TEMË DIPLOME

DEPARTAMENTI I SË DREJTËS PUBLIKE

TATIMI MBI VLERËN E SHTUAR NË SHQIPËRI, DHE NË VENDET E RAJONIT

PUNOI: UDHEHEQËSI:
Samanda NOKA Prof.Dr. Kristaq GJYLI

Tiranë, 2017

1
© Copyright Samanda Noka 2017

Përmbajtja e këtij punimi është totalisht autentike. Të gjitha të drejat janë të rezervuara

2
 FALENDERIME

Së pari falenderoj pedagogun udhëheqes Prof,Dr Kristaq Gjyli, për udhëzimet profesionale dhe
mbështetjen gjatë realizimit të punimit.

Së dyti falenderoj gjithë stafin pedagogjik të Fakultetit të Drejtesisë, për kontributin e këtyre tre
viteve të studimit tone. Feleminderit sërish për përgatitetjen që na dhatë vazhdimisht, përgatitje e
cila më bën krenare të jem studente e juaja.

Së fundmi, falenderoj nga zemra familjen time për mbështjen dhe të gjithë njerëzit të cilët më
inkurajuan në realizimin e këtij punimi.

3
PËRMBAJTJA E LËNDËS

Falenderime……………………………………………………………………………..fq.3

Hyrje…………………………………………………………………fq6
Qëllimi i punimit………………………………………………………………………………fq6

Struktura e punimit……………………………………………………………………………fq7

KREU I
HISTORIA E TATIMIT MBI VLEREN E SHTUAR RREGULLA DHE STANDARTE

1.1 Vështrim historik mbi ecurinë e TVSH-së…………………………………………………fq8

1.2 Veçorite qe e dallojne tatimin mbi vleren e shtuar…………………………………………fq9

KREU II

APLIKIMI I TATIMIT MBI VLEREN E SHTUAR NE SHQIPERI

2.1 Aplikueshmëria e TVSH-së në sistemin fiskal shqiptar …………………………………fq11

2.2 Administrata tatimore në Shqipëri………………………………………………………..fq13

2.3 Politikat fiskale të realizuara deri në 2010 dhe politikat afatshkurtra fiskale…………….fq14

2.4 Ndryshimet në legjislacion………………………………………………………………..fq16

4
KREU III

TATIMI MBI VLEREN E SHTUAR NË VENDET E RAJONIT

3.1 Rajoni dhe eksperiencat e tatimit mbi vleren e shtuar …………………………………….fq19

3.2 Funksioni dhe aplikimi i TVSH-së sipas vendeve të rajonit………………………………fq21

3.3 Krahasimi i shkallës së TVSH-së në ndërmjet Shqiperisë dhe vendeve të rajonit………...fq22

KREU IV

ANALIZA E TË ARDHURAVE DHE E PROBLEMATIKËS SË APLIKIMIT TË

TATIMIT MBI VLEREN E SHTUAR

4.1 Problemet kyçe per tu diskutuar mbi TVSH-në…………………………………………...fq23

4.2 Boshllëku tatimor nga TVSH-a……………………………………………………………fq25

4.3 Rreziku i informalitetit…………………………………………………………………....fq26

KREU V

PËRFUNDIME DHE REKOMANDIME

5.1 Përfundime dhe rekomandime…………………………………………………………….fq27

BIBLIOGRAFIA……………………………………………………………………..............fq28

5
HYRJE

Tatimi mbi vleren e shtuar(TVSH) është një tatim realtivisht i ri. Tatimi mbi vleren e shtuar
eshte tatim i pergjithshëm mbi konsumin e mallrave dhe shërbimeve, proporcional me cmimin e
tyre dhe që i ngarkohet në cdo faze të prodhimit apo proçesit të shpërndarjes çmimit pa tatimin.
TVSH-ja zbatohet si një tatim në përqindje mbi çmimin e mallrave dhe të shërbimeve. Në shumë
vende të botës është vendosur si formë kryesore, tatimi indirekt. TVSH-ja është ligji me
gjithëpërfshirës që i prek të gjitha shtresat e shoqërisë pavarësisht statusit të tyre qofshin ato
konsumatorë që blejnë mallra ose kryejne shërbime. Duhet theksuar se TVSH-ja ëshë forma
kryesore në Shtetet e Bashkimit Evropian. Për shkak të karakterit të saj gjithëpërfshirës e kanë
aplikuar vende të tjera të Evropes Lindore. Sot që nga viti 1990, TVSH-në e zbatojne më shume
se 120 vende në botë ,të industrializuara dhe në zhvillim, pasi është bërë një taksë kryesore e
konsumit. Ne sot mund të pohojme që kemi një legjislacion tatimor modern që përafron me
vendet e tjera të zhvilluara të rajonit, i cili është hartuar me ndihmen e organizmave
ndërkombetarë të njohur në fushen e hartimit të ligjeve dhe politikave tatimore. Tema e taksave
është shumë e gjërë dhe mund të flitet për to shume, pasi një shtet pa taksa nuk mund të kete por
dhe vetem me taksa nuk mund të mbahet. Buxheti i shtetit financohet nga te ardhurat që
realizohen me ane të taksave e tatimeve ,që janë nje kontribut i detyrueshëm karshi shtetit por që
me anë të tyre ne përfitojmë në mënyrë direkte apo indirekte të mira materiale apo shërbime.

Qëllimi i punimit

Qëllimi i punimit është që të sjellim vëmendjen tek TVSH-ja si një taksë e cila aktualisht po sjell
shumë të ardhura në buxhetin e shtetit. Në baze të këtij punimi të kryer kam dashur të sjell një
pasqyrë krahasuese të zbatimit të TVSH-së në vendin tonë dhe në vendet e rajonit e të Bashkimit
Evropian. Punimi ka për qellim të nxjerrë në pah veçoritë që e karakterizojnë normën apo
shkallën e TVSH-së së aplikuar gjerësisht në Shqipëri dhe rajon. Duke e krahasuar vendin tonë
me vendet e tjera të rajonit për sa i përket shkallës së TVSH-së shohim që Kroacia ka shkallën
më të lartë me 25% ndersa më pas është vendi ynë me 20% të ndjekur nga Bullgaria dhe Serbia

6
me të njëjtën shkallë prej 20% e duke vazhduar më tej tek Kosova që është vendi me shkallën e
tatimit më të ulët me vetëm 16%. TVSH-ja është cilësuar si një katalizator për ekonominë në
tranzicion dhe ato të cilat janë në zhvillim sikurse është dhe vendi ynë.

Struktura e punimit

Në kreun e parë të punimit kam paraqitur historinë e tatimit mbi vleren e shtuar, direktivat në të
cilat është mbështetur ecuria dhe zhvillimi TVSH-së në vendet e ndryshme dhe ndër vite.
Gjithashtu kam nxjerrë në dukje në kreun e parë të ketij punimi dhe veçorite që e karakterizojnë
TVSH-në, rolin që luan në stabilitetin dhe rritjen ekonomike.

Në kreun e dytë të punimit kam paraqitur aplikueshmërinë e TVSH-së në vendin tonë,

administratën tatimore veçoritë të cilat e karakterizojnë strukurimin e saj dhe çështjet të cilat
lidhen me aplikimin e TVSH-së. Kam paraqitur ndryshimet në legjislacionin e mëparshëm dhe
në ate aktualin, duke bashkëngjitur ligjet mbi TVSH-në.

Në kreun e tretë të punimit kam paraqitur aplikimin e TVSH-së në vendet e rajonit , duke vënë
në dukje situatat e ndryshimit të normës në varësi të shteteve të ndryshme. Kam analizuar
shkallën e TVSH-së në vendin tonë, dhe vendeve të rajonit për të nxjerrë në pah veçoritë që e
karakterizojnë secilën prej tyre.

Në kreun e katërt të punimit kam paraqitur problemet që variojnë në lidhje me TVSH-në. Duke
pare se boshllëku tatimor ka një ndikim të drejtpërndrejtë nga TVSH-ja, mora në shqyrtim
karakteristikat që dallojnë. Në fund të ketij kreu përshkrova rrezikun e informalitetit duke
përcaktuar ndikimin që kanë përjashtimet nga TVSH-ja, efektet negative dhe pozitive në të
ardhurat.

