B CNG THNG

TRNG I HC CNG NGHIP THC PHM TP.HCM

KHOA KHOA HC C BN
B MN: PHNG PHP NGHIN CU KHOA HC

TI:

NGHIN CU NG DNG CNG

NGH NANO TRONG CNG
NGHIP THC PHM
GVHD: TS HONG VN HU

SVTH: NGUYN TH TRC ANH 2005100001

L DON HO KIT 2005100159

NGUYN HONG PHC 2005100031

HUNH TN T 2005100054

V MINH TR 2008100088

NGUYN TN PHC 2005100040

PHM QUC HUY 2005100171

TP.H CH MINH - 2012

 kin ca gio vin hng dn

KIN CA GIO VIN HNG DN

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Thnh ph H Ch Minh, ngy thng nm 2012
Ch k ca gio vin hng dn
 MC LC
LI CM N
LI NI U
DANH MC CH VIT TT ........................................................................... 1

DANH SCH CC HNH .................................................................................. 2

DANH SCH CC BNG ................................................................................. 3

M U .............................................................................................................. 4

1. Yu cu thc t v l do chn ti ........................................................ 4

2. Mc ch nghin cu ............................................................................... 4
3. i tng v phng php nghin cu .................................................... 5
4. Kt cu ca bi tiu lun .......................................................................... 5

CHNG 1. TNG QUAN TI LIU ............................................................. 6

1.1. Tng quan v l thuyt cng ngh nano ................................................. 6

1.1.1. Khi nim ..................................................................................... 6

1.1.2. Phn loi vt liu nano .................................................................. 6

1.1.3. C s khoa hc ca cng ngh nano.............................................. 7

1.1.3.1. Chuyn tip t tnh cht c in n tnh cht lng t........ 7

1.1.3.2. Hiu ng b mt .................................................................. 7

1.1.3.3. Kch thc ti hn ............................................................... 7

1.1.3.4. Hng ng dng chung ....................................................... 8

CHNG 2. S LC V NG DNG CA CNG NGH NANO TRONG
THC PHM CC QUC GIA TRN TH GII...................................... 10

2.1. Cng ngh nano thc phm ti M ......................................................... 10

2.2. Cng ngh nano thc phm ti Nht v Trung Quc .............................. 11

CHNG 3. NGHIN CU NG DNG V HNG PHT TRIN CNG

NGH NANO TRONG CNG NGHIPTHC PHM TI VIT NAM...... 14

3.1. S lc v lch s cng ngh nano thc phm ti Vit Nam ................... 14

3.2. Cc ng dng v hng pht trin ca cng ngh nano trong cng nghip
thc phm nc ta .............................................................................................. 14

3.2.1. ng dng cng ngh nano trong trng trt chn nui ...................... 14

3.2.2. ng dng cng ngh nano trong ng gi, bao b ng thc phm . 17

3.2.3. Thc phm ht nano ........................................................................ 18

3.2.4. . ng dng nano vo pin cy xanh ............................................... 20

3.3. u nhc im khi s dng CNNN trong thc phm ............................. 21

3.3.1. u im .......................................................................................... 21

3.3.2. Nhc im .................................................................................... 22

3.4. Hng pht trin mi cho cng nghip nano thc phm nc ta ......... 23

TI LIU THAM KHO ................................................................................... 28

 LI CM N
Sau mt thi gian di thc hin bi tiu lun, n nay, mi cng vic lin quan
n bi tiu lun hon tt. Trong sut thi gian ny, chng ti nhn c rt
nhiu s gip . phn u tin ca bi lun, cho php chng ti c i iu gi n
nhng ngi chng ti v cng bit n.

Xin gi li cm n chn thnh n Thy Hong Vn Hu, ngi tn tnh

hng dn, ng vin v gip chng ti trong sut thi gian qua. Nu khng c
nhng li ch dn, nhng ti liu, nhng li ng vin khch l ca Thy th bi lun
ny kh lng hon thin c.

Cng xin gi li cm n n ba m, nhng ngi lun h tr, theo st chng

ti trong sut thi gian qu.

Xin tri n tt c cc Thy, C, nhng ngi dy cng dy d, truyn cho chng

ti rt nhiu tri thc qu bu.

Cm n tt c bn b ca chng ti, nhng ngi st cnh cng vui nhng

nim vui, cng chia s nhng kh khn ca chng ti v gip chng ti rt nhiu
trong qu trnh thc hin tiu lun.

Thnh ph H Ch Minh, thng 04 nm 2012

Nhm sinh vin thc hin
 LI NI U

Ngnh cng nghip thc phm t lu c vai tr rt quan trng i sng ca

ngi tiu dng trn th gii ni chung v Vit Nam ni ring. V mt trong nhng
nhu cu hng ngy m con ngi ta khng th thiu chnh l vn n ung, sinh
hot...Bn cnh s pht trin nhanh chng ca nn cng nghip hin nay cng li
cho x hi nhiu vn cn c quan tm hn, trong c vn v v sinh an ton
thc phm cng nh nhng loi thc phm c dinh dng cao m con ngi ngy nay
ang hng ti.

Thc phm nano, mt loi thc phm c hm lng dinh dng rt cao v an
ton v v sinh thc phm ang l la chn ca ngi tiu dng trong tng lai khng
xa. c th lm ra c nhng loi thc phm giu dinh dng nh vy cn rt nhiu
yu t nh: cng ngh hin i, trnh khoa hc k thut cao...nhng nhn chung
nhng yu t ny ang l ro cn i vi vic nghin cu cng nh ng dng, khai
thc cng ngh ny sn xut ra cc loi thc phm nano phc v cho nhu cu hin
ti v tng lai ca con ngi.

Bi nghin cu: Nghin cu ng dng cng ngh nano trong cng nghip
thc phm c thc hin xoay quanh cc vn hin nay v cng ngh nano c
ng dng trong ngnh cng nghip thc phm nc ta, qua c nhng nh hng
cng nh hng pht trin tip theo dnh cho ngnh cng nghip kh mi m ny.

D c gng rt nhiu nhng do gii hn v kin thc cng nh nhng sai st

trong qu trnh thc hin l khng th trnh khi. Rt mong nhn c nhng kin
ng gp ca Thy v cc bn nhng bi nghin cu v sau s y v t sai st
hn.

