Professional Documents
Culture Documents
tmabmf
twGif;rSm
bmvky=f urvJ
xkwjf yefcsurf sm;
urBmhtcif;tusif;opfvGefyGJESifh Armjynf
(etz) trdef@'Du&D
ppfr_a&;&m
wwd,urBmppf jzpfcgeD;+yDavm
{&m0wD/ oHvGifeJ@ rJacgifjrpfwdk@.tp
yDuif;rS rEWav;odk@ pmtkyftay:rSwfcsuf
okreausmrSm '%f&mawGeJ@
oDaygbk&if - wdvyfESifh rEWav;
tojymppfyJG
udef;*%ef;u ajymwJhZmwfvrf;rsm;
21 &mpkESpfOD; EdkifiHa&;oifykef;}uD;
tD&wfppfyGJeJ@ uAsm
tpdk;&tzGJ@u bma=umifhEkwfxGuf
ppfyGJ (odk@r[kwf) aoG;qdkwm
b,fol[m *sL; yJ
ukvor*~}uD; rsufvHk;eDvm+yD
tajrmftjrifeJ@ jyifqifxm;ygrS
owif;ESifhrSwfcsuf
jynfwGif;owif; oHk;oyfcsuf
1
3 - 31
32
34
35
39
41
43
46
49
51
54
56
59
62
65
68
70
74
76
84
trSwf ( 24)
Zlvdkif/ 2003 ckESpf?
_ynfohl
tm%m
bmvkyjf urvJ
ta&;ay:tpD&ifcpH mmudk arv 23/ 2003 &ufpjGJ zifh ygww
D iG ;f xkwjf yefc+hJ yD; jzpfygonf? Adv
k o
f ef;a&$u NLD udk tjywfErdS af wmhrnfqw
dk m
cef@rSef;rdI xkwfjyefcJhjcif; jzpfonf? ordkif;rsOf;yifqJGajym&v#if oDaygbk&iftm%m+rJzdk@ rif;nDrif;om;rsm;udk azsmufzsufovdk
vkyaf wmhrnf[k odaeojzifh ta&;ay: owday;cJjh cif; jzpfygonf? tcsed rf rDvu
kd yf g? aemufusomG ;ygonf? Auy u ajratmufygwD
jzpfaeojzifh tm;vkH;odk@tcsdefrD owif;pum; ryg;EdkifchJyg?
bmvky=f urvJ Tudpu
P awmh tcsed ,
f pl Of;pm;Edik yf gonf? ,ckupd u
P dk aygah ygw
h u
G v
f @kd r&yg? 1948 u zqyv - uGejf rLepf nDnw
G af &;
aqG;aEG;yJGwHcg;ydwfoGm;um jynfwGif;ppfjzpfa&;wHcg; yGifhoGm;ovdk tajctaersKd; jzpfygonf? bmvkyf=urvJ qdkonfudk 'Drdkua&pD
tiftm;pkrsm;ESihf aqG;aEG;vdyk gonf? pkaygi;f t}uHxw
k jf cif;/ pkaygi;f vkyaf qmifjcif;jzifh u|eaf wmfw@kd atmifjrifEidk yf gonf? wa,mufwrsK;d
vkyf=uv#ifum; atmifyGJESifh a0;aeOD;rnf jzpfygonf?
etz.tm;enf;csuf Adkvfoef;a&$ESifh taygif;ygrsm;onf OD;Ek/ OD;ausmf+idrf;ESifh taygif;ygrsm;vdk EkdifiHa&;t&if;tESD; r&Sdyg?
EkdifiHa&;*k%foduQmuewd jzpfygonf?
zqyv tpdk;&u 'Drdkua&pDenf;us wufvmjcif; jzpfonf? vGwfvyfa&;t&,lchI
J vlxktajccH &Sdonf? ukvor*~wGif;
*k%foduQm&Sd&Sd 0ifchJonf? EkdifiHjcm;qufqHa&; aumif;onf?
etz tpdk;&uawmh tm%modrf;tpdk;& jzpfonf? ,m,Dyg[kajym+yD; 15 ESpf wG,fuyfae&onf? ukvor*~.
qk;H jzwfcsujf zifh csnaf ESmifcx
H m;&onf? Ekid if jH cm;qufqaH &;uvnf; ol@trd rf ;D avmifv#if ud,
k t
hf rd rf ;D ul;rSmpd;k aom tdref ;D csi;f rsm;ESio
hf m
qufqH&onf?
zqyv tpdk;&u aqG;aEG;a&;wHcg;ydwfum Auyudk aomif;usef;ol wHqdyfuyfay;+yD; awmxJarmif;ydk@I acsr_ef;a&;
vkyf0Hhonf? zrf;rdolukd axmifcs0Hhonf?
etz uawmh aqG;aEG;a&;wHcg; rydw0f ?hH awmxJarmif;ryd@k 0?hH zrf;xm;olukd ,m,Do@l vHk cHa&;twGuf tumtuG,af y;wmyg
[kajym+yD; zrf;&onf? ol@t"dutm;enf;csufrSm vlxktajccH r&Sdjcif;jzpfonf?
'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;. enf;y&d,m,fESifhajcvSrf;rSefv#if Adkvfoef;a&$ESifhtaygif;ygrsm; tjrefusqkH;vdrfhrnf?
Adv
k o
f ef;a&$EiS t
hf aygi;f ygrsm; ta&;ay:tpD&ifcpH mwGif Adv
k o
f ef;a&$wiG f twGi;f pnf;0dik ;f r&Sad o;/ rD;zdak csmifuufbed ufom &Sad o;onf?
rD;zdkacsmifuufbdeuftygt0if Adkvfwoif;ESifh bk&m;pkHvSnfhzl;um t}uHxkwfaeonf[k okH;oyfchJonf? ,ckawmh twGif;pnf;0dkif;
&SdoGm;+yD[k okH;oyfygonf? xdk@a=umifh Adkvfoef;a&$ESifhtaygif;ygrsm; rnfolawGjzpfoenf;? TudpPudk pl;prf;avhvm&ygrnf?
txufxyfodk@ uefwifvdkufaom t}uHay;tzJG@0ifrsm; rygwmaocsmonf? olwdk@wacwf ukefoGm;+yD? vuf&Sd etz
tzJG@0ifwdkif;vnf; rygEdkifyg? wdkif;cef;vSnfh&mwGifygonfh Adkvfa&$reff;/ Adkvfpdk;0if; wGif; (2) wdk@vdk etz tzJG@0ifrsm;om ygvdrfhrnf?
tpdk;&tzJG@0if 0ef}uD;wdkif; rygEdkifyg? tcsKd@omygvdrfhrnf? t"durSm vli,fajcwuf wdkif;rSL;wcsKd@ ygvdrfhrnf?
a':atmifqef;pk=unf. 'kw,
d tnmc&D;wGif t"dutaESmift
h ,Suaf y;olrsm;rSm wdik ;f rSL;rsm; jzpfonf? Twdik ;f rSL;rsm;rSm
etz tzJG@xJ ryg=u&yg? (,cifuqdkv#if wdkif;rSL;wdkif; etz tzJG@0if jzpf=uonf? olwdk@tvSnfhusrS A[dkwGif ryg&jcif; jzpfonf?)
Adv
k o
f ef;a&$u bk&m;pkv
H n
S zhf ;l &if; xdw
k ikd ;f rSL;rsm;.oabmxm;udk rD;zdak csmifuufbed uf tultnDjzifh wD;acgu=f unfah ejcif;
jzpfonf? rdrdtay: opPm&Sdr&SdESifh a':atmifqef;pk=unftay: oHa,mZOfjywfrjywf wD;acgufjcif; jzpfonf?
Adv
k af e0if;onf Adv
k o
f ef;a&$vkd rnfonft
h cgur# rD;zdak csmif uufbed uf udk oGm;av&m ac:roGm;cJyh g? Adv
k o
f ef;a&$uawmh
ac:oGm;&onf? odk@rSom uawmfcsif; wD;acgufEkdifrnf?
wD;acgufwm jynfhpkHoGm;aomtcg a':atmifqef;pk=unf. tnm 'kwd,c&D;pOfwGif t"duk%f;zefwD;awmhonf? &cddkif
tawG@tuHt& r@wGif;wGif &ifqdkifIr&? a':atmifqef;pk=unfudk rD;owfum;ay:wuf+yD; zsefajzcGifhay;ovkd jzpfoGm;um oduQm
1
_ynfolhtm%m
wufaponf? 'grsKd; rjzpfap&? rauG;wdkif;c&D;pOfwGifvnf; 0ef}uD;awG/ AdkvfawGudk,fwdkifxGuf+yD; v_H@aqmf&ovdk jzpfoGm;onf? 'grsK;d
rjzpfap&? r@jyifwGif vl@uavuacsrsm;ESifh &ifqdkifap+yD; t"duk%f;zefwD;onfhenf; vkyfvmonf?
pD;yGm;a&;tajctaeuvnf; wwfa,mifum; wd@k a=umifh uke;f aumufp&mr&Sad tmif jzpfaeojzifh vlxu
k a':atmifqef;
pk=unfudk tm;udk;ae=ucsdefESifh wdkufqdkifoGm;onf?
wwfa,mifum;wd@k a=umifh rd;k ukwu
f ausmufwiG ;f vkyif ef; ysuaf e+yD? rk&H mG uvnf; pD;yGm;a&;udk bufaygi;f pkH taoowfwm
cHae&onf? wHwm;udk xdk;oifhonfhae&m rxdk;/ rxdk;oifhonfhae&m xdk;onftxd taoowfcHae&onf? xdk@a=umifh pHcsdefcsKd;onfh
vlxkuqdkyGJ jzpfonf? oHCmawmfrsm;u t"duk%f;rjzpfapzdk@ yJG=uyfwm jzpfvmaomtcg Akdvfoef;a&$ESifh taygif;ygrsm; =urf;vm
&rf;vmjcif; jzpf.?
,ckxad wmh NLD udk tjywfESdrf - ukvor*~ ab;csdwf zdk@rSm tjywfESdrfwmudk r0Hhr&Jvkyfaeonf? ukvor*~ ab;csdwf
wmawmh vkyf0Hhrvkyf0Hh apmifh=unfh&vdrfhrnf?
etz 'kOuUXESihf wGi;f (1) wd@k u Adv
k o
f ef;a&$EiS hf taygi;f ygw@kd =urf;ae&rf;aejcif;udk tajrmftjrif&o
dS nfv
h yk &f yf[k xif=u[ef
r&Syd g?
Adkvfcif!Gef@. xdkif;EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;odk@ NLD ESifh aqG;aEG;awmhrSmyg [laompum;udk jyifay;olrSm ol@atmuf 3 qifh
edrfhaomolu jyifay;jcif; jzpfonf? Adkvfoef;a&$udk,fpm; jyifay;vdkufjcif; jzpfonf? Adkvfcif!Gef@ tcH&cuf&Smvdrfhrnf? jynfyc&D;
w&m;0if"mwfykHwGifvnf; rD;zdkacsmifuufbdeuf udk ae&may;&ojzifh tpGefwGifa&mufaeonfudk awG@vdkuf&onf?
Adkvfarmifat;uawmh jynfol=um;rSm wyfazsmuf+yD; wdkufrnf [k ajymoH =um;vdkuf&onf? rnfol@udk wdkuf&rvJ
rajymyg? Adkvfoef;a&$. e,fcs@J udkvdkeDvufopf qef@usifa&;udk wkH@jyefvdkufykH&onf? quf'rf[lpdef.wyfu 21 &uf cHwdkufEdkifv#if
rdrdwdk@u 21 rdepf cHrwdkufEdkifwm odykH&onf? xdk@a=umifh wyfazsmuf+yD; wdkufa&; aoe*FAsL[mudk wifaejcif; jzpfvdrfhrnf?
rSeo
f nf? xdak oe*FAsL[myJ vufawG@usonf? od@k aomf wdu
k zf @kd rvdak omvrf; &Sad eygvsuf bmha=umifw
h u
kd zf @kd ajym aeovJ?
ukvor*~qkH;jzwfcsufudk taumiftxnfazmfvdkufv#if +yD;aeonfhudpP bma=umifhwdkufzdk@vdkao;oenf;? Adkvfoef;a&$ESifh xdyfwdkuf
rawG@vdkI ajymjcif;om jzpfrnf[k xifonf?
tar&duefu ukvor*~q;Hk jzwfcsuu
f ikd +f yD; zdtm;ay;aejcif;udk uef@uu
G pf &m r&Syd g? ukvor*~ jyifbufxu
G +f yD; tkycf sKyfol
ajymif;ypfrnf [k ajymraeyg? xdkodk@ajymrnfh tajctaevnf; rawG@&yg?
tu,fI ajymvm+yD qdkygpdk@/ ppfa&;t& usL;ausmf+yD qdkygpdk@/ uGefjrLepfrsm;u trsKd;om;ppfyGJjzifh wkH@jyefrnf? jynfcspfppfyGJ
jzifh ckcHrnf? jynfcspfppfyGJ wdkuf&v#if jynfo@l=um; wyfazsmuf rSmudk uqdkonf?
Adv
k af rmifat;u zufqpfawmfveS af &; tawG@tuHukd ,l+yD;ajymjcif; jzpfonf? axmufcEH ikd yf gonf? od@k aomf cg;jywfaeonf?
jynfol=um; wyfazsmufEdkifzdk@qdkv#if trsKd;om;nD!Gwfa&;wyfaygif;pk}uD; &Sd&rnf? wyfrawmf udk uqdkrnfh aus;&Gm/ a'o &Sd&rnf?
zufqpfawmfveS af &;wGif wyfazsmufor#a'owdik ;f udk Auy u uwifjyifqifxm;jcif; jzpfonf? pm;0wfaea&;ryl&atmif jyifxm;jcif;
jzpfonf? trsKd;om;nD!Gwfa&;onf tajccHjzpfonf? nD!Gwfa&;r&SdbJ wyfazsmufvdk@ r&/ wyfysufwmyJ jzpfrnf? tD&wfwGif
wyfysufjcif; jzpfonf? yd&rpfudk aZmufxdk;wnfaqmufI r&yg?
Adv
k o
f ef;a&$EiS hf taygi;f ygrsm; vkyaf eonfrmS trsK;d om;nD!w
G af &;udk zsuq
f ;D jcif; jzpfonf? wdik ;f jynfukd acsmufxJ qJcG saejcif;
jzpfonf? 'gudk t&ifqkH;wm;qD;zdk@ vdktyffygonf?
Adkvfoeff;a&$ESifhtaygif;ygrsm; aemufqkwfcsifv#if aemufqkwfzdk@tcsdef &Sdao;onf? =umv#if aemufqkwfIr&onfhtjzpf
qdu
k v
f rdf rhf nf? tkycf sKyfol tajymif;tvJ vkyrf nfo
h rl sm;rSm jynforl sm; jzpfonf? rsK;d qufopfvil ,frsm; wyfO;D tjzpfygonfh jynforl sm;
jzpfonf?
Armjynfvw
G af jrmufa&;twGuf jynfyu b,forl S vkyaf y;rSm r[kwb
f ;l ?
ud,
k b
hf mom vky&f r,f?
xkwf_yefajunmcsuf
qefpyg;a&mif;0,fa&;rlopftay: oabmxm;
ArmjynfueG jf rLepfygwD A[dpk nf;k;H a&;aumfrwD.xkwjf yefcsuf
( 22003 )
1? rlopf udk twdtusa=unmjcif; r[kwo
f jzifh a,bk,soabmxm;om ay;Ekid yf gao;onf?
wGif; 2 ESifh 0ef}uD; 4 yg; tygt0if toif; (3) oif;rS 6 OD;/ aygif; 11 OD;jzifh zG@J xm;aom OD;aqmif
tzG@J . qkH;jzwfcsufrsm;udk apmifh=unfh&OD;rnf? odk@aomf ,if;tzJG@. qkH;jzwfcsufudk ar#mfvifhcsuf
awmh odyrf xm;yg? 1962 ckEpS w
f 0du
k q
f u
D v,form;ES;D aESmyJrG sm;vdyk if jzpfrnf[k cef@reS ;f ygonf?
xdkpOfu qdk&S,fvpfawmfvSefa&; vkyfawmhrvdkvdk avoHypfaecsdefjzpfI ajr&Sifpepf
zsuo
f rd ;f +yD; v,fvyk o
f v
l ,fyikd af &;yJ vkyaf wmhrvdv
k kd rdi_ ;f wdu
k &f onf? uGejf rLepfa[mif;rsm; rsupf d
vnfum awmfvSefa&;aumifpDtwGuf 0g'jzef@ay;ovdk jzpf cJhonf? v,form;rsm;udk vdrfvnff
vSnfhjzm;Ekdifjcif;a=umifh ae0if;ppftkyfpk toufSLacsmifoGm;onf?
,ckvnf; 'Dru
kd a&pDpepfjzifh v,form;udk ac|;odyzf @kd u t"dujzpfonf[k ,lqygonf?
pyg;ukefonfrsm;/ qefpuf ydkifrsm; rsufpdvnfwmu ta=umif;r[kwfyg?
2? v,form;udk ac|;odyfzdk@vdkae+yDjzpfa=umif; oef;a&$ppftkyfpk odygonf? wm0efauspyg;
0,fonfph epfukd v,form;awG rvdv
k m;wm/ xkwv
f yk cf sipf w
d u
f ek cf ef;wmudk 10 ESpf 10 rd;k ausmrf S
odvmwmvnf; v,form;rsm;u ppftkyfpkudk v_yfE_d;vdkufvdk@ jzpfygonf?
v,form;rsm;ESihf r@aeqif;&Jom;rsm;onf 1990 u 'DcsKyfukd rJawGpk yHay;vdu
k jf cif;rSm
tajymif;tvJvckd siaf om a=umifh jzpf.? a':atmifqef;pk=unfukd rE aW v;rS r@aeqif;&Jom;rsm;u
uqdk=uonfrSmvnf; tajymif;tvJvdkcsif aoma=umifhyif jzpf.? r@jyb0ESifh aus;vufcHpm;r_
&Sdolrsm; jzpfonf?
jynfe,fc&D;wGif uolrsm;uvnf; v,form;ESihf r@aeqif;&Jom;rsm; trsm;pkjzpfonf?
xdkokd@uqdkolrsm;onf a':atmifqef;pk=unfudk,fwdkif rvGwfvyfa=umif;/ tcsKyftjc,f
cHae&a=umif;/ ajymcsif&majymr&a=umif; awG@vdkuf&onf? TwGif OpPm&ifvdk OpPm&ifc&J rnf[k
od v d k u f = uonf ? wck c k v k y f r S jzpf a wmh r nf [k &J & J w if ; wif ; ajymvm=uonf ? etz
a&$em;awmfayguf=um;um acwfpepfa[mif;. aemufqkH;usefaomtarG wm0efauspepfudk
z,f&Sm; (zsufodrf;[k rokH;wm owdyyg ) ay;ygrnf[k ppftkyfpku ajymvmjcif; jzpf.?
trSefrSm wm0effauspyg; om vufuseftarGr[kwf/ ppftkyfpk/ ppftm%m&Sifpepf/
ppftpd;k &onfvnf; vufuset
f arG jzpf.? t}u;D qk;H tarGvnf; jzpfonf? ppf 3 ppf udk rzsuv
f #if
wm0efauspyg;pepfzsufvnf; bmrSxl;rnf r[kwfyg?
ppftpdk;&u ajrawGtm;vkH; olydkifvkyfxm;onf? wcsKd@udk ppfwyfydkifay;onf? jynfyrS
aiG&Sifrsm;udkyif ajrawGiSm;ay;zdk@ tpDtpOf&Sdaeonf? ukr`%Drsm;udk ESpf&SnfvkyfcGifhay;onf?
v,form;udkawmh wESpfwcgvkyfcGifhay;onf? Tpepfrzsuf v#if wm0efauspyg; zsufkHjzifh
tusK;d xl;rnfr[kwyf g?
3? etz. xkwjf yefcf suw
f iG f a0hvnfvnfvyk x
f m;wm tuGuq
f ifxm;wm awG@&onf? owfrw
S f
tiftm;pktwGuf qefpyg; [laomtokH;tE_ef;onf 0efxrf;qeff udk ajymjcif;avm/ okd@wnf;
r[kwf tjcm;rnfonfhoabmygao;oenf; r&Sif;yg?
3
_ynfolhtm%m
0,f&if;aps;twdkif; MAPD odk@a&mif;ay;&rnf[kqdkojzifh ukefonfrsm;u p&dwfpdkuf0,fay;&rnf[k ajymovdk jzpf.?
ukefonfrsm;twGuf rpkd;&drfyg? olwdk@r_H;atmif vkyfwwfygonf? ppftpdk;&uvnf; ypfxm;rnf r[kwfyg? ta&mif;oGuf
ypPnf;rsm;csay;+yD; aoG;pkyfcGifhay;ygvdrfhrnf? aemufqkH;owWKcsvdkufv#if v,form;yJ qif;&Jom;rsm;yJ cH&ygvdrfhrnf?
4? pyg;0,f,al &;rlopff csrw
S jf cif;onf b%ft
f usyt
f wnf; udyk g wygwnf;ajz&Si;f jcif; jzpfonf[k ,lqEdik o
f nf? ukeo
f nfrsm;vdrk nfh
aiGa=u;t&if;tESD;udk b%frsm;uyHhydk;rnf[k qdkxm;onf?
b%ftusyftwnf; udpPESifhywfouf+yD; NLD OD;vGifu ol@tawG@tuHt& xifjrifcsufay;&mwGif pyg;0,f,la&;umv
wGif aiGtvkH;t&if; cdkif/ r@e,f t0,f'dkifrsm;odk@ jzef@cGJcsay;&onf[k qdkonf?
,ckpepft&qdv
k #if e,fo@kd aiGrsm; jzef@ccGJ say;p&m rvdak wmh? ukeo
f nf}uD;rsm;udk csay;vdu
k f jHk zifh +yD;rnf? t*Fvyd x
f iG cf o
hJ nfh
vuf0g;}uD;tkyf yJGpm;}uD;pepfodk@ jyeffoGm;jcif;yif?
5? ra&r&mxkwjf yefcf suu
f kd oabmxm;ay;&ojzifh a,bk,srw
S cf suo
f m ay;Ekid yf gonf? twdtusay;Ekid o
f nfh rSwcf surf mS ppftyk pf w
k iG f
Ekid if aH &;tajymif;tvJvyk &f eff tpDtpOfr&Sad o;? qefpyg;udpw
P iG f tajymif;tvJvyk +f yD; tm%mudx
k ed ;f odr;f &efom tmkx
H m;aeqJ[I
l
jzpfonf?
wGi;f (2) Adv
k pf ;kd 0if;udk wHwm;zGiyhf aGJ vmufom wufcidk ;f ae&mrS wdik ;f jynf.toufaoG;a=um qefpyg;vkyif ef;wGif tm%mukef
ay;vdkufwmudkvnf; owdyrdonf?
EkdifiHa&;tajymif;tvJ aqG;aEG;yJGESifhywfouffI wGif; (1) Adkvfcif!Gef@ bmxGufajymrvJ apmifh=unfhaeonf? Adkvfpkd;0if;u
pyg;0,f,al &;rlopfuakd jymv#if Adv
k cf if!eG @f u awG@qaHk qG;aEG;a&;rlopfukd ajym&rnf? vlxu
k pdwrf &Sno
f nfrmS wm0efauspyg;udpo
P m
ruyg? tcsed q
f aGJ eonfh aphpyfaqG;aEG;yJu
G pd v
P nf; ygonf? a':atmifqef;pk=unfu ajymaev#if wk@H jyef&rnfo
h rl mS Akv
d o
f ef;xGe;f r[kw/f
Akdvfcif!Gef@jzpfonf?
1365 ck/ uqkefvqef; 2 &uf?
2003 ck/ arv 1 &uf?
A[dkpnf;kH;a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
xkwf_yefajunmcsuf
vlxu
k kd 12 bd;k usnaf wGo;kH +yD; ypfcwfz@kd etz jyifqifaewmESiyhf wfoufI
ArmjynfueG jf rLepfygwD A[dpk nf;H;k a&;aumfrwD
ajyma&;qdck iG hf o
dS .
l xkwjf yefcsuf 12003
(9 - 1 - 2003)
(1) etz u vlxkudk ajcmufvSef@&muae ypfcwfzdk@txdwufzdk@ jyifae+yD? ykvdyfawGudkifwJh
b&if;*ef;awGudk 12 bdk; (twelve - bore) usnf xnfhypfEdkifatmif jyifaeonf? 12 - bdk;
usnfu 2 vHk;jyL; - wvHk;cg;csdK;aoewfrSm oHk;wJhusnfawG jzpfonf? =uuftkyfiSuftkyfudk
ypfonfhusnf jzpfonf? cJvHk;rsm;rsm; xnfhypfEdkifonf? p&dwfESifhypfv#if twHk;tHk; '%f&m
&Edik o
f nf? vlxu
k kd ajcaxmufypf+yD; twH;k tH;k '%f&m&atmif a'0'wf^m%fjzif}h uHjcif; jzpfonf?
(2) ppfwyfuypfv#if rSefatmifypfw,f qdkwmudkawmif &ifqdkif0HhwJhvlxkudk 'Dvdkajcmufvdk@
&dk;vm;? &cdkifbufrSm rjzpfnpfus,f &efp&muae wqifhwuf+yD; 12 bdk; usnfe@J ypfrd&if
tJ'g[m aemufqw
k v
f @kd r&wJph nf;udk ausmrf w
d m jzpfvrd rhf nf? 'Dru
kd a&pDo@kd +ird ;f csr;f pGmul;ajymif;a&;
ar#mfvifhcsufudk t+yD;tydkif ydwfvdkufwm jzpfvdrfhrnf? bmyJjzpfjzpf vlxk. 'Drdkua&pDodk@
ul;ajymif;a&; oEMXd mefuawmh ysuo
f mG ;rnfr[kw?f yd+k y;D cdik rf mvmvdrrhf nf? vlxu
k tjcm;a&G;vrf;
udk a&G;=uvdrfhrnf? +idrf;+idrf;csrf;csrf;vrf;udk pcef;ukefvrf;ukef oGm;vdk@r&rS tJ'Dvrf;udk a&G;=urSm
jzpfonf?
(3) 1988 - 89 u EdkifiHwumhtajctaeESifh ,ck 21 &mpk tajctae rwlawmhonfudk etz
ppftyk pf k odoifo
h nf? ajcvSr;f wvSr;f vSr;f awmhrnfqv
kd #if t}udr}f udrpf Of;pm;+yD;rS vkyo
f ifo
h nf?
tv#if;oifhojzifh 1945 - 46 u t*Fvdyfwdk@. pOf;pm;r_udk azmfjyvdkonf? olwdk@vnf; t=urf;
udkifzdk@ yxru pOf;pm;cJhonf? ukvm;ppfwyfudk oHk;cGifhr&? tvdkawmf&dppfwyfudkvnf; pdwfrcs
ojzifhom t=urf;rudkif0HhbJ bk&ifcHtopfcef@um aphpyfa&;pm;yGJodk@ a&mufcJhjcif; jzpfonf?
aphpyfa&;pm;yGaJ &mufv#ifum; vGwfvyfa&;odk@ +idrf;csrf;pGm ul;ajymif;a&;wHcg; yGifhawmhonf?
'Drdkua&pDodk@ ul;ajymif;&mwGifvnf; aphpyfa&;pm;yGJrSwqifhom vlxku oGm;vdk
=uonf?
12 - bdk; - b&if;*ef; udk oHk;cJhv#ifum; tidkvG,fI t_dufcuf jyifr&onfhtrSm;
jzpfvdrfhrnf[k tcsdefrD owday;vdkuf&yga=umif;?
xkwf_yefajunmcsuf
b%ffrsm;tusyftwnf;awG@aejcif;ESifhywfoufI
ArmjynfuGefjrLepfygwD A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwDajyma&;qdkcGifh&Sdol. xkwfjyefcsuf
22003
(23 - 2 - 2003)
1? EdkifiHa&;vdktyfcsufudk OD;pm;ay;um/ tjrifwdkaom pD;yGm;a&;pDrHcef@cGrJ _rsm;a=umifh aiGa=u;azmif;yG
aewm =um+yD? ,ckawmh rxde;f odr;f Edik af vmufatmif azmif;yGrnft
h E &W m,f uHaeonf? rqv vkycf hJ
ovdk w&m;r0ifvnf; ra=unm&J? tawm rowf aiGawGu
kd x
f w
k v
f #iv
f nf; azmif;yGr_ wqifw
h ;kd vmrSm
pdk;ae&onf? tjrifwdkpGm vkyfxm;aom pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; udkvnf; &yfrypf0Hh? vufwdk tdk;rsuf
ae+yD? awmifa0S;vJonfudk zdk;olawmf rxlEdkifa=umif; awG@vkduf=u&+yD? zdk;olawmf udkf,fwdkif rvJ[k
rnfolr# rajymEdkif?
2? tjrifwdkaom pD;yGm;a&;cef@cGrJ _qdkonfrSm (u) AuyatmufrS cGx
J Gufvm=uolrsm;udk rl;,pfaq;0g;
vkycf iG hf ay;cJ&h jcif;/ (c) NLD udk axmufcaH om oHCmawmfrsm;tm; odr;f oGi;f &ef aoewfcg;=um;xd;k +yD;
bk&m;wnfausmif;aqmuf tawmrowf vkyaf e&jcif;/ (*) Edik if aH &;tpOftvmESihf =oZmr&So
d rl sm;jzpfI
wyfudk+idrfatmif acsmhae&jcif;/ e,fpm;y,fpm;ay;um xdef;ae&jcif;/ (C) ppfa&;tjrifoufoufjzihf
rvdktyfaom vrf;wHwm;rsm; wnfaqmufaejcif;wdk@onf t"dutcsufrsm; jzpfonf?
3? ukpm;&efaq;enf;&Sda=umif; olwdk@vnf; odonf? jynfolvnf; odonf? urBmuvnf; odonf?
xdak q;enf;rSm NLD ESihf tjrefaphpyfaqG;aEG;&ef jzpf.? ,ckawmh xdo
k @kd rvkyb
f J NLD ausmf tar&duef
ac:+yD; aphpyfaqG;aEG;csifonf[k ajymaeonf?
4? rsufarSmuftusyftwnf;onf tar&duefESifh&efjzpfI ay:aeaomtusyftwnf; r[kwf/
jynfolESifhjzpfaeonfh tusyftwnf;jzpfojzifh jynfolESifh/ NLD ESifh tcsdefrqGb
J J tjrefqHk;aphpyfyg[k
wdkufwGef;vdkufonf?
xkwf_yefajunmcsuf
ArmjynfueG jf rLepfygwD A[dpk nf;H;k a&;aumfrwD
ajyma&;qdck iG hf o
dS .
l xkwjf yefcsuf trSwf 32003
2003ckEpS /f azazmf0g&D 24 &uf?
1? tusyt
f wnf;rsKd ;pHEk iS hf uaH wG@ae&aom etztpd;k &taejzifh bmudrk qdk vkyv
f mEdik af =umif; Armjynf
ta&; pdwf0ifpm;olwdkif;u wGufqxm;=uonf? odk@aomf tar&dueftpdk;&tm; ajAmifvuf,yf
ac:vdkufonfh tjzpfudk awG@&aomtcg tm;vHk;vdkvdk tHhtm;oifhoGm;=uonf? etzppftkyfpkonf
ryfvkqJqJ oabFmay:u rmvdefr;vdk tufpftdktufpf (S.O.S.) ac: u,fawmfrlyg a=u;eef;ydk@aejcif;
jzpfa=umif; vlwdkif;owdxm;rd=uonf?
,cktxdawmh etzu [efu,
kd zhf @kd vyk u
f m 0giS w
f efo@kd wdu
k f u
kd af jymonfyh rkH sKd ; rvkyaf o;bJ
aeonf? tdrfjzLawmfuvnf; at;ae0if;wdk@tay: ppftpdk;&uvkyfovdk rdrdwdk@udk bmr#wdkufdkuf
rajymao;ygqdk+yD; 'l;axmufawmif;yefcdkif;aeonf? etz.tajctae rnfr#qdk;a=umif; bkSfwdk@u
aumif;aumif;odonf? avmfbyD pJG m;rsm;iSm;um olw@kd xcH pm;zd@k ud;pm;aeonfrmS =um+yDr[kwaf vm?
2? etzonf 9 -11 ta&;tcif;rSm tdrfjzLawmfbufrSm uarsmaomyg; &yfjycJhonf? ol@&J@
rl;,pfaq;0g;wdkufzsufa&;udk todtrSwfyygrnfhta=umif; rsuf&nfcHxdk;cJhonf? rav;Sm;wGif
usif;yrnfh bufrvdkufnDvmcHudk Adkvfoef;a$/ Adkvfcif!Gef@tyg/ etz xdyfoD;acgif;aqmifawG
wufa&muf+yD; vlawmwdk;a=umif;jyzdk@ pDpOfxm;cJhonf? odk@aomf xdktpnf;ta0;udk wufvdkufygu
tar&duef. tD&wftay:oabmxm;tyg ay:vpDtrsKd ;rsKd ;udk a0zefaeonfh rav;Sm;0ef}uD;csKyf r[m
oD,mESihf awG@q&kH vdrrhf nf? xd@k jyif xdt
k pnf;t0;u tD&wftay:ppfyr_ukd qef@usiaf =umif; qH;k jzwfcsuf
rsdK;csrnfh taetxm;vnf;Sdaeojzifh etzxdyfoD; Adkvfoef;a$u usef;rma&;ta=umif;jyum
roGm;awmh[ka=unmvdkufonf? EdkifiHa&; ESmap;wmrSef; vlwdkif;odonf? odvnf; rwwfEdkif/
&mZmvDtm; Armjynfo@kd zw
d af c: jcif;udyk g tcsed af wGa$@qikd ;f cJo
h nf? Tvky&f yftm;vH;k rSm 0giS w
f eftm;
ajAmifwzufowf yd;k yef;aerSe;f tifrwefoo
d monf? od@k aomf tar&duefurl pD;yGm;a&;t&ydwq
f @kd rnf
qdo
k nft
h ajymrsKd ;jzifo
h m etzppfAv
kd af wGukd 0uftw
l if;cJo
h nf? olw@kd ukd }uHzwfvkd t&nfuek af tmif
apmifhaejcif;jzpf[efwlonf? odk@aomf etz.tajctaeu tcsdefqGJaevdk@ r&awmh?
TwGif ar;p&mSdvmonfrSm etztpdk;&onf rdrdjy\emudk ukvor*~vdkae&mrsdK;udk
rwifjybJ bma=umifh tar&duefudkrS wifjy&oenf;? Ttpdk;&onf udk,fhEdkifiHjynfwGif;a&;udk
ud,
k b
hf mom ajzSi;f Edik af omt&nftcsi;f rS+d yaD vm? od@k qykd gu Tppftyk pf o
k nf tpd;k &vkyx
f u
kd o
f rl sm;
r[kwfacs?
3? etztaejzifh wdkif;jynf.tusyftwnf;rsm;udk wu,fajzSif;vdkygu aqG;aEG;yGJpmyGJ0dkif;wGif
ajzSif;&rnfjzpfa=umif; tm;vHk;uvnf;axmufjy/ olwdk@udk,fwdkifvnf;odonf? odk@aomf olwdk@onf
aqG;aEG;aomtvkyfrSty bmudkrqdk vkyfrnfqdkaomyHk azmfjyaeonf?
Armjynf jynfolrsm;url etztpdk;&udk pmyGJ0dkif;qD ydk@ay;jcif;udkom vdkvm;=uayonf?
udk,fhjynfwGif;a&;udk udk,fhEdkifiHwGif;0,f ajzSif;Edkifonf [laom*k%fudkom wefzdk;xm;=uayonf?
xkwf_yefajunmcsuf
xkwf_yefajunmcsuf
wm0efauspyg;udpP Adv
k pf ;kd 0if;xkwjf yefcsuef iS yhf wfoufI
ArmjynfueG jf rLepfygw/D A[dpk nf;H;k a&;aumfrwD
ajyma&;qdck iG &hf o
dS .
l xkwjf yefcsuf
trSwf 5 2003
(26 - 4 - 2003)
1? jynfyudk tcsujf yaoG;wd;k prf;+yD;/ wGi;f (2) udk yGx
J w
k u
f m/ wm0efauspyg;udpu
P kd a=unmcJo
h nf?
a=unmcsufu a,bk,susvGef;ojzifh vSnfhuGufwck zefwD;jcif;[k oHo,&Sdygonf?
Tenf;udk 1962 ckESpfu awmfvSefa&;aumifpD vnf; vkyfzl;onf? ajr&Sifpepf
zsuo
f rd ;f awmhra,mif/ v,fvyk o
f l v,fyikd af &; vkyaf wmhra,mif vkyjf y+y;D tpd;k &vuf0g;}u;D tkyf
ajr&Sif}uD;pepf udk usifhoHk;cJhonf?
tpdk;&vuf0g;}uD;tkyf ajr&Sif}uD;pepf qdkonfrSm ajr,mtm;vHk; tpdk;&uydkif+yD;
ajr,mcsxm;jcif;udk tpd;k &uvkyu
f m ajr,mxGuo
f ;D ESrH sm;udk vuf0g;}u;D tky0f ,f,jl cif; jzpfonf?
wm0efauspyg;0,fonfph epfrmS tpd;k &vuf0g;}uD;tkyaf jr&Sipf epftwGi;f rS tpdwt
f ydik ;f
uav;wckom jzpfonf?
rnfol ydkifoenf;/ rnfol toHk;yoenf;/ txGufypPnf;udk rnfodk@cGJa0oenf;
qdkonfudk oHk;oyfavhvmzdk@u ta&;t}uD;qHk; jzpf.?
2? ES p f aygif ; 40 twG i f ; wG i f ajr,myd k i f q d k i f r _ o nf tpd k ; &vuf w G i f ;rS ppf w yf y d k i f t jzpf
ajymif;oGm;aomajr,mrsm; {uaygif;rsm;pGm &SdcJhonf? ppfwyfydkifajr,maygif; rnfr#&Sdoenf;?
Tpm&if;udk (etz) xkwfjyefapvdkonf?
vuf0g;}uD;tkyf vufa0cHukr`%D}uD;rsm;odk@ vkyfydkifcGifhay;xm;aom ajr,mpm&if;
udkvnf; xkwfjyef&rnf?
,cktcg a&eufuGif;v,f/ a&oGif;a&wifv,f,mrsm;tjyif zm;uef@vdkae&mrSmyif
ausmufwGif;av#mufxm;olrsm;udk v,fajrb,favmufazmf&rnfqdkum wm0efay;vkyfcdkif;
onfrsm; &Sdygonf? olwdk@ydkifv,fajrawG tajrmuftjrm;jzpfvmaeonf? Tt&mrsm;onf
rsufjcnfjywfcHI r&aomudpPrsm; jzpfonf?
od@k ro
S m awmifov
l ,form;rsm;vufwiG &f adS om vkyyf ikd cf iG &hf ajr,m{uudk odEikd rf nf
jzpfonf?
3? vlOD;a&u wdk;onfxufwdk;+yD; awmifolv,form;rsm;. vkyfydkifcGifh&ajr,mrsm; =umav
avsmeh nf;av jzpfaev#if - v,form;b0 =umavusyw
f nf;av jzpfrnft
h a=umif;udk awmifol
v,form;rsm; owd&Sd=uzdk@ Ed_;aqmfygonf?
4? Adkvfpdk;0if;udk pwifyGx
J kwfvdkufjcif;udkvnf; u|Ekfyfwdk@owdyrdonf? NLD udk t=urf;udkifzdk@
ukvor*~q;kH jzwfcsurf sm;udzk suzf @kd ppftyk pf w
k iG f t}uq
H ;kd &Sad e+yaD vm[k u|Eyfk w
f @kd p;kd &draf =umif;udyk g
xkwjf yefvu
kd yf gonf?
9
xkwf_yefajunmcsuf
&mZmvD. 10 }udraf jrmufc&D;ESihf ywfoufI
ArmjynfueG jf rLepfygwD ajyma&;qdck iG &hf o
dS .
l
xkwjf yefcsuf (62003)
( 16/ 5/ 2003 )
10
_ynfolhtm%m
ukvor*~q;kH jzwfcsuw
f iG f trsKd ;om;nDvmcH udpP rygyg? ukvor*~q;kH jzwfcsu.
f twGi;f oabmudk NLD ajyma&;qdck iG hf
&Sdol OD;vGifuajym+yD; jzpfonf? u|efawmfwdk@vnf; xdktwdkif;yif oabm&ygonf?
1990 a&G;aumufyw
GJ Gif NLD rEdkifv#if ukvor*~qHk;jzwfcsufyif ay:vmrnf r[kwfyg?
1990 atmifyG&J zdk@ jynfolrsm; tepfemcHchJ&vS+yD? jynfol@om;aumif;rsm; tepfemcHae&qJ jzpfonf? tcsdK@ usqHk;cJh=u+yD?
tcsdK@vnf; uG,fvGef=u+yD? olwdk@tay: u|efawmfwdk@ opPm&Sd=u&ygrnf? trsdK;om;nDvmcH vSnfhuGufxJ trdrcHoifhyga=umif;
tEl;t!Gwfwifjyygonf/
4? &mZmvDo@kd owday;csu?f ukvor*~q;kH jzwfcsuaf bmifxufausm+f yD; rvkyrf zd @kd owdyoifo
h nf? etz. tcsed q
f JG enf;y&d,m,fukd
ausmfv$m;&ef[k ta=umif;jy+yD; trsdK;om;nDvmcHopf qdkwmudk a&mif;cszdk@ ru;pm;apcsifyg?
ukvor*~ (wGif;csKyf) . txl;udk,fpm;vS,fonf rav;&Sm;tpdk;&. udk,fpm;vS,ftvkyfudkygwGJ+yD; rvkyfoifhyg? (9)
}udrfajrmufc&D;wGif trsdK;om;nDvmcHopf [laomtoHudk ay;oGm;wm =um;vdkuf&I tm;ememjzifh owday;jcif; jzpfygonf?
ukvor*~uay;aom wm0efudkom aZmufcsvkyfoifhygonf?
topftqef;xd;k xGi;f }uHq&rnfh wm0efrmS NLD - CRPP wd@k wiG o
f m &Syd gonf? olw@kd xd;k xGi;f }uHq or#ukd ykm;wdik f
vkyf+yD; SPDC odk@ wqifhajymjyjcif;/ SPDC .tmabmfudk NLD - CRPP odk@ wqifhajymjyjcif;udkom vkyfoifhygonf? xdkxuf
ydkrvkyfoifhyg? vkyfrdv#if etz ppftkyfpkbuf vdkufovdk jzpfygvdrfhrnf?
ArmjynfrS ppftkyfpkrsm;ta=umif;udk ArmjynfjynfolawGavmuf rnfolr# rodyg? 'gudkawmh udk,fpm;vS,fawmf}uD;
todtrSwfyapcsifygonf?
u|Eyfk w
f @kd ta&S@wikd ;f om;rsm;. {nfo
h nfukd rsuEf mS rysuaf p& qdak om usi0hf wf}uD;udak usm+f yD; ajym&ojzifh tm;emygonf?
uwifawmif;yefygonf?
11
xkwf_yefajunmcsuf
'Dy,
J if; - a&OD; t=urf;zufrE_ iS fh ywfouf+yD; ArmjynfueG jf rLepfygwD
A[dpk nf;k;H a&;aumfrwD
ajyma&;qdck iG &hf o
dS .
l xkwjf yefa=unmcsuf 72003
(2/ 6/ 2003 )
1? ppftyk pf t
k ajymif;tvJ? ajcvSr;f p+yD[k xifonf? NLD udk tm%mrv$b
J ;l qdak om tajccHrS
vmjcif; jzpfonf? ppftkyfpkwdkif;onf olwdk@ukd,fudk txif}uD;avh&Sdonf? vlxktay:
=unfjh rif&mrSm - wufuv_y&f mS ;aeolu tenf;pk - toHww
d af eolu trsm;pk[k xif=uonf?
Adv
k af e0if;u qENc,
H yl GJ vky=f unf&h atmif [k ajymcJo
h vdk a'guw
f marmifarmifu toHww
d f
trsm;pk (silent majority) [k ajymcJhonf? Adkvfoef;a&$uvnf; xdkodk@yif xifaeonf?
xdk@a=umifh a':atmifqef;pk=unfudk c&D;xGufcGifh y=unfhonf? toHwdwftrsm;pku
a':atmifqef;pk=unfudk OyuQmyvdrfhrnf[k wGufonf? Adkvfoef;a&$wGufudef; vGJygonf?
vlxu
k =umavwufuav/ uqdak xmufcaH v jzpfaeonf? yxrtnmc&D;xuf 'kw,
d tnm
c&D;u ydkatmifjrifaeonf? b,ftajctaea&mufv#if bmvkyfrnf pDpOfxm;+yD;jzpfI
t"duk%f;zefwD;+yD; zcGv
J dkufjcif; jzpfonf?
