HANDBOUND

AT THE

UNIVERSITY OF
TORONTO PRESS
 ^ Uo

nAQTINOT AHANTA.
L '^

P L O T I N I
'

OPERA OMNIA
PORPHYRII LIBER DE VITA PLOTINl
CUM

MARSILII IICINI COMMENTARIIS

ET EJUSDEM INTERPRETATIONE CASTIGATA.

ANNOTATIONEM IN UNUM LIBRUM PLOTINI ET IN PORPHYRIUM

AUDIDIT

DANIEL WYTTENBACH.
APPARATUM CRITICUM DISPOSUIT, INDICES CONCINNAVIT
G. H. MOSER,
PH. DR. CYMNASXI UI.MENSIS RECTOR.

AD FIDEM CODICUM MSS. ET IN ^QiW IP. RECENSIONIS MODUM OR^CA LATINAQUE EMENDAVIT,
INDICES EXPLEVIT, PROLEGOMENA, INTRODUCTIONES,

ANNOTATIONES EXPLICANDIS REBUS AC VERBIS

ITElnaUE

NICEPHORI NATHANAELIS ANTITHETICUM ADVERSUS PLOTINUM

ET DIALOGUJI GR.ECI SCRIPTORIS ANONYMI INEDITUM DE ANIMA
ADJECIT

FRIDERICUS CREUZER,
DR. LITERARUM GR.ECARUM ET LATINARUM DOCTEINARUMQUE ANTISUITATIS
IN ACADEMIA HEIDELBERGENSI PROFESSOR.

VOLUMEN PRIMUM.

OXONII,
E TYPOGRAPHEO ACADEMICO.
MDCtCXXXV.
 B

<-(H^

^t
 A C A D E M I ^

OXONIENSI
D. D.

FRIDERICUS CREUZER.
 PRJ^FATIO EDITORTS.

Ol qiiis alius philosophus, Plotinus temporuin varietates fortunacque vicissitudines

subiit. Primuni reliquorumque a^qualium haud pauci divinis eum viribus
discipuli
prc-vditum arhitrati divimun ajjpellarunt. Deinde, quum lCcclesiae quidam Patres ejus
placita cum sacra Chiisti Apostolonnnque doctrina intime congruere judicarent, non-
nulla etiani ex Novi Testamenti libris, epistolis maxime, desumta contenderent, eum-
que plurimi faeerent : aci-iter, contra impugnarunt multi ethnici, qui Aristoteli patro-
cinarentur, cujus Categorias aliasque sententias eversum iisset iste homo Lycopolites.
Et quemadmodum hic idem per labentia medii aevi saecula fautores suos obtrectato-
resque nactus est, ita renascentibus literis diversa sentientium studia excitavit. Nara
quum Georgius Ti'apezuntius Stagiritaj partes ita tantum se tueri posse putaret, si
Platonem omnemque ejus familiam sunimam invidiam adduxisset Platonicae ratio-
in :

nis strenuus vindex exstitit Bessario et Mediceae domus Principes, Cosmns, Lauren-
;

tius horumque cliens Ficinus Plotinum tanquam alterum Platonem, et qui illius arcana

recluderet, certatim cohierunt. Matthias autem ille Corvinus Enneadum libros sum-
tuose paratos in regia sua bibliotheca reponendos curavit. Neque tamen iidem prius,
quam exeunte saeculo insequenti (XVI) Graeco sermone descrii^ti sunt typis, idque so-
lius bibliopolse consilio, et ex quatuor tantnmmodo codicibus manuscriptis. Quo opere
jjroximo sasculo (XVII) studiose non minus quam ingeniose usus est in Britannia Cud-
worthus, vir ad juvandam antiquam philosophiam natus, et Platonicae cum veteris tum
recentioris justus a^stiinator.
In Belgio autem Petrus Baylius, licet totus quidem in philosophando suus esset,
ille

Plotiniani ingenii altitudinem adniiratus est. Octavo vero et decimo saculo, postea-
quam Voltarii ejusque sectatorvmi auctoritas per universam fere Europam emimiisset,
Platonica non minus quam Christiana doctrina magis in dies magisque detrectari
coepta est, ut mirum non sit, a Gibbono, Meinersio, Wielando, aliis Platonicos recen-
tiores etiam despicatui esse ductos. Nostra denique aetas Alexandrinae familiie placita
nunc ad Regiomontani philosophi rationem exigi, et vehit hixuriantis agri exuberan-
tiam ad exilitatem Kantianam castigari vidit, nunc ab aliis philosophis Germaniae, qui
liberius cii-cumspicere altiusque evolare coepissent, cupidius aliquanto tractari, et ad re-
rum naturalium principia causasque noscendas adhiberi.
Critici vero, et qui Antiquitatis disciplinis operam navant, posteaquam Laurentius
Rhodomannus Plotini scriptorum omnium editionem meditatus erat, Caspar autem
Barthius et Hugo Grotius libros aliquot Latine verterant, si superiore nostroque sae-
cuh) unum alterumque excipias, has Enneadas ne lectitasse quidem videntur. Cujus
rei non ha^c una causa est, quam modo attigi : sunt aliaj quoque, quas hoc magis ex-
plicare libet, quo conjunctiores ea; sunt cum Plotiniani ingenii indole ejusque ingenii
monunientis.
vi PRiEFATIO EDITORIS.
Ac primum Plotinus is est scriptor, qui, dum cogitata sua uno quasi impetu effun-
dat, ab aliarum reriun omnium notitia mentem segregatam cohibeat, qui doctrinae spe-
ciem tantopere aspernetur, ut in summa lectionis ubertate perpauca eum legisse dicas.
Unde Bruckerus etiani, vir ceteroqui de philosophite historia bene meritus, sed Platoni
Plotinoque judicandis parum idoneus, pronuntiare ausus est, hunc ab elegantioribus lit-

teris minus paratum fuisse, cum tamen et Enneades loquantur, et magis etiani illius
familiares Longinus Porpliyriusque testentur, eum antiquam philosophiam luiiversam
complexum, in reliquis etiam disciplinis omnibiis eruditum fuisse. neque a poetarum
lectione et musices honesto delinimento alienum. Deinde, ut de altera causa videamus,
duplex est scriptorum genus llXaTwvt^^ofTCDv : altenun eorum, qui oratoriae studiosi pri-
oribus post Chr. N. saeculis Sophistarum honesto tunc rursus nomine per orbem Roma-
num claruere, qui in diversissimo sa?pe argumento Attici dialogi formulas et Platonicae
orationis flosculos aucupantur ; alteri solis rebus intenti et id unum spectantes, quo-
modo in Platonicae philosophiae adyta ingrediantur indeque ea reportent, quae ad rei-um
divinarum humanarumque summam pertineant. Horum est Plotinus, impense securus
earum rerum, qua? ad ornatum faciant, et lenociniis similiora quam veritati severitati-
que videantur.
Ac quoniam mentionem feci dialogorum Platonis, mirari subit, qui factum sit, ut,
cum Plotinus alumnis suis in ludo interrogandi potestatem fecerit, et in respondendo
se nimis etiam facilem pravstiterit, non etiam libros suos ad hanc diverbiorum vaxueta-
tem suavitatenufue conijjosuerit.

Ansam scriptionis pntbuisse huic magistro alumnonun amiconunque interrogationes

problemataque cum res ipsa docet, quam modo attiginuis, tum vero iilud, quod dispu-
tationes suas et incipit ut i)lurimum et j)rosequitur interrogando respondendoque.
Verum, uti eum facere solituni accepinuis, ut inter familiarimu sermones et in aliorum
quoque hominuni frequentia secum nieditaretur et scriptitaret, non aliter ac si solita-
rius esset, sevocata mente ab onmibus, quae extra meutem et quasi foris essent ; ita
etiam in his perscriptis scholis se ipse interrogat, sibi ipse respondet Plotinus. Sunt
eae /j.ovoXoytat, (liceat Iioc vocabulo uti) non ctaXoyoi. In dialogo plus niinusve in sce-
nam producitur argmnentum, et existit quasi qua-dam actio, quani forrnam dramaticam
dicas. Contra, sicut lyricorum poetarum princeps secum ipse conversatur, in animiun
suum animum suum nonnunquam alloquitur: ita Alexandrinorum princeps
inspicit,

phiIosoj>horum lyrice quodammodo meditari meditataque comjronere rej^eritur. Quod

Alexandrinum dico homiuem, h;ec ij)sa aj)jjelIatio magnam jiartem causarum continet,
e quibus hajc disj)utaudi scribeudique mutatio enata est.
Cogitanda enim terra j)atria TEgyptus, ^Egyptioi-um indoles, instituta, mores, Am-
mouii Saccie schola, Pythagoreorum exempla, ad quorum modum multis iu rebus se
adstringere solebant hi Platonici recentiores : htfc singula, inquam, sunt reputanda et
inunum colligenda ei, qui hanc novam antiquae illius prorsus dissimilem docendi ratio-
nem nosse et commode explicare velit.
Insunt tamen aUae causee in ipso ingenio Plotini. Erat in ipsius anirao summa
quaedam copia rerum, more imagimun in illis Silenis Alcibiadeis apnd Platonem. Quai
velut signa quo plura erant et coufertim constijjata, eo difficilius explicabantur, disjjo-
 PRTRFATIO EDITORIS. vii

nebanturque, et velut ordine collocabantur ante oculos spectantium. Et insuper per-

suaserat sibi Plotinus, quie res sumniaj sint iu philosophia et inaxinie abditjp, eas
augustioi*es esse et sanctiores, quam qu;e multorum verborum ambagibus exj)licari et

possint et debeant. Sicut enim uno quasi contemplationis ictu ferienda sint divina
spectacula, ita eadem imo, si fieri possit, vocis sono proferenda esse, et uno quasi typo
seu signaculo exprimenda. Quapropter, sicut aliquo Enneadum loco sacerdotalera
veterum iEgyptiorum doctrinam scriptionemque dilaudat, ita et sibi ipse placebat in
jacieiidis ejusmodi dictis, sive a])oplitliegmatis, quae, in sunnna verborum j^aucitate,

quam maximam sententiae ubertatem comprehenderent. Quaj partim a familiaribus

perscripta et per manus quasi tradita effatorum instar ferebantur, partiin ab ipso in
Enneadibus scripto consigiiata sunt, velnt illud (II. 3. 11.): >) Truvoup-yiu eOeXei vov<i ehai,
itemque illud alterum ibidein : vov aTroppoia eipyua-aTo Travovpyiav, et similia, quae in

Annotatione attigimus.
Eo accedit, quod, cum Plato aliique philosophi multa eorum, quse maxirae retrusa
involutaque essent, paucis admodum a se tradenda reservassent : hajc Alexandrina gens
philosophorum ; setatis suai morem secuta, reseratis cancellis onines, qiii serio philoso-
lihari instituissent altiusque spectare viderentur, intro vocabat, neque quenquam eorura
ab intimis sapientiae penetralibus arceri volebat. Unde consequens erat, ut in docendo
et in scribendo niliil non adniittere cogeretur ex impeditissimis rebus Plotinus, et in
extremos etiam Physicse et Metaphysicai recessus lectores suos perducere. Multa etiam
enidire et consummare annititur hic philosophus, quse Plato reliquique veteres inchoa-
verant, raulta, quse illi conjectando tantumraodo posuerant, firraanientis suis fulcire,
expedire inultos nodos, quos Scepticorum subtilitas connexuerat, satisfacere novis quge-
stionibus, quas intulerat nascens philosophia Christianorum.
Haec subtilis adstrictaque ratio et oratio non pariter arridere potest elegantioribus
hominibus, atque illa antiqua Attica, ornata Venerura quasi Gratiarumque multo splen-
didoque comitatu. Haec concisa, virilis adeoque severa disputatio non aeque retinere
potest Grammaticos Rhetoresque, atque illa Platonis facundia per dialogorum vicissitu-
dines vario periodorum jucundoque meatu explicata. Pone tibi ante oculos Platonera
per ainoena Academiae spatia deanibulantein inter discipulos, nunc subsistentem sub
urabraculo arborura, nunc iii exhedra residentem : habes quodammodo dialogorura
exordia, moras, deverticula, terininos. Contra pone Plotinura, sicubi ineditatur, soli-

tariura, sive versetur iii palinetis Mgypti, sive rusticetnr Romae in suburbano, aut in
villa Campaniai, vel inter fainiliarium circulos sermonesque saepiuscule in cogitando
defixum et protinus agnosces ha^c quasi tacita soliloquia Enneadura.
Explicasse mihi videor, quomodo ex ejus philosophiaj natura iteraque ex hujus phi-
losoplii iiigenio enata sit ipsius ratio et oratio, et quomodo utraque horum librormn
quodaimnodo finxerit fortunam. De eoruin consilio, argumento, gravitate, iiec minus
de loco, quem inter veteris philosophias principes suo jure teneat Plotinus, satis multa
dicta sunt cura in ejus vita, tuiii ad Vitain, itemque in Prolegoraenis, Introductionibus,
Coinmentariis.
De horum librorura compositione, orationis sono et stilo hoc judicium facit severus
scriptorum ceiisor Longinus, in epistola ad Porphyrium (De Vita Plotini, XIX. p. 125.
viii PR^FATIO EDITORIS.
Fabric.) ita SCribenS :
" tov oe tvttov t»/? 'ypa(p^]<> Koi twv ewoiusv Tavopo? T>}v TTVKvoTtjTa Ka\

TO (piXocroipov T»7? Tttii' X^tjTrijj.aTwv AaOetreto? inrep/BaWovTOK wyaixai Ka\ (biKw." " Sed formam
orationis senteiitiariunqiie hnjus viri densitateni et jAilosojjham in quaestionibus trac-
tandis rationem vehemeuter admiror et amo."
Restat, ut primum explicem Ficini operam in his Enneadibus collocatam, deinde
meum consilium, apparatum, rationem.
Marsilium Ficinum ut Platonis interpretem norunt eruditi omnes. Eundem ut in-
terpretem Plotini ego nunc demum justis laudibus impertire possinn, posteaquain hos
quinquaginta et quatuor libros pertractavi, et ipsos codices adhibui, quibus Marsilius
usus est. Commentarii ejus, ut hinc ordiar, instructi sunt illi quidem subtili argu-
mentatione multiplicique doctrina, nec nibil habent, licet Criticus videri Ficinus minime
velit, ad lectionein emendandam utile sed tamen iidem midta etiam alia admista con-
;

tinent, qua; illius a;tatis (Saiculi XV.) ingenium adeoque superstitioneni redoleant.
Vera virtus viri magni et propria operis pra;stantia eminet in translatione Latina.
Nam priinum, cvnn sajpius quam opus est corrigat codices suos manuscriptos, iisdem
tainen prudenter et critice ut phirimum usus est. Deinde, si teneas, qute supra de
Plotini compositione orationeque a nobisadumbrata sunt, facile intelligas optime fecisse
Marsilium, quod in vertendis Enneadibus aliam rationem inierit, quain in dialogis Pla-
tonis. Egregie enim falhmtur, qui Plotinum opinantur a Ficino verbotenus, h. e. ut
verbum verbo redderet, translatum esse. Est potius periphrasis appellanda hadc Latina
oratio, quain P^iciims accommodavit Gra^ce scribenti pliilosopho Alexandrino. Uude
efficitur, i-aro admodum e Latinis Ficini inferri debere vocabula vel sententias Graecis
Plotini ; nisi prorsus immutare et amplificare velis breve ilhid densumque ac pressum,
quod pi'opriuin est sicut iiigenii ita stili horumque
Plotiniani. Neque Metlicei illi

asquales alind quid a Marsilio fieri vohierant, quam ut iiitelligentiain sibi aperiret tam
difficilium librorum, et Latine explicaret Gnecas scholas Plotinianas. Nobis autem
hodieque h?ec translatio sa^piuscule coinmentarii perpetui usum pra;stat. Quapropter
habuimus immutare rationem ejus versionis, vel novam condere satis habui-
religioni ;

mus emendare, ubi peccatum erat, et ad emendatum a nobis Graecum contextum eam
refingere.
Jani ut de hac ipsa editione dicam : me Plato mature adverterat et in sui amorem
converterat. Deinde Platonis maxime causa progressus ad Plotinum, quum nonnihil
ex his Enneadibus delibassem, et vernaculo sermone emisissem inchoata ista, quibus
ipse haud ita multnm tribuebam, pnrter opinionem Wyttenbachius ille mihi aiiimos
fecit, et me dubitantem in consilio tractandorum Plotini libroruni omnium confirmavit
ac posteaquam libellum de Pvdcritudine in publicum prodideram, quae singularis fuit
humanissimi viri in me voluntas, Academiae Oxoniensis typographeo Praefectis per-
suasit, ut hanc editionem suis tyjiis describendam reciperent.
Quae duplex auctoritas quo mihi gravior esse debebat, hoc magis faciundum existi-
mavi, ut equidem nihil prajtermitterem, quod ei consilio accommodatum videretur.
Itaque quod ante viginti annos ainplius institueram, id jam intentiore studio persequi
sum annisus. Ac i^rimum in critico genere, quo fundamenta idonea jacerem, nec operae
nec suintibus peperci, ut ex cultioris Europa; bibliothecis praestantioriun codicum mss.
 PR^>FATI() EDITORIS. IX

lectioiies colligerem. Quoruin libroruin et inanuscriptoruni et iuipressoruin Indicein,

interposito de singulis judicio, Pz*olegoinenis adjunximus.

Uuplex autem exstitit Plotinianoruin ojierum recensio: altera Eustochii, Porpliyrii
altera. Nam, etsi antiquitus jjlura circumferebantur apograplia illoruin lihroruni,
tertiam recensionem fuisse Amelii si quis forte opinetur, is legat inihi disertuin de hoc
homiiie Longini testimonium (apud Porphyrium de Vita Plotini, XIX. p. 125.) ; et
quartam exstitisse, Procli, qui in Plotiinun commentatus erat, nihil est, quod credibile
faciat. Jam cum hodie Porphyriana recensio regnet per libros mss., quos iiovi, omnes,
supersunt tamen etiam alterius sive Eustochian;ie, haud ambigua vestigia ; unde conji-
cere possis, haiic alteram quoque ad medii usque aevi priora ssecula perdurasse. Indi-
dem hoc recte colligere nobis videinur posse : indulsisse sibi nonnihil Poi-phyrium in
Plotinianis libris redigendis, neque quantum aliquot viri docti nuper
tamen tantuin,
suspicati sunt. Neque eniin, si vel inaxiine volebat, quod ipsuin non constat, poterat
insigniter vel detruncare vel interpolare libros magistri, quando sciebat quod et ipse ;

memorat, exstare eorundem alia insuper exempla, quae alii Plotiniani alumiii posside-
rent, cum aliis communicarent et per manus traderent. (^''ide quae hac de re cum in

Prolegoinenis tum ad Vitam Plotini, tuin in Annotatione. p. 85, 140. A. 361. A. 364.
D. 423. B. 463. C. posuimus.)
Hactenus de causis universae Criticse, quam vulgo altiorein vocant. In singulari
Critica factitanda has duas mihi leges scripsi : priinam, hortantibus etiam redemtoribus,
ut universain Silvam Varige Lectionis sub contextu ponerem. Quod nemo factum iin-
probabit in eo scriptore, qui piimiun codicimi mss. subsidiis instructus in publicuin
prodit. Et quo magis alienus sum ab ea arrogantia, ut ine usquequaque verum vidisse
prsedicem, hoc minus Criticis hanc opportunitatem praecisam velim ex his copiis, quse
nunc priiniun suppeditantur, nbiubi velint aut possint, medelam parandi iis membris,
quae etiamnum luxata sunt aut quoquo modo male aflfecta.
Alterum mihi imirosui illud, ut ne conjecturas meas contextui obtruderem sed eas ;

judiciis de Varia Lectione interponerem. Abs ea norma paucis admodum locis recessi,
h. e. iis, ubi inepte religiosum fuisset frugibus inventis glandes retinere velle ; v. c. in

loco VI. 7. 24. p. 716. C. tueri ista: t/ &; cnroae/uLi/weTe Toh (TMixuaiv, aut a;que vitiosum
e margine adsciscere illud : toi"? onfxaaiv, ubi usus loquendi disertaque testimonia scrip-
torum, Platoiiicorum etiam, unice flagitabant quod dediinus : to/"? iwo/j.u(7iv. Sexcentis
autem locis, vel potius singulis fere paginis, misere corrupta, lacunosa vel interpolata
scriptoris oratio a nobis in integrum restituta est ope manuscriptorum codicuin, vel
aliorum scriptorum, qui Plotiniana verba citaverant. Nec ininus ex libris mss. et ex
Eusebio aliquot capitibus auximus has Enneadas.
Venio ad interpretationem. Cujus muneris partes erant hae maxime: priinum, ut
aditum ad singulos libros munirem, hoc est ut Introductionem iis pnvmitterein, in qua
fontes indicarentur ejus doctrina^, quam eo in libro explicare instituit philosophus et,
quoad ejus fieri posset, ejus doctrinae vicissitudines adumbrarentur, sive, ut uno verbo
absolvam, ut exhiberetur Constitutio loci, de quo ageretur. Deinde in Annotatione
concinnanda illud ante omnia spectandum erat, ut Platonis Aristotelisque et utriusque
sectatorum et interpretum veterum loci, quos scriptores ubivis fere respicit Plotinus,
VOL. I. b
X PKILFATIO EDITORIS.

raro diserte laudat, ii igitur omnes ut sigillatim excitati adponerentur componerentur-

que cura sententiis hujus philosophi. Contra putidum fuisset, si per omnes Enneades,
quod in prima institui, singularum fere sententiarum vim ac naturam explicare vohiis-
sem, prsecipue cum hac in parte Ficiniana Versio, vel potius Periphrasis, egregiam
opem prgestet. Quod Ficinus vei'o prsetermisit, illud mihi faciendum esse duxi, ut
Technologiam quandam inchoai-em Alexandrinae philosophiae, hoc est, ut voces formu-
lasque horum philosophorum proprias appositis testimoniis ex})lanarem quo ab hac ;

quoque jjarte Lexicon Platonicorum ])ra?pararem. Quod subinde Novi Testamenti et

frequenter Scriptorum ecclesiasticorum locos adhibui, consulto feci, nimirum ut Philo-
sophia; pariter atque Theologiae studiosi intelligerent, quantopere mutuo se adjuvent

Sacrorum libi'orum Ecclesi.neque Christianse scriptores et hi recentiores Platonici. Quod

sajpius alia etiam deverticula sum sectatus, et in aliorum quoque scriptorum locis im-
moratus, hoc propterea institui, ut severitatem Plotiiiianam aliquo modo exhilararem ;

neque ego hoc nomine tristiorum supercilia judicum extimesco. Condonaret ipse Plo-
tinus, qui in summa morum gravitate facilis fuisse traditur.
Magis milii succensebunt Plotini admiratores amatoresque, quod in Prolegomenis,
Introductionibus et Commentariis noii sim verecundatus eorum quoque liominum ju-
diciamemorare, qui vel impares censendi sint illi philosopho judicando, vel pnvjudicata
opinione occeecati hanc universam Alexandrinorum philosophiam ejiciant. Contra me
excusabunt, qui editoris iiiterpretisque officia jestimare sciant ; utpote cui nihil anti-
quius esse debeat, quam ut ab omni partium studio quam alienissimus reperiatm-.
Quod liberum fuit, feci, nimirum ut calumniosa aut inepta istiusmodi dicta nonnun-
quam modeste notarem.
Superest, ut opem comrnemorem, quae mihi in hoc opere instituendo exi-
officiaque

gendoque pniestiterunt viri De Wnttenhachio supra dixi. Moseri

amici et eruditi.
nostri quie partes in hoc negotio fuerint, loquitur titulus. Neque tamen lianc oppor-
tuuitatem dimittam, quin cum laude praedicem, eum, quod a tali viro exspectari poterat,

in digerenda varia lectione eandem saepius recte judicasse, et Annotationi nonnulla

adjecisse, quie canceHis inclusa sunt, universum denique exem])luin mea nianu scriptum,
quod niihi reservatum volebam, accurato et luculento charactere litterarum descripsisse,
quo typothetaruin opera expeditior fieret. In copiis comparandis me adjuverunt ii,
quorum nomina Index Apparatus critici et Prolegomena habent. Dissenius insuper,
Krahingeriis et Sa/iunins Grgecorum interpretum vel manuscriptorum, vel impresso-
rum, locos sua opera meum in usum excerptos mihi impertiverunt.
Quod reliquum est, faxit Deus, quo aimuente hoc opus perficere inihi contigit, ut id
ipsuin verae sapientiae, quae divina est, studio promovendo conferat.

Scribebam Heidelbergas
d. XVIII. niens. Decerabr. a. MDCCCXXIX.
 EXHORTATIO
MARSILII FICINI FLORENTINI
AD

AUDITORES, ET LEGENTES PLOTINUM.

i RINCIPIO vos omnes admoneo, qui divinum audituri Plotinum liuc acceditis, ut
Platonem ipsum, sub Plotini persona ioquentem, vos auditiu-os existimetis. Sive enim
Plato quondam in Plotino revixit (quod facile nobis Pythagorici dabunt) sive Da;mon
idem Platonem quideni prius afflavit, deinde vero Plotinum, quod Platonici nulli nega-
bunt onmino aspirator idem os Platonicum afflat, atque Plotinicum. Sed in Platone
:

quidem afflando spiritum efiundit uberiorem in Plotino autem flatum augustiorem

:

ac ne augustiorem dixerim, saltem non minus augustum, nonnunquam ferme profun-

diorem. Idem itaque numen per os utrumque liumano generi divina fundit oracula
uti'obique sagacissinio quodam interjjrete digna : quum [Ed. prc. qui^ ibi quidem in
evolvendis figmentorum incumbat involucris : hic vero tum in expriniendis sacratissi-
mis [Ed. prc. secretissimis] ubique sensibus, tum iu explanandis verbis quam brevis-
simis diligentius elaboret. Mementote praeterea, vos haud quaquam vel sensu comite,
vel humana ratione duce, sed mente quadam sublimiore excelsam Plotini mentem pe-
netraturos.Profecto (ut Platonice loquar) caeteros homines rationales animos appel-
lamus: Plotinum vero non animiun, sed intellectum. Sic omnes eum philosophi, suo
nominabant. Atque utinam in mysteriis hujus interpre-
seculo, prsesertim Platonici,
tandis, adminiculum Porphyrii, aut Eustochii, aut Proculi, qui Plotini libros disposu-
erunt, atque exposuerunt, nobis adesset. Spero tamen id, quod admodum felicius est,
divinum auxilium in traducendis explicandisque divinis Plotini libris Marsilio Ficino
non defuturum. Sed jam coelestibus hinc auspiciis et nos ad transferendum primum
Plotini librum, et argumento breviter exponendum, reliquosque deinceps, feliciter acce-
damus. Et vos Platonem ipsum exclamare sic erga Plotinuni existimetis

Otos TTfTTVVTai,, Toi5 0)? aKiol aicraovaL'

Iste sapit solus, volitant reliqui sicut umbras.

[Ed. ])rc. hujus versus loco : Hic estjilius meus dilectus, in quo mihi undique placeo
ipsum audite.^

b 2
 MAHSILIUS nCINUS
MAGNANIMO PETRO MEDICI
S.

CuM Idibus Novembribus in agro Caregio una cum Magno Laurentio Medice de-
ainbulareni, multaque Platonis mysteria ultro citi-oque interpretaremur : decidi forte
inter loquendinn e sapientia in fortunam, coepique hanc acrius incusare : quod Platoni
lucem affectanti, seculis jam multis obstiterit. Tum ille, Noli, inquit, Marsili, Plato-
nem nostrum infortunatum dicere, nisi forsan me fore putes infortunatum. Sermoneni
quidein tunc nostrum his dictis absolvimus. Sed numquid mortis causa deinde secuta-
Laurentium liceat infortunatum existimare? simulque Platonis fortunam funditus cor-
ruisse ? Absit, ut aninium illum minus felicem putem, quem e corporis compedibus
evolantem, novo quodam applausu la^tus aether exceperit, grandiore stella in Lauren-
tiana tecta cadente, mirisque fhninnis ex alto pcr Careginos agros triduo coruscantibus.
Sed biduo ante obitum Jupiter rubente Dextera sacras jaculatus arces, Terruit urbem,
inox orbam tanto patre futuram : Terruit hostes, grave ne quid forsan adversus invic-
tain domum Mediceam molircntur. Itaque nec Laurentius heros, nec heroicus Petrus
Laui-entii filius, ob ea, qua,' nuper contigerunt, minus posthac felix est judicandus : nec
propterea Plato noster infortunatus. Cujus caput hactenus salutari prorsus umbra
lauri fovebatur, nunc pedes jam firmissima petra nituntur. Plotinus denique manibus
nunc tuis apprehensus, seniorem interea Platonem piis himieris substinebit, teque duce
producet in hicem.
Incerti.
Morcs, ingcniuni, Musac, Sopliia>ciuc scpuha est

Laus liic cuui niagni corpore Marsilii.

IXCERTI.
En hospes hic est Marsilius sophiae pater
Platonicuni c]ui dogma, culpa temporum
Situ obrutum, illustrans, ct Atticum decus
Scrvans Latio dcdit: fores primus sacras
Divinae aperiens mentis actus numine.
Vixit beatus ante Cosmi muncrc
Laurique Medicis, nunc revixit publico.

POLITIANI.
Mores, ingenium, Musas, sopliiamque supremam
Vis uno dicam nomine.'' Marsilius.

Andke.« Dactii.
Hic situs est magni sacrum qui dogma Platonis
Marsilius patriac tradidit et Latio.
Exuvias tellus, coelestes spiritus oras,

Diva sed et terram fama polumque tenet.

 AMPLISSIMIS VIRIS CONSULIBUS ET
SENATOllIBUS
ILLUSTRIS. REIP. NORIMBERGENSIS.
s.

jTERVULGATUM est Platonis illud, Patres amplissinii, tum denium beatas fore
Resp. si vel Philosophi regnent, vel reges philosophentur. Nam cum recta Politia»
administratio a perfecto rationis usu tota pendeat, et juxta Aristotelis sententiam vir-
tute et sapientia excellentissiraus tacito totius natura; consensu impei-io universi sit

dignissimus: ut Deo hominique Christo opt. max. hocce decus per se convenit,
soli

ita participatione quadam iis, quos ille suos in terra vicarios esse voluit, eosdemque

Deorum nomine cohonestavit. Hos ipsos autem cum peculiari quadam sorte ad recte
imperandum excitare, vocare et erudire consueverit, id quod Mosis, Josuei, Gedeonis,
Jephthae, Samsonis, Machabaei, et similium exempla docent tum vero populari ratione
:

bonus ille bonse naturse auctor mentibus omnium hominum recte vivendi inscriptas
regulas spiritus sui efficacia in quibusdam ad imperandum natis, et aureas jjroinde
animas ex Platonis opinione habentibus, explicare et illustrare solet: ut quemadmodum
essentia; sute, ita veritatis quoque et virtutis, quantum ejus fas est, participes faciat.
Duae profecto virtutis atque veritatis sunt nornice, Auctoritas sacra, ratione aeterna
constans, et ratio profana, auctoritate mortali nitens. Quarum
Theologise non illa

fucato nomine gaudens, solis splendidissimi instar humanai mentis tenebras omnes vel
sola depellere et illustrare potest sed iis soh's conceditur, qui singulari Numinis be-
:

nignitate divinorum oraculorum revelationem lege Mosaica delineatam ijrimum, lege

deinceps Evangelica explicatam obtinuere. Ha;c vero, quam a Sapientis Dei imitatione
philosophiam dixere, reliquias humani naufragii colligens, naturas incorruptas legem
indagatur duinque turpitudinem hominis adventitiam intelligit et deplorat, ad pulcri-
:

tudinis nativae ideam, non agendo, saltem contemplando evadere nititur sed conatu
si :

etiam isto frustrata, dura quid sibi desit agnoscit, causam interim morbi ignorat, neque

illius depellendi rationem ullam videt, ad auctorem naturaj bonum, suamque bonitatem
nemini invidentem tota convertitur, ut cui ortus sui principia debet, ab eo quoque re-
stitutionis et conservationis suse adjumenta suppliciter devoteque petat. Hunc philo-
sophiae suae finem Socrates, Apollinis oraculo sapientissimus omnium mortalium judi-
catus, constituit, quando ad summum illud bonum atque pulcrum omnia referre docuit,
et philosophiam mortis commentationem esse definivit : sed et philosophiam, inter om-
nia ea quae a Diis accepimus, princiijatum obtinere, asserere non dubitavit hoc uno :

quod Auctoritatis divinae ignorantia (etsi hanc ipsam fortassis extra huma-
deceptus,
norum donorum censum positam esse tacite insinuavit) rationi, quae taraen in secundis
tantuni connumerari debet, primas assignavit. Jam vero cum ratio ipsa humana (nam
divina, quaj oculos hominum veluti noctuarum splendore suo hebetat penitus, et oiiii-
scat) ex singularium historia et observatione universalem theoriam et contemplationem
xiv PETR. PERX.E PR.^FATIO.

(leducat : observatio rursus nec bi"evi tempoi'e nec ab uno aliquo fieri queat : ni supel-

lectile profecto rationis, ut ita loquar, comparanda experientiam famulari et obstetri-

cari, adeoque Auctoritatem eorum, qui cum ratione observata invenerunt, inventa con-
stituerunt, constituta docuerunt, maximi faciendam esse, constans naturaj ordo per-
suadet. Quocirca admirabilis ille naturaj mystes et interpres Aristoteles, qui nihil in
intellectu esse asserit, quod non prius in sensu fuerit, tov fxavOdvovTa jTKTTeveiv oportere
pronunciavit. Etsi enim hominem philosophum rationis et orationis libertas, nulli
auctoritati dedita, soli veritati addicta, deceat eadem tamen ipsa paucos tantum, quos
:

aequus ainavit Juppiter, quique auctoritatem omnem diviiiai mentis perspicacia supera-
verint, cadere potest : mediocribus interim, quorum est pars maxima, opinionibus ante-
cessorum suorum servire inulto consultius fuerit, quam inconsiderato libertatis studio,
repudiata majorum auctoritate, Kanw^o^la^ tyrannidem invadere. Atque ut Indorum
Germanas atque Brachmanas, iEgyptiorum sacerdotes, Chaldaeos Babyloniorum, Scy-

tharuin Tarabostescos, Germanorum atque Gallorum Druidas omittamus veterum :

certe Graecise philosophorum scholas duas celeberrimas, lonicam jam inde a Thalete
ad Epicurum, Italicam a Pythagora ad Socratom usque deductas, auctoritati pluriinum
tribuisse, et duin rationis vestigia sectantur, subinde iu auctoritatis pomoeria deflexisse,
vel Pytiiagoreum iilud, avToi ecjm, satis superque convincit. Socrates quidem, cum phi-
h)sopliiam mutilatam in integrum restituere, nec natunu tantum obscuritatem, sed et
inorum improbitatem indagare, ejusdemque reparandaj inodum qua>rere institisset,
propter philosophandi eh>gantiain et vit;e sanctimoniam ex se jiosteriorum ])hiIosopho-
ruin colonias varias propagavit: duiu qu;i- ab illo virtutis et veritatis naturalia seniina

hauserant, vel rectius intelligere, vel diligentius excolere, solertes discipuli studuere.
Hinc adeo Academicorum philosophorum secta a Platone, Cynicorum ab Antisthene,
qmv mox Stoicam quoque ex se produxit, constitut;r fuerunt. Piatoiiis discipulus Ari-
stoteles, Perijiateticam coloniam inetropoli sua ob ordinis inethodique lucem tot jam
seculorum perpetua successione neutiquam inferiorem in Lyceum deduxit. Academiae
interim veteris nomen et dignitatem Speusippus cuin successoribus conservavit, Arcesi-
laus mediam, Lacydes novam invexit. Turbata postmodum una cum imperio Atheni-
ensis schol;e constitutione : suis excita natalibus per totani primo Gr;uciam, deinde
etiam per Italiam nnnos suos Academia pnc ca-teris sectis spargere coepit tanta coeli :

solique benignitate, ut viviradices ista? in latissimas sylvas excreverint et posteaquam :

Graecia capta, ferum victoi-em cepit, ut ille ait, Platonicse philosophiae seges Roma? im-
priinis fuerit amplissima : noii viva tantuin traditione, sed et scriptis doctissimorum
hominum mirifice contestata et celebrata. Id quod unus Plotinus Lycopolita, quem
hic iuscenam literariam cultiorem, elegantioremqne produciinus, Ammonii Alexandrini
summi philosophi ab anno actatis xxix. quo priraum ad philosophiam accessit, per an-
nos undecim diligens auditor, Origenis et Erennii condiscipulus, docere potest. Con-
veiierat inter eos jam olim, ne acroamatica pra?ceptoris dogmata ederent, sed ore tan-
tum legitimis auditoribus ea communicando, auctoritatem scholae tuerentur. At post-

quam prior Erennius, deinde Origenes fidem fefellit, sed et quia auditores Plotini, quo-

rum per Romae et multos et eruditos habuit, sine dogmatum anagnosi solam
ann. 26.
acroasin tumultuariam sequebantur vix tandem Plotinus quadragenario major ad
:

LXVI. tetatis annuin, qui secuudus fuit Claudii II. Imp. utrique certe fatalis, ad scri-
 PETR. PERN/E PR.EFATIO. xv

beiuluin aniinuin appulit. Cujus vitain cuin Porpliyrius diligenter et copiose sit perse-

cutus, nou aganius: sed illud unuin animadvcrtanuis, Plotinuin in

cst cur iios actuin

ea tempora incidisse, quibus Philosoj)bia jn-ofana Cbristiana' religionis tunc lono-e late-
que emergentis geinulatione excita, veritate insuper doginatuin coacta, facillinie Christi

juguin subire potuisset, nisi ainbitio et iniprobitas eorum, qui barba paliioque tenus
philosophabantur, sapientia-qvie opinione turgidi, iinperitis et idiotis parere turpissiinum
esse ducebant, obstitisset. Illi eniin cuin auctoritatem sa])ientia> profaiut, tueri stude-

rent, observarent interiin non tam rationum subtilitate, quain moruin sanctitate, et
miraculorum frequentia pietatem Christianam niti ipsum Acheronta movere non du-
:

bitarunt, hoc est sub prsetextu philosophice humana^ Magiain iii subsidium advocare.
Itaque post Apollonium Tyananiin (cujus admirandis prastigiis astutissimus cacoda-
mon Christi Opt. INIax. miraculoruin auctoritatem labefactarc, eidemque hunc velut
antagonistam opponere conatus est) Julianus Chaldaus, Thaumaturgus dictus, lam-
blichus Chalcidensis, Maximus Ephesius, Libanius sophista, Amelius et Sopater Apa-
raenses, iEdesius Cappadox, Chrysanthius Lydius, et iinpius ille
Porphyrius e Tyro,
cuin blasphemo Proclo Lycio, philosopliicain larvam impiae magi;e induxere. Qua;
sane res fecit, ut cum D. Paulus ab inani philosophia pios abstinere serio prascipiat,
Christianae religionis sectatores eo seculo non modo philosophos, et merito quidein, sed
et philosophiam ipsam licet immerentem, impietatis damnarent : eoque res rediit, ut
Magia? odio Theologia divina Philosophiaj sincerae famulatu atque ministerio tam ho-
norario quain necessario ])enitus exueretur. Sed cuin quo res quaque jjra^stantior est,
eo abusus ejus deterior esse soleat : diligenter haec a se invicem distinguenda fuerant,
ne quod moribus hominum debebatui', ipsi arti imputaretur. Rectius ii, (inter quos
Melito Sardensis episcopus, Frontonis philosojihi discijjulus, Pantanus item Alexan-
drinus Stoicvis, cuin Cleinente Alexandrino, et Alexandro Hierosolymitanorum ejiiscopo,
discijiulis, Quadratus pariter, et Aristides Atheniensis, Justinus martyr, Cyj)rianus Car-
thaginensis, magus priusquam episcopus, Origenes insuper iEgyptius, cum mvUtis aliis)
qui vanitate philosophica rejecta, veritatem philosophicam, revelataj veritati subancil-
lari coegere, adeoque auri JCgyptii vetitum alioqui usum ad veri Dei cultuin traduxere,
tanto successu, ut Julianus Apostata hanc unain extirjjandi Christianismi rationem esse
putarit, si ab ethnicorum literis arcerentur pii, qui hisce instructi, niulto probabilius et
ipsam tuerentur, suismetque armis impios conficerent. Etsi vero
efficacius veritatera

absurdum videtur, homines a Deo aversos, vera?qvve pietatis ex professo hostes, ad ul-
lam sincerse veritatis licet profanaj cognitionem pervenire potuisse : at magna est «terni
illius bonorum datoris indulgentia, qui ut sole suo impios aeque ac j)ios illustrat, ita
vatibus ethnicorum, admirando consilio, multo clariores de Messia revelationes dedit
(sicut ex Sibyllinis constare potest) quam ijwismet Judaeorum jjrophetis. Ergo ut
impie de religione nostra revelata Plotinus scnserit, fortassis quoque eandem magico
conatu oppugnarit (etsi in duce illius eliciendo, non damonem, sed Deuin iEgyptio sa-
cerdoti apparuisse, Porphyrius nugetur) at in eo philosojihiai genere, quod rationi hu-
manae consentaneura, et naturaj, hoc est Dei ojierum, in quovis entiuin genere cognos-
cendaj exprimenda-que agmulum existit, post Platonem eximius fuit : adeoque si, quod
quidam inquit, Platonici paucis innnutatis Christiani fieri possunt : Plotinus certe, qui
ravdto accuratius et diligentius dogmata Platonica et scrutatus est, et interpretatus,
XVI PETR. PERN.^ PR.^FATIO.

primuin inter hosce locum meruerit, cum si cuin reliquis ejusdem professionis compa-
retur, non minus Oelov appellatione dignus videatur, quam Plato olim, cum Aristotele
^aifj.ovlw collatus. Quod si vero vel quia noluit, vel quia numinis benignitate destitutus
ad aiterna:; pietatis cognitionem pervenire non potuit : at nos, quibus liberalior divini

spiritus gratia affulsit, philosophiam ejus naturct recta^ consentaneam, et eatenus a di-
vina Auctoritate non alienam, Theologiaj subancillari cogamus ipsosque naturae the- :

sauros in contemplando simul et agendo ex penetralibus hisce erutos, ad Dei unius glo-
riam, refen-e, et in hice illius, qui omnem hominem sed dispai-e modo illuminat, acqui-

escere discamus. Hoc sane consilio, W. clarissimi, Plotinum, qui aute aliquot annos
ex officina nostra, Marsilio Ficino interpretante prodierat, quatuor Grsecorum exem-
])larium manuscriptorum, trium quidem Italicorum, quarti vero Jo. Sanibuci Tirnavi-
ensis, Cfesaris Historici, liberalitate literaria privatis omnibus praeferendi, principibus

etiam plerisque conferendi, fide ac subsidio, sua nunc lingua loquentem et auctiorem et
emendatiorem dare voluimus ut philosophise Platonicae, h. e. quse Christianse religioni
:

maxime affinis est, et cognoscendae, et judicandse, et ad usum veraj pietatis traducendse,

utriusque linguaj studiosis potestatem faceremus : cimi ea sententiarum ubertate et ver-

borum brevitate scateat, ut interdum ex Gr;vcis rectius quam ex Latinis intelligi queat,

nullo quidem interpretis vitio, sed ob rei ipsius obscuritatem, et linguae proprietatem.

Hunc eundem vero auctorem vestrae potissimum Reip. Patres amplissimi, offerre volui,
ut quando similitudo parit amicitias, princeps philosoplnis, idemque veritatis et virtutis
in suo genere doctor eximius : sub illius Reipublicio titulo ac patrocinio prodiret, qua-
Iiiler Teutoni^e tantum capiit cxtulit urbes,
Quantum lenta solent inter viburna cupressi

qua?que multorum jam annorum constante successione, et Corinthiam opulentiam, et

optimam disciplinam, Spartana multo sanctiorem, in media Germania expressit, diu-
turnaque benignitate inter tot libertatis insidiatores fortiter conservavit. Sed ut ha-'c
avita sunt civitatis vestr;u encomia, ita quod nunc dicendum venit, vobis, bonorum
parentum generosa: posteritati, proprium quod non minus regio, quam philosophico
:

animo, hoc tempore, quo plerosque vel turpi vel inani otio, ne quid gravius dicam, po-
litiis incubare videmus, Academiam Altorfensem institueritis, et doctiss. virorum am-

pliss. stipendiis evocatorum, eruditione ac virtute ita conservandam curaveritis, ut in

posterum inclytam Germaniae Norimbergam, non modo probatissimarum pretiosissi-

marumque mercium, sed et optimarum laudatissimarumque artium emporium, Christi-
anus orbis et admiraturiis sit, et celebraturus. More veteris militiaj Romanse boni
noininis ominisque miles prinuis legi, et Castrensi catalogo inseri consueverat. Vos
itidem, Viri omnium ordinum clarissimi, Academicorum principem Plotinum, mese
erga Remp. vestram veteris observantia;, erga Academiam novse benevolentis testem
atque vadem, qua humanitate, excipite, et me Academicorum omnium commu-
soletis,

nem obstetricatorem in vestram deinceps dientelam suscipite. Valete Germaniaj lumina

atque columina. Basileaj A.D.VI. KL. Sept. anno Christiano M.DXXC.

V A
Addictissimus

PeTRUS PeRXA TYrOGRAPHUS Basiliensis.

 MARSILII FICINI FLORENTINI IN PLOTINUM
AD

MAGNANIMUM LAURENTIUM MEDICEM VATRIM SERVATOREM

PROCEMIUM.
MaGNUS COSMUS, Senatusconsulto patriae pater, quo tempore Concilium inter
Grsecos atque Latinos sub Eugenio pontifice Florentiaj tractabatur, pbilosophum Gra?-
cum, nomine Gemistuni, cognomine Pletbonem, quasi Platonem alteruni, de mysteriis
Platonicis disputantem frequenter audivit. E cujus ore ferventi sic afflatus est proti-
nus, sic animatus, ut inde Academiam quandam alta mente conceperit: hanc opportuno

primum tempore pariturus. Deinde dum conceptum tantum magnus ille Medices quo-
dammodo parturiret, me electissimi medici sui Ficini filium, adhuc puerum, tanto operi
destinavit, ad boc i])sum educavit in dies : operam pni?terea dedit, ut omnes non solum
Platonis, sed etiam Plotini libros Gra?cos haberem. Post haee autem anno millesimo
tertio, quo ego trigesimum agebam a?tatis annum, mihi
quadringentesimo sexagesimo
Mercurium primo Termaximum, mox Platonem mandavit interpretandum. Mercurium
paucis mensibus eo vivente peregi : Platonem tunc etiam sum aggressus. Etsi Ploti-
num quoque desiderabat, nuUum tamen de boc interpretando fecit verbmn: ne graviore
me pondere semel premere videretur. Tanta erat viri tanti erga suos clementia, in
omnes tanta modestia. Itaque nec ego quidem quasi nec vates aggredi Plotinum ali-
quando cogitavi. Verum interea Cosmus, quod vivens olim in terra reticuit, tandem
expressit, vel potius impressit ex alto. Quo enim tempore Platonem Latinis dedi le-
gendum, beroicus ille Cosmi animus beroicain Joannis Pici Mirandul;e mentem nescio
quomodo instigavit, ut Florentiam, et ipse quasi nesciens cpiomodo, perveniret. Hic
sane quo anno Platonem aggressus fueram natus, deinde quo die, et ferme qua hora
Platonem edidi, Florentiam veniens, me statim post ])rimam sahitationem de Platone
rogat: huic, Equidem Plato nostei', inquam, hodie liminibus nostris est egressus. Tunc
ille, et hoc i])so vehementer congratulatus est: et mox nescio quibus verbis, ac ille

nescit quibus, ad Plotinum interpretanduin me non adduxit quidem, sed potius conci-
tavit. Divinitus profecto videtur effectum, ut, dum Plato quasi renasceretur, natus
Picus heros sub Saturno suo Aquarium possidente, sub quo et ego similiter anno prius
trigesimo natus fueram : ac i)erveniens Florentiam, quo die Plato noster est editus, an-
tiquum illud de Plotino herois Cosmi votum mihi prorsus occultum, sed sibi ca-litus

inspiratum, idem et mihi mirabiliter inspiraverit. Quoniam vero nunc circa philoso-
phandi officium divinam attigimus providentiam, opera» pretium videtur, ut eam i)aulo
latius prosequamur. Non est profecto putandum, acuta, et quodainmodo i^hilosophica
hominum ingenia unquam alia quadam esca, praeterquam philosopbica, ad perfectam
religionem allici posse paulatim, atque perduci. Acuta enim ingenia plerumque soli se

rationi committunt, cumque a religioso quodam philosopho hanc accipiunt, religionem

subito communem qua quidem imbuti, ad meliorem religionis sj^e-
libenter admittunt:
ciem sub genere compreheusam facilius traduntur. Itaque non absque divina provi-
VOL. I. c
xviii MARS. FIC. PROCEMIUM.

dentia, volente videlicet, omnes pro siiiguloruni ingenio ad se mirabiliter revocare, fac-

tum est, ut pia qujtdam philosophia quondam et apud Persas sub Zoroastre, et apud
-^gyptios sub Mercurio nasceretur, utrobique sibimet consona nutriretur deinde apud :

Thraces sub Orpheo atque Aglaophemo quoque mox ; sub Pythagora apud
adolesceret
Graecos et Italos, tandem vero a divo Platone consummaretur Athenis. Vetus autem
Theologorum mos erat, divina mysteria cum mathematicis numeris et figuris, tum poe-
ticis figmentis obtegere ne temere cuilibet communia forent.
: Plotinus tandem his
Theologiam velaminibus enudavit, primusque et solus, ut Porphyrius Proclusque tes-
tantur, arcana veterum divinitus penetravit sed ob incredibilem cum verborum brevi-
:

tatem, tum sententiarum copiam, sensusque profunditatem, non translatione tantum

linguae, sed commentariis indiget. A^os ergo iu Theologis superiorilnis apud Platonem
atque Plotinum traducendis ct explanandis elaboravinuis, ut hac Theologia in lucem
prodeunte, et poeta.» desinant gesta mysteriaque pietatis impie fabulis suis annumerare
et Peripatetici quam omnes admoneantur, non esse de
plurimi, id est Philosophi pene
religione saltem communi, tanquam de anilibus fabulis sentiendum. Totus enim ferme
terrarum orbis a Perii^ateticis occuj^atus in duas phirimum sectas divisus est, Alexan-
drinam et Averroicani. Illi quidem intcllectum nostrum esse niortalem existimant, hi
vero unicum esse contendunt : utrique religionem omnem funditus a-que tollunt, prae-
sertim quia divinam circa homines providentiam negare videntur, et utrobicjue a suo
etiam Aristotele defecisse. Cujus mentcni hodie jjauci invuter sul)limem Picuni Com-
platonicum nostrum ea pietate, qua Tlicophrastus olim et Theniistius, Porphyrius,
Simplicius, Avicenna, et nuper Plethon interpretantur. Si quis autcm putet tam di-

vulgatam impietatem, tamque acribus munitam ingeniis sola quadam simplici pnedica-
tione fidei apud liomines posse deleri, is a vero longius aberrare ])alam re ipsa procul
dubio convincetur: majore admodum hic o])us est ])otcstate : id autem est vel divinis

miraculis ui)ique ])atentibus vel salteni ])hiIosophica quadam religione philosojihis eam
libentius audituris, quandoque jjersuasura. Placet autem divinae jirovidentiae his seculis
ipsum religionis suae genus autoritate rationeque philosophica confirmare, quoad statuto
quodani teni])ore verissiinam religionis s])eciem, ut oliiii qiiaudo(|ue fecit, manifestis per
omnes gentes confirmet niiracnlis. Divina igitur ])rovi(lentia ducti divinum Platonem

et magnum Plotiuum interpretati sumus. Platonem quidem ipsum misimus ad te jam-

diu, ut aj)ud eum aliquando revivisceret, in quo revixit Cosmus, atque renatus adolevit
ad votum, et feliciter floret adultus. Plotinum vero nunc et si jure missuri sumus, non
tam mittimus quideni, quam s])ectamus ad tuas a'des ultro et alacriter ])ro])erantem,
tanquam ai) i])so Platone, velut ferruin a lapide quodani Herculeo raptuni, ut penes te,
Magiianime Laurenti, unice literatorum jjatrone, una cum Platone suo felicissime vivat.
Audi ergo feliciter Plotinum de omnibus philosojjhiae mysteriis ajnid te cuin Platone
loquentem sed antequam huuc auscidtes, Porphyrius pius ejus discipulus til)i auscul-
:

tandus erit, vitam, niores, gesta magistri, et brevissiine siinul et verissime narrans.
Cujus liistoriam Angelus Politianus noster alumnus tuus, acerrimo vir judicio, tani

oratoriam quam philosophicam esse censet : jjropterea tibi admodum placituram. De-
nique nou solum audi feliciter, sed etiain felicissime vive. Et quantuin nos amas, di-

lectissime Laureuti, taiitum ])recor nostrum ama Valorem, Philipi^um, inquam, egre-
gium viruin, et Platonica; sapientia studiosum, et te ardenter amantem.
 PROLEGOMENA LITERARIA
DE PLOTINO.

Notitia litteraria ex Fabricii Bibliotheca Graeca t. V. p. 691 — 701.

ed. Harles. ernendata et aucta.

I. De Plotino. II. Ejus obscuritas. Genius. III. Num Spinosismo Jhveat. IV. Dogma ejus
de diviria trinitate. V. Julii Firmici et Petri Petiti de Plotino cen.iurce. [V. b. Creuzeri
Adumbratio rationis Plotini niriversa', sivc Sciagraphia Systematis Plotiniani.'^ VI. Scripta
ejus ab Eustochio, Porphyrio, Proclo rcccnsita vel illustrata. VII. Dexippus contra Plotinum
de decem prcedicamentis. VIII. Indiculus scriptorum a Dexippo citatorum. Anonymus Greecus
adversus Plotinum dc anima. IX. Plutini opcrum a Porphyrio in Enneadcs distributorum
editioncs. Scripta Plotino trihuta, qtiw in Enncadibus non cxstant. X. Indiculus scriptorum
a Plotino laudatorum.

I. Constat aliorum etiain testiraoniis auctorum, quanta fuerit Plotini inter philosophos
auctoritas, quantum etiam post fata nomen, ut velut alterum Platonem reddidisse aetati
suae videretur. Unde Proclus in Theologia Platonica liljro et capite primo : ToJtod?
Srj, inquit, row tJ;? IlXaTcoi/i/ci^? eTTOTrTe/a? i^rj-yiiru^ kcu t«9 Traiiwyea-TdTa? )'i/xiv Trepi twv
Qeiwv vcpijy^icreii uvair\w<javTa'i Kat t(o a-(peTep(p KaOrjyefxvvt (t(o TlXaTwvt) TrapaTrXrjcriav t>iv

(bv(Tiv Xa^^ovTU^ elvut Oet>]v jIAiiTINON toi' A('yi>7rT(oi', /ca! toi/? airo tovtov
uv eywye
TrapaSe^afJ.evov; Trjv Qeoopiuv, 'AMEAION ts /cal nOP<i>YPION /ca! TpiTOVi ot/mat toi"; utto
TOVTtov wmrep avSptavTai; ri/utiv u-TroTe-^devTW} 'lAMBAIXON Te kui OEOAQPON", ku\ ei

cij Ttve^ aWoi fxeTU tovtov^ eiro/Levot t(o Qetw tovtw Yopcp irept twv tov YlXaTwvo^ t>iv eavTwv
^idvotav ave^dK)(_eva-av. Eunapius p. 12. sq. [Commelin. p. 6. Boissonad.]. UXwtivov
Oep/iol /3w/JL0t vvv, Kut Tu /3tj3Xta ov /xovov TOt^ Tre-TTUtSatfxevot^ mu yeipoi virep tou^ JlXaTwvtKov?
Xoyovi, aWu Kut to ttoXii ttX^Oo?, euv Tt irapuKov<T>j ^oy/i.uTwv, e('f uvtu Kafj.irTeTai TAdde
Suidam in II\(ot(vo? Tom. III. p. 133. Kusteri et Eudociam in Violario p. 363. Cr.]
S. Augustinus IX. 10. de Civitate Dei : Plotinus cerfc nostra memoria vicimts tevipo-
rihus, Platonem cetcris exccllentius intcUe.visse landatur. Et \'1II. 12. Ex Platonicis
sunt valde nobilitati Grceci, Plotinus, lamhlichus, Porphyrius. Idem III. 18. contra
Academicos Osque illud Platonis, quod in phdosophia purgatissimum est et lucidis-
:

simnm, dimofis nubihus erroris emicuit maxime in Plotino, qui Plafonicus phUosophus
ita ejus similis judicafus esf, ut simul eos vixisse, tantuni aufem interesse temporis, ut

in hoc ille revixisse putandus sit. [Adde Augustin. de Civ. Dei IX. 10. p. 226. B.C.D.

» Theodorum AsinBeum puto a Proclo innui quem discipulum a Constantino magno interenitum, teste
ssepe laudat commentariis in Timeeum. Etiam So- Eunapio iu .lEdesii vita Zosim(j lib. II. et Suida in
patrum. Apamenscm tTpoerTTu>Ta t^s TI\o>tIvov buiboxni 'S.airaTpoi.
V ocsX SozomenusXih I. cap. 5. hist. lamblichi nenipe
.

c 2
XX PROLEGOMENA LITERARIA
ed. Paris. Benedlct. X. 2. p. 239. D.E.F. et X. 30. p. 266. A. Cr.\ <i>i\ot^r,T>jT>j? m-
ayai', ku] ^ia TraV»)?, d)? eTro? etweiv, t(ry^vofx.v6la<;, eXrjXaKW';, quod *S'. Cl/rilii de eo elogiuin
est VIII. contra Julianuni p. 273. Inter philosophi.T? pra-ceptores cum Platone prin-

ceps, judice Macrohio lib. I. in somnium Scipionis cap. 8. Laudant Plotinum praeterea
Eusebius, Julianus imperator, Theodoritus, iEneas Gazaeus in Theophrasto, Syrianus,
Sidonius III. epist. 6. ad Eutropium, quem Plotini consectaneum vocat et alii infiniti.*
E recentioribus unum niemorabo Joannem Picum Mirandulanum, cujus Hexameron
quum legisset Hermolaus Barbarus ita ad eum scripsit a. 1499. Venetiis pridie Non.
Septembr. (inter epistolas Politiani XII. 36.) Omitto quam multa ex Plotino egregia,
quam cursim et eleganter attigeris, ut quidquid fere quatuor ejus et quinquaginta volu-
mina in sex Novenarios a Porphyrio digesta continent, non plus legisse quam edididisse
[Corrig. edidicis.se, ut est in Poiitiani operibus. C/-.] videaris. [conf.Pope-Blount Cen-
sur. Celebrior. Auctorum. p. 203. seq.] Alia recentiorum de Plotino testimonia quaere
[in Annott. in Porphyr. de Vit. Plotini et in Enneadas ipsas. Cr.]
**II. Obscuritatem iu eo i)ra>ter Longinum ij^se notat Porp/ii/rius cap. 18. et J'Ju-

napius Porphyrium Plotino defuncto ait [p. 17. p. 9. Boisson.] tanto niagis Romae
;

communiter fuisse probatum, quod cuncta aperte et dilucide traderet, quum Plotinus
T(5 re T^y ^vyrii oupavtM /ca! tw Xo^w Ka\ atvcyfJ.UTd^ei Tt7w Xdytov /SttjOM e^OKet Ka\ Sucrt^KOO^.

CaussB obscuritatis, (juod magis, qiium (piisquam rerhorum parcus fuerit, ut de illo
estapud Macrobium II. 12. in Sonniium Scipionis, cui rei accessit subtilitas abstrusa-
rum profundarumque cogitationum, non habentium semper, ubi consistant, et de rebus
a captu non niinus hominis, quam sensu, remotis, cum dubitatione quadam audax et
prjefidens disjjutatio, et mystico interdum atque allegorico velo obducta. [" tinintelli-

f>ihk' l*/ofin." Claverius {Clarier m Jiiof^raphie unirer.seHe, Tome X. p. -t.i^.) Cr/\

Interim Socratis exemplo genium se habere jactavit, neque aliquod e vulgo diiinoniura,
sed Deuni'' quempiam majorem daemonibus, quin imo ad summi Dei'' coram fruendi
contemplationem procul forma et idea quacunque, actu ipso aliquoties admissum se
gloriatus est. Itaque et Ammianus Marcellinus'^ inter eos, quibuscum familiares genii

* Vide, quci- siipra conjjessi ad Porphyrium de et saeculo post Ch. N. tertio ut Alexandriae ita Romit
Vita Plotini cap. I. et passim, et consule Theophy- orientalis philosophia religionesque pervulgatie e-
lacti SimocattcB fVio-ToXioi/ ad ejus Vit;e calcem a rant. Cr.]
nie adjectuni. Cr. ^ Porphyr. in Plotini Vita. cap. lo. [ubi annot.
** [Consjruentiam philosophia; Plotiniana; atque Cr.l
orientalis, fndica", Pcrsicie, Chaldaica;, Cabbalistica « Porphyr. in Plotini Vita. cap. 23. [Cf. Ennead.

nuper meniorarunt nudli. Hinc Malcolui. Hritannus IV. 8. 1. Porphyrium tamen lanibhchumque alios-
in History of Persia II. p. 384. Persicie theosophi* que posteriores Platonicos recessisse a puriore Plo-
originem apud (ira!cos inveniri opinalur, cui oblo- tini ratione magisque superstitioni obno\ios fuisse

quitur quodammodo Fr. A. D. Tholuck in libro, qui
inscribitur Ssufisnuis sive theosophia Persarum Pan-
theistica. Berol. 1821. p. 33. seq. Neque tamen
idem negat, p. 40. sq. Similitudinem inter decreta
Plotiniana haiid pauca atque Ssuiica ilkt sive Persica
reconditiora. Quod nuper admodum C. H. A. Stein-
hart vir doctus in Qusestt. De Dialectica Plotini Ra-
tione p. 12. not. 23. posuit: " Neque in illa (Plotini
doctrina) inveniemus. qu;e e\ orientali philosophia
rtctQ mon&X. Steiiihart \.\. Hsec eo magis tenendu
sunt, quo siepius a viris etiam doctis nimium uni-
versa adeoque injusta judicia fiunt de hac philoso-
phia, quam Neoplatonicam dicunt. Accurate enim
distinguenda sunt Plotini decreta vitsque instituta
a decretis posteriorum Platonicorum. Qus si repu-
tasset non tam confuse judicasset vir ceteroqui doc-
tus Ad. Coray in Prolegomm. ad "hraKTa Tom. II.
P- 25. sq. Cr.']

essent repeteuda:" nolim equidem ha;c tam prscise '' Lib. XXI. Ilistor. cap. 14.

pronuntiari, quando et in Asia versatus est Plotinus

 DE PLOTINO. xxi

versati siint, refert Piotiniim, ausum qna-datn sujjer hac re disfierere mystica, alteqnc

monstrare'', quibns pri)nordiis hi genii aniniis coiinexi mortalium, eas tanquam, gre-
miis suis suscepfas tuentur, quoad licitum est, docentque majora, si senserint puras et

a colluvione peccandi immaculata corporis societate discretas. Fabric. G. Nuude

apologie pour tous les grands personnages, qui ont ete faussement sonpr/onnez de
Magie (Hagte 1G79. H.) p. 268. [Locuin attigi ad Procluin in Alcib. L cap. 23. p. 7.'3.

Cr.] a inagise crimine absolvit Plotinuni, arbitrans, illa de dannone et miraculis Plo-
tini ficta fuisse ab illius sectatoribus, et ad opinionem Christianorum de sua doctrina,
miracub's stabilita illudendain atque evertendam. Veruin compara 3Ieiner's Beytrag
etc. p. 20. seq. p. 47. seqq. Brncher in Hist. Crit. Philos. Vol. H. p. 228. 30. sq.
Tiedeniann in lil)ro: Geist der speculativen Philosophie Tom. HL p. 281. sqq. 372.
sq. Harl.

HL **Petrus BceUus qui vitje Plotini a Porphyrio scriptce compendium ainoeno

stylo Gallico condidit, inseruitque dictionario suo historico, inter alia p. 24.55. [p. 758.
edit. noviss.] D. notat, Plotini philosophiam non longe distare a Spinosismo : nec diffi-

teor,quaedam ejus dogmata propius ad eain accedere videri tamen, si attentius consi- ;

deraveris, plurimum distant. Nam Deum concipit sibi Plotinus primam causam oiii-
nium rervim, ut luminis solem*^: providere omnibus rebus, adeo diversams ab illis oiii-
nibus, quarum causam voluntate et ratione'' illum esse agnoscit, ut quicquid in his vel

sensibus, vel intelligendo etiam concipitur, locum tempusque Deo inferius esse putet,

adeoque ab illo removeat, at ita removeat, ut tamen habere illum aliquid omni sensu et
intelligentia sublimius, pulcrius, perfectiusque et amabilius profiteatur, ad cujus con-

f Respicit Ennead. III. libr. 4. TrepX tov fiXj/^^drot cuit,noluerunt se dici Peripateticos aut Acadenii-
17/jat Saifioviou [SaifioTO?]. Sic heroibus suis assignat cos sed Platonicos
; ex quibus valde sunt nobili-
;

Horaerus prinii plerumque ordinis Deos, Ulyssi Mi- tati Grsci Plotinus, lamblichus, Porphyrius.
; In
nervam, AchilU Thetidem, Puridi Venerem, Hectori utraque autem lingua Apuleius Afer exstitit Plato-
Apollinem, et sic de aliis, quie Henrici Dodvvelli ob- nicus nobilis." Quve paulluni immutata descripsit
servatio est Priclect. 4. Cambdenian. §.3. ubi de Joannes Sarisberiensis De Nugis Curialium lib. VII.
dsemonibus sive geniis non protrita. cap. 6. Cr.]
** [Plotinum alii Pythagoricis
annuraerabant. f
Ennead. VI. lib. 9. p. 761. et lib. 7. p. 709.
Hinc idem relatus est (in hac Bibliotheca lib. II. Ennead. III. lib. 2. p. 263. Ennead. V'I. lib. 7.
S
cap. 13. Vol. I. p. 864. ed. Harles.) quodammodo in p. 733. etc. Nolo enim plura loca adscribere, quia
Pythagoricorum Catalogum, (non minus atque Plato eam, quam dixi, mentem Plotini esse, evolutio ejus
ipse) Tu vide Longini locum in Porpliyrii Vita Plo- librorum pra;cipue trium postremorum Enneadis ul-
tini. cap. XV. nec minus numeratur in Platonicis. timie, lectoreni attentum satis edocebit.
Vide Catalog. Platonicorum lib. III. cap. IV. Vol. h Ennead. VI. lib. 8. p. 753. de Deo inter alia,
IH. hujus bibliotheca; p. 182. Harlesii. An Plotinus quod sit causa omnium causarum, fieiiovas apa olov
in Platonis libros de republica sit commentatus. de alTiiiTaTov koi aKrjdfa-Tepov alTia, ofiov Trao-ar 'ixov ras
eo vid. Fabric. Bibl. Gr. Vol. II. p. 21. ed. veter. lieWovaas aii avTov taecrBai voepas alTias, Kal yevvtfTiKov
Vol, III. p. 92. ed. Harles. Non commentatum toC ovr;^' wr «Tuxfi', «AX' ws- fSeXj/a-ei/auTor (adde p. 75 i.)
esse, scripto certe, satis arguere videtur diserlum i;Se 5e'X>;o-it ovk iiXoyos, r^v oiSi tov eiKrj, ovh' if eTr!]\6(v
Porphyrii silentium. In Prohlematum scriptoribus outm, aW
ws cfiet k.t.\. Neque cum hoc pugnal.
numeratur Plotinus a Theophylacto Simocatta in quod lib. 7. p. 729. negat Deum noie'tv, aut ulluni
extremo a-nopLuiv «^vo-ikmj'. Locum exhibet Fabricius ejus esse epyov,ipsum enim sufficere sibi et rebus
in Hiblioth. Gr. lib. III. cap. 6. §. 45. Vol. II. p. 146. omnibus. Nam nec solem dixerit aliquis radios fa-
ed. veter. Vol. III. p. 254. ed. Ilarles. De nomine cere, quibus taraen emittendis sufficit. Eo autem
hujus familiae philosophorum Augustinus de Civ. Dei Deus caussa praestantior, quod illum voluntate et
lib. VIII. cap. 1 1. ita prodit " Receutiores tamen
: ratione omnium caussam esse jam fassus est Plo-
pliilosophi nobilissimi, quibus Plato sectandus pla- tinus.
xxii PROLEGOMENA LITERARIA
templationem beatissimam unionemque sensu omni et intelligentia superiorem puritate
nientis, ipsum demersa atque in illo acquiescente accedatur. Quod
hujusque acie in
vero Ennead. VI. ens unum idemque exisfens simul esse uhique totum,
4>. sq. disputat,

non ad Spinosae impietatem pertinet, sed ne Deum magnitudine corporea mensuremus,

aut loco includamus', verum pariter persuasi simus in ipso nos vivere, esse ac moveri,
quam ipsum adesse unicuique nostrum, ut adeo in Deo unum simus et iteruin diversa
ab eo, ut a sole radii. Similiter quod Y\. 5. et IV. 9- animam unam ubique et vitam
unam unamque rationem per universum sparsam contendit, sic ipse, explicat'', ut una
scientia dici potest pluribus inesse ; luide patet, unitatem hanc originis, exempli et spe-

ciei eum multitudini et varietati individuorum opponere, v^el istam negare certe haud
vohiisse. Neque huic adversatur, quod moriturus Plotinus ad Eustochium dixit, se iii

eo esse, ut, quod in se haberet divinuin -Trpo^ to ei> tw Trai-r! Oeiov adduceret, quam ejus
vocem litteris aureis, vel si quid etiain auro reperitur pretiosius, perscribendam adfir-
mavit Ccelius Rhodiginus XXI. 10. Anticiuar. Lectionum. Fabric. A Spinozismi
criinine liberant quoque Plotinum Jo. Franc. Buddcus in Exercit. de Spinozismo ante
Spinozam $". 12. sqq. in Anaiectis Historiiv; Philosoph. p. 329. sqq. Reimmann. in
Historia Atheismi p. 167. sq. et Villoison in Anecdotis Gra?cis, Tom. II. p. 226. Eum
tanicii et Pantheismi et Spinozismi reum facit Tiedemann. 1. c. p. 428. sqq. Harl. A
quo tainen crimine eiim liberare studet Villoison in Anecdott. Grr. II. p. 226. sq.
[Teiinemann in Geschichte der Pliilosojjhie Tom. W. p. 166. s(i(j. posteaquani ad Kan-
tiaiiae rationis, cui se i])se addixerat, modulum Plotini decreta exegisset, hoc tamen iis-

dem tribuit iiimirum ut fateretur, inesse in ejus phiiosophi scriptis magnarum rerum
seinina : Paiitheismi Sj^inoziani, Monadologiju atque Theodicaeae Leibnitzianae et no-
vissinuc phiios()i)hi;v, (|ua^ a Germanis maxinie tractata de rerum natura exposuit.
Pliira idem de Plotiniaiia 187 202. Etiam nuper ex-
pliilosopliia disputat ibideiu p. —
orti sunt per Germaniam maxiine, qui Platonicorum recentiorum et ipsius Plotini pla-
cita veluniversa vel luium alterumque diversis studiis explicarent, judicarent, aut etiam
adhiberent. Quonuii judiciorum causas cum efiuidem jirocul iiabeam, ut qui sine ira
et studio Plotiiiianos libros eiiiendare, et (pioad ejus fieri potest, explicare instituerim,
tamen recentissimorum libelloruiii titulos liic subjiciani : Jul. F. IVinzeri Adunibratio
deci"etorum Plotini de rebus ad doctrinam morum pertinentibus. Spec. I. AVittenberg.
1809. G. W. Gerlachi Disp. de difierentia, quas inter Plotini et Schellingii doctrina
de numiiie sumino iiitercedit. Wittenberjr. 1811.
Die Plotiiiisclie Pliysi]<: von G.A.Heigl. Landsliut. 1815.
Imm. Fichte Disp. De Philosophia; novae Platonicse origine Berolin. 1818. Etiam
Th. A. Rixner Handbuch der Geschichte der Philosophie edit. altera Tom. I.
in libro :

Sulzbach. 1829. 170—172. p. .'J80— 388. Plotiui philosophiam suis locis descriptam
§•

aduinbrare studuit. Cr. Denkiue Br. C. H. A. Steinhart edere coepit Questionn. De

Dialectica Plotini Ratione Nuinburgi 1829.

i Hinc p. 750. ait Deuni esse wavTaxov ra! ai oiSafiov. Confer, quae Curtesii sectatores disputant de nul-
libitate (sit vcrbo venia) spirituum.
Is
P. 480. seqq.
 DE PLOTINO. xxiii

IV.* Alii ab Amnionio pnvceptore arcaiia' Clinstianisnii edoctuin sub silentii fide,

et ad sacra dogmata propius accedere Plolinum sibi persuaserunt, niniis et illi in aite-

ram partem faciles, licet S. Aiiguntinuii Epistola .56 ad Dioscorum''' aliquos Plotiiii

condiscipulos in Christi militiam transiisse scribat, Origenein fortasse, in aninio liabens

et Adamantinm adeo cum Plotini a-v/uL^poiTtjTrj confundens": et Theodvritus lib. W.
Therapeut. p. 9G. tradit, w? ov fxwov tu twv 'E^palwv etc. quod non modo IlehrcEorum.
ut Plato, sed i)iscatorum quoque (Petri et aliorum apostoloruin) kui t« tov o-kvtotoiulov,

et Pauli, perdoctus dogmata, ab iis didicerit, ex Mente Verhoque, quod ex inente

gignitur et emanat, omnia constare et digesta congruentemque harmoniam consequuta
esse. Nam Ammonium, Plotini i)r;rceptorem a Christiaiio scriptore hujus nominis
distinguendum et cuin Plotimim iustitueret alienissimum jam a Christi sacris fuisse.

Porphyrius diserte docet, et infra pluribus argumentis a me confirmabitur. [Nimirum

in loco Bibliotheca; Graecae de Ammonio Sacca qui locum de Plotino excipit O'.]
Qua; de Trinitate divina a Piotino et aliis Platonicis agnita, jactantur, a sacris litteris

et catholicas ecclesi;e scitis longissiine distant. Nain Platonis et Plotini sacra Triga
iiihil aliud est, quam sub Deo summo mens sive mundus intelligibilis, et anima sive

spiritus mundi hujus adspectabilis, iinde Plotinum tritheismi arguit Johannes Henri-
cus Teustliingius disp. singulari de tribus hypostasibus Plotini edita Witebergae 169-i.
et Alhertus Christianus Rothius in exercitatione de Trinitate Platoiiica cap. 4. inonet,

ne quis sive Platonem sive Aristotelem ideo laudanduin censeat, quod Trinitatem divi-

nam aut coluerint aut scripserint. Uterque eniin vera; opinionis exsors fuit, et nostra^
pietatis ignarus. Confer eundeni cap. 15
lib. III. —
19- Vahric. Adde Tiedemann 1. c.
p. 370. sqq. 387. sqq. etc. Harl.*

* [Cf. de Plotino etiam G. F. Vossius de Philoso-
phorum sectis cap. XVI. §. 3. et cap. XXI. §. 7.
Idem in continuatione cap. VI. §.6. hific de Simone
Mago : " Prseterea cum Paganismo Christianam re-
" ligionem miscere aggressus est, ut docnit cuni
" aliis H.Grotius ail cap. 34. vers. 1 1. Evang. iNIatth.
" et ut Plotimis testatur, Platonis prsprimis senlen-
" tia abusus, et eam cum doctrina Christiana unire
" voluit. Qu& ile causa. Plotiiius in cjiis seqiinces com-
" mentarium edidit, ut est apud Baronium ad ann.
" 120. nr. 36." Significant Baronius et Vossius
librum Phjtini Adversus Gnosticos. Tu vero confer,
qua; ad ejus libri tituhim disputavi p. 199. CV.]
* Holsten. de Vita Porpliyrii cap. 6. Labbeus de
erit, cumsupra attigi in annott. in Porphyr. de Vita
Plotini cap. XII. et cap. XVI. tum ad ipsas Ennea-
das prssertim ad librum contra Gnosticos p. 199.
sqq. Sed tamen, quia ha;c causa universa et J. A.
Fabricii state et postea certatim agitata est, et di-
verso modo anquisitum, qucenam ratio intercesserit
inter C hristianos et Philosophi* Platonicie sectato-
res in primis Alexandrinos, et quid Christian* ec-
clesiie Patres e\ illa phih)Sophia profecerint ; lau-
dabo hbros aliquot primarios, unde illa causa cog-
nosci ct suis momentis ponderari possit
Le Platonisme devoili^, ou Essai touchant le Verbe
Platonicien (^m Souverain) ii Cologne 1700. et Ger-
manice hoc titulo " Versuch iiber den Platonismus
:

S. E. tom. I. p. 58. Baron. ad n.Chr. 2^4. Fahriciits der Kirchenvater. Oder Untersuchung iiber den
et Heineccius in diss. de Philosopliis semichristianis, Einfluss der Platonischen Philosophie auf die Drey-
Hal« Magdeb. 17 14. §. 19. p. 26. sqq. Hurl. einigkeitslehre in den ersten Jahrhundertcn (von
n Tom. II. p. 269. Tiiiic Plotini sc/iola Ronne Jfo- J. F. Loeffler. ZulHchau) 1782.
riiit, habuitque condiscipulos multos acutissimos et soler- EJw. Gihbon in the History of the Dechne and Fall of
tissimos viros. Sed aliqui eorum magicarum artium the Uoman Empire illas qua;stiones phis uno h)Co at-
curiositate depravati suiit, uliqiii Doniinum Jesiim Chri- tigit, etquum univcrse in judicanda Philosophia Pla-
stum ipsius veritatis atque siipieiititc incommutabilis, tonicase asuicivisCudworthi auctoritate segregasset,
quam conahantur attingere. cognosccntes gestare perso- et contra magis ad iSIosliemii sententiam se apph-
num, in ejus mililiam transierunt. cuisset, pronuntiat recetitiores 1'latoiiicos corrupisse
° Vide supra, vol. III. p. 186. Harl. Platonis decreta, itemque uti clanculum haud pauca
* [Qua;stionem, quo animo Plotinus in Christiana mutuati sint a Christiana doctrina, ita publice et in
.sacra decretaque et in eos, qui ea profiterentur, fu- scriptis suis infestissimos exstitisse in universum
XXIV PROLEGOMENA LITERARIA
V. Gravis est ceiisura sive criminatio Petri Petifi, qui lib. I. de Sibylla cap. 6. p. 23.

