Njohurit nj sfid pr bizneset shqiptare-Six Sigma

Dr.Ilirjan LIPI

Teoria Six Sigma

It's better to be prepared for an opportunity and not have one, than to have an opportunity and not be prepared (Whitney Young Jr)

Six Sigma sht nj nga teorit m t rndsishme dhe me shum popullaritet n vitet e fundit. Six Sigma e konsideron akumulimin e principeve dhe praktikave t kaluara n manaxhim si dhe inxhinieringun cilsor edhe me forte si nj shenj maturie t shek 21. N inisiativat e cilsis t SME-ve n Europ vendin me te rendesishem e zene Six Sigma s bashku me IIP (Investor in People).
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 2

Aplikime Praktike te Six Sigma

General Electric Motorola Bank of America Du Pont Samsung Group Whirlpool
Dr.Ilirjan Lipi

3M Boeing Dell DHL Deutche Telekom Vodafon Siemens AG

www.ilirjanlipi.org 3

7/2/2012

Teoria Six Sigma

Six Sigma sht prmendur si standart mats pr her t par prej Karl Frederik Gausi (1777-1855) Gjithashtu Walter Shewhart, i cili n 1920 deshmoi se 3 Sigma nga mesatarja sht pika ku nj proces krkon korrigjim. PikerishtMotorola, njihet si nj nga kompanit e para e cila e kthehu at n teori manaxheriale.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 4

 Dy kuptime te Six Sigma

Six Sigma

Ne sensin statistikor ajo pershkruan procesin, produktin/sherbimin me nje aftesi teper te larte (99.9997%). Deri n vitet 70 Six Sigma, ka qn njohur si nj term statistikor. Six Sigma eshte nje program i projektuar per te reduktuar difektet per te ndihmuar per nje kosto me te ulet, per te kursyer kohen dhe per te permiresuar kenaqjen e klientit

Gjithashtu Six Sigma eshte:

nje strategji: sepse fokusohet ne kenaqjen totale te klienteve nje disipline: ndjek modelin formal te permiresimit te six sigma nje pakete mjetesh per te arritur dhe mbajtur nje biznes te suksesshem: diagramat shkak dhe ndikim, skema teknollogjike, liste kontrolli, grafiket e kontrollit, diagramat e shperndarjes, analiza Paret, histogramat
02/07/2012 5

7/2/2012

Dr.Ilirjan Lipi

www.ilirjanlipi.org

Six sigma
Six Sigma fokusohet n nj performanc t lart duke parashikuar nj shkalle gabimi 3,4 difekte pr 1,000,000 oportunitete. Fokusimi tek:
qllimet strategjike aplikimi tek kosto skedulimi dhe elsa t tjer t rndsishm t biznesit jan karakteristika t Six Sigma

Udhhiqet nga prfitimet e prekshme pr grupet e stakeholder-save si konsumatort, aksionert, dhe punonjsit.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 7

Teoria Six Sigma

N vitin 1995 sht Jack Welch, i cili e bri Six Sigma fokus kryesor t strategjis s bizneseve Ndrsa si aplikues t teoris do t veonim Michel Harry Si babai i Six Sigma vlersohet Bill Smith, Pikrisht Harry s bashku me Smith zhvilluan MAIC duke zgjidhur kshtu 4 probleme:
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 8

MAIC-Measure, Analyze, Improve, Control

Vlersimin e sistemit ekzistues, i cili dentifikon dhe prshkruan proeset ose produktet kritike. Analizimin e sistemit pr t identifikuar rrugt pr eleminimin e diferencn midis performancs korente t sistemit ose proeseve dhe qllimit t dshiruar. Prmirsimin e proesit t performances. Pasi do proes ndryshohet n vazhdimsi, sht matur rezultati dhe sht par sesi kjo metod prodhon rezultate q knaqin pritjet e konsumatorve. Kontrollin e sistemeve t reja, pra institucionalizimin e sistemeve q sigurohen nga modifikimi i politikave, proedurave, udhzuesve operativ dhe sistemeve t tjer t manaxhimit.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 9

Arritje te Aplikimeve te Six Sigma

Aplikimi i ksaj teorie n kompani prestigjioze si Motorola n periudhn 1987-1997 arriti:
te kursente 14 billion $ pesfishim t shitjeve si dhe nj rritje t norms s fitimit me 20% n vit.