TP TH NHM
 DANH MC CH VIT TT

BASF Badische Anilin- und Soda-Fabrik

CNNN Cng ngh nano

CHIP D n bo v g mi v g tht chng li bnh truyn nhim.

DKK Danskinut koruuni

HAuCl4 Chloroauric acid

H5N1 Highly pathogenic avian influenza virus of type A of subtype

H5N1

HIV Human Immunodeficiency Virus

Nm Nanomet

E.Coli Escherichia coli

OMG OMEGA

USD United States Dollar

SiO2 Silic Diocide

1
 DANH SCH CC HNH

Hnh 2.1 Tng gch nano bng t st................................................................ 10

Hnh 2.2. agonist di knh hin vi in t......................................................... 12

Hnh 3.1. Ng c ng gi bng cng ngh nano.............................................. 17

Hnh 3.2. Giy bc thc phm pht hin vi khun E.coli....................................... 18

Hnh 3.3. Thc phm ht nano .............................................................................. 19

Hnh 3.4. Pin cy xanh.......................................................................................... 21

2
 DANH SCH CC BNG

Bng 1.1. di ti hn ca mt s tnh cht ca vt liu .................................... 8

Bng 3.1. Cc ng dng cng ngh Nano phc v Tm mc tiu Pht trin Thin nin
k........................................................................................................................... 24

3
Phng php nghin cu khoa hc M u

M U

1. Yu cu thc t v l do chn ti

Khoa hc, cng ngh nano l mt lnh vc khoa hc v cng ngh mi, pht
trin rt nhanh chng. Vt liu c ch to bng cng ngh ny th hin nhiu tnh
cht mi l do hiu ng kch thc. Khoa hc v cng ngh nano trn c s kt hp a
ngnh to nn cuc cch mng v khoa hc k thut. Hin nay, nhiu quc gia trn
th gii xem cng ngh nano l mc tiu mi nhn u t pht trin. c tnh tng
u t cho lnh vc cng ngh nano trn ton th gii xp x 3 t la v c hng
trm sn phm ca cng ngh nano c thng mi, ng dng trong nhiu lnh vc
nh in t, ha hc, y sinh, mi trng, thc phm...

Trong cng nghip thc phm cng vy, nc ta ang c nhng bc chuyn
mnh r rt trong vic nghin cu v ng dng cng ngh nano trong cng nghip thc
phm. y l mt ngnh cng nghip kh mi m nc ta, i hi rt ln v ti
chnh kinh t cng nh kh nng chuyn giao cng ngh ca nc ta. Do l mt ngnh
cng nghip mang tnh cht cng ngh v mc phc tp cao nn hin nay rt t
nhng t chc, c nhn nghin cu v vn ny. Hiu c tm quan trng khi nc
ta p dng cng ngh ny mt cch trit nn chng ti quyt nh chn ti:
NGHIN CU NG DNG CNG NGH NANO TRONG THC PHM
phn no a cng ngh ny vo p dng rng ri nc ta, ng thi thc y cho
ngnh cng nghip thc phm nc ta pht trin mnh m v xng tm vi cc nc
trong khu vc cng nh trn th gii.

2. Mc tiu nghin cu

Mc tiu ca ti t ra l xy dng c hon chnh l thuyt v cng ngh

nano trong thc phm cng nh kh nng ng dng rng ri cng ngh ny trong sn
xut cng nghip ni chung v cng nghip thc phm ni ring. Hng i c th m
chng ti hng n l kh nng chp nhn mt cng ngh mi, mt sn phm mi
m trc y ngi tiu dng cha tng bit n v hng pht trin tip theo ca
cng ngh ny trong tng lai khng xa Vit Nam.

4
Phng php nghin cu khoa hc M u

3. i tng v phng php nghin cu

i tng nghin cu ca ti l cc l thuyt v cng ngh nano ni ring v

cng ngh thc phm ni chung, cc ng dng chnh ca cng ngh nano trong thc
phm v hng pht trin mi c p dng c th Vit Nam chng ta.

Phng php nghin cu trong bi tiu lun ny c dng ch yu l phng

php din dch, bn cnh cng phi hp cc phng php khc nh quy np v
thuyt minh nhm lm r vn c nghin cu v gip ngi c c ci nhn tng
qut hn v cng ngh mi ny.

4. Phm vi nghin cu

Phm vi nghin cu ca ti c thc hin trong phm vi cng nghip thc

phm ti Vit Nam.

5. Kt qu v d kin thu c

Kt qu d kin thu c sau nghin thc hin nghin cu l kh nng p dng

rng ri cng ngh ny trong ngnh cng nghip thc phm ti nc ta, bn cnh
thc y sn xut, nng cao nng sut cht lng thc phm, gii quyt vn an ninh
lng thc thc phm ti nc ta.

6. Kt cu ca bi tiu lun

Tiu lun vi ti: NGHIN CU NG DNG CNG NGH NANO

TRONGCNG NGHIPTHC PHM c thc hin vi ba chng chnh:

Chng 1: Tng quan ti liu

Chng 2: S lc v ng dng ca cng ngh nano trong thc phm cc

quc gia trn th gii.

Chng 3: Nghin cu ng dng v hng pht trin cng ng nano trong

cng nghip thc phm ti Vit Nam.

5
Phng php nghin cu khoa hc Chng 1. Tng quan ti liu

CHNG 1.TNG QUAN TI LIU

1.1 Tng quan v l thuyt cng ngh nano

1.1.1 Khi nim

Cng ngh nano (ting Anh: nanotechnology) l ngnh cng ngh lin quan n
vic thit k, phn tch, ch to v ng dng cc cu trc, thit b v h thng bng vic
iu khin hnh dng, kch thc trn quy m nanmt (nm, 1 nm = 10 -9 m). Ranh gii
gia cng ngh nano v khoa hc nano i khi khng r rng, tuy nhin chng u c
chung i tng l vt liu nano. Cng ngh nano bao gm cc vn chnh sau y:

- C s khoa hc nano
- Phng php quan st v can thip qui m
- Ch to vt liu nano
- ng dng vt liu nano

1.1.2 Phn loi vt liu nano

Vt liu nano l vt liu trong t nht mt chiu c kch thc nano mt. V
trng thi ca vt liu, ngi ta phn chia thnh ba trng thi, rn, lng v kh. Vt liu
nano c tp trung nghin cu hin nay, ch yu l vt liu rn, sau mi n cht
lng v kh. V hnh dng vt liu, ngi ta phn ra thnh cc loi sau:

- Vt liu nano khng chiu (c ba chiu u c kch thc nano)

V d: m nano, ht nano...

