პარაზიტოლოგიის

#1 #16
1) სამედიცინო პარაზიტოლოგია და მისი არსი
ზოგადად ადამიანის და ცხოველის დაავადებები შეიძლება დავყოთ ენდოგენურ და ეგზოგენურ

დაავადებებად. ენდოგენური დაავადებები გამოწვეულია ანომალიებით ან მემკვიდრული
აპარატის მოშლით, ეგზოგენური კი - ტრამვებით, ავიტამინოზით და ა.შ. არსებობს ინფექციური
დაავადებები, რომლებიც გამოწვეულია ბაქტერიებით, ვირუსებით, ასევე არსებობს
პარაზიტული ანუ ინვაზიური დაავადებები, რომლებიც გამოწვეულია პარაზიტებით.
სამედიცინო პარაზიტოლოგია შეისწავლის პარაზიტების აგებულებას და სასიცოცხლო ციკლს.
იგი იყოფა სამედიცინო პროტოზოლოგიად და ჰელმინტოლოგიად. არსებობს სამედიცინო
არაქნოენტომოლოგიაც, რომელიც შეისწავლის ფეხსახსრიანთა ბიოლოგიას. ნებისმიერი
ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა სახეობასთან
კავშირში, წარმოასგენს სიმბიოტს, ხოლო ასეთ ურთიერთობას ეწოდება სიმბიოზი. სიმბოზის
ქვესახეობებია: კომენსალიზმი, მუტუალიზმი, პარაზიტიზმი და ფორეზია. კომენსალიზმი
ნიშნავს ერთი და იგივე საკვებით სარგებლობას. მაგ: კობო განდეგილსა და აქტინიებს შორის
კავშირი. ფორეზია ნიშნავს ტარებას. ის სიმბიოზის ისეთი სახეა, რომელიც არ გულისხმობს
ფიზიოლოგიურ ურთიერთქმედებას ან დამოკიდებულებას. პარაზიტისზმის დროს მცირე
ზომის პარაზიტები მთლიანად დამოკიდებულები არიან მასპინძლებზე. ეს ურთიერთობა
შეიძლება იყოს მუდმივი ან დროებითი. ასეთი პარაზიტები ობლიგატურ პარაზიტებს
მიეკუთვნებიან. არსებობს ფაკულტატური პარაზიტები, რომლებიც თავისუფლად მცხოვრები
ორგანიზმები არიან და თუ მოხვდებიან ცხოვრებისთვის ხელსაყრელ პირობებში, პარაზიტებად
იქცევიან. პარაზიტს და მასპინძელს შორის მჭიდრო კავშირის დროს მასპინძელი ჩვეულებრივ
განიცდის პარაზიტის ანტიგენის ზემოქმედებას. ეს ანტიგენები შეიძლება იყოს სომატური ან
მეტაბოლური, ნებისმიერ შმთხვევაში მასპინძელი პასუხობს ან ანტიგენს ანტსხეულების
სინთეზით. მუტუალიზმი სიმბიოზის ისეთი ფორმაა, რომლის დროსაც მუტუალისტიც და
მასპინძელიც ერთმანეთის ფიზიოლოგიაზეა დამოკიდებული.
2) ღვიძლის მწოველა, დიაგნოსტიკა და სიმპტომები
ღვიძლის მწოველა არის ადამიანის დიგენეზური ტრემატოდებიდან ერთ-ერთი დიდი ზომის

პარაზიტი. ღვიძლის მწოველას კვერცხი მოზდილია, აქვ სახურავი და მოყვითალო ყავისფერია.
მასპინძლის საჭმლის მონელების სისტემის და ნაღვლის სადინრის გავლით კვერცხები გარეთ
ხვდებიან ფეკალიებთან ერთად. ციკლი რომ გაგრძელდეს, ისინი წყალში უნდა მოხვდნენ, ამის
შემდეგ 4-15 დღეში კვერცხის სახურავი იხსნება და სრულად განვითარებული მირაციდიუმი
გარდაიქმნბა სპოროცისტად, რომელიც დასაბამს აძლევს დედა რედიას, ის კი თავის მხრივ
შვილეულ რედიებს. ჩანასახოვანი ბუშტუკები გარდაიქმნება ცერკარიად, რომელიც გამოდის
მოლუსკიდან, იცვლის კუდს და გარდაიქმნება მეტაცერკარიად, შემდეგ ის ემაგრება რაიმე
მცენარეს და ადამიანის დაინფიცირებაც სწორედ ასე ხდება დაბინძურებული მცენარის
მიღებისას. საბოლოოდ მეტაცერკარია ექსცისტირებას განიცდის ტორმეტგოჯა ნაწლავში,
ხვრეტს ნაწლავის კედელს და გადადის ღვიძლში, როცა ნაღვლის სადინარს მიაღწევენ ისინი
იღებენ სქესმწიფე ფორმას.
ფასციოლოზი ხასიათდება ღვიძლის ქსოვილისა და ნაღვლის სადინრების ძლიერი
დესტრუქციით, სისხლჩაქცევებით, კანის სიხლძარღვების ატროფიით. გარდა ამისა ჭიამ
შეიძლება გამოიწვიოს ანთებითი პროცესები. ლაბორატორიული დიაგნოზი ემყარება
დამახასიათებელი კვერცხების იდენტიფიცირებას პაციენტის ფეკალიებში. ღვიძლგარეთა
ინფექციისას ეფექტურია ფერმენტებთან დაკავშირებული იმუნოსურბენტული ანალიზი.
3) entamoeba histolytica
E.Histolytica (ყველაზე ცნობილი ამებებიდან) იწვევს დიზინტერიას, ანუ ამებიაზს. ინვაზიის

საშუალებას წარმოადგენს ცისტების გადაყლაპვა, დაუბანელი ხელების, დაბინძურებული
საკვების ან წყლის მოხმარება.
სასიცოცხლო ციკლი
სახლობს ადამიანისა და პრიმატების მსხვილ და სწორ ნაწლავებში. მონოპოდიურია და

წარმოქმნის ერთ დიდ თითისებრ ფსევდოპოდიას. ციტოპლაზმა 2 ზოლისგან შედგება: ნათელი
ექტოპლაზმა და წვრილგრანულოვანი ენდოპლაზმა, რომელშიც საკვები ვაკუოლები შეიმჩნევა.
მათში შეიძლება იყოს მასპინძლის ლეიკოციტები, ერითროციტები, ეპითელური უჯრედები,
ნაწლავურ ბაქტერიები. ტროფოზოიდები ნაწლავში მიტოზურად იყოფიან. ნაწლავის სხვა
ამებებეისგან მას ბირთვით განასხვავებენ. მარილიან პრეპარატებში ბირთვის გარსი ძნელად
შესამჩნევია, შეღებილში ნათლად ჩანს ვეზიკულური ბირთვი. სხვადასხვა გარემოს ან
ფიზიოლოგიური პირობების დროს ტოფოზოიტი იძენს პრეციტულ თავისებურებებს. ის ხდება
უფრო სფერული და მცირდება ზომაში, საკვები ვაკუოლის გასკდომის გამო. ფსევდოპოდიები,
თუ წარმოიქმნა, უსწორმასწოროა და არ ხდება წინსვლითი მოძრაობა. ინცისტირება იწყება
პრეცისტული ტოფოზოიტის მიერ ჰიალინური ნივთიერების სეკრეციით, რომელიც ქმნის
ცისტის გარსს. ამ სტადიაზე ცისტა სფერულია, აქვს ერთი ბირთვი. ბირთვი განიცდის 2
მიტოზურ გაყოფას, რითაც წამოიქმნება 4 ვეზიკულური ბირთვი მის მომწიფებულ ცისტაში. ეს
ცისტები წარმოადგენენ ინვზიურ ფორმას და გამოდიან გარეთ მასპინძლის ფეკალიებთან
ერთად. ცისტები ძალიან მდგრადები არიან გამოშრობისა და ქიმიური ნივთიერებების მიმართ.
წყალში ძლებენ 1 თვეს, ფეკალიებში - 12 დღეზე მეტს. თერმული სიკვდილის წერტილი 50
გრადუსია. ნაწლავებში იწყება მათი ექსცისტირება. სასიცოცხლო ციკლის განმავლობაში ამ
სახეობის გამრავლება ხდება 2 სტადიაზე: ნაწლავში მცხოვრები მომწიფებული ტროფოზოიტის
მეტაცისტურ სტადიაზე ბირთვის გაყოფა, რომელსაც მოსდევს ბინარული დაყოფა.
ეპიდემიოლოგია
500 მლნ.ზე მეტი ადამიანი ინფიცირებული. ინვაზიის მთავარ წყაროს წარმოადგენს

ასიმპტომური მატარებლები ან ქრონიკული პაციენტები, რომელთა საშუალებითაც ხდება
ცისტების გავრცელება. ასეთ ინდივიდებში ინფექციას ეწოდება ლუმინარული ამებიაზი. მწვავე
ფორმის დაავადების ინვაიური ამებიაზის მქონე პაციენტები არ წარმოადგენენ ინფექციის
წყაროს, რადგად დიარეის დროს ისინი გამოყოფენ არაინფექციურ ტროფოზოიტებს. ბუზები და
ტარაკნები წამოადგენენ მექანიკურ ვექტორებს, რადგან ცისტები დიდხანს რჩებიან მათ
მომნელებელ ტრაქტში. ზომიერ სარტყელში მცხოვრებ ადამიანებში უფრო ხშირად გვხვდება
დაავადების ლუმინარული ფორმა, ხოლო ტროპიკებსა და სუბტროპიკებში -
ინვაზიური.ტროფოზოიტი თავისი პათოგენურობის უმაღლეს სტადიაზე ემაგრება ნაწლავის
ლორწოვან ზედაპირს, რაც განპირობებულია მის ზედაპირზე არსებული სპეციფიური ცილებისა
(ლექტინები) და მათი კომპლემენტარული შაქრის ნაშთების ურთიერთამოცნობით.ეს არის
სიგნალი ტროფოზოიტისთვის, რომელიც იწყებს პროტეოლიზური ფერმენტების სეკრეციას.
ერთ-ერთი ფერმნეტი, ჰისტოლიზინიb აძლევს პარაზიტს სუბლორწოვან ქსოვილში შეჭრის
საშუალებას. ინფიცირებულ ინდივიდებში ლორწოვანი ეპითელის წყლულები უფრო ღრმად
შედის ნაწლავის ქსოვილში და იწვევს მის დაზიანებას და დაშლას. ტროფოზოიტი
შესაძლებელია მოხვდეს ღვიძლშიც, სადაც იწვევს ღვიძლის ამებიაზს და ამებურ
ჰეპატიტს.დაავადების პროცესში ღვიძლის ჩართულობის ნიშანია ადრეული აბსცესის
განვითარება. აბსცეცის მატრიქსი შეიცავს დანეკროზებული ღვიძლის უჯრედებს. ის შეიძლება
იყოს ერთეული ან მრავლობითი. შესაძლებელია ფილტვების, გულის, ტვინის, ელენთის,
გონადების და კანის დაინვაზირება. ღვიძლში ცვლილებებს იწვევს არამარტო ტროფოზოიტი და
მის მიერ გამოყოფილი სეკრეტები, არამედ ნაწლავებში განვითარებული წყლულების
ტოქსინებიც. ღვიძლის შემდეგ დაზიანების სიხშირით მეორე ადგილზეა ფილტვი. ის იშვიათია,
მაგრამ არის ღვიძლის ინფიცირების პირდაპირი შედეგი. ფილტვის აბსცესს ხშირად გააჩნია
მეორადი ბაქტერიული ინფექციების მიმართ მიდრეკილება.
სინპტომატოლოგია და დიაგნოზი
ინვაზიური ამებიაზი შეიძლება გამომჟღავნდეს ამებური დიზენტერიით ან ქრონიკური

ამებიაზით. მწვავე დიარეა ვითარდება 1-4 კვირიანი ინკუბაციური პერიოდის შემდეგ 37,8-39
სიცხით. ერთ-ერთი დიაგნოსტიკური კრიტერიუმია ტროფოზოიდედბის ან ცისტების არსებობა
ფეკალიებში ქრონიკული ამებიაზის დროს. გახანგრძლივებულია პერიოდული დიარეა მსუბუქი
ნაწლავური პრობლემებით. ღვიძლის ამებიაზის დროს აბსცესმა შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის
კედლის პერფორაცია ან დიაფრაგმის გზით გავრცელდეს ფილტვებში. E. Histolitica იშვიათად
იწვევს ტვინის თვალის ან სახის ინფიცირებას. ასეთ შემთხვევაში პარაზიტი იჭრება უშუალოდ
კანის, თვალბუდისა და ა.შ. ფეკალური დაბინძურებით და არა ნაწლავიდან ან ღვიძლიდან
გავრცელებით. ამებიაზის ლაბორატორიული დიაგნოსტირება ხდება ცისტებისა და
ტროფოზოიდების იდენტიფიცირებით. ფეკალური მასიდან მზადდება ნატიური ნაცხი ან
იყენებენ გამდიდრების მეთოდს ცინკის სულფატის ან ფორმალინ ეთერის გამოყენებით.
ცისტების აღმოჩენის შანსი თითქმის სამმაგდება სამი დღის შემდეგ. E. Histoliticas გარჩევა E.
Dispar-ისგან ხდება პოლიმერაზული ჯაჭვის მეთოდით, ასევე იმუნოსორბენტული ანალიზით.
ტროფოზოიტების აღმოჩენა შეიძლება ბიოფსიურ მასალაში და ნერწყვში. სეროლოგიური ტესტი
და რენტგენული სკანირება გამოიყენება ღვიძლის აბსცესის აღმსაჩენად.
პროფილაქტიკა
დაბინძურებული წყალი და საკვები წარმოადგენს პარაზიტის გავრცელების ყველაზე უფრო

ხშირ გზას. პროფილაქტიკური საშუალებაა წყლის ადუღება ან იოდიზაცია. საჭიროა მუშაობა
სანიტარული მდგომარეობის გაუმჯობესების მიზნით და ადამიანის დაუმუშავებელი
ექსკრემენტების სასუქად გამოყენების აკრძალვა, საკვები პროდუქტებით მოვაჭრეების
პერიოდული სამედიცინო
4) trichinela spiralis
მასზე დაკვირვება იშვიათადაა შესაძლებელი.მას გააჩნია მოღუნული უკანა ბოლო, რომელიც

ორნაწილადაა გაყოფილი.მას სასიცოცხლო ციკლში ესაჭიროება მხოლოდ ერთი მასპინძელი,
რომლის სხვადასხვა ორგანოებშიც ვითარდება ლარვა და ზრდასრული ჭია.დაინფიცირება
ხდება ღორის ხორცის საკვებად გამოყენებისას, რომელიც შეიცავს პირველი სტაიის
ინკაფსულირებულ ლარვებს.გადაყლაპვის შემდეგ ის გამოდის თორმეტგოჯაში მასპინძლის
ფერმენტების ზემოქმედებისას.ლარვა შედის ლორწოვანში.აკ ოტხგზის კანის ცვლას განიცდის
და აღწევს სქესმომწიფებას.კოპულაციის შემდეგ მამრი გამოდის მასპინძლიდან, მდედრი კი
რჩება ლორწოვანში და გადაიტანება მეზენტერულ ლიმფურ კვანძებში.5 დღის შემდეგ მდედრი
იწყებს ლარვების გამოჩეკას და ბოლოს კვდება. ლარვები კი გადაიტანებიან სხვადასხვა
ქსოვილში.მხოლოდ განივზოლიან ქსოვილში ხდება ლარვის ინფექციურ სტადიად
ფორმირება.სპირალური ტრიხინელა მეტად სიცოცხლისუნარიანია.
არსებობს ორი სახის ტრიხინელოზი: ტყის და ურბანული. ტყის ძირითადად ცხოველებისთვის

არის დამახასიათებელი, ურბანული კი - ადამიანებისთვის, ვირთაგვების და
ყორებისთვის.ტრიქინელოზი კოსმოპოლიტი დაავადებაა და ძირითადად გვხვდება ევროპასა
და აშშ-ში.ტრიქინელოზის ძირითადი სინპტომები ვითარდება ლარვების ინვაზიის შედეგად
კუნთოვან და სხვა ქსოვილებში.კლინიკური სინპტომები იშვიათადაა. მწვავე შემთხვევის დროს
დაავადების მიმდინარეობა სიმპტომების მიხედვით იყოფა სამ ფაზად: მსუბუქი, მძიმე და
ზომიერი სიმპტომები. I ფაზის სიმპტომები ჩნდება ლარვის გადაყლაპვიდან 12ლთ-2დღემდე.II
ფაზა შეიძლება გაგრძელდეს 3 კვირა.III ფაზის შემთხვევაში შეიძლება აღინიძნოს კუნთების
ტკივილი, გაძნელებული სუნთქვა, სასის კუნთების შეშუპეპა, გულის დაზიანება,
ჰალუცინაციები.დიაგნოზის დასმა ხდება ცოცხალი ლარვების აღმოჩენით კუნთის ბიოფსიურ
ანალიზში (III IV კვირა).
პროფილაქტიკის მიზნით უნდა გამკაცრდეს კონტოლი ღორის ხორცის წარმოებაზე.
#2 #17
1)სიმბიოზი და პარაზიტიზმი
ნებისმიერი ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა

სახეობასთან კავშირში, წარმოასგენს სიმბიოტს, ხოლო ასეთ ურთიერთობას ეწოდება სიმბიოზი.
სიმბოზის ქვესახეობებია: კომენსალიზმი, მუტუალიზმი, პარაზიტიზმი და ფორეზია.
კომენსალიზმი ნიშნავს ერთი და იგივე საკვებით სარგებლობას. მაგ: კობო განდეგილსა და
აქტინიებს შორის კავშირი. ფორეზია ნიშნავს ტარებას. ის სიმბიოზის ისეთი სახეა, რომელიც არ
გულისხმობს ფიზიოლოგიურ ურთიერთქმედებას ან დამოკიდებულებას. პარაზიტისზმის
დროს მცირე ზომის პარაზიტები მთლიანად დამოკიდებულები არიან მასპინძლებზე. ეს
ურთიერთობა შეიძლება იყოს მუდმივი ან დროებითი. ასეთი პარაზიტები ობლიგატურ
პარაზიტებს მიეკუთვნებიან. არსებობს ფაკულტატური პარაზიტები, რომლებიც თავისუფლად
მცხოვრები ორგანიზმები არიან და თუ მოხვდებიან ცხოვრებისთვის ხელსაყრელ პირობებში,
პარაზიტებად იქცევიან. პარაზიტს და მასპინძელს შორის მჭიდრო კავშირის დროს მასპინძელი
ჩვეულებრივ განიცდის პარაზიტის ანტიგენის ზემოქმედებას. ეს ანტიგენები შეიძლება იყოს
სომატური ან მეტაბოლური, ნებისმიერ შმთხვევაში მასპინძელი პასუხობს ან ანტიგენს
ანტსხეულების სინთეზით. მუტუალიზმი სიმბიოზის ისეთი ფორმაა, რომლის დროსაც
მუტუალისტიც და მასპინძელიც ერთმანეთის ფიზიოლოგიაზეა დამოკიდებული.
2)ჰისტოლიტიკას სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი

სიცხით. ერთ-ერთი დიაგნოსტიკური კრიტერიუმია ტროფოზოიდედბის ან ცისტების არსებობა
ფეკალიებში ქრონიკული ამებიაზის დროს. გახანგრძლივებულია პერიოდული დიარეა მსუბუქი
ნაწლავური პრობლემებით. ღვიძლის ამებიაზის დროს აბსცესმა შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის
კედლის პერფორაცია ან დიაფრაგმის გზით გავრცელდეს ფილტვებში. E. Histolitica იშვიათად
იწვევს ტვინის თვალის ან სახის ინფიცირებას. ასეთ შემთხვევაში პარაზიტი იჭრება უშუალოდ
კანის, თვალბუდისა და ა.შ. ფეკალური დაბინძურებით და არა ნაწლავიდან ან ღვიძლიდან
გავრცელებით. ამებიაზის ლაბორატორიული დიაგნოსტირება ხდება ცისტებისა და
ტროფოზოიდების იდენტიფიცირებით. ფეკალური მასიდან მზადდება ნატიური ნაცხი ან
იყენებენ გამდიდრების მეთოდს ცინკის სულფატის ან ფორმალინ ეთერის გამოყენებით.
ცისტების აღმოჩენის შანსი თითქმის სამმაგდება სამი დღის შემდეგ. E. Histoliticas გარჩევა E.
Dispar-ისგან ხდება პოლიმერაზული ჯაჭვის მეთოდით, ასევე იმუნოსორბენტული ანალიზით.
ტროფოზოიტების აღმოჩენა შეიძლება ბიოფსიურ მასალაში და ნერწყვში. სეროლოგიური ტესტი
და რენტგენული სკანირება გამოიყენება ღვიძლის აბსცესის აღმსაჩენად.
3) ღვიძლის მწოველა

