Univerzitet ,, Sv.

Kiril i Metodij" Praven fakultet,, Justinijan Prvi"- Skopje

Predmet: Kazneno pravo

Tema:

!J"KT #$ K$%#"#

&"'

( #$ K$%#"#$ P ST$PK$

SK PJ", )**+ 1. , ,"& Kaznenoto delo e centralna kategorija vo sistemot na kaznenoto pravo.Toa go legitimira pravoto na kaznuvawe i ja opredeluva {iro~inata na kaznenopravnata

represija, do koja se doa|a preku ostvaruvawe na kaznenata postapka. Predmet na kaznenata postapka e materijata za koja se rasprava vo postapkata i za koja sudot treba da donese odluka. (T.Vasiljevi, 1981: str.1 1! ".#ruba~, 1 $% str.&'(, odnosno krivi~noto delo i negoviot izvr{itel. )pored toa, sodr*inata na kaznenata postapka se sostoi vo utvrduvaweto na o-ele.jata na krivi~nite dela predvideni vo +akonot za pronao|awe na izvr{itelot na krivi~noto delo. ,naku, predmetot na krivi~nata postapka e mnogu sporen -S.Ranieri, 1957: str.1$&.1/0(. Kaznenata postapka ima osnoven predmet, bez ~ie postoewe taa ne mo*e da se odviva, i sporedni -akcesorni, eventualni( predmeti, koi mo*at no ne moraat, da se pojavat pokraj osnovniot predmet. 1snoven predmet na kaznenata postapka -causa criminalis) pretstavuva rasprava/e za eden konkreten krivi0no-praven odnos koj nastanal so izvr{uvawe na krivi~noto delo me|u op{testvenata zaednica pretstavena so dr*avata i obvinetiot. 2o krajna linija, osnoven predmet na kaznenata postapka e utvrduvawe dali e izvr1eno krivi0no delo i dali obvinetiot e vinoven, so nadovrzuvawe na natamo{ni posledici koi proizleguvaat od krivi~niot zakonik, odnosno so materijalnoto krivi~no pravo, a , za da se opredelat pravilno, se ispituva i li0nosta na obvinetiot. 3aj~esto kako objekt na kaznenata postapka se javuva edno krivi0no delo, kako i edno li2e . izvr{itel na toa delo, bidej4i sekoe krivi~no delo pretstavuva poseben, samostoen nastan koj na izvesen na~in se mani5estira vo nadvore{niot svet. "e|utoa, vo praktikata se ~esti slu~aite edno isto li2e da izvr1i pove3e krivi0ni dela, kako i vo izvr{uvaweto na edno delo da u0estvuvaat pove3e li2a. 2o takvi slu~ai, zemaj4i ja predvid okolnosta deka sekoe krivi~no delo pretstavuva samostojna pojava, se postavuva pra{awe dali 4e ima tolku posebni objekti kolku {to ima krivi~ni dela, ili pak, so ogled na vrskata me|u tie dela, odnosno pove4e lica, site tie 4e pretstavuvaat edinstven o-jekt na edinstvenata postapka, spored pravilata na t.n. koneksitet. )o izvr{uvaweto na edno krivi~no delo, osven povredata na za{titnite objekti -dobra( od zakonot, se nanesuva izvesna imotna 1teta, ~ija visina zavisi od prirodata na deloto, pa se postavuva pra{awe dali za nea 4e se odlu~uva vo kaznenata postapka, odnosno vo pridru.na ili t.n. at4eziska postapka ili, pak, vo parni~na postapka, kade {to i pripa|aat spored svojata pravna priroda.

2oedno, potrebno e da se opredelat tro{ocite, odnosno mora da se odlu~uva za tro1o2ite na krivi~nata postapka. Tie se zadol*itelen sporeden predmet na kaznenata postapka. 3a krajot, treba da se odbele*i deka vo izvesni slu~ai pravilnata primena na krivi~niot zakon zavisi od pret6odno re{avawe na nekoe pravno pra{awe, koe po svojata priroda spa|a vo nekoja druga granka na pravoto i vo nadle*nost na drugi dr*avni organi. 3o, poradi povrzanosta so krivi~noto delo, tie pra{awa se re{avaat vo kaznenata postapka, a ne vo onaa granka na koja i pripa|aat -na pr., gra|anska, upravna i dr. postapki(. Toa se t.n. prejudi2ijalni 5pret4odni6 pra1a/a. )pored toa kako objekt na kaznenata postapka mo*at da se javat% krivi~noto delo, pove4e krivi~ni dela vo me|usebna vrska -koneksitet(, imotno.pravni barawa koi se re{avaat vo pridru*na -at6eziska( postapka, prejudicijalni pra{awa i tro{oci na kaznenata postapka.

). K$%#"#

5K7(,(8# 6 &"'

Pod poimot kaznivo -krivi~no( delo, kako objekt na krivi~nata postapka se podrazbira protivpravno delo {to e opredeleno so zakon kako krivi~no delo i ~ii obele*ja se opredeleni so zakon -~l.7 od K+ na 8"(, ~ie presuduvawe e staveno vo nadle*nost na sudovite. +na~i, na{iot krivi~en zakonik se opredeluva za formalna zakonska de5inicija na krivi~noto delo, a ja napu{ta t.n. materijalna de5inicija za krivi~noto delo kako op{testveno opasno delo. 9vropskite kazneni zakonodavstva, po pravilo, ne sodr*at nikakva zakonska de5inicija za poimot na kaznenoto -t.e. krivi~noto( delo -na pr., 5rancuskoto, germanskoto, belgiskoto i {vajcarskoto zakonodavstvo(, dodeka retki se zakonodavstvata -na pr., {vedskoto(, {to poznavaat sli~na 5ormalna de5inicija -2.Kambovski, &::&% str.1$(. Teorijata e razedineta okulu pra{aweto za toa koi se osnovnite elementi na krivi~noto delo . nekoi elementi od pravnata de5inicija na krivi~noto delo se nesporni i op{to pri5ateni, a drugi, naprotiv, mnogu sporni. #esporni elementi -ili o-ele.ja kako {to, isto taka, voobi~aeno se narekuvaat( se% deka e toa 0ovekovo povedenie vo vid na aktivnost -dejstvo( ili pasivnost -neizvr{uvawe(! koe e protivpravno, vinovito

