Heerri keenya

Oromiyaa
buuura
haaromsa
keenyaati!

Bara
Bara 24
23 Lakk. 24
Lakk. 19 Bitootessa
Ebla 128bara
bara 2008
2009 GatiinGatiin
qar. 1 qar. 1

Qorannoon sakattaaa haala malaammaltummaa

Naannoo Oromiyaarratti xiyyeeffate xumurame
Malaammaltummaa hundeerraa buqqisuuf hawaasa malaammaltummaa hin baanne uumuun murteessaadha
Addunyaa Hayiluutiin Prezidaanti Lammaa Magarsaa
harkaa fuudhinsaa tibbana
Buaan qorannoo sakattaa,
Adaamaatti raawwatameera.
hubannoo, ilaalchaafi
Argannoowwan qorannoo
gocha malaammaltummaa
kanaa Afaan Oromoofi
Naannoo Oromiyaarratti
Afaan Ingiliziitiin bifa
xiyyeeffatee geggeeffamaa
kitaabaan maxxanfaman
ture xumuramuun
kanas Pirezidaantiin YSTA
mootummaaf yommuu
Dr.Lammii Guutaa Pirezidaantii
dhihaatu, malaammaltummaa
Bulchiisa Mootummaa
Footoo faayila keessaa
hundeerraa buqqisuuf ammoo
Naannoo Oromiyaa obbo
hawaasa malaammaltummaa
Lammaa Magarsaatti
hin baanne uumuun murteessaa
kennaniiru. Pirezidaanti
akka tae Pirezidaantiin
Lammaanis hojiirra akka
Bulchiisa mootummaa
ooluuf Komiishiinara
Naannoo Oromiyaa Obbo
Komiishiinii Naamusaafi Farra
Lammaa Magarsaa himan.
Malaammaltummaa Naannoo
Yuunivarsiitii Saayinsiifi Obbo Lammaa Magarsaa Kitaaba maxxanfame Oromiyaa Aadde Hiruut
Tekinooloojii Adaamaafi (YSTA) Biraasaatti dabarsanii kennaniiru.
waliigaltee taasifameen bara 2007 irraa Naannoo Oromiyaa mata duree
Komiishiinii Naamusaafi Farra
eegalee Qorannoo Sakattaa hubannoo, jedhuun qorannoon geggeeffamaa ture K a u m s a a f i
Malaammaltummaa Naannoo
ilaalchaafi gocha malaammaltummaa xumuramee maxxanfamuun sirni wal adeemsa ,kaayyoofi Gara fuula 14tti
Oromiyaa(KNFMNO) gidduutti

Abbaan Taayitichaa tilmaama galii guyyaa

haqa qabeessa taasisuuf hojjechaan jira jedhe
Masfin Tasfaayeetiin taaksii tilmaama galii guyyaatiin kaasaa
tureefi rakkoo bulchiinsa gaarii tae
Abbaan Taayitaa Galiiwwan
hiikuuf labsii gibira galii Mootummaa
Oromiyaa Tilmaama Galii
Naannoo Oromiyaa Lakk. 74/1995
guyyaa kanfaltoota gibira
ture haquudhaan labsii haarawa lakk.
haqa qabeessa
202/2009 qopheessee hojiitti
taasisuuf hojimaata
hiikuuf qophii xummuree jira.
haaraa qopheesse
hojiirra oolchuuf Kaayyoon tilmaama galii
hojjetaa akka jiru guyyaa kun kanfaltoonni
beeksise. gibiraa galii guyyaan
argatan karaa haqa qabeessa
A b b a a
taeen tilmaammudhaan Gargaarsichi wayita geejjibamaa jiru
Ta a y i t i c h a a t t i
Daarektarri
galii
naannichi
dinagdeen
maddisiisu
Qonnaan bultoonni godinichaa lammiilee ongeen miidhamaniif
Daayirektooreetii Obbo Simmanyi Nugusee
Barumasa Kanfalaa
Gibiraafi Kumunikeeshinee Obbo
gahumsaan sassaabuun
hojii misoomaatiif oolchudha kan midhaan kuntaala kuma 4tti siqu gargaarsaan kennan
jedhan Obbo Simmanyi, komiiwwaan W.Dh.K.M.Godinaatiin Bahaa Aanaalee
Simmanyi Nugusee akka ibsanitti,
hawaasni kanfaltoota Gara fuula 14tti 17 keessaa walitti Gara fuula 14tti
komii kanfalaa gama Sirna bulchiinsaafi Qonnaan bultoonni Godina Wallagga

Fuulawwan keessaatti

Sirna Dhibaayyuu . . . Rakkoowwan buuuraalee. . . Rakkoowwan daaimman. . .

Hojii mootummaafi hirmaannaa ummataan
Dubartoonnisaanis ciicoo dhibaayyuutti
hojjetamaa jiru cinaatti tumsi humnoota
aannan, mia dhadhaatti ammoo dhadhaa
misoomaa keessaa tokko kan taan hojiin
naqatanii dhufuun abbaa warraa misoomaa dureeyyonni dhuunfaa hojjetanis
dhibaayyuu deemu muudu. misooma magaalattiif gahee guddaa qaba.
Fuula 5 Fuula 9
Yeroo ammaa naannichatti dhaabbileen guddisa daaimmanii
mootummaa, miti-mootummaafi dhuunfaa walumatti 1754
daaimman sababoota garaagaraan rakkoolee hawaas-
dinagdeef saaxilaman simachuun kunuunsuufi guddisuurratti
akka argaman ragaan biiricharraa argame ni mulisa.
Fuula 13

Biyya heeraafi seeraan bultuu keessatti olaantummaa seeraa kabajichiisuun dirqama mootummaafi ummataati!
 Kallacha Oromiyaa Ebla 12 bara 2009
2

Guddataa Dhaabasaa

Kan darberraa haa barannu Mammaaksa

Dhalli namaa jiru fi jireenya isaa fooyyessuuf kallattii
gara garaan dhamaee jiraachuun isaa beekamaadha.
Buaa baii jireenya isaa keessatti kan humna qabus kan
humna hin qabnes jiraachuuf hanga humnaatti hojjechuuf
carraaquun hin oolu. Utaalchoon hanga humnaati
jedhu abboonni yeroo mammaakan. jireenya fooyyaaa
jiraachuuf baayee hojjechuu waanti nama danqu hin
jiru. jiraachuuf hojjechuun garuu murteessaadha. Gosti
hojii dhalli namaa hojjetus kaan daldalaa, Qonnaan
bulaa, hojii Mootummaa, Dafqaan bulaa fi kkf dha.
Asirraa kauudhaan hojii gama qonnaan hojjetamu
keessaa hojiin oomisha bunaa isa tokkoodha.
Bunni Warqee magariisa Itoophiyaan gabaa addunyaaf
dhiyeessitu yoo jenne walnungaafachiisu. Warqee
magariisin kun buaa baii baayyee keessa darbuun
callaan irraa argama. Callaan argamu kunis sadarkaa
gara garaatti gabaatti dhiyaachuun sirni bittaa fi
gurgurtaa kan geggeeffamuudha. Sirni daldalachuu
fi kan qotan gabaatti geessanii gurgurachuun kan
mirkanaae mootummaa uummataa yeroo ammaa
biyya bulchuun kan argame tauusaa namni hundinuu
kan dhugaa bauudha. Daldalttoonni seera qabeessaan
daldalan akkuma jiran kanneen karaa qaxxaamuraa
duroomuuf daldalanis ni jiru. Mootummaanis erga
aangoo qabatee fayyadamummaa hawaasa dhaabbateef
mirkaneessuuf riifoormiwwanii fi tarsiimoo gara garaa
bocuun hojjechaa akkuma ture hojjechaas jira.
Gama biroon karaa hawaasni faayidaa isaa itti eeggachuu
dandauu fi daldalli seeraan alaa hirachuu dandau
waldaalee hawaasaa bifa adda addaan akka gurmaaan
gochuun carraa balaan uumameera. Carraawwan
hawaasaaf uumaman kunneenis kan oomishan
karaa waldaa isaanii hanga gabaa giddugaleessaatti
dhiyeeffachuun buaa daldaltoonni seeraan alaa argatan
akka xiqqaatuuf mootummaan gaee inni taphachaa jiru
laayyootti kan lakkaaamu miti. Toorri mootummaan
fayidaa hawaasa kanaa mirkaneessuuf diriirsee jirus
waktiiwwan waggaa hunda keessatti hojjetamaa kan
jiraniidha.
Waggaan waktiiwwan furiitti qoodamuun Bona,
Ganna, Birraa fi Arfaasaa jedhamuun beekamu. Warqee
magariisa biyya keenya kan tae bunni yeroon makara
isaa waktiilee waggaa keessaa waktii Bonaati. Waggaan
waktii bonee hinqabne hin jiru. Bonni yeroo itti bacaqiin
Gannaa darbuun booqaan Birraa bariee darabee isaa
eeggachuun waktii dhufuudha. ilmoon namaa erga
dhalatee amma rakkoon addaa isaa hinquunnaminitti
fuudhaa fi heeruma raawwachuun isaa hin hafu. Waktiin
bonaa waktiilee jiran keessaa fuudhaa fi heerumni kunis
sirna gara garaan kan raawwatamu yeroo tau, karaa
Aadaa fi Seeraan kan rawwatamuudha. Fuudhaa fi
heerumni gosa kana lamaaniin raawwatamu kunneenis
wal-kaadhimachuu eegalee hanga guyyaa cidha
raawwatanitti buaa baii fi baasiwwan gara garaa of
keessatti dabarsaa kan deemuudha. Guyyaa cidhaatti
mana warra dargaggeessa fuudhuus taee, dargaggeettiin
eerumtuutti sirna nyaataa fi dhugaatiitu geggeeffama.
Nyaataa fi dhugaatii guyyaa cidhaa kana qopheessuuf
kan makaratan gabaatti geessuun gurgurachuun kan
oolu miti. Akka abaluun sirbaan morma nama
jallisa jedhu abboonni yeroo mammaakan. Egaa kan
qabus kan hinqabnes akka human isaatti waan qabuun
raawwachuu irra humnaa olitti tarkaanfachuun waan
jiruuf kan darberraa barachuun barbaachisaa taa.
Iccitiin milkaaummaa waan baayyee argataniif osoo
hin tain sababa waan qaban qusataniif tauu beeknee
waan qabnu haa qusannuun ergaa keenya ! Dirribaa
Daggafaatiin W/Dh/K/Magaalaa Gimbirraa.
Afaan dubbii bare bulluqa alanfata
Afaan gaariin afaa gaarii caala
Akka madaa qubaa, yaadni garaa guba
Akka abalun sirbaan boquu nama jallisa
Akkuma cabannitti okkolu
Alanfadhuuti gara fira keetti garagalii liqimsi
Amartiin namaa hin taane quba namaa hin uriin
Ana haa nyaatuun beela hin baasu
Ani hin hanbifne, ati hin qalbifne
Arrabni lafee hin qabdu lafee nama cabsiti
Asiin dhihoon karaa nama busha
Bakka kufte osoo hin taane, bakka mucucaatte bari
Balaliitee balaliite allaattiin lafa hin hanqattu
Beekaan namaa afaan cufata malee hulaa hin cufatu
Biddeena nama quubsu eelee irratti beeku
Deegan malee waqayyo hin beekani
dhalli namaa otoo nyaattu diida laalti
Dhirsaa fi niitiin muka tokko irraa muramu
Dugda hin dhungatan, hunda hin dubbatani
Durbaa fi jiboota garaa gogaa lenjisu
Iyyuuf bakkeen naguma, dhiisuuf laphee na guba
Diimina haaduun nyaatani,diimaa arrabaan nyaatu
Dinnichi bakka gobbitetti hordaa cabsiti
Doqnaa fi garbuu sukkuumanii nyaatu
Dubbii baha hin dhorkani galma malee
Dubbii jaarsaa ganama didanii galgala itti deebiani
Garaa dhiibuu irra miila dhiibuu wayya
Gola waaqayyoo itti nama hidhe lookoo malee ijaajju
Goomattuuf goommanni hin margu
Goondaan walqabattee laga ceeti
Gowwaa wajjin hin haasaiin bakka maleetti sitti odeessa,
Karaa jaldeesaa hin hordofiin halayyaa nama geessa
Leelloo caalchisaa
Finfinneerra

Hin irraanfatiin
Beekaa jechuun nama dogongora ofii ofirratti beekee irraa sirraauudha !
Kan nama nyaatu dukkana osoo hin taane wanta dukkana keessaa jiruudha !!
Barumsa barattee yoo qoramtu, jireenya immoo qoramtee baratta !
Jireenyakee fooyyessuudhaaf yaaliin shaakala ati taasiftu keessatti kufaatiiwwan
si mudatan kufaatii osoo hin taane, akeektuu galma gainsa yaalii keetiiti !
Akka addunyaatti yaadi, akka naannootti hojjedhu !
Irra caalaatti kan dinqisiifatamuu qabu namoota addeessarra qubatan osoo hin
taane, namoota akkaataa isaan addeessarra ittiin qubatan barsiisaniidha !
Addunyaan kun sirraa waan tokko eegdi waan taeef, waan gaarii tokko hojjedhu !
Waggaatti jiruu dabali malee jiruutti waggaa hin dabalin !
Gatii yeroo beekuu yoo barbaadde, atileetii maayikiroo sekondii tokkoof moamee
badhaasa medaaliyaa warqii dhabe gaafadhu !
Buaa qabxii baruu yoo feete barataa qabxii 0.5niif wormaata kufe haasofiisi
Nama kabajuun mallattoo soda osoo hin taane bilchina sammuu fi dandeettii
fageessanii yaaduuti !
Hanga dandeessetti bara baraan jireenya kee jijjiiri malee, akka barri sitti wal hin
jijjiirre !
Kan ati jechuu qabdu biyyi koo maal naaf oolte jechuu osoo hin taane, ani biyya
kootiif maalan godhe jechuu qabda !
Hojii guddaa karoorfamerra hojii xinnoo hojjetametu caala.
Bara jireenyekee keessatti yeroo dheeraa taumsaan dabarsiturra, yeroo gabaabduu
hojiitiin dabarsitutu buaa guddaa siif qaba !
Yoo nama taate fedhii keetiif osoo hin taane kaayyoo keetiif dursa kenni
Yohaannis Tafarraatiin W/Dh/K/Magaalaa Gimbii.

Aanaalee lamatti lafti hektaarri kuma 3fi 643 jallisiin

(W/Dh/K/Mootummaa Aanaalee Gadab Asaasaafi Ejereetiin)
Waajjirichaa Obbo Gammachuu Huseen himaniiru.
Godina Arsii Lixaa aanaa Gadab Asaasaafi Godina
Shawaa Lixaa aanaa Ejereetti bara kana lafa hektaara
kuma 3fi 643 irratti oomishaalee garaagaraa jallisiin
misoomsaa jiraachuusaanii Waajjiroonni Abbaa
Taayitaa Misooma Jallisii aanaalee kanneenii
beeksisan.
Haaluma kanaan Godina Arsii Lixaa aanaa Gadab
Asaasaatti qonnaan bultootaa oomisha gannaarratti
dabalataan jallisiinis mala qonnaa aadaafi ammayyaan
oomishuun oomishaafi oomishitummaansaanii daran
akka dabaluuf hojii hojjetamaa jiruun bara kana lafa
hektaara kuma 2fi 321 irratti kuduraafi muduraan adda
addaa jallisiin misoomaa kan jiru tauu, itti gaafatamaan
misoomaa jira
gaafatamaan Waajjirichaa Obbo Araarsaa Hirkoo
Hojiin oomisha jallisii kun kan hojjetame Gandoota 10
keessatti yoo tau Obbo Gammachuun eeranii, qonnaan
bultoonni kuma 5fi 247 irratti hirmaataniiru jedhan.
Oomisha kanarraas callaa kuntaalli kuma 300fi
kuma 73 ol argamuu akka dandau tilmaamamuusaa
dubbataniiru.
Haaluma walfakkaatuun Godina Shawaa Lixaa aanaa
Ejereetti qonnaan bultoonni eeggattummaa roobaa
jalaa bahanii jallisiinis oomishaalee garaagaraarratti
bobbauun hojjetanii galiisaanii akka guddifatan
taasisuuf yeroo garaagaraa hubannoo qabsiifamaa
tureen jallisiin oomishuun dabalaa dhufuusaa itti
himaniiru.
Jijjiirama dhufe kanaanis bara kana lafa hektaara kuma
1fi 322 irratti qonna aadaafi ammayyaan oomishaalee
garaagaraa oomishuun dandaamuusaa himaniiru.
Oomishi kun callaa gaarii akka kennuuf xaaoo
kuntaala 117tti fayyadamuun kan dandaame tauu,
himanii, hojii kanarratti qonnaan bultoonni kuma 3fi
409 hirmaachuun hojjechaa jirus jedhaniiru.
Oomisha jallisiin bara kana aanichatti oomishamaa
jiru kanarraas calla kuntaalli kuma 300fi kuma 31
ol argamuu akka dandau kan tilmaamame tauus
himaniiru.

Haaromsi Itoophiyaa ijoollee biyyaan!