პარაზიტი. ღვიძლის მწოველას კვერცხი მოზდილია, აქვ სახურავი და მოყვითალო ყავისფერია.
მასპინძლის საჭმლის მონელების სისტემის და ნაღვლის სადინრის გავლით კვერცხები გარეთ
ხვდებიან ფეკალიებთან ერთად. ციკლი რომ გაგრძელდეს, ისინი წყალში უნდა მოხვდნენ, ამის
შემდეგ 4-15 დღეში კვერცხის სახურავი იხსნება და სრულად განვითარებული მირაციდიუმი
გარდაიქმნბა სპოროცისტად, რომელიც დასაბამს აძლევს დედა რედიას, ის კი თავის მხრივ
შვილეულ რედიებს. ჩანასახოვანი ბუშტუკები გარდაიქმნება ცერკარიად, რომელიც გამოდის
მოლუსკიდან, იცვლის კუდს და გარდაიქმნება მეტაცერკარიად, შემდეგ ის ემაგრება რაიმე
მცენარეს და ადამიანის დაინფიცირებაც სწორედ ასე ხდება დაბინძურებული მცენარის
მიღებისას. საბოლოოდ მეტაცერკარია ექსცისტირებას განიცდის ტორმეტგოჯა ნაწლავში,
ხვრეტს ნაწლავის კედელს და გადადის ღვიძლში, როცა ნაღვლის სადინარს მიაღწევენ ისინი
იღებენ სქესმწიფე ფორმას.
ფასციოლოზი ხასიათდება ღვიძლის ქსოვილისა და ნაღვლის სადინრების ძლიერი

დესტრუქციით, სისხლჩაქცევებით, კანის სიხლძარღვების ატროფიით. გარდა ამისა ჭიამ
შეიძლება გამოიწვიოს ანთებითი პროცესები. ლაბორატორიული დიაგნოზი ემყარება
დამახასიათებელი კვერცხების იდენტიფიცირებას პაციენტის ფეკალიებში. ღვიძლგარეთა
ინფექციისას ეფექტურია ფერმენტებთან დაკავშირებული იმუნოსურბენტული ანალიზი.
4) trichinela spiralis სიმპტომები, დიაგნოსტიკა

#3 #18
1) ciliophora- balantidium coli სასიცოცხლო ციკლი სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი
განმასხვავებელი ნიშანია ჩაღრმავებების ანუ პერისტონის არსებობა, რომელიც გადადის

ცისტოსომაში. ეს წამწამიანი ძირითადად ადამიანის პარაზიტია, მაგრამ ღორებსა და
მაიმუნებშიც გვხვდება. მისი სასიცოცხლო ციკლი მოიცავს მოძრავი ტროფოზოიტის და ცისტის
სტადიას. ტროფოზოიტი სახლობს ბრმანაწლავსა და მსხვილ ნაწლავში. ყველაზე დიდია ზომის
მიხედვით. უჯრედის წინა ბოლოზე აქვს დიდი ცისტოსომა. მოპირდაპირე მხარეს ციტოპიდი.
ხშირი წამწამები შემოსაზღვრავს პერისტონს. მაკრონულეუსი წაგრძელებულია. ვეზიკულური
მიკრონუკლეუსი - მეგვალი. აქვს ორი დიდი მფეთქავი ვაკუოლი. აქქვს ოსმორეგულაციის
უნარი. საკვები ვაკუოლეი შეიცავს ნარჩენებს, ბაქტერიებს, სახამებლის მარცვლებს,
ერითროციტებს და მასპინძლის ეპითელის ფრაგმეტებს. მრავლდება უსქესოდ განივი გაყოფის
გზით. ახასიათებს კონუგაცია. ერთი მასპინძლიდან მეორეს გადაეცემა ცისტების საშუალებით.
ცისტები მრგვალია. ინცისტირება ხდება მსხვილ ნაწლავში. ზოგჯერ მასპინძლის სხეულის
გარეთაც. ცისტები მრავლადაა ინფიცირებული მასპინძლის ფეკალიებში. ადამიანის
ინფიცირება ხდება ცისტების გადაყლაპვით. ექსცისტირება ხდება მსხვილ ნაწლავში.
ტროფოზოიდი სახლობს ბრმა ან მსხილ ნაწლავში, ასევე სახამებლით მდიდარ გარემოში, მაგ.
წვრილ ნაწლავებში, თუუმცა მის ეპითელიუმში არ იჭრება. მისი ინვაზიური ხასიათი ვლინდება
ბრმა ნაწლავში, სადაც ნახშირწყლების შემცველობა დაბალია. ღორის ნაწლავებშ, სადაც
ნახშირწყები უფრო უხვადაა, პარაზიტი რჩება სანათურში. ტროფოზოიდი გამოყოფს
პროტეოლიზურ ფერმენტებს, რომლებიც მოქმედებენ ლორწოვან ეპითელზე და აადვილებენ
მის შესვლას ნაწლავში. პარაზიტის ინვაზიას თან მოსდევს სისხლჩაქცევები და წყლულები.
ნაწლავგარე ინფიცირების შემთხვევები იშვიათია. B. Coli შეიძლება შემთხვევით გადავიდეს
ზურგის ტვინის სითხეში. სიკვდილიანობა იშვიათია. დიაგნოზის დასმისთვის საჭიროა
ფეკალიების ანალიზი ტროფოზოიტების ან ცისტების შემცველობაზე. ტროფოზოიტების
იდენტიფიცირება ადვილია მათი დიდი ზომების გამო. B. Coli ერთადერთი წამწამიანი
პარაზიტია ადამიანში. ცისტების იდენტიფიცირება ხდება ცისტების დიდი ზომებით, ცისტის
სქელი გარსით, დიდი მაკრონუკლეუსის და წამწამების არსებობით ცისტის შიგნით.
2) სიმბიოზის სახეები

3) კატის მწოველა, სასიცოცხლო ციკლი სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი
opisthorchis felineus da o. Viverrini წარმოადგენენ თევზის მჭამელი ძუძუმწოვრების, მათ შორის

ადამიანის პარაზიტებს. O. Felineus გავრცელებულია სამხრეთ ცენტრალურ და აღმოსავლეთ
ევროპაში, თურქეთში, რუსეთის სამხრეთ ნაწილში, ვიეტნამში, ინდოეთში, იაპონიაში,
პუერტორიკოსა და კარიბის ზღვის კუნძულებზე. ტაილანდში, ლაოსსა და სამხრეთ-
აღმოსავლეთ აზიაში o. Viverrini აინიშნება 1-3 მილიონ ადამიანში. ისინი იწვევენ დიარეას,
ნაღვლის სადინრის კედლის გასქელებას და შემდჰომ ეროზიას.
ზრდასრული ჭია სახლობს ადამიანის ნარვლის სადინარში, სადაც კვერცხს დებს და

ფეკალიებთან ერთად გამოდის გარეთ. კვერცხი შეიცავს განვითარებულ მირაციდუმს. გამოჩეკა
ხდება შუალედური მასპინძლის მომნელებელ ტრაქტში. თავისუფალი მირაციდიუმი
მომნელებელ ჯირკვალში გადაადგილდება და გარდაიქმნება სპოროცისტად, რომლისგანაც
ვითარდება რედია, მისგან კი ცერკარია. მოლუსკიდან გამოსური ცერკარია შედის თევზში იქ
კაგავს კუდს, განიცდის ინცისტირებას და გარდაიქმნება მეტაცერკარიად. ადამიანის დაავადება
ხდება უმი ან ცუდად მომზადებული თევზის საკვებად გამოყენებისას. ადამიანის ორგანიზმში
შეიძლება 25 წელი ცხოვრობდეს.
4) ასკარიდა, სასიცოხლო ციკლი და მორფოლოგია
დიდი ზომის ნაწლავის მრგალი ჭიაა. მდედრის სიგრძე - 40სმ, მამრის - 30სმ. ორივე სქესს პირის
გარშემო სამი ტუჩი აქვს, 1 დორსალური 2 ვენტროლატერალური. მდედრის უკანა ბოლო
სწორია, მამრის - მოღუნული. დიდელფური მდედრის გამრავლების სისტემა მოთავსებულია
სხეულის ბოლო ორ მესამედში. ვულვა მდებარეობს სხეულის წინა ერთ მესამედში. მდედრი
ძალიან ნაყოფიერია, დღეში დებს 200000 კვერცხს. საშვილოსნოსს შეუძლია ერთდროულად
დაიტიოს 27მილიონი კვერცხი.
ზრდასრული ჭია სახლობს წვრილნაწლავის სანათურში და იკვებება ნახეწვრადმონელებული

საკვებით.კვერცხები გამოდიან ადამიანის ფეკალიებთან ერთად.განაყოფიერებელ კვერცხში
ზიგოტა დაუნაწევრებელია სანამ კვერცხი ნიადაგში არ ჩავა. ნაჭუჭში ზიგოტა ვითარდება თუ
ნიადაგის ტემპერატურა 250C . ტენიანი ნიადაგის, ოპტიმალური ტემპერატურისა და ჯანგბადის
დონის პირობებში ჩანასახის ნაჭუჭი ერთხელ მაინც იცვლის კანს და გარდაიქმნება ინფექციურ,
მეორე სტადიის ლარვად, რომლებიც სიცოცხლის უნარიანები 2 ან მეტი წლის განმავლობაში
არიან. თუ ადამიანმა გადაყლაპა, ისინი იჩეკებიან თორმეტგოჯაში. ლარვა სისხლის ნაკადის
მეშვეობით თანმიმდევრულად ხვდება: ღვიძლში,მარჯვენა წინაგულში, ფილტვის არტერიაში
და ფილტვის ალვეოლების კაპილარებში (1კვირა). ფილტვებში რჩებიან რამდენიმე დღე და
2ჯერ იცვლკიან კანს.ხეთქავენ კაპილარებს და შედიან ალვეოლებში.აქედან მოძრაობენ ტრაქეასა
და ხორხსარქვლისკენ.ნერწვის საშუალებით ლარვა ხვდება ისევ წვრილნაწლავში.ამ დროის
განმავლობაში ჭია იზრდება, 200-300 მკმ-დან მისი ზომა 10-ჯერ მატულობს.წვრილნაწლავში
კანს იცვლის მე-4-ჯერ, რაც მისი გადარჩენისთის ძალიან მნიშვნელოვანია.სქესმწიფობას
მხოლოდ კანის მეოთხედ გამოცვლის შემდეგ აღწევენ.ინფექციური კვერცხების გადაყლავიდან
სქესმწიფობამდე საჭიროა 3 თვე.
#4 #19
1) giardia lamblia
სხვა უმარტივესებისგან განსხვავდება ბილატერალური სიმეტრიით. ტროფოზოიტის ბოლო
ნაწილი მომრგვალებულია, წინა - კონუსისებური, დორსო ვენტრალურადაა გარტყელებული,
ამობურცულია, მუცლის - ჩაღმავებული. მისი დიდი ნაწილი უკავია ორბირთვიან ადჰეზიურ
დისკოს. მისი კიდე ეყრდნობა მიკრომილაკებსა და მიკროფილამენტებს. 4 წყვილი შოლტი
გამოდის ბირთვებს შორის მოთავსებული ბაზალური სხეულაკებისგან. ერთი წყვილი
მიემართება სხეულის შუახაზის ქვემოთ და გამოდი უკანა მხარეს კუდის შოლტების სახით.
ვენტრალური წყვილი გამოდის ადჰეზიური დისკოს უკანა ბოლოდან. დანარჩენები - გვერდითი
მიმართულებით. დამახასიათებელია ორი ამობურცული მედიალური სხეულაკი. მათი ფუნქცია
უცნობია.
g. lamblia-ს ტროფოზოიდი იყოფა სიგრძივად. ორგანელები იყოფიან:ბირთვი, ადჰეზიური

დისკო და ციტოპლაზმა. მასპინძლის თორმეტგოჯა ნაწლავში და ნაღვლის სადინარში
ტროფოზოიდი ემაგრება ეპითელურ უჯრედებს ადჰეზიური დისკოთი ან შოლტით მიცურავს
სანათურში. ტროფოზოიტის ინცისტირება ხდება მსხვილ ნაწლავში. ცისტა კვერცხის ფორმისაა.
მარილხსნარიან ნაცხში ცისტებში აღინიშნება სინათლის გარდამტეხი გრანულები. ციტოპლაზმა
თითქოს ცილდება ცისტის გარსს. იოდით ან ჰემატოქსილინით შეღებილ პრეპარატებში ჩანს
2დან 4მდე ბირთვი. გიარდიოზის დროს ფეკალურ მასებში აღინიშნება მილარდზე მეტი
ტროფოზოიტი. დიარეის დროს ცისტები განავალში იშვიათია. ადამიანის ინფიცირება ხდება
ცისტებით დაბინძურებული საკვების ან წყლის მიღებისას ან კონტაქტური გზით.
ინფიცირებისთვის ასი ცისტა უკვე საკმარისია. ცისტები გადაყლაპვის შემდეგ წვრილ ნაწლავში
ხვდება და აქ ცხოვრობენ.
გავრცელებულია 6დან 10 წლამდე ბავშვებში. მაღალი სიხშირით აღინიშნება ჰომოსექსუალ

მამაკაცებში. ხშირია საბავშვო ბაღებში. თახვები, ძაღლები და ცხვრები წარმოადგენენ
პოტენციურ რეზერვუარებს. ყოველ მასპინძელს ყავს სხვებისგან განსხვავებული პარაზიტული
სახეობა. გიარდიას სახეობათა მორფოლოგიისცვალებადობა გამოწვეულია მასპნძლის კვებითი
თავისებურებებით.
გიარდია ლამბლიათი ინფიცირება იწვევს მწვავე ნაწლავურ დარღვევებს (დიარეა). წვილი

ნაწლავის ხაოები მოკლდება. იწვევს კრიპტების ანთებას. პარაზიტი ტოქსინებს არ გამოყოფს.
მწვავე ინფექციის დროს წვრილი ნაწლავი ვეღარ შეიწოვს მნიშვნელოვან ცხიმში ხსნად
ნივტიერებებს (კაროტინი, ვიტამინი B12). ამას თან სდევს წვრილი ნაწლავების მომნელებელი
ფერმენტების (დისაქარიდაზა) სეკრეციის შემცირება. სხვა სინპტომებიდან აღსანიშნავია
სტეატორეა, გულისრევა, მუცლის შებერილობა, მეტეორიზმი, წონის დაკლება. ნაღვლის
სადინრის ჩართვამ შეიძლება გამოიწვიოს სიყვითლე და მწვავე ტკივილი.
დიაგნოზის დასმისას აუცილებელია ცისტების იდენტიფიცირება განავალში. თავიდან

შეიძლება გამოვიყენოთ მალირხსნარიანი ან იოდიანი ნაცხები, მაგრამ შემდეგ გამდიდრების
მეთოდი. ტროფოზოიტების გამოკვლევა იშვიათადაა შესაძლებელი.
2) paragonimus vestermani
აღმოსავლური ფილტვის მწოველა, მიეკუთვნება Troglotrematidae-ების ოჯახს.ზრდასრულ ჭიას

აქვს მსხვილი სხეული, მოწითალო-ყავისფერი შეფერილობა.მამრობიტი გამრავლების სისტემა
შედგება ერთ დონეზე განლაგებული ორი წილაკოვანი სათესლისგან, წილაკოვანი საკვერცხე
მდებარეობს მარჯვენა სათესლის წინ და უკავშირდება საშვილოსნოს კვერცხსავალით.ორმხრივი
საყვითრე ეშვება სხეულის ბოლომდე ნაწლავის ბრმა არხის პარალელურად.მუცლის მისაწოვარი
საკვერცხესა და საშვილოსნოს შორისაა.მოყავისფრო კვერცების გამოყოფა ხდება სასქესო
ხვრელის საშუალებით, რომელიც მდებარეობს საშვილოსნოს როზეტის ცენტრში.სასიცოცხლო
ციკლი ინკაფსულირებულ მდგომარეობაში სახლობს ფილტვების ბრონქიოლებში.ჩანასახის ან
ზიგოტის შემცველი კვერცხების გამოყოფა ხდება ამოხველების დროს, როცა ზრდასრული ჭიის
კაფსულა სკდება.ზოგიერთი კვერცხი ფილტვის გარსებში იჭედება და იწვევს ბრონქულ
აბსცესს.კვერცხის წყალში მოხვედრის შემდეგ ვითარდება მირაციდიუმი. გამოჩეკილი
მირაციდიუმი შედის მასპინძელ ლოკოკინაში, თუ 24 საათში არ შევიდა მირაციდიუმი იღუპება.
ლოკოკინაში შეჭრის და სპოროცისტების წარმოქმნის შემდეგ ვითარდებ რედიების 2
თაობა.შვილეული რედიების გამომჩეკ საკნებში წარმოიქმნება ცერკარიები.ისინი ლოკოკინიდან
გამოდიან წყალში.ცერკარიებს აქვთ კოპისებური კუდი, მაგრამ ამით ვერ ცურავენ, სამაგიეროდ
შეუძლიატ მყარი სხეულების ზედაპირზე ხოხვა, სანამ არ შეხვდებიან მასპინძელს
(კიბორჩხალა). ცერკარია ინცისტირებს კუნთებში,ლაყუჩებში და შინაგან ორგანოებში, სადაც
გარდაიქმნბება მეტაცერკარიად. ადამიანსი ინფიცირდება უმი ან არასწორად დამუშავებული
მტკნარი წყლის კიბოსნაირების მიღებით.მეტაცერკარიას ექსცისტირება ხდება წვრილ
ნაწლავში.შედიან პერიბრონქიულ ქსოვილებში, სადაც ხდება მათი წყვილად ინკაფსულირება
მასპინძლის შემაერთებელი ქსოვილით.8-12 კვირაში ისინი აღწევენ
სქესმწიფობას.ეპიდემიოლოგია ადამიანსი ინფიცირდება უმი ან არასწორად დამუშავებული
მტკნარი წყლის კიბოსნაირების მიღებით.დამარილება არანაირ ზემოქმედებას არ ახდენს
ინცისტირებულ მეტაცერკარიებზე.მეტაცერკარიების გამონთავისუფლება ხდება მათი
გასუფთავების პროცესში, ისინი შეიძლება მიემაგრნონ ჭურჭელს, რომელიც შეიძლება გახდეს
ინფექციის წყარო. ადამიანის დაინფიცირება შეიძლება მოხდეს გაჭყლეტილი კიბოების წვენის
მიღების შემთხვევაში
სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი
ადრეული სიმპტომებია ხველა სისხლიანი ნახველი, პილტვების ტკივილი და პლევრიტი.ამ
სიმპტომებს თან ახლავს დაბალი ტემპერატურა.პიტვების პარაგონიმოზის გარჩევა ძნელია
პილტვების ანთებისა და ტუბერკულოზისგან. ინცისტირებული ჭიები შეიძლება აღმოჩნდეს
ექტოპიურ ადგილებში(მუცლის ფარი,ლიმფური კვანძები,გული და ნერვული სისტემა).
მუცლის ფარის ინფიცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის ტკივილი, დიარეა და
სისხლდენა.ტვინში მოხვედრა იწვევს სხვადასხვა ნევროლოგიურ სიმპტომებს (ეპილეფსია,
დამბლა). დიაგნოსტიკისტვის აუცილებელია კვერცხების იდენტიფიცირება ნახველში,პლევრის
ღრუს სითხეში ან ფეკალიებში. ექტოპური ინფექციების შემთხვევაში გამოსადეგია
იმუნოლოგიური ანალიზი Paragonimus-დან მიღებული ანტიგენებით.
3) plasmodium ovale, vivax
Plasmodium vivax & Plasmodium ovale (სამდღიანი მალარია)
Plasmodium vivax ყველაზე უფრო გავრცელებულია ამერიკაში. ორივე სახეობას გააჩნია

