‫پەی می ئی المی قی ە‬

‫‪.‬‬ ‫ئی المی‪ ...‬ن ت ئی‬ ‫پەی مەک نی قی ە‪...‬ڕۆش ی ی گ ی‬

‫‪.‬‬ ‫إلسالمی ‪ ...‬ل م الی‬ ‫‪ ...‬ل ف ل م‬ ‫سل ل‬

‫‪Qibla message...general culture and Islamist...science and belief.‬‬

‫ئەک ن ی فەی‬

‫‪https://www.facebook.com/PayameQibla0‬‬

‫پەی ی فەی‬

‫‪https://www.facebook.com/PayameQibla1/‬‬

‫ت یە‬

‫‪https://twitter.com/PayameQibla‬‬

‫گ‬ ‫ئی‬

‫‪https://www.instagram.com/payameqibla1/‬‬

‫ی تی‬

‫‪https://www.youtube.com/channel/UCrXv9_Z8wyhcstQ0tILVHyQ?view_as=subscriber‬‬

‫قیب ە‪...‬بەردەوامە لە باڵوکرنەوەی بەرهەمەک نی‪ ،‬گەر خوای گەورە مۆڵەت بدات گشت پەی مەک نی‬
‫قیب ە لە سێتێکی ت یبەتدا وە بەن وی قیب ەوە بەچ پ دەگەیەنرێت‪ ،‬هەرچەند ت ئێستە کۆمەڵێك کتێ‬
‫و ن می کەی بەن وی نووسەرەوە چ پکراوەو زۆربەرهەمی تریش بە ئەلکترۆنی‪ ،‬بەاڵ دوای‬
‫پێداچوونەوەو وردبوونەوەو کۆکردنەوەی گشت بەرهەمەک نی تر هەمووی پێکەوە بەدەستی‬
‫خوێنەران و نەوەک نی تری داه توو دەسپێردرێت‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫پێڕست‬

‫پێ ەکی‬

‫لە ڕ انگەی ق ئ نە ە‬

‫ئ م ن ەک نی‬ ‫ئی ال‬

‫)‬ ‫االی‬ ‫(أ ک‬ ‫ئە ک نەک نی ئی‬

‫االسال )‬ ‫ئە ک نەک نی ئی ال (أ ک‬

‫ب نگە ا (ال ع )‬

‫س ڕم‬ ‫سە‬

‫ک تەیە لەسە حەاڵڵ حە ا‬

‫هۆک ی الچ نی ت ا لەسە ت ان‬

‫لە نێ ا عەقڵ شەی ن ا‬ ‫ڵ‬ ‫م‬

‫پ ی ین ی‬ ‫ی خۆ ک ش ن لە ئە‬ ‫ی‬

‫ئ مۆژگ ی بۆ خەڵکی بەس ە‬

‫نە‬ ‫گەڕانە ە بۆ ئی ال بە ن‬

‫ب نی بەڕێ یە‬ ‫می‬ ‫لێ ۆش‬

‫ڕەمە ەن ا‬ ‫هەڵ ێ ەیە لەگەڵ خۆم‬

‫لە م نگی ڕ مە ان ا‬ ‫ام ک‬ ‫ک یگە ی‬

‫تێگەی ن لە ق ئ‬
‫( نگێك بۆ حەج ا ا )‬ ‫ت ین بەهێ ت ین کۆب نە‬ ‫گە‬

‫ەاڵ ‪-:‬‬ ‫چۆ کەسێ ی س پ سگ ا بم؟ ئە ە‬

‫‪2‬‬
‫اپۆش ا ی قە ەغە ەک ێت‬ ‫ڕ ت ق تی ئ ا ە‬
‫پ‬ ‫لە ئە‬ ‫ڕ شی ئ ف ت نی ک‬

‫ی م اڵ‬ ‫م فێکی گە‬ ‫عەقی ە‬

‫قۆن غی هە ەک ی‬

‫خ ا بێ ی ژ هێ‬

‫ج ا لەسە قە ا قە ە‬ ‫ڕ نک نە ەیەکی‬

‫ەف ا ی بۆ م مۆس‬ ‫ێ‬

‫لەسە تۆڕی ئەن ە نێت‬ ‫ی‬ ‫لە‬ ‫خ ێ‬

‫س‬ ‫ك‬ ‫پ‬ ‫جی ا ی ت ێژی ە ی ان ۆك نی ئە‬

‫شەی ن ێ ی بۆ ن سی ەک ن‬ ‫چۆنێ ی ان نی‬

‫ی ڕۆژم نەن سی‬

‫ک ت پێ کە ت ە‬

‫بۆ نەی ا‬ ‫بۆش ی ک نە‬

‫ڵ نێ ی!‬ ‫ان یی م‬ ‫ئ ئەمەیە سەلی ە‬

‫گە ی‬ ‫سەمە یەکی ت ی جی نی ت‬

‫ێکی ۆ‬ ‫تەمەنێکی کە جەم‬ ‫ی تی‬

‫بەک هێ نی ک ێ یت ک‬

‫یین‬ ‫قی ە‪ :‬ب نم بەسە ن سە لە‬

‫محەمە لە ب ا ب ڕ‬ ‫ا ەکەی ئی‬

‫ای کۆچک‬ ‫پەیڤێك لە ق اڵی ڵە ە بۆ پ‬

‫‪3‬‬
 ‫گەشت گ ا ی شە عی‬

‫ڕ ن کی‬

‫ن نەی پەن ەمۆ‬ ‫ب نە‬ ‫ی ی‬ ‫ئیع‬

‫ئ یەتی ق ئ نی پی ۆ‬ ‫لەسە‬ ‫ڕ ان نە ی گ م‬

‫لەسە ئ یەتی ف ژنی‬ ‫ب نە‬

‫پێ ەکی‬

‫ە چ الکی‬ ‫پێگە باڵ ک‬ ‫ئە پە ت کە پێک ت ە لە کۆمەڵێك ت ی هەمەجۆ کە بۆ گۆڤ‬

‫ت ێی ئە پە ت کە بە ئ مێ ی س ی ی ت‬ ‫ەتە ە لە‬ ‫ە‪ ،‬لێ ە کۆک‬ ‫جۆ بەجۆ ن س‬
‫ی ئی المی ڕۆش ی ی‪.‬‬ ‫خ مە بە ب‬

‫‪4‬‬
 ‫ئە ەی پێ ی ە ب ت ێت‪.‬‬

‫لە ڕ انگەی ق ئ نە ە‬

‫بێت‬ ‫س یش لە لە ۆخێکی ئ می‬ ‫تەن پە ە ەی کەسێك س اڵنێکی ت النی ە ێت گە بە‬

‫چێ ەی‬ ‫ێک ‪ ،‬خۆ ئەگە گە ەت ی بکەین لە چ‬ ‫س ڵی ە ێت ت ب ێ ە کەسێکی پ پۆڕ لە ب‬ ‫ەی‬
‫ی جۆ بەجۆ ی ە ێت‪ ،‬ت‬ ‫چەن ی شێ‬ ‫خێ نێک سەی ی بکەین پێ ی ی ڕێگ ک نی‬
‫ن بێت‪.‬‬ ‫ەبێت ف‬ ‫بە ە ەکەین چەن هە ڵەک‬ ‫ە‬ ‫گە ەت بێت تەن بە بی ک نە ەیەکی خێ‬

‫یش بێت پێ ی ی بە چەن ین کە ەس ە کەسی‬ ‫بۆ م ەیەکی کەمی ی یک‬ ‫گە خ ن یەکی س ە‬
‫ێژت بێت بێگ م کە ەس ەی‬ ‫س ک نی‪ ،‬خۆ ئەگە گە ەت بێت م ەکەشی‬ ‫ک مە ەبێت بۆ‬
‫کەسی ک مەی بە ت ن ت ی ە ێت‪ ،‬خۆ ئەگە ب ڵەخ نەبێت ەبێت ئە س کۆمپ نی ی ەبەال‬ ‫یت‬
‫س ک نی اڵتێك بێت ئە پێ ی ی بە کە ەس ە کەس نی ۆ‬ ‫ک ی تێ بک ‪ ،‬خۆ ئەگە‬
‫س ک نی‬ ‫پ س ی کی نەکەشی ‪ ،‬خۆ ئەگە بۆ ب نی‬ ‫پ پۆڕ ک مەت ی ە ێت بۆ ب نی ن‬
‫ئە س ەگەین بە ئەن مەی لە‬ ‫س‬ ‫ۆخێکی‬ ‫ست‬ ‫بێت لە جێگەیەکی تەن‬ ‫ی جی‬ ‫تە‬
‫ەبی ین‬ ‫ەکەین‬ ‫نی یەک‬ ‫پالنە‬ ‫لێکۆڵی ە ە لە ەس‬ ‫کە سەی‬ ‫ت ن ی م ۆڤ بە ە ە‪ ،‬چ‬
‫س ە بە‬ ‫پێچە نەی چ ەسە ی کێ ە گ یەک نە جگە لە ق ئ نەبێت کە تەن سە چ ەی‬ ‫تە‬
‫تە خۆی ەگەڕێ ە ە کە‬ ‫بۆ ئە‬ ‫ی گ ت ۆخەک نی لەبە چ گ ت ە‪ ،‬گە ەیی ئە ە‬ ‫بێ جی‬
‫س کە ی گ ت بەشە یەتە‪.‬‬ ‫هە خۆی‬

‫کە‬ ‫پێ ی ە کۆمەڵێك ئ م نج لەبە چ بگ‬ ‫گە ەک‬ ‫گ تیس‬ ‫گ ت پێ ی ە م ۆڤ یەتیەک‬

‫ە هێڵی سە ەکی ک ی لەسە بکە‬ ‫ئە لەبە چ گ ت ە ب ێ ە م یەی پ س ی بە ژە ەن ی گ ی‬
‫ە ەبی ین‬ ‫ک‬ ‫ی ی‬ ‫ەکەین ە ئە ەی کە ن ک‬ ‫ی ە ێ ن‪ ،‬کە سەی ی ئ م ن ەک نی ق ئ‬
‫کە م ەتە ە‬ ‫ە ت کە ک ێ ی پ ێ‬ ‫ە‪ ،‬ق ئ‬ ‫ئە کی ق سی م ۆڤ یەتی ق ئ س کی ک‬
‫ەتە ە‪ ،‬بە جی لە ک ێ ە‬ ‫ب ەتە کۆت پەی می ئیالهی گ ت بە ژە ەن یە م ۆیەک نی لە ک ێ ە کۆک‬
‫نەب ە لە ەس ی‬ ‫بۆ سە ەمێك ه ت ە پ ێ‬ ‫نەب ە چ‬ ‫ف‬ ‫ئ س نیەک نی ت کە ە ق ئ‬
‫‪.‬‬ ‫بۆ لەبە ژە ەن ی چی ێکی ی یک‬ ‫ەس ک ی ک نی‬ ‫م ۆڤەک‬

‫چێ ەی ئە‬ ‫ەق نەی کە ەچێ ە چ‬ ‫ت ئە‬ ‫ئ م ن ە ە سەی ی بکەین‬ ‫هە بۆیە تەن لە‬
‫خ اڵنە ە گ ت ئ لیەتەک نی ەگەین بە ئ م ن ەی کە ئە ق ئ نە تەن ک ێ ێکی ڕۆحی نی یە بۆ‬
‫خ ی ن ‪...‬‬ ‫خۆی‬ ‫ن بێت لە نێ‬ ‫خ ێ نە ەی م ۆڤەک‬

‫‪5‬‬
 ‫ە‪ ،‬هەت‬ ‫ەخ لێ ە ە کە ئە یش هە لە پەی ەن یە قەتیس نەک‬ ‫ە‬ ‫ی ت لە ب‬ ‫ئە ت خ ڵێ ی‬
‫بە کۆمەڵ بە ڕ بە یەتی ک نی کەسێکی ت خێ ی ی ت ە‪ ،‬ە ب قی عی ەتەک نی ت یش‪.‬‬ ‫ن ێژەک‬

‫ت پ س ی ەچە م ڵەک‬ ‫ت پ س ی ژێ ی م ۆڤەکە‪،‬‬ ‫ت پ س ی م ۆڤ ێت‪،‬‬

‫م ڵی م ۆڤەک ‪...‬‬ ‫سم‬ ‫کۆت یی پ س ی سە ە‬ ‫ت‬

‫ەک تە ە‬ ‫بەبێ هیچ شیک نە ەیەکیش ئە پ سی ە ج یە خۆی ق‬ ‫لەسە ن ەک‬ ‫تەن بە ی ەت‬
‫ئە ئ لیەتە چ ن ێکی‬ ‫ەبێت بپ ێ ێت ئەگە ئ لیەتی نەبێت ە کە ئ لیەتی هەب‬ ‫ئە ئ م ن نە چۆ‬
‫ن ک ێت ەخ ڵەتی لە چۆنیەتی بەڕێ ەب نی م ۆڤەک ن‬ ‫ەاڵمەکەیەتی کە ق ئ‬ ‫لێ ەن ێت؟ ئە ە‬
‫ە ی بێت بە ژە ەن ی لەگەڵ‬ ‫کە ەکە نە کێ ە ە کەسێکی ق ڵە‬ ‫کە‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئە ەت‬
‫گە ت بێت کە خۆی م ۆڤەک‬ ‫کەسی ن نەبێت بێ الیە بێت‪ ،‬کێ هەیە لە ەللا بێ نی ت‬
‫ێڵ‬ ‫ێ ێت لە ەی م ۆڤەک هە‬ ‫ت خۆی ب‬ ‫ەک‬ ‫ک‬ ‫ە خۆی ن یە بە گ ت ئ ک‬ ‫سک‬
‫نی یی خ ی گە ە س ی‬ ‫نی ‪ ،‬ئە ەت جگە لە س ی‬ ‫ەک نی‬ ‫بی تە ەس ی بە ژە ەن خ‬ ‫بک‬
‫لەسە ەن می ت نەک ن ‪ ،‬بۆ ئە ەی م ۆڤەک لە ن خە ە ڕ ب ێ ێت‬ ‫قی مەتی ی ن ە بۆ م ۆڤەک‬
‫هە ڵ ب ە بە ی ڕەن ی خۆی ب ۆ نە‬ ‫ن بێت م ۆڤەک‬ ‫لەسە ئە ەی کە هیچ ت نێك الی‬
‫بە ن ە بە خی نە ‪...‬‬

‫ەبی ە ە لێی ەبی ین پەی ەن ی ی پێکە ە هەیە لەیە جی ن ب ە ە‪ ،‬گە‬ ‫گ ت ئە ئ م ن نە کە‬

‫ە بۆ ئە پ س ی پەی ەن ی‬ ‫نەی کە ن‬ ‫نە ە گ ین ەبێت لە ک‬ ‫تەن پ س ی ی ەکە بە ن‬
‫هەیە‪ ،‬تۆ ئە ەت ک لەسە پ س ی ی ەکە ەکەیت لە عی ەت‬ ‫ت ن تۆڵی لەگەڵ خ ڵەک نی ت ی‬
‫هەیە‪ ،‬ە ب قی پ س ەک نی ت یش هیچی خ ڵی نی یە لە عی ە ‪ ،‬عی ە تەن لە‬ ‫س ی بۆ جەس ە‬
‫ێك لەبە خ ی گە ە‬ ‫ەک ن نی یە‪ ،‬هە ک‬ ‫سە بە م ڵ جێگە پی ۆ ە ی ی ک‬ ‫م گە‬
‫ب نە ە ی ت‬ ‫چێ ەی ق ئ ن کە ەک ێت هەم ی هە عی ەتە‪ ،‬هە بۆیە سە ن‬ ‫لە چ‬
‫ەچی ە ن خ ڵەک نە ە‪.‬‬ ‫ی لێ ەهێ ین‬ ‫ەک تە ە بە ەن ە‬ ‫ڕ س یەک ڕ ن‬

‫ئ م ن ەک نی‬ ‫ئی ال‬

‫‪-‬پ س ی ین‪.‬‬

‫ە نن‬ ‫لەسە بە ن مەی ئی ال تەن بە ڕۆتی ێکی عی ە‬ ‫نەب‬ ‫نی ی‬ ‫ک تێك کە م ۆڤەک‬
‫جی نی‬ ‫بە بە ن مە حی بی‬ ‫ە‪ ،‬هەشە سە س‬ ‫بە ن ە ئی ال بەجێ گەی ن‬ ‫ئە کی خۆی‬
‫‪ ،‬لە‬ ‫بە بێ کەڵکی ە نێت بۆ پەیڕە ی ک‬ ‫ەک‬ ‫نی یەک نی سە ە بە کە سەی ی ئی ال‬

‫‪6‬‬
‫پێ ی نەی کە‬ ‫ڕ ست ەکەین ەبی ین گ ت ئە بەه بە‬ ‫ک تێک کە سەی ی ق ئ نی بە‬
‫بە‬ ‫پەیی‬ ‫نک‬ ‫‪ ،‬سە ەم نێك تەن‬ ‫ە تۆم ک‬ ‫ە‬ ‫م ۆڤ یەتین لە ق ئ ن‬ ‫پێ ی ی ژی‬
‫ه ت ەتە بە هە‬ ‫ەتە گەڕ هە ڵەک نی‬ ‫خ‬ ‫کە هە ڵی خۆی‬ ‫نک‬ ‫ت‬ ‫ە‪،‬‬ ‫ڕ س یە ب‬
‫بە ب شی‪ ،‬گە چی لە‬ ‫لە ەقە ق ئ نیەک‬ ‫ی خۆی‬ ‫بۆ تێگەش ی‬ ‫ب‬ ‫هۆک ێکی گە ە ئ س‬
‫ەس ێك لە پ ت ئە‬ ‫لە سە ەمەی ئێ ە خ ێ نە ەی خ پی بۆ ەک ێت‬ ‫ی‬ ‫ە‬ ‫کۆمەڵگەی ک‬
‫تە ین ک بێت ەک ێت تێ‬ ‫بێت‬ ‫ن ی نی پێ ین هە چی هە ڵی‬ ‫خ ێ ن نە ە هەیە‪ ،‬چ‬
‫ی جێگەی س‬ ‫یک‬ ‫بۆ ئێ ە لەب‬ ‫بێت‬ ‫ب‬ ‫کۆمەڵێك لە هە اڵنە ی ت بۆ سە ەمی خۆی‬
‫ەق نە کەڵکی لێ ە گی ێت‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ئە‬ ‫ی مێژ ی پێ ی‬ ‫نی ی لەب‬ ‫ە تێگەش ن‬ ‫نەبێت ی ت‬
‫نەپێک نی‬ ‫هەیە بە پێک‬ ‫مەش عیەتی شە عی لەسە هە ڵەک نی‬ ‫چ‬ ‫بە گ ی هە ڵی ن ی‬
‫ەست‬ ‫پێک ە خەی م‬ ‫ەست کە ت ە بەاڵ بە پەیڕە ک نی ئێ ە لە هە اڵنەی کە نەی‬ ‫خێ ی‬
‫بیکەین بە هۆک ی ن ش ی ی‬ ‫نەگ ین‬ ‫ن ی نە لەبە چ‬ ‫ن کە ێت بەاڵ ن ک ێت ئێ ە هە ڵی ئە‬
‫بە گ یش بۆ ئێ ە‬ ‫ەک نی‬ ‫ئی‬ ‫هەیە ەک ێت هە ڵ‬ ‫ن ی ئێ ە‬ ‫هە چی‬ ‫ی ەکە ‪ ،‬چ‬
‫نە هەم ی هە ە خۆی‬ ‫ئە ئی‬ ‫ەچەک نی ه ت ی ئێ ە‬ ‫بێت ن ک ێت بۆ ه ت‬ ‫بەس‬
‫ب ێ ێ ە ە‪.‬‬

‫ەبی ە ە‪،‬‬ ‫ت‬ ‫لە‬ ‫ێت کە خۆی‬ ‫ی‬ ‫ت ە ئە نەی ت کە بە‬ ‫هەت سە ب سی ئە‬
‫ەبێت ق ئ‬ ‫ەتە ە کە چۆ‬ ‫ن هەب ە ژی پۆلێ ک نی ئە ب سە ب ە خ پ لێک‬ ‫سە ەم نێك‬
‫مڕنی یە‪ ،‬ئە ب س نە‬ ‫بە ی خۆی ن ب ە کە جێگەی م‬ ‫لە ئی‬ ‫بە شێ ەیە سەی بک ێت‪ ،‬ئە نە‬
‫م ۆڤ ەبێت تەس ی ی فە م نەک نی خ ی گە ە بێت بەبێ ئە ەی لە هۆک نە بکۆڵێ ە ە‪ ،‬بەاڵ‬
‫ی ک نی ئە ئ م ن نەی کە ئی ال لە پێ ی‬ ‫پێیە لە ەی ئە هە اڵنە‬ ‫ن ی ت یش هە بەڵگەی‬
‫بەهێ ی ڵە‪ ،‬ئە ەت ئی هیم‬ ‫ق ڵ‬ ‫نی یە بەڵک بۆ تێگەش ی ی ت‬ ‫ی ئی‬ ‫ه ت ە هۆک ی ال‬
‫ەک تە ە‪ ،‬لە‬ ‫ی‬ ‫لە خ ی گە ە کە چۆ م‬ ‫ەک‬ ‫سەالمی خ ی گە ەی لێ بێت‬
‫لە پێ ی‬ ‫ێت ۆ ئە یەتی‬ ‫پێغەم ە ە ەژمێ‬ ‫کە بە‬ ‫عە‬ ‫ک تێک یەکێ ە لە پێغەم ە نی ئ ل‬
‫ب نە ە ئە پێغەم ە ە ئە ی ە‬ ‫ک نی چۆنیەتی ی‬ ‫ە‪ ،‬ئ ی ەک ێت‬ ‫خ ی گە ە چەش‬
‫ڵ پ ە ییە‪ ،‬هە ە چۆ ئەمە بەڵگەیەکە بۆ‬ ‫ن گ ن ێت بەڵک بۆ ی ت‬ ‫ب ەڕی پێی نەبێت؟ بێگ م‬
‫کەی ئی هیم سەالمی خ ی‬ ‫ە ەن می لێکۆڵی ە ەی ت یش لەسە ق ئ ‪ .‬ەقی‬ ‫ۆ‬ ‫ن ە‬ ‫ئە‬
‫یەتی بە چ ی‬ ‫ی‬ ‫ن ی یەقی ی بە ە هەب ە بەاڵ‬ ‫ە ئی هم‬ ‫لێ بێت لە ق ئ ن تۆم ک‬
‫بە شێ ەیە ب سی ەک ‪:‬‬ ‫یەقی یش بی ی ێت ە ق ئ‬

‫‪7‬‬
‫ت ٰۖ ق أ لمۡ ت ۡ ُۡ ِمن ق ب َٰ ٰۖ َٰل ِن ليی ۡۡ ِِن ق ۡ ِ ق ف ُ ۡ أ ۡ بع ٗ‬ ‫( إِ ۡ ق إِ ۡب َٰ ِۧه ُم ي أ ِنِ ك ۡیَ ت ۡ ُح ِ ۡلل ۡ َٰ‬
‫يمن للۡ ۡی ِ ف ُ ۡ ه ُن إِل ۡیك ث ُم ۡلجعلۡ ع َٰ ٰۖ ُك يل ج ٖل يم ۡ ُن ُج ۡ ءا ث ُم ل ۡ ُع ُن ی ۡ تِی ك س ۡعی ۚ ۡ‬
‫لع مۡ أ لَّلل ع ِی‬
‫)‬ ‫ح ِ ‪ٞ‬یم) ( ل‬

‫ی‬ ‫ب کە چۆ م‬ ‫تی‪ :‬خ یە پێم نی‬ ‫پێغەم ە نە)‬ ‫ی هەم‬ ‫ئی هیم ( کە ب کە گە‬
‫کە ڵ ی بم‬ ‫‪ ،‬بەاڵ حە‬ ‫تی‪ :‬بەڵێ ب ڕ‬ ‫کەی ە ؟! خ یش فە م ی‪ :‬مەگە ب ڕ نیە؟!‬
‫بکە ئی‬ ‫ب ێ ە ب ڵیی‬ ‫بڵ‬ ‫ک نە کە ب ی م‪ ..‬خ یش پێی فە م ‪ :‬چ‬ ‫ی‬ ‫بەچ ی خۆ‬
‫ب ە‬ ‫هە پ چەیەکی‬ ‫هن لیك‪ }...‬پ ش‬ ‫بکە‪ ..‬ئەمەیە م ن ی {ف‬ ‫پ چە پ چەی‬ ‫بڕ‬ ‫سە ی‬
‫بە‬ ‫ی ن ی یت کە چۆ بەپەلە‪ ،‬بە فڕین ی خ‬ ‫بکە‪ ،‬بەچ ی خۆ‬ ‫یی ب نگی‬ ‫سە ل تکەی ش خێك‪،‬‬
‫‪ ،‬ک پڕ ێ ە ی‬ ‫بە ب نی هە ش ێك ب‬ ‫فە م‬ ‫ب نە کە خ‬ ‫بۆ ال !‪ ..‬ج چ‬ ‫ڕۆی ن ی ە‬
‫ن یە ک ک نی پڕ حیک ەتە‪(.‬تەف ی ی گ ڵ ە )‬ ‫ۆ بەت ن‬ ‫خ‬ ‫خ ڵ ێت‪ ..‬بێگ م‬

‫بەشە ە‪،‬‬ ‫م ۆڤ گە بە س ەیش بی بک تە ە لە پێ ی ی نەی کە پێ ی ی پێیەتی ەک ێت بە‬

‫بەشەکە‬ ‫هە‬ ‫پەی ەن ی ۆ پ ە یش لە نێ‬ ‫م ین‪ ،‬ئەڵ ە‬ ‫بەشێکی‬ ‫مەع ە ین‬ ‫بەشێکی‬
‫جەس ە‪.‬‬ ‫هەیە هە ە پەی ەن ی ڕۆ‬

‫ن ێکە ن ێێ یەکەی الی خ ی گە ەیە هە ەه کۆمەڵێك‬ ‫ە نێکی نی یە‬ ‫گە چی‬ ‫ڕۆ‬
‫ە‪،‬‬ ‫ئ شک ک‬ ‫نی یەکەشی بۆم‬ ‫هەیە‬ ‫ب نی‬ ‫ڕۆحەکە ڕ س ن‬ ‫بی ب ەڕیش ت یش ە‬
‫هە ەه ەبێت بی ب ەڕیش‬ ‫هە ە چۆ جەس ە بە ی مەتی ڕۆ هەڵ ەس ێت بەک نی ک ەک‬
‫ەچێت‬ ‫جەس ە بە هیالک‬ ‫گە بی ب ەڕ نەب‬ ‫س ی ک ەک ن ‪ ،‬چ‬ ‫هەڵ ڕێ ە ی جەس ەبێت لە‬
‫یی‬ ‫ی پێ ەگ ‪ ،‬کە بێت گ نگی بی ب ەڕ‬ ‫ڕۆحیش بەهۆی جۆ یەتی هەڵەی پێچە نە ە ئ‬
‫پ کی تێ ب ‪،‬‬ ‫ی ی بە چ کی‬ ‫ئە م ۆڤە ‪ ،‬گە‬ ‫ە ەکە ێت کە سە گە ەیە لەن‬ ‫ڕ ست لێ ە‬
‫نە هەڵ ەس ێت کە ڕە مەن ی‬ ‫جەس ەشی بە ک‬ ‫ەبێت‬ ‫نی قی مەت ش‬ ‫ئە ڕۆحە کەی لە‬
‫خ ەنی ی ەکەیە‪.‬‬

‫ح ڵەت بەج نی ە ەکە ێت‪:‬‬ ‫خ ی ین خۆی نی ەتێکە لە‬

‫لە ڵی چەسپی ە‪.‬‬ ‫کە بە ڕ س ی ئی‬ ‫یەکە ‪ :‬لە کەسێکی ی‬

‫ە لە ی ە ە‪.‬‬ ‫کە ۆ‬ ‫هە ‪ :‬لە کەسێکی بێ ی‬

‫‪8‬‬
‫بۆ خ ەنەکەی‬ ‫قەن عەتێکی پ ە ی‬ ‫ک تێك ین بە گ ت چەمکەک نیە ە بە ج نی لە ڵ جێگی ب‬
‫ن ڕەحەتیەک نی‬ ‫لە ئ‬ ‫بێت لەسە ی‬ ‫نی س پ سگ‬ ‫لە گ ت نی ەتەک نی‬ ‫ست ەک‬
‫کی ت قیک نە ەیەکی خ ییە ک تیە کۆت یی پێ ێت‪.‬‬ ‫هە‬ ‫ئ مگ بێت لەسە ی‪ ،‬چ‬ ‫نی‬

‫ن ک ێت‪ ،‬هە ە چۆ بەبێ ڕۆ هیچ‬ ‫نی یی بە‬ ‫نی ەتی ین ئە ەن ە گە ەیە بە سە ە ەتی‬
‫م ۆڤ بەبێ ین ەبێت بە ب نە ە ێکی‬ ‫نە ەی ئ‬ ‫ەبێت پەلە بک ێت لە ش‬ ‫بەه یەکی ن مێ ێت‬
‫ە‪ ،‬ە بە شێ ەیە ه ت ە‪:‬‬ ‫ئ ژەڵە ە ک‬ ‫لە خ‬ ‫ەس ی ئە کەس نە‬ ‫ۆ سەی لە ق ئ ن‬

‫س ل ُمۡ ق ُ ُ ‪ ٞ‬ال ی ۡ ُ‬ ‫ۡ‬

‫ل ُمۡ‬ ‫بِ‬ ‫ل ُمۡ أ ۡعی ُ ‪ٞ‬ن ال ی ُ ۡ ِ ُ‬ ‫بِ‬ ‫لۡلن ِ‬ ‫( ل ۡ أن لِ م ك ِی ا يمن ۡلل ِ ني ۡ ِ‬
‫)‬ ‫ءا ا ‪ ٞ‬ال ی ۡ ُع بِ ۚ َٰٓ أ ُ ْ َٰلَِِٰٓك ك ۡٱۡل ۡن َٰع ِم بلۡ ه ُمۡ أض ۚل أ ُ ْ َٰلَِِٰٓك ُه ُم ۡلل َٰغ ِ ُ ) ( الع ف‬

‫خ پەک یی خۆی نە بۆ‬ ‫بەهۆی بێ ب ڕیی‬ ‫کن‬ ‫بەڕ س ی ئێ ە ۆ ێك لە ج ۆکە ئ می‬

‫بەک ی ن هێ ن ت‬ ‫نبە‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵ‬ ‫هۆشی‬ ‫تە ی‪ ،‬خۆ ئە نە بی‬ ‫ئ گ ی ۆ خ هێ‬
‫هەیە‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ه چ ی‬ ‫ال ئ شک ب ێت‪ ..‬هە‬ ‫خ پی‬ ‫بکە ێت چ‬ ‫بۆ‬ ‫ڕێگ ی ڕ س ی ئ یی ی‬
‫ن بی ن ت تێی‬ ‫ین ن نە ق ەی ب‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ت ڕێگ ی ڕ س ی پێ ب ی ن‪ ،‬گ ێی ی‬ ‫سە نج ن‬
‫‪ ،‬چ نکە م اڵ‬ ‫‪ ،‬بەڵک لە م اڵتیش گ مڕ ت‬ ‫ک م اڵ‬ ‫تێ ەگەی‬ ‫بگە ‪ .‬ئە نە لە نەف می‬
‫ژی نی خۆی ب تە سە ‪ ،‬بەڕ س ی ئە نە بەهۆی‬ ‫پێی‬ ‫تەی کە خ‬ ‫فی‬ ‫نیین‬ ‫بە پێی ئە‬
‫یی‬ ‫سەخ ەی کە لە ڕۆژی‬ ‫نیە ‪ ،‬غ فڵن لە س‬ ‫لە خۆی‬ ‫ی خۆی نە ‪ ،‬ئ گ ی‬ ‫خ پی ک‬
‫جی یە‬ ‫ی‬ ‫‪ ،‬خ نی ژی یی هۆشن‪ ،‬شێ‬ ‫ێکی خ‬ ‫سک‬ ‫ک ‪ .‬ج ۆکە جۆ‬ ‫چ ڕ نی‬
‫هەیە‪(.‬تەف ی ی‬ ‫بێ ب ڕی‬ ‫ن ی ن ی ین‪ ..‬ئە نیش ئی ن‬ ‫لە ئێ ە ب‬ ‫‪،‬‬ ‫ی ئ می‬ ‫لە شێ‬
‫گ ڵ ە )‬

‫ڕە ک نە ەی بەاڵ گە چی خ ەنەکەی لە‬ ‫لە ە نەگ ت ی ین‬ ‫ۆ‬ ‫نی یەک‬ ‫ڕێگ ە نەف ی‬
‫م نن‬ ‫ن‬ ‫ئە کەس نەی کە‬ ‫نی یە‪ ،‬ۆ‬ ‫ە کە ێت بەاڵ هە گی لە ن خە ە‬ ‫نی ەتێکی ڕ ڵەتی‬
‫ن نەکە‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ە م ڵ نیش ب‬ ‫لەسە ئە پ سە‬

‫لە بە ی نی ‪،‬‬ ‫لە ش ی بێ می گ‬ ‫ب‬ ‫لە م گە تی ن‬ ‫ئە ک‬ ‫یەکێك لە نە گەن ێکی پۆڵەن نی ب‬
‫پێش ئە ەی من ب سی‬ ‫ب سی ئی المی بۆ بکە ‪ ،‬م یش پێم‬ ‫یک‬ ‫بۆ م گە‬ ‫گەن ەکە ه‬
‫ی ەکەی خۆ‬ ‫تی‪ :‬ئە ەی کە لەسە‬ ‫ئی المت بۆ بکە تۆ ب سی ی ەکەی خۆتم بۆ بکە‪ ،‬ئە یش‬
‫بە خۆشا ڵیە ە‬ ‫جۆ ێکە لە ش ی م اڵنە‪ ،‬کە ب سی ئی المم بۆ ک‬ ‫ەی نم ب ەڕ پێی نی یە‬

‫‪9‬‬
‫س ڵ بەسە م ڵ نێکی ئە کەسە تێپەڕی ە ئە هە لە بە ی نی‬ ‫ب ‪ ،‬ئێ ە ن یکی‬ ‫م ڵ‬
‫ەیە‪.‬‬ ‫لەسە ئی المەتیەکەی م ەتە ە ئ س‬ ‫ەژی ئ گ‬

‫ک ڕێکی‬ ‫کە ب سی ی ەکەی خۆی ەک‬ ‫ج ێکی ت لەگەڵ ئ ف ەتێک گ گۆیی ئ ی ی کە تە نێ ن‬

‫ەی بەڕ نی خۆی ! تم بۆ‬ ‫ەب یە ە بۆ ئ س‬ ‫بە‬ ‫پێ ەکەنی‬ ‫ئی پ نی گ ێی لێ ەگ تین‬
‫لەگەڵ ژی ی ن گ ن ێت لە ک تێک خ ەنی ی ێکی ت‬ ‫تی ئە ەی ئە ئ ف ەتە ب سی ەک‬ ‫پێ ەکەنیت‬
‫هیچ تێ ی ی لەسە ق ەک نی من نەب ‪.‬‬ ‫جگە لە ئی ال‬ ‫ب‬

‫بە‬ ‫ەیک‬ ‫لە قی مەتی‬ ‫بە ق ڕ‬ ‫ەک‬ ‫نی‬ ‫نی یەکی ئ ڵۆ ە هەڵگ ەکەی لە‬ ‫نی ی بێ ی ی‬
‫هەب نی ین‬ ‫ە خ ی ی ە‪ ،‬چ‬ ‫هێ‬ ‫لە ق ئ ن هەڵی‬ ‫‪ ،‬هە بۆیە یەکە ئ م نج ن ک‬ ‫ئگ‬
‫لەسە ی ەبێ ە هەڵگ ی گ ت پ یەک نی ت ‪ ،‬هە بۆیە نەب نی ین‬ ‫مە‬ ‫بی ب ەڕ‬
‫ە جێگەی مەت سیە لە کۆمەڵگە ‪.‬‬ ‫ڕە ک نە ەی س ی سەخ ی بۆ ن‬

‫ل في‬ ‫ل ال‬ ‫بن ع‬ ‫ە لە نە‪ :‬ل ی ي لغ لي ل‬ ‫ن ە‬ ‫بە‬ ‫ن ی نەی گ نگی‬ ‫ئە‬ ‫ۆ‬
‫ي‪.‬‬ ‫ل‬ ‫شیخ إلسال بن تی ی‬

‫ل ي ش ع ەللا س ا نە‬ ‫ألح‬ ‫ل‬ ‫ل ئ‬ ‫مەبەست لە پ س ی ین چی یە ل ین ‪ :‬ه م‬

‫م ب ض‪.‬‬ ‫ب‬ ‫ب ب م عالق‬ ‫یم عالق ل‬ ‫ت ل ل‬

‫ی‬ ‫ب ی یە لە کۆمەڵە ب ەڕ پە س ێك ب ەم گەلیك کە خ ی گە ە ڕە یەتی پێ ە بۆ ڕێک‬

‫ئە ە‬ ‫بە خ ی گە ە ە‪ .‬ج کەسێك پ ت لە ب ەم ی نە بک‬ ‫پەی ەن ی م ۆڤەک‬ ‫پەی ەن یە م ۆیەک‬
‫چ لەگەڵ خ ی گە ە ‪.‬‬ ‫س ی ن مێ ێ ە ە چ لەگەڵ خەڵک‬ ‫ەگەیەنێت کە پەی ەن یەک نی بە‬
‫ش ع ‪ ..‬ج‬ ‫أح‬ ‫لك ب ت‬ ‫‪..‬‬ ‫ق م ل ین ت ی ە في ل‬ ‫ب ك ألح‬ ‫ل‬ ‫حیث ق‬
‫ل ین‪.‬‬ ‫ع‬ ‫‪ ...‬ح‬ ‫نى‬ ‫أ أق‬ ‫أف‬

‫ە ش ێ کە ت ی‬ ‫چەسپ ن نیەتی لە ن خی کەسەک ن‬ ‫مەبەست لە ب ەم ی نە جێگی ک نی ین‬

‫ئەم نە لە پێ ی پ س ی‬ ‫ئە نەی کە لە شە ع جێگی ب ە‪ ،‬هەم‬ ‫ەک‬ ‫خۆپ س ن لە گ تە ک‬
‫ی ‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫م ع م‬ ‫‪ :‬ه أ یا ظ ع ی م ی م ن‬ ‫من ل ق خ‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ق أب ح م لغ لي " ‪:‬‬
‫م م ل م‪..‬‬ ‫ن‬
‫ا ‪..‬‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫ألص ال خ‬ ‫نحظه‬ ‫ف لم ی‬

‫ا ‪.1.‬‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫ألص‬ ‫ه‬ ‫كل م ی‬

‫ش ە ئە ەیە کە ین‬ ‫لە پ س ی ئە‬ ‫ەڵێ مەبەس ی شە‬ ‫ئەب ح م ی غە لی ڕ نی ەک تە ە‬

‫بێت‪ ،‬هە ش ێك ب ێ ە م یەی پ س ی ئە پێ ج ش ە ئە ە‬ ‫پ ێ‬ ‫جەس ە ژی ی م ڵ م ڵی‬
‫ەبێت‬ ‫ە بە پێچە نەشە ە ئە ە لە بە ژە ەن ی نی یە‬ ‫ەبێت پ ێ گ ی لێ بک ێت‬ ‫بە ژە ەن یە‬
‫ژی ب ەس ێ ە ە‪.‬‬

‫ل س‬ ‫ی‬ ‫حظ ل‬ ‫تع‬ ‫ئع ل ل ق أ‬ ‫لغ لي ‪:‬أ ك ف ل‬ ‫لإلم‬

‫ەک تە ە لە ەی کە نە تەن ئ ی ی ئی ال بەڵک ئ ی ە ئ س نیەک نی‬ ‫ئی می غە لیش ڵ ی م‬

‫‪.‬‬ ‫مەبەس ە گ نگە ه ت‬ ‫ت یش بۆ پ س ی ئە‬ ‫پێ‬

‫جگە‬ ‫ەخ تە پێش چ ‪ ،‬کە هە کە‬ ‫ق ئ نی ڕ ست پی ۆ یش لە ئ یەتێک بە ڕ نی گ نگی ی‬

‫نی یە الی خ ی گە ە ئەن می خ پی ەبێت‪ ،‬ە‬ ‫لە ئی ال هە چی ت هەڵ ژێ ێت ە گی‬
‫ەفە م ێت‪:‬‬

‫الی ‪85‬‬ ‫سال ِ ِ ی ف نْ ی ُ ْ ل ِم ْە ُ ُه فِی ْْل ِخ ِ ِمن ا ْل ِ‬

‫س ِین)آ ع‬ ‫( منْ ی ْ ِغ غ ْی ْ ِ‬
‫اۡل ْ‬

‫ال يین ُ‬ ‫فِ ْ ٗ ی ُ‬ ‫ل حی ( ق تِ ُ ُه ْم ح ىال ت ُ‬ ‫عن ع ی‬ ‫ل ف‬ ‫ل‬ ‫ل ین ش‬ ‫ع‬ ‫ألجل لا‬

‫ْ ا فال ُع ْ ا إِال ع ٰۖ ال لِ ِ ین)‪ 193‬ل‬ ‫َِّللِ فإ ِ ِ ا ْن‬

‫ت نی ی‬ ‫چێ ‪ ،‬هێ‬ ‫فی ە لەن‬ ‫هەت ئ ژ‬ ‫لە ك ش ی كۆڵ ە‬ ‫ف‬ ‫الت‬ ‫ق ت هم ح‬

‫ین بە ن مەی‬ ‫بن ئ یین‬ ‫ی‬ ‫‪ ،‬بۆخۆی سە شۆڕ‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ئ‬ ‫ن مێ ێ عە یە‬
‫فال‬ ‫فإ ن‬ ‫بێ ‪ ،‬ڵیش بێ بەسە گ ت بە ن مەك نی ت‬ ‫ییخ‬ ‫‪ ،‬هە بە ن مە‬ ‫ژی‬
‫هێ ‪ ،‬ك ڵی‬ ‫بەشی‬ ‫كۆت یی‬ ‫ب‬ ‫سە‬ ‫ئەگە ئە‬ ‫ل ل ین ئی‬ ‫ال ع‬ ‫ع‬

‫‪1‬‬
‫‪http://www.123arab.com/vb/showthread.php?t=55623‬‬

‫‪11‬‬
 ‫ژم یەتییە بە م ە ی نییە‪ ،‬مەگە لەسە‬ ‫‪ ،‬ئی هیچ‬ ‫نەی‬ ‫بە ژم یەتی ك ی ن مە‬
‫‪،‬‬ ‫شەڕف ۆش ن‪ ،‬هە ك تێ یش ئەم نە س ی لەن هەقیی بێ ب ڕی هەڵگ‬ ‫ئە نەی س ەمەك‬
‫جەنگ ن ك ێ‪.‬‬ ‫ئی لەگەڵ ئە نی‬

‫کە ڕێگە نە ێت بی ب ەڕی‬ ‫ە لە ق ئ ن‬ ‫هە لەبە پ س ی ی ە جی یش شە عیەتی پێ‬

‫بۆ خ ی‬ ‫لە ه ەڵ پەی ک‬ ‫پ کک نە ەی ن خی م ۆڤەک‬ ‫‪،‬چ‬ ‫ن خی م ۆڤەک ب‬ ‫چە‬
‫بک ێت‪.‬‬ ‫گە ە بێ ی ی جێگەی ئە ەیە جەنگی لە پێ‬

‫م أ ُ ِی ُ أ‬ ‫اۡلنس إِال لِی ْع ُ ُ ِ * م أ ُ ِی ُ ِم ْ ُم ِم ِ ْ‬

‫فە م ێ ( م خ ْت ُ ا ْل ِ ن ِ‬ ‫خ ی گە‬
‫ی ‪ /‬آلی ین ‪57 56‬‬ ‫ل‬ ‫ی ُ ْۡ ِع ُ ِ ) س‬

‫هیچی م لێ‬ ‫نەبێت‪،‬‬ ‫تەن بۆ عی‬ ‫ست نەک‬ ‫نم بۆ هیچ ش ێکی ت‬ ‫تە ج ۆکە ئی‬
‫‪.‬‬ ‫ڕۆژی نە خۆ‬ ‫ن ێن نە ڕ‬

‫بە پێ ی ی نەی کە‬ ‫نت‬ ‫کە‬ ‫هە خۆی لە هەم‬ ‫ست ک‬ ‫کە ئی نی‬ ‫خ ی گە‬
‫پێیەتی بەبێ ئە ژی نی ئ س ەمە‬ ‫یەکێك لە گ نگی نە پێ ی ی نەی کە ئی نی م ڵ‬ ‫هەی نە‬
‫ی ە تە بۆ پ س ی‬ ‫یەکێکی‬ ‫ی ە‪ ،‬هە بۆیە ئ ی ی پ کی ئی ال ئە ئ م ن نەی لە پێ ی ه ت‬
‫ئە‬ ‫کە ش ێك بپە س ێت ی ی بک‬ ‫ی ک‬ ‫ێت‬ ‫ی‬ ‫نەک‬ ‫ی ە‪ ،‬فە غێکە نەف یەتی ئی‬
‫ب ش ین ش ێ یش بۆ پڕک نە ی ئە فە غە پە س ن ی ک نە ی‬ ‫نیە پڕ بک تە ‪،‬‬ ‫فە غە‬
‫کە ین‬ ‫ب ین بێ گ م‬ ‫پێ کە ت ی تێ ئەن‬ ‫ی‬ ‫یە‪ ،‬گە لە الم ن‬ ‫خ ی گە‬
‫ک‬ ‫ن پە س ن بۆ پە س ی ش ی ت ڕۆش‬ ‫پێش ن کە ین بۆ ن نە ئە کەس نەی کە خ ی گە‬
‫پێ ێت‪.‬‬ ‫کەچی ش نێك پە س ن م ڵەک نی ئێ ە گەمەی‬ ‫هێ‬ ‫ی لە خ ی گە‬ ‫چی ک‬

‫ی خۆ‬ ‫هە ە چۆ س ش ی جەس ە‬ ‫ی پە س ن ەک‬ ‫س ش ی ڕۆحی م ۆڤەک‬

‫ین لە ەی چ ی نی هەیە‬ ‫ک‬ ‫ە ئگ‬ ‫پێ ی یەکە ەس ی نک‬ ‫ەک ‪ ،‬لە شە ع هە‬
‫هەت ئە ەشی بۆنی ی نی‬ ‫ە بۆم‬ ‫ەک پۆلێ ک‬ ‫ت خ ی نەکە ین‪ ،‬خۆ کە جەس ەییەک حە مک‬
‫نەهێ ێت‪ ،‬خۆ کە ڕۆحیەک نیش پێش خۆ کە‬ ‫بین بەک ی‬ ‫لێ ەک ێت ەبێت لێ ەی‬
‫ین ەبێت ئە ب ەڕی خۆی لە خۆ کە‬ ‫جەس ەییەک مەش عیەتی لە ق ئ ن ه ت ە‪ ،‬چ‬
‫س لم ەبێت بە شێ ەیە ژی نی‬ ‫جەس ەکە‬ ‫حە مەک بگێڕێ ە ە‪ ،‬هە بۆیە ک تێك ی ەکەی س لم ب‬

‫‪12‬‬
 ‫ەنێت بە پێچە نە ە م ۆڤەک لە ەلک ی بێ‬ ‫لەسە سکە ڕێڕە ی بەهەش ی هەنگ‬ ‫م ۆڤەک‬
‫ت اڵ ی جەس ەیی‪.‬‬ ‫لە قی مەتی‬ ‫نی ت اڵ ی ڕۆحی ەچێژ‬ ‫ب ەڕی‬

‫لە بێ ی ی م ڵای ی کە چەن ین ن ی‬ ‫سەی ی ق ئ نی پی ۆ بکەین پڕیەتی لە بەئ گ ب نە ەم‬

‫ەک تە ە بۆ ئە ەی ئێ ە لێی بێ گ نەبین‪.‬‬ ‫هەب ە هەیە ق ئ جەخ ی لەسە‬ ‫جۆ بەجۆ ی‬

‫سەیەکی فەل ەفی ت ی ەتی بە شێ نی یە کە فک ی ئی ا ی هەم ی پێکە کۆ بک تە ‪ ،‬بەاڵ‬ ‫مە‬

‫کە ڵێن ئە جی نە سە ت‬ ‫نس‬ ‫بە ه یەک‬ ‫پێش ئی المیش هەب‬ ‫ئ شک یە ئە ه‬
‫فە م ێت { ق ل ا م ه اال حی ت ال نی‬ ‫بۆ ک‬ ‫کۆت ی نی یە ق ئ نی ڕ س یش ئە ب سەم‬
‫} ل ثی ‪24‬‬ ‫م ل م ب لك من ع م ا هم اال ی‬ ‫اال ال ه‬ ‫ن ت نحی م ی‬

‫ژێ ێت‬ ‫م‬ ‫م ین س شت ڕۆژگ‬ ‫نی چی یە ژین‬ ‫ئە‬ ‫ین‬ ‫ڕک‬ ‫تە‪ :‬بێ‬
‫یڵێن لە ڕێگەی ن ە نی یە تەن گ م نە‪.‬‬ ‫ئە ی ئە‬ ‫ب ‪ ،‬بەاڵ لە ڕ س ی ئە‬ ‫لەن م‬

‫ع ی ل ه یین‪،‬‬ ‫جەم لە ی ی ئەڤغ نیش ک ێ ێکی هەیە بەن ی بە پە چ نە ی ه یەک ‪ ،‬ل‬

‫ک ێت س ە ژ ی جی جی‬ ‫بە ین نی یە‪ ،‬ئی‬ ‫بەک هێ نی ئی ا یش بۆ ئە یە کە ب ڕی‬
‫گ نگ ئە یە گە چی ن ک نیش جی بن‪ ،‬بەاڵ هەم ی لە‬ ‫کە‬ ‫ه ی‬ ‫لێ‬ ‫کە‬ ‫بە‬
‫لە ئ یەت نە‬ ‫‪ ،‬بەاڵ هەت ن ی ئی ا خۆشی لە ق ئ ن ه ت‬ ‫گ‬ ‫یە‬ ‫ژێ ئی ا‬
‫بی ێت‪:‬‬

‫}س‬ ‫م ك ن ا یع‬ ‫ف اس ئە سی‬ ‫ا ال ین ی ح‬ ‫ب‬ ‫{ َّلل اۡلس ء الح ٰۖ ف ع‬

‫ألع ف‪180‬‬

‫ن بکە‬ ‫) بە ن نە ۆع‬ ‫پی ۆ ک ‪ ،‬ج (ئەی ئی ن‬ ‫ج‬ ‫ن‬ ‫تە‪ :‬هە بۆ خ یە هەم‬
‫کە‬ ‫ال‬ ‫پی ۆ ک نی خ‬ ‫ب ێ ن لە نەی کە لە ن‬ ‫‪،‬‬ ‫تە بە‬ ‫بۆ ئە‬ ‫هن ه‬
‫نەی‬ ‫ک‬ ‫پ ش ی ئە ک‬ ‫هێ ن بۆ غەی ی خ )‪ ،‬لە ئ ی‬ ‫ن ک نی خ بەک‬ ‫(سی ە‬
‫‪.‬‬ ‫کە ئەن می‬ ‫گ‬

‫کە بە ن نە‬ ‫ک‬ ‫فە م‬ ‫خ تە‬ ‫ن ک نی خۆی بە بی م ڵ ن‬ ‫بە ئ شک خ ی گە‬ ‫لێ‬

‫بە ن ئ گ لەڕ س ی خ ی‬ ‫پێی نی یە گ نگی پێ ن‬ ‫لە نە ب ێ ن کە کە ب ڕی‬ ‫ع بکە‬
‫ب ‪.‬‬ ‫ن ی‬ ‫گە‬

‫‪13‬‬
 ‫ع ب م ین}‬ ‫ه ال‬ ‫الیە اع‬ ‫ال ي ی ح‬ ‫ل‬ ‫ان یع ە ب‬ ‫{ ل نع م ان م ی ل‬
‫ل ال‪103‬‬ ‫س‬

‫ڵێن‪ :‬ئە ق ئ نە تەن کەسێك فێ ی ک ‪،‬‬ ‫نین بێ ب ڕ‬ ‫تە‪ :‬س ێ بە خ ئێ ە بەڕ س ی‬

‫ک ‪ ،‬عەجەمیە عە بی نیە‬ ‫ڵێن ق ئ فێ ی ما‬ ‫(بەمە جێك) م نی ئە کەسەی ئە‬
‫‪.‬‬ ‫ڕێژ‬ ‫ئ شک‬ ‫ڕ‬ ‫ئە ق ئ نە بە م نی عە بی پ‬ ‫نیە‪ ،‬لەگەڵ ئە‬ ‫ڕ‬

‫ا‬ ‫ال ی م ٗ اع‬ ‫خی ا من ی ت ام ی‬ ‫ع ی اف ن ی ٰۖ ف ال‬ ‫ف ای ت ال ی‬ ‫{ا ال ین ی ح‬

‫ت ‪40‬‬ ‫ف‬ ‫ب ی }س‬ ‫م شِ م انە ب تع‬

‫لێی‬ ‫فە م نەک نی ئێ ە کە‬ ‫ژ یەتی ئ یە‬ ‫تە‪ :‬بەڕ س ی ئە نەی کە سە سەخت بێ بڕ‬
‫ی ئە‬ ‫ن ش نە لە ئێ ە‪ ،‬ب شە‪ ،‬ئە ی فڕێ ب ێ ە ن ئ گ ی ۆ خە چ ک‬ ‫‪ .‬خۆی‬ ‫ال‬
‫بەڕێ‬ ‫بەهەشت بەڕێ‬ ‫بە‬ ‫ێت لە ڕۆژی قی مەت‬ ‫کەسەی کە بە ڵ ی یی ئ می هێ یە‬
‫بن‬ ‫ن چن‪ ،‬ڵ ی‬ ‫لە ست ێت بیکە ‪ ،‬چ نکە لە س ی خ‬ ‫ک ێت؟! ئەی بێ ب ڕ هە چی‬
‫نەی یکە ‪.‬‬ ‫خ بی یە بە ک‬

‫ڕی‬ ‫‪ ،‬بەاڵ ئە بێ‬ ‫ڕهت‬ ‫شەی ئی ا بێ‬ ‫بی ی لەهە سێ ئە ئ یەت نەی کە هێ م نە‬
‫ۆ ‪ .‬هەیە بۆ ن نە ب ڕی هەیە بەخ ی‬ ‫جۆ ی‬ ‫پێ‬ ‫ئمژم‬ ‫لە سە‬ ‫ئی ک ی ک نە‬
‫ق ئ نی پی ۆ‬ ‫کە ئە یش هە لە ژێ ئی ا ی ن ی تە‬ ‫ک‬ ‫بەاڵ ئی ک ی ش ی ت‬ ‫گە‬
‫س‬ ‫ال‬ ‫س‬ ‫ات اۡل‬ ‫فە م ێت { لِن س ل م من خ ق ال‬ ‫ک‬ ‫بۆ ب‬ ‫ئەمەش‬
‫‪61‬‬ ‫}ل ک‬ ‫لی لن هللا ف ن ٰۖ یۡف‬ ‫ال‬

‫في ل یخ م‬ ‫ج‬ ‫ڵێ( ل‬ ‫تە‬ ‫اڵمێکی ج نی‬ ‫م ئە ی ێکی ئیغ ی ی بەن ی ب ت‬

‫بال م ب ) تە لە مێژ‬ ‫‪ ،‬لکن لم ت ج أب م‬ ‫بال م‬ ‫‪ ،‬م‬ ‫بال ق‬ ‫‪ ،‬م‬ ‫بال ح‬
‫بی ی بەبێ ق ت ب نە‪ ،‬بەاڵ هە گی‬ ‫بی ی بەبێ ب ڵەخ نە‪ ،‬ش‬ ‫‪،‬ش‬ ‫بی ی بەبێ خ ت بە‬ ‫ش‬
‫ش ە گ نگە‬ ‫نە ی بەبێ پە س گ ‪ ،‬ی نی ئە چ ب ڕێکە ئە ڕ بک تە ‪ ،‬لەک تێک ئە هەم‬ ‫ش‬
‫‪.‬‬ ‫بەاڵ پە س گ هەب‬ ‫ب نی نەب‬ ‫نی ی نە ۆ ج لە ش‬

‫خۆی‬ ‫ڵێن ین م ۆڤەک‬ ‫ال ی یەک کە ئەسڵە‬ ‫ه ل ی ت ی لێ بێ ە ئە ئی ا نە‬ ‫هە‬

‫ن !‪،‬‬ ‫کە ن نن هەیە ی‬ ‫یەک‬ ‫ال أ‬ ‫خۆی‪،‬‬ ‫ی نی هە ب نی نەب‬ ‫ک‬ ‫سی‬
‫بە خ هەیە بەاڵ ی یش بە گ نگ ن نن‪.‬‬ ‫کە ب ڕی‬ ‫ڕ ب نیەک‬

‫‪14‬‬
‫ی ت ئەمە‬ ‫ی پێش ئی ال نی یە بەڵک لەن مەسیایەک ن‬ ‫کە لە ئێ ە هە ئە ه‬ ‫بەاڵ ئە ه‬
‫ڕێگ ی بێت لە‬ ‫ک‬ ‫کۆ‬ ‫یە کە ین م ۆڤەک‬ ‫بڕ ی‬ ‫لە ژی مەسیایە‬ ‫ست ب‬
‫ۆ ی‬ ‫مڕێکی یەک‬ ‫ج گە بێت خۆتی لێ م ڵی ت نیت پێش بکە یت‪ ،‬کە م‬ ‫هێ‬
‫لەسە ‪.‬‬

‫هۆی پ گی ی‬ ‫نی‬ ‫نە هەڵ اڵ ی ن چە مەسیایە ن ی ەک نن بەاڵ لەگەڵ ف‬ ‫ئە ه‬ ‫هەم‬

‫اڵت نی ت یش‬ ‫ی خۆی پێ ی نە بۆ‬ ‫بە پێ‬ ‫ب‬ ‫ال ی ت گە‬ ‫ۆ ێکە ئی خۆی‬ ‫لەالیە‬
‫ی لێ ێ ن خۆت نی‬ ‫بێت‬ ‫ئێ ە پێش بکە‬ ‫ی ە‪ ،‬بۆ ئە ی ئێ‬ ‫ت ی نە ین هە‬ ‫ن‬
‫ی هەیە‪،‬‬ ‫ین نی یە چ نکە ئەحک می شە عەک نی جی‬ ‫ین هە‬ ‫لێ ب ڵن‪ ،‬بەاڵ لە ڕ س ی‬
‫لە س‬ ‫هە ی ەکەشی‬ ‫نە کە تن بی ی‬ ‫ه‬ ‫اڵت نی ئی المی بە ی ئە جۆ‬ ‫هە بۆیە ک تێك لە‬
‫لە قی ەی‬ ‫بە ئی المە پ بەن ب‬ ‫کە تن‪ ،‬ئە س تەی کە س ەک‬ ‫هە پێ یش نەکە تن بەڵک‬
‫ن اڵن لە‬ ‫ی‬ ‫بە ست شەڕ‬ ‫پ ئەمە یک بە ست پی نی کەنی ە‬ ‫ئە‬ ‫ب‬ ‫پێ کە ت‬
‫‪،‬‬ ‫ب‬ ‫ڕ ن‬ ‫کۆاڵنەک‬ ‫کە ئی پ نی ی ئێ ەیە هەم‬ ‫چەقی لە ئەن ل‬ ‫لەن ن ت ئەژنۆ لە ق ڕ‬
‫ت نی‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ .‬لە ڕێگەی ڕۆژهەاڵت سەک نی نە‬ ‫ی ئی المی ئە ک تەی پێ‬ ‫ئ سە‬ ‫کە ئێ ە‬
‫س‬ ‫بەشی بکە‬ ‫بەسە خۆی ن‬ ‫گی ی بکە‬ ‫اڵت نی ئی المی ب‬ ‫ی بەهێ لە‬ ‫گ‬
‫بیکە بە هی خۆی ‪،‬‬ ‫بکە‬ ‫بە گی ت ی بەبە‬ ‫بگ‬ ‫لە ن ە ئ ی یەک نیش بۆ خۆی‬
‫ئی ال‬ ‫کە‬ ‫ین لە ڕ س ی ئی المین پێش هەم‬ ‫هە بۆیە ئێ ە کە سە نج لە هەن ێك ی س ک نی‬
‫بۆ خۆی ‪ ،‬ن نە ئە حەس نەی کە بە‬ ‫ک‬ ‫ئەلاە ی‬ ‫‪ ،‬ئە نیش ئەک ە‬ ‫پی ی ک‬ ‫یێ‬
‫ڕ ی‬ ‫می ئی می ع مە‬ ‫پ ێ ێت ئ شک یە لەسە‬ ‫ێت م فی م ڵی لە ژێ‬ ‫م ڵ‬
‫ێ ە سە بەشێکی ت ی‬ ‫ە لە بەشەک نی ه ت‬ ‫لە ئەن می گ ی نی م ڵێک‬ ‫خ ی لێ بێت هێ‬
‫ی پۆست گەی ن ‪،‬‬ ‫ێژی ب سی ەکەین‪ ،‬ی سی‬ ‫گ نگی ئە ی ە کە پ س ی ەچەیە بە‬
‫بڕ‬ ‫ی خۆی نی تێ‬ ‫لە ڕ ی ی ک سی ئ‬ ‫هەڵ ژ‬ ‫لەسە ی هەم ی نە پە لەم‬
‫ش ێی‬ ‫لەگەڵ هەن ێك ئ لیە‬ ‫هت‬ ‫‪ ،‬تەن ن کە گۆڕ نک ی بەسە‬ ‫لە ئی المە ه ت‬
‫نی یە! ئە ت ۆ ێك لە‬ ‫ق ڵ‬ ‫ئێ ە‬ ‫‪ ،‬کەچی ئێ ە لە ئە نە بۆ ئێ ە ێ ە هێ‬ ‫نی‬
‫ی نە بە م ڵکی خۆی‬ ‫کە ک‬ ‫هە بڤەیە! م فی ئ ف‬ ‫اڵت نی عە بی ئی المی پە لەم‬
‫‪،‬‬ ‫ک‬ ‫بەچ ڵی‬ ‫ی‬ ‫چە س یە ە‬ ‫چۆ‬ ‫ئ شک یە هیچ بەڵگەی ن ێت کە ت پێش ئی ال ئ ف‬
‫لە ن‬ ‫کە بە عەقی ە ن س‬ ‫ی گۆڕی خۆشی بۆ ک‬ ‫چۆ ئە کەل‬ ‫کە ئی ال ه‬
‫جێگە‬ ‫کچ بەچ کی بەخێ بک‬ ‫ت ڕۆژی قی مە هە س نەتە‪ ،‬هە کە‬ ‫یێ‬ ‫م ڵ نن‬
‫لەگەڵ پی ن‬ ‫ه ک ب‬ ‫بی ین ئ ف‬ ‫چ الکیە ی یەک نی‬ ‫ک‬ ‫بەهەش ە پێک ‪ ،‬لە هەم‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ ،‬بەاڵ ئەمڕۆ‬ ‫ک‬ ‫لەگەڵ پی ن ن ێژی‬ ‫‪ ،‬لە پە س ەک نی‬ ‫هیچیش عەیب ع نەب‬
‫لە‬ ‫اڵت‬ ‫نی‬ ‫پێ‬ ‫ڕۆڵێکی گ نگی هەیە لە بە‬ ‫لە ڕۆژئ‬ ‫پێچە نەکەی بی ی ە ئ ف‬
‫‪ ،‬پ گی ی‬ ‫ی لێ ت‬ ‫ک ژ‬ ‫ی لە م ڵ‬ ‫بە ی‬ ‫اڵت نی ئی المی س ی ن تە بی ەق قەی‬
‫ژی‬ ‫ۆ ێك لە بە اڵیی تێکەڵ ک‬ ‫هەیە‬ ‫ئە ی لە ڕۆژئ‬ ‫من ڕ ه یی نی یە بۆ ئ ف‬
‫گە ت ن ک نی‬ ‫چ ی ی م ڵ کە ‪ ،‬بەاڵ ئ ف‬ ‫پ ی‬ ‫نیم کە حەی ی خۆی‬ ‫ئە ئ ف ت نە‬
‫بە بکەنە ‪،‬‬ ‫ت نن لەگەڵ پی ن چ کێکی ژی‬ ‫ب ەنەگەڕ ک ی ۆ ی پێ ک یت‬
‫بەسە پی‬ ‫گ نگی ئ ف‬ ‫نەبێت ن ک ێت لە فی ی ئی المی‬ ‫ئ شک شە هەن ێك ک بە ئ ف‬
‫بە مە جە ق ڵ بک ‪.‬‬ ‫پی‬ ‫لە ڕ نە مەگە لەبە ن چ ی نەب نی ئ ف‬

‫ن ێ بی ی تیژی خ ۆتە گەڕ لە ژێ ڕۆش ی قە شە عیەک ن‬ ‫لە مێژ ی ئی المی کۆ‬ ‫ۆ‬
‫لەک تی خۆی‬ ‫ی‬ ‫ک یگە یەکی یەک‬ ‫ت سە ن‬ ‫نەب‬ ‫‪ ،‬بەبێ م ن‬ ‫ئی ی ی خۆی ک‬
‫سە سەتیەی کە ۆ ێك ئێ ە پ گی یەتی‬ ‫ی ی ئە مە‬ ‫‪،‬ن ی‬ ‫ست ک‬ ‫ی خۆشی ن‬
‫‪ :‬جەم لە ی ی‬ ‫بەت ی ەتی ن س‬ ‫الی م ڵ نە فیک یەک‬ ‫لەسە ی ڕۆ ‪ ،‬ئە کەس نە‬
‫ی‪ ،‬حەسە‬ ‫س‬ ‫کە ک ی‪ ،‬ماەمە غە لی‪ ،‬عەب لڕ‬ ‫ئ ڤغ نی‪ ،‬ماەمە عەب ‪ ،‬عەب لڕ ح‬
‫ئی می عەلی‬ ‫ب‪ ،‬غیالنی ی ەش ی‪ ،‬حەسەنی بەس ی‪.‬‬ ‫ی‪ ،‬سەی ق‬ ‫بەن ‪ ،‬ئەب ئەعالی مە‬
‫ڕ ی خ ی لێ بێت‪.‬‬

‫بۆ‬ ‫گ یە ب‬ ‫ک نی نە‬ ‫لەسە ن می ه‬ ‫ک‬ ‫هێ نی ۆ ی‬ ‫ئە کەس نەی کە‬ ‫ۆ‬
‫ئەم نە ن‬ ‫ە ب‬ ‫س پێ‬ ‫ک یەک نی ئەمڕۆ‪ ،‬هەن ێك لە م ڵ ن نەی کە‬ ‫پی کە تن‬
‫ە‪:‬‬ ‫لەگەڵ ئە مەج لەی کە ک ی تێ ک‬

‫‪16‬‬
‫ئەن می ژی ی م ۆڤەک نە خۆی بۆخۆی سە چ ی ب ەبڕی‬ ‫کە ێت کە ه‬ ‫بۆ‬ ‫ئە م‬ ‫لێ‬
‫ک پ ی پێ بەس ێت ئە نیش‬ ‫ک نی یە‪ ،‬جگە لە ی کە ئە سە چ نەی کە بۆ ه‬ ‫ک‬
‫ک تێك بۆ سە چ ک نیش گەڕێی ە ئە نیش هە‬ ‫ک هەیە‪،‬‬ ‫لەسە ه‬ ‫ک یگە ی ب ەڕ تی‬
‫ت نین بڵێین لە‬ ‫تەن پە ت کێك نەبێت کە ئە یش ق ئ نە‪ ،‬لێ‬ ‫ب‬ ‫سە ن می ه ی م ۆڤەک‬
‫ڵیە الی ئێ ە‬ ‫لە پ شە ڕی بەن ی بکەین‪ ،‬بەبی هیچ‬ ‫ک بگەین ک می لە پێ ە ک می‬ ‫ه‬
‫بەس ێت لەگەڵ قە شە عیە بڕ ک ن بەبێ خ ە پێش‬ ‫ڕ س ە کە پ ت بە ق ئ‬ ‫تەن ئە ه‬
‫ست ک ‪ ،‬ب نی ئە‬ ‫ی‬ ‫جی‬ ‫نک‬ ‫ش ەک‬ ‫بەهەم‬ ‫ژی یە ‪ ،‬چ نکە ژی ی‬
‫جی جی یە‬ ‫ه‬ ‫ئە هەم‬ ‫نەب یە نە ب‬ ‫خ ‪ ،‬ئەگە‬ ‫تەک ن‬ ‫ڕسی‬ ‫هەم ه‬
‫پێ ک نە هە بۆیە خ ی ب اڵ س یش پ ت گ ێی‬ ‫هەب یە‪ ،‬بەاڵ ژی یش سە چ یەکی گ نگی‬
‫‪ ،‬هە بۆیە کە‬ ‫بەشی خۆی لە قە شە عیەک ن بۆ هێاڵ تە ت ئەسپی خۆی تێ ت ب‬ ‫نەخ‬
‫لەسە‬ ‫کە ێت کە ق ئ‬ ‫کەین بۆم‬ ‫نی یە ق ئ نیەک‬ ‫سە چ‬ ‫سەی ی ق ئ‬
‫جۆ هەڵ گ ێت‪،‬‬ ‫م ن ی جۆ‬ ‫بڕ یە‪ ،‬بەاڵ لە سە بی ەکەی ت لێك چ‬ ‫هەش ی ڕ‬
‫کە ژی ی پێ ئ‬ ‫چ نی خۆی نی لەسە‬ ‫بە‬ ‫ێن لێکۆڵی ە‬ ‫ک تێك کە م ۆڤەک‬
‫س ی ی لەسە ئە لە سە هەش کەی ت ی ی‬ ‫ک یگە ی ن‬ ‫بۆ خەڵکی ڕۆشن کە‬ ‫ڕێگە‬

‫‪17‬‬
 ‫ب نەتە چ ی ڕ ن کی بۆ سە ن ە ی جی‬ ‫ست ب‬ ‫لە ئە مە هەب نەی کە‬ ‫ن بێت‪،‬‬
‫ڕۆی لە سە بی ەکە ک‬ ‫بی ین هەن ێك ی‬ ‫‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ک‬ ‫بس‬ ‫ن ی نەی کە لەسە‬ ‫ئە‬
‫‪،‬‬ ‫پێ ی ی بە ئە یە نەک‬ ‫ب‬ ‫کە خۆی بۆ خۆی بڕ‬ ‫س ی بۆ ک نێك ب‬
‫بە ق ب‬ ‫بە ئ ی ەکە خۆی‬ ‫بێ ب ڕ ب‬ ‫چ‬ ‫س ی لە هەم نەکە‬ ‫لەسە ن می‬
‫ب ێ ێت‬ ‫ن ت نێت ب ش لە‬ ‫‪ ،‬چ نکە ئە ش نەی کە بڕ یە لە ئ ی ‪ ،‬چ نکە ه‬ ‫ک‬ ‫کەی‬ ‫ه‬
‫کە ێت‪ ،‬هەن ێك نکۆڵی لە ڕ س ی نە ەکە‬ ‫س نەت بۆم‬ ‫ک نی ق ئ‬ ‫لە ئی‬ ‫هە‬
‫ئەمە یک چەن‬ ‫نی ی ڕۆژئ‬ ‫کێ نەی کە بەهۆی سە چ ەی ئە ه ە ە‬ ‫ی‬ ‫بێ ئ گ لە‬
‫نە ئە نەی لە شە ع حە می بڕ ەتە ە بەپێی‬ ‫‪ ،‬بۆن‬ ‫ەب‬ ‫ت شی گ ف ی ئە پ گ ێ خ‬
‫پێ کە ت ی ی ح ک ەکەی ە خۆی ەمێ ێ ە ە ت نەک نی ی ‪ ،‬م ەی سە خۆشکە ‪،‬‬ ‫ەمە‬
‫لە ەی کە ق ئ هێ یەتی‬ ‫اڵت نە ب ەین کە ی س ی جی‬ ‫ئە‬ ‫ق م ‪ ،‬ڕی ‪ ،‬گە سە ن ی هەم‬
‫گە ی ب نەتە ە بەهۆیە ە‪،‬‬ ‫کێ ە ن‬ ‫ن ە بۆ ئە ت ن نە ەبی ین چۆ ت شی گ ف ی سە‬
‫چ نکە هە گی ن ت نن لە ەی کە خ ی گە ە ی ە ب ش بە هە ب ێ ن‪ ،‬کە لە بەشەک نی‬
‫ەکەین‪.‬‬ ‫ی ب سی‬ ‫لە بەشەک نی ت ی ئ م ن ە ی یەک ن بە‬ ‫هت‬

