Kuki Alen SPREGA ANTENE I PRIJEMNIKA, ULAZNO OSCILATORNO KOLO Ulazno oscilatorno kolo (UOK) je pasivna elektrina mrea

za spregu, i eventualno prilagoenje, antene i prvog aktivnog elementa radio-prijemnika. Ono bi trebalo da omogui, pri zadatim uslovima, optimalni prenos signala iz antene u prijemnik. Osnovne elektrine karakteristike UOK Osnovni zadaci UOK su: a) prilagoenje izlazne impedanse antene (odnosno antenskog napojnog voda) na ulaznu impedansu prvog aktivnog elementa u prijemniku; b) doprinos ukupnoj selektivnosti prijemnika za daleki signal (slabljenje simetrine uestanosti); c) uniformnost pojaanja u cijelom prijemnom podruju; d) sinhronost podeenosti na uestanost primanog signala (u odnosu na uestanost lokalnog oscilatora) ukoliko je UOK dio prijemnika sa posrednim pojaanjem; e) otpornost na velike ulazne signale (znaajno za UOK radio-prijemnika, smjetenih u zajednika kuita sa radio-predajnicima, to je est sluaj kod vojnih primopredajnika).

slika 1 Antena i prijemnik mogu se posmatrati kao generator i potroa. Antena, kao svako linearno elektrino kolo moe se predstaviti kao aktivni dvopol, ako je poznata njena karkateristina impedansa i efektivna visina za bilo koju vrijednost uestanosti primarnog signala. Posmatrajui antenu (slika 1.a) sa antenskih prikljuaka 1,1` prijemnika antena je aktivni dvopol (generator) sa elektromotornom silom praznog hoda Ua i unutranjom impedansom Za = Ra + jXa. Cijeli prijemnik posmatran sa izlaznih prikljuaka antene je potroa ija je impedansa Zul (slika 1.b). Elektromotorna sila praznog hoda Ua data je proizvodom efektivne visine antene i projekcije vektora elektrinog polja na mjestu prijema, na pravac koji bi ta antena zraila ako radi kao predajna antena. E.m.s. u anteni je najvea kada je polarizacija primarnog talasa ista kao polarizacija talasa koji bi antena emitovala u pravcu iz kojeg dolazi primarni talas. Unutranja impedansa Za (zavisi od konstrukcije i mehanikih dimenzija antene i od uestanosti primarnog signala) data je odnosom napona praznog

hoda i struje kratkog spoja izmeu taaka 1,1`. Poznavanje impedanse antene u takama u kojima e ona biti prikljuena na prijemnik je od koristi, jer i Ra i Xa neposredno utiu na izbor veliine sastavnih elemenata ulaznog kola prijemnika. Pored uobiajenih rezonantnih antena koje se koriste samo za jednu, ili i harmonine uestanosti, veina radio-prijemnika koristi antene koje ne rade u reimu sopstvene rezonantne uestanosti, ve su mnogo krae od etvrtine talasne duine (l/4). Zbog toga ekvivalentno kolo antene sadri veliku kapacitivnu komponentu (slika 1.c). injenica da se normalno korienje antene u opsegu dugih (DT) i srednjih (ST) obavlja u reimu u kome je stvarna duina antene znatno kraa od /4, unosi preslikavanje ove reaktanse u ulazno kolo prijemnika. Kod ulaznih kola postoji tenja da se ostvari reim prilagoenja izmeu antene, kao generatora, i prvog stepena u prijemniku, kao potroaa. U najveem broju sluajeva od prilagoenja se odustaje, jer se ono moe izvesti samo za jednu ili veoma uzan opseg uestanosti. Vezivanjem antene na ulazne prikljuke prijemnika 1,1` javie se na njima napon Uul:
U ul = Z ul U a Z a + Z ul