მიდრეკილება მოუმწიფებელი ერითროციტების მიმართ. დიაგნოზისთვის მნიშვნელოვანია
ერითროციტების უფრო დიდი ზომა.
პლაზმოდიუმით დაინფიცირებულ ყველა ერითროციტს გააჩნია 2 ტიპის გრანულა:

1)ერითროციტის მთელ ციტოპლაზმაშია განლაგებული, იღებება ვარდისფრიდან წითლამდე
ჰემატოლოგიური საღებავებით. ისინი წარმოადგენენ ზედაპირის მცირე ჩაზნექილობებს,
რომლებსაც გარს აკრავს პატარა ბუშტუკები. 2)ჰემოზოინის გრანულები, რომლებიც პარაზიტის
დაშლილი ჰემოგლობინის გვერდიტი პროდუქტია. ჰემოზოინი უფრო მჭიდროდაა
დაკავშირებული პარაზიტთან, ვიდრე ერითროციტების ციტოპლაზმასთან.
ციტოპლაზმის სტადიებისთვის დამახასიათებელია უსწორმასწორო ციტოპლაზმა და

ამებოიდურის მსგავსი მოძრაობა. შიზოგონიის დროს წარმოიქმნება 12-24 მეროზოიტი. ისინი
ინფიცირებული ერითროციტიდან გამოდიან 48 საათში ერთხელ, რასაც თან ახლავს ცხელება.
ცხელების პირველი პიკი „1 დღე“ , მეროე - „2დღე“, მესამე - „3 დღე“. გამეტოციტები გამოჩენას
იწყებენ 4 დღეში. მაკროგამეტოციტები ჭარბობენ მიკროს (2:1).
4)ascarida lumbricoides

#5 #20
1) trichomona tenax, vaginalis სასიცოცხლო ციკლი დიაგნოსტირება, ეპიდემიოლოგია
პათოგენური ფორმაა. სახლობს ქალის საშოში და მამაკაცის შარდსადენში, სათესლე დანამატსა

და პროსტატაში. დიდი ზომისაა. უფრო მოკლე უნდულირებადი მემბრანა აქვს. ტროფოზოიტი
ზოგჯერ წარმოქმნის ფსევდოპოდიებს. ჰიდროგენოსომები გასდევს როგორც კოსტას, ასევე
აქსოსტილს. ოთხი თავისუფალი წინა შოლტი აქვს. ყველა შოლტი იწყება სხეულის წინა
ნაწილში მდებარე ბაზალური სხეულაკიდან. გოლჯის კომპლექსი, არაბაზალური სხეული
ბირთვთან ახლოს მდებარეობს. ცისტის სტადია არ აღენიშნება.
მრავლდება სიგრძვი ბინარული გაყოფით. pH უნდა იყოს 5დან 6მდე. ნორმალურ პირობებში
ვაგინალური pH მაჩვენებლის შენარჩუნება ხდება რძემჟავის წარმომქმნელი ჯგუფით. მაგრამ T.
Vaginalis შლის ამ ბაქტერიებს, რაც იწვევს pH-ის დონის დაწევას.
ქალებში გავრცელებულია 10დან 25%-მდე. სინპტომია შეცვლილი გამონადენი. კაცებში უფრო

ძნელია მისი აღმოჩენა. იდენტიფიცირებისთვის ზოგჯერ საჭიროა პროსტატის ექსუდატის
შესწავლა. გადაცემა ხდება სქესობრივი კავშირის გზით. სველი პირსახოცი შეიძლება იყოს
ინფექციის წყარო. ახალშობილებში ტრიქომონოზის არსებობა ნიშნავს რომ მშობიარობისას
დაინფიცირდა.
იწვევს საშოს ლორწოვანის უჯრედების დაზიანებას, რის შედეგადაც ვითარდება მცირე ანთება
და ვაგინიტი. დამახასიათებელია მოყვითალო ვაგინალური გამონადენი, მუდმივი წვა და
ქავილი. მამაკაცებში შეიძლება აღნიშნებოდეს ურეტრიტი და პროსტატის გადიდება. ქალებში
დიაგნოზის დასასმელად საჭიროა ვაგინალური ნაცხის მიკროსკოპული ანალიზი. ორივე სქესის
შარდის და მამაკაცის პროსტატის ანალიზი.
პრევენციისთვის იყენებენ განზავებული ძმრის წყალხსნარის პერიოდული შეშხაპუნება.

2) plasmodium malariae
 სასიცოცხლო ციკლი
გააჩნია 2 მასპინძელი: მწერი (ვექტორი) მდედრი კოღო (მამრის პირის ნაწილები ვერ ღწევს
ადამიანის კანში), რომელიც მიეკუთვნება გვარს Anophelesდა ადამიანი. ერთ-ერთი
თავისებურებაა სქესობრივი და უსქესო გამრავლების ფაზების მონაცვლეობა ორ მასპინძელში.
უსქესო გამრავლებ, შიზოგონია, მიმდინარეობს ადამიანში, ხოლო სქესობრივი, გამოგონია, -
კოღოში. კოღოში შემდეგ ხდება მეორე უსქესო გაყოფა, სპოროგონია. ადამიანის ინფექციურ
ფორმას წარმოადგენს წვრილი,წაგრძელებული სპოროზოიტი, რომლის სიგრძეა 10-55 მკმ და
დიამეტრი 1 მკმ. კვების დროს კოღო ადამიანის ეპიდერმისში უშვებს სპოროზოიტების შემცველ
ნერწყვს. დაახლოებით 1 საათში სპოროზოიტი სისხლში ქრება და 24-48 საათში ჩნდება ღვიძის
პარენქიმულ უჯრედებში, სადაც იწყება ეგზოერითროციტული შიზოგონიის ფაზა.
სპოროზოიტების კავშირი ღვიძლთან განპირობებულია ჰეპატოციტების ზედაპირული
რეცეპტორებით, რომლებიც ამოიცნობენ სპოროზოიტის გარსს.ფიქრობენ,რომ ამ პროცესში
როპტრიები და მიკრონემები გამოყოფენ ზედაპირულად აქტიურ მოლეკულებს, რომლებიც
იწვევენ მასპინძის უჯრედის პლაზმური მემბრანის გადიდებას და შემდეგ ინვაგინაციას. იქმნება
პარაზიტოფორული ვაკუოლი, რომელიც გარს აკრავს პარაზიტს. ჰეპატოციტში მოხვედრის
შემდეგ სპოროზოიტი გარდაიქმნება ტროფოზოიტად, რომელიც იკვებება მასპინძლის უჯრედის
ციტოპლაზმით მიკროფორების საშუალებით. შესაძლოა დამატებითი საკვები პინოციტოზის
გზით შევიდეს პარაზიტში. 1-2 კვირაში ტროფოზოიტი იყოფა რამდენჯერმე და წარმოიქმნება
მეროზოიტები. მეროზოიტები გამოდიან ჰეპატოციტებიდან, ხვდებიან სისხლის მიმოქცევაში,
იჭრებიან ერითროციტებში და იწყება ერითროციტული შიზოგონიის ფაზა. ერითროციტები
ზედაპირულად შეიცნობენ და შთანთქავენ მეროზოიტებს.
Pl. vivax-ის შემთხვევაში ინვაზია განისაზღვრება ერითროციტის ზედაპირზე არსებული

გარკვეული ტიპის ანტიგენის არსებობით. თუ არ არსებობს duffy-ის ანტიგენები ორგანიზმი
რეზისენულია პარაზითის მიმართ (დასავლეთ აფრიკელები). Pl.falciparum და Pl.ovale -ს
შემთხვევაში ეს ანტიგენები არ მოქმედებს.
ერითროციტებში მეროზოიტი იზრდება ადრეული ტროფოზოიტის სტადიამდე (ბეჭდისებური

სადია). ამ სტადიაზე ტროფოზოის აქვს ფიალის ფორმა და დიდი ვაკუოლი, რომელიც სავსეა
მასპინძლის ჰემოგლობინით. ადრეული ფორმა გარდაიქმნება მომწიფებულ ტროფოზოიტად,
შწმდეგ კი მრავალჯერადი გაყოფის შემდეგ შიზონტებად. ისინი ერითროციტებში წარმოქმნიან
ახალ მეროზოიტებს. მეროზოიტს აქვს განვითარების 2 გზა: გარდაიქმნას ბეჭდისებულ
ტროფოზოიტად ან წარმოქმნას მამრობითი მიკროგამეტოციტები და მდედრობითი
მაკროგამეტოციტები. სქესობრივი გამრავლების ფაზა აღინიშნება მდედრ Anopheles-ში და
იწყება კოღოს მაკრო და მიკროგამეტოციტების შემცველი სისხლით კვების დროს. მომნელებელი
წვენები არ აზიანებენ გამეოციებს. გამეტოციები გადმოდიან კუჭში და იწყება
მიკროგამეოციტების მომწიფების პროცესი, ექსფლაგელაცია, რომლის დროსაც ბირთვი იყოფა
სამჯერ მიტოზურად. ამის პარალელურად ხდება ცენტრიოლების გაყოფაც. მაი ერთი ნაწილი
უკავშირდება ბირთვის თითო სეგმენტს, წარმოიქმნება ბაზალური სხეულაკი, რომელიც არის
აქსონემის წარმოქმნის ცენტრი. აქსონემიანი ბირთბი და მის გარშემო არსებული მცირე
რაოდენობის ციტოპლაზმა ქმნის მიკროგამეტას. ამ დროს მაკროგამეოციტებისგან ვიტარდება
მაკროგამეტები. მიკროგამეა შეაღწევს მაკროგამეტაში.
მამრობითი და მდედრობითი პრონუკლეუსების შერწყმის(სინგამია) შემდეგ ვითარდება

დიპლოიდური ზიგოტა, რომელიც გარდაიქმნება ოოკონეტად. ოოკონეტა გაივლის კოღოს
ნაწლავის კედელში და გარდაიქმნება ოოცისტად. ოოცისტას ჰაპლოიდური უჯრედების,
სპორობლასტების პროლიფერაცია იწვევს ოოცისტას ზომაში ზრდას. სპორობლასტები იყოფიან
და წარმოქმნიან სპოროზოიტებს. სპოროზოიტებით სავსე ოოცისტები სკდებიან და
სპოროზოიტები გადაიტანებიან სანერწყვე ჯირკვლის სადინარში.
3)paragonimus vestermani დიაგნოსტიკა და სიმპტომები
აღმოსავლური ფილტვის მწოველა, მიეკუთვნება Troglotrematidae-ების ოჯახს.ზრდასრულ ჭიას

აქვს მსხვილი სხეული, მოწითალო-ყავისფერი შეფერილობა.მამრობიტი გამრავლების სისტემა
შედგება არერთ დონეზე განლაგებული ორი წილაკოვანი სათესლისგან, წილაკოვანი საკვერცხე
მდებარეობს მარჯვენა სათესლის წინ და უკავშირდება საშვილოსნოს კვერცხსავალით.ორმხრივი
საყვითრე ეშვება სხეულის ბოლომდე ნაწლავის ბრმა არხის პარალელურად.მუცლის მისაწოვარი
საკვერცხესა და საშვილოსნოს შორისაა.მოყავისფრო კვერცების გამოყოფა ხდება სასქესო
ხვრელის საშუალებით, რომელიც მდებარეობს საშვილოსნოს როზეტის ცენტრში.სასიცოცხლო
ციკლი ინკაფსულირებულ მდგომარეობაში სახლობს ფილტვების ბრონქიოლებში.ჩანასახის ან
ზიგოტის შემცველი კვერცხების გამოყოფა ხდება ამოხველების დროს, როცა ზრდასრული ჭიის
კაფსულა სკდება.ზოგიერთი კვერცხი ფილტვის გარსებში იჭედება და იწვევს ბრონქულ
აბსცესს.კვერცხის წყალში მოხვედრის შემდეგ ვითარდება მირაციდიუმი. გამოჩეკილი
მირაციდიუმი შედის მასპინძელ ლოკოკინაში, თუ 24 საათში არ შევიდა მირაციდიუმი იღუპება.
ლოკოკინაში შეჭრის და სპოროცისტების წარმოქმნის შემდეგ ვითარდებ რედიების 2
თაობა.შვილეული რედიების გამომჩეკ საკნებში წარმოიქმნება ცერკარიები.ისინი ლოკოკინიდან
გამოდიან წყალში.ცერკარიებს აქვთ კოპისებური კუდი, მაგრამ ამით ვერ ცურავენ, სამაგიეროდ
შეუძლიატ მყარი სხეულების ზედაპირზე ხოხვა, სანამ არ შეხვდებიან მასპინძელს
(კიბორჩხალა). ცერკარია ინცისტირებს კუნთებში,ლაყუჩებში და შინაგან ორგანოებში, სადაც
გარდაიქმნბება მეტაცერკარიად. ადამიანსი ინფიცირდება უმი ან არასწორად დამუშავებული
მტკნარი წყლის კიბოსნაირების მიღებით.მეტაცერკარიას ექსცისტირება ხდება წვრილ
ნაწლავში.შედიან პერიბრონქიულ ქსოვილებში, სადაც ხდება მათი წყვილად ინკაფსულირება
მასპინძლის შემაერთებელი ქსოვილით.8-12 კვირაში ისინი აღწევენ
სქესმწიფობას.ეპიდემიოლოგია ადამიანსი ინფიცირდება უმი ან არასწორად დამუშავებული
მტკნარი წყლის კიბოსნაირების მიღებით.დამარილება არანაირ ზემოქმედებას არ ახდენს
ინცისტირებულ მეტაცერკარიებზე.მეტაცერკარიების გამონთავისუფლება ხდება მათი
გასუფთავების პროცესში, ისინი შეიძლება მიემაგრნონ ჭურჭელს, რომელიც შეიძლება გახდეს
ინფექციის წყარო.ადამიანის დაინფიცირება შეიძლება მოხდეს გაჭყლეტილი კიბოების წვენის
მიღების შემთხვევაში სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი ადრეული სიმპტომებია ხველა
სისხლიანი ნახველი, პილტვების ტკივილი და პლევრიტი.ამ სიმპტომებს თან ახლავს დაბალი
ტემპერატურა.პიტვების პარაგონიმოზის გარჩევა ძნელია პილტვების ანთებისა და
ტუბერკულოზისგან. ინცისტირებული ჭიები შეიძლება აღმოჩნდეს ექტოპიურ
ადგილებში(მუცლის ფარი,ლიმფური კვანძები,გული და ნერვული სისტემა). მუცლის ფარის
ინფიცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის ტკივილი, დიარეა და სისხლდენა.ტვინში
მოხვედრა იწვევს სხვადასხვა ნევროლოგიურ სიმპტომებს (ეპილეფსია, დამბლა).
დიაგნოსტიკისტვის აუცილებელია კვერცხების იდენტიფიცირება ნახველში,პლევრის ღრუს
სითხეში ან ფეკალიებში. ექტოპური ინფექციების შემთხვევაში გამოსადეგია იმუნოლოგიური
ანალიზი Paragonimus-დან მიღებული ანტიგენებით.
4) enterobius vermicularis სასიცოცხლო ციკლი
სახლობენ ადამიანის ნაწლავის ილეოცეკალურ უბანში. ეკრობა ლორწოვანს და იკვებება

ბაქტერიებით და ეპითელური უჯრედებით. მამრები იღუპებიან კოპულაციის მერე. მდედრები
მიგრირებენ პერიანალურ სივრცეში 15000 კვერცხით საშვილოსნოში. აქ დაბალი ტემპერატურის
დავაერობული პირობების ზემოქმედებით დებს კვერცხებს და შემდეგ კვდება. თითოეული
კვერცხი შეიცავს მოუმწიფებელ ლარვას. რამდენიმე საათში ასრულებს განვითარებას. ღამით
მდედრის მიგრაცია პერიანალურ სივრცეში იწვევს ქავილს. ამ დროს კვერცხები ხვდება
ფრჩხილქვეშ, ხელის პირში ჩადებისას - ნაწლაავებში. მსუბუქი კვერცხები ასევე ჰაერით
გადაიტანება. ამის გამო შეიძლება მოხდეს მათი ჩასუნთქვაც. რეტროინფექცია აღინისნება
როდესაც მესამე სტადიის ლარვა იჩეკება პერიანალურ ზონაში არსებული კვერცხიდან,
მიგრირებს უკანა მიმართულებით და ბრუნდება მასპინძლის ნაწლავში. გადაყლაპული
კვერცხებიდან თორმეტგოჯა ნაწლავში მალე იჩეკებიან. ისინი კანს იცვლიან და მოძრაბენ უკან
და ვითარდებიან. სქესმომწიფებას აღწევენ მსხვილ ნაწლავში მოხვედრისას. მახვილას
სასიცოცხლო ციკლი გრძელდება დაახლოებიტ 2 თვე. კვერცხები მგრძნობიარეა მაღალი
ტემპერატურისადმი, მაგრამ კარგად უძლებენ გამოსრობას. სიცოცხლიუნარიანობას
ინარჩუნებენ გრილ ნოტიო პირობებში ერთ კვირაზე მეტი. ხელსაყრელ პირობებში კვერცხს
სიცოცხლისუნარიანობის შენარჩუნება შეუძლია წლების განმავლობაში.
#6 #21
1) პარაზიტიზმი, პარაზიტისა და მასპინძლის სახეები

2) ლეიშმანიოზი, სასიცოცხლო ციკლი, ეპიდემიოლოგია, სიმპტომატოლოგია, დიაგნოზი
ადამიანში ლეიშმანიოზი გვხვდება სამი კლინიკური გამოვლინების სახით: ვისცერული, კანის

და კანლორწოვანი. ისინი განსხვავდებიან მიყენებული დაზიანების ტიპის და ლოკალიზაციის
მიხედვით.
სასიცოცხლო ციკლის ნაწილს ატარებს ძუძუმწოვარ მასპინძელში. ამასტიგოტები ახდენენ

მაკროფაგების ინფიცირებას. მაკროფაგებში შესვლის შემდეგ ხდება პარაზიტის თვითდაფუძნება
ენდოციტოზურ ვაკუოლში, პარაზიტოფლორულ ვაკუოლში. ლიზოსომა ერწყმის ამ ვაკუოლს
და წარმოიქმნება მეორადი ლიზოსომა. ამასტიგოტა იცვლება ლიზოსომური ფერმენტების
დამშლელი მოქმედების მიმართ. ის ცხოვრობს და მრავლდება პარაზიტოფორულ ვაკუოლში.
ძუძუმწოვრები რეზერვუარს წარმოადგენენ (ძაღლისებრი და მღრღნელები). მასპინძლის
სისხლის წოვის დროს ნებისმიერი მოსკიტი იღებს ამასტიგოტების შემცველ ინფიცირებულ
უჯრედებს. მწერის ნაწლავში ამასტიგოტა გარდაიქმნება პრომასტიგოტად. პრომასტიგოტა
ემაგრება შუა ნაწლავის ეპითელიუმს. თუ არა, მაშინ ის ტოვებს ფეხსახსრიანის ნაწლავს. თუ
მიემაგრა მაშინ პარაზიტი საკვების ნაკადს არ მიჰყვება და პრომასტიგოტა გარდაიქმნება
მეტაციკლუ პრომასტიგოტად, რომელიც წარმოადგენს ძუძუმწოვრების ინვაზიურ სტადიას.
მიმაგრებისას პრომასტიგოტები მრავლდებიან სიგრძივი ბინარული გაყოფით, რომელიც
სწრაფად მიმდინარეობს. მეტაციკლურ პრომასტიკოდებად გარდაქმნის შემდეგ წყდებიან
ნაწლავის კედელს და გადადიან ძუძუმწოვრის კანში. ძუძუმწოვების მაკროფაგები სწრაფად
შთანთქავენ პრომასტიკოდებს, რომლებიც შემდგომში გარდაიქმნებიან უჯრედშიგა
ამასტიგოდებად. ისინიც მრავლდებიან სიგრძივი ბინარული გაყოფით. იმფიცირებული
უჯრედი სკდება და გამოიყოფა ეს ამასტიგოტები. ამასტიგოტები იჭრებიან სხვა ფაგოციტუ
უჯრედებში და ინფექცია ვრცელდება. რეზერვუარი მასპინძლების ინფიცირება არ ხდება და
ამიტომ ისინი წარმოადგენენ ინფექციის მუდმივ წყაროს.
3) სისხლის მწოველები, მორფოლოგია, სასიცოცხლო ციკლი
შისტოსომოზი ცნობილია , აგრეთვე,როგორც ბილარიოზი ანუ ლოკოკინის ცხელება. ამ

