Bosna i Hercegovina

Federacija Bosne i Hercegovine

Kanton Sarajevo

JU Srednja škola High school of Agriculture food

poljoprivrede, Processing Veterinary and
prehrane,veterine i uslužnih Service Industry
djelatnosti
Sarajevo
Sarajevo

MATURSKI RAD
Tema: Spolno prenosive bolesti

Učenik : Mentor:

Abaz Zijada Dženana Busuladžić

Kozmetički tehničar

Sarajevo, april 2019. godine

SADRŽAJ

UVOD ....................................................................................................................................................... 3
1. SPOLNO PRENOSIVE BOLESTI .............................................................................................................. 4
2. SIFILIS ( LUES ), lat. syphilis ................................................................................................................. 5
2.1. Primarni stadijum sifilisa .............................................................................................................. 6
2.2. Sekundarni sifilis ........................................................................................................................... 7
2.3. Tercijalni stadij sifilisa ................................................................................................................... 7
2.4. Kongenitalni sifilis, lat. syphilis congenita .................................................................................... 8
2.5. Liječenje ........................................................................................................................................ 8
2.6. Kako ga možemo spriječiti ? ......................................................................................................... 8
3. HEPATITIS B ......................................................................................................................................... 9
3.1. Liječenje ........................................................................................................................................ 9
4. HLAMIDIJSKA INFEKCIJA .................................................................................................................... 10
4.1. Liječenje ...................................................................................................................................... 11
5. TRIHOMONIJAZA, lat. trichomonas ................................................................................................... 12
6. GONOREJA (triper ili kapavac), lat. gonorrhea ................................................................................. 13
6.1. Liječenje ...................................................................................................................................... 14
7. HUMANI PAPILOMA VIRUS (HPV) ..................................................................................................... 15
8. GENITALNI HERPES ............................................................................................................................ 16
9. SINDROM STEČENE IMUNODEFICITARNOSTI – SIDA/AIDS ............................................................... 17
ZAKLJUČAK............................................................................................................................................. 20
LITERATURA ........................................................................................................................................... 21
UVOD

Neodgovorno spolno ponašanje i pogrešno doživljavanje vlastite i tuđe spolnosti odraz su

dobne nezrelosti. Ovakvo ponašanje je rašireno, unatoč želji svake mlade osobe da bude
zdrava, plodna i ima potomstvo.

Rizik za obolijevanje od spolno prenosivih infekcija je najveći među onim mladima koji rano
stupaju u spolne odnose i skloni su mijenjanju partnera. Upravo ta populacija nije sklona
korištenju kondoma, koji je najsigurnije zaštitno sredstvo i protiv spolno prenosivih infekcija i
protiv neželjene trudnoće. Osim toga, prepoznavanje rizika je u populaciji mladih i inače
izrazito nisko, a vjerovanje da se "njima ne može ništa loše dogoditi" jako izraženo.

Mladi koji uzimaju bilo koje psihoaktivne droge (uključujući alkohol) skloniji su pod
utjecajem droga slučajnim i neplaniranim spolnim odnosima s gotovo nepoznatim partnerima,
pri kojima se uglavnom ne koristi nikakva zaštita.
1. SPOLNO PRENOSIVE BOLESTI

Spolno prenosive bolesti ( SPB ) ili venerična oboljenja su zarazne bolesti koje se prenose
direktnim spolnim kontaktom sa zaražene na zdravu osobu. Spolne bolesti se prenose
nezaštićenim spolnim odnosima sa zaražene osobe na zdravu i to vaginalnim, analnim i
oralnim spolnim odnosom te do neke mjere drugim spolnim kontaktima Uzročnici spolno
prenosivih bolesti su mikroorganizimi, bakterije, virusi, gljivice, paraziti, koje žive na koži ili
tjelesnim izlučevinama kao što su sperma, vaginalna tečnost ili krv. Bakterije se prenose od
inficirane osobe često putem spolnog kontakta preko kože, putem krvi ili tjelesnim
izlučevinama, a dospjevaju u organizam kroz vaginu, usnu duplju, anus i otvorene rane i
posjekotine. Spolno prenosive bolesti se ne prenose slučajnim kontaktom.. Najčešći su mladi,
jer nisu dovoljno upućeni, te zbog imuniteta koji nije dovoljno razvijen. Ako se ne liječe,
uzrokuju teška oštećenja plodnosti i zdravlja, a neke su smrtonosne. Često nema nikakvih
simptoma, posebno u početku zaraze, ili su oni veoma blagi i prolaze neopaženo, pa se bolest
prekasno otkriva i liječi kad su već nastala trajna oštećenja općeg i reproduktivnog zdravlja.
Uzročnici spolno prenosivih bolesti mogu se prenijeti sa zaražene majke na zdravo dijete
tokom trudnoće, poroda i dojenja. Ulcus molle ( meki čankir ) i lymphogranuloma venerum (
venerična, limfadenopatija) su spolno prenosive bolesti koje su u posljednjih dvadeset godina
postale velika rijetkost. Spolno prenosive bolesti su :

