UNIVERZITET "DEMAL BIJEDI" U MOSTARU

NASTAVNIKI FAKULTET
Struni studij iz oblasti sporta

PRAVILA I ORGANIZACIJA
TAJLANDSKOG BOKSA
(Seminarski rad)

STUDENT: PROFESOR:
Miro Velagi Dr. sci. Rijad Novakovi, docent

Mostar, 21.12.2016. godine

 SADRAJ:

1.UVOD .................................................................................................................................................................. 3

2. PREDMET I PROBLEM RADA ..................................................................................................................... 4

3. CILJ I ZADACI RADA .................................................................................................................................... 5

4. METOD RADA ................................................................................................................................................. 6

4.1. Pojam tajlandskog boksa .......................................................................................................................... 6
4.1.1. Nastanak i razvoj tajlandskog boksa..................................................................................................... 7
4.1.2. Heroji tajlandskog boksa ...................................................................................................................... 8
4.1.3. Tajlandski boks kao sport danas ........................................................................................................... 9
4.2. Tehnika pravila tajlandskog boksa ...................................................................................................... 10
4.2.1. Pravila o ringu ili borilitu za natjecanje ............................................................................................ 11
4.2.2. Pravila o opremi na natjecanju ........................................................................................................... 12
4.2.3. Lijeniki pregled i kategorizacija teine ........................................................................................... 13
4.2.4. Ritualni ples Wai kru i runde .............................................................................................................. 14
4.2.5. Arbitri i suci........................................................................................................................................ 14
4.2.6. Dodjela bodova i naini ostvarivanja pobjede .................................................................................... 15
4.2.7. Doktori i procedure poslije nokauta i povreda.................................................................................... 15
4.2.8. Pravila o uzimanju lijekova i doping .................................................................................................. 16
4.2.9. Sankcije zbog krenja pravilnika ........................................................................................................ 16
4.3. Organizacija tajlandskog boksa u svijetu .............................................................................................. 17
4.3.1. Organizacijska struktura IFMA-e ....................................................................................................... 18
4.3.2. Sudionici u organizaciji IFMA-e ........................................................................................................ 19
4.3.3. Sistem IFMA takmienja .................................................................................................................... 20
4.3.4. IFMA i budunost tajlandskog boksa ................................................................................................. 22

5. TEORIJSKA I PRAKTINA VRIJEDNOST RADA ................................................................................. 25

6. ZAKLJUAK.................................................................................................................................................. 26

7. LITERATURA ................................................................................................................................................ 27

2
1.UVOD

Tajlandski boks ili muay thai je kontaktna borilaka vjetina koja originalno vue korijene iz
Tajlanda. Smatra se da je star preko 1000 godina u vremenima kada su ratnici Tajlanda
koristitli superiorni nain borbe da bi se izborili za slobodu i uinili ono to predstavlja danas
Tajland, a to je Zemlja slobodnih. Najstariji pisani dokumenti govore o 9 osnovnih oruja
koje se upotrebljavaju u tajlandskom boksu i to glava, ake, laktovi, koljena i stopala.
Moderni tajlandski boks zabranjuje udarce glavom i danas nosi ime umjetnost osam udova.

Svaki oblik bavljenja tajlandskog boksa kao i takmienje je odreen odgovarajuim pravilima
koja se moraju provoditi kako bi se postigao cilj, a to je pobjeda jednog protivnika nad
drugim. Izuzetno je vano da se svaki sudionik bilo da se radi o samim sportistima, trenerima,
sucima ili prateem rukovodstvu pridrava jasno definisanih pravilnika jer na taj nain se
postie kvaliteta sporta uope i promiu vrijednosti tajlandskog boksa, a to su ast, tradicija,
potovanje, izvrsnost i fair play.

U prolosti je postojalo dosta organizacija koje su nastojale zauzeti vodeu poziciju u

promociji tajlandskog boksa ali nijedna organizacija nije bila tako uspjena kao to je taj
zadatak obavila IFMA (International Federation of Muaythai Amateur). Ova organizacija je
uspjela kroz svoj rad i organizaciju svjetskih, interkontinentalnih i dravnih prvenstava da
stvori osnov za kvalitetno bavljenje tajlandskih boksom te kroz integraciju sa vodeim
sportskim autoritetima kao to su SportAccord, TAFISU, IWGA i na kraju MOO zacementira
svoju poziciju u svijetu sporta kao istinski lider za tajlandski boks.

U nastavku rada e biti opisane sve aktivnosti i put razvoja tajlandskog boksa od samih
poetaka preko aktuelnih pravilnika i sistema takmienja, a sve to kroz prizmu svjetske
vodee organizacije IFMA-e.

3
2. PREDMET I PROBLEM RADA

Tajlandski boks kao jedan od modernijih borilakih sportova svoje mjesto je zauzeo na
meunarodnoj sceni priznanjem sporta od strane svjetskog autoriteta MOO (meunarodnog
olimpijskog odbora). Zbog aktuelnosti ove tematike i sve veeg broja praktikanata u svijetu
odluio sam da obradim temu koja ujedno popunjava i jednu prazninu koja je nastala zbog
turbulencije u pravilima i organiziranjima takmienja u tajlandskom boksu.
Zbog toga e predmet ovog rada biti pravila i organizacija takmienja tajlandskog boksa kroz
okvire krovne organizacije IFMA-e (International Federation of Muaythai Amateur).
Problem ovog rada bi bilo jasno preciziranje pravila i sistema takmienja koji u svakoj zemlji
svijeta moraju da se potuju i primjenjuju na isti nain, to je bio i jedan od uslova MOO-a za
uvrtavanje u svoju olimpijsku obitelj.

4
3. CILJ I ZADACI RADA

Cilj ovog rada je kroz definiciju pravila takmienja kao i upravnih organa koja reguliu to
polje prikazati tajlandski boks kao novi olimpijski sport. Na osnovu cilja zadaci su jasno
podijeljeni na sekcije o razvoju tajlandskog boksa, aktuelnom pravilniku te organizacijskoj
emi IFMA-e koja je krovna organizacija u tajlandskog boksu.

