EvgjeniHarizi

Gjellmemishdhemepeshk

Redaktore:ArtemisaNesturi

GJELLMEMISH

Mishi sht i rndsishm pr organizmin e njeriut sepse prmban 14.523 pr

qind proteina dhe 237 pr qind yndyr. Gjithashtu, mishi (sidomos

nnproduktet e tij) prmban vitamina A, D, B, PP dhe kripra minerale t

rndsishme,si:hekuri,kalciumi,fosforietj.Mishiprdoretifresktoseingrir.

Mishi i freskt sht m i mir se i ngriri, por duhet t kihet parasysh se, nse

mishiingrirshkrinnmnyrneduhur,nukkadallimngamishiifreskt.

Gjat ngrirjes s mishit, lngu q prmbajn qelizat e tij ngrin, duke krijuar

kristale akulli. Nse mishi i ngrir lihet t shkrij shpejt n temperaturn e

dhoms ose n temperatur m t lart, akulli shkrin dhe lngu kullon. Mishi

nukekampeshnemparshme;bashkmelngunikndhenjpjesevlerave

ttijushqimore.Sirezultat,aidotbhetithatdhejoaqishijshm.

Nqoftsemishidotshkrijntemperaturtult,domethnshumngadal

(rreth1012or),atherlnguqkanlshuarqelizatgjatngrirjes,dotthithet

prsri prej tyre dhe mishit do ti rikthehet shija dhe vlera e mparshme. Pra,

nsemishidotruhetnfrigorifernvendineakullit,duhetqprparagatimit

tvendosetnpjesneposhtmettij.Mishinukkshillohettshkrijnuj,pasi

humbetnjsasitmadhevlerashushqimore.
Sidihet,mishiiskuqurshtmishijshmseaiizier,pornukmundtskuqet

docopetij,pasiatokanqndrueshmritndryshmendajskuqjes.Zakonisht,

pjest e mishit q ndodhen mbi shtylln kurrizore dhe pjest e siprme e t

brendshmetkofshsjantbutaemundtprdorenprskuqje;atopritenn

copa, n drejtim t kundrt t fijeve, rrihen e skuqen. Pjest e tjera t mishit

vendosen pr tu zier (gjell), si dhe prdoren pr qofte, kim, mbushje etj.

Bagtiteimta,si:qengji,dashi,derri,viiinjomkanmteprmishtbut,

ngaicilimundtbhengjelltskuquraosetpjekura.

Mishi,parasetgatuhet,mundtkontrollohetmegisht;nseaishtypet,ather

mundtprdoretprskuqje;nrasttkundrtmundtprdoretprprpunim

tnxeht,qkrkonkohmtgjat.

Fortsiaemishitvaretngafunksioniqkankryermuskujtgjatjetsskafshs.

Pr shembull, tuli i qafs sht shum i fort, sepse qafa sht gjithmon n

lvizjedheindetlidhseefijetemishittsajjanforcuarshum;prtuzbutur,

mishiiqafsslopsdorreth2.53orprpunimtnxeht.Kshtundodhdhe

mepjest etjera, si shpatulla ekofsht,tcilat prmbajn shum tul, por, gjat

jets s kafshs, kan lvizur shum. Kto pjes duan 1.52 or prpunim t

nxeht.

Duhet t dim ta prcaktojm mir cilsin e mishit si dhe gjelln ku mund t

prdoret.Prshembull,nukshtmeprfitimqcopatebutatmishitosemishi

ibagtivetimtatprdoretprqofte;ktomundtprgatitenngatuliiqafs,

i kmbve dhe gjith copat e vogla t mbetura nga prerja e mishit pr gjell t

tjera.

Zakonisht,kurmishiblihetprdisaditnjhershshtmekonomike,pasinga

njcopemadhemishimundtnxirretmishprbiftek,pjesttjera,qjanm

tforta, prdoren prtuzier dhe copat e mbetura grihene prdorenpr qofte

dhe mbushje t ndryshme. Ndrsa me kockat, lkurt e mishit dhe damart

prgatitetlngmishiprsup.