i kaznivo. -;."arjanovi4, 1

0% str.0&(. 1va se elementi {to gi sodr*i sekoja

u~ebni~ka de5inicija na krivi~noto delo. +a poimot na krivi~noto delo postojat pove4e razli~ni koncepcii. <e5inicija {to go dava op{tiot poim na krivi~noto delo i {to odgovara na sovremenata krivi~no. pravna nauka, spored nekoi poznati avtori e slednava% krivi~no delo e povedenie na ~ovekot koe so zakon e predvideno kako krivi~no delo, koe e protivpravno i koe e op1testveno opasno, poradi toa {to povreduva ili zagrozuva osobeno va*ni op{testveni odnosi i vrednosti i istovremeno uka*uva na opasnosta na samiot izvr{itel -Rjeni , 1 //, str.1=$(. 1vaa de5inicija dava realisti0ki, materijalno.5ormalen i objektivno.subjektiven poim za krivi~noto delo. )amiot redosled na ovie elementi ima svoja lo9ika. 1d aspekt na organite na goneweto i na sudot, prva atributivna karakteristika {to treba da se utvrdi e prednosta vo zakonot na opredeleno povedenie na ~ovekot, kako krivi~no delo. Takviot pristap e va*en, bidej4i go zacvrstuva prin2ipot na zakonitosta vo domenot na krivi~noto pravo. Proizleguva deka samo krivi0nite dela se predmet na kaznenata postapka, a ne i drugite vidovi delikti, odnosno neprava. Taka, predmet na krivi~nata postapka se krivi~nite dela, a ne i prekr1o2ite koi spa|aat vo oblasta na upravno.kaznenoto pravo i za koi e propi{ana posebna upravno.kaznena postapka. +akonot potpolno go isklu~uva spojuvaweto -povrzuvaweto( na krivi~nite dela i prekr{ocite vo edna -edinstvena( postapka i nivno sudewe pred eden -ist( organ (T.Vasiljevi, 1981: str.1 1(. ,sto taka, predmet na krivi~nata postapka ne mo*at da bidat nitu dis2iplinskite kaznivi dela koi spa|aat vo oblasta na disciplinskoto kaznivo pravo i za koi e propi{ana disciplinska postapka. +na~i, prekr{ocite i disciplinskite kaznivi dela se objekt na drugi postapki% prekr{o~na kako administrativno.kaznena postapka -vidi pret6odno za odnosot me|u kaznenata i ovie postapki(.

:. !J"KT #$ K$%#"# T :.; Poim za pravnoto do-ro

&"'

+a{titnata 5unkcija na kaznenoto pravo neposredno implicira i opredelen objekt na takvata za{tita op5aten so poimot za pravnoto do-ro. Poimot za pravnoto dobro mo*e da se de5inira vo 5ormalna i vo materijalna smisla. 2o 5ormalna smisla, pod pravno dobro se podrazbira onoj interes, vrednost ili dobro, {to neposredno se za{tituva so kaznenopravnata norma. 2o materijalna smisla, pravnoto dobro e ne{to {to pred6odi na kaznenopravnata zabrana, {to ja motivira, predstavuvaj4i vrednosen kriterium za zakonodavecot vo nejzinoto postavuvawe. Kaznenoto delo e osnovna kategorija vo kategorijalniot sistem na kaznenoto pravo, poradi {to vo sistemot na elementite na kaznenoto delo pravnoto dobro ja ima pozicijata, isto taka, na bazi~na pretpostavka% sekoe kazneno delo e naso~eno protiv opredelena vrednost ili interes {to so predvidenosta na deloto vo zakono steknuva status na pravno dobro. +a ozna~uvawe na pravnoto dobro se upotebuvaat razli~ni izrazi, interesi priznati od op{testvoto, odnosno dr*avata, socijalni sostojbi, pravni interesi, *ivotni dobra, objektivni vrednosti, itn.(V. "am#$vs i 2%%&' s(r23!). :.) -jekt na za1tita i o-jekt na dejstvieto Pravnoto dobro kako objekt na kaznenoto delo ne interesira prvenstveno od aspekt na kaznenopravnata za{tita, poradi {to go narekuvame u{te i o-jekt na za1tita. )ekoe kazneno delo ima svoj objekt na za{tita-za{titeno dobro(. 1bjektot na za{tita e apstrakten, generi~ki poim, koj ja sodr*i idejata na pravnoto dobro, vrednost ili interes {to se za{tituva so konkretnata inkriminacija. Taka na primer objekt na za{tita kaj deloto ubistvo e *ivotot na ~ovekot, kaj kra*bata pravoto na sopstvenost, itn. 1bjektot na za{tita ne mo*e da se identi5ikuva so posledicata na deloto, koja se izrazuva sekoga{ kako posledica vo nadvore{niot svet. 1ttuka i razlikuvaweto pome|u objektot na za{tita i objektot na dejstvieto na deloto.(V. "am#$vs i 2%%&' s(r23&). < -jekt na dejstvie - +a razlika od objektot na za{tita, objektot na dejstvieto e

ne{to opiplivo, materijalno, del od nadvore{niot svet ~ija {to povreda ili zagrozuvawe se pojavuva kako posledica na kaznenoto delo. Taka, na primer objekt na dejstvieto kaj ubistvoto e teloto na *rtvata, kaj kra*bata podvi*niot predmet {to se odzema itn. )ekoe kaznivo delo ima objekt na za{tita, no ne sekoe delo ima i objekt na dejstvieto. Primer% ne prijavuvaweto kazneno delo ili storitel, -~l. '/= K+"(.

=. K #"KS(T"T 2o praktikata ~esto se slu~uva edno isto lice da izvr{i pove4e krivi~ni dela, kako i toa pove4e lica da izvr{at edno ili pove4e krivi~ni dela. 2o takvi slu~ai, me|u tie lica, odnosno krivi~ni dela, postoi opredelen odnos koj me|usebno gi povrzuva, gi pravi koneksii, i zatoa tie lica ili dela pretstavuvaat o-jekt na edinstvena krivi0na postapka. +na~i, koneksitet e vrska {to postoi me|u pove4e lica, odnosno me|u pove4e krivi~ni dela, vrska od procesno.relevantno zna~ewe, poradi {to se sproveduva edinstvena postapka i se donesuva edna edinstvena presuda -P."arina%1 7 .str.1:'(. Kontekstot ima izvesno vlijanie i pri opredeluvaweto na stvarnata nadle*nost na sudovite. Kontekstot se javuva vo dva vida% subjektiven i objektiven. >ko edno lice e obvineto za pove4e krivi~ni dela, postoi su-jektiven 5ili personalen6 koneksitet -c$ncursus )elic($rum(, bidej4i liceto?su-jektot e toj {to gi povrzuva site krivi~ni dela, odnosno vrska me>u niv, dodeka me|u samite krivi~ni dela nema nikakva vrska, tie se napolno samostojni. )ubjektivniot koneksitet postoi koga krivi~nite dela se izvr{eni vo idealen ili vo realen stek, koga, spored odredbite na materijalnoto krivi~no pravo, se izrekuva edinstvena kazna-~l. & , st.1 od +KP(. >ko pove4e lica u~estvuvaat vo izvr{uvawe na edno isto krivi~no delo, ili ako pove4e lica izvr{ile pove4e krivi~ni dela, taka {to me|u tie dela postoi opredelena zaemna vrska, toga{ koneksitetot e o-jektiven -ili realen( . concursus plurium ad delictum. ,rskata se ostvaruva preku krivi0noto delo, vo koe ima ne{to zaedni~ko. 3aj~esto objektiven koneksitet postoi koga edno lice e izvr{itel na krivi~noto delo, a drugi lica se sou~esnici -pomaga~i, pottiknuva~i i sl.(, odnosno sudot {to e nadle*en za izvr{itelot na krivi~noto delo po pravilo e nadle*en i za sou~esnicite, prikriva~ite, licata {to mu pomognale na izvr{itelot po izvr{uvaweto na krivi~noto delo, kako i za licata {to ne go prijavile podgotvuvaweto na krivi~noto delo ili izvr{itelot -~l.& , st.= od +KP(. "e|utoa, objektivniot koneksitet postoi toga{ koga pove4e lica, oddelno ili samostojno izvr{ile pove4e krivi~ni dela, me|u koi postoi o-jektivna, realna vrska poradi toa {to ednoto od tie dela i ednoto do tie dela i ednoto lice se javuva kako osnovno, odnosno pretpostavka za drugite dela izvr{eni od drugite lica.