- Vt liu nano mt chiu l vt liu trong mt chiu c kch thc nano

V d: dy nano, ng nano,...

- Vt liu nano hai chiu l vt liu trong hai chiu c kch thc nano

V d: mng mng,...

6
Phng php nghin cu khoa hc Chng 1. Tng quan ti liu

Ngoi ra cn c vt liu c cu trc nano hay nanocomposite trong ch c

mt phn ca vt liu c kch thc nm, hoc cu trc ca n c nano khng chiu,
mt chiu, hai chiu an xen ln nhau.

1.1.3 C s khoa hc ca Cng ngh nano

C ba c s khoa hc nghin cu cng ngh nano:

1.1.3.1. Chuyn tip t tnh cht c in n tnh cht lng t

i vi vt liu v m gm rt nhiu nguyn t, cc hiu ng lng t c

trung bnh ha vi rt nhiu nguyn t (1 micrmt c khong 1012 nguyn t) v c
th b qua cc thng ging ngu nhin. Nhng cc cu trc nano c t nguyn t hn
th cc tnh cht lng t th hin r rng hn. V d mt chm lng t c th c
coi nh mt i nguyn t, n c cc mc nng lng ging nh mt nguyn t.

1.1.3.2. Hiu ng b mt

Khi vt liu c kch thc nm, cc s nguyn t nm trn b mt s chim t

phn ng k so vi tng s nguyn t. Chnh v vy cc hiu ng c lin quan n b
mt, gi tt l hiu ng b mt s tr nn quan trng lm cho tnh cht ca vt liu c
kch thc nm khc bit so vi vt liu dng khi.

1.1.3.3. Kch thc ti hn

Cc tnh cht vt l, ha hc ca cc vt liu u c mt gii hn v kch thc.

Nu vt liu m nh hn kch thc ny th tnh cht ca n hon ton b thay i.
Ngi ta gi l kch thc ti hn. Vt liu nano c tnh cht c bit l do kch
thc ca n c th so snh c vi kch thc ti hn ca cc tnh cht ca vt liu.
V d in tr ca mt kim loi tun theo nh lut Ohm kch thc vi m m ta thy
hng ngy. Nu ta gim kch thc ca vt liu xung nh hn qung ng t do
trung bnh ca in t trong kim loi, m thng c gi tr t vi n vi trm nm, th
nh lut Ohm khng cn ng na. Lc in tr ca vt c kch thc nano s tun
theo cc quy tc lng t. Khng phi bt c vt liu no c kch thc nano u c
tnh cht khc bit m n ph thuc vo tnh cht m n c nghin cu.

7
Phng php nghin cu khoa hc Chng 1. Tng quan ti liu

Bng 1.1 di ti hn ca mt s tnh cht ca vt liu.

1.1.3.4. Hng ng dng chung

Cc cu trc nano c tim nng ng dng lm thnh phn ch cht trong nhng
dng c thng tin k thut c nhng chc nng m truc kia cha c. Chng c th
uc lp rp trong nhng vt liu trung tm cho in t v quang. Nhng vi cu trc

8
Phng php nghin cu khoa hc Chng 1. Tng quan ti liu

ny l mt trng thi c nht ca vt cht c nhng ha hn c bit cho nhng sn

phm mi v rt hu dng.

Nh vo kch thuc nh, nhng cu trc nano c th ng gi cht li v do

lm tng t trng gi (packing density). T trng gi cao c nhiu li im: tc x l
d liu v kh nng cha thng tin gia tng. T trng gi cao l nguyn nhn cho
nhng tng tc in v t phc tp gia nhng vi cu trc k cn nhau. i vi nhiu
vi cu trc, c bit l nhng phn t hu c ln, nhng khc bit nh v nng lung
gia nhng cu hnh khc nhau c th to c cc thay i ng k t nhng tng
tc . V vy m chng c nhiu tim nng cho vic iu ch nhng vt liu vi t
trng cao v t s ca din tch b mt trn th tch cao, chng hn nh b nh
(memory). Nhng phc tp ny hon ton cha uc khm ph v vic xy dng
nhng k thut da vo nhng vi cu trc i hi s hiu bit su sc khoa hc cn bn
tm n trong chng. Nhng phc tp ny cng m ung cho s tip cn vi nhng h
thng khng tuyn tnh phc tp m chng c th ph by ra nhng lp biu hin
(behavior) trn cn bn khc vi nhng lp biu hin ca c hai cu trc phn t v cu
trc quy m micrmt.

Khoa hc nano l mt trong nhng bin gii ca khoa hc cha c thm him
tng tn. N ha hn nhiu pht minh k thut l th nht.

9
Phng php nghin cu khoa hc Chng 2.CNNN cc nc trn th gii

CHNG 2. S LC V NG DNG CA CNG NGH NANO TRONG

THC PHM CC QUC GIA TRN TH GII

2.1. Cng ngh nano thc phm ti M

Dng t st bo qun thc phm

Mt nhm cc nh nh khoa hc M n t trng i hc Texas A&M mi

y tuyn b c th xy mt bc "tng gch nano" vi 2/3 thnh phn l t st
bo v thc phm trnh b i thiu hay h hng trong thi gian di hn so vi cc loi
bao b hin ti.

Hnh 2.1. Tng gch nano bng t st

Bng cch s dng mt mng "gch nano" bao gm 70% l t st (phn cn li

lm t cc vt liu polymer khc nhau), cc nh khoa hc M pht hin h c th bc
ngoi lp bao b hin c v gi cho thc phm ti sng v nguyn hng v lu hn.
Tm mng dy khng qu 100 nanomt dy (mng hn nhiu so vi mt si tc ngi)
v c qung co l c kh nng khng thm thu oxy gp 100 ln nhng loi bao b
bc thc phm thng dng.