U analizi svakog prijemnika ovaj napon ima naroiti znaaj, jer on odreuje jednu od osnovnih elektrinih karakteristika prijemnika osjetljivost. Od znaaja su sljedee elektrine karakteristike ulaznog oscilatornog kola: - unijeta razdeenost fu; - pojaanje ulaznog kola A; - selektivnost za udaljeni signal, odnosno slabljenje simetrine uestanosti sim. Podeavanje i razdeenost ulaznog kola Preslikavanje kapaciteta reaktanse antene u UK dovodi do njegovog razdeavanja. Zbog toga se sprega izmeu primarnog kola (koje ini impedansa antene i sopstvena impedansa primarnog kola) sa jedne strane, i sekundarnog kola sa druge strane, uini slabom. Time se smanjuje razdeavanje ulaznog kola. Poveanje razdeenosti proiruje propusni opseg kola to pogorava, odnosno smanjuje selektivnost ulaznog kola. Kako se selektivnost prijemnika sa posrednim pojaanjem za bliski signal uglavnom ostvaruje u MF pojaavau, pogoranje selektivnosti ulaznog kola ne mora bitno da utie na pojaanje pojaavanog signala. Kao kapacitivni elementi za kontinualnu promjenu rezonantne uestanosti sve vie se koristi varikap dioda. Kapacitivnost varikap diode mijenja se sa promjenom prikljuenog inverznog napona. Preimustva ovog rjeenja su: - konstruktivna jednostavnost u odnosu na promjenljivi kondenzator, koji ima pokretni rotor, i u proizvodnji je jedan od najsloenijih i najskupljih dijelova prijemnika; - visoka pouzdanost i neosjetljivost na mehanike uticaje; udari i vibracije koji izazivaju znatne promjene kapacitivnosti promjenljivog kondenzatora ne utiu na varikap diodu;

mogunost daljinskog podeavanja i upravljanja, kao i jednostavnost ukljuivanja u sistem automatskog podeavanja, za iju je realizaciju preko promjenljivog kondenzatora potreban sloeni mehanizam, dok se upravljanje varikap diodom realizuje pomou elektrinih mrea; mogunost jednostavne promjene zakona po kome se mijenja uestanost zavisno od poloaja elemenata za podeavanje.

slika 2 Dvije varijante prikljuenja varikap diode na oscilatorno kolo date su na slici 2 gdje je izvor regulacionog napona razdjelnik napona. Na slici 2.b redno su vezane dvije varikap diode koje su u odnosu na napon signala na oscilatornom kolu prikljuene u opoziciji. Ovakva veza smanjuje nelinarnost zavisnosti kapacitivnost-napon polarizacije varikap diode. Pojaanje ulaznog kola Odreeno je odnosom napona na izlaznim prikljucima UOK (za koje je vezana ulazna elektroda prvog aktivnog elementa u prijemniku) i napona ekvivalentnog generatora antene, vezanog za ulazne prikljuke UOK. Pojaanje UOK moralo bi da bude nezavisno od primarne uestanosti.

slika 3 Grafika interpretacija idealne krive pojaanja UOK u cijelom prijemnom podruju je prava linija paralelna sa osom fs (slika 3). U opsegu kilometarskih i hektometarskih talasa smanjenje pojaanja obino ne dovodi do sutinskog pogoranja osjetljivosti prijemnika, jer su spoljanje smetnje u

prijemu osnovni faktor koji ograniava osjetljivost u tim opsezima. Na kraim talasima i VVF amosferske i industrijske smetnje znatno se smanjuju i zbog toga raste uloga unutranjih umova prijemnika. Ovdje slabljenje sprege prijemnika sa antenom moe dovesti do pogoranja osjetljivosti prijemnika, koje je dopustivo u radio-difuziji, ali krajnje je nepoeljno u profesionalnim telekomunikacijama. Kod ulaznih kola prijemnika odreenih da rade u srazmjerno irokom opsegu uestanosti neophodno je uzeti u obzir injenicu da lineina antena ima rezonantna svojstva. Ako je uestanost primarnog signala (fs) bliska rezonantnoj uestanosti antenskog kola (fa), onda se pojaanje UOK poveava, a pri udaljavanju fs od fa pojaanje se smanjuje. Stoga je osjetljivost radio-prijemnika u opsegu primanih uestanosti promjenljiva. Selektivnost za udaljeni signal Kada je prijemnik podeen na prijem signala uestanosti fs, ulazno kolo je podeeno na uestanost fr, koja se, zbog uticaja antene, vrlo malo razlikuje od fs i to: fr = fs f, gdje je f mala veliina koja se moe proizvoljno unaprijed utvrditi. U prvoj aproksimaciji moe se smatrati da je rezonantna uestanost fr fs. Signali ije su uestanosti u opsegu reda nekoliko procenata lijevo i desno od rezonantne uestanosti fr fs nazivaju se bliskim signalima. Za razliku od njih, signali ije su uestanosti, na frekvencijskoj skali, van opisanog podruja oko uestanosti fs nazivaju se dalekim signalima. Kod prijemnika sa posrednim pojaanjem, kao daleki signal, posebno je interesantan signal simetrine uestanosti fsim (ili krae, simetrini signal). Ovaj neeljeni signal, u spektru uestanosti simetrino je postavljen prema primanom signalu fs u odnosu na uestanost signala fLO iz lokalnog oscilatora. Odnos pojaanja simetrinog signala (Asim) prema pojaanju ulaznog kola pri rezonansi (Ar) naziva se slabljenje simetrinog signala (dalekog signala), i izraava kao logaritamski kolinim u decibelima:
sim = 20 log
Asim [ dB ] Ar