&

Taka, so krivi~noto delo na izvr{itelot -na pr., kra*ba spored ~l.&'$ od K+(, vo konteksitet se krivi~nite dela na pomagawe, davawe pomo{ na izvr{itelot po izvr{enoto delo -~l.'/$, st.1 od K+( ili neprijavuvawe na podgotvuvawe na krivi~no delo i na izvr{itelot -~l.'/'.'/= od K+(. 2o vakvi slu~ai, vrskata me|u prvoto i vtoroto delo e realna, objektivna i postoi zavisnost, bidej4i postoeweto na prvoto delo e pretpostavka za izvr{uvawe na vtoroto, poradi {to i dvete se objekt na edinstvena postapka. 2oedno, koneksitet postoi i kaj krivi~no delo navreda -~l.17' od K+(, koga, osven tu*bata, e podignata i protivtu.-a od strana na tu*eniot, bidej4i navredata mu e vratena, odnosno tu*itelot istovremeno mu ja nanesuval navredata -~l.=0 st.& od +KP( i se sproveduva edinstvena postapka -~l.& , st.& od +KP(. , toj e objektiven koneksitet. 3a karajot postoi mo*nost da se sprovede edinstvena postapka za pove3e krivi0ni dela izvr{eni od pove3e li2a, iako me|u niv ne postoi nitu subjektiven nitu objektiven koneksitet vo pret6odno navedenata smisla. 3o, za da dojde do spojuvawe na postapkata, popotrebno e me|u izvr{enite dela da postoi me>use-na povrzanost, koja ne e pravna, tuku fakti0ka, i da postojat isti dokazi. 1vie dva uslova kumulativno se predvideni vo +KP -~l.& st./(. 2o vakov slu~aj, do spojuvawe na postapkata doa|a na predlo9 na javniot o-vinitel i po odluka na sudot -~l.& , st./ od +KP(, dodeka vo pret6odnite slu~ai po sila na zakonot. >, koga postoi takva me| usebna vrska na krivi~nite dela koja bi go opravdala sproveduvaweto na edinstvena postapka, iako ne postoi subjektiven i objektiven koneksitet, e fakti0ko pra1a/e . a toa bi bilo koga za pove4e krivi~ni dela se predlo*eni isti dokazni sredstva ili koga pove4e dela se izvr{eni pod speci5i~ni okolnosti vo vrska so nekoj nastan -na pr., za vreme na mani5estacii, demonstracii, sportski natprevari i sl.( no, odredbata za koneksitet vo takvite slu~ai ne treba ekstenzivno da se tolkuva i ~esto da se primenuva -~l.& st./ od +KP(. Koneksitetot, odnosno spojuvaweto na postapkata go opravduvaat slednive pri0ini% . ekonomi0nosta na postapkata, bidej4i edinstvenoto postapuvawe ovozmo*uva koncentracija na site dokazni sredstva i na site procesni dejstva vo eden predmet, so {to postapkata treba da bide po-rza i poeftina! . efikasnost na edinstvenoto postapuvawe koga me|u pove4e krivi~ni predmeti postoi povrzanost. Toa doa|a do izraz, kako vo pret6odnata

postapka . istragata, taka i na glavniot pretres, bidej4i site 5akti {to se od presudno zna~ewe po2elosno i popravilno se utvrduvaat, a se ras~istuvaat i se otstranuvaat eventualnite protivre~nosti i nejasnotii! . se isklu0uva mo.nosta od donesuva/eto na protivre0ni odluki koga se sproveduva edinstvena postapka. Toa ima osobena va*nost pri objektivniot koneksitet. Taka na pr., se izbegnuva izvr{itelot na edno krivi~no delo da bide osloboden od obvinenie, a sou~esnicite da bidat proglaseni za vinovni ili sprotivno, {to bi bilo mo*no ako ne se sprovede edinstvena postapka. "e|utoa, ako se vospostavi koneksitet toa ne zna0i deka taa povrzanost tre-a da ostane do krajot na postapkata i pod kakvi bilo uslovi. 3aprotiv, vo tekot na postapkata mo*at da is~eznat pri0inite poradi koi e izvr{eno spojuvaweto, ili mo*e da se pojavat drugi pri~ini koi poka*uvaat deka spojuvaweto ne e pove4e dovolno ili deka pove4e ne e vozmo*no. 2o takov slu~aj, sudot od va.ni pri0ini, ili od pri~ini na celesoobraznost, mo*e do zavr{uvaweto na glavniot pretres, postapkata za oddelni krivi~ni dela ili protiv oddelni obvineti lica da ja razdvoi i posebno da se dovr{i ili da se predade na drug nadle*en sud -~l.':, st.1 od +KP(. 2akvoto razdvojuvawe na postapkata nao|a svoe opravduvawe poradi istite pri0ini koi go opravduvaat vospostavuvaweto na koneksitetot. Taka na pr., ako eden od obvinetite vremeno du{evno zaboli, natamo{nata edinstvena postapka nema svoja smisla! ili ako po eden predmet 5akti~kata polo*ba e napolno razjasneta, a po drugite predmeti ne e razjasneta. 1vie primeri poka*uvaat deka e poopravdano edinstvenata postapka da se razdvoi, otkolku da prodol*uva i da se odlo*uva glavniot pretres, kako centralen stadium na postapkata.