Plotinuni refert inter eos, quos vocat, sapientiji; Antistites, qui modo aliquid, quod ad
propositum alludat, dicaiit, parum id verum, an falsum sit, curant. Sane seriura ve-
ritatis studiuni, ubique prse se fert Plotinus, sed abstrusissima qua?que sectantem se a
rerum sublimitate vinci quandoque ipse non obscure passim innuit, et quod verbis
«quari magnitudo rerum divinarum non possit, neque cogitatione humana satis attingi
disserte pra? se fert ac profitetur. Est etiam, ubi Platonicis dogmatis innutritum ab-
ripit vel superstructa illis subtilior meditatio, vel imaginationis foecunditas speciosam
phantasmatum nubem obducit veritati.*

Aliud in Plotino reprehendit Julius Firmiciis Materntis [Laudat liunc locum ita

fincentius Sellovaccnsis in speculo Historiali lib. Y. cap. 8. Mercurius Trismegistus

in lih. I. de ConsteUacione, unde variantem lectionem adponam. LUor autem edit.
princip. Ai-gentor. apud Mentelin. 1473. (>.] quod in eo laudandum potius multis
videbitur: vitio enim vertit illi, quod astrologorum divinationibus non nimium tribu-
erit. Neque tamen hoc temere fecit Plotinus sed quum ])hu-imum studii iili disci-;

plina; impendisset, et vanitatem ejus agnovisset, ut a Porphyrio observatum in ejus

vita cap. 14. Firmici tanien locum integrum adscribam, quia, pra^ter insigne de Plo-
tino testimonium etiam alia de ejus morbo et extrema vitiB parte continet, quibus Por-
])iiyrii narratio illustratur. Ita vei-o ilie h'bro primo sive procemio Matheseos p. VI:
Ad te nunc singularem rirum Plotine, veniemus, ut citationes nostras recentium ex-

nomen Chri.stianum (vitl illis Ili,stori;e capp. XIII. dcnique De hujus Vita eundem taiitis laudibus ex-
XVI. XXI.) Atque, licel Geiiiiauicus iuterpres ejus tulerit. Confer etiam Annott. nostr. iu Porphyro
operis in edilione Lips. ad cap. \III. vol. II. p. 47 i. de Vhii Plotini cap. III. p. 96. sq. ed. Fabric. et
sq. ha;c niniium cupide et inique ])ronuntiata esse cap. XVI. p. 118. Cr.]
monstrare studiierit. et Kei/iiis etiam l'rotessor Lip- * [Miror Harlesium, qui ad vol. V. p. 679. Hibl.
siensis in Disp. I)e causis alieni 1'hitonicoruni re- (iriecie plura iitiliter congessit, h. 1. Fabricianis illis
centt. a religione Christiana aninii. Lips. 1786. et non alia quo<iue eaque uuiverse judicata de Plotino
iti Comm. De doctoribus vet. cccles. culpa corrupt» adjecisse. Quapropter ego hactenus faciani, ut bre-
per Plat. sententiasTheolo};i<e liberandis. Lips. 793. i vitatis causa locos tantuinuiodo scriptorum desig-
sqq. has qiiBestiones accuratius exploraverit: tamen nem. Th. (iatakeri Adversaria iMiscellanea lib. II.
plurimi viri eruditi per Europam cultiorem siiperiore ca|). I. p. 24S. Moshera. ad t udworthi .Sytema in-
iijaxime sa;cuIo et hoc ipso etiain plus minusve Gib- tellectuale p. 1081. Guer Histoire Critique de Tame
bonianw de Alexandrinis philosophis sententis suf- des betes Amstel. 1749. Tom. I. p. 256. et qui post
tragati sunt. —Quibus nuper haud paiici oblocuti Harlesium scripseriint vir doctus in Millini Magazin
sunt et philosophi illustres et litteratores doctissimi. Encyclopt^dique Ann. III. (1797 ) Tom. 3. Dauuou —
litrorumque judicia passini rctuli, ciim ad Plotini in liiographie Univcrselle. Vol. XXXV. p. 79 84. —
vitain tum ad Enneadcs, quo lectoribus carum libe- Bouterweckii Neues Magazin der Philosophie nnd
rum judicandi arbitrium relinquatur. Hoc loco iis- Litteratur I. i. p. 83 —
90. Alia colligas ex L.Wach-
deiii comiuendo Stieudlini Prolus. de Philosophiae leri llaiulbuch der Geschichte der Liiteratur Zvveite
Platonicie cum doctrina religionis ( hristianee cogna- Umarbcitung I. p. 271. sq. et ex Schoellii Ilistoire
tione Getting 18 19. Quod vero Eabricius supra de de la Littcralure Grecque Profane Tom. V. p. 125
Plotino et Ammonio Sacca ("hristiana sacra aniplexis 127. ed. alter. qui vir doctus, licet nieam qualem-
ex Augustino aliisque refert refulavit ista Victor
: cunque sententiam (in Epistola ad Wyttenbachium
Cottsin in Censura Eunapii edit. Boissonadii (vid. Plotiniano libro de Pulcritudine priEinissa p. XL. sq.)
•Tournal des Savans 1827. ed. pecul. p. 9. seq.) Nec non recte perceperit, vere tainen pnuiuntiat "Plo- :

credibile est tam inconstantem fuisse PorphjTiuiu,
iit, quod apud Eusebium in H. E. VI. 19. facit, Am-
monium landaret. quod ad ethuicas religiones tran-
sierit, Origeiiemque Adamautiuni reprehenderet,
quod Christiana saera amplexus sit, rursiisque Plo-
tinum in onini vita tantopere coluerit, et in libello
tin a ^l& rarement jug^ avec impartialite." Singu-
laria de Plotini insi^nioribus dccretis judicia, Bruc-
keri, Cudworthi, ^loshemii, Tiedemanni, Tenne-
manni Wyttenbachii, Tayloris, Matteri aliorum suis
quifique locis vel diserte retuli vel breuiter laudavi.
CV.]
 DE PLOTINO. XXV

emplorim pntrodniis mnniamus. Qucts ille pliilosophice non attigit partes, cum doc-
trina cjus vitre, sequeretur insignia, cuni id, quod docclutt, [iioii alieiio. VincP[ sed
proprio rirtutis ostenderetur exeinplo, ciijus cx ore, tanquam ex adijto quodam divina;

sententice proferehantur. Fuit namque ille vir [vir ille Vinc.'] ad omnia virfutis or-
namenta compositus, ct omni [onuiitjue Vinc.'] divinarum dispositionum studio firmu-
tus : justus,Jortis, jn-ovidiis, teniperatus", ct qiii se crederet fortunfc impetus provi-
dentio' posse ratioiic supcrarc. [et qui prov. rat. sup. se posse cred. fort. iiiip. Vinc.]
Priinum itaque locum sibi [oinisso jjrinuuu et sibl Vinc.'] quietce sedis elegit, ut ah
omni humance conversationis [conv. hum. Vinc.] strepitu scparatus, fortunce se libe-
raret invidia [se fort. inv. lib. Vinc.'] solis divince institiitionis vacaturits insignibus,

ut contra fortunce omncs [oin. fort. Vinc.] miiias integro se cf incorrupto prcesidio,
virfufis (tmarct. Ista [Hac Vinc.] confideiitia mentis erectus, efiam corporis suii'

curam tuitionemque vacuum ac nudum relinqueret,

[ac tuit. Vinc.'] suscepit, uf nihil
uhi se posset licentia fortunce scevientis exercere, in saluhri se ac pura regionis parte
constifuif [" ubi —
constituit" oinisit Vinc.]. Nam ad collocandam sedem [et ad sedem
Vinc.] amanium sibi Campanice'i civitatis soliim elegisse narrafur [elegit Vinc.] ubi
seniper aeris quiefa moderafio cuncfos salubri vegetatione sustcntaf, ubi nec vis hiemis
nec flagrantis solis accessio [flagrantis solis, omisso accessio. Vinc.] sed conqiosifa
temperies ex ufroque moderatur, uhi cegritudine aliquct laborantibus hominibus [ubi
etiam hoiniiiibus aliqua a>gr. lab. Vinc.] ingentiuin fontium calore [cal. font. Vinc.]
et fervescenfium aquarum salutari fomento conciliata sanifas irrigatur. lUic consti-
tutits, honortim primo contenisit insignia [jivimum ins. cont. hon. Vinc.] illos veros
honores putans, quoscuncpie illi divinitm prudenfice magisterium contulisset, [quos illi

cont. d. pr. ni. Vinc.] NuIIa illitm divitiarum desideria ceperant [Nulla quoque divit.
ilhnn d. c. Vinc.], sed has pufahat esse divitias [divitias veras esse Vinc.], ciuihus ani-
mus ornatus auctorem posset proprice originis [posset auct. prop. or. Vinc.] invenire.
Hicce [Hic. Vinc.] in qiiadam parte orationis suce [or. s. par. Vinc.''] {sicuf mihi
videtur, improvidus et incaufus) [sicut — incaut. om. Vinc.] viin fatalis necessitatis
aggredifur, et hoinines [aggrediens hoin. Vinc.] fortunce decrefa mefuentes severa
orationis ohjurgafione castigat [sev. cast. or. obj. Vinc.] nihil jiotestafi stellarum tri-
huens, nihil fatorum necessitatihus reservans, sed tofum dicens in nostra positum esse
pofestate [potestate. Tandem illi se in hac confidentiae securitate constituto fatorum
potestas imposuit —
omissis mediis omnibus. Vinc.] Loiigum esf enarrare, quid de
rebus singuUs sensetif, qua se rufione futaU sorti suhtraxerit, qua vim isfam, id esf,
stelhtrum afciuefati sentenfiarum argumentatione turbaverit. Sed hcec adhuc integer
incolumisque narrahat. Nitmquam ille ad Socratis finem, Platonisve exitum contorsit

" Laiuliit Firmicus Plotinura a quaternio virtutum Plolinus, iit illius etiani euni putleret; quam ob rem,
numero, ut Ammoiiianus MarcdUnus XXV. 4. Julia- ne (IhaiXov el8d>\ov exstaret, nec pingi se nec fingi
num Imp., M. Antoninum ^ra^irfcs Tom. I. oratione voluit, ut narrat Porphyrius cap. I. viiie, cujus ex-
To. Traianum I)io Chjysostomiis diss. 3. de Regno emplo ^'«eas etiam G'«r«'«s epist. 12. f/uoi 6t ^v Si-
p. 37. seq. Pytliagoram lambliclnis in ejus vita cap. hoyfxivov fniKiTi roC dSoAnv to eiSaXov (ymTaypiKJxiv.
29 — 32. Mariiiiis Proclum etc. Deum Amorem 1 Confer Porpliyriiini in Plotini Vita cap. 2. et 7.
Agatho apud Platonem in Convivio p. 325. edit. Ennead. 2. lib. III. et alibi ut di.xi ad Porphyrii
Ficini. cap. 15.
P Corporis sui adeo nullam alioqui curam gessit
VOL. I. d
xxvi PROLEGOMENA LITERARIA
oculos vel mentem, iitique, sicuti suspicari datur, midta illorum mentihus, midta ritiis
adscrihens. Ecce se illi, in ista conjidentice animositate securo, tota fatorum potestas
imposuit^, et j)iimum [priinumqiie VirtcP[ memhra ejus frigido [frigida; F/hc.] san-
guinis corpore [leg. viil. torpore J//-.] riguerunt, et oculorum acies splendorem paul-
latim extenuati luminis perdidit [spl. lura. p. ext. perd. Vincr\ postea per totam ejus
cutem magnis [" inagnis" abest in Vi7ic.~\ humorihus nutrita pestis erupit, ut putre
corpus deficientihus memhris [memb. def. Vinc.'] corrupti sauguinis morte tahesceret
[in hoc verbo desinit Vinc.~\ per omnes dies ac per omnes horas serpente morbo, mi-
nutcE partes viscerum dcjluehant, et rpiic(piid paullo ante iutegrum videras, statim
confecti corporis extdceratio deformahat : sic corrupta ac dissipata facie, tota ah illo

figura corporis recedehat, et in mortuo, ut ita dicam, corpore solus superstes retine-
hatur animus, ut ista gravis morhi continuatione confectus et tormentis propriis co-
actus, ac vera rationis auctoritate convictus vim fati potestatemque sentiret, et ut
confecti corporis laceratione quassatus sententiam fortunce 2»'onuticiantis exciperet.
Quid nunc de hujus famosa dicemus morte, cur eum non potuere virtutes, id est pru-
dentia, temperantia, fortitudo, jnstitia ah istis fortunce animudversionihus Uherare f
Sensit itaque iste efiam vim fati et excepit finem, quem illi stellarum ignita judicia
decreverant: et istius valetudiuis acerhitate confectus jn-oprio exemplo, non sermonis
licentia, cunctos homines docuit, vim potestatemque fatorum nulla posse ratione con-
temni.
[V. b. Adumhratio rationis Plotini iiniversee, sive Sciagraphia sijstematis Ploti-
niani.
Etsi parum nimium facere videntur, qui alicujus pliilosophi decreta adunibrare
vel

instituunt, neque ullo modo istiusmodi sciagraphiis indolera hujus philosophia; ejusque
propriura ingeuium repraesentare j)ossunt ; et habet ha:c editio cum Ficini coramenta-

rios tura iiostros in queralibet Plotiui librum : tamen, ne a comnnrai usu recedere velle
videar, et in hoc omnium hujus minus elaborare, quam iu
scriptoris librorum corpore

uno libro, in eujus Prseparatione ejusmodi adumbrationem exhibui (vid. ^. 13. p. XCIII.
ante editionem Heidelbergensem Libri Plotiniani de Pulcritudine), faciendum existi-
raavi, ut illam ii)sam sciagrai)liiani indidem huc transferrem, sed auctiorem aliquanto

eniendatioreinque.
Est Plotinus ex eo genere philosophorum, qui tria rerum principia ponunt. Quod
ipse disertis verbis profitetur in exordio libri adversus Gnosticos p. 199. A — C. Jam
primum illud sumniuraque, unde reliqua omnia suspensa dicit, non uno eodemque ubi-
vis nomine appellat ille philosophus, sed multiplici, vario respectu. Nunc enim idem

s Dea-grotationcPlotiniPorphyriuscap.
sacro laborasse scribit, nescio quo auctorc, Suidas
in n\wT'ivos. Fugit autem Firmicum ratio, quod fato
tribuit et astris, quse non potest negare ex aliis cau-
sisaccidere homini posse. Et Ptoleniceus ipse, as-
trologorum princeps, fatetur, genitur» .speciali sin-
gulorum hominura prsvalere mala epidemica, {ra
bia Ka6aKiK0Tepai TTfpiaTcureis Tois dvdpiiTTOLi avji^alvovTa
KOTa p.eyaKas Kat SviripvXaKTOvs Tov iTcpiexovTos TpoTras cc
TTVpoaimv 7J
Xoifiiov ^ KaTaKKv(rp.iiv lib. L Tetrabibl.
2. Morbo cap. 3.) quale tunc fuit pestilenti», quK Plotinum
corrupit. Fabric. [Conf. Annot. in Porphyrii Vitam
Plotini p. 93. —Quod Astrologorum divinationibus
nihil tribuit Plotinus de eo consule Marsibi Ficini
Epistolam ad Angel. Pulitianum hb. IX. ep. 12. (in
Angeli Politiani Epistolis p 365. et 367. ed. Hanov.)
et Annot. meam in Roetheri PriEfationem ad Jo.
Laurent. Lydum dc Mensibus vett. Romm. p. XV.
Cr.]
 DE PLOTINO. xxvii

ei dicitur to irpwToi' [Pnnmm), mmc to %v {Unum) nunc vero to a-yuQov {Bonum). In

his ipsis ap])ellatiouibus toi" tcoy (Uuius) et toi" aynQov (Boui) insunt etiam Etliices
Plotiniauaj principia et quasi seuiina. \'idelicet illud to c t- (Uuuiu) liaud raro accom-
niodatur ad actionem et vitam, apponitnrque tw (multitudini) ; veluti cum de
irKrjQei

fugieuda multitudine pnx^cipitur e ratione Platonis. Altera appellatio (to a^a^oi', Bo-
num) licet latissime pateat, tamen et ij^sa refertur ad moralem doctrinam, quatenus
quicuntiue sunt fueruntve aut fut\u-i sunt universi summum l)oninn expetuut hujusque
student participes fieri. Fit autem ha?c participatio per Fliilonophiam, cujus finis est
evwo-j? (adunatio) auimi humani cum ipso Bono sive Uno. Pracparatio fit per virtutes
quae plui'es suut : virtutes civiles (apiToi TroXiTiKa)) nobiliores, aliae. Primarium est et
unice necessarium Kudapa-i? (Purgatio) : Consequens o/iolwfn^ TrpoK 6eov (adsimilatio cum
Deo p. 12 — 14). Instrumentum ejus adsiniilationis est Xo'70? (ratio) et iwyo-i? (intelli-
gentia) . Neque tamen intelligendo aut ratiocinando consectari et assequi homo Deum
potest*, sed hic ipse illi adest, seque ipsi quasi impertit (siquidem homo purgando se
et assimilando hoc naviter egit) irapovo-ia (praesentia p. 760. D.E.F. Unde nemo non
intelligit, universse phiIosophi;ie Plotiniana;, quasi radicem ex Ethica enasci, sive mora-
lem doctrinam vuiiversie hujus rationis arcem esse).

Vim appellationis toi^ ayaOoO docet Plotinus p. 55. F. et p. 61. sq. Jam longum est
referre, qua; plurima idem pra;dicat de summo principio, Bono. Hoc teneamus, in eo
inesse causam rerum omnium, neque tamen ipsum proprie dici posse aut efficere aut
cogitare ; quid ? ne esse quidem. (Vid. enim et crea-
1. 1. et p. 352. B.) Pro effectione
Boni exiiherantiam (redundantiam) cujus vi ex illo omnia pronia-
tione Plotinus ponit
narint quani idem alio quoque vocabulo 7repi\aiJ.-i^w appellat, sive fulgorem quaqua
;

versus circumfusum, radiationem in omnes undique partes emicantem. (p. 487. C.D.)
Negat autem idem Bonum se ipsum cogitare sive intelligere i^iv 'yap Sv <tw6v uvtw ov
SetTui vo^a-eoj? eavTov k.t. X. p. 765. A.) ne scilicet ipsius unitatem tollere in eoque {ifij'-

ferentiani ponere cogatur. (p. 764. F.) Et quoniam essentice quoque notio suis ter-
minis circumscripta Boni nonnuuquam quoque
infinitati refragatur: idem illud esse
negare cogitur. Quod postremum ne inepte aut etiam sinistre interpreteris, cautum
est locis aliis, velut ubi summura Boniun explicatur, tanquam ipsum sibi sufficiens,
nihil prorsus appetens ex se ipso producens rerum omnium principia reliqua.
; Inde
quidquid est, quatenus in eo est, bonum est pulcrum est, quia illud (Bonum) est su- ;

perpulcrum {virepKaXov) et super optima reliqua {vTrep twi' uplcTTwv). Neque in eo quid-
quam malum est ; utpote quod {Malum dico) in iis rebus est, qua; non vere sunt. Est
enim Malunt hoc ipso malimi, quod vera essentia caret. (p. 72. seq.)
Alterum principium primique principii simulacrum est o vov^ {Mens), ita ex illo

primo existens ac profluens, ut illud hac quasi propagine neminimum quidem mutetur.
Sed mens sive prima differentia {eTepoTiji) quomodo ab ipso Bono manarit, et quasi

progenita sit, uberius explicatur. (p. 488. et p. 493. sqq.) Nec aliam ob causam voO^
(mens) et quidquid ad eum pertinet Platonico vocabulo dicitur a^yaeoetShi, quasi dicas

* Siniillinia ponit Indorum Philosophus in car- Interjiretat. et Explicat. vemaculam ejus poematis
miue Bhagavad-gita. Cousule Guil. ab lluniboldt p. 36.

d 2
xxviii PROLEGOMENA LITERARIA
boniformis. Mens autein et iutellectus est idem atque inundus ?nfell/gibil/s. In eo
mundo nihil Jit. Nam in summa vurietate, quia ille mundus distinguitur, nihil tamen
quidquam mufationis eum attigit. In eo insunt omnium rerum, quotquot sunt, idece,

sive omnibus numeris absolutaj perennesque rerum species. Qua; species et ips;e sunt
singulae intelligentia;, quarum universitate continetur intelligentia suprema. (p. 36. sq.)
Quidquid porro in eo mundo intelligibili habitat, nullius entis est indigens (quando-
quidem Bonum ab entis notione sejungendum est). Sed Boni intuitu gaudens sibi ip-
siun sufficiens manet in se et quiescit tanquam beatissimiun. Etenini mens adspicit
Bonum, et lioc spectaculo fcjecundata corrol)orataque pei-enniter viget, h. e. cogitat, si

quidem propria ipsius essentia niiiil aliud quam intelligentia est et perennis cogitandi
actio. Est igitur ille mundus intelligibilis verus et primus mundus. (p. 255. B E. —
p. 485. A —
F.) Proinde omnia immortalia, intellectiun onmem, deiun omnem, omnem
animam, eaque omnia perennia, miuidus intelligibilis complectitur. (ihid.) Atque idem
uuuidus exemplum est mundi sensibilis. Quidquid enim in hoc est stellarum, terrarum,
plantarum, animalium, cum terrestrium tum aquatilium, marium, fluminura, ilhid onuie
ad intelligibilium rerum exemplum est exjjressiun. Et quemadinodum hic mundus sen-
sibilis est '(^wov (aiiimal, auimans) animalia omnia complectens, sic intelligibilis et ipse

animans sit, necesse est. (p. 562. A.B. p. TO^. iiifr. et p. 705. supr.) Est autem in omni
mundo, quatenus indidem origiuem cepit, uihil quidquam anima, vita, mente destitu-

tum : sed quidquid est, animans est et vita^que ac rationis particeps. (p. 701. sq.)
Sequitur tertium principium >) ^//i>x'' {^ifii^na). Nam sicuti mens generatur a Bono,
ita anima rursus e mente nascitur. Anima est mentis evepjcia (actus, actio) est eadem
mentis X070? (ratio). Item, sicut mens imperfectior est ipso Bono, sic anima mente est
deterior, tertioque ipsa loco a sumrno Bono abest ; utque hoc nullius entis indiget, eo
quod ipso est superius, mens autem iiuliget Boni, sic anima rursus indiget mentis; est-
que adeo anima mentis quctdam imago obscurior. (p. 48-i. A C. 487. F.G.) Est porro —
vita actusqne aniina non miuus quain intellectus, sed tamen debilior intellectu. Videt
quoque aiiima pariter atque mens, sed lucidius haec, obscurius illa. Quidquid enim
videt, videt in mente, neque vero in se ipsa, cuin in se videat singula intellectus. At-
quc cum omnis effectio ac procreatio sit visio ac contemi)hitio, vel ex visione contem-
plationcque existat (p. 343. sqq.) : quidtjuid aiiima efiicit et procreat id non pura inte-
merataque essentia est, sed mixta et obscurata quodammodo. (p. 488. sq. 494. 536. C.
615. C —
D.) Et quo clarius videt mens et intelligit, quam anima, eo etiain efficacius
vivit, quandoquidem iii inajore minoreve visionis (contemplationis) claritate constituti
vkx diversi gradus.
sunt oninis
Jam quemadmodum illa prima summaque intelligentia continentur et quasi compre-
henduntur reliquae intelligentiaj omnes, tanquam suo genere forma; singulae : ifa prima
summaque anima continct reliquas animas nniversas. Neque vero partitio est facta

priina^ illins aniina:", sed inest ea ipsa in singulis aniinis tota, in aliis efficacior ac luci-
dior quasi : imbecillior et obscurior in aliis. Dicitur autein illa j^rima anima 3Iundi
anima {i) ^v-^h toO Trai-o?, sive >) \//. twv dXwi). Ab ejus inquam aniinae prasstantia,

licet genere eaedein, nihilo tainen secius virtute deficiunt animaj reliquae omnes. (p. 471.
A — C. p. 615. B.C.) Necesse autem erat aniniam nasci, quo existeret Mundus sensi-
 DE PLOTINO. xxix

hilis (externus), siquidem in inente solus intelligibilis Mundus (internus ni.) continetur
(p. 29k 477. sq- 49.'i. sq.) Sunt vero plures aniniaruni, cuni universie tum luunana-
animie, vires. Atque illa prior, cum ad mentem convertitur, repletur ejus ideis sive
forniis, quas ipsa in mundo exprimit. Contra, iibi ad alium inotum progreditur, suum
efficit simulacrum, gignitque sensum, sensibilia, Naturam. Est autein natura et ipsa

qua?dam anima, tanquam univers;u anima> proles ac fa'tus, sive summie illius aniina? vis
quodannuodo deliciens. Quidquid enini est deinceps natum, est evoluta deinceps vita
{e^eXiTTOfjLeiij ^w>} p. 29. C.) genitumque per e^eXi^iv (evolutionem). Ita, annitente atque

usque et usque contendente Natura, et quasi a Mente se emancipare volente, natum est
l\'inj)ii.s (o y^povoi) quod antea in Uno consopitum quieverat ex eoque motu factum ;

est, ut mundus sensibilis Tempori serviret (p. 336. A E.) Item, —

anima ab Uno de-
sciscente et extrinsecus operaute ac se diffundente, nata est MuUifudo, et ipsa paulla-
tim evoluta; natus est Locus Spatium; quae non vere sunt, neque enim
(o totto?) sive

insunt in veritatis domicilio, intelligibili mundo, sed obtulerunt se anima; niagis magis-
que delabenti, quasi quaedam veri imagines et umbra^. (p. 528. 673.) Tandem ubi ad
extrennun delapsa Anima prorsus deficit, et sui ipsa dissimilis a geuerando efficiendo-
que cessat, igitur ex hac quasi defetiscentia anima', ultima omnium nascitur 3Iateria
{>! !jX>]). Ei nihil amplius superest, quod ab Uno profectum sit. Est enim materia ip-

sum indefinitum et informe, nihil habens essentia>, magnitudinis, qualitatis {airoto^ vX>i),

vitse, lucis, nihil denique, boni ; estque ij)sa adeo 3Ialum primigenium atque cah'go
(p. 77. sq. p. 166. sq. p. 665. sq.) Anima tamen ab intellectu (Mente) formis ornata,
convertit se ad materiam informem, eamque erudiens et formis impertiens efficit sibi
corpus ;
quod proinde ambiguam naturam habet, quatenus est ex materia desumtiim et

a mentis formarumque participi anima informatum.

Inde patefit aditus ad Kfhicen Plotini, sive ad doctrinam moralem. Necesse est
materiam esse. Est enim ea consequens rerum, quae adeo omnis nascentia^,
fiunt; atque
naturaj rerumque naturalium quasi finis ac terminus extra veram essentiam constitutus.
Necessarium est proinde hoc malum naturale. Quidquid vero est, bonum est. Qua-
tenus igitur a non ente ad ens, sive ab eo, quod vera essentia caret aversi ad ea, qua-
vere sunt, nos convertimiis ac contendimus, eatenus rectam rerura sequimur rationem
et divina? legi satisfacimus. Ubi contrarium sectamur, obsurdescimus ad vocem, qua:
nos admonet et avocat a sensibus sensibiliumque rerum specie, neque obsequimur desi-
derio (t»; e(^e'(re() quod concupiscit nil nisi summum bonum consequi : et ipsi descisci-
mus, lahinuu", et nostra culjja Neque enim nccesse est malum morale
mali evadimus.*
existere pariter atque nialum naturale, etDeus homini impertitus est potestatem boni
eh"gendi et appetendi. Quo beneficio divino cum utinuu-, liberi sumus siquidem in ;

hoc ipso divinitus concessne potestatis usu libertatis humana; pra'stantia continetiu
(p. 73. 75. 234. D. 263. C.) Jam ut ha'c, quaj paullo uberius explicuimus, paucorum
* Putiilum fortasse videiUiir, sed tamen quorun- decretis Iiabeat, eum legere velimus libros : Quod
dam lectoruni iurelligeutia' consultum sit, si eos ens iiiium idcmque siiiml totiiiii c.<t, ubiqae, quibus \'\v-
monuero, universam hanc Cosmologiam, Psycbolo- tiniana; doctrime fundamentum aperitur, pripci])ue
chiamque et Etliicam a Plotino siepiuscule tralato VI. 4. 16. p. 658. sqq, ubi diserte docet ha;c oniniii
modo cxphcari per historiam dc Animarum dcsceimt allegorice tradita esse.
et reditu. Quas allegorias qui pro veris philosophi
XXX PROLEGOMENA LITERARIA
verborum ambitvi comj)rehensa ad doctrinam Pulcri convertamus, videamusque, quo-
modo Artium quoque discij)lina cum hac universa ratione conjuncta sit haec tanquam :

j^rimaria tradiderat Plotinus

I. Unum esse summumque, unde omnia manarent ;
quod, licet ipsum proprie non
posset essentia; entisque cogitatione nomineque satis aj^te declarari : omnium tamen
essentiarum atque adeo ipsius etiam esse fons esset atque origo.
II. Quidquid ibi Unum esset, illud in mente et per mentem jam reddi dtiplejc. Et-
enim intellectus ad illud unum conversus idque intuens, differentiam ponit, gignit
ideas, et definite cogitandi habet primordia.
III. Ad intellectum porro conversa anima mundi eumque intuens, rerum, quotquot
in hoc mundo sensibili sunt, diversitatem multitudinemque procreat. Quarum quidem
universitas, demtu mente, nuuquam pro unitate haberi possit, sive tanquam unum cogi-
tari ; neque mens unum sibi informare possit sine Uno et Bono, id est, sine ipsius
mentis rerumque omnium auctore genitore adeoque summo Deo.
Atque, sicut ex hujus sensibilis mundi pulcritudine colligimus pulcritudinem intel-

lectus : ita per intellectimi ascendimus ad Bonum pulcritudinis universa; fontem

(p. 352. F. G.) Itemque, ut anima sUcTB originis oblita ac tor{)escens circa multitudi-

nem ita anima Dei plena veram et

trepidat circaque ea, quae in corporibus placent t

perennem pulcritudinem procreat. Hinc duplex Venus, duplex Amor. Ccelestem ^''e-
nerem sectatur, coelesti amore flagrans anima secundum naturam amat eaque tan- ;

quam virgo pulcrum affectans cum Dco se conjungi desiderat (p. 768. A D.) Cr.] —
Yl. >Oj)era Plotini pra;ter Porphijrium ex cujus emendatione et recensione illa ad

1 Lucas Holstenius ad Peirescium in L. Holstenii insjenium, quod temere sine necessaria 7rpo7rapa<r<cevs
Epistolis ad Diversos p. 124. sq. ed. Boissonad.: illi immergU, tum etiam labyrinlhi instar variis
se
" Mihi cnim, perillust. Uomine, jam inde ab aliquot ambagibus pcrplexum esse, atque ita intricatum, ut
primum cl. Heiiisium [Danielem nempe,
annis, ubi non sine fla-ayayfj adiri posset, vix tamen quemquam
quem Lugduni Batavorum noverat. Bis enim hanc debitam operaiu, ita ut par erat, impendisse, coepi
urhem inviserat. cf. Kollar. Annal. Vindob. p. 1 187. cum animo cogitare de tota illa Platonica doctrina

et Moller. Cimbr. T. IH. p. 321. sq. iio/.w.] Lug-
duni Batavorum cognoscere coepi, mirificum in ani-
mum incessit desiderium Platonicie illius philoso-
phiiE, quam insignis iste vir, neglectam ab aliis, solus
ferme hoc sieculo colit, ncc dcstili argumenta cou-
quirere, qusecunque edita atque incdita requirere
licuit, ut ad interiorem aliquam cognitionem pene-
trarem. Hoc fiue Oxonii in Bodleiana bibhotheca
ad clariorem et faciliorem modum ordinemque revo-
canda; quod Fastus Lipsius in Stoicorum philo.w-
phia praistare conatus est non sine huide et fructu.
Nam ex antiquis, pr<eter levissimam Alcinoi adum-
brationcm, nihil ferme nobis superest, recentiorum
vero plerique sive ut Platonis dignitatem ac majes-
tatem tuercnt\ir, sive quod fi/itfidSu aa^prjvfia desti-
tuerentur, ipsis antiquis fernie obscuriores ac diffi-

sedulo legi Proclum in I. .Mcibiadem, Hermiam in ciliores sunt. Itaque eam mihi rationem proposue-
Phiedrum, et 01}'mpiodorum in Phsdonem et I. Al- ram, quam Picus Mirandulanus in Italico quodam
cibiadem ; et non pauca inter legendum tunc ex- comnientario, et Stephanus Theupohis [cf. Fabr.
cerpsi, quse postmodum mihi usui futura credidi, et Bibl. Gr. T. III. p. 152. B.] in Contemplationibus
adhuc penes me habeo atque eorundem relegen-
; Academicis tenucre ita tamen, ut prolatis ipsius
;

doruni copiam Parisiis mihi fecit d. Rigaltius, dum Platonis, Plotini, Procli, aliorumque veterum locis
apud illustrissimum prsesidcm Mcmmium [vulgo de singulas Biaais probarem atque illustrarem. Sed
Meswies non rfes ilfomra, ut scripsit Bredowius Epist. destituitanimi propositum, nimis fortassis arduum
Paris. p. 6. viro huic clarissimo et doctissimo a Bi- veterum librorum inopia, quorum lcctione animum
bliotheca per aliquod tempus Holstenius fuit. cf. prius subactum probe tritumque esse oportet, quam
Moll. Cimbr. T. III. p. 322. Boiss.'] viverem atque : tanto operi sese accingat, quibus' Plethoneni. Bessa-
ita privato studio tantum profeci, ut spem aliquam rionem, Ficinum, Picum, Diacetium [cf. Baylii Lexi-
de jucunda ea philosophia animo conceperim. Nam con Y. Faccetius i>.], aliosque superioris Sieculi cla-
cum viderem illud philosophandi genus vastum et rissimos Platonicos, abundasse constat cum taraen ;

immensum esse, et facile obruere atque absorbere praeter Procli Theologiam Hamburgi editam et Com-
 DE PLOTINO. XXXI

nos pervenerunt, digesserat etiam Eusfochius Alexandrinus, medicus, Plotini discipu-

lus, Porphyrio in Piotini vita cap. 2. et 7. niemoratus tK^ocriv aliquanto diversani fuisse

a Porpliyriana in distinctione libroruni, docemur Ennead. IV. lib. IV. p. 42.3. [Con-
sule Variet. Lect. et Annot. nostram in eum locum Cr.] ubi haec verba adnotata repe^
ries : eM? tovtov ii> Toh Ei/o-to^/oi/ to SevTepou Trep! yv^rjg, /ca! i'/p)(eTO to TpiTov. 'Ei/ Se

TO("? Ylopcpvplou (TvvdTrTeTat Tu e^»]? Tto SevTeptp. Proclum quoque commentariis illustrasse

Plotini Enneades testatur anonymus scholii auctor, quod lamblichi libro de Mysteriis
jEigyptiorum in Codd. Mss. pr;\-^fixum invenerunt viri docti : 'la-Teov, oti 6 (piXoa-ocpo?

IIjOoVXo? v7ro/j.v>i!JLaTi^wv T«f tou /ut.eyaXov 1\\iotIvou 'hjvveaSa^, Xeyei, oti o dvTi'ypu(piiyv eiV

T^i/ TrpoKeifxevriv tov ilop(pupiov 'ETricrToXi/v 6 Qeairecrio^ ecTTiv 'In/;i/3X(i^o?. HoruUl COmmeu-
tariorum, inquit pra^stantissimus Galeus, quas in Plotinuin scripsit Pi'ocIus, prater
anonynnnn hunc, qui meniinerit, vix reperio. Nisi forte ea intelligat Damas:cius quo-
dam loco irepl dpyo^iv. -Nam Ficinus aliique post eum, (ut Lilius Gyraldiis dialogo 2.

raentarium in TimKum niliil typis eclitum exstet. 18; apud ]Macrobium in Saturnn. I. 11. et in An-

Feci tamen, quod potui nec labori aut sumtui pe- thol. Grteca. TV. p. 238. Jacob.s, quem consule in
perci, quibus liinc iiule subsidia aliqua niihi pararem
Itaque liic in urbe I'roclum in Alcibiadem I. et
Animadver.ss. T(un. XII. p. 287. quodsi qua;ris, cui
loco Plotiniano illa verba apposuerit in suis com-
—
Olympiodorum in eundem et Gorgiam describendos mentariis Prochis est is haud dubie in libi'o primo
:

roihi curavi, quantum ob murosi custodis (cf. p. 1 2. 1 De Providentia III. 2. 5. p. 258. F. G.: -n-Evia 8e Kal
B.) dit^icuhatem licuit." Non alienum est visum Annot. nostr. in eu.m locum. Max-
voa-oi K. T. X. cf.

haec hoc loco apponere, ubi Fabricius et Harlesius ime tamen nos advertere debet illud, quod Procli
de operibus Plotini agere incipiunt, cum quia Hol- ijequalis et fortasse condiscipulus illum commenta-
stenii sunt; i. e. viri de x^Vlexandrinis philosophis rium diserte laudat. Lociim integrura adscribo, cum
egregie meriti, legunlurque in epistolis nuper de- quia ineditus est tum quia Plotini memorabile dic-
:

mum pidjlice editis, tum quia prsestantissimi ejus tum continet aliunde non cognitum Etenim David :

viri consihum illustrands universse philosophiiE Ha- Armenius philosophas (de quo proxime dicetur) in
tonicse declarant simulque unice veram ejus rei rite Quinque Voces Porphyrii in Cod. ms. Paris. nr.
exsequendie legitimamque rationem niniirum ut ; 1939. et in Monac. nr. 99. htec prodit : OvTa> ye Kitt

ante omnia fontes recludantur, h. e. ut Platonico- TO TpiTOV, TtTUpTOV (Cod. jMoll. TO TptTOV 5) eTrt^^ipTfpa
rum phih)sophorum omnium, Alexandrinorum etiam, UpoKXov Tov vTTOp^vrj/taTtfTavTos IIX&jtTi/oi). Ovtos ydp (pTj-

scripta e tenebris in lucem protrahantur, emenden- (Tiv 6 YlpoKXos oTt rj dpcTrj (tirdpKtjs (cod. Mon. avTapKis)
tur et explicentur. CV.] ecTt npiis €vBatp.ovi(iv' rj 6e iv^at/xovta ovk u7T0<f>^vy<t t«
^ [Illam observationem Anonymi de Procli Com- bitva, uXKct TovTots iyKapTcpct. Kat r) <j)t\o(Totj>ia 0€ \op()S
mentariis in Plotiiii Enneudesoffendit H. Amatius oiiaa Twv dpeToiv fv^at/xoviav fX^t, ^r)\ovdTt iyKapTcpci Tois
etiam in Cod. lamblichi de Mysteriis Vaticano nr. bftvois, Kcit avTrj (^avTtj Mon.) tovtcov ovk aTTodtdpdtTKct.
323, et ipse offendi in Cod. Leidensi Vossiano, in 'Otl 6e rovTO d\T]6is, S^Xof. Kat yitp H^torivos 6 <fit\(j-

Apogi-apho Gronoviano aliisque. Quod Damasciuni (7O0OS epcoTTjde^s, el ap(t €vdaip.ci>v ecrrlv 6 uvrjp 6 ^oiv cva-
Trepi dpxoiv illius Commentarii meminisse dubitanter pcTtos p.cv, XlpiafitKals &e Tu;(nts ttc ptivecToiv (1'lotin. I. 4.

addit Galeus, ab illo arbitror significari ha;c, quee 5. p. 3-- ^ .'. '^oX TTpos Tcts TroKvSpvWi-jTOVs TIpta[xtKas
leguntur in cod. Monacensi fol. 308. vers. meum in Tvxas, ubi cf. Annot. nostr.) kuI 'iXiaKwj/ (Kal 'iXiaSe
usum per Fr. X. Werferum excerpto to Sc avyo- : Mon. voluit : 'lXt«8a ut bene vidit Krabinger.) nepi-
ftoes a$avaTov fiev, ojucov 5e dWotov^evov d^TjyfTTTj Kat i^€0\TJpii€VOS KUKWV, Ka\ pCT(l OciVUTUV cpptpflcVOS ('iTUCpOS
<r)(tjfiaTt Ka\ ovtrlai (jvyKpitTit Ka\ httiKpttjct Tivt. o)? Kf/t eTTt TTjs yrjs, ovdcv cTcpov d-ncKpivuTo, ci pt), OTt (firaye Tois
niTos tj^iojtKv iv Tots f(? nXwTti/oi/, siquideui ilhid avTos piKpo\(jyotS, TOVTCCTTiV, OTt TaVTU TcdvTU TO Te croifia Ka\
ibidem referendum sit ad Proclum, qui in illo Da- Tci nep\ T(i (To)pa TreptTTci ovTa (ireptTd Paris, Trep\ rti o'jT(t
mascii libro aliquoties laudatur. Ejusdem commen- Mon. sic) ov^e rTvp^^dWovTat rfi dpcT^ Tijs ^vxtjs. 'ICTent/
tarii mentionem habent etiam codices Parisini et 8e OTi 01 cpi\6(ro<j)oi rpia Ttvti (P' Ttva Mon.) \eyov(Ti'
Vaticani Arriani Dissertatt. Epictett. De illis vid. eycHf rci e/iciv, Tct toC ep.ov' eyco fiev rr]V yffV^TjV, ep-ov de Tii

Schweighieuser ad lib. I. 16. p. 21. De his, nimi- (jSina, Ta Tov epov 8e, irdvra ra eKTOs rii irep\ rov civOpoi-
rum nr. 325. et 1374, nuper me docuit H. Amntius, TTov.Sequitur narratio de Sncrate et de Anaxarcho,
ubi item est 'Ek twv toC (pt^Xooocpov UpoKXov ils nXw-
: quam etiam tangit Olyinpiodor. in Alcib. pr. XI,
tIvOV VTTOp.VqftdT0)V' AoCXos ETTtKTIJTOS y€v6fJ.rjVy Ka\ tTWJl ubi vid. annot. nostr. p. 105. Caeterum, quoniam
dvdirripos, Kut Tifvij]V Ipov, icai <f>i\os ddavuTots. Exstat Olympiodori mentionem feci, laudat hic philosopiius,
idera Epigramma in aliquot libris rnss. A. Gellii II. qui scripta sua unice fere ex aliorum seriptis cou-
xxxii PROLEGOMENA LITERARIA
histor. poetar. Luhheus Bibl. nova Mss. pag. 286. et BuUiuMus ad Theonem p. 224.)

Anonymtim seqminitir. Fallitur tainen Colomesiu.s, qui in notis ad Gyraldum p. 77.

pro Plotino Platonem legere jubet; siquidem non Plotinum tantum, sed Plotini etiam
Enneades diserte Anonymus memorat. Utinam vero, inquit Ficinus, in mijsteriis
Plofini interpretundis udminiculum Porphijrii aiit Eustochii atit Procli, qui Plotini
lihros disposuerunt utque exposuertmt, nohis udesset. Nara Porphyrius quoque non
modo dio-essit libros Plotini in Enneades, et ita, ut hodie exstant, emendavit, Plotino
rogante (vide vitam ejus cap. I.) sed etiam ipse cap. ultimo vita; innuit, se argumenta
et capitum consignationes obscurisque locis commentaria illustrandi caussa addidisse

in gratiam amicorum. Memiuit et eap. 20. Amelium Plotini, praeceptoris sui, monu-
menta ex ejus autograidiis exscripta habuisse et cum Longino communicasse.

VII. Quum Phfinus Ennead. ^"I. lib. I. doctrinam Aristotelis de praedicamentis

examini suo subjecisset, haec enim est Simplicio in Categorr. p. 4. b. memorata \\\ie-
Tivov Trpof Ta9 KaTrjyoplw avTiKoyla, dubitationibus ejus et objectionibus occurrit Dejcip-
pus libris tribus qua;stionum in praedicamenta Aristotelis libro maxime secundo et

(cujus major pars videtur intercidisse) tertio. Constat ex eodem Simplicio p. 1.

Dexippum hunc 'lamblichi fuisse discipuhun, adeoque juniorem Dexippo Herennio

Atheniensi [Plura vide supra, in Vol. III. p. 39. sq.]. Neque Francisco Patricio ad-

sentior, qui verba Simplicii ita intellexit, ut Dexippum, philosophum, lamblichi fiiium
esse putaret, Discuss. Peripatet. j). 140. Dexippi libri tres qua^stionum in Categorias,
dialogi more conscripti sunt, qujcrente Seleuco discipulo, et Dexippo magistro resj)on-

dente. "Prodierunt Latine tantum hactenus, Joanne liernurdo Feliciuno interjirete,

Venet. apud Hieronym. Scotus 1546. 1566. fol. ad calcem Porphyrii in pra;dicamenta,
et separatim Parisiis apud Vascosanum 1549. 8. Grajce illos ex Italiae vel Galliae, ubi
delitescunt, bibliothecis nemo adhuc protulit : [Iriurfum tamen pauca evulgasse ad-
notavimus.]-^

texuit, ctiam Plotinianas Enneades cuin in cditis tem Fabricii loco agitur de Dexippo. Denique in

conimeinariis tura in manuscriptis. In conipendium Aristotelis Categorias quastion. illarumque solution.

redactiE sunt quodamniodo Enneades a Porphyrio in lib, est quoque in biblioth. 1'aris. cod. iNJM DCCCC
scripto 'A<f>opiJ.al npln ra foijru Spnteiillce ad intelUgi- XLIl tum in ("od. Coislin. CCCXXXII Mont-
teste

Lilia ducentes (vid. Luc. Holsten. epist. ad Pcirescium fauc. Catalog. Bibl. Coislin. p. 447. Bononia in coe-
p. 47. ed. Boissonad.) quem libcllum cum idcm
: nobio Canonic. Dexippi in Platonem codex exstare
KiVayoy^f loco Plotinianis operibus pricfigi vellet dicilur a 3/o«//o(/c. in Diario Italico p. 409. Floren.
(Vid. De Vita et scriptis Porphyrii cap. IX. p. 52. tia in BibUolh. Medic. cod. XXXIII. nr. IV. phit.
ed. Cantabrig.) ego satius habui singulas fere illius
: 71. et cod.-XXI. plut. 72. (vid. de utroque cod.
scripti Porphyriani sentenlias suo quamque loco iJanAn. catal. III. col. 21. et 37.) Harl.
-* [De Dexippis, i. e. de Dexippo Coo, medico de
Annotationi mea; in Plotinum intcrponere. Nec ;

minus hinc inde adhibui aliquot Excerpta e Plotini D. Herennio, historico, et de hoc philosopho con-
Enneadibus, quae in codicibu:^ Palatinis nostris, Va- sule Fabricii Biblioth. Gr. Vol. III. p. 40. ed. Har-
ticanis, aliis reperiuntur. Ca] les. itemque p. 170. et p. 486. Rerum scriptor,
t Verba Simplicii sunt : K«'i Ae|i7™-os hi 6 'la/x/3Xi- Dexippus Atheniensis et Scythica composuerat et
xov, Koi avTos piv To Tov^Apia-To-rtl^ovs ^LfiKlov tnivTopais Chronicorum libros unde Excerpta nuper edidit
;

{|jjy,;craro nporiyovpcvas Sf Tar nXoiTiVou iiTTopias, us eV cum aliis Dexippi reliquiis Ang. Maius in Scripto-
SiaXo-ym TrpoTfivopfvas avTa diaXCav n-poTl6(Tai. Tzetzcs rum ^^ett. Nova CoUectione Vaticana Vol. II. p. 3 19.
ChiL ix. vs. 498. AeliTTTror 6 0iXo(ro(|)os pvo^Ti)s o>v sqq. ubi consule A. Maii xVnnot. et ejusdem Praefat.
'lapliXixov. p- Dexippi philosophi Peripatetici, quem
XXVIII.
" Codices Matritenses jam supra memoravi in alii Platonicum dicunt
et qui quarto post Chr. se-
Vol. III. p. 170. et p. 486. Iriarte tamen 1. ibi ci- culo floruit, in Aristotelis Categorias libri dialogici
tato p. 274. Grsece quaedam evulgavit. Utroque au- insunt eliam in cod. Paris. Reg. nr. 1992. Ego h. L
 DE PLOTINO. xxxni

VIII. Indiculus Scriptorum in Dkxippi libris tribus ad Categouias

CITATORUM.
Alexander in Categorias lib. I. cap. 2. peripateticus II. 12.
Andronicus I. 17-
Archytas I. 16. pythagoricus III. 1. [cf, Jos, Navarro in Tentamine de Archyta Haf-
nice. 1820. p. 37. Cr.]

ex Iriartei Cataiogo Codd. Orsecc. Bibliothecas Ma- yei^ov To-Ji/ oeKa KaTrjyopLiov onoLOv eiaayovat Tives to ov tj

tritensis et^riim capituni indices siibjiciain, quae Plo- t6 Ti. ovT€ prj ovtos tov dtrjprjfjLevov yivovs, elrj av to. Bi-
tini menlioncni habent, et locum Dexippi addam e atpovvTa' el te prjTe Koivhv yivos in\ to)v di'tDTaTa) yev^v
cod. mscr. Florent-Laurent. nr. 33; Tituhis autem oiov Te iaTt \a^elv, prjTe tos StaLpeTiKas ^tacpopas, ovk eart
ita habet apud Iriart. cod. XXXIV. p. 134. foh 54: btaipeatv Ka\e\v ti)v ToiavTrjv dnapi6p.rfaiv. ap^ ovv rols
Af^iTTTTov <^tA otro (^ou JWarwviKov twv eis' ras *Api<TTOT€'' in\ aTpaTeias eotKev fj ^ttiipeats' oiov toIs KaTo. \6)(ovs
\ovs KaTr^yofiiai aTToptiov Ka\ ^vaaov K€(pd\aia fx. Ita avvT€Taypivois' Kai yap eKel eKdcXTov Xo^^ou eKaaTos \oYa~
primi dialogi capitum index. Fol. 71. legunlur hiec : yus i^rjyelTai' Ka\ ivrav6a rj ftev ovata Ttov ovai(OV' ai 6*

Kf<f)aKaLa tov /3. \6yov fiy. Scrmonis II. (Dexippi) ca- (tXXai KaTTjyoptat Ttov v(f) eavTas t6 Kvpos ttjs rjyefiovias
pita XLIII. Postremum caput sic inscribitur: 'Atto- 7Tpo€t\T)<}iaatv. dXX' iav tovto \iyo)p.€v Bieanaapivov t\
pia UXcoTivov oTi avTrjv ttjv ovaiav ti? iffTiv ov TrapLO-Trjo-t n\rj$os eaTat t6 to)v ovt(OV koi eotKos toIs eKbieaTjjKOToiv
t6 'K€y6p.€vov avTrjs 'idiov. Iriarte cod. ms. N^^o.LXXVI. (})v\o)v Ka\ (j>paTpi(ov avyKetfxivots (in marg. avvayopivois)
fol. 56 : K€(f)d\aia avTov ^ . Ao^-you (capita ejusdem ivbTjpoLS. TovTO fie Ttjv avvi)(etav Ka\ dXXr/Xou^^^taj/ dvatpet

secundi libri) a . rioVfpof dtaiptais ia-Ttv 17 KaTapiOpTjais T^s diaKoapTja€Q)S. /3«XTtoi/ ovv d(PopL^ea6at pev to. yivrj

iv Tals KaTTjyopiats B' . IlAwTiVou dTTopla, on t6 avTo ov KOTd Ttvas npcoTos tSi^TrjTas tcov KaTrjyoptcov, Ka\ neptypd-
arjp.atvei ovaia eni Te tu)V 7rp(jiT(i>v ovTiov kol v(TTep(0Vy <}>eLV avTOiv ttjs vnoaTciaecos eKttaTTjs tov \6yov KaT* eav-
—
jj

ovK ovTos yevovs koivov iv ols t6 TTpoTepov Ka\ vaTepov. TTjv. Ka\ TavTTj bteaTavat avTcis xcopis' TTtiXii' ye pijv Ka6~
h' . nXojTtVou dnopta, ei Ta avTa idTt yivrj tCov ovt(ov, €V oaov n€p\ TTjv ovaiav eia\ tci avfi^ieiirjK^Ta Ka\ iv ttj ovata,
Tf Tols VOrjTOlS Koi TO^S aldOrjTOLS. € . AjTOpLa Il\(OTLV0V Ka\ avvTdTTCTat np6s avTijv np,o\oyovfiii'Ois, KaTa toiovtov
iTpos *ApicrTOTi\r)V, ti koivuv in\ ttJs v\tjs Ka\ toO etdovs acfiopotoriov avra toIs a(j) €v6s Ka\ nep\ ev avvTarropivois
Ka\ Tov i^ dp.(})o2v etopaKo^s TrdvTa ovfrias \iyfi. — r'. *A7ro- ri ovv fieptapoj npoaiotKev to? oXou ; ovdapo)s' ov ydp
pia nXwTiVov TTfpi TTJs ovaias ttJs avTrjs rj TrpaiTrj Kat n€ptypac})€t t6 rov otovet avyKptjiaros avarrjfiay Kard riva
d7r\ov(rTdTTj evvoia' Ka\ irais 'ivccTTiv avTtjv i^rjycl^rQai. — idta piptj' dWd dva\v€L in\ rd dn\ovaTepa Ka\ aroix^toiSij
^' . nAoJTiVou diTopiaj hiaTt rj ova-ia TTpoTiTaKTat tu>v a\- rals Sta\r'j\l/€at tSv imvot^v aroixeLtobearipats de\ XP^'
\(ov.-^p, . Il\u3Ttvov anopta, ort t6 eivat T(ov ivavTtiov ava- pivTj rd^tv pivTot Btaaw^et ttjv npos ev Kot ev Ka\ d<}> evos
fxipos deKTtK^v (os (rvpjSejSTjKus tj) ov(ri(i vndpxfi-- — pa' wanep Kcit iv to7s ovatv rj ovaia ttjv npcorrjv Kcit KVptoiTaTTjv

Il\(OTtvov anopta^ el KaTci t6 avv6eTov tijv ovaiav deoypov- €\\r)<p€ rd^LV' nep\ Se avrijV rd avfi^e^rjKora v(})iaTrjKf.

fiev, evpt(TK€Tai i) v\tj /xaXXoi/ ovaia. — py . ^Anopia Tih(o- nep\ pev drj toutcoi/, ovrois. d 6r) npdrov dnope^i n\(orlvos
Ttvov, oTt avTrjv ovaiav (in altero cod. Matrit. scriptum aK€yj/uip€6a' dnopei yap fitrTJjs ovaias vnapxovarjs vorjrrjs

est avTTjv TTjV ovaiav rectius. Vid. SUpra) ris iaTiv ov T€ Ka\ ala6rjTijs, nws yivos hvvatr av yevia6ai ro aiVd. r\
napLaTTjaLV t6 \ey6pevov avTijs \?iiov, ydp Koivov ev apcpnrifiOLs Tovrnts iv Tti) etvat U7rd/>;^et. et

Excipiat has notationes capilum Dialogi secundi bi Kai iartv, eari nporefiov tovto)v oXXo. onep ovre aoipa
initium, quod et ipsum Plotini mentionem habet. iariv ovr dtroj/xaToi/, earaL ydp rj t6 da(op.aTov aoipa, rj t6
Pertinet Hutem ad Ennead. VI. lib. 3. cap. 2. p 617. aiopa daiopaTov. "EarL piv ovv npos ravra pdBiov dvrei-
(ubi vid. Annot. nostr.) et ita scriptum legitur in TTclv. drt TTapd rrjv TTpo^eaiv rd dnopTjfiara ravra TTpoa-
cod. mscr. Mediceo-Laurent. nr. 33. ayerai. ovre yap nept roiv ovt(ov, ovre TTept rcov yevatv rrjs
Af^iTTTrou <}>i\oa6(})ov n\aT(oviKov t(ov eis ras dpiaTOTi- 7Tp6)Trjs ovaias vijv avrco npoKetraL \iyetv' aroxd^erai Twf

\ovs KaTTjyopias anoptwv Te Ka\ \va€(ov, /3. vicov TOis dn\ovaTepois inaKO^ovOetv dvvapivcov. coar* infi
Mexpt pev tovtojv oi (}>i\opa6iaTaTe ai\evKe, To. fiiv 7Tep\ \i^€a)v avriov vvv iartv rj anovdtj als r6 kot ovatoiv
TLva TOLs TTaXntots av^pdaiv T]nnpr}p.tva npn^iji\jjKas. tu be \iyea6at vndpx^t, pdrrjv ev rfj n€p\ touto)!/ aKiyjz-et i^Teta-

Ka\ avTos i^evpTjKus. to 8e ivTevOev, in avTa pi\\o) 'ip- dyet rds 7Tep\ rcov ovroiv ^tjTTjaets 6 n\(oTivos.
C/'.1 Inter
XeaBai to yivrj Tiov KaTrjyopLwv. TTpoTepov ^^wpiaat /3ouXet e(»s qui Phjtini opera lectitarunt sequitur steculo p.
Tas aTTOpias tov n^uTivnv K(i\ Te^evTaias Ta^ai, ij KaTa Tqv Chr. quinto David philosophus, cujus jam supra ali-
i<j>e^r]s T(ov ida(pioi)v dKo\ov6iav KaKeivas neptTtOivat. ciXX* quoties mentio facta est. De eo primus vera docuit
efiotye boKel pTj^afjLOiS Trjv awi^etav diaKonTetv. aXX' i(})- .lacobus Morellius in Epistohi ad Wyttenbachium in
e^rjs i^eTd^eiv to. avp.ninTovTa, pi\\o)V Toiyapovv
aias apxeaOai, an6 t<ov KaTet\eyp.iv(ov tovt(ov KaTTjyoptiov^
tijs ou- hujus Phih)malhice Part. III. p. 317
insigniora subjiciam *'
320; unde
Opus ineditum exstat ia
:
—
TTptOTOV ipCOTO) TTOTfpOf (OS 8iaLpovjiiv(ov aVTOJV ^ 0)S dpi6- " co(hcibus duobus Bibliothecie Venetze Saec. XV.
p.ovp.ivu)V diavOTJ' diTjpijaOai p.€V avTCts ov vopiaTeov. oufie " numeris 2^5, et 599. notatis, et in aliis quoque
ydp iaTi tojitj yivovs €is et^rj' ovTe ydp iaTi tl koivov ^'
aliarum Parisiensis nirnirum [bibliothecie Regiiie
VOL. I. e
XXXI PROLEGOMENA LITERARIA
Aristoteles, undecimo Metaphys. II. 3. 12.

Boethus I. 17- peripateticus II. 12.

Hesiodus I. prsefat. et III. praefat.

Homerus I. praefat.

lamblichus in Categorias I. praefat.

Pindarus III. praefat.

Plotinus, platonicus philosophus I. praef. et lib. secundo singulis capitibus, et III. 1. 2.

4. 5. 7. [cf. supra annot. nostr. 3. ad hoc caput XXIX. ^. VII. Cr.]

" codd. nr. 1900, 1937, 1938, 1939. Cr.], Matri- " fin de la Chronique d'Eusebe ed. de Milan 1818.
" tensis, Oxoniensis, Aiigustanae, Monachiensis [nr. " p. 48)." P. 2 " J'ai au contraire des raisons
i :

" 99. et 399. cf. Ign. Hardtii Catalog. codd. mss.

" Bibl. Reg. Bavar. Toni.
—
" de croire que David etait a Constantinople vers
" la fin du V« siecle et qu'il est mort en Armenie
I. p. 521. sq. et Tom. IV.
" 233. Cr.], Florentinae, Laurentian<E, Taurinen-
p.
" dans le commencement du VI^ siecle.' " En phi- —
" sis [cf. Pasini Catalog. niss. Grr. Taurinensium " losophie, il cherchait selon la maniere des nou-
"p. 2i4.sq. De codice Leidensi Vossiano nr. 8. vid. " veaux Platoniciens [omniumne ? Cr.], a concilier
" VVyttenbach in Philomatli. lib. IL p. 274. et hb. " Platon avec .Aristote." P. 40 " David ecrivait :

" III. p. 320. et cf uostrum Indicem Apparatus cri- " parfaitement bien les deux langues en Armenien
" tici Plotiniani not. b. Cr.], Indicibus impres.sis, " et en Grec." P. 42 " Les commentaires sur
:

" relatum, et Davidi 6fo(piKciTTdTQ>, corrupta voce " Touvrage de Porphyre se trouvent en Armenien
" Thessalonicensi a nonnuUis dicto, una cuni ejusdem " et en Grec." Mihi nuper Parisiis agenti sponte
" commentario in Isagogen Porphyrii. At vero Ar- obtulit, et postea humanissime triinsmisit Excerpta
" menium fuisse (Davidem) eundemque unum ha- e codicibus Parisinis Regiis Davidis una cum accu-
" bendum ex iis qui inedio circiter saeculo
esse ratissima Notitia eorum Lud. Mar. Ern. Salnnic vir
" quinto Constantinopolin, Alexandriam et Athenas juvenis eruditissimus unde ego cum ad Porphy-
;

" ad litleras addiscendas missi, Biblia Sacra et
" Scriptorum quorMiuiam Gra;corum libros in lin-
" guam suam tianstulerunt postea cognovi ex alla-
" tis a Mose Chorenensi Ilistor. Armen. lib. III.
" cap. 60. 61. 64. etc." — "C«terum Davides.
" losophus eclecticus, eruditionis copia, Scriptorum-
rium de Vila Plotini tum ad ipsas Enneades suis
quieque locis ca adhibui, qua- ad Plotinum perti-
nent, collatis lectionibus codd. mss. Monacensiuin
excerptisque, quae liberalissime mecuni communica-
plii- verat vir doctissimus /. G. Krabinger. Ex illis li-
bris mss. h. 1. litulos subjiciam :

" que Graecorum lectione se commcndat horum : Commentarii in Porphyrii quinque Voces inscrip-
" tamen testimonia operuin titulis iuterdum iiiunu- tio haec est : Aa/3iS tov <pi\o<T6fj)ov «'li^yijcrir irdvv uxj^i-
" tatis aflert, suppositiis etiamnarrationibus-
libris Xifios. Sequitur in tribus codd. Pariss. 1900. 1937.
" que incertie tidei adhibitis." Ha.'C Morellius. Plura 1938 : ^^^ ^*^ "^^^ Tr/joXf-yo/xcVwi' tqji/ 7r«i/Te (patvojv
dfiXV
nuper admodum de hoc Davide exposuit C. F. Neu- aTTn ^cofijy An/315 Tov 6eo(f>t\((TTdTov Ka\ 6(0(ppovf(JTdTov.
mann in " Memoire sur la vie et les <uivrages de Denique in eod. Paris. Reg 1939. fol. 38. recto :

" David phihisophe Armenien du V"^ Siecle de notre 'E^i^-yT^aif tjvv 6f(o Twv ttKa KaTjjyopt^av Trjs (l>t\o(To(pias
" fere et principalement sur ses traduclions de (|uel- tlTTO (pOiVljS An^\B TOV ^C0(j)t\f(TTdTOV (pt\o(T6<pOV . Ex-
" ques ecrits d'Aristote. Extrait du Nouveau Jour- cerpta aliquot e mss. Vaticanis ab H. Amatio
libris
" nal Asiatique Paris 1829. Unde nonnulla huc milii impertitis item suis locis apposui Saeculo IV. —
transftram P. 19. " David naquit daiis un village
: vel V., Dionxjsius quoque Areopagita, qui fertur ex
" nomme Herthrn ou Jlcrean ou Ncrken (le dernier Plotini scriptis multa desumsit. De quo in Annott.
" iiom est plus commun), situe dans le canton de siepe diximus.
" Hark, qui est une de seize provinces du pays Venio ad JEneam Gnztevin. De eo h<ec habet
" Dourmperan. II etait cousin germain et disciple Fabricius in Biblioth. Gr. Vol. I. p. 690. ed. Harles.
" du celebre historien Moise de Khorene, comme le " .^nea; hujus [Gazsei Christiani rhetoris, qui se-
" patriarche Ners^s lassure, selon les teinoignages " culo quinto exeunte floruit] Sc/ecta Plotini super
" des anciens. David etait aussi du nombre de ces " Academia Veneta edituram se pollicetur
dialectica
" jeunes Atheniens, qui furent envoyes a Alexandrie " aitAlphonsus Ciacconius in bibl. mscr. A. C.
" k Atheues et a Constantinople pour etudier la " S^S-" Qute notitia cum me advertisset, per
1

" langue et la lilterature de la Grcce et nous .sa- ; litteras consului Jacobum Morellium Bibliothecae
" vons par David lui-meine, qu il frequentait k Venetse Praefectum. Qui vir doctissimus, ut antea
" Athfenes les le!,>ons du divin Syrianus, maitre de fecerat, ita nunc quoque officiose rescripsit Venetiis
" Proclus. David florissait, selon le chroniqueur d. 31. Aug. a. 1816. Ex qua epistola quae huc fa-
" arm^nieu Samuel l'an 490 de J. C. (Samuel k la ciunt hic addenda censui " Occasionem dedisti:

Pythagorici I. 6. 7. 111. 1. (Veteres
Sosigenes peripateticus I. 3.
Stoici, I. 19. 21. 24. 35. II. 22.
Scripsit etiam adversus Plotini dogmata de Animae npoiJTrpa^ei et transmigratione
Anonymus quidam Gnvcus,
vitam cap. 24. nr. 3. [Est hic
homine plura dicentur ad calcem Plotini operum, ubi
emendatum adjiciara. Cr.^
animadvertendi erroreni apiid Ciacconium, Fabri-
cium aliosque cujus origineni cognoscere et ex-
;
plicare neque inutile neque injucunduni fortasse
fuerit. Est Academia Veneta appellata della Fiima,
quue ab anno 1558 ad 1561 floruit, scriptis niulto-
riim jam celebris, ac pnesertim J. G. Lunze com-
mentario de ea edito Lipsiae a. 1801. et Renouardi
Supplemento ad Annales .'\ldinos a. 1812. vulgato.
Mirifica sunt, qua; de ausibus ccetus illius ad Li-
teras provehendas constant; ac librorum vel jam
exstantium, vel ejus studio faciendorum edendo-
runique Catalogi duo, t^-pis AcademiiB impressi
supersunt alter Italicus a. 1558- ''i f^ alter ali-
; titiis: Arabas etiam legisse Plotini libros inde patet,
quanto copiosior Lalin\is a. 1559. in 4'°, neuter
ab erroribus magnis immunis. Inter opera autem
de Logica edenda hoc est Enneade Sesta di
—
:
Plotino sopra la Dialcttica Plotiiii
Enneados sex. Catalogum lUrumquese ad ma-
nus habui.sse Ciacconius, cum Bibliothecam a.
1583 conscripserat, manifeste affirmavit et in
rem suam male multa transferens, etiam jEne^
SoPHiST.^ Selecta 1'lotini siiper Dialectica ab Aca-
demia Veneta edenda commentus est. Ciacconio
est fides adhibita a Fabricio, qui apographo Bibho-
thecie illius imperfectie a])ud J. Chr.
servato, usus est (Fabric. Bibl. Gr. T. XIII. p. 48.)
eundem errorem exscripsit atque fidem ei adhi-
bere visus est. Facta postmodum editione Biblio-
thecae Ciaconii a. 1509 mortui, a Dionysio Camu-
sat Parisiis a. 173 i, licet nonnisi usque ad vocem
Epimenides deducta ea remanserit textu tum auc- ;
toris ipsius tum ex scriptorum culpa, erroribus
referto, denno est opus editum a Jo. Erhardo
'
Kappio Amstel. et Lipsise a. 1744, cnm observa-
tionibus ita dictis editoris vitiis atque alucinatio-
; p. 373.) memoratur
nibus turpissimis non paucis Ciaconii adhuc ex-
stanlibus, neque a Camusat emendatis. Vides
itaque /Enene opus in Plotinum purum putumque
figmentum omnino esse a Ciaconio editum."
" At vero de Plotino locus alius se mihi objicit in
'
Catalogis allatis librorum quos Academia Veneta
'
editioni parabat, in classe de Rlietorica
'
zioni di Plotinn con le jirincipali cose
'
margine — 1'lotini Orationes cum priecipuis in dicendi
'
artem annotationibus in margine appositis. Quid-
'
nam operis intelligendum hic sit, nisi error supe-
DE PLOTINO. XXXV
I. 19- 21. II. 21.)
qui in Caesarea bibl. superest MS., ut dixi ad Plotini
liber NicepJiori Chumni, sive N^af/ianaelis, de quo
eum libellum secundis curis
" riori similis quoque insit viderint alii. Fortasse
" codex aliquis Plotini opera nonnulla ex iis quae
*'
prostant, titulo satis communi Xtiyoi in eo in in-
" scripto, continenslectoresdecepit." HiecMorellius,
et verissime. Nam si Plotinus unquani Orationes
scripsisset, aut oratoriam attigisset, sanequam Por-
pliyrius, qui de omnibus Plotini scriptis tam diligen-
ter egit, non silentio pra?termisisset —•S.eculo sexto
—
Plotinum legerunt Damascius, alii. Qui reliqui plu-
rimi deinceps Plotiniana opera tractarunt, eos par-
tim supra, partim in Annott. in Enneades memo-
ravi. Hoc loco nonnulla adjiciam ex ejusmodi no-
quod qui falso Aristoteli tribuitur liber De secre- :
tiore parte diinniE sapientite secundum .^gyptios, is
paene totus quantus e locis Plotini consarcinatus est
iii Dialecticen ab Arabibus. Docet Thomas Taylor in Dissert. on
the philosophy of Aristotle (in the Classical Journal,
Vol. XV. p. 3"Q. sqq.). Neque sequentibus sa;cu-
: lis evanescit Plotini memoria, uti in iisdem Annott.
videbimus. Utrum sieculo duodecimo Joannes Saris-
heriensis, qui Plotinum laudat, aliique Christiani
scriptores per occidentis regiones ejus opera ipsa in
raanibus tractaverint, an ex Latinis scriptoribus ea
Wolfium as- laudaverint, de eo diximus in Annot. in Enneadd.
p. 137. In Oriente Grieca lecta esse Plotini opera
siBculis XIII. Xi V. et XV. arguunt Nicephori Chumni
scripla aliaque, in liis Gennadii (sive Georgii) Scho-
larii Grtece scripta Conciliatio {'S.vfiliifiiitmKov) Aristo-
telis et Plotini de hiimana felicitate. Quo de scripto
diximus ad Plotini librum 7Tfp\ evhmixovlns, idque ad
initium p. 29. Ei in nornuUis oblocutus est Geor-
gius Gemistus. Nam in Bibliothecarum Catalogis
(vc. ap. Iriarten in codd. Grr. Matritt. Nr. LXXVI.
Georgii Gemisti adversus Geor-
:
gii Scholarii pro Aristotele defensionem. Nimirum
Georgius Scholarius adversatus erat (iemisti libro :
TTepl wv ^Apia-TOTf^j]^ irpos ItKaTwva (^ia<p€pfTai, quo
scripto Gemistus (Pletho) probare studuerat Aristo-
telisdoctrinam cum doctrina Platonis conciliari non
possc. Vid. Boerneri de doctis hominibus Graecis
Le Ora-
: Literarum Griecarum in Italia instauratoribus liber
deW Arte nel p. 40. et Schoell. Ilistoire de la Literature Grecque
VII. p. 316. Sed de (icmisto Plethone qusedam
dicentur in Annot. proxima. Cr.']
e 2
XXXVl PROLEGOMENA LITERARIA
IX. Editiones Plotini operum.
Graecolatina unica hactenus prodiit cum versione et argumentis atque anal^^si 3Iar-
silii Ficini Basil. 1580 fol. ad Perneam Lecythum, hoc est ex officina Petri Pern;e, qui

codicem Gra;cum utendum accepit a Joh. Samhuco^. Is codex hodie exstat in bibl.

Csesarea teste Lambecio VII. p. 21. [p. 43. sqq. edit. Kollarii] ubi memorat, in eodem
MS. duas insuper exstare dissertationes extraordinarias Porphyrio non memoratas'*,
nec tamen Plotino indignas'''. ^Una inscribitur: WXwtlvov -irepl tov iro><; Spa ^ ovpavla

^Perna tameii in dedicat. ad senatum Norimberg. ratores in Grieciam misit vel a reversis e Graecia
se nou soluni Cod Sambuci sed tribus quoque Ita- suo Eere munificentissirae Grsecos libros coemit (Fa-
licis usum esse profitetur //ar/. [Notaverat Villoison broni Vita Cosmi p. 143). Itaque Jo. Aurispa (ut
in Anecdott. Grr. II. p. 225. sq. Cr.] nie in Platonicorum mentionibus contineam) a. 1423
^ Etiam qua; ex libro secundo Plotini Tr^pi aOava- e Graecia redux cum aliis multis libris Platonis
^ux^is profert, Eusebius XV. lo. prifparat. in
trias TTis Plotinique et Procli scripta in Itaham transvexit
Plotini novcnariis editis non exstant, ut jani supra (Roscoe, Life of Loreuzo de' Medici I. p. 30. cf.
nionui Plotiniana apud Eusebium exstant quo-
[Illa Heeren Gescliichte des Studiuras der classischen
que Vindobouie in cod. Ciesareo XI. n™. 6. p. 73. Litteratur II. p. 40.) Franciscus autem Philelphus
KoUarii et cod. XI\'. nr, 4. p. 80. 29. In utroque
; epistola scripta a. 1428 vel 1429 ita prodit " Alios :

cod. sunt quoque in iisdem c.xccrptis ex Eusebii Pr. " (libros) nonnullos per primas ex Byzantio Vene-
Ev. fi'iii;menta Plotiui de sei-undo Principio. Harl.'] " torum naves opperior.'" Hi autcni sunt Plotinus,
^ Scd sunt in editis, vid. Grimm. Comiuent. pauUo .lEHanus etc. (Epistolar. Lib. XXH. epist. 32. ed.
infra laudatam p. 5. el 6. llarl. Laur. Mehus.) Qnam vero vim habuerit ad Italo-
4 [Priusquam de cditiunibus adjicimus, quEB adji- rum hominum animos Platonis Platonicorumque
cienda videntur, dicenda .sunt nonnuUa de restiluta amore inflammandos Gemisli Plcthonis adventus ad
per Italiam philosophia 1'tatonica ejusque restitutionis Florentinos ipse Ficinus narrat Laurentio Mediceo
causis auctoribusque. Prinuis omnium illis in terris palrono suo in Procemio ad Plotini opera. De quo
Platoni Platonicisque operam dedit saiculo XIV. doctore Gneco ita Bandinius 1. 1. cui aliquot notula.s
Franciscus Petrarclia. Qui quidem vixdum Gr«- interponara addamque, p. 252 " Postcro vero tem-
:

carum eleraenta literarum hauserat, quuni priide-
gente Barlaamo monacho Calabro ad Griecos Plato-
uis codices versandos accessit, ejusque prieceploris
mortem absentiam
et hujus discipuli Leontii Pilati
obslilisse sibi conquerilur, ne pleniorem Griecarum
lilerarum cognilioncm adsequerelur. (Vid. A. Mar.
Bandini Pricfiit. ed. Joannis Cor.sii Commentarium
de Marsilii Ficini vita in \IisceUanei di Varia Litle-
rat\ira Tom. VIII. Luccie 1772. p. 247 250. ibique
laud. Pelrarcha De ijjnorantia sui p. 14. ed. \'enet.)
In ejusdem Petrarchie bibliotlieca etiam Joannes Boc.
cacius ejus famiUiiris Platonem Griece scriptum ver-
•savit (vid. Bandini 1. c. p. 251, ab coque laudatum
J. Boccacii Commentar. in Dantis Infernum cap. IV.
p. 231.) (irificis dcinde literis augendis et Platonica;
doctrinis commendaiuhe maxime profuerunt homi-
nes Graeci in Italia exidantcs de quibus post Ho-
; ab ipso editi, cura historici tum philosopliici, quo-
dium, Boernerum, Bruckerum, Tiraboschium alios
nuper egerunt Hecrenius et Schoellius. Quibus
exulibus cum alii Principes patrocinati sunt, tura
maxime fautrix exslitit inclyta gens
Atque Cosmus Mediceus per eosdem doctos viros
ille
Graecos codices describendos curavit, vel Italos liie-
pore Georyius Gtmistus, qui et Pletho dicitur [rcojp-
quod utrumque plenitu-
yios rffu(TTos 6 Kai nXjj^Jo»']
dinem et abundanliam deuotat [vel quod ad Plalo-
quem in oculis ferebat, qimm proxinie accederet
uis,
nomeu Plethonis. Boerner p. 39]. Vir Gra.'ca; im-
priniis Platonicie philosophiiE peritissimis, Alexan-
drinorura Platonisnmm in Italia studiosissirae pro-
pugnavit. Indicto enim concilio, cum aliis Griecis
— [Joanne Palifiologo] Theodoro Giiza et Bessarione*.
cujus ille prificeptor fuit, in Italiam venit, et Grisco-
rura partibus favit, qui unionera cum Latinis aver-
sabantur. Postea vero patria extorris ac necessitate
coactus quum Latinorum partibus adhiEsissel, con-
tra IManuelem Malaxum librum scripsit de Proces-
sione Spiritus Sancti. Certissimi ejus diviuarum
humanaruraque rerum cognitionis testes sunt libri
rum recensura vide apud Fabricium Bibl. GraBC.
Vol. X. p. 740. sqq. Oudinum de scriptoribus Ec-
clesiasticis Tora. III. p. 234S. " Adde Hardti Cata-
Mediceorum. logum codd. Grr. Monacc. Tom. I. p. 145. ct p. 457.
De ejus Eclogis quibus etiam miriticam illam fabu-
lam de Hercule Prodicio ap. Xenophontem inserue-

* De Bessarionis cum Georgio Trapezuntii) ccmtroversia illiiisque scripto, quod instribitur : Bessarionis CaTdinalis Sabini et
FatriarchtB Constaiitinopolitani tibri V. adversus Calnmrtiatorem Ftatonis (quilm.s sextus accessit hiH; titulo Liber de Natura ei :

Arte adversn^ Georginm Trapezuntium) cousule Angeti MaritE Cardinatis Quirini libr. singularem : De optimorum Scriptonim
Editionilms, qui primum Romse post Typogiaphias inreatum prodierunt ed. Jo. Geori/. Schelhom bujusque notas (Liiidaugia:
1761), p. 22/. sq. Cr.
 DE PLOTINO. xxxvu

SifiOecrti ek toj/ Trepiyeiou KO(r/xov. Incipit 'E-7rei^>i TreTrlarTevrai, djy Sia rwv atjTpwi' ttoXXu

TeXeiTat. Altera : IIXuitIvou -Trep) t»}9 TrjCxoT»;? ap-)(iii tSiv TravTwv, f/TOi Trepl tov evog. In-
cipit 'KTretS)'i7rep ^ei elvai to eireKetva tov i/oo? etc. Adde p. 36. sq. ubi Lambecius metni-
nit alterius codicis operum Plotinianorum irmtili in eadem bibliotheca obvii, quem
Perna non vidit>'. Nonnullis exemplis Basileensis editionis novus titulus praefixus
praifert annum 1615 impensis Ludovici Regis.

rat vid. C. A. BoeUigeri Epistola ad Ch. Dan. Beck.
de Ilercule in Bivio p. ii. Advertuut nos ejusdem
Trpoo-pijo-fis et "Yixvov es Qeoiis, Joveni alios in Cod.
Monac. CCXXXVII. exstantes (vid. Hardt. III. p. 9.
sq.),unde intelligitur, quoniodo Platonis amore Pla-
tonicorumque exemplo commotus lionio Christianus
Ethnicorum etiam deos celebraverit, et cur ab ad-
versariis suis in Christiana sacra
peccare dictus sit.
Platonem atque in Plotinuin, sicut ex Comnienta-
rio in Platonis Convivium illius Academia; historia
maxime repetenda est. Marsilii autein ipsius vita
eK ejus operibus componi debet, uti fecit J. G.
Schethorn in Amcenitalibus Literariis Tom. I. sect.
II. p. 18 —136. Proinde recte pronuntiat Auctor
Elogii Ficiniani in Figliucci Etogi degli Uomini it-
li/stri Toscani Tom. II. in Lucca 1772. p. CIII. :

Ejus orationem funebrem (novahiav') in 'Ynoiiovfiv " Moltissimi Scrittori hanno parlato di Lui (di Mar-
(i.e. in Irenen vel Helenam) Manuelis PaUeologi silio Ficino) nia nessuuo ha stesa una Vita piu
uxorem e codd. Florentinis nuper edidit Mustoxy- esalta di Gio. Georgio Sc/iet/iornio Amoenit. Literar.
des. Consilium autem illud anno 1433 primum Tom. I. che l'ha ricavata (hdle Opere del medesinio
Ferrarae est habitum. Quo Florentiam translato Ficino. H. P. Niceron Menioires des Hommes II-
facta sunt ea, qute Ficinus Prooemii laudati initio lustr. Tom. Bruclcer Hist. Philosoph. Per.
V., e il

nimirum ut Plethonem Platonis placita fa-

iiarrat, IH. P. I. lib. I. cap. 2. non hanno fatto altro che
cunde explicantem Scepius audiret Cosinus Medi- compendiarlo, ed io I'ho seguitato in quest' Elogio."
ceus, et ejus philosophiae admiratioiie ductus Pla- Corsius tamen atque Boiulinius in libro laudato
tonictc, Acadeniiic Florentia; instituendie Conslhum plura addidere, et illis excerptis e Ficini scriptis
caperet. De qua cum
permulti exposue-
Acadeiiiia commentarii usum priestant. Quo libro cum nec
rint Fabroni, Tiraboschi, Roscoe, Heeren (in Gesch. Heerenius V. C. (Vol. II. p. 269. neque Sieveking.)
der Class. Litt. II. p. 35. sqq. Schoell. Hist. de la usi sint, hoc magis illum commendatum volumus
Lit. Gr. VII. p. 312. Ginguenet, Sismondi, alii, iis, qui de Ficini rehus accurate doceri cupiant.
quibus junge De Plutonicie P/iilosophiie post renatas
: Quod autem Florentini illi quoque
Platonici Plotini
literas apud Italos instauratione rommentarium, sive scripta tanto studio exceperunt, eorumque aucto-
Marsilii Ficini Vita, auctore Joanne Corsio cum A. rein tantopere dilexeruut, non propterea solum fac-
Mar. Bandini Annotationibus, in Miscellanei di Va- tum, quod ex illis monuinenta lucidius ex-
Platonis
ria Litteralura Tom.VIII. Lucca 1772. p. 284. sqq.) plicari posse credebant, sed quoniam sibi videbantur
nemo tainen hac de re eruditius elegantiusque ex- intelligere magnum consensum, qui inter Evan2;elii
posuit, quam Carotus Sievekiiig in libello Die Ges- : Apostolorumque doctrinam et Plotinianam, maxime
chichte der Platonischen Academie zu Florenz. Got- in priEceptis moralibus intercederet (cf Sieveking
ting. 1812. Neque enim haec societas comparari p. 55). Accesserat Joannis Pici Minindulani auc-
debet cum aliis, qus Academiae appellantur, sed toritas, ut ad Plotinum vcrtendum et explicandum
tanquam ccetus virorum eruditorum, qui Ficino po- se daret Marsilius ut ipse narrat in Prooamio ad
:

tissimum auctore et communi Platonicifi philosophiie
studio ducti, quasi quoddam foedus inierant in mo-
rem Pythagoreorum, Platonicorum libros recitabant,
de ejus placitis colloquebantur, niaxime in otio
ruris et Platonis die natali. Socios ipse Ficinus
enumerat Epist. Lib. XI. 30. (cf Roscoe, Life of
Lorenzo, cap. III.) Ea societas Plethonis ex elo-
quentia enata, Cosmi Laurentiique studio nulrita et
aucta Franzisci Bandinii prs.sidio consilioque di-
recta Ficinum quasi genium habuit. (Cf Sieveking
Plotinum. Quod opus auspiciis et sumtibus Lau-
rentii Medicis, cui etiam inscriptum est, excudi
coeptum prelo tamen demum exiit, eo jam fatis
functo (Vid. Marsilii Allocutionem ad Petrum Lau-
rentii filium ad ciilcem editionis Latinie principis
cf Schelhorn §. 24. p. 97. et Corsium atque Bandin.
p. 320. sq.). Cr.']
y Eum Lambeck. collatu dignissimum censet. Est
vero eod. XIII. p. 76. Lambecii Commenl. edit. Kol-
larii. Ecedem duie dissertt. sunt in Cod. Ciesar. XIV.

p. 7. et p. 29.) Bene Mustoxydes in Notis subjec- apud Lanibec. VII. p. 80. ut in nota jam memoravi-
tis Orationi Plethonis laudata; p. 7. ita Plelhonis nius. Sed in cod. XI!. p. 75. {ontinentur P/o?i«i
merita pcrsequitur " 6 7repl<tiT]iwi Marsitius Ficinus,
: diss. philosophicar. Platonicarum Enneades sex; item
6 ii€Ta<pf)afJTr]i Ka\ uTTOfTToXos HXaTOiVLKt]S (piKofTofJiias tov cjusdem P/olini sermo de principio universi siie de
(Plethonem) xpf""'"' ™
htiaiTKaXtia, Ka6u>s Ku\ uKq 1; uno nec non ex ejusdem l'lotini libro secundo de
:

^VptaTTIJ TOV KXoVlCfluV Ka\ Kpr)pvl<Tp.oV TUiV axoXatTTiKcov. immorlalitate animi fragnienlum, (quod etiani apud
Atque ex Ficini epistoli.s, eju.sdera Praefationibus in Eusehium de Pricpar. Evang. exstare jam animad-
XXXVlll PROLEGOMENA LITERARIA
Latine ex versione Platonem etiam Plotinum in Cosmi Medicis gra-
Ficini, qui post
tiam transtulit una cum ejus commentariis sine argumentis lucem viderunt Plotini En-
neades Florentia?^ 1492. fol. et Saligniaci anno 1540. fol. apud Jo. Soterem, et Basil.

vertimus.) In Cod. CXXXVI. nr. 2. est Enneadis MDCCCCLXVIll.MDCCCCLXIX.MDCCCCLXX.

primae liber primus de eo ri to ^aov, ral tiV o av-
; MDCCCCLXXVI. MMLXXXII. Plotini frag-
BpaiToi teste Kollario in Supplem. ad Lambecii
;
mentum de virtutibus, de dialectica et beatitate, in
Commentar. p. 767. [cf. Indicem Apparatus critici Cod. MDCXLIV. [cf Index Apparatus critici N™.
nostri. Nr. Vin. Cr.l V. C>.]
In bibl. elector. Bavar. Mon. in cod. CLIV. et Oxonice in bibl. Collegii Corporis Christi, cod.
cod. CCXLIV. Vita Plotini, aulore Porphyrio, et MDLXXXV. Plotini Vita et Enneades.
Plotini Enneades. [Vid. Catal. codd. etc. etc. p 60. In bibl. Barocciana in cod. CXLV. ampliora frag-
sq et 83.] Eadem in cndice Biblioth. Augustane menta, (vid. Catalog. p. 19.) Cantabrigia: cod.
Vindel. [Ex direptione Hudensis biblioth.] cum CCCXVIII. bibl. collegii S. Trinitatis opp. Plotini,
Schegkii glossis msstis, teste Reisero, in catalog. gr. In bibl. Georgii ffheleri, Canonici quondam
p. 73. [Cf. Apparat. crit. nostri Indic. Nro. IV. Dunelmensis, I'lot. Enneades. Gr. (Catal. cit. p.
Cr.-] 357. nr. 9090 ) Harl. [De codicibus Britannicis
Marci cod. CCLX. Plotini
Venetiis in biblioth. D. ha;c me docuit Thomas Gaisford V'. C. " Quod ad :

de animi immortalitate quid homo ? quidanimalr : codd. mss. Britannicos speclat, vereor ut tibi usui
de essentia animi [CataL codd. Crr. p. 13 Codd. i — vel levissimo esse possint. Binos Oxonii habemus,
CCXL. etXLl.Plot. Enneades sex.— codd.CCXLIL quorum unus Enneadas cum Vita Porphyrii com-
Enneades duie priores. Enneadis tertii libri VII. pleclilur ; alter aliquot tantum Enneadum Capitula.
posteriores, quarum postremus tine mutilus; quinta; Utcrque recentissimus est, utpote qui sit seculo
lib.VIII. et IX. sine ulla distinctione sextae a libro ; XVI. ineunte vel maxime sub finem extremum sec.
IV. usque ad IX. inclusive ; tunc duce illcE dissertt. X\'. idque, uti licet coniicere, in Italia exaratus, et
quas Fabricius in eodem Vindeb. exstare e Lambe- ex iisdem fortasse exemplaribus, quiE tui gratia ex-
cio jam memoravit ct nr. 6. ex Plotino excerpta de cusserunt Morellius aliique." Cr."]
principiis rationem liabentibus. Duie illa; diss. sunt z Sumlu Laurentii ^ledicis impressit ex arche-

quoque in cod. CCXLIV. in quo cliani continentur typo Antonius Miscominus. MCCCCLXXXXII.
capp. ex Enneadibus de Eeternitato ac tempore de : (1492.) nonis Maji. vid. Braun. in notitia de libris
intelligibili pulcritudine, et quod unum idemque si- siEculi X\'. in bibl. monast. ad 55. Udalr. et .Vfram.
mul nbique sit totum : ct aliud ejusdem opusculum Augustie XMndeL Tom. II. p. 234. cl. Morell. ad Pi-
sine ulla inscriptione, incipit NoOt 6pa - - -, quod ; nelli catiilog. I nr. 133 i. p- 231. sq. Aiidiffr. spe-
publicavit Villoison in Anecdd. Gra.>cis II. p. 241. cim. editt. Italic. SiEC. XV. p. 329. qui editionem
sq. [Catal. p. I2I. sq.] Jbid. in biblioth. monast. Florent. a. 1482, ex catalogo quodam a Maittario A.
S. Michaelis, Plot. Enneades VI. cum Plot. Vita, a T. IV. p. 437. citatam, cum hnc ipso jure censet
Porphvrio enarrala, cod. . gr. siec. XV cum . no- spuriam. [De hac editione principe, qua in hac
tis grsBcis ac lat. Hermolai liarbari. vid. Mittarelli nostra editione adornanda usi sumus, hiEC tenenda
bibl. codd. illius monasterii, p. 911. [cf Index Ap- sunt: Titulura excipit iVo/je/Hium (sic) ad Lauren-
parat. Crit. Nro. VII. Cr.~\ Ftorpnti<e in bibl. medic. tium Medicem. Prooemium sequitur Porphyrii Vita
cod. XV. pl . . 85. Plotini vita a Porphyrio expo- Ph)lini. Ilanc r Exhorlatio Marsilii Florontini ad
sitae et Enneades scx. {Bandin. l.c. col 383.)
Plotini .Vuditores. Subjicitur Argumentum M. Ficini in
[cf. Index Appar Crit. Nr". IX. Cr^ Eadem in primuin librum IMotini Platonici. Hoc excipit Plo-
bibl. Taurinensi cod. CCXXXIL (teste Catalog. p. tini Enneadis primie Liber primus et sic porro reli-

316.) qui libri reliquarum Enneadum cum suis commen-

Romtc in Sicc. X\ in bibL Chig-
Barberin. bibl. . tariis. Ad calcem, post vocem Finis, legitur Epi-
gian. saec. XIV.
Montfaucon in Diario Ital. p.
teste logus M. Ficini ad Petrum Medicem, qui ila inscri-
238. [cf. Index Apparatus Critici Nro. VI. ubi etiam bitur :
" Marsilius Ficinus Magnanimo Petro Me-
de cod. Vatico eoque priestantissimo. Cr.l dici S." Epilogo subjiciuntur Magnifico Sumtu
:

In Hispanis in bibL Escorialensi i. Enneas I. et 11. Laurentii Medicis Palria Servatoris Impressit ex
2, Enneades mutilataB, cum ejusdera vita per Por- Archetypo Antonius Miscominus. Florentite Anno.

phyrium 3. Enneades VI. teste P(?«cnj in Itinerar.