2? ppftkyfpktopf - zGJ@csifaeonfh ta=umif;wcsuf Adkvfoef;a&$wGif &Sdonf? Adkvfae0if;
zG@J ay;xm;cJhaom e0w/ etz u ol@=oZmeSifh odyfrudkuf rD;rao? wzufwGif Adkvfae0if;xuf
olu yd+k y;D atmifjrifaeonf[k rmewufaeonf? 'ga=umifv
h J Adv
k af e0if;yif rvky0f ahH omtvkyrf sKd ;
vkycf o
hJ nf? rD;zdak csmifuufbed uf (kitchen cabinet) udk t&Sut
f a=umufrphJ mG yGx
J w
k af eonf?
jynfwGif;c&D;omru jynfyc&D;rSmyg yGJxkwfcJhonf? oHtrwfcef@tyfv$m vufcHonfhae&m
wckrSmyJ a&Smifonf?
ppftkyfpkrsdK;qufopfu tm%mt&om awG@aeonf? wdkif;r;topfrsm;wGif ol@vl
ud,
k v
hf u
l zJG @kd vdo
k nf? Adv
k o
f ef;a&$. aemufq;kH jynfwiG ;f c&D;pOfrsm;wGif ol@r;D zdak csmifuufbed uf
ac:oGm;jcif;jzifh olodcsifaomtcsufrsm; odEdkifonf? rsm;rsm;r[kwf (1) wdkif;r;topfrsm;
ol@opPmcH,lrcH,l? (2) a':atmifqef;pk=unf tay:oabmxm; - 'gyo
J dcsifonf? tajzudk
oloo
d mG ;cJyh &kH onf? Adv
k af rmifat;/ Adv
k cf if!eG @f ab;a&mufaeovdk jzpfomG ;onf? Adv
k af rmifat;
uawmh Adkvfoifwef;trSwfpOf (106) ausmif;qif;yGw
J kef;u zufqpfawmfvSefa&;umvrSm
rsdK;cspfwyfrawmf[m jynfol=um;rSm wyfazsmuf+yD; jynfol@ppfr[mAsL[mudk usifhoHk;cJhw,f
vdk@yJ rdef@cGef;ay;EdkifcJhw,f? b,fol@udk wdkuf&r,fqdkwmawmh xnfhajymroGm;yg? E_wfpGmwJh
Adv
k cf if!eG @f wa,mufvJ ud,
k af jymwmudk ud,
k v
hf ufatmufi,fom;u acszsuw
f mawmif bmrS
rwkH@jyefbJ tmap;txnhfcHae&ygonf?
3? wdik ;f r;topfrsm;;udk A[dt
k m%mqD qGw
J ifz@kd Adv
k o
f ef;a&$q;kH jzwfyHk &So
d nf? wdik ;f r;rsm;uvnf;
}uH@zGH@ udk vufudkify+yD; =urf;jy&rf;jycJhonf? 'Dy,
J if; - a&OD; ta&;tcif;onf Tenf;jzifh
ay:vmjcif;yg? pmrsufESmopfu tckrS zGifhyHk&onf?
4? NLD acgif;aqmifr_tajymif;tvJ - udk ppftkyfpku vdkvm;onf? tajymif;tvJjzpfatmif
vkycf w
hJ mvnf; &So
d nf? a':atmifqef;pk=unf - OD;wifO;D acgi;f aqmifr_ jyef&oGm;wmudk aerxd
xdkifrom jzpfcho
J nf?
12
_ynfolhtm%m
ppftyk cf sKyfa&;vkyx
f m;onfh Edik if w
H ckrmS Edik if aH &;wGif wufuv_y&f mS ;aeolawGukd zrf;qD;csKyfaESmifz@kd ta=umif;jyp&mawGu
rsm;rSrsm;yg? =um=umxm;rvm; vdktyfoavmufyJ xm;rvm; - &onf?
tck olwdk@ESpfa,mufudk csKyfxm;vdkufyg+yD? etz bmqufvkyfrvJ
(u) &mZmvDvm&if NLD udk udk,fpm;y+yD; b,folxGufawG@rvJ
(c) trsdK;om;nDvmcH jyefprvm;
nDvmcHtopf vkyfrvm;
(*) a&G;aumufyGt
J opf vkyfrvm; apmihf=unfh&ygrnf?
AuytaeESifh tawG@tuHwck &SdchJonf? 48 ckESpf/ rwfv 28 &ufwGif OD;Ek - OD;ausmf+idrf; trdef@ESifh ygwDXmecsKyfudk0dkif;/
wjynfvHk;ygwD0ifawGudk zrf;cJhzl;onf? odk@aomf ygwDqdkif;bkwfudk rzwf/ OD;odef;azjrifhudktyfzdk@ vkyfonf? uH&onfuawmh
wjynfv;kH vuQ%maqmifwhJ ygw}D uD;w&yfrmS OD;ode;f azjrifph pk nf;rdwmu 3 a,mufom &So
d nf? ol&,f/ ol@ZeD;&,f/ udak usmjf rqdw
k hJ
ol&,f - 'gy?J olwdk@tydkifwGufxm;wJh (ol@ZeD;Zmwd) zsmyHkwa'ovHk;uyif wa,mufxGufrvm? NLD wGif OD;odef;azjrifhvdkvl
ay:rnfrxifyg? ay:zdk@vnf; rvG,fyg? 1948 tajctaeESifh ,ae@tajctaeuvnf; rwlyg?
(5) Adkvfoef;a&$ESifh taygif;ygrsm;odk@ owday;csuf - tcsdefraESmif;rD aemufqkwfyg? a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifOD;wdk@ tjrefv$wfjyD;
&mZmvDESifh aqG;aEG;yg?
rHk&GmESifh teD;w0dkufr@rsm;wGif jzpfysufcJhonfh t=urf;zufr_rsm;eSifhywfoufI ormorwfusaom oHCmawmfrsm;/
vlyk*~dKvfrsm; yg0ifonfh pHkprf;a&;aumfr&Sif tjrefzG@J yg?
tpD&ifcHpm tjrefxkwfyg? wm0ef&Sdolrsm;udk ta&;,lyg?
oifwdk@aemufrqkwfv#if ae0if;cH&onfxufqdk;onfh jynfol@'%fcwfr_ cH&vdrfhrnf?
13
xkwf_yefajunmcsuf
14
xkwf_yefajunmcsuf
ArmjynfueG jf rLepfygwD A[dpk nf;k;H a&;aumfrwD ajyma&;qdck iG &hf o
dS .
l
xkwjf yefcsuf 92003
(17 - 6 - 2003)
tidkvG,fI td_ufcufaeonfh ppftkyfpk
1? NLD udk tm%mrv$cJ sifwmyJod+yD; aemufjzpfvmrnfh tusdK;qufudk xnfhrwGufrdI ppftkyfpk 'kuQvSvS
awG@ae+yD? rHk&Gm - 'DyJ,if; t=urf;zufr_}uD; zefwD;vdkufrdI Adkvfoef;a&$wa,muf tau;ykef;&onfhb0
a&mufoGm;+yD?
csu&f mS aeonfh tar&dueftwGuv
f nf; tuGuaf umif;qdu
k o
f mG ;onf? Edik if aH wmfacgi;f aqmif}uD;
*du
k zf rf;aeol xdyo
f ;D rsm;udk vlq;kd vlru
kd f (thug) [k tac:cHvu
kd &f +yD? xdyo
f ;D r[kw&f mS onfh Edik if jH cm;a&;
0ef}uD; uawmh qdkzG,f&m r&Sd+yD? zEGrf;yifwGif vlvHk;rvS jzpfae&&Sm+yD?
ae0if;ppftkyfpk tm%modrf;+yD;uwnf;u Armjynftpdk;&. EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; qdkolrsm;rSm
rnfumrwW jzpfonf?
Adkvfatmif}uD;tmacsmif+yD; EdkifiHjcm;qufqHa&;udpP 0ifajymrdI tzwfcH&+yD;uwnf;u eHygwf0rf;uyJ
EdkifiHjcm;qufqHa&;udk wdkufdkufvkyfchJonf? EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; emrnfcH&olu ae0if;. qufom; ae0if;.
aiGxkwfaiGoGif; vkyfay;&ol yJ jzpfcho
J nf?
etz acwfa&mufawmh Edik if jH cm;a&;0ef}uD; qdo
k u
l xyf+yD; tqifah v#m&Smonf? ppftyk pf t
k wGi;f vl
r[kwfI twGif;pnf;0dkif;xJ bmjzpfaeonf rodbJ vlyHkv,f yGJxGufae&&Smonf? ,ck zEGrf;yifwGifum;
t&Suu
f aJG wmhonf? tar&duef Edik if jH cm;a&;Xme. ajyma&;qdck iG &hf o
dS u
l &,forG ;f aoG;onf? ud,
k v
f o
kd v
l kd zdvpfyikd /f
xdkif;ponfwdk@u 0if+yD;orjyonf? EdkifiHjcm;a&; 0ef}uD; crsm ppftkyfpktwGif;vl r[kwfI bmr#rod? odk@aomf
EdkifiHjcm;xGuf+yD; txdk;cHzGJtdwf b0 a&mufae&&Smonf? tjrD;tarmuf rwnfhaom pum;rsm;ajymum
zmax;&&Smonf?
2? EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;'kuQxuf qdk;wmu wGif; (1) jzpfonf? olu odonf? odor# eHygwf0rf;xuf ydkodonf?
odk@aomf olvnf; ppftkyfpk 0HomEk0g' &SdoljzpfI atmifhoufoufjzifh au;ykef;oludk,fpm; &mZmvDudk
xGufawG@&onf? rD;zdkacsmif uufbdeuf udk olrausmfEdkifa=umif; avmEkdifiHc&D;pOfwGif oluod+yD; jzpfonf?
odk@aomf olu EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; vdk l;a=umifrl;a=umif vkyfIrjzpf? xdk@a=umifh rdef@cGef; 2 ck
cgawmfrD xGufajymvdkufonf? &mZmvDudk aemufrSawG@onf?
rdef@cGef; 2 ckpvHk;u 'Dy,
J if;udpP rSm;onf[k oG,f0dkuf0efcHonf? NLD u prSm;I rSm;&wmyg[k
qifa0S@&efa&Smif ajymenf; ajymonf?
xdkodk@vkyfHkjzifh r+yD;? 'kOuUXudkyg "m;ckwf&m vufv#dKcdkif;onf? 2 a,mufpvHk;uvnf; Adkvfoef;a&$udk
tc|efjzifh r vdkuf=uonf? Adkvfoef;a&$ wrifa&Smifaewmudk urBmodatmif vkyfvdkuf=uonf?
3? ppftkyfpk r}uHwwf rpnfwwf jzpfaewm=um+yD? NLD udk EdkifiHa&;tqifhae&m ay;vdkuf&+yD;uwnf;u
jzpfonf? NLD uvnf; 1990 a&G;aumufyEJG dkifxm;ol/ EdkifiHa&;tqifhae&mavmuf &Hkjzifhwif;wdrfI rjzpfyg?
EdkifiHa&;tm%mtwGufyg pum;ajymzdk@ jynfolu wm0efay;cHxm;&ol jzpf.? ukvor*~uyg 0ifajymay;wm
cHxm;&ol jzpf.? acgif;a&SmifI rjzpfyg?
15
_ynfolhtm%m
&mZmvD. 9 }udraf jrmuf c&D;wGif 15 rdepf tawG@c+H yD; pOf;pm;ygrnf [k ajymxm;&onf? Adv
k o
f ef;a&$u ajymvdu
k yf rkH &?
wGif; (1) ajymvdkufyHk ay:onf? 10 }udrfajrmufc&D; jzpfvmv#if tajzrkcsay;&awmhrnf? tajzray;&atmif Adkvfoef;a&$u
&mZmvDc&D;pOf ysuaf pvdI
k cJwvH;k eSihf ,kef 2 aumif ypfvu
kd jf cif; jzpfonf? od@k aomf c&D;pOfrysub
f J au;yke;f &onfb
h 0 a&mufomG ;jcif;
jzpfonf?
4? NLD udk tjywfacsre_ ;f a&; Adv
k o
f ef;a&$.wGuu
f ed ;f vGcJ +hJ yD? r=umrD a':atmifqef;pk=unf/ ol&Adv
k w
f ifO;D wd@k ukd v$waf y;&awmhrnf?
v$wfay;&v#if rHk&Gm - 'DyJ,if; tmZmenfrsm;. tdk;wGefvdrfhrnf?
'Dy,
J if;udpPa=umifh 'Drdkua&pDta&;awmfyHk wqifhwuf&awmhrnfrSm aocsmoavmuf jzpfaeyg+yD?
tjurf;rzufa&;vrf;
,wd_ywf tydwcf &H wJah eh[m
tjurf;zufawmfvSefa&;vrf; zGifhwJhaehyJ?
16
xkwf_yefajunmcsuf
ArmjynfueG jf rLepfygww
D iG ;f &Sd BIA. BDA. PBF wyfrawmfom;a[mif;rsm;.
wyfrawmf od@k yef=um;csuf
(5 - 6 - 2003)
1? AdkvfcsKyfatmifqef;.orD; a':atmifqef;pk=unfESifh ol&AdkvfwifOD;wdk@. owif;qdk;rsm;udk u|Ekfyfwdk@
=um;od&I rsm;pGm,luH;r& jzpf&onf?
aoG; ac|; rsu&f nf ajrmufjrm;pGmus+y;D rS&xm;aom wdik ;f jynf. tcsKyftjcmtm%mESihf wdik ;f jynf
waygi;f wpnf; wnf;&Srd u
_ kd +cdr;f ajcmufcaH e&onfh ,ae@vkd tajctaersK;d wGif jzpf&ojzifh wdik ;f jynftwGuf
&ifav;rdonf?
Adv
k af rmifat;u jynfo=l um;wyfazsmuf+yD;wdu
k rf nf [k ajymoH=um;vdu
k &f onf? u|Eykf w
f @kd
pdwv
f y_ v
f y_ &f mS ;&Sm; jzpf&ygonf? wqufwnf;wGif - trsK;d om;nD!w
G af &;r&Sb
d J jynfo@l =um;wyfazsmufI
&ygrnfavm[k pOf;pm;rdygonf? 1945 ckESpfu u|Ekfyfwdk@ wyfazsmufcJhygonf? trsKd;om;nD!Gwfa&;
wyfaygif;pk &Sdaecsdefjzpf+yD; uGefjrLepfrsm;u tppt&m&m jyifqifxm;ojzifh wyfpcef;ajymif;ovdkyJ
vkyfchJ&ygonf? pm;0wfaea&;/ vkHcHa&;udk jynfolu wm0ef,l=uygonf?
,ck tajctaerSmum; trsKd;om;nD!Gwfa&; r&Sdyg? &if=um;apha&; uae &if=um;
"m;axmufa&; odk@ ul;aeonf? jynfol@=um; wyfazsmufzdk@ pOf;pm;jcif;rSm pdwful;,Ofjcif;om jzpfyg
vdrfhrnf?
quf'rf[lpdefvnf; xdkodk@pdwful;,OfchJygonf? olu 21 &uf cHygonf? Adkvfoeff;a&$u 21
rdepf rcHEdkifyg?
2? Edik if w
H umh axmufcrH _ &Srd S trsK;d om;ckcaH &;ppfyGJ wdu
k Ef ikd yf gonf? 1945 ckEpS u
f u|Eyfk w
f @kd wyfazsmufwm
wc%r#om jzpfygonf? r[mrdwftultnDjzifh jyefwdkufygonf? wyfrawmf emrnfajymif;+yD;
wdkufchyJ gonf?
,cktajctaewGif oifwdk@Y r[mrdwf&Sdzdk@ rvG,fyg? ukvor*~udk tmcHae&+yD? r=umrD
tmqD,Hudk tmcH&rnfh tajctaevnf; ay:aeonf? wyfrawmfwGif;Y wm0efxrf;aqmifqJ wyfrSL;
t=uyf wyfom;rsm; tav;teuf pOf;pm;apvdk ygonf?
3? trsKd;om;umuG,fa&;ppfwdkufzdk@jyif jynfwGif;ppfwdkuf&rnfhtcsdef r[kwfyg? jynfwGif;ppf
jyif;jyif;xeffxefwdkufae&csdef/ uGefjrLepfudk OD;wnfwdkufae&csdefu rqv rS e0wodk@ tm%mvJ$chJykHrsKd;
,ckvnf; tm%mvJa$ jymif;,lI&rnf[k Adv
k o
f ef;a&$/ Akv
d af &$ref;/ Adv
k pf ;dk 0if;wd@k tpk pdwu
f ;l r,Ofryd gapESi?hf
,ck oifwdk@OD;wnfwdkufae&olrSm NLD jzpfonf? NLD uvnf; t=urf;rzufa&; udk
ay:vpDcsvkyfaejcif; jzpfonf?
trsKd;om;umuG,fa&;ppf wdkuf&rnfhtajctae jzpfaecsdefwGif NLD qef@usifa&;/
tjrpfjzwfa&;udk vkycf v
hJ #if tajrmftjrifr&hJ musonf? wdik ;f jynf acsmufwiG ;f ok@d 'DwcgrS trSeu
f svrd rhf nf?
17
_ynfolhtm%m
ol&bJ@G ukd Adv
k w
f ifO;D &onfrmS jynfwiG ;f ppftwdu
k af umif;Ir[kw?f trsK;d om;umuG,af &;wdu
k yf GJ wdu
k &f if;&cJjh cif; jzpfonf?
ol@tajctaeudk u|Eyfk w
f @kd trsK;d rsK;d =um;ae&onf? trsK;d om;ol&aJ umif;wOD;udk tpazsmufypfv#if oifw@kd tay: rnfou
l rS cGiv
hf w
$ rf nf
r[kwf?
4? ordkif;trJpuf zsufr&atmifvkyfaejcif;udk Adkvfoef;a&$ESifh taygif;ygrsm; rvkyfapcsifyg? tjreffqkH;yjyifoifhonf? rsufarSmuff
EdkifiHwumhtajctaerSm jynfwGif;ppf wdkuf&rnfhtcsdef r[kwf? trsKd;om;umuG,fa&;ppf twGuf jyif&rnfhtcsdef jzpfonf?
tcsdefraESmif;rD tjrifrSef&apcsifonf? tm%mavmbudk av#mh=uapcsifonf?
tyfESifhxGif&rnfhudpP ykqdefjzifh raygufyg&apESifh? om;a&$tdk;xrf;vmwm jrif&onfhvrf;jzpfonfh ukvor*~ESifh yl;aygif;
aqmif&Gufonfhvrf;udk vdkuf=uyg[k wdkufwGef;vdkufygonf?
18
xkwf_yefajunmcsuf
ArmjynfueG jf rLepfygww
D iG ;f &Sd BIA, BDA, PBF wyfrawmfom;a[mif;rsm;.
'kw,
d t}udrf wyfrawmfo@kd yef=um;csuf
(26- 6- 2003)
1? AdkvfcsKyfatmifqef;usqkH;wm 56 ESpf&Sdawmhrnf? ol@orD; axmifxaJ &mufaewmvnf; wvjynfh
awmhrnf? AdkvfcsKyfatmifqef;usqkH;wmu e,fcsJ@vufyg;apvufcsufeJ@ usqkH;&wm jzpfonf?
*k%fa&mifajymifonf? igwdk@ajzomonf?
ol@orD;ukdaxmifxJydk@+yD; owfaewmu ppftkyfpk? AdkvfcsKyfwnfaxmifcJhwJhwyfrawmfudk
tydik pf ;D xm;+yD; tm%m odr;f xm;wJph pftyk pf ?k wdik ;f jynfukd acsmufxrJ ususatmif wGe;f csaewJph pftyk pf ?k
tJ'Dvdkjzpfaevdk@ igwdk@tvGef&ifemonf?
2? yxryef=um;csufwkef;u r=umrD tmqD,Hudk tmcH&awmhrnf[k u|Ekfyfwdk@ edrdwfzwfchJonf? ,ck
vufawG@jzpfomG ;+yD? tmqD,H tpnf;ta0;wuf&aom Ekifd if jH cm;a&;0ef}uD;ESit
hf zJ@G rmS y,fy,fe,fe,f
tESdrfcHvdkuf&onf? wkefv_yfajcmufjcm;aeaom olwdk@. owif;"mwfykHrsm;udk awG@vdkuf&onf?
u|Efkyfwdk@0rf;romyg? *k%f,lp&m[k rxifyg? wdkif;jynfudk,fpm; &Sufygonf?
3? yxr yef=um;csuw
f iG f om;a&$t;kd xrf;vrf;pOf vkyzf @kd wdu
k w
f eG ;f cJo
h nf? ,ck tcsed rf aESmif;ao;yg?
Tvrf;onfomv#if wdkif;jynftwGuf taumif;qkH;vrf;jzpfI wdkufwGef;aejcif;jzpfa=umif;
wyfrawmfom;rsm; em;vnfapcsifygonf?
ukvor*~ESifh yl;aygif;aqmif&Gufygvsuf tar&duefu tD&wfwGifvkyfovdk vkyfvmv#if
u|Eykf w
f @kd vufyu
kd =f unfh aernfr[kwyf g? jynfcspw
f yfrawmfz@GJ +yD; jyefwu
kd yf grnf? 'kw,
d AD,uferfppfrsK;d
u|Eykf w
f @kd wdu
k Ef idk yf gonf? wdu
k 0f yhH gonf? od@k aomf wkwjf ynf/ tdE,
dN jynfEiS hf tmqD,t
H zJ@G . A[kcd suw
f iG f
&Sdaom Armjynfukd tD&wfrSmvkyfovdk tar&duefvkyf0Hhrnf r[kwf[k u|Efkyfwdk@wGufxm;ygonf?
xdk@a=umifh om;a&$tdk;xrf;vrf;pOf atmifjrifEdkifygonf?
wyfrawmf taeESifh *k%fa&mifajymifonfhvrf;udk a&G;Edkif=uygap[k qENyygonf?
19
xkwf_yefajunmcsuf
etz t}uHay;tzG@J odk@ ArmjynfuGefjrLepfygwD A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwDrS wdkufdkufay;pm
32003
(1)
'Dy,
J if; ar 30 ta&;tcif;udk &nf!e ;f +yD; Tpmudk a&;om;jcif; jzpfonf? b,fvkd jzpfco
hJ nf/
etz bmawGqufvkyfaeonfqdkwm oifwdk@ydkodygvdrfhrnf? EdkifiHwumzdtm;udkawmh wurBmvHk;
odae=u+yD?
oef;a&$ t}uH}uD;vdk@ olwdk@aiGawG tcJcH&awmhrnf? ynmoifaewJh om;orD;awG aep&mr&Sd
jzpf=uawmhrnf? oef;a&$&@J vlru
kd *f %
kd ;f vky&f yfa=umifh erc/ rycvJ vlxw
k aH wG;cGux
f J yufvufarsm&+yD?
(2)
&Spaf v;vH;k umv Adv
k x
f eG ;f =unf aysmah ysmah ysmif;aysmif;vkyo
f mG ;wm owdxm;rdonf? 'ga=umifh
rE Wav;rSm taotaysmuf enf;cJhwmyg? &yc u AdkvfxGef;a&$/ &wc u Adkvf^m%fvif;wdk@uawmh
jynfoludk pmempdwfa=umifh ywfolywf (aemufydkif;) aoolao jzpfcJh&onf r[kwfvm;? &efukefyJ
taotaysmuf rsm;cJhonf? Adkvfae0if;&J@ tvdkqENudk pdefvGif&J@trdef@t& ppfOD;pD;csKyfapmarmif/
'kppfO;D pD;csKyfoef;a&$/ axmufvrS ;f a&;cif!eG @f w@kd &@J teD;uyf !e=f um;csuef @J &efuek w
f ikd ;f wdik ;f r;rsKd ;!Ge@f u
taumiftxnf azmfay;cJh&onf? wyfxu
J b,folawG aysmhaysmif;+yD;/ b,folawG wufwufuu
vkyf=uonfqdkwm jynfolawGu rarhygbl;?
Adv
k af pmarmifu cdik ;f or#vyk &f wJh useaf ewJph pfom; usepf pfom; vd@k rcsrd qef@ au;a=umf&if;
aooGm;&onf? Adkvfoef;a&$ b,ftcef;u ygovJ - aemifw&&J@vm; - cifAsm;wdk@ todqHk; jzpfrSmyg?
ajymcsifwmu wyfrawmfxJrSmvJ jynfoludk pmempdwf&Sdol/ rowf&ufol/ wdkif;cspfjynfcspfpdwf&Sdol
tenf;eJ@trsm; &SdqJyg?
rqv acwfrSm taz}uD;=oZmeJ@ rif;aygif;pHkpHknDnDe@J uef@uGufolr&Sd &efukefrSm 8 - 4 vHk;
vlowfy}JG uD;udk rifrifqdkifqdkif vkyfch=J uonf?
ckawmh ruufolvJ &SdyHkay:onf? 'gha=umifh Adkvfoef;a&$qENudk vufr&GH@pdk;0if;u acsmifuswhJ
ae&mrSm cdk;a=umifcdk;0Suf vkyfchjJ cif; jzpfonf?
(3)
ppftkyfpk tm%modrf;wm 3 }udrf &SdcJh+yD? odrf;wdkif;vJ wdkif;jynfacsmufxJ usawmhrSmrdk@
u,fwif&onfcsn;f ajymcJ=h uonf? tckrS wu,facsmufxJ usawmhrmS yg? wdik ;f jynf wpnf;wvH;k wnf;
&Sda&;/ tcsKyftjcmtm%m wnfwHhcdkif+rJa&;twGuf tE W&m,feD;aeyg+yD? 'gudk pdk;&drfoltm;vHk;/ wdkif;cspf
jynfcspfpdwf&Sdoltm;vHk; 0dkif;u,fwif=u&rSmyg? oifwdk@tygt0if wyfrawmfxJu rsdK;cspf wyfr;
wyfom;tm;vH;k uvJ wdik ;f jynfukd u,fwifrvm;/ ppftyk pf u
k kd u,fwifrvm; pOf;pm;=u&ygvrd rhf nf?
(4)
tck oef;a&$&J@t}uH}uD;r_udk tar&duefu 0iftjrwfxkwfvdkufwm oifwdk@awG@=u+yD
r[kwfvm;? '%fcwfcH&rnfhol pm&if;xJrSmygol wcsdK@[m ppftkyfpke@J rywfoufolawG jzpfaeonf?
20
_ynfolhtm%m
etzudk xdwmtwGuf bmrSajymp&m r&Sd? 'gayrJh aiGa=u;eJ@ ypPnf;awGudk csdwfydwfvdkufHkru tar&duefuae aiGv$yJ dk@wmawGudkyg
ydwfqdk@zdk@ vkyfaeonf?
ukvor*~qHk;jzwfcsufudk wufwufuu taumiftxnfazmfvdkufvdk@ wdkif;jynfemp&mr&Sd/ emcsif;emv#if oef;a&$wdk@
wodkufyJ emygvdrfhrnf? 0rf;enf;p&m r[kwfyg?
(5)
wkwfjynf - tdENd,jynfwdk@ESifh ab;eHpyfae&aom ArmjynfwGif;a&;wGif tar&duef 0ifpGufEdkifapzdk@ tuGufazmfay;ovdk
vkycf ahJ om Adv
k o
f ef;a&$.trSm;udk oifw@kd jyifEikd yf gao;onf? vufveG u
f ek v
f #if wdik ;f jynf'u
k v
Q v
S S awG@ygvrd rhf nf? ukvor*~.abmifukd
ausmf+yD; tD&wfrSmvkyfovdk tar&duefu ArmjynfwGif vkyfr&yg? vkyfvmv#ifvnf; jynfcspf0g'Drsm;jzpfaom ArmjynfjynfolESifh
uGefjrLepfrsm;u iHk@cHaernf r[kwfyg? ppfudkrvdktyfbJ rwdkufvdkIom oifwdk@ t}uHay;tzG@J odk@ wdkufwGef;ae&jcif; jzpfonf?
1364 ckESpf/ 0gqdkvqef; 4 &uf?
2003 ckESpf/ Zlvdkif 2 &uf?
A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
21
xkwf_yefajunmcsuf
vuf&SdtajctaeESifhywfouf+yD;
ArmjynfuGefjrLepfygwD A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ajyma&;qdkcGifh&Sdol. xkwfjyefcsuf (102003)
(7 - 7 - 2003)
1? ,ae@wGif 7 &ufZlvdkif 41 ESpf jynfh+yD? ArmjynfEdkifiHa&;onfvnf; xdkpOfutajctaersdK;odk@
jyefa&mufae&jyef+yD? ,cifESifh,ck rwlonfu EdkifiHwumhtajctaeESifh jynfwGif;tajctae jzpf.?
,cifu ppfat;acwf/ AD,uferfjynfwiG ;f ppftwGi;f tar&duefajcu|v
H ufu|H 0ifrygao;?
ta&S@tm&S/ ta&S@awmiftm&S wkwf - tdENd,qufqHa&;rsm; wif;rmaeonf? xdk@a=umifh ae0if; atmif}uD; ppftyk pf u
k ausmif;om;owf/ wuo taqmuftODuAkd ;kH cGJ vkyw
f mudk AuyrSwyg; tjcm;
rnfolur# x+yD;ruef@uGufchaJ y? ruef@uGufHkr#ru AuyeSifh EdkifiHa&;t,ltq wloa,mifa,mif
&Sdolrsm;u tm%modrf;ppftkyfpkbuf vdkufchJonf? ausmif;om;awGbufu vGefwm[k ajymcJhonf?
olwdk@wawG qdk&S,fvpf awmfvSefa&; r_dif;rdum awGa0cJh=uonf? jynfyuawmh ajymp&mrvdk?
wufwJhtpdk;& wdk@tpdk;& vkyfcJh=uonf? tvsiftjref ol@xufigOD; awmfvSefa&;aumifpDudk
todtrSwfycJh=u.?
,ckum; xdkodk@r[kwf? t}uD;tus,f ajymif;vJcJhay+yD? 'DyJ,if;udpP ESifh ywfouf+yD;
etzudk 0dik ;f +yD;jypfwif=uonf? _wcf s=uonf? a':atmifqef;pk=unfeiS hf ol&OD;wifO;D wd@k ukd v$waf y;zd@k /
NLD udk EdkifiHa&;tqifhae&may;zdk@ ajymvm=uonf?
jynfwGif;tajctae tajymif;tvJuawmh ydk}uD;onf? NLD onf ausmif;aqmif
pnf;urf;udk y,fzsufay;ygvdk@ awmif;qdkaewJh Auo r[kwf? 90 ckESpf a&G;aumufyw
JG Gif vlxku
tm%mtyfESif;xm;jcif; cH&wJhygwD jzpfonf?
NLD udk EdkifiHa&;tqifhae&momru EdkifiHa&;tm%myg v$Jay;&rnf? xdktqifhtxd
rwufEdkifv#if *smat;ol@tardkuf jzpfaevdrfhrnf?
2? oef;a&$ESifh taygif;tygrsm; xGufaygufydwfonfhvrf;udk a&G;vdkufjcif; jzpfonf? olwdk@u cgwdkif;vdk
Edik if w
H umu vufyu
kd =f unfah ernf[k xifco
hJ nf? od@k aomf olw@kd wu
G u
f ed ;f vGcJ o
hJ nf? a&S@w;kd xrf;yd;k /
aemufqkwfvSnf;wkwf tusOf;tusyfxJ a&mufae+yD?
Auy u wdkif;jynf.tusdK;udk=unfhum olwdk@udk xGufaygufzGifhay;vdkonf? xdk@a=umifh
om;a&$tdk;xrf;vrf;pOf - ukvor*~qHk;jzwfcsufudk wufupGmtaumiftxnfazmfaomvrf;udk
vdkuf=uyg[k wdkufwGef;aejcif; jzpf.? CPB - COC u wdkif;jynfudk u,frvm;/ ppftkyfpkudk
u,frvm; [k etz t}uHay;tzG@J odk@ wdkufdkufay;pmjzifh ar;cGef;xkwfchJonf?
etz t}uHay;tzG@J qdkonfrSm oef;a&$ vufrSwfxdk;um a=unmcsuftrSwf (397)
jzifh zG@J pnf;ay;cJhjcif; jzpfonf? ,ck olwdk@.tcef; ay:ae+yD? 5 ESpfausmf 6 ESpfeD;yg; rnfonhft}uHr#
ray;cJh&aom t}uHay;tzG@J onf TwcgwGif t}uHay;oifh+yD?
22
_ynfolhtm%m
olwdk@udk oef;a&$ESifh taygif;tygrsm;om arhonfr[kwf/ wdkif;jynfuyg arhxm;onf? ,ck olwdk@wpcef; xoifh+yD?
t+idrf;pm;,lolrsm;/ t+idrf;pm; ay;xm;olrsm;ESifh yl;aygif;um t}uHay;pmwrf;wck wifjyoifhonf? xdkpmwrf;udk etz odk@omru
jynfwGif;jynfyodk@yg jzef@oifhonf?
3? +idrf;tzG@J rsm; odk@ Auy u oD;jcm;yef=um;v$m ra&;awmhyg? ppftkyfpk rif;qufopf wufchJv#if oifwdk@udk ,cktwdkif;xm;rnf
r[kwaf =umif;/ Auy - NLD - e0w ppftyk pf =k um;wGif taeacsmifco
hJ vdk acsmifrnfr[kwaf =umif;/ jynfwiG ;f tajctae ajymif;ovdk
EdkifiHwumtajctaevnf; ajymif;cJh+yDjzpfa=umif; owdyapvdkonf?
&Jabmfa[mif;/ rdwaf qGa[mif;rsm; xdcu
kd ef pfemrnfukd rvdv
k m;ojzifh ,ckuo
hJ @kd twdtvif; owday;Ed;_ aqmfjcif; jzpfygonf?
23
o0%fv$m
odk@
A[dkaumfrwD
zdvdydkif trsdK;om;'Drdku&ufwpf wyfOD;
2003 ckESpf/ {+yD 13 &uf?
ta=umif;t&m? ? zdvyd ikd f trsKd ;om;'Dru
kd &ufwpfwyfO;D wnfaxmifonfh tESpo
f ;kH q,fajrmufae@
tcrf;tem; *k%fyo0%fv$m?
&Jabmfwdk@ - Tr*Fvmcanmif;wJh ae@xl;ae@jrwfrSm &Jabmfwdk@udk *k%fyyga=umif;
azmfjyvdyk gw,f?
'Dtcrf;tem;udk u|efawmfwdk@wufa&mufzdk@ zdwf=um;cH&wJhtwGuf u|efawmfwdk@taeeJ@
rsm;pGm*k%,
f yl gw,f?
(1) axmifpkESpfESpfckudk cGausmfxm;wJh 'DtESpfoHk;q,ftwGif;rSm zdvdydkiftrsdK;om;
'Drdku&ufwpfwyfOD;[m zdvdydkifjynfolawG&J@ ppfrSefwJhtrsdK;om;vGwfajrmufa&;/ 'Drdkua&pDeJ@
+idrf;csrf;a&; &Sda&;wkdufyGJawGrSm }uD;rm;wJhaumif;usdK;awG ycJhygw,f? &Jabmfwdk@eJ@ u|efawmfwdk@
t=um;rSm ork'N&m}uD;rsm; jcm;em;aewmrSefayr,fh &Jabmfwdk@&J@ atmifyGJrsm;[m u|efawmfwdk@udk
t+rJtm;wuf$ifvef;apygw,f?
(2) urBm}uD;rSm 2 ESpfqdkwJh umvwdkav;twGif; usL;ausmfr_eJ@ odrf;ydkufr_}uD;wck
xyfrHuHawG@&jyefyg+yD?
_ynfolhtm%m
tar&duefzefwD;aewJh ydyuQawGt=um; nyfygroGm;atmif ud;pm;&ygr,f? wu,fvdk@ yifwm*GeftaeeJ@ ArmjynfxJudk wyfawG
apv$wfr,f qdk&if ol@twGuf qifajcay;p&mawG trsm;}uD;Sda=umif; u|efawmfwdk@owdyrdygw,f?
'ga=umifh u|eaf wmfw@kd taeeJ@ tar&duef&@J urBmpd;k rd;k a&; t}ut
H pnfawGukd qef@usif rkH u 'D&mpkEpS &f @J e,fcs@J 0g'udk ydwyf ifr,fh
vkyfief;rSefor#udk axmufcHyga=umif;?
zdvdydkiftrsdK;om; 'Drdkua&wpfwyfOD; t"Gef@Snfygap?
A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
25
taxGaxGtwGi;f a&;rSL;.
ta&;ay:tpD&ifcpH m?
(23 - 5 - 2003)
1? Adkvfoef;a$eHygwf0rf; jzpf+yD? Adkvfae0if;ESifhvrf;cJGt+yD; ae0if;aoawmhrS jzpfvmjcif; jzpf.?
ae0if;r&Sad omtcg/ ol@u|e,
f rkH sm; ikyo
f mG ;onf? xd@k a=umifh Adv
k o
f ef;a$eyH gw0f rf; jzpfvm&onf?
Adkvfae0if;onf ol@yk*~vdu=oZmESifh tm%mudk twGif;pnf;0dkif; (inner circle)
jzifh xdef;odrf;cJhjcif; jzpfonf? ol@ordkif;udk =unfhv#if xGef;tkyf/ Apdef*dk%f;udk trSDy&mrS ponf?
aemufawmh wyfwGif;wGif qdk&S,fvpfavmif;vsmrsm; jzpfonfh Adkvfarmifarmif/ Adkvfatmif}uD;/
Adkvfatmifa$/ Adkvfcspfcdkifudk trSDyonf? Todk@jzifh wjznf;jznf;csif; wyfwGif;=oZm xlaxmif
onf? vGwv
f yfa&;&+y;D jynfwiG ;f ppfjzpfaomtcg qd&k ,
S v
f pf twGi;f pnf;0dik ;f udk trSD yEdik cf o
hJ nf?
wyftm%momru 0ef}uD;csKyfOD;Ek.tultnDjzifh tpdk;&tm%myg &cJhonf? 1948 ckESpfu
umuG,af &;0ef}uD; ae&mavmufom rSe;f cJah omfvnf; 1949 ckEpS w
f iG f 'k0ef}uD;csKyf/ umuG,af &;
0ef}uD;/ jynfxaJ &;0ef}uD; jzpfvmcJhonf?
Todk@jzpfvm&onfrSm qdk&S,fvpf0ef}uD;rsm; tpkvdkuft+yHKvdkuf tpdk;&tzJG@rS
EkwfxGuf=uojzifh jzpfonf? OD;EkudktusyfawG@apcsifI qdk&S,fvpftwGif;pnf;0dkif;u tuGuf
qifum Ekwx
f u
G =f ujcif; jzpfonf? OD;Ekvnf;wif;rcHEikd b
f J r=umcifrmS yif qd&k ,
S v
f pfrsm;udk tpd;k &
tzJG@wGif; jyefxnfh&onf? Adkvfae0if;vnf; wyfodk@jyefoGm;cJhonf? xdktcgupI OD;Ekonf
qdk&S,fvpftwGif;pnf;0dkif; udk trSDyum 0ef}uD;csKyfvkyfae&jcif; jzpf.? qdk&S,fvpf twGif;
pnf;0dkif; udkausmf+yD; bmr#rvkyfEdkifcJhay? Adkvfatmifqef;.tajccHjzpfaom tiftm;pkrsm;
(jynfo@l &aJ bmf/ qd&k ,
S v
f pf wpdww
f ydik ;f ) udk OD;EktajcrcHEikd o
f jzifh qd&k ,
S v
f pftwGi;f pnf;0dik ;f
yor#Ek&onfhb0 a&mufoGm;jcif; jzpfonf?
1956 ckESpfa&mufaomtcg qdk&S,fvpftwGif;pnf;0dkif;0ifwOD;jzpfonfh rdwDvm
vSarmif.t}uHycsufudk OD;EkvufcHum 0ef}uD;csKyfae&m OD;AaqGodk@ v$cJ hJonf? zqyv OuUXyJ
vkyfum zqyv oef@&Sif;a&; wESpftcsdef,l vkyfrnf[laompDrHudef; jzpf.? rdwDvmvSarmif
uvnf; wkwfjynfoHtrwfvkyfae&if; armfpDwkef;vkyfenf;udk tm;usum OD;EkudkOuUXvkyfzdk@
t}uHyjcif; jzpfonf?
zqyv oef @ &S i f ; a&;vk y f = unf h a omtcg rnf o d k @ r#oef @ &S i f ; Ir&a=umif ; OD ; Ek
odomG ;onf? OD;Eku zqyv wzJ@G v;kH jc awGy[
J k ajym.? xif;SL;aowWmpkwf jcpm;onfOh yrm
ay;um zqyvudk a0zefonf? ppfudkif;wHwm;ay:uae tdk;wkwfvnfyif;qJG+yD; ckefcs=u[k
a'gojzifh ajymonf?
tm%mudrk +DS yD; ysupf ;D ae=uonfh zqyv tzJ@G }uD;wckv;kH udk yjyifr&wmodomG ;ojzifh
0ef}uD;csKyfae&mudk wESprf jynfrh D jyef,v
l u
kd o
f nf? oef@&iS ;f csiv
f #if zqyvudk cJyG pf&rnf[al om
pDru
H ed ;f ajymif;oGm;onf? Tod@k jzifh 1958 wGif cJyG pfvu
kd u
f m oef@&iS ;f zqyv trnfcv
H u
kd o
f nf?
qdk&S,fvpftwGif;pnf;0dkif;ESifh jywfjywfom;om; vrf;cJGvdkufjcif; jzpf.?
OD;Ek.pDru
H ed ;f atmifjrifygonf? zqyv uJo
G nf? xdt
k cg qd&k ,
S v
f pftwGi;f pnf;0dik ;f
u tm%modrf;onf? xdktwGif;pnf;0dkif;. aus;Zl;jzifh Adkvfae0if; tdrfapmifhtpdk;&
0ef}uD;csKyfjzpfvmonf? }uH@cikd af &;tzJ@G rsm;zJ@G um Auy udk tjrpfjywfacsre_ ;f a&; vkyo
f nf?
&efukefr@awmf oef@&Sif;a&;qdk+yD; &yfuGufrsm;zsuf r@opfwnfvkyfonf? ( e0w/ etz u
Tvkyfenf;udk ajc&mvdkufeif;aejcif;om jzpf.)
26
_ynfolhtm%m
1960 aG;aumufyGJwGif OD;Ek.oef@&Sif;tjywftowfEdkif/ tm%mjyef&onf? zqyv trnfudkpGef@+yD; yxp jzpfonf?
yxptpdk;& =um=umrcHyg? OD;EkwGiftrSDy&rnfh twGif;pnf;0dkif; r&Sdyg? OD;tkyfpk Adkvftkyfpk ociftkyfpk uJGaeojzifh
ol@wGifausmdk; rJhaeonf?
tuGufacsmif;aeaom Adkvfae0if;onf Adkvfatmif}uD;tpkudk twGif;pnf;0dkif; xm;um tm%modrf;vdkufonf?