Six sigma sht aplikuar edhe n sektorin shtetror: Singapor duke kursyer n 20 projekte, vlera nga 10,000$ deri n 1.5 milion $ Laboratorin e Mjedisit dhe Inxhinieringut Kombtar n Idaho, USA duke kursyer 40 milion $ n 18 muaj.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 10

Six Sigma, metodologji

Si zemra e metodologjis sht vlersuar modeli DMAIC (Define, Measure, Analyze, Improve and Control):
prcakto oportunitet (fare sht e rndsishme) vlerso performancn (si jeni ju duke e br punn) analizo oportunitetin (fare sht gabim) vlerso performancn (fare duhet t bhet) kontrollo performancn (si ne kemi garantuar performancn)
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 11

Veprimi i Six Sigma

Veprimi i Six Sigma nga lart-posht synon t ndihmoj organizatn dhe konsiston n kto faza:
Prfshin n strategjin e biznesit, prpjekjet pr prmirsim. Mobilizon ekipet drejt projekteve me ndikim t lart. Prshpejtimi i rezultateve pr t prmirsuar biznesin. Sistem qeverisje pr t siguruar prmirsime t vazhdueshme.

7/2/2012

Dr.Ilirjan Lipi

www.ilirjanlipi.org

12

Metodologjia e studimit
Pyetesori i cili u prdor pr t marr informacion ishte aktiv n faqen e internetit pr nj periudh 3 mujore (Dhjetor 2011- Shkurt 2012)

Njkohsisht ai u hodh n disa forume t cilt jan nga m t frekuentuarit dhe synonte t trhiqte vlersimet e individve t cilt u vlersuan si me m teper njohuri n prdorimin e teknologjis.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 13

Metodologjia e studimit
Individt t cilt vullnetarisht plotsuan pyetsorin konfirmuan:

n 48.3% te rasteve se nuk kishin dgjuar ndonjhere pr Six Sigma ne 16.7% kishin dgjuar vetm 1 her pr kt teori. vetem 28.3% kishin dgjuar n mnyr t mjaftueshme pr teorin Six Sigma.

7/2/2012

Dr.Ilirjan Lipi

www.ilirjanlipi.org

14

Metodologjia e studimit
N lidhje me zhvillimin e Six Sigma si lnd n proesin msimor rreth 100% u prgjigjen se nuk e zhvillojn at.

Ndrsa pr trajtimin e Six Sigma si tem diskutimi n lnde t ndryshme t proesit msimor rreth 70% pranonin se e kishin trajtuar at.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 15

Metodologjia e studimit
Vendimarrja pergjate kohes se shkolles 15% u pergjigjen per vendimarrjen e marre
50% e vendimeve te marra na rezulton e gabuar

68.3% u pergjigjen por pa dhene numer te sakte vendimesh te marra

51.2% kane gabuar nga 1-30% 7.3% kane gabuar nga 30-50% 2.4% kane gabuar nga 70-100%

16.7% nuk u pergjigjen per kete pyetje

7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 16

Metodologjia e studimit
Vendimarrjen ne pune dhe saktesin e vendimarrjes Rreth 23.3% kan dhn prgjigje pr numrin e vendimeve t marra ne pune
19.3% e pergjigjeve te dhena rezultojne te gabuara

Pjesa tjeter kane dhene pergjigje duke pohuar ose mohuar

52.3% nuk kane marre asnjehere vendime 47.5% kane marre shume vendime ne vendin e punes
42.9% nuk kane marre asnjehere vendime te gabuara 42.9% kane gabuar deri ne 30% 9.5% kane gabuar nga 30-50% 4.7% kane gabuar nga 70-100%