‫ەڕ ی‬ ‫تەن خ‬ ‫ین ۆ لە ە گە ەت ە بە ک تی ب ڕێ ە ە‪ ،‬بەاڵ ئە ەن ەی لەسە ە ە ب س نک‬

‫ڕ س یەک نی گ نگی پێ نیەتی گە ن ب قی ب سەک نی ت یش هە پەی ەس ن بە ی ە ە‪ ،‬بەاڵ ین ب غە‬
‫ەک نی لەسە بە بک ێ ە ە‪ ،‬هە بۆیە ی ی‬ ‫ب چی ەی گ ت ک ەک نە بە ب ەڕی پ ە ە ە ەبێت ک‬
‫ی ەی کە خ ی گە ە خۆی پێی ڕ یە‪ ،‬هە بۆیە ڕە ک نە ەی ئە ئ م ن نە‬ ‫ئی المیش ب ە بە‬
‫لەالیە هەن ێك ن ە لە ڕ نگەیە ە ێت کە ئە ەن ە ئی نی بە خ ی گە ە پ ە ە ە بڵێی چ‬
‫ە‬ ‫پێ ی ت بە ئە یەتە ەک ‪ ،‬ی ێك خ ی گە ە پێێ ڕ ی بێت ئێ ە چین ڕە ی بکەی ە ە‪ ،‬بەاڵ‬
‫لەسە پ ە ی‬ ‫ەک‬ ‫ک‬ ‫ڵ پ ە ییە‪ ،‬چ‬ ‫ەک یە بۆ ی ت‬ ‫ئە‬ ‫لەسە ە ە ب س نک‬
‫ەمە ێت‪.‬‬ ‫ڵ ی یی‬

‫‪،‬‬ ‫ۆ‬ ‫ەق نەی کە ن ی ت نی ی نە جی ی بکەنە ە بە بەڵگەی پ س ی ین ن ی ب ە یەک‬ ‫ئە‬

‫ت ەگ تە‬ ‫خ ی گە ە ە ەست پێ ەک‬ ‫خۆ‬ ‫کە لە نێ‬ ‫پ س ی ین ئ لیەتەک نی ی ۆ‬
‫نەپ س ی جۆ ێك لە شێ ن نی‬ ‫ە ەس ەاڵ ‪ ،‬لە ک‬ ‫ە بە ن ە‬ ‫خ ی کەسەکە‬ ‫نێ‬
‫لە ەی‬ ‫ە پیس ب‬ ‫ە بە ت ی ە گە کەسەکە کەسێکی خ پەک‬ ‫بە ژە ەن ی گ ی ێ ە ئ‬
‫ەکەی نەپ ست‬ ‫ی بۆ ب ێت‪ ،‬خۆگە س‬ ‫س ک یەتی بە پی ۆ یەک نی ئ ین ک ‪ ،‬ئە س ەبێت س‬
‫ە‪ ،‬هە بۆ پ س ی ین خ ی گە ە پە س ەک نی ن ە ت لە ڕێگەکە ە ی ی‬ ‫ئە س س ی بۆ ن‬
‫کۆمەڵگەشی پێ خۆ‬ ‫ت بەی ی خۆ‬ ‫خ ی گە ە‬ ‫پێ پ ە بکەیت پ ێ گ ی بەی ی خۆ‬

‫‪18‬‬
 ‫ە‪ ،‬ە بۆ‬ ‫ڕ ست ەکەین ەبی ین بۆ پ س ی ین ن ێژ ن‬ ‫بکەیت‪ ،‬ک تێك سەی ی ق ئ نی بە‬
‫پێ‬ ‫پ س ی ن ێژ چەن ین ەسی ەی جۆ بەجۆ ی ت ی ن ە‪ ،‬لە جێگەیەک هە ڵی بەشێك لە نەم‬
‫س ەتی ل ثی کە‬ ‫ە‬ ‫لە ئ یەتی‬ ‫ەک‬ ‫هۆک ەکەی کە ەس ی‬ ‫کە لە جەهەنەم‬ ‫ە‬
‫ەفە م ێت ‪:‬‬ ‫ە‬ ‫نی‬ ‫نەک نی ن ێژ ب ە لە‬

‫(م س ُ مۡ فِ س )‬

‫ئێ ی ڕ پێچی ۆ خ ک ؟!‬ ‫ئە چی ب‬

‫يین)‬ ‫(ق ل ُ ْا لمۡ ن ُك ِمن ۡلل ُ‬

‫نەب ین‪.‬‬ ‫ڵێن‪ :‬ئێ ە لە ن ێژگە‬ ‫بە کەس سیە‬

‫ب سی چۆنیەتی ن ێژ‬ ‫لە چەن ین ئ یەتی ت‬ ‫ئە ە کە پ ش ی قی مەتیە لەسە نەک نی ن ێژ‪ ،‬ە ی‬
‫ەک ێت کە ن ێژە نە ع ە‬ ‫ەیە ێت بە ن ێژە ح‬ ‫ە ە ئە ەی شە‬ ‫پ ێ گ یک‬
‫ەتەسە ‪ ،‬ن ێژی بە‬ ‫نی یی!‪ ،‬کە ن ێژ بۆ پ س ی ی ە لە ک تی خۆی جەخ ی خ‬ ‫ە شێکی‬
‫ن ێژکە ەک‬ ‫ڕە ش ی ن ێژە ب ی ێت‪ ،‬چ‬ ‫کۆمەڵ گ نگی خۆی هەیە‪ ،‬پ س ی ن ێژ کە بە ئەخال‬
‫لە ک‬ ‫ڕەنگ نە ەی ئە ن ێژە لە کۆمەڵگە‬ ‫ەبی ین بەاڵ چۆ ت‬ ‫یەک‬ ‫لە م گە‬ ‫خۆی‬
‫ە ەکە ێت‪ ،‬هە بۆیە ن ێژ مۆ ێکی ڕەشە بەن چ ی ئە نەی کە پ ێ گ ی لێ ن کە هەت‬ ‫گ ف‬
‫بە ت نە ە پێی ەڵێن خۆ لە خۆی‬ ‫نی ‪ ،‬ئە ە نی یە لە ئەن می ک ێکی خ پی ن ێژکە‬ ‫هە لە‬
‫ن ێژکە ە‪ ،‬ک گەلێك کە لەگەڵ خ ل ی ن ێژ ن گ ن ێت ن ێژگە بۆ پ ێ گ ی لە ی ەکەی ن بێت ئە‬
‫بێ ە ە نە ب ێ ە بە خەسڵەتێك پێی ب س ێ ە ە‪،‬‬ ‫پەشی‬ ‫ک نە بک ‪ ،‬خۆ ئەگە ک ی ی ەبێت‬
‫بۆ‬ ‫لێ ب ەشی یەتە ە ئ م ەی ب جەکەی ب‬ ‫ە ڕ س ەقی ەک لە کۆن کە ک ێکی خ پی‬ ‫ن بی ی ی‬
‫ەتە ە نە پۆلیس ک مەن ی حک مە بە‬ ‫ک‬ ‫نی‬ ‫لە س‬ ‫پێ گ ی‬ ‫پ س ی ی ەکە خۆی‬
‫ۆ بی نگ ێت‪.‬‬

‫بەن ە خ ی‬ ‫ەاڵمێکی ە بۆ ئە کەس نەی کە ین تەن قەتیس ەکە لە نێ‬ ‫بەشێ ەیەکی ت‬ ‫ئەمە‬
‫بە‬ ‫م ۆڤ خ ‪ ،‬کەچی هە خۆشی خۆی‬ ‫ەڵێن ئی ال ب ی یە لە پەی ەن ی ڕۆحی نێ‬ ‫گە ە‬
‫ەڵێن خۆ لە خۆی ن ێژ ەک ‪ ،‬ئەمە سەل ێ ە ی‬ ‫لە ئەن می یە خ پی ن ێژکە ێک‬ ‫ۆ ە ەخە‬
‫ت هەم ی ەبێت لە‬ ‫ۆ‬ ‫ئە ڕ س یەیە کە ین تەن یە جۆ پەی ەن ی نی یە پەی ەن یەک‬
‫ە گ ت ی ڕۆژ ی‬ ‫یە ئ م ن ی پ ک پ ێ گ ی لێ بک ێت‪ ،‬هە ەه عی ەتەک نی ت‬ ‫پێ‬
‫خ ی‬ ‫ە بە ب ەڕەتی لە پێ‬ ‫ب قی ک ە س نەتەک نی ت ‪ ،‬لە ڕ ڵەت‬ ‫حە‬ ‫ەک‬ ‫ڕەمە‬

‫‪19‬‬
‫ت پەی ەن ی بە‬ ‫خ ی کەسەکە خ ی گە ە بەاڵ‬ ‫گە ە یە بەشێکی گە ەی ڕۆحیە لە نێ‬
‫ەبێت ئەخالقت لە ە ە ە بە عی ە ب نیت‪ ،‬ڕۆژ‬ ‫کۆمەڵگە ە هەیە‪ ،‬ن ێژ ەکە‬ ‫بە‬ ‫ە‬
‫ە ەیت ەبێت ئە چی نە‬ ‫لە ب سیەک بێت‪ ،‬ەک‬ ‫ەگ یت ەبێت ئ می لێ ەفێ بیت چ‬
‫ئە یە ب ەیت ە ت‬ ‫ەکەیت ن بێت لە ێ کە‬ ‫ە‪ ،‬حە‬ ‫ەس ی نی ک‬ ‫ب ۆ ی ە ە کە ق ئ‬
‫کۆت یی‪.‬‬

‫پ یەی گ نگ ه ت ە لەسە ی‬ ‫پ خ ی کە سەی ی ین ەکەین ەبی ین بۆ پ س ی‬ ‫ک‬

‫ع م ی فەقە ی پ یەک نی‬ ‫ین خۆی ب چی ەی ک ەک‬ ‫هەم ی نە ە پ س ی ین خۆیەتی‪ ،‬چ‬
‫ەبێت‪ ،‬ە بۆ پ س ی ئە ب ەم‬ ‫بەهێ ت بێت ب قی پ یەک نی ت ئ س‬ ‫ت ە ت ب چی ە پ یەک‬
‫لە ی ی‬ ‫نی یی قی مەتی ی ن ە‪ ،‬ک تێك م ۆڤەک‬ ‫ب چی ەیە عی ەتی ن ە ە هە ەه س ی‬
‫ئی ال ەهێ ن ی بێ ی ن بە هە ن ێکە ە بێت لە ڕ س ی ئە ە تەن بێ ی ن بە ئی ال گە ن نەی‬
‫چەن‬ ‫نی‬ ‫ب ێ ە ە‪ ،‬ەبی ین لە‬ ‫ە پە س‬ ‫ت نی ە بەبێ گە ە ن نی ش گەلێك لە جێگەی ی‬
‫ئە نە سەل ێ ە ی ئە ڕ س یە کە م ۆڤەک‬ ‫ی جۆ بەجۆ هە ! هەم‬ ‫ین هە ؟ چەن ین پە س‬
‫خۆی ن ە بۆ‬ ‫ێك ەک ‪ ،‬خ ی گە ە‬ ‫ی پە س‬ ‫س ش ی م ۆڤەک‬ ‫بەبێ ین ن تە‬
‫ست پڕک نە ەی ک تێك م ۆڤەک سە ی لێ ەشێ ێت‬ ‫ە بە‬ ‫پڕک نە ەی ئە بۆش ییە‬
‫ەبن ش گەلێك بپە س ن کە جێگەی مەن یق ژی ی نی یە‬ ‫بەهە جۆ ێك لەب ی خ ی گە ە ن چ‬
‫ی ێك خ یەکی خۆی بە ی ی پێ ‪ ،‬ڕۆ‬ ‫خ ە‬ ‫ەکە ە لەسە ە ە ب س ک‬ ‫خ ی پە س‬
‫ە خ‬ ‫نە پ کە‬ ‫س یش بۆی ی ی پ کی ئی المە‪ ،‬کە ئە خ‬ ‫نی‬ ‫نە خ‬ ‫پێ ی ی بە خ‬
‫ەک تە‬ ‫پڕک نە ەی ئە بۆش ییە ئە س کە ی ێکی ت‬ ‫بۆ ڕ ک‬ ‫ەبێت ش ێك ب‬ ‫نە ن چ هە‬
‫نەکەی‬ ‫ەکە ێت خ‬ ‫بە یل ی هە ش ێکی ت ی فک ی ئ ی ۆلۆژی ئە س ڕۆحەکەی نەخۆ‬
‫نی یەک‬ ‫ە‬ ‫ست نەب ە پێی ن کە ێت‪ ،‬هە بۆیە ەبی ین چەن ین ن ی گە ەیە هەیە لە ب‬ ‫چ‬
‫لەگەڵ ژی ی‬ ‫بەاڵ لە ڕ ی پە س ەکە ە ش نێك ەپە س ێت خۆشی لە ڕ ی ن یە ب سی بک‬
‫لە‬ ‫ک ەکەی هەت خۆشی پێك ن یەتە ە‪ ،‬م مۆس یە سە پە ش ی یەكێك لە ت ێژی ە ەک نی ەک‬
‫بە خە ە بە شێ ەیە م ‪ ،‬لە ئۆفی ی‬ ‫ت ن یڵێم ت نەن س ێت چ‬ ‫خ ێ نی ب اڵ لە بە ی نی بۆیە‬
‫ە کە‬ ‫هەیە خۆ ئ خ ف م لەگەڵی ک‬ ‫ی ب ‪،‬ی‬ ‫لە مەک ەبەکە‬ ‫خۆی لە نکۆ خ ی هەب‬
‫ە‬ ‫سک‬ ‫نی ی خەی ڵ‬ ‫ە‪ ،‬هەیە ۆ ش کەلێکی لە‬ ‫پی ۆ ک‬ ‫م ڵەکەی لە جێگەی خ‬
‫ە‬ ‫بەبێ ئە ەی ئ لیەتێکی ی ە‬ ‫ەیپە س ێت بەجۆ ێك خۆی ئ س ەبێت پێی پەن ی بۆ ەب‬
‫ە‪ ،‬ئ س ەکەی ی ی‬ ‫بە ڕ نی کێ‬ ‫بێت بۆ ئە پە س ە‪ ،‬بەاڵ لە ئی الم هێڵەک‬ ‫لەبە ەس‬

‫‪20‬‬
 ‫ە! چ ڕەح ەتێکە بەبێ ئە یە ئە سە ەتە‬ ‫گ ف ەک نی ی ەس ی نک‬ ‫ە‪ ،‬ک‬ ‫ک‬
‫لەبە ەس یە‪...‬‬

‫ی م ەیە ب سێکی ن سی‬ ‫ب ‪،‬‬ ‫م ڵ‬ ‫بۆ م گە‬ ‫ک ب یەکی ئی گ ی ه‬ ‫لە م گە‬

‫ی لە بێ ی ی لە ت ێژی ە ە‬ ‫ن ڕەحەتی نەی کە چەش‬ ‫لەسە خۆشە ی ی خ ! گ ت ئە ن سۆ‬
‫بە ئەن مەی کە ئەگە بی سیت خۆشت ە ێت‬ ‫ڕەنگ نە ەی هەب ە‪ ،‬ک تی ت ێژی ە ەکە گەش‬
‫کە ن سیت‬ ‫تە ن سی ی ەللا‪ ،‬ە کەسێك کە خۆشی ن ێت بۆ ئە ە ەگەڕێ ە ە کە ن ی سێت‪ ،‬چ‬
‫کە ت ە ە لێی ەبێ ە م یەی ی نی خۆ ‪.‬‬ ‫بکە ی ە ە‪ ،‬ە‬ ‫ش ی ەی ئە ە نی یە لێی‬

‫ج بۆ ئە ەی چ ک یش بیپە س ین پێ ی ە چ ک بی سین ە بۆ ئە ەی چ ک بی سین ەبێت سەی ی‬

‫ی خۆیەتی شیک ی ن سی ەکەی تێ یە‪.‬‬ ‫ئە ق ئ نە بکەین کە ن‬

‫‪-‬پ س ی جەس ە‪.‬‬

‫چێ ەی ئە ئ م ن ە کۆ ەبێ ە ە‪ ،‬ە حە مێ ی خۆ ک ش ن‪ ،‬ە‬ ‫ی س ئەحک لە چ‬ ‫ە‬ ‫سە‬

‫جی‬ ‫بۆ خۆ ‪ ،‬ئەحک می ق‬ ‫ی نەگەی ن‬ ‫خ پ سن‬ ‫ە ک نی خ‬ ‫چ‬ ‫بە‬
‫چێ ەی پ س ی م ۆڤەک ن یە‪.‬‬ ‫ۆ ش ی ت هەم ی لە چ‬

‫‪-‬پ س ی ژی ی‪.‬‬

‫ەتە ە لە گی ن ەبە نی ت ‪ ،‬ی س شی ن ە بۆ‬ ‫ە چۆ بەهۆی ژی یە ە م ۆڤی جی ک‬ ‫ئی ال‬

‫بە ەقە ئ س نیەک م ۆڤ ە خۆی‬ ‫ۆش ک ک ن‬ ‫پ س ن لە ژی یە‪ .‬بە پ س ی ژی ی‬
‫ەبە ێ ێت هێ ی پ سی لەسە ک مڵی‬ ‫ەک تە ە‪ ،‬بە پێچە نە ە خۆی ئ س ی خۆی‬ ‫بە‬
‫ست ەک ‪.‬‬ ‫نی خۆی‬ ‫م ۆڤ‬
‫نی م ۆڤە‪.‬‬ ‫خۆشگ‬ ‫‪-‬ژی ی سە چ ی ژی‬

‫‪.‬‬ ‫الشی ء ع ی ح ی‬ ‫(ع ل)‬ ‫هت‬ ‫م ل سیط‬ ‫‪-‬لە ل‬

‫‪.‬‬ ‫هت‬ ‫بە م ن ی گ تن بە‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫‪-‬لە ل‬

‫(ع ل)‪.‬‬ ‫‪ -‬ی ت لە ‪ 30‬ج لە ق ئ ن ب سی ژی ی ه ت‬

‫َٰ لِك َٰٓۡلی ٗ لي ۡ ٖ ی ۡع ِ ُ ) ال حل ‪67‬‬ ‫(إِ فِ‬

‫( ل ت ۡك ِم ۡ َٰٓ ءای َۢ ٗ بیي ٗ لي ۡ ٖ ی ۡع ِ ُ ) الع ک ت ‪35‬‬

‫‪21‬‬
 ‫بەشە ‪:‬‬ ‫پ اس ی ژی ی ک ێت بە‬

‫سڕکە ‪.‬‬ ‫نی م ی هۆش ە‬ ‫نەخ‬ ‫یەکە ‪ :‬پ س ی الیەنی فی کیەکەی‬

‫س يم ۡن ع ِل لل ۡی َٰۡ ِن ف ۡ‬
‫ٱج ِ ُ ُ لع ُ مۡ‬ ‫ ُ ۡلۡل ۡ َٰل ُم ِ ۡج ‪ٞ‬‬ ‫(یَٰٓ ی لل ِ ین ءام ُ َٰٓ ْا إِن ۡلل ۡ ُ ۡلل ۡی ِ ُ ۡلۡلن‬
‫ۡلل ۡغ َٰٓء فِ ۡلل ۡ ِ ۡلل ۡی ِ ِ ی ُ ُكمۡ عن ِ ۡك ِ لَّللِ‬ ‫إِن ی ُ ِی ُ لل ۡی َٰۡن ُ أ ی ُ قِع ب ۡی ُ ُم ۡللع َٰ‬ ‫ت ُ ۡ ِ ُح‬
‫) ال ئ ‪91‬‬ ‫َٰ ِ ف لۡ أن ُم م ُ‬ ‫عن لل‬
‫ِ‬

‫ال ح ل ٗ إلیە‬ ‫ه حم‬ ‫ع ص ه مع‬ ‫م ع‬ ‫ب ئع‬ ‫س قی‬ ‫ش ب‬ ‫(لعن هللا ال‬

‫ا‬ ‫ا اب‬ ‫)‬ ‫آكل ث‬

‫‪.‬‬ ‫پێی نە پ ت بەس ن بە ڕ قی خ ی گە‬ ‫گ ت ە لە م مەڵەک‬ ‫خۆ‬

‫لە ین ی ی‬ ‫ی چن بۆ ت کی بۆ بەسە ب نی ک ت نێکی غەفڵە‬ ‫‪-‬چەن گەن ێکی س‬

‫ڵێن بۆ بەسە ب نی ک تێکی خۆ ‪ ،‬بەاڵ چ خۆشیە لە لە س نی عەقڵ‬ ‫خۆی‬ ‫‪،‬‬ ‫خ ی گە‬
‫نێن‬ ‫ت لە ئ ژ ڵ هەیە؟ چ ە ه تێل ش مەکی‬ ‫بێ ۆشی خۆ ن مک نە ی بۆ ئ س ی خ‬
‫چن بۆ ب ڕ مەش ب نەک ‪ ،‬شە بەهە ح ڵ گەڕێ ە‬ ‫ی ئە‬ ‫کە‬ ‫حە‬ ‫ئی‬
‫هە یەکە‬ ‫کەی‬ ‫‪ ،‬هە کە گەنە ن ژ‬ ‫خ‬ ‫ۆ خ پ بێت ئە ن ی‬ ‫عی‬
‫ی ن تە لێ ەکە لێی کە ‪ ،‬بۆ‬ ‫ن مێ ێت لەسە‬ ‫کە ێت ت ن ی خۆچ كک نی‬ ‫بەالیەک‬
‫ئە‬ ‫ک‬ ‫یک تە ‪ ،‬سەی‬ ‫ت یەکێکی‬ ‫ۆ ی لێ‬ ‫گ کەی‬ ‫لە‬ ‫ب نگی بەی نی کەسێك ێت‬
‫گ تی‬ ‫ێ ێ لە ک تی‬ ‫یە‬ ‫ڵێ ئێ خەڵکی س‬ ‫ک‬ ‫الم تەکە ک‬ ‫کەسەیە لە ئی‬
‫ت لە مە ی ە ژین‪ ،‬م یش یەکێکم لە نەی‬ ‫خۆش‬ ‫نی‬ ‫پ سەپۆ تەکە بۆ تۆم ک‬
‫‪ ،‬ئە یش‬ ‫ئەمە بە ئی می م گە تەکەم‬ ‫کە‬ ‫ن ێژ ک نم بە جەم عە لە م گە‬ ‫بە‬
‫بۆ بک ! من چۆ بە ن ێژی کەسێك بکە‬ ‫بە ن ێژی‬ ‫تی ت خ ئە گەن نە ب ێ ن ب یەکێك لە‬
‫هەست بە‬ ‫ی خ ی لەسە بێت! ک ب ت ئە ک تە هەن ێك بە ی‬ ‫هت‬ ‫لە الی پێغەم ە‬
‫بکە ! ڵێ بڕۆ ب شە‬ ‫پی ن چۆ ئە ک‬ ‫ک ! بەاڵ خۆ ئە‬ ‫ۆ‬ ‫یەکی یەک‬ ‫شە مە‬
‫ی م یە چ ڕ نی‬ ‫لێ کە تە !‬ ‫خە ی‬ ‫ی ئە ک ب هە ی‬ ‫! ڵێ‬ ‫ئێ ە ێی ە خ‬
‫‪ ،‬ڵی تی ب شە هە ئێ ە ێین ه ڕێک نی بە پەلە هەڵ س ێ ێت‬ ‫ه تە ب نگی ک‬ ‫هە ی‬
‫پڕ لە خەڵك هەم ی چ ڕ نی‬ ‫کە م گە‬ ‫چن! سەی‬ ‫کە بە خۆی ن‬ ‫بە خێ ی ئ‬
‫بێ ە‬ ‫کە‬ ‫یەکی ۆ‬ ‫هەست بە شە مە‬ ‫کە ! ئە نیش هە چۆ بێت ن ێژ کە کە‬ ‫ئە‬
‫م یەی گەڕ نە ی بۆ سە ئی ال ‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫بێت؟‬ ‫یە! ڵێن چۆ ش ی‬ ‫‪-‬پی چ کێك فە مێت‪ :‬بەهەشت بە خۆڕ ییە جەهەنە بە پ‬
‫بۆ جەهەنم‪.‬‬ ‫ت‬ ‫بە پ یە‬ ‫ی کۆ مەش‬ ‫چیت بۆی‬ ‫بە بەال‬ ‫فە م ێت‪ :‬م گە‬

‫ست پ ە ک ‪،‬‬ ‫ب ەم‬ ‫ک نی ئە ژی یەیە لەسە ق ئ‬ ‫‪ :‬الیەنی فک ی پە‬

‫ئەسپی‬ ‫ک‬ ‫‪ ،‬ئە شی الیەنی تەج بیە م ۆڤ ئ‬ ‫ئە ی الیەنی بی ب ڕ لە ق ئ ن جێگی ب‬
‫! م ی هۆش ە ک تیە بە‬ ‫خ پ‬ ‫هۆش ە ک‬ ‫لە م‬ ‫‪ .‬ۆ ج کێ ە فک یەک‬ ‫خۆی تێ ت ب‬
‫ک‬ ‫‪ ،‬هەت لە اڵتە پێ کە ت‬ ‫ە شی‬ ‫خ‬ ‫نێت هە ڵی خۆ‬ ‫گ ی خەڵکی بە خ پی‬
‫کە ت ە ی‬ ‫لەسە‬ ‫هەیە بۆ ی مەتی‬ ‫گی‬ ‫ۆ‬ ‫نە کا لیەک‬ ‫کە خ‬ ‫لەگەڵ ئە‬
‫ب گ نی‬ ‫ست ک‬ ‫ئەم نە هەم ی کێ ە‬ ‫هەیە‪ ،‬چ‬ ‫چۆ بۆ کێ نی جگە‬ ‫هە‬
‫ق ڵ یە خۆشی‬ ‫ۆ ج م ۆڤ لە غەفڵەتێکی گە‬ ‫ڵە ‪ .‬بەاڵ کێ ە فک یەک‬ ‫بێت بۆ سە‬
‫بک ‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫نی ی لەسە‬ ‫نێت ئ م ی پی ی ی لەسە بک ژێت‬ ‫بەڕ ست‬

‫تە جێگەی تەک ی ی‬ ‫ی لە ئی الم هەیە‪ ،‬ب‬ ‫ی عەقڵ ژی ی گ نگیەکی یەک‬ ‫هە بۆیە پە‬
‫ک نی بە س ی‬ ‫ی خ ێ ە سە ‪ ،‬ن بێت ک‬ ‫شە عی کەسێك کە عەقڵی لە س بێت لە شە ع حی‬
‫ی لەیە ن ک تە ‪.‬‬ ‫س‬ ‫خۆی بێت چ‬

‫ح ظ الع ل ف اۡلسال‬

‫أ جە ع ی إلسال ب ل ل‬ ‫ل ي أك ع ی ك ی ‪ .‬ف‬ ‫ل ص ی في إلسال‬ ‫ح ظ ل ل ه أح ل ی‬

‫ل م‬ ‫آلخ ‪ .‬ه ش‬ ‫في ل نی‬ ‫أ ل‬ ‫م بل ل‬ ‫ق ل لا‬ ‫یف‪ ،‬ش‬ ‫ل‬ ‫ج ەم‬
‫ل ب ین‪.‬‬ ‫ع‬ ‫ب‬ ‫‪ ،‬أث‬ ‫ل ئم ل‬ ‫ع‬ ‫لإلن‬ ‫ت ی ‪ .‬ج ە ەللا می‬ ‫ألح‬ ‫ل ئ‬
‫ل م‬ ‫ع یە من ل ی ‪ .‬حث إلسال ع‬ ‫ح‬ ‫ل‬ ‫م ع ع یە ل‬ ‫ك أ ل‬
‫ل‬ ‫ئف ل ل ه ح ن ل‬ ‫ل ل‪ ،‬أم ب ا ب ألمی ‪ ،‬ل في لك من ت یل ألهم‬
‫سن لە ض بط قی ‪.‬‬ ‫ل لح‬ ‫ب إلن نی ‪ .‬في ن س ل قت ح ل‬

‫س ئل ح ظ الع ل ف اۡلسال‬

‫م في‬ ‫لا ی ل‬ ‫ی ‪.‬ف ن ل‬ ‫ل‬ ‫لا ی‬ ‫إلسال ع ح ظ ل ل من ل‬ ‫ح‬

‫س يم ۡن ع ِل لل ۡی َٰۡ ِن‬‫ ُ ۡلۡل ۡ َٰل ُم ِ ۡج ‪ٞ‬‬ ‫(یَٰٓ ی لل ِ ین ءام ُ َٰٓ ْا إِن ۡلل ۡ ُ ۡلل ۡی ِ‬
‫ ُ ۡلۡلن‬ ‫ح ‪ .‬ی ت ل َٰ‬

‫ۡلل ۡغ َٰٓء فِ ۡلل ۡ ِ ۡلل ۡی ِ ِ‬ ‫إِن ی ُ ِی ُ لل ۡی َٰۡن ُ أ ی ُ قِع ب ۡی‬

‫ ُ ُم ۡللع َٰ‬ ‫ٱج ِ ُ ُ لع ُ مۡ ت ُ ۡ ِ ُح‬
‫ف ۡ‬
‫كی‬ ‫تا یم ل‬ ‫) (ال ئ ‪ .)91‬ف‬ ‫عن لل َٰ ِ ف لۡ أن ُم م ُ‬ ‫ِ‬ ‫ی ُ ُكمۡ عن ِ ۡك ِ لَّللِ‬

‫‪23‬‬
 ‫لي‬ ‫م ق‬ ‫غی بە ل‬ ‫ك‬ ‫ه ع ە‪ ،‬ح‬ ‫ج ه م ی ك إلن‬ ‫ع‬ ‫ح‬ ‫ل‬ ‫في ل‬
‫من‬ ‫ی‬ ‫ل سل‬ ‫ی‬ ‫كل ل‬ ‫س ب الن‬ ‫حی تە‪ .‬ف ل‬ ‫ع یە‬ ‫ل ءم ی‬ ‫ق ی ت ب فی‬
‫بالء‪.‬‬ ‫م ‪ ،‬ف ي أصل كل ش‬ ‫ین ن ب ع‬

‫ی ‪،‬كل‬ ‫ل‬ ‫ءه ‪ ،‬هي ل‬ ‫إلسال ع‬ ‫ل ل ليح‬ ‫ل ني من م‬ ‫ل‬

‫ل ل‪،‬‬ ‫ع‬ ‫لی ە آی ك ی ج ت ك ب ج‬ ‫ی‪.‬‬ ‫لای ل‬ ‫ع أ س ئ أن‬ ‫ل ین ل‬ ‫ل‬
‫ألمۡ‬ ‫ۚ إِ ۡ ه ُمۡ إِال ك ۡٱۡل ۡن َٰع ِم بلۡ ه ُمۡ أضل س ِیال‬ ‫ب أ أ ۡك ه ُمۡ ی ۡ ُع أ ۡ ی ۡع ِ ُ‬ ‫م ق لە ت ل ‪( :‬أ ۡ ۡ‬
‫تح ُ‬
‫ث ُم ق ۡ َٰ ە ُ إِل ۡی ق ۡ‬ ‫لل ۡ س ع ۡی ِە لِیال‬ ‫ت إِل َٰ ٰۖ بيك ك ۡیَ م لل يل ل ۡ ش َٰٓء ل ع ۥە ُ س ِك ث ُم جع ۡ‬

‫‪46 -44‬‬ ‫) ال ق‬ ‫ی ِی ا‬

‫‪.‬‬ ‫ل س ل‬ ‫عن لای ل ی ی ل‬ ‫الب‬ ‫غی ه تاث ل ل ع‬ ‫آلی‬ ‫ف‬

‫‪-‬پ س ی ەچە‪.‬‬

‫ە ئە س هەس ی بە‬ ‫ۆش‬ ‫نی کە ۆ پێ کە ت ە م ۆڤ یەتی بەن شی ی ۆ گە ەی نە نی‬

‫جەخ ی‬ ‫ەک‬ ‫ە کە ئە یش پ س ی م ڵە‪ ،‬ئێ ە ی س ی پ س ی م ڵ ێک‬ ‫بۆش یە ک‬
‫ی ەچ ی‬ ‫هیچی ە ئی ال بە‬ ‫ەکەنە ە‪ ،‬چ اڵتێك ۆ پێ کە ت ە م فی م ڵ ە‬ ‫لەسە‬
‫ە لە خ ڵە هەت لە سەی ک نێ ی گەن ێکە ە مەت سی‬ ‫ە‪ ،‬ئی ال ئە ەن ە‬ ‫م فەک نی نەک‬
‫م ڵێك ب ێ ە ق ب نی ئ ە یەکی پیس‪.‬‬ ‫ەخ تە پێش چ نەب‬ ‫پێ ێ ک یەکی م‬
‫تەن‬ ‫پ س ی م ڵ ۆ لە ە گە ەت ە لە ئی الم کە تەن لە ک تی هەب نی م ف بیگ ێ ە ە‪ ،‬ی‬
‫‪.‬م فەک نی م ی بن‪.‬‬
‫بۆچی ی حە مە؟‬
‫بک تە ە؟‬ ‫ن ت نێت یەک ە ش‬ ‫تەاڵق‬ ‫ی‬ ‫بۆچی ئ ف ە کە ش ەکەی م‬
‫حە مە؟‬ ‫بۆچی لەب ب‬
‫ەبی ین لە ئی الم گ ت ئە ڕێک نە ەبێ ە م یەی پ س ی م ڵ چ م ی چ مەع ە ەی چ پێش‬
‫ی س ی خۆی بۆ ن ە‪.‬‬ ‫نی یە ە ڕێ‬ ‫ت هتە‬ ‫نی م ڵەکە چ لە ک تی حەمل‬ ‫س‬

‫‪24‬‬
‫‪ ،‬ح ظ ال ب‪ ،‬من لك‬ ‫لح ظ ال ل‪ ،‬ح ظ ال‬ ‫یع ٗ اۡلسالمی ٗ إج اءات م ع‬ ‫ق ش عت ال‬
‫ال ی ٗ‪ ،‬إج اءات مع ‪ ،‬إج اءات‬ ‫إل ٰۖ ال أ اۡلج ی ٗ‪ ،‬إج اءات اح ا ی ٗ ق ل ق‬ ‫تح یم ال‬
‫‪ ،‬تح یم كل‬ ‫ال‬ ‫ب ۡلج ی ٗ‪ ،‬تح یم ال ن ‪ ،‬تح یم ال ا ‪ ،‬ف ال بل ش‬ ‫بع ه ‪ ،‬تح یم ال‬
‫‪،‬‬ ‫اۡل‬ ‫ع‬ ‫ال ح ٗ‪ ،‬ح ظ ال ل من ال ك ئ اۡلس سی ٗ ف الحی ‪ ،‬من أس‬ ‫م یۡ ي إل ٰۖ ق‬
‫من‬ ‫ع إل ٰۖ ت ی‬ ‫بح ی ٗ ال ل‪،‬‬ ‫م ه ب ٗ ال نب‪ ،‬اۡلسال ق ع‬ ‫اۡلمم‪ ،‬بە ت‬ ‫فیە ت ن ق‬
‫ج ین‪:‬‬

‫ت ث ‪.‬‬ ‫ا ال ل ب‬ ‫اۡل ‪ :‬الحث ع ٰۖ م یح ل بە اس‬

‫‪.‬‬ ‫ج‬ ‫ال ن ‪ :‬م ع م ی ۡع ال ل ب ل ی ٗ‪ ،‬أ ی ە‪ ،‬أ یع مە بع‬

‫‪ ،‬ال غیب فیە‪ ،‬ج ءت ال‬ ‫یع ٗ ل ح ی ە ب لحث ع ٰۖ ال‬ ‫ف ج ءت ال‬ ‫ ٗ لأل‬ ‫فم بل‬
‫ل ُ م يمن ال ي ء م ْ ٰۖ‬ ‫جل‪ :‬إِ ْ ِخ ْ ُ ْم أال ت ُ ْ ِ ۡ ُ ْا فِ ا ْلی م ٰۖ ف ن ِ ُح ْا م‬ ‫ع‬ ‫عی ٗ ب لك‪ ،‬ق‬ ‫ال‬
‫ل ُ م يمن ال ي ء‪،‬‬ ‫ء‪ ،3:‬ه ا ال شك أم ت غیب ف ق لە‪ :‬ف ن ِ ُح ْا م‬ ‫ال‬ ‫ ُ ب ع‬ ‫ث ُال‬
‫من‬ ‫ل ی م ) ال ل‬ ‫ل ل ؛ فإني م ث ب م ألمم ی‬ ‫ل‬ ‫ال ال ‪( :‬ت ج‬ ‫ع یە ال ال‬ ‫ك لك ق‬
‫ع ت‬ ‫كم‬ ‫أق ب‬ ‫‪ ،‬إ ك نت ب ا ف ن ح‬ ‫ال ل ‪ ،‬إ ك نت ثی ب ب‬ ‫ك‬ ‫ع ف ع‬
‫خ الت ‪.‬‬
‫أف ه ‪ ،‬أن ق‬ ‫لك ق ‪( :‬فإن ن أع‬ ‫‪ ،‬من أس‬ ‫اۡلب‬ ‫ص ٰۖ هللا ع یە س م ع ٰۖ ن‬ ‫ق حث ال‬
‫ش ب ٗ ن یۡ ٗ‪ ،‬ق ی ٗ ع ٰۖ ال اص ٗ ف‬ ‫أ ال ا؛ ۡلن‬ ‫أ ح م ) ‪ ،‬مع ٰۖ‪( :‬أن ق أ ح م ) أي‪ :‬أك‬
‫ك‬ ‫)‪ ،‬ق‬ ‫م م ل ء فی‬ ‫من س‬ ‫ل‬ ‫ال ال ‪( :‬ی م‬ ‫ع یە ال ال‬ ‫‪ ،‬ق‬ ‫اۡلن‬
‫ع ٰۖ ن ە الع ت‬ ‫إ ا قع ف الح ا أ ك أ ی ع فیە‪ ،‬أ خ‬ ‫‪ ،‬م‬ ‫الع ء ح الت ی ب فی ال‬
‫ب ل ات‪ ،‬أب حت ال ع ‪،‬‬ ‫ال ل‬ ‫‪ ،‬ن‬ ‫ح ت ع ٰۖ ال‬ ‫یع ٗ ال‬ ‫إل ٰۖ ه ال‬ ‫‪،‬فن‬ ‫ی ب ع یە ال‬
‫ح ‪.‬‬ ‫ی ٗ ه أع م ب ی‬ ‫ا ال ل‪ ،‬هللا خ ق ال‬ ‫كل لك ۡلجل ال ح ف ٗ ع ٰۖ اس‬
‫‪-‬پ س ی م ڵ‪.‬‬

‫س م نی ‪،‬‬ ‫ی چەن ین قەڕ لە پ ێ ی س ە لەسە م ۆڤ یەتی نەپ س ی م ف سە‬

‫لی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ‬ ‫ش عیە‬ ‫ڕێژ بۆ پ ێ گ ی لێک نی‪،‬‬ ‫ه تن ی س ی‬ ‫نی یەک‬ ‫ە‬ ‫س‬
‫ی خۆی ئە ی ت‬ ‫هێ ێت هەم ی ئە ی‬ ‫فەشە‬ ‫ی یەکەک‬ ‫ە یە لە‬ ‫ئە ش س‬
‫ییەک نی م ۆڤ‪ ،‬بەاڵ ق ئ نی پی ۆ لەگەڵ‬ ‫بە قۆ خک ی پێ ک ی م فە‬ ‫ک‬ ‫ت ن‬
‫س ک نی عەقی‬ ‫بە‬ ‫پێش ئە‬ ‫هت‬ ‫ییەک‬ ‫لە م فە‬ ‫بە ن بە پ ێ گ ی ک‬
‫بێت‪.‬‬ ‫ێ ی خ ی گە‬ ‫لە چ‬ ‫تۆ ئ گ‬ ‫ێ نەب‬ ‫چ‬ ‫بی ب ڕێك کە گە ک می‬

‫‪25‬‬
‫بە کۆ بە ڕ س ە خۆ بە‬ ‫‪ ،‬بە ت‬ ‫پ س یهت‬ ‫‪ 86‬ج ب سی ب سی م ڵ پ‬ ‫لە ق ئ نی پی ۆ‬
‫ن ڕ س ە خۆ‪.‬‬

‫ت ن ی خۆ ‪ ،‬ت ن ی ه‬ ‫بۆ پەی ک نی بژێ ی پ ت بەس ن بە خ ی گە‬ ‫‪-1‬هە ڵ‬

‫عە اڵ ‪.‬‬ ‫‪،‬ت نیب‬ ‫بی ک نە‬

‫فە م ێت‪:‬‬ ‫لە ق ئ نی پی ۆ‬ ‫خ ی گە‬

‫ ُك ُ ا ِمنْ ِ ْ قِ ِە إِل ْی ِە ال ُ ُ ) ل ك‪15/‬‬ ‫ل ُ ال ف ْم ُ ا فِ م ِك ِ‬ ‫( ُه ال ِ ي جعل ل ُ ُم ْاۡل ْ‬

‫‪:1404‬‬ ‫بە ژم‬ ‫ب خ ی ی یەتی ک‬ ‫ش هت‬ ‫لە فە م‬

‫ق ِ ٗ عنْ ظ ْ ِ ِغ ٰۖ منْ ی ْ ْع َِْ ی ُ ِع ە ُ هللا ُ‬ ‫(ا ْلی ُ ا ْل ُع ْی خ ْی ِمنْ ا ْلی ِ ال ْ ٰۖ ا ْب ْأ بِ نْ ت ُع ُ خ ْی ُ ال‬

‫منْ ی ْ ْغ ِن ی ُ ْغ ِ ِە هللا ُ)‬

‫‪:2072‬‬ ‫کە ب خ ی ی یەتی ک‬ ‫هت‬ ‫یەکی ت‬ ‫لە فە م‬

‫ی ْ ُك ُل ِمنْ ع ِل‬ ‫ع م قط خ ْی ا ِمنْ أ ْ ی ْ ُكل ِمنْ ع ِل ی ِ ِ إِ ن ِ هللاِ ا ُ ع ْی ِە ال ال ك‬ ‫(م أكل أح‬

‫ی ِ ِ)‬

‫حەاڵڵی مەح مەلە حە می ڕی‬

‫ال ي ب )‬ ‫(إِن ا ْل ْی ُع ِم ْ ُل ال ي ب ۗ أحل هللا ُ ا ْل ْیع ح‬

‫نی م ڵی م ڵ شێت کە ئەقڵ‬ ‫نەخ‬

‫ء أ ْم ال ُ ُم ال ِ جعل هللا ُ ل ُ ْم قِی م )‬ ‫( ال ت ْ ُۡت ُ ا ال‬

‫بە فیڕۆ نە نی م ڵ‬
‫ش ب ُ ا ال ت ُ ْ ِف ُ ا إِنە ُ ال ی ُ ِحب ا ْل ُ ْ ِفِین)‬
‫( ُك ُ ا ا ْ‬

‫م چ ک ێت‪ ،‬س ی‬ ‫ک ێە‬ ‫ۆ ێ ە ‪ ،‬س ی ئی کە بە‬ ‫س ی بێ ئیش ئی ی بۆ‬

‫خی نەتک یش بڕ ێت‪:‬‬

‫هللاِ ه‬
‫هللا ُ ع ِی ح ِیم)‬ ‫ن ال يمن ه‬ ‫ِق ٗ ُ ف ْقۡ ُع ْا أ ْی ِ ی ُ ج اء بِ ك‬ ‫ِ ُ ال‬ ‫( ال‬

‫‪26‬‬
 ‫ف اۡلسال‬ ‫أه ی ٗ ال‬

‫‪ ،‬في لك بال شك لیل ع‬ ‫‪،‬م ف ن‬ ‫ج‬ ‫في ل آ ل یم ‪ 86‬م ‪ ،‬م‬ ‫لظ ل‬

‫ع ب لای ‪.‬‬ ‫لی‬ ‫إلسالمی ل ص ل م ی‬ ‫‪ ،‬ل‬ ‫ل آني ل ی ب ل‬ ‫اله‬

‫بن ك ی ‪" :‬قی م "‬ ‫ء‪ ،5/‬ق‬ ‫ء أ ْم ال ُ ُم ال ِ جعل هللا ُ ل ُ ْم قِی م ‪ } ....‬ل‬ ‫ق ت ل ‪ { :‬ال ت ْ ُۡت ُ ا ال‬
‫غی ه ‪.‬‬ ‫ب م ی م من ل‬ ‫أ ‪:‬ت‬

‫ق ِ ٗ عنْ‬ ‫عن ل ِي ص ەللاه ع ْی ِە س م ق ‪( :‬ا ْلی ُ ا ْل ُع ْی خ ْی ِمنْ ا ْلی ِ ال ْ ٰۖ ا ْب ْأ بِ نْ ت ُع ُ خ ْی ُ ال‬ ‫ْ‬

‫ظ ْ ِ ِغ ٰۖ منْ ی ْ ْع َِْ ی ُ ِع ە ُ هللا ُ منْ ی ْ ْغ ِن ی ُ ْغ ِ ِە هللا ُ)‬

‫ ُ إِ هللا یيب ال‬ ‫ەللا ع یە س م‪( -‬أی ال‬ ‫هس ه ەللاِ ‪ -‬ص‬ ‫ضي ەللا ع ە ق ‪ :‬ق‬ ‫عن أبِ هه ْی‬
‫ت ا ْع ُ ا‬ ‫ی ْ ُل إِال یي إِ هللا أم ا ْل ُ ْۡ ِم ِین بِ أم بِ ِە ا ْل ُ ْ س ِین ف (ی أی ال ُ‬
‫س ُل ُك ُ ا ِمن الۡیي ِ‬
‫ْق ُك ْم) »‪ .‬ث ُم ك ال ُجل‬ ‫تم‬‫ص لِح إِني ٰۖ بِ ت ْع ُ ع ِیم) ق (ی أی ال ِ ین آم ُ ا ُك ُ ا ِمنْ یي ِ‬
‫ِء ی ي ی ي م ْۡع ُ ە ُ ح ا م ْ ب ُە ُ ح ا م ْ ُ ە ُ ح ا‬ ‫أشْعث أ ْغ ی ُ ی ْی ِە إِل ٰۖ ال‬ ‫ی ُ ِۡی ُل ال‬
‫ ُ لِ لِك)‬ ‫ ُغ ِ بِ ْلح ا ِ ف ن ٰۖ ی ُ ْ‬

‫ ُ ا أ ْ‬ ‫ا أ ْ ی ُ ُ ا أ ْ ی ُ‬ ‫ِف‬ ‫س لە ُ ی ْ ع ْ فِ ْاۡل ْ‬
‫ ُ‬ ‫هللا‬ ‫ق ت ل ‪ { :‬إِن ج ا ُء ال ِ ین ی ُح ِب ُ‬
‫ِ لِك ل ُ ْم ِخ ْ ي فِ ال ْنی ل ُ ْم فِ ْاْل ِخ ِ ع ا‬ ‫ت ُ ۡع أ ْی ِ ی ِ ْم أ ْ ُج ُ ُ ْم ِمنْ ِخالف أ ْ ی ُ ْ ْ ا ِمن ْاۡل ْ‬
‫ع ِ یم } ل ئ ‪33 /‬‬

‫)‬ ‫االی‬ ‫(أ ک‬ ‫ئە ک نەک نی ئی‬

‫(أ تۡمن ب َّلل)‬ ‫بە خ ی گە‬ ‫‪-1‬ئی‬

‫( ال الئک ٗ)‬ ‫بە ف ی ەک‬ ‫‪-2‬ئی‬

‫( ک ە)‬ ‫بە ک ێ ە ئ س نیەک‬ ‫‪-3‬ئی‬

‫( س ە)‬ ‫بە پێغەم ە‬ ‫‪-4‬ئی‬

‫اْلخ )‬ ‫یی ( الی‬ ‫بە ڕۆژی‬ ‫‪-5‬ئی‬

‫من هللا تع لی)‬ ‫ش‬ ‫خی‬ ‫( بل‬ ‫قە‬ ‫بە قە‬ ‫‪-6‬ئی‬
‫‪27‬‬
 ‫االسال )‬ ‫ئە ک نەک نی ئی ال (أ ک‬

‫أ ال الە اال هللا‬ ‫ی خ ی لەسە بێت (ت‬ ‫بە پێغەم ە ێ ی ما‬ ‫بەخ ی گە‬ ‫‪-1‬ش یەتی‬
‫هللا)‬ ‫أ مح ا س‬

‫( ت یم ال ال )‬ ‫‪-2‬ن ێژ ک‬

‫بەخ ین ( تۡتی ال ک )‬ ‫‪ -3‬ک‬

‫)‬ ‫م‬ ‫( ت‬ ‫گ ت ی م نگی ڕ مە‬ ‫‪-4‬ڕۆژ‬

‫( تحج ال یت ا اس ۡعت الیە س یال)‬ ‫‪-5‬حەجک نی م ڵی خ ی گە‬

‫ب نگە ا (ال ع )‬

‫ی بێت الم بچ کە ئە‬ ‫گەی ن نی ئە ئ ی ەم ن بێت ئەگە‬ ‫خ مە ک‬ ‫هە ک ێك‪ i‬لەپێ‬

‫گەی ن نی ئی الم‬ ‫هەبێت لەخ مە ک‬ ‫کەمە ک یگە یەکی نیە‪ ،‬ی ت ن یەک‬ ‫ک ‪ ،‬ی‬
‫نەگەی ن نی‪ .‬ن نەم‬ ‫لە نەک نی ی‬ ‫ی‬ ‫بێت ن بێت ب ێ ە م یەی ڵ س‬ ‫ئەگە بەالش نە بچ‬
‫ت نە‪:‬‬ ‫هەیە لەسە ئە‬

‫تە خ ی گە‬ ‫‪ii‬‬

‫))‬ ‫ال س‬ ‫فە م ێ (( الیک ف ەللا ن‬ ‫لە ق ئ نی پی ۆ‬ ‫‪ -1‬خ ی گە‬
‫ت ن یی خۆی نەبێت‪.‬‬ ‫ن خ تە سە هیچ کەسێك مەگە بەقە‬ ‫ئە‬
‫‪iii‬‬
‫یە ))‬ ‫سەالمی خ ی لێ بێت فە م ێ ((ب غ ع ی ل‬ ‫‪ -2‬پێ ە م‬

‫تە بیگەیەنن لەم ە ئەگە ئ یەتێکیش بێت‪.‬‬

‫‪iv‬‬
‫))‬ ‫ل ب ق ل‬ ‫ل‬ ‫سەالمی خ ی لێ بێت فە م ێ (( ت‬ ‫یەکی ت‬ ‫‪ -3‬لە فە م‬
‫ی‬ ‫فە م‬ ‫ه چەن ه ئ یە‬ ‫ئەگە بە لەتەخ م یەکیش بێت‪ ،‬هە‬ ‫لە ئ گ بپ ێ‬ ‫تە خۆت‬
‫ێغی نەکەین ئەگە بەالش نە کە بێت‬ ‫م نن ئە ی لەت ن م ن هەیە‬ ‫کەه ن‬ ‫هت‬ ‫ت لە ب‬
‫یە‪.‬‬ ‫ۆ گە‬ ‫بە ڵ ی ییە‬ ‫گ‬ ‫ی پە‬ ‫کە بێت ! بەاڵ لە تە‬ ‫بەالی کەس نێکی ت‬ ‫ی‬
‫بیگەیەنن لەم ە ئەگە ئ یەتێکیش‬ ‫ی خ ی لەسە بێت نەی فە م‬ ‫نەب یە پێ ە م‬ ‫ئەگە‬
‫نەی فە م‬ ‫ی‬ ‫کە هەیە ئ شک یە کە ۆ کەمە‪،‬‬ ‫ئ یەتەی ت‬ ‫بێت خۆ ئ یەتێك لە چ ئە هەم‬
‫نی یەکەی بێت‬ ‫ئەگە بەلەتە خ م یەکیش بێت خۆ لەتە خ م یە ن خی‬ ‫لە ئ گ بپ ێ‬ ‫خۆت‬

‫‪28‬‬
 ‫کە بەه سەی‬ ‫ئ ی ی پی ۆ ی ئی الم بک ێت ن بێت بەکە‬ ‫چەن بێت ! بەهە ح ڵ هە ک ێك لە پێ‬
‫ئە‬ ‫ڵ ی ین ۆ‬ ‫ۆ‬ ‫ست بێ بڵێن بۆ ئە ق نە کە‬ ‫ال‬ ‫بک ێت‪ .‬لە نەیە پ سی ێ‬
‫من‬ ‫ۆ لە هۆک ک نیش ت نم بڵێم ئە نە‬ ‫هەیە ن ی ەنە گەڕ !!‬ ‫کەس نەی کە ت ن ی‬
‫بەخ ێ نە ی‬ ‫کە هە کەسێك ئە پ سی نەی ال گەاڵڵە ب‬ ‫هی‬ ‫‪،‬‬ ‫لە خ ی گە‬ ‫ک‬
‫ست پێ بک ‪.‬‬ ‫ئە چەن ێڕ ب ێ ە ڕچە شک نێك الی‬

‫س ڕم‬ ‫سە‬

‫ب‬ ‫ی می‬ ‫بەن ی خ ی بەخ‬

‫ماەمە ئە ماەمە ی کە ت نی گۆڕ نک یەكی ه‬ ‫ساڵ لەسە گی نی پ کی پێ ە م‬
‫‪.‬‬ ‫نەه ت‬ ‫بەسە م ۆڤ یەتی ب ێ یت کە لە پێش ئە‬
‫بەشێ یەکی گ ی ب ین بی ین هێ شێکی ۆ ت ن‬ ‫م ڵپەڕ ک‬ ‫ئەگە بێت سە ن ی می ی ک‬
‫ک نە بەشێ یەکی ڕ س ە خۆ‬ ‫ک ێ ە سە ئ ی ی پی ۆ ی ئی ال ‪ ،‬ۆ ج ئە هێ‬ ‫بە باڵ‬
‫ۆ ج یش هیچ ک لە نە‬ ‫لەژێ ن ێک ‪...‬‬ ‫هە ج‬ ‫ۆ ج بە ن ڕ س ە خۆ‪،‬‬ ‫ک ێت‪،‬‬
‫نە باڵ ک نە ی بە ڕ ش ی چ‬ ‫بۆ ن‬ ‫ش ە جۆ کەی جی‬ ‫هەم‬ ‫نیە بەڵک بەشێ یەکی ت‬
‫ۆ‬ ‫!!! ۆ ج بەک یک تێ‬ ‫گۆ نی بێژی نی چە ڕ‬ ‫گۆ نی ڕ‬ ‫ی‬ ‫بە ف ی ی ڕ‬
‫اڵتی‬ ‫خ ێکی ۆ لەسە م ڵ ن هەیە چ لە‬ ‫بی ین‬ ‫ه‬ ‫ۆ ج بەش ی ت ‪ ...‬هە‬ ‫ج‬
‫ۆ ج هە بە گ م ‪ ،‬ئەڵ ە‬ ‫لە ژێ ن ێک ‪...‬‬ ‫هە ج‬ ‫چ لە غەی ی ئی المی‬ ‫ئی المی‬
‫ب ی تێ یە‪ ،‬بەاڵ ئە ی جێگەی پ سی‬ ‫ت‬ ‫نە هەم ی ن کە بێ گ م‬ ‫لە گی‬ ‫من ی‬
‫گی‬ ‫بێت‬ ‫ک‬ ‫لەگەڵ کە‬ ‫هەڵ کە تی‬ ‫گی ێن بەشێ یە‬ ‫سە س ڕم نە ئە یە کە هە‬
‫سەپی بێت!‬ ‫ش ێکی بەسە‬ ‫ک بن هەم‬
‫بی ین‬ ‫ۆ بە سە س ڕم نە‬ ‫ک‬ ‫جۆ ی کە ب س‬ ‫هێ شە جۆ‬ ‫بە ن ە ئە هەم‬
‫پ ئەمە یک ێ ە ن ئی المە بەڕ س ی‬ ‫الیەکە بەت ی ەتی لە ئە‬ ‫کەس نێکی ۆ لە هەم‬
‫هەیە کە یەک‬ ‫کە ب ە ئی ال نە پێ ە یەک‬ ‫جێگەی سە س ڕم نە بۆ چ نکە نە ۆ ی لەسە‬
‫ۆ ێك لە نە‬ ‫لەهەم ک ت‬ ‫هەیە کە تەم ی ی ڕ س ەقی ە ئی ال بک ‪،‬‬ ‫اڵتێکی ه م‬ ‫نە‬ ‫ب‬
‫ست بێت‬ ‫پ سی‬ ‫ه ‪ ...‬لێ‬ ‫هە‬ ‫چ ی ۆ ێك گ فت ب ە ‪ ،‬سی سی کۆمەاڵیەتی‬
‫بێ ە ن ئی المە ‪ ،‬اڵمەکەی ۆ ڕ نە‬ ‫بێت کە لە خەڵک نە بک‬ ‫بێ چ هێ ێك لە پ ت ئە‬
‫م ێش ڵێم ڕۆژێکێش ێت هە ئە هێ‬ ‫ن گ ێت‪،‬‬ ‫تەن ئە هێ یە کە هیچ هێ ێك خۆی لە بە‬
‫هەم م کۆ بک تە ‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫ک تەیە لەسە حەاڵڵ حە ا‬

‫ک تەی‬ ‫بە ن ی ک تەیەکە بێت‪ ،‬ن ت نین لە ب بەتێکی بە شێ‬ ‫هە چەن سە ێڕ کە‬
‫کە ێت حەاڵڵ چی یە حە‬ ‫بۆ‬ ‫ک تەیەکیش لە ب بەتە ب سین‪ .‬بەاڵ بەالنی کەمە ئە ن م‬
‫بە چ ڕ نیە‬ ‫پێ سەیە سەی ی بکەین‪.‬‬ ‫یە‬ ‫چی یە لەگەڵ هەن ێك ب ەم ی سە کی ‪ ،‬ب ش‬
‫بی ین‪،‬‬ ‫ب ی حەاڵڵ حە‬ ‫‪ .‬ئەگە سەی ێکی شە ی ەی ئی المی بەگ ی بکەین‬ ‫لە ب‬
‫ۆ کەمن لەچ‬ ‫ۆ‬ ‫هە‬ ‫ک‬ ‫بەت ی ە ت حە مک‬ ‫بەشی کەمی لەسە حەاڵڵ حە مە‬
‫کن ‪.‬‬ ‫ڕێپێ‬ ‫حەاڵڵ م ب‬

‫بێت ئە حەاڵڵە‪ ،‬بە م ن یەکی ت هە ش ێك لە س‬ ‫حەاڵڵ‪ :‬هە ش ێك لە شە ع ڕێگەی پێ‬

‫ئ س ییە‪ .‬بەک نی پ ش ی لەسە‬ ‫ق ن ی م ۆڤەک ن بێت ئە حەاڵڵە ک نی ک ێکی ب‬
‫گی ێ‪.‬‬

‫بێت ئە حە مە‪ ،‬بە‬ ‫بە پێچە نەی حەاڵڵە ‪ ،‬هە ش ێك لە شە ع ڕێگەی پێ ە‬ ‫‪ :‬حە‬ ‫حە‬
‫ی نی م ۆڤەک ن بێت ئە حە مە ک نی ت نە‪ ،‬ت شی س ی‬ ‫م ن یەکی ت هە ش ێك لە‬
‫ڕۆژیش بێت‪.‬‬ ‫نی یی‬

‫کە ێت نە‬ ‫بۆ‬ ‫‪ ،‬لە ێ ڕ س ێ ی‬ ‫بێت بگەڕێی ە بۆ شە‬ ‫بۆ ن سی ە ی حەاڵڵ حە‬
‫ڵێین‬ ‫ژی ژی ی بێت لە اڵم‬ ‫ست بێت بۆ ک ێ شە‬ ‫پ سی ێك‬ ‫نەک ‪ .‬لێ‬ ‫ژی ی ئی‬
‫سە کیەک نی ه ت ی ئە ئی المە بۆ‬ ‫ژی ژی ی نیە‪ ،‬ش ی ین یەکێك لە هۆک‬ ‫نەخێ ‪ ،‬هە گی شە‬
‫س کە ی هەم‬ ‫کە‬ ‫ک ێ ژی ژی ی بێت‪ .‬بەاڵ خ ی گە‬ ‫پ س ی ژی یە‪ ،‬ئی چۆ‬
‫ێکی ت بێت ی س یە‬ ‫ی نەک نی م ۆڤن‪ .‬ج بۆیە هە پێ‬ ‫نێ چ لە س‬ ‫ژی یەکە هە خۆشی‬
‫ت یەتی چ کە‪،‬‬ ‫حەاڵڵە! بۆ چ نکە ک ۆ‬ ‫نیە‪ ،‬بۆ ن نە یەکێك ڵێ مەش ب‬ ‫بۆ ئەمە ب ێ گ ن‬
‫س کە ی‬ ‫اڵمەکەشی ئە یە ب ک ۆ یش ت ێ ی چ کە بەاڵ هە حە مە چ نکە‪ ،‬خ ی گە‬
‫تی یە بەاڵ‬ ‫س ی‬ ‫کە مەش ب‬ ‫بێگ م ئە ب سک‬ ‫ک ۆ یە‪ ،‬لە شە عی‬ ‫ژی ی ئە‬
‫ن نەیە ‪ .‬ئەگە سەی ی ی شە ی ەتی ئی المی بکەین بی ین‬ ‫ۆ ت ‪ .‬ئە تەن‬ ‫ی نەکەی‬
‫ێکی‬ ‫حە مک‬ ‫ک ن ‪ ،‬لەبە ن ە هەم‬ ‫لەگەڵ حەاڵڵ ک‬ ‫ش نێکی ۆ کە حە من بە بە‬
‫حەاڵڵە‪ ،‬مەش ب تی سە خۆشکە حە مە‪ ،‬بە‬ ‫حەاڵڵ هەیە بۆ ن نە‪ ،‬ی حە مە ژ م ک‬
‫ڵێ‪:‬‬ ‫هەیە‪ ،‬ق ن ی ش عی‬ ‫ه مەش ب تی حەاڵڵ‬ ‫هە‬

‫ۆش ی س کە بۆ ست ب‬ ‫ت شە بەتی هە مێ لە‬

‫‪30‬‬
 ‫بۆ چیە‬ ‫م‬ ‫ژه‬ ‫ت ی کی هە‬ ‫ع‬

‫ی ت حەاڵڵە‪ .‬گە‬ ‫پەلە‬ ‫م ی ك بەهە‬ ‫حە مە‪ ،‬گۆش ی م نگ بە خ ح ش‬ ‫گۆش ی بە‬

‫هەیە‪ .‬بۆ‬ ‫حە مێک بەچەن ه حەاڵڵ ک‬ ‫بێ ێ لەبە ن ە هەم‬ ‫م ۆڤ خۆی بی بک تە‬ ‫بێت‬
‫مە ێ تەن ئ م ژ یە پێ کەین‬ ‫ئە ب ەم ی نەی کە حەاڵڵ حە می لەسە‬ ‫ی‬ ‫نسن‬
‫‪ .‬بە شێ‬ ‫لە پە ت کە بەن خەکەی ی سف ل ض ی ه ت‬

‫ب ی حەاڵڵ حە ا‬ ‫پڕ ن یپەک نی ئی ال‬

‫ڕ سەن یەتی لە ش ەک ن ا ڕێگە پێ انە‪.‬‬ ‫*ئەصڵ ی خ‬

‫یە‪.‬‬ ‫تەن م فی خ ای گە‬ ‫حە امک‬ ‫*حەاڵڵ ک‬

‫حە امک‬ ‫انە بۆ خ ای گە‬ ‫* حە امک نی حەاڵڵ حە ا ه ڕێی ه بەشی بڕی‬

‫ی ن ەخش ئەب ە ‪.‬‬ ‫ڕ بەڕ ی ش نی پیس‬

‫ن ک ت‪.‬‬ ‫* لە حەاڵڵک ن ا پێ ی ت بە حە ا ک‬

‫حە ا بکێ ێ ئە ا حە امە‪.‬‬ ‫* هە ش ێك سە بە‬

‫(حی ە) بۆ حە ا ‪ ،‬حە امە‪.‬‬ ‫* بەه نە ۆ ی ە‬

‫ست پ س نییە بۆ حە ا ئەن م ا ‪.‬‬ ‫* نیەتی پ‬

‫ت)‪.‬‬ ‫لێک ا ا (ال‬ ‫لە گ م‬ ‫* سڵەمی ە‬

‫*چ پۆشی جی ا ی لە حە امەک ن ا نییە‪.‬‬

‫* ن چ ی‪ ،‬ڕێگە ئە ات بە حە امک ا ک ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫هۆک ی الچ نی ت ا لەسە ت ان‬

‫‪2‬‬
‫میین‪.‬‬ ‫ی ق ئ ب ه ما‬ ‫ما ن یم ی سین‪ .‬م ن ی ئ یەتەک لەتەف ی ی ئ س بۆتێگەی‬ ‫لەک ێ ی الی‬ ‫گێ‬

‫‪31‬‬
 ‫بە ی خۆی‬ ‫گیڕح ە‬ ‫کۆمەڵێك‬ ‫کە تە ت نە ‪ ،‬خ ی گە‬ ‫ئەگە م ۆڤی ئی ن‬
‫ی لێ بێ ن لەخ ب سن‪ .‬الی‬ ‫ئەگە‬ ‫ک ۆتە بۆ الچ نی ئە ت ن نەی کەتێی کە ت‬
‫ئەگە یەکێك کە تە ت نە چۆ ت نەکەی لەسە نەمێ ێ بەپێی‬ ‫کۆمەڵێك لە ن ک ئەمەجێگی ب‬
‫کەی ە بۆ خ ێ ە نی بەڕێ ‪،‬‬ ‫ک تی‬ ‫ی خ ی لێ بێت‪.‬‬ ‫ک نی پێغەم ە‬ ‫فە م‬ ‫ق ئ‬
‫ت نەکە‬ ‫ڵێ‪ ( :‬م ۆڤی ت ن‬ ‫لەسە ئە ب سە‪.‬‬ ‫ئە ی کەلەشە حی عەقی ی تەح ی ه ت‬
‫ک )‪.‬‬ ‫فە م‬ ‫هۆک ‪ ،‬نیم لەق ئ‬ ‫ال چێ لەسە ی تە س ی جەهەنە بە‬

‫ل ال‬ ‫فە م ێ‪{ :‬ف ف ِم ْن ب ْ ِ ِه ْم خ ْف أض هع‬ ‫خ ی گە‬ ‫هۆ ک ی یەکە ‪ :‬تە بە ک ‪:‬‬
‫ال یه ْ ه‬ ‫ْل‬ ‫آمن ع ِ ل ص لِا ف ه ل ِك ی ْ هخ ه‬ ‫ِ ف ْ ف ی ْ ْ غی * ِال م ْن ت‬ ‫ت ه ل‬
‫ش ێی‬ ‫کەس نێك لەنە ک نی ب نە جێ ین‪ ،‬کەن ێژ ک نی بە یە‬ ‫تە لە ی ئە‬ ‫‪3‬‬
‫ش ْی }‬
‫بن (لە نی‬ ‫نی س‬ ‫کە تن‪ ،‬ئە نە ت شی گ مڕ ی سە گە‬ ‫ک نی نەف ی‬ ‫ئ‬
‫ئەن‬ ‫یچ‬ ‫ک‬ ‫هێ ن ک‬ ‫ب ڕی مە‬ ‫قی مەت )*جگە لە نەی کەتە بە کە‬
‫لێ ن ک ێت‪.‬‬ ‫س ەمێکی‬ ‫هیچ جۆ‬ ‫‪ ،‬ئ ئە نە چ ە بەهەش ە‬
‫‪4‬‬
‫ه ل ِحی هم}‬ ‫بی ه ف ه ل ِك أته ه ع ْی ِ ْم أن ل‬ ‫أصْ ها‬ ‫فە م ێ { ِال ل ِ ین ت به‬ ‫ه‬ ‫هە‬
‫ئە حەقی ە ڕ س ی ڕ نک ۆتە‬ ‫ی ئەن م‬ ‫چک‬ ‫ک‬ ‫تە جگە لە نەی تە بەی‬
‫گ‬ ‫تەن م ی م ۆ تە بە‬ ‫گ‬ ‫لێ‬ ‫ب ی نە ‪ ،‬ئ ئە نە گەڕ نە کەی‬ ‫ش‬ ‫کە ج‬
‫ب نم‪.‬‬ ‫می‬ ‫ل ڤ‬

‫) ئە یە کە لە ڵە یە‬ ‫تە بەیەکی ڕ س ییە( ل‬ ‫تە بە‪ ،‬ئە تە بەی کەس لەسە م ۆڤ ال ب‬
‫یەتی‬ ‫بێ ە لە ی کەک‬ ‫پەشی‬ ‫نێ‬ ‫بە تە نی پێ‬ ‫بە ڵ ۆ یە تە بەکە ک ‪،‬‬
‫ک ی ب شە ک ‪.‬‬ ‫بەخۆی کەج ێکی ت نەچێ ە سە ی‬ ‫‪ ،‬بەگ ڕێکی ب‬ ‫لەت‬

‫ی تێ نیە لەنێ‬ ‫‪ ،‬س نە نی ت ن ‪ ،‬ئەمەڕ جی‬ ‫نی ت‬ ‫تە بە بێ ەهۆیە بۆ لێ ۆش‬

‫خ ی‬ ‫تی جگە لەتە بە‪،‬‬ ‫بەتە‬ ‫نی ت‬ ‫جگە لەمە هیچ ش ێکی ت ن بێ ە لێ ۆش‬ ‫نین ‪،‬‬
‫أ ْن ه ِ ِ ْم ال ت ْ ه ِم ْن حْ ِ ەللاِ ِ ەللا ی ْغ ِ ه ل نه‬ ‫ل ِ ین أ ْس فه ع‬
‫فە م ێ {قهلْ ی ِع ِ‬ ‫گە‬
‫فە م ێت‪ :‬ئەی بەن ک نم‬ ‫بڵێ‪ :‬خ‬ ‫ِنەه هه ْلغ ه ه}‪ 5‬تە ئەی پێغەم ە ص ی ەللاع یە س م پێی‬ ‫ج ِی‬
‫ۆ ‪ ،‬ن ئ مێ مەبن لە ح ەتی خ ‪ ،‬چ نکە بەڕ س ی‬ ‫غەڵەت‬ ‫ک‬ ‫ئە نەی کەخۆت گ ن ه‬

‫مری‬
‫‪3‬‬

‫بقرة‬
‫‪4‬‬

‫الزمر‬
‫‪5‬‬

‫‪32‬‬
 ‫بێت‪ ،‬چ نکە بێگ م‬ ‫خۆ‬ ‫گ ن ه هەڵەک ن‬ ‫ئەگە ئێ تە بەی ڕ ست بکە ‪ ،‬خ لەهە هەم‬
‫ب نی ە‪.‬‬ ‫می‬ ‫ۆ بەسۆ‬ ‫یە‬ ‫لێ‬ ‫ئە خ یە ۆ لێ ۆش‬