7
KREU I

HISTRORIA E TATIMIT MBI VLEREN E SHTUAR RREGULLA DHE STANDARTE

1.1Vështrim historik mbi ecurinë e TVSH-së

Tatimi mbi vlerën e shtuar është një ndër çështjet më të rëndësishme, aktuale që po diskutohet së
tepërmi në vendin tonë. Tema e taksave është një temë e gjerë ku mund të flitet gjeresisht per te,
pasi përbën një themel bazë mbi të cilën mbështetet shteti sepse nuk mund të kemi një shtet pa
taksa por as vetëm me taksa nuk mund të mbahet. Taksat çojne në rritje çmimesh në mallra, iu
përkasin të gjithëve, jo vetëm bizneseve të mëdhaja edhe si përfundim rëndojnë mbi
konsumatorin. Tatimi mbi vlerën e shtuar është një lloj i veçante tatimi mbi konsumin i cili
vendoset në cdo faze të proçesit dhe shpërndarjes. Arsyeja e zhvillimit të temës për tatimin mbi
vlerën e shtuar është me rëndësi të analizohet duke parë ndryshimet e shpejta të klimës
ekonomike dhe peshës që mbart kjo taksë në sistemin tatimor. Në Bashkimin Evropian janë bërë
përpjekje për harmonizimin e sistemeve të shteteve anëtare duke marrë si bazë direktivat e
Këshillit Evropian. Tatimi mbi vlerën e shtuar ka patur një shtrirje ndërkombëtare dhe një ndër
pasojat e këtij rezultati është bashkëveprimi i madh ndëmjet sistemeve tatimore të TVSH-së.

Tatimi mbi vlerën e shtuar ka filluar të zbatohet së pari në Francë që në 1954 dhe nga ku deri në
2011 është konsideruar si tatimi me popullaritet duke arritur keshtu deri në 140 shtete, duke
përmenduar dhe vendin tonë që e aplikoi në vitin 1996. Në Turqi për herë të parë është futur
TVSH-ja në vitin 1926 por është aplikuar në një formë të kufizuar, vetem në fazen e prodhimit.
Tatimi mbi vleren e shtuar është relativisht tatim i ri, mirëpo është adaptuar në shumë shtete në
formën e tatimit indirekt. Duhet theksuar se TVSH-ja është forma kryesore e tatimit në
Bashkimin Evropian. Vende sikur Amerika dhe Australia nuk e kanë perdorur ende TVSH-në në
nivel Federal por që kanë diskutuar gjërë mbi këtë pjesë. 1

1
MEMO/10/633, Date: 01/12/2010.

8
Në Danimarkë dhe në Brazil në vitin 1967 është përdorur për herë të parë në sistemin tatimor, në
qarkullimin e të mirave dhe shërbimeve. Norma e TVSH-së është miratuar nga Këshilli Evropian
në 1992, si pjesë e masave që konsiderohet e nevojshme për heqjen e kontrolleve në kufi dhe për
krijimin e tregut të përbashkët. Sipas këtij sistemi nga vendet antare kërkohet që të aplikojnë një
normë të vetme standarte 15% dhe maksimumi 25% dhe dy shkallë të reduktuara jo më të ulëta
se 5% në të cilën shtete antare mund ta aplikojnë sipas gjykimit tyre për kategori të mallrave
edhe shërbimeve. Në vitin 2003, komisoni paraqiti një propozim në lidhje me rishikimin e
shkallës së reduktuar të TVSH-së, duke u bazuar në Direktivën e Këshillit 2006/18/EC, me 14
shkurt 20062. Objektiv i komisionit është që të siguroje mundësi të barabarta për shtetet antare,
me shumë transparencë, qëndrueshmëri, funksionimin normal të tregut të brendshëm. Bashkimi
Evropian ka krijuar rregulla të brendshme lidhur me transaksionet që zhvillohen ndërmjet
shteteve antare. Qëllimi është që publiku të shprehë pikpamjet e tyre dhe komisioni i BE-së të
perdorë reagimet nga këto konsultime që të vendosë mënyra më të mira në krijimin e një sistemi
më të qëndrueshëm, të fuqishëm dhe efektiv të TVSH-së në të ardhmen3.

1.2 Veçorite që e dallojne tatimin mbi vleren e shtuar

Situata e tanishme ekonomike e ka nxjerrë në pah rolin e rendëishëm që luan TVSH-ja në

sigurimin e stabilitetit ekonomik dhe në rritjen ekonomike. Veçoritë që e karakterizojnë TVSH-
në, ndahen në tre elemente tatimore:

a. Objekti tatimor , që është gjendja e faktit me vërtetimin e sëcilës lind detyrimi tatimor
mbi një subjekt të caktuar i cili quhet tatimpagues
b. Baza e tatueshme, me të cilën mund që të pakësohet shuma e objektit tatimor, duke
mbajtur parasysh përjashtime dhe lehtësime të ndryshme që e largojnë bazën e tatueshme
nga ajo potenciale, e cila rrjedh nga një objekt tatimor mbi të cilen aplikohet tatimi

2
Terra ,J.Kajus (1998) Nje udhëzim për Direktivat e TVSH-së Evropiane, IBFD
3
Direktiva 2006/112/EC, 28 nëntor/2006 mbi sistemin e përbashkët të Tatimit mbi vleren e Shtuar

9
 c. Norma e tatimit, paraqet shumën e tatimit që duhet paguar për çdo njësi tatimore. Norma
tatimore zakonisht shprehet në përqindje, ajo mund të jetë proporcionale, progresive dhe
degresive.
d. Është tatim mbi konsumin, kjo do te thotë qe takson në vetvete konsumin final të
mallrave dhe shërbimeve
e. Është tatim real dhe i palëvizsëm, kjo do të thotë që nuk mban parasysh situatën
personale të konsumatorit final , pra nuk zbatohet duke marrë për bazë të ardhurat e tij
dhe të familjes së tij. Ajo është fikse dhe nuk varion në varësi të ralizimit të ardhurave të
konsumatorit final
f. Është tatim indirekt, jo i drejtpërdrejtë, kjo do të thotë që pagimi i këtij tatimi bëhet në
mënyrë indirekte në buxhetin e shtetit. Ky pagim bëhet për ata persona që ligji i quan të
tatueshëm edhe që njihen si tatimpagues ligjorë të TVSH-së.
g. Është vetdeklarim, konceptohet si e tillë pasi mënyra e deklarimit dhe pagimit mbështetet
në këtë parim. Të gjithe tatimpaguesit të cilët janë subjekt të TVSH-së sipas ligjit në fuqi
janë të detyruar të deklarojnë për të gjitha furnizimet e mallrave dhe shërbimeve të kryera
në këtë periudhë tatimore.

Tatimi mbi vleren e shtuar, është një tatim i cili nuk nxit rritjen e inflacionit pasi efekti kaskade
eliminohet. TVSH-ja ndihmon në nxitjen e investimeve pasi, pjesa e TVSH-së e paguar për këto
investime është e zbritshme nga pjesa e TVSH-së së pagueshme. Një karakteristikë e TVSH-së
është edhe tek pjesa e thjeshtësuar e proçedurës që mbart. Proçedura përfshin dy pjese,
deklarimin dhe pagesën. Fatura tatimore përfshin vetem dy libra, njeri që perdoret për blerje dhe
tjetri për shitje.Tatimi mbi vleren e shtuar,jep të hyra më të larta se sa taksat mbi shitjet me
pakicë. Rezultati saj më i madh në ekonominë e tregut bën rezistencë ndaj evazionit është
efektiv në kundërvenien ndaj evazionit fiskal veçanërisht atij të paligjshëm. TVSH-ja siguron një
mekanizëm që të importojë pa paguar atë mall, e që për tatimin mbi shitjet me pakicë, kjo nuk
është e mundur. TVSH-ja parashikon që të gjitha blerjet të jenë të liruar nga taksat, për
materialin për prodhim, pajisjet dhe makineri që shërbejnë për prodhim.