Adkvfatmif}uD;rSm qdk&S,fvpftwGif;pnf;0dkif; uvl jzpfojzifh wESpfrjynfhrD zwfypfvdkufonf? a'gufwmarmifarmifuawmh
Adkvfatmif}uD;u ol@udk,fol ewfqm (Nasser) vdk@ xifae+yD; Adkvfae0if;udk em*pf (Naguib) vdk@ xifaevdk@ tzwfcH&wm[k
a&;onf?
qdk&S,fvpftwGif;pnf;0dkif; tuif;tusef Adkvfatmif}uD;ESifhtaygif;ygrsm;udk z,f+yD;aemuf twGif;pnf;0dkif;opf udk
ae0if;zJ@G onf? Adv
k w
f ifaz/ Adv
k af usmpf ;kd wd@k tpku twGi;f pnf;0dik ;f jzpfvmonf? vlxt
k kH ur_}uD;rsm;ay:aomtcg xdt
k wGi;f pnf;0dik ;f udk
z,fypf&jyefonf? Adkvfpef;,k/ Adkvfat;udk/ AdkvfpdefvGif/ Adkvfausmfxif/ AdkvfxGef;wifwdk@ygaom twGif;pnf;0dkif;opf zJG@onf?
a'guw
f marmifarmifuawmh ol@aemufq;kH pmtkyw
f iG f TtzJ@G ukd twGi;f pnf;0dik ;f [kyJ oH;k ao;onf? aemufawmh twGi;f vl,rkH sm;
(Coterie) [k oHk;onf? Coterie udk twGif;vl u|ef,Hk rsm;[kyJ ajym&rnf xifonf? ae0if;/ pef;,kwdk@ rqvrS xGuf+yD;aemuf
ae0if;tyg;wGif cpm;aeolrsm;udk a'guw
f marmifarmifu Coterie [kom oH;k onf? Adv
k pf ef;,kuawmh a&aryJ? usew
f mu u|e,
f akH wG
[k qdkonf? olwdk@u ae0if;emrnfoHk;+yD; e0w/ etzudk u;udkifae=u[ef a&;onf? 1988 w0dkufu Adkvfatmif}uD;.a&;yHkrsdK;ESifh
wax&mwnf; jzpfonf? Adkvfae0if;udk u,fwif/ Adkvfwifaz/ Adkvfausmfpdk;wdk@udk tjypfyHkcsonfh Adkvfatmif}uD;enf;oHk;um a&;jcif;
jzpf.?
a'gufwmarmifarmifu aemufwckvnf; 0efcHonf/ ae0if;wGif rD;zdkacsmifuufbdeuf (kitchen cabinet) &Sdonf?
a':cifaroef;ESifh orD;rsm;u wcgw&H twGif;pnf;0dkif; xuf vufapmif;xufonf[k qdkonf? ydk+yD;ae0if;udk t}uHaumif;ay;Edkif
onf[k a&;onf? rsufrSefwifOD;udpPudk &nfG,frSef; odomonf? ae0if;udk =oZmusatmifvkyfaewm uyfyvD awGa=umifh[k
a':cifaroef;u tpnf;ta0;wckwGif ajyma=umif;a&;onf? xdktcgu rsufrSefwifOD;udpPa=umifh vifr,m;tcsif;rsm;um tdrfcGJae
=upOf[k a&;onf?
cifaroef;r&Sdaomtcg orD;u rD;zdkacsmifuufbdeufacgif;aqmifjzpfvmonf? ae0if;.aemuf,lonfhrdef;rrsm;u
uufbdeufacgif;aqmif vkyfcGifh r&=uyg?
a'guf w marmif a rmif o rR w b0uvnf ; ae0if ; om u;ud k i f a eol [ k oG , f 0 d k u f 0 ef c H o nf ? wck c k ta&;w}uD ;
qHk;jzwf&rnfhtcgwGif Adkvf{udk udkac:+yD; ae0if;xH tcpm;0if&onf[k a&;onf? Adkvf{udkrSm wyf&if; (4) rS u|ef,Hk jzpf.?
2? twGi;f pnf;0dik ;f ESihf rD;zdak csmifuufbed uf? ta=umif; wifjyjcif;onf Adv
k o
f ef;a$.tcuf rnfr#}uD;a=umif;udk odapvdI
k jzpfonf?
Adkvfoef;a$wGif twGif;pnf;0dkif;r&Sdao;yg? ae0if;zJG@ay;onfh etzrSm Adkvfoef;a$. twGif;pnf;0dkif; r[kwfyg? ae0if;vdk
ESpaf ygi;f 20 ausmf tm%m&Scd o
hJ yl if twGi;f pnf;0dik ;f tajymif;tvJ c%c%vky&f a=umif; aemufq;kH awmh rD;zdak csmifuufbed ufEiS hf
u|ef,Hkrsm;udkyJ tm;udk;p&m &Sda=umif;/ Zmwfodrf;cef;usawmh rD;zdkacsmifuufbdeufrS orD;/ orufESifhajr;rsm;yJ tm;udk;p&musef+yD;
ed*Hk;csKyfoGm;a=umif;udk Adkvfoef;a$oHa0*&apvdkI tus,fw0ifh a&;ygonf?
ae0if;ESifh twGif;pnf;0dkif;onf Adkvfapmarmifudk z,f&aomtcg wkwfjynfrS wdef@aSmifzif.enf;udk tm;us+yD; etz
t}uHay;tzJG@ zJG@ay;cJhonf? odk@aomf rD;raoyg? ocGwfyifu rD;wusnfusnf vkyfae=uonf? Adkvfoef;a$onf 'kwyfrrSL;b0
uwnf;u wyfrrSL;udk ab;csdwfol jzpfa=umif;? 1988 wkef;u Adkvfapmarmifudk ab;csdwf+yD; vlawGaxmifcsDo wfcdkif;oljzpfa=umif;/
wwfa,mifum;jzpfa=umif; rsm;udk EdkifiHwumodk@ 0g'jzef@aewm em;rqef@atmif =um;ae&onf?
ae0if;ao+yD; Adkvfoef;a$yifbufr&Sd eHygwf0rf;jzpfvmaomtcg toHwrsdK;=um;vm&jyefonf? Adkvfoef;a$u b0&Sif
rif;w&m;}uD;l; l;aeol/ ol@rdef;ru rdzk&m;acgif}uD; l; l;aeol[k =um;&onf? t}uHay;tzJG@ uvmonfhtoHrsm; r[kwfyg?
yifbufrsm;.toH jzpfonf? ae0if;udkom udk;uG,frnf/ Adkvfoef;a$vdk olvdkigvdkvludk rudk;uG,fEdkif=uwm rqef;yg?
Adkvfoef;a$uvnf; ol@taeESifh rD;raorSef; odonf? ae0if;vdk=oZmvnf;r&Sd tm%muvnf; wu,f&wm r=umao;
ojzifh twGif; pnf;0dkif; zJG@&rSef; odaomfvnf; rzJG@0Hhyg?
Adkvfae0if;onf 1962 ckESpfu tm%mudk tjywfodrf;cJhol jzpfonf? aSu tm%mydkif[lor#udk axmifxx
J nfhonf?
pdwfwdkif;us twGif;pnf;0dkif; zJG@onf? Adkvfoef;a$wGif xdktcGifhta&;rsdK; wckr# r&Sdyg?
tD*spb
f &k if/ zmGwf (Farouk) xHrS Adv
k cf sKyf}uD; em*pfEiS hf Adv
k rf LS ;}uD;ewfqmwd@k u awmfveS af &; aumifpzD @GJ um/ tm%modr;f cJw
h ,f?
em*pfu orRw/ ewfqmu0ef}uD;csKyf vkyf=uw,f? em*pfu kyfjyorRwyJ? r=umbl; ewfqmu tm%mukef ,lvdkufw,f?
27
_ynfolhtm%m
Adkvfae0if;onf apmapmydkif;u EdkifiHa&;tusyftwnf; r}uHKcJh/ qdk&S,fvpfawmfvSefa&; rD;SL;rD;yef;ypfazmufjyEdkifonf?
Adkvfoef;a$ 'grsdK; vkyfr&yg? puwnf;u EdkifiHa&;tusyftwnf;}uHKaeol jzpfonf?
1962 ckESpfu Adkvfae0if;udk EdkifiHwumtpdk;&rsm;u u,fwif&Sif[k vufcHcJhonf? Adkvfoef;a$udkum; ukvor*~
qHk;jzwfcsufjzifh csnfaESmif xm;wm cH&onf?
tm%mudk xm0&udik rf nfah e0if;u twGi;f pnf;0dik ;f awG wckraumif;wckajymif; vkyEf ikd cf o
hJ nf? Adv
k o
f ef;a$u ,m,Dyg[k
qdkum tcsdefqGJ ae&onf?
ae0if;u pdwfwdkif;rusv#if armif;csEdkifonf? Adkvfoef;a$u atmifhcHae&onf?
Tod@k jzifh etz wGi;f u toH 2 rsKd ; wcsed w
f nf; xGuaf eonf? aphpyfaqG;aEG;ae+yD[k wGi;f (1) u xdik ;f Edik if jH cm;a&;0ef}uD;udk
ajymonf? odk@aomf Adkvfoef;a$u aphpyfzdk@pum; wcGef;r[?
toH 2 rsdK; wcsdefwnf; xGufaejcif;udk ygwDu 2 rsufESmay:vpD [kajymjcif;rSm etz wckvHk;udk +cHKiHkIajymvdkufjcif;
jzpfonf? toH 2 rsKd ; xGujf cif;rSm Adv
k o
f ef;a$wiG f twGi;f pnf;0dik ;f r&Sad oma=umifh jzpf.? twGi;f pnf;0dik ;f wm0efwcku wzJ@G v;kH udk
rD;aoatmifvkyfzdk@ jzpf.?
3? '%fcH u; (fuse) xm;jcif;? twGi;f pnf;0dik ;f onf eHygw0f rf;twGuf a xmufvrS ;f a&;wm0ef/ }u;D =uyfa&;wm0efEiS hf tajctaeESit
hf nD
ay:vpDopftwGuf t}uHay;wm0efrsm;udkvnf; ,l&onf?
eHygw0f rf;ae0if;u t}uHay;wmudk oabmusv#if ol@emrnfjzifh rqv CEC od@k wifonf? CEC u vl 20 rjynfw
h jynfh
&Sdonf? twGif;pnf;0dkif;u vlrsm;tjyif tjcm;yk*~dKvfawGvnf; ygonf? wifjyonfhtqdkudk trsm;u vufrcHv#if '%fcHu;zsL;pf
jywfjcif; jzpfonf? ae0if;u tomaemufqkwfaevdk@ &onf? "mwfvdkufrcH&?
CEC uoabmwlv#if r+yD;ao;? vl 200 0ef;usi&
f o
dS nfh A[dak umfrwDwiG f wif&onf? tJ'u
D vufrcHv#if zsL;pfjywfjcif;
jzpfonf?
vufcHv#if EdkifiHawmfaumifpDESihfv$wfawmf wif&onf? zsL;pf 2 qifh &Sdjyefonf? zsL;pf pkpkaygif; 4 ck jzwf&onf? zsL;pf (4)
qifh &SdI "mwfrvdkufEdkif? pufwckvHk;vnf; ravmifru|rf;bJ &Sdonf?
a'gufwmarmifarmiforRwvkyfawmh olu pnf;tjyifu vljzpfI twGif;pnf;0dkif; t&ifwif&ao;onf? xdk@a=umifh
ae0if;xH oGm;v#if Adkvf{udk udkac:oGm;&jcif; jzpfonf? zsL;pf 5 ck jzwf&onf?
pdev
f iG f orRwvkypf Ofuawmh olu,
kd w
f ikd u
f twGi;f pnf;uvljzpfI tazmfrvdk tdraf wmf od@k 0ifEikd o
f nf? e0wwGiu
f m;
zsL;pfr&Sd? pum;zGmaom/ E_wfu|Haom Adkvfapmarmif "mwfvdkufcHvdkuf&&Smonf? rSwfrd=uvdrfhOD;rnf xifonf? Adkvfapmarmifu
ole,fvSnfh+yD; ajymor# rwnf;jzwfbJ toHv$ifhcdkif;onf? aG;aumufyJGEdkifoludk tm%mtyf+yD; wyfjyefrnf [k E_wfu|Honf?
ae0if;twGif; pnf;0dkif;trsufawmf&S+yD; ol@crsm "mwfvdkufcH&onf?
Adv
k o
f ef;a$.'kurQ mS vnf; xd@k twl jzpf.? ,ckawmh ae0if;twGi;f pnf;0dik ;f udk r_p&mr&Sad wmh/ od@k aomf ae0if;zJ@G ay;cJah omtzJ@G
etzESifh etz t}uHay;tzJG@rsm;um; yHkpHrysuf &SdaeqJ jzpfonf? rD;aozdk@ rvG,fay?
rD;aocsifv#if udk,fydkif twGif;pnf;0dkif; topfzG@J &rnf? ,ck Adkvfpdk;0if;udk wGif; (2) prf;+yD;cef@=unfhonf? olwdk@twGif;
v_yfv_yfGG jzpfoGm;onf? renf;+idrfatmif xdef;ae&onf? rD;zdkacsmifuufbdeuftygt0if Adkvfwoif;ESihf bk&m;pHkvSnfhzl;um
t}uHxkwfaeonf?
4? rD;zdak csmif uufbed uf twGi;f pnf;0dik ;f ESiphf Ofyif jzpfonf? wcgw&H "m;ykx
d ufwwfonf? zqyv tuJ.
G tponf uawmfrsm;
*k%fwk*k%fyif vkyf&mu jymom'frD;avmifjcif;[k wcsdK@u ajym=uonf? r[kwfyg? OD;EkuawmfESifh OD;ausmf+idrf;uawmf.ydyuQrSm
olwdk@a,mufsm;rsm;.ydyuQwGif jrpfzsm;cHonf?
tpnf;ta0;wGi&f efjzpfvmv#if tdraf &mufaomtcg rde;f rrsm;udk tm;ud;k w}u;D &ifziG =hf u&mrS rde;f rrsm;udyk g ydyuQu;l pufjcif;
jzpf.? trsKd ;orD;rsm;u a,musmf ;rsm;xuf vlucJ wf ydak wmfonf? trsKd ;orD;csi;f tuJcwftuJjzwf&mwGiu
f m; yd+k yD;aphpyfaocsmonf?
wkwfa0g[m&wGif oHwla=umif;uJG pum;wvHk; &Sdonf? wcku avyefa&mifjcif; [k t"dy`m,f&+yD; wcku teD;uyf
wif;usyfwhJ ZeD;r,m; [k t"dy`m,f&onf? Arm. ajymzefrsm; r,m;pum;atmiftvHjymatmufuvl yHkjyifwdk@ESihf eD;pyfonf?
Adkvfoef;a$wGif twGif;pnf;0dkif; r&Sdaomtcg rD;zdkacsmifuufbdeufyJ tm;udk;ae&[ef &Sdonf? xdk@a=umifhvnf;olwdk@
etzxJrS b0&Sif rif;w&m;ESifh r,fawmfzk&m; [laompum;oH xGufvmjcif; jzpf.?
5? wdik ;f jynfa&S@a&;? etz bmvkyrf vJtay: wnfaeonf? etz bmvkyrf vJqw
kd muvnf; Adv
k o
f ef;a$twGi;f pnf;0dik ;f zJ@G rzJ@G tay:
wnfjyefonf? twGif;pnf;0dkif; zJG@pnf;onfudk a=unm+yD;zJG@jcif; r[kwfyg? twGif;pnf;0dkif;u aumfrwDvnf; r[kwf/ OD;a&
owfowfrSwfrSwfvnf; &Sdrnfr[kwfyg? ppftkyfpkeHygwf0rf; odk@r[kwf tqHk;tjzwfay;Edkifonfh tm%mydkif (0ef}uD;csKyf) udk ta&;}uD;
qHk;jzwfcsufcsatmif wGef;aqmfEdkifonhfyk*~dKvf/ tpkuav;udk twGif;pnf;0dkif;[kac: jcif; jzpfonf?
28
_ynfolhtm%m
1948 wGif jynfwiG ;f ppfjzpfonfukd =unfyh g? jynfxaJ &;0ef}uD;OD;ausm+f idr;f u 0ef}uD;csKyfO;D Ekukd uGejf rLepfawGu csawmhr,f?
olrcscif udk,fuOD;atmifcszdk@ wifjy.? OD;Eku vufcH.? 2 a,mufwnf; aqG;aEG;yJGuae ,cktxd r+yD;EdkifonfhjynfwGif;ppf
jzpf&ayawmhonf?
OD;ausmf+idrf;aemufwGif qdk&S,fvpfygwD acgif;aqmifpk&Sd.? owif;pmwdkufawG dkufcsdK;aeaom qdk&S,fvpfawG &Sd.? OD;Eku
wjcm;0ef}uD;awGEiS fh jynfo@l &aJ bmfacgi;f aqmifawGukd wdik yf ifaeonf r[kwyf g? OD;ausm+f idr;f . jynfv;kH u|wv
f zl rf;yJ}G uD;Y axmifaomif;
cs+D yD; tzrf;cH&onf? Adv
k o
f ufxeG ;f aus;Zl;a=umifh Edik f OD; tzJ@G vGwo
f nf? olw@kd vw
G I
f yif A[dak cgi;f aqmifr&_ adS om ckcpH pfjyefwu
kd Ef ikd jf cif;
jzpf.? olwdk@rvGwfv#if [dkwajymuf 'DwajymufyJ wdkufEdkifrSm jzpf.?
Edkif OD; tzJG@wGif ocifoef;xGef;/ ocifbwif (*dk&S,f)/ ocifAodef;wif (3) OD;&SdonfhtxJrS ocifbwifu aus;vuf
tajccH+yD;wdkufzdk@ tm;roefchJyg?
uGefjrLepf qdk&S,fvpf rxdcvkwf tajctaexd wif;rmaecsdefwGif Ek - ausmf+idrf;aqG;aEG;yJGu jynfwGif;ppfudk cvkwf
zwfvdkufjcif; jzpf.? ,ckvnf; NLD etz &ifqdkifawG@aecsdefwGif cvkwfzwfol ray:ygapESifh[k qkawmif;onf?
tm%mudk irf;irf;wufrufaeaom vli,fajcwuf ppfAv
kd rf sm;u N L D udk tjywfErdS zf @kd ukvor*~q;kH jzwfcsuaf b;csw
d zf @kd
twGi;f pum;ajymonfukd Adv
k o
f ef;a$em;a,mifrv
d #if ig;yg;arSmufvrd rhf nf? olw@kd omru wdik ;f jynf yg ysuu
f ed ;f &So
d nf? u|eaf wmfw@kd
vufyu
kd =f unfrh aeEdik yf g?
ae0if;wdkufchaJ omppfrsdK; wdkuf&rnf[k pdwful;,Ofaev#if rSm;=uvdrfhrnf? xdk@a=umifh ygwDu oG,f0dkufowday;cJhonf?
,ckwu
kd f u
kd f owday;aejcif; jzpf.? ajyma&;qdck iG &hf o
dS t
l aeESihf tajctaeESiw
hf ajy;nD xkwjf yefaernf jzpfonf? uufrEdik f usrD ;D SKd
onfhtawG;tac:udk ygwDu vufrcHyg? ygwDu +idrf;csrf;a&;/ 'Drdkua&pDa&; wdkif;jynfwvHk;wpnf;wnf;&Sda&;twGuf wdkufyGJ0ifrnf?
ukvor*~q;kH jzwfcsuf taumiftxnf azmfa&; wGe;f aqmfrnf? ukvor*~abmifjyifbufraS e+yD; tar&duefvyk v
f mv#if qef@usirf nf?
usL;ausmfonftxd vkyfvmv#if aSwef;u wdkufrnf? tmz*efepfpwef/ tD&wftjzpfrsdK; ArmjynftjzpfrcHEdkifyg?
6? ed*Hk;? 1948 ckESpfrSpI ygwDonf 'Drdkua&pDa&;tvHudkif vkyfcho
J nf? jynfol@'Drdkua&pDa&;twGuf &yfcHumwdkufyG0J ifcho
J nf? 1989
ta&;edrfhr_}uD; }uHK+yD; ,m,DaemufqkwfchJ&onf? ,ck jyefvnfemvefxlae+yD?
1990 rSpI 'Drdkua&pDa&;tvHudkifolrSm NLD jzpfonf? vpfb&,f'Drdkua&pDa&; &yfcHcsufjzifh wdkufyG0J ifjcif; jzpfonf?
ppftm%m&Sifpepf csKyf+idrf;a&; - tajccH'Drdkua&pDtcGifhta&; twGuf vkyfwmrSefor# ygwDu jywfjywfom;om; axmufcHrnf?
ppftkyfpku NL D udk acsr_ef;vmv#if ygwDu xdkif=unfhaernf r[kwf? wufuonfhtiftm;pkrSefor#ESifh pnf;vHk;um
'Drdkua&pDa&;tvH rvJatmif umuG,foGm;rnf? ppftm%m&SifpepfcsKyf +idrf;onftxdvnf; wdkufoGm;rnf? Tonfrsm;um;
Auy.oEMdXmef jzpfygonf?
29
xkwf_yefajunmcsuf
Armjynf.trsKd ;om;tusKd ;pD;yGm;
uGefjrLepfwdk@.tqdkycsuf
(1)
tcsdefqJGIr&
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;csif; wdk;rdwdkufrdonfhacwfudk urBm}uD;jzwfoef;ae+yD? Armjynf.
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;ESihf ywfoufaomudpPudk tcsdefrqJGbJ qHk;jzwf&awmhrnf? tcsdefqJGv#if
wdik ;f jynfemvdrrfh nf?
uGefjrLepfwdk@. pOf;pm;csufudk!dEd_if;&ef wifjyygonf?
Armjynf. trsdK;om;tusdK;pD;yGm;rSm(u) vGwfvyfa&;ESifh trSDcdkuif;a&;
(c) tcsKyftjcmtm%mESifh e,fajrwnfwHhjynfhpHka&;
(*) +idrf;csrf;a&;/ wnf+idrfa&;ESihf zHG@z;a&;wdk@ jzpfoifhonf[k ,lqygonf?
(u) vGwfvyfa&;ESihf trSDcdkuif;a&;
EdkifiHa&;t& vGwfvyfHkjzifhr+yD;/ pD;yGm;a&;t&yg trSDcdkuif;&ygrnf? trSDcdkruif;v#if
wEG,fiif wpifyg tjcm;a&;&m rsm;wGifvnf; rSDcdkae&vdrfhrnf? vGwfvyfa&;&+yD; acwftqufquf
trSDcdkruif;cJha=umif;udk tus,fcs@J wifjyaep&mrvdk[k xifygonf?
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;[lonf ,m,Dr[kwf/ xm0&jzpfygonf? trsdK;om;au;onf
tpd;k &au;r[kwyf g? wufor#tpd;k &u vufv,
$J &l ygonf? tpd;k &a[mif;acs;cJo
h ;kH cJI
h tpd;k &opfu
qyfp&mrvdk[k ajymvdk@r&yg? awmfvSefa&;enf;jzifh wufvmaom tpdk;&yifv#if a&&SnfrqyfbJ
aeIr&wm awG@&ygonf? wenf;enf;jzifh qyfygonf?
trSDcdkuif;r_udk csufcsif;&&Sdrnf r[kwfyg? a&&SnfvHk;yef;&ygrnf? vlxkuuftpdk;&ESihf
vlxkvufwG+J yD;vkyfv#if wjznf;jznf; trSDcdkuif;r_ &ygvdrhfrnf?
(c) tcsKyftjcmtm%mESihf e,fajrwnfwHhjynfhpHka&;
vGwfvyfa&;a=unmHkESifh T (2) ck &vmjcif; r[kwfyg? tcsKyftjcmtm%mESihf e,fajr
wnfwHhjynfhpHkr_udk t}udrf}udrf pdefac:cHchJ&+yD;rS &vmjcif; jzpfonf? ESpf 60 eD;onftxd xdkif;ESihf
vG,fvef;e,fajrudpP rjywfao;yg? e,fajrydkifeufudpP tm;vHk;jywfoGm;v#ifvnf; +cdrf;ajcmufcHae
&OD;rnf? xdk@a=umifh TudpPudk trsdK;om;tusdK;pD;yGm;xJ xnfhoGif;xm;ygonf?
urBmEh ikd if aH &;Zmwfcu
kH _yaf xG;ygonf? e,fajrudpaP =umifh tD&efEiS t
fh &D wf ppfjzpfco
hJ nf?
tD&wfukd tar&duefucl o
hJ nf? tar&duefEikd if jH cm;a&;*k}k uD;qdak om upfqif*smu olw@kd csi;f owfv@kd
aoukef&iftaumif;qHk;yJ[k ajymcJhzl;onf? tD&wfESifhtD&ef tcsif;csif;owfI vloef;csDaocJhonf?
xd*k k }k u;D udk bk&u
fS tdrjf zLod@k yifx
h m;onf[k owif;wcku qdo
k nf? Twcsw
D iG f rnfo@l ukd
rsdK;zwfcsifoenf;? tD&wfjynfol umh'f (Kurd) avm/ qGefeDrlqvifavm/ &Stmrlpvifavm/
ygvufpwdkif;avm apmifh=unfh&rnf? tm&yfawGe@J a&eH rwefbl;[k qdkxm;&m tjcm;tm&yfrsm;udk
vnf; rsdK;zwfwm jzpfEdkifonf?
ArmjynfEiS hf o,HZmw rwefb;l [k rnfonht
f cgajymvmrvJ pd;k &drrf o
d nf? tar&duefu
30
_ynfolhtm%m
vufeufawG *dka'giftjynfhe@J apmifhae+yD qdkaom xifa,mifrSm;r_rsdK;vdk a':vmawGydkuf+yD; apmifhaeonf [k xifa,mifrrSm;zdk@
vdkygonf? rSDcdkvdkaompdwfup+yD;jyifrS rSDcdk&r_uif;rnf? rSDcdkae&ol b,fawmhrS rvGwfvyf?
(*) +idrf;csrf;a&;/ wnf+idrfa&; ESihfzHG@z;a&;
1948 ckESpfuwnf;u r&SdchJyg? rqva=umifh zHG@z;r_tenf;qHk;EdkifiH (LDC) jzpfcJh+yD? e0w - etz ppftkyfpku pdwfrausyJG
E$aJ eojzifh LDC rS qH;k _;H oGm;aomEdik if jH zpfa&;od@k wmplae+yD;/ trsKd ;om;tusKd ;pD;yGm;rsm; wd;k rdwu
kd rf ad eonfh acwf}uD;wGif Armjynfonf
rdrd.trdsK;om;tusdK;pD;yGm;udk vspfvsL_rdygu qHk;_H;oGm;aomEdkifiH rkcsjzpfvdrfhrnf?
ppftyk pf u
k vufe@J a&; ajceJ@zsuf wm qufvyk af ecJv
h #if Armjynf. trsKd ;om;tusKd ;pD;yGm;rSm pk;H pk;H ryf&efom &Sad wmhonf?
tcsdefraESmif;rD wdkif;cspfjynfcspftiftm;pkrsm;u 0dkif;0ef;xdef;odrf;=uyg&ef ArmjynfuGefjrLepfwdk@u Ttqdkycsuf udk
wifoGif;jcif; jzpfyga=umif;?
(2)
tqdkycsuftm; &Sif;vif;jcif;
ppftkyfpktusdK;pD;yGm;onf trsdK;om;tusdK;pD;yGm;r[kwf?
1988 ckeSpfuwnf;u trsdK;om;wm0ef/ trsdK;om;EdkifiHa&; udk 0tDaeatmif=um;&onf? rqv tpdk;&acwfu
jynfol udk em;rqef@atmif =um;&ovdkyif e0wetz acwfwGif trsdK;om; udk zefw&mawatmif =um;&onf?
Armppfb&k ifyk w
f rk sm;xkjcif;/ eef;awmfaqmufjcif;/ qifjzLud;k uG,jf cif;/ a&S;acwfrif;crf;rif;em;rsm; jyefaz:xkwf jcif;/ t+idrfh
- kyaf o;udk wcgw&Hjyefazmfjcif;/ ,leaD zmif;0wfukd t&yf0wfu vuftyk cf sjD cif;udyk if trsKd ;om;tusKd ;pD;yGm; xifaeovm; rajymwwf?
Tonfrsm;rSm ppftkyfpktusdK;pD;yGm;udk trsdK;om;tusdK;pD;yGm;uJhodk@ yHkrSm;dkufaejcif; jzpf.? ya'o&mZfacwfwGif
trsdK;om;tusdK;pD;yGm; ray:ao;yg? taemf&xm/ bk&ifhaemif/ tavmif;bk&m;wdk@ trsdK;om;ppfwdkufcJhjcif; r[kwfyg? ya'o&mZf
ppfbk&ifrsm;udk ppftkyfpku tr$rf;wifjcif;rSm ppftkyfpktm%mouf&Snfatmif t}uHtzefvkyfjcif;om jzpf.?
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;udk ppftkyfpka=umifh rxdcdkufap&?
ppftyk pf u
k Edik if aH &;udk &mE_e;f jynhv
f yk af eygvsuf Edik if aH &;rvky[
f k ajAmifvrd af eonf? Adv
k af e0if; (rqv) avmufyif odumQ r&S?d
EdkifiHa&;rvkyfvsif ppfwef;vsm;odk@ jyefoifhonf? EdkifiHa&;tvkyfudk EdkifiHa&;vkyfolrsm;odk@ v$JcJh&rnf? EdkifiHa&; qufvkyfvdkv#if
Edik if aH &;ygwzD @GJ &rnf? xdyk gwu
D kd acwfyifEikd if aH &;ygww
D cktjzpf owfrw
S rf nf? Armjynf.trsKd ;om; tusKd ;pD;yGm; udpu
P kd aqG;aEG;rnf?
Edik if aH &;avmu. txufuaecsiaf om ppftyk pf u
k kd 'dik v
f }l uD; vkycf iG fh ray;Edik yf g? ppftyk pf ak =umifh Armjynf 'kuQ a&mufrnfukd
pd;k &dryf gonf?
jyif;xefvmrnfh urBmhpepfopfvGefyGJ
tD&wfppfyGJonf vGefqGJyGJZmwfxkyf}uD;xJrS Zmwf0ifcef;wckom jzpfonf? tiftm;}uD;EdkifiHrsm;u Zmwfxkyf+yD;onf txd
qufvufujy=uvdrhfOD;rnf?
Zmwfcu
kH tm&SwiG f (rdpm> 0if;kd wef; (3) Edik if H tm&Sucsn;f ) jzpfae&m/ ArmjynfrygcsiI
f r&/ ud,
k u
f rygcsiv
f #iv
f nf; qJo
G iG ;f ol
&Sdvdrfhrnf?
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;udk a&&Snftjrifjzifha&;qJG
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;.abmif us,fjyef@&rnf? odk@rSom wm&SnfcHrnf? ygwDwck/ tkyfpkwck/ tpdk;&wzJG@. tusdK;pD;yGm;udk
tajccH+yD;a&;v#if usOf;ajrmif;+yD; oufwrf;wdkvdrhfrnf?
urBmhta&;tcif;wcktay: tajccHxm;v#ifum; ydkIyif oufwrf;wdkvdrfhrnf? xdk@a=umifh a&&SnfcH&ef a&&Snftjrifjzifh
a&;qJGtyf.?
(3) csufygtqdkycsufudk wdkif;cspfjynfcspf tm;vHk;odk@ av;pm;pGmwifjyjcif; jzpfyga=umif;?
1364 ckESpf/ waygif;vuG,fae@?
2003 ckESpf/ {+yDv 1 &uf?
A[dkpnf;Hk;a&;aumfrwD
ArmjynfuGefjrLepfygwD
31
urBmt
h cif;tusi;f opf (New World Order)) vGeyf EJG iS hf
Arm\ynf
tD&wfppfyG/J
urBmhtcif;tusif;opftwGuf
wdkufaomppf jzpfonf? urBmhpepfopfwck
vdt
k yfae+yDqo
kd nfukd tm;vH;k u vufc=H u
aomfvnf; 0ifdk;wckwnf;avm/ 0ifdk;
trsm;avm 0d0g'uGJ=uonf? 0ifdk;wck
urBmpepf jzpfa&;twGuf bkSftpdk;&u
vufawG vkyfjyvdkufjcif; jzpf.?
tD&wfukd aG;wdu
k o
f nfrmS olu
txD;useftjzpfqHk; jzpfonfhtjyif tjcm;
ta=umif;rsm;vnf; Sdonf? ewfqmESifh
tD&efudkqef@usif&ef rdrdwdkarG;xm;onfh
tm%mSifu rdrdudkjyefjyD;tefwkaejcif;/
tD & wf E S i f h t mz*ef u d k u d k i f + yD ; tD & ef u d k
ESpfbuf!yfEdkifjcif;/ kSm;udk 0dkif;ydwfEdkifjcif;
paomta=umif;tcsufrsm; Sdonf?
tjcm;ta&;}uD;onfh ta=umif;
tcsufrSm [pfwvm/ wdk*sdKwdkvkyfcJhonfh
ig;=uif ; qD j zif h ig;=uif ; a=umf ppf e nf ;
y&d,m,fudk oHk;EdkifIjzpfonf? odrf;ydkufrd
onfhEdkifiHrS o,HZmwudk csufcsif;xkwf,l
oHk;pGJ/ rdrdudk,fudktm;jznfh/ wqifhwufjyD;
xdk;ppfqifqdkaom ppfudkppfjzifh arG;jrL
onfeh nf;y&d,m,f udk vkyEf ikd I
f jzpfonf?
tmz*efvdk/ ajrmufudk;&D;,m;vdk wdkif;jynf
rsKd ; odr;f rdvkd uawmh rd;k rqH;k ajrrqH;k arG;jrL
ae&rnf jzpf.? xdka=umifh bufpHk tqif
tajyqHk; tD&wfudk aG;vdkufjcif; jzpf.?
tD&wfppfyGJjzpfaomtcg 0ifdk;
32
trsm;So
d nfh urBmph epfuv
kd v
kd m;olrsm;u
cgwdkif;vdk +idrfraeEdkif=uawmhbJ v_yfSm;
vmonf? rdrdtusdK;pD;yGm;udk wdkufdkuf
+cdrf;ajcmufcH&vsSif t!GefwkH;olom jidrfcH
rnf jzpf.?
uvifwefaqmif;yg;
orR w a[mif ; uvif w ef
wpcef ; xvmonf ? (International
Herald Tribune) wGif tar&duefu
aS@aqmifyg/ rv$rf;rdk;csifeJ@ [k acgif;pD;
ay;um aqmif;yg;a&;onf?
ol@aqmif;yg;wGif tar&duefu
Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ ppfa&;wGif v$r;f rd;k onfh
taetxm; &Sdonf? vlom;ordkif;wGif
'grsdK; b,fwkef;urS r&Sd[k ed'gef;ysdK;onf?
odk@aomf ESpf (30) twGif;wGif
wkwfpD;yGm;a&;u rDvmwm/ ausmfwuf
wm jzpfEikd o
f nf? tdE,
dN uvnf; ygupPwef
eJ@ &efjzpf+yD; aiGawG/ vufeufawG zef;wD;ypf
raev#if wk w f v d k j zpf v mEd k i f o nf [ k
a&;onf/
tar&duefu tm;}uD;aecdu
k rf mS
udk,fjzpfcsifwmudk t=urf;udkif vkyfcdkif;
rvm;? 'grrS [kwf acgi;f aqmifra_ y; - erlem
vkyjf y - qJaG qmifwm vkyrf vm;[k ar;cGe;f
xkwfonf? t=urf;udkifv#if 0fvnf
wwfonf[yk if ajcmufvu
kd af o;onf?
uvifwefu ppftiftm; }uD;
atmif rvkyf&awmhbl;vm;/ ppftiftm;
_ynfolhtm%m
xm;rSm tar&duefudk olrsm;awGu
pD;yGm;a&;t& rDvmvdrrhf nf? ausmw
f ufcsif
wufrnf/ odk@aomf EdkifiHa&;/ ppfa&;t&
rrDapESihf ausmrf wufapESihf [kqjdk cif; jzpf.?
olrsm;awGqdkwmxJwGif Oa&my
or*~ EU udk xnfhrxm;yg? rm&S,fvf
pDrHudef;udk twk,lzdk@ajymojzifh EU udk
+ydKifbufjzpfrvmapESifh[k ajymvdkufjcif;
jzpfa=umif; xif&Sm;oGm;onf?
ukvor*~ukd tm;ay;zd@k a&;xm;
ojzifh ukvor*~jyifbufxGuf+yD; vkyfwm
udkvnf; vdkvm;yHk ray:acs?
aqmif;yg;u bk&Sf.vkyfenf;udk
a0zefjcif;om jzpfonf? ol@&yfwnfcsuf
uvnf; 0ifdk;wckwnf;&Sdaom urBmyif
jzpf.?
ol @ oabmxm;u EU .
axmufcrH j_ zifo
h m 0if;kd wck&o
dS nfu
h rBmph epf
yHak zmfcsio
f nf? ukvor*~wiG f tqH;k tjzwf
,l+yD; tD&wfudk wdkufvdkonf?
jyifopf/ *smr%D? k&Sm; vufwJG
+yD; qef@usifvmvdrhfrnf[k a,mifvdk@yif
wGufrdyHk ray:? ukvor*~qHk;jzwfcsuf
&a&;uvnf; EU ESihf wJrG v
d #if vG,rf nf[k
xifcJhonf?
jyifopf/ *smr%D/ k&Sm; vufwGJ=u+yD
olwdk@(3) OD; rnfonfhtcgur#
vufrwJGcJhzl;ay? eydkvD,HppfyJGumvu
*smr%D (y&yf & S m ;)/ k & S m ; vuf w J G + yD ;
jyifopfudk wdkufonf? yxrESihf 'kwd,
urBmppfwiG f *smr%Dukd k&mS ;/ jyifopf wJ+G yD;
wdkufonf? ppfat;umvwGif jyifopf/
*smr%D vufwGJ+yD; k&Sm;udk qef@usifonf?
21 &mpkwGifum; olwdk@vufwGJrd=u+yD? T
onfrSm xl;jcm;.?
aemuf xl;jcm;onfhtcsufrSm
*smr%Du EdkifiHa&;rsufESmpmwGif ae&m
,lvmjcif; jzpf.? Tonfu ppf_H;*smr%D
b0udk jynfzHk;um;csvdkuf+yD[k a=unm&m
a&mufonf?
*syefuawmh tar&duefxD;&dyf
atmufrS rxGucf siaf o;? ol@tusKd ;pD;yGm;u
tar&duefESifhvufwGJa&;udk jyXmef;xm;I
jzpfonf? wkwfuawmh 0ifdk;trsm;buf
33
bmajumift
h ckrS rxkw0f o
hH vJ?
(1)
trdef@'Du&Drsm; wck+yD;wck xkwfjyefum
tm%mouf&Snfatmif vkyfcJhaom ppf
tkyfpkonf ,ckwavmwGif trdef@'Du&D
rxkwf0HhbJ enf;opfwck wDxGifonf?
NLD udk ausm+f yD; tar&duefukd
zdwfac:onfh udpPrSp+yD; Tenf;opfudk
oH;k aejcif; jzpfonf? r=umcifu wm0efaus
pyg;udpw
P iG f oH;k cJo
h nf? ,ck a':atmifqef;
pk=unf. csif;jynfe,fc&D;t+yD;wGif oHk;cJh
jyefonf?
,cifuqdkv#if e0w etz
qHk;jzwfcsufrsm;udk trdef@t&[kqdkum
eH y gwf p Of x d k ; um Ad k v f c if ! e f @ trnf E S i f h
xkwfjyefavh &Sdonf?
,ckawmh ypfpmqefqef Edik if jH cm;
owif ; Xmeod k @ trnf r azmf a omol u
owif;pum;yg;onfhenf;vkyfaeonf?
(2)
,cif E S i f h , ck tajctaecsif ;
rwlaoma=umifh etzu enf;opfxGif
aejcif; jzpfonf?
,cifutajctaerSm EdkifiHa&;
tm%mudk rnfo@l urkd # vJr$ ay;Edik f tm%m
[lor# ppftkyfpku csKyfudkifxm;rnf[k
twdtvif;ajymzd@k vdt
k yfonfh tajctae
jzpfonf? xdk@a=umifh trdef@'Du&Drsm;udk
jywfjywf&Sif;&Sif;a&;+yD; xkwfjyefcho
J nf?
,cktajctaerSmum; aphpyf
aqG;aEG;a&; rvkyfEdkif[k &Sif;&Sif;jywfjywf
a&;Irjzpf? ukvor*~q;kH jzwfcsu}f uD; &Sad e
34
ppfra_ 7;7m
pmwnf;tzJ@G trSm?
21 &mpktOD;ydik ;f wGif usL;ausmpf pf/ trsKd ;om;umuG,af &;ppfrsm; jzpfae+yD?
t"dutm;jzifh tm&SwiG jf zpfaeonf? ppfra_ &;&mrsm;udak vhvmEdik &f ef yifwikd t
f cef;wckziG jhf cif; jzpfygonf?
repfwhaJ v,mOfwifoab
abFm
tm;enf;+yD;txD;usefjzpfaeonfh wdkif;jynfrsm;udk
csnf; tar&duefu aG;wdkufaeonf? pdrfajyeajy ususee
jyifqif+yD;rS wdkufonf? xGufaygufydwf+yD; wdkufonf? tcsdefwdk
twGif; tqHk;tjzwfusatmifvnf; wkdufonf?
xdkodk@wdkufEdkif&ef yifv,fbufrSqdkv#if av,mOfwif
oabFm tppfESifhtwkudk oHk;onf? twkqdkwm u|ef;uav;
rsm;udk wifpm;jcif; jzpfonf? repfryfEdkifaom av,mOfwif
oabFm [k ac:onf?
ukef;wGif;ydkif;wGifum; olrsm;EkdifiHu av,mOfuGif;
}uD;rsm;udk oHk;cGifh&atmif vkyfonf? aiGawGyHkay;/ EdkifiHa&;zdtm;
ay;+yD; okH;Edkifatmifvkyfjcif; jzpfonf? tmz*efppfwGif OZbuf/
wm*spf/ ygupPwefEdkifiHrsm;u av,mOfuGif;rsm; oHk;cJhonf? ,ck
tD&wfppfwGif wl&uDudkoHk;zdk@ u;pm;cJhonf?
yifv,fbufESifhukef;wGif;ydkif; (2) buf !yfwdkufjcif;
jzpfI =um=umrcHEdkif? ukef;wGif;ydkif;xuf yifv,fbufudk
t"duxm;onf? bmha=umifhv?J
yifv,fbufwGif tm;omIjzpfonf? rdrd.
udkvdkeDjzpfI EdkifiHa&;bufu pOf;pm;axmufxm;p&m vHk;0rvdk?
av,mOfwifoabFm}uD;rsm;uvnf; uufovdk a&$@ajymif;
okH;Edkifonf? repfEdkifaom av,mOfwifoabFm}uD;uvnf;
ra&$@ajymif;EdkifwmwckyJ tm;enf;csuf &Sdonf?
av,mOftqif;twuf aumif;Hkru b,fawmhrS repfEdkif?
,ckaqmif;yg;wGif repfwhJ av,mOfwifoabFm
ta=umif;udk rdwfqufay;rnf? tm;vHk;u tmSwGifom
&Sdonf? ppfat;acwfuwnf;u taotcsmjyifqif
wnfaqmufxm;ojzifh vdkavao;r&Sd tqifhjrifhonf?
oHk;zdk@toifhtaetxm;wGif &Sdonf?
udkvdkeDpepfa[mif;csKyf+idrf;pOfu Tu|ef;uav;rsm;udk
tar&dueft*Fvdyfwdk@u vufrv$wfbx
J m;cJhonf?
vufrv$wfbx
J m;Edkifonfh tajctaevnf;&Sdonf?
trsdK;om;vGwfvyfa&; v_yf&Sm;r_r&Sd/ vGwfvyfa&;awmif;rSm
*kpdkufp&m rvdk? ,ef;uD;awG tdrfjyef [k awmif;qdkrnfh
olrsm; r[kwf? tar&duef.ay;pmurf;pm pm;ae&olrsm;
jzpfonf? tar&duefu vGwfvyfa&; ay;oGm;rSmudkawmif
pdk;&drfae&olrsm; jzpfonf? olwdk@onf e*dkuawmh
t!Gef@wkH;olrsm; r[kwf? ay;pmurf;pm pm;oHk;+yD;
_ynfolhtm%m
v#if a':vmwoef; avsmfa=u;awmif;a=umif;vnf; a&;onf?
vlav;axmifom &Sdonfh acwfaemufusonfhvlrsdK;rsm;rSm
t*Fvdyf/ tar&duefwdk@ yor#Ek&onfhvlrsm; jzpfonf?
vkyfor#cH&+yD; ajymor#udk rnfodk@r#rwkH@jyefEdkifonfhb0 jzpf.?
olwdk@u w&m;pJG&aumif;rSef;rod/ pdwf&if;aumif;onfh
tar&duef t*Fvdyfrsm;u a&S@aevkyfpGJay;jcif; jzpfonf?
'D,m*dk*g;qD;,m; ppftajcpdkufpcef;wGif B52 ESihf B1
AHk;}uJav,mOf}uD;rsm; csxm;onf? xdkw0dkufwGif yifbufuif;
rif;rlae=uonf? Ttajcpdkufpcef;onf tm&yfurBmudk ,ck
OD;wnfaeygonf? aemifwGifum; rnfonfhbufOD;wnfrnf
rajymEdkifao;yg? tdENd,urf;ajcESihf teD;uav; jzpfonf?
olwdk@.vufwHu &Snfygonf? B-52 ESifh B-1 wdk@ tpGrf;
uvnf; xufygonf?