Kod prijemnika za radio-difuziju smatra se da je dovoljno da slabljenje simetrinog signala u oblasti srednjih i dugih talasa bude u granicama izmeu (40-60) dB, respektivno. Kod kratkih talasa ta vrijednost je za jedno oscilatorno kolo nia i kree se u granicama (1020) dB. Kod prijemnika za specijalne slube, na primjer za telegrafski saobraaj, zahtijeva se da u cijelom prijemnom podruju slabljenje simetrinog signala bude izmeu (6080) dB. Klasifikacija Zavisno od elektrinih osobina mogue je napraviti sljedeu podjelu ulaznih oscilatornih kola: - aperiodino UOK kod koga se obavlja samo prilagoenje, a kolo nema rezonantne osobine;

selektivno UOK koje osim prilagoenja mora da d i sopstveni doprinos ukupnoj selektivnosti prijemnika. Kako ovo UK ima rezonantne osobine u njemu se ostvaruje i pojaanje.

slika 4 Zavisno od konfiguracije kola, odnosno sprege, postoje sljedei tipovi UOK: - sa kapacitivnom spregom pri dnu oscilatornog kola (slika 4.a) i pri vrhu (slika 4.b); - sa induktivnom spregom; - sa sistemom spregnutih oscilatornih kola. Uzevi u obzir injenicu da je ekvivalentno kolo antene-impedansa, koja posjeduje rezonantne osobine, ono se svodi uvijek na: - jednostavno oscilatorno kolo, u sluaju aperiodine sprege, jer van taaka 1,1` postoji impedansa Za; - sistem spregnutih oscilatornih kola, kod bilo koje konfiguracije ulaznog kola u kome postoji i podeeno kolo iza ulaznih prikljuaka prijemnika 1,1`. Ekvivalentna impedansa antene i preslikani uticaj sekundarnog na primarno kolo ine ekvivalentnu impedansu primarnog kola. Ekvivalentna impedansa sekundarnog kola (koja obuhvata i ulaznu impedansu aktivnog elementa) sadri i preslikani uticaj primarnog kola. UOK sa kapacitivnom spregom pri dnu oscilatornog kola Ova sprega je korisna kada naponsko pojaanje nije od primarnog znaaja, a zahtijeva se visoka i konstantna selektivnost kola. Ekvivalentna ema ovog UK prikazana je na slici 5.

slika 5

Elemenat za spregu kola antene i oscilatornog kola je kondenzator kapacitivnosti Cs. Za velike vrijednosti Cs ova sprega je slaba. U sluaju da Cs , antena je kratko spojena na masu (signal iz nje ne dolazi na ulazno OK), a za Cs 0 , kolo antene je potpuno ukljueno u ulazno oscilatorno kolo. Pojaanje UOK podeenog na uestanost signala s je za velike vrijednosti kondenzatora za spregu (Cs):
Arez j Ca C Q = j a Q (ako je Cs C + Ca) C + Ca + C s Cs