Gjat zierjes mishi humbet n pesh rreth dyzet pr qind, sepse proteinat

mpiksenenxjerrinuj.Kshtu,nga1kgtulpakock,merretrreth600gmishi

zier. Bashk me ujin, mishi humbet dhe nj sasi vlerash ushqimore, kripra

mineraledhexhelatin.Tgjithaktolndshprbhennujinkushkrinmishi,

dukekrijuarlngunetij.Vleratushqimoretmishitgjatzierjessrregullt,nuk

humbasin.Proteinatetijpothuajseruhen,prve34prqindqkalojnnlng

dhekrijojnshkumn.

Edhegjatskuqjes,mishihumbetnjsasiuji,ndrsalndtekstraktembetendhe

krijojnshtresmearomeshijetkndshme.

Mishi dhe peshku duhet t lahen jo shum koh para gatimit. Po ashtu, nuk

duhet t mbahen n uj, ngaq humbasin proteinat, kriprat minerale dhe ulet

vleraushqimoreetyre.

1.Mishiziermebarishte

Mishiilopsoseiviitpritetncopadhevendosetntenxheremeujtvaluar,

qtmoshumbasshumvleraushqimore.Mbulohetmekapakdhezien,derisa

t zbutet. Gjat zierjes, her pas here i hiqet shkuma, q lngu t mos dal i

turbullt. Pesmbdhjetnjzet minuta para prfundimit t zierjes s mishit

shtohen:qep,karota,rrnjselinotprerankubik,lakrefreskteprern

copakatrore,gjethedafine,piperekrip.Mbulohetmekapakdheziennzjarrt

ngadalt.Dhjetpesmbdhjetminutaparaprfundimittzierjeshidhenpatate

tprerankubik.Ksajgjellemundtishtohetedhesalcebardhdhehudhra.

Prkt,ntiganin megjalpskuqetpakmiell,dukeshtuarlnggjelle.Salcae

bardhhidhetngjell,vendosetnzjarr,shtohenhudhratshtypuradhelihet
t valoj dhe pak e m pas hiqet nga zjarri. N fund, hidhen jeshillqet. Mishi

shtizier,kurndahetlehtngakockaosekurpirunihynedellirishtnt.

Pr45personaduhen:

500gmish;

23kokrrapatatemesatare;

250glakr;

karota23cop;

gjysmrrnjselino;

2kokrraqep;

2luggjellegjalp;

1luggjellemiell;

23thelpinjhudhra;

piper,krip,gjethedafinedhemajdanoztgrir.

2.Mishinjomiziermebarishtetstins

Mishiidashitoseiviitpritetncopa,ihidhetujaqsatmbulohetdhevihet

pr tu zier. Kur t marr val, i hiqet shkuma dhe lihet t ziej rreth nj or.

Shtohenmashurkatnjomaebizelekokrrtziera;karotadheselino,tpreran

kubik mesatar; qepujka ose qep t prera n katr pjes, krip, piper, dafin

dherrnjmajdanozi.

Dhjetpesmbdhjet minuta para prfundimit t zierjes, shtohen patate t

qruara e t prera n kubik mesatar. Kur gjella hiqet nga zjarri, i hidhet

majdanoz e gjalp. Ndahet n pjata, vihet thela e mishit dhe shoqrohet me

perimedhelng.

Pr45personaduhen:

500gmish;
 34kokrrapatatemesatare;

karota23cop;

gjysmrrnjselino;

2kokrraqep;

1luggjellegjalp;

1gotbizelekokrr;

1gotmashurka,tprerankubik;

krip,piper,gjethedafine,majdanoz.

3.Gjuhezier

Gjuha lahet mir dhe vihet t ziej me pak uj. Sapo merr val, i hiqet shkuma

dheshtohenqep(mundsishttpjekurambisob),karota,selino,piper,krip,

dafin, nj tuf majdanoz dhe lihen t ziejn n zjarr t ngadalshm, derisa t

jengati(nqoftsepirunihynedellirishtngjuh,atherajoshtgati).