Ebla 12 bara 2009
Faaksii 011-554-18-14
Biiroo Dhimmoota Kominikeeshiinii Mootummaa Naannoo Oromiyaatiin maxxanfama
Qindeessaafi Gulaalaa Olaanaa
Warquu H/Gabrieel :
Bil. 0115541808
Gulaalaafi QopheessaaOlaanaa Beeksisa
Addunyaa Hayiluu
Bil. 0115541807
Lakk. Saan. Pos. 8741 E-mail kellechaoromiya@gmail.com Website : http://www.oromiacom.gov.et Face Book:kellecha Oromiya Finfinnee Oromiyaa
Dubbii Ijoo
Tatamsaina HIV/AIDSii ittisuufi toachuuf haras
xiyyeeffannaafi kutannoon gaggeessitootaa murteessaadha
Tatamsainni vaayirasii H.I.V. balaa ilmaan namaa addunyaa kanaa taee baroota
dheeraaf ittifufee turuunsaa beekamaadha. Haaluma kanaan biyyi kun Itoophiyaanis
lammiiwwanishee hedduu dhukkuba kanaan dhabdeetti. Ijoolleen miliyoonaan
lakkaayaman hadhaafi abbaa dhabanii jireenya gadadoo jiraachuuf dirqamuusaanii
ragaaleen garaagaraa ni mirkaneessu. Rakkoo ummata addunyaa kanaas rakkoolee
hawaasummaa,dinagdeefi siyaasaa tauu dandauusaatiin falli kallattii hundaan itti
kennamaa tureera, ammas akkasuma. Falli ijoo irratti waliigalamee hojjatamaa tures
rakkoolee ilaalchaa dhibee kanaan walqabatan sirreessuun ilaalcha sirrii tae qabatanii
rakkoolee hubannoo mulatan hiikaa deemuuf tarsiimooleen bocamanii ittiin hojjatamaa
ture. Adeemsa kanaan jijjiramas fiduun dandaaameera. Haatau malee yeroo ammaa
kana biyyattii keessatti jijjiirama dhufeen dhibeen kun guutummaatti akka waan badeetti
fudhachuun namoonni rakkoo kanaaf ofsaaxilaa jiran mulachaa jiru.
Buuuruma kanaan namoota vaayirasiin dhukkuba kanaa dhiigasaanii keessatti Argamu
waliigalaan akka addunyaatti Mil. 36.7 kana keessaa baayinni dubartoota balaa kanaaf
saaxilamanii Mil. 17.8 yoo tau, baayinni daaimmanii kanaaf saaxilaman
Mil. 3.2 akka tae ragaan Gilobaal Riippoorti,2016 maxxanfame dubbisaaf oole ni
ibsa. Namoota haaraa HIVn Qabaman Mil. 2.1 keessaa daaimman 150,000 yoo taan
namoota sababa dhukkuba kanaan duan ammoo Miliyoona1.1, daaiimman haadhaafi
abbaa dhaban: Mil. 13.3, namooti qoricha (ART) argatan Mil.18.2 akka taaan ragaan
kun ni rageessa.
Kana maleesi haala qabatamaa HIV/AIDSii Afrikaa yeroo ilalamu namoota vaayirasiin
dhukkubichaa dhigasaanii Keessatti argamu Mil. 19 keessaa % 50 ol dubartoota yoo taan
namoota haaraa HIVn qabaman kuma 960 keessaa kumni56 daaimman tauu agarsiisa.
Namoota sababa AIDS tiin lubbuusaanii dhabaa turan kuma 790ture baroota 2010-2015tti
%38 gadibuuus ,namoota qoricha farra HIVART argatan Mil 10.7(54%)dha.
Haala Qabatamaa HIV/AIDSii Sadarkaa Itiyoophiyaatti jiru yeroo xiinxalamus facaiinsi
HIV: % 1.2 yoo tau namoota haaraa HIVn qabaman 21,400dha.Gama birootiin
namoota HIVn dhigasaanii Keessatti argamu 471,478 namoota sababa AIDSii tiin duan:
23,000, daaimman Haadhaa fi Abbaa dhaban 450,000 tauu gabaasni giloobaal,2016 ni
mirkaneessa.
Hundaa ol haala qabatamaa HIV/AIDS: Sadarkaa Oromiyaan irra jirtu yoo ilaallu
facaiinsa HIV : %0.83,namoota haaraa HIVn qabaman: 5,299keessa60% dubartoota
warra haaraa qabaman kana keessaa %42 kan taan umurii 15-24 keessa kan jiranidha.
Namoota HIVn dhigasaanii Keessatti argamu 207,203
keessaa 60.5% dubartootadha. Namoota sababa AIDSiitiin duan: 10,073 yoo taan
daaimman haadhaafi abbaa ykn tokkoon isaanii sababa AIDSiitiin dhaban 267,373dha.
Haalli qabatamaa Addunyaa, Afrikaa, Itoophiyaafi Oromiyaa yoo ilaallu HIV/AIDS
ittisuuf sochii taasifamaa tureen dhukkuba HIVn haaraa qabamuun gadi bueera. Duutii
sababa AIDStiin uumamus gadibueera.
Haataumalee ciminoonni kun sosochii taassifamaniin argamuu yoo dandaaanillee,
dhibeen HIV/AIDSii lafarraa badeera jechuu miti. Sochiileen qindoominaan taassifamaa
turan hara dhaabbatanii jiru. Rakkooleen kunneen sababa sochiin gama kannaan jiru
laafee jiruun sadarkaa nama sodaachisurratti argamu. Kunis kutannoofi xiyyeeffannoon
gaggeessitootaa baayyee laafaa tauu, sektarri sadarkaa sadarkaan jiru hundi hojii ittisa
HIV/AIDS bifa walfakkaatuun Idileessuu dhabuu, sochiin kilabii farra dhukkuba kanaa
manneen barnootaa keessatti baayyee laafaa tauu, qaamolee caalmaan saaxilamoo
taan irratti xiyyeeffachuun hojjechuun hanqina kan qabu tauun miidhaan HIV/AIDSii
qaqqabsiisu gadi buee kan ture deebiee akka babalatu taaa dhufeera.
Kanaafuu,dhibee HIV/AIDSii toachuuf haala ittifufiinsa qabuun irratti hojjechuun
barbaachisaafi kan yeroon hin keennamneefidha. Deegarsaa fi Kunuunsi taasifamu
ilaalcha eeggattummaa irraa walaboomee ittifufuu qaba. Haalli kunis kan milkaau madda
galii uumuun ittifufiinsa qabaachuunsaa barbaachisaadha. Sochii Ittisaafi toannoo HIV/
AIDSii hordoffiifi deeggarsa qaamolee gaggeessitootaa bifa tarsiimoaan argachuu qaba.
Raawwii KGT 2ffaatiif tumsuudhaan haaromsa biyya keenyaa ni ariifachiifna!
Kallacha Oromiyaa 3
Bara 1986 hundeeffame
Torbanitti al tokko guyyaa Kamisaa,
Hordoffii Toannaa Raabsaafi
Gurgurtaa
Leyiaawutiifi Dizaayinii Zawudinash Asnaaqaa
Yewubnesh Kabbadaa
Taaddalach Zarihun
Daraartuu Beekumaa
Ajandaa
Fuulli kun dhimmoota siyaasdinagdeefi hawaasummaarratti
dubbistoonni yaada bilisaa isaanii kan itti kennanidha. Fuula
kanarratti dhimmoonni bahan ejjennoo qophii Gaazeexaa keenyaa miti
Malaammaltummaafi hojimaata
badaarratti qabsaauun xiyyeeffannaa
ooggansaafi qindoomina ummataa gaafata
Biyyi tokko madda eenyummaa lammiiwwaniiti. Ummanni dawoon ykn wabiin jireenyasaanii
biyya isaaniiti. Akka hayyoonni ibsanittis biyyi gaaraafi lafa qofa miti. Bosonaafi burqaa, haroofi
gaalaanas miti. Biyyi kan ummanni ykn lammiiwwan daangaa murtaae tokko keessa kan waliin
jiraatanidha. Gaariifi yaraa waliin dhandhamatu. Biyyi gaaddisa gaafa rakkoo, gaachana gaafa lolaati.
Biyya akkasitti ibsamutti lammiileenis taee, mootummaan bulchu balaarraa ni tiksa. Baalaawwan
gurguddoon guddinaafi fayyadamummaa Ummataa danqan mootummaan ittisuu qabu keessaa tokko
kiraasassaabdummaa ykn malaammaltummaadha.
Kiraasassaabdummaan ykn malaammaltummaan al naamusummaa ooggantoota siyaasaa,
ogeessotaa(siviil saravaantootaa) ykn qaamolee hawaasaa biratti mulatudha.Gochoonni kunneen
naamusa sirrii hin taane waan taaaniif nageenya booressuun biyya diiguuf gahee olaanaa kan
qabanidha. Malaammaltummaan amantaa mootummaa biyya bulchaa jiruufi lammiilee gidduu jiru
kan laamsheessuufi shakkii uumu waantaeef dadhabsiisuufi hundeerraa buqqisuudhaaf biyyoonni
addunyaa garaagaraa tattaaffii garagaraa gochaa akka jiran ni hubatama.
Haaluma kanaan, biyyi keenya Itoophiyaan darbees naannoon keenya Oromiyaan malaammaltummaa
dadhabsiisuun adeemsaan hundeesaa gogsuuf tattaaffii gochaa jirtu keessaa tokko sadarakaa
malaammaltummaan irratti argamu qorannoo saayinsaawaan addabaasuun furmaata waaraa kaayaa
deemuudha..
Buuruma kanaan, sadarkaa Naannoo Oromiyaatti malaammaltummaan sadarkaa irratti argamu adda
baasuufi maddootasaa beekuun qabsoo tarsiimowaa gegeeffamuuf qorannoon taasifamaa ture tibbana
ifa taeera. Argannoowwan gurguddoo qorannichaan adda bahan ykn argamaniifi yaadota furmaataa
taaan bu`uura godhachuun qabsoo farra malaammmaltummaafi hojimaata badaarratti taasifamu
finiinsuuf kaayyeffameera.
Miidhaawwan malaammaaltummaan Ummatarraan geessisu qolachuuf mootummaan naannoo
Oromiyaa Yuunivarstiiwwan waliin qindominaafi kutannoo addaatiin hojjetaa turuusaa kan
mirkaneessudha.
Sirni wal-harkaa fuudhiinsa sanada qorannaa sakatta`insa hubannoo, ilaalchaafi gocha malaammaltummaa
Naannoo Oromiyaa Yuunivarsitii Saayinsiifi Teeknolojii Adaamaafi Mootummaa Naannoo Oromiyaa
waliin qindoominaan geggeeffamaa ture Magaalaa Adaamatti tibbana raawwtameera.
Pirezidaantiin Mootummaa Naannoo Oromiyaa Obbo Lammaa Magarsaa, Malaammaltummaan
bifasaa geddaratee babalachaa akka jiru buaa qorannoo kanarraa hubatamuusaa mirkaneessaniiru.
Mootummaan naannoo keenyaa haala walxaxaa maalammaltummaan keessa jiru hubachuun qabsoo
finiinsuun murteessaadhas jedhan. Haala qabatamaa gochaafi ilaalchi malaammaltummaa irra gahe
beekuudhaaf karaa saayinsaawaa ta`een naannicha keessatti sadarkaa malaammaltummaan irratti
argamu qorannoon akka geggeeffamu taasifamuunsaa rakkoo hamaa, balaa sirna kanaa beekumsaan
irratti qabsaauuf shoorri qabu olaanaa tauus himan.
Akka argannoo qorannichaatti dameewwan galii gibiraafi taaksii, bittaa, bulchiisa lafaa,hojimaata
dhaabbilee misoomaa mootummaa, dhaabbilee tajaajila kennaniifi seektaroota birootti Ummanni
tajaajila maallaqaan bitachaa akka jiru karaa amansiisaa ta`een sakkata`iinsa qo`annoo kanaan
mirkaneessuun danda`aameera. Bu`aan Qorannichaan argame akka mirkaneessettis dhaloonni haaraan
sadarkaa malaammaltummaafi hojimaata badaa baachuu hin dandeenyerra gahuun hubatameera.
Malaammaltummaan qaamolee haqaa birrattis jiru abdii, hawwiifi fedhii misoomaaf Ummanni
qaburratti gufuu ta`uun karaa ummata abdii kutachiisuun raawwatamaa jiraachuunsaa beekamuusaafi
balaa hamaa kana maqsuun kan danda`amu hirmaannaafi qoodafudhannaa ummata keenyaa daran
cimsuun qofaa akka tae mulateera.
Akaakuuwwan Malaammaltummaa hedduminaan naannicha keessatti mulatan keessaa balinaan kan
rawwataman adeemsa bittaa meeshaalee Waajjiraalee mootummaa sirna dhabudha. Alnaamusummaa
gama kanaan mulatu keessaas, gatiifi qulqullina meeshaalee dogongorsuun isa jalqabaati. Guddina
sadarkaafi jijjiirraan hojjetootaas wal beekumsaafi qarshiin rawwatamuu, ragaa sobaa lafa baadiyyaafi
magaalaa karaa seeraan alaa taaeen saamuu, qulqulina dhabuu ijaarsaa pirojeektootaa, tilmaama gibiraa
irratti namoota mara ija tokkoon ilaaluu dhabuu, qabeenya mootummaa akka malee fayyadamuufi
angoo seeraan ala fayyadamuun akka naannoo Oromiyaatti akaakuuwwan malaammaltummaa
qorannoo Yuunivarsiitiin Saayinsiifi Teekinooloojii Adaamaan geggeeffame muliseera.
Kanaafuu, rakkoolee malaammaltummaafi hojimaata badaa adda bahanii beekaman kanneen
irratti qabsaauun imala haaromsaa eegalame milkeessuun dhimma xiyyeeffannaa hunda keenyaa
barbaaduudha. Qaamooleen hawaasa hundi qabsoo farra malaammaltummaarratti taasifamaa jiru
milkeessuuf caasaalee mootummaa waliin qindoominaan hojjachuu qabu. Horaa bulaa!!
Huseen Gadaa,Finfinneerraa

4
Beeksisa
Arsii
Aadde Raaheel Anbarbir Balaayineh
kan jedhaman Magaalaa Asallaa ganda
03 keessatti iddoo mana jireenyaa
mirkinaaeef qaban waraqaa ragaa
abbaa qabeenyummaa Lakk. Kaartaa
16406/14/99 taeen galmaaee naaf
kenname waan na jala badeef kan biraa
akka naaf kennamuu jechuudhaan
nu gaafataniiru. Kanaafuu namni
ragaa kana sababaa adda addaatiin
qabadheera jedhu yoo jiraate, guyyaa
beeksifni kun bahee irraa kaasee
guyyaa 20keessatti yoo dhiyaachuu
baate, ragaa abbaa qabiyyee kan biraa
kan kennamuuf tauu isaa ni beeksifna.
WMM/Lafaa Magaalaa Asallaa.
Obbo Ahimad Huseen Boruu kan
jedhaman Magaalaa Asallaa ganda
08 keessatti iddoo mana jireenyaa
mirkinaaeef qaban waraqaa ragaa
abbaa qabeenyummaa Lakk. Kaartaa
19511/515/08 taeen galmaaee naaf
kenname waan na jala badeef kan biraa
akka naaf kennamuu jechuudhaan
nu gaafataniiru. Kanaafuu namni
ragaa kana sababaa adda addaatiin
qabadheera jedhu yoo jiraate, guyyaa
beeksifni kun bahee irraa kaase guyyaa
20keessatti yoo dhiyaachuu baate,
ragaa abbaa qabiyyee kan biraa kan
kennamuuf tauu isaa ni beeksifna.
WMM/Lafaa Magaalaa Asallaa.
Caalbaasii
Aadde Zeeyinabaa H/Mahaammad
faaa N-6 mana jireenyaa Magaalaa
Shaashamannee ganda araadaa
keessatti lafa balinni isaa KM. 291
tae maqaa duutuu haadha iyyatootaa
Aadde Abarraash Hasaniin galmaaee
beekamu Lakk. kaartaa isaa 7307
kan tae kauumsa caalbaasii qarshii
322,040tiin gaafa 16/08/2009 saaatii
3:30 irratti waan gurguramuuf
namoonni dorgomtanii bitachuu
barbaaddan bakka qabeenyichi
argamutti qaamaan dhiyaattani
bitachuu kan dandeessan tauu manni
murtii ajajeera. M/M/A/Magaalaa
Shaashamannee Dhaddacha Garee
Sivilii.
Obbo Umar Waaqeetiif
Bakka jiranitti
Himattuun Aadde Tamiimaa Adaloo fi
himatamaa isin gidduu kan jiru falmii
waaee dhirsaa fi niitii ilaalchisee
manni murtii kanatti himatamuu
keessan beektanii beellama gaafa
25/08/2009 saaatii 4:00irratti akka
dhiyaattan manni murtii Shariaa
ajajeera. M/M/Shariaa/A/Xiyoo.
Sabooni, sablammoonniifi ummatoonni misoomaafi nageenya biyyasaaniif waboodha!
Kallacha Oromiyaa Ebla 12 bara 2009
Baalee
Aadde Faaxumaa Mahaammudiitiif dhiyaatiin hayyamni ni kennamaaf. DMM/Lafaa/Bul/
Bakka jiranitti Magaalaa Agaarfaa
Himattuun Aadde Ashaa Abdaafi himatamtuu isin
gidduu kan jiru falmii dhimma gahee qabeenyaa dhaala Obbo Maammaa Abdaa Aanaa Agaarfaa Magaalaa
ilaalchisee manni murtii kanatti himatamuu keessan Agaarfaa ganda 01 keessa mana jireenyaa jiru ni
beektanii beellama gaafa 03/09/2009 saaatii 4:00irratti gurguradha waan jedhaniif kan mormu yoo jiraate,
akka dhiyaattan,kan hin dhiyaanne taanaan dhimmi beeksifni kun bahee bultii 20 dura yoo hin dhiyaatiin
keessan bakka isin hin jirretti kan ilaalamu tauu manni hayyamni ni kennamaaf. DMM/Lafaa/Bul/Magaalaa
murtii ni beeksisa. M/M/A/Sinaanaa. Agaarfaa
Obbo Xilaahuun Gazzahaanyi Aanaa Agaarfaa Magaalaa Obbo Mogosee Bashaa Aanaa Agaarfaa Magaalaa Agaarfaa
Agaarfaa ganda 01 keessa mana jireenyaa jiru ni ganda 01 keessa mana jireenyaa jiru ni gurguradha waan
gurguradha waan jedhaniif kan mormu yoo jiraate, jedhaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
beeksifni kun bahee bultii 20 dura yoo hin dhiyaatiin bultii 20 dura yoo hin dhiyaatiin hayyamni ni kennamaaf.
hayyamni ni kennamaaf.DMM/Lafaa/Bul/Magaalaa DMM/Lafaa/Bul/Magaalaa Agaarfaa
Agaarfaa.
Aadde Yeshii Birruu Aanaa Agaarfaa Magaalaa Agaarfaa
Aadde Zawudituu Wandimmuu Magaalaa D/Sabroo ganda 01 keessa mana jireenyaa jiru ni gurguradha waan
keessatti kan argamu Mana daldalaa isaanii ni gurguradha jedhaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
waan jedhaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bultii 20 dura yoo hin dhiyaatiin hayyamni ni kennamaaf.
bahee guyyaa 20 dura akka dhiyaatu kan hin dhiyaanne DMM/Lafaa/Bul/Magaalaa Agaarfaa
yoo tae hayyamni kan kennamuuf tauu ni beeksifna.
EMM/Lafaa/B/M/D/Sabroo. Iyyataan Obbo Asnaaqee Bilaal mana jireenyaa maqaa
isaaniitiin Magaalaa Maliyyuu Burqaa ganda 01 keessaatti
Iyyataan jiraataa Magaalaa Gooroo kan taan Aadde M2 200 irratti galmaaeetiin jiru Obbo Huseen Abarraatti
Kabbabuush Warquu B/B Sisaay Girmaa mana jireenyaa gurguruu waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate,guyyaa
maqaa isaaniitiin magaalaa gooroo ganda 01 keessatti beeksifni kun bahee kaasee guyyaa 20 keessatti yoo hin
galmaaee beekamu baliina lafaa KM2 400 tae Obbo dhihaatiin gurgurtaan manaa ni hayyamamaaf. DMM/
Girmaa Takkalaatti gurgurachuu waan barbadaniif kan Lafaa/Bulchiinsa Magaalaa Maliyyuu Burqaa.
mormu yoo hin jirannee beeksifni kun bahee hanga
guyyaa 20tti gurgurtaan ni hayyamamaaf. DMM/Lafaa/ Iyyattuun Obbo Ahamad A/Layii mana jireenyaa maqaa
Bulchiinsa Magaalaa Gooroo. isaaniitiin Magaalaa Maliyyuu Burqaa ganda 01 keessaatti
M2 200 irratti galmaaeetiin jiru Obbo Huseen Saiiditti
Obbo Rattaa Dabalaa Jimaa Aanaa Agaarfaa Magaalaa gurguruu waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate,guyyaa
Agaarfaa ganda 01 keessa mana jireenyaa jiru ni beeksifni kun bahee kaasee guyyaa 20 keessatti yoo hin
gurguradha waan jedhaniif kan mormu yoo jiraate, dhihaatiin gurgurtaan manaa ni hayyamamaaf. DMM/
beeksifni kun bahee bultii 20 dura yoo hin dhiyaatiin Lafaa/Bulchiinsa Magaalaa Maliyyuu Burqaa
hayyamni ni kennamaaf.DMM/Lafaa/Bul/Magaalaa
Agaarfaa. Obbo Abdulmannaan H/Kadiir H/Muhaammad Aanaa
Agaarfaa Magaalaa Alii ganda 01 keessa mana jireenyaa
Obbo Suleeyimaan Ahimad Aanaa Agaarfaa Magaalaa qaban Obbo Abaadir Amaan Leelliseetti ni gurguradha
Agaarfaa ganda 01 keessa mana jireenyaa jiru ni waan jedhaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
gurguradha waan jedhaniif kan mormu yoo jiraate, bahee bultii 20 duraa yoo hin dhiyaatiin hayyamni ni
beeksifni kun bahee bultii 20 dura yoo hin dhiyaatiin kennamaaf. DMM/Lafaa/Bulchiinsa Magaalaa Alii.
hayyamni ni kennamaaf.DMM/Lafaa/Bul/Magaalaa
Agaarfaa. Obbo Fiqaaduu Hurrisaa Sanbataa Aanaa Agaarfaa
Magaalaa Alii ganda 01 keessa mana jireenyaa qaban Obbo
Obbo Makuriyaa Shawaayyee H/Maariyaam Aanaa Ibraahim Abdii Alootti ni gurguradha waan jedhaniif kan
Agaarfaa Magaalaa Agaarfaa ganda 01 keessa mana mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee bultii 20 duraa
jireenyaa jiru ni gurguradha waan jedhaniif kan mormu yoo hin dhiyaatiin hayyamni ni kennamaaf. DMM/Lafaa/
yoo jiraate, beeksifni kun bahee bultii 20 dura yoo hin Bulchiinsa Magaalaa Alii.
Harargee
Obbo Abdulaaziiz Sharaf Muummee ragaa ogummaa hayyama daldalaa qorichaa Lakk. isaa BEFD/
AHITQTFFWO/1536 tae maqaa dukaana qorichaa Murtoo guutuu jedhamuun galmaaee kennameef waan jalaa
badeef kan biraa bakka buee akka kennamuuf jedhanii gaafataniiru.kanaafuu ragaa bade kana namni arge ykn
sababa adda addaatin kan qabate yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20keessatti yoo dhiyeessuu baate kan
biraa bakka buee kan kennamuuf tauu ni beeksifna.M/M/A/Meettaa.
Ebla 12 bara 2009
Dh
ibaayyuu jechuun eebba ykn
kadhannaa Waaqaa Oromoon
Waaqa ofii kadhatudha.
Sirna waaqefannaa keessatti dhibaayyuun
iddoo guddaa qaba. Dhibaayyuun Oromoo
Booranaa biratti dhibaafatamu Irreecha
Godinaalee Oromiyaa biroo keessatti
irreeffatamaa jiruun baayyee walfakkaata.
Sirni aadaa waaqeffannaa Oromoo
Booranaa, dhawaa dhibaayyuu, muka yaaaa
eebbaa ykn kadhaa Booranaa mara waan
taeef Abbootiin Gadaa qajeelummaan yoo
gooroo guutan kadhaan ykn eebbi isaanii
milkaaina uummataatiif ni taa jedhanii
amanu.
Dhibaayyuu bahuuf dursa galmi jaaramuu
qaba. Galmi ijaaramee yoo xumuramu Jila
buttee dhaabuu doorii ardaa badhaasaatti
jilatama. Jilli buttee dhaabuu yeroo
gaggeeffamu sirbaan dabaalamaati kan
raawatu. Sirni kun guyyaa Saddeetiif kan
gaggeeffamu.
Sirni kun gaggeeffamee wayita xumuramu
miseensonni doorii bantii haaddatu. Sirni
kennaa dhibaayyuu raawachuus ni jalqaba.
Guyyaa jila dhibaayyuu ganama kaanii osoo
loon mooraadhaa hin bobbaasin, Abbaan
kormaa Buttaa Buuranii itti dhaabbatu.
Buuranii jechuun mia aadaa kan jaarsoliin
mormatti keeyyatan yoo tau, guyyaa kana
karra loonii dura abbaan kormaa taauun
namuu buuranii qabatee dhufee itti kenna.
Kennaa kanaan kaaitti dhaabatan kan
jedhamu. Oromoon Booranaa kennaa kana
yoo kennu waan jedhu qaba. Buurana
kormaa sitti dhaabbadhaa, kormaa
goromsaan na horsiisi! jedhaan. Abbaan
kormaa immoo kormaa goromsaan hori
jedhee eebbisa. Buurana kana abbaan
kormaa guyyuma kana irraa eegalee
mormatti hidhata. Oromoon Booranaa
wayita waleebbisu, Waaqni jaarsa
morma buuranii si haagodhu jedhee kan
waleebbisuuf sababa kanaafi.
Korma Buttaatiifi Buttee duraan galma
keessatti dhibaafachaa turan, gara mooraa
dhibaayyuutti geessu. Asirratti wanti
hubatamuu qabu, mooraan dhibaayyuu
itti bahan ala waan taeefidha. Maaliif
jennaan warra keessatti namni dubbachuu
dandaa ykn ijoolleen dubachuu dandeessi
waan taeef, bakka namni biraa hinjirre
callisaan taaanii qalbii tokkoon waaqa
ofii kadhachuudhaafidha. Akkasumas akka
jecha Booranaatti, Onnee qulqullittiifi
Wayyaa qulqulluun waaqa kadhatu
jedhama. Achiin booda haadholiin warraa
warra dhibaayyuu godhatanii foduu mooraa
keessaafi foduu bitimaa duubaa haruun
qulqulleeffatti.
Abbootiin Gadaa dhibaayyuuf yoo bahan,
osoo loon mooraa keessaa hin yaaiin
bitimaa dura taaanii, waan aadaan
qabaachuu maltu, mia aadaa kan akka
waddeessaa qumbii fiixeetti hidhanii, uffata
aadaa uffatanii fuulaan gara baha biiftuutti
garagalanii taaanii haadha warraa isaanii
eegu.
Dubartoonnisaanis ciicoo dhibaayyuutti
aannan, mia dhadhaatti ammoo dhadhaa
naqatanii dhufuun abbaa warraa dhibaayyuu
deemu muudu. Ciicoo dhibaayyuu dhirsatti
kennu.Yeroo dhadhaa muudan akkana
Hirmaannaan hawaasaa gurmaae milkaaina qabsoo farra malaammaltummaatiif murteessaadha!
Kallacha Oromiyaa
Sirna Dhibaayyuu Oromoo Booranaa
Sirna Raawannaa Dhibaayyuu
jechaa muudu, hoo buleensa jettee muuddi. Innis akkana jedhee
deebisa, butteen bulaa si dhabin, bulee mooraa hin dhabin jedhee
eebbisa. Namni jila dhibaayyuu bahu waddeessa qabatee fiixeerratti
qumbii bututtuun hidhee, ciicoo dhibaayyuu fudhatee, ruufa
mormarra godhatee, qumbii biifatee haadha warraa isaatiin karra
loonii foduu haramte duratti, dhadhaan muudama.
Erga dhibaayyuun muudamtee booda namuu ciicoo ofii fudhatee
gara mooraa dhibaayyuutti sirriiqa.Yoo deeman bakka lamatti
walqoodaniiti. Mooraa dhibaayyuu kanatti, dhibaayyuufi sirbillee
walfaana waan raawatuuf, warri hayyuufi namoottan dhibaayyuuf
qoodaman gara mooraa dhibaayyuu sochoou. Warroottan sirbaaf
qoodaman immoo yommuu sirni dhibaayyuu xumuramu mooraa
dhibaayyuutti seenanii sirba dooromaa sirbu.
Yeroo kana hunduu waleeganii fororeedhawachaa deemu:
Hoo fororee infororee --hoo
Fororsaan roobee---hoo
Roobee laga yaasee---hoo
Madda gabbisee---hoo
Maddoo ariise---hoo
Areedaa nuu bulchee----hoo
Jechaa waljalaa qabaa faarsaa mooraa dhibaayyuu deemu.Yeroo
achi gahan fororee faarsuu dhaabuun namoonni dhibaayyuurratti
hirmaachuu dhufan hunduu qopheesaa baafatee walduraa duubaan
balbala mooraa dhibaayyuutti fuula deeffatee, hayyuufi bokkuun
duubaan akkaataa hangaafaa quxusuun taau. Akkasumas makalii
duraan walduraa duubaan taauun eebbifatu.
Kan muratu Warra hayyuu yoo tau, akkataa itti aanu kanaan
eebbifatu.
Haay haay, waaqa Dooriin yaasi_yaasi
Doorii lubaa bulchi___bulchi
Dubbii murteessi____murteessi
Dheengee urgeessi____urgeessi
Collee urgeessi___urgeessi
Waaqi robe___roobe
Lafa sugeessi___sugeessi
Kormaa fi goromsaa horsiisi_____horsiisi
Nuu kaayoomsi___kaayomsii
Akkanaan warri adulaa jedhaman eebbisanii yoo fixan, mooraa
dhibaayyuu seenanii, akkaatuma jalqaba taaan sanaan taahu.
5
Abbabaa Ejjetaa
Jaarsolii mana galmaa kan jedhaman saditu jira. Isaan sadeen kun
yeroo kana gara bitaan taauun aadaa dhibaayyuu qajeelchu.
Mooraa dhibaayyuu seenanii tartiibaan taauunis hoyoyyoo jilaa
dhawatu. Maaliif jennaan sadarkaa dooriitti yeroo jalqabaaf
dhibaayyuun amma jalqabdi. Hamma warri keessaa baratu
dhibaayyuu salphaa dhibaafatu. Jila dhibaayyuu hoyoyyoojilaan
jalqabus. Fakkeenyaaf akka asii gadii kanatti hoyoyyoon kan
taphatamu.
Yoo hoyoyyoo jilaan haa_haa, haa, hee
Waddeessii gadaa qaraa yoo hoyoyyoo jila__haa ha hee
Mataan bututtuu qabaa yoo hoyoyyoo jilaa_haa ha hee
Bututtuu sunittii qumbii qabaa yoo hoyoyyoo jilaa__haa ha hee
Qumbii sunitti ilmoo qabaa yoo hoyoyyoo jilaa _haa ha hee
Ilmaa intala qabaa yoo hoyoyyoo jilaa__haa ha hee
Jiloon dhaamsa naa dhaamee yoo hoyoyyoo jilaa_haa ha hee
Jedhuun eebifatan.Hoyoyyoo jilaa, dhibaayyuu qofa osoo hin taiin
yeroo ijoolleef maqaa baasanillee nidhawatu ykn ni taphatu. Haatau
malee yeroo jila buttee doorii kana qofa dhawatu. Dhawachaa kanas
addaan hin kutan. Hanga sirni dhibaayyuu xumuramutti ittuma
fufa.
Kanaaf ganama ganama karaa mooraa dhibaayyuu deeman, fororee
dhawachaa (taphachaa) mnatti naannau.
Infororee infororee, fororsaan roobee,
Roobee laga yaasee infororee, fororsaan roobee
Ilmee laguu yaasee infororee, fororsaan roobee
Madda nuu gabbisee infororee, fororsaan roobee
Maddii nuu arreesse infororee, fororsaan roobee
Arreedaa nuu bulchee infororee, fororsaan roobee, jechaa fulaa
qootii yoo dhaqqaban waddeessa walitti kennatan. Waddeessa
jechuun ulee ittiin sirnichi gaggeeffamu. Waddeessi walitti
kennatan kun mana kaawama. Namni fuudhuun, mana kaau mataa
waddeessaa qabatee akkas jedha:-
Mooraa fadii
Fadii diida buuse,
Horree diida baane,
Gooroo marmaari, jedhanii wal eebbisaa waddeessa walirraa
fuudhan. Itti fufa
Biiroo Aadaafi Turiziimii Oromiyaatiin