‫ەللاه‬ ‫فە م ێ { م ك‬ ‫خ ی گە‬ ‫( الس غ )‪:‬‬ ‫ک‬ ‫ی لێ ۆش‬ ‫‪:‬‬ ‫هۆک ی‬

‫(بەق ەی ئە‬ ‫خ ی گە‬ ‫تە بێگ م‬ ‫‪6‬‬
‫}‬ ‫لِیه ب ه ْم أ ْنت فِی ِ ْم م ك ەللاه هم ب ه ْم هه ْم ی ْ ْغ ِ ه‬
‫بەسە ی ن ‪ ،‬لەک تێک تۆ لەن ی ن ب یت (بە ئ مێ ی ئە ی هەن ێکی ب ڕ‬ ‫ن ک ) بەاڵ س ن‬
‫بکە ‪.‬‬ ‫ی لێ ۆش‬ ‫نیە لەک تێک ئە‬ ‫س‬ ‫ه خ‬ ‫ب ێ ن)‪ ،‬هە‬

‫ی‬ ‫چێ ە ڕی ی تە بەک نە ‪ ،‬چ نکە ئی یغ‬ ‫نە‬ ‫ی لێ ۆش‬ ‫خۆی لەڕ س ی ئە‬
‫ک نەکە‪ .‬بەاڵ تە بە ئە شی‬ ‫بە‬ ‫پەشی نی سەل ێ ێ ئە‬ ‫نە لە ت ن نەی تێی کە ت‬ ‫لێ ۆش‬
‫ج ێکی ت نەگەڕێ ە سە ت نەک ‪.‬‬ ‫تی یە کە لە ه ت‬

‫ه ل ِمن ل ی ِْل‬ ‫ِ‬ ‫ف ِي ل‬ ‫فە م ێ { أقِ ِم ل ال‬ ‫ی چ کەیە‪ :‬خ ی گە‬ ‫هۆک ی سێ ە ‪ :‬ک‬
‫سە ی‬ ‫ب لەهە‬ ‫تە ن ێژ بەچ کی ئەن‬ ‫‪7‬‬
‫لِ ِك ِین}‬ ‫ِ لِك ِ ْك‬ ‫ِ یه ْ ِه ْن ل ی‬ ‫ِ ْلا‬
‫بەی نی)یە ن یکن لە(‬ ‫کە( مەغ یب عی‬ ‫ڕۆژ (کەنی ڕۆ عەس ) لەسێ ک تەکەی شە ی‬
‫گ ن هەک‬ ‫ال بە‬ ‫خ پەک‬ ‫ک‬ ‫چ کەک‬ ‫ئە سە ی ڕۆژ ‪ ،‬بەڕ س ی ک‬ ‫ئەم ە‬
‫کە ‪.‬‬ ‫یە بۆ ئە نەی ی ی خ‬ ‫شۆنە ‪ ،‬ئە ئ مۆژگ ی بی خە‬

‫ی خ ی لێ بێت فە م ێ‪ { :‬م‬ ‫نی ییە ‪ :‬پێغەم ە‬ ‫‪ :‬کە ت ە ن کێ ەی‬ ‫هۆک ی چ ا‬

‫ال ک ەللا ب‬ ‫‪،‬حی ل ک ی ک‬ ‫ی یب ل من من صب‪ ،‬ال ن ب‪ ،‬ال غم ‪ ،‬ال هم ‪ ،‬ال ح‬
‫ب ێت بێ ەهۆی الچ نی ت نەک هەت‬ ‫ت شی م ڵ‬ ‫خەفە‬ ‫من خ ی }‪ 8‬هە ن خۆشی خە‬
‫‪ ،‬ئەگە‬ ‫بێت هۆک ێك بێت بۆ الچ نی ت‬ ‫ڕکێکیش بێت‪ .‬ب نە کە ت ە ن ن خۆشی یە‬ ‫ئەگە‬
‫لەسە ی ئە ک تە خێ ی ی ست کە ێت لەسە ی‬ ‫ئە کەسەی کە ێ ە ن ن خۆشیە ئ می گ‬
‫لەسە ی ئە ک تە ت نێکی‬ ‫ئە شە کە بێ ە هۆی الچ نی ت نەک نی ی‪ .‬بەاڵ ئەگە ئ می نەگ‬
‫ک تە سە ی ت نەک نی لەسە ی ئە شە کە ئە ن خۆشیەن بێ ە هۆی الچ نی ت نەک نی‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ت‬

‫نی ن گۆڕ ‪.‬‬ ‫هۆک ی پێ ە ‪ :‬س‬

‫ڕۆژ ‪.‬‬ ‫هۆک ی شەشە ‪ :‬ن ڕ حەتیەک نی‬

‫األنف ل‬
‫‪6‬‬

‫هود‬
‫‪7‬‬

‫بخ ري‬
‫‪8‬‬

‫‪33‬‬
 ‫پێ ب‬ ‫فە م نی شەف عە ک نی‬ ‫هۆک ی حە تە ‪ :‬شەف عە ک نی ئە کەس نەیە کەخ ی گە‬
‫ی ‪.‬‬ ‫لەڕۆژی‬

‫‪.‬‬ ‫یە کە بەڕ حەم ین کەسە‪ ،‬جگە لەشەف عەتک‬ ‫هۆک ی هەش ە ‪ :‬لێ ۆش نی خ ی گە‬
‫لِك لِ ْن ی هء م ْن یه ْ ِ ْ‬ ‫خ ی گە خۆی فە م ێ { ِ ەللا ال ی ْغ ِ ه أ ْ یه ْ بِ ِە ی ْغ ِ ه م ه‬
‫بِ َّللِ ف ْ ضل ضالال ب ِ ی }‪ 9‬تە بەڕ س ی خ خۆ ن بێت لە کە ه ڵ شە یکی بۆ بڕی ب ێت‬
‫بێت)‬ ‫بیە ێت ش ی ەی بێت (پەشی‬ ‫ن نە) لەگ ن هەک نی ت بۆ هە کە‬ ‫جگە لە (ه بە‬
‫بە گ مڕ یەکی‬ ‫‪ ،‬ئە بەڕ س ی گ مڕ ب‬ ‫بێت‪ ،‬ج ئە ی شە یك ه ڵ بۆ خ بڕی ب‬ ‫خۆ‬
‫‪.‬‬ ‫ۆ‬

‫‪.‬‬ ‫یی م‬ ‫بۆ یەک ی پێش م‬ ‫ع پ ڕ نە ی م ڵ‬ ‫هۆک ی نۆیە ‪:‬‬

‫‪،‬‬ ‫‪ :‬حە ک‬ ‫یم‬ ‫کۆت یی‪ :‬ئە ش نەی کە ب ە هۆی گەی ن نی چ کە‬ ‫هۆک ی یە‬
‫ه‪.‬‬ ‫گ تن هە‬ ‫ڕ ژ‬

‫پێ ب ەخ ی لەسە‬ ‫بێت ئ می‬ ‫خۆ‬ ‫گ ن هەک ن‬ ‫لەهەم‬ ‫ک ین لەخ ی گە‬ ‫لەکۆت یی‬
‫ع ی خێ بۆ‬ ‫خەمەک نی یەک ی بین‬ ‫بە‬ ‫گ ین‪.‬‬ ‫پ ش ی تی‬ ‫ن ڕ حەتیەک بۆ ئە ی‬
‫لەخ ی‬ ‫ی لێ ۆش‬ ‫بێت بەتە بە‬ ‫پ‬ ‫بن‬ ‫گ ین‪.‬‬ ‫یەک بکەین ت پ ش ی لەسە‬
‫بەپ کی‬ ‫بەشێ یەکی‬ ‫گ ین ب ەم یەی سڕی ە ی ت نەک ن‬ ‫ت پ ش ی لەسە‬ ‫گە‬
‫مین‪.‬‬ ‫بگەی ە خ مە خ ی گە‬

‫لە نێ ا عەقڵ شەی ن ا‬ ‫ڵ‬ ‫م‬

‫ەچی ە ن ئە ب بەتەی کە سە یڕەکەم بەن ە ە ن ن ە‪ ،‬لە ک تە ە‬ ‫ەیەکی ک ت‬ ‫بە ە‬

‫ەخ لێ ێ ە ە بۆ ئە ەی ەاڵمی پ سی ەک نی‬ ‫چێ ەیەک‬ ‫خۆی لە چ‬ ‫فەل ەفە سە ی هەڵ ە ت ئێ‬
‫لە‬ ‫ە‪ ،!...‬لە نکۆ ق ت بیەکم لەگەڵ ب‬ ‫ێەئ‬ ‫ە بە بە ە می پ سی ی ت‬ ‫ەست بکە ێت‬
‫ە ە ەس ی‬ ‫لەڕێگەی ق ی ن ب‬ ‫ئ تی چەن پ سی ێك ب‬ ‫ق ی فەل ەفە ەی ێ هەم‬
‫ن‬ ‫ئە‬ ‫هێ ‪ ،‬هەم‬ ‫ی لە فەل ەفە‬ ‫ەس ی نەکە‬ ‫ک‬ ‫بکە ێت‪ ،‬نکۆی تە‬
‫ڕ نی ەمەنێکی‬ ‫کە چ نە ن فەل ە ە لە ڕ نگەی ئە فەی ەس ف نە ە بۆ فەل ەفەی‬ ‫ئی المی نە‬
‫گەڕ نە ە سە ب ەم سە ەکیەکەی خۆی ‪،‬‬ ‫ت تە بەی ک‬ ‫ۆ ی لەگەڵ فەل ەفە ک شت‬

‫النس ء‬
‫‪9‬‬

‫‪34‬‬
 ‫ک ‪،‬‬ ‫ی ە لە ڕ نگەی کە ب س‬ ‫هەت هەی نە ۆ بە ت ن ی ژی فەل ەفە ە ەس ێ ە ە‪ ،‬ئەڵ ە‬
‫ەپ سێ ئە ب بەتە چ پەی ن ی بە فەل ە ە هەیە؟ ەاڵمەکەشی‬ ‫لێ ە ئە پ سی ە خۆی قیت ەک تە ە‬
‫ی‬ ‫بکەین گ نگی ال‬ ‫گ نگە ئە بۆچ ن نەی لەگەڵ ب‬ ‫ب سی عەقڵی تێ ه‬ ‫خۆ ی ە م‬
‫عەقڵ لە ژی نی م ڵ ن ن بە ک تی ب ەی ە ڕ ‪ ،‬ک تێك فەل ەفە جەخت ەخ تە سە عەقڵ عەقڵەکە‬
‫ی عەقڵ‬ ‫ەی لە تە‬ ‫ەیە ێت هە چی عەقڵ ە کی پێ نەک‬ ‫ەی‬ ‫ەی هێ ێ‬ ‫ەفەل ەفێ ێ‬
‫ی بک ‪ ،‬بەاڵ کە ی سەی ئی المی‬ ‫ال‬ ‫ئی بە ن لۆژیکی لە قەڵە ب‬ ‫کێ ی خۆی نەب‬
‫جەس ە‪ ،‬ڕۆ ‪ ،‬عەقڵ‪ ،‬نەفس‬ ‫ە لە نی‬ ‫ەکەین بە شێ ەیە نی یە‪ ،‬بەڵک ه سەنگیەكی ۆ ی پ س‬
‫بە ت ی ە‬ ‫ەتە ڕ‬ ‫ە گ نگی هەم ی نی خ‬ ‫ە ڵ ‪ ،‬هیچ الیەنێکی لە الیەن نە پ گ ی نەخ‬
‫ە‪ ،‬لە ک تێک لە فەل ەفە جێگەی ئە ەن ە ب یەخ نی یە ە لە ەی ب سی‬ ‫ی پێ‬ ‫ڵ گ نگی تە‬
‫ی پێچە نەکەی فەل ەفە پڕ پڕی ئە ەی ئی ال‬ ‫ەمی ەی ک‬ ‫عەقڵ ەک ێت‪ ،‬ە کە ێی ە سە‬
‫تەی ک ۆ ماێ ین ماەمە ئەح ە ی‬ ‫ن ت نم ب ەڕ بە‬ ‫ەی بی ێ ەی بی ین‪ ،‬هە بۆیە سە ەن‬
‫چۆ‬ ‫ەکە تێ بگ ‪ ،‬ە ئی‬ ‫ی‬ ‫ەت نێت لە تە‬ ‫ێک چۆ‬ ‫خ نی نەبێت کە ەڵێ ‪ :‬ک مێك لە‬
‫ئە ەی ئە بە لۆژیك‬ ‫ژی نە تێ بگ‬ ‫ئە گە‬ ‫ەت نێت بە تەمەنێکی حەف س ڵە لە هەم‬
‫لەسە‬ ‫ی بەن ب نگی ئەم یکی ی سف ئی ە‬ ‫ب نگ‬ ‫ڕە ی بک تە ە‪ .‬ەی‬ ‫ب ەڕی پێ نەک‬
‫یە چ نکە بە ڕ تی لە یك‬ ‫ج ی لەبە نەک‬ ‫ەڵێ‪ :‬ئەگە بە لۆژیك ب یە ەب یە ئی‬ ‫حی‬
‫ب ە‪.‬‬

‫ت قی بکەی ەنە ە‬ ‫ەت نین عەقڵی خۆم‬ ‫ڕۆژ نەی خۆم ن‬ ‫لە ژی نی ڕ ب‬ ‫لە ئێ ە‬ ‫هە کە‬
‫ب ەڕم پێی‬ ‫ەک ن‬ ‫چێ ەی عەقڵی ئێ ەم ‪ ...‬ەبی ین ۆ لە ش ە ڕ ب‬ ‫بی ەنە ە لە چ‬ ‫ی‬
‫ۆ‬ ‫ێت‪ ،‬ەی هەن ێ ی پەن ەی خۆم نی بۆ ەگە ین‬ ‫پێی‬ ‫نەم ە‪ ،‬بگ ە ۆ ج پێکەنی ی‬
‫م نە‪ ،‬من تەن ب سی خۆ‬ ‫پەشی نین‪ ،‬لە ک تێک لە ک تی خۆی بە پەڕی عەقڵیەت نە ە ک‬ ‫لێی‬
‫بەشێ ەیەکی ت بڵێم ئەگە ئە ک‬ ‫ئێ ە لێی پەشی نم‪ ،‬ەی‬ ‫ە لە ژی ن‬ ‫ک‬ ‫ۆ ک‬ ‫بکە‬
‫‪ ،‬هەن ێکی نە ەک نە ە هەن ێکی ت ی‬ ‫ە ک‬ ‫ک ە نە بگەڕێ یەتە ە بۆ ئێ ە بەشێ ەیەکی ت‬
‫بێت‪ ،‬ک تێك‬ ‫ست نەب‬ ‫هەم بۆچۆنی ال‬ ‫ن نم ه ڕ نەبێت لەگەڵ‬ ‫ەک ‪ ،‬هیچ کە‬ ‫بش‬
‫هەیە‬ ‫ن سە ێکیش کە ک ێ ەکەی چ پ ەک تە ە ەبی ین هەن ێك ەس ک ی ت ەی ەک ‪ ،‬ک ێ ی‬
‫ی‬ ‫ە‪ ،‬ئەگە بە‬ ‫چ پە ت ەک نی گۆڕ نک ی بەخۆیە ە بی‬ ‫ەتە ە لە هەم‬ ‫بی ت ج چ پ ک‬
‫ێکی ی ی‬ ‫لەگەشە یە س‬ ‫ە ەکە ێت کە عەقڵ بە ە‬ ‫تەن لە خ ڵە بڕ میین ئە بۆم‬
‫ەب ‪،‬‬ ‫تەن بە عەقڵ بکەین ئە بە ە تی چ ن‬ ‫ی بۆ نی یە‪ ،‬ەگە ب نە ێت ک ەک نی‬ ‫ک‬
‫نی یە عەقڵ بێ ن خ بکە ‪ ،‬چ نکە سە چ ەی عەقڵە ئێ ە من ئە ب بەتە ەن سم‪ ،‬ە‬ ‫منی‬ ‫ئەمە‬

‫‪35‬‬
 ‫ی‬ ‫بکە ێ ە‬ ‫ش ێك نی یە ن بێت ئی‬ ‫ەی ێ ە ە بەاڵ عەقڵ هەم‬ ‫سە چ ەی عەقڵە ئێ ە‬
‫عەقڵە ە ک ە ەک نی تەن بە ق ب نی ئە بک ‪.‬‬

‫پە ەکەی‬ ‫ن سی ئە س شەی‬ ‫مڕە ە ب ‪ ،‬کە عەقڵ‬ ‫چی پەی ەن ی بە م‬ ‫ئەی شەی‬
‫بە بە ە می‬ ‫بە م ڵ نی ەک‬ ‫ەبێت‪ ،‬ئە ەی شەی‬ ‫ێ ەک نی ئ شک‬ ‫لەسە ال ەچێت ک ە‬
‫ی خ پە بک ‪،‬‬ ‫کە ۆ ک‬ ‫نە گەلێکی عەقڵیە بە عەقڵ ب ەڕی پێ ەک‬ ‫ن‬ ‫لە خ ەی ەب‬
‫ەکەین بە چەن‬ ‫ت ە ئ شک‬ ‫ئەڵ ە لە ڕ ەک نی ت ی ە ە‪ ،‬بەاڵ ئێ ە ی ت الیەنە عەقڵیەک نی لە‬
‫نەیە ‪:‬‬ ‫ن‬

‫ڕۆژێك پێ ج ج ئەمە چی یە!‬ ‫ەڵێ ن ێژ مەکە ن ڕەحەتە بی ی لێ بکە ە هەم‬ ‫بە ئی‬ ‫‪-‬شەی‬
‫پێی‬ ‫کە شەی‬ ‫ن نە‬ ‫بە عەقڵ ن یک ‪ ،‬ئە ن‬ ‫ب ەڕی پێ ەک‬ ‫ەک ێت! کەچی ۆ کە‬ ‫چۆ‬
‫ەڵێین ئ یە ئەمە لۆژیکە ئە‬ ‫ت ە ەی ێ ێ ە ە‪ ،‬لە ک تێک ئەگە پێی بڵێی بۆ ن ێژ ن کەیت؟‪ .‬ە ئێ ە‬
‫شێ ەیە ئ س نک ی تێ‬ ‫ک ی لە ن ێژ گ ن ن ک ‪ ،‬لەک تێک ن ێژ بە هەم‬ ‫کەسەی کە ن ێژ ن ک‬
‫ە‪.‬‬ ‫ک‬

‫بە بی ن ی هیالکیە ە‬ ‫ەخ‬ ‫نە پێی‬ ‫ەک ‪ ،‬بۆ ن‬ ‫ک ڵ ک چی لە ن ێژ بە م ڵ‬ ‫‪-‬شەی‬

‫بە بی ن ی‬ ‫ن ێژی بەی نی ۆ خ کەی ە‬ ‫بک ‪ ،‬ەی‬ ‫ت هە ن بێت هەم ک‬ ‫ئی‬
‫لێ ن کە ێ ە ە ج خۆ‬ ‫خە‬ ‫ەڵێ کە ن ێژی بەی نیم ک‬ ‫خە ە ە ن ێژەکەی لە کیس ەب !‪ .‬ۆ کە‬
‫لە جێگەی خۆی ب یە ەب یە خە ی لێ بکە ت یەتە ە‪.‬‬ ‫ئەگە بی ن ەکەی شەی‬

‫ەت نیت‬ ‫ێژە چۆ‬ ‫س نە! لە ڕۆژگ ە‬ ‫ۆ ن ڕەحەتە ب بە لە گە م ی ک‬ ‫ەڵێ ڕۆژ‬ ‫‪-‬شەی‬
‫نی خ‬ ‫ک ۆ نەخ‬ ‫ئەگە ت شی نەخۆشیە بێت‬ ‫بیگ یت؟!‪ .‬بەاڵ هەم کە‬
‫خەڵك سە ەن ی‬ ‫هەم‬ ‫نە ەی بۆ ب ێت ی ت لە ک تە ەیک ‪ ،‬خۆ ئەگە سە پێچیش بک‬ ‫خ‬
‫کە بۆ خ ی گە ە ب ‪،‬‬ ‫تەن گ ف ەکە ئە ە ب‬ ‫ەک ‪ ،‬کە تە نەت نی ەکە لە جێگەی خۆی نەب‬
‫لێ‬ ‫بن بەاڵ بۆ خ ئە م نگەی‬ ‫ئ م ە چەن ەه م نگ بەڕۆژ‬ ‫ک‬ ‫هە بۆ خۆ ال‬ ‫ۆ کە‬
‫ەبێت‪.‬‬ ‫ەبێت گ‬

‫ەڵێ حە بۆ چی ەکەیت پ ەکەی ب ە بە هەژ کەی خ پێ ی ی بە حەجەی تۆیە‬ ‫‪-‬شەی‬

‫ی پ ەکەیش‬ ‫کە حە نەک ‪،‬‬ ‫لە ب س ! بە شێ ەیە قەن عە بە کەسەکە ەک‬ ‫ەم‬ ‫خەڵکی‬
‫ی بی ن ی ت ی ۆ ە بۆ ئە ەی فک ی‬ ‫ن بەخ ێ! هە ئە ەن ە فک ی حەجەکەی ال ە ک ی ئی‬
‫کە بی ن ی بۆ حەجەکە ەهێ ێ ە ە بەهۆی پ ە ی‬ ‫بەخ ی ەکەشت ال ە ک ‪ ،‬ەی هەم کە‬

‫‪36‬‬
 ‫بۆ‬ ‫ی ت ن ڕەحەتی ی ب ێت‪ ،‬بۆ چ‬ ‫ن ڕەحەتی‪ ،‬ئ م ەیە بەچەن ەه ی ی ت لە پ ە سە ف بک‬
‫یە بی ن ی بۆ ەهێ ێ ە ە‪.‬‬ ‫اڵت نی ت بۆ سەف ە سی حە ‪ ،‬کەچی ئە سی حەتە ی یە هە‬

‫ە پێ ی ت پێی ەبێت‪ ،‬ۆ ە‬ ‫مە ە‪ ،‬بە ئ ەقی خۆ ئە پ نە پەی ک‬ ‫ەڵێ ەک‬ ‫‪-‬شەی‬
‫لە ک تێک ئەه ی م گە تی ە‪ ،‬لە‬ ‫ئە پ یە گ نگە پ گ ێ ب‬ ‫ەک‬ ‫ی ەک !‬ ‫ئە ەی شە‬
‫بە ش ی‬ ‫ی ت لە پ ەی پێ سە ف ەک‬ ‫بەپێی ەقی شە عی لە م ڵ کە ن ک ‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ەک‬ ‫ک تێک‬
‫‪ ،‬خ ن ەکەی کە عەی ی نی یە پێی ەڕ خێ ێت بە چەن ەه پ ەی ی ە پێی‬ ‫ال ەکی ن پێ ی‬
‫ە بە ئە پەڕی عەقڵیە ە ی‬ ‫ست ک‬ ‫ست ەک تە ە لە ک تێک ک تی خۆی کە خ ن ەکەی‬
‫ە نە خۆی ک ڕی ک ڕی ی تێی بژی‪ ،‬سەی ەکەی پێ ەف ۆشێت کە هیچ عەی ی نی یە‬ ‫ست ک‬
‫یە‬ ‫خ ە گێڕی یە‬ ‫بەبی ن ی ئە ەی کی ۆمەت ەکەی س نی یە! ئەی خۆ سەی ە هە س ت لێ‬
‫لە خ ەی ەب‬ ‫ال ە شەی‬ ‫ئی کی ۆم س یەکەی ن مێ ێت‪ ،‬ئی بە شێ ەیە لە هە‬ ‫ب‬ ‫تەک‬
‫هە لەسە پ ە! ت خ ئەمە چ عەقڵێکە‪.‬‬ ‫ف تەب ی بک‬ ‫بەهۆی پ ە ە ئی‬ ‫نەک‬ ‫ک ە خێ ەک‬

‫عەقڵی شەی ن چۆ لە خ ە‬ ‫لەنێ‬ ‫کە م ڵ‬ ‫نەیەکی ئ س یی ب‬ ‫ئە نە تەن چەن ن‬

‫ەب ێت‪.‬‬

‫پ ی ین ی‬ ‫ی خۆ ک ش ن لە ئە‬ ‫ی‬

‫بەئ شک‬ ‫بی ی ڕ ست بی ی یە‪ .‬ئە ی لە ڕ کەش‬ ‫پێ ی ی بە‬ ‫ڕ کەشی ژی خەڵەتێ ە‬
‫بی ت کەس نێك‬ ‫ب ین م‬ ‫س‬ ‫شێ بێت‪ .‬کە لە ک‬ ‫هەم‬ ‫نیە ی ی ن‬ ‫بی ێت مە‬
‫نی یە‬ ‫بێت بۆچی بێت؟ ن‬ ‫من‬ ‫س ڕ م‬ ‫سە م‬ ‫ک ژ ! ئێ ە‬ ‫پ خۆی‬ ‫هە لە ئە‬
‫ی‬ ‫بن؟ شەڕ شۆڕ بێ‬ ‫بە‬ ‫؟‬ ‫یک‬ ‫ن خۆشە؟ م ڵی ۆ بێ‬ ‫بی ۆ ؟ ژی نی‬
‫ست ن کە ێت؟ ئەم نە‬ ‫؟ک ی‬ ‫بێ قەتی ک‬ ‫یەک‬ ‫؟ گ نی بێک ب ی خ مەتک‬ ‫ک‬
‫هە بۆیە‬ ‫الم ‪ ،‬لەبە ئە گ ف ەک نی ئێ ە ئە نە ب‬ ‫ست ب‬ ‫چەن ه پ سی ی ت‬
‫لە م ۆڤەک بک‬ ‫‪ .‬بەاڵ لە ڕ س ی هیچێك لە نە نی یە!!! ئەی بێت چ بێت‬ ‫ک‬ ‫بی م‬
‫ۆ ج‬ ‫بە شێ یەکی گ ی؟‬ ‫بە س ی خۆی خۆی بک ژێت؟ لە ک تێک خەڵکی خۆی لێی ڕ ک‬
‫بە‬ ‫ک‬ ‫م نە ی خۆی ! ۆ ێك کەس نی ت‬ ‫لە پێ‬ ‫بە چەن ه ک ی ن بەجێش ک‬ ‫ۆ کە‬
‫ه گی‬ ‫م نە‬ ‫چێت لە پێ‬ ‫ت ین ڕ س ی لەبی‬ ‫م نە ی خۆی ! ۆ ێك گە‬ ‫ق ب نی لە پێ‬
‫پ سی‬ ‫ک ێت هەم‬ ‫ه‬ ‫ۆ ێکی ت یش بەبی م ن‬ ‫ئە پ سی نە‬ ‫خۆی ؟! هەم‬
‫ئە نە هیچی اڵمی ڕ س ێ ی ئە‬ ‫ه ت ێت بێت‪ .‬بەاڵ لە ڕ س ی‬ ‫ی ت یش بەبی ی ک س نێکی ت ی‬
‫خۆشی ک ژێت! تەن لەبە ش ێکە‬ ‫خۆ ک ش نە نین! چ نکە بی ین ئە گ ف نە هیچی نین‬

‫‪37‬‬
‫ک ی خۆشی‬ ‫کە ب نێت ڕ س ێ ی ئە چی یە‬ ‫گ ‪ ،‬ب ڕێکی‬ ‫ئە یش نەب نی ب ڕ بە پە‬
‫لە ئ ست ن ڕ حەتیەک نی ژی ن نەت نێت خۆی ڕ بگ ێت م‬ ‫ک‬ ‫چی یە لە ژی ن ‪ .‬ئە شە کە‬
‫کە یت کە فەل ەفەی ین بۆ ژین چەن ج نە‪...‬‬ ‫بە ب ش ب نێت! سە ن می ئە ک نە بۆم‬
‫تەنگ چەڵەمەک نی ژی ن ‪ ...‬چۆ‬ ‫کە خۆگ بن لە ئ ست هەم‬ ‫ک‬ ‫پە‬ ‫چۆ م ۆڤەک‬
‫ۆخەک ن بگ ن ێ ن بەشێ یەکی چ ‪ ...‬چۆ م ۆڤەک پێ گەیەنێت بۆ خۆی‬ ‫ب‬ ‫لەهەم‬ ‫خۆی‬
‫ۆ ێکی ت لە‬ ‫بەکەمیش قەن عە بن‪...‬ئە نە‬ ‫ک‬ ‫لە م ۆڤەک‬ ‫بە ی ‪...‬چۆ‬
‫فە م یەتی [ ل ِ ین آم ه‬ ‫کە ێت بۆ ژی ‪ ...‬بەڕ س ی ڕ س ە خ ی گە‬ ‫فەل ەفەک نی ی‬
‫بن‬ ‫ئ‬ ‫ڵەک‬ ‫بەی ی خ ی گە‬ ‫ت ْ ِن قه ه به ه ْم بِ ِ ْك ِ ەللاِ أال بِ ِ ْك ِ ەللاِ ت ْ ِن ْل ه ه ه ‪ . .‬بێگ م‬
‫ن بن‪ .‬هە بۆشە بی ین‬ ‫ئ‬ ‫بەی ی خ نەبێت بەهیچ ش ێك ڵەک‬ ‫ۆخێک بێت‪.‬‬ ‫ئەگە لەهە ب‬
‫بەبی ی ن یە ‪.‬‬ ‫ئە ک نە‬ ‫ب تەسە‬ ‫سە ی ژی‬ ‫کەسێك کە م ڵ نی ڕ س ەقی ەیە بەهە‬
‫لە ڵەک ن ن جێگی بک ‪.‬‬ ‫ئ می بە‬ ‫لە خ ی گە‬ ‫ک‬ ‫لە کۆت ی‬

‫بە‬ ‫پی‪ .‬فە م‬ ‫ی ن کۆمەڵگەی ئە‬ ‫شێ ی ش‬ ‫ی ەنێکە لە چەن ه ی ەنی هەم‬ ‫ئەمە‬
‫کچی گەن ی س ی ی لە بە ی نی ‪.‬‬ ‫فی یۆ بەچ ی خۆت بی ی ن کە چۆ هە ڵی خۆ ک ش ن‬

‫‪http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/7636577.stm‬‬

‫‪10‬‬
‫ئ مۆژگ ی بۆ خەڵکی بەس ە‬
‫تێپەڕی خەڵکی کۆ‬ ‫ئی هی ی ک ڕی ئە هە ڕ ح ەتی خ ی لێ بێت ڕۆژێك بە ب ڕی بەس‬
‫فە م ێ ‪:‬‬ ‫لە ک ێ ەکەی‬ ‫خ ی گە‬ ‫تی ‪ :‬ئەی ب کی ئی ا‬ ‫لێ ک‬ ‫ب نە لێی پ سی ی‬
‫کەین کەچی‬ ‫مە ‪ ،‬ئێ ە س ڵێکە‬ ‫اڵم‬ ‫لێ بکە‬ ‫تە‬ ‫‪11‬‬
‫(ا ع ن اس ب لکم)‬
‫لە شت‪:‬‬ ‫م‬ ‫ڵ‬ ‫تی‪ :‬ئەی خەڵکی بەس‬ ‫ن تە ! ئی هم‬ ‫اڵم‬
‫نە ‪.‬‬ ‫م فی‬ ‫یەکە ‪ :‬خ ت ن سی‬
‫پێ نەک ‪.‬‬ ‫ک ت‬ ‫‪ :‬ک ێ ەکەی خ ت خ ێ‬
‫‪.‬‬ ‫لێ ێ‬ ‫س نەتەکەی‬ ‫کە‬ ‫سێ ە ‪:‬ب نگەشەی خۆشە ی ی پێغەم ە‬

‫‪10‬‬
‫‪http://forums.graaam.com/73231.html‬‬

‫‪11‬‬
‫غف‬

‫‪38‬‬
 ‫بە پیچە نە یە‪.‬‬ ‫کن‬ ‫کە کەچی ک‬ ‫‪ :‬ب نگەشەی ژ یەتی شەی‬ ‫چ‬
‫بۆ نەک ‪.‬‬ ‫ێت کەچی ک ت‬ ‫خۆ‬ ‫بەهەش‬ ‫ت‬ ‫پێ ە ‪:‬‬
‫ب م ە بۆی‪.‬‬ ‫ج ەی خۆت ک‬ ‫ت سین‬ ‫لە ئ گ‬ ‫ت‬ ‫شەشە ‪:‬‬
‫نەک ‪.‬‬ ‫ڕ س ە کەچی خۆت بۆ ئ م‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫حە تە ‪:‬‬
‫کەم ک ڕی خۆت لەبی ک ‪.‬‬ ‫بە کەم ک ڕی خەڵکە‬ ‫هەش ە ‪ :‬سە ق ڵ ب‬
‫نەک ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫کەچی س پ سگ‬ ‫ی نی ەتی خ ت خ‬ ‫نۆهە ‪ :‬ن‬
‫‪.‬‬ ‫نگ‬ ‫لێ‬ ‫ن شت پەن ت‬ ‫کن‬ ‫هە ‪ :‬م‬

‫ب م ەللا ل ح ن ل حیم‬
‫ع یە‬ ‫فج ع ل‬ ‫ل‬ ‫م ب هیم بن ال هم ح ە ەللا ی م في س‬
‫في ك بە ‪ ( :‬ع ني س ب ل م ) نان‬ ‫ەللا ی‬ ‫ف ل ‪ :‬ی ب سا‬
‫م تت ق ب م‬ ‫ب هیم ‪ :‬ی هل ل‬ ‫یب ل ف‬ ‫ه فال ی‬ ‫نع م‬
‫شی ء ‪:‬‬ ‫من ع‬
‫حە‬ ‫ل ‪ :‬ع ف م ەللا لم ت‬
‫بە‬ ‫ەللا لم ت‬ ‫ث نی ‪ :‬ق أتم ك‬
‫ەللا ت ك م س ە‬ ‫‪ :‬عی م حب س‬ ‫ثل‬
‫ف‬ ‫ل ی‬ ‫‪ :‬عی م ع‬ ‫ب‬
‫ل‬ ‫لم ت‬ ‫‪ :‬ق م ناب ل‬ ‫خم‬
‫مب‬ ‫ه م ن‬ ‫س س ‪:‬ق من ف ل‬
‫لە‬ ‫حق لم ت‬ ‫ل‬ ‫‪:‬ق م‬ ‫سب‬
‫ن تم عی ب م‬ ‫ل‬ ‫‪ :‬شغ مب ی‬ ‫ثم‬
‫ه‬ ‫ەللا لم ت‬ ‫‪ :‬ك من‬ ‫تس‬
‫بم‬ ‫ع ش ه ‪ :‬ف م م ت م لم ت‬

‫‪39‬‬
 ‫نە‬ ‫گەڕانە ە بۆ ئی ال بە ن‬

‫ب م هللا ال ح ن ال حیم‬

‫ی لە پ‬ ‫ش ێ کە ت نی ت ڕۆژی‬ ‫ەکەی‬ ‫س یش بۆ خ ی گە ە پێغەم ە ە ن‬ ‫س پ‬

‫خ شک نی بەڕێ ‪.‬‬ ‫سەالمی خ ی گە ە لە ئێ ە ب ی‬

‫بۆ ئە ەی بگەڕێ ە ە سە‬ ‫ەبێت‪ ،‬کە کەس نێك ه ت‬ ‫ێکی خێ ە پ ت بەخ بە بە ەکە‬ ‫نی‬
‫کە لە یك ەبێت خ ی‬ ‫کە‬ ‫هەم‬ ‫پێی هەیە کە‬ ‫ال ئ شک یە بڕ م‬ ‫ئی ال ‪ ،‬ئێ ە ئە ەم‬
‫چ کە تەن لە ئی الم یە‪.‬‬ ‫نی یە ە چ نکە خەی‬ ‫گە ە بە م ڵ نی ئەی ێ ێ ە‬

‫نە"‬ ‫انە أ ی‬ ‫انە أ ی‬ ‫فب ا ی‬ ‫ی ل ع ٰۖ ال ۡ‬ ‫"كل م ل‬

‫ت کەس نێك ئە م ڵە پ کە لە ئەسڵ ڕێچکە سە ەکیەکەی خۆی الی ە ە ‪ ،‬هە بۆیە کەسێك‬ ‫ەبی ین‬
‫ەبێت پێی ن ڵێین ی ەکەی خۆی گۆڕی بۆ ئی ال ‪,‬‬ ‫ت کە م ڵ‬ ‫ب ێت ە‬ ‫کە ەیە ێت م ڵ‬
‫ی ەکەی گۆڕی ە بۆ ی ی ت کە‬ ‫ت‬ ‫ەڵێین گەڕ یە ە بۆ ئی ال ‪ ،‬چ نکە سە ەت ئی ال ب ە‬ ‫بەڵک‬
‫ی‬ ‫ەبێ ە ە ەڵێین گەڕ یە ە‪ ،‬لەبە ئە ە ش ێکی غە یب نی یە س ش ی م ۆڤ خۆی‬ ‫م ڵ‬
‫ەک ‪.‬‬
‫ێژ نەک نە ەیەتی هە چەن‬ ‫نە بەالی م ە ە ئ س نک ی‬ ‫ئە ەی ۆ گ نگە لە جۆ ە نی‬
‫حە ی پێیەتی‪ ،‬بەاڵ لەبە ئە کەسەی کە ەبێ ە م ڵ‬ ‫ەکە خۆی بۆ خۆی خۆشە ئی‬ ‫نی‬
‫ک ەکەی ال ن ڕەحە ب ێت‪.‬‬ ‫ی ڕ ی تێ ک‬ ‫بێ‬ ‫نی‬ ‫نەبێت هە لە یەکە‬ ‫ئیا‬
‫هە ئ س نە یەکێك لە ت ی ەت ەن یەک نی‬ ‫یک‬ ‫کە‬ ‫ئە نە‬ ‫ئی ال ئ ی ێکی ئ س نە هەم‬
‫نی ی لێ نەهێ ی ە یە ‪.‬‬ ‫یە ئێ ە ئ س نی بکەین بۆ خەڵك سە ی‬ ‫چک‬ ‫ئی ال ئ س نە‪ ،‬ج ب ش‬
‫ي م م‪.‬‬ ‫ا ال‬ ‫ا)‬ ‫ا ال ت‬ ‫ا ب‬ ‫ا ال تع‬ ‫ق ص ٰۖ هللا ع یە س م ‪ ( :‬ی‬
‫پێ ەشێ‬ ‫ەک تی ی‬ ‫ەبێت پێ ی ی بە ڵ ڕ گ تن هەیە هە بۆیە‬ ‫کەسێك کە م ڵ‬ ‫بە ت ی ە‬
‫بۆ ئە ەی ڵی ڕ گی بک ێت‪.‬‬
‫بە هێ نی شەه ە ێ ە ن‬ ‫بک ێ ە ە‪ ،‬ئی‬ ‫بۆی ڕ‬ ‫ئە ەی ۆ گ نگە شەه ەی پێ ب ێ ێت‬
‫ئی المە ە ح بی م ڵ نی بۆ ەک ێت‪.‬‬
‫نی یە هەم‬ ‫ئس‬ ‫تی شەه ە هە‬ ‫خ شک نی بەڕێ بەالت نە ە ش ێکی س ە نەبێت‬ ‫ب ی‬
‫پێغەم ە‬ ‫ی خ ی لەسە بێت ۆ ج‬ ‫ن ت نیت نی پێ ب ێت‪ ،‬لەسە ەمی پێغەم ە‬ ‫کە‬

‫‪40‬‬
 ‫نەی ێ ە‬ ‫ەمی‬ ‫ی خ ی لێ بێت پێ گ ب ە لەگەڵ کەس نێک بۆ ئە ەی شەه ە ب ێ ن بەاڵ‬
‫ست‬ ‫تۆمەتی بۆ‬ ‫نەی ن نی ە بیڵێن‪ ،‬ج کەسێك ئێ ە کە شەه ە ەهێ ێت ب ڕێ ی لێ بگ ین‬
‫نەکەین نەڵێن بەخ ئەمە لەبە ئە ە ئەمەیە‪ ،‬ئە ە ش ێکە پەی ەس ە بە نیەتی خۆیە ە ب ئێ ە ح کم لە‬
‫ب ن نە لەبە ش ی ت بێت‪ ،‬تەن فە غێکی‬ ‫نی یە ئە م ڵ‬ ‫نە ەین‪ ،‬من بڕ شم‬ ‫سە نیە‬
‫ەتە ئە بڕ یەی کە بگەڕێ ە ە بۆ سە ئەسڵەکەی خۆی‪ ،‬م ەیە پێش ئێ ە‬ ‫نەف یە کەسەکە گەش‬
‫مە جەک نی‬ ‫م یش ۆ ق ە لەگەڵی ک‬ ‫ێك بک‬ ‫بە ک‬ ‫بۆ ئە ەی ش‬ ‫بۆ م ڵ‬ ‫ئ ف ەتێك ه‬
‫ب ێ ێت ئەگە کەسەکە‬ ‫کە بیە ێت کەسێکی ن م ڵ‬ ‫تێ نەب ‪ ،‬چ نکە ئ شک یە کەسێ ی م ڵ‬
‫س ە بەاڵ مە جی هەیە ئە یش مە جەک نی تێ نەب ە لەبە ئە ە چ‬ ‫مەسیای ەی ج لەکە بێت‬
‫کە م ڵ‬ ‫ێت‪ ،‬ئە یش ڕ ی نەب‬ ‫بێت بۆ ئە ەی ک ڕەکە ب نێت بی‬ ‫نەم کە ەبێت م ڵ‬
‫سێ‬ ‫ی‬ ‫ی ی خۆشی بێت لە ی ی ئێ ە هە م ە ەبڕێت‬ ‫تی ئەگە ئە هە لەسە‬ ‫ب ێت‪،‬‬
‫ەمەنێ ت هەبێت بۆ بی ک نە ە چ نکە ن مە ێت لە‬ ‫تم ب‬ ‫کە تە بی ک نە ە م یش‬ ‫سەع‬
‫نەه ت ەتە ە‪.‬‬ ‫بیت‪ ،‬ئە یش ڕۆشت هێ‬ ‫مەج ی ە بە ڕ گی ی م ڵ‬
‫کە گ نگن لە کۆب نە ەیە ئ ف ەتەکە ب نێت‪.‬‬ ‫لە ش نە‬
‫سەالمی خ ی لێ بێت‪.‬‬ ‫ژم ی عی‬ ‫ەبێت ن بێ ە‬ ‫‪-1‬کە م ڵ‬
‫پێغەم ە ن نیە‪.‬‬ ‫ی لەنێ‬ ‫ەبێت خۆشی ب ێت پێغەم ە خ یە جی‬ ‫هە‬
‫نە بۆ پێغەم ە ‪.‬‬ ‫ەک‬ ‫ەبێت تەن عی ە بۆ خ‬ ‫‪-2‬کە م ڵ‬
‫ەبێت پەیڕە ی ئە ی ە بک ێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬ی ی ئی ال کۆت ی ە‬
‫خۆی ش ە یە کە بۆ‬ ‫خ ی گە ەیە خ ی گە ە‬ ‫ی ە ئ س نیەک نی ت سە چ ەی‬ ‫‪ -4‬هەم‬
‫‪.‬‬ ‫هەمین ین هەڵ ژ‬ ‫ئی المی بۆ‬
‫ت‬ ‫مەش ب‬ ‫نی بە‬ ‫نەخ‬ ‫خۆش ن‬ ‫‪-5‬فێ ی هەن ێك ئ بی سە ەت ی بک ێت‪ ،‬ە‬
‫ئ مێ بەخ ین پێی لەسە چ کە‬ ‫ت س ن نی بە س ی ت نی‬ ‫ەە ڕ هێ نی لەسە ن ێژ‬ ‫ە‬
‫چ کەک ی‪.‬‬
‫بێت‬ ‫ڵ‬ ‫ئ ف تێکی ئی گ ی م‬
‫پی بە‬ ‫ئ شک ک نی ن کۆمەڵگەی ئە‬ ‫تە یەکێك لە ی‬ ‫ئێ ە ب‬ ‫ب‬ ‫م ڵ‬
‫ن‬ ‫هە اڵنە بن کە ئی ال بە پە ۆشە خەڵکی بۆی گەڕێ ە ‪ ،‬چ‬ ‫گ ێ ی ی ئە جۆ‬
‫ت بەهۆی یك‬ ‫گەڕ نە ی بۆ ب شی ئە ئی المەی کە لەسە ی لە یك ب‬ ‫م ڵ‬
‫یەی لە‬ ‫ی ت اڵ ی بێ ئی نی پڕنەب نە ی ئە بۆش یە گە‬ ‫لێی بڕ‬ ‫ۆخی جی‬ ‫ب‬ ‫ب‬
‫ه ئە‬ ‫گەڕێ ە ‪ ،‬هە‬ ‫ۆ ی ە ی ڕێگەی ڕ ست بۆ ج ێکی ت بە خۆشا ڵیە بۆ ئی ال‬ ‫ڵ‬
‫ی‬ ‫نی ب‬ ‫سە گە‬ ‫ت شی ت‬ ‫هێ‬ ‫ی لە ۆ ێك پە س ە ئ ی یەک‬ ‫کە‬ ‫کەس نە‬

‫‪41‬‬
 ‫ست ب نی بۆی ئە نیش هە ج ێکی ت بۆ ئی المەکە ێن‬ ‫بۆش ی‬ ‫تێ نەب نی ڕۆ‬
‫ال گە بە بڕ یەی کە لە ئی الم نەبێت لە هیچ ش ێ ێک ئە بۆش یە پڕ ن بێ ە‬ ‫هە‬
‫لەسە ق ە ب‬ ‫ب‬ ‫ن ک ‪ ،‬لە نی ێکی ت ی ەت کە بۆ ئ ف تێکی ئی گ ی ڕێک‬ ‫ئس‬ ‫م ۆڤەک‬
‫بە ئی ال ئ ف تەکە‬ ‫چۆنێ ی ب‬ ‫ئی ال‬ ‫ڕ نک نە ی ئەحک مەک نی ت‬ ‫لەسە ئی ال‬
‫بە‬ ‫ب‬ ‫بە خۆشا ڵیە شەه ی هێ‬ ‫بەبە چ ی ئ م ب نە‬ ‫ب نی خۆی ئ شک ک‬ ‫م ڵ‬
‫بە خۆشا ڵیە‬ ‫ک‬ ‫‪ ،‬لەالیە س فی قی ە ە ی ی هەن ێك ک ێ ی سە ت یی پێ کە‬ ‫م ڵ‬
‫کۆب نە کە کۆت یی پێ ه ‪.‬‬

‫ب‬ ‫ڵ‬ ‫پی پێکە ە م‬ ‫ئ ف ەتی ئە‬

‫لەگەڵ س فی قی ە لەسە ق ە ب‬ ‫ب‬ ‫پی ڕێک‬ ‫ئ ف ەتی ئە‬ ‫ێکی ت ی ەت کە بۆ‬ ‫لە نی‬
‫بە ی ڕ نک نە ەکە‬ ‫ڕ نک نە ە لەسە ی‪،‬‬ ‫بە ئی ال‬ ‫چۆنێ ی ب‬ ‫لەسە ئی ال‬
‫ۆ ێکی پێ ە‬ ‫ییەی لە نێ ن هەیە‬ ‫ئە جی‬ ‫ست ب نی ئ ی ەک‬ ‫ەک ی چۆن ی‬
‫ئ ف ەتەکە پێکە ە م ڵ‬ ‫ڕە نە ە هە‬ ‫ئە گ م ن نەی کە هەب‬ ‫ب ە هەم‬ ‫سە گە‬
‫خۆشی خەن ە لە‬ ‫شەه ەی هێ‬ ‫ەکە ب‬ ‫ب نی خۆی لەبە چ ی کۆمەڵێك کە ئ م ەی نی‬
‫هی ی سە کە ت ی بۆ خ س ن‪،‬‬ ‫ب‬ ‫ئ م ەب نیش بە ک ە ڵ ۆ‬ ‫ەب ی‪ ،‬هەم‬ ‫ڕ مەتی‬
‫بە ڕ یەکی‬ ‫ک‬ ‫ی ی پێ کە‬ ‫ت ە لە لەالیە س فی قی ە ە هە یە لە خ شکەک‬ ‫ش یەنی‬
‫ەکە کۆت ی ه ‪.‬‬ ‫خۆشە ە نی‬

‫ال ێکی پۆڵەن ی ئی ال ب نی خۆی ڕاگەی ن‬

‫خۆشی پ ڵپ یەتی‬ ‫‪ ،‬هە بۆیە خ ی گە‬ ‫کە ئی ال کۆت ئ ی ە لەالی خ ی گە‬ ‫گ م هەڵ ەگ‬
‫گ ت ش ێ ەک ن ‪ ،‬ئە ی لە بی ی ۆ ێکە‬ ‫سە‬ ‫لە هەم‬ ‫ست ک‬ ‫خەڵکی بۆ‬
‫لەسە ی ک بێت‪ ،‬باڵ ب نە ی‬ ‫ێ ە ڕێگەم ‪ ،‬بەبێ ئە ی ک ێکی ۆ ی‬ ‫بە قع ۆ ج‬
‫نگە‬ ‫‪ ،‬هە ئە‬ ‫الیەک‬ ‫نگی بە گ ێی هەم‬ ‫نی‬ ‫ق ژب ەک نی‬ ‫ئی ال بە گ ت ک‬
‫ی ک یگە ی‬ ‫نگە بە‬ ‫ک ی نی ی ئە‬ ‫بەبێ‬ ‫چ نکە پ ڵپ ە ئیالهیەکەی لە پ ت ب‬
‫نگە بن‬ ‫خۆی بە ی ڕ س ێ ی ئە‬ ‫ی لێ ک‬ ‫نگە‬ ‫لە ڕێگەی ئە‬ ‫لە ڵی‬
‫لە سە ئە‬ ‫بۆ گەن ێکی پۆڵەن ی ق ە ب‬ ‫نێکی ئ م ک‬ ‫ک یەک نی ب نن‪ ،‬لە سە‬
‫پێ سەک نی لەالیە‬ ‫ڕ نک نە ی ئی ال‬ ‫یق ە ب‬ ‫بڕ‬ ‫نگەی بە گ ێک ن چ پ‬
‫بە‬ ‫بڕی شەه ی بۆ ڕ نک یە ‪ ،‬ال کە‬ ‫س فی قی ە ە ال کە ئ م یی خۆی بۆ ئی ال‬
‫ک‬ ‫ب نی کۆمەڵێك ی ی پێ کە‬ ‫بە ی م ڵ‬ ‫ت نی نی پێ ب ێت‪،‬‬ ‫م نێکی پ‬
‫‪42‬‬
‫ب ی بە ی‬ ‫بۆی لە ئێ ە بۆی ڕ نک یە ‪ ،‬ئ م ب نیش خەن لە لێ ک نی‬ ‫ئە ی پێ ی ت ب‬
‫چ ‪.‬‬ ‫بە م ڵ نی‬ ‫کەسیك بە ک ف ی ه تە م گە‬

‫ب نی بەڕێ یە‬ ‫می‬ ‫لێ ۆش‬

‫ن ی خۆی نەبێت‪ ،‬مەگە کەسێك خ نی ژی ی نەبێت‪،‬‬ ‫نیە کەسێك لە بە ژ‬ ‫هە گی گ ن‬

‫ئێ ە م نگی‬ ‫ه‪.‬‬ ‫هە‬ ‫لە ئ ی ی پی ۆ ی ئی المی‬ ‫نە گ ەی نە گ ن ی لەسە ‪،‬‬ ‫ئە کەسە‬
‫لە ڵە‬ ‫م نە‪،‬‬ ‫ک‬ ‫بگ ین بۆ هە هەڵە ت نێك لە ڕ ب‬ ‫بەڕێ یە ب هەم م‬ ‫لێ ۆش‬
‫بۆ ئ ی م هە ڵ‬ ‫بەهێ ێکی پڕ ب ڕ‬ ‫ب ین بە خ کە ج ێکی ت نەگەڕێی ە سە ی‬ ‫پەی‬
‫‪،‬‬ ‫بێ ە م یەی پەشی نی‬ ‫نەکەین لە بە ژ ن ی خۆم ن نین‬ ‫ب ین ئەگە خ نی ژی ین‪ ،‬گە‬
‫ئە هەلە لە ست نە ین بی ۆ ی ە ‪.‬‬ ‫ب ەی ە ک‬ ‫ج ب ژی ی‬

‫لەک تی ن یك ب نە ی‬ ‫لەسە م نگی ڕ مە‬ ‫پەیڤێکی بچ‬ ‫بۆ گۆڤ ی ڕ س ڵ ن س‬

‫ڕەمە ەن ا‬ ‫هەڵ ێ ەیە لەگەڵ خۆم‬

‫چەن خ ڵێك لەبە چ گ تن‬

‫خل ا ْل ٗ منْ‬ ‫هللاِ منْ ی ْب ٰۖ ق منْ أ ع ِ‬ ‫ا ْل ٗ إِال منْ أب ٰۖ ق ل ُ ا ی ُ‬

‫س‬ ‫ ُكل أ ُم ِ ی ُْخ ُ‬
‫‪12‬‬
‫نِ ف ْ أب ٰۖ‬ ‫ع‬

‫بە ڕ س ی‪ :‬نیە ع ە لە عی ە جی ەک تە ە‪.‬‬ ‫ک نە ەی نیەت‬ ‫‪-‬پ‬

‫هەبێت‪.‬‬ ‫بەخۆم‬ ‫لەسە ی‪ :‬ی نی ب ەڕم‬ ‫‪-‬عە ی ە ە گ ت‬

‫ئ پ ەیت بکەی ە ە‪.‬‬ ‫ێ ی ە ە خۆم‬ ‫ە‪ ،‬چ ێك بە خۆم ن ب‬ ‫ک‬ ‫‪ :‬چی‬ ‫‪-‬م ح س ەک‬

‫ن س م ق مت لغ ((‬ ‫))ی أی ال ین آم ا ات ا هللا ل‬

‫م ق ل أ تا س‬ ‫أن‬ ‫ح ە ەللا ‪ :‬أ ح س‬ ‫بن ك ی‬ ‫ق‬

‫ك‬ ‫هب ب‬ ‫هب ی‬ ‫ن أنت أی فإ‬ ‫‪ :‬ی بن آ‬ ‫ی‬ ‫ح ن ل‬

‫بێ کەم ک ڕی نی یە لە ت‬ ‫‪:‬م ڵ‬ ‫‪-‬تە بەک‬

‫‪12‬‬
‫‪http://www.saaid.net/Doat/aljefri/63.htm‬البخ ري‬

‫‪43‬‬
 ‫آ خۡه ء‪ ،‬خی ُ ال ۡه ئین ال ه اب ((‬ ‫))كل ب‬

‫هللا فیغ ِ ل م))‪((13‬‬ ‫فی غ ِ‬ ‫ی نِ‬ ‫اله ي ن ِ بی ِ ‪ ،‬ل لم ت نِ ا ل هب هللا ب م‪ ،‬ل ء ب‬

‫ە ئ ش ی بکەی ە ە‪ ،‬ئ گ م لە ەم‬ ‫عج ک‬ ‫ف سەتە بۆ پ كک نە ە‪ :‬ڵی کەسێک‬ ‫‪-‬ڕەمە‬

‫بێت‪ ،‬ئە ف سەتە ب ۆ ی ە ە‪.‬‬ ‫بێت لە ئەخالق‬

‫هللا إخ ان ‪ .‬ال‬ ‫ا ال تح س ا ال ت اب ا ك ن ا ع‬ ‫ەللا ع یە س م ق ‪ :‬ال ت غ‬ ‫أ ل يص‬

‫ی ِحل لِ ُ ْ ِم أ ْ ی ْ ُ أخ ُ ف ْ ثال ِ لی‬

‫ل‬ ‫}قل ‪:‬ص‬ ‫ال‬ ‫ال ب ص‬ ‫أف ل؟ ق ‪ { :‬كل م‬ ‫ل‬ ‫ع م هس ل ل ي أ‬

‫‪14‬‬
‫}‬ ‫ال غل ال ح‬ ‫‪ ،‬ال إثم فیە ال بغ‬ ‫ال‬ ‫ل ب؟ ق ‪ { :‬ه ال‬ ‫ن فە ف م‬

‫بە ڕێك پێکی‪:‬‬ ‫‪-‬گ ت ی ڕەمە‬

‫ال ال ‪ُ :‬كل ع ِل ا ْب ِن آ ی ُ عَ ُ ا ْلح ٗ ُ ع ْ ُ أ ْم لِ إِل ٰۖ س ْع ِ ئ ٗ ِ‬

‫ض ْعَ‪ ،‬ق هللا ُ‬ ‫ق ع یە ال ال‬
‫أن أ ْج ِي بِ ِە‬ ‫ْ ‪ ،‬فإِنە ُ لِ‬ ‫جل‪ :‬إِال ال‬ ‫ع‬

‫‪ ،‬ف هحتْ أ ْب ا ُ ا ْل ِ ٗ ‪ ،‬ف ْم ی ُ ْغ ْ‬

‫ق ِم ْ‬ ‫ی ال ص ٰۖ هللا ع یە س م ‪ :‬إِ ا ك نتْ أ ُ ل ْی ٗ ِمنْ م‬
‫‪ :‬ی ب ِغ ا ْل ْی ِ أ ْق ِ ْل‬ ‫ ُم‬ ‫ت ال ی ِ ین ُ ‪ ،‬ی‬ ‫صي ِ‬‫ب ‪ُ ،‬غ ي تْ أ ْب ا ُ ج هم ‪ ،‬ف ْم ی ُ ْ ْح ِم ْ ب ‪ُ ،‬‬
‫‪ ،‬ی ب ِغ ال ي أ ْق ِ ْ ‪َِّ ،‬للِ ُع ُء ِمن ال ِ ‪ ،‬لِك فِ ُك يل ل ْی ٗ‬

‫ِمنْ ْن ِ ِە ((‬ ‫اح ِ ب ‪ُ ،‬غ ِ لە ُ م ت‬

‫ْ‬ ‫إِی ن‬ ‫م‬ ‫)) منْ ص‬

‫ِمنْ ْن ِ ِە ((‬ ‫اح ِ ب ‪ُ ،‬غ ِ لە ُ م ت‬

‫ْ‬ ‫)) ِمنْ ق ل ْی ٗ ا ْل ْ ِ إِی ن‬

‫چ الکیەک نی‬ ‫ی لە ک‬ ‫نە بەژ‬ ‫‪-‬پێ گ ی لەسە بە ن مەیەکی ئی نی لە م نگی ڕەمە ن ‪ :‬بۆ ن‬
‫کە ت ە ە لە سەی ک نی بە ن مە تەلەف یۆنیەک ‪.‬‬ ‫‪،‬‬ ‫م گە‬

‫تەن بۆ‬ ‫نی ی‪ :‬ت بۆم بک ێت هە ڵ ب ەین ئیش نەکەین خۆم‬ ‫کە ت ە ەی لە ئیش ک ی‬ ‫‪-‬‬
‫بکەین‪.‬‬ ‫تە خ‬ ‫عی ە ک‬

‫‪13‬‬
‫أخرجه مس‬
‫‪14‬‬
‫رواه ابن م جه‬

‫‪44‬‬
 ‫س ە‪.‬‬ ‫ع ک نی تێ‬ ‫‪ :‬کە‬ ‫‪ -‬عک‬

‫‪.‬‬ ‫ی ڕەمە‬ ‫لەسە ئە چ کەک یە‬ ‫‪-‬بە ە می‬

‫لە م نگی ڕ مە ان ا‬ ‫ام ک‬ ‫ک یگە ی‬

‫پێ گ ‪ ،‬بە‬ ‫کە بە هۆیە س ێکی ب ش‬ ‫بێگ م تەلەف یۆ یەکێکە لە نی ەتەک نی خ ی گە‬
‫کە ب نین چۆ ئە ئ مێ‬ ‫ئ س نی لە م ڵەک نی خۆم ن بەبێ ئە یە ‪ ،‬بەاڵ پێ ی ە لەسە م‬
‫ڕۆژی‬ ‫بین ت شی س ی‬ ‫مەن‬ ‫ۆ‬ ‫بەک بێ ین س مەن بین لێی‪ ،‬بە پێچە نە بێگ م‬
‫ی‬ ‫کەنە کە نی ی بەک هێ نی تەلەف یۆ‬ ‫بی‬ ‫نن ی‬ ‫ۆ کە‬ ‫بین لەسە ی‪ ،‬لێ‬
‫من‬ ‫‪ ،‬لێ‬ ‫نەکەیت ئی تە‬ ‫پ شکە‬ ‫ن بڵێم سەتەالیت ئە یە کە‪ ،‬کەن ڵی خ پی تی‬ ‫ف‬
‫لێ نە‬ ‫ۆ‬ ‫مەبەس م ئە نیە چ نکە بێگ م ئە لەگەڵ خ ڕ ش ی ئێ ە ن گ ن ێ‬
‫هەیە‬ ‫ۆ بە خە کەس نی‬ ‫بەفیڕۆ نە بە هۆی ئە ئ مێ‬ ‫ن ءەللا‪ .‬ئە ی ی ت مەبەس ە ک‬
‫هە لەسە خۆی‬ ‫ست ک‬ ‫ک یگە ی خ پی‬ ‫بەشێ یەکی‬ ‫ی عە ڵی ب‬ ‫کە‪ ،‬بە تە‬
‫کە ئێ ە‬ ‫مک‬ ‫م بێکەڵکەک‬ ‫م ڵەک نیش‪ ،‬ئە یش بە سەی ک نی‬ ‫ه خێ‬ ‫هە‬
‫تە ئە ڕ ی کە لێك‬ ‫هەت گەش‬ ‫‪،‬‬ ‫هەن ێك خێ‬ ‫تە هۆی ن کۆکی نێ‬ ‫ب‬ ‫‪،‬‬ ‫بەن ب نگ ب‬
‫ۆ لە‬ ‫بەڕ س ی ک‬ ‫ست نەک‬ ‫ئەگە گ ف ی لە شێ‬ ‫جی ب ە بەهۆیە ‪ ،‬خۆ لێ‬
‫م ک نی ش ب‬ ‫ۆکی‬ ‫لە خ پی ن‬ ‫بەسە ب ێت‪ ،‬ئە ب‬ ‫م ی بێ س‬ ‫کە لەگەڵ‬ ‫گ نگ‬
‫بێت هە‬ ‫م ی نە ن یکی ‪ 200‬ئەڵ ەیە‬ ‫مە ئە‬ ‫بی‬ ‫ک تە کە‬ ‫لە ال ب س ێت‪ ،‬ئە هەم‬
‫ئەڵ ەیەکی ن یکی ک تژمێ ێك بێت ئەگە هەم ی کۆبکەی ە ن یکی بەالنی کەمە ‪ 150‬ک تژمێ‬
‫بۆ‬ ‫ک‬ ‫ئە ک تژمێ نە ک ی خێ بکەیت‪ ،‬ت ێ یەکی ۆ ب‬ ‫خۆ ئەگە بەقە‬ ‫ک‬
‫نی یە ئی تەلەف یۆ ی سەتەالیت‬ ‫منی‬ ‫ڕۆژ ‪ .‬ئەمە‬ ‫بێ ە لە‬ ‫پ ەی پێ بە‬ ‫ڕۆژ‬
‫ئ مێ ێکی بەکەڵك ب شە بەاڵ بە گ ێ ی خۆی لە ک ی‬ ‫ئە ن هێ ی سەی ی بکەین نەخێ بێگ م‬
‫بە پێی پێ ی ت ه سەنگی‪.‬‬ ‫بەجێ‬

‫خ ێ نە‪.‬‬ ‫یح ق ئ‬ ‫تە‬ ‫ڕۆژ‬ ‫م نگی خ پە س ی ی ت‬ ‫ئ شک یە م نگی پی ۆ ی ڕ مە‬

‫فەڕ‪ ،‬تەن ئە ن‬ ‫م نگێکە بەڕ س ی هەلە بۆ کۆک نە ی ی ت پ شت‪ ،‬م نگێکە پڕیەتی لە خێ‬
‫ک‬ ‫‪ ،‬هیچ شت لە گ نگ نی یە کە سە ق ڵ‬ ‫بە ی‬ ‫بەسە کە م نگێکە ق ئ نی پی ۆ ی تێ‬
‫لە‬ ‫‪ .‬ئە ی جێگەی نیگە نیە کەن ڵەک ن‬ ‫بگ ێت لە م نگی ڕ مە‬ ‫بی م ب بۆالی خۆی ک ت‬
‫کە نە بۆ ڕ مە‬ ‫م نی‬ ‫ت ی ئ ی ی ئ مۆژگ ی خەڵکی کۆمەڵێك‬ ‫م نگە لە ب ی‬
‫‪45‬‬
 ‫کە بەئ شک ب نگەشەیە بۆ‬ ‫ئی‬ ‫لە کەل‬ ‫بۆ هیچ ک تێك ن شێت پڕیەتی لە ش ی بێ م ن‬
‫بێت بە ک نە خ مە بەخەڵکی‬ ‫بە ڕ ش ی هە کەن ڵێك کەی ە هە ئە بە مەیە‬
‫بڕۆ بەاڵ هۆی ئە‬ ‫ن مە ێت ۆ لەسە ی‬ ‫یەک‬ ‫لەسە کەن ڵە ک‬ ‫ت‬ ‫گەیەنن! ۆ‬
‫بەگ م نە سەی ی‬ ‫هە‬ ‫ئە م نەی لەالی خەڵکی نەم‬ ‫ۆ ێکی ت لە ه شێ ی‬ ‫ک نە‬
‫ف یم‬ ‫گ تە ی ی م اڵ‬ ‫ک ێت هە لەهە ڵەک نە کە گ نگ ی ی نە ت‬ ‫بە ن مەک نی‬ ‫هەم‬
‫هەیە‬ ‫م بێ م ن نە ب‬ ‫جێگەی نیگە نیە کۆمەڵیك خەڵك عە ڵی ئە‬ ‫ک تۆ ‪ .‬بەاڵ ئە‬
‫ک !‬ ‫هەیە ۆ بە ک چ ک ڵی ی‬ ‫م نە!!‬ ‫یاەک نی فە تێ ێ لەبە خ ت ی ئە‬ ‫تە‬
‫چێت جێگەی‬ ‫خە یکە ئە نی کەی ت یش لە س‬ ‫بەڕێک‬ ‫ن یکەی نی ی م نگی ڕ مە ن‬
‫‪ ،‬ئەگە‬ ‫م نە نەبێ ە م یەی لە س نی پە س ش ک ک ن‬ ‫خۆیەتی بەخۆم ن بچی ە چی ئە‬
‫ب ئە چەن ڕۆژ ی کۆت یی ئە م نگە پی ۆ‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫لەبە‬ ‫ک‬ ‫ک بێت هێ‬ ‫کەم ک ڕییەک‬
‫بکەی ە‬ ‫ی‬ ‫بە گ ڕێکی ب شە هە ڵی تی ب ین لەهەم ی گ نگ شە نی قە ی تی یە ب ی‬
‫بە ڵ لێت پ ڕێی ە لەگ ن هەک ن‬ ‫گ ‪...‬ج خ یە گی‬ ‫الی خ ی پە‬ ‫بە ئ مێ ی لێ ۆش ن‬
‫بکەی ە م یەی‬ ‫ئە ڕۆژ نەی ه ت‬ ‫ب ە ئە م نگی ڕ مە نە ب بێ ە م یەی لێ ۆش ن‬ ‫خۆ‬
‫لە بەهەش ەکەی خۆت آمین‪.‬‬ ‫ب نە ی پ ەم‬ ‫بە‬

‫تێگەی ن لە ق ئ‬

‫هێ شەڕی نە لەسە ق ئ ‪..‬‬ ‫ە سە ە ت ئەمڕۆ‬ ‫"هە لەیەكە "ب م ەللا"ی ق ئ نە ە پێش چ‬
‫ێ ە ە ت ەكەی سە‬ ‫ئەی‬ ‫می ئەگەیەنێ ‪..‬ئە ی ت ی‬ ‫ئەیپ ێ ێ بە مە‬ ‫یەكێ ی‬
‫ی ئەخ تە ە‪ .‬بێگ م‬ ‫ێ هە ە بەن ی ش ێ ە ە لە مەی نی پەیڕە ی‬ ‫ی بۆ هەڵ ئە‬ ‫س‬
‫گ ت ە لە ق ئ‬ ‫ە ی‬ ‫ن حەقی نی یە‪ !..‬چ ن ە ئە ت مە لە ەتەی ق ت بی نی ق ئ‬ ‫كی ی‬ ‫هە‬
‫‪ ..‬هە ەه ئە چەپۆكەی‬ ‫نی ی‬ ‫گە‬ ‫م ڵ خ ێن گی‬ ‫ۆ لە ە گە ەت ە لە سە‬
‫ۆ ش ی نی ئە ەیە لە ە ی ت هە ڵی خ ێ ی بۆ ب ە‬ ‫ژم نی ق ئ بە ی كە ت ە لە ق ئ‬
‫ۆ لە شەڕە قۆچ لەگەڵ بە ەك ن‬ ‫ی ‪ .‬بەاڵ ژ یەتی ق ئ‬ ‫ی مە گی پڕ لە شە مە‬ ‫خ‬ ‫بۆ‬
‫ئەمێ ێ ‪ ..‬هە ك تێ ئە ن حە نە ت نی‬ ‫بێ جێگە ت ە‪ ..‬چ ن ە ق ئ فە م ی ی خ یە لەگەڵ خ‬
‫ئە س‬ ‫بگ‬ ‫ژی‬ ‫ب ین م‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫گژ گی سە‬ ‫بە ی ە ە ی م نگ خۆ‬
‫ەی ئە‬ ‫ەف ە ی ن س‬ ‫‪.‬ق ئ‬ ‫بگ‬ ‫ی ژی ن مەی خ‬ ‫ئی نی بێ‪ ،‬ێ بە ڕە ڕە ی ەس‬
‫ب نە ە ە‬

‫‪46‬‬
‫ت كە م ۆڤێ ی‬ ‫ەمین ب ێ ێ‬ ‫ە ی ‪ ..‬بۆیە ت‬ ‫جی نەیە تەع ی تی چۆنێ ی خەلی یەتی خ یە لەسە‬
‫لەسە ب ێ ێ ئەبێ ق ئ نی ی بۆ ب ێ ێ"‬