Barra e proves për TVSH-në bie tek blerësi. Proçesi i TVSH-së është zbatuar me sukses ndërmjet
direktivave përkatëse të Bashkimit Evropian. Karakteristikë është rritja e pengesave
administrative dhe shpenzimet e mbledhjes e të pageseës. Fenomen negativ është prezantimi në

10
nivel lokal sikurse e ka përdorur Brazili, dhe është ndeshur në mjaft probleme. Administrimi në
nivel qëndror është më i suksesshëm dhe kjo shprehet në shtetet që e administrojnë kete formë
tatimi. TVSH-ja është futur në pajtueshmëri me llogaritjen e tatimit në të gjitha fazat e
qarkullimit sipas metodës së zbritjes, kështu që tatimi i llogaritur paguhet në çdo faze të ciklit
qarkullues. Mekanizmi i faturës tatimore inkurajon blerësit për të kërkuar faturë nga shitësi,
duke parandaluar mos raportimin e ulët të shitjeve. Kjo siguron nje sistem më efektiv,
mbikëqyrës si dhe një raportim më të mirë të rregjistrimeve kontabel për verifikim. Një tjetër
karakteristikë është se numri i normave tatimore është i vogël dhe me shkallë normale tatimore.

KREU II

APLIKIMI I TATIMIT MBI VLEREN E SHTUAR NË SHQIPËRI

2.1 Aplikueshmëria e TVSH-së ne sistemin fiskal shqiptar

TVSH-ja është konsideruar nga shumë ekonomistë dhe studiues të ndryshëm, si një katalizator
për ekonominë e vendit dhe në nivele të vogla në mikroekonomi. Ka patur mendime e
rekomandime që nese TVSH-ja aplikohet dhe administrohet në menyren e duhur, përfshirja
konvencionale në shumicën absolute të mallrave dhe shërbimeve ofron mundësinë më të mirë
për një shtet që të rikuperoje të ardhurat nga liberalizimi i tregtise, dhe kjo varion kundrejt
vendeve të cilat janë të zhvilluara. Aplikimi i TVSH-së nga shteti jo gjithmonë rezulton që të
pasqyrojë një rritje të ardhurave si nga tatimi mbi konsumin ashtu dhe ne total. Ky rezultat vjen
si pasojë e administrimit efektiv ose jo të ardhurave kombëtare dhe ato në nivele të vogla sikurse
TVSH-ja .

Futja e TVSH-së edhe në Shqiperi mund të konsiderohet si një nga ngjarjet më të rëndësishme
në evolucionin e struktures tatimore Shqiptare.Gjate periudhes 8-vjeçare të zbatimit të ligjit nr
7928 date 27.04.1995, mund të thuhet se ka qenë një nga ligjet fiskale me pak të konteskueshme.
Zhvillimet në sektorin fiskal gjatë vitit 2009 janë ndikuar nga ecuria e faktorëve
11
makroekonomikë te brëndshme dhe të jashtëm sikurse nga politikat buxhetore të qeverisë.
Politika tatimore ka vijuar të ketë si objektiv zgjerimin e bazeës së taksueshme përmes uljes së
barres tatimore mbi te ardhurat nga puna, thjeshtimit të sistemit, forcimit të administrimit tatimor
dhe doganor. Ndryshime të rëndësishme kanë ndodhur në kuadrin e tatimit mbi vleren e shtuar.
Me këtë ndryshim është përmbushur edhe një prej rekomandimeve të Komisionit Evropian në
përafrimin e legjislacionit tonë të TVSH-së në lidhje me atë të Bashkimit Evropian, për një
kategori mallrash.

Ligji Nr.10144 datë 28.09.2009 në ndryshim të ligjit Nr7928 datë 27.04.1995 për TVSH-në ka
sjellë ndryshime konkretisht në nenet e cituara më poshtë:

a. Në nenin 52 përcaktohet që rimbursimi i TVSH-së si pasojë e apelimit të një vlerësimi

tatimor sipas afateve dhe rregullave

b. Në nenin 53 specifikohet qartë se kur autoritetet tatimore nuk rimbursojne TVSH-në

brenda afateve ligjore, ato janë të detyruara të paguajnë interesa për vonesat në bazë
të nenit 76 të ligjit të proçedurave.

c. Është rivendosur përjashtimi nga TVSH-ja në import për të gjitha shtypshkrimet, revistat,
gazetat dhe librat e çdo lloji. Me këte ndryshim është përmbushur dhe një prej
rekomandimeve të Komisionit Evropian për përafrimin e legjislacionit tonë të TVSH-së
në një linjë me atë të BE-së, për këtë kategori mallrash

Parimet krysore të TVSH-së të harmonizuara me Direktivën e Gjashtë të Komunitetit Evropian,

mishërohen në ligjin nr.7928 dt.27.04.1995 për Tatimin mbi vleren e Shtuar si:

i. tatim i përgjithshëm, që mbulon të gjitha fazat e prodhimit dhe të shpërndarjes

ii. i zbatueshem në parim për të gjitha llojet e mallrave dhe shërbimeve
iii. tatim që zbatohet në vendin ku kryhet furnizimi
iv. tatim mbi konsumin, që paguhet për mallrat ose shërbimet që blen konsumatori i fundit i
cili i përdor për konsum personal

Zbatimi i suksesshëm i ligjit per TVSH-në ndikohet nga efiktiviteti i administratës tatimore,
sepse një administratë e dobët tatimore ashtu si për çdo tatim tjeter, ka një performancë te ulët

12
dhe për këtë arsye TVSH-ja mund të konsiderohet si një pjesë strategjie për të forcuar
administratën tatimore. Kultura e mbajtjes të dhënave dhe llogarive, nga e cila varet vendosja e
saktë e çmimit , lëshimi i faturave tatimore, kërkesat që duhet të plotesojnë ato si dhe
informacionin që mbajnë, janë tregues të cilët ndikojnë direkt në forcimin e kërkesave për
mbajtjen e të dhënave dhe llogarive. Niveli arsimor i të rriturve ndikon në zbatimin e ligjit për
TVSH-në sepse nuk mund të presim cilësi në plotësimin e kërkesave ligjore nga njerëz të cilet
kanë arsim jo të mjaftueshëm.

2.2 Administrata tatimore në Shqipëri

Administrata tatimore është ndër institucionet më me rëndësi të një vendi. Realizimi i planit nga
ana e administratës do të thotë me shumë të ardhura për investime publike, prandaj kërkohet
vëmendje për menaxhimin e strukturave të brëndshme të saje. Element i rëndësishem i
administrateës tatimore është kontrolli tatimor i cili ka një konntakt të drejtëpërdrejtë me
tatimpaguesit dhe ndikon në rritjen e të ardhura të grumbulluara nga administrata tatimore dhe
mbi të gjitha ndikon në ndërgjegjësimin e tatimpaguesve. Administrata tatimore ka si një mision
që të inkurajoje dhe të arrijë shkallën më të lartë të zbatimit dhe respektimit vullnetar të
detyrimeve tatimore, dhe të sigurojë në shkallë të lartë të besimit publik ndaj integritetit dhe
efikasitetit të administratës tatimore.

