BANGHAY ARALIN SA ARALING PANLIPUNAN

BAITANG 10 – MGA KONTEMPORARYONG ISYU

III. Pamamaraan

I. Layunin A. Pang-araw-araw na Gawain

1. Natatalakay ang siyentipikong depinisyon at
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
konsepto ng global warming.
2. Natataya ang epekto ng global warming sa “Magandang hapon sa “Magandang hapon din
kapaligiran, lipunan, at kabuhayan ng tao sa inyong lahat.” po...”
pamayanan, sa bansa, at sa daigdig.
3. Nakapagmamasid ng mga gawain o aktibidad “Ating simulan ang (Isang mag-aaral ang
sa pamayanan na maaaring magpalala sa ating klase sa isang mangunguna sa
global warming. panalangin.” pananalangin.)
4. Nauunawaan ang kahalagahan kung bakit
dapat ingatan, alagaan, at protektahan ang (Pagtatala ng Liban) (Itataas ng mga mag-
ating kalikasan. aaral ang kanilang
5. Nakabubuo ng output na naghahatid ng kamay habang
mensahe ng pangangalaga at pagmamahal sa binabanggit ng isa-isa
kapaligiran. ang kanilang mga
pangalan.)
II. Nilalaman
A. Paksa: Global Warming: Suliraning Balitaan
Pangkapaligiran
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
B. Balangkas ng Aralin
“Bago tayo tumungo sa (Isang mag-aaral ang
1. Kahulugan at konsepto ng global warming ating paksa para sa araw mag-uulat ng kanyang
na ito, ating pakinggan balita.)
2. Mga sanhi ng global warming
ang balita mula sa isa
3. Mga epekto ng global warming ninyong kamag-aral.” ****
P600M pondo, dapat
4. Mga programa, polisiya, at patakaran gugulin ng pamahalaan
upang iwasan ang 'power
ng pamahalaan at ng mga pandaidigang crisis'
Malaking bahagi ng
samahan tungkol sa global warming Katimugang Luzon ang
magdidilim kapag hindi
4.1 Rio Summit binuhusan ng pamahalaan ng
P600 milyon ang
4.2 Kyoto Protocol rehabilitasyon at repair ng
4.3 Hyogo Framework for Action distribution lines at
“infrastructure support” sa
4.4 Climate Change Act of 2009 mga lalawigang sinalanta ng
bagyong ‘Glenda’ noong
C. Mga Kagamitan: Mga larawan, Talahanayan, Hulyo.

