‫ئەحمەد هۆرێنی‪ ،‬پیاوێك لە دڵی خەڵکدا‬

‫‪1‬‬
‫عومەر عەلی‪/‬خاوەنی پرۆژەی قیبلە‬

‫قیبلە ‪2018‬‬

‫‪1‬‬
‫‪https://www.kurdipedia.org/default.aspx?lng=1&q=200910041638202068‬‬

‫‪1‬‬
 ‫پرسەنامەی مەكتەبی سیاسی بۆ كۆچی دوایی ئەحمەد هۆرێنی‬

‫بەبۆنەی كۆچی دوایی كەسایەتی كۆمەاڵیەتی و تێكۆشەری دێرین ئەحمەد هۆرێنی باوكی شەهید بابان‪،‬‬
‫مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان پرسنامەیەك ئاراستەی كەسوكاری كۆچكردوو دەكات‪.‬‬

‫دەقی پرسنامەكە‪...‬‬

‫بەداخ و پەژارەیەكی زۆرەوە هەواڵی كۆچی دوایی كەسایەتی كۆمەاڵیەتی و تێكۆشەری دێرین (ئەحمەد‬
‫محمد عبدالرحمن) ناسراو بە(ئەحمەد هۆرێنی) باوكی شەهید (بابان)مان پێگەیشت‪.‬‬

‫بەم بۆنە خەمناكەوە پرسەو سەرەخۆشی ئاراستەی كەسوكارو بنەماڵە تێكۆشەرەكەیان دەكەین‪ ،‬كە‬
‫لەڕێگەی رزگاری كوردو كوردستاندا پۆلێك شەهیدیان بەخشیوەو هەمیشە لەڕیزی پێشەوەی قوربانیدان‬
‫بوون‪.‬‬

‫هیوادارین ئەمە دوا ناخۆشییان بێت و رۆحی كۆچكردووش بۆ هەمیشە شاد بێت‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫راگەیاندنی مەكتەبی سیاسی ی‪.‬ن‪.‬ك‬

‫یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‬

‫‪2‬‬
‫‪http://www.pukm3.com/index.php/2017-03-21-15-23-01/623-2017-03-21-16-08-45‬‬

‫‪2‬‬
3
 ‫هەندێك لە یادهوهریەکانی باپیرم ئەحمەد هۆرێنی‬

‫ئەحمەد هۆرێنی وتی‪ :‬مەال عومەر بمبە بۆ عەربەت بۆ الی فایەقە ڕهش‪ ،‬وتم باوا فایەقە ڕهش کێیە؟‬
‫وتی ‪ 34‬ساڵ پێش ئێستە لە ئێران پێکەوهبووین! وتم ‪ 34‬ساڵ زۆره کێ دهڵێ ئێستە ماوه؟ وتی‪ :‬ئەگەر‬
‫بمردایە دهمبیست کەواتە ماوه! وتم کێ دهڵێ لە عەربەت ماون ‪ 34‬ساڵ تەمەنێکەو هەتا من لە دایك‬
‫نەبووم ئەوکاتە! وتی‪ :‬ئەو پیاوێکی فەقیرهو فەقیریش هەر لە جێگەی خۆی دادهنیشێت! ئەوه دهوڵەمەنده‬
‫هەرۆژهو لە جێگەیەکە! وتم ئەی ماڵیان چۆن دهدۆزینەوه؟ وتی ئاسانە دهچینە ناو بازاڕو الی‬
‫مزگەوتەکەی مەال ڕهشید بە کەسێك دهڵێین ماڵیانمان نیشان بدات‪.‬‬
‫بەڕێکەوتین و ڕۆژشتینە بازاڕو پرسیارمان کرد‪ ،‬کابرایەك وتی واو وا بڕۆن دهچنە ماڵیان‪ ،‬باوام وتی‬
‫ئێمە ئەمەو ئەوه نازانین لەگەڵمان سەرکەوه بمانبەره بەر ماڵیان و تەواو! کابراش وتی بەسەر چاو‪،‬‬
‫لەگەڵمان تا بەرماڵیان بردینی و دواتر هەرچی هەوڵیشمدا نەیهێشت بیبەمەوه بۆجێگەکەی خۆی و وتی‬
‫قەینا خۆم بە پێی دهچم‪ ،‬دامان لە دهرگاو هەر کە دهرگایان کردهوه خێزانی کاك فایەق و کاك فایەق‬
‫بەدهرکەوتن‪ ،‬دهستیان کرد بە گریان و گێڕانەوهی سەرگوزهشتەکانی ڕابردوویان‪ ،‬وهفاداری شتێکی‬
‫خۆشەو لە ئیسالمیشدا گرنگی یەکجاری پێ دراوه‪ ،‬هەتا ئەو کەسانەی کە باوك و باپیرو کەسەکانی‬
‫ئێمەی خۆش دهوێت پێویستە ئێمەش خۆشمان بووێت‪...‬‬
‫ئێستە باپیرم و کاك فایەقیش هەردووکیان لە ژیاندا نەماون و خوای گەوره ڕهحمیان لێ بکات‪.‬‬
‫باپیرم تەنها باپیرم نەبوو هاوڕێیەکم بوو کە زۆر پێکەوه دهگونجاین‪.‬‬

‫===‬

‫سیفەتی جوان‪ ،‬دانپێدانان و گەڕانەوەی ماف‬

‫ئەحمەد هۆرێنی باپیرم وتی‪ :‬مەال عومەر بچۆ بۆ الی حاجی عبدهللا ی برام و پێی بڵی ئەحمەدی برات‬
‫داوات لێ دهکات گەردهنی ئازاد بکەیت‪ ،‬منیش ڕۆشتم بۆ الی حاجی عبدهللا پیاوێکی دیندارو زۆر سەر‬
‫‪4‬‬
 ‫ڕاست و بۆخوا سوڵحاوه‪ ،‬هەر بە مامە بانگی دهکەم لە زمانی دایکمەوهو وتم مامە عبدهللا باوام داوای‬
‫گەردهن ئازادیت لێ دهکات و گەردهنی ئازاد بکە دونیا ئەوه ناهێنێت و ان شاء هللا خوای گەوره جەزات‬
‫دهداتەوه‪ ،‬ئەویش وتی گەردهنی ئازاد ناکەم تا نەیەت بۆالم و هەرچی کردووه دانی پێدا نەنێت دانە بە‬
‫دانە! زۆرم هەوڵدا فایدهی نەبوو‪ ،‬ڕۆشتمەوه بۆالی باوام و وتم حاجی عبدهللا وا دهڵێت! ئەویش وتی‬
‫وهللا حاجی عبدهللای برام پیاوێکی دیندارو ڕاستگۆیەو هەر بە منداڵی حەجی کردووهو درۆ ناکات‪ ،‬پێی‬
‫بڵی ئەحمەدی برات سیقەی تەواوی بە قسەکانت هەیەو هەرچی تۆ دهڵێی تەواوهو گەردهنم ئازاد بکە‪،‬‬
‫منیش ڕۆشتمەوهو وهك خۆی گەیاندم‪ ،‬پێکەنی و وتی دهی بۆ هەرچی گەردهنی ئازاد بکەم بۆ‬
‫زهویەکانی باوکم گەردهنی ئازاد ناکەم‪ ،‬چوون ئەو زهویانە هی باوکمان بوو ئەو بە تەنها بردی بۆ‬
‫خۆی! ڕۆشتمەوه بۆالی باوام و وتم حاجی عبدهللا وا دهڵێت! وتی وهللا ڕاست دهکات هەر داخاندا ئەو‬
‫زهویانەم نەدا پێیان‪ ،‬چوون زهویم زۆر بوو ئەوهکانیان بردهوه حاجی عبدهللا و حاجی یەسوی برام‬
‫کۆمەکیان نەکردم‪ ،‬ئیتر منیش لە داخا ئەو زهویەم نەدا پێیان! وتم باوا کە دهڵێی زهویەکانیان بردهوه‬
‫قسەکە وا دههێنێت کە زهویەکان هی خۆت نەبوو بێت! چوون وشەی بردهوه ئەوه دهگەیەنێت کە هی‬
‫خۆیان بوو بێت! پێکەنی و وتی ئا ئەرهوهللا‪ ،‬وتم ئەی بۆ زهوی خەڵکت بردووه؟ وتی ئەوان کاتی خۆی‬
‫جاش بوون و ئیتر ئێمە دهستەاڵتمان هەبوو لە ناوچەکەدا بۆیە‪.‬‬
‫ڕۆشتمەوه بۆالی مامە عبدهللا م وتم ئازادی بکە مامە گیان‪ ،‬زۆر قسەمان کرد دهستی بە گریان کردوو‬
‫وتی کوره من برامە چۆن ئازادی ناکەم‪.‬‬
‫گرنگە مرۆڤ لە ژیانیدا تا بۆی دهکرێت پابەندی یاسای ئیالهی بێت و گەرچی دهستەاڵتیشی هەبێت‬
‫وای لێ نەکات کە ستەم بکات‪ ،‬خۆ گەر بە هەرشێوهیەك زیانمان بە بەرانبەر گەیاند گرنگە بە‬
‫گرنگیەوه مشوری ئەوه بخۆین داوای گەردهن ئازادیان لێ بکەین‪ ،‬گەر بە گەڕانەوهی مافەکانیشیان‬
‫رموێت‪(:‬واتَّقُوا یَ ْو ًما ت ُ ْر َجعُونَ فِی ِە ِإلَى َّ‬
‫َللاِ)‪.‬‬ ‫َ‬ ‫بێت‪ ،‬زۆر شت لە دونیادا تێدهپەڕێت بەاڵم خوای گەوره دهفە‬
‫لەبیرمە منداڵ بوو شوانیم دهکرد‪ ،‬ڕۆژێکیان ئاژهڵەکەم نزیك بێستانێك دهلەوهڕاند زۆرم تینوم بوو ئاوم‬
‫پێ نەمابوو گەرمای هاوین بوو‪ ،‬ڕۆشتمە ناو بێستانەکەو چەند کاڵەکە وردهیەکم لێ کردهوهو لە ژێر‬
‫جسرێکدا خواردم! ئەوکات نازانم هێشتا تەکلیفی شەرعیم لەسەر بوو یان نە‪ ،‬ئەم سااڵنەی دوایی‬
‫کەوتەوه بیرم و ڕۆشتم بۆالی خاوهنەکەی بەناوی حاجی حسێن خەڵکی خەرکنێ بوو لە بناری بەمۆ‪،‬‬
‫خوای گەوره لێی خۆش بێت و پاداشتی خێری بداتەوه‪ ،‬وتم حاجی گیان من کارێکی وام کردووهو ئێستە‬
‫ئەگەر کاڵەکت دهوێت حەزدهکەیت یەك پیکاب کاڵەکت بۆ دهکڕم و پارهش هەرچی دهڵێی دهیخەمە سەر‬
‫سەر بۆت و هەرچی تۆ بفەرمویت من وا دهکەم بەس گەردهنم ئازاد بکە‪ ،‬دهستی کرده ملم و وتی‬
‫هەزار جار گەردهنت ئازاد بێت و هەر کاتی خۆی گەردهنی هەموویم ئازاد کردووه تەنها فاڵن کەس‬

‫‪5‬‬
‫نەبێت کە بە کەروبار لێی بردووهو زیانی زۆری بەر تەرزهکانیش گەیاندبوو! منیش وتم وهللا من جگە‬
‫لە خواردنی خۆم دانەیەکیشم نەبردبووهوه بۆ ماڵ‪ ،‬لەبەر ئەو سیفەتەی حاجی حسێنم زۆر زیاتر ال‬
‫خۆشەویست بوو‪ ،‬خوای گەوره لە هەموویان ببورێت و لێرهشەوه داوای گەردهن ئازادی لە گشت‬
‫ئەوانە دهکەم کە ئەم بابەتە دهخوێنێتەوهو هەر حەقێکی المە ئامادهم بۆی بگەڕێنمەوهو گەردهنم ئازاد‬
‫بکات‪ ،‬مەرجی تەوبەش لە ئیسالمدا گەڕانەوەی مافە‪.‬‬

