DAITIM EBEKELER

PROJE HAZIRLAMA

Nee lker
Elektrik Mhendisleri Odas
Ankara ubesi
 KONUMUZ LE LGL MEVZUAT
6235 SAYL TRK MHENDIS VE MIMAR ODALAR BIRLII YASASI
ELEKTRK MHENDSLER ODASI ANA YNETMEL VE DER YNETMELKLER
3194 SAYILI MAR KANUNU
PLANLI ALANLAR TP MAR YNETMEL
ELEKTRK TESSLER PROJE HAZIRLAMA YNETMEL
ELEKTRK TESSLER YNETMEL
GENEL TEKNK ARTNAME
DAITIM TESSLER GENEL TEKNK ARTNAME
ELEKTRK KUVVETL AKIM TESSLER YNETMEL
ELEKTRK TESSLER PROJE YNETMEL
ELEKTRK TESSLERNDE TOPRAKLAMALAR YNETMEL
ELEKTRK DAITIM EBEKELER PROJE TEKNK ARTNAMES
ELEKTRK DAITIM EBEKELER PROJE ZEL ARTNAMES
YG DAITIM HATLARI VE DAITIM MERKEZLER ETD APLKASYON TEKNK ARTNAMES
YG DAITIM HATLARI TEKNK ARTNAMES
KAMU HALELER YASASI
KAMU HALE SZLEMELER YASASI
Elektrik Piyasas Ynetmelikler
Elektrik Datm Ve Perakende Satna likin Hizmet Kalitesi Ynetmelii
Datm Sistemi Yatrmlarnn Dzenlenmesi Ynetmelii ve likili Mevzuat

Elektrik Enerjisi Talep Tahminleri Hakknda Ynetmelik

Elektrik letim Sistemi Arz Gvenilirlii ve Kalitesi Ynetmelii

Datm Ynetmelii

Dengeleme ve Uzlatrma Ynetmelii ve lgili Mevzuat

thalat ve hracat Ynetmelii

Lisans Ynetmelii

Mteri Hizmetleri Ynetmelii

Serbest Tketici Ynetmelii

ebeke Ynetmelii

Tadillere ve letim Faaliyeti ile Vazgeilen Faaliyetlerin Devrine likin Ynetmelik

Tarifeler Ynetmelii
Yan Hizmetler Ynetmelii

Elektrik Piyasasnda Faaliyet Gsteren retim ve Datm irketlerinin Lisanslar Kapsamndaki Faaliyetlerinin ncelenmesine ve
Denetlenmesine likin Ynetmelik

Elektrik Piyasasnda Yaplacak Denetimler

Organize Sanayi Blgelerinin Faaliyetlerine likin Ynetmelik

Elektrik Piyasasnda naatna Balam Olan Tesislere Yeni retim Lisans Verilmesi Hakknda Ynetmelik

Elektrik Piyasasnda Datm ve Tedarik Lisanslarna likin Tedbirler Ynetmelii

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Belgelendirilmesi Ve Desteklenmesine likin Ynetmelik

Elektrik Piyasasnda Lisanssz Elektrik retimine likin Ynetmelik

TANIMLAR
Santral: Elektrik enerjisinin retildii tesislerdir.
letim tesisi: 36 kV st gerilim seviyesinden bal olan retim tesislerinin bittii
noktalardan itibaren, iletim alt sahalarnn 36 kV. fiderleri de dahil olmak zere
datm tesislerinin balant noktalarna kadar olan tesisleri,
letim Hatt: 36 kV zerindeki YG hatlar.
Datm: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV ve altndaki hatlar zerinden
naklini,
Datm ebekesi: letilerek tketilecek blgeye tanm olan enerjiyi, tketiciye
kadar gtren ebekedir.
Radyal (Dalbudak) ebeke :
Yalnz bir kaynak tesisten kan ve bir yk noktasnda son bulan, enerjinin sadece tek
ynde akt ebekelerdir. Tesis bedeli ucuz ve iletme bakm kolay olmasna
ramen arza noktasndan sonraki tketicilerin enerjisiz kalmas dezavantajdr.
Ring ebeke :
Her iki ucunda da kaynak tesisi bulunan, ara yerde devrenin ak tutulduu noktaya
gre enerjinin iki ynde de akabildii ve yk noktasna iki ynden de enerji
verilebildii ebekelerdir. Tesis maliyeti yksek olmasna ramen herhangi bir yerde
oluacak arzadan dolay ebekenin tamam enerjisiz kalmamaktadr.
A (Enterkonnekte) ebeke: Santrallerin birbiri ile balantsn salayan gzl
ebeke.
Alak gerilim : Etkin deeri 1000 volt yada 1000 voltun altnda olan fazlar aras
gerilim.
Yksek Gerilim: Etkin deeri 1000 voltun zerinde olan fazlar aras gerilim.
12