?. (M T# -P7$,#( !$7$@$ 5$TA"%(SK$ P ST$PK$6 Krivi~noto delo mo*e da ima i niza 9ra>ansko-pravni i dru9i pravni posledi2i. Taka, so izvr{uvawe na edno krivi~no delo naj~esto se nanesuva i imotna 1teta, taka {to, osven kaznuvaweto na izvr{itelot, se postavuva i pra{aweto za nadomest na {tetata -P."arina, 1 7 %str.1:/(. Taka, na pr., so krivi~noto dela te{ka telesna povreda, osven naru{uvaweto na telesniot integritet, se predizvikuvaat i

tro{ociza lekuvawe. Taa {teta kaj krivi~noto delo kra*ba se ogleda vo odzemawe predmeti, odnosno krivi~noto delo mo*e da predizvika {teta na tu|ite dobra koi pripa| aat na 5izi~kite i na pravnite lica -". #ruba~, 1 $%str. &$.&/(. Krivi~noto delo vo sebe sod*i i 9ra>anski delikt, koj na o{tetenoto lice mu dava pravo na postavuvawe na imotno-pravno -ara/e -T.Vasiljevi, 1981: s(r.19&(, {to e razbirlivo, bidej4i osnovata na kaznuvaweto i obe{tetuvaweto poteknuva od ista dejnost, pa e logi~no dvete barawa da se raspravaat vo ista postapka i vo isto vreme. <ali 4e dojde do edinstveno raspravawe zavisi od dispozi2ijata na ovlastenite lica, t.e. dali tie {e postavat barawe?predlog, no sudot donesuva kone~na odluka, vodej4i smetka za toa dali so ova zna~itelno ne bi se odlo*uvala krivi~nata postapka-~l. /, st. 1 od +KP(. )o ogled na toa {to imotno.pravnite barawa po svojata pravna priroda spa|aat vo procesno.pari~nata postapka-causa civilis a)*aere( causae criminali(, toga{ i samata postapka vo koja, osven za krivi~noto delo, se odlu~uva i za imotno.pravnoto barawe, se narekuva pridru.na ili at4eziska postapka. 3o, potrebno e da se naglasi deka imotno.pravnoto barawe koe se ostvaruva so krivi~nata postapka, predlo9-tu.-ata za negovoto ostvaruvawe i odlukata donesena po nego zadr.uvaat karaker na 9ra>ansko-pravno -ara/e, 9ra>anska tu.-a i 9ra> anska presuda, bez ogled na toa {to baraweto poteknuva od krivi~no delo, {to se postavuva pred krivi~en sud i {to krivi~niot sud donesuva odluka - T.Vasiljevi, 1981:s(r.19&(. Pri0inite {to ja opravduvaat at6eziskata postapka se slednive% . o1teteniot mo.e so svojata aktivnost da pridonese za razjasnuvawe na 5akti i za utvrduvawe na vistinata, pomagaj4i mu na ovlasteniot tu*itel vo pribirawe na dokazi, so ogled na toa deka e zainteresiran za realizirawe na svoeto imotno.pravno barawe vo krivi~nata postapka, koe zavisi od toa dali 4e bide utvrdeno postoeweto na krivi~noto delo i krivi~nata odgovornost na izvr{itelot! . pravnata kvalifika2ija za nekoi krivi0ni dela zavisi od visinata na 1tetata {to e napravena so niv. Taka, na pr., od visinata na {tetata zavisi dali kra*bata i proneverata-~l. &'$ i '$= od K+(, 4e prerasnat vo krivi~no delo grabe* ili pak, vo zavisnost od visinata na {tetata, ima obi~en i kvali5ikuvan vid na nekoi krivi~ni dela! . so at6eziskata postapka se iz-e9nuva da se donesata protivre0ni 5kontradiktorni6 odluki dokolku krivi~niot i imotno.pravniot predmet se raspravaat oddelno, kako, na primer, da se donese osloboditelna presuda po krivi~niot predmet, a

da se usvoi tu*benoto barawe, ili sprotivno. Toa bi bilo necelesoobrazno i oportuno, bidej4i i dvete barawa poteknuvaat od ista osnova! . od aspekt na procedurata, taa e poekonomi0na, bidej4i dokazite za krivi~noto delo i za krivi~nata odgovornost se istovremeno dokazi za postoewe na {tetata i za iznosot na imotno.pravnoto barawe, a voedno pravosudnite organi ne rabotat dvojno! . postapkata e poevtina i popovolna za o1teteniot od procesno.pari~nata postapka, bidej4i dokazite gi pribira sudot po slu*bena dol*nost, o{teteniot ne gi snosi tie tro{oci, nitu tro{ocite za dokazite na koi samiot se povikal! nema slo*eni?komplikuvani podnesoci koi bi trebalo da gi sostavi advokatot! postapkata e oslobodena od taksi, a o{teteniot mo*e da smeta i na izvesna pomo{ od javniot obvinitel! . postapkata pred krivi0niot sud e po-rza od pari0nata postapka . 1{teteniot koj vo sopstven interes obezbeduva ostvaruvawe na imotno.pravnoto barawe istovremeno obezbeduva i uspe6 na krivi~noto gonewe vo op{testven interes -T.Vasiljevi, 1981:s(r.19&(. )pored na{iot +akon, imotno.pravnite barawa mo*at da se odnesuvaat na nadomest na {teta, na vra4awe na predmeti ili na poni{tuvawe na opredelena pravna rabota-~l. /, st. & od +KP( 1. 3><1"9)T 3> @T9T> . kako objekt na at6eziska postapka ja op5a4a seta onaa {teta {to e napravena so izvr{uvaweto na krivi~noto delo, i toa fakti0ki pretrpena 1teta5damnum emergens6 i za9u-ena zara-otuva0ka5lucrum cessans6. 3a pr., kaj krivi~noto delo te{ka telesna povreda {tetata se sostoi od tro{ocite okolu lekuvaweto na povredeniot, no, isto taka, go op5a4a i nadomestokot na zagubata {to ja imal povredeniot poradi nesposobnosta za rabota za vreme na lekuvaweto. Pra{aweto za nadomest na nematerijalnata, neimotna {teta, ili na t.n. moralna 1teta, kako objekt na at6eziska postapka e sporno vo pravnata literatura. "e|utoa, ne postojat osobeni pre~ki da ne se bara nadomest i za vakov vid {teta, bidej4i toa ne e vo sprotivnost so s5a4awata i so normite na civiliziranoto op{testvo. 3ematerijalnata {teta se sostoi, na primer, vo pretrpena 5izi~ka ili psi6i~ka bolka-na pr., du{evna bolka poradi osakatenost, poradi smrt na blisko lice, poradi povredena ~est ili naru{en ugled, poradi strav, pretrpen sram i sl.(.