‫===‬

‫لە داخی عەلی ڕۆژی ‪ ١٠٠٠‬جار یەژم اسطغفرەللا‬

‫باوام ئەحمەد هۆرێنی زۆرجار رهخنەی لە دین دهگرت‪ ،‬کە گوێم لێ دهگرت زۆری فکری پێچەوانەی‬
‫ئیسالم بوو بەناوی ئیسالمەوه بەخەڵك فرۆشرابوو‪ ،‬هەندێك جاریش بە لێکدانەوهی خۆی و شتی دهوت‬
‫کە لەگەڵ ئیسالمدا یەکی نەدهگرتەوه‪ ،‬پێم دهوت ئەوه وا نی یە باوا رجوع ببەرهوه ئەویش باوهڕی بۆ‬
‫خوای گەوره دان پێدا دهنایەوه‪ ،‬زۆرجار لەگەڵ باوکمدا موناقەشەیان دهکرد‪ ،‬باوکم جارێکیان پێ وتبوو‬
‫تۆ ئیمانت الوازه! دیاربوو ئەوه تازه ڕوویدابوو من ئاگادار نەبوو بووم و ڕۆشتم بۆ ماڵیان و وتم‬
‫باواگیان چۆنی باشیت؟ وتی بەخوا باش نیم! وتم شوکری خوای گەوره بکەو هەردهم استغفرهللا بکە‪،‬‬
‫ئەویش وتی بەخوا لە داخی باوکت ڕۆژی هەزارجار یەژم استغفرهللا‪ ،‬وتم دهی باشە باوکم ئەوهنده‬
‫هاندهر بووه تۆ توشی ئەو خێره بکات‪ ،‬زۆرجار دایدەنام و دەستی بە توندی دەگرتم و دەیگوت چ‬
‫دوعایەك باشە پێم لەبەر بکە‪.‬‬

‫===‬
‫لە دوای پێغەمبەر پێغەمبەر بهاتایە مەال کرێکار بوو‬

‫ڕۆژێکیان لەگەڵ باپیرم هەر بۆ پیاسەو خۆشی ڕۆشتین بۆ خانەقین‪ ،‬هەرلەوێش لە تەلەفزیۆنی گەلی‬
‫کوردستان چاوپێکەوتنێکیان لەگەڵی ڕێکخست‪ ،‬سەردانی مەسولی مەڵبەندی خانەقین کاك شێرکۆ‬
‫میروهیسمان کرد پێکەوهو جەوێکی خۆشمان بەڕێ کرد‪ ،‬لە ڕێگە وتارێکی مامۆستا کرێکارم خستبووه‬
‫سەری و گوێمان لێ دهگرت‪ ،‬ئەویش بە تاسەوه گوێی دابووه ووتارهکەو وتی ئەم کاورا کێیە‪ ،‬وتم ئەوه‬
‫مەال کرێکاره‪ ،‬جا موقابەلەکانی ‪ NRT‬یشی بینی بوو‪ ،‬هاتە باسی مامۆستا کرێکارو وتی‪ :‬تەاڵقم‬
‫کەوتبێ سێ بەسێ لە دوای پێغەمبەر پێغەمبەر بهاتایە ئەم مەال کرێکاره دهبوو‪.‬‬
‫هەندێك هات بە حکومەتا وتی بۆ سود لەم کابرا وهرناگرن و نایهنێننەوهو بڵێن دهستورێکمان بۆ دابنێ‪،‬‬
‫ئەی ‪ 4‬پیاوی ئاقڵی وا نەبێت واڵت چۆن بەڕێوه دهچێت‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫دواتر بەمۆ شێخانی کە موقابەلەکەی کرد وتی قسەی بە عەرهب و هەندێك کەس وتووه نەمانزانیوه‬
‫بەسەرماندا تێپەڕیووهو بەخوا زیانی پێ گەیاندووین چوون کاتی هەڵبژاردن بوو ئەو کاتە‪.‬‬
‫باپیرم قسەی نەدەگەڕاندەوەو ئەوەی بە ڕاستی بزانایە دەیگوت و موجامەلەو ئەوەی ئەمڕۆ پێشی‬
‫دەوترێت سیاسی نەبوو‪.‬‬

‫===‬
‫خواردن و نەبوونی وەعی سەحی و کەلتوری کوردی‬

‫لەگەڵ باپیرمدا ئەحمەد هۆرێنی ڕۆشتین بۆ گەڕان و پیاسەکردن‪ ،‬زۆرینەی کاتەکان هەر دوو‬
‫بەدوو دهگەڕاین‪ ،‬کاتی نانی نیوهڕۆ هات و ڕۆشتین بۆ چێشتخانەیەك‪ ،‬منیش دهمزانی گۆشت و‬
‫کەباب خراپە بۆی و نەشم دهزانی داوای چێ بۆ بکەم! ئێ چێشتخانەی کوردیش زیاتر کەبابەکە‬
‫مەشهوره‪ ،‬هەرچەند بۆ خۆم حەزی لێ ناکەم‪ ،‬وتم باوا کەباب خراپ نی یە بۆت؟ وتی نا نا‬
‫کەباب چۆن خراپە! وتم باوا کەباب خراپە بۆ تۆ بیخۆی دهمریت! وتی مردنی ڕاستی ئەوهیە‬
‫کەباب بهێننە بەردهستت و نەیخۆیت! وهلحاڵ تێروپڕی خوارد‪ ،‬دوای سەعاتێك وتی بەخوا‬
‫کەبابەکە کوشتمی بمگەیەنە ماڵ و بەتانیەك بدهن بە ملما‪.‬‬

‫ڕۆژێکی تر ڕۆشتین بۆ پشتەو بەڕوێن و گڵێجاڵ‪ ،‬لە ڕێگە الماندا لە ئاسایشی گڵێجاڵ‪ ،‬هاتن بە‬
‫پیری باوامەوه وتیان بۆ کوێ دهچیت؟ وتی دهچین بۆ ماڵی حەمەی عەمین ژنی هێناوه بزانم‬
‫ژنەکەی جوانە‪ ،‬وتم باوا عەیبە وا مەیەژه‪ ،‬وتی نا ئاخر حەمەی عەمین خۆی پیاوێکی‬
‫جوانخاسە پێم ناخۆشە ژنێکی هێنا بێت لەقەی خۆی نەبێت‪ ،‬ڕۆشتین بۆ ماڵ کاك محمدو لەوێ‬
‫گەپێکی خۆشمانداو خێزانی کاك محەمەدیش دیاربوو زۆر کۆمەاڵیەتی و لەو شتانە تێدهگەشت‪،‬‬
‫باوام دواتر وتی باشە دڵم مورتاح بوو لەقەی یەکن‪ ،‬هەرچی هەوڵیاندا بۆ نانخواردن دانەنیشتین‬
‫و ڕۆشتین بۆ ماڵ کاك سابیر لە بەڕوێن‪ ،‬دیار بوو خۆی بۆ ئەوێ دانابوو‪ ،‬ڕۆشتینە ماڵ کاك‬
‫سابیرو گەپ و خۆشی و دروست بوو‪ ،‬نانیان هێناو ئەوانیش دهیانزانی باوام نەخۆشەو هەندێك‬
‫خواردن نابێت بخوات بە تایبەت چەوری‪ ،‬بەاڵم گوندیش بە ڕۆنی کوردی و ئەو شتانە‬
‫مەشهوره هەروهك کەبابی مەطعەم‪ ،‬وتیان مامە ئەحمەو خۆ تۆ ڕۆن ناخۆیت خراپە بۆت! وتی‬
‫نا نا ڕۆنی کوردی دهرمانە دهرمانە دهرمان‪ ،‬چۆن خراپە! ڕۆنێکی زۆری خوارد و دوای کە‬
‫هەستاین لە ڕێگە گەشتینە قەبرستانێك‪ ،‬باوام دهستی ڕاکێشا وتی ئەوه قەبری باوکمە لەویا‪،‬‬
‫منیش وتم دهی باوا با دابەزین و سەالمێکی لێ بکەو دوعای خێری بۆ بکە‪ ،‬هەر لەناو‬
‫سەیارهکەدا دهستی بەرزکردهوهو وتی سەالموعەلەیکوم باوه گیان‪ ،‬وه دهستی بۆ ئاسمان بەرز‬

‫‪7‬‬
 ‫کردهوهو وتی خوایە گیان ڕهحم بە باوکم بکەیت‪ ،‬ئیتر وتی مەوهستە خێرا بڕۆ‪ ،‬تومەز وهزعی‬
‫خراپە بەهۆی ڕۆنەکەوه‪ ،‬گەشتینە بان ملەی سەرتەك‪ ،‬وتی بە پەلە نەمگەیەنیتە بەردهروهن و‬
‫هەنارم بۆ نەکڕی و هەنار نەخۆم دهمرم‪ ،‬بە پەلە گەشتینە ئەوێ و تەحامولی نەکرد تا بیکێشن‬
‫دهستی کرد بە هەنار خواردن و بە خێرای بۆم دهتەکاند‪ ،‬وتی ئۆخەی هۆشم کردهوهو با بڕۆین‬
‫و بمگەیەنە ماڵ‪ ،‬نزیکی ماڵ بووینەوه وتی الی ئەمنە نەیەژی ڕۆنی خواردووه!‬
‫نەنکەشم هەر بینای ڕهنگی هەندێك ڕهش بوو بوو‪ ،‬وتی ئەحا چیت خواردووه بزهیەکی کردوو‬
‫وتی دامپۆشن دامپۆشن‪.‬‬
‫پارێزکردن ئەرکێکی شەرعیە چوون ئێمە پەروهردهکەمان لە بنەڕهتەوه تەندروستانە نەبووه‬
‫زۆرجار بە زیانی خۆمان کار دهکەین و بە ئاسانی گوێی پێنادهین‪ ،‬خۆزگە عەیبەش نەبوایە چ‬
‫لە مەطعەم و چ لە مااڵنیش خواردنی ئاسایمان بخواردایەو بە ئاسایش سەیر بکرایە‪.‬‬
‫سەردانی کردنی گۆڕستان مەشروعیەتی لە شەرعدا هەیەو بۆ ئەوهی مردنمان بیربخاتەوه نەك‬
‫بۆ ئەوهی داوای دوعای خێری لێ بکەین‪.‬‬

‫===‬
‫یەکتر بینین و موجامەلەی کۆمەاڵیەتی‬

‫باوام ئەحمەد هۆرێنی زۆر قسەی سەریح بوو وه موجامەلەی نەدهکرد‪ ،‬کەسی وا هەبوو ئەوپەڕی‬
‫خۆشەویستی خۆی بۆ دهردهبڕی کە پرسیاری بکردایە ئەی من چۆنم بەالتەوه زۆرجار سەد لە سەد‬
‫پێچەوانەکەی دهویت‪ ،‬ئەوکات ماڵمان لە شاوازی بوو سەیارهو شت زۆر کەم بوو بە پێی هاتووچۆی‬
‫یەکمان دهکرد ئەوان لە سەرتەك بوون‪ ،‬بە پێی نزیکی سەعاتێك بۆ دوو سەعات دهبوو بە تایبەت لە‬
‫شاوازیەوه بۆ سەرتەك بەرزی و ناودهروهنی تێ دهکەوێت‪ ،‬بەاڵم لە سەرتەکەوه بەرهوخوارکەیەو‬
‫ئاسانتره‪ ،‬جارێكیان بۆ ماڵ ئێمە هاتبوو نزیك شاوازی گەشتبووه کابرایەك‪ ،‬پیاوێکی بێدهنگ و بێ‬
‫کێشەو زۆر ئامینە‪ ،‬زۆر بە گەرمەوه لەگەڵ باوامدا مەرحەبای کردبوو ئەویش نەیناسی بوو‪ ،‬وتبووی‬
‫ئەوه تۆ کێیت وا ئەوهنده گەرمی لەگەڵ مندا! ئەویش خۆی پێ ناساندبوو‪ ،‬ئەگەر کەسێکی تر بوایە‬
‫داوای لێبوردنی دهکردوو ماریفەتی دهنواند‪ ،‬باوام وتبووی تەاڵقم کەوتبێ وامزانی لە کۆپاڵە مردوویت‪،‬‬
‫کاتی خۆی خەڵکی الی ئێمە زۆری لە بازیان و گۆپاڵە نیشتەجێ بوو بن‪ ،‬کابرایەکی تر وتبووی کاکە‬
‫ئەحمەو من تۆم یەکجار زۆر خۆش دهوێت و واو وا لە دڵمدایت! دواتر وتبووی ئەی تۆ چۆنی بۆ من؟‬
‫ئەویش وتبووی من تا نەتبینم ناکەویتە بیرم‪...‬‬