10

Stun 1
6 Stun 2
Stun 3

0
Satr 1 Satr 2 Satr 3 Satr 4
 lkemizde datm ebekesinde 6,3-10,5-15,8-36 (30-
31,5-33-34,5) kV yksek gerilim kademeleri
bulunmaktadr. Ancak TEDA 30 kV altndaki gerilim
kademelerini peyder pey terk ederek yeni tesisleri 30 kV
olarak dzenlemektedir. Avrupada datm gerilimi
byk bir ounlukla 20 kV. dur.
30 kV; gerilim dm, kayplar ve fider saysnn az
olmas bakmndan avantajl olmasna ramen yaltm
nedeniyle ilk tesis maliyeti fazla, YG malzemeleri daha
byk, bir fiderden daha fazla g tanmas nedeniyle
yanl projelendirme sonucunda YG deki bir arzada
daha fazla tketici enerjisiz kalabilmektedir.
 HAVA HATTINDA KULLANILAN LETKENLER
Elektrik enerjisinin retim merkezlerinden tketim noktalarna tanmas iin
kullanlan ve iletkenlik zellii yksek olan metallerden ekonomik kstaslarda
gz nne alnarak imal edilen tellere iletken ad verilir. letkenler
tayacaklar ykn byklne, gerilime ve hattn zelliine gre eitli
kesit ve yaplarda seilirler.
Som letkenler: Tek bir malzemeden ii dolu bir tel halinde olup, sadece
bakr iletkenler iin 10 mm kesite kadar imal edilirler.
rgl letkenler: letkenler gerek montaj gerekse kangal ekline getirilerek
tanmas iin bklgen olmaldr. Kesit bydke bklgenlik
kaybolacandan AG ve YG de kullanlan iletkenler rgl olarak imal
edilirler. letkenin yorulmasn ve kopmasn nlemek, scin effect olaynn
nne gemek iin ayn yada farkl metalin yedi ve daha fazla sayda daire
eklindeki telin birbiri zerine spiral eklinde sarm ile oluurlar.
Endktansn artn azaltmak iin her kat birbirinin tersi ynde yaplarak
spiral sarm elde edilir.
rgl iletkenler , yapldklar malzeme , rgy oluturan damar says ve
apna ve bu rgnn oluturduu iletkenin apna ve dolaysyla gerek
kesite , rg katlarnn saysna gre tanmlanrlar.
 Demet letkenler: Bir fazda birden fazla iletken kullanlmasndan oluan
iletkenlere demet iletken denir. Korono olaynn sebep olduu kayplar
azaltmak iin birden fazla iletken ortas bo kalacak ekilde demet halinde
ara tutucu (spacer) ile tutturulur. Genellikle bir ember etrafna eit
aralklarla yerletirilen demet iletkenler iletken apn grnr olarak byltr
ve zerindeki alan iddetini kltt iin korona azaltlm gibi etki eder.
Faz bana bir iletken kullanlmas halinde iletken kesiti ile, demet
iletkenlerinin kesitlerinin toplam eit olacak ekilde seilmesi halinde ayn
iletme geriliminde iletkenlerin etrafndaki elektriki alan demet iletkende
daha kk olur. Bundan dolay daha yksek gerilimler iin demet iletkenler
kullanlr. (380 kV iin)
 letken imalinde elektriki iletkenlik nemlidir. letkenler ierisinde
gm ve bakr elektriki iletkenlerin banda gelmektedir. Bunlar
alminyum takip etmektedir. Gmn pahal olmas nedeniyle
iletken olarak kullanlmas ekonomik deildir. Bazen bakr ve
alminyum mukavemetini arttrmak iin iine belirli oranlarda baka
metaller kartrmak suretiyle bakr alam bronz iletkenler,
alminyum alam aldrey iletkenler yaplmaktadr. Aldrey %98,7 saf
alminyum, %0,5 silisyum, %0,5 magnezyum, %0,3 demir alam
olup Avrupada youn olarak kullanlmaktadr.
Bakr iletkenin pahal ve ar olmas nedeniyle YG hatlarnda
kullanlmamaktadr. AG de ise mevcut olan bakr hatlarda zamanla
terk edilmektedir.
Alminyumun iletkenlii bakrn 0,61 kat olmas nedeniyle kesit
seiminde;
SAl = 1,6 SCu
Ayrca alminyumun zgl arlnn bakrn %49u kadar olmas
nedeniyle, bir hatta kullanlan toplam bakr miktar edeer
durumdaki alminyumun yaklak iki misli olmaktadr.
GAl = %49 GCu
 elik Alminyum letkenler:
Tam alminyumun mukavemetinin az olmas nedeniyle elik bir damar
etrafna alminyum iletkenlerin sarlmas ile elde edilir. Bylece
alminyumun iletkenlii, eliin mekanik mukavemetinden faydalanlr.
lkemizde YG hatlarnda elik alminyum iletkenler kullanlmaktadr.
Datm ebekesinde kullanlan elik alminyum iletkenler;
 KABLOLAR:
Enerji kablolar elektrik enerjisini ileten bir iletken, bu iletkeni deiik potansiyele kar
yaltan bir yaltkan ve bunlar d tesirlere kar koruyan bir d klftan meydana gelir. Kablo
iletkeni olarak bakr ve alminyum kullanlr. letken kesitleri standartlarda belirlenmitir.
Kablo iletken malzemesi olarak alminyum kullanlmsa bu kablo kodunda - A - olarak
belirtilir. Eer bu konuda bir iaret yoksa kablonun bakr olduu anlalr.
Datm ebekesinde kullanlan yer alt kablolar
Gerilime gre; AG ve YG
letkenin cinsine gre; Bakr ve alminyum
Kullanm yerine gre; Yer alt ve havai hat (AER)
Yaltkann cinsine gre;
1 Lastik yada plastik trler (sentetik polimer)
Polivinilklorr (PVC) ,
Polietilen PE ,
apraz bal polietilen (XLPE),
Etilen propilen kauuk (Lastik) EPR
2 Ya emdirilmi kat yada bez
3 Gaz basnl (SF6, Freon 12, N2)yada yal kablolar.
Datm ebekelerinde kullanlan kablolar PVC ve XLPE yaltmldr. XLPE yaltkann en
nemli stnl yksek termik dayanklldr. Byk scaklk farkllklarnda dahi mekanik
ve elektriki deerler hemen hemen sabit kalr. Bu nedenle XLPE yaltkanl kablolarda ,
devaml iletme iin iletken scakl 90C ye kadar izin verebilir. Bu scaklk PVC yaltkan
iin 70C dir. XLPE yaltkanl kablolarn scakla daha fazla dayanmalar nedeni ile bu tip
kablolar PVC yaltkanl kablolara gre daha fazla akm tayabilirler. Ayrca ksa devre
annda da 250C ye kadar XLPE yaltkanl kablolar hasar grmemesine ramen PVC
yaltkanl kablolarda bu scaklk 160C dir. Dielektrik kayp faktr tan PVC yaltkanda
XLPE yaltkana gre daha byk olduundan zellikle YG kablolarnda XLPE yaltkan
kullanlmaktadr.
Ayrca XLPE nin younluu daha az , izolasyon direnci yksek olduundan bu kablolar
daha hafif ve d ap daha kktr.
 Kablo kodunda iletken yaltkan belirtilir . Bunlar ;
TSE VDE
V Y Polivinilklorr (PVC)
E 2Y Polietilen (PE)
E3 2X aprazbal polietilen (XLPE)
Damar: Kablonun yaltlm olan iletkenidir.
letken: Elektrik enerjisini ileten tel veya tel demetidir.
Yaltkan klf:Damar iletkenini yaltan bir klftr.
Ayrc klf:st ste gelen ayr metaller arasna konulan yaltkan klftr.
D klf:Kabloyu d etkenlerden koruyan ve kablonun en dnda
bulunan klftr.
Zrh:Kabloyu mekanik etkilerden koruyan yass veya yuvarlak tellerle
yaplm rg veya sargdr.
Ortak klf:ok damarl kablolarda damar demetini iine alan ve damar
demetine istenilen evre biimini vermeye yarayan klftr.
Yar iletken siper:Damar iletkeni ile yaltkan klf arasnda ve yaltkan
klfn zerine gelen yar iletken maddeden yaplm bir tabakadr.
Sktrlm iletken:Tellerin arasndaki boluklarn azaltlarak iletken
apnn ve kesitinin geometrik boyutlarn kltmek iin sktrlm
olan ok telli burulmu bir iletkendir.
Konsantrik iletken:Bir damarl, kablolarda yaltkan klfn (gerektiinde
yar iletken siperin) ok damarl kablolarda genel olarak ortak
klfn zerine gelen bakr tel veya bakr eritlerin oluturduu,kablo
boyunca helisel biimli bir sargdr.
Klf:letkeni elektriksel, mekanik ve kimyasal bakmdan korumak ve
yaltmak iin kullanlan iletken damar ve damar gruplarn iine alan
kaplamadr.
ok damarl kablo:ok damarl kablo, damar says birden ok olan
kablodur.
Metal siper:Metal siper, her damarn veya ortak klfn zerine gelen
bakr tel veya eritten yaplm bir sargdr.
Tutucu sarg:Tutucu sarg, metal siperin veya zrhn zerinde bulunan
ve bunlarn dalmasn nleyen bakr veya galvaniz elik eritlerle ya
da plastik eritlerle yaplm sarg veya sarglardr
 ELEKTRK HAT SABTLER
Enerji datm ve tama hatlarnda akm, gerilim, g, g katsays, verim gibi
elektriksel byklkler arasndaki balantlar belirleyen ve bu elektriksel deerleri
hesaplamaya yarayan baz elektriksel byklkler vardr.
Diren
Endktans
Kapasitans
Kaak Geirgenlik
Hatlarda izolasyonunun istenen dzeyde yaplmas durumunda kaak geirgenlik
ihmal edilebilir. Endktan ve kapasitans deerleri ise dorudan kullanlmayp bunlarn
yardmyla bulunan endktif reaktans ve kapasitif reaktans deerleri kullanlmaktadr.
Datm hatlarnda kapasitif reaktans ihmal edilmektedir.
DREN:
Hatlarda gerilim dmne ve g kabna sebep olmas nedeniyle nemlidir.
Dier hat sabitleri sadece gerilim dmne neden olur. Genel olarak direnten
anlalan efektif direntir. Bu da;
P Hattaki enerji kayb
R= = (W/A) =
I Hattan geen akm
letkenin doru akma gsterdii diren;
.
R=
S
= letkenin yapld malzemenin belli bir s derecesinde z direnci ( mm/m)
= iletken uzunluu (m)
S= iletken kesiti (mm)
 Eer hat boyunca akm iletken zerinde muntazam dalyorsa efektif diren
ile doru akm direnci eit olur. Ancak dalm eit olmadndan efektif
diren doru akm direncinden byk olur ve efektif direnci bulmak iinde
doru akm direncini bilmek zorundayz.
k= 1/ ( z iletkenlik m/ mm)

R= ()
kS
ebeke hesaplarnda direncin bu ifadesi kullanlmaktadr.
20C de z iletkenlik:
Yer alt kablolarnda 20 = 0,017241 k= 1 / 0,017241 = 58 m/ mm
Hava hatlarnda 20 = 0,017691 k= 1 / 0,017691 = 56,5 m/ mm
Al. ve elik alminyumda 20 = 0,28277 k= 1 / 0,28277 = 35,4 m/ mm
(Bakr=56, Alminyum=35 alnr)

Direncin scakla bal deimesi

Rt2 = Rt1 [ 1 + t1.(t2-t1)]
t1= t1 scaklnda iletkenin cinsine bal olarak deien diren s katsays.
 ENDKTANS:
Bir hatta endktans, iletken malzemenin cinsine, iletkenin rg ekline, faz
iletkenlerinin birbirine gre konumuna (terpit ekli ve aralarndaki aklk)
baldr. Gerilim dmne sebep olur.
d
L= 2. [ln ] . 10 4 H/km faz
r
d
L= [4,6 log ] . 10 4 H/km faz
r
Dm (Geometrik ortalama mesafe-GMD)
Trifaze asimetrik hatlarda iletkenler aras mesafe iin geometrik ortalama mesafenin
bulunmas gerekir.
d12 d23
Dm=d12xd23xd13

d13

d12 = d23 Dm = d12 . d13

d12
d13

d23

Dm
L= [4,6 log ] . 10 4 H/km faz Ds =Geometrik ortalama yarap
Ds

Geometrik yar apa iletken kesiti ve toplam damar says etki eder. Ds yerine ( r ) yazlmas
damar says az hatlarda ok, damar says ok hatlarda az hataya neden olur.
elik alminyum iletkenlerde , elik gbek tarafndan tanan akm ihmal edilmek suretiyle ayn
forml kullanlabilir. Homojen rgl ve elik alminyum iletkenler iin Ds deeri iin ayr ayr
hazrlanan tablolarn kullanlmas uygundur.
 Endktif reaktans XL = w.L = 2. . f . L (/km)
Empedans Z= R+j XL

KAPASTANS:
Tama hatlarnda iletkenler arasndaki alternatif gerilimin deerinin
her an deimesi, iletkenlerdeki ykn azalp oalmasna neden
olur. Elektrik yknn azalp oalmas bir elektrik akmna neden
olur, buda gerilimin dmesine, verimi, g faktrn ve sistemin
kararlln etkiler. 3 fazl sistemde faz bana kapasitans;

C= (F/km)
18.10. ln (Dm/r)
Kapasitif reaktans
XC = 1/ w.C =1/ 2. . f . C (/km)
50km. nin altndaki hatlarda kapasitans ihmal edilecek kadar kk
olduundan hesaplarda dikkate alnmaz.
 Alak gerilimde Geometrik Ortalama Mesafe
EKATY ne gre iletkenler aras 50 cm. alndnda;

R 50 cm S d1=d2=50 cm
d3=2.d1
50 cm
Dm= d1 . d1 . 2 = 56 cm.
T

AG de hat asimetrik tertip olmasna ramen, hattn ksa olmas

nedeniyle aprazlama yaplmasna gerek yoktur.
Yeralt kablolarnda endktans; letkenler aras ok yakn
olduundan geometrik ortalama mesafe dolays ile endktans ve
endktif reaktans ok kk olur. Kablolarn endktans deerleri iin
kablo firma kataloglarnn kullanlmas uygun olur.
 LETKEN KEST SEM:
letkenler birok husus dikkate alnarak seilir.
Mekanik mukavemet: zellikle hava hatl ebekelerde nemlidir.
Direkler aras aklk, direk tipi ve balant noktalarn (izolatr)
etkiler. Kablo yaltkannn dier bir grevi de kabloyu d etkilere
kar korumaktr, bunun yannda baz cins kablolarda elik zrh ile
dardan gelecek etkilere kar korunmaktadr. Bu nedenle
kablolarn kesit seiminden ziyade kullanm yerine gre mekanik
mukavemet yn dikkate alnarak kablo cinsi seilmeli, gerekirse
muhafaza altna alnmaldr.
Isnmaya gre kesit seimi: Enerji tayan iletkenlerde oluan
enerji kayb darya bir s yayar, bu s iletkenin evresine olduu
gibi kendisini de etkiler. zellikle kablolarda snma kontrol ok
nemlidir. Kablodaki damar says, iletme gerilimi, iletkenin cinsi,
yaltkann cinsi, birden fazla kablonun yan yana denmesi,
dendii topran zgl direncine bal olarak hazrlanan tablolar
kullanlarak kablolar snmaya gre kontrol edilir.
Gerilim dmne gre kesit seimi:
%e =100.U/Un