6
Gujii
Aadde Isagannat Nagaash
qabeenyummaa isaanii kan tae
mana Jireenyaa Lakk. Kaartaa 55/
BMN/01/01/01 tae lafa M2 488.25
qabanurraa addaan qoodnee lafa
kaaree meetira 249.40 irratti
maqaa isaaniitiin Magaalaa
Nageellee ganda 03 keessatti
argamu Lakk.Manaa --- kan tae
Obbo Tashaalaa Xadisootti ni
gurguradha waan jedhaniif kan
mormuu yoo jiraate, beeksifni
kun bahee hanga guyyaa 20tti
haadhiyaatu, yoo hin dhiyaanne
gurgurtaan kun kan mirkanaauuf
tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa
Magaalaa Nageellee.
Obbo GeeteeBirhaan Hagoos
mana jireenyaa Lakk. B134-1789
tae rammaddii tajaajila iddoo
(Zoning) mana jireenyaa irratti
Bulchiinsa Magaalaa Adoolaa
Woyyuu ganda 01 keessatti argamu
lafa balina kaareemeetira 407.8
irratti argamu Obbo Baanataa
Galchuutti waan gurguraniif
woligalteen akka raggauuf
iyyannoo dhiyeefataniiru.
Kanaafuu, buuura labsii liizii
lafa magaalaa Lakk. 721/2004tiin
jijjiirraa maqaa waan raawwanuuf
qaamni mormu yoo jiraate,
guyyaa beeksifni kun bahee
jalqabee guyyaa 20keessatti yoo
hin dhiyaatiin waliigaltee dhiyaate
fudhannee kan mirkanneesinuuf
tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa
Bul/M/Adoolaa Woyyuu.
Obbo Baqqalaa Hayilee fi
Addae Warqinash Geetaahuun
qabeenyummaa isaanii kan tae
mana Jireenyaa Lakk. Kaartaa
731/84 lafa karee meetira 200
irratti maqaa isaaniitiin Magaalaa
Nageellee ganda 01 keessatti
argamu Lakk.Manaa --- kan tae
Aadde Juhaaraa Huseeniitti ni
gurguranna waan jedhaniif kan
mormuu yoo jiraate, beeksifni
kun bahee hanga guyyaa 20tti
haadhiyaatu, yoo hin dhiyaanne
gurgurtaan kun kan mirkanaauuf
Obbo Umar A/Foggii A/Golee Lakk.Kaartaa iddoo duwwaa Lakk.isaa
5820 tajaajila Mana jireenyaa kan tae waan na jalaa badeef kan biraa
bakka buee akka naaf haa kennamu jedhanii iyyataniiru. Kanaafuu
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti akka
Maddota kira sassaabdummaa qabsoo keenyaan ni gogsina!
Kallacha Oromiyaa Ebla 12 bara 2009
tauu ni beeksifna. WMM/Lafaa Magaalaa
Nageellee. Aadde Ayyalech Garramuu mana jireenyaa
Obbo Nageessaa Bulloo mana jireenyaa Magaalaa
Magaalaa Shaakkisoo ganda 01 keessatti maqaa
isaaniitiin galmaaee argamu Lakk. mana --- tae lafa
Shaakkisoo ganda 03 keessatti maqaa isaaniitiin ballina 200M2 irratti kan argamu Obbo Uddeessaa
galmaaee argamu Lakk. mana --- tae lafa Saafaayyiitti gurguradheera jedhanii iyyannoo fi
ballina 200M2 irratti argamu Lakk. waraqaa waliigaltee isaanii wal qabsiisanii waajjira keenyatti
ragaa WMMLM/Sh/434/07 tae Aadde Gannat dhiyeeffataniiru. Kanaafuu jijjiirraa maqaa waan
Mieessaatiif kennaadhaan kenneeraaf jedhanii raawwannuuf kan yoo jiraate, beeksifni kun bahee
iyyannoo fi waliigaltee isaanii wal qabsiisanii hanga guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate maqaa
waajjira keenyatti dhiyeeffataniiru. Kanaafuu kan nannesinuuf tauu ni beeksifna.WMM/Lafaa
jijjiirraa maqaa waan raawwannuuf kan yoo Bulchiinsa Magaallaa Shakkisoo.
jiraate, beeksifni kun bahee hanga guyyaa 20tti yoo
dhiyaachuu baate maqaa kan nannesinuuf tauu Aadde Shamshiyaa Awwal mana jireenyaa
ni beeksifna.WMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa Magaalaa Shaakkisoo ganda 03 keessatti maqaa
Shakkisoo. isaaniitiin galmaaee argamu Lakk. mana --- tae
lafa ballina 126M2 irratti kan argamu Obbo
Obbo Muluaalam Taaddsaa mana jireenyaa Faasiil Tsaggaafi Aadde Mastawaal Fallaqaatti
Magaalaa Shaakkisoo ganda 01 keessatti maqaa gurguradhera jedhanii iyyannoo fi waliigaltee isaanii
isaaniitiin galmaaee argamu Lakk. mana --- tae lafa wal qabsiisanii waajjira keenyatti dhiyeeffataniiru.
ballina 200M2 tae irratti kan argamu Obbo Liiloo Kanaafuu jijjiirraa maqaa waan raawwannuuf kan
Uraagootti gurguradheera jedhanii iyyannoo fi yoo jiraate, beeksifni kun bahee hanga guyyaa 20tti
waliigaltee isaanii wal qabsiisanii waajjira keenyatti yoo dhiyaachuu baate maqaa kan nannesinuuf tauu
dhiyeeffataniiru. Kanaafuu jijjiirraa maqaa waan ni beeksifna.WMM/Lafaa Bulchiinsa Magaallaa
raawwannuuf kan yoo jiraate, beeksifni kun bahee Shakkisoo
hanga guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate maqaa
kan nannesinuuf tauu ni beeksifna.WMM/Lafaa Aadde Iteenesh G/Sanbatii fi N-5 mana jireenyaa
Bulchiinsa Magaalaa Shakkisoo. Lakk. --- tae rammaddii tajaajila iddoo (Zoning)
Makaa irratti Bulchiinsa Magaalaa Adoolaa
Obbo Makibib Damisee mana jireenyaa Magaalaa Woyyuu ganda 01 keessatti argamu lafa balina
Shaakkisoo ganda 01 keessatti maqaa isaaniitiin kaareemeetira 200 M2 irratti argamu Obbo Saamsoon
galmaaee argamu Lakk. mana --- tae lafa ballina Alamaayyootti waan gurguraniif woligalteen akka
200M2 irratti kan argamu Obbo Liiloo Uraagootti raggauuf iyyannoo dhiyeefataniiru. Kanaafuu,
gurguradheera jedhanii iyyannoo fi waliigaltee buuura labsii liizii lafa magaalaa Lakk. 721/2004tiin
isaanii wal qabsiisanii waajjira keenyatti jijjirraa maqaa waan raawwanuuf qaamni mormu
dhiyeeffataniiru. Kanaafuu jijjiirraa maqaa waan yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee jalqabee
raawwannuuf kan yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20keessatti yoo hin dhiyaatiin waliigaltee
hanga guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate maqaa dhiyaate fudhannee kan mirkanneesinuuf tauu ni
kan nannesinuuf tauu ni beeksifna.WMM/Lafaa beeksifna. WMM/Lafaa Bul/M/Adoolaa Woyyuu.
Bulchiinsa Magaalaa Shakkisoo.
Dastaa Bulloo Booruu mana jireenyaa Magaalaa
Aadde Itaalem Garramuu mana jireenyaa Magaalaa Shaakkisoo ganda 03 keessatti maqaa isaaniitiin
Shaakkisoo ganda 01 keessatti maqaa isaaniitiin galmaaee argamu Lakk. mana --- tae lafa ballina
galmaaee argamu Lakk. mana --- tae lafa 200M2 irratti kan argamu Obbo Diqqaayyoo
ballina 200M2 irratti kan argamu Obbo Uddeessaa Dullachaa Bubbuutti gurguradheera jedhanii
Saafaayyiitti gurguradheera jedhanii iyyannoo fi iyyannoo fi waliigaltee isaanii wal-qabsiisanii
waliigaltee isaanii wal-qabsiisanii waajjira keenyatti waajjira keenyatti dhiyeeffataniiru. Kanaafuu
dhiyeeffataniiru. Kanaafuu jijjiirraa maqaa waan jijjiirraa maqaa waan raawwannuuf kan yoo
raawwannuuf kan yoo jiraate, beeksifni kun bahee jiraate, beeksifni kun bahee hanga guyyaa 20tti yoo
hanga guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate maqaa dhiyaachuu baate maqaa kan nannesinuuf tauu
kan nannesinuuf tauu ni beeksifna.WMM/Lafaa ni beeksifna.WMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa
Bulchiinsa Magaalaa Shakkisoo. Shakkisoo.
Jimmaa
dhiyaatu hubachiisaa, guyyaa jedhame keessatti yoo dhiyaachuu baate
kaartaan duraanii tajaajilaan ala akka taetti lakkamee kaartaa kan
biraa kan kenninuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Bul/Magaalaa
Jimmaa.
Ebla 12 bara 2009 Kallacha Oromiyaa 7

