1.KAHULUGAN?

A.Diksiyunaryo

Batay sa diksiyonaryong Merriam-Webster, ang pag-unlad ay pagbabago mula sa mababa tungo

sa mataas na antas ng pamumuhay. Isa itong kaisipang maaaring may kaugnayan din sa salitang
pagsulong.

B.Feliciano Fajardo

Sa aklat ni Feliciano R. Fajardo na Economic Development (1994), malinaw niyang inilahad ang
pagkakaiba ng pagsulong at pag-unlad. Ayon sa kanya, ang pagunlad ay isang progresibo at
aktibong proseso. Ang pagsulong ay ang bunga ng prosesong ito. Kung gayon, ang pagsulong ay
produkto ng pag-unlad. Halimbawa, ang makabagong pamamaraan ng pagtatanim ng palay ay
kinapapalooban ng isang proseso, at ito ang pag-unlad. Ang resulta nito ay mas maraming ani, at
ito ang pagsulong.

Ayon pa rin kay Fajardo, ang pagsulong ay nakikita at nasusukat. Ang mga halimbawa nito ay
mga daan, sasakyan, kabahayan, gusali, pagamutan, bangko, paaralan, at marami pang iba. Ang
mga ito ang resulta ng pag-unlad. Subalit hindi doon nagtatapos ang pag-unlad. Dapat itong
makalikha ng mas marami at lalong mabuting produkto at serbisyo. Dagdag pa niya, ang pag-
unlad ay isang progresibong proseso ng pagpapabuti ng kondisyon ng tao, gaya ng pagpapababa
ng antas ng kahirapan, kawalan ng trabaho, kamangmangan, di-pagkakapantay-pantay, at
pananamantala.

C.Todaro & Smith

Inilahad nina Michael P. Todaro at Stephen C. Smith sa kanilang aklat na Economic

Development (2012) ang dalawang magkaibang konsepto ng pag-unlad: ang tradisyonal na
pananaw at makabagong pananaw ukol dito. Sa tradisyonal na pananaw, binigyang-diin ang pag-
unlad bilang pagtatamo ng patuloy na pagtaas ng antas ng income per capita nang sa gayon ay
mas mabilis na maparami ng bansa ang kaniyang output kaysa sa bilis ng paglaki ng populasyon
nito.Sa makabagong pananaw naman, isinasaad na ang pag-unlad ay dapat na kumatawan sa
malawakang pagbabago sa buong sistemang panlipunan. Dapat na ituon ang pansin sa ibat
ibang
pangangailangan at nagbabagong hangarin ng mga tao at grupo sa nasabing sistema upang
masiguro rin ang paglayo mula sa di-kaaya-ayang kondisyon ng pamumuhay tungo sa kondisyon
na mas kasiya-siya.

D.Sen

Sa akdang Development as Freedom (2008) ni Amartya Sen, kanyang ipinaliwanag na ang

kaunlaran ay matatamo lamang kung mapauunlad ang yaman ng buhay ng mga tao kaysa sa
yaman ng ekonomiya nito. Upang matamo ito, mahalagang bigyang pansin ang pagtanggal sa
mga ugat ng kawalang kalayaan tulad ng kahirapan, diskriminasyon at hindi pagkakapantay-
pantay at ng iba pang salik na naglilimita sa kakayahan ng mga mamamayan.
 2.Mga Palatandaan ng Pag-
unlad at Pagsulong
Ang pagpasok ng mga dayuhang mamumuhunan ay
nakapagtataguyod ng mas mabilis na

paglago at pagsulong ng ating ekonomiya. Subalit,

laganap pa rin ang kahirapan, kawalan ng sapat na
edukasyon, at patuloy na pagbaba ng antas ng
kalusugan sa mga nasabing papaunlad na bansa.
Maliban sa mga mamumuhunan, malaki rin ang
naitulong ng mga likas na yaman tulad ng langis sa
pagsulong ng ekonomiya ng isang bansa.
Karamihan ng mga bansa sa Gitnang Silangan tulad
ng UAE, Qatar, at Saudi Arabia ay nagtamo ng
mabilis na paglago ng ekonomiya dala ng kanilang
kita mula sa langis ayon na rin sa ulat ng
International Monetary Fund noong 2013. Nakapagpatayo sila ng maraming gusali at
imprastraktura na talaga namang nakatulong sa pag-unlad ng mga nasabing bansa. Bunga nito,
nakapag-angkat sila
ng mga makabagong teknolohiya, magagaling na manggagawa, at mga dekalidad na hilaw na
materyales mula sa ibang bansa.

Bukod pa sa mga likas na yaman, may iba pang mga salik na maaaring makatulong sa pagsulong
ng ekonomiya ng isang bansa. Sa librong Economics, Concepts and Choices (2008) nina Sally
Meek, John Morton at Mark Schug, inisa- isa nila ang mga ito.

1. Likas na Yaman. Malaki ang naitutulong ng mga likas na yaman sa pagsulong ng ekonomiya
lalong-lalo na ang mga yamang-lupa, tubig, kagubatan, at mineral. Subalit hindi kasiguraduhan
ang mga likas na yaman sa mabilis na pagsulong ng isang bansa.