‫ەبی ین لێ ە لە ێ كەس نێك ەن سن لەسە ق ئ ‪،‬‬ ‫ەبی ین‬ ‫ۆ بە خە ە ەڵێین ۆ ج‬

‫نی نی ە ە بەپێچە نەی ئە ەی كە ق ئ نەكە خۆی ب سی ەك ‪ .‬ش ەك ل گە ق چ‬ ‫بەشێ ەیەكی‬
‫ك ێ ی ت ە نیە كە لە ب ە ە ەك ێت ئەگە بێ سەی ێ ی مێژ ی ئی المی ب ەین‬ ‫ەكەنە ە‪ ،‬ئەمە‬
‫خ ۆتەگەڕ‬ ‫هە ڵێ ی‬ ‫ە هەم‬ ‫هە لەسە ەت ی هەڵ ت ی ئە ڕ ن كیە ە كۆمەڵێك ژ یەتی ك‬
‫ست ك‬ ‫ەگ م‬ ‫ی خەڵ ی بەت ی ە م ڵ ن‬ ‫ن ش ین ك نی لەالی تە‬ ‫بۆ لەن ب‬
‫ە‬ ‫ەتە ە‪ ،‬بۆ چ ن ە نەی ت نی ە‬ ‫بە ە ە ی خۆی ن ش‬ ‫لە ڵی ن بە ن ە ق ئ ‪ .‬هە ڵەك نی ی‬
‫ن ت نن بە هیچ شێ ەیە بە بەست بن لەبە ە ئە ڕ ن كیە ‪ ،‬هەت ئەگە كەسیش نەبێت پ ی نی‬
‫‪ ...‬قی ەكە ش یەتی ئەمەیە ەبی ین هە هێ شێك ەك ێ ە سە ئی ال چ بەن سین فی م ێ ە‪...‬ه‬ ‫ب‬
‫ە هە‬ ‫ە‬ ‫الیەكە ە بە پە چ ە ێ ە ە! خ ی گە ە خۆی ئە بەڵێ ەی‬ ‫ەبی ین چۆ لە هەم‬
‫تە ئێ ە‬ ‫) لا‬ ‫ن لە لا‬ ‫ق ئ نەكە خۆشی ش هی ح ڵی ئە ڕ س یەیە ( ن نان ن ل ل ك‬
‫ۆ بەهێ ە‬ ‫ەشی پ ێ ین‪ ،‬تەن ئە ئ یەتە بەڵگەیەكی ۆ‬ ‫ە هە خۆش‬ ‫ە‬ ‫بە ن‬ ‫ق ئن‬
‫نە ە‬ ‫سە ەمە جی‬ ‫ژە ق ئ ن ‪ ،‬لەگەڵ گۆڕ نی ئە هەم‬ ‫نە ەی ۆ ێك لە ن حە‬ ‫بۆ ڕە‬
‫یەكی بچ كێش لە‬ ‫‪ ،‬هیچ كۆمەڵێك نەی ت نی ە هەت گۆڕ ن‬ ‫ی بە ن ی ق ئ ه ت‬ ‫كە‬
‫جۆ ە هە لەسە ەمی پێغەم ە م نە ە‬ ‫ن حە نی ئی المە جۆ‬ ‫ق ئ ن ب ێ ن‪ ،‬لەگەڵ ئە هەم‬
‫ی خ ی لێ بێت هەت ئێ ‪ ،‬هە ئەمە خۆی بۆ خۆی ەاڵم نە ەیەكی ۆ گ نگە ئەگە بێ‬
‫خۆشە ی نی ئی ال‬ ‫نی‬ ‫بۆ خ‬ ‫ی بڕ نی ە مەسەلەكە‪ ،‬ەلەگەڵ ئە ەش س پ‬ ‫تۆ ێك بە‬
‫الیەكە ە‬ ‫ئی ال ب ە ‪ ،‬لەهەم‬ ‫ن حە نی ئی ال ت نە تەشە لەق ئ‬ ‫هە‬ ‫ق ئ لێ ەگەڕ‬
‫ن ێ یەكی ۆ گە ەی تی ەبی ین‪،‬‬ ‫نەتە ە‪ ،‬ە ئە بە پە چ نە ە‬ ‫شێ ەیە بە پە چ‬ ‫بەهەم‬
‫كە هەس ن بە ك ە‪ ،‬خۆ ئەگە ن حە‬ ‫ەك‬ ‫ۆس نی ق ئ‬ ‫ەی‬ ‫لە ن ی‬ ‫ئە یش ئە ەیە چ‬
‫بەپێچە نە ە‬ ‫بە ژە ەن ی ئە ك ە ەكە !!! خۆ م ڵ ن‬ ‫لە پ ە بۆ كۆمەڵیك مە‬ ‫ەسەاڵتی‬
‫ە ێن بە هەس نی بە ك ە!! ە بەشی ەیەكی خ پ ەسف ەك ێت‪،‬‬ ‫نە ە ئ‬ ‫ەسەاڵت‬ ‫لەالیە‬
‫ی‬ ‫م ڵ نە بەئ س یی ئ‬ ‫ك نی هەست نەس ی ئە هەم‬ ‫ب ی‬ ‫لەگەڵ ئە ە ئ‬
‫ۆ الیە لێی‬ ‫ەسف ەك ێت!!! بەڕ س ی ۆ سەی ە ح ك ێ ی ۆ ن ع یالنەیە‪ ،‬لەگەڵ ئە ەش‬
‫ی‬ ‫ت ڕ ەیە ئ گ م لێیە لەبە ئە ە‬ ‫ە نیە هەم م‬ ‫یە ئە ڕ س ی نە ش‬ ‫بێ ەنگە!!؟ پێ‬
‫نە ئە ەیە كە ش ێ ی بەڵگە نە ی ە كە ق ئ‬ ‫لێ ێ ین بۆ بەڕێ ت ‪ ...‬ئە ەی كە جێگەی ئ م ژە پێ‬
‫نی ك یگە ی ەبێت‬ ‫بەخ پ ب س‬ ‫ە‪ ،‬بەاڵ هۆی ت نە تەشە‬ ‫ە لەالیەنی خ‬ ‫ئی ال پ ێ‬

‫‪47‬‬
‫نەبێت هە بۆیە ۆ جەخت ەخەی ە سە ئە ەی كە‬ ‫لە ق ئ‬ ‫لەسە م ڵ ن ئەگە بێت ئ گ ی‬
‫ە‬ ‫ە ق ئ بەت ی ەتی چ ن ە ق ئ یەكە سە چ ە‬ ‫هەبێت لەسە ئی ال‬ ‫گ نگە ش ە ی‬
‫ئە ش نەی كە‬ ‫ڵی هەم‬ ‫ەبێ ە ك ی ی گۆم‬ ‫گ نگ ین سە چ ەیە‪ ،‬ە هۆی ش ە ی‬
‫ب ە ‪ ،‬ە لێ ە جێگەی خۆیەتی تۆ ێك لەسە ق ئ‬ ‫ن حە نی ئی ال ەی نە ێت م ڵ ن نی ت‬
‫ە ڕە ن نە ە الب نی هە گ م نێك ئەگە‬ ‫بە ە ق ئ‬ ‫ب سین بە ئ مێ ی ی ت چ ن‬
‫بێت‪ ،‬هە چەن ئە ش نەی كە ن حە نی ئی ال ەی ەنە پ ڵ ئی ال لەڕ س ی شێ ی ت ە نیە‬ ‫ست ب‬
‫ب ە ك نە ەی‬ ‫ژ یەتی ب ە‪ ،‬ە ئەمەی كە ئەمڕۆ ەك ێت ۆ ێ ی هە‬ ‫هەم‬ ‫ی‬ ‫لە پێ‬
‫هیچی پێ نەك‬ ‫ەك ‪ ،‬بۆ چ ن ە ئە نەی پێ‬ ‫ڵ ۆش‬ ‫ە!! ە ت ڕ ەیە ئەمە‬ ‫ئە نی پێ‬
‫ەبن‪،‬سە ەت م ڵ نێ ی كە سە ی هەڵ تەن لە یە كەسە ە‬ ‫لە ە نیە ئەم نیش هە‬ ‫گ من‬
‫گەی ە‬ ‫ی خ ی لێ بێ چ ن ە هێ ێ ی ئیالهی لە پ ە ە ب‬ ‫كە پێ ە م ب‬ ‫ەس ی پێ ك‬
‫ژ یەتیەش ‪ ،‬ە‬ ‫ە ی لەگەڵ ئە هەم‬ ‫چ‬ ‫بۆهەم‬ ‫ە تەشەنەی ك‬ ‫مە حەلەی ە ڵە‬
‫ئ خی ە شەڕی نەبێ‪ .‬هە چەن‬ ‫بەهێچ ن چێ جگە لە سە شۆڕب‬ ‫بێگ م ئە نەی ئەمڕۆ‬
‫ی خۆی پێ ب ەین‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ۆ لە ە گە ە ت ە كە ئێ ە ب نین حەقی تە‬ ‫خ ێ ە نی بەڕێ ق ئ‬
‫بێ ە ە‪.‬‬ ‫پێی گە‬ ‫ە ڵەك ن‬ ‫ی ت بڕ‬ ‫یت‬ ‫یە بە ە‬ ‫هەت ئەگە كەمێ یش بێت ئ مێ م‬
‫تەن ن سی ی ق ئ نە‪ .‬ن سین لەسە ق ئ‬ ‫ە ئە ەی كە مەبەس نە لە ن سی ە ج ب نە ە نیە بەڵ‬
‫"ع‬ ‫ە نی ی تەج ی ‪ - .‬نی ی ق ئ‬ ‫چەن الیەنێك ەگ ێ ە ە ‪ -‬چ نێ ی خ ێ نە ەی‬
‫هۆی بە ن ی ئ یەتەك ‪ .‬ە بۆ هە یەكێك لە نە چەن ەه ك ێب هەیە‬ ‫"‪- .‬تەف ی ی ق ئ‬ ‫ل‬
‫ی ب سی ەك ‪ ،‬بەاڵ ئە ەی ئێ ە ەم نە ێت بەك تی تی ك ب ەی ە سە ی تەن ئ م ژە‬ ‫ۆ بە‬
‫ست ب نی خۆشە ی ی‬ ‫ت ی ەت ەن یەك نیەتی بە شێ ەیەكی گ ی بەئ مێ ی‬ ‫نسن‬ ‫ك‬
‫ش ء ەللا‪.‬‬ ‫نی یەك نی ت ی بە ێژی‬ ‫بۆی ی ت ‪ .‬ە بۆ ئە ەی سە ەت یە بێت بۆ چ نەن‬

‫ە ە لەالیەنی پە ە گ ی جی نی نە ە لە ڕێگەی ج ەئی ە ە بە‬ ‫ەتە خ‬ ‫بە ێ‬ ‫پی ۆ‬ ‫ق ئ‬

‫لە س ەتی ف تیاە ە ە‬ ‫سەالمی خ ی لێ بێت‪ ،‬كە ەست پێ ەك‬ ‫ما‬ ‫ەحی بۆ پێ ە م‬
‫شەی عە ەبی سە ەن می ئە‬ ‫نە‬ ‫جێگەی ئ م ژە پێ‬ ‫لێ ە‬ ‫كۆت یی پێ ێت بەس ە تی ل‬
‫بە‬ ‫لێ ت ە حەس سیەتی‬ ‫ی‬ ‫ەك ن‬ ‫ە‪ ،‬ۆ بە خە ە ەڵێین ۆ ێك لە ك‬ ‫ژ یەتی نەی كە ك‬
‫بە عە ەبیە بۆ عە ە ه ت ە‪ ،‬بەاڵ ئە ق نە هەم ی پڕ‬ ‫ەڵێن ق ئ‬ ‫شە بێت‪ ،‬ەك ن حە‬
‫ڕەح ەتە‬ ‫هە خۆی ڕە ی ئە نەی تێ یە‪ ،‬ە ق ئ هی یە‬ ‫ەق ئ‬ ‫پ چ بێ ئ گ ییە لە ق ئ‬
‫هێچ تی ە هۆ ێ ‪ ،‬ئەگە عە ەبیش بە هی خۆی ب نێ‬ ‫ی لە نێ‬ ‫ی م ۆڤ یەتی بە بێ جی‬ ‫بۆ تە‬
‫بەخ ی هەم الیەكە‪،‬‬ ‫بۆ خۆ‬ ‫ئە یش هە هۆی نەش ە ییە‪ ،‬چ ن ە ق ئ‬ ‫ش ن ی پێ ە ب‬

‫‪48‬‬
‫ئە ڕ س ی نە ەبی ین بۆ‬ ‫بێت‪ ،‬لە مێژ ی ئی المەتی‬ ‫الیەكی‬ ‫ەبێت جێگ ی خۆش ەخ ی هەم‬
‫سەالمی خ ی لێ بێت ب ەین‪،‬‬ ‫بەسە ەمی پێ ە م‬ ‫ن نە ئەگە هە سە ن ێ ی خێ‬
‫بە ب ی یەك ‪ ،‬لەسە ئە‬ ‫ە ەی‬ ‫ئە ه ەڵە بەڕێ نەی پە ە ە ەك‬ ‫ەبی ین چۆ هەم‬
‫یە بۆنی ەم گی ی لێ ت یە ۆ بە ت ن ی‬ ‫شەیەكی ب ی‬ ‫‪ .‬ئەگە تەن‬ ‫ب ەم پە ە ەی ەك‬
‫ۆ هێ ن ب ە‪ .‬بەاڵ ئێ ە لەسە ەی‬ ‫لەگەڵ ئە ە كە خۆی سەالمی خ ی لێ بێت ۆ‬ ‫ت ڕە ەب‬
‫پێ ە ت ە ەبی ین‪،‬‬ ‫خەڵ نی بەن‬ ‫لەن‬ ‫یە‬ ‫ع ن‬ ‫ەم گی ی‬ ‫ۆ بەئ ش‬ ‫یەك‬ ‫بی ت‬
‫یە‪ .‬یەكێك لە چ كەك نی خ ی گە ە بەسە م نە ە ئە ەیە كە‬ ‫ئش‬ ‫ئە ە ڕ س یەكە الی هەم‬
‫‪ ،‬ئە‬ ‫نی‬ ‫ین ت ب ێ ە م یەی ڕێ‬ ‫ئە ق ئ نەی بۆ ڕە نە ك‬ ‫ی لێ ەهێ ین بەڵ‬ ‫هە‬
‫خۆی ەگەڕێ ە ە الی ‪.‬‬ ‫ق ئ نەی كە فی ەتی پ‬

‫ن ەك نی ق ئ نی پی ۆ‬

‫ەفە م ێ‬ ‫ق ئ نە ەك‬ ‫ە بەن ب نگ ی ی‬ ‫ە بە چەن ەه ن‬ ‫خ ی گە ە ن ی ب‬ ‫ق ئ‬

‫بەخ ە بۆ چ ك ین ڕێگە‬ ‫ل آ ی ی ل ی هی ق )) تە "بەڕ س ی ئە ق ئ نە هی یە‬ ‫ه‬ ‫((‬
‫تە "س ێ‬ ‫لی م ك ب فیە ك كم))‬ ‫ن ل‬ ‫ەفە م ێ((ل‬ ‫" ەك‬ ‫بە ن مە‪ .‬هە ەه " ل‬ ‫ڕێ‬
‫ە یە سە بە ی ئێ ە لە ش ێ ە ت ی یەتی‬ ‫كە ی‬ ‫ە بۆت‬ ‫ە نەك‬ ‫ئێ ە ك ێ ێ‬ ‫بەخ بێگ م‬
‫ل ل ین ن ی )) تە "بە‬ ‫ع ی ع ە لی‬ ‫ل ق‬ ‫لین‬ ‫ەفە م ێ ((ت‬ ‫"ل ق " ە‬
‫ە ت ب ێ ە جی كە ە ەی ست ن ست‪ ،‬بۆ سە‬ ‫تە ی كە ق ئ نی بە ن‬ ‫بڵ ە ئە‬ ‫پ‬ ‫پی ۆ‬
‫لە‬ ‫نی جی‬ ‫كە ە ەی نی‬ ‫ص ی ەللا ع یە س م) ت ب ێ ە ه شی كە ە ە بێ‬ ‫بەن ەی خۆی (ما‬
‫تە ئێ ە‬ ‫))‬ ‫ن لە لا ف‬ ‫لك‬ ‫ەفە م ێ (( ن نان ن ل‬ ‫سە ەمێ " ە " ل ك " ە‬ ‫هەم‬
‫ەفە م ێ (( نە ل یل‬ ‫ەیپ ێ ین‪ .‬ە " ل یل" ە‬ ‫ە هە خۆش‬ ‫ە‬ ‫بە ن‬ ‫ق ئن‬
‫ە"‬ ‫جی نەك نە ە ڕە نەك‬ ‫پە ە گ ی هەم‬ ‫تە "بەڕ س ی ئە ق ئ نە لەالیە‬ ‫ل ل ین))‬
‫لە ن ەك نی ق ئ نی پی ۆ ‪.‬‬ ‫مین)‪ .‬ئە ە چەن ن ێك ب‬ ‫(ب ه ما‬

‫سی ەتەك نی ق ئ نی پی ۆ‬

‫ەفە م ێ ((ی ی‬ ‫" ەك‬ ‫ە بە چەن ەه ەسف بۆ ن نە " ل‬ ‫خ ی گە ە ق ئ نی ەسف ك‬

‫تە "ئەی خەڵ ی ە‬ ‫م ی )) س ەتی ل ء‬ ‫ق ج ءكم ب ه من ب م ن ل لی م ن‬ ‫ل‬
‫ت بۆ ه ت ە ( كە ما پێغەم ە ە ص ی‬ ‫بەڕ س ی لە الیە پە ە گ ت نە ە بەڵگە نی نەی ئ ش‬
‫"‬ ‫(كە ق ئ )ە‪ .‬ە هە ەه "م‬ ‫بۆ بە ن‬ ‫ش‬ ‫ن كیەكی ئ ش‬ ‫ەللا ع یە س م) ن‬

‫‪49‬‬
 ‫تە"‬ ‫ئ یەتی‬ ‫ل ی بین ی یە)) س ەتی الن‬ ‫م‬ ‫ن ل ەم‬ ‫ەفە م ێ (( ه ك‬ ‫ە‬
‫ەسەل ێ ێت (بە ت ی ە‬ ‫بە ن ە‪ ،‬س ی ك ێ ەك نی پێ‬ ‫ئە (ق ئ نە) ك ێ ێ ی پی ۆ ە ‪ ،‬م‬
‫ەفە م ێ‬ ‫)" ەهە ەه "م ین" ەك‬ ‫ە ە نە ك‬ ‫ئی یل‪ ،‬كە ئە نیش لە الیە خ‬ ‫تە‬
‫ن كیەكی‬ ‫ە‬ ‫تە"بەڕ س ی لەالیە خ‬ ‫م ین)) س ەتی ل ئ ە‬ ‫ك‬ ‫((ج ءكم من ەللا ن‬
‫ت بۆ ه ت ە (كە ما ی پێغەم ە م نە ص ی ەللا ع یە س م) ه ڕێ لەگەڵ ك ێ ێ ی‬ ‫ئش‬
‫ی‬ ‫ق ل بین ی یە ه ی ب‬ ‫ەفە م ێ ((م‬ ‫ی" ە‬ ‫ن ە ە ە (كە ق ئ نە)"‪ .‬ە "ب‬
‫یی (بۆ چ كە) ەك‬ ‫ەنێت ڕێ‬ ‫تە"ك ێ ە پێ ەك بەڕ ست‬ ‫م ین)) س ەتی ل‬ ‫ل‬
‫ب ل ك ل ج ءهم نە‬ ‫ل ین ك‬ ‫ەفە م ێ ((‬ ‫"‪ .‬ە "ع ی " ە‬ ‫مژ ە بەخ ی ە بە ئی ن‬
‫ەتە"بەڕ س ی ئە نەی كە ب ەڕی نەب ە بە ق ئ نە لەك تێ‬ ‫ت‬ ‫ع ی )) س ەتی ف‬ ‫ل‬
‫ە سە كە ت ە" ‪ .‬ە "م ی " ە‬ ‫ك ێ ێ ی ۆ بە ن خ ن‬ ‫ئە ق ئ نە‬ ‫ه ‪ ،‬بێگ م‬ ‫بۆی‬
‫ژ یەتی ەكە ) ئە ق ئ نە‬ ‫تە"(ئە ەی ئە‬ ‫ەفە م ێ ((بل ه ق آ م ی )) س ەتی ل‬
‫تە‬ ‫ت‬ ‫ن ی )) س ەتی ف‬ ‫ەفە م ێ ((ب ی‬ ‫نی " ە‬ ‫ەیە" ە "ب ی‬ ‫پ یە‬ ‫بڵ‬ ‫بە‬
‫ت سێ ە ە‪.‬‬ ‫ئە ق ئ نە مژ ە ە‬

‫بە ەكەتی ق ئ نەكەم بۆ‬ ‫گە بێت سە نج ب ەی ە ئە ن سی ت نە ی ت گە ەی فە‬

‫ە ەكە ێت‪.‬‬

‫ت ی ەت مەن یەك نی ق ئ‬

‫ی خ ی لێ بێ لە‬ ‫ەتە سە پێ ە م‬ ‫تەی خ ی گە ەیە‪ ،‬بە ێ‬ ‫‪-‬ق ئ نی پی ۆ‬

‫بەگ نگ‬ ‫بەاڵ لەبە ڕی بەن ی خ ڵەك‬ ‫ئ م ژەم پێ ك‬ ‫ڕێگەی ج ەئی ە ە ەك لە سە ە ە‬
‫ئ م ژەی پێ ب ەی ە ە‪.‬‬ ‫نی لێ ە‬

‫ی خ ی لێ بێت پێی‬ ‫ەك نی پێ ە م‬ ‫ە ەیە‪ ،‬فە م‬ ‫‪ -‬ە بڕین م ن ی لەالیە خ‬

‫ن ت ێت ق ئ ‪.‬‬

‫ت آی تە ق ء ن ع بی ل‬ ‫ف‬ ‫‪-‬هەم ی عە ەبیە ەك خ ی گە ە خۆی ەفە م ێ (( ك‬

‫ەتە ە (ئی‬ ‫ە جی ك‬ ‫ك‬ ‫فە م نەك نی بە‬ ‫" ك ێ ێ ە؛ ئ یە‬ ‫ت‬ ‫)) س ەتی ف‬ ‫ی‬
‫بۆ كەس نێك كە ەی نن‬ ‫چ كە خ پە‪..‬ه )‪ ،‬ق ئ نێ ە بە عە ەبیەكی ە‬ ‫ك ف ‪ ،‬حەاڵڵ حە‬
‫ع بی م ین))‬ ‫ن ەك )‪ " .‬هە ەه ەفە م ێ (( ه ل‬ ‫ش ە یی هەیە (لە م نە نی‬
‫ە"‪.‬‬ ‫ڕێژ‬ ‫ئش‬ ‫تە " ئە ق ئ نە بە م نی عە ەبی پ‬ ‫س ەتی ل ال‬

‫‪50‬‬
 ‫ك ڕی ە خۆی‬ ‫لی ) بێ كە‬ ‫(ق ی ل‬ ‫ە پێ‬ ‫ست گەش‬ ‫‪-‬بەشێ ەیەكی ڕ ست‬
‫حی لي ه ل ء الن كم بە‬ ‫ە ه ت ە‪ ،‬ە خ ی گە ە ەفە م ێ ((‬ ‫هە چۆ لەالیە خ‬
‫تە "من ئە ق ئ نەشم بە ەحی نیگ بۆ ه ت ە ت ئێ ە هەم‬ ‫من ب غ )) س ەتی الن‬
‫ب ە "‪.‬‬ ‫بێ‬ ‫ەئگ‬ ‫گەی‬ ‫ئە نەی پێی‬

‫كە ك نی ە خ ی گە ە ەفە م ێ ( ن نان ن ل‬ ‫بۆ ی ك‬ ‫ە لە هەم‬ ‫‪-‬پ ێ‬

‫ەی پ ێ ین‪ ،‬هە‬ ‫ە هە خۆش‬ ‫ە‬ ‫بە ن‬ ‫تە ئێ ە م‬ ‫) لا‬ ‫ن لە لا ف‬ ‫لك‬
‫ە عی م تەك ەلۆژی ی ئەمڕۆ‬ ‫ی خ ی لێ بێت ئە هە ڵە‬ ‫لەسە ەمی پێ ە م‬
‫ەسە س نە لە جۆ ە هە اڵنە‪.‬‬

‫‪-‬خ ی ق ئ خۆی م ع ی ەیە‪ ،‬ئەمە ت ی ەت ەن یەكی ق ئ نە كە هیچ تەیە ن ت نێت ه ش‬

‫كەم ب ێ ێ ە ق ئ ‪ .‬ە‬ ‫یت‬ ‫ه شێ ەی بێ‪ ،‬هێچ كەسێك ن ت نێت نە س ەتێك ە ی‬
‫ب ە‬ ‫ی ت ب ل ه ل آ ال ی ت‬ ‫ت النس ل ن ع ی‬ ‫خ ی گە ە ەفە م ێ (( قل ل ن ج‬
‫تە "ئەی ما ص ی ەللا ع یە س م پێی بڵێ‪:‬‬ ‫ی )) س ەتی ال س ء‬ ‫مل ض‬ ‫ب‬ ‫ل ك‬
‫ب ە ت ) ق ئ نێ ی ەك‬ ‫پە یەك كۆب ە ە (هە ڵی بە ە‬ ‫ئ ەمی‬ ‫س ێ بەخ ئەگە هەم‬
‫ن ت نن لە ێ ەی ب ێ ن‪ ،‬ئەگە چی هەم‬ ‫بە‬ ‫) ن ت نن ك ی‬ ‫ئەمە نێن بی ێ ە (مەی‬
‫ن ت نێت هەت ەك لەف ی ق ئ نیش ب ێ ێ‬ ‫ی مەتی ە ی یەك ی" ‪ .‬هیچ كە‬ ‫ی‬ ‫الیەكی ب ە پ‬
‫ل ین ی‬ ‫مەج‬ ‫ب م نی ت‬ ‫ح ن لا یث ك ب م‬ ‫ەك خۆی ەفە م ێ (( ەللا ن‬
‫تە "خ جل جاللە ج ن ین‬ ‫ب م ثم ت ین ج هم ق ب م لی ك َّلل )) س ەتی ل م‬
‫) ب بەتەك نی لەیە‬ ‫ە ە كە ئە ق ئ نەیە ‪( ،‬لە خ نی ڕش‬ ‫ۆتە خ‬ ‫پی ۆ ت ین فە م ی ی ن‬
‫ب ە بۆتە ە ‪ ،‬ج ك ك ی ئە ق ئ نە ئە ەیە كە‪:‬‬ ‫تی‬ ‫ی جی‬ ‫ەچن ‪ ،‬هەن ێك ب سی ی بەشێ‬
‫ن هەیە ‪،‬‬ ‫ە‬ ‫لە ڵ‬ ‫پێ ی ئە كەس نە كە ت سی پە ە گ ی‬ ‫ەهێ ێت بە گی‬ ‫تە‬
‫خ پە س ی" ‪ .‬هە ەه كە‬ ‫ەبێت بۆ ی ی خ‬ ‫ئ م ە چ ال‬ ‫ڵی نە‬ ‫پێ ت‬ ‫پ ش گی‬
‫ی ق‬ ‫ل‬ ‫ەفە م ێ (( من ح ن من ەللا ح‬ ‫ە‬ ‫ن ت نێت ح ك ێك ب ێ ێ ەك ح ك ی ق ئ‬
‫بەجێ بێت‪( ،‬بەت ی ە )‬ ‫چ‬ ‫‪ .‬تە "كێ هەیە بەقە ە خ ح ك ی ج‬ ‫)) س ەتی ل ئ ە‬
‫ی هەیە" (ب ه ما‬ ‫هەس ی ی‬ ‫یژ‬ ‫یی سە نج ە ە‬ ‫الی ئە كەس نەی كە بە‬
‫مین)‪.‬‬

‫ئە ح ك نەی كە لە ق ئ ن ا هەیە‬

‫‪51‬‬
 ‫‪.‬‬ ‫ه ت ە سێ جۆ‬ ‫ئە ح ك نەی كە لە ق ئ نی پی ۆ‬

‫ب ەڕ بە خ ‪،‬‬ ‫ب ەڕ بۆ ن نە بی‬ ‫یەكە ‪ :‬ئە ح ك نەی كە پەی ەنی بە ع ی ە ە هەیە بی‬

‫ی‪..‬ه‬ ‫ڕۆژی‬ ‫ف ی ەك ‪ ،‬ك ێ ە ئ س نیەك ‪ ،‬پێغەم ە‬

‫ە ‪ :‬ئە ح ك نەی كە پەی ەن ی بە ڕە شت ڕەف م نە ە هەیە‪.‬‬

‫بەشە ە‪.‬‬ ‫ەك ێت بە‬ ‫ە ە هەیە‪ ،‬ئەمە‬ ‫بە ك‬ ‫سێیە ‪ :‬ئە ح ك نەی كە پەی ەن ی‬

‫لەگەڵ خ ی‬ ‫) ئە ك ە نەی كە پەی ەن ی هەیە بە م ۆڤەك‬ ‫بەشی یەكە ‪ :‬پە س ەك (عی‬

‫ئە جۆ ە ش نە‪.‬‬ ‫حە‬ ‫ەك‬ ‫ەك ن ێژ ڕۆژ‬ ‫پە ە گ‬

‫ی‪،‬‬ ‫ژن‬ ‫لەگەڵ یەك ی بۆ ن نە ەك پەی ەن ی ژ‬ ‫ە ‪ :‬پەی ە نی م ۆڤەك‬ ‫بەشی‬

‫ە چەن ەه ی ت ‪ .‬كە لە ق ئ ن‬ ‫ەك ‪ ،‬سی سەتی ی ی‬ ‫جی ب نە ە‪ ،‬كڕین ف ۆش ن‪ ،‬ك ش ن‪ ،‬س‬
‫ەكە ێت‪ ،‬ج ئە كەس نەی كە ەڵێن ئی ال تەن پەی ەنی‬ ‫ق ئ خ ێ ێك چ ی پێی‬ ‫هەم‬
‫یە‬ ‫چێ ە ە ئە ە ڕ س ە‬ ‫ئەگە بە م ن بڵێن كە هەم ی ەچێ ە ئە چ‬ ‫م ۆڤەك نە لەگەڵ خ‬
‫ئە ە بێ‬ ‫چ ن ە هە ك ێك ەكەین ەبێت ەك پە س ش عی ە سەی ب ێت‪ ،‬ئەگە مەبەس ی‬
‫‪ ،‬ئی ال‬ ‫ەڵێن بۆخۆ ن ێژ ڕۆژ بگ ە تە‬ ‫ە‬ ‫كە تەن پەی ەن ی م ۆڤەك نە لەگەڵ خ‬
‫ە ق ئ نەكە ش هی ی ح ڵی ئە ڕ س یەیە‬ ‫نەگ ن‬ ‫سی سە ن بێ!!‪ ،‬ئە ە ش ێ ە لەگەڵ ئ ی ی ئی ال‬
‫ئ یەتەی كە ب سی ح كم‬ ‫ب ەین ئە ڕ س یەم بۆ ە ەكە ێت ئە هەم‬ ‫ئەگە بێت سەی ی ق ئ‬
‫یە تەن‬ ‫ۆ ئش‬ ‫ەبێت سە ن ی بۆ ئە ئ یەت نە چی بێ!! بەاڵ‬ ‫ەك‬ ‫گە ی بەڕێ ە ب‬
‫نی ی ە ب ەی‬ ‫بۆ چە شەك یە ە هە لەبە ئە ەیە كە بەالم نە ە گ نگە جەخت ك نەسە‬
‫ق ئ ‪.‬‬

‫سە چ ەك‬

‫ە‬ ‫ل ین ما ب ین چ پی‬ ‫‪-‬ق ئ نی پی ۆ چۆ ب ێ ی ە ە ن سی ی م مۆس صال‬

‫(ن ەن ی ڕۆش ی ‪ :‬س ێ نی)‬

‫ل ی ‪ :‬لی‬ ‫(م س‬ ‫‪-‬‬ ‫ل ە ت لیف ع ەللا بن ی سف ل یع‬ ‫‪-‬تی ی ع م ص‬

‫ب ی نی )‬

‫)‬ ‫ل‬ ‫(مۆس ە ل س لە‪ :‬بی‬ ‫ل‬ ‫‪،‬م‬ ‫ل‬ ‫‪ -‬م حث فی ع‬

‫‪52‬‬
 ‫مین‬ ‫ما‬ ‫ی ق ئ ن سی ی ب ه‬ ‫‪ -‬تەف ی ی ئ س بۆ تێگەی‬

‫‪ ،‬بۆ سەی ا‬ ‫‪ ،‬بۆ‬ ‫ۆ الی نی چ‬

‫ا‪ ،‬گە مەسێ ‪ ،‬ک ێ‬ ‫لە چ ا‬
‫بۆ س ک یی ڵ‪ ،‬بۆ ئ امیی گی‬
‫نەگەش ە س یەی ئ امگەی ق ئ‬

‫بێ‬ ‫گ ڵ گ اڵڵەی گ ڵ ە‬
‫گی ی ش‬ ‫هەاڵڵەی ب غ ‪ ،‬سە‬
‫!‬ ‫چەن بۆ ک‬ ‫ئ ی بە ت سە‬
‫نەگەش ە بۆنی پی ێکی ق ئ‬

‫یکەی کەم‬ ‫ڵ‪،‬‬ ‫بە ن ڵەی ش‬

‫‪ ،‬جۆشی نەغ ە ا‬ ‫ئ ا یب ل‬
‫ی ڕۆحی نەشک‬ ‫هیچک ئ‬
‫ا‬ ‫مێ کی نەب‬ ‫ق ئ‬ ‫هیچک‬

‫من ا‬ ‫لە ق ڵی گۆمی ێژ‬

‫لە تیژیی تی ی بی ی پەخ ن ا‬
‫ک ‪ ،‬ق ڵیی تیژیی‬ ‫مەلەی ۆ‬
‫لە چ بی ی ق ئ ن ا!!‬ ‫چە هیچ ب‬

‫تەمەنم ڕۆی بە بە هە چ ین‬

‫میین‬ ‫ڕس ەی سە‬ ‫ت ک‬ ‫ۆ بە‬
‫نەب‬ ‫هیچک ت س قیی ق ئ نی‬
‫شی یین‬ ‫تم ۆ‬ ‫بۆ گی‬ ‫بۆ لە‬

‫ۆ پ ی ك گەڕا‬ ‫ا‬ ‫بۆ چ ی‬

‫بێ ت‬ ‫م نم چەشت‪ ،‬ت م ا‬ ‫ۆ‬

‫‪53‬‬
 ‫بۆ گی‬ ‫‪ ،‬بۆ لە‬ ‫بۆ ڵ‬
‫ئەن‬ ‫ب‬ ‫نەی‬ ‫سە یەکی ق ئ‬

‫ق ت ب نم ی‬ ‫انکۆی بە‬ ‫ۆ‬

‫بی ی فەل ەفیی چە ئەف نە ی‬
‫نە گەش ە ئە ی لە ق ئ نە ی‬

‫خ ی‬ ‫ی س ی چەن ه چین هۆ‬

‫خ ێ‬ ‫بی ۆ ی ق ڵ پڕ لە سۆ‬
‫کە‪:‬‬ ‫چ‬ ‫بەڕاس یم این‪ ،‬هەڵە‬
‫خ ێ‬ ‫ی س ی ق ئ نی ۆ پی ۆ‬

‫ۆ ڕێی ڕا ا ی نی گ تە بە‬
‫بە یی کێ ‪ ،‬ن می شت‬ ‫بە‬
‫نەگەش ە مەبە ‪ ،‬گ ت ف ی ا ب‬
‫ڕۆیی بە هە‬ ‫ڕ ن ی چەن س ڵە‬

‫سە ڕێ‬ ‫کە ت ە‬ ‫بەتی کی ق ئ‬

‫ئەگ‬ ‫ڵ ئ ا بی س ف ڕێگەی ڕا‬
‫جێ‬ ‫بە ش یی هەنگ ئەنێم بە‬
‫سی ێ‬ ‫ت ک ئە ک تەی ئەجە‬

‫!‬ ‫ئ ی ئە ق ئ نە چە گی نپە‬
‫!‬ ‫‪ ،‬ڵ اخ‬ ‫چە مێ ك‬
‫بێ‬ ‫ی ب خی ق ئ‬ ‫پە‬ ‫هە کە‬
‫!‬ ‫‪ ،‬چەن بەخ ە‬ ‫چەن ێ سە بە‬

‫‪54‬‬
 ‫ح یب هللا‬ ‫ی بێ ا یی‪ /‬ج‬ ‫گی ا ‪ :‬لە پە ت کی س‬
‫ن سی ە ی‪ :‬قی ە‬

‫( نگێك بۆ حەج ا ا )‬ ‫ت ین بەهێ ت ین کۆب نە‬ ‫گە‬

‫ۆ جەخت‬ ‫بە ڕ نی بی ێت ئ ی ی پی ۆ ی ئی ال‬ ‫ی سەتی ئ ی ی پی ۆ ی ئی ال بک‬ ‫هە کە‬

‫ۆ مەبەس یەتی کە خەڵك هەم ی کۆك ن‪ .‬لە چەن ه‬ ‫خ تە سە کۆبۆنە ی خەڵکی ‪ ،‬ۆ‬
‫فە م ێ‬ ‫لێ‬ ‫بی ین‬ ‫قی ڕ س ە خۆ لە ب‬ ‫کن‬ ‫ه فە م‬ ‫هە‬ ‫ش ێیق ئ‬
‫کە چۆ هە ڵی کۆ‬ ‫ه ی‬ ‫هە‬ ‫ال ت ق ‪ .‬لە ژی نی پێغەم ە‬ ‫با ل ەللا ج ی‬ ‫[ ع‬
‫بە کی‬ ‫ی‬ ‫بۆنی جی‬ ‫بک‬ ‫ه ڵێکی ک ێکی‬ ‫هە گی ڕێگەی نە‬ ‫ک نە ی‬
‫ه لە ێ بۆ‬ ‫بی ێت لە پە س ەک ن هە‬ ‫لێ ب ێ ە ‪ ،‬ج ئە کۆب نە چەن ه جۆ ی هەیە‬
‫لە‬ ‫خۆی بۆخۆی بژی‬ ‫گ نگە‪ ،‬چ نکە ئەگە هە کە‬ ‫ن خەڵکەکە بەبی هێ نە ی ئە ک‬
‫ب‬ ‫خۆی بۆخۆشی بە شێ بەڕێ ن چێت‪...‬‬ ‫ن گ تە هیچ ئەن مێك‪ ،‬ژی‬ ‫کۆمەڵگە بێگ م‬
‫خەڵکی کۆ بک تە ‪.‬‬ ‫ب ین ب نین ک لەک ێ ئ ی ی پی ۆ ی ئی ال هە ڵی‬ ‫سە ن ێکی ک‬
‫ی هەیە لە‬ ‫بکەین بی ین بۆ ن نە ن ێژێکی کۆمەڵ جی‬ ‫ئەگە بێت سەی ێکی تەن پە س ەک‬
‫ضي ەللا‬ ‫[عن ع ەللا بن ع‬ ‫بە شێ ه ت‬ ‫پە‬ ‫ن ێژێك کە بەتەن بک ێت بە بی ت حە‬
‫ج ‪.".‬‬ ‫ین‬ ‫ل صال ل ب ع ع‬ ‫ع ت‬ ‫أ ل ي ص ی ەللا ع یە س م ق ‪" :‬صال ل‬ ‫ع‬
‫نی ن‬ ‫هەڵ‬ ‫ڕک تە‪ ،‬هەم‬ ‫بە کۆمەڵ هەم‬ ‫م ن ڵێ ی بۆ ک نی ئە ک‬ ‫بی ین لە ن خە‬
‫ک‬ ‫بەش نی ب ک ن نە یە‪ ،‬خۆ ئەگە نەک ی‬ ‫یەکی ۆ ی هەیە لەبە ئە ش ن‬ ‫بەاڵ جی‬
‫‪،‬‬ ‫‪ ،‬یك ب‬ ‫مەبەست پێکێت ئەگە لەگەڵ خێ‬ ‫لە م گە تیش بک ێت‪ ،‬هە ب شە هەم‬ ‫نەب‬
‫نی‬ ‫گ تن بی ین هیچ کەسێك نی یە لە‬ ‫ه ئەگە لە م ڵی ە بک ێت‪ .‬ڕۆژ‬ ‫هە‬ ‫خ شك ب‬
‫بم‪..‬بۆ چ نکە ک تەکەی بەسە چ‬ ‫بێت بڵێ ئەمە م نگی ڕ مە نە بە ڕۆژ‬ ‫ئێ ە بەڕۆژ‬
‫ب‬ ‫بەڕۆژ‬ ‫پێکە لە سە ن ە ی جی‬ ‫گ تم ڵ ن‬ ‫ب‬ ‫پێش م یە ڕ مە‬
‫هەم‬ ‫‪ ،‬هە کەب نگی‬ ‫نەم ت ب نگی ئێ‬ ‫ک تی خ‬ ‫ئی تە‬ ‫یە کە ب نگ‬ ‫هەم‬
‫بی کێ ێ بە نگە خ م یە بۆ؟ چ نکە لە ڵی هەم ی چەسپی هە کەب نگی‬ ‫بە پەلە هە ڵ‬
‫‪ ،‬کە هە هەم ی‬ ‫یاەک ن لە م گە‬ ‫ی ئە لە خەمی تە‬ ‫بی کێ ن‪ ،‬هە کە ن نیش خ‬
‫بە گ ڕێکی ی ت‬ ‫ێت هەم‬ ‫ڕێڕ ت شە نی قە‬ ‫لەسە هەم‬ ‫پێکە یە‪ ،‬بە‬ ‫ی‬
‫هە ڵێکی خ تە گە هە‬ ‫خۆ ئەگە هە نەش نێت هەم‬ ‫هە ڵی گ ت ی ئە شە بە فەڕ نە‬
‫بە ی ئە جەژنە[ ەللا‬ ‫ب ی ێ‪ .‬بە شێ م نگەگە کۆت یی پێ‬ ‫نەبێت شە ی بی ت حە‬
‫نی کەسێك ه ڕێیەکی بک‬ ‫ی کەسێکیش نەت نێت سە‬ ‫ئ‬ ‫گە‬ ‫ک ‪ .‬جەژنە پی ۆ‬

‫‪55‬‬
 ‫هەم شی چ نکە ئە ڕ س ی نە لە ڵی ن‬ ‫ن مەیەکی بۆ نێ ێت‬ ‫ی‬ ‫تەلەفۆنێکی هە بۆ ک‬
‫خەڵك‬ ‫ب ڕ !!! چ ی ێك هەیە‬ ‫سەی ی ئە بی‬ ‫ب‬ ‫خ خ ی نە کەسێك بێت ن نی‬ ‫چەسپی‬
‫خەڵکی‬ ‫ی ڕ مە‬ ‫ێت هە‬ ‫م نگ ش ێك ک تی حەجی م ڵی خ‬ ‫ت بە‬ ‫بک ؟‬ ‫پە‬
‫حج ل یت‬ ‫ل‬ ‫فە م ێ [ َّلل ع‬ ‫لەب یە‬ ‫ک ‪ ،‬ئە حەجەی کە خ ی گە‬ ‫خۆی بۆ ئ م‬
‫ێەڕ‬ ‫لیە س یال من ك فإ ەللا غ ي عن ل ل ین ‪ .‬ئەمەیە لە ب بەتە مەبەس ە ب‬ ‫من س‬
‫بەهێ ی ئە‬ ‫تین بەهێ ت ین کۆب نە ‪ ،‬لە نەیە بڵێن گە‬ ‫گە‬ ‫حەجی م ڵی خ ی گە‬
‫کۆب نە لە چی یە بەڕ س ی س ی بەن سین ن ک ێت مەگە یەکێك خۆی بۆخۆی ئە ێی ی ێت‪ ،‬گە‬
‫سف‬ ‫لە ی بە‬ ‫ت‬ ‫بی ێت ۆ گە‬ ‫ن ک ‪ .‬ئە ی لە حەج‬ ‫ئە پ سی‬ ‫بی ی بێ ی بێگ م‬
‫هت‬ ‫پی‬ ‫گەنج ژ‬ ‫بە پی‬ ‫خەڵکە لە سە ن ە ی جی‬ ‫ب س ێت ئە هەم‬ ‫بک ێت ی‬
‫گ ‪ ،‬تێی حەم ڵ تەم تە ف ۆ‬ ‫م ‪،‬تێی یە ب‬ ‫می یۆنە ‪ ،‬تێی یە هەژ‬ ‫ڵەمەن‬ ‫تێی یە‬
‫س‬ ‫بی س ەاڵ ‪ ،‬تێی یە لە‬ ‫بە س ەاڵ ‪ ،‬تێی یە بێ هێ‬ ‫پەت تە ف ۆ ‪ ،‬تێی یە سە ک‬
‫چی ە‬ ‫پێ ت‪ ،‬ئە هەم‬ ‫ه تێی یە ڕ‬ ‫هە‬ ‫نەخۆ ‪ ،‬تێی یە سپی پێ ت‪،‬‬ ‫چ ال ‪ ،‬تێی یە ن تە‬
‫ی هەیە ئە یش [ل یك‬ ‫‪ ،‬یە شی‬ ‫پ چە ق م شی سپی ج‬ ‫یە ئە یش‬ ‫پێکە یە ج ی لەبە‬
‫ل ك ال ش یك لك‪ .‬هەم ی ش ن ەش نی یەک‬ ‫ە لك‬ ‫ل‬ ‫لا‬ ‫ل م ل یك‪ ،‬ل یك ال ش یك لك ل یك‪،‬‬
‫کەنە پی ک‬ ‫بە‬ ‫نگ ئە شی‬ ‫بەپی هەم ی بەیە‬ ‫بە ئ ف‬ ‫چین هۆ‬ ‫ئە هەم‬
‫ک بێت‬ ‫بەبێ ئە ی پ ۆڤەی‬ ‫بە نگی ن ‪ ،‬بەشێ یەکی ۆ ج‬ ‫ئ ف تەک‬ ‫بە نگی بە‬
‫بەس ن ئەگە لە ن فڕۆکەش‬ ‫ئیا مەک نی‬ ‫‪ ،‬ه ش نی یەک هە کە گەش ە می‬ ‫بەکۆمەڵ پێ‬
‫ی‬ ‫ج بە‬ ‫ت هە پێکە حە‬ ‫گەنە ن حە می پی ۆ ‪،‬‬ ‫ڵێت ت‬ ‫بن‪ ،‬ئە شی‬
‫ێ ە مەق می ئی هیم‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ج بەئ س ی‪ ،‬کە تە‬ ‫لە چ‬ ‫س ڕێ ە سێ ج بەهە‬ ‫کەع ە‬
‫ڕۆ سەعی ه ت چۆی نێ‬ ‫نۆشەکە ‪،‬‬ ‫ن ێژ کە ‪ ،‬لە ن ێژ ب نە ئ ی‬ ‫ڕک‬
‫گ ی نە ‪،‬‬ ‫ۆ بەی بە‬ ‫پ کە‬ ‫ئە ئە ک نە بە هی ەتێکی ۆ چ‬ ‫‪ ،‬هەم‬ ‫سەف مە‬
‫لێ ت شن ی ک تی کەنە بە شێ عەم یە ح سڵ ب‬ ‫سە ی نی ج‬ ‫ب‬ ‫ت کە تە‬
‫ێە‬ ‫بە کۆمەڵ بە شێ ت ک تی حە‬ ‫کۆ ک نە ن ێژ ک‬ ‫خی‬ ‫ت سە ق ڵی خ پە س ی‬
‫شت‬ ‫هەم ی بەج ێك بە پێ بەق فڵە چن بۆ می لە ێ مێ ە لە‬ ‫پێ ە هە کە ک تی ه‬
‫بۆ کێ ی ڕ ح ە‬ ‫پێکە بەڕێ کە‬ ‫ی هە هەم ی ی‬ ‫بۆ ڕۆژی‬ ‫نە ‪،‬‬ ‫ن چ‬
‫لی ە‪ ،‬کێ شەق کەسی ت‬ ‫کە ێ ە ڕی بۆ م‬ ‫ت‬ ‫بەحەم سە هەم ی پ ڕێ ە ت مەغ یب‪،‬‬
‫لی ە کەنە ‪ ،‬هە کە‬ ‫ئە جی نە لە ێ کۆ ب نەتە ‪ ،‬ئە شە لە م‬ ‫نی هەم‬ ‫ن گ ێت‬
‫هە‬ ‫ی بە ب نک نەکەی‬ ‫‪،‬‬ ‫هەم ی چین بۆ بە ب نک نی شەی‬ ‫ک‬ ‫ن ێژی بەی نی‬
‫ت‬ ‫ک تی کەنە ‪ ،‬بە شێ حەجەکە ب بە ن یب ن ء ەللا‪،‬‬ ‫ت شن ی‬ ‫ی نە سە ی‬

‫‪56‬‬
 ‫نۆ‬ ‫ن ێژ کە‬ ‫س ڕێ ە‬ ‫ج‬ ‫هە پێکە حە‬ ‫چن بۆ مەککە بۆ تە فی ئی‬
‫ب نی گەڕێ ە بۆ می لە ێ شە‬ ‫‪ ،‬بەتە‬ ‫کەنە لە سەف مە‬ ‫ه ت چۆکەی هە‬ ‫کەنە‬
‫ک نی هە سێ بەشەکە‪،‬‬ ‫ی بە ب‬ ‫بەی نیەکەی ێ ە بۆ بە ب نک نی شەی ‪،‬‬ ‫کەنە‬
‫بۆ بەی نی ێ ە بۆ بە ب نک نی‬ ‫من ‪ ،‬هە ی‬ ‫گەڕێ ە بۆ می لە خ پە س ی هە بە‬
‫ی‬ ‫کەنە‬ ‫ب‬ ‫بە‬ ‫ج ێکی ت شەی‬ ‫گەڕێ ە بۆ می‬ ‫ئەم‬ ‫ی‬ ‫گە‬ ‫شەی ‪،‬‬
‫ک تی ڕۆش ە ی‬ ‫هە ک‬ ‫گەڕێ ە بۆ مەککە‪ ،‬لە ێ بێت ت ک تی ڕۆش ە ی‬ ‫ی ئە‬
‫هەم ی پڕ بە ڵ بێ ت قە‬ ‫کە‬ ‫کە خ ح فی ی لە جێگە پی ۆ‬ ‫یی‬ ‫تە فی م ڵ‬ ‫ه‬
‫ب نە ی هەم ی پێکە ‪ ،‬ئەم نە‬ ‫ب‬ ‫‪،‬‬ ‫ک‬ ‫ییە‪ .‬بی ین ئە هەم‬ ‫بن بە م ڵ‬
‫‪،‬‬ ‫یەکگ ین یەکگ‬ ‫لێ ک‬ ‫م‬ ‫هەم ی بێ م ن نین بەڵک پڕ پڕ م ن بەئ شک خ ی گە‬
‫یەکگ ین!؟‬ ‫م یش ڵێم ئ ی ک تی ئە نەه ت‬

‫ەاڵ ‪-:‬‬ ‫چۆ کەسێ ی س پ سگ ا بم؟ ئە ە‬

‫ن ت ن ێت‬ ‫نی ەتەک نی بەسە بەن ە ە تەن بە‬ ‫ی خ ی گە ە لەسە گ ت ن‬ ‫س پ سگ‬

‫ە‪ ،‬ئەڵ ە‬ ‫ب تێی بەش‬ ‫یەیە‪ ،‬کە تەن‬ ‫تەن بەشێکی ئە س پ سگ‬ ‫م فی پێ ب ێت‪ ،‬بەڵک‬
‫فێکی گ نگە لە ژی نی م ۆڤەک ن بەاڵ ن بێت‬ ‫ئی‬ ‫ی‬ ‫ب بەشێکی گە ەیە لە س پ سگ‬
‫لەی بچێت‪.‬‬ ‫بەشەک نی ت م‬

‫ی خ ی گە ە بکە ‪،‬‬ ‫نی ەتەک نی خ ی گە ە بەسە بەن ەک نیە ە پێ ی ە س پ سگ‬ ‫هەم‬

‫ە بۆ ن نە‪:‬‬ ‫یک‬ ‫ی ک نی لە ک ە پەسەن نەی کە شە‬ ‫ئە یش بە بەش‬

‫‪ ،‬بە شێ ەیە‬ ‫ێژک نە بۆ نە‬ ‫ەس ی ه ک ی‬ ‫ی ەست بە ی مەتی نی خەڵکی‬ ‫س پ سگ‬

‫ی خۆی‬ ‫ی س پ سگ‬ ‫ب نی ح ڵ هەڵ ەس ێت بە ئە کێکی گە ەی ئیالهی بە ک‬ ‫ەس ت بە‬
‫یک‬ ‫ب گ نگی خۆی هەیە‪ ،‬ئە ک تە بە ت ی س پ سگ‬ ‫ی ی بۆ‬ ‫‪ ،‬ئەڵ ە ئی‬ ‫ە‬ ‫نی‬
‫‪.‬‬ ‫ب‬ ‫ەت نێت ئە ک نەی پێ ئەن‬ ‫ە س غە‬ ‫لەسە ئە ەی کە خ ی گە ە ەس ی پێ‬

‫تی‬ ‫ی پێک نی لە ک ی خێ چ کە‬ ‫بۆ گ ت نی ەتەک نی ت ی جەس ە بە هەم شێ ە بەش‬

‫ی ک نە‪.‬‬ ‫ڕ س ەقی ەی س پ سگ‬

‫ەهێ ی ە ە‪:‬‬ ‫نی ەت نی ت چ م ی بێت چ مەع ە ی تەن یەکی ن نەیە‬ ‫هە ەه لەسە ئە ن‬

‫خ ی گە ە ئ ت م ێ ێکی پێ یت‪ ،‬ش ک نە بژێ ی ئە نی ەتە بە پ بەن یە بە ڕێ م یەک نی ه ت چۆ‬

‫ی مەتی نی کەس نی پێ ی ت‪.‬‬ ‫بەک هێ نیەتی لە ک ی خێ‬

‫‪57‬‬
‫یت ق ە جێگەی خۆی‬ ‫لە ڕ ی مەع ە ی ە ە کەسێ ی بەن ب نگیت لەن کۆمەڵگە ڕێ لێگی‬
‫ەگ ێت‪ ،‬ەبێت ئە هێ ە مەع ە یە چ بۆ م ەیی بێت چ خۆ بە ەس ت هێ بێت بە هۆی هە‬
‫ق ە لەگەڵ یەک ن کە ‪،‬‬ ‫کە‬ ‫هۆک ێ ە ە بێت پێ ی ە ئی غاللی بکەیت بۆ ک ی چ کە‪ ،‬بۆ ن نە‬
‫کەسە بگەیەنی ە ە یە ‪.‬‬ ‫پێ ی ە لە ێ تۆ بکە ی ە ئە نێ ەن ە ئە‬

‫ی چ کە‪،‬‬ ‫ی لەسە بک ێت بە ک‬ ‫بە شێ ەیە پێ ی ە گ ت نی ەتەک نی خ ی گە ە س پ سگ‬

‫ەفە م ێت‪:‬‬ ‫خ ی گە ە لە س ەتی ل ال ئ یەتی‬

‫یي ٗ ل ْ ِی ُ ْم أ ْج ه ُم بِ ْح ِن م ك ن ُ ا‬ ‫منْ ع ِ ل ص لِح يمن ك أ ْ أ ُن َٰ ٰۖ ه ُ ُم ْۡ ِمن ف ُ ْحیِی ە ُ حی‬

‫ی ْع ُ‬

‫اپۆش ا ی قە ەغە ەک ێت‬ ‫ڕ ت ق تی ئ ا ە‬

‫ی‬ ‫پۆش‬ ‫ئەگە خ ەنی هیچ بی ب ەڕێکی ئ ی یش نەبیت بەچ ێکی ێژ نی نە ە بی لە ڕ تی‬
‫یژ نی تێ‬ ‫یژ نەکە‬ ‫ەکە هەڵ ەبژێ ێت‪ ،‬ئەگە‬ ‫ەنگی بۆ ب ەیت یژ نت پۆش‬ ‫بکەی ە ە‬
‫ی ڕە بک تە ە‪.‬‬ ‫ن ت نێت پۆش‬ ‫نەم بێت ڕ تی هەڵ ژێ ێت لە بە ن ە‬

‫ی نەک نی لێك‬ ‫ی ژی ی س‬ ‫ی بکەین بی ە لە تە‬ ‫پۆش‬ ‫ی ڕ تی‬ ‫ئەگە بە‬

‫بە‬ ‫ی ڕ تی ەپچڕێ ێت‬ ‫ی حەب ی تە‬ ‫ی پۆش‬ ‫ب ەی ە ە هیچ گ م نم نی یە لە ەی تە‬
‫ە لە ەی‬ ‫ی ت ڕ ەیە ک ت ب‬ ‫بۆ پۆش‬ ‫تێڕ نی‬ ‫نە ی ب‬ ‫پم‬ ‫ەب ‪ ،‬ت ئە‬ ‫ئ س نی‬
‫ی ک سی م فی کەسێ ی ئی ئ لە جۆ ە ن نە‪ ...‬بەاڵ کە‬ ‫نی ی ڕ تی ئە پ بەن ئ‬

‫‪58‬‬
‫ە ە‬ ‫ب بەن بە کەل‬ ‫‪ ،‬لە کۆمەڵگەیەکی ئی ال پە ە‬ ‫ی ت بۆ ە کە‬ ‫ی ی نەک نی‬ ‫ئە پ م‬
‫ە ە ت ڕ ەیە‬ ‫بە ئ ین کەل‬ ‫ئەگە چی کەسێکی نی چە ڕ تیش هەبێت لەبە پ بەن ی کەسەک‬
‫ی‬ ‫پە ە ە ک‬ ‫هەڵگ‬ ‫اڵت نێك کە کەسەک‬ ‫ە لە کۆمەڵێك ی نی ە ەکی‪ ،‬بەاڵ لە‬ ‫کەسەکە بە‬
‫ەتی بەبێ پە ە‬ ‫بەالی نە ە گ نگ نی یە ئ لە ێ مەت سی ڕ تی بەتە‬ ‫ئی ال نین کەل‬
‫ی ئەن م نی جەس ەی نە ە ت شی گ فت‬ ‫بەهۆی ە خ‬ ‫ە ەکە ێت‪ ،‬کە چەن ئ ف ەت نی ڕ‬
‫کێ ەی کۆمەاڵیەتی ەبن‪ ،‬هە چەن کەس نێکی ن ئ گ لەمەی من ب سی ەکە لە نەیە بەالیە ە سەی‬
‫ەس ڕێ ە ە هیچ‬ ‫بە ئ س یی بە ب ڕ‬ ‫بڵێ ئە ە نی یە هەم‬ ‫بێت ه ڕ نەبێت لەگەڵ‬
‫ست‬ ‫ە‪ ،‬بەاڵ ئە ە تەن ڕ کەشی ک ەک نە بەڵک نە کێ ەی‬ ‫ست نەک‬ ‫کێ ەیەکی ی‬
‫بە ق ب نی ک ە ەیەکی‬ ‫ە ب‬ ‫نە ە گی ۆ ە ک‬ ‫ە چەن ەه ئ ف ە خۆی بە جۆ ە ڕەف‬ ‫ک‬
‫ێژی سێک ی‪ ،‬ک یگە ی نێگەتیڤی ڕ تی‬ ‫تیژی‪ ،‬ەست‬ ‫ێن پی ی‪ ،‬ت ن‬ ‫هە ەی خۆی ‪،‬‬
‫کەسێك ەت نێت‬ ‫ن ت‪ ،‬لەسە هە قیەمێکی گ نگی ن کۆمەڵگ هەم‬ ‫لەسە بی ک نە ە‪ ،‬لەسە‬
‫ە ی‬ ‫ێ ە ە ئە‬ ‫بە ئ س نی ە کی پێ بک ‪ ،‬ئ ف ەتێك ئەگە جێگەیە لە جێگ نەی کە ەبێت ب‬
‫بی ی بۆالی خۆی ەب ‪،‬‬ ‫ەکە ێت ێ ەکەی ڕ س ە خۆ چ تۆم ی ەک‬ ‫ە کە بە چ‬ ‫خ‬
‫ی‬ ‫ی بکەین بە‬ ‫ی ێن‪...‬بەاڵ لە بە ن ە ئە ە ب سی پۆش‬ ‫ئی لە ە ە بۆ سە ە ە خۆت‬
‫ێ ە پێش‬ ‫ێ ەی پچڕ نی حەب ەکەم‬ ‫ەکەم بۆ ە ەکە ێت‬ ‫بکەین لەگەڵی ئە س ق سی تە‬
‫؟ خۆ بی لە هە چی بکەی ە ە ە الیەنە‬ ‫ێك؟ لە پ چە ق م‬ ‫چ ‪ ،‬بی لەچی ەکەی ە لە چ‬
‫ی نە کێ ە نی یە‪ ،‬بەڵک گە ەت ین سە م یەیە‬ ‫پۆش‬ ‫ە نیە پی ەکە هە لە ە ب ش ە؟ کە ب‬
‫بکەمە سە ئە‬ ‫ت بۆ بە ە پێ چ نی کۆمەڵگە‪ ،‬من ن مە ێت هێ‬ ‫یەکە بۆ ئ ف ەتەکە خۆی‪،‬‬
‫ه ن ە ە بۆ‬ ‫ێن پیس خ پ بی ژمێ ‪ ،‬بەاڵ ک ەکەی هۆک‬ ‫ئ ف ەت نەی کە ڕ تن بە‬
‫بە‬ ‫پێ ی ی‬ ‫ئە‬ ‫بە ڕ س یە نەکە‬ ‫خ پە بە ە خ پە‪ ،‬لە نەیە خۆشی بەهۆی کە ‪ ......‬ە‬
‫ە ی تێی هەب یە نە ە بە‬ ‫ەک نی م فی ئ ف ە‬ ‫ڕێک‬ ‫نی هەیە‪ ،‬ەب‬ ‫ئ مۆژگ ی ڕی‬
‫ت یش چی‬ ‫بە‬ ‫بە تەاڵق نی‬ ‫ێژ بکە بە ن ە پی ەک نی‬ ‫پێچە نە ە‪ ،‬ەمی یە مەت‬
‫بێت‬ ‫پ‬ ‫ئەگە لە ئە‬ ‫ەک‬ ‫بە پی ێکی ت‬ ‫ەست ەکە ێت‪ ،‬ی بە بێ ەژنی ەمێ ێ ە ە ی ش‬
‫ی ک سی‬ ‫ی‬ ‫نەی ئ‬ ‫پ کە ن‬ ‫اڵت نی ئە‬ ‫بە ژنێك ەک !‪ ،‬کەچی‬ ‫ۆ ڕقی هەس ێت ش‬
‫ی ت كن ێن پەچەی ئ ف ەت قە ەغە ەکە ‪ ،‬ە ئەمڕۆ لە بەل یک ڕۆش ە‬ ‫م فی م ۆڤ ئ‬
‫ی جێ بەجێ ک نە ە‪ ،‬لەڕ ی ی یە ە م یش ە مەالیە لە نە لەسە ئە ڕ یە بم کە پەچە‬ ‫ب‬
‫لە الیەنە ی یەکە لە ب سە هێ ە‪ ،‬بۆ ئ ف ەتێك ت پ ن ۆڵەکەی لەسە بێت‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەاڵ من‬ ‫فە‬
‫نەبێت‬ ‫بێت ئ س ییە؟! بۆ ئەگە هە پ ن ۆڵی ی لە پێ نەبێت ک سی ی لەبە‬ ‫ک سەکەی لە خ‬
‫ج ی پی‬ ‫بە پی‬ ‫ئ س ییە؟! بۆ خۆی بک‬ ‫خۆی تە ی بک‬ ‫بک‬ ‫ئ س ییە؟! بۆ ت ە م‬

‫‪59‬‬
 ‫ئ س ییە؟! بۆ ‪...‬بۆ‪...‬بۆ‪ ...‬بەاڵ لە بە ن ە ئە ە ئ ف ەتێك کە خۆی کۆمەڵگەشی‬ ‫تەم ی پی بک‬
‫ۆی بکە لەگەڵ خۆی لەبە‬ ‫اڵتی م ف لێ ب ەن ە ە فی ی‬ ‫م فەک نی لە‬ ‫ە ێت هەم‬ ‫خۆ‬
‫ی‬ ‫بە ئ ف ەت نی ت‬ ‫‪ ،‬خۆ گە لەگەڵ لێ سەن نە ەی ئە ب ە ق م شە ب ێکی‬ ‫ب ێك ق م‬
‫ب ی ه ڕەگە ی خۆی‪.‬‬ ‫ئ س ییە ب ێك بۆ هەم‬ ‫ەم‬ ‫یە‪ ،‬ئە س ئێ ە‬ ‫بک‬

‫پ‬ ‫لە ئە‬ ‫ڕ شی ئ ف ت نی ک‬

‫ئە‬ ‫بەاڵ ب سێ ی‬ ‫ک‬ ‫ئم‬ ‫بۆ لێکۆڵی ە لەسە هە ب بەتێك پێ ی ت بە کۆمەڵێك سە چ‬

‫پ پ ت ن بەس ێت بە هیچ سە چ یە ئە یش لەبە‬ ‫ێ لە ئە‬ ‫ب بەتە کە لە ڕ شی ئ ف ت‬
‫پ‬ ‫لە ئە‬ ‫‪ .‬چ نکە مێژ ی ک‬ ‫نی یە بەڵک لەبە نەب نی سە چ یە لە ب‬ ‫ئ‬ ‫هە‬
‫تێی ‪ .‬بەاڵ بە پ ت بەس ن بە ئە‬ ‫هۆک ێکە بۆ نەب نی سە چ‬ ‫یە هە ئەمە‬ ‫ت ڕ یە ت‬
‫پ‪،‬‬ ‫ێین لە ئە‬ ‫ئە م نەی کە بی ی م نە تێی ژی ین بە ک تی لەسە ڕ شی ئ ف ت‬
‫کەین بە شێ ‪:‬‬ ‫پۆلێ ی‬

‫ی م یەکی کە پێکە ژی لێك‬ ‫پ‬ ‫ێ ە ئە‬ ‫‪-1‬کۆمەڵێك لە ئ ف ت نەی کە لەالیە پی ک نی نە‬

‫هۆی پێك نەه ت ی ئە‬ ‫ک تە سە ی ئە جی ب نە ‪.‬‬ ‫ۆ‬ ‫ک یگە یەکی یەک‬ ‫بە‬ ‫جی‬
‫الیەنە گەڕی ە بۆ چەن هۆک ێك لە نە‪:‬‬

‫ئە یش بەهۆی پەلە پەلە بۆ ن نە کەسێك لێ‬ ‫ال پێش ئەن م نی‬ ‫ی هە‬ ‫أ‪-‬تێ ەگەی‬
‫سە‬ ‫نی ێت چەن ڕۆژێکی ئەم ە‬ ‫س‬ ‫سێ م نگ لە ک‬ ‫ک‬ ‫س‬ ‫سەفە ی ک‬
‫لێك گەی ن‪ ،‬کە‬ ‫ۆ یە‬ ‫یە کەمێکی مێ ێ ە بۆ گەڕ‬ ‫می ن‬ ‫م یەکی ۆ ی ی سە‬
‫‪ .‬مەبەست لە خ ڵە‬ ‫ک‬ ‫کەنە کە پەلەی‬ ‫چ ە ن کەژ ی ه سە یەتیە ئە ج بی‬
‫لە‬ ‫ب‬ ‫لێ‬ ‫خ نەخ ست ئە نی یە کە بێت م یەکی ۆ ئە ک ڕ ئ ف تە پێکە بن‪ ،‬هە‬
‫ک نی یەک‬ ‫ئ‬ ‫حە‬ ‫بێت بەالنی کەمە یەک ب سن‬ ‫پی ‪ ،‬بەاڵ خۆ هە‬ ‫ن چی ی ئە‬
‫بێت نە ن چ ی ی لێک بێت‪.‬‬ ‫بە ڵ ب‬ ‫بێت یەک ی‬ ‫لە پێش هەم ی نە‬

‫ک کە ئەن‬ ‫ۆ نە‬ ‫بۆ ک ڕ ک نی‬ ‫کەس ک یە ئ ف‬ ‫‪-‬هەن ێك بە تەلەفۆ لەالیە خ‬

‫ی هیچ ک می بەیەک ن خۆ ‪.‬‬

‫تی‬ ‫سە‬ ‫پ لەبە پ‬ ‫بکە بە ئە نەی لە ئە‬ ‫کە کە ش‬ ‫نچ‬ ‫‪-‬هەن ێك کچەک نی‬
‫چۆ‬ ‫کە چ ڕێی ک ! هە‬ ‫ێت بی ێت بە شێ نەب‬ ‫ت کە ک کە ئەن‬ ‫نی یی‬
‫ک ێ ە لەسە تەاڵ ‪.‬‬ ‫نچ‬ ‫ی‬ ‫جە بەشێ یەکی ت‬ ‫کچەکە ن چ ک لەسە ئە‬

‫‪60‬‬
 ‫هەنێك ج الی ئ ف تەکەشە بۆ ن نە‬ ‫ڕ ب‬ ‫نی یە هە لەالیەنی پی کە ئە ک‬ ‫مە‬
‫ئ ف تەکە پی کە هێ ێ‪.‬‬

‫پ‬ ‫‪ ،‬ی پی کە بۆ ئە‬ ‫بە ڵ نەب‬ ‫! ک ڕ کەی‬ ‫پ ش ی ک‬ ‫‪ -‬هەن ێك هە بۆ ئە‬

‫!‪.‬‬ ‫کچەکەی بە ڵ نەب‬ ‫ک‬ ‫کچەکەی م‬

‫خۆش ەخت نی یە بەیەک ی‪ ،‬هۆی‬ ‫بە کە هیچ الیەکی‬ ‫پێکە بەسە‬ ‫‪-2‬هەن ێك ژی نێکی ن خۆ‬
‫بەچ ێکی‬ ‫س‬ ‫اڵتەکە بۆ ن نە ئ ف تەکە لە ک‬ ‫گەڕێ ە بۆ لێك تێ ەگەش ن بە ن ە‬ ‫ئەمە‬
‫بی ێت‬ ‫تە ئێ‬ ‫می ە! کە ه ت‬ ‫ی نی بەهەش ی سە‬ ‫پیک‬ ‫سەی ی ئە‬ ‫ۆ بە‬
‫ک ‪ ،‬بێ ە م یەی بی‬ ‫کە‬ ‫لە یك ب‬ ‫ێک یە‬ ‫چێ ی ی‬ ‫لە چ‬ ‫ۆ ی ەی ک‬
‫ڵی‬ ‫ی خۆم‬ ‫خۆی بگ ن ێ ێت ک‬ ‫ن ت نێت لەگەڵ کۆمەڵگەی ئێ‬ ‫ک نە ی بە‬
‫ت‬ ‫ئە ن خۆشیەی ئە ی ن ێت خۆی ۆ ئە یە‬ ‫‪ ،‬پی کە‬ ‫کۆت یش ب‬ ‫نێ لە قە‬
‫کێ ە‬ ‫ئی لە گێ‬ ‫گەش ۆتە ئە ئ س ە بەک تی چ ڕێی ئەمەی نەک‬ ‫خێ نی پێك هێ‬
‫ه بە پێچە نەشە هەیە ئ ف تە پی ێکی‬ ‫بەنەسە ‪ .‬هە‬ ‫ژی‬ ‫ال بە جۆ‬ ‫ژین پێکە هە‬
‫پی کە ن ت نێت خۆی بگ ن ێ ێ‪.‬‬ ‫هێ‬

‫لەگەڵی‬ ‫ک‬ ‫ک نی نە لەبە خ پ هەڵ کە‬ ‫بە ست مێ‬ ‫‪-3‬هەنێك گی ی خ‬

‫سەی ی ئ ف ت نی‬ ‫لێی بەچ ی س کە سەی ی خێ نی خۆی ک بەچ ی بە‬ ‫خی نەتک‬
‫بێگ م هۆی ال نیەتی لە ڕێگەی ڕ س ی ئی ال ‪.‬‬ ‫پی ک !!! ئەمە‬ ‫ئە‬

‫خۆی گ ن ێ‬ ‫ت ڕ یەکی ب‬ ‫ب تەسە‬ ‫کەی‬ ‫لەگەڵ مێ‬ ‫خۆ‬ ‫‪-4‬کۆمەڵیك ژی نێکی س‬

‫ۆ یە ‪.‬‬ ‫ت نم بڵێم ئە کۆمەڵە هە‬ ‫ک ن ‪ ،‬هەن ێ ی کەمیش لەگەڵ کۆمەاڵنی بێگ نە ‪.‬‬ ‫لەگەڵ ک‬

‫پی !‪.‬‬ ‫بەاڵ لە پێ ی ئە‬ ‫لەسە ی ت نم بڵێم ک‬ ‫پی ۆ ب‬ ‫‪-5‬هەن ێك ک یگە ی ئە‬

‫خ ێ ێ لەبی ی پ شەڕۆژێکی‬ ‫ک تە هە‬ ‫بی نە بی‬ ‫لێ ن نە‬ ‫‪-6‬هەن ێك ۆ ژی‬

‫ک ن بە پەن ەی ست‬ ‫لەش‬ ‫کۆمەڵەک نی ت‬ ‫کەم ی ی هەم‬ ‫ئە کۆمەڵە هە‬ ‫یە‪،‬‬ ‫چک‬
‫ژمێ ێن‪.‬‬

‫ڵێن‬ ‫س‬ ‫چ کە ژمێ ێ کە کەی بێت ب نێت بگەڕێ ە ک‬ ‫‪-7‬هەن ێك ک تژمێ‬

‫بک ‪.‬‬ ‫خۆ‬ ‫هە چۆ بێت ڕ ی کێ ێت‪ ،‬ن ت نیت ڵ بە ئێ‬

‫‪61‬‬
 ‫بەاڵ ئ س نی یە ئەگە ب نە ێت‬ ‫بی ێن لە ئە پ‬ ‫بەئ شک‬ ‫ک‬ ‫ئە نەی ب س‬ ‫هەم‬
‫بکەین بە شێ یە‪:‬‬ ‫ت نیت تەخ ی ی‬ ‫ی ی ی بکەین‪ .‬بەاڵ‬ ‫بە تە‬ ‫ڕێژ ک نی‬