Oigledno je da pojaanje raste sa porastom uestanosti primanog signala, jer time opada vrijednost kapacitivnosti C kondenzatora za podeavanje. Ako je zadovoljen uslov da je Cs + Ca C, pojaanje ipak ne mijenja bitno svoju vrijednost, jer uticaj promjene kapacitivnosti C moe biti donekle kompenziran time, to se pri viim uestanostima pogorava faktor dobrote kalema (Q). Ako to nije sluaj, ovaj uticaj moe se umanjiti pogodnim odabiranjem vrijednosti kondenzatora Cs. Mnogo vee promjene pojaanja izaziva promjena antene, jer od njene Cs direktno zavisi pojaanje UOK. Kako je je Cs Ca, to se konano, za stepen razdeenosti dobija priblian izraz:
1 C Ca 2 C s2

Analizom posljednjeg izraza zakljuuje se da stepen razdeenosti: - direktno zavisi od kapacitivnosti antene (Ca); vea antena unosi i veu razdeenost u kolo; - znatno varira u prijemnom podruju srazmjerno promjenama kapacitivnosti C; - opada sa kvadratom kapacitivnosti kondenzatora za spregu (Cs). Iz ovoga slijedi da bi bilo povoljno raditi sa to manjim antenama, uz to veu vrijednosti kapacitivnosti Cs. Ovakav izbor elemenata nije prihvatljiv, jer direktno smanjuje pojaanje. Prva vrijednost za ova dva elementa (Cs i Ca) moe se odrediti kompromisom izmeu usvojive vrijednosti stepena razdeenosti ( us ) i neophodno potrebnog pojaanja. Izraz za vrijednost kondenzatora za spregu zavisno od maksimalne i minimalne kapacitivnosti upotrebljenih antena (Camax i Camin) i usvojenog stepena razdeenosti moe se dobiti sljedeom analizom. Slabljenje simetrinog signala dobija se iz izraza:
s Ca sim Asim= 2 C + Ca + Cs s 1 sim
2

Slabenje simetrine uestanosti je bolje, ako je faktor dobrote UOK vei, a odstojanje fs i fsim vee (vea fMF). UOK sa kapacitivnom spregom pri vrhu oscilatornog kola Ova sprega antene i UOK ne koristi se kod radio-prijemnika sa posrednim pojaanjem, ali se analizira, jer je esto pratilac uobiajene induktivne sprege, ije osobine moe znatno da izmijeni. Kapacitivna sprega pri vrhu oscilatornog kola prikazana je na slici 4.b. gdje je Cs kondenzator za spregu. On mora biti male kapacitivnosti, kako bi uticaj kapacitivnosti antene (Ca) na podeenost oscilatornog kola bio to manji. Ukoliko je vrijednost Cs manja, utoliko manje utie otpornost antene na faktor dobrote oscilatornog kola (Q) i utoliko je manje zavisna selektivnost kola od osobine prikljuene antene. Ekvivalentno kolo UOK sa kapacitivnom spregom pri vrhu je na slici 6. Kako je kapacitivnost za spregu mala (reda nekoliko pF) i uzimajui da vrijednost Ca nije nikad manja od 30 pF, ukupna kapacitivnost redne veze Ca i Cs svodi se priblino na vrijednost kapacitivnosti Cs:
Ce = Ca Cs C s ; Ca C s C s + Ca

Dinamika otpornost oscilatornog kola je

Rd QL

slika 6 Otpornost antene Ra mnogo je manja od reaktanse kondenzatora Cs i dinamike otpornosti oscilatornog kola: Ra
Rd + 1 j s C s

Napon U11 na upravljakoj elektrodi prvog aktivnog elementa priblino je: U11
Rd 1 Rd + j sCs Ua

odnosno, pojaanje ulaznog kola sa slici 4.b je:

Rd Rd + 1 j s Cs

1 , i da Iz prethodnog izraza se vidi da pojaanje ne moe biti vee od jedinice tj. A 1 uslovljava veu ono raste sa porastom uestanosti primanog signala. Zahtjev A vrijednost za Cs, to je suprotno zahtjevu o to manjem uticaju kapacitivnosti antene na podeavanje rezonanse oscilatornog kola. Rjeenje se dobija kompromisom svih suprotnih zahtjeva. Relativna razdeenost dobija se iz:

1 C s 2 C

Oigledno je da je razdeenost vea to je vea kapacitivnost za spregu. Sa porastom uestanosti primanog signala razdeenost raste, jer je sa poveanjem sopstvene uestanosti ulaznog OK neophodno smanjiti kapacitivnost kondenzatora C za podeavanje kola. UOK sa induktivnom spregom Koristi se u prijemnicima u oblasti dugih, srednjih i kratkih talasa, gdje ekvivalentno kolo koritenih antena (mnogo kraih od /4) sadri relativno veliku kapacitivnu komponentu. UOK sa induktivnom spregom u oblasti dugih i srednjih talasa Ulazno oscilatorno kolo sa ucrtanim ekvivalentnim kolom antene i induktivnom spregom prikazano je na slici 7. Kako je prijemnik za radio-difuziju namijenjen irokoj namjeni, antena moe imati bilo kakav oblik i dimenzije. S obzirom na duinu provodnika antene, u oblasti DT i ST, ne nailazi se na pojavu rezonanse i impedansa antene ima kapacitivan karakter. Otpornost antena u oblasti ST je izmeu 25 i 50 , dok je u dugotalasnom podruju vea od 50 , i moe lako prei (300-400) . Kapacitivnost antene u pomenutim oblastima dostie vrijednosti i do 500 pF.

slika 7 Sekundarno kolo, ija je sopstvena rezonantna uestanost fr, podeava se na uestanost primarnog signala fs i ono definie selektivne osobine ulaznog kola. Ako je fr = fs na krajevima kondenzatora C2 dobija se napon U11, iste uestanosti i oblika kao primani signal, ali uvean pojaanjem ulaznog kola. Signali uestanosti razliitih od fs oslabljeni su. Pojaanje UOK bilo bi znatno vee ako bi i primarno kolo (L1, Ca, Cs) bilo podeeno na uestanost fs. To bi zahtijevalo da kolo pored elementa C2 ima jo jedan promjenljivi elemenat, na primjer Ca, to bi se moglo postii dodavanjem toj grani promjenljive kapacitivnosti. Ovo bi otealo i inae sloene uslove uzajamnog hoda elemenata za podeavanje prijemnika, pa se ulazna kola projektuju tako, da je u prijemnom podruju primarno kolo aperiodino.Dozvoljena varijacija pojaanja u prijemnom podruju je oko 2dB. Izraz za pojaanje ulaznog kola podeenog na prijem signala uestanosti fs:
Arez Q2 M L1 1 a 1 s
2

Pojaanje u blizini rezonanse (pri maloj razdeenosti ) je:

A Q2 M L1 1 a 1 s
2

1
` 1 + (2Q2 ) 2

' gdje je Q2 efektivna vrijednost faktora dobrote oscilatornog kola, koje sadri i dodatnu otpornost kao posljedicu uticaja primarnog-antenskog kola na sekundarno kolo. Stepen razdeenosti ulaznog kola dobija se iz:

1 M2 2 L1 L2

1 1 1 = k2 2 2 a2 1 a 1 s2 s2

gdje je k koeficijent sprege dva spregnuta kola. Unijeta razdeenost zbog prisustva primarnog kola je:
f u = k2 2 fs fa 1 f s
2

Pojaanje simetrinog signala dobija se iz:

Asim s 1 = L 2 a s2 M sim 1 1 2 1 2 L M sim sim 2
2

UOK sa induktivnom spregom u oblasti kratkih talasa UOK sa induktivnom spregom najee je primjenjivan sistem, a zbog ravnomjernog pojaanja u prijemnom podruju i dovoljnog slabljenja simetrinih signala ujedno i najpogodniji u kratkotalasnom podruju. Promjenljivi kondenzator oscilatornog kola obino je, kod radio-difuznih prijemnika, tako graen da pokrije prijemno podruje ije su granine uestanosti u razmjeri oko 1:3. U oblasti srednjih talasa on obuhvata uestanosti od oko (0,5 1,6) MHz, dok kod prijema kratkih talasa to je oblast od oko (6 20) MHz. Vidi se da, idui ka kraim talasima apsolutna irina prijemnog podruja raste. Zbog toga je dosta teko ostvariti ravnomjerno pojaanje u cijelom podruju. Radi slabijih uslova selektivnosti, slabljenje simetrinih signala je nepovoljnije. Ono je izmeu 40 i 50 dB kod srednjih i dugih talasa a za meuuestanost od fm = 450 KHz, dotle je u oblasti kratkih talasa izmeu 10 i 40 dB (manja vrijednost odnosi se na domen viih uestanosti). Kako je prijemni opseg irok, to u oblasti kratkih talasa uvijek postoji mogunost da se obuhvati nekoliko rezonantnih uestanosti same antene. Pojava rezonanse antene uslovljava jako izraenu neravnomjernost pojaanja u toj oblasti. Pored toga, utie i na promjenu znaka unijete razdeenosti u sekundarnom kolu i time onemoguava njenu korekciju. Ovo kolo treba realizovati tako da ostvari maksimalno pojaanje korisnog signala i slabljenje simetrine uestanosti. Zbog suzbijanja uticaja rezonanse antene esto se otpornost R1 namjerno uveava do nekoliko stotina oma pa i vie. Treba napomenuti da je selektivnost oscilatornog kola u podruju kratkih talasa mnogo manja nego kod srednjih i drugih talasa, to se lako zakljuuje iz sljedeeg primjera: neka je faktor dobrote oscilatornog kola kod srednjih talasa (na primjer oko 1 MHz), Q = 100. Propusni opseg kola je u tom sluaju:
2f = f = 10 KHz Q

Ako se usvoji, za isti faktor dobrote, to je dovoljno realno, uestanost od 10 MHz (podruje KT) onda je propusni opseg kola deset puta iri tj. 100 KHz.

UOK sa mjeovitom spregom Ukoliko se ne preduzmu posebne mjere (tzv. ekranizacija) UOK sa induktivnom spregom, zbog fizike blizine primarnog i sekundarnog kola, realno sadri i kapacitivnost izmeu induktivnosti primarnog i sekundarnog kola (L1 i L2). Ova parazitna kapacitivnost (Cp na slici 8) ima povoljno dejstvo na tok krive pojaanja UOK sa mjeovitom spregom.

slika 8 Zavisnost pojaanja ovog UOK od uestanosti moe se razmatrati na sljedei nain. Neka je napon na izlazu UOK rezultat superpozicije dva dejstva jednog koji potie od induktivne, i drugog koji potie od kapacitivne sprege, i neka su ta dva dejstva meusobno nezavisna. Postavljajui rezonantnu uestanost primarnog kola f a < f s min , dobie se monotono opadanje krive pojaanja sa porastom uestanosti u prijemnom podruju , za dejstvo koje potie od induktivne sprege. Meutim, dejstvo koje potie od kapacitivne sprege primar-sekundar ima suprotnu zavisnost. Kako je za kapacitivnu spregu reaktansa sprege obrnuto proporcionalna uestanosti, napon na izlazu iz UOK koji potie od Cp, vezanog izmeu taaka a i b na slici 8 raste sa porastom uestanosti. Tako se dobijaju dva komponentalna napona, od kojih jedan opada sa porastom fs (komponenta potekla iz induktivne sprege) i drugi, koji raste sa porastom fs. UOK u reimu prilagoenja Kod profesionalnih prijemnika sa tano definisanim antenskim sistemom esto je veza izmeu prijemnika i antene ostvarena vodom utvrene karakteristine impedanse Zc. Oni mogu biti: vazduni; neoklopljeni; dvoini ili vieini, ili kablovi. Karakteristina impedansa ovih vodova obino je izmeu 50 do 500 .

slika 9

Da bi se dobio maksimum snage primljenog signala iz antene, a i da bi pojaanje unutar prijemnog podruja ostalo priblino na istom nivou, potrebno je antenski vod zavriti tako, da na njemu nema refleksije. To znai, da zavrna impedansa (u ovom sluaju impedansa ulaznog kola prijemnika), mora biti aktivna veliina i jednaka po modelu karakteristinoj otpornosti voda, Zc.