დაავადების გამომწვევი გვარია Schistosoma-ს 3 სახეობა: Sch. Haematibium, sch.mansoni,
sch.japonicum.
მორფოლოგია
პირს გარს აკრავს მისაწოვარი.მუცლის მისაწოვარი მდებარეობს ზუსტად ნაწლავის

გაორკაპების უკან. ხახა არ აქვთ, საყლაპავს აქვს კარგად განვითარებული ჯირკვლები.
ნაწლავის წყვილი ბრმა არხი უკან ერთდება და ქმნის ერთ არხს. ცალსქესიანები არიან და
ახასიათებთ სქესობრივი დიმორფიზმი. მამრს აქვს ვენტრალური ნაკეცი, გინეკოფორული
არხი. მდედრი უფრო გრძელი და წვრილია და თავსდება ამ არხში. მამრს აქვს 5-9 სათესლე.
მდედრს 1 საკვერცხე აქვს
ზრდასრული შისტოსომები სახლობენ ნაწლავურ მეზენტემურ ვენებში, ან შარდის ბუშტის

ვენურ სისხლძარღვებში. მდედრის სრული მომწიფებისათვის საჭიროა მამრობითი
ფაქტორები. მდედრი კვერცხების დადებამდე გადაადგილდება უფრო წვრილ ვენულებში.
კვერცი კარგად არის ფორმორებული, როცა ის აღწევს ინვაზირებული ორგანოს სანათურს. ის
ჯერ იჭრება ენდოთელიუმის ვენულებში, შემდეგ უნდა შევიდეს ნაწლავის ან შარდის ბუშტის
სანათურში, რათა ბოლოს მოხვდეს გარეთ. მასპინძლის იმუნური პასუხი კვერცხებს
უადვილებს სისხლთან ერთად გადასვლას ორგანოს სანათურამდე. შიგნიტ დარჩენილი
კვერცხები ხვდებიან ექტოპიურ ადგილებში (ღვიძლი,ელენთა...).
მტკნარ წყალში მოხვედრისას ხდება მირაციდიუმების გამოჩექკვის აქტივაცია. შისტოსომების

კვერცხს არ გააჩნია სახურავი და ამიტომ გამოჩეკვა ხდება ნაჭუჭის ნაპრალიდან. გამოჩეკვის
შემდგეგ მირაციდიუმი უნდა მოხვდეს შუალედურ მასპინძელში, ლოკოკინაში, რომ არ
დაიღუპოს. აქ ის გარდაიქმნება სპოროცისტად. სპოროცისტების მეორე თაობა გადაადგილდება
მომნელებელ ჯირკვლებში ან გონადებში, სადაც ყალიბდება სპოროცისტების დამატებითი
თაობა ან ცერკარიები. ცერკარიები ტოვებენ სპოროცისტებს და ლოკოკინას ქსოვილების გავლით
ხვდებიან გარემოში. აქტიურად მცურავ ცერკარიას გააჩნია გაორკაპებული კუდი. ძუძუმწოვრის
კანის სექრეტი ასტიმულირებს ცერკარიას, რომ მიეკრას და შეიჭრას მასპინძლის კანში.
ჰიპოოსმოსური გარემოსგან ცერკარიას იცავს ლორწოვანი გარსი. ცერკარიას გააჩნია
ერთუჯრედიანი ჯირკვლების 5 წყვილი. 2- პრეაცეტაბულური ჯირკვლები მდებარეობენ
მუცლის მისაწოვრის წინ, დანარჩენი 3- პოსტაცეტაბელური, მუცლის მისაწოვრის უკან.
თითოეულ ჯირკვალს აქვს სადინარი, რომელიც იხსნება პირის მისაწოვრის წინა კედელზე.
მასპინძლის კანს ცერკარია ეკრობა კუნთოვანი მისაწოვრებით და პოსტაცეტაბულური
ჯირკვლების ლორწოვანი სეკრეტის საშუალებით. პრეაცეტაბულური ჯირკვლების სეკრეტი
იწვევს მასპინძლის კანის ლიზისს. კანში შეღწევის შემდეგ ცერკარია შედის სისხლძარღვებში ან
ლიმფურ სისტემაში. ჭია გადაადგილდება გულიდან მარჯვნინ ვდა შედის ფილტვებში.
პილტვებში შესვლისას ცერკარია კარგავს კუდს, ზედაპირულ ლორწოვან გარსს და
პენეტრაციული ჯირკვლების სეკრეტიც იხარჯება. ამის შემდეგ წარმოქმნილ ცერკარიას
ეწოდება შისტოსომულა. შისტოსომულები იკვებებიან მასპინძლის ერითროციტებით. ფილტვის
ვენის საშუალებით შისტოსომები გადაადგილდებიან გულის მარცხენა მხარეს და ხვდებიან
სისხლის მიმოქცევის დიდ წრეში. ჭია აღწევს ღვიძლის კარის ვენას, სადაც წარმოიქმნება
სქესმწიფე ფორმა და 40 დღის შემდეგ წყვილდება და ამ სახით ისინი მიგრირებენ საბოლოო
ლოკალიზაციის ადგილის ვენულებამდე.
4) მახვილას სასიცოცხლო ციკლი, დიაგნოსტიკა, სიმპტომები

არ არის ძლიერ პათოგენური. გაღიზიანება და ქავილი გამოწვეულია მდედის მიგრაციით

პერიანალურ, ვაგინალურ და შორისის მიდამოებში. ბავშვებში მძიმე ინფექციის დროს
აღინიშნება უძილობა, წონის დაკლება, ჰიპერაქტიურობა, კბილების კრაჭუნი, მუცლის ტკივილი
და გულისრევა. მდედრი შეიძლება მოხდეს ქალის გამრავლების სისტემაში, იჭრება ქსოვილებში
და იწვევს საშვილოსნოსა და ფალოპის მილებში გრანულების წარმოქმნას, საშოში კი ანთებითი
პროცესების - ვულვოვაგინიტების განვითარებას. მახვილებს შეუძლიათ, აგრეთვე, მიგრირება
ბრმა ნაწლავში, პერიტონეალურ ღრუში და შარდის ბუშტშიც, რის გამოც ბავშვებში აღინიშნება
შარდის შეუკავებლობა. დიაგნიზის დადასტურება ხდება ზრდასრული ჭიების ან კვერცხების
აღმოჩენით. ღამით შეიძლება მდედრი მახვილას დანახვაც. ფეკალიებში კვერცხების აღმოჩენა
ხდება მხოლოდ 5%-ში. აღმოჩენის ყველაზე საიმედო საშუალებაა მწებავი თასმის მიკვრა
პერიანალურ კანზე, შემდეგ მისი მოთავსება სუფთა სასაგნე მინაზე. შვიდი დღის განმავლობაში
უარყოფითი პასუხი გვიჩვენებს, რომ პაციენტი არ არის ინფიცირებული.
#7 #22
1) პარაზიტიზმი, მასპინძლისა და პარაზიტის სახეები

2) ლეიშმანია დონოვანი, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი, ეპიდემიოლოგია
კალა-აზარის გამომწვევია. ყველაზე წვავეა. ამასტიგოტები აღინიშნება ელენთაში, ღვიძლში,

ძვლის ტვინში, ლიმფურ კვანძებში და ნაწლავის ლორწოვანში.
არსებობს მინიმუმ სამი სახესხვაობა, ვექტორს წარმოადგენს მოსკიტი fhlebotomus major, P.

Chinesis. უფრო ხშირად ემართებათ მცირე ასაკის ბავშვებს. დაავადებას უწოდებენ იმფანტილურ
კალა აზას. ეს არის ხმელთაშუა ზღვა - შუა აზიური სახესხვაობა.
ჩრდილოაღმოსავლეთ ინდოეთში და ბანგლადეშში ვექტორი არის flebotomus argentipes.

ამასტიგოტა ძირითადად აზიანებს მოზარდებს და ზრდასრულებს. არ სჭირდება რეზერვუარი
მასპინძელი.
მესამე სახესხვაობა გავრცელებულია ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში. ვექტორი -

Fhlebotomus longipalbis, რეზერვუარი - ძაღლისებრნი.
ინფიცირებული უჯრედების გავრცელება იწვევს ელენთის და ღვიძლის ჰიპერპლაზიას და

შემდგომ გადიდებას. მცირდება სისხლის წითელი და თეთრი უჯრედების წარმოქმნა, რაც
იწვევს ანემიას და ლეიკოპენიას. გადარჩენილი ინდივიდები იძენენ ხანგრძლივ იმუნიტეტს.
შესაძლებელია განვითარდეს პოსტკალააზარული ლეიშმანიოზი, რომლის დროსაც კანზე
ჩნდება პარაზიტის შემცველი კვანძები. კალააზარის სინპტომებია ციებცხელება, რომელსაც
გააჩნია ორი ტიპი. უფრო რთულ შემთხვევებში ელენთის და ღვიძლის გადიდება იწვევს
მუცლის გადიდებას. საბლოო დიაგნოზის დასმა ხდება უჯრედშიგა ამასტიგოდების
იდენტიფიკაციით სისხლსა და ქსოვილის ნაცხებში. ასევე დიაგნოზისთვის იყენებენ ელენთის,
ღვიძლის ან მკერდის ძვლის ბიოფსიას.
3) შისტოსომების სასიცოცხლო ციკლი

მიხედვით. ლეიშმანიოზი აღინიშნება 5 კონტინენტის 88 ქვეყანაში.

მაკროფაგების ინფიცირებას. მაკროფაგებში შესვლის შემდეგ ხდება პარაზიტის
თვითდაფუძნება ენდოციტოზურ ვაკუოლში, პარაზიტოფლორულ ვაკუოლში. ლიზოსომა
ერწყმის ამ ვაკუოლს და წარმოიქმნება მეორადი ლიზოსომა. ამასტიგოტა იცვლება
ლიზოსომური ფერმენტების დამშლელი მოქმედების მიმართ. ის ცხოვრობს და მრავლდება
პარაზიტოფორულ ვაკუოლში. ძუძუმწოვრები რეზერვუარს წარმოადგენენ (ძაღლისებრი და
მღრღნელები). მასპინძლის სისხლის წოვის დროს ნებისმიერი მოსკიტი იღებს ამასტიგოტების
შემცველ ინფიცირებულ უჯრედებს. მწერის ნაწლავში ამასტიგოტა გარდაიქმნება
პრომასტიგოტად. პრომასტიგოტა ემაგრება შუა ნაწლავის ეპითელიუმს. თუ არა, მაშინ ის
ტოვებს ფეხსახსრიანის ნაწლავს. თუ მიემაგრა მაშინ პარაზიტი საკვების ნაკადს არ მიჰყვება და
პრომასტიგოტა გარდაიქმნება მეტაციკლუ პრომასტიგოტად, რომელიც წარმოადგენს
ძუძუმწოვრების ინვაზიურ სტადიას. მიმაგრებისას პრომასტიგოტები მრავლდებიან სიგრძივი
ბინარული გაყოფით, რომელიც სწრაფად მიმდინარეობს. მეტაციკლურ პრომასტიკოდებად
გარდაქმნის შემდეგ წყდებიან ნაწლავის კედელს და გადადიან ძუძუმწოვრის კანში.
ძუძუმწოვების მაკროფაგები სწრაფად შთანთქავენ პრომასტიკოდებს, რომლებიც შემდგომში
გარდაიქმნებიან უჯრედშიგა ამასტიგოდებად. ისინიც მრავლდებიან სიგრძივი ბინარული
გაყოფით. იმფიცირებული უჯრედი სკდება და გამოიყოფა ეს ამასტიგოტები. ამასტიგოტები
იჭრებიან სხვა ფაგოციტუ უჯრედებში და ინფექცია ვრცელდება. რეზერვუარი მასპინძლების
ინფიცირება არ ხდება და ამიტომ ისინი წარმოადგენენ ინფექციის მუდმივ წყაროს.
4) ენტერობიოზით დასნებოვნების გზები
#8 #23
1) პარაზიტოლოგიის საგანი და ამოცანები
ზოგადად ადამიანის და ცხოველის დაავადებები შეიძლება დავყოთ ენდოგენურ და ეგზოგენურ

დაავადებებად. ენდოგენური დაავადებები გამოწვეულია ანომალიებით ან მემკვიდრული
აპარატის მოშლით, ეგზოგენური კი - ტრამვებით, ავიტამინოზით და ა.შ. არსებობს ინფექციური
დაავადებები, რომლებიც გამოწვეულია ბაქტერიებით, ვირუსებით, ასევე არსებობს
პარაზიტული ანუ ინვაზიური დაავადებები, რომლებიც გამოწვეულია პარაზიტებით.
სამედიცინო პარაზიტოლოგია შეისწავლის პარაზიტების აგებულებას და სასიცოცხლო ციკლს.
იგი იყოფა სამედიცინო პროტოზოლოგიად და ჰელმინტოლოგიად. არსებობს სამედიცინო
არაქნოენტომოლოგიაც, რომელიც შეისწავლის ფეხსახსრიანთა ბიოლოგიას. ნებისმიერი
ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა სახეობასთან
კავშირში, წარმოასგენს სიმბიოტს, ხოლო ასეთ ურთიერთობას ეწოდება სიმბიოზი. სიმბოზის
ქვესახეობებია: კომენსალიზმი, მუტუალიზმი, პარაზიტიზმი და ფორეზია. კომენსალიზმი
ნიშნავს ერთი და იგივე საკვებით სარგებლობას. მაგ: კობო განდეგილსა და აქტინიებს შორის
კავშირი. ფორეზია ნიშნავს ტარებას. ის სიმბიოზის ისეთი სახეა, რომელიც არ გულისხმობს
ფიზიოლოგიურ ურთიერთქმედებას ან დამოკიდებულებას. პარაზიტისზმის დროს მცირე
ზომის პარაზიტები მთლიანად დამოკიდებულები არიან მასპინძლებზე. ეს ურთიერთობა
შეიძლება იყოს მუდმივი ან დროებითი. ასეთი პარაზიტები ობლიგატურ პარაზიტებს
მიეკუთვნებიან. არსებობს ფაკულტატური პარაზიტები, რომლებიც თავისუფლად მცხოვრები
ორგანიზმები არიან და თუ მოხვდებიან ცხოვრებისთვის ხელსაყრელ პირობებში, პარაზიტებად
იქცევიან. პარაზიტს და მასპინძელს შორის მჭიდრო კავშირის დროს მასპინძელი ჩვეულებრივ
განიცდის პარაზიტის ანტიგენის ზემოქმედებას. ეს ანტიგენები შეიძლება იყოს სომატური ან
მეტაბოლური, ნებისმიერ შმთხვევაში მასპინძელი პასუხობს ან ანტიგენს ანტსხეულების
სინთეზით. მუტუალიზმი სიმბიოზის ისეთი ფორმაა, რომლის დროსაც მუტუალისტიც და
მასპინძელიც ერთმანეთის ფიზიოლოგიაზეა დამოკიდებული.
2)კანის ლეიშმანიოზი, ეპიდემიოლოგია, სიმპტომატოლოგია, დიაგნოზი
Leishmania tropica, leishmania mexicanaკანის ლეიშმანიოზი - უწოდებენ აღმოსავლურ

წყლულს. მათი ამასტიგოტები ძირითადად აღმოჩენილია კანის წყლულების გარშემო
მაკროფაგებში.
კანის ლეიშმანიოზი, რომელიც გვხვდება სამხრეთ და ცენტრალურ ამერიკაში და ეთიოპიაში

ეწოდება კანის დიფუზური ლეიშმანიოზი. საჭიროა განმეორებითი მკურნალობა. ვექტორებს
წარმოადგენენ fhlebotomus და lutzomyia მოსკიტი. ადამიანის გარდა აინფიცირებს ძაღლებს და
კატებს. ინფექციები გვხვდება მაიმუნებში, მურა დათვებში, ხარებსა და ცხენებში, ზოგიერთ
მღრღნელებში.
საწყისი ნიშანი ადამიანში არის ვასკულარიზებული მუწუკის ან კვანძის გაჩენა მწერის ნაკბენ
ადგილას. მუწუკი წყლულად გადაიქცევა და სკდება. დაზიანება უფრო ხშირია ხელებზე,
ტეფებზე, ფეხებზე და სახეზე. პარაზიტი იწვევს ქრონიკული მშრალი ტიპის წყლულს, რომლის
დროსაც წყლულები ვითარდება მოგვიანებით და მათში მრავალი ამასტიგოტაა და მწვავე სველი
ტიპის წყლული, რომელსაც ახასიათებს ადრეული დაწყლულება, მცირე რაოდენობის
ამასტიგოტები. დიფუზურ ლეიშმანიოზს ახასითებს კანქვეშ გაფანტული მრავალი წყლული ,
რომელშიც მრავალი პარაზიტია და გავს კეთრს. კანის ლეიშმანიოზისთვის დამახასიათებელია
წყლულის ამოწეული და გამაგრებული კიდეები. აუცილებელია ამასტიგოტების
იდენტიფიცირება ამოცნობისთვის. ყველაზე სარწმუნო დიაგნოზი ისმება დაზიანებული
ადგილიდან პატარა ქსოვილის ან სითხის კულტივირებით და საკულტივაციო არეში
პრომასტიგოდების შემდგომი იდენტიფიცირებით.
3) ღორის სოლიტერი, სასიცოცხლო ციკლი, დიაგნოზი
ადამიანების დაინვაზირება ხდება ადგილებში სადაც უმ ან ცუდად მომზადებულ ღორის ხორცს

მოიხმარენ. ზრდასრული ჭია 180-400სმ-ია, შედგება 800-900 პროგლოტიდისაგან. პატარა
სკოლექსი შეიარაღებულია კაუჭების ორი გვირგვინით. მას აქვს საერთო სასქესოო ხვრელი.
პროგლოტიდების რიგში ეს ხვრელი შეიძლება იყოს საწინააღმდეგო მხარეებზე ან ერთ მხარეს.
სათესლეები გაბნეულია მთელ ტვინოვან ზონაში. საკვერცხე შედგება ორი მოზრდილი და ერთი
პატარა ცენტრალური წილაკისგან. კვერცხსავალი გამოდის სამი წილაკის შეერთების
ადგილიდან და გრძელდება საშვილოსნოს ბრმა ღეროს სახით. კვერცხების რაოდენობის
ზრდასთან ერთად საშვილოსნოს უვითარდება გვერდითი ტოტები. ამით განასხვავებენ მას
ხარის სოლიტერისგან.
კვერცხბით სავსე 5-6 პროგლოტიდი 1000ობით კვერცხით ყოველდღე გამოდის მასპინძლის

ორგანიზმიდან. პროგლოტიდი შეუძლება მასპინძლის ნაწლავში ან გარეთ გამოყოფის მერე
გასკდეს. როცა ღორი გადაყლაპავს კვერცხებს, გამოთავისუფლებული ონკოსფეროები კაუჭების
და ჯირკვლბის მეშვეობით გადიან ნაწლავის კედელში, ხვდებიან სისხლის მიმოქცევის
სისტემაში და გადაიტაებიან სისხლით ან ლიმფით კუნთებში, შინაგან ორგანოებში, სადაც
მათგან ვითარდებიან ცისტიცერკები. მათი სიგრძეა 6-18მმ და შეიცავენ ეთ ინვაგინირებულ
სკოლექსს. როცა ადამიანი იღებს ინფიცირებული ღორის ხორცს, სკოლექსი ამოიზნიქება და
ემაგრება მლივი ნაწლავის კედელს, სადაც პარაზიტი სქესმწიფობას აღწევს 2-3 თვეში. ადამანი
ერთადერთი ბუნებრივი საბოლოო მასპინძელია დღეისთვის.
ადამიანში მხოლოდ ერთი ზრდასრული ჭია აღინიშნება. სკოლექსის კაუჭებმა შეიძლება
გამოიწვიოს ლორწოვანის გაღიზიანება ან პერფორაცია და შემდეგ პერიტონიტი. ყველაზე
დამაზიანებელია ცისტიცერკით დაინფიცირება, რომელიც პოტენციურად სერიოზულ
დადავადება ცისტიცერკოზს იწვევს. დიაგნოზის დასმისას უტყუარ მეთოდს წარმოადგენს
პროგლოტიდების იდენტიფიცირება ფეკალიეში. დადებითი დიაგნოზის დასმა ხდება
საშვილოსნოს განშტოებების დათვლით (7-12).
4) trichinela spiralis სასიცოცხლო ციკლი
მასზე დაკვირვება იშვიათადაა შესაძლებელი.მას გააჩნია მოღუნული უკანა ბოლო, რომელიც