‫کۆمەڵەی یە ‪%5‬‬

‫‪%10‬‬ ‫کۆمەڵەی‬

‫کۆمەڵەی سێ ‪%2‬‬

‫‪%75‬‬ ‫کۆمەڵەی چ‬

‫کۆمەڵەی پێ ج ‪ % 15‬بەت ی ە ئەم نە ئە نە کە لە کۆنە لە ئە پ‬

‫‪%1‬‬ ‫کۆمەڵەی شە‬

‫کۆمەڵەی کۆت یی ‪%30‬‬

‫ی م اڵ‬ ‫م فێکی گە‬ ‫عەقی ە‬

‫ێژی ب ێ ێ ە لە‬ ‫ی‬ ‫ئی ال بە ی‬ ‫ی گ گی ی ئ ی ی ڕ س ی ئی المە کە یک‬ ‫گە‬

‫نەم ‪ ،‬سە ن می ئە گ گی یە ب یەخ نی‬ ‫لە س‬ ‫س ەاڵ هیچێکی ش‬ ‫هێ‬ ‫ک تێک‬
‫بەه نە بۆ ی س ڕێ ک نی هێ ە ‪ ،‬بۆ ئە ی‬ ‫هەمە الیەنیەیە ن حە نی ئی المی قەڵس ک‬

‫‪62‬‬
 ‫بێ ە ی ت‬ ‫لەبە چ ی م ڵ ن نی ن ش ین بکە ‪ ،‬هە چەن ئە هە اڵنە پڕ پ چ بێ سە ن من‬
‫ی ت ن س ن نی ئی ال الی گەالنی ت ‪.‬‬ ‫بە ئی المە‬ ‫م یەی پ بەن ی م ڵ ن‬

‫خ ێ ین گ گی ی ب یەخی‬ ‫ڕ س ەک نی پێغەم ە‬ ‫ک تێك چ بە قە ق ئ نی فە م‬

‫کە ێت‪ ،‬ن ی نیش ی ت ئە‬ ‫الیەنەک نی ژی بە ئ شک بە چ م‬ ‫بە هەم‬ ‫بە ف‬
‫ن ە‬ ‫ی ت ڕ نک ۆتە ‪ ،‬هە بۆیە ۆ ێك لە‬ ‫بۆ م ڵ ن نی‬ ‫تە‬ ‫لێك‬ ‫ک یەی‬
‫خ ێ ێت سە ن می‬ ‫لە نکۆ خ ێ نگەک ن‬ ‫ئی المی نەی کە ئێ ە لە سە ن ە ی جی ن هە‬
‫ڵ ۆ ی ی‬ ‫ن ی پێ ی یەک نی م ڵ ن ن بن‪،‬‬ ‫لە بە ژ‬ ‫هە ڵ تێ ۆش نی ن ی ب‬
‫هەب‬ ‫می پێغەم ە ی مە ن تەن ق ئ‬ ‫بە ن ە ئی ال ‪ ،‬لە ک تێک لەسە‬
‫تێگەش ی‬ ‫ی خ ی لێ بێت لەن م ڵ ن ن‬ ‫ج ی پێغەبە‬ ‫پێغەم ە یش لەن ی ن ب ‪ ،‬ئی‬
‫نەی کە ئێ ە هە نەب ‪ ،‬بەاڵ بە نەم نی ئە‬ ‫ن‬ ‫ئە بۆ ق ئ پی ی ی هەب نی ۆ ێك لە‬
‫ب نی ئی ال بە‬ ‫ی ی ف‬ ‫کە ت ە ی خەڵکی لە م نی ڕ سەنی ق‬ ‫لەن ی ن‬
‫ق ئ‬ ‫سە چ ک نی‬ ‫نەی کە ئێ ە هە‬ ‫ن‬ ‫ی خۆی ن پی ی ی هەب نی ۆ ێك لە‬ ‫چ‬
‫ک نن ب ێ ێ ە ک یە ‪.‬‬ ‫فە م‬

‫نن تەن ش ێکی گ نگ نی یە کە ئ م ژ ی پێ‬ ‫نی ڕێ ک نی ئە ن ف‬ ‫ف‬ ‫گ گی ی ئی ال‬

‫ێین ی ت ئە‬ ‫لەسە عەقی ەی م ڵە تۆ ێك لەسە ئە ب سە‬ ‫نەک بێت‪ ،‬ئێ ە کە ب سەکەم‬
‫خ ‪.‬‬ ‫بۆ‬ ‫گ گی یەم‬

‫کە‬ ‫نی ک‬ ‫یە ئی ال ڕێ‬ ‫هە لە یەکە بی ک نە ی بۆ چ نە ن کەژ ی خێ ن‬ ‫م ڵ‬

‫بێ ە یکی م ڵەک نی‪ ،‬هە ئەمە خۆی‬ ‫بە شە ف ب ێ ێت‪ ،‬چ نکە لە ئ ی‬ ‫ێن پ‬ ‫ئ ف تێکی‬
‫بێت ش یەنی ئە بن ب ن‬ ‫بۆ خۆی پەی مێکی ە بۆ ئ ف ت بە گ ی کە بۆ ئە ی م فەک نی پ ێ‬
‫بن لە بە ڕ ش ی‬ ‫بە‬ ‫نی لەالیە م ڵ نە خۆی بە پ کی ب ێڵ ە‬ ‫بە یك هەڵ ژ‬
‫ێژی ک نە سە ی‬ ‫بۆ ست‬ ‫ک‬ ‫م عە‬ ‫خ پەک ی‪ .‬سە ن می خ پەک یە ئ ف‬
‫پێ ێل ک نی م فەک نی ‪.‬‬

‫کە ئی ال هە لەسە ت ی سە هەڵ نیە‬ ‫ئە ی ئەمڕۆ بەن م فی م ۆڤ م فی ئ ف تە ک‬

‫کە ێت‪ ،‬ک تێك‬ ‫‪ ،‬بە ئ شک لە ب سی عەقی ە بۆم‬ ‫پێی نە ه ت‬ ‫لەگەڵ کۆمەڵە م فێکی تە‬
‫بۆ‬ ‫ی‬ ‫م فێك بۆ ئ ف تەکە‬ ‫کە ح می ەیە ئی ال ی س ڕێ ی خۆی بۆ ن‬ ‫ئف‬
‫م فی خۆی هەیە‪ ،‬هە بۆیە بی ین لە ئی الم کە ڕۆژ‬ ‫نی‬ ‫تە‬ ‫نەه ت‬ ‫م ڵەکە ‪ ،‬کە هێ‬

‫‪63‬‬
 ‫نەبێت‪،‬‬ ‫لە ی بە ڕۆژ‬ ‫‪،‬ئ‬ ‫پ یەیەکی گ نگی ئی المە لە ک تی حەم لەسە ئ ف تەکە هەڵگی‬
‫بۆ ئە ی ئە یەتی نەبێت بەهۆی ب سێ ی ت نێ یە لە ک تی حەم ‪ ،‬م فێکی م ڵەکەشە یکەکەی‬
‫بە جەس ەیەکی تە‬ ‫بۆ ئە ی بە شێ یەکی ئ س یی گەشەی خۆی بک‬ ‫نی پێ ی ت ب‬ ‫خ‬
‫ی بێت ئە کێکی ی ت‬ ‫نی ‪ ،‬ئی ئ ف تەکە بێت پی ی مەتی‬ ‫نی بێ ە‬ ‫بێ ن ق‬
‫یخ ی‬ ‫پێغەم ە‬ ‫لەالیە پی‬ ‫بێت‪ ،‬ی مەتی نی ئ ف‬ ‫نەخ ێ ەسە ی کە لە ت ن ی بە‬
‫‪.‬‬ ‫ی مەتی خێ نەک نی‬ ‫لێ بێت سە مەش نە کە خۆی بە س ی خۆی م ڵی گ ك‬

‫کە‬ ‫ک تێك ئ ف تەکە م ڵەکەی بێت لە ئی الم م یەکی ۆ حەس نە بۆ ئە ئ ف تە ن‬

‫ی هەیە م نگێکە‬ ‫کە کۆڵەکەی ی ە‪ ،‬ئی ئە م یە لە کەسێکە بۆ کەسێکی ت جی‬ ‫ن ێژیش نەک‬
‫جەس ەی ئ س یی بێ ە ‪ ،‬هەت جەس ەی ئ س یی نەبێ ە کە بە‬ ‫بێ ە‬ ‫م نگە هە چەن ێکە ت پ‬
‫لە ک تی حەمل م ڵ ب ن م فێکی‬ ‫لە ن ێژ ڕۆژ‬ ‫هێ‬ ‫ب نە کە ی ی ک ێت‪ ،‬ئە‬ ‫پ‬
‫لە‬ ‫پ یە گە‬ ‫لە ئ س ی ئە‬ ‫م ڵەکەیە‪ ،‬هە بۆیە بی ین ئی ال تەنە لی ک‬ ‫ئف‬
‫بە‬ ‫گ نگی‬ ‫ی ئی ال‬ ‫ی ت گە‬ ‫بی ە‬ ‫م ڵ‪ ،‬بەڕ س ی ت لێی‬ ‫ک ت نە لەبە ئ ف‬
‫کە ێت‪.‬‬ ‫بۆ‬ ‫ی م ۆڤ یەتی‬ ‫م ڵ تە‬ ‫ئف‬

‫لە ی کە ئی ال س ی‬ ‫ب‬ ‫ت یش بەهۆی م فی م ڵە یە ئەگە کەسێك ت شی ت نێکی گە‬

‫لەبەسە ه تی‬ ‫ک ‪،‬‬ ‫نێت م ڵەکە گە‬ ‫‪ ،‬ن یک ژێت ت حەم ەکە‬ ‫ک ش ی بەسە‬
‫ی خ ی لێ بێت نەیک شت ت‬ ‫نی ن بە ت نەکەی پێغەم ە‬ ‫بۆالی پێغەم ە‬ ‫ژنێک کە ه‬
‫بە شێ یە پێ ی ی بە شی ی ئ ف تەکە نەبێت‪.‬‬ ‫شی ک‬ ‫ت گە‬ ‫م ڵەکەی ب ‪،‬‬

‫بی ین پ ە بە پ ە ئی ال بە ن مەڕێژی هەیە بۆ ک ک ت کۆت یی‪ ،‬هە لە سە ت ی ژ هێ نە کە‬

‫ت چۆنێ ی حەمل م ڵ‬ ‫ک ێت‪،‬‬ ‫کەسە‪ ،‬بە گ ێ بەس ێکی شە عی ئ شک‬ ‫پەی ن ی نێ‬
‫ت تە بیە ک نی لەسە‬ ‫س ڵ بەالنی کەمە‬ ‫شی پێ نی ت‬ ‫ک‬ ‫پە‬ ‫ن‬
‫س ڵی فێ ی ئ‬ ‫کە گەشت بە حە‬ ‫خ ڕ ش ی پ ‪ ،‬فە م پێ ک نی بە چ کە هە لەسە ت‬
‫خ ڕ ش ە ئی المیەک نی بک ێت لەسە ئە ب ەم نە ب ەم ی ڕێژێت‪.‬‬

‫خۆشی ش ی بۆ بک ێت‪ ،‬لە ک تێک لە ک تە کە کەسێك‬ ‫ک تێك م ڵەکە لە یك بێت‪ ،‬ی‬

‫سە بڕین بۆی‬ ‫بەچ ڵی ک ‪ ،‬ئی ال گۆڕی بە عەقی ە حەی‬ ‫ی‬ ‫کچی ب یە لەن ی ب‬
‫‪ ،‬ئە‬ ‫م ڵی پێ بەخ ی‬ ‫بە خەڵکی لە ی کە خ ی گە‬ ‫بۆی مژ‬ ‫ش ی خۆشی ک‬
‫سێ کچ بە چ كی‬ ‫ه نی ین لە ی کە هە کە‬ ‫بڕ ئی ال ه‬ ‫کچەی کە لە پێش ئی الم سە‬

‫‪64‬‬
 ‫نەی کە‬ ‫شکۆمەن ‪ ،‬ک ئە ه‬ ‫جێگەی بەهەش ە؟! سەی ئە پەی مە چەن گە‬ ‫بک‬ ‫پە‬
‫‪ ،‬لە عەی ە‬ ‫کە کۆمەڵگەی بە شێ یە گۆڕ بێت‪ ،‬لە ک ش ە بۆ ش ی بۆ ک‬ ‫ژ یەتی ئی ال‬
‫مەگە کەسێك مێژ ی‬ ‫ۆ‬ ‫‪ ،‬گۆڕ نک یەک‬ ‫بۆ مژ پێ‬ ‫نە‬ ‫‪ ،‬لە ش‬ ‫بۆ ش ن ی پی ک‬
‫شی ت بەج نی ڕ نی لە هەم ی تێ بگ ‪.‬‬ ‫پێش ئی ال ب نێت مێژ ی‬

‫ق ئ‬ ‫لە سە می پێش ئی ال ک تێك کە ئی ال ه کەسێك م ڵی ب یە پێی قەڵس ب‬

‫هه ك ِ یم} ل ال ‪58‬‬ ‫ل جْ هەه هم ْ‬ ‫فە م ێت‪ ِ { :‬به أح ه ههم بِ ْألهن‬ ‫گێڕێ ە‬ ‫بۆم‬

‫هەڵ گەڕێ‬ ‫چ یڕ‬ ‫‪ ،‬بی ی‬ ‫یە کە کچێکی ب‬ ‫ب‬ ‫تە ک تێك مژ بە کەسێکی‬
‫کین بێت پیش خ تە هە خە یکە تەقێ ە لەبە‬ ‫نی ی بە ن ە بە خ پڕ لە ڕ‬
‫تێ‪.‬‬ ‫ئە ی کچی‬

‫هەن ێك‬ ‫بۆم بەاڵ ئێ ە‬ ‫ن نە ب سی ک‬ ‫ق ئ‬ ‫ئە ڕ ش ە ڕ ش ێکی پێش ئی ال ب‬

‫پێی ن خۆشە کچی هەبێت‪ ،‬کە بێت ئە کەس نە بەخۆی ن‬ ‫ی خۆم ن م‬ ‫لە خەسڵەت نە لەن ک‬
‫بکە کە خ ی‬ ‫ڵی پێ خۆ‬ ‫بە خەڵکی‬ ‫ک ڕ مژ ب‬ ‫ی‬ ‫کچ ب‬ ‫ب‬ ‫بچ ە ‪ .‬هە کە م ڵ‬
‫لە خۆشی‬ ‫بێ بەشی ک‬ ‫ئە کەس نەی کە خ ی گە‬ ‫‪ ،‬چەن‬ ‫م ڵی پێ‬ ‫گە‬
‫ع ی خی لە خەڵکی‬ ‫ی‬ ‫کە‬ ‫کۆ‬ ‫ئە‬ ‫ئە ک ۆ‬ ‫ک تە‬ ‫نی ەتی م ڵ‪ ،‬بە ت قی‬
‫جێگەی خۆیەتی مژ‬ ‫ب تێ‪ .‬هە بۆیە کە م ڵی پێ‬ ‫ع ی بۆ بکە بۆ ئە ی م ڵی‬ ‫کە کە‬
‫کۆ پەیەکی پێ بەخ ی ‪.‬‬ ‫بە خەڵکی لە ی خ ی گە‬ ‫ب‬

‫کە ی سەالمی خ ی لێ بێت‪،‬‬ ‫بە پێغەم ە ئی هیم‬ ‫مژ ی‬ ‫چۆ خ ی گە‬

‫}‬ ‫ی‬ ‫ء سا‬ ‫من‬ ‫ن ه ب سا‬ ‫{ف‬ ‫بیایی}‬ ‫فە م ێ{أ ەللا ی‬

‫ڕۆ ی خۆی بۆ‬ ‫کەسێك لە ڕ‬ ‫بەشی هەم‬ ‫م ڵ ڕ قی خۆی لەگەڵ خۆی یە خ ی گە‬
‫لە ی کە بەهۆی م ڵە ت شی ب سێ ی ب ن‪ ،‬بەڵک‬ ‫بیم ن ک‬ ‫‪ ،‬پێ ی ت بە ت‬ ‫ی یک‬
‫بەسە‬ ‫نی ەتی خۆی‬ ‫بەهۆی م ڵەک ن نە کە بێ ت نن ی ت ن‬ ‫ۆ ج خ ی گە‬
‫ڕژێ ێت‪.‬‬

‫ک تێك ئە م ڵە لە یك بێت بۆ ڕێ لێ نی بێت ئە ک نە بگی ێ ە بە ‪:‬‬

‫پێی س‬ ‫نە‬ ‫بک‬ ‫ڵی پێی خۆ‬ ‫ب‬ ‫کە گە‬ ‫شی ە گ ن‬ ‫‪-1‬ن لێ نی‪ ،‬بەن ێکی ج‬
‫بەڕ س ی‬ ‫ن ی ی لە م ڵەک نی ن‬ ‫لە ن کەی کە بە خە هەن ێك کە‬ ‫بک‬ ‫ب ێت شە‬
‫‪65‬‬
 ‫ب نگی بک ‪ ،‬چ نکە ئە م ڵە بێ ت نە هیچ ئی ی ێکی نی‬ ‫پی تە ی ی بێ ە لە ی بە ن‬
‫پێی‪ ،‬چ نکە‬ ‫ب نی هەب یە ڕ ی نە ب‬ ‫یە لە ی کە هە ن ێکی لێ ب ێن‪ ،‬ئەگە لە ک تە ئەقڵ‬
‫ڕۆژ ‪ ،‬چ خۆشە ن ێکی ب ێت کە‬ ‫نی م ڵەکە بێت لە‬ ‫ن ک یگە ی ۆ ی لەسە‬
‫ن ێکی ئ شک بێت الی خەڵکی‬ ‫م ن یەکی ئ س نی هەبێت پی ی ت بە ڕ نک نە نەک ‪ ،‬ی‬
‫تی‬ ‫نی یە‪ ،‬ب یە تەلەفۆنی بۆ ک‬ ‫لە ق م سی‬ ‫هەیە لە ڕۆژ‬ ‫ن مۆ بێت‪ ،‬چ نکە ن ی‬
‫بەاڵ ن نین م ن ی چی یە ق م سێکی عە بیم هەیە‬ ‫بۆ هەڵ ژ‬ ‫ن ێکی عە بی‬ ‫ب‬ ‫م ڵ‬
‫نەم ۆ یە ‪.‬‬ ‫ب‬ ‫‪ ،‬هێ‬ ‫ن یکی ‪1000‬الپەڕ یە بەن ی ل‬

‫{ أحب ألس ء‬ ‫یەک ه ت‬ ‫لە فە م‬ ‫ع ەللا ع ل ح ن‬ ‫ب ش ین ن الی خ ی گە‬

‫م م‪.‬‬ ‫لی ەللا ت لی ع ەللا ع ل ح ن}‬

‫ش‬ ‫قي ب‬ ‫ی خ ی لێ بێت فە م ێت { ح ي أسە ت‬ ‫پێغەم ە‬ ‫‪-2‬سە ت شین‪،‬‬

‫ني‪.‬‬ ‫ل‬ ‫أح‬ ‫كین}‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫ف‬
‫ڕسێی‬ ‫‪،‬‬ ‫پی‬ ‫نێ ب یەخێکی بە جۆ‬ ‫کە‬ ‫نی نەی خۆشا ڵی ئە م ڵەیە لە ئ ی‬
‫لەسە ی‬ ‫ش ک ی‬ ‫ب‬ ‫م ڵی‬ ‫ب‬ ‫خۆ‬ ‫کە ف ە پێی‬ ‫خ‬ ‫یکەکە‬ ‫خۆش ی ی ب‬
‫کە ش ێکی‬ ‫‪ ،‬ئی المیش ی ی ن‬ ‫بە ک کە خی ی بۆ ک‬ ‫ئە ت هەس‬ ‫‪ ،‬نی نە‬ ‫ک‬
‫ت ن ی کڕی ی نەبێت‪،‬‬ ‫کە‬ ‫چ نکە گ نە پێ چێت هەم‬ ‫ئ ڵ نی ی نەن‬ ‫ب شە بۆ خێ ‪،‬‬
‫ئە ن چ کە ئە‬ ‫نی یە لە ڕ س ی بەاڵ خۆ بی ین هەن ێك کە‬ ‫هە چەن خۆی ت کەکە ئە ن‬
‫ت کە کە هەم ی لە چەن غ مێك تێ ن پەڕێت ن یک ‪.‬‬

‫هی ە ب ی ە‪ ,‬ت بح ع ە ی‬ ‫حە تە نە‪ ،‬پێغەم ە ی خ فە م یەتی‪( :‬كل غال‬ ‫ی‬ ‫‪-3‬گۆێ ب نە‬
‫ل ن‪ ,‬لا یث صایح‪ ,‬ل م ی‪ ,‬لا كم) تە‪:‬‬ ‫( صا‬ ‫فیە یا ق أسە)‬ ‫سب ە ی‬
‫بۆی‬ ‫بەن ی ئە گ ێ ب نەیە كەلەڕۆژی حە تەمی تەمەنی‬ ‫گە‬ ‫لە یك ب‬ ‫هەم م ڵێ ی ت‬
‫ێکە پێغەم ە خۆی‬ ‫ن ێت سە ی ی ت ش ێت‪ .‬ئەمە ک‬ ‫ن‬ ‫بڕێت‪ ,‬هە لە ڕۆژ‬ ‫سە‬
‫‪ ،‬ئە حەی نەشی کە ک ێت بە گ ێ ب نە‪ ،‬ق ە ب‬ ‫فە م نی بە ک نی ی ک‬ ‫پێی هەس‬
‫چۆ ک تێك حەی نێك کەین بە ق ب نی‬ ‫بێت‬ ‫چ‬ ‫هەیە لەسە ی کە بیت حەی نێکی پ‬
‫شێ ‪.‬‬ ‫ئەمیش بەهەم‬

‫لە س ی م ڵەکە یە‪ ،‬هە بۆیە‬ ‫‪،‬‬ ‫بک ێت ب ش‬ ‫ک ێکی گ نگە کە ت‬ ‫‪-4‬خەتەنەک نی‪ ،‬ئە‬
‫یە‪.‬‬ ‫ی خی نیش فە م ێ لە س نەتی فی‬ ‫فە م‬ ‫ۆ ێك هەت ن م ڵ نەک نیش ئێ ە یکەین‪،‬‬

‫‪66‬‬
 ‫{عق س‬ ‫ح سەین لە حە تە ڕۆژ بۆی ک‬ ‫ەللا ع یە س م) بۆ حەسە‬ ‫پێغەم ە (ص‬
‫‪.‬‬ ‫ج ە بۆ پی‬ ‫أی } خەتەنەک‬ ‫ل‬ ‫ەللا ع یە س م عن لا ن لا ین خ‬ ‫ەللا ص‬

‫‪ ،‬ئە م ڵەی کە ت ن ی ئە شی نی یە بەخێ ه ت ی خەڵك بک‬ ‫خ‬ ‫‪-5‬کۆک نە ی خەڵك بۆ ن‬

‫یکەکەشی ڵێ ش ن ی پێ بکە‬ ‫بە ب‬ ‫خەڵکی بۆ کۆ ک تە‬ ‫ئی ال ئە ڕی ی لێ ن‬
‫بۆ چۆڵە نیە‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ع ی بەخێ ی بۆ بکە ‪ ،‬بەاڵ پێش ئی ال‬ ‫س پ سی خ ی لەسە بکە‬
‫‪.‬‬ ‫چ كە بۆ ک‬ ‫ک ‪ ،‬بەاڵ ئی ال ئە ی گۆڕی بۆ خۆشی ش ی خێ‬ ‫بەچ ڵی‬ ‫ی‬

‫بە گ ێی ‪ ،‬بۆ ئە ی هە لەسە ت ی ژی نیە ئ ش ی بکەین بە بە ن مە پ‬ ‫‪-6‬ب نگ ق مە‬

‫بە ف بە بە ن ە ی کە گە‬ ‫‪ ،‬ئە ت ئی ال چ ڕێ ێکی لێ ن یت تۆ‬ ‫ڕ س ەکەی خ ی گە‬
‫ب یت‪.‬‬

‫ت شی چی خێ ێك‬ ‫ک ی ی ت ی تێ یە‪ ،‬ئە ی کە یک‬ ‫ب ست خ س ی عەقی ە بێگ م‬

‫یك ب کە‪،‬‬ ‫شەف عە ک نی م ڵەکە بۆ ئە‬ ‫بەهۆی ئە عەقی ە‬ ‫ڕۆژی‬ ‫بێت هەت لە‬
‫کەین بەهی ی‬ ‫ۆ ش ی ت بەاڵ بە ن ئیک ی‬ ‫بە ئە شەف عەتە ن ک ‪،‬‬ ‫بەاڵ ئەگە نەیک‬
‫لێی‪.‬‬ ‫س مەن ب‬

‫ک‬ ‫سە چ‬

‫س ی ی م مۆس سەی ئەح ە‬

‫س ی ی نگی ئی ال‬

‫س ی ی خ شک نی ئی المی‬

‫قۆن غی هە ەک ی‬

‫ی قۆن غی‬ ‫ەیەکە لە فی ی ئی المی بەک ه ت ە بۆ بە جێ ێ‬ ‫ب لغ ب‬

‫ەبێت بە‬ ‫ەس پێک نی قۆن غی هە ەک ی قۆن غێک کە م ۆڤ تی ی‬ ‫م ڵی‬
‫م مەڵەی لەگەڵ ەک ێت‬ ‫‪ ,‬ەک م ۆڤێکی پێگەی‬ ‫خ ەنی ئەه یەتی ی س ی تە‬
‫ەکەنە م ۆڤی‬ ‫هە ەه بەپێ ن نە ن ئە قۆن غە ە کۆمەڵێک ئە کی شە عی‬
‫هە ەه‬ ‫م سڵ‬

‫‪67‬‬
 ‫ەبێت‬ ‫ک ە ەک نی لێپ س‬ ‫ی شە عی ی س ییە ە لە هەم‬ ‫م ۆڤ لە‬
‫گ ە لێی ەپ س ێ ە ە‬ ‫لەالیە خ ی گە ە کۆمەلگە‬
‫‪،‬‬ ‫ەبێت ب ت ێت پێ ن نە ن قۆن غی ب ڵغ ب‬ ‫هەل ە‬
‫نی‬ ‫ە‬ ‫نی هەن ێک گۆ نی جەس ەیی‬ ‫بە س ڵ ی ی ن ک ێت بەڵک بە‬
‫ەک ێت‪...‬‬ ‫ەس ی‬ ‫لە ک ڕ کچ‬

‫نی هەس ی سێک ی‬ ‫س‬ ‫کچ ن بە‬ ‫لە ک‬ ‫‪ :‬نی نەی ب لغ ب‬ ‫یەکە ‪-‬نی نەک نی ب لغ ب‬
‫ێ لە هە‬ ‫ەک نی‬ ‫یئم‬ ‫پێگەی‬
‫ەست پێ ەک ‪...‬‬ ‫ەگە‬

‫(ب لغ ) ب‬ ‫ک‬ ‫ەکە ێ ە ە‪ :‬هە ەک ب س‬ ‫ە ‪-‬ئە ەی لە (ب ڵغ) ب‬

‫ئە ک م فی ن ێ ەک تە ە لە نە ‪:‬‬ ‫ی قۆن‬ ‫بە‬ ‫م ۆڤی م سڵ‬

‫ن ێژی ج م ە ەبن بە جب‬ ‫ۆژ‬ ‫‪-‬لە ک تە ە عی ەتەک نی ەک ن ێژ‬

‫سە پێچی خ ی گە ە ەک ‪...‬‬ ‫م ۆڤ ت شی ت‬ ‫نە نیی‬ ‫بە ئەن‬

‫ەبێت پۆش کێک لەبە بکە (ما م) بێت لەگە کەس ی ی‬ ‫‪-‬کچ‬
‫بێت‪.‬‬ ‫م سڵ نێ ی ن گ ن‬

‫ی خە ت ی جی بک ێ ە ە‬ ‫ەبێت ژ‬ ‫کچ‬ ‫‪-‬ک‬

‫پی ێکی ن مەح ە ن بێت بە ت ن لە ش ێ ێکی خ‬ ‫ژ‬ ‫کچ ی خ‬ ‫‪-‬ک‬

‫بە یەکە ە ب ێ ە ە‪.‬‬

‫نیی ە ەگە ی بە م ە بە چ ی شەه ەتە ە‬ ‫‪- .‬ن‬

‫ب یی ین‬ ‫‪ :‬ئە کەک نی هە ەک ی م سڵ‬ ‫ئە کەک نی هە ەک ی م ڵ‬

‫لە بە جێ هێ نی پێ ج عی ەتە‪:‬‬

‫‪68‬‬
 ‫یەکە ‪:‬ن ێژ ک‬

‫ە ‪ :‬ۆژ گ تن‬

‫سێیە ‪:‬ق ئ خ ێ‬

‫ە ن سی ی ژی ن مەی پێغەم ە ( ‪.‬خ)‬ ‫چ‬

‫کۆت یی‪:‬ن سی ی کەس ی ییە مە نەک نی ئی ال ‪.‬‬ ‫پێ ە‬

‫گەشەک نی جەس ەیی‪ -‬فی یۆلۆژی‪ -‬ج ڵەیی‪ :‬قۆن غی هە ەک یی جی ەک ێ ە ە بە کۆمەڵێک‬

‫گۆڕ نک ی جەس ەیی خێ ‪ ،‬بەت ی ە لە سێ س ڵی یەکەمی بەهۆی ۆ ی ڕژێ ی هۆڕمۆنی‬
‫ێژب نێکی بە چ ە لە ب اڵ ‪ ،‬ی ب نی‬ ‫ەک نی گەشەی جەس ەیی‬ ‫گەشەک نە ‪ ،‬لەگ نگ ین ڕ خ‬
‫م س لکەک نی ‪ ،‬ۆ ب نی چە ی‬ ‫لە ە ئەن می گەشەیە لە خ نەک نی ئێ ک‬ ‫کێش‪ ،‬ئەمە‬
‫ەک نی‬ ‫بەت ی ە الی کچ ‪ ،‬هە ەه گەشەک نی پەیکە ی م ۆڤ‪ .‬بە شێ ەیەکی گ ی‪ ،‬لە ڕ خ‬
‫ەی ڵ‪ ،‬گەشەک نی گە ە گە ەب نی‪ ،‬کەئەمە‬ ‫گەشەک نی فی یۆلۆژی ب ی ین لە گەشەک نی قە‬
‫نی هەیە بەشێ ەیەکی ی ت ‪ ،‬بەهۆی ئە‬ ‫بەڵگەیە بۆ ئە ەی هە ەک ت ن ی ە گ ت ی خ‬
‫ەی ی ی لێ ەب ‪.‬‬ ‫‪،‬‬ ‫گەشەک نە خێ یەی کە ڕ ە‬
‫ی ە نیی‪ ،‬لەسە هە ەک بەجێ ەهێڵێت‪ ،‬بۆیە پێ ی ە‬ ‫گەشەک نی جەس ەیی‪ -‬فی یۆلۆجی‪ ،‬جێ‬
‫‪ ،‬گۆڕ نک یە جەس ەییە سێک یەک‬ ‫ب ک ئەم نە لەبە چ بگ‬ ‫یک‬ ‫لەسە پە ە ەک‬
‫ەاڵم نە ەی بۆ ئە گۆڕ نک ییە‬ ‫هەیە لە تێگەش ی هە ەک ی ‪ ،‬بۆ ن نە کچ‬ ‫ڕۆڵێکی بە چ ی‬
‫ە لە‬ ‫لەالیەکی ە ە شە مە‬ ‫الیەنەیە‪ ،‬لەالیەکە ە ش ن ی بە کچێ ی خۆیە ە ەک‬ ‫جەس ەیی نە‬
‫ەک ‪ ،‬بە ت ی ە لەک تی س ڕی‬ ‫ە ئەن می ئە گۆڕ نک ی نە هەست بە ڵەڕ کێ م ن ب‬
‫بە ە ەکە ێت‪،‬‬ ‫من‬ ‫م نگ نە ‪ ،‬بەاڵ لە ڕ ی گەشەک نی ج ڵەییە ە هە ەک س ت بێ قە‬
‫یی پێ ە ی نیە ەک ‪ ،‬خۆپێ کێ‬ ‫گ ن‬ ‫ۆ ج ج ڵەک نی هە ەک ه ڕمۆنیە‬
‫ئەم نە ەگەڕێ ە ە‬ ‫ە ەی ش مەک لە ەس ی‪ ،‬هەم‬ ‫کە ت ە خ‬ ‫بە کە ت ی کەل پەلی ن م ڵ‪ ،‬ی خ‬
‫بۆ نەب نی ه سەنگی‬

‫‪69‬‬
 ‫ی ب نی ت ن لە پڕۆسێ ە ژی یە ب اڵک ن ‪ ،‬ەک‬ ‫‪-‬گەشەک نی ژی ی‪ :‬گەشەک نی ی ەکی گ ی‬
‫‪ ،‬فێ ب ن خەی ڵک نە ە‪ ،‬هە ەک‬ ‫لەسە تێگەی ن هەڵێ‬ ‫بی ک نە ە‪ ،‬ەبی هێ نە ە‪ ،‬بەن‬
‫ەک ‪ ،‬ت ن ی م مەڵک نی هەیە لەگەڵ ژم ە‬ ‫لە قۆن غە ت ن ە ژی یەک نی ەک م ت تیک ی‬
‫هێ نی ال بە ە ەکە ێت‪،‬‬ ‫‪ ،‬ت نی میک نیکی ه نە ی‬ ‫شت ک‬ ‫ی لە گ‬ ‫م نە نی‬
‫هە‬ ‫ەک چ الکی بە هەمێکی عەقڵی ‪ ،‬بە ە لەم نە‬

‫ئ م ەک نی قی ە‬

‫خ ا بێ ی ژ هێ‬

‫چ نە ن ئە‬ ‫یەکێك لە نە ی ە ج ن نەی کە لە ئی المە فێ ب ین مەسەلەی ژ هێ‬

‫پ ۆسە یە‪ ،‬چ نکە ئ شک یە هۆک ی ئ ی ی ڕ س ی ئی ال پێ ج ش ن یەکێك لە نە پ س ی چەیە‪،‬‬
‫ست تە شە عی بچ ە ن‬ ‫بە شێ یەکی‬ ‫پ ێ ێت بە ی کە م ۆڤەک‬ ‫چە تە م اڵ چۆ‬
‫ئە هە کێ‬ ‫نەک‬ ‫ست بکە ‪ ،‬گە‬ ‫ست م ڵ‬ ‫بە شێ یەکی‬ ‫پ ۆسەی خێ نیە‬
‫ی ن ی جی جی‬ ‫پ ئەمە یک ی لێ ێت کە لە ژێ م فی م ۆڤ ئ‬ ‫بۆخۆیەی ئێ ەی ئە‬
‫خ ێت بەهۆی پەی ن ی‬ ‫م فی‬ ‫بک ێت بە بە گ ڕ ک ێکی ج ن ‪ ،‬م ڵەک‬ ‫گ ڵ ە بە م ۆڤەک‬
‫کە‬ ‫ت ئە م اڵنە لە سۆ ی یك ب‬ ‫سە ‪،‬‬ ‫نی ی نە لە ڕێگەی ن‬ ‫ن شە عی هێ نە‬
‫بێت‪،‬‬ ‫م ڵێکە خ ێت بەبێ ن ی لە ژێ چ ێ ی سۆسی ل گە‬ ‫م فێکی سە ت یی هەم‬
‫ی گە‬ ‫هەت‬ ‫ست ک‬ ‫لە ع تی ەی حەقی یە ک یگە ی لەسە‬ ‫ئە بێ ن ی‬
‫اڵت نێکی‬ ‫ک ێت بە‬ ‫س نەی ۆ تێ‬ ‫ن‬ ‫ب نی ی‪ ،‬هە بۆیە ئە کۆمەڵگ نەی کە ئە ک‬
‫ڕێ ش ێ ە ئەم یەی ئێ ە لە‬ ‫‪ ،‬لەگەڵ ئە هەم‬ ‫ۆ ی خ پەک ی تێ ن س‬ ‫ن ئ‬ ‫ت س‬
‫کی نێکی بەهێ ی‬ ‫اڵتن خ نی هەم‬ ‫اڵتی سە ه س ڵە‬ ‫تە بە‬ ‫گی‬ ‫ئە پ ئەمە یک‬
‫ی‬ ‫سە پێچی ی س‬ ‫هێ‬ ‫کە ن‬ ‫ک می نە‬ ‫هێ‬ ‫خۆشی نن بی ین لەگەڵ ئە هەم‬
‫ی ت ‪ ،‬هە چەن‬ ‫اڵت نی ئی المی ۆ‬ ‫ک ی ژێ بە ژێ ی لە‬ ‫ڕ گە پە س ی خی نە‬
‫نن‪،‬‬ ‫پ ئەمە یک بە م س ی مەی‬ ‫ئە‬ ‫نین هە‬ ‫ه اڵتی نی ئی المی لە ڕ س یە ۆ ئ گ‬
‫ئە‬ ‫اڵت نی ئی المیە هەیە بی ین بەبێ ک می‬ ‫کە بە‬ ‫لەگەڵ ئە شپ ی بێ سە بە یە‬
‫ێن‪ ،‬جگە لە ی م فی‬ ‫بی‬ ‫ی‬ ‫کە‬ ‫پ هە لە ێ ۆ بە کەمی بە چ‬ ‫نەی کە لە ئە‬ ‫ی‬
‫ک ێت‪ ،‬لە ئی الم ک تێك ئ ف‬ ‫س ەک نە‬ ‫پەی ن یە ن‬ ‫لە نەک نی‬ ‫ئ ف تەکە‬
‫ک ێت پێش ئە ی بچ ە ئە کەژ‬ ‫ۆخێکی شی ی بۆ س‬ ‫گ ێ ەس ی لەگەڵ ک ێت ب‬

‫‪70‬‬
 ‫ست پێ‬ ‫پێکە‬ ‫ێت ژی‬ ‫ست بێت ئە س ڕێگە‬ ‫هەن ێك م فی ئ ف تەکە بەسە پی کە‬
‫کۆمەڵێك م فی ت ی ئ ف تەکە کە ێ ە سە پی کە‪ ،‬ئەی ئەگە‬ ‫بە بەس ی ئە گ ێ ەس ە‬ ‫بکە ‪،‬‬
‫ست شە عیە نەک ئە س ئ ف تی ق ڕ بەسە ئەگە کێ ەیەکی لەگەڵ پی کە بۆ‬ ‫ئە گ ێ ەس ە‬
‫بک ێ ە ‪ ،‬مەگە هە‬ ‫گ‬ ‫بەڵگەی چی بێت بە ن ە ی هەت ئەگە ڕ بەڕ ی‬ ‫ست ب‬
‫یك ب‬ ‫کچێ ی سۆ‬ ‫ئ ف تەکە هە بێ سە بکە ێ ە‬ ‫خ ح فی خ ح فی لەیەک بکە‬
‫چێت‪،‬‬ ‫کی ب ن بۆ‬ ‫بە‬ ‫پی کە‬ ‫ڕ‬ ‫تەمەنێکی ۆ ی ی بە بەالش‬ ‫هەت بگ‬
‫بی ک نە یە‬ ‫ئ ف تەکە خەس مەن ب ‪ ،‬ئە ڕ س یە جێگەی هێ بۆ ک‬ ‫بێگ م‬ ‫لە نێ ن‬
‫ئە نەی الفی پ س ی‬ ‫هە لە م ڵ ک ‪ ،‬ئی هەم‬ ‫لێی ئە م پێ ڵێ هە س ە لە ئ ف‬
‫‪ ،‬ئ ی ی ڕ س ی ئی ال چ نکە‬ ‫ئی ال بپ ێ‬ ‫بەڕ س ی نەی ت نی ئە م ف نە‬ ‫م فی م ۆڤ‬
‫می بێ خەالفەتی بێ سە بە ی نەه مەتی نەی کە‬ ‫ی س ک نی پەی س ە بە قی مەتە هەت لە سە‬
‫بەسە ی خۆی‬ ‫ئی ال ێت بەبێ سەپ ن‬ ‫هە خەڵکەکە خۆی بە‬ ‫اڵت نی ئی المی‬ ‫ڵ ی‬
‫می ی‬ ‫س ەاڵت‬ ‫شێ ێ ێت لەالیە‬ ‫گۆڕێت‪ ،‬گە چی ئە ڕ س یە ۆ ج‬ ‫لە ڵە ش ەک‬
‫هەت ئە‬ ‫ئی ال پە‬ ‫کۆمەڵگەیەکی ئی ال‬ ‫ی خۆش‬ ‫جۆ بە جۆ ک نە ‪ ،‬کۆمەڵگەی ک‬
‫لە مێژ‬ ‫گ ت‬ ‫ک نی ح ڵەتێکی ت ی ەتی خۆی‬ ‫ی‬ ‫ژن‬ ‫س تە خ ە مەسەلەی ژ‬
‫تە لە نێ م ن ک تێك کەسێك یە ێت ژ‬ ‫ڕ نگی‬ ‫ڕ س ێ ی خۆی ج‬ ‫کن‬ ‫لەنێ ک‬
‫پیەکە نی یە بڵێ خۆ‬ ‫ئە‬ ‫ک ‪ ،‬چ نکە‬ ‫ش ێك کۆمەڵێك شت ڕ چ‬ ‫ب ێ ێت پێش هەم‬
‫چ ە بۆ ب ڕێکی ت ی سی ی‬ ‫ی خۆ ئەگە نەگ ن‬ ‫گ ێ ەست ش ن لە نێ ن ن ن ک ێت‬
‫س ڕێ ە ئەگە‬ ‫ق نە کە لە مە‬ ‫گەڕێ بە ی ئە‬ ‫کە ‪ .‬بەڵک‬ ‫یەکێ ت پەی‬ ‫سەن ە‬
‫پێ ک‬ ‫ئمژی‬ ‫ک ‪ ،‬ئە س ئە ڕ س ی نەی لە سە‬ ‫بۆ خۆشی نە نێت پ سی لە کەس نی ت‬
‫هە م ڵی ی پێ بەن ‪،‬‬ ‫هە م فی ئ ف‬ ‫لەبە چ ی گ ێت بەبی ی هێ ێ ە کە ژ هێ‬
‫بی ی لێ‬ ‫ی پێك ێ ن‪ ،‬ج چ نکە مەسەلەکە ۆ گ نگە گ نگ نە‬ ‫کی کۆمەڵگە بەتە‬ ‫کە هە‬
‫لە خ ی خۆی لە ڕ ی م ی مەع ە یە ‪ ،‬ئەگە‬ ‫شت ئ م ک ی ک‬ ‫ک ێ ە ‪ ،‬پێش هەم‬
‫بۆ ک تێك ت‬ ‫یب‬ ‫بیگ ێت بێت‬ ‫ڕۆژ نی یە بەس‬ ‫ئە ی بۆ نەک مەسەلەکە ڕۆژ‬
‫چ نکە‬ ‫پەلەی تێ ن ک‬ ‫ی تێ نەب‬ ‫ی ئ م ک ی بۆ ک ‪ ،‬چ نکە ئەگە ئ م یی تە‬ ‫بەتە‬
‫م فی هەیە ن بێت بەهۆی ئە ن ئ م ییە‬ ‫ئە لە ن خی م ڵ نی ڕ س ەقی ە چەسپی کە ئ ف‬
‫لە ئ ف تەکە بۆ ئە ی ئە س ەمە نەکەیە‬ ‫خۆ لە پ ۆسە ب یت چ نکە بی ە هۆی س ە ک‬
‫بە ی ت خ بپە س ە بۆ حە ێکی‬ ‫ڵێ ج ێ پەلە مەکە‪ ،‬ئەگە هە نەشت ت نی بەڕۆژ‬ ‫ئی ال‬
‫لە م ڵی ب کی بکەیت الی تۆ‬ ‫ج ی س ەمی جەس ەی مەکە‪ ،‬ئ ف تێکی بەڕێ الی خ ی گە‬
‫ئە کەس نەی کە خ ێ ن ۆ ج ژ‬ ‫کۆت ی بکەیت‪ ،‬هە بۆیە‬ ‫ڵێ لە قە‬ ‫ژی نی نەبێت‪ ،‬ک‬

‫‪71‬‬
 ‫ک نی خ ێ نەکەی نە ‪ ،‬چ نکە ڵێن ئێ ە ک تی ئە نی یە من خۆمم بۆ‬ ‫ی تە‬ ‫خەنە‬ ‫هێ‬
‫ک ێە‬ ‫ک ئە س بی لە‬ ‫کە ئ م ک ی تە‬ ‫ب ن ک ێت چ ج ی ئ ف تێکی ی بێ ە سە ‪،‬‬
‫بۆ ب ڕ ق م خ نە بە ی ئ ف ت ‪،‬‬ ‫س ی بگی ێ ەبە ‪ ،‬ک ڕ کە ن ڕ‬ ‫چۆ ئە ڕێگەیە بە‬
‫ێك لە م ڵ بێت‪ ،‬ئ ف تێك ن هێ ێت ب بێ ە سە ب ست‬ ‫ڕێ‬ ‫ی ک بێ ە م ڵ‬ ‫ئ ف تێك ن هێ ێت‬
‫پێش کچەکە لە‬ ‫ک‬ ‫ی گەڕێ پ سی‬ ‫بێت الی خەڵکی‪ ،‬بە‬ ‫خ س ی خەڵکی لەکە‬
‫‪ ،‬ک تێك ڵ ی ب‬ ‫ێەب‬ ‫یك ب ی ە‬ ‫ی‬ ‫ت ێت لە ک‬ ‫م ڵ یك ب کی پ سێت‬
‫ک‬ ‫سەی ی ئە‬ ‫تێی‬ ‫یەکی پ کن ئە س هە پەلە ن ک‬ ‫خ نە‬ ‫لە ی یك ب کێکی ب‬
‫ئ م ک یە لە پێ ی بک ‪ ،‬هە بۆیە پ سی لە‬ ‫هێ ێت ئە هەم‬ ‫ب نێت ئ ی ئە ئ ف تە ئە ن‬
‫پ سن‬ ‫ڕ شت خ پە س ی ک ێت‪ ،‬ئەگە ه ڕێیەکی ب سێت لە ڕێگەی یك خ شکیە‬
‫ک بێت پ سی لە ه ڕێی نی خ ی‬ ‫‪ ،‬ئەگە ق ت ب نەی تە‬ ‫نی ب نن چۆ ب‬ ‫چەبج ب‬
‫چەن کەسێکی م نە‬ ‫لە پۆل ‪ ،‬هە کە ڵ ی ب‬ ‫ک ێت‪ ،‬لە م مۆس کەی کە ئە کچە چۆ ب‬
‫هەت ۆ ێك‬ ‫یك ب‬ ‫بە ب‬ ‫گە هی بۆ ئە س ن ی خ ی لێ هێ ێ ئەمیش پ‬ ‫پێک‬
‫م نە ێت‬ ‫هەیە‬ ‫ک ێ ە کە نی ی ش ێکی م‬ ‫پێش خت ئ گ‬ ‫لە کەسەک نی ی ک ‪،‬‬
‫ڵێن خ مە لە ئێ ەیە م ڵی خۆت نە ی خ بەخێ بێن‪ ،‬م ڵی‬ ‫‪ ،‬ئە نیش بە م ی ەتە‬ ‫بێی ە خ مەت‬
‫چەن پی م ق ڵێکی الیەنی پی کە بۆ م ڵی ب کی کچ ی سە پە ش ی ی‬ ‫ک ڕ تەش یف بە‬
‫ئە یش خ خ یەتی کە‬ ‫بە‬ ‫لەگەڵی خۆی‬ ‫ئەگە ب کی نەم بێت چن‪ ،‬هەن ێك ج ک ڕ‬
‫بێ ە‬ ‫ن یەکیش بێت لە ێ‬ ‫لە شە م تف لە می شك بێت ئەگە‬ ‫پ سی ێکی لێ نەک‬
‫ب‬ ‫ی هەن ێك ق ە ب‬ ‫بە یی پێی بێ ە ‪،‬‬ ‫هەژ بەشێ یە ئ م ب‬ ‫کەسێکی عەش یە‬
‫کەنە بەالی ژ‬ ‫ۆخی گ ی ب سەکە ال‬ ‫ب‬ ‫نی ب ڕ‬ ‫نی گ نی هە‬ ‫خ سی‬
‫کە بە بچ کی خۆت‬ ‫ب‬ ‫نی‬ ‫بڕ کە بە ش ی ەی ئە م‬ ‫ئە هەس ەی بۆ‬ ‫ی‬ ‫ژن‬
‫گە هی چەن کەسێکی‬ ‫پ سی ی لەالیەنی پی کە ک‬ ‫نی ێ ی‬ ‫حەت ە ئە نیش گە پێ‬
‫بێت‪ ،‬گە‬ ‫ڵێن بچ کی لە ئێ ە یە پێ کەش‬ ‫ئە س‬ ‫نین ش ی ەی ئە‬ ‫کە‬ ‫گ ت‬
‫ت کە پ سی ک‬ ‫گێڕنە ‪،‬‬ ‫ج‬ ‫کە کە خۆی‬ ‫ی مۆڵە‬ ‫نەک بێت‬ ‫ی‬ ‫پ سی ی تە‬
‫خ ێ چ ی ڕ شیش ئە هە مەپ سە یە لە‬ ‫مەتەقە شە چە‬ ‫نی ن ڕێك خ ێ ە‬
‫ع یە‬ ‫ین ک ێت لەالیە کەسێکە چەن‬ ‫ێت‪ ،‬ئە س مەج یس بە ڕێکە ت ە ن‬ ‫ی یە‬
‫خ ێ ێت ئی ب سی م یی ێ ە ن ‪ ،‬چ نکە م فێکی ئ ف تەکەیە پێش چ نە ن گەژ ی‬
‫یەکە ن بێ ە گ فت‬ ‫م‬ ‫هەڵ ەنگ ن‬ ‫ال یەک ی‬ ‫ق ە لە چ نکە هە‬ ‫ه سە یە ‪ ،‬ق ە لە‬
‫ڕێك کە ‪ ،‬ڕۆژێك ی ی ک ێت بۆ هێ نی مەال بۆ م بڕین‪ ،‬ئە شە نە کچ نە ک ڕ لە ژێ‬
‫نی‬ ‫ڵی پێ کەنێت‪ ،‬بە ن چ یش خۆی‬ ‫تەی ێت‬ ‫لێ ن کە ێت چ ی‬ ‫بەت نی خە ی‬

‫‪72‬‬
‫ێژ بێت ئە‬ ‫کەسە ۆ‬ ‫هیچ لە گۆڕێ نی یە‪ ،‬ڕۆژگ الی ئە‬ ‫کە ئ س ی خە ت‬
‫ت مەال ح جی‬ ‫بێت‪،‬‬ ‫س ڵی بەسە ی نە‬ ‫م یەی ئەگە حەف ەیەکیش بێت ک یگە ی حە‬
‫لە شی نی شە بە‬ ‫سۆفی م مۆس تەش یف بە بۆ م بڕین پڕی سەی‬ ‫م ک ێ‬
‫چ نکە ک ی خۆیەتی ب شی‬ ‫ست کە ‪ ،‬مەال‬ ‫گ حەش‬ ‫م ڵ لە خۆشی ن لە بە‬ ‫کە‬
‫ی خ ی لێ بێت‬ ‫پێغەم ە‬ ‫تەی شی ی ی خ‬ ‫ئە بە‬ ‫لە ئ س ی ق ە ن ک‬ ‫نێت کە‬ ‫لێ‬
‫ئە ن‬ ‫ڵێ ئە ک‬ ‫ست پێ ک‬ ‫خ س ی ئ ی ی لەسە ژ هێ‬ ‫ب‬ ‫ست پێ ک‬
‫ی ژ نی ی ئی نە بەبی ی ئ م ب‬ ‫ی نە فە م‬ ‫ک‬ ‫هەم ی‬ ‫یە پێغەم ە‬ ‫گە‬ ‫پی‬
‫ی‬ ‫فە م‬ ‫یە ئ یە‬ ‫گە‬ ‫کە ئە پ ۆسە ک ێکی یەک‬ ‫ک‬ ‫یب‬ ‫هێ ە ‪ ،‬ئ گ‬
‫ن ی خ ی لێ‬ ‫ڕە ێ ە‬ ‫ت سی لەبە‬ ‫بڕ‬ ‫پ گی ی خۆی نی بۆ‬ ‫ۆ ی بۆ هێ ێ ە‬
‫ب‬ ‫ئە ن‬ ‫بڕ‬ ‫م‬ ‫م ڵ‬ ‫هێ ێت گ ێ ەست بە ش یەتی چەن کەسێکی ن ێژکە‬
‫بێت خۆی‬ ‫ت ڕێگە ک‬ ‫بێت‪ ،‬ئی‬ ‫خە ی لێ حە‬ ‫هە ی‬ ‫م چ ک ێت ئە شە‬
‫بێت هیچ‬ ‫ک ێك ک ێت لە پێ ی ئە‬ ‫ی ی ک ێت لە ڕۆژ‬ ‫ک تێکی ت بۆ گ س ە‬
‫سە ت ی‬ ‫گ ڵە ست پێ ک‬ ‫خەمت کە تەبە بۆ ئە‬ ‫نەک بێت‪ ،‬ئی م ڵت کە تە سە‬
‫مە ێت‪ ،‬کۆمەڵگەیە ژ‬ ‫کۆمەڵگەی پ ە ئ‬ ‫ست پێ ک‬ ‫ی ژی‬ ‫بە پ سی یەتی گە‬
‫یهی‬ ‫ن چێت‪ ،‬گە لەسە ج‬ ‫ئە ن ب یەخی پێ ب ێت چۆ کۆمەڵگەیەکی بەهێ‬ ‫هێ‬
‫ن شێ ێت م ڵ ئ ف تەکە ق ڕی‬ ‫چۆ هە‬ ‫ست پێ بک‬ ‫ی ێکی س‬ ‫ه ئۆل‬
‫ک نی ت لە ک ێ‪ ،‬ئە م ف نە لە ک ێ ئە‬ ‫نیە ق ئ نی نە لە ک ێ ه‬ ‫ن ک ێت‪ ،‬ئە ڕێ‬ ‫بەسە‬
‫کۆمەڵگەکە لە‬ ‫هەم‬ ‫گ نگە‬ ‫بەن م ف نە لە ک ێ‪ ،‬کۆمەڵگەی ئی المی ک تێك ب یەخ بە ک‬
‫ن بێت‪،‬‬ ‫ئس‬ ‫ت‬ ‫س ە بڕ‬ ‫بە ڕێگە‬ ‫‪ ،‬ئەگە هەم‬ ‫کۆمەڵە کەسێکە پێك ه ت‬
‫هە م فی ت ی پێ‬ ‫نەگ ن‬ ‫کەسە پێکە‬ ‫سە ج می ئە گ نگی پێ نەیە کە هەت ئەگە ئە‬
‫ک ێت‪،‬‬ ‫پ‬ ‫لە ئە‬ ‫ب ی کۆت ی پێ ن یە‬ ‫گۆڕین گ‬ ‫بێت ڕ چ بک ێت‪ ،‬بە ژم‬ ‫بەن‬
‫ڕ نێ بە شێ یە ڕێ ی لێ نێت‪ ،‬پێش هێ نی ئە ن ڕێ ی هەیە‬ ‫ئی ال بە شێ یە لە ئ ف‬
‫ی‬ ‫ێت‬ ‫گ ڵێکی م ڵ ئە یەتی ن‬ ‫ب کە ش شەیە‬ ‫بێت‪،‬‬ ‫ی هێ نی ڕێ کەی ی ت‬
‫شە ی بۆ لەسە یە‬ ‫بە ق ب نی ڕۆژ‬ ‫بژێ ک ێی خ ن ی لێ ن ک ێت‪ ،‬پی کە خۆی ک‬
‫بەبێ ئە بۆی ن ک ێت‪ ،‬ئەمە لەک ێ‬ ‫بەبێ ئە پێ ن خ ێت هە ش ێك بک‬ ‫نێت‪ ،‬ن نێ لە‬
‫ک ێ‪.‬‬ ‫پ ئەمە یک‬ ‫ئە لە ک ێ لە ئە‬

‫‪73‬‬
 ‫ج ا لەسە قە ا قە ە‬ ‫ڕ نک نە ەیەکی‬

‫پێش ئە ەی‬ ‫ەک‬ ‫قە ە ‪ :‬س با نی ئەفە م ێ‪ :‬ڕ‬ ‫لەسە قە‬ ‫ج‬ ‫ڕ نک نە ەیەکی‬
‫خ پ‬ ‫ی‬ ‫نی هە ک ە ەیەکی ب‬ ‫نی" غەی ن ‪ ،‬تە بۆ ڕ‬ ‫ب ە ‪،‬ت ک لەح ەیەک پێش ڕ‬ ‫ڕ‬
‫ئیا ی لە نەیکەیت‪،‬‬ ‫ئەگە ی هەیە ئە ک ە بکەیت‪% ،‬‬ ‫هەیە ‪% ،‬‬ ‫ئیا ی‬ ‫"‬
‫غەی ە‪ ،‬تەک ی ت لەسە ە کە بڕی‬ ‫ن نیت ک مەی قە ە ی خ یە چ نکە ه ت‬ ‫تۆ م‬ ‫ەی ئێ‬
‫نیەتە یەکالیی ب ە ەی تۆ پ شت‬ ‫لەسە ئە بڕی‬ ‫ب ەیت ب شەکەی هەڵ ژێ یت‪ ،‬خ ی گە ە‬
‫ی ی ەک ‪ ،‬نەک لەسە ئەن می کۆت یی ک ەکە‪...‬‬ ‫س‬
‫ەکە ‪ ،‬بەڵک‬ ‫لەسە ئەن می ڕ‬ ‫"خ ی گە ە ما سەبەی ن ک‬ ‫ک تێ م ۆڤ ک ێک ئەک‬
‫‪ ،‬کە پێی ئە ت ێ(ع ) تە بڕی ی‬ ‫یەتی " ما سەبەی ئەک‬ ‫لەسە نیەتی ڵ ئە بڕی ەی کە‬
‫کۆت یی لە ن خی م ۆڤەکە ‪،‬‬
‫نە‪:‬‬ ‫بۆ ن‬
‫ت یەتی بە گۆش ی کە چ ک ئەبێ ە ە‪ ،‬کەسێکیش ئەچێت بۆ ئە ەی‬ ‫کۆ‬ ‫ک تێ کەسێ نەخۆشە‬
‫ئەی لە کەسێک‬ ‫ڕ گ بک ‪ ،‬بەاڵ ت ەنگەکەی سە ئەک‬ ‫کە ێک بک ژێ ئە کەسە لە م‬
‫خ ێ ی لەسە ە‪ ،‬چ نکە ی س ک نی نی بە هی ی‬ ‫ئەیک ژێ‪ (، ،‬ئەگە چی ئە بک ژە لە نی‬
‫ە‪،‬‬ ‫ە‪ ،‬بەڵک خێ ێکی بۆ ن س‬ ‫ک ە ەک نە ە بەن ە)بەاڵ لە قی مەت نەک هە قەت ی لەسە نەن س‬
‫ە‪.‬‬ ‫نێکی ی ک ش‬ ‫ە ‪ ،‬ەی خۆ ئی‬ ‫نە ەی نەخۆشێکی‬ ‫کە هە ڵی چ ک‬
‫ی بە پێچە نە ە ‪ ،‬کەسێک فی ەکێک ئەنێ بە کەسێکی بێ ت نە ە ت ک بیک ژێ "؛ بەاڵ قە ە ی‬
‫ئەنە ێ ێ‪ ،‬تە ش ێک‬ ‫نیە ک ب بە ن کە ێ‪،‬ج ی ئە ەس ی ئەج ڵێ‪ ،‬ی ئە کەسە سە‬ ‫خ‬
‫خ ێ ی لەسە نیە‪،‬چ نکە ک ش ن ڕ ی‬ ‫ڕێی لێ ەگ ێ کە لە ئی ی ی ئەم نیە ‪( ،‬ئە کەسە لە نی‬
‫)نە ە‬
‫بڕی ی کۆت یی‬ ‫بەاڵ قی مەت بە ق تل ح بە ک ش ی کەسێکی لەئەس ۆیە‪ ،‬چ نکە عە می ک ب‬
‫بۆ ئە ت نە‪.‬‬ ‫ب‬
‫کە بۆچی ئە کەسە لە ک تە گی نی ە چ ‪ ،‬یەع ی لەسە‬ ‫تە خ ی گە ە ما سەبە ن ک‬
‫ئەن مەکە‪،‬‬
‫نەکەی تۆ ‪ ،‬ما سەبە ئەک ‪ ،‬کە بە ەست تۆی‪.‬‬ ‫بڕی‬ ‫عە‬ ‫بەڵک لەسە نیە‬
‫لە‬ ‫بۆ یەک‪ ،‬بک ژ ک ژ‬ ‫ش ێ ی کێ‬ ‫م سڵ‬ ‫ەک ئە حە ی ەی کە ئەفە م ێ‪ :‬ئەگە‬
‫ب‬ ‫بۆچی؟ ئەفە م ێ‪:‬چ نکە ئە یش س‬ ‫‪ :‬ئە ە بک ژ ی ە بۆ‪ ،‬بەاڵ ک ژ‬ ‫‪ ،‬تی‬ ‫جەهەن ەم‬
‫ت‬ ‫بۆ ک ش ی‪ ،‬بەاڵ ئە ەس ی خۆی پێ‬ ‫}لەسە ک ش ی ئە ‪ ،‬عە می ک ب‬

‫‪74‬‬
 ‫ِ؟‬ ‫ەللاِ ه ل ت هل ‪ ،‬ف ب ه ل‬ ‫ه في ل ِ ‪ .‬ف ه‬
‫ت‪ :‬ی س‬ ‫ف ل ت هل ل‬ ‫ب یِ‬ ‫ل‬ ‫ل‬
‫ق ِل ص ح ِە‪.‬‬ ‫ع‬ ‫ق ‪ :‬نە ك ح ی‬
‫ی م م‪.‬‬ ‫ل‬
‫قە ە نەک تە پ س ی ت نەک نی‪ ،‬چ نکە خ لەسە ش ێک لێپ سی ە ە لەگەڵ‬ ‫قە‬ ‫کە تە ب کە‬
‫ەی خۆتی تێ نیە‪...‬‬ ‫ئی‬ ‫کە بڕی‬ ‫نک‬
‫سە چ ە‪ :‬ک ێ ی خ ن سی‬

‫ەف ا ی بۆ م مۆس‬ ‫ێ‬

‫ۆڵی م مۆس بەهۆی کە ەس ە ۆ ەک نی ئە فە گە ە ە‬ ‫نی ی تەک ەلۆژی ی سە ەم‬ ‫گە چی لە‬

‫ست‬ ‫ە ەگی ێت کۆڵەکەی ن ی‬ ‫ن ەی کە لە م مۆس‬ ‫ەیك کە ب ەتە ە بەاڵ ئە‬ ‫ت‬
‫نەشە‪.‬‬ ‫ی مەتی ە ی ئە فە ف‬

‫بە هەمی م مۆس ک نن لە خۆڕ نەه ت نەتە‬ ‫ن نەی کە بە ئ س نیش ەست ەکە‬ ‫ئە‬ ‫هەم‬
‫‪.‬‬ ‫ب‬

‫هە بۆیە لە ۆ بەی هە ە ۆ ی اڵت نی جی ن ئە بڕ ن م نەی کە بە شێ ەی خ ێ نی سە بەخۆ‬

‫ەن خێ ێت هەت لە هەن ێك اڵتیش ئە‬ ‫س عن ب ) ەخ ێ ێت کەم‬ ‫(‬ ‫(ئۆنالین) ە ی‬
‫ۆڵی س ەقی ەی لە فێ ک ی‬ ‫یە ئە ەیە کە م مۆس‬ ‫بڕ ن م نە نی پێ ن ن ێت! هۆک ی ئە جی‬
‫ەبێت‬ ‫ح ج ە لەگەڵ م مۆس‬ ‫ق ت بیەک ن نەبی ی ە‪ ،‬جگە لە ەی ک تێك ق ت بی لە پۆ ‪ ،‬هۆڵ ە ی‬
‫ی نە ت ە ەی م مۆس کە‬ ‫شێ‬ ‫ەبن جگە لە ئە ە‬ ‫ی فێ ب‬ ‫گ ت ئەن مەک نی بەژ‬
‫ەست ق ت بی ن کە ‪.‬‬ ‫ۆ ج لە ک ێ ەک ن‬

‫ۆڵی پێگەی ن نی‬ ‫ن ت ۆ ی لە ک ێ ە ە ە گ ت ە کەم ت ن‬ ‫ە‬ ‫هۆک ی ئە ەیە ۆ کە‬

‫م مەڵەی م مۆس ‪ ،‬گە خ ێ نی نەیە الیەنی‬ ‫ب ە لە بی ین شێ‬ ‫هەیە‪ ،‬چ نکە بێ ە‬
‫ئە هە شیک نە ەی‬ ‫ئ مێ ە ئەلیک ۆنیە فێ ک یەک‬ ‫ی ی نە ێت ە م خ ەبە‬ ‫ک‬
‫ئە‬ ‫ئە م نی ئێ ە کەم‬ ‫ی ک نی م ەکەیە‪ ،‬بەبڕ‬ ‫م مۆس لەبە چ ی ق ت بی بۆ خۆی بەک‬
‫ەس پێکێکی ێ‬ ‫ق ت بی نەی بەبێ م مۆس فێ ب ن ب نن ب ن بە فێ ک ‪ ،‬ئە ب بەتە ەک ێت ە‬
‫ەک ی ئە هۆک نە نی یە کە‬ ‫ە فەتی‬ ‫ی ق ت بی بۆ م مۆس کەی سەی بک ێت لێ ە‬ ‫ەف‬
‫ەقەک ن‬ ‫بەسە‬ ‫ە ۆ ج بەهەڵە‬ ‫بکە ێت‬ ‫ۆ ج ق ت بی بەبێ م مۆس ن ت نن ەس ی‬
‫ەڕۆ ‪ ،‬ۆ ی ەی ن ەک جگە لە الیەنی ن ی کۆمەڵێك ب ەم ی پێ ی ی ن یش ق ت بی لە‬
‫‪75‬‬
‫ه ک ی ک نی یەک کە ۆ ج خ ی‬ ‫ە شت ه نە ی م مەڵەک‬ ‫ەبێت ە‬ ‫م مۆس فێ‬
‫ن نە‪.‬‬ ‫ن ەکە خ ڵیە لە‬

‫هۆک ی ئە ەیە لە ۆ ی ەی اڵتە پێ کە ت ەک ن م مۆس پێ ەنگی گ یە‪ ،‬چ نکە لە ک مەن ێکی‬
‫ۆژێك هەب ە ئە گە ە پێ ەنگی‬ ‫ب‬ ‫لە بە ەس ی م مۆس‬ ‫ئ س ییە ە بیگ ە ت سە ک ەک‬
‫بکە بۆ ئە ەی بچێ ە سە م نگ‬ ‫مڕی ئە ە ک کە کێ ەس ی‬ ‫کە م‬ ‫ب ە‪ ،‬یەکەم‬
‫بک یت بە پی ەک نی ت ە ە بە ق س ین ک‬ ‫‪ ،‬گە ک ی م مۆس یش بە‬ ‫م مۆس ی هەڵ ژ‬
‫ەک ێت‪ ،‬چ نکە پەی ەن ی م مۆس بە ق ت بیە ە پەی ەن یەکی ڕۆحی ژی یە کە جەس ە‬ ‫ئەژم‬
‫جگە لە الیەنی‬ ‫بە م مۆس لە اڵت نی پێ کە ت‬ ‫تەم ی ی ەک ‪ ،‬بۆیەشە ەبی ین مە جەک نی ب‬
‫ئەس ۆپ کی ج ی شەڕەنگێ ی لە مە جەک نی‬ ‫ئە ە‬ ‫ن ی بڕ ن مەک مێژ ی م مۆس‬
‫بێت گە خ ەنی چەن ین ک ۆ‬ ‫بە م مۆس یە‪ ،‬ی نی گە م مۆس کێ ەیەکی ج ی هەب‬ ‫ب‬
‫ۆ شیت‬ ‫بێت بۆی نی یە نە بڵێ ە ە‪ ،‬ەی لە مێژ ی ک ێکی شەڕەنگێ ی ڕەگە پە س ی‬
‫ەک ێت‪ ،‬چ نکە‬ ‫ە کەسێکی خ ە بێ بڕ ن مە سەی‬ ‫کە هە ئ س ی ن یەکەی بێ بەه ەک‬
‫بڕ ن مەی ئەخالقی م مۆس لەسە ی بڕ ن مە ن یەکە ەیە‪.‬‬

‫پ س ی کەس یەتی م مۆس بکەین ەگەین‬ ‫ی سەی ی ئە هەم ە هە ڵ تێکۆش‬ ‫گە ئێ ە بە‬
‫کۆت یی پێ بێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ م مۆس‬ ‫ک نی خ ێ ن‬ ‫ێ ی ئێ ە بە تە‬ ‫بە بڕ یەی کە ن بێت ەف‬

‫یەتی بۆی‬ ‫ەف‬ ‫پی ەی م مۆس یی ئە ەن ە گ نە ەبێت ق ت بی ی مەتی ە ی م مۆس بێت بە ڕێ‬
‫بێت‪.‬‬ ‫بۆ ئە ەی م مۆس یەکی سە کە ت‬

‫اڵتە ئ س ی ن یش ال‬ ‫یەتی بۆ م مۆس کە بێت ئە لە‬ ‫ەف‬ ‫ێ‬ ‫لە هە کۆمەڵگەیەک‬
‫ی ی ئە کۆمەڵگە ی س‬ ‫ی کەل‬ ‫لەبە ال‬ ‫ەک ن‬ ‫ەک ‪ ،‬هۆک ی ئە ەیە لە کۆمەڵگە ۆ ک‬
‫ئە‬ ‫ح مەتە‪ ،‬تە ئە ەن ە گ نگی هەیە گە بە خۆ ی یش نە ی‬ ‫ێ‬ ‫ە بۆ پ س ی ئە‬ ‫ن‬
‫بێت‪.‬‬ ‫ێ ە ەبێت بە قە‬ ‫بە چەسپ ن نی ی س ئە‬

‫بە‬ ‫ەبێت ت کی ق ت بی تێپەڕێ ێت لە ئ س ی بە ی اڵتی‬ ‫یەتی بۆ م مۆس‬ ‫ەف‬ ‫ێ‬

‫بە نەک نی‪ ،‬بە جەس ەک نی سە چ ەی ۆ ‪ ،‬پێ نی ئە م نەی‬ ‫ە فەتی تە‬ ‫ب خێ ێت‪ ،‬ە‬
‫ەک نی ت ‪ ،‬هە بۆیە ک تێك ەس ێك‬ ‫کە ت ی ەت ەن ی م مۆس یە‪ ،‬نە نی ئە پی ە بە کەس نی پ پۆڕە جی‬
‫لە خ اڵنە ە ەست پێ ەک !‬ ‫بیە ێت کۆمەڵگە تێك ب‬