Zbatimi legjislacionit ka dy komponente kryesorë ndërgjegjësimin dhe edukimin e

tatimpaguesve dhe popullatës për përmbushjen vullnetare të detyrimeve tatimore dhe kontrollin
tatimor efikas. Plotësimi vullnetar i detyrimeve tatimore dhe zbatimi efikas i legjislacionit
tatimor kërkon vendosjen e ekuilibrit të drejtë të burimeve të administratës tatimore ndërmjet
edukimit dhe shërbimit ndaj tatimpaguesve nga njëra anë dhe një kontrolli efikas me masa
shtrëguese nga ana tjetër. Sipas nje plani strategjik të 2014- 2017, administrata tatimore ka si
synim të vazhdojë të luftojë njëanshmërinë në përdorimin e masave shtrënguese për të eleminuar
problemet duke bashkëpunuar me tatimpaguesit. Administrata tatimore tenton që të jetë
bashkëpunuese me komunitetin e biznesit dhe me qytetarët ndërmjet administrimit efiçent të një
politike tatimore të drejtë dhe të paanshme, me qëllim që tatimpaguesit ti përmbushin me vullnet
të lirë kërkesat dhe detyrimet që përmban legjilacioni tatimor. Administrata tatimore në Shqiperi

13
operon mbi funksionet tatimore. Kjo mënyrë funksionimi i administratës është mbështetur në një
strukturë organizative e bazuar në funksionet e shërbimet tatimore sikurse janë: rregjistrimi,
vetëdeklarimi, kontrolli tatimor, mbledhja e tatimeve, apeli tatimor, funksionet e teknologjisë
informatike sikurse dhe funksione të tjera në shërbim të funksioneve kryesore operacionale
administrative. Modeli i marrëdhënieve institucionale të raportimit të performancës është i
bazuar mbi lidhjen me Ministrinë e Financave. Ne Evrope tatimet kanë një strukturë të pavarur
në nivel ministrie e cila aplikohet vetëm në shtetin e Ukraines, ndërsa në Shqipëri administrate
tatimore nuk është nje agjenci publike e pavarur.

Në sistemin tatimor shqiptar përdorim termin “person” duke përfshirë në këtë mënyrë çdo lloj
subjekti i cili kryen një veprimtari ekonomike pavarësisht nga forma juridike e organizimit të tij.
Duke përfshirë në këtë mënyre pra institucionet , organet e pushtetit qëndror e lokal, organizatat
shoqërore e politike që kryejnë veprimtari ekonomike të tatueshme4. Në kuptim të ketij neni nuk
konsiderohet person i tatueshëm çdo organizate jofitimprurëse për pagesa të përfituara nga
kuotizacionet, nëse ka të tilla ose nga fonde, grante, donacione për qëllime të veprimtarisë
jofitimprurëse përveç kur kjo organizatë përfiton pagesa si rezultat i veprimtarisë ekonomike5.

2.3 Politikat fiskale të realizuara deri në 2010 dhe politikat fiskale

afatshkurtra

Me 1 janar të vitit 2010 u vendos ulja e pragut te TVSH-së nga 8000000 Leke në 5000000 Lekë.
Qëllimi i vendosjes së kësaj politike bëhet për të qenë në një linjë me praktikat e vendeve të
tjera, gjithashtu kjo ulje do të vazhdojë dhe në vitet në vijim për tu sjellë sipas vendeve të
Bashkimit Evropian. Nga 1 tetori i vitit 2010, do të hyje në fuqi përjashtimi nga TVSH i
furnizimit të shërbimeve arsimore duke perfshirë institucionet arsimore publike dhe private.
Qëllimi i këtij propozimi është lehtësimi nga barra e TVSH-së për nxënësit dhe studentët.Ky
përjashtim synon që tariat të cilat paguhen nga nxënësit dhe studentët në institucione private të

4
Drejtoria e pergjithshme e tatimeve(2011)
5
AL –TAX (2011) “Tatimi mbi vleren e shtuar ne Shqiperi dhe në vendet e rajonit”

14
ulen. Furnizimi i shërbimeve të bëra jashtë territorit të Shqipërisë është përjashtuar për një
person i tatueshem, vendi banimit të së cilit është territori shqiptar, ose në rastin e një individi i
cili ka rezidencën në Shqipëri. Ky ndryshim është bërë duke u bazuar në problematikat që janë
evidentuar gjatë administrimit të këtij ligji, dhe që synojnë së pari shmangien e
keqinterpretimeve në lidhje me trajtimin tatimor të disa shërbimeve brënda dhe jashtë vendit.
Këto ndryshime kanë si synim që të shmangin dhe kreditimin e padrejtë të TVSH-së, të
reduktojnë evazionin si dhe të përmirsojnë proçedurat administrative për tatimpaguesit dhe për
administratën tatimore.

Në muajin dhjetor të vitit 2010, Keshilli i Ministrave miratoi projektligjin për disa ndryshime në
ligjin bazë të TVSH-së, në të cilin është propozuar që furnizimi i shërbimeve të bëra jashtë
Republikës së Shqipërisë nga një person tatueshëm, vendi i veprimtarisë së cillit është në
Shqipëri ose në rastin e një individi ,vendbanimi i zakonshem i së cilit është në Shqipëri,
përjashtohet nga furnizimi me TVSH 0% sikurse është aktualisht. Gjithashtu eëhtë propozuar që
TVSH 0% të zbatohet edhe në këto raste:

i. për transportin ndërkombëtar të mallrave ose të pasagjerve dhe furnizimet e mallrave e të

shërbimeve në lidhje me të, Ministri i Financave dhe Ministri i Punëve Publike,
Transportit dhe Telekuminikacionit kanë të drejtë të caktojnë me udhëzim të përbashkët,
cilat jane furnizimet e mallrave e të shërbimeve në lidhje me transportin ndërkombëtar të
mallrave dhe pasagjerve.
ii. Për furnizimin e mallrave dhe shërbimeve në lidhje me veprimtarinë tregtare ose
industriale në det

Në dhjetor të 2010, Keshilli i Ministrave miratoi projektligjin për disa ndryshime në ligjin bazë
të TVSH-së, në të cilin është shfuqizuar dispozita e cila parashikonte importimin materialeve
ushtarake për Forcat e Armatosura të dhuruara nga vendet e Aleances së Natos dhe ato partnere
si një furnizim të përjashtuar. Për të importuar këto produkte , TVSH-ja do të përballohet nga
përfituesit vendas teë këtyre materialeve.

Tatimi me 10%, i të ardhurave në formë monetare për shtimin e kapitalit me burime nga jashtë
shoqerisë, të cilat nuk jane tatuara më pare dhe që nuk jane të shoqëruara me dokumenta zyrtarë

15
që vërtetojnë origjinen e tyre të ardhurave. Duke e zbatuar në praktike këtë dispozitë, janë
evidentuar një sërë rastesh ku kompani të ndryshme e shtojnë kapitalin e tyre me të ardhura të
tjera monetare pa berë deklarimin e origjinës së burimit të tyre. Si një mënyrë kontrolli mbi këta
individë të cilët fusin në kapitalin e shoqerisë së tyre shtesa të tjera monetare , është propozuar
tatimi i shtimit të kapitalit me 10%. Të ardhurat nga burime të ndryshme të cilat nuk janë të
tatuara do të taksohen nga organi tatimor. Në projektligj parashikohej heqja e taksës së
importimit të makinave të përdorura dhe prezantimi i nje takse të re, e cila quhet taksa e tregtimit
të mjeteve të përdorura. Percaktoj gjithashtu në projektligjin për disa shtesa e ndryshime në ligjin
bazë të TVSH-së , disa produkte që janë ndotës të ambientit do të trajtohen si produkte me akcize
të tilla si gomat, ambalazhet, fishekzjarret dhe ambulatoret. Në vitin 2010 u vendos të
perfshiheshin në tatimin mbi vleren e shtuar edhe profesionet e lira.

Politikat fiskale afatshkurtra përmbajnë ,futjen e deklaratës personale të ardhurave, në fund të

vitit 2011 dhe implementimin e saj gjate vitit 2012. Duke u mbështetur në ndihmën teknike të
Komisionit Evropian, përgatitja e draftit të ligjit të ri integral të TVSH-së në përputhje të plotë
me Direktiven e 6 të Këshillit Evropian do perfundoje në qeshor të vitit 2013.

2.4 Ndryshimet në legjislacion

Legjislacioni i TVSH-se në vendet në zhvillim është më i thjeshtë dhe më afër modeleve të

standarteve ndërkombëtare dhe me kalimin e kohës bëhet më kompleks me aplikime ad-hoc
sipas situatës konkrete. Struktura e TVSH-së përfshin privilegje dhe përjashtime që minimizojne
impaktin e të ardhurave dhe e bëjnë më të vështirë menaxhimin e saj, duke kërkuar rregullime të
shpeshta që të mbajnë mbledhjen e të ardhurave. Ndonjeherë disa lëshime hyjnë në sistem dhe
ato më vonë zgjerohen duke krijuar vështirësi dhe kosto si për tatimpaguesit ashtu dhe për
administratën tatimore. Në këto raste ofrohet ndihmë në mbulimin e këtyre vështirësive me
shërbime për tatimpaguesit.