R= () olarak tespit edilmiti.
kS

U= UR + UX
Bir fazl devrelerde U=2. I.. Rh.Cos + 2. I.. Xh.Sin

fazl devrelerde U= 3. I. .Rh.Cos+3. I..Xh.Sin

Yk bildiimizden yola klarak akm deerini g cinsinden
yerine koymamz gerekir.
N
N= 3.U. I.Cos I=
3.U. Cos
AG kullanlan k ve m katsaylar hesab:
N
UR= 3. . . Cos
3.U. Cos k.S

100. N.
%eR =
U. k. S k3

N N
UX= 3. . Xh. . Sin = . Xh. . tan
3.U. Cos U

100. Xh . N.
%eX = . tan
U m3
YG de kullanlan K ve C katsaylarnn hesab;
U= 3. l . . Rh.Cos+3. l . .Xh.Sin
Nx x100
%e = (Rh.Cos+Xh.Sin) N=kVA, Cos=0,8, =km
U

Nx
%e = x 0,8 (Rh+ 0,75Xh) K
U

4- Enerji kaybna gre kesit seimi:

Direnci R olan bir iletkenden I Amperlik bir akm geirilmesiyle bu iletkende
meydana gelecek enerji kayb Joule kanununa gre N = 3. I.R (Trifaze
hatlarda) olacaktr.
Sistemde ykn bilinmesi nedeniyle I deerini g cinsinden yazarsak;
N . 100. N
N = 3. (w) %n=
3.U. Cos . k . S N

100. N .
%n=
U. Cos . k .S C
Alak gerilimli datm ebeke ve hatlarnda % 5ten daha fazla gerilim
dmne izin edilmez. Kendi transformatr bulunan tesislerde,
transformatrlerin AG kndan itibaren gerilim dm bakmndan
en kritik durumdaki tketiciye kadar olan toplam gerilim dm
aydnlatma tesislerinde % 6,5 motor yklerinde % 8i amamaldr.
Yksek gerilimli datm ebeke ve hatlarnda gerilim dm, indirici
trafo merkezlerinin sekonderinden itibaren yksek gerilim datm
ebekelerinde % 7'yi amamaldr. Ancak ring ebekeler iin ayrca
arza hllerinde ringin tek tarafl beslenmesi durumu iin gerilim
dm tahkikleri yaplmaldr. Bu durumda gerilim dm % 10'u
amamaldr

5- Maliyet ynnden iletken seimi:

Yllk olarak hatta oluacak enerji kayb (I.R), tesis kurulmasnda
harcanan parann faizi ve amortisman deerleri dikkate alnarak
hesaplamalar yaplarak iletken kesiti irdelenmelidir.
EBEKEDE KULLANILAN NORM LETKEN TERTPLER:
Hava hatt ebekede, AG de alminyum YG de elik alminyum iletkenler kullanr. Mevcut
ebekede bakr iletkenler bulunmakla birlikte artk kullanlmaz. Ayrca kablo yaplamayan
ebeke blmlerinde hava hatt kablolar (AER) kullanlr. Bu kablolarda ntr iletkeni tayc
olup faz iletken kesitinden byktr.
Genellikle ebekede aadaki iletken tertipleri kullanlr.

AG Alminyum tertip YG elik-Al tertip

5xRose 3xSW (Swallow)
4xPansy+Rose 3x1/0 (Raven)
3xAster+Pansy+Rose 3x3/0 (Pigeon)
3xOxlip+Aster+Rose 3x266 (Partridge)
3x477 (Hawk)
AER
3 X 16 / 16 + 25
3 X 25 / 16 + 35
3 X 35 / 16 + 50
3 X 50 / 16 + 70
3 X 70 / 16 + 95

Bakr AG tertip Bakr YG

5x10 3x16
3x16+10/16 3x25
3x25+10/25 3x35
3x35+10/25 3x50
3x50+10/35
3x70+10/50
 AG Hava hatt iletkenleri iin k ve m deerleri
NOT : cos=0,8 U=380 V=220 alnmtr
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI

ehir ve kylerde bulunan enerji tketen btn tesislerin enerji

ihtiyacn en optimum ekilde karlamak amac ile datm ebeke
projeleri hazrlanr. Datm ebekesi planlanrken ehrin corafi,
ekonomik, sanayileme ve kltrel yaps gibi zellikleri ile nfus
yaps, enerji tketim deerleri gibi istatistiksel bir takm deerlere
ihtiya vardr. Bunun yannda zellikle ehirlerde mevcut yapdaki
deiiklikler genelde imar planlar dikkate alnarak yapld iin,
mevcut enerji tketimi iin halihazr durum, ilerisi iinde imar plan
nem kazanmaktadr. Btn bunlardan da anlalaca gibi bir
datm ebekesi iin ehrin/kyn iyi bir etdnn yaplmas ve bu
etde gre geleceinin planlanmas gerekmektedir. Datm ebeke
projelerinde ehrin sosyal yaps, enerji tketim zelliklerinin yannda
ehrin beslendii enerji kaynaklar ve besleme durumu, yeni enerji
kaynaklarnn varlnn tespiti ve bunlardan yararlanma durumu
planlama asndan nemlidir.
Bir ehrin ebeke projesinin hazrlanabilmesi o yerin alak
gerilimden beslenen toplu yklerinin bilinmesi, yayl yklerin
dolays ile g younluunun doru hesaplanmasna baldr.
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
TOPLU YKLER
Fabrika, atlye, deirmen, motopomp, okul, sinema, otel, resmi daireler vs.
gibi elektrik datm kuruluu ile belli bir g zerinden szleme yaparak
elektrik enerjisi tketen tesislerdir. AG den ve YG den beslenebilirler. YG
den beslenen abonelerin ebekeye AG klar bulunmaz.
YAYILI YKLER
ehirlerin olumasnda evler, apartmanlar, kk sanayi siteleri (toplu yk
olarak da alnabilir), parklar, pazar yerleri vs. nemli yer tutar. Bu
tketicilerin g deerleri toplu ykler gibi bulunarak hesaplarda
kullanlabilir, ancak bu durum pratik deildir, bunun yerine AG ebekesinde
elektrik tketimi yayl yk deerleri tespit edilerek bulunur. Bu nedenle,
cadde ve sokaklar boyunca uzanan hatlarn her bir metresine yaylm
olduu kabul edilen g deerlerine (w) yayl yk denir. Bu metre bana
g deerine de g younluu (J=W/m) yada yayl yk denir. Yayl yk
blgelerinde, elektrik tketiminin derecesini, birim alan zerinde kW/km
veya MW/km birimleriyle belirten karakteristik deikene ise yk (tketim)
younluu denir.
G younluu ebekenin alt yapsn oluturacandan tespiti ok
nemlidir. G younluklarnn hesabnda ise projesi yaplacak yerin nfusu,
nfus bana kabul edilen g deeri ve hatlarn uzunluklar bilinmelidir.
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
YK TAHMN:
Yk tahmini eitli yollarla yaplabilir. ehrin nfus art deeri, elektrik
tketim deeri, imar ve tketim zelliklerine gre yk tahmini yaplabilir.

Doal Nfus Artna Gre Yk

Bir ehrin yk younluunu hesaplayabilmek iin gemi dnemlerde
yaplan nfus saymlarnn bilinmesi gerekir. Bunun iin saymlar aras
yllk artlar ;
mx

S = So . e bants ile hesaplanr.

S : Hesaplanan yla gre nfus
So: Gemi yla ait nfus
e : tabii logaritma taban
x : yl (iki saym arasnda bulunan yl)
m= iki saym arasnda meydana gelen nfus art oran

m= 1 / x . In (S/So)
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
rnek:
YIL NFUS
1990 16000
1995 17000 25000
1998 18500 22500
2000 20000 20000 20000
18500
2005 22500 16000 17000
15000
10000
5000
0
1990 1995 1998 2000 2005

m1=1/5.ln(17000/16000)= 0,0121
m2=1/3.ln(18500/17000)=0,0281
m3=1/2.ln(20000/18500)=0,0389
m4=1/5.ln(22500/20000)=0,0235
m=(m1+m2+m3+m4)/4 =0,0256
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
Doal Yk Art
Ylk puant deerleri ve enerji sat kaytlar baz alnarak bulunur. Gemi
yllara ait lm deerlerinden hareketle;
mx

Y= Yo . e
eklinde tabii bir byme seyri kabulyle, istatistik yaklamla yk art oranlar
hesaplanarak proje dnemi iin yk-g tahmini yaplacaktr.
Y : Hesaplanan yla ait yk,
Yo: Gemi yla ait yk,
e : tabii logaritma taban
x : yl,
m : m= 1 / x . In (Y/Yo) yllara ait yke gre bulunan parametre
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
rnek

YIL YK (W) (puant)

2005 2168000 m1=1/1.ln(2230000/2168000)= 0,028
2006 2230000 m2=1/1.ln(2441000/2230000)=0,09
2007 2441000 m3=1/1.ln(2794000/2441000)=0,135
2008 2794000 m=(m1+m2+m3)/3 =0,084
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
Nfus art oran ve yk art oranlarndan gidilerek kii bana
tketilecek yk deerleri bulunur. Bulunan kii bana g deeri
(W/kii) yllara gre aamal olarak hazrlanan projenin optimum olmas
asndan nemli olup, mevcut ebekede yaplacak lmeler
sonucunda bulunan deerlerle karlatrlmaldr.