‫ن ەی کە بە ق ت بی ەڵێ ە ە‪.‬‬ ‫گ نگی نە بە‬ ‫ی بۆ م مۆس‬ ‫ەف‬ ‫گە ەت ین ێ‬

‫‪76‬‬
 ‫لەسە تۆڕی ئەن ە نێت‬ ‫ی‬ ‫لە‬ ‫خ ێ‬

‫می ن ‪ .‬ئ شک یە هۆی‬ ‫هەیە لەبە‬ ‫ی‬ ‫ڕێگ هەب‬ ‫بۆ ئە ک س نەی کە خ لی ی خ ێ نن‬
‫ۆ ێکی ت لە ڕێگەی‬ ‫اڵ ‪ ،‬هۆشی ی کۆمەڵگە‪ ،‬چ سە ی گ ف ەک ‪،‬‬ ‫پێ کە ت ی‬
‫گ ک ‪ ،‬هە لەبە ئەمەشە گ نگیەکی‬ ‫ک ی ێکە بۆ ک نە ی‬ ‫خ ێ نە یە‪ .‬ت نین بڵێین خ ێ‬
‫الیەکە‪ ،‬یەکە ئ یەتی ق ئ نی پی ۆ کە بە ی‬ ‫لە ئ ی ی ئی الم ئ شک ی هەم‬ ‫ۆ ی پێ‬
‫تی ع ق ‪ 1‬بەاڵ‬ ‫فە م ی (ا ْق ْأ بِ ْ‬
‫س ِم بيك ال ِ ي خ ق) س‬ ‫بە (ب ێ ە) س ی پێ ک‬
‫بەشی یەکی گ ی‪ ،‬ئێ ە ئە ن‬ ‫گ ت‬ ‫لە‬ ‫س ی‬ ‫بە خە ئە ن ی کەس نی ن م ڵ‬
‫لە‬ ‫اڵت نی ئی المی بە بە‬ ‫بکەین لە‬ ‫س مەن نەب ین لێی‪ .‬ئەگە سەی ی ڕێژ ی نەخ ێ‬
‫ی لێ ێ ین بۆ‬ ‫بکەین ک ێت‬ ‫لە گ ف ەک‬ ‫ۆ ‪ ،‬ن م نە ێت ب‬ ‫ۆ‬ ‫اڵت نی ت‬ ‫گەڵ‬
‫ی‬ ‫لە‬ ‫خ ێ‬ ‫پێک‬ ‫ئمژم‬ ‫لە سە‬ ‫ب بەتێکی ت ‪ .‬ئە ی مەبەس ە لە ن سی ە‬
‫لە خ ێ نە بەاڵ بەهۆی کۆمەڵە مە جێك بۆ‬ ‫ئە کەس نەی کە حە ی‬ ‫لەسە تۆڕی ئەن ە نێ ە‪ ،‬ۆ‬
‫ی‬ ‫‪ ،‬بەاڵ خ ێ نی لە‬ ‫ب‬ ‫! ی کۆمەڵێ گ ف ە ن ت نن ئە پ ۆسەیە ئەن‬ ‫خ ێ‬
‫ق ت بی بۆ بەهێ‬ ‫خ تە بە‬ ‫ئ س نک یەکی ۆ‬ ‫ن‬ ‫لەسە تۆڕی ئەن ە نێت مەج لێکی ف‬
‫سە ت یش‪،‬‬ ‫بە‬ ‫هەت پ ەک نی نکۆ‬ ‫گ ت ی بڕ ن مە‬ ‫‪ .‬هەت بۆ‬ ‫ک نی لە ب‬
‫ک ێت‪ .‬بە ئ س نی لە ئەن ە نێ ە‬ ‫لێ‬ ‫خ ێ نەی‬ ‫نکۆ م نە م نەی کە ئە جۆ‬ ‫ئە‬ ‫ۆ‬
‫بە‬ ‫خ ێ ن نە ن س‬ ‫ت ن ێت ب ۆ ێ ە ‪ .‬ن نەی ئە جۆ‬

‫{‪} Distance Learning‬‬

‫ت نن لە ڕێگە‬ ‫هەب‬ ‫هەیە ی‬ ‫گ ف ێك لە گ ف ەک نی‬ ‫ی‬ ‫کە ت‬ ‫ئە نەی کە لە خ ێ‬

‫مە مەک نی ‪.‬‬ ‫بگە بە ئ‬ ‫‪،‬‬ ‫تەع ی ی بکەنە‬

‫س‬ ‫ك‬ ‫پ‬ ‫جی ا ی ت ێژی ە ی ان ۆك نی ئە‬

‫ی ت ێژی ە ە نەبێت‬ ‫ەبێت جی‬ ‫ئێ ە گە سە نج لەسە ت ێژی ە ە ب ەم ک نی ت ێژی ە ە ب ەین ئە‬
‫پ بەڵک لە هیچ اڵتێك‪ ،‬چ نکە ئە ب ەم ی نەی کە ت ێژی ە ەی لەسە ب نی‬ ‫ئە‬ ‫س‬ ‫نە لە ک‬
‫نکۆک نی جی نیش پ ی پێ ەبەس ن‪ ،‬ئە ەی‬ ‫هەم ی بە ەس ن‬ ‫ەک‬ ‫ەن ێت بە م نە جی‬
‫ی لە‬ ‫ەبی ێت تەن ڕ کەشیە لە ن ە ۆک جی‬ ‫ە ب ەم ی ن ی گە لە ڕ کەش بەجی‬
‫ی ت ێژی ە ە کۆکن لەسە ئە ەی ک تێك‬ ‫تیۆ ی ت ێژی ە ە ش ێکی ئە تۆ نی یە‪ ،‬گ ت ت ێژە نی ب‬
‫ت ئەن می‬ ‫ب بەتێك هەبێت بۆ ت ێژی ە ە لەسە ک‬ ‫ەک ێت ەبێت کێ ەیە ی‬ ‫ت ێژی ە ەیە‬
‫بە ەس ە ە‪،‬‬ ‫ن ی بی ک ی لێکی ب ەی ە ە کێ ەکە ئەن مێك ب‬ ‫ە‬ ‫ت ێژی ە ەکە ی بێت‪ ،‬گە‬
‫‪77‬‬
‫بە ەس ە ە بەاڵ بەالنی کەمە ە ەبێت الی خ ێ ە‬ ‫ۆ ج ت ێژە ن ت نێت ئەن میش ب‬ ‫هە چەن‬
‫قەی نەک ب تە ڕ ‪ ،‬هە ە چۆ گ نگی هەیە ئە سە چ نەی کە پ ی پێ ەبەس ێت بە‬
‫ە ک بی ۆکەی بۆ کێ ەگەڕێ ە ە‪.‬‬ ‫ی بێت کە ک بڕگەی بۆ کێ‬ ‫ڕ نی لە ت ێژی ە ە‬

‫ە ە‬ ‫ەبی ێت ی ت پڕک نە ەی ئە بۆش ییەیە کە بۆی ی ک‬ ‫س‬ ‫ئە ەی لە نکۆک نی ک‬

‫ۆج ال نی‬ ‫بی ۆکەک‬ ‫چ ە ڕ نی ە‬ ‫ڕێژەی ن سین گە ن چ ە ب ەم تیۆ یەک‬
‫ک ی پێ ن کە ‪،‬‬ ‫ە ەگەڕێ ە ە کە نکۆک‬ ‫ی ئە س‬ ‫بە چ ی پێ ە ی ە‪ ،‬ئە یش ی ت بۆ ال‬
‫‪ %‬ەکە ‪ ،‬کە لە ڕێگەی ئە بە ن مە ە ت ێژی ە ەکەی‬ ‫نە لە بە ی نی بۆ نکۆک لە‬ ‫بۆ ن‬
‫ی تێ ن ن‪Turnitin‬‬ ‫ک بە س‬

‫ەک ێت‪ ،‬تە گە ق ت بی ی ت ێژە بەشێ ەیەکی‬ ‫ی‬ ‫ڕێژەی‪Plagiarism‬ی تێ‬

‫ن بێت‪ ،‬لە‬ ‫ت ێژی ە ەکە ە گی‬ ‫ەک‬ ‫نە ێ ی س ی لە نی ی ە گ ت ێت ئە بە ن مەیە ی‬

‫بە ن مە ه شێ ەک نی ک ی پێ ک ێت هەت ۆ ج‬ ‫س ن جگە لە ەی ئە بە ن مە ی‬ ‫ک‬
‫نە سەی ی‬ ‫ن یەک ت ێژی ە ە ەک ێت‪ ،‬بۆ ن‬ ‫ت ێژنە ەک لە ڕ ی تیۆ ی ە ە پێچە نەی ب ەم‬
‫بی ۆک نە هی‬ ‫ەکەیت ت ێژە ە ەکەین چەن ین الپەڕە ەخ ێ ی ە ە ی نی یە ئە ە‬ ‫ت ێژی ە ەیە‬
‫ن ی ک ێب‬ ‫ەی‬ ‫ە‪ ،‬ۆ ج لە سە چ ەک ن ت ێژە‬ ‫لە سە چ ەیەکە ە ە گی‬ ‫خ ی ن سە ە ی‬
‫بەاڵ لەن ت ێژی ە ەکە هیچ ئ م ژەیەکی بۆی تێ نی یە‪ ،‬کە ئەمە پێچە نەی‬ ‫ەک‬ ‫ڕی‬
‫ت ێژی ە ەی ن یە خ ێ ە چۆ ب نێت ک لە بڕگەک نی ت ێژی ە ەکە ەگەڕێ ە ە بۆئە‬
‫ە‪.‬‬ ‫سە چ نەی کە لە کۆت یی ت ێژی ە ەکە ئ م ژەی پێک‬

‫ە ئ س ی ت ێژی ە ەی نکۆک نی‬ ‫یک‬ ‫ۆ ک یت‬ ‫ست‬ ‫هۆک ی نەب نی ب ەم یەکی‬

‫ەتە ە بەشێ ەیە‬ ‫ۆ‬ ‫ۆ ج‬ ‫ە‬ ‫گەن ەڵی لە ب‬ ‫ب ی ێت‪ ،‬هە بۆیە‬ ‫ۆ بە ال‬ ‫س‬ ‫ک‬
‫ە‪ ،‬لە نکۆک نی‬ ‫کەسێکی ت ی بەن ی خۆیە ە ک‬ ‫ک کی بەن ت ێژە ت ێژی ە ەی نکۆیە ی‬
‫ەبێت بە شێ ەی کۆپی هە ئەل ۆنی پێ کەشی‬ ‫ەک‬ ‫پ ک تێك ق ت بی ت ێژی ە ەیە پێ کە‬ ‫ئە‬
‫ی ئەلک ۆنیە ە ت لە ئ ی ە کەسێکی ت نەت نێت بۆ‬ ‫بۆ ئە ەی ئە ت ێژی ە ە بچێ ە ن س‬ ‫بک‬
‫ی چەن‬ ‫ۆ ێك لە ت ێژی ە ەک‬ ‫س ن ئە ک ی پێ ک ێت‬ ‫خۆی بەک ی ب ێ ێت‪ ،‬بەاڵ لە ک‬
‫ی خۆشی بۆ خۆی لە‬ ‫ەبێت‪ ،‬جگە لە ەی م نی ک‬ ‫س ڵ لە مەخ ەنەک ن تۆ ی لێ ەنی ێت‬
‫ی ئۆفیس ئەل ۆنی تی‬ ‫ێەن س‬ ‫ەب‬ ‫م نە نەت ن‬ ‫ە کێ ەیەکی ت ە کە ت ئێ ە ئە‬ ‫ب‬

‫‪78‬‬
 ‫ە گ ی نە ێ ی‬ ‫ەبێت‬ ‫ن ی ت ێژی ە ەک‬ ‫ک یگە ی نە ێ ی لەسە‬ ‫ی‬ ‫جی نیە ە ئەمە‬
‫ەک تە ە‪.‬‬

‫ب نن لە‬ ‫ە نین خۆی‬ ‫ە سە پە ش ی نی ت ێژی ە ە ئە ەن ە چ ک‬ ‫لەگەڵ نەب نی ئە س‬

‫ی بۆ بکە ‪ ،‬لە‬ ‫چ نی‬ ‫نە بە‬ ‫ی گەڕ تێی ف‬ ‫ڕێگەی گەڕ لە م ڵپەڕ نەی کە ب‬
‫ئە ت ێژی ە ە لە‬ ‫ەبێت ژۆی بک‬ ‫ەک‬ ‫پ ک تێك ق ت بی ت ێژی ە ە پێ کە‬ ‫نکۆک نی ئە‬
‫نەک بێت بە پێچە نە ە جگە لە ەی فەسڵ ەک ێت لێپێچی ە ەی ی س ی ی‬ ‫جێگەیەکی ت پێ کە‬
‫ێت‪.‬‬ ‫ەژمێ‬ ‫ەک ێت لە ڕ ی ی س ییە ە بە‬ ‫لەسە‬

‫شەی ن ێ ی بۆ ن سی ەک ن‬ ‫چۆنێ ی ان نی‬

‫) ی سین حە نەکەین کەس نی ت بی ی ن‪.‬‬ ‫ئە ن سی نەی کە لە (ۆ‬ ‫پێ ی ت ک‬ ‫ۆ ج‬
‫بە ڕێگ نە بێت‪.‬‬ ‫پێ ی ی‬ ‫بۆ ک نی ئە ک‬

‫ت نین ج ێکی ت بیکەی ە بە مەبەس ی‬ ‫ک‬ ‫خە ن‬ ‫ک‬ ‫تە‬ ‫ی ئە ی ن سی ەکەم‬

‫ک لە ێ ەکە‬ ‫شەی ن ێ ی‪ .‬یەکە ک کە یکەین ک تە لەسە ف یل کەین لەسە‬ ‫ن نی‬
‫کە ێت‪.‬‬ ‫بۆ‬ ‫ت ئە لی ەم‬ ‫ی‬

‫لە پ ش‬ ‫نی پەن ە یەکی ت م بۆ ک ێ ە‬ ‫‪ prepare‬هەڵ بژێ ین بە هەڵ‬ ‫پش‬

‫‪79‬‬
 ‫ی‬ ‫لە ێ ەکەی سە‬ ‫لە لی ی بە ن ە‬

‫بۆ ک ێ ە‬ ‫نی ئە پەن ە یەم‬ ‫‪ Encrypt Document‬هەڵ بژێ ین بە هەڵ ژ‬

‫‪80‬‬
 ‫ک تە کەی ە سە‬ ‫ن سین‪،‬‬ ‫شە ن ێ یەکەم‬ ‫ی‬ ‫لە بۆش یەی کە لە ێ ەکە‬

‫نی‬ ‫بۆش ی‬ ‫‪Ok‬ج ێکی ت هەم‬

‫ب ‪ ،‬بۆئە ی ج ێکی ت هەم ف یل بکەی ە‬ ‫سە کە ت‬ ‫تە بەک نی ئەم نە ک کەم‬

‫شە ن ێ یەکە بێت هە بە ک نە ی بەشێ یەکی ڕ س ە خۆ ئە پەن ە یە‬ ‫بە‬ ‫پێ ی‬
‫نی‬ ‫ک تە ک نەسە ‪ok‬ن سی ەکەم‬ ‫شە ن ێ ەکەم‬ ‫ک ێ ە بە ن سی ی‬

‫ێن‬ ‫لەبی بێت ئەمە بۆ ئە کەس نەیە کە ئۆفی ی ‪ 2007‬بەک‬ ‫بێت ئە م‬

‫ی ڕۆژم نەن سی‬

‫کە ئە ن سە نەی کە ڕ ش ی بە ی‬ ‫ن سە‬ ‫ش ێك س ۆشی لە هەم‬ ‫پێش هەم‬

‫چەن‬ ‫ب‬ ‫خۆ‬ ‫پێ‬ ‫لە ڕێگەی ن سی ەک نی نە ت نی ی نە خ مەتێك بکە ‪،‬‬ ‫‪،‬‬ ‫پ س‬
‫‪ .‬ئە ی لە ۆ ێك‬ ‫پێش چ‬ ‫بە ئ مێ ی ی ت بە‬ ‫ن سە‬ ‫ب سین بۆ هەم‬ ‫سە ن ێکی ک‬
‫ی‬ ‫ی یە ! بەاڵ لە نەیە ن سە خۆی بۆخۆی نە نێ‬ ‫یەک ن بە ی ک ێت‬ ‫لە ن سی ە ک‬
‫نی یە بۆ‬ ‫هە چەن لە نە نی یش بی ن‬ ‫ت‬ ‫‪...‬خۆ ئەگە ب نێ بێگ م ت نەکەی ۆ گە‬ ‫ک‬
‫م کەشی ۆ کە‬ ‫لێک‬ ‫ی بەح ێک‬ ‫لە بە ی نی‬ ‫ئە ک ‪ .‬لەبی مە یەکە س ڵی نکۆ ب‬
‫پێ کەشی‬ ‫ک ی بەهی خۆی‬ ‫گ ت‬ ‫هەن ێك لە ق ت بیەک ڕۆش ن لە ئەن ە نێ ە ش ی‬ ‫ب‬
‫ی م یە کە اڵمەکە ه تە ‪ ،‬بۆ هە ق ت بیە ن مەیەکی ت ی ەتی بۆ ه ت‬ ‫نکۆکەی ک‬

‫‪81‬‬
‫بە پ سی‬ ‫!‬ ‫ی لێ ک‬ ‫کە‬ ‫ن ی یە بەیەکی ئە س ی نەی ن سی ب‬ ‫ک نە یە‬ ‫ئگ‬
‫ب سی‬ ‫نگێ ە هە ک‬ ‫نگێك لە گ ێ‬ ‫ت ئێ ە‬ ‫ک‬ ‫تەیەکی پێ کە‬ ‫ق ت بیەک‬
‫ن سین بی م‪.‬‬

‫س ی بڕێت بەاڵ بە ڕ ی من ئە ی لە‬ ‫ی بک‬ ‫تی‪ :‬لە ئی الم هە کە‬ ‫ئە یش ئە ب‬

‫اڵت ن‬ ‫لە‬ ‫حەقە م ی ب ڕ ێت‪ ...‬بەڕ س ی ک ێکی ۆ نەشی خەتە ن کە‬ ‫ی بک‬ ‫ن سی‬
‫ی‬ ‫ج ی یەکە ئ گ‬ ‫بک‬ ‫ی س یی خۆی هەیە بۆ ن نە لە بە ی نی ئەگە ق ت بیە ئە ک‬
‫ی کە‬ ‫لە ق ت ب نەکە‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫هە‬ ‫ئەگە ج ی‬ ‫شی پێ‬ ‫هیچ ن‬ ‫کەنە‬
‫ی ک بێت م مەڵەی لەگەڵ ک ێ‪ .‬بەاڵ‬ ‫کەسێك ت نێکی گە‬ ‫ن ی ی خەنە لی ی ڕ شە ‪.‬‬
‫بە یە هەیە‪ .‬بەاڵ‬ ‫ش نە بگەڕێ بۆیە بی ین بێ سە‬ ‫الی ئێ ە کێ هەیە بە ی ئە جۆ‬
‫لەسە ن سین‬ ‫ک نە بک ‪ .‬بۆ ق ە ک‬ ‫ن سە خۆی بۆخۆی بێت ڕێگە نە بەخۆی ئە جۆ‬
‫ئمژ‬ ‫لەب بەتێک‬ ‫‪.‬‬ ‫ێت لەب بەتێک ب ت ێت کە چەن ه ک ێ ی لەسە ن س‬ ‫ی ت لە ی‬ ‫ۆ‬
‫) بەاڵ بەشێ یەکی گ ی بیت ئە خ اڵنە ڕ چ‬ ‫بەن ی ( ن مەیە بۆ ن سە‬ ‫پێ ک‬
‫بک ێت‪:‬‬

‫ی بۆ ن نە سە چ کە‪ ،‬ک ێ ە‪ ،‬س ی ە‪ ،‬هە چ ێکە‪.‬‬ ‫بە تە‬ ‫بەسە چ ک‬ ‫‪-1‬ئ م ژ ک‬

‫ێ ە کە نە لەگەڵ ئ م ژ پێک نی ن ‪.‬‬ ‫بێت ب‬ ‫لە ش ێ ێکە‬ ‫ب‬ ‫قێك هێ‬ ‫‪-2‬ئەگە‬

‫بێت بەشی کۆت یی کە نەی بۆ‬ ‫شەی ن سە کە ن س ب‬ ‫بەاڵ بە‬ ‫‪-3‬ئەگە فک یە هێ ب‬

‫بک ێت ئ م ژ ی پێ بک ێت‪.‬‬

‫بەهیچ شێ یە ن بێت لە کۆت یی ب سەکە‬ ‫‪-4‬ئەگە سە چ یە لە ب سەکە ئ م ژ ی پێ نەک ب‬

‫لەک تێک خ ێ ە ن نێت ئە‬ ‫ن س‬ ‫بی ێ کۆمەڵێك سە چ‬ ‫لە ۆ ن سی‬ ‫ب س ێت‬
‫گەڕێ ە !‪.‬‬ ‫سە چ یە چ پ چەیە لە ن سی ەکە بۆ ئە سە چ‬

‫تێکەڵ‬ ‫‪،‬‬ ‫ن‬ ‫لەسە‬ ‫گێڕ ن بەت ی ە ئە نەی کە س ن ۆ ی‬ ‫گ تن لە ک ی‬ ‫‪-5‬ئی‬

‫لە نێ‬ ‫ی بک‬ ‫نەک نی لەگەڵ ق ەی خۆت ‪ ،‬بێت بەشێ یەکی بێت خ ێ ە ب نێت جی‬
‫لە ح شیەکە بی‬ ‫تەک نی خۆی ب تە کە نە ی‬ ‫گێڕ بۆ ن نە‬ ‫ن سی ی‬ ‫ن سی ی یەکە‬
‫ن سێت‪.‬‬

‫‪82‬‬
 ‫هە ڵەکە بێت بێگ م‬ ‫ی ن سیەنەکە ی‬ ‫لە ن سی یە خۆ ئەگە تە‬ ‫ک‬ ‫ج ئە ی کە ب س‬
‫گ یت ئ م ژ ی پێ ەکەیت‪.‬‬ ‫لە ی کە هە ڵێك‬ ‫ن ش نم چ ڕێگ‬ ‫‪...‬‬ ‫ت‬ ‫ت نەکەی ۆ گە‬
‫ست بک ‪.‬‬ ‫کە م ۆڤ لەسە بە ن ە خۆی‬ ‫ۆ ن شی‬

‫ک ت پێ کە ت ە‬

‫لە یەکە س تی لە یك ب نیە ە‬ ‫م ۆڤێك ب ی یە لە کۆمەڵە ک تژمێ ێك‪ ،‬ک تژمێ ەک‬ ‫هەم‬
‫ەک ‪ ،‬بەاڵ ک‬ ‫ی ە م ۆڤ چ ەڕ نی ک‬ ‫ت‬ ‫بە ە ە کۆت ی ەچێت‪ ،‬ە‬ ‫ەس پێ ەک‬
‫نی یش بێت هە کە‬ ‫چ ەڕ نی هیچ ن ک ‪ ،‬ئە ئی ی ئە ەیە نە ەس ێت‪ ،‬هەت گە ک تژمێ ێکی‬
‫ەبێت‬ ‫کە گۆڕی‬ ‫کە تین لە گۆڕی ی هە ک‬ ‫ب ت یەکەی س ت ەس ەجێ ەبێت بیگۆڕین! گە‬
‫ە‬ ‫کە ت ە بە ەس ی خۆم پێ ی ب ەی ە ە‪ ،‬ک تژمێ ێك ئیش نەک‬ ‫ئە چەن ک تژمێ ەی کە‬
‫ڕۆژیەک نیش‬ ‫نی ی هەت‬ ‫ەس یە‬ ‫کە تن‬ ‫پێ کە تن‬ ‫م ۆڤێك یە مۆمی ک بێت‪ ،‬هەم‬
‫ئە ەن ە بێ بەه یە لە کۆمەڵگەی ئێ ە خەڵکی‬ ‫ە گ ت ە لە کۆمەڵە ک تژمێ ە‪ ،‬ک‬ ‫تەن س‬
‫ەڵێ‪ :‬ب‬ ‫ێ ێت کە ک ش ە! ه ڕێیەکی خۆشە ی ت تەلەفۆنت بۆ ەک‬ ‫قێ ە ن ین شەی بۆ بەک‬
‫بک ژین‪ ،‬ۆ ج پ سی لە کەسێك ەکەیت چ ەکەیت؟ ەڵێ‪ :‬ەللا هە ک‬ ‫بڕۆی ە ە ە ە ک‬
‫ەک ژ !‪ ،‬لە نکۆیە ۆ بەی ک تەک نی لە ە ە ە بە ن ی ی جەس ەی ەک ژێت!‪ ،‬چ می ەتێکی ق تڵین‬
‫ە گ تن‬ ‫نی ئە کەس نە بکە کە پێ ەنگی م ۆڤ یەتین هەم ی س‬ ‫ئێ ە‪ ،‬سەی ی ش س نیەتی‬
‫ب ە لە ک تەک نی ‪.‬‬

‫اڵت نی ت تەن ک تە‪ ،‬کەسێك خ ەنی‬ ‫ن ی اڵت نی پێ کە ت لەگە‬ ‫ی ش س نی‬ ‫جی‬

‫ن ێکی بەهێ ە لەگەڵ کەسێکی ت ی پێچە نە تەن ک تە‪ ،‬کەسێك بەهەشت‬ ‫بڕ ن مەیەکی ب اڵ‬
‫ڕۆژ تەن ک تە‪ ،‬تەن ک تە ڕ س ی پ کی‬ ‫ەس تێت لە‬ ‫بە ەست ێ ێت کەسێکی ت کە لە ئ گ‬
‫پێچە نەکەی لەیەک جی ەک تە ە‪.‬‬

‫ە ( ا ْلع ْ ِ)‪.‬‬ ‫لە ق ئ ن س ێ نی پێ‬

‫کۆمەڵن‬ ‫ە لە ن ڕەحەت ین ک تی قی مەت کە ەس نە حە‬ ‫ە جێگەی بۆ ی ی ک‬ ‫لە فە م‬

‫ال ی م ٗ ف ِظ ي ِە ی ْ ال ِظل إِال ِظ ە ُ‪:‬‬ ‫ە گ ت ە (س ْع ٗ ی ُ ِ ُ ُم هللا ُ ی‬ ‫هەم ی س ی لە ک تەک نی‬
‫اج ع ع ْی ِە‬
‫ ُجال تح ب فِ هللاِ ْ‬ ‫ِج ِ ‪،‬‬ ‫ ُجل ق ْ ُە ُ ُمع ق ف ِا ْل‬ ‫ِ هللاِ‪،‬‬ ‫فِ ِع‬ ‫إِم ع ِ ‪ ،‬ش ٌّ ن‬
‫قِ ٗ ف ْخ ه‬ ‫بِ‬ ‫ ُجل ت‬ ‫‪ :‬إِني أخ ف ُ هللا‪،‬‬ ‫ ُجل ع ْە ُ ا ْم أ ات ُ م ْ ِ ب ج‬
‫ف‬ ‫ت ق ع ْی ِە‪،‬‬
‫ي م م غی ه )‪.‬‬ ‫ ُجل ك هللا خ لِی ف ضتْ ع ْی ُ)( ا ال‬ ‫ش ل ُە ُ م ت ُ ْ ِ ُ‬
‫ق ی ِ ی ُە ُ‪،‬‬ ‫ح ٰۖ ال ت ْع م ِ‬

‫‪83‬‬
 ‫هللا‬ ‫فی‬ ‫ع م می‬ ‫ع ڕە ن ک ێ ە ە تێی (س ع ٗ ال ی اف‬ ‫لە ڕۆژی هەی ی ک تێکی تێ یە‬
‫فی شیِ إال أعۡ إی )‪.‬‬

‫م نگ ی ت ە (ل ْی ٗ ُ ا ْل ْ ِ خ ْی ِمنْ أ ْل ِ‬
‫َ ش ْ )‪.‬‬ ‫خەی ی لە هە‬ ‫شە نی قە‬

‫یە کە نەی ڕیت ەت ڕێت ە ئی می عەلی ەفە م ێت(ال قت ك ل یَ إ لم ت ۡعە‬ ‫ە ش ێ‬ ‫ک‬

‫قۡعك)‪.‬‬

‫ی خۆی پێ ەین بۆ ئە ەی م ۆڤێکی‬ ‫ە خۆی تێی بڕ نین م فی تە‬ ‫هە بۆیە ۆ گ نگە ک‬
‫ەک ێت‪.‬‬ ‫نی بە ت ین پ ەی بەهەش یش بە ەست بێ ن کە هەم ی بە ک‬ ‫س بەخش بین لە‬

‫ە گ ە بۆ حەس نە ە‪ ،‬هە لە یەکە س تی‬ ‫لە شە‬ ‫ە‪ ،‬س‬ ‫لە ئی الم ئە ک تە بە بە ن مە ڕێژ‬
‫ەست بە چ الکی بکە‪ ،‬ڕۆژەکە بە‬ ‫ن ێژ س پ سی خ ی لەسە بکە‬ ‫ڕک‬ ‫ڕۆژب نە ە بە‬
‫لە ک تەک نی‬ ‫ە خۆی سەی کە‪ ،‬س‬ ‫چ کەک‬ ‫ڕەنگین بکە ‪ ،‬هەم‬ ‫هە ڵ بژێ ی ک ک‬
‫ی ی ەللا بەبی ی خەڵکی ب ێ ە ە ە‪ ،‬ک تە بۆش یەک نت بە بۆش ی‬ ‫ە گ ە‪ ،‬کۆڕ کۆب نە ەک‬ ‫خ ێ‬
‫لە ت ن ئەقڵی‬ ‫ن ت هەیە هەنگ ی بۆ ب ێ‪ ،‬س‬ ‫مەهڵە ە ە ب ێ ە ە ە‪ ،‬لە جێگەیە‬
‫نی بکە ‪ ،‬کەسێك ەم ێت‬ ‫بە ە پێ ی بە ە‪ ،‬نەخۆشێك هەیە سە‬ ‫جەس ەییەک نت ە گ ە بە ک‬
‫ە‪ ،‬لە کۆت ی‬ ‫ی یک‬ ‫ش ێ ی جەن ەکەی بکە ە‪ ،‬بە تێپەڕب نی ئە کۆمەڵە ک تژمێ ەی کە بۆ‬
‫ەبی ین گە ەت ین سە م یە بەهۆیە ە بە ەس ێ ە‪.‬‬

‫بۆ نەی ا‬ ‫بۆش ی ک نە‬

‫بن‪ ،‬ئەگە‬ ‫ئ س یی بن هەم ال ئ س‬ ‫چێت پەی ن یەک‬ ‫حە ی بۆالی ئە‬ ‫نێکی پ‬ ‫هەم‬
‫پ ڵ ە ێکی بەهێ ی ی نەبێت هە بە س ش ی خۆی حە بە خۆشی ک ‪ ،‬مەگە‬ ‫نەک‬
‫بگەڕێت‪ ،‬خۆ‬ ‫سە‬ ‫بێت بە ی چ‬ ‫بە س ش ی ن ن ێت‬ ‫بێت ئە س‬ ‫ب‬ ‫نەکە نەخۆ‬
‫ی ئی ال‬ ‫ۆ بە ڕ نی بە‬ ‫ئە بە ئ شک‬ ‫ئەگە خ نەکەی هەڵگ ی ئی ال ب‬
‫ب ێ ە لەسە س ش ە پ کەکەی‬ ‫بە‬ ‫کە چۆ خۆی چ سە بک‬ ‫چ سە ی بۆ ن‬
‫بە ی‬ ‫تێکەڵ بە س ش ە پ کە بێت‪ ،‬ج ئەگە کەسەکە‬ ‫خۆی‪ ،‬بەاڵ هەن ێك ج گە‬
‫بە‬ ‫ک ی خۆی ک ‪ ،‬ئەگە چی لەسە ت‬ ‫ئە نەخۆشیەکە‬ ‫چ سە کەی نەڕ‬
‫نی ک ۆ ی‬ ‫سە‬ ‫ک‬ ‫ت پێ ی ت بە‬ ‫ک ‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ئ س نی بە حەبێکی پ س ۆڵ چ سە‬
‫بەاڵ گە س ش ەکە ن‬ ‫هە‬ ‫ت ی ەتی بۆ بکەیت ئە یەتێکی ی ت ی بۆ بکێ ی‪ ،‬ت ئێ‬

‫‪84‬‬
 ‫بێت بۆ م یە لە نەخۆش نە‬ ‫ئە س‬ ‫ک نی لە جێگەی خۆی نە ک‬ ‫هە ک‬ ‫ب‬ ‫س شت ب‬
‫بگ ێ ە ‪ ،‬بۆ‬ ‫ب‬ ‫ن نەی کە بەالیە خۆ‬ ‫ی گەڕ نە شی خۆی لە هەن ێك ئە خ‬ ‫ب ێێە‬
‫بێت چ ڕ نی‬ ‫س ی بۆ ئ س یی بگەڕێ ە ‪ ،‬خۆ ئەگە ئە شی پ گ ێ خ ت ئە س‬ ‫ئە ی تەن‬
‫هە یە لە‬ ‫نەبێت‪ ،‬لە نێ‬ ‫جگە لە هەڵە کەم ە خەمی خۆی‬ ‫لۆمەی کەسیش نەک‬ ‫مە گ بک‬
‫خ پ لۆمەی پێ کە ‪ ،‬بەاڵ ئەگە نەخۆشەکە‬ ‫نەخۆشی نە م یە هەیە کەس نێك بە چ‬
‫ی بۆ بک ‪ ،‬هە بۆیە‬ ‫ن مێ ێ ە ق ەی لەسە‬ ‫ئە س بۆش ی بۆ کە‬ ‫بە ی چ سە کە بڕ‬
‫بگەڕێ ە ‪،‬‬ ‫م ڵ ن نە ئ س بۆ س ش ە پ كەکەی خۆی‬ ‫گ نگە م ڵ ن نی نی خۆی ب ە بکە‬
‫نی یە ئە ت ڕۆژی چەن‬ ‫ڵێن نەخێ‬ ‫ب نن ئە س خۆم‬ ‫ئە س ئەگە نەی نی ی بە نەخۆشی‬
‫چ الکی جۆ‬ ‫ال ێ ی ە‬ ‫کەین یەک‬ ‫لە م گە‬ ‫کەین ن ێژ ک ن‬ ‫خ لەکێك‬
‫مە خۆ ئەگە‬ ‫ق ەی خۆ بەب‬ ‫ک ی لە ست ێت‪ ،‬تۆ‬ ‫کەی ئە هەم‬ ‫کەین نەخۆ‬ ‫جۆ‬
‫لەسە ک کەی ئە س ئێ ە ڵێین تۆ نەخۆشیت چ سە ی خۆ بکە‪.‬‬ ‫ب‬ ‫هە بە‬

‫ڵ نێ ی!‬ ‫ان یی م‬ ‫ئ ئەمەیە سەلی ە‬

‫بێت بە‬ ‫لەالیە یەک یە ش ێکی ئ س ییە‬ ‫لەگەڵ ۆ بۆچ‬ ‫ی ڕ ی نەب‬ ‫ڕ ی جی‬
‫بە ن ە کەی بۆچ نێکی ت‬ ‫ئ س ی ە سەی بک ێت‪ .‬ۆ ج لە نەیە یەکیك بۆچ نێکی هەبێت‬
‫یە‬ ‫یە ئە جی‬ ‫نن‪ ،‬س ش ی م ۆڤەک‬ ‫بش‬ ‫کی خۆی بەڕ ست ی‬ ‫هە‬
‫ئە‬ ‫یە‪ ،‬هەم‬ ‫ش‬ ‫ئ‬ ‫‪ ،‬هەت لە حە‬ ‫ڕ ی جی‬ ‫هەڵ گ ێ‪ ،‬نە تەن هە لەبۆچ‬
‫هەبێت‪!...‬‬ ‫یە فک ی‬ ‫خەڵك یە حە‬ ‫بە ژی ‪ ،‬تەسە کە هەم‬ ‫ش نە لە تێکی ت ی ەتی‬
‫ی نە ‪ .‬بەاڵ‬ ‫ئە جی‬ ‫ی بڕۆی ە ن هەم‬ ‫بک ێت ئە نیە بە‬ ‫مەبەس ە ب‬ ‫ئە ی کە لێ‬
‫بەک تی‪ .‬هە کەسێك‬ ‫پێک‬ ‫ئمژم‬ ‫لەبی بێت کە س ش ی م ۆڤەک چۆنە‪.‬‬ ‫گ نگە ئە م‬
‫ی‬ ‫ڕ ی جی‬ ‫ک ێت ئە کەس نە‬ ‫ین فک یە بێت ئە خەسڵەت نەی تی یە‪ ،‬ج‬ ‫هە‬ ‫خ‬
‫لە ئی ال بکەین‪ ،‬م ن ی ئە ق نە ئە نیە ئی هە یەکە‬ ‫ب ب‬ ‫هەبێت بۆ ۆ ێك لە ش ەک ‪ ،‬لێ‬
‫جێگی ‪ ،‬هەیە‬ ‫ی خۆی بێت هە چی بیە ێت بیک ‪ .‬ۆ شت هەیە لە ی‬ ‫بەئ‬
‫گۆڕ نک ی‪،‬هەیە م ب حە‪ ،‬هەیە‬ ‫بەپێچە نە ‪،‬هەیە حە مە‪ ،‬هەیە حەاڵڵە‪ ،‬هەیە بەپێ سە‬
‫ک ۆتە ‪،‬‬ ‫شی ەڵی‬ ‫نی‬ ‫ۆ ێکی ت‬ ‫ئە نە‬ ‫بۆ هەم‬ ‫خۆی ‪.‬‬ ‫بۆ م ۆڤەک‬ ‫جێ ێڵ‬
‫ن یە ‪ ،‬مەگە بەپێچە نەیە ک ێکی‬ ‫گۆڕ نک ی بەسە‬ ‫‪ ،‬هەیە جێگی‬ ‫لەسە ک‬ ‫ق ەی‬
‫حە مە‬ ‫‪ ،‬بۆ ن نە گۆش ی بە‬ ‫بێت لە مەق ە ی کە ی ی ئی ال بۆی ه ت‬ ‫کە بە‬ ‫ڕ ب‬

‫‪85‬‬
 ‫بێت‪ .‬بەاڵ‬ ‫ب‬ ‫م ن ی نیە کە بە‬ ‫ست بیت ئەمە‬ ‫نی‬ ‫بەاڵ ئەگە ن چ ب یت بەخ‬
‫بۆ پ س ی‬ ‫کە ێ ە خەتە ی لەن چ نە ‪ ،‬چ نکە ئ شک یە ی ی ئی ال ه ت‬ ‫نی گی‬ ‫بەنەخ‬
‫پێ ج شت‪.‬‬

‫‪-1‬پ س ی ین ‪-2‬پ س ی گی ‪-3‬پ س ی عەقڵ ‪ -4‬پ س ی چە ‪ -5‬پ س ی م ڵ‪.‬‬

‫ۆ ێك مەسەلە کە ڕ چ ی ئە پێ چ خ ڵە کە ‪ ،‬ن ک ێ گ ێ نە‬ ‫ێن ق ە لەسە‬ ‫کە ن ی‬

‫ک ی هەیە‬ ‫ک یە ‪ ،‬ئە ن‬ ‫ی بڕۆی ە ن‬ ‫ئەگە بێت بە‬ ‫بە ئە مەق سی نە‪ .‬لێ‬
‫بێت‬ ‫لە بی بچێ ە ‪ ،‬ۆ ش یش هەیە بە خیالفی م تە ‪ .‬بەاڵ‬ ‫لە نەیە ئەسڵی مەسەلەکەم‬
‫گە‬ ‫کە ن‬ ‫م لێ بک‬ ‫ی ڕق قی‬ ‫ی خۆم‬ ‫ئ‬ ‫لەبی بێت ن ک ێت ئێ ە حە‬ ‫ئە م‬
‫ه‬ ‫کی نین هە‬ ‫ئە ش نە تەن سە‬ ‫چ ج ی م ڵ ن ‪ .‬هەم‬ ‫بین هەت لەگەڵ کەس نی بێ ی ی‬
‫می پێغەم ە‬ ‫بگی ێ‪ ،‬هە لەسە‬ ‫ئ مۆژگ ی بێت لێ‬ ‫‪ ،‬پەن‬ ‫س ڵ ئی ال لەسە ح کم ب‬
‫ڵەتی ع س نی‪ ،‬بەکۆت یی خەالفەتی ئی المیش نەبێت‬ ‫ی خ ی لێ بێت هەت کۆت یی‬
‫هە بە‬ ‫ب‬ ‫ین هە پەیڕ ی ک ێت هە بە‬ ‫م ڵ نێ ی ت بێ ە ‪ ،‬بەڵکۆ هەم‬
‫‪ ،‬م یەی‬ ‫کی نێکی خۆی ب‬ ‫ئە حک مەتە یە لە ی یەك نە خ نی سی سە‬ ‫بێت‪ .‬هەم‬
‫هێ ی ە ‪.‬ئەمڕۆ بەهۆی پێ کە تن کۆمەڵیك‬ ‫ن نە ی‬ ‫یم ڵ ن‬ ‫ش ن ی ە بۆ تە‬
‫یت‬ ‫ۆ بە خە‬ ‫‪ ،‬بەاڵ‬ ‫یە ب یەتە م یەی ی ت ک ئ س نی خ مە ک‬ ‫کە س ە کە ب‬
‫ن نێت کێیە ئەسڵی چیە بۆ ن نە ب کی فاڵ ی‬ ‫بی ین‪ ،‬بی ین کۆمەڵێك بەن ی کە‬ ‫شڵەژ‬
‫هە ن ێکی ت ‪ .‬کۆمەڵیك‬ ‫ع َّلل‪،‬ع ل ح ن‪ ...‬ی‬ ‫بەک بێت‬ ‫کە‬ ‫ن ێك کە ک ێت بۆ هەم‬
‫کە‬ ‫ک ‪ .‬حە‬ ‫ک ت خۆشی لە بە پ سی یەتی‬ ‫لەهەم‬ ‫کەنە ‪،‬‬ ‫خ پە باڵ‬ ‫گ م‬
‫‪ ،‬کە پێچە نەی ئەه ی س نە‬ ‫جۆ ی ئی المیە ه ت‬ ‫بێت هەن ێك بەن ی جۆ‬ ‫یت ڕ‬
‫جەم عە ‪ ،‬بەن ی ش ێ کە ت ی ئەه ی س نە جەم عەتە ‪ .‬کەچی ۆ ێك لە ک نە بەپێچە نەی‬
‫کە پێچە نە بێت بە‬ ‫‪ ،‬چ نکە س نەتی ئەه ی س نە جەم عە نەب‬ ‫ئەه ی س نە جەم عەتە‬
‫ی‬ ‫ی‪ .‬بەاڵ ئە ی جێی تی ڕ م نە بەگ مڕ سە لێ شێ‬ ‫هەیە ۆ ێك ڕ جی‬ ‫شێ ‪ ،‬هەب‬
‫ه‬ ‫‪ ،‬بەهۆی ئە ک نەی نە ت شی هە‬ ‫ی‬ ‫ۆ بە چ ین‬ ‫ک ک نی‬ ‫بە ن ە لەک تێ‬
‫ست کە ‪ ،‬ئ شک شە کە ئ مەتێك‬ ‫بۆ‬ ‫گ م نی‬ ‫ه تۆمە‬ ‫بن‪ ،‬هە‬ ‫ی سە ی ب‬
‫ب نێت‪،‬‬ ‫بە گ مڕ سە لێ ێ‬ ‫ک ێ کەسێك بێت هەم ی ئە‬ ‫کۆن ب ە لەسە گ مڕ ی‪ .‬چۆ‬
‫ئ یە‬ ‫کە ک ێت هەم‬ ‫فە م‬ ‫خۆی بەچ ‪ .‬ئە ی کە جێگەی سە ن ە بەکۆمەڵیك ئ یە‬
‫ئە‬ ‫ژێ ین‪،‬‬ ‫بە ژ یەتی خۆی بەک بێت‪ ،‬ۆ شت هەیە کە حە ن کەین بی‬ ‫فە م‬
‫کەسی پێ ئ مۆژک ی‬ ‫هەم‬ ‫خۆم‬ ‫کەین ی ت هەمەالیەنە بێت‪،‬‬ ‫ژێ ن‪ .‬حە‬ ‫ی‬

‫‪86‬‬
 ‫ن ی م ڵ ن ن نیە‪،‬‬ ‫کۆت یی پێ هێ ین بە ی لە بە ژ‬ ‫کە ت ە لێی ‪ .‬لێ‬ ‫کەین‪ ،‬بە‬
‫لەبە‬ ‫ژ یەتی م ڵ ن بەشێ یکی گ ی‪ .‬ک ێت کەسێك ڕقی لەمن بێت ک ت کێکی م ڵ‬
‫بەگ مڕ سە لێ شێ ب نین‪،‬‬ ‫م ڵ ن‬ ‫بێت بەاڵ ن ک یت هەم‬ ‫کۆمەڵێك سی ەتی خ پ کە تێ‬
‫م ڵ ن کۆ ب ە ؟ خۆ ئەگە ت ن ی کۆک نە م‬ ‫؟ئ‬ ‫ئەی ک مەیە حیک ەتی م ڵ نێ ی‬
‫الیەکیش‬ ‫ک نە ی م ڵ ن ؟ ۆ گ نگە بۆ هەم‬ ‫ڵ‬ ‫ی‬ ‫نەبیت‪ ،‬بۆ ب ی ە م یەی جی‬
‫ق نە ک ی تێ ەک ‪،‬‬ ‫یی لە ئی ال ت ئە گ م‬ ‫هە ڵێکی ب تە گەڕ بۆ ی ت ش‬ ‫هەم‬
‫قین‪.‬‬ ‫ڕ‬ ‫ست بێت نە گ م‬ ‫نی ی ڕ ست‬ ‫لەسە‬ ‫کن‬ ‫ک‬

‫سەمە یەکی ت ی جی نی ت گە ی‬

‫بی ێت هە لە‬ ‫نەی کە لە جی نی ت گە ی ئەمڕۆ‬ ‫هێ‬ ‫بەشێ یەکی گ ی لەگەڵ ئە هەم‬

‫کە س نە ب یەنە هۆک ێ ی ی ت‬ ‫یی‪ ...‬ب یە ئە هەم‬ ‫کەن ڵی ئ س نی ئەن ە نێ ە هەت‬
‫ۆ بە خە ئە ی کە‬ ‫ی مەتی نی یەک ‪ .‬بەاڵ‬ ‫لەیەک گەی ن ن یك ب نە لەیەک‬
‫ئ م نج بی ب ڕی‬ ‫نن بۆ ق س ە ی مە‬ ‫هەلێکی‬ ‫بەشێ یەکی گ ی بی ێت ۆ ێك‬
‫بە ن مەیەکی ت ی ە‬ ‫ک نی بە ن ە ‪ .‬ش ێکی ئ س ییە ئەگە بۆ فک‬ ‫ح‬ ‫بەبێ گ ێ‬ ‫خۆی‬
‫ۆ‬ ‫ن‬ ‫سیالنە بەک ب ێ ێت‪ .‬بەاڵ ئە ن ئ س ییە کەلەسە ح بی بە ن ە نەبێ‪ .‬ئەمە‬ ‫ئە‬
‫ست بک ‪ .‬لە نەیە‬ ‫گەیەنێ کە لەسە ح بی بە ن ە خۆی‬ ‫پ چی بێ بەه یی ئە فک‬
‫بی ین بۆ ن نە لە‬ ‫ب ی کەمە‬ ‫نەبێ‪ ،‬بۆ ئە ی ڕ ن بێ بە شێ‬ ‫ن سی ەکە ۆ ڕ‬
‫هە‬ ‫تە ج چ حک مین ی‬ ‫ێت ی لە س ی ێکە ب بەتێك باڵ ک‬ ‫ت‬ ‫کەن ڵێکە‬
‫ک ێت‪.‬‬ ‫پی ۆ یەک نی ئی المە‬ ‫بە ین گ ڵ ەج ڕی بە م قە س‬ ‫ێکە‪ ،‬گەمە‬ ‫ڕێک‬
‫بەڕ س ی ک ێکی ۆ هەڵەیە ش ێکی ۆ نەشی‬ ‫بێ‪ ،‬ئە‬ ‫نن بە ک نە خۆی نی پێ ج‬
‫ک ێت هە ئە ی‬ ‫لۆمەی بە ن ە کە بکە ‪ .‬ج‬ ‫ب‬ ‫بۆ ئە ی من خۆ بەب ش نی‬
‫پ ۆژ ی خۆی خۆی ج‬ ‫ب ێت ‪ ،‬بە فک‬ ‫حک مەتێکە هەیە نی‬ ‫کەهەیە لەالیە هە الیە‬
‫الی بە ن ە ‪ .‬نە بە بە ی ە سە بە ن ە ‪ ،‬ئە ی کە ۆ جێگ ی تێڕ م نە لە پ ڵ‬ ‫بک‬ ‫گی‬
‫م ڵ ن ‪ .‬هە بە م ڵ ن‬ ‫ن شی نەی کە ک ێت بە ن ە ئی ال‬ ‫س ک یەتی ک‬ ‫ئە هەم‬
‫بی ی هە‬ ‫ۆ ی‬ ‫بکە ‪ .‬ئە تە بی ین‬ ‫ێت هە هیچ نەبێت بە گ ی لەخۆی‬ ‫ن‬
‫ئە‬ ‫ک ێت‪ ،‬ئەمە‬ ‫بی ین ۆ ێك ڕ پێچی ی نەک‬ ‫لەسە ئەن می ئە بە گ ی ک نە‬
‫لەخۆ ک ێکی س ش یە‬ ‫بە گ ی ک‬ ‫گەیەنێ کە بۆت نیە تەن نە بە گ یش لەخۆت بکە ‪.‬‬

‫‪87‬‬
‫بەبێ بی ک نە بە گ ی‬ ‫ک ب ی پەالم‬ ‫یە) بۆ ن نە ئەگە یەکێك پەالم ی یەکێك ب‬ ‫(فی‬
‫بکەی ە ک تێك‪ ،‬کە هەت‬ ‫ت نین بی ی م ڵی خۆم‬ ‫ی ئە ک‬ ‫لەخۆی ک ‪ ،‬بۆ ت قیک‬
‫تە ‪،‬‬ ‫ک‬ ‫ب‬ ‫ک م‬ ‫هەم‬ ‫لەیەکی لێ بین ئێ ە‬ ‫ئەگە‬ ‫ه ڕێیەکی خۆشە ی ی‬
‫ب ین‪ .‬هە سە ن می ق ڵ‬ ‫ڕ ی نەب ین لەیەكی ی ت لە ی ت م‬ ‫کە کەس‬ ‫بەشێ یەکی‬
‫لەش خ بەن نە ڕ قە سە م سۆڵە ت‬ ‫کەس ک م‬ ‫ۆ لە خ‬ ‫کە ب‬ ‫ب‬ ‫نەک نی ئە‬
‫بی ە بژین‪ ،‬لەبە ق ڵ نەک نی هێ شەک نی بەعس چ نکە بەهیچ شێ یە بە ڕ ی نە بی ی‬
‫تن‬ ‫بەخۆت‬ ‫ڵێم خۆ گە ئە هەقەی ی‬ ‫بەڵگە نە ی ە‪ .‬لە کۆت ی‬ ‫بە ن ە کەی بڵێ لە ‪،‬‬
‫نەبێت بۆ ئێ ە بڵێین ئە هەڵەیە‬ ‫پێ کە بەاڵ ڕ‬ ‫بێت س ک یەتی‬ ‫بە‪ ،‬بە ن ە یش‪ ،‬بۆ‪ ،‬بۆ ئێ ڕ‬
‫لەسە‬ ‫ب‬ ‫ت‬ ‫لە ن سی ی ئە ب بەتە‪ ،‬ب بەتەکەی پێ‬ ‫ب‬ ‫پێ ەکە ‪.‬ئە ی کە پ ڵ ە‬ ‫ی س ک یەتی‬
‫ن ە نە لەسە‬ ‫لەسە ن سی ی ئە ب بەتە لەالیە ب‬ ‫ن ی ک‬ ‫پ پ ی ڤ تیک ‪ ،‬کە سە‬
‫لەسە ن سی ی ئە ب بەتە‪ ،‬ج‬ ‫بگ‬ ‫نەخێ بەڵک لەت سی ئە ی نە‬ ‫ئە ی ب بەتەکە نەشی ب‬
‫شە ف‬ ‫بە ی‬ ‫ست بێت بە ن ە ق ئ ب س ێت کە لەالیە خ‬ ‫من ڵێم بۆ‪ ،‬بۆ پ پ‬
‫تێك ب ێ ە پێش‬ ‫بۆ ئێ ە نەبێت بڵێین بۆ ڕ س ێ ی تەک نت س‬ ‫کە مەتی مەالیین م ڵ نە بک ێت‪.‬‬
‫نەی‬ ‫‪.‬هە ئەمڕۆ ‪ 08/6/2‬لە ک ێ‬ ‫ق ئ نی پی ۆ خۆی تەحە ی پێک‬ ‫ئە ی ئە بڵێیت‪.‬‬
‫بڕۆین بۆ جێگەیە لە ێ ک ب یەکی‬ ‫ست ب‬ ‫بۆ‬ ‫ه ڕێیەکم پێگەشت ئێ ێک‬ ‫نکۆ ب‬
‫هەیە‬ ‫تی ئێ چ ی ێک‬ ‫ە یک‬ ‫ست پێ‬ ‫ست ب ‪ ،‬ک ب‬ ‫ئی گ ی م پێگەشت گ گۆ‬
‫تی من ئی المم ۆ ال ق ڵە لەک تێک کە‬ ‫ب ی ە خۆی‬ ‫م ڵ نن ؟ پێش ئە ی ئێ ە ج‬
‫بە ‪.‬‬ ‫یە کە پێغەم ە ێك ب‬ ‫ع یە ل ال ک ڕی خ یە‪ .‬بڕ‬ ‫مەسیایم لەگەڵ ئە ش نیم کە عی‬
‫تی تەن لە ڕێگەی (ئی ال‬ ‫تم چۆ ؟‬ ‫ڵێم‬ ‫نم بۆیە‬ ‫تی‬ ‫یە‬ ‫بڕ م‬ ‫تم ئێ ە‬ ‫م یش‬
‫س ک یەتی بە عی‬ ‫‪ ،‬خۆ ئی ال چەن ڵ نەه ت‬ ‫چەن ڵە ) کەن ڵێکی ت یە کە چەن س ڵێکە مە‬
‫بە ن ە ئە مەسەلە‬ ‫ئە ش نەی کە لە ق ئ ن ه ت‬ ‫تەن ڕ نی ک ۆتە‬ ‫ع یە ل ال بک‬
‫بەهیچ‬ ‫‪،‬‬ ‫ع یە ل ال ک‬ ‫‪ ،‬خۆ ئ شک ی بەڕێ ی نە لە ق ئ ن چۆ ب سی عی‬ ‫ب سی ک‬
‫بێت لە ڵی ە خۆش‬ ‫ک نگ ت‬ ‫ست نیە بە چ ێکی خ پە سەی بکەین‪ .‬لە‬ ‫شێ یە‬
‫ب ێت‪.‬‬

‫ێکی ۆ‬ ‫تەمەنێکی کە جەم‬ ‫ی تی‬

‫نەب‬ ‫لە بی ی ۆ ێ‬ ‫م کۆمەڵە ش نێك ه ت ە ئ‬ ‫لەگەڵ پێ کە ت ی تەک ەلۆجی ی سە‬

‫ک ‪ ،‬ت م چێژێکی‬ ‫ت‬ ‫هێ‬ ‫من ‪ ،‬ۆ‬ ‫س ڵەی ڕ ب‬ ‫بە شێ یە پێ کە ێت بەت ی ە لە ئە‬
‫نە‬ ‫هێ‬ ‫گ تن لە‬ ‫ئەگە بە چ کی بەک بێن‪ ،‬ج بۆ کەڵك‬ ‫لەگەڵ پ ش‬ ‫هەیە بۆ ژی‬ ‫ت ی ەتی‬

‫‪88‬‬
 ‫ک نی‬ ‫بە بە چ ڕ نی چ ێ ی خ ی ب اڵ س ە بەسە م نە ‪ ،‬بە فە مۆ‬ ‫بێگ م پێ سی‬
‫‪ ...‬ۆ ج‬ ‫نە ۆ‬ ‫ێن ن نەی ئە ت‬ ‫ۆ ک لە جێگەی خۆی ت‬ ‫ێ ی خ ی گە‬ ‫چ‬
‫م ب یل ئە یش بەهۆی خ پ بەک هێ نی ‪،‬‬ ‫ب نەتە ق ب نی ب ت‬ ‫م نە کە چەن ه کە‬ ‫بی‬
‫ۆ‬ ‫نە ی بەشێ یەکی نەگەتیڤ‬ ‫ی‪ .‬ۆ ێك لە نە‪ ،‬لە نەیە ک‬ ‫جگە لە س ی‬
‫ێ یخ‬ ‫بە چ‬ ‫هەست نەک‬ ‫هۆکەشی هەم‬ ‫نگ‪.‬‬ ‫ۆ ێ یش‬ ‫بکە ێت بەاڵ‬
‫کەسێك بەهۆی خ پ‬ ‫لەبی چ نی ڕ س یەک نە‪ ،‬ئەگی کەسێك خۆی ن ک تە هۆی ک ش ی ئ ف تیك ی‬
‫بی ەمە پێش چ بۆ چ نە ن ب سەکە ‪ .‬ی تی‬ ‫ب‬ ‫بەک هێ نی ئە ئ مێ نە ‪ .‬ئە پێ ەکیە پێم خۆ‬
‫هەیە بەک ی نەهێ بێت ئی بەهە شێ یە‬ ‫ێکی ۆ ی هەیە‪ .‬کە کە‬ ‫جەم‬ ‫ێکی ت‬ ‫هێ‬
‫نە ی‬ ‫ک‬ ‫ش یك‬ ‫تە جێگەی هەم‬ ‫ب‬ ‫بێت؟ بەاڵ ئە ی ب تە جێگەی سە نج کە ئە ئ مێ‬
‫لێ ۆڵی ە لە چەن‬ ‫سە ب‬ ‫ب ب‬ ‫هەیە‪ ،‬هە‬ ‫بێت بەت ی ە لە م اڵنەی کە م ڵی‬ ‫خ پی‬
‫لەالیە بە ی نی ‪ ،‬ئە یش بە ڕۆش ە سە ی ڤی یۆ ن شە عیەک ‪ ،‬جگە لە ی‬ ‫ڕۆژ ی ڕ ب‬
‫کە تن ئ ست‬ ‫بێ ە هۆی‬ ‫هە خۆی بۆخۆی ت نە‬ ‫ک ژ ێت کە ئەمە‬ ‫ک تێکی ۆ ی پێ‬
‫ب بەتی شە عی‬ ‫ی جی ن بە شێ ەیەکی ف‬ ‫‪ .‬هە چەن لەالیە م ڵ ن نە ە لە تە‬ ‫ن می خ ێ‬
‫ە س مە ی ۆ‬ ‫ەن ێت ە پێ ی ت ی ت م ڵ ن لەگ ت ئە بە ن م نەی ێ ە ئ‬ ‫چ كی لێ‬
‫یە بۆ قی مەتی ‪.‬‬ ‫شە عی خۆی ب ن بیکە بە ت ێ‬

‫بەک هێ نی ک ێ یت ک‬

‫کەین م مەڵەی پ ی تێ‬ ‫گ یەکی ن ئی المی‬ ‫ئێ ە ک تێك م مەڵە لەگەڵ هە ب نکێك ی‬
‫ی بین لە ی کە س ی تێ نەکە ێت‪.‬‬ ‫کە ێت ئی بەهە جۆ ێك بێت بێت ۆ‬

‫هە‬ ‫ک ێکی ئ س ییە هە‬ ‫بە س‬ ‫ی ن م مەڵە ک‬ ‫گ نە لە س‬ ‫ۆ ێك لە ب نك‬

‫ئە ن‬ ‫م مەڵەیەکی ت ی ئ س یی لێی ڕ نن‪ ،‬بەاڵ بە ن ە ئێ ە بە پێچە نە یە چ نکە س‬
‫لە‬ ‫هەڕ شەی ت ن ی‬ ‫لێی بێ گ نەب‬ ‫ک‬ ‫نە فە م‬ ‫یە کە نە ق ئ‬ ‫ت نەکەی گە‬
‫ی کەی ‪.‬‬ ‫کە بە هە‬ ‫کە م مەڵە بە س‬ ‫کەس نە ک‬

‫فە م ێ‪:‬‬ ‫خ ی ب اڵ ست لەسە س‬

‫ْل ْی هع ِم ْ هل‬ ‫ه ِمن ْل س لِك بِ ن ه ْم ق له ْ ِن‬ ‫هەه ل ْی‬ ‫ِال ك ی ه ه ل ِ ی‬ ‫{ ل ِ ین ی ْ هك ه ل ب ال ی ه هم‬

‫ف ەه م س ف أ ْم ه ه ِل ەللاِ م ْن ع‬ ‫من ب ِە ف ن‬ ‫ل ب أحل ەللاه ْل یْع ح ل ب ف ن ج ء ه م ْ ِع‬
‫‪.‬‬ ‫ف ه ْ ل ِك أصْ ا ه ل ِ هه ْم فِی خ لِ ه } ‪ 275‬ل‬
‫‪89‬‬
 ‫س ی لێ ش ن بێت (هە‬ ‫ئە کەسە یە کە شەی‬ ‫خۆ ‪ ،‬هەڵس کە تی‬ ‫ئە نەی کە س‬
‫س‬ ‫شێت بن) چ نکە ئە نە ڵێن‪ :‬کڕین ف ۆش ن‬ ‫س ش ی نین‪ ،‬لە قی مەتی‬ ‫لە نی‬
‫‪ ،‬ج ئە ی‬ ‫ک‬ ‫س ی حە‬ ‫یە (لە ح ڵێک کە)‪ :‬خ کڕین ف ۆش ی حەاڵڵ ک‬
‫‪ ،‬بۆ خۆی‪ ،‬ک ی (لێ‬ ‫ی هێ ‪ ،‬ئە ی س ی کە ت‬ ‫گ ی پێ گەیی‬ ‫ئ مۆژگ ی پە‬
‫پ سی ە شی) کە ێ ە الی خ ‪ ،‬بەاڵ ئە ی ست بک تە بە س خۆ یی‪ ،‬ئ ئە نە جێ ی ی ن‬
‫بەنەسە ‪.‬‬ ‫ئ گ ی ۆ خن ژی نی هەمی ەیی تی‬

‫فە م ێ‪:‬‬ ‫بە ی ئ یەتی پێ‬ ‫هە‬

‫‪.‬‬ ‫أثِیم} ‪ 276‬ل‬ ‫ق ِ ەللاه ال ی ِهاب هكل ك‬ ‫ق ەللاه ْل ب یه ْ بِي ل‬

‫{ ی ْا ه‬

‫پێ‬ ‫بەخ ین ب‬ ‫سم‬ ‫بە کەتی لێ هەڵ گ ێت‪ ،‬بەاڵ پ ش ی خێ‬ ‫ک‬ ‫ت ن‬ ‫تەف‬ ‫خ ‪،‬س‬
‫ن ێت‪.‬‬ ‫خ هیچ ک ف ێکی ت ن ی خۆ‬ ‫بە کەتی تێ خ ‪ ،‬بێگ م‬

‫فە م ێ‪:‬‬ ‫خ ی گە‬ ‫تی بەقە‬ ‫س‬ ‫لە هەم‬

‫ه ْ م ب ِي ِمن ل ب ِ هك هم م ْ ِم ِین ‪} 278‬‬ ‫ل ِ ین آم ه ْ ت ه ْ ەللا‬ ‫{ی أی‬

‫‪.‬‬ ‫بێ ن ئەگە ئی ن‬ ‫یس‬ ‫لە پ ش‬ ‫بن‬ ‫خ ن‬ ‫‪،‬پ ێ ک‬ ‫هێ‬ ‫ئەی ئە نەی ب ڕت‬

‫فە م ێ‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئە‬ ‫ئ یەتی‬ ‫هەم‬

‫ال ته ْ ه‬ ‫ه أ ْم لِ ه ْم ال ت ْ ِ ه‬ ‫ِ ته ْ ه ْم ف ه ْم ه ه‬ ‫هس لِ ِە‬ ‫من ەللاِ‬ ‫{ فإ ِ ل ْم ت ْ ه ْ ف ْ نه ْ بِا ْ‬

‫‪} 279‬‬

‫(کە‬ ‫پێغەمەبە کەی ڕ گەی ن‬ ‫ژی خ‬ ‫گەیەنێت کە جەنگ‬ ‫نەکە ‪ ،‬ئە‬ ‫ئەگە‬
‫م ڵی‬ ‫بێ ن) سە م یەک ن‬ ‫(لە س خۆ ی‬ ‫سە ن مەکەی ۆ س م کە)‪ ،‬خۆ ئەگە تە بە بکە‬
‫ست بەسە گ ت ی‬ ‫ک ێت (بە‬ ‫لێ‬ ‫)‪ ،‬نە س ەم‬ ‫گ‬ ‫( ێ‬ ‫بێت‪ ،‬نە س ە بکە‬ ‫خۆت‬
‫سە م یەکەت )‪.‬‬

‫ت سێ ێت لە ی کە‬ ‫م‬ ‫هە یە بەجۆ ێك لە جۆ ک‬ ‫ێن‬ ‫ق نەی لە سە س‬ ‫ئە‬ ‫ۆ‬

‫نە نەکە ی ە بە هیچ جۆ ێك‪.‬‬ ‫قێ‬ ‫بگ ین لێی ت خ ی ئە ک‬ ‫بە‬ ‫خۆم‬
‫‪90‬‬
‫ت نێت ئە پ ی‬ ‫ک‬ ‫خ‬ ‫ت ێت کە پ یەکی ب نکی لەسە‬ ‫بە ح بیە ب نکە‬ ‫ک ێ یت ک‬
‫ب ێێە‬ ‫گی پ‬ ‫بە نەق ی لە‬ ‫ئە پ‬ ‫جۆ ێك‪ ،‬ئەگە بێت‬ ‫ب ێ ێت بەهەم‬ ‫ب نکە بەک‬
‫حە مێ ی‬ ‫پ کە بگەڕێ ێ ە ‪ ،‬ئەمە بە ئ شک س‬ ‫س ی چێ ەسە ئەگە بێت‬
‫ش ی پێ بکڕێت لە ڕێگەی تۆڕی ئەن ە نێ ە‬ ‫مڕ نی یە ئ شک یە‪ ،‬بەاڵ گە بێت‬ ‫جێگەی م‬
‫بۆ‬ ‫ئە س م یەکی هەیە کە ئە یش لە ب نکێکە‬ ‫ب ێ ێت لە سۆپە م کێ ە‬ ‫کەی بەک‬ ‫ک‬ ‫ی‬
‫فە‬ ‫لە بە ی نی ‪ 56‬ڕۆژ‬ ‫ی ب نکی لۆی‬ ‫ی هەیە بۆ ن نە مەس ە ک‬ ‫ب نکێکی ت جی‬
‫کەسێك بە‬ ‫کە بگەڕێ ێ ە ‪ ،‬ج ئەگە ه ت‬ ‫پێش ئە م یە پ‬ ‫س ی ن چێ ەسە ئەگە بێت‬
‫نەب‬ ‫ت شی حە‬ ‫پێش خت ت نی پ کە بگەڕێ ێ ە ئە بێگ م‬ ‫کەی بەک هێ‬ ‫ک‬ ‫جۆ‬
‫بێت کەسی بەک هێ ە‬ ‫‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ب ێت چ نکە هیچ س ی نە‬ ‫ن‬ ‫ن ت ن ێت ک کەی بە حە‬
‫ک نی‬ ‫بێت لە ک‬ ‫ئی‬ ‫ی‬ ‫ی بێت لە بەک هێ نی‪ ،‬کەسێك ۆ بی ی الی خۆی نەبێت‬ ‫ۆ‬
‫خۆی‬ ‫ب نکەک‬ ‫ۆ ج‬ ‫‪،‬‬ ‫لە بەک هێ نی ئە ک‬ ‫کە ێ ە حە مە‬ ‫بەئ س نی‬ ‫ۆ‬ ‫ئە‬
‫کەی‬ ‫‪ ،‬بۆ ن نە کەسێك ک‬ ‫بگ‬ ‫پ ی ی ی لێ‬ ‫ک‬ ‫بن بۆ ئە ی خ‬ ‫کەم ە خە‬
‫هەن ێك ج‬ ‫ب تە‬ ‫ت پ کەی‬ ‫ن مەی بۆ ب ێ‬ ‫ئە‬ ‫بک‬ ‫بێت چ ڕ نی ئە‬ ‫بەک هێ‬
‫بۆ ن نە ‪ 2‬ڕۆژی مێ ێت‬ ‫ۆ کەمی م‬ ‫ی‬ ‫ک تەکەی بەسە چ‬ ‫ی‬ ‫ک تێك ئە ن مە نێ‬
‫نی یە‪ ،‬مەگە کەسێك لەسە‬ ‫شەم ە‬ ‫لە ک تێک شەم ە یە‬ ‫گ‬ ‫هەی ی بە س ت‬ ‫تۆ‬
‫کەی پێش خت ب تە ‪ ،‬ج لەبە ئە ی کە ک کە‬ ‫قە‬ ‫تەح یل بک‬ ‫ب نێت پ‬ ‫ئەن ە نێ ە‬
‫نە بەک ب ێ ێت کە تەن پ ی خۆتی لەسە ‪،‬‬ ‫یە بەک نەهێ نێت تەن ئە ک‬ ‫حەس سە ب ش‬
‫س ی تێ نەکە ێت‬ ‫کەی ب تە‬ ‫قە‬ ‫خت بە‬ ‫پێش‬ ‫بە‬ ‫ت ن‬ ‫هێ‬ ‫گە بەک‬
‫گە کەسێك بەک ی هێ‬ ‫‪،‬‬ ‫یک‬ ‫ت نی گە‬ ‫ئە س بێگ م‬ ‫گە تێ کە‬ ‫ئە ئ س ییە‬
‫م ڵ ن‬ ‫ک ین لە خ ی گە‬ ‫ن بێت ج ێکی ت بەک ی ب ێ ێ ە ‪،‬‬ ‫ج ێك کە تە ئە ت نە‬
‫نەچێ ە لەشی نە ‪.‬‬ ‫بگ ێت حەاڵڵ نەبێت حە‬ ‫بە‬ ‫لە ت نی س‬

‫‪91‬‬
‫جۆ ج ڵە پێك ێت‪ ،‬كە ب ی ین لە‬ ‫لە چ‬ ‫نین كە ن ێژ پ یەكە لە پ یەك نی ئی ال‬ ‫هەم م‬
‫‪ ،‬س ژ ‪ ،‬نی ن‪.‬‬ ‫‪ ،‬كڕن‬ ‫) تە‪ :‬س‬ ‫‪ ،‬ل‬ ‫‪(:‬لی ‪ ،‬ل ك ‪ ،‬ل‬
‫شەی ئەح ە‬ ‫ی ن ێژ کە‬ ‫بی ین كە لە تە‬ ‫بی ە ‪ ،‬ئە‬ ‫ی لە ن ێژ كەم‬ ‫ئەگە بە‬
‫ێ ە ب ی ن‪.‬‬ ‫خۆت ئە‬ ‫ن سین‪ :‬فە م‬

‫یین‬ ‫قی ە‪ :‬ب نم بەسە ن سە لە‬

‫بی ە بەاڵ سە ق ڵیم‬ ‫ت ن ی خۆ لە ب‬ ‫هەس م ک‬ ‫سی‬ ‫م‬ ‫کە ت ک‬ ‫مێك ب‬

‫پێ ی ت م م سەی ئە ت ن یە بکە ‪ ،‬هە بە شێ یە کە ت ک‬ ‫بە خ ێ نە ڕێگەی نە‬
‫لە‬ ‫نەب‬ ‫ک ‪ ،‬هە چەن م‬ ‫نکۆ تە‬ ‫بۆ خ‬ ‫ب بەتێك ی بەح ێکم ن سی ت س پ‬ ‫ج ج‬
‫چۆ‬ ‫گ تم لە نکۆیەکی ت بۆ بە س ێ نی م س ە ‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ک نی نکۆ‬ ‫تە‬ ‫نی‬

