TÌM HIỂU VỀ PIN RC LIPO

Nguồn từ Internet
Biên dịch: ntphongzodiac

Trong quá trình biên dịch có thể có sai sót về từ ngữ kỹ thuật, các bạn góp ý cho tôi để chỉnh sửa
cho hoàn hảo.

PHẦN I

Có rất nhiều Email được gửi đến người viết bài này về chủ đề Pin Lipo cho RC, và bây giờ là lúc
mà tôi xây dựng bài viết để trả lời những câu hỏi phổ biến nhất về Pin Lipo và hy vọng sẽ làm
chúng ta hiểu hơn về điều kỳ bí của pin Lipo.

Đây là một chủ đề lớn và dài, có thể đó là lý do tại sao tôi tiếp tục chủ đề này. Tôi không đi sâu
vào giải thích về vật lý của pin ở đây, nếu bạn muốn tim hiểu thông tin sâu hơn thì vào trang web
này: http://batteryuniversity.com/

Trang web ở trên là một trong các trang về lý thuyết pin tốt nhất tôi đã tìm thấy cho đến nay.
Trang về Pin LiPo cho RC của tôi ở đây có những câu hỏi phổ biến nhất mà bạn đọc yêu cầu. Tôi
cũng nhận được các câu hỏi về bộ Sạc RC, và đây là trang chuyên mục về Sạc cho Pin Lipo của
tôi, nếu bạn muốn tìm hiểu làm thế nào để tìm ra một bộ Sạc tốt:
http://www.rchelicopterfun.com/rc-battery-chargers.html

Pin Lipo là gì và tại sao chúng được sư dụng rộng rãi trong Thế giới RC?

Pin Lipo (viết tắt từ Lithium Polymer) là loại pin sạc, chính nó đã làm thế giới RC điện thành
cơn bão. Đặc biệt là cho máy bay, trực thăng, và ôtô. Đó là lý do chính mà đồ RC điện hiện nay
có nhiều sự lựa chọn hơn cho đồ RC chạy xăng.
Pin RC LiPo có ba điều chính làm nên sự lựa chọn hoàn hảo khi chơi RC điện và vượt qua cả các
loại pin sạc thông thường như NiCad, hoặc NiMH.

• Pin RC LiPo nhỏ, nhẹ và có thể làm ở mọi hình dáng kích thước.
• Pin RC LiPo có dung lượng cao có nghĩa là nó chứa được nhiều năng lượng trong một gói pin
nhỏ.
• Pin RC LiPo có dòng xả cao để cung cấp năng lượng cho động cơ điện đòi hỏi khắt khe nhất.

Ngắn gọn là Pin LiPo cung cấp một năng lượng lưu trữ cao tỷ lệ với trọng lượng ở mọi hình
dạng và kích cỡ.
Những lợi ích từ Pin Lipo rất quan trọng trong bất kỳ mô hình RC, nhưng đối với máy bay và
trực thăng, chúng là lý do để người chơi máy bay trở nên phổ biến. So với xe điện và tàu thuyền
đã xuất hiện trong nhiều thập kỷ, máy bay đã thiếu vắng cho đến khi công nghệ pin LiPo xuất
hiện, máy bay và máy bay trực thăng điện bắt đầu xuất hiện và hiện đang vượt qua đồ nitro về
hiệu suất.
Có một vài mặt trái với pin LiPo RC tuy nhiên, một lần nữa chứng minh không có giải pháp
hoàn hảo.
• Pin LiPo vẫn còn đắt tiền so với NiCad và NiMH, nhưng sẽ dần giảm giá.
• Mặc dù công nhận tốt hơn, Pin RC LiPo tuổi thọ không cao, có lẽ chỉ khoảng 300-400 lần sạc
(và sẽ thấp hơn nhiều nếu không được chăm sóc đúng cách). Tôi đã nghe một số người nói rằng
dùng được hơn 1000 lần sạc nếu tuân thủ tất cả các quy tắc.
• Vấn đề an toàn - bởi vì chất điện phân dễ bay hơi được sử dụng trong Pin LiPo có thể bắt lửa
hoặc phát nổ.
• Pin LiPo yêu cầu sự chăm sóc đặc biệt và phù hợp nếu bạn muốn kéo dài tuổi thọ hơn các Pin
công nghệ khác. Sạc, Xả, và Cất trữ tất cả đều ảnh hưởng đến tuổi thọ của Pin, sai quy tắc hoặc
sơ suất có thể làm hỏng Pin.
Trước khi tôi bắt đầu nói chuyện về việc chăm sóc và thông số của Pin Lipo, tôi nghĩ nên đi vào
những căn bản trước tiên. Bạn có thể bỏ qua nếu bạn không quan tâm đến cấu trúc của pin
Lithium và chỉ cần "muốn biết những gì Pin Lipo dùng cho trực thăng, ôtô …và cần những thông
số nào cần biết khi mua Pin".

Sự khác biệt giữa Pin Lithium Ion (Li-Ion) và pin Lithium Polymer (LiPo) ...

Trong thế giới RC ngày hôm nay, hầu hết là dùng pin LiPo. Tôi nghĩ rằng tôi nên có một cuộc
thảo luận ngắn đề cập đến loại Pin Li-Ion trong trường hợp bạn biết chúng được dùng ở một số
đồ RC cao cấp. Pin Li-Ion và LiPo có thành phần cơ bản là hóa chất tương tự và được chăm sóc
cùng một cách như nhau, sự khác biệt là các cell pin được đóng gói và các chất điện phân được
sử dụng.

Li-Ion

Pin Li-Ion sử dụng một chất lỏng dung môi hữu cơ như chất điện phân. Chất điện phân này có
nhiệm vụ để trao đổi ion giữa các điện cực (anode và cathode) giống như bất kỳ loại pin nào.
Điện phân hữu cơ này dựa trên dung môi rất dễ cháy và đó là lý do tại sao pin Li-Ion biến động
hơn và có thể bắt cháy hoặc phát nổ nếu sử dụng sai. Pin Li-Ion thường được bọc trong một vỏ
kim loại cứng (giống như một pin thông thường hơn) trọng lượng nặng hơn và không cho phép
có nhiều tùy chọn khác nhau như hình dạng và kích thước.

LiPo

Một pin LiPo thực sự không sử dụng một chất điện phân lỏng nhưng thay vào đó nó được sử
dụng một chất điện phân polymer khô, tương tự như một miếng phim nhựa mỏng. Miếng phim
này được kẹp (thực sự là ghép lá) giữa cực dương và cực âm của pin cho phép trao đổi ion - do
đó có tên là lithium polymer. Phương pháp này cho phép Pin có thể làm rất mỏng với các hình
dạng và kích thước của cell pin khác nhau.
Vấn đề với cấu trúc các cell Lipo là việc trao đổi ion qua điện phân polymer khô chậm và do đó
làm giảm dòng xả và dòng xạc. Vấn đề này có thể được khắc phục phần nào bằng cách làm nóng
pin cho phép trao đổi ion nhanh hơn thông qua các polymer giữa cực dương và cực âm, nhưng là
không thực tế đối với mọi ứng dụng.
Nếu giải quyết được vấn đề này, nguy cơ an toàn của pin lithium sẽ được giảm đáng kể. Với sự
thúc đẩy lớn từ xe ô tô điện và lưu trữ năng lượng, không có nghi ngờ gì nữa, một sự phát triển
mạnh mẽ sẽ được thực hiện với loại Pin Lipo khô với trọng lượng siêu nhẹ và an toàn trong
những năm tới. Có thể nhận thấy rằng lý thuyết loại pin này có thể được làm rất linh hoạt, kết
cấu gần giống nhau, chỉ cần nghĩ về các khả năng sẽ được làm ra trong tương lai.

LiPo Hybrids - LiPo Lai.

Tất cả pin LiPo RC được làm vào thời điểm bài viết này (Tháng 5/2009) thực sự là một pin
lithium polymer lai. Tên chính xác là pin Lithium-Ion Polymer, nhưng thế giới pin của ngày hôm
nay chỉ đơn giản gọi là Lithium Polymer mặc dù nó không phải là một Pin LiPo khô thực sự.
Bằng cách đưa chất điện phân vào Polymer, tỷ lệ trao đổi ion được cải thiện đáng kể. Kể từ khi
điện phân được gel hóa, sự rò rỉ giảm đi, nhưng nó vẫn còn dễ cháy. LiPo lai không nguy hiểm
như Li-Ion, nhưng nó vẫn có thể bắt lửa hoặc phát nổ nếu sạc điện áp quá cao hoặc quá thấp,
hoặc chọc thủng.
Khi được giới thiệu lần đầu tiên, pin LiPo đắt hơn so với Li-Ion, vì sản xuất khó hơn. May mắn
là giá đã giảm đáng kể từ khi ra đời, nếu nó không phổ biến hơn so với công nghệ pin Li-Ion.
Điều này đặc biệt đúng cho lĩnh vực đồ chơi điện RC máy bay và người điều khiển đằng sau sự
nghiên cứu về Pin Lipo, các thiết bị truyền thông cầm tay/giải trí.
Lipo lai sử dụng cấu trúc các cell phẳng giống nhau như những tấm khô có cùng kích thước, có
nghĩa là nó có cùng kích thước, hình dáng linh hoạt cho phép tạo ra viên pin có hình dáng đặc
biệt để sử dụng trên các model RC.
Hầu hết các pin LiPo RC được đóng gói trong một túi gồm nhiều lá trùng khớp nhau, được gọi là
cell pin (gói pin). Hình bên dưới mô tả viên pin có 2 cell.