1%

&. 28>A>B9 3> P89<"9T, . koga e sodr*ina na imotno.pravnoto barawe, zna~i, na o{teteniot da mu se vrati onoj predmet koj mu bil odzemen so izvr{uvaweto na krivi~noto delo, na pr., da mu se vrati vo sopstvenost, vladeewe odzemeniot, odnosno ukradeniot predmet. Predmetot 4e se vrati ako e kaj izvr{itelot, ako e kaj sou~esnicite koi odgovaraat zaedno so izvr{itelot ili ako se nao|a kaj treto lice na koe predmetot mu e doveren na ~uvawe po izvr{enoto delo od strana na izvr{itelot ili na negovite sou~esnici. "e|utoa, dokolku predmetot odzemen so krivi~noto delo e uni{ten ili o{teten, imotno.pravnoto barawe se modi5ikuva od vra4awe na predmet vo barawe za nadomest na {teta. Kako predmet koj mo*e da se bara da se vrati vo at6eziskata postapka treba da se smeta i onoj koj e dobien od sredstvata nabaveni so izvr{uvawe na krivi~noto delo, kako na pr., predmeti kupeni so pari {to se dobieni od kra*ba, grabe* i sl. '. P13,@TC2>B9 3> 1P89<9D93> P8>23> 8>E1T>-<9D1( . 1bjekt na at6eziska postapka mo*e da bide i barawe za poni{tuvawe na nekoja pravna rabota od imotno.praven karakter, koja nastanala neposredno so izvr{uvawe na krivi~noto delo, na pr., pravna rabota kupoproda*en dogovor sklu~en pod prisilba, so izmama i sl. 2su{nost, ovaa zna~i restituira/e na opredeleni imotno-pravni odnosi vo onaa sostojba vo koja tie bile pred izvr{uvaweto na krivi~noto delo -P. "arina 1 7 % str. 1: (. >ko sudot utrvrdi?najde deka baraweto za poni{tuvawe e osnovano, so presuda 4e izre~e celosno ili delumno poni{tuvawe na taa pravna rabota, so posledicite {to proizleguvaat od toa -na pr., nalo*uvawe izvesni dejstva . vra4awe na korist(, no pritoa ne mo*e da se zasega vo pravata na treti lica -~l. 1:' od +KP(, bidej4i tie lica ne u~estvuvaat vo kaznenata -krizi~nata(, nitu vo at6eziskata postapka, i nemaat mo*nost za za{tita na svoite prava i interesi, na pr., za vlo*uvawe na *alba na presuda i sl. 2o pogled na inicijativata za pokrenuvawe na at6eziska postapka, procesna pretpostavka e predlo9 na li2e koe e ovlasteno takvo imotno.pravno barawe da ostvaruva spor?parnica -~l. 7, st. 1 od +KP(. 3a toj na~in, vo zakonot se smeta deka postavuvaweto na imotno.pravnoto barawe potenato od krivi~noto delo, vsu{nost, e iznesuva/e na 9ra>anskata parni2a pred krivi0en sud i pra{aweto za ovlastuvaweto go sveduva na pra{awe za aktivna le9itima2ija vo pari~nata postapka. ,meno, onoj, koj so gra|anska tu*ba mo*e da se

11

pojavi vo parni~nata postapka, mo*e so imotno.pravnoto barawe da se pojavi vo krivi~nata postapka -T.Vasiljevi, 1981: s(r.19&(. Eez ogled dali e o{teteno privatno lice ili op{testvena?stopanska organizacija i sl., pokrenuvaweto na at6eziskata postapka e ostaveno na dispozi2ija na strankite. )udot ne mo*e po slu*bena dol*nost da pretpostavi deka e staven predlog za pokrenuvawe na ovaa postapka. "e|utoa, prin2ipot na ofi2ijalnosta ne e napolno isklu0en od at6eziskata postapka, a toa se zaklu~uva i od odredbite na +akonot -~l.1::, st.1 od +KP(. Taka, sudot e dol*en, u{te pred da bide postaveno imotno.pravnoto barawe, odnosno predlogot, da sobere dokazi i da izvidi {to e potrebno za odlu~uvawe po baraweto. )udot e osobeno dol*en da sobere dokazi vo odnos na visinata na {tetata. >ko so izviduvawe na imotno.pravnoto barawe zna~itelno se odol*uva krivi~nata postapka, sudot 4e se ograni~i na sobirawe na onie podatoci ~ie{to utvrduvawe podocna ne bi bilo mo*no ili bi bilo zna~itelno ote*nato -~l.1::, st.& od +KP(. Predlo9ot za ostvaruvawe na imotno.pravnoto barawe se podnesuva na organot na kogo mu se podnesuva krivi~nata prijava ili na sudot, i toa najdo2na do zavr1uva/eto na 9lavniot pretres pred prvostepeniot sud do koga ovlastenite lica mo*at i da se otka*at od predlogot -~l. 0, st.1 i & i ~l. osven ako so zakonot ne e poinaku opredeleno -~l. , st.1 od +KP(. 2o slu~aj od predlogot da se otka*e ovlastenoto lice, takov predlog ne mo*e da se stavi povtorno, , st.1 od +KP(. +a imotno.pravnite barawa e nadle*en istiot sud koj e nadle*en za krivi~niot predmet, bez ogled na iznosot na o{tetenoto barawe -spored koj vo parni~nata postapka eventualno bi bil nadle*en povisok sud(. <ali imotno.pravnoto barawe 4e donese odluka -so koja go usvojuva vo celost ili delumno( zavisi od dokazite. )udot nikoga{ ne mo*e da go odbie imotno.pravnoto barawe na o{teteniot - V. +a,er, 1 /0% str.117(. >ko podatocite na krivi~nata postapka ne poka*uvaat sigurna osnova, nitu za celosno, nitu za delumno presuduvawe, sudot 4e go upati o{teteniot da mo*e da go ostvaruva imotno.pravnoto barawe vo spor?parnica. ,stoto toa 4e go napravi i koga 4e donese presuda so koja obvinetiot se osloboduva od obvinenieto ili so koja se odbiva obvinenieto ili koga so re{enie 4e ja zapre krivi~nata postapka, ili 4e go ot5rli obvinitelniot akt. Koga sudot 4e se oglasi za nenadle*en za krivi~nata postapka, 4e go