ორნაწილადაა გაყოფილი.მას სასიცოცხლო ციკლში ესაჭიროება მხოლოდ ერთი მასპინძელი,
რომლის სხვადასხვა ორგანოებშიც ვითარდება ლარვა და ზრდასრული ჭია.დაინფიცირება
ხდება ღორის ხორცის საკვებად გამოყენებისას, რომელიც შეიცავს პირველი სტაიის
ინკაფსულირებულ ლარვებს.გადაყლაპვის შემდეგ ის გამოდის თორმეტგოჯაში მასპინძლის
ფერმენტების ზემოქმედებისას.ლარვა შედის ლორწოვანში.აკ ოტხგზის კანის ცვლას განიცდის
და აღწევს სქესმომწიფებას.კოპულაციის შემდეგ მამრი გამოდის მასპინძლიდან, მდედრი კი
რჩება ლორწოვანში და გადაიტანება მეზენტერულ ლიმფურ კვანძებში.5 დღის შემდეგ მდედრი
იწყებს ლარვების გამოჩეკას და ბოლოს კვდება. ლარვები კი გადაიტანებიან სხვადასხვა
ქსოვილში.მხოლოდ განივზოლიან ქსოვილში ხდება ლარვის ინფექციურ სტადიად
ფორმირება.სპირალური ტრიხინელა მეტად სიცოცხლისუნარიანია.
#9 #24
1) ვისცერული უმარტივესები. ჰისტოლოტიკას სასიცოცხლო ციკლი
სახლობს ადამიანისა და პრიმატების მსხვილ და სწორ ნაწლავებში. მონოპოდიურია და

წარმოქმნის ერთ დიდ თითისებრ ფსევდოპოდიას. ციტოპლაზმა 2 ზოლისგან შედგება: ნათელი
ექტოპლაზმა და წვრილგრანულოვანი ენდოპლაზმა, რომელშიც საკვები ვაკუოლები შეიმჩნევა.
მათში შეიძლება იყოს მასპინძლის ლეიკოციტები, ერითროციტები, ეპითელური უჯრედები,
ნაწლავურ ბაქტერიები. ტროფოზოიდები ნაწლავში მიტოზურად იყოფიან. ნაწლავის სხვა
ამებებეისგან მას ბირთვით განასხვავებენ. მარილიან პრეპარატებში ბირთვის გარსი ძნელად
შესამჩნევია, შეღებილში ნათლად ჩანს ვეზიკულური ბირთვი. სხვადასხვა გარემოს ან
ფიზიოლოგიური პირობების დროს ტოფოზოიტი იძენს პრეციტულ თავისებურებებს. ის ხდება
უფრო სფერული და მცირდება ზომაში, საკვები ვაკუოლის გასკდომის გამო. ფსევდოპოდიები,
თუ წარმოიქმნა, უსწორმასწოროა და არ ხდება წინსვლითი მოძრაობა. ინცისტირება იწყება
პრეცისტული ტოფოზოიტის მიერ ჰიალინური ნივთიერების სეკრეციით, რომელიც ქმნის
ცისტის გარსს. ამ სტადიაზე ცისტა სფერულია, აქვს ერთი ბირთვი. ბირთვი განიცდის 2
მიტოზურ გაყოფას, რითაც წამოიქმნება 4 ვეზიკულური ბირთვი მის მომწიფებულ ცისტაში. ეს
ცისტები წარმოადგენენ ინვზიურ ფორმას და გამოდიან გარეთ მასპინძლის ფეკალიებთან
ერთად. ცისტები ძალიან მდგრადები არიან გამოშრობისა და ქიმიური ნივთიერებების მიმართ.
წყალში ძლებენ 1 თვეს, ფეკალიებში - 12 დღეზე მეტს. თერმული სიკვდილის წერტილი 50
გრადუსია. ნაწლავებში იწყება მათი ექსცისტირება. სასიცოცხლო ციკლის განმავლობაში ამ
სახეობის გამრავლება ხდება 2 სტადიაზე: ნაწლავში მცხოვრები მომწიფებული ტროფოზოიტის
მეტაცისტურ სტადიაზე ბირთვის გაყოფა, რომელსაც მოსდევს ბინარული დაყოფა.
2) კან-ლორწოვანი ლეიშმანიოზი, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი
იწვევს კანლორწოვან ლეიშმანიოზს. ამასტიგოტები აღინიშნება კანის წყლულების

მაკროფაგებში. ცნობილია ასევე როგორც ამერიკული ლეიშმანიოზი, ესპუნგია, იუტა, ჩიკლეროს
წყლული.
გავრცელებულია იუკატანის ნახევარკუნძულიდან სამხრეთ არგენტინამდე. უფრო მეტად

გავრცელებულია დასავლეთ ნახევარსფეროში. კანის პირველადი დაზიანება ჩნდება lutzomyia-ს
გვარის მოსკიტის კბენის შემდეგ. მეორად დაზიანებას განსაზღვრავს გეოგრაფიული ადგილი.
ტყის მრავალი მღრღნელი, ძაღლი, კატა წარმოადგენს რეზერვუარს. სამხრეთის მიმართულებით
მეორადი დაზიანება ჩნდება კანლორწოვანი შეერთების ადგილებშ, უფრო ხშირად ცხვირის და
ლოყის ქსოვილების დაზიანებისას.
პრომასტიგოტების შეჭრა ადამიანებში იწვევს პატარა წითელი კვანძების გაჩენას კანზე,

რომელიც ერთიდან ოთხ კვირაში წყლულდება. ხორცდება 6-15 თვეში. ზოგჯერ პირველადი
დაზიანება წარმოადგენს ბრტყელწყლულოვან ბალთას, რომელიც ღიად რჩება და სითხეს
გამოყოფს. მეორადი დაზიანება ყოველთვის წარმოიქმნება სხეულის ნებისმიერ ადგილას.
ინფექცია შეიძლება გადავიდეს მეზობელ სხეულებზე. დიაგნოზის დასმისას აუცილებელია,
რომ ლეიშმანიოზი გავარჩიოთ კანის სხვა დაზიანებებისგან. აუცილებელია ინფიცირებულ
უჯრედებსა და კულტურაში პარაზიტის იდენტიფიცირება. იყენებენ დაზიანების კიდიდან
აღებულ მასალას. ეფექტური მეთოდია ბიოფსიური მასალის ჰისტოლოგიური შესწავლა.
3) ხარის სოლიტერი, სასიცოცხლო ციკლი, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი
ბრტყელ ჭიებს შორის ყველაზე გავრცელებული ადამიანის პარაზიტია. ზრდასრული ჭია

მორფოლოგიურად ღორის სოლიტერს გავს. სიგრძე 35-60სმ, არსებობს 225სმ შემთხვევებიც.
სტროილა შედგება 1000 პროგლოტიდასგან, სკროლექსს არ აქვს არც კაუჭები და არც ხორთუმი.
მომწიფებული პროგლოტიდები ხარის და ღორის სოლტერში განსხვავდებიან იმით, რომ ხარის
სოლიტერს გააჩნია ორწილაკოვანი საკვერცხე და ორჯერ უფრო მეტი სათესლე. ასევე ხარის
სოლიტერის საშვილოსნოს აქვს 12ზე მეტი გვერდითი განშტოება.
სახლობს ადამიანის მლივ ნაწლავში. პროგლოტიდები წყდება სტრობილას და გამოდის
ფეკალიებთან ერთად. კვერცხები პირის გზით ხვდებიან მასპინძელში, როგორიცაა მსხვილფეხა
რქოსანი პირუტყვი ან ჩლიქოსნები. გამოთავისუფლებული ონკოსფერო გადის ნაწლავის კედეში
და სისხლის ან ლიმფის გზით ხვდება კუნთებშორის შემაერთებელ ქსოვილში, სადაც ის
ვითარდება ცისტიცერკად, რომელიც ცნობილია cisticercus bovis სახელით. ადამიანის
დაინფიცირება ხდება უმი ან თერმულად ცუდად დამუშავებული ხორცის მიღებისას.
სკოლექსის ამოზნექისა და მლივი ნაწლავის კედელზე მიმაგრების შემდეგ 8-10 კვირაში ჭია
აღწევს სქესმომწიფებას.
ტენიოზი ადამიანებში ხასიათდება მუცლის ტკივილით, ძლიერი უმადობიტ და წონის კლებით.

ცუდი კვების ან სხვა დაავადებებით დასუსტებულ ადამიანებში ეს სიმპტომები უფრო არის
გამოხატულ. ხარის სოლიტერი შემთხვევაშ იშვიათად ვითარდება ცისტიცერკოზი, პროგნოზიც
ძირითადად კარგია. დიაგნოსტიკა იგივე რაც ღორის სოლიტერი.
4)სპირალური ტრიქინელა, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი

#10 #25
1)E. histolytica- სიმპტომატოლოგია და დიაგნოზი

სიცხით. ერთ-ერთი დიაგნოსტიკური კრიტერიუმია ტროფოზოიდედბის ან ცისტების
არსებობა ფეკალიებში ქრონიკული ამებიაზის დროს. გახანგრძლივებულია პერიოდული
დიარეა მსუბუქი ნაწლავური პრობლემებით. ღვიძლის ამებიაზის დროს აბსცესმა შეიძლება
გამოიწვიოს მუცლის კედლის პერფორაცია ან დიაფრაგმის გზით გავრცელდეს ფილტვებში. E.
Histolitica იშვიათად იწვევს ტვინის თვალის ან სახის ინფიცირებას. ასეთ შემთხვევაში
პარაზიტი იჭრება უშუალოდ კანის, თვალბუდისა და ა.შ. ფეკალური დაბინძურებით და არა
ნაწლავიდან ან ღვიძლიდან გავრცელებით. ამებიაზის ლაბორატორიული დიაგნოსტირება
ხდება ცისტებისა და ტროფოზოიდების იდენტიფიცირებით. ფეკალური მასიდან მზადდება
ნატიური ნაცხი ან იყენებენ გამდიდრების მეთოდს ცინკის სულფატის ან ფორმალინ ეთერის
გამოყენებით. ცისტების აღმოჩენის შანსი თითქმის სამმაგდება სამი დღის შემდეგ. E.
Histoliticas გარჩევა E. Dispar-ისგან ხდება პოლიმერაზული ჯაჭვის მეთოდით, ასევე
იმუნოსორბენტული ანალიზით. თროფოზოიდების აღმოჩენა შეიძლება ბიოფსიურ მასალაში
და ნერწყვში. სეროლოგიური ტესტი და რენტგენული სკანირება გამოიყენება ღვიძლის
აბსცესის აღმსაჩენად.
2)აფრიკული ტრიპანოსომა სასიცოცხლო ციკლი, დიაგნოსტიკა მორფოლოგია
აფრიკული ტრიპანოსომოზი - tripanosoma brucei rhodesiense
tripanosoma brucei gandiens
ორივე იწვევს აფრიკული ძილის დაავადებას. მათი სასიცოცხლო ციკლი ერთმანეთისგან

განსხვავდება: glossina-ს გვრაიდან რომელი ასრულებს ვექტორის როლს, რომელი
ხერხემლიანი ცხოველია მასპინძელი, დროის რა მონაკვეთია საჭირო პარაზიტის
განვითარებისთვის მასპინძელსა და ვექტორში, რა დრო სჭირდება დაავადების განვითარებას
ხერხემლიან მასპინძელში.
ინფექციური სტადიის გადაცემა პარაზიტიდან მასპინძელ ადამიანზე ხდება ვექტორის, ბუზი

ცეცეს, კბენის დროს. სისხლით კვების დროს ის გამოყოფს მისი მსხვერპლის კანში
პარაზიტების შემცველ ნერწყვს, რომელიც აფართოებს სისხლძარღვებს. ნერწყვთან ერთად
კანში ხვდება უმარტივესის ინფექციური ფორმა, მეტაციკლური ტიპომასტიგოტა.
განსხვავებულია მისი მიტოქონდრიის ფიზიოლოგია და მორფოლოგია. მიტოქონდრიას
გააჩნია მცირე რაოდენობით კრისტები და არ გააჩნია ელექტრონების ტრანსპორტირების
კომპლექსები. მეტაციკლური ტრიპომასტიგოტა მსხვილია, არ გააჩნია თაისუფალი შოლტი.
ძუძუმწოვრის სისხლის მიმოქცევაში შეღწევისას გარდაიქმნება გრძელ, წვრილ
ტრიპომასტიგოტად. ვრცელდება სწრაფად და შედის ცერებროსპინალურ სიტხეში. ის
გვხვდება სამი ფორმით: 1)წაგრძელებული წვრილი ფორმა, თავისუფალი შოლტით
2)მოკლე,მსხვილი ფორმა, რომელსაც არ აქვს გამოკვეთილი თავისუფალი შოლტი.
3)შუალედური ფორმა.
მოკლე და მსხვილი ტრიპომასტიგოტის მოხვედრისთანავე მწერის ორგანიზმში ის

გრძელდება, კარგავს ზედაპირულ გარსს, ანტიგენურ იდენტურობას და გარდაიქმნება
პრომეტაციკლურ ტიპომასტიგოტად. ის მრავლდება სიგრძივი ბინარული დაყოფით და
იჭრება ექსტრაპერიტროპულ სივრცეებში. მეათე დღისთვის აღწევს წინა ნაწლავს. ამ დროს
წარმოიქმნება ეპიმასტიგოტა. მეოცე დღისთვის ისინი შედიან სანერწყვე ჯირკვლის
სადინარში, შოლტით ემაგრებიან ეპითელიუმს, მრავლდებიან და გარდაიქმნებიან
მეტაციკლურ ტრიპომასტიგოტებად. ისინი წყდებიან სადინრის ეპითელიუმს.
ტრიპომასტიგოტები ადამიანის ორგანიზმში გვხვდება კბენის შემდეგ. ერთ-ორ დგეში

ნაკბენის ადგილას ჩნდება ანთებითი რეაქცია. დამახასიათებელია ტრიპანოსომული ჯანკრის
გაჩენა, რაც გამოიხატება განის გაწითლებაში, შეშუპებაში და მიმდებარე ლიმფური კვანძების
გადიდებაში. დაინფიცირების შემდეგ იწყება თავის ტკივილი და არარეგულარული ცხელება,
ენისა და ქუთუთოების ტრემორი, მენტალური სისუსტე, პროგრესირებადი აპათეა. ამ
ყველაფერს თან სდევს მადის დაკარგვა, გახანგრძლივებული დღის ძილი, კუნთვანი სისუსტე
და დამბლა. კლასიკური სინპტომებია:
წონის სწრაფი კლება, ანემია, ძილიანობა, შეუქცევადი კომა. დიაგნოზის დასმისას პირველ
ეტაპზე ხდება კლინიკური შეფასება მეორე ეტაპზე სისხლის ნაცხის ან ძვლის ტვინის და
ცერებროსპინალური სითხის შესწავლა ტრიპანომასტიგოტებს აღმოსაჩენად. თუ ვერ
აღმოაჩინეს მაინც აკეთებენ ტესტს სისხლის სპეციპიური ქსოვილების აღმოსაჩენად.
3) ადამიანის ცისტიცერკოზი, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი
ღორის სოლიტერის სრულად განვითარებული ცისტიცერკი ოვალური ფორმისაა, სიგანე 0,5სმ.

მოთავსებულია მასპინძლის შემაერთებელქსოვილოვან კაფსულაში. მაგ. ტვინის ზოგიერთ
ნაწილში კაფსულა შეიძლება არ არსებობდეს და ზომამ მიაღწიოს რამდენიმე სანტიმეტრს.
ცისტიცერკი თითქმის ყველა ორგანოში ვითარდება. ადამიანის თასმა ჭიებს შორის ყველაზე
პათოგენურია.
ცისტიცერკი სახლობს ჩონჩხის კუნთებსა და ტვინში. შეიძლება შეგვხვდეს ასევე სხეულის

ნებისმიერ ქსოვილში (თვალი, ფილტვი, კანქვეშა ქსოვილები). ცისტები კარგად იტანენ
კუნთების და კანქვეშა ქსოვილების გარემოს. მძიმე ინვაზიისას ვითარდება კუნთის სპაზმები,
სისუსტე, ზოგადად შეუძლოდ ყოფნა. განვითარებადი ცისტები იძვევენ მასპინძლის ანთებად
პასუხს. ამის შედეგად ვითარდება ფიბროზული ინკაფსულაცია. 1 წლის შემდეგ შეიძლება
მოხდეს ცისტის კალციფიკაცია, ამის შედეგად დაავადება შეიძლება ასიმპტომური გახდეს.
ყველაზე სერიოზული სიმპტომები იწყება ინვაზიიდან 5-10 წელიწადში, მკვდარი და
მომაკვდავი ცისტიცერკების გაჩენის შემდეგ. პარაზიტის დეგენერირებული ქსოვილები თავისი
სითხეებით, აგრეთვე, იწვევს ანთებით რეაქციას მასპინძელში, რომელიც შეიძლება იყოს ძალიან
მწვავე ან ფატალური. ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში, გრძნობათა ორგანოებში ან გულში
ცისტების განვითარება ახდენს მექანიკურ ზეწოლას და შეიძლება გამოიწვიოს მწვავე
ნეიროლოგიური სიმპტომები. სასტიკი თავის ტკივილი, კონვულსია, ლოკალური დამბლა,
გულის რევა და მხედველობის დარღვევა ხშირია და მწვავე შემთხვევების დროს ფატალურიც.
აღინიშნება ეპილეფსიის შეტევებიც. სამხრეთ კალიფორნიაში ცისტიცერკოზის 2%
ნერვოლოგიურ/ნეიროხირურგიულია, ხოლო შეერთებულ შტატებში ასეთი შემთხვევეი
წელიწადში 1000-ზე მეტია.
კლინიკური დიაგნოზი შეიძლება დაისვას ისეთი სიმპტომების დაკავშირებით, როგორიცაა

ნერვული მოშლილობები და პაციენტის ცხოვრება ენდემურ ზონაში. დიაგნოზი შეიძლება
დადასტურდეს ინფიცირებული კუნთების ან ნერვული სისტემის რენტგენოლოგიური
გამოკვლევისას მათში კალცინირებული ცისტების აღმოჩენით. კომპიუტერული ტომოგრაფია,
მაგნიტორეზონანსი გამოიყენება ტვინში ცისტიცერკების აღმოსაჩენად. ცერებრალური
ცისტიცერკების მქონე პაციენტებში დიაგნოზისათვის გამოიყენება ცერებროსპინალური სითხის
და პლაზმის ფერმენტული იმუნოსორბენტული ანალიზი.
4) ასკარიდა სასიცოცხლო ციკლი

საკვებით.კვერცხები გამოდიან ადამიანის ფეკალიებთან ერთად. განაყოფიერებელ კვერცხში
2ჯერ იცვლკიან კანს. ხეთქავენ კაპილარებს და შედიან ალვეოლებში. აქედან მოძრაობენ
ტრაქეასა და ხორხსარქვლისკენ. ნერწვის საშუალებით ლარვა ხვდება ისევ წვრილნაწლავში. ამ
დროის განმავლობაში ჭია იზრდება, 200-300 მკმ-დან მისი ზომა 10-ჯერ მატულობს.
წვრილნაწლავში კანს იცვლის მე-4-ჯერ, რაც მისი გადარჩენისთის ძალიან მნიშვნელოვანია.
სქესმწიფობას მხოლოდ კანის მეოთხედ გამოცვლის შემდეგ აღწევენ. ინფექციური კვერცხების
გადაყლავიდან სქესმწიფობამდე საჭიროა 3 თვე.
#11 #26
1) მალარიის სასიცოცხლო ციკლი, ეგზოერითროციტული და ერითროციტული შიზოგონია
ფორმას წარმოადგენს წვრილი,წაგრძელებული სპოროზოიტი. კვების დროს კოღო ადამიანის
ეპიდერმისში უშვებს სპოროზოიტების შემცველ ნერწყვს. დაახლოებით 1 საათში
სპოროზოიტი სისხლში ქრება და 24-48 საათში ჩნდება ღვიძლის პარენქიმულ უჯრედებში,
სადაც იწყება ეგზოერითროციტული შიზოგონიის ფაზა. სპოროზოიტების კავშირი ღვიძლთან
განპირობებულია ჰეპატოციტების ზედაპირული რეცეპტორებით, რომლებიც ამოიცნობენ
სპოროზოიტის გარსს. ჰეპატოციტში მოხვედრის შემდეგ სპოროზოიტი გარდაიქმნება
ტროფოზოიტად, რომელიც იკვებება მასპინძლის უჯრედის ციტოპლაზმით მიკროფორების
საშუალებით. 1-2 კვირაში ტროფოზოიტი იყოფა რამდენჯერმე და წარმოიქმნება

ერითროციტებში მეროზოიტი იზრდება ადრეული ტროფოზოიტის სტადიამდე

(ბეჭდისებური სადია). ამ სტადიაზე ტროფოზოის აქვს ფიალის ფორმა და დიდი ვაკუოლი,
რომელიც სავსეა მასპინძლის ჰემოგლობინით. ადრეული ფორმა გარდაიქმნება მომწიფებულ
ტროფოზოიტად, შწმდეგ კი მრავალჯერადი გაყოფის შემდეგ შიზონტებად. ისინი
ერითროციტებში წარმოქმნიან ახალ მეროზოიტებს. მეროზოიტს აქვს განვითარების 2 გზა:
გარდაიქმნას ბეჭდისებულ როფოზოიტად ან წარმოქმნას მამრობითი მიკროგამეტოციტები და
მდედრობითი მაკროგამეტოციტები. სქესობრივი გამრავლების ფაზა აღინიშნება მდედრ
Anopheles-ში და იწყება კოღოს მაკრო და მიკროგამეტოციტების შემცველი სისხლით კვების
დროს. მომნელებელი წვენები არ აზიანებენ გამეტოციტებს. გამეტოციტები გადმოდიან კუჭში
და იწყება მიკროგამეოციტების მომწიფების პროცესი, ექსფლაგელაცია, რომლის დროსაც
ბირთვი იყოფა სამჯერ მიტოზურად. ამის პარალელურად ხდება ცენტრიოლების გაყოფაც.
მათი ერთი ნაწილი უკავშირდება ბირთვის თითო სეგმენტს, წარმოიქმნება ბაზალური
სხეულაკი, რომელიც არის აქსონემის წარმოქმნის ცენტრი. აქსონემიანი ბირთვები და მის
გარშემო არსებული მცირე რაოდენობის ციტოპლაზმა ქმნის მიკროგამეტას. ამ დროს
მაკროგამეოციტებისგან ვითარდება მაკროგამეტები. მიკროგამეტა შეაღწევს მაკროგამეტაში.