7/2/2012

Dr.Ilirjan Lipi

www.ilirjanlipi.org

17

Metodologjia e studimit
Rreth 38.3% (23) t intervistuar pranojn se kan marr vendime pr jetn e tyre private
17.95% e vendimeve rezultojne te gabuara

Ndrsa pjesa tjetr 69.4% (25/36) kane marre vendime, por saktesojne numrin e vendimeve te marra

7/2/2012

40% nuk kane marre vendime te gabuara 40% kane gabuar deri ne 30% 8% kane gabuar nga 30-50% 8% kane gabuar nga 50-70% 4% kane gabuar nga 70-100%
Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 18

Konkluzione
N analizn e Six Sigma pr SME merren n konsiderat Tendenca pozitive si:
rrjedhja e nj procesi fleksibl, zinxhir i shkurtr n vendimarrje dukshmri e lart e manaxherve t lart.

Disavantazhe si:
mungesa e burimeve ekspertiza n inisiativat e ndryshimit.

Six Sigma si metodologji mbshtetet n:

Projektet dhe bizneset ekzistuese (DMAIC) Qllime projektimi dhe dizenjimi t proeseve ose produkteve t reja.(DMADV )
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 19

Konkluzione
Sot bizneset n mjaft kompani po synojn aplikimin e Six Sigma. Nse vmendja jon do t fokusohej n shkalln e gabimeve n vendimarrje n shoqrin shqiptare, shohim se ajo prbhet nga prqindje shum t larta t gabimeve n vendimarrje (deri ne 50%), ndrkoh q kompanit sot po tentojn n shkall t lart saktsie deri n 99.99966%. Kjo dshmon pr nj prdorim shum t ult t njohurive t marra nprmjet arsimimit dhe experiences.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 20

Hipoteza

1-Shum teori menaxheriale t suksesshme dhe t aplikueshme si n bizneset e vogla deri n ato me aktivitet ndrkombtar, nuk gjejn pasqyrimin e duhur n programet akademike duke ndikuar n cilsin e edukimit dhe njkohsisht n cilsin e manaxhimit t bizneseve shqiptare.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 21

Hipoteza
2-Mosaplikimi i teorive manaxheriale dhe i njohurive bashkkohore, krijon menaxher dhe profesionist t keq kualifikuar dhe ndrkoh e shton distancn e standarteve t zhvillimit t biznesit n vendet e zhvilluara me stadin n t cilin operojn bizneset tona. 3-Niveli jo i knaqshm i standarteve t biznesit n vendin ton sht i lidhur edhe me mos prdorimin e njohurive dhe eksperiencs nga popullata, duke mos synuar rritje t cilsis s vendimarrjes.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 22

Kufizime e teoris
Numri i vogl i t intervistuarve sht nj nga kufizimet e studimit, gj e cila shtron krkesn pr nj studim m t gjer. T pyeturve pr Six Sigma si pjes t programit t tyre msimor ose trajnimi n paragraf t veante, nuk ju sht krkuar t deklarojn se n cilat universitete kan studiuar. Ky sht nj tjetr kufizim, por duke qn i angazhuar n botn akademike dhe duke pasur njohurit pr programet akademike mund t deklaroj se kufizimi zbehet.
7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 23

Kufizime e teoris
Studimi synon t evidentoj nj problem, por n studimet e ardhshme nevojiten q analizat per vendimarrjet t kategorizohen:
si pr kategorin e pronarve edhe pr at t menaxherve apo stafeve t kompanive.

Ndoshta midis ktyre kategorive mund t kemi cilsi t ndryshme te vendimarrjes?

7/2/2012 Dr.Ilirjan Lipi www.ilirjanlipi.org 24

Arsyet e Zgjedhjes se Punimit

Dshtimi sht oportuniteti pr t filluar me m shum inteligjenc (Henri Ford) Mos prisni pr nj mundsi t jashtzakonshme pr t br mir gjrat e zakonshme. (Charles Richter)

7/2/2012

Dr.Ilirjan Lipi

www.ilirjanlipi.org

25

7/2/2012

Dr.Ilirjan Lipi

www.ilirjanlipi.org

26