12

upati o{teteniot deka mo*e imotno.pravnoto barawe da go prijavi vo parni~nata postapka {to 4e ja zapo~ne ili 4e ja prodol*i nadle*niot sud -~l.1:1, st.' od +KP(. B. P7"JU&(C(J$'#( !$7$@$ 2o sekoja postapka, krivi~na, gra|anska ili upravna, mo*e da nastane situacija, poradi raspravawe na nekoe pra{awe koe e predmet na procesot, pret6odno treba da se raspravi nekoe pravno pra1a/e koe ima poinakva priroda od prirodata na samiot proces {to e vo tek. Taka, mo*no e vo krivi~nata -kaznenata( postapka primeneta na krivi~niot zakon da zavisi od re{avaweto na nekoe pravno pra{awe na gra|anskoto ili vo upravnoto pravo so site nivni podvidovi, ili me|unarodnoto pravo, za ~ie re{avawe e nadle*en sud, vo nekoja dru9a, a ne vo krivi0na postapka 5parni0na, vonparni0na, izvr1na6 ili za ~ie re{avawe e nadle*en nekoj drug dr*aven organ . naj~esto upraven (T.Vasiljevi, 1981: str.&&:(. )pored toa, site onie pra{awa od gra|ansko.imotno, upravno, semejno i drugi prava, od ~ie pret6odno re{avawe zavisi pravilnata primena na krivi~niot zakon, se prejudi2ijalni pra1a/a i pretstavuvaat o-jekt na kaznenata postapka -P."arina, 1 7 %str.11/(. Po svojot karakter, prejudicijalnite pra{awa mo*at da bidat najrazli0ni i ~estopati od nivnoto utvrduvawe i postoewe zavisi dali vo edno povedenie na ~ovekot e sodr*ano nekoe obele*je na krivi~no delo ili ne. <okolku edno takvo pra{awe vlijae vrz primenata na krivi0niot zakon, toa e prejudi2ijalno i treba pret6odno da se re{i. +na~i, toa e kriterium za ocena dali edno pra{awe e prejudicijalno ili ne. Taka, za postoewe na krivi~noto delo dvobra~nost -~l.1 $ od K+ na 8"( kako pretpostavka?prejudicium se javuva polnova*nosta na prviot brak -bitieto se sostoi vo slednoto% toj {to 4e sklu~i brak, iako ve4e e vo brak, 4e se kazni so zatvor od ' meseci do ' godini(! a dali prviot brak postoi, ili ne, e pra{awe od oblasta na semejnoto pravo! ili, na pr., protivpravno prisvojuvawe na tu| podvi*en predmet {to mu e doveren mo*e da bide osnovno obele*je na krivi~no delo zatajuvawe -~l.&' od K+(, kako i na krivi~no delo pronevera na slu*bata -~l.'$= od K+(. <ali vo eden konkreten slu~aj 4e se raboti za zatajuvawe ili za pronevera zavisi od pra{aweto dali izvr{itelot e slu*beno lice, a toa e prejudicijalno pra{awe koe spa|a vo domenot na ustavnoto pravo! ili dali vo eden konkreten slu~aj 4e se raboti za krivi~no delo kra*ba -~l.&'$ od K+( ili za samovlastie -~l.' & od K+( zavisi dali odzemeniot predmet e tu| ili e vo

13

sopstvenost na onoj {to odzema, a pra{aweto za sopstvenosta na predmetite e od domenot na gra|ansko.imotnoto pravo. $r9umentite {to go opravduvaat re{avaweto na prejudicijalnite pra{awa vo krivi~nata -kaznenata(, a ne vo nekoja druga postapka, vo koja pripa|aat spored svojata pravna priroda, se slednive% .neop6odno e potrebno site elementi od koi zavisi odlukata za krivi~niot predmet da se utvrduvaat od onoj sud koj odlu~uva po nego, bidej4i samo na toj na~in mo*e da se donese pravilna odluka koja 4e bide vo polna soglasnost so vistinata! .osobeno treba da se ima predvid deka vo drugite postapki postojat izvesni otstapuva/a, odnosno se primenuvaat nekoi principi koi vo krivi~nata postapka ne se dopu{teni. Taka, na pr., vo parni~nata -gra|anskata( postapka ponekoga{ e mo*no utvrduvawe na 5ormalnata vistina -na pr., donesuvawe presuda poradi priznanie ili presuda poradi izostanok i sl.(. Poradi toa, se javuva potre-a site pra1a/a da se re1avaat vo krivi0na, a ne vo nekoja dru9a postapka . 2akvata potreba se potencira osobeno so 5aktot {to vo na{iot pravosuden sistem ne postojat posebni krivi~ni, gra| anski i drugi sudovi, koi bi presuduvale pra{awa od oddelni pravni granki, tuku odlu~uvaat isti sudovi i isti sudii, odnosno gi re{avaat krivi~nite, gra|anskite i drugite predmeti, pa zatoa nema osnova krivi~niot sud da ne odlu~uva po tie pra{awa! .na krajot, u{te eden argument koj go opravduva re{avaweto na prejudicijalnite pra{awa vo krivi~nata, a ne vo nekoja druga postapka, e potre-ata od -rzo postapuva/e po krivi0nite predmeti. <okolku takvoto pra{awe bi se re{avalo vo postapka kade {to, vsu{nost, i pripa|a, bi trebalo predmetot da se dostavi do drug sud ili do drug organ i da se ~eka sF dodeka toj odlu~i, so {to bi se oddol*ila krivi~nata postapka, a so toa i bi se namalil nejziniot e5ekt, bidej4i, kako {to e poznato, taa e naje5ikasna vo suzbivaweto na kriminalitetot, ako brzo se sprovede. 3a{iot zakon vo odnos na prejudicijalnite pra{awa zazema takov stav, spored koj, ako primenata na odredbite na Krivi~niot zakonik zavisi od pret6odno re{enie na nekakvo pravno pra{awe za ~e re{enie e nadle*en sudot vo nekoja druga postapka ili nekoj drug dr*aven organ, sudot {to sudi vo krivi~niot predmet mo.e sam da 9o re1i i toa pra1a/e, spored odredbite {to va*at za doka*uvawe na krivi~nata postapka. )pored nekoi avtori, vistinskoto zna~ewe na vaka 5ormuliranata odredba ne e dovolno jasno -T.Vasiljevi, 1981: s(r.223(, zatoa {to predviduva samo edno re{enie

1!

ne zazemaj4i nikakov stav kon eventualno drugi re{enija, bidej4i postoi mo*nost izrazot -mo.e. da se s5ati vo smisla da se isklu~uva sekoe drugo re{enie odnosno se
poajvuva somnenie dali toa vo isto vreme zna~i deka krivi~niot sud e dol.en . obvrzan da go raspravi sekoe prejudicijalno pra{awe koe 4e se pojavi pred nego ili samo ima