5
4. METOD RADA

4.1. Pojam tajlandskog boksa

Tajlandski boks ili muay thai je kontaktna borilaka vjetina koja originalno vue korijene iz
Tajlanda. Smatra se da je star preko 1000 godina i nastao u vremenima kada su ratnici
Tajlanda koristitli superiorni nain borbe da bi se izborili za slobodu i uinili ono to
predstavlja danas Tajland, a to je Zemlja slobodnih. Najstariji pisani dokumenti govore o 9
osnovnih oruja koje se upotrebljavaju u tajlandskom boksu i to glava, ake, laktovi, koljena i
stopala. Moderni tajlandski boks kako amaterski tako i profesionalni zabranjuje udarce
glavom dok se kod tradicionalnih muay thai borbi na nekim od dravnih Thai praznika
(Majin dan, Kraljev kup itd.) ipak dozvoljava natjecanje sa svih 9 oruja, bez upotrebe
rukavica. Tajlandski boks je duboko ukorijenjen u tradiciju Tajlanda i predstavlja sport
kraljeva stoljeima. Tajlanani su jako ponose svojom vjetinom borenja i s pravom je
priznaju kao nacionalni sport.
Forme ili tzv. kate ne postoje u tajlandskom boksu. Nekada su metode treninga izmeu
ostalog sadravale i udaranje u palmino drvo u svrhu jaanja aka i nogu, tranja na velike
udaljenosti, treniranje u vodi, penjanje na palmino drvo, udaranje i izbjegavanje limuna na
konopcu, razbijanje kokosovih oraha rukom itd.

Danas se trening tajlandskog boksa zasniva na tranju, udaranju u vrea i fokusera te stalnim
sparinzima kao i vjebanju sa utezima. Za vrijeme sparinga nosi se zatitna oprema radi
izbjegavanja nepotrebnih ozljeda.

Tajlandski boks se moe podijeliti u dva glavna tipa borenja: Muay Lak (odbrana napad stil) i
Muay Kiew (stil upotrebe tehnike varki).
Posebno obiljeje i dra tajlandskom boksu daje muzika koja svira za vrijeme mea, te
tradicionalni ples (Wai Khru) koji boksai izvode prije poetka borbe. Za vrijeme plesa borci
nose tradicionalne amajlije Mongkon (nosi se oko glave za vrijeme plesa) i Prajied (nosi se
oko bicepsa ruke u plesu ali i u borbi).

6
Tajlandski boks ima i svoju i tradicionalnu inaicu koja se naziva Muay Boran (drevni muay)
i do danas se sauvalo dosta tradicionalnih regionalnih stilova i to Muay Korat, Muay
Lopburi, Muay Pra Nakorn i Muay Chaiya.

4.1.1. Nastanak i razvoj tajlandskog boksa

Prije nego ponemo govoriti o nastanku tajlandskog boksa vrlo je vano prisjetiti se naroda
Thai (u prijevodu Slobodni) koji su prvobitno ivjeli u junim kineskim pokrajinama Kjang-
Si, Sichuan i Hubei, a u dananje podruje Tajlanda su poeli migrirati u 12. stoljeu da bi u
13. stoljeu migracija bila u punom jeku pod naletom mongolskih hordi koji su pustoili ta
kineska podruja.
Podruje sadanjeg Tajlanda bilo je pod jakim utjecajem kmerske vojske koji su u to vrijeme
kontrolirali veliki dio dananje Kambode, Tajlanda i Burme (dananji Myanmar). Tim
podrujima su stalno harali ratovi i pleme Thai nije bilo izuzeto iz sudjelovanja u njima. Oni
su kroz svoju historiju silnih ugnjetavanja, progona i stalnih borbi stekli vjetine koje su se u
to burno vrijeme cijenile, a bile su to takozvane "maya" vjetine (ratnike vjetine): goloruka
borba prsa u prsa , maevanje ("fan dabb" s dva kratka maa), jahanje, rukovanje kopljem,
lukom i strijelom, borba sa tapom (krabi krabong) itd. Te vjetine su bile koritene kako na
bojnom polju tako i u lokalnoj zajednici da bi se narod zatitio od pljakaa. Bili su poznati
kao veoma hrabri ratnici i esto su zbog toga bili angairani od strane kmerske (dananja
Kamboda) vojske. Kmeri su ih zvali Siamci to je u prijevodu znailo crnoglavi.
Nakon osamostaljenja od Khmerskog carstva 1238. godine Thai narod osniva svoje prvo
kraljevstvo Sukhothai poetkom 13. stoljea, a kao religiju odabire Teravada Budizam koji se
zadrao i do dananjih dana. Prvo ime te samostalne drave bilo je Siam, a prvi kralj
Ramkamhaeng koji je bio zasluan za uvoenje prvog sistema pisanja.
Muay thai se u mirnodobskim uslovima izuavao kako na budistikim hramovima tako i kroz
plemstvo, te demobilizirane vojnike i tako uvao tokom vremena. Muay thai turniri bi se
odravali za vrijeme festivala i proslava u selima ili hramovima. Ti turniri su bili poznati pod
imenom Dhee Muay ili Dhoi muay i bili su po pravilima borbe veoma razliiti od dananjeg
tajlandskog boksa. Takva takmienja nisu poznavala teinske kategorije i nisu bila vremenski
ograniena, a borci nisu imali nikakvu zatitnu opremu.
Borci koji bi sudjelovali u takvim turnirima, kasnije u regionalnim natjecanjima, i kao
pobjednici regija bili bi uvrteni na glavni turnir koje je osobno organizirao tajlandski kralj.