Doal nfus artna gre g ihtiyac:

Yl Kii bana g(W/kii)
2010 129
2015 173
2020 231
2025 310
2030 415

Datm projeleri 5-10-20 yllk periyotlar halinde hazrlanmaktadr. Bu

nedenle hazrlanan projede 20 yl sonra yerleim birimi nfusunun
ihtiyacn karlayacak ekilde g tespiti yaplmaldr.
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
mar ve Tketim zelliklerine Gre Yk
Herhangi bir yerleim biriminde hazrlanan AG ebeke projesinde,
AGden enerji alacak tketicilerin enerjisini alaca hatlarn
oluturulmas projenin en nemli ksmlarndan birisidir. Hatlarn
hangi yollardan geecei yaplacak ett ile tespit edilir. Mevcut
ebekede yaplacak yeterli ve tutarl rnekleme usulleriyle konut-
ticarethane-sanayi elektrik tketiminin mevcut ve muhtemel yaps
incelenerek, balca tketicilerle grerek mevcut ve muhtemel g
talepleri tesbit edilmeli ve yeni AG ebeke boyunca "J-watt/m" g
younluu tahsis edilmesiyle g ihtiyac tesbiti yaplmaldr.
J-w/m g younluk deerleri, AG ebeke-yol boyunca imar plan
esaslar, konut younluu, sosyolojik, kltrel ve ekonomik ller
itibariyle konutlarn tketim yapsna gre hesaplanr. Bu hesap
sonucu dier tahmin yaklamlarnn sonularyla kyaslanarak
tutarll salanacaktr.
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI

mar Adas alan =100x50=5000 m

Yaplama alan = 5000x0,6=3000 m
Bir daire brt alan =150 m
Taban alanda daire says = 3000/150 = 20 adet
Toplam hane says = 20x5 =100 adet
Bir hanede ortalama 5 kii yaad varsaym ile alandaki kii says
=5x100=500
Blgede kii bana g 150 W/kii alnrsa,
Parselin toplam talep gc = 150x500=75000 W.
Yayl yk ( J ) = 75000 / 100 = 750 W/m ift taraf besleme durumu.
 B5 20 m

B5
70 m
mar adas alan A=70x20=1400 m
Yaplama alan 0,7 ise 1400x0,7=980 m
Bir daire 150 m ise tabandaki daire says = 980/150 7
Toplam hane says = 7x5 = 35 adet
1 hanede 5 kii yayorsa parseldeki kii adedi = 5 x 35 =175 kii
Blgede kii ba g 200 W/kii bulunmusa
Parsel gc = 200 x 175 = 35000 W
J = 35000 / 70 = 500 W/m tek taraf beslediinde
Hattn ift taraf beslemesi durumunda J = 2x 500 = 1000 W/m bulunur.
Yap J(W/m) Tek tarafl ift tarafl
B1 100 100 200
B2 2x100 200 400
B3 3x100 300 600
B4 4x100 400 800
B5 5x100 500 1000

Tabanda 7 daire kii ba g 200 W/kii

1 hanede 5 kii 7x5 =35 kii tabandaki daire nfusu
Tabandaki dairelerin toplam gc N= 35 x 200 = 7000 W
(Bu hesap 1. kat iin yaplmtr)
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
Bir ehirde tketim zellikleri farkl (gelir seviyesi, sanayi blgesi)
blgeler bulunur. Harita zerinde farkl tketim younluu bulunan
blgeler iaretlenerek bu blgelerdeki W/kii deeri belirlenir. Bu
deerler kullanlarak AG ebeke yaps oluturulur.
mar ve tketim zelliklerine gre yayl yk eitli yntemlerle
bulunabilir;
Trafolarn AG klarndan puant zamanlarda yaplan lmler ebeke
boyuna oranlanarak metre bana J-watt/m deeri ile konut bana
(W/konut) ve konutlardaki nfus alnarak kii bana W/kii olarak g
deeri bulunabilir.
Abonelerin kofrelerinden yaplan lmlerle konut bana ve kii
bana den g deeri bulunabilir.
Abonelerin kurulu gleri ve puant zamanlarda yaplan lm
sonularna gre bulunan tketim deerlerine gre talep ve ezamanlk
katsaylar bulunarak konut bana den g deerleri hesaplanabilir.
lmlerin deerlendirilmesi:
Yaplacak lm sonular btn ehre yanstlaca iin lm
yaplacak blgelerin iyi ett edilmesi gerekir. lmlerde multimetre ve
enerji analizr kullanlabilir. Ancak puant zaman deerleri dikkate
alnarak hesaplar yaplacaktr.
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
TRAFONUN AG IKI KOLUNDAN LM ALINMASI
TR-A kolu
mar durumu Ayrk 5 kat (A5) ift tarafl besleme
Kol boyu = 220 m., koldan beslenen apartman says 16, apartman katlarnda 2 daire
toplam 160 daire olduu gzlenmitir.

Akm(A) Gerilim(V) Cos

R=210 S=240 T=235 380 0,8
I=(210+240+235)/3=228 A.
P= 3.U.I.Cos=1,73.380.228.0,8= 119.909 W
J=119.909/220=545W/m
Konut bana g= 119909/160 = 750 W/konut
Her konutta 5 kii olduu varsaym ile 750/5= 150 W/kii bulunur.
 DAITIM EBEKESNDE YK HESABI
APARTMAN KOFRESNDEN LM
mar durumu A5 her katta 4 konut
Gelir seviyesi yksek
R=23A, S=18A, T=25A V=400V Cos=0,9
I=(23+18+25)/3 = 22 A
P= 3 x 400 x 22 x 0,9 = 13702 W
Konut bana g = 13702/20= 685 W/konut

lmlerde doruya en yakn sonuca ulamak iin ehrin

yaplamasn tamamlam blgelerinden seilmelidir. ebekenin ayn
zellikteki blmlerinden yaplacak deiik lm sonular bize imar
yapsna gre kii bana g ve yayl g deerlerini verir. Gelir
seviyesi farkl blgelerin sonular ve sanayi blgesinden alnan
sonular harita zerinde farkl iaretlerle belirlenerek ebeke projesi bu
deerler zerinden oluturulur.
 EBEKE DREK TPLER:
Konumuna gre;
 DREKLER
Kullanm yerlerine gre :
Tayc direkler,
Kede tayc direkler,
Durdurucu direkler,
Kede durdurucu direkler,
Nihayet direkleri,
Branman direkleri,
Tevzi direkleri,
Trafo direkleri
Kullanldklar hatlara gre :
Alak gerilim direkleri (ebeke ve aydnlatma),
Mterek ( OG/AG ) direkleri,
Enerji nakil hatlar direkleri.
mal edildikleri malzemeye gre :
Demir direkler
Boyal kaynakl
Civatal galvanizli
Kaynakl galvanizli
Beton direkler
Santrifj betonarme
Vibre betonarme
Galvanizli elik poligon direkler
Galvanizli sa boru direkler
Aa direkler
Kompozit direkler
 DREKLER
Malzeme cinsine gre;
Aa direkler; Artk ehir ebekesinde kullanlmamaktadr. Aa direkler rmeye
kar emprenye edilir. ehir ebekesi projesi hazrlanrken bu direkler mevcut
planlarda gsterilir ancak yeni projede kullanlmaz.
Demir direkler; Boyal kaynakl demir direkler, galvanizli civatal demir direkler,
kaynakl galvanizli demir direkler. ebekede galvanizli direkler maliyet asndan
kullanlmaz, boyal kaynakl demir direkler kullanlr. Mevcut ebekede ayrca tip d
(putrel, boru) direklerde bulunmaktadr. Ancak yeni ebekede bu direkler kullanlmaz.
ebekede kullanlan direkler iki eittir.
A tipi direkler, iki dikmenin apraz profillerle birletirilmesi ile oluur
(8I,10I,12I,10U,12U) gibi kodlarla tanmlanr. Saylar dikmenin enini, harfler dikmenin
grnmn belirler.
Kafes direkler, K1,K2,K3,K4,K5 kodlar ile tanmlanr.
Mterek direkler tanmlanrken kodlarn zerinde () iareti bulunur () iki direk ara
mesafesinin 40 m. nin zerinde olduunu belirtir.
Beton direkler; SBA direkler, vibre betonarme direkler. Mevcut ebekede vibre
betonarme direkler bulunmakla birlikte artk kullanlmaz. Bu direklerin kesiti
dikdrtgen eklindedir, geni tarafnda basamaklar bulunur ve zerinde direin tipi
yazldr (A20, M40 gibi). SBA direkler fabrikalarda retilir, kesiti daire eklinde, ii
botur, zerinde direin tipi yazldr (9,30/2-11/3) gibi.
Poligon direkler; Sac ve galvanizli olarak fabrikalarda retilir. ebekede galvanizli
tipleri kullanlmakla birlikte daha ziyade aydnlatma direi olarak kullanlrlar. (ebeke
direi olarak; G9,50/2 G25/35, aydnlatma direi olarak ADT-60/8 (sac), AD2 50/5
(galvanizli)).
 DREKLER

Hava hatt iletkenlerine gelen ilave yk varsaymlar :

Hava hatlarnda iletkenler belirli bir cer kuvveti ile ekilirler. Gerek
hattn bulunduu ortam scaklnn deimesi gerekse buz ve
rzgar gibi ilave ykler sonucunda iletkenin kendi arlnn
deimesi ile , direkler aras ekilmi bulunan iletkenlerdeki
gerilmede deiir .
Scaklk deimeleri iklim artlarna baldr. EKATY(Elektrik
Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii) ne gre Trkiye iklim
bakmndan 5 blgeye ayrlmtr.
Ynetmeliklere gre iletkenleri zorlayan yklenme varsaymlar
iletkenin kendi arlndan baka ;
letkenin zerindeki buz yada kar tabakas
Boyuna eksenlerine dik olarak esen rzgar
Buz yk ile beraber rzgar yk alnabilir.
 DREKLER
Buz Yk : Rzgar Yk :
klim artlarna bal olarak iletkenler zerinde Rzgar nedeniyle iletkenlerde ek bir yk meydana
buzlanmadan dolay oluan ek yktr. EKATY ne gre ; gelmektedir. Rzgarn iletkenin boyuna dik ynde estii
(d iletken ap olmak zere) Hava hatt iletkenlerine kabul edilir.
gelen ilave yk varsaymlar : letkenin birim yzeyine tesir eden rzgar yk ;
Hava hatlarnda iletkenler belirli bir cer kuvveti ile W = c.p.d.aw (kg) Burada ;
ekilirler. Gerek hattn bulunduu ortam scaklnn c= dinamik rzgar basn katsays (EKATY de tanml)
deimesi gerekse buz ve rzgar gibi ilave ykler p=v / 16 dinamik rzgar basnc (kg/m)
sonucunda iletkenin kendi arlnn deimesi ile ,
direkler aras ekilmi bulunan iletkenlerdeki gerilmede v = rzgar hz (m/sn)
deiir . aw = varsaylan rzgar akl (m) (Datm
Scaklk deimeleri iklim artlarna baldr. ebekelerinde iki direk akldr)
EKATY(Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii) ne d = iletken ap (m)
gre Trkiye iklim bakmndan 5 blgeye ayrlmtr. Diree gelen rzgar yk ;
Ynetmeliklere gre iletkenleri zorlayan yklenme W = c.p.F (kg)
varsaymlar iletkenin kendi arlndan baka ; F = rzgarn diree etki ettii yzey
letkenin zerindeki buz yada kar tabakas
Boyuna eksenlerine dik olarak esen rzgar
Buz yk ile beraber rzgar yk alnabilir.