;
MCCCCLXXXXII. Nonis Maji. Infra legitur Re-
per Hispan. p. 187. gislrum quod brevem enumeralionem foliorum ha-
In bibl. Leidensi inter codd. Vossiann. Vita et En- bet. Ei subjectura est emblema typographi AM.
neades (sec. catal. bibl. Leidensis p. 391. N™. 8. Emendatio in Plotinum tres paginas sequentes implet,
cataL codd. Anglite et Hibern. Tom. II. p. 58. nr. et absolvitnr iterum voce Finis. " V'ere splendida,"
21 16.) [cf. Index Apparatus critici N'o. II. CV.] aitSchelhorn. §. 24. p. 97. " est hiec editio, nitidis-
In biblioth. Paris. Vila et Enneades in Codd. " sima charta et perqiiam elegantibus typis lectoris
MDCCCXVI. (cura notis latinis exegeticis) " oculos jucuude adliciens, maguificenticE Mediceae
 DE PLOTINO. XXXIX

aputl Petrum Pernam, 1559- fol. Argumenta sive commentarii Ficini exstant etiam in
toino secundo operum Marsiiii, plus simplici vice excusorum [conf. quae notavi in In-
troductione in liistor. L. Gr. II. part. I. p. 274<. et de Editt. opp. Marsilii Ficini Cle-
metif. bibl. curieuse elc. toni. VIII. p. 313. sqq.] cel. Villoisoti in duobus codd. Venetiis
se reperisse ratus duas Plotini dissertatt. (quas etiam sunt in cod. Vindob.) adhuc non-
dum editas ; eas in Anecdd. Grr. tom. II. p. 227- sqq. primus, ut sibi videbatur, Grsece
evulgavit cum paucis notis criticis. Sed postea suum ipse agnovit errorem [vid. Vil-
loison de triplici Theologia ad calc. libri : Saint-Croix Memoires de la Religion secrete
des anciens peuples p. 329- sq. not. 0\] Frid. Christ. Grittitnius in comment., qua
et

Plotitii de reriim principio Ennead. III. lib. VIII. cap. 8 10. (quae est particula —
prima posterioris dissertationis a Viiloisonio, tanquam ineditaj, in lucem prolata,) ani-
madversionibus illustravit, Lipsiae 1788. 8. ostendit, priorem illarum ex Ennead. IV.

" monumentum, quibusvis imaginibus, statuis, mar- lum immiitatum opinatur Fabricius, in eo fallitur.
" moribus illustrius utc." Ideni tamen graviter re- Discrepat i)*c repetitio illius Basileensis editionis
prehendit p. 8o. qu<e liiec princeps editio in E.^hor- et initio et in fine ; cujus extremum folium minu-
tatione ad Auditores habet " Et Vos Platonem ip-
: tiores characteres litterarum habet, quam illa altera
" sum exclamare sic erga Plotinum e.xistimetis : anni 1580, et omnino quinque aut sex folia in hac
" Hic est fiitus meus dilectus, in quo vii/ii tindique anni 161 5 recusa sunt. Neque tamen pro nova
" placeo : ipsum atf(/j7(?" quodque pro his verbis in editione haberi debet. Videtur bibliopola munifi-
editione Basileensi positum est: Oios TtirrvvTai k.t.X., centia Galliie Regis Ludovici XIII. adjutus in ejus
subjecta versiculi versione Latina, hoc impietalis regis honorem haec immutasse. Debetur autem ha;c
vitandee causa factum arbitratur Bruckerus Hist. Cineco-Latina editio ex qiiatuor codicibus descripta
Crit. Philosoph. vol. IV. p. 53. De codice manu- magis bibliopola; utili consilio quam docti alicujus
scripto editionis Latina; principis htec prodit A. M. honiinis criticte diligentia;. Fuit enim tuuc quidem
Bandini ad Corsii ('(unmenlar. de \'ita Ficini p. 3 2 i sunimum Gra;ci Plotini desiderium. Quod et alia
" E.vstat hoc magnificum opus, manu exaratum, in arguunt et vero hi versiculi, quos Laureittius li/iodo-
" pergamena, duohus vohmiinibus in fol. in Lau- mannus codici lleinesii nunc Cizensi adscripsit
" rent. Bibhoth. Peut. LXXXII. nr. X. XI. Cujus " Quid de Plotino dicam non e.xiit nsquam
.''

" duae priniie pagina; aureis ac diversicoloribus pic- " GriECUs, et hic numquam sic mihi visus adest."
" turis, cum Marsilii elfigie miro prorsus arlificio
" exornantur. In calce secundi voluminis legitur : L^nde intelligitur Rhodomannum, qui hos versus
" Ego Lucas Geminianensis, Ficini amanuensis ex- anno 1593 fecisset, tum qiiidem editionem Basile-
" scripsi hoc opus et finem imposui in agro Caregio ensem anni 1580 nondum vidisse. Volebat autem
" die XII. Novembris 14(90. Habemus etiam sub Plotinum studio suo emendatum in usum juventutis
" N™. XII. XIII. supra memoratam ejusdem operis edere (vid. Chr. Godofr. Muelleri tov fuucaplTov Pro-
" editionem in pergamena impressam Florentiae a lusionem: De codice mscr. P/otini Cizensi Lips. 1798.
" MCCCCXCII. fol. ciini clegantissimis item pictu- p. 6 sq ) Et ut illuc revertar, quis nescit negli-
" ris, alteram chartaceam sub n. XIV." Unum gentissime excusam esse editionem Basileensem,
itemque alterum evcniplum in pergamena impres- atque, si vel maxime a critica diligentia discedatur,
sum reperitur in ahis quoque bibliothecis, v. c. in inquinatissimam eandem esse fce;lissirais niendis,
Regia Parisina. Vid. Brunet Manuel du
Libraire cum potissimum in oratione CTrieca tuin in Latina
ed. Toni. III. p. 105. et Ebert in Allgem.
tert. versione, librorum, capilumque et piiginarum in-
Bibliographisch. Lexicon p. 468. Iiidice VAman (La- scriptionibus. quid quccris ? Nulla pagina est, quin
tino) rcrum et verborum, queni editio Basileensis ha- uno minimum insigni aliquo opemrum sit vitio de-
bet, caret editio Florentina princeps. Kestat, ut de formis, ut leviora pnetermittam, quic plurima nos
editione Grteco-Latina unica ante iianc nostram, di- taciti abstersimus. De versionibus Ennei\dis primiE
caraus. Ea ita inscribitur Plotini Platoiiicorum fa-
: iteraque ex reliquis Enneadibus hbrorum selecto-
cileCoryphici operum philosop/iiaruin omnium Libri rum, quas nuper in Germania
G. V. Engelhardtus
I.

LIV. in sex Enneades distribtUi. Ex antiquiss. codi- in Britaimia T/iomas Tuy/or ediderunt, ad iilos libros
aim fide nuitc priinum Gra-ce editi. cttm Latiita Mar- sit;illatim a me dictum est. —
Nec minus ad Ennead.
silii Ficiiti interpretatione ct commentatione. Basi/etc VI. librr.4. etj. hunc virum humanissimum niecum
ad Perneain Lcryt/utm MD.XXC. Alia exempla titu- comniunicassc mauuscriptam suam translationem
lum aliquanto diversiim habent et in ima ora : Ba- eorum librorum, notuhs aliquot additis, Aiiglicanu
silete Impensis Ludovici Regis. fol. Quod solum tilu- Cr.]
xl PROLEGOMENA LITERARIA
lib. IV. cap. 30. sqq. posteriorem vero e pluribus particulis jam vulgatis fuisse cogni-
tam [coactam s. congestam ?] Plura scripsi in Introduct. I. c. p. 275. Harl. [Sed
laudari tamen a scriptoribus Gra?cis nonnulla et passim etiam in codd. manuscriptis
reperiri, qua; in Enneadibus frustra quseras, hinc inde iu annott. in Plotini libros de-

monstravimus. C/-.]

X. InDICULUS SCmPTORUM ET VIKORUM ILLUSTRIUM A PlOTINO MEMOUATO-

RUM CONCINNATUS A ME.
Ad paginas editionts Grcrco-Latincc.

./Egyptiorum sapientes et Hieroglyphica p. 547.

Anaxagoras 162. 450.
Aristoteles 97- 174. 490. entelechia 361. (et apud Euseb, XV. 10. praeparat.) doctrina
de decem prajdicamentis 566. sq.
{AtOVVCrOV KHTOTTTpOV 381.)

Empedocles 162. 468. 459- 473. 490.

Epicurus 213. perstringitur et suppresso nomine 230. 457. sq.
Fabula Ulyssis 57. de Helena, Paride et Idomeneo 274. Thersite 257. UptafxiKai
Tv-)(ai 32. de Prometheo et Epimetheo 383. de Penia et Poro (ex Platonis Con-
vivio p. 328.) 317. 290. sq. de Hercule, apud inferos reminiscente 392. 396. de
Saturno ligato 554. de avajiaaeai animarum ex spela^o 203. tu fxvaTijpiu Ka\ ol nvQoi

irept dewv aiviTTOVTUt 489.

6 TetaiJ.eTprjr (Euclides) 481.
Heraclitus 97. 468. 473. 490.
Hippocrates 738.
Honierus (6 ttoo/t»/?) 7. 527.
Lex, a-teYea-Qai e/c TroXtfHt^v cptja-] Seiv 6 vofioi avSptl^onevovi, aW ovk ev-^OfJievovi 261.
(Lynceus 545.)
Magi SvvdfjLef: Mdycov 382. 479. et •yo>iTetai 434. sq. >y Oeiopia ayotiTCVTOi 438.
Minos oaptaThi A(o? 763. sq.

Mysteria, o/ TrdXat aocpol ev TeXerar? 321. 380. 547.

Oraculum Beoi/ irapaKeXevcj-fia, avTovi •yiviiocrKeiv 371. 733. dvaTr6Spaa~roi 6 Oeioi vdfxo? 389.

Qeta cptjfit] ' ASpaa-Teia 262.

Parmenides 489. sq. nomine dissimulato 648.
(Phalaridis taurus 37.)
Pherecydes 491.
(Pliidiaj Jupiter 542.)

Tji/e? Twv dpvaitcv Ka) fxctKaplaiv cptXoaocpwv 325.

Phto 6. 21. 38. 97. 99. 100. 101. 109. 145. 164. 203. 204. 215. 292. 296. 313. 329.
338. 357. 364. 372. 404. 473. 489. 491. 546. 594. 595. 614. 6l6. 674. 698. 717.
729. 753. et omisso nomine 7. 8. 74. 75. 76. 77. 144. 259- 283. 284. 285. 287. 315.
337. 347. 356. 385. 417. 470. 615. 688. 690. 708. 721. 727. 732. 739. 6 Oew TlXd-

Twv TToXXd iroWa^ti Trepl eptoToi 7pd\|/ay 291. TroXXu' Te /ca! /cuXa Trep) •^V)(>ii eiVe 469.
 DE PLOTINO. xli

oi TrdXai vept '^<J-^''l<! nptrrTU (pt\oa-ocp>i<TavTei 658. MvOoi Platoiiicus de Peuia et Poro
29.5. 19. 317. Plato €v OeatWiTo, 491. 'Ei' ^l^al^po, 298. *u/fWi 491. 'J'(Xv/3(.. 298.
376. 717. '^vfjiwoaUp 293. 295. Tt^altp 142. 203. 285. 376. 469- Respicitur et
Timajus Platonis 77. 285. 286. 326. 330. 337. 356. 361. 376. 491. 562.
Poeta verba 7. 438. 483. 527.
Toh (TOtpoti TO)v irpofpiiTwv uivtTTeTat 770. inro Oeoi" t^aTUT-^ecrOeh, (potfJoXrj-TrTO'; >; inrt) Ttvos
IVloi'(7»;V .552. Qetti. (pr'ifxrj KUt (pvrret (nroixavTev(')iJ.evot 419.
Pythagoras 468. 491.
Pythagorici 491. 528. 674. Ex aureis carminibus locus 465.
Contra Stoicos t\ genus entis ponentes, et sub eo quatuor classes reruni statuentes
588. 19.
Theologi 292. 298.
Tima?us 100.

VOL. I.
 INDEX APPAEATUS CKITICI,
QUO IN ADORNANDA EDITIONE PLOTINI USI SUMUS.

I. Cod. Chensis. Integer, cum Vita Plotini a Porphyrio conscripta. Collatus a J. Chr.
Mnllero, Gymnasii Cizensis quondam Rectore. Ex hujus viri Programmate de
Codice Plotiniano a. 1798. conscripto, in annotatione accuratiorem ejus Codicis
notitiam exhil)enius'\
II. Cod. Le/densis. Pra>cedit Plotini Vita : desinit liber p. 184. Ed. Bas. nimirum
Ennead. II. Lib. VII. initio. Est Codicum Lsaaci Vossii N.V. Contulit eum
G. H. Moserus, Leidae''.
III. Cod. Darmsfadinus. Integer, cum Vita Plotini. Fuit olim Coloniensis'". Collatus
est hic Codex a J. L. Rennero, nunc Gyninasii Uhnensis Prseceptore et F. X. Wer-

fero, Tw fjinKapiTti, olim Seminarii Philologici Ileidelbergensis Sodalibus. Codex est

Chartaceus, forma? maxima?, seculi decimi sexti"^.

IV. Codd. Monacenses. Horum notitiam exhibemus accuratam ex Schedis F. J. Goel-

leri, qui ipse singulos ins])exit.
1. " Primus, Mon. A. qui Enneadas exhibet, est Ilardtio LXXX^^I. chartaceus,
" charactere minuscuio et elegante, ScTC. XVI. optime conservatus et inscriptus,
" quemadmodum reliqui. Is ab Hardtio paullo, quam solet, solertius diligentius-
" que descriptus est."

2.
''
Alter Codex, Mon.B. numero CCXV. notatus, chartaceus mutilus." ;

3. " Teriius denique, Mon.C. est CCCCXLIX. chartaceus, in assere, corio fusco
" tectus, ut Hardtii verbis utar, literis minutissimis et nitidissimis, sine verborum
" compendiis, cum notis marginalibus Scheghii, medici Budissensis, cujus in folio
" assuto ad Hoeschelium dedicatio exstat. Ad calcem cap. XXX. Enneadis quartae

» Inspribitur Profiramma : Dc Codlee Plotini Ci- to>v uKXu>v ava\6yu>v. IV. Commentariu.s in Catego-
zensi. Lipsis. MDCCXCVIII. Est Codex biblio- rias Aristotelis, cujus principiuni exliibuimus Philo-
thecae Episcopalis nr. LXIII. olini Reinesii, charta- mathia; Sunt sexaginta folia nec
libri II. in fine.

ceus, fornia maxima (i. e. in folio) paginis 744. Est tamen integer sed exitu subito et abrupto.
liber,

apographum, e codicibus forta.sse Venetis descriptus V. hvToKvKovnfpX (niroXuv Ka\ Siaeas 7!-puTov, quatuor-
saecul. .XVI. sed accurate satis et belle, ut eorum decim folia cuni figuris mathematicis in fine scrip-;

codicum usum videatur pra;stare posse. tum iir^iK\eovt dvacpopiKot. Sic desinit Codex totus
" Est Chartaceus, forma; maximai
•> literarum ;
eadem manuscriptus." Hsec Wyttenbachius. [Cf.
figura, (]ualis fere est cditionum Aldinarum, cum Jac. Morellius in Wyttenbachii Philoraath. libr. III.
quibusdam compendiis scriptune, sed mundc ele- —
p-Si? 320. et Additam. nostr. ad locum de PIo-
ganterque scriptus. Ilabet hic Codex I. Porphyrii lino in Fabric. B. G. vol. V. §. VII. p. 697. in his
vitam Phitiui II. Plotinuni al) initio usque ad En-
; ipsis Prolegomm. Cr.l
nead. II. lib. VII. nfpl rfjs Si o\q>v Kpdaeois p. 184. C. In bibliotheca L. Bar. a Huebsch, ubi inspexi
<= :

irapex!) (sic cod.) BaTfpov Ka\ toctoCtov, in quibus

tj postea ScA/eifnKacAeri, Viri humanissimi, liberalitate
verbis desinit et pagina et Plotinus. III. Proximse ex bibliotheca Magni Ducis Hassiie mihi comrais-
paginae inilium est subitura ^etjTov a-vp^efirjKbs, com- sum ipse tractavi. Cr.
dEst apographum distincte scriptum multisque
mentarii cujusdam, ut videtur, in Aristotelem 7rep\
epiit]veias : folia sunt tria : ultima verba, ut finis dis- nominibus commendabile. Cr.
putationis : Si^ppov fiev t6 KaBlirai, vaos &e to nXetv Ka\
 INDEX APPARATUS CRITICI. xliii

" haec subscriptio reperitur: 'H /3//5A.O? ijSe eypdfpr] Siu t»;s e/a»y? j^fioo?, At]/j.t]Tfjiou

" TpiftoXou WeXoTrovvijcriov e/c ixajOT»;?, 6iaTp'i^ovTo<; ev iroXet J\.p>iTi]? lopTvvt], /meTu tIjv
" TJJ? eM'?? TraTjo/oos' aXwcriv ev eTei C"'\o'y.^"
" Addam Codices, qui Plotini Vitara et libruin de anima immortuU exhibent
1. " Cod. CCCCXC. chartaceus, in assere, ut ait Hardtius, corio fusco tectus,
" chartis quaternis, literis ininutis nitidisque. optime conservatus et inscriptus.
" Continet, pnv^ter alia pliilosophica, Plotini Libruin de aniina immortali."
2. " Cod. CIV. chartaceus, scriptura niinuta et elegante, manu diversa, exaratus
" Venetiis a Francisco Cludio, Cretensi, s«c. XVI. Inest item Plotini liber de
" aniina immortali."
" Ex iilis, quos supra iiidicavi. Codd. CCCCXLIX. LXXXVI. et CCXV. Plo-
" tini vitain continent. Addatur
" Cod. CCXXXIV. chartaceus, charta solida, scriptura minuta, chartis quater-
" nis, ex libris P. Vicforii, quibus hctc bibliotheca illustratur, sa^cul. XVI., probe
" conservatus et inscriptus. Continet, pra^ter alia Selecta ex iis, quae a Porphyrio :

" tradita sunt in Vita Plotini, ab ipso Victorio scripta."

His a Goellero dictis haec addenda sunt.
Codicem CCXV. insignivimus 3Ion. A. Incipit collatio a prima Enneade et
pergit usque ad p. 300. ed. Bas. ; deinde exhiljetur collatio libri VII. Enn. IV.

p. 456 — 46"7. qua; omnia collata sunt a L. Docdcrleinio, nunc Rectore et Profes-
sore Erlangensi ; accedit GoeUero collatus.
Enn. V. lib. VIII. a F. J.

Codicem LXXXVI. insignivimus Mon. B. Contulit GoeUerus Enn. I. Hb. III.

et VI., Doederleinius Enn. V. lib. VIII.

Codicem denique CCCCXLIX. notavimus 3Ion. C. Est hic horum trium ve-
tustissimus. Fuit oliin Augustanus vid. Reiseri Catal. Biijlioth. Augustan. p.73.
;

Venerat hic liber ex direpta bibliotheca Budensi in manus J. Schegkii, qui in

margine aliqviot annotationes adscripsit unde dono nepotis Schegkii in Bibliothe-
;

cam Augustanam publicam transiit. Optimis hic Codex libris annumerandus est,
ceterisque Monacensibus pra?staiitior. Praecedit Plotini Vita. Pergit collatio us-
que ad p. 46. (Enn. I. lib. V. extr.) manu Werferi facta. Enn. I. lib. VI. collatus
est a Doederleinio. Inde a p. 61. (Enn. I. lib. VII.) pergit IVerferi collatio, us-
que ad p. 143. (Enn. II. lib. II. med.) ; manus collationem conti-
a quo loco alia
nuavit usque ad p. 256. (Enn. III. lib. II. med.) Tum Enn. III. lib. VII. col-
latus est a Koppio. Enn. III. lib. VIII. a Creuxero. Enn. V. et VI. contulit
Li. Spiro, tunc temporis literaruin Studiosus Monacensis.
Codd. Parisini. 1. Cod. Par. A. Bibliotheca; Regiae n. 1976. Incipit a Plotiiii
vita; pergit usque ad p. 359. fin. Ennead. tertia;. Sequitur Enn. IV. lib. VII.
et Enn. V. lib. VIII.
2. Cod. Par. B. Bibl. Regiae n. 1816. Habet Enn. I. lib. VI. et Enn. V. lib. 8.

Hic idein est, quem Sanctocrucius, ut futuro Plotini editori perutilem, vehementer
commendavit. (Vid. de Saintecroix in Magasin Encyclopedique par MiUin.

' In hoc Codice fere nusquam re|)crilur lota subscriptura.

f 2
xliv INDEX APPARATUS CRITICI.

Troisieme annee. Tom. III. 1797. p- 339-) Neque tamen exspectationi ei iisqiie-

quaque respondit. Quod cum BoissonadiusY.C. monuisset per literas, postea

ipse inspectis lectionibus expertus sum^. Utriusque Codicis Parisini collationem,
procurante Boissonadio, nostra caussa instituit Gregorius Georgiudes, natione
Graecus, vir nostri temporis doctrina non mediocriter imbutus, quem cuin honore
nominant Fussius, Lydi interpres, Hasius in Parisiensibus Bredowii Epistolis,
Capellius in prtefatione ad Aristotelis Mechanica.
VI. Cod. Vaticanus. Est nr. 239- bibliotheca; Vaticanse veteris, chartaceus, foliorum
408. " In margine sunt emendationes ab alterius vetustioris codicis comparatione
ut hic codex plurium instar sit, et simul veteres corruptelas ac
profectfe, ita
Grammaticorum, criticorum ipsorumque notariorum lectiones qualescimque fidelis-
sime repnx^sentet. Non est antiquissimus; sed certe a pluribus antiquissimis
provenit. Deficit aliquantulum in Enneade tertia." Haec Hieronymus Amatius,
Literarum Grajcarum in Romanorum Collegio Professor, vir singularis experientiae
doctrinaeque, cui et hujus Codicis variaiitem lectionem et aliorum refero acceptam.
Commendavit autem ille Codex se mihi multiplici excerptorum usu illiusque ;

hoc memorabile quod qua? lectiones in margine editionis Basileensis adscriptae

est,

sunt, eas ipse plurimas iu textu exhibet, et vicissim in margine eas, quas in con-
tinua oratione pra*stat Basileensis. Unde fortasse conjicias, eum esse unum ex
tribus Italicis Codicibus, quos Perna Basileensi editioni adhibuit : (vid. ejus Prse-

fat.) IIoc comperi, phu'imi faciendum esse Hbrum Vaticanum. ^'In nullo libro-

rum nostrorum tam largam optimarum lectionum segetem reperi quae vero ei :

insunt haud paucaj lectiones pravae, earum fere omnium causa est pronunciatio
lingiKK neohelienica, quam Reuchlinianam etiam vocitant.
Wl. Codd. 31urciani, Veneti. Sunt codices quinque Bibliothecie S. Marci, Saeculi
XV. excepto quarto, qui est saeculi circiter XII.
1. Marc. A. num. CCXL. chartaceus, ut reliqui.
2. 3Iurc. B. num. CCXLI.
3. 3Iurc. C. num. CCXLII.

f Meditabatur Sanctocrucius Plotini alionimque quod ad argunientum et ad inscriptionem, ad

illucl,

cjus familiie jihilosophorum edilioneni integram. Enn. VI. init. Post ha;c Amadns adscripsit ex Cod.
Vid. ejus epistolain, quie sic inscribitur: Lettre a Vat. 1374. initium libri roi <io<pu>T. Kapi<K(iov (sic)
:

'Wr. du Tlieil, Tun des couservateurs de la biblio-
theque nationale, sur une nouvelle ddition de tous
les ouvrages des philosophes edectiques par Sainte-
Croix. Paris. 1797. 8. Quod consilium prievertit
mors viri optimi et sanequam docti.
e Codex est integer, sed absque Plotini Vita.
Fol. 65. a. collationis adscriptum est nianu A^nntii
fragmentimi quoddam, quod reperit ille vir in
Vat. 2 141. p. 295. manu Christophori Cantoleon/is*
scripti, seculo, ut videtur Amatio, X\'I. Pertinet
nXuTirav p. 6:;. b. ISequuntur p. /i.b.
dvTt^fTiicot n-pof
72. a. excerpta quiedaui ex Cod. Vat. 1902. animad-
versiones viri docti in Plolinuni, Griece, s<ec. XV.
vel init. XVI. scriptie in librum de intelligibili pul-
critudine Enn. V. lib. VIII. et alios quosdam. In
fine collationisCod. Vat. specimen addidit Amatius
aliquot lectiouuni Codicis Plotiniani e\ bibliotheca
Cod. Barherina X. 409. cliartac. siec. XV. vel XVI. form.
max. in quo etiam continetur Vita Plolini. Vatica-
num iste Codex non aequat.

* Ejusdem Christ. Contoleontis, cnjns in nota ? nientio facta est, schedse anecdota? snnt in eod. A'atic. 2141, in his p. 749.
Edo^.T hreves ex Plotini Enaeadibus, inscnpt.L' 'Ek tw;/ IIActJTtVau, (^uijus Excerptis mecum ab H. Amatio coinmunicatis hinc
inrie in Annotatione usus sum.
 INDEX APPARATUS CRITICI. xlv

4. Marc. D. nuni. CCIX.''

5. Marc. E. num. CCXLIV. Duo postremi non sunt integri. Trcs priores
erant olim iu libris Bessarionis Cardinalis, ut nie docuit Jacohus MorelUus, ejus
bibliothec^e pra-fectus. Misit hic vir reverendissimus niihique amicissimus ab
ipso excerptas codicuni trium lectiones e libro irep^ aQuvutyla^ ^f">X'";^
POfl^'ii vero
procurante integros contulit hos Codices omnes summa cum cura diligentiaque
Guil. Kincliius, olim Seminarii Philologici Heidelbergensis sodalis, postea per
aliquot annos verbi divini Venetiis apud Lutheranorum coetui adscrijjtos min-
ister'.

^''III. Codices fiudobonenses quatuor; quorutn primi collationem habeo integram,

reliquoriun nonnisi libri sexti Enneadis primae. Est autern
1. J^ind. A. bil)liothec0e Csesareae nr. 13. Vid. Lambecii Commentarios bibl.
Vindob. p. 76. ed. Kollar. Eo libro cuin Ed. Basil. conferendo eruditam suam
operani nobis probavit B. Kopitar, bibhothecae Caes. scriptor, cujus mihi notitiam
conciliavit Hartm((uus,\'\r eruditissimus, qui, Vindobonae constitutus, intercedente
Lib. Barone a Pilut, viro illustri, annuentibusque bibliothecie Ccvsareae Praifectis,
iUud conferendi negotium procuravit. Est avitem Codex initio et fine nuitilus.

Incipit p. 19. Ed. Basil. Enn. I. lib. III. quein librum p. 22. absolvit. Sequitur
collatio Enn. I. lib. VI. Tum I. lib. VIII.), quo absoluio
p. 72. Ed. Bas. (Enn.
pergit p. 96. Ed. Bas. Enn. II. lib. I. Post hunc hbruni exhibetur p. 137. Ed.
Bas. Enn. II. lib. III. usque ad p. 169- Enn. II. lib. IV. extr. Denuo incipit
p. 228. (Enn. III. lib. I.) et deducitur usque ad p. 277. (Enn. III. lib. III. extr.)

Sequitur inde a p. 291. (Enn. III. lib. V.) usque ad p. .306. (Enn. III. lib. VI.
med.) Tum a p. 374. (Enn. IV. lib. III. ined.) usque ad Enn. V. lib. I. extr.

p. 492. quo in loco desinit Codex.

2. Vind. B. insignitus est Nr. 175.
3. Vind. C. Nr. XII.
4. Vind. D. Nr. XI. Sunt omnes Lambeciani.
IX. Codices Medicei ; integri sunt cum \^ita Plotini. Confecta est collatio procurante
et opus regente Francisco de Furia V. C. bibliothecae Laurentianae Florentinae

•i
Hujus Codicis habemus nonnisi primi primBB " positis.' Codicem illum ego vidi nunquam, nec,
Enneadis libri cullationem. " ubi videre possini, scio, cum in tanta bibliotheca-
'
Ex epistolis .lacobi Alorellii, historia; biblioi;ra- " rum eversione, quo is devenerit, me lateat."
phica; principis, ad me datis ha'c excerpere visum " ' AvTiSenKov Nicephoro Chumno
adscriptum exstare
est " De aunotationibus Hermolai 15arbari iu Plo-
:
" quoque sine auctoris nomine in Codicibus duobus
" tinum indiciuni factum est a Joanne Benedicto " Laurentianis ex Indice Bandini constat (1". I.
" Miltarellio, Monaclio Camaldulensi, in indice Co- " p. 444. T. II. p. 535). At Justus Rycquius Epistt.
" dicum MSS. BibUotheca; Monasterii S. Michaelis " Selectt. centuria altcra, Lovanii 1615. 8. p. 102.
" Muriani prope Venetias ann. 1779. typis edito, " scribit ex Rcmia ad Marcum Velserum an. 1610.
" p. 911. his verbis ' Plotini Enneades sex, quin-
:
" se Veronije in liibliotheca Saregi C'od. MS. vidisse,
" quaginta quatuor libris eoniprehensa;. Codex " in quo erat Caniclei (sic) Liber contra Plolinum
" Gra;cus chartaceus in fol. ssec. XV. Hunc cini " ejus fortasse, cujus scriplum de immortalitate animte
" ego Ilermolaus Barbarus, eques, anno 1489. Mi- " du(K8uTov Cardanus lib. de Varietate laiidat. (Opp.
" chael Aposti)liiis Byzantinus post patria sua expiig- " T. III. p. 334. ed. Lugd. 1663.) In Codice quo-
" nationem in paupcrtale vivens mercede et hunc ex- " que Veneto DXC. ex parte tantuni quarta ad ini-
" scripsit Ubrum .... Totus liber respersus est notis " tium, cum lectione Vaticana sine auctore esse
" Graicis atque Latinis ipsius Hermolai manu ap- " deprehendi." Cr.
xlvi INDEX APPARATUS CRITICI.

Prafecti, per Th. GeUium et V. Masinmm, internuntiis Harlesio ejusque disci-

pulo J. P. Schidfhesio, qui prius etiam praeceptore suo decessit Florentise verbi
divini ministri munere fungens. Est autem
1. Cod. Med. A. in pluteo bibliothecaj 87. Nr. III. membranaceus, quaternis
foliis scriptus saeculo XIII. pretiosissimus, quo ipse usus est Marsilius Ficinus, ex

Holstenii sententia, qui sua raanu primaj paginse haec verba adscripsit : Hoc
exemplari tisus est Marsilius Ficinus, ut ex ejus correctionibus notisque margina-
libus apparet.
2. Cod. Med. B. Nr. 15. est chartaceus form. max. sa?culi XIV.
in pluteo 85.

Eum dono dedit Bibliothecae Laurentianae vir clarissimus Ludovicus Beccatelli,

Bononiensis, qui fuit Archiepiscopus Ragusinus anno MDLXIX.
His nos adjumentis usi Plotinum in editione Grajco-Latina pessime habitum innu-
meris locis sibi ipsi Sunt tamen ulcera quanlam ita inveterata, ut nullus
reddidimus.
plane ex libris nostris medicinam iis afferre potuerit. Cave vero credas, omnes hosce
libros, utpote recentiore plerosque tempore scriptos, ex uno eodemque fonte manasse.

Est enim eorum, quamquam in multis locis melius, quam in Editione factum est, exhi-

bendis plane consentiunt, satis magna inter se diflerentia, ita ut tres quasi classes vel
familias nobis reperisse videamur, quarum singuli, quamvis in permultis conveniant,
tamen non ita similos sunt et congruunt, ut uiuun alterius quasi apographum dicere
possis.
Est autem privia fainilia quatuordecim librorum MSS., quorum agmen ducit prae-
stantissimus iJle Vaticanus A. cum quo sa;pissime facit Cixensis ; his vero plus mi-
nusve, sed ut fraternam similitudiiicin agnoscas, se aj^plicant Vindohon. A. Marc. A.
Med. B. Par. B. Accedunt Marc. C. D. E. Vind. C. B. Mon. A. B. C. Ex his

Marciani niulto sa^pius, quain reliqui et quam Ed., apostroi^luim habent.

Altera duos tantum libros habet, qui in rebus vel lectionibus gravioribus saepe ita

inter se consentiunt, ut a reliquis omnibus plane discedant.

Idem, et inagis etiam, dicendum de tertia familia, cujus item sunt Codices duo.
Leidensis et Vindobonensis B. Nam, quein recte secundai classi adscripsi, Marc. B.,
in haud paucis tamen ad Marc. A. C. se applicat. Possis etiam quartam quandam
familiam constituere, cui item duo libri essent adscribendi, Darmstadinus et Parisien-
gis A.: sed quamquam sat multis locis soli conspirant, ad primaj tamen familiae libros
in rebus gravioribus ita accedunt, ut similitudineiii majorem esse dicas, quam discre-

pantiam.
 CONSPECTUS CHRONOLOGTCUS VIT^ PLOTINI.

A. C.
xlv CONSPECTUS CHRONOLOGICUS YITJE PLOTINI.
A. C. : Impebatoris. VrrjE Plotini.
241 Gordiani ... 4, 37
a 5 38 Ammonii schola relicta cum imp. Gordiano proficiscitur in Persiam,
i
cap. 3.
3 6 39
4 Philippi 1 40 Gordiano circa Mesopotamiam interemto, Antiochiam evadit atque inde
venit Romam, et docere, cap. 3. in sedibus Geminse cujusdam com-
moratus, cap. 9.
5 41
6 42 Amelius Piotinum frequentare incipit, quum Lysimachum hactenus au-
scultasset et Numenii dogmata imbibisset, cap. 3.
7 43
8 5 44
9 Decii 1 45
250 46

1 3 47
2 Galli 1 48 Ad scribendum se confert Plotinus, cap. 4.
3 2 49 Porphyrius viginti natus annos prima vice Romae fuit, cap. 5.

5
Valeriani
Gallien: n 1 50
2 51 Orlgenes, Plotini condiscipulus,
!
.... scrijjsit librum, oti fxoVoy iroiTjTTjs 6 ^oo-t-
Keiis. cap. 3. [vide annot. in cum locum.]
6 52
7 Gallieni 53
8 54
9 55
260 56

57
58 Gravis pestilentia Roma?, qua Plotinus laboravit, cap. 2.
59 Porpliyrius, triginta annos natus, cum Antonio Rhodio o Gra^cia venit
Komani atque inde Plotino ))i'r scxennium adh;erct. Tunc jam li-
bros XXI. Plotinus scripserat, cap. 4. sq. GalHcnum rogat Pioti-
num incassum, ut Piatonopohn condat, cap. ao.
60
61 Longinus iihrum -nepl Tfkovs scribit contra Plotinum et Amelium, cap. 20.
10 62
11 63
12 64 In Siciliam so contulit Porphvrius, postquam pcr sex annos fuerat mo-
ratus cum Plotino, quibus iibros XXIV". Plotinus composuit, cap. ^.

6. et 1 .

9 Claudii 1 65 Ameiius Piotinimi frequcntare desiit, cap. 3. et Apameam Syria; se con-

tulit, Libros cjuinque a se scriptos Plotinus misit ad Por-
cap. 2.
phyrium in Siciham, c:q). 6. Plotinus in Campaniam se contulit,
cap. 2. cum ad XXVI
annos Roma; versatus fuisset, cap. 9.
270 66 Piotinus obiit in Campania, pnesente Eustochio, cap. 2. et 7. cum libros
alios quatuor ad Porpiiyrium in Siciliam misisset, cap. 6. et discipuii

ejus ]*aulinus et Zoticus jam obiissent, cap. 7.

 PLOTINI VITA,
EJUSQUE

LIBRORUM SERIES, PORPHYRIO AUTHORE,

MARSILIO VERO FICINO FLOIIENTINO INTERPRETE.

Fabric^nOP^YPIOY nEPI nAi^TINOY BIOY, KAI TH2 TASEQS TQN BIBAIQN

P-91- AYTOY.

\ 11AI}TIN02, '^o KaO' rjfxds yeyovcos (f)iX6ao(p09, ia>KeL /jLfv ala-)(vvoixevai, otl iv aco-
^2fJ^TL etrj. asno 5e tt^? TOLavT-)]^ 8ia6iaeoys, ovTe Trepl tov ye'vovs avrov BLriyelaOaL rjvel-

XeTO, ovTe irepL Tav yovecov, "ovTe wepi tyjs TraTpiSos. ^^(oypd(pov Se dvacrxeerdaL r)

irXdaTov toctovtov dTrrj^LOv, coaTe Kal Xeyeiv irpos 'AfxeXLov 8e6p.evov elKova avTou yeve- lo
adaL iTrLTpe\j/aL' ov ydp dpKel (pepeiv, o rj (f)vai9 e'i8coXov r]piv irepLTeOeLKev, dXXd kuI
elScoXov e'l8coXov avyx^opeiv avTov d^Lovv 7roXv)(povLcoTepov KaTaXLirelv, wf 8r] tl tcov
d^LodeaTcov epycov ; Odev dirayopevovTos, ^ kcu Ka6e8ela6aL eveKa tovtov dpvovpevov,

g^ e\cav (plXov 6 'A/xeXLOs KapTepLov, Tov dpLaTov twv TOTe yeyovorcav ^coypd(j)cov, eiaievai
Kal dnavTav els rap avvovaias SwoLr^aas ; (i^rjv ydp tw (^ovXo/jLevcp (jiOLTav els Tas j
5
avvovaias) Tas iK tov opav (pavTaaias 7rXr]KTLKcoTepas Xa/uLJ^dveLV, Slu tyjs iin irXeov
Trpoaoxfjs avveidLaev. eireLTa ypacpovTos iK tov Trj /J.vi]fj.r) ivaiTOKeLp.evov IvSdX/jLaTos to
e'LKaa/ia, Ka). avvSLop6ovvTos els o/jLOL^Tr^Ta to 'l)(vos tov 'A/ieXlov, ''
elK^va avTOv yevea6ai
r) eixpvla tov KapTeplov irapeaxev, (dyvoovvTos tov YIXcotlvov) b/xoLOTdTr/v.

5. nEPl] Codd. Marc. A.B. Mon. A.B. TiStixa. 5rXi«T/«<jTi'jaf.

ws/)/ Tay. Cod. Ci'/.. Tlo^^tj^iov ii; riv jitov rou 11. KCCTCcXiTiTv^ Cod. Ciz. aifray xara- i\). i^i T\ioy] Codd. Ciz. Darmst. Marc.
nx. xai tls Tttv T«|iy T. /3. a. XiTuv. A.B. iTiTXiov. Mox Cod. Paris. nr. 2290.
7. nAnTlNOS] Cod. Mare. B. nXt». 13. xa.i xa^iiuaixi'] Codd. Ciz. Leid. cmrSiir-v.
Tj'vo;, ToiaijT-/:;] Abest T^; a Codd. xiv. Mon. A.C. xaw. ^^a^ayTof] Alia maTius in Cod. Med.
Leid. -Marc.
Tr,s

A. et B — ii»!:;t;"T<i] Ita cor- 14. tiIv tot:] Aliest a Cod. Mon. A. A.

i 7.
sylJabfe -t»,- superscripsit t».
rexi pro Ivii^^iro ex Codd. Marc. A.B. ib. i^i^ov] Cod. I\Ion, B. ipiXoiv. 18. trvvlio^hvvTOi] Cod. Mon. A. auv»c-
Mon. A.B. et Paris. A. 15. ssS»] Absunt parentbeseos signa a ioZvTos.
11. Ti^iTiiiiKiv] Cod. Darmst. ^rij/TsSn- Cod. Damist. 19. iyvooZvro;] Absunt parenth. siijna
xtv. Sed Cod. Palat. Nr. 129. etiam ti^i- i6. ix tov o^av] Cod. Ciz. ai/Toij o^av, et a Cod. Darmst,

I, Plotinus dclicias et inancm gloriam vitamque contem- imagihem diuturniorcm insuper posteris, ut (sci-
nebat : obiit aiigiiia, apparuit draco. opus spectacuio dignum, relinquendum
licet) .''

PLOTINUS, Philosophus nostro seculo sin-
gularis, pudore quodain affici viclebatur, quod
aninia ejus in corpore esset. Quuni igitur sic
e.ssctaftcctus, nimiruni ncque undc genus duce-
ret, neque quibus esset ortus parentibus, neque
etiani, qua ])atria oriundus, ;i'(|uo animo narra-
bat. Ideni tantopere indignabatur effigiem cor-
poris tradere pictoribus et plastis exprimcndam,
iit cum Amelius obsecraret, ut iniaginem suam
permitteret cffingi, Quasi vero,
hanc imaginem ferre
initio circumdcdit : etiani censcs imaginis hujus
VOL. I.
Cum igitur id seduio denegaret, renueretque se-
dendo pictoris operam expectare, Amelius ami-
cum nomine Carteriuni, pictorem suis temporibus
optiminn, Piotini scholas ingredi jussit. Licebat
cnim cuilibet ccctibus ibi disputantium interessc.
Pictorem igitur assuefccit Amelius longa qua-
dam attentione concitatiores ex intuitu imagines
nientc concipere. Deinde cum et Carterius ex
imagine nicmoria' comniendata similitudinem rite
incjuit, non satis referrct, et Amelius simul lineamenta ad consc-
sit, quam
natura nobis ab (|uendam similitudinem emcndaivt, |)ict<)ris liiijus
ingenio sinuilachrum reddidit riotino ncsciciite
g
 l PLOTINI VITA.
'2, '
KoiXiaKfi 8e voacp iroXKaKLS KaraTrovovfjLeuo^, ovre KXvaTrjpos rjvea-j^ero, ovk eivat irpos
Tov 7rpeal3vTov Xeyuiv vTTOixtveiv Tas ToiavTas Oepaireias' ovTe Tas dr/ptaKas dvTiSoTovs
Xa(3eiv VTrep.eive' p.r]he to)v rjp.epcov ^cocov ra? e/c tov acapiaTOs Tpocpas iTpoaieaOai Xeycav.
AovTpov 8e diTe\oiJLevos, kciI TpLxj/eaL Ka& eKaaTrjv rjp.epav \pci}p.evos ein Tijs oiKLas, eir-
^TOv XoipLov eTrt^plaavTos avve(3rj tovs Tpi^ovTas avTOv diroOaveLv, dpeXrjaas ttjsS
eiSr]

<)4T0LavTi]s depaireias, KaT oXiyov ^Trjv tov Kvvdyyov dypLOTrjTa KUTaaKeva^opievrjv ea)(e.
K.dp.ov p.ev irapovTos ov8ev irco tolovtov virecpaiveTo' diroirXevaavTOs 8e, els ToaovTov
rjypLcodrj to Trados, cos eXeyev eTraveXdovTL ^vaTo^tos o eToipos, o Kai TrapapieLvas avrw
a^i OavaTov, w? kcu ttjs (I)covi}s 7repLaLpe6r]vaL to Topov Kal evr])(ov, ^pay^avTos avTOv,
Kou Ti]v o'iJALv avy\v6i]vat, Kat tus '^(eipas Kat tovs 7ro8as eXKCo6r]vat. o6ev eKTpeTTopeviov lo
avTOv Tas avvavTi]aets tcov (ptXcov, 8ta to diro aToptaTos Tvav-as irpoaayopeveLv e6os
e-)(eLV, ^TTjS ptev TToXecos diraXXdTTeTaL. els 8e Trjv KapLTraviav eX6cov, els ^7,i]6ov )(copiov,

eTaipov TraXatov avTw yeyovoTos Ka\ Te6vi]K0T0s, KaTayeTat. Ta S" dvayKcua avTco cac t€
Tcov Tov "Lrjdov eTeXeiTo, koll e/c ^'^livTovpvoiv eKop-i^eTO, eK tcov KaaTpiKiov (eV M.iv-
TovpvaLs ydp ''6 KaaTpiKios Tas KTi]aeLS f'X^)- pteXXcov 8e TeXevTav, dos 6 ^vaTo^^cosis
-qptiv SirjyeiTO, iTretSr} ^iv IIotloXols KaTOLKCov 6 ^vaT6)(Los, fipa8ecos Trpos avTov dcpiKeTO,
eLTTcov oTi ae eTt •jreptp.evco, kou (f)rjaas TTeipda6ai to iv rjp.LV deiov dvayeLV Trpos to iv
95 Tw TTavTL 6eLOV, 8 8paK0VT0s VTTO Ti]v kXlvtjv 8LeX6ovTos, iv r] KaTeKeiTO, Kal els oiTrjv iv tco
TOf)(cp v7Tap)(ovaav v7ro8e8vKoTos, d(f)i]Ke to ^Tvevpta, eTrj yeyovo^s cos 6 KvaTO)(tos eXeyev,

1. KoiXiaK^] Codd. Ciz. et Lciil. .llon. nostri pro vitioso a^orXtiVavTa;. Hic ad- bet. Vocula tov abest a 5Ied. B.
A.C. >i»>.<«r, Cod. Par. A. «iiXi««, sed in scripsit Reines. in marp. Cod. Ciz. 3Ior- 14. MvirDMvajv] Ita Kd. .Sed recte Cod.
marg. habet «fl*x<axS, Cod. Marc. A. «sA/- bum exitnmqui' Phrtini graphice describit Darmst. J^IivtoCovmv, idein haliet Cnd. 3Ied.
xji, iMarc. B. in marg. y^ipirai xiXi-xw, Jnl. Firmic. I. r. Mathes. p. 3. A. ex corr. et sic etiam paulo inferius.
Cod. Med.B. inmarg. KoXixi. Codd.Darm. 8. frte^atfisiia; atr*] Cod.Mon.A. ayrflv. JIox parentheseos signa omittuntur in
et Med. A. in marj^. «a.Xi«ji. 10. Ur^i^o/itvwv] Ita ex Codd. Darmst. Cod. Darmst.
ib. Ita correxi pro i»sV;^iTtf
«v£j-,^£ro] Marc. A.B. Mon. C. Par. A. scripsimus 15. if] Abest is a Cod. Ciz.
ex Codd. Ciz. Jlarc. A.B. Mon. A.B. pro iKT^frej^ivw. 17. ori a\ £T<] Cod. Leid. oti tTi trt.
Par. A. I I . ffvtavTxfftis] Cod. Ciz. evvo'joiu;y ib. Tov tv ij/juv 6(flv] Ita Kd. Sed rifiiv
2. TfsirSi/r»!/] Ita Codd. Leid. Marc. quod est Glossatoris. scripsi pro y^rv ex Cod. Ciz. et ita jam
A.B. Mon. A.B. Med. A.B. Par. A. ib. Tavraf Tpoffayopi^juv^ Cod. Ijeid. legebat Kic. In Codd Ciz. Darin. Marc.
'jrtta^vTo'j, ijuod recepimus. Kdit. ir^itrfiu- T^OTayo^tiiii TuvTai. Vocem TuvTas omit- A. (.Marc. B. in marf;.) Jlon. C. Med. A.
<ri^9v cum aliis libris. tit Cod. Med. B. .Aled. B. Par. A. est Ti_5.;«, in Cod.
4. A«i/Tf»S] l)e accentuatione hujus vo- 12. Ka^Tav/av] Codd. Marc. A. Jlon. Mon. A. Codd. Marc A. Med.
,

cis, et quid differant X9?taow et Xovr^it A. Kwruiiui. A. Tflv 5(ov habent in marg. Ego cum
vid. Hemsterh. Phit. 953.
a^i .-Vristojjli. 13. TuXaioZ uIt^ Cod. Ciz. uijtZ rra- marg. Ed. et Codd. plnrimis scripsi t« —
Keinesius in marg. Cod.
5. £Tj,S/)(VatvT');] Xuiou. hin.
Ciz. vertit : impTessionem faciente peste. ib. Tuv Tdt/ Zfi^oti] Tat abest a
iK ri ib. irfit To] Vocem
to omittit Cod. Ciz.
6. tVj^O Codd. Leid. 3Iarc. A. £V:>-sv. Codd. Leid. Par. A. idem vocabulum 19. Articulus abest a Codd.
a lc.iiaTo^i9;]

7. uTOTktuffav-os^ Sic recte oumes libri Cod. .Med. A. ab aha manu additum ha- Dann. et Marc. B.

simillimum. Proinde cum saepe coeliaco vexare- mia clarus atque canorus ilie vocis rotundae vigor
tur morbo, senipcr clysteres renuit, nejrans de- omnis abiret caligaret: et visus, i))anusque et
cere senem curationes ejusmodi. Neque tlieriaca pedes ulccrarcntur. Quam ob rem cm)) amici
antidota iMiijuam accepit, cuni nec ex anima- euD) non an)plius salutarent, pi-oj^tei^ea quod ipse
lium quo(]uo mansuetorinn corporil)us caperc es- on)nes ore pi-oprio appcllai-e consucvci-at, ex urbe
cam se dicorct. Abstinebat et balncis: frictio- discessit: profectusque in Campanian), deductus
nibus autem domi quotidie utebatur. Cum vero est in agruD) Zethi veteris amici sui vita jan)
ingravescente supra modum pestilentia, qni per- functi. Necessaria vero illi ex rebus hEcredibus-
fricabant eum, e vita jan) decessisscnt, ipsc au- que Zethi suppeditabantur, atque etiam ex Min-
tem curationes id genus oninino ncglexisset, pau- turnis a Castricii agris afferebantur. Castricius
latim in anoinan) incidit. Quod sane malun) olin) cnin) pricdia ]\Iinturnis habebat. Quun) vero
n)e prwsente nullun) sui unquan) dcdit indicium. morti Plotinus appropinquarct, qucmadmodum
Quum vero discessissem, u.sque adeo n)orbi hujus nobis Eustochius retulit, qui Piiteolis Iiabitabat,
pestis invaluit (quemadmodun) postea redeunti ac ferme tardius ad eum accesscrat, Adhuc te,
mihi amicus Eustochius )-etulit, qui Plotinun) inquit, expecto, atque equidem jam annitor, quod
iisque ad obitum non deseruit) ut raucedine ni- in nobis divinum est, ad divinuni ipsura, quod
 PLOTINI VITA.
€p re Kot (^ijKOfTa, ^'rov Sevrepov erov^ Trj^ KXavSlov (Saa-iXda? TrXrjpovixivov. 'TeAeu-
tS)vtl 8e avTU) lyo) p.ev 6 Ilopcpvpto^ eTvyxavov ^fv A(Ai;/3atw SiaTpilScov, 'A/^eA(09 5e
eV ' Airap.eia. T)]S ^vpla^. KacTTpiKio^ Se, iv Trj 'Pcoprj' p,ovo9 8e Traprjv 6 KvaToxio^
' Ava-^i](bt^ovai Se rjplv aTro Tov Sevrepov erovs Tr}<} KAai;5/oi; ^aaiAeiaf elf TovTrlaco eTrj

e A re Kai e^rjKOvra, 6 ^povos avTW TrJ9 yeveaecos et? to TpiaKaiSeKaTov eros Trjs "Eevrjpov s
^aaiXeias TTiirTei. OvTe 8e tov nrjva SeSrjAcoKe rivt, KaO' ov yeyevvi]Tai, ovTe Trjv yeve-
dXiov r)pepav eVet ot;5e Ovetv ?) eaTiav riva Wols avrov yeveOXtois rj^toV Kat irep '"eV
Tols nAartwro? Kat ^coKparovs TrapaSeSopevotf yevedXiots dvcov re Ka\ earicou rovs eral-
povs, o re Kal Xoyov eSet rcov eraipoov rovs Svvarovs eVt rcov avveXdovrcov dvayvcovat.
'^A pevroi r]p.lv avros a(/)' eavrov ev rats bp.iXtais rroXXaKis Sirjyelro r]v Totavra. JO
3 "Tlpoa(l)otrav iiev yap rfj rpocpcp, Kaiirep elg ypap,(J.aTo8tSaaKdXov diriovra, d)(pis 6y-

g6 86ov erovs diro yeveaecos ovra, Kal rovs p.aaTovs yvfivovvra OrjXa^eiv TrpoOvpeladat'
dKovaavra Se irore, otl drrjpov earL TraiStou, dTroayeaOat atSeaOevra. Y,'LKoarov Se kcu.
oySoov eros avrov dyovra 6ppr]aai eTri (j)LXoao(ptav. kcu rois rore Kara Tr]v AXe^av-
SpeLav °evSoKLpovaL avaraOevra KarLevaL e/c Tr]s uKpoaaecos avrwv KaTr](pi] kcu Xvjn]s 15
7rXi]pr], d)s Kai tlvl tcov (ptXcov Str^yeladaL d ndaxeL. rov 8e, avvevra avrov rrjs ^v)(r)s ro
l3ovXr]pa, VdireveyKaL ivpos 'AppcovLov, ov ixr]8eTroj TreTretparo. rov Se elaeXdovra Kat
dKovaavra (jjdvaL irpos rov eraipov, rovrov e^rjTovv. Kal dir' eKelvrjs rrjs r]pLepas avve^^cos

Tco ' ApLpcovLco irapap.evovra roaavrr^v e^LV ev (pLXoaocpia Krr^aaaOat, <hs Kal rrjs irapa
Tois HepaaLS eiTirqSevojJLevrjs irelpav Xa^elv airevaaL, Kal ri]s irap '\vSols Karopdovp.evr]s. ^o

5. Ssi/ijfou] Codd. Ciz. Leid. Marc. A 2. /.ioitSovs] Ita Ed. Sed Codd. Darmst. manu, ab altera in marg additum.
Jlon. C. 5Ied. B. Si/Siijou. Med. A. B. /uai^oi;, Marc. A. Mon. C. il). £ •rda^u] Codd. Ciz. Leid. Mon. C.
6. yiyiwnruil Codd. Ciz. et Par. A. (i.a.aravi. Qiios sequimur. J\Ied. B. Tao-^i^oi.
^s5-i>!)Ta/. In Cixl. Med. B. scriptum est 13. aTK^ov]^ _
Reinesius.
in mar^. Cod.
.
i[). av^ivra] Cod. Leid. auviivra. Codd.
ov. Ciz. " iKrair^^ov, ],otius ai!,rr„^o.." Sed (
0lhriXuitt.i)ttxi^ tta.h
j^^.^^^ j^ ^j ji„„_ ^J; ^„rf^„,
7. Cod. Leid. Toli a.vrov.
Toii u,vTov\ cur non feramus «sTufo» i. e. /3Xo!/3sjow vel pi^ne modo.
8. ira'ioou{\ Cod. Ciz. iri^ov;. ^o;tV»,?. . ., o j T. , IT- i-rivlyxai] Coi.Viz.aoro,iy,ai.
g. ^«5,0»] In Codd. Ciz. et Blarc. A. ic,. avr,.,Kar^:f„xa.]Coi.Jiaua.la-
^^ axiZirai] Ed. ir-ruaai, sed recte
est Xoyuv, quod correctoris est non ultra bet distinctionem minorem post avruv. B
Codd IVIarc A. Mon C Par
vocem 10!/ prospicicntis. i6. tX>ij!i] In Cod. Ciz. deest a prima
,.^.Zoai

viget in universo, redigcrc : spiritumqiie liis ver- concurrerant, recitare. Qux vero de vita sua
bis eniisit. Interea draco sub lccto, in quo jace- ipsemct in confabulationibus nostris saspe narra-
bat illc, pererrans inox in parietis foramen se vit, talia sunt.
prorsus occuluit. Agebat vero tunc Plotinus an-
nos (ut retulit Eustoclilus) sex atque sexaginta, III. De educatione Plutiiii, et disriplina siib Ainmonio.
secundo Claiidii imperatoris anno jam peracto. et condiscipulis ejus : et quo tempore.
Quo vero tempore Fiotinus ex hac vita migravit, se, cum octavum ageret iieta-
Refcrebat igitur,
ego quidem Porpliyrius Lilybaeo versabar in tisannum, ac jam atl literarum acccderet prse-
Amelius autem in Apamea Syria? sed Castri- : ceptorem, adhuc tamen solitmn ad nutricem di-
cius erat Romas: solus denique Eustocbius ad- vertere, sugendique Lictis aviditate nutricis nu-
crat. Jam vero si computemus a secundo Clau- dare papillas. Cum vero quandoque sibi objicc-
dii imperatoris anno exactos jam annos sex atque retur, t[uod puer esset molestus, pudore cohibi-
sexaginta, nativitatis illius tcmpus cuni tertiode- tum destitisse. Post lia-c, cum octavum at([uc
cimo Severi imperatoris anno concurrit. Ipse vigesimum «etatls annum jam impleret, se philo-
vcro neque quo mcnse, neque quo die natus esset amore vehementcr acccnsum, conuncnda-
sophijE
cuiquc dcclaravit: (piippc quum nequacjuam de- tum fuisse iis, qui tunc Alexandrias excellentiores
cere putaret, natalem ejus sacrificiis conviviistjue habebantur: sed tandem cx eorum scholis tristem
celebrari. Quamvis ipse in Platonis, Socratisque admoduni mcestumque discessisse, et amico cui-
quae traduntur natalibus et sacris operaretur, et dam mo-roris sui causam declarasse, qui su.e
convivio amicos exciperet: ubi sane oportebat mentis affectum plane cognoscens, ad Ammo-
amicos onincs, (piiciuitiue possent, orationeni niuni, cujus nullum adhuc periculum fccisset,
tjuandam rite con.scriptam in ccetu onmium, tjui adduxcrit: deinde cum Ammonii scliolas ingres-
(f 2
 lii PLOTINI VITA.
TopSiavov 8e tov fia(nXecos otI tovs Yl^pcras TvapievaL ixeXXovTO?, 8ov9 eavTov '^Itco aTpa-
97 TOireSo), avveiarjei, eros rjSr) TpiaKoaTov aycov /cat tvvaTov. evSeKa yap hXcov eTwv irapa-
p.evcov Tco 'Afipcovlco avvea)(oKaae. Tov 8e TopSiavov irepi ti^v M.eaoTroTafj.iav uvaipe-

BevTOs, pLoXis (pevycov els T7]v ' AvTi6-)(eLav 8ieaco6r]. Kal (piXiTnrov ti-jv fiaaiXelav KpaTTj-
aavTOi, TeaaapaKOVTa yeyovcos eTt], els ttjv 'Pcoprjv aveiaLv. 'T,pevvLcp 8e koll 'Q.piyeveL^

Kal HXcoTivco avvOrjKcov yeyovvLcov, pi)8ev eKKaXviTTeLV tcov App.coviov 8oypaTcov, ' a 8i] ev

Taii aKpodaeaiv avToI? uveKeKaOapTO, " ep.eve kcu o YIXcotIvos, avvcov pev TLai tcov
TrpoacovTcov, Tijpcov 8e dveKTrvaTa Ta Tvapd tov ApLp.cov'LOV 8oyfiaTa. " 'Y,pevvLov 8e '

TTpcoTov Tas avvOrjKrxf 7rapal3dvT09, 'Q.pLyevrjs' p.ev rjKoXovOet rw cpOaaavTi 'Epevvico.

"EiypaTJ/e 8e ovSev, irXifv to irepl tcov Sacpovcov avyypap.pa- '^ Ka\ fVt TaXu-jvov, ori lo

()% pLOVos 7rot?;r?}f 6 /Sao-tAew. YIXcotIvo'; Se, a\pL p-ev ttoXXov, ypacpcov ov8ev SiereXeaev,
'^e.K Se Ti]s 'ApLp.coviov avvovaia? Troiovpevos Tds SLaTpi^af kcu ovtcos hXcov eTcov SeKa
SceTeXeae, avvcov p.ev tlctl, ypdcf^iov 8e ovSev. 'Tiv 8e ?) 8iaTpLJ3->], cos av avTov ^r^Telv

TTpoTpeTTopevov Tovs avvovTas, uTa^las 7rA?;p?;? Ka). ttoAA?;? (j)Xvaplas, d)s 'ApeXios rjpiv

SLrjyeLTO. YipoarjXde 8e avTco 6 ' Ap-eXcos TpLTOV eTOS dyovTi ev 'Po)p.r], Kard to TpiTOV 15
Tr]s ^LXiTnrov fiaaLXeias eTos, kcu axpi tov irpcoTOV erovs Trjs KXavSiov ^aaiXeias vapa-
p.eLvas, eTr} oXa avyyeyovev e'iKoaL kol Teaaapa, e^iv fiev e^cov, ore TrpoarjXdev, diro Tr]s
'^
AvaLfid-)(Ov avvovalas, (piXoTrovia Se vTrepjBaXXofxevos TcJov kuB' avTov irdvTcov, Scd to

1 . Tttiiivai] Cod. Ciz. ^ioiivai., quod ib. MtccTOTttfiiitv'] Cod. Leid. Miffra-ro. cnn/.taiv.
nihili est, neque etiain probaii possct si Tetftiav. 14. iri/vovTaf] Ita pro corrupto «v/svraf
x^oluisset Ti^uivai vel •rt^nTvai. 31ox ffw- 5. ti; Alxwt T«v in Codd.
T>jv 'rtuftxv'] scripsi e.>c Codd. Marc A. Mon.
C- Med.
iiirr.u Cod. Paris. 2290. Ciz. Leid. .Marc. A. Mim. A.C. Variare A.li. Par. A.
2. ivva.Ttv'] ivxTn est in Codd. Dami. et in his videntur ij^si scriptores. \'id. Ir- ij. n^oa^ixitVi] DeestSsinCod. Med.B.
Marc B. miscli. ad Herodian. vol. V. p. 1303. ib. i» 'Vuftn] Codd. Dami. Marc B.
ib. ivhxtz. yaf] VvSixoc 5i, errore ex scri- ib. "Eji.v/V] Codd. Ciz. Jlarc. A.B. 'E- Med. A.B. Par. A. iv ri 'P»^)!.
bendi compendio orto, scribitur in Cml. fiv/y, et Ciz. quidem constanler. C<id. ib.Kara TO T^irov — iTo;] Vo.X
'tTo; Sta-

Jlon. A. J\Ied. B. 'nsiyivr:. tim vocem r^/Vav in Codd. Ciz.

excijiit

il). Taffa^ivwy r* 'A^j«5.»v/*] Codd. 3Iarc. 7. ivixiKtiia^To] Cod. Leid. ayttKlKtiSie^ro. Leid. Jlarc. A.B. Mon. C. Med. B.
A B. Tu Kfjt.iJ.ru\'i'j) :Ttt,fttfjti.vuv.
' 10. oiSiv] Cod. Ciz. ab al. manu ftniiv, 17. ir»; D/.aJ Aliest 'oXtt a Cod. Leid.
},. Tiu ii rDoSiaveu'] Keinesius ad marf;. a prima oiJiv, ib. ffuyyiyovtv] CtMl. C'iz. ytyoviv.

Cod. Ciz. : .Jiinior enim s. tilius (loniiaiii ib. Cod. Par. A. raX^invov
raXi«vfly] ib. Tiatra^a] Codd. Darm. et Marc. B.
1. senioris in Africa a Capeliano victus et (sic). Cod. Paris. B. raXtitvtu et sic alilii. rirra^a. 3Iox Cddd. Leid. et 3Iarc. A.
occisus est. Capitolin. [cap. XV. j). 42. 12. ouTUi oXtiiv ITaiv Slxa SieriXl^f] Cod. 'oTi pro 'oTt ; niale. INIo.k Cod. Ciz. aiiTov

Bip.J Ciz. ouTos iTuv oXtnv, idem ciim Cod. Leid. pro aiiTov, ibid. oraittitiir seqiiens Kai.

sus audivis.set illum, amico dixissc: Ilunc ipsum, integraquc conservans. Erennius autem primus
o amice, qujercbam. Ex eo igitur die annos un- pacta dissolvit, ct Origenes antieijiantem Eren-
dccim sedulus audivit Ammonium, tantuniquc niuin cst deinde sc(]uutus. Scripsit vero nihil
in ca piiilos(i]iliia profccit, ut jilulosoplua' iiisu- j)ra'ter (jucndam dc DaMuonibus iibrum atquc :

pcr, in qua l'ers;i? sc cxercchant, faccrc pericu- siib Galicno libriim, in (juo Kegem soluni effec-
lum adtctaverit, atquc ctiam sapientiam pra^ci- torem csse jirobabat. Plotiiuis autcm a scribcndi
puc apud Indos probatam ]irosc(|ui constituerit. studio (liutius .«c eontinuit: solum vero, quod ex
Igitur cum Gordiauus inqicrator profecturus es- Amnioiiii consuctudine olim acceperat, suis col-
set in Persidem, bellum ])opulis illaturus, Plo- ioquiis inserebat. atque ita integros annos decem
tinus excrcitui se adjunxit, annum jam «tatis jicrscvcravit coUoquio quidcm nonnullos admit-
:

agens nonum atquc triecsinnun scd ])ost(]uam : tens, scribcns vero niliil. Sed quoniani j)ermi-
Gordianus eirca Mcso])otaniiam intercnq)tus cs- scrat vel invitaverat familiarcs suos jiro arbitrio
sct, Plotinus vix aufugicns iii Antioeliiaiii sospes euin intcrrogarc, ideireo Anielius ait, ludum il-
evasit: deiude imjieraiite Pliili])))o, Ilomam venit lum confusionis cujusdam fuisse jileiium atque
quadragcsimum jam natus jetatis annum. Cum nugarum. Ilic sanc Amelius accessit ad eum,
vero Erennius et Origenes et Plotinus olim inter Roma? trienriium jam agentem, anno Phiilippi
se constitui.ssent, ne Ammonii dogmata ederent, imjieratoris tcrtio pcrseveravitque apud illum
:

quo audita ab co tau(]uam in jirimis ]iurgata \)rx- usque ad priiiiiim Claudii imjieratoris annum :

cijiue comprobavcraiit Plotiiuis quideni stctit

: atque ita intcgros cum eo vixit annos quatuor
promissis, faiiiiliariler (jiiidem nonnullos excipi- atque viginti. Ilic cum primuin se contulit ad
ens salutantes, instituta vcro Ammonii secrcta Plotinum, eo duntaxat habitu praeditus crat,
 PLOTINI VITA. liii

Kol (TXfSou Trdura ra NovfJ.rjviov koI ypd\j/ai Kal (ivvayayetv, kcu (T)(€8ov to, irXfKTTa €K-
fjiadelv a)(6\ta 8e tK tcov crvvovcnuiv iroLovixivo^ iKaTov ttov /3</3Ata avviTa^e twv cr\o-
Xiwv, a *
OvaTLXXiavco, 'V{(TV)(Lcp tco 'ATra/xet, 'ov viov ed(TO, Ke^^apLaTai.

4 Tc3 BeKdTcp 8e eTet Trjf,- raXir/vov l3aaiXeias eyco nop(f)vpLOf, ck Trjf 'EAAaSo? S^era
Qq'AvTcavLOv Tov PoSlov yeyovcos, KaTaXaix^avoa fxev tov ApeXLOv, oKTcoKaL^eKaTOV eTOf
e-)(0VTa, Trji irpog YIXcotIvov avvovalas, ixi/Sev Se ttco ypacpcLv ToXpn-jaavTa, ttXi/v tcov
ayoXlcov, a ovSeirco elf eKaTov to TrXrjOoi avTco avvrjKTO. ^Wv Se 6 YIXcotlvo^ tco SeKcxTco

eTei Trjs TaXLrjvov jSaaLXelas dfxcjn to. TrevTrjKovTa eTrj koll evvea. '''Eyo) Se Wop^vpcos to
TrpcoTov avTO) avyyeyova, avTos cov TOTe eTcov TpLaKovTa. Atto pevTOL tov irpcoTov ctovs
Trjs TaXLifvov dp-^^ifs TrpoTpairels o YIXcotIvos ypa(j)eLv Tas efjiirLTrTovaas vTvoOeaeLs, to Se- jo
KaTov eTos Ti]s TaALi]vov ap^^rjs, OTe to vrpcoTOV avTco eyco o YlopcpvpLos eyvcopLaOrjv, ypa-
yjras evpiaKeTai elKoai Ka). ev [BlIBXiov' d Koi KaTeiXrfC^a eKSeSopeva oXLyoLS. 'ov8e yap rjv

TTCO pa8La 1] CKSoais, ov8e evavveLSrjTcos eytyveTO, ov8 arrXcos KaK tov paaTov, cxXXa fxcTa
Tvaayfs Kpiaecos tcov Xafi^avovTcov. 'Hv Se Kal ra yeypa/xfieva TavTa, d, Slu to fxif avTov
eTTLypdcfieLv, dXXos dXXo eKaaTco Toviriypafxfia eTiOeL. al 8' ovv KpaTrjaaaaL ^eTTLypacfjalif)
eiaiv aLoe.

A.R. Mon. C. Med. A.B. Par. A. ; in 'Ti^i Tou xilXov additur: ou h ao^-/}j ro k«~
ya.yuv Koi <r;^sSov] Hffic omnia desunt in Codd. A. et Mon. C. male est
I\larc. t«- Xev tTTiv iv o-^u TXuirrev : post a^av. addi-

Codd. Darm. et Par. A. ; in illo vero a TiVTouja.i. Paris. nr. 2200 : t^wtou iToui tur: ou 91 ap^h, Tfivra to. yiyvo/xiva. Abest
nianii rer. in marg. sunt adpicta. In TYii raX»)i'voD oL^x^i oTi To •JT^aiTovymediis (ut in Codd. Leid. Marc. A. 3Ion. C.
Codd. Marc. A.B. Mon. C. iMed. A B. omissis. Med- A.B. Par. A.) iuscriptio libri nfyi
est Tavra tu. Navu. quod placet quare : 11. OTE avTAt] Cod. Med. B.
Tfl 'jr^euTov tifjt,a^fAivYii sequitur ti^/ oiaia; '^''^X^'*' ^^
:

i-ecepi. 7£ Cod. Marc. A. non habet

T^uiTov. 91 a. rhv rns ttk (sic) '^'^X^^S ouTitv : tiim
3. 'louTrivM'] Ita Ed. Sed Codd. Ciz. uuTu et articuluni aute Tlo^,pufiios. 'Tioi vou' —
ovTOi, BU 71 a, TavTSf av(ipei)TOt l^
Leid. Darm. Moti. C. Med.
JNIarc. A. 12. oXiyoii] Cod. Leid. a.XXvi}.oi;. ^CZ^' yiv^f^ivoi : sequitur : T-pi \}.u:(;}js- —
A.B. Par. A. OufrnXkiavM, quod recepi KKK Tou paa-Tou] Ita rescripsi ex
13. ou 9} a. 'ToX.Xdktf yivofnvo; : deinde : Tsyj
sed in Codd. Darm. Med. A.B. 'Iovo-tivo/ Codd. omnibus pro vitioso kv.i tov pucrTou. ivoi' ou vi a, a^a eaa^ri^ -^vy^ai : tum a!)est
in martr.
a manu rec. adscriptum est. Pro seq. ^Hv U Cod. Ciz. habet vvv aL li Taaat txi 4'V^ai fcia : deiiique scribitur
Reinesius ad niartif. Cod. Ciz. adscripsit Codd.Marc.A.B. Mon.
15. aXXos cckXo] T£^i —
£voi' ov h a.. dTa.vTo. To. ovTa. In
IlosfUiduusy Heai/chhts. In Ed. prc. vers. C. Med. B. Par. A. eckXuj sine subscr.; t Cod. Darm. initium Enn. I. lib. IX, scri-
Lat. Florent. 1492. Ficinus scripsit Jus- : bitiu* ovK \%a\-i%. In Cod. Darm. unicui-
in Cod. Med. A. est «xxw (sic).
que libro additur numerus Graecus ; iui-
tiliano.
6. fi.7i%\v %i 'Trtu'] ^''erba Vi irt^ absunt a Setiuitur in plu-
ib. l'Tiy^a.fa.1 iItiv «VSe] tiuui libri I. est to xaXov IffTi f/.'iv k, t. X.

Cod. Med. B. rimis nostris Codd. ©«V^; (n^ofl-^ww Leid.) Deiude liber m^) uf/.a^f.t. incipere dicitur
7. ffuvr,KTo] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. Ss KOi Tot; a^^a; (Med. A. a pr. manu «a/ TavTiz Ta yivofciva
(ita etiam Cod. IVIarc. B.
C. fffV£/3j). KaTap^ki^ Tojv /Si/SA/wv, lii sui^riyajffTOV sed in catalogo subsequenti est «TavTa)
8. afi^p) To] Abest Tx a Codd. Ciz. (Med. A. a pr. m. sTiyvaiirTov) uvat «.to liber Tioi ypvx.ns 'x^avaaia.s incipere dici-
Leid. i\Jon. C. TCuv a.e'^uv iKanTov Ttuv ayjXoUf^ivMv liidXiwv, tur: ii Si i/rTiv a^uvccros iKaffTos: liber toi;
10. T^orijaTu;] Cotl. Leid. 'Tpo^T^exTnts, Sequuntur librorum indices additis eorum — ivos' t'i Ti tffTi fctTa TO 'T^ojToVy sequeus
ib. Ta; ifi^ri-rTovercc;^ Tcci, j)ro t\ rescrip- initiis, qui*? cum editis conveniunt, e.x- vero ii fcia- aoa M<m^ -^uxai. Codd. JMarc.
simus ex Codd. Ciz. Leid. Darm. Marc. ceptis qua? sequuntur. In Cod. Ciz. post A.B. in his variant : a.^" 'np) t. x. ov -h a.

quem ex Lysimachi familiaritate conceperat.
Tolerantia vero laboris omnes condiscipulos su-
perabat, propterea quod omnia ferme Numenii
dogmata scripserat et attulerat,
morise commentlaverat qui ex ipso audiendi
studio commentariola quiiHlam scholastica con-
gerens, centum ferme ex his lihros composuit,
quo Hostiliano cuidam Hesychio Apamensi,
adoptivo Hho, dono dedit. Decimo autem Gah-
annos agebat: ego vero Porphyrius cum primum
huic adhaesi, triginta tunc annos impleveram.
Plotinus quidem primo Gahcni imperatoris anno
plurimaque me- se ad scribendas convcrtit qualescuncjue incide-
: rent qufestiones: ac dccimo ejusdem anno, quan-
do ego Porphyrius l^lotino suni cognitus, scrip-
serat jam uiuun vigintique hbros: quos quidem
traditos paucis deprchendi. nondum enim facihs
erat editio, neque quivis ejus conscius erat ne- :

eni imperatoris anno eo^o Poryiliyrius c Gra?cia que enim facile, neque temere ahquid edebatur:
una cum Antonio Rhodio llomam venicns Ame- sed iih duntaxat accipiebant, qui cssent maturo
lium reperi, octo et dccem jam annos Plotino quodam juchcio comprobati. Scripta vero liai-c

famihariter usum, niiiil tamen adhuc ausum scri- jani eraut, (]u;c dicam. Quae cum ipse necpia-
bere, ])ra'ter (juaxlani ut (hxi commentariola, quam ccrtis titulis inscrip.sisset, alius aiiter libros
qu.ne nondum numcrum
creverant ccntena-
in inscripserat. Inscriptiones igitur (juam magis
rium. Proindc Plotinus decimo Galieni impe- obtinuerunt, ejusmodi sunt.
ratoris anno, ferme jam novem et quinquaginta
 liv PLOTINI VITA.
1 . TrejOt Tov KaXov.
2. Trept ^v)(i]f aOavacTLas.
lOO 3. 7rep\ einapiiivris

4. nepL ova-las ti^s "^vxrjs.

5. TTepl VOV, KOLL TUiV iSecoV, KCti TOV OVTOS. 5

6. mpl TTjS els TOL acofiaTa KadoSov Trjs '^v^^rjs.

7. TTWS OLTTO TOV TTpOOTOV TO fJ.eTa TO TTpWTOV KOL TTepl TOV ivoS.
8. el 7ra(Tai al ^v)(oll p.ia.

9. Trept Tayadov, ?) tov evos.

10. irepL Tu>v TpLwv apyLKWv wrooTacrecov. 10
I I . Trepl yeveaeojs koll Ta^ecos tcov fieTa to TrpwTOV.
13. TTepL Twv Svo vAwv.
13. e7ri(TKe\f/eLs SLMpopoi.
14. TTepl Trjs KVKXo(popias.
I ^. Trepl Tov elXyxoTos rip.as SalpLOVOS. 15
16. Trepl evXoyov e^aywyrjs.
\y. 7re pl TTOLOTTJTOS.

18. el KOLL Twv KaOeKaaTa elcriv ISeaL.

19. irep\ dpeTcov.

20. irep). SLaXeKTiKrjs. 20
2, l TTcos rj "^vx^] Tijs d/j.epicrTov /cat fiepicxTTJs ovaias P-ear] eivai XeyeTat.
TavTa p.ev ovv elKocrc koll ev ovTa, oTe to TrpcoTov avTco TrpoarjXOov eyo) 6 Ilop(f)vpios,
evpTjTaL yeypafip.eva' TrevrqKoaTov 8e Ka\ evvaTov eTos yye TOTe o YlXoiTivos.

TO fcotXov ltr<7i ficiv iv fl^li, /3, (T. ^, «9. flU ipnffiv cpa ivovaas ioias av n a. Six ti kvkXcv 17. fl-i^i .reioTviTos} Cod. Marc. A. Ttoi
n «. a^xvxTof iKaffTOff sed in Ca-
t! 21 iffTiv KittTTai. — ov vi a, ovx i^a^ti! 'iva fiiv il,in. evfias, ri Ttfi rreioTnTes. Tum
li *ai TOU

tal. stibsequenti VxairTo; abest r. ^rifi Lil)er ti^i tlxeyov i\ayuyn; non indica- xa^ixaffTa et in Catal. subsequente ti xai
oS a. v6>.XuKit iynoiif,tivot
:

(sic etiuni tlir.— «w n a, «J« Tfl ov xttf n ovffia tTi^ov. — Tov xah^ixaiTTov in Cod. Marc. B. In eo-
9}

Darmst.) Inscrij^tio libri ii ^avai x. r. K. eS n a. l( xai Tatv KaH' txavTov, — ev n a, IT- dem additur t'is n T'tx,vn. Illud n erat
est :ji al rrasai a'i ^v^ai fiia. KJUS inl- tihn Ta xaKO. 'tvTov^a. — ev n o^.^X^' '^'^ '^^^^*^ etiam in catalogo priore, sed rasiira dele-
tium in catalogo subsp(inenti Iioc esse <li- n ft't%Oo:, IV « «. IV Tfti Kitrfiw Tiv veviToii tum est. In Cod. Marc. A. post xiytTai
citur «^a uax'.^ Tnv %/-f;^'>)w 'iKoisTO.J ^a-
: 12. Tifi T^v 'hvo vX^v\ Cod. Marc. A. additur : oVlj iTriy^afpiTai Tt^i ehaias ^v-
fi'iv. l)erii([ue pro t« fnTa t'o ^^utov scrip- !rioi 'liXns. Tum ex Codd. Paris. B.
scripsi •^rts SlyTfgav.

simus ex oinnibus libris uostris, excepto Marc. B. et Mon. C. xvxXete^iai pro ri- 22. oTi To airu] Codd. Darm.
or^vrev
Pfirisino nr. 2290. qui t» fHTa .rpiTov : tioso KVKXafoeias ; pro eo<Iem titulo in Mon. C. 3Ied. A.B. oti avTu to TcatTov.
male to fttTa ts rr^iuTov.
: C(ld. iVIarc. A. est Tlei xivnetiJS evoaveZ. Vocem iyu non agnoscunt Codd. nostri,
10. ^sp' To/v Tpiatv K. T. A.] Additur his 16. ivXeyov] Omittitur in Cod. INlarc. A. excepto Paris. B. ncque tamen non est
in Cod. Ciz. ou a. t/ frert aea irTi to
: ij Hic lil)er incipere dicitur in Cod. Darni. necessaria.
vtvoitiKOt Tas .ij/v^ai. — eu *t cc. to iv vavTa. evK i^a^lis 'iva fin ii,in. 23. ivvaTov] Cod. Marc. B. ivarffv.

ov ri a. Tvv Xtyofi'lvttv vXitv ov q a. vovs

Qu<c Plotinus scripserit quo ordine, quo tempore. Considcrationes variae.

De pulcro. De circulari motu ca?li.
De animi immortalitate. De suo cujusque nostrum Daemone.
De fato. De rationali exitu.
De essentia anima?. De qualitate,
De intellectu ct ideis et ente. Utrum singularium etiam sint idese.

De anima? descensu in corjmra. De virtutibus.

Quomodo a primo fit, cjuod est post primum, De Dialcctica.
atque de uno, Quomodo anima inter essentiam individuani,
Utrum omnes animffi una sint. dividuam media esse dicatur,
et
De ipso bono vel uno. Hi ergo libri unus atcjue viginti, quando eum
De tribus principallbus substantiis. primo conveni, scripti jani erant, quando et Plo-
De generatione et ordine eorum, qua? sunt tinus nonum ct quinquagesimum annum aetatis
primum.
post agebat, Ego auteni ct hunc ipsum annum, et
De duabus materiis. insuper quinque deinceps cum Plotino versatus
 PLOTINI VITA. Iv

5 'Svyycyovas Se avrw tovto re to €T09, koI e^e^?)? «AAa errj mvTe. ^oXiyov yap eri

loi TvpoTepov Trjs SeKaeTtas lytyovuv 6 Y\op(f)vpLOi iv Trj 'Paprj, tov TIXcotivov Tas dtpivas
pev ayovTos upyov, avvovTos 8e «AAcof eV Tah oyutA/atf. 'Hv 8e T019 e^ eTecri tovtois
TToXXwv e^eTaaecov ev Tals (Tvvovcriais yiyvopevcov, /cat ypdcpeiv avTOU d^iovvTcav 'ApeXlov
22. 23. re /cat epov, ypdcjyei pev irep). tov, to ov TTavTa^ov oXov elvai ev kcu TavTO, /3(/3A/a hvo.^
24:ypd(pet 8e ecpe^ijs dXXa 8vo, ''wj/ to /xev, irepl tov, to eireKeiva tov ovtos prj voeiV Ka\ t'l
To TTpcoTcos voovv, Kttt TL TO 8evTe'pQ)s. ypa(f)eL 8e Kal to ^l^Xlov
2^. To 8e irep). tov 8vvapeL kou evepyeia.
26. TrepL TTjs Tojv dacopaTcov dTraOeias.
2"]. TvepL yj/v^Tjs TrpcoTov. 10
28. Trepl yl/ux>is 8evTepov.

2g. irepl ^vx^]f TpLTOv, 77 irepl tov ttws opwfjLev.

30. wepl decoplas.

3 [ . Trep] Tov vorjTov KaXXovs.

102 32. oTi ovK e^co Tov vov Ta vorjTa. kuI Tvepl vov kcu TayaOov. ijj

^^. TrpOS ToijS yVCOCTTlKOVS.