slika 10 Ovakvo ulazno kolo i njegova ekvivalentna ema prikazani su na slikama 9 i 10. Ako je na krajeve 2-2` prikljuen potroa otpornosti Zc, onda je u tim takama vod karakteristine impedanse Zc ekvivalentan generatoru unutranje impedanse Zc i napona praznog hoda na njegovim ulaznim krajevima 1-1`. Pojaanje je dato sa: A=
M s M s 1 1 1 = Q2 Ro + jX o 2C 2 R2 s 2 Ro 1 + jQo

A pojaanje simetrinog signala:

Asim k

L2 2 L1 s2 sim 1 1 + 2 s2 sim

s sim

Analizom posljednjih izraza vidi se potreba za velikim faktorom dobrote Q2 i velikim vrijednostima odnosa uestanosti primanog signala i uestanosti simetrinog signala. UOK u reimu prilagoenja po naponu Zbog poboljanja kvaliteta prijema i zatite od ometanja, prijemnici za veze na daljinu na dekametarskim talasima koriste antene sa velikom usmjerenou. Pri sprezi prijemnika s takvom antenom pomou neoklopljenog simetrinog napojnog voda na ulaz prijemnika obino se stavlja transformator za prilagoenje. Izmeu kalema oscilatornog kola L2 i kalema L1 stavlja se uzemljena elektrostatika zatita, kao na slici 11(lijevo). Njena namjena je suzbijanje kapacitivnih sprega primar-sekundar (L1 L2, isprekidana linija na slici 11(desno)).

slika 11 Kapacitivna veza dovela bi do uticaja struja JA1 i JA2 koje teku u napojnom vodu kao posljedica elektromagnetnih talasa. Napojni vod bi tada radio kao antena, primajui signale iz raznih pravaca zbog ega bi se pokvarila usmjerenost antene. U prisustvu elektrostatike zatite JA1 i JA2 kratko se spajaju na zemlju i zaobilaze ulazno kolo prijemnika. Elektrostatika zatita se gradi u obliku mree napravljene od izolovanih provodnika meusobno spojenih samo jednim krajem. U takvoj mrei nema zatvorenih strujnih kontrura u kojima bi se indukovale struje pod uticajem magnetnog polja, pa zato ova zatita ne utie na magnetno polje izmeu kalemova. Opisano ulazno kolo koristi se i kod radio-difuznih i profesionalnih prijemnika na metarskim i decimetarskim talasima. Veliku primjenu ima koaksijalni vod, koji je zatien od spoljnih polja uzemljenim oklopom. U tom sluaju esto se primjenjuje autotransformatorska sprega prikazana na slici 12.

slika 12 Kolo iza UOK prijemnika moe u nekim sluajevima, (npr. ako se u njemu koristi bipolarni tranzistor), imati relativno nisku ulaznu otpornost. Pri potpunoj sprezi UOK sa kolom male otpornosti priguenje kola naglo raste, a selektivnost i pojaanje opadaju. Da bi se to izbjeglo, primjenjuje se autotransformatorska sprega ulaznog kola sa sljedeim kolom prijemnika. ema UOK tada ima oblik kao na slici 13(lijevo), gdje je G2 ulazna provodnost sljedeeg kola, a n1 i n2 prenosni odnosi sprege. Kolo sa slici 13(lijevo) moe se predstaviti ekvivalentnim kolom, na slici 13(desno), u kome je: G1 provodnost izvora signala, u ovom sluaju jednaka G1=1/Zc.

slika 13 (Zc karakteristina impedansa napojnog voda); J 1 = Uai/Zc, gdje je Uai ekvivalentna ems. signala na kraju napojnog voda koji se prikljuuje na prijemnik, i Gdo ekvivalentna provodnost gubitaka u kolu.

Pojaanje ulaznog oscilatornog kola i kola sprege antene i oscilatornog kola, tj. pojaanje antenske sprege dato je izrazom:
AA = Ua n1 = U ai j C Z c

Poslije transformacija UOK dobija oblik priguenog prostog oscilatornog kola dinamike otpornosti Rd = Q r L . Ukupno pojaanje UOK, definisano odnosom izlaznog napona U11 i ems. na izlazu antene Uai odreuje se iz izraza:
Auk =

U 11 U ai