 Sifilis
 Hepatitis B
 Hlamidijska infekcija
 Trichomonas – trihomonijaza
 Gonoreja
 HPV infekcija (humani papiloma virus)
 Genitalni herpes
 HIV / AIDS.

Simptomi spolno prenosivih bolesti se mogu pojaviti danima, sedmicama ili mjesecima nakon
izlaganja uzročnicima. Neki muškarci i žene nemaju simptoma, ali imaju spolnu bolest i mogu
je prenijeti drugima. Uobičajeni simptomi su: pečenje prilikom uriniranja, genitalni čirevi
(otvorene rane/ mjehurići), bradavice, svrab kože, iscjedak iz penisa ili vagine, bol u
abdomenu.
2. SIFILIS ( LUES ), lat. syphilis

Sifilis je hronična infektivna bolest koju izaziva bakterija TREPONEMA PALIDUM. Sifilis
često nazivamo i „Francuska bolest“. To je vrlo opasna spolna prenosiva bolest, koja može
zahvatiti sve organe čovječijeg tijela i može završiti smrtnim ishodom ili uzrokovati
nepopravljivu štetu na srcu, mozgu, očima i zglobovima. 40% sve djece, koje rode majke
zaražene sifilisom, rodi se s oštećenjima ili umru tokom poroda. Sifilis se čak u 95% slučajeva
prenosi nezaštićenim splnim odnosima (vaginalnim, oralnim ili analnim). A u manjoj mjeri
također nespolnim putem : poljupcima, ugrizima i drugim dodirima s bolesnikom koji na koži
ima otvorene rane.

Bakterija Treponema pallidum je

spiralnog oblika i veoma je slična
saprofitnim spirohetama: Spirocheta
dentium, Spirocheta balanitidis, Spirocheta
refringens i dr. Treponema pallidum je
nježan mikroorganizam, koji se dijeli na
svakih 30-33 sati. U toku bolesti, zbog
izmijenjenih imunoloških prilika u
organizam, ritam diobe se mijenja.

Treponema pallidum se prenosi direktnim kontaktom sa oboljelom osobom koja na površini

tijela ima zarazne sifilitične pojave. U 95% slučajeva infekcija nastaje spolnim kontaktom.
Bakterija se može prenijeti preko placente (posteljice) sa zaražene majke na fetus, a može se
prenijeti i transfuzijom. Kada je treponema dospjela na kožu ili sluzokožu, ona prolazi kroz
mikroskopski male lezije u koži ili sluznice. Putem krvi i limfe dospijeva u druga tkiva i
organa i izrazit je tkivni parazit. Nakon ulaska treponeme palidum u organizam zaražene
osobe odigravaju se različita imunološka i alergijska zbivanja.
U razvoju sifilične infekcije razlikuju se tri stadijuma:

 primarni stadij sifilisa ( inicijalno razdoblje )

 sekundarni sifilis ( rezolutivno razdoblje )
 i tercijalni ( razdoblje destruktivnih sifilitičnih manifestacija).