Guam
*ltrfu|ef;uawmh 'kwd,urBmppftwGif;uwnf;u
ausmf=um;onfhppfpcef; jzpfonf? vlOD;a& 150000 ausmf
&Sdonf? vlrsdK;u rsm;onf? wkwf/ *syef/ udk;&D;,m;rsm;vnf;
aeonf? vGefchJonfhESpf 2000 ausmf uwnf;u
aevm=uolrsm; jzpfonf?
pydefuodrf;/ aemuftar&duefvufa&muf/
aemuftar&duefu *smr%Dudka&mif;/ aemuf*syefvufatmuf
a&muf/ aemufqHk;awmh tar&duefatmufwGif Zmwfodrf;
aeonfhu|ef; jzpfonf? tar&duefudkvdkeD[k ajym&rnf?
tar&duefjynfawmifpkwGif; tusKH;0ifaomfvnf; EdkifiHom;
tcGifhta&; r&?
xdk*ltrfu|ef; tajcpdkufpcef;onf ypdzdwf
taemufydkif; w0Srf;udk }uD;pdk;onf? AD,uferfppfwGif
ta&;ygchJonf? ,ck ajrmufudk;&D;,m;udk +cdrf;ajcmufaeonfh
pcef; jzpf.? ol@vufwH nfonf?
azmfrdkqmudkvnf; wkwfjynfwdkufzdk@twGuf
repfEdkifwhaJ v,mOfuGif;vdk oabmxm;cJhonf?
ArmjynftwGufpOf;pm;=u
Armjynfonf 'D,m*dk*g;qD;,m;ESifh *ltrf=um;wGif
&Sdonf? olwdk@.vufwHrDonf? Armjynf.ab;ywfvnf&Sd
EdkifiHrsm;wGif ppfa&;twGuf toHk;0ifrnfh ukef;wGif;ydkif;
av,mOfuGif;}uD;rsm;vnf;&Sdonf? AD,uferfppftwGif;u
xdkif;rS av,mOfuGif;}uD;udkoHk;+yD; AD,uferfudk AHk;rdk;GmcJhzl;onf?
Armjynf. wHwm;OD;u tjynfjynfqdkif&m
avqdyf}uD;uvnf; bmrSaumif;usdK;ray;cJhaomfvnf;
wae@wGif qdk;usdK;ay;vmrvm;qdkwm apmifh=unfh&rnf?
tD&wfjynfolwdk@. b0rsdK;rusa&mufzdk@ vdkonf?
olwdk@b0um; tonf;emp&m aumif;vS.? udk,hfudkwdkufzdk@
jyifaewmudk bmrS rwHk@jyefEdkifbJ tE W&m,fusa&mufrnfudk
apmifhae&onfhb0 jzpf.? udk,hfudkumuG,fay;zdk@ wm0ef&Sdonfh
tpdk;&udkvnf; tm;rudk;Edkif udk,hfudk,fwdkifuvnf; udk,hf=urRm
36
_ynfolhtm%m
vdkufw,f?
bma=umifh tar&duefcsdK;azmufovJqdkawmh
wzufu wdkufvmr,fholu wdkif;jynfr[kwfbl;/ tpdk;&tzJG@
r[kwfbl;? t,fvfau'gvdk tdkprmbifvm'ifvdk[m
jzpfaew,f? 'Dawmh twdkufcH&p&m&Sd&if OD;atmifcsa&;
vdk@ tar&duefu ol@oabmeJ@ol jyifypfvdkufwmyJ?
ukvor*~udkausmf+yD; vkyfwmyJ?
tD&wfudk rwdkufcif ukvor*~vHk+cHKa&;aumifpD&@J
axmufcHcsuf&rvm;qdk+yD; vkyfchJygao;w,f?
vHk+cHKa&;aumifpDrSm tD&wf&@J tpkvdkuft+yHKvdkuf
aoapwJhvufeuf t,fvfau'ge@J tquftpyf
qdkwmawG tar&duefEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;u qvdkufawG
bmawGe@J &Sif;jyayr,fh t&mra&mufchJbl;?
bk&Sfwdk@/ bvJwdk@u vHkcHa&;aumifpDuae
axmufcHcsuf&p&m r&Sdbl;qdkwmodawmh twWvefwdwf
ork'N&mtv,fu tZdk; (Azores) u|ef;rSm awG@=u+yD;
ukvor*~udk ab;csdwfzdk@ qHk;jzwfvdkuf=uw,f?
'kwd,urBmppftpu kpAJh - csmcsDwdk@&@J twWvefwdwf
csmwm udk tm;usyHkay:&J@? olwdk@vJ ordkif;0ifyk*~dKvfawG
jzpfcsif=uw,f? ordkif;awmh 0ifrSmyg? 'gayrJh b,fvdkordkif;
0ifrvJ qdkwmawmh apmifh=unfh&ayvdhrfr,f? kpAJh - csmcsDwdk@
vdkvm; [pfwvm - rlqdkvdkeDwdk@vdkvm; =um=umawmh
apmifh&r,f rxif?
(3)
ukvor*~qHk;jzwfcsufawGudk quf'rfwdk@u
*krybJaevdk@ wdkuf&w,fqdkwhJ ta=umif;jycsufuvnf;
cdkifrmr_ r&Sdbl;? tpPa&;vfuaum vdkufemcJhvdk@vm;?
usL;bm;jy\em qHk;jzwfcsufudkaum tar&duef
vdkufemcJhvdk@vm;?
wu,fuawmh bk&Sfe@J taygif;ygawG[m 2004
ckESpfrSm vkyfr,fh orRwaG;aumufyGJ&,f/ urBmh
tcif;tusif;opf pdwfwdkif;us csrSwfzdk@&,f/ 'D (2) cktwGuf
wdkufwmyJ?
tD&wfppfyGJudk tcsdefwdke@J tEdkif&Edkifygw,f? 'gayrJh
aemufqufwGjJ y\emawGudk &ifqdkif&vdrhfr,f? jy\emawGudk
&Sif;Edkif&ifawmh 2004 ck aG;aumufyGJrSm tEdkif&aumif;
&ygvdrhfr,f? 'gayrJh pdwfwdkif;us urBmhtcif;tusif;opfawmh
csrSwfEdkifrSm r[kwfbl;? 'godyfaocsmw,f?
bma=umihfvq
J dkawmh 21 &mpk urBmol
urBmom;awGe@J tar&dueftpdk;& &ifqdkif&rSm jzpfvdk@y?J 21 &mpk
urBmolurBmom; qdkwmxJrSm tar&duefjynfolawGvJ
ygw,f?
tar&duefjynfolawG[m urBm}uD;udk
aumif;usdK;tvDvDycJhwhJ }uD;jrwfwhjJ ynfolawG jzpfw,f?
_ynfolhtm%m
2 OD; aoonf? avsmfa=u;b,favmufay;ovJ rod&?
aomif;*%ef; tvGefqHk; odef;*%ef;yJjzpfzdk@ rsm;onf?
tjcm;ae&mrsm;wGifawmh wjym;rS ray;?
ray;Hkomruao;/ t&yfom;aowmudk pm&if;rypk?
raeEdkifolrsm;u ypkawmh ijiifonf?
(2)
raeEdkifolrsm; ypkojzifh tmz*efppfESifh ywfouf+yD;
aoausr_udef;*%ef;wcsdK@ &xm;onf?
vl@tcGifhta&;apmifh=unfha&;tzJG@ (NGO) u (3)
OD;yg tzJG@v$wf+yD;/ pm&if;aumuf&m 100 ESifh 350 yJ&onf[k
qdkonf? xdktzJG@u xdkodk@yif trsm;}uD;av#mhaygh pm&if;
oGif;onfhtusifh &Sdonf?
tar&dueftpdk;&uawmh ol@xuf&Sif;onf? 2001
atmufwdkbm 7 &ufwGif p+yD;AkH;}uJuwnf;u t&yfom;
taotaysmufpm&if; raumufe@J [k qHk;jzwfxm;onf?
olwdk@tar&duefESifh t*Fvdyfu t&yfom; taotaysmuf
r&Sdatmif odyfudk*kpdkuf+yD; AHk;}uJygrnf[kyJ uwdyonf?
olwdk@AHk;awGu odyf+yD;wdusvGef;/ ypfrvJGjzpfvGef;vdk@ vlqdk;
awGyaJ o+yD; vlaumif;awG rxd[k ajymonf? od=um;rif;
0&Zdev
f ufeufrsKd ;ayyJ?
tjypfrhJt&yfom; xdv#ifvnf; vlqdk;rdk@xdwm[k
ajymvdrfhrnf xifonf?
(3)
tpdk;&u ole@J rqdkifovdk vkyfaeawmh raeEdkifolrsm;eJ@
NGO rsm;u pm&if;aumufonf? tzJG@ 9 zJG@ pm&if;aumuf
&mwGif/ 8 zJG@u pm&if;xkwfjyefvdkuf+yD? 3500 ao/ 2650 ao/
2970 ao[k qdk=uonf? tar&duef ygarmuQwOD;.pm&if;u
3125 rS 3620 =um;[k qdkonf? dkufwmowif;Xmeuawmh
1000 avmuf[k cef@rSef;onf?
tar&duef ^m%f}uD;&SiftzJG@wcku ,l*dkpvm;AD;,m;
rSmxuf tmz*efrSmu 4 q ydkaoonf[kqdk+yD; 1000 eJ@ 1300
=um;[k ajymonf?
bma=umifh 4 q ydkaoovJ qdkwmudk
^m%f}uD;&Sifrsm;. ta=umif;jycsufu/ ,l*dkqvyfrSmvdk wduswhJ
ypfrvJGAHk;csnf; oHk;wmr[kwfb/J AHk;rsdK;pHkoHk;vdk@[k ajymonf?
aemufta=umif;jycsufu t,fvfau'ge@J wmvDbef
acgif;aqmifawGaewJh tdrfawGAHk;}uJvdk@ ab;uvlawGyg
xdukefwm[k ajymonf? olwdk@ta=umif;jycsufxrJ Sm
tm&Svl0gvl!dke@J Oa&myvljzLrwlvdk@ AHk;}uJyHkcsif;
rwlwmvdk@awmh rajymyg?
atyD owif;Xmeuvnf; pm&if;ypkonf?
&m*%ef;yJ aow,f/ axmif*%ef;csD+yD; rao[k ajymonf?
500 / 600 aoonf[k qdkonf? olwdk@pm&if;udk aq;HkawG/
AHk;}uJwhaJ e&maw/G rsufjrifoufaoawG qDu&wm[k
ajymonf? aov#ifcsufcsif; o+*FKd[fwm/ aq;Hkra&mufwmudk
38
olwdk@ xnfhrajymyg?
abmfpwGef*vkyf owif;pmuawmh 1000 ESifh
txuf[q
k o
kd nf? NGO wckuawmh pkpkaygif;rajymbJ
AHk;csonfh 11 ae&mudkom uGuf+yD;ajymonf? 812 a,muf
aoonf[k qdkonf?
avmhpftif*svdpfwdkif;uawmh atmufwdkbmESifh
azaz:0g&Dt=um;wGif 1067 a,mufrS 1201 t=um;
aoonf[k qdkonf?
e,l;a,mufwdkif; owif;axmufuawmh 11
ae&mrSm aowm 408 eJ@ 509 =um;[k a&;+yD; t&rf;uma&m
AHk;}uJvdk@ 'Davmufaowm[k rSwfcsufay;vdkufonf?
umuG,fa&;0ef}uD;u a'gojzifh 'Dvdk a&;&aumif;vm;[k
rmefro
J nf?
tar&duefrsm;wGif AD,uferfa&m*g pJGuyfqJ
jzpfonf? trSef rajym&J/ pm&if;raumuf&Jjcif;onf xdka&m*g.
a&mifjyef[yfcsuf jzpfonf?
ppfwdkufaewkef; ppfowif; ra&;apcsifovdk
ppfwdkuf+yD;awmhvnf; wzufu taotaysmufudk
ra&;apcsif=u? tar&duefppfom; raowmyJ a&;apcsifonf?
AD,uferfppfyGJudk ppfa&;t& H_;wmu aemufrS/ aAGaqmfOD;
H_;wmu rD'D,mwdkufyGJrSm[k xifaeqJ jzpfonf/
xdk@a=umifh 9 - 11 udpP +yD;uwnf;u rsdK;cspfa&m*g
xaeaom tar&duefrsm;onf ppfowif;udk ppfwdkufaewkef;
ra&;=u? yifw*Gefu xkwfay;wmyJ wm0efodod a&;=uonf?
ppfwdkuft+yD;wGifvnf; t&yfom;rsm;aowmudk a&;zdk@
a&Smif=uonf?
tar&dueftpdk;&uawmh vdyfjymrvHkI bmrS
ra&;apcsif/ olwdk@vkyfxm;wmawGu vlodcHvdk@ r&wmawG
jzpfonf?
vrf;ay:wGif v_yf&Sm;oGm;vmaeor# um;rsm;/
,mOfrsm;udk ypfcwfAHk;}uJonf? aq;ay;cef;/ toHv$ifhHkwdk@udk
wdkufcdkufonf? 'gawGu ppfOya'udk qef@usif+yD;vkyfwmjzpfI
ppf&mZ0wfr_ ajrmufonf?
(4)
9 -11 a=umihf rsufpdjymoGm;wm r=umcif
aysmufvdrfhrnf xifonf? ormorwfusonfh
tar&duefrsm;u ajym=ua&;=uvdrfhrnf? ,ckaqmif;yg;yg
tcsuftvufrsm;rSm tar&duefwuUodkvfwcku ygarmuQ
Marc Herold . aqmif;yg;udk tajccHxm;jcif; jzpfonf?
tar&dueftpdk;& wdkufaeonfhrw&m;aomppfudk
&yfwHhatmif vkyfay;Edkifrnfholrsm;rSm (1) usL;ausmfoludk
qef@usif ckcHppfqifEa$J om awmfvSefonfh jynfol? (2)
w&m;r#wr_ vdkvm;aom tar&duefjynfol? (3) w&m;onfh
bufudk axmufcHaom urBmhjynfolrsm;om jzpfonf?
Edik if wH umha&;&mu
wwd,urBmppf =zpfcgeD;+yDavm
Twifjycsurf mS okawoDwOD;.tjrifom jzpfonf? ygw0D ifrsm; pOf;pm;csichf sed /f aqG;aEG;Edik &f ef
tpazmfay;jcif; jzpfonf?
(pmwnf;tzJ@G )
1? urBmppfjzpfzdk@ ta=umif; (2) csuf
jynfhpHk&rnf? ,ck Tta=umif;tcsuf (2)
ckpvHk; r&Sd? xdk@a=umifh urBmppfcsufcsif;
xjzpfrnf r[kwf?
ta=umif;tcsuf (2) &yfrSm- &efbuf r[mrdwf (2) zJG@
zJG@pnf;+yD;jzpfjcif;ESifh
- tusKd ;pD;yGm;csi;f ydyuQukd Edik if H
a&;enf;t& rajz&Si;f Edik b
f J ppfjzifah jz&Si;f &ef
enf;vrf;wckom usefawmhonfh tajc
tae jzpfaejcif; - - - [lI jzpfygonf?
2? r[mrdwfzJG@jcif;udk aumufumiifum
zJ G @ =uonf r[k w f y g? tcsd e f , l ! d E _ d i f ;
=uonf? ol@tusKd ;pD;yGm; ud,
k t
fh usKd ;pD;yGm;
udk !=d uonf? !Ed i_d ;f tqifajyrS r[mrdwf
zJG@a=umif; urBmudk today;onf? vl=um;
aumif;wmudkom today;+yD;/ v#dK@0Suf+yD;
tay;t,lvkyfxm;wmudk xkwfjyefavh
r&Syd g? od@k aomf olw@kd . v_y&f mS ;aqmifu
G yf kH
udk apmifh=unfhv#if tuJjzwfI &wwf
onf?
3? wnf&SdqJ urBmhpepfudk b0ifrus raus
vnfolu pepfudkzsufvdk+yD; &efvdk+rJ jzpf.?
b0ifusoluawmh pepfudk umuG,favh
&Sdonf? urBmppfqdkonfrSm urBmhpepf
twGuf wdkuf=uaomppf jzpf.? _H;olu
tuif;rJhvufeufcs&+yD;/ Edkifolu urBmh
pepfa&;qJG+rJ jzpf.?
'kw,
d urBmppfwiG f zufqpfbuf
u Edkifv#if urBmhpepfudk olwdk@a&;qJG=u
vdrrfh nf? urBmudyk ikd ;f jcm;tkypf ;kd =uvdrfh rnf?
tvsOf;oifhojzifh tjzpftysuf
wckukd wifjyvdo
k nf? tdE,
Nd rS acgi;f aqmif
}uD; qlbwfcsef'&mbdk@pfonf t*Fvdyf
*smr%D ppfjzpfaomtcg *smr%D. tul
_ynfolhtm%m
r_ r&Sdaomtcg udk,fusdK;udk xdyfwifvm
=uonf ? tar&d u ef . tusd K ;pD ; yG m ;ES i h f
xdyfwdkufwdk; vmonf?
qdk&S,fvpfwkwfjynfESihf 'Drdku
a&pD tdEdN,wdk@u urBmhZmwfcHkay:0,f
wGifus,fvmaeonf?
Tod@k aom tajctae t&yf&yf
udk bk&t
fS pd;k &u rvdv
k m;/ zsuyf pfcsio
f nf?
xdk@a=umifh bk&Sftpdk;&wufvm+yD;uwnf;
u igwaumaumwm ydkvkyfonf? NMD
(trsdK;om;'Hk;ysHumuG,fa&;) udk pwif
vkyfjcif;/ usdKwdkoabmwlnDcsuf/ EsLu
vD,m prf;oyfr_ ydwyf ifa&;pmcsKyf (CTBT)
paom e*dkuoabmwlxm;onfh pmcsKyf
rsm;rS wzufowf EkwfxGufjcif;wdk@jzifh
aoG;wdk;prf;=unfhonf?
tjcm;tiftm;}uD;EdkifiHrsm;u
E_wfjzifhuef@uGufonf? rvdkvm;a=umif;
azmfxkwfonf? xdk@xuf ydkrvkyf? 9 - 11
ud p P a y:aomtcg bk & S f wqif h w uf
vmonf? tmz*efppffyGJudk ta=umif;jy+yD;
qd k A D , uf c J G x G u f Ed k i f i H u av;rsm;ud k
odr;f oGi;f onf? k&mS ;u vdu
k af vsmvdu
k .
f ?
aewdk;tzJG@ta&Sbuf k&Sm;e,fpyftxd
wd k ; csJ @ =unf h . / k & S m ;u qd w f q d w f
aevdkuf.?
Todk@jzifh bk&Sf twifh&v
J mum
tD&wfukd t=urf;udik zf @kd vky.
f ? }uD; (5) }uD;
tay;t,ltav#mhtwiff;vkyf !dE_dif;=u
um qH k ; jzwf c suf 1441 csjzpf a tmif
vk y f v d k u f = u.? od k @ aomf tD & wf p pf u d k
wdkufrnfwuJuJ jzpfvmaomtcgwGif
um; k&mS ;omru jyifopf/ *smr%D/ wkwf
40
(1)
a'guw
f moef;xGe;f u ordik ;f oif
wm rt atmif[k ajymonf? twdwf
ordkif;rS tawG@t}uHKESihf oifcef;pm rxkwf
wwfv#if t Edkifovdk ypPKy`efordkif;wGif
d;k d;k pif;pif;awG;rdv#iv
f nf; t vdrrfh nf?
dk;vGef;v#if t jrefrmqdkdk; vnf; &Sdxm;
ygonf?
_yf_yfaxG;axG; jzpfay:wdk;yGm;
aeaom urBmhEdkifiHa&;ZmwfcHkay:wGif dk;dk;
pif;pif;}uD;/ wa=umif;wdu
k f pOf;pm;+yD; vkyrf d
v#if t &m usvdrhfrnf?
(2)
19 &mpkaESmif;ydkif;umv ta&S@
awmif t m&S ord k i f ; pmtk y f r sm;ud k
bef a umuf u jyef v nf x k w f a eonf ?
opfcG =umjzL paom emrnfcHxm;
onfh pmtkyw
f u
kd rf sm;uxkwjf cif; jzpfonf?
tudsK;tjrwfvI
kd xkwjf cif;awmh [kw[
f ef
rwl? ppfat;acwftp Armjynf vGwfvyf
a&; &cgpu xkwfcJhzl;aom jcaoFhpmtkyf
wdkufrsdK;[k oHo,&Sdonf?
,ckxkwfor# pmtkyfrsm;onf
ta&S@awmiftm&S. tm&Swu
kd rf }uD;ay:u
wdik ;f jynfrsm;ta=umif;csn;f jzpfaeonfu
xl ; onf ? tm&S wd k u f r }uD ; ay:u
jzpf a omf v nf ; rav;ta=umif ; u
enf;enf;yJ ygonf? trsm;pku xdkif;/ Arm/
uarBm'D;,m;/ avm/ AD,uferfwdk@ jzpfae
onf?
ol w d k @ wawG ord k i f ; a[mif ;
jyefveS af ejcif;onf 21 &mpktajrmftjrifjzifh
vkyaf ejcif;[k jynfcsp0f g'w
D @kd u aumufcsuf
csygonf?
(3)
19 &mpku t*Fvdyfu {&m0wD
_ynfolhtm%m
- rdp>mt,l0g'rsm;ESifh bmom
a&;rsm;ud k csKyf + id r f ; ap+yD ; wurB m vH k ;
c&pf,mefbmom v$rf;rdk;a&;?
- odr;f ydu
k ef ,fajrrsm;wGif udv
k ekd D
pepfusihfoHk;a&;?
- ppftiftm;jzifh e,fy,fcs@J xGif
a&;
T (3) ck vkyfydkifcGifhudk tiftm;
}uD; EdkifiHwdkif; &xm;onf? rnfonfhurBmh
EdkifiHa&;tzJG@tpnf;udkr# ppftiftm;oHk;cGifh
awmif ; aep&m rvd k (uk v or*~ r&S d ) /
qHk;jzwfcsufrl=urf; wifaep&mrvdk? tcGifh
omv#if 0ifwdkufHkom jzpfonf? ppfudk
vnf ; wd k u f c sif o vd k w d k u f rnf o nf h
uef@owfcsKyfjc,frr_ #r&S?d (*seD AD muGeAf if;&Si;f
r&Sd)
tiftm;}uD;EdkifiHwdkif;u c&pf
,mefEdkifiHrsm;jzpfI apmapmydkif;uawmh
yky&f [ef;rif;xHrS cGihf ycsu,
f o
l nf? aemuf
awmh c&pf,mef*%
kd ;f uJrG sm;ay:+yD; ykyf udk
ab;csdwfvdkufonf? t*Fvdyfodrf;rdv#if
t*FvDuef/ jyifopfqdkv#if dkrefuuf
ovpf / tar&d u ef q d k v #if atbD t rf
pojzifh omoemy=uonf?
udv
k ekd pD epf usio
fh ;kH a&;wGiv
f nf;
yH k p H t rsd K ;rsd K ; &S d o nf ? vl O D ; a&uenf ; /
e,f a jruus,f 0 ef ; / vl r _ a &; jzpf a y:
xGe;f um;r_ tqifu
h edru
hf sveG ;f v#if Xmae
rsm;udk rsdK;zwfypf+yD; ajrrsm;udk tydkifodrf;
,lrnf? (tar&duwdu
k ef @J =opa=w;vswu
kd f
yHkpH)
trsKd ;om;a&;0g'jzifh ya'o&mZf
rsm;u tefwkv#if yHkpHwrsdK;/ tefrwkv#if
yHkpHwrsdK; usihfoHk;onf? txufArmjynf
wG i f ya'o&mZf r sm;u tef w k o jzif h
42
ppfyu
GJ kd tar&duefu wOD;wnf;oabmESifh
wdkufaejcif;tay: trsdK;rsdK;ajym=uonf?
Auy u tD&wfppfyGJudk oD;jcm;
cJ+G yD; r=unfyfh g/ urBmph epfopf vGeyf EGJ iS w
fh +GJ yD;
=unfhygonf?
tD&wfppfyG.
J tajzu rwdkufcif
uwnf;u ay:ae+yD; jzpfygonf? tD&wf
ppfyJGu AD,uferfppfyJGrsdK;jzpfoGm; - roGm;
ud p P u d k tcsd e f u k e f c H pOf ; pm;raeyg?
tD&wf.udkvdkeDopfyHkpH b,fvdkjzpfrvJ
udkom a pmifh=unfhygonf?
bk&Sfu tmz*efoifcef;pmt&
pDpOfrnf[k ajymygonf? tmz*efEiS t
fh &D wf
rwlI yHkpHwrsdK; vkyf&vdfrfhrnf xifygonf?
pdkufxm;&onfh ppfp&dwfjyef&zdk@uvnf;
vdkygonf? tmz*efrSmvdk rvkyfEdkifyg?
tar&duef[m ta&S@tv,f
ydkif; a'oudk abmfvfuefa'oykHoGif;a&;
(Balkanisation) pae+yD[k tcsKd@u
axmuffjyonfrSm ,kwWdtawmf&Sdygonf?
apmifh=unfhjcif;rSmvnf; Arm
jynftwGuf bmawGqifjcif&rvJ tjrifEiS hf
=unfhjcif; jzpfygonf?
rdrdwdk@pOf;pm;aeonfrSm
(1) rsuaf rSmuf urBmt
h ajctae
wGif trdwikd ;f jynf. tcsKyftjcmtm%mESihf
e,fajrwnfwHhjynfhpHkr_udk rnfodk@xdef;odrf;
rnfenf;
(2) ppftkyfpk.tusdK;pD;yGm;udk
z,f&mS ;+yD; trsKd ;om;tusKd ;pD;yGm;udk rnfo@kd
yHak zmfrnfenf;
(3) rnf o nf h u rB m h p epf o nf
ArmjynftwGuf taumif;qHk;jzpfoenf;
T (3) csufudkom tav;xm;
ygonf?
pmtkyaf 0zefcef;
(1)
udv
k ekd w
D ydik ;f jzpfp yDuif;rS udv
k ekd D
vHk;vHk;jzpfoGm;onfh rE Wav;odk c&D;oGm;
rSwfwrf; jzpfonf?h
1900 jynfhu t*FvdyfOD;aqmif
aom tiftm;}u;D Edik if rH sm;u w&kwf rah wmf
yDuif;udk odrf;onf? t*FvdyfwOD;wnf;
r[kwf tm;vHk; (8) EdkifiH jzpfonf?
xdk (8) EdkifiHrSm r[mrdwfrsm;
r[kw?f tm;vH;k u tm;vH;k udk yifaeolrsm;
jzpfonf? t*FvdyfESifh jyifopf/ t*FvdyfESifh
&k&Sm;/ t*FvdyfESifh *smr%D/ t*FvdyfESifh*syef
yif a eonf ? &k & S m ;ES i f h =opw[ef a *&D
(xdkpOfu &Sdonf/ yxrurBmppfusrS yuJG
oGm;jcif; jzpfonf?) =opw [efa*&DESifh
tDwvD/ olwkd huyifbuf jzpfonf? tar
&d u ef E S i f h t*F v d y f / tar&d u ef E S i f h * syef
uvnf; yifbuf/ odk@aomf tar&duefu
tiftm;}uD;uvyfxJ 0ifcgpom &Sdao;
onf? odyft&ma&mufvSol r[kwf? Adkvf
wumhb&k ifu t*Fvyd jf zpfonf? xdk a=umifh
oltiftm; t"duygjyD; yDuif;udkodrf;jcif;
jzpf o nf ? usef E d k i f i H r sm;u pwd o abm
yg=ujcif; jzpfonf?
(8) EdkifiHu 0ifodrf;jcif;jzpfI
ta0rwnf=h u/ w&kwjf ynfukd wOD;wnf;ydik f
vkyrf &/ xdk a=umifh w&kwjf ynf.e,fajrrsm;
udk iSm;,l =uonf?
xHk;pHtwdkif; taumif;qHk;udk t*Fvdyfu
iSm;onf? ,ckpmtkyu
f akd &;ol ta&;ydik f
}uD;vkyfaeaom*|efpwefu a0h[dkifa0;
_ynfolhtm%m
aemifumvwGif armfpDwkef;wdk
wyfeaD wmf c&D;&Sncf sw
D ufpOf wdu
k yf jGJ zpfc&hJ m
vlwif;wHwm; ta=umif;udk ola&;xm;
yHkrSm tvGefjynfhpHkonf?
*|efpwefudk Armjynfu aus;Zl;
wif&rnfh udpPwckawmh &Sdonf? xdkudpPrSm
Armbk&ifu wkwb
f &k ifukd 10 ESpw
f cg
ymquf&oavm qdkonfhudpP &Sif;ay;
I jzpf.?
t*F v d y f w d k onf wk w f w d k
a&;onfh eef;wGif;rSwfwrf;rsm;zwfum
Armjynfu wkwfudk ymquf&onf[k
,lqaeonf?
tm&Sonf Oa&myr[kwf/ wdkif;jynf
wjynfEiS w
hf jynf pmayrsm; tquftpyfr&Sd
w&kwfeef;wGif;rSwfwrf; udk Armu rod
ovd k Armwd k . wk w f o H a &muf
armfuGef; tmoHEdkif armfuGef; yif;,
umcsif ; rsm; ArmpmaywG i f &S d w mud k
wkwfrod? ola&;awmholEdkif/ udk,fa&;
awmh ud,
k Ef ikd f a&;ae=uwmawG rsm;onf?
*|ef p wef . avh v mawG h & S d c suf r S m
wdbufbk&ifudk wkwf{u&mZfu cef@
a=umif;/ wHqdyfawmfdkuf+yD; pmc|efawmf
jzifhcefa=umif;/ wygwnf; wkwft&m&Sd
tqifhtwef;yg owfrSwfay;vdkufa=umif;
a&;onf?
wkwft&m&SdpepfwGif tqifh 9
qifh &Sad =umif; tqifw
h ikd ;f wGiv
f nf; (u)
ESifh (c) cJGxm;ao;a=umif; wdbuf
bk&ifrsm;onf wkwt
f &m&St
d qifh (4) (c)
ESifh tqifh (5) (c) awG jzpf=ua=umif;
a&;onf? ulAvdkifcef (1216 94) onf
wkww
f jynfv;kH udk odr;f jyD;aemuf tm%m
pufcsJ hxGif&mwGif wdbufa&m Armyg ol@
eif;acsjcif; cH&onf? aemufydkif;wGifum;
ArmESifhwdbuf wjcm;pD jzpfay:wdk;yGm;
=uonf? rwlyg? ta=umif;trsKd ;rsKd ;a=umifh
jzpfvrd rhf nf?
od k aomf taemuf w d k i f ; u
twlwljzpfay:onf[k xifcJhonf? ta&S@
wdkif;qdkv#if tdENd,ESifh wkwfjynfom
&Sdonf[k olwdk@,lqcJh=uzl;onf r[kwf
avm? xdk@a=umifh uarmufur tac:
ta0:rsm; ta&S h td E N d , u|ef ; pk
44
taemuftdENd,u|ef;pk tif'dkcsdKif;em;
Red Indians (tdE,
Nd vle)D tac:ta0:rsm;
wGifusef&pfch.
J ?
*|ef p wef o nf
Armjynf
a&mufaomtcg yk*Hodkvnf; oGm;avhvm
onf ? yk * H y d o k u mES i f h tqif tjyif w G i f
wkw=f oZm vH;k 0r&S[
d k ,wdjywfa&;onf?
*|efpwefonf Armjynfbk&ifcHESifh oD[dkVf
(oD&dvuFm) bk&ifcHwdk. {nfhonftjzpf
aejyD; tpD&ifcHyHkay:onf?
xd k t csd e f u pjyD ; Armbk & if u
wkwfbk&ifodk@ (10) ESpfw}udrf ymquf
&onf [ l a om t*F v d y f w d k ,l q csuf
wcsDwnf; aysmufoGm;onf? *|efpwefudk
aus;Zl;wif&rnf?
udk,fhwdkif;jynfordkif;udk avhvm
v#if odyeH` nf;usjzpfzkd vdo
k nf? xdik ;f qdw
k m
&Srf;yJ [kajymwmudkyif rudufcsifv#if
rjzpf? weoFm&Dwwdik ;f vH;k u xdik ;f ud&k rS ;f [k
ac:ae=uwmudyk g jyifay;&rvdk jzpfvrd rfh nf?
ppftkyfpkonf rsufuef;rsdK;cspf rsm;
tjzpfu pcJhjyD; rsufuef;rsdK;cspfrsm;b0ESifh
Zmwfodrf;rnfhyHk ay:aeonf?
(2)
*|efpwefonf ol hacwfol htcgu
wdk;wufonfhtjrif &Sdonf? ta&S hwdkif;
txl;ojzifh wkwfESifh Armtay: pmem
onf? ta&S@wdkif;om;udk ESdrfhcsv#ifruuf
tumtuG,fay;onf? ol hpmtkyfxJrS
xkwfEkwfjyv#if trsm;}uD;xkwfjyEdkifonf?
(2) ckyJ xkwfjyvdkufrnf?
ynmwwft*Fvyd f wa,mufu
wkwfawG[m vlnHhawG/ tqifhtwef;
edrfholawGjzpfa=umif; uGrf;wkH (Canton)
ru vrf;ay:rSm wkwfulvDwa,mufudk
vufoD;eJxdk;=unfh olujyefxdk;rSm r[kwf
bl;[k ajyma=umif;? 'Dvdkoabmxm;rsdK;
wjcm; Oa&myom;awGrmS vnf; &Sad =umif;?
wkwfawGtay:omr[kwf wjcm;ta&S
wdik ;f om;awGtay:vnf; Todk yif oabm
xm;=ua=umif; a&;onf?
[dENLynm&Sd}uD; 0da0ueENm
(Vivekananda) . vef'efu tawG
tuHrmS t*Fvyd af umifrav;wa,mufu
0da0ueENmudk &Sifwdk h[dENLawG wdkif;jynf
_ynfolhtm%m
c&l;qdwf (Crusade) ESifh *sD[wf (jihad) toHrsm; nHaeaomumvwGif Todkaom pmtkyfrsm;udk xkwfvmjcif;onf
wckck ay;vdkaoma=umifh jzpfrnf?
19 &mpk urBmhAdkvf}uD; vkyfchJaom t*Fvdyf.vrf;a=umif;udk/ 21 &mpk urBmh Adkvf}uD;tar&duef vdkufrdv#if t*Fvdyfvdk yif
ESmacgif;usnfayG@ awGhvdrhfrnf[k owif;pum; yg;vdkaoma=umifh jzpfayvdrfhrnf? jynfcspf0g' &Sifoefaeaom tm&Sudk
oGm;rprf;vdkufavESifh[k owday;jcif;vnf; jzpfvdrfhrnf[k ,lq&yga=umif;?
45
okreausmrSm '!f|mawGehJ
arvtwG i f ; vS n f h v nf c J h a om a':
atmifqef;pk=unf. pnf;Hk;a&;c&D;wGif
r@}uD;rsm;Y uqdkonfh vlxky&domwf
aomif;odef;ESifhcsDI rsm;jym;ygonf? xdk
y&domwfrSm r@aevlxkcsnf; r[kwfyg?
trsm;pk r S m r@aeqif ; &J o m;rsm;ES i f h
aus;vufae v,form;rsm; jzpf=uygonf?
obm0usygonf ? Armjynf w G i f v,f
orm;ESifh r@aeqif;&Jom;wdk@u vlOD;a&
trsm;pk jzpf=uygonf?
a':atmifqef;pk=unf c&D;wGif
wkwf/ "m;/ aoewf/ avmufav;cGrStp
vufeufaygif;pHk enf;rsdK;pHkESifh +cdrf;ajcmuf
aeonf h = um;rS uqd k o nf h vl t if t m;
'gavmufrsm;jym;pGm bma=umifh pkpnf;vm
&ygovJ?
a':atmif q ef ; pk = unf o nf
a&G;aumufyGjJ zifh jynfol@qENt& tm%m
tyf E S i f ; xm;r_ trS w f t om; Armjynf
'Drdkua&pD.oauFwozG,f jzpfaeygonf?
ol @ zcif Ad k v f a tmif q ef ; enf ; wl a':
atmifqef;pk=unfonf jynfol@tusdK;
twGuf dk;om;ajzmifhrwf+yD; owWd&Sd&Sd
pGrf;pGrf;wrH aqmif&Guf &yfwnfvdrfhrnf[k
jynfou
l ,H=k unfu;kd pm;xm;ygonf? xdrk #
ruao;yg? jynf o l v l x k o nf a':
atmif q ef ; pk = unf t ay:wG i f awG @ qH k
aqG;aEG;a&;twGuf ar#mv
f ifch surf sm;vnf;
pkyHkxm;ygonf? xdk@a=umifh a':atmifqef;
46
usqif;ae&ygonf? r@aeqif;&Jom;wdk@.
om;orD ; rsm; ausmif ; aezd k @ rvG , f y g?
odk@r[kwf xef;yifZufjywf ynma&;om
&=uygonf? aq;0g;ukop&dwf rwwfEikd I
f
aoqHk;=u&olrsm;xJwGif r@ae qif;&Jom;
rsm;u trsm;qH k ; yg? raooif h o nf h
tcsdefwGif wdk;Iwdk;I aoae=u&ygonf?
jynfyodk@ xGufcGm+yD; taoG;tom; a&mif;
pm;ae=u&olrsm; b0ysufpD;ae=u&olrsm;
xrif;wvkwftwGuf arG;Zmwdudk pGef@cGm
um &&mtvkyf vkyfpm;ae=u&olrsm;rSm
vlcsr;f om om;orD;rsm; r[kw=f uyg? r@ae
qif;&Jom;ESifh v,form;wdk@. om;orD;
rsm; jzpf y gonf ? trsd K ;om;*k % f o d u Q m
t!Kd ;EGr;f &qH;k acwf[yk if qd&k ygrnf? olw@kd
b0 qd;k 0g;EGeH pf ae&jcif;udk olw@kd oyd gonf?
xdk@a=umifh b0vGwfajrmufa&; tajymif;
tvJudk vdkcsifae=uwmyg?
Armjynf . vl O D ; a& trsm;pk
jzpfaom aus;vufv,form;rsm;. b0
tajctaeum; ydkIajymp&m rsm;ygonf?
olwdk@ txkaxmif; tESdyftpuf
cHchJ&onfrSm =umvSyg+yD?
udkvdkeDacwfwGif udkvdkeDacwf
tcGefawmfu v,form;xkudk ESdyfpufcJh
ygonf? udkvdkeDpepfu ac:oGif;vmaom
cspfwD;rsm;ESifh jynfwGif;ajr&Sifrsm;uvnf;
ESdyfpufygonf? udkvdkeDpepfu vuf0g;}uD;
tkycf sKyfuikd x
f m;aom pyg;a&mif;0,fa&;ESihf
_ynfolhtm%m
jynf r od k @ pyg;wif y d k @ r_ u vnf ; ES d y f p uf
ygonf? v,form;rsm;rSm ausmaumh
atmif cHchJ=u&+yD; rcHEdkifonfhtqHk; q&mpH
v,form;olykeftjzpf tHkucJh=uygonf?
vG w f v yf a &;&t+yD ; zqyv
acwf w G i f v nf ; ajr&S i f p epf quf v uf
wnf&Sdaeao;aoma=umifh v,form;wdk@
vlarG; vlawmif rajymifEdkifchJyg?
rqvacwf v,f o rm;xk
vdkvm;awmifhwae=uaom v,fvkyfol
v,f y d k i f c G i f h qd k o nf r S m v,f v k y f o l
v,fvkyfydkifcGifh qdkonfjzifh tpm;xdk;
ac|;od y f v d r f n mjcif ; cH & jyef y gonf ?
v,fvkyfol v,fydkifcGifhrSm a&$jynfawmf
ar#mfwdkif;a0; qdkovdk ydkIa0;uGmoGm;
jyef y gonf ? v,f , mqd k i f & m tcG e f
twkwfESifh zdESdyfr_trsdK;rsdK;wdk@atmufwGif
wHk;atmufuzm;vdk jym;cJh&aom v,f
orm;rsm;rSm pDru
H ed ;f oD;ESH pdu
k yf sKd ;a&; tpd;k &
vuf0g;}uD;tkyf pyg;0,f,l a&mif;csa&;
wdk@a=umifh emvefrxlEdkifonfhb0 a&muf
cJh&ygonf? EdkifiHjcm;odk@ pyg;rsm;rsm; a&mif;
EdkifonfhtwGuf rqv tpdk;&u vufr
waxmifaxmif jzpfaecsdefwGif pm;p&m
r&S d = uaom jynf o l w d k @ . qef v k y G J r sm;
ay:aygufchJ+yD; iwfI taorcHEdkif=uaom
vlxkrSm ppftpdk;& usnfqHa=umifh trsm;
tjym; aoqHk;cJh=u&ygonf?
rqvacwf (1967) u oH;k vGe;f
wif xrif;pm;cJ=h u&aom v,form;wd@k rmS
etzacwf (1999) wGifvnf; oHk;vGef;wif
xrif; pm;=u&jyefwmygyJ? etzonf ol
pwufvmonfh tcsdefrSp+yD; cktcsdeftxd
v,form;tay: wdk;Iwdk;I zdESdyf!if;yef;
vmcJhwmyg?
Edik if aH wmfu ajrxk avxk a&xk
wdk@udk ydkifonfqdk+yD; etz u ajr,mudk
vuf0g;}uD;tkyf csKyfudkifxm;ygonf? xdk@
xuf ydyk gao;onf? ajr,mu xGu&f adS om
tusKd ;pD;yGm;rSeo
f r#uv
kd nf; vuf0g;}u;D tkyf
csKyfudkifxm;ygonf?
1962 ckESpfu qefwjynf jym;
60/ etz pwufcgpu qefwjynf 24 usyf
25 usyf? 1998 wGif qefwjynf 100usyf/
150 usyf 1999 ck E S p f 200 usyf ?
xyfaqmif;cH=u&jyefygonf?
etz topfarG;jrLvdkufaom
cspfwD;vufopfrsm; (a&eufuGif; ajr,m
vkyfief; ydkif&Sifrsm;) wjynfvHk;rSm usef&Sd
aeaom (odk@r[kwf) topfay:vmaom
ajr&Sifrsm;/ twdk;}uD;pm;aiGacs;olrsm;/
tjrwf}uD;pm;ukeo
f nfrsm;. '%fuv
kd nf;
v,form;wdk@u cH&ygonf? wjynfvHk;u
v,form;trsm;pkrSm ajruav; 2 uGuf
3 uGufom vkyfcGifh&=uwmyg? 'DtxJ
tpdk;&u ajrodrf; (vkyfydkifcGifhkyfodrf;)
ygonf ? cspf w D ; vuf o pf r sm;u ajrvk
ygonf? ppfwyfu tEdkifusifh+yD; v,f,m
ajrrsm; odrf;,lonfrSmum; ppfwyf&Sdaom
ae&mwdkif;rSmjzpf+yD; wjynfvHk;vuQ%m
aqmifygonf? odrf;,l+yD;ajrudk w{u
pyg;wif ; 30 E_ e f ; jzif h v,f o rm;tm;
jyefvnftiSm;csygonf? wcsdK@a'orsm;
wGifrl ppfwyfv,f,mwGif v,form;udk
tcrJh pdkufysdK;cdkif;jcif;/ v,form;wdk@udk
ESifxkwfjcif;/ aus;&Gmrsm;udkzsufqD;jcif; wdk@
yygonf? v,form;rsm;onf ppfwyf.
aoG;pkyrf u
_ o
kd m cH&onf r[kwyf g? etz.
&Jabmf&Jbuf cspfwD;vlwef;pm;opfwdk@
twG u f ajrd k i f ; wl ; azmf a y;&jcif ; vrf ;
azmufay;&jcif; a&Ekwfa&oG,fajrmif;rsm;
wl;azmfay;&jcif; ponfh vkyftm;aoG;pkyfr_
wdk@udk cH&ygao;onf? 'Dvdk vkyf+yD;awmh
vnf; oD;pm;csI aoG;pkyfwm wzefcH&
jyefygonf?
Todk@ acwftqufquf tzd
taxmif ; cH & I v,f o rm;wd k @ ausmrS m
'%f&mawGESifh jynfhESufaeyg+yD? tpdk;&
ajr,mvuf0g;}uD;tkyfpepf. aoG;pkyfr_/
tcG e f t & aoG ; pk y f r _ / ajr,moD ; ES H
a&mif;0,fa&;ay:rS aoG;pkyrf /_ acs;aiGtay:rS
aoG;pkyrf /_ vkyt
f m;t& aoG;pkyrf _ pojzifh
aoG;pkyfr_rsm; rsm;vGef;I v,form;rSm
aoG;rS useyf gao;&J@vm;[k xifjrifavmuf
ygonf? xdkodk@ r[kwfyg? zdESdyfr_udk wGef;vSef
&eftwGuf eDapG;aom aoG;rsm; usef&Sdae
ygao;onf? olw@kd b0 ajymif;vJa&;twGuf
v,form;rsm;rSm tm;tifusefygao;
onf ? wOD ; csif ; tm;tif r[k w f y g?
pkaygif;tm;tif jzpfygonf?