Infographic, PowerPoint Presentation (opsyonal) Dahil dito ay nanawagan ang

mga kaalyado ng
D. Batayang Aklat: administrasyon sa madaliang
pagpapatibay ng House Bill
Cunningham, William at Mary
4973 na humihiling sa Office
Cunningham. Environmental Science: A Global of the President (OP) na
maglaan ng P600 milyon sa
Concern. Boston: McGraw-Hill Higher National Electrification
Administration para sa
Education, 2008. “reconstruction, repair and
rehabilitation” ng power
lines ng electric cooperatives
na itinumba ng nagdaang
 bagyo.
Ibinunyag ni 1-CARE
partylist Rep. Michael Angelo
C. Rivera na tinatayang 18
electric cooperatives ang
nakaranas ng malaking
pagkalugi dahil sa pagkasira
ng power lines at iba pang
infrastructure support ng
power distributors. Binanggit
ni Rivera na sa inisyal na
pagsusuri ng NEA at ng
Department of Energy, ang
electric cooperatives sa
Region V ang pinakagrabeng
apektado ng bagyong
‘Glenda’.
****
“Ang balita ay tungkol
“Maraming salamat sa sa nakaambang krisis sa
iyong ulat. Tignan natin kuryente.”
kung inyong
naunawaan ang ulat.
Tungkol saan ang
balita?”
“Dapat daw gumugol
“Tama. Ngunit ayon sa ang pamahalaan ng
ulat, ano raw ang dapat P600 milyon upang
gawin ng pamahalaan ipaayos ang mga
upang tugunan ang nasirang power line.”
nakaambang isyung
ito?”
“Sapagkat maaari nitong
“Magaling! Sa inyong maapektuhan ang ating
palagay, bakit kaya pang-araw-araw na
kabuhayan dahil sa
mahalagang matugunan
ang suliraning ito sa paggamit natin ng mga
kuryente?” de-kuryenteng
kasangkapan sa ating
mga tahanan.”
“Maraming mga
“Siyang tunay. Bukod negosyo at
sa personal nitong mamumuhunan ang
epekto sa atin, ano pa malulugi at maaaring
kaya ang maaaring lalo pang tumaas ang
mangyari kapag hindi presyo ng bilihin kapag
agad natugunan ang nagpatuloy ang mga
krisis sa kuryente?” brown-out.”
“Sapagkat hihina ang
Paano mong nasabi produksyon mula sa mga
tataas ang presyo ng pabrika at maaaring
mga bilihin?” kapusin ang supply ng
mga bilihin.
“Mukha po yatang
“Tumpak. Ngunit ano napakamahal ng
ang inyong saloobin sa kinakailangang pondo sa
paggastos ng P600 pag-papaayos ng mga
milyon na magmumula nasirang linya ng
sa kabang-bayan?” kuryente.”
“Sa gitna ng mga sunod-
“Kung titignan, may sunod na isyu ukol sa
punto ang iyong pagnanakaw sa kabang-
pahayag. Ngunit hindi bayan, dapat suriin ng
rin natin maitatanggi maiigi ang
ang pinsalang dulot ng paggagalingan ng pondo
nagdaang bagyong at bawat proyektong pag-
Glenda. Bukod rito, lalaanan nito.”
bilang mamamayan, ano
ang iyong masasabi sa
mungkahing proyektong
ito?”
“Marapat lamang.
Sapagkat sa atin mismo
bilang mga nagbabayad
ng buwis nanggagaling
ang pondo ng
pamahalaan. Maraming
salamat muli sa ating
tagapag-ulat at sa
inyong mga nagpahayag
ng mga saloobin tungkol
sa balita.
Drill / Balik-Aral
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
“Ngayon, mula sa
inyong mga nagpag- “...Ako po, sir!”
aralan kahapon, tignan “...Sir, ano po iyon?”
natin kung inyong
nakikilala pa ang mga
ahensya ng paaralan na
may kinalaman sa
Disaster Risk
Mitigation. Sino sa inyo
ang naglalaro o
nakakaalam ng larong
“Logo Quiz” sa
cellphone o Android?”
May pagkakahalintulad
ang ating gagawin. Para
sa hindi nakakaalam, sa
Logo Quiz, may
ipapakitang logo ng
isang brand o kumpanya “Opo.”
 at huhulaan ang
pangalan ng brand na
ito. Sa atin namang Logo “Sir, ito ang Philippine
Quiz, may ipapakita “Napakahusay! Tignan Institute of Volcanology
akong mga logo ng natin kung masasagot and Seismology o
ahensya ng pamahalaan ninyo ang ikatlong logo: PHIVOLCS.”
na may kinalaman sa
Disaster Mitigation.
Bibigyan kayo ng clue
kung ano ang tungkulin
ng ahensyang ito saka
ninyo huhulaan. Handa Ito naman ang
na ba ang lahat? ahensyang nag-iisyu ng
mga babala tuwing may
Simulan natin: napipintong pagputok
ng bulkan o di kaya'y
nagsusukat kung gaano
kalakas ang isang
naganap na lindol.”
“Department of Social
Ito ang pangunahing
“Mahusay. Ngayon para Welfare and
sangay na may
“NDRRMC po.” sa huli nating logo: Development po sir!”
kinalaman sa
paghahanda, pagtugon,
at pagpaplano sa tuwing
panahon ng sakuna.
Ito naman ang ahensya
“Ano ang ibig sabihin
“National Disaster Risk ng pamahalaan na may
ng NDRRMC? Ang
Reduction and kinalaman sa pagbibigay
sagot ay hindi dapat
Management Council ng ayuda at tulong sa
acronym.”
po!” mga nasalantang
komunidad matapos ang
isang sakuna at
Magaling. Ngayon para
nangangalap ng mga
sa ikalawang logo:
donasyon mula sa mga
may malasakit na
mamamayan.”

“Tumpak. Ang mga

nabanggit nating mga
ahensya ay ilan lamang
“Ito naman ang
“PAGASA!” sa mga napakaraming
ahensyang nag-iisyu ng
sangay ng pamahalaan
mga ulat-panahon at
na may kinalaman sa
mga babala tuwing may
Disaster Mitigation.
bagyo o malakas na ulan.
Bago tayo tumungo sa
“Sino kaya ang
makakapagsabi ng buong
“...Sir, Philippine
pangalan ng
Atmospheric,
PAGASA?”
Geophysical, and
Astronomical Services panibago nating paksa, “Ito po ang pagbawas sa
Administration po!” ano nga muli ang mga masasamang epekto
konsepto ng Disaster ng isang sakuna sa ating
 Mitigation?” pamayanan. “Magaling. Ngayon, sa (Susuriin ng mga pares
loob ng limang minuto, ng mag-aaral ang mga
“Sa konsepto ng “May mga sakuna po na suriin ninyo ang mga larawan.)
Disaster Mitigation, hindi na po natin sumusunod na larawan:
paano nasabing mapipigilang maganap
mababawasan ang epekto dahil sa pwersa ng
ng isang sakuna?” kalikasan. Ngunit
mayroon tayong
magagawa bilang mga
mamamayan tulad ng
paghahanda sa sakuna
upang hindi na lumala
ang masamang epekto
nito sa atin.”