2.1. Primarni stadijum sifilisa

Onog momenta kada je treponema pallidum ušla kroz mikrolezije u kožu ili sluzokožu, a
takve promjene uvijek nastaju prilikom spolnog kontakta, počinje da se dijeli. Na mjestu
ulaska treponeme u kožu ili sluzokožu razvija se lokalna upalna reakcija koju karakteriše
prisustvo plazma – ćelija, makrofaga i limfocita. Kao posljedica razvoja upalnog infiltrata,
nakon tri nedjelje, na mjestu ulaska T.P., nastaje mala, crvena papula, koja veoma brzo
ulcerira jer je slabo opskrbljena krvlju. Nastali ulkus je ovalnog ili okruglog oblika, jasnih
rubova, tvrd, kao da je građen od hrskavice. Tvrdoća je posljedica upalnog infiltrata i
zadebljanja krvnih sudova. To je tvrdi ulkus, ULCUS DURUM, koji se razvio nakon 3
nedelje nakon ulaska T.P. Kod 50% žena i 30% muškaraca mjesto primarne infekcije može da
prođe neopaženo. Ulcus durum je najčešće lokalizovan genitalnim putem, kod normalnog
polnog odnosa. Kod muškaraca se nalazi na glansu i prepucijumu, a kod žena na velikim i
malim labijama, rjeđe na vaginalnoj porciji uterusa. U tim slučajevima najčešće je lokalizovan
na usni, krajniku, bradavici dojke, perianalno (kao posljedica perveznog spolnog kontakta) ili
na prstima, obično profesionalno, kod akušera i babica. Ulcus durum traje 4-6 nedjelja i
prolazi spontano. Koža je na tom mjestu još izvjesno vrijeme hiperpigmentisana i tvrde
konzistencije. Spontano izlječenje ulkusa poslejdica je lokalne tkivne odbrane. Znakovi i
simptomi primarnog sifilisa obično nestaju bez liječenja, ali osnova bolesti postoji i može se
ponovo pojaviti.
2.2. Sekundarni sifilis

Treponema palidum se putem krvotoka masovno rasijava po čitavom organizmu. Uz opšte

prodromalne simptome: glavobolja, nesanica, opadanje tjelesne težine, nervoza, na koži se
javlja generalizovan i makulozni osip. Na sluzokoži se javljaju opalni plakovi, koji na
krajnicima nose naziv angina syphilitica, a promjene na noktima onychosis syphilitica. U
ovom stadiju pozitivne su specifične serološke reakcije, npr. test imobilizacije teponeme
palide ili Nelson – Maverov test, zatim test fluorescencije antitreponemnih antitijela (FAT).
Syphilis latens je naziv za bezmanifestni period, kada na koži nema nikakvih vidjivih
promjena izmđeu drugog i trećeg stadijuma sifilisa, dok Syphilis maligna ( maligni sifilis) je
vrlo rijetka forma sekundardnog sifiisa. Uz opšte siptme, javljau se i papuo – pustue i plitke
ulceracije veličine novca.

2.3. Tercijalni stadij sifilisa

Nastupa 5-25 godina nakon infekcije. Manifestuje se u 3 osnovna pravca:

- na koži i sluzokožama stvaraju se gume i tuberi ( gume su destruktivne promjene, a

tuberi proliferativne promjene)
- zatim promjena na kardiovaskularnom aparatu i na parenhimatoznim organima
(bubrezi, slezena, jetra);
- zatim promjene na centralnom nervnom sistemu – neurosifilis ( dijeli se na rani i
kasni, kod ranog se javlja akutni sifilitični meningitis, a kod kasnog gume i tabes
dorszalis). Najteže komplikacije: sljepoća i paraliza.
2.4. Kongenitalni sifilis, lat. syphilis congenita

Nastaje prenosom treponeme palidum preko placente od bolesne trudnice na njen plod. Plod
se u pravilu zarazi na početku druge polovine trudnoće, kada fetus postaje komptentan da na
djelovanje teponeme reaguej odgovarajućim uplanim promjenama. Kao posljedica infekcije
ploda, a ovisno od jačine infekta i starosti ploda, ishod može biti: spontani pobačaj,
mrtvorođenost prije vremena, mrtvorođenost na vrijeme, može se roditi bolesno dijete, kao i
prividno zdravo dijete kod koga se u pubertetu ii kasnije otkriju znaci kasnog sifiisa, te u
iznimnim slučajevima, poslije niza pobačaja i mrtvorođenosti, može da se rodi i sasvim zdrav
dijete. Danas je kongenitalni sifilis rijetka bolest, zbog testova na sifilis kojima se trudnice
podvrgavaju prva 3 mjeseca trudnoće. Bolest se spriječava upotrebom prezervativa, a za
pojedince koji imaju spolne odnose sa različitim partnerima preporučuje se redovno
provjeravanje krvi.

2.5. Liječenje

U ranoj fazi zaraze sifilis, kada se dakle bolest otkrije na vrijeme, može se dobro izliječiti
pencilinom, u slučaju alergije daje se doksiciklin i tetraciklin. Obavezna je također
intramuskularna aplikacija (uštrcavanje lijeka u mišićno tkivo). Po zakonu su sve zaraze
sifilisom moraju prijaviti, a obavezno je testiranje trudnica.