Tin s Jaime Grunlan, ngi bo co kt qu nghin cu trc mt hi ngh ca

Hip hi ha hc M, cho hay: "y l mt cng ngh mi, mang ti cho cht do
nhng c tnh bo qun thc phm u vit ca thy tinh. N s to cho ngi tiu

10
Phng php nghin cu khoa hc Chng 2.CNNN cc nc trn th gii

dng cc loi thc phm ti ngon hn v lu b i thiu hn, cng nh gip thc y
s pht trin ca ngnh cng nghip ng gi thc phm".

Cc "vin gch nano" s dng t st montmorillonite, mt thnh phn thng

c dng ch to gch xy dng. Khi quan st di knh hin vi, cu trc ca
"gch nano" thm ch trng ging nh cc vin gch v va - c im lm cho "tng
gch nano" c sc mnh bo v hn hn cc vt liu ng gi hin c. "Mt s nh
nghin cu khc thm t st vo polymer gim vic thm thu (kh), nhng cc
sn phm ny vn c thm cao gp hng ngn ln mng bc ca chng ti. Chng
ti ang c trong tay cu trc c sp xp tt nht: mt bc tng gch nano ... y
thc s l mt tm mng t b thm thu oxy nht hin c", ng Grunlan nhn mnh.

Tin s Grunlan qu quyt thm rng, lp mng bc mi ha hn s hu dng

i vi cc thit b in t linh hot, b mt chng xc, lp xe v sn phm th thao
cng nh c kh nng gip cc qu bng v bng r cng khng kh lu hn.

2.2. Cng ngh nano thc phm ti Nht v Trung Quc

Cc ht nano vng gip pht hin ra thuc kch thch tng trng

Hu ht cc nc cm s dng thuc kch thch tng trng nh loi thuc

agonist cho vo thc n gia sc. Khi gia sc tiu th thuc ny, ngi n tht gia sc c
th ri vo tnh trng tim p nhanh, b au u, nn i v cc triu chng khc. n
nay, cc nh nghin cu ti i hc Nng nghip Trung Quc tin hnh th nghim
i mu nhanh v d dng pht hin ra thuc agonist trong cc mu cht lng. Cc
nh lp php c th s dng th nghim kim tra mu v nc tiu ca ng vt
pht hin ra thuc agonist c s dng bt hp php trc khi git tht ng vt.

11
Phng php nghin cu khoa hc Chng 2.CNNN cc nc trn th gii

Hnh 2.2. agonist di knh hin vi in t

Hin ti, cc nh khoa hc pht hin ra cc loi agonist nh clenbuterol

bng khi ph k. Tuy nhin, Zhen Li, chuyn gia sinh hc ti i hc Nng nghip
Trung Quc cho rng, khi ph k c th ch pht hin ra cc loi thuc quen thuc,
nn ng mun tm ra phng php pht hin ra cc loi agonist mi. Cc nghin cu
trc y ch r, mt s phn t nh dopamine c th trc tip kh HAuCl4 thnh
vng nguyn t, to thnh cc ht nano vng. Ging nh dopamine, cc loi agonist
c cc gc thm c s lng in t phong ph, nn nhm nghin cu suy lun cc
loi thuc ny s kh c mui vng.

Do vy, cc nh khoa hc trn 13 loi agonist ph bin vi HAuCl4. Trong

vng vi pht, cc mu cht lng i mu t khng mu sang mu . S thay i mu
sc bo hiu s c mt ca cc ht nano vng hp thu nh sng, lm cho dung dch
chuyn sang mu . Knh hin vi in t truyn qua khng nh s hnh thnh ca cc
ht nano vng c ng knh t 15-25nm.

Sau , cc nh khoa hc s dng knh hin vi c kh nng quan st tia cc

tm o nng ca cc loi thuc agonist da vo kh nng ht cc ht nano
vng. Cc nh khoa hc th nghim phng php mi vi s c mt ca cc cht
khng sinh v glucoza, cc phn t i lc c kh nng kh mui vng v pht hin ra
cc hp cht m khng tc ng n cc s o.

12
Phng php nghin cu khoa hc Chng 2.CNNN cc nc trn th gii

Sp ti, cc nh khoa hc s lp k hoch p dng th nghim i vi cc cht

lu ca ng vt.

13
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

CHNG 3. NGHIN CU NG DNG V HNG PHT TRIN CNG

NGH NANO TRONG CNG NGHIPTHC PHM TI VIT NAM

3.1. S lc v lch s cng ngh nano thc phm ti Vit Nam

i vi Vit Nam, trong n lc i tt n u, vo thng 8/2006 ti Cn Th

t chc Hi tho khoa hc ton quc v ng dng cng ngh nano, vi s ng n ca
nhiu nh khoa hc th gii.

Nhu cu pht trin ca cng ngh ni chung v ca cng ngh nano ni ring
lun t cho cc nh khoa hc nhiu vn mi, mang tnh tng hp, lin ngnh. Mt
sn phm cng ngh ch c coi l thnh cng hay c nhiu ha hn nu n pht trin
c trn nn tng pht trin ca chnh n: c s dng rng ri, em li hiu qu
kinh t c th "ly ngn nui di", thc y tr li s pht trin sn xut, a trnh
cng ngh ca chnh n ln mt tm cao mi.

Vic m rng khi nim v cc c my n mc c th xo i ranh gii phn

chia th gii ca s sng v th gii khng c s sng, vn thng gp lnh vc
cng ngh nano, khng phi l chuyn vin tng. Thc t, vic m rng , to
nn c hch pht trin, lm phong ph thm cc cch tip cn cng ngh.

Nm 2011 c coi l nm cng ngh nano trong thc phm c thng mi

ha rng ri nht t trc ti nay. Hi tho Khoa hc ng dng Cng ngh Nano
trong sn xut thc phm ti Vit Nam c t chc hi cui nm 2011 gii thiu
s thnh cng ca cc nh khoa hc Vit Nam trong vic nghin cu v ng dng cng
ngh Nano to ra cc dng sn phm thc phm c li c sc khe cng ng. C 3
sn phm c Cng ty C phn FNC tung ra v phn phi c quyn gm bt dinh
dng Gly Balance, nc ung dinh dng Protection v cao dc tho Fitness.