47
_ynfolhtm%m
xd k t m;tif r sm;ud k pk p nf ; +yD ;
tajymif ; tvJ u d k ar#mf v if h u m a':
atmifqef;pk=unf. pnf;Hk;a&;c&D;udk
vlxku uqdk=ujcif; jzpfygonf?
v,form;rsm;onf vufawG@
udk =unfholrsm;jzpfygonf? etzESifh 'DcsKyf
,H k = unf r _ wnf a qmuf + yD ; +yD ? awG @ qH k
aqG;aEG;yGJ jzpfawmhrnf qdkonfudk olwdk@
=um;xm;ygonf? odk@&mwGif vufawG@
tajctaeu olwdk@ ar#mfvifhxm;csufESifh
ajymif;jyefyg? awG@qakH qG;aEG;yGu
J kd rqdx
k m;ESihf
a':atmifqef;pk=unf. pnf;Hk;a&;c&D;pOf
udkyif etz u trsdK;rsdK;aESmifh,Suf
[ef@wm;aeygonf? olwdk@tm;xm;aom
a':atmif q ef ; pk = unf ud k , f w d k i f y if
vG w f v G w f v yf v yf roG m ;Ed k i f r vmEd k i f
vGwfvyfyGifhvif;pGm rajymEdkif rqdkEdkifonfh
b0udk olwdk@ udk,fwdkifudk,fus jrifawG@
&ygonf? etz.aESmifh,Suf[ef@wm;r_
rsm;onf a':atmif q ef ; pk = unf E S i f h
xdyfwdkufawG@Hkomru vlxkESifhvnf;
xdyfwdkufawG@ovdk jzpfvmygonf?
TwGif v,form;rsm;u wdk@
bmom wckckvkyfrS jzpfawmhrnf [k
pOf;pm;ajymqdkvmygonf? &J&J0Hh0Hh ajymqdk
vmygonf? xkwaf zmfajymqdjk cif; oufouf
v,form;rsm;tm; av#mhwGuf
v#if etz trSm;}uD; rSm;ygvdrfhrnf? ,ae@
acwf v,f o rsm;rS m q&mpH a cwf u
v,form;rsm; r[kwfawmhyg? q&mpH
v,form;olyek .
f oifcef;pmrsm; &xm;+yD;
jzpfrkH u e,fcs@J pepf qef@usiaf &;ESihf zufqpf
pepf qef@usifa&;qdkonfh awmfvSefa&; 2
}udrf jzwfoef;+yD;om; v,form;rsm;yg?
Armjynf jynfwGif;ppfyGJqdkonfrSmvnf;
t&if;ppfvdkufv#if v,form; ppfyGJom
jzpf y gonf ? ,if ; jynf o l @ 'D r d k u a&pD
vufeufudkifawmfvSefa&;ESifh &Spfav;vHk;
ta&;awmfyHkwdk@udk jzwfoef;v_yf&Sm;vmcJh
onfh v,form;rsm; jzpfygonf?
v,form;u tifrwef}uD;rm;
wJh tiftm;awG pkpnf;pdu
k x
f w
k +f yD; ke;f uef
wd k u f y G J 0 if v mv#if rnf o nf h & ef b uf
tiftm;urS [ef@wm;I&rnf r[kwfyg?
ordkif;wGif ausmif;om;xk. wdkufyGJ0if
vufeufonf oydwfjzifh qENjyyGJ jzpfch+J yD;
v,form;wd@k . wdu
k yf 0JG ifvufeufuawmh
tm%mzDqefrE_ iS hf ykeu
f efrw
_ @kd jzpfcyhJ gonf?
olwdk@ausmrSm &$HawGe@J yg? olwdk@
ausmrSm '%f&mawGe@J yg? odk@&mwGif olwdk@
onf EGHxJrS vl;vGef@Edk;u+yD; kef;wufzdk@
tm;,lvmaeyg+yD?
Armjynf jynfwGif;ppfyGJqdkonfrSmvnf;
t&if;ppfvdkufv#if
v,form;ppfyGJom jzpfygonf?
48
(1)
wdvyf (Bal Gangadhar Tilak
- 1856 - 1920) [m xif&Sm;wJh t,ltpJG
jyif;xefwhJ tdE,
dN trsK;d om;acgi;f aqmif}u;D
wOD ; jzpf w ,f ? ouU w eJ @ euQ w W a A'
ynm&Sif}uD;jzpf+yD; acwfopftdENd,jynfudk
xl a xmif & mwG i f r[wW r *EN D e J @ wJ G + yD ;
aumif;r_ycJholwOD; jzpfw,f? tdENd,rSm
ud,
k yf ikd t
f yk cf sKyfa&; (Home Rule) awmif;
qdkr_udk pwifcho
J lvnf; jzpfw,f?
ol@awmif;qdkr_[m uGef*&uf
ygwDeJ@ jynfolawGxJrSm qJGaqmifEdkifpGrf;
&S d c J h w ,f ? *EN D * sD ; &J @ acgif ; aqmif r _ u d k
ckdifrmatmif vrf;cif;ay;EdkifchJw,f?
1920 ckESpfrSm oluG,fvGefawmh
vl 2 odef;avmufpka0;+yD; *k%fycJhw,f?
*END*sD;u jrifhrm;pGmwefzdk;jzwfchJw,f?
(2)
rE W a v;qd k w mu e,f c sJ @ qef @
usifa&;ordkif; jzpfw,f? A[dkcsufvnf;
jzpfchv
J dk@ +Adwdo#e,fcs@J u Armjynf wjynf
vk;H odr;f &mrSm rE aW v;udk OD;wnf+yD; csw
D uf
cJhwmyg?
1938 ck 'DZifbmvrSm +Adwdo#
tpdk;&&J@ twGif;0efkH;udk ausmif;om;awG
0dkif;qENjy&mu ausmif;om;acgif;aqmif
udkatmifausmf usqkH;cJh&w,f? e,fcsJ@
qef @ usif a &;pd w f " mwf a wG wjynf v k H ;
zkH;v$rf;oGm;cJhw,f?
1939 azazmf0g&D 9 &ufae@rSm
rE Wav; oHCmawmfeJ@ ausmif;om;awG
acgi;f aqmif+y;D csKyfjc,frO_ ya' (yk'rf - 144)
_ynfolhtm%m
wjcm;axmifawGudk cJGydk@chJw,f? dk;dk;
axmifusacgif;aqmifawGudkawmh wdkufxJ
xnfh wdkufydwfvdkufw,f? EkdifiHa&;
tusOf;om;eJ@ dk;dk;axmifus txuf
atmuf waqmifwnf; wJGrxm;awmhbJ
cJGypfcJhw,f? xdef;odrf;awGu 0if;w0if;
oyfoyf&SdwhJ tcsKyfaqmifbuf ajymif;=u
&w,f?
'DrSmwif wdvyfaqmife@J a&puf
qkH=u&wmyg?
(4)
xdef;odrf;awGudk axmufvSrf;
a&;bufu oD;oef@tkyfcsKyfw,f? t&mcH
Adkvfwa,muf OD;pD;+yD; 3 - 4 a,muf
vmkH;xdkifygw,f? olwdk@kH;u wHwdkif;wck
jcm;xm;wJh 0if;i,fw0if;xJu wxyfwu
kd f
taqmifwckyg?
taqmifukd wdvyfaqmif vd@k
yJ ac: =uw,f ? taqmif 0 if ; xJ r S m
a&ul;uefwckvnf; &Sdygw,f? bmtwGuf
vJ/ acgi;f aqmif}uD;wdvyf a&ul;a&csK;d zd@k w?hJ
udpPwckckeJ@ (rsm;aomtm;jzifh
axmif w G i f ; tr_ a wG a y:vd k @ ac:ppf a q;
ar;jref;wJt
h cg) wdvyfaqmifbuf oGm;cGihf
&&if wdvyfaqmif&@J t&omudk cHpm;rd=u
50
tojym ppfyGJ
tar&d u ef e J @ t*F v d y f w d k @ uawmh
cspfwD;acgif;oef;Smovdk tD&wfEdkifiHxJrSm
vl t rsm;tjym;aoapEd k i f w J h vuf e uf /
aemuf+yD; "mwkvufeufeJ@ ZD0vufeufwdk@
ukd SmazGae=uygw,f? tD&wfukd rwdu
k cf if
uav;wifrmS yJ bkafS &m yg0v
J u
f yg tD&wf
Edik if x
H rJ mS 'DvufeufawGxm;wJh ae&mawG
udk olwdk@twdtus owif;&xm;a=umif;/
ukvor*~u SmazGolawG ajymqdkwmudk
olwdk@vufrcHEdkifa=umif;ajym+yD; twif;
0ifwdkufwmyg? wjynfvHk;udkodrf;rdawmh
olwdk@[m tJ'Dtwdtus owif;&xm;wJh
vufeufawGukd SmrawG@bJ a&eHwiG ;f awGe@J
a':vmaiGpuULawGom SmawG@aeygw,f?
SmrawG@wJh aemufwrsdK;uawmh tD&wf
jywdkufawGxJu aS;a[mif;ypPnf;awGeJ@
tpPvrfbmom pm=unfhwdkuf}uD;xJu
tzdk;wef pmtkyfawG usrf;awGaygh?
qd k A D , uf
,l e D , H a [mif ; u
acgif;aqmifawG udk,fhao#mifudk,fqGJ+yD;
eef ; xJ u qif ; oG m ;+yD ; wJ h a emuf r S m
tar&duefEdkifiH&J@ pD;yGm;a&;[m xl;xl;
jcm;jcm; aumif;rGefrvmwJhtjyif 9 - 11
ta&;tcif;rjzpfrDav;up+yD; tDqif;vm
aewm vlwdkif;todyg? 'DvdktcdsefrSmyJ
jzpfcsifawmh arGyl&muif;arSmifhqdkovdk
,ldkaiGudk w&m;0ifxkwfa0vmwmeJ@ oGm;
wdu
k q
f ikd af eygw,f? wqufwnf;rSm {&mr
pD;yGm;a&;vkyif ef;}uD;awG jy\emwufwm/
ydwfypf&wmwdk@vdk ol@EdkifiHpD;yGm;a&;udk
+cd f r f ; ajcmuf a ewJ h wjcm;ud p P a wG v J
qufwu
kd af y:vmygw,f?
'Dvdkordkif;aemufcHaS@rSm tD&wfppfyGJ
pum;em;axmifwJh kyfao;tpdk;&vdk[m
wckudk eef;wif+yD; a&eHwefzdk;udk a':vmeJ@
jyefowfrSwfapcsifwmyg? 'DvdkeJ@ tdkyuf
tpkxrJ mS aemif'v
D dk vkyv
f mr,fh tE &W m,f
Sd&if ADwdkoHk; y,fcsapzdk@ jzpfygw,f? txl;
ojzifh tD&efyg? tdkyuftpkxJrSm 'kwd,
a&eHtrsm;qHk; xkwfvkyfoljzpfwJh 'DEdkifiH
[mvJ ol@a&eHwifydk@r_udk ,ldka':vmeJ@
owfrw
S zf @kd taotcsmpOf;pm;aewJh tqihf
a&mufae wmudk;?
aemufwcsufu yifv,fauG@
a'orSm ol@&@J tm;txm;&qH;k aemufvu
kd f
jzpfwJh aqmf'Dtma&;AsEdkifiHqdkwmuvJ
olwdk@apmfbGm;awGcsif; vHk;0wnfh=uwm
r[kwfbl;? tcsdefraG; uGJ - +yJ - tm%m
odrf;wmawG jzpfEdkifwhEJ dkifiH? aemufwufwhJ
acgif;aqmifu a&eHwefzdk;udk ,ldke@J wGufygh
r,fq&kd if 0giS w
f eftwGuf oGm;ygava&m?
'Dtajctaeudk kSm; - wkwf
- tdENd,wdk@ygwJh urBmhtcif;tusif;}uD;
xJrSm [yf=unfhvdkufprf;yg? tar&duef
twGuf b,favmuftE W&m,f}uD;vdkuf
rvJ? (Oa&mytkyfpkuawmh ajymaep&m
rvdkbl;/ ajAmif&yfjyvdkuf+yD?)
tdkyuf[m a':vmeJ@ ta&mif;
t0,f v k y f a e&muae ,l d k e J @ ta&mif ;
t0,fvkyfr_qDudk jznf;jznf;csif; ajymif;vJ
wm r[kwfbJ Aef;pm;ajymif;vJwm vkyf
vdkuf&if b,fvdkjzpfrvJ?
tusd K ;quf u awmh a&eH u d k
0,foHk;ae&wJh EdkifiHawG[m rdrdwdk@&J@A[dk
b%frmS Sw
d hJ t&efEikd if jH cm;aiGukd ,lt
kd jzpf
ajymif;&vdrrhf ,f? 'gq&kd if a':vmwefz;kd [m
51
_ynfolhtm%m
20-30 avmuf xdk;usoGm;rSm? 'gqdk&if
aiGpuULwefzdk; xdk;usr_uae ay:aygufavh
Sw
d u
hJ yfrsKd ; jzpfomG ;rSmyJ (r=umcifu jzpfcw
hJ hJ
tm*sif w D ; em; aiG a =u;uyf u d k y J = unf h ) ?
tar&duef pawmhaps;uGufawGxJu ,ldk
awG/ tar&duefjynfwGif;rSm &if;ESD;rKyfESH
xm;r_awGxJu ,ldkawG[m tjyifudk
'va[mpD;xGufukef=urSm/ 'gqdk&if b%f
awG[m 1930 pkESpfawGwkef;uvdk ay;p&m
rSd jzpfukef=ur,f? ay;p&mrSdwmuae
a'0gvD c H & wmyJ ? 'D a cwf wwd , urB m
EdkifiHawG&J@ aiGa=u;uyfrsdK; ('Dae@ etz
uHae&wJhuyfrsdK;) qdkufrSmyg?
tD&wfrmS quf'rf[pl ed u
f kd zwfcs
+yD ; wJ h a emuf tar&d u ef w yf a wG u d k
awmfawmfeJ@ kyfOD;rSm r[kwfbl;? olwdk@&J@
wyfkyfa&;eJ@ ywfoufwJh tpDtpOf/ 'grS
r[kwf aoe*FAsL[m&,fv@kd wcgrS r=um;&
ao;bl ; ? tenf ; qH k ; ol w d k @ wif a y;r,f h
k y f a o;tpd k ; &ud k umuG , f z d k @ wyf a wG
xm;ay;&OD;r,f? 'DvdkeJ@ wcsdefwnf;rSm
wjcm; tdkyuftzGJ@0ifawGudkvJ rif;wdk@vJ
a&eHeJ@,ldk rvJcsif=ueJ@/ Edk@rdk@&if quf'rfvdk
jzpfoGm;r,fvdk@ +cdrf;ajcmufvdk@ &wmaygh?
tar&duefowfrSwfwJh aemuf
rdp>mEdkifiHwckjzpfwJh tD&efu a&eHukd,ldkeJ@rS
a&mif ; csif w ,f q d k w meJ @ ywf o uf v d k @ vJ
ra=unmwJh owif;wck xGufcJhygw,f?
tJ'guawmh tD&efEdkifiHu a&eHpdrf;udk
a':vmtpm; ,ldkeJ@a&mif;r,fqdkwm[m
t"dutm;jzihf pD;yGm;a&;ta=umif;a=umifh
jzpfw,fvdk@qdkygw,f/ 'gayrJh 'DEdkifiH[m
tar&duefu olwdk@udk rdp>m 3 EdkifiH pm&if;
oGif;vdkufwJhtwGuf vufwkH@jyefcsif
aewmvJ trSefygyJ (b*~'uf&J@ [dkrSm
buf a&;ol Gutman, Roy & Barry,
John)?
'gh t jyif yd k x if S m ;wJ h tcsuf
wckuawmh 2002 ckEpS t
f wGi;f rSm tD&ef[m
ol@EdkifiHA[dkb%f&J@t&efaiG trsm;pk}uD;udk
,l d k t jzpf ajymif ; vd k u f w mygyJ ? 'g[m
aemifrSm a&eHpdrf;udkvJ ,ldkeJ@yJ a&mif;awmh
r,fvdk@ tcsufjyovdk Sdaeygw,f?
'gawGe@J wqufwnf;/ tE &W m,f
acsmufE_wfcrf;rSm wxdwfxdwfapmihfae&
52
_ynfolhtm%m
ouU&mZf 2004 udk a&muf&if tD;,lEdkifiH
awGrSm vlOD;a&u oef; 450/ *sD'DyDac:
jynfwGif;xkwfvkyfr_ pkpkaygif;wefbdk;u
a':vm 96 x&D v sH j zpf v mygvd r h f r ,f ?
'gq&kd if vlO;D a&u oef;250 *s'D yD u
D a':vm
105 x&DvsHSdwJh tar&duefudk ycHk;csif;
,SOf&m usawmhrSmyg? 2002 ckwkef;u
tdkyuf&J@ a&eHaps;uGuf pl;prf;avhvma&;
Xme&J@ Xmer;jzpfol *smA'f,m*smeD Javad
Yarjani ajymwJa
h tmufygpum;&yfrsm;[m
pOf ; pm;p&m aumif ; vS y gw,f ? urB m h
ukeo
f ,
G af &;rSm ,l&kd @J e,fy,fu a':vm&J@
e,fy,fxuf us,f0ef;+yD; ,ldkoHk;ol EdkifiH
awG [ m tar&d u ef v d k uk e f o G , f a &;
vdkaiGjywm enf;vSw,f qdkwmygyJ?
,lEkd ikd if aH wGtaeeJ@ a&eHaps;uGuf
rSm olwdk@&J@tojym wGifus,fvmwmudk
b,frSmrudufbJ SdyghrvJ? 'Dvdk wGifus,f
vm&if urBmrSm ,ldkudkvdkcsifwJh EdkifiHawG
rsm;vm/ ,ldk&J@wefzdk;wufvm jzpfrSmyg?
aemuf + yD ; 'g[m Ed k i f i H a wmf a wmf
rsm;rsm; twGuv
f J aumif;wJt
h usKd ;aus;zl;
awG &rSmyg? 'gayrJh "rRwmyJ 'gu0kd giS w
f efu
vH;k 0vufrcHEikd yf gb;l ? ol@p;D yGm;a&;&J@ tcsuf
tcsmydik ;f udo
k mru Edik if aH &;*k%o
f u
d mQ udyk g
t}uD ; tus,f x d c d k u f r ,f r[k w f v m;?
td r f j zLawmf [ m 'ga=umif h tD & wf u d k
vufO;D r_,w
l u
kd w
f m (preemptive strike)
vd k @ wcsd K @uoH k ; oyf = uwm jzpf y gw,f ?
tdkyufEdkifiHawGtm;vHk; ,ldktjzpf ajymif;
rajymif ; pOf ; pm;csif h c sd e f a e=ucsd e f r S m
tar&duefu tD&wfudk odrf;ydkufrdw,f
qdk&if olwdk@wifwJh tpdk;&udk tdkyufu
owf r S w f w J h ud k w mxuf y d k + yD ; a&eH a wG
xkwfcdkif;r,f? 'DvdkeJ@ a&eHaps; usvmr,f?
tdkyufEdkifiHawGtwGif; rnD!Gwfr_awGjzpf/
wlnw
D q
hJ ;kH jzwfcsuf csr&wmrsKd ;awG jzpfvm
r,f? a':vmud,
k l ekd @J tpm;xd;k zd@k qdw
k mvJ
arhypfvdkuf&a&m jzpfoGm;r,f?
'Dae&mrSm tar&duefu a&eHudk
vdkcsifvdk@ 'Dppfudkwdkufwm r[kwfbl;vdk@
tdrfjzLawmftwGuf aS@aevdkufaeolawG
udk owday;axmufjyp&m wcsuf ySd gw,f?
tJ'gu tar&dueftaeeJ@ }uD;rm;vSwJh
a&eHodkufawGydkifqdkifwJh tD&wfudk EdkifiHa&;
t& csKyfuikd x
f m;Edik +f yDqw
kd meJ@ a&eHEikd if aH &;
rSm ol@ajcol@vufawG trsm;}uD;v_yf mS ;vd@k
&awmhrSm jzpfygw,f? tar&duefEdkifiHu
vuf,maS;dk;pGJ0g'DawG/ (bkSfrdom;pkvdk)
a&eHol uG,af wG[m 70 pkEpS rf sm;qDwek ;f u
tdkyufu tefwk umjyef cJhwmudk vHk;0
tcJ r ausygbl ; ? 'D w auG @ rS m td k y uf u d k
tvJxdk;Edkifp&mawG &oGm;Edkifygw,f?
tD&wfudk tar&duefu urBmhpD;yGm;a&;
todik ;f t0dik ;f xJ jyefoiG ;f ,lygr,f? (tckuykd J
wcseu
f olu,
kd w
f ikd f csrw
S cf w
hJ hJ ydwq
f @kd ra_ wG
jyefzGifhzdk@ twif;ud;pm;aew,f r[kwf
vm;?) +yD;&if tD&wf&J@a&eHvkyfief;awG
txJudk olwdk@&J@t&if;tESD;awG 'va[m
oGif;,lr,f/ a&eHawG t&rf;xkwfr,f? 'g
qdk&if tdkyufvkyfaewJh a&eHxkwfvkyfr_udk
av#m+h y;D aps;udx
k ed ;f odr;f w,fqw
kd m vkyv
f @kd
r&awmhbl; jzpfoGm;yg+yD?
tdkyuft!Gef@usdK;w,fqdk&if aemuf
_ynfolhtm%m
56
_ynfolhtm%m
olaX;awGqDu vk+yD;qif;&Jom;awGudk cGJay;wm b,folvJ?
a&mfbif[k'f(Robin Hood)
qif;&Jom;awGqDuvk+yD; olaX;awGudkcGJay;wm b,folvJ?
tar&dueftpdk;&?
vlawGaxmifeJ@csD+yD; aoapEdkifwJhvufeufudk bmac:ovJ?
tpkvdkuftyHvdkufaoapwJhvufeuf?
uav;i,f 5 odef;tygt0if tD&wfEdkifiHom;aygif; woef;cGJudk aoapwJhvufeufudk bmac:ovJ?
tD&wftay: pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_?
_ynfolhtm%m
58
uAsm[m tcspfeJ@cGJr&ovdk ppfeJ@vJ cGJr&ygbl;? tcspfSd&if uAsmawG xGufvmovdk ppf&,fvdk@ Sdvm&ifvJ uAsmawG
ay:vmwwfygw,f?
tD&wftay:tar&duefu ppfyaewmudk uef@uGufae=uolawGxJrSm vlwef;pm; vl@tv$m aygif;pHku yg0if=urSef; odaeawmh
olwkd@&J@uAsmawGudk zwfcsifwmeJ@ tifwmeuf&J@SmqdkwJhuGufvyfxJrSm cyf&rf;&rf;yJ ppfqef@usifr_ - uAsm (Anti-war
poem)
yxruAsmudk a&;ol[m (Margrit Pittman) e,l;a,mufrd@u rm*&pf ypfref; qdkoltouf 83 ESpftG,f trsdK;orD;}uD;
jzpfygw,f? ol[m 1938 wkef;u [pfwvmh&efa=umifh xGufajy;ckdvH_vmoljzpf+yD; vli,fb0uwnf;u *smrefvdk uAsmawG
a&;cJhygw,f? touf 80 usrS t*Fvdyfvdka&;wmyg? zwf=unfhyg?
The Hand
The hand holds a gun
It
It
It
It
could
could
could
could
plant a tree
dandle a child
build a house
harvest a crop
vuf
vufu aoewfuu
kd ikd w
f ,f?
vuf[m opfyifpdkufEdkifw,f
vuf[m uav;udk ,k,Edkifw,f
vuf[m tdrfaqmufEdkifw,f
vuf[m aumuf&dwfEdkifw,f?
'gayrJh olu aoewfudk armif;qGJw,f?
vufudk qef@wef;vdk@&w,f
59
_ynfolhtm%m
And dry the tears
aemuf+yD; rsuf&nfokwfvdk@&w,f
'%f&mudk aq;xnfhay;vkd@&w,f
opfoD;cl;vdk@&w,f
aoewfudk ajrrKyfypfvdk@&w,f
(Jonathan King)
60
tD&wfaEGOD;
b,folaorvJ?b*~'ufrd@wae&m/
oJtdwfawGaemufu
zHkawmxJrSm abmhvHk;upm;aewJh
(vlawG[m b,fawmhrqdk abmhvHk;upm;rSmyJ)
aumifav;awGvm;?
yvyfpwpf ukvm;xdkifay:rSmatauaoewfwvuf/ a&bl;wbl;eJ@
('DvufeufeJ@ bD 52 av,mOfudk b,fvdkumuG,frSmvJ)
xdkifaewJhppfom;av;vm;?
rd@udk rpGef@cGmEdkifwmeJ@
{nfhonf&J@ ajcaxmufudk zufwm;aewJh
(roGm;apcsifvdk@)
rkqdk;ravvm;
ywWLzdeyfpD;/ ,leDazmif;pkwf0wf
uif;us&mrSm ukyfukyfuav;&yfaewJh
(e,fpyfeJ@ bmrSra0;bl;)
wyfom;opfqcGJ &H olvm;
oJuE Wm& vrf;eHab;rSm
aoG;pGef;tusav;0wfxm;wJh
(b,fuvmwJh aoG;awGvJ)
uav;rav;vm;?
u|efawmfwdk@ odcsifrSodawmhr,f
'gayrJh wa,mufa,mufawmh ao&Smawmhr,f
_ynfolhtm%m
atmufazmfjyyg uAsmuawmh tar&duefuyJ rdkufu,f'Dvef0Jvfcsf
ol[m
uAsm*sme,fwapmif&J@ t,f'Dwmjzpfygw,f?
Iraqi Boys
Iraqi boys bouncing balls
in their schoolyard
know nothing of the wind
tD&wfu aumifav;awG
ausmif;0if;xJrS
abmhvHk;ykwfae=uwJh tD&wfaumifav;awG
AHk;usvmr,fhtvm;tvmudk
bmrSrodSm=ubl;?
of falling bombs.
Too young to know the crude cost of oil,
they do not recall
the vile liberation that cost them
a&eHaps;E_ef;odzdk@ i,fvGef;ao;olawG
olwdk@OD;av;awG&@J toufawG ajcvufawGay;cJh&wJh
GHSmzG,f&m vGwfajrmufr_udk
rpOf;pm;wwfSm=ubl;?
'gayrJh uAsmq&muawmh
olwdk@wawG aoae@aphrS aowm
olwdk@ajr;awGudk udk,fydkif=uufaygifabmhvHk;av;awG
0,fay;wmyJ jrifcsifw,f
(untitled haiku)
wind-scraped leaves
the cenotaphs shadow
at the war widows feet
acgif;pnf;rJh [dkuUL
av[m ppfrkqdk;r ajc&if;Sd
ocsKif;*ltkwfjym;&J@ t&dyfudk
opfGufawGe@J yGwfwdkufay;aew,f?
61
62
ar&Dat @du
k &f hJ Ekwx
f u
G pf m
rS
tar&duefoHHk;
tlvefbmwm/ rGef*dkvD;,m;?
rwfv 19/ 2003 ckESpf?
odk@
EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; aumvif;yg0v
J f
tar&duefEdkifiHjcm;a&;Xme
0g&Sifwef/ 'DpD 20521?
cspfvSpGmaom 0ef}uD;yg0v
J f
u|erf t&G,af &mufwt
hJ csed u
f p+yD; tar&duefjynfaxmifp&k @J wm0efawG xrf;aqmifcyhJ gw,f? oHwrefb0jzifh 15 ESp=f umcJ+h yD jzpfygw,f?
qD&D,mvD,Gef/ rdkifcdkeD;&Sm;/ tz*efepPwef (acwWr#) eJ@ rGef*dkvD;,m;wdk@u tar&duefoHHk;awGrSm 'ktzG@J r;wm0efawG ,lchJygw,f?
tar&duefwyfrawmfe@J t&efwyfawGrSm 26 ESpf tr_xrf;cJhygw,f? ppfr_xrf;b0rSm Adkvfr;}uD;tqifhudk a&mufchJygw,f?
wdkif;jynfwm0efudk ESpfoHk;q,f=um xrf;aqmif+yD;aemuf u|efrEkwfxGufzdk@ qHk;jzwf&wm[m tvGef}uD;rm;wJh ajcvSrf;yJ jzpfygw,f?
bma=umifh 'DvdkEkwfxGuf&ovJqdkwmudk u|efr&Sif;jycsifygw,f?
tD&wftay:xm;&Sdaom tpdk;&tzG@J &@J ay:vpDawGudk u|efroabmrwlyg?
tckcsdefrSm ppfqifEjJ$ cif;jzifh urBm}uD;udk ydkIvHkcHaprSmr[kwfb/J ydkIomtE W&m,frsm;apr,fvdk@ u|efrtcdkiftrm ,Hk=unfygw,f?
tpktyHvu
kd zf suq
f ;D ypfEikd w
f hJ vufeufawG zsuo
f rd ;f ypfz@kd quf'rftpd;k &tay: Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f u awmif;qdw
k mudk u|erf vH;k 0
axmufcHygw,f? 'gayrJh 'gudk vdkufemvmzdk@twGuf ukvor*~vHkcHa&;aumifpD&@J oabmwlnDcsufrygbeJ @J tar&duefppftiftm;udk
toH;k ryoifb
h ;l vd@k u|erf ,H=k unfygw,f? tcktcsed rf mS ppfa&;t&ta&;,lz@kd u|erf wd@k zdtm;ay;jcif;tm;jzifh Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f eJ@
ta&;}uD;wJh EdkifiHwumtzG@J tpnf;awGtwGif;rSm eufd_if;wJhuGt
J ufr_awGudk u|efrwdk@ zefwD;ay;vdkufwmygy?J
wu,fvdk@om ukvor*~vHkcHa&;aumifpD&@J oabmwlnDcsufrygbeJ @J tD&wfxu
J dk tar&duef0ifoGm;r,fqdk&if tJ'Da'otwGif;u
tm&yfawGeJ@ urBmhrlqvifawG&J@ jzpfEdkifzG,f&m wHk@jyefvmr_awG[m tar&duefEdkifiHeJ@ tar&duefjynfolawGtwGuf xl;xl;uJuJ
teW&m,f}uD;vdrfhr,fvdk@ u|efrtcdkiftrm ,Hk=unfygw,f? quf'rfu tpktyHvdkufzsufqD;EdkifwJh vufeufawGudk oHk;Edkifajc[m
enf;w,fv@kd u|erf cdik rf mpGm ,H=k unfygw,f? bma=umifv
h q
J akd wmh 'Dvv
kd ufeufawGukd oH;k jcif;tm;jzifh tm;&S+d yD; rSeu
f efwhJ Edik if w
H umh
wH@k jyefru
_ kd csucf si;f qdo
k vdk ay:ayguaf pr,fqw
kd m olov
d @kd ygy?J tD&wftay: uwif[ef@wm;wJh wdu
k cf u
kd rf _ yvkyrf mS udk u|erf vH;k 0
oabmrwlyg? 'Duwif[ef@wm;wJh wdkufcdkufr_ay:vpDudk u|efrwdk@tay:vJ usifhoHk;vm=uvdrfhr,fvdk@ ,Hk=unfygw,f? aemuf+yD;
tar&duefe@J tar&duefjynfolawGtay: uwif[ef@wm;wJh wdkufcdkufr_ udk vlyk*~dKvfwOD;csif;awGe@J tkyfpkav;awGu usifhoHk;zdk@
twGuf ta=umif;jycsufaumif; ay;vdkufovdk jzpfoGm;r,fvdk@vJ ,lqygw,f?
vufeufppfaq;a&;r;awG tvkyq
f ufvyk zf @kd u|erf wd@k tcsed af y;oifyh gw,f? tar&duefurkd ek ;f wD;zd@k tpGe;f a&mufrq
l viftm&yfawGukd
aemufxyfta=umif;tcsuf ray;oifhygbl;? tpGef;a&mufawGeJ@ yl;aygif;zdk@ tv,ftvwfrlqvifawGudkvnf; ta=umif;tcsuf
ray;oifhygbl;? aemuf+yD; ta&S@tv,fydkif;rSm u|efrwdk@wyfzGJ@awG xm;&Sdaewmudkvnf; jyefoHk;oyfoifhygw,f? txl;ojzifh
aqmf'Dtma&AsrSm jzpfygw,f? aqmf'Dtma&Asu tpPvrfawG&J@ jrifhjrwfajr rSm tar&duefwyfzGJ@awG &Sdaeor#umvywfvHk;
rlqvifawGtwGuf tar&duefqef@usifa&; v_H@aqmfwhJau;a=umfoH jzpfaerSmyg? 'g[m tar&dueftpdk;&eJ@ tar&duefjynfolawGudk
qef@usifwhv
J _yf&Sm;r_awGvkyfzdk@ cdkifrmwJhta=umif;jycsufvdk@ olwdk@jrif=uygw,f?
tpPa&;vf - ygvufpwdkif;ydyuQudk ajz&Sif;zdk@twGuf tpdk;&tzG@J &@J vHk;yef;r_ csdK@whJwmudk u|efroabmrwlyg?
tvm;wlyJ tpPa&;vf - ygvufpwdkif; +idrf;csrf;a&;jzpfpOf jyefvnfay:aygufa&;twGuf tpdk;&tzGJ@u ol@&J@t&Sdef=oZmudkoHk;zdk@
ru;pm;wmudv
k nf; u|erf raxmufcEH ikd yf g? ygvufpwdik ;f awG&@J vli,ftaocHA;kH cGo
J rm;awGukd [ef@wm;zd@k q+kd yD; r@awGe@J ygvufpwdik ;f
awGudk tpPa&;vfu acsr_ef;zsufqD;aewmawG &yfwef@ypfzdk@ u|efrwdk@ bma&;=oZmudk tawmfrsm;rsm; oHk;&ygr,f?
ajrmufudk&D;,m;eJ@ywfouf+yD; ay:vpDuif;rJhr_udk u|efr raxmufcHyg?
aemuf+yD; ajrmufudk&D;,m;eJ@ywfoufwJh tpdk;&tzGJ@&J@ oabmxm;udkvnf; raxmufcHEdkifyg? +yD;cJhwJh 2 ESpftwGif; tpdk;&tzGJ@rSm
vHak vmufwahJ qG;aeG;r_r&Sjd cif;/ ajrmufu&kd ;D ,m;eJ@pum;ajymqdrk e_ @J xdawG@qufpyfr_ r&Sjd cif;wd@k [m u|e;f qG,af 'o&J@ vHk cHa&;udk rsm;pGm
qdk;0g;apcJhygw,f?
63
_ynfolhtm%m
tar&duefjynfrSm tcGifhta&;rsm;udk rvdktyfwhJjzwfawmufav#mhcsr_awGvkyfwhJ tpdk;&tzG@J &@J ay:vpDrsm;udk oabmrwlyg?
pufwifbm 11 &ufaemufyikd ;f rSm jynfo@l tcGit
hf a&;rsm;udk tpd;k &tzG@J u rvdt
k yfbJ av#mch sypfaewmudk raxmufcEH ikd yf g? t=urf;zuf
tzG@J tpnf;awGe@J qufpyfaew,fvdk@ oHo,&SdolawGudk ppfa=uma&;[m ta&;}uD;ygw,f? 'gayrJh ESpfaygif; 200 oufwrf;&Sd+yDjzpfwhJ
tar&duef&@J w&m;a&;pepf[m ppfa=uma&;umvtwGif; xdkolrsm;udk tumtuG,fay;jcif; qdkwhJpHawGtay:rSm tajcyxm;wm
jzpfygw,f? Oya'a&;&mt}uH^m%frsm; &&SdEdkifjcif;r&SdbJ wOD;wnf;csKyfaESmifxm;wm[m u|efrwdk@EdkifiH&yfwnfaewJh Oya'
tajccHtkwfjrpf&@J toJESvHk;udk xkwfypfvdkufwmyJ jzpfygw,f? jynfolawGudk tumtuG,fay;jcif;qdkwmawGe@J tar&duefjynfudk
wnfaqmufxm;wm jzpfygw,f? wjcm;wdkif;jynfawGudkvnf; ol@jynfolawGudk tvm;wltumtuG,fay;=uzdk@ u|efrwdk@
wdkufwGef;tm;ay;cJh=uygw,f? tck 'DtumtuG,fay;r_awG[m tacszsufcHae&ygw,f? 'gudkqef@usifajym=um;wmawGvnf;
&Sdaeygw,f? 'gayrJh tcktcg w&m;pD&ifa&;rSm tpdk;&tzG@J u v#dK@0Sufa&;usifhoHk;aewma=umifh tJ'Dvdk qef@usifajym=um;zdk@ pdk;&drf
xdwfvef@whaJ vxk jzpfay:apvdrfhr,fvdk@ u|efr,Hk=unfygw,f?
EkwfxGufjcif;
urBm&J@ txD;useftjzpfqHk;eJ@ tEW&m,ftrsm;qHk; ae&mawGrSm tESpf 30 eD;yg;r# wdkif;jynftwGuf u|efrtr_xrf;cJhygw,f?
tar&duefjynftwGuf quf+yD;vnf; tr_xrf;csifygw,f? 'gayrJh 'Dtpdk;&tzG@J &@J ay:vpDawGudk u|efr r,Hk=unfyg? 'Day:vpDawGudk
tumtuG,fray;Edkifovkd taumiftxnfvnf; razmfEdkifyg? av;vHwJhESvHk;om;jzifh tar&duefjynftwGuf tr_xrf;jcif;udk
&yfqdkif;vdkuf&wm jzpfygw,f? tpdk;&tzG@J &@J ay:vpDrsm;a=umifh u|efrEkwfxGufvdkufyg+yD?
av;pm;r_rsm;pGmjzifh
ar&Dat dkuf
(aumufEkwfbmomjyefxm;wm jzpfygw,f?)
e,fcspepfopfbmvJ/
odcsif&if tmz*efepPwefudkjunhf/h tD7wfudkjunf/h
Arm_ynf tJ'Dvdk t_zpfrcHEdkifbl;?
64
wifjyoGm;cJhygw,f?
tar&dueftpd;k & &ifqikd af e&wJh
tajccHjy\em wckuawmh ol@&@J atmifjrif
aewJh pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; umvywf
tvdkuf a&m*gpGJuyfvmjcif; jzpfygw,f?
t&if;tESD; tvGeftu|H pkyHkvmr_ jy\em
ygy?J um;yJjzpfjzpf/ zdeyfyjJ zpfjzpf/ iSuaf ysmoD;
yJjzpfjzpf b,fukefpnfrqdk xkwfvkyfa&;
tvGet
f u|H ydv
k #v
H mr_ jy\em jzpfygw,f?
aps;uGuo
f pfawGom r&SmEdik b
f ;l qd&k ifawmh
xGuu
f ek af wG wefz;kd usomG ;vdrrhf ,f? tusKd ;
tjrwfawGvJ ysufjym;oGm;r,fh udpPyg?
1930 ckESpfrsm;&J@ tapmydkif;ESpfawGwkef;u
twdkif; tar&duef[m a&mif;ukef/ xkwf
vk y f a &;txG u f y pP n f ; / xk w f v k y f a &;
pGr;f &nfe@J aiGa=u;awG ydv
k #v
H mr_ukd awG@uH
&ifqdkif&wm jzpfygw,f? tJ'DESpfawGu
twdkif; azmfjyyg ydkv#Hr_ESpfcku tusdK;r&Sd
jzpfae&wJt
h xJ vkyt
f m;ydv
k #rH u
_ vJ El&m
0JpGJ qdkovdk xyfq ifhvmjyefw,f? 'D
jy\emudk tar&durSm (1973) ckEpS u
f p+y;D
&if q d k i f uH a wG @ cJ h & wmyg? ,ck t csd e f r S m
'gudkajz&Sif;Edkifr,fh enf;vrf;rSefor#oHk;+yD;
u;pm;=unfch zhJ ;l yg+yD? 'Denf;eJ@ urBm}uD;tm;
pd;k rd;k a&;udk qufvufxed ;f odr;f vmcJw
h myg?
ckawmh Edik if aH &;t& ajz&Si;f a&; a&G;vrf;wck
wnf;yJ usefygawmhw,f? tJ'guawmh
ppfyGJyJ jzpfygw,f?
1930 ckESpfrsm;wkef;u tar
65
_ynfolhtm%m
&duef tpdk;&[m t&if;ydkv#Hr_/ vkyftm;
ydkv#Hr_ jy\emawGudk tpDtpOfopf
The New Deal - vkyf+yD; ausmfeif;zdk@
u;yrf;cJhygw,f? (tpDtpOfopf [m
tJ'Dumvwkef;u orRwl;pAJh csrSwfay;
vdu
k w
f hJ Edik if aH &;eJ@ pD;yGm;a&;qdik &f m tajccH
rleJ@ ay:vpDawGyg? pD;yGm;a&; jyefvnf
emvefxlvma&;eJ@ vlr_zlvHkapa&;udk
&nf&G,fcsrSwfcJhwm jzpfygw,f)? tajccH
ausmaxmufaemufcH taqmufttHk
vkyif ef;/ ynma&;eJ@ vlra_ &;vkyif ef; toH;k
p&dwfrsm;twGuf }uD;rm;wJh &if;ESD;jrKyfESH
r_rsm;vky+f yD; ydv
k #aH iGa=u;rsm;udk ajz&Si;f um
ukefxkwfvkyfa&;twGuf aps;uGufopfrsm;
jzpfay:apEdik cf hJ rkH u ode;f eJ@csw
D hJ vlawGuv
kd J
vkyif ef;cGif jyef0ifEikd af pcJyh gw,f? 1941 ckEpS f
usawmh tJovdk tusKd ;aus;Zl;rsm; &&Sad pzd@k
ppfo;kH p&dwf oH;k pGrJ r_ sm; yvkycf =hJ ujyefygw,f?
ppf}uD;t+yD; Oa&myeJ@ *syef Edik if w
H @kd rmS ol@&@J
}uD;rm;vSwJh aiGa=u;oHk;pGJr_u ol@&J@ydkv#H
aiG a =u;rsm;ud k ajz&S i f ; ypf E d k i f + yD ; wcsd e f
wnf;rSm aps;uGuo
f pfrsm;vJ wnfaqmuf
Edik cf yhJ gw,f? tJ'u
D mvrSmyJ tar&duef[m
ol@jynfwGif; tajccHausmaxmuf aemufcH
taqmufttHrk sm;twGuaf &m/ awmifyikd ;f
eJ@ ta&S@awmifyikd ;f Edik if rH sm;&J@ pD;yGm;a&; zG@H z;
wdk;wufr_twGufyg aiGa=u;trsm;tjym;
'va[m oHk;pGJypfvdkufjyefygw,f? 1970
ckESpfrsm;&J@ tapmydkif;umvtxdawmh 'D
r[mAsL[mtaeeJ@ aumif;aumif; tvkyf
jzpfcyhJ gw,f? 'Daemufyikd ;f usawmh [ef@wm;
r&wJh jzpfpOf (3) &yf[m &ifrh n
S v
hf mygw,f?
*smr%De@J *syefw@kd &@J pD;yGm;a&; zG@H z;wd;k wuf
vmr_a=umifh tar&duef[m xkwfvkyfa&;
vkyfief;awGudk qufvuf}uD;pdk;v$rf;rdk;
xm;vdk@ r&awmhygbl;? olwdk@&J@pD;yGm;a&;
wdk;wufr_a=umifh tar&duef&@J ydkv#Ht&if;
tES;D rsm;tm; pky,
f o
l ;kH pGaJ &;&yfqikd ;f oGm;+yD;
jynfyEdkifiHrsm;odk@awmif t&if;tESD;awG
jyefvnfwifydk@vm=uygw,f? wcsdefwnf;
rSm +yD;cJhwhJ q,fpkESpfawGtwGif;u &if;ESD;r_
vkycf w
hJ hJ vkyif ef;awGuv
kd J pm&if;&Si;f r_ vky&f
jyefawmh ydv
k #rH t
_ opfawG xyfxu
G v
f mjyef
ygw,f? 1973 ckESpf tusyftwnf;uyfu
yd k i f q d k i f r _ aps;uG u f a wG u d k pwif yuG J
66
ajrawGukd tvpfow
k ,
f il ifw,f? Edik if o
H m;
awGqDu jynfolydkif tzdk;wefypPnf;awGudk
yk*~vduydkif ajymif;vJa&;rSwqifh ,lw,f?
owif ; tcsuf t vuf / vl o m;rsd K ;AD Z /
trsKd ;rsKd ; tzHzk akH om owW/ kuQ trsKd ;tpm;
ponf w d k @ &J @ rl y d k i f c G i f h q d k w m vk y f + yD ;
vlwdkif;xHu ynm&yfqdkif&m ydkifqdkifr_udk
&,l w ,f ? urB m @b%f e J @ tar&d u ef
ul;oef;a&mif;0,fa&;b%fwdk@&J@ Edkifxuf
pD;eif;yr_e@J twl txufyg jzpf&yfawGuae
urBm@w&m;r#wa&; v_yf&Sm;r_udk jzpfay:
vmapcJyh gw,f? udpw
P ikd ;f rSm tar&duef[m
ol@&@J t&if;tESD;udk wdk;cs@J Edkif+yD; tpGef;xGuf
tjrwfawG pkyf,l&&SdEdkifr,fh ydkifeufe,fajr
opfawG zefwD;cJhygw,f?