სპორობლასტების პროლიფერაცია იწვევს ოოცისტას ზომაში ზრდას. სპორობლასტები
იყოფიან და წარმოქმნიან სპოროზოიტებს. სპოროზოიტებით სავსე ოოცისტები სკდებიან და
2) trypanosome cruzi სასიცოცხლო ციკლი სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი
ამერიკული ტრიპანოსომები
შოლტოსნები, რომლითაც საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი არის სავსე. შეუძლიათ

ლაბორატორიული ცხოველების დაინფიცირება. ეწოდება ჩაგასის დაავადება.
ინფექციურ სტადიას წარმოადგენს მეტაციკლური ტრიპომასტიგოტა, რომელიც ვითარდება

ე.წ. მკოცნავი ბაღლინჯოს უკანა ნაწლავში. ბაღლინჯო კბენს ადამიანს და შემდეგ იწყებს
დეფეკაციას. ინფიცირება ხდება როცა ქავილის დროს ექსკრემენტები შედის ნაკბენ
ადგილებში. დაინფიცირების ასეთ გზას ეწოდება კონტამინაცია. ძუძუმწოვარი რეზერვუარი
მასპინძლების დაინფიცირება ხდება ინფიცირებული მწერის ან მცირე ზომის ძუძუმწოვარი
ცხოველის საკვების გამოყენების გზით. ხერხემლიანი მასპინძლის სისხლის მიმოქცევაში
მოხვედრის შემდეგ ხდება ტრიპომასტიგოტების ფაგოციტირება. ისინი გარდაიქმნებიან
ამასტიგოტებად. ინფექციის მიმართ ყველაზე მგრძნობიარეა ელენთა, ღვიძლი, ლინფური
ჯირკვლები და ყველა ტიპის კუნთოვანი უჯრედი. ამასტიგოტები იყოფიან სიგრძივი
ბინარული დაყოფით. დაინფიცირებული უჯრედი სკდება. თუ ამასტიგოტები გულის კუნთის
ბჭკოში მოხვდა მათ ფსევდოცისტა ეწოდებათ. ინფიცირებული უჯრედიდან გამოყოფილი
ამასტიგოტების ნაწილი ისევ ტრიპომასტიგოტად გარდაიქმნება და გადადის სისხლის
მიმოქცევის სისტემაში. T. Cruzi არასოდეს არ მრავლდება ძუძუმწოვრის სისხლის პლაზმაში.
ქრონიკულ შემთხვევაში ტრიპომასტიგოტები იშვიათად აღინიშნებიან სისხლში. T. Cruzi-ს არ
შეუძლია ცვალებადი ზედაპირული ანტიგენების წარმოქმნა. ტრიპომასტიგოტებს არ გააჩნიათ
დამახასიათებელი U ან C ფორმა სისხლის შეღებილ პრეპარატებში. გაღლინჯო ინფიცირდება
ტრიპომასტიგოტების შემცველი სისხლის წოვის დროს. მრავლდებიან მომნელებელი ტრაქტის
გავლის პროცესში. შუა ნაწლავში გარდაიქმნებიან ეპიმასტიგოტებად. უკანა ნაწლავში
შოლტებით ემაგრებიან სწორი ნაწლავის კედელს. მეტაციკლური ტრიპომასტიგოტას
ფორმირების შემდეგ წყდება.
იწვევს ადგილობრივ წყალმანკოვან შეშუპებას (ჩაგომა). ჩნდება ჩაგომა მთელ სხეულზე, უფრო
ხშირად სახეზე. ხშირად ვითარდება კონუქტივიტი (რომანიას ნიშანი). ადრეულ სტადიაზე
პარაზიტი დიდი რაოდენობითაა სისხლსა და ინფიცირებულ სხეულებში. ქრონიკულ სტადიაშ
გადასვლისას სისხში მათი რაოდენობა იკლებს მწვავე ფაზაში აღინიშნება ცხელება, თავის
ტკივილები, პროსტრაცია, შეიძლება განვითარდეს ელენთისა და ღვიძლის გადიდება,
მიოკარდიული დაზიანება. მაგრამ გულისა და კუჭნაწლავის სინპტომები არ იჩენს თავს, სანამ
წლები არ გავა. T. Cruzi-ს ტრიპომასტიგოტების აღმოჩენა სისხლში შესაძლებელია 1-2 თვეში.
დიაგნოზის დასმა შეიძლება სეროლოგიური ანალიზით და კლინიკური შესწავლით. პირველი
თვეების განმავლობაშ ანტისხეულების წარმოქმნა არ ხდება. მარტივი მეთოდია
ქსენოდიაგნოსტირება, რომლის დროსაც ლაბორატორიულ პირობებში გამოზრდილ ვექტორს
აძლევენ საშუალებას გამოწოვოს საეჭვო პაციენტის სისხლი. ორ სამ კვირაში მწერს კვეთენ და
ათვალიერენ ნაწლავური შოლტოსნების აღმოსაჩენად.
3) ღვიძლის მწოველა სასიცოცხლო ციკლი

პარაზიტი.ღვიძლის მწოველას კვერცხი მოზდილია, აქვ სახურავი და მოყვითალო
ყავისფერია.მასპინძლის საჭმლის მონელების სისტემის და ნაღვლის სადინრის გავლით
კვერცხები გარეთ ხვდებიან ფეკალიებთან ერთად. ციკლი რომ გაგრძელდეს, ისინი წყალში
უნდა მოხვდნენ, ამის შემდეგ 4-15 დღეში კვერცხის სახურავი იხსნება და სრულად
განვითარებული მირაციდიუმი გარდაიქმნბა სპოროცისტად, რომელიც დასაბამს აძლევს დედა
რედიას, ის კი თავის მხრივ შვილეულ რედიებს. ჩანასახოვანი ბუშტუკები გარდაიქმნება
ცერკარიად, რომელიც გამოდის მოლუსკიდან, იცვლის კუდს და გარდაიქმნება მეტაცერკარიად,
შემდეგ ის ემაგრება რაიმე მცენარეს და ადამიანის დაინფიცირებაც სწორედ ასე ხდება
დაბინძურებული მცენარის მიღებისას.საბოლოოდ მეტაცერკარია ექსცისტირებას განიცდის
ტორმეტგოჯა ნაწლავში, ხვრეტს ნაწლავის კედელს და გადადის ღვიძლში, როცა ნაღვლის
სადინარს მიაღწევენ ისინი იღებენ სქესმწიფე ფორმას.ფასციოლოზი ხასიათდება ღვიძლის
ქსოვილისა და ნაღვლის სადინრების ძლიერი დესტრუქციით, სისხლჩაქცევებით, კანის
სიხლძარღვების ატროფიით.გარდა ამისა ჭიამ შეიძლება გამოიწვიოს ანთებითი
პროცესები.ლაბორატორიული დიაგნოზი ემყარება დამახასიათებელი კვერცხების
იდენტიფიცირებას პაციენტის ფეკალიებში.ღვიძლგარეთა ინფექციისას ეფექტურია
ფერმენტებთან დაკავშირებული იმუნოსურბენტული ანალიზი.
4) ადამიანის ჰიდატიდოზი სასიცოცხლო ციკლი
გარემოში ხვდებიან მასპინძლის მიერ კვერცხებით სავსე პროგლოტიდების გამოყოფით

ფეკალიებთან ერთად. პროგლოტიდების გამოყოფის შემდეგ კვერცხები
გამოთავისუფლდებიან, თითოეული კვერცხი შეიცავს სრულად განვითარებულ ონკოსფეროს.
კვერცხები მასპინძელში ყვდებიან წყლის ან ფეკალიების საშუალებით. E, granulosus -ის
შუალედური მასპინძელია ცხვარი, E. multilocularis - მღრღნელები. ადამიანის დაინფიცირება
ხდება კვერცხების გადაყლაპვით ძაღლებთან მჭიდრო კავშირის დროს. კვერცხები იჩეკებიან
წვრილნაწლავში. გამოთავისუფლებული ონკოსფეროები იჭრებიან მეზენტერულ ვენულებში
და მეტაცესტოდების სახით განლაგდებიან შინაგანი ორგანოების კაპილარულ სისტემაში.
განვვითარებადი ჰიდატიდური ცისტა უმეტესად ლოკალიზდება ღვიძლში. ჰიდატიდური
ცისტა ნელა იზრდება და ზოგჯერ მცირე ზომის ფორტოხლის ზომასაც კი აღწევს და შეიცავს
ბევრ სითხეს. სრულად ჩამოყალიბებულ ცისტებში ვითარდება ლარვები ჩაბრუნებული
სკოლექსებით, მათ პროტოსკოლექსებს უწოდებენ, რადგან არ გააჩნიათსაკუთარი ბუშტი.
მტაცებლის წვრილნაწლავში მოხვედრის შემდეგ თითოეული პროტოსკოლექსიდან
ვითარდება ზრდასრული ჭია, რომელიც დაახლოებით 5 თვე ცოცხლობს. ადამიანის
ჰიდატიდური ცისტები იყოფა სამ კატეგორიად :1) ერთკამერიანი (ყველაზე გავრცელებული
და ნაკლებად პათოგენური) 2) ძვლის 3) ალვეოლური ( E.multilocularis განვითარების სტადიას
და ყველაზე სახიფათოა). მომწიფებული ცისტის კედელი 2 შრიანია: სქელი, არაუჯრედული,
ფირფიტოვანი გარეთა ტეგუმენტისაგან (ექტოცისტა) და შიდა ჩანასახოვანი ეპითელიუმისგან
(ენდოცისტა), რომელიც წარმოქმნის პროტოსკოლექსებს. ჩანასახოვანი კამერები ეპითელს
უმაგრდება ფეხით, პედიცელით. დიდ ცისტებში კამერები შეიძლება გასკდეს.
გამოტავისუფლებულ პროტოსკოლექსებს, რომლებიც იძირებიან ბუშტების ფსკერზე
ეწოდებათ ჰიდატური ქვიშა. თითოეული გამომჩეკი საკანი შეიცავს 10-30 პროტოსკოლექსს.
დედა-ცისტას შიგნით წარმოიქმნება შვილეული ცისტები (ასლები). პროტოსკოლექსი
ვითარდება ცისტად, თუ ჩანასახოვანი ქსოვილის პატარა ნაწილი ეკვირს მას.
ძვლის ცისტები ხშირად აღინიშნება ნეკნებში, მალებში და ლულისებრ ძვლებში. ცისტები

ვითარდებიან ძვლის ტვინის სიღრუვეში, უფრო მცირე ზომის არიან ვიდრე ერთკამერიანი
ცისტები, შეიცავენ მცირე რაოდენობით სითხეს და არ გააჩნიათ პროტოსკოლექსები.
ალვეოლური ცისტების გარეთა მემბრანა ძალიან თხელია და ფირფიტოვანი.

შემაერთებელქსოვილოვანი ტიხრები ცისტას ჰყოფს ალვეოლებად, რომლებიც სავსეა
ჟელესებური მასალით. ალვეოლური ცისტები ხშირად აღინიშნება ღვიძლში. ადამიანში
ცისტები სტერილურია და არ გააჩნიათ პროტოსკოლექსები.
#12 #27
1)სისხლის შოლტოსნები, ლეიშმანია- სასიცოცხლო ციკლი, ზოგადი დახასიათება

მიხედვით. ლეიშმანიოზი აღინიშნება 5 კონტინენტის 88 ქვეყანაში.

ინფიცირება არ ხდება და ამიტომ ისინი წარმოადგენენ ინფექციის მუდმივ წყაროს.
2) plasmodium- სასიცოცხლო ციკლი, ფორმები
განიხილება, როგორც ტროპიკული დაავადება. Haemosporina-ს ქვერიგში შემავალ მხოლოდ 4

Plasmodium-ის სახეობა იწვევს მალარიას ადამიანში. Pl. vivax, Pl falciparum, Pl. Malariae, Pl. ovael.
ფორმას წარმოადგენს წვრილი,წაგრძელებული სპოროზოიტი. კვების დროს კოღო ადამიანის
ეპიდერმისში უშვებს სპოროზოიტების შემცველ ნერწყვს. დაახლოებით 1 საათში
სპოროზოიტი სისხლში ქრება და 24-48 საათში ჩნდება ღვიძლის პარენქიმულ უჯრედებში,
სადაც იწყება ეგზოერითროციტული შიზოგონიის ფაზა. სპოროზოიტების კავშირი ღვიძლთან
განპირობებულია ჰეპატოციტების ზედაპირული რეცეპტორებით, რომლებიც ამოიცნობენ
სპოროზოიტის გარსს. ჰეპატოციტში მოხვედრის შემდეგ სპოროზოიტი გარდაიქმნება
ტროფოზოიტად, რომელიც იკვებება მასპინძლის უჯრედის ციტოპლაზმით მიკროფორების
საშუალებით. 1-2 კვირაში ტროფოზოიტი იყოფა რამდენჯერმე და წარმოიქმნება

ერითროციტებში მეროზოიტი იზრდება ადრეული ტროფოზოიტის სტადიამდე

(ბეჭდისებური სადია). ამ სტადიაზე ტროფოზოის აქვს ფიალის ფორმა და დიდი ვაკუოლი,
რომელიც სავსეა მასპინძლის ჰემოგლობინით. ადრეული ფორმა გარდაიქმნება მომწიფებულ
ტროფოზოიტად, შწმდეგ კი მრავალჯერადი გაყოფის შემდეგ შიზონტებად. ისინი
ერითროციტებში წარმოქმნიან ახალ მეროზოიტებს. მეროზოიტს აქვს განვითარების 2 გზა:
გარდაიქმნას ბეჭდისებულ როფოზოიტად ან წარმოქმნას მამრობითი მიკროგამეტოციტები და
მდედრობითი მაკროგამეტოციტები. სქესობრივი გამრავლების ფაზა აღინიშნება მდედრ
Anopheles-ში და იწყება კოღოს მაკრო და მიკროგამეტოციტების შემცველი სისხლით კვების
დროს. მომნელებელი წვენები არ აზიანებენ გამეტოციტებს. გამეტოციტები გადმოდიან კუჭში
და იწყება მიკროგამეოციტების მომწიფების პროცესი, ექსფლაგელაცია, რომლის დროსაც
ბირთვი იყოფა სამჯერ მიტოზურად. ამის პარალელურად ხდება ცენტრიოლების გაყოფაც.
მათი ერთი ნაწილი უკავშირდება ბირთვის თითო სეგმენტს, წარმოიქმნება ბაზალური
სხეულაკი, რომელიც არის აქსონემის წარმოქმნის ცენტრი. აქსონემიანი ბირთვები და მის
გარშემო არსებული მცირე რაოდენობის ციტოპლაზმა ქმნის მიკროგამეტას. ამ დროს
მაკროგამეოციტებისგან ვითარდება მაკროგამეტები. მიკროგამეტა შეაღწევს მაკროგამეტაში.

სპორობლასტების პროლიფერაცია იწვევს ოოცისტას ზომაში ზრდას. სპორობლასტები
იყოფიან და წარმოქმნიან სპოროზოიტებს. სპოროზოიტებით სავსე ოოცისტები სკდებიან და
3) ცისტიცერკოზი
ღორის სოლიტერის სრულად განვითარებული ცისტიცერკი ოვალური ფორმისაა, სიგანე 0,5სმ.

მოთავსებულია მასპინძლის შემაერთებელქსოვილოვან კაფსულაში. მაგ. ტვინის ზოგიერთ
ნაწილში კაფსულა შეიძლება არ არსებობდეს და ზომამ მიაღწიოს რამდენიმე სანტიმეტრს.
ცისტიცერკი თითქმის ყველა ორგანოში ვითარდება. ადამიანის თასმა ჭიებს შორის ყველაზე
პათოგენურია.
ცისტიცერკი სახლობს ჩონჩხის კუნთებსა და ტვინში. შეიძლება შეგვხვდეს ასევე სხეულის

ნებისმიერ ქსოვილში (თვალი, ფილტვი, კანქვეშა ქსოვილები). ცისტები კარგად იტანენ
კუნთების და კანქვეშა ქსოვილების გარემოს. მძიმე ინვაზიისას ვითარდება კუნთის სპაზმები,
სისუსტე, ზოგადად შეუძლოდ ყოფნა. განვითარებადი ცისტები იძვევენ მასპინძლის ანთებად
პასუხს. ამის შედეგად ვითარდება ფიბროზული ინკაფსულაცია. 1 წლის შემდეგ შეიძლება
მოხდეს ცისტის კალციფიკაცია, ამის შედეგად დაავადება შეიძლება ასიმპტომური გახდეს.
ყველაზე სერიოზული სიმპტომები იწყება ინვაზიიდან 5-10 წელიწადში, მკვდარი და
მომაკვდავი ცისტიცერკების გაჩენის შემდეგ. პარაზიტის დეგენერირებული ქსოვილები თავისი
სითხეებით, აგრეთვე, იწვევს ანთებით რეაქციას მასპინძელში, რომელიც შეიძლება იყოს ძალიან
მწვავე ან ფატალური. ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში, გრძნობათა ორგანოებში ან გულში
ცისტების განვითარება ახდენს მექანიკურ ზეწოლას და შეიძლება გამოიწვიოს მწვავე
ნეიროლოგიური სიმპტომები. სასტიკი თავის ტკივილი, კონვულსია, ლოკალური დამბლა,
გულის რევა და მხედველობის დარღვევა ხშირია და მწვავე შემთხვევების დროს ფატალურიც.
აღინიშნება ეპილეფსიის შეტევებიც. სამხრეთ კალიფორნიაში ცისტიცერკოზის 2%
ნერვოლოგიურ/ნეიროხირურგიულია, ხოლო შეერთებულ შტატებში ასეთი შემთხვევეი
წელიწადში 1000-ზე მეტია.
კლინიკური დიაგნოზი შეიძლება დაისვას ისეთი სიმპტომების დაკავშირებით, როგორიცაა

ნერვული მოშლილობები და პაციენტის ცხოვრება ენდემურ ზონაში. დიაგნოზი შეიძლება
დადასტურდეს ინფიცირებული კუნთების ან ნერვული სისტემის რენტგენოლოგიური
გამოკვლევისას მათში კალცინირებული ცისტების აღმოჩენით. კომპიუტერული ტომოგრაფია,
მაგნიტორეზონანსი გამოიყენება ტვინში ცისტიცერკების აღმოსაჩენად. ცერებრალური
ცისტიცერკების მქონე პაციენტებში დიაგნოზისათვის გამოიყენება ცერებროსპინალური სითხის
და პლაზმის ფერმენტული იმუნოსორბენტული ანალიზი.
4) მახვილა

#13 #28
1) ლეიშმანია დონოვანი- სიმპტომატოლოგია დიაგნოსტიკა ეპიდემიოლოგია
კალა-აზარის გამომწვევია. ყველაზე მწვავეა. ამასტიგოტები აღინიშნება ელენთაში, ღვიძლში,

ძვლის ტვინში, ლიმფურ კვანძებში და ნაწლავის ლორწოვანში.
არსებობს მინიმუმ სამი სახესხვაობა, ვექტორს წარმოადგენს მოსკიტი fhlebotomus major, P.