Ligji për tatimin mbi vleren e shtuar, është një tatim i pergjithshëm mbi konsumin e mallrave dhe
shërbimeve, proporcional me çmimin e tyre, që i ngarkohet në çdo fazë të prodhimit dhe proçesit

16
të shpërndarjes çmimit pa tatimin6. TVSH-së i nënshtohen të gjitha furnizimet e mallrave dhe
shërbimeve të kryera kundrejt pagesës , brënda territorit të Republikës së Shqiperisë, nga një
person që është i tatueshëm edhe që vepron i tillë në të gjitha importet e mallrave në territorin e
Republikës së Shqiperisë. Në pjesët përbërëse të tij ligji paraqet në mënyrë të hollësishme
momentet kyç të zbatimit të mekanizmit të TVSH-së. Kështu që ligji jep përcaktime të qarta
lidhur me kërkueshmërinë e tatimit, me vendin e furnizimit, qoftë mallrave ashtu dhe
shërbimeve. Një vend të rëndësishëm zë trajtimi i hollësishëm i ndërkombtarizimit të
furnizimeve të mallrave dhe shpenzimeve parë në këndvështrimin e skemës së funksionimit të
TVSH-së7. Një hapsirë të konsiderueshme në strukturën e ligjit zënë personat e detyruar që të
rregjistrohen, të cilët deklarojnë dhe paguejnë TVSH-në. Ligji paraqet qartë edhe të drejtën e çdo
personi të tatueshëm për të përfituar nga rimbursimi i TVSH-së. Për herë të parë ligji trajton edhe
skema të veçanta të regjimeve tatimore të TVSH-së të aplikuara në Shqipëri. Ky tatim ka gjetur
zbatim në Republikën e Shqipërisë nga muaji korrik I vitit 1995.Ligji aktual Nr.92/2014 datë
24.7.2014 “Për tatimin mbi Vleren e Shtuar”.

Projektligji i ri i TVSH-së në dallim nga ekzistuesi është më i plotë përderisa trajton një gamë të
gjërë transaksionesh dhe i jep kuptim terminologjisë dhe qëllimit të çdo fjalie apo koncepti të
përdorur. Përcaktimi dhe nocioni i qartë të përdorura në ligj e shmangin konfuzionin apo
abuzimin gjë e cila në ligjin ekzistues mungonte. Ekspertet fiskale në Ministrine e Financave
pohojnë, se mënyra në të cilën është strukturuar ligji është qartësishtë i aksesueshëm dhe i lehtë
për t’u orientuar, sepse fillon me noconin e objektit dhe fushen e zbatimit, personat e tatueshem,
për të vazhduar më tej me transaksionet e tatueshme. Në ligjin e ri janë te mirëpërcaktuara
transaksionet e tatueshme, pra kur tatohen në Shqiperi , lindja e tatimit, kërkueshmeria e tij, vlera
e taatueshme, shkalla që aplikohet, cilat janë përjashtimet nga TVSH-ja, dhe cilat janë eksportet
apo furnizimet me shkalle zero të TVSH-së. Ligji i ri ka përcaktuar në mënyrë të detajuar
rregullat e kreditimit të TVSH-së, kufizimet ose jo dhe për të vijuar më tej me regullat e
administrimit edhe të proçedurës së deklarimit, pagës. Në perfundim konkludohet me skemat e
veçanta.

6
https://tatime.gov.al/c/6/71/tatimi-mbi-vleren-e-shtuar
7
Ligji aktual Nr.92/2014 datë 24.7.2014 “Për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar” është hartuar në kuadër të
Projektit IPA 2007 “Mbështetje për Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve” të Shqipërisë për përafrimin e
legjislacionit vendas me Acquis Communitaire.

17
Në ligjin ri për TVSH-në është përcaktuar si seksion më vete biznesi i vogel, në te cilin janë të
përcaktuara qartësisht të gjitha rregullat që duhet të zbatojnë personat e tatueshem të biznesit të
vogel dhe që nuk jane të rregjistruar për TVSH-në, për shkak se nuk e kalojnë pragun e
rregjistrimit për TVSH-në. Ky prag i rregjistrimit për TVSH-në do të përcaktohet me vendim të
Këshilit të Ministrave. Në menyrë të qartë janë përcaktuar seksion më vete rregullat dhe
modalitetet për këtë kategori subjektesh që nga moment i rregjistrimit me TVSH, te çrregjistrimit
nga TVSH, duke vazhduar më tej dhe me kalimin si tatimpagues me TVSH dhe e kundërta,
qarkullimi rregullat per kreditimin e TVSH-së etj. Gjithashtu një risi në këtë projektligj janë dhe
skemat e llogaritjes dhe pagesës së TVSH-së mbi marzhin për agjensitë turistike, mallrat e
përdorura, arin, etj.

Ligji i ri mundëson bizneseve të vogla të cilat nuk përmbushin kriterin e xhiros vjetore për tu
përfshirë në TVSH vullnetarisht, duke përfituar në këtë mënyrë edhe nga kreditimi i TVSH-së.
Gjithashtu bizneseve që jane aktualisht në skeme, nëse nuk munden që ta realizojn xhiron vjetore
që kane kusht për tu përfshirë në pagesen e tatimit, automatikisht mund të dalin nga skema. Në
këtë memyre ligji iu lehtëson hyrjen edhe daljen në regjimin e TVSH-së bizneseve të vogla.
Ndryshime për tu theksuar janë sjelle nga ligji i ri në skemën e bujqesisë. Rritja e normës së
kompensimit të fermerve nga 6% në 20% eshte nje ndryshim i rendesishem qe përfshihet në
skemen e bujqesisë. Skema aktuale e kompensimit të fermerëve me normën prej 6% nuk ka
arritur që të prodhojë rezultatin e dëshirueshëm në sektorin bujqesor për arsye mosinteresimit të
grumbulluesve apo përpunuesve të produkteve bujqesore për të aplikuar këtë skemë. Në bazë të
një analize të Ministrisë së Financave, mosinteresimi lidhet me faktin se këta grumbullues apo
përpunues kreditojne TVSH prej 6% në blerjet e produkteve bujqësore dhe faturojnë me 20%
produktet e tyre finale. Norma e lartë e TVSH mendohet të ketë shërbyer si një argument për të
moslëshuar faturë me TVSH nga kjo kategori tatimpaguesish.

Ligji i ri parashikon veprimtaritë të cilat përjashtohen nga TVSH-ja në favor të interesit të

pergjithshëm,vijon për shërbimin postar publik, shërbimin shëndetësor, barnat, furnizime nga
organizatat jofitimprurëse për qëllime kulturore,sportive,fetare për kujdesin ndaj femijëve, të
rinjve, moshuarve etj. Janë të përjashtuara gjithashtu nga TVSH-ja sigurime, shërbimet
fincanciare, pullat postare e të ngjashme, lojrat e fatit, ndërtesat, tokat, qiradhënia, sigurimi dhe

18
risigurimi i çdo lloji. Ështe hequr përjashtimi nga TVSH-ja për furnizimin e shërbimeve të
shtypshkronjave për gazetat, reklamat, furnizimi i gazetave, revistave dhe i librave të çdo lloji.