34. TrepL apL0pcov.
^^. TTWS Ta TTOppco opcopeva pLKpa (PaiveTai.

2. sy£>»»£i»] Codd. nostri omnes, ex- Mon. C. Med. A.B. Par. A. B- legltur : •rs^i on oIk
vouj xect 'i^ai rou voZ
cepto Leid., lysyovu. 6. uv ra ^abj Cod- C'iz. cov to ftiv w^al- To. vonraj xat Ti^i Taya^oV ou n a, tov vouVj
3. i^yovi] Ita Ed. Sed Codd. Leid. rev. Vocem to aiite l-rixuvcc omittunt rov ecXyiQi7 (sic) vovv. Cod. Leid. ori ovx 'i^oj

Marc. A. i«yc}i, ut legit Fic. Et ita le- Codd. Maic A. Mon. C. Tov vou ra voi^rd vortfjLara' xeci rripi tov u.ycc'
g"endum qiiare correximus.
: 7. jsaJ tj to ^turi^uis'] Cod. Ciz. xat Ssy- ^oZ. 9. inscribitur in Codd. Leid. et Marc,
ib. '£» Jt Ta7;] Ciidd. Darm. Marc. A.B. Ti^iif, ov rt ec^^t}- ra fitiv lcrTt voiTv aXXoj A. w^oj rous yvcuffrous. Initium: iTiiiyi roi-
Mon. C. Med. A.B. t» Sb Tor<. Verba I» aXXo^ ro 11 auTOy avro. Cod. 3Iarc. A. xett vuv l^dvT} rifc7v. 10. Ciz. Dann. Marc. B.
TctTs ofAtkiais — To^AftJv '{^'.TKiriaiv desunt in TO 2i';TSfWf, Med. B. «^a iffri ro 9r>.r,^o;. fllarc. A. a^'
Cod. Ciz. ib. y^a(p%t Se xaJ To jfij/3x/flv] Desunt haec lari TXrfios. Mon. C. a^a, l<rr) rX^flaf. Par.
4. Cod. Mon. C. yivofiivaiv.
yiyvofiiviijv] verba in Codd. Leid. Darm. Marc. A.B. A. «e* iffTi TXaSoj. Inscriptiones 10. et 1. 1

5. Tij>'i Qtiod in Ed. additur

Tov To 0»] Mon. C. Med. A.B. Par. A. Post to absunt a Cod. Med. A. 11. d^a ys rd
Ti post Tou oinisimiis auctoritate Cod. Leid. (iil^Xiov additur ia Cod. Ciz. to oiCri^ov ^L woppoj o^eoftiva. Cod. Marc. B. in Catal.
Voces ri To alisuut a Codd. Ciz. Marc. A. Paulo post pro kto a/rojfictTiJjv ufia^ilai ex subsequenti : a^a rd '^cppcij iXdTrto (pi^irai.
Vid. infr. cap. XXVL
p. 146. 1. 9. omnibus Codd. nostris restituimus twv I 2. To ivhaifj.ovi7v. Marc. B. in Cat. sub-
ib. £» Kai TauTo'] Codd. Leid. Darm.I\Iarc. oKroj/LtuTuv a-raScia;, ut legit etiam Fic. seq. to
ej iibai(/,ovi7v iTi^oaiy. 13. ^mpi r^s
A.B. TauTov, de (piH foriiia vid. I\Iaittaire 8. To h Ti^i Tou X. T. A.] Sequuntiir hoc Qt oXaiv 'kiyofj.ivr.s. 14. %ls yivtrtv 'rrifjtTmv
de Dialect. p. ,^7. A. p. 49. Sturz. quoque loco initia lihrorum in Codd. plurr. Qio;. 14. u^' t/rriv W£^; Staiv (Cod. IVlon.
ib. /j/fiXia Si,»] Post Si/» addit Cod. Ciz. nostris, et quidem ha»c : l. XiytTai to /niv C. Iffri). Cod. Leid. pergit : fii/^.i/aro,-,
TOVTtilV OE TO VOCijTOV ao^ViV i X,^*' '.^ P^ y^ ^ ouvdfAti. Txs ala^naiis ov TaSTi XiyovTi;.
2. Cod. MarC. A. ^iX-^ftares rov £va';. MaiX.
"^u^vt TavTa^oi/y tou 5; iiUTioov n «^^'1* £» 3. -rt^t ypv^zs otra aTOo-^cravTi; %i7. 4. rt B. in Catal. subseq dooi tffriv It* SiiTiv il n
xai TauTov a^Sf.uo — et ita Codd. Darm. oSv l^s7. 5. (in Cod. Ciz. a sec manu) l^r- iffrtv fTT uuro7s ^jjtj/v. 15. tov KOfffAOV du
Marc. A. hoc scriliiintiir : y^d^ii
(seiiq. iu si5>JT£^ {/'Ti^iSifii.iSa (in Cod. 3Jarc. A. in- ?^iyovTt;, 16. rd; aiffSiitrii; ou TUTdrffu;.
Se xa'i Cod. Marc. B. (in Catal.
'ifili;) scribitur : Tipi ^/-u;^j5; Tpirov « TffJ 'd-^iusY jy. Ti^i raJv ovrm Toffa *aJ rlva. 18. (r-
subsequenti aoa yi h ^uyn TuvTayov Tu 6. TaiZ^ovris rhv 'rpwTnv (Cod. Marc. B. iiori TE^i rdiv Xtyof£ivetJV, I9, mpt /ziv rvs
'ravTi 'Tra^isTi. posterioris libri : to 'iv xai rai^ovTis S?j T. rr^.) 'j. iTEi^^n (pa/iCiv. 8. in ouffia; o-rvi ^0Kt7, 20, tov aioiivx xaci rov
ruvTov a^i^ftul TaVTa^ou afta oAov livai.') Codd. Ciz. Darm. Marc. A. Mon. C. Med. Xpovov.

sum. Quinetiain alias paiilo siipra decennium Item, quomodo incorporea minime patiantur.
Romam vencram, quo tcmpore Plotinus ociosus Primum de anima.
ducebat aestates: quamvis confabulantium con- liursus de anima sccundum.
suetudinem niinime devitaret. In his autcm sex, Denique de anima tertium, vel quomodo vidc-
quos modo dicebam, annis, qu^stiones multae in amus.
disputando discussae sunt diligenter, Idcoque De contemplatione.
Amelio meque simul hortantibus scripsit libros De intelligibili pulcritudine.
de eadem quffstionc lUios, probans ens unum et Quod intellit^ibiha non sint extra intellectum,
idem ubique totum sinuil adesse. Scripsit dein- de intellectu atque bono.
et
ceps duos insuper alios: de eo quod est superius Contra Gnosticos.
ente non intclli^cre et quid primo intclligat,
:
De numeris,
quidve seciuitlo. Scripsit etiam hbruni Cur quae procul vidcntur, exigua videantur.
Deeoquodcst in potcntia^quodveexistitin actu.
 Ivi PLOTINI VITA.
36. ei iv Tvaparaau ^ovov to evSaLfjLOveiv

37. TTepl Tr]9 5t' oXaiv Kpaaecos.

38. TTw? To TvXrjOo^ Tuyv ISewv imea-Tr]. kou 7rep\ TayaOov.

39. irepL Tov eKovaiov.

40. 7rep\ Tov Koapov. 5
4 1 . TTepl aladrjaecos Koi ixvt] p.r]S

42. TTepl TU)v Tov ovTos yevav, TTpaiTov.

43. irepl Twv Tov ovtos yevwv, Sevrepov.
44. Trepl Tcov Tov ovtos yevav, TpiTov.
415. 7rep\ alwvos Kal )(povov. 10
TavTa TOL e'LKoaL koll TeTTapa ovTa, oaa ev tco e^aeTeL xpovco ttjs irapovaLas epov Hop-
(bvplov eypa\j^ev, '^eK irpoaKatpcov jrpojiX-qj.LaTcov Tas vTrodeaecs Xa^ovTa, chs eK tu>v

Ke(f)aXaL(ov eKaaTov tcov ^l^Xlcov eSr^Xcoaa/iev' p.eTa twv irpo ti]s eTrLSrjpias i]p.cov eLKoai

KOL evos, TOL irdvTa ylveTaL TeaaapaKovTa TvevTe.

t) 'Ei' fie T7J 'S.LKeXLa SiaTpilBovTos pov, {eKel yap dve-)(o)priaa Trepl to TrevTeKaL^eKaTov i

loq f'™$" TV^ (SaaiXeLas TaXLr]vov) 6 IIXcotlvos ypa^lras mvTe ^L^Xla, direaTeLXe fjLOL TavTa.
46. Trepl evSaLjxovias.

47. Trepl TTpovoLas TVpcoTov.

48. Tvepl irpovoLus SevTepov.

49. 7rep\ Tcov yvcopLaTiKcov vTToaTOLaecov, Kai tov eireKeiva. 20

50. irepX epcoTos.

TaDra pev ovv tco ivpcoTco eTei ttjs KXavSiov 7re/x7rei fiaaiXeias' dp^opievov Se tov
bevTepov, o re KaL p.eT oXiyuv OvrjaKeL, irepTTeL TavTa'
5 I . TLVa TOL KUKa.
II. TudTX Tu. tiKsiTi xai TirTiiox] \'ocul:l 16. iiTMTiiXi] Codd. Ci/,. Leid. Mon. 5. ^s^i X^uTos voTi^ov (Darm. in marg.
rii. al)est 11 Cod. iMarc. A., in Cod. Marc. C. Med. B. iimjTaXii. Cod. Med. A. xcTlfa) 9(«;,

B. scripta (iTiideiii fuit, sed deleta est. In 23. rifiTii] Abest Ttfi.Tti a Cod. Leid.
atriiTTiiAi. Codd. Jlarc A.B. <ri/iTii.
24. Tivu Tu xuKu} Codd. Leid. Marc. A.
Codd. Ciz. Leid. M;irc. A. Mon. C. est
Tivjaptc. 17. Tijl tiiiaifiovius] libronmi Horum iTiji Toi; riva Kui T^?iw Tu Kaxa. AdduntlU*

1 3. Ki^aXa.iuv] Cod. IMarc. A. iTiypa^ initia adduut liliri nostri, excepto Leid., vero his quoque iuscriptionilius libroruin
fiv, quod est glossatoris. ita : I . To tv ^-^.v Kai iiioaifjtavtiv. 2. To fztv iuitia in CiHld. nostris, videlic«t : i. oi ^k-
14. yivsTai Titrira^aKQVTa tivti] Codd. avTou.a.TM. ^. t/ toivvv dOKil ViPi tovtoiv. TOVVTtS VO^tV TCt KUKU. 2. T»y a^T^aiV 7}

Ciz. et Mon. C. yivavTui ^<. Cod. Leid. 4. in inscrijitione omnes nostri xmi Toii fo^i. 3. In Codd. Ciz. Darra. Marc. B.
crivTS wpoi TiffvaouKovTa, iTiiefiva in ed. Basil. t. t*v ia-ix. Addunt ]\Ion. C. abest Ti o av^^uTos. Initium est
15. ijrivTiKai^iKUTov iVof] Cod. Ciz. if initium : d^a to vaouv (Cod. Darmst. in riiovai Kai kuTui. In Cod. Marc. A. scri-
iTos. Vocem itos omittit Cod. Leid. marg. t» voi/») tauT^ froiKiXav ii7 IIVCCI. bitur: ti t« ^cucv. xui tiV o oiv^pai^os. 4. Iii

UtruminlonjTitudinctcmporisfclicitasconsistat. uno, quos antc(piam accederem, composuerat :

De iuixtionc })cr omnia. summatim quinque super quadraginta conficiunt.

Quoiiioclo itlcaruni exlitit niultitudo, atquc de Quo vcro tempore in Siciiia vitam agebam, ijuo
bono. pervcncram circa quintunidccimumque Galieni
Dc voliuitario. imperatoris anniun, Plotinus libros quincjue com-
Dc
numilo. posuil, ct ad mc in Siciliam misit.

De
sensu atque memoria. Dc beatitudine.
De
gcneribus entis primum. De providentia prinuim.
Dc
generibus entis sccundimi. Dc providcntia secundum.
De
gcneribus entis tertiuin. De substantiis cognoscentibus, atque illis su-
De
Kternitate et tempore. periore.
Hi ergo libri quatuor et viginti quos in sex De amore.
illis annis, quos cum eo vixi, conscripsit, assu- itaque liljros misit ad me primo Claudii
Hos
mens videlicet ex occurrentibus quajstionibus oc- impcratoris aimo. Inter initia vero anni secundi:
casionem, opportunitatenique scribcndi, queni- quando et paulo post ex hac vita migravit, hos
admodum ex ca|)ilibus uniuscujusque libri signi- praeterea niisit
licavimus. Hi inquam iibri una cum viginti et Qua; sint mala.
 PLOTINI VITA. Ivii

52. Kl TTOiei To. acrrpa.

co. Ti o avOpoiiTog' tI to twov.

154. mpi Tou TrpcoTOV ayaoov, i] irepL evoai.fXovia?.

TavTa peTo. twv TeTTapaKovTa nevTe twv TTpcoTcov /cat SevTepcov ypa(j)evTcov, yiveTaL

TeTTupa Ka\ TreuTrjKovTa. ^'Q.a7rep 8e eypa({)r], tol pev KaTO. TrpcoTrjv i]\iKiav, to. 8e aKjxa- 5

^ovTOS, "ra 8e vtto tov crcopaTOs KaTaivovovpevov, ovtco Kal T7]f 8vva/xeQ)S ex^£t Ta /Si^Ala.

Ta fxev yap irpcoTa elKoai kuI ev, e\a(j)poTepaf eaTi dvvdpecof, Ka\ ovSeTro) Trpof evToviav
apKOvv p.e'yedoi ixovarjs' to. 8e rrjs /xecrqs eKdoaecos TvxovTa, to aKpaiov ttjs 8vvdp.ecos
io4€yu0a(Vef Kal eaTi to. elKoaiTcaaapa, ttXi^v tcov jSpayecov, TeXecoTUTa' ra fxevrot reXev-
raia evvea, v(f)eipevr]s r]'8r] Tr]s 8vvdpe(os yeypaTrrac /cat p.dXXov ye rd reXevrala rea- 10
aapa, y ra irpo tovtcov Trevre.

7 '^"Ecrxe 8e aKpoards fxev TrXeiovs, ^T]X(ords 8e kuI ^id (f)LXoao(j)iav avvovras, ^'AfxeXiov
re aTTO r?/? TovaKias, ov ro ovopa r]v TevTLXiavos ro KvpLov' avros 8e 8id rov p 'Ap.e'piov
avrov KaXelv r]^lov, aTTO rrfs dp.epLas i) rrjs dfxeXelas TTpeTreLV avrco KaXelaOaL Xeycov.

"E(rxe 8e Kal larpLKOv riva '^lKvdoTroXLrr^v, IlavXlvov, ov 6 'Ape'Xios MiKKaXov irpoa- 15

rjyopevae, TrapaKOvafxdrcov rrX-qprj yeyovora. ' AXXd fxrjv kcxl AXe^av8pe'a Evarox^ov '

'larpLKOv eaxf^v erepov, os, wepl rd reXevraLa r-qs rjXLKLus yvcopiadels avrm, Sie^peve 6e-
paireixov axpL reXovs. kol fxovois toIs WXcot^lvov axoXd^cov e^Lv 7repLej3aXXero yvrfaiov
(pLXoa6(l)ov. I.vvrjv 8e Kal '^Zcotlkos, KpLTLKOS re kcu TVOLrfTLKOs, os KoiX rd 'Avripdxov

Codd. Ciz. Leid. Marc. H. Mon. C. abest KOVTX. Quintiliamis ? Mox Paris. nr. 2290: Sji

« wj^J ivlaifiaviai In Cod. Darm. JMarc.

.
5. TSTTaja] Cod. Mon. C. TUira^a. TOU af/.ipifji,vov,

A. et marg. Cod. I\led. A. est •ripi rotj 6. xaTa^TTovoufji^votJ] Sic Cod. Ciz. ab al- 14. afici^ia;'] Cod. MarC. A. afii^liets.
•JC^UTOV a.ya^oil Ka\ TOLtv ciXXcdV uyaSaiv. Ini- tera manu ; a prinia zaTaT/^tjofiivoti. quod Ji^. iTr^otTvjyo^iveri] Cod. Marc. A. <r^of-
tium est : a.^a av ti; 'iri^nv uttoi. Secundi fortasse vennn est et significat : corpnre fiyo^iviv. ed. Basil. tr^otrnyo^ivi. Cod. Par.
libri inscriptio in Cod. Ciz. falso scriJ>itnr jam viribus destituto, jam detrito. BIox 2200. •TP0'7nyoDivtri.

£1 Tovu Ta aarpa. in ed. Faljric. Iv Toiitj iKipaiviiLeid. 16. Cod. Ciz. «AXa ftr.v yt.
'AXXa ^?iv]

sed multa vitia ftedant eam editionem. to. f^aXXiv y: Ti] Ita scripsimus, pro 17. Codd. Ciz. Leid. Jlarc.
itrx'-' iri^ov']

Initium ejus Cod. 31on. C. hoc lial)et oi : vitiosa lectione Ed. ^«xxav ^£t«, ex Codd. A.B. Mon. C. itrxi hvn^ov.
Totv atrr^aiv ipa^ia. Tu vide de hujus libri Marc A.B. Mon. C. Med. A.B. Par. A. ib. S; Tiii tW] Codd. Ciz. Marc. A.B.

titulo infra cap. XXIV. et annot. nostr. In Cod. Ciz. est fiixXo» t-s absque tu. in : l\Io C.S05 ^£^. 6,avaTov xai Ta.
;

in Plotin. p. 1.57. A. Cod. Darnist. ftaXXav yi fj,iTa. Ta, con- 18. a^^i TiKav;] Codd. Ciz. Leid. 3Iarc.
4. TatJTa fitiTa Tuv x. T. X.] ('od. Ciz. juncta proba pravaque lectione. A. ax^i TjXoi/j, quod recepi ahi liljri cura
TavTa juf TMv T^wTuv. \'ocem Tuv uon i2."E<rj;s Ss] Cod. Darm. in raarg. ai^i ed. Basil. a^^i tov QavaTou. Mox cum
habent Codd. Leid. et Marc. A. In Codd. TCtlV nXuTivOV fia7y,TCuV. codd. pluriniis dedi n^nfidXXiTa pro ^s^i-
Pro Zcjtixo; Leid. Z<y-
Mon.
Tftiv
C.
•r^uTuv.
Par. A. legitur traZTo.
Codd. Marc. A.B.
(1.1^0.

Tsffj-a^a-
^ 13. TivTiXiavosl Cod. Ciz. TiVTvXiavos.
Reinesius adscripsit : Gentilianus an
i^dXiTo editionis.
aTixo;.

Utruni 816113? aliquid agant. VII. Aiiditores Plotini, f-.t quantum sit salubris ahsti-

Quitl lionio : Quitl aninial. nenlia.

De primo liono, cweteri.sque bonis. Auditores quidem multos habuit, imitatores

Hi una cum quinque et quadraginta
vero libri autem et gratia philosopliia? valde familiares,
prinio temiiore scriptis, atque secundo quinqua- Amclium Tuscum, et alios. Sed Amelio huic
ginta et quatuor computantur. Queniadniodum propriuin nomen Gentilianus extiterat. Ipse
vero conscripti sunt: alii quidem in setate prinia, vero se per literam R. Amerium nominari ma-
alii vero in ipso vigore vitie, alii denique defesso luit, ab Ameria, quam Amelium ab Amelia.
jam corpore, sic ferme libri vim siniilem ipsi de- Item Paulinum Scythopcjliten medicinie atlmo-
clarant. Primi namque unus atque viginti, si dum studiosum, quem inchoatarum rudiumque
cuni jjroxime sequentibus conferantur, leviorem inauditiuncularum jilenum Amelius Miccalum
vim lia!)ere videntur, nondum satis constans ro- apjiellabat. Prasterea Eustochium Alexandrinum
bur liabentem. Qui vero mcdio tempore compo- etiam medicum, qui sane jjrope postrenium icta-
siti sunt, virtutis florem prfefcrunt ad sunnnum tis tcmpus Plotino notus perseveravit, diligenter-
usque vigenlem. Talesque sunt quatuor ct vi- que Plotinum ad mortem utque curavit, solisque
ginti (exceptis quibusdain paucis) perfectissimi. Plotini institutis incumbens legitimi philoso|)hi
Ultimi deni(]ue novem remissiorem jam referunt habitum induit. Versabatur quoque cum eo
facultatem: idque postremi quatuor magis quam Zoticus, Criticus homo et poeticus, qui et Anti-
antecedentes quinque declarant. niachi opera emendavit, Atlanticamque historiam
VOL. I. h
 Iviii PLOTINI VITA.
lo^ StopdcoTiKa 7re7roir]Tac, kcll tov ATXafTiKOv
' els KOL-qaLV fxeTefiaXe iravv TroirjTiKcof avy-
^u^etf 5e Ta^ o^fi^, irpo oXiyov Trji YIXwtlvov TeXevTi]s aiveOavev. E0^acre 5e Kat o
YlavXlvos Trpoairodavcov tov HXcotlvov. '
Ecr^e 8e Ka). * Zr]dov eToipov, Apa^iov to yevo9,
QeoSocTLOV, Tov '
Afip.coviov yevop.evov eTalpov, ei? yap.ov Xa(3ovTa OvyaTepa. rjv 8e Kai
0VT09 laTpiKof KOLL a(p68pa 7re(pLX7]TO tco YIXcotlvco' ttoXltlkov 8e ovTa, koll poira! e\0VTa^
TToXiTiKas, dv(WTeXXeiv 6 YIXootIvos eTreipaTO' 'K)(pr]T0 8e avTco oiKeLcos, o)s Ka). ei? tovs
dypovs irpos avTov dva^orpelv, Trpo e^ ai^pelcov ^ivTOvpvcov vTrapyovTrxs, ovs SK.aaTpL-
KLOs eKeKTi]TO 6 ^Lpjxos KaXovp.evos, dvSpcov tcov Kaff rjpds (jjLXoKaXcoTaTos yeyovcos, /cat

Tov re HXcotIvov ae^6p.evos, /cai 'A/xeA/o) oia o'LKeTr]s dyaOos ev irdaLV xmr]peTovp.evos,
Kal Tlopcfjvpicp epLol, oia yvr^aico dSeXcpco ev irdaL irpoaea-^^rjKcos. Kai ovtos ovv eaefieTO lo
"
HXorTLVOv, Tov TToXLTLKnv fjpr]pevos f^LOV. r]Kp0LovT0 8e avTov /cat avyKX^TOu
tcov diro tyjs

106 ovK oXLyoi, cbv epyov ev (piXoao(pLa p.aXLaTa eivoLovv ''Ma/9/ceAAo? 'Opp6vTLOs, koll ^a^t-
ulXXos. 'Hv 8e Kcti 'PoyaTLavos eV Trjs avyKXr]Tov, '^os els ToaovTov diroaTpo^rjs tou
^LOV TOVTOV 7rpoKe)((opr]Kei, ors Tvaarjs p.ev KTi^aecos diToaTr]vaL, iravTa 8e otKeTr^v aTroTrep,-
y^aaOai, diroaTrfvaL 8e Kai tov d^LcofxaTos' Kai '^TrpaiTcop TvpoievaL pieXXcov, TrapovTcov 15
Tcov inrr]peTcov, p.r]Te TTpoeXdelv p.r]Te (ppovTtaaL Tr]s XeLTovpyias, dXXa pir]8e o^LKLav eavTov
eXeaOai KaTOLKeiv, dXXd Trpos Tivas tcov (piXcov Kal avvr]9(ov (poLToJvTa, eKei re ^enrvelv,
KdKei Kadev8eiv, '^
aLTeiaOaL 8e Tvapd piav d(p' rfs 8r] diroaTaaecos /cai d(ppovTiaTias Toi)
fiiov TToSaypcovTa p.ev oijtcos, (os Kai 8i(Pp(o (SaoTa^eadaL, dvappcoadijvcu. Tas xeipas 8e

1. ^ETi/jaXi] Cod. Jlarc. A. ^lri^a>.>.t. 6. tis Tot/s ay^ols] Cod. Ciz. ^^0; Tols 'OfievTie;. Cod. Paris. 229O. MafxsXXaf,
il). /Ttiyx"^!!; h] Vox de omissa cst in ayeov;, 'Of^ovTies. iilKK

Cod. Med. B. 7. MitToi^voiy] Codd. Jlarc. A. Mon. C. Cod. Jlarc. B. ira^i>.7ves

ib. 'Sa^iv7>.Xo;]

2. «r^fl o>.iyeu] Codd. omnes, excepto Med. B. Mr.Toii^tii». Cod. Med. A. Mi>- (sic). Reincs. ad marfj. Cod. Ciz. hsec
Xieid.f ^fo ikiyov, ed. Uasil. ToooKiyov. Teu^vav. Cod. Darm. MtvTov^ptov, ed. Basil. " Consul fuit A. U. 1018. Ch. 266." et
ib. "E^Sau-l 5i Kui] Cod. Ciz. tfatrici Ti fuTeiivjiv vid. supra ad cap. II. ad nomen Rogatiani: " Ista de Rofjatiano
KCti. Cod. I\Ied. B 'ifl^affl jcai. ib. iiTu^^^^ovTa;] Abest a Cod. Ciz. Senatore Romano citat Sneberus in Catal.
3. "E-ir^^t Ss *«(] Cod. Med. B. la^tTi ib. KairToiKie;] Ita Cod. Ciz. ab alt. aporist. contra PfMia^ram.*' Crwlo nomen
Si Kai. mann; a prima KaeToaTixi;. Cod.^Ied. A. fuisse viro Sneberf^us (.Ant.) qui Sec.
illi

ib. 'Aoa.fiiov\ Ita scripsi ex Codd., ex- KarToiKI. Cod. CiZ. ixtiKKnTO prO 'tKlKTr.TO. XVI. de Artlnitide scripsit. V. Draudii
ceptis Leid. et Wed. A., omnibus pro 'Af. 8. Ktr^.eC/iivei] Codd. .Alarc. A. 3Ied. A. Bildioth. Classicii p. 889.
pa^tov. Par. A. KtKXr.fit'ive;. 13. uToeT^epYis] Cod. flled. B. a-re-
4. 'naioou\ Sic recte Codd. Ciz. ^larc. B. ib. fiXoKaXuTaTo;] Codd. Ciz. Marc. A. ffTpa^tis,
Mon. C. Wed. A. Par. A., relii|ni cum 3Ion. C. (liic in niurg. ut Ed.) fiXoirofiii- 14. T^oxt^ai^nKti] Cod. Leid. v^euKt^u-
ai TUTOi. {BJtsi et ita etiam Cod. Paris. nr. 2290.
Ed. male ii-i/iou, Cod. Slarc. A. injou. 10. ovTo; ouv] Al)est evv a Cod. Ciz. 15. ToaiTioa] Codd. Darm. Jlarc. B.
5. irf^o^ioa xifiXnro] Codd. Darm. Med. 12. uv i^yev'] Cod. Ciz. oijoyuv\ sed to. Bled. A. in marg. ffToaTnyis, quod est
A.B. Par. A. trtfii^.u-e. Mon. C. r-Kpi- yev in marg. ab al. manii. glossatoris.
bl ib. hla^KiWo;] Cod, Marc. A. Ma^Kio;. 16. oiKiav] Cod. Med. A. oixiiav. Mox
>.9iro. j\larc. A. tripo^^a Kai "htaTi^i^.riro. ib. '0'f^evTie;] Codd. Med. A. Par. A. Faris. idem ffwn^eiiv.

ritu valde p()i''tic() in carmiiia transtiilit: post lia?c legitimo fratri dcditus. Hic etsi civilem elegit
in caiin;ineni incidit paulo ante Pio- oculorum, ct vitam, Plotiiium tamen in priniis vencrabatur.
tini obitum decessit c vita. Paulinus quoque Senatores quinetiam non pauci Piotinum sedulo
diem ohiit ante Piotinum. PraHerca familiaris nudiebant inter quos ]\Iarcellus Orontius phi-
:

admoduni Piotino Zctiius erat, genus cx Arabia losophi;e diligentissinic incubuit, maximeque prc)-
ducens: qui et uxorem duxerat fiiiam Tlieodosii, fecit siuiilitenjue Sabinillus, ac pariter ex eo-
:

cjuondam familiaris Ammonii. Erat ct liic nie- dem senatu Rogatianus. Qui usque adeo ab hac
dicina? peritus, Plotino(|uc dilectissimus queni : vita animum segregavit, ut ct bonorum suorum
Plotinus, civilium gubernaculorum momcnta ge- curam neglexerit, et servos onines expulerit, re-
rentem, inde revocare admodum contendebat, spueritque dignitates. Jam vcro Praetor prodi-
eoque familiariter utebatur, adeo ut in agros turus lictoribus jam adstantibus, neque prodit,
ejus secederet ad sextum la})idem ante Mintur- neque ullani habuit publici muneris rationem,
nas quos Castricius possederat cognominatus
: neque larcs proprios habitabat sed quosdam :

Firnius, vir profecto omnium sctatis nostrae bo- amicorum familiariumque conveniens, apud eos
narum artium studiosissimus, obscrvatorque Pio- ccenabat ct dormiebat, cibumque alternis diebus
tini et Anielii, servili etiam obsequio cultor, nii- assumebat. Qua quidcm negligentia vit.Te extre-
hique Porphyrio cunctis in rebus non aliter quam maquc incuria factum est, ut quum acriter po-
 PLOTINI VITA. iix

iKTHvai fJLrj oJop re oi>Ta -^^prja-OaL TavTais ttoXv fxaXXov ^iv^apw?, t) ol tols re^^vaf 8ia

Tcov -^eLpwv fxeTLovTe?. tovtov dTreSe^^eTO 6 HXtoTLvof, Kal ev Toh fj.dXiaTa ejraLVMv SieTe'-

Xei, eiy dyaOov TrapaSeL-yfjLa tols (j)LXoao(povaL jrpojiaXXofxevos. "Evvrjv 8e, Ka\ S^EepaTrioiv

loj' AXe^av8pev9, pjfTopiKOs fiev Ta irpcaTa, fieTa TavTa Se Kal eVi ({)LXoa6(j)OL9 avvcov Aoyoty,
Tov 8e TTepl y^prjfiaTa kol to 8aveL^eiv fir) SvvrjBeh diroaTrjvaL eXaTT(6fj.aTos. ''"Eo-i(e 8eS
KOL epe YIop^PvpLov, TvpLov ovTa, ev tol? fiaXiaTa eTalpov, ov koll 8Lop6ovv avTov tcl

avyypafjLfiaTa rj^iov.
8 Tpa\j/as yap eKelvos, '5iy to ypa(f)ev p.eTa^aXelv ov8e ttot dv i]vea)(eTo, dXX ov8e
aira^ yovv dvayvavaL Ka\ SLeXdeiv, 8ia to ttjv opaaiv fxi) vTrrfpeTelaOaL avTco irpos Trjv
dvdyvcoaLv. ^"Kypa(pe 8e ovTe els KaXXos dTTOTVTTOVfievos Ta ypdpfiaTa, ovTe evarjfxws lo
Tas avXXal3as SLaipwv, ovt€ Tijs opOoypacplas (f^povTi^cov, dXXd fiovov tov vov e-^opievos'
Kcu o TravTes e6avfia(^ofiev, eKelvo iroLcav axpi TeXevTrjs SLeTeXeae. ^vvTeXeaas ydp ivap
eavTw avr' dpyvjs d)(pL TeXovs to aKepLfia, erreLTa els ypa(f)r)v wapaSLSovs d eaKewTeTO,
avvelpev ovtcos ypd^j^cov, d iv Trj yf/vxf) avv8Ledi]Kev, chs diro ISl^Xlov SoKelv p^eTa^dXXeLV
Ta ypacpopeva' eVet Kal 8LaXeyof.ievos irpos TLva ^koll avvelpcov Tas ofiLXias irpos tcoi^
108 aKefifiaTL rjv, ms dfia t€ d7ro7rXr)povv to dvayKOLOV Trjs OfJLLXias, Koix tcov ev aKe\f/eL Trpo-
K€Lfievcdv ™ dSLaKOTTOv Tr)p€Lv Ti)v SLavoLav diroaTavTos yovv tov TrpoaSLaXeyopevov, ov8'
eTravaXalScov Ta -yeypap.fieva, Sca to fn) eirapKeiv avTW Trpos dvdXr)\frLV, cas €lpr)Kap.€v,
Tqv opaaLv, ra e^rfs dv eTTLavvrf^ev, "w? fj.r)8eva 8LaaTr)aas ^povov p.eTa^v, oTe Tr)v 6p.t-
Xiav eTTOLeLTO. "Evvijv oiiv Kal eavTw dpa, /cat tols dXXoLs' kol Tr)v ye Trpos eavTOV Trpoa- 30

I. Tai/Tix/;] Abest haec vox in Cod. Leid. 9. i^n^iriMiti^l Cod. Med. B. lim^s- ib. irmhiinxiii, ii; i^i /3i/3x/oi/] Codd.
ib. T£,^va;] Cod. Ciz. i^^z^^h ^^ ^* ™- rrjtrSai. Ciz. Leid. fllarc. B. (hic superscripto ffuv)

riz"'!. 10. "Ey^ap] Codd. IMarc. A. Mon. C. Med. B. SisSn»!». Codd. Marc. A. Mon.
4. Iir; fiXsfTi^ti; —
«f/] Hsec omnia ab- iy^a-^i. C. Ininxiti. Codd. Darm. Par. A. cunir,.
sunt in Cod. Par. A. Vocem irifi omittit 11. if(liiy^a.!pitts\ ipiay^aipiiits est in Cod. xs> ; A. sed superscripto
ideni Coil. INIed.
Cod. Ciz. Darm. 5;ab alia nianu. Tum Codd. Ciz. Leid.
5. To Sa»w'^i/v] Codd. Marc. A.B. Mon. u. 2t;vT£Xi<ras] 2u»TsX»Vas Cod. Paris. Marc. A. Mon. C. «cro toS /3i/3Xi«i/. Non
C. rov Sa:v£i^i/v. 2290. male.
8. f£iTst^a>.uvj Cod. Leid. jusrtxfictXX.iiv i.\. ffvvu^iv evTui\ Cod. I\Iarc. A. o-i/v^fiv i8. ETavaXa/Swv] Codd. Marc. A. Mon.
(sic). 11'irtd.Scribitur etiam oSts/ in Cod. Ciz. C. ecravsXW».
ib. oiVi «Va^ Cod. Mon. C. olT aVa|. et Paris.

dagris antea vexaretur, neque progredi posset figurabat,neque exacte syllabas distinguebat,
nisi vectus sella, robur tandem inde resumpserit. neque ullam orthograplii;e diiigentiam adhibebat,
Item quum maiius ante extendere non valeret, soli videlicet intelligenti.T? studens: atque, id quod
tamen adeo convaluerit, ut his expeditius utere- omnes admirabamur, id agere ad finem usque
quam qiii artificia manibus quotidie tractant.
tur, vita; perseveravit. Quum enim totam quandam
Hunc ergo Piotinus in primis complectebatur, a principio ad finem dispositionem intelligentiae
mirisque laudlbus extoilebat, proponebatquc tan- semel penes se concepisset, deinde scriptis quas
quam insigne piiilosophaturis exemplum. Adcrat conceperat jam mandaret, connectebat prorsus
et Aiexandrinus Serapion, hactenus quidem rhe- ita scribens, quo in animo chsposuerat, ut ex li-
tor : deinde vero disputationibus quoc|ue deditus bro qifodam ante oculos posito scripta traducere
philosophicis necthmi tamen avaritias f'a?noris-
: videretur nempe non nunqiiam cum suorum
:

que vitio se absolvens. Habuit pra-terea nie quopiam verba faciens, et quiv ad commercia
Porphyrium ]5atria Tyrium inter amicissimos pertinent liinnana componens, interea tamen ab
numeratum, queni instituit sua scripta corrigere. instituto mentis actu minime discedebat ut si- :

mul et necessarium curaret amici negocium, et

VIII. Mira componendi celeritas in Plotino: nunquam cunctorum, quae in excogitatione conceperat, in-
intemipta mentin intenlio, negligentia characteriim. tclligentiam perpetuam conscrvaret. Quum igi-
Cum enim aliquid ille scripsisset, quod scrip- tur, qui allocutus eum fuerat, jam abiisset, non
serat, resplcere bis minime tolerabat sed nequc : repetebat scripta, ciuoniam ad repetendum visus
etiam semel legere atque ])ercurrere, jiropterea (ut diximus) minime suppetebat: sic tamen de-
quod visus ei non satis sulficcret ad lcgendiun. inceps sequentia contexcbat, quasi ne minimum
Dum vero scribebat, neque belie quidem literas quidem temporis institutum prius intermisissct,
h 2
 Ix PLOTINI VITA.
o)(r]i> ovK av TTore t-^^aXaxjev, rj fJiovov iv rols vttvols, ov av aweKpovev rjre rrjs Tpo(f)rjs
oXiyoTTjs, {ovSe yap apTov TroXXaKis av rj^j/aTo) kou t] irpos rov vovv avTOv diapKrjs iiri-
aTpocf^rj.

p ^"E(7;(e 5e Kal yvvaiKas (r(poSpa TTpoaKeipiivas, Tepivav re, 7)9 Ka\ ev Trj oiKia KaTcoKd,
Kal Tr]v TavTi]S dvyarepa TepiLvav, 6p.OLCos Trj p.r]Tpl KaXovp-evr]V. ^^'
Ap.(j)LKXeLav re Tr]V ^

' AplaTwvos, Tov 'lap.fiXLXOV vlov yeyovvlav yvvalKa, a<p6Spa (j)LXoao(pLa vpoaKeLp.evas.
lo^noAAol Se Kal avSpes Ka\ yvvalKes aTrodvrjaKeLv p.eXJ^ovTes twv evyevearaTcov, (f)epovTes
Ta eavTcov ^TeKva, appevas re bp.ov kou GrjXeias, eKeivcp TvapeSiSoaav p.eTa Tr]s aXXrjs ov-
alas, a>s i-epco tlvl kcll Oeio) (pvXaKL. Alo /cal eiveTvXrjpcoTo avTco rj ol^ia ivaiScov, koll irap-
6evo)v. ^'T,v TOVTOLS 8e -qv Kal YIoTap.o)v, ov rrjs iraL8evaeo)s (f)povTi^cov, TroAAct/cty av Kal 10
p.eTa TTOLOvvTOs r]KpoaaaTO. 'Hveixero 8e /cat rovs XoyLapovs cx.va<pepovTcov ^rwv eKeivois
7rapap.evovTO)v, Kal Tr]S aKpifieLas eTrep.eXelTo Xeycov, eo)s av p.r] cpiXoao^PcoaLV, exeiv av-
Tovs Seiv TOLS KTrjaeis Kal ras irpoaoSovs aveTrdcpovs re koll aco^op.evas. kol op-oos roaov-
TOLS eirapKcov, ras els tov ^lov (PpovriSas re kou eTrLp.eXeias, rrjv irpos tov vovv raaiv ov-
8e ttot' av ^iyprjyopoToos i)(aXaaev. 'Hv 8e Kal Trpaos koll Trdaiv iKKeip.evos tols brrcoaovv 15
Trpos avTov avvr]6eLav eaxr]Koai. Alo SeiKocrt koll e^ ircov oXoov iv rrj 'Pco/xtj Siarpiy^as,

110 Kal TrXeiaTois SiaiTrjaas ras irpos dXXrjXovs dp.(pLal3r]Ti]aeLS, ovSeva rcov ttoXltlkoov e^-
6p6v irore ea^e.

s^^K?.»»-!»] Ita correxi ex Codd. no-

1. 7. Ka'i yuta^Kn] Absunt haec rerba in Marc. A. Mon. C. desunt verba ««{.
strispro iff;^o>.aotv. qiiorum Cod. I\Ied. B. Cod. Ciz. Mox Cod. Darmst iusTa t5,- ixuvoii, tum scribitur fnvovTuv. In Cod.
habet, ut nos scripsimus, Codd. Darm. et uXi.n oiiffiai. Dann. est iv ixiivei;,

X" /^, g. Aj0 xaJ] Omissum est xai in Coil. 13. KTr.7lli'\ C<mI. Ciz. XTlVfJJ.
Med. A. iffx.'^Xctriv, Cod. Par. A. i,^aAafl-sv. Ciz. 15. iyonye^oTUi i-^uXaffiv^ Pro iy^ttyo-
Mox in edit. Fabric. niale scriptum est ib. auTM 91 elKia^ Cod. 3Iarc. A. habet ^oTo; ia^aXafftv ita scripsimus ; illud ex
aviK^ovi. Sed longum est omnia vitia ibi aVTtd/9 r, eix. Codd. Ciz. Leid. .'Marc. A.B. Par. A.
obvia enotare. 10. av xa) fitiTa •jroiovvTo;] Ed- Ba.sil. et hoc ex Codd. i\lon. C. Med. B., a quitms
2. («iSi yx^ — rf^aTs)] Parentheseos Fal)ric. i» ««'. Codd. Darm. Marc. A. nou admixium recedit Marc. A. exhibens
signa absunt in Cod. Darm. Mon. Med. A. Par. A. Lcid. a» pro
C. iff^dkafflv.

4. gipoh^a T^Offxiifzivai^ Co<l. ]\Ied. B. (V, Darm. Med. A. «v habent iu

(sed 16. iff^nKoffi] Cod. Ciz. iff^vtxoffiv.
ppiihoa ^iXorafia ^poffKti/^iva;, Quod est marg.), Codd. Jlarc A.B. Mon. C. Par. 1 7. wXejVcws] Cod. Marc. A. TkiiffTov;.
glossatoris. A. ftSTavoietivTei. Male.
5. Ti/iiiav] Ciz. riftiay sed idem niox 11. nxeeaffaTO — TaoaftlfovTut^ Desunt 18. 'iffx'-^ Cod. Marc. A. iffx"-
recte rsfitivan. hiec omnia in Codd. Ciz. Leid. ; in Codd.

dum audiret et tractaret humana. Simul igitur custodi, tradebant atque commendabant. Quo
secum erat atque cum aliis, intentionemque nien- circa Plotini domum plenam jam puerorum vir-
tis ad nunquani intermittebat, nisi
se conversa; ginunK|ue vidures: inter quos erat et Potamon,
forsan dum dormiret quamvis et somnum ab eo : quem Piotinus dihgenter educans, etiam quotiens
procul excusserit tum cibi j)arcitas, (sa-pe enim alicjuid foret connnutaturus, auscultabat attcntus.
panectiam abstinebat) tum assidua qua>dam con- N'c(iue ta'del)at eum pupiilorum procuratores au-
versio ipsius ad mentem. dire, adniinistrationis rationes .sa'pe i'eddentes,
diiigentemque adhibebat parsimonia curam af- :

IX. Mulieres qiioque discipultx Plutini, ejus sanciimonia firmaiis, quamdiu nondun) philosopharentur, sua
freta. Hic et pupillorum tutor erat diUgeiin, et jus- jllos bona possidere et proventus accipere absque
tus arbiter causurum. detrimento debei'e. Et quanivis tot pupillis ne-
Audiebant Plotinum etiam mulieres nonnullse, sumn)a cum diligentia procuraret,
cessaria vita'
admodum suw sapienlia" dedita? : quarum in nu- nunquam tamen, dum vigilaret, intentionem ani-
mero Gemina, in cujus etiam laribus habi-
erat nii in mentem conversi, vel paululum remittebat.

tabat. Item Geniina' hujus filia, nomine simili- Erat et niansuetusachnodum, et omnibus pro
ter Gemina. Amphiclia quoque Aristonis filia, arbitrio, qui quoquo niodo adhan-erent, expo-
ei

et filii lamblichi uxor. Multi quinetiam viri, situs. Quam ob rem, quum Roma; annos sex et
multae et mulieres, generis nobiiltate pollentes, viginti integros habitasset, plurimorumque arbi-
cum morti jam propinquarent, filios suos, tum ter mutuas controversias diremisset, nullum ta-
niares tum fcEminas, una cum omni eorum sub- men civium unquam habuit inimicum.
stantia Plotino, tanquam sacro cuidara divinoque
 PLOTINI VITA. Ixi

Twi' Se AXi^auSpevf, 'Ap/jicovLov eV oXiyov

(j)i\ocro(f)e?u iTpocnToiovfievcciv '''OAu/xTrtos" '
1
aa6r]TrjS' ytv6p.evo9, KaTa(ppovr}TiKU)f irpo^ avTov ttrx^ ^ia (jjLXoTTpcDTLaV oy Ka\ ouVo)? av-
Tco iiredeTO, ScxTe kcCl acrTpolBoXrjaaL avTov payevaas iv€Xitpr](T€v. 'ETrei 8f ety iavrov

aTpe({)oiJ.€vr]v TjcrdeTO ttjv iiTLxeLpr/aiv, eXeye Trpo^ tow avvi]6eL9, peyaXr]v eivai ttjv tt]s

^vxv^ Tov IlXcoTLVOv Svva/uv, o)? aiTOKpoveLv 8vvaa$aL Was e\i iavTov i7rL(j)opas, elsS
Tovs KaKovv aiiTov iiTLXfipovvTas. YlXoiTLVOi pevTOL, Tov 'OXvpLTVLOV iyxitpovvTos ^dv-
TeXap^dveTO, Xeycov avTW to acopa TOTe, chs Ta avairaaTa (3aXavTia eXKeaOaL, tcov
peXcov avTco Tvpos aXXriXa avvdXi^opevcov. KLvSvvevaas 8e 6 'OXvpTTiof TToXXaKLs
avTOf Ti iraOelv ?) SpdaaL tov UXcotlvov, iiravaaTO. 'Wv yap /cai /cara yeveaLV irXeov tl

III e\cov Tvapd tovs dXXovs 6 YIXcotlvos. ^

AlyvTTTLOs ydp tls lepevs dveXOcov els ttjv 'Pcoprjv lo

Kal BLa TLVos (J)lXov avrco yvcopLadeh, deXcov re r?;? eavTov aocf^las divoheL^Lv SovvaL,
rjpLcoae tov UXcotlvov eTvl Oeav dcpLKeadaL tov avvovTOS avTco o'iKeLOV 8aLp.ovos KaXov-

pevov. Tov 8e eTolpcos VTvaKOvaavTOs, '^yiveraL pev iv tco 'Icretw 77 KXr/aLS' povov yap
iKelvov Tov TOTVov, ^'Kadapov ([)r]aLV evpeiv iv t^ 'Pcopr] tov AiyvTVTiov. K.Xr]devTa 8e els
avToylrlav tov 8aipova, Oeov iXdelv, kcu pr] tov Sacpovcov elvai yevovs' oOev tov Alyvrv- 15
Tiov e'L7veiv, paKapios ei, Oeov e\cov tov 8aLjxova, kcu ov tov v(f)eipevov yevovs tov avvovra'
fiT^Te 8e epeaOal tl iKyeveadaL, pr]Te irvLTvXeov ISeiv Tvapovra, tov avvdecopovvTos (^iXov
'•ray opveLS, ds Karelx^ (f)vXaKr]s eveKa, Tvvl^avTOS, etVe Sta (pOovov, eiVe Kat 8La (PojSov

Codd. Ciz. Marc. A. It'

1. It' ixiya»} A. deletum videtur «,, et scriptum est ^nirai. (pyiffiv Cod. Palat.
Herniann. ad \'iger. p. 628.
oXiyov. Sed V. VTVffa; (sic). 15. Kai ftri ToZ] f/.ri non hal)et Cod. Med.
Cod. Marc. B. iTokiyov, Cod. Darm. eto- 8. Kivhvvit/oas Se] Abest Se a Cod. Ciz. B. Scribitur ^n 2s (sic) in Codd. Marc. A.
>.iyov. g. SfSira/] Codd. Marc. A. Mon. C. Mon. C.
2. 'iirx'^ C<"^- Mar". A. tV;^!». male "h^affai, 1 7. fj.nTi Se] Cod. Ciz. /^«Ss.
ib. tpiXoTpuriav'] Cod. Ciz. tpiKoT^ojTiiav. 12. a^iK'ia^ai\ Ita recte Codd. Palat. ib. Ti 'ixyiviff^ai] Absunt hiec verba in
T ,
Leid. Dami. A.B. Mon. C. Par.
Blarc. Cod. Jled. B.
Darm. (ptKoTooi/Tiotv.
A. Reliqui cum Ed. ava^ix.io^jai, male ib. Cod. Par A. et, Tkiov.
iTtTXiov]
avTM s^rl^ETa] Pro atiToZ scripsi avTu
ib. repetita antecedentis vocabuli syllaba ul- 18. Tas Cod. Marc. A. t. o^vis,
o^viis]

cx Codd. Ciz. Leid. Marc. A. (in Cod. tinia. Mon. C. T. o^vis (sic). "O^vi; Atticum.
Marc. 1!. non licpiet) Jlon. C. 13. yinTai] Cod. I\Ied. B. yiyviTai. Vid. Sclia-fer. ad Gregor. Corinth. p. 476.
3. uori xa.)} Codd. Ciz. Marc. A. Blon. ib. 'losiif] Codd. Leid. Marc. A. male et Jacobs. ad TEliani Hist. Animall. II.
C. oi; Kai. 'thiui. Cod. Palat. cimi reliqq. ,V/w. I\Iox 42.
ib. liayiiirat] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. iv^iiv abest a Cod. Paris. nr. 2290. ib. lin xai] Deest xai iu Codd. Mare.
Mon. C. aifAa TTvffai. Sed in Cod. Marc. 14. (pwi)] Codd. Marc. A. Mon. C. A. Mon. C.

X. PlotinuK magorum malejicia superavit : dtenwiiem einn repellente, recipere, tandem a maleficio de-
suum divinum viclit : paucis indiciis mirabiliter divi- stitit. Et profecto Plotinus ipsa quoque natura
nabat. ab initio majus aliquid prajter casteros possidebat.
Ex vero niimero, qui sibi philosophiaa
eoriiiTi ^Egyptius enim cjuidam sacerdos Romam pro-
studium vindicabant, Alcxandrinus Olympius, fectus, perque amicum cjuendam Plotino subito
Auimonii ad breve discipulus, utpote qui princi- notus, cjuum exoptaret suam Romas sapientiam
patum in philosophia sibi cuperet arrogare, et ostentare, suasit Plotino ut secum accederet fa-
ipse despiciebat Plotinuni, et despectum reddere miliarem sibi D.emonem, eo advocante protinus
apud omnes mohebatur animoque tam infenso : inspecturus cui facile Plotinus est obsequutus.
maleficiisPlotinum invasit, ut magicis (]uibusdam Acta vero est in aede Isidis Da-monis invocatio
machinamentis siderare ilhun contendcrct. At solum namque hunc locum Kom<e purum ait.
postquam suos in se ipsum conatus reflccti per- jEgyptium invenisse. Sed quum in aspectum
sensit, contubernahbus infjuit, IMotini aniniam proprium ipse DaMnon accerserctur, pro diemone
tam ingenteni habere potentiani, ut iclus dircctos Deus accessit qui sane non csset in genere Dse-
:

jn eum
statim in maleficos retorqueret. Jam vero monum. Sic ergo repente iEgyptius exclama-
Plotinus cuni primum maleficia Olympius ilie vit Beatus es, o Plotinc, qui habeas pro dae-
:

machinarctur, animadvcrtit, aitque suis: Nunc
Olympio corpus niarsujiiorum
niembrac[uc intcr se corporis onuiia contcruntur.
Quam ob reni postcjuam Olympius sa^pc suo dis-
mf)ne Deum, neque ex infcriori genere sis ducem
niorc contrahitui-, sortitus familiarem. Narrabat vero. non licuisse
tunc quicciuani interrogarc, necjue diutius videre
jir.escntem cjui})pe quum connnunis quidam ibi
:

crimine esset expertus, se ictus suos, Plotino iii contemplator amicus aves, quas manu tenebat
 Ixii PLOTINI VITA.
Tiud. Tcov ovv deiOTepciiu BaLfxovuiv t\oyv tov avvovTU, Kal avTos ^LiTtXtL dvaycov avTOv
To Belov o/xixa Trpos iKelvov. "Ecrrt youv avTM diro Ttjs TOLavTTjs aWias Kal '^jSljSXlov

ypa(b(v Trepl tov elXrjxoTos y']pds SaiiJ.ovos, oirov weLpdTaL alTias (pepeLV jrepl tt]s ^Lacpopds
112 Twv avvovTcov. ^^lXo6vtov 8e yeyovoTOS tov 'Ap.eXLOv, kou Ta lepa KUTa vov/JLrjVLav Kat,

Tas eopTas eKirepuovTos, Kai iroTe d^LovvTOS tov HXcotlvov avv avTco TrapajSaXelv, ecpt]' 5
eKeivovs del irpos epue epxeadaL, ovk epie Tvpos eKeivovs. Tovto 8e ex iroias havoias ovTcas
iaeyaX-iiyopriaev, ovt avTol avvelvaL Se^vvrjpeda, ovt avTov epeadai iToXp.rjaap.ev.
1 1 YlepLvv 8e avTco ToaavTrj ^irepLovaia rjdcov KaTavorjaews, [w? KaTevoei Ta dvdpcoTTiva
ndrj, Kcu Ta KXe7rT6p.eva rjvpLaKe, Kal ttoIos tls eKCWTOs tcov avvovTcov diro^rjaeTai,
TrpovXeyev'~\ m KXoTrrjs iroTe yeyovvias TToXvTeXovs irepLhepaiov XtwT/?, 7; avv- 10
tls avTco

coKeL /iera tcov TeKvcov, aep-vcos ti]v •^(ripeiav ^Le^ayovaa, /cat vtt oxJtlv tov HXcoTivov avv-
r]yp.evcov tcov olKeTav ipl3Xe\j/as diraaLV, ovtos, ecprj, iaTLV 6 KeKXocpcos, Sei^as eva Tivd.
MaaTi^opevos 8e iKehos kcll iiTLTrXeLOV dpvovp.evos Ta TrpaiTa, vaTepov d>poX6yi]ae, koll

(pepcov To KXairev dTreScoKe. YlpoeLTre 8e dv Ka\ tcov avv6vTcov TraiScov 7rep\ eKaaTov, Solos
iiSdiro^rjaeTaL' uis /cat irepl tov YioXepcovos, dlos eaTaL, otl ipcoTLKOs eaTaL Ka\ 6XLyoxp6vios. 15
owep Kal dire^i]. ''
Kat Trore ipov Ylopcpvpiov rjadeTO i^ayeLv ipavTov 8Lavoovp.evov tov
jSioV KciL i^aicpvTjS iiTLaTds p.01 iv tw otKcp SLaTpijSovTi, Ka\ elTTCov p.r) elvai TavTrjv Tr]v

1. Ti» ojv SiisTifs)»] Omissum est oS» in 8. xttr(tior,irioit] Cod. Blon. C. male ku. todd. Ciz. Marc. A. Med. A. Med. B.
raior.ffus. ib. Ts^tht^alou] Ed. -rtciht^f^aiov^ sed Cod.
Codd. Ciz. AIoii. C. Leid.
2. To is^ot] Cod. Blarc. A. to> Sirov. ib. bty KetTivou — v^oCXfytv] Ha?c orania ISlarc. A. ut nos scripsimus, Cod. Leid.

ib. aiiToi] Cod. iMarc. A. xiiri. absunt ab omnibus nostris libris, nisi quod Tl^i "is^aiov, Cixl. Ciz. Tioiht^ovai (sic).

3. rrsoi rov] Abest Ttfy a Codd. Ciz. in Cod. Marc. B. marpni adscripta sunt. 11. fjtiTo] Abest a Cod. Ciz. sed in
Blarc. A.B. Isque verus est eonim locus. Sunt enim marf;. ab alia m. additum est. In eoilem
5. iKTi^iiiires] Cod. Leid. !« !rifio»ros. annotatio mar^iiuilis lectoris cujusdam, scribitur ^n^iav pro ;^»:^iia».

Cod. Ciz. tf.c.^f^i'i6VTos. qui, quod siepissime factum est, inter le- ib. ffvvnyfitvuv riiv eiKiraiv] Codd. Ciz.
ib. !r«jaJ.a/3ir»] Kd. Basil. et Fabric. geuduiii ad suuin usum, compendium Darin. fwnyfiivuv ric» oiKiicjv, Codd. Marc.
rx^alixUiv. Codd. Leid. Parm. (inii ta- quasi libri sibi faceret. Verba enim wj A. Mon. C. I\Ied. B. Par. A. rwv ei.

men in marfj. haliet ut Ed.) 31arc. A. Kurtvoii ra aviouTiva. iiin nihil nisi ineta- Ktit.iv ffvvny/iivaiv. 31ed. A. trwnyfttvBjv riv
Mon. C. Par. A. Tc:(a>.it&i!i, quod prae- phrasis sunt Karavor.irtus : veriia Kai ra ,
',T
ciKlitav \JAC),
K\t'rrifiivu nZ^icTKi [vitiose pro iwfnrjei] re-
stare videtur. Co<l. 3Ied. A. xx^a.Xa^u: fenintur ad eam, qu» sequitur, narratio- 12. ovTos, Ifn} 'Efn omissura est in
Certissimum autem fieri videtur eo quod nem deiiique Kai toios Tif
; xjiy/.fyi» re-— Cod. Med. B.
in seqq. Codd. Ciz. Jlarc. A. Slon. B. feriintur ad ea, qiiae infra suo loco dicun- 13. tTiTktiov] Cod. Darm. i^rjflrXtrffT*».

tur TDOUTl ii o7es OLTO^r,rtrai, Neqiie aTtioiiKl. n^oijVi

«»] icTidaiKlv, Si
post roZro Si, incommode sane, additum : 14.

est y.tt^M, quod e.t vera correctiime lectio- legit ista verba P"iciuus. Sed tamen cum Tooucrtv av est iii Coil. Ciz.
5* Sed in
nis iraoaSaXsr» in margine facta, in con- Ctxl. l'aris 2290. li;ec verlia habeat, un- Codd. ."Med. B. Par. A. iToitiuKt. Scri-

texta iniquo loco irrepsit. Mox Cod. Ciz. ciuis includere maliiiinus quam delere. bitur etiam 2' av iu Codd. Dai-m. Marc. A.
et Jlarc. A. ipur^ai. 10. To>.uri>.ois] Ita recte pro xoXutiXois Jled. A.B.

custodiae gratia, suifocasset, sive invidia ductiis, surus esset, prasdiceret] Itaque cum mulieri, .

sive mctii perterritus. Quum

igitur cx divinio- nominc Cliione, penes ipsum una cum filiis iiabi-
]-um ordine Diemonimi famillarem sibi 1'lotinus tanti, eastauKiue agenti viduitatem, pretiosum

haberct, merito ct ipse scmpcr dlvinum suie men- moniie furto subreptum fuisset, omncsque servi
tis ocuium ad illum subiimius erigebat. Qiiam [atque domestici] in Piotini conspectum accersiti
etiam ob causam de suo cujusque faniiliari D:c- venissent, singulos Plotinus intuitus selegit ([uen-
mone librum deinde composuit: ubi sane conatur dam, aitque: Hic monile siibripuit. Vcrberatus
causas de familiarium numinum difterentia diii- ille diu quidem negat sed denique confitetur,
:

gentcr afterre. Prieterea quum Amelius sacro- furtnmque restituit. Similiter quales singuli apud
rum observator esset, atque per caiendas sacra illud versati pucri futuri cssent, minfice priedice-

faceret, et quandoque Piotiiuim rogarct iiluc se- bat. Velut de Polemonc j)r!pdixit: ad amorem
cum accedere: iilos, inquit Plotinus, decet ad liic proclivior erit, nec ad tetatcm maturam per-
me, non me ad illos accedere. Qua vero mente veniet. atque ita contigit. Ego qiiandoque me
tam excclsa de se loqueretur, neque intelligere ipsum interimere cogitabani quod mirabiliter :

ipsi iiotuimus, ncque ausi sumus interrogare. ille persensit, miiiique domi deambulanti proti-

Erat in cognoscendis moribus sagacissimus [et nus adstitit, aitque studium nunc istud, o Por-
indolem honiinum tam perspiciebat, ut et furta pliyri, tuum iion sanje mentis est, sed aniiui ]ot-

detegeret, et fauiiliarium unusquisque qualis eva- tius atra bile furentis. Itaque Roma abire me
 PLOTINI VITA. Ixiii

irpoOvfiiav eV poepag KaTaa-Tacrew, «AA' e/c /xeXayxoXiKrj? tivo9 voaov, aTTobrijxrjaai eW-
AeDO-e. Ylii.aOHi 8e avTco eyco elf ti-jv 2i/ceA/af d(piK6fx-)]v, Ilpol3ov Tiva uKovoiv, eWoyi-
/jLov civSpa, wepl to AiXvjSaiov SiaTpi^etv Koi avTos re r?7? ToiavTr]? irpoOvp.lai dnrea-vo-
fir/v, Tov re irapelvaL d^t Oavarov tw YIXwtlvco iveTroSladrjv.

1 2 'KTtp.i]aav 8e tov YIXcotlvov paXLaTa kol eaecpdrjaav. '^TaXirjvos re 6 avTOKpriTcop kcll^

1147; TOVTOV yvvr] ^aXcovlva. 6 Se ''r^ (pLXlcjt. Trj tovtcov KaTa-^pwpLevos, cpLXoaoCpcov tlvol
ttoXlv KaTa ti]v KapTraviav yeyevrjadaL Xeyopevrjv, aXXcof 8e KaT-)]pLTrcop.evrjv, i]^lov dve-
yeipeLV, koll Tr]v irepL^ ^copav ^apiaaadaL, oiKLadeiar] Trj TToAei, v6p.0L9 Se ^^prjadaL Tovf
KaTOLKCLv ixeXXovTa? tols YIXaTcovo?, Kal Tr^v Trpoai^yopiav avT^ YlXaTcovoTToXLv OeaOai.
E/cei re avTos /xeTa tcov eTaipcov dva^oopr^aeLV VTVLa^velTo, Kal eyevcT av to ^ovXr]p.a eK 10
Tov paaTov tco (ptXoaocpco, el p.r] TLves twv avvovTcov tco jBaaLXei, (pdovovvTef i] vep.eau)v-
rer, tj dt dXXrjv Tiva aWiav po^Orjpav, eveTroSLaav.
O ^Teyove 5" ev tols avvovaiai^ (ppdaaL p.ev LKavof, Kal evpeiv kou vorjaai tol irp^a^popa
SvvaTcoTaTOf "ev 8e TiaL Xe^eaLV dp.apTdvcov' ov ydp dv eiivev uvapLLpvi^aKeTat, dXX!
dvap.vr]pLaKeTaL. KaL aXXa Tiva irapaar/pa 6vop.aTa, ol koH ev tco ypd(f)eLv eTypei. 'Hv 8'
15
ev rw XeycLV rj evSeL^L^ ^tov vov, a)(pL tov Trpoacoirov avrov to (pcas einXdp.TrovTos, epda-
fiLOs pev o(l)di]vat, kuXXlcov 8e totc p.aXLaTa 6pu)p.evos' koll XeirTos tls tSpcos eTredet, Kal 77

7rpaoTr]s 8LeXap.7re, kul to irpoar^ves irpos Tas epwTrjaeLS eSetKvvTO koll to evTovov. 'YpLcov

3, KV.I avTos Ti] Codtl. Marc. A. Mon. ib. li tj5] Ita Codd. omnes, excepto 10. Omittitur hoc verltum
dva'^rt3^ri!Titv]

C. iXk' xiris ri. In seqq. pro touti scri- Leid., in quo ut iu I]d. est tw. in Cod. IMarc. A. " JIox Cod. Leid. ix
bendum ^ndetur tou 5j. ih. (piXcro<puii] Codd. JMarc. A. Mon.C. faiTTov. Sed vid. p. gg," Wytteuh.
5. io-i^Su»».] De h.ic forma, (vid. An- ^tXocrotptiv. 12. a.XXnv Tiva aiTiav fiox.^noav] Codd.
geli Caninii Hellenism. ed. Cren. p. 355. 7. KecTn^tTuf/.ivyiv'] Edit. Basil. et Fa- Ciz. Marc. A.B. Mon. C. Med. B. aX.
qui ex Sophocle secundimi Dionysium bric. Ka-n^iiTof.tivrjv, Codd. Ciz. Darm. Xnv fjio^fin^av aiTiav. Cod. Par. A. aXXviv
laudat iaifih' vitiose pro lo-EySJu». Plato ]\Iarc. B. Cod. Leid. ntx-
«otTjj^sicr^^ivwv. aiTiav fjco^^n^av, omisso Ttva, qiio haud
Phivdro p. 254. 6. ff-i^SfiVa. Vid. Chte- Ttj^torof.tivrjv. Codd. Marc. A. Mon. C. xa- a^gre carebimus.
roltosc. in Bekkeri Anectlott. Grr. III. 14. avxfcifivn^Jc^.Tai, aXX' avafivnf£i<rxiTai]
liuttmarmi Grammat. Am- rn^iTojfzivtiv. Recte Cod. Par. A. Karn^t-
p. 1418. et Codd. Ciz. Marc. A. B. a.vafitfAvniTiTai.
•JTitjfjilvriv.
phor. II. p. 227. et .586.) Cod. Ciz. in Duo posteriores i,XXa. Cod. Bled. B. aXA'
marg. hahet iff^l^affBti^av. g. TlXaTuvo^TToXtv] Codd. Ciz. fllarc. A. avafAvnTJiiTat.
6. SaXiiyviVa] Codd. Ciz. Darm. Paris. ]\Ion. C. nxctTajvog roktv. Cod. Leid. con- 17. KaXXtm ii] Abest Vi \n Cod. Ciz.
^itXwvlu. junctim TXdTuivos^TroXtv.

jussit. Huic ergo parens,
fectus, prfecipue cuni audirem,
elegantem virum circa Lilybfeum tunc habitare.
Quo quidem factum cst, ut liac perturbatione
animi liberarer, sed intcroa impedirer una cum
Piotino usque ad ejus obitum vitam ducerc.
in Siciliam suni pro- Impcratoris familiares invidia vel indignatione
probum quendam vel aliaquadani iniqua de causa acriter obstitis-
sent. Lrat in disputationibus strenuus ad dicen-
dum, ad inventionem solers, ad o])portuna j)er-
cijiicnda prom]5tissimus, scd forte in nonnullis
dictionibus abcrrabat non enim pronunciabat
:

meminisse, scd mcnimissc: similiterquc aliis qui-

XII. Platonopolin adtficare voluit : Disputator acer, busdam dictionibus abutebatur. Quod quideni
formosus, amabilh, in dictionihus negligens, sensu vitiuni in scribendo etiam sequebatur. Praterea
profundus : Platonica cuin Peripateticis abunde con- inter loquendum mens emicabat foras, lumen in-
junxit.
timum ad vultum usque diffundens. AmabiUs
Proinde Galienus imperator, uxorque ejus Sa- quideni erat aspectu, sed dum disputarct, \m\-
lonina Plotiimm lionorabant, niaximeque cole- ciu-ior admoduni videbatur: tunc sane tenuis
bant. Hic igitur corum bcncvolentia fretus ora- quidam sudor, vclut ros e facie destiilabat tunc :

vit, ut dirutani quandam olim, in Campania benigna mansuetudo fulgebat tunc ad qutcstio- :

civitatem philosopbis aptam instaurarent, regio- nes et excipiendas placida lenitas apparebat, ct
nemque circumfiisam cultiu civitati donarent, dissolvendas robustus admodum vigor demonstra-
conccderentque civitatem habitaturis Platonis le. batur. Jam vcro cum cgo Porjjhyrius triduo
gibus guljcrnari, atque ipsam civitatem Platonojjo- cum interrogarem, qua conditione jjotissinnnn
lim appellari jjoHicebatur se illuc habitatum una
: anima cum corjiore conjungatur, illc in dcmon-
cum amicis omnibus profccturum. Quod facile strando j:)crseveravit. Quando etiam quidam no-
Philosophus ad volum impetravisset, nisi quldam mine Thaumasius scholas ingressu.s, communia
 Ixiv PLOTINI VITA.
Ji^yovv Tjfiepaiu i/xov U.op(l)vpLOV epcoTrja-auTOS, ^ttcos r) '^vxr] crvixaTL Ta> aQ)p.aTi, 7rapeT€ivev

a.7ro8eiKvvf, axTTe Kal Qavfj.aaLOV tlvos Tovvofia i7rei(re\d6vTos tovs KaOoXov Xoyovs irpaT-
TOVTOS, Kal e\s ^i^Xla uKovaaL avTov XeyovTos OiXeiv, llopfjivpiov 8e mTOKpLvop.evov koX
epoiTcovTos p-rj avaa-xiaOaL. 6 8e e(f)rf dXXa av p.j) Ylop(f)vpLOv ipwTcHvTos Xvacofiev tus
aTropias, eLirelv ti KaOaTra^ els to ^ijiXLOv ov hvvrfaofieda. 5
1 /4 ^'Ef Be Tco ypdd)eLV avvTovos yiyove Ka\ ttoXvvovs, fipayvs re kou vorjfiaai TrXeovd^cav

rj Xi^eai, to. iToXXd ivdovaidv kol iKiradas (fjpd^cav, Ka). to avfnraOeias j) TrapaSoaecos-

'EpfxifiLKTaL 5' iv TOLS avyypdfifxaaL Ka). ra aTCDLKa XavOavovra Soyfiara, kcil Ta Trepc-

TraTTjTiKd- ^KaTaTreTTVKVcoTaL Se Ka\ -q pueTa Ta (f^vaLKa tov ' ApiaTOTeXovs TTpaypLaTeia.

ii6"EAa<9e ^e avTov ovTe yecopeTpLKov tl Oecoprfpa, ovk dpLdp.r]TLKOv, ov prfxavLKov, ovk otttl- io
Kov, ov povacKOV avTos 8e Tairra i^epyd^eaOaL ov TrapeaKevaaTO. 'Ev 8e Tals avvovalaLS
dveyLvcoaKeTO fxev avrcp Ta vTvop-vyffiaTa, et re "le^rjpou ehf, ehe Kpoviov, rj ]>iovp.r}viov,

^ Tatov, r) 'Attlkov. Kdv tols TrepLTraTrfTLKols Td re AaTvaaiov Koi AXe^dvSpov, 'ASpd-

' '

aTOV re Ka). tcov ifXTreaovTcov. ''EAeyero Se e/< TovTcav ovSev KaOaira^, ctAA' 'lSlos rfv Koi

i^rfXXayfiivos iv Tr) Oecoplrj., koll tov 'AfipcovLOV (()ipQ)v vovv iv tols i^cTdaeaiv. 'EirXr)- j^
povTO Se Taxicos, Ka). Sl oXlycov Sovs vovv ^aOios Oecoprjparos dviaTaTO. ' AvayvcoaOivTos
de avTCo tov re Trepl dpxcov Aoyyivov, Kcii tov ^iXapxaiov' S(j)iXoX6yos fxev, e(j)r], 6 Aoy-
^''
ylvos, (pLX6ao(j)os Se ouSap.cos. D,piyivovs Se diruvTrjaavT^s Trore el? Trjv avvovaiav,
TrXrjpcoOels ipvOi]fxaTos ctviaTaaOai pLev ijSovXero- XiyeLV Se vtto 'QpLyivovs d^Lovp.evos,

I. irMsrTi] Codd. Leid. Marc. A. Mou. sil. et Fabric. ovvro/tos. (sic). Extremam vocem non agnoscit Eu-
Med. B. cuvi^Tj:. inraii;] Cod. Marc. B. Kai i« traSi» docia, sed plura contraxit.
C. ;.

ib. !rao!T£i»!»] Codd. Marc. A. Mon. C. sed » correctiim est in s. ib. ovK a^i^fiririKtiv] Cod. Darm. xai
ib. Kai T« vv^Tctitias'] Cod. Ciz. xai tov. aoS/inriKo*. Eudoc. ovTi aa. Cod. Marc
3. aKciJffiti Codd. Afarc. A. Ciz.
avToZ\ Codd. Leid. Marc. A. Mon. C. Kairoi. A. OV KOTTIKOV.

avrov BtKitvvat. Cod. IMoll. C. aiiTovs axtZ. xai ro ovftTaStias « Taeaioctvs] Hoc
ib. 1 2. er.MiyiveiiffKtTo] Cod. Med. B. aHyi'
eai. \\\ eod. Cod. paiilo superins ante loco Ficinus aliquid de suo addidisse vidc- yvaieKiro.

Tflyf Kti^oXov addittim est a manu reo. Kai. tur, cum verba Gra?ca vel corrujita visa ib. ^t&n^ov] Cod. Ciz. et^ti^ov. fftur.jov

4. avair:(^io^ai] Codd. Darni. .Marc. A. essent, vel ailmoduin oiiscnra. .Aled. B.

Cod. B. (in marg. cum nota >{.), Jled. A. 8. i/uyyoii/iiiaiTi] Cod. Jlarc. A. yia/t- 13, Ka» Tois] Codd. Ciz. Marc. A.
(in marg. ut Ed.) avi^^iff^ai. Paris. A. Itaci. Sed 'vyy^. etiam Eudocia. Alon. C. Kai rois. Marc. B. *«» rois. Mox
10. ytmtttroiKev ti 6tuon(Aa] Cod. ClZ. cnin Fabric. e libris niss. dedi txiytro 3i
avaffx.-'^"-' (sic). yY.i fitr^iKOf ri ktyo/ttvov 6ia;j«/*a, Codd. pro vitioso ixiyt TftS».
5. ivv7i//ofii^a\ Cod. Leid. iwnirufitfia. Dann. Marc. B. Mon. C. Med. A.B. 15. i\n>.\ayfittos] Cod. Marc. A. i|i!-
6. iriivTovoi] C(xld. Darm. Med. A. (hic Par. A. yfv/ttr^iKot ri Xtyoftttov iiu^. Cod. XtyfjLtves. Mon. C. ihi>.tyftivos.
vero ex correctione) rvvrevi;^ ut legisse 16. liaiio;] Cod. Marc. A. liaiiois.
apparet Ficinum, et ita Eudocia. ed. Ba- IMarc. A. ytoifiir^iKov ri ^iu^nfia Xtyefjttvov ig. Xiytiv 5«] Co<l. Marc. A. Xiytiv ftiv.

tractatiirus, prjcfatus cst, optare se Plotini scn- spcctivam, musicam pertineret quamvis nun- :

tcntias in scriptis exponcndis audire Porplivrio : quam sc promptimi ad haec opere exequenda
vero intcrrogante atque respondentc, dispulatio- rcddiderit. Legebantur in scholis ipsi comnien-
nem ejusmodi niiniine tolerare. scd Plotinus ob- taria Scvcri, Cronii, Xumcnii, Gaii, Attici phi-
jecit: nisl dubitationes interrojrante Porphyrio loso])liorum Platonicorum itcm Pcri))ateticorum:

dissolvannis, commentari oratione pcrpetua quic- Asj^asii,Alexandri, Adrasti, et quotcunque sorte

quam in librum aliquem non valebimus. Scribit inciderint coramentaria sed nihil ex his omnino
:

autcm intcntissimo quodam acuminc, ct intellectu sibi cligebat. Erat enim proprius suique juris,
nuiitiplici. Est quidem brevis, sed sensibus ubi- et ab his in contemplatione diversus. In rebus
quc ])luribus, quam verbis, abundans. Multa vero discutiendis intellectum fcrcbat Ammonii.
nuniine afflatus effundit sxpe cx ipsa re qua de
: Lectionc iiiiam jjrimum evadebat imbutus, pau-
aoit niiritice patitur:ncque tam simplici disci- cisque profunde contemplationis intelligcntiam
plina loquitur, quam animo ad rem ipsam arden- afferens exsiu-gebat. Quum liber Longini et
ter affccto. Inserta sunt libris ejus latentia dog- Philarchiti de jirincipiis lectus esset literarum :

mata Stoicorum, Pcripatcticorumque similiter: quidem, ait, studiosus est Longinus, philosophus
prsEsertim vero sententia; Aristotclis jiost physica vero nequaquam. Quum Origines aliquando ve-
(Metaphysica. Fabric.) congcsta^ illic frequen- nisset in scholas, Plotinus statim gcnas rubore
tius insunt. Latuit eum nihil omnino, quod ad sufFusus assiu-gere voluit, scrmonem vero ab Ori-
geometriam, arithmeticam, machinariam, per- gene contiiuiare rogatus, respondit: Studium
 PLOTINI VITA. Ixv

e(f)-i], aviWiadai. raf TrpoOviiLai, orau elSfj 6 Xeycov, ori iTpos ilSoTas ipei, a avTos fJLeWet
I ^TXeyeiv. Kal ovtui? oXiya SiaXexOeh, e^avea-TTj.

] R ''E/^oy 8e ev YlXaTMveiois TTonjna avayvovTos tov lepov yap.ov, Kai tlvos 8ia to jivaTL-
KU)S TToXXa fxeT evOovaiaafiov eTriKeKpvixfievm eiprjadaL, €ltt6vtos jxaLveaOaL tov Ylopcpv-
piov, eKelvos els ein^Koov e(j)y] TravTcov, eSeL^as o/jlov kuI tov TVOLrjTrjv kcu tov (piXoaochov S
^
Ka} Tov 'Lepo(j)OLVTrjv. "Ore Se ^o prjTcop Aio^pcLvrjs dvtyvco vwep AXki^l(x.8ov tov ev tco
^vp.7roaLcp Tov UXaTcovos (xTroXoyLav, SoypaTt^cov, -^pi^vaL dpeTrjs eVe/ca p.adi]aecos els
avvovalav avTOV 7rap€)(eiv, epcovTi d(f)po8iaL0v pLL^ecos rw Kadyyep-ovi, rji^e p.ev TToXXaKLS
dvaaTas diraXXayrjvaL Tijs avvoSoV e7rLa)(cov 8' eavTov, p.€Ta ti]v ^iaXvaLV tov dKOvaTr]-
piov ep.ol riop(j)vpicp dvTLypa\^aL irpoaeTa^e. M); OeXovTos 8e tov ALo(j)dvovs to I3lI3Xlov lo
SovvaL, 5ia T}]s p.vrjpi]S dvaXi](f)0e'vTcov tcov eTTi)(eLpr]p.dTcov, dvTLypd\fras eyco Kal eVt tcov
avTcov dKpoaTcov avv)]yp.evcov avayvovs, ToaovTov tov YIXcotlvov r]v(f)pava, &>? Kfxv Tais
avvovalaLS avve)(cos eiTLXeyeiv, ^ /3aAA' ovTas, al Kev tl (f)ocos dv8peaaL yevrjai. VpdchovTOs
iiiS^e '^ Ei)/3oi;Aoi' ' Adr]vr]6ev tov YlXaTcoviKOv 8iaS6)(ov, kol TreparovTos avyypdp.p.aTa virep
TLvcov YlXaTcovLKCov (r]TrjpaTcov, epLo). Ylopcpvpuo TavTa SlSoaBaL eTTOLei, kcu aKOwelv Kal 15
dva^pepeLv avTco ra yeypap,p.eva y^lov. Ylpoa€L)(€ Se tols p,ev ivepi tcov daTepcav Kav6aiv
^01} -iravv TL p.adr]p.aTLKcos' tols 5e Tav yeveOXLaXoycov diroTeXeaTLKOis dKpLJieaTepov. kcCl

(piapaaas r»/? eirayyeXLas to av€)(eyyvov, eXey)(€LV 7roXXa)(ov Kal tcov ev toIs avyypap.-
p.aaLV ovK d>Kvrja€.

1. oVai' s;53] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. Ciz. Scripsi autem V soewtov pro Ss avrov ex Codd. Darm. Marc. A .B. Med. A.B.
C. Med. B. oVa» /S», et ita legisse vide- ex Codd. Darm. et Marc. A. Correxit etiam Fabricius.
tiir Fic. ; Cod. Par. A. •.'i^i, quoJ est ni- II. l'Ti^<ioi\f/.'xTajv, avriy^x-^ei;] Ita 16. a.va^i^iiv alirai] Ed. ai/rd. Sed jam
Lili. scribendinn fiiit pro iTi-,^^i^-/;f.iv.r'jjv, dvn- Ficinus legit atiru, et ita est in Codd. om-
ib. fiixxu xiytiv] Codd. Ciz. Leid. Marc. "/(x^"! illud ex Codd. Vr/.. Marc. A.B.
: nibus, exceptis Marc. A.B.
A. Mon. C. Med. B. ^iXXn.
XsyEi» hoc ex Codd. Ciz. Marc. A.B. Mon. C. 17. oi riivu ri] Codd. Marc. A. Mon.
2. £5«»'<rTB] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. Med. A.B. Par. A. Correxit etiam Fa- C. oy 5ravu roi, quod placuit Ficino. jua
3Ion. C. dvitrrt:. bricius. ib. .««Qji^aTixi/s] Cod. 3Iarc. A. {Aahnri~
4. Iv^flyiTiacr^fli;] Post hoc vocabulum ex- Codd. Ciz. Leid. Marc. A.
12. tiuf^xvic] xft,- (sic).
cidisse videtur xal, I\Ion. C. De hac scriptione v.
iij^poava. ii). dirorikErrriicais] Cod. flled. B. acro-
6. ita) Tiv /''ooip.] Abest xa.) in Cnd. Dai-ni. Fischer. ad Weller. II. p. 280. sq. rti^.iir/itariKois.

8. avTo»] Ita scripsi ex Cod. Jlarc. B. ib. ds xdv ra'i{\ C"od. Med. 15. u; \v iS. ToXXa;^;^!' xai raiv] Codd. Ciz. Alarc.
pro aurov. ra7:. A. Mon. C. To>.Xd raiv. Leid. ^aXXa^ou
ib. #i|s — 3'
£at/To»] Desunt ha;c in Cod. 14. rri^TovToj] .Sic pro Ti^^Travri; scripsi TOVV.

loquendi cessare, qiinnclo qiii loquitur, animad- surrexit saepius, tanquam ex eo coetu subito dis-
vertit, se ad illos qui iiiem ipsi uoverint verba cessurus: veruntamen se continuil niox vero :

facturum. atquc ita cum pauca quasdam disse- ccetu soluto mihi mandavit iii primis, ut refelie-
ruisset, inde surrexit. rem oratorem. At quum Uiophanes ille librum
mihi iegendum concedere nollet, menioria- viri-
XV. Celebrat Plutonis natalem. Erat omnium pitdi- bus argumenta recolui scripsi contra, eisdem:

dici.s>iiiiius. mox audientilnis retuli tantaque Plotininn affcci

:

Cum in Platonis natalibus poema de connubio lajtitia, ut in ipso conventu continuo sa^pe repe-

sacro recensuissem, et quidam priBsens objiceret teret : Sic feri, siquidem ita viris knnen eris.
Porphyrium insanire, quippe cjuum multa illic Eul)u!us Platonis successorscripsit Athenis, scrip-
divino quodam afflatu secretoque mysterio dicta taque niisit Ilomam de ijuibusdam Platonicis
fuissent: 1'lotinus palam cunctis audientibus ait: quiestionibus. Plotinus auteni hKC mihi tradi
demonslrasti simul poetain, ])iiilosophum, .sacer- jussit, meque considerare singula, eique referre.
dotem. Lcgit ([uandoque ibidem orator Diopha- Operam dedit astronomiieregulis, quamvis more
nes dcfensionem pro Alcibiade, in Platonis Sym- non adniodum mathematico: Astrologorum vcro
posio debacchantc, decere probaiis virtutis addis- judiciis incubuit diligentius. Cumque illorum
cendae gratia amatori seipsum exponere hanc predictiones non esse fide dignas dejjrehendisset,
ipsam demonstraturo, ctiam si congressum vene- non piguit eum saepe in scriptis suis illorum
reum attectaverlt. Inter legendum vero Piotinus praesagia confutare.

VOL. I.
 Ixvi PLOTINI VITA.
1 TeyouacTL 8e kut avTou '^twv ^pLaTiavwv ttoAAoI fj.eu kcu aXXoi, alpeTiKol Se e/c ti]s

TTaXaLas (piXoao(f)ias ai>7]yfj.evoi, ^ol irtpL ' ASeXcjyioi', kcll ' hKvXivov, ol Ta ' AXe^avSpov
Tov AiBvoy Kal (l^LXoKO)pov KCLL At] p.oaTpdTOv Kal AvSov avyypa/xfj.aTa TrXeiaTa KeKTT]-
fj.evoL, aTTOKaXv-^eis Te TrpocjjepovTe? ZcopoaaTpov /cai ZcoaTpLavov /cat NiKodeov Ka\ 'AA-
Xoyevovs Kal Meiroi' Kai dXXcav toiovtcov, ttoXXovs e^rjTraTaiv, Kal avTol r]7raTr]fj.e'voi, co?5
JI9 5j; tov UXdTC))vos els to fidOos Trjs vorjTrjs ovaLas ov TreXaaavTos. Odev avTos pev, iroX-
Xovs eXeyxovs TroLovftevos ev Tais avvovalaLs, ypa\j/as Se koli ^I3l(3Xlov, oirep Trpos tovs
TvciiaTLKOvs e7reypu\j/afiev, rfp.lv Ta XoLira KpiveLV KaTaXeXoLirev. AfxeXios 8e d)(pL Teaaa-
pdKovTa I3i13Xlu>v TvpoKe^coprfKe Tvpos to ZcoaTpiavov ^l^Xlov dvTLypacjjcciv. Hopcjivpios Se
iyco TTpos To ZcopodaTpov av^vovs 7reTroir]pai eXey)(ovs, ottcos voOov re /cat veov to jSl- io
^Xlov TvapaSeLKVvs, ireiTXaafLevov re twv ti]v aipeaiv avaTifaapevcov,
vtto eLS do^av tov
eivai Tov TraXaiov ZcopodaTpov tol SoypiaTa, a avTol eiXovTO irpea^eveLV.
1 / TcovS' diro Tr]s 'EAAaSof Ta l!^ovp.r]viov avrov V7rol3aXXeadaL XeyovTcov, /cat tovto

Tvpos ApeXiov dyyeXXovTos sTpvCpcovos tov aTcoiKov re /cat IlAaraj/t/cou, yeypacjjev 6

'

'AfjeXios l3ii3Xiov, o i7reypa\l/apev Trepl ti]s Kara Ta SoypaTa tov nAMrt^ou Trpos tov 15
NovfirfVLOv Stacpopds. lilpoae(j)(ovr]ae Se avTO fiaaiXel efioi' " fiaaLXevs Se Tovvofia tw
'^2°Ilop(f)vpicp efio). 7rpoar]v, /cara fiev 7raTpiov SiaXeKTOV MaA^w KeKXr]p.evcp, 'oTrep poL /cai 6
TraTrjp ovopa /ce'/cA7;ro' tov Se MdXxov epfirfveiav e^ovTos ^aaiXevs, ei tls eLs 'EAAjji^/fia

•2. el xi^t To»] Abest T«» a Codd. C-'iz. 10. tisv T»] Desuut in Cod. lyeid. 17. M'l>.^u] Hoc loco et postea C'iidd.
Darm. i^Iare. A.B. Mon. C. Jled. A.B. 11. xfrkcccfiivev T(] Kdit. llasil. et Fa- Ciz. Leid. Marc- A.B. (hic ex C4>rr.) IVIon.

Quare deleri. !)ric. w. T! Pai-ticulam 2i umittunt

3i. C. iMed. A. (ex corr.j Med. B. Par. A.
3. ^r,fj^6irTpuTev xai Au5ot/] Reines. ad C<Kld. Ciz. .Marc. A. .Mon. C. Med. A.B. f.td>.]ey.

marg. Cod. Ciz. :

" forte i^r.fMdT^irev Par. A. Igitur delevinnis. il). xai vaTti^] Ed. xaJ e Ttpi vartnpl
Avaev." il>. 3o|a» ToD iTvxi] Codd. nostri omnes, medias voces ejecimus, ntpote e.x scribeudi
4. te^atpi^evTts'] Cod. JMetl. 15. T^ctr^l- excepto Leid., 3^?«» toZ tTvai^ (luod recej^i- compendio V(K"um se<iueiitium ortas, quod
^tfVTC;. mus. In edit Basil. et Faliric. deest TeZ. jam sentieliat Reinesins ad marg. Cod.
^^ teX>.ui/ TOieCro^v] Cod. Leid. aXXotv 15. e tTfyfa-^ajUiv] Ciidd. Ciz. Leid. Ciz. Absunt a nostris Codil., excepto Par.
Tiv^v -iiouTuy. Idem M'tff7eu. Marc. A. 51on. C. oti; iTij/f. A. Fabricius lacite posuit : o^to feoi leai
8. rvu/rTiKoij;] Codd. Leid. ]\Iarc. A. 16. Noi/*<r>.e»] CiMld. Ciz. I.eid. IVIarc. o-rto TaTr>^. De constructione vid. 31attli.
ytcKTTeiJs . Idem Cod. iUm. C. iu rasura; A. raiJe Articulum ante riAa/-
'A/t!>.iov. Gr. Gr. §. 389. et §.420.
in marg. vero a manu rcc. yvuaToi. Tivoi/ omittunt Codd. itlarc. A. Mon. C.