7
Pobjednici tih kraljevskih turnira bi bili angairani u kraljevsku gardu to je bila velika ast u
to vrijeme. Kako je historija uila Tajlanane uvijek je bilo korisno drati reputaciju zatitnika
nacije.
Od 1350 godine dominiralo je kraljevstvo Ayutthaya koje je osnovao kralj U-Thong. Tona
historija tajlandskog boksa se izgubila nakon to je Burmanska vojska osvojila Tajland i
njihov tadanji glavni grad Ayuddhaya-u spalila do temelja 1768. godine. Postoji legenda iz
tog doba u kojoj je Kralj Naresuan u borbi jedan na jedan na leima slona pobijedio
Burmanskog princa i Burmanci ostavi bez voe odustaju od napada na Tajland 1592. godine.
Nakon poraza od burmanskih snaga tajlandsku dravu je 1769. ponovo ujedinio kralj Prachao
Taksin Maharaj obiljeivi tako Thomburi doba. Njegov general Chakri preuzeo je 1782.
godine prijestolje kraljevstva Rattanakosin i osnovao dinastiju sa prvim kraljem iz tog
perioda po imenu Putta Yod Fah (Rama I). Dananji kralj Bhumibol Adulyadej potjee iz te
dinastije. Za glavni grad su prvobitno izabrali ime Krung Rattanakosin te ga kasnije
promijenili u Krungthepmahanakorn koji je u svijetu mnogo poznatiji kao Bangkok.
Glavni grad Tajlanda Bangkok je danas prijestolnica muay thai sporta sa glavna dva stadiona
Lumpini kojim upravlja vojska Tajlanda i Rajadamnern kojim upravlja policija. Pored ova
dva legendarna stadiona postoje jo i Omnoi, Channel 7, Rangsit itd.

4.1.2. Heroji tajlandskog boksa

U svojoj historiji tajlandski boks je svoju slavu i reputaciju stekao kroz heroje koji su koristei
ovu drevnu vjetinu uspjevali da savladaju mnogo vee i monije protivnike i na taj nain
uvali tajlandski boks od zaborava hiljadama godina.

Nai Khanom Tom

Tajlandski boks ima posebno mjesto u kulturi Tajlanda i priznat je kao njihov nacionalni
sport. Kroz historiju je mnogo sluajeva u kojima je tajlandski boks pomogao tajlananima da
se odbrane od neprijatelja. Jedan takav sluaj spominje vojnika Nai Khanom Tom-a koji je
zarobljen od strane burmanskih snaga bio prisiljen sudjelovati u gladijatorskim borbama koje
su bile ogranizirane u ast burmanskog kralja. Kao vrsni poznavalac tajlandskog boksa Nai
Khanom Tom je pobjedio svog protivnika. Meutim vidjevi to burmanski kralj je naredio
organzatoru da poalje jo jednog borca da se bori s Nai khanom Tomom. Legenda kae da je

8
Nai Khanom Tom pobjedio goloruk 12 burmanskih ratnika i tako izborio slobodu. Danas se
irom Tajlanda njemu u ast slavi dan muay thai-a 17.3. svake godine i s pravom ga neki
nazivaju ocem tajlandskog boksa.

Kralj tigar

Tajlandski boks svoj najvei procvat doivljava za vrijeme kralja Pra Chao Sua koji je i sam
bio vrsni poznavalac tajlandskog boksa, a imao je i nadimak Kralj Tigar. Tajlandski boks je u
to vrijeme bio predmet u kolama kao i dio vojnike obuke. Postoji legenda koja govori da je
kralj esto skrivajui svoj identitet sudjelovao na lokalnim turnirima i redovno odnosio
pobjede. Neke tehnike udaranja nogom se i danas zovu tehnike kralja tigra.

4.1.3. Tajlandski boks kao sport danas

Prvi pokuaj organiziranja tajlandskog boksa kao sporta se desio 1929. godine sa
ograniavanjem borilita konopcima kao i uvoenje vezanja bandaa od konopaca oko ruku
(Khaad Chuek).
Nakon drugog svjetskog rata tajlandski boks je doivio znatne promjene. Uvedene su rukavice
po ugledu na zapad i odreene teinske skupine.
Profesionalni meevi traju 5 rundi po 3 minute s prekidima izmeu rundi od po dvije minute,
dok je kod amaterskih prvenstava krovna Muay Thai organizacija IFMA (International
Federation of Muaythai Amateur) odredila da meevi traju 3 runde po 3 minute s prekidima
izmeu rundi od po jednu minutu.
Zbog ouvanja tradicije prije poetka svakog mea bilo da se radi o profesionalnom ili
amaterskom takmienju borci su duni da otpleu tradicionalni ples Wai Kru u znak
potovanja svojim uiteljima.
Dugo vremena muay thai je bio ogranien samo za prakticiranje mukarcima jer se vjerovalo
da ena donosi nesreu. Bilo je zabranjeno enama sudjelovanje u borbama, a bilo je i
sluajeva kada bi ena dodirnula ring da se cijeli turnir prekine i otkae. To se promijenilo
1995. godine gdje je slubeno dozvoljeno enama da nastupaju u tajlandskom boksu uz malu
modifikaciju pravila u kojima je ring bio neto manji i ulazak u ring se dozvoljavao enama
samo puei ispod zadnjeg konopca, a ne preskaui ring kao mukarci. Takoer bila je
zabranjena upotreba laktova. Taj prvi javni event odrao se u Bangkoku na Rangsit stadionu

9
1995. godine. Danas ene imaju ista prava u borbi kao i mukarci i ravnopravno nastupaju po
punim muay thai pravilima.
Dravna televizija Tajlanda prenosi borbe ak 3 puta sedmino to dovoljno svjedoi o tome
kakvu popularnost uiva tajlandski boks.
Kako nekada tako i danas najveu ast i priznanje muay thai borci (Nak muay) dobivaju kada
nastupaju na turnirima koji se odravaju u ast kralja Tajlanda. Kralj Bhumibol Adulyadej
osobno odlikuje pobjednika turnira koji se odrava svake godine na njegov roendan 5.12.
Osvojiti taj veoma jaki i potovani turnir san je svakog borca tajlandskog boksa.
Danas je tajlandski boks postao internacionalna borilaka vjetina i sport sa preko 100
zemalja koji uestvuju u njegovom promicanju i razvoju to je potvdio i Meunarodni
olimpijski odbor (MOO) priznavi tajlandski boks kao olimpijski sport 2016 godine.