'D a jz&S i f ; csuf (2) &yf [ m ck
tcsed rf mS awmh ta&;edro
hf mG ;cJyh g+yD? vGecf w
hJ hJ
ig;ESpfu urBm@b%fu zsufqD;cJhwhJ ta&S@
tm&SEdkifiHawG&@J pD;yGm;a&;awG[m cktcsdef
rSm jyefvnf emvefxlvmyg+yD? olwdk@[m
olw@kd u,
kd yf ikd f }uD;rm;rsm;jym;wJh t&if;tES;D
ydkv#Hr_rsm;udk wcgjyef+yD; oHk;pGJvnfywf
apcJyh gw,f? tar&duefw@kd &@J urBm}uD;tm;
pdk;rdk;a&;enf;vrf;udk xkwfvkyfa&;vkyfief;
buf tajccsr_rS bma&;buf tajccsr_
od@k ajymif;a&$@vu
kd jf cif;eJ@ tpd;k &&J@p;D yGm;a&;
qdkif&m pDrHcef@cGJr_ vGJrSm;jcif; tusdK;quf
wd@k u ol@ukd yuGyJ supf ;D apr_e@J ol@&@J p;D yGm;a&;
yvJr_ tvG,fwul usa&mufEdkifwhJ tjzpf
odk@ qdkufa&mufapcJhygw,f? aumfydka&;&Sif;
vkyif ef;awGuvJ odr;f ydu
k v
f ,
k ufwhJ enf;eJ@
olwdk@&J@ tcGifhtvrf;awGwdk;csJ@zdk@ u;yrf;
cJw
h ma=umifh cktcgrmS jynfoal wG&@J }uD;rm;
wJh ckcHwGef;vSefr_udk &ifqdkifae&ygw,f?
+idrf;csrf;pGm ajz&Sif;a&;twGuf wckwnf;
aom enf;vrf;uawmh ul;oef;qufqH
a&;ay:vpDopf udk topfxyfrH azmfxw
k f
zdk@ygyJ? 'gayrJh 'Da&G;vrf;udk tar&duef
tpd k ; &twG i f ; &S d Ed k i f i H a &;vl w ef ; pm;u
ydwyf if[ef@wm;xm;ygw,f? oH;k pGrJ t
_ aeeJ@
olcGifhyay;Edkifr,fh wckwnf;aom oHk;pGJr_
p&dwfuawmh ppfa&;oHk;pGJr_ p&dwf jzpfyg
w,f? 'ga=umifh aemufqHk;ydwf usef&SdaewJh
enf;emuawmh ppfyGeJ @J e,fcs@J csKyfudkif
xm;a&;yJ jzpfygw,f?
_ynfolhtm%m
tD&wfudk wdkufcdkufjcif;[m
tar&dueftpdk;&twGuf urBmudk pdk;rdk;
a&;udk qufvufxed ;f odr;f r_ yaepOftwGi;f
ol@&J@t&if;tESD; 0efxkyf0efydk;awG av#mhcs
a&;twGuf aemufxyf enf;vrf;oHk;oG,f
&&SdaprSm jzpfygw,f? yxr - pD;yGm;a&;
cs@J xGifzdk@twGuf yx0Dt& ae&m tuGuf
tuGif;opfzefwD;a&; jzpfygw,f? 'kwd,
enf;vrf;uawmh ('Dtcsuf[m [maA;
&J@ wifjycsuf r[kwfyg?) ppfa&;toHk;p&dwf
oHk;pGJEdkifr_ jzpfygw,f? 'gudk wcsdK@vlawG
uawmh ppf a &;qd k i f & m ud e f ; 0g'
( Keynesianism ) vd k @ ac:ae=u
ygw,f? wwd,enf;vrf;uawmh a&eH
axmufyHhr_udk xdef;csKyfxm;jcif;jzifh wjcm;
EdkifiHrsm;&J@ pD;yGm;a&;rsm;udk csKyfudkifxm;
Edkifa&;ygyJ? urBm&J@ t&efa&eH enf;yg;vm
r_a=umifh 'Dtcsu[
f m ydrk }kd u;D rm;wJh tm%m
xd e f ; csKyf a &; cvk w f w ck jzpf v mrS m yg?
tar&duefe@J +Adwed Ef ikd if &H dS 'Dru
kd &uf Edik if aH &;
orm;a[mif; trsm;tjym;wdk@u 'Dtcsuf
awGtay: auseyfaysmf&$ifae=u+yD; 'Denf;
vrf;udk w&m;0ifatmifvkyfzdk@ vdktyfvm
csdefusawmh rqdkif;rwG qHk;jzwfcsuf csvdkuf
tD&wfppfyo
GJ nf vGeq
f yJG ZJG mwfxyk }f uD;xJrS
Zmwf0ifcef;wckom jzpfonf?
tiftm;}uD;EdkifiHrsm;u
Zmwfxyk +f yD;onftxd qufvufujy=uvdrOhf ;D rnf?
67
tD&wfppfyJGt+yD;/ tar&duefu
aemuf x yf b ,f o l @ ud k wd k u f c d k u f r S m vJ
qdkonfhjy\emrSm/ trsm;pdwf0ifpm;p&m
jy\em jzpfaeyg onf?
tmz*efepPwefEdkifiHudk wdkuf+yD;
yg+yD? tD&wfudkwdkuf+yD;yg+yD? rdp>m0ifdk;wef;
EdkifiHrsm;udkvnf; owfrSwf+yD;yg+yD? rdp>m
0if;kd wef; Edik if rH sm;xJ ygyg rygyg tar&duef
wdk@u olwdk@wdkufcsifonfhEdkifiHudk wdkufcsif
onft
h cg/ ta=umif;jycsut
f rsKd ;rsKd ; (cdik v
f kH
onf rcdkifvHkonftyxm;) jzifh wdkufcdkuf
wmrsdK; vkyfvmEdkifygonf? tar&duef
'korRw 'pfacseD(Dick - cheney) u/
tar&d u ef w d k @ taejzif h ppf a &;enf ; jzif h
jzpfap/ wjcm;enf;vrf;jzifhjzpfap/ ta&;
,loGm;rnf[k pm&if;jyxm;aom EdkifiHrsm;
rSmvnf; renf;vSyg? Edik if aH v;q,f/ ig;q,f
avmuf &Sdygonf? xdktxJwGif Armjynf
vnf; ygaeygonf?
Armjynf w G i f tar&d u ef w d k @
twGuf wdkufdkuftusdL;pD;yGm; r&Sdyg?
oG,0f u
kd t
f usKd ;pD;yGm;rsm;um; &Sad eygonf?
wk w f j ynf t aejzif h pD ; yG m ;a&;t&/
EdkifiHa&;t&/ ppfa&;t& tiftm;awmifh
wif;vmrnfudk tar&duefu ruufyg?
wkwfjynf. aumif;rGefaom tvm;
tvmrsm; tay:vnf; rap>&pdwf xm;yg
onf? tjyif wkwfjynfonf tiftm;
awmifhwif;aom qdk&S,fvpfEdkifiH wEdkifiH
jzpfaeygonf?
68
tar&d u ef w d k @ onf wd k @ .
ppftiftm;udk/ urBmtESH@ jzef@=uuf csxm;
ygonf? wkwfjynftm; 0dkif;0ef;xm;a&;
wGif Armjynfonf yx0DEdkifiHa&;t&
ta&;ygr_ &Sad eygonf? Armjynfukd wdu
k rf nf
qdkv#if ta=umif;jyp&m tcsufrsm;pGm
&Sdaeygonf? Armjynfu tm%m&Sifpepf/
Armjynfu rl;,pfaq;0g;jy\em/ Armjynf
u 'Dru
kd a&pDjy\em/ Armjynfu vl@tcGihf
ta&; csdK;azmufr_ ponfwdk@onf ol vuf
!d_;xdk;csifv#if xdk;jyI&onfh jy\emrsm;
jzpf a eygonf ? rl ; ,pf a q;0g;jy\em
twGuf Armjynf 0a'oudk wdkufcdkuf&ef
xdik ;f tm%mydik x
f rJ S uke;f kyf vky+f yD; wifjy
cJhonfvnf; &Sdygonf? xdkif;Arm e,fpyf
teD;wGif tar&duefESifhxdkif;wdk@u ppfa&;
avhusifhr_rsm;jzifh tiftm;jycJhonfvnf;
&Syd gonf? (aemufvyk rf nfh ppfa&;avhusirhf Y_
qdkv#if xdkif;wyfom;tiftm; waomif;/
tar&duefppfom;tiftm; 6000 txd
yg0if=urnf jzpfygonf?) e,fpyf&Sd xdkif;
ppfwyfxw
J Gif/ tar&dueft&m&dS tawmf
rsm;rsm;vnf; &Sdaeygonf? Armjynfudk
wdkufrnf rwdkufrnfudkum; twdtus
ajymI rjzpf a o;yg? tar&d u ef o nf
ArmjynftwGuf u;ESpfp xm;yHk&ygonf?
wu;rSm tm%m&Siftpdk;&udk qJGzwfzdk@
jzpf+yD;/ aemufwu;rSmum; olwdk@tuuf
tpdk;&zefwD;+yD; u;qGzJ dk@ jzpfygvdrfhrnf?
tD&wfppfyGJt+yD;wGif qD;&D;,m;
_ynfolhtm%m
vdyk gvrd rhf nf?
Tar;cGef;udk tm;wufoa&m
ajz=um;vkdonfh EdkifiHrsm;vnf; tawmf
&Sdygonf? Avm'Drmylwifu csufcsifnm
olyek rf sm;udv
k nf;aumif;/ pydeu
f (Basque
ETA) tzJG@tm;vnf;aumif;/ wl&uDu
umh'f olyek rf sm;tm;vnf;aumif; pojzifh
TuJhodk@ pm&if;jyEdkifonfh EdkifiHrsm; renf;
vSyg? wcsdK@EdkifiHawGuqdkv#if olwdk@EdkifiHu
vGwaf jrmufa&;ppfyGJ qifEaJ$ eonfh tiftm;
pk r sm;tm; z,f & S m ;zd k @ t}uD ; pm;AH k ; }uJ
av,mOfrsm; ydk@ay;zdk@ awmif;qdk=uonf
vnf; &Sdygonf? (tpPa&;rS Ariel Sharon
uvnf; ylwifEiS t
hf vm;wlpmG / o@l yifbuf
tm; t=urf;zuform;tjzpf wHqyd u
f yfciG hf
awmif;aeygonf? odk@rSom ygvufpwdkif;
wdk@tm; ausmufacwfodk@ jyefa&mufoGm;
onftxd AH;k }uJ acsre_ ;f Edik rf nf jzpfygonf?)
tar&duefu wjcm;EdkifiHrsm;
tm; wdkufcdkufv#if/ ol. olawmfpif
r[mrd w f tif t m;ud k pk p nf ; ygonf ?
+AdwdefESifh =opa=w;vswdk@u tar&duef
wd k u f a om ppf y J G w d k i f ; vuf r v$ w f yg0if
ygonf? aewdk;uawmh tD&wftm;wdkuf
onfh onfwyJGwGif ygolyg rygolrygESifh uJG
xGuo
f mG ;ygonf? tusKd ;pD;yGm;wxyfwnf;
usonfhtcgwGJI tusdK;pD;yGm;wxyfwnf;
rusonfhtcg cJG=uygonf? aemufwcg
jy\emopfEiS hf ppfyo
GJ pfwiG f jyefaygi;f olawG
&SdEdkifovdk r[mrdwfopfawGvnf; &vm
Edkifygonf? (plygyg0g tar&duefu b,fol
ygyg rygyg olwa,mufwnf;jzpfjzpf wdu
k Ef ikd f
onfqdk+yD; tpGrf;jyvdkonfh avoHvnf;
ypfaeygonf?)
vG e f c J h o nf h E S p f a ygif ; (200)
avmufu ordkif;tjzpftysufESifh E_dif;,SOf
=unfhp&m jzpfvmygonf? eydkvD,H usqHk;
t+yD; Oa&mywdkuf tkyfpdk;olrsm;u aemuf
xyftrsdK;om;vGwfajrmufa&; wkdufyJGESifh
vlr_vGwfajrmufa&;wdkufyJGrsm;
xyf
rjzpfatmif ckcHa&;wHwdkif;cwf+yD;wm;ovdk
jywfjywfom;om; wm;jrpfzdk@vdka=umif;
qHk;jzwf=uygonf? 'Dvdk t"dy`m,fr&SdwJh
'Drdkua&pDa&;/ vGwfvyfa&;eJ@/ wef;wlnDr#
a&; qdw
k mawGukd wcsw
D nf;eJ@ tjywfErdS yf pf
&r,f [kvnf; olwdk@tcsif;csif; !Sd
=uygonf?
xdak =umifh (1815) ckEpS w
f iG f k&mS ;
EdkifiHtm;vHk;udk udk,fpm;yonfh Zmbk&if/
=op}wD;,m;rS {u&mZfESifh y&yf&Sm; bk&if
wdk@onf oabmwlpmcsKyfwckudk vufrSwf
a&;xdk;cJh=uygonf? udk olawmfpif
r[mrdwt
f zJ@G [k emrnfay;vdu
k yf gonf?
El ; nH h o d r f a rG @ aom emrnf u d k oH k ; xm;
aomfvnf; wu,fu TtzJG@onf EdkifiH
wumh t=urf;zufv#dK@0Suf vkyf}uHa&;tzJG@
rsdK;om jzpfygonf?
b,fEikd if u
H tzdEydS cf jH ynfoal wG
ykeu
f efacgi;f axmifvmovJ/ Oa&mytkypf ;kd
oltm;vHk;u 0dkif;0ef; wdkuf =uygonf?
ol w d k @ . r[mrd w f t zJ G @ 0if w OD ; twG u f
ykeu
f efrj_ zifh t+cdr;f ajcmufc&H +yDqv
kd #if usef
tzJG@0ifrsm;u wkwfqJG "m;qJG+yD; 0dkif;vm
=uygonf? Oyrmtm;jzifh (qdk&S,fvpfESifh
rif ; rJ h 0 g'D r sm;tm; qef @ usif z d k @ / yl ; aygif ;
vkyfudkifonfh v#dK@0SufaxmufvSrf;vkyfief;
wnf&Sd&m) =op}wD;,m;udk [efa*&DESifh
tDwvDykefuefolrsm;u qef@usif=uaom
tcg k & S m ;u ppf w yf a wG t ul y d k @ ay;+yD ;
tjywfErdS yf pfygonf?
k&Sm;/ =op}wD;,m;ESifh y&yf&Sm;
wd k @ . ol a wmf p if r [mrd w f t zJ G @ wG i f
w&m;0ifemrnfrcHaomfvnf; vufawG@
tm;jzifh t*Fvefvnf; ygonf? wjcm;
Oa&mytkyfpdk;oltm;vHk;vdkvdk yg=uygonf?
19 &mpkwiG f Tolawmfpifr[mrdwt
f zJ@G u
Oa&mywG i f jynf o l r sm;. vG w f v yf c G i f h
awmif;qdkr_udk jiif;y,f/ tjrifusOf;onfh
&Sifbk&ifESifh rif;rsdK;rwfEG,f oufOD;qHydkif
tpd k ; &. tcG i f h t a&;rsm;ud k umuG , f /
69
ukvor*~}u;D
rsuv
f ;kH eDvmae_yD
,ae@urBmwGif ppfESifh+idrf;csrf;a&; jy\em
onf ydkIydkI }uD;xGm;vmaeygonf?
tar&duefA[dky wckwnf;aom 0ifdk;&Sd
onfh urBmph epfukd tar&duefw@dk u wqifh
wuf+yD; yDyDjyifjyifjzpfatmif yHkazmfvdkuf
jcif;u ppfESifh+idrf;csrf;a&; jy\emudk ydk+yD;
}uD ; xG m ;apygonf ? ppf u d k [ ef @ wm;&ef
wm0ef&o
Sd nfh ukvor*~. tuef@towf
&Sad om pGr;f aqmif Edik rf u
_ vnf; ppfrjzpf&ef
r[ef @ wm;Ed k i f y g? Tjy\emrsm;onf
wckESifhwck qufpyfaeaom jy\emrsm;
vnf; jzpfygonf?
Taqmif;yg;wGif ukvor*~.
tcef;uta=umif; A[dkyI wifjyrnf
jzpfygonf? tD&wfppfyt
JG a=umif;ajymajym/
ppf E S i h f + id r f ; csrf ; a&; jy\emta=umif ;
ajymajym/ ukvor*~ta=umif;ajymajym
tar&d u ef . urB mud k pd k ; rd k ;Ad k v f u sa&;
ta=umif; rajymI r+yD;yg? rygv#if rjzpfyg?
tar&duefonf ppfyGJudk wdkufdkufzefwD;
olESifh t"duzefwD;ol jzpfaeonfh twGuf
a=umifh jzpfygonf?
tD & wf p pf y G J o nf tD & wf 'D r d k
ua&pD jy\emESihf urBm@'rD u
kd a&pDjy\em
r[kwfovdk tpkvdkuft+yHKvdkuf vlao
aponfhvufeuf jy\emvnf; r[kwfyg?
vl @ tcG i f h t a&;jy\em r[k w f o vd k
tD&wfwGif tm%m&Sifpepf wnf&Sdaeonfh
jy\emvnf ; r[k w f y g? tar&d u ef .
urBmudk pdk;rdk;Adkvfusa&; jy\emom jzpfyg
70
_ynfolhtm%m
EdkifpGrf; &Sdyg&J@vm; ?
ukvor*~. t"duwm0efrSm
urBm@+idrf;csrf;a&;ESifh vHk+cHKa&;udk xdef;odrf;
umuG,fay;&ef jzpfygonf? Twm0efudk
xrf;aqmifapzdk@ 'kwd,urBmppft+yD;wGif
ukvor*~aygufzGm;vmcJhjcif; jzpfygonf?
tESpf 50 yif ausmfvmcJhyg+yD? wwd,
urBmppf rjzpfao;aomfvnf; a'oppfyrJG sm;
ydyuQrsm;udkrlum; ukvor*~u r[ef@
wm;Ekid cf yhJ g? wjcm;ppfyrJG sm;udk rajymawmhyg?
yifv,fauG@ppfyJG (1991) / abmfvuefppfyJG
(1999) ES i f h tmz*ef e pP w ef p pf y G J w d k @ ud k
tD & wf j ynf o l
woef ; ausmf
aoausysupf ;D cJ&h ygonf? (1991/ ZEM0g&v
D
ESifh azaz:0g&Dv yifv,fauG@ppfyGJtwGif;
tar&duefu tD&wftay: ava=umif;
wdu
k cf u
kd rf _ t}urd af ygi;f 110000 yvkycf +hJ y;D
AHk;wefcsdefaygif; 88500 cscJhpOfu tD&wf
jynforl sm; aomif;ESichf sI
D aoauscyhJ gonf?
pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_a=umifh aoauscJh&ol
ta&twGufu ydkrsm;onfudk owdyyg?)
tD&wfvlOD;a&. w0ufausmfrSm uav;
oli,frsm;jzpf=u+yD; usefvlOD;a&xJwGif
rkq;kd rrsm;ouf}uD;&G,t
f Ekfd iS hf qif;&Jom;rsm;
yg0if a e=uygonf ? pD ; yG m ;a&;'%f c wf r _
a=umifh uav;oli,frsm;. aoE_e;f rSm 160
_ynfolhtm%m
pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_onf q,fpkESpf tcsKd@
twGif; t}uD;rm;qHk;aom vlom;csif;
rpmemonfh &mZ0wfr_usL;vGefjcif; jzpfyg
onf?
ajymvdkonfrSm ukvor*~onf
ppfyGJudk r[ef@wm;EdkifHkru tD&wfjynfol
rsm; tygt0if urBmjynfolrsm; aoaus
ysuf p D ; aponf h qH k ; jzwf c suf r sm; ppf y G J
qH k ; jzwf c suf t ygt0if u d k tar&d u ef .
tvdkus qHk;jzwfay;ae&jcif; jzpfygonf?
ukvor*~onf TuJo
h @kd aom }u;D rm;onfh
c|w,
f iG ;f csurf sm; &Sad eygonf? Tc|w,
f iG ;f
csufrsm; &Sdaeaomfvnf; ukvor*~onf
urBmhjynfolrsm;ESifh urBmhEdkifiHtrsm;pk.
ar#mfvifhtm;xm;&m jzpf+rJjzpfaeygao;
onf? urBmjh ynforl sm;ESihf urBmEh ikd if t
H rsm;pk
twGuf rsuaf rSmufumvwGif ukvor*~rS
vJGI wjcm;tm;udk;p&m rjrifao;yg?
jy\emrS m uk v or*~ t m;
urBmhjynfolrsm; tm;udk;tm;xm;xdkuf
aom tiftm;awmifhwif;+yD; w&m;r#wr_
&Sad om/ ppfyrJG sm;ESihf rw&m;usL;ausmpf pfrsm;
[ef@wm;EdkifpGrf;&Sdaom urBmhtm%mydkif
tzGJ@tpnf; tppftrSef jzpfvmatmif
yjyifa&;yif jzpfygonf?
ukvor*~tm; yjyifajymif;vJz@kd
vdt
k yfa=umif; ajymae=uonfrmS =umvS+y?D
xdkajymqddkolrsm;xJwGif tar&duefvnf;
yg0ifygonf? odk@&mwGif yjyifvdkonfh
ta=umif;tcsufrsm; rwlnD=uyg? tar
&duefu ukvor*~twGuf ol@xnfh0if&
aom aiGrsm;udk ukvor*~u tusKd;rJh
oHk;zef;ypfaeonf[k xifjrifcsuf&Sdygonf?
uk v or*~ t wG u f aiG x nf h 0 if & mwG i f
tvGew
f eG @f wykd gonf? xnf0h ifrnf[k uwd
yxm;aomaiGudk tcsdefqGJ+yD; rxnfhbJ
aeonf v nf ; &S d y gonf ? ol u uk v
or*~wGif 0efxrf;rsm; azmif;yG+yD; zGJ@pnf;yHk
ruspfvspfonfudk yjyifvdkygonf? ukv
or*~ u vnf ; yjyif a y;ygonf ? wcsKd @
uawmh ukvor*~vHk+cHKa&;aumifpDukd
yjyifvdk=uygonf? ukvor*~udk 'kwd,
urB m ppf t +yD ; ppf E d k i f a om Ed d k i f i H r sm;u
OD ; aqmif z G J @ pnf ; cJ h y gonf ? uk v or*~
vH+k cHKa&;aumifpw
D iG f ppfEikd af omEdik if rH sm;u
72
ukvor*~udkyif urBmppfEdkifolwOD;wnf;
Adkvfjzpfaom tar&dueftvdkus emcH&
onfhtzG@J tpnf; jzpfapcsifygonf?
tar&d u ef u uk v or*~ u d k
vmbfxdk;jcif;tyg acsmhrLjcif;wcg +cdrf;
ajcmufjcif;wvSnhf vkyyf gonf? oljzpfapcsif
onfh qHk;jzwfcsufudk vHk+cHKa&;aumifpDu
csrSwfapygonf? olwifoGif;aom qHk;jzwf
csufudk vHk+cHKa&;aumifpDu oabmwlvm
atmif zdtm;ay;ygonf?
=unfhyg? tjzpftysufw&yfudkyJ
wifjyygrnf?
1998 ckESpfwkef;u tar&duef
onf tD&wfudk ppfyzdk@ jyifqifaeonf?
ukvor*~ taxGaxGtwGi;f a&;r;csKyf udzk D
tmeef u b*~ ' uf o d k @ oG m ;+yD ; tD & wf
acgif;aqmif quf'rf[lpdefESifh aqG;aEG;yg
onf? yGJodrf;csdef rdepfydkif;tvdkwGif
oabmwlpmcsKyfw&yf csKyfqdkEdkifcJhygonf?
ukvor*~ vufeufppfaq;a&;tzGJ@udk
tD&wfu vufoifhcHvdkufjcif;jzifh tar
&duef. ppf+cdrf;ajcmufr_&efrS a&Smif&Sm;&ef
u;yrf;vdu
k jf cif;yif jzpfygonf? udzk t
D meef
e,l;a,mhodk@ jyefa&mufcsdefwGif ukvor*~
vH+k cKH a&;aumifpu
D qH;k jzwfcsut
f opfw&yf
csrSwfzdk@ jyifqifvsuf&Sdygonf? tD&wfu
tem*wf r S m 'D o abmwl p mcsKyf u d k csKd ;
azmufr,fqdk&if qdk;0g;aom tusKd;quf
rsm; tjzpf tD&wftay: ppfyGJtygt0if
jypf'%fcwfr_rsm; vkyfzdk@qHk;jzwf&ef ukv
or*~ q d k i f & m tar&d u ef o H t rwf bD
&pfcswfqifu tqdkycsufwifoGif;cJhjcif;
jzpfygonf?
1988 ckESpf/ rwfv 28 &ufae@?
vHk+cHKa&;aumifpD tpnf;ta0;cef;rxJrS
aumifpD0ifoufqdkif&m EdkifiHtoD;oD;.
oH t rwf r sm; wa,muf + yD ; wa,muf
xGufvm=uygonf? olwdk@u kyfoH
owif;axmufrsm; tygt0if pme,fZif;
orm;rsm;tm; ol w d k @ qH k ; jzwf c suf o nf
tD&wftay: qdk;0g;aomtusKd;quftjzpf
jypf'%fcwf&ef cGifhyay;vdkufjcif; r[kwf
a=umif; &Si;f jy=uygonf? tD&wfukd ppfcif;zd@k
tar&dueftygt0if b,fEdkifiHudkr# tcGifh
tm%mtyfEiS ;f jcif; r[kwaf =umif; tav;
_ynfolhtm%m
teuf ajymqdk=uygonf? bD&pfcswfqifu
ol @ aemuf v d k u f a emuf y g oH t rwf r sm;
ESifhtwl aemufqHk;usrS xGufvmygonf?
owif ; pmorm;rsm;tm; ol a jymaom
pum;onf
a&S @ uoH t rwf r sm;.
ajympum;ESifh ajymif;jyef jzpfygonf? olu
ycHk;wGef@+yD; u|efawmfwdk@uawmh tJovdk
tcGifhtm%m tyfESif;ay;vdkufw,fvdk@
,lqw,f [k ajymqdkygonf? Todk@jzifh
tar&duef. tqdkycsuftwdkif; (tzG@J 0if
EdkifiHrsm;u oabmwlwl rwlwl) vHk+cHKa&;
aumif p D u qH k ; jzwf v d k u f o nf h o abm
jzpfoGm;cJhygonf?
uvifweftpdk;&onf Tr#ESifh
rauseyfEdkifao;yg? olwdk@taeeJ@ ppfyGJ
twGufjyifqifr_awG tm;vHk;vkyf+yD;+yD?
vH+k cKH a&;aumifp.
D qH;k jzwfcsut
f wdik ;f qdv
k #if
tar&d u ef w d k u f a v,mOf a wG / AH k ; }uJ
av,OfawGe@J ppfwyfawGudk jyefac:&rnfhyHk
ay:aeonf? tar&duefu jyefrac:vdkyg?
xdk@aemuf vtcsKd@t=umwGif uE Wm&
ajracG;ac: 4 &uf=um ppfyGJtao;pm;
w&yfudk ukvor*~. cGifhycsufr&&SdbJ
AHk;awG/ 'Hk;usnfawG ypfcwf+yD; qifE$Jvdkuf
ygonf?
&Sif;aeygonf? tar&duefonf
vH k + cH K a&;aumif p D w G i f ; Y ol @ tqd k ycsuf
twdkif; qHk;jzwfcsufusatmif zdtm;ay;
onf? xdkr#omru vHk+cHKa&;aumifpD.
qHk;jzwfcsuf&Sd&Sd/ r&Sd&Sd olppfwdkufvdkv#if
xwdkufonf? vHk+cHKa&;aumifpDESifh ukv
or*~udk ab;csdwfxm;vdkufonf? tar
&duefonf ukvor*~ydnmOfpmwrf;yg
pnf ; rsOf ; jzpf a om uk v or*~ t zJ G @ 0if
Edik if t
H m;vH;k wd@k onf Edik if w
H umqufqaH &;
wGif Edik if w
H Edik if .
H e,fajrwnfwjhH ynfph rkH E_ iS hf
Edik if aH &;t& vGwv
f yfciG u
hf kd +cdr;f ajcmufjcif;
od@k r[kwf tiftm;toH;k yjcif;udk a&Smif=uOf
&rnf ? qd k o nf h t csuf u d k twd t vif ;
csdK;azmufvdkufjcif;yif jzpfygonf? vHkcHa&;
aumifpD bmwwfEdkifygovJ? bmrS rwwf
Edkifyg? ukvor*~bmwwfEdkifovJ? bmrS
rwwfEdkifyg?
,ckrsufarSmuf tD&wfppfyJGudk
vnf; xdkenf;twdkif; wdkufchJygonf? ukv
or*~ o abmrwl b J wd k u f o nf h t wG u f
rSm;,Gi;f onf[k ,lqaomolrsm; urBmwGif
tifEiS t
hf m;ESihf &Syd gonf? ArmjynfwiG v
f nf;
&Sdygonf? ppfyJGtm; qef@usifqENjyae=u
onfh urBmjh ynforl sm;xJwiG f Ttjrif&o
dS l
rsm;vnf; yg0ifygonf? ukvor*~rS }uD;r;
+yD; urBmhEdkifiHaygif;pHk tpnf;ta0;ac:um
tar&duef.rw&m; ppfyjcif;udk uef@uu
G f
_wfcs&ef/ ta&;,l&eftqdkywifjyaom
Ed k i f i H r sm;vnf ; &S d y gonf ? uk v or*~
bmwwfEdkifygovJ? bmrS rwwfEdkifyg?
tmz*efepPweftm; tar&duef
wdk@ wdkufcJhpOfu ukvor*~tm; aumuf
oif;aumuf vkyfief;jzpfaom u,fq,f
a&;ESifh jyefvnfxlaxmifa&; vkyfief;rsm;
vkyfcGifhay;cJhygonf? ,ck tD&wfppfyJGwGif
um; tar&duefonf xdktcGifhta&;rsdK;
ay;&ef y if wG e f @ wd k a eygonf ? ray;csif
awmhyg? wjcm;zHG@z;+yD;EdkifiHrsm;u ukv
or*~tm; tcGit
hf m%may;&ef tar&duef
tm; azsmif ; zswd k u f w G e f ; ae&onf h b 0
jzpfygonf? (tD&wfwGif quf'rf[lpdef
tpdk;&vGef aemufxyftpdk;&w&yf rzJG@&
ao;aomfvnf; ukvor*~u pD;yGm;a&;
ydwq
f @kd r_ kyo
f rd ;f +yD; tD&wftm; a&eHa&mif;
cscGifhay;zdk@ tar&duefu ol@tusdK;pD;yGm;
qdkif&m awmif;qdkr_wdk@awmh vkyfygonf?)
,ck uk v or*~ . jy\emrS m
vHkcHa&;aumifpD yjyifa&;jy\em r[kwf
awmh y g? uk v or*~ q uf v uf w nf & S d z d k @
vdkrvdkqdkonfh jy\emtxd wufvm
ygonf? tajctaeay;v#if tar&duefu
ol @ pd w f uuf u rB m h t zJ G @ tpnf ; w&yf
xlaxmifvdkonfhoabmrsdK; &Sdaeovm;
rajymwwfyg? avmavmq,frSmrl urBmh
tzJG@tpnf;opf zJG@pnf;a&;avoH xGuf
rvmao;yg?
aocsmaeonf u awmh avm
avmq,f taetxm;t& ukv or*~u
73
ta+rmft+rifEiS hf
_yifqifxm;ygrS
tD&wfppfyJG +yD;qHk;cJh+yDjzpfaomfvnf; 'Dvdk
ppfywm rSerf rSeq
f o
kd nfh jy\emrSm r+y;D qH;k
ao;yg?
tD&wfppfyGJ tpyonfEiS hf tjrif
trsdK;rsdK; ay:xGufcJhonf? wcsdK@u tar
&duef. usL;ausmpf pfukd axmufc=H uonf?
urBmjh ynfot
l rsm;pku qef@usio
f nf? wcsKd @
u tm%m&SifpepfusifhoHk;onfh quf'rf
[lpdeftpdk;&udk wdkufxkwfjcif;jzpfojzifh
ppfyjcif;rSm rSeo
f nf[k ,lqonf? wcsKd @u
tar&duefonf ukvor*~. oabmwl
cGifhycsufr&SdbJ wdkufojzifh rSm;onf[k
xifjrifonf?
Armjynfjynforl sm;onf tajccH
tm;jzifh etz ppftm%m&Sifpepftay:
rkef;wD;pdwf &Sd=uonf? xdkrkef;wD;pdwfjzifh
wcsdK@u quf'rf[lpdfef. tm%m&Sifpepf
tpdk;&tm; zwfcsypfonfudk 0rf;ajrmuf
0rf;om &Sd=uonf? tD&wfwGif 'Drdkua&pD
tpdk;& wifay;zdk@ od=um;rif; em;uif;}uD;eJ@
qif;+yD; u,fwifay;ovdk tar&duefu
u,fwifay;onf[k wifpm;=uonf?
Armjynfta&;twGufvnf; tar&duef
tm; ar#mfvifh,Hkpm;ae=uolrsm; &Sdonf?
tar&d u ef .
ppf ya&;
ta=umif;jycsufESifh qifajcqifvufrsm;
rSefuefygovm;? olajymwdkif; ,Hk=unf&
rnfvm;?
tD&wftpd;k &u tm%m&Sipf epf
usifhoHk;onfqdkonfrSm oHo,&Sdp&m rvdk
yg? vGefchJaom (12) ESpfwkef;u tdrfeD;csif;
wdkif;jynf wckudk usL;ausmfcJhzl;ygonf?
74
vG e f c J h a om (15) ES p f a vmuf w k e f ; u
umh ' f o l y k e f a wG u d k "mwk a A'vuf e uf
toHk;y+yD; wdkufcdkufchJzl;ygonf? odk@&mwGif
'Dae@rSmvnf; tD&wf[m "mwkvufeuf
awG u d k wd k ; csJ @ xk w f v k y f v suf &S d o nf /
EsL;uvD;,m;vufeuf xkwfvkyfa&;txd
vkyv
f mEdik o
f nf qdo
k nfw@kd rmS rSe;f qcsuEf iS hf
txiftjrifrsm;om jzpfygonf?
,cifutar&duefonf wmvD
bef wdk@tm; arG;jrLay;cJhonfhenf;wl
quf'rf[lpdefudkvnf; toHk;cscJhzl;ygonf?
tD&wfonf tar&duefxHrS vufeufrsm;
udk &,loHk;pJGcJhzl;ygonf? 1991 ckESpftxd
tD&wf.EsLuvD;,m;/ "mwk/ ZD0vufeuf
ESifh 'Hk;usnftwwf ynmrsm;tm; tar
&d u ef v uf e uf aumf y d k a &;&S i f ; rsm;u
axmufyHhay;tyfcJhjcif; jzpfygonf? ukv
or*~ v H k cH a &;aumif p D o d k @ tD & wf r S w if
oGif;onfh pmrsufESm 11000 yg vufeuf
xkwfvkyfr_tpD&ifcHpmxJY tD&wf. tpk
vd k u f t yH v d k u f aoaponf h vuf e uf
xkwfvkyfa&;udk EdkifiHaygif;pHkrS ukr`%D 150
wdk@u axmufulyHhydk;ay;cJha=umif; azmfjy
xm;ygonf? tar&duefurk %
` D 24 cktjyif
+Adwed /f *smr%DEiS hf jyif opfEikd if rH S ukr%
` rD sm;
yg0if c J h = uygonf ? od k @ &mwG i f tpk v d k u f
tyHvdkuf aoausapaom vufeufrsm;
,ck qufvufxw
k v
f yk af o;ovm;/ rxkwf
vkyfbl;vm;qdkonfrSm raocsmyg?
1991 ckESpf tD&wftm; tar
&duefwdk@ wdkufcdkufchJpOfu tD&wf. ppfa&;
pGr;f &nf 80 &mckid Ef e_ ;f udk zsuq
f ;D Edik cf o
hJ nf[k
_ynfolhtm%m
&Syd gonf? ABM pmcsKyftygt0if EsLuvD;
,m;vufeuf xdef;csKyfa&;ESifh rjyef@yGm;a&;
pmcsKyfuv
kd nf;aumif;/ ZD0vufeufqikd &f m
nD v mcH u csrS w f w J h pnf ; rsOf ; Oya'ud k
vnf;aumif;/ ajrjrKyfrikd ;f ydwyf ifa&; pmcsKyf
udv
k nf;aumif; qef@usicf o
hJ vdk Edik if w
H um
&mZ0wfjypfr_qdkif&m cHkHk;ESifh ppfyGJuef@owf
xde;f csKyfa&;qdik &f m Edik if w
H um. vufawG@
u;yrf;r_ rSeo
f r#uv
kd nf; qef@usio
f l jzpfyg
onf? urBmay:wGif t}uD;rm;qHk;ppfa&;
toH k ; p&d w f u d k oH k ; pJ G a eonf h E d k i f i H v nf ;
jzpfygonf?
tD&wfrmS tm%m&Sipf epf tkypf ;kd
aeojzif h ud k ppf y&onf q d k o nf h
ta=umif;jycsufrSmvnf; rcdkifvHkyg? urBm
ay:rSm tm%m&SifpepfEdkifiHrsm; trsm;
tjym; &S d a eygonf ? wcsd K @Ed k i f i H q d k v #if
tar&duefu tm%m&Sifpepftpdk;&udk
oludk,fwdkiftm%m tyfESif;xm;wmyg?
aqmf'Dtma&;AsEdkifiHudk erlemtjzpf jyEdkif
ygonf?
tD&wfu umh'folykefrsm;tm;
&uf&ufpufpuf wdkufcdkufcJhonfqdkonfh
tcsuf u vnf ; ppf yzd k @ cd k i f v H k o nf h
ta=umif ; jycsuf r[k w f y g? xk d p Of u
tar&dueftpdk;&onf bmrS0ifrajymbJ
qdwfqdwfaecJhygonf? wu,fhvufawG@
wGif tD&wftpdk;&tm; tm;ay;axmufcHr_
ych J j cif ; yif jzpf f y gonf ? wl & uD E d k i f i H
onfvnf; tar&duefvufeufrsm;udk
toH;k y+yD; axmifEiS chf saD om umh'o
f yl ek rf sm;
udk owfjzwfchyJ gonf?
rdrdEdkifiHjynfolrsm;tm; aomif;
ESifhcsD+yD; aoausatmif owfjzwfcJhaom
75
owif;ESifhrSwfcsuf
_ynfolhtm%m
zsufqD;ypfyHkudk 9 - 11 ray:rD uwnf;u
Zmwfvrf;qifchJ=uwm tJ'DZmwf!ef;a&;q&mawGy?J 'ga=umifh
olwdkudk tm;udk;&wm?
2004 ckESpf a&G;aumufyGJeD;av tar&duefvlxkudk
bk&Sftpdk;&u t=urf;zuf 0g'eJajcmufav vkyfjyrSm
aocsmw,f? tJ'Dvdk vkyfEdkifzdk CTC uvJ tvkyf_yf+rJ
_yfaeOD;rSmyg?
bk&SftaeeJ tar&duefrJqEN&aumif; &ygvdrfhr,f?
'gayrJh urBmharwWmudkawmh =umavvufv$wf&avjzpfrSm
aocsmygw,f? tckudkyJ ppfat;acwf wJGazmfwGJzufawGu
cyfa&Smifa&Smif vkyf=u+yD;/ +idrf;csrf;a&;orm;awGu qENjyae+yD?
rlqvifawGuawmh ajymraeeJ bk&Sfudkr_ef@r_ef@nufnuf
acsypfcsif=uw,f? a&S;wkef;uqdk&if c&l;qdwf (Crusade)
vH_aqmfwm (Pope) ykyf&[ef;rif;yJ? tckawmh ykyf&[ef;rif;u
'DtxJ igrygbl;vdk oGm;ajymcdkif;vdkufyHky?J bk&Sfb,fvdk
wkH@jyefr,fqdkwmod+yD; v$wfvdkufwmyJ jzpfr,f?
urBmwcGifrSm&SdwhJ b&if*sD awGudk umuG,fcsifvdk wrif
vkyfvdkufwmvdk wGufEdkifw,f? rlqvifawG&J &efi;
b&if*sDawGbuf vSnfhrvmatmif y&d,m,fqifvdkufyHk
ay:w,f?
tar&duefawG tar&duefjynfxu
J rxGufbJ
aeEdkif=u&ifjzifh CIA -FBI trdajrvHk+cHKa&;Xme (Department
of Homeland Security) u umuG,faumif; umuG,fEdkif
ygvdrhfr,f? 'gayrJh tar&duefawG b,favmuf=um=um
tdrfwGif; atmif;EdkifrSmvJ?
urBmhAdkvf}uD;vkyfcsif&if urBmvSnfh&vdrhfr,f? tJ'Dtcg
olwdkvHk+cHKa&;udk b,folwm0ef,lrvJ/ [muGufr&Sd
tar&duefwyfawG csxm;Edkifrvm;/ urBmh arwWmwkH; jzpfae&if
rvHk+cHKygbl;?
bifvm'if/ quf'rf[lpdefwdkudk taysmuf&Sif;aumif;
&Sif;EdkifrSmygyJ? 'gayrJh olwdk&J tar&duefrkef;wD;a&;pdwf"mwf
uawmh t!Gefwvlvl usefae&pfyg vdrfhr,f? oGm;av&m
tE W&m,fawGygvdrfhr,f? tar&duefudk rlqvifawGrSr[kwf
vlwdkif;u rkef;csifp&m jzpfaeyg+yD?
&,fp&mawmh aumif;onf? a&mrtifyg,macwfu
a&mrom;awG ajrxJyifv,fw0dkuf }udKufwhaJ e&mae/
oGm;vdk&m oGm;EdkifchJ=uonf? eb,H?
+Adwdo# aer0iftifyg,macwfu
t*Fvdyfocif}uD;rsm;vnf; urBmhtESH aecJhoGm;cJhonf? eb,H?
ay:zl;or# tifyg,m&Sifrsm;xuf
tiftm;}uD;ygonfqdkaom tar&duef rsm;rSmawmh
"mwfaiGumrsufESmzHk;pGyf/ &duQm wvpmpk+yD; tdrfwGif;u
tdrfjyif rxGuf&w
J hJb0 a&mufae&acs+yD?
'dik ,
f memhom; rif;om;0Dv,
D /H csmcseD J
bk&afS oG;om;awmfpyf - rawmfpyf?
bk&Sf&J yHk&dyfu aumif;bdKGifyHk&dyf jzpfaew,f?
ppfacgif;aqmif}uD;yHk&dyfeJ vHk;vHk;rwlbl;?