“Tama. Bilang “Napakahalaga ng ating

panghuling katanungan, papel sa Disaster
gaano kahalaga ang Mitigation sapagkat
ating papel bilang kung hindi tayo kikilos at
mamamayan sa Disaster maghahanda para sa
Mitigation?” ating kaligtasan,
mabababale-wala ang
paghahandang ginawa
ng kinauukulan sa oras
na tayo mismo ay hindi
makipagtulungan.”

“Maraming salamat.
Nawa sa mga darating “Opo!”
na panahon ay lagi
kayong handa sa sakuna
at hindi kayo maging
mga biktima ng mga
kalamidad. Maaasahan
ko ba iyon?”

B. Paglinang ng Aralin
Lunsaran

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

(Think-pair-share) Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
“May mga ipapakita (Hahanap ang mga mag- “Tapos na bang suriin “Opo.”
akong mga larawan sa aaral ng kanilang mga ang mga larawan?”
inyo. Nais kong kapareha .)
humanap kayo ng “Tatawag ako ng ilang
inyong mga kapareha at pares ng mag-aaral
suriin ninyo ang mga upang tignan ang
larawang ipapakita ko. inyong mga nahinuha.”
(Tatawagin ang unang “Sa unang larawan po,
pares ng mga mag- para pong may bitak-
“Nakahanap na ba ng “Opo.” aaral.) bitak na lupa na may
kapareha?” “Ano ang inyong hugis kamay. Yung
nakikita sa unang kamay po, tila inaabot
 larawan?” yung isang basong nabanggit ninyo ang ang panahon, minsan po
tubig.” pagkatuyot, kakulangan mainit at napakaaraw
ng tubig at pagkatunaw tapos bigla-bigla na lang
“Sa inyong tingin, bakit “Doon po sa unang naman ng mga yelo sa uulan.
kaya inaabot nung tila larawan, para kasing malalamig na lugar. Sa
hugis kamay yung isang tigang at bitak-bitak ngayon, ano ang inyong
basong tubig?” yung lupa. Para bang napapansin at
sinasabi na kulang na nararamdaman ninyo sa
kulang at natutuyo na ating panahon?”
ang pinagkukunan ng
tubig kaya nagiging “Siyang tunay. Ano
tigang at tuyot na ang naman ang napapansin “Mas mainit na po
lupa.” ninyo sa temperatura ngayon kumpara dati.”
natin ngayon?”
“Maraming salamat. “Mayroon pong isang
Maari na kayong oso na nagbabasa. “Tama. Ang pag-init ng
maupo.” Tinatanong ng oso sa panahon ay hindi lamang
(Tatawagin ang kasama niya kung dama sa ating bansa “Global Warming po!”
ikalawang pares ng mga naniniwala ba siya dun kundi maging sa ibang
mag-aaral.) sa nabanggit sa binasa panig ng daigdig. Ang
“Ano naman inyong niya na endagered pagkatunaw ng mga yelo
nakikita sa ikalawang species na daw silang at pagkatigang ng lupa
larawan?” mga oso ngunit walang ay ilan lamang sa mga
sumasagot sa kanya.” bunga ng phenomenon
na ito. Ano nga muli ang
termino para sa pagtaas
“Bakit walang “Kasi po nalunod na ng temperatura ng ating
sumasagot doon sa yung kasama niyang oso daigdig?”
nagbabasang oso?” sa tubig.”
“Tumpak. Atin ngayong
“Base sa larawan, bakit “Kasi natutunaw na pag-aralan kung ano ang
kaya nalunod yung yung yelo na tinitirahan global warming at mga
kasama niyang oso?” nila.” maaaring bunga nito sa
atin at sa daigdig.