X\'I. Scripsit contra quosdam Chrisiinnos hareticos XVII. Plotini sensa pauci admodum penelrabant. Tes-
Et suis contra eosdeni scrihi nuinildvit. timonia Amelii una cum Porphijrio de excellentia
librorum Plotini.
Erant Chrisliani eo tt'n)))<)re niiilti, tiini alii,

tiini ex antiqnu ])])ilos()])liia ejfrcssi lia>retici, Pleri(]Ue Gr.vcoruin Plotinum falso crimina-
A(lel]iliii, Acyliiiitiiie sectatores: tiui .Mexanilri Numeni) sihi clan) usur-
baiitur, (juasi inventa
Libyci, PhiIocon)i, Deniostrati, Lydi, })lurinios j)aret: quani sane calumniam Tryjihon Stoicus
lihros circuinferehant, et revelationes ([iiasilam et Platonicus Amclio nunciavit. Ilinc lihruni
Zoroastris, Zostriani, Nicothei, Allofienis, Mesi, scrijisit Amelius, (jucm nos inscrij)sinius: De
aliorun)(]iie ejusniodi ])alai)) ostendentes, et dece- diHerentia doctrina' Plotini ad Nunienii discipli-
j)erunt n)ultos, ct i])si decejiti jaiii fuerant asse- : nam: Ameruis autem lihrum mihi dieavit, me-
rcntes Platonen) intellii;il)ilis essentia' jirofunduin (]ue ijisu inscrijJtione IJasilea, id est, Kegem cog-
minime jDenetrassc. Quani oh reni Plotinus inul- nominavit itl eiiin) mihi nomen erat Et patria
: :

tas in disputationihus suis in eos argunientationcs quidem lingua noininabar Malchus, quo nominc
intulit : scri])sit(]ue contra cos librum, quem con- vocahaliir et pater. Alalchus autem in Gra-cam
tra Gnosticos nos inscri})sin)us, nohis(|ue reliqiia translatus linguam rex aj)j)ellatur. Quocirca
discutcro et judica)'e Amelius autem coiiiinisit. Longinus, uhi dicavit scrijjta de Conatu Cleo-
libros quadraginta com])osuit contra lihruin Zos- damo milii([ue Porjihvrio, sic est exorsiis o :

triani. Ego
vero Porj)l)yrius argunientationibus Cleodanic atque INIaiclie. Amelius autem nonien
niultis ostendi, lihrun) Zoroastri ab iliis inscrij)- ijjsuni interj)retatus sicut Numenius j\Iaxin)uni
tum adulterinum novumque esse, et ab eis con- appellavit Alegalum sic Malchum cognominavit
:

fictum, qui struebant ha?resim iit institutiones : regem. Amelius Basileo, id est regi salutem.
sua? esse Zoroastris veteris crederentur. Certo scito me nunquam voceni fuisse emissurum
 PLOTINI VITA. Ixvii

BiaXiKTOV ixtTa^dXXeiv ideXoi. "Odev 6 Aoyyluof jxlv 7rpo(T(pcciuwv to. irepi opixijs KXiO-
Sdfxco T€ KaixoX riopipvpico, KXeodafxe Te Kal MdX^e -Kpovypa^^ev 6 8' 'A/xeAto? eppy-jvev-
aas w? 6 Novfxyvios tov ^^Md^i/xov eh tov MeydXov, ovto) tov MdX^ov ovtos
Tovvo/xa,
els Tov ^aaiXea ypd(f)et. 'A/xeXios (SacnXeL ev ivpdTTeLV. Avtwv fxev eveKa tcov Travevchrf-

fjLcov dv8pwv, ^ovs SiaTedpvXXifKevai es eavTov (j)i]s Ta tov eTaipov rffiaiv SoyfxaTa els tov^

'Airafxea Novfx^viov dvayovTcov, ovk dv Trpoi-jKafXTjv (pcov7]v aacpcos eTrlaTaao. AijXov ydp,
OTL KOLL TOvTo eK TTjs TTap avTols dyaXXopevifs irpoeXifXvOev "^ evaTopLas re rat evyXcoT-
Ttas. vvv fxev, otl TrXaTvs (j)Xriva(j)os, avdis 8e, otl vTTOjSoXifxalos, e/c Tphcov Se, oTi Ka). to.

(pavXoTaTa tcov ovtcov vrro^aXXofxevos, ^to) SLaaiXXalveLV avTov SifXaSi) KaT avTov Xe-
121 yovTcov. "Eov Se TTJ 7rpo(pdaeL TavTrf olofievov Selv dTTOxprjaOaL Trpos to Kal Ta rjfxlv dpe- lo
aKOVTa e)(eLv Trpo^eLpoTepa els dvafxvrjaiv, koll to eV ovopaTL eTaipov dvSpos, olov tov
UXcoTivov fxeyaXov, el Kal iraXaL StalSef^oiffxeva, oXoay^epeaTepov yvdovaL inrifKovaa, koX
vvv rjKco, dTToSidovs aoL Ta eTTifyyeXfxeva, ev Tptalv rjfxepaLS, d>s kou avTos olada, Tre-Kovrf-
fxeva. Xp>7 8e avTa, d)s dv fiif e/c Tifs toov avvTayfxaTcov eKeivcnv TrapaOeaecos, ovt ovv
avvTerayfxeva, ovt e^eLXeypeva, dXX' divo ttJs TraXaLas evTev^ecos dvaTreTvoXrjpeva, koll 6)s 15
TrpcoTa Trpovireaev eKaaTa, ovto) Ta-^^OevTa evTavOa, vvv avyyvcofirjs SiKalas irapa aov tv-
Xelv, dXXoos Te kou tov l3ovXi]fiaTos '^tov vtto Tifv Tvpos rjfxds ofxoXoyiav VTvayofxevov Tvpos
TLVcov, dvSpos ov fxaXa Trpo^^eipov eXelv v7vap)(ovTos, Slu Tifv dXXoTe dXXcos Tvepl tmv av-
Tcov &)? dv So^eLe (j)opdv. Otl 8e, ^e'LTi tcov «tto Trjs oi/ce/a? eaTias wapa^^apdTTOLTo, 8l-
opOcoarf evfievMS, ev ol8a. rfvayKaafxai 8' d)S eoLKev, ^cos tvov (prjalv TpaycoSia, oov
rf (j)L- 20

3. tis rsv MiyiiXov] Abest £*'; in Cod. \a'ivitv, Codd. Jlon. C. JMed. B. ^tairiXa't- Mon. C. iTvyypafifzdTetiv.
Ciz. ; Cod. Alarc- A. ex corr. /ziyuv. vttv. 15. oiV Cod. Med. B. ovr
'i^itXiyfiiva]
ib. o'uTi.j] Ita Codd. Ciz. 3Iarc. A.B. 10. xaJ To: Cod. Ciz. xarx hfi^tv.
rifiiv] i^yjXiyftivu. Codd. Darm. Marc. A.B. Pa-
reliqui cum Ed. o'v7u;. 11. T^o^ii^oTi^a^ Cod. Ciz. or^o-^it^oTaTa. ris. oiiTi 'iliiX.

4. f*.afft>.ti £u ToaTTuv^ Cod. Paris. nr. ib. oiov Tai/] Ed. Basil. et Faliric. oi^ ib. dvaTiToXfif.i.iva'] Codd. Ciz. Leid.
1353. antea Vaticanus a Constantino Las- Codd. Ciz. Darm. IMarc. A.B. Mon. C. Jlarc. A.B. ]\Ion. C. dvaTiTXvoeiif(.iya.
care scriptus, continens varias Gra?corum Med. A. Med. B. Paris. 1353. olou toS. 18. 'iXiiv] Cod. Ciz. Uzsrv (sic). Cod.
epistolas, cujus excerpta mecmn connnu- Iii Cod. Bled. B. in marg. adscriptura Jlarc. A. eXerv in 'iXxnv nnitatum ; Cod.
nicavit Fr. l!oisst)nudius, addit -^yovv r&j : est : iav/.cc6ffTtxov To oiov, idemque in Cod. Mon. C. 'iXxiTv (sic).
Uo^ipv^rjj, qvuHi pro iriterpretamento ba- Uarm. 19. "Oti ii] Ita Cod. Med. A. in con-
bendum. Idem : ik alTov t^'^;. 12. xai vuv «xw] Codd. Ciz. Marc. A. textu ; inmarg. 'iTii 'oti yt.
6. avayflvTwv] Codd. Ciz. ]\Ion. C. dva~ Mon. C. xmi vvv rtxu et ita Ficin. edit. Ba- ib. SiofWo-»i] Codd. Ciz. Marc. A. Mon.
yv'ovTi.jv. Male. sil. et Fabric. xa) ovv. C. Med. B.Par. A. 5.o{0s;<r£/. Paris. oTJa
8. Ta {pavXoraTa\ Abest Ta a Codd. 14. Uesunt
ii; «»] hibc duo vocabula pro iv oi^a.

Marc. A. 3Iou. C. in Cod. Marc. A. 20. fnoiv] Cod. Marc. A, ifarlv. Paris.
g, ^iafftXXaivitv-] Cod. Marc. A. Siatrt/- ib. iTvvTayf.LdTbiy'\ Codd. Ciz. ]\Iarc. A. 2i ai; 'ioixiv, aiffTip ^yiiriv.

inclytorum virorum causa, qui, ut jam divulga- ignoscere, utpote quse non sint compositionum
tum tihi(jue notum esse ais, amici nostri do<;'mata iilarum comparatione vcl composita vel electa,
in Apameum Numenium referunt. Constat enim sed ex veteri congressu repetita et ut qua^qiie :

i(l ex (licendi lotjueudiviue propria apud ipsos ct prima succurrchant, sic in pra^sentia disposita
qua gloriantur, modcstia proficisci. Nunc ((ui- simt. Eoque magis danda milii venia est, (|uod
dem meras nugas, nunc vero supposititium vo- viri illius consilium, qui a nonnullis in judicii
cantibus: rursus quasi vilissima cpia-dam suppo- nostri consensionem est adductus, haud facile
nat, accusant: et mcndaci duntaxat dicacitate in deprehendi potest pro])terea quod alias aliter
:

cum ])erperam invehuntur. Quum vero tu occa- de rehus cisdem, utcuncjue placucrit, verba faciat.
sione hac utcndum censeas, cum videlicet ut, Ego autem ccrto .scio, tc henignc prorsus emen-
qUcB nohis videntur, ad reminiscendum promp- daturum, si quid pncter familiarcm Plotini nostri
tiora rcddannis, tum etiam ut in amici gioriam, characterem hic a nohis fuerit obsignatum. Jam
prcEsertim qualis est magnus admirandusque Plo- vero compulsus videor, ut est in tragoediis, tan-
tinus, quamvis olim decantata mysteria pionius quam negociosus homo, ideoque ah i))sa nostri
cognoscantur, morem tihi gerendum existimavi, ducis doctrina distantior, emendatoris subire ju-
jamque tihi reddo promissa, triduo (juod scis a dicium, atque rctractare, tantum videlicet apud
nobis elahorata, Decet vero .scriptis te nostris inc potuitardens tihi gratificandi voluntas. \'ale,
i 2
 JXVIU PLOTINI VITA.
XoTTpayfxcoi', ry «Tro twv rou KaOrjyefjiovog i]iJiS)U 8oyfJ.aro)V hiacTTaxTei, evdvveii' re Kai
dTroTroieiaOar roiovrov dpa rjv ro aol ^api^eaOaL e^ diravTos ^ovXeaOai. eppcoao.
1 S Ta.vrrjv ri]v e7naroXi]v Oelvai 7rpor]^6r]v, ov fxovov Tnarecos X^P'-^ ^°^ rovs rore /cat eir

132 «yrou yeyov6ra9, rov ^oviJ.i]viov oieaOai v7roj3aXXo]ievov K0]X7ra^eiv, dX\a koI ort irXaTvv
avTov (p\r]va(l)ov elvai rjyovvro Koi Kare(j)p6vovv, tm jxr] voelv d Xeyei, Kou rw '^Traarj? j

aocpiarLKrji avrov aKrjvr]^ KaOapeveiv Kal rv(Pov, 6p.i\ovvTL 8e eoiKevaL ev rals avvovaiais,
KOL p.7]8evi Ta)(eu>s iTri(j)aiveiv ^ras avXXoyiariKas dvayKas amov, ras ev rw Xoyco Aa/x-
'EiraOov 8' ovv ra opiOLa eyco Hop(pvpLos, ore irpcaTov avrov i^Kpoaaafxr^v
fSavofxevas.
^Aio KOi dvnypay^fas irpoar^yayQV, 8eLKVvvai TreLpco/xevos, on e^oo rov vov v(j)eaTr]Ke ra
vorjrd. 'ApeXiov 8e iroiyaas ravr dvayvwvai, (Trei^r] dveyvco pLeiSiaaas, aov dv eirj, e(pr],io

co 'AfxeXie, Xvaai ras diropias, els a? 8l dyvoLav rwv r]p.Iv 8oKovvnov epareTVTCoKe. Vpd-
1 23 yjravros 8e ^i^Xlov ov fXLKpov rov 'AjxeXiOv irpos rds rov n.op(j)vpiov d-7ropias, S koll TrdXiv

irpos rd ypa^^evra dvnypc/i\j/avros fxov, rov 8e 'ApieXiov kuI irpos ravra avreLirovros, eK
Tpircov fx6Xis avvels rd Xey6]xeva eyco 6 Ylop(f)vpLOS, ^fxereOefirfv, kuI TraXivco^iav ypa\^as,
dveyvcaV KUKeLOev Xolitov 'rd re ^i^Xia ra YlXoyrivov eTnarevOrfv, Ka\ 15
ev rrj 8iarpi(3rj
avTOV rov 8i8daKaXov els ^iXonfxiav irpo-qyayov ^rov SiapOpovv Kal ^La TrXeLovcov ypd-
(j)eiv rd SoKovvra. Ov fxrjv aAAa Kal 'AfxeXiov, els ro avyypdcpeLV ^TrpoOvfxov eiroirjaa.

1 P Wv 8e ea^^ kcil Aoyylvos "KepX rov YlXiarivov 86^av, e^ cav fxdXicrru Trpos avrov eyco
ypd(j)cov earfpaivov, '^rjXcoaeL fxepos eTrLaroXfjs, ypacpeiarfs irpos fxe, eirexpv rovrov rov
rp^TTOv. ' A^Lcov ydp fxe aTTO rrjs ^LKeXias Kanevcu Trpos avrov cls rrfv ^oiviktjv, /cat ko- 20
fxi^eLV rd fii^Xia rov YlXcorivov, ^^(prfai'

1. iixrriiirii] Cod. Ciz. S/aTairii. Marc. 5. Tu fth vaiiv] Cod. Ciz. To fitil votiv, ib. ifu] AbestaCodd. Marc. A. Mon C.
A. Mon. C. Par. A. ha.riiiriru. Med. A. Idem mox t4 To.irvii. 13. xai TaXiv'] Codd. Marc. A.B. Med.
?* nt. tn. 7. iTi^aivSiv]Cod. Ciz. lirifaivti. A.B. Ku) av TaXiv,
SjaTaff». 8. *'Ex«5ov] Cod. Ciz. iTii9ov. 13. 1« toItoiv] Codd. Marc A.B. i«-

2. «jct r*] Cod. Ciz. yu^ riv aaa, Clljus g. vooanynyov] Cod. Darm. T^or.yayov. T^iTov, Cod. Mon. C. ix toItov, „
erroris causa manifestii cst. Cod. iVlarc. A. ib. tU voii-i] Edit. Basil. et Fabric. to 17. Woir.ffct] Cod. .Marc. B. tToir.fftv
ffpa. l)e scri])tione liujus vocis vid. Her- vovifjta. Codil. Dann. 3Ied. A. (liic in (sic). Mon. C. tToivifftVj corr. u man. rec.

mann. ad A'iger. ji. 82;,. coU. Thiei-sc!.. in marg. ut Kd.) U. Par. A. Tot voviTa., Kdit. Basil. et Fabric. iToir.fftv.

Actt. PliiloU. JMoiiacc. II. i. p. ili. 10. 'AaiXio»] (.'od. Dann. 'A/iiXios. Blcd. 19. iffi/xaivov] Ita pro ETJi^aivav scriben-
ib. iixravTcs] Cod. Slarc. A. et Paris.
ov ex corr. duni fuit ex Codd. Ciz. Jlarc. A.B. Med.
»5 «iravTof.
A. 'AjUiAiaf. A.B. Par. A. et corre.xenmt Fabricius et

4. wcTtf/SaXXtf/itvflvJ Cod. Ciz. tivelixXo- ib. Tai;-'] Codd. Dann. Marc. .V.B. AVeiskius.
fittvov. 20. TJiv *oi>ix)i»] Abest Tviv in Cod. Ciz.

X\'III. Conjirmdtio superiorum. cum Aniclio mea scripta legere iirascepisset, ille-

Hanc equitlcni cpistolani aflerro sum adduc- que jain jierlcgisset, subridcns ait Tuimi esset :

tus, «on .solum ut tidein faciaui, nonnullos illius Ameli, (kd)itationcs istas di.s.solvcre, in ([uas iile
teniporis illo etiam viventc, suspicalos fuissc, ob quandam nostne sentcntia' ignorantiam inci-
Plotinum inventis Numenii supcrhisse, veruni dit. Postquam igitur Amelius hbrum non par-
etiam quia nugatorcm ampium existimavcrint at- vuni adversus objectioncs meas composuit cgo- :

ijue contempserint ob cam scilicct causam, t|uo-

: que scrijstis ejus iterum contradixi rursusque :

niam ejus dicla ncquaquam intelligebant. I{)sc- niilii rescripsit Anielius: tertio jam gradu vix
(]ue Plotinus ab oinni sophistica ostentatione, tandcni Plotini nientem suspicatus, mutavi sen-
fastuque erat alicnus: in ipsisquc dis])utantium tentiani idcoi|ue |)ahnodiam rcscrilicns in con-
:

coetibus non aliter, quam iu familiaribus coUo- ventu oniiiium recitavi at(]ue in jiosterum Plo- :

quiis se gcrcrc videbatur : neque propcre cui- tini iibros fidedignissimos judicavi, et jira-ccpto-
tpiain neccssarias argumcntationum vires aperie- reni ij)suni onmi studio j)rovocavi, ut sententiam
hat qua; in di.sputatione assuinuntiu-. ]\Iihi quo- suam articulalim distingucret latiusque descril)e-
ijue I'orpliyrio idem contigit, cum ])rimuni au- ret. Quin ctiam iiinc factum est, ut AnieJium
divi Plotinuni. Quapro])ter cuni contra scribendo quoque ad conscrilicndum valde jiropensum effe-
jirovocarc tentavi, conatus ostendere, ea, qu» in- cerim. Quid vcro Longinus senserit de Plotino,
teliisuntur, extra intcliectuui exislere. Ille vero, jjcr ea maxime, qure ego ad eum scribens signifi-
 PLOTINI VITA. Ixix

124 '^Kat (Tv fx(u Tavra re Tre/XTretv orai^ croi SoKrj, /j.aXAoi' Se Ko^i^eiv. ov yap av airo-
araiTju tov TToAXaKif Seiadai aov, ti]v Tvpos J/yuas- o8ou ti]? eTepcoae TvpoKplvai, Kav ^el
pi]8ev Si aAAo, (tl yap av kcu aocpov irap ypcov npoaSoKcov d(j)LKOt.o ;) ttjv ye TraAaiav
avvr}6eiav, kcu tov depa, peTpicoTaTov ovTa irpo^ r]v Xeyeti ^tov acopaTo^ daOeveLav.
^Kcci/ ctAAo TL TV)(i]s oh]0els, irap epov 8e pySev irpoaSoKcov Kaivorepov, Sfxy8' ovv twv ^
TraXaicov, oaa (prjy diroXcaXeKevai. tcov yap ypa\\ravTcov ToaavTi] airavif evTavOa Ka6e-
aTi]Kev, coaTe, vrj Tovf 6eovf, TravTa tov )(pov(}v tovtov, ra XeLiropeva tcov HXcjotlvov
KaTaaKeva^cov, avTav €7re/c/3ar?;cra, tov VTroypa(pea tcov p.ev elco^oTcov dirdycov ep-
''yuoAtf

ycov, Trpos evL 8e tovtcora^a? yeveadaL. Kal KeKTrjpaL pev, oaa SoKelv iravTa, kcu Ta vvv
^^SvTTO aov '7re/x(j)6evTa' KeKTi]pai 8e ypLTeXcof ov yap peTplcos r]v SirjpapTrjpeva' KaLTOL tov 10
eTolpov ApeXiov wpi]V dvaX7]^ea6aL Ta tcov ypacfjecov TTTaiapaTa.
'
Tm 5' rjv aXXa
TrpovpytaLTepa r?;? T0LavTi]f 7rpoae8peLa9. Ovkovv e^co TLva ^(pr] Tpoirov avTols o/uLLXrjaaL
KaLTvep vTrepeTTL^Vficov Ta re 7rep\ '^v)(r]f Ka\ Ta Trepl tov ovTOf eTTLaKe^aa^ac TavTa ydp
ovv Kai paXcaTa 8L-i]papTrjTai. Kat Tvavv (3ovXoLfxr]v dv eXdelv /j.ol napa aov ra /xer'
aKpL/Beiai yeypa/ipeva tov irapavayvcovaL povov, eha diroTrepiy^aL irdXiv. Av6ls 8e tov 15
avTov epw Xoyov, bTL p.i] TrepTreLV, dXX avTov rJKeiv e)(ovTa /xdXXov d^Lco, TavTCC re koI
Tcov XoLTTCov el Tt 8La7re(f)evye tov 'ApeXtov. '^'A /xev ydp rjyayev, diravTa 8td aTTovSrjs
eKTr]aa/xi]v. Ylais 8 ovk tpeXXov dv8pos vTropvi]ixaTa 7rdar]s alSovs d^ta Kal TLpijs kti']-

aea6ai ; tovto yap oiiv, kcu irapovTL aoL kcu paKpdv dirovTL kcCl irepl Tr]v Tvpov SiaTpl-
^OVTL Tvyyavca 8r]Tvov6ev eireaTaXKcos, ^oTi tcov /xev viro6eaecov ov Tvdvv /le Tas iroXXds 20

I. oT/tv trot^ Cod. J\Iarc. A. oV ccv roi. JWajTivov. TTtxpy. XotTuiv quod recepi. Ed. Basil. et Fabric.
3. xai troifoy] Codd. Ciz. ]\Iarc. B. Mon. 8. KOLTa.iTxiua.^ojv'] Cod. i\Ion. C. Ka.Tct. Kui XoiTMv. Articulum addidernnt etiam
C. Kai T^o^ iropov. irKiuoi^i^y (sic). Longini editores.
ib. TTtv yi -raXaiav] Cod. Ciz. omittit t^. 10. uTo irov] Ita correxi pro acro trov ex i8. vTofAv'/ifx.aTa] Codd. Darmst. ]\Ied.
Edd. Basil. et Faltric. t^v tu Codd. Darm. Blon. C. Med. A.B. Par. A. A. Toviy.aTa, posterior vero in marg. ut
5. aAXo Ti] Codd. JMarc. A. Mon. C. et ita correxerunt etiam Longini editores. Ed. h\ Cod. 3Iarc. A. est uToy.vr,^aTt.
omittunt ti. 15. Ta^avayvuvai] Codd. Marc. A. Mon. ib. KTYirMr^ai] Codd. Leid. J\Iarc. A.
il). TjoirSoxa»] Ita Ed. Sed Codd. Ciz. C. Ta^ayvuvtxt. Sequens iiaovov abest a Cod. J\Inn. C. jyied. A. KT-/icracr*}ai. Setl Cod-
3Iarc. A. 3Ion. C. T^oa^oit.btv. Quos se- Ciz. Med. A. superscriptum habet ;. Fabric.
quor. 16. TavTii i-s] Codd. fllarc. A.B. Jlon. sed Longiui editores KxiiVjtrQa/,
KTriirairhcct,

7. vn Tov; ^iohi\ Cod. Marc. A. ^a tovs C. TauTix. yi. et licetAoristum cum fr.i>.>.iiv Plotino m
^lovs. Darm. ]\Iarc.
ib. Ka) Tuiv XoiToiv] Codd. sa^pius re])eriamus, hos tamen et reliqiios
ib. Toiy nxuTivov'] Cod. Marc. A. toZ A.B. Mon. C. Med. A.B. Leid. Ka) tuv codices sequi maluimus.

caveram, declarabit pars eprstola? hoc ad nie rans, vix horum invenerim subscriptorem, dum
tenore perscriptae. Cum enim opera- pretium a ministeriis eum consuetis abduco: huic autem
judicaret, me c Sicilia ad eum iu Phaniciam imi incumbcre jubeo. Tot equidem libros ilhus
proficisci, librosque Plotini mecum afferre, sic jam iiabeo, ut videar jam omnes habere, post-
ait cpiam nunc abs te missos accepi sed non perfecte :

me habere profiteor. Ili namque lihri non me-

Testimonia Longini de excellentia Uhrorum Plotini. diocriter sunt mendosi. Et si Ameiium amicum
Tu quidem ista, quando til)i placuerit, ad nos nostrum putaveram errata passim exscriptorum
mittito, imo vero ferto tecum. Equidem non emendavisse iili tamen alia magis curac; fucrunt,
:

facile obsecrare te desinam, ut
prorsus itineri si anteponas. Et
causani (quid enini novas apud nos sapientia?
sperans venias, nescio) saltem propter anti<|uam
coiisuetudinem aerisque sakibritatcm imbecilhtati
corjjoris, de qua qucrcris, conferentem. Quod
si forte aiiud quiddam putes assetjui, apud me
tamen ne nova quidem speres, nedum anli(iua,
qua? plurimum periisse dicis. Jam vero tran-
scriptorum tanta hic est penuria, ut ])er deos,
totum id tempus, quas deerant Plotiui, instau-
iter ad nos omni quam sedulitas emeiidandi. Quam ob rem, qua
non ob aliam ratione his Jibris utar, minime habco: quamvis
supra moduin affcctcm, qu;e Plotinus de anima
attiiie de entc scribit, con.->idcrare. Sed hi potis-
simum libri sunt cxscriptorum vitio dcpravati.
Quo circa percu])io hbros abs tc eosdem summa
diligentia scriptos accipere, ut tantum perlegam,
inde meos emendans, mox vero rcstituam. Sed
rursus idem, quod dixi ab initio repetam. Ne
niittas quidem, sed ipse tccum afferens luic acce-
das: neque iios tantum afleras, sed siquid insu-
 Ixx PLOTINI VITA.
TTpoaifaOaL avfxjSefirjKe' "^tou Se tvttov Tijf ypa(j)rjs koll tcov ivvoLwv TavSpos tyjv ttvkvo-
TTjTa, Kal To (j)iXoao(j)ov t-?;? tcov ^7]T7]ixaTcov Siadeaeojs VTre pjSaXAovTcos ayap.aL Ka\ (f)iX(o,
1 26 Kal p.eTa tcov ekXoyLpLcoTaTcov ayuv to. tovtov ^L^Xia (paa-jv av Seiv tovs ^rjTrjTLKOvs.

2,0 TaOra eTTLTrXeov irapaTeOeLKa "tov Ka6 r]p.as kpltlkcotoltov yevojxevov, kcxl tcjl tiov aX-
Xcov a)(eSov TravTa tcov Kaff avTOV dieXey^rxvTos, SeiKvvs oia yeyovev rj irepl HXcotlvov ^
KpiaLS' KaiTOL Ta TrpcoTa eK tyjs tcov aXXcov cjLp.a0Las, KaTa(j)pov7]TLK(os e-)(cov Trpos avTOV
bceTeXeL. 'E5o/c£t 8e, a eKTi]aaTO eV tcov ' Ap.eXiov Xaficov, 7]papTrja0aL, Slu to pr] voelv
°Tov (xvSpos T7]v avvrjOr] ep/iijveLav. el yap TLva Ka\ aXXa, /cai to. Trap 'ApeXLO) SLcopdcoTO,
0)s av eK Tcov avToypa(pcov p.eTeLXr]fxp.e'va. 'Eri 8e tov Aoyyivov, a iv avyyp(xp.p.aTL
yeypa(f)e iTepX TIXcotlvov re /cat 'AyueAtoy kcu tcov Kaff eavTov yeyovoTcov (^LXoaochcov, 10
avayKOLLOV KapaOeLvaL, iva Kal 7rX7]p7]s yevi]TaL 7] irepl avTcov KpiaLs, oia yeyove tov eXXo-
yLpLcoTOLTOv dvSpos KOL eXeyKTLKcoTcxTov . '^TTLypcxcpeTaL 8e TO fiilSXiov Aoyyivov Trpos
^^yYIXcoTivov Koi TevTLXiavov 'Ap.eXiov, ^irepl TeXovs. "E^^et fie TOLovSe irpooipiLov'
I • XloXXwv Kaff 7]p.ds, ^co M.dpKeXXe, yeyevi]pevcov (piXoao^pQiv, ov')^ iJKLaTa '^Trapd tovs
TTpLOTOvs Ti]s ijXiKius 7]p.(ov )(povovs, (6 p.ev yap vvv Kaipos ov8' elirelv eaTLV, 6a7]v airdvLv i r

ea)(r]Ke tov 7rpayp.aT0S' eTL 8e pLeLpaKi(ov 6vt(ov ^pLoiv, ovk oXiyoL twv ev (pLXoao^^ia
Xoycov 7rpoeaT7](Tav ovs diravTas p.ev vTrrjp^ev 'LSeiv r^jxiv, fita Trjv eK TraiScov eTri ttoXXovs
2 TOTTOvs
. dpa Tois yovevaLV e7rL8r]p.iav, avyyeveaOaL 8e avTcov tols eTri^icoaaaL KaTa TavTo
1. ffufil^ilit^Ki] C(k1. Dfirm. ffvf^^i/inKiv. KtiTappovviTixoi ex Codd. Darm. ^larc. A. 10. yiy^aji] Cod. D.irm. yiy^aipiv.
2. xai To ^/Aoff-o^av] Ita vel sine libris B. Mon. C. A. In Cod. Ciz. est
l'ar. il>. Cod. L/eid. tavToiv.
iflti/rov]

srribeMdum pro riv ^i}.. Sed veram

fuit Karaip^oviTlKO!. lllud KaTa^oovr.TiKOii con- 11. /va Kui wX«'^»:f] Abest *a/ a Cod.
scrii>tionem exhilient Codd. Ciz. Darm, jecit etiam Doblerus ap. Fabricium. Ciz.
Blarr. A. JIou. C. Correxit etiam Fa- 8. 1/ yd^ T/va] Cod. Ciz. Kai yao Tiva. ib. ii ItB scripsi ex Cod.
rrtpi atiTatv']

bricius. Tas nl. m. ib. 'A/jiX/'*] Codd. Dann. Par. A. 'A- Leid. pro « Tioi avriv. Correxenint et
4. xai TBt Tuyj Cod. Med.A. xa) Ta Tuv. u al. m. Fabric. et Toup.
5. iiiXiylxvTai'] Co<Id. Ciz. Leid. Marc. ftO.iou. Cod. Med. A. 'AfnXiou. 14. noXXuv Kaf] Cod. Ciz. TekXuv tuv
A. 3Ion. C. S/«Xi?^»'.-tf(. Q. IV iTuyyeiififixTi] Codd. Ciz. Marc. A. Ka^\
ib. ^t^i nXajrivot/] Cod. Ci/.. Vt^i Tev 3Ion. ('. IV trvyy^af*ftai7i. Cwld. Darni. 16. iT/ 5!] Cod. Med. A. supra lineam
nXwT/"»»» (sic). Codd. Leid. Marc. A. IMarc. H. .Mtnl. .V.H. Var. A. iv ffvyyDu/j..^ ab alia maim liabet iti/ Si.

Alon. C. wi^/ VlXatTTvov. fjtaTi. Kd. Hasil. et Fabric. iv tZ auyyoafjt. 18. Cod. Par. A. 'tTi^tifilas.
iTiOTifzia:']
6. xetTa^^ovtiTiKois i^tja-v] Ita scripsi pro fi.aTi. Poterat etiam scnpsisse iv Tf suyy^. i!». Karci raci/To] Cod. Ciz. xar avro.

pcr rcliquiiin est, <|11(k1 AmLliiim aufugci-it. Qu:i> serit. Putavit autem, Plotini ojjito, qua' acce-
enim iile luic advc.Kit, suiiimo studio exquisita jierat ab Amclio, fuissc transcrij)toruni vitio
possidco. Cur enim non sumnia cum diligentia depravata: projjterea quod consuetam viri illius
viri illius scripta onmi jirorsus honore ac vcne- clocutionem ncqua(juam intelligehat. Siqua enim
ratioiic digna ])cr(iuiraiii ? IIoc C(]ui(lciii tihi tum alia, ccrtc (jUic jjcncs Aniclium erant, emendatis-
prjrscnti, tum jirocul abscnti, tum haliitanti Tv- sinia erant: quipiic cum ex libris ipsa Plotini
rum .scni])cr non imilta
sii>iii(icavi : nic scilicct niaiiu scrijjtis cxscrijita fuissent. Proinde operas
admodum 1'lotiiii libroruni aioumcnta [ca|)cre] j)retium cst rcferrc, qu:r in oj)ere ij)so Longinus
probarc ifjsam vero scribcndi formam, iiitelli-
: scrijjsit de Plotino Amclioquc, et ca>teris sua
gentiarumque frequentiam, et qua?stionum dis- temjicstate philosojihis, ut certius nobis constet,
jiositionem admodum jihilosojihicam nie amare (luain potissimuni de illis sentcntiam tulerit vir
.sujiiaiiiodum at(iue vcncrari. Atriue cf)ui(lcm clcgantissinius ;it(|uead ingenia arguciuia promj)-
judico, deberc vcritatis iiulaifatorcs Flotini liliros tissimus. Inscribitur sane liber de fine ad Plo-
cuiii j)ra'stantissiiiiorum dunta.\at opcribus com- tinum Geiililiunumque cognomento Amelium
jiaraiidos adducerc. cujus quideni jirooemium est ejusmodi.

XX. Cotifirmaiio superiorum. Testimonia Longini ad idem.

In supcrioribus enarraiulis idcirco fui pro- Cum multi temjioribus philosophi nostris ex-
lixior, ut (lcnioiistrarem, quid judicaverit de Plo- titerint, o ]\Iarcelle, major profecto eorum nu-
tino vir ille judicio seculi nostri acerrimo : qui nierus in j)riinis cxtitit nostra; fetatis annis. Pra-
feriiie sui temjioris omnia scri])toruiii o])cra dis- scns namque temj)us (juam j)aucos habeat, dicere
cussit atque rcdargiiit : fiuamvis et hic ab initio niinime licet. Sed dum essemus adolescentuli,
aliorum adductus inscitia Plotinum diu contemj)- noii j)auci jihilosophia? studiis excellebant, quos
 PLOTINI VITA. Ixxi

avxPOLS tOvecn kou. TroXecrLV iTri/ii^avras) ol /jLev kol Sia ypacl^ijs tTrexeLprjcrav ra ^oKovvra
acpicrL Trpa-ypaTcvecTOai, KaTaXLnovTfs Toh CTTLyLyvopevoLf, Trjs Trap avTwv co(j)eXeias
8' aTTOXprjvaL aCpuxLV ijyy/aavTO, tovs cTVVOVTas 7rpoj3Ll3cl^eiv et? ti)v tcov
1 28 /J-eTaaxeiV ol

^.apecTKOVTOiv eavToh KaTaXrj^^LV. 'Q,v tov /lev irpoTepov yeyovacTL TpoTrov, YlXaTcavLKo\

fjLcv '' Eu/cAf/Sj^y KCLi ArjpoKpLTOi Kcu YlpoKKlvos, 6 Trepl tijv TpcoaSa ^LcxTpi-^as, '^oLTeS

fJ-expL vvv ev Trj 'Pcofxr) 8j]p,oaLevovTef, YlAcoTLVOf koll TevTL\Lavos ' Ap.eKL09, 6 tovtov
yvcopip.of '
^TcoiKav 8e Qep.i(TTOK\i]¥ Kal 'Y^OLJ^icov, oLTe p-expL Trpcocjv aKp.aaavTes ' Avvios
4- Te Ka\ M.i']8ios' Y\epi7raTi]TLKCov 8e 6 ' AXe^av8pevs 'YiAioScopos' tov 8e SevTepov sriAa-
TcovLKol p.ev Ap.p.(ovLO? Ka\ 'Q,pLyevrjs, ols r]pels to jrXeuTTov
'
tov xpovov Trpocre(l)OLTi]crap.ev

5- av8p(xaLv, ovK oXlyco T(ov Kad' eavTovs els avveaiv ^LeveyKovaLV' ol tc ' Adi^vrjaL ^LaSoxoi, 10
QeoSoTos Kou YivfiovXos' KOLi yap etri tovtcov yeypaTTTal TiaLv, coa-Trep 'QpiyeveL p.ev, to
irepL 8aLp.6vcov' ''Ey/3oi;Aw 8e, to Trep). tov ^lXi^IBov Kal tov Topylov, Kal tcov ApLaTo- '

izgTeXcL Trpos Tr]v YlXdTcovos TToXLTeiav (xvTeipr]pevcov, ^ovk exeyyva rrpos to p.eTa twv e^eip-
yaap.evcov tov Xoyov avTovs apLdp.e2v av yevoLTO, Trcxpepyov Trj TOLavTrj xPV^^P-^t^f^v
6.aTrov8rj, /cat p.r] 7rpor]yovp.evr]v Trepi tov ypcicpeLV 6pp.i]v XajSovTcov ^tcov 8e ^tcolkcov i^

'TaPPllvos kcH Avaipaxos' oiTe ev aaTCL KaTaj^LcoaavTes, ' AOr]valos kcCl MovacovLos' '^Kal
7repLTraTr]TLK(Jov ' Ap.p.covLos Ka\ YlToXeixaLos, (jjLXoXoyaiTaTOL p.ev tcov KaO' eavTovs ap.(j)(o

yevopLevoL, Ka\ pLaXiaTa 6 ' Ap.pcovLos' ov yap eaTiv os tls ckclvco yeyovev els ^roXvixadeiav

y 7rapa7rXrjaL0S' ov p.r]v kcu ypayj/avTes ye tcxvlkov ov8ev, «AAa 7roLr]p.aTa Ka\ Xoyovs cttl-
.

8eLKTiK0Vs, a7rep ovv koll acoOrjvaL tcov av8pu)v tovtcov ovx ckovtcov oip.aL' p.r] yap av2o

I. xa'i To?.iffiv] Desunt lia'C verba in 8. Cod. Ciz. S«^/o;.

MjJS/a;] liric. itemque in Cod. Darm. post crjo; ad-

Cod. Ciz. 10. ovx oXiycf]Cod. Ciz. cXiyoiv, Codd. ditur rrar^a;, {[uod ortum est, cum impe-
ib. 5<i 7{0!jj;,] Codd. Marc. A. Med.B. Marc. A. 3Ion. C. filed. B. o>.iycuv. ritur aliqnis scriba pra^positionem illam
pixyiicctpr.s, ib. iocjTohs] Cod. Ciz. a.uTo6c, coiuperulium liujus vocis esse existimasset,
ra 5«xot;vTa] A!)est Tot in Cod. Ciz.
ib. ib. hivsyxotJtriv'] Cod. Marc. A. ^imty- alius iueptior utramqne vocem recepisset.
3. Cod. Ciz. Tsh; ffuvxT-
Touf ^yvovT-a;] XOVfflV. Cf. M(n-i annot. iu Iiunc locum, qtii a
TovTa;. Cotl. Mon. C. Ta; ffyvovTa;. ji. OscSoTo;] Codd. Leid. Marc. A. Cod. Oxoniensi abesse dicit, nec e.\|>ressit
ib. cr^o/BiSa^sivJ Codd. Med. B. Par. A. IMon. C. Ciz. Qio^ouXo;. Ficin. et exjiulerunt editores Lougini.
XPSff(sipix^iiv, 12. «j! 5ai|"«<a»] Codd. Ciz. Marc. A. 16. Auffif^a^c;'] Ed. et Codd. Leid. Darm.
5. «Vt; fAixQ'] Ita omnes Codd. excepto AIoU. C. Tsp) TOIV Oaifi.0V61V, Auffi^.ci^o;,
Leid., qui cum Ed. haliet ovti. 13, fT^fl? Tvjv] Cod. Ciz. fjciv oroo; Tnv. 18. To>.tifj.cihiccv] Codd. Marc. A. Mon.
7. Avviii;] Codd. Leid. Blarc. A. Mon. ib. jTjos To fciTa] In Ed. Ficin. et Fa- C. JMed. C. Par. A. ToXufj.ahiQcv.
C. icvtoi.

quidem omries videre nobis contigit, qiioniam a intervallo non parvo sui saeculi philosophos in-
teneris annis miiltas passim regiones iina cuin telligentia superantibus. Itcm qui Athenis suc-
parentibus pera^ravimus. Ubi profecto data cessores Theodotus, atque Eubulus. Jam vero
mihi occasio fuit, qua illos, quia adluic in vita si ab aliquo corum scrij^tum est, quemad-
([uid
supercrant, convenirem, cum apud niultas gentes modum ab Origene liber aliquis de Dannonibus:
et urbes in eundeni cum illis locum SKjie concur- atque ab Eubulo expositio quredam in Philebum
rerem. Scd ex corum numero alii quidem sen- atque Gorgiam atque de his, qua? Aristoteles
:

tentias suas literis commendarunt, scril)endo pos- Reip. Platonis opponit, ct cpiibus h;ec rationibus
teris jirofuturi alii vcro satis sibi factum existi-
: confutentur, ha-c sane jiarvi inomenti sunt, si
maruiit, si prsesenles familiaresque consilii sui cum rationii)us, quas illi voce exactius assignare
participes ctfecissent. In primo igitur genere Ncque enlm serio
solebant, conferre volueris.
fuerunt Platonici quidem Euclides, et Democri- quodam studio scripsisse videntur, neque scri-
tus, et Froclinus, qui in Troade habitavit. Pra^- bendi munus tanquam praecipuum ajDud se offi-
terea et qui ctiam niinc Ronia- vivunt, Plotinus cium elegisse. Prseterea e Stoicorum numero
et Gentilianus, Amelius Plotini familiaris. Stoi- I-Ierminus, atque Lysimachus, et qui Athenis
coruin vero Themistocles, atque PJKcbion et : egeriint Athena-us atque Musonius. Sed inter
qui usque ad externum diem florebant, Anniiis Peripateticos Ammonius atque Ptolemaeus dis- :

atquc Medius. Ex Peripateticis autein Ilelio- ci):)rmaruin ambo profecto maxime omniuin suo
dorus Alexandrinus. Sed in secundo genere tenipore ])leni, pra?sertim Ammonius nnllus :

Platonici cjuidem Ammonius atque Origenes, enim ad disciplinarum illius cojiiam ])ro)ie acces-
quibus cum nos diu versati sumus, viris profecto sisse vidctur. Nihil tamen artificiosum admodum
 Ixxii PLOTINI VITA.
avTOvs 8e^a<j0ai, 8i.a tolovtu>u ^i^Xlcou vaTepov -yeveadai yiicopifjiovf, a0ej^7-af airovhaio-
Tepoii a-vyypdiip.aaL "rrju eavTwv aTrodijaavplaai Si.auocai'. Tcoi' ^ ovv ypa-^avTiov oi

j^QpLev ovSev irXeov rj avvaycoyijv ^ koll p€Taypa(j)i]v tcov tol? 7rpea(3vTepoLS avvTeOevTcov

^ , eiroL-qaavTO, KaOaTrep ^vKXeiSrif Ka). AijpoKpLTOs /cai YlpoKXLVos;' ol 8e pLiKpa KopLibrj

Trpdy/jLaTa r^y tcov TraXaicov laTopLas aTropvrjpovevaavTes, els tovs avTOvs tottovs eKeivois 5
emy^eLp-qaav avvTLOevaL ^L^Xla, KaOdirep " kvvLos Te KaL Mi^Sios Kal ^ol^lcov. Ovtos p.ev

^diro TYjs ev Tr) Xe^ei KaTaaKevrjs yvcopi^eadaL /jlolXXov, rj ttjs ev Trj SiauoLa avvOeaecos
g.d^Lcov, ols Kcu Tov 'WXco^copov avyKaTaveipLeie tls dv, ovS eKelvov, irapa Ta tols TTpea^v-

TepoLS ev Tois d^podaeaiv elprjpieva, irXeov tl avp^aXXofievov '^els Trjv tov Xoyov ^Lap-
Opcoacv OL 8e, Ka) TrXrjdeL 7rpol3Xr]p.dTU)v, d pLeTe-^eipiaavTO, ttjv airovSrjv tov ypdc^eLV lo

dTToSeL^d/jLevoL koll Tpoivcp Oecoplas ISicp )(pr]aap.evoL, YlXcoTivos eial /cai TevTLXLavos Afie-
Xlos, o fjLev Tas HvOayopeiovs dp^ds kcu YlXaTcoviKas, ws eSoKei, irpos aaCpeaTepav rav
lO.TT/OO avTOv KaTaaTr]adfxevos e^i]yrjaiv. '^Ov8e ydp ov8ev eyyvs tl Ta l^ovfj.r]viov /cat

Kpoviov Kal Mo8epdTOv Ka\ QpaavXXov Tots HXcoTivov TrepX tcov avTcov avyypafifiaaiv
dKpij3eLav.
els ''O 8e 'ApeXLOS, KaT lxvt] fiev tovtov fia8i^eLV TvpoaLpovfievos, Kal tuj^
131 TToAAa fJLev tcov avTcov SoyfJLaTcov i)(6fJLevos, Trj 8e i^epyaaia ttoXvs a>v, '/cat r^ Trjs epfir]-
veias Trepi^oXr] jvpos tov evavTiov eKeivco lr]Xov virayopLevos, (ov Kal povcov i]pLels d^iov
I I elvaL vofJiilppev eTTLaKOTreiadaL Ta avyypdfxp.aTa. Tovs fxev ydp Xolttovs, '&Ti tls dv KLveiv
.

2. Ti-v S' otjv 7^K-^av-ryv] Ita Cotld. no- Moii. C. 31ed. A. (in marg. ut Ed.) Par. sil. et Fabric.
striomnes. Fabric. r^^v l\ cvv^ et in nota: A. ffvvra.^iojs. 11. ^oyieafztyoi] Codd, Ciz. IVlarc. A,
" riv 5' av y^a.-^iivrav. Toll. pro (lUO male 8. »c/j.«aT«»i('KSi!] Cod. Par. A. avyxx- I\Ion. C. ;^;afl/(ra^!vfl/.

alii T*v §* cIk etc." cav(('jUliiv. 12. u; ihf.x^.i] Cod. Ciz. xa/ ai; tiexti.
4. tTmrxyro] Ita omnes et
libri nostri ib. niS' i^srnsv] Codd. Marc. A. Alon. C. Recepi autcm /ti» -raf ni/5. e I.ongini

edit. Biisil. inde<iue Toup., Morus, Weis- Ovhi iKUVOf. editt. pro 09 ed. Basil. et Faitric. ftiv Tui

kius. Contra Tollius i-roiKffccv. ib. va^u Tot 79is] Ita pro ««^i Twf TltAay. Exdera tamen ctJitt. ntfiaj'*^!/'»?,

ib. /tt/Kfi] Cod. Ciz. litxoi. et sie .ilii scripsiexCodd.Uami. Jlarc.B. (in marg.) nescio unde.
libri quidain, male. Cf. Fabric. ad h.l. ,Med. A. Par. .V. Cod. .Maic. A. habct 1 3. OiSi yag] Codd. nostri omnes oliii

6. amTiiitai] Codd. Marc. A. Mon. C. ri <ri{i Tor,-. Ed. Fabric. et Longini edi- ya^ oliii. Unde recepi ovih, qiiod deerat.
Ti$£va/, tores :Tapu Ta To7i. ib. xai K.o'jyicv] Desunt in Cod. Ciz.
ib. UrXo!] Ita Cod. Ci/.. ciim rell. sed 10. rXii^i/] Codd. Marc. A. Mon. C. i;. 7;^;v»i ^iv tcJtcv] Abest ^!v in Codd.
Reines. ad marg. Ar.ftioi scribendum cen- <rXr'9>i. lidem mox aii prn a. Ciz.'Marc. A. Mon. C.
set, nt est in illo Cod. paulo sujierius. Et ib. fi!Ts:^ti(ii!atTo] Kestituimus hanc I
"J.
ivavT/cv !x!/'v*] Addidimus ivavT/av

confunduntur sa?pius hr.fio? et hXyi^oi oi)- scriptionem pro fjLiTi^^n^r.iravTo (ut Basil. ex Codd., cxcepto Leid., omnibus. £t ita
servantc Jacobs. ad Antholog. 1'alat. p. et Fabric.) ex Codd. Marc. A.H. .Mon. C. plnne pag. seq. c-^s; tcv ivavT.a» ixiiviv ^^Xav
610. et in Lectt. Stobenss. p. 49. Sed ni- Mcd. A.B. Par. A. Corre.\crant etiam vTr.ytro. Addiderant Fabric. et Lungini
hil variw lectionis anuotarunt Longini I/Oiigini editores et \Vyttcnb. JIox cum editores.
editores. M'yttciib. et Longini editt. recepi «ctoS!/- 18. T/ T/f a>] Abest t/ in Cod. Med.
7. «vSfVfiit] Codd. Ciz. Jlarc. A. Darm. ^ufiivoi pro el-root^dfttiioi quod est in ed. Ba- B.

construxerunt, sed pocmata quiBclani dcmonstra- priPter quiE ab antiquioribus audita fuerant,
ilia,

tivosque sermones. Quae quidcm scri))ta nolen- niliii jilus omninoad

distinctam orationis struc-
tibus auctoribus servata apud jioslcros arbitror. turam contuiisse videtur. Plotinus autem et
Ncque enini cxistimo illos cx()j)tavisse, per libros Gentilianus Amelius propositionum c()])ia referti
ejusmodi ])osteris innotescerc, cum nciilexcrint sunt, quas studiose pertractant, scribcndique
scriptis exactioribus suam connnendarc scntcn- nuuHis scrio ostenderunt, jjroijrio quodani more

tiam. Eoruni igitur, qui scripserunt, alii qui- contemj)iationis utcntes, Et Plotinus (piidcm, ut
dem nilnl ulterius coni))osucrunt, quam collectio- videtur, princi))ia Pythagorica sinnil atque Pla-
nem aut transcriptionem quandani eoruni, quce tonica cerlius quam priores exposuit, Et pro-
antiquiores jam composucrant sicut Euclidcs : fecto Numenii, Cronii, Moderati, Thrasylh scrip-
et Dcmocritus et Proclinus. Alii vero, exigua ta, ubi Piotinus de eisdem scribit, nulia ex parte
valde ex antiquorum historia memoria; conimen- ))r()))e ad cxactam diligenliani ejus accedunt.
dantes, secundum eosdem locos, atque illi, libros Amelius autem vestigia quidem Piotini obser-
componere sunt aggressi, velut Annius et jVIe- vare constituit, multaque iiiius inventa sectatur:
dius attpie Phcebion. Hic sane ex ijisa orationis veruni dum in rebus explicandis jirolixior est, et

dispositione magis quam ex solo mentis conccptu ambitu Jatiore vagatur, contra-
interjjretationis
gloriam sibi censuit comparandam quibus He- : riam Plotini induit formam. Horum vero dun-
liodorum quoque adnuraerare iicet, qui et ipse taxat libros consideratione dignos existimamus.
 PLOTINI VITA. Ixxiii

oioiTO Selv, d(f)eh i^erd^eiv eKeiuov?, irap cou ''raOra Aa/Soire? ovroi ye-ypdcjiaaiu, ovSeu
avTol Tvap avTwv TrpoaOevTe^, ov)( hTt tcov KecjjaXauov, «AA' ov8e tu>v eTrixetprj/xdTcov
ov8' ovv T] avvaycoyris tcov Trapa toIs TrXeiocTLv, y Kpiaecof tov /SeArtofoy eTripeXrjOevres
IS.^HSt; Sl aXAcov rovr). 7reTT0Lr]Kapev, coarrep kou ru> fiev TevTLXLavw Trep). rrjs
ixev ovv kcu
Kard UXarcova 8iKaioavv7]s dvreLirovres, rov 8e IlXcorivov ro 7rep\ rcov ISecJov eirLaKe^d- 5

^- fievoL' rov pev yap kolvov rjpcov re KdKeivcov eralpov ovra 'BacriAea rov Tvptov, ov
i 8'

avrov oXiya Treirpayparevpevov Kara ti]v tov YlXcarlvov pl/xriaLV, ov dno^e^dpevos /xdX-
Xov tj]s irap rjp.iv dycoyrjs, eire^eLpr^ae S^a avyypap,pn.ros dvo^el^ai, /SeArio) 86^av irepl
^S^Tcov I8eu)v Tr]s yplv dpeaKovarjs, e)(ovra, ^perpuos dvriypa(f)i] ^LeXey^ai 8oKovp.ev, ovk ev
TraXLvcp8r]aavra. Kai' tovtols ovk oXLyas rcav av8pcov rovrcov KeKLvr]Kores 86^as, coawep 10
Kav rfj Tvpos rov ' ApeXLOv eTrLaroXfj, peyeOos pev e)(ovar} avyypdpparos, diroKpLvopevr]
8e irpos drra rcov vif avrov irpos )]p.ds dvro rrjs Poi)p.r]s eTrearaXpevcoV rjvavros pev
"i
^. eTrLaToXi]v Trepl rov rpoirov ti]S YIXcotlvov (j)iXoao(()Las eypa^ev. "^'li]iels 8e avro povov
TTpoar]pKea9r]pev, rrj KOLvfj rov avyypapparos ejrLypacpfj, "irpos ti]v 'AfieXtov eirLaroXr^v
avro irpoaayopevaavres. 15
2 1 'Ej/ 8r] rovroLS rore wpoXoyr^ae pev, Trdvrcov tcov eTr avrov yeyovorcov TrXr/Oet re irpo-
l3Xr]paTcov, ^LeveyKelv YlXcorlvov re kou. '
ApeXLOv, rpoirco 8e decoplas 18lo) pdXtara rovrovs
Xp-qaaaOai, ^rd Novpyviov 8e ov)( 6tl vTrofiaXXeaBaL kol rdKelvov 7rpeaj3eveLv S^ypara,
aXXa ra rav HvOayopeicov avrov re eXopevou puertevat ^oypara, kou ovS iyyvs eivat rd
^33 Novp.r]viov kcll Kpoviov, Ka\ Mo8epaTOV /cat Gy^ao-yAAoi; ror? IlAcuriVoi; Trepl rcov avrcov 30

2. Ita scripsimus pro tx^'

Tec^' avTaiv] etiam Weiskius. C. wAw9>; T£.
a.vruv ex Codd. Med. A.B. ib. «w etuTo; — aiiTo fiovov] Hepc omnia in 18. Tcc tiou/imlou] Cod. Med. B. toI;
6. x.u.Kuinuy] Cod. Blarc. A. male ku' Cod. Warc. B. aberant, sed in marg. sunt Noufiytviou.
KiivOI/. adscripta. ib. Tclxuvov] Codd. Marc. A.B. Mon. C.
y. TTJV Tr.V nXaiTiVOf] AbcSt Tflt/ 111 Codd. 13. Toij T^oTou T^;] Codd. 3Iarc. A.B. Bled. A.B. Par. A. tccxiivoi/. Ed. Basil.
Ciz. (improbante JMiillcri), qui ejus Cod. Mon. C. Tov T^oTou rou Tyjs. Debeljat certe et Fabric. toc iniivov.
collationera instituit) Jlarc. A. J\Ion. C. scribi t^; tov. ig. d>.?,cc — VoyiixTcc] Desunt hjpc om-
Med. B. I e;. TffoffccyoptvffetvTts'] C/od. Leid. "r^ovcc- nia in Cod. Ciz. In Codd. 3Iarc. A. Par.
9, dvTiy^aipTJ] Cod. B. dvTiy^a^ii;.
I\Ied. yo^ivovTtr. Paulo aute Cod. Marc. B. pro A. est a.XXa. TftJv, omissO Ta.
10. Kclv TouToij] Ita Codd. Marc. A.B. cruyy^ixf.ifAaTOC in marg. haltet iruvTccyfcctTOS. ib. iXofcivoul Ita, ut legit Ficinus, pro
relii|ui cum Ed. x«u. AA'eiskius taiv. Idem habet superscriptum C(xl. Med. A. ix'ft'"'u scripsimus es. Codd. Darm. Jlarc.
12. T^O; a.TTu] Kd. WflOS CiTTtCX Sed UTTCt ab alia raanu. A.B. Mon. C. Med. A.B. iXofcivoiv Cod.
Codd. Marc. A.B. fllon. C. Correxit 16. TkKhi Ti] Codd. Marc. A.B. 3Ion. Leid.

Cur enim cacteros (juispiam sectari eontendat, taverat. Nos profecto in his ojDiniones horum
diniittens interea illos investigare, a quibus hi virorum non jjaucas agitavimus, sicut in epistoia
accipientes ha;c suis literis mandaverunt, i]isique etiam ad Amelium in magnitudinem libri pro-
nihil his adjunxerunt, ac nedum praecipua rerum ducta, respondente vero ad nonnulia, quiE iile
cajiita, sed nec argumentum quidem uUum. Ni- Roma ad nos miserat atque scrijiserat, quam
hil igitur uiterius curaverunt, quam, qu£E jjluri- ijise epistolani demore Plotinica^ j5hilo.so)ihiae in-
morum fuerant, congregare, vel, muha discuti- scripsit. Nos autem communi duntaxat inscrijj-
endo, ehgere mchora. Jam vero per aha etiam tione libri contenti fuimus, librum ipsum ad
effecimus idem quemadmodum ubi Gentiliano
: Amelii epistoiam inscribcntes.
quidem de justitia apud Platoneni posita contra-
diximus, et ubi Piotini iibrum de idcis tractan- XXI. Longinus iterum ile Plnlini prastcintia.
tem consideravimus communem jn-ofecto nostri
: In his ergo Longinus confessus est omnibus
illorumque amicum Tyrium dico Basilium, qui sui secuh sajiicntibus Plotinum Ameliumque
et ipse non pauca Piotinum imitando tractavit, proposifionum quifstionumque copia j^ripponen-
atque Plotinum ipsunt magis, cjuam viam regu- dos, rationeque contcmplationis sibi ])ropria po-
lamque nostram, probans, hbrl cujusdam compo- tissimum eos uti. Neque instituta Numenii vin-
sitione probarc conatus est, ojiinionem de ideis dicare sibi, eamve colere sed Pythagoreorum :

Platonicam verioreni esse, quam nostram hunc : mysteria Plotinum sectari constituisse. Sed ope-
inquam rescriptione quaihun opposita mediocriter ra Numenii, Cronii, jVIoderati, Thrasylli operi-
arguisse videmur, ut qui non recte scilicet recan- bus de i-ebus eisdein Plotini quantum ad abso-
VOL. I. k
 Ixxiv PLOTINI VITA.
crvyypa^lJiaaLv et? aKpi^eiau. EiTrcoi' Se vrep] 'AfieXiov, otl Kar 'ixvr] fj.€v tov YIXcotlvgv
e,3aSt^,Ty 8e i^epyaala ttoAvs cov /cai Trj tPjs e'/3/LiT/reta? 7repil3o\fj, Trpos tov evavTiov
"O/xwf iJ.vr]a0eh epov Hopcpvpiov eTL upy^as e-)(ovT09 tt)? Trpos tov
eKeivco ^J?Aoj' vTrrjyeTO.
UXcoTLVOv avvovaias, (f)r]a).v, otl he 6 kolvos r)iio)v re KdKelvcov eTalpos BacrtAeuy o TvpLos
01)8' avTos oXiya ireivpayp.aTevp.evos KaTa ttjv ITAwTtVou pLLixrjaLV avveOrjKe. TaOra^
OVTC09 KaTiSav, ^OTL TTJs T ' ApeXiov TrepLJBoXrjs TO d({)iX6ao(j)ov iravTeXios ecpvXa^dfirjv,
Ka\ irpos ^rj^ov tov IlAwrtVoi; ypa(pcov, ecopoiv. ApKel tolvvv 6 ToaovTos dvr-jp kcll ev

Kplaei TrpcoTos oov, koll v7reLXr]p.pevos d)(pL vvv, TOLavTa ypa(poyv Trepl UXcotlvov, ^ors ei

Kal koXovvtl p.e tov Ylopcpvpiov avve^r} ^vvrjOrjvaL avpfjLL^aL avTco, ovS av dvTeyparj/ev,
d Trplv ^dKpL^coaaL to 86yp.a, ypd\j/aL eTrexeiprjaev. lo

22 'AAAa Tirj pLOL TavTa irepl 8pvv r) irepl TveTprjv ; (^rja^v 6 'HaioSos, XeyeLV ; el ydp 8ei

134 Tai? papTvpiais ^prjadaL tols irapd Tcav ao(pd)v yeyevifpevaLs, tls dv e'ir) ao(pcoTepos 6eov;
5' iyai y\rapLp.ov t dpiOp.ov, kcu /xeTpa OaXdaarjs,
Kal deov Tov dXr]6u)s elpriK^TOs, '^oi^a
Acat Kco(pov ^vvLrjp.1, kcxl ov XaXeovTos dKovo). 'O yap 8r] 'AttoXXcov ipo/ievov tov 'Ayae-
Xiov, TTOv r'] YlXwTLVov ^vxr] Ke-)(0)priKev, 6 ToaovTov el7ro)v irepX ^coKpaTovs, dv8pcov dirdv- 15

tcov "EcoKpdTrjs aocpcoTaTos, iirdKovaov oaa 'kcu ola -irepX Y\Xo)Tlvov iOecnnaev.
s" ApL^poTa ^opp-i^eLV dval3aXXop.aL ijijlvov doL^rjs,

'Ap.(j)' dyavoLO (^iXoio p.eXixpoTdTaLaLv ixpaivcov,

(PoovoLS ev(Pr]p.ov KLddprjs ^(pvaeco vtto 7rXr]KTpu).

'^kAjJ^co Ka\ Moucraf, ^vvr]v orira yrjpvaaadaL, 20

1 . ffiry^oa^^iriv] Codd. Ciz. Leid. Marc. ih. t' '.\fcixiov'] Cod. j\Iarc. A. t' 'A/h. erunt corrigenda i «-ifi «itjb» pro i ts-

A.15. (hic superser.) Jlon. C. 5Ied. A. Xlov. Reli<|ui et ed. Basil. et Fahric Tn> T;a>; PriBpositio certe additur in Codd.
(hi(* abinami) ffvyy^a.^i^u.Tu^.
alia '.\/.tiXiov. Jlon. C. 3Ied. B. Par. In Cod. Jlarc A.
Cod. Jlarc. A. iSaSi^i.. Idem
2. i/SaS- Ji] •j. Codd. Ci/.. Leid. Jlarc. A.
'tuoun'] est d/.Xa Ttr, fiot ^iei TiT^uv fl 'Xrioi covii\
statim i^yuffta cum C'o<i. 3Ion. C. Mon. C. B. i^ib,^uny quod placet.
i\Ied. 13. oi^ha 3' 'tyoi .^dfi.uov] Male ^d/ifitov

3. ifioZ Vic^^votov] Codd. IVIarc A. Mon. 8. cum £d. Basil. pleri<|ue;

u,-, 11] ucii Cod(i. Leid. Darm. 3Ion. C. Versus est

C. t/ioti Tou Hoa^u^iov, sed Codd. Ciz. et 31arc. A. us ti, et ita ex notissimo Oraculo, Crieso dato, apud
4. x«;>«',-] Codd. Darra. Marc. A. Fabric. Herodot. I. 47. ihi vero est ffvur,/jt.t, et ^u-
Mon. C. BIe«l. A.B. i ii «»!>«. 9. 2vvr^^>ai'] Ita Rcripsimus pro 5iij$j;»(w nvvTo; pro XaXiovTos. Tiiin scripsi 'tpti/Aivov
ib. xdxiitut] Cod. Med. B. *a'«i''»»'(sic). ex Codd. Ciz. Darni. 3Iarc. A.B. Mon. C. pro i^at/tivov ex Codd. Marc. A.B. 3Ion. C.
ih. iTaTpoi] Codd. Ciz. et Marc. A. Leid. Jled. A.B. Par. A. consentiente Par. A. et ita correxit Fabric.

Omittunt hanc vocem. Ficino. 15. l/Ti»»] Cod. Ciz. ii-TTCJV /lOVaV.

j. T«» nAiuTi'«oi/] Cod. Med. B. t»» tci» ih.dvTiy^a^tf] Cod. Marc A. a»Ti- ih. <ji5»i> axdtTu»'] Est hic versus apud
IlAWTifOW. ypa^i. Diof». Lafrt. II. ;. 37.
ib. ffviiinxil Cod. Jlarc. A. ffviihxi: II. 'AA.Xa Ti'»j] Versus hic Hesiodeus ly. /tiXi^^DoTdratfftii] Cod. Ciz. /itki^V'
6. «Ti tJs] Abest «'t/ a Cod. Ciz. est in Theog. 35. unde ultima verba fu- TaTatffiv. Mijnter. /jii}.tx^^d<Toiffit.

lutam pertinet rationem, inferiora esse censencla. sam Sed quidnam mihi
diligenter examinasset.
Proinik' fuin dixisset Amcliuni jier Plotini qui- iiunc expedit (ut Hesiodi more loquar) circa
ik'in vestiiria progredi, sed nimia f|uadam expo- ([uercum, petramque lo{]ui Nempe si oportet .''

sitionis jirolixitate in oppositum Plotini doduci, sapientum testimoniis uti, quisnaiii Deo sapien-
mox mei memoriam fecit, Plotini fainiliantatem tior esse |iotest.'' Deo inc|uam, qui vere ck seipso
nuper adepti, aitque Communis autem nostri : dixit: Novi equidem arena' numciuin, maris(|ue
illorumque amicus Tyrius ille Basilius, nec ipse mensuram Intelligo mutum, audio non kquen-
:

quidem pauca ad exemjilar Plotini tractavit at- tem. Apollo sane, cum interrogasset Amelius,
qiie comjiosuit. In liis sane verbis revera Lon- quonam Plotini animus emigrasset, qui et So-
ginus indicat jiercejiisse, me diligentissime devi- cratem virorum oiiinium sapientissiimiin judica-
tasse Amelianas ambages, a ])hil()s<iplio nimium verat, c]uanta rursus et qualia de Piotino cecinit,
alieiias,atque in scribendo Plotini formam fuisse audi.
comjik^xum. Satis est ergo vir tantus judlcioque
primus, hactenus in testimonium nobis ackluctus, Testimnnmm Apollin'is de divinitate Plotini.

scribens talia de Plotino. Jam vero si tunc ad Immortalemaggrediorresonarecarminishjmnum,

eum, c]uando me advocavit, accedere potuissem, Ob amiciim suavem, mellitissimos contexens
profecto niinquam contra rescripsi.sset illa, quae Vocalis cithar» modos, aureo pectine :

scribere prius est aggressus, quani doctrinara ip- Sed et Jlusas advoco, ut communi voce concinant
 PLOTINI VITA. Ixxv

TrafKJywvoii la^aicTL iravap^ovLaiai r fpcoaL^,

olov eV AlaKL^rj arrjaaL ^opov 'eKXifixdfv,

dOavdrav fjLavlaiaiv 'Opi]piiaiaL t doiSaLf.
aAA' dye M.ovadcov te/jo? xojoof, dirvawpLev,
e(f ev eTTLTrveiovTef, doLSijf TeppLaTa Traai]?'
vjjLixL Kcu ev fxeaaaLaLv, eyco *1^ol/So? ^aOv^aLTrjs'
135
^^aipLOV, dvep to 7rdpoL$ev, d^ap vvv Saipovof alar]
deLOTepr) neXacov, ot eXvaao Beapiov dvayK7]9
dvSpoper]?' pedecov 8e 7roXvcf)XoLa(3oLO KvSoLpov,
pcoaapevof n-paTTL^eaaLv eV rjova vr^^vTov aKTrjs, 10
vi])(es eireLyopevos 8i]pov «tto voacpLv uXLTpcov, 15
aT7]pL^aL KaOaprjs '^v)(r]S evKafJLTrea olpLrfv,

fj^L Oeolo aeXaf 7repLXap.ir€Tai, fj-^^L 0ep.LaTef,

ev Kadapco dnaTepdev dXLTpoavvr]s dde/xlaTov.
Ka\ TQTe fxev aKalpovTL iTLKpov KVfM e^vTcaXv^ai, 15
aifio^OTOv (Blotolo Ka). darjpcov elXLyycov, 20
ev peaaToiai kXvBcovos dvcoiaTov re KvSotfiov,
TToXXaKLS eK fxaKapcov cf)av0-)] aKOiros eyyvdL vatcov.
TToXXaKL aolo voolo j3oXds Xo^fjaiv dTapirols,
lefxevaf (j)opeea6aL epcofjaLV acpeTepjfaiv, 20
opOoTTopov dva KVKXa Kal dfi(3poTov olfxov deLpav, 25
ddavaTOL, OapLvifv (f)aecov UKTLva TTopovTes,
oaaoLaLV BepKeadaL diTal aKOTLrfs XvyaLys.
ov8e ae 7rafXTTr]8rjv ^Xec^apcov e^e vrj8vfios vttvos'

I. 1%X"-'*^^ Tava^avaTctiv fiecnuttrtv^ Ita, dit Thorlac. usque ad Td^oSiv.

vfifjLi

omissis^ qu» interposita sunt, Codd. Oiz. ib. ri^finTa'] Male Codd. Ciz. Marc. A. II.
vyix,t;] Codd. Darm. Marc. A.B.
Leid. Marc. A.B. Blon. C. ixxwt Leid. Mon. C. Tsjfia. Mon. C. Par. A. vn^i , in Ed. et rell.
3. s«x^'/';^5iv] Ita rescripsi pro ixXr.iht 7. a»£j] Ita Codd. Par. A. Ciz.
^ccTfiov

ex Codd. IMed. B. Par. A. Marc. A.B. pro ^aifiuv 'iv:^. Scribitur etiam «v:^ in aVo voffipiv] Cod. I\lon. C. a.'^ovoir^tv.
ib.
IVIed. A., Darm. (luamqnam in omnilius, Codd. Leid. Darm. fllarc. A.B. Blon. C. uXiyyuv] Ita Codd. Leid. Marc. A.
16.
prsEter Slarc. A. IMed. B., vulgata in IMed. A.B. Correctum jam a Faliric. Rlon. C. Bled. B. Par. A. pro 'iXiyyi.jv.
niarg. est adscripta. Recte Thorlac. majore spatii intervallo 19. iror» vooio] Ita Thorlac. Ed. et
4. aXx' u.y{\ Ita nonnisi INIarc. A. ha?c sejunxit a pra^cedenlilius. Codd. ifi7o.
Mon. C. Reliqui i^.Xa y-, ut Ed. 8. 6-* ix-jTuo] Codd. Marc. A. fllun. C. 21. 'o^^oTo^ov] Cod. Leid. o^So-ro^av.
5. irtmsiot-;;] Ita omnes Codd. pra?ter Med. B. 'oTt Xvcrcco. ib. oif.cov] Cod. Marc. A. y^vov. Mox
Ciz., qui lialiet iTiTvi^vri; ut Ed., et Marc. ib. litrfiov'] Ita scripsi cum Faliric. et Cod. Leid. pro ^«ewv.
tpcci^ojv

B.A. Med. A. (sed duo posteriores iu Thorlac. pro 'dKrfiaiv ex Codd. Ciz. Leid. 23. aTfiti] Cod. Marc. A. «^o, quod est
marg.) scri^vfuavri;. Nostrani lect. halieut Blarc. A. Mon. C. Par. A. In Cod. Ciz. interpretis.
Fahric, et Thorlac. vs. 10. h fiitriratTiv de- post ««aj-jijis sequuntur omissa inde ab

Omnisonismodiset omnifariisharmoniae viribus: 5 I^uro in loco procul a nefasto scelere.

Qualem statuisse choruni ob jEacidem feruntur Et olini quidem salienti ut amaram
devitaresundam
Immortalium furoribus, et Homericis cantibus. Sanguisuga; vitae, tristiumque vertiginum
20
Sed eia Musarum sacer chorus, canamus Fkictibus in niediis, surdoque tumultu
In unum conspirantes, universi tcrminos cantus: Freqiienteradiis apparuit tibi e.\ proximo signum
In inedio autem vestrum, ego Phccbus intonsus 10 Frcc|uentcr tua; nientis conjectus obliquis trami-
Genie, vir prius, at nunc genii consortio tibus
Diviniori accedens, sokitus humana? jam necessi- Ferri cupientes, suis immortales viribus
tatis vincLilo Adrecti cursus gyros aeternamque viam sustule-
Et ex membi-orum proccUoso turbine, runt 25
IMente robustus ad exors aikivionis littus Crebros scihcet luminum radios
Enatas feslinans, procul a ncfariorum turba : 15 Tuis ocuhs inter obscurissimas tenebras osten-
Ut insistas aniini jiuri rcctissiiiiam viam, dentes.
Ubi Dei resplendet fulgor, ubi fas Nec oculos plane tuos fallax occupabat sopor
k 2
 Ixxvi PLOTINI VITA.
136 aAA' ap airo ^Xecjjapcoi' Treracra? KrjXtSa (BapeLav
d)(Xvo9, eV Sli^rjai (popevfievos, tSpaKes oacrois, 30
TToAAa re /cai ^aplevTa, ra Kev pea ovtls \8olto
dvdpcoircou oaaoL aocpLrjs pLaLrjTopes eTrXevu.

vvv S OTe 8r} aKrjvos puev iXvaao, arjp.a S eXeu^as

^vxrjs 8aLfjLOVL7]s, p.eff 6p.r]yvpLV ep\eaL rj8r)

8aip.ovLrjv, epaTolaLv dvaTrvelovaav di]TaLS, 35

evff evL /JLev (^iXoTr^s, evi 8' Ipepos d(3pos l8ea6aL.

ev(l)poavvr]s TrXeicov Ka6apr]s, irXrjpovixevos alev

dpjSpoaloyv o^eTOiv 6eo6ev, o6ev iaTLV ipcoTcov 10
TrelapaTa Ka\ yXvKepi] Trvolr] kou vrjveiJLOs al6r]p.

-^pvaeir^s yeverjs pLeyaXov Alos 17X'

vep.ovTaL 40
Mlvo)s koll 'FaSdpLavdvs dSeXcpeo)., tj^' 8lkcuos
AlaKos, fix^ IlAar&ji',
lepr] 'ls, f}-)(i re KaXos
Ilv6ay6pr]s, oaaoL re xppov aTi]pL^av epcoTOS 15
dOavaTov, oaaoL yeveijv ^vvr]v iXa)(OVTO,
8alpoaLv oXfiiaTOLS, '66l tol Keap iv daXirjaLv 45
alev iijcppoavvrjaiv laiveTaC co paKap, oaaovs
137 OTXr^aas dpLdpovs deOXwv, peTa 8aip.ovas dyvovs
TTCoXeeai, ^afJLevfjai Kopvaadfxevos ^cofjai. 20
crrrfacofiev fioXTrrfv re, xopoij r ev8ivea kvkXov,
HXwTivov MovauL TToXvyrj^ees' airrap ifJLeio 50
Toaaov (jjpaaev
)(pvaeii] Ki6api] evaLcovL.

xflXTda] Edit. Rasil. exhiltft xXjjtJa.

1. Pythagone. Pro.time Thorlac. imijijav. oaaovi.
De Accentii in hiijusnuuli vocalmhs vi»i. 16. offvot yinr.v] Interposituin erat tj, 20. xi^Xssai] Ita scripsi forma lonica,
Hess. Obss. in Fhitarcli. TinuiL p. ly. i qnod deleviinns auctoritate Codd. Ciz. cum vulgata stare nequeat. Eoque dunint
2. Vmiri} Codd. Mon. C. Par. A. Mai-c. Darm. Marc. A.B. Mon. C. Med. A.B. Codd. vestigia. Ed. et Codd. Ciz. lyeid.
A. iuvy.ffi. Delevit et Tliorlac. Mon. halient vuV.ili. i',oi. Mcd. A. x«-
ib. i5fa«!!] CoJd. Ciz. Leid. Marc. A.B. 17. oii Toi >ti«;] Ita Codd. Marc. A.B.
reliqui oinnes
>.iiiai, .TroiXiiiai. Ed. Basil.
Mon. C. ihoafAts. Mon. C. (in marg. ; in contextu xi^xt)
Gal. Thorl. vuXiZt. Fahric. .xui>.ivis.
6. sf;t""] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. C. Mcd. A.B. ; in Ed. est ioiffi «!«j, quod
Par. A. i^^i^iTui. haliet ('od. Med. A. ab al. m. in inaig. 22. rTo>.vyrHi{\ Ita legimus cnm Fic. ex
1 1 alKp.
. —
AioV KX' —
Hanc distinctio-
^]
Kioai legitur etiam in Codd. Ciz. Eeid. Codd. Darm. Marc. B. ."Med. A. Par. A.
nem prtEtuli. Ahi delent distinctionem Gall. et Tiiorl. o\iri xia^. l''al>ric. oiviv *taj. Med. B., qui tamen omnes exceptoI\Ied.B.
post aibi^. Sententia est uhi aiirei ge-
: ib. «» iaXiKnit] Cod. Marc. A. i» iirTu- nltinia? syllabje superscriptum habent of.

neris viri dei^unt Jovis .Minos, &.c. Xirffiv. Co<ld. Ciz. Leid. item rTo>.vyr,hi^s., Codd.
14. KaXo;] Codd. Ciz. ^laro. A. Mon. C. iS. w waxirj, "ffffovi\ Ed. et marg. Codd. Itlarc A. Mon. C. troXi/yniitios. Ed. xo-
5.~af KaXoi. \Mdes duas lectioiies, quarum Dami. Marc. B. Med. A. et Thorlac. aM.a >.vyh Vios.

alterutra est ejicienda, in liis Codd. juxta xai offffois. t^ed Codd. Darm. JMarc. A.B. ib. 'ifiiTol Ita solus Cod. Leid. Reliqni
positas. Mihi mai^s placeret receptiini Med. A.B. l^eid. a fia.xu9 oaaous. Quos omnes cum Ed. male 'i/xoTo et ita GalL Fa-
2/3;, quippe quod magis convenire ridetur sequor. Codd. Mon. C. Par. A. iJ ^«a; bric. Thorlac.

Sed a palpcbris cxcvissa £ri'avi maciila Aurei generis magni Jovis ubi agitant 40
Calioinis, cluiii fluclibus fcrebari.s, uculis 30 IVIinos ct llliadanianthus fratrcs: ubi justus
Multa et vcuusta contcmplatus es, quse nemo ia- ^acus ubi Plato, sacra vis ubi pulchcr
: :

cile vidit Pythagoras, et quicunque chorum statucrunt

Eorum hominum, qui sapicntiac fuerunt indaga- ainoris
tores. Imniortalis,quicunquegcnus commune sortitisunt
At nunc vibl solutus involucro es, et signum de- Cuni beatissimis geniis: ubi animus inter mensas 45
seruisti Laetitia semper hilarcscit. Ah beate, quam muhis
Animas genialis, ad concilium contendis E.xantlatis hiboribus ad castos genios
Geniale, quod amamis intcrspirat auris: 35 Abisti, ad vitam stabihssimam provectus.
Ubi amicltia est, ubi Cuj)ido visu moUis, Sistamus carmcn, et orbeni chori volubilem
Puras plenus lajtitiaj et scmpiternis rivis Plotini Musae gaudentos. At mea 50
Ambrosiis irrigatus a Deo unde sunt amorum : Aurea cithara hasc habuit quse diceret aevum bene
Retinacula, et dulcis spiritus, et tranquillus aether. aircnti.
 PLOTINI VITA. Ixxvii

23 'Ei' Srj TOVTOLS eiprjTai fi€u, OTi dyadw yeyove kcu rjinos, Kal Trpao? ye fxaXuTTa, koL
ovTOi^ e^pvTL avvrjSeifxeV 8' otl aypvTTvos
fMflAixof, aTrep kou i)p.eL^ elprjTai Ka). KaOapdv
Ti]v "^v^ifv excov Kou ^de\ (nrevScov Trpos to Oelov, oi) Sia Trao"?;? rr;y '^vxij^ ?}pa, utl re
irdvT eTToieL dTraWayrjvai, iTLKpov KVfi e^vTraXv^ai tov alfiojSoTov TrjSe fiiov. ^'ovtw^ 8e
fj.dXL(TTa TovTO) Tcp 8aLp.ovLCt) (PcoTL, TToXXaKLy evayovTL eavTov et? tov irpcoTov Kal eireKeLvaS
Oeov Tah evvoiai^, kcll KaTcx ra? ev rw (TVfnroaicp v(f)7]yi]fievaf 68ovf r<5 HXaTcovL, i(()dvr]

eKelvof 6 deo9 o fxr] re fji0f)(pi]v fxr] re TLva iSeav e)(cov, VTrep 8e vovv, koll irdv to vorjTov
L^pvfMevof. ch 8r] kou '^eyo) 6 Ilop(pvpLoy dira^ Xeyco TrXr^aLaaai koll evcaOrfvaL, eTo^ dycav

1^8 e^r^KoaTov re Kal by8oov. ec^dvr] yovv tw IlAwrtVw aKoirof eyyvdL vaiwv. Te^Ao? ydp
avTco Kal aKOTTos r]v to evo)9r]vaL koH ireXaaaL rc3 eVi irdaL ^ew. 'Em^^e 8e TeTpuKif ttov, lo

OTe avvr]fxr]v avToi, tov aKoivov tovtov, evepyeia dppr]Tcp, /cat ou SvvdfieL' Kod otl Xo^ors
(j)epofievov ttoXXukls ol deol KaTrjv$vvav dafiLV>]v (Paeorv dKTLva TTOpovTes, wf eTTLaKe^eL
Trj irap eKeivcov Kal e'7n/3Ae'\|^et ypa(j)i]vai ra ypacpevTa elpr]TaL. ^'Eac 8e t?]? dypvrrvov
eaooOev re Kat e^coOev Oeas e8paKes, (pr]a\v, oaaoLS TroXXd re Kal yapievTa, Ta Kev pea
ovTLf \8oLTO dvdpOTTTcov Tcov (piXoaocpia TrpoaexpvTcov. '"?/ yap 8r] tcov dvOpcoTTCov Oeoypia 15
dv6pooivivr]s fxev dv yevoLTO dfieLvcoV d>9 8e irpos Tr]v deiav yvcoaLV, yapieaaa fiev dv eir],

ov fxjfv coaTe to ^aOos eXelv dv 8vvr]6r]vai, coaTrep alpovaLV ol Ocol. TavTa fxev ovv, otl

139 eri acopa TrepLKeLfxevos evi]pyeL, kcu Tivcov eTvy)(ave, 8e8i]XooKe. fxeTa 8e to Xvdr]vaL e'/c tov
acofxaTos, eX6elv pev avTov (pr]aLV els Tr]v SaLfxoviav 6fxr]yvpLV iroXLTeveadaL 8' eKel 0iAd-
Tr]Ta, Ifxepov, ev^poavvi]v, epcoTa e^r]fifxevov tov deov, TeTa)(6aL 8e kcxl tovs Xeyofxevovs 20
^LKaaTas tcov ypv)(cov, 7raI8as tov deov, MiVo), kcil 'PaSafxavdvv, Ka\ AlaKOV, TTpos ovs ov

2. ffcjvyj^iifm] Cod. Leid. i7uviior,£/Av. Codd. prapsentant, legitqtie in suis libris Fici- 1 2. Kalviv^ma.v'] Codd. Ciz, Mon. C.
3Iarc. A. i\Ion. C. truni^tifiiv. Ed. Basil. nus. Kot^iu^uvav.
et Fabric. cuvyihifA^v. S. i risj^tloios] Abest i a Codd. Darm. Uu-iv T£ xa) 'iluhv'] Ita Cod. Leid.
14.
4. ovTu ai — Uva/ai;] Desunt haec omnia Marc. A.B. Mon. C. Med.A.B. Par. A. alii. Ed. Basil. et Fabric. iVi^EK te.
in Cod. Ciz. In Cod. Blarc. A. est ouVw. II. auvr,fj^-nv avT-f] Codd. Darm. ]\Iarc. ib. —
Ti Ktv irjoo-i.^ovTea»] Desunt in Cod.
Ed. Basil. et Fal)ric. cvtoj;. B. Med. A.B. ainot (rvvnii.m. Codd. Marc. Ciz. In Codd. Marc. A. Mon. C. scri-
6. Ka) xaTu] Cod. IVIarC. A. xaJ jtisra. A. Mon. C. a.hTM ffuvoifcnv. De iila forma bitur fi av rts.
ib. 8» TrZ} Abest tu in Codd. Marc. A. consule Sturz. de Dialect. Alex. 169. p. 17. oTi iTi] Abest £Ti a Cod. Marc. A.
Jlon. C. sq. et Lobeck. ad Piu'ynich. p. 152. ubi e 19. ipnffiv] Codd. Ciz. Marc. A. JMon.
7. ixi7vos 9ios] Abest vox i Siis ab Ed. Xenophonte Ephesio III. 55. laudatur C. ipaffiv.

et Cod. Leid., sed reliqui omnes eam re-

XXIII. Inhoc oraculo contiiietur, riotinum cum ipso versarer, hunc finem est assecutus: non
fuisse bonum,
mitem, et mansuetum in primis
et potentia duntaxat, inquam, sed actu quodam in-
atque suavem, qualem et nos extitisse vera expe- effabih consecutus. PrfBterea subdit oraculum :

rientia comprobavimus. Rursus vigilem exti- deos saspe Plotinum circumvagantem apprehen-
tisse, puroque semper aninio ad divinum ipsum dentes in rectuni tramitem direxisse, dum uber-
sursum erccto, tjuod quideni animo toto ardenter rimos luminis divini radios, oculorum ejus lumi-
amavit. Item cunctis viribiis studuisse ex amara nibus benignc porrigerent: ut vere chctum sit,
cruentw hujus vitae unchi prorsus emergere. Hac Plotinum contemplatione intuituque chvinitus
igitur ratione, hoc beato lumine, cum S£Bpe se rutilante libros suos composuisse. Jam vero ex
ipsum attolleret tota mente ad primum deum intuitu intrinsecus et extrinsecus vigilante inspe-
mente superiorem, perque gradus omnes in svm- xisse dicitur ab oraculo multa suis oculis, atque
posio a Platone dispositos ascenderet ad divina pulcherrima :qute cjuidem non facile ullus phi-
ijjsi ])rotinus coruscavit deus ille, ncc formam losophia; professor ins[)excrit. Contemplatio
nec idcam aliquam habens, sed super intellec- namque hominum humana cjuidem rursian con-
tum universumque intclhgibile in se ipso consis- templatione prajstantior esse potest sed ad di- :

tens. Cui et ego Porphyrius semel appropin- vinam comparata notitiam, gratiosa quidem csse
quavi fuique conjunctus, cum annum setatis oc- potest, non tamen valet penetrai'e profundum,
tavum ct sexagesimum jam implerem. Apparuit cjuo supcri penetrant. Hactenus ostendit oracu-
ergo Piotino finis ille (piam jiroximus. Finis linn, qualia Plotinus dum essct corpore circuin-
namquc Plotlno signumque erat, quo aciem men- scptus pcregcrit, et quai fuerit consecutus. Post
tis intendcret }n-opln(juare, conjungique ipsi dco hccc vaticinatur Plolinuni solutum corporc atl
omnibus ubi^jue praasenti. Quater autem dum coctum pcrvenisse bcatum, ubi regnat charitas,
 Ixxviii PLOTINI VITA.
SLKacrOrjaoixevop ot^ecrdaf ^avveaojXfvov 8e Tovroty, oW KCii ol aXXoi deol apiaTOi. ^vv-
eiai 5e ovtol, Yikarwv, YlvOayopas, bivoaoL re aXXoL ^opov aT-qpL^av epcoTO? aOavaTOV
eKCL Be Ti]v yeveaLV tou9 oXfilaTovs Saifj.ova! exeiv, fiiov re peTLcvaL tov ev BaXlaL? Ka\
evchpoavvaL^ KaTaTre7rvKvcofj.evov, Ka\ tovtov SLaTeXelv, kcil utto Oclov pLaKapLCppevov.