'ga=umifh wcsdKrD'D,mawGu bk&Sfudk
ppfacgif;aqmif}uD;yHk&dyf/ bk&ifh aqGawmfrsdK;awmfyHk&dyf
jzpfatmif/ csmcsDwdk 0DvD,HwdkeJ aqGrdsK;pyfay;=uw,f?
olwdktvdkt& bk&Sf/ csmcsDeJ 'dkif,memhom;
+Adwdo#eef;!Gefeef;vsm 'D (3) OD;[m
e,fpm;}uD;[ife&Dpyifqm (Henry Spencer 1420 1478) eJ olnD *|efpyifqm (John Spencer 1437 1499) wdkuae qif;oufvm=uwJh aqGrsdK;
t&if;tcsm}uD;awG jzpfw,fvdk qdkw,f?
b,fub,fvdk qif;oufvmw,fqdkwmudk
E_dufEd_ufc|wfc|wf a&;=uygw,f? olwdkajymwm
odyfjzpfEdkifygw,f? Adkvfae0if;udkawmif
rif;rsdK;rif;EG,fyv
J dk oltodkif; t0dkif;u
aqGrsdK;pyfjy=uao;wmyJ?
bk&Sfuawmh csmcsDeJ aqGrsdK;awmfw,f/
+Adwdo#r[maoG;r[mqDeJ aqGrsdK; t&if;}uD;
jzpfw,fvdkajymwm uufygvdrfhr,f? 'gayrJh DNA
awmh tppfcH0Hhr,f rxifbl;? wjcm;ywfouf&m
ywfoufa=umif;awGuvJ tppfcHzdk 0efav;=uvdrhfr,f?
xdkifaetaumif;om; xoGm;rSusdK;rSef;odjzpfrSm
pdk;=uvdrfhr,f? DNA ppfvdkufrS vlru
J |efrav;
ajcawmfwifchJwhJtjzpf bGm;bGm;}uD;ay:oGm;wJh
tar&duefvGwfvyfa&; zcif}uD;tjzpfrsdK;
tjzpfcHEdkif=ur,f rxifbl;? ?
tmqD,H (ASEAN)) tpnf;ajyae+yDavm?
tD&wfppfyGt
J wGuf
tmqD,Htpnf;ajyawmhrvm;vdk wcsdKu ar;cGef;
xkwf=uw,f? b,fwkef;u wpnf;wvHk;wnf; &Sdchv
J dk
tpnf;ajy&rSmvJ?
pzJGwkef;u &nf&G,fcsufwrsdK;
aemufawmh&nf&G,fcsufwrsdK; jzpfoGm;wm awGae&wmyJ?
pzJGwkef;u AD,uferfudk qefusifzdk? tck r[kwfawmhbl;/
AD,uferf ygae+yD?
uGefjrLepfAD,uferff/ ya'o&mZfb&lEdkif;/
ppftm%m&Sif ArmjynfeJ bk&m;pl; 'Drdkua&pDEdkifiHawG
pkaygif;pyfaygif; vkyfxm;wmqdkawmh b,fwkef;urS
wpnf;wvHk; wnf; r&Sdbl;? aemifvJ r&SdEdkifbl;? tkyfpdk;olawGu
77
_ynfolhtm%m
udk,fhtusdK;aus;Zl;udk a&Swef;wif+yD;
tmqD,HtvHawmfatmufrSm pkpnf;ae=uOD;rSmyg? tD&wfppfyGJ
wu,fwdkufjzpf&if urBmhAdkvf}uD; tar&duefuwqifh
wdk;vm&ifawmh tmqD,Hvdkygr$m; rajymeJ urBmhukvor*~/
aewdk;tzJG/ tD;,l/ bufrvdkuftzJG/ tmz&dutzJG/
vufwiftar&dutzJG pwJhppfat;acwf
tzJGtpnf;awGtm;vHk; ajAmif;qefukefrSmyg?
'DtajctaersKd;jzpfvm&if &J&0J Hh0Hh&ifqdkifEdkifatmif ArmjynfrSm
trsdK;om;nDnGwfa&; tjrefwnfaxmifzdkvdkaewm jzpfygw,f?
tavmif;awGtacgif;oGif;+yD;
tdrjf yefatmifvyk Ef ikd rf S (1)
tdkufqifa[mif0gu vufeufukr`%D}uD;rsm;&,f/
yifw*Gef (tar&duef umuG,fa&;XmecsKyf) &,f/
tm%m&EdkifiHa&; orm;awG&,f 'D - 3 - OD;aygif;u urBmeJ
tar&duefjynfudk tE W&m,fay;vdrfhr,fvdk owday;zl;w,f?
ppftwGif; r[mrdwf wyfaygif;csKyfaoemywdeJ tar&duef
orRwvkyfcho
J l&J owday;csufjzpfvdk oludk,fydkif
tawGtuHawGudk aygif;&kH;oHk;oyf+yD; ajymcJhwm jzpfvdrhfr,f?
olowday;csuf odyfrSefw,f? urBm}uD;eJ
tar&duefjynf[m AD,uferfppfudk uHchJw,f? AD,uferfppfrSm
aemufqHk;ay: vufeufqef;awG wck+yD;wck oHk;cJhw,f?
vufeufukr`%D}uD;awG odyf+yD;tusdK;tjrwf &cJhw,f?
yifw*Gefu AdkvfcsKyfawGvJ enf;y&d,m,fopfawG prf;cGifh&/
eHrnfausmf=um; jzpf=uw,f? orRwawGuawmh v$wfawmf&J
tm%mukefv$JwmcH&+yD; orRwouf &Snf=umcJhw,f?
'gayrJh AD,uferfppfrSm olwdk&_H;cJhw,f? xdkpOfu
urBmhjynfolawGu Edk;=um;aew,f? AD,uferfjynfolawGu
ol&aJ umif;yDow,f? pGefv$wftepfem cH0Hhw,f?
&efolwa,mufaozdk rdrdw&mtaocH+yD; wdkuf0Hhw,f?
'DvdkeJ tar&dueftavmif;awG tacgif;oGif;+yD;
wavmif;+yD;wavmif; tdrfjyef&wm rsm;vmw,f? 'DawmhrS
ppfqefusifa&; qENjyyJGawG }uD;rm;us,fjyefvmw,f?
qENjyyJGudk t=urf;ywrf;ESdrf&w,f? urBm}uD;'kuQawG+yD;rS
tar&duefjynf 'kuQawGawmhwmyJ?
AD,uferfppf[m tar&dueftwGuf yxrqHk;
&_H;yJGawGwm jzpfw,f? olu b,fwkef;urS ppfr&_H;zl;bl;?
tJ'Dvdkjzpfwm[m tar&duefu vufeufaumif;vdk
ppfwdkufaumif;vdk r[kwfbl;? EdkifrSmaocsmrS 0ifwdkufvdky?J
+yD;awmhvJ tar&duefjynf&J yx0Dtaetxm;u
oludk wyef;omapw,f? olu olrsm;awGwdkufwm
apmifh=unfhEdkifw,f? 0ifygcsifrS 0ifygEdkifw,f rygcsif&if
78
_ynfolhtm%m
b*~'ufrSmprf;rS b,fvdktusdK;tjypf
&Sdw,fqdkwmodrSm jzpfw,f? tD&wfrSm u acwfrDumuG,fa&;
qufoG,fa&;pepfawG &Sdw,f? A[dkXmecsKyf &Sdw,f?
wjcm;prf;oyfr,fh vufeufawGvJ &Sdao;w,f? aygif 2
aomif;AHk;qdkwmwdk bmwdkvJ &Sdw,f? tD&wfppfyGJrSm
prf;=uygvrd rfh ,f?
umuG,fa&;tqifhjrifh vufeufrsm;okawoe{*sifpD
(DARPA) NASA bdk;tif; Boeing ukr`%D abm Ball
tmumoESihf enf;ynmaumfydka&;&Sif;wdk aygif;+yD;wDxGifaewJh
*vfwkqdkwmuvJ &Sdao;w,f? tD&wfppfyGJrSmawmh prf;Edkifr,f
rxifbl;?2006 ckESpfusrS prf;EdkifrSmwJh? 'gayrJh tD&wfppfrSm
y%mrprf;oyfwmawG vkyfvdrfhr,f?
(3)
yifv,fauGppf/ udkqdkAdkppfawG+yD;awmh
tar&duefukr`%DawG vufeufta&mif; wufw,f?
olvufeufawG vluufrsm; t0,fvdkufw,f? tjrwf&w,f?
yifw*Gefu AdkvfcsKyfawG eHrnfausmf=um; vlodrsm;oGm;w,f?
yg0,fvf Powell qdk&if emrnfausmfoGm;+yD;
orRwjzpfa&;awmif rSef;cJhwmyJ r[kwfvm;?
EdkifiHa&;orm;uawmh r[mAsL[m Grand Strategy
tjrifeJ vkyfwmyJ? tjrwf&zdkavmuf/ ausmf=um;r_
&zdkavmufxuf ydkw,f? urBmhtcif;tusif;opf New World
Order txd pOf;pm;+yD; vkyfw,f? vmr,fh 2004 ck
a&G;aumufyGJvJ u|u
J l;a&yg ygw,f?
EdkifiHa&;orm;pOf;pm;enf;&J om"uudk 'kwd,urBmppf
+yD;cgeD;rSm awGEdkifw,f? [D;&dk;&SD;rm;eJem*gquDrSm tEkjrLAHk;
cswm[m r[mAsL[mtjrifeJ vkyfwmyJ? wu,fu csp&m
rvdkbl;? b,fvdkwdkufwdkuf *syefppf&_H;awmhrSmyJ?
'gayrJh tar&duefu tEkjrLAHk;csjzpfatmif
csvdkufw,f? vlawGtwkH;t&kH; aow,f?
*syefppfom;awGaowm r[kwfbl;? omreftjypfrhJ
t&yfom;awG aowm yJ? tEkjrLAHk;udk csjzpfatmifcswm
bma=umihfv?J ta=umif;&if;uawmh Oa&myppfajrjyifrSm pwmvifudk acsmhaygif;xm;&w,f?
tuufvdkufch&J w,f? ajrmufyifh+yD;vJ ajymcJh&w,f?
csmcsDvdkvluawmif b,fvdkajrmufyifh
ajymcJhovJqdk&if b,ftpdk;&rsdK;rS [pfwvmh'%f cHEdkifrSm
r[kwfbl;/ &k&Sm;tpdk;&uawmh cHEdkifw,f? cHEdkif&Hkru *smr%D
wyfrawmf}uD;udk '%fcwfypfvdkufw,f vdk zm;+yD; 1943
ckESpfu ajymcJhw,f? aemufvJ a,mfvfwm - wD[D&ef - ydkp'rf
uGefz&ifhawGrSm pwmvifudk tav#mhay;cJh&wm &Sdw,f?
'DyHkpHtwdkif;omqdk&if ppft+yD;ay:vmr,fh
urBmhtcif;tusif;[m t&if;&SifavmutwGuf tusdK;r&Sdbl;?
'gudkjyifypfzdkqdk&if &k&Sm;udk tEkjrLAHk;eJ +cdrf;ajcmuf
xm;&r,fqdk+yD; tEkjrLAHk;udk uref;uwef;oHk;vdkufwm
_ynfolhtm%m
ajrmif;xJydk@vdkufovdk &Sd.?
ppfat;acwfu b&if*sD ykyf
&[ef;rif;ESifhywfoufaom wu,fvdkvdk - yHkjyifvdkvdk
tajymwck &Sd.? csmcsDu ppftwGif; uGefz&ifhwckwGif
pwmvifudk ykyf &[ef;rif;ESifh r[mrdwfyzdk@ wdkufwGef;onf
qdk.? pwmvifu ol@rSm wyfr}uD; b,fESck&Sdvdk@vJ [k
wkH@jyefonf qdk.? ,ckvnf; bk&Sfu pwmvifajymovdk ykyfrSm
ppfwyfb,favmuf &Sdvdk@vJ [k ajym&rvdk jzpfaeonf?
ykyfu tD&wfppfyGJudk c&pf,mef - rlqvif ppfyGJ
tjzpfrcHEdkif? ol@tusdK;aus;Zl; rygojzifh vufa&Smifonf?
AmwDuefu bmoma&; ,Ofaus;r_axmifhrSae =unfhjcif;jzpf.?
jyifopf/ *smr%/D k&Sm;wdk@uawmh EdkifiHa&;axmif/h
pD;yGm;a&;axmifhu=unfh+yD; vufa&Smifjcif; jzpf.?
tD&wfppfyGJonf 0ifdk;wpfck urBmhpepf twGuf
wdkufaomppfjzpfa=umif; odonf? 0ifdk;wckurBmhpepf
tjzpfrcHEdkif? trsdK;om;tusdK;pD;yGm;udk OD;xdyfxm;um
jywfjywfvrf;cJGvdkufjcif; jzpfonf?
trsdK;om;tusdK;pD;yGm;csif; wdk;rdwdkufrdonfhacwfwGif
Armjynf. trsdK;om;tusdK;pD;yGm; u bmvJqdkonfudk
pOf;pm;=u&vdrhfrnf?
tm%mydkifawGu r,Hkbl;?
udk,hfwyfudk,f vufypfAHk;eJ@ypfwhJ
tar&duefwyf=uyf}uD;vdk udk,fhwyfudk,fAHk;}uJr,fhvlyv
J dk@
xifaew,f? ppfaq;ae=uw,fvdk@ qdkw,f?
ul0dwfrSm&SdwhJ ajyma&;qdkcGifh&Sdoluawmh 'gu
wOD;wa,muf&J@ tytrlyg? wyfom;trsm;pku tD&wfppfyJG
wdkufcsif=uygw,fvdk@ &Sif;jyw,fvdk@ qdkw,f?
ppfqef@usifa&;v_yf&Sm;r_u wyfxt
J xd
a&mufvmwm[m tD&wfppfyGJ&@J xl;jcm;csufwck jzpfygw,f?
_ynfolhtm%m
zdtm;ay;aeygonf? jyifopfudkvnf; tD&wfppfyw
GJ kef;uvdk
rvkyfzdk@ vufa&Smifae&ef tcsufjyygonf?
ta&S@tv,fydkif;a&eHudk vuf0g;}uD;tkyfa&;onf
ol@pD;yGm;a&; jyefvnfOD;armhvmzdk@twGuf ta&;}uD;ygonf?
tif'D;pfwdkif;jynfrsm;bufodk@ vSnfhvdrfhrnf[laom
wGufudef;rSmvnf; a&eHjy\emrSmyif tajccHygonf?
tD&efudka&G;v#if rlqvifurBmudk
wqifhwdk;&efvkyfawmhrnf[k wGufEdkif+yD;/
tif'D;pfwdkif;jynfrsm;bufodk@ vSnfhv#ifum; vuf0u
J dkOD;wnf
&efvkyfawmhrnf[k wGufEdkifygonf? awmiftar&duwdkufwGif
vuf0Jrsm; tm;aumif;armif;oef jzpfaewmudkawmh
tar&duefuufrnf r[kwfyg?
tD&wfa&S;a[mif;ypPn;f jywdu
k f tvkc&H
tmz*efppf+yD;aemuf a&S;a[mif;ypPnf;a&mif;0,fa&;
tmz*efepPwefwGif w[kefxdk; }uD;xGm;cJhonf? rl;,pfaq;0g;
eHygwfwpfomru a&S;a[mif;ypPnf; arSmifcdkaps;uGufeHygwfwpf
jzpfchJonf? t"du0,folawGu tar&duefppfom;rsm;
jzpfonf?
,ckvnf; tD&wfwGif a&S;a[mif;ypPnf;jywdkuf}uD;
tvkcHvdkuf&+yD? jywdkufvkyfom;}uD;wOD;u
a&S;a[mif;ypPnf;rsm; tvkt,ufcH&yHkudk rcsdwifuJ
ajymjyaewm kyfjrifoH=um;wGif awG@vdkuf&onf?
vk,ufvmonfhypPnf;udk vufcH0,folawG rnfoljzpfrnfenf;?
tar&duefppfom;rsm;yif jzpfonf? olwdk@wawGu
om;ajr;rsm;udkjyzdk@ ppfEdkifol@txdrf;trSwfypPnf; &vdk=uHk
r[kwf? uHaumif;v#if oef;u,folaX; jzpfEdkifonfh
a&S;a[mif;ypPnf;pkaqmif;=ujcif; jzpfonf? bk&SfeSifh
taygif;tygrsm;u tD&wfppfyq
GJ kvmbftjzpf a&eHudk&ovdk
ol@ppfom;rsm;uvnf; olwdk@a0pktjzpf a&S;a[mif;ypPnf;rsm;udk
tacsmifvdkufpkaqmif;ae=ujcif; jzpf.?
tm&Su a&S;a[mif;ypPnf;rsm;
aygu,f0onf?tD&wf/ tD&ef/ tmz*efwdk@rSm
r[mtvufZef;'g;rS r*dkrif;rsm;txd a&S;uppfvrf;a=umif;
jzpfojzifh a&S;a[mif;ypPnf;rsm; ydkIu,fu,f00 &Sdonf?
usL;ausmfodrf;ydkufcH&v#if wdkif;jynf.
rsufarSmufb0om ysufonfr[kwf/ wdkif;jynfADZESifh ordkif;udkyg
tzsufqD;cH&a=umif; tD&wfu oufaojyaeonf?
kyw
f u
k kd tvHtyk rf _
tD&wfwGif quf'rf[lpdef. kyfwkwckudk
zdcszsufqD;+yD;aemuf tar&dueftvHjzifh zHk;v$rf;olrSm
jrefrmjynfzGm; wkwftrsdK;om;wa,mufjzpfonf[k
y*H .ajryHo
k pf? (The Pentagons New Map)
y*Ht}uHay;vkyfaewJh tar&duefygarmuQwa,muf
a&;qJGwifjywJh ajryHkopf jzpfw,f? v#dK@0Sufrxm;bJ
xkwfjyefwmuawmh tiftm;}uD;EdkifiHawGudk pdwfrylatmif
qJGaqmifzdk@e@J tiftm;i,fwhEJ dkifiHawGudk +cdrf;ajcmufzdk@yv
J dk@
,lq& w,f?
'D ajryHkopf u tvGefy&J Sif;w,f?
urBm}uD;wckvHk;udk 2 ydkif;yJ cJGw,f? tarSmifydkif;eJ@tvif;ydkif;
(wenf;) t!dK a&mife@J tjzLa&mifa'oyJ cJGw,f?
a&mifpHkjc,fray;bl;?
ol@ cJG enf;u pD;yGm;a&;t& urBmhwcGifv$rf;rdk;a&;
*vdkb,fvdkufaZ;&Sif; tjrpfwG,fr_&Sdr&Sdqdkwmudk pH xm;+yD;
cJGwmjzpfw,f?
tJ'Dvdk cJGvdkufawmh t!dKa&miftm;vHk;[m
tiftm;enf;wJhEdkifiHawGcsnf; jzpfoGm;w,f?
tiftm;}uD;EdkifiHawGu tar&duefe@J wa&mifwnf;
81
_ynfolhtm%m
tjzLa&mifjzpf=uw,f?
tm&Stiftm;}uD;EdkifiH wkwf/ tdEdN,/ *syef tif'D;pf
awmifwef;0ef;usifwdkif;jynfawGygw,f? Oa&mywdkufrSmqdk&if
abmvfuefa'oeJ@ aumhau;&Syfa'oygw,f? tm&Swdkuf
uawmh wkwf/ tEdN,/ *syef/ awmifudk;&D;,m;/ zdvpfydkifu
vJG&if tm;vHk;avmufygw,f?
21 &mpkudk tar&duef&mpkjzpfatmifvkyfcsifwmrSm
wl=uayr,fh 'DygarmuQuawmh tiftm;}uD;EdkifiHawGudk wzuf
vSnf@acsmhxm;+yD;/ t!dKa&mifa'oawGudk wckcsif;zJhpm;wmyJ
vkyfapcsifw,f?
t!dKa&mifawGudktukefpm;+yD;rS tjzLudk
ta&mifjc,fay;zdk@ r[mpdwful;}uD; &SdaeyHkay:ygw,f?
aocsmwmuawmh 19 &mpku t*Fvdyfvkyfcho
J vdk
rvkyfapcsifwmygyJ? t*Fvdyfu urBmrSm igtm;t}uD;qHk;yJ
qdk+yD; urBmtESH@vdkuf yef;a&mifjc,fawmh olvdkyJ
ta&mifjc,fcsif=uwJh jyifopf/ *smr%D/ k&Sm;/ tar&duef/ *syef
wdk@e@J xdyfwdkufawG@ ppfawGjzpf? 'grsdK;udk y*H a&Smifapcsifwm
jzpfygw,f?
etz u ajr,mjy\emwGif
vSnu
hf u
G v
f yk Of ;D rnfavm
etz u pyg;vGwfvyfpGma&mif;0,fcGifh
yawmhrvdkvdk avoHypfvmonf? vSnfhuGufwck tpysdK;jcif;[k
jrefrmwdik ;f (rf). wm0efopf
xifonf?
awmfvSefa&;aumifpDacwfuvnf;
1? tD&wfppfyGJjzpfaomtcg jrefrmwdkif;(rf)u =opa=w;vsESihf
vSnfhuGufvkyfchzJ l;onf? Adkvfaomif;=unf/ Adkvfwifpdk;wdk@u
tar&duef pma&;olrsm;. tD&wfppfyJGaqmif;yg;rsm;udk
olwdk@vdk uGefjrLepfxGufrsm;udk csOf;uyfum azmazmoDoDxnfhay;onf?
awmfvSefa&;aumifpDu ajr&Sifpepfudk t+yD;tydkifzsufodrf;a&;/
jrefrmjynfom; pma&;q&mrsm;.
v,fvkyfolv,fydkifa&; vkyfawmhrnf? tawG@tuH&Sdolrsm;u
aomif;ajymif;axGvmaqmif;yg;rsm;udk zwfypfvdkufonf?
enf;ay;vrf;jy vkyfay;yg [k urf;vSrf;cJh.?
jrefrm*sme,frsm;wGifum; tD&wfppfyJGaqmif;yg;rsm;
ta=umif;trsdK;rsdK;jzifh r@ay: jyefa&mufaeaom
rygEdkif? tpdk;&owif;pmrsm;wGifvnf; cgwdkif;a&;aeus
Auyrsm;udkvnf; tkef;awm/ yky`m;ponfh
ay:vpD pma&;q&mrsm; .aqmif;yg;rsm; rygawmh?
ESD;aESmzvS,fyrGJ sm;wGif pifwifay;+yD;
ppfqef@usifaom wdkeH@eH@tqdktrdef@rsm;om ygonf?
ajr,mawmfvSefa&;ta=umif; wifjyapcJhonf?
jrefrmwdkif;(rf)u jref@rmh*sme,frsm;udk tjywf
pifwifay;cH&olrsm;uvnf;
jzwfxm;cJh+yD? jrefrm*sme,frsm;vkyfuGuf usOf;onfxuf
tmaygiftm&if;oefoefjzifh AuywGif aecJhpOfu
usOf;oGm;cJh+yD?
tawG@tuHrsm;/ tawG;tac:rsm;udk ESD;aESmyGw
J Gif
2? tar&duefjynfrS DCI udkiSm;+yD; vkyf&onfxuf
ajym=uonf? toHv$ifhay;/ owif;pmwGifxnfhay; vkyfcho
J nf?
ydkIp&dwfusOf;aom jrefrmwdkif;(rf)udk oHk;jcif;jzifh wGufajcudkuf awmifolv,form;rsm; em;a,mif=uonf? xdkodk@vkyfHkjzifh
a=umif; ppftkyfpkodonf?
r+yD;? (Auy) ygwDodk@yg awmfvSefa&;aumifpDu oabmdk;/
ppftpdk;&u ajyma&;qdkcGifh&Sdol Adkvfrsm; udkoHk;+yD;
apwemrSefjzifh ajr&Sifpepfzsufodrf;a&;/ ajr,mawmfvSefa&;
tar&duefESihf& if=um;aphzdk@ u;pm;=unfhonf? t&mra&mufchJ? vkyfcsifaeonf? odk@aomf rvkyfwwf=u? xdk@a=umifh ygwDu
NLD eJ@aqG;aEG;yg[kyJ twGef;cH&.?
tjrefcsOf;uyf vrf;rSefjyoifhonf [k wifjyapcJhonf?
tD&wfppfyGJjzpfaomtcg jrefrmwdkif;(rf) udk
Todk@jzifh ygwDxw
J Gif t,ltqwck xGufvmonf?
oHk;=unfhaeonf? jrefrmwdkif;(rf) uvnf; tD&wfppfyGJ
awmfvSefa&;aumifpD0if ppfAdkvfrsm;onf r@ae"e&Sifaygufp
uef ay:vpDtvSnfhtajymif;wckjzpf [k +yL;wl;+yJwJ
ynmwwfADZ&Sdolrsm; jzpfonf? ajr&Sifpepfudk trSefyif
acgif;pD;jzifh yJGxGufonf? tar&duef =opa=wvs pma&;olwdk@. zsufvdk=uonfholrsm; jzpfonf? ajr&SifrsdK;EG,fADZrsm; r[kwf=u?
owif; aqmif;yg;rsm;udk TARGET IRAQ acgif;pD;rsm;jzifh
ygwDu teD;uyfulnDoifhonf [kI jzpf.?
82
_ynfolhtm%m
awmfvSefa&;aumifpD. vSnfhuGufa=umifh
txdtemqHk;rSm awmifolv,form; ajrrJh,mrJh
qif;&Jom;rsm; jzpfonf? olwdk@u ajr&Sifpepf ysuf+yD/
v,fvkyfol v,fydkifa&; jzpfawmhrnf[k
txifa&mufcJh=u&Smonf?
odk@aomf aemufqHk;wGifum; ppftpdk;& ajrydkif&Sifpepf
jzpfvmonf? ppftpdk;&u ajr,mydkifonf? ajr,mcsxm;onf?
ajr,mxGufoD;ESH vuf0g;}uD;tkyf0,f,lonf? tpdrf;a&mif;/
tpdrf;0,f (yifaxmif0,f) onf? Todk@jzifh vufaygufpdwfpdwf
aoG;pkyfwm cHvdkuf&onf?
wm0efauspyg; oGif;&onfhpepfudk
vufv$wfay;awmhrvdkvdk avoHypfaejcif;onf NLD ESifh
NLD tpdk;&udk ar#mfae=u&Smaom v,form;rsm;tay:wGif
vSnfhuGufvkyfvdkufjcif; jzpfavrvm;[k oHo,&Sdygonf?
ppftkyfpkonf rnfonfhtcgur# rdk;om;yg?
apwemrSefjzifh rvkyfwwfwm r[kwf/ apwemqdk;jzifh
vlvnfusjcif;om vkyfavh&Sdygonf?
tcsKyftjcmtm%meJ@
e,fajrwnfwHhjynfhpHkr_[m
wdik ;f jynfyikd f jzpfw,f?
jynfoyl ikd f jzpfw,f? 'D 2 ckukd
b,fawmhrS b,fo@hl urkd S
txdyg; rcHEikd b
f ;l ?
83
_ynfwGif;owif;
oHk;oyfcsuf
84
ar;&rvdk jzpfchJw,f?
ol@rSmawmh tajzu &Sd+yD;om;? b%fudpP tzsuform;awGvufcsuf
aumvm[va=umifh jzpfwm? vd@k ajymvdu
k f ykH ?J (ajymvJ ajymcJw
h ,f?) 'gayrJh b,forl S
r,H=k unf? &Sw
d o
hJ u
l b%ftyfaiGawG tajy;tv$m;xkw=f uw,f? A[db
k %fOuUX xGu+f yD;
tmrcHwm vky&f w,f? wGi;f 1 ud,
k w
f ikd u
f vJ b%frmS tyfxm;aiGawGtwGuf aomu
rjzpf=uygeJ@? vkyfdk;vkyfpOftwdkif; vkyfp&m&Sdwm vkyf=uyg vdk@ ajym&jyefw,f?
aiGxw
k o
f al wG rsm;oxufrsm;vmw,f? 'Dawmh b%fawGu wae@wmxkwaf y;aiGawGukd
uef@owfvm&w,f? tyfaiGu r&Sdoavmufjzpf+yD; ta&mif;t0,fawG xdkif;ukefw,f?
pufHk tvkyfHkawG qufrvnfEdkifawmh?
eHygw0f rf;}uD;vJ use;f rma&;ta=umif;jy+yD; bufrvdu
k n
f v
D mcH rwufEikd af wmh
a=umif; a=unmvdkuf&w,f? w&mhwyg;aom rif;rsm;&J@txifao;r_udk &ifqdkif&JwJ@
owWdr&Sd? rD'D,mavmuom;awG&@J ar;cGef;aygif; aomif;ajcmufaxmifudk a&SmifwmvJ
ygw,f? b%fupd u
P ae kwf w
k f w
k f w
k af wG jzpfvmvd@k nDvmcHypf jyefajy;vm&rSmudv
k J
xnfhwGuf[ef wlygw,f?
b%ftusyftwnf;a=umifh tdENd, - Arm ukefoG,fa&; t}uD;tus,f
xdcdkufa=umif; owif;xGufvmw,f? vnfywfaewJh usyfaiG (b%fawGu xkwfr&)
enf;yg;oGm;wma=umifh aiGaps;wufvmayr,fh e,fpyfuek o
f ,
G af &;awG xdcu
kd u
f ek yf gw,f?
*,uf}uD;vmwmeJ@tr# b%fudpP pme,fZif;awGrSm azmfjycGifhryawmhyg? tajccH
k t
hJ xJ b%fupd P yg[efrwl? 'gjzifh b,fo@l
aumif;awG csrw
S af zmfaqmifaeygw,f? qdw
twGuf tajccHaumif;vJ/
qifjzLawmf 3 pD;? ? 'Dvdk pD;yGm;a&;tusyftwnf;rS bma&;tusyftwnf;odk@
ul;ajymif;+yD; rv_yfomr&Sufom jzpfaecsdef EdkifiHawmfacgif;aqmifrsm; bmvkyfaeygovJ?
&+yD;om;zGwfuav; zifvSef=unfhwhJ tvkyfyJ vkyfaecJhw,f?
zrf;qD;rdxm;wJh aemufq;kH qifjzLawmfukd tcrf;tem;eJ@ oef;/ at;/ !Ge@f wd@k u
_pm;ae=uav&J@? qifjzLudk ay;xm;wJh emrnfuvJ tysHpm;? &wDrmvm wJ@? qif 3
aumifpvHk;udkawmh bG@J rnf&nfawG ay;+yD;=u+yD? ta&twGufcsif;wlwhJ }wd*HppftkyfpkyJ
bG@J rnf&nf xyfcsdwfwm rawG@&? (jynfolawGuawmh ay;xm;+yD;=u+yDy?J )
_ynfolhtm%m
aps;E_ef;rsm;? ? ESpfqef;uwnf;u qefv_difv_difay:ae+yD? 'gayrJh qeftygt0if pm;ukefaomufukef tdrfoHk;aq; ul;oef;oGm;vma&;
*dwfa=u;awG aps;rus? bwfpfum;cawGuawmh axmifawmifwufoGm;ygao;w,f?
um;aps; tdrfaps;awG wc%awmh usoGm;ygw,f? 'guvJ b%frSmtyfxm;wJh udk,fhaiGudk,f xkwfr&=uvdk@yg? odk@aomf 4
vydkif; rukefrD jyefwuf+rJ wufygw,f?
usyfaiGaps; - wufvmwJh tay:u a':vmaps; 950d jzpfvmygw,f? 'gayrJh 0efxrf;vpm wdk;r,fqdkwhJowif;vJ xGufvma&m 1020d
aps; jzpfoGm;jyefygw,f? 5 vydkif; vpmxkwf=uawmh 'Hk&if;'Hk&if;yJ jzpfaeawmh 970d aps; jyefjzpfw,f?
vSdrfhvkH;rsm; - vnfywfaiG vHkavmufatmif 0gZDpufHkrSm aiGpuULawG tqufrjywf dkufae+yD? um;b,fESpD;eJ@ o,fxkwfvm+yD
qdkwho
J wif; xkwfay;aiGawG[m topfrdk@ aq;eH@awGawmif&w,f qdkwho
J wif;?
0efxrf;vpm 3 q wdk;ay;r,f qdkwmudk tcdkiftrm Z,m;awGe@J xGufvmwmvJ &Sd&@J ? u,f0p&dwf (,cif &Sm;yg;p&dwf)
wa,mufpDudk 7000d pD aygif;ay;r,f qdkwmawmif ygao;w,f? (l;ovdk aygovdke@J ck 6 vukef+yD b,frSmxkwfay;vdk@v)J
'gxuf}uD;}uD;rm;rm; qGaJ qmifvu
kd w
f m (wenf;) em;vSnyhf g;vSnhf vkyw
f mu {+yDv 24 &ufae@rmS qefpyg;eJ@ ywfouf+yD;
rl0g'opf a=unmvdkufwm jzpfw,f? wm0efauspyg;pepf zsufodrf;r,f ajymygw,f? ([dka=u; 'Da=u;awGudkawmh &Sif;&Sif;vif;vif;
ra=unm) vlOD;a&&J@ 70 ausmf&SdwhJ aus;vufae awmifolv,form;awGudk ac|;odyfvdkufwm &Sif;ygw,f? (v,form;awGuvJ
p+yD; xuvm=u+yD av)
vkyfaygufu tenf;qHk; ESpfrukefrDtxd +idrf+idrfae=uOD;? 'DumvrSm }uHvdkufzefvdkufOD;r,fqdkwJh oabmyJ? pdk;0if;
OD;pD;r,fqdkawmh 'Dy,
J if;bufrSmvdk rajz&Sif;bl; rajymEdkifyg?
wkd;&pf- wHjrufpD;opfqdkwmu vSnf;vdk@usif;vdk@ aumif;w,f? 0ef}uD;opfqdkwmuvJ cdkif;vdk@apvdk@ aumif;w,f? pdwfcs&olyJ
a&G;a&G;cef@wm qdkjyefawmh 0ef}uD;opfawG wufu=uwm rqef;ygbl;? txl;ojzifh ppfAdkvf 0ef}uD;opfawG - jyef=um;a&; ausmfqef;/
tvkyo
f rm;0ef}uD; wif0if;/ [dw
k ,fe@J c&D;oGm; ode;f aZmf ponf? 0ef}uD;jzpfvmwmeJ@ c&D;xGuf tmaygif tm&if;oefoef ajymvkyf
jy=uw,f? ode;f aZmfu 2002 ckEpS rf mS 0ef}uD;jzpfygw,f? owif;xkwjf yef&mrSm 2002 ckEpS f urBmvSnOhf ;D a&rsm;jym;? 2001 ckEpS u
f xuf
11@47 rsm;jym;w,fvdk@ azmfjycJhw,f? 'gayrJh 2002 ckESpfvmwJh wdk;&pfu 310971 OD;yJ &Sdwmom azmfjy+yD; odef;aZmf uH;0g;jyxm;wJh
c&D;onf 5 odef;udk b,frDvdk@v?J
2003ckESpfrSm qm;pfa&m*g a':atmifqef;pk=unf (NLD) &J@ arwWm&yfcHr_/ 'DyJ,if; ta&;tcif;/ AHk;cGJr_awG c%c%
jzpfaewmawG/ tar&duef EU &J@uef@owfcsufawGa=umifh au;a=umfxm;csufe@J vmudkufnDp&m ta=umif;r&Sd?
rajymif;vJaom trltusifhrsm; - wdkif;jynfbmjzpfaeae olwdk@wawGvkyfaeustvkyfawGudkawmh vkyf+rJ/ tvcHwJhtusifh
(jynfyuqdk&if abmvHk; cJwHutp vlom;csif;pmemaxmufxm;r_ ponf? jynfwGif;rSmawmh bmoma&;/ vlr_a&;/ usef;rma&;/
ynma&;/ tm;upm; pHkwumaphy?J ) [dkzGifhyGJ DzGifhyGJ wuf+yD; cvkwfESdyfay;wJh tusifh/ vuftkyfcsDwm cHcsifwhJtusifh/ vlowfwhJ tusifh/
rawmfrw&m;vkyfwhJtusifh/ tcrJhvkyftm;ay;cdkif;wJh tusifh - (tm%mpGef@whJ tusifh r&SdwmbJ cufw,f?)
(2)
xdyfwdkufawG@r_rsm;?
NLD - SPDC xdyfwdkufawG@r_ aemufa=umif;jyefaumuf&&if Zefe0g&D 28 &ufae@u ajymcJhwhJ topfpufpuf wGif;2
pdk;0if;u wm0 a&v$w
J Hcg;zGifhyGrJ Sm NLD eJ@ aqG;aEG;zdk@ tpDtpOf r&Sd? b,fawmhrS tm%mv$rJ Sm r[kwf/ 0efxrf;awGtaeeJ@ NLD
eJ@ rqufoG,fe@J udk,fvkyfp&m&Sdwm udk,fvkyf qdk+yD; ajymoGm;cJhw,f? eHygwf0rf;&J@ cGifhycsufr&bJ (odk@ ) r!$ef=um;bJ 'Drdef@cGef;rsdK;
b,folajym&JrvJ?
'g[m NLD &J@ 55 ESpfajrmuf vGwfvyfa&;ae@ a=unmpmwrf;udk wHk@jyefvdkufwmvJ jzpfEdkifygw,f? NLD u
t"dy`m,fjynfh0onfh aqG;aEG;yGJrsm; rpwifrD EkdifiHa&;tusOf;om;tm;vHk; cif;csufr&Sdv$wfay;&ef/ 90 ckESpf a&G;aumufyGJ&v'fudk
azmfaqmifray;rcsi;f a&G;aumufyt
JG opf vufrcH? trsK;d om;nDvmcH. vuf&ydS pkH u
H kd rajymif;oa&G@ tzG@J csKyfrS wufa&mufrnf r[kw?f
vuf&t
dS rsK;d om;nDvmcHrS csrw
S x
f m;onfh Edik if aH wmfz@JG pnf;tkycf sKyfykH tajccHOya'wGif yg0ifxnfo
h iG ;f rnfh jyXmef;csurf sm;udk vufcrH nf
r[kwf? tjyif EdkifiHwum. vlom;csif;pmemr_ taxmuftulyypPnf;rsm; vufcHcsif&if etz u vdkufem&rnfh tcsufrsm;/
urBmvSnchf &D;onfrsm; vma&muf&ef tcsed rf a&mufao;/ CRPP qufvuf&yfwnfrnfpwJt
h csuaf wGu etz toJukd tyfe@J qv
G u
kd yf kH
&ygw,f?
aemufxdyfwdkufawG@r_wcku
csif;awmifc&D; (3-3-03) aumif;+yDaumif;vsufe@J etz uwdzsufwhJ c&D;yg? a':atmifqef;pk=unfu &cdkif {&m0wD wkef;uvdk
taESmuft,Suf rvkyzf @kd etz wm0ef&o
dS al wGukd uawmif;qdw
k ,f? etz bufu wm0efccH =hJ uw,f? 'gayrJh c&D;wav#muf atmifvH
85
_ynfolhtm%m
rauG; yGifhjzL r@awG&Sd }uH@zGH@ awGu avmufpyDumawGeJ@ qD;uaESmuf,Sufwm cHcJh=u&w,f? pGrf;tif'k0ef}uD;u ua&muf+yD;
pDpOfchJwmyg? olu 0efxrf;awGudkqifhac:+yD; EkdifiHa&;eJ@uif;uif;&Sif;&Sif;aezdk@ owday;ygw,f? ('DtxJ }uH@zGH@ tzG@J 0ifawG ygyHkr&)
owWKwGif; 'k0ef}uD;uawmh acsmufrSm a':atmifqef;pk=unfudk ru&bl;? NLD udk woufvHk; tm%mrv$b
J l;? aphpyfaqG;aEG;yGJ
rvkyfbl;vdk@ cyfjywfjywf ajymcJhw,f?
jyef=um;a&;'k0ef}uD;uvJ *ef@a*grSm uqdkwhJ ae&mudk roGm;eJ@/ oGm;&J&ifoGm;=unfhvdk@ ajAmif+cdrf;ajcmufw,f?
*ef@a*gcdkif OuUX vkyfoluawmh trsdK;orD;awGudk eifwdk@ raumif;wJhae&moGm;&if eifwdk@vJ raumif;wJh[mawGy?J a':pk=unfudk
r=unfhe@J 'gy=J unfh vdk@ qJa&;cJhw,f? ('Davmufatmufwef;us&ovm;) }uH@zGH@awGu uqdkzdk@vmolawGudk um;eJ@vdkufwdkufwmvJ
&Sdw,f?
jynfxJa&;omoema&; 'k0ef}uD; 2 yg;uawmh [m;cg;udk uoGm;ESifh+yD; NLD qdkif;bkwfawG ra&;zdk@ trdef@ay;cJhw,f?
(ajyma&;qdkcGifh&Sdol OD;vGifu vSrf;uef@uGufaewm 4 }udrf&Sd+yD vdk@ ajymvm&ygw,f? csif;jynfe,f c&D;[m yGt
J =urf;qHk;yJ vdk@
=ocsvdkufygw,f?)
csKyfvu
kd &f if rde;f rom;wa,muf&@J pnf;k;H a&;pGr;f tm;udk a=umufvef@+yD; etz 0ef}uD; 5 yg;avmuf xkwo
f ;kH r&Surf a=umuf
aESmifh,SufchJ=uwmyg? 'Dae&mrSm wGif;2 &J@ rdef@cGef;udk a&mifjyef[yfjy=uwm awG@=u&ygr,f?
NLD bufu=unfh&ifawmh tquftoG,fjywfaewJh jynfr awmifay: jynfolawGeJ@tquftoG,fjyef&oGm;ygw,f?
ygwDtzG@J tpnf;Hk;awG jyefzGifhvmEdkifygw,f? jynfolawGe@J tzG@J 0ifawG vef;qef;wufuvmapygw,f? 'gu tjrwfyg?
etz bufuv_yf&Sm;r_rsm;
SPDC eJ@ NLD [m xHk;pHtwdkif; ae@}uD;&uf}uD;awGudk tyifusif;yav@&Sdygw,f? vGwfvyfa&;ae@/ jynfaxmifpkae@/ rwf
27 &uf awmfvSefa&;ae@ (etzu wyfrawmfae@) ara';ae@ ponf?
'gawGtjyif etz u pifjrifhtjzpf toHk;ywJh ae&mawG &Sdao;w,f? ppfausmif;qif;yGaJ wG/ oifwef; (rsdK;pHk) qif;yGaJ wGrSm
ajymcsif&mawG ajymEdkifwhJ tcGifhta&; &Sdygw,f? jynfyu ole@J o[Zmw rjzpfwhJ EdkifiHe@J tzG@J tpnf;awGudk _wfcswm jynfwGif;rSm
jynfytm;udk; ykqdefdk;qdk+yD; NLD udk wdkufcdkufwmawG vkyfavh&Sdygw,f?
a':atmifqef;pk=unf&J@ rwfv 3 &uf csif;awmifc&D;[m jynfromru taemufbufjcrf;awmifay:om;awGuyg
v_dufv_dufvv
SJ SJ uqdkwm cHchJ&w,f? tpGrf;ukef wm;qD;ydwfyifwhJ=um;u axmufcHtm;ay;=uwmjzpfvdk@ etz wkefv_yfoGm;ygw,f?
'Dtwdkif;v$wfxm;vdk@uawmh rjzpfbl;? wyfyg *,ufdkufawmhr,fvdk@vJ wGufEdkifygw,f?
eHygwf0rf;c&D; - {+yDv yxrywfrSm csif;wGif;wHwm;zGifhyGJqdk+yD; c&D;xGufygw,f? ckwavm Adkvfoef;a&$c&D;wdk&SnfawG=unfh&if
dk;dk;xGufwmeJ@rwl/ tiftm;jyyGeJ @J ydkydkwlvmygw,f? 'g&@J aemufuG,frSm trmcHtiftm;pkwm[m xif&Sm;vmygw,f? 'Dc&D;rSmawmh
wGif;2 pdk;0if;udk yGJxkwfwm awG@&ygw,f? pdk;0if;uvJ EdkifiHawmf t}uD;tuJ.tav;xm;r_ wefzdk;xm;r_ EdkifiHawmftpdk;&.
apwemxm;r_ ay:vGix
f if&mS ;ygw,f? vd@k cyfyifyh ifah jym+yD; bke;f &dyu
f &H yd f cdv
k v
H_ u
kd w
f m owdxm;rd=urSmyg? Adv
k o
f ef;a&$uvJ 'Dc&D;rSm
wGif;2 eJ@ tJ'Da'o (erc) wdkif;r;pdk;Edkifudk oabmawG@oGm;yHk &ygw,f?
tD&wfppfyGJu t&Sdef&ae+yD? tar&duefeJ@taemufurBm tvkyf_yfaewkef; ol@twGuf tcsdefaumif;tcgaumif;vdk@
owfrSwfEdkifwhJ tcsdef?
etz taeeJ@ awG@qakH qG;aEG;a&; vkyzf @kd uakd wmh a,mifv@kd rS pdwrf ul; acgi;f xJxnfw
h m r[kw?f 'ga=umifv
h J &mZmvDvmzd@k upd P
cGirhf y? toufa yguaf csmifatmif tar&dueftaeeJ@ =um;0ifaqmif&u
G af y;ygv@kd toem;cHwmudv
k J bk&fS tpd;k &u y,fcsxm;w,f?
a':atmifqef;pk=unfuvJ vufrcH?