3.2. Cc ng dng c th ca cng ngh nano trong cng nghip thc phm nc
ta

3.2.1. ng dng cng ngh nano trong trng trt chn nui

14
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

cc trang tri, ngi ta lun phi theo di tnh trng dinh dng ca t ai,
m, phn bn, su bnh, thuc tr su Cc cng vic ny khng ch din ra mt
cch chung chung m thm ch cn n tng cy, tng con hay tng giai on c
th x l kp thi nhng bt thng: Thiu nc phi ti, c ry phi dit, d lng
thuc tr su tng phi tm cch gim Trong khi , vic ly mu em v phn tch
thng khng c nhiu v chm, khng kp thi Vi cng ngh nano, trn mt
din tch trng trt, ngi ta ci rt nhiu cm bin nano o xem nc v cht dinh
dng c khng, cy c b nm mc, su bnh khng Nhng thng s m cm
bin nhn c s c gi v Trung tm c bin php x l kp thi v cng c th
dng iu khin cc cm bin nano khc to ra cc cht cn thit b sung, v d cy
thiu cht dinh dng loi no th m ngay vin nang nano (nanocapsule) cha cht
dinh dng loi ra b sung, c su bnh loi no th iu khin cc nang
nano tit ngay cht dit su bnh ng ch ...

Cc loi vt nui trang tri cng c th gn chip nano cho tng con. Nhng
chip ny ghi li v cho bit tn tui ca tng con, v tr no, c au m, bnh tt g
khng v cc chip c th kim c vic cp vc-xin, thuc cha bnh khi cn thit.
c bit, c nhng trang tri c th trng cy sn xut ra ht nano dng trong thc
phm v nhiu mc ch khc. V d, c loi c linh lng (alfalfa) c kh nng thu ht
cc nguyn t vng trong t to ra cc ht nano vng tinh cht trong thn c. Trng
loi c ny t, c bit trn t c nhiu vng, khi nghin, ngm, lc thn c theo
cch c hc c th c c cc ht nano vng dng cho nhiu mc ch.

Mt v d na v ng dng cng ngh nano l trong chn nui gia cm, c

nhng loi vi khun nh Campylobacter tuy khng nh hng n c th g nhng
nu i vo c th ngi th li gy bnh, thm ch c th gy t vong. Cc nh khoa
hc ca i hc Clemson South Carolina (M) tm ra mt loi ht nano m khi
trn vi thc n cho g n th ht nano bm cht vo vi khun Campylobacter, khin
cho vi khun ny cht v g s bi tit ra ngoi cng vi phn. V vy, tht ca g c
cho n loi thc n ny m bo khng c vi khun nguy him, bn rt chy.

15
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Bc (Ag) v nhng ion ca n t lu c bit l c tnh khng khun. Tuy

nhin nhng ion bc th c vi liu rt nh, cho nn b hn ch s dng lm cht
khng khun trong chn nui.

Cng ngh nano to ra c nhng ht bc c kch thc nano (Nanobiotic-

Ag) c c tnh sinh hc cao, c tnh thp v khng c tnh khng thuc. Khng
nhng th Nanobiotic-Ag cn c th tng hot ng chuyn ho t bo, t dn n
tng tc sinh trng ca ng vt. Cc nh khoa hc ca cc trng i hc trn d
kin Nanobiotic c th thay th khng sinh cng nh cc thuc chng cu trng
(coccidiostate) vo nm 2010.

Mt d n cng ngh nano ca an Mch mang tn D n bo v g mi v g

tht chng li bnh truyn nhim (vit tt l CHIP) c trin khai vi s tham gia
ca 13 i tc thuc khu vc nh nc v t nhn. Mc tiu ca CHIP l s dng
nhng thnh qu mi nht ca cng ngh nano v cng ngh sinh hc ph v nhng
con ng truyn bnh v hn ch cc bnh truyn nhim trong ngnh chn nui gia
cm. D n nhm ch yu vo vn v sinh bng cch th nghim nhng thuc v
trng mi v nhng cht ph b mt cc thit b chung nui bng cht liu nano
(nanocoating). Cc cht ph b mt ny va d lm sch, va c tnh st khun.
D n cng nghin cu tc ng ca nanobiotics n s lng vi khun v tc t
bin ca chng, n kh nng gy bnh v tnh trng bnh t a ra cc gii php
phng nga v x l hiu qu cho nhng n gia cm ln. Vi khun E.coli c dng
lm m hnh nghin cu cho nhm vi khun gram m v vi khun
Enterococcusfeacalis c dng lm m hnh nghin cu cho nhm vi khun gram
dng.

Mt d n khc ca an Mch l nghin cu hiu qu ca cng ngh nano b

mt (nanocoating) i vi cc thit b qut thng gi trong chung nui. S tiu th
in ca qut c nh gi theo mt s loi cht ph b mt khc nhau, trong
c nano-bc.

16
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Bi trong chung c th bm vo cc phin lc ca qut dy n 1cm, lm gim

hiu qu thng gi v tng chi phi ph in (mi tri g ca an Mch hng nm chi t
100 ngn n 200 ngn DKK, tng ng 18-36 ngn USD cho vic s dng in).

Trong mt th nghim s dng qut ph nano-bc thy gim 6% chi ph v

in. Nhng ion t nano-bc ngn khng cho b mt b ph bi mt lp biofilm,
nh vy bi khng c c hi dnh vo lp biofilm ny (biofilm tm dch l mng sinh
hc do s kt tp ca cc vi khun trn b mt cc cht v c hay hu c).

3.2.2. ng dng cng ngh nano trong ng gi, bao b ng thc phm

C, mc v mt s thu hi sn ti thng c mi tanh. Cc loi ti ni lng

thng thng tuy kn nhng khng ngn c mi tanh bc ra xung quanh.

Trong t nhin, c rt nhiu loi t st, trong c cc ht tinh th st rt nh

(nanoclay) hnh tm mng, b dy ch ba, bn lp nguyn t, cn chiu rng c th
ln n hng chc nanomet, micromet. Nu ly cht lm ti ni lng thng (polyme)
trn vi ht nano st hnh tm lc thi thnh ti, cc ht ny s nm song song vi mt
ti, ngn chn mi tanh rt tt. Nht Bn, Hn Quc v gn y l Trung Quc sn
xut loi ti ny vi s lng ln p ng nhu cu ca cc b ni tr thch mua c
ti v t lm ly nh.