2,4 'YoLovTO^ ixev ovv 6 HXojTLvov rjjxiv laTopijTaL ^io?. 'ETrei 5e avTos ^ttjv ^LaTa^LV Koi^
TTjv BLOpOcaaLV Tuiv ^l/BXlcov TVOLeladaL rjpxv eireTpei^ev, eyo) Se KcxKeivcp ^covti inrea^6p.r]v,

Kal TOLf aXXoLS eTalpoLS eTvr}yyeLXap.r]v 7roLr]aaL tovto' TrpcoTov jxev Ta (^L^Xia ov /cara

Xpovouf iaaai (PvpSrjv eKde8op.eva eSiKaLcoaa, pLLixi]aap.evos 8 ' ATroXXo8a>pov tov 'AOrj-
i^ovaiov, Kcu 'AvSpovLKOv Tov Y\epLTraTr]TLKOv, cov 6 p.ev '1^7rL)(apixov tov Kcofxcp8Loypd(])ov eif

8eKa To/xovs (f^e^pcov avvrjyayev, 6 8e tcl

'
ApLaTOTeXovs Kal Qeo({)pajcrTov eJ? Trpayixareias lo

8LeiXe, '^TOLS oiKeias imoOeaeLS et? TavTov avvayaycov ovtco 8r] /cat eyco, -irevTrjKovTa Tea-
aapa ovTa excov tol tov YlXcoTivov ^L^XicL, '^^LeiXov fxev eis e^ evvedSas, ^Tr) TeXeioTrjTi
Tov e^ dpLOpov, Koi Tois evvedaLv dafxevcos eirLTVxcov' eKCxxTTrj 8e evveaSi ra o^LKela (pepcov

avve(l)6pj]aa, 8oi>s kcxl t^^lv 7rpcoTr]v Tois (Xa(f}poTe'poLf 7rpo^Xr]paaLV.

'H iJLCV ydp 7rpcoTrj evveas ex^L Ta i]dLKcoTepa Ta8e. 15
CQ. ^Ti TO ^COOV, Kal TLS 6 dvdpCOTTOS.
I 9. 7rep\ dpeTcov.

20. ^Trepl SLaXeKTLKTif.

141 46. 7rep\ evSaipovias.
^6. ''el ev 7rapaTaaei xpovov to evSatpoveiv. 20
I . TTept Tov KaXov.

1 . ffvv.ffifiwv] Ita scripsi ex Codd. Iveitl. iaXiixti. ib. «iV« Si)] Codd. Jlarc. A. Mon. C.
(ubi tamen est ^yviff(r«/*i^ay) Darm. Marc. 7. iral^on] Abest a Codd. Darm. Med. «St» Ji.

A. B. Mon. C. Jled. A. B. ; Ed. cum A. (in hoc add. in marif.j Par. A. 15. i-aSi] In Cn<ld. Ciz. lieid. Darm.
Codd. Ciz. Par. A. o-yviTa/^ivsv. 10. ifi;u>] Ita CiKld. Ciz. Leid. Slarc. Marc. B. Jlon. C. Par. A. itenim, ut
2. oviffot Tl aXXoj] Cod. Ciz. e^effoi TS A.B. 31on. C. Par. A. ; reliqiii male supra, cuique libro additur au « a^vvi, aim
X£i akXei. ciim Ed. ^i^ov. veriiis libri primis, iisdein fere, quibus su-

3. iKit 5i riiv yiviffn''] Duo vocabnla po- ib. r^xyfiariixt] Ita Fabric. et Codd. pra. Nos ea tantum notabimus, quse va-
non siint in Ed. et in Coil. Leid.,
steriora omnes, excepto Leid., qui ut Ed. habet nant.
sed addenda tuerunt ex Codd rell. om- Tpay/iecTsictn. CO. Ta^aTaffit] Cod. Ciz. ffra^affTaffii.
nibus. 11. u'( Taii-ov] Codd. Ijeid. Marc. A. In initio libri Cod. Darm. iTri^offtv^ Ed.
ib. iaxiitis] Codd. IMaic A. Mon. C. Mon. C. (Jf Tai/re. Cod. Ciz- ti( reuve. male iTiiuffiv.

suave desiderium, IsEtitiaque, et amor Deo con- temporis successione compositi sed quemadmo- :

junctus. Pra-terea constitutos essc judices ani- dum Apollodorus Atheniensis Epicharnii comne-
morum IMinocm, Rliadamanthum, .Kaeum, dei dias in voiumina deceni collegit, et Andronicus
fiiios: ad quos ire Plotinuni, non quideni ut ju- reri})ateticus Aristotelis et Theoplirasti lihros
dicaretur, sed ut conversaretur, quibus cum alii distribuit in suppositiones in unum
tractatus,
quoque dii optimi conversantur: ubi etiam Plato j^roprias coUitrens sic et ego quinquatrinta qua^
:

et Pvtliajroras caHcrique vitam agunt, quicunque tuor Plotini libros in sex Enneadas sum partitus,
firmiter ininiortalis amoris chorum constitucriuit: occasione perfecti numeri, senarii scilicet et no-
ibidem Da^mones fclicissimos suani hahere ])ro- venarii, gaudens. Unicuique vero Enneadi, id
geniem item vitam illic agcre fcstiva viriditate
: est,novenario propria tribuens, ita simul cognata
gaudioque jilcnissimam, talcuKjue perseverare congessi, jjriora semper in ordine numeri, propo-
factum divina largitate beatum. sita qua? sunt leviora constituens.

XXIV. Dispositio librorum Plotini per materias di- Prima igitur Enneas materias pra;cij3ue mora-
gestas ordine. les continct.

historico more de vita Plotini sit

Hactenus I. Quid aniinal : (juid homo.
dictuni. Quoniam vero Piotinus nobis commisit, II. De virtutibus.
ut ordinem emendationemque hbrorum suorum III. De dialectica.
curaremus, ego autem et illi viventi jiromisi, et IV. De beatitudine.
CEeteris pollicitus sum efficere : in jirimis quidem V. Utrum beatitudo in temporis productione
ojiene jjretium fore censui, ne libros permitte- consistat.
rem ita jacere permistim, sicut deinceps sunt VI. Depulchro.
 PLOTINI VITA. Ixxix

CA. 'Trepl Tov TrpcoTov ayadov Koi tcov aXXcov a-yaOcov.

C\, ^TTodiV TU KUKa.
16. ^Trepl T^jf eK tov ^lov evXoyov e^aytayi]^.
'H /xev ovv TrpcoTT] evveaf TuSe irepLe^^ei, rjdiKcoTepas VTTodeaeis 7re/)iAa/3oiVa. 'H Se

SevTepa, tcov (fwaiKcov arvvaycoyrjv expvaa, To. irepl Koafxov kou to. tco Koap.cp dvrjKOVTaS
Trepiexei. eaTL Se TavTa.
40. "^wepl Tov Koafxov.
2- "Trepl Trjs KVKXo(j)opLa9.

^2. °€L TTOiel Ta aaTpa.

12. Pirepl Tcov Svo vXcov. 10

143 25. ^Trep\ Tov 8vv(ip.eL koll evepyeia.

ly. ^wepl TTOioTijTos Kal elSovs.

^y. Trepl Trjf Sl hXcov Kpaaeco^.
^^. ^TTcas TOL TToppco 6pu)p.eva fXLKpa (jjaLveTaL.

^^. ^TTpos Tovf KaKov Tov 8r]fXLOvpyov Tov KoapLov, Ka\ Tov Koapov KaKov etVat 15

XeyovTas.
'H 8e TpLTrf evveaf, en tol irepX KoapLOV e\ovaa, 7repLeLXrf(f)e Ta Trepl tqJv KaTO. Koafiov
decopovftevcov TavTa.

3. ''7re|0t elpappevr]?.

47. nepl Trpovolas irpcoTov. 20

48. TrepX irpovolas 8evTepov.
143 15. ^Trep). Tov elXr])(6Tos rjfids 8aLfJL0V0S.

50. Tvep). epcoTos.

26. ^Trepl TTJs diraOeLas tcov dacofiaTCov.

45. Trepl alaivos Ka\ ^(povov. 25

30. ^vep] (f)vaecos Kal Oecapias kcu tov evos.
eTTLaKexj/eLs SiacpopoL.

2. voSiv ra. KaKx] Cod. Marc. A. •rt^i 14. fiiKfia. ^a.'iviTcci] Cod. Darm. in init. 19. •rt^i Initium libri in
Eificee^f.tivrjs']

Tsy Ta^iv Ta. «a«a. In Ed. iu initio libri libri i^cLTTu ^xUirui^ in Ed. tpccUircti Cod. Darm. yiyvofitvoCf in Ed. yivcuivcc.
i^ccyii. Cod. Darm. l^d^u;. iXdrru. 24, ciirMfcciTajv] Sic recte Codd. ('iz. Leid.
3. •ri^i Ttis Ik k. t. X.J Cod. i\Iarc. A. 15. v^os rovs xtxKov X. T. A.] Codd. Leid. Darm. Marc. I\lon. C
Par. A. Keliqui
iioiuiisi •v.fl} i^nyoytis, Marc. A. cr^o? rous yvojtrTovs. cura Ed. iratficcruv, Initium libri in Cod.
6. sVti ii TxiTct] Cod. Marc. A. sVti 17. xci.Tic Kocrfi.ov] Codd. Marc. A.B. Darm. Xiyovns TafiD, in Ed. •>rcch xi-
3e tscSe. Par. A. Kccra rov xofffcov. yovTis,

VII. De primo bono, caeterisque bonis. VIII. Cur quae videntur procul, exigua vi-
VIII. Undemala. deantur.
IX. De rationall exitu cx hac vita. IX. Contra putantes mundi opificem esse ma-
lum, mundumque malum.
Prima igitur, ut dixi, Enneas haec continet, Tertia quocjuc Enneas, quae mundi sunt con-
morales positiones potius comprehendens. Se- tinens, comprehendit ea, qua; circa mundum
cunda vcro naturaha colligit, quit' mundl sunt, considerantur.
qua?ve ad mundum attinent in se complectens:
I. De fato.
ha-c vero sunt
II. Dc providentia primum.
I. De mundo. III. De providentia secundum.
II. De circulari motu. IV. De eo, qui nos sortitus est, daemone.
III. Utrum stellic aliquid agant. V. De amore.
IV. Dc duabus materiis. VI. Quod incorporca minimc patiantur.
V. Dc eo (|U()d iti potcntia est, et quod in actu. VII. De a'ternitatc ac tcmporc.
VI. De qualitatc ct specic. VIII. De natura contcnqilationeque ct uno.
VII. De mixtionc per omnia. IX. Dc diversis considerationibus.
 Ixxx PLOTINI VITA.
'2 5 TauVa? Ta? Tpelf ivvedSay, Tjixeis ev ev\ awixaTLcp Ta^avref, KaTeaKevdcrafxev. 'Ev 8e
TYj TpLTrj evvedSL eTd^ajxev koI to 7vep\ tov elXrjxoTOs rjpds ^alfiovos, otl KadoXov Oecopel-
TaL Ta TTep\ avTov, Ka\ eaTi to irpo^XiQpa Ka\ nap avTols, tcl KaTa tus yeveaeLs tcov dv-
Opccnrcov (TKeTrTOfxevois. 'O/io/co? Se Ka\ 6 7rep\ epcoTos tottos. To 5e Trepi alaivos Ka\ xpo-
vov 8id Ta tov xpovov evTuvda eTd^aixev. To de Trep\ (j)vaea)S Ka\ Oecopias kcu tov^
7rep\

evos dLa to 7rep\ (f)vaecos KecpdXuLov ivTavOa TeTaKTai.

'H 8e TeTdpTTj evveds, /xera Ta 7rep\ Koapov, Ta 7vep\ -^vxri^ ^'i-^VX^ avyypdppaTa- e^^i
8e Td8e'
4. ovaias yj^vxv^, 7rpu)T0v.
7rep\

21. '^^rep^ ovaias yj/vxv^, SevTepov. 10

144 27. ^7rep\ ^|'i'X'}f aTTOpiav, 7rpcoTov.

28. 7rep\ "^vxv^ aTTopLcov, SevTepov.

29. 7rep\ ^vxv^ d^ropLwv, TpiTov. r} 7rep\ oyj/ecos.

4 1 . 7rep\ aladrjaecos, Ka\ ixvi]ix->]s.

2. S7rep\ dOavaaias yjrvxv^- 15

6. 7rep\ Trjs els tu acopaTa KadoSov Tr]s yjfvxvs-

8. ei Trdaai al yj/vxcd /"'«•

'H p.ev ovv TeTapTr] evveds, Tas 7rep\ yffvxv^ avTrjs v7rodeaeLS eaxe 7rdaas. 'H 8e

TTepm-Tri exei ixev tus 7Tep\ vov' 7TepiexeL 8e eKaaTOV tcov fiifiXicov ev TiaL Ka\ 7Tep\ tov

e7TeKeiva Ka\ 7Tep\ tov ev yjrvxv ^ov, Ka\ 7rep\ tcov iSeoJv.
'
Eari 8e TaSe. 20
I o. ''7re/3t Twv TpLcov dpxLKCOv vTTOcrraaecov.

145 1 . 7Tep\ yeveaecos kcCl Td^ecos tcov /xera to 7rpcoTOv.

49. 7rep\ Tcov yvcopiaTiKcov vrroaTaaecov Ka\ tov e^TeKCLva.

7. '7Ta>s aTTo tov TTpcoTOV To ixeTa To 7rpcoTOV, KoH 7Tep\ Tov evos.

I. 'E» Si TBj Cod. Ciz. i» Tr, Si Codd. Marc. B. Jled. A. est :! ai" Tximi 20. t> ^"x?] Codd. Ciz. Leid. Itlarc. A.
13. xij! J.i/;t;;s Syiscus] Decst h»c in- al ^i/x"'' "' Codd. Med. B. Par. A. a! ii' Mon. C. i» -r^ ^ux^.

""' Initium Cod.

striptio in Cod. Ciz. ; in eodem mox <rifi rZ^a, ^ux"'-
,
^'- '''", '^^'^'^ lihri iii

.ris ^uxr.s. In Cod. Marc. A. scrihitur 18. "H /iU oJ») Ahest ok» a Cod. Jlarc. Darm. imy af«, in Ed. cc^a 'dt,.
m(-, i-^:us Tf/ro». A. ; ah eoilem mox -^vx^s- 24- 7 ^"'' ''»] Cod. Ciz. non hahet
17. %', trSVaj ^vx'" ("''<«] Deest hipc
a.\ 19. Ti,- iif, yn\ Cod. Marc. A. Ti Ti»i prius to.
inscriptio in Codd. Marc. A. Mon. C. In »»i;.

utique tres Enneadas in uno coi-pore no-

Has V. Dc dubiis animae tertius, vel de visu.

his placuit collocare. Jani vcro in tertia En- \'I. De sensu atque memoria.
neade connunieravinius niatcriani de daMiione nos \'II. De innnorlalitate animje.

sortito, quoniam de eo comniuniter perlractatur. \'III. De anima» descensu in corpora.

Atque est ejusmodi propositio, sive qua?stio illi IX. Utrum omnes animae una sint.

considerationi conveniens, quie hominuni geni- Quarta igitur Enneas omnes de anima suas
turas inquirit. Similitcr et de amore locus hic materias habuit. Quinta vero habet quidem de
quoque patct. Tractatum vero de a'ternitate ac intellcctu. Habet etiam unusquisque liber non-
temijore propter illa, qua^ de tempore disputan- nihil de eo, quod est intellectu superius. ac etiam
tur, hic rite posuimus. iVaHcrea disputalionem de intcllcctu, qui animae inest, atquc de ideis.
de natura et contemplatione et uno, propter ip- Haec igitur habct
sam de natura inscriptioncm hic placuit nume- I. De tribus substantiis prlncipahbus, sive
rare. principii rationem habentibus.

Quarta post hfec Enneas post libros de mundo, II. De generaiione et ordine eorum, quae sunt
libros de aninia comprehendit. Hi vero sunt post primum.
I. De essentia anima?, primus. III. De substantiis cognoscentibus atque su-
II. De animse essenlia, secundus. periore.

III. De dubiis anima, primus. IV. Quomodo a primo fiat, quod est post pri-
IV. De dubiis animae, secundus. muni, atque de uno.
 PLOTINI VITA. Ixxxi

32. ^oTi ovK e^co Tov vov TO, vorjTa, Kol irepl t dyadov.

24. Trepi Tov to iiriKHva tov ovtos fj.rj voeiW /cai tl to TvpwTm voovv, kou tI to
8(VTepcos.
18. ^TTfpl tov, el Kal Tuiv Kaff eKaara eaTiv el8r].

3 1 . Trepl Tov vorjTov KaWovs. 5

C. "^irepl vov /cai tcov ISeiov kol tov ovtos.

2 6* K«' ''?'' TeTapTrjv ovv Kal ti)v Tre/XTrr?;^' evvedSa eh ev acopdTiov KaTeTa^ap.ev . Aoiirrjv

8e Tr]v eKTrjV evvedSa, eh ev aAAo crcoixaTiov, ors 8id Tpiwv acop.aTLcov, yeypacpdaL Ta YlXca-
Tivov irdvTa. ^Q,v to p.ev irpcoTov acop.dTiov e^^ei r/aet? evveaSas, to 8e SevTepov 8vo, to 8e

146TPLTOV p.iav. eaTL 8e Ta tov TpiTov acop.aTiov, evvea8os 8e eKTrjf, TavTa 10

42. rrep). tcov yevcov tov ovtos, irpcoTov.

43. TTepl Tcov yevcov tov ovto?, 8evTepov.

44. irepl Tcov yevcov tov ovtos, Tphov.
22. irepL tov to bv ev kcu TavTO bv dp.a, iravTa^ov elvai oXov, TrpcoTov.
23. Trepl Tov To ov ev Kal TavTO ov dp.a, iravTa^ov eivai hXov, SevTepov. 15

34. ^Trepl dpidp.wv.

38. TTCos To -irXrjOos tcov l8ecov VTreaTrj' koll ivepl Tayadov.

39. ^irepL Tov eKovalov, kcu deXr]p.aT0S tov evos.
9. irepL TdyaOov, rj Tov evos.
Ta p}v o5v fii^Xia els e^ evved8as tovtov tov TpoTTOv KareTa^apLev , Teaaapa Kal Trev- 20
T-fjKovTa ovTa' KaTafie^Xi]p.eda 8e koll ets TLva avTcov ^ v7ropivi]p.aTa draKTCos, 5ta tovs
eTTel^avTas yp-ds eTalpovs ypdcf^eiv, els direp avTol Tr/v aa(pr]veLav avTols yeveaQai r]^iovv.
147 'AAAa p.i]v KCLL Ta KecpdXaia twv irdvTcov, '^TrXi]v tov ivepl tov KaXov, 5ia to XeLxj/aL

1. sTt oIk £|w] Cod. Marc. A. "vifi tou aXXo ev. 18. xoti ^iV.-riiiaTo{\ Cod. Marc. A. »«<
oTi ovK £54». I o. To.vTa] Cod. Marc. A. TaSE. Tou QsXw^aTos.
ib. T» vo»jTa] Cod. Leid. ra. vorifj.ctTii. II. TEtfj Tiv yivu/\i] Abest T^vaCod.Ciz. 22. iTai^ov{\ Cod. Marc. A. iTioous.
2. Tifi Tov To \viKma\ Abest lo a Cod. Initium secundi Cod. Darm. esse
libri in ib. auToi^ Cotl. Ciz. ai/TotJS.

Marc. A. dicitur iTuVn, in Ed. est Wii Vi. ib. atiToTs] Ita Codd. Leid. Marc. A.
ib. TpiijTus vaativ] Cod. Leid. •jt^utoiz ^oCiv. 14. ^-^i tov to ov —
o-^ii/Tov] In libri hu- Med. A. (superscripto i7v) B. Par. A.
4. sVTiv ji'3w] Cod. Marc. A. ejVJv iSia/. jus initio scribitur iu Cod. Darm. Tavra- (ex corr.) ; reUqui ut Ed. ayr^v. Correxi
Est etiam ucriv in Cod. Ciz. ^^oy tm Travri rTu.^iini. In Ed. verba ru a'jTois.

7. T>)v rrifA^Tri^'] iVbest Tvjv a Codd. I\Iarc. TavTi non leguntur. Secundi libri in- 23. 'AXXa fitviv Kai'] Abest Kai a Codd.
A.B. Mon. C. Par. A. scriptio est in Cod. 3Iarc. A. t'.^) t<ju au- Marc. A. Mon. C.
ib. iis £v — EvviaSa] Desunt hjec in Codd. toi/ hiiJTi^ov. ib. tuv vravTav^ Ita Codd. omnes, ex-
Ciz. Leid. Blarc. A. I\Ion. C. 17. Txyatov] Codd. Ciz. Marc. A. Toi; ceptis Ciz. et Par. A. in quibus est, ut in
8. iis iv aXXo'] Codd. Ciz. Rlon. C. lU aya^oZ. Ed., avTuiv 'tto.vtuv.

V. Quod intclligibilia non sint extra intellcc- I. De generibus entis, primus.

tum at(]ue de bono.
: II. De gcneribus entis, secundus.
VI. Quomodo, quod est sujierius ente, non III. De generibus cntis, tertius.
intcUigat : quidve jorimo sit intelligens, quid- IV. Quod unum idenique simul ubique sit to-

ve secundo. tum, jDrimus.

VII. Utrum singularium ctiam sint ideae. V. Quod ununi idemque simul ubique sit to-
VIII.Dc intelligibili jiulchritudinc. tum, secundus.
IX. De intellectu ideisque et ente. VI. De numcris.
Quartam igitur Enneadem atque quintam in VII. Quomodo idearum extiterit multitudo,
atque de bono.
corpus iinum redcgimus. Sextam vero Ennca-
dem in luium aliud corpus cogere jilacuit, ut VIII. De libertate voluntateque unius.
scripta riotini onuiia in tria corjjora redigantur :
IX. De bono, vel uno.

quoruni j)rinuun quidcni tres continct Enncadas: Libros igitur quatuor et quinquaginta in sex
secundum vcro duas: tertium denique unam. novcnarios ita disjiosuimus inscruimus auteni :

Libri vero tertii corporis, sed Enneados sexta;, in libros quosdam absque certo ordine connnen-
ita sequuntur. taria quoniam aniici, qui nos urgcbant ad com-
:

VOL. I. 1
Ixxxii PLOTINI VITA.
Tj^lv^ 7r€7roLrifjLe6a Kara rrjv ^(povtKrjp eKSoatu rStv ^t^Xlcov' aAA' cV Tovrcp ov ra /ce0a-
Aaia jxovov Kaff ^KacFTOV eKKUTai t(ov (^t^Xicov, dXXa Ka\ iTrtx^tprjfiaTa^ a 6)9 /ce0aAaia
(TvvaptdfxelTat, l^vvl 8e TretpaaojieOa^ eKa<TTOv tcov fiifiXtcov 8tepyopLevoL ^Ta^ re cTTty-
/Licts* avT(iv TTpocrOelvac koll ei tl rjiiapTrjfjLei/ov etrj KaTa Xe^tv, Stopdovv kolL oTt av rjfxas

aXXo KLvrjarj, avTO arjfjLati/et to epyov. 5

I. /iiflXi^a-v] Post hoc vocabulum omnes £. Tioi rov ti To iv^aifjLoviiv iTitoffiv \afi^d- xa. Tipi T. ^ivrs^os C Xeyes Tffires C.
nostri Codd. haec addunt, qnae legit etiam ni A. item B.C. addita post tTi}, voce ev h d. Ti roivvv ^0Kt7 Tipi rovTaiv A.C
Ficinus, qua?que, cum deessent in Ed. ^povu, koyos TifCTTOs C. flw h d, F.i to x/3. Ti^i Tev...\eyos Tira^Tes C ev h &.
diLximus addenda Toury oh to. xe-
: aXX' Iv ivoaifioviTv iTiooffiv ru C. X^°^V "• Tawv fciv ai vTOffTdffus A. yiyvovrat C
<pdXa.ia fcovov xa^ iKaffrev iKKUrat ruv pn- 5*. Tt^i rov K. koyos ixros C ov n d. ro xy. Tioi I. ?Jyes TtftTTes C ev h d. Tligi
(i>.'tuiv. Aberravit videlicet vel scriba? vel xaXcv fiiv Iv o'^u A. to xaXov tffTi /ciEv i^uros TOTiffa [Tori^ev C) 6eof tis C

lypothetaB oculus a primo ad alterum ^j- O-^tl T>.l7ffTQV C. « A.

(ykieuv. ^. Ttpi Tov,..XoyQS 'i^tefios C cv « d. A^ xS. Ti^iaTa^tias tuv dffuptdraiv A. B.C

3. irvva^iBfAiTrai] Codd. Ciz. Leid. Marc. dv Tis iiTei dyec^ov ixdffTu A. ^Ag* dv Tis y.oyo; txros C. ev « d. Tds a]ff^r,ffus ov

A. Mon. C. ffVva^SfAovvrai. iTioQV iiToi dya^ov C Td^n XiyovTis C et A. sed hic Tdhn
4. Tpoa^juvar Kai u ri] Ita Codd. Darm. n, Ttpi Tov riva xai toSsv rd. xaxd A.B.C omittit.
Mon. C, Ed. xai iri. Cod.Ciz.
T^offTi'!! iTvai Xeyos oy%03; C. ov n d. Oi Z,yirovvrts to- Kt, Ti^i ai, Xoyos i(i^efies C ev j» d, Tev

•rf9(r6«vai Cod. Marc. A. Ti^eT^^uvai

Ka) ii ri^ Biv rd xaxd A.C aiuva xai rov ^povov A. fTipov C.
xai 'iriy Cod. Marc. B. ut Ed. sed iih alt. m. 6. Tt^t i^ayuytis (stc A.B.C.) >.eyo; tva- jts". Tipi (pvffius Kai hiupias rev ivcs A, a
Wtri^oivai ut Cod. Med. B. In Cod. Med. Tos C ov v d. ovx s^a^Eis, 'iva fAn i^irt Cod. C. absunt inde a xs-' usque ad ft}^,
A. idem voci T^cff^tiva,! superscriptum est, A. item C sed tldlu scribit. et hoc numero xr' significatura Cod. A.
in Cod. Par. A. T^off^uvai u n, oniisso xai. 'E.yvids ^ivrt^a A,. SUbjicit : ov h d. Hai^evri; 2i rhv Tpu-
Hinc sequitur In-
ffnfiaivu To f^yov] '£vviec3<); ^tvTioas B. Tiiv,
5.
diculus, qui exhibet arpmienta omnium Tov avTov ivvsd^os atvrieecs /.eyoi ovroi C x^. 'ETiffx, S. ev h d, Nsu; (ptjffiv apa tvav-
libronim, in Codd.Ciz. Leid. Darm. Marc. i, Tiei ovpavov A.B.C. koyes T^iiTOS C. ffas A.
A.B.C. In Codd. (.:iz. Leid. et Par. A. ev h d. Tov xofffJLov dii XiytvTts xai C 'Evvids Ttrd^Tn A.
post 'i^yov sequuntur haec : Ylkurivov ipiXo- T^offitv A. rtrdprns B.
Ivvfdoos

eropov EVȣ5e5ik/v n xai ri/v Kara raf twtaoas la. Ttpi xivnffiois av^afov A.B.C Xeyos oiv- xn, Ttei...ev h d. Thv Tns ^w^^wf oifsiaf vU
iTiypapHv Tuv (ii^kiati T^oiK^iffii. \\\ Codd. Ttffos C ev V d, ^iarl (Aja ri A.) Kv- Teri A,
Darm. et Jlarc B. Ylo^ipv^iov Tt{i YlXurivov xku xtvi^rai^ ori tovv A.C X?. Ttoi...ev f) a. h.v rof xoffftm Tet v«iT«y n

(iiov ra^tus t*» ^i('>>,iuv ttvrov riXos.

xai rr,; i^, Ttffi Tev ti Teiti T, d, A.B.C Xeyos d>.n. A.
In Cod. Mon. C. riXos roZ Hkairivov ^iov' Tpires C Qv h d, "Oti h rut dpiffrotv (pe^a X, Tiei...ev h d. Tlipi ^v^^ns offoe dTo^ffav-
Tov Tapa Tov Tlseipvpiov TiToir.fAiViV. Cod. fftifAaivii A.C rts A.
Marc A. riXoi ra. li; Tov (iiov rov UXuTivoVy ly. Ttpi i/Xrs A.B.C Xeyes Ttra^Tes C A«E. Ttoi...ev n a, ii ovv t^ti. xa* Ttwt Tnt
rk aTo rotj Hoopv^iov avyyoa!pivTa. Tum ev h d, rr.v XiyeftitKv vXrtv Kai A. Cod. A.
fLtnftnv

Codd. Marc. A.BC. denno recensent li- C halwt post vXkv vocem vroxti^tvev. Xfi, Tt^i ^v^ns dTo^iuv Ti^i r, o^^ieis rpi-

bros Plotini, et in Codd. A.Q, additiir i^. Ttpi rev Xeyes TifiTTOS C
ivv. - - ov h Tev A.B. ev h d, 'ETtiast iiTt^sBiptt^a

etiam initium Tniiuscujusque libri. In d. Atytrai to fAiv ^vvdfiUj re oi C. tvi^- ffxiylfaffSat A>
Cod. A. sequitur : 'Af;^;n vvv htu rov iriva- yiia A. Xy. Tipi...ev h d, Tdg aiffSnffus ou tutu^
xos TlXaiTivov Tov (piXoffOipov Ivvid^aiv Ti xal ii, Ttpi evffias « Ttpi TeieTtjres A.B.C ^a- fftis A.
reov xark ras ivvid^as iTiy^apuv rovv /3(- yos ixTQs C ov h d. Aoa To ov xai n ev- Xi. 7!^j d^avKffias ^v^ns tai ort ov ^vvaTOt
/3Xi'apv, xai T-^oixitffis* dya^n '^'^XV' ""^^f ffia 'irt^ov A.C iivai A. ev
aa/ftaTixh h d. Ei Vt tffTiv

TpuTr,. Cod. B. Taht ivtffTi nXurivov ^i- /$*, Ti^i rtis---^eyes t(idoftes C ev ^ d. Tt^i d^dvaroSj iKaffres A.
>.offopov ivvioiis l svviaSfl? T^urr,s. ('od. C. rris V oXuv Xiyeftivyss A,C Xi. Tf^i Tns---etj h d. HeXXdxfs iysi^ofitvos

Tiiva^ ffvv ^iu rov Tapovros (li^kiov. TI>.uti- ^. Ttpi offdffiuSt n T^us rd Toppai fJHK^d ^at- iis iftavTov A,
vou piXeffopov ivvtados T^urtjs /^oyoi evroi, virai A.B.C. Xeyes ey^oos C ev h d. Xf. Tt^i Tov li Tdffai...A.li. ev h d, Ag*
Jam seqnuntur tituh, ut diximus, Hbro- *Ai»a rd Tofpu ixdrru ^aivtrat A, itSVCl aiffTt^ ^^'V^^hv ixdffrev A.
nim et initia, quje omnia, quatenus diife- C, sed hic habet paivtrai iXdrTu, 'Evvids TifjLTrn A.

runt ab Ed. hic adscripsinuis ex Codd, ir„ T^es Tovs yvuffrevs A. Ti^i Tovf yw- *Etviahos TiftTTzs B.
Marc A. .Alarc H. Marc. C ffTtxevs 6, Tpes r0i'$ yvuffTtxevs C Atf- X^, ^tpi...ev h d. T/ TOTi urnv dpa to ts*
yos 'ivaros C ev h d. 'Err£/Sn Teivvv i^dtt)
.
Teintof A.
« r c , _ o . t >*\
a. riEfJ Tov ri ro ... A.B.C Xoyos T^u- r,u7v ij Tev A. *Etsi5»j Ipdvt) reivw hftiv C. Xn, Ti^i...ev n a. To tv Ta-.ra xai avoi
Tos C ov n dp^^h : ysdovat xeii Xvtxi tpo^ 'Evvfa; rpirr, A. i,A.
(•toi Tt C xa) 6dfpv A. *E»vea5fl5 T^iTtts B.
/3. Tioi d^irr^s A. Xoycs ^ivrtpos C cv n TOV avrev ivvidae; rptris Xeyei evrei C KiXoy A.
dpy^h : 'EteiS») tol xaxd tvrav^a A.C i9. Ti^i tific A.C Ttpi ifta^fiivr.s B. Xoyes fi, Vi^t ToZ vu; axo T6V t^tou A.B. xai
y. Tt^i S. Xoyos r^iros C. ov h d^^h : ris Tffures C ov it d." ATavra rd yivoftiva A. /JilTa 70 Tp. H. OV U. S7 T* IffTt
fi fJLtTOO

« rixyfi H fAl^oios 0. fis Tty^^vr, a fi.i^o- xxi Ta avTa C TO ireifToy ccyayjoj A.

3«;, n iTiTy^hiVffis A. X. Ttei Tp. C
Xeyes otvTt^es
T^ures C fitc. Tiot TOV OTt evx i^M Tov vev Tee yo^ua-

S. Tioi ivh, Xoyos Tira^Tos C. ov h d. ro ev h d, re ftiv ru avroudru xai t« rv^i^v Ta...A.B. OV h K. TOV V9VV TOV aXiiSJj

fv ^ijv xat To ivhaifiovi7v A.C A, To fitiv ruv avroftdruv xai rv^t: C. yovv Kxi OVTOtS A.

mentandum, ea potissimum exigebant a nobis verum etiam argumenta, quae sunt capitulorum
exponi, qua? maxinie declaiatione apud illos ege- more connumerata. Nunc vero libros singulos
baut quin etiam ca|)itula omnium secundum
:
percurrentes puncta ctiam signaque adliibere co-
tempora fecimus, prseterquam
editionis librorutn nabimur, et si quid usquam in dictionibus erra-
de Pulchro. Nam deerat liic nobis notitia tem- tum fiierit, emendare, ac si quid aliud nos mo-
poris. Verum in lioc non capitula solum secun- veat, opus ipsum significare potest.
dum uniuscujusque llbri modum exposita sunt,
 PLOTINI VITA. Ixxxiii

^/3.^tQi vov tTSKSivet Tflu A., in Cod. B. ^». Vi^i...*L' 71 a, Yli^) fitv Tijs oi/ffia; 'cx^tj vi.Tt^) T6U dya$QUj H reu ivos A.C. Xeyes
To suprascnptiim. In Cod. A. aljest xui QOKU A..y Cod. C. TOU aUTOU IvViO^OS iX- EvaTos C. ov « d. (Xa C.) TdvTo. ra
Tl TO ^iVTipUS- OV h a. To fAiV itTTI VOiTvj Ttif Xoyoi ouTot : fri^) tou tq ov 'iv xcu Tav- OVTX, T* iv) iffTiV C. ovTa A.
aXXo TO }i avro A. Tov ov afi.a V, u. oXov : Xoyog ^ifi-rTos Cod. C. suiyicit htec :
fiy. npi Tou £j KUt TMv Koff ixa (sic) tiffiv (s"c).^ Tou auTov :
ilsai A. Cod. H. Ka^ixaerd ilffiv ihiai, jCi9, Tipi Tou ov EV...B. ou 7} d. (»^ C.) eloa Tl^i Tou Tw; J^a n ou^avta hd^lffis tis tov
ev n a. 14 xai toZ x«d' istairTov ioTiv ^ yi w "^vx^ -ravTa^ov Ta^KTTi C. et A., Ti^iyiiov xofffiov :
ilia A. sed hic pro vd^ttrTi haliet tuvt'!. ou v d^^h :

^3. vi^)...ou « a^^C*** 'E?rii5« ^ajU£» tov tv V. m§^i Tou ov ev B., abest in Cod. C. >./3 EcTEjSn TiTiffTiurai us 2ja—
Sia Tou fOflTtfu A. Cod. C. Totr avTou Iv- eu « a. To iv xai Tavrov dpSfjt.y -ravTa- Tou auTou :

uiaioi vifiVTns : a-i^i Toy voriTov x. ov tj d, T£^( TtJS TQlklTIJS d^^ns T^V TaVTCav. r,TOt
K^' "E<rs/5fl (pafiiv tov ivSia Toy. va. Tt^i d^. Xoye; 'ixTo; C. eu v d. (x»?' C.) Ti^i TQu ivQs :

^f. frcf^i Tou voi/ xai A.B. in Cod. B. xai apa ia^Ti ( A^' iVt* C.) to TXriPos aTo- ov h dp^h :

ante Taw avTo; abest. eu V d. HdvTif ffTatrii A.C. ky' ETitonTt^ oi7 iJvai to iTixuva.
av^^uToi E^ dp^tis yi\ofj.ivoi A. */3. Wl^/ TflW fT&Jf TO A.B.C. Tfl6ya6()W A.B.C. Cod. A. TiXof Tov TivaxQS.
\oyoi tfiooficos C. au ^ d. EjV yivttriv TifL- Cod. B. denuo recenset libros Ennead.
'Ewviaf iKTy> A.
TUV {rif^TTOlV C.) Q 6lOf A.C. primjp T«3i 'tvtffTiv iwtd^os t^cott,; nxw-
(vvsaSos EXT^if B.
vy, T%^i Tov ixouuiov $iX^f£.aTos xa) tov ivos TivQv <piXoffo(pou. lisdem usus varianti-
/Af. :r6fl...*y ^ ot, cTipi T*v ovTOf (sic) croffir A. Ti^i iKOVfftou Ka) QiXvfiaTos tou ives C. bus quas pauUo prius hic Cod. exhi-
xai Tiva A. Xoyes eyooo; C. eu v d. a^cc IffTiv It) ^iuv !)uit ; sed in recensendo quinto Hbro
^^. «•(^)...oy ^ d, 'Et£iS« ^Ti^/ rwv Xfya/iS- ii Ti iffriv A. X' aj' iffTi xai ecri 6ewv, (/ XafA^dvii x^°^V scribit, quum prius x^°-
fuv ViKa A. Ti iffri C. vai Xafitfidv&t scripserit.

PORPHYRII DE VITA PLOTINI FINIS.

12
 ANNOTATIONES
IN

PLOTINI VITAM AUCTOEE PORPHYRIO.

nOP<&TPIOT riEPI IIAiiTINOT

P. xlix.
^. A adornanda usi sumus. —De inscriptione irept /3iov

BIOTl " Liber Scriptus a Porphyrio circa an- non est quod moneani post Wyttenbachii dispu-
num aetatis LXX, ut e capite 32. colligas. Eu- tationem ad Plutarch. De educat. puerorr. p. 1 13.

napio memoratus ct Theodulo sive Thomae Ma- Quod Porphyrius cap. XX. p. 127. ed. Fabric.
o-istro in Epistola ad Joanncm pbilosophum in hoc hbro MarceUum alloquitur, cui hunc H-

apud Cangium adpcndice ad Glossar. Gra;c. p. 5. brum inscripsisse videtur, haud improbabile est
in 'AyyeXtKos /3ioy. Plotini Enncadibus prae- lumc eundem esse, qui inter Plotini discipulos
mittitur in Latinis et Graecolatinis editionibus. B Marcellus Orontius appellatur hoc eodem Hbro
MSta exstat in Bil)lioth. Augu.st. Vindel. Nam caj). VII. p. 106. Jam cum Cyrillus contra Ju-
in Antonii Rciscri Catalogo librorum illius bibli- liauum VI. p. 209. B. jMarceliam Porphyrio
otheca; p. 73, ubi mcmoratur Porphyrii Orjtio connubio junctam prodat, Toupius ad Longini
de Vita Platonis et dispositionc librorum ejus, Fragg. V. i. p. 520. Wcisk. eam hujus ]\Iarcelli
leT-endum Xoyos, sive libcr de vita 1'lotlni." Fa- filiam esse suspicatur, Angelus IMaius in not. in

bric. m Bibl. Gra;c. Vol. V. p. 730. ed. Ilaries. Porphyrii Epistolam ad Marcellam, nuper ab
"Codd. Mssti prretcr Augustanum hi fere sunt : C ipso repertani et editam p. 2. ed. princ. Mcdiol.

in biblioth. publ. Parisina ut plurimum cum (p. 609. in Opuscull. Gra-corr. senientiosis T. I.

Plotino codd. 1816. 1968. 1969. 1970. 1976. ed. Jo. Conr. Orellii) consanguincam, Wytten-
2082. 2090. — In Uiblioth. Coislin. cura Plotino bacbius ad Eunapium 43. ed. Boissonad. cau-
p.

cod. 169, teste INlontfaucon in Biblioth. Coislin. tius: aut viduam, aut sororem, aut filiam, aut

p. 225. — Ex Porpbyrii scriptis sunt excerpta cognatam. IIujus libelli mentionem faciunt Eu-
sive eclo"-;e in Cod. Coislin. 294. auctore Mont- napius in Plotino p. 6. Boisson. suam brevitatem
faucon 1. c. p. \12. —Florcntia in Biblioth. ^Me- D Porjihyriana ubertate cxcusans, et Eudocia in
dic. Cod. XV. plut. 85. Cod. III. plut. 87. Violeto p. 363. qua- indidem haud pauca excerp-

(Bandin. Catal. codd. Grr. III. Col. 274. et sit. Lucas Holstenius, qui Porphyrii vitam et
rc/ic/;;.? in monast. S. Michaclis cum Plo- scripta egrcgio commentario illustravit, ex hac
o 83.)
tino, ut alibi (vid. IMittarelli biblioth. codd. Plotini vita, cujus notitiam exhibet cap. VII.

msstor. col. 957.) Vindobonce in Cod. 175. n. 2. p. 43. sq. ed. Cantabrig. haud niediocriter pro-

(Lambecil commcnt. VII. col. 405.) Monaci in fccit. Baylius autem in Dictionario indidem
biblioth. elcctor. (reg.) Bavar. cod. 244. (Cata- E Plotini rcs Gallice exbibuit. Attigerunt eandem

log. p. 83.) — In biblioth. Escorial. teste quideni Lud. Vives

Porjjhyrii scriptionem multi alii,v.c.

Ant. Augustino in catalog. Tarracone 1597. 4. et Coqueus ad Augustinum De Civitate Dei IX.
Codd. Grr. nr. 199, sed a Pliiero et Clarkio in 10. T. I. p. 840. Bruckcr. in Histor. Crit. Phi-
indiceCodd. Grr. omittitur, nisi in Pluerii in- losoph. II. p. 217. scjq. Ilcumann. in Actis
dice: De vita Platonis et de ordine librorum Pb.il. T. I. p. 138. Moshcni. in Institutt. His-
ejusdem, vitiose pro Plotino exaratum fucrit Pla- tor. Christ. Antiq. p. 2. Schoell. in Histoire de

tonis nomen. [Haud dubie. Vid. supra Fabric. F Grccque profane Vol. V. p. 130. et
la Litteratiire

Cr.^^—Oxonii in biblioth. collegii corporis Christi p. 132. Gallicc banc Vitam vertit et Porphyrio

cod. 1584. (Catalog. Codd. Anglia; et Hibern. De Abstinentia adjecit Jean Levesque de Bu-
Tom. I. part. II. 51.)" Harlcs. —De plerisque rigny. Paris. 1747. Germanice Engelhardt. in

horum Codd. msstorum dictum est a nobis in libello : Die Enneadcn des Plotin, cujus nihil

Indice Apparatus Critici, quo in hac editione nisi particula prima lucem vidit : Erlangfe 1820.
 ANNOTT. IN PLOTINI VIT. AUCTORE PORril. p. xlix. Ixxxv

Insi<Tniora ex eadem Vita Anolice exliilniit Tlio- A jorcs ad iios Phocbos pertinuisse. Scd illud liis-

masTaylorin Seiect Wori<s of Plcjtinus. Londin. toriie fide constat ex Augusti institutis, Prsefecto

1817. Ipse excerpta Germanica indidem posui juri dicundo (ro) SiKaioSoVjj) tanquam administra-
in Studiorum Vol. I. licidclbergsc 1805. Har- torcs coactoresque (oiVowjuovs) additos esse per

lesius denique, c[ui in nova Bibliotiiecffi Graecas iEgyptum libertos Ca?saris (Strabo XVII. 12.

editione nonnisi ea Porphyriani scripti capita e.x- Murct. ad Tacit. Tom. IV.
p. 518. Tzscli.
hibuit, qu;e librorum Plotini notitiam habent, p. 90. cd. Ruhnkcn. Lipsius ad Tacit. Historr.
ceterorum sumniam tantunnnodo suis verbis com- B 1. 1. Letromic Rccherchcs sur l"IIist. de l'Egypte
plexus Ibidem laudavit eos, qui modo pres-
est. p. 263. sqcj. et p. 422.) Ilinc intelligimus, quo-
sius modo laxius de Plotino cgerunt Eunapium, : modo philosophus nostcr homo jEgyptius, et qui
Suidam, Eudociam, Baylium, Bruckerum, Cud- Gra^co sermone uteretur, Latino nomine Plotini
worthium, IMoshemium, Heumannum, Meiner- appellari potuerit; et fortasse haud absurdum
sium, Hambergerum, Saxium, Eberhardum, Tie- sit suspicari cundem ortum csse e gcnte, qufe vei

demannum. Quibus adde Ruhnkcnium, Wyt- a Plotina Trajani vel ab aliis nobilibus Romanis
tenbachium, Tennemannum, Matteruni reliquos- C libertate donata horum nomen adcpta sit, et for-

qne, quoruni locos cum in annotationibus in hauc tasse ex ipsa familia aliqua illorum anekevOfpcav
Vitam, tum ad ipsas Enneadas adhibuimus; vel koI olKovofjLoiv KaCaapos vcl 2e/3ao-rf;j (Plotina;),

ad Fabricii locum de Plotino ex Bibliotheca commemorat. Neque enim ve-

quos Strabo 1. I.

Grseca infra a nobis exhibendum adposuimus. reor, ne Plotini manes mihi succenseant, quando-
Cr. quidcm hic philosophus ad laudum pra;stantiam
p. xlix. nXurrfos]
*>. In edit. Graecolatina haudquacjuam indiget nobilium majorum imagi-
Basileensi sexcenties perperam scriptum nA.ori- D nibus. Potuit tamen etiam ex ingenua gente
vov, nec minus in aliis libris, v. c. in Stoba^i ortus esse Plotinus, siquidem multos Roraanorum
Eclogg. I. 52. p. 888. Heercn. nAuriVon pro in yEgypto rerum suarum domicilium collocasse

n\biTiov vitiose scriptum in Plutarchi Crasso p. probabile est (conf. Taciti Annall. II. 59) : ne-
543. B. videtur Wyttenbachio in Animadvv. in que ex eo, quod uno tantum nomine Plotiui ap-
Moralia Vol. I. p. 626. ed. Oxon. forma; octon. pellatur, libertinam originem collegerim, siquidem
Quae vero lectio e Cod. Marc. B. consignata est Longinus etiam, qui Dionysius Cassius Longinus
in Varr. lectt. ad nostrum locum YlKcaTtvoi, ea E hoc solo nomine plerimique laudatur, ut
dicitur,

adversatur Grammaticorum prajccptis. Auctor docet Ruhnkenius in Dissertatione l)e Vita et

Regull. de Prosod. ad calc. Hermanni De Emen- Scriptis Longini §. I. p. LXX. sq. Weiskii. Cr.
dand. Rat. Gram. Gr. p. 424. 11: ra ota roi; p. xlix. '^. KaO' ijfj.ai yeyovias </)tAo'o-o(/)os — ort ev
ivoi anavTa Tre punroJvTar KavtTTavnvos, *^avTa'os (T(ijj.aTi eu;] " Schola' Platonicre philosophi 6ia-
(expleex Etymol. Gud. p. 300. Tapai^rrws) ITAco- ^iji\r]VTai jx\v TTavTaxn rw o-ojjuart, ut Socratls
Tivos. Arguit autem nomen Romanam originem, verbis ex Phasdone utar. Ex eadem fuit, qui
utpote ductum a Plautus, Plotus (de quibus vid. F sub Mercurii Trisnicgisti nomine scripsit eav :

Jul. PontederiE Epist. I. de Veteri scribendi rat. 1x1] -npSiTov to aQij.d aov /xto-j/o-r/s, to tIkvov, aeavTov
in Scriptorr. Rei Rust. Vol. I. p. 332. Schneider.) (piXyn-ai ov hvvaaai. Dc Porphyrio Eunapius:
Non quod Plotinam Trajani uxorem memo-
est t6, re a&ixa Kal avOpiairos fti'ai (]xtai]ae. Idem in
remus, aut alias Plotinas e marnKiribus eruamus: Maximo: Kav tvxh^ tQv fxvaTiqpibiv , ala)(yvOy]arj
illud nos advertere debet in ara marmorea RomsB TrdvT(j>s, ort eKki']Or]s arOpwTros." Fubric, David
ap. Gruterum p. DCCCCXLI. nr. 4. memorari Philosophus in Prolegg. in Porphyrii Isagog.
L. Plutinum Phabum. Obvii sunt plures Phoebl G fol. 7. Cod. Monac. n. 99: Trept 8e tovtov Xiyei
tanquam scrvi et liberti Caesarum cum in scrip- o Uop^pvpios, otl nAtdrtras 6 "EAXtjj' ("EAA?;;' non
torihus, ut apud Tacitum Annall. XVI. 5. tum est in Cod. Mon. 399. A.) ewKet p-iv al(rxvvopLfV(o
in inscriptionibus. Jani quod in Taciti Historr. ort Tiep ev aJip-aTi i]v. Idcm David in Cod. Pa-
I. II. memorari videmus jEgyptium hominem risino reg. nr. 1939: — ort ITAurtws 6 KaO" yfxas
duplici nomine et Latino et Graico Til)crium (f>i\6ao(()os ioiKev (aa-nep alcrxvvojxivca ort ei' adfxaTi
Alexandrum: inde non conjecerim Plotini ma- ?]r. Thcophylactus Simocatta Epist. 25. p. 86.
Ixxxvi ANNOTATIONES IN PLOTINI
ed. CoiTimelin.: Iiret Kal nKarlvos eooVet (leg. ex A is hrjdev olofjLevos Trpo? to. &.via avrr^v etvai. De
Por-phyno : ((DKiL) alcrxyvoixivi^, on ev cru>ixaTL el-q. Lycopolitana praefectura consule Steph. Byz.
ovToii fKvirei Tov (jiik6<To(f>ov To 6vr]Tov tovto -nepi- ibiq. Berkel. p. 531. et Wesseling. ad Diodor.

(TKTtviov. Similia idem Epistola prima p. 72. e Sicul. I. 88. p. 99. De duabus urbibus nomine
iiostro Philosopho. Hunc locum cum ejusdem Lycopolis, altera in yEgypto inferiore, in supe-
Porphyrii loco in Epistola ad Marcellum com- riore altera : Strabo XVII. p. 540. Tzschuck.
parat Ang. Maius p. 0,6. ed. Mediol. p. 616. (in p. 584. et 586. Graecis nunc dicitur Avkov ttoKis

0|)uscc. Gra>corr. sententt. T. I.) ed. Orellii. —B et Avkoiv ttoKis, etiam Avko), (de qua forma vid.

Hinc Plotinus cum iis componitur, qui monasti- Boissonadium ad Eunap. p. 149. sq.) Cham-
cam vitam sectarentur, quam vel ayyfXtKov ^Lov polhon in libro : i'Egypte sous les Piiaraons I.

vocabant, vel t5>v a(Twtx&T<i>v fHov iv o-w/xart (So- p. 276. sq. appeliatam dicit eam urbem a bestia

zomen. III. 14), vel aliis noniinibus praedicabant. yEgyptiis sacra, qua? ipsorum sermone vocaretur
De hujus vitae sectatoribus ita pronuntiat Theo- Piouonsch
esse autem Chacalum qui hodie di- ;

dulus in Epist. mscr. ad Joanncm Philosophum Pro eo deinde lupum posuisse veteres,
citur.

in Appendice ad Cangii Giossarium Gr. p. 5 C indeque l.ijcopurin dictam eam urbem, jEgyptiis
:

'kvhpis iv yfj p.\v ovTis, iv ovpavols 6e to ttoXC- appeliatam Sioouth, Arabibus hodieque Asioutk
Tivjxa KiKT-i]p.ivoi, Kot KaTa tov i^ AiyviTTov nAco- vel Osiouth. Ejus urbis antiquitatcs descripse-
tIvov 0, rt aci>p.aTcov o-(/jto-t iTpocrijKfv aia-)(yv6ij.ivoi. runt i)U])er MM. Tollois et Devilliers in magno
Ad verba confcr Theodoret. Therapeut. Hb. VI. opere : Dc-scription de TEgypte. Paris. 1818.
p. 868. Scl)ulz. ; Kal UXcoTivos he iTfpKJiavits Kal (Antiquite. Livrais. III. chap. XIII.) Hinc
ovTos iv (j)i.ko(T6(l>ois crvyyp6p.iJ.a(n. Eusebius Hist. facile corrigi possunt aliquot errores. Primum
Eccles. VI. 19. p. 293. ed. Taurin.: 6 Kaff rjp.as D quod scriptor in Matthai Notitia Codd. Moscovv.
iv StKeAta KaracrTas llop<l>vpws. Cr. Nr. VI. 4. Piotinun) oriundum facit ex AvKlas.

p. xlix. ''. oiire TTfpl rfjs vaTpCbos.l " Pa- Hoc non magis veruii), quam quod Grtecus ("EA.-

triam Plotini con))T)en)oravit Suidas, LycopoUn krjv) dicitur philosopl)us Lycopolites loco supra
yHgypti. Habuit Suidas ab Eunapio, cui illa laudato. Voluit fortasse : eK Avkov i7o'Aea)y. Idem
AvKO) dicitur, eadeni forma ut Kvvia, 'AvTLvio, David jihilosoph. in Porphyr. Isagog. in Cod.
AfovTM, 'IIpo), 'Ai^Spo) et sin)ilia. Vide, si placet, Paris. licg. nr. 1939. ita prodit: — nXojrfoov roi;

Holsteniun) ad Ortelii Thesaurum, Africa)ii Cla- E AnKOTroXtroi). Ad'kos (scrib. Avkg)) 6e' eori Tro'Ats iv

riss. Cellarii et Salniasiuu) p. 55. ad Solin. Suidaj AtyvTrro). Idem in Cod. Monac. nr. 99 :
TlKco-

etiatn riai-Aos Atyi;7rrtos eK tijs Avkco. Ita enim tlvov tov AvkottoKCtov r; 6e Ai/Ko'T7oAts iv Atyuirrii)

legendum Dua; autem fuere Lycopoles in ^E- iro^Ats^otnittit alter Codex Mon. nr. 399. A. 7ro'Ats,

gvpto, una in Thebaidc, cujus praeter Macro- quod placet: itonque Cod. apud Neumannum
biuni lib. I. Saturnal. c. 17. men)init Agathar- in IVIemoire sur la vie et les ouvrages de David,
chides apud Photium p. 726. Et primus The- philosophc Armenien) i^rrC. Ex eodem Davide
baidis ro^f^ios AvKOTroAirrjs fuit, tcste Ptolomro. F lucratnur etia)n ProverbiujT) sive dictum, Plotino
Menlio illius v6pov etia)n apuil Porphyi-iuni IV. perquan) l)ono)-ificum : — ets ov Kal ikixpr] (Ukio-

de abstinentia ab animatis p. 373. Altera Ly- tIvov), ov TTokkovs AtYvirros (Monac. 199. addit
copolis Stcphano Byz. teste fuit in voixta Scben- TCKTei, sed alter Monac. 399. elegantius omittit
nytico. Scd priorem illarn Plotini patriam fuisse cuni Cod. Paris.), eTrai' 6e TtKr] (Cod. Paris. 1900.
libenter mihi persuadeo.'" Fabric. Cum Fabri- eTrt i. e. eTret 6e re'Ket. Neumann. in libello laud.

cio facit Rhoerius ad Porphyr. de Abstinent. IV. e7r?)!', Cod. Paris. 1939), fxiya tCkt(l: Non
et ita

9. p. 324. Recte. Conficit eni)n rem Eudocia G multos JEgyptus : .ncubi autcm pepcrerit, mag-
in Violario p. 363: IIAcdrtws 6 eTTKpavicTTaTos (f>L-
num jiurit. (Cod. Paris. 1900. in ora additum
Ao'a-o^os, OKOVo-rrjs 'AjxpcovCov tov i^tAoo-d^ov, arra- habet : roiiro 6e i^aKOva-Tov Trept TlkwTCvov eCpr)-

TpLs )xkv (jiaCveTaL. TLvis 8e At^KOTroAtrjji' c^acrii', 0770 rat.) Mirari auteni subit, Tiedemannum in li-

AvKovos Tov iv T<2 AvKOiroAfr^ v6ixm rjjs AlyvTTTov. bro, qui inscribitur : Geist der speculativen Phi-
ov yap JTfpl Tov avTov yivovs bLr]yriaaa6aC Trore losophie III. p. 266. scribere potuisse : ignotam
fjOikT^ae rots t6t'ots juo^r/rais, ovre Trept rTJs Trarptoos, patriam Plotini urbcm esse. Cr,
 VITAM AUCTORE PORPHYRIO. \>. xlix. kxxvil

p. xllx. ^. ^citypafpov be ava<r)(^ea-6ai 7; TrXao-rou A locum JEnav Gaz;ti in F.pist. XII. cxliibct Fa-
TO(TovTov aTTrj^iov K. r. A..] " Idem du Agesilao bric. in Bibi. Gr. in loco de Plotino Voi. V.

narrant Cicero V. 1 1 . Epist. Plutarcbu? p. 596. p. 695. ed. Harles. Hjcc autem recusatio Plo-
et Suidas in pjre TrXaaTav. Simiiiter neque tini,cjuo minus se pingi vellet, conjuncta est cum
fingi neque pingi se voluit Accius Poiita et rc- ejus decreto de iiomine quadrifariam cogitando;
centi astate Augerius Busbequius, Gabriel Pal;E- ita nt homo in corpore liabitans pa?nultimo sit

otus, Marcus Velserus, Jo. Vincentius Pinellus, gradu constitutus, pictus bomo, deterior etiam,
Jacobus Gretserus, Thomas Gatakerus, Anto- B ultimo. Vid. Plotin. et Ficin. III. 3. 15. p. 639.
nius Varillasius, Valerius Herbergerus, Caspar infr. et p. 630. E. Cf. etiam p. 697. extr. Quod
Scioppius, Vincentius Placcius noster et vir sum- verba : o ?/ dboAov i^fuv nepiTiOuKiv atti-
cf>v(ns

mus Jo. Mabillonius." Fabric. Ad locum Plu- net, similia habct Olympiodorus in Platonis Al-
tarchi a F;xbricio laudatum adde p. 191. d. et eib. pr. Cap. V. p. 51: Kal rois do-o)/.iaroi9 07^^-

adhibe Wyttenbachii Animadvv. p. 1107. sq. pLaTa Kal ixiyiOii kuI a-a>iu.aTa TrepiTWein-a {rj tjiavTa-

Conf. etiani Coray ad Plutarch. Agesil. p. 342. o-ia) kuI Toiro) irepiopiCovo-a tov Oiov. Mox : d)s 8?)

Recentioribus, a Fabricio memoratis, post Ma- C rt tuv a^ioO. epycav : Adjeci scilicct versioni Fi-
billonium adjunge L. C. Valckenaerium illum. cinianae, quo vis ironiae sentiretur, quas in is 6^
Rem narrat Wyttenbachius in Vita Ruhnkenii inest, de qua vid. Ast. ad Platon. Piia[>dr. p. 272.
p. 140. De constructione verbi avexeo-Oai, non ad Remp. I. 11. p. 355. et de harum vocularuni
est quod dicamus post Fischerum in Indic. in constructione Osann. ad Philemon. Gramm. p.
jEschin. Socrat. sub voc. aveyeaOai (ubi Phavo- 261. sq. et Jacobs ad Philostrat. Imagg. p. 422.
rini resula
o laudata fluxit ex Eustatiiii Commen- Cr.
tariis in Odyss. XIX. 27. p. 680. 12. Basil.) D p. xlix. f.
Kal KaOeheicrOai eveKa tovtov apvovp.e-

Ast. ad Platon. Rempubl. p. 592. et p. 625. et vov] De hac forma Futuri non est quod exponam
Matth. Gr. gr. §.359. p. 673. conf. p. 1315. ed. post Pierson. ad McErin. p. 212. Lobeck. ad
alter. Ad locutiones adhibe Juliani Imperator. Phrynich. p. 269. Buttmann. in Gram. ampl.
Epist. ad Alexandrin. LVIII. p. 110. ed. Hey- §, 94. not. 19. et §. 114. Illud attentione dig-
ler.: avbpos ov (paTe iroOelv elKova Kal num, quod sedendi verbum plane hic usurpatur,
p:.op<prjv.

Idem ad pictorem LXV. p. 134: 'S.v p.01 akko- ut nos usurpamus: cincm Maler sitzen. Alte-
Tpiov o-)(rjpa TT&is ebCbovs, eTaipe Otov pe «tSes, E rum addo, quod etiam piiigcns sedere dicitur.
;

TowvTov Kal ypdiyjrov. Hsec ipsa Porphyriana Philostratus Vlt. Apollon. II. 22. p. 74 : Zcoypd-
pius minusve immutata referunt posteriores. <^os ovv 6 Oeos — KaTakm^v to nTrjvov appa, e</)' ov
Anonymus in Cod. nostro Palatino Heidelber- •nopeveTai, biaKoa-pi&v rd delA re kuI to. avOpca-neia

gensi
o nr. 129. fol. rect. 41: otc 6 nAwrifos el- (Imitatur Platonem in Pli;i?dro p. 346. e. quod
Kdi'a KaTakmelv avTov twos (rjTovvTos ovk r"jOekeV miror non vidisse Clearium) KaOr^Tai TOTe aOvpaiv
apKel yap ikeyev, o fj (jiva-is elbakov r]piv Treptre- (Cod. Schellersh. KdOrjTai Trdre ws 6 aOvpoiv. Ja-
OeiKev, KOi prj eXbakov eibdkov xpr^jvai hr]p.wvpyovv- F cobs. ad Imagg. p. 195. B. TOTe iiael aOvpojv.
Tas KaTakei,-ireiv. David in Cod. Paris. 1. 1.: Trepl bene) re Kal ypd((>a>v TavTa, utairep oi TraiSes ev rw
ov Kot keyovaiv oTt Oekr^advTbtv tlv&v elKova avTov \j/dfjifji.(o ; Tertio loco in pingendis personis arti-

(rTrjcrai ovK rivea)(_eTo, key(i)v OTL dpKel poi, t6 eK Trjs ficium spcctatur umbra; lucisque, ubi sedcntes
(pvaeois elhcakov e^eLv, ov Oekb) Kal elbdkov elb^tikov exhibentur. Philostr. Imagg. 11. 32. in Palce-
efo). Idem in Cod. Paris. 1937. et in Monac. stra : KaOriaOai be ti^v Kopriv, Trdvao^pov tl tov fa)-

n. 399: Povkopevcov be TLVcav dvaOeaOai avTc^ ei- ypd(j)ov. -nkeLaTa yap rots KaOrjpLevoLS al aKLaL Kal
Kova, ecpr) otl dpKel p.01 rd eK rTJs (^do-etos elbcakov, G rd KaOrjaOaL avTrjs evayr}p.ov. ubi vid. Jacobs.
TovTeaTL rd aQp.a, Kal jU7) eib(t)kov eibcokov exety. p. 564. Adde Junium de Pictura Veterum
Sahunius, cui haec Parisina debeo, conjicit : Kat hunc locum tractantem p. 171. Cr.
1X1] eOekeLV eibcokov eibcokov ex^eiv, vel : Kot ov Oekco p. xlix. 5. Tron/cras —rds eK tov opqv (f)avTaaias
eibcikov. Cod. Monac. addit : eibdkov be elbcakov TtkrjKTLKCoTepas kapj3dveiv k. t. A.]Ad univcrsum
rr/v eLKOva ecpr]. tov ydp o-oJ/iards earLv eKTvndpeva hunc locum facit Plato Republ.VI. p. 484. p. 275.
(scrib. ex altero Cod. Mon. eKTimcopa). Similem Bekk. Kat prjbev evapyes ev rij i/n/xS ^X°*'"* Trapd-
Ixxxviii ANNOTATIONES IN PLOTINI

beL-yixa — coo-jrep ypai^Tjs, itemque PhiloJud. Quod A tonis in Cratylo p. 424. D. p. 88: wa-nep ot fo)-

Deus sit incorrupt. p. 278. sq. Mang : (pavraa-Ca ypicpoL l3ovX6fj.€voi a<pojxoi,ovv k.t.X. cui loco ad-
8' ecrrt Timuxni fv ^vxv- ^ yo-P el(n]yay€v eKicrrr] hibendus Schneider. ad Theopiu-ast. de Lapidd.
tS>v al(r9r](re(i>v, &<TiTep haKTv^Los tis ?; a(ppay\s, ev- p. 579- ^^-
aiTop.(i^aTo Tov OLKelov x^^fO-i^Tripa. Kr]p<^ be eoiK(iis p.xYix.^. elKovaavTovyeveaOairj eiKpvtarovKap-
6 vovs t6 eKjxayelov oe^dfxevos uKpois Trap eavTov TepCov napeaxev — o/xotorar^ji'] Contrarium dicitur
^vX&TTeL, p.expLs av tov tvttov Kedvaa-a K-i}Orj r/ av- Joanni Philopono in Aristotel. De Generat. IV.:
Tinakos pvr)p.r]s ri ajxvhpov ipyaaeTaL {epy6.<Tr]TaL B ol ^(aypacpoL aTiOTvyxdvovaL wepl Trjs tS>v p.L)xovp.ev<i>v

libri mss. et cditi ap. PfeifF. II. p. 406.) ?) iravTe- vtt aiiTuv ep.<pepeLas. De ev(f)vi(i, ingenii dexteri-

k&s a<po.viar}. (E Stoicis hau.sit ha-c, ut nuilta tate et de voce ev(jivr]s de poetis (Plutarchi Morr.
aha, Philo. Cf. Baguet. in Chrysippo p. 61. et I. p. 54. p. 207. Wytt.) aiiisque artificibus usur-
p. 182.) Plutarch. Symposiacc. VIII. p. 736. B. pari solita, non est, quod dicamus post Holsten.
p. 1035. Wytt.: ovbev ovv Tpavov, ovhev evapOpov ad Porphyr. de Vit. Pythag. I. p. 3. sq. Kuster.
ovhe evaripov ev rais (pavTaaMis aTTobLb(aai. (De Heynium ad Epictet. Enchir. 41. p. 161. Ir-
rpawi» dixi ad Plotin. P.4S7. A:) Huc pcrtinent C niisch.ad Herodian. IV. 7.2. Unum locum
<pavTa(rCai, ixop(}><oTLKal Procli in Alcib. pr. p. 245. attingam lambiich. Protrept. XII. p.68. ]3. 162.
:

ed. nostr. et Olympiodori hffic in Alcib. pr. p. 51: KicssL: koI ixoKls alaOdvoLTo (Cod. Memm. al-

ij (pavTa^TM TVTTOvs avaiiKaTTOvaa TT&peaTi ti) ^}n)xfj- aOavoivTo. recte) 6ta tijv ev(f)vtav /cat Ttjv Trapa
Ilursum Philo De Mundo Vol. II. p. 603. Mang. (pvaiv ^<or]v. KiessUng. vult legi bva-(j)vtav. Lenius
Kai 011 TTpoTepov avf]Kev ?) TpavoTepas Aa/Seii' (pavTa- foret a(t)vtav : sed omncs libri mei in vidgata per-

a-Ms. Quid sit (pavTaatav kajielv docet Dorviil. sevcrant, et J. A. Fabricius, cujus annotationes
ad Chariton. III. 9. p. 408. Lips. Scholiastes D 'n cum librum mecum communicavit Jac. Gee-
Platonis ad Gorg. p. 120. Ruhnk.: ijs aa(peaTe- hus V. CL, intentatam relicpiit. Contrarium in

pov Te Kal TT^riKTiKWTepov. Cf. Wyttetib. ad Plut. pictoribus est 7; aaOeveia. Plutarch. de Di.scern.
Pra^ccpt. Sanit. p. S47. ct Barker. ad Etymol. adul. ab amico p. 53. D. p. 203. Wytt.: oJoTrep

M. p. 886. Add. Procl. in Alcib. pr. p. 289. 01 epavXoi ((M>ypa(poi tS>v koKSiv e^piKvelaOai y.r] hv-
od. nostr. : tovs TT\r]KTiK(i)Tepovs tS)V eXeyx^or] cui vafxevoi bH aaOeveiav, ev pvTiai Kal (paKO^LS Kal
respondet tu. TTiKpoTepa tS>v pr]jxaT(>>v. Quas vero oiiAaTs ra? 6]xoi6Tr]Tas ava(pepovaiv. Istiusniodi
Grascis (pavraaiaL, ea Latinis visa, seu species E pictoribus non aggrcgandus Carterius, netjue
rerum animo informata; (Ernesti Cl. Cic. in
in vcro illis, qui fieXTwvas y KaO' i/juas fingebant
(pavraaLa) unde Ficiniana? versioni commode
: iiomines, qualcs pictores Platoni obversabantur,

substituas : ut visa evidcntiora (et efficaciora) cum scriberct, quae leguntur Reipubl. libr. V.
7«animo conciperct. IVIox de ii'odA/jiaros vid. ]). 47-2. P- 259. Bekk., sed illis-qui opoiovs elKa-

Ruhnk. ad Tim. Lcx. Plat. p. 150. Plotin. IV. (ov, ut Dionysius ille avOp<oTioypa<l>os. ut est apud
6. I. IvbdXfxaTa 6paixiT<»v. VI. 8. 18. lvbd\]xaTos Aristotelem Poet. II. 2. 3. Sed si memoriter
dpxervzor et sa^pe alibi. ]\Iox 70 eXKaa]xa. De F pingcndi difficultatem cogitamus et simul secu-
pictorc Plato usurpat eiKdfeu'. llepubl. II. 377. lum post Christum n. tcrlium, quo jam evanes-
p. 95. Bekk. cf. ad eum locum Ast. p. 428. cere coeperat sculptura nedum ars pictoria (Vid.
Mox Kal ovvbLopOovvTos eis ojuoioVrjra ro l'xros Frid. Tiiiersch. Epochen der bildenden Kunst
'Ap-eXCov i. e. visorum vestigia. Verbum rarius unter den Griechen p. 271. sqq. et p. 392. ed.
Hippocrat. de Fractis VI. p. 753.
(TvvbLopOovv. alter.) : mirari subit Junium in Catalogo Arti-
de membris lig.-itura componcndis et reformandis ficc. p. 47. nil nisi exilem notitiam t^us rei ex
usurpat. Vid. Foes. 1. 1. Iaml)lichus de Vita Py- G hoc ipso loco depromsisse, Silligium autem in suo
thag. XIX. 92. p. 202. Kiessling. eKeXevaev re Catalogo Artifieum Cartcrium plaue omisisse.
fxeveiv avTOv ('A/3dpt8a) xat ovvbLopOovv tovs ev Caterum hac narratio exemplum etiam exhibet
Tvyxdvovras, ubi aliter atque nostro loco verbum nobis familiaritatis, qua artifices inter atque phi-
decurtarunt librarii : nam Cod. Paris. et Leder- iosophos Gracorum sapius coierat, et admonet
lin. exhibent biopOovv: integrum servarunt Ciz. noscolloquii SocratcminteratqueParrhasium pic-
Monacc. A. B. et Vindob. Admonent hac Pla- torcni habiti apudXenoph. Memorr. III.io. Cr.
 VITAM AUCTORE PORrHYRIO. p. xlix. 1. Ixxxix

p. i. '. KOLXiaKrj de roVa) TToAAa/cty KaraTrovov- A c. XXI. ]). 212. Kiessl.: fj.iTa Se tov nffiLTraTov

fieiw] Aliud egit Hcuiuannus, cum iii Actis \ovTfxio xfniaOai. tamen halneis abstine-
l'ublicis

riiil. T. I. p. 140. Fabricium diccret non cor- hant Pytiiagorei (Perizon. ad yElian. IV. 17.)
rexisse Ficinianum colico. Vero correxerat. De Ex nostro tamcn loco non collcgerim, (|i)od col-
confusione KoiXLaKoi, kwAikos, etiamque koAikos' lcgit J. Conr. (.)reiiius in Additt. ad Notas in
jani dixit Henr. Steplianus in Uictionar. Medic. Symboll. Pythagg. p. 667. nimirum recenticres
p. gS^.sqq. Pseudo-Crates cpist. III. in Notices Pytliagoreos omnino hahieis, cum pul)licis tum
ct extr. ed. Hoisson. Tom. XI. 2. p. 18 : ot fxiv B privatis ahstinuisse: imo contrarium. Nam etsi

laTfwl fxiav iypa^av KOL^LaKTfv hL&Oicnv, fjv t\eyov Platonici qiiidam recentiores Pytliagoricum vi-
TTOLfLV aiTi^Lav, ubi cst: qjfcction dc rcstomac, et vendi gcnus vel maxime sectati sint, hoc tamen
hAOiCTLs indisposition, d iccnte viro docto, quem ipsum de Plotino tanquam singulare quid com-
modo laudavi. Eo hahitu chronico laborasse memorat h. 1. Porphyrius. 'AvarpC^icav (ita enim
Plotinum arguunt vcrba Porphyrii, ut adeo in veteres appcllabant frictiones : TpLxjfiLs recentio-
euin cadat ilescriptio Celsi de Medicin. IV. 12. res) post Hippocratcm aliosquc prtecipuus lau-

p. 220. Almeloveen.: " In ipsius vero ventriculi C dator fuit Asclepiades. De Hippocrateis Ascle-
porta consistit is (morbus), qui et longus esse piadcisque frictionum decretis vid. Focsii CEco-
consuevit, et KoiAta/cos a Gra:cis nominatur :" ubi nom. Hip])ocrat. in voc. av6,TpL\jrLi et Ahneloveen.
consule Mcdicorum vctcrum locos ab Alinelo- ad Cclsuni II. 14. j). 87. sqq. Cr.
veenio congestos. Adde Aiilii sermon. IX. mpl ]). 1. ^. tov X.oLfj.ov i-nLl3pLiravTos] " Gravis iila
Toii' KaTo. To (TTofjLa Tifs KoiAta? iraOifpidTiDV k. t. A. pestilentia intelligitur, qua; Gallieno imperante
Venet. iMustoxid. et Scliiiuc ]t. i. sqq. ubi p. 4. grassata est Rom;e teste Victore, tamque vehe-
vocabula (coiAiaKoi et hvffivTipiKol junguntur. D menter, quemadmodum scribit Trebellius Pollio,

Mox OrfpiaKas avTiboTovs cur commendavcrint ut uiio die quinque millia hominum pari morbo
medici in promtu est, si cogitas ha?c medicamenta ]3erirent. Accidit hoc anno Christi 262. Gal-
6 lacrymis pa]iaveris, myrrha aliisque simjilicibus lieni 9. 10. nec diu post PorjDhyrius ad Plotinum
composita esse, qua; ad alvuin sistendam vale- se contulit." Fabric. 'lipa v6a-<a laborasse Plo-

rent. Quod vero ha;c asjjernatur ]:)hiloso]ihus tinuni jDrodit Suidas in riAwru^os III. p. 134.
causatus, se nec mansuetorum animalium carni- Kust. Quod parum eredibile est in hoc silentio

bus vesci, hoc ita demum cxpcditur, si teneas, E Porpliyrii. I,ocum Firmici integrum exhibet
non soliim castorcum nonnunquam additum esse Fabric. Bibl. Gr. Vol. V. p. 695. Harlesii, cui
illis simplicibus, teste Celso V. 23. p. 275. sq.; variam lectionem adjecimus. Quod ibidem pes-
sed etiam, et potissimum a Neronis inde tetate, tilentiacorrujjisse Plotinum dicitur, non dc morte
inventore Androinacho, ejusmodi theriaca inva- accipiendum est. Cr.
luissc, quibus viperarum carncs adderentur, ut p. 1. '. t^v tov Kvvdyxov dypioTrfTa] Ita libri

hodieque fit per Italiam, ac quando vipera Grae- nostri omncs. Nemo vero propterea Kvvayxov
cis OrfpLov dicta est Kar i^oxnv, liinc id genus F (ro) cogitavcrit, quod est genus herbae canibus
mcdicamcnti similiaque appellata: OrfpiaKaX dvTi- aliisque quadrujiedibus noxium (Dioscorides IV.
Sorot sive OrfpLaKoX simjjliciter. Vid. Trall. V. 81). Usitatius vero erat 17 «/rdyx'/- Hippocra-
p. 77. Salmasii Exercitatt. Plinn. ]i. 265. sqq. tes tamen De locis in Homine Scct. IV. caj). 13.
ct p. 743. et Jo. GoiTa.'i Parisini Definitionum p-4i9- Focs.: Kvvayxos d-nd aXfxaTos ylviTai, oTav
Medicarr. hbrr. p. 180. ed. Francof. Habet ro aTfxa irdyrf t6 iv rjjo-t <^)Ae\//^l k. t. A. Igitur
igitur Plotini exciisatio hanc vim, ut euni dicen- lonica forma usus est Porphyrius, de qua nujjer
tem cogites: Quid ego, qui nec mansuetis carni- G diximus ad Herodot. I. 9. p. 28. sq. ed. Bashr.

bus vescor, viperarum carnes devorare sustineam et nostr. De hoc morbo vid. Galeni Conim. in
et fortasse, uti erat facete dicax homo, in Plato- Ai^horismm. Hipjiocrat. IV. Sect. 34. et cf. H.
nica sententia ludens nonnunquam reposuit me- Stc])h. Dict. Med. p. 382 —384. Foiisii fficon.

dicis: Nolite OrfpLaKas mihi ingcrere, fori yap Hippocrat. p. 221. et Gorra;i Definitt. Medicc.
flrjpia fv jffJLLV. Mox XovTpov 6e dTrixdfjLivos Kal p. 253. sq. Dicilur hic morbus ctiam (rvvdyxi].
TpL^io-i xpw/xeroy. lamblich. de Vit. Pythag. Vid. 1. 1. quod nomcn obvium iii Luciani Pseudo-
voL. I. ra
xc ANNOTATIONES IN rLOTINI

iogist. §. 27. p. 183. T. III. ed.Wetsten. etiam A tricii etiam iiescio cujiis in Synesii Epist. 36.

in Plutarclii Vita Dcmosthen. c. 25. p. 222. Co- Ca'terum ex iioc fortasse loco anonymus Britan-
raii sine ulla varietate librorum et citante etiam nus in Vita Platonis colligere sibi posse visus est,

Wyttcnbachio atl Plutarchi Morall. p. 405, ut pauperrimum fuisse Plotinum, cui obloquitur
mirer Iluhnkenium in Hist. Critica Oratorr. ejus interpres Car. Morgenstern. V. Cl. p. iig.
Graecorr. idque in omnibus editt. v. c. in novis- not. 6. Cr.
sima Bergmanni V. Cl. Vol. I. p- 350, lectore p. I. «. iv IlonoAots] Puteoii antiquitus At/cat-

non monito, ita laudare Plutarcbea ovx virb B apx^'"- Strabo V. 7. p. 196. sqq. Tzsch. Steph.
:

KvvaYXJls, "^^' 1^^' apyvpiyxrjs (lKri(p9ai tov 6r)- —

Byz. in AiKaLapx(M. In Strabone est AiKaiap-
fiaycayov. Mox ad Trjs (piovris — to Topov Kal «i/jj- yiav. Sed Polybius III. 91. 4: AiKatapxeia (cf.
Xpv consule Geoponica VI. 3. 2. r]\6v Tiva o^vv Schweigh. Indic. Geogr. in Puteoh) Plura Cel-

KoiTopov. Bergler. ad Alci])hron. III.48. p. 154. lar. Geogr. Antiq. II. 9. p. 839. sqq. Philo-
cum Wagneroet Wyttenbacli. adEunap. p. 162. stratus de Apolionio Tyanensi VII. 10. p. 286:

sq. De aliis significationil)us vocum Topos et a<j)LK(To es (eiy Cod. Schellersh.) AiKaLapxfiav
Topws vid. Lexic. Xenophont. IV'. p. 319. et C Tip.-nTa^Los. SiniiliterLucas Actorr. XXVIII.
Heindorf. ad Platon. Thc.-rtet. §. 84. ]). 400. 13 : bevTepaloi fjkdoixiv eis IloTLokovs, ubi consule

Mox j3payx<avTos avTov. Hii)j)ocrat. Epidemior. Wctstcn. T. II. p. 654. Erat autem hasc urbs
VII. p. 121 1: /cat )) (fi(i)vi] /Spayx^^oi/s. Idem ibi- ]\Iunici])ium, vel, ut accuratius dicam, Prafec-
dem extrem. ct sq. o/xotws KvvayxLKi^ ^payxMOei tura. Cic. pro M. Ccelio II. 5. Festus in Prcs-

nvLyixbs KaTa-nivovTL. Cf. Foesii CEconom. Ili])- Jectura ]). 364. Dac: Ev. Otto de iEdilib. Co-
pocr. p. 79. et Gorrasi Definn. ]\Iedd. in lipayxos lonn. ct Municipp. p. 301. sqq. De Savigny in

p. 79. Cr. D GescMchte des Roem. Rechts in Mittelalter I.

p. 1. ^. TTJs TToAetos dTraXAaTTeTai, ets Kap.- p. 39. sq. Cr.

•naviav.^ Steph. Byz. p. 442. Strabo V. 3. p. 185. p. 1.
f.
Tor iv vfuv debv^ " Al. to ev i)ij.lv delov.""

Tzsch. ubi de nomine et situ reliquisque. Atti- Fabric. Atcjue ita scripsi auctoritate plurium
githanc profectionem Plotini J. Lij^siusin E])istt. hbrr. nostrr. ct marg. Ed. Basil. qua; in ordine

Cent. IV^ Miscell. e])ist. 39. p. 189. sq. addcns habet : toj; ev Vjuv deov. De vi scntentite dixi

" Vides liominem humana pbique ]iati : locum cinn ad Procli Institt. Theol. c. 185. p, 276. tum
non exci]iere sed animum vincere." Cr. E ad Plotinum p. 62. E. et jj. 660. A. ubi etiam
]). 1. 1'. Zii^ov] " Infra cap. VII.'" Fabric. ubi yiuv rejicritur. Cr.
nonnihil ajjjionam. Cr. ji.l. S. bpdKOVTos — ets 6Tn]v — vTripxov^rav vTtobe-

n.].'^. MLVTovpvtov — MivTovpvaLs] Ita scripsi 6i;ko'tos] Eudocia de Plotino363 p. : TeXei/Toii^Tos

auctoritate librr. MSS. j)ro MijTovpv. Similiter 8« tov nXwTCvov ev Ka^ixarta bpuKcav tls vnb Trjv

peccatum erat in Apjiiani Civill. I. 61. ubi Mt- KKlvrjv bLijKdev, ev rj KaTeKeLTO, /cat ets 6Tir]v ev tu
Tovpvas, scrijitum fuerat. Vid. Sch\veigha?useri Tolx<f ruyxavovaav VTtehv. De voce ottj/ vid. Eu-
Annott. p.710. In Plutarchi Marioc. XXXVTI. p stath. in Odyss. d. vs. 320. Pierson ad Mcer.
init. sinc varietate legimus MLVTovpvr}s et cap. j). 289. Valckenaer. SchoU. in N. T. II. JJ. 587.