KREU III

TATIMI MBI VLEREN E SHTUAR NË VENDET E RAJONIT

3.1 Rajoni dhe eksperiencat e tatimit mbi vleren e shtuar

Suksesi i TVSH-së në Francë i aplikuar në mes viteve 1960 , nxiti shtetet e tregut të përbashkët
të Evropës të adoptojnë TVSH-në duke zëvendësuar sistemet e tyre të mëparshme të taksimit.
Nga fundi i vitit 1960 TVSH-ja, është bërë taksa kryesore e konsumit në 105 vende të
industrializuara dhe në zhvillim. Që atehere ky tatim përdoret si forma kryesore e tatimit indirekt
ne shumë vende të botës dhe në faza të ndryshme të zhvillimit ekonomik. Shtetet e Bashkuara të
Amerikës e kanë aplikuar TVSH-ne në tre nivele, në sistem federal, shtetëror dhe lokal. Për këtë
arsye aplikimi i TVSH- së ka qene i vështire dhe pothuajse i pamundur por vlen të theksojmë se
TVSH-ja ka patur një zhvillim e zgjerim të shpejtë. Si rezultat i zgjerimit nisi që të aplikohej në
Shqipëri në 27.04.1995. Futja e TVSH-së ne Shqiperi mund të konsiderohet si ngjarja më e
rëndësishme në evoluionin e struktures tatimore shqiptare. TVSH-ja dhe në Shqipëri është
bazuar dhe orientuar përgjithesisht nga Bashkimi Evropian. Në vendin tone ky tatim zëvendësoi
tatimin mbi qarkullim që përdohej në atë periudhë dhe që ishte 15% duke pësuar më pas një
ndryshim në vitin 1997 duke u shtuar në masën 20%.

TVSH në vendet e rajoni (niveli ne përqindje)

Vendi Norma
ne %
Bullgari 20%

Shqipëri 20%

Maqedoni 20%

19
 Greqi 19%

Mali i Zi 17%

Kosovë 15%

Hungari 25%

Tabela nr.1

Pra sikurse shikohet dhe në tabelën e paraqitur norma aktuale e TVSH-së për Shqiperinë është
pothuaje sa mesatarja e vendeve te Evropës Qëndrore dhe Lindore, por më e lartë se vendet
fqinje si Maqedonia, Mali i zi, Kosova dhe Greqia.

Bazuar tek eksperienca e tetë vendeve të rajonit të Evropës Lindore në të cilën është zbatuar
TVSH-ja e sheshtë situatat e ndryshmit dhe të sistemit fiskal kanë qenë për secilën nga këto
shtete mjaft të ndryshme nga njëri- tjetri. Gjithashtu dhe të ardhurat në buxhet kanë qenë të
ndryshme për seclin nga këto vende, në disa prej rasteve janë konstatuar rritje e në disa të tjera
renie e të ardhurave. TVSH-ja e sheshtë aplikohet nëvende të tilla si Maqedoni,Mal i ZI,Serbi,
Rusi, Rumani,Bullgari,Bosnje-Hercegovine. Të gjitha këto vende kanë pasur të njejtin problem
ndër vite me radhe pas rënies së regjimit komunist, i cili ishte evazioni fiskal. Për të ulur këtë
fenomen negativ, TVSH-ja e sheshtë është parë si mënyra më efikase për të konsoliduar buxhetin
e shtetit dhe për te nxitur rritjen ekonomike8.

3.2 Funksioni dhe aplikimi i TVSH-së sipas vendeve të rajonit

Në vende të ndryshme TVSH-ja është aplikuar në një bazë të gjerë dhe në shkallë e kufinj të
ndryshëm. Këto ndryshime si në norma ashtu dhe në kufinj kanë ndikuar në formë të ndryshme.

Sllovakia- – ka rritur normën e TVSH-së në ushqime nga 14% ne 20% e cila është shoqeruar me
një ulje të lehtë të përgjithshme të ardhurave.

8
AL-TAX, Treguesit e performances se tatimeve shqiptare dhe te vendeve te evropes qendrore,jugore 24
tetor 2011

20
Ukraina--- ka aplikuar eleminimin e përjashtimeve të aplikimit TVSH-së në disa sektorë të
rëndësishëm të ekonomisë, sikurse është sektori i ndërtimit, industria e aeroplanëve, ndërtimi i
anijeve. Eleminimin e përjashtimeve nga TVSH-ja e kanë aplikuar edhe Gjeorgjia, Rusia.
Mirëpo edhe pse shumica e vendeve e kanë aplikuar TVSH-në, kanë njohur rritje të ardhurave
por ka edhe vënde te cilat edhe kanë hequr dorë nga kjo taksë. Analizimi dhe administrimi i mire
i pragut të TVSH-së dhe normave që do aplikohen do të eleminonte dyshimet se ky tatim
kushton shume. Praktika e vendeve të zhvilluara tregon së TVSH-ja kushton më pak se tatimet
në te ardhura, por vihet në dileme fakti se a kushton më pak se format e tjera të tatimit në shitje
dhe në veçanti sesa tatimet që i ka zëvendësuar.

Kosova-- TVSH-ja ka një rol të rëndësishem në sistemin e të hyrave dhe e ka ndihmuar

Kosovën që ti zevendësojë ndihmat ndërkombetare me burime të mjaftueshme të hyrave
vendore. Të hyrat në Kosove vitet e fundit kanë pasur një karakter ekspansionist, duke reflektuar
rritjen e të hyrave buxhetore, që kryesisht janë krijuar nga TVSH-ja. Sikurse shihet TVSH-ja
është një burim kryesor i të ardhurave të buxhetit të konsoliduar të Kosovës. Norma e TVSH-së
në Kosovë është fikse pra është e sheshtë dhe jo e përshkallëzuar, një normë prej 16% për të
gjitha mallrat pa marrë parasysh origjinen e tyre dhe 0% për mallrat që i dedikohen eksportit.
TVSH-ja në Kosovë është aplikuar nga korriku i vitit 2001. Zbatimi i TVSH-së në Kosovë është
nje hap i rëndësishëm, më efektiv sesa tatimi mbi shitjet në përputhje me Evropen perendimore.

Britania—ka aplikuar një TVSH të përshkallëzuar prej shumë vitesh, kjo ndikoi duke sjellë
rritjen e borxhit publik dhe defiçit. Një gjë e tillë e detyroi qeverinë të merrte masa urgjente duke
u fokusuar tek reforma e sistemit. Nga viti 2008 e ketej, qeveria e kuptoi se nuk mjaftonte
financa për rritjen se duhej kërkuar një mënyre tjetër efektive për sistemin e taksave. Me uljen e
taksës së përshkallëzuar, qeveria britanike identifikoi problemin e ekonomise duke sjellë zgjidhje
të reja.

Greqia-- norma e TVSH-së varion 4.5% deri në 23% pra aplikohet nje TVSH e përshkallëzuar,
normat e së cilës luhaten në bazë të shumë faktorëve, duke përfshirë dhe se për çfare lloje
mallrash bëhet fjalë. Për ato mallrat të cilat nuk i përkasin ndonje kategorie të veçante TVSH-ja
ka një norme prej 23%. Në disa ishuj të Greqise ka ulje të TVSH-së duke ndryshuar nga njëri –
tjetri. Evazioni fiskal në Greqi arriti në nivele të larta krahasuar me vendet e tjera .

21
3.3 Krahasimi i shkallës së TVSH-së ndërmjet Shqipërisë dhe vendeve të
rajonit

TVSH-ja zbatohet si një tatim në perqindje mbi çmimin e mallrave dhe shërbimeve. I
nënshtrohen këtij tatimi të gjitha furnizimet e mallrave dhe shërbimeve, të kryera kundrejt
pagesës, brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, nga një person i tatueshëm që vepron si i
tillë. I nënshtrohen këtij tatimi gjithashtu të gjitha importet e mallrave në territorin e Republikës
së Shqipërise. Shqipëria aplikon një shkallë standarte 20% të tatimit mbi vleren e shtuar.
Megjithate ligji parashikon dhe përjashtimet ashtu edhe shkallën zero per TVSH, që aplikohet
për produkte dhe shërbime të caktuara. Në tabelën e mëposhtme janë paraqitur disa nga vendet e
rajonit dhe disa të dhëna të rëndësishme mbi produkte , shërbime dhe normën e aplikimit të
TVSH-së për secilën prej tyre.