2. Yamang-Tao. Isa ring mahalagang salik na tinitingnan sa pagsulong ng ekonomiya ang lakas-
paggawa. Mas maraming output ang nalilikha sa isang bansa kung maalam at may kakayahan ng
mga manggagawa nito.

3. Kapital. Sinasabing lubhang mahalaga ang kapital sa pagpapalago ng ekonomiya ng

isang bansa. Sa tulong ng mga kapital tulad ng mga makina sa mga pagawaan ay nakalilikha ng
mas maraming produkto at serbisyo.

4. Teknolohiya at Inobasyon. Sa pamamagitan ng mga salik na ito, nagagamit nang mas

episyente ang iba pang pinagkukunang-yaman upang mas maparami pa ang mga nalilikhang
produkto at serbisyo.
Palatandaan ng pag-unlad ng bansa

Ang ilan sa mga palatandaan ng pag-unlad ng bansa ay ang mga sumusunod:

--- walang krimen

--- walang squatters, lahat ng tao ay may sariling bahay at matinong pamumuhay.

--- walang street children na pakalat-kalat sa daan o kalsada

--- lahat ay may trabaho

--- lahat ng bata ay nakakapagtapos ng pag-aaral

--- lahat ng tao ay literate or may pinag-aralan o nakapag-aral

--- walang corruption

3. SINO SI MAHBUB UL HAQ?

Mahbub ul Haq (Urdu: ; 24 February 1934 16 July 1998) was a Pakistani game
theorist, economist and an international development theorist who served as the 13th Finance Minister of
Pakistan from 10 April 1985 till 28 January 1988.[1]

After studying economics at Punjab University, he travelled to Cambridge where he gained his degree
alongside Amartya Sen. He later moved to Yale where he received his PhD and later worked as
a postdoctoral researcher at the Harvard Kennedy School. He returned to Pakistan to serve as the Chief
economist of Pakistan during the 1960s, and moved to U.S after the election of socialist government led
by Zulfikar Ali Bhutto. At World Bank he worked as the policy director throughout the 1970s and also the
chief economic adviser to Robert McNamara.[2][3]

He moved back to Pakistan in 1982 and in 1985 became the country's Finance Minister and oversaw a
period of cautious economic liberalisation. In 1988 he moved back to U.S where he served as the Special
Adviser to the UNDP Administrator William Henry Draper. Here, Haq led the establishment of Human
Development Report which includes the now popular HDI, which measures development by people's well-
being, rather than by their income alone. He returned to Pakistan in 1996 to establish the Human
Development Center in Islamabad.[4]

Haq is considered to have had a profound effect on global development. Haq's 1996 book Reflections on
Human Development is said to have opened new avenues to policy proposals for human development
paradigms, such as the 20:20 Global Compact and the setting up the UN Economic and Social Council.
[5]
Amartya Sen and Tam Dalyell termed Haq's work to have "brought about a major change in the
understanding and statistical accounting of the process of development." [6] The Economist called him "one
of the visionaries of international development." [7] He is widely regarded as "the most articulate and
persuasive spokesman for the developing world".[8][9]

4.HUMAN DEVELOPMENT INDEX (HDI)

Ang Human Development Index (HDI) ay isang comparative sukatan ng buhay pag-asa,
literacy, edukasyon, mga pamantayan ng pamumuhay, at kalidad ng buhay para sa mga bansa
sa buong mundo. Ito ay isang karaniwang paraan ng pagsukat ng kagalingan, lalo na bata
welfare. Ito ay ginagamit upang matukoy kung ang bansa ay isang binuo, isang pagbubuo o
kakulangan sa pag-unlad ng isang bansa, at din upang masukat ang epekto ng pang-
ekonomiyang patakaran sa kalidad ng buhay. Ang index ay binuo noong 1990 sa pamamagitan
ng Pakistani ekonomista Mahbub ul Haq [3] at Indian ekonomista Amartya Sen. [4] Mga
Bansa mahulog sa apat na malawak na kategorya ng tao pag-unlad, ang bawat isa Binubuo
ang 47 na bansa: Napakataas Human Development, Mataas na Human Development, Medium
Human Development at Mababang Human Development (46 mga bansa sa kategoryang ito).
Dahil sa bagong pamamaraan pinagtibay dahil sa 2010 Human Development Report, ang mga
bagong naiulat HDI figure lumitaw mas mababa kaysa sa HDI figure sa nakaraang mga ulat.
Mula 2007-2010, ang unang kategorya ay tinutukoy bilang binuo bansa, at ang huling tatlong
ay lahat pinapangkat sa pagbuo ng bansa. Ang orihinal na "mataas na pag-unlad ng tao" na
kategorya ay nahahati sa dalawang tulad ng nasa itaas sa ulat para sa 2007.