XXXVIII. pr. MLVTovpvas. De hoc oppido Sirailes fabulas alii quoque scrijitores de aliis
Ausonum ad Lirim sito plura Cluver. Ital. An- memorant. Plin. II. N. XV. 44. 85 : " Subest
tiqq. III. 10. et Cellarius Geogr. Ant. II. 9. specus, in quo Mancs ejus (Scij/ionis Africani
p. 826. sq. Add. Pauli Merulae Cosmogr. II. majoris) custodire draco dicitur." Cf Origen. c.

4. p. 1054. cd. Plantin. Celsum IV. p. 203. Cogitandi sunt autem in

p. 1.
<i.
6 KacTTptKtos] " Hic est Firmus Castri- G his dracones, qui aya6obaLp.oves dicti, Veteribus

cius, cui Porjihyrius libros suos nepl awox^s ep,- et bonorum geniorum loco habiti. Cf. Salmasii

•i\r6x'^^ inscripsit." Fabric. Ad eum vid. Rhoer. Exercitt. Plinn. ji. 275. a. B. Cr.
p. 2. ScrijiseratFirmus Castricius commenta- p. li. h. Toi/8eiiTe'/)oi; erovsTijsKAai/Stoii/Sao-tAetas

rium in Platonis Parmenidem Vid. Fabric. Bibl. nkripovjxevov^ " Natus igitur Plotinus A. C. 205.
Gr. Vol. III. p. 79, ed. Harlcs. De aliis Cas- niortuus A. 270. anni 66. non exacti." Fabric.
triciis vid. Gell. N. A. I. 6. ibiq. Gronov. Cas- Syncellus in Chronograph. p. 361. Paris. ad ann.
 VITAM AUCTORE PORPHYRIO. p. 1. 11. xci

Mundi 572S. p. Chr. 11.228: nA.Mriwj </)iAoVo- A Longino testi.s Porpiiyriu.s apiul Eiiseb. X. 3.
(poi, 6 Tus ivveahas ypd^lras, iJKfxaCfV, et ad ann. prtvparat. nisi nXarwi-cta ibi legcnduiii, ut infra

Mundi 5737. p. Clir. n. 237: nAwrtros (/«AoVo- c. 15." Fabric. Ruhnken. Diss. de Lono-in.

(f>os Ti]i riAarwi/iKTjy Starpi/Sr/y Kaih^yovixivos. De VIII. p. 506. Bergin.: " Deni(|iic TlkaTbyvsicav
ictatibus Amnionii Sacc«, Plotiniqik' ac Porpliy- celcbratio, quas ipsi (Longino) tribuitur, non
rii classicus est locus Theodoreti Therapeut. VI. Grammaticis aut Rhetoribus, sed philosophis usi-

p. 868. Schulz. Ha?c de anno mortis Porphyrii tata reperitur. Porphyrius ap. Euseb. P. E.
verbls refert etiam Eudocia p. 363. Cr. B X. 3. p. 464: tu TIKaTtavfia ko-Ti&v ijfxas Aoyyi-
p. 11. '. TeAei/rwi^rt 6e eyoj enjyxavov — 8tarpt- vos 'A0?;w;o-t — ubi deteriorum librorum scriptura
^cdi'] Hic iisus Dativi pro Genitivis absolutls nAiortVeta inducti Holstenlii.s In Vita Porpliyrii
nec Platoni aliisque probatis scriptoribus igno- p. 11. et Langba-nius In Vita Longini, Plotini
tus, vid. Matth. Gr. gr. §. 389. sq. ibiq. laudd. natalem a Longino celebratum putarunt. Verum
Cr. nec Plotino magistro usus erat Longinus, neque
p. 11. ^. h> AtAv/3atM] " In Lilyb,X"o SiciliiB pro- tantum sibi auctorltatis Plotinus constituerat, ut
montorio versatuin Porphyrius etiam sc scribit C Longinus talem ei honorem, pra;terito Ammonio
infra c. II. et ex eo Eunapius." Fdhric. Mox et Origene, sub quibus profecerat, haberet."
retinui Sei/7;poi; cum bonis libris et licet scripto- Boissonadius tamen, n(m laudato Ruhnkenio, ad
res ut plurimum Se/Sijpos usurpent, in numis Marini Vit. Procli j). 114. vulgatam ra nAa)rtVeia
tamen utraquc scriptura obvia est. Vid. Raschii adversus Jonsium et Fabricium tueri instituit,

Le.\. R. Numar. IV. 2. p. 335. et Zoega in Nu- addens: "Nam cx sujjcrius allato Porphyrii loco

mis iEgypt. Imperatorr. p. 270. sq. in his etiam videmus, ipso Plotino vlvo, ejus natalitia cele-
2eD7;poi/. Intellige autem nostro loco L. Septi- D brari." Est autem hic ipse noster locus, unde
niium Severum. Cr. hagc neutiquam collcgisset, imo contraria, vir

p. li. '. roty a7;roii yfve6X[ois — ev tois UXAtcovos doctissimus, &i pra?ccdentla leglsset. Nec equi-
Kal ScoKpdTovs — yeveOKiOLs^ In vulgus hodle nota dem video, qui Plotinl natalem dlem celcbrare
sunt, qua' Grammatici de v<xibus yeveOKia et potuerit quisquam, utpote (jucm dicm omnes
yevecria j5ra?cipiunt. Schol. Platon. In Alcib. \n\ celaverat. Slniiliter in StolKei Eclogis I. 52.
p. 77. Ruhnk. Lobeck. ad Phrynich. ji. 103. \). 904. scriptiim legebatur aXpems tSiv riAcortw-
Si/mycDy. Aef. in Bachinann. Anecdott. Grr. I. E kSiv ante Heerenium, qui ex Codd. emendavit
p. 184. Olympiodor. in Alc. j)r. 1. 1. p. 161 : 7/rot tS>v YlkaTOiviK&v. Conf. infra c. XV. init. p. 1 17.

aTTo yevovs, aiTb yeveaem, a yeveOkia emAet (2(o- de nAarojz/etots. Cr,

Kp6,Tr]s). Fronto Eplstoll. Gra;c. ed. jjrinc. Me- p. 11. ". rpo</)a>]
irpoacfioiTav —
Plato Re-Trj

diol. p. 412 :
exfifiv 8e apa Trdcras ras 7ra7,'raxo'8ei' publ. II. jd. 373. C. p. 87. Bekk. Trat6ay(i)y(3i', :

(corrige TiavTa\60ev) yvvaiKas em TavTrjv ti]v ?;p,e'- rtr^oSi', Tpo(p5>v. cf. Ruhnken. ad Tim. j). 256. et

pav adpoLCea-OaL Kal eopTuCeLv Ta (tci yeveOXLa. Ast. ad Remp. 1. 6. jj. 367. ubi etiam de dissi-

Nostro autem loco tenenda est dujilcx construc- F diis Grammaticorum In hls voclbus distlnguen-

tio : Plato Symposio 13.203. ^.429. Bekk.: ev dis. Mox dedl /xao-roiiy ex jirobatls libris. Dls-
rots eKeivi]s yeveOXiOLs. Dio Cass. LXXVIII. tinctlones Grammatlcorum non moramur. (Thom.
\). 1325. Relmar. p. 495. Sturz. r?;y 8e tTnroSpo- Mag. p. —
598 600. cum inteiprr. Lex. Xeno-
fjiiav Tr]v rots yeveOXioLs avTov TeKovpevr]v , ubi phont. III. J3.
84. 85.) De animalibus, non ex-
nihil variant libri, et noster locus utramvis ratlo- cejjto homine, universe ixa(ovs scripsit ipse Plo-

ncm confirmat. Cr. tinus p. 405. C. de virginlbus p,a(TTovs Lucian.

p. 11. ". ev TOLS Yi.k(XT (avos — napabeboij.evoLs yeve- G Amor. c. 53. de iisdcm vel etiam defeminis Phi-

OkioLs] " Notum est Philosophorum insignium lostratus Imagg. II. 32. p. 102. ed. Jacobs. et
natales a discipulis post illorum fata feriatos ha- Welck. de bestla jElianus V. H. XIII. i. post
bltos solennibus convlvlis. Slc de Platonis nata- init. in Atalanta: apKTos 7;Ke, crtppiydiVTOiv avTX] t&v
litiis apud Plutarchum VIII. 1. Sympos. De ij.a^S>v kcxl liapvvojxevinv v-no tov yakaKTos- elTa KaTo.
Epicuro vide, si juvat, quae viri docti ad Laertii rt;^a Oeiav TToixm]v i](TOel(ra r(3 jipe^peL e6i]kaa-ev

X. 28. Etiam riAcortreta Athenis celebrata, e aiiTo. De ^T^AaCetf, lactare, ct 0i]kaiea-OaL, lactere,

m 2
xcii ANNOTATIONES IN PLOTINI
consiile Valckenaer. Scholl. in N. T. I, p. 197 — A uxorem. eTr' avrjjs Cod. Palat. Heidelb. nr. 132.)
200. et Lobeck. ad Piiryniclii vel potiiis ad He- v~-^\\a^e, ij.e\aiv(i>v to. tS>v oiKa>v avdr) TrapairfTaa--

rodiani Eclogg. p. 468. infr. Mox ort aTr]p6v fxacn Koi xpdijxa^n koI \iQ(o Aecr/Siw. Korr;<^jj9 6e o
eoTt 77at8ioi'. Hesych. I. p. 60. aTrjpov: /3Xa/3e- \i6os koI ij.e\as. Basilius Magn. Homil. XXX.
pov. Ab oTTj Etymol. Gud. p. 38. in a\p.vp6s. de Paradiso p. 626: avdrjpbv t6 pohov, a\\' ep.0L

coll. p. 88. 52. sq. cf. et Tittmann. ad Zonar. KaTijipeiav epLTioiel. Eandem locutionem alibi quo-
Lex. p. 336. Plato Cratylo p. 395. c. p. 28. Bek- que usurpat idem, v. c. p. 1 10. C. et p. 354. D.
ker. in Etymologia nominis 'Arpei^y Kot yap /cara B Pro eo Dio Cassius XXXIX. 28. p. 204: eiy
t6 uTeLph (Cod. Darmst. aTepei. niale. vid. Heindf. KaTTjcpeLav Ka0LaTavai. De verbo KaTr](}>iav et KarTj-

p. 42.) Koi KaTo. t6 aTpeaTov Kai Kara. t6 aTr^pov (jteiv, Atticis minus frequentato, vid. Lobeck. ad
navTaxi]op6m avT(f t6 ovopia Keirat. Theodotus Phrynich. p. 83. et Jacobs. 1. 1. Cr.
poeta apud Heringam in Obscrvv. XXXII. p. p. ii. P. aTreveyKai -np^s ' Ap.pLdvLov'] " Ammo-
293. p.i\' aTrjpee (j)&Te' viri violenti. Vehementer nium intellige Saccam, de quo ad calcem hujus
autem miror, qui Matter., vir ceteroqui cruditus vitse a me dictum [nimirum in Bibliotheca Gra^ca
et prudens, lianc narrationeni allegorice exphcare C p. 159. sq. sive vol. V. p. 701. sqq. ed. Harles.]"
potuerit, nimirum ita, ut tralato tnodo significc- Fahrlc. Anonymus in Cod. MS. Palat. Hei-
tur, Plotinum fuisse praecoci ingcnio, et pueru- dclb. nr. 129. fol.66. rect. : KojuoSoy 6 jSacn^evs.
lum jam interfuisse lectionibus Doctorum in e77l rovroi; ' Ap.p.(LvLos e-iK\rjv SaK/cas t6v ^tAoo-o-
Museo Alexandrino. Vid. Essai historique sur (}>ov lyo-Trtio-aro (Biov. tovt(o (f^oLTrj^rai <})a(TLV 'D.piye-
recole d^Alexandrie I. p. 317. Ab istiusmodi vr]v tov rjixeTepov ru 6e Y\\(i>TLvov rijs he rTAurt-
explicatione eum primum avertere dcbebat (ut vov 6t6ao-(caA.tas TervxriKev 6 UopcpvpLos. Amplexus
alia omitiam), quod Porphyrius refert h.l. tan- D csse potest philosopbiam Ammonius imperante
tummodo qu« ipse Plotinus narravcrat, dcinde Commodo, sed inclaruit demum imperantibus
quod ypappaTobL6(x<TKa\os s. ypa/x^artuTijs est re- Macrino, Diadumeno, Elagabalo et Alcxandro
apse nil aliud nisi "
un maitre de grammaire ele- Severo. Quod vero homo Christianus Plotinum
mentaire" neque vero eorum aliquis, qui " don- discipulum facit Origenis Adamantii, in eo fal-

nent de doctes leqons au Musee.'" Cr. litur. Condiscipulus, Ammonio niagistro, fuit

p. li. ". rots evhoKLp.ov(TL crv<TTaOeiTa\ Com- Plotinus et illius Origcnis Adanianlii Christiani
mendatum. Vid. Lex. Xenoph. IV. 188. et E et alterius Origcnis a sacris Christianis alieni.
Scbleusneri Lex. N. T. in avvi(TTi]p.L. De trans- Nemesius de Natura Hom. p. 69. sq. ed. Matth.
ilivo usu perfecti (Tvvecn-aKivaL Schicfer. ad Dio- 'Ap.fxb>viov tov StSao-KoAoD U\a)Tivov. cf. p. 129.
nys. de Compos. p.330. (ubi Cod. Palat. Hei- Zonaras in Lex. p. 146. 'Ay.p.<LvLos <{)i\6a-o(pos

delb. oie'.rr»;Ke habet) sq. et Kiessling. ad lam- ' A\e^avbpevs 6 e-iKXr/^ets SoKKas (leg. ^laKKos e

blich. de Vit. Pythag. XXXV. p. 513. et de Suida, qui eadera habet in Ammonios.) ovtos
usu Medii in sodalitiis, factionibus, conspirationi- otto Xpia-Tiav&v yeyovev 'EWr^v, <a$ <|)j;o-t Hop<pv-
busque declarandis Wvttenb. ad Eunap. p. 223. F ptos. Vid. Porphyrium ap. Euseb. H. E. VI. 19.
Mox Karri^pi] Kai. ^Tjnrjs T!\r}pri. Facit huc definitio et ad cum Henr. Vales. Cf. eundem ad Am-
ap. Plutarch. de Vitioso Pudore p. 528. E. p. 132. mian. Marcellin. XXII. 16. 16. p. 516. ed. Wa-
Wytt.: &)s yap rj/f KaTr'i<f>eLav opiCovTai \vTTrjv Kdro) gner. Adde Casp. Barth. ad Zachar. Mytil. p.
/SXeVeti^ TTotowai', qux' plus niinusve immutata 256. et Ruhnken. De vita et scriptis Longini
repetunt Grammatici (Apollonii Lex. Homer. §. V. Peccavit autem Anonymus Codicis nostri
p. 387. Toll.). 'A^t^/xtai- et Kan/^etai' jungit PIu- culpa mali exempli in quod inciderat. Quid
tarch.in Agesil.XXX. p. 404. De cane Karr/^j/s G quasris.'' Excerpsit Theodoretum qui in Thera-
est in Arriani llbrr. deVenat. VII. 2. Philostrati peut. VI. p. 869. Schulz. ita prodit: Kai K6p.pLo-
Jun. Imagg. IV. p. 869. p. 117. Jacobs. : KarTj^ij 8os. eirl tovtov 8e ' Ap.p.<LvLos 6 eTTiK\r)v SaKxas roiis

he «771 77; TratSt ArjXaveipci, quem locum tentavit o-cIkkovs KaroAt-ui' ots pLeTe<pepe tovs TTVpovs, tov
Jacobs. V. CI. p. 605. Singularis est locus Phi- ((>L\6ao(pov r]a-naaaTO jiiov. -ovt(o <poLTT]aai (paai

lostrati Vit. Sophistarr. de Herode Attico p. 556: Koi 'ilpLyevr]v tov r]]xeT€pov Kal Yl\<i>Tivov TovTovi.
6 he KCLL a)Q]p.a rf/s otK^as eTr' avT?] (ob Regillam (ubi libri aliquot babent r<5 6e'. perperani.) In
 VITAM AUCTORE PORPHYRIO. p. li. lii. xciii

scriptura Koixobos et KoVmoSo? variatur. Vid. A Damascii aliisque maxime Platonicorum libris
Irmiscli. ad Ileroilian. p.35. Cr. suos in Aristotelem Commentarios compilavit,
p. lii. 'I. riS (TTpaToTTebbi <rvvei(Ti^ei] " Anno Koppius ad Damascium Trepi dpxSi' p. 13. sq. qui

Christi 241. et Gordiani Imp. quinto." Fabric. ibidem 397. sqq. excerpta ex illis Commen-
et p.

Potius anno 243. p. Chr. n. U. C. 995. Vid. tariis exhibuit. De lioc Origene Proclus in Pla-
Tillemont Histoire des Empereurs III. p. 253. ton. Theolog. II. 4. p. 90: 'U.piyivr]v tov tm riAo)-
sq. ed. Venet. et Eckhel. Doctr. Nunim. Vett. nW 77)9 avTrii p.eTaaxovTa nai.beias. Scripsit pra;-
Tom. VII. p. 311- sqq- et de universa hac cxpc- B ter eos libros, (pios h. I. Porpliyrius memorat,
ditione Persica Gordiani tertii Gibbon. Hist. in- Commentarium in Timasi Platonici procemium.
clin. et laps. Impcr. Rom. I. c. 7. p. 485. vers. Vid. Ruhnken. De Longino §. V. p. 496. sq. ed.
German. Wenck. et Malcolm the Ilistory of Bergman. Gallienus Imperator in numis Gra;-
Persiachap. VI. p. 97. Cr. cis, quos multos habemus, ubivis fere rAAAI-
p. lii. 2. eiJLeve Kal 6 HNOS, raro TAAAIANOS. (Beger. Thesaur.
nA.ajrii-os ] Fortasse
scripsit Porphyrius iv€pi,eveBrandenburg. III. p. 158. sq. Mionnet. De-
sc. rals a-vvdi]Kats,

quae antea memoratae sunt. Nam illud verbum C script. d. Medailles VI. p. 448. 450. sqq.) et
compo.situm jungitur cum •n-ioTts, (ivvOfiKaL simi- rakXiavbs etiam Nicephorus p. 401. bis, et Gali-
libusque, vel addita vel omissa prffipositione. anus Latini nonnunquam. Vid. Euseb. Chron.
Vid. Schweigh. Lex. Polyb. p. 206. Mox ex ed. A. Mai. et Zohrab. p. 393. Sed in Dionis
addendum unico exemplo, quod
h.l. aveKTivaTa Cassii Excerptis in Nova Collect. Vaticana II.
ex Joseph. Antiqq. XVII. ti. 2. (p. 861. Ha- p. 236. semper TaXLrivbs et rakirivov. Cr.
verc.) consignatum in Lexicis est. De simili in- p. lii. c. Kal em ra\u]vov ort piovos TToirjTiis

terdicto in scholis Pythagoreorum Neanthes ap. D 6 j3a(nkevs] " Ex hoc solo patere facile puto,
Diog. L. VIII. 55. et ap. Eudociam p. 169 : alium esse omnino hunc Origenem ab Adaman-
«Tret 8e ai/Tbs ('E/xTreSoKATJs) bia ttjs 7rot?J(Tea)s ebr]- tio. CEEterum scriptum illius Origenis de Ds-
lxo(rieva-ev avra (Pythagora? decreta) voixov edevTo monibus memoratur etiam infra cap. 20. Alterius
IJ-ribevl ixeTabda-eLv €7tottol<2. Attigit haec instituta libri titulum non satis intelligcre me fateor. Ne-
Ticdcmann. in Geist der Specidat. Philosophic scio quippe an lectori se probatura sit Viri docti
III. 268 —
273. iniquius de Ammonii Plotinique H. Valesii expositio, qui in notis ad Eusebium
consiliis judicans. Quod vero Lncas Holstcnius E p- 121. putat, eum conscriptum in laudem Gal-
ex nostro loco arripiens prodit De Vita et Scrip- heni Imperatoris, ut poeticam ejus facultatem
tis Porphyrii cap. VI " Certum
: est Ammonium pra?dicaret. Quanquam enim Poeticse deditus
religionis nostra; arcana discipulis sub silontii fuerit Gallienus, et versus ejus aliquot Latini
rehgione communicavisse" recte hoc reprehendit nuptiales exstant inter fragmenta Petronii Ar-
Victor Cousin V. Cl. in Relatione de Eunapii bitri, tamen non credibile niihi videtur, Philoso-
edit. Boissonadii in Journal des Savans 1827. phum eumque Graecum ideo librum editurum
p. 10. De hac re iterum dicemus ad Fabricii F fuisse hoc titulo, quo solus Imperator Poeta;
Bibl. Gr. in Plotino vol. V. p. 694. Ceterum nonne dignus jactaretur. Scd non minus vel fri-
quod hanc Porpliyrli narrationem suspectam gidus vel obscurus sensus est, quem in Ficini
reddere studet V. Cl. Mattcr in Histoire du versione vides. Igitur judicent sagaciores." F«-
Gnosticisme II. p. 416. in eo me assentientem hric. " Cujus (Valesii) opinionem merito repu-
non habet. Cr. diat Fabricius. Nam neque Origenem, primum
b. 'Epewtu)]
p. hi. "Herennius istejunioret di- Gra>cum, deinde philosophum, decebat, sibi de
versus ab Herennio Philone, de quo praiclarus G vcrsibus Latinis judicium arrogare, neque tam
Vossius in Hist. Graecis, et ab Herennio Severo, fceda ignavissimi Imperatoris [De hoc videbimus
de quo meminit Suidas in epij.Lir-nos BripvTTLos.'" iiifra ad cap. XII. p. 113. Cr.] adulatio in gra-
Fabric. \ idh hoc ]am Lucas Holstcnius. Vid. vem philosophum cadebat. Mehus igitur alii

ejus Epistoll. ad Diversos XXXVIII. p. 228. sensuni philosophicum in hoc indice quKsiverunt,
sq. ed. Boissonad. Nec cum hoc Ammonii dis- ut Bruckerus Hist. Phil. T. II. p. 216, quam-
cipulo confundi vult eum Herennium, qui ex vis. qualis fuerit, ncmo expcdiverit. Nobis in
xciv ANNOTATIONES IN PLOTINI

mentem venit legere: oti vovs TroiTjnjs Kai [iaai,- A videbimus ad librum Plotini adversus Gnosticos.
Xevs, id est, mentem hoc universum condidisse et Et poterat Origenes Numeniura refutasse hoc

conditum regere. Ita libcr scriptus est ad refel- libro, qui teste Proclo in Platonis Tim. p. 93.
lendos ejus aetatis duos hrjixLovpyovs finxerat. Intactum autem re-
Philosophos, qui tria rerum
principia statuerent, de quibus vide Tb. Galeum hqui Ficini ejfectorem: maluerim tamen opijicem,
ad lambhch. de Myster. p. 297. et R. Cudworth. ut ipse TrotJjrijy vertit in Platonis Timao p. 28.
System. IntelL T. I. p. 884. et ad confirmandam p. 23. Bekkeri et aUbi. Cr.

sententiam Platonis Phileb. p. 79. [p. 28.] D. B p. Hi. ^, i^ 8e rijy ky.\x(aviov (nivovcTLas -noi- '

TiavTis yap avp.<p(i>vov(nv 01 crocpol, kavTovs oi/r&) ovp.evos ras 5tarpi/3as] " Sed de Ammonio tanto

[oirrm^ crenvvvovTes, us vovs etm fiacTi\evs fip.iv minus hic dicere necesse est, quod tota philoso-

ovpavov [rel Koi yrjs. ubi Olympiodorus in Com- phandi ratio, quam secutus est, e Plotino cjus

mentario laudat simile Orjjhicum: wiJs 6e 01 discipulo, qui illam literls prodidit, inteliigitur.

ayl^evbris ^aa-iXriios.'" Ruhnken. Dissert. de Lon- (Hierocles ap. Photium Bibl. Cod. CCXIV.
gino §. V. p. 496. Bcrgm. Cf. Stallbaum. ad p. 550.)" RuhnJcen. de Longino V. p. 494. sq.
Philebi 1. c. p. 76. Adde Plotin. p. 72.E. Idcm c Bcrgm. Equidem in Plotini vita plures aetates

IV. 9: /Sao-iXiKos voi/s. et V. 3. 3. fin.: /3ao-iXeirs distingui velim. Est enim probabile, et ita ho-

6e Trpos r]p.as helvos (o vovs) et ibi Annot. nostr. dieciue fieri vidimus, ab initio Plotinum nihil fere

Porphyrius ap. Euseb. P. E. III. 9: jSacnXevs aliud tradidisse, quam quod ab Ammonio acce-
yap Tov k6(thov 6 bripLovpybs vovs. Hinc i-oepal ))crat ; postea vero suum evasisse et sua quoque
passim Platonicis, ut Proclo in Alcib.
/3ao-t\€tai cum Annnonianis docuisse. Nam si totus pe-
pr. p. 249. cd. nostr. et videntur voces roiis et pendissct ab Ammonio, qui tandem fieri potue-

uoVos sEcpius confundi in veterum libris. Quo- D rit, ut ei tantum tribuerent {equales, et, qui de-

circa hanc conjccturam Wyltenbachio probasse inceps secuti sunt, eam rationem Plotini philo-

vidctur Ruhnkenius et aliis quoque viris doctis, sophiam dicerent, Plotinumque Alcxandrinae
non itcm Nictori Cousin, qui in Journal des Sa- illius disciplina; auctorem proderent.'' Proclus in

vam 1. 1. de hoc Origenis libro ita: " sous le Theol. Piaton. I. i. idem I. 10. p. 21: dXA' oi

titre assez obscur : otl ixovos TrotTjnjs Kal fiacn- ixev TraXatol koa. tijs IIXaiTtVoii (pi\o(TO(pLas ixera-

SchoeUius V. Cl. ne novit quidcm eam

kevs.'" oxoVres. Vid. et Augustin. contra Acadcmicos

emendationem in Hist. dc la Lit. Grecq. V. E III. 18. [p. 266. ed. J. Casp. Orellii ad calc. ed.

p. 171. ct in hoc titulo cxjjhcando Eu.scbio attri- pecul. librorum Ciceron. Acadd. et de Finn.]

buit, qufB Valesii sunt. Engiiluirdtus autcm V. itcm de Civit. Dei IX. 10. ct cf. Tiedcmanni
Cl. vertit: " Dass dcr Koenig der einzige Ge- Geist der specul. Philos. III. p. 265. Cr.

setza-eber (?) seyy Mc, ut dicam quod sentio, p.Hi. >=. Av^np.axov'] Infra cap. XX. p. 129. 6.

suspensum tcnet non tam librorum icctio, qui ad Fabric. a Longir.o Stoicis adjungitur hic Lysi-

unum omnes in vulgata persistunt (scio enim in machus indeque in horum cataiogum relatus est

Plotini Porphyriique scriptis latere invetcrata F a Fabricio Bibl. Gr. III. p. 565. ed. Harles.
ulcera haud pauca) quam iilud prinium, quod Mox: (/^tXowowa he vT!epiiaXk6p.evos tS>v Kaff av-

illi titulo soli verba praemittuntur im roXtTjroi;, rbv TrdvTODV " Lege
Dan. Wyttenbach.
n-di'ras"

deinde, quod parum crcdibilc cst, Origenem, Polybius VII. p. 583. Schwgh.
i. vi7€p/3aXXo-
i.

Ammonii discii^ulum, condiscipulum Plotini, et p.evovs tiiv Ttepl KpoVaim koI '^ii^apLv -napaheho-

quem hic in omni vita tantopere colebat adeoque p^evriv (pvpriv. Sed sine libris mutare nolui.
venerabatur, eum igitur in jirimario dccreto ct a Mox e bonis Hbris dedi TidvTa to. 'Novp.rivLov pro
mao-istro et a commilitone suo dissensisse, ut duo G vulg. 77. tov N. N^umeiiitis infra a Longino cen-
tantum rerum principia statueret. Quae cum ita setur cap. XX. 8. p. 130. et hinc in Fragmentis

sint, acquiescendum puto in Bruckeri scntentia, Longini V. 6. p. 181. Weisk. Fuit Apamensis
qui /Sao-iXeis refcrt ad deum, tanquam condito- Syrus. Suidas II. 634. Kust. Eudocia p. 308.

rem et reo-em universi. Et possit Origenes eo Plura de eo Th. Reinesius et Christ. Godofr.
in Hbro Gnosticos quosdam impugnasse, qui plu- Mucller. in Obss. in Suidam p. 179. Henr. Va-

res brip.iovpyovs hujus mundi fingercnt, de quibus lesius ad Euseb. H. E. VL 19. p. 244. sq. ed.
 VITAM AUCTORE rORPHYRIO. p. lli. liii. xcv

Taurin. et Fabric. in Bibl. Gr. III. p. 179. sq. A ex hoc loco liic Ilcsychiiis a Fabricio cum in

Harlcs. Accensetur autem non minus Pytha- Hesychiorum tum in Platonicorum catalogum
fforeis, quani Platonicis. .1. Chr. Lindberg. De relatus est. Cr.
Inscriptione Melitensi Pha-nicio-Gncca. Havnias p. hii. S. AvTbivLov rov 'PooCov] Hinc re-
/^iera ^

1828. p. 71: " Bcnchodcsch, Citiensis, Nume- latus in Catalogum Platonicorum a Fabricio B.
nius.'''' De Amelio Gentihano Tusco item judi- Gr. Vol. III. p. 162. Harlesii, ubi Heuman-
cium legitur Longini 1. 1. et saepius memoratur nus hunc Antonium pro eodem habet, de quo
Porpliyrio in hac Vita. De eo vid. Suid. in B Prockis in Tim. III. p. 187. ubi Antonii fide
'AfieKios et in TIX.cotIvos, c[ui eum tamen falso Persica doctrina de individua et dividua substan-
Porphyrii magistrum prodit, hoe nomine notatus tia (PJato Tima?o p. 35. p. 33. Bckk.) refertur:

ab Holstenio de Vita et Scriptis Porphyrii Cap. oiVo) yap 6 'AOi^vaLo^i (lcg. 'Ainvaio^i) Ktyu 0eo6a)-
VI. adde Reines. et Muelleri Obss. in Suidam pos, (vpmv iTapa t£ HopijjvpLM ti^v bo^av, wy eK

p. 15. et Fabric. B. Gr. III. p. 160. sq. Harles. HepaCbos rJKovaav. TavTa yovv Avnavlvov ' ia-Topfj-

Nec minus Suidas in eo erravit, quod eum Apa- o-at tov App.m'iov
' Ubi quod nec Rho-
iJiaOijTijv.

mensem Syrum fecit, gravius etiam Cyrillus con- C dius dicitur et Ammonii discipulus dicitur, am-
tra Julian. p. 383. Spanh. quod Amclium et plianduni existimo. Cr.
Gentilianum diversos posuit, notatus propterea p. liii. '^ 'Eyco be nopffivpLos to TrpSiTov uvtm (ny-
Toupio ad Longin. Fragmm. V. 3. p. 531. yeyova.'] Bis Romam venit Porphyrius. Vid.
Weisk. Hic sibl persuaserat Xoyov appellatio- infr. c. V. p. loi. init. conf. Boissonad. V. Cl.

nem e philosophia Platonica in Joannis Evange- ad Eunap. p. 157. et de itineribus ejus Philoso-
lium translatam, et cum hujus exordium vehe- phi Ang. Maium ad Porphyrii Epist. ad Mar-
menter admiratus esset, in loco I. 34. aliam dis- D cell. c. IV. p. 611. ed. Orellii. Cr.
tinctionem instituerat. Vid. pra>ter Cyril. 1. 1. p. liii. '. oiSe iV(Tvvuh]Tias kyiyviTo^ Suidas I.

Euseb. P. E. XI. 19. p. 540. Theodoret. The- p. 911. Kust.: evaruvf[briTos' kuKm fcSi' o-uretSoVt.

rapeut. IV. p-75i. Schulz. Tillemont. Hist. des Et ita est etiam in Antonini Commentar. VI. 30.
Empereurs III. p. 411. sq. ed. Venct. Hugo fin. p. 192. Similiter usurpat Advcrbium Isi-

Grot. de Verit. Relig. Christ. p. 44. sq. ed. dorus apud Clement. Alex. Stromm. III. p. 510.
Koecher. Cudworth. Syst. Intell. p. 661. Mosh. init. Potter. at Ipse Clemens Stromm. VII. p.
Gibbon. Hist. of the Decline of the Rom. Emp. E 860: (36e yap Kal t<2 yvbicrTiKS aveTtLXij-nTiiis kuI

Vol. V. p. 63. vers. Germ. Illius distinctionis evavviLboTus ra irap' kavTov {irap' eavTov alii pro-
vestigia hodieque multa exstant in loco Joannis. bante Sylburg.) TTavTa eKTreirXjjpMKoVt. Cf. etiam

Vid. var. Lect. in Ed. Griesbachii p. 425. sq. locos ap. Suicer. Thes. Eccles. I. 1267. ubi sem-

et consule de hoc loco clarissimi J. van Voorst per est ciim bona conscicntia. Hanc vim si

Annotat. in N. T. selecta specim. III.

loca nostro loco tribuas, ita fuerit accipiendus si :

p. 103. Amelii autem fragmenta permulta col- quando quis has Plotini disputationes, inscio ma-
hgi possunt cum ex Ecclesite scrijHoribus tum e F gistro, cum alio communicabat, hoc non facere
Proclo in Timfeum aliosque Platonis dialogos (cf. ita jDoterat, ut recte fecisse se sibi conscius esset.
ad Alcib. pr. p. 70. ed. nostr.) Stobaso aliisque Sed praestat tamen Ficini interpretatio, nec Wyt-
(vid .V. c. Olympiodor. in Phileb. p. 265. Stallb. tenbachius eam reprehendit in notis ad hanc vi-

et Damasc. de Principiis 61. p. 173. Kopp.). Cr. tam mss. Cr.

p. liii.
f.
OvaTLKkiavM 'li(TvyJ,<f\ Sic scripsi iussu p. liii. ^. eiiLypa<j)aC elcri,v aiSe] Quas in plurimis

Hbrorum plurimorum, et ita quoque placuisse Codd. nostris sequuntur: 0?Jo-a) he Ka\ Tas apxas
video Reinesio, pro 'Iovcttlvo), qui Hostiliano G k.t.K. ea nec Ficinus in Latinis exhibuit, nec
vertit. Ncc obstat, quod Dionysio Hal. III. i. Boissonadius e Cod. Paris. nr. 3290. enotavit,
Tullus Rex dicitur '0(ttl\Xlos. Nemo enini
ille nec Wyttenbachius de iis in ordinem inferen-
nescit veteres pro o scripsisse sa-pius ov etiam de dis monuit, nec ipsius Porpliyrii videntur esse,
litera. Vid. Buttmann. ad Platon. Cratyl. p. 1 10. sed alicujus accurati librarii. De in.scriptioni-

§.70. ed. Heindorf. et Dawesii Miscellann. Critt. bus autem a me ad singulorum Plotini librorum
p. 129. sqq. et p. 221. sqq. ed. Kidd. Cetcrum initium est dictum. Cr.
xcvi ANNOTATIONES IN PLOTINI
a.
p. Iv. oXiyov yap ert 'npoTfpov tt/s Sexa- A eftfcaKia, Kaprepia, viTop.ovrj. Cf. Ez. Spanh. ad
(Tias] "Lege «faeTias. Vid. p. 102. et mox kv Joseph. de Bell. Jud. IV. 8. p. 295. Haverc. et
8e Tois e^ ereo-t tovtois.'" D. Wyttenbach. Sine et Biehi Thesaur. V. T. I. p. 673. sq. et cf. an-
libris mutare non sum ausus. Quapropter Fi- not. ad iVTovm in Plotin. p. 691. Vult etiam
cini etiam vcrsionem h. 1. intactam reliqui. Mox Porphyrius : iique Hbri necdura ea vi sunt prae-
idem Wyttenb.: aAAcos iv tols opiXiais: "i. e. diti, qu£e ad vigorem satis magna sit. Ceterum
oUter, non iit .scholarum modo di.sscreret. Ex- uti totam lianc vitam, ita hunc quoque locum
posuiadPlutarchiMorall.p.54.E."{Animadvv. B excerpsit P. Baylius in Dict. s. v. Plotin, ad-
Vol. VI. part. I. p. 453.) Cf. annot. nostr. in dens p. 758. not. E.: " Tant il est vrai geni-
Plotin. p. 373. E. JMox Tas 6epwas — ayovTos ralement parlant,que respritpasse parles memes
apyov dedimus cx aliquot libris. Nam licet non On connoit Vage d^un
vicissitudes que le corps.
simus nescii apybs etiam passive accipi posse, mdeur aux plume presque aussijh-
traits de sa
probabilius tamen vidctur e sequenti verbo a-uv- cilcment qu'aux traits du visage. M. Baillct
ovTos illud <7 perperam duplicatum esse. Cr. au I. Tome des Jugemens des Savans p. 381 sq. .

p. Iv. b. S)v To fxkv irepl tov t6 iTTiKeiva — Koi tI to C raportc beaucoup de choses curieuses sitr ceci.''''

bevTepm.] " Mah hoc loco Ficinus ex titulo Quod vero Heuniannum turpiter lapsum et in-
unius libri duos facit, uti patet ex inscriptione fclicitcr festivum in h. 1. Bruckerus et Ilarlesius
Ennead. V. hbri 6. [et infra e capite XXV. (in Fabric. B. Gr. Vol. V. p. 685.) repreiicnde-
p. 145. hujus Vita;] et ex numcro librorum Plo- runt, nolo in eadem re otium perdere. Updni
tini, qui ita esscnt 55. Casterum ut hoc loco autcm yXiKia h. 1. non ad infantiam naturalem
Porphyrius Plotini scripta rccenset eo ordine, referendura, sed ad tempus, quo recens adhuc
quo ab auctore compositae sunt, ita in Enneades d crat in libris de phiiosophia scribendis Plotinus.
digesta, quaiia Iiodie exstant, argumcnti affinis Cr.
habita utcunque ratione, recensentur cap. XXIV. p. 'Eaxf 6e aKpoaTas p-ev TrXeiovs] Ex hoc
Ivii. ^.

sq. Numeros vero libro cuique adscripsi, ut Luc. Holstenius de Vita et Scriptis
loco profecit
facilius

versionem correximus
cvolvi jjossint."

et
Fabric. Nos
numeros Fabricianos
Ficini Porphyrii VI. p. 22 31. Cantabrig. itemque —
Brucker. in Hist. Crit. Philos. II. p. 426. ad-
apposuimus. Cr. dens :
" A Plotino totam philosophorum (Alex-
p. Iv. <=. (K -iTpoa-Kaipm' TTpofiXrjixaTmv Tas vTTodea-fis E andrinorum) successionem derivatam fuisse vcte-
\a/3oW] Qui libri argumenta sua accepcrant rum tcstinioniis constat." Tum laudat hunc
prouti (pro re nata) quaestiones incidisscnt. Fi- locum et Socratem in Ilist. Eccles. VII. 15. et
cinus cxprcssit Aa/Jojr, ut referas ad eypaxlrev, sc. Sozomen. I. 5. Cr.
YlK^aTlvos, sed libri nostri nihil variant a vulgata p. Ivii. <=. 'ApLeKiov —ov ro ovoixa ?> revTiXiavos
et commoda est. De npoa-Kaipos, quod sa-pe ro Kvpwv] Ita nomen hominis proprium scriptum
alibi est temporarius, ad tcmpus durans, adeo- est etiam infra c. XX. p. 126. extr. Unde ne-
que momentaneus. Vid. Wetsten. ad N. T. I. F scio cur Reinesius in Suidam p. 15. ed. Mulleri
p. 402. et Irmisch. ad Ilerodian. I. 1.6. p. 25. ex hoc posteriore loco laudet TevTMvov. In mar-
Cr. moribus quidem Gentiani nomen satis frequens
p. Ivii. ^. To. 8^ vTib Tov o-cofjiaTos KaTaTiovovpLe- Gentiliani minin)e, et fortasse inauditum. Sed
j;oj;] Quod a prima manu scriptum est in Cod. tamen a Codd. jMSS. auctoritate h. I. lectio sus-
Ciz. KaTaTpvop.evov, advertere nos debet et reci- pensa est, neque Quintilianus admittendus sine
piendum fortasse erat, si aliam quam poctjE auc- libris, qui eickm Reincsio in mentem venerat.
toritatem baberet. Nicandcr Alexipbarm. v.593. q Mox aTro t?}? ap.epeias pro ap.epias unus libcr ha-
(606.) KaTaTpva-aio be yuia, ubi Scholiastes p. 73. bet, et ita etiam in Procli Inst. Theol. p. 130. et
Schneideri explieat KaTicr^vuxrov avrov to. p.eKr]:
: 263. ed. nostr. et ita etiam alibi. Cr.
" Attenua ipsius artus, ut macriorcs fiant." (Cf. —airos be bia tov p 'Ap.epiov avrbv KoXeiv fi^iov
Steph. Thes. p. 9169. b. ed. Londin.) Nunc — TTpe-neiv avTif. Ita scripsi cum Ficino et ex parte
manum abstinuimus. Mox kuI ovbeTrm vpbs ev- cum L. Holstenio 1. 1. p. 30. sq. qui ibidem ita
Toviav. Hesych. I. p. 1534. Albert.: evTovia- av- " —non minus errasse Suidam, dum Amelium
 VITAM AUCTOllE PORPHYRIO. p Iv— ]vii. xcvii

Syriim Apanienscm nobis facit cx Italo Hctni.<sco, A titionis vero expcrs ratio (?; afxtpia) constringcns

Anicrino: nani ct lioc ciarc a Porpliyrio in Plo- ct coliigans eani nmiquam dcficicntcni ct iion

tini Vita perscriptum : airoj 6e 8ia tov p 'Afxipwv imminutam in se continet." Ameiius igitur iioc
avTuv KoKili' i)^iov, aTTo TJjj 'AfxepM? ?) (puto rec- significatum volebat, se impatibili naturie unita-
tius ov) Tys d/ifAf^as iTpeTTfLv avTi2 KaXelaOaL \i- tiquc addictum et a divisionis multitudiiiis(iue
yiov: — at ipse Ameriiis per literam r nominari varietate inconstantiaque iiberum esse velle. Ce-
volcbat, ([uod sibi nomen ab Amcria potius, terum 'A/!xepi'as in eruditorum iiominibus sa?pius
quam ab amcUa stvc ncgUircntia inditum esse ]3 occurrit v. c. ap. Athcnaium XV. p. 68). F.
Sed Arneria non Etruriae sed Umbrias
diceretJ''' p. 485. Schweigh. itemque in Schollis Theocriti.
opjiidum fuit. Festus p. 25. Dac. " Amcria : Vid. VVarton. in Notitia in Poett. Grr. minorr.
urbs Umbria ab Amiro sic appellata.'''' Unde
in Voi. IV. p. 3. ed. Gaisford. Cr.
ex Amiro et ipse Amcrium (urbis conditorem) p. Ivii. d. ^KvdoTToXLTrjv, TlavXlvov] Scythopo-
feclt Berkelius, notatus iioc nomine ab Oudino lis Palscstina^, antea dlcta Bcthsana (Bri^cram).

in Observatt. Miscellann. Novis XII. p. 466. sq. Vid. Salmasii Exercitt. Piinn. p. 618. Berkel. ad
quem de vero hujus urbis etymo consuie.De- C Steph. Byz. p. 675. et interprr. ad Sozomeni
inde conjectur» ov pro 7) suffragatur nullus Co- Hist. Eccles. p. 317. p. 372. ed. Taurin. Mox
dex, nec necesse sic legi, modo cogites juaXXoy ov 6 'Afxe'A.tos MLKKakov TTpoarj-yopeva-e. Ita scripsi
sflepiuscule omissum in similibus (Lamb. Bos. cum Cod. Paris. n. 2290. secutus Boissonadiutn
Ellipss. p. 771. Scha?f) Amcrium autem hunc p. 530. sq. de frequenti
ad Philostrati Heroica
Gentilianum diserte Eunapius in Por-
ap])ellat permutatione horum temporuin agentem. Cf.
phyrio p. 10. ed. Boisson. hunc Porpliyrii locum etiam infra c. XVII. p. 119. ubi idem Amelius
respiciens : SvjuK^oinjrat ixev ovv, oii avTos avaypd- D Malchi sive Porphyrii nomen mutasse memora-
<pei, Kpi.TL<TToi TLve^ v-nrjpxpv, 'i2ptye'w;s re koI 'A- tur. " MlkkoKos musici nomen apud Aristotclem

fxepLos Kal ^AkvKIvos, ad (juem locum nostri loci Analytlc. [cap. 33. p. 139. Sylburgii] ab exilitate
non immemores fuerunt Boissonadius p. 167. et ductum videri potest, perinde ut Paulinus, vcluti
Wyttenbachius ]). 40. Plotini item disci|)ulus qui solas minutias conscctetur. napaKoi^o-^ara
dicitur Longino infra c. 36. p. 128. indeque in Gellius scite dixit V. 21. nudas inchoatasque et
Longini fragg. V. ad quod adhibe Toupium p. non probas inauditiunculas." Fabric. Hinc Pau-
520. sq. ed. Weisk. Casp. Barth. ad yEneie E linus in Platonicorum catalogum relatus est ab
Gazasi Thc()]ihrast. j). 98. ad verba : nA.toriroy Heumanno. JNItK-Kos sophista in Platonis Lyside
yovv Ka\'Ap-noKpaTL(i>v ap.e\eL koI Borjdbs — enien- p. 204. ]3. iio. Bekk. Mlkku EJea Philodemi
dari jubet 'Aiue'A.tos K-ai. Quem locum cum exhi- filia ap. Plutarch. de Virtutt. mulierr. p. 251.
buerit ad Platonis Phtedon. W^yttenbachius illius p. 31. Wytt. MtKicaAos i])se quidem Olymjiii
conjecturae mentionem omisit. Restat ut vide- frater in Libanii Epistoll. 96. (ubi vid. I. Chr.
amus, cum Holsteniana ratio rejicienda sit, quas- Wolf. p. 51.) p. 78. sq. et saejiius. Nimirum a
nam Araelii sententia fuerit, cum Amerium se F fiLKpbs, /xikkos fluxerunt varias formae nominum :

dici mallet. Fabricius in notis ad nostrum locum MuKa, MtKt'i'r;, MiKLbiv, MLKLabr]s, MlkkvXos, Mt-
ita: "Amelius refugit nomen airb ri/s d/xeAet'as kwAAos, MlkvOos, MtKtyos, MtKKaAos et MtKKaAttdr.
sive negligentia ductum, et dTro rrjs apLepLas atque Vid. Valckenaer. ad Thcocrit. Adoniaz. v. 42.
integritate appellari maluit.'" Bene, siquidcm p. 348. sqq. Jacobs. ad Antholog. Gr. I. 2. p.
Platonicam vim rijs ap.epLas cogitavit vir doctis- 79. sq. et Gregor. Corinth. p. 281. ed. Schaefer.
simus. Nimirum ex loco Platonis in Tima?o cum interprr. et de nominibus in tXos et vXos

p. 35. a. JD. 32. Bekk. de ap.epL(TTui et p.epLcrTfj ov- G Passow. ad Parthen. p. 51. cd. Lijis. TrapaKova-
a-ia Platonici philosophi copiosam disputandi piaTbiv Trkiipi) yeyovoTa. Refinxi ad Gellii modu-
materiam duxerunt. Vid. Plotin. p. 364. D. luin vcrsioncm Ficini, qui dedcrat : " disciph-
385. sq. et jiassiin, et cf. Proclum in Tim. p. 187. narum ct, ut ita dicam, auditiunum plcmtm.''''
cujus summam his paucis verbis Procli Inst. Sumsit auteni formulam Porphyrius, undc ct
Theol. p. 130. exhibebo: " Nam partitio (6 ^ie- Plutarchus sumscrat in Dione p. 965. C. ex c])i-

pi(TIJ.bs) dissipat et dissolvit cujusque vim. Par- stola VII. quje Platoni tribuuntur p. 340. B.
voL. I. n
xcviii ANNOTATIONES IN PLOTINI

p. 458. Bekk. ubi de Dionysio Tvranno con- A Temporis cxcurstis ut Cccsar cngii, tit Atlas Si-
querens scriptor et alia posuit et. ha>c : ak\m re clci-a perqxiirit, ut Zetus pondera librat. Sic

Koi Tols T&v TtapaKovcrixa.Ta)v ixio-Tols. Paullo aliter Zoticus etiam alius de quo Lamprid. in Helio-

Eunapius p. 6. Boiss. : ro TroAii TrAjjfJoy, fdv ti gabalo c. 10.'" Fabric. Mox Koi po-nas (xovTa

napaKovcrri boyp.aTOiV si aliquanturii ctiam obiter tioXitlk&s. Polybius XII. 15. 8: noWas iiT\r\Ke
philosophicE placita attingit. Vid. Wyttenb. ad poiras frpos tov npayfxaTiKov Tpoirov " Multis fuit
eum locuni p. 25. et ipsuni Boissonadiuni p. 168. prassidiis ad res gerendas instructus." Cf.
cf. etiani Bielii Thes. V. T.III. 28. et Schleus- B Schweigh. Lex. Polyb. p. 550. sq. cf. ctiam Sui-
neri Lex. N. T. in -KapaKovnv, ubi et de hoc usu ceri Thes. Eccles. III. p. 910. adde Hasium
et de usu sacrorum scriptorum exponit. Wyt- V. Cl. ad Leon. Diacon. p. 233. Adhibe denique
tenbachius ad nostrum iocum lianc notulam po- ipsum Plotinum II. 31. et III. 3. 4. ad quem
suit MScr. : " miilta ncgltgenter et minus accu- locum aha apposui p. 274. Atque cum poTn\
rate audivit.'" Mox non dubitavimus recipero sfepe sit iinpetus, contentio, studium, fortasse hic

axpi. TiXovs. Nam rov davaTov interpretamentum lociis commodius ita vertatur : Cum vero rei

esse et ipsa vox arguit et vcro quod aliquot libri C ))ubHca; tractanda" idoneus esset et attingendte

eam inter Trfpi ct tIi TiKtvTaia positam exhibent. rci publicas impetus cepisset, Piotinus eos repri-

Solent autem spuria incertis sedibus vagari. mere studuit. Nam fallor, aut quae infra legun-

p. Ivii. <=. ZojriKos] Hinc rciatus in Catalo- tur : tov tto\iti.kov Tip-i]p.ivos /3to!', non obstant.
gum Platonicorum ap. Fabric. B. Gr. III. 193. Thcodosius hinc etiam in Platonicorum catalo-
Harles. os KalTa\\.vTip.axov hwpOijiTiKa -ni-noiriTai. gum Fabricianum rclatus est. Alius Theodosii
Non effugit hic locus diligeniiam Schelienbergii, philosoplii et malhematici mentionem faciunt
qui in Antimachi reliqq. p. 50: " Tum enim D Strabo XII. 566. Suidas et Eudocia. De eo
Zoticum Plotini fainiliarcm legimus novani re- \id. Rcinesii Obss. in Suid. p. 124. Cr.
censionem Antimachi instituisse aliovc modo ci p. Iviii. S. KaorpiVios] " De Castricio cf. supra

emendando operam navasse." Scripserat

criticam c. 2." Fabric. ibiq. annott. Mox ^iKoKdKa>TaTos
etiam Longinus ki^us 'XvTijxaxpv. Suid. in Aoy- quoquc possit Jioncstatis studiosissirnus,
accipi

yZvos. cf. Rulniken. dc Longino §. XIV'. p. 524. uti cst apud Aristolelem Etliic. Nicom. I. 8. 11.

Bergm. Obiter addo Suidic iectionem etiam p. 56. Zellii, ap. Philonem de Vita Mos. 1. et
confirmari ab Eudocia p. 283. Qua; studia Pla- E ap. I*iutarch. adv. Colot. p. 1107. E. p. 526.
tonicorum rccentiorum in Coloplionium poctani Wytt. Cr.
liaud dubie incensa erant ipsius Platonis cxem- p. Iviii.^. ^//cpooirro 6e avroC] Verbum aK-poacrflai

plo, qui quantum Antimacho tribucrit, lo(|uun- et cognata aKO-vdv, biaKoveiv simpliciter usurpari

tur ea qua^ leguntur in Ciceronis Bruto cap. LI. de discipulis, qui magistris pr.tsertim in philoso-

191. et dissertius ctiam qu.x' Ileraclidc Pontico phia opcram dant, non est, quod exponamus post
auctore refert Proclus in Platonis Timaeum I. Wyttenbachii di.sputationem ad Plutarchum de
p. 28. Mox: Tov 'ATkavTiKov " De insula At- F recta audiendi ratione, Vol. VI. part. I. p. 303.
lantide, de qua Plato in Critia.'" Fabric. Imo sq. Cr.
haud dubie hanc ipsam in eo Dialogo (Platonis p. Iviii. ^. Md/)«AAos 'OppoWtos] "HicestMar-
Opp. p. ]o8. sqq. Stcph. Part. II. Vol. III. p. cellus, cui Longinus librum Trept reAonj inscripsit,
149. sqq. Bekk.) cxhibitam narralioncm vcrsibus infra c. 20." Fabric. Ejus mentionem fecerunt
incluserat Zoticus. Cr. Toupius ad I. 1. Porphyrii vel potius Longini
p. Iviii. f.
Zf/floi'] Hinc in Piatonicos relatus ap. fragmm. V. i. p. 520. Weisk. et Boissonad. ad
Fabric. 1. 1. et Reinesio quoque memoratus in G Euuap. p. 170. sq. ubi de Porphyrii uxore Mar-
Observv. in Suidam p. loi. qui alium Zethum cella, itemque Wyttenbach. p. 43. ^ajSiviWos.

musicum ap. Athen. VIII. 351. distinguit. Lec- Cassiodorius in Chronn. ad annum U.C. 1018.
tionem 'Apdj3i.ov confirmat etiam Stephanus Byz. p. Ch. n. 266. GalUcnus VII. ct Sabinillus Coss.

in 'Apajiia ejusque interpres Berkelius p. 151. Chron. Alcxandr. TaKKcqvov to (" Kal ^afiiavov.

" Alius Zetus, de quo Aianus lib. 2. Anti Clau- Fast. Florent. min. TaWTjlvos to f' Kal 2a/3tro'y.

diani p. 49. secutus Sidonium IV. 3. Epist. : Fasti Flor. inaj. Takku}vov ro f' icat Sa/Stj/eAAoy.
 VITAM AUCTORE rORPIIYRIO. p. Ivii— lix. xcix

In GrjTcis fiistis nunquam 2a/3trtAA.oj scribitur. A Vid. roUux I. 65. et Lamb. Rosii Ellipss. Grr.

Qui eum Sabianum scribunt voluisse videntur p. 174. Scii.Tf., ubi Schoettgen. p. 178. hanc Fa-
Sabinianum. At hic consul fuit anno U.C. 907. bricii notam adhibuit. Cf. tamen etiam Matth.

p. Chr. n. 155. Vid. Petri Rclandi Fasti Con- Gr.gr. §. 588. c. p. 1173. ed. ah. et ab eo iaudd.
sulares p. 24. et praesertim p. 233. et Aimeioveeni Cr.
Fastorr. Consuiarr. iibri duo p. 153. "Hv 6e Koi p. lix.f. (v\xapm'] i.e.facile, expedite. Herodian.
'Poyaria!'o? " Rogatiani hujus meminit Porphy- Hist. III. 3. 13. adjungit d/cwXvro)?. Idem sa?-

rius I. de Abstinentia ab esu animantium p. 106. B pius usurpat. Vid. Irmiscii. in Ind. nec minus
[ed. Fogeroll.]" Fabric. Lib. I. 53. p. 90. ed. Lucianus, v. c. in Prometh. cap. 6. 1. p. 35.Wetst.
Rhoer. Pradicans ibi pliilosopluis tranquilla; Hermotim. §. 47. I. p. 789. et alibi. Pauilo supra
animi constitutionis et contcmplationis vim ad in a(ppovTi.aTLas germanam forniam retinuerunt
corpus pertinentem pergit : ws irfipa hUha^av hbri nostri omnes, de qua vid. Stoeber. adThom.
r]p.Siv (TaipoL. Kal apOpaiv vocrov mpi re Tro'8a9 kui Magistr. in oKoyia p. 38. ubi antea scriptuni fu-
^{ipa^s Toa-avTr]v ovcrav, uisokiiiv oKTiii iTS)v <^ip(.(T6ai emt affjpovTiaia. Hesycli. I. p. 651. Aibert. d-
^acTTaCop.ivovs, cnTOKpova-ai ajixa Trj e/co-rda-et twv C (f>povTLaTia?' apieXeiai, et consule praesertim Lo-
XpTip.6.T(iiv, Kal TTpbi t6 6i<iv aTTo(3Xiyj/iL. crvvaTTi- beclv. ad Piu-ynicli. Eclogg. p. 509. sq. Cr.
^ejTO yow a/xa rois xpjjfxao-t kol tols <\>povTiaL Koi p.lix.S. SepaTrttov^AAe^aiiSpevj, p?;7o/)iKos] "Alius
T-r]v voarov tov crutjxaTos. ubi Rhocr. et nostri loci et antiquior fuit Serapion Rhetor Alexandrinus
et ahorum admonuit. Cajterum hi omnes ab Hadriano imperante clarus, de quo Suidas in
Heumanno in Platonicorum censum relati sunt Sapairicoi'." Idem Suidas ibidem (III.
Fabric.
in Fabr. B. Gr. Cr. p. 2S4.) aliura Serapionem philosophum memo-
p.lviii."-". osetsroo-oi/roi'— TrpoKex&jpi/Ket] Licet duo D rat Isidori amicum et pecuniae lucrique contem-
libri TTpovKixcapriKiL offerant, intactam tamen reli- torem. Illum ex hoc loco in Platonicorum nu-
qui vulgatam admonitus exemplorum copia, qUcC merum recepit Fabricius B. Gr. IV. p. 186.
Boissonadius ad Eunap. p. 304. ad verb. mroXi- Harles. ubi tamen non laudandus erat Suidas,
.XvvTo, loci nostri non immemor, congessit. Etiam utpote qui de hoc Serapione nihil prodit. Mox.-
Jacobsius in Achille Tatio V. 3. e bonis libris XoyoLi T>e \6yos, doctrina pkilosophice, vid.Wytt.
pluribus dedit p.ip.r\vvKiL pro p.ip.rivvKi. Vid. ejus ad Plutarch. p. 552. sq. Cr.
Animadverss. p. 760. In Philostrati V. Apol- e P- ''^-
^- "Eo-xe 8e Kal ip.i TlopcpvpLov, Tvpiov
lonii I. i^.p. 14. Codex tamcn Scheliersh. of- ovTa — iTuTpov] Eunajiius in Porphyrio p. 7. ed.
fert vulgatam eyeyoVet, ubi alius liber omisso Boisson. : Ilopcjivpiw Tvpos p.iv rjv Trorpts 77 TTpcaTr]

Plusquamperfecti augmento exhibet yiyoviL. Cr. — twv apxaicav i>0LviK(i>v [7;] 7ro'Ats. Eadem fere
p.lviii.d. Trpatrup] Trium Codd. librarii pro eo Eudocia p. 364. et Suidas in YIopcpvpLos. Etiam
posuerunt vulgare nomen, quo Graeci Prastorem Theodoro Metochitse est Phocnix et Tyrius p.
Romanum designant, qui iis nunc o-rpar?jyoy di- 128. ed. Mlill. et Kicssl. C onira. Si/rum dicit
citur, nunc k^aiTikiKvs riyip.uiv, nunc nude i^aiTi- F Porphyrium Abulpharagius in Histor. Dynast.
XiKvs. Schwcigh. Lex. Polyb. p. 224. cf. Jo. p. 84, quod vix comniodius cum superioribus
Laur. Lyd. de Magistratt. Romm. I. 30. 31. et conciliari possit, quani ope Strabonis, qui XVI.
45. Mox Cod. Paris. 2290. o-uj^rj^&ii' contra re- 2. p. 300. Tzsch. prodit: nonnullos Syriam dis-
guiam Thomie Magistri p. 860. Similiter pec- tribuisse in Phoeniciam et Coelesyriam. Et (ut
catum in Dionys. Halicarn. Art. Rhetor. IX. i. Baronium omittam, qui Judasum facit Porphy-
ubi nunc etiam, licct Hudson. vel Reisk. admo- rium, de quo vid. Luc. Holsten. Epistt. p. 463.
nuissent, in edit. H. A. Schotti p. 196. legitur: G ed. Boissonad.) Jonsius, Brucker. et Fabricius
Kal 67J oTro Tcav avvTpocpcav Kal avvrjd&v o.px<ip.ida. Bibl. Gr. Voi. V. p. 725. sq. ed. Harles. Porphy-
Cr. rio Bataneam trans Jordaneni assignant patriam,
p. Iviii. ^. aLTiladaL 8e irapa p.iav'] " Hoc est al- maluisse eum tamen Tyrium ab urbe nobiiiore,
tero quolibet die. Vid. Palladii Lausiac. p. 149. ubi fortasse educatus sit, appellari. Sed hoc illi
S. Nili narrationcs III. p. 34."" Fabric. Ficinus sine veterum testimoniis statuere, quo relicpia
vertit: ''
cibumijue iu dies unicum assumebat." concilient cum locis Hieronymi Pra;fat. in Epist.

n 2
c ANNOTATIONES IN PLOTINI
ad Galatas et Jo. Chrvsostomi Hoinil. VI. in i. A TroAecos ijOi] — oei (8e) avTov npQirov TidvTa viioypA-
Epist. ad Corinth. p. 58. ubi Bataneotes , Bara- cjiovTa tm -paTTfw {TtpoTpiTncrOai. tovs jroAiVas.)

vfidTTis, appeliatiir. Quo de nomine qui nosse Qui locus conferri debet cum Philostrati loco in

cupiat qua; plurima viri docti conjecerunt, is Iniagg. II. 31. init. p. 100 : (©e/xto-roKATJs) fxera-

adeat Fabric. et Harles. 1. Quorum cum ple-

i. ttomv aiiTovs {tovs l3apj3a.povs) Kal p.(.di.(TTas tov

rique in eo consentiant, hoc nomen Porpiiyrio a dpvTtTfo-Oai, quod etiam dicitur p,eTappvdixL((i.v rov

Christianis inditum esse, tanquam Christiani no- jiiov, doccnte Jacobsio p. 757. Illud vTToypAtjXLV

minis hosti, utpote (^ui jibros illos Xoyovs KaTo. B proprie dicitur de vTToypdipoLs sive Taxvypa4>0LS et
XpLCTTLavovs conscripscrit ; miror equidem nemini o^vypd^ftoLs, qui p.iTa\ap.fidvov(rL \. e. excipiunt,

in mentem venisse, istud nomen attributum esse qua; hbri auctor iis inrayopfveL i. e. dictat. De
ab Hieronymo Latino .scriptore, ct ei phiiosopho, scribentibus pro ^era/3aAAeti' dicitur etiam p.iTa.

qui se UopcfivpLov, quasi Purpurconem, dicat : ypdtpeLV. Dio Cass. XXVI. 23. p. 100: TroAAdicts

unde certe proclive erat eundem Rubeum dicere, avro (ra ypacf^evra) fjLeTiypacjiov. Vid. Bei<kerum
GriEcis autcm rubus cst (idTos- Jam cum fiadv- nostrum ct me in Specim. Philostrat. (de Vit.
vovs honorificum csset et profunda; mentis homi- C Apollonii ad I. 3.) p. 16. Etiam de rautandis
nem declararet, /3dros vero s. rubus adjunctam inscriptionibus statuarum (quod artificium inpri-
haberet significationem stcrilitatis, vilitatis ct mis Hiiodii usurj)abant) dicitur p.eTaypd(j}fLV. Vid.
contumaciie (Suiccr. Thcsaur. Eccl. p. 671. sq.) Pausan. I. 18. 3. ct p.iTappvdp.L(iLv, si statua etiam
et apud Graccos proverbium invaluisset: dyvap.- in aliam formam mutabatur. Explicat Casaubon.
TrroVaros /3dros aSos, de quo apud Zcnob. I. 16. ad Sueton. Tiber. c. 58. cf. Lips. ad Taciti An-
ita exponitur : (t;\ tov (tkKtipov kol avOdbovs tov nall. I. 74. ILtiam fjLiTa\apfidveLV hanc imynutandi
Tpo-nov "Rubus siccus rigidissimus. In duros D vim habet. Ut plurimum tamen est reddere ver-

contumaccs et moribus prwfractos." (Cf. etiam hum alio vcrbo, vcrhum vertere. Vid.Wyttcnb.
Adagg. p. 738.) ; facilc fieri jwterat, ut Christi- ad Plutarcli. de Isid. et Osir. p. 247. sq. Olym-
ani, qui Porphyrium dv<')r]Tov, insipientem, judi- plodor. in Plat. Alcib. pr. XIII. p. 120: /xera-

carent, quo denieniiam et pra^fractum ingeniuni /3dAAet tov Koyov em ti]v ixaieCav. Cr.
Porpiiyrii uno nomine declararent, eum couipo- p. lix.
'^.
"Eypa^fie be ovre eis xdAAos dTTOTVTiov-
sito vocabulo BaravoriTov, i.e. Rubeum pervica- fxevos x. r. A.] Adliibuit haec verba Is. Casaubonus
cem et insipientem appellarcnt. Liccat enim E ad Sueton. in Augusto c. 88. hac :
" Orthogra-
mihi quoquc hariolari in obscuro nomine Bara- phiam non adeo custodiit." Exjjlicat cadeni Vil-
rewrjjs. IVIox : Kal biopOovv avrov ra (rvyypdp.- loison. in Anecdd. Grr. II. 146. not. i " e. : i.

jxara. Vid. infra capp. XXIV — XXVI. ct Eu- scribebat vero neque elcganter iiteras depingcns,
napium atque Eudociam 1. 1. Cr. nerpic chirc syllabas di.stingucns, neque ullam or-

p. lix. '. 81S ro ypa(fev ixeTaiiaXelv ovheiTOT &v thographiic rationem liabens, sed soli sensui con-

7jye'(Txero] Supra p. 104. extr. de eo, qui pe- Extrema haec his verbis concepit Ca-
sulens."
destrem orationem in poeticam convcrtit: Kal tov F saubonus " ad solam denique mentem animum
:

'ArAaiTt/coi; ets ttoui^tlv ixeTejiixke. Mox in hoc altendcns." Addit Villoiso : " Plotinum, qui
ipso capite (us diro /3i/3A^ov hoKeiv ixeTafidWeLV anno Christi 270. obiit, in scribendis suis operi-
transscribere. Euripid. Iphigen. Aulid. 352. bus raxvypdipov fuisse, ac perinde literis cursivis

(MatthiiE. aliis^^^.) perafiaX^v dAAas ypa(j)ds, inter se implicitis et connexis usiuu docet Por-
alias literas pi-oferre, epistolas immutare, quem phyrius." Fabric. ad nostrum locuin : " De
locum Jacobs. adhilniit ad Anthol. Palat. p. 256. Plotini negligentia in hujusmodi minutiis vide et

ubi breviloqucntium illustrat in verbis permu- G infra c. 13.'' De negotio, quod Gra'ci dicebant
tandi usitatam. Cf. Eundem virum doctum ad Staortfeti', Latini distinguere exemplaria, vide
Philostrati Imagines (p. loi. 29.) p. 560. ubi Interprr. ad Aristotel. Rhetor. III. 5. Sueton.
glossator verbo p.eTep.a6ev adscripserat : p.eTeiid\- dc Grammaticis c. 20. et Dionys. Thrac. in Fa-
KeTo TTiv bLd\eKTov. Plato de Legg. IV. 711. b. bric. B. Gr. V. 7. p. 27. Cr.
p. 345- Bckk. : ovbev bel rroVior ovbe tlvos TTap,- p. lix. '. xat arvveip(i)v rds 6/xtAtas] " oixLkCaL

TToWov xpovov T<2 Tvpdvvw ixeTajiaKelv jiov\i}OevTL sunt scrmones et disputationes a Plotino cum
 VITAM AUCTORE PORrHYRIO. p. lix. Ix. ci

familiaribus ct auditoribus suis institutiL", inttT A verba o^k av Trore fxdkaa-ev iiv ^v aTTiKpovev —av
quas non desiisse defixum interea ad meditatio- ij\fraTo ct supra av €TTLa-vvi]\jfaTo tenenda est fre-

nes suas animum habere scribit Ii. I. I'or|)liyrius." quentia Particula? hv cum significatu consuetu-

Fabric. Ylpos r(3 crK€iJ.ixaTi yv. Plato Plia-don. dinis, idque cum iniperfecto et cum Aoristis, de
p. 84. P'59- Bekk.: kuI avTos re irpos tm elpi^ixh-w quo exposuit jMattliiif Gr. Gr. §.599.3. p. 1197.
Aoyo) 7]v, ubi Wyttcnbach. alia hujus formulse sq. ed. alt. Cr.
cxempla congessit p. 223. cf. eundem ad PIu- p. Ix. ^. "Eo-)(e 8« Kal — irpoa-Kii.p.ivas] Habebat
tarcli. dc S.N.V. p. 21. et de recta audiendi ra- B etiam feminas admodum sibi addictas (s. sui stu-
tione T. I. p. 330. Adde Heindorf. ad Platon. diosas.) Nam quod h.l. unus liber addit ipiko-

Phffidr. p. 260. §. 62. et Ast. ad de Legg. p. 355. a-o(pM, et quod Ficinus expressit, id e sequenti-

sq. Cr. bus huc repetitum arbitror a librario, qui Dati-

p. lix. ">. ahdKOTTOv rqpfw ttiv bidvoiav'] Hesych. vum desideraret ad npoa-Keiixevas, neque reputaret

p. 93 : dSiaKOTroy dStaxcojOto-roj, ubi tamen Al- ejus vim incsse in 'E(r)(e. Tep.ivav. Hujus fe-

bertus mavult dhiaKpiTos. Quam conjecturam et minae et reliquarum nomen hinc in Platonicarum
literarum ordo confirmat et vero Photii atque C indiculum relatum est aFabricioB. Gr.V. p. 194.
Zonara; auctoritas in dotdK-ptros. Sed cxplicatio Harl. Cr.
tamen etiam voci dbidKo-nos adhiberi potest. Eu- p. Ix. t>.
'Ajuc^t/cXetar —ywraua] "Hkc ita reddi
stath. in Iliad. Prsfat. p. 2. extrem. ed. Lips. debent: Amphiclea quoque Aristonis, qui lam-
ovhi eKreVarat to TTpoKeLpievov ^pyov (Commenta- blichi filius crat, uxor. lamblichum hunc anti-
riorum in Homerum) ets ^v vipos Koi aQp.a xara quiorem ac divcrsum intellige a celebri philoso-

o-vve\eiav dStdo-raroi', iva r<i) dhMKoiTU) aTTOKvau] pho, Porphyrii discipulo, de quo infra a me di-

TOJ' evTvyxdvovTa — d\k' eKaaTov tS>v xprjaifxwv £) cetur." Fabric. Nimirum in Bibl. Gr. Vol. V .

Kaff avTo Ibia Keirat. Theodorus jMetochita de p. 758. sqq. et 773. Harl. ubi tamen hujus patris
Platone dialogicam docendi rationem continuae ac Aristonis mentio omissa est. Fabricii annotatio-
perpetua^ orationi rhetorum opponente XXIV. nem adhibuit ejus discipulus Jo. Christ. Woljius

p. 167. Mulleri et Kiessling. : Karct ro tS)V prjTo- in Mulier. Gra;carr. qua^ oratione prosa usse sunt,

p<i>v iOos dTTordb-qv oiKodev avvexT] Kal dStd/coTroi' Fragmcntis et Elogiis p. 257. notans simul Me-
Tov bpojmv TToiovp.evos. Philo Jud. Legis Alle- nagium, qui in Historia mulierum philosopho-
gorr. II. p. 82. p. 226. Pfeiff". jungit aTepeos, E i"um §. 48. idem vitium a.Am\seYaX.etAmphichiam
evTovos et dStaKOTros. Cr. dixerat illam feminam, itenique Ebertum, qui in
p. lix. ". d)s piribeva biaaTriaas \p6vov ixeTa^v] Museo Gynaecei Docti p. 13. non minus vitiose
Vid. Viger. de Idiotismni. VII. 9. i. p. 418. et eandem appellaverat Amphilochiam. Ceterum
Ast. ad Plat. Remp. I. 10. p. 349. Mox : a^vr]v hoc loco addam, quae Davides in Quinque Voces
— kavri^ apa Kal toIs dXAots. Similes formulas Porphyrii in Cod. Reg. Parls. nr. 1939. habet
apud Platonem Sophoclemque illustrarunt Hein- Tlop^pvpiov be tov ^oIvikos Kal tov aTuiKov tov pa-
dorf. ad Charmid. §. 7. p. 62. Idem ad Phaedr. F dr]Tov tov U.\o)Tivov. Ubi singulare est Porphy-
§. 63. p. 261. ct Dcederlein. ad Q3dip. Colon. rium Stoicum appellari. Ibidem in sqq. : rowrov
v. 656. quocum facit Hermann. ad eandcm fa- (roi; nAwrtVoi') pi.adr]Tris yeyovtos 6 YIopcjivpios ea-)(e

bulam V. 666. Alia posui ad Plotini p. 468. A. ixadr]Ti]v 'Idju/3At)(ov tov XaAKt6e'a. XaAKts 6e 7ro'Ats

ha;c : Koi yiv6p.evos r&v p.ev dWiav efo), epavrov earl 'S,vpCas, TTepl ov Koi Ae'AeKraf evdovs 6 ^vpos,
be eiaui. Mox : ovk dv exdKaaev. Cum antea TTo\vp.a6-i]s 6 <i>o1vt^, eTretS/; 'IdpjiKixos p-ev e0eo\6-
legerctur eax6\aaev, Wyttenbach. adscrij)sit : yrjaev dpiaro)s evdovai.aa6els, ovros be 6 Tlopcpvpios
" Lege exdAao-ei'. cf. p. 109." ubi idem vitium G quomodo Phoenix
TTokvpadearaTos yeyovev. Vides
librorum ope correximus. Similem maculam Porphyrius a Syro lamblicho distinguatur. Quod
eluimus ex Procli Commcntar. in Alcib. pr. haudquaquam favet eorum sententiae, qui Syrum
XIII. p.4i. ubi erat x.oAdo-ayres pro xo-^aaaaav, facere volunt Porphyrium. Qua de rc supra dic-
ubi vid. annot. p. 42. adde Ruhnken. ad Rutil. tum est. Cr.
Lup. p. 69. In Plotino IV. 3. 6. verbum legitur p. Ix. '^. reKva — Trapebtboaav /xerd rris dk\r]s ov-

et IV^ 4. 45. substantivum xaXao-ts. Deni<j,ue ad o-tas] H. 1. dAA?)s redundat Attice. Qua de re
 cii ANNOTATIONES IN PLOTINI
post Heindorfium ad Platon. Gorg. §. 64. p. 91. A reccntiorum Platonicorum disciplin.ne admodum
et Erfurdt. ad Sophocl. (Edip. Reg. v. 7. et alii dissimili. Llpsia' 1745. vidit et uberius exposuit

monuerunt et ipse monui in Meletemm. nostris etc." Attigit eandera rem breviter Schoell. in

I. p. 87. ad haec Philostrati de Vit. Apollon. IV. Histoire de la Litterature Grecque V. p. 119.

34. p. 174: Koivov 6e EKciAet tovs t€ haCpovs Kal Nostro in loco hassit etiam nuper V. Cl. Daiinou
Tovi tS)v iTaiputv aA.Xoiiy hovKovs, ubi &\Xovs per- in Biographie Universelle T.
p. 503 XXXV. :

peram delevit Olearius. Cum in coelibatu tum " On ht dans Porphyre, que les peres en mou-
in orphanorum viduarumque cura imitatus est B ra'it recommandaient leurs enfants a Plotin, et
Plotinum Proclus, de quo Marinus p. 39. sq. p. que de ce nombre, ev tovtois, etoit Potamon. Si
14. Boiss. ovTtos fKTibeTo t&v (TaCpoiv Ka\ (^ikuiv
: Potamon est du nombre des peres, on le peut
ana.vT(j>v /cai tS>v tovtois npom^KovTmv Tiaioiav re croire un peu plus age que Piotin s'il cst du ;

KoX yvvaLKwv, o)? kolvos tls -naTr^p Kal aiTios avTols nombre des fiis, il aura ^t^ son disciple. Cette
Tov (IvaL yevopLiVos- TiavTobaTrQs yap tov jBiov eKa- seconde intcrpretation est la moins j)robable; car
a-TOjv eTrejUfXerro. Mox: Sto koI f-nen\ripa>To 7] olKia Porphyre continue, en disant que Plotin se plai-

Tiaiboiv Kul -napdfvoiv. Eudocia, qua3 ha'C Por- q sait a entcndre Potamon dissertcr sur ttne philo-

phyrli ad verbum transcripsit, nisi quod supra sophie nouvelle, dont il jetait les Jhndements."

habet : TtKva a/J/kya re Kal OriAea p. 363, ita per- Sed, liceat enim mihi obloqui Viro Venerabili,
git : <j>ii\aKi, Koi KaOapav rj;i' '^jnixiiv e)(_ovTi, -nap- sequentia : ov ttjs Traioevirews ifipovTCCiov, cogunt
6€vS>va Kal <Tip.viiov tijv oIkmv iKeCvov i]yovp.fvoi. nos, ut hunc Potamonem Plotini alumnum cogi-
Flosculum fortassu sublcgil clegantlssiino sophi- tenuis. Jam legc mihi hax c. XI. p. 112. extr.

sta; jEliano, qui V. II. XIII. i. dc Atalanta p. et p. J13. supra: 7rpo'etTre hi av Ka\ tS>v <Tvv6vTa>v

203 : i]V ovv ya>pCov xapCTtov avajj.€(TTOv, xal cre- jy naCba>v •nfpl (Kda-Tov olos airo/37;crerat, cLs Kai Trepl

avoTaTov re fi/xa Kal ffSxppova TTapOevS>va fbeCKwev, YIoX.fiJ.<i>vos oXos f<TTai, otl «pwrtKO? eo-rat KOt oAi-

ubi libri MSS. TtapOfVfQva (dc qua varictate egit yoxpo^'tos, o-nfp koI a77e'/3r;, et reputa illud fv et
Lobeck. ad Phrynich. p. 166. sq. ubi nap6fvf5>vfs Fabricio ct Daunoio aliisque fraudem fecisse, quo
e loco jEliani scrilK-ndinn) TrapOfvtav habet etiani niinus hunc locum perciperent — et ambabus ma-
Himerius Eclogg. XXX. 8. p. 294. Wernsd. nibus accipies opcm Wyttenbuchii, qui in notulis

Cr. mscrr. mecum communicatis hasc posuit :

" ITo-

p. Ix. ^. 'Ei' TovTOLS bf T/i" Kat rioro/jtcoi'] " Non g TAp.o>v. Lcge l\o\ep.(a>v. cf. p. 113. kv kol fifTo.

confundendus cum aliis duobus Potamonibus, Trotowros. Cod. Vossianus (Leidcnsis) dat av:
Mytilenax) Rhelore et Alcxandrino IMiiJosophia' bcnc. Ca;tera sic corrigo : kol fx^Tpa noLovvTos,

Eclectica- auctore pra-cipuo, de (julbus Suidas et i. e. verstts facientem audivit. av exposui in Bibl.
ad Laertium viri docti." Fabric. TtoXK&KLs fv Crit. XII. p. 33." Ita illc. De hoc Si', ubi so-
Kat /xeraTiotowros 7/Kpod<raro : "Auscultavit illum lere significat, proxime dixi ad cap. VIII. extr.

unam eandemque rem cxcrcendi ingenii causa idque recepi ex libris nostris pluribus, ac vixdum
disserentcm." Idcm. De Potamonibus qua;stio
p me continui, quin piTpa quotjue in ordinem reci-

probe exercuit viros doctos, Rcincsium Observv. perem. Sunt cnim in hoc libello, ut in libris ip-

in Suid. p. 209. Miilleri, alios. Cujus disputa- sius Plotini haud pauca vilia inveterata, Quid
tionis rationem ita concludere instituit Harles. in qua-ris.'' Hac lcctione admissa omnia apte cofi-

Fabric. Bibl. Gr. III. p. 185: " Quare si tres unt. Erat in pupillis Polemo, faciebat versiculos,
illi Potamones, de quibus Diogenes, Porphyrius quos eum recitantem audire solebat Plotinus, qui
et Suidas disserunt, probabillter fuerunt diversi cum po6sin eum attingere vidisset, et ingenium
et diversis temporibus vixcrunt, Diogenis Laertii q ejus perspexisset, metucbat ne in amorem pro-
narrationem de Potamone, eclecticam philoso- pensior evaderet, et ut vitalis esset puer ; quod
phandi rationeni coram disci])ulis intra saculum augurium, utpote cx ipsa homiuis indole captum,
medium II. et mcdium saculum tertiura profit- eventus comprobavit. Igitur hajc si admiseri-
ente, esse intelligendum, fit credibile: id quod mus, duo nobis restant Potamones, et retractanda

etiam M. H. G. Glocclcncr in disputatione docta sunt, cjuie de tribus commenti sunt viri docti.

De Potamonis Alexandrini philosophia cclectica, De Polemonibus vid. Suid. Eudociam et in illum

 VITAM AUCTORE PORriiYRIO. p. Ix. Ixi. ciii

Reincsiiim p. 203. sq. et Fabric. B. Gr. III. p. A Lydum de Ostentis essc cundem existimat, ciijus

183. sq. Harlcs. Cr. elegans fragmentuni e Cod. Itaiico ibidem in

p. Ix. =. tSiv iKiivois Tiapafi.ivovTm'] i. e. eorum medium profert vir doctissimus. Scd tamen libri

rationes audiebat Plotinus, qui, licet ipse eos or- nostri omnes iii 'OKvixiiWi conspirant. Attigit
phanos domi sua3 haberet et educaret, ipsis ad- hanc narrationem Tiedemann. in Disputat. de
essent tutores. UapaixiviLv tlvI, as&istere ahcui. Artibus IMagicis c. XI. p. 80. ]\Iox (piKoirpoi- :

Plutarch. Lycurg. c. II. cf. Steph. Thes. p. 6076. tmv mutare nohiimus, utpote ahunde quoquc
ed. Londin. Mox Xiyaiv, tm av pi.i] <jii\o(TO(f>r'i- B excitatum in Steph. Tlies. p. 7983. B. Londin.
(rwtnK, fxdv avTovs belv ray /crjjfreis — are7rci</)ovs Mox : a(TTpoj3oX.i]<Tai avTov jxayiv(Tas. Non soium
secutus sententiam Cratetis Cynici, de quo Sui- vitcs, arbores acrTpojiokiZcrOai dicuntur verum
das II. p. 370. Kust.: 6j (Kpari/s) i^apyvpicras etiam bestia" ac homines. Vid. Nicias. ad Geo-
Tr]v ovcriav 6e'8a)Ke to. apyvpui TpaTi((iTrj, iLnwv, ti pon. V. 36. p. 396. sq. ibiq. iaudd. Ad rem nolo
ot naZhis avTia <pL\o(Tocl)i}aov(n, t<5 h/ipna bovvaL, et rccolere, qu;c congessere Grotius ad Evang.
bi p.ij, Toli Tiai(rlv auTov. Cr. Matth. IV. 24. Wetsten. in N. T. I. p. 279.
p. Ix. f. eypijyopoTos eo-)(o'Aao-ei»] " Voss. recte C Mayer. in Hist. Diaboh p. 210. sqq. et quae ipse
iypr^yopoTcas ix<!tkacrev. cf. p. 108." Wyttcnh. — attigi iii Commcntatt. Herodott. p. 241. sqq.
Utrumque ex pluribus libris MSS. recepimus. Ccterum si Granimaticorum lex vera esset, Por-
Mox iKKiifxivos Tois — fcrxriKocrL. Vid. Viger. IX. phyrius scribere debebat yorjTevcras pro /xayevo-as.

3.5. ibiq. not. p. 602. b. cf. Boisson. ad Philostr. Vid. Lcx. Coislin. p. 236. ap. Montfauc. et cf.