Vendi Viti TVSH-ja standarte Aktiviteti

Bullgaria 1994 20% Hoteleri
Greqia 1987 25% ilaçe, hoteleri
Hungaria 1988 27% libra, ilaçe, hoteleri
Italia 1973 21% libra , ilaçe, ushqim
Maqedonia 2000 18% ushqim, hoteleri
Rumania 1993 24% ilaçe, libra
Shqipëria 1996 20% Ilaçe, hoteleri

Tabela nr.2

Vendi yne aplikon një normë TVSH të njëjtë me vendet e Bashkimit Evropian si Austria,
Britania e Madhe, Franca, Sllovakia dhe Bullgaria. Vendi yne aplikon normën standarte 20% për
shërbimet e hotelerisë, si një ndihmë ndaj turizmit.Gjithashtu Sllovakia dhe Britania e Madhe
aplikojne shkallën standarte të tyre të TVSH-së. Vendi ynë aplikon një TVSH 0% për një listë të
caktuar mallrash dhe shërbimesh. Një grup tjeter i cili është përjashtuar plotësisht nga TVSH-ja
nga prilli i vitit 2014 të cilat jane ilaçet dhe shërbimet mjekësore që më përpara kanë qenë

22
subjekt i një norme të reduktuar të TVSH prej 10% janë bërë tanimë pjesë e tatimit mbi vleren e
shtuar në shkallën 0%.

KREU IV

ANALIZA E TË ARDHURAVE DHE E PROBLEMATIKËS SË TATIMIT MBI

VLEREN E SHTUAR

4.1 Probleme kyçe për tu diskutuar mbi TVSH-në

Nisur nga përvoja e grumbulluar nga deklarimet e biznesit dhe të vetë organeve tatimore, ka një
sërë problemesh që lidhen me TVSH-në dhe që kërkojnë një zgjidhje, në varësi të problemit,
afatshkurtër ose afatgjatë. Problemet dhe zgjidhja e tyre në lidhje me TVSH-në janë te lidhura
dhe me problemet e përgjithshme të sistemit tatimor në Shqiperi. Qëndrimi dhe përpjekjet e
biznesit e të autoriteteve tatimore duhet që të përqendrohen në zgjidhjen e problemeve me
karakter teknik në legjislacionin tatimor, të cilat synojnë rregullime të neneve dhe ligjeve të
caktuara të tatimeve dhe taksave me qëllim që të sigurohet një zbatim korrekt, transparent i
legjislacionit njëlloj për të gjithë tatimpaguesit. Ky drejtim zgjidhjeje do të krijonte kushtet për
një legjislacion tatimor të pranueshëm nga tatimpaguesit si dhe nga pikpamja e transparencës
ashtu dhe nga pikpamja e konkurrencës nga ana e organeve tatimore. Problemet e politikave
tatimore duhet të shohin dhe mundesinë e futjes në menyrë të kontrolluar dhe efikase të nxitësve
fiskalë të tillë që lidhen me uljen e tarifës së kontributit të sigurimeve shoqërore apo me tarifat
në lidhje me fitimin e rinvestuar.

Politikat në lidhje me tarifën e TVSH-së mund të përmirsohen duke e diferencuar TVSH-në për
grupe të caktuara të artikujve. Të gjitha vendet e Evropës Perendimore e zbatojnë me sukses këtë
formë të zbatimit të TVSH-së. Duke patur parasysh nivelin aktual të organizimit të organeve
tatimore në Shqipëri, kulturen fiskale, situatën e pergjithshme të zhvillimit ekonomik, politik si
edhe probleme të tjera të ngjashme mund të nxjerrim konkluzionin se do duhej një periudhe
kohe për të filluar nga zbatimi i diferencuar i TVSH-së. Gjatë kësaj kohe niveli i lartë i tarifës së

23
TVSh-së ka sjellë si pasojë dhe uljen e kërkesës për mallra dhe shërbime nga ana e popullsisë.
Ky fakt ka ndikuar në uljen e nivelit te jetesës së popullsisë dhe në pengimin e zhvillimit të
biznesit. Në menyre indirekte kjo ndikon dhe në uljen e të ardhurave të buxhetit të shtetit ,
ndërmjet pakësimit të TVSH-së, por edhe të tatimit mbi fititmin dhe të tjera të lidhura me këto
biznese. Një rëndesi i duhet kushtuar edhe efektit social që shoqëron tek populli kjo masë. Nëse
do të shoqerohej me një administrim korrekt të grumbullimit të TVSH-së dhe të zbatimit të ligjit,
të ardhurat e buxhetit të shtetit do të ishin më të mëdha. Në kushtet e vendit tonë, në të cilen
bujqësia zë një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik dhe social është e rëndësishme që të
gjenden dhe të përdoren politika të tilla që mundësojne nxitjen, zhvillimin e biznesit bujqësor
edhe atij të përpunimit të produkteve bujqësore. Një element i rëndësishëm i përdorur me sukses
në vendet e tjera ishte ai politikave të drejta fiskale.

Ligji për TVSH-në detyron llogaritjen dhe pagimin e mallrave të importuara që në momentin e
kryerjes së veprimeve përkatëse në doganë për mallrat të cilat hynë në territorin shqiptar. Ligji
për TVSH-në e përcakton atë sikur të ishte një taksë doganore, pra ketu kemi shmangien e ligjit
nga parimi i përgjithshëm i lllogaritjes dhe i pagimit të TVSH-së. Situata e parapagimit të
TVSH-së në import , nuk është e pëlqyeshme për biznesin shqiptar, i cili ndodhet kështu në
situaten kur ka nevoje për fonde financiare. Këtij fakti i duhet ti shtohet dhe argument tjetër që
edhe për shkak të nivelit të ulet të besimit që sipërmarrësit e huaj kanë tek sipermarrësit
shqiptarë. Këto vështirësi financiare përpara sjellin si pasoje uljen e vëllimit të mallrave që mund
të blihen jashtë vendit, rritjen e presionit ndaj biznesit për të kërkuar pra, rritjen e tendencave për
evasion etj.

Heqja e pagimit të TVSH-së në doganë do të kishte pasoja pozitive në zbutjen e problemeve për
biznesin shqiptar në importe, do të sillte uljen e evazionit, do të rriste të ardhurat për buxhetin e
shtetit. Nëse do të behej tranferimi i grumbullimit të TVSH-së nga doganat në oraganet tatimore
do të kërkonte edhe një punë më të kualifikuar, më serioze të organeve tatimore dhe atyre të
kontrollit për të shmangur evazionin në deklarimin e TVSH-së. Në këtë situate duhet fillimisht
që të krijohen mundësitë e infrastrukturës së nevojshme që të bëhet një transferim i grumbullimit
të TVSH-së për mallrat e importuara nga organet tatimore.

24
4.2 Boshllëku tatimor nga TVSH-ja

Boshllëku tatimor është diferenca midis tatimeve dhe taksave të cilat duhen konsideruar si të
pagueshme për të gjithë qytetaret dhe bizneset , dhe tatimeve e taksave që deklarojne dhe
paguajnë realisht brënda një viti fiskal të gjithë tatimpaguesit, të cilat mblidhen më pas nga
administrata tatimore me anë të agjentëve dhe burimeve të saj. Boshllëku tatimor ndihmon në
vlerësimin e një tendence fiskale për të ardhmen në ndihmë të politikës fiskale dhe debatit fiskal
për të gjithë të interesuarve për të vendosur vijen e qartë ndarëse midis vullnetarizmit dhe
jovullnetarizmit, sipas sistemit tatimor i cili ka nevoje që të përshtatet me nivelin e boshllëkut
tatimor të vendit. Boshllëku tatimor i matur ndermjet menyrës së parë e cila është bazuar në
nivelin e vullnetarizmit, gjen zbatim ndërmjet përdorimit të treguesve makro të ndryshëm që
mund të konceptohet dhe si një mënyrë indirekte. Kjo mënyrë i përgjigjet pyetjes kryesore se sa
tatime dhe taksa duhet të paguhen në një zonë të caktuar, dhe me këtë mënyrë mund të matet
boshllëku tatimor për akcizën. Këto të dhëna që nxirren nga aktualiteti i deklarimeve dhe
pagesave aktuale, kur krahasohen me nivelin e duhur te tatimeve dhe taksave, që duhet të
deklarohen të paguhen ,rezulton me një diference që konsiderohet si boshllëku tatimor. Kjo
mënyre e cila përcakton kufirin absolut të boshllëkut , duhet të mbushet duke bërë modifikimet e
mundshme të politikave me administrimin fiskal9. Kjo mënyrë përcakton gjithashtu madhësinë e
zonës apo të aktivitetit që i shpëton taksimit duke dhënë sipas rastit dhe sqarimet se përse ndodh
një gjë e tillë.