gurguradheera. Jedhaniiru.kan mormu yoo jiraate, beeksifni

Iluu Abbaa Boor
Aadde Hawwii Bafiqaaduu Mana
jireenyaa isaaniitiin Magaalaa Mattuu
ganda 01 keessatti maqaa isaaniitiin
galmaaee argamu Lakk. Kaartaa
600/01/2009 tae balinisaa 200M2
irratta argamu Aadde Marartuu
Bafiqaaduutti ni gurguradha jedhaniiru.
Kanaafuu akkaataa labsii liizii lafa
magaalaa Lak. 721/2004tiin jijjiirraan
maqaa waan raawwannuuf kan mormu
yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun
bahee irraa eegalee guyyaa 20 keessatti
haadhiyaatu. EMM/Lafaa Magalaa
Mattuu.
Aadde Tibilax Tasfaayee Mana
jireenyaa isaaniitiin Magaalaa Mattuu
ganda 03 keessatti maqaa isaaniitiin
galmaaee argamu Lakk. Kaartaa
698/03/2009 tae balinisaa 430M2
irratta argamu karaa bakka buaa isaanii
Aadde Atsadee Tasfaayeetiin Aadde
Mastaawat Takileetti ni gurguradha
jedhaniiru. Kanaafuu akkaataa labsii
liizii lafa magaalaa Lak. 721/2004tiin
jijjiirraan maqaa waan raawwannuuf
kan mormu yoo jiraate, guyyaa
beeksifni kun bahee irraa eegalee
guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu.
EMM/Lafaa Magalaa Mattuu.
Obbo Shawaangizaawu Yilmaa mana
balbala tokko Magaalaa Dambii keessaa
qaban Obbo Fiqaaduu Kaadisootti
gurguradheera. Jedhaniiru.kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa
21 keessatti haa dhiyaatu.DMM/Lafaa/
Bul/Magaalaa Dambii.
Obbo Mahaammad Kadiir mana
balbala tokko Magaalaa Dambii
keessaa qaban Obbo Daaffis Iisaatti
gurguradheera. Jedhaniiru.kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa
21 keessatti haa dhiyaatu. DMM/Lafaa/
Bul/Magaalaa Dambii.
Obbo Karaddin Hasan mana balbala
tokko Magaalaa Dambii keessaa
qaban Obbo Sayid Mahaammaditti
kun bahee guyyaa 21 keessatti haa dhiyaatu. DMM/Lafaa/
Bul/Magaalaa Dambii.
Obbo Geetaachewu Balaay mana balbala tokko Magaalaa
Dambii keessaa qaban Obbo Hayilaatuu Lolaasootti
gurguradheera. Jedhaniiru.kan mormu yoo jiraate, beeksifni
kun bahee guyyaa 21 keessatti haa dhiyaatu. DMM/Lafaa/
Bul/Magaalaa Dambii.
Obbo Ijjiguu Kabbadaa fi Aadde Faaxumaa Tashoomaa
mana qabeenyaa waliin horatan maqaa isaaniitiin Magaalaa
Beddellee ganda 02 keessatti argamu Lakk. Kaartaa
1042/2001 taeen galamaaee beekamu qabeenyaa hin
sochoone gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo
jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa jalqabee guyyaa
20 gidduutti akka dhiyaatu gaafachaa,kan hin dhiyaanne
taanaan gurgurtaan kun kan raawwatuuf tauu ni beeksifna.
WMMLM/Beddellee.
Obbo Mogos Akiliiluu mana qabeenyaa maqaa isaaniitiin
Magaalaa Beddellee ganda 02 keessatti argamu Lakk.
Kaartaa 1249/2001 taeen galamaaee beekamu qabeenyaa
hin sochoone gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu
yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa jalqabee guyyaa
20 gidduutti akka dhiyaatu gaafachaa,kan hin dhiyaanne
taanaan gurgurtaan kun kan raawwatuuf tauu ni beeksifna.
WMMLM/Beddellee.
Obbo Tasfaayee Taaddasaa fi Aadde Gidayii Bisiraat mana
qabeenyaa waliin horatan maqaa isaaniitiin Magaalaa
Beddellee ganda 02 keessatti argamu Lakk. Kaartaa
1148/2001 taeen galamaaee beekamu qabeenyaa hin
sochoone gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo
jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa jalqabee guyyaa
20 gidduutti akka dhiyaatu gaafachaa,kan hin dhiyaanne
taanaan gurgurtaan kun kan raawwatuuf tauu ni beeksifna.
WMMLM/Beddellee.
Aadde Askaalech A/Fiixaa mana qabeenyaa maqaa
isaaniitiin Magaalaa Beddellee ganda 01 keessatti argamu
Lakk. Kaartaa 4503/2009 taeen galamaaee beekamu
qabeenyaa hin sochoone gurgurachuu waan barbaadaniif
kan mormu yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa
jalqabee guyyaa 20 gidduutti akka dhiyaatu gaafachaa,kan
hin dhiyaanne taanaan gurgurtaan kun kan raawwatuuf tauu
ni beeksifna. WMMLM/Beddellee.
Obbo Tafarraa Ziqqee Caakkaa mana qabeenyaa maqaa
isaaniitiin Magaalaa Beddellee ganda 01 keessatti argamu
Lakk. Kaartaa 1061/2001 taeen galamaaee beekamu
qabeenyaa hin sochoone gurgurachuu waan barbaadaniif
kan mormu yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa
jalqabee guyyaa 20 gidduutti akka dhiyaatu gaafachaa,kan
hin dhiyaanne taanaan gurgurtaan kun kan raawwatuuf tauu
ni beeksifna. WMMLM/Beddellee.
Obbo Dastaa Yamaataa mana jireenyaa magaalaa Hurrumuu
Zoonii Tokkummaa ganda 01 keessaa qaban lafa kaaree
meetira 553 tae Obbo Bafiqaaduu Firisaatti nan gurguradha
waan jedhaniif Kan mormu yoo jiraate beeksifni kun bahee
guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu. DMM/LafaaMagaalaa
Hurrumuu.
Obbo Mollaa Taganyi mana jireenyaa magaalaa Hurrumuu
Zoonii Abdiiboruu ganda 01 keessaa qaban lafa kaaree
meetira 200 tae Obbo Shibbiruu Olaanaatti nan gurguradha
waan jedhaniif Kan mormu yoo jiraate beeksifni kun bahee
guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu. DMM/LafaaMagaalaa
Hurrumuu.
Obbo Kifilee Waaqjiraafi Aadde Iteenesh Warquu Mana
jireenyaa isaaniitiin Magaalaa Mattuu ganda 01 keessatti
maqaa isaaniitiin galmaaee argamu Lakk. Kaartaa
2095/01/2009 tae balinisaa 200M2 irratta argamu Obbo
Abdurahamaan Muktaaritti ni gurguranna jedhaniiru.
Kanaafuu akkaataa labsii liizii lafa magaalaa Lak.
721/2004tiin jijjiirraan maqaa waan raawwannuuf kan
mormu yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee irraa eegalee
guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu. EMM/Lafaa Magalaa
Mattuu.
Luba Charinnat Mukaaninti Mana jireenyaa Magaalaa
Yaayyoo ganda 01 Zoonii Guddinaa keessaa qaban Obbo
Taammanee Malkaamuutti waan gurgurataniif kan mormu
yoo jiraate beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haa
dhiyaatu.DMMLM/A/Yaayyoo.
Obbo Girmaa Alamaayyo Mana jireenyaa Magaalaa
Yaayyoo ganda 01 Zoonii Nageenyaa keessaa qaban Obbo
Abraaraawu Aalleetti waan gurgurataniif kan mormu yoo
jiraate beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haa dhiyaatu.
DMMLM/A/Yaayyoo.
Obbo Ayichiluu Yawaalasheet Mana jireenyaa Magaalaa
Yaayyoo ganda 01 Zoonii Tokkummaa keessaa qaban Obbo
Mazgabuu Wadaajootti waan gurgurataniif kan mormu yoo
jiraate beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti haa dhiyaatu.
DMMLM/A/Yaayyoo.
Obbo Eefireem Zarihuuniifi Aadde Saamiraawwit Katamaa
Mana jireenyaa isaaniitiin Magaalaa Mattuu ganda 02
keessatti maqaa Eefireem Zarihuuniitiin galmaaee argamu
Lakk. Kaartaa 342/02/2004 tae balinisaa 830M2 irratti
argamu W/Amantaa Ortodooksii Tawaahidoo Kutaa Lallaba
G/I/A/Booritti ni gurguranna jedhaniiru. Kanaafuu akkaataa
labsii liizii lafa magaalaa Lak. 721/2004tiin jijjiirraan maqaa
waan raawwannuuf kan mormu yoo jiraate, guyyaa beeksifni
kun bahee irraa eegalee guyyaa 20 keessatti haadhiyaatu.
EMM/Lafaa Magalaa Mattuu.

Aadde Tsiggee Taaddasaa Ayyaanoo Bulchiinsa

Magaalaa Galaan ganda Galaan keessatti lafa mana
jireenyaa fudhatanii Nagahee Lakk.279036tae
maqaa isaaniitiin galmaaee kennameef orijinaaliin
na jalaa bade jedhanii iyyataniiru. Kanaafuu namni
nagahee kana argee ykn sababa addaatiin qabadheera
jedhu guyyaa beeksifni kun bahee eegalee guyyoota
20 keessatti qaama dhimmi ilaaluuf akka deebisu,
yoo kun tauu baate kan duraanii akka badetti
tilmaamamee orjinaalaa biraa kan kennamuuf tauu
ni beeksifna. EMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa
Galaan.
Dhaabbata Obbo Abbuu Baayyuu W/Giyoorgis
Magaalaa Bishooftuu ganda 01 keessatti Lakk.
Kaartaa 46/27 kan tae M2 1947 irratti argamu waan
jalaa badeef kaartaan lamaffaa akka kennamuuf
nu gaafaataniiru. Kanaafuu qaamni kaartaa kana
arge, ykn sababa adda addaatiin kan qabate yoo
Shawaa
jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee kaasee guyyaa
21keessatti akka deebisuuf gaafachaa, kun tauu
baannan kaartaan haaraa hojjannee kan kenninuuf
tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa /Bul/Magaalaa
Bishooftuu.
Obbo Arabee Abduraamaan kaartaa fi pilaanii Lakk.
L/532/1999 taeen galmaaee naaf kenname najalaa
badeera jedhanii iyyataniiru. kaartaa fi pilaanii kana
namnii idaadhaniis taee haala biroon qabadheera
jedhu yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee eegalee
guyyaa 30 keessatti tooftaa kaminuu yoo beeksifachuu
baate, ragaan abbaan qabiyyee (kaartaan) biroo
baafachuu kan dandaan tauu ni beeksifna. EMM/
Lafaa Bul/Magaalaa Sabbataa.
Aadde Yeshii Wudinehi waraqaa abbaa
qabeenyummaa Lakk. kaartaa 4772/2009 tae maqaa
isaaniitiin galmaaee jiru magaalaa Mojoo ganda
02 keessatti argamu waan na jalaa badeef kan biraa
akka naaf kennamu jedhanii gaafataniiru. Kanaafuu
waraqaa ragaa abbaa qabeenyummaa kana namni
sababa adda addaan harkatti qabadheera jedhu yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 keessatti
qabatee yoo hin dhiyaanne tae, kan biroo bakka
buufamee kan kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/
Lafaa Magaalaa Mojoo.
Obbo Masfin Asaffaa kaartaa Lakk. isaa 5776/562/98
kan tae maqaa isaaniitiin galmaaee Magaalaa
Fiichee keesstti kennameef waan na jalaa badeef
kan biraa bakka buee naaf haa kennamu jedhanii
iyyataniiru. Kanaafuu kaartaa kana namni arge ykn
sababa adda addaatiin kan harkatti qabate yoo jiraate,
guyyaa beeksiifni kun bahee irraa kaasee guyyaa
20keesatti Ej/M/M/L/M/Bul/Mag/Fiicheetti akka
deebistan, yoo deebisuu baattan kaartaan biraa kan
kenninuuf tauu ni beeksiifna. EMM/L/M/Fiichee.

Dargaggoonni ilaalcha misoomawaafi dimookiraatawaa qaban haaromsa keenyaaf murteessoodha!

 Kallacha Oromiyaa Ebla 12 bara 2009
8

Damee Mulaatuu

A
ddunyaa kana keessatti
namoonni milkaaoo jedhamuun
beekaman hedduunsaanii
Namoonni Addunyaa kanaa milkaaoo taan
ganama ganama wanneen isaan raawwatan
milkaainasaaniif sababoota
garaa garaa akka qaban ibsu. Sababoota
namoonni kunneen ibsan keessaa tokko,
ganama hirribaa wayita dammaqan
wanneen isaan gudhanidha. Haa tau
malee, namoonni tokko tokko ganama
akka hiribarraa kaaniin dandeettii
ciminaan waa hojjechuu akkuma qaban,
kanneen halkan dammaqoofi yaadni
isaaniif dhufus hin dhabamani.
Akka gabaasa buaa qorannoon
xiinsammuu toora marsariitii www.
sleepypeople.com jedhamu ibsutti ammoo,
barii obboroo ykn ganameeffatanii
namoonni hirribaa dammaqan
amaleeffannaa ykn barsiifata guyyaa
hunda hojjetan qabu.
Kana malees, namoonni tokko tokko
eddoo ciisichasaaniirraa utuu hin kain
buna dhuguu kan fedhan akkuma jiran,
kaan ammoo ciree dura sosochii jabina
qaamaa hojjechuu kan filatanis jiru.
Namoonni milkaaoon addunyaa kanaa
barii hirribaa wayita kaan ganamaan
waan isaan hojjetaniifi milkaainasaaniif
gumaacha guddaa akka qabu qorannoon
kun muliseera.
Haaluma kanaan muuxannoo namoota
milkaaoofi bebbeekamoo addunyaa
kanaa saddeet, barii wayita hirribaa
kaan maal akka isaan raawwatan toorri
marsaritichaa ibse akka ittaanu kanatti
isiniif qindeessineerraa, dubbisa gaarii!
1. Istiiven Joobsi odeeffannoowwan garaa garaa miidiyaaleerraa hordofuufi waliigalaasaa Paawundii miliyoona 3.2 dha.
kitaabota dubbisa. Ganama ganama waan inni hojjetu: ganama hirribaa
Hundassaafi Abbaa qabeenyaa Kaampaanii Appilii yoo
tau, ALA bara 2011tti addunyaa kanarraa duaan hanga 4. Baaraak Huseen Obaamaa wayita kau innis tae maatiisaa keessaa namni tokkoyyuu
boqotutti, qabeenya doolaara Ameerikaa Biliyoona 11 qaba. miidiyaalee akka hin hordofne, ganamaan manaa hin bahan
Obaamaan Pirezidaantii Ameerikaa 44ffaa yoo tau, yoo taes maatiisaa waliin bashannanuu filatu. Kaninni
Maddi qabeenyasaas tekinooloojii Appilii garaa garaa
dorgommii Pirezidaantummaa Ameerikaa ALA bara 2008 miidiyaalee hin hordofneef ammoo, mucaansaa ganamaan
kalaquun addunyaaf dhiyeessuuni.
gaggeeffame irraatti namoonni miliyoona 69.5 sagalee yoo odeeffannoo televiizhiyonaan darbu arge guyyaa
Ganama ganama waan inni hojjetu: Istiiven, yeroo hundaa kennuufiin seenaa filannoo Pirezidaantummaa Ameerikaa guutuu waan hojjechuu qaburraa waaee odeeffanuchaa
eddoo ciisicharraa wayita kau, ofiisaa dawwitii keessatti keessatti sagalee guddaadhaan injifate tauu dandaeera. waan yaadaa ooluufidha.
of ilaaluun; Harri guyyaa jireenyakoo dhumaa yoo taate, Baaraak Obaamaan ALA bara 2015tti qabeenyisaa
jireenyin hanga ammaatti dabarseefi sadarkaan amma irra waliigalaa Doolaara Ameerikaa Biliyoona 6.9 dha. 7. Jaaf Bezoos
gaheen gammadaa tauu nandandaaa? jedhee of gaafata.
Ganama ganama waan inni hojjetu: Pirezidaanti Obaamaan Jaaf Bezoos hundeessaafi abbaa qabeenyaa kampanii daldala
Wayita kana ofiisaa of madaalee deebiinsaa miti yoo tae,
ganama saa 12:45 irraa eegalee sosochii Ispoortii jabina toora Interneetaa beekamaa Amaazooni. Bezoos ALA
waan sirreeffachuu qabu akka jiru hubata. Kana booda
qaamaa hojjeta. Cireesaa maatiisaa waliin erga nyaatee bara 2015tti qabeenyisaa waliigalaa doolaara Ameerikaa
waanta itti hirate sana guuttachuuf hojjeta.
booda, haadhawarraasaa Misheel Obaamaa gargaaruun biliyoona 46.7 gaheera.
2. Maark Zuukerbargi ijoolleessaanii dubaraa lamaan mana barumsaatti geessa. Ganama ganama waan inni hojjetu: Beezoos walgahii
Hundeessaa miidiyaa Hawaasaa Feesbuukii yoo tau, 5. Biil Geetis kamiinuu ganama hirmaachuus tae gaggeessuu hin
qabeenyisaa waliigalaa ALA bara 2015tti, doolaara barbaadu. Maatiisaa waliin bashannanuufi ciree nyaachuu
Biil Geetis hundeessaafi abbaa qabeenyaa Kaampaanii isa gammachiisa.
Ameerikaa biliyoona 35.2 dha. Zuukerbargi miidiyaa
Maayikiroosooftii yoo tau, ALA bara 2015tti
hawaasaa Feesbukiin walitti dhufeenyi hariiroo hawaasaa
guddicha uumuu dandaeera.
qabeenyisaanii doolaara Ameerikaa biliyoona 79 gaheera. 8. Hoowaardi Shuultiizi
Maddi qabeenyasaa kompiyuutaroota kampaniisaaniitiin Hoowaardi Shuultiizi Hoji geggeessaa Kaampaanii
Ganama ganama waan inni hojjetu: Zuukerbergi guyyaa oomishaman gosa adda addaan baayyinaan gabaaf beekamaa daldala bunaa Istaar Baaksiti. Shuultiizi
hunda uffata walfakkaatu uffachuun beekama. Ogeessota dhiyeessuun cinaatti moosaajiiwwan ykn sooftiweerii buaa Ameerikaa magaalaa Siyaatil keessatti sadarkaa mana bunaa
Kompiiyuuteraa Proogiraamerii faana odeeffannoo hojii kalaqa tekinooloojii kampaniisaa tae addunyaaf itti dhugumu banuurraa eegalee sadarkaa idil Addunyaatti
waljijjiiraa waan buluufis ganama xiqqooshee rafee beeksisuun beekama. kampanii daldalaa bunaa beekamaafi guddicha Istaar
dammaqa.
Ganama ganama waan inni hojjetu: Biil Geetis ganama Baaksi hundeessuun nama dandaeedha. Shuultiizi, ALA
3. Wiinisten Charchil ganama yeroo hundaa wayita hirribaa kau mala jireenyaa bara 2015tti qabeenyisaa doolaara Ameerikaa biliyoona 2.9
fayyaalessa leellisuu jaallatu. Buaa baii hedduu kan qabu horachuu dandaeera.
Wiinisten Charchil Muummicha Ministiraa Ingilizii hojiisaarra yoo jiraatellee, barnoota ykn leenjiiwwan gorsa
duraanii yoo tau, yeroo Waraana Addunyaa lammaffaa Ganama ganama waan inni hojjetu: Shuultiizi ganama
dhimma fayyaa hordofuun beekama. yeroo hundaa saa 10:30 tti hirribarraa kaa. Hanga saa
keessa, Ingiliziin naazii Jarmaniin akka injifattu taasiseera.
6. Deevid Kaameeruun 11:45tti ispoortii sosochii jabina qaamaa hojjechuufi
Ganama ganama waan inni hojjetu: Charchil yeroo sareewwansaa waliin taphachuu jallaata. Isa booda ofiisaafi
hundumaa ganama saa tokkoo hanga tokkoofi walakkaatti Muummicha Ministeeraa Ingilizii duraanii yoo tau, ALA haadhawaarraasaaf buna danfisuun oolmaa guyyaasaa
hirribaa yoo dammaqellee, ganama keessaa hanga bara 2015tti filannoo biyyaalessaa paartii leeber bakka bareechata.
saa shaniitti, kutaa ciisichaa keessaa bahuu hin fedhu. buuun dorgommii filannoo injifachuun mootummaa
Kutaama ciisichaasaa keessa utuu sireerraa hin buin qindoominaa hundeessaniiru. Kaameruun qabeenya Madda: www.independent.co.uk/

Nageenya amansiisaa keenya itti fufsiisuu keessatti lammiin hundi nageenyaaf waardiyyaa haadhaabbatu!
Ebla 12 bara 2009 Kallacha Oromiyaa 9