Gói pin này là giải pháp hoàn hảo để làm ra viên pin có nhiều cell, từ những túi cell mỏng phẳng
có thể sắp xếp mà không có khoảng trống giữa các cell, và dĩ nhiên khi Lipo dùng các gói pin
siêu nhẹ thay cho vỏ kim loại, trọng lượng nhẹ làm cho Lipo trở thành Pin được lựa chọn nhiều
nhất vượt qua cả Li-Ion và thấy rõ là trong ứng dụng RC máy bay.

Nếu bạn đã từng mở một cell pin Lipo ra, đây là hình ảnh bạn sẽ thấy, một đoạn film nhựa dài,
rất mỏng (Polymer) được phủ xen kẽ lớp mỏng carbon anode và cathodes trên 2 mặt film
polymer.
Đoạn film này dài (trong ảnh là dài 2.13m với viên pin 5000mAh) nó được xếp gấp lại như cái
đàn accordion, toàn bộ đoạn film sau khi xếp lại được đóng trong túi cùng với chất gel điện phân
lỏng và có một mùi dung môi rất thơm giống như acetone để tẩy sơn móng tay, và nó là chất dễ
cháy.
Nếu bạn ngạc nhiên với việc làm thủng 1 lỗ giữa viên pin, tôi đã đóng 1 cái đinh vào viên pin để
xem nó xì nhanh và xem nó cháy, viên pin đã nhanh chóng vỡ ra, xì khói chất điện phân dễ cháy
nhưng không bắt lửa. Về mặt nguyên tắc, nó có thể bắt lửa. Tôi không có hình ảnh để đưa ra làm
ví dụ. Tôi chỉ thử 1 viên pin 6S 5000mAh nặng thả xuống sàn bê tông và 1 cell đã hỏng, bài học
rút ra là không nên mang quá số lượng Pin Lipo mà bạn không kiểm soát được an toàn.
Một trong những đặc tính thú vị của Pin Lipo lai là chia sẻ mức độ và sự trao đổi ion hiệu quả
hơn khi chúng ấm lên. Nếu bạn đã từng để ý sẽ thấy mô hình RC của bạn sẽ đạt được sức mạnh
hoặc lâu hơn một chút sau khi pin làm việc, những gì bạn vừa thấy là sự gia tăng hiệu quả trao
đổi ion khi pin hóa học được làm ấm lên.
Điều này có nghĩa là nếu bạn chơi RC vào mùa đông (nơi có tuyết) thì bạn phải giữ cho viên pin
được ấm trước khi chơi.

Trị số của Pin Lipo (Thông số khi mua Pin Lipo)

Phần cơ bản về Pin Lipo có vẻ buồn tẻ, giờ chuyển sang phần chính của chủ đề. Đầu tiên là trị
số, cụ thể là điện áp và dung lượng. Chúng là 2 con số chính khi bạn mua pin, có 1 con số thứ 3
nữa bạn cũng sẽ cần phải được lưu ý nhưng không quá quan trọng.

Điện áp

Không giống như Pin NiCad & NiMH thông thường cell pin có điện áp 1,2 volt cho mỗi cell
hoặc viên pin, cell pin LiPo có điện áp 3,7 volt cho mỗi cell. Lợi ích ở đây là vài cell pin có thể
tạo thành 1 gói pin có nhiều cell hoặc trong 1 vài trường hợp dùng cho các máy bay RC siêu nhỏ
với 1 cell 3.7 volt. Đó là tất cả những gì cần thiết để cung cấp nguồn điện cho các mô hình RC.
Ngoài các loại pin cho dòng RC nhỏ chạy điện, các gói pin Lipo có ít nhất 2 hoặc nhiều cell mắc
nối tiếp để cung cấp 1 điện áp cao hơn, cho những mô hình RC cỡ lớn, số cell pin có thể là 6 cell
hoặc thậm trí nhiều hơn nữa với mô hình lớn cần điện áp cao. Dưới đây là danh sách điện áp các
gói pin RC LiPo mà người chơi sẽ sử dụng. Nếu bạn tự hỏi các con số 2S-12S trong ngoặc đơn
kia có nghĩa là gì, nó chính là cách mà các nhà sản xuất Pin thể hiện có bao nhiêu cell pin được
mắc nối tiếp chứa trong 1 gói pin.
• 3.7 volt battery = 1 cell x 3.7 volts (1S)
• 7.4 volt battery = 2 cells x 3.7 volts (2S)
• 11.1 volt battery = 3 cells x 3.7 volts (3S)
• 14.8 volt battery = 4 cells x 3.7 volts (4S)
• 18.5 volt battery = 5 cells x 3.7 volts (5S)
• 22.2 volt battery = 6 cells x 3.7 volts (6S)
• 29.6 volt battery = 8 cells x 3.7 volts (8S)
• 37.0 volt battery = 10 cells x 3.7 volts (10S)
• 44.4 volt battery = 12 cells x 3.7 volts (12S)

Tôi sẽ nói thêm 1 chút về gói pin mắc song song để tăng dung lượng. Việc này được thể hiện qua
chữ “P”. Ví dụ 2S2P, 2 gói pin nối tiếp được mắc song song với nhau để làm tăng gấp đôi dung
lượng. 2S2P là một cấu hình rất phổ biến ở bộ Receiver.
Đó là điện áp bạn cần biết cho mỗi loại mô hình RC hoặc cụ thể hơn, điều khiển tốc độ môtơ kết
hợp với điện áp yêu cầu để hoạt động chính xác/RPM. Con số này được viết hoa trong mọi
trường hợp, sự thay đổi điện áp đồng nghĩa với việc thay đổi RPM và cũng yêu cầu thay đổi
bánh răng và cũng như mô tơ có trị số Kv cao hoặc thấp. Không phải vấn đề gì tôi cũng viết vào
đây, nếu 1 gói pin ghi 3 cell (3S) thì được hiểu là Pin 3S với điện áp là 11.1v.

Từ viết tắt trị số của Motor

Rất nhiều người mới chơi mô hình RC bị nhầm lẫn bởi trị số của motor brushless (ko dùng chổi
than), đặc biệt là việc hiểu Kv thành kilo-volts (1 kV = 1000 volts). Trường hợp này không phải
vậy, trị số Kv trên motor brushless được xem như bao nhiêu RPM (số vòng quay trên phút) nó
quay trên volt. Lấy ví dụ có 1 motor ghi là 1000Kv với dải điện áp từ 10v đến 25v. Điều này có
nghĩa là Motor này sẽ quay khoảng 10,000 vòng/phút ở điện áp 10v, và lên tới 25,000 vòng/phút
ở điện áp 25v.
Tôi không muốn bắt đầu từ trị số của Motor, trị số của Pin, tôi muốn đề cập đến từ Kv hơn vì đây
là phần nhiều người thường hỏi nhất.

Dung lượng

Dung lượng thể hiện có bao nhiêu năng lượng lưu trữ trong gói pin, và nó được thể hiện qua chỉ
số mAh. Đây là cách người ta nói rằng nó chịu tải hoặc tiêu hao (đo theo milliamps) trong 1 giờ
để pin được xả hết. Ví dụ, một gói pin LiPo RC có trị số 1000mAh sẽ được xả hoàn toàn trong
một giờ (dùng trong 1 giờ) với dòng tải 1000 milliamp trên nó. Vẫn cùng viên pin này nhưng với
dòng tải 500mAh thì dùng được khoảng 2 giờ, nhưng nếu tăng dòng tải lên 15,000 miliamp
(15amps) dòng tải khá phổ biến ở mô hình RC trực thăng 400 để bay thì thời gian để tiêu hao pin
sẽ chỉ được khoảng 4 phút.
Như bạn thấy, với mô hình RC hiện nay rất có thuận lợi khi dùng các gói pin có dung lượng lớn
như tầm 2000mAh. Với những gói pin dung lượng lớn mà sử dụng dòng 15 amp này thì sẽ cho
gấp đôi thời gian bay khoảng 8 phút cho đến khi pin được xả (dùng) hết.
Vấn đề chính để có được điều này là nếu bạn muốn kéo dài thời gian bay, nâng cao dung lượng
của pin. Không giống như điện áp, dung lượng có thể được thay đổi để cung cấp cho bạn nhiều
hơn hoặc ít hơn thời gian bay. Đương nhiên vì hạn chế kích thước và trọng lượng, bạn phải duy
trì dung lượng pin ở một phạm vi nhất định vì nếu gói pin có dung lượng lớn thì kích thước sẽ
lớn và nặng hơn.