2.6. Kako ga možemo spriječiti ?

Korištenjem odgovarajuće zaštite, kondoma, kod spolnog odnosa (vaginalnog, oralnog ili
analnog) možemo spriječiti zarazu. Za pojedince koji imaju spolne odnose sa različitim
partnerima, preporučuje se redovno provjeravanje krvi.
3. HEPATITIS B

Hepatitis B je virusna infekcija koja uzrokuje zapaljenje jetre. Ona spada u polne infekcije,
iako se često stavlja u kategoriju polne bolesti (polno prenosive bolesti), s obzirom da se često
prenosi spolnim odnosom. Tragovi virusa kod inficiranih od hepatitisa B su pronađeni u
pljuvačkoj, spermi, izmetu i naravno u krvi.

Prenosi se nezaštićenim spolnim odnosom kao i nesterilnim iglama i špricama, zaraženim

transfuzijama krvi. Vaginalni spolni odnos, kao i analni su dokazani načini za prenošenje
ovog virusa. Najčešće se javlja od simptoma: umor, glavoblja, bolovi u zglobovima, osjećaj
slabosti, probavne smetnje, a kasnije se može javiti žuta boja kože i bijomača (žutica).
Inkubacija traje 6 sedmica do 6 mjeseci nakon izloženosti virusu. Infekcija bilo kojom vrstom
hepatitisa se može utvrditi testom krvi

3.1. Liječenje

Liječenje simptomatsko, jer ne postoji lijek protiv hepatitisa B, ali zato postoji vakcina protiv
hepatitisa B i preporučuje se svim osobama koji imaju povećan rizik npr. medicinsko osoblje,
novorođenčad hepatitis B pozitivnih majki. Za oporavak i čišćenje organizma od akutne
forme Hepatitisa B prije svega potrebno mnogo odmaranja i mnogo unijete tečnosti.
4. HLAMIDIJSKA INFEKCIJA

Hlamidija je jedna od najčešćih spolno prenosivih infekcija, posebno kod adolescenata,

uzrokovana bakterijom CHLAMYDIA TRACHOMATIS. Može dovesti do ozbiljnih
komplikacija koje uzrokuju nepovratne štete, uključujući i neplodnost.

Klamidija se prenosi putem tjelesnih izlučevina tijekom vaginalnog, analnog ili oralnog
spolnog odnosa, kao i od strane inficirane majke na dijete tijekom vaginalnog poroda.
Također, kontaminacija prstiju s genitalnim isjetkom može dovesti do infekcije oka, kada
nastupa klamidijski konjunktivitis.

Klamidijska infekcija potvrđuje se laboratorijskim ispitivanjem, a moguće ju je detektirati iz

mokraće i brisa vrata maternice.

Simptomi se obično javljaju 1-3 tjedna nakon infekcije. Kod muških se javlja žarenje ili
peckanje, bol i češća potreba za mokrenjem, upala mokraćne cijevi, gnojan iscjedak iz
penisa, svrbež i crvenilo, te bol i otekine u testisima, a može proći i bez simptoma.

75 % hamidijskih infekcija kod žena je bez simptoma. Nakon 5-10 i više dana kod žena
izaziva cervicitis (upala vrata maternice) te pojačani simptomi. Javlja se sivo-bijeli sekret,
peckanje, bolovi u donjem dijelu trbuha, bolovi pri spolnim odnosima.
Zbog proširenosti i mogućih posljedica posebno ugrožena skupina su mlade djevojke do 19
godina, a posebno one koje stupaju vrlo rano u spolne odnose.

Zbog imunološke i anatomske nezrelosti vrata maternice, upalni procesi se brže razvijaju i
težeg su oblika. Simptomi koji se mogu javiti kod žena zaraženih klamidijom :

- Bolovi tokom spolnog odnosa

- Žarenje ili peckanje prilikom mokrenja, te potreba za češćim mokrenjem
- Neuobičajen vaginalni iscjedak
- Blag svrbež i peckanje stidnice, posebice u području predvorja rodnice
- Prigušeni bolovi u donjem dijelu trbuha
- Blago nemenstrualno krvarenje
- Mučnina
- Groznica

4.1. Liječenje

Tokom liječenja genitane infekcije klamidije primjenjuje se terapija antibioticima. U tom

razdoblju te sedam dana nakon završetka terapije osobe bi se trebale suzdržavati od spolnih
odnosa. Liječenju se trebaju podvrgnuti oba partnera, također, oba partnera bi se trebala
podvrgnuti ponovnom testiranju tri mjeseca nakon liječenja početne infekcije.
5. TRIHOMONIJAZA, lat. trichomonas

Bolesti uzrokuje parazit koji se zove TRIHOMONAS VAGINALIS, može se naći u vagini
kod žena, a u mokraćnom kanalu kod muškaraca.