Chinesis. უფრო ხშირად ემართებათ მცირე ასაკის ბავშვებს. დაავადებას უწოდებენ
იმფანტილურ კალა-აზას. ეს არის ხმელთაშუა ზღვა - შუა აზიური სახესხვაობა.
ჩრდილოა-ღმოსავლეთ ინდოეთში და ბანგლადეშში ვექტორი არის flebotomus argentipes.

ამასტიგოტა ძირითადად აზიანებს მოზარდებს და ზრდასრულებს. არ სჭირდება რეზერვუარი
მასპინძელი.
მესამე სახესხვაობა გავრცელებულია ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში. ვექტორი -
Fhlebotomus longipalbis, რეზერვუარი - ძაღლისებრნი.
ინფიცირებული უჯრედების გავრცელება იწვევს ელენთის და ღვიძლის ჰიპერპლაზიას და

შემდგომ გადიდებას. მცირდება სისხლის წითელი და თეთრი უჯრედების წარმოქმნა, რაც
იწვევს ანემიას და ლეიკოპენიას. გადარჩენილი ინდივიდები იძენენ ხანგრძლივ იმუნიტეტს.
შესაძლებელია განვითარდეს პოსტკალააზარული ლეიშმანიოზი, რომლის დროსაც კანზე
ჩნდება პარაზიტის შემცველი კვანძები. კალააზარის სიმპტომებია ციებცხელება, რომელსაც
გააჩნია ორი ტიპი. უფრო რთულ შემთხვევებში ელენთის და ღვიძლის გადიდება იწვევს
მუცლის გადიდებას. საბლოო დიაგნოზის დასმა ხდება უჯრედშიგა ამასტიგოდების
იდენტიფიკაციით სისხლსა და ქსოვილის ნაცხებში. ასევე დიაგნოზისთვის იყენებენ ელენთის,
ღვიძლის ან მკერდის ძვლის ბიოფსიას.
2) მალარია- ეპიდემიოლოგია, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი, რეციდივი
განიხილება, როგორც ტროპიკული დაავადება. Haemosporina-ს ქვერიგში შემავალ მხოლოდ 4

Plasmodium-ის სახეობა იწვევს მალარიას ადამიანში. Pl. vivax, Pl falciparum, Pl. Malariae, Pl. ovael.
მათ გააჩნიათ 2 მასპინძელი ვექტორი: მდედრი კოღო (ანოფელესი) და ადამიანი. სასიცოცხლო
ციკლის მნიშვნელოვანი თავისებურებაა სქესობრივი და უსქესო გამრავლება. უსქესო
გამრავლება - შიზოგონია მიმდინარეობს ადამიანში, სქესობრივი - კოღოში. ადამიანის
ინფექციური ფორმაა გრძელი, წვრილი სპოროზოიტი.
სადაც არ არის გავრცელებული მისი ვექტორი, კოღო ანოფელესი, იქ არ არის გავრცელებული.

ერთ ღამეში ერთ ადამიანზე ნაკბენების რაოდენობა არის კრიტიკული სიმჭიდროვე,
რომელზეც გავლენას ახდენს გარემო ფაქტორები, რომლებიც მოქმედებს გამრავლებასა და
სპოროგონიაზე. (16-34C და 60%-ზე მეტი ტენიანობა). მდედრი კოღოს კვება შეიძლება იყოს
ედოფილური ან აგზოფილური. მაღალი კრიტიკული სიმჭიდროვის დროს არის მაღალი
სიკვდილიანობისა და დაავადების შემცირების მონაცვლეობა. იმუნიტეტის
ჩამოყალიბებისთვის არ არის საკმარისი დრო და ეპიდემია მეორდება. მალარიის გავრცელების
ზონები შემცირდა, მაგრამ კონტროლი გართულდა. დაავადების მნიშვნელოვანი ზრდა
განაირობა კოღოებში ინსექტიციდებისა და ქლოროქინ-რეზისტენტული პლდ.ფალციპარუმის
განვითარებამ, კვალიფიცირებული კადრების შემცირებამ და მესამე მსოფლიოს ქვეყნების
„პროგრესმა“. დიდი წვლილი აქვს ომებს.
სიმპტომები: ანთებიტი რეაქციები და ანემია. Falciparum ყველაზე უფრო ვირუდენტულია.
მალარიის საწყისი სიმპტომებია: გულისრევა, დაღლილობა, ტემპერატურის მცირე მატება,
კუნთების ტკივილი, სუსტი დიარეა. ანთებითი პროცესები იწყება ინფიცირებული
ერითროციტების პერიოდული გასკდომით, რომლის დროსაც სისხლში გამოიყოფა
ჰემოზოინი, უჯრედული ნარჩენები და პარაზიტის მეტაბოლური ნარჩენები. ერითროციტების
სკდომას თან ახლავს პაროქსიზმული ციებ-ცხელება.შეტევებს შორის სინქრონულობა საწყის
სტადიაზე შეიძლება არ იყოს დაცული. გამოყოფილი პიგმენტის ფაგოციტირება ხდება
ღვიძლის, ძვლის ტვინისა და ელენთის მაკროფაგებში. Falciparumis შემთხვევაში შინაგან
ორგანოებს ეძლევათ მუქი მოწითალო-ყავისფერი შეფერილობა. რაც მეტი ერითროციი
იშლება, ვეღარ ხერხდება რკინის აღდგენა და ვითარდება ანემია.კაპილარების განვლადობა
ირღვევა, რაც იწვევს ორგანოების ანოქსიას. ბლოკირებული კაპილარები იწვევს ტვინში
იშემიის განვითარებას. ფალციპარუმით გამოწვეულ მალარიას ხშირად თან ახლავს შავი
წყლის ცხელება, რაც ხასიათდება შარდსა და სისხლში ჰემოგლობინის ზედმეტად მაღალი
დონით. აღინიშნება ციებ-ცხელება, სისხლიანი პირღებინება, სიყვითლე. ვითარდება
თირკმლის უკმარისობა.
3) ექინოკოკუს გრანულოსუს და მულტილოკულარის- ეპიდემიოლოგია სიმპტომატოლოგია

დიაგნოსტიკა
ზოონოზური დაავადება და ვითარდება ძაღლებთან მჭიდრო კავშირით. გავრცელებულია

ეპანეთში, არგენტინაში, ჩილეში, ალჟირში და ა.შ. მეცხვარე ძაღლების ფარტო გამოყენების
გამო. ბუნებაშია რსებული დუეტები (მხვერპ;ი-მტაცებელი, ბალახისმჭამელი-
ხორცისმჭამელი) პარაზიტს სასიცოცხლო ციკლის დამთავრების საშუალებას ძლევენ, ამ
მდგომარეობას ლივატური ექინოკოკოზი ქვია. Echinoxoxxus Granulosusმრავალიმრავალი
სხვადასხვა გენეტიკური ხასიგან, რომლითაც სხვადასხვა შუალედურ მასპინძელს
უკავშირდება და მნიშვნელოვანია ეპიდემიოლოგიისთვის. მაგ. ის ხაზები რომელის
უკავშირდება ცხენს და ღორს არ აინფიცირებს ადამიანს, ხოლო ის ხაზები, რომლებიც
უკავშირდება ცხვარს და მსხვილფეხა რქოსანს- აინფიცირებს. ალვეოლური ექინოკოკოზი
გავრცელებულია ჩრ. ნახევარსფეროს ქვეყნებში (იაპონია, ჩინეთი...)
ერთკამერიანი ცისტები იწვევენ ანთებით პროცესებს, ამის შედეგად ხდება ცისტების

ინკაფსულაცია და შემდეგ ეს ცისტები მექანიკურ ზეწოლას ახდენენ ორგანოებზე. ცისტის
ზრდა იწვევს ქსოვილის ატროფიას. სიმპტომების გამოვლენას დიდი დრო სჭირდება,
მაგალითად, ღვიძლის დაზიანებისას სიყვითლის გამოვლენას სჭირდება 20 წელი. ხშირია
ასევე ფილტვის ინვაზია, რომელიც ხასიათდება ხველითა და ალერგიული რეაქციით.
შეიძლება დაინვაზირდეს ტვინი, თირკმელები, ელენთა და ხერხემალი. შემდეგ ჩნდება
სიმპტომები :გულყრა, თირკმლის უკმარისობა და ა.შ.
ცისტების გასკდომის შემდეგ გამოთავისუფლებული პროტოსსკოლექსები ხვდებიან სისხლში
და გადაიტანებიან სხვა ქსოვილებში, სადაც წარმოქმნიან მეორად ექინოკოკზს. ამ
მდგომარეობის განვითარებას სჭირდება 2-8 წელი და უფრო სერიოზულია ვიდრე პირველადი
ინფექცია. ცისტის გასკდომისას ირღვევა ჰიდატიდური სითხეც, რაც იწვევს ალერგიულ
რეაქციებს და შეიძლება განვითარდეს ანაფილაქსიური შოკი.
ალვეოლური ცისტა მზარდია. აღინიშნებიან ღვიძლში. ამოკვეთა ძნელია და 10 წელიწადში

დაავადება სასიკვდილოა. ძვლის ცისტაც ძნელი ამოსაკვეთია მდებარეობის გამო. იწვევს
ძვლების დიაფიზების ნეკროზს, სპონტანური მოტეხილობას და ღრუბლისებრი ქსოვილის
გამრუდებას.
კალცინირებული ცისტების აღმოსაჩენად გამოიყენება რენტგენოლოგია,

არაკალცინირებულისთვის - ულტრაბგერითი როცედურა. ლაბორატორიული დიაგნოზით,
ჰიდატიდოზის პსტ-ქირურგიული დადასტურება, აღმოაჩენენ პროტოსქოლექსებს.
გამოიყენება სეროლოგიური ანალიზიც, კანქვეშა ტესტი.
4) ასკარიდა- სასიცოცხლო ციკლი

საკვებით.კვერცხები გამოდიან ადამიანის ფეკალიებთან ერთად. განაყოფიერებელ კვერცხში
2ჯერ იცვლკიან კანს. ხეთქავენ კაპილარებს და შედიან ალვეოლებში. აქედან მოძრაობენ
ტრაქეასა და ხორხსარქვლისკენ. ნერწვის საშუალებით ლარვა ხვდება ისევ წვრილნაწლავში. ამ
დროის განმავლობაში ჭია იზრდება, 200-300 მკმ-დან მისი ზომა 10-ჯერ მატულობს.
წვრილნაწლავში კანს იცვლის მე-4-ჯერ, რაც მისი გადარჩენისთის ძალიან მნიშვნელოვანია.
სქესმწიფობას მხოლოდ კანის მეოთხედ გამოცვლის შემდეგ აღწევენ. ინფექციური კვერცხების
გადაყლავიდან სქესმწიფობამდე საჭიროა 3 თვე.
#14 #29
1) trypanosoma cruzi-
შოლტოსნები, რომლითაც საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი არის სავსე. შეუძლიათ

ლაბორატორიული ცხოველების დაინფიცირება. ეწოდება ჩაგასის დაავადება.
ინფექციურ სტადიას წარმოადგენს მეტაციკლური ტრიპომასტიგოტა, რომელიც ვითარდება
ე.წ. მკოცნავი ბაღლინჯოს უკანა ნაწლავში. ბაღლინჯო კბენს ადამიანს და შემდეგ იწყებს
დეფეკაციას. ინფიცირება ხდება როცა ქავილის დროს ექსკრემენტები შედის ნაკბენ
ადგილებში. დაინფიცირების ასეთ გზას ეწოდება კონტამინაცია. ძუძუმწოვარი რეზერვუარი
მასპინძლების დაინფიცირება ხდება ინფიცირებული მწერის ან მცირე ზომის ძუძუმწოვარი
ცხოველის საკვების გამოყენების გზით. ხერხემლიანი მასპინძლის სისხლის მიმოქცევაში
მოხვედრის შემდეგ ხდება ტრიპომასტიგოტების ფაგოციტირება. ისინი გარდაიქმნებიან
ამასტიგოტებად. ინფექციის მიმართ ყველაზე მგრძნობიარეა ელენთა, ღვიძლი, ლინფური
ჯირკვლები და ყველა ტიპის კუნთოვანი უჯრედი. ამასტიგოტები იყოფიან სიგრძივი
ბინარული დაყოფით. დაინფიცირებული უჯრედი სკდება. თუ ამასტიგოტები გულის კუნთის
ბჭკოში მოხვდა მათ ფსევდოცისტა ეწოდებათ. ინფიცირებული უჯრედიდან გამოყოფილი
ამასტიგოტების ნაწილი ისევ ტრიპომასტიგოტად გარდაიქმნება და გადადის სისხლის
მიმოქცევის სისტემაში. T. Cruzi არასოდეს არ მრავლდება ძუძუმწოვრის სისხლის პლაზმაში.
ქრონიკულ შემთხვევაში ტრიპომასტიგოტები იშვიათად აღინიშნებიან სისხლში. T. Cruzi-ს არ
შეუძლია ცვალებადი ზედაპირული ანტიგენების წარმოქმნა. ტრიპომასტიგოტებს არ გააჩნიათ
დამახასიათებელი U ან C ფორმა სისხლის შეღებილ პრეპარატებში. გაღლინჯო ინფიცირდება
ტრიპომასტიგოტების შემცველი სისხლის წოვის დროს. მრავლდებიან მომნელებელი ტრაქტის
გავლის პროცესში. შუა ნაწლავში გარდაიქმნებიან ეპიმასტიგოტებად. უკანა ნაწლავში
შოლტებით ემაგრებიან სწორი ნაწლავის კედელს. მეტაციკლური ტრიპომასტიგოტას
ფორმირების შემდეგ წყდება.
იწვევს ადგილობრივ წყალმანკოვან შეშუპებას (ჩაგომა). ჩნდება ჩაგომა მთელ სხეულზე, უფრო
ხშირად სახეზე. ხშირად ვითარდება კონუქტივიტი (რომანიას ნიშანი). ადრეულ სტადიაზე
პარაზიტი დიდი რაოდენობითაა სისხლსა და ინფიცირებულ სხეულებში. ქრონიკულ სტადიაშ
გადასვლისას სისხში მათი რაოდენობა იკლებს მწვავე ფაზაში აღინიშნება ცხელება, თავის
ტკივილები, პროსტრაცია, შეიძლება განვითარდეს ელენთისა და ღვიძლის გადიდება,
მიოკარდიული დაზიანება. მაგრამ გულისა და კუჭნაწლავის სინპტომები არ იჩენს თავს, სანამ
წლები არ გავა. T. Cruzi-ს ტრიპომასტიგოტების აღმოჩენა სისხლში შესაძლებელია 1-2 თვეში.
დიაგნოზის დასმა შეიძლება სეროლოგიური ანალიზით და კლინიკური შესწავლით. პირველი
თვეების განმავლობაშ ანტისხეულების წარმოქმნა არ ხდება. მარტივი მეთოდია
ქსენოდიაგნოსტირება, რომლის დროსაც ლაბორატორიულ პირობებში გამოზრდილ ვექტორს
აძლევენ საშუალებას გამოწოვოს საეჭვო პაციენტის სისხლი. ორ სამ კვირაში მწერს კვეთენ და
ათვალიერენ ნაწლავური შოლტოსნების აღმოსაჩენად.
2) ბაბეზია
დაავადების გამომწვევია Babesia microti, ვექტორი - Ixodes dammini. ადამიანი ავადდება,რ ოცა
ინფიცირებული ტკიპა კბენს მას. განსაკუთრებით მგრძნობიარეები არიან ბაბეზიოზის მიმართ
ელენთა ამოკვეთილი ინდივიდები.
ინვაზიური სტადიაა ვერმიკლები ანუ სპოროზოიტები. ხერხემლიან მასპინძელში არ ხდება

სქესობრივი გამრავლება და არც ეგზოერითროციტული ფაზა არსებობს. ვერმიკლი შედის
მასპინძლის ერითროციტში და გარდაიქმნება ტროფოზოიტად, სწრაფად იზრდება,
მრავლდება ბინარული გაყოფით და წარმოქმნის მეროზოიტებს. მეროზოიტები
გამოიფრქვევიან ერითროციტიდან და შედიან სხვა ერითროციტებში. ტკიპის დაინფიცირება
ხდება ინფიცირებული ხერხემლიანის სისხლით კვების დროს. ტკიპის ნაწლავში მოხვედრისას
პარაზიტი გარდაიქმნება პოლიმორფულ იზოგამეტებად, გამეტები ერთმანეტს ერწყმიან და
წარმოიქმნება ხიგოტა. ზიგოტა გარდაიქმნება ოოკინეტებად, რომლებიც გადიან ნაწლავის
სისქეში და გარდაიქმნებიან ინცისტირებულ სორონტებად. თითოუელი მათგანის ბირთვი
განიცდის შიზოგონიას, წარმოიქმნება ვერმიკლები, რომლებიც იჭრებიან ტკიპის სხვადასხვა
ქსოვილებში, განსაკუთრებით საკვერცხეებში. საკვერცხეებში ისინი კვლავ იყოფიან და შედიან
ემბრიონულ ტკიპებში და ვერმიკლები საბოლოოდ გადადიან ახლადგამოჩეკილი ტკიპის
სანერწყვე ჯირკვლებში. Babesia-ს გადასვლას ტკიპიდან მის შტამომავლობაში ეწოდება
ტრანსოვარიული გადაცემა.
გავს მალარიის მსუბუწ ფორმას. დაავადების ჩვეულებრივ გამოვლინებას წარმოადგენს

ჰემოლიზური ანემია.
3) ღორის სოლიტერი
ადამიანების დაინვაზირება ხდება ადგილებში სადაც უმ ან ცუდად მომზადებულ ღორის ხორცს

მოიხმარენ. ზრდასრული ჭია 180-400სმ-ია, შედგება 800-900 პროგლოტიდისაგან. პატარა
სკოლექსი შეიარაღებულია კაუჭების ორი გვირგვინით. მას აქვს საერთო სასქესოო ხვრელი.
პროგლოტიდების რიგში ეს ხვრელი შეიძლება იყოს საწინააღმდეგო მხარეებზე ან ერთ მხარეს.
სათესლეები გაბნეულია მთელ ტვინოვან ზონაში. საკვერცხე შედგება ორი მოზრდილი და ერთი
პატარა ცენტრალური წილაკისგან. კვერცხსავალი გამოდის სამი წილაკის შეერთების
ადგილიდან და გრძელდება საშვილოსნოს ბრმა ღეროს სახით. კვერცხების რაოდენობის
ზრდასთან ერთად საშვილოსნოს უვითარდება გვერდითი ტოტები. ამით განასხვავებენ მას
ხარის სოლიტერისგან.
კვერცხბით სავსე 5-6 პროგლოტიდი 1000ობით კვერცხით ყოველდღე გამოდის მასპინძლის

ორგანიზმიდან. პროგლოტიდი შეუძლება მასპინძლის ნაწლავში ან გარეთ გამოყოფის მერე
გასკდეს. როცა ღორი გადაყლაპავს კვერცხებს, გამოთავისუფლებული ონკოსფეროები კაუჭების
და ჯირკვლბის მეშვეობით გადიან ნაწლავის კედელში, ხვდებიან სისხლის მიმოქცევის
სისტემაში და გადაიტაებიან სისხლით ან ლიმფით კუნთებში, შინაგან ორგანოებში, სადაც
მათგან ვითარდებიან ცისტიცერკები. მათი სიგრძეა 6-18მმ და შეიცავენ ეთ ინვაგინირებულ
სკოლექსს. როცა ადამიანი იღებს ინფიცირებული ღორის ხორცს, სკოლექსი ამოიზნიქება და
ემაგრება მლივი ნაწლავის კედელს, სადაც პარაზიტი სქესმწიფობას აღწევს 2-3 თვეში. ადამანი
ერთადერთი ბუნებრივი საბოლოო მასპინძელია დღეისთვის.
ადამიანში მხოლოდ ერთი ზრდასრული ჭია აღინიშნება. სკოლექსის კაუჭებმა შეიძლება