4.2. Tehnika pravila tajlandskog boksa

Tajlandski boks je kompleksan borilaki sport ija tehnika podrazumijeva boksake udarce,
udarce nogama, koljenima, laktovima kao i hvatove, bacanja i udarce u klinu. Borbe se
odvijaju uz puni kontakt i kao takav sport zahtjeva maksimalnu kondicijsku, tehniku,
taktiku i psiholoku spremnost od sportaa kako bi se izbjegle eventualne povrede. S druge
strane postoje jasno definirana pravila borbe kao i pravila ponaanja svih onih sportista koji se
namjeravaju takmiiti i ui u ring. Kroz historiju je bilo mnogo promjena pravila borbe u
tajlandskom boksu da bi postao ono to je danas, a to je moderni ringovni sport. Trenutno u
svijetu se pravilnici u tajlandskog boksu mogu podijeliti na amaterske i profesionalne. Kod
odreivanja amaterskih pravilnika glavnu rije zauzima svjetska amaterska organizacija za
tajlandski boks IFMA (International Federation of Muaythai Amateur ) dok je za kreiranje
pravilnika u profesionalnom tajlandskom boksu situacija neto drugaija jer postoji vie
organizacija koja svaka za sebe kreira pravilnike. Neke od najpoznatijih profesionalnih
svjetskih organizacija su WMC (World Muaythai Council) i WBC Muaythai (World Boxing
Council Muaythai). Iako postoji vie organizacija koje donose vlastite pravilnike sutina
sporta i takmienja je ostala ista tako da e u nastavku biti navedena i opisana glavna sr
tajlandskog boksa kroz opa pravila.

10
4.2.1. Pravila o ringu ili borilitu za takmienje

Ring (slika 1) predstavlja ogranieni prostor kvadratnog oblika u kome se borci natjeu, sa
minimalnom veliinom 4,9 m i maksimalnom 6,10 unutar linije konopaca. Ring ne smije biti
manje od 90cm, a vie od 120cm iznad tla. Platforma mora biti sigurno konstruirana,
poravnana i bez bilo kakvih objekata koji mogu zasmetati. Takoer mora biti najmanje po
85cm ira od linije konopaca. Treba imati i 4 kutna mjesta koja e biti tapacirana ili drugaije
konstruirana da sprijee povredu boksera. Kutni jastuci/ mjesta trebaju biti poredani na
sljedei nain:

Crveni - u blioj lijevoj strani sudijskog stola

Bijeli - u daljoj lijevoj strani sudijskog stola
Plavi - u daljoj desnoj strani sudijskog stola
Bijeli - u blioj desnoj strani sudijskog stola

Slika 1. Ring ili borilite u tajlandskom boksu

Pod treba biti obloen filcom, gumom ili nekim drugim pogodnim (odobrenim) materijalom
sa istim elastinim osobinama ne tanjim od 1,5cm i ne debljim od 2cm preko kojeg se platno
treba rastegnuti i uvrstiti. I filc i guma (ili neki drugi odobreni materijal) te platno moraju
pokrivati itavu platformu. Potrebna su 4 konopca (ueta) sa minimalnom debljinom od 3cm,

11
a maksimalnom debljinom od 5cm koji se moraju vsto zategnuti i biti na visinama od 40, 70,
100 i 130cm. Konopci moraju biti presvueni mekanim i glatkim materijalom.
Ring mora imati tri seta stepenika - po jedan za obe strane u suprotnim kutovima i jedan za
neutralni kut koji e koristiti doktori i sudije. U dva neutralna kuta mogu se postaviti plastine
vree u koje sudija u ringu moe ubacivati maramice i jastuie koje je koristio da zaustavi
krvarenje.

4.2.2. Pravila o opremi na takmienju

Bokseri moraju nositi rukavice koje im je organizator takmienja dao na raspolaganje.

Bokserima nije dozvoljeno da nose svoje rukavice. Rukavice moraju teiti 10 unci (284
grama) od ega na koni dio ne smije otpadati vie od pola ukupne mase. Postava ne smije
teiti manje od pola ukupne mase rukavica. Postava rukavica ne smije biti labava niti
slomljena. Samo iste i ispravne rukavice se smiju koristiti. Svi bokseri u borbama moraju
koristiti iste rukavice od istog proizvoaa.
Na svakoj ruci bi se trebao koristiti mekani kirurki zavoj, ne dui od 2,5m ija irina ne
prelazi 5cm. Nikakvi drugi zavoji se ne smiju koristiti.
Bokseri trebaju biti obueni u skladu sa sljedeim
Bokser mora nositi muaythai orc - crveni ili plavu u skladu sa svojim kutom te sa natpisom
"MUAYTHAI" na prednjoj strani (slika 2). Muki ili enski bokseri moraju nositi majicu bez
rukava ili potkoulju (singlet) crvene ili plave boje (u skladu sa svojim kutom).

Slika 2. Dres kod za tajlandski boks

12
Bokseri moraju nositi svetu traku za glavu (Mong-Kon) da bi odali poast prije ulaska u ring.
Krueng-Wrang (prajiad/povez za ruku) sa amajlijom ili privjeskom se moe nositi oko
nadlaktice, bicepsa ili zgloba ali mora niti uredno pokrivena. Mokgkon i Prajiad su bokserovi
privatne stvari.
titnici za usta (zube i desni), kao i titnici za prepone se moraju nositi dok enski bokseri
imaju i titnike za grudi. Upotreba titnika za tijelo je obavezna kod ena, zatim B Diviziju,
Junior 17, Junior ispod 17, kod kadeta, Tykes i kod djece. Nije obavezna za muku A Diviziju
Upotreba titnika za glavu ili kacige je takoer obavezna.
Nikakva druga sredstva se ne smiju koristiti tokom natjecanja. Upotreba masti, vazelina ili
drugih stvari koje mogu izazvati povredu ili biti preneene na protivnika je zabranjena.