PHẦN II

Dòng xả

Hãy nhớ rằng số thứ ba tôi đã nói đến khi bạn đi mua pin RC LiPo? Đúng, dòng xả là con số đó.
Điều này có lẽ được đánh giá cao nhất & dễ hiểu lầm thông số trên Pin.
Dòng xả hiểu đơn giản là một viên pin có khả năng xả nhanh một cách an toàn như thế nào.
Hãy nhớ rằng việc trao đổi ion đã nói ở trang trước, tốc độ nhanh của các ion từ cực dương đến
cực âm trong pin sẽ cho biết dòng xả. Trong thế giới pin LiPo RC, nó được gọi là thông số "C".

"C" có nghĩa là gì?

Từ Capacity bắt đầu từ chữ “C” cung cấp cho bạn một ý tưởng khá tốt. Một viên pin với một
dòng xả 10C có nghĩa là bạn có thể xả một cách an toàn với tốc độ gấp 10 lần so với dung lượng
của viên pin đó, một viên pin 15C = 15 lần, một viên pin 20C = 20 lần, và tiếp theo như vậy.
Hãy lấy viên pin 1000 mAh của chúng tôi làm một ví dụ: Nếu nó có dòng xả là 10C điều đó có
nghĩa là bạn có thể kéo một tải trọng tối đa duy trì lên đến 10.000 milliamps hoặc 10 amps, vì
(10 x 1000 milliamps = 10.000 milliamps hoặc 10 amps) và nó sẽ tương đương tiêu hao 166mAh
trong 1 phút, và với viên pin 1000mAh nó sẽ cạn kiệt trong 6 phút.
Điều này được tính bằng cách xác định số mAh mỗi phút của các viên pin. 1000 mAh chia 60
phút = 16,6 mAh trên mỗi phút. Sau đó bạn nhân con số đó với dòng xả C (trong trường hợp này
là 10C) = 166 mAh/mỗi phút, rồi lấy dung lượng viên pin (1000 mA) chia cho mỗi phút 166
mAh = 6,02 phút.
Vậy thì viên pin 2000 mAh có dòng xả 20C thì tính thế nào? 20 x 2000 = 40.000 milliamps hoặc
40 amps. Thời gian tiêu hao hết với pin này chỉ có 3 phút (2000/60 = 33,3 nhân 20c = 666 mAh
mỗi phút - 2000 mA chia 666mAh = 3 phút). Như bạn có thể thấy, 3 phút là một thời gian quá
ngắn cho 1 lần bay RC trừ khi bạn dùng hết công suất tối đa cho toàn bộ lần bay RC, chắc chắn
bạn sẽ không bao giờ chơi ở công suất tối đa để đạt đến gần với những con số này.
Hầu hết các viên pin LiPo sẽ hiển thị dòng xả C continuous (liên tục) và một số Pin hiển thị trị số
Burst. Trị số Burst thể hiện dòng xả của pin gia tăng công suất. Ví dụ trên viên pin ghi dòng chữ
“Discharge rate = 20C Continuous/40C Bursts”.
Pin có dòng xả C cao thì càng đắt. Biết điều này là bạn có thể tiết kiệm tiền nếu bạn mua pin có
dòng xả cực cao khi bạn không có nhu cầu dùng hết khả năng của viên pin, nhưng thực chất nó
cũng không ảnh hưởng đến pin. Điều quan trọng nhất là bạn không thể chạy với một viên pin có
dòng xả C quá thấp, hoặc bạn sẽ làm hỏng pin và có thể hỏng ESC (kiểm soát tốc độ điện tử).
Vậy làm sao để bạn biết dòng xả C bao nhiêu khi mua pin RC Lipo? Câu trả lời dễ dàng nhất sẽ
là chọn pin có dòng xả C lớn nhất mà bạn có thể ... Nếu tiền không phải là vấn đề. Tôi đồng ý
với điều này 100%. Nhưng đối với nhiều người, đặc biệt là người mới bắt đầu tập bay, không có
khả năng bay trình diễn 3D liên tục, không dùng hết khả năng dòng xả, theo ý kiến của tôi nên
mua loại pin có dòng xả thấp hơn, và có thể mua vài cặp pin sẽ thiết thực hơn.
Hướng dẫn chung là Pin có dòng xả từ 25C đến 30C thường dùng cho trực thăng điện cỡ 250-
400 cho loại bay thể thao nhẹ. Những loại trực thăng cỡ lớn hơn Pin có dòng xả từ 25C đến 30C
là an toàn nhất (một lần nữa cho loại bay thể thao nhẹ). Với loại RC thể thao mạnh mẽ hơn hoặc
bay 3D thì dùng pin có dòng xả 40C hoặc cao hơn.
Tất cả điều này có nghĩa là Pin RC Lipo sẽ giảm giá theo thời gian, nếu bạn tìm được viên pin
35C mà giá bằng với pin 25C thì nên chọn 35C, vì khi dùng 35C trong trường hợp này nó sẽ mát
hơn và pin sẽ có tuổi thọ dài hơn. Giống như mọi thứ, khi ta dùng viên pin 1 cách liên tục, ép
viên pin dùng hết công suất của nó sẽ làm giảm dung lượng khả dụng và rút ngắn thời gian dùng
pin. Tuy nhiên, nếu bạn có viên pin với dòng xả C gấp đôi ngưỡng tối đa mà bạn dùng cùng với
việc chăm sóc thích hợp thì không có lý do gì bạn có thể đạt được ít nhất 400 lần sạc xả với sự
suy hao không đáng kể.
Có 1 điều thú vị, tôi nên đề cập đến việc lựa chọn dòng xả qua việc xem HV (high voltage - điện
áp cao) của máy bay RC chạy điện (thường được cho là sử dụng các gói LiPo hơn 8S) đang trở
thành nhiều và phổ biến hơn là giảm dòng điện mà HV cung cấp. Việc này tất nhiên là vấn đề
khác, nhưng cho nhiều ứng dụng điện áp cao, bạn có thể dùng pin có dòng xả thấp với những mô
hình RC không ăn dòng lớn, như là một mô hình kích thước giống nhau/sức mạnh được chạy với
gói pin điện áp thấp hơn. Bay nhào lộn dĩ nhiên được người chơi dùng hầu hết ở các RC mô hình
máy bay lớn và thường “ép ga” dùng tới kịch giới hạn của pin thì sẽ cần Pin có dòng xả cao, vấn
để ở đây tôi muốn đưa ra là điện áp cao là có lợi thế (dòng thấp sẽ ít nóng).
Cuối cùng, cần kiểm tra nhiệt độ cho viên pin của bạn sau khi chạy là một cách tốt để đo nếu bạn
đang sử dụng dòng xả C vừa đủ. Thực tế, Dòng xả C là hơi vô nghĩa bởi vì họ hiếm khi kiểm
chứng. Trong đó tuổi của pin nội trở kháng cao hơn làm cho pin ấm lên và cải thiện khả năng
bay và có thể bạn sẽ tiêu tốn pin nhanh hơn.
Nguyên tắc chung là bạn không thể cầm viên pin chặt trong tay vì nó quá nóng, có khi nóng đến
60độ C. Mà thậm chí còn nóng hơn như tôi đã nói. Mà đã nóng hơn 50 độ thì không thể coi là an
toàn, do vậy nếu bạn thấy pin của bạn nóng hơn như vậy thì tốt nhất bạn nên mua loại pin có
dòng xả cao hơn.
Để pin Lipo trong ôtô hoặc để ngoài trời nắng nóng có thể làm pin nóng trên 50 độ C, nhiệt độ
bên trong và bên ngoài pin đều có thể làm hại pin, Pin Lipo nóng có thể bị yếu và giảm tuổi thọ
pin.

Xả quá ngưỡng - OVER DISCHARGING

Sát Thủ số một làm hỏng Pin Lipo.