‫‪8‬‬
 ‫===‬
‫کەسێکی بەرژەوەند خواز نەبوو‬

‫سەفەری ئەم هەندهرانە دای بوو لە مێشکم و کەوتبوومە سەر دهرسی ڕۆشتن و باوکم حەزی نەدهکرد‪،‬‬
‫دهیگوت ئێمە وهزعمان باشەو خەڵکی لە فەقیریدا دهڕوات تۆ بۆچی دهڕۆیت؟ بۆ خۆت دانیشەو ژنت بۆ‬
‫دههێنم و بۆ خۆمان پێکەوه دهژین‪ ،‬منیش زۆر شت الم گەاڵڵە بوو بوو هەموویم لەوهدا دهبینیەوه کە بە‬
‫سەفەرهکە دهتوانم بیان پێکم‪ ،‬ئەڵبەت زۆر سوپاس بۆ خوای گەوره هەرچەند ئەزیەتی زۆرم بوو لە‬
‫ڕێگە بەاڵم گەشتم بە ئاواتەکانی خۆم‪ ،‬جا زۆرجار باوکم بە کەسانی تری دهگوت سا بەڵکو پەشیمانم‬
‫بکەنەوه‪ ،‬منیش زۆر هاتوچۆی ماڵ باوام ئەحمەد هۆرێنم دهکرد بۆ هەنجیر خواردن و زۆریش تفەنگی‬
‫دهدا بە دهستمەوهو لەگەڵ هێمندا نیشانەی شکێنی پێ دهکردین‪ ،‬وای لێکردبووم تا ئێستەش دهستڕاسیم‬
‫هەست دهکەم هی ئەوهیە‪ ،‬ڕۆژێك لە ماڵیان بووم وتی دهچیت بۆ خارج؟ منیش ترسام پشتگیرم نەبێت‬
‫چوون زۆر حەزم بەو سەفەره دهکرد‪ ،‬وتم بەڵێ باوا نیازێکی وام هەیە‪ ،‬وتی من دهزانم تۆ تازه‬
‫لێبڕاویت و هەر دهڕۆیت! پێم خۆش بوو وای وت چوون جۆرێك لە ڕهزامەندی تێدا بوو‪ ،‬وتم بەڵێ باوا‬
‫گیان پشت بەخوا دهچم‪ ،‬وتی دهی بێ با وهسیەتێکت بۆ بکەم! منیش وتم ئادهی هەرچی دهڵێی بڵێ‪ :‬وتی‬
‫نەکەی ڕۆشتیتە ئەوێ پاره بۆ خەڵك بنێریت! بڵێی ئەمە باوامەو نازانم ئەمە نەنەمەو ئەمە کێ یەو ئەوه‬
‫کێیە! هەتا ئەتوانی بۆ خۆت ئیش بکەو پارهکەت جەم بکە بیده بە ژن و سەیارهو خانوو شت بۆ خۆت‪،‬‬
‫وتی فلسێك نەخەیتە سەر قەبری باوکت! وتم وهللا وام دهزانی پێم دهڵێی من باواتم و من لەبیر نەکەیت!‬
‫وتی نا نا ئیشی وا نەکەیت بڕۆ خوا لە پشتت بێت و گوێ مەدهره هیچ‪..‬‬

‫===‬

‫زۆر پەلە بوو لە کارەکانیدا‬

‫هێمنی خاڵۆم جگە لەوهی خاڵۆمە بەهۆی نزیکی تەمەنماوه لەیەك هەر هاوڕێی یەکیش بووین لە‬
‫منداڵیەوه‪ ،‬ڕۆژێك تەلەفۆنی بۆ کردم وتی دوێنێ وهعدم داوه بە باوکم بیگەڕێنم و بەهۆی واجبەوه لەبیرم‬
‫چوو‪ ،‬بەڵکو تۆ بچیت پیاسەی پێ بکەیت و بێ تاقەتیەکەی نەهێڵیت‪ ،‬چوون کە قسەم لەگەڵ کرد بێتاقەت‬
‫دیاربوو‪ ،‬منیش ڕۆشتم بۆ ئەوێ و دانیشتین و دهستمان کرده دهمە تەقە‪ ،‬وتم باوا ئەحمەد ئەزانی هێمن‬
‫زۆر درۆزنە! نەیدهزانی من ئاگاداری وهزعەکەم‪ ،‬وتی درۆزنی وهك هێمن لە کورهی سەر زهویا نی‬
‫یە‪ ،‬وتی‪ :‬ئەو من باوکیم درۆم لەگەڵدا دهکات‪ ،‬نەنکەیشم هاواری دهکرد بتانکەمە قوروانی‪.‬‬
‫ڕۆشتین بۆ گەڕان و جەوێکی خۆشمان بەڕێکرد‪.‬‬
‫‪9‬‬
 ‫===‬

‫یەکیەتی و پارتی هەردووال ڕێزیان لێ دەگرت‬

‫‪٣١‬ی ئاب کە یەکیەتی ڕایکرد بۆ ئێران ماڵ باوام بوو بوون بە دوو بەشەوه نەنکم ڕایکردبوو! باوام‬
‫مابووهوه! باوام پارتیەکان و یەکیەتیەکانیش هەر خۆشیان دهویست‪ ،‬چوون لە شۆڕشی کوردایەتیدا‬
‫هەردوکیانی کردووهو لەگەڵ مەال مصطفی بەرزانی بووهو لەگەڵ مام جەاللیش‪ ،‬ئیتر وهزعیان شڕبوو‬
‫یەکالی نەدهبوونەوه‪ ،‬باوام خۆی کرده ماڵمانا بەیانی زوو بوو لە شاوازی بوو ماڵمان دانیشتبووین نان و‬
‫چامان دهخواردو باوکیشم هەتا من کە کوڕی گەورهی بووم نەمدهزانی لە کوێیە‪ ،‬ماوهیەك خۆی‬
‫ونکردبوو بەهۆی هاتنی پارتی بۆ ناوچەکە‪ ،‬منیش ئەوکاتە الی مەال عەزیز قورئانم دهخوێندو زۆر‬
‫تامەزرۆی قورئان بووم‪ ،‬ڕادیۆیەکمان هەبوو هەرکە لە هەر ئیزاعەیەك قورئانی بخوێندایە ئەوهنده‬
‫هۆگری بووم بووم زوو دهمدۆزیەوه‪ ،‬دهمزانی لە چ سورهتێكدایەو دهمخستە سەر قورئانەکە بۆ ئەوهی‬
‫باشتر خوێندنەوهی فێر ببم و لە قارئەکان سودمەند ببم‪ ،‬گەشتە ئەو ئایەتەی کە دهفەرموێت (ویل یومئذ‬
‫للمکذبین) لە سورهتی المرسالت جا چەندین جار ئەو ئایەتە دووبارهش دهبێتەوه‪ ،‬وتی ئەوه دهزانیت‬
‫مانای چی یە؟ منیش وتم بەڵێ دهزانم وازحە‪ ،‬نەیهێشت من وهاڵمەکەی بدهمەوهو وتی‪ :‬ئەوه یەعنی وهیل‬
‫بۆ ئەوانەیە کە درۆ دهکەن‪ ،‬دایکیشم وتی باوا ئەوه بەهەشت و جەهەنم چۆنە؟ وتی بە پێی ئەم ئایەتە‬
‫زۆربەمان دهچینە جەهەنم‪ ،‬چوون خەڵکی ئێستە گوێ ناداتە درۆکردن‪ ،‬وتم باوا تۆ قورئان دهزانیت؟‬
‫وتی‪ :‬ئەی چۆن کاتی خۆی لە حوجره خوێندوومە‪ ،‬وتم دهی کەمێك قورئانمان بۆ بخوێنە‪ ،‬دهستی کرده‬
‫خوێندنی سورهتی الملك‪ ،‬جا کە دهگەشتە کۆتایی ئایەتەکان بە سەوتەوه درێژی دهکردهوهو هەر‬
‫لەبەریش دهیخوێند‪ ،‬وتی وا نەزانی هەر خۆت قورئان دهزانیت‪.‬‬
‫جا سیالحێکی پێ بوو جۆرێك بوو‪ ،‬مامە یەسوم دهیگوت ئەحمەی برام سیالحێکی پێیە کەس نازانێت‬
‫چی یە‪ ،‬لولەکەی الی ئاسنگەر دروستکراوه‪ ،‬قۆتاغەکەی صینیە‪ ،‬دهسکەکەی هەنگاریە‪ ،‬زمەکەی‬
‫ئیتالیە‪ ،‬هەر پارچەیەك و هی واڵتێکە‪ ،‬جا دهیگوت فیشەکی کاڵشینکۆف دهتەقێنێت‪ ،‬هی دهمانچە‬
‫دهتەقێنێت‪ ،‬هی بیکەسی دهتەقێنێت‪ ،‬کوره دهیگوت هەتا مشتێ ماشیشی تێکەی هەر دهیتەقێنێت و چاوی‬
‫شەش حەوت نەفەر کوێرهکات‪.‬‬
‫دوای ماوهیەك نەنکەم هاتەوهو باوکیشم سەری هەڵداو‪ ،‬پارتیش لە ناوچەکەدا زیانیان بۆ کەس نەبوو‬
‫بەاڵم بە داخەوه کە یەکیەتی هاتەوه دهستپارێزیان لێ نەکردن و کوڕێکیان کوشت لەبانی گۆران چوون‬
‫چاوم پێکەوت تا ئێستە لە دڵم دهرناچێت‪.‬‬

‫===‬

‫‪10‬‬
 ‫خەوبینین و گرنگی دان پێی‬
‫باپیرم ئەحمەد هۆرێنی نزیکی ‪ 7‬ساڵ پێش ئێستە وتی‪ :‬خەوێکم بینیوه تۆ بۆم خەوپەرژێن بکە‪ ،‬واتە‬
‫لێکی بدهرهوه‪ ،‬منیش وتم‪ :‬بڵێ‪ ،‬وتی‪ :‬لە خەوما حەشرو نەشرهو لە ساحەی مەحشەردا وهستاوین و‬
‫هەرکەسەو چاوهڕێی ناوهکەیەتی بزانن چی پێ دهڵێن‪ ،‬وتی‪ :‬هەندێك ناو هەڵواسرابوو‪ ،‬ناوی‬
‫جەهەنەمیەکان‪ ،‬خوێندمەوه سەیر دهکەم ناوی منی تێدایە! وتی‪ :‬ناوی من لە جەهەنەم هاتبووهو دواتر‬
‫خستمیانە سەرهوه بۆ جەهەنم! وتی‪ :‬دهرگاوانی جەهەنم دانە دانە دهیخستنە ناو جەهەنەمەوهو ئاگرهکەش‬
‫ئۆتۆماتیکی دهیبردن بۆ ناو‪ ،‬وتی‪ :‬ئاگرهکە ئەوهنده هەڵپەی هەبوو ئێمە کە هێشتا لە دواوه بووین قەسدی‬
‫بوو بێت بۆمان! وتی‪ :‬هەروا ڕیزهکە بەرهوه پێشەوه دهچوو دانە دانە دهیانخستنە جەهەنەم تا سەرهی من‬
‫هات! وتی‪ :‬کە سەرهی من هات دهرگاوانەکە وتی بوهستە! ئاگرهکە سارد بووهتەوهو دهرگاکەی‬
‫داخست‪ ،‬وتی‪ :‬با ئاگرهکە باشتر گەرم ببێت ئەوسا تۆی تێدهخەین! وتی‪ :‬ئیتر لەوهدابوو خەبەرم‬
‫بوویەوه‪ ،‬زۆری بەالوه گرنگ بوو‪ ،‬دیاربوو خەوهکە زۆر بە وازحی بینی بووی‪.‬‬
‫منیش وتم‪ :‬باوا گیان تۆ تا ئێستە کارانێکت کردووه کە بەرهوه جەهەنەم بووه ئاراستەکەی‪ ،‬ئێستەش کە‬
‫پیربوویت و بەردهوامی لێی تاوانەکەی گەورهتره وهك لەوهی گەنجێك‪ ،‬ساردبوونەوهی ئاگرهکەو‬
‫داخستنی دهرگاکە دهرفەتێکە بۆ تۆ بۆ گەڕانەوهو ئەگەر بگەڕێیتەوه ئەوه ئاگری جەهەنم لە ئاستی تۆ‬
‫ساردبووهتەوهو دهرگاکەی داخراوه‪ ،‬بەاڵم ئەگەر نەگەڕێیتەوه ئەوه باشتر بۆتی گەرم دهکەن و دواتر‬
‫دهتخەنە ناوی‪ ،‬ووتی جا وایە؟ چەند جار تەئکیدی دهکردهوه! وتم بەڵێ وایە‪.‬‬
‫وتی سا خوایە گیان تەوبە ئیتر خۆت باش دهزانیت‪ ،‬دوای ئەوه زۆر بە تاسەوه بوو بۆ ئەوهی چ‬
‫دوعایەك باش بێت و خێری زۆر بێت فێری بکەم‪.‬‬