გამოიწვიოს ლორწოვანის გაღიზიანება ან პერფორაცია და შემდეგ პერიტონიტი. ყველაზე
დამაზიანებელია ცისტიცერკით დაინფიცირება, რომელიც პოტენციურად სერიოზულ
დადავადება ცისტიცერკოზს იწვევს. დიაგნოზის დასმისას უტყუარ მეთოდს წარმოადგენს
პროგლოტიდების იდენტიფიცირება ფეკალიეში. დადებითი დიაგნოზის დასმა ხდება
საშვილოსნოს განშტოებების დათვლით (7-12).
4) მახვილა
ოთხივეს სასიცოცხლო ციკლი, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი
არ არის ძლიერ პათოგენური. გაღიზიანება და ქავილი გამოწვეულია მდედის მიგრაციით

პერიანალურ, ვაგინალურ და შორისის მიდამოებში. ბავშვებში მძიმე ინფექციის დროს
აღინიშნება უძილობა, წონის დაკლება, ჰიპერაქტიურობა, კბილების კრაჭუნი, მუცლის ტკივილი
და გულისრევა. მდედრი შეიძლება მოხდეს ქალის გამრავლების სისტემაში, იჭრება ქსოვილებში
და იწვევს საშვილოსნოსა და ფალოპის მილებში გრანულების წარმოქმნას, საშოში კი ანთებითი
პროცესების - ვულვოვაგინიტების განვითარებას. მახვილებს შეუძლიათ, აგრეთვე, მიგრირება
ბრმა ნაწლავში, პერიტონეალურ ღრუში და შარდის ბუშტშიც, რის გამოც ბავშვებში აღინიშნება
შარდის შეუკავებლობა. დიაგნიზის დადასტურება ხდება ზრდასრული ჭიების ან კვერცხების
აღმოჩენით. ღამით შეიძლება მდედრი მახვილას დანახვაც. ფეკალიებში კვერცხების აღმოჩენა
ხდება მხოლოდ 5%-ში. აღმოჩენის ყველაზე საიმედო საშუალებაა მწებავი თასმის მიკვრა
პერიანალურ კანზე, შემდეგ მისი მოთავსება სუფთა სასაგნე მინაზე. შვიდი დღის განმავლობაში
უარყოფითი პასუხი გვიჩვენებს, რომ პაციენტი არ არის ინფიცირებული.
#15 #30
1) კანის ლეიშმანიოზი- tropica Mexicana

ინფიცირება არ ხდება და ამიტომ ისინი წარმოადგენენ ინფექციის მუდმივ წყაროს.~კანის
ლეიშმანიოზი - უწოდებენ აღმოსავლურ წყლულს. მათი ამასტიგოტები ძირითადად
აღმოჩენილია კანის წყლულების გარშემო მაკროფაგებში.
ხმელთაშუა ზღვის მოსაზღვრე და ჩრდილოეთ აფრიკის ქვეყნებშია და რამდენიმე აზიურ

ქვეყანაში (tropica). Mexicana პერუში, პრაზილიაში, მექსიკაში და ა.შ. კანის ლეიშმანიოზი,
რომელიც გვხვდება სამხრეთ და ცენტრალურ ამერიკაში და ეთიოპიაში ეწოდება კანის
დიფუზური ლეიშმანიოზი. საჭიროა განმეორებითი მკურნალობა. ვექტორებს წარმოადგენენ
fhlebotomus და lutzomyia მოსკიტი. ადამიანის გარდა აინფიცირებს ძაღლებს და კატებს.
ინფექციები გვხვდება მაიმუნებში, მურა დათვებში, ხარებსა და ცხენებში, ზოგიერთ
მღრღნელებში.
საწყისი ნიშანი ადამიანში არის ვასკულარიზებული მუწუკის ან კვანძის გაჩენა მწერის ნაკბენ
ადგილას. მუწუკი წყლულად გადაიქცევა და სკდება. დაზიანება უფრო ხშირია ხელებზე,
ტეფებზე, ფეხებზე და სახეზე. პარაზიტი იწვევს ქრონიკული მშრალი ტიპის წყლულს,
რომლის დროსაც წყლულები ვითარდება მოგვიანებით და მათში მრავალი ამასტიგოტაა და
მწვავე სველი ტიპის წყლული, რომელსაც ახასიათებს ადრეული დაწყლულება, მცირე
რაოდენობის ამასტიგოტები. დიფუზურ ლეიშმანიოზს ახასითებს კანქვეშ გაფანტული
მრავალი წყლული , რომელშიც მრავალი პარაზიტია და გავს კეთრს. კანის ლეიშმანიოზისთვის
დამახასიათებელია წყლულის ამოწეული და გამაგრებული კიდეები. აუცილებელია
ამასტიგოტების იდენტიფიცირება ამოცნობისთვის. ყველაზე სარწმუნო დიაგნოზი ისმევა
დაზიანებული ადგილიდან პატარა ქსოვილის ან სითხის კულტივირებით და საკულტივაციო
არეში პრომასტიგოდების შემდგომი იდენტიფიცირებით.
2) toxoplasma gondii
ადამიანის ტოქსოპლაზმის გამომწვევია Toxoplasma Gomdii. ტოქსოპლაზმა აზიანებს

ქსოვილებს, კუნთებს, ლიმპურ ჯირკვლებს და ნაწლავის ეპითელიუმს. ნაწლავის
ეპითელიუმის ინფიცირებას ეწოდება ნაწლავური ან ენტეროეპითელური ფაზა. ასევე
არსებობს ექსტრანაწლავური ანუ ქსოვილის ფაზა. ორივე ფაზა იწყება ოოცისტი მოხვედრით
ორგანიზმში. თითოეული ოოცისტა შეიცავს სპოროზოიტებს, რომლებიც შემდეგ გამოდიან
მასპინძლის წვრილი ნაწლავის სანათურში. ნაწლავურ ფაზაში სპოროზოიტები მასპინძლის
უჯრედში მოხვედრისას გარდაიქმნებიან ტროფოზოიტებად, რომლებიც მრავლდებიან
ედნდოდიოგენიის და ენდოპოლიოგენიის გზით. ენდოდიოგენია არის მემბრანასთან
დაკავშირებული შვილეული უჯრედების ფორმირება.კატისებრთა ორგანიზმში მიმდინარე
ნაწლავური ფაზა გადის 3 სტადიას: 1) უსქესო გამრავლება, რომლის დროსაც მიიღება
მეროზოიტები. 2) გამოგონია - გამეტების წარმოქმნა 3) სპოროგონია, რომლის დროსაც მიიღება
ინფექციური სპოროზოიტების შემცველი ოოცისტები.
ექსტრანაწლავური განვითარების 2 გზა არსებობს:1) ორგანიზმში ხვდება ოოცისტა, რომელიც

შეიცავს სპოროზოიტებს და ისინი იჭრებიან უჯრედებში. 2) ორგანიზმში ხვდება
ფსევდოცისტა, რომელთაგან გამონთავისუფლებული ბრადიზოიტები აინფიცირებენ
უჯრედებს. ორივე შემთხვევაში პარაზიტი გადის ნაწლავის კედელში. მას შთანთქავს
მაკროფაგი, რომელსაც პარაზიტი გადააქვს მტელს ორგანიზმში. მაკროფაგში პარაზიტი
წარმოქმნის სწრაფად გამრავლებად მეროზოიტებს, რომელთაც ტაქიზოიტები ეწოდებათ.
მწვავე ინფექციის დროს მასპინძლის უჯრედის პარაზიტოფორულ ვაკუოლში წარმოიქმნება 8-
16 ტაქიზოიტი, უჯრედი სკდება და ტაქიზოიტები გადადიან ახალ უჯრედებში.
ტაქიზოიტების აკუმულაციას ეწოდება ჯგუფი. ბრადიზოიტები წარმოიქმნებიან
ინფიცირებულ უჯრედებში. ისინი ნელა მრავლდებიან. მათ გარშემო წარმოიქმნება სქელი
გარსი, ზოიტოცისტა ანუ ქსოვილის ცისტა. ზოიტოცისტის წარმოქმნასთან ერთად მასპინძლის
ორგანიზმში ვითარდება იმუნიტეტი. იმუნიტეტის დასუსტების შემთხვევაში ბრადიზოიტები
ახდენენ მასპინძლის იმუნური სისტემის რესტიმულირებას.
3) ადამიანის ჰიდატიდოზი
გარემოში ხვდებიან მასპინძლის მიერ კვერცხებით სავსე პროგლოტიდების გამოყოფით

ფეკალიებთან ერთად. პროგლოტიდების გამოყოფის შემდეგ კვერცხები
გამოთავისუფლდებიან, თითოეული კვერცხი შეიცავს სრულად განვითარებულ ონკოსფეროს.
კვერცხები მასპინძელში ყვდებიან წყლის ან ფეკალიების საშუალებით. E, granulosus -ის
შუალედური მასპინძელია ცხვარი, E. multilocularis - მღრღნელები. ადამიანის დაინფიცირება
ხდება კვერცხების გადაყლაპვით ძაღლებთან მჭიდრო კავშირის დროს. კვერცხები იჩეკებიან
წვრილნაწლავში. გამოთავისუფლებული ონკოსფეროები იჭრებიან მეზენტერულ ვენულებში
და მეტაცესტოდების სახით განლაგდებიან შინაგანი ორგანოების კაპილარულ სისტემაში.
განვვითარებადი ჰიდატიდური ცისტა უმეტესად ლოკალიზდება ღვიძლში. ჰიდატიდური
ცისტა ნელა იზრდება და ზოგჯერ მცირე ზომის ფორტოხლის ზომასაც კი აღწევს და შეიცავს
ბევრ სითხეს. სრულად ჩამოყალიბებულ ცისტებში ვითარდება ლარვები ჩაბრუნებული
სკოლექსებით, მათ პროტოსკოლექსებს უწოდებენ, რადგან არ გააჩნიათსაკუთარი ბუშტი.
მტაცებლის წვრილნაწლავში მოხვედრის შემდეგ თითოეული პროტოსკოლექსიდან
ვითარდება ზრდასრული ჭია, რომელიც დაახლოებით 5 თვე ცოცხლობს. ადამიანის
ჰიდატიდური ცისტები იყოფა სამ კატეგორიად :1) ერთკამერიანი (ყველაზე გავრცელებული
და ნაკლებად პათოგენური) 2) ძვლის 3) ალვეოლური ( E.multilocularis განვითარების სტადიას
და ყველაზე სახიფათოა). მომწიფებული ცისტის კედელი 2 შრიანია: სქელი, არაუჯრედული,
ფირფიტოვანი გარეთა ტეგუმენტისაგან (ექტოცისტა) და შიდა ჩანასახოვანი ეპითელიუმისგან
(ენდოცისტა), რომელიც წარმოქმნის პროტოსკოლექსებს. ჩანასახოვანი კამერები ეპითელს
უმაგრდება ფეხით, პედიცელით. დიდ ცისტებში კამერები შეიძლება გასკდეს.
გამოტავისუფლებულ პროტოსკოლექსებს, რომლებიც იძირებიან ბუშტების ფსკერზე
ეწოდებათ ჰიდატური ქვიშა. თითოეული გამომჩეკი საკანი შეიცავს 10-30 პროტოსკოლექსს.
დედა-ცისტას შიგნით წარმოიქმნება შვილეული ცისტები (ასლები). პროტოსკოლექსი
ვითარდება ცისტად, თუ ჩანასახოვანი ქსოვილის პატარა ნაწილი ეკვირს მას.
ძვლის ცისტები ხშირად აღინიშნება ნეკნებში, მალებში და ლულისებრ ძვლებში. ცისტები

ვითარდებიან ძვლის ტვინის სიღრუვეში, უფრო მცირე ზომის არიან ვიდრე ერთკამერიანი
ცისტები, შეიცავენ მცირე რაოდენობით სითხეს და არ გააჩნიათ პროტოსკოლექსები.
ალვეოლური ცისტების გარეთა მემბრანა ძალიან თხელია და ფირფიტოვანი.

შემაერთებელქსოვილოვანი ტიხრები ცისტას ჰყოფს ალვეოლებად, რომლებიც სავსეა
ჟელესებური მასალით. ალვეოლური ცისტები ხშირად აღინიშნება ღვიძლში. ადამიანში
ცისტები სტერილურია და არ გააჩნიათ პროტოსკოლექსები.
4) ასკარიდა


პარაზიტოლოგიის

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

პარაზიტოლოგიის

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

#1 #16

1) სამედიცინო პარაზიტოლოგია და მისი არსი

ზოგადად ადამიანის და ცხოველის დაავადებები შეიძლება დავყოთ ენდოგენურ და ეგზოგენურ

ღვიძლის მწოველა არის ადამიანის დიგენეზური ტრემატოდებიდან ერთ-ერთი დიდი ზომის

E.Histolytica (ყველაზე ცნობილი ამებებიდან) იწვევს დიზინტერიას, ანუ ამებიაზს. ინვაზიის

სახლობს ადამიანისა და პრიმატების მსხვილ და სწორ ნაწლავებში. მონოპოდიურია და

500 მლნ.ზე მეტი ადამიანი ინფიცირებული. ინვაზიის მთავარ წყაროს წარმოადგენს

ინვაზიური ამებიაზი შეიძლება გამომჟღავნდეს ამებური დიზენტერიით ან ქრონიკური

დაბინძურებული წყალი და საკვები წარმოადგენს პარაზიტის გავრცელების ყველაზე უფრო

მასზე დაკვირვება იშვიათადაა შესაძლებელი.მას გააჩნია მოღუნული უკანა ბოლო, რომელიც

არსებობს ორი სახის ტრიხინელოზი: ტყის და ურბანული. ტყის ძირითადად ცხოველებისთვის

ნებისმიერი ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა

ინვაზიური ამებიაზი შეიძლება გამომჟღავნდეს ამებური დიზენტერიით ან ქრონიკური

ღვიძლის მწოველა არის ადამიანის დიგენეზური ტრემატოდებიდან ერთ-ერთი დიდი ზომის

ფასციოლოზი ხასიათდება ღვიძლის ქსოვილისა და ნაღვლის სადინრების ძლიერი

4) trichinela spiralis სიმპტომები, დიაგნოსტიკა

არსებობს ორი სახის ტრიხინელოზი: ტყის და ურბანული. ტყის ძირითადად ცხოველებისთვის

განმასხვავებელი ნიშანია ჩაღრმავებების ანუ პერისტონის არსებობა, რომელიც გადადის

ნებისმიერი ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა

3) კატის მწოველა, სასიცოცხლო ციკლი სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი

opisthorchis felineus da o. Viverrini წარმოადგენენ თევზის მჭამელი ძუძუმწოვრების, მათ შორის

ზრდასრული ჭია სახლობს ადამიანის ნარვლის სადინარში, სადაც კვერცხს დებს და

ზრდასრული ჭია სახლობს წვრილნაწლავის სანათურში და იკვებება ნახეწვრადმონელებული

g. lamblia-ს ტროფოზოიდი იყოფა სიგრძივად. ორგანელები იყოფიან:ბირთვი, ადჰეზიური

გავრცელებულია 6დან 10 წლამდე ბავშვებში. მაღალი სიხშირით აღინიშნება ჰომოსექსუალ

გიარდია ლამბლიათი ინფიცირება იწვევს მწვავე ნაწლავურ დარღვევებს (დიარეა). წვილი

დიაგნოზის დასმისას აუცილებელია ცისტების იდენტიფიცირება განავალში. თავიდან

აღმოსავლური ფილტვის მწოველა, მიეკუთვნება Troglotrematidae-ების ოჯახს.ზრდასრულ ჭიას

3) plasmodium ovale, vivax

Plasmodium vivax & Plasmodium ovale (სამდღიანი მალარია)

Plasmodium vivax ყველაზე უფრო გავრცელებულია ამერიკაში. ორივე სახეობას გააჩნია

პლაზმოდიუმით დაინფიცირებულ ყველა ერითროციტს გააჩნია 2 ტიპის გრანულა:

ციტოპლაზმის სტადიებისთვის დამახასიათებელია უსწორმასწორო ციტოპლაზმა და

ზრდასრული ჭია სახლობს წვრილნაწლავის სანათურში და იკვებება ნახეწვრადმონელებული

პათოგენური ფორმაა. სახლობს ქალის საშოში და მამაკაცის შარდსადენში, სათესლე დანამატსა

ქალებში გავრცელებულია 10დან 25%-მდე. სინპტომია შეცვლილი გამონადენი. კაცებში უფრო

პრევენციისთვის იყენებენ განზავებული ძმრის წყალხსნარის პერიოდული შეშხაპუნება.

Pl. vivax-ის შემთხვევაში ინვაზია განისაზღვრება ერითროციტის ზედაპირზე არსებული

ერითროციტებში მეროზოიტი იზრდება ადრეული ტროფოზოიტის სტადიამდე (ბეჭდისებური

მამრობითი და მდედრობითი პრონუკლეუსების შერწყმის(სინგამია) შემდეგ ვითარდება

აღმოსავლური ფილტვის მწოველა, მიეკუთვნება Troglotrematidae-ების ოჯახს.ზრდასრულ ჭიას

4) enterobius vermicularis სასიცოცხლო ციკლი

სახლობენ ადამიანის ნაწლავის ილეოცეკალურ უბანში. ეკრობა ლორწოვანს და იკვებება

ნებისმიერი ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა

2) ლეიშმანიოზი, სასიცოცხლო ციკლი, ეპიდემიოლოგია, სიმპტომატოლოგია, დიაგნოზი

ადამიანში ლეიშმანიოზი გვხვდება სამი კლინიკური გამოვლინების სახით: ვისცერული, კანის

სასიცოცხლო ციკლის ნაწილს ატარებს ძუძუმწოვარ მასპინძელში. ამასტიგოტები ახდენენ

შისტოსომოზი ცნობილია , აგრეთვე,როგორც ბილარიოზი ანუ ლოკოკინის ცხელება. ამ

პირს გარს აკრავს მისაწოვარი.მუცლის მისაწოვარი მდებარეობს ზუსტად ნაწლავის

ზრდასრული შისტოსომები სახლობენ ნაწლავურ მეზენტემურ ვენებში, ან შარდის ბუშტის

მტკნარ წყალში მოხვედრისას ხდება მირაციდიუმების გამოჩექკვის აქტივაცია. შისტოსომების

4) მახვილას სასიცოცხლო ციკლი, დიაგნოსტიკა, სიმპტომები

არ არის ძლიერ პათოგენური. გაღიზიანება და ქავილი გამოწვეულია მდედის მიგრაციით

ნებისმიერი ორგანიზმი, რომელიც მთელ სიცოცხლეს ან სიცოცხლის ნაწილს ატარებს სხვა

2) ლეიშმანია დონოვანი, სიმპტომატოლოგია დიაგნოზი, ეპიდემიოლოგია

კალა-აზარის გამომწვევია. ყველაზე წვავეა. ამასტიგოტები აღინიშნება ელენთაში, ღვიძლში,

არსებობს მინიმუმ სამი სახესხვაობა, ვექტორს წარმოადგენს მოსკიტი fhlebotomus major, P.

ჩრდილოაღმოსავლეთ ინდოეთში და ბანგლადეშში ვექტორი არის flebotomus argentipes.

მესამე სახესხვაობა გავრცელებულია ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში. ვექტორი -

ინფიცირებული უჯრედების გავრცელება იწვევს ელენთის და ღვიძლის ჰიპერპლაზიას და

3) შისტოსომების სასიცოცხლო ციკლი

ადამიანში ლეიშმანიოზი გვხვდება სამი კლინიკური გამოვლინების სახით: ვისცერული, კანის

სასიცოცხლო ციკლის ნაწილს ატარებს ძუძუმწოვარ მასპინძელში. ამასტიგოტები ახდენენ

ზოგადად ადამიანის და ცხოველის დაავადებები შეიძლება დავყოთ ენდოგენურ და ეგზოგენურ