Hnh 3.1.Ng c ng gi bng cng ngh nano

17
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Tht, thc n d b i thiu, c mi l do mi trng rt thun li cho nhiu loi

vi khun pht trin. Bc l nguyn t c cu trc nguyn t thch hp, nguyn t bc
rt d nhng in t cho bn ngoi tr thnh ion bc, sau ion bc li d nhn
in t tr thnh nguyn t bc trung ho. in t m nguyn t bc nhng cho
bn ngoi d kch thch to thnh cc phn ng oxy ho, kt qu l d lm tn
thng, ph hoi mng bc ca cc loi vi khun, tiu dit chng hoc lm cho chng
kh sinh si, ny n. Loi ti ni lng mt trong c cha lp mng ht nano bc kh
c vi khun, nh m thc phm cha trong gi c lu hn 3-4 ln so vi
loi ti ni lng thng. Cc thng cha thc phm trong kho cng c trng mt lp
nano bc bo qun c lu.

pht hin vi khun E.Coli trong thc phm, ngi ta ch to ra loi ti m

mt trong c cha cc ht SiO2 hnh cu kch c nanomet, trn b mt ca mi ht c
nh khng th v cc phn t cht hunh quang. Khi thc phm ng trong ti nhim
vi khun E.Coli, lp tc cc khng th bm cht vo, cc phn t cht hunh quang
trn ht nano SiO2 tip xc vi vi khun E.Coli sng ln. Nh th m khi nhn vo ti
ng thc phm i mu, ngi ta c th bit ngay trong thc phm c vi khun
E.Coli.

Hnh 3.2.Giy bc thc phm pht hin vi khun E.coli

3.2.3. Thc phm ht nano

18
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Ni n thc phm ht nano l ni n nhng ht c kch c nano a vo trong

c th bng cch n, ung. Cc ht nano rt nh nn thng khng phi ch mt mnh
n c a vo c th m cn c th trn ln nhiu cht khc. C th chia ra lm
hailoi: Ht nano vo c th (bng cch n, ung) ng l cht c kch c nano, l
ht nano ca cht ; ht nano vo c th l ht nang (ti) kch c nano, trong cha
cht m c th cn, bn thn ht nang ch l ci v ng v tnh bn ngoi.

Ta xt mt s v d:

Nang nano du c thu: Du c thu cung cp nhiu loi axit bo cho c th

nhng mi v rt hc, kh ung. Ngi ta lm nhng ci ti nang kch c nano, rt
mng, d v, trong ti c cha du c thu. Du ny c th pht vo bnh m n hoc
trn vi nc ung, khi vo n d dy, cc nang bc nano b nghin nt, v ra,
cung cp du c thu i vo h tiu ho.

c xon nano ng vitamin: Ngi ta lm cc ht nano hnh cun dy kch c

50 nanomet, bn trong cha cc cht b nh vitamin, axit bo omega, lycopen rt
cn thit cung cp cho t bo nhng mi v li khng d nut. Nh c v xon nano
che y nn c th trn vi thc n hoc nc ung a vo d dy.

Hnh 3.3.Thc phm ht nano

19
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Qu cu nano cha cht dinh dng: Nhng ngi n king phi trnh mt
s cht khng c a qua d dy hay mt b phn no ca c th. Ngi ta
ch to nhng qu cu rng kch thc nano trong cha y cht dinh dng v
c th iu khin khi n, ung cc qu cu nano ny em cht dinh dng trc tip
n tng t bo.

Trong mt s trng hp, ngi ta c th gn cc qu cu nano hoc ht nang

nano vi cc cm bin nano, khi vo su trong c th chng vn bt ng, nhng khi
c tn hiu t cm bin n mi hot ng, tc l v bc ngoi mi v ra.

Tr nano selen l mn ung nano rt c a chung, nht l khi c i dch

H5N1. Selen rt c, nhng ngi lm vic c tip xc vi selen rt d b nhim c,
da ni sn, rng tc v c th dn n t vong. Nhng trong c th ngi lun phi c
selen ( mt mc no ) mi m bo c min dch, nht l khi b virus H5N1
tn cng. Selen b sung vo c th ngi theo con ng thc phm, c bit trong
trng cha nhiu selen. Selen c trong trng do gia cm n thc n t ht ng cc, cy
c ly selen t trong t, v vy, nhng vng trong t v trong thc n gia cm
thiu selen th thc phm cho ngi n cng thiu selen, dn ti kh nng min dch
ca c th km i.

Trong trng hp c th ngi thiu selen, khng th b sung bng selen thng
thng c. Cc nghin cu dc hc cho thy cch ly selen nano c trong ng,
thc vt l thch hp nht. Ti Trung Quc, ngi ta tm thy c nhng vng trung
du, di t c nhiu selen, cy ch mc ln kh tt, trong l ch c nhiu ht nano
selen. Xay nh l ch ny, pha thnh nc ung l cch b sung rt tt cho tnh trng
c th thiu selen. Trung Quc trin khai trng ch nhng vng ny sn xut ra
sn phm Tr nano selen bn rt chy.

Sa nano canxi l mt v d khc v thc phm nano. Canxi rt cn lm chc

xng, c bit nhng ch gn khp. Nhiu trng hp, do c th ngi khng hp
th c canxi t thc n nn phi b sung bng cch dng cc ht nano canxi c t
trong v hu, hn t nhin. Cht lc v trn cc ht nano ny vo sa, lm thnh sa
nano canxi ung, c th cha bnh long xng.

20
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

3.2.4. ng dng nano vo pin cy xanh

Cy xanh c cht dip lc (chloroplast) c kh nng chuyn nh sng mt tri

thnh nng lng v sinh khi vi hiu sut cao. Chloroplast cha hng trm cu trc
kch thc nanomet gi l thylakoid. Bn trong thylakoid c nhng anten c cu trc
nano c th bt c nh sng mt cch hiu qu v chuyn chng thnh ho nng.
Pin mt tri l dng c quang in do con ngi to ra cng c th chuyn nng
lng ca nh sng mt tri thnh in nng. Tuy nhin pin mt tri th t hn v
hiu sut chuyn ho km hn rt nhiu so vi pin cy xanh (chloroplast).