‫===‬
‫ڕۆژێك ڕۆشتم بۆ ماڵیان لهسهر قهرهوێڵهکه دانیشتبوو خهڵکیش به چواردهوریدا‪ ،‬من ئاگادار نهبووم‬
‫پێشتر چ قسهو باسێك کرابوو‪ ،‬دیاربوو باوام وهزعی خراپ بوو‪ ،‬باوام بهوه دهستی پێکرد وتی‪ :‬باشه‬
‫که مردین ئیتر دوای ئهوه چی یه؟ منیش ویستم ئهو فهرمودهی بۆ باس بکهم که کهسێك مرد قهبرهکهی‬
‫بۆ دهبێته باخێك له باخهکانی بهههشت یان بۆی دهبێته چاڵێك له چاڵهکانی دۆزهخ و ههندێك دهقی‬
‫شهرعی تر که پێش قیامهت باسی لێوهکراوه‪.‬‬
‫خاڵۆ عهدنانیشم (مامۆستا عهدنان) چاوێکی لێ داگرتم وهك بڵێی مهچۆ قواڵ بۆی و کاتی ئهوه نی یه‪،‬‬
‫منیش وتم باوا گیان ئاسانه کوره وهکو خهوێك وایه تا ماوهیهك! ئهویش زۆر به سهر سوڕمانهوه وتی‪:‬‬
‫وهك خهو وایه؟ منیش وتم ئا ئا‪ ،‬وتی دهی قهسهم بهخوا خهوی وام بینیوه ئا ئێسا بموهره بانی بهمۆی و‬
‫بمخهره خوارۆ ئهونهی ئهوه عهزیهتی نی یه‪.‬‬
‫‪11‬‬
 ‫===‬

‫پیاوانی ئاینی خۆش دەویست‬

‫باپیرم ئەحمەد هۆرێنی شێخ عوسمانی زۆر خۆشدهویست‪ ،‬چوون زیاتر کاتی خۆی دهعوهو بانگەواز لە‬
‫ڕێگەی ئەوانەوه لە کوردستاندا باڵو بووهو بە واقعی بینیویەتی‪ ،‬زۆرجار دهیگوت‪ :‬حەز دهکەم‬
‫سەفەرێکی بیارهم پێ بکەیت‪ ،‬حاجی عبدهللا یش براگەورهی باوام ئەویش هەر داوای دهکرد‪ ،‬حاجی‬
‫یوسفیش برا بچکۆلەیان دهیگوت‪ :‬ئەگەر چوون منیش جێ نەهێڵن‪ ،‬ئیتر هەر بۆ فرسەتێك دهگەڕام ئەو‬
‫سەفەره بکەین‪ ،‬تا قەدهری خوای گەوره بانگێشتێکم لە مەدرهسەی بیارهوه بۆ هات کە پۆلێك لە‬
‫قوتابیەکانیان ئیجازهی مەالیەتی وهردهگرن و منیش بەشداربم‪ ،‬وتم لەمە باشتر نابێت بە بەردێك‬
‫کوردهواری دهڵێ چەند چۆلەکەیەك دهکوژم‪ ،‬خزمانی ئێرانیش زۆرجار دهیانگوت‪ :‬لە حەفلەکانی بیارهدا‬
‫چاومان بۆ داویت دیار نەبوویت و وتوومانە حەتمەن لەوێ وجودی دهبێت‪ ،‬بەهەرحاڵ باوام وهزعی‬
‫زۆر باش نەبوو زۆرم حەزکرد بیبەین‪ ،‬لەبەر ئەوه ئەو ڕۆژهش زۆر قەرهباڵغەو لە ئێرانەوه مەالی‬
‫زۆرو فەقێ دێت و لە کوردستانیشەوه خەڵکێکی زۆر یەکجار ڕوو دهکەنە بیاره نەگونجا بیبەین‪ ،‬ڕۆشتم‬
‫بۆ ماڵ حاجی عبدهللا کە ئاگاداری بکەم سبەی سەفەرهکەی بیاره دهکەین‪ ،‬هەر کە گەشتمە بەرماڵیان‬
‫دیاربوو لە دهرهوه بوو دهگەڕایەوه بۆ ماڵەوهو لەبەردهم دهرگادا بەیەك گەشتین‪ ،‬نەیهێشت قسە بکەم و‬
‫پێشم کەوت وتی‪ :‬ئەزانی تۆ زۆر درۆزنیت! منیش وتم بۆ مامە عەواڵ گیان‪ ،‬وتی ئاخر تۆ وهعدت پێدام‬
‫بمبەیت بۆ بیارهو هەر دهنگت نەبوو! وتم دهی ئێستە بۆ ئەوه هاتووم ئاگادارت بکەم سبەی دهچین بۆ‬
‫بیارهو بەیانی زوو حازر بە‪ ،‬سەیرێکی کردم بە پێکەنینەوهو ووتی‪ :‬بەخوا خەریکە درۆکەت ڕاست‬
‫دهکەیتەوه‪.‬‬
‫تەلەفۆنم بۆ حاجی یەسو کرد وتم سبەی دێمە شوێنتاو پێکەوه لەگەڵ حاجی عبدهللا دهچین بۆ بیاره‪،‬‬
‫زۆری پێ خۆش بوو وتی‪ :‬مەیەره شوێنما خۆم دێمە گەراجەکەی هۆرێن پێویست ناکات ئەزیەت‬
‫بکێشیت و لەوێوه پێکەوه دهچن حاجی عبدهللا هەڵەگرین و دهچین‪ ،‬زۆرم هەوڵدا وتم ئەزیەت نی یەو‬
‫خوا نەیبڕێت سەیارهکە چاکە‪ ،‬وتی نا بە قسەی من بکە‪ ،‬وتم باشە‪ ،‬سبەی ڕۆشتمە گەراجی هۆرێن و‬
‫هەندێك چاوهڕێم کرد دهنگی نەبوو‪ ،‬تەلەفۆنم کرد وتی لە دوو ڕییانەکەی هۆرێندا هەر چاوهڕوان دهکەم‬
‫و سەیاره نی یە‪ ،‬تەحامولم نەکردو ڕۆشتمە شوێنیا لە بانی ملەی سۆاڵوه بە یەك گەشتین سەیارهی بۆ‬
‫بوو بوو‪ ،‬دابەزی و پێکەوه گەڕاینەوهو حاجی عبدهللامان هەڵگرت و ڕۆشتین بۆ بیاره‪ ،‬ئەو ڕۆژه زۆر‬
‫بەخۆشی بەڕێمان کردو زۆر دۆستی ئەزیزم تێدا بینی و جەوێکی خۆش و ڕۆحی بوو‪ ،‬دوعای خێرمان‬
‫بۆ مەالکان کرد خوای گەوره مۆفەقیان بکات و ئێواره پیاسەی ناو بیارهمانکردو هەندێك شتوومەکی‬
‫کوردهواریمان کڕی و گەڕاینەوه‪ ،‬نزیکی دهربەندیخان بووینەوه حاجی عەواڵ وتی‪ :‬بەخوا چاك‬
‫‪12‬‬
 ‫درۆکەت ڕاست کردهوه‪ ،‬دواتر بۆ باوام گێڕایەوه کە چەند خۆش بووه‪ ،‬وتی مەیلت نەبوو ئەگینا هەر‬
‫دهتانبردم‪ ،‬نەنکیشم دهیگوت بەخوا بڕۆشتایەیت وهساقی نەدههاتینەوه‪.‬‬
‫===‬

‫زۆرجار دەهات بۆ ماڵمان دەیگوت مەال کەریمی کوێرەکم بۆ بانگ بکەن با تەڵقینێکم بخوێنێ‪ ،‬جارێك‬
‫دەیگوت مەال کەریم قەڵەمی عەفوی هێناوە وەسەری گوناحەکانمانما‪ ،‬ئیتر دەبوو بە پێکەنین و قسەی‬
‫خۆش و مەال کەریمیش پیاوێکی سادەو مەجلیس خۆش و کۆمەاڵیەتیە دەیگوت ئەی کورە قابیلە کەسێکم‬
‫پێ نەجات نەدرێ لەو دونیا‪.‬‬

‫===‬

‫شیعە نە دینە نە مەزهەب‬

‫بە حوکمی ئەوهی هەر لە منداڵیەوه خەریکی خوێندنی شەرعی و فەقێیەتی و ئەو شتانە بووم‪ ،‬زۆرتر‬
‫جانبە دینیەکەیم بەالوه گرنگ بوو کە شیعە بە واقعی چۆنە نەك ئەوهی من خوێندوومەتەوه لە کتێبەوه‪،‬‬
‫باپیرم وتی مەال عومەر گیان ئەمە بخەره مێشکت و لەبیری مەکە‪ ،‬شیعە نە دینە نە مەزهەب‪ ،‬تەنها‬
‫حیزبێکی سیاسیەو ئەمەیان دروست کردووه بۆ خۆیان و ئیلەاڵو بڕایەوه‪.‬‬
‫لە ‪ 74‬کە ئاشبەتاڵ بووهو خەڵکی ڕایکردووهتە ئێران ماڵ باپیریشم ڕۆشتوونەتە ئەوێ و هەرلەوێ‬
‫باوکم دایکمی خواستووه‪ ،‬دواتر پێکەوهو لەگەڵ چەند خزمێکی ترماندا نەگەڕاونەتەوهو ڕۆشتوون بۆ‬
‫مەنتیقەی خۆراسان‪ ،‬لە عەباس ئابادو نتشارودو سەبزهوارو بەستام و مەشهەد‪ ،‬هەر لەوێ ژیاون تا‬
‫پێش ئینقیالبەکەی ئێران ‪ ،79‬بە گەڕانەوهیان ئینقیالب دهستی پێ کردبوو‪.‬‬
‫زۆرجار باس و خواستی ئێرانی دهکرد باپیرم و بیرهوهریەکانی ئەوێیان دهگێڕایەوهو ژیان لەگەڵ‬
‫شیعەداو بیرکردنەوهیان و حەقیقەتی هەڵسوکەوت لەگەڵیاندا‪ ،‬ئەوسا سەحواتی ئیسالمی لە واڵتی‬
‫خۆماندا نەبوو بوو تەنها دین لە شێخ و مەشایخ و سۆفیەوه زیاتر باڵو بوو بوو‪ ،‬بەحوکمی سادهی خەڵك‬
‫ئەوکاتەوه وێرانەی واڵتانی خۆشمان لەژێر سستمە داپڵۆسێنەره یەك لە دوای یەکەکاندا دهرفەتی زانست‬
‫دیاره زۆر کەم بووه‪ ،‬زیاتر ئەوهشی کە وهك دین وهرگیراوه الیەنە ڕۆحیەکەی بووه‪ ،‬ئەڵبەت خوای‬
‫گەوره جەزای ئەو شێخ و مەشایخ و سۆفیانەش بداتەوه کە کاریان لەسەر جانبی ڕۆحی خەڵك کردووه‬
‫لەگەڵ تێبینیش لەسەریان‪ ،‬مەبەست لەمە باپیرم ئەوانەی لە دهروری بوون هەر کەسانی ئاسایی بوون‬
‫نەك خوێندهوارو شارهزا لە دین و ئەحکامەکانی‪.‬‬
‫باپیرم بە حوکمی خوێندنی لە حوجرهدا کە ئەوکات مەکتەب وهك ئێستە نەبووهو زیاتر هەر حوجره بووه‬
‫بۆ فێربوونی خوێنەواری‪ ،‬ئەویش تا ڕادهیەكی خوێندبوو‪ ،‬وه باپیرم لە ڕووی مەنتیقەوه زۆر ئاقڵ و‬
‫‪13‬‬
 ‫ژیر بوو‪ ،‬لێکدانەوهی یەکجار زۆر دهکرد‪ ،‬ئەوانەشی شارهزای شەرعن گرنگی بەکارهێنانی ژیری‬
‫دهزانن چەنێك لە قورئانا باسی لێوهکراوه‪ ،‬هەتا لە عێراقدا مەدرهسەی ئەهلی رهئی هەبووه کە ئیمامی‬
‫ئەبوحەنیفە سەرپەرشتی کردووه لە کوفە‪ ،‬چوون کەمتر حەدیسیان پێ گەشتووه زیاتر ئەم مەدرهسە‬
‫پشتیان بە ئەقڵ بەستبوو‪ ،‬وهك ئیمام مالیك نەبووه خۆی لە مەدینەدا بێت و نەك هەر حەدیسیان ال بووه‬
‫بەڵکو کردهوهی ئەهلی مەدینە خۆی بۆ خۆی جۆرێکە لە حەدیس‪ ،‬چوون لەگەڵ پێغەمبەردا درودی‬
‫خوای لێ بێت ژیاون و دهقیان زۆرتر البوو بێت‪.‬‬
‫جا تولی نەدهمێ و مەوزوعەکە وهال ڕێدا نەوهم‪ ،‬دوو ئاخون هاتبوون بۆ ماڵ باوام کە وهك گەورهی ئەو‬
‫کۆمەڵە ماڵە وابووه بە حوکمی تەمەن و زیاتر چاوکراوهیی کە لەناو شۆڕشدا زۆر بوو بوو خەڵکی‬
‫جیاوازی بینی بوو‪ ،‬دوو ئاخونەکە زۆر هەوڵیان دابوو بیکەن بە شیعە! باواشم ئەوهنده قسەی بۆ‬
‫کردبوون و بە دهم و لەفزی خۆی و سەرنجی ڕاکێشابوون‪ ،‬دوو ئاخونەکە دواتر کە هەستابوون‬
‫وتبوویان وهللا ئەگەر ئێمە بوێرین دهبین بە سونی! وتی وتیان لەسەر دینی خۆتان بەردهوام بن و باسی‬
‫ئێمەش مەکەن‪ ،‬مەبەستی دوو ئاخونەکە خۆیان‪.‬‬