Një vështirësi qëndron në aspektin e kufizimit që përmban kjo mënyre pasi ka kufizimet e veta
sepse nuk jep sqarime në lidhje me faktin sesi shpërndahet boshllëku tatimor në pjesë të
ndryshme të zonës së matur. Një tjetër vështirësi është e lidhur me faktin e kompleksitetit të
sistemit tatimor, që në rastin konkret qëndron tek matja e efekteve tatimore të aktiviteteve të cilat
nuk janë objekt i taksimit apo për aktivitetet të cilat janë pjesë e përjashtimeve globale nga
taksimi i TVSH-së. Nga ana tjeter të dhënat makroekonomike nuk munden që të identifikojnë
dot boshllëkun tatimor për disa tipe të ndryshme të shkallëve tatimore. Si përmbledhje gjithë
paragrafit të komentuar më siper mund të themi që kjo menyrë është më e mirë për të

9
“Tatimi i munguar ne Shqiperi”, 2012 AL-TAX

25
përmbledhur të gjitha tatimet dhe aktivitetet të cilat lënë gjurmë në statistikat kombëtare për
shkak te veçorive të tyre.

4.3 Reziku i informalitetit

Pavarësisht se , qëllimi i ligjit të ri të TVSH-së nuk ka për sjellë ne mënyrë indirekte të ardhura
shtesë, e ka arritur këtë qëllim ndërmjet kualifikimit në TVSH të disa përjashtimeve që njihen në
ligjin aktual, por ka edhe mangësi që vijnë nga përjashtimet e reja1. Furnizimi i shërbimeve të
sigurimit të jo-jetës që aktualisht trajtohet me TVSH në shkallën prej 20%, dhe që në këte
projektligj, trajtohen si furnizime të përjashtuar per shkak te efekteve negative që sjell ne te
ardhurat. Ministria e Financave prêt që ky efekt të neutralizohet me të ardhurat nga taksa e
primit. Për shërbimet ndërkombëtare, të cilat aktualisht janë të përjashtuara, në bazë të
projektiligjit të ri janë me 0%. Kjo do të thotë që u rimbursohet TVSH-ja në blerje, dhe kjo mase
e re krijon një efekt që është minus në buxhet. Në ligjin ekzistues nuk lejoheshin shitjet nën
kosto, biznesit i kërkohet që faturën me TVSH ta paguaje në çmim kostoje2. Nga ky përafrim
pritet që të vijne efekte negative, nuk ka shifra fundore për minuset që mund të krijohen në të
ardhura, por buxheti në vitin 2015 pritet të përfitoje të ardhura shtesë nga heqja e përjashtimit të
TVSH-së për sektorin e hidrokarbureve. Në bazë të dhënave të administratës doganore për vitin
2013 janë rreth 1.2miliarde lekë përjashtim nga TVSH për këto makineri dhe pajisje10. Në bazë
të statistikave të bëra dhe pavarësisht për minuset që sjell në të ardhura zbatimi i ligjit të ri,
bilanci vazhdon të mbetet pozitiv.

KREU V

PERFUNDIME DHE REKOMANDIME

Nga ky studim arrijmë në perfundimin se TVSH-ja patur një shtrirje ndërkombëtare dhe kjo ka
ardhur si rezultat i bashkeveprimit të shteteve ndërmejt sistemeve tatimore të tyre. Direktivat e

10
Blerina Hoxha, (2015) “TVSH-ja, kostot nga zbatimi i ligjit te ri, biznesi rrezikon gjoba”

26
nxjerra nga komisionet e Bashkimit Evropian kanë synuar që të vendosin mënyra më të mira mbi
krijimin e sistemit te qëndrueshem, efektiv të TVSH-së në të ardhmen. Duke i berë një krahasim
TVSH-së nga taksat e tjera nxirret ne pah roli tij, karakteri veçues i tij si një katalizator
ekonomik. Direktivat dhe rekomandimet e Komisionit Evropian kane ndikur në ndryshimet e
sjella në kuadrin e tatimit mbi vleren e shtuar duke e përafruar legjislacionin tonë të TVSH-së me
atë te Bashkimit Evropian.Një konluzion që mund të nxirret nga krahasimi i funksionit dhe
aplikimit të TVSH-së në vendet e rajonit është që norma e ndryshme e TVSH-së e aplikuar në
forma të ndryshme. Disa nga shtetet e rajonit aplikojnë TVSH-në e sheshtë e disa te tjerë atë të
përshkallëzuar. Sikurse është përmendur dhe në punim norma e TVSH-së është pothuajse sa
mesatarja e vendeve të Evropes por më e lartë se vendet fqinje. Nisur nga sa eshte thënë më larte
TVSH-ja nëse nuk administrohet në mënyren e duhur mund të degradojë në nje takse e cila e
shtrembëron sistemin tatimor, duke frenuar keshtu dhe rritjen ekonomike. Duke qenë se të
ardhurat që vijne nga TVSH-ja janë dhe shpesh të uleta per shkak se jane të veshtira për tu
mbledhur prandaj dhe TVSH-ja e ka te nevojshme që te administrohet në mënyren e duhur që të
mos kemi problematika të tilla që ndikojnë në të ardhurat.

REKOMANDIME

Politikat ne lidhje me tarifen e TVSH-se mund te permirsohen duke :

 Realizuar një diferencim të TVSH-së për grupe të caktuara të artikujve

 Mbajtjen e një tarife, por duke synuar reduktimin e saj

Administrata tatimore duhet të:

 Vëmendje në menazhimin e strukturave të brëndshme të saj

 Kontroll tatimor tatimor dhe kontakti i drejtëpërdrejtë me tatimpaguesit
 Politika të drejta dhe të paanshme

BIBLIOGRAFIA

27
 Tatimi mbi vlerën e shtuar, ë ë ë . t a t i m e . g o v . a l / c / 4 / 9 6 / 1 1 0 / t a t i m i - m b i -
vleren-e-shtuar. Accessed 19 Sept. 2017.
 Tatimi mbi vlerën e shtuar, ë ë ë . t a t i m e . g o v . a l / c / 4 / 9 6 / 1 1 0 / t a t i m i - m b i -
vleren-e-shtuar. Accessed 19 Sept. 2017 .
 . “TVSH, taksa që sjell më shumë të ardhura, ndër më e larta në rajon.” Gazeta Dita,
ëëë.gazetadita.al/tvsh-taksa-qe-sjell-me-shume-te-ardhura-nder-me-e-larta-ne-rajon/.
Accessed 19 Sept. 2017.
 nakije.kida Folloë. “Tatimi i vleres se shtuar ecuria dhe karakteristikat e tij.” LinkedIn
SlideShare, 24 Nov. 2016, ë ë ë . s l i d e s h a r e . n e t / n a k i j e . k i d a / t a t i m i - i - v l e r e s -
se-shtuar-ecuria-dhe-karakteristikat-e-tij. Accessed 19 Sept.
2017.
 Legjislacioni, ë ë ë . t a t i m e . g o v . a l / c / 6 / l e g j i s l a c i o n i . A c c e s s e d 1 9 S e p t .
2017.
 Tatimi mbi Vlern e Shtuar TVSH n Shqipri, vendet e rajonit dhe BE.” Open data albania,
open.data.al/sq/lajme/lajm/lang/sq/id/1341/Tatimi-mbi-Vleren-e-Shtuar-TVSH-ne-
Shqiperi-vendet-e-rajonit-dhe-BE. Accessed 19 Sept. 2017.
 https://ëëë.scribd.com/doc/118246933/Boshlleku -Tatimor-Tax-
Gap-ne-Shqiperi-2012-AL-Tax-org
 GazetaExpress. “Shqipëria me TVSH-në më të lartë në rajon, 5% më shumë se
Kosova.” GazetaExpress, 7 Feb. 2017, ëëë.gazetaexpress.com/lajme/shqiperia-me-tvsh-
ne-me-te-larte-ne-rajon-5-me-shume-se-kosova-77583/?archive=1. Accessed 19 Sept.
2017.

28