Gjuhaeziershplahetnujtftohtdhe,ashtuenxeht,pastrohetngacipa,e

cilahiqetmevshtirsi.Gjuhaepastruardheeziervendosetprsrinlngune

vet.

Shrbehetenxehtdhepritetnfeta,ndrejtimtkundrttfijeve.Shoqrohet

mepurepatateshtsprkaturmelngunevet;pritetnfetatholladhenxirret

simeze,dukeeshoqruarmesallatruse,majdanozosesallatattjeratstins.

Lngukushtziergjuhaprdoretprtbrsup.

Prnjgjuhrreth500g,pr45personaduhen:

1kokrrqep;

karota12cop;

gjysmrrnjselino;

1tufmajdanoz;

1gjethedafine;
 piperdhekrip.

Prgarniturduhen:

1kgpatate;

12luggjellegjalp;

1filxhanajimequmsht;

Kshill:Gjuhtziejnnujtvaluarmekrip,pr23or.Paszierjesvendosen

menjher n uj t ftoht, q tu hiqet cipa. Kur gjuht ftohen shum, cipa u

hiqetmevshtirsi.

4.Trutziera

Para se t ziejn, trut duhet t lihen rreth gjysm ore n uj t ftoht, q tu

hiqencipat.Trutepastruarvendosenntenxhere,uhidhetujiftohtaqsat

mbulohen, vihen n zjarr pr tu zier dhe u shtohet: krip, piper, dafin, qep,

karota,selinodheuthull.Lihentziejnnnxehtsitult,rreth1520minuta;

hiqen dhe ftohen n lngun e vet. Trut e ziera shrbehen t nxehta, priten n

feta dhe shoqrohen me perime t ziera t stins, si: patate, karota, bizele,

mashurkatzieratkaluarantiganmegjalpetj.

Trutepreravendosenbukurnmestpjatsnformshkalle,ndrsarrethtyre

vihenperimetnform tuflulesh.Nfund,uhidhetpiper e majdanozigrir

holl.

Pr45personaduhen:

500gtru;

1kokrrqep;

karota2cop;

2luggjelleuthull;

krip,piper,dafin;

Prgarniturduhen:
 56kokrrapatate;

karota45cop;

1filxhanajimebizelekokrr;

1filxhanajimemashurkatprera;

12luggjellemegjalp;

1tufmajdanoz;

krip,piper;

Kshill:Trut,parasetprpunohen,duhettvendosenpr30minutanujt

ftoht,qtuhiqetcipa.Vendosenprtuzierempasskuqen.

5.Trutzieramesalcmajonez

Trutlahen,pastrohendheprgatitennjllojsitruteziera.Paszierjes,ftohenn

lngunetyre.

Trutezierapritennfeta,vendosennpjatdherretheqarkvihetsallatruse

ose karota e patate t ziera, t prera n feta. Sipr u hidhet majonez dhe

jeshillqetgriraholl.

Pr45personaduhen:

500gtru;

1kokrrqep;

karota2cop;

34thelpinjhudhra,nzierje;

2luggjellemeuthull;

3filxhanajimesallatrusetgatshmeose56kokrrapatate;

1filxhanajimemajoneztgatshme

krip,piper,dafin;

6.Trutzieramevajelimon
Trutezieraetftohurapritennfetadhevendosennpjat.Rretheqarktyre

vendosen patate e karota t ziera, t prera n feta t rrumbullakta. Sipr u

hidhetkrip,piper,vajulliri,lnglimoni,sidhemajdanozigrirholl.

Pr45personaduhen:

500gtru;

1kokrrqep;

23thelpinjhudhra,nzierje;

23luggjellemeuthull;

56kokrrapatate;

56copkarota;

1filxhankafejemevajulliri;

1kokrrlimon;

majdanoz,krip,piper,dafin.