‫جا هەر دهیانگێڕایەوه کە منداڵی فارسەکان شەڕیان دهکرد لەگەڵ مناڵەکانی ئێمەدا جوێنیان بە عومەر‬
‫دهدا‪ ،‬ئەمانیش جوێنیان دهدا بە عەلی! باوکم چوون خۆی ناوی عەلی بوو بوو زیاتر گرنگیان پێ دابوو‪،‬‬
‫بەاڵم باوکیشم هەرچەند نەشی خوێندووه زۆر توند بووه لەگەڵیاندا لەسەر شیعەو سونە‪ ،‬هەتا عەهدی‬
‫کردبوو لەگەڵ خوای گەورهدا ئەگەر کوڕی ببێت ناوی بنێت عومەر وه گەر کچی ببێت ناوی بنێت‬
‫عائیشە‪ ،‬ئێستەش لە دڵیان دهرناچێت چۆن جوێنیان بە عومەرو عائیشە داوهو هەر نمونەیەکی خراپیان‬
‫بدیایە لە کۆمەڵگەدا دهیان لکاند بە عومەر و عائیشەوه‪( ،‬هاوڕێیەکیشم بۆی گێڕامەوه وتی ئەزانی‬
‫بۆچی شیعە زۆر ڕقی لە عومەرهو عەلیان خۆش دهوێت؟ وتم بۆ؟ وتی‪ :‬هەر بە منداڵی زۆرجار دایکی‬
‫شیرهکەی لێ دهشارێتەوه یان یاری و هەرشتێك کە منداڵەکە حەزی لێ بکات و دهڵێ ئەرهوهاڵ عومەر‬
‫بردییییی‪ ،‬وتی منداڵەکە دهگری و بێ تاقەت دهبێت دوای بۆی دههێنێتەوهو دهڵێ ئەرهوهاڵ عەلی‬
‫هێنایەوهوهوهوه) (‪ 2005‬رۆشتم بۆ حەج دوای تەواوبوونی مەراسیمی حەج ڕۆشتم بۆالی ئەشکەوتی‬
‫حەراء لەوێ دانیشتبووم هەندێك مەیمون لەو ناوه بوون سەیرم دهکردن کابرایەکیش هاتە تەنیشتم و وتی‬
‫ئاغا سەالم‪ ،‬دهستمان کرده قسەکردن و زانیم کە شیعەیە وتم ئاغا ئێوه بۆ ڕقتانە لە عومەر؟ وتی وهللا‬
‫بڵێم چی من سەبەبێکی وام پێ نی یە تەنها ئەوه نەبێت لە منداڵیەوه هەروا پەروهردهیان کردووین) ئیتر‬
‫قەدهری خوای گەوره وا بوو من بووم بە یەکەم منداڵی و عەهدهکەی برده سەر‪ ،‬هەندێك جار بە‬
‫جەماعی ڕۆشتبوون بۆ حوسەینیەکان مزگەوتی شیعە‪ ،‬باوکم ئێستەش لە دڵی دهرناچێت دهیگوت دهیان‬
‫چفاند بە گوێی یەکداو دهیانگوت عەلی ئاغا مسوڵمان شوده‪ ،‬وتی ئێمەش توڕه دهبووین و دهمانگون‬
‫‪14‬‬
 ‫ئیسالمی ڕاستی ئێمەین‪ ،‬زۆرجار باوکیشم ئەوه دهگەڕێنێتەوه کە شەوێك نوێژی عیشای نەکردووهو‬
‫خەوتووه! وتی پێغەمبەر درودی خوای لێ بێت هاتە خەوم و فەرمووی‪ :‬ئەوه بۆ نوێژهکەت نەکرد؟ وتی‬
‫وتم ئەی پێغەمبەری خوا ڕاستی گومانم بۆ دروست بووه لەسەر ئەم دینەو شیعەکان منیان خستووه دڵە‬
‫ڕاوکێوهو ئەم غەریبیەش تەواو بێ تاقەتی کردووم و بیری دایك و باوك و کەسوکارم دهکەمەوه‪ ،‬وتی‬
‫فەرمووی‪ :‬هەڵسە نوێژهکەت بکە هەر دینەکەی خۆت تەواوهو دوای سێی تریش دهچیتەوه ناو خزم و‬
‫کەسوکارو هەمووشیان دهبینی‪ ،‬وتی خەبەرم بوویەوه زۆر دڵخۆش بووم بەس نەمزانی دوای سێ سێ‬
‫ڕۆژ‪ ،‬سێ مانگ‪ ،‬سێ ساڵ وتی ئەوهم ال ڕوون نەبوو‪ ،‬وتی ئیتر قەدهری خوای گەوره وابوو دوای سێ‬
‫مانگ گەڕاینەوهو هەموو خزم و کەسوکارم بینی‪ ،‬هەتا باپیرهم واتە باوکی باوکم‪ ،‬ئەوهنده دڵخۆش بوو‬
‫بوو گۆرانی و سۆزی کردبوو‪ ،‬تا ڕاکردنەکەی ‪91‬یش من خۆم زۆرجار گوێم لێ دهگرت‪ ،‬بەداخەوه‬
‫ئێستە نەماوه‪.‬‬

‫===‬

‫ژیان لەناو شیعەدا‬

‫باپیریشم ئەحمەد هۆرێنی زۆر وهسفی فارس و شیعەی دهکرد کە دراوسێیەتی و تێکەڵیان زۆر خۆشەو‬
‫سیفاتی یەکجار جوانیان تێدایە‪ ،‬هەتا دهیگوت کە بە کۆاڵنەکاندا دهڕۆشتین زۆرجار پێشیان لێ دهگرتین‬
‫و لولەیەك قەیماغ یان پەنیر شتێکیان بەزۆر دهدا پێمان دهیانگوت نمەکمان بکەن‪ ،‬لە کوردهواریشدا ئەو‬
‫نمەك کردنە مانایەکی گەورهی لە دڵی خەڵکی عەشایەردا هەیە کە کەسێك نمەکی کردی تەواو ئیتر‬
‫خیانەتیشت لێ ناکات‪.‬‬

‫===‬

‫باپیرم ئەحمەد هۆرێنی پێکەوه هەر بۆ پیاسەو گەڕان دهرچووین بە سەیاره‪ ،‬لە ڕێگە دیاربوو ناڕهحەت‬
‫بوو‪ ،‬بەهۆی پیری و نەخۆشیەوه‪ ،‬بیری لە وهزعی خۆی دهکردهوهو وتی‪ :‬باشە مانی من چ سودێکی‬
‫هەیە؟ منیش وتم‪ :‬وهللا باوا گیان سودی ئەوهیە زیاتر استغفرهللا بکەیت و زیکر بکەیت و ئەی بۆ ئێمەش‬
‫هەر خۆشە‪ ،‬ملێکی لەقاندوو دهستی بەرزکردهوه بۆ ئاسمان و وتی سا خوایە ئیتر تۆ کەیفی خۆتە چیمان‬
‫لێ دهکەیت‪.‬‬

‫===‬

‫قۆچ کردن‬

‫نەنکە ئەمنەم خێزانی باپیرم‪ ،‬بە باوکمی وت‪ :‬بزنێکم بۆ بسێنە بۆ قوربانی‪ ،‬جا الی ئێمە زیاتر هەر پێی‬
‫یەژن قۆچ‪ ،‬باوکیشم بزنی کڕی و لە حەوشەکەدا هەموومان کۆبووبووینەوهو لەوهدا بوو باوکم سەری‬
‫‪15‬‬
 ‫ببڕێ‪ ،‬نەنکەم وتی‪ :‬دهی عەلی نیەتی لێ بهێنە بۆ من کە ئەم قۆچە دهکەم و بڵێ هللا اکبر‪ ،‬منیش وتم‬
‫نەنکە گیان با نیوهی بۆ باپیرهم بێت‪ ،‬ئەویش وتی نا بەخوا ڕازی نیم خۆم کڕیومەو دهبێت هەر بۆ خۆم‬
‫بێت‪ ،‬منیش وتم جا پارهی ئەم ماڵە هەر یەکێکەو ئیتر بۆ بە دوکوتی نەبێت؟ خۆی توڕهکرد وتی تۆ‬
‫حەقت نی یە بۆ منەو تەواو! باوکم چەقۆی هێنا بە ملیاو سەری بڕی‪ ،‬منیش هەر لەو کاتەدا وتم‬
‫ئەرهوهاڵ نەنکە نیەتم هێنا قاچێکی باپیرهم تێخست‪ ،‬مادام بە نیوه ڕازی نیت با قاچێکی بێت قەیچێکا‪،‬‬
‫وتی بەخوا ڕازی نیەم و نابێت‪ ،‬وتم تازه تەواو کردم! ئەویش خۆی توڕهکردو وتی‪ :‬ئەی من حساوم یا‬
‫تۆ؟! منیش وتم منیش حساوم نەنکە گیان ئەی ئیتر منیش مەالم و کەستانم و ئەی چۆن قابیلە! دهستی‬
‫کرده بۆڵە بۆڵ‪ ،‬وتم باوا ئەوه بزنەکە قاچێکی تۆم تێخست‪ ،‬واتە یەك لەسەر چواری بۆ باپیرهم‪ ،‬ئەویش‬
‫سەیرێکی نەنکەمی کردوو دهستی بەرزکردهوه بۆ ئاسمان و وتی بەخوا ئەگەر خوا ڕهحمم لێ نەکات‬
‫ئەم قاچە بزنی ئەمنە هیچم پێ ناکات‪.‬‬

‫===‬
‫جارێك باپیرهم قۆچی کردبوو کابرایەك وتبووی باشە تۆ بۆ قۆچ دهکەیت‪ ،‬ئەویش وتبووی ئەی فاڵنە‬
‫کەس لەو دونیا بە غارغارێن لە پێشەوه بڕوات و منیش بە پێی پەتی لە دواوه تەکەی سەرم بێت ها!‬
‫بەخوا تا ئەو دانەیەك بکات من دوان دهکەم‪.‬‬
‫لە کوردهواریدا دهڵێن هەرکەس قۆچ بکات لەو دونیا لە ئاگر دهیپەڕێنێتەوه‪ ،‬ئەڵبەت لە ڕووی شەرعیەوه‬
‫پەڕینەوهکەی مانای سواربوونی نی یە‪.‬‬
‫===‬
‫کورد لە شەڕدا دەیباتەوە لە ئیدارەدا ئەیدۆڕێنێ‬

‫تازه موسڵ گیرابوو‪ ،‬جهلهوالو خانهقین شهڕو ههرا گهرم بوو تێیدا‪ ،‬ئیتر ههرکهسهو به جۆرێك‬
‫لێکدانهوهی بۆ دهکرد‪ ،‬ترس و بیمێکی زۆر ههبوو‪ ،‬لهگهڵ باوامدا ئهحمهد هۆرێنی له حهوشهکهیاندا له‬
‫هۆرێن دانیشتبووین و دهمهتهقهمان ئهکرد‪ ،‬وتم باوا تۆ یهژی چی لهسهر ئهم شهڕو شۆڕه وهزعهکه‬
‫باش نایهژێت‪ ،‬وتی له شهڕهکهدا ئهیوهینۆ بهاڵم دوای شهڕهکه ئهیدۆڕێنین! وتم یهعنی چۆن؟ وتی‬
‫کورد له شهڕا زیرهکهو ملی پێوه ئهنێ و ئهگهر خۆ تڕاندنیش بێت ههر ئهیکا‪ ،‬بهاڵم دوای شهڕهکه‬
‫ئهیدۆڕێنین چون نازانین ئیدارهی واڵت بکهین‪ ،‬فعلهن قسهکانی ڕاسته کورد به حهق و ناحهق ههر مل‬
‫ئهنێت وه شهڕهوه بهاڵم ئیداره له هێزی چهك گرنگتره بۆ بهڕێوهبردنی واڵت‪.‬‬