Một điều khác là sẽ làm nóng một viên pin lên rất nhanh nếu bạn ép nó xuống dưới hoặc thấp
hơn 3,0 volt cho mỗi một cell dưới tải. Thậm chí nếu bạn có một viên pin 40C và chỉ nên dùng
hết một nửa khả năng của Pin, nếu bạn dùng ép xuống dưới 3 volt/cell nó sẽ trở nên rất nóng và
sẽ rút ngắn đáng kể tuổi thọ của pin.
Một nguyên tắc rất tốt để làm theo ở đây là "quy tắc 80%". Điều này đơn giản có nghĩa là: để
được an toàn, bạn không bao giờ nên xả (dùng) một viên pin LiPo quá 80% dung lượng của nó.
Ví dụ, nếu bạn có một viên pin LiPo 2000 mAh, bạn không bao giờ nên dùng hơn 1600 mAh của
viên pin (80% x 2000). Giả sử đây là một viên pin đang tốt, khỏe có dung lượng 2000mAh (Theo
tuổi thọ, lâu dần thì dung lượng pin sẽ giảm xuống).
Điều này cho bạn thấy Bộ sạc có chức năng đặt trị số dòng cho việc Sạc, để bạn có thể biết dung
lượng pin bao nhiêu sẽ cho phép bạn điều chỉnh thời gian bay của bạn cho phù hợp trong vòng
quy tắc 80% và để có được tuổi thọ tốt nhất cho viên Pin của bạn.
Nếu bạn không có một bộ Sạc để xác nhận dung lượng (tức là sạc mà ko xác định được dòng bao
nhiêu?), thì một chỉ số tốt là đo điện áp mạch vòng (không có điện áp tải) của từng cell pin riêng
rẽ sau khi bay hoặc bò với dụng cụ đo pin hoặc thiết bị đo tương đương. Một viên pin LiPo đã xả
80%, sẽ cung cấp một điện áp khoảng từ 3,75 volt. Qua đó một viên pin LiPo 3S sẽ hiển thị
khoảng 11,25 volt sau khi bay hoặc bò nó đã xả là 80%, một viên pin 6S sẽ là khoảng 22,5 volt.
Tôi thì thường dùng quá 80% (3.75V trên một cell) xuống thành 90% (3.70V trên một cell) khi
bay, trong giới hạn viên pin cho phép nếu không “ép” pin làm việc liên tục, điều này thường là
ổn - ít nhất là theo kinh nghiệm của tôi.

NỘI TRỞ KHÁNG

Đó là 1 trị số nữa? Đúng, trị số đầu tiên trong 3 tiêu chuẩn công nghiệp và đã được đề cập tới trị
số cuối cùng là C (dòng xả C) được các nhà sản xuất sử dụng cho thị trường sản phẩm của họ
hoặc biện minh cho một mức giá cao hơn và thực tế và khó có thể kiểm chứng được, nhưng nó
cũng là một hướng dẫn chung khi chúng ta đi chọn mua Pin.
Nội trở kháng để giải thoát, đây là một cách kiểm tra và là một trong những cách tốt nhất để theo
dõi tình trạng pin RC LiPo của bạn. Hầu hết Pin có dung lượng cao và dòng xả cao sẽ có khoảng
từ 2 đến 6 milliohms (0,002 đến 0,006 ohms) nội trở kháng khi pin còn mới. Để tính toán tổng
nội trở kháng của pin đấu nối tiếp, bạn sẽ cộng những con số này lại với nhau để một viên pin 4S
với mỗi cell có 4 milliohms trở kháng sẽ có một tổng nội trở kháng khoảng 16 milliohms (0,016
ohms).
Như tôi đã đề cập, tuổi thọ pin, nội trở kháng tăng lên và ấm khi chạy mô hình, Pin có dòng xả
thấp, và pin dung lượng nhỏ nói chung sẽ có nội trở kháng cao hơn. Không phải là bất thường
khi đo nội trở kháng với xấp xỉ 200 milliohms cho viên pin Lipo cho máy bay nhỏ với 100 tới
200 mAh khi còn mới.
Cách tốt nhất để sử dụng nội trở kháng (nếu sạc của bạn có hỗ trợ chức năng rất hữu dụng này)
là có thể đọc được số IR của Pin Lipo khi chúng còn mới. Tôi sẽ viết ra con số IR này (hoặc số
IR của các cell trong viên pin) nó sẽ được ghi hoặc đóng dấu vĩnh viễn ở nơi nào đó trên viên pin
do vậy tôi sẽ có số tham chiếu IR mới cho mỗi loại pin. Theo tuổi pin, tôi có thể đơn giản tham
chiếu đưa ra trở kháng tăng thế nào? Hoặc 1 cell trong viên pin có vấn đề bất thường.

Đo nội trở kháng thế nào? Đây là bộ sạc tốt có thể dùng. Bộ sạc tốt có hỗ trợ chức năng này tích
hợp mạch cân bằng sẽ kiểm tra IR của từng cell cũng như toàn bộ viên pin, Hình ảnh trên tôi
chụp khi bộ sạc đọc IR của mỗi cell của Pin Lipo Turnigy 6S, thật là khó nhìn từ ảnh nhưng IR
của cell từ 1-6 là 2,2,1,1,1,2 milliohms, tổng số IR của toàm bộ pin là 9 milliohms, khá tin cậy.

Nội trở kháng thực sự mở ra một chủ đề lớn và phức tạp và làm thế nào để tính toán chính xác
điện áp sụt giảm của pin, và tổng lượng watt tiêu hao dưới dạng nhiệt trong viên pin. Tôi sẽ
không đi sâu vào những tính toán ở đây với lý do đơn giản, tôi không đủ khả năng để giải thích
chúng.

PHẦN III

SẠC CÁC LOẠI PIN LIPO

Sạc Pin LiPo RC cũng là một chủ đề, Pin LiPo, LiIon, và LiFe có một số đặc tính rất khác so với
loại pin RC thông thường có thể sạc lại. Do đó sạc đúng cách với bộ sạc được thiết kế chuyên
biệt cho các loại pin lithium hóa học là quan trọng đối với cả tuổi thọ pin và sự an toàn của bạn.

Điện áp và dòng sạc tối đa

Một cell pin Lipo RC 3.7volt được sạc đầy khi nó đạt tới 4.2volt. Nếu sạc vượt quá điện áp này
sẽ làm hư hại cell pin, và có thể gây ra cháy nổ. Điều quan trọng này để hiểu một khi tôi bắt đầu
nói chuyện về Cân bằng pin RC LiPo, hãy luôn nhớ nó trong đầu.
Điều quan trọng là bạn sử dụng một bộ sạc quy định cho pin LiPo và chọn đúng điện áp hoặc số
cell khi sạc pin Lipo. Nếu bạn có viên pin 2S bạn phải lựa chọn 7.4volt hoặc 2S trên bộ Sạc của
bạn. Nếu bạn lựa chọn sai 11.1volt (pin 3S) và cố sạc pin 2S, viên pin sẽ bị phá hủy và rất có thể
bắt lửa. Thật may mắn là những Bộ Sạc hiện nay sẽ báo cho bạn biết nếu bạn lựa chọn sai số
lượng cell.
Tất cả các loại Sạc pin sẽ dùng phương pháp dòng không đổi/điện áp không đổi (cc/cv - constant
current/constant voltage). Điều này có nghĩa là dòng điện không thay đổi được áp dụng cho pin
trong phần đầu của chu kỳ sạc. Khi điện áp của pin gần với mức 100% của điện áp sạc, Bộ Sạc
sẽ tự động giảm dòng sạc và sau đó áp dụng điện áp không thay đổi cho giai đoạn còn lại của chu
kỳ sạc. Lúc này bộ sạc sẽ DỪNG sạc khi điện áp sạc 100% của viên pin cân bằng với điện áp
không đổi được thiết lập trên bộ sạc (4.2 volts trên một cell), chu kỳ sạc kết thúc. Vượt quá điện
áp này, thậm trí là 4.21volt cũng làm giảm tuổi thọ Pin.