ovlastuvawe za toa, zatoa {to postojat pra{awa koi krivi~niot sud so sredstvata {to mu stojat na raspolagawe vo krivi~nata postapka ne mo*e da gi re{i bez golemi te{kotii -na pr., pra{aweto za sopstvenost na zemjata(. 8e{avaweto na prejudicijalnoto pra{awe vo posebna postapka trae dol9o, osobeno ako taa postapka ne ja vodi nadle*en organ po slu*bena dol*nost. 2oedno, pokrenuvaweto na posebna postapka staveno vo dol*nost na strankata ~esto od nea bara golemi izdatoci i taa ne e vo sostojba da gi pokrie. Poradi izlo*enoto, odredbata od na{iot +akon -~l.&: od +KP( treba da se razbere taka 1to krivi0niot sud ne mora samiot da 9o raspravi i da 9o re1i sekoe prejudi2ijalno pra1a/e {to 4e se pojavi vo tekot na postapkata. 1d citiranata odredba proizleguva samo deka krivi~niot sud ne e isklu~en od re{avaweto na prejudicijalnite pra{awa, tuku deka, dokolku misli deka e potrebno, mo*e da zapre so re{avaweto na krivi~niot predmet dodeka prejudicijalnoto pra{awe ne bide raspraveno vo soodvetna postapka, odnosno pred nadle*en organ. >ko taa postapka ve4e e vo tek i, ako mo*e, treba da ja koristi pravnata mo*nost od nadle*niot organ da bara pokrenuvawe na postapka koja mo*e da se vodi po slu*bena dol*nost i da go so~eka is6odot na postapkata, no ne tre-a -iako taa mo*nost zakonot izri~no ne ja isklu~uva( da gi upatuva strankite na posebna postapka poradi re{avawe poradi re{avawe na prejudicijalnite pra{awa, bidej4i e toa vo golema mera necelosobrazno -T.Vasiljevi, 1981: s(r.223(. )osema e razbirlivo deka krivi~niot sud taka 4e postapi koga tie pra{awa pretstavuvaat samostojni pojavi koi mo*at da se oddelat od krivi~nata postapka, bez toa da vlijae vrz krivi~niot predmet. Karakteristi~no e toa {to prejudiciranite pra{awa, koi se re{avaat vo krivi~nata postapka, krivi~niot sud gi re{ava spored odred-ite za doka.uva/e vo krivi0nata postapka, iako tie imaat poinakva pravna priroda. Taka, na pr., svojstvoto na slu*benoto lice ili pra{aweto za sopstvenosta se re{avaat spored odredbite na krivi~nata postapka, a ne na upravnata, odnosno pari~nata postapka. 2akvoto postavuvawe vo odnos na prejudiciranite pra{awa ne mo*e da predizvika nikakov negativen e5ekt i {teta poradi toa {to re{enieto na toa pravno pra{awe ima vlijanie samo vrz krivi0niot predmet po koj odlu~uva krivi~niot sud -~l. &:, st. 1 od +KP(.

15

Pra{aweto za povrzanosta na krivi0niot sud za odlukata koja po pred6odnoto pra{awe ja donel sudot vo nekoja dru9a postapka ili drug dr*aven organ e indirektno raspraveno vo +KP -~l. &: st. &(, spored koj, -ako za takvoto pred6odno pra{awe ve4e donel odluka sudot vo nekoja druga postapka ili drug dr*aven organ, takvata odluka ne go vrzuva krivi~niot sud vo pogled na ocenata dali e izvr{eno opredeleno krivi~no delo.. ,zgleda deka ovaa odredba bi zna~ela samo toa deka 5aktot {to gra|anskiot sud svojata odluka, na pr., za nadomest na {teta, ili upravniot organ, na pr., za odzemawe na dozvola poradi izvr{eno krivi~no delo, ja zasnoval vrz 5aktot deka e izvr{eno krivi~no delo, ne zna~i deka i krivi~niot sud mora da zeme predvid deka e izvr{eno krivi~no delo. 1dlukata donesena vo druga postapka ne go obvrzuva vo toj pogled krivi~niot sud poradi toa {to mo*e da bide zasnovana vrz 5ormalna vistina -na pr., vo pari~nata postapka, iako nemora( ili na celesoobraznost -na pr., vo upravnata postapka(. )udot, takvata odluka, koga se odnesuva na postoeweto na krivi~no delo, nema da pri5ati, bidej4i mo*e da bide vo sudir so materijalnata vistina, tuku 4e izvede dokazi i samiot 4e odlu~i po toa pra{awe, mo*ebi i sprotivno na postoe~kata odluka na drugiot organ -T.Vasiljevi, 1981: s(r.225(. "e|utoa, krivi~niot sud e vrzan so odlukata {to ja donel vo nekoja druga postapka sudot ili drug dr*aven organ vo pogled na sekoe drugo prejudicijalno pra{awe, osven vo pogled na pra{aweto dali e izvr{eno krivi~no delo. )ostojbata sozdadena so dispozicija na strankite -vo pari~nata postapka( koja zakonot ja priznava, dokolku ne se odnesuva na postoeweto na krivi~no delo, mora da se priznae pred krivi~niot sud, bez ogled na toa dali soodvetstvuva na materijalnata vistina. <okolku edno pra{awe od krivi~no.pravnata oblast, koe e re{eno vo krivi~nata postapka od strana na krivi~niot sud, se javuva kako prejuducurano- pred6odno( za nekoj gra|anski ili upraven predmet, dali taka re{enoto pra{awe 4e ima va*nost vo gra|anskata ili vo upravnata postapka e regulirano vo tie postapki. +. T7 D C( #$ K7(,(8#$T$ P ST$PK$ Prezemaweto na procesnite dejstva i ,voop{to, aktivnosta na subjektite i na drugite u~esnici vo krivi~nata postapka se povrzani so razli~ni izdato2i koi se potrebni tokmu zaradi pravilnoto sproveduvawe na postapkata i za ispolnuvaweto na

1&

nejzinata cel-P. "arina, 1 7 % str. 111(. )pored toa, tro1o2i na krivi~nata postapka se izdato2ite napraveni po povod krivi0nata postapka od nejzinoto poveduvawe do nejzinoto zavr{uvawe i izdatocite za prezemenite istra*ni dejstva pred istragata -~l. 00, st. 1 od +KP(. Poa|ajki od toa deka pari~nite i drugite materijalni izdatoci se nu.na pretpostavka za pravilna i nepre~ena procesna aktivnost vo postapkata, na{iot +akon taksativno opredeluva {to se spa|a vo tro{ocite i na koj na~in se regulira nivnoto pla4awe. Kako tro{oci na krivi~nata postapka, spored +akonot -~l. 00, st. & od +KP(, se smetaat slednive% 1. Tro{oci za svedoci, ve{taci, tolkuva~i i stru~ni lica, kako i tro{oci na uvidot. &. Prevozni tro{oci na obvinetiot. '. ,zdatoci za doveduvawe na obvinetiot, odnosno liceto li{eno od sloboda. =. Prevozni i patni tro{oci na slu*benite lica. $. Tro{oci za lekuvawe na obvinetiot za vreme dodeka se nao|a vo pritvor, kako i tro{oci za poroduvawe. /. Pau{alen iznos. 7. 3agrada i nu*ni izdatoci na branitelot, nu*ni izdatoci na privatniot tu*itel i na o{teteniot kako tu*itel i na nivnite zakonski zastapnici, kako i nagrada i nu*ni izdatoci na nivnite polnomo{nici. 0. 3u*ni izdatoci na o{teteniot i na negoviot zakonski zastapnik, kako i nagrada i nu*ni izdatoci na negoviot polnomo{nik. +a da se obezbedi celosno evidentirawe i pravilno odmeruvawe na tro{ocite na krivi~nata postapka, sudot i drugite organi {to u~estvuvaat vo postapkata se dol*ni vedna{, pri zapo~nuvaweto na krivi~nata postapka, da sostavat pose-en popis na tro1o2ite 5tro1o0nik6, vo koj sukcesivno se vnesuvaat site izdatoci napraveni pri prezemaweto na oddelni dejstva. +a da se obezbedi pravilen tek na procesot, site tro{oci navedeni vo to~ki 1.$ od ~l. 00 se isplatuvaat odnapred od buGetskite sredstva na organot {to ja vodi postapkata, a dopolnitelno se naplatuvaat podocna od licata koi se dol*ni da gi nadomestat spored odredbite na +akonot. +a tro{ocite se odlu~uva vo istata odluka vo koja se odlu~uva i po krivi~niot predmet, zatoa {to se objekt na krivi~nata postapka iako spored svojata priroda tie