5.Kahalagahan ng Human Development Index

Ang HDI ay nilikha upang bigyang-diin na ang mga tao at ang kanilang kakayahan ang dapat na
pinakapangunahing pamantayan sa pagsukat ng pag-unlad ng isang bansa, hindi lang ang
pagsulong ng ekonomiya nito. Tinatangka ng HDI na ihanay ang mga bansa mula 0
(pinakamababang antas ng kaunlarang pang- tao) at 1 (pinakamataas na antas ng kaunlarang
pantao). Maaari itong gamitin upang suriin at busisiin ang mga patakarang pambansa ng
dalawang bansang may parehong antas ng GNI per capita ngunit magkaibang resulta hinggil sa
kaunlarang pantao. Bawat taon, ang United Nations Development Programme (UNDP)ay
naglalabas ngHuman Development Reportukol saestado ng kaunlarang pantao sa mga kasaping
bansa nito.
Sa pinakaunang Human Development Report na inilabas ng UNDP noong 1990, inilahad ang
pangunahing saligan ng sumunod pang mga ulat na nagsasabing Ang mga tao ang tunay na
kayamanan ng isang bansa. Sa pamamagitan ng
mga pahayag na ito, na kinatigan pa ng maraming empirikal na datos at makabagong pananaw
ukol sa pagsukat ng kaunlaran, ang Human Development Report ay nagkaroon ng mahalagang
implikasyon sa pagbuo ng mga polisiya ng mga bansa sa buong mundo.
Ang Human Development Report ay pinasimulan ni Mahbub ul Haq noong 1990. Ayon sa
kaniya, ang pangunahing hangarin ng pag-unlad ay palawakin ang pamimilian (choices) ng mga
tao sa pagtugon sa kanilang mga pangangailangan. Ang mga pamimiliang ito ay maaaring
walang katapusan at maaaring magbago. Madalas na pinahahalagahan ng mga tao ang mga
bagay na nakamit na hindi kayang ipakita ng mga datos at impormasyon tungkol sa kita at
pagbabago. Ilan sa mga ito ang mas malawak na akses sa edukasyon, maayos na serbisyong
pangkalusugan, mas matatag na kabuhayan, kawalan ng karahasan at krimen, kasiya-siyang mga
libangan, kalayaang pampolitika at pangkultura, at pakikilahok sa mga gawaing panlipunan. Ang
layunin ng pag-unlad ay makalikha ng kapaligirang nagbibigay ng pagkakataon sa mga tao na
magtamasa ng matagal, malusog, at maayos na pamumuhay.
Ang Human Development Report Office (HRDO) ng United Nations Development Programme
(UNDP) ay gumagamit ng mga karagdagang palatandaan upang masukat ang hindi
pagkakapantay-pantay (Inequality-adjusted HDI), kahirapan (Multidimensional Poverty Index) at
gender disparity (Gender Inequality Index). Ang Inequality-adjusted HDIay ginagamit upang
matukoy kung paano ipinamamahagi ang kita, kalusugan, at edukasyon sa mga mamamayan ng
isang bansa. Ang Multidimensional Poverty Index naman ay ginagamit upang matukoy ang
paulit-ulitna pagkakait sa mga sambahayan at indibidwal ng kalusugan, edukasyon at antas ng
pamumuhay samantalang ang Gender Development Index ang sumusukat sa puwang o gap sa
pagitan ng mga lalaki at babae. Ang pagbibigay pansin sa kaunlarang pantao ay lubhang
mahalaga sa paghahanap ng pamamaraan upang mas mapabuti pa ang kalagayan ng mga tao.
Ang human development ay hindi nakapako sa iisang konsepto lamang. Bagkus, habang
nagbabago ang mundo ay patuloy ring nagbabago ang pamamaraan at konseptong nakapaloob
dito. Tanging ang katotohanang ang pagunlad ay tunay na nasusukat lamang sa pamamagitan ng
epekto nito sa pamumuhay ng mga tao.

6.KAHULUGAN/LAYUNIN

The United Nations Development Programme (UNDP) is the United Nations' global development
network.
Headquartered in New York City, UNDP advocates for change and connects countries to knowledge,
experience and resources to help people build a better life. It provides expert advice, training and grants
support to developing countries, with increasing emphasis on assistance to the least developed countries.

The status of UNDP is that of an executive board within the United Nations General Assembly. The
UNDP Administrator is the third highest-ranking official of the United Nations after the United Nations
Secretary-General and Deputy Secretary-General.[2]

To accomplish the MDGs and encourage global development, UNDP focuses on poverty reduction,
HIV/AIDS, democratic governance, energy and environment, social development, and crisis prevention
and recovery. UNDP also encourages the protection of human rights and the empowerment of women in
all of its programmes. The UNDP Human Development Report Office also publishes an annual Human
Development Report (since 1990) to measure and analyse developmental progress. In addition to a global
Report, UNDP publishes regional, national, and local Human Development Reports. [3]

UNDP is funded entirely by voluntary contributions from member nations. The organization operates in
177 countries, where it works with local governments to meet development challenges and develop local
capacity. Additionally, the UNDP works internationally to help countries achieve the Millennium
Development Goals (MDGs). Currently, the UNDP is one of the main UN agencies involved in the
development of the Post-2015 Development Agenda.

UNDP works with nations on their own solutions to global and national development challenges. As they
develop local capacity, they draw on the people of UNDP and its wide range of partners. [4]