Dòng Sạc Pin Lipo

Lựa chọn đúng dòng sạc cũng rất quan trọng khi sạc pin LiPo RC. Quy tắc vàng ở đây áp dụng là:
"không bao giờ Sạc pin LiPo hoặc Pin LiIon lớn hơn 1 lần so với dung lượng của Pin (1C)."
Ví dụ viên pin 2000 mAh có thể sạc với tối đa dòng sạc là 2000 mA hoặc 2.0 amps. Không bao
giờ sạc cao hơn hoặc tuổi thọ pin sẽ bị giảm đáng kể. Nếu bạn chọn dòng sạc cao hơn đáng kể so
với giá trị 1C, pin sẽ nóng lên và có thể phồng lên (phù pin), xì khói, hoặc bắt lửa.
Thời gian được thay đổi ...
Hầu hết các chuyên gia LiPo bây giờ có thể hiểu cách bạn sạc an toàn ở 2C thậm trí 3C trên viên
pin chất lượng mà nó có dòng xả ít nhất là 20C hoặc an toàn hơn và nội trở kháng thấp, với ảnh
hưởng không đáng kể đến tuổi thọ chung của các viên pin miễn là bạn có một bộ sạc tốt với một
hệ thống cân bằng tốt.
Có rất nhiều pin Lipo hiển thị dòng sạc 2C và 3C thậm chí một vài nhà sản xuất cho thấy dòng
5C, chỉ cần sạc đầy trong vòng 10 phút chính là đây (giả sử bạn có một bộ sạc điện áp cao và bộ
nguồn mạnh có khả năng cung cấp công suất điện áp watts và amps lớn).
Một lần nữa, bốn thủ phạm chính làm rút ngắn tuổi thọ pin LiPo là:

NÓNG
XẢ QUÁ NGƯỠNG (dòng và điện áp)
SẠC QUÁ NGƯỠNG (dòng và điện áp)
KHÔNG ĐỦ CÂN BẰNG
------------------------------------------------------------------

Cân Bằng Pin Lipo RC

Cân Bằng Pin Lipo RC, Cân bằng là gì? Tại sao nó lại quan trọng?
Nhớ là tôi đã nói với bạn rằng hãy luôn ghi nhớ trong đầu sạc đầy 100% giá trị điện áp là 4.2volt
trên một cell. Với pin chỉ có một cell đơn lẻ (Pin Lipo 3.7Volt) bạn chẳng cần lo lắng đến vấn đề
cân bằng, sạc sẽ tự động dừng khi điện áp đạt tới mức 100% là 4.2Volt.
Cân bằng là cần thiết, tuy nhiên trong một viên pin Lipo có nhiều hơn một cell, bộ sạc không thể
xác định được sự chênh lệch điện áp giữa các cell và có thể một cell bị vượt quá ngưỡng mặc dù
tổng điện áp của cả viên pin hiển thị đúng. Lấy vị dụ một viên pin Lipo 3S (3 cell mắc nối tiếp
hoặc gọi là 3S). Nó sẽ là viên pin có điện áp 11.1volt (3.7v trên 1 cell x 3cell=11.1v). Điện áp
khi sạc đủ 100% sẽ là 12.6v (4.2v x3=12.6volt). Bộ sạc tin cậy của chúng ta được thiết lập 11.1v
cho pin Lipo và sẽ dừng sạc khi khi đủ 12.6v, rất đơn giản đúng không.
Vậy điều gì sẽ xảy ra khi một trong 3 cell được sạc nhanh hơn 2 cell còn lại? có thể 2 cell mới
sạc đến 4.1volt thì cell kia sạc nhanh hơn một chút và vượt quá ngưỡng lên tới 4.4volt trước khi
bộ sạc dừng sạc ở 12.6volt. Điều đó chắc chắn sẽ làm hư hại cho cell pin đó và có thể gây ra
cháy nổ.
Trên đây là một ví dụ rõ ràng về sự chênh lệch điện áp giữa các cell không giống với viên pin
tốt, ngay cả một sự khác biệt điện áp 0.1 (100 mV) giữa các cell cũng là nguyên nhân gây ra các
vấn đề và hư hại pin theo thời gian.
Về quang phổ là nếu có 1 cell pin trong gói pin không đạt tới mức sạc đầy khi gói pin được sạc
và sau đó xả thấp hơn 3volt dưới tải mặc dù 3 cell của gói pin hiển thị điện áp là 9volt hoặc cao
hơn.
Cân bằng để đảm bảo tất cả các cell luôn luôn trong vòng khoảng 0,01-0,03 volt trên mỗi cell do
vậy sạc hoặc xả quá ngưỡng một hoặc nhiều cell sẽ không làm hỏng pin, hoặc nguy hiểm hơn nó
là vấn đề an toàn khi một cell bị sạc quá ngưỡng.
Bạn không cần phải cân bằng pin Lipo mỗi khi sạc, hầu hết chỉ cần sạc cân bằng sau 10 hoặc 20
lần sạc là tốt với bộ pin còn tốt khỏe, vấn đề là bạn phải biết viên pin của bạn là khỏe (còn tốt),
các cell trong viên pin cũ thường trở nên không ổn định, như trước đây tôi đã đề cập, nếu bạn có
bộ cân bằng hoặc bộ sạc cân bằng tốt, nên sạc cân bằng ở mỗi lần sạc hoặc ít nhất sau mỗi 2 lần
sạc, như vậy có thể quá mức cần thiết nhưng nó sẽ chống lại việc làm hư hại pin hoặc cháy nổ,
đó là do bạn quyết định.

Giắc cân bằng và Sạc

Bây giờ bạn đã hiểu tại sao Pin RC Lipo lại có dây cắm cân bằng, câu hỏi bây giờ là làm nó thế
nào? Mỗi viên pin Lipo có nhiều cell đều có gọi là giắc cân bằng (dây cắm cân bằng). Giắc cắm
này cho phép sạc hoặc xả riêng rẽ từng cell trong cả viên pin. Đây là 4 cách chính để cân bằng
pin Lipo:

• Pin Lipo có thể cân bằng trong khi sạc pin qua giắc cân bằng với bộ Sạc cân bằng. Phương
pháp này dùng để sạc riêng từng cell và chắc chắn điện áp trong mỗi cell là bằng nhau khi được
sạc. Hình ảnh trên được minh họa Bộ sạc 3 cell đang sạc pin RC Lipo có 3 cell qua giắc cân
bằng. Sự giới hạn ở đây là dòng xả tối đa. Dây cắm cân bằng tiết diện nhỏ, phương pháp này chỉ
nên áp dụng với pin Lipo nhỏ hoặc có dòng xả không cao quá tối đa 2.5amps. Nếu bạn ép quá
nhiều amps qua giắc cân bằng nó sẽ nóng giắc và dây.

• Pin Lipo có thể được cân bằng với Vỉ mạch cân bằng gắn bên ngoài như Blinky Balancer, trong
khi viên pin vẫn được sạc từ nguồn chính. Hình ảnh minh họa Bộ Sạc đang sạc pin 3 cell qua
nguồn chính và dây cân bằng được nối vao Vỉ mạch cân bằng Blinky.
Vỉ mạch Blinky này sẽ giám sát điện áp của mỗi cell trong toàn bộ viên pin và áp dụng một tải
nhỏ để xả bất kỳ cell nào hiển thị điện áp sạc cao hơn các cell còn lại trong viên pin và giữ cho
các cell chênh lệch trong vòng 0.02v (20mV) (hiểu ở đây là khi sạc cân bằng các cell có điện
áp chênh nhau tầm 20mV là tốt, không nên chênh nhau quá nhiều như tầm 100mV).

• Một viên pin RC Lipo cũng có thể được cân bằng với Vỉ mạch cân bằng gắn ngoài (Vỉ mạch
tách rời bên ngoài) sau khi sạc từ nguồn chính. Vẫn là hình ảnh minh họa nhưng nó thể hiện Vi
mạch cân bằng được cắm vào pin sau khi pin đã được sạc.
Rõ ràng phương pháp cân bằng này về mặt lý thuyết không phải là an toàn cho pin LiPo khi một
hoặc nhiều cell có thể được bị sạc quá ngưỡng tải trong quá trình sạc, nhưng nó sẽ cân bằng tất
cả các cell và giữ chúng để kiểm tra cho chu kỳ xả và chu kỳ sạc tiếp theo.

• Cuối cùng cách tốt nhất để cân bằng và sạc pin LiPo bằng cách sử dụng một Bộ sạc có tích hợp
Mạch cân bằng.

Với cách thiết lập sạc kiểu này, pin được sạc qua nguồn điện chính và giắc cân bằng của pin
được nối với mạch cân bằng trên Bộ sạc trong mọi trường hợp, tuy nhiên một vài Bộ sạc có cổng
cân bằng khác nhau được tích hợp trong Bộ sạc nhằm loại bỏ mạch cân bằng gắn bên ngoài.
Những Bộ sạc tốt (như sạc TP-610C ở hình trên) tích hợp mạch cân bằng, sẽ xác nhận chính xác
số cell, thay đổi dòng sạc và cân bằng và khi cân bằng thực sự xảy ra trong chu kỳ sạc sẽ đảm
bảo “không phải lo lắng” và sạc/cân bằng an toàn và kéo dài tuổi thọ hữu ích của các pin LiPo.
Đây là cách an toàn nhất để sạc pin LiPo dung lượng cao với nhiều cell và mở ra một thế giới
hoàn toàn mới để nâng cao hơn phương pháp sạc nhiều viên pin Lipo cùng lúc như sạc song song
(cách mà tôi hay sạc).

PHẦN IV
Dây giắc cân bằng

Dây giắc cân bằng hiện tại có 4 loại khác nhau (hầu hết các loại) và đó là điều quan trọng để biết
loại nào cho cân bằng với sạc của bạn, mạch cân bằng gắn ngoài, hoặc mạch cân bằng hỗ trợ để
bạn chọn đúng kiểu giắc khi đặt mua Bộ sạc pin RC Lipo.