“Maraming salamat. “Doon po sa kaliwang

Maari na kayong larawan, may isang Pagtatalakay
maupo.” batang nangingisda sa
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
(Tatawagin ang ikatlong isang butas sa gitna ng
pares ng mga mag- napakakapal na yelo. Hahatiin ng guro ang
aaral.) Doon naman sa kanang klase sa apat na pangkat
Magpapangkat-pangkat
“Ano naman inyong larawan, nakalutang na at iuulat ang mga ang mga mag-aaral at
nakikita sa ikatlong lang yung isang tipak na sumusunod na paksa: iuulat ng mga mag-aaral
larawan?” yelo kung saan nakaupo ang mga paksang
yung bata habang Pangkat I – Kahulugan naibigay sa kanila ng
nangingisda sa gitna ng at Konsepto ng Global guro.
napakalaking anyong Warming
tubig. Kumbaga lahat ng
yelong dati niyang Pangkat II – Mga sanhi
inuupuan, naging tubig ng global warming.
na lahat at kakaunti na
lang ang natira.” Pangkat III – Mga epekto
ng global warming.
“Mahusay na
obserbasyon. Ngayon “Tila po pabago-bago na Pangkat IV – Mga
 programa at polisiya ng kung susundin nila ang
pamahalaan at kasunduan.
pandaidigang samahan
tungkol sa global
warming:
a. Rio Summit
b. Kyoto Protocol
c. Hyogo Framework for Paglalahat
Action
d. Climate Change Act Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
of 2009 “Sa inyong sariling “Ito po ang naranasang
pagkaunawa, ano nga pagtaas ng katamtamang
muli ang global temperatura ng mundo
Mungkahing rubric para sa Group Reporting:
warming?” nitong mga nakaraang
3 2 1 dekada.”
(Napakahusay) (Kainaman) (Pagbutihin)

Kaalaman sa Lubos na batid ang May Hindi ganap ang

Paksa mga detalye paksa pangkalahatang pagkaunawa sa “Ano-ano ang mga “Yung mga sasakyang
kaalaman sa paksa paksa nakikita ninyong mga nagbubuga ng maiitim
Komunikasyon Malinaw ang pag- May kaunting pag- Magulo at hindi gawain sa kapaligiran na usok, yung mga taong
uulat at aagam-agam habang malinaw ang
presentasyon sa nag-uulat sa klase pag-uulat at ang lalong nagpapalala nagsisiga ng basura o
klase presentasyon sa
harap ng klase
sa global warming?” nagsusunog ng gulong,
Paggamit ng Maganda at kaaya- Sa pangkalahatan, Magulo at hindi
at mga pabrikang
Visual Aids aya ang mga presentable ang presentable ang nagbubuga ng makakapal
ginamit na visual ginamit na visual visual aids na
aids aids ginamit at maiitim na usok sa
Kooperasyon Bawat isang Isa o dalawang Tatlo o higit hangin.”
ng mga miyembro ay may miyembro ang hindi pang miyembro
miyembro ng ginagampanang gumawa ng ang hindi
pangkat tungkulin sa pag- tungkulin sa gumawa ng “Sa iyong munting “...Sa pamamagitan ng
uulat kanyang pangkat tungkulin sa
kanyang paraan, paano ka pagsunod sa mga
pangkat makaiiwas na maging alituntunin at
sanhi ng paglala ng patakarang
global warming at paano pangkalikasan, sa hindi
PUNTOS: ______ x 50 + 50 = ___________ %
ka naman makakatulong paggamit ng mga
12
sa pagbawas sa kemikal at produktong
masamang epekto nito?” may CFC at naglalabas
Pagsusuri ng CO2, sa hindi
pagsusunog ng mga
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral basurang naipon....”
“Bakit kaya tila lalong “...sapagkat kulang sa
bumibilis ang paglala ng konkretong aksyon ang
global warming sa ating mga tao at mga bansa sa Paglalapat
daigdig?” pagpigil ng global
warming.” 1. PANGKATAN: Gumawa ng isang action plan para
sa inyong pamayanan. Tukuyin ang mga gawaing
“Sa inyong palagay, may “May mga naidulot
naibunga ba ang mga naman pong kabutihan nakapagdudulot ng global warming at magbigay ng
nasabing mga ang mga kasunduang ito tatlo hanggang limang mungkahing programang
kasunduang pandaidig sapagkat naipamulat na
tungkol sa global sa buong mundo ang tutugon sa pangangalaga para sa kapaligiran.
warming? kalagayan ng ating
daigdig. Ngunit hindi pa
rin madadama agad ang 2. INDIBIDWAL: Gumawa ng isang slogan na
epekto nito sapagkat nagpapahayag ng mensahe ng pangangalaga at
nakasalalay sa mga
bansang lumagda rito pagmamahal sa kapaligiran.
 Mungkahing Rubrik:

Pagtataya / Ebalwayson
Sanaysay (Sampung puntos). Ano-ano ang mga
mahahalagang konseptong iyong natutunan sa
paksa ng global warming? (Lima hanggang sampung
pangungusap).

IV. Takdang-Aralin.
1. Hanapin ang mga kahulugan ng mga sumusunod
na termino:
a. Unemployment
b. Underemployment
c. Globalisasyon
d. Sustainable Development

X–X–X–X–X–X–X–X–X–X–X

Inihanda ni:

EARL JOHN G. PAJARO

BSE – 4I
Medyor sa Agham Panlipunan