Impresionizm

IMPRESIONIZM m. let. art.

Rryma e par formaliste n artin borgjez, e cila mohon prmbajtjen shoqrore e

ideshmrin e artit e t letrsis, shkputet nga traditat e shndosha kombtare e
popullore dhe, n vend q t pasqyroj n mnyr t thell botn e jetn reale, synon
kryesisht t paraqit drejtprsdrejti prshtypjet subjektive e t astit, ndijimet m t
holla, prjetimet e iluzionet vetjake t artistit a t shkrimtarit. Impresionizmi francez.
Impresionizmi n piktur (n muzik, n letrsi). Pasues (prfaqsues) i impresionizmit.
Ndikimi i impresionizmit.

Impresionizmi n muzik
N dy dekadat e fundit t shek. XIX, prderisa me tr fuqin e vet dominonte romantizmi, n
Franc paraqitet nj drejtim (stil) I ri muzikor I quajtur Impresionizm.

Fjala impresionizm rrjedh prej fjals frnge: impression,q d.m.th. prshtypje. sht term
filozofik dhe estetik, I huazuar nga piktura franceze e Klod Mones- Impression, Sunrise.

Baza romantike e impresionizmit qndron n synimin q vetm me frymzime jashtmuzikore

t nj figurshmrie dhe programimi t llojit t veant, ta shndrroj gjithka n figur dhe n
prpjekjen q mbresa t pasqyrohet me tinguj. Impresionizmi sht n radh t par stil i artit
figurativ, ndrsa n muzik przihen elementet e pikturimit tonik me prshkrimin e prjetimeve
t paraqitura n piktur. Faktori kryesor i pikturave dhe i atmosferave t ndryshme q
pasqyrohen prmes muziks, sht harmonia; theksi vihet tek vlera koloristike e tingllimit;
elementi melodik n muzikn e impresionizmit sht kthyer n fraza dhe n motive t shkurtra.

Ktu fokusi kryesor I kompozitorit nuk sht n formn e muziks, ashtu si qe n klasicizm
dhe romantizm, por mbi tingullin.

N frymzimin impresionist kemi prdorimin e disa mjeteve shprehse muzikore, si jan:

shkalla pentatonike, shkalla me tone t plota, harmoni t pasur, kombinime t veanta t koloritit
instrumental, melosi I viseve t largta ekzotike, etj.

Stili impresionist lidhet thuajse trsisht me nj krijues t madh; me Klod Debysi, n veprat e t
cilit edhe zhvillohet, modelohet si stil dhe arrin kulmin. Ai sht mjeshtr i tingullit dhe I
niansimit t tij. Mendonte, se muzika sht harmoni e panjohur e natyrs dhe fantazis. Un
dshiroj t kndoj pr peizazhin tim t brendshm. Debysi ka dhn n muzik shembuj unik
t shkrirjes s elementeve t arteve t ndryshme. Edhe kompozitor t tjer jan ndikuar nga
Impresionizmi duke prfshir: Moris Ravel, Ajzek Albenic, Xhon Alden Karpenter, Frederik
Delius, Pol Djukas, Manuel de Falla, arls Tomlinson Grifs, Otorino Rispaja.

Figurat qendrore n zhvillimin e impresionizmit n Franc ishin:

- Claude Monet
- Mary Cassatt
- Edgar Degas
- douard Manet
- Berthe Morisot
- Pierre-Auguste Renoir
- Alfred Sisley

Arti impresionist
Karakteristikat e pikturs impressioniste prfshijn:
-goditjet relativisht t vogla, t holla, por me brush t dukshme
-prbrjen e hapur,
-theksin mbi prshkrimin e sakt e drits n cilsit e tij n ndryshim (shpesh
theksimi i efekteve t kalimit t kohs),
-shtjet e zakonshme t subjektit
-prfshirjen e lvizjes si element thelbsor i perceptimit njerzor dhe prvojs,
dhe
-knde t pazakonta pamore.

Zhvillimi i Impresionizmit n artet pamore u pasua shpejt nga stilet analoge n

media t tjera q u b i njohur si muzik impresioniste dhe letrsi impresioniste.
Impresionizmi n art
Claude Monet
"Sunrise-Lindja e diellit" 1872
Berthe Morisot
"The cradle-Djepi" (1872)
douard Manet
"Boating-lundrimi" (1874)
Mary Cassatt
"The Child's bath-Larja e fmijs" (1893)
edgar degas
"Dancer with a bouquet of flowers-balerina me nj tuf lulesh" (1878)
Pierre-Auguste Renoir
"Girl with a Hoop-Vajza me nj rreth loje" (1885)
Alfred Sisley
"View of the Saint-Martin Canal, Paris
-pamja e kanalit Saint-Martin,
Paris" (1870)