4.2.3. Lijeniki pregled i kategorizacija teine

U vrijeme odreeno za vaganje: Takmiar mora biti ocijenjen sposobnim za natjecanje od

strane doktora postavljenog od strane organizacijskog odbora prije vaganja. Rangiranje
kategorija se moe odrediti na slijedei nain kao na slici 3.

Slika 3. Prikaz svih kategorija i kilae koja je s njom vezana

13
 - enske divizije e samo ii do Light Heavy (75 i iznad)
- Junior 15, 16, 17 muke divizije su iste kao muke seniorske
- Junior 15, 16, 17 enske divizije idu do Light Heavy (75 i iznad).

4.2.4. Ritualni ples Wai kru i runde

Prije prve runde, svaki bokser more izvesti tradicionalni muaythai ritual odavanja poasti:
Wai Kru. Nije dozvoljeno izvoditi bilo koju drugu vrstu rituala iz drugih borilakih vjetina.
Bokseri minimalno moraju izvesti osnovne elemente Wai Kru-a. Tradicionalni muziki
instrumenti za muaythai su: Java cijevi, male inele i dva bubnja koja prate ritual. Ako nema
benda dozvoljeno je pustiti snimak sa DVD-a ili nekog drugog elektronskog ureaja.
Runde se u tajlandskom boksu odreuju prema sljedeem redoslijedu:
A klasa: Za seniore, tri runde od po tri minute i za mukarce i za ene. Izmeu rundi mora biti
minuta odmora.
B klasa: Za seniore, tri runde od po tri minute i za mukarce i za ene. Izmeu rundi mora
biti minuta odmora.
Juniori: Za junior 17 i nie juniore: tri runde od po dvije minute. Izmeu rundi mora biti
minuta odmora.
Za kadete: tri runde od po minutu i pol. Izmeu rundi mora biti minuta odmora.
Stopiranje takmienja zbog upozorenja, odbrojavanja, namjetanja odjee ili zbog bilo kojeg
razloga nije ukljuen u period runde. Nema dodjele dodatnih rundi.

4.2.5. Arbitri i suci

Arbitar (sudac u ringu) djeluje samo u ringu i sudi borbu, dok trojica sudaca koji su smjeteni
oko ringa nadgledaju borbu i biljee rezultate u bodovne liste te ih nakon borbe predaju
glavnom sucu u ringu koji nakon sabiranja bodova proglaava pobjednika sa podizanjem
njegove ruke u vis. Osim proglaenja pobjede na bodove sudac u ringu moe prekinuti borbu
u sluaju nokauta, diskvalifikacije ili sugeriranja lijenika o povredi borca. Arbitar u ringu
provjerava prije borba ispravnost opreme borca a za vrijeme borba koristi sljedee naredbe:
Koristiti tri rijei za naredbu:
- Yoot (Stop) kada nareuje da se borba zaustavi
14
- Chok (Box) kada nareuje da se borba nastavi
- Yak (Break) kada razdvaja klin, a nakon ove naredbe borci se povuku nazad prije
nastavka borbe.

Arbitri i suci moraju nositi tamnoplave ili crne hlae, svjetloplavu koulju i cipele ili izme
bez poviene pete, leptir-manu (crnu ili tamnoplavu). Arbitar mora nositi kirurke rukavice
dok bodovni suci to ne moraju.

4.2.6. Dodjela bodova i naini ostvarivanja pobjede

Bodovi u tajlandskom boksu se ostvaruju na nain da borac uputi pravilnu runu ili nonu
tehniku u nebranjeni dio drugog borca ili da izvede neku od tehnika bacanja. Na kraju runde
borac koji je osvojio rundu se nagrauje sa 10 bodova dok drugi borac dobija 9 bodova. U
sluajevima u kojima jedan borac prekri grubo pravila glavni sudac u ringu ga moe kazniti
sa -1 bod. Isti sluaj u kojemu borac moe dobiti negativne bodove mogu biti kod nokauta.
Osim na bodove postoje i drugi naini ostvarivanja pobjede a to su: pobjeda radi povlaenja,
pobjeda nokautom, pobjeda intervencijom lijenika zbog povrede i pobjeda diskvalifikacijom.

4.2.7. Doktori i procedure poslije nokauta i povreda

Doktor za tajlandski boks mora biti osbosobljen doktor za ovaj sport. On sjedi blizu ringa na
odreenom mjestu i tu je do kraja zadnje borbe. Provjerava zdravstveno stanje i potvrivanje
da je bokser u stanju da se bori prije vaganja. Bokser koji je nokautiran kao rezultat udarca u
glavu tijekom natjecanja ili gdje je arbitar zaustavio natjecanje zbog toga jer je bokser dobio
jake udarce u glavu pa ga ovaj (arbitar) smatra bespomonim i nesposobnim za nastavak,
treba biti odmah pregledan od strane doktora i ispraen do svog doma ili odgovarajueg
smjetaja zajedno sa delegatom na dunosti na tom dogaaju. Doktor kod ringa to prije treba
pozvati neurologa (u roku 24 sata), a neurolog e odluiti o daljem tretmanu boksera te ga
drati pod motrenjem za period od 4 sedmica.
U sluaju jednog nokauta lijenik zabranjuje nastupanje borca u periodu od 4 sedmice. U
sluaju dva uzastopna nokauta zabrana iznosi 3 mjeseca, a u sluaju treeg borcu se
zabranjuje ulazak u ring zbog zdravstvenog stanja godinu dana. Svaki nokaut se mora upisati

15
u sportsu knjiicu koja evidentira svaku borbu koju je borac odradio. Tek uz odobrenje
lijenika borac moe nastupiti na bilo kojem takmienju.

4.2.8. Pravila o uzimanju lijekova i doping

Davanje lijekova ili kemijskih supstanci koje nisu dio uobiajene ishrane bokseru borca je
zabranjeno. Regulacije (Svjetske Anti-Doping Agancije) WADA-e o Anti-doping kodeksa se
moraju primjenjivati. Svaki bokser ili dunosnik koji prekri WADA propise mora biti
diskvalificiran ili suspendiran te snositi odreene sankcije o zabrani takmienja za odreeni
period ili u sluaju krenja pravilnika vie puta i doivotni zabranu.
Upotreba lokalnih anestetika je dozvoljena ako to odlui doktor medicinske komisije.