‫‪92‬‬
‫مێکی ی نی یە‬ ‫شێ بەت ی ە خ ێ نی م س ە‬ ‫نی ن سی یش بەهەم‬ ‫خ ێ نەکە بە گ نگ‬
‫بەشێك لە خ ێ نەکە بە‬ ‫م یش ن سی ی ک ی ڕۆژن مە نیم ک‬ ‫بەڵک ئە یش تەن هە ن سی ە‬
‫بێت ئە بک ێت بەهەم شێ ئەمیش‪ ،‬گە چی ۆ ج ک یگە ی‬ ‫شێ یە تێم ڕ نی چۆ‬
‫ئە فە غەی کەال‬ ‫نەگەتیڤی ی لەسە هەبێت‪ ،‬ئی بەشێ یەکی بە چ ه ت ە ئە مەی نە‬
‫هەم ی بەن سین‬ ‫نەکە‬ ‫ب‬ ‫هەست بە م ن‬ ‫س اڵنێکی ت النی ی لێ ک‬ ‫ب‬ ‫ست ب‬
‫نی ی ن سین‬ ‫ت ڵم ئۆق یە بگ ێ هەست بەکەمی خۆ نەکە ‪ ،‬هە بەه ت م بۆ‬ ‫تەع ی بکەمە‬
‫بەت ن‬ ‫ی‬ ‫ئ مێ ی خێ ی پێم هەبێت کۆمەڵێك ن سە ی ۆ ب‬ ‫بێت خ ی گە‬
‫ست‬ ‫پەی ن یەکی ب ی نە ‪ ،‬ڵ ۆ نە لە نێ ن ن‬ ‫س ن‬ ‫یک‬ ‫س‬ ‫ن سی لە ک‬
‫هەب‬ ‫ست بک ێت پەی ن ی‬ ‫کە پێش ئە ی ئە س ی ە‬ ‫ب‬ ‫یین‬ ‫لە نی ن ی ن س فی‬ ‫ب‬
‫ب‬ ‫مک‬ ‫بە ن سی ە کە یەکێك لە کەس نە ک‬ ‫لەسە ن سین هەن ێك ک کە هە پەی ن ب‬
‫بەشێ یە هەن ێك ج لە‬ ‫ب‬ ‫ست ب‬ ‫هەس ێکی ت ی ەتم ال‬ ‫ۆ ج ن سی ەک نیم خ ێ‬
‫ک تە ‪،‬‬ ‫نی ن سی ەک نی لە ک ێ باڵ‬ ‫گەڕ چ نکە نەم‬ ‫گۆگڵە بە ی ن سی ەک نی‬
‫ئە یش بێ‬ ‫هەت جۆ ێك لە ڕ خ ەشم لێ گ‬ ‫لەبی مە ج ێك لەسە ن سی ێکی هەن ێك پێ ی‬
‫ی یەک بین‪ ،‬هە‬ ‫تی یە ئی هە ئە ن ت ن هەیە پێم خۆشە ی مەتی‬ ‫چ‬ ‫چەن‬
‫خۆی پێ چی هە ئەمەشی‬ ‫مک‬ ‫لە ک تە خۆشە ی یم بۆی ی ت ق ڵ ب یە هە چەن ک‬
‫نەک ۆتە ‪ ،‬ت ڕۆژێك ئی ەیڵێکم بۆ‬ ‫ب‬ ‫ت نەم‬ ‫لەبی نەم بێ چ نکە ئ ئێ ە ڕۆژێك لە ڕۆژ ئە‬
‫ت‬ ‫هە ئی ەیڵێکی ت ی ئ س ی ه تە پێش چ‬ ‫م ک نە م یش ئی ەیڵەکە ک‬ ‫الی ک‬ ‫ه‬
‫ئە کێکم لەسە س‬ ‫هەست ک‬ ‫ی تێ یە ئە ک تە‬ ‫یین‬ ‫ی م مژ ی ک نە ی س ی ی‬
‫م یش‬ ‫س م‪،‬‬ ‫ل ق ێك ه ت ە بە‬ ‫هەم ی‬ ‫ڕ بکە‬ ‫بە ی ن سی‬ ‫ئی پێ ی ت ن ک‬ ‫ب‬
‫باڵ نەک ێ ە گە چی ن سی ەک نیش هەمە‬ ‫بی ێ‬ ‫هیچ ن سی ێك نەب‬ ‫ن سی م بۆ ن‬ ‫بە‬
‫الی من‬ ‫گی‬ ‫خ ێ یە کە ئە س ی ە سە بەخۆیە کە ی ت‬ ‫ئە‬ ‫لێ‬ ‫جۆ ب‬
‫ت‬ ‫ب‬ ‫ت ن ێت بەڕ شک ی ئە ی کە بە گ نگ ب ن ێت ب ت یت‪ ،‬هە بە شێ یە بە‬
‫بۆ ئێ ەی‬ ‫پێ ی ت ن ک‬ ‫تی ئی هە ن سی ێکت هەب‬ ‫پەی ن ی پێ ک‬ ‫مک‬ ‫ڕۆژێك ک‬
‫شەی ن ێ ی ش ی س ی ەکەی‬ ‫هەم‬ ‫ن سە ێك لەگەڵ ن بە‪،‬‬ ‫یە ێە‬ ‫ب ێ یت هە خۆ‬
‫لە‬ ‫تم ی خۆ هیچێکی‬ ‫بەاڵ لە ڵی خۆم‬ ‫ک نی ئە ک‬ ‫ب‬ ‫پێم هە چەن بەالمە گ‬
‫گەیەنێ م نەی بە‬ ‫باڵ ی ک ۆتە ئەمە ئە‬ ‫مەسەلەکە ن گۆڕێ ت ئێ ە هە چیم بۆ ن‬
‫بێت‪،‬‬ ‫نەبیت لەبە ئەم ڕ تی خۆ بگۆڕ هە بەهەم شێ‬ ‫م یش‬ ‫ن سی ەک نی من هەیە‬
‫مک‬ ‫ج ک‬ ‫ە سە س ی ەکە‪ ،‬ت‬ ‫م‬ ‫سی یە خۆ‬ ‫م یە بە شێ یە هە کە ن سی ێکم ب‬
‫کە ئە کی‬ ‫ی لێ ک‬ ‫چەن ج ێك‬ ‫بە ئی ەیڵ تەلەفۆ‬ ‫چەن ج یك پەی ن ی ک‬

‫‪93‬‬
 ‫ج‬ ‫لەال‬ ‫ب‬ ‫چ نکە گ‬ ‫هیچم نە‬ ‫بە ئەس ۆ م یش هە بێ نگ ب‬ ‫سە ن سە ی بگ‬
‫لەالیەکی‬ ‫ێ ە پ ڵی‪،‬‬ ‫ئێ ە هەم ی ن سی ەک نی ت‬ ‫هە ئە کی ن سی ەک نی خۆ لە ئەس ۆ ب‬
‫پێکە‬ ‫کە ڕ س ە ئێ ە پەی ن ی‬ ‫ست ب‬ ‫ال‬ ‫یین‬ ‫بە س فی‬ ‫ت ی ە م نەیەکی ی ت‬
‫الی یەک ی بێت بەت ی ە س ی ێك کە‬ ‫هەیە بەاڵ ئەمە ئە ن گەیەنێت کە ن ێ ی ش ەک نی خۆم‬
‫س ی من‪،‬‬ ‫ێ ە بە‬ ‫یب‬ ‫بەح‬ ‫م ی مەع ە ی ئێ ە ئە هەم‬ ‫ی پێ کێ‬ ‫ئە کێکی یەک‬
‫ی بەشێ یەکی جی ت لە ج نی‬ ‫بە شێ یە م یە ت ج ێکی ت پەی ن یم پێ ک ئەم‬ ‫هە‬
‫خۆشە تۆ سە ن سە بیت‬ ‫تی ئێ ە پێ‬ ‫مک‬ ‫ک‬ ‫بڵێی بۆ بە م ە ن یەیت‬ ‫پێ‬
‫ست ت نی لە ڕ ی شە عیە‬ ‫ئە ب بەت نەی ێ ە بە‬ ‫ک‬ ‫چ نکە ک لیەی شە ی ە تە‬
‫ڵم‬ ‫ی لەسە‬ ‫تە ک یگە یەکی یەک‬ ‫باڵ نەک ێ ە ‪ ،‬ئە‬ ‫ب ەنگێ ی ئەگە شی نەب‬ ‫هەڵی‬
‫بە شە ی ەتە ‪ ،‬بە شێ یە لە م نگی ڕ مە‬ ‫بە پ بەن ب‬ ‫م نەی ی ت ی ئە‬ ‫ست ک‬
‫بە گ گۆی‬ ‫ت چەن گۆڕ نک یە بەسە س ی ەکە ه‬ ‫ئە کی سە ن سە یم گ تە ئەس ۆ‬
‫ۆ ی‬ ‫هە‬ ‫گۆڕ نی هە ش ێك کە پێ ی ی ک بێت‬ ‫پێش چ نی‬ ‫بە‬ ‫ک‬ ‫لەسە تە‬
‫ست‬ ‫ئی ی‬ ‫ئی پەی ن ی من لەگەڵ خ‬ ‫بۆ ن‬ ‫ئی ی م‬ ‫س ی ەکە خ‬ ‫نەچ‬ ‫بەسە‬
‫ت ئە س تەی‬ ‫ڕ نج هەژ کە ک ی تەک یکی یە‬ ‫ه ک‬ ‫کە خ شکە شە بۆ ئ ی ی ب ‪ ،‬هە‬ ‫ب‬
‫چەن ه ج ک ی ۆ گ ن‬ ‫لەیەک نە ئێ‬ ‫ئە ن سی ە ن سم تەن بۆ ج ێکیش ڵ‬
‫هە بۆیە ڵێم‬ ‫گی‬ ‫لەالیە بە ن ە‬ ‫بەڕۆحیەتیەکی ۆ بە‬ ‫بەسە یەک ی‬
‫م یش خۆ بەخۆشا ڵ بی م کە خۆ لەن ئە س فە بی ە ‪.‬‬ ‫ڕ نج ئ م ژ ی پێ ک‬ ‫ک‬

‫بەهۆی سە ق ڵی بەک ی ت ە ە‪ ،‬بەن ە ەس م لەک‬ ‫چەن س ڵێك ئە پێگەیە بە ە می هەب‬

‫ت بەهۆی گۆڕ نک ی‬ ‫پێگەکە‪،‬‬ ‫بۆ چەن س ڵێك هە بە ە می هەب‬ ‫ی ئە ە‬ ‫کێ یە ە ‪،‬‬
‫ە ی یی ن‬ ‫ه‬ ‫ە گ ی ت ی ڕ گەی ن نی بە‬ ‫گۆڕ‬ ‫ن ەک‬ ‫نی یی تەک ەلۆژی‬ ‫ۆ لە‬
‫سک ‪.‬‬ ‫ەت نم بڵێم ب غەیەکی پ ە ی خۆی‬

‫ەی می ەب‬ ‫بەن ی خ ای بەخ‬

‫بە ئە ە‬ ‫لە ئ ن س تێکی لە شێ ەیە ئیا سی م ڵ ب نە ەی خۆ ەکە کە لەبە ە ب ک‬

‫ە ئە ق ت بیە سە ەت ییەی ت ە فێ ی قەڵە گ تن ب ە چ ەڕێی ەمی‬ ‫شە مە ە ق ە بکە ‪ ،‬ەی‬
‫م مۆس کەیەتی کە تە ی ی نەک تە ە‪...‬‬

‫‪94‬‬
‫بە‬ ‫ئێ ە پێ ی‬ ‫پە ە ە ەکە ‪ ،‬ئێ ە‬ ‫م مۆس ق ت بی م ڵەک نی خۆی‬ ‫هە ە چۆ ب‬
‫نی ئە‬ ‫هەم ڕۆحیەتە‪ ،‬ڕۆحیەتی ەس گ ت ی یەک ‪ ،‬ڕۆحیەتی ق ڵک نی یەک ‪ ،‬ڕۆحیەتی خەم‬
‫ئ مەتە کە چ ی لە ەس ی ن ک نیەتی‪...‬‬

‫ەکەمە ە‪ ،‬لەبە ئە ەی مە سی ەکە ت ی ەتە بە ە چ نی‬ ‫خ ڵ پەی مۆچکە ک‬ ‫ت ەکە لە‬

‫بە گ ی‪.‬‬ ‫ت یش ن ی‬ ‫ەس ەاڵ‬ ‫ت‬ ‫ق ت بی نە ە لە نە ە ەست پێ ەکە ‪،‬‬

‫‪-‬ق ت بی‬

‫ڕۆژی‬ ‫ی‬ ‫کە‬ ‫ک تێك پۆلێك ق ت بی ئ هەنگی ە چ نی بۆ ەک ێت‪ ،‬ە ئە م ڵە ێ ە بە چ‬

‫بە س‬ ‫ب ە‪،‬‬ ‫ئ هەنگی مە ل ی بۆ ەکە ‪ ،‬س پ سی خ ی ە ێت لە حەم ەکەی سە کە ت‬
‫ە ێت‪...‬‬ ‫گ ێ ەک تە ە ب نگ بە گ ێ‬ ‫نی ە‪ ،‬ئە ەت چ‬ ‫سەالمەتی ه ت ەتە‬

‫نی یە‪،‬‬ ‫چی پێ ی ی بە خ ێ‬ ‫ق ت بیش کە ئێ ە ئ هەنگی بۆ ەک ێت ئی م ن ی ئە ە نی یە تە‬

‫بەڵک ق ت ب نە بە گ ی ق ت ب نە شە عیەک بە ت ی ەتی تەن ک ی ێکە بۆ ک نە ە ە گ ک ‪...‬‬

‫لەسە ب ەم ی شە عی بن‪ ،‬ئە ەت ک تێك کەسێك‬ ‫ە ک ەک‬ ‫ۆ بە گ نگ ن‬ ‫هە بۆیە لە شە عی‬

‫ەاڵمەکەشی ڕ ست‬ ‫ئەگە لە خۆیە ە ەاڵمی ب تە ە‬ ‫پ سی ی شە عی لە م مۆس یەکی ئ ی ی ەک‬
‫لە‬ ‫ە ن شە عی ب ە لە ب ەڕەت کە نە ەب‬ ‫م م ەسەی ک ێکی ک‬ ‫ە چێت هە ت ن ە! چ‬
‫‪...‬‬ ‫خۆ ە بەبێ هەب نی یەقین ق ە فڕەب‬

‫بە گەڕ نە ە بۆ ئەقڵی تەسکی خۆی !‬ ‫لەژێ ن ی جی‬ ‫بە ت ی ە ئەمڕۆ کەس نی ۆ پەی ب‬
‫ەک نی پێغەم ە ڕە ەکەنە ە ‪ ،‬کەس نێك بەن ی سەلەفیەتە ە‬ ‫کەس نێك بە ن ی ق ئ نی ێن فە م‬
‫خەڵک نێك لە ژێ ن ی تەسە ف کە‬ ‫ەکە‬ ‫بێ ئ گ لە سەلەف پێ ی نی خۆی خەڵکی ب ی‬
‫خ ی ک ەک نی پێچە نەی ئە ن ە پ کەیە کە تەصە ف چەمك ب ەم ک نی ە یگ ت ە‪ ،‬کەس نێك‬
‫ست ەک !‬ ‫ەیی‬ ‫کەس یەتی ی ی هەم ی لەب ی یەكڕی ی پە تە‬ ‫بەن ی ئەح‬

‫بن نە‬ ‫کەمن‪ ،‬ئ مێ ەکە ئێ ە خ ێ ە‬ ‫ەک‬ ‫‪ ،‬بەاڵ خ ێ ە‬ ‫ۆ‬ ‫ئەمڕۆ خ ە بڕ ن مەک‬
‫نی ییە بۆ پێک نی مەبەس ێکی‬ ‫ە پێ ە ێکی‬ ‫کە ن‬ ‫نی یی‪ ،‬ئە پ ەبەن یە‬ ‫تەن خ ە شەه ەی‬
‫ن ی ۆ گە ەی‬ ‫ە شە عیەکە‬ ‫گە ە‪ ،‬بەاڵ لە کۆن پێ ە ەکە کالسیکی ب ە ی ت لە ب‬
‫نە ب ێ ی ە ە ەبێت بە ح بی‬ ‫بە هە هێ ە‪ ،‬گە ئێ ە ن یەکی گە ەی ە ئی می ش ف ی بە ن‬
‫ئەمڕۆ چ شەه ەیەکی ب ەی ێ؟‬

‫‪95‬‬
 ‫م هی ەی ۆ گە ە‬ ‫ی‬ ‫ئ هەنگ جەژنەک نیش ی ی خ پە س ین‪ ،‬لە‬ ‫ەک‬ ‫ئی ال فێ م‬
‫ێت ئە ی‬ ‫ی خ پە س ی م نگێکی ڕەبەقی ڕەمە‬ ‫لە‬ ‫جەژنەکەم‬ ‫ێن‪ ،‬ئە ەت هە‬
‫ێت‪.‬‬ ‫ی مە سی ی حە‬ ‫لە‬ ‫ت ی ی‬

‫لە‬ ‫س ی ی تە فی ی خ ی گە ەیە‪ ،‬ن بێت ق ت بی ئەمڕۆ غ‬ ‫ئ هەنگی ش ک‬ ‫ئ هەنگی ە چ‬

‫ەک‬ ‫فێ م‬ ‫فەتاک نی‬ ‫بیگ ێت‪ ،‬ئە ەت ئی ال لە ک تی گە ەت ین ەس کە‬ ‫خۆب یی ب‬
‫چی بکەین؟ ف ح با ‪...‬‬

‫‪ -‬ەس ەاڵت‬

‫ئە ەن ە‬ ‫لە ەس ەاڵ کەم جێگەی ئ مێ بێت‪ ،‬چ‬ ‫لە نەیە لە ئ ن س تێکی ە ئێ ە گ ەی ک‬
‫ی‬ ‫‪ ،‬ئە ەی کە بەالی ئێ ە ە ۆ جێگەی هەڵ ێ ەک نە لەسە ی‪ ،‬بەالیەن‬ ‫ۆ‬ ‫ن ڕە یەتیەک‬
‫ت‬ ‫هە چەن کەمی ەیە ب‬ ‫ک نی مە ەسە کەس یەتیە ی ی فک یەک نە‪ ،‬کە هە یە لە نە‬
‫تەم یل لە ۆ ی ەی بک ‪ ،‬بە ە‬ ‫ە بەجۆ ێك لە جۆ ەک‬ ‫ێکی لێک‬ ‫ئێ ە بەاڵ بەشی‬
‫بە ت ی ە لەک تی‬ ‫بە گ نگی‬ ‫ەی ی ین بە گژ نە ەی ئە هێ نەیە لەژێ ن ی جی‬ ‫بی ی م نە‬
‫بک ‪.‬‬ ‫ە نە خ مە بە ین هەمیش بە خ‬ ‫ن کۆکی پێ ی یەک نی ن ‪ ،‬کە نەت ن‬

‫‪-‬م مۆس ی‬

‫لە اڵتە ئی المیەک ن بە مێژ ی ئی المی ە ە‬ ‫ئەگە سەی ی مێژ ی بکەین‪ ،‬گ ت ەس ەاڵت‬
‫عە شی ەس ەاڵ لە فەت ی م مۆس یەکی ئ ی ی ت س ە‪ ،‬ڵی جەم ە بە ڕ س ی لە ەست‬
‫ح ڵ ت نی یەتی بگ تە بە ە ڕەشەکەی کەع ە‬ ‫بەهە‬ ‫م مۆس ی نی ئ ی ی ب ە‪ ،‬خەلی ەی ئی ن‬
‫بە ی مەتی پ سە نەک نی‪ ،‬بەاڵ ک تێك ەین ل ب ین بە عەم مەیەکی سپیە ە ە کە ت ە خەڵکی خۆی‬
‫ن ێژ‬ ‫ڕک‬ ‫بە ئ س نی ەگ تە بە ە ڕەشەکە هە لە ێ‬ ‫ەتە ە بەبێ پ سە‬ ‫ڕێگەی بۆ ک‬
‫بۆ‬ ‫نەک‬ ‫ی‬ ‫ەکە بۆ تۆ‬ ‫ئە ە ئە خەڵکە بۆ‬ ‫ەک‬ ‫ەک ! ک تێك خەلی ە بە سە س می پ سی‬
‫من! لە ک تێک من بەی ەتم لە گە ەنی ن یە؟ ئە یش ەفە م ێت انت ت ك ق ب م ا ام ك ق م‪ ،‬تۆ‬
‫گە ەنی نت بە ەس ە بەاڵ من ڵی نم بە ەس ە‪...‬‬

‫ەت نێت م چە‬ ‫بە ەس ە‪ ،‬ەس ەاڵ‬ ‫ج م مۆس ی نی بەڕێ ‪ ،‬ئێ ە ئەگە ڕ ست بکەیت ڵی خەڵک‬
‫بە گەی ن ڕەحەتیەک نیش‬ ‫‪ ،‬خەڵکی کە ڕۆحی ئ س ەب‬ ‫ب‬ ‫‪ ،‬بەاڵ ن ت نێت ئ ی ڕۆحی‬ ‫ب‬
‫م نە‪...‬‬ ‫ب سیە بۆیە بە شێ ەیە ه‬ ‫هەمیش ڕۆح‬ ‫ەگ ێت‪ ،‬ئێ ە ئێ ە هە جەس ەم‬

‫‪96‬‬
 ‫ەڕۆ ‪،‬‬ ‫ب‬ ‫بە ە جۆ ێك لە ئی‬ ‫بەشێ ەیەکی ن ڕ س ە خۆ ن ک‬ ‫نی‬ ‫ی‬ ‫ئێ ە لە تە‬
‫هە یەکە بۆ ک تێك بۆ‬ ‫جۆ ەک‬ ‫ن ە جۆ‬ ‫یەک‬ ‫خەڵکی ت قەتی ئی الف تی نەم ە‪ ،‬جی‬
‫فک‬ ‫ی‬ ‫کۆمەڵێك ک یگە ی هەب ە‪ ،‬بەاڵ بە گ ی خەڵ ی ەست بۆ ئی ال ڕ ەکێ ێت نە حی‬
‫ن ی نی ئ ی ی لە کەلێن ق ژب ەک نە ە‬ ‫مە ەسەیەکی ت ی ەتی ی ی‪ ،‬پێ ی ە هی ەتی م مۆس‬ ‫ەی‬
‫ک بکە ‪ ،‬ەبێت ک ێکی بک ێت ەس ەاڵ چ ی لە ئێ ە بێت‬ ‫نی یەکی گە ەت‬ ‫بێ ە ە ە ە لە‬
‫نە بە پێچە نە ە‪...‬‬

‫‪ ،‬ەب‬ ‫ی ج غ فی یەکی ی ی ک‬ ‫س‬ ‫ەبێت ت حی ن لە ئ ست ئ مە بێت نە تەن قە‬

‫نی م‬ ‫م نە جی جی ک نی‬ ‫نی عی ی ڕ سی فە ەن ی‬ ‫م‬ ‫ک‬ ‫نی‬ ‫ئێ ە لەن‬
‫ب نیەکەی ش ن یەکی گە ەت‬ ‫اڵت نە ئی المی بە خەڵکی ب س ن یە لە پ ڵی ی ک‬ ‫هەب یە لە‬
‫نی ی تەک ەلۆژی ک نە ەی خەڵکی بە‬ ‫بێت ئێ ە لە‬ ‫ب‬ ‫ئە ک ە گ‬ ‫ەب ‪ ،‬گە لە ڕ ب‬
‫لە‬ ‫ەکە‬ ‫اڵ‬ ‫نی ی ە ە ە ئ س ن ب ە‪ ،‬بەهۆی پی ەکەمە ە س اڵنە سەفە ی ەی‬ ‫ڕ ی‬
‫‪،‬‬ ‫ۆ‬ ‫یەک‬ ‫ن یکە ە خەڵکی ە ێ م م ت بەعە ەکە فە غی ڕۆحی بۆش ییە ڕۆحیەک‬
‫‪ ،‬ئە ەی ئێ ە لە بە ەس نە ب نین ک ی تێ‬ ‫ئی المیش ت کە ی ە ب نێت ئ ی ڕۆحەک ب‬
‫ن بچین‪،‬‬ ‫ف‬ ‫بکەین ەت نین پ ت پەن ه ک ی یەک بین لە ێ ە بە ە فە یەکی گە ەت‬
‫ەت نین بکەی ە ەس پێکی ک ە‬ ‫پەی ەن یەک‬ ‫لە پێش هەم یە ە ب ە ک نی الیەنی ن ی خۆم‬
‫گە ەک ‪...‬‬

‫ە‪.‬‬ ‫ت ە بۆ مە سی ی ە چ نی کۆمەڵێك م مۆس یی ئ ی ی لە بی ە ن س‬ ‫ئە‬

‫محەمە لە ب ا ب ڕ‬ ‫ا ەکەی ئی‬

‫کۆمەڵێك‬ ‫سی یەکی ج نی هەیە‬ ‫لەگەڵ ش ەک نی ت‬ ‫بەبە‬ ‫ش ۆچکەی ە بەن ی‬

‫ە گی نی‬ ‫لێ ەی چ‬ ‫ت ی ەت ەن یش لە ش ەک نی ت جی ی ەک تە ە‪ ،‬ە ن یکی ڕ ب ی سی‬
‫ئە‬ ‫س تێك تێی گەڕ بێت ڵگی ب ە بەالیە ە‪ ،‬بە ت ی ە‬ ‫ئە ش ەی بی ی بێت‬ ‫بە ش خ‪ ،‬هە کە‬
‫ی خەڵکی ی ت گە ەی بەخۆیە ە‬ ‫لەگەڵ بە ە ب شچ نی ب ی ئ ب‬ ‫چەن س ڵەی ڕ ب‬
‫خن‬ ‫ه ت نەتە ە بەن ی‬ ‫ە ی بەت ی ە هۆ ێن شێ‬ ‫نی گ ن ەک نی چ‬ ‫نی‬ ‫بی ی ە‬
‫ی لێ ت ە جێگەی خۆیەتی ش ۆچکەکەی لێ‬ ‫ە‪ ،‬ئە ش ۆچکە چکۆالنە ئێ ە‬ ‫تێ ک‬ ‫م ڵی‬

‫‪97‬‬
‫ە ی‬ ‫نیی بەچ‬ ‫نی‬ ‫نی‬ ‫ن‬ ‫ن ی ب ەین لەبە ف‬ ‫بە ش ی ە بەن ی‬ ‫بکەی ە ە تەن‬
‫‪.‬‬ ‫خۆی ‪ ،‬بەت ی ە بە ە ڕ ی ک نی س‬

‫نی‬ ‫ە‪ ،‬خەڵک نێك سە‬ ‫چ کێك ب ە لە جێگە نێژ‬ ‫ەڵێن پی‬ ‫ماەمە کە ە‬ ‫گەی ئی‬ ‫مە‬
‫‪.‬‬ ‫بەت ی ە ئە کەس نەی کە بەس ڵ چ‬ ‫پەن ی پێ ەبە بۆ چ ەسە ی نەخۆشیەک نی‬ ‫ەکە‬

‫گەیە ک نی ێکی ج نی پ كی لێیە خەڵکی ش ەکە‬ ‫ماەمە مە‬ ‫گەی ئی‬ ‫جگە لە ەی مە‬
‫ست‬ ‫تەن‬ ‫ئ ێکی پ‬ ‫لە ئ ەکەی ەبی ین بەت ی ە لە ئێ ە کە ئ ی ە بەن ی‬ ‫ۆ ێکی س‬
‫لە‬ ‫ئ ی مەع ەنی ەکڕێت ەی‬ ‫تە ە‪ ،‬ی‬ ‫س ی بەال ە گ نگ بێت ن ی‬ ‫نی یە هە کەسێك تەن‬
‫ە هە لە ڕ ی ژی گە ە‬ ‫ن خێ‬ ‫یش لە ۆ ڕ نگە ە بە‬ ‫ەهێ یت‪ ،‬گ نگی‬ ‫ماەمە ئ‬ ‫ئی‬
‫ئە هەڵ ەتە‬ ‫ەڕ ێ ن‬ ‫ەبی ین ش ە نیەک‬ ‫ە‪ ،‬هە بۆیە ۆ ج‬ ‫ە هە لە ڕ ی ج نی سی‬
‫ێك ب ڕێت ئی نە ەک ێت‪.‬‬ ‫ەست پێ ەکە ‪ ،‬ە ک تێکیش کەسێك‬

‫بەڵک ب ە بە جێگەی خۆ ک ش ن‬ ‫ەک نی ت‬ ‫ماەمە بەجی یە لە گ ت‬ ‫ەی ئی‬ ‫بەاڵ ئە‬

‫نی‬ ‫نەیەتە ە بۆ م ڵ سە‬ ‫ە‬ ‫لە ە بەن ی ن ‪ ،‬بەشێ ەیە ئەگە کەسێك ئێ‬ ‫ەیەکی ت س‬ ‫ی‬
‫بێت‪ ،‬ئەمڕۆ لەگەڵ‬ ‫ئەگە تۆ ێك کێ ەی هەب‬ ‫ەکەی ئی می ماەمە ی بۆ ەکە بەت ی ە‬
‫ەکە ن ە لەت سی ئە ەی کەس نێك‬ ‫بۆ‬ ‫ئێ ە پ سە نی‬ ‫ەی‬ ‫بە تەلەفۆ‬ ‫ەک‬ ‫ق ەم‬ ‫ب یەک‬
‫ە ت ێت کە‬ ‫ئە ە‬ ‫ن کە‬ ‫ە‬ ‫بێت لێی‪،‬‬ ‫پ سە نەکە ڕێگ‬ ‫بک ژ‬ ‫کە ەی نە ێت خۆی‬
‫پ سە نی پێ ی ە نە ە ئە یش خۆی ب کێ ێت‪ ،‬ج لێ ە من ئە ە ەڵێم ئ ی لە جێگەی‬ ‫پ سە نەکە‬
‫ب ڕ ێت‪.‬‬ ‫ە لە ب‬ ‫خۆی نی یە ئە‬

‫ە ب ڕ ێت هیچ کێ ەی تێ نی یە‪ .‬نە‬ ‫ە ە کە ئە‬ ‫لە ڕ ی شە عیە ە ە م ەالیە من ئە فەت‬

‫ی یش‪ ،‬هە چەن پێ ەچێت الی کەس نێك بڕی ی‬ ‫ماەمە ی ڕەح ەتی ە شەخ ەکە ە نە ە‬ ‫بۆ ئی‬
‫نەبێت بەاڵ لە ڕ ی شە عیە ە لە جێگەی خۆیەتی‪ ،‬چ نکە ئ شک یە ئی ال ه ت ە‬ ‫ە ئس‬ ‫ئە‬
‫بۆ پ س ی پێ ج شت یەکێك لە نە پ س ی م ۆڤەک نە ە هە ش ێك ب ێ ە م یەی ئە ەی کە م ۆڤ بە‬
‫‪ ،‬لە مێژ ی‬ ‫گە ەت‬ ‫ەک‬ ‫لە‬ ‫جێگەی خۆیەتی ڕێگ ی لێ بک ێت‪ ،‬م ۆڤەک‬ ‫ن ڕە لەن ب‬
‫بە ب ڕی ی‪.‬‬ ‫هەس‬ ‫ەیە ئی مەک‬ ‫ێك ب ەتە ی‬ ‫ە ک تێك‬ ‫ک ی لە شێ ە ڕ ی‬ ‫ئی المی‬

‫‪98‬‬
‫نی‬ ‫نی‬ ‫ن بێت‪ .‬پ س ی‬ ‫ت سی پ سە نەکە خۆشی‬ ‫نک‬ ‫ئە ک تیش پێ ی ت بە پ سە‬
‫نی ش ەکە یە پێ ی ە بۆ هە ک ێك‬ ‫سی ی ج نی ئە ش ە لە ئەس ۆی گ ت نی‬ ‫ە بەن ی‬
‫کە پەی ەن ی هەبێت پێ ەی هەڵ ێ ەی لەسە بک ێت هە ڵی ب ڕک نی ب ێت‪.‬‬

‫ب ڕ ێت‪.‬‬ ‫ە لە ب‬ ‫پ تی فەت کە ەکەمە ە کە پێ ی ە ئە‬ ‫ج ێکی ت‬

‫ای کۆچک‬ ‫پەیڤێك لە ق اڵی ڵە ە بۆ پ‬

‫ن ی نی‬ ‫ی پێی هەیە‪ ،‬هە بۆیە لەن‬ ‫بێ ەڕ بڕ ی تە‬ ‫ئە ت کە ڕ س یەیە کە بڕ‬ ‫م‬
‫جۆ ئ مۆژگ ی‬ ‫بەسە بۆ ئ مۆژگ ی‪ ،‬ۆ ج بە ۆ شێ ەی جۆ‬ ‫ە تەن م‬ ‫ت‬ ‫ئی الم‬
‫هەژێ ێت کە‬ ‫ە ئە ە ن م‬ ‫ەکە ێت‪ ،‬بەاڵ هیچ‬ ‫بە چ م‬ ‫پێ ەگ‬ ‫ڕێ م یە ی یەک ن‬
‫) ئی هی ی ک ڕی کۆچی‬ ‫خۆشە ی ێکی خۆم لە ەست ە ەین‪ ،‬هە بۆیە ک تێك کە پێغەم ە (‬
‫)گ ی‬ ‫کە پێغەم ە (‬ ‫بۆی گ ی ه ەڵەک نی پێغەم ە (ڕ) بەالی نە ە سەی ب‬ ‫یک‬
‫) فە م ی خ ی‬ ‫) بگ ێت‪ ،‬پێغەم ە یش (‬ ‫کە چۆ ؟ ەبێت پێغەم ە ی خ (‬ ‫پ سی ی لێک‬
‫ن ش ک ی ش ی نەشی بە ەمی‬ ‫ن ڕەحەتی ڵ‪ ،‬م‬ ‫لەسە گ ی‬ ‫گە ە لۆمەی کەسێك ن ک‬
‫ە ە ەی م ۆڤەک ن‬ ‫ن خۆشی ن ە ە‬ ‫نەیە ‪ ،‬ئەمەشە قع بی ی ئ ی ی ئی المە کەچۆ لەگەڵ حە‬
‫هەیە لە ژی نی م ۆڤەک ن بەخۆشی ن خۆشیە ە کە ۆ‬ ‫ڕ‬ ‫م مەڵە ەک ‪ ،‬ۆ ک ەس‬
‫ی ۆ خۆشە ی م یەکێکە لە ک ەس تە هە ە‬ ‫یپ‬ ‫مەح ڵە لەبی بکە ‪ ،‬یەکە هە ڵی کۆچی‬
‫ێ ەی‬ ‫هەژێ ە نە کە مەگە مە گ لەبی می ب تە ە‪ ،‬بە ڵ ۆشیە ە لەسە ک ە ە بۆ م ڵ ەگەڕ مە ە‬
‫بەهۆی ئی ە ە‪،‬‬ ‫ب‬ ‫لێی نە ە‬ ‫ک ڕ کچە چۆلەکە ەهێ ە بە چ ی خۆ کە چەن ڕۆژێك ب‬
‫بم‪ ،‬من چ ەڕێی ئە ە‬ ‫ت ئەگە هە ڵێکی ن خۆی بە ی نی هەبێت لێی ئ گ‬ ‫گ سن ب‬ ‫ڕ یۆکە‬
‫هە ڵێکی تە ێ ە لە م ب ی ەکە ە ب ی م‪ ،‬چ نکە ئە بێ ەنگ ب ‪ ،‬لە پڕ ەنگی م ب ی ەکە‬ ‫نەب‬
‫ی ییە ە لەگەڵ س یەقیەکە‬ ‫کە ن مەیەکی بۆ ه ‪ ،‬م یش ۆ بە ئ س یی لەسە خۆ بە‬ ‫ه‬
‫ی م سەی ی بکە ! هەت ۆ ج ن مەک‬ ‫ۆ ن مەی ئ س یی ت‬ ‫هە ە‬ ‫ەس م یە م ب ی ەکە‬
‫ەی سڕی ە ە‪ ،‬بەاڵ ئە‬ ‫ی‬ ‫جێگەی هیچ گ نگی نین بە نەخ ێ نە ەی تە‬ ‫ڕیکالمی کۆمپ نی ک‬
‫ن مەی لە شێ ەیە بۆ‬ ‫ئ س یی نەب ‪ ،‬یەکە ج ب‬ ‫ب ‪ ،‬ڕیکال نەب ‪ ،‬ن مەکە‬ ‫ن مە ۆ جی‬
‫لێی تێگەش م لەسە ەت ە‪ ،‬کە ن مەکە بە‬ ‫ی بی ێ ە ە بە هەڵە‬ ‫بێت‪ ،‬هە بۆیە نە ت نی بەتە‬
‫شەی ( ن ی)یم‬ ‫بە خە ە) م یش‬ ‫یک‬ ‫ن ی می کە ف تە کۆچی‬ ‫(ساڵ‬ ‫شێ ەیە ن س ب‬
‫شەک نم‬ ‫نی می کە ف ت ەمە! ئە می کەی کە کەسێکە مەگە کەسێك بی سێت لە‬ ‫نەبی ی هە‬
‫بە ەییە‪ ،‬ە گ ت م ڵەک نی ی ێ ەی خۆی تێ‬ ‫تێ گ ‪ ،‬یە پ چە ک نگ ی خۆشە ی ی سۆ‬

‫‪99‬‬
 ‫ی گ ی نێکی ۆ ی بەک ڵ بی ک نە ەی بی ە ە یەک نم لەگەڵ می کی بە بە ەی‬ ‫ەبی ێت‪،‬‬
‫بۆ چۆنیەتی کۆچەکەی‪ ،‬یەکەم‬ ‫ەب یە ە‪ ،‬ەس م یە تەلەفۆنم ک‬ ‫هە چەن ڕقم لە تەلەفۆنەکە‬
‫م یش‬ ‫نەک ب‬ ‫بە کۆ ە ە خە‬ ‫ی م تەلەفۆ بۆ ن خۆی بکە ! بەاڵ کە سەی ی ژم ەکەیم ک‬
‫ت تەلەفۆ بۆ خۆی ەکە !‬ ‫تم ەی‬ ‫بەهۆی س یەقی ک نە ە نەم ەت نی کۆ ەکەی بۆ ب ێم‬
‫ی‬ ‫تی لە ڕ‬ ‫ی حەپەس کە‬ ‫ە‪ ،‬بەیەک‬ ‫نەم نی ئی تەلەفۆنەکەی بە هەمی ەی خ‬
‫نی ە من‬ ‫نەی‬ ‫تی تەن خۆی ب ە!‪ ،‬ئە‬ ‫تم کێی لەگەڵ ب ؟‬ ‫ه ت چۆ ب ە‪ ،‬م یش‬
‫پڕ لە‬ ‫چ ەڵێن! بە ە پ مەی گ ی‬ ‫ەتە ە ‪ ،‬م یش تێ نە ەگەش م ئە‬ ‫ن مەکە بە هەڵە خ ێ‬
‫ەنگە لە گ ێ‬ ‫ن ‪ ،‬ئی ت ئێ ە ئە‬ ‫ن‬ ‫تی‬ ‫تم ئەی؟ ئە کەی س یەقە؟!‬ ‫خەفەتە ە‬
‫ن ‪...‬م یش هە ڕەح ی خ ی گە ە نەی ێ ت بە هەم شێ ەی ئە تێ بچم ۆ‬ ‫ە نگێ ە ە ن‬
‫ت تۆ ێك هێ‬ ‫ە کەن ی ج ەکە ڕ ەس‬ ‫گ ی نە ە بە خێ ی ال‬ ‫بە خێ ی بەبە چ ی ڕە‬
‫ک ڕ کچەکە لەب ی پێکەنین بە ەمی نە ە‬ ‫ەس ی پێک‬ ‫لە ج‬ ‫ب ە ە‪ ...‬گەش م بەم ڵیش جی‬
‫ەڵێ من‬ ‫ێ ەالمە ە‬ ‫چی یە‬ ‫ی تێگەشت کە م‬ ‫‪ ،‬ماەمە یش بەتە‬ ‫بە گ ی ب ەشم پێ ک‬
‫ەگ ێ‪.‬‬ ‫ع مە‬ ‫بۆ سە ەخۆشی ماەمە پێی ەڵێ م‬ ‫ێت بۆ م ڵ‬ ‫حە ن کە ب ێت‪ ،‬هە کە‬

‫ت ئێ ە ن ت نم ب سی‬ ‫ئی ت ئە س تە گ ێم بەن ی ن ە نگێ ە ە‪ ،‬ە لەگەڵ هیچ کەسێکی خۆش‬

‫هیچ نەبێت ڵ نە ی خ شکەکەی بکە کە لە‬ ‫لەخۆ ک‬ ‫کۆت ی بە ب سەکە ب ێ م‪ ،‬ۆ‬ ‫ئە بکە‬
‫ە مەالیە ق ە بکە ‪،‬‬ ‫بە‬ ‫ئ س یی خۆ نی‬ ‫ئەڵ نی یە‪ ،‬ۆ خۆ ئ س یی ک ە ە کە خۆ بگ‬
‫ی م ەیە تەلەفۆنەکە بە ەست خی ن ە ە بی ی‪،‬‬ ‫ی سەال مەالکە گۆڕ بە م ڵێك‬ ‫بەاڵ هە‬
‫‪.‬‬ ‫بە گ ی کۆت یی پێ‬ ‫بەسەال ەس ی پێک‬ ‫کە ئ مۆ کە لە نە ی ە ە تەلەفۆنی بۆ ک‬

‫ەع ەتێکی ن ئ س یی‬ ‫س‬ ‫هە گی ئە ڕۆژە لەی ن چێت کە پێش چەن ڕۆژێك گەڕ نە ە لە ک‬
‫لە م ڵی خۆی ن کۆمەڵێك ع ئی ەی ۆ بەبێ هیچ م ن سەبەتێك ە بڵێی ئی ئە ە کۆت‬ ‫ڕێک‬
‫لێ بک ‪ ،‬لە کۆب نە ەکە‬ ‫ی‬ ‫بی ی ە‪ ،‬ە ئە ەی خەبە ێکی پێگەش ێت بیە ێت بەخۆشی م ڵ‬
‫کە چی نەگەڕێ ە ە بۆ بە ی نی ‪ ،‬ۆ ق ەی ک ‪ ،‬ئە یش تەن‬ ‫لەگەڵ‬ ‫ڕ ی ک ە من هە ڵ‬
‫نی هە م نە نی ە‪ .‬کەسێکی س ە ە بە‬ ‫مەال ع مە ک ە بۆ ک ێ ەچی ە ە‬ ‫ئە ەی‬
‫ڵی کەسێکی نیگە‬ ‫پێکەنین س ع ە ‪ ،‬هە گی ب ەڕن کە بە س ع ەتی ە ە ڕۆژێك لە ڕۆژ‬
‫ش ێکی س ی‬ ‫ڵی ع ج ک بێ م ی‬ ‫ەکەمە ە ئەگە ڕۆژێك لە ڕۆژ‬ ‫بی‬ ‫ک بێت‪ ،‬ت ئە س تە‬
‫ەک ن ی پێ کە بکە ‪ ،‬بەاڵ هیچ ش ێکی نی یە ئەمە‬ ‫ب ێ ە ی ی خۆ بۆ ئە ەی کەمێك لە ئ‬
‫لە‬ ‫ی ت ب ێت‪ .‬ی گ یەک ت ئێ ە هەم ی خۆشی ب ە لەگەڵی‬ ‫ی‬ ‫ەک‬ ‫ئ‬ ‫لێ ەک‬
‫بی ک نە ە لە ی ە ە یە خۆشی نە جگە لە نیگە نی ک النە ەی مەک نە هیچی ت ن بێت‪.‬‬ ‫ئێ ە‬

‫‪100‬‬
 ‫ەپچڕ بۆ‬ ‫لە هەم الیە‬ ‫ەست بە حەاڵڵ حە‬ ‫کەس نێك هە هە هەڵپەی نە بە ەست بە‬
‫سیک ب‬ ‫خۆی ! ئە یش لە خ ن یەک کە بە سە ە ف ۆشی شە ن نی سە م گە م‬
‫یکی خۆی بەخێ ی ەک ‪ ،‬بە م ی ی ە‬ ‫ە‬ ‫بۆ م مۆژنەکەی‬ ‫ژێ ەکەی تە خ ک ب‬
‫ست ەکە ‪ ،‬چ کە پی ەتی حە ی‬ ‫ئەگە ب کە لە ئەڵ نی بگەڕێ ە ە لەسە ە ە خ ن یەکی بۆ‬
‫بەاڵ بەقە ە م مۆس یەکی‬ ‫لە ژی نی ڕەنگی ب یە ە‪ ،‬ئە خ ێ نێکی ی نەخ ێ ب‬ ‫چ کەک‬
‫ەک نی ەب ی‪ ،‬ئە ش ە یەکی ی ئ ی ی نەب ‪ ،‬بەاڵ بەقە ە مەالیەکی عەم مە‬ ‫نکۆ نە لە ک‬
‫نی یی نەب ‪ ،‬بەاڵ کە‬ ‫ە ڵەمەن ێکی‬ ‫ەک ی‪ ،‬ئە‬ ‫ە شە عیەک نی فێ‬ ‫نەی ئ ی ی بە ک‬ ‫پ‬
‫بە م ڵ‬ ‫نی هەم ی هی ئە ە‪ ،‬ئە خۆی ۆ سە ق ڵ ب‬ ‫ە نی سە ەتی‬ ‫ەنی ی‬ ‫لەگەڵی‬
‫ە نی بێ ئی ێکە لەب ی‬ ‫م ڵ م مۆژنەکەی ک س ی حەاڵڵی خۆیە ە‪ ،‬بەاڵ بۆ ک ی خەڵکی‬
‫بەش ین خ شك ب ک نی لە‬ ‫کە چ‬ ‫ب‬ ‫چەت ێکی ۆ گە‬ ‫ە‪،‬ئە بۆ م ڵە ی‬ ‫نی‬ ‫ی‬
‫ئە ن بە حەم‬ ‫م ڵە بە پ سی یەتی ت ی لەسە‬ ‫ئە گەن ە خ‬ ‫ی ێ نە نەت‬ ‫نکۆ‬
‫نی یت هەس ت بە ئ می ک ‪ ،‬کە خ‬ ‫خ شك ب ک نی‪ ،‬ئە کە لەگەڵی‬ ‫بۆ م ڵ ب‬ ‫ب‬
‫لە‬ ‫ئە ی ۆ کە‬ ‫هیچ ت نێکت ک‬ ‫ڕۆش یت هەس ت نە ک‬ ‫ح فی یت ک‬
‫کی ەی‬ ‫کە الت بە کۆڵێ ت نە هەڵ س یت الی‪ ،‬ئە ڕ‬ ‫ئە‬ ‫می ئە‬ ‫ئە ن‬ ‫ڕۆژ‬
‫نی چی یە هەس ی تۆڵەی هە گی تێ نەب ‪ ،‬ئە هە ن ێك خۆش یە بۆ بە ن ە بەک ی‬ ‫نە‬
‫‪ ،‬ی مەال گی ‪ ،‬بە‬ ‫مەالی ب‬ ‫هێ ‪ ،‬ب نگی ک‬ ‫س ە ژ ی خۆشە ی ی تێ بەک‬ ‫هێ‬
‫اللە عەلیم‪ ،‬ئە ‪...‬ئە ‪...‬‬ ‫ب کی گ‬

‫بە قە ە ی خ ی گە ە ەڵێم ن َّلل ن ەللا ج‬ ‫پەژ ە ە بە ڕ ی ب‬ ‫بە ڵێکی پڕغە‬

‫نی شە ە بە‬ ‫ن ڕەحەتیەک نی‬ ‫ڵ ۆشی م لەالیەکە ە بە ە کە کەسێکی چ کەک ب ە لەگەڵ ئە یە‬
‫ڵی بە‬ ‫‪ ،‬ۆ ب ەڕی بەخ ی گە ە پ ە ب ‪ ،‬ۆ‬ ‫ی ی خۆی پ س‬ ‫ک س ێەکی ن ڕەحە لەگەڵی‬
‫کە ت ە ک ب ی‪ ،‬کە پێم ەگەشت ۆ ج ب سی عەم ەکەی بۆ ەک‬ ‫ب‬ ‫عەم ەکەی خۆ‬
‫لە خ ی گە ە هەیە کە‬ ‫ب ە چ نە ە حەجی ی ۆ هەب ‪ ،‬ئ مێ ەکە‬ ‫ی‬ ‫ئ ە‬
‫ن گی ئێ ە تۆ لە جێگەیەکی ۆ خۆش بیت‪.‬‬ ‫تەنگ بێت‬ ‫تەن ئێ ە ڵ‬

‫) فە م یەتی‬ ‫ع ی خێ بێ بەشی نەکە ‪ .‬چ نکە پێغەم ە (‬ ‫ئە ەیە لە‬ ‫شم لە خ ی ە‬ ‫ە‬
‫لێ‬ ‫عکن‬ ‫ە‪ .‬م یش ەڵێم خ یە گی‬ ‫بەشێ ەیەکی ن ێ ی ە گی‬ ‫بۆ ب ەڕ‬ ‫ع ی ب ەڕ‬
‫)‬ ‫لەسە چ کی ک کە ن ق ڵ بکەیت‪ ،‬ە پێغەم ە (‬ ‫ە گ یت ئە ش هی یەکی ئێ ە‬
‫بکە ‪.‬‬ ‫ەک ن‬ ‫فە م یەتی ب سی چ کەی م‬

‫‪101‬‬
 ‫گەشت گ ا ی شە عی‬

‫می لە‬ ‫بەبە‬ ‫‪ ،‬حە بە ن ک‬ ‫ه یە حە ی لە گۆڕ نک ی ش ی جی‬ ‫س ش ی م ۆڤەک‬

‫‪ ،‬ئە س ئە یش ی ئە نیش‬ ‫ۆخێکی نەگۆڕ ب ێ ێ ە ‪ ،‬مەگە کەسێك لە س ش ە ڕۆش ێ ە‬
‫بێت‪.‬‬ ‫بە چ سە‬ ‫ست سەی ن ک ێن پێ ی ی‬ ‫م ۆڤ نێکی ئ س یی تەن‬

‫تە‬ ‫نەب‬ ‫ژ یەتی ن ک‬ ‫هە گی‬ ‫یە بە حە ی م ۆڤەک‬ ‫ش‬ ‫ئ ی ی ڕ س ی ئی المیش‬

‫ئی ال م مەڵەی‬ ‫ڕێگ لە ئ ست م ن نی ئە حە نە ‪ ،‬هە بۆیە بی ین بەشێ یەکی س ش ی نە‬
‫نی‬ ‫ڕی‬ ‫ی‬ ‫‪ ،‬چ نکە نەب نی ی س ڕێ‬ ‫ی س ڕێ ی ت ی ەتی بۆ ن‬ ‫لەگەڵ ک‬
‫ئە س‬ ‫ب‬ ‫س ش یە بە ۆخێکی ن س ش‬ ‫ئە حە‬ ‫ک‬ ‫ۆ ج‬ ‫ک‬ ‫پێ ی ت لەسە ک‬
‫بێت‪.‬‬ ‫کە پێ ی ی بە چ سە‬ ‫چێ‬ ‫خ تە ئە چ‬ ‫کەسەکە ی کەسەک‬

‫بۆالی خۆی ڕ کێ ێت‪ ،‬بە‬ ‫گەڕ بە جێگە جی جی ک ن س ش ی م ۆڤەک‬ ‫حە ی گەشت گ‬

‫بی ێت‪،‬‬ ‫بێت گۆڕ نێکی ئ شک لە چ‬ ‫کە شت کێ سە‬ ‫ی بەه‬ ‫ت ی ە لە‬
‫ی ک ‪،‬‬ ‫ت شی جۆ ێك لە بێ‬ ‫سە م سۆڵە م ۆڤەک‬ ‫ی چەن م نگێك لە ڕ شی شت کێ‬
‫ست ب ێت‪.‬‬ ‫حە ی چ نە‬ ‫بۆ گەشت گ‬ ‫ێت ج ج‬ ‫خ‬

‫لە س ش ە ئ س ییەکە‪ ،‬ۆ ێ ی بە هەڵە‬ ‫چ‬ ‫ی ۆ ی ن شە عی‬ ‫لەبە هۆک ی ک‬

‫چن‪ ،‬بەاڵ ئەمە ئە ن سەل ێ ێت‬ ‫ژ یەتی ئە کەس نە کە کە‬ ‫بەجۆ ێك لە جۆ ک‬ ‫ب‬
‫ی ن شە عی‬ ‫ک ێکی ن شە عی بێت‪ ،‬بەڵک ک‬ ‫بە مەبەس ی گەشت گۆ‬ ‫کە ڕۆش ە‬
‫ئە س ش ە ئ س ییە ن شە عی ک ‪ ،‬گە ن خۆی بۆ خۆی بە شێ س ش یەکە ک ێکی‬ ‫کەسەک‬
‫‪.‬‬ ‫ئ س یی ڕێگە پێ‬

‫هەت بە بێ ئ ی یش هە کەسە کۆمەڵێك ک ی ت ی ەتی‬ ‫خۆشی بۆ خۆی‬ ‫چۆ م ۆڤەک‬ ‫هە‬

‫بەهەم‬ ‫ئی المیەک نی‬ ‫خۆی بەخۆی هەیە تێی ک ی گ نگ گ نگ هەیە‪ ،‬لە گ ت ک‬
‫ک ێت ئ ی ێکی پ ە ک مل ڕ چ ی ک ک نی پ ە بەن ی نەک بێت‪.‬‬ ‫شێ ‪ ،‬چۆ‬

‫ی ک‬ ‫بی ین گەشت گ‬ ‫گەالنی پێش خۆم‬ ‫ق ئ نیەک‬ ‫ئەگە بگەڕێی ە بۆ سە چ‬

‫‪.‬‬ ‫نەتە‬ ‫بۆ ئە مەبەس ە ڕۆش‬

‫گێڕی ە کە ب ک نی ی سف‬ ‫ئە ت لە چی ۆکی ی سف سەالمی خ ی لەسە بێت ق ئ بۆم‬

‫ی یک‬ ‫گەشت گ‬ ‫کە ی س ی لەگەڵ ب ێ ێت بۆ سەفە‬ ‫لە ب کی ک‬ ‫ی‬
‫خۆشی‪.‬‬

‫‪102‬‬
 ‫س ْە ُ مع غ ا ی ْ ت ْع ی ْع ْب إِن لە ُ لح فِ ُ }‬
‫{أ ْ ِ‬

‫‪ ،‬بەڵک کێ ەکە لە‬ ‫ق ئ نکۆڵی لێ نەک‬ ‫ک‬ ‫خۆشی سەی‬ ‫ڕ خ ە لە گەش ەکە‬
‫مڕ بی ک نە ی ئە ێ یە لەسە‬ ‫جێگەی م‬ ‫‪ ،‬ئەمە‬ ‫لە ب کەی خۆی ک‬ ‫خی نەتی‬ ‫ب‬
‫خۆشی‬ ‫‪ ،‬کەسێك چێت بۆ سەی‬ ‫س ش یەکەی تێک‬ ‫ێ کە ک‬ ‫کە‪ ،‬ک‬ ‫گەشت گ‬
‫یە‬ ‫فە بە ب کە نەبەیت‪ ،‬گ فت لە‬ ‫یە‬ ‫خۆشیەکە گ ف ی تێ نی یە گ فت لە‬ ‫سەی‬
‫یە تێکەڵی ک ی ن شە عی تێ نەکەیت‪،‬‬ ‫بەچ ی خی نەتە سەی ی کەسی ت نەکەیت‪ ،‬گ فت لە‬
‫نەنێت‪،‬‬ ‫یە ن ێژ ک ن ی لەسە‬ ‫لە ێ نەخۆیت نەخۆی ە ‪ ،‬گ فت لە‬ ‫یە ش ی حە‬ ‫گ فت لە‬
‫ک تەک نت هە بە‬ ‫یە هەم‬ ‫یە ک ی گ نگ بەهۆیە لە ست نە یت‪ ،‬گ فت لە‬ ‫گ فت لە‬
‫سی حەتە نەک ژیت‪.‬‬ ‫سەف‬

‫لە ئی الم پ سەنگی هەیە یەکێکە لە ت ی ەت ەن یەک نی ئی المیش‪ ،‬هە بۆیە گ نگە ئە پ سەنگیە لە‬
‫لە‬ ‫ئ س ی خۆی م فی خۆی پێ ب ین‪،‬‬ ‫شت بە گ ێ‬ ‫هەم‬ ‫ک ن ن بپ ێ‬ ‫ک‬
‫‪:‬‬ ‫هت‬ ‫یەکی‬ ‫فە م‬

‫ك ع یك ح ‪ ،‬إ ل بك ع یك ح ‪ ،‬إ ل ی ك ع یك ح ‪ ،‬إ ۡله ك ع یك ح ‪ ،‬ف عط كل ي‬ ‫{إ ل‬

‫‪v‬‬
‫حق ح ە}‬

‫کەی ە‬ ‫ڕ چ بک ێت لە چەن خ ڵێک ڕ نی‬ ‫چ نە‬ ‫سی حە‬ ‫ئە ی گ نگە لە سەف‬
‫چێ شە عیەکەی‪:‬‬ ‫تە چ‬

‫گ نگە‪ ،‬چ نکە ئ شک یە خ ی گە‬ ‫ک‬ ‫تەمە ‪ :‬تەمە ک تە‬ ‫بە ک‬ ‫یەکە ‪ :‬گ نگی‬
‫‪ ،‬نە لەبی‬ ‫گ نگە سەف ک نیش بک ێت بە بەشێك لە عی‬ ‫ست ک‬ ‫م ۆڤەک نی بۆ عی‬
‫شە عیەک ‪.‬‬ ‫فە مۆشک ن ی ک‬ ‫چ نە ی خ ی گە‬

‫فە م یت‬ ‫خ ی گە‬

‫ا{‬ ‫خ ٗ ل ن أ ا أ ی ه ك أ أ ا ش‬ ‫} ه ال ي جعل ال یل ال‬

‫ئی هە چی ک هەیە‬ ‫کە بەه ه‬ ‫بە هە هێ ‪ ،‬هەنێك کە‬ ‫بە ک‬ ‫هە ‪ :‬گ نگی‬
‫‪،‬‬ ‫چ‬ ‫هە ڕۆژ بۆ ش ێ ێك‬ ‫سی حە‬ ‫ک تەک نی هەم ی بە سەف‬ ‫پ گ ێی خ‬
‫‪ ،‬ئەمەیە لە شە ع ڕێگە پێ نە‬ ‫ن‬ ‫ی مەتی‬ ‫کە‬ ‫یکی لەبی‬ ‫ب‬ ‫هەن ێك لە گەن‬

‫‪103‬‬
 ‫بۆ‬ ‫بەهۆی ک ێکە ک ێکی گ نگ لە ست ب یت‪ ،‬چەن ه ئ یەتی ق ئ نی هەیە ه ن‬
‫پێ ی‪:‬‬ ‫گ نگی‬ ‫ک ک‬

‫{‬ ‫س لە ال ۡم‬ ‫هللا ع م‬ ‫اف ی‬ ‫} قل اع‬

‫قە{‬ ‫ك ا من‬ ‫اف م ك‬ ‫ل ال ف م‬ ‫}ه ال ي جعل ل م اۡل‬

‫{‬ ‫إال اۡلح‬ ‫}هل ج اء اۡلح‬

‫{‬ ‫إال م ك م تع‬ ‫}هل ت‬

‫{‬ ‫ب‬ ‫}ی یحی ٰۖ خ ال‬

‫ج یع م ە{‬ ‫ات م ف اۡل‬ ‫ل م م ف ال‬ ‫} س‬

‫ه لە فە م‬ ‫هە‬
‫‪vi‬‬
‫أحب إل ٰۖ هللا من ال ۡمن ال عیَ(‬ ‫)ال ۡمن ال ي خی‬
‫‪vii‬‬
‫)إ هللا یحب إ ا ع ل أح كم ع ال أ ی ە(‬
‫‪viii‬‬
‫إال أ یغ س ف یغ س (‬ ‫أ ال ت‬ ‫)إ ا ق مت ف ی أح كم ف ی ٗ فإ اس ۡ‬

‫قە شە عی نە‬ ‫ی ت لە ب یە هە ‪ ،‬لە ژێ ڕۆش یەی ئە‬ ‫فە م‬ ‫ه چەن ه ئ یە‬ ‫هە‬
‫کەیف خۆشی بە ڕ چ ک نی چەن خ ڵێك ب ەی ە ڕ ‪:‬‬ ‫سی حە‬ ‫ت نن ڕ یەتی سەف‬

‫بە بی ن ی سەف‬ ‫تەک ‪ ،‬بە خە هەن ێك لە بەه‬ ‫نەخ ی عی‬ ‫یەکە ‪ :‬لە ست نە نی ی‬
‫ی هەن ێك ج هەت ن ێژی هەی یش لە ست‬ ‫سی حەتە ن ێژ ک نی لە ست‬
‫کە بە ت ی ە لە ڕۆژ نی هەی ی ئ گ ی لە‬ ‫بێت لە ئ س ی ‪ ،‬گ نگە ئە نەی کە سەف‬ ‫کەم ە خە‬
‫ن ێژی هەی یەکە بێت بۆ ن ێژی هەی ی بڕۆ بۆ ن یک ین جێگە کە ن ێژی هەی ی تێ بک ێت‪.‬‬

‫نەک ژ ێت‪.‬‬ ‫بەهۆی سەف‬ ‫بێ س‬ ‫هە ‪ :‬ک تی ۆ‬

‫ی تێ بک ێت ۆ ب شە‪ ،‬تە بە ن مە ڕێژی تێ بێت‪.‬‬ ‫سێ ە ‪ :‬ک تەک ش ی بە س‬

‫‪ :‬بەهۆیە ک ی گ نگ لە سەف کە پ گ ێ نەخ ‪.‬‬ ‫چ ا‬

‫‪104‬‬
 ‫ن یکی کەسی خ پ ق م چی‬ ‫سی حە بکە‬ ‫پێ ە ‪ :‬لەگەڵ ه ڕێی ب ش بۆ سەف‬
‫خۆ مەکە ‪.‬‬ ‫مەش‬

‫خ نی پەی مە پەی مەکەی گ نگە لە گ ت جێگەک ن لەبی بێت خۆشیەکی ک تی‬ ‫م ۆڤی م ڵ‬
‫ک نی خ ی گە‬ ‫سک‬ ‫ب نە لە‬ ‫ئ ی ەکەی لەبی نەب تە ‪ ،‬گەڕ بە شت‬
‫ی ن س ێت‪.‬‬ ‫تی گە‬ ‫تێڕ م لە گ نگی بە عی‬

‫ڕ ن کی‬

‫ڕ ن کی خۆشە کە لە ڵ بێ‬

‫بێ‬ ‫ق ن ی نیە کە لە ڕ‬

‫ڕ پ م ی یە‬ ‫ب‬ ‫کە لە ڕ‬

‫نی یە‬ ‫گ‬ ‫خۆ‬ ‫کە لە ڵ ب‬

‫ب نی‬ ‫ۆ چ‬ ‫ج ئە بێ ئە‬

‫نەبێ‬ ‫ن بێ گە ئی‬ ‫ڵڕ ن‬

‫ئی نیش ن بێ گە عەمە نەبێ‬

‫ئە س تە‬ ‫ب‬ ‫ج کە هە‬

‫‪.‬‬ ‫ش ک لە‬ ‫یش ب‬ ‫کە تە‬

‫تەن یی‬

‫نی یە لەگەڵم‬ ‫کە‬ ‫ئی ە من تە ن‬

‫‪105‬‬
 ‫هیچ پەن نی یە پەن ی پێ بە‬

‫پەن هە خ یە خ ی پە ە گ‬

‫هە ئە یش ب شە بۆ پەن ی هەم‬

‫چ نکە هە کەسێك پەن ب ە ێ‬

‫پەن ی ئە نەبێ غەی ی ئە بە ێ‬

‫ئە پەن پ چە ع قی ە شەڕ‬

‫لە ئ خی ەت بێ پەن کەسە‬

‫ج ئێ ە ەڵێم خ ی پە ە گ‬

‫من پەن تۆیە غەی ی تۆ هیچ ک‬

‫پەن ب ەی بگەی بە ف ی‬ ‫تۆ‬

‫غ اڵ‬ ‫نەج تم ب ەی لە هەم‬

‫لەن ە‬

‫ب م ەللا ل ح ن ل حیم‬

‫ع ی لە صا ە من لە‪.‬‬ ‫َّلل ما‬ ‫لا َّلل صال سال ع ی س‬

‫نك نت ل ه ‪.‬‬ ‫هب ل من ل نك ح‬ ‫هی‬ ‫ب‬ ‫ب ال ت یغ ق‬

‫ْۚ‬
‫ِع ٱَّللِ ِج ً۬یہ ‪,‬‬ ‫یـ َٰٓ یہ ٱل ِ ین ء م ه ْ ال ت ه نه ْ كٱل ِ ین ء ۡ ْ هم س ف أ ه ٱَّلله ِم ق له ْ ك‬
‫ألح‬
‫سک ‪،‬‬ ‫(تۆمەتی بۆ‬ ‫یم سی‬ ‫‪ :‬ک ئە نە مەبن کە ئ‬ ‫ئەی ئە کەس نەی ب ڕت هێ‬
‫ب خ نەی ) پ ڕ س ی پ کیی ئ شک ک‬ ‫(لە تۆمە‬ ‫ب خ نی بۆ هەڵ ەست) خ ی گە‬
‫ئ ی‬ ‫ۆ بەڕێ‬ ‫ئە الی خ‬

‫‪106‬‬
 ‫یـ َٰٓ یہ ٱل ِ ین ء م ه ْ ٱت ه ْ ٱَّلل قه له ْ ق ۡ ً۬ال س ِ ی ً۬‬

‫لە خ ب سن پ ێ ک بن‪ ،‬هەمی ە ق ە گ ف ی بەجێ‬ ‫ئەی ئە کەس نەی ب ڕت هێ‬

‫بکە ‪.‬‬ ‫بەس‬

‫ع ِی‬ ‫هس لەه ۥ ف ۡ ف ف ۡ‬ ‫یه ۡ ِ ۡح ل ه مۡ أ ۡع ـ ه مۡ ی ۡغ ِ ۡ ل ه مۡ ه نه ب ه مۡۗۡ من یه ِ ِع ٱَّلل‬

‫بێت‪ ،‬ج ئە ی‬ ‫خۆ‬ ‫ک ‪ ،‬لە گ ن هەک نی‬ ‫بەجێ پەسەن‬ ‫چ‬ ‫کن‬ ‫(ئە س ئی ) ک‬
‫بێ‬ ‫یەکی بێ ئەن‬ ‫پێغەم ە کەی بێت‪ ،‬ئە ئی سە کە تن سە فە‬ ‫یخ‬ ‫فە م ن ە‬
‫‪.‬‬ ‫ی بە ست هێ‬ ‫س‬
‫‪.‬‬ ‫‪ .‬أخ جە ل‬ ‫ن لي م بین لاییە م بین ف جیە أض ن لە ل‬ ‫[من ی‬

‫الع ل ین‬ ‫َّلل‬ ‫ع ان ا الح‬ ‫اخ‬

‫ب م ەللا ل ح ن ل حیم‬

‫ع ی لە صا ە من لە‪.‬‬ ‫َّلل ما‬ ‫لا َّلل صال سال ع ی س‬

‫نك نت ل ه‬ ‫هب ل من ل نك ح‬ ‫هی‬ ‫ب‬ ‫ب ال ت یغ ق‬

‫إِ لل ِ ین ق ل ُ ْا ب لَّلل ُ ث ُم ۡ‬
‫لس َٰـ ُ ْا فال خ ۡ ف ع ۡی ِمۡ ال ه ُمۡ ی ۡح ن ُ ‪ ،‬الح ف ‪13‬‬

‫پ بەن ی ئە ئی نە بن ڕ ست‬ ‫ەللا یە ‪ ،‬پ ش‬ ‫گ م‬ ‫بەڕ س ی ئە نەی کە ڵێن ‪ :‬پە‬

‫ڵ ەنگ ن بن‬ ‫بی ێکی لەسە نی یە‬ ‫ت‬ ‫من‪ ،‬ئە نەهیچ جۆ‬ ‫لەسە ی بە‬ ‫پەیڕ ی کە‬

‫ب ۡلل ِ ٗ خ َٰـ ِ ِ ین فِیہ ج ا ََٰۢٓء بِ ك ن ُ ْا ی ۡع ُ ‪ ،‬الح ف ‪14‬‬ ‫أ ُ ْ ل َٰـ َٰٓ ِىك أ ۡ‬

‫صح َٰـ ُ‬

‫‪.‬‬ ‫نە کەئەن می‬ ‫ک‬ ‫بەنەسە ‪ ،‬لەپ ش ی ئە ک‬ ‫ئە نە بەهەش ین ژی نی نەم یی تی ی‬

‫تح ن ُ ْا أ ۡب ِ ُ ْا بِ ۡٱل ِ ٗ لل ِ ٰۖ‬

‫ ُ ع ۡی ِ ُم ۡلل َٰـ َٰٓ ِىڪ ٗ ُ أال ت ف ُ ْا ال ۡ‬ ‫إِ لل ِ ین ق ل ُ ْا ب لَّلل ُ ث ُم ۡ‬
‫لس َٰـ ُ ْا ت‬
‫ ُك ُمۡ ت ُ ع ُ ‪،‬ف ت ‪30‬‬

‫‪107‬‬
‫‪،‬‬ ‫ڕسەب‬ ‫پ بەن ی ئە ڕێ‬ ‫بە‬ ‫(ەللا) یە‪ ،‬لە‬ ‫گ م‬ ‫ئە نەی بەڕ س ی تی ‪ :‬پە‬
‫نەبێت لە‬ ‫بی ێک‬ ‫ڵێن‪ :‬هیچ ت‬ ‫بۆالی ‪ ،‬پێی‬ ‫بە‬ ‫سە سەف ی ە‬ ‫ئە لە سە مە گ‬
‫لێ بێت بە بەهەش ەی کە لە ک تی‬ ‫‪ ،‬مژ ت‬ ‫نەبێت بۆ ڕ ب‬ ‫پەژ یەک‬ ‫ه ت ‪ ،‬هیچ غە‬
‫‪...‬‬ ‫پێ‬ ‫خۆی بەڵێ‬
‫ت‬ ‫ن ۡحن ُ أ ۡ لِی َٰٓ ُ ُكمۡ فِ ٰۖ ۡللحی َٰ ِ لل ۡنی فِ ٰۖ ۡلۡل ِخ ِ ل ُ مۡ فِی م ت ۡ ِ َٰٓ ٰۖ أن ُ ُ ُ مۡ ل ُ مۡ فِی م ت ُع ‪ ،‬ف‬
‫‪31‬‬

‫پ ی نی ئێ ین لە ژی نی نی‬ ‫ه ک‬ ‫ی‬ ‫)‪ :‬ئێ ە ی‬ ‫ف ی ەک نیش فە م‬ ‫(خ ی گە‬

‫ی کە بۆت ئ م یە‪...‬‬ ‫ی کە‬ ‫هە چی ئ‬ ‫مژ ت لێ بێت لە بەهەش‬ ‫قی مەتی‬
‫‪" :‬م ن ب م ف اۡلسال ال أس ع ە أح ا بع ‪،‬‬ ‫‪ -‬ص ٰۖ هللا ع یە س م – ف‬ ‫ج ء جل إل ٰۖ ال‬
‫‪ -‬ص ٰۖ هللا ع یە س م ‪( -‬قل آم ت ب َّلل ثم اس م)‬ ‫ال‬ ‫ف‬

‫الع ل ین‬ ‫َّلل‬ ‫ع ان ا الح‬ ‫اخ‬

‫۔‬ ‫م ق من ل‬ ‫اۡلع‬

‫۔‬ ‫ل‬ ‫فأ ع‬ ‫الع ‪ :‬ل‬

‫ل ق۔‬ ‫ل‬ ‫‪ :‬ه ب‬ ‫أع‬ ‫م‬ ‫اۡلع‬

‫ض۔‬ ‫ب ل ا ‪ ،‬س لم من ل‬ ‫‪،‬م‬ ‫ل‬ ‫ء‪ :‬أم خ‬ ‫ل‬ ‫في ص ال‬ ‫ال ع‬

‫ب بع‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫أ ی ت ب ە‪ .‬أ ن‬ ‫ل‬ ‫ل آ‬ ‫بە‪ :‬ع‬ ‫ال آ ‪ :‬ی‬ ‫إع‬
‫آلتی ب ە۔‬ ‫ق ت مع‬