Masfin Tasfaayee

Rakkoowwan buuuraalee misoomaa magaalichaa furuuf

Hawaasni Magaalaa Sabbataa rakkoo buuraalee misoomaa hedduu
akka qaban waltajjiiwwan haaromsaafi haala garaa garaan gaaffiifi
fedhii misoomaa qaban ibsataa turaniiru. Fedhii buuuraalee
misoomaa ummanni qabu bulchiinsi magaalichaa waltajjiiwwan
komeefi gaaffiin ummataa dhiyaaterratti furmaata waaraa ummata
waliin akka kennus ibsaati ture. Gaaffii ummanni kaasaa tureefi
kaasaa jiru kana mootummaan furmaata itti kennuuf yeroo ammaa
xiyyeeffannaanis hojjechaa jira.
Haa tau malee, raawwiiniifi fedhiin akkasumas kallattii karoorfameen
gaffiiwwan ummataa kun deebiaa jiraachuufi jiraachuu dhabuu
akksumas, kallattiin mootummaan gaaffiifi fedhii ummataa guutuuf
qabatee sochaaaa jiru sadarkaa maaliirra akka jiru, hojiiiwwan
gurguddoo gaaffiifi fedhii ummataa kun ammoo maal faa akka
tae? Hojiiwwan kun sadarkaa maalirratti akka argaman? Gaaffiifi
fedhii ummataa kana guutuuf xiyyeeffannoon bulchiinsi magaalichaa
kennaa jirurratti kantiibaa magaalichaa Obbo Laggasaa Naga`oo
waliin gaaffiifi deebii taasifne akka itti aanutti qindeessineerra
dubbisa gaarii! Buuuraalee misoomaa tumsa humnoota misoomaa magaalichaatiin hojjetamaa jiran keessaa
Magaalaa Sabbataa akkuma magaalota naannichaa magaalaa Sabbataatiin ummata magaalattii ganda
kaanii magaalaa ammayyaaaa jireenyaaf mijaawoo hunda keessa jiran qindeessuun misooma keessatti
taate gochuuf sochii waggoottan darban keessa akka hirmaatanfi miira abbummaatiin hirmaannaafi
raawwatamaniin qabatamaatti jijjiiramni guddaan fayyadamummaasaanii akka cimsataniif hojjetamaa
dhufeera. Haa tau malee sochii misoomaa magaalittii jiraa jedhaniiru.
keessatti gaggeeffameefi fedhiin ummataa kan wal
Akka fakkeenyaattis, daandiin Asfaaltii Km 2.5
simu akka hin taane waltajjiiwwan adda addaarratti
qarshii miil 5 oliin ganda 03 jiraattota Ajaambaatiin
ibsameera. Sababoonni fedhiifi gaaffiin ummataa
hojjatamaa jiru isa tokko yoo ta`u, ganda 04 keessatti
akkasumas piroojektoonni buuuraalee misoomaa
ammoo hojiin jiraattonni furii hojjachaa jiran akka
harkifachuu ammoo rakkoowwan bulchiinsa gaariifi
muuxannoo gaariitti qindaa`ee gandoota biraatiif
kiraasassaabdummaa akkasumas maxxantummaa
babal`achuu kan qabu ta`uun hubatamee jira.
tauus waltajjiiwwan Haaromsa gadi fageenyaarratti
ibsamaati ture. Hojii mootummaafi hirmaannaa ummataan
hojjetamaa jiru cinaatti tumsi humnoota misoomaa
Adeemsa haaromsa gadi fageenyaa keessattis
keessaa tokko kan taan hojiin misoomaa
fedhii buuuraalee misoomaa haaraa, piroojektoota
dureeyyonni dhuunfaa hojjetanis misooma
harkifataniifi hudhaalee jiran adda baafamee
magaalattiif gahee guddaa qaba. Obbo Laggasaan
boqonnaa raawwii haaromsaatti erga galamees
akka jedhanitti, magaalaa Sabbattatti abbootii
hojiiwwan gaaaffiifi fedhii ummataa deebisuuf
qabeenyaa kaappitaala qarshii biliyoona 19 ol
waanti eegalame abdachiisaa tauu jiraattonni Obbo Laggasaa Naga`oo Kantiibaa Bul/Magaalaa Sabbataa
galmeessisaan hojiiwwan invastimantii garaa
waltajjii marii haaromsaa asitti gaggeeffamaa KM 20 ol hojjatamee jira. Kunis gaaffii fedhii ummannii
garaarratti bobbaanii hojjechaa jiru. Dureeyyonni
jirurratti ibsaa jiru. Haa tau malee ammas akka gama misooma daandiin qabu hanga tokko kan furu yoo tau
kunneen hojii invastimantii magaalichatti wayita
hanqinaatti dhimmoota ka`an keessaa akkaataa itti fufiinsaan kan hojjetamuufi sadarkaasaa kan ol guddifam
bobbaan akkuma qajeelfamaafi imaammata
karoorfameen hojjatamuu dhabuufi rakkoo tauus Obbo Laggasaan himaniiru.
invastimantii irratti hundaauun hawaasa naannoo
qulqullinaa akkasumas harkifanaan pirojektootaa Akka magaalaa sabbataatti hojii ijoo xiyyeeffannoo guddaan
invastimantiisaanii fayyadamoo akka taasisan
ka`aa jira. hojjatamaa jiru keessaa hojii barbaaddota adda baasanii
taasifamaa jira. Kunis hojiwwan misoomaa rakkoo
Hanqinaalee buuura misoomaa magaalattiin qabdu hawaas diinagdee uumata naannoo dhaabbata ykbn calaluun hojiitti galchuun isa olaanaa dha. Bara kana
akka furamuuf ummanni magaalichaa gaafachaa warshaasaanii jiran furuu dabalatee carraawwan dargaggoota 10,000 ta`an waldaa IMX tiin ganda hundarraa
ture keessaa tokko waliingahiinsa daandiiti. Kunis hojiillee jiraattotaaf akka uuman taasifamee jira. calalamanii akka ogummaa isaanitiin eeggattuummaa tokko
bara kana gandoota magaalattii hunda keessatti Kana malees mootummaafi hirmaannaa hojiilee malee hojii mataa isaanii akka uummatan hojjatamaa jiras
daandii keessa keessaa koobilistooniifi cirachaa, buuura misoomaa hojjetamu keessatti akka tumsan jedhaniiru Obbo Laggasaan.
Riqichoonni, kalvartiiwwanii fi bo`oo lolaa waliin taasisuun misooma magaalattii keessatti qooda akka Bu`uruma kanaa miseensonni waldaalee adda addaarraa
gahuudha. Kanamalees pirojektoota buleeyyii kan qaban taasifamaa jira. Fakkeenyaaf, tibbana duulaan ijaarsa bu`uraalee misoomaaratti caalbaasii mo`atanii
akka gamoo mana barumsaa sad. 2ffaa sabbataa, hojii daandii keessa keessaa red ash dhaan hojjachaa jiran 4,000 ol carraa hojii uumuufiin danda`amee
waajjiraalee gandootaafi Giddu galoota dargaggootaa ganda hunda keessatti hojjetamaa jiru keessatti jiru. Gama biraatiin waldaalee kun service, daldalaa fi kkf
ganda 07,04, fi 03 ijaarsi isaanii xumuramee hirmaannaan dureeyyii dhuunfaa magaalicha sheedotaa fi konteenaroota carraa kaasanii hojii eegaluuf jiru
tajajilaaf akka dhaqqabu saffisaan hojjetamaa keessatti bobbaanii salphaa akka hin taane isaan gurmaa`an kunneenis bajata mootummaan bifa liqiitiin
jiraachuu Kantiibaan Bulchiinsa Magaalaa Sabbataa eeraniiru. Buuuruma kanaan gandoota magaalichaa dhiyeessefitti fayyadamuun hojii akka eegalanii fi jiruuf
Obbo Laggasaa Nagaoo himaniiru. hunda keessatti hojii daandii hojjechuu tumsa jireenya isaanii akka fooyyeffatan ciminaan hojjachaa jira
humnoota misoomaa sadaniin hojjetamaa jiruun jedhaniiru.
Hojiin misoomaa mootummaan karoorfatu
duula marsaa 1ffaa qofaan Daamtiraakota 129,
kamiyyuu galma gauu kan dandau hirmaannaa Waajjira Dhimmoota Kominikeeshinii Bulchiinsa
maashinaroota 17 bobbaasun hojii guyyaa guutuu
hawaasaatiin yoo deeggarame qofa ta`uus obbo Magaalichaatiin
hojjatamaa ooleen waliigala daandii biyyoo diimaa
Laggasaan eeruun. Haaluma kanaan haala qabatamaa

Misooma ariifachiisuuniifi nageenya eegsisuun hojii hundi dursa kennuufii qabudha!


10
Obbo Hayiluu Fufaa Nagahee
Lakk. isaa 1121486 taeefi 1930360
tae maqaa isaaniitiin galamaaee
kennameef waan najalaa bade
jedhaniif ragaa bade kan bakka buee
akka kenninuuf waajjira keenya
gaafataniiru. Kanaafuu namni mormu
yoo jiraate, ykn dhimmi kun na
ilaalaa kan jedhu beeksifni kun gaafa
bahee kaasee hanga guyyaa 30tti
dhiyaachuu yoo baatee ragaa bade kan
bakka buufnee kan kenninuuf tauu ni
beeksifna. EMM/Lafaa/Bul/Magaalaa
Buraayyuu.
Himataan Ayyaaleewu Mallasaa
fi himataman Taakkalaa Lammii
Jidduu falmii Hariiroo Hawaasaa
jiru ilaalchisee himatamaa beellama
gaafa 14/09/2009 saaatii 5:00 irratti
dhiyaatee akka falmatu jechaa,
dhiyaachuu yoo baate falmiin bakka
hin jirretti itti fufee murtii kan argatu
tauu beektanii akka dhiyaattan manni
murtii ajajeera. M/M/O/G/A/O/N/
Finfinnee.
Himattuun Aadde Misiraaq
Birhaanuufi himataman Taakkalaa
Lammii Jidduu waaee falmii Hariiroo
Hawaasaa jiru ilaalchisee himatamaa
beellama gaafa 24/08/2009 saaatii
4:30 irratti dhiyaatee akka falmatu
jechaa, dhiyaachuu yoo baate falmiin
bakka hin jirretti itti fufee murtii kan
argatu tauu beektanii akka dhiyaattan
manni murtii ajajeera. M/M/O/G/A/
O/N/Finfinnee.
Obbo Iskindiir Geetaachoo Ayyaalewu
Bulchiinsa Magaalaa Galaan ganda
Galaan keessatti lafa mana jireenyaa
fudhatanii Nagahee Lakk.279759
tae maqaa isaaniitiin galmaae
kennameef orijinaaliin na jalaa bade
jedhanii iyyataniiru. Kanaafuu namni
nagahee kana argee ykn sababa
addaatiin qabadheera jedhu guyyaa
beeksifni kun bahee eegalee guyyoota
20 keessatti qaama dhimmi ilaaluuf
akka deebisu, yoo kun tauu baate kan
duraanii akka badetti tilmaamamee
orjinaalaa biraa kan kennamuuf tauu
ni beeksifna. EMM/Lafaa Bulchiinsa
Magaalaa Galaan.
Obbo Wubaayyoo Zawuduu faaa
N-2f
Bakka jiranitti
Himataan Obbo SiyyumAyyaaleewuufi
Himatamaa isin N-2 jidduu falmii
siviilii jiru ilaalchisee mana murtii
kanatti himatamuu keessan beektanii
beellama gaafa 16/08/2009 saaatii
3:45irratti akka dhiyaatu manni murtii
ajajeera.M/M/O/G/A/Adaamaa.
Obbo Bahaajaa Abdulwahaab
Magaalaa Adaamaa ganda 05 keessaa
iddoo mana jireenyaa qajeelfamee
Heera mootummaa kabajuufi kabachiisuun dirqama lammiilee hundaati!
Kallacha Oromiyaa
qabaniif waraqaan ragaa qabiyyee iddoo Lakk. Kaartaa
72252/96 taeen galmaaee naaf kenname waan na jalaa
badeef kan biraa akka naaf kennamu jedhanii gaafataniiru.
Kanaafuu namni ragaa kana sababa adda addaatiin
qabadheera jedhu yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun bahee
irraa kaasee hanga guyyaa 20tti yoo dhiyaachuu baate kan
biraa kan kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa B/
Magaalaa Adaamaa.
Iyyattuun Aadde Kadijjaa Abdallaa abbaa warraa isaaniifi
abbaan ijoollee 1,Riim Asfaawu 2,Awaad Asfaawu 3,Liil
Asfaawu 4/Luulluu Asfaawu5,Saaraa Asfaawu kan taan
D/r Asfaawu Gonfaa waan duuteef qabeenyaa isaanii kan
tae Raabsaa Bobaaafi Gamoo iddoo daldalaa Magaalaa
T/Boolloo ganda 01 keessatti argamu dhaaltumaadhaan
waan argataniif gara maqaa isaanitti akka jijjiirramuuf
gaafataniiru. kan mormu yoo jiraate, guyyaa beeksifni kun
bahee kaasee guyyaa 20keessatti haadhiyaatu. W/M/M/
L/M/Tu/Boolloo.
Obbo Shukurii Alii Sayiid Kaartaan iddoo mana daldalaa
Magaalaa Matahaaraa ganda 02 keessatti Lakk.kaartaa
79/84/11072 kan tae waan najalaa badeef kaartaa kan biraa
hojjetame naaf haa keennamu jechuudhaan iyyataniiru.
kanaafuu abbaa dhimma kanaaf kaartaa haarawaa hojjanne
kennuun dura namni ykn dhaaabbatni kaartaa ibsame kana
sababa adda addaatiin qabadheera jedhu yoo jiraate, hanga
gaafa 27/08/2009tti WMML/Bul/Magaalaa Mataharaatti
biiroo Lakk.2tti ragaa isa qabaate akka dhiyaatu kun tauu
baanaan abbaa dhimmaa kanaaf iddoo mana daldalaatiif
kaartaa haarawaa hojjanne kan kenninuuf tauu ni beeksifna.
WMMLM/Bul/MagaalaaMatahaaraa.
Obbo Zabbanaa Fiqree Maandafroo Magaalaa Caanccoo
ganda 01keessa kan taan Lakk. Kaartaa CA/781/85 tae
waan na jalaa badeef kan biraa bakka buee akka naaf
kennamu jedhanii iyyataniiru.kanaafuu namni ragaa
kana arge ykn sababa adda addaatiin kan qabate, yoo
jiraate,beeksifni kun bahee guyyaa 20keessatti DMM/Lafaa
M/Caanccootti akka dhiyeessitan taee,yoo dhiyeessuu
baattan kan biraa kan kennamuuf tauu ni beeksifna.DMM/
Lafaa/Magaalaa Caanccoo
Obbo Awwal H/Muhaammad Waraqaan ragaa abbaa
qabeenyummaa (Saayiti plaaniin) maqaa isaaniitiin
Magaalaa Baatuu ganda 02 keessatti qabeenyummaa iddoo
mana jireenya Lakk. Kaartaa 169B/2233/90 taeen naaf
kenname waan na jalaa badeef kan biraa bakka buee akka
naaf kennamu jedhanii gaafataniiru. kanaafuu ragaa kana
namni arge ykn sababa adda addaatiin kan qabate yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20keessatti yoo hin
dhiyaanne kan biraa kan kennamuuf tauu ni beeksifna.
WMM/Lafaa Magaalaa Baatuu.
Falmii Siviilii iyyataan Obbo Jamaal Kamaaliifi deebii
kennaa Obbo Gizaachoo Warquu jidduu jiru ilaalchisee
mana murtii kanatti himatamuu keessan beektanii beellama
gaafa 02/09/2009 saaatii 8:00irratti akka dhiyaattan manni
murtii ajajeera.M/M/W/Oromiyaa.
Falmii Siviilii Oliyyataan Obbo Geetuu Nugusee fi deebii
kennitoota Obbo Hundee Magarsaa faaa N-4 jidduu jiru
ilaalchisee himatamaan Obbo Kabaa Guutamaa dhaaltonni
isaani yoo jiraatan beellama gaafa 25/09/2009 saaatii
5:00irratti akka dhiyaattan manni murtii ajajeera.M/M/W/
Oromiyaa.
Falmii Siviilii iyyattuun Aadde Abarruu Raggaasaafi
deebii kennitoonni Aadde Siddisee Raggaasaa faaa N-3
jidduu jiru ilaalchisee deebii kennitoonni Obbo Addaamuu
Raggaasaafi Xilaahuun Raggaasaa mana murtii kanatti
himatamuu keessan beektanii beellama gaafa 26/08/2009
saaatii 8:00irratti akka dhiyaattan manni murtii ajajeera.M/
M/W/Oromiyaa.
Ebla 12 bara 2009
Aadde Miimmii Mootiitiif
Bakka jiranitti
Iyyattuun Aadde Faantaayee Tafarraa fi deebii kennituu
isin jidduu kan jiru falmii siviilii ilaalchisee manni
Murtii kanatti himatamuu keesaan beektan beellama gaafa
16/08/2009 saaatii 3:00irratti dhiyaattanii akka falmattan
Manni murtii ajajeera. M/M/A/Ejeree.
Obbo Maammush Wayyeessaatiif
Aadde Kumashii Addunyaatiif
Bakka jiranitti
Himattoonni Obbo Bareechaa Baayyisaafi Obbo Birhaanuu
Ichimaa fi Himatamtoota isin jidduu kan jiru falmii siviilii
ilaalchisee manni Murtii kanatti himatamuu keesaan beektan
beellama gaafa 17/08/2009 saaatii 3:30irratti dhiyaattanii
akka falmattan Manni murtii ajajeera. M/M/A/D/Incinnii.
Iyyattoonni Obbo Angaasaa,Obbo Girmaa,Aadde Askaalaa
fi Taammiruu Magarsaa kan jedhaman obboleessi keenya
Obbo Hayiluu Magarsaa waan dueef dhaaltummaan keenya
nuuf haamirkanaau jedhanii iyyataniiru. kan mormun yoo
jiraate, beellama gaafa 19/08/2009 saaatii 4:30 irratti akka
dhiyaatu manni murtii ajajeera M/M/A/D/Incinnii.
Aadde Saaadaa Nuurootiif
Bakka Jiranitti.
Himatan Obbo Hasan Bariisoo fi himatamtuun isin jidduu
falmii siivilii waaee dhiirsaa fi niitii jiru ilaalchisee maqna
murtii kanatti himatamuukeessan beektanii beellama
gaafa 19/8/2009 saaatii 4:00 irratti mana murtii Aanaa
Adaamatti dhiyaattanii deebii keessan barreeffamaan akka
dhiyeeffattan, kan hin dhiyeeffanne yoo tae manni Murtee
mirga deebii barreeffaman dhiyyeeffachuuf qabdan kan
bira darbu tauu Manni Murtii Aanaa Adaamaa ajajeera.
M/M/A/Adaamaa.
Diree Dagaaggaa Lakk. 3 Waldaa Hojii Gamtaa
Omishitoota Albuddaatiif
Bakka Jiranitti.
Himataan Dhaabbata Inshuraansii Afrikaa fi himatamaan isin
jiduu kan jiru falmii siviilii ilaalchisee isiin himatamoonni
mana murtii olaanaa Godinaa Shawaa Bahaatti himatamuu
keessaan beekitanii himanaa isiin irratti dhiyaatee karaa
kutaa O/Seeraatii fudhatanii beellamaa gaafa 24/08/2009
tti saaatii 4:00irrattiti dhiyaatanii ergaa fudhatani booda
deebii keessan bareeffamaan qopheefatanii dhaaddachaa
siviilii 1ffaa irratti akka dhiyataan, yoo dhiyachuu baataan
falmiin bakka isin hin jirreti kan ilaalamee murtiin kan
kennamu tauu ni beeksifna. Mana Murtii Ol/Go/Shawaa
Bahaa.
Obbo Dastaa Gammadaa Kaartaa iddoo mana jireenyaa
Lakk. isaa Mdki-030/05 tae Bulchiinsa Magaalaa Duukam
irraa maqaa isaaniitiin galmaaee kennameef najalaa bade
jedhanii waan iyyatataniif, namni Kaartaa kana arge ykn
sababa adda addaatiin qabate yoo jiraate, guyyaa beeksifni
kun bahee irraa kaasee guyyaa 20keessatti yoo dhiyaattanii
EMMLM Magaalaa Duukamitti gabaasa gochuu baattan
abbaa dhimmaa kanaaf kaartaa haaraa hojjannee kan
kenninuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Magaalaa
Duukam.
Caalbaasii
R/Himattuun Aadde Dibaabee Itichaa fi R/Himatamaan
Obbo Baqqalaa Mazgabuu jidduu falmii raawwii jiru
ilaalchisee mana Magaalaa Walisoo ganda 04 keessatti
argamu Lakk. Kaartaa W/6979/2002 kan tae balinni lafaa
M2 135.30 irratti sarviisii kutaa sadii kan qabu tilmaama
qarshii Caalbaasii 60,000tiin waan gurguramuuf namoonni
dorgomtanii bitachuu barbaaddan gaafa 27/08/2009
dhiyaatanii bitachuu kan dandeessan tauu manni murtii
ajajeera.M/M/A/WalisooGaree Siviilii.
Ebla 12 bara 2009
Wallagga
ObboAdaanee Amaalaajee fi Aadde
Abbabuu Bitawu Gazzahaanyi mana
jireenyaa Lakk. isaa --- kan tae ganda
Bubbee 02 keessatti argamu Obbo
Daanyee Lammeessaa Abeetuutti
gurgurachuu waan barbaadaniif kan
mormuu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa 10 gidduutti haa dhiyaatu.
Bulchiinsa Magaalaa Bubbee.
Aadde Abbabuu Tasammaa mana
jireenyaa G/W/Lixaa Magaalaa
Gimbii ganda 02 keessaa qaban Lakk.
manaa --- Lakk. Kaartaa KMG/
WMML/04/1524/2009 tae Obbo
Mulaatuu Takileetti gurgurachuu waan
barbaadaniif kan mormu yoo jiraate,
osoo maqaan hin jijjiiramiin beeksifni
kun bahee guyyaa 20gidduutti akka
dhiyaatu ni beeksifna. WMM/Lafaa
Bul/Magaalaa Gimbii.
Obbo Gammachiis Tasfaayee mana
jireenyaa G/W/Lixaa Magaalaa Gimbii
ganda 02 keessaa qaban Lakk.manaa ---
Lakk. Kaartaa 01/0079/2009 tae Obbo
Taaddalee Abdiisaatti gurgurachuu
waan barbaadaniif kan mormu yoo
jiraate, osoo maqaan hin jijjiiramiin
beeksifni kun bahee guyyaa 20gidduutti
akka dhiyaatu ni beeksifna. WMM/
Lafaa Bul/Magaalaa Gimbii.
Obbo Maarqoos Dhaabaa kaartaan
orjinaalli mana jireenyaakootii
Lakk. isaa WLEN/4635/03 taeefi
Pilaaniin Orjinaalli Lakk. isaa --- tae
maqaakootiin galmaaee naaf kenname
waan na jalaa badeef kan biraa bakka
buee naaf haa kennamu jedhanii
iyyataniiru.kaanaafuu namni kaartaa
kana arge ykn sababa adda addaatiin kan
qabate yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 20keessatti yoo dhiyeessuu
baate kaartaafi pilaaniin kun haqamee
kan biraa kan bakka buusnuuf tauu ni
beeksifna.EMM/Lafaa Magaalaa D/
Dolloo.
Obbo Dabalaa Alamaayyoo mana
daldalaa Magaalaa D/Dolloo ganda
Dolloo keessaa qaban Lakk. Kaartaa
6381/EMMLM/06 balina lafaa
192M2 irratti kan argamu Obbo Lataa
Alamaayyootti gurgurachuuf waalii
galaniiru.kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee guyyaa 20Keessatti
haa dhiyaatu.W/M/M/L/Magaalaa D/
Dolloo.
Obbo Pheexiroos Hiranaa mana
jireenyaaMagaalaa D/Dolloo ganda
Biiftuu keessaa qaban Lakk. Kaartaa
---- balina lafaa 200M2 irratti kan
argamu Obbo Taarikuu Ayyaanootti
gurgurachuuf waalii galaniiru.kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 20Keessatti haa dhiyaatu.W/M/
M/L/Magaalaa D/ Dolloo.
Obbo Dabalaa Alamaayyoo mana
daldalaa Magaalaa D/Dolloo ganda
Hedduminnaa keessummeessuun keenya yaaddoo bittinaau jalaa nubaraara!
Kallacha Oromiyaa
Dolloo keessaa qaban Lakk. Kaartaa 6381/EMMLM/06
balina lafaa 192M2 irratti kan argamu Obbo Gammachuu
Qannaatti gurgurachuuf walii galaniiru.kan mormu yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20Keessatti haa
dhiyaatu.W/M/M/L/Magaalaa D/ Dolloo.
Obbo Haabtaamuu Abdannaa mana jireenyaa Magaalaa D/
Dolloo ganda Dolloo keessaa qaban Lakk. Kaartaa 7529/
EMMLM/09 balina lafaa 122M2 irratti kan argamu Obbo
Mabruk Takkaallinyitti gurgurachuuf waalii galaniiru.kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20Keessatti
haa dhiyaatu.W/M/M/L/Magaalaa D/ Dolloo.
Obbo Tafarraa Raagaa mana daldalaa Magaalaa D/
Dolloo ganda Dolloo keessaa qaban Lakk. Kaartaa 190/87
balina lafaa 154M2 irratti kan argamu Obbo Gammachuu
Tamasgeenitti gurgurachuuf waalii galaniiru.kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20Keessatti haa
dhiyaatu.W/M/M/L/Magaalaa D/ Dolloo.
Obbo Hibrat Asfaawu mana dadalaa magaalaa Gidaamii
keessaa qaban Lakk.284 tae gugurachuu waan barbaadaniif
kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20
keessatti haadhihaatu. WMMLM/B/M/Gidaamii.
Obbo Taarikuu Olaanii Magaalaa Qaaqee ganda 01 keessatti
kan argamu mana jireenyaa Lakk.mana Lakk.Kaartaa
129/WMMLMQ tae balinni lafaa M2 400 irratti argamu
Mareemaa Zubeeritti gurguranii maqaa jijjirachuu walii
galaniiru. kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 20keessatti haa dhiyaatuu WMM/LafaaBu/Magaalaa
Qaaqee.
Obbo Bantii Gabayyoo Magaalaa Qaaqee ganda 01 keessatti
kan argamu mana jireenyaa Lakk.mana Lakk.Kaartaa 336/
WMMLMQ/09 tae balinni lafaa M2 200 irratti argamu
Obbo Ifaa Olaanaatti gurguranii maqaa jijjirachuu walii
galaniiru. kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 20keessatti haa dhiyaatuu WMM/LafaaBu/Magaalaa
Qaaqee.
Obbo Buzunaa Dhibbisaa mana magaalaa Warra-jirruu
ganda 02 keessaa qaban mana lakk. isaa 108 tae kaaree
meetira --- irratti argamu Obbo Gammachiis Buzunaatiif
kennaa kennuufii waan barbaadaniif Kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun baee hanga guyyaa 20tti haadhihaatu. B/M/
Goorii
Obbo Tasfaayee Warquu mana jireenya Magaalaa D/
Dolloo ganda Dolloo keessaa qaban Lakk. Kaartaa 7317/
EMMLM/09 tae balina lafaa 200M2 irratti kan argamu
Obbo Dingataa Tasfaayee gurgurachuuf waalii galaniiru.kan
mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20Keessatti
haa dhiyaatu.W/M/M/L/Magaalaa D/ Dolloo.
Obbo Irkisaa Shuraa Gajjoo mana jireenyaa G/Q/Wallaggaa
Magaalaa A/D/Sadii Magaalaa Beellam keessaa qaban
Obbo Tafarii Lameessaatti waan gurgurataniif kan mormu
yoo jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 21 asitti waajjira
Bulchiinsa Magaalaa Beellemitti haadhiyaatu. WMM/Lafaa/
Bul/Magaalaa Beellam.
Obbo Mokonnin Baayyisaa Gobbuu mana jireenyaa
Magaalaa Najjoo ganda 03 keessatti argamu Lakk inni durii
___ Lakk. Inni haaraan 03-0428 Lakk. Kaartaa 955/2007
tae Obbo Baaruu Tashoomaa Gatamaatti gurgurachuu waan
barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 20 gidduutti haadhiyaatu.EMM/Lafaa Bulchiinsa
Magaalaa Najjoo.
Obbo Zawuduu Mokonnin mana Kuusaa Magaalaa Gullisoo
ganda 02 lakk. isaa 1263 tae M2 86.36 qaban irraa M2 43.18
kan manni irra jiru Obbo Yaadasaa Waajiraatti gurgurachuu
waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun
bahee guyyaa 20 gidduutti haadhiyaatu.EMM/Lafaa
Bulchiinsa Magaalaa Gullisoo
11
Obbo Firaankoorii Nabiyyuu mana daldalaa Magaalaa
Gullisoo ganda 02 lakk. isaa 1740 tae Obbo Fiqaadee
Karoorsaatti gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20 gidduutti haadhiyaatu.
EMM/Lafaa Bulchiinsa Magaalaa Gullisoo
Obbo Lammeessaa Margaa Boojjii mana jireenyaa Magaalaa
Najjoo ganda 04 keessatti argamu Lakk inni durii 1164 Lakk.
Inni haaraan 04-0792 Lakk. Kaartaa 133/2004/WLEN.
BU.M.Najjoo tae Aadde Boggaalech Kitilaa Dhinsaarraa
bitatanii maqaa erga jijjiiratanii booda kaartaan kun waan
jalaa badeef namni kaartaa kana arge ykn sababa adda
addaatiin qabate yoo jiraate,beeksifni kun bahee guyyaa 20
gidduutti akka deebisuuf kana tauu bannaan kaartaa haaraa
kan kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Bulchiinsa
Magaalaa Najjoo.
Obbo Shabbuu Aliyyiitiif
Bakka jiranitti
Himattuun Aadde Muluu Ayyaanaa fi Himatamaa isin jidduu
falmii jiru ilaalchisee mana murtii kanatti himatamuu keessan
beektanii beellama dura himannaa isinirratti dhiyaate mana
galmeetii fudhattanii beellama gaafa 20/08/2009 saaatii
4:00 irratti deebnii keessan qabatanii akka dhiyaattan,yoo
dhiyaachuu baattan falmiini bakka isin hin jirreetti kan
itti fufu tauu manni murtii ajajeera.M/M/A/Magaalaa
Naqamtee.
Aadde Zubeedaa Julee abbaan warraakoo Obbo Girmaa
Waajjiraa waan duaniif qabeenyaa isaanii kan tae mana
jireenyaa balnisaa 1788M2 tae G/Q/W/Magaalaa Gidaamii
ganda 01 keessaa qaban guddistuu mucaa isaanii Yeeroon
Girmaa kan tae obbo Daagiim Waajjiraa gara maqaa
isaaniitti akka jijjiiramuuf gaafataniiru.kan mormu yoo
jiraate, beeksifni kun bahee guyyaa 20gidduutti haa dhiyaatu
WMM/Lafaa Magaalaa Gidaamii.
Aadde Amaaruu Takilee abbaa manaakoo Obbo Daagiim
Guutamaa wajjin yeroo ammaa waan wal hiikneef mana
jireenyaa balinisaa M2400tau G/Q/W/Magaalaa Gidaamii
ganda 01 keessa waliin qabnu manni murtii anaaf waan
murteesseef gara maqaakootti naaf haa jijjiirramu jedhanii
iyyataniiru. kan mormu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 20gidduutti haa dhiyaatu WMM/Lafaa Magaalaa
Gidaamii.
Obbo Takilee Beekumaa mana daldalaa Magaalaa Gullisoo
ganda 02 lakk. isaa 1623 tae Obbo Birraatuu Bantiitti
gurgurachuu waan barbaadaniif kan mormu yoo jiraate,
beeksifni kun bahee guyyaa 20 gidduutti haadhiyaatu.EMM/
Lafaa Bulchiinsa Magaalaa Gullisoo
Obbo Kiflee Amanuu Galataa mana jireenyaa Magaalaa
Najjoo ganda 02 keessatti argamu Lakk inni durii --- Lakk.
Inni haaraan 2035 Lakk. Kaartaa 3074/2009 tae Obbo Eebbaa
Ayyalaa Waaqbulchootti gurgurachuu waan barbaadaniif
kan mormu yoo jiraate,beeksifni kun bahee guyyaa 20
gidduutti akka deebisuuf kana tauu bannaan kaartaa haaraa
kan kennamuuf tauu ni beeksifna. EMM/Lafaa Bulchiinsa
Magaalaa Najjoo.
Obbo Baabuu Caannaaloo faaa mana jireenyaa Lakk.--- tae
ganda Bubbee 01 keessatti argamu Obbo Dajanee Abdiitti
gurgurachuu waan barbaadanif namni mormu yoo jiraate,
beeksifn kun bahee hangaa guyyaa 10tti haa dhiyaatu. E/
MM/L/Bu/M/ Bubbee.
Obbo Baacaa Atoomsaa fi Aadde Yaadatee Mokonnin mana
jireenyaa maqaa isaaniitiin galmaaee Magaalaa Biilaa ganda
01 keesaa qaban Lakk.isaa 0686 tae gurgurachuu waan
barbaadaanif kan mormuu yoo jiraate, beeksifni kun bahee
guyyaa 15 keessatti haa dhihaatuu.Bu/Magaalaa Biilaa.