Giắc JST-XH
Đây là giắc dùng hầu hết cho giắc cân bằng, được sử dụng cho các hãng: Align, E-Flite,
Common Sense RC (V2), Great Planes, Dualsky, Esky, Electrifly, Losi, Rhino, Trinity, Turnigy,
Nano-Tech, Venom, Zippy. Chỉ ghi một vài tên
Trong chủ đề về giắc JST-XH, có hộp bảo vệ đầu giắc gọi là AB chụp vào đầu giắc dễ dàng cho
bạn cầm giắc để rút ra thay vì bạn cầm vào dây cân bằng và kéo ra (tôi thừa nhận rằng tự mình
hay làm hỏng giắc, đặc biệt là sau khi tôi bắt đầu sử dụng mạch song song trong khi sạc song
song).

Tôi bắt đầu dùng hộp AB thường xuyên, và chúng hỗ trợ tốt cho dây cáp khi rút ra và thực sự nó
như cái phích cắm, nó dễ dàng lắp bạn có thể nhìn hình minh họa ở đây. Chỉ việc đặt giắc JST-
XH vào hộp đã mở sẵn và đậy hộp AB lại vậy là xong, thật là đáng giá khi đặt mua và giá thành
rẻ, có 5 kích cỡ khác nhau lắp vừa từ 2S tới 6S giắc cân bằng JST-XH.

Giắc Thunder Power

Được sử dụng cho các hãng: Thunder Power, FlightPower, Apex, EVO, MPX, Outrage, và một
vài hãng làm pin khác.

Giắc Polyquest
Được sử dụng cho các hãng: Polyquest, E-tec, True RC, Extreme Power, Impulse, Enermax,
Hyperion, Poly RC, Xcite, Fliton, và một vài hãng khác.

Giắc JST-EH

Đây có lẽ là loại giắc cân bằng phổ biến nhất, nhưng bạn sẽ tìm thấy chúng trên một vài thương
hiệu pin lớn như: Kokam, Graupner, Core, và những viên pin Vampower cũ.
Bạn có thể dùng giắc adaptor chuyển đổi để sử dụng các giắc cân bằng khác nhau, nhưng để đơn
giản và giảm chi phí nếu bạn chắc chắn chính xác giắc mà bạn nối với Bộ sạc khi bạn đặt mua
Pin Lipo

Giắc cắm nguồn chính của Pin

Một lần nữa, lại có vài kiểu tùy thuộc kiểu giắc nguồn yêu cầu và bạn muốn dùng riêng loại nào.
Chọn một loại giắc và gắn bó với nó là cách dễ nhất kể từ đó tất cả các giắc cắm của bạn sẽ
giống với giắc cắm sạc của bạn.
Dưới đây là 7 loại thường dùng (và còn có loại khác)

Giắc JST

Đây là giắc nguồn nhỏ dòng tới 5amps tải liên tục, nó được sẻ dụng ở những viên pin nhỏ
(thường dưới 1500mAh) cho máy bay nhỏ hoặc heli điện loại siêu nhỏ, hoặc cấp điện cho
receiver, servos, gyros, bộ điều tốc, vvv… cho các dòng RC cao cấp với Rx riêng rẽ

Giắc Deans Ultra (giắc chữ T)

Đây là kiểu giắc rất phổ biến (cũng gọi là giắc chữ T) độ tin cậy cao mà vì đó đã bị đẩy giá lên
và làm thành một trong các giắc nối đắt tiền nhất, dòng tới 50amps tải liên tục.

Giắc EC3

EC3 trở nên rất thông dụng do sử dụng cấu trúc kết nối “hình viên đạn” và dòng tới 60amps tải
liên tục.

Giắc EC5

Đây là một phiên bản dài hơn của giắc EC3 và bởi vì các chân tiếp xúc hình viên đạn dài hơn
(5mm) và có một diện tích bề mặt tiếp xúc lớn hơn. Giắc EC5 có dòng lên tới 120amps tải liên
tục. Hoàn hảo khi dùng cho dòng xe điện ¼ scale hoặc helis cỡ 700.

Giắc hexTronik XT-60

Giắc XT-60 được dùng nhiều hơn và phổ biến hơn do giá cả rất tốt và hiệu suất thể hiện. Giống
như các giắc EC3 họ sử dụng chân tiếp xúc hình đạn mạ vàng và có dòng tải cao hơn chút là 65
amps. Được làm bằng nhựa chịu nhiệt cao không bị chảy khi hàn nếu kỹ thuật hàn tốt, chúng là
giắc cắm tốt nhất mà tôi đã từng được sử dụng khi nói đến, dễ dàng cắm và rút ra.
Hiện nay rất nhiều người đã chuyển đổi từ giắc chữ T sang dùng giắc XT-60 và cảm thấy rất
thích giắc này (và tôi là người trong số đó). Nếu bạn mới bắt đầu với RC điện thì đây là sự lựa
chọn tuyệt vời với kiểu giắc này cho các ứng dụng RC cỡ trung hoặc trung bình cao cho sự khởi
đầu.

Giắc Tamiya

Chúng là loại giắc rất phổ biến có dòng tải thấp, đặc biệt với loại oto điện, bò và tàu thuyền,
Nhưng kể từ khi ra đời pin Lipo có dòng xả cao giắc cắm Tamiya được sử dụng ngày càng ít
hơn. Bạn vẫn sẽ tìm thấy chúng được sử dụng ở mô hình công suất nhỏ hơn và một số loại mô
hình nitro cho người mới bắt đầu.

Giắc Traxxas

Như tên cho thấy, giắc cắm pin của Traxxas được sử dụng độc quyền trên RC xe/thuyền chạy
điện của Traxxas nhưng có thể phù hợp với bất kỳ ứng dụng có dòng tải cao lên đến khoảng 100
amps. Đây là một loại giắc đẹp mà nhiều người nói là một trong những giắc cắm đẹp nhất khi
cắm và rút.

Có 3 giắc nguồn chính là Deans Ultra, EC3 và XT-60 (cho các ứng dụng tải ở mức trung bình
trong lĩnh vực máy bay RC). Tôi đã sử dụng cả 3 nhưng thích EC3 và XT-60 nhất. EC3 thì đẹp
bởi vì mối hàn được che dấu trong giắc cắm, do đó bạn không cần phải sử dụng co nhiệt để ngăn
cách các mối hàn. Nhược điểm là, nếu bạn muốn tháo dây (gỡ mối hàn) từ giắc cắm, hầu hết giắc
cắm bị hư hỏng khi cố gỡ chân giắc ra.
Giắc Deans Ultra và XT-60 có thể bị đoản mạch trong khi hàn nếu bạn không cẩn thận, vấn đề
nữa là giắc Dean nếu hàn mà giữ lâu, nhiệt độ quá cao sẽ làm nóng chảy giắc và sẽ bị lỏng chân
giắc cắm, trong trường hợp này thì giắc nhựa XT-60 là tốt hơn. Giắc cắm Dean cũng là quá dư
khi dùng để cắm cho ESC công suất cao, chả cần đến mức dùng giắc XT-60 và giắc EC. Tuy
nhiên giắc EC3 và EC5 khi cắm và rút ra hơi cứng, nên mọi người hay dùng giắc Dean Ultra
tháo lắp dễ dàng hơn và XT-60 thậm trí còn tốt hơn, chúng tháo lắp dễ dàng hơn.
Và cuối cùng, đó là sở thích cá nhân và nhiều hơn nữa phụ thuộc vào loại giắc cắm ESC hoặc
giắc pin LiPo của bạn dùng.
Có rất nhiều pin RC Lipo và ESC không có giắc nguồn đi kèm (chỉ đi kèm 2 sợi dây và co nhiệt
cách điện), nếu bạn mua Pin hay ESC như vậy thì phải chắc chắn bạn đặt mua giắc nguồn đúng
chủng loại và phải đảm bảo có kỹ năng hàn đúng cách, nếu không thì nên tìm kiếm trên mạng
loại Pin hoặc ESC có đi kèm sẵn đúng loại giắc mình cần.

Lưu ý, nếu bạn đang tìm kiếm một mỏ hàn nhỏ mà tốt có điều khiển nhiệt độ thì tham khảo link
Weller 40 watt unit

Tôi đã sở hữu một cái được vài năm nó hoàn hảo cho anh em đam mê RC hoặc cho sinh viên
ngành điện tử, nó không đủ mạnh cho dây cáp to hơn 14AWG, tuy nhiên để hàn dây to thì tôi
dùng mỏ hàn loại lớn hơn tầm 100/140W, đủ nhiệt để hàn tới dây 8AWG.
Dù sao, tôi cũng cần chỉ ra Giắc cân bằng và giắc cắm nguồn có “đầu đực” & “đầu cái”. Nếu bạn
mua giắc cắm cho pin hoặc ESC, hãy chắc chắn chọn đúng loại đực hay cái nhé.