‫عن لك ب غ ء‬ ‫من م ە ‪ ،‬ف‬ ‫س‬ ‫كین أ ی ت ب ل ل آ أ أ ی ت ب‬ ‫ەللا ل‬ ‫ق تا‬

‫ق ئ ل ل إلنس ل ن۔‬ ‫لا‬ ‫‪ ،‬م‬ ‫لە ب إلع‬ ‫ل الغ ە بی نە ش‬ ‫‪ ،‬أع‬ ‫ل‬

‫هللاِ إِ ُك ُ ْم‬ ‫يم ْ ِ ِە ُم ْ ی ت ا ْ ُع ْا م ِن ا ْ‬

‫س ۡ ْع ُم يمن ُ ِ ه‬ ‫ا ْف ا ُ ق ُ ْل ف ْت ُ ْا بِع ْ ِ ُ‬
‫س‬ ‫((أ ْ ی ُ ل ُ‬

‫‪108‬‬
 ‫آی ٗ ‪13‬‬ ‫ه‬ ‫ص ِ قِین))‪ .‬س‬

‫ب ْع ُ ُ ْم لِ ْع ٍ‬ ‫بِ ِ ْ ِ ِە ل ْ ك‬ ‫نس ا ْل ِ ن ع ٰۖ أ ی ْت ُ ْا بِ ِ ْ ِل هـ ا ا ْل ُ ْ آ ِ ال ی ْت ُ‬
‫اۡل ُ‬
‫ت ِ‬ ‫((ق ُل لِِ ِن ْ‬
‫اج ع ِ‬
‫اۡلس اء آی ٗ‪88‬‬ ‫ظ ِی ا))‪ .‬س‬

‫ن نەی پەن ەمۆ‬ ‫ب نە‬ ‫ی ی‬ ‫ئیع‬

‫ ُ ألن ن ْ ع ِع مە‬ ‫ب ِْ‬

‫اۡلن‬ ‫أی ْح ُ‬
‫ب ەی ە ‪:‬‬ ‫س‬ ‫م ۆڤ‬ ‫سە پەن ەك نی‬ ‫پێ ە‬ ‫ش نین‬
‫م‬ ‫أ لن ن ع ع مە ئ ی ئ میی پێی یە كە هە گی ئێ ە ( ی ك نی) پ‬ ‫أیا ب إلن‬
‫س م) ۆژی قی مە‬ ‫‪( :‬ص ی ەللا ع یە‬ ‫بی ە) بەپێغەم ە ی‬ ‫؟! (عە یی ك ڕی‬ ‫كۆن كەی ە‬
‫‪،‬‬ ‫س م) بە ێژی بۆی ب س‬ ‫(ص ی ەللا ع یە‬ ‫بێت‪..‬؟ پەی م ە‬ ‫چۆنە؟ كەی ێت‪..‬؟ چۆ‬
‫پێ ن كە ! گ تی‪ :‬ب شە ئ خ پێم ن ڵێیت خ ئە‬ ‫(عە ی)یش تی‪ :‬ئەگە بەچ یش بی ی م هە بڕ‬
‫ئە ئ یەتە ه تە خ‬ ‫نە ی ئە‬ ‫پت‬ ‫ی نە چۆ كۆ ك تە ‪..‬؟ ج بۆ‬ ‫ئێ ە‬
‫فە م ی‪:‬‬

‫ب َٰ ٰۖ ق ِ ِین ع َٰ ٰۖ أ ن ي ي ب نە ُ‬
‫بەڵێ ئێ ە بەت ن ین كە تەن نە نەخ ە خەتی سە پەن ەك نی ی ك خۆی ڕێك پێك ب ەی ە ‪ ،‬بە‬
‫ن چێ‪،‬‬ ‫نەخ ەی سە پەن ەی هیچ كەسێ لەهی كەسێ ی‬ ‫ن ێ یەك نیە ‪ ،‬لەك تێ‬ ‫نەخش‬ ‫هەم‬
‫ب ڕ بەخ ) ب یت‪.‬‬ ‫ك یی ئە ڕ س یە سە ێك لەك ێ ی‪ ( :‬تەی ن ك‬ ‫ت نیت بۆ پ‬

‫ل ل ین‬ ‫لا َّلل‬ ‫ع ن‬ ‫خ‬

‫ئ یەتی ق ئ نی پی ۆ‬ ‫لەسە‬ ‫ڕ ان نە ی گ م‬

‫ی نە ێت‬ ‫چ ی بە ڕۆژ هەڵ یە !‪ .‬خۆی هیچ نین‬ ‫ئس‬ ‫ئە کەس نەی شەم ەمە ک ێ‬ ‫ۆ‬
‫‪،‬‬ ‫خ ۆتە ئە ال بۆ بە ژ ن ی ن ڕ‬ ‫بەه ڕ ش ێکی بە ی‬ ‫ئ س بن!‪ .‬هەم‬ ‫خەڵکیش خۆی‬
‫بە نگ ی کە !‪ .‬خۆ‬ ‫بەن ن ێ گە ییە !‪ .‬لە ڕ س ی تێ گە‬ ‫خ ن!‪ .‬ت تی ئ س‬ ‫خۆ‬
‫ف ۆشن!‪.‬‬ ‫بەکەس نی ت‬ ‫!‪ .‬شەڕی خۆی‬ ‫خ‬ ‫بە س ی خۆی‬ ‫پە س ن مێ کی تێگەش ی‬
‫بە تەبە ی‬ ‫خۆی‬ ‫تە‬ ‫نەخ ێ‬ ‫عە بی ن نن بە نگ ی "سی ە ی" کە !‪ .‬هیچ تەف ی ێکی‬
‫‪109‬‬
 ‫بە ئەف نە‬ ‫نن ‪ ،‬ئ یەتێکی ی پێ ن ن ێت!‪ .‬ق ئ‬ ‫ئی ن کەسی ن گۆڕنە !‪ .‬ق ئ بە ن‬
‫بن!‪ .‬ب نگەشە بۆ ش نێك کە کە خۆشی پێی ڕ ی نین!‪.‬‬ ‫نن ‪ ،‬بەخە مەتەڵیش سە س‬
‫کە !‪ .‬ب نگەشە بۆ م فی م ۆڤ کە‬ ‫گ نی بە م فی ئ ف ت نە‬ ‫‪،‬ب‬ ‫کە‬ ‫ی م فی ئ ف ت‬
‫بە‬ ‫ی بە ن ە پێ ێل کە !‪ .‬خ ی‬ ‫ئ‬ ‫ی لێ‬ ‫‪ ،‬م فی م ۆڤیش پێ ێل کە !‪ .‬الفی ئ‬
‫لە فە م نی‬ ‫بە م‬ ‫بە گ ێی خ ن کە‬ ‫خ ق ڵ نی یە م ۆڤ کەنە خ ی خۆی !‪ .‬بە م‬
‫ژم ی خۆی !‪ .‬ب سی‬ ‫کەنە‬ ‫ه ک‬ ‫بە هە‬ ‫یەتی کە‬ ‫!‪ .‬بەن ک‬ ‫ال ن‬ ‫ک نی‬ ‫گە‬
‫ی‬ ‫‪ ،‬خۆشی خ ێ‬ ‫کە‬ ‫گەن ڵ ت یش نی یە!‪ .‬ب نگەشە بۆ خ ێ‬ ‫لەخۆی‬ ‫گەن ڵی کە‬
‫نی یە!‪.‬‬

‫پێ ەکیە بێت بۆ چ نە ن ب سەکە ‪ .‬بێگ م‬ ‫هە‬ ‫ب‬ ‫پێم ب‬ ‫ت نەی سە‬ ‫ئە‬ ‫هەم‬
‫ک‬ ‫ئە ش نەی ب س‬ ‫کە ت ۆ ی هەم‬ ‫ێت بە ن ڕ‬ ‫ئی ال‬ ‫ئە نەی کە ژ لە ق ئ‬
‫م نی‬ ‫تە ی ی سە‬ ‫‪ .‬ۆ بە خە کەس نێك کۆمەڵە ق ەیە ب‬ ‫تێی ن یە‪ .‬ن نەی کەسیش ۆ‬
‫ت نە هە خۆی نی‬ ‫بێت ش ێکی ۆ گ نگی بە هە هێ بێت؟! بە جۆ‬ ‫یڵێ ە‬ ‫هە‬
‫نن بەهۆی‬ ‫کە ت‬ ‫!‪ .‬م ڵ ن بە‬ ‫ی بە ن ە ی ی‬ ‫هە ئ‬ ‫پێ ن ش ین کە‬
‫ب ی‬ ‫تەیە هە‬ ‫هە ئە کۆمەڵە‬ ‫بەس ە ب نی بە ق ئ نە کەچی ژی نی خۆی‬
‫نی‬ ‫بە بەی نە ک تژمێ شە‬ ‫ۆ شت بە ڵی گ تم بە شێ یە‬ ‫کەنە ‪ .‬ۆ ش م پێیە‬
‫نە لەسە کۆمەڵە ئ یەتێکی پی ۆ ی ق ئ نی کە‬ ‫‪ .‬چ ە ن ب سەکەمە کە‬ ‫نەخە ت‬ ‫هێ‬
‫کە ‪ .‬بە پ ی نی خ‬ ‫حەق یەتی‪ ،‬ئ ی ی پی ۆ ی ئی المی پێ ت ن‬ ‫ژم نی م ڵ‬ ‫هە‬
‫کە بە پ ت بەس ن بە تەف ی نەی کە جێگەی م نە‬ ‫یە بەیەکی ئە ئ یەت نەت بۆ تەف ی‬
‫لە نە‪ :‬تەف ی ی ئی ن کەسی ‪ ،‬ق ت بی‪ ،‬جەاللەین‪ ،‬تەبە ی‪ .‬بۆ ڕ ن نە ی ئە گ م نە ن شی نەی کە‬
‫ڕ ڤەک نی ئ یەتەک نی‬ ‫ک ێت بە ئ مێ ی ڕ ن نە ی ‪ .‬بۆ تەف ی ک‬ ‫بە ن ە بە ق ئ‬
‫ق ئ بێگ م کۆمەڵە نی یە پێ ی ە لە نە‪:‬‬

‫بە ڕێ م نیە ‪ ،‬بەاڵ ئە کۆمەڵە نە هە عە بیش ن نن بەڵک حە فە‬ ‫‪ -1‬نی ی عە بیەکی تە‬
‫!‪.‬‬ ‫جەڕ ک نی ی نەبی‬

‫خۆی‪ ،‬چ نکە ئ شک یە لە ‪ %80‬ی‬ ‫‪،‬‬ ‫بەشێ یەکی تە‬ ‫ئ یەتەک‬ ‫‪-2‬گەی ن لە ئ یەتەکە ی‬
‫هەیە ئە یش‬ ‫نی یە پێ ی ی بە ئی ی‬ ‫ئس‬ ‫نییە تە تێگەش ی‬ ‫ق ئ ڕ نە بەاڵ لە ‪ %20‬ڕ‬
‫!‪.‬‬ ‫ڕ‬ ‫بە ن پ پۆڕی خۆی ک ێت نە‬

‫‪110‬‬
 ‫ێکە بۆ گەش ن لێی‪،‬‬ ‫ئ یەتەک ‪ ،‬کە ئە یش ی مەتی‬ ‫‪ -2‬نی ی هۆک ی بە ی ی ئ یەتەکە ی‬
‫فەت ی لەسە ب یت خەڵکی پێ گ مڕ‬ ‫بە ی ی‬ ‫ن ک ێت بێ ئ گ بیت لە هۆک ی بە ی ی ی‬
‫بکەین‪.‬‬

‫نی ی ئە ش نەی‬ ‫‪ -3‬نی ی ش ێ ی بە ی ی ئ یەتەکە بۆ ن نە لە مەککە بە ی ی لە مە ی ە‪،‬‬

‫ه مە ی ە‪،‬‬ ‫هە‬ ‫خ‬ ‫کە پەی سن بە نە ‪ ،‬بۆ ن نە ئ یەتێك لە مەککە بە ی چ ح ک ێك‬
‫ن ک ێت بێ ئ گ بیت لە نە بە م سەی ی ق ەی لەسە بکەی!؟‪.‬‬

‫پێ ی ئ یەتەکە‪ ،‬ن ک ێت ئ یەتێك پەی ن ی بە پێ ی ی پ شیە هەیە بەتەن‬ ‫‪-4‬ڕ چ ک نی پ‬

‫ین‪ .‬تە یل بۆ‬ ‫کە فە م ێ [ف یْل لِ ْ ه‬ ‫تی ل ع‬ ‫ح ک ی لەسە بەی‪ .‬بۆ ن نە ئ یەتی ‪4‬ی س‬
‫بێت ژ یەتیەکی لە‬ ‫ت شی ئە س ب ن خۆ ئەگە‬ ‫نی یە ن ێژکە‬ ‫‪ ،‬ی خۆ گ ن‬ ‫ن ێژ کە‬
‫ن ێژ کۆڵەکەی ی ە‬ ‫نەی ت کە ب سی ن ێژ کە‬ ‫فە م‬ ‫ئ یە‬ ‫بێت ئە هەم‬ ‫ئ ی ەکە خۆی‬
‫‪ ،‬یەکە ش ێك کە م ۆڤ لە گۆڕ پ سی ی لی ک ێت‬ ‫لەن خۆش ن هە بە شێ یە ن س‬
‫ب سەکە ب سی ن ێژ نی یە ۆ لەسە ی ن ڕۆ ‪ ،‬بەاڵ ئە‬ ‫ڕ س ەک ن ه ت‬ ‫لە فە م‬ ‫ن ێژ‬
‫تە کە فە م ێ [ ل ِ ین هه ْم ْ‬
‫عن‬ ‫س‬ ‫ئ یەتە پەی ن ی بە پ شییە هەیە ئە یش ئ یەتی ‪5‬ی هەم‬
‫لەبە چ‬ ‫) تە لە ڕ‬ ‫(ل ف‬ ‫ڕ‬ ‫صالتِ ِ ْم س هه ‪ .‬کە مەبەست ئە ن ێژکە نەیە کە‬
‫ڕ ی خ ی لێ ێت فە م ێ‬ ‫ئی ن عەب‬ ‫ن ێژ کە بەاڵ خۆی ن ێژکە نین‬ ‫خەڵکی‬
‫بۆ‬ ‫لە پۆل ئە ئ یەتەی هێ ب‬ ‫س‬ ‫‪ .‬لەبی مە م مۆس یە ! لە ک‬ ‫ی ئی ن ک ی‬ ‫لەتەف‬
‫!‪.‬‬ ‫لەسە ن ێژ ک‬ ‫لۆمەی ک ب‬ ‫ق ت بیەک‬

‫‪ -5‬نی ی ن سیخ مەن خ ئە ح ک نەی کە پەی س ن پێ ی‪.‬‬

‫تەن کەمێکی نی ین بیت ب ن ێت ئەگە بێت سەی ێکی پە ت کی (ت یف‬ ‫ئە خ اڵنەی سە‬
‫ل لی ی لە الپەڕ ‪ 51‬ت ‪60‬‬ ‫ل‬ ‫) بکەین لە ن سی ی ک ۆ صال ع‬ ‫ی‬ ‫سین‪ ،‬ب هج ل‬ ‫ل‬
‫بۆ ن سم‪:‬‬ ‫بۆ م فەسی تەن سە ێڕ ک نی‬ ‫نی یە گ نگ نە ک‬ ‫ب سی ئە‬

‫هەیە هە ن نێت بە ڕ س ی بی ێ ێ ە ئە ب سی نی ی‬ ‫‪ -1‬نی ی لەسە ق ئ ‪ .‬ۆ کە‬

‫ک !‪.‬‬ ‫تەج ی هە مەپ سە کەچی تەف ی‬

‫نە نە نێ صایح ض یف چی یە تەف ی‬ ‫‪ -2‬نی ی لەسە س نە ‪ .‬چ نکە پەی س ە بە ق ئ نە‬

‫تێ کە‬ ‫لە نەیە‬ ‫بی‬ ‫یج) هە مەپ سە کە نەشی‬ ‫(ل‬ ‫هێ نی فە م‬ ‫ئە ب سی‬ ‫بک‬
‫ک یپ بکەین!‪.‬‬ ‫هێ‬ ‫ئێ ە ئێ ە ب سی فی م‬

‫‪111‬‬
 ‫ه ژی نی ه ڵەک نی ڕ ی خ ی‬ ‫هە‬ ‫ی خ ی لێ بێت‬ ‫‪ -3‬نی ی لەسە ژی نی پێغەم ە‬
‫ب سێت!‪.‬‬ ‫ی یچیەک‬ ‫لەب ی ئە نە گۆ نی بێژ‬ ‫لێ بێت‪ .‬نە‬

‫مەککی مە نی ن سخ‬ ‫ئ م ژ م پێک‬ ‫لەسە‬ ‫‪ -4‬نی ی لەسە مێژ ی ق ئ ‪.‬‬

‫مەن خ هۆک ی بە ی ی‪.‬‬

‫‪ -5‬نی ی لەسە ب ەم ی تەف ی ی ق ئ ‪.‬‬

‫نە هە بۆ‬ ‫جی‬ ‫‪ .‬چ نکە ق ئ بە عە بیە بەاڵ بۆ هەم‬ ‫‪ -6‬نی ی لەسە عە بیەکی ڕ‬
‫‪.‬‬ ‫عە‬

‫سم لێك جی نەک تە ‪.‬‬ ‫ف)‪ .‬نە فی ل‬ ‫ل‬ ‫‪ -7‬نی ی لەسە ڕی م نی عە بی ( ل م ب ل ا‬

‫نە نێ ت ە ت یل چی یە!‪.‬‬ ‫‪ -8‬نی ی لەسە بەالغەتی ق ئ ( ل الغ )‪ .‬نە‬

‫هە یە خ ێ نە‬ ‫ل آنی )‪ .‬نە‬ ‫(ل مبل ء‬ ‫‪ -9‬نی ی لەسە خ ێ نە ک نی ق ئ‬

‫نە نێ!‪.‬‬

‫ب ڕی ئی المی‪ .‬بەالنی کەمە هە نەبێت شە حی عەقی ی تەح ی بی ی‬ ‫‪ -10‬نی ی لەسە بی‬

‫بۆخۆی عەقی یەکی ن بێت!‬ ‫بێت نە‬

‫هە فی ەیش نە نێ چ ج ی ئ ص ڵ!‪.‬‬ ‫‪ -11‬نی ی لەسە ئ ص ڵی فی ە‪ .‬نە‬

‫ج هیل‬ ‫نە‬ ‫خۆی لە‬ ‫پێش ئی ال ‪ .‬نە‬ ‫‪ -12‬نی ی لەسە مێژ ی نەف می ج هی ی عە‬
‫ت بێت!‪.‬‬

‫ه گەلی فی عە ‪،‬‬ ‫‪ ،‬هە‬ ‫ث‬ ‫گەلی ن‬ ‫‪ .‬بۆ ن نە‬ ‫‪ -13‬نی ی لەسە مێژ ی گەالنی پێ‬
‫بێت!‪.‬‬ ‫خۆی بۆخۆی فی عە‬ ‫نە‬

‫ب نێت ئێ ە گ ێ ی بۆ ئەژمێ ین!‪.‬‬ ‫ک ‪ .‬نە‬ ‫‪ -14‬نی ی لەسە مە هەبە فیک یە جی‬

‫گە ڕ قس ب نێت!‪.‬‬ ‫می نە بە ک یپ‬ ‫می نەی هەبێت‪ .‬نە سە‬ ‫‪-15‬سەق فەتێکی ن ی سە‬

‫نە گ ێ ە ‪ :‬فەلە ‪ ،‬ب‪ ،‬ئ ب ی‪ ،‬کۆمەڵگ ‪ ،‬سی سە ‪،‬‬ ‫ن‬ ‫می نە ئە‬ ‫مەبەست لە ن ی سە‬
‫نیەک ‪ ،‬ڕ گەی ن ‪ ،‬پەی ن یەک ‪ ،‬ب ەم ک نی ح کم‪...‬ت ‪ .‬نە‬ ‫‪ ،‬نی یە‬ ‫ک ڵ‪ ،‬ت ج‬ ‫ک‬
‫ئە نە ب ێ خۆی بۆخۆی تەقەی سە ی بێت!‪.‬‬ ‫ن‬ ‫لە م نی ک ۆ‬

‫‪112‬‬
 ‫ه‬ ‫ه کۆمەڵێك خ ڵی ت هە‬ ‫کە ‪ .‬هە‬ ‫گ نگە بۆ ئە کەس نەی کە تەف ی‬ ‫ئە خ اڵنەی سە‬
‫پە ت کی‬ ‫لە هەم‬ ‫پێ کەین هە‬ ‫هەبن بە ک تی ئ م ژ ی‬ ‫گ نگە کە لە خ ڕ شی م فەسی‬
‫الپەڕ ‪ 61‬ت الپەڕ ‪.66‬‬ ‫هت‬ ‫کۆ ین ب‬

‫ژی بێت چ نکە بێگ م‬ ‫ڕ س ی هەبیت‪ .‬نە‬ ‫ب ڕی تە‬ ‫بی‬ ‫‪ -1‬بیت م فەسی ی ق ئ‬
‫ژ یەتی‬ ‫هە‬ ‫تە چ ڵی چ ی‬ ‫بی ین چۆ ئە ق ئ نە ب‬ ‫نە‬ ‫بێت ی‬ ‫ئە ک تە گ ێ ن‬
‫کە !‪.‬‬

‫لێ بێت‬ ‫ه اڵنیە ڕ ی خ ی‬ ‫ی خ ی لێ بێت‬ ‫‪ -2‬بێت پ بەن بێت بە س نەتی پێغەبە‬

‫لح)‪.‬‬ ‫پی چ ک (س ف ل‬ ‫( ل ب ین)‬ ‫ی ه اڵ ه ت‬ ‫ه ئە نەی‬ ‫هە‬

‫هە بی ی الی ه گی بێت!‪.‬‬ ‫بێت‪ .‬نە‬ ‫بی ک نە تە‬ ‫‪ -3‬بێت بی‬

‫ی ‪..‬ه ‪.‬‬ ‫‪ ،‬ل‬ ‫‪ ،‬ل‬ ‫ی‪ ،‬ل ف‬ ‫ل‬ ‫ک ‪.‬‬ ‫جی‬ ‫بیت بە بە فک‬ ‫‪-4‬ن بێت گ یگە ب‬
‫خ پ بێت!‪.‬‬ ‫خۆی بۆخۆی لە نە‬ ‫نە‬

‫خۆشی پی ی‬ ‫س ڵ ن‬ ‫بەگ م نە بڕ نێ ە هەم‬ ‫‪ -5‬بێت م نەی بە م ڵ ن هەبێت‪ .‬نە‬

‫ئەمال ال بێت!‪.‬‬

‫ی مەبەس ی بێت!‪.‬‬ ‫ئ‬ ‫هە هە‬ ‫بێت‪ .‬نە‬ ‫ئ‬ ‫‪-6‬ن بێت خ نی هە‬

‫ک نی ‪ .‬نە نە نێت ڕ س ی چی یە!‪.‬‬ ‫لە ک‬ ‫‪ -7‬بێت ڕ س گۆ بێت لە گەڵ خ‬

‫خەڵك بەکە ب نێت!‪.‬‬ ‫بک‬ ‫هە سەی ی ئ س‬ ‫نی یە ‪ .‬نە‬ ‫‪ -8‬بێت خۆ بەکەمگ بێت لە‬

‫ۆ هەڵکە‬ ‫چی یە! هەم ی بە‬ ‫نی‬ ‫ڕۆژ بیت‪ .‬نە هە نە نێت ئە‬ ‫‪ -9‬بێ بی ی الی‬
‫بێت!‪.‬‬ ‫بچ ك ین ن نەی بۆ بێ ی ە بڵێیت ئەمە هەڵکە تە ڵێ ن ن ن چۆ‬ ‫ب نێت‪ ،‬لەک تێ‬

‫لەبی ی ژ یەتی بێت!‪.‬‬ ‫هە‬ ‫ئە ئ س ەی گ ت ێت‪ .‬نە‬ ‫‪-10‬ڕێڕ ی ق ئ نی گ ت ێ ە بە‬

‫خۆی ک نگ ی ت‬ ‫خ پ خ پەک ی‪ .‬نە‬ ‫بێت لە گ ن ه ت‬ ‫‪ -11‬بێت‬

‫خ پەک ی بێت!‪.‬‬

‫لەسە ب ەم یەکی هیچ!‪.‬‬ ‫بە پێچە نە‬ ‫‪ -12‬بێت پێ گ بێت لەسە ق ئ ‪ ،‬نە‬

‫‪113‬‬
 ‫خۆم نی لێ بپ ێ ین‪ ،‬لە نە خۆ‬ ‫م لێ ک‬ ‫‪ -13‬بێت خۆ پ ێ بێت لە ش نەی کە ق ئ‬
‫ی خ ی لێ بێت‬ ‫خۆی بە پێغەم ە یش‬ ‫نین‪ .‬نە‬ ‫‪ ،‬خۆ بە‬ ‫ئ‬ ‫نی هە‬ ‫ی‬ ‫ی‬
‫نەگۆڕێ ە !‪.‬‬

‫بی ی لەالی خۆی بێت‪،‬‬ ‫هۆشی لەسە خۆ بێت‪ ،‬بۆ ن نە ش ی لەبی نەچێ ە ‪ ،‬هە‬ ‫‪ -14‬بێت بی‬
‫ی کەمێك هە‬ ‫ئێ ە ق ەیەکی بۆ بکەیت‬ ‫بێت‪ ،‬ژی ی لەسە خۆی بێت‪ .‬نە‬ ‫اڵم نە ی تە‬
‫بێت شێت لە چ ی فەی ەس ف بێت!‪.‬‬ ‫بێت ئە یش نەب‬

‫لەسە هەن ێك ئ یەتی ق ئ نی پی ۆ‬ ‫لە نەیە بڵێن ب شە خۆ ئە ب سە ڕ ن نە هەن ێك گ م ب‬

‫ڵێین گ نگە ئە خ اڵنەم‬ ‫نەگ یەنە هیچ ئ یەتێك؟ لە اڵم‬ ‫ب ین لە خ ێ نە هێ‬ ‫کەچی م ن‬
‫ە‬ ‫خ‬ ‫بە گ م‬ ‫لە ق ئ بک‬ ‫بێن ب‬ ‫لە پێش چ بێت ت چی کەس نیك نەت نن بە ق ەی ب ی ب‬
‫بی ت‬ ‫گە بن ئەگە گ م نێک‬ ‫ت نن‬ ‫نی نەبیت خۆت‬ ‫ی لە‬ ‫خۆشی ئ گ‬ ‫ڵی خەڵکی یە‬
‫س کە کە بکە ب نن ئە خ اڵنەی تی یە؟ خۆ ئەگە‬ ‫لەسە هە ئ یەتێك سەی ی گ م‬
‫هەیە لەسە ئە کەس نەی کە‬ ‫ست ب ێت؟‪ .‬ۆ ق ەم‬ ‫ئەی ئی بۆ گ م‬ ‫اڵمەکەی نەخی ب‬
‫ڕۆی ە سە هەن ێك لە ئ یەت نە بۆ ی ت‬ ‫ی لێ هێ ین‬ ‫کەنە‬ ‫ئە جۆ پ پ گەن نە باڵ‬
‫نی یە‪.‬‬ ‫ی هە‬ ‫ق ئ نی پی ۆ ئە ق ئ مەی کە ت کە بە ن مەی خۆش‬ ‫بە‬ ‫تێگەشت چ ن‬

‫کە ئە ئ یەتەیە‪:‬‬ ‫یەکێك لە ئ یەت نەی کە ئی المی پێ ت ان‬

‫فإ ِ ْ ِخ ْ ه ْم أال ت ْ ِ له‬ ‫هب‬ ‫ثهال‬ ‫ِء م ْ‬ ‫ل ه ْم ِمن ل‬ ‫ِخ ْ ه ْم أال ته ْ ِ ه فِي ْلی م ف ْن ِ ها م‬ ‫[ ِْ‬
‫نە نی‬ ‫ء ‪ 3‬تە‪ :‬ئەگە ت س لە ئەن‬ ‫ت أ ْی نه ه ْم لِك أ ْ ن أال ت ه له ‪ .‬ل‬
‫أْم م ْ‬ ‫ف ِح‬
‫لە ئە‬ ‫ی لەگەڵ کچە بێ ب کەک ن (ئەگە بی نکەنە ه سە ی خۆت ‪ ،‬ئە‬ ‫پە‬
‫چ‬ ‫چ‬ ‫‪ ،‬ی سی سی ‪ ،‬ی‬ ‫بکە‬ ‫ب ێ ن)‪،‬ئە لە ئ ف ت نی ت کە حەاڵڵن بۆت ژ م‬
‫لە ی کە‬ ‫ۆخی ت ی ەتی خۆی هەیە) خۆ ئەگە ت س‬ ‫ب‬ ‫ی ت مە‬ ‫‪(،‬ئەڵ ەتە لەیە ه سە‬
‫بکە ‪ ،‬ی ئە کەنی ک نەی کە‬ ‫ه سە ک ن ن ) ئە ب یە ژ م‬ ‫بن (لە نێ‬ ‫پە‬ ‫نەت نن‬
‫لە ی س ە نەکە‬ ‫یەکی ک تی ب ‪ ،‬ئی ال ب ەبڕی ک )‪ ،‬ئە ی کە ب سک ن یک‬ ‫هەت نن (کە ی‬
‫(ئەگە پەیڕ ی بکە ) بڕ نە تەف ی ی ئ س ‪.‬‬

‫گە ییە‬ ‫ئە یش‬ ‫بک ێت بەاڵ بە مە‬ ‫ژ م‬ ‫ت چ‬ ‫ک تەی ئە ئ یە ئە یە کە ڕێگە پێ‬
‫‪ 50‬ژنی‬ ‫هەب‬ ‫کەسی‬ ‫بۆ ژ هێ‬ ‫نەب‬ ‫می نەف می ڕێژ ی ی ی ک‬ ‫لە نێ نی ن ‪ .‬لەسە‬
‫ێکی بۆ ن ئە یش ‪ 4‬ژنە‬ ‫‪ ،‬شە ی ەتی ئی المی س‬ ‫کەم ی هەب‬ ‫هەب‬ ‫یت‬ ‫! هەب‬ ‫هەب‬
‫ژن س ی‬ ‫گە ی لە نێ‬ ‫هۆی ن‬ ‫گە ی مە جە‬ ‫کە ێت‪.‬‬ ‫لە ئ یەتەکە‬ ‫بەمە‬
‫‪114‬‬
‫ئە گ ف نە بە‬ ‫ک‬ ‫ژ کۆمەڵێك گ فت چ سە‬ ‫یە‪ .‬هێ نی ت چ‬ ‫ی بە‬ ‫خ ی گە‬
‫ێن پی ی‪ .‬لە‬ ‫کەمک نە ی‬ ‫بی ێن لە نە‪ :‬قەی ی‪ ،‬بێ ژنی بێ سە پە ش ی ‪ ،‬ب ڕ ی‬ ‫ئ شک‬
‫‪ .‬ئە‬ ‫لە پی ئە یش بەهۆی کۆمەڵێك هۆک‬ ‫ۆ ت‬ ‫بی ین ڕێژ ی ئ ف‬ ‫ۆ بەی کۆمەڵگ ک ن‬
‫ئ ف تە چ بکە ؟ ئ ی ئە ئ ف ت نەی کە ژی پی ک نی نن لە ی ژنێکی ت ب ێ ن ئەگە خۆی‬ ‫هەم‬
‫ب ەی ە جێگەی ئە ئ ف تەی کە پی کەی ی ێ ێ چ ڵێ؟ خۆ ئەگە بڵێن ش ێکی خ پە ن بێت خۆ‬
‫‪ .‬ئ ف تێك بە تەن یی لەگەڵ م ڵ ب کی ی بەتەن بێت‬ ‫یە بە پی ی ژن‬ ‫ش ی نەک‬ ‫کە‬ ‫ب‬
‫لەگەڵ پی ێك کە ژنێکی هەیە بۆ ن نە؟ ک ڕێك ی ی کچێکی ئەمە یکی ب ێ ێ کە ت‬ ‫ب شە ی‬
‫شی یە بەاڵ تەن مە جێکم‬ ‫من تۆ بە ڵە بە هەم‬ ‫کچەکە بە ک ڕ کەی‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫م ڵ‬
‫من تەن‬ ‫ئە یش پێی‬ ‫تی ژنی ت نەهێ ی ە سە‬ ‫تی مە جەکە چی یە‬ ‫هەیە ئە یش‬
‫بکەیت بەمن ئەگە ژنێکی‬ ‫تی ب شە تۆ ئێ ە پێت ب شە ش‬ ‫تی چی یە‬ ‫پ سی ێکت لێ کە‬
‫چ نکە پ سی کە ۆ‬ ‫ژی نت اڵمی نەب‬ ‫ب ی ی هەم‬ ‫بەبێ مێ‬ ‫هە‬ ‫ت ی م هەبێت ی‬
‫یە‪ ،‬ئەگە‬ ‫ڕ حم بە یەکی خ ی گە‬ ‫ق ی ب ‪ .‬لە ڕ س ی ف ژنی م فێکی ب شە بۆ ئ ف ت‬
‫کۆ ن ب ە‬ ‫مێ‬ ‫بێت سەی ی پی بکەین ن ت نێت ژنێك ب ێ ێ کە مێ ی ب ێت ی نی ژنێك‬
‫هە چۆنێك ب‬ ‫بێت ئە پی‬ ‫هەم ی مێ ی ب‬ ‫ئەگە پی ێك لە کۆمەڵگەیەک ژی ژنەک‬
‫لەگەڵ پی ێکی‬ ‫بە خۆی بگ ێت هیچ چ سە ێکی ت ی نی یە چ نکە ن ت نێت شە کەتی بک‬
‫ێژی بکەمە‬ ‫ۆ‬ ‫ژنیە بەاڵ حە ن کە‬ ‫لەسە ئە ف‬ ‫‪ ،‬بەاڵ ژنەکە ئ س ییە بۆی‪ .‬ق ە ۆ‬ ‫ت‬
‫حی ب نەی کە ژ بە ئ یەتە‬ ‫ۆخی ئە کەس الیە‬ ‫ب‬ ‫بەاڵ ئەگە تێڕ م نێك بکەین لە ژی‬
‫چی پێیە بۆ چ سە ی ک ێکی ‪ .‬بی ین ۆ ێك ژی ف ژنیە بەاڵ خۆشی ی ت لە چ‬ ‫ئە‬
‫هە شە ێك‬ ‫ژنی ی هەیە!؟‪ .‬بی ین ۆ ێك ژی ف ژنیە بەاڵ ژنەکەی خۆی پ گ ێ خ‬
‫پێ ێل ک ێ‬ ‫م فی‬ ‫الیەکە س‬ ‫لەهەم‬ ‫خە ێ! ئەمەیە م فی ئ ف‬ ‫لەگەڵ ئ ف تێک‬
‫بە ی لەگەڵی ڕ ب ێ ێ‪ ،‬لەالیە خی نەتی لە ه سە کەی‬ ‫ی‬ ‫لەالیە لەگەڵ ئ ف تێك کە بە پ‬
‫ق ڵی ن کە ئە نەی کە هیچ ی ێکی ی نی یە‬ ‫پ ئەمە یک‬ ‫کە ئەمە ئێ ەی ئە‬ ‫خۆی ک‬
‫کە‬ ‫کە ئ ی ئەگە مێ‬ ‫ک‬ ‫ئ س ەی چەن ه کە‬ ‫ی ش ێ ی ن کە ‪ .‬ئە پ سی م‬
‫ب ە لێی چ نکە هە ئە ن‬ ‫جی‬ ‫ین‬ ‫یەک ە‬ ‫چی کەیت؟ بێ سێ‬ ‫خی نەتت لێ بک‬
‫هە مەکە کە پڕی یەنگ گ نن‬ ‫لە پیس ب نی کۆمەڵگە بە م ڵی بێ ب‬ ‫س ەاڵتی هەیە‪ .‬ئە ب‬
‫یەکێکی ‪ ،‬ئەی لە ک ێیە م فی م ڵ!؟‬ ‫ی‬ ‫تەن لەالی یە الیەنن‪ ،‬بەبێ سۆ ی یك ب‬ ‫ی‬
‫تەن‬ ‫بن!؟ م فی ئە یە یك ب‬ ‫ئە یە سە گە‬ ‫لە یك بن!؟ م فی‬ ‫م فی ئە یە بەبێ کە‬
‫ست بێت کە لەب سک ن ن یە‬ ‫کێ ە کە بەهۆی بە ڕ ش یە‬ ‫شە ب نن!؟ ئە هەم‬ ‫بە‬
‫لەگەڵ ئە ش‬ ‫ۆ جێگەی خۆیەتی ئەگە یەکێك ک ی بە ڕ ش ی ک‬ ‫‪ .‬ج بۆیە ۆ‬ ‫ۆ‬ ‫ئە ن‬

‫‪115‬‬
 ‫بەڵک ئە‬ ‫لەن ی بەی چ نکە میک ۆبە بۆ کۆمەڵگە‬ ‫خی نی هەیە ۆ جێگەی خۆیەتی بە بە‬
‫بە خۆی کە‬ ‫بۆ خەڵک نی ت ت ئە م فە نە‬ ‫ب ێ ە نە‬ ‫ی‬ ‫ب ێ ە م یەی ئە ت نە گە‬ ‫ئ‬
‫ت نەی لێ بکە ێ ە لەسە ی هەم ی نە گ ێڕ یەڵ‬ ‫خی نەتێکی بە شێ بکە ئە هەم‬ ‫جۆ‬
‫ی ئە ڕ نک نە بگەڕێی ە سە ئ یەتەکە‪ .‬لە‬ ‫‪ .‬ج گە ئێ ە‬ ‫نەب نی بۆ فە م نی خ ی گە‬
‫گە ن بێت‬ ‫لە ی کە‬ ‫ئەگە کەسێك گ م نی ب‬ ‫شەی (خ م) ه ت‬ ‫بی لەسە‬ ‫تەف ی ی ق‬
‫ک ێت لە خی نە‬ ‫ت نە بە ن ە ئ ف ت‬ ‫ژنەک نی ب یەکێك ب ێ ێ‪ ،‬چ ج ی ئە هەم‬ ‫لە نێ‬
‫اڵتی‬ ‫جێگەی ئ م ژ پێک نە ۆ ێك چ لە‬ ‫پیی نە !؟ بەاڵ لێ‬ ‫گ نی ک‬ ‫ب‬ ‫لیی‬ ‫ک‬
‫هێ ن‬ ‫یت‬ ‫هە ی‬ ‫چ لە اڵت نی ئی المی بەشێ یکی گ ی ئە کەس نەی کە ژنی‬ ‫خۆم‬
‫ۆ ێك هە لە ڕقی ژنە کۆنەکەی ژنێکی ت‬ ‫ی ێ ن!؟ بەڵک‬ ‫ی‬ ‫لەسە ئە ب ەم کە شە‬
‫ڕ ن‬ ‫! لە ئ یەتەکە‬ ‫نەب‬ ‫نیەتی پ‬ ‫گەیەنێ هە لەسە ت‬ ‫هێ ێ! کە بەڕ س ی ئەمە ئە‬
‫‪.‬‬ ‫کە‬ ‫شەی (خ م)‬ ‫ک‬

‫لەسە ئ یەتی ف ژنی‬ ‫ب نە‬

‫بێت مەتەڵ بێت‪ ،‬بەاڵ کەسیش نی یە‬ ‫ێ‬ ‫بی م هە یەکە بۆ خۆی لەسە ئ یەتی ف ژنی‬
‫لەسە ئە ئ یەتە ۆ ی ن ش نن‬ ‫بڵێ ەللا هەڵت هێ ئی بەسە‪ ،‬لە نەی کە بۆچ نی خۆی‬
‫یی لێی نی یە! بۆیە لە ئی الم ئەگە‬ ‫کە کە ش‬ ‫ئ یەتەکە بە ڕ س ی ب ی ە ! ق ە لە ش ێک‬
‫اڵمەکەشی‬ ‫بێت ئەگە‬ ‫کەسێك اڵمی پ سی ێکیش ب تە بەاڵ لەسە ب ەم یەکی ن ی نەب‬
‫لە نەیە بڵێن بۆ خۆ اڵمەکەی ڕ س ە؟ بەاڵ هۆی ت ن یەکەی ئە یە کە‬ ‫ڕ ست بێت هە ت ن‬
‫کە لەسە ب ەم ی‬ ‫بەبێ ب ەم یەی ن ی‪ ،‬لە ئی الم ڕێگە پێ ە‬ ‫م م سەی ک ێکی ک‬
‫لەسە ئ یەتی ق ئ نی بێت‪ ،‬کە‬ ‫ئەگە ق ەکە‬ ‫ۆ خ پ‬ ‫ئە ک‬ ‫نە نی بۆچۆنی خۆ بڵێی‬
‫یەکێك لە مە ج نە بێت عە بی ب نین بە ڕێ م‬ ‫‪،‬‬ ‫مە جەی بۆ ن‬ ‫ئە هەم‬
‫بکەی‪ !...‬جگە لە ی کە‬ ‫ئی ی‬ ‫بەئ‬ ‫بێ لە عە بی‬ ‫تەقەی سە‬ ‫ک یەک نیە نە‬
‫لە هۆک ی بە ی ی ئ یەتەکە بێت‪ ،‬مێژ ی‪ ،‬ن ەک نی ق ئ ‪..‬ت ‪ ،‬بەاڵ ئە نەی کە‬ ‫بێت ئ گ‬
‫ت نم س ێ ب ۆ بە خ کە ۆ ی ن نن ئە ئ یەتە لە چ‬ ‫ئەمڕۆ ێن ق ە لەسە ئە ئ یەتە کە‬
‫ی ت‬ ‫لە کەن ڵەک نە لە چەن ه کەسی جی جی ک تێك کە ی‬ ‫تێک یە! چ نکە گ ێم لێ ب‬ ‫س‬
‫سە گ ێی‬ ‫ن تە‬ ‫هەن ێکی بە پچڕ پچڕ نی‬ ‫هە بۆی نە ه‬ ‫ئ یەتەکە بڵێن ۆ ی‬
‫ڕ نی بکەمە بە پ ت‬ ‫لە ف ژنی ک‬ ‫شک ن ! پێم خۆشە بچ ە خ مەتی ئە ئ یەتەی کە ب‬
‫‪ ،‬لە تەف ی نەی کە بەن ب نگن لەن کۆمەڵی س نە‬ ‫بەس ن بە چەن سە چ یەکی بڕ پێ ک‬
‫ب بە ‪.‬‬ ‫جەم عەت چەن ڕ نک نە یە لە ڕ نگەی فی ە هە لەسە هەم‬

‫‪116‬‬
 ‫خ ی گە لە ق ئ نی پی ۆ لە س تی ل ء ئ یەتی سێ فە م ێ { ِ ْ ِخ ْ ه ْم أال ته ْ ِ ه فِي‬
‫هب فإ ِ ْ ِخ ْ ه ْم أال ت ْ ِ له ف ِح أ ْ م م ْ‬
‫ت أ ْی نه ه ْم‬ ‫ثهال‬ ‫ل ه ْم ِمن ل ِء م ْ‬ ‫ْلی م ف ْن ِ ها م‬
‫خ‬ ‫تەن ب لە بەشە کەین کە مەبەس ی ف ژنیەکە‬ ‫لِك أ ْ ن أال ت ه له } ئەڵ ە ئێ ە لێ‬
‫لە‬ ‫ب‬ ‫ی ب سک‬ ‫لە ڕ ڤە شیک نە ی ئە ئ یەتە کۆمەڵێك فە م‬ ‫لە تەف ی ی بن ک ی‬
‫ئ شک یە کە‬ ‫ژنی هەب ‪،‬‬ ‫ی ت لە چ‬ ‫هەب‬ ‫کە ک تێك ئە ئ یەتە بە ی ه ڵی‬ ‫ک‬
‫‪،‬‬ ‫ژنی هەب‬ ‫ی ت لە چ‬ ‫هەب‬ ‫پێش ئی ال کەسی‬ ‫ی ێ بێت‬ ‫ف ژنی ش ێك نی یە کە ئی ال‬
‫ی ت ‪ ،‬بەاڵ ئی ال ئە ف ژنیەی ی ی‬ ‫ۆ‬ ‫ۆ‬ ‫لەیە ک ت ‪ ،‬هەش‬ ‫ژنی هەب‬ ‫هەب‬
‫ی خ ی لێ‬ ‫کە پێغەم ە‬ ‫هت‬ ‫ک نی‬ ‫لە فە م‬ ‫ژن ‪،‬‬ ‫لە چ‬ ‫ک تی ک‬ ‫ک‬
‫ی‬ ‫تن کە چ‬ ‫پێی‬ ‫هەب‬ ‫ژنی‬ ‫ئە نەی کە ی ت لە چ‬ ‫بێت‪ ،‬بە ه ڵەک نی فە م‬
‫کە یەکێکی‬ ‫ب یە ئەم ی پێ ک‬ ‫ی ت لە یە ژ حە‬ ‫‪ ،‬ئەگە‬ ‫تەاڵ ب‬ ‫ب قیەکەی‬ ‫ب ێڵ ە‬
‫ژ حەاڵڵە‪ ،‬بەاڵ‬ ‫ی نی یە لە ی کە ت چ‬ ‫‪ ،‬ڕ جی‬ ‫ب ێڵن ب قی هەم ی یکەی تەاڵ ب‬
‫ژ‬ ‫بڵێ‬ ‫ن ‪ ،‬کەسێك نەه ت‬ ‫یش بەحەاڵڵی‬ ‫ی ت لە چ‬ ‫هەن ێك بەت ی ە لەن شی ەک ن‬
‫سی پێ ج‪،‬‬ ‫ی‬ ‫نگی بۆ ب‬ ‫بە ڕ ن ک ێ ە ئەگە سی نۆ کە‬ ‫‪ ،‬ئەمە‬ ‫ڕێگە پێ ە‬
‫نگی ی هێ بۆ ئی بە نگ ی‬ ‫ێ ە نگە ! کەخ‬ ‫کە ئ یەتی ق ئ نی ب‬ ‫خۆی ش ێکی نەشی‬
‫ب یە نە ب‬ ‫کە ی ک سی ی ق ڵ نی یە! خۆ ئەگە‬ ‫خ‬ ‫ب ە ! لە ڕ س ی ئەمە ئە‬
‫ب ە بەڕ‬ ‫ب ڕم‬ ‫ۆ بە خە کەس نێك ی نە ێت ژ یەتی بی‬ ‫یە‪ ،‬بەاڵ‬ ‫بک‬ ‫چی ق ەی‬
‫ژ‬ ‫کە ت نن ت چ‬ ‫لە ڕ ڤەی ئە ئ یەتە ه ت‬ ‫ک نە ی ئ یەتی ق ئ نی‪ .‬لە تەف ی ی ل اللی‬
‫هەبێت کە نەت نن مەس فی بۆ بین بکە ‪ ،‬کە ب‬ ‫ی خۆت مەگە ت سی ئە ت‬ ‫ب ێ ن بەئ‬
‫الپەڕ‬ ‫لە بە گی‬ ‫هت‬ ‫لە فی ە ل‬ ‫ئەگە ت ن ئە بک ێت هیچ ڕێگ ێکی ت نی یە‬
‫لک‬ ‫بی ن في ل‬ ‫ع ی أ بع‪ ،‬أ جب ل‬ ‫ق‬ ‫ل ج‬ ‫ەللا ت‬ ‫‪ 186‬ڵێ‪ :‬أب‬
‫یت‬ ‫لە چ‬ ‫تە لە چ‬ ‫ک تی ک‬ ‫ف ژنی‬ ‫ڕ یک‬ ‫ل یت‪ ،.‬تە خ ی گە‬
‫‪ ،‬پۆش ‪ ،‬جیگەی‬ ‫گە بن لە نێ نی ن لە خ‬ ‫کە‬ ‫جی یک‬ ‫ه‬ ‫هە‬ ‫ست نی یە‪،‬‬
‫‪-3‬جێگەی نی ەجێ‪.‬‬ ‫‪-2‬پۆش‬ ‫گە ی سێ ش ە ‪-1‬خ‬ ‫لە‬ ‫ک‬ ‫ئە ی‬ ‫نی ەجێ‪ ،‬کە ب‬
‫بۆی هەیە ژ ب ێ ێ ئەگە هیچ نگیش نەهێ ێ‪...‬خ ی گە‬ ‫کەسێك ت نی ئە سێ ش ە بک‬
‫شی ت ‪ ،‬ئەگە‬ ‫بێگ م هە ئە یش ب ش‬ ‫گە‬ ‫س کە‬ ‫ئە ڕ یەی پێ بی ی کە‬
‫خ ی‬ ‫گە بێت‬ ‫ن ت نێت‬ ‫کە ڵێن کە کە‬ ‫بێت‪ ،‬ئە کەس نە‬ ‫ن خۆ‬ ‫کەس نێکیش پێی‬
‫ه‬ ‫کل ل یل ف‬ ‫أ ت ل بین ل ء ل ح ص م‪ ،‬فال ت ی‬ ‫ی‬ ‫فە م ێ { لن ت‬ ‫گە‬
‫نی یە کە ئ یەتی‬ ‫نی یە‪ ،‬چ نکە گ ن‬ ‫ژ یەتی لەگەڵ ئ یەتی پێ‬ ‫} ئە ئ یەتە بێگ م‬ ‫کل‬
‫یەکێکە لە م ع ی ک نی ق ئ نی‬ ‫نی یە‪ ،‬کە ئە‬ ‫بێگ م‬ ‫ژی یەک ی بن‬ ‫ق ئ نی پی ۆ‬

‫‪117‬‬
 ‫لەگە‬ ‫تە خ‬ ‫لەگەڵ یەک ی ئە ئ یەتەی کە لە یەکە س ڵ ه ت‬ ‫پی ۆ کە هەم ی گ ن‬
‫فە م ێ لە‬ ‫خ ی گە‬ ‫پێکە‬ ‫گ ن‬ ‫تە خ‬ ‫ئە ئ یەتەی کە س ڵی کۆت ی ه ت‬
‫ل ْ ك ِم ْن ِع ْ ِ غ ْی ِ ەللاِ ل ج ه فِی ِە ْخ ِالف‬ ‫ْل ه ْ آ‬ ‫{ أفال ی ب ه‬ ‫ء ئ یەتی هەش‬ ‫تی ل‬ ‫س‬
‫بی ‪ ،‬ئە ئ یەتە‬ ‫نەب یە ژ یەتی ۆ ی تێ‬ ‫گ‬ ‫ك ِی } ئەگە ئە ق ئ نە لەالی خ ی پە‬
‫کل‬ ‫ء ل ح ص م‪ ،‬فال ت ی‬ ‫أ ت ل بین ل‬ ‫ی‬ ‫اڵمە بۆ ئە کەس نەی کە ئ یەتی { لن ت‬
‫نە بەڵک مەبەست لە ئ یەتە خۆشە ی ی مەی ی ڵی یە کە ئە یش‬ ‫} لێك‬ ‫ه کل‬ ‫ل یل ف‬
‫خۆی ب نێت ۆ تەحەک می تێ بک ‪ ،‬خۆ کەسی هەیە هە یە ژنی ی‬ ‫ش ێك نی یە کە ئی‬
‫یە‬ ‫بە پێچە نە ب یە‪ ،‬ۆ کەسێك م ڵەک نی خۆی‬ ‫هەیە خۆشی ی ن ێت! ئەی خۆ ب‬
‫نی یە‪،‬‬ ‫بڵێ بەاڵ بێ گ م‬ ‫ن ێت ب بە هی یش‬ ‫یە خۆ‬ ‫یك ب کی‬ ‫ن ێت ی‬ ‫خۆ‬
‫لە خۆی بک ‪.‬‬ ‫کەسێك ت نێت ئە پ سی‬ ‫هەم‬

‫ه‬ ‫ل‬ ‫فە م ێ‪ :‬ف ء ل‬ ‫لە م ن ی ئە ئ یەتە‬ ‫هت‬ ‫الپەڕ ی فی ە ل‬ ‫هە لە ه م‬

‫ی ە أح ‪ ،‬بل ل‬ ‫لك ال ی‬ ‫ل ا ‪،‬فء‬ ‫في ل‬ ‫لیس ه ل‬ ‫عی‬ ‫ل ه ل‬ ‫ل‬
‫‪ ،‬ج ئەمە ڕ ێکە بۆ ئە نەی کە بە شێ ئە ئ یەتە لێك‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫في ل ا‬ ‫ل يه ل‬
‫مڕ‬ ‫ک ت چ نکە بۆ؟ ئە ی کە ئە م‬ ‫بەڕ س ی ئەمە هەڵەیەکی ت س کی ە لەهەم‬ ‫نە ‪،‬‬
‫ژی ئ یەتێکی‬ ‫لەبە بە گ ی ک نە لە ئ یەتە ق ئ نیە کەچی لە ال‬ ‫ست ک‬ ‫ن ڕ ییەی‬
‫ئەسەفە کە کەس نێك بە شێ یە بڕ ن ە ق ئ ‪ ،‬کە‬ ‫ت یش ب ە ! کە بەڕ س ی ۆ جێگەی تێڕ م‬
‫بێت‬ ‫بێت ئ ی لێ بک ێت! پی ۆ‬ ‫چۆ‬ ‫ێ ی ڵێن ق ئ پی ۆ ! ئەی پ ۆ‬ ‫شی‬
‫ژ یەتی بکەین ک ی پێ‬ ‫بکەین ک ی پێ بکە ئەگە‬ ‫بی ە لێی خۆم نی لێ ش‬
‫ی‬ ‫ن خ ‪ .‬لە تەف ی ی ەبە ی ق‬ ‫ڕ س ی ق ەک ن‬ ‫بڵێن پی ۆ‬ ‫نەکەین هە بە‬
‫مەگە نەت ن کە‬ ‫ڕێگەی پێ‬ ‫ب ی کەنە کە ت چ‬ ‫ێژ ی هەیە‬ ‫شت ی ت‬ ‫هەم‬
‫گە بێت‬ ‫گە ی ڕ چ بک ێت‪ ،‬ئە ک تە تەن هە یەکێك بێت ب ێ ێ‪ ،‬هەت ئەگە نەشی ت نی‬
‫س ەمیش لە‬ ‫ست نی یە چ نکە ئە ک تە س ەمی لێ ک‬ ‫بێگ م ئە یش هە‬ ‫لەگەڵ یەکێکی‬
‫ش ێکە ئی ال‬ ‫نە س نەتی ە بەڵ‬ ‫نە ج ە‬ ‫ه ئە ڕێگە پێ نە‬ ‫‪ ،‬هە‬ ‫ئی الم ڕێگە پێ ە‬
‫هە بۆیە بی ین خەڵکی پێ ی ی پێی بێت‪،‬‬ ‫ۆخەک نیش جی‬ ‫ب‬ ‫تە (م حە)‬ ‫ڕێگەی پێ‬
‫جی م ی‬ ‫لەک تێک‬ ‫بەڕ س ی هە گی بە م فی ئ ف تی ن نم ڕێگ ی لێ بک ێت لە ب‬
‫بێ ژنەی کە‬ ‫یە هەیە بۆ ئە هەم‬ ‫بێ نگن لێی لەگەڵ بە ڕ ش ی خ پەک ی‪ ،‬چ ڕێگە چ‬
‫کچ نە‬ ‫ئە قەی‬ ‫ک نی لە شەڕی ن خۆ ک ژ ! چ ڕێگەی چ یە هەیە بۆ هەم‬ ‫ۆ بەی مێ‬
‫بۆ‬ ‫چۆ هۆک ێك ب‬ ‫‪ ،‬حک مە هە‬ ‫اڵتی بەجێ هێ‬ ‫ۆ ی ەی لە ت‬ ‫کە ک ڕ ک‬

‫‪118‬‬
 ‫ست بکە ‪ ،‬ڕێگەی چ ک نیش ۆ‬ ‫بێت قەی نێکی ت ی ی بۆ‬ ‫ۆ ب نی ئە قەی نە‪ ،‬چۆ‬
‫ست‬ ‫هە قە مێکی ت ی‬ ‫پ کە ئ م‬ ‫لە ئە‬ ‫ک ڕ ک‬ ‫هە بە ف ژنی نی یە‪ ،‬ئە هەم‬
‫ک نە هەیە‪ ،‬بۆ ک ئ س نی ن کە بۆ ئە‬ ‫ڕ‬ ‫یەکی ۆ لە هەم‬ ‫بکە ێت ێ ی لە ک تێک جی‬
‫سە ن ک ؟‬ ‫نە بگەڕێ ە ئ ی ئەمە ۆ ێك لە کێ نە چ‬ ‫ک‬

‫ست کە ئەمەیە‬ ‫یەکێکی ت لە ئ یەت نەی کە گ م نی لێ‬

‫ت ع‬ ‫ْل ث فإِم م ب ْ ه ِم فِ ء ح‬ ‫[فإ ِ ل ِی ه هم ل ِ ین ك ه ف ْ ل ق ِ ح ِ أ ْث ْ ه ه هه ْم ف ه‬

‫ه ْم بِ ْض ل ِ ین قه ِ ه فِي س ِ ِ‬
‫یل ەللاِ ف ْن‬ ‫ِم ْ ه ْم ل ِ ْن لِی ْ ه ب ْ‬ ‫ْلا ْ ه أ ْ ه لِك ل ْ ی هء ەللاه ال ْن‬
‫یه ِ ل أ ْع ل ه ْم‪ .‬ما ‪ 4‬تە‪(:‬ئە فە م نە بۆ ک تی بە نگ ب نە یە لە گۆڕ پ نی جەنگ ) ج ک تێك‬
‫ک ژ )‬ ‫ئێ‬ ‫(ئەگی ئە‬ ‫لەگە نی ب‬ ‫‪،‬بێ ە ست لیی‬ ‫کە گەش ن بە نەی کە بێ ب ڕ ب‬
‫بە ت ن ب ڵ ەس ی بکە ‪،‬‬ ‫کە هێ ی نەم ‪ ،‬بە یل بی نگ‬ ‫ت ک تێك ک ش ی ۆ ی لێ کە ‪ ،‬ئی‬
‫فی یە‬ ‫بە گۆڕی ە‬ ‫‪ :‬ی بە پی تی م ە ؛ ی خ‬ ‫ب‬ ‫ک ی لەگەڵ ئەن‬ ‫ئە س یەکێك لە‬
‫نێن‪ ،‬بڕی کە ئ ه یە‪،‬‬ ‫چە‬ ‫ژم‬ ‫ی ن مێ ێت‬ ‫بکە ‪ ،‬ت شەڕ کۆت یی ێت ئ سە‬ ‫ی‬ ‫ئ‬
‫لە‬ ‫بک تە ‪ ،‬ئە نە‬ ‫یە ێت بەیەک ت قی‬ ‫ئەگە خ بی ی یە خۆی تۆڵەی لێ سەن ‪ ،‬بەاڵ‬
‫‪.‬‬ ‫بە یە ن‬ ‫‪ ،‬هە گی پ ش ی هە ڵ کۆش ی‬ ‫شەهی ب‬ ‫خ‬ ‫پێ‬

‫چ نکە ئە‬ ‫هەڵ ژ‬ ‫ێن تەن ئەمەم‬ ‫هە ڵ تێکۆش‬ ‫ئە ئ یەت نەی کە لەسە جی‬ ‫ۆ‬
‫ت نین‬ ‫ئ یەتەک نی ت لەسە جی‬ ‫ڵێن! هەم‬ ‫ئە‬ ‫کە ێت‬ ‫ئ یەتە ی ت ت ن ی پێ‬
‫بێت ئە ئ یەت نە پێچە نەی ی ک سی م فی م ۆڤ‬ ‫نە ‪.‬‬ ‫لێی‬ ‫قە نە ئە‬ ‫بڵێن هەم‬
‫نی نی‬ ‫ێ ەیەکی‬ ‫نە‬ ‫لێك‬ ‫ئە ئ یەتە‬ ‫ئە ش نەیە‪ .‬ب بێی ە سە ئ یەتەکە شەم ەمەک ێ ک‬
‫نەبێت پێی گەشت‬ ‫کە ئە ی ئی ال بێت بێت ش ێ ێ ێکی پێ بێت ئە ی م ڵ‬ ‫خەڵکی‬
‫نەبێت لە ق ئ‬ ‫ی‬ ‫کۆمەاڵنێکی پێ خەڵەتێ! ئەگە ش‬ ‫! ئەمە‬ ‫م ی بپەڕێ ێت چ نکە جی‬
‫ۆ‬ ‫نە نە پێچە نەیە هە‬ ‫ی لێك‬ ‫ئی ال ‪ ،‬بەاڵ کە ێ ەسە ئە ئ یەت نەی کە ئە‬
‫‪:‬‬ ‫لە فەف ی ی ەبە ی ه ت‬ ‫‪ ،‬چ نکە ئە ئ یەت نە ب سی ک تی جەنگ کە‬ ‫بەهەڵەش چ‬
‫یق ْ ِإلی‬
‫لِ ِ ِ‬ ‫ِ ْك‬ ‫ت ل‬ ‫}یه‬ ‫[ ْل ْ فِي ت ْ ِیل ق ْ لە ت ل ‪ { :‬فإ ِ ل ِی ه ْم ل ِ ین ك ه ف ْ ل ق‬
‫ِق ب ْم ‪ ..‬ئ شک یە‬ ‫‪ ,‬ف ضْ ِبه‬ ‫هس لە ِم ْن أ ْهل ْلا ْ‬ ‫بِ ِە بِ هس لِ ِە ‪ { :‬فإ ِ ل ِی ه ْم ل ِ ین ك ه } بِ َّللِ‬
‫نی یە هە کەسێکت پێگەشت‬ ‫ت نن بیکە ‪ ،‬خۆ گ ن‬ ‫ئە ک نە م ڵ ن لەک تی شەڕ‬
‫‪،‬‬ ‫چەن بە بە یی ب‬ ‫س ڵەی ئی ال ش یەتا ڵی ئەمەشن‪ ،‬کە م ڵ ن‬ ‫بیک ژیت! مێژ ی هە‬
‫‪،‬‬ ‫کە ئەم نە نەک ژ ‪ :‬پی ‪ ،‬ئ ف‬ ‫ش هت‬ ‫لە چەن ه فە م‬ ‫ک تێك کە شەڕیش ب‬

‫‪119‬‬
‫خت ک لک ی نەکە ‪ .‬لە نەیە بپ سن بڵێن ئەی ئە نی یە‬ ‫نەشک ن ی‬ ‫م ڵ‪ ،‬شەڕنەکە ‪.‬‬
‫ئە چ بە ییەکە؟ اڵمەکەی ئە یە ئەمە ک تی شەڕ کە س ە یەخە‬ ‫لە م ی‬ ‫ڵێ ب‬ ‫لە ئ یەتە‬
‫بە ن ە یەکن ئەی خۆ ئەگە ئە نە لە م ی ئە م ی خۆی پەڕێ ن‪ .‬من پ سی ێك ئ س ەی هەم‬
‫لەگەڵ یەکێک‬ ‫س ە یەخە ب‬ ‫ست کە ئەگە‬ ‫گ م ن نە‬ ‫ئە کەس نە کە کە ئە جۆ‬
‫نی ە ب گ گۆ بکەین! خۆ ئەگە‬ ‫ی ی بیک ژێت ئە چ ک ؟ ب م ڵ نیش نەبێت ڵێت فە م‬
‫ی‪ .‬چ نکە ش ێ ەکە جێگەی ئە نی یە‪ .‬خۆ ئەگە‬ ‫خ ێ ی ە ئە م ی هەڵکەن‬ ‫بڵێی بەڵێ ت خۆ‬
‫لەسە ئە جۆ ک نە کە کەس نی ن م ڵ‬ ‫ۆ‬ ‫نی یی ت گە ی ئەمڕۆ ن نە ۆ‬ ‫بێی ە سە‬
‫چی تێ‬ ‫نەڕۆین لێ نی ئەمە یک لە عێ‬ ‫ن ک ێت‪ ،‬ب ۆ‬ ‫هە‬ ‫پێی‬ ‫کە خۆشی‬ ‫ک ی‬
‫ک ژێت! پی‬ ‫بە کەتەکەی ب ! م ڵ ک ژێت! ژ‬ ‫ک ! خێ‬ ‫اڵتەکە گی‬ ‫ک ێت!!!‬
‫ڕ خێ ن‪ ،‬هە ڵی گ ڕی ی‬ ‫خ ەک نیش س تێ ن ک لی کە ! م ڵەکە‬ ‫ک ژێت!‬
‫کە ‪ ،‬خەڵك کە بە نی نە شکێن بۆ خۆشی‬ ‫‪ ،‬بێ ئەخالقی بە ن ە ئ ف تەک‬ ‫ی ەکەشت‬
‫ۆ ێکی ت یش‬ ‫ئی ی ی بۆ کە ‪،‬‬ ‫لەقەڵە‬ ‫خەڵکەکە‬ ‫کە ت‬ ‫ی کە ‪ ،‬بە‬ ‫خۆی ‪،‬‬
‫مە‪ .‬ن نەی لە‬ ‫بە‬ ‫ح ش هەڵ ەگ ‪ ،‬ت ئێ ە‬ ‫ئە نە ک‬ ‫لێ ت ڕ ی نین!!! هەم‬ ‫ئی‬
‫لەن یەک ؟ خۆ‬ ‫چی ک‬ ‫نی یە حی بەک نی خۆم‬ ‫ژ ن نی نم پێ خۆ‬ ‫بەاڵ‬ ‫ۆ‬ ‫جۆ نە ۆ‬
‫کە یت‪ .‬ک تەی‬ ‫بۆ‬ ‫ڕ س یەک ن‬ ‫ک‬ ‫ین نەب ‪ .‬ئەگە بە ئی فیە بڕ نی ە ک‬ ‫کێ ەکەی‬
‫ئە ب سە ئە یە کە ک تی شەڕ ک تی شەڕ ئەگە تۆ بە ن ە کە نەک ژیت ئە تۆ ک ژێت‪ .‬لێ‬
‫لە مەی نی جەنگ جەنگی نەک‬ ‫کە ب شە ئەگە م ڵ‬ ‫پ سی ێك ئ س ەی ن حە‬
‫کە‬ ‫بە‬ ‫ک ژ ئەی بۆ ئە م فە‬ ‫ۆ بەئ س نی هەم ی‬ ‫بێگ م‬ ‫بە ن ە کەی چ ک‬
‫‪،‬م ڵ‬ ‫ۆ نەگ ن‬ ‫ق نە بێ م ن‬ ‫نە‪ .‬ئە جۆ‬ ‫بک ژ بەاڵ بە م ڵ نەک‬ ‫م ڵ نەک‬
‫ی س یی خۆی ی هەیە‬ ‫لەک تی شەڕ خەڵك ک ژێ ک ێکی ئ س ییە بۆ ئە ک تە‪...‬بەاڵ لەگەڵ ئە‬
‫لەگەڵ‬ ‫کە چ یش نەم ئە س بە گ ێ ی خۆی ی یک‬ ‫نی یە‬ ‫چ نکە هەڵگی س نی شەڕ ئ س‬
‫‪ ،‬م ڵ ‪...‬ه کۆت یی بە ئ یەتە هێ م بە ی ئەگە م ڵ ن‬ ‫ڕ چ ک نی پی ‪ ،‬ژ‬
‫ن کە ‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ن س تێ ن‪ ،‬م ڵەک نی‬ ‫ک نی‬ ‫لێ کە ‪ ،‬ڕ‬ ‫ی‬ ‫اڵتێکی ی فەتح ک‬
‫چ نکە‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫پێ کە‪ ،‬تەن ش یك کە بیکە لێ ەن ی ج یەیە ئە یش لەب ی ئە یە کە‬ ‫س ک یەتی‬
‫کە‬ ‫ست ب ێت بێت ج یە ب‬ ‫ج بۆ ئە ی پ سەنگیە‬ ‫نی‬ ‫ئە‬ ‫ک‬ ‫م ڵ ن‬
‫یش‬ ‫نە‬ ‫لە م ڵ ژ‬ ‫ج یە‬ ‫ک تی م ڵ نەک‬ ‫ئە یش بۆ کۆمەڵگەکە خۆی نە هە‬
‫یش بن ی نی لە ئەم ن بژین‬ ‫ێت‪ ،‬بێت پ ێ‬ ‫ی مەتی ی‬ ‫ب‬ ‫ن سەن ێت خۆ ئەگە نە‬
‫بۆ س ەبە ک بێت ئەگی م فی ج یە نی ی لەسە ن مێ ێ‪ ،‬هە‬ ‫بێت ئە ئەم نەی‬ ‫م ڵ ن‬

‫‪120‬‬
 ‫‪ .‬بەاڵ ئەگە سەی ی‬ ‫ک‬ ‫ج یە نی لەسە ال چێت چ نکە ئە ک تە‬ ‫ئەگە م ڵ نیش ب‬
‫ی بە پێچە نە یە ئی ن نین ی ک تیەکەی ئەمە یک لە‬ ‫بکەین بەتە‬ ‫گی ک نی عێ‬
‫بۆ ک ش ن‪،‬‬ ‫چ کەیە م عە‬ ‫نی یە هەم‬ ‫تی خەڵك ب ێت‪ ،‬لە ئەم نی‬ ‫ک ێ یە‪ ،‬سە‬
‫پێ‬ ‫چی‬ ‫نیش ی‬ ‫جۆ ک نیە ‪ ،‬هەڵ ێ ی ساڵت‬ ‫س ک یەکی بە خەڵکەکەی ک ێت بە هەم‬
‫ک ێت!‬

‫ک‬ ‫سە چ‬

‫‪-1‬ق ئ نی پی ۆ‬

‫‪-2‬تەف ی ی بن ک ی‬

‫‪-3‬تەف ی ی ەبە ی‬

‫ی‬ ‫‪-4‬تەف ی ی ق‬

‫ی ل اللین‬ ‫‪-5‬تەف‬

‫بە گی‬ ‫‪-6‬ف ە ل‬

‫واته ئ ینی ئیسال رێگهی پێدابێ‬ ‫مهبهس ئهو ک رانهیه که له چوارچیوهی شهرعدا بێ‬
‫‪i‬‬

‫سورة البقرة ئ یهتی ‪Ϯϴϲ‬‬

‫‪ii‬‬

‫‪ – ϭϴϳϭϭϭ‬ب غوا عنی ولو آی ‪ ،‬وحدثوا عن بني اسرائیل وال حرج ومن کذ ع ي متعمدا ف یتبوآ مقعده من الن ر الراوي‪:‬عبدهللا بن عمرو بن‬
‫‪iii‬‬

‫الع ص‪-‬خالص الدرج }‪:‬صحیح‪{-‬امحدیث‪:‬البخ ري – المصدر‪:‬الج مع الصحي الصفح او الرق ‪ϯϰϲϭ‬‬

‫‪iv‬‬
‫من عم ه ‪ ،‬وينظر أشأ منه فال يرى إال ما قد ‪ ،‬وينظر بين يديه فال يرى من أحد إال سيك مه ربه ليس بينه وبينه ترجمان ‪ ،‬فينظر أيمن منه فال يرى إال ما قد ما منك ‪6526 -‬‬
‫‪ ) .‬ولو بشق تمرة النار ت قاء وجهه ‪ ،‬فاتقوا النار إال‬
‫عم و بن م ‪ ،‬عن خيثمة ‪ :‬مثله ‪ .‬و ا أور في صحيحه] وقا ‪ :‬قا األعمش ‪ :‬وحدث ي[ ‪:‬خالصة الدرجة ‪ -‬عدي بن حاتم الطائي ‪:‬ال اوي‬
‫‪: 7512‬الصفحة أو ال قم ‪ -‬الصحيح الجامع ‪:‬المصدر ‪ -‬ال اري ‪:‬المحدث ‪ -‬فيه ‪ :‬ولو ب لمة طي ة‬

‫‪v‬‬
‫ل م‬
‫‪vi‬‬
‫ل‬
‫‪vii‬‬
‫لی ي‬
‫‪viii‬‬
‫ل‬
‫‪121‬‬