12
Seenaa kaumsa hojii Abbaa Alangaa- Itoophiyaatti
Seenaan keessummeessa dhimma yakkaa
biyya keenyaa kan biyyoota biroo waliin
walfakkaataadha. Kunis hanga mootichi
Hayilasillaaseen aangootti dhufanitti yakka
qabeenyarrattis tae lubbuu namaarratti
raawwatame ilaalchisee himanni yakkaa
dhihaachaa ture nama yakkaan miidhame
ykn maatii miidhamaan akka ture
barreeffamoonni tokko tokko ni addeessu.
Kenninsa tajaajila sirna yakkaa
ammayyaawaa biyya keenyatti seerri hojiirra
ture seera mootii (Fitahaa Nagasti) jedhamu
yommuu tau, innis biyya kanatti kan
gale yeroo mootii Zaraa Yaaqoob (1426-
1460) akka tae barreessaan Mazgabuu
Mitikkee jedhamu bara 1983 barreessee jira.
Akka seera kanaatti himanni yakkaa kan
dhihaachaa ture miidhamaa dhuunfaa ykn
maatii miidhamaatiin yommuu tau, murtiin
kennamus himatamaan miidhamaaf qarshii
dhiigaa akka kaffalu gochuu ykn himatamaa
miidhamaatti kennuun tarkaanfii barbaade
akka irratti fudhatu gochuun ture.
Seenaa biyya kanaa keessatti manni hojii
Abbaa Alangaa kan hundaae yeroo Minilik
lammaffaa yommuu tau, innis Ministeerota
12 yeroo jalqabaaf biyya kana keessatti
hundaaan keessaa maqaa Ministeera
Mana Murtii jedhamuun hundaaee ture.
Yeroo kanatti kaayyoon Ministeera kanaa
murtiiwwan kennaman seera Fitahaa Nagast
jedhamu waliin walsimuufi dhiisuusaanii
mirkaneessuuf ture. Yeroo kanattis himanni
nama dhuunfaan dhihaachuunsaa ittuma
fufe.
Seerri ykn labsiin yeroo jalqabaa Mana
Hojii Abbaa Alangaa hundeesse bara
Hayilasillaasee keessa kan bahe yoo tau,
manni hojichaas labsii lakk. 29/1934tiin
hundeeffame. Buuura labsii kanaatiin Abbaa
Alangaa jechuun Abukaatoo yakkoota
faayidaa waliigalaa ummataa xuqan mana
murtii himata hundeessu jechuun hiikee jira.
Labsii kana keessatti Abbaa Alangaa
Waliigalaafi itti aanaa Abbaa Alangaa
Waliigalaa mootichaan kan muudaman
tauun kan ibsamee ture yommuu tau,
akka ulaagaatti namni Abbaa Alangaa tau
tokko nama Abukaatoo taee ture , nama
tajaajila hojii mootummaa keessatti qabuufi
poolisiin gulantaansaa inispektaraa ol tae
tokko Abbaa Alangaa taee muudamuu akka
dandau labsichi lafa kaaa. Boodarra labsiin
kun labsii lakk.118/1943n kan fooyyaee ture
yommuu tau, labsiin kun ammoo deebiee
labsii lakk. 123/1944tti akka fooyyau, taeera.
Seerri deemsa falmii yakkaa kan hanga
ammaatti hojiirra jiru bara 1953 bahee kan
ture yommuu tau, gaheefi aangoo hojii
Abbaa Alangaa bifa ammayyaaaa taeen
seericha keessatti kan tumame yoo taellee,
sababa hanqina humna nama baratee
dhabuu biyyattiifi seerichi mataansaa haala
qabatamaa aadaa biyya keessa jiruun waan
wal hin simneef, jijjiiramni barbaadame
osoo hin argamiin hafeera.
Seerri deemsa falmii yakkaa kun maddisaa
seera deemsa falmii yakkaa biyya Faransaayi
taee sirni himannaa Abbaa Alangaas sirna
dirqisiisaa akka taetti hubatama. Kunis
Abbaan Alangaa himata hin banu jechuun
galmee kan cufe yoo tae, miidhamaan
Mootummaan gadi fageenyaan of haaromsuudhaaniifi hirmaannaafi fayyadamummaa ummataa guddisuudhaan deemsa haaromsichaa ni ariifachiisa !
Kallacha Oromiyaa
Abbaa Alangaa mana murtiitti himachuun
manni murtii ragaan gahaan yoo jiraate
Abbaan Alangaa himachuuf dirqama akka
qabu tumee jira. Haaluma kana cimsuun
Abbaan Alangaa himata kaasullee mana
murtii dirqama hayyamsiisuu akka qabu
seerri deemsa falmii yakkaa kun ni kaaa.
Mootummaan Dargiis aangoofi gaheen
Abbaa Alangaa akka cimu gochuun
kaayyoon Abbaa Alangaa inni ijoon eegduu
ykn tiksee seera qabeessummaa sirnichaafi
sirna siyaasaa yeroo sanaa taee akka tajaajilu
godhee jira. Kanaafis, Heera mootummaa
bara 1979 Manni Hojii Abbaa Alangaa
buuura Heeraa akka argatu taee hundaaee
jira.
Heera Mootummaa boqonnaa 15ffaa
jalatti Abbaan Alangaa Waliigalaa biyya
sooshaalistii akka hundeeffamu godhee
kan ture yommuu tau, jijjiirama sirna
haqaa yakkaa keessatti qabu erga heerichi
baee booda umirii yeroo gabaabaa
keessatti humni Abbaa irree mootummaa
Dargii kufee Mootummaa Federaalawaa
Dimookiraatawaa Rippaabilika Itoophiyaan
bakka buee heerichis akka dhaabbatu taee
jira. Yeroo mootummaa Dargii keessatti
sirni namni dhuunfaa Abbaa Alangaa Mana
Murtiitti himachuun Abbaan Alangaa
dirqamaan himata ragaan gahaa yoo jiraate
Mana Murtiin akka dirqisiifamu jedhamee
S/D/F/Y/ keessatti tumamee ture haqamee
namni dhuunfaa murtii Abbaa Alangaa
jalaan kennamu haala gara Abbaa Alangaa
olaanutti iyyatasaa itti dhiheeffatu labsii
lakk. 11/1979 keewwata 23n akka diriiru
taee jira. Sababa kanaan sirni himannaa
dirqisiisaa ture gara sirna himannaa
dirqisiisaa hin taanetti akka jijjiiramu kan
itti eegalee turedha.
Mootummaan Dargii erga kufee
booda Mootummaan Federaalawaa
Dimookiraatawaa Rippaabilika Itoophiyaa
aangoo qabachuun sirna bulchiinsaa
seenaa biyyattii jijjiiruun bulchiinsi sirna
federaalizimii akka diriiru gochuun
Chaartarii yeroo ceumsaa labsuun sabaafi
sablammiin biyya kanaa akka ofiin of
bulchu sirni haaraan akka diriiru taee jira.
Mootummaan yeroo ceumsaas labsii lakk.
7/1984 baasuun naannoleen akka ofiin of
bulchan kan hundeesse ture. Naannoleen
hundaaan kunis ofiin akka of bulchan
mirkaneessuuf jecha mootummaan ceumsaa
sadarkaa kamiiyyuu qaamolee mootummaa
torba qabaachuu akka qabu labsii lakk. 7/
1984 keewwata 8 jalatti tumee jira.
Qaamoleen torban kunis Koree Hojii
Raawwachiiftuu, Mana Murtii, Waajjira
Abbaa Alangaa Waajjira Toannoofi
Odiitaraa, Waajjira Poolisii, Naageenyaafi
Koree tajaajila Misoomaa tauun akka
hundaaan tae. Mootummaan ceumsaa
kun mana hojii Abbaa Alangaa ilaalchisee
labsii haarawaa lakk. 39/1985 baasuun
mirgaafi bilisummaa namoota dhuunfaa,
sabaafi sablammii Chaartarii yeroo ceumsaa
keessatti labsaman akka kabajaman gochuun
sirna ceumsa bulchiinsa sirna dimookiraasii
biyyattii akka cimu gochuuf akka tae seensa
labsichaarraa ni hubatama.
Yeroo kanattis itti waamamni mana
hojii kanaa Mana Maree Bakka Buoota
Ummataa yeroo ceumsaaf akka tae labsichi
kaaee jira. Yeroo kanatti Ministeerri
Haqaa qaamolee raawwachiiftuu jedhamee
gaeensaa labsii lakk.41/1985keewwata
23 jalatti kan ibsamee
ture yommuu tau,
mootummaan ceumsaa
yeroo kanatti osoo hin turre
labsii lakk. 73/1985 baasuun
gahee Ministeera Haqaa
fooyyessuun
aangoofi gahee
mana hojii
Abbaa Alangaa labsii lakk.39/1985
kennameefii ture Ministeera
Haqaatti akka darbu gochuun
Ministeerri Haqaa Abbaa
Alangaa Waliigalaa jedhamee akka oogganu
tae.
Labsiin kun ifaafi ifatti labsii lakk. 39/1985
kan haqe yoo hin taanellee, gaafuma labsii
lakk. 73/1985 bahe Onkoloolessa 14/1985
labsii lakk.74/1985 baasuun manni hojii
Abbaa Alangaa Ministeera Haqaa waliin
walitti makamuusaa ifatti labse. Sababa
Abbaa Alangaan kennamuuf fudhachuu
kanaanis Manni Hojii Abbaa Alangaa
qaama hojii raawwachiiftuu taee hanga
ammaatti federaalarratti Ministeera
Haqaa, naannoleerratti ammoo Biiroo
Haqaa jalatti hojjechaa jira.
Sababa dursee Manni Hojii Abbaa Alangaa
qaama raawwachiiftuu waliin walitti
makamee tureef Heerri Mootummaa
Federaalawaa Dimookiraatawaa
Rippaabilika Itoophiyaa bara 1987tti
yommuu bahes tae heera mootummaa
naannolee keessatti waaee mana hojii Abbaa
Alangaa osoo hin ibsiin bira darbeera.
Kanaaf, akka federaalaatti yeroo ammaa
kana Ministeerri Haqaa gahee hojii buuura
labsii lakk.691/2002 (691/2010) gahee
kenninsa tajaajila sirna haqaa keessatti qabu
bahaa jira.
Aaangoofi gahee buuura labsii kanaan
Ministeera Haqaatiif kennaman keessaa
muraasnisaanii dhimma seeraarratti
mootummaa gorsuu, yakki aangoo Mana
Murtii federaalaa tae tokko yoo raawwate
ykn raawwachuusaa yoo shakke qorachuu
ykn akka qoratamu gochuu, qorannoo yakkaa
qajeelchuu, sababa gahaarratti hundaauun
waliigaltee murtii balleessummaarratti
godhamu hayyamuu, haala qorannoon
yakkaa itti adda citu ykn dabalataa itti
geggeeffamu murteessuu, sababa gahaa
yoo argate himata kaasuufi raawwii murtii
mana murtiin kennamu hordofuu jechuun
kaaamee jira.
Gahee hojii Ministeera Haqaaf labsiin
kennameefirraa hubachuun akka
dandaamutti kenninsa tajaajila dhimma
yakkaa keessatti gahee olaanaa qorannoo
yakkaa geggeessuurraa eegalee hanga
raawwii murtii dhumaatti kan hordofu tauun
murtiin haqaa kennamee olaantummaan
seeraa biyyattii keessatti akka mirkanaau
gochuuf akka tae agarsiisa. Kana boodas
akka biyyaatti haala gahee Abbaa Alangaa
sirna Haqaa yakkaa keessatti qabu olaanaan
cimsuu dandauun MFDRIsirna bulchiinsa
sirna yakkaa bua qabeessa, haqummaa,
madaalawaa, dhaqqabamaa, sioominaafi
Ebla 12 bara 2009
Addunyaa Hayiluu
iftoomina akka qabaatuuf jecha imaammata
yakkaa bara 2003 irraa eegalee
kan baafatee jiru yommuu tau,
imaammata kana keessatti
tajaajila
kennamu
bua qabeessa
taasisuuf Abbaa
Alangaafi
Poolisiin
a k k a waliin qoratan
kallattii
kaaee jira.
H a a l a
waliin qorannaa kana
keessatti
qorannicha
qajeelchuufi hordofuun gahee hojii
Abbaa Alangaa taee jira. Abbaan Alangaa
qorannoo yakkaa sadarkaa kamiyyuurra
jiru ilaalchisee ajaja seera qabeessa tae
kennuufi seera qabeessummaa qorannichaa
mirkaneessuu akka qabu kaauun qaamni
qoratu kamiyyuu dhimma qorannaa yakkaa
waliin walqabaturratti gorsaafi qajeelfama
akka qabu dirqama kaaee jira. Abbaan
alangaa adeemsa hojii qorannaa yakkaa
ilaalchisee ragaa funaanameefi faayidaa
dhimmichi ummataaf qabu tilmaama
keessa galchuun bilisummaa, haqummaa,
ittigaafatamummaafi qajeeltoowwan
olaantummaa seeraarratti hundaauun
murtii kennuu akka qabu taee jira.
Haala hojii Abbaaa Alangaa-
Naannoo Oromiyaatti
Hojiin Abbaa Alangaa Naannoo Oromiyaatti
kan hundaae yeroo mootummaa ceumsaa
ture. Mootummaan naannoo Oromiyaa
yeroo ceumsaatti sirna ofiin of bulchuu
mirkaneessuuf heera mootummaa yeroo
ceumsaa lakk.2/1985 kan tumamee ture
yommuu tau, Manni Hojii Abbaa Alangaa
bilisa taee naannoorraa hanga aanaatti
hundaaee itti waamamnisaas Caffeef taee
akka hundaau taee ture.
Gaheefi aangoo mana hojii Abbaa Alangaa
kallattii barbaadameen seeraan deggeruuf
mootummaan ceumsaa naannoo Oromiyaa
kun labsii lakkoobsa 6/1986 baasuun manni
hojichaa ofiin of dandaee kan hundaaee
ture yommuu tau, labsiin kun deebiee
labsii lakk. 7/1987 bakka buuun Manni
hojii Abbaa Alangaa qaama raawwachiiftuu
jalatti Komiishiinii Poolisiifi mana sirreessaa
waliin tauun maqaa Biiroo Dhimma Seeraa
jedhu jalatti akka gurmaau taee labsiin kun
ammoo deebiee labsii lakk.50/1994n akka
fooyyau tae. Labsiin kunis Biiroo Haqaa
Oromiyaa akka haaraatti kan hundeesse ture.
Labsiin kun deebiee labsii lakk.87/1996tti
fooyyauun Biiroon Haqaa Biiroo Dhimma
Nageenyaa waliin walitti makamee
maqaa Haqaafi Nageenyajedhamuun
moggaafamee akka hojjetu taee ture.
Barruulee Gaaddisa Haqaa jedhamtu
jildii 1, lakk. 1, Amajjii 2008 Biiroo Haqaa
Oromiyaatiin maxxanfamterraa kan
fudhatame
Ebla 12 bara 2009
Dhaabbanni Tursiisa Daaimmanii Oromiyaa Magaalaa Sabbataa wayita daawwatametti Daaimman Dhhaabbatichaatti kunuunfamaa jiran keessaa
Rakkoowwan daaimman gargaarsa barbaadanii furuuf
Heerri Mootummaa Federaalawaa Dimookiraatawaa
Rippaabilika Itoophiyaa keewwanni 36 daaimman kamiyyuu
mirga lammummaafi lubbuun jiraachuu, tajaajila barumsaa,
fayyaafi kanneen biroo argachuu, akkasumas gochoota
mirgasaanii sarbanirraa eegamuu, fayyaafi nageenyasaaniirratti
wantoota miidhaa geessisanirraa mirga bilisa tauu akka
qaban kaaeera. Mootummaanis mirgoota heeraan isaaniif
mirkanaaan kana hojiirra oolchuun akka fayyadamaniif
xiyyeeffannoo kennee hojjetaa jira.
Haaluma kanaan mootummaan naannoo Oromiyaa daaimman
sababoota garaagaraatiin maatiisaanii dhabnii rakkoolee
hawaas-dinagdeef saaxilamuun gargaarsa barbaadan gargaaruuf
hojii ofiin hojjetu cinaatti dhaabbilee garaagaraas hirmaachisuun
tajaajila barbaachisaa akka gargataniif hojjechuurratti argama.
Daaimman bakkeetti gataman, maatiisaanii jalaa badaniifi
sababoota garaagaraan abbaafi haadhasaanii dhabaniif
mootummaan, dhaabbilee miti-mootummaafi dhuunfaa
qindeessuun kunuunsi barbaachisaan akka taasifamuuf godhaa
jira. Hojii kanas abbummaan kan geggeessu Biiroo Dhimma
Dubartootaafi Daaimmanii Oromiyaati.
Yeroo ammaa naannichatti dhaabbileen guddisa daaimmanii
mootummaa, miti-mootummaafi dhuunfaa walumatti 1754
daaimman sababoota garaagaraan rakkoolee hawaas-dinagdeef
saaxilaman simachuun kunuunsuufi guddisuurratti akka
argaman ragaan biiricharraa argame ni mulisa.
Haatau malee, hojiin dhaabbilee dhuunfaafi miti mootummaa
tajaajila hojii kunuunsa daaimmaniirratti bobbaanii
jajjabeessaa taus hedduunsaanii kallattii mootummaan
kaaeefi sadarkaa barbaadamuun hojjechaa hin jiran. Biirichis
dhaabbilee kanneen keessatti haalli qabinsaafi kunuunsa
daaimmanii maal akka fakkaatu ilaaluuf tibbana sagantaa
daawwannaa geggeessee ture.
Haaluma kanaan jilli Ministira Ministeera Dhimma
Dubartootaafi Daaimmanii Federaalaa Aadde Dammituu
Hambisaafi Aadde Aziizaa Abdii, Ooggantuu Biiroo Dhimma
Dubartootaafi Daaimmanii Oromiyaatiin durfamu Dhaabbata
Tursiisa Daaimmanii Oromiyaa Magaalaa Sabbataatti
argamuufi dhaabbilee guddisa daaimmanii dhuunfaa
naannichatti hojjechaa jiran keessaa 4 daawwateera.
Dhaabbanni Tursiisa Daaimmanii Oromiyaa Magaalaa
Sabbataa daaimman bakkeetti gatamaniifi sababoota
garaagaraatiin maatiisaaniirra adda baaniifi dhaban halli itti
kunuunsaa jiru baayyee gaariifi kan cimee itti fufuu qabu tauun
daawwannicharratti ibsameera.
Biiroo Dhimmaa Dubartootaafi Daaimmanii Oromiyaatti Hoji
geggeessituun Dhaabbata Tursii Daaimmanii Aadde Fatiyaa
Mohaammad akka jedhanitti dhaabbanni kun hojii kan jalqabe
bara kana yoo tau, daaimman bakkeetti gatamanii argaman,
ijoollota maatiisaanii jalaa badaniifi sababoota garaagaraatiin
maatiisaanii dhaban walumatti 26 tajaajilaa akka jiru
Aangoo mootummaa kan ummata ittiin tajaajilan qofa gochuuf ni hojjenna!
Kallacha Oromiyaa
daawwannicharratti dubbataniiru.
Hanga ammaattis daaimman 2f nama guddisu barbaaduun
karaa seera qabeessa taeen akka aadaa Oromootti guddifachaa
biyya keessatti kennineerra jedhaniiru. Ijoollonni 45 taanis
deggersa garaagaraa kan argatan tauus dubbataniiru. Hojii
gaariitu hojjetamaa jira, garuu, hanqinni bajataafi dhiyeessii
waan jiruuf sadarkaa barbaadamuun tajaajiluuf rakkoo waan
tauuf qaamni dhimmi ilaalu deggeruun barbaachisaa tauu
Aadde Fatiyaan himaniiru.
Obbo Fiqiruu Tolaa ammoo Dhaabbata Tursiisa Daaimmanii
Oromiyaa Magaalaa Sabbataatti ogeessa xiinsammuuti. Maatii
guddifachaaf ijoolleen itti kennamaniifis tae ijoollotaaf tajaajila
gorsaa kennaa jirra jedhan. Erga dhaabbatichi hojii jalqabees
ijoollota 16f gorsa kennuun maatiisaaniitti akka deebian
taeera jedhan.
Dhaabbanni Guddisa daaimmanii Raafiik Magaalaa Mojootti
argamus daawwatameera. Bara 2001 hojii kan jalqabe
dhaabbatichi daaimman sababoota garaagaraan maatiisaanii
dhabanii rakkoof saaxilaman 52 kunuunsaafi barasiisaa jira.
Ijoollonni maatiinsaanii harka qalleeyyii taan 94 ammoo alaa
dhufanii dhaabbatichatti barachaa jiru. Haalli itti dhaabbanni
kun daaimmaniifi ijoollota kannneen kunuunsaa jirus gaarii
tauu daawwannicharratti ibsameera.
Haaluma walfakkaatuun, Dhaabbanni Guddisa Daaimmanii
Betel Childrens Home jedhamu kan magaalaa Adaamaatti
argamus daawwatameera. Dhaabbatichi erga hojii jalqabee
waggaa 9 kan lakkoofsise yoo tau, hanga ammaatti ijoollota
17 karaa seera qabeessaan guddifachaa aadaa Oromootiin biyya
keessatti kenneera jedhan hundeessituu dhaabbatichaa Aadde
Gannat Zawudee. Yeroo ammaa immoo qaamolee dhuunfaa
deggeranirraa bajata argataniin daaimmaniifi ijoollota
walumatti 31 taan kunuunsaa jiraachuu himaniiru. Daaimmanis
tae ijoollonni dhaabbatichatti haalli itti kunuunfamaa jiran
gaarii tauunis daawwannaa kanaan hubatameera.
Dhaabbanni Guddisa Daaimmanii My Fathers House
Children Care jedhamus daawwatameera. Bara 2002 kan
hundaaee dhaabbanni kun ijoollota 13 kunuunsuudhaan
jalqabe. Maatii guddisu barbaaduufiinis ijoollota 3 biyya
keessatti guddifachaa kenneera jedhan Hoji Geggeessaan
Dhaabbatichaa Obbo Taayyeworqi Gaaddisaa. Yeroo amma
daaimni tokko kunuunfamaa kan jirtu yoo tau, ijoollonni
8s tajaajila barnootaafi kan biroo argachaa jiru jedhan.
Dhaabbatichi haalli itti tajaajilaa jirus sadarkaa gaariirratti akka
argamu hubatameera.
Gama biraan ammoo Dhaabbanni guddisa Daaimmanii
Salaam jedhamus kan daawwatame yoo tau, daaimmaniifi magaalaa Sabbataa haalli itti daaimmaniifi ijoollota itti
ijoollonni achi keessa jiran nyaata gaaafi tajaajila fayyaa
dhabuun miidhamaaf saaxilamaa jiraachuun taajjiabbii
daawwannichaa ture. Dhaabbanni kun hanqina qulqullinaa
waan qabuuf foolii badaa akka kennullee ilaalameera.
13
Galaanaa Kumarraa
Ooggantuun Biiroo Dhimma Dubartootaafi Daaimmanii
Oromiyaa Aadde Aziizaa Abdii daawwanicharratti wanti
jedhan kaayyoon daawwannaa kanaa naannichatti daaimman
dhaabbilee dhuunfaatti tajaajilamaa jiran haala maaliirra
akka jiran ilaaluun kanneen rakkoo qabanirratti tarkaanfii
fudhachuufi jedhaniiru.
Dhaabbanni Wiirtuu Tursiisa Daaimmanii Oromiyaa, Guddisa
Daaimmanii Aadde Gannat Zawudee Betel Childrens Home,
Raafikiifi My Fathers House Children Care akkaataan itti
daaimman kunuunsaa jiran sadarkaa fooyyee qaburra akka
jiru hubanneera. Kun daran cimuu qaba, hordoffiifi deggersi
barbaadamus ni taasifama jedhan.
Gama biraatiin ammoo, dhaabbanni Guddisa Daaimmanii
Salaama magaalaa Adaamaatti argamu haalli itti daaimmanis
tae ijoollota qabee jiru kan nama gaddisiisudha, daaimman
nyaataafi tajaajila fayyaa dhabuun miidhamaa akka jiran
qabatamaan agarreerra, cufamuu kan qabuudha jedhan.
Maqaa daaimmaniin daldalli kamiyyuu jiraachuu hin qabu kan
jedhan Aadde Aziizaan Dhaabbata kana dabalatee Oromiyaa
keessatti kanneen rakkoo qaban qorachaa jirra, jioota sadan
hafan keessatti dhaabbilee 10 cufsiisuuf haaldureewwan
barbaachisoon mijaawaa jiru jedhaniiru.
Dhaabbata kanneen cufuun duras Dhaabbata Tursiisa
Daaimmanii naannoo Oromiyaa magaalaa Sabbataatti
argamuufi daaimman rakkoo garaagaraaf saaxilaman
yeroof keessa hojiitti galchinee waan jirruuf isa cimsuufi
dhiyeessiiwwan barbaachisan guutuun daaimman kanneen
garasitti akka dhufaniif xiyyeeffannaan kennamee haal
dureewwan barbaachisoon akka guutamaniif hojjetamaa jira
jedhan Aadde Aziizaan.
Jila daawwannaa kanaa kan oogganan Ministirri Ministeera
Dhimma Dubartootaafi Daaimmanii Aadde Dammituu
Hambisaa wayituma daawwannaa kanatti Ministirichi mirgaafi
faayidaa daaimmanii kabachiisuuf kallattii mootummaan
kaaeen itti gaafatamummaa itti kenname bauuf hojjechaa jira
jedhan.
Daaimman sababoota garaagaraan maatiisaanii dhabanii
rakkoolee hawaas-dinagdeef saaxilaman hanga maatiisaaniittiifi
kanneen maatii hin qabne guddistuu argatanitti yeroof bakka
turan qophaaee tajaajilli hunda galeessi akka taasifamuuf taee
hojjetamaa jiras jedhaniiru.
Naannoo Oromiyaatti Dhaabbanni Tursiisa Daaimmanii
kunuunsaa jiru iddoo birootiif fakkeenya tauu kan dandau
waan taeef daran cimee itti fufuu akka qabu hubachiisanii,
qaamni hunduu hojii kana tumsuu akka qabu adde Dammituun
dhaamaniiru.