SẠC PIN AN TOÀN

Tôi không đi sâu vào vấn đề Sạc Pin An Toàn, có bản Hướng dẫn, cảnh báo đi kèm theo khi mua
Pin Lipo sẽ cho bạn những thông tin bạn cần. Cụ thể bạn NÊN sạc pin Lipo ở khu vực an toàn
không có lửa, Pin khi sạc để trong túi chống cháy, và KHÔNG BAO GIỜ rời vị trí khi sạc (không
được bỏ đi trong khi sạc). Đó là cảnh báo được in trong Hướng dẫn khi mua Pin nhưng hiếm khi
được thực hiện một cách nghiêm túc.
Cá nhân tôi không có thời gian ngồi chờ trong lúc sạc pin để theo dõi cái túi Pin đang sạc, việc
này như ngồi xem cây mọc.

Đây là 4 mẹo đơn giản để sạc pin Lipo An toàn mà tôi thường làm:

• Tôi luôn sạc các loại pin Lipo có nhiều cell (7,4 volt hoặc cao hơn) trong các túi sạc chống
cháy hoặc đặt trực tiếp trong gạch bê tông và tránh xa chất dễ gây cháy.
• Tôi luôn luôn đợi ít nhất 15 phút sau khi sử dụng pin LiPo để cho nó nguội đi trước khi sạc.
Điều này kéo dài tuổi thọ của pin LiPo và tránh làm pin quá nóng và có thể xảy ra hư hại.
• Tôi không bao giờ ra khỏi nhà (tốt hơn là không rời khỏi phòng) khi sạc pin LiPo.
• Cuối cùng, tôi đã mua một máy báo khói loại rẻ lắp ở phía trên khu vực mà tôi sạc pin, trường
hợp mà pin bị cháy nổ trong khi sạc hoặc khi cất trữ thì máy báo khói sẽ cảnh báo bằng tiếng
kêu, Tôi cũng có một bình chữa cháy nhỏ gắn trên tường ở nơi sạc pin để giải quyết bất kỳ đám
cháy có thể xảy ra, không chỉ là cháy pin Lipo.

Điều này có vẻ quá nhiều, rất có thể đó là ... nhưng sau khi xem đoạn video dưới đây, tôi cảm
thấy đây là những biện pháp phòng ngừa đáng giá.
 http://www.youtube.com/watch?feature...&v=VswaFOrVM6I

Hầu hết các tài liệu về cháy Pin Lipo đều xảy ra bởi kết quả của hư hại vật lý với viên pin (ví dụ:
tay trơn, đánh rơi pin xuống sàn bê tông cứng) hoặc trong lúc sạc, hoặc do lỗi từ con người.
Hãy nhớ rằng nếu bạn cảm thấy những viên pin này là quá nguy hiểm, nhưng trong thực tế, nó
rất an toàn nếu tuân thủ đúng các quy tắc, Pin an toàn hay nguy hiểm là do bạn.
Tôi thực sự đánh giá cao sức mạnh của viên Pin Lipo thậm trí ngay cả khi Pin bắt đầu có vấn đề.
Dưới đây là hình ảnh của một viên Pin 6s 5000 mAh có một cell bị lỗi đoản mạch trong, trong
khi bay.

Cell này (cell ngoài bên phải) đã hoàn toàn bị phồng và rất nóng, thực tế sờ vào rất nóng và tôi
chắc chắn rằng có thể bị bục khi tôi hạ cánh. Nhưng may không phải vậy, các lá trong cell pin có
chứa chất điện phân off. Nó căng như cái trống nhưng không bị xì khói và không xảy ra cháy.
Một trường hợp rất hiếm, nhưng tôi nghĩ bạn có thể muốn xem một cell pin bị phồng lên như thế
này.

Nói về vấn đề Pin bị Phồng, tôi nhận được rất nhiều câu hỏi về vấn đề này. Pin LiPo có thể
phồng lên một chút, đặc biệt là sẽ âm ấm trong quá trình sử dụng. Điều này là không có gì phải
quá lo lắng. Nó thực sự là bình thường (một lần nữa dựa vào bạn ép pin chạy như thế nào? chất
lượng của viên pin, và Pin nóng lên thế nào) và miễn là nó phồng lên rất rất nhỏ và hết phồng sau
khi Pin nguội thì thường bạn không có gì phải lo lắng về pin. Nếu nội trở kháng của cell pin bị
phồng là cao hơn đáng kể hơn các cell khác trong viên pin, đây sẽ là lý do để không tiếp tục sử
dụng viên pin đó.

Theo tuổi thọ pin, sự phồng có thể nhiều hơn một chút (bởi vì nội trở kháng sẽ cao hơn và pin
chạy bắt đầu nóng hơn). Khi viên pin gần hết tuổi thọ, nó có thể bị phồng rất nhỏ và sẽ không hết
phồng, ngay cả sau khi pin đã nguội. Pin này vẫn có thể dùng nhưng không bay hoặc chạy mạnh
mẽ được, chỉ phù hợp bay, chạy nhẹ nhàng trước khi “về hưu” hay quẳng vào thùng rác. Pin
Lipo không độc hại có thể vứt bỏ sau khi XẢ HOÀN TOÀN.

PHẦN V
Rốt đa Pin RC Lipo.

Chạy Rốt đa viên pin Lipo mới là phương pháp thực hành được cho là tốt, mặc dù nhiều người
nói rằng bạn không cần phải làm điều đó. Cũng giống như một động cơ mới, không nên ép Pin
LiPo mới của bạn chạy hết tốc lực (quá tối đa giới hạn) với lần dùng đầu tiên, để pin có thể kéo
dài thêm tuổi thọ và khả năng chạy của pin trong những năm tới.
Phương pháp rốt đa này khá đơn giản, vài lần đầu tiên sử dụng (4-5 lần đầu) không bay hoặc
chạy quá mạnh, quá dữ dằn, giữ dòng xả thấp hơn hoặc bằng 1C, và không xả hoặc dùng pin
xuống thấp quá 50% dung lượng pin.

Cất trữ Pin Lipo

Bây giờ bạn đã biết viên Pin Lipo làm việc thế nào? vấn đề liên quan đến an toàn, cần chú ý gì
khi đặt mua pin? Sạc pin và Cân bằng pin và Tại sao nó lại là quan trọng? Vậy cần chú ý gì nữa?

CẤT TRỮ PIN (LƯU TRỮ KHI KHÔNG SỬ DỤNG)

Cách bạn cất trữ pin LiPo và sử dụng sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến tuổi thọ của pin. Như tôi đã đề
cập, một cell pin LiPo hầu như luôn luôn giảm xuống dưới 3 volt dưới tải là không thể phục hồi
hư hỏng (giảm dung lượng hoặc hoàn toàn không có khả năng sạc). 3 volt dưới tải nói chung là
tương đương với khoảng 3,5 volt điện áp mạch mở không hoạt động, Do vậy, nếu pin của bạn
được cất trữ trong bất kỳ khoảng thời gian sau khi bạn sử dụng chúng ở gần với 3,5 volt ảo trên
một cell, pin có nguy cơ hư hại.

Như pin không sử dụng, theo tự nhiên chúng sẽ tự xả. Pin LiPo về mặt này thực sự rất tốt và sự
tự xả này chậm hơn nhiều so với hầu hết các loại pin khác có thể sạc lại, nhưng nó cũng giảm
điện áp khi để không. Nếu bạn để không dùng một vài tuần hoặc vài tháng gần 3,5 volt cho mỗi
cell, có thể là pin sẽ hạ xuống dưới và có thể bị hư hỏng. Bạn phải Cất trữ chúng bằng cách sạc,
nhưng không được sạc đầy - điều đó cũng sẽ làm suy giảm ma trận các cell pin. Về cơ bản, tuổi
thọ của Pin Lipo (trong thời gian cất trữ) được dựa trên nhiệt độ bảo quản và trạng thái sạc. Bạn
có khả năng cất trữ một viên pin LiPo sạc đầy RC ở nhiệt độ phòng cho đến 4 ngày mà không
làm thiệt hại nhiều. Không bao giờ cất trữ pin LiPo sạc đầy trong một chiếc ôtô nóng trong một
thời gian dài, chắc chắn sẽ gây thiệt hại như tôi đã giải thích trước đó, nhưng vẫn cần phải nhắc
lại.