Kod muškaraca se javlja oskudan sekret uretre sa peckanjem i svrbežom. Kod žene promjene
su lokalizovane u vagini. Javlja se žučkasto zeleni sekret, svrbež, peckanje, bol .

Upala uretralne cijevi je praćena pjenušavom sekrecijom neprijatnog mirisa iz uretralne cijevi.

Poslije nekoliko dana bolesti prelazi u hroničnu formu, iscjedak je oskudan.

Bolest se prenosi nezaštićenim seksualnim kontaktom i zato je potreban pregled i liječenje

oba partnera. Uvijek upotrebljavati kondom i vršiti preglede kod ginekologa.
6. GONOREJA (triper ili kapavac), lat. gonorrhea

Gonoreja je visoko zarazna spolno prenosiva bolest i spada u najčešće spolno prenosive
bolesti, kod nas i u svijetu. To je bakterijska infekcija genitalnog područja koja se prenosi
putem vaginalnog, analnog i oralnog spolnog odnosa, odnosno tokom nezaštićenog spolnog
odnosa sa inficiranim partnerom.Uzrokuje je bakterija NEISSERIA GONOREIJA, također se
naziva i gonokok. Ne prenosi se poljupcem. Rizik infekcije se procjenjuje na 30 % pri jednom
spolnom odnosu.

Nakon infekcije gonokok se ne širi samo po površini epitela, nego prodire u subepitelnom
tkivo gdje izaziva upalu. Upala postaje gnojna. Prvi simptomi obično nastaju u roku 2 do 10
dana nakon infekcije bakterijom. U mnogim slučajevima gonoreja izaziva slabe ili čak protiče
bez simptoma.

Razlikuje se gonoreja:

 Gonoreja kod žene - ozbiljnije oboljenje, gdje nakon seksualnog kontakta sa

muškarcem koji je obolio, gonokok kod žene napada u početku samo uretru i
cervikalni kanal, a zatim više djelova genitalnog trakta. Simptomi su slabije izraženi
kod žena, tako da često infekcija ostaje neprimjećena (ili se razvije kod partnera prije
nego što se spoznaju simptomi kod žene). U akutnoj fazi javlja se osjećaj svrbeža,
peckanja nagona na učestalo mokrenje, gnojan iscjedak bijele ili žuto-zelene boje
neprijatnog mirisa. U hroničnoj fazi simptomi iščezavaju, ali je žena izvor zaraze za
muškarca kao i za svoju djecu. Može uzrokovati sterilitet.
 Gonoreja kod muškarca – bolesnik osjeća peckanje ili žarenje pri mokrenju, mokrenje
i erekcije postaju bolni, oskudan gnojni iscjedak žuto-zelene boje koji kapa iz
mokraćne cijevi (pa odatle i naziv kapavac). Ukoliko usljedi upala limfnih puteva,
penis je otečen i zadebljan.
 Gonoreja kod djece - Moguće je da se beba zarazi od majke tokom porođaja. Infekcija
se prenosi preko zaraženog rublja, klozetske daske, spavanje u istoj postelji sa
zaraženom majkom. Sluznica genitalija je otečena zacrvenjena sa obilnim gnojnim
sekretom. Djeca obično infekcija sa ovog mjesta prenose na oči.
6.1. Liječenje

Da bi se potvrdila dijagnoza potrebno je da se uradi bris grlića materice ili mokraćnog kanala.
Pošto gonoreja mže biti udružena sa drugim seksualno prenosivim bolestima (kao što je
hlamidija, sifilis ili HIV infekcija), preporučuje se da se uradi test i na te bolesti.

Gonoreja se liječi antibioticima. Pencilin je moćno sredstvo u liječenju gonoreje. Oba partnera
se moraju liječiti. Kako postoje rezistentni sojevi gonokoka potrebno je da se striktno
pridržavate prepisane terapije.

Lijekovi protiv bolova mogu da smanje simptome gonoreje, ali je oni NEĆE izliječiti. Ako se
gonoreja ne liječi moguće su ozbiljne komplikacije koje mogu dovesti do steriliteta ili
generalizovane infekcije.