'Dawmh olwdk@bmvkyf=uovJ tm%mrmefuvJ xdyfwufae=u+yD? Adkvfae0if;vufxufuwnf;u udkifpGJxm;wJh
oabmxm;wck &Scd w
hJ ,f? ppfwyfukd rD;ao&if bmrqdk vkyv
f @kd &w,f qdw
k myJ? igph um;EGm;& ajymEdik w
f ,f? &G,w
f t
l rd ef ;D csi;f Edik if aH wGukd
em;&GufwHawG;qGwfEdkifw,f? ukvor*~udkawmif tmcHEdkifw,f r[kwfvm;? 'ga=umifhvJ rvdktyfbJ ppfwyfudk wdk;csJ@+yD;&if;
wdk;cs@J ae=uwm jzpfw,f? csKyfvdkuf&if b,fyHkpHe@J rS tm%mudk vufrv$wfEdkif?
'gawGu 'Dy,
J if;jzpfpOfudk zefwD;vdkufjcif; jzpfygw,f?
ucsijf ynfe,fc&D;? arv 6 &ufae@rmS a':atmifqef;pk=unfe@J tzJ@G &efuek u
f xGuyf gw,f? rxGucf ifuwnf;u ucsijf ynfe,fbufrmS
}uHhzGH@awGu yk*~Kdvfa&;apmfum;xm;wJh pm&Gufpmwrf;awG ujzef@xm;ygw,f? jynfolawGudk }udrf;armif;+cdrf;ajcmufxm;ygw,f?
c&D;pOfwav#muf uqdkwJhvlxk/ vdkufydk@wJhvlpkawGxJrSm etz&J@vlawGxnfhxm;cJhw,f? olwdk@wm0efu pnf;urf;csKd;azmufwm/
xdyw
f u
kd rf awG@awG@atmif v_@H aqmf=uwmawG vkyzf @kd y?J aemufjzwfoef;&m r@e,fawGrmS rvdu
k rf ae& }uHh zH@G u ac:,lxm;wJv
h al wGu
taESmift
h ,Sut
f rsK;d rsK;d ay;&ygw,f? au;a=umfqENjy=u&w,f? r@awGay:rSm vlxu
k kd a':atmifqef;pk=unfe@J pum;ajymcGirhf &atmif
ujyifxm;wmvnf;&Sdw,f? &yfuGufoef@&Sif;a&; vkyftm;ay;cdkif;xm;wm/ toHcs@J pufawGtm;vkH; }uHhzHG@kH; vmtyfcdkif;xm;wm/
86
_ynfolhtm%m
bkef;}uD;awGudk uyifhac:xm;+yD;qGrf;au;- y&dwf&Gwfcdkif;xm;wm/ r@e,fq&m0efu qm;pf a&m*gta=umif; a[majymay;&+yD;
r@vx
l u
k ekd m;axmifcikd ;f wm pojzifh 'Dru
kd a&pDyw
d q
f @kd ra_ wG vkycf w
hJ ,f? ntcsed f a':atmifqef;pk=unftzJ@G a&mufvmonf&adS omf
v#yfppfrD;awG arSmifcscdkif;xm;wm apwemh0efxrf;vkyfchJw,f?
'D=um;u bkef;}uD;/ ausmif;om;eJ@jynfolawGu trdef@tm%mqdk;rSefor# enf;omefrsKd;pkHe J@ csKd;azmuf+yD;
'Dru
kd a&pDc&D;onfrsm;udk aEG;axG;ayG@yu
kd cf =hJ uw,f? KIA tzJ@G u ol@e,fajrtwGi;f vkH cHa&;,lay;cJo
h vdk bke;f awmf}uD;rsm;u rwW&mrS
rE Wav;txd umuG,fapmifha&Smufay;cJh=uw,f?
csKyfvu
kd &f if ucsijf ynfe,frS rE aW v;txdc&D;pOfrmS yJzG suw
f t
hJ pDtpOfawGtm;vk;H uarmufurjzpfcw
hJ ,f? ajrmufyikd ;f wdik ;f rSL;
wm0efraus rsufESmr&jzpf&SmrSmyJ?
(3)
ar 30 ta&;tcif;?
owif;arSmifcsxm;cH&wJh EdkifiH&J@ ppftpdk;& owif;xkwfjyefolawGu tjzpfrSefudk ajymif;jyefjzpfatmif ar$aESmuf+yD;
jynfol@rsufpdxJ oJyufaewJhumv/ cH&olu w&m;cHjzpf/ usL;vGefolu w&m;vdk jzpfaewJhacwfrSm owif;pmzwf/ a&'D,dkem;axmif
aeHke@J awmh _yf_yfaxG;axG; jzpfae=u&OD;rSmyg?
'gayrJh rsufjrifoufaoawGu trsm;}uD; udk,fwdkifyg0ifywfoufolawG (yola&m - cH&olyg) uvJ trsm;}uD;? olwdk@
&Si;f ypfcsiw
f hJ t"duyk*Kd~ vf 2 - OD;uvJ raoraysmuf&q
dS ?J aemuf+yD; ta&;tcif;xJ ud,
k w
f ikd u
f ,
kd u
f s yg0ifc=hJ uolrsm;vJ jzpfjyefw,f?
EdkifiHwum zdtm;uvJ eufd_if;vm acwfuvJ owif;acwf 'Dawmh r=umcifrSmyJ jynfhpHkwhJ ajAmifvkyf}uHr_}uD;[m kyfvHk;ay:vmrSmyg?
ckyJ atmufygtcsufawG pkpnf;vdk@ &vmygw,f?
'gawG awG@&w,f?
ppfqifa&; pDrHudef;wck jzpfw,f? OD;wnfcsufudk acsr_ef;zdk@tultiftm;awGudk jzwfawmufypfcJhw,f? ae&ma&G;wmrSm
r@ay:ra&G; aus;vufbuf a&G;w,f? tcsdefa&G;wmusawmh ae@cif;ra&G; nbufa&G;w,f? yol - cH&ol _yfaxG;ukefatmif w&m;vdk
w&m;cH (tm%myHhydk;r_eJ@ ) ajymif;jyefvkyfEdkifatmif oufaocH ypPnf;awGazsmufzsufEdkifatmif vkyfvdkufwm jzpfw,f? ol (odk@ ) olwdk@
pdwfuuf vufa&G;pif wodkufu pdwfcs&wJh wdkif;r;e,fajrrSm tydkifcsvdkufwm jzpfw,f? r@awGay:rSm ajAmifrowf&v
J dk@ aus;vuf
a'orSm apmifh+yD;owfwm jzpfw,f?
- 'Dru
kd a&pDta&; v_y&f mS ;aewJh wufuaeolawGukd t&Sed o
f wf b&dwt
f yk w
f mavmufr[kwf +cdr;f ajcmufrkH [kwf 'Dru
kd a&pDvy_ &f mS ;r_
tm;vHk; csKyf+idrf;oGm;atmif tjywf&Sif;vdkufwm jzpfw,f?
- wzufe@J wzuf tyiftqdik q
f ENjy=u&if;u vufygomG ;wm r[kw/f aemufu pDpOfvw
$ v
f u
kd w
f hJ t&ufu;kd armif;wdu
k f v$wv
f u
kd w
f hJ
,mOfwef;awG vdkufvm+yD; udpPwHk; vkyfvdkuf=uwm jzpfw,f?
- tiftm;awG aygif;rdroGm;atmif rHk&Gmu vdkufvmwJh um; - qdkifu,fawGudk wdkif;r;udk,fwdkif vrf;ray:xGuf+yD; wm;wmqD;wm
zrf;qD;wm vkyfw,f? udk,fhvluvG+J yD; um;vrf;ay:rSm v_yf&Sm;olrSefor# ypfrdef@ay;w,f?
- a&OD;u uqdkr,fholawGudk uwm;xm;+yD; jzpfw,f?
- =unf&mG vlowfuiG ;f rSm du
k w
f mESuw
f m owfwmjzwfwmomru vk,ufzsuq
f ;D wmawG vkycf w
hJ ,f? NLD um; 8 pD;eJ@ qdik u
f ,f
9 pD; zsuq
f ;D cJw
h ,f? tqd;k qH;k u trsKd ;orD;awGukd t&Suw
f uGJ tusKd ;enf;jzpfatmif pdw"f mwft& odrif ,fpw
d 0f ifomG ;atmif rzG,rf &m
vky=f uwmygy?J t&Suu
f kd toufe@J vaJ vh&w
dS hJ ArmtrsKd ;orD;awGukd a=umufpw
d o
f iG ;f ay;vdu
k w
f m jzpfw,f? 'Dru
kd a&pDta&; qufvyk f
aevdk@uawmh a[m'Dvdk ay;qyf&w,fvdk@ ,kwf,kwfuef;uef; yrlvdkufwmvJ jzpfw,f?
- wjynfvHk; NLD Hk;awGydwfvdkufw,f? NLD - CEC tm;vHk; tdrfcsKyfvkyfypfvdkufw,f? wjynfvHk; tzrf;tqD;awG vkyfchJw,f?
- ausmif;zGifh&uf ZGef 2 &ufae@rSm rzGifhbJ wjynfvHk;ausmif;awG ydwfxm;vdkufw,f? ZGef 16 &ufusrS ausmif;wcsdK@ jyefzGifhw,f?
rdbawGu om;orD;awGtwGuf tmrcHvufrSwfxdk;ay;&w,f? oef;acgifxuf nOfheufoGm;wJh Armjynf&@J 'Drdkua&pDtajctaeyg?
- 'Dy,
J if;ta&;tcif; aemufqufwt
GJ jzpf E_wfydwfypfwhJ owif;awG yvlysHatmif xGufvmwm awG@&w,f? wcsdK@ owfypfwm
wcsdK@ +cdrf;ajcmufwmawG cH=u&w,f? 'DtxJrSm xkwfoHk;wJh &mZ0wftusOf;om;awG c&D;xGufvmwJh 'Drdkua&pDorm;awG rsufjrif
oufao &Gmom;awGomru }uHhzGH@awGyg ygygw,f? wdrf;a&SmifaewJholawG vdkufzrf;wm e,fpyfawGtxd qdky?J rdvmwJholawGudk
cdkif;wJhtwdkif; ajymrvm; - rajymbl;vm; ar;+yD; tpGrf;ukef EdSyfpufaewJh owif;awG xGufvmw,f? wdkif;ysufjynfysuf wu,fhudk
upOfhuvsm; tajctae}uD;yg?
- 'D&ufydkif;awG twGif;rSm tm%mydkif 3 - OD;xJu Adkvfcif!Gef@wa,mufyJ yGx
J Gufaewm awG@&w,f? "m;ckwf&m vuf0ifrv#dK
csiv
f @kd vm; rod? cyfuif;uif;ajymwm awG@&w,f? y&rf;ywm pnf;rJu
h rf;rJh trltusirhf sm;a=umifh rjzpfoifo
h nfrsm; uH&jcif;? wd@k rmS
87
_ynfolhtm%m
oifcef;pm,lzG,frsm;om jzpfa=umif;avmufom ajymcJhw,f? eHygwf0rf;jzpfolu au;ykef;b0eJ@ aiGaqmifrSm owif;arSmifcs+yD;
aevdu
k w
f ,f? Edik if w
H um Edik if aH wmfae@awGrmS yd@k aeuso0%fvm$ udk ol@emrnfe@J cyfwnfwnfy@kd aewmyJ owif;pmawGrmS zwf&w,f?
eHygwfwl; Adkvfarmifat;u rwwfomvdk@ &mZmvDeJ@ xGufawG@wmyJ vkyfw,f? ZGef 13 &uf owif;pmawGusrS eHygwf0rf;}uD;&J@
ta&Smiftwdrf; c&D;pOfudk azmfjyvmw,f? Adkvfau usyfc|wfe@J "mwfyHkawGvJ awG@&w,f? (,=wmacs+yD; qHyifnyfum xGufvmwm
[kwfr[kwf awmh b,folrS rajymEdkif) ZGef 5 &ufae@u 12 &uftxd {&m0wD c&D;pOfygwhJ?
- ArmjynfEdkifiHa&;avmurSmvJ yGufavmdkufaeygw,f? &Sufwwf&if vJaozdk@omaumif;wJh tjypfwifr_awG cH=u&w,f? qifa0S@
&efa&Smif - tE W&m,fuif; ajymolu wa,mufp ESpfa,mufpyJ awG@&w,f? 0g&ifhEdkifiHa&;orm;}uD;rsm;ajymwm NLD a&G;jc,fcH
v$waf wmfu,
kd pf m;vS,af wGajymwm &[ef;oHCmawmfawGajymwm xif&mS ;ausm=f um; wdik ;f jynfu av;pm;wJh vly*k Kd~ vfawGajymwm
etz r=um;bJaerSm r[kwfygbl;?
(4)
tdk;eif;cGufeif; jzpf&yfrsm;
olwdk@rSm ,Hk=unfr_wck &SdyHk&w,f? ppfwyfudkom +rJ+rJ qkyf xm; t&m&mausmfv$m;Edkifw,f/ zHk;uG,fypfEdkifw,f qdkwmyJ?
62 ckESpf Zlvdkif 7 &uf ta&;tcif; 67 - wkwf Arm t"duk%f; 8 av;vHk;rSm aocJhwhJ ta&twGuf trSefudk olwdk@ b,fwkef;u
twdtus a=unmcJhvdk@v?J 8 av;vHk;umv tcsKyfum;ay: ywfodyfwif&if;u aocJh&wJh vl 40 ausmfpm&if;yJ cdk;xkyfcdk;xnfe@J
vufyl;vuf=uyfrdvdk@ ay:zl;w,f?
owif;pm&Sif;vif;yGJ - ar 30 n owfuGif;udk ar 31 &uf ul;wJh eHeufydkif;txd &Sif;vdk@vif;vdk@ +yD;ao;[ef rwl? ar 31 &uf
naeydkif;rSm etz u owif;pm&Sif;vif;yGJ vkyfygw,f? jynfol@qufqHa&;ESifh owif;jzef@csda&;qdkif&m vkyfief;tzGJ@ OuUXqdkol
tvkyform;0ef}uD; OD;wif0if; p rdef@cGef;acygw,f?
- at;csrf;wnf+idrfr_ &Sdaeonfh r@&GmtcsdK@udk oGm;vm+yD; vlpkvla0;jzifh qlylr_jzpfatmif vH_@aqmf
- tjypfr&Sd tjypf&Sm jzpfvmonfudk yHk}uD;cs@J qdk+yD; olwdk@uyJ cHae&ovdkvdk ajymygw,f? aemuf 'k0ef}uD; OD;cifarmif0if; Adkvfr;csKyf
oef;xGef;wdk@u jznfhpGuf+yD; nm=uygw,f? aool 4 a,muf/ '%f&m& 50 vdk@ nmygw,f? cHvdkuf&olawG bufuawmh aool 60
eJ@ 70 =um;/ '%f&m& 100 ausmfvdk@ (rsufjrifoufaoeJ@ udk,fwdkifudk,fus cHvdkuf&olawG&@J ajympum;t&) xkwfazmfxm;ygw,f?
tcsed o
f m qGx
J m;vdu
k f t&Sed o
f m owfxm;vdu
k f c%jzwfoef; ta=umif;jyp&m qifajcwufp&mawG awG@vm ygvrd rhf ,fv@kd
txufu !ef=um;vdkufovm;rod?
ay:vmwJh owif;awGt&uawmh 7 &uf Zlvdkifta&;tcif;wkef;u Adkvfatmif}uD; uGyfu+J yD; ausmfpdk;/ oef;pdef p onf
yg0ifwJh trdef@ay;tzGJ@u toHv$ifhHkrSm Hk;xdkif=uw,f? ay:vmwJh jy\emawGudk eHygwf0rf;ae0if;qD trdef@awmif;cH+yD; wqifhpD
ajz&Sif;cJh=uovdk tckvJ vkyfchJ=uw,f? wGif;2 pdk;0if; acgif;aqmifwhJ trdef@ay;tzG@J (jynfxaJ &; wifv_dif/ aqmufvkyfa&;apmxGef;/
&JcsKyf cif&D/ wdkif;r; pdk;Edkif) u erc ppfXmecsKyfrSm Hk;xdkif+yD; !$ef=um;ajz&Sif;aewmvdk@ qdkw,f? owif;awGom rSefw,fqdk&if pdk;Edkifu
7 &ufZlvdkif om;owform; pdefvGiftcef;u yg0ifujy&oly?J
vkyfief;u ratmifjrifawmh pdk;0if;u wdkufdkufaejynfawmf wyfacgufjyef (4 v ywf tpnf;ta0;rSm 'DudpPudk OD;wnf+yD;
rde@f ceG ;f ay;? vrf;!$ecf sucf say;r,f)h eHygw0f rf;qD owif;yd@k w,f? 'Dawmh bmqufvyk &f rSe;f rodwhJ Adv
k cf sKyfr; }uD;u tpnf;ta0;zsuo
f rd ;f
vdkuf&w,fqdky?J ([kwfchJ&if uwifjyifqifxm;r,fh 'Drdef@cGef;}uD;udk zwfcsifprf;ygbd? Adkvfae0if; ajymcJhwhJ "m; "m;csif; vSH vSHcsif;
rdef@cGef;vdkyv
J m;)
'gawGu twGi;f ydik ;f udpaP wG jzpfw,f? rSm;w,freS w
f ,f b,forl t
S wnfryEdik ?f ppftpd;k &ywfusrS twnfycsuf ay;Edik rf ,fh
udpP?
&mZmvD - 'kEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;jzpfolu a':atmifqef;pk=unfudk r=umrD jyefv$wfay;r,f? ajyvnfr_&zdk@ a':atmifqef;pk=unfe@J
aqG;aEG;aeygw,f? &mZmvDe@J awmh awG@cGifh ryEdkifbl; ajymygw,f? vHkcHa&;twGuf tumtuG,fay;xm;wmyg vdk@vJ qdkw,f?
&mZmvDuawmh etz vdk tdk;eif;cGufeif;ajymaewm r[kwf? ol@tusdK;pD;yGm;yg xnfhoGif;+yD; tuGufusus ajcvSrf;vSrf;wmyg?
a':atmifqef;pk=unf bmrSrjzpfbl;/ usef;usef;rmrm wufwufuu&Sdygw,fvdk@ ac|;odyfcJhw,f? ('D=um;u cGufwvHk;awmh
eif;rdvdkufw,f? a':atmifqef;pk=unfudk 1 ywf 2 ywf twGif; v$wfay;ygvdrfhr,f qdk+yD; tmrcHvdkufwmyJ?) wae&mrSm wrsdK;wdk;+yD;
ajymygw,f? a':atmifqef;pk=unfudk yk'fr 10 (u) eJ@ csKyfxm;a=umif;/ a':atmifqef;pk=unfu odyfcHjyif;aea=umif;rS onf
aemufqHk; *syefc&D;rSm Adkvfarmifat;eJ@ Adkvfcif!Gef@u 'Dy,
J if; owfjzwfr_rSm Adkvfoef;a&$ ol@oabmeJ@olvkyfwm jzpfw,f? olwdk@
ruufa=umif;txd ajymvdkufa=umif; xkwf ajymvmygw,f? EdkifiHwum zdtm;awG txGwftxdyf wufvmcsdefa&mufrS ajymjcif;yg?
etz wGi;f rSmawmh ajyma&;qdck iG &hf o
dS al wG wa,muf+yD;wa,muf tusyf u
kd af eygw,f? 10 (u) eJ@ csKyfxm;wm r[kwb
f ;l ?
tif;pdefaxmifxJxm;wm r[kwfbl;? a':atmifqef;pk=unfudk r=umcifv$wfay;r,f pwmawG ajym=uayr,fh xyfqifh
88
_ynfolhtm%m
ar;cGef;awGawmh rajzEdkifcJh=ubl;? csKyfxm;wmr[kwf&if bmvdk@awG@cGifhryovJ - zkef;qufcGifhray;ovJ - tif;pdefaxmifxJ
xm;wmr[kwf&if b,frSmxm;ovJ- r=umcifqdkwm b,fae@b,f&ufv-J pwJh ar;cGef;awGyg? 0ef}uD;awG xv& r;csKyfawGutp
Adkvfcif!Gef@txd a&S@aemufrnD tdk;eif;cGufeif; jzpf=uwmyg?
'Dy,
J if; ta&;tcif;rSm aoqHk;'%f&m&pm&if; nmjyxm;wmuvJ bl;ay:ovdk ay:vdkufvmaeygw,f? 14 ESpf ausmf
rsdK;cspfjynfcspf ta&cHxm;wJh etz 'Dwcgvnf; ta&cGH tcGmcH&wJhyGyJ gy?J udk,fhvlrsKd;udk,fjyefowfaewm rsKd;cspfwhJvm;?
'DtxJrSm oem;p&m taumif;qHk;yk*~dKvfuawmh EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; OD;0if;atmifyg? EdkifiHwumcGifrSm idkcsif;cs&wJhtxd
jzpfoGm;ygw,f? olwdk@tpdk;&[m vluufrrsm;wJh tpdk;&jzpfa=umif; 0efcHcJh&w,f? u|efawmf (EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;) vkyfae&wm
aysmfw,frsm; xif=uovm; vdk@ jyefvSefar;cGef;xkwfoGm;cJh&w,f? apmapmydkif;rSm r[kwfudk t[kwfvkyf+yD; jiif;aeawmh
b*Fvm;a'h&SfywWemwap>tajcmufcH&aeovm; awG;rd=uao;w,f? 'gayrJh tmqD,H - zEGrf;yif ppfajrjyifrSm vufeufcs&wJhtxd
awG@jrif=u&awmh wzufu wdik ;f jynftwGuf &Su&f usew
f zufu ppftyk pf k tnmcdik ;f wm rSeo
f r# nmae&ygvm; vd@k pkwo
f yfov
l J
&Sdvmw,f?
ppftpdk;&[m tm%mrrufygbl;? jynfolu a&G;aumufwifajrmufwm r[kwfayr,fh jynfol@twGuf vkyfay;cJhygw,f
qdw
k mavmufyJ ajymEdik yf gawmhw,f? topftqef; ajymp&mr&Sad wmh "mwfjym;a[mif; jyefziG w
hf mvJ awG@&w,f? cif!eG @f ajymxm;ovdk
a':atmifqef;pk=unfudk nDrav;vdk oabmxm;a=umif; tdrfcsKyfwcgrcsrD a':atmifqef;pk=unf c&D;pOfwckudk wm;qD;pOfu
a':atmifqef;pk=unfukd vky}f uHcsiw
f hJ tzG@J &adS =umif; (vlrsKd ;pk vufeufuikd w
f zG@J ukd &nf!e$ ;f ) ajymcJzh ;l ovdk ckvJ olw@kd txJrmS &Sad evd@k
ac: umuG,fxm;wmygvdk@ ajym&jyefw,f? wu,fu olwdk@xJucsnf;vmwJh t}uHtpnfawGqdkwm txkyfajzcsvdkufovdk
jzpfomG ;w,f? &xm;0ef}uD; (aemif ,Ofaus;r_) 0if;pdeu
f owfz@kd v@H_ aqmfwmu pcJw
h hJ udpyP g? ppftpd;k &[m vlowf+yD; xGuaf ygu&f mS wm
=umyg+yD? 62 ckESpfuwnf;u jzpfw,f? ckudpPrSmvJ a':atmifqef;pk=unfudk axmufcHolawG &Sdovdk qef@usifolawGvJ &Sdw,fqdkwm
rarh=uyge@J vdk@ ajcqif;cHxm;cJhwm bm&nf&G,fcsufvJ &Sif;yg+yD?
a':atmifqef;pk=unftay: tjynfht0 ,Hk=unfr_&Sdygw,f ajymvdkajym? a':atmifqef;pk=unf c&D;oGm;wmudk
vdv
k m;yga=umif; tm;ay;wdu
k w
f eG ;f ygw,f? ,H=k unfygw,f? tm;ay;ygw,f ajymvdak jym? (wGe;f v$wv
f u
kd w
f mvm; pOf;pm;vm=u&+yD?)
SPDC eJ@ NLD jzpfaeyHku Zmwfpifay:rSm ukef;kyf vl=urf;u tpGrf;jyav (tusifh,kwfav) rif;om; rif;orD;udk
y&dowfu t=uifem yGm;av jzpfaew,f? a':atmifqef;pk=unfukd odumQ csav _wcf sav Edik if w
H um qkwq
H yd af wG&av jzpfaew,f?
olw@kd rmS remvdk 0efw+kd yD; tvkyu
f odyf y_ f aiGuek af =u;usc+H yD; zsuq
f ;D a&;vkyif ef;awGyJ tmHpk u
kd f axmif*%ef; csw
D v
hJ al wGukd
wa,mufwae@ 500d ay;+yD; taESmuft,Sufcdkif;wJh owif;vJ xGufvmw,f? 'DaiGawGudk wdkif;jynftwGufoHk; tcsdefukefvlyef;
tvkyfawG EdkifiHawmftwGuf vkyf=u&if b,favmufrsm; aumif;vdkufavrvJ?
'Dy,
J if;oH;k oyfcsuf - ud,
k jhf ynfou
l ,
kd f ppfcif;vdu
k w
f hJ vky&f yfyg? etz avmb}uD;vGe;f w,f? tjrifww
kd ,f? uHq;kd uHaumif; eH=um;
axmuf+y;D avmif;a=u;xyfvu
kd w
f o
hJ abm awG@&w,f? zsmvdyaf cgi;f xJ a&mufaeol[m a&S@uw
kd ;kd xGuzf @kd yv
J w
kd ,f r[kwv
f m;? jzpfapcsif
ovdk jzpfrvmayr,fh a':atmifqef;pk=unfe@J OD;wifO;D udk Edik if aH &;jyefay;qGx
J m;w,f? trsKd ;om;nDvmcH qdw
k mrSm yGzJ sucf cH &hJ wmudk
tcJrausvdk@ jyefay;qGJxm;wmyJ?
trsdK;om;nDvmcH jyefwufygr,fvdk@ ajymvmwJhtxd qGx
J m;csifyHk ay:aew,f? 'g[m vll;vlrdkufpdwful;yJ?
ol@rmS rjzpfrae ajz&Si;f &r,fh udpaP wG &Sad ew,f? 'dik ,
f mavmh/ trsK;d om;nDvmcH/ vlxpk m;0wfaea&;/ bufpkH jynfoal wG&@J rauseyfrr_ sm;/
b%ftusyftwnf;/ wyfwGif;r+idrfroufr_rsm;/ wudk,fawmf qENjyr_rsm;/ ausmif;om;vli,fawG&@J jyefvnfpkzG@J r_rsm;/ NLD tyg
tzG@J toD;oD;&J@ 'Drdkua&pDv_yf&Sm;r_rsm;/ EdkifiHwumzdtm; ponf &ifqdkifae&wJh tusyftwnf;awGu rsm;ygw,f?
'gawG&@J xGufayguftjzpf 'Dvrf;udk a&G;vdkufyHk &ygw,f? ajy&majya=umif; aphpyfaqG;aEG;a&;vrf; r[kwf? qef@usifbufudk
tjywf&Sif;wJhenf;/ uGif;quftusqHk; vlyk*~dKvfudk ajzmif ypfwhJenf;/ - wwdkif;jynfvHk; _yf_yfaxG;axG; jzpfukefr,f? udpPr&Sd? ol@rSm
ppfwyf&Sdw,f? 'gawGudk ta=umif;trsdK;rsdK;jy+yD; tcsdef,l? +idrfoGm;atmifvkyfr,f? ol&ifqdkifae&wJh jy\emawGudk ,m,Djzpfjzpf
wef@xm;Edkifr,f? wcsufckwf q,fcsufjywfua&m qdk+yD; vkyfcsvdkufyHk&w,f? 'ga=umifh etz avmb}uD;w,f/ tjrifwdkw,f/
jzpfcsif&mjzpf armifbcspf qefw,fvdk@ ajymcsifwmyg?
r@ay:rSm ajAmifrowf&Jvdk@ vljywfwJh awmvrf;rSm taysmuf&Sif;wJh pDrHudef;udk csrSwfvdkuf&wmjzpfw,f? wygwDvHk;
wwdik ;f jynfv;kH udk udik v
f y_ af ewJh 'Dt"du yk*Kd~ vf 2 OD;udk &Si;f ypf+yD;&if usew
f hJ NLD acgi;f aqmifyikd ;f awGukd zdtm;ay; trsK;d om;nDvmcHxJ
dkufoGif;/ !Gef@aygif;tpdk;&wdk@bmwdk@zJG@/ a&G;aumufyGJ topfvkyfjyvdkuf? EdkifiHwumu a&G;p&mr&Sd? 'Dvrf;ay:uyJ qufav#muf/
qdkif&SifawGkyf tulawG ay;&r,fvdk@vJ wGufyHk&w,f? olwdk@pOf;pm;wJh tajccHu jynfwGif; (jynfolawG) udk rpdk;&drf/ owfjyvdkuf&if
+idru
f somG ;wmyJv@kd xifae=uw,f? (tESpf 40 =umcJ+h yD)? jynfyu 'kuaQ y;aewm? 'guykd J tmHpk u
kd &f r,fqw
kd o
hJ abm? ppfat;umvrSm
89
_ynfolhtm%m
EdkifiHawmfawmfrsm;rsm;u ppftm%m&SifawG 'DyHkpHe@J ausmfjzwfvmcJh=uwmudk;? cufwmu acwfawG ajymif;ae+yD? tD&wfvGefacwfrSm
acwfrrDawmhbl;? ta&S@awmiftm&SxJ wdk;0ifcsifwhJ tar&dueftwGuf wHcg;zGifhay;ovdk jzpfoGm;rSm olwdk@ pOf;pm;rd=u[ef rwlbl;?
Edik if w
H Edik if [
H m ole@J xu
kd w
f efwt
hJ pd;k &yJ &Edik w
f ,f qdw
k hJ tcsut
f ay:rSm ynm&Sirf sm; jiif;ckaH e=uwm awG@&=um;&ygw,f?
ckuHae&wmuawmh wyfrawmfw&yf[m olwdk@eJ@ xdkufwefwJh ppfOD;pD;csKyfeJ@ppfacgif;aqmifawGyJ &Edkifw,f qdkwJh tcsuf
wyfrawmfom;rsm; pOf;pm;zdk@yg?
tusdK;quf - 'Dy,
J if; ta&;tcif;ay:u bmawG jzpfvmOD;rvJ?
- jynfwGif;a&;oufouf r[kwfawmhyg? tmqD,Hjy\em/ a'ojy\em/ vkHcHa&;aumifpDxJ a&mufrvdktxd EdkifiHwumjy\em
}uD;w&yf jzpfomG ;cJ+h yD? 'ga=umifh ppftyk pf u
k av#m&h ifav#mh rav#m&h if vG,v
f ,
G ef @J awmh r+yD;? du
k cf wfcsuaf wG qufwu
kd f vmygvrd rhf ,f?
- wkwjf ynfukd 0dik ;f ywfxm;csiw
f hJ tar&dueftwGuf tuGuw
f uGuf &oGm;cJ+h yD? Edik if aH wmf wpnf;wvH;k wnf;&Srd _ v_ycf gvmEdik w
f ,f?
- jynfolawG&@J pm;0wfaea&; usyfwnf;onfxuf usyfwnf;vmygvdrfhr,f? 'Dwdkif;aevdk@awmh r&Edkifawmhbl;qdkwm pOf;pm;vm=u
vdrfhr,f? b0t& enf;vrf;rsdK;pHk xGufvrf;&Smvm=uvdrfhr,f?
- jy\emawG}uD;av rsm;jym;_yfaxG;av wyfxrJ SmvJ *,uf&Sdvmygvdrfhr,f? 'D*&Dwufvm&if ppftkyfpkudk tumtuG,fay;r,fh
tm%modrf;yGJ twkwck ay:vmEdkifw,f? odk@r[kwf wyfxrJ Sm tm;yifr_awG }uD;vmEdkifw,f? "m;pmcHawGqx
JG kwf paw;ypfwmawG
jzpfvmEdkifw,f? [pfwwvm 'DvdkvkyfchJwmyJ?
- tmqD,He@J tdrfeD;csif;EdkifiHawG&@J tyoabm qufqHa&;ay:vpD usqHk;aewm =umyg+yD? ckawmh 'Dtwdkif;xm;vdk@ r&EdkifawmhwhJ
udpP jzpfvm+yD? wckck vkyf&awmhr,fhtcsdef zdtm;ay;+yD; aphpyfa&; pm;yGq
J D wGef;ydk@rvm; atmufa=u;uae avmif;a=u;xyfae
=urSmvm; aygufH_;}uD;jzpf - rjzpf oufqdkif&mEdkifiHawG pOf;pm;ae=uavmuf+yD?
(5)
aemufqufwGJ EdkifiHwum*,ufrsm;?
udkzDtmeef - ,ckuJhodk@aom tajctaeqdk;rsm;udk tjrefqHk;&yfwef@+yD; tESpfom&&Sdonfh EdkifiHa&;aqG;aEG;yGJ csufcsif;pwif&ef/
xdkaqG;aEG;yGrJ sm; jzpfvmatmif tpGrf;ukef tultnDay;r,f vdk@ ajymvmygw,f?
tar&duef - 'DyGrJ Sm twufuqHk;eJ@ tus,fjyef@qHk; 0ifEw
$J mu tar&duefyg? yg0v
J fu a0gpx&d*sme,frSm aqmif;yg;wapmife@J
v_@H aqmfvu
kd yf gw,f? Edik if jH cm;a&;0ef}uD;Xme ajyma&;qdck iG &hf o
dS l abmufcsmu ppftpd;k &udk vlq;kd vlru
kd f vl&rf;um;awGtjzpf bG@J x;l cs+D yD;
y,fy,fe,fe,f wG,fygw,f? avSmif&,f &,f+yD; aqmfxm;wmyg? olwdk@ tuGufjzpf+yDav? trsdK;om; jyefvnfoifhjrwfa&;twGuf
ukv&J@ u;yrf;r_awG &yfypf&&if wjcm;enf;vrf; pOf;pm;&awmhr,f vd@k ajymwmvJ &Sw
d ,f? Armjynfupd P vHk cHa&;aumifpw
D ifr,fv@kd
+cdrf;ajcmufwmvJ &Sdw,f? umuG,fa&;0ef}uD; 0ifrajymao;vdk@ awmfawmhw,f?
tar&duef txufv$wfawmfu 30 &uf t=urf;zufr_ udpPudk _wfcswhJ jrefrmhydk@ukeftm;vHk; ydwfyifa&; Oya'=urf;udk ZGef
11 &ufrSm 97 rJ 1 rJe@J twnfyvkdufw,f? (1) ydk@ukeftm;vHk;ydwfyifr,fqdkjcif;tm;jzifh txnfcsKyf vkyfief;u ESpfpOf0ifaewJh wESpf
a':vmoef; 300 - 400 xdcdkufoGm;+yD? 'g[m ydk@ukeftm;vHk;0ifaiG&J@ 3 yHk 1 yHk jzpfw,f? (2) etz ppftpdk;&udk EdkifiHwumu
aiGracs;atmif uef@uGufoGm;&ef? (3) tar&duefjynfaxmifpk&Sd etz ppfAdkvfcsKyfawGydkifqdkifwhJ ypPnf;tm;vHk; csdwfydwfodrf;,l&ef?
(tdkprmbifvm'ifydkif ypPnf;awGudk vkyfovdk aiGpm&if;twdtus azmfjyay;Edkif&if etz okyf ydkay:Edkif)? (4) }uHhzGH@ tygt0if etz
acgif;aqmifrsm;ESifh rdom;pk0ifrsm;.ADZm ydwfyif&ef? (pnf;pdrfcHpm;&ef om;orD;rsm; xdyfwef;ynmoif=um;&ef aiGzef;p&m ae&m
wae&m aysmufoGm;+yDaygh?)
bk&Sfu ol@EdkifiHa&mufaewJh xdkif;0ef}uD;csKyf xyfqifudk pnf;Hk;+yD; a':atmifqef;pk=unfudk v$wfay;zdk@ yl;wGaJ =unmcsuf
xkwfygw,f?
'gudk etz u a=unmcsufudk axmufcHovdkvdkvkyf+yD; trsdK;om;nDvmcH jyefvnfusif;yzdk@ awmif;qdkvdkufygw,f?
ZGef 13 &ufrSm yg0v
J fu xyf+yD;+cdrf;ajcmufjyefygw,f? Armjynfe@J ywfoufwhJ ay:vpDudk jyefvnfoHk;oyfzdk@ tcsdefa&muf+yD?
vlqdk;vlrdkufawG uwifpDrH tuGufcs+yD; wdkufcdkufchJwm jzpfw,f? zrf;xm;olrsm; v$wfay;&efe@J NLD Hk;rsm; jyefzGifhay;zdk@ +idrf;csrf;pGm
azmfaqmifzdk@ysufuGufav zdtm;awG qufwdkufay;av jzpfrSmyJvdk@ 0uftl&pf xyfusyfvdkufygw,f?
EU - uvnf; ar 30 &ufudpPudk uef@uGufvdkuf=u+yD; qufvufzrf;qD;aewmawGtwGuf txl;pdk;&drfa=umif; xkwfjyefygw,f?
EU tzG@J 0ifjzpfwhJ +Adwed t
f zd@k uawmh vlru
_ n
l aD &; taxmuftyHh a':vm oef; 50 ay;r,f ajymvd@k rS rqH;k ao;cif 'Djy\em
0ifvmwmrdk@ tawmftcufuHoGm;ygw,f? tD&wfppfyGJ tuumvrSm ppftpdk;&taeeJ@ aqG;aEG;yGJ=uef@=umae&if 0uftl&pf
wif;&vdrrhf ,fv@kd 0rfeifay;cJw
h hJ +Adwed [
f m tck wu,f 0uft&l pf wif;ae&yg+yD? oH;kH uwqifh awmif;qdv
k u
kd f Edik if jH cm;a&;0ef}uD;Xmeu
90
_ynfolhtm%m
awmif;qdkvdkufe@J w&pyf t&Sdefjrifhvmygw,f?
jrif&wmu taemufbufjcrf; urBmu jyif;jyif;xefxef wHk@jyefwmawG[m 'D*&Dwqifh wufvmwmudkyJ jyygw,f?
tm&SbufrSmawmh tajymif;tvJu odyfodomoGm;ygw,f?
*syef - etz udk zdtm;ay;zdk@ t+rJwrf; a&SmifaecJhwhJ EdkifiH? ppftpdk;&udk tultnDtaxmuftyHh trsm;qHk;ay;wJhEdkifiH? tm&Senf;
tm&S[ef (pHjy) tjzpf taysmah ysmif;qH;k csO;f uyfqufqcH w
hJ hJ *syefEikd if H &yfwnfcsuf ajymif;cJ&h w,f? a':atmifqef;pk=unfukd tjrefq;kH
v$wfay;zdk@e@J vGwfvyfpGm v_yf&Sm;r_vkyfcGifhyzdk@ EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;csif; awmif;qdkygw,f?
*syef 'kEikd if jH cm;a&;0ef}uD;ud,
k w
f ikd f 0ef}uD;csKyf&@J awmif;qdck supf mudk ,lvm+yD; awmif;qdyk gw,f? a&&mwJh tmrcHcsuf r&vd@k
rausreyf jyefoGm;&ygw,f? aemufawmh Armjynfudk ay;aewJh tultnDawG &yfqdkif;vdkufa=umif; a=unmygw,f? wqufwnf;
qdo
k vdk *syef - tif'/kd *syef - zdvpfyikd /f *syef - AD,uferf yl;wGaJ =unmcsuaf wGxw
k +f yD; awmif;qdrk a_ wG vkyyf gw,f? (*syefu pD;yGm;a&;
tuljzwfwm AD,uferfuyg uef@uGufvmawG[m pD;yGm;a&;a&m EdkifiHa&;yg xdckdufw,f?)
tmqD,H - txl;jcm;qHk;u tmqD,H&J@ tvSnfhtajymif; jzpfygw,f? EdkifiHwEdkifiH&J@ jynfwGif;a&;udk 0ifa&mufrpGufzufa&;rludk
csdK;azmuf+yD; etz udk awmif;qdkvmygw,f? 'DtxJrSm etz&J@ t&if;ESD;qHk;eJ@ &if;ESD;jryfESHr_trsm;qHk;vkyfwhJ EdkifiHawG ygoGm;ygw,f?
xdkif;/ rav;&Sm;u wqifh+yD;wqifh wdk;+yD;awmif;qdkygw,f? tmqD,H rsufESmysuf&+yDvdk@vJ ajymygw,f? puFmylvnf; wEdkifiHcsif;
awmif;qdkwht
J xJ ygw,f? zdvpfydkif/ tif'dkwdk@u ydkjyif;xefchw
J ,f? uarBm'D;,m;u zEGrf;yif tmqD,H nDvmcHrSm wm0ef,l awmif;qdk
cJhw,f? 'gudk ArmEdkifiHu ruef@uGuf&aJ wmhyg?
Adkvfcif!Gef@u &efukefrSm usif;ywJh 'kt}udrf tmqD,H ody`HESifhenf;ynm0ef}uD;rsm; tpnf;ta0;rSm ('DESpfxrJ SmyJ) 'Dvdk
ajymcJhw,f?
EdEdkifiHwckcsif;. aqmif&Gufcsufrsm;onf tmqD,HtzG@J tpnf;wckvHk;. *k%foduQmudkyg wdk;wufvmapEdkifw,
,f wJh?
etz&J@ ar 30 aqmif&Gufcsufudk tmqD,HEdkifiHrsm;u zEGrf;yifrSm wnDwnf; _wfcsvdkuf=uyg+yD? (*k%foduQm usqif;
oGm;&rSmyJ? etz&J@ tmqD,H 6 ESpfoufwrf;rSm ycJhwhJaumif;r_u }uD;aywmudk;)
ESpfpydkif;rSm (Zef 2728) tmqD,H tD;,l tpnf;ta0; wufchJ&vdk@ etz&J@ EdkifiHjcm;a&;atmifyGJ vdk@ tljrL;cJh=uwm 4
v eJ@ 2 &ufyJ cHygvm;? ckqkd olw@kd &@J qGaJ qmifrw
_ ckjzpfwhJ rl;,pfaq;0g; rD;d@_ yu
JG akd wmif taemufow
H refawGu oydwaf rSmufc=hJ uyg+yD?
wkwf/ tdENd,/ b*Fvm;a'h&Sf - tmqD,H ajcukwf wxpfywf+yD? *syefuvJ qkay;uae'%fay; jzpfvmaew,f? tar&duef tD;,le@J
taemufurBmuawmh ajymraeeJ@? }udrfao;ao;eJ@ cyfpyfpyf dkufae&mu vnfrsdKudk npfae+yD? tdENd,rSmvJ tzG@J tpnf; toD;oD;u
tpdk;&udk wGef;tm;ay;ae+yD?
wkwu
f wEdik if &H @J jynfwiG ;f a&; wEdik if H 0ifrpGuaf &;rlukd qufvufuikd pf x
JG m;wm awG@&w,f? tdE,
dN eJ@ b*Fvm;a'h&v
fS nf;
aemufydkif;rSm 'Doabmxm;rsKd; azmfjyvmw,f?
(6)
ed*;Hk
'Dvdke@J etz c&D;qufEdkifrvm;? tE W&m,fawGuawmhrsm;w,f? ol@twGufa&m wdkif;jynftwGufa&myJ? a'o wckvHk;
twGufa&m urBmtwGufa&myJ? olwdk@taeeJ@ wkdif;oljynfom;rsm;twGuf aumif;r_wckrS ryEdkifchJ=uayr,fh urBmu 0dkif;t=unfhcH
ta&;pdkufcHvm&atmif vkyfEdkifpGrf;&Sdolrsm; tjzpfawmh rSwfwrf;0ifoGm;ygvdrfhr,f?
'Dy,
J if; ta&;tcif;uae Armjynf&@J EkdifiHa&;rsufESmpm ajymif;vJoGm; roGm;uawmh 'DESpfukeftxd apmifh=unfh&ygOD;r,f?
91
Armjynfvw
G af jrmufa&;twGuf
jynfyu b,forl S
vkyaf y;rSm r[kwb
f ;l ?
ud,
k b
hf mom vky&f r,f?
tjurf;rzufa&;vrf;
,wd_ywf
tydwfcH&wJhaeh[m
tjurf;zufawmfvSefa&;vrf;
zGifhwJhaehyJ?
Arm_ynfuGef_rLepfygwD
A[dk0g'_zefhcsda&;XmerS xkwfa0_zefhcsdonf