Pb
I. Blge 0
II.Blge 0,2d
III.Blge 0,3d
IV.Blge 0,5d
V.Blge 1,2d (kg/m) alnmtr.
Buzlu iletken arl P = P + Pb
P = iletkenin plak arl (kg/m)
Pb = buz yk arl
ehir ebekelerinde kullanlan (50 m aralk iin) iletkenlere etki eden
rzgar yk ;
Rose 15,523 kg SW 18,85 kg
Pansy 22,018 kg 1/0 26,69 kg
Aster 27,72 kg 3/0 30,855 kg
Oxlip 32,089 kg 266 35,816 kg
477 47,897 kg

Direk hesabnda dikkate alnacak kuvvetler :

1-Dey kuvvetler :
Direk , konsol , izolatr , hrdavat , ilave malzeme ve tehizat (trafo ,
trafo platformu) , montr (100 kg) arl ile buzsuz iletken arl
yada iletkenlerin buzlu arl.
letken kendi arlklar ve buzlu arlklar, birim arlk ile arlk
menzili arpm ile bulunur. ehir ebekeleri AG ve mterek
hatlarda iki direk aras mesafe kullanlr.
2-Yatay Kuvvetler :
Faz iletkenleri ve ntr iletkenlere ait ekme kuvvetleri ile iletkene,
konsollara, izolatrlere ve diree gelen rzgar yk.
 DREKLER
DREK TEPE KUVVETNN HESABI
Direin tepesine yatay olarak tesir eden kuvvete direk tepe kuvveti
denir. Bu kuvvet , EKATY deki , direklerin hesaplanmas iin
yklenme varsaymlar dikkate alnarak faz iletkenlerine , ntr hattna
, diree , izolatrlere , traverslere gelen cer ve rzgar yklerinin
tepeye ircas ile bulunur.
 DREKLER
A TP DREK

Kuvvetli eksen Pk (Rzgarsz/Rzgarl)

Zayf eksen Pz (Rzgarsz/Rzgarl)

AG DEMR DREK KARAKTERSTKLER

A TP DREKLER 1,2,3 Blge, a=40 ve 50m 4. Blge a=40m

Tepe kuvveti(kg)

Direk tipi 8I 10I 12I 10U 12U

Rzgarsz 300/90 500/160 900/230 700/170 1200/250
Rzgarl 231/44 443/91 786/144 597/95 1086/170
Kafes Direklerin tepe kuvveti(kg)

Direk tipi K1 K2 K3 K4 K5
Rzgarsz 1000 2000 3000 4000 5000
Rzgarl 871 1848 2828 3817 4806
 MTEREK DEMR DREK KARAKTERSTKLER

1.,2.,3. BUZ YK BLGELER (a=40m N)

Direk tipi 8U 10I 10U 12I 12U K1 K2 K3 K4 K5

Tepe Rzgarl 262/28 247/51 439/59 624/97 874/115 891 1330 2004 2783 4432
kuvveti
(kg) Rzgarsz 350/100 350/129 550/139 750/184 1000/204

1.,2.,3.4. BUZ YK BLGELER ZERNDE 10,16 mm Cu ve ROSE OLMAYAN EBEKEDE (a=50m N)

Direk tipi 8U 10I 10U 12I 12U K1 K2 K3 K4 K5

Tepe Rzgarl 258/17 243/42 436/45 619/81 868/99 831 1300 2004 2763 4432
kuvveti
(kg) Rzgarsz 350/94 350/121 550/132 750/175 1000/194

4. BUZ YK BLGELER ZERNDE 10,16 mm Cu ve ROSE OLANEBEKEDE (a=40m N)

Direk tipi 8U 10I 10U 12I 12U K1 K2 K3 K4 K5

Tepe Rzgarl 258/17 243/42 436/45 619/81 868/99 831 1300 2004 2763 4432
kuvveti
(kg) Rzgarsz 350/94 350/121 550/132 750/175 1000/194
 TRAVERSLER
Traversler direin konumuna gre seilir. Yani direin tayc ,
kede tayc , durdurucu , kede durdurucu , nihayet , tevzi direk
olmalarna gre deiir.
Alak gerilimli hatlarda iletkenler aras 50 cm , 36 kV OG hatlarnda
ise 90 cm olarak alnr. Travers boylar direin konumuna gre
deiir.
Mterek direklerde OG ve AG hatlar iin ayr tiplerde travers
kullanlr. Ayrca , mterek direklerde ki AG hatlarnda kullanlan
travers tipleri de farkldr. nk AG hatt seviyesinde direin
genilii arttndan travers boylar deiir. Ayrca mterek
direklerde , direin kullanm konumuna gre ( tayc , durdurucu ,
kede tayc vs.) travers tipleri deiir.
(Demir travers tipleri ayrca verilmitir)
 1,2,3. BLGE 50m. - 40.m.de 4.BLGE 40m.de

AG BETON TRAVERSLER

TAIYICI TRAVERS

t-60 t-75

9,3/2,3,4,5,6 direkler =120 ye kadar 9,3/8,10,12,14,16 direkler =120 ye kadar

9,3/8 direkte <140

9,3/10 direkte =<145

NHAYET TRAVERS

n-60 n75 n-90

9,30/18,20 iin rose ve pansy iin

9,30/2,3,4,5,6 direkler rose ve pansy 9,30/8,10,12,14,16 direkler iin rose,pansy 9,30/2.. iin aster
DURDURUCU VE KEDE DURDURUCU TRAVERS

2n-60 2n-75 2n-90

9,30/2,3,4,5,6 direk ve >120 ise 9,30/8,10,12,14,16 direk ve 120 iin 9,30/18,20,25,30 direk ve 120 iin
rose ve pansy rose,pansy rose,pansy

ve Aster iin
 AG Sabit Traversleri
Fonksiyon
Arlk
Tipi u L(cm) ekil (kg)

t-2 Tayc 100 5 50

kt2 Tayc 90 6 55

n2 Nihayet 110 7 55

kn2 Nihayet 110 8 60

t4 Tayc 180 9 65

kt4 Tayc 190 10 70

n4 Nihayet 200 11 75

kn4 Nihayet 200 12 75

 Direklerde rzgarl ve rzgarsz olmak zere iki ayr tepe kuvveti
mevcuttur.
Rzgarsz tepe kuvveti:
-5C de buz ykl halde direin dayanabilecei maksimum tepe
kuvveti
Rzgarl tepe kuvveti:
+5C de rzgar ykl halde direin dayanabilecei maksimum tepe
kuvveti. Rzgarsz tepe kuvvetinden diree tesir eden rzgar
yknn kartlmas ile elde edilir.
A tipi direklerde zayf ve kuvvetli eksen bulunmaktadr. Yaplan tepe
kuvveti hesaplar zayf ve kuvvetli eksene gre bulunur. Direin
montaj srasnda direin konumuna dikkat edilmelidir. Direin
kuvvetli ekseni bileke kuvvete dik ynde dikilmesi gerekir. rnein
A tipi direklerde tayc direk kullanlacak ise, direin kuvvetli ekseni
hatta dik konumda olmaldr. Zira , tayc direklerde en fazla yk,
hatta dik ynde esen rzgardan meydana gelmektedir.
 TAIYICI DREKLER :
Tayc direkler , hatt tamak amacyla kullanlan direklerdir. Ayn
dorultudaki hattn iletkenlerini yalnz tamaya ve birer tespit noktas ile
hatt yerden uygun bir ykseklikte tutmaya yarar. Tayc direklerde
iletkenler izolatrlere tayc ba ile balanrlar. Direin her iki yanndaki
cer kuvvetleri hemen hemen birbirine eit olduundan, tayc direklerde
iletkenden dolay diree ekstra bir yk gelmez. Tayc direklere yalnz hat
istikametinin dik ynnde esen rzgar kuvveti tesir eder. Rzgar kuvveti,
direkler aras ekilmi hat iletkenleri ve direin rzgara kar olan yzeyine
etki eder. Tayc direk eer demir olarak seilecekse - A - tipi olur.
1.VARSAYIM : Hat istikametine dik ynde , faz iletkenlerine, ntr hattna ,
diree ve izolatrlere gelen rzgar kuvvetidir. zolatrlere gelen kuvvet ok
kk olduundan ihmal edilebilir. (A tipi direk seiminde direin rzgarl
ykne baklr.)
2.VARSAYIM : Hat ynnde diree , izolatrlere gelen rzgar kuvveti ve
ayn ynde faz iletkenlerinin maksimum cer kuvvetinin %2 sine eit tek
tarafl cer kuvvetleri toplam esas alnr ve buna eit veya byk rzgarl
tepe kuvvetini tayacak direk seilir. Bu varsaymda , hat istikametinde
gelen rzgar yk kk olduundan ihmal edilerek sadece -5C deki max
cer kuvvetinin %2 si esas alnr. Bu varsaym A tipi direklerin zayf eksen
kontrolnde kullanlr.
 RNEK :
II.Blge
3A+R/P 3A+R/P

