A.Ü.

FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ

MAT302 CEBİR II ARASINAVI ÇÖZÜMLERİ

1. Bilinen işlemleriyle Q × R halkası bir cisim midir? Araştırınız.

Çözüm : Q × R direk çarpım halkası bilinen işlemleriyle birimli ve değişmeli bir halkadır.
Fakat (1, 0), (0, 1) ∈ Q × R için (1, 0) · (0, 1) = (0, 0) olup sıfır bölenli bir halkadır. Sıfır
bölenlerin çarpımsal tersi mevcut olmadığından bilinen işlemleriyle Q × R halkası
bir cisim değildir.

2. R halkasının I =< 2, 3, 5 > idealini belirleyiniz.

Çözüm: R halkası bir cisimdir. Bir cisimin yegane idealleri {0} ve halkanın ken-
disidir. Ayrıca 2 ∈ I olup I 6= {0} dır. Böylece I = R dir.

3. A ∈ M2 (R) için f (A) = det A ile tanımlı f : M2 (R) → R determinant fonksiyonu bir halka
homomorfizması mıdır? Araştırınız.
Çözüm:      
1 0 0 0 1 0
det + = det =1
0 0 0 1 0 1
olmasına rağmen    
1 0 0 0
det + det =0+0=0
0 0 0 1
olup det fonksiyonu toplamayı korumaz. Bu sebeple f : M2 (R) → R, f (A) = det A deter-
minant fonksiyonu bir halka homomorfizması değildir.

4. Z5 × 5Z halkasının karakteristiğini bulunuz.

Çözüm: Z5 × 5Z direk çarpım halkası birimli bir halka değildir. ([1]5 , 5) ∈ Z5 × 5Z
için n · ([1]5 , 5) = ([0]5 , 0) olacak şekilde pozitif bir n tamsayısı mevcut olmadığından
kar(Z5 × 5Z) = 0 dır.