‫===‬

‫‪16‬‬
 ‫گرنگی سیلەی ڕەحم‬

‫خزمایەتی گرنگیەکی گەورهی الی من هەیەو حەز دهکەم ئەوهی بە خوێی چێشتێك بگات پێم بیناسم و‬
‫ئیالقەشم لەگەڵیدا هەبێت‪ ،‬تا ئەو کاتەی لە کوردستاندا بووم منداڵ بووم و هەر لە ماڵ باوکمدا بووم‪ ،‬کە‬
‫گەڕامەوه ورده ورده پرسیاری خزمەکانم دهکردو سەردان و هەواڵ پرسی‪ ،‬زۆرجار ماڵەوهمان باسی‬
‫داده عەینەیان دهکرد کە کچی حاجی عبدهللای برای باوام هو ئیتر هەر کاتی خۆی شوی کردووه لە‬
‫سەرچنارن و مناڵی زۆری هەیەو تازهش بوو مێردهکەی کە مەشهوره بە نوری ئەحمەد بەسیت کۆچی‬
‫دوای کردبوو‪ ،‬منیش تەلەفۆن و شتم پەیداکردن و قسەم لەگەڵ کوڕو کچەکانیان و داده عەینەدا دهکر‪،‬‬
‫ڕۆژێك وتم باوا با بچین سەرێك لە ماڵی داده عەینە ئەدهین و لەوێشەوه ئەچین بۆ ماڵ کاك نەجمەدین‬
‫سەرێکی دیمەن ئەدهین تازه لە خەستەخانە گەڕاوهتەوه‪.‬‬
‫ڕۆشتینە ماڵ داده عەینەو زۆرم ال خۆش بوو چوون لە ژیانمدا نەمدیبوون‪ ،‬دهمەتەقەیەکی خۆشمان‬
‫دهستپێکرد باوام زۆر قسەی لە ڕوو بوو هەرچی بهاتایەت بە دهمیدا نەیدهگەڕاندهوهو موراعاتی زۆر‬
‫کەم بوو‪ ،‬کەوتیتە باسی قەڵەوی و زهعیفی و کچەکانی داده عەینەش دوانیان دانیشتبوون یەکێكیان‬
‫زهعیف بوو یەکێکیشیان هەندێك قەڵەو‪ ،‬باوام ڕووی کرده کچەکان و وتی بەخوا نە زهعیفی ئاواو نە‬
‫قەڵەوی ئاواش دهستی بۆ هەردووکیان ڕاکێشا‪ ،‬ئیتر بوو بە پێکەنینێك وتم باوا خوا عەفوتکات تۆ هەر‬
‫دووکیانت دا بە ئاوا‪ ،‬ئەوانیش زۆریان حەز لە دهمەتەقەی باوام بوو‪ ،‬دوای کاتی نوێژهات باوام دهستی‬
‫کرده نوێژکردن و دواتر تەسبیحاتی ئەکرد‪ ،‬وتم باوا خوای گەوره لە قورئانی پیرۆزدا دهفەرموێت (اال‬
‫بذكر هللا تطمئن القلوب) واتە بە زیکری خوای گەوره دڵت مورتاح ئەبێت‪ ،‬باواشم وتی قەسەم بەخوا‬
‫ڕاسەکەیت من هەموو بەیانیە تا تەزبیحێك ال الە اال هللا نەکەم دڵم مورتاح ناوێت‪ ،‬هەرێمی براشم‬
‫لەوالوه پێئەکەنی ئەیوت باوا ئەوه قورئانە قابیلە درۆ بکات خۆ قسەی خۆی نی یە‪.‬‬

‫===‬
‫ڕۆشتین بۆ ماڵ کاکە نەجمەدین دیمەن خوای گەوره لێی خۆش بوو بێت‪ ،‬خۆی هات و قاپیەکەی بۆ‬
‫کردینەوه‪ ،‬باواشم هەر ملی وهمالوالدا ئەچەرخان و وتی ئەره دیمەن کوانێ‪ ،‬دیمەنیش وتی مامە گیان‬
‫ئەوه منم یەژی نامناسی؟ ئەویش بە سەرسامیەوه دهسی بۆ ڕاکێشاو وتی ئێسا ئەوه تۆ دیمەنی؟! ئەویش‬
‫وتی ئا ئا خۆمم‪ ،‬ئەویش وتی ئەی خۆ وتیان باشیت! وتی ئەی باشم مامە گیان‪ ،‬باواشم وتی وهللا هیچ‬
‫باش نیت خۆ یەژی لە قەورسانەکەوه هاتوویتەتەوه‪ ،‬تۆ جاران کپ خڕو سوروسپی و جوان ئەی ئێسە‬
‫بۆ وات لێ هاتووه‪ ،‬من و هەرێمیش هەر هاوارمان ئەکرد کوره باوا بیکە خاتری خوا تۆ ئەوێ دڵی‬
‫بدهیتەوه خۆ زیڕهت پێ کرد‪ ،‬ئەویش هەر پێ دهکەنی و دهیگوت باشم باشم‪.‬‬
‫===‬
‫‪17‬‬
 ‫وتی بۆ سەرێکی هۆشیار نەدهین لە ‪ 104‬ئەوکات کاك هوشیار مودیری ‪ 104‬بوو ئەوهندهی لەبیرم‬
‫مابێت‪ ،‬وتمان باشە هەر ئێستە ئەچین‪ ،‬ڕۆشتین بۆ ئەوێ بە حەرهسەکەمان وتم دهمانەوێت کاك هوشیار‬
‫ببینین‪ ،‬وتی کاکە نابێت و چۆن و چی و زۆر قسەی کرد! وتمان کاکە ئێمە ئەوهو ئەوه نازانین بڵێ بە‬
‫کاك هوشیار خۆی‪ ،‬بڵێ میوانێکی وات هەیەو گوێ وه ئێمەش نادات! وتی دهی باشە‪ ،‬هەر تەلەفۆنی‬
‫کرد وتی وه پەلە بیهێننە سەرهوه‪ ،‬دهمەتەقەیەکی خۆشمان کرد لەوێ باوام بڕێك سەری نیاوه سەری و‬
‫وتی ئەگەر من نەوایەم ئێستە تۆ لەیرا دائەنیشتی‪...‬‬
‫دوای گەڕاینەوه وتم باوا تۆ ئاوا خەڵك تەریق مەکەرۆ‪ ،‬وتی گێڕه گێڕ خۆ درۆ ناکەم‪.‬‬

‫===‬
‫کە ڕۆشتم بۆ هەندهران باپیرم لەگەڵ مامە یەسومدا (حاجی یەسو)عاجزیەکیان هەبوو‪ ،‬کە گەڕامەوه‬
‫یەکەمجار بۆ کوردستان ڕۆژێك لە ماڵ مامە یەسوم دهعوات بووین لەگەڵ ماڵ باوکم و هەموومان‪،‬‬
‫ماڵی باوام و ماڵی مامە یەسوشم نزیکن لە یەکەوه‪ ،‬المانداوه ماڵ باوام پێش ئەوهی بچێن بۆ ماڵ مامە‬
‫یەسوم‪ ،‬هەندێك دهمە تەقەمان کردوو لە دڵی خۆمدا وتم‪ :‬خۆ ئەمە فرسەتێکی چاکە بەڵکو ئاشت ببنەوهو‬
‫بە سادهی دهستم پێکرد وتم‪ :‬باوا ئەحمەو گیان هەڵسە با بچین ئێستە دهیبەم بۆ ماڵ مامە یەسوم‪ ،‬هەروا‬
‫بۆ ماڵ مامە یەسوم؟ ئەویش وتی‪ :‬بنەوه دهسم تا بچین‪ ،‬هیچی نەوت ئاسایی بوو! وتم خۆ قسەتان هەیە‬
‫وه یەکۆ؟ وتی ئەیچۆن مەگەر برام نی یە‪ ،‬ئەوه تۆ یەژی چی! منیش وتم باوا حاجی یەسو پیاوێکی زۆر‬
‫چاکە! وتی‪ :‬چاك هەروا بێژی چاك! وتی پیاوی وهکو حاجی یەسو هەر نی یە! نەك لەبەر ئەوهی برای‬
‫خۆمە‪ ،‬وتی‪ :‬تۆ سەیر ئەو پیاوه بکە چەن موهیمە‪ ،‬عەرهبی نازانێت قورئان بە جوانی و دهنگێکی خۆش‬
‫دهخوێنێت! لە ئێران نەژیاوه فارسی دهزانێت‪ ،‬هەر چوار زمانەکەی کوردی وهچاکی ئەزانێت بادینی و‬
‫هەورامی و لوڕی و سۆرانی‪ ،‬وتی حاجی یەسو ئەوهنە موهیمە کەسێك هەبێت مێژووی کەسەکان‬
‫‪.‬بنوسێت‪ ،‬حەقە حاجی یەسو کتێبێکی چاکی لەسەر بنوسیت‪.‬‬
‫ڕۆشتین بۆ ماڵ مامە یەسوم و گەپێکی خۆشمان داو باوام و مامە یەسوم لە هەموومان خۆشتر‬
‫مەجلیسەکەیان گەرم کرد‪.‬‬

‫هەرچەند عاجزی و ئەو شتانەش لە نێوان مرۆڤەکاندا هەبێت‪ ،‬گرنگە بەردهوامی نەبێت باپیرم بە‬
‫نموونە‪.‬‬

‫===‬

‫ئیسالم دینێکی ئاقڵە‬

‫‪18‬‬
 ‫ڕۆژێك لەگەڵیا دانیشتبووم هەر لە خۆیەوه وتی ئەزانی ئیسالم زۆر ئاقڵن و جولەکەو یەزیدی زۆر‬
‫کەرن‪ ،‬وتم بۆ باوا هۆکارهکەی چی یە ئەو قسە ئەکەیت‪ ،‬وتی ئاقڵی ئیسالم لەوهدایە هەرکەس تەوبە‬
‫بکات و بگەڕێتەوه قبوڵی دهکات‪ ،‬گوێ ناداتە ئەوهی لە ڕابردوودا چی کردووه‪ ،‬هەتا ئەوهنەش موهیمە‬
‫یەژێ هەرچیشت کردووه قەیناکەو لە گوناحەکانیشی خۆش ئەوێت و قاپی بۆ ئەکاتەوه‪ ،‬بەاڵم کەرێتی‬
‫لەوهدایە کەس وهرناگرن‪ ،‬بۆیە ئیسالم هەر لە بەرهوپێشچووندایەو لە ڕووسیاو ئەمەریکاوه ئەوان‬
‫خەڵکی تێت و دهوێتە مسوڵمان و ئەوانیش ورده ورده ئەپوکێنەوه‪.‬‬
‫===‬

‫حەزی لە شیعر بوو‬

‫زۆر سەرسام بوو بە مەال عبدالکریمی مودهریس و زۆر لە هۆنراوهکای لەبەر بوو‪.‬‬

‫===‬

‫زۆرجار دەچووم بۆ ماڵ باوام بە شیعر دەستم پێ دەکرد‪ ،‬تا دڵیان خۆش کەم و بیر لە کێشەی سیاسی و‬
‫مەشەقەی ژیان نەکەوە‪ ،‬کە بەداخەوە وەزعی خراپی سیاسی کاریگەری لەسەر هەتا زۆرینەی دانیشتنە‬
‫ئاساییەکانی ناو عائیلەکانیش کردووە‪ ،‬باوام ئەحمەد هۆرێنی زۆر هۆنراوەو شتی لەبەر بوو‪ ،‬کە کاتی‬
‫خۆی لە حوجرەو مەجلیسی کۆندا لەبەری کردبوو‪ ،‬کە من دەستم دەکرد بە شیعر وتن ئەویش ئیتر‬
‫دەستی پێ دەکرد‪.‬‬

‫===‬

‫خۆت حەقی خۆت بسێنە‬

‫زۆرجار کەسێك کە ستەمێ لێ دهکراو خەڵك دهکەوتنە گلەی لە حکومەت و بۆ حەقی بۆ ناسەنێت و ئەو‬
‫شتانە‪ ،‬باوام دهیگوت پیاوی خوێڕی چاوهڕێی حکومەت دهکات‪ ،‬کەسێك ستەمی لێ کردی خۆت بیگره‬
‫حەسیر مەدانی بکە‪.‬‬