Bolest se spriječava upotrebom kondoma i redovnim pregledom kod ginekologa. Upotreba

kondoma drastično smanjuje mogućnosti infekcije. Gonoreja je veoma zarazno oboljenje, a
ipak može proći neprimjećeno. Ako imate gonoreju izbjegavajte seksualne odnose, dok se
infekcija potpuno ne izliječi. Zakažite ponovni test nakon terapije. Nakon izliječenja, gonoreja
ne ostavlja imunitet i moguća je ponovna infekcija.
7. HUMANI PAPILOMA VIRUS (HPV)

Humani papiloma virus je najčešća spolno prenosiva infekcija. Postoji više od 100 tipova
HPV-a kojima se mogu zaraziti i muškarci i žene, a njih 40 napada genitalnu sluznicu. Mnogi
koji su inficirani HPV-om uopće ne znaju da ga imaju. Većina ljudi s HPV-om ne razvija
simptome. U brojnim slučajevima tijelo svojim imunološkim sistemom čisti organizam. To
nazivamo clearance virusa – prirodno samo izlječenje, a ovisi o imunološkom stanju zaražene
osobe. Ponekad HPV infekcije nisu izliječene i mogu uzrokovati :

- Genitalne bradavice koje se javljaju u području genitalija ( na vagini, grliću maternice,

stidnice, penisi, anusu, ili mokraćnom kanalu ) ; tip HPV-a koji uzrokuje genitalne
bradavice nije kao onaj koji uzrokuje karcinom;
- Bradavice u grlu, rijetke, ali moguće;
- Rak vrata maternice, obično nema simptoma dok ne postane sasvim napredan.

Prenosi se spolnim odnosima, kao i dodirivanje zaraženih genitalnih područja. Žene zaražene
HPV-om bi trebale razgovarati sa ginekologom, budući da virus može stvoriti
predkancerogene stanice u grliću maternice. Redovan PAPA test će pomoći u otrkivanju
virusa te može spriječiti razvoj raka grlića maternice.
U početku su to male bradavičaste tvorevine
blijedo ružičaste boje koji brzo rastu i pretvaraju
se u bradavice mekane konzistencije svjetlo
crvene boje. Površina im je neravna i bjeličasta.
Kasnije se formiraju crvene karfiolaste mase.
Veoma su kontagiozne (zarazne) i prenose se na
sex partnera. Zbog vlage i trenja bradavice
najčešće imaju šiljast oblik. Načini liječenja:
liječenje laserom, zamrzavanje, hirurško
odstranjivanje, lijekovi na recept, kreme
(tekućine). Trebaju se liječiti oba partnera.

Kolposkopija je pretraga kojom se pregledava grlić maternice na promjene sumnjive na HPV.

U slučaju da kolposkopska pretraga dokaže prisutnost abnormalnog epitela, pacijent se šalje
na dodatne pretrage – biopsiju, najsigurniju metodu.
8. GENITALNI HERPES

Virusna infekcija genitalnog područja i ponekad oko usta, koja se prenosi spolnim odnosom i
diranjem inficiranog područja. Izazivač je virus koji se zove HERPES SIMPLEX, hominus-
čovjek.
Postoje dva tipa:

- Herpes simplex tip 1 ( ulazi oralnom sluznicom )

- Herpes simplex tip 2 ( ulazi sluznicom genitalije )

Jedna osoba može biti zaražena s oba tipa vriusa, koji mogu izazivati probleme na različitim
djelovima tijela.
1. Herpes simplex tip 1 - Ovaj tip virusa najčešće se
prenosi preko usta, neposrednim kontaktom
(dovoljan je poljubac ii kap sline). Za vrijeme
infekcije (dok postoji ranica) treba izbjegavati
ljubljenje, kao i oralni seks, jer herpes simplex tip 1
može zahvatiti i spolne organe. Bolest nije izlječiva,
već se samo ublažava sredstvima za olakšanje
simptoma.
2. Herpes simplex tip 2 - Često ga nazivaju i
genitalnim herpesom. Kod muškaraca se bolest
(mjehurići ispunjeni tekućinom) pojavljuje na
sluznici penisa i prepuciju, a kod žena počinje
upalom stidnice, osjećajem neugode i svrbeži, zatim
se pojavljuju mjehurići na vanjskom djelu spolnog
organa. Bolest se ne može potpuno izliječiti, već
samo ublažiti antivirusnim lijekovima i kremama za
lokalnu upotrebu.
Prenosi se spolnim putem, ili za vrijeme poroda prelazi sa majke na dijete. Na mjestu gdje će
se pojaviti oboljenje pacijent osjeća svrbež, peckanje 2-3 dana. Bolest karakteriše nagla
erupcija manjeg ili većeg broja bistrijih mjehurića. Promjene traju 7-10 dana i u tom periodu
mjehuriči se sasuše. Sprječava se tako da ne treba imati seksualni odnos, ako partner ima
vidljiva oštećenja sluznice ili kože genitalnog područja. Ako partner ima rane, izbjegavati
oralni seks.
9. SINDROM STEČENE IMUNODEFICITARNOSTI – SIDA/AIDS