14
Qorannoon sakattaaa haala . . .
argannoowwan bira gaaman, akkasumas
naannichatti malaammaltummaa sadarkaa
guddina naannichaatiif gufuu tauu hin
dandeenyetti gadi buusuuf hojiiwwan gara
fuul duraatti hojjetamuu qaban ilaalchisee
YSTA irraa geggeessaa Garee qorannichaa
kan taan Dr. Alamuu Disaasaatiin gabaasa
dhihaateefi akkasumas gabaasa raawwii
hojii jioota salgan darbanii Gumii Farra
Malaammaltummaa naannichaa erga
dhaggeeffatanii booda pirezidaanti Lammaan
yaada kennaniin malaammaltummaan akka
naannoottis tae akka biyyaatti nu miidhaa
jira, afaaniin balaaleffachuu, namoota
seeratti dhiheessuu qofaanis waan furamu
miti; iaalchaafi gochaa malaammaltummaa
hundeerraa buqqisuuf ummanni hubannoorratti
hundaauun qabsoo farra malaammaltummaa
keessatti dammaqinaan akka hirmaatu
dandeessisuun murteessaadha jedhan.Hawaasa
malaammaltummaa baadhachuu hin dandeenye
uumuufis manneen barumsaa sadarkaa
gadaanaarraa kaasee hanga olaanaatti miidhaa
malaammaltummaan geessisu barsiisuuniifi
qooda fudhattoota hunda hirmaachisuun
dhimma xiyyeeffannoon itti kennamuu qabu
akka taes obbo Lammaan dubbataniiru.
Ummanni tajaajilawwan fayyaa, bishaan
dhugaatii qulqulluufi kanneen fakkaatan
dhabee osoo rakkatuu malaammaltummaan
piroojektoota garaagaraarratti raawwatamu
miidhaansaa sadarkaa lubbuu namaa
balleessuutiin kan madaalamudhas jedhaniiru.
Kanaafuu miidhaa gochi kun qaqqabsiisu isa
kanaan dura akka waliigalaatti afaaniin haasofnu
qorannoo qabatamaa kanaan mirkaneessuun
keenya tarkaanfii ittisaa beekumsarratti
hundaae fudhachuufi dhimmicharratti
qorannoo itti fufu gochuuf kaumsa taee
waan tajaajiluuf YSTAf galata guddaa qabna
jedhan obbo Lammaan. Mootummaan naannoo
Oromiyaa Yuunivarsiitota naannicha keessatti
argaman wajjiin buaa hawaasichaaf waliin
hojjechuufis qorannoon kun kan muuxannoon
irraa argamedhas jedhaniiru.
Qorannichi iddoowwan rakkooleen keenya
ijoon fakkeenyaaf naannoo sektara haqaa
jiran kan nutti agarsiise waan taeef wanneen
tauu qabu jedhamanii qorannoo kana keessa
kaaaman sektaroonni mootummaa hundi gara
karooraatti caccabsanii hojiirra oolchuu qabus
Ejereetti oomisha aannaniirraa qar. mil.
70fi kumni 500 ol galiin argame
(W/Dh/K/Mootummaa Aanichaatiin)
Godina Shawaa Kaabaa Aanaa Ejereetti
qonnaan bultoonni aannan oomishanii gabaaf
dhiyeessaa jiran qarshii mil. 70fi kuma 500 ol
argachuusaanii Waajjirri Misooma Qabeenya
Beeyladaafi Qurxummii aanichaa beeksise.
Qonnaan bultoonni haala ammayyaatiin horii
aannanii horsiisuun aannan gabaaf dhiyeessanii
galiisaanii guddifachuun jireenya fooyyaaa
jiraachuu akka dandaan hubannoo qabsiisuuf
Sirna heera mootummaa gabbisuuf mootummaafi ummanni waliin hojjechuusaanii ni cimsu!
Kallacha Oromiyaa Ebla 12 bara 2009
Abbaan Taayitichaa tilmaama galii . . .
jedhaniiru pirezidaantichi. gibiraa loogii sirna gibiraafi taaksii irratti qaban furuuf labsii haaraan
qophaaee kun nifura jedhan. Hojiirra oolmaasaarrattis qaamolee
Doktor Alamuu Disaasaa gabaasa qorannichaa
qooda fudhattoota sadarkaa sadarkaan jiraniif leenjiin kan kenname
dhiheessan keessatti: qaamotiin hawaasaa
yoo tau, Jia Eblaa kana guyyaa 16/2009 irraa eegalee hojiin Tilmaama
naannichaa qorannoo kanaaf akka eddattootti
Galii Guyyaa kun hojiirra oola jedhaniiru.
fudhataman maalummaa malaammaltummaafi
ibsamasaa kan beekan, malaamaltummaan Galmi TGG kanaas kanfaltoota gibiraa 383,238 taaniif galii guyyaa
gufuu guddina dinagdee naannichaa tauu akka karaa haqa qabeessa taeen tilmaamuudhaan komiiwwan kanfaltoota
beekan, kan waggoota shanan darbanii caalaa gibiraa buuurarraa hiikuu, Galii idilee naannichaa bara bajataa 2010tti
malaammaltummaan hammaachaa dhufuusaa, harka 50n guddisuu, baayina kanfaltoota gibiraa walii gala keessaa
sadarkaa A taan %11 fi B taan %25n gauu, Kanfaltoota gibiraa
maddi malaammaltummaa naannicha keessatti
haaraa %25 saaphana taaksii keessa akka seenan gochuufi ragaan TGG
raawwatamuus fedhii badhaadhina dhuunfaa
bara 2009 sassaabamu sirnaan qabachuufi siistama keessa galcuu akka
abbootii aangoo tauun hubatameera jedhan.
taes ibsameera.
Qaxarriin, jijjiirraaniifi kenninsi sadarkaa
guddinaa, bulchiinsi lafa magaalaafi baadiyyaa, Labsiin gibiraa galii mootummaa Naannoo Oromiyaa haaraan bahes
hojiiwwan ijaarsaa, tilmaamni gibiraa, sadarkaan kanfalaa gibiraa haala guddina dinagdeefi sochii gabaatiin
wal-simuu dandautti, gabateen gosa gibira galii 4 ture galii gibiraa
fayyadaminsi qabeenya mootummaafi kanneen
bilisa tae dabalatee gara 5tti fooyyauu, gulantaan taarifa galii gibira
fakkaatan wanneen gochi malaammaltummaa
gabatee A, B fI C tti shallagamuu hundi haala guddina dinagdeefi
balinaan irratti raawwatamu tauunis qorannoo
sochii gabaatiin wal-simuu dandauu akkasumas,Gibira galii Albuuda
kanaan mirkanaaeera.
Mootummaa Naannoo Oromiyaa lakk. 92/1997 haqamee labsi
Qabsoon farra malaammaltummaa naannichatti 202/2009n bakka fandii deebisanii misoomsuu abbaan heyyamaa akka
akka galma hingeenyeef wanneen gufuu taan kuusuuf tumamuu fi Mirga kasaaraa kanfalaa gibiraaf laatamu hanga
keessaas: murannoo siyaasaa dhabuun, gabaasni waggaa 3 ture gara waggaa 5tti fooyyauusuun tumameera.
ifaa tae jiraachuu dhabuun, hojiin qorannoo Obbo Baayyisaa Qanaaa Daarektara Daayirektarootii Tajaajila
malaammaltummaa bilisa tae geggeessuun maamiltootaafi komii keessummeessaa Abbaa Taayitaa Galiiwwan
rakkisaa tauun, qorattootaafi eertotaaf eegumsi Oromiyaafi dura taaaa komaandi Poostiin Tilmaama Galii Guyyaa/
seeraa gaaan taasifamuu dhabuun, haaloo TGG Gamasaanitiin, hojii kana mileessudhaaf baajanni gahaa tae
baumsa sodaachuun, maallaqaafi qabeenya ramadamee hojiitti galamuusaa dubbatanii, kanfaltoonni gibiraa
deebisiisuurratti tarkaanfiin jiru laafaa tauun galiisaanii haqa qabeessummaadhaan galmeessifatanii mirgaafi
qorannicha keessatti mullifameera. dirqamasaanii akka bahatan ibsaniiru. Komii hawaasa kanfalaa gibiraa
keessummeessuufis koree komii sadarkaa tokko qofa ture sadarkaa
Gara fuulduraatti abbootii taayitaa mootummaa
saditti gurmeessuun akka keessummeeffamu haalli mijaauusaatis
gocha malaammaltummaa keessa galanirratti
ibsaniiru.Hawaasni kanfalaa gibiraa bakka buaasaanii qulqullinaafi
tarkaanfii cimaafi barsiisaa fudhachuu,
haqummaan nu tajaajiluu danda jedhan koree kana keessaa akka
qabeenyaa mootummaa saamame deebisiisuun, galfatus dhaamaniiru.
qaamota qabsoo farra malaammaltummaarratti
adda durummaan hirmaataniif eegumsa seeraa Tilmaamni galii guyyaa kun Naannoo Oromiyaa guutuutti ebila
barbaachisu gochuun, qornno itti fufinsa qabu 16/2009 eegalee jia tokkoof kan turu akka taes ibsameera.
dhimmicharratti geggeessuun, dhaabbilee
gocha kanarratti bobbaan waggaa waggaan Qonnaan bultoonni godinichaa . . .
galmee gurracha keessa galchuun hordofuuniifi dhufan lammiilee godina Harargee Bahaafi Lixaatti balaa hongeen
kanneen biroonis tarkaanfiiwwan fuuduratti miidhamaniif midhaan kuntaala 4000tti siqu gargaarsaan akka
fudhatamuu qaban akka tae qorannoon kun kennan ibsame.
eereera.
Mootummaan godinaalee Oromiyaa garaagaraa keessatti lammiilee
Piroojektiin kunis bajata Mootummaan ramade balaa hongeetiin miidhaman deggeruuf barana sadarkaa hundatti
qarshii 4,998,183n kan hojjetame yoo tau, hawaasa balaafi qooda fudhatoota adda addaa sochoosuun hojiiwwan
sirna wal harkaa fuudhinsa piroojektichaarrattis hedduu hojjechaa jira.
miseensonni kaabinee naannoo Oromiyaa,
Hojiiwwan mootummaan hojjechaa jiru kun qofti gaaa waan hin
aangaoonniifi qorattoonni piroojektichaa
taaneefis qaamoleen hawaasaa, dhaabbileen adda addaafi abbootiin
YSTA irraa, qooda fudhattoonniifi qaamotiin
qabeenyaa dhaadannoo,Lammiin lammiif jedhu buureeffachuun
dhimmi ilaalu biroonis argamaniiru
lammiilee miidhamaniif gargaarsa taasisuun dirqama
lammummaasaanii bahachaa turaniiru, bahachaa jiru. Deggersi kun
yeroo ammaas itti fufeera.
Buuuruma kanaan, qonnaan bultoonni Godina Wallagga Bahaa
barumsa kennamaa turerraa hubannoo argatanitti
Aanaalee 17 keessaa walitti dhufanis lammiilee Godina Harargee
gargaaramuun qonnaan bultoonni kuma 1fi 460
Bahaafi Lixaatti hongeen midhaaniif midhaan akaakuu garaagaraa
hojii kanarratti bobbauun hojjetanii aannan
kuntaala 3922 gargaarsa taasisuusaanii Itti gaafatamaan Waajjira
liitira miliyoona 6fi kuma 100fi kuma 36fi 900
Ooggansa Sodaa Balaa Godinichaa Obbo Tashoomaa Gammadaa
ol gabaaf dhiyeessanirraa qarshii miliyoona 70fi
himaniiru. Midhaan deggersaan kenname kunis tilmaamaan qarshii
kuma 500fi kuma 74fi 800 ol galii argachuu
miiliyoona 2tti akka siqus himaaniiru.
dandauusaanii itti aantuun Waajirichaa Aadde
Shittaayee Taammanaa dubbataniiru. Qonnaan bultoonni Godinichaa gargaarsa kana taasisan tokko tokkos
yaada kennaniin aadaa walgargaarsaafi waliin jireenyaa waggoota
Qonnaan bultoota hojii kanarratti bobbaanii
dheeraaf ittiin jiraachaa turre gabbifachuun lammiilee keenya
hojjechaa jiran keessaa 415 dubartoota tauus
miidhamarraa baraaruuf gargaarsa kana taasifane jedhan.
himaniiru.
Ebla 12 bara 2009 Kallacha Oromiyaa 15