‫===‬

‫خۆشەویستی بۆ داربەڕوو‬
‫لە ناو باخەکەمدا‪ ،‬قەدهری خوای گەوره لە خۆیەوه دار بەڕویەك و دار خورمایەك تێیدا سەوز بووه‪،‬‬
‫باوام ئەحمەد هۆرێنی زۆر زۆر دڵی بە بەڕوهکە خۆش بوو‪ ،‬هەرچی جار دهڕۆشتم بۆ ناوباخ و‬
‫دهگەڕامەوه یان ئەوم لەگەڵ خۆمدا دهبرد دههاتە شان و باڵی دار بەڕوداو واو وا موهیمە‪ ،‬بەڕوهکەش‬
‫الی دار پرتەقاڵێکدا سەوزبوو لە بن سەکۆی حەوشەکەدا‪ ،‬شوێنەکەی موناسب نی یەو ئەگەر باوام‬

‫‪19‬‬
 ‫نەبوایە هەر زوو هەڵم کێشا بوو‪ ،‬دایمە دهیگوت لە هاوینا گونێی بۆری لێ بپێچەو ئاگاداری بکە‪ ،‬وتم‬
‫باوا ئەم بەڕوه چی یە کوره با الیوهم‪ ،‬وتی نا نا ڕۆژێك تێت ئەم باخ و خانوه هیچی نامێنێت وه تەنیا ئەم‬
‫بەڕوه دهمێنێت و شایەتیت بۆ ئەدا ئەو زهویە زهوی تۆیە‪ ،‬خاڵۆ عەدنانیشم ئەیوت ئەوه نی یە کاتی خۆی‬
‫هەواره کوێر بووهتەوهو دار بەڕوهکان نەفەوتیاون وا بیر دهکاتەوه‪.‬‬

‫===‬

‫ڕۆژێك لە باخ گەڕامەوه هەواڵی دار بەڕوهکەی لێ پرسیم‪ ،‬نەنکەم ئەمنەشم وتی دهی باشە ئەحا تۆش‬
‫بەڕو بەڕو وهللا هەڵی کێشە الیوه گوی تێکە‪ ،‬باواشم الیکردهوه وهالی نەنکەمداو وتی هەرکەس زهمی‬
‫بەڕو بکات ناوێت تۆ زهمی بکەیت! وتی دار بەڕو نەوایە عەشیرهتەکەی تۆ ئێستە یەك دنکی نەماوو‬
‫لەسەر ئەرزا هەمووی مردبوو لە برسا‪ ،‬چوون قەدیم هەر نەبوو وون و بەڕوتان دهخوارد‪.‬‬
‫===‬

‫زۆری حەز لە سواری سەیارە بوو‬

‫زۆر حهزی له گهڕان و سواری سهیاره بوو! دهیوت ئهگهر ئێوه بهردهوام بمگهڕێنن من نامرم! ئیتر‬
‫ههرکهس پیا بگهیایه ئهیگهڕان‪ ،‬ڕۆژێك ههردی برام بردبووی بۆ سهرتهك‪ ،‬سهرتهکیش بهرهو‬
‫ژورکهیهکی سهختهو سهیارهی باشی گهرهکه‪ ،‬سهیارهکهی ههردیش زۆر قاچوقولی ئهو بهرهوه‬
‫ژورکهی پێوه نهبوو بوو‪ ،‬تهکانی دابوو یهك دوو جار کوژابوویهوه هاواریان کردبوو یا هللا فریامان‬
‫بکهوه‪ ،‬ئێ کاکه سهرتان نهیهشێنم یهك دووجار ئیستۆپهکهی باش نهیگرتبوو ترسابوون گل ببنهوهو‬
‫هاواریان کردبوو خوایه گیان هاواره‪ ،‬ئیتر فهقیره باوام ههر فریای الاڵنهوهو هاوارکردنه خوا بوو‬
‫بوو سهرتهکی ههر له بیر نهمابوو‪.‬‬
‫دوای گهڕانهوهیان ههردی وتبووی ان شاء هللا ماوهیهکی تر سهیارهیهکی باش دهسێنم‪ ،‬باواشم وتبووی‬
‫وهللا ئهم سهیاره زۆر باشهو قهت مهیفرۆشهو با ههر ئهمهت بوێت‪ ،‬ههردیش سهری سوڕمابوو‬
‫وتبووی باشه باوا بۆ؟ خۆ ئهم سهیاره داشقهیهکهو بهس‪ ،‬ئهویش وتبووی ئاخر ئهگهر ئهم سهیارهت‬
‫ببێت قهت خوات لهبیرناچێت‪ ،‬ئهوهتا ئێمه له بهیانیهوه ههر ئهالڵێینهوه له خوا‪ ،‬ئهمه بۆ ئیمانهکهت‬
‫باشه‪.‬‬

‫===‬
‫دەروێش و لە خۆدان و داهێنان‬

‫‪20‬‬
‫ساڵی ‪ 90‬بوو ماڵمان له نصر بوو‪ ،‬ئهو ماوه دهروێش و له خۆدان و بهزم گهرم بوو‪ ،‬ههروا دهروێش‬
‫و خۆی ئهخسته قوڕو کارهبایان ئهدا له خۆیان و قوربان زۆر لهسهری نهڕۆم شهمع و گڵۆپ و‬
‫بزماریان ئهخوارد! جا ئهو ههموو شتهشیان ئهخوارد کهچی دواتر نانیش بهرگهی نهدهگرتن نازانم‬
‫ئاسن چۆن ههزم ئهکهن‪.‬‬
‫ئیتر ههرکهسێك و وه شێوهیهك لێکی ئهداوهو به گشتی خهڵك ساویلکه بوو دهیانگوت کاکه وهللا ئهمانه‬
‫زۆر موهیمن و ئهوهتا شهمع و گلۆپ ئهخۆن‪ ،‬باواشم ئهحمهد هۆرێنی وتی‪ :‬کوره ئهگهر ڕاسهکهن‬
‫شهمعێك یان گڵۆپێك دروست بکهن ئهم کهرام باوگاوانه ههر خهسار ئهدهن‪.‬‬

‫لە ئیسالمدا هیچ دهقێك نی یە گرنگی و ڕاستی و ئەو شتانە بسەلمێنێت‪.‬‬

‫===‬

‫مزگەوت دروستکردن‬
‫لە مەجلیسا دانیشتبووین و بەدهور باوامدا ئەحمەد هۆرێنی و دهمەتەقە گەرم بوو‪ ،‬باس هاتە باسی ئەو‬
‫کەسانەی کە مزگەوت دروست دهکەن و دهیکەن بەناوی خۆیانەوه! خەڵکەکە زۆرینەی دهیانوت وهللا‬
‫برا ئەگەر لەبەر خوایە حەق نی یە مزگەوت بکەیت بەناوی خۆتەوه‪ ،‬ئەوه دیاره لەبەر خۆیانەو بۆ‬
‫رووپاماییە‪ ،‬باواشم وتی خۆزگە منیش پارهم بوایەو مزگەوتێکم بکردایەتەوهو بمکردایەت وهناوی‬
‫خۆمەوه مزگەوتی ئەحمەد هۆرێنی‪ ،‬خەڵکیش وتیان دهی وهللا ئەوه لەبەر ڕوپاماییە! وتی هەر لە‬
‫خوارهکەشیەوه دهمنوسی هەر لەبەر ڕووپامایش‪ ،‬وتی کوره خۆزگە من مزگەوتێکم بکردایەتەوه ئیتر‬
‫هەرچی یەژن با بێژنی‪.‬‬

‫===‬

‫چاونەترسی‬
‫باپیرم ئەحمەد هۆرێنی زۆر چاونەترس بوو‪ ،‬لە سەردهمی بەعسیشدا زۆر کەس ئاگاداری پێ ئەدا کە‬
‫ئاگای لە خۆی بێت و ناکرێت ئەوا جوێن بە بەعس بدهیت بە ئاشکراکە بەعس شەرم و بەزهیی نی یە‪.‬‬
‫جارێك بۆ بەغا ئەچێ لە ڕێگەی کابرایەکی عەرهب لە پاڵیا دائەنیشێ و لە ڕێگە زۆر بە وردی سەیری‬
‫باوام ئەکات‪ ،‬ئەویش گوێی ناداتێ‪ ،‬کابرا هەر زۆر بە تاسەوه سەیری ئەکات ئەم هەر هیچ حسابی بۆ‬
‫ناکات‪ ،‬تا دهداتە سەر ڕانیاو دهڵێ کاکە کاکە کاتی خۆی من جوندی بووم لەگەڵ پێشمەرگەدا‬
‫کەوتووینەتە شەڕهوهو لەو شەڕهدا کابرایەك دای لێم و ئێستە شەلم هی ئەو لێدانەیە‪ ،‬جا ئەو کەسە کە‬
‫دای لێم بەباشی بینیم و تۆیت! ئەویش دهڵێ نا کاکە من نیم! ئەویش دهڵێ ئاخر کاکە من مەعاناتم هەیە‬
‫بەم دهردهوهو ئەو کابرام لەبیر ناچێت چوون سەقەتی کردووم! ئەویش دهڵی نا نا کاکە تەئکید بە لەوهی‬
‫‪21‬‬
 ‫من نیم! ئەویش دهڵێ برا من زۆر تەئکیدم لەوهی کە تۆیت! بەاڵم تۆ وهچیا ئەزانی کە خۆت نیت؟‬
‫ئەویش یەژێ ئاخر من دابێتم لە هەرکەسێك ڕاست نەبووهتەوهو هەر لەویا مردووه! مادام تۆ ماویت‬
‫ئەوه دهلیلە لەسەر ئەوهی کە من نیم! کابراش بێ دهنگ دهبێت و دهترسێت و وا ئەزانێ ئەم پشتێکی‬
‫گەورهی هەیە وا بەو جورئەتەوه قسە ئەکات‪...‬‬

‫===‬
‫من حەق وم خوام لە پشتە‬

‫جارێك لهگهڵ ماڵێکدا بهشهڕ هاتبوون‪ ،‬ڕۆژێك گهشتبوو به ئیدرسی برازای و وتبووی پێی باشه‬
‫ئیدریس ئهو ڕۆژه ئێمه شهڕمانکرد تۆ بۆ نههاتیت لهسهرمان بکهیتهوه‪ ،‬ئهویش وتبووی ئێ مامه زانیم‬
‫ئێوه لهسهر حهق نین بۆیه نههاتم‪ ،‬ئهویش پێی وتبوو ئاخر منیش ئهزانم ناحهقم بۆیه تۆم گهرهکه‪،‬‬
‫ئهگهر من حهق وم خوام هاله پشت تۆم بۆ چییه‪.‬‬

‫===‬

‫ناو گۆڕینی شوانەکەی باوكم لەالیەن باپیرمەوە‬

‫باوکم ئاژەڵدارەو بەردەوام پێویستی بە شوان و بەخێوکردنی ئاژەڵ و باخ و ماڵەکەی گوند دەبێت‪.‬‬
‫ئێستە هەتا لەم قەیرانەشدا خۆ کەست دەست ناکەوێت ئەو کارانە بکات! هەربۆیە ئەوە سااڵنێکی زۆرە‬
‫تەنها سود لە عەرەبەکان وەردەگیرێت‪ ،‬جا ئەوانیش کەمجار ڕێت لە کەسی باشیان دەکەوێت!‬
‫جارێك شوانێکی هێنا باوکم شوانەکە ناوی سەگبان بوو! باپیرم ئەحمەد هۆرێنی وتی‪ :‬ناوت چی یە؟‬
‫ئەویش وتی سەگبان!‬
‫باپیرم وتی‪ :‬لێرە مەڵێ ناوم سەگبانە‪ ،‬دواتر منداڵ دوات ئەکەوێت و پێت دەڵێن سەگباب!‬
‫هەر لەوێدا باپیرم ناوی نا سەلمان و تا المان بوو هەر بە سەلمان بانگمان دەکرد‪.‬‬
‫کابرا زۆر خراپ بوو‪ ،‬هەرکە میوانمان بڕۆشتایە داوای پارەی لێ دەکردو ئیحراجی ئەکرد‪،‬‬
‫شوانیەکەی زۆر بە خراپی دەکرد‪ ،‬کارێکمان لێهات بە دەستیەوە تا نەجاتمان بوو لێی وا بزانم باوکم‬
‫مەڕێکیشی کرد بە خێر‪.‬‬
‫وتم بەخوا شایەنی ئەو ناو گۆڕینە نەبوو‪ ،‬دەبوایە هەر بەناوەکەیدا بمانزانیبا ئەوە سەگبان نی یە بەڵکو‬
‫سەگبا‪ ...‬توخوا منداڵ ئاوا بەخێو ئەکرێت‪.‬‬
‫===‬