AIDS / SIDA su skraćenice nastale slaganjem početnih slova punog naziva bolesti na
engleskom (Acquired Immunodeficiency Syndrome) i francuskom jeziku (Syndrome de
I'immunodeficience Acquise), a u prevodu na naš jezik znače: Sindrom stečenog gubitka
imuniteta.

 Acquired znači stečeno, jer je to stanje koje neko stječe nakon infekcije HIVOM. Nije
stanje koje je nasljedno, odnosno koje se genetski prenosi. Immuno se odnosi na imuni
sistem, to jeste na specijalizirane stanice koje se nalaze u krvi i koje se bore protiv
različitih stranih tijela i mikroorganizama (bakterije, gljivice, virusi)
 Deficiency – tj. deficijencija znači nedostatak jer nastaje slabost imunološkog sistema
i odbrambene snage nemaju više spsobnost učinkovite borbe protiv različitih stranih
tijela i mikroorganizama.
 Syndrome – jer označava skup stanja i znakova bolesti koji su karakteristični za
određenu bolest. Neko ko ima AIDS može bolovati od širokog spektra različitih
bolesti.

SIDA je teška, zarazna i za sada smrtnosna infektivna virusna bolest, odnosno medicinsko
stanje koje nastaje usljed oštećenja organizma koje prouzrokuje virus HIV, a manifestuje se
kroz gubitak prirodne sposobnosti organizma da se brani od izazivača bolesti. SIDA je bolest
od koje se umire i protiv koje nema ni vakcine ni lijeka. Ona se klinički ispoljava na razne
načine zavisno od vrste infekcija, te je jedna od bolesti koja se značajno proširila po cijelom
svijetu i predstavlja značajan javno-zdravstveni problem. Prvi put je prepoznata i izdvojena
kao poseban sindrom 1981 godine.
Etiološki agens sindroma stečene imunodeficitarnosti jeste HIV - virus humane
imunodeficitarnosti – HIV, iz grupe retrovirusa, poznat kao HIV1 i HIV2, koji nije naročito
zarazan, jer se ne prenosi slučajnim socijalnim kontaktom. Ovi virusi su slabo otporni virusi u
spoljnoj sredini, koji veoma brzo uginu i osjetjivi su na skoro sva dezinfekciona sredstva. Ove
njihove osobine imaju velliki značaj i epidemologiji AIDS-a. Virus HIV-a se može izolovati
iz krv, sperme, pljuvačke i urina zaražene osobe. HIV može da inficira i druge ćelije u
organizmu ćelije koštane srži, neke ćelije crijevne sluznice i nervnog sistema.

H - human znači ljudski, jer uzrokuje bolest nakon ulaska u ljudski organizam;

I - imunodeficijencija jer virus uzrokuje deficit imunološkog sistema, to jest slabost i

nesposobnost odbrambenog sistema organizma koji se bori protiv različitih bolesti ;

V – virus, uzročnik bolesti je virus, mikroorganizam kojem je glavna karakteristika da se ne

može samostalno razmnožavati, tj. za razmnožavanje iskorištava materijal i energiju stanice
koju napada.

AIDS predstavlja krajnji stadij infekcije HIV-om, koji najčešće rezultira progresivnim
oštećenjima imunološkog sistema i drugih organa i sistema uključujući i centralni nervni
sistem. Da bi došlo do infekcije potrebno je da krv zdrave osobe dođe u kontakt sa krvlju,
spermom, suzama, urinom ii pljuvačkom inficirane osobe. Virus direktno napada ćelije
organizma, i to najviše ćelije imunog sistema organizma, odgovorne za odbranu od različitih
stanja i bolesti. HIV se vezuje za receptore ćelija i tako ulazi u ćeliju.