Hnh 3.4.Pin cy xanh

3.3. u nhc im khi s dng CNNN trong thc phm

3.3.1. u im

21
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Ngc li, v nhng g lin quan n thc phm, s hng khi ban u t
nhng ng dng cng ngh nano trong xy dng, y khoa gim nhit bi nhng mi
lo lng v v sinh, an ton v mi trng ba cp ca dy chuyn : sn xut, ch
bin v ng gi. Nhng nh nano hc tng lai tin rng mt ngy no , thc
phm nano s xut hin khp ni. H thng bo trong tng lai cc thit b thu cc
nh, cc bi thng minh (smart dust) s truyn n nng dn qua i radio nhng thng
tin v mi chuyn din ra trn cnh ng, trong cy trng v c th gia sc nh nng
c th ti u ha nng sut ca chng. D mt nn nng nghip chnh xc nh th
cha phi l chuyn xy ra ngay vo ngy mai, nhng cng ngh nano c trn thc
a di dng thuc tr su thng minh, hoc nanocide. Mt s cng ty nh Syngenta,
Monsanto v BASF iu ch hoc nghin cu thuc tr su tm mc nanomt m
theo h l chng s n nh hn, c hiu qu lu di hn v li hi hn i vi mc
tiu nhm n. Ti Anh v M, nhiu cht c th nghim thnh cng v an
ton v c cp giy php.

3.3.2. Nhc im

Tuy nhin, v thc phm, vn cn c vn . Mt s du hiu cho thy ngi

tiu dng s ty chay thc phm ra i t nhng cng ngh ny. Cch y vi nm, cc
tp on thc phm ln khng ngn ngi ni v nhng sn phm mi m h ang ch
bin. Kraft Foods tng thng bo mt loi nc ung khng mi, khng v c cha
hng chc mu sc, hng liu v cht dinh dng trong hng t cc vin nang cc
nh m ngi mua ch vic kch hot bng cch cho vo l vi ba c c th nc
ung ng mi v du hoc chanh a thch. Nhng ri c phn ng ca ngi tiu dng
i vi thc phm c cha OGM. V vy ngy nay, tht kh buc cc cng ty ny tha
nhn h ang quan tm n cng ngh nano.

Vic s dng bao gi cng phi mt mc nht nh v theo ch dn ca bc

s. Mt khng c li l do nhiu loi ht nano do kch thc rt nh nn khi vo c
th d len li khp ni, t tp vo nhng b phn khng cn thit, va gy hi, va
khng thi loi ra c. Cng c nhiu cht, khi kch thc bnh thng th khng

22
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

c hi nhng kch c nano li rt c, c th gy cht ngi. V vy, i vi cng

ngh nano, c bit l thc phm nano, ch nn a vo ng dng khi c s nghin
cu cn thn v m bo phi c kim nghim trong thc t.

Lynn Frewer, gio s v v sinh thc phm v hnh vi tiu dng ti i hc

Wageningen, H Lan, khng bc b nhng li ch m cng ngh nano mang n,
nhng cho rng cng ngh ny cng cha ng nhng ri ro. B gii thch : Vn l
vi cc ht nano, chng ta khng bit chng s bm vo u trong c th. Nu chng
qu nh xuyn qua c thnh rut ng nh thit k th chng c th dng li
u . V chng s tch t nh th no v di chuyn ra sao trong dy chuyn thc
phm ? Chng ta khng c mt tng no v chuyn ny.

3.4. Hng pht trin mi cho cng nghip nano thc phm nc ta

Thc phm nano l hng pht trin mi ca ngnh cng ngh thc phm. Ti
Vit Nam, cho n thi im ny vn cha c quy chun ring v kinh doanh v lu
hnh thc phm nano. Theo lut hin nay, th nhng iu g Vit Nam cha c quy
chun, th thc hin theo quy chun quc t, theo cc quc gia c hip nh tho
thun vi Vit Nam. Do vy, thc phm nano cng nh cc sn phm mi khc, nu
ph hp vi Codex (tiu chun quc t trong thc phm) th u c lu hnh.

Thc phm nano, cng nh cc loi thc phm chc nng, thc phm ni chung
khi a ra th trng, khng nhng phi tun theo cc quy nh an ton v sinh thc
phm ca php lut Vit Nam, m cn phi tun theo cc lut cnh tranh, lut thng
mi, quy nh v qung co, o c kinh doanh Chnh v vy, nu mt sn phm vi
phm vo bt c lut l, quy nh cng s b x pht theo ng php lut.

Cc chuyn gia cho rng dng sn phm nano s c li cho sc khe ngi tiu
dng, hn ch cc bnh do thc phm hay truyn qua thc phm. K vng hn, ti hi
tho quc t v cng ngh thc phm Chu u 2006, nhiu nhn nh cho rng trong
tng lai cng ngh nano s c ng dng trong tt c cc khu ca qu trnh ch
bin.

23
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Tm mc tiu Pht trin Thin nin k l:

1. Xo i v gim ngho;
2. Ph cp gio dc;
3. y mnh bnh ng gii v trao quyn cho ph n;
4. Gim t l t vong tr em;
5. Tng cng sc kho cho b m;
6. Chng li HIV/AIDS, st rt v cc bnh khc;
7. m bo mi trng bn vng;
8. Xy dng quan h i tc ton cu pht trin.

Bng 3.1.Cc ng dng cng ngh Nano phc v tm mc tiu Pht trin Thin nin
k

Cc ng dng ca V d
cng ngh Nano
- Cc h thng tch tr hyr mi da trn cc ng nano ccbon
v cc vt liu nano c trng lng nh.

- Cc pin quang in v cc thit b pht sng v c da trn cc

Tng tr, sn xut
chm lng t. Cc ng nano ccbon cc lp v mng
v chuyn ho nng
composit dng cho pin mt tri.
lng
- Cc cht xc tc nano sn xut hyr.

- Cc mng m phng sinh hc lai ghp protein-polime.