4.2.9. Sankcije zbog krenja pravilnika

Bokser koji ne potuje instrukcije arbitra, djeluje protivno pravilima takmienja, ponaa se
nesportski, ini prekraje, moe po ocjeni arbitra biti opomenut, upozoren ili diskvalifikovan
bez najave. Arbitar moe, bez zaustavljanja borbe, opomenuti boksera kad se za to ukae
sigurna prilika. Ako arbitar eli da upozori borca, zaustavlja takmienje te pojanjava
prekraj. Arbitar onda sudijama pokazuje na borca. Tri opomene istog tipa zahtjevaju
izdavanje upozorenja. Samo 3 upozorenja se mogu dati istom bokseru. Tree upozorenje
automatski vodi ka diskvalifikaciji.
Neki od vrsta prekraja: Ugrizi, udarci glavom, pljuvanje protivnika, pritiskanje protivnikovih
oiju palcem, napad ili agresivno ponaanje prema arbitru u bilo kojem trenutku, udarac u
genitalije protivnika, koritenje zabranjenih supstanci potvrenjih od strane Svjetske Anti
Doping Agencije (WADA) ili IFMA Antidoping Kodeksa itd., to je regulirano pravilnikom
takmienja.
Arbitar (sudac u ringu) konzultuje bodovne sudce: Ako arbitar ima bilo koji razlog da smatra
da je napravljen prekraj koji nije vidio, moe konsultovati sudije i naknadno odrediti
disciplinsku mjeru za sportistu.

16
4.3. Organizacija tajlandskog boksa u svijetu

Za organizaciju tajlandskog boksa u svjetskim okvirima brine se njegova krovna organizacija

IFMA (International Federation of Muaythai Amateur) koja obuhvaa sistem amaterskog
bavljenja tajlandskim boksom koji je osnova za daljnji razvoj tajlandskog boksa. U prilog
tome ide i injenica da je tajlandski boks dobio priznanje najveeg sportskog autoriteta
Meunarodnog Olimpijskog Odbora (MOO) koji je donio historijsku odluku na sjednici
odranoj 6.12.2016 u Laussane-i u vicarskoj da priznaje tajlandski boks kao dio svoje
porodice i time e ga ukljuiti u program buduih olimpijskih igara.

IFMA kao vodee tijelo u tajlandskom boksu sa sjeditem u Bangkoku, Tajland osnovana je
1990. godine sa tadanjih 39 dravnih lanica. Kako je tajlandski boks bio ve globalno
poznat bilo je vrijeme da se napravi savez na svjetskom nivou sa jednakim pravilnicima i
kodeksom ponaanja to je IFMA i uspjela te danas broji 135 drava lanica koje slijede iste
principe takmienja.

IFMA djeluje kroz jasno definisani ustav koji je usklaen sa olimpijskim naelima MOO-a, a
u kojem se pored pravila sporta potuju principi WADA-e (svjetske antidoping organizacije),
CAS (sud za sportsku arbitrau) itd., to je pravno i regulisano u Laussane-i.
Tajlandski boks rastui od kulturnih vrijednosti Tajlanda do prakticiranja kao sporta i
razmjene tih vrijednosti globalno stvorio je most spajanja sportista irom svijeta i tako stvorio
temeljne vrijednosti tajlandskog boksa. Te vrijednosti se mogu svesti na ast, tradiciju,
potovanje, izvrsnost i fair play, a IFMA zajedno sa vladom Tajlanda je njihov najvei
promotor.

Postoje jo pored IFMA-e i organizacije koje se fokusiraju na profesionalni tajlandski boks

kao to su WMC i WBC ali one su organizirani iskljuivo kao organizacije okrenute prema
profitu i njihovo djelovanje ne obuhvaa kontinuirani razvoj zajednice tajlandskog boksa te
nee biti predmet ovog rada.

17
4.3.1. Organizacijska struktura IFMA-e

Pored svjetskih sportskih organizacija (OCA, SportAccord, WADA, IWGA, TAFISA) u

kojima je punopravna lanica IFMA je kroz vrijeme razvila vlastitu vrstu strukturu
upravljanja iji je glavni cilj razvoj i unapreenje tajlandskog boksa u svijetu (Slika 4).

Struktura IFMA-e se dijeli na vie organizacionih jedinica od kojih je glavno upravljako

tijelo IFMA izvrni odbor. On se sastoji od ureda predsjednika, generalnog tajnika, ureda
podpredsjednika koji trenutno broji 11 lanova, blagajnika koji je zaduen za upravljanje
financijama i lanova izvrnih odbora kojih ima trenutno 21.

Slika 4. Hijerarhijska struktura IFMA-e

Kao glavno upravno tijelo izvrni odbor se dalje dijali na ured predsjednika koji upravlja
cijelom organizacijom i ured tajnitva koji je zaduen za operativne djelatnosti, a pored
generalnog tajnika ured sainjavaju sportski direktor te uposlenici koji rade na poslovima
odnosa sa medijima i marketinga, strunjaci za informacijske tehnologije, osoblje za razvoj

18
drutvenih projekata (npr. Muaythai protiv droge i sl.) te razno administrativno tehniko
osoblje.
Upravni odbor takoer regulie sljedee odbore po kategorijama: IFMA pravni odbor
(sainjen od komisije za legalnost, komisije za doping i etike komisije), IFMA tehniki
odbor (sainjen od tehnike i komisije o pravilima takmienja, sudake komisije i KHAN
komisije za kolovanje trenerskog kadra) i IFMA razvojni odbor (medicinska komisija,
omladinska komisija, enska komisija, atletska komisija, financijska komisija, biznis
komisija, i komisija za medije i odnose sa javnou). Uporedo sa regulacijom odbora upravni
odbor je zaduen za nadzor i upravljanje muay thai federacijama kako kontinentalnim AFMA
(Afrika), FAMA (Azija), EMF (Europa), OMFA (Oceanija) i PAMU (Amerika) tako i
nacionalnim federacijama koji se opet dijele na pojedinane klubove tajlandskog boksa koji
su sainjeni od natjecatelja i praktikanata.