50m aralkl direklerde iletkene gelen rzgar yk

Aster = 27,8 kg Pansy =22,1 kg Rose = 15,523 kg
1.Varsayma gre :
3A+R/P tertibe gelen rzgar yk P = 121,023 kg (8I direinin rzgarl tepe
kuvveti kuvveti eksende 231kg karlyor 8I uygun)
2.Varsayma gre :
3A+R/P max cer kuvveti 748 kg
P = 0,02 x748 = 14,96 kg
Beton direk seilecekse ; 9,3/2 (AG tayclarda tepe kuvveti 200 kg dan daha
kk direk kullanlmamaktadr)
Demir direk seilecekse; 8 (8I direinin zayf eksen ynnde rzgarl tepe
kuvveti 44 kg )
8 tipi direin rzgarl yk 231/44 kg olup iki varsaymdaki kuvvetlerden daha
byk olup uygundur. (traversler 50cm 2 adet 50x50x5 ve 1 adet 40x40x4)
Beton direkte travers : t-60
zolatr: 2xN80 + 3XN95 izolatr demiri: 3(B95) + 2 (A80)
Btn buz yk blgelerinde AG direi olarak 8I ve 9,30/2 direk
kullanlr.
 KEDE TAIYICI DREKLER :
Hattn a olan noktalarnda (belirli bir dereceye kadar) hatt tamak
amacyla kullanlan direklerdir.
1.VARSAYIM : letkenlere -5C deki maksimum cer kuvvetinin
bilekesi alnr. Bu kuvvete eit veya byk rzgarsz tepe kuvvetine
sahip direkler seilir.
2.VARSAYIM : A ortayna dik istikamette diree , izolatrlere gelen
rzgar kuvvetleriyle iletkenlerin maksimum cer kuvvetinin %2 sine
eit tek tarafl ekme kuvveti ve buzsuz dey arlklar esas alnr
(Bu kuvvete eit veya daha byk deerdeki rzgarl tepe
kuvvetindeki direk seilir.) (A tipi direklerde zayf eksen kuvveti)
 O

P P

M N

R
Ke direklerin bileke kuvvetinin tespiti:
Hat tertibi deimedii iin direin her iki yanna etki eden kuvvetler ayndr.
P = Diree etki eden tek tarafl cer
= direin ke as
R = Bileke kuvvet (A ortay dorultusunda)
R bileke kuvvetinin /2 ve P ye bal deeri :
OMN dik geninde,
OM = R/2 = ON . cos/2 = P . cos/2
R/2 = P . cos/2 R = P. 2 cos/2
2 cos/2 = n dersek ;
R = n.P
Aya bal olarak n deeri tablo olarak verilmitir.
R bilekesi direin seiminde esas alnan tepe kuvvetidir.
1.varsayma gre iletkenlerin en byk ekme kuvvetlerinin bilekesine eit kuvvet
2.varsayma gre hattn a ortayna dik dorultuda diree ve izolatrlere gelen rzgar
kuvveti ile iletkenlerin en byk ekme kuvvetinin %2 sine eit tek yanl ekme kuvveti
A tipi direklerde , direin kuvvetli ekseni bileke kuvvet dorultusunda alnr. Kafes tipi
direklerde , direk eksenlerinden birisi bileke ekseni dorultusunda alnmas uygundur.

AI 180 175 170 165 160 155 150 145 140 135
n 0 0,09 0,17 0,26 0,35 0,43 0,52 0,6 0,68 0,77
AI 130 125 120 115 110 105 100 95 90 85
n 0,84 0,92 1 1,07 1,15 1,22 1,29 1,35 1,41 1,48
 RNEK :(2.Blge)

1.Varsaym
3A+R/P P = 748 kg
R= 2P.Cos /2
R= 2.748.Cos 140/2
R 512 kg
Veya 2Cos/2 =n 140 n=0,68
R=n.P
R=0,68.748 509 kg (rzgarsz yk)
2.Varsaym
%2 Tmax =0,02. 748 = 14,96 kg
Beton direk seilecekse ; 9,3/6 traversi 3(t-60)
Demir direk seilecekse ; 10U travers 60cm.lik 3 adet (50x50x5)
10U direin rzgarsz tepe kuvveti 700/170 kg
10U direin rzgarl tepe kuvveti 597/95 kg olup,
10U direin zayf eksen yk 3.varsaymda hesaplanan kuvvetten daha byktr.
Kede tayc direklerde , 1. varsaym en ar art oluturduundan bu tip direkler
1.varsayma gre seilir.
zolatrler: 2(N80)+3(N95) izolatr demiri : 2(B80) +3(B95)
 DURDURUCU DREKLER
Hatt durdurmak amacyla
kullanlan direklerdir. Hatlar iki
amala durdurulur.
letken adedi ve kesiti
deimeden dz giden hattn
durdurulmas . Daha ok OG
hatlar ve ENH larnda olur.
ENH lar 5 km de , mterek
direklerinde OG iletkeni
genelde 10-12 direkte bir
durdurulur. (Arazinin ekline
gre direk says deiebilir.)
Hem iletken adedi hemde
iletken kesiti deiebilen
hattn durdurulmas . Daha
ok alak gerilim hatlarnda
yaplr.
1.VARSAYIM : Hattn bir tarafnda iletken
tertibinin max cer kuvveti ile dier tarafta
iletken saysna gre (tablo da gsterilen)
zayflatlm max cer kuvvetinin
(rzgarsz kuvvete gre) bilekesi.
Toplam iletken Tek tarafl
says zayflatma %
2
3
100
75
4 60
5 50
6 ve daha fazla 40
2. VARSAYIM : iletkenli hatlarda bir
iletkenin, ten ok iletkenli hatlarda ise
ayn taraftaki iki iletkenin kopmas
durumunda en byk ekme kuvvetinin
%75 i ile buzlu dey kuvvetler alnr.
Uygulamada durdurucu direkler , artlar
daha ar olan 1.varsayma gre kontrol
edilirler.
 KEDE DURDURUCU DREKLER :
Hattn a alan noktasnda ve ayn zamanda hatt durduran
direklerdir. Bunlarn tepe kuvvetleri 3 ayr varsayma gre yaplr.
1.VARSAYIM : Hattn bir tarafnda iletken tertibinin max cer kuvveti
ile dier tarafta iletken saysna gre (tablo da gsterilen)
zayflatlm max cer kuvvetinin (rzgarsz kuvvete gre) bilekesi.
2. VARSAYIM : iletkenli hatlarda bir iletkenin, ten ok iletkenli
hatlarda ise ayn taraftaki iki iletkenin kopmas durumunda en byk
ekme kuvvetinin %75 i ile buzlu dey kuvvetler alnr.
3.VARSAYIM : +5C deki letkenlerin ve koruma telinin rzgarl
durumdaki ekme kuvvetlerinin bilekesi ile bu bileke ynnde
diree, izolatrlere , iletken ve koruma teline gelen rzgar kuvveti ve
buzsuz dey kuvvetler.
Genelde kede durdurucu direklerin tepe kuvveti hesabnda 1. ve
2. varsaymlar hesaplanarak byk olan kuvvet seilir.
 NHAYET DREKLER :
Hattn tek tarafl toplam cer kuvvetine dayanabilen hat ba ve hat sonu
direkleridir. Eer A tipi direk kullanlyor ise , direin kuvvetli ekseni tek
tarafl cer kuvveti ynnde olmas gerekmektedir. Kafes direklerde ise ,
direin eksenlerden birinin tek tarafl cer ile ayn ynde olmas
gerekmektedir.
1.VARSAYIM : Hat iletken tertibinin en byk ekme kuvvetine eit tek
yanl bir kuvvet ile buzlu dey kuvvetler.
4.VARSAYIM : Hatta dik istikamette direk , konsol , izolatrlere , iletkenlere
gelen rzgar kuvveti ile hat ynnde bu rzgarl durumdaki ekme
kuvvetleri ve dey kuvvetler.
Uygulamada 1.varsaym ile hesaplanan tepe kuvveti kullanlr.
3xA+R/P

Tmax P = 748 kg
Beton direk seilecekse ; 9,3/8
Demir direk seilecekse ; 12I (900/230)
A tipi direklerde kuvvetli eksen hat ynnde olacaktr.
Demir direk travers 2 adet 50cm 80x80x8 1 adet 50 cm 65x65x7
Beton direk traversi 2 adet (n-90) 1 adet (n-75) (genelde 3x(n-90) alnr.
zolatr 2(N80)+6(N95) zolatr demiri 2(B80)+6(B95)
 BRANMAN DREKLER :
Tayc yada kede tayc direklerde bir veya iki ynde branman (kol)
alnan direklerdir.
Branman direinden geen hatlardan en az bir tanesinin kesiti ve tertibi
ayn olmak zorundadr. Direk tepe kuvveti hesabnda kesiti deimeyen hat
ana hat olarak kabul edilerek , geriye kalan hatlarda branman hat olur.
Eer A tipi direk kullanlyor ise direin kuvvetli ekseni bileke kuvvet
ynnde olmaldr. Kafes direk kullanlmas halinde , direk eksenlerinden
birinin kuvvetli eksen ynnde olmas gerekmektedir.
Branman hatlarda , kesit ynnden deimeyen hat izolatrlere tayc
ba ile, branman hatt ise nihayet ba ile balanr.
1.VARSAYIM : Hat iletken tertiplerinin max cer kuvvetlerinin bilekesine eit
bir kuvvet (rzgarsz yke baklr)
3.VARSAYIM : Branman hat iletkenlerinin +5C deki rzgarl ekme
kuvvetlerinin bilekesi ile bu bileke ynnde ana hat kuvveti ile buzsuz
dey kuvvetler (rzgarl yke baklr.)
 TEVZ DREKLER :
kiden fazla hattn nihayet ba ile baland datm direkleridir. Yani ,
direklerdeki hatlardan en az nn izolatrleri nihayet ba ile balanmas
gerekmektedir.
Tevzi direklerde tepe kuvveti ynnden kurtarsa bile A tipi direk kullanlmaz.
1.VARSAYIM : letkenlerin 5C deki max cer kuvvetlerinin bilekesi alnr.
(rzgarsz kuvvete baklr)
2.VARSAYIM : Hat iletken tertiplerinin her birisinin ayr ayr kopmas
hallerinde her birinde meydana gelebilecek , +5C deki rzgar ykl max
cer kuvvetlerinin bilekesidir. (rzgarl duruma gre kontrol edilir)
Uygulamada genelde 1. varsaym dikkate alnr.
 MTEREK DREKLER :
Mterek direklerde AG hat yklerinin tepeye indirgenmesi ;