Để tối ưu hóa tuổi thọ pin, cất trữ pin LiPo RC của bạn ở nhiệt độ phòng và sạc khoảng 40-60%
pin. Điều đó tương đương khoảng 3,85volt mỗi cell (điện áp tĩnh). Phạm vi cất trữ thực tế có thể
là rộng hơn một chút so với điều này (tôi đã nghe một số người cho rằng con số cao như 20-80%
là tốt, nhưng kể từ khi bộ Sạc pin thiết lập thông số cất trữ ở mức 50% (3,85 volt cho mỗi cell)
Tôi khuyên bạn nên và những gì tôi đã làm theo thông số 3,85 volt cho mỗi cell.

Thực tế bạn có thể kéo dài thời gian Cất trữ khi pin sạc đầy nhiều ngày hoặc nhiều tuần trong tủ
lạnh (không phải tủ đá) với nhiệt độ gần với 0 độ C (32 độ F). Tôi đã bắt đầu Cất trữ pin kiểu
này với viên pin nhỏ của tôi, tôi thường làm như vậy vì rất thuận tiện khi bay với các viên pin đã
sẵn sàng được sạc đầy và tốn ít thời gian trước khi chơi.
Nếu bạn Cất trữ Pin Lipo đã được sạc đầy trong tủ lạnh, hãy đóng gói pin trong túi giữ đông có
khóa, và quấn chặt (ép) túi để không khí thoát hết ra ngoài trước khi khóa túi lại. Điều này sẽ
ngăn chặn sự ngưng tụ hình thành trên các gói pin khi bạn đưa chúng ra khỏi tủ lạnh vì Pin ấm
lên khi ra ngoài môi trường (ví dụ đơn giản là lấy chai bia từ tủ lạnh ra ngoài, do sự chênh lệch
nhiệt độ trong tủ và bên ngoài nên gây ngưng tụ ở chai bia). Tất nhiên bạn nên làm các viên pin
LiPo ấm lên sau khi gỡ bỏ ra khỏi tủ lạnh trước khi sử dụng.

Tôi chỉ Cất trữ pin trong nhiệt độ lạnh nếu tôi biết trước lịch chơi trong vòng 2-3 tuần. Vào mùa
đông khi lịch bay bị giới hạn (chơi ít), Một lần nữa tôi lại cất trữ mức 50% ở nhiệt độ phòng. Tôi
sẽ KHÔNG Cất trữ ở mức 50% pin ở trong tủ lạnh trong thời gian dài để làm hư hại đến pin.

Lời Khuyên về Pin RC Lipo

Tôi hiểu, giới thiệu một thương hiệu tin cậy cho pin RC LiPo giống như nói cho bạn bia nào là
ngon nhất? Đó là sở thích cá nhân và mọi người đều có quan điểm riêng của họ - và trong thú
chơi “Hobby” này có rất nhiều ý kiến. Tôi cũng không phải là một phi công chơi tốt 3D hoặc
F3C có nguồn tài trợ không giới hạn, giống như người trung bình trong môn hobby này, tôi cũng
phải tiết kiệm từng xu từng đồng.
mọi người thường hỏi tôi là sử dụng pin RC LiPo nào, và tôi đưa ra đây là loại pin tôi lựa chọn
cho máy bay, loại pin số 1 tôi thường chọn hiện nay là EP Buddy's Glacier LiPo's

Tôi đã rất ấn tượng với những pin LiPo này trong suốt mùa hè vừa qua kể từ khi Dale bắt đầu
mang đến và tôi không thể nhận thấy sự khác biệt với NanoTech Turnigy (lựa chọn thứ hai của
tôi) trừ khi Dale không có kích thước cụ thể tôi cần. Đó là nhược điểm duy nhất cho pin, nhưng
ông tiếp tục phát triển lựa chọn của mình với một tốc độ ấn tượng. Ưu điểm hay khác là tất cả
pin đều đi kèm với hộp nối AB vào các giắc cân bằng JST-XH. Cá nhân tôi cảm thấy Glaciers là
tốt như Hyperion (lựa chọn thứ 3 của tôi) giá thành thấp tương tự như NanoTechs. Ngắn gọn, độ
thể hiện thì Hyperion, Giá cả thì NanoTech và bảo hành tuyệt vời hỗ trợ hậu mãi và giúp đỡ từ
Dale bạn nên cần nó!

Loại Pin Lipo thứ 2 theo đề nghị của tôi như tôi đã đề cập là Turnigy của HobbyKing và loại
chất lượng cao hơn là Pin LiPo Turnigy Nanotech. Lần đầu tiên tôi bắt đầu sử dụng Pin Lipo
Turnigy khoảng 3 năm trước khi chuyển sang chơi Heli điện loại lớn. Sau đó tôi đã bỏ ra
250$US mua 1 viên pin 6S 5000mAh (FlightPower & ThunderPower là pin đã được tôi sử dụng
trở lại sau đó). Turnigy là loại Pin tôi quay lại dùng sau đó, họ có làm loại pin cho dòng máy bay
điện loại lớn, giá cả phù hợp với tôi. Cùng kích thước và dung lượng, cùng dòng xả C, pin
Turnigy chí có giá 60$, thấp hơn ¼ giá so với Pin trước đó và hiệu suất sử dụng còn thậm trí là
hơn. Một vài năm trở lại ngày càng nhiều thương hiệu cạnh tranh với Turnigy & NanoTech như
tôi đã đề cập.

Turnigy không tiết kiệm về độ dài giắc cân bằng và dây cáp cân bằng silicone làm cho ta rất dễ
dàng thao tác khi cắm vào các bảng mạch cân bằng hoặc bảng mạch song song để có độ bền lâu
hơn nữa. Tất cả các pin Turnigy sử dụng giắc cắm cân bằng JST-XH.

Nếu có phàn nàn với Turnigy thi chỉ là dây nguồn Pin quá to, đó không phải là vấn đề, nhưng
trong 1 vài ứng dụng không gian hẹp, khi bạn đang cố gắng để thao tác một sợi dây to 8AWG
trong khi dây 10 hoặc thậm chí 12 cũng đủ dòng và dễ dàng, chắc chắn nó có vẻ như quá mức
cần thiết.

Tôi đã có hơn 200 lần bay với viên Pin Turnigy mà tôi mua cách đây 3 năm, gần như không suy
giảm dung lượng, cân bằng ổn định, nội trở kháng chỉ tang nhẹ. Dĩ nhiên là tôi tuân theo sự chăm
sóc mà tôi đã hướng dẫn trong bài viết này, tôi thường sạc Pin Turnigy này ở mức 2C đúng mức
cho phép và thỉnh thoảng sạc ở mức 3C khi vội mà không vấn đề gì. Một vài viên pin Nanotech
tôi đã đẩy mức sạc lên 5C với kết quả tốt. Một lần nữa, tôi chỉ đề cập đến những viên pin mà
chúng có thể giúp bạn tiết kiệm rất nhiều tiền (đặc biệt là nếu bạn chơi máy bay lớn) và cho hiệu
suất rất tốt, nhưng nó có thể không phù hợp với tất cả mọi người.

Những dòng pin Lipo có tên tuổi lớn theo tôi và mọi người thì giá cả vẫn còn đắt đỏ, và có thể bị
“thổi giá”. Đặc biệt là có khá nhiều loại pin có thể để dưới ánh nắng mặt trời mà không có vấn đề
gì được sản xuất ở Trung Quốc với hàng chục cơ sở sản xuất khác nhau, một số thì tốt, nhưng
một sô thì không tốt lắm.

Lựa chọn thứ 3 như tôi đã đề cập trong danh sách pin LiPo theo đề nghị của tôi là Hyperion. Tôi
có vài viên pin Hyperion và nó đạt được sự thể hiện hàng đầu, nói chung giá là khoảng gấp đôi
giá của pin NanoTech hoặc Glacier cùng thông số. nhưng giá vẫn là thấp hơn so với những hãng
pin "tên tuổi lớn". Nói ngắn gọn thì nếu bạn không ra sân track để bay biểu diễn hoặc đua xe thì
có thể mua Turnigy/Nano ở Hobbyking, nhưng nhiều người vẫn muốn mua loại giá cao gấp 2,
với tôi thì đã có thử bay cả một ngày với loại pin giá rẻ bằng nửa.
Đó là lý do tại sao Glaciers của EP Buddy là sự lựa chọn số 1 của tôi hiện nay, mức độ thể hiện
hàng đỉnh, giá rẻ, và không có những lời phàn nàn khi dùng nó.

Kết Luận về Pin RC Lipo

Vấn đề cơ bản về Pin RC Lipo là một chủ đề lớn và tôi nghĩ đó là bài viết dài nhất trên trang web
của tôi. Hy vọng rằng bạn có một sự hiểu biết tốt hơn về những gì pin RC LiPo được tạo ra, cách
chăm sóc Pin Lipo đúng cách, và một vài khuyến cáo khi dùng, trên hết những gì tôi muốn nói là
chơi RC điện không quá phức tạp và cầu kỳ như chơi năng lượng xăng.

_HẾT_