4.3.2. Sudionici u organizaciji IFMA-e

Kao to je to sluaj kod osnovne podjele ljudskih resursa u bilo kojoj sportskoj organizaciji i
IFMA ima svoj nain podjele ljudskih resursa koji joj omoguava kvalitet i napredak u radu.
IFMA takoer rukovodi i djeluje u razliitim kontekstualnih nivoima s mnogo regulatornih
tijela i institucija. Razliiti upravni i politiki konteksti kroz koje se IFMA mora kretati
zahtjevaju prilagodljivost i fleksibilnost za organizaciju, a sve to bez gubitka njenih osnovnih
sportskih vrijednosti.

IFMA nastoji zadrati zdravu ravnoteu izmeu potreba i interesa entiteta s kojima
komunicira. To ukljuuje podjelu njenih glavnih sudionika na dvije skupine i to: unutranje i
vanjske sudionike na koje se dijele njenih ljudski resursi.

U unutranje sudionike spadaju:

sportisti (vrhunski sportai, sportai nacionalnih nivoa kao i rekreativci)

treneri (nacionalni, lokalni i treneri za rekreativce)
Slubenici IFMA-e tehnike komisije - svjetski, kontinetntalni, nacionalni, dravni i
klubski dunosnici (delegati, suci i tehniko osoblje)

19
 Administratori (IFMA internacionalni ured menadera, Izvrni odbor direktora,
lanove komisija i nacionalne predstavnike drava)
Nacionalne federacije (dunosnici nacionalnih predstavnika i svo osoblje ukljueno u
rad nacionalnih saveza )
Kontinentalne federacije (pet kontinentalnih tijela i njihove upravljake strukture i
osoblje i to redom AFMA (Afrika), FAMA (Azija), EMF (Europa), OMFA (Oceanija)
i PAMU (Amerika)).

Valjske sudionike IFMA dijeli na sljedee skupine:

Osobe koje daju podrku sportau (lanovi porodice, osobni fanovi i klubovi)
Gledatelji (publika na eventima, na televiziji i online)
Mediji (novinari u printanim, elektronskim i internet oblicima)
Komercijalni partneri (sponzori i odobreni proizvoai opreme)
Predstavnici svjetskih autoriteta u sportu (SportAccord, OCA, TAFISA, Nacionalni
olimpijski odbori)
Regulatorna tijela u sportu (WADA antidoping agencija i CAS sluneno tijelo za
pravne sporove u sportu)
Razni vladini uredi (nacionalna ministarstva sporta i turizma i ministarstva vanjskih
poslova)

IFMA iz dana u dan postaje sve vea i ozbiljnija organizacija po pitanju voenja i promocije
tajlandskog boksa u svijetu i tako nastoji kroz svoje djelovanje promicati ideju olimpijskog
pokreta iji je sada lan.

4.3.3. Sistem IFMA takmienja

Takmienja predstavljaju prostorne i vremenske periode (mjesto i datum) u kojem sportisti u

toku takmiarske sezone postiu svoje planirane rezultate. Na osnovu kalendara takmienja
odnosno utvrenog nivoa, datuma i mjesta sportista u zemlji i inozemstvu u odreenoj
sportskoj grani, pristupa se izradi klupskih, individualnih i grupnih takmiarskih planova
nastupa takmiara i ekipa u toku takmiarske sezone.

20
Ukratko IFMA u svom kalendara predvia vie oblika takmienja koja se mogu podijeliti u
dvije skupine:

Takmienja koja su u nadlenosti IFMA organizacije i

Takmienja u kojima IFMA sudjeluje sa partnerskim organizacijama

Takmienja koja su u nadlenosti IFMA-e su osnovni temelj organizacije i na taj nain se

biraju najbolji sportisti kako regionalno tako i u svjetskim okvirima. Ovaj oblik takmienja
IFMA organizacije moe se podijeliti na :

IFMA svjetsko prvenstvo (to je navii oblik takmienja i osvajanjem prvog mjesta
sportista dokazuje da je najbolji borac na svijetu)
IFMA svjetski kup (drugi po rangu ali i ne toliko vano takmienje u kojem borci
potvruju status najboljih ili ukoliko nisu imali prilike ranije nastupiti na svjetskim
prvenstvima imaju priliku da se okuaju sa najboljima)
IFMA kontinentalna prvenstva (npr. Europsko prvenstvo koje je iz godine u godinu
postalo prestino takmienje budui da veina sportista koji trenutno dominiraju na
svjetskim prvenstvima dolaze iz Europe)
IFMA dravna prvenstva (ona predstavljaju osnovu za izbor reprezentativaca koje
pojedina zemlja eli poslati na vei rang takmienja i poetak je za svakog sportistu)

Takmienja u kojima IFMA sudjeluje sa partnerskim organizacijama predstavljaju takmienja

u kojima IFMA nastoji na najveim sportskim nivoima u suradnji sa svjetskim sportskim
autoritetima kao to su MOO, SportAccord, IWGA, TAFISA prikazati tajlandski boks to
veem broju ljudi irom svijeta i tako promovirati sport irokim masama. Ovaj oblik
takmiarskog djelovanja IFMA-e moe se podijeliti na:

Meunarodne Olimpijske Igre

TAFISA/IWGA svjetske igre i
FISU univerzitetske igre

21
Iako je teko nabrojati sve dogaaje sa partnerskim organizacijama u kojima IFMA-a
sudjeluje jedno je sigurno da ona daje sve od sebe kako bi tajlandski boks doao do to veeg
auditorijuma ljudi i tako promovirao sport i toleranciju meu ljudima.