‫توڕەبوونی لە بارزانی‬

‫‪22‬‬
 ‫ئەو کابرا لەو بانە لەگەڵ تورك و عەرەب و فارسدا ڕێکەوتووە! تەنها لەگەڵ کورددا ڕێناکەوێت!‬
‫===‬

‫هەندێك وتەی لەبیرنەکراوی‬

‫گەر جولەکە خەڵکی وەربگرتایە بە جولەکە هەرچی سەرکردەی عەرەب هەیە دەبوون بە جولەکە‪.‬‬

‫===‬

‫هیچ دینێك نی یە وەك ئیسالم ئاقڵ بێت‪ ،‬ئاقڵیەتیەکەشی لەوەدایە هەرکەس بێتە ناو ئیسالمەوە قبوڵی‬
‫دەکات و چاوپۆشی لە ڕابردووی دەکات‪.‬‬

‫===‬

‫ئەوەندە تاوان بەناوی خوای گەورەوە دەکرێت خوایان کردووەتە موجریمێك نەك خوایەکی بە بەزەیی‬
‫بۆیە بایپرم ئەحمەد هۆرێنی ناحەقی نەبوو لە وەاڵمی ئەوەی بۆچی خوای گەورە نابینێرت ئەویش وتی‪:‬‬
‫ئەگەر ببینرایە لە ئینتیفازەکەدا تیکە تیکەیان دەکرد!‬

‫===‬

‫هەندێك کەس بە ڕواڵەت پیر دەبێت بەاڵم بە گەنجی لە ناخی دەوروبەردا دەمێنێتەوە‪ ،‬هەرکەس باسی‬
‫باوا ئەحمەدم دەکات هەر باسی سەردەمی گەنجی و شۆڕشی شاخ و تواناو چاونەترسی بەرانبەر بەعس‬
‫دەگێڕێتەوە‪.‬‬

‫===‬

‫‪23‬‬
 ‫پێشەکی چاوپێکەوتنێکی تایبەت بە دەریای نوور لەگەڵ ( ئەحمەد هۆرێنی )‬

‫زۆرن ئەوکەسانەی ماندوو بوونیان نەناسیوه لە ژیانیاندا‪ ،‬زۆرن ئەو کەسانەی بەرژهوهندی خاك و‬
‫وواڵتیان خستۆتە پێش بەرژهوهندیەکانی خۆیانەوه‪ ،‬زۆرن ئەو کەسانەی هەموو هەوڵێکیان لەکاردا بووه‬
‫لە پێناو سەربەرزی و سەربەخۆی وواڵتەکەیاندا‪ ،‬زۆرن ئەو کەسانەی خۆیان لەبیر کردووه بۆ کەسانی‬
‫تر‪ ،‬زۆرن ئەو کەسانەی هیچ شتێکیان ال نەگونجاو نەبووه لە پێناو گەل و وواڵتەکەیاندا‪ ،‬زۆرن ئەو‬
‫کەسانەی هەردهم خەویان بە ئازادیەکانی وواڵتەکەیانەوه بینیوه‪ ،‬زۆرن ئەو کەسانەی خەویان لە خۆیان‬
‫زڕاندبوو لە پێناو خەوێکی ئاسودهی هاواڵتیانیدا‪ ،‬زۆر ئەو کەسانەی ئەندامەکانی جەستەیان بوونە‬
‫قوربانی و هەر بەکەمیشیان زانی لە پێناو وواڵتەکەیاندا‪ ،‬زۆرن‪.....‬زۆرن‪.....‬‬

‫یەکێك لەو کەسایەتیە ناودارانەی بناری بەمۆو ناوچەی هۆرێن و شێخانی سەربە ناحیەی مەیدان کە‬
‫هەموو ئەوانەی باسکران بەبڕوای ئێمە هەموو ئەو خەسڵەتانەو زۆرێکی تریشی تێدا بووه بەگەواهی‬
‫هاواڵتیانی ناوچەکە بەڕێز ئەحمەد هۆرێنی هەر بۆیە پێمان باش بوو سەردانی بەڕێزیان بکەین و لە‬
‫نزیکەوه گوێمان لە بەڕێزیان بێت بە نیشاندانی الپەڕهیەك لە مێژوو وه لەو ڕاستیانەی کە تا ئێستە‬
‫نەخراونەتە سەر کاغەزو وه زۆر کەس لێیان بێ ئاگان‪ ،‬هەروهك چۆن بڕواشمان وایە کە زۆر‬
‫کەموکوڕی کراوه لەالیەن خۆمانەوه ئەویش بە لەدهستدانی زۆرێك لەو زانیاریانەی کە لەالیەن‬
‫هاوشێوهکانی وهك ئەحمەد هۆرێن یەوه تێداچوون و وه زۆرێکمان ئێستەش داخی بۆ دهخۆین‪ ،‬وه ئێستە‬
‫ناچار دهبین زۆر جار پەنا بۆ کتێبە بیانیەکان ببەین بۆ دهستخستنی ئەو زانیاریانە لەکاتێکدا پیشتر لە‬
‫بەردهستی خۆماندا بووهو بەاڵم بەهۆی پشتگوێ خستن و هەست نەکردن بە بەرپسیارێتی لەناو چوون‪،‬‬
‫هەموو ئەم ووتانە ئێستەش زهنگێکە بۆمان کە ئێستەش دهگونجێ کاری پێ بکرێ و ئەو هەالنەی کە‬
‫لەدهستمان داون لەم بوارانەدا چیتر لەدهستیان نەدهین‪ ،‬هەر ئەوهش بوو وای لە ئێمە کرد کە هەستین بەم‬
‫کاره بە ئومێدی زیادکردنی الپەڕهیەك لەو مێژووهی کە وون بووه‪ .‬وه ڕوومان کرده بەڕێزو‬
‫شۆڕشگێڕ ئەحمەد هۆرێنی بەکۆمەڵێك پرسیارهوه‪.‬‬

‫وەاڵمەکانی لە ئەرشیڤی ڤیدیۆکاندا پارێزراوە‬

‫‪24‬‬
 ‫کۆتایی‪-:‬‬

‫ژیانی پیاوێکی وەك ئەحمەد هۆرێنی زۆر لەوە گەورەترە لە چەند پەیجێکدا جێگەی بێتەوە‪ ،‬کورد‬
‫جوانی وتووە مشتێك لە خەروارێك‪ ،‬تەنها وەك بەبیرهێناوەو مانەوەی هەندێك لەو یادەوەریانە‬
‫ئەوەندەمان بۆ تەسکینی دڵ نووسی‪ ،‬دەکرێت ژیان و داستانەکانیشی بە شێوەیەکی دوکومێنتاری‬
‫کۆبکرێتەوەو وەك ئەزموون و ژیان و خەبات سودی لێ وەرگیرێت‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫لە ئەرشیفی وێنەکاندا‬

‫چاوپێکەوتنی لە کەناڵی نەورۆز‬

‫ڕێزلێنانی لەالیەن بەڕێز حمید سۆران کادیری یەکیەتی نیشتمانی کوردستان‬

‫‪26‬‬
‫سەردانی لەالیەن مامۆستا محمد‪ ،‬هاوڕێی شەهید بابان و کادیری یەکیەتی نیشتمانی کوردستان‬

‫لەگەڵ م کامەران بابانزادەداو گفتوگۆی گەرم لەسەر مێژووی کورد‬

‫‪27‬‬
‫لەگەڵ کارمەندانی ڕاگەیاندندا لە خانەقین دوای چاوپێکەوتنی ڕۆژنامەوانی‬

‫باوکم لە دەستی ڕاستمەوە‪ ،‬ئەحمەد هۆرێنی هەرێمی برام‬

‫‪28‬‬
 ‫لە کەشێکی ئارام و خۆشدا لەگەڵ ئەحمەد هۆرێنی و خێزانیدا‬

‫سەردانی مامۆستا ناسیح مەال حەسەن قایمقامی دەربەندیخان بۆ الی ئەحمەد هۆرێنی‬

‫لەسەردانمدا بۆگوندی هۆرێنی سەربەرز بۆ خزمەت یەکێک لەکەڵە پیاوەکانی بناری بەمۆ کاک ئەحمەد هۆرێنی کە بەداخەوە تەندروستی باش‬
‫نیە‪ .‬کاک ئەحمەدی پێشمەرگە لە بنەماڵەیەکی تێکۆشەرو خەباتگێڕە‪ ،‬باوکی شەهید بابان کە لە قەسابخانەکەی موسڵ لە گەڵ پۆلێک تێکۆشەردا‬
‫لە سێدارەدران ‪ ،‬لەهەمان کاتدا مامی چوار شەهیدە‪2017/03/11 .‬‬

‫‪29‬‬
‫مەراسیمی بەخاکسپاردن‬

‫‪30‬‬
‫وێنەو دوکومێنتی بابان ئەحمەد هۆرێنی پێش لە سێدارەدانی‬

‫‪31‬‬
 ‫پێڕست‬

‫ئەحمەد هۆرێنی‪ ،‬پیاوێك لە دڵی خەڵکدا الپەڕە ‪١‬‬

‫پرسەنامەی مەكتەبی سیاسی بۆ كۆچی دوایی ئەحمەد هۆرێنی الپەڕە ‪٢‬‬

‫پرسەنامەی سەرۆکایەتی گشتی کەچەکە الپەڕە ‪٣‬‬

‫هەندێك لە یادهوهریەکانی باپیرم ئەحمەد هۆرێنی الپەڕە ‪٤‬‬

‫سیفەتی جوان‪ ،‬دانپێدانان و گەڕانەوەی ماف الپەڕە ‪٤‬‬

‫لە داخی عەلی ڕۆژی ‪ ١٠٠٠‬جار یەژم اسطغفرەللا الپەڕە ‪٦‬‬

‫لە دوای پێغەمبەر پێغەمبەر بهاتایە مەال کرێکار بوو الپەڕە ‪٦‬‬

‫خواردن و نەبوونی وەعی سەحی و کەلتوری کوردی الپەڕە ‪٧‬‬

‫یەکتر بینین و موجامەلەی کۆمەاڵیەتی الپەڕە ‪٨‬‬

‫کەسێکی بەرژەوەند خواز نەبوو الپەڕە ‪٩‬‬

‫زۆر پەلە بوو لە کارەکانیدا الپەڕە ‪٩‬‬

‫یەکیەتی و پارتی هەردووال ڕێزیان لێ دەگرت الپەڕە ‪١٠‬‬

‫خەوبینین و گرنگی دان پێی الپەڕە ‪١١‬‬

‫پیاوانی ئاینی خۆش دەویست الپەڕە ‪١٢‬‬

‫شیعە نە دینە نە مەزهەب الپەڕە ‪١٣‬‬

‫ژیان لەناو شیعەدا الپەڕە ‪١٥‬‬

‫قۆچ کردن الپەڕە ‪١٥‬‬

‫کورد لە شەڕدا دەیباتەوە لە ئیدارەدا ئەیدۆڕێنێ الپەڕە ‪١٦‬‬

‫گرنگی سیلەی ڕەحم الپەڕە ‪١٧‬‬

‫ئیسالم دینێکی ئاقڵە الپەڕە ‪١٨‬‬

‫‪32‬‬
 ‫حەزی لە شیعر بوو الپەڕە ‪١٩‬‬

‫خۆت حەقی خۆت بسێنە الپەڕە ‪١٩‬‬

‫خۆشەویستی بۆ داربەڕوو الپەڕە ‪١٩‬‬

‫زۆری حەز لە سواری سەیارە بوو الپەڕە ‪٢٠‬‬

‫دەروێش و لە خۆدان و داهێنان الپەڕە ‪٢٠‬‬

‫مزگەوت دروستکردن الپەڕە ‪٢١‬‬

‫چاونەترسی الپەڕە ‪٢١‬‬

‫من حەق وم خوام لە پشتە الپەڕە ‪٢٢‬‬

‫ناو گۆڕینی شوانەکەی باوكم لەالیەن باپیرمەوە الپەڕە ‪٢٢‬‬

‫توڕەبوونی لە بارزانی الپەڕە ‪٢٢‬‬

‫هەندێك وتەی لەبیرنەکراوی الپەڕە ‪٢٣‬‬

‫پێشەکی چاوپێکەوتنێکی تایبەت بە دەریای نوور لەگەڵ ( ئەحمەد هۆرێنی ) الپەڕە ‪٢٤‬‬

‫کۆتایی‪ -:‬الپەڕە ‪٢٥‬‬

‫لە ئەرشیفی وێنەکاندا ‪٢٦‬‬

‫وێنەو دوکومێنتی بابان ئەحمەد هۆرێنی پێش لە سێدارەدانی الپەڕە ‪٣١‬‬

‫پێڕست ‪٣٢‬‬

‫‪33‬‬