17

spa|aat vo procesna postapka. )amo vo slu~aite koga nedostigaat podatoci za to~niot iznos na napravenite izdatoci, po isklu~ok od ednovremenoto odlu~uvawe, krivi~niot sud odlu~uva so posebno re{enie. )o ogled na toa {to tro{ocite se napraveni vo vrska so krivi~noto delo, odlukata za nivniot nadomestok, za nivnoto pla4awe, e vo zavisnost od odlukata {to se donesuva za krivi~niot predmet, odnosno od toa dali obvinetiot e oglasen za vinoven ili e osloboden od obvinenieto. )pored toa, vo vrska so pla4aweto na tro{ocite, mo*ni se slednive re{enija% a( Koga sudot 4e go proglasi o-vinetiot za vinoven, 4e izre~e presuda deka e dol.en da 9i nadomesti tro1o2ite na krivi~nata postapka. 2o presudata so koja se proglaseni pove4e obvineti za vinovni, sudot 4e opredeli kolkav del od tro{ocite 4e podnesuva sekoj od niv, a ako e mo*no, 4e gi osudi site obvineti da gi podnesuvaat tro{ocite solidarno. Pla4aweto na pau{alniot iznos 4e se opredeli za sekoj obvinet posebno -~l. 1, st. 1 i ' od +KP(. Po isklu0ok, vo odlukata so koja re{ava za tro{ocite, sudot mo*e da go oslobodi obvinetiot od dol*nosta da gi nadomesti vo celost ili delumno tro{ocite na krivi~nata postapka od ~l. 00, st. &, to~ki 1./ od +KP, ako so nivnoto pla4awe bi bilo dovedeno vo pra{awe izdr*uvaweto na obvinetiot ili na licata koj toj e dol*en da gi izdr*uva. ako se utvrdat ovie okolnosti po odnesuvaweto na odlukata za tro{ocite, pretsedatelot na sovetot mo*e so posebno re{enie da go oslobodi obvinetiot od dol*nosta za nadomestuvawe na tro{ocite na krivi~nata postapka -~l. 1, st. = od +KP(. b( Koga 4e zapre krivi~nata postapka, ili koga 4e se donese presuda so koja obvinetiot se osloboduva od obvinenieto ili so koja se odbiva obvinenieto ili koga se ot5rla obvinitelniot akt vo re{enieto, odnosno vo presudata 4e se izre~e deka tro{ocite na krivi~nata postapka od ~l. 00, st. &, to~ka 1.$ od +KP, kako i nu*nite izdatoci na obvinetiot i nu*nite izdatoci i nagradata na branitelot, pa>aat vrz tovar na -uEetskite sredstva -~l. &, st. 1(, osven vo slu~aite ako se predizvikani po vina na nekoj u~esnik vo postapkata. "a|utoa, koga postapkata za krivi~ni dela {to se gonat po privatna tu*ba e zavr{ena na eden od pred6odno navedenite na~ini, toga{ spomenatite tro{oci od ~l. 00, st. &, to~ka 1.$, kako i nu*nite izdatoci za obvinetiot i izdatocite i nagradata na branitelot, pa>aat na tovar na privatniot tu.itel -~l. &, st. '(.

18

Eez ogled na is6odot na krivi~nata postapka, dali obvinetiot e proglasen za vinoven ili ne, vo izvesni slu~ai del od tro{ocite4e gi snosi onoj u~esnik koj gi predizvikal. 2o taa smisla, +akonot predviduva deka obvinetiot, o{teteniot, o{teteniot kako tu*itel, privatniot tu*itel, branitelot, zakonskiot zastapnik, polnomo{nikot, svedokot, ve{takot, tolkuva~ot i stru~noto lice gi podnesuvaat tro{ocite za svoeto doveduvawe, za odlagawe na istra*noto dejstvo ili na glavniot pretres i drugite tro{oci na postapkata, {to gi predizvikale po svoja vina, kako i soodvetniot del na pau{alniot iznos. +a ovie tro{oci se donesuva pose-no re1enie, osven za tro{ocite {to gi podnesuvaat privatniot tu*itel i obvinetiot za koi se re{ava vo odlukata za glavnata rabota -~l. :, st.1 i & od +KP(. Tro{ocite na krivi~nata postapka, koi se odnapred isplateni od buGetskite sredstva, prisilno se naplatuvaat od li2ata koi se dol*ni da gi nadomestat, dokolku po upatenata pokana samite ne gi isplatat. Prisilnata naplata ja sproveduva nadle*niot sud spored odredbite {to va*at za izvr{nata postapka -~l.1&7, st.1 i & od +KP(. S &7F(#$:

1. 2oved &. Kazneno-Krivi~no( delo '. 1bjekt na kaznenoto delo =. Koneksitet $. ,motno pravni barawa->t6eziska postapka( /. Prejudicijalni barawa 7. Tro{oci na krivi~nata postapka 0. )odr*ina . Koristena literatura 1 str. ' str. $ str. / str. 1: str.

& str.

1$ str. &' str. &= str.

19

K18,)T93> D,T98>TC8>% K>"E12)K,,).Kazneno pravo,op{t del,)kopje &::/god ">8H>312,@,;.Krivi~no pravo, op{t del, )kopje 1 00god. E>I,@, J. Krivi~no pravo, 1p{t del, +agreb 1 0:god. >83>C<12)K,,K.Penologija,)kopje,1 00 god. - Krivi~en zakonik,-)lu*ben vesnik na 8.".br.'7? / &::$god(. - +akon za krivi~nata potapka,-)lu*ben vesnik na 8.".br.1$? 7(.

2%