4.3.4. IFMA i budunost tajlandskog boksa

Osnovni temelj tajlandskog boksa lei na stupovima prijateljstva, fair play-a i potovanja koji
su ujedno i temelj zdravog svakodnevnog ivota. Tajlandski boks je danas postao
prepoznatljiv sport u svijetu, a neki od bezbrojnih koraka koje IFMA napravila i namjerava
napraviti su:

1995. godina Prvo ukljuivanje u 18-te Jugoistone Azijske Igre (SEA Igre).
1998. Umljuivanje kao demonstracijski sport u Azijske igre
1999 - Priznanje od Olimpijskog Savjeta Azije (OCA)
2005 - Ukljuen u 23. SEA Igre kao punopravno priznati
2005 - Ukljuen u Azijske Indoor Igre
2006 Prepoznat od GAISF-a a dananjeg SportAccord-a te postaje punopravni lan
2008 Ukljuen u TAFISA svjetske igre
2010 Sudjelovanje u prvim Svjetskim borilakim igrama
2013 lanstvo u Internacionalnoj Asocijaciji Svjetskih Igara
2014-Ukluen u Internacionalnu federaciju univerzitetskih sportova (FISU)
2015-Ukljuen u IWGA svjetske igre
2016-Priznat od Meunarodnog Olimpijskog Odbora (IOC)

Iako je IFMA do danas postigla velike stvari za razvoj tajlandskog boksa ona e i u
budunosti raditi mnogo kako bi proirila svoje djelovanje i ukljuila to vie mladih u sport
te ena koje u svijetu imaju znatno manja prava od mukaraca. U budunosti e se raditi na
promicanju zdravog bavljenja sportom i tako u suradnji sa WADA-om uiniti sve da stane u
kraj dopingu koji je rak rana svakog sporta pa tako i tajlandskog boksa.

U budunosti e se raditi na razvoju programa: Tajlandski boks protiv droge, Sport je tvoja
banda, Program MOO razvoja karijere sportiste i mnogim drugima, te kroz svoj moto

22
Tajlandski boks za svako tijelo nastojati ostvariti svoju viziju i misiju kao vodei promotor
tajlandskog boksa u svijetu.

23
24
5. TEORIJSKA I PRAKTINA VRIJEDNOST RADA

Iako tajlandski boks danas uiva veliku popularnost u svijetu borilakih vjetina on je jo
nepoznanica iroj svjetskoj javnosti koja tek u dananje vrijeme sa brzim irenjem informacija
putem internet medija uspijeva da se zainteresira za ovaj sport.

Teorijska vrijednost ovog rada se ogleda u tome da jasno opie pravila tajlandskog boksa koja
su ranije bila nekonzistentna te tako sportistima i trenerima pokae jasan put njihovog
djelovanja u budunosti.
Sa druge strane praktina vrijednost rada se moe primjeniti na razne naine jer opisuje kako
se treba ponaati na borilitu, koji se potezi smiju izvoditi i mnoge aspetkte koje sportai
svakodnevno prakticiraju na treninzima kako bi kroz primjenu ovih navedenih pravila dali to
bolji rezultat.

25
6. ZAKLJUAK

Tajlandski boks je moderan kontaktni borilaki sport u kome se upotrebljavaju udarci

zatvorenom rukom, laktovima, stopalima i koljenima. Zbog same prirode sporta i moguih
povreda prilikom takmienja potrebno je bilo stalno iznalaziti nove naine kako bi se zatitilo
sportiste od ozljeivanja.
Vremenom se nametnula potreba da se odmjeravanje znanja iz tajlandskog boksa stavi u jedan
sportski prihvatljiv okvir.
Kroz modernu historiju tajlandskog boksa to su nastojale da urade mnoge svjetske
organizacije gdje je na kraju IFMA (International Federation of Muaythai Amateur) uspjela
da se nametne kao vodei autoritet.

Ona je uspjela da sistematizuje moderna pravila koja e uvati sportiste od povreda, a ujedno
omogula da kroz dobro organiziran sistem takmienja sportisti pokau svoje umijee u
tajlandskom boksu.

Time su ispunjeni rigorozni zahtjevi Meunarodnog olimpijskog odbora koje je priznao

tajlandski boks kao sport 6.12.2016 i imenovao IFMA-u kao krovnu organizaciju koja ureuje
poslove u vezi tajlandskog boksa.

Ovaj rad je nastojao dati bliu sliku o tajlandskom boksu kroz pregled pravila i organizacije
njene krovne organizacije.

26
7. LITERATURA

1. olakhodi, E., & Rao, I. (2011). Metodologija naunoistraivakog rada u

kineziologiji. Mostar: Nastavniki fakultet Univerziteta Demal Bijedi u Mostaru.
2. IFMA strategic Plan 2013-2016. (2013.). Bangkok, Thailand: International Federation
of Muaythai Amateur (IFMA). Postavljeno 15.12.2016 sa web sajta:
http://www.ifmamuaythai.org/about-ifma/ifma-strategic-plan-2013-2016/
3. IFMA Rules & Regulations (2016.) Bangkok, Thailand: International Federation of
Muaythai Amateur (IFMA). Postavljeno 13.12.2016 sa web sajta:
http://www.ifmamuaythai.org/technical-reference/muaythai-rules/
4. Kalita, G. (2015.) International Federation of Muaythai Amateur - Wikipedia
Postavljeno 14.12.2016 sa web sajta:
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Federation_of_Muaythai_Amateur
5. Rebac, Z. (2003). Tajlandski boks ful kontakt Azije. Zagreb: Euroasia
6. Kraitus, P. i Kraitus, P. (1988). Muay Thai The Most Distinguished Art Of Fighting.
Bangkok: Asia Books
7. Junlakan Lesley, (2005), Muay Thai: A Living Legacy, Spry Publishing
8. Seminar o tajlandskom boksu (2008)., Mostar: MUAY THAI CLUB HUNTER
MOSTAR BOSNA I HERCEGOVINA. Postavljeno 15.12.2016 sa sajta:
http://www.hunter.ba/

27