AG hatlarna ait max cer kuvvetleri direin tepesine indirgenir ve OG max cer
kuvveti ile toplanp direin tepe kuvveti bulunur.
Mterek direklerde AG direkleri gibi , tayc , kede tayc , durdurucu ,
kede durdurucu , branman ve tevzi direkleri olarak deiik tipleri vardr.
Mterek direklerde OG ve AG hatlar birlikte olduundan tepe kuvveti
hesaplarnda her iki hat tertibini birlikte almak gerekir . Sz konusu direklerin OG
ve AG hat konumu ayn olabilecei gibi , farkl durumda da olabilir. rnein OG
hatt tayc iken , AG nihayet , branman vs. olabilir, yada AG hatt branman
iken OG hatt nihayet , branman vs. olabilir.
Mterek direk OG ve AG hatlar karakteristii ayn ise bu direin zelliinin
varsaymlarna gre direk tepe kuvveti seilir.
Eer OG hatt ile AG hatt karakteristikleri farkl ise , AG hatlarnn tepeye
indirgenmi kuvvetleri (direin konumuna gre) ile OG hattnn karakteristiine
gre diree gelen kuvvetlerin bilekesi hesaplanarak direk tepe kuvveti bulunur.
RNEK (TAIYICI DREK) :
II.Blge
3x3/0+A+R/P 3x3/0+A+R/P

1.Varsaym
3x3/0 rzgar yk = 3x 30,9 = 92,7 kg
3A+R/P rzgar yk = 120,3 0,81 . 120,3=97,44 kg (dir.tepesine ind.)
Direin tepe kuvveti = 92,7 + 97,44 = 190,14 kg
Beton direk seilecekse ;
11/3 (OG de 300 tepe kuvvetinden kk direk seilemediinden )
Demir direk seilecekse ;
10 243/42 (Rzgarl yk)

2.Varsaym
3x3/0 + 3A+R/P Tmax = 1268 kg
P= 0,02. 1268 = 25,36 kg
10 243/42 direin zayf ekseni kurtarmaktadr.

YG izolatr 3(VHD35) YG izolatr demiri 3(C35)

AG izolatr 3(N95)+3(80) AG izolatr demiri 2(A80)+3(B95)
Beton ise Demir ise
YG travers T/27-200 185 cm. 2(60x60x6)
AG travers 3(t-60) 60 cm 3(50x50x5)
AA DREKLER
9 m ve 10m AG aa direkleri
Tepe ap 12-14 cm olanlar Hafif (H)
Tepe ap 15-17 cm olanlar Orta (O)
Tepe ap 18-20 cm olanlar Ar (A)
Temel iinde kalan boy
9 m iin 1,3 m 10 m iin 1,45 m
Aa direk boylar

BLGE a=40 m a=50 m

3 iletken 5 iletken 3 iletken 5 iletken
1,2,3 blge 9m 9m 10 m 10 m
4. blge 9m 10 m - -
 DREKLER
AA DREK TEPE KUVVET
DREK TP P (kg) KT P (kg) - TAIYICI
9H 110 87
9O 174 146
9A 259 227
10H 114 88
10O 178 146
10A 261 225

TAIYICI AA DREKLER
LETKEN 1,2,3 . BLGE 4.BLGE
TERTB a=40m a=50m a=40m
3R 9H 10H 10H
5R 9H 10H 10H
4P+R 9H 10O 10O
Kede tayc aa direkler
180 170 kullanlabilir.
N80 izolatr D80 deve boynu ile

RNEK:
Tmax=899 kg.
R=2x899 cos 170/2 = 156 kg > 178 kg
10O direk seilir.
 DEMR KONSOLLAR
3.BLGE L3=50 cm. 3xA+R/P
Tayc konsol T-AG-1
Bilekeye 40 kg ilave
Durdurucu konsol D-AG-1
Bilekeye 39 kg ilave
Nihayet konsol N-AG-1
Bilekeye 39 kg ilave
3. BLGE L3=100 cm. 3xSW + 3xA+R/P
Mterek konsol MT2
Bilekeye 74 kg ilave
NOT; MT, MD, MN tiplerinde AG konsol arlklar ilave edilmitir.
3x477 MCM iletkende profillerin 12U ve 12I olarak yaplmas, L=100
cm. den fazla konsol kullanlmamas tavsiye edilir.
 TRAFO DREKLER :
400 KVA ya kadar trafolarn , zerine monte edildii direklerdir. Bu direklerin
zerinde sigortal ayrcda bulunabilir. Trafo direkleri demir ( boyal kaynakl ,
civatal galvanizli) , beton ve aa direk olarak snflandrlabilir. Uygulamada
genelde demir direk kullanlr.
Enerji nakil hatlarnda ;trafo direkleri sadece 3xSW iletkenli nihayet direi olarak
kullanlabilir.
Mterek direkli hatlarda ise 3xSW , 3x1/0 ve 3x3/0 iletkenli hatlarda nihayet
direi olarak kullanlabilir.
3x266 ve 3x477 MCM hatlarda nihayet direi olarak kullanlmaz.
Trafo direklerinin 4 bir tarafndan 6 iletkenli k yaplabilir.
Trafo direinin tepe kuvveti hesab tevzi direi varsaymlarna gre yaplr.
Direin tepe kuvveti, direin tepeden itibaren 3,5 metre altndaki AG orta
traversine tatbik edilecek maksimum kuvvettir. Bu seviyedeki AG hatlarndan
gelen kuvvetler aynen alnr,OG hatlarndan gelen kuvvetler ise 11,5/8=1,4375
(OG hatlarnn orta traverse indirgeme katsays) ile arplarak bulunan
kuvvetlerin toplamdr.
Statik hesap bakmndan btn trafo direklerine 400 kVAya kadar olan trafolar
monte edilebilir. Ancak, trafo montaj esnasnda direklerin zorlanmas
bakmndan sakncal olmaktadr. Bu nedenle, T15 tipi direklere 160 kVAya (160
kVA dahil) kadar, T25 tipi direklere 250 kVAya (250 kVA dahil) kadar, T35 tipi
diree 400 kVAlk (400 kVA dahil) trafolarn monte edilmesi uygun olur.
ZET :
N80 Rose, pansy, poppy tayc ve durdurucu izolatr demiri ile
N95 Aster,Oxlip tayc ve durdurucu izolatr demiri ile
N95.2 ift boumlu izolatr (Abone balantsnda) kullanlr.
(-) ile gsterilen alanlar ve 140den kk alarda ve durdurucu
direklerde iletkenler durdurucu ba ile balanacak ve zincir izolatr
tek gergi takm kullanlacaktr.
Demiryolu,karayolu,PTT atlamalarnda zincir izolatr ift gergi takm
kullanlacaktr.
 YG DAITIM SSTEMNDE ZNCR ZOLATR SEM TABLOSU

Kullanlacak Dayanm
letme zolatr Tipi Nominal a Eleman

Kaak
letken Gerilimi Standart Yolu Yk Adedi

(IEC- Uzunluu
Cinsi (kV) ADI 305) (mm) (KN)
3-1/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 4
T TEK 3/0 AWG 34.5 K1 U40BL 185 40 4
A
ASKI 266,8MCM 34.5 K1 U 40BL 185 40 4
I 477MCM 34.5 K2 U100BL 280 60 3
Y 3-1/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 2x4
I
C FT 3/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 2x4
I ASKI 266,8MCM 34.5 K1 U 40BL 185 40 2x4
477MCM 34.5 K2 U 60BL 280 60 2x3
3-1/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 4
D
U TEK 3/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 4
R GERG 266,8MCM 34.5 K2 U 60BL 280 60 4
D
477MCM 34.5 K3 U100BL 280 100 4
U
R 3-1/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 2x4
U FT 3/0 AWG 34.5 K1 U 40BL 185 40 2x4
C
GERG 266,8MCM 34.5 K2 U 60BL 280 60 2x4
U
477MCM 34.5 K3 U100BL 280 100 2x4
 PROJENN HAZIRLANMASI
Datm ebekesine ait projelendirme genel olarak iki aamada hazrlanr. lk
aama ETT RAPORUNUN HAZIRLANMASI (Mevcut ebekenin karlmas
ve hazrlanacak proje iin kstaslarn belirlendii Ett Raporu)
YG-AG PROJES; Ett raporundaki kstaslar deerlendirilerek hesaplar,
malzeme seimi, belirli leklerde dzenlenen proje, keif, detaylarn yer ald
komple proje.