Inficiranjem ćelija, HIV dovodi do slabljenja funkcije imunog sistema (imunodeficijencija),

kada se stvaraju uslovi za pojavu tzv. oportunističkih infekcija i tumora. Trenutno, prosječan
period vremena između HIV infekcije i pojave znakova koji ukazuju na AIDS-sida dijagnozu
su 8 do 11 godina. Ovaj period varira od osobe do osobe i zavisi od mnogih faktora
uključujući zdravstveno stanje i ponašanje inficirane osobe. Neke studije pokazuju da se kod
15-20 % zaraženih AIDS razvio za 5 godina, 50 % za 10 godina, te oko za 30% za 15 godina.

Najviše su izloženi infekciji uživaoci intravenskih droga, narkomani, aktivni homoseksualci i

bisexualci, osobe koje imaju puno spolnog kontakta sa partnerom, promiskuitetne (često
mjenjanje partnera), osobe koje imaju spolne odnose sa nepoznatom osobom. Najopasniji su
spolni kontakti sa inficiranom osobom, kontakti sa krvlju zaražene osobe.
Znaci bolesti su: otok limfnih čvorova, naročito u predjelu vrata i pazušne jame, jak zamor
koji može trajati više nedjelja, bez razloga gubitak tjelesne težine, dugotrajni proljev bez
jasnog razloga, kašalj, otežano disanje, bolest kože i sluznica u vidu ružičastih mrlja koje su
obično tvrde i na licu modrice. Preko 50% bolesnika oboljelih od AIDS-a umire u vremenu od
godinu dana. Prenosi se :

- spolnim putem (analnim, vaginalnim ili oralnim splnim odnosom sa zaražene osobe)
- iglama ( razmjenom pribora za zaraženom osobom pri intravenskj upotrebi droga,
tetovažom, pirsingom sa zaraženom iglom)
- sa inficirane majke na dijete, za vrijeme trudnoće , poroda i dojenja.

Virus HIV prisutan je u ovim tjelesnim tekućinama :

- krv
- sjemena tekućina
- vaginalnom sekretu
- ostalim tjelesnim tekućinama ako sadrže primjese krvi

HIV se ne može prenositi : poljupcem, znojem, suzama, zagrljajem, hranom, toaletnom

daskom, bazenom i transfuzijom.

Zaštita : - veoma je važno pridržavati se osnovnih higijenskih navika, koristiti samo vlastitu
četkicu za zube i pribor za brijanje. Nemojte se uljepšavati tetoviranjem, pirsingom. Ukoliko
želite ili bušite uši radi nošenja naušnica upotrijebite sterlini pribor za jednokratnu upotrebu.
Ne uzimajte drogu, jer narkomanija je zlo samo po sebi jer rizik od SIDE je još veći.
Upoznajte osobu i sačekajte sa spolnim odnosom. Ne stupajte u spolne odnose. I koristite
kondom ! Kod osoba zaraženim virusom SIDE može se usporiti dalji razvoj bolesti, a
bolemika se može samo olakšati, ali sida uvijek zavržava smrću.
ZAKLJUČAK

Dakle potpunu sigurnost pruža jedino suzdržavanje od spolnih odnosa s nepoznatim osobama
i (ili) uzajamno vjerni odnos dviju nezaraženih osoba (ako imate spolni odnos sa zdravim
partnerom koji ima spolne odnose samo s vama).

Poželjno je razgovarati o prijašnjem seksualnom životu sa svojim partnerom ili partnericom.

Ako postoji sumnja o mogućoj zarazi u prijašnjoj seksualnoj vezi ili vezama, potrebno je otići
liječniku radi što ranijeg otkrivanja zaraze i liječenja.

Djelotvornu zaštitu protiv spolno prenosivih infekcija, a i protiv neželjene trudnoće, pruža
redovita upotreba kondoma. Sigurnost zaštite kondomom ovisi o njegovoj kvaliteti i pravilnoj
primjeni.

Zapamtite:

- Zaraza ne mora biti znak promiskuiteta, i da su simptomi često oskudni te da

osoba nije svjesna da je nosilac infekcije.
LITERATURA

Lipozenčić, J. (2008). DERMATO-VENEROLOGIJA. Zagreb: Medicinska naklada.

KOMENTAR
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________

OCJENA: ___________________

ISPITNA KOMISIJA:

1. _______________________________
2. _______________________________
3. _______________________________