Gaaddisee Ittaanaa

Dinqisiifattoonni
Chaarlii
Chaappiliin
guyyaa
dhalootasaa
yaadatan

Akkaataa adeemsaa, uffannaafi gochoota raawwachaa turee kanaanis beekamtiifi

raawwatuun addunyaarratti koomeedii
jaallatamaafi diinqisiifattoota heedduu
kan qabu Chaarlii Chaappiliin guyyaa
dhalootasaa 128ffaa ilaalchisuun
dinqisiifattoonnisaa dhiibba jaha caalan
mana jireenyasaa duraanii kan yeroo ammaa
godambaa tauun tajaajilaa jirutti argamanii
sirnoota aadda addaan yaadataniiru.
Yaadannoo guyyaa dhalootaa 128ffaa
Chaarlii Chaappiliin kabajuuf
dinqisiifattoonni isaa 660 mana inni
waggoota 25f keessa jiraatetti walitti
qabaman. Dinqisiifattoonnisaa kunneen
wanta adda tae raawwachuun rikkardii
addunyaa haaraa galmeessisuun galmee
waantonni dinqisiisoo addunyaa irratti
galmaaanirratti galmaauun artistii
jaallataniifi dinqisiifatan yaadannoo isaa
dhalootaa dhalootatti akka dabarsuu
barbaadanis ibsaniiru.
Chaarlii Chaappliin amala callisaa,
iddoodhaa iddootti sochouufi nama
daandiirra jiraatun beekama. Gochoota
dinqisiifannaa guddaa gonfachuu
dandaeera. Maqaa amma ittiin beekamu
kanas fiilmii gagaabaaboo akka lakkoofsa
faranjootaa bara 1915 hojjeterraa kan argate
yoo tau, maqaansaa inni sirriin garuu
Traampidha.
Dinqisiifattoonni isaa manasaa
Suwiizarlaanditti argamuutti uffannaa inni
fiilmii Traamp jedhamurratti uffateen wal
fakkaatu, miillasaanii akka miillasaatti
jallisuun, ulee okkoo inni qabatu, areeda
nam tolchee kansaan wal fakkaatu
akkasumas koofiyyaa mataa kansaa fakkaatu
godhachuun agarsiisota adda addaan guyyaa
dhalootasaa yaadataniiru.
Chaappiliin akka lakkoofsa faranjootaa bara
1977 amma gaafa dua isaatti mana keessa
jiraachaa tureefi ammammoo godanbaa idil
addunyaa Chaappiliin jedhamee beekamutti
Agarsiisa guyyaa yaadannichaa keessaa muraasa
sirnicha raawwataniiru.
guyyaa dhalootasaa yaadatanii oolan galmaauuf tattaafchaa jirus jechuun
Maanguddoonni, daaimmaniifi hojii isaanii kanaanis galmee waantonni Associated press gabaaseera.
dargaggoonni sirnicharratti argamuun dinqisiisoo addunyaa irratti galmaaanirratti

Saree of wareeguun lubbuu namoota hedduu baraare

Naayijeeriyaa kutaa biyyaa Boornoo jedhamutti sirna cidha
gaaelaa raawwatamaa turerratti wanti raawatame kan
baayee nama ajaaibsiisudha.
Cidha gaaelaa kanarratti namoonni hedduun kan argaman
yoo tau, sareen bakka cidhichaatti argames lubbuu
namoota sirna cidhichaarratti argamanii baraaruun ofii
wareegameera.
Dhimmichis bakka cidhi kun itti raawwatamaa ture
Maadiriiguu jedhamutti daaimti ergama balessanii
baduu fudhattee garasitti imalaa turte saree sirna gaaelaa
namoonni ollaasaatii raawwatanirratti argame daaima
dirqama itti kenname raawwachuuf bakkichatti ol seenaa
jirtu karra gubbaatti ittisuun walaansoo ishee wajjin wal
qabuun boonbiin isheen qaamasheetti hidhattee turte
dhohuun sarichas galaafattee ofiifis duuteetti.
Akka gabaasa poolisii Maadiriiguutti saareen kun cidha
yakkaa keessatti hirmaachisuu hedduu baratamaa mitis
namoota ollaasaarratti argamuun lubbuu namoota bakkichatti
argamanii oolchuun ofii wareegame kun akkamitti gara
sanatti akka qajeele wanti ibsame jiraatuu baatus kan
namoota ollaa warra cidha raawataniiti jedhameera.
Naayijeeriyaan garee shororkeessaa Bookohaaraam
jedhamuun yeroodhaa gara yerootti dararaa hammaataa
keessa akkasheen seentu ni beekama. Gochi daaima kanaas
kan garee kanaati jedhamee shakkama jedhaniiru dubbi
himaan humna Poolisii kutaa biyyattii Viiktoor Isuukuu.
Bakka cidhi kun itti raawwataa turettis dhiheenyatti saaatii
muraasaan dura dhohiinsi boonbii yeroo afur wal duraa
dubaan dhagaaamuunsaas gabaafameera. Sareen lubbuu
namootaa baraare kun shaakallii biraa kan qabus miti,
biyyattii keessattis saroota shaakalsiisuun hojii qorannoo
jedha gabaasni dhimmicha ilaalchisuun bahe.
Haa tau malee sareen kun daaima kana ol seensisuu
diduun isaa lubbuun namoota homaa tokko balaan nurra
gaha jedhanii hin yaadneefi gammachuun sirna cidhaa
raawwachaa jiranii uumaan baraaruuf jecha dinqii
raawwatamedha malee. Balaa kanaanis namoota kan
biroorra osoo miidhaan tokkoyyuu hin qaqqabiin sarichaafi
daaima ergamicha fudhatte qofa galaafachuu dandaeera.
Saree lubbuu namoota heedduu baraaruun of wareege
jechuunis miidiyaalee biyyattiifi miidiyaalee hawaasaa
hedduurratti qalbii namoota hedduu kan harkise tauusaa
http//dailypost.ng gabaaseera.

Milkaainni gama misooma dinagdeetiin galmaae bulchiinsa gaarii mirkaneessuutiinis ni dabalama!

 Kallacha Oromiyaa Ebla 12 bara 2009
16

Ibsaa Xurunaa

Rikardiin Ganzabee jahaffaan raggae

Atileet Ganzabee Dibaabaa Amajjii 30
bara 2009 Ispeen magaalaa Saabaadeelitti
wal dorgommii fiigicha mana keessaa
meetira kuma 2 irratti saatii fooyyaaa
galmeessisuun injifachuunshee ni
yaadatama. Fageenyichaanis saatiin
isheen galmeessiftee rikkardii
isheen galmeessifte jahaffaa tauun
raggaeeraaf.
Fageenyichas xumuruuf daqiiqaa 5
sakandii 23 fi maayikroo sakandii
75 itti fudhate kun tibbana Waldaa
Federeeshinoota Atileetiksii idil
addunyaan tibbana raggaeera.
Rikkardiin kun raggauusaan wal-
qabatee Aitleet Ganzabee Dibaabaa
rikkardiiwwan isheen galmeessifte gara
jahaatti ol guddateera.
Rikardiin Ganzabeen cabsite kunis
maqaa isheetiin galmaauusaa Waldaan
Federeeshinoota Atileetiksii Idil
Addunyaa ifa taasiseera. Rikardiin
dorgommii mana keessaa addunyaa
meetira kuma 2 waggaa 22n dura
geggeeffame irratti daqiiqaa 5 sakandii
25 fi maayikroosakandii 36n Atileetii
Ayarlaand Sooniyaa Osulivaaniin
qabamee ture.
Rikaardiin kun waggoota 22 booda kan fooyyae
Rikkardiiwwan Atileet ganzabee
dibaabaan fooyyauun maqaasheetiin galmaaanidha. Dorgommiiwwan atileetiin kun ittiin rikkardii mana keessaa ama raggaeef kana dabalatee dorgommiiwwan
galmaaanii jiran jaa keessaa shan haaraa galmeessifte keessaa Mooskootti bara 2015 meetira mana keessaa meetira 1,500, meetira kuma 3, meetira kuma 5
dorgommii mana keessaan kan 1,500 isa tokko yoo tau, shaman hafanimmoo meetira kuma 2 fageenya maayila tokkoo fi lamaati.

Riyaal Maadiriidiifi Roonaaldoon seenaa haaraa galmeessisan

Kilabiin sooreessa addunyaa keenyaafi ilaalaniifi tokkoon isaanii tokkoo caalanii argamuun akka Tapha jalqabaa dirree Baayer Muniik Aliyaanz Areenaarratti
waancaa Shaampiyoonsi Liigii Awurooppaa milkaaina guddaatti waan ilaalamuufi. Baarseloonaan taasifameen Maadiriid taphaan caaluun goolii 2 fi 1kan injifate yoo
yeroo 11 argachuun seenaa rikkardii kana bara 2008 hanga 2016tti walitti aansuun tau, tapha deebii dirreesaa Baarnaabaawu daawwattoonni kuma
boonsaa kan qabu Riyaal darbuun qabatee ture Maadiriid qixxaatee ture bara 81 daawwatanirrattimmoo daqiiqaa 120tti golii 4 fi 2n injifateera.
Maadiriidiifi taphataan sarara kanammoo bira darbeera. Tapha kanarratti Ronaaldoon goolii sadii kan lakkoofsise yoo tau,
fuulduraa kilabichaafi
Kiristaanoo Ronaaldoonimmoo Shaampiyoonsi goolii tokkommoo Aseensiyootu lakkoofsise.
taphataan cimaa barichaa
kiristaanoo Ronaaldoon Liigiirratti gooliiwwan dhibba tokko Taphni kun daqiiqaa 90tti olaantummaa Baayer Muniikn 2 fi 1
Shaampiyoonsi lakkoofsisuun seenaa galmeessiseera. waan xumurameef qabxiin isaanii wal qixa tauusaarraa kan kae
Liigiin seenaa haaraa Ronaaldoon tapha dheengaddaa kanarratti daqiiqaa soddoma dabalame keessatti Maadiriid gooliiwwan sadii
galmeessisaniiru. gooliiwwan sadii kan lakkoofsise yoo tau, lakkoofsisuun duubaa kauun injifachuu dandaeera. Murteen abbaa
Riyaal Maadiriid seenaa taphataa gooliwwan hedduu lakkofsise murtii tapha kanaa lammii Hangaarii kan taan Viiktoor Kaasaay
Shaampiyoonsii Liigii tauu dandaeera. Roonaaldoon kilabasaa dabarsaa turan garuu falmsiisaa taeera. Taphataan sarara gidduu
Awurooppaatiin waggoota duraanii Maanchister Yunaayitidiifi Muniik Arturoo Viidaal kaardii diimaan dirree keessaa baafamuu,
torbaaf walitti aansuun walakkaa gooliiwwan 16 kan lakkoofsise yoo tau, gooliin Roonaaldoo 2ffaan taphaan ala tauu, taphataan Maadiriid
xumuraaf darbuusaatiin rikkardii haaraa gooliiwwan 86 ammoo Riyaal Maadiriidiif
galmeessiseera. Tapha dheengadda Kaazemiiroon baleessaa Rooben irratti raawwateen kaardii diimaan
kan lakkoofsisuu dandae. Rikkardicha ariamuu osoo qabuu irra darbamuu kan jedhanidha.
galgala Baayer Muniik waliin taphateen
kana caalaas fooyyessuu ni dandaa.
qabxii waliigalaan dhaqaa gala goolii Dhimmicha ilaalchisuun leenjisaan Maadiriid Zineddiin Zidaan
sababnisaa Maadiriid gara marsaa itti aanuutti
6 fi 3n injifachuun walakkaa xumuraaf
darbuusaatiifi gahumsi inni agarsiisaa jirus nuti gahumsa agarsiifneefi dandeettii keenyaan darbine malee
darbuusaatiin.
gooliiwwan dabalataa lakkoofsisuuf kan isa carraafi deggarsaa abbaa murteen miti, osoo gahumsa hin qabnu
Rikkardiin kun kilaba Ispeen kan dandeessisu tauurraa kan kae. taee gooliiwwan jaha lakkofsisuu hin dandeenyu turre kanaafuu
biraa masaanuu Riyaal Maadiriid kan darbuun keenya kan nutti baayatu miti jedheera.
tae Baarseloonaan waggoottan jahaaf Tapha Shaampiyoonsi Liigii Awurooppaa bara kanaanis Maadiriid
walitti aansuun darbuun qabame ture gahumsa olaanaa tae agarsisaa kan jiru yoo tau, yeroo 12ffaaf Leenjisaan Baayer Muniik Kaarloo Anchelootiin gamasaaniitiin
fooyyeessunsaammoo Maadiriidiif shaampiyoonaa tauufis tilmaama duraa argateera. Tapha dhaqaa tapha marsaa jalqabaatiin moamuun keenya sirrii ture, tapha
injifannoo dachaadha. Sababnisaa kilaboota gala kilaba cimaa yerichaa Baayer Muniik waliin taasiseenis deebii kanarratti garuu shira nurratti raawwatameen malee waan
kunneen gidduu masaanummaa guddaa gooliwwan jaha lakkoofsisuunsaa tilmaamni jalqabaa akka caalamneef miti kan injifatamne jechuun murtoo abaan murtichaa
jirurraa kan kae akka diinaatti waan wal kennamuuf taasiseera. dabarsaa turan sirrii akka hin taaneefi komii qabanis dubbataniiru.

Dhaabbata Birihaaninnaa Salaamitti Maxxansame