Datm ebekesinde proje imar durumuna gre hazrlanmas nedeniyle, proje

belirli dnemler dikkate alnarak dzenlenir.
Ksa proje dnemi (5 yl) AG-YG seviyesinde, ehrin yerleim olan ksmlarn
kapsar
Ara proje dnemi (10 yl) AG-YG seviyesinde, mar plannda yerleime alacak
ksmlarn kapsar.
Uzun proje dnemi (20 yl) YG seviyesinde, Ett aamasnda yllara gre
hesaplanan nfus, g, tketim deerleri sonucuna gre ngrlr.
Mevcut ebeke, ett raporu ve proje 1/2000, 1/5000 lekli paftalara hazrlanr.
Ancak byklne gre baz ehirlerin YG seviyesindeki projeleri 1/10000
veya 1/25000 leinde hazrlanabilir.
 MEVCUT EBEKENN IKARILMASI
ehrin belediyesinden hali hazr haritalar ve imar planlar temin edilmesi
ile ie balanr. Datm ebekesinde en doru proje ehrin iyi ett
edilmesi ve mevcut ebekenin doru karlmas ile elde edilir. Baz
ehirlerimizde imar planna dahil edilmeyen ancak mevcut ebekeden
beslenen blgeler bulunmaktadr. Bu yerler iin kadastro haritalarndan
yararlanlabilir, elde edilemiyorsa buralarn proje hazrlayan tarafndan
karlmas gerekir. Hali hazr haritalar mevcut ebekeyi paftalara
ilememizde ett yapana yol gsterir.
1/2000 lekli olarak dzenlenen mevcut ebeke planlarnda, varsa
ehrin beslendii indirici merkezler, ENH, direk ve bina tipi trafolar (zel-
kamu), YG-AG direkler, zerindeki iletkenler, kablolar, AG datm
kutular, gerek yerlerinde ve karakteristikleri belirtilerek ilenir. Mevcut
toplu ykler, olas ykler ett edilerek yine planlara ilenir. Ayrca trafo
binalarnda bulunan mevcut malzeme zellikleri de belirtilerek ayr
leklerde (1/50,1/100) bina yerleim plan olarak hazrlanr. marda
bulunan hatlar, can ve mal gvenlii asndan tehlike yaratan hat, direk,
trafolar planlarda belirtilir. letmeden gerilim dm olan kollar, ykl
trafolar ile ilgili bilgi alnr.
 MEVCUT EBEKENN IKARILMASI
ehri besleyen mevcut Trafo Merkezi iin; ndirici trafo gc ve
says, balant grubu, ve yldz noktasnn topraklama durumu
(direkt, diren zerinden), %uk deeri Nk (kesme gc), rle zaman
ayar tespit edilir. 30 kV fider says ve ilave fiderlere uygun yer olup
olmad kontrol edilir
Mevcut ebeke karlrken ehir bir taraftan ett edilir ve trafo
yaplabilecek yerler, hava hatt veya kablo olacak gzergahlar,
ehrin ekonomik adan farkl blgeleri, imara uymayan
yaplamalar belirlenir.
Kablo yaplacak yollar tesis aamasnda sorun olmamas iin alt
yap durumu bu aamada tespit edilmeli, su, doalgaz, PTT, kablo
TV, kanal olup olmad ilgili idarelerden renilmelidir. Yerel
idareden imar deiiklii dnlen blgeler, sanayi, konut, turizm
alan olarak planlanan blgelere ait bilgiler alnr.
Mevcut planlarla birlikte ett aamasnda ehrin gelimilik seviyesi
farkl blgeleri dikkate alnarak g younluu deerleri belirlenerek
ayr paftaya bu blgeler ilenir. 1/2000 lik lekte hazrlanan mevcut
ebeke planlarnn yannda, ayrca YG prensip emas, YG alt
emas karlr.
 MEVCUT EBEKE DOSYASI
Enerji kaynana ait bilgiler,
YG ebeke ve trafo postalar,
AG ebekesine ait bilgiler,
G younluu hesab,
Yerel kontrol tutana,
Toplu yk listesi,
Mevcut YG hesaplar
YG gerilim dm, kayp, yk ak
Yk tahmini
Mevcut puant yk, beklenen yk art
Mevcut ebeke Planlar
YG Tek Hat emas
YG ebeke Plan (1/25000, 1/1000, 1/5000)
YG-AG Elektrik Datm ebeke Plan (1/2000)
Trafo binalar yerleim planlar (1/100,1/75,1/50,1/20) (A3 veya A4 kada)
Direk listesi
Trafo postas listesi
Mevcut malzeme listesi
 ETT RAPORU
YG ebeke yapsn oluturmadan nce AG ebeke yaps
tasarlanmaldr. Abonelerin besleme durumu gz nne alnarak, yol
boyunca hatlar oluturulur. Yayl yk deerleri, toplu ykler dikkate
alnr ve gerilim dm, enerji kayb, hat uzunlar ynnden kollar
mmkn olduunca eit ekilde tasarlanarak AG kollar dzenlenir.
mar durumu elverdii lde trafolar (bina veya direk tipi) bu
kollarn arlk merkezine yerletirilir.
Trafolar; datm kolayl olan, bina tipi ise istimlak sorunu
olmayacak, direk tipi ise yakndaki binalar iin saknca
yaratmayacak, ehrin estetiini bozmayacak yerlere konulmaldr.
Havai hatlarda kullanlan iletkenlerin direklere getirecei yk
nedeniyle belirlenmi norm kesitlerin zerine klmamaldr.
 ETT RAPORU DOSYASI
RAPORLAR
Projenin ne amala yapld, ehrin ekonomik, corafi, kltrel yapsna ait
bilgiler, mevcut enerjinin temin edildii TM bilgileri, ENH yk durumu, hat tertibi,
YG-AG ebeke bilgileri,
Yeni elektrik tesisi iin enerjinin temin ekli, yeni YG ebeke bilgileri (gerilim,
ilkeler, yaps vs)
Yeni AG ebekesi,
Yaklak yatrm tutar enerji maliyeti,
YG HESAPLARI
Gerilim dm, yk ak,kayplar,
Ksa devre hesab,
Trafo postalarnn ve glerinin tespiti
BELGELER YAZIMALAR
YEN EBEKE PLANLARI
YG Prensip emas
YG Tek hat emas
YG ebeke Plan (1/5000)
YG AG ebeke Plan (1/2000, 1/1000)
Primer Malzeme Listesi
Bina Yerleim Planlar
Byk aralkl hava hatt profili
 DAPT 2
 PROJE DOSYASI
Raporlar,
Tutanaklar,
YG Hesaplar
AG Hesaplar
G younluu
Gerilim dm hesaplar
Direk Seim Cetveli
Trafo g hesab
AG Datm kutusu listesi
Tip planlar, artnameler
Planlar
YG Prensip emas, YG Tek hat emas , AG Tek hat emas
YG ebeke Plan
YG-AG ebeke Plan
Primer Malzeme, Bina yerleim plan
Byk aralkl Hava hatt plan profil
Bina tadilat planlar
Mevcut ebeke Planlar
 YG HAVA HATTI VE KABLOLARIN AKIM TAIMA KAPASTELER VE
TAIYABLECEKLER MAX G
 AG EBEKELERDE
BAKIR LETKENL NYY KABLOLAR
KEST AKIM TAIMA KAPASTES SELECEK AKIM TAIMA KAPASTESNE GRE
(mm2) SGORTA TAIYABLECE EN BYK G
HAVADA (A) TOPRAKTA (A) (A) HAVADA (kW) TOPRAKTA (kW)
4 x10 60 75 ** 37 47
4 x16 80 98 ** 50 61
3x25+16 106 128 ** 66 80
3x35+16 131 157 ** 82 98
3x50+25 159 185 ** 99 116
3x70+35 202 228 ** 126 142
3x95+50 244 275 ** 152 172
3x120+70 282 313 ** 176 195
3x150+70 324 353 ** 202 220
3x185+95 371 399 ** 232 249
3x240+120 436 464 ** 272 290
ALMNYUM LETKENL KABLOLAR (*)
KEST AKIM TAIMA KAPASTES SELECEK AKIM TAIMA KAPASTESNE GRE
(mm2) SGORTA TAIYABLECE EN BYK G
HAVADA (A) TOPRAKTA (A) (A) HAVADA (kW) TOPRAKTA (kW)
3X16+16 59 78 ** 37
3x25+16 83 99 ** 52 62
3x35+16 102 118 ** 64 74
3x50+25 124 142 ** 77 89
3x70+35 158 176 ** 99 110
3x95+50 190 211 ** 119 132
3x120+70 221 242 ** 138 151
3x150+70 252 270 ** 157 169
3x185+95 289 308 ** 180 192
3x240+120 339 363 ** 212 227
* Akm tama kapasiteleri HES
Kablo kataloundan alnmtr.
**AG kol kndaki sigorta seimlerinde, kablo akm tama kapasitelerinin yansra
hat sonu faz-toprak ksa devre akm da dikkate alnacaktr.
 TRAFO GC HESABI

AG ebekesini oluturan hatlar, farkl yayl yk

deerine sahip olabilirler. Kol boyunca tespit edilen
yayl yk deerleri ve hat uzunluklar ayr ayr
bulunur.
Yayl yk (W/m) x uzunluk (m) = abone gc (W)
bulunur.
Her koldaki sanayi toplu yk deerleri ayrca
deerlendirilir.
Her koldaki sokak aydnlatma gc bulunur.
Btn glerin toplamna ebeke kayb olarak %10
ilave g eklenerek koldaki aktif g bulunur.
 Kablolu yaplan AG datmna rnek gerilim dm hesab
Datm Ring
Toplam Giri Yk
Kutusu
G Ayrcs
devre yk Anahtarl otom. Sig. veya NH sigorta
No ayrcs k (A) k (A) k (A) k (A) k (A)
A1 30000 250 250 100 100 100 100 100
A2 30000 250 250 100 100 100 100 100
A3 32500 250 250 100 100 100 100 100
A4 35000 250 100 100 100 100 100
 GR (0.4 k V) BESLEME IKILARI
Trafo Ana Kablo l.Ks.Dev. l Pano Ana Yk NH k Fider Says
Gc Nominal NYY / Cu Cu Anma Kesme Akm Akm Ampermetre Bara (Cu) Ayrcs Sigorta
Akm Bara Bara Akm (Ics) Trafosu Skalas Kesiti Anma Akm Buon SYA DSYA
Oran Tipi
(kVA) (A) mm mm (A) (kA) (A) (A) mm (A) (Boy) (Adet) (Adet)

50 72 4x25 (20x3) 20x3 80 6 100/5 0-100 20x3 160/AOS 00 / 6kA AOS-4 4

100 145 4x50 (20x3) 20x3 160 6 200/5 0-200 20x3 160/AOS 00 / 6kA AOS-4 4

2(4x50)
160 230 30x3 250 9 300/5 0-300 30x3 160 00 4 4
(30x3)
2(4x70)
250 360 30x5 400 15 400/5 0-400 30x5 160 / 250 00 / 1 2+2 (2+2)+2Yd.
(30x5)
2(4x150)
400 580 40x10 630 23 600/5 0-600 40x10 160 / 250 00 / 1 2+2 (2+3)+1Yd.
(40x10)
2(4x240)
630 910 60x10 - - 1000/5 0-1000 60x10 160 / 250 00 / 1 4+4 (4+4)+2Yd.
(60x10)
3(4x240)
800 1155 80x10 - - 1200/5 0-1200 80x10 160 / 250 00 / 1 4+4 (4+4)+2Yd.
(80x10)
4(4x240)
1000 1445 100x10 - - 1600/5 0-1600 100x10 250 / 400 1/2 4+4 (4+4)+2Yd.
(100x10)

1250 1800 (120x10) 120x10 - - 2000/5 0-2000 120x10 250 / 400 1/2 4+4 (4+4)+2Yd.