24
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

- Cc zeolit xp nano dng cung cp chm, hiu qu nc v

phn bn cho cy trng, cht dinh dng, thuc cho vt nui.
Nng cao sn lng
nng nghip - Cc vin nang nano cung cp thuc dit c.

- Cc cm bin nano gim st cht lng t v cy trng.

- Nam chm nano loi tr cht gy nhim t.

- Cc nano composit dng cho cc lp mng ph do c s
dng bao gi thc phm.

- Cc nh tng nano chng vi trng s dng cho cc ng dng

Tch tr v ch bin
kh c cc dng c thc phm, ng gi thc phm hoc
Thc phm
thc phm.

- Cc cm bin sinh hc pht hin khng nguyn da trn Cng

ngh Nano xc nh c cc cht nhim bnh.

Nhng kt lun ca cng trnh nghin cu ny l mt nh hng rt b ch i

vi nhng nc ngho hoch nh pht trin cng ngh nano theo nhng hng
thit thc nht ph hp vi hin trng ca t nc. Hin nay, trn th gii ch mi c
cc cht c cu trc nano c s dng xy dng nn th h tip theo ca t bo
nng lng mt tri v t bo nhin liu hyr. cc nh khoa hc cng pht trin ng
dng cng ngh nano ci thin ph nhiu ca t v sn lng cy trng, cc b
cm bin nano c th gim st tnh hnh cy trng vt nui v cc cht t nano c th
loi b nhng cht gy nhim cho t. Nh vy, vi kh nng to ra nhng ng dng
thit thc nht i vi i sng ca con ngi, cng ngh nano s c vai tr rt ln
ci thin cuc sng ca ngi dn, gii quyt nhng vn nan gii nht m nhn loi
ang phi i mt.

25
Phng php nghin cu khoa hc Chng 3.ng dng v hng pht trin

Hn ch cc mt tiu cc v ri ro m cng ngh nano thc phm mang li

Nhn chung, trc khi a mt sinh phm vo tiu th, ngi ta cn phi xy
dng vn bn quy phm v tiu chun nh gi c tnh, bao gm c tnh cp (acute
toxicity) v c tnh mn (chronic toxicity) ca sn phm i vi sc khe con
ngi. Vi cc sinh phm c cha ht nano s dng trong y sinh hoc dinh dng th
b quy tc nh gi cng phi nghim ngt hn.

Ngay t nhng nm 2000, y ban chu u (EC) tin hnh xy dng vn bn

quy phm hng dn nh gi ri ro ca cc sn phm nano i vi sc khe con
ngi v mi trng, vn bn ny c ban hnh nm 2005 v tip tc c b sung
sa i vo nm 2009, trong phn lin quan n sc khe con ngi, ngi ta tp trung
vo cc hng chnh:

(I) Tng tc gia ht nano v protein

(II) Xc nh ng hc c t (toxicokinetics), c th l phi xem xt v s dch

chuyn v s phn tn ca cc ht nano sau khi phi nhim qua ng h hp,
ng tiu ha, hay qua tip xc.

(III) nh gi kh nng bi tit ca cc ht nano ra khi c th

(IV) Nghin cu c t t bo ca ht nano

(V) Nghin cu c t gen ca ht nano.

Thit ngh cc c qun ch qun cn sm xy dng v ban hnh nhng vn bn

php quy qun l cc sn phm c cha vt liu nano. ng thi cn sm xy dng
v ban hnh b tiu chun nh gi c tnh ca cc sn phm nano, c bit cc sn
phm lin quan n chm sc y t v thc phm. Ngi tiu dng cng nn cnh gic
trc nhng qung co phng i qu mc v tnh nng v hiu qu ca cc sn phm
nano trnh b nh hng xu n sc khe v mi trng.

26
 KT LUN V KHUYN NGH

Kt lun:

Nhng kt qu t c:

1. Xy dng c l thuyt hon chnh v cng ngh nano.

2. Cc ng dng c th ca cng ngh nano trong sn xut cng nghip thc phm.
3. Chng minh c thc phm nano cn thit trong cuc sng ca mi ngi tiu
dng.
4. Kh nng p dng rng ri cng ngh ny trong sn xut cng nghip thc
phm ti nc ta.

Khuyn ngh:

1. Nh nc ta cn u t mnh m hn vo cng ngh sn xut mi ny.

2. Mi ngi trong x hi nn chn thc phm nano cho nhu cu trong cuc sng
v vn an ton v sinh thc phm hin nay rt phc tp v trong tng lai
thc phm nano s c mt v tr quan trng trong sn xut cng nghip thc
phm ti nc ta.
3. Nh nc ta cn ch trng vic nng cao trnh cho tt c mi ngi ni
chung v cc cn b k thut ni ring nhm p ng c cc nhu cu khi
chuyn giao cng ngh mi ny p dng vo sn xut cng nghip ti nc
ta.

27
 TI LIU THAM KHO

Ti Liu Ting Vit

[1]. V Cao m (2007), Phng php lun nghin cu khoa hc, NXB
Khoa hc k thut, H Ni.

[2]. Hong Vn Hu (2012), Phng php tip cn nghin cu khoa hc, i

hc Cng nghip Thc phm TP.HCM (lu hnh ni b).

Ti liu Internet

[3]. Khi nim v cng ngh nano,

http://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_nano

[4]. Cc ht nano vng gip pht hin ra thuc kch thch tng trng,
http://www.hoahocngaynay.com/vi/hoa-hoc-hien-dai/vat-lieu-nano/1429-
01092011.html

[5]. ng dng cng ngh nano trong sn xut thc phm,

http://www.hoahocngaynay.com/vi/hoa-hoc-va-doi-song/hoa-thuc-
pham/414-ung-dung-cong-nghe-nano-trong-thuc-pham.html

[6]. ng dng cng ngh nano mi ti Vit Nam,

http://doanhnhansaigon.vn/online/cntt/tieu-diem/2012/01/1061013/5-
ung-dung-cong-nghe-moi-tai-vn-nam-2011/

[7]. Thc phm nano l

g?,http://www.angi.com.vn/Desktop.aspx/Content/45/1891/?SearchTerm
s=c%C3%B4ng+ngh%E1%BB%87+nano+trong+th%E1%BB%B1c+ph
%E1%BA%A9m

28