Her. p. 469. et qua; posui ad Proch Inst. Tlicol. Vaickenacr. ad Ammon. III. 16. p. 222. sq. Sed
c. LXXX. p. 124. Philostratus Vit. Sophist. liaec differentia nequaquam constans est. Cf. et
II. 17. p. 597 : eKK(iiJi,iva)s yap tov r^jOovs Kai caia- D annot. nostr. in Plotin. I. 4. 9. p. 35. D. Cr.
vovpycas ixoiv. Cr. \). Ixi. '. tols — emf^opas] Proprie hostlles im-
p. Ix. S. eiKoo-t Kol ef hSiv o\u)v] " Ab anno C. petus. Vid. Sciiweigh. Lex. Polyb. p. 272. Cr.
244. ad A. 269." Fabric. Mox : Kat 8tatr7;cras p. Ixi. ''. avTiXapjiaviTO^ Animadvertit Ficin.
ras ajj.(l)L(rfir]Tr](TiLs. Pollux VIII. 64. p. 893 : cf. annot. nostr. in Plotin. p. 30. B. Sed si pras-
bLaiTav, 8tatTao-(?at, bLr^Trjaev, bfbtr]Triij.ivov proprie cedentia reputas, possit etiam h. 1. esse cohibiiif,
de arbitris, qui antequam ad judices itur, causam rctinuit. Vide modo Lex. Xenoph. I. p. 262. sq.
dirimunt. Cf. Demosth. in Midiaiia §. 24. p. 52. E Mox: ojs ra oT^o-Trao-ra (^aXdvTia ex Platonis Con-
et §. 25. p. 57. ed. Buttmann. Vaicivenaer. ad vivio p. 190. extr. p. 404. Bel<l<.: /cat avvikKcitv
Ammon. I. 15. p. 63. et de Statrjjrats universe navTaxodiv to bipp.a inl ti]v yacrTipa vvv Kakov-
doctamM. H. Hudtvvallceri dissertationem Ue- : ixivrjv, SxrTtepTa (rvaTracrTa jiaXavTia. Deinde: rur
ber die oefTentlichon und Privat-Scliiedsricliter- pikSiv — crvvOkiftopiVdiv. Plotinus IV. 4. 34. p.
Diaeteten-in Athen. Jena. 1822. Mox : roif tto- 428. extr. : olov x'^'-!'"^
'''a cruvO\i^6]Xiva Kal vivpa
XiTiKSiv " TToAtrtKot non sunt cives, sed viri, qui Kat cpXifiis crvpT:aOovvTa. Denique : airos rt na-
Rempublicam gerunt, Magistratus et Senatores. F Oilv 7) bpacrai tov IlXdiTivov. Hac antithesi delec-
Eodera sensu supra c. 7. tov nokiTLKOv i]pr]p,ivos tatur prascipue Herodianus Hist. ut I. 17. 16:
jiiov.'" Fabric. De aliis significationil)us vid. (pOdaaL tl hpda-avTis ?) naOitv. Cf. III. 11. i.
Ernesti Lex. Technolog. Grascorr. Rhetor. p. III. 2. 10. IV. 4. 5. Ceterum de genio fortiore
278 — 281. Adde Proclum in Alcib. pr. p. 203. et imbecilliore similia lcgimus ap. Plutarch. De
213. et Olympiodor. in eundein p. 4. 129. 135. Fortuna Romann. VII. A. p-^ii. Wyt- p. 320.
Cr. teiib. ubi amici Marco Antonio Triumviro ita
p. Ixi.
h. 'Okvpmos'] " Ex ejus forte posteris G profitentur: 'AA.X' 6 o-os baip.<av (Antonii) tov tov-
Olympius ev cpikoaocpov axr']paTi, de quo Sozo- rot; (polJilTat (Octaviani). Cum his conjuncta
menus VII. 15." Fabric. Olympum hunc ho- sunt, qua; continuo de Plotino addit Porphyriu.s,
minem appellat ad Plotinum III. 2. p. 126. Fi- quo sequentem narrationem connectat : T]v yap
cinus, et hoc nomine relatus etiani est in Cata- Kara ye^feo-tf (natura i^ic. geminrsL Fabri.c.)-Kkiov
logum Peripateticorum a Fabric. B. Gr. III. p. rt ix^^v napa tovs akkovs. Consimilia tle Apol-
501. Harl. Hinc Hasius V. Cl. ad Jo. Laurent, lonio Tyaneo prodit Eunapius p. 3. Boiss. : 'A-
civ ANNOTATIONES IN TLOTINI

noWavws re 6 e/c Tvaviav, ovKhL (piXoa-o^ios- aA\' A sius LXVI. 24. p. 1396. [1069.]" Haec Lo-
riv TL deSiv re koI avdfKaTTcav [xicrov, ad quem lociini beckius. In eotlem Dionis Cassii loco, nullo libro

vid. Boissonadium p. 137. et lege, quae idem variante lcgitur 'lo-eioy. Et ex illa lege corrlgi

postea addidit in Notices et Extraits d. mscrr. etiam debet Plutarch. de Iside p.352. A. p. 444-

d. 1. bibl. du Roi Vol. XI. 2. p. 22. Quo magis Wytt. ubi "lcniov scriptum legitur, quod ctiam
autem discipulorum pietas et veneratio talia de in Animadvv. p. 167. sine nota repetit vir doc-
mao-istris suis tradere et augere gestiit hoc ma- : tissimus. Nolo repetere, quae alii de his re/xevtKois
gis tenenda sunt, quaj de communi fama homi- B disputarunt et qupe ipse delibavi in INIeletemm.

num corum seculorum legimus: philosophos (sic I. p. 66. (cf. etiam Steph. Thes. L. Gr. p. 199.

enim illi slbi persuaserant) magorum artibus oh- Londin.) Fuerunt autem plura
not. 2. ed. rec.

noxios non m^, sive ayorjTiVTovs ttvai. Celsus IsidistemplaRoma? (Brouckiuis. adTibuU. p.62.
ex Dionvsio ap. Origenem VI. 41. p. 302. p. 662. Reimar. ad Dion. Cass. 1. !.), primarium in campo
Ruaei : Aiovuo-ioV TLva, ixovctlkov AlyviTTiov <rvy- ]\Iartio (Schol. Juvenal. VI. 530. p. 252. ed.
yfvofxevov awia, dp-r\Kfvai TTfpl t&v Kara Trjv /xa- Cramer. : "in Martio campo tcmplum Isidis ve-

yeCav, otl Trpos cnraLbevTovs ixev avrr} Swarai, Kal C tustum." cf. Wyttenb. ad Plutarcii. 1.1.) Alte-

irpbs bLacpOapivras to. jjdr}- TTpbs 8e tovs </)tXoo-o(|)jj- rum in Aventino (vid. Boettiger. V. Cl. in Sa-
aavTas ovhiv 0I6. re' eorir fvfpyuv, &t( Tf/y vyLfivi}s bina I. p. 233. ed. alt.) Jam si quasras, in quo
Quod refellere studet hicc acta sint, Porphyrius h. narrat: cqui-

...
bLaCrrjs T:povor)'ra}j.fvovs. (|U<-r 1.

Orio-enes.
& Cf. etiam Ncandri Ilist. Ecclcs. Christ. dem crediderim yEgyiJtium illum sacerdotem re-
I. p. 256. Cr. iigionum antiquitate commotum /i-idw Caffipenm
p. Ixi. '. AlyvTTTios ydp tis Upfvs] " Forsan fanum pro puro habuisse. Cr.
Anebo ad (juem PorphyriiEpistola."'i^a6ric.
ille, D p. Ixi. ''. KaOapov (\>r}(nv fvpetv'] Istud ^^<rat
In Eusebii Prap. Ev. L. V. p. 199. ct ante lam- ex unico loco Demosthenis I. 98. Reisk. compr(v

bhch. dc IMysieriis iEgyptt., ad (|uem Galeus bare poterat Fischer. ad Wcllcr. II. p. 495. De-
p. 182:
—
" Ylpbs rbv 'Afe/Sco. Porphyrius in Vita dimiis plurimorum librorum lcctioncm. Turba-
Plotini, idem in II. libro de Abstin. docet, se tum esse in h. 1. arguit lectio Cod. Paris. Ex-
cum jEgyptio (juodam sacerdote faniiliaritatem plicari tamen ita possit, ut statuas ilhid ^T/o-tz; vel

coluisse. Eiindem laudat quoque Proclus, Com- rcfcrendum cssc ad Plotinum vel per redundan-
mcntariis in Platonis Alcib. priorem: crcdi potest E tiam esse additum, et cogitandum csse e sequen-
fuissc idem, ad quem nunc scribit Porphyrius." tibus o AlyvvTLos, vcl dclcndum fvpetv cum Paris.

Haec Galeus. Procli locus ita liabct XXIII. etlegendum (jjavaL. Mox naKdpLos ei. : De his

198. ed. Cousin. p. 73. ed. nostr. : Ato 87/ Kat 6 fomudis nupcr dixi ad Herodot. I. 32. p. 79. ed.

AiyvTiTLos Tov TlKbiTLvov idavpLaa-fv d)s Ofiov e\ovTa Baehrii et mew. Adde Suicer. Thes. Ecclcs. II.

Tbv baCp-ova. Ita libri nostri. Sed Cousin. suis p. 290. et Wetsten. N. T. II. p. 319. De eebv

c libris rectius cxhibuit, ct ita in hoc loco Por- ^(ov tov baCixova supra vidimus. H.l. admonere
phyrii llbri etiam nostri omnes. Habet hanc F juvat Anonymi Panegyr. in Constantin. VIII.
nar-
rationcm inde ab Aiyi^^Trrtos usquc ad rbv avvovTa 2. 5. " Habcs profecto .aliquod cum illa (Uvina
Codcx noster Palatinus Nr. 129. fol. 41. recto. merite secrctum, qua>, dclcgdta nostris diis mi-
Cr. noribus cura, uni se tibi dignatur ostenderc."
p. Ixi. ^. yCveraL p.\v fv tu 'lo-etio 1) KXf/o-ts] Cffiterum etiam Animianus Marcellinus XXI.
Plurimi nostri libri 'lo-tu. Sed cuni in his rebus 14. Plotinum inler eos refcrt, qui potiore quo-
Itacismus plurimum sibi indulserit, malui legcm dam genio sint usi. Ad argumentum de geniis

servarc. Lobeck. ad Phrynich. p. 372: " Ste- G vei diis tutelaribus adhibcndi sunt hi loci Ploti-

phanus Byz. p. 335. [p. 424.] 'lo-Tetoy [ lo-eiof] niani III. 5. 6. p. 296. B.C. et VI. 4. 14. p. 687.
Trponepto-TTaTat Kal Ne/xeo-etor, Kal t&v oa-a pLr} ro
6'
C. Mox retinui tos opvfLs, ut in ipso Plotino

f(Pv\a^av TfpLfVLK&v quo refellitur Corayi emen-

: p. 231. B. ubi solus Cod. Vat. dat opvis (de qua
datio in Heliod.VII. 8. p. 268: pro^Io-etoi» (Cod. varietate vid. Buttmanni Gr. Graec. ampl. §. 58.

'lo-toi') 'lo-tSetof ['lortSetor. Nam ita scribi jusserat p. 236.) Noster de Abstin. IV. 16: opvCd^av iv-
Coray. V. Cl.] rcponentis. Sepawetov Dio Cas- otKtStwr, ubi vid. Rhoer. p. 353. Cr.
 VITAM AUCTORE rOllPHYUIO. p. Ixi. Ixii. cv

p. Ixi. <=. ras opveis'] " Obscurum. Fortassc A in prircedcntibus m\ explicanda verba ])o'OXk v

aves niao-ico opiticio dcstinatas." Wytt. Hoc vs. 156. eTret Kal Trao-u' fo/jn/ pcrfjit : i'eo;x?);'ta yap
co-o crediderim. Et notum est illud Theocri- j/ vi^ipa, ws t/'/''/^'/' 'A-jroAAuros lepa TovTia-Tw

II. 16 "Ivy^, eAxe tv ttjvov e/xor j/Aion, oj ainob^ j'eo/^));'tas a-vvobfvuiv TrivLKavTa ttj
teum Iclyli. :

ttotI 6w//a To;' ai^Spa, ubi vid. Sclioil. et intcrprr. o-eA?/;';/. C'f. Sclilcusncri Lcx. N. T. in Noif/xTji-ia.

itemque ad Virg. Eclog. VIII. 168. Eraiit vero Adde Jo. Laur. Lydum de Mensib. III. 7. p. 34.

etiam Ides sacra; in Iseis vel pcr Italiam. Vid. p. 94. Roctlieri : IT/KdT); toivvv tov /x?jros (opTy

Pitture d'ErcolanoT. II. T.59.etcf. Boettigcri B eo-Tt;^ ?'/ Aeyo/xeVr/ Trapa juer 'Pw/xatoty KaAe'i'8ot,

Sabina II. p. 250. ed. alt. De avibus auguraii- Tiapa 8^ "EAA?jo-t 'NoviJ.rivCa, ubi cf. Roether. ab

bus ao-it Plotinus II. 3. 3. fin. p. A. ubi vid.

139. coque laudatt. De confusione autem fcstoruni

annot. Mox to ^etov o>jua. Vid. Plato Rcp. VII. dierum, feriarum et universe rcligionum, cujus
Bekk. et Ast. ad eum locum superior narratio Porphyrii manifesta documenta
P- 533- P- 3^- 573.
p.

et Piotin. de Pulcrit. cum annot. p. 361. ed. ilci- dedit apud ejus aetatis Romai incoias, vid. Byn-
delb. itemque Proclum in Alcib. pr. p. 194. ed. kershoek. Opuscc. I. p. 341. et Walcli. in Novv.
nostr. Cr. C Soc. Reg. Gotting. Comnientt. T. III. p. 8. sq.

p. Ixii. <^. /3t/SAto;' — Trepi tov etA?)xoT0s ?//xas 6at- quos Boettigerus in Sabina I. p. 246. commode
fiovos] " Est Enneadis tcrtiie liber quartus." Fa- adhibuit. Denique : exetfofs Se? Trpos e^e epxf-

bric. Vid. qua; ad inscriptionem illius iibri dis- o-^at k. t. A. De hoc dicto Piotini faccte pronun-
putavimus p. 183. Cr. Mox: " atTtas <^e'petf. F. tiat P. Baylius in Dictionario s. v. Plotin. p. 759.

(pcavelv vcl evpew." Wyttcnb. Possis etiam sus- not. G. Cr.

picari eK<f>(pea; sed omnes Codd. in vulgata lec- p. Ixii. '. nepiov^ria rjOuv Karavo^^a-fas] Euna-
tionc conspirant. Cr. D pius c^e Libanio p. 48. Boiss. : 'AAAa ro.re ^6os
p. Ixii. «. (f)L\odvTov — yeyo;'oTos to5 'A/xeAt'oi'] evdvs oUs ris yv iyvoxiTo: quibus verbis Boisson-
Plutarchus jungit evo-e/Sl/s «at (/jtAo^yrr/s Sympo- adius p. 401. ha-c Porphyrii verba sine suspicione
siacc. II. p. 631. A. p. 556. Wytt. Hoc sacrifi- usque ad TrpovAeye;^ adhibuit. Nos reliqua unci-

candi studio postea eniinuit Julianus (Ammian. nis inclusimus. Vide Moseri et nieam annot. in

Marcellin. XXII. 12. 6. Zonaras in Juliano p. varr. Lectt. Neque Wyttenbachius quidquam
22.) ut victimarium etiam salse dicerent hunc ad h. 1. adscripsit. Mox ex tribus libris MSS.
Imperatorcm. Kai ra tepa KaTo. vovpriviav eKirepu- E correximus Trepioepaiov, non solum ex Gramma-
oz;ros :
'^
i. e. obeuntis. Interpres : diligenter, ticorum legibus (Pollucis V. 56. p. 506. cum in-
quasi scriptum esset eK tov nepiovTos.'" Wyttenb. terprr. cf. Hesych. II. p. 922. ibiq. Alb. Pier-

Aberrarant viri carissimi jam tum caligantes son. ad Moer. p.326. Zonar. p. 1536. weptSepata
oculi. Illud cnim diUgenter Ficini ad prfEce- to. TiepiTpax>%ia. bepri yap 6 rptJx^jA.os. Photius
dentia pertinet : sed inest in vuigata etiam lcc- ed. Herm. p. 305. TreptSe/J/jata, sed idem in ed.
tione diligentiaj vis. Vide modo Lex. Xenophont. Porson. et Dobrei p. 359. Lips. -nepihepaia- xe- :

II. p. 109. ubi ter usurpatur, qui vestigia sedulo F piTpayJiXia Ko'o-/xta. Et ita fere ubivis variatur
percurrit. " Neomenias non tantum Jud;eis sed in vetcrum scrijJtorum codicibus: v. c. in Plu-
et Grascis sacras fuisse docuit Jo. Meursius in tarchi Praeceptt. Conjugall. XLVIII. p.^Ji- ^d.
Gra>cia Feriata. Etiam de Proclo Marinus in Wytt. est tTrTrw;' Trepiheppaiots. Simplex hepaia
ejus vita c. quod Tas
19. [p.4.5.] inter aiia refert, habct Alciphron. III. 6^.^. p. 193. ed.Wagner.
vov^r]vias Aa/xTrp&is eTrereAet Ka\ lepoTrpeTi&s.^^ Fa- Compositi exempla offerunt et judicant partim
bric. Ad qucm locum Clariss. Boissonadius et Dorvill. ad Chariton. p. 286. Lips. Locella et

hanc notam Fabricii apposuit et alia utiliter con- G Peerlkamp. ad Xenoph. Ephes. p. 279. Jacobs.
tuht. Quod vero veop.rivia rejiciunt Atticistse et ad Achill. Tat. p. 519. et Boissonad. ad Aristae-
perrarum esse docet Lobeck.
in vulgari Gra^citate net. p. 223.) Cjcterum de ratione et pretio mo-
ad Phrynich. Eclogg. p. 148. sq. hoc uno loco nilium, quibus Romanorum matronse Cajsarum
bis usurpat Eustathius in Odyss. v. p. 1S87. 22. retate certabant, vid. Casaub. et Salmas. ad Hist.
p. 231. ed.Lips. Locuni adscribam argumenli Aug. Scriptt. T. II. p. 163. ct Boettiger. in Sa-
causa. Ita enim ilie, postquam vovjj.r)via dixerat bina II. p. 151. sq. Deindc Ficinus conjunxit
VOL. I. O
cvi ANNOTATIONES IN PLOTINI
binas lectiones oiKer&lv et olKdoiv. Nos hoc in A nientius etiam videtur argumentuin lihri irffA d-
Latinis vmcinis inclusimus. De hac frequenti baiiiovCas I. 4. itcm ad Porphyriiim in Siciham
confusione vid. Sturz. in Lcx. Xenoph. III. p. missi,ut constat ex Vita PiotiniVI. p. 103. Quid
250. Porro efjij3\i\jfas airauiv. Nonnunquam enim impedit, quo minus istos sermones contu-
ffjLlBXeneLv serio et penitus inspicere, Plutarch. de lerit in hhrum Trepl evkoyov fiayayijs jam scrip-

Carn. Esu I. 7. p. 64. Wytt. : akka toIs Trddea-Lv tum ; quo vaiere videtur: jiifikiov tSiv yeypafj.-
eixl3ke\jfavTes rols eavT&v, ubi contrariiUTi est ao- pevav postea cum ceteris Plotini hbris a Porphy-
(j)L(TTLKws et TexviKws <JKeT!Te(T9aL. Aiias mirantis B rio correctum et expoiitum : de quo suo officio

est, Xenoph. Cyrop. I. 3. 2 : epLlBkeTriov avTQ ipse testis est ibidem XXIV. p. 139 — 147. IV?/^-

^keyev. Similiter Polybius XV. 28. p. 549. ^e/iS. ad Eunap. p. 33. sq. Neutrum placet. Quid
Sciiweigh.: ecrT-qa-av axavels TravTes iiJ.j3keiT0VTes ipse hac de qua?stione statuendum judicem, ex-
akkykoLs. Est etiam Sfepiuscule torve intueri. posui in Annot. in titulum libri Trepl e^ayojyris ad
Plene Plutarch. Pyrrho p. 481. p. 800. Reisl<. Plotin. p. 85. Cseterum hanc Porphyrii narra-
evepke^lre beLvov. Saspius sine beLvov cujus usus tionem attigit etiam Luc. Holstenius de vita et
exempla ab Jacobs. ad Acliill.Tat. C scriptis Porpiivrii c. VI. itemque in EpistolisCI.
haljes collccta

p. 485. ubi etiam de Constructione idem ad Phi- p. 463. cd. Boisson. Piena locutio e^dyeLv eavTov
lostr. Imagg. 374. Nostro loco affinem habet tov ^Cov est etiam in Zenone Stoico ap. Laert.
vim, quam in priore loco Plutarchi inesse vidi- VII. 130. plura dc his formulis collegi ad Plotin.
mus. Est enim graviter et scrutantis modo in- I. 9. p. 85. De liac scntentia, quam Stoici plures

tueri. Cr. tuebantur, vid. Platon. Phiedon. p. 62. p. 12. sq.

p. Ixii. S. otos dT:oj3ri(TeTaL — oTiep Kal o77e'/3r;] Bekl<. et ad cum locum Heindf. §. 16. ]). 26. et

Conf. Lex. Xenoph. I. p. 322. Lucian. Diaiogg. D Wyttcnb. p. 130. ct p. 139. sq. et interprctes ad
Deorr. XXII. 2. p. 270: o/uoios dwe'/37)s roi rpdyo), Cic. de Rep. (Somn. Scip.) VI. 15. j). 482. sq.
etiam de consiliis actionil)usque. Plato Conviv. ed. jMoser. Plura et ipse disputavi ad librura
p. 181. a. p.385. sq. Bclvlv.: otoi' o vvv ijp.els vol- Plotini laudatum p. 85. sqq. De lioc Probo au-
oviJLev — oiiK ia-TL TovTotv avrb Kad' avTo Kakov oii- tem, quem li. 1. insignem virum dicit Porphyrius,
bev, dXA' ev ttj TTpd^ei, i)s av TipaxOfj, tolovtov d-jr- nihil, quod sciam, pnrtcrea constat. Cr.

e/Srj. Cui deinde respondet yCyveTUL. Cf. ctiam p. Ixiii. *. rakLijvos re 6 avTOKpaTtDp^ Caius
Jacobsii Animadvv. in Stob. et Euripid. p. 220. E Publius Licinius Gallienus in numis et marrao-
Reliqua hujus loci supra attigimus. Cr. ribus alibique. Vid. Eclihel. D. N.V. VII. p. 389.
p. Ixii. ''. Kat TTOTe ep.ov Ylop(pvpLov ijaOeTo ef- sqq. Ejus Impcratoris cum laude meminerunt
dyeii' eiJ.avTbv bLavoovixevov tov /3fov] " Idem nar- Zosimus, Zonaras, Dionysius Alexandrinus, Eu-
rat [sed allter. vid. Boissonad. ad Euiiap. p. 160.] sebius. Mediis eum principibus accenset Eutro-
Eunapius in Porpliyrii Vita [p. 8. s<j. Boisson.] pius, mitius etiam de eo judicat Ammianus Mar-
additque Plotinum ea, qu.-e cum Porphyrio fu- cellinus.Contra notat eundcm Julianus in Csb-
erat locutus, libro complexum fuisse : koi 6 /xer p saribus, et magnam infamiam eidem adspergunt
{nopcfivpLos) eiJ.iTvovs Te ijv Kal bLavCiTTaTo, 6 be tovs Trebellius Pollio et Aurelius Victor. E recenti-
prjOevTas koyovs eis j3Lj3kLov KaOeTeTo tlov yeypaju- oribus pauci in mediis eum consistcre passi sunt,
/xe'i'ctfi'. Is, ni fallor, fult de Providentia, qucm ut Brequigny, Tillemont, Tristan, Christ. Gottl.
ad Porplivrium in Siciliam misit (Enn. III. 2.) Schwarz.: Plurimi gravissimis notis inusserunt.
in quo dis])utat aniniis licere in hoc quoque Tillemont Hist. des Emj)ereurs l^ III. p. 318.
tnundo esse felicibus, et calamitatibus non esse ed.Venet.: " II excelloit, dit on, dans ^''(Jloquence,
succumbendum, sed decertandum adversus eas G dans la poesie, et dans tous les arts liberaux, et

strenue, ut pra?mia virtuti j)roj)osita assequaris. fit voir j)ar son exemple, qu'on peut etre bon
Discessit Porpliyrius Roma in Siciliam anno Gal- orateur et bon poete, et tres mechant Empereur.'"
lieni decimo quinto, ut dictum supra c. 6. trien- Rulinlvcnius in Diss. de Longino §. V. j). 496.
nio circiter ante Plotini obitum. Liber Tiepl ev- eum ig-navissimum Imperatorcm dicit. Gibbon
\dyov efaycuyijs diu ante a Plotino scriptus fu- in The History of the Decline and Fall of the

erat." Fahric. " Atqui illis sermonibus conve- Roman Erapire Vol. I. Chap. X. p.364. ed. Ba-
 VITAM AUCTOIIE PORPHYKIO. p. Ixii. Ixiii. cvii

sil. :
" Whcn tlie great cmcrgcncies of thc statc A luere stucluit, quamvis frustra, nic judice, iliud

rcquirecl liis prescnce and attcntion, he was en- adclere liceat : bina offccissc vidcri faniiu Gailieni
gaged in conversation with thc Philosophcr Plo- apud profaiiie fidci historiKque scriptores, pri-

tinus," &c. Quin etiani Eckiiclius, ut etiam cx mum quod liic ipse niitissimus exstitit crga Chri-
Gcrmanis aliqucm excitcm, qui nupcr admodum stianos (Eusch. VIII. 13. cf. van Lcnncp. p. 108.)
de Iioc Imperatore judicarunt, Eckhelius igitur, unde etiani salsa illa irrisio ejus Juliani in Cae-

vir ccteroqui moderatus et justus, in D.N.V. saribus, altcrum, quod nccessitatibus rei publica;
VII. p. 395. vionstri vocabulo Gallicnum de- B conimotus Marcomannorum rcgis filiam Pipam
signat, et hominem incptum dicit. [Add. H. s. Pipuram concubinatum assumsit, ejusque
in

Cannc>gieter De mutata Ilomanorum nominum patri Pannonia; partem tamquam suam sibi ha-
sub Principibus ratione &c. p. 334.] Hisjudiciis bere permisit. Sed eundein inaritali tamen ho-
obiocutus est obiter, ut in alio argumento eiabo- nore solam dignam habuisse Saloninam, justo
rans,A. G. van Capelle, vir juvenis doctus, in conjugio sibi junctani, arguunt numi, marmora,
Disputatione inaug. De Zcnobia Palmyrcnorum scriptores. Ha?c de scriptorum in Christianos

Augusta. Traj. ad Rhen. 1817. cum in libcllo C odiojam Com-

suspicatus est Schwarzius p. 17.
ipso Trcbellii et Victoris fidcm clcvans ]). 1 1. sqq. mentationis mox laudandic. Atque Lcnnepii
tum in Thesi ad calcem adjccta ita pronuntians: vindiclas nuper admodum baud levia firmamenta
" Gallienus minime tam malus fuit princeps, ac sunt nacta e membranis Vaticanis. Etenim in

Trebellius Pollioet Victor eum vidcri volucrunt." illis Post Dionem Excerptis (Vol. II. Scriptorr.
At gravis vindex eidem Imperatori eodcm tem- Vett. Nova Collectio Vaticana ed. Ang. Maii p.
pore exstitit Vir Clarissimus David Jacobus a C236 — 238.) haud pauca insunt, quifi nobis aliuni

Lennep in Disputatione pi-o Imperatore Gallicno, D plane Gallienuni exhibent, atque eum exhibuit
inserta in Commentatt. Latinn. Tertiae Classis velcommentus est PoIIio. Legito ibi, quam cle-
Instituti Bclgici Amstel. 1818. Vol. I. Qui vir mentem ibi se pncstet Gallienus erga eos, qui
doctissimus primum in causas obtrectationum in cum Memore in se conspiraverant ; quam iratus
Gallicnum inquirit p. 98. unde li<ec sentcntia sit iis, qui nimia atrocia Ingenui sectatores et
enascitur (j5. 120.) :
" Populum Romanum Gal- conscios ulcisci institucrant, quo denique animo
licni administrationem nisi optimam, certe lole- cum Postumo pacisci studeat, quem adeo belli

rabilem existimasse, ac proinde iis, quas dc illo E civilis avertendi causa, ad singulare certamen
Victor et Trebellius retulerint, fundimi subcsse provocarat. Ha?ccine sunt ignavissimi aut igno-
haud veritatem, sed probrosam horum scriptorum bilis et abjecti animi indicia .''
Atque eadem in
erga Claudii posteros [nimirum Constantinum Collcctione Vaticana Vol. III. p. 7. ab Ephrajmio
Chlorum hujusque posteros. cf. C. D. Bcckii in Chronico Cicsarum iambico idem TaKki]lvo9
Anleitung Z. Kenntniss der Allgem. Weltund (ita enim scribitur) prfedicatur: Seftos avr]p <j)i-

Voelkergeschiclite II. p. 456.] adulationem." — AcJn/Moy, xapLeLs, ttoXXovs avaTXas Kwbvvovs iv rais
Idemque Criticus, posteac|uam sigillatim Gallieni F pa-X"-''^- Videamus de uxore Gallieni:
res onmes ex fontibus haustas examinavit et ex- kuI 7) tovtov yvv-q ^aXiovCva] i. e. Publia Li-
plicuit p. 117. hoc modo rationem concludit : cinia Julia Cornelia Salonina (Vid. Brcquigny
" Quod interfecto Gallieno militum de co judi- Rcchcrches sur lajcimille de Gcdlicnm Mimoires
cium fuit, illum Imperatorem fuisse utilem, nc- de rAcademie des Inscriptt. T.^K^^ll. p. 262.
cessarium, fortem, efficacem, illud nescio an op- sqq. p. 277. Eckhel. D.N.V. VII. p. 418. sqq.
time firmaverit ipsa ha;c, quam dcdimus, rerum Zoega Numi ^Egyptt. Imperatt. p. 309. Mion-
ab eo gestarum expositio : ex C[ua tantum abcst, q net de lu rarcte des Mcdailles p. 286. sqq. et
ut videatur Gallienus eam, quam ipsi inustum llaschei Lex. Univers. rei numar. IV. i. p. 1578,
ivit Pollio, notam ignavia; socordiiequc commeri- cjui tamen in luijus origine et rebus narrandis
tus, ut potius dignus appareat onmi laude in- aliquoties graviter lapsus est, quod verbo signifi-

dustriae, vigilantiiE, fortitudinis." Hicc ille. Ac casse sufficiat.) Mirari autem subit neminem
(juando Eckbclius 1. 1. VII. p.414. illam adula- eorum qui multi res Gallieni explicare instilue-
tionis erga Constantini domuni suspicionem di- runt, legisse Christ. Gottl. tSchxcarzii Diatribani
o 2
cviii ANNOTATIONES IN PLOTINI
De Monumento quodam Cornelitc SalonincB Au- A gerit, non simul admiretur prudentiam matronae
guskc quondam dedicato, in ejus Miscellaneis ejus modcstiamque, ut qune suum judicium ma-
politioris Humanitatis. Noi-imb. 1721. p. i — 27. riti arbitrio submitteret, et amoris maritaiis ple-
Duxit autem eam uxorem, contra atque Pollio nam sollicitudinem Eandem concordiam con-
.''

refert, multis annis antequam Imperator creare- jugum elucere videmus in communi studio in
tur Gallienus, et cum semper amanter concordi- Plotinum. Ac quod quatuor liberorum felix

terque viverent, ex ea quatuor liberos suscepit mater erat Salonina, hoc dubitare nos non sinit,

(Victor. Epitom. c. 33. Zonaras XII. 25. Bre- B eundem phiiosophum ab ca ctiam consultum esse
quigny p. 277. van Lennep. p. 119.) De vita de educandis instituendisquc filiis ipsius. Nec
ejus moribusque pronuntiare non ausus C. G. absurdum est conjicere Augustam etiam pro-
Schwarzius hitc scripsit §. VI. p. 13: " Ceterum spexisse necessitatibus orphanorum, qui quidem
de vita et moribus Saloninag Augustae parum opibus dcstituti esscnt. Brequigny p. 264. not.s.:
nobis constat, quod veteres scriptores iiaud
nisi " II faut remarquer, que les medailles dc Saio-
obscure significant non exiguam ei in niaritum nine, ou Ton voit trois ou quatre enfans, n^ont
potestatem fuisse. Alio(iuin in numis et inscrip- C pas pour hgende Jccunditas, mais pietas Aug.,
tionibus vetustis cidem ^^lcndida. sanctitatis, pie- ce qui peut marquer quclque etablissemcnt Jiiit
tatis, pudicitice aliarumque virtutum tribuuntur par rimperatrice en Juveur des enfans. Mais
ciogia; ipsique crebro iionores pubiice decreti puisque nous trouvons cn effet quatre cnfans de
videntur; incertum vero an cx soia adulationc." cettc Impcratrice, rien n'empeci)e, que l^on ^''in-

Experiar an Saloninac etiam vindcx possim cx- terprete cette legende de son amour pour ses en-
istere : At ejus fidem in maritum arguit, quod fans.'" Sed in alio numo Salonina; niaximo legi-
maritum in castra sequi solita vila' (luoque peri- D tur Abundanda tctnjw>-um, consp\c\tim\ue "fem-
culum adierit (Zonaras p.237. Tillemont p. 357.) me assise tenant une cornc d^abondance, qu^elle
Quod ejusdcm in maritum potcstatcm attinct, verse ac(»r/ cnfans debout devant clle; de chaque
fucrunt qui inde imbecillitatis maculam Gallicno cot(i, une femmc dcbout.'' (Mioimct de la raretd
adspergereconatisintrecentioresscriptores; (juod des Medailles Romaines p. 287. sq.) Ac si re-
falsum esse eviiicunt Exccrpta j)ost Dioncm (in putamus, (lu.x supra lcgimus IX. plcnam fu-
c.

Collect. Vatic.) T. II. n. 120. p. 236: uri. 7) tov isscdomum Plotini puerorum virginunuiuc, haud
TaWfqvov yafieri] tov /3a<n\ea)s cmripia-dr] tm npocr- E abs re erit suspicari, in iis etiam eos fuisse, qui
umm ^Xvyivovov, Koi jueraTrefxi/ra/xtVr; YiaKivTlvov «Z- cum pauperes essent, beneficiis Saloninas, quae
Trey ouru, on iyut ti]v o~t]v Tipoaipitnv oiSa* rov 8e Plotino favcbat, sustentatos esse. Utut est : hoc
^aa-ikea em fiiv rij 07; eTTiAoyfj fTraiviS, im 8e rj; certum, Plotinum gratia valuisse Augustorum
'Iz^yefoj^ou, ovk (Traiva' (v TtoWfj yap ]j.oi VTTovoCq corum, (|ui in Christianos leniora consilia inie-
fCTTiv. aKK' avTnrpa^ai rcji iSaa-ikfl ov bwapLai. dXAa rant, indcque, rcliquam si indolem hujus philo-
(71/ iTim']pn Tov avhpa' aTroKpLviTai BaXei^rii.^oy, oVt sophi spcctcs, probabilc fieri, cum et ipsum mi-
yeVoiro ]i(v koj, 'ivyivovov yvr]a-iov tifpl Tr]v hov- p tius de Christianas religioni addictis,
statuisse
Xiiav vp.Siv ocpOrjvac e-et to ei^ kpol ovk av irapa- cpiam discipulum ipsius hunc ipsum Porphyrium.
kci\i/(i) TL tQv ets (vvoiav opdivTutv Tov v]j.iTipov 01- At(|uc ha'c vcniam mihi conciliabunt Lcctorum,
Kov. Ubi vpoaCpeais non vcrti deheha.t Jttdichtm, quod in hac annotatione justo prolixior fui. Cr.
sed t>o/««/rt«, vel accuratius : cnnsilium, proposi- p. Ixiii. ''.
rf; (/)iXi'a KaTa\pa)p.ivoi] Ex usu
iu7n (Vid. Aristolcl. Etliicc. Niconnn. III. 2. p. Atticorum inprimisquc Platonis. Vid. Sympos.
88. cd. Zell. ibiq. interprr. Add. Spanhem. lie- p. 188. p. 398. et p. 205. p. 433. Bekk. cf.

marqncs sur les Ce.sars dc Julicn p. 93. Plotin. q Ileindf. ad Ph<T?don. p. 231. Stallbaum. ad Phi-
p. 382. B. Alia dedi ad Plotin. III. 4. 5. p. 285. leb. p. 160. J. Chr. Wolf. ad Libanii Ei)ist. p.
D.) Et idem iste Ingenuus, e cujus vultu in- 87. Similiter Latini abuti nonnunquam usur-
fausta augurabatur Salonina, quo tempore ni- pant. Vid. ad Cic. dc N. D. II. 60. ]). 464. ed.
miam ei fidcm habebat Gallienus, igitur ideni Moser. et mea?. Adde Jo. Cannegietcr. Disquis.
postea civiha arma contra Imperatorem tulit, et de Notis p. 346. Mox e duobus libris dedi /carTj-

in illls Tyrannis exstitit. Quis vcro, qui ha'c le- pi-copiv^v. Poteram etiam Karqpimaipiivriv, quod
 VITAM AUCTORE PORPHYRIO. p. Ixiii. Ixiv. cix

rctiniiit in Ileliotioro IX. 5. fin. Corayus, qui A lioc loco Aefets ct uitoixaTa idcm sunt : vocabula,
clo luijus verbi vi activa et neutrali ct de forma verda. Alibi Xefiy est elocutio, ratio dkcndi.
agit p. 286. cui jungc Bastiuni in Epist. Crit. Vid. Ernesti Lex. Technol. Gr. Rliet. p. 196.

p. 38. et Hasium ad Lcon. Diacon. lib. III. p. Dionys. Halic. Art. Rhetor. X. 7. p. 300. ed.
209. qui ctiani tcrtiam formam fpenrwo) et quar- Sciiott. : ol be to nap6.arj^ov r^s ki^ecoi dray/cd-

tani epeiTroo) c scriptoribus ccclcsiasticis eruit. foirai, ei nov rt dra/cext^pTyfcos wo//a 17 prjiJ.a dprjTaL
Pcrfcctum Pass. cst in Piutarchi Vitis Decem k.t.K. ubi vid. Schott. Vox nap&cr-iifxov proprie
Oratorr. p. 837. p. 360. ^Vytt. : to jxviiixa — to, B dc numismatc usurpatur nota falsitatis insignito.

vvv KaTfpripeinfvov. Ad argumentum hfEC addit Vid. Photii Lcx. Porson. et Dobr. p. 336. Lips.
Fahric: Antonius Pagi, vir doctiss., in Critica Lexx. Rhctorr. in Rekkeri Anecdd. Grr. I. p. 192.
Baroniana T. I. p. 278. non absurdc suspicatur et p. 292. in Trapd(Ti;//os prjrwp, qusB comparanda
hoc ab Gallieno petiisse Plotinum in Imperatoris sunt cum Harpocrat. in eadem formula p. 280.
illius Decennalibus A.C. 263." U.C. 1016. Ni- cujus locum emendavit Coraiis in annott. in Plu-
mirum hoc anno Gallicnum Romam reversum tarchi Brut. c. 2. haec : 'EAA?;!ncrTt ok ttjv aTTo-

vota decennalia solvisse, vicennaha suscepisse tes- C <j>0iyiJiaTLKi)v Kal AaKoiviK-iiv einTribfV(av ftpaxyKo-
tantur numi, dc quibus Eckhel. D.N.V. VII. p. yiav ev Tai? fin<TTukais fvia)(pv iiapdariixoi faTiv,

393. Casterum de hoc consilio certatim pronun- ubi ad homincm transfertur. Vid. Coraii annot.
tiarunt, qui supra nobis commemorati sunt, Til- p. 411. Morali sententia item de hominibus
lemont, Gibbon, ctiam Baylius in Dict. p. 759. usurpat auctor in Piutarcheis de puerorr. educat.
Credibilene est Plotinum fugisse quod ex com- p. 4. c. p. 13. "\Vytt. : (-Trarepes) avdpdirois dSoKi-
muni hominum judicio eloquitur Cicero de Rep. ixols Kal TTapamnxoii fyxfLpL^ovaL tovs TratSa?. ubi

II. II " Nam princeps ille, quo nemo in scri-

; J) cons. Wyttenb. Animadvv. p. 91. sq. Cr.
bendo praestantior fuit, aream sibi sumsit, in qua p. Ixiii. =>. tov vov — to (pws eTriAdjuTrorro?] Ac-
civitatem exstruerct arbitratu suo : pricclaram tive hoc verbum haud infrequens Platonicis scrip-
illam quidem fortasse, sed a vita hominum ab- toribus, Proclus in Alcib. pr. §.97. p. 318. ed.
horrentem et moribus." (ubi vid. Ang. Maii an- nostr. : 01 ^eot — Trdo-t rots owlv eTrtAd/ixTroi/o-t t6
not.) : Mihi quidcm non credibile. Putaverim ayaOov. cf. p. 52. p. 30. et passim. Mox Ibpm
igitur Plotinum, qui, ut phu'es Platonici recen- firfOfL —Frequentat hoc verbum Plotinus, ut p.
tiores, Pythagoricam vltam sectaretur, et locorum E 714. A: tov (jxoToi tov f-ni9fovTos fii' avTols.
etiam vicinitate Pythagorea? rei public.T; admo- p. 71^5. A :
X'*/^'*
fmOfovcra roJ xdAAet. Plura
neretur, hoc consilii cepisse, quo segregatus a re- dedi ad p. 54. A. ejusdem, praesertim in Ed.
liquorum hominum multitudine et turba cum Hcidelb. de Pulcrit. Cr.
suis Pythagorice et Piatonice vivcrct. Et JE- p. Ixiv. ^. nm r)
'^X'1 a-vvfo-TL ro) o-oj/^ari] " De
gyptio homini, qui Essscorum et Christianorum hoc argumento Plotinus Enn. IV. lib. 2. &c."
instituta similia nosset, vel maxime placere pot- Fabric. Mox irapfTfLVfv d-nohfLKVvs. Vid. Ruhn-
erat hoc solitarium contubernium, quod non im- p ken. ad Tim. v. irapaTfVfh p. 206. sq. Deinde;
pediebat, quo minus, quod adhuc fecerat, et dis- QavixaaLov tlvos Tovvop.a. Extremo vocabulo ad-
cipulis prodesset, et viduarum orphanorumque dcndo Porphyrius consuluit, ut Nomen proprium
commodis prospiceret. Cr. cogitemus : pcrnultimo, ne hominem clarum et

p. Isiii. *=. Fe^yoi-e 8e (ppda-ai ixfv LKavos —bvva- magna; auctoritatis; nec novimus aliunde (piid-
Tcoraros] Hinc sumsit Eudocia p- ^6^. unde for- quam de eo. Porro : roiis KaOoKov \6yovs Trpdr-
tasse recipicndum tKaj^wraTos. Libri tamen nostri tovtos, Kal — dxoiVat avTov — OfKfiv. Non sanum
vulgatam tuentur. Dc constructione vid. Gottle- q esse locum arguunt variie lectiones. Ego tenta-
ber. ad ha?c Thucydidis I. 9: et tw uaros reK/xr/- veram eto-TrpdrTofros eis /3t/3Ata, Kat d/cowat av-
:

pLwaaL. Cf. ]\Iatth. Gr. gr. §. 535. b. p. 1049. sq. ^'^ {^'^^ avTovs) Cum Thaumasius universaies
:

ed. alter. Cr. disputationcs iibi aliisque exigcrct iii .n'r/pta

p. Ixiii. ''. €v 8e' rto-t Ki^faiv dixapTdv^av''^ " Con- tran.ifcrcndas et se eum (eos) audire velle. Illiid

fer de hac negligentia Plotini supra c. S.^Fair^c. ets ab extrema syllaba prasceilentis Adyofs oj)-

Mox Kul dAAa rtfd napdarnxa dvoixaTa. Proinde primi poterat, et Trpdrreij' cum ettrTrpdrreii', et
cx ANNOTATIONES IN PLOTINI

vice versa, confiinditur (Schweigh. Lex. Polyb. A ^rjjj.otrOivrji — tois fikv (vvoiais koI toIs ovofjLacri

p. 185.) Sed Wyttenbachius in notis niscrr. hsec Kara-nvKvSiv tov \6yov, quo ejiis ubertas et copia
posuit :"Lcgo: tovs Ka06\ov X.6-yovs TdTTeiv fis de.signatur. Passive de Homeri IHade Longi-
" j3i;QXi'a Kot aKovaat. avTov \fyovTos Oikuv : qui nus Trepi "Ti//-. IX. 13. p. 36. Weisk.: koI tois €k
" arguvienta universalia dispiitationum scripto Tijs dArjflfio? cjtavTatrCaLs KaTa-nenvKvu>jxh'ov. Pas-
" consignare, et se euvi audire vclle diceret; sed sive usurpatur etiani M. Antonino V. 9. sed alia
" hoc non sustinere Jucere, si Porphyrius et re- sententia. Conf. infr. c. 23. fin. p. 139. Fabric.
" spondeat et interroget. Tum Plotinus : atqui B et adliibe illis Porphyrii Bergleri annot. ad Alci-
" nisi Porphyrio intcrrogantc .sulvcrimus duhi- phron. Epist. III. 55. p. 170. ed. Wagn. Cr.
" tationes, nil omnino quidquam in libr-o ponere p. Ixiv. <^. Se^^pon] "De Platonicis hisce phi-
" poterimus!''' HiPC Wyltcnbachius. Bayiius au- losophis pierisque estdictum a me supra lib. III.
tem in Dict. p. 75S. not. C. hanc Plotini rationem c. 4. uti de Peripateticis c. 8." Fuhric. Nimi-
suo judicio comprobavit. Ita enim ille " II est : rum in Bibl. Gr. Vol. III. p. 164. sqq. ed. Har-
presque impossible de vuider aucune question les. et eodem Volum. p. 458. sqq. De Numenio
par des simples conferences, ou par des disputes C supra dictum e.st ad cap. III. Quibus hoc ad-
de vive voix. On donne et l'on prend ais^ment dam h. !.: In Arnobio II. 11. pro " Vos Pla- :

le change, et Ton oublie le conuiiencement avant toni,Vos Cronio, Vos Numenio.'" Gelenius, quem
^''etre a la fin. Je ne m\'tonne donc pas que plerique se(juuntur, legi jubet: " Vos Plotino
Porphyre redui.sit son maitre k la n^cessite de &C.''' Vid. Jo. Conr. OrelUi Annot. p. 16. sq.
^''expliquer par ecrit. l^lolin demeura d'accord, Cronius iaudatur cum Plotino, Amelio, Nume-
que c^etoit lc vrai moyen d"instruire a fond un nio, Porpliyrio, Gaio sivc Caio ahisquc forte
disciple ; mais ii trouvoit aussi fort necessaire, D Platonicis in Procii Comm. MS. indecimum li-
qu^^avant qu''^! mit la main h la plume, il entendit brum Rcipublica; Platonis. Vid. Nova Collectio
les objections, et biitit le fer dans des conferences. Scriptorr. Vatican. T. III. 3. p. 216. Ejus li-
Cest ce qu'il rcpondit a un liomnie, qui se ber irept nakiyyiveaias citatur Nemesio de Na-
plaignoit des frequentes interrogations et re- lura Hom. p. 1 17. ed. ]\Iattli. Cronius laudatur
pliques dc Porphyre." Sctjuitur noster locus. denique Porphyrio De Antro Nymph. I. p. 2.
Cr. ad (juem lociun cf. Goensius p. 85. De Attico,
p. Ixiv.
c. 'Er 6e T(5 yp6.(j)f(.v ctvvtovos yeyovf] E Herodis patre, ita Philostratus Vit. Sophistarr.

Hxc vel sine libris corrigcnda erant, ut tautolo- II. 2. p. 547 : ^Attikov 8«, tov (tov Cod. Palat.
o-ia; culpa liberaretur accuratus scriptor, (jui ad- Ileidelb. nr. i^^.rccte:) Tralba, 'Hpdbov be Tra-
o
dit: fipaxvsTC. nunc ope Eudoci;e et bonoruni Tipa ov nepiflbev ?/ Tv)(ri k. t. \. ubi Olearius
librorum correximus. Nihil igitur vidit Ilarles, " Pbilosophum Platonicum intelligit Jonsius Plu-
qui ad Eabric. B. Gr. V. p. 680. (rvvTopos reti- tarchi iilium cujus Plotinns meminit Ennead. I.

nensverbi jubet: " In scribendo crat fo«ci«w c^ p. Debebat scribere: Porphyrius de

1. i. 9.^"

sensihus dives.'''' Similem maculam elucndam f Vita Plotini p. 9. ed. Basil. At hic Atticus He-
censuimus ex Proclo in Alc. pr. §. 79. p. 239. rodis pater non Plutarchi sed Hipparchi filius
quod postea confirmavit unus ex Codd. Ambro- fuit nec videtur philosophus fuisse, sed hic Atti-
sianis, unde recte recepit Cousin. T. III. p. 95. cus, de quo Porphyrius, sub 'M. Aurelio in-

et facilis erat conjectura cum ibidcm sequatur, claruerat inter philosophos (Synccllus p. 353.
paucis interjectis, vox (rvvTovCa. Similia de Pho- Brucker. Hist. Crit. Philos. II. p. 175. sq. cf.
cionis, oratione prodit Plutarchus in ejus Vita et Fabric. B. Gr. III. p. 164. Harlcs.) Nostro
cap. V. p. 180: ovTws o (fccoK^aws Xoyos TrXelaTov G Attico tribuendum ccnset Fabricius fragmentum
ev ekaxio-Trj \4lei. vovv elxe- Cr. Mox : " xat to in Cod. Bavarico-Monac: Adversus Aristotelem
(TV}i.TraOeias — Kafrot —Cod. Lego
Voss. [Leid.] : a Moy.se ct Platone dissentientem. Tu vide nunc
Kat pera i. e. magis communiter patieiido, quam Ign. Hardtii Catalog. Codd. MSS. Bibliotheca;

docendo:'' Wyttcnb. Regia; Bavarica; Cod. XXIX. Vol. I. p. 162.

p. Ixiv.
d. KaTaTrem^wMTat 8e Kot ?/ Trpayp.a- sqq. Ibidem Cod. C. p. 596. ita inscribitur

Teta] Lucianus Encom. Dcmosth. 14. p. 501 : narepion toi) 'ATTtKoi; ef^o-ts xept toi; Ao'yov d:7o
 VITAM AUCTORE rORPHYRIO. p. Ixiv. cxi

tZv fvavTLcav, et incipit: tov airb tSiv (vavTL(ov tov A frnl). not. niscr. Undc intolligitur Wvttciiba-
TlKdTcovoi Aoyoj'. Ad qiia' Hardtius hccc addi- chium ha'sitanteni illuni <]uidcin, scd taincn ina-

dit: " Suspicor esse iiunc Atticum Piatonicum gis propensuin fuissc iii Toupianam rationem,
cujus hvpoinnematon in Platonein Porpiiyrius quani in Rulnikciiianam. Ncc ulius librorum
meniiiiit iii Vita Plotini." At in l*latoncni coin- nostrorum conlirmat liaiic: oiniies agiioscunt et

mentarios diserte non dicit h.l. Porphyrius. Ca;- t€ et KaL Et vcro si quo-
iluo libri lccti erant,

terum si hfec opinio confirmetur, nostcr illc plii- rum altero de Princij)iis rcrum cgerat Longinus;
losophus Paterius Atticus diccndus sit. Mox de P altero dc anti(|uarum literarum studio, expcdita
Caio adscribam locuni Anonymi in Bibl. Coi.sli- erat comparatio, in utro valerct scriptor et pro-

niana p. 598: ev he Tfi <j)i\oao(pLa. eiTpfxp-av TI\d- vocatum judicium Plotini,c|ui cum in Pliilosophia

Tii)v, 'Apio-roreAijs, 6 tovtov [xadriTri?, div tov i/.ev ccrte Platonica nihil possc pronuntiat, in litera-
YiXATiava inTO[j.vriiianCova-L •n-Aetoroi" yjiria-iixbtTepoi. runi disciplina plurimum. Cr.
8e Faioy, 'AA^iros k. r. A. Unde discinuis Caiiim p. Ixiv. S. <^tAoAo'yos ixev, ecpri, 6 Aoyyiros, ^t-

in Commentatoribus Platonicorum lil)rorum esse \6ao(f)os he ovSa/xus.] Accentum posui ex plurr.

numerandum. Ejus discipulos audivit Galenus C libris nostris pro <^iAo'Aoyos ed. Basil. et Fabric.

(Vid. Galen. de dignoscc. afFectt. c. cS.) Cr. licetin postcrioribus GraL'cis scriptoribus accentus

p. Ixiv.
f.
ekeyeTo be eK tovtcov ovbev KaOdiTa^'] variet. Vid. Phryniclii Epitom. p. 392. sc[. ibiq.

Ficinus verterat :
" Sed nihil ex his tractu con- Lobeck. qiii etiain de hujus vocabuli usu cuni
tinuo dicebatur." Quein fideliter secutus est Adjectivi tum Substantivi consulendus. Sueton.
Engelhardt. Sed nolo omnes errores viri cete- de illustr. Grainm. c. X.: " Philologi appella-
roqui docti eruere. Cr. " e\eyeTo i. c. Sibi eli- tioneni assumpsisse videtur (Atteius) quia, sicut
gebat, sequebatur, ut sibi probatum.''^ Wijttcnb. D Eratosthenes, qui priinus hoc cognomen sibi vin-

Mox : ' Avayv(>>(T6evTos 8e avT(2 tov re Trept dpxZv dicavit, multiplici variaque doctrina ccn.scbatur."

AoyytTOv Kat tov i^ikapyaiov : " Pliilarcha'us non Non est, quod dc hujus vocabuli late patente usu
est nonien proprium viri, sed Longinus dicitur a dicamus post Valesium de Ar\.e Critica I. ;o.
Porpliyrio (f>LKapxaio?, hoc est antiquarum litera- p. 120. Burm. et ad Calcein Hephast. de Metris
rum et priscas sapientia^ studiosus. Quod vero p. 374. Gaisford. J. C. AVolf. ad Liban. Epist.
Plotinus de eo judicavit, Philologi laudem ei re- DCX. not. 3. et Epist. X. not. 11. Wyttenbach.
linquens, Philosophi eripiens, probatur etiam E ad Plutarch. de Audicnd. poctt. p 226. sq. et in

Proclo lib. I. in Tiniaum Platonis p. 27." Fa- Philoinath. I. p. 77. sqq. dciiic[ue F. A. AVolf.
bric. — " Porphyrii verba corrupta sunt, quibus in Museo Antiquitatis Studd. I. i. \). il.

facile sic medeare : dvayvbKrOevTos 6e avT(2 tov Ruhnkeniuni quidcm hoc dictum Plotini vehe-
irepl dpx&v Aoyyivov, Tov (pLkap\aLov, id est: ciirn menter pupugit. Ita enim ille in Disput. de
ei lectus esset liber Longini, prisccB sapienticE Longino §. VI. p. 302. Bergm.: " Quani vocem,
studio.ii, dc Principiis. Quam Porphyrii men- velut oraculo niissam, rcpetit Proclus, eruditior
teni vidit etiam Fabricius." Ruhnkcn. Disput. F i'lequidem Plotino, sed eodem morbo laborans,
de Longino VI. p. 498. ed. Bergm. cf. liujus
§. in Platonis Tim. p. 27. Sed hujus judicii ini-
notam p. 526. " </)tAapxatoy. Meminit Porphy- quitas unde profecta sit, non est difficile intelli-
" rius in Plotino cap. XIV. Ad quem locuin gere. Urebat haud dubie hominem, suani de
" nugantur viri eruditi. Sed recte vidit doctis- Idcis sententiam, quam discipuli, ut fit, laudibus
" siinus Valesius de Critica I. 17. (f^Lkapyalos ni- in cocluni fcrrent, idoneis rationibus a Longino
" hil aliud esse cpiam libri titulum. Subintclli- oppugnari." Hac ille, qui recentioribus Plato-
" gitur scilicct Ao'yos. Sic <j)LKakri6ris Ao'yos Euscb. G nicis, excepto Longino ut Litcratori, infensior
" contra Hierocl. p. 513. Sic 'Hpo^hiavov </)tAe'- erat. Ncque enim quidquain, qiiod contra PIo-
" ratpos. ZrjvoboTov <|)tAe'ratpos, de quibus cl. tinuni dictuin sit, in meis in cjus scripta annota-
" Piersonus in Praf. ad Moerin. Qua (juidem tionlbus opprimere volui. Est ciiiin hoc intcr-
" ejusdemfarinae sunt." Tbj/p. ad Longini Fragg. pretis, qui liberales artes profiteatur, primarium
VIII. 14. p. 403. Oxon. p. 546. Wcisk. " f/)i. munus, ut diversas scntcntias cxponat, ct suum
KapxcLLov. f. libcr Longini sic inscriptus." W/jt- cuique judicium liberum rclinquat. Ca;terum
 ANNOTATIONES IN PLOTINI
Procli reprehensionem interpretationis Longini- A lociim nostriim de verecundia Plotini erga Ori-
ana?, qiite in Piatone secretiorem })rofiindiorem- gencni liunc Needhamus corrigens errorem Pear-
quc sensum negligebat, defcndit Mcnr. Valesius soni, qui, ul alii viri docti, hunc alterum Orige-
de Critica I. 20. Quod (J>lKo(t64>ov nonien h. 1. neni Plotini condiscipulum et profanis sacris,
attinet: Wyttenbachius, collatis nuiltis Piotini non Christianis addictum ignoraverat. Vid. The
locis (p. 2, D. E. 6, G. 19, A. B. 20, C. F. Ciassicai Journal, Vol. IX. p. 273. sq. not. i. et,

21, E. 204, E. 212, F. 213, D. 291,

203, F. 2. Mo\ avCKXeadai, TCLi npoeviJ.ias. Debebat Fi-
A. 325,0. 330, A. 423, D. 469, A. B cinus: co)tstri)igi s. cohiberi s. reprlnti studia.
293, A.
556, A. 659, E. 760, B.) probatum iit, Ploti- lluhnken. ad Tim. p. 35 " Ex Atticistarum :

num 4>L\oa-6(f>ovs non fere appcllare nisi Plntoni- priEcepto Porphyrius de Vita Plotini c. XIV."
cos, aut si quis aherius secta? socius cum 1'hito- sequuntur ipsa verba. De hoc Verbo ipse nionui
nici? consentiat. (Vid. Mahnii Epistoll. Sodalium ad Oiympiodor. in Platon. Aic. pr. §. 5. p. 48.
Socratt. Philomathia; p. 172. sq.) Ne ipse ab et ad Plotin. I. 62. p. 51. F. Cr.
hac coena prorsus acnijxjioXos disccdam, apponam p. Ixv. '. "Ejxov 6« (v YlKaTtavfioLs irolrjixa ava-
ahquot locos vetcrum. Ac Thcodorctus Dialogo C yv6vTos~\ Ilajc Piatonea Longinus etiam cclebra-
primo de Trinitatu p. 947. Schulz.: to. 6e «710- bat niniirum Athcnis. Porphyr. ap. Euseb. P.
ixiva olhas, d (jnK^Koyos «T, ubi est qui in V. et E. X. 3. Locum supra adscripsimus ad cap. II.
N. T. librorum lectione probe versatus est, ut j). 95. ed. Fabric. Cf. etiam Ilenr. Vales. ad
insignioru ccrte nicmoriter teneat. jNIyrtilus apud Eu.seb. H.E. \'I. 19. p. 245. cd.Taurin. Ilunc
AtJienaeum XIII. |). 610. d. p. 21 1. Sciiwgii.: morem celebrandorum Platoncorum attigit etiam
Etr ovK fy<o Suaiwj iTdvTas vjxas tovs (}>i\o(t6(^ovs Elmenliorst. ad Appuleium De Philosoi^liia Pla-
\xL(TM fXLa-ot\nko\6yovs ovTas. Suidas in 'S.vpiavos D tonis iib. I. post init. Taylor ad I./ysiam, ubi de
III. j). 410: 'Ifrt8a)/jos 6 (pL\6tro(]>os, ws (\>r}crL Aa- Y\pop.r}6iLOLs (Oratorr. Grr. VI. p. 929. Ileisk.)
fxaa-KLos, irivTa tcl tS>v na\aLS)v (^(T(i(iov ovk (xvUl ha-c Tl^aTooveLa laudat " ex Proclo de Vita Por-
TTpos To aKpLJii(TTaTov. Contra idcm Damascius j)/)t/rii.^^ Vohiit vir doctissimus: ex Porphyrio
in eadem Vita Ajjollodotum dicit Trpos (j^LKoKoyCav de Vita Plotini. Libenter iaudant Platonici diem
fpptopfVin-Tfpov ij TTpos 6(o\oyCav. Suidas de co- mensis sej)limum, utjiote Piatoni natalem. Docet
dem Isidoro II. p. 150: (ixoC t€ boKdv rijv (taijv Valckenaer., ubi de f/Joojuay et e/36o'/x); agit, in

fxev rjv (pL\6(To(f)os, to. 8e Trpos emtTTripirjv oii 8tef?j- e Diatribe de Aristobuio Juda'0 §. XXXIX.
TatTpiiros' ayvpvaiTTos wv p.a\\ov ?*;
atl)vr\s Ta hLa- \). 124. Postca renatis literis quum Laurentio
\(ktlk6. Ilicc de Plotino ncmo dixerit, qui En- Mcdiceo auctore l*Iatonca ha;c l*"lr)renti;c instau-
neades legerit, et ea rcj)utaverit, qua^ in hoc ijjso rarentur, diem sej)timum mensis Novembris Pla-
cajiite de ejus TTo\vp.ad(C(i narravit Porphvrius, tonis natalem habucrunt. Vid. Marsilii Ficini
nec pL(TO(l>L\6\oyov eum quisquam censucrit, qui Commcntar. in Platon. Conviv.
373. et cf. j).

sciat, quantum tribucrit literatori Porj)hyrio, ut ^Vill. IJoscoe Life of Lorcnzo de' Mcdici c. III.

alios taceam.Ceterum ex hoc Plotini dicto Lon- F ihiq. laud. Sjicc. liter. Flor. Vol. II. j). 60.
ginum professione philosophum, non jihilologum Quid.^ Sjcculo ctiam XVHI. Caslilioncus Comes
fuisse colligunt Valcsius ad Euseb. H. E. VI. 19. (Castiglionc) Platonca restituit riorcntiw. Vid.
et Ruhnken. de Longino §. 8. p. 506. Cr. Sieveking. Geschichte der Platon. Academie p.
p. Ixiv.
h. '^pLyuiovs 8e aTTavTritravTos
k. t. A.] 59. Mox tov iepuv y6p.ov secimdum anticjuam
" Origencs non Adamantius sed eo j)auIlo junior, reconditiorenique Theologiam accijiiendum esse
Plotini condiscipiilus, de quo suj^ra c. 3." i'V{i>-;V. docent apposita. Proclus in Tim. V. j). 293.
Plotini Origcnisque tanquam Amnionii discijiu- G (adhibitus etiam Gesncro ad (Jrj)liica Fragg.
lorum mcntionem facit Hicrocles ajiud Photium XXXVI. j). 493. Herm.) Tr]v (vtatTLV koI trvpL- :

Cod. 214. p. 173. a. infr. Bekkeri, rursusque tt^oktiv t&v bvv6ix(a>v abLaCpeTov — dtadacTL yiipLOV ol

idem Cod. 251. j). 460. b. j)osteac{uam Ammo- 6(t)\6yoL TTpotTayop(v(LV — KaO' a (jrritTLV 6 d(o\6yos

nium j)riedicavit, ita jwrgit: pcL\LtTTa b( toIs apC- {'Optpevs). YlptaTriv yap vvixtprjv a7T0Ka\(l Trjv yrjv,
(TTOLs tS)V avTta (Tvyy(yov6T(i)v Y\\u>TCvta Ka\ 'HpL- Kal TTptaTLtTTov ydpov r?/!' evciXTLV avTrjs TTpbs-Tbv

yeveL kcCl roij e^rjs cltt avTuv, Attigit autem hunc ovpav6v. k. t. \, Similiter Pherecydes Syrius, de
 VITAM AUCTOUE PORPIIYRIO. p. l.xiv. Ixv. cxiii

quo Clemcns Alcx. Stromm. VI. p. 642: oAA))- A recte factis confirmanius. Usur])at Lucianus in
yopi]a-as (6€oX6yr]cr€v, operis sui initium ab Upw Nigrino §. Amst. Wetst. itemque
37. p. 80. ed.
ydixo, cosmogonico videiicet, duxerat (Diogen. Libanius Epist. XII. ad Rassianum p. 271. (in
LaSrt. I. 119. cf. Sturz. in Prolegg. ad Pliere- Woif. Anecdd.) ad Heraclianum p. X128. et ad
cydis Fragg. p. 40. sqq. ed. alt.) Senarium nu- Anatolium p. 925. ed. J. Clir. Wolfii. Nec mi-
merum ydij.oi> dixerant Pythagorei. Vid. Jo. nus Gallus in Epistoli. Juliani, in quibus locis

Laur. Lydum de Mensib. II. 10. p. 68. et in etiani fere az^Speo-o-t usurpatur pro Aai^aotcrt. Cf.
eum annotata in ed. Roetlieri nostri. Jam cum B Jo. Psan. ad Julian. Epistoll. p. 548. ed. II.

Platonici reccntiores iiis in piacitis se ad prisco- Heyleri. Ci'.

rum pliilosophorum, Pythagoreorum inprimis, ]>. Ixv. ''. Evl3ov\ov —

tov n\aT<i>vi.Kov biaboxov]
rationem ajiplicarcnt, faciie est intellectu, quale " At/iSoxoj scholae Platonica? jiublicus Doctor A-

argumentum fuerit bujus carminis Porjihyriani. thenis, atcjuc adeo Platonis cathedram ut ita di-

Mox eliTovTOs, iJ,aCvecr9aL tov YIop<f)vpiov. Cf. ^E- cam biabe^dpLevos. Infra c. 20." Fabric. Ficinus
lian. V. H. II. 44. III. 9. III. 52. Cjcterum vertit sectntor. Ego correxi. De voce owiSoxos
hunc Porphyrii locum connnode adbibuerunt in- C cum de imjierii successionibus tum de jihiloso-
terpretes N, T. ad explicandum Festi illud ad phorum scholis usurpari solita, dixi in Prooemio
Paulum Actorr. XXVI. 24: /xaiVr;, IlavXe. Cf. ad Procli Comm. in Alcib. jir. §.3. p. XVI. not.
etiam Valckenaer. ad Actorr. II. 7. in Scholis i. De Eubulo addam aliquid infra ad cap. 20.
p. 346. Deinde : eis km'iKoov — iTdvTav. Philo- p. 128. Cr.
strati Heroic. p. 719. p. 160. Boisson.: 'AraAa- \>. Ixv. "^. ov -advv ri\ Intactum reliqui cum
crroi' 6e ovbiv eipSiy^aTo hv ovbels ev eTrrjKo^a tov Fabricio et Wyttenbachio. Similis varietas ob-
AiavTos. ubi Schol. p. 563. yjyovv napoifros eKeC- D via in Platonis Lyside p. 204. p. iii. Bekk.,
vov &aTe aKovcraL Denique lepo(l)dvTr]v. Adhi- ubi,quod Scba?fer. ad Gregor. suaserat, p. 938.,
buit ha?c A. Maius ad ha?c Porpbyrii Epist. ad hic e Codd. restituit: Ttdiw ti. Cf. Platon. Phaed.
Marccliam XVI. p. 32. ed. Mediolan. : iiovos ]i. 57- a. Est autem minime gentiuvi. De hoc
yap Upevs 6 ao(f)os, quae aliena esse recte notavit Attico usu vid. Fischer. ad Well. II. p. 133. et
J. Conr. Orellius in Ojiuscull. Gra?corr. Senten- Weisk. Pleonasmm. Gra'cc. p. 165. Nec magis
tiosis I. p. 618. Potius cogitanduni h. I. de j)ar- tcntavi illud airoTekecrTiKols. Nam licet hac in
tibus, quas Hierojihantes in Eleuslniis initiis ge- E re aTToTeKea-p.aTiKol^s usitatius sit, usurpantur hae
rebat (Vid. Symbol. nostr. IV. j). 482. sq.) Nam voces tamen promiscue. Vid. Steph. Thesau
cum in Eieusiniis Upbs etiam ydp.os repraesenta- p. 9242. ed. Londin. et cf. Jo. Laur. Lyd. de
retur per formulas, tesseras cet. (Vid. locum Menss. II. 8. p. 64. Roetheri. Addo distinctio-
Procli supra laudatum in sequentibus.) Ploti- nem in Etymologico Gudiano consignatam 13.37.
nus hoc nomine significatum volebat, Porphyrium init.: ' Aa-Tpov6p.os p.ev eaTLV y KardKva-Ls tQv aaTe-
suo illo carmine de sacris nuptiis eam reconditio- pcav aa-Tpo\6yos he, ?'/ to. ex tSiv Kivria-emv cnroTe-
rum sacrorum et theologi;c scicntiam sibi com- F Aeo-juara SfjAoCo-a €T71o-t?;/x?;. Mox : e\eyxeLV 770A-
probasse, qute in Eleusiniorum antistite inesse Xaxov Kal rav ev roij (Tvyypdp.p.aaLv :
" kol abest
debebat. Cr. a Cod. Voss. Delendum etiam tQ>v." Wyttenh.
p. Ixv. k.
5 pi']Tb}p ALocpdvrjs] Aliunde non cog- Non necessarium videatur, si avyypdp.p.aa-Lv intel-
nitus. Antiquiorem Diophanem rhetorem Ci- ligas de Astrologoruni scriptis, ct cum aliquol
cero memorat in Bruto c. 27. ev rQ o-u/xTroo-tu) Codd. legas : nokkar&v. Ad orationem etsen-
Tov IWdToavos p. 217. sq. p. 456. sqq. Bekkeri. tentiam hujus loci pertinet Artemidorus Oneiro-
Mox tQ KaOriyejxovL. Honorifice pro rQ bLbaa- G crit. II. 69. p. 250. ReifF. : VTrokeLireTaL be p.6va
xdka. Vid. Wyttenb. ad Plutarcii. De discern. akrjOi] elvaL ra vtio 6vt<i)v key6p.eva, Kal omvLar&v,
amico ab adulatore p. 528. Cr. Ka\ da-Tpoa-KOTKav, Kal oveLpOKpLr&v Kal {jTraToa-Ko-

p. Ixv. ''. /3aAA ovTtiis — yeDjat.] " Ex liiad. 0. ttm!'. Tlepl be pLadr-iiJ.aTLKS)v rSiv yevea-Lok6y(i)v eiTL-
282." Fabric. Ubi vid. Scboll. et Heynii Ob- (rKe\l/wp.eda. Hos Jiitorum per gcnitura.9 inter-
servv. V. p. 465. Habet autem vim proverbii /j/rto dicit Ammianus Marcellin. XXIX. p.384.
usurjwturque in acciamationibus, ubi aliquem in cf. ReilF. p. 405. Basilius Magn. in Ilcxaem.
VOL. 1.
p
cxiv ANNOTATIONES IN PLOTINI
Homil. VI. p. 74. loco de hac re classico : aXX' A Steliteut. (in Notices et Extraits XI. 2. ed.Bois-
01 VTTep To. ((TKafXfxiva Tirjb&vTfs em ti]v (JVV7)yopiav sonad. p. 126.): oSroy 6 Y[op(pvpios Kara rJjs ttC-

r»js yfvfdkiakoyias tov \6yov i\K0vcn Kal keyova^i irre&js r)iJ.S>v eypacfie, kul — avvtTa^e Xijpovs xai

npoarripTifcrOai Ty\v rjfj.eTepav fcor/i' Trj Kivqcrei. tQv (pixajjiaTa — KaTa<ppva^iip.evos, ubi lectio Cod. Coisl.

ovpavLinv. et p. 75. extr.: KaTaylkaiTTOi Kal ol-nepl KaTa6pa<Tvv6jievos haud dubie interpretamentum
Ti]v avvTTapKTOv TavTrjv Te\yriv eo^oAaKoVes, /cat 01 est. jVIox : ex tt/s irakaias <piXo(TO(pias avrtyp.evoi.

npos avTovs Kexnv^Tes, i>s hvvafxevovs elhevai. to. Matter. Jibr. laudato II. p. 460. not. 2.: " Ce
KaT avTovs- oXa he (f. 6)() Kca to. aiioTekeo-p.aTiKa. B sont les doctrines de TOrient qu'entend Por-
Sed tota disputatio legenda est ct cum Plotiniano phvre, et cela caracterise parfaitement les Gno-
libro mox citando conferenda. Ad argumen- stiques." Cf. p. 474. sq. Cr.
tum :
" Astrologorum divinationes, praecipue qui- p. Ixvi. <^. 01 Tiepl 'Abek(pLov, koI 'AKvklvov,^

bus animos subjiciunt, passim impugnat Plotinus " Rectius, ni failor, oi Trepl tov [delevi tov auc-
Enneadis II. Hbro III. et Enncad. III. lib. I. toritate plurr. et bonorr. hbrorr. Cr.] 'A8e'A<^tor
c. 5. et lib. II. ac III. Vid. p. 211. sq. 232. Kal ' AKvka-ov Latine dicenlur Addphm.s ct Aqtii-

245. 263. 275. etc." Fahric. Hoc noniine re- C Unu.s. Atque Aquihni etiam inter Porphyrii
prehenditur Plotinus a Juiio Firmico iii Prooeni. (Tvp.(poLTr)Tas Amerium et Origenem apud Euna-

Math. p. VI. Matter. in JEssai historique snr piuni [p. 10. ed. Boissonad.] mentio. Sed nisi

Tecole (F Ahwandrie II. p. 271. nostrum iocum Eunapium fefeliit memoria, omnino Paulinus ibi

attingcns, et in Enneadibus astrologica iiaud pro A^iuiiino legendum, ut magnus Pearsonius

pauca inesse opinatus, li;cc ipsa non Piotino sed [in Prolegg. ad Hieroclem De Providentia] probe
Porphyrio tribuenda censet, utpotc qui ista pr:c- observavit." Fabric. Huic conjectuni' sufFra-

ceptoris dis]mtationibus interposuerit. Quani D gantur ad Eunapium Boissonadius p. 168. et

conjecturam nolim sibi excidisse passum essc vi- Wyttenbach. p. 40. E. A. Lewald. Com-
in

rum ciuditum. Plura in hanc rem dixi ad Plo- mentat. de Doctrina Gnostica p. 124: " Nomina
tini librum : Et Troiei to. aarpa; p. 137. sqq. Cr. Adelphii et Acylini [AciuiiiniJ, quos secta; prin-

p. Ixvi. <•. tQv XpLo-TLav&v -nokkol fxev Kal akkoL, cipes vocat Porphyrius, praterea incognita.'" Et
alpeTiKol be.] Matter : Histoire du Gnosticisme fortasse unum alterumve horuni noniinum cor-
I. p. 55. not. I. " Plotin, qui est plein d'idees ruptum, neque tamen propterea consultum fuerit
analogues h. celles des Gnostiques, et qui les re- E multis conjecturis induigere, nec operas fortasse
fute cepeiidant dans un traite particulier, parce pretium. Sequenti saeculo alius Adelphius Mesa-
cpril est l'ennemi de tout ce qui tient au Chris- lianis sive Euchitis Adcl|)hianorum etiam nomen
tianisme.'" Ego neutrum dixerim. Eadem fu- impertivit, de quibus actum in synodo Sidensi
sius repetit idem vir doctus ibid. T. II. p. 460. anno 383. p. Ch. N. (Phot. Bibl. Cod. LII.
sqq., ubi quem Plotiniani libri tituluni posuit p. 12. sq. Bekk.) ' Ake^&vbpov tov Aipvos. Mo-
(p. 462.), cum
nec ediiio Graca agnoscit, nec shemius eum Alexandrum, de quo Paulus Apo-
ullusCodicum nostrorum Kara tSiv yv(i>a-TLK&v. F stolus conqueritur i Tim. I. 20. 2 Tim. IV. 14.,
:

Porphyrium neino nescit inimicissimuni fuisse pro Gnostico hal)uerat, refutatus a Tittmanno de
Chrislianorum sacris, et hoc nomine eliam ab vestigiis Gnosticorum in N. T. p. 14S. Conji-
Ecclesiae patribus certatim notatum. Vide qua? ciat fortasse quispiam hunc Alexandrum Liby-
supra dicta sunt ad ca]). VII. fin. et qu;e dis|)n- cum Valentini illius ha^retici discipulum esse, qiii
tavimus ad illum librum Plotini p. 199. A. qui- Hieronymo teste in Epist. ad Galatas commen-
bus h. I. e recens editis nonnihil addam quod tatus erat et cujus placita Tertullianus in libro
coniectur.-E il)idem proposit» haud scio an favere G adversus Valentinianos ]). 250. Rigaltii alibique
videatur. Auctor Caten^e in Danielem in Nova refeliit. Cf. p. 666. ed. Rigalt. De Valentinia-
Coilectione Vaticana I. part. 2. p. 27. exir. ed. nis vide etiam Jacob. Godofredum in Cod. Theo-
A.IMaii: UopcpvpCov toH ixaTai6(l>povos. Cf. etiam dos. XVI. 5. Tom. VI. j5. 1 17. ed. Ritteri. Hoc
Eusebii Procem. ad Canon. Chronic. T. II. veri est simillimum, a Plotino in libro adversus

p. 223. ed. INIedioI. A. Mai. et Zohrab. Basilius Gnosticos etiam Valcntinianos impugnatos esse.
Caesar. junior in Scholiis in Gregorii Nazianz. \'id. disputationein nostram ad ejus libri initium
 VITAM AUCTORE rORPIIYRIO. p. Ixvi. cxv

p. 199. Pro ArjiioarTpdTov AvSoi;, qiiod conjccit A niaiiniis in Gcw/i. d. Philo.s. VI. p. 200. in 'AA-
Reincsius, nialini tov Avhov. Utravis ratione Xoyivov^ (vel iit Fabne. nescio unde habct 'AAAo-
"entiie nomen cxit pro proprio. Mox aTroKoKv- yivovs) hajsitat, poterat ])aritcr in aiiis iiis nomi-
^eiy Zo>pod<TTpov " Zoroastris apocryplia volu- nibus luesitare. Cr.
mina a Proihcianis jactata mcniorat Clcmens p. Ixvi. '. /3i/3Xi,'oi' — Trpos rois ri'(oo-rtKoi)s] " Est
Aiex. I. Strom. p. 304." Ftibric. [p. 357. Pot. Enneadis secunda? liber nonus, iicet in toto iijo

teri] : ZwpodaTpi^v be tov Mdyov tov Ylipcn^v 6 ne seniel quidem vel Gnosticorum nonien vel
U.v6ay6pav fh)]k<a<T(V [Lcgc cum Sylburg. et B cujusquam ex his Porphyrio nominatis mentio
Coteler. ad Recoornitt. Clementinn. IV. 27. ef?;- occurrat.'" Fabric. Reapse tamen Gnosticos eo
Kiaa-fv^ jSCpKovi diioKpiKpovs Tavhpus rovhe 01 tijv iibro refutare studuisse Plotinuni ad ipsum plu-
UpohCKOv iJ.eTL6vTos aipeaiv av\ov(TL KeKTTJaOai. Qua; ribus locis nobis videmur docuisse. Cr.
verba Cotelerius cura Porpliyrianis comparanda p. Ixvi. S. Tpvcpoivos tov aTmKov re Kal YlXaTa-
esse recte monuit. Sequitur ex aho scriptore vlkov,] Hinc relati in Platonicorum itemque Stoi-
mcntio Zarata;, uti Huetius Demonstr. Evang. corum catalogum ap. Fabric. B. Gr. Vol. III.
proposit. 4. recte legi jussit. Nostrum locum c P- iQi- et p. 578. ed. Harl. ab Heumanno.
attigit etiam Brucker. Hist. Philos. VI. p. 70. Proxime Lucas Holstenius de Vita et scriptis
et Gocnsius ad Porphvr. de Antro Nymphar. Porphyrii cap. II. p. 8. ed. Cantabrig. legi ju-
accurate disputans contra Martlni licliffion clcs bet : o eTreypa\j/e p.ev. Quod recepissem, si vel
Gaulois p. 92. Sicut autem apud Clem. Alex. unus liber addixisset. Nunc Porphyrius putan-
1. 1., ita prorsus in bilingui inscriptione nu- dus est Amelii libro titulum praescripsisse, quod
per eruta, qua? Gnosticorum, Carpocratis cet. ipsum non absurdum est. Illam criminationem
placita eloquitur, junguntur Zapdhas re mt rTi;- D attingunt etiam Tiedemann. in Geisl. d. spectdat.
6ay6pas. Vid. Gesenii Dissert. de Inscriptione Philos. III. p. 276. et Tennemann. in Gesch. d.
Phoenicio-Graeca in Cyrenaica nupcr reperta. Philos. VI. p. 51., qui tamen Plotini locum citat
HalsE 1824. Hamakeri Lettre a Mr. Raoul- V. i. 8. (p. 489. B.) piane ab hac re alienum.
Rochette. Leyde 1825. et cf. Matter. Hist. du Debebat hunc Porphyrii locum iaudare. Cr.
Gnosticisme II. p. 292. sqq. h.
Kal ZanTTpiavov p. Ixvi. fiaa-ikevi he Tovvofxa r(3 Ylopt^vpid)
Arnobius adv. Gentes I. 52. p. 35. Orell.: "Age Trpocrfjv — MdA)((p KeKkrnj.evio] " Eunapius [p. 7.
nunc veniat — Zoroastres, Hermippo ut assentia- E Boiss.]: MctAxos he ("T7Q) KaTo, Tr]v ^vpcav -nokiv
mur authori. Bactrianus et ilie conveniat, cujus 6 IlopcpvpLos eicoAetro tcl npwTa (tovto he hvvaTUL
Ctesias res gestas historiarum exponit in primo [3a<TLKea\eytLV) YlopcpvpLov he avTov biv6ij.acre Aoy-
Armenius//o*//^ani*nepos." (Vid.Ctcsia-fragmm. ytz^os, es ro jSaaLkLKov Trjs eadfjTos Trapda-rjpLov Tr]v

ed. B.fhr. p. 405.) ubi pro Hosthanis ed. pr. TipoariyopLav e-KLTpeypas.' Fabric. leg. diTOTpe\j/as,
Rom. et Cod. ms. Zo.itriani. (Vid. Varr. Lectt. et vid. Wyttenb. et Boisson. ad loc. I. p. 29. et
T. II. p. 4S2. et Lewald V. Cl. I. I.) Cui lec- p. 156. Eudocia p. 364. hujus mutati nominis
tioni ex nostro loco auctoritas parata videri pos- F aliam rationem priori addit: 1) dirb tov iTopcpvpiav
sit, nisi Hosthanis mentio frequentata sit apud 6vopLd(e(T6aL tijv Tvpov Te^viiv. Olympiodor. in

veteres. (V. Fabric. B. Gr. I. p. 106. sqq. ed. Alc. pr. p. 168: et ye xat irap' yp.lv y Tvpos Tiop-
Harles.) Qui conjecturarum illecebris se irretiri (pvpia keyeTai dcp' rjs i) iTopcpvpa, ota to avTip' p.6-

velit, possit ex N. T. liKreticorum nomina ex- vr]v dcpcapCcrOaL irpbs Trjv dkovpyCha tov /Jao-tAecos

piscari et pro cpLkoKcipLia ponere ex 2 Tim. II. 17. (riepo-aij;). ubi vid. Annot. Ruhnken. in Disput.
cpikr]Tov, et pro Nt/co0e'(p infamem istum NLKokaov de Longino §. VIII. p. 504. ed. Bergm.: " qua
Nicoiaitarum auctorem (Apocalyps. II. 6. 15.) G in re Eunapii diligentiam requirit Valesius de
sed malo profiteri me hos homines non magis Crit. I. 18. Ncque enim liOnginus, sed Ame-
nossc, quani Allogenem et Mesum vel Messum, lius nominis Tyrii in Gra?cum Bao-iAei/s mutandi
(cui Moys^-m Ebraeorum legislatorcm substituere auctor Porphyrio teste de Vita Plotini
fuit, ipso

voluerunt, scribendo M<ai<TOv. Cf. Neander in Bao-tAeiis etiam, non UopcpvpLos, vocatur a Lon-
Gesch. dcr Christl. Kirche I. p. 7 18. et p. 776.) gino in Priefatione libri 7re/n reAoi^s p. 131. Quae
qui hoc agmen elaudunt. Nam quod Tcnne- facile conciliantur, si dicamus, Malchum quidem

p2
exvi ANNOTATIONES IN PLOTINI
priraum ab Amelio Bao-tXca, mox a Longino A in loco Stobfei Floril. XCV. p. 524. Nam in

eiusdem fere potestatis sed gratioris soni nomine, Edit. Turicensi et in Gaisfordiana Vol. III. p.
nop(j)vpiov appeWatum es&e."' Vid. etiam Linden- 274. legitur oi //eya- In Athenaeo XV. p. 691. f.
brog. ad Amian. Marcellin. XXIV. 2. 7. (Vol. p. 522. Sciiweigh. in hominis Sicuii nomine Epi-

II. p. 6^. ed. Wao-ner.) de nomine Naarmalcha, tome habet MeyaAov reliqui libri MiyaXKov : et

et cf. Quatremerc in Bastii Lettrc Critiquc p. 14. MeyaAAoi', accentu quoque diverso. Cr.

not. Jo. Laur. Lydus de Menss. p. 128. p. 276. p. ixvii. '. ovs biaTedpvXki^KevaL ts kavrov <pris'\

Roetheri de nece JuHani Imperatoris ets Se ex : B " Lege <T(avTov, i. e. tc obtudissc crepando."

TTis IlepcriKfiy dwiAayyos TQtv kiyojxkvutv "ZapaKi-jvSiv Wyttenb. Sine libris recipere non ausus sum.
€K T7JS aKovpyiboi j3aa-i\ea vTtoKa^lav, aveKpayf Caeterum conf. Heindf. ad Platon. Lysiil. §. 4.

TiaTpCays,MaAxa;', olovel I3aa-i\evs. Adde Le- p. 9. Mox ovk hv npor\Kap.r]v. Ita libri nostri

tronne in Analysc Critique du Recucil d' Inscrip- omnes et Paris. n. 1353. Fabricius edidit: npofjKa
tions Grecqucs ct Latines de Mr. le Comte de \xr]v: non sane emisissem. Non male. Vide modo
Vidua. Paris. 1828. p. 18. ubi in inscriptione Xenoph. de Venat. VI. 13. Cr.
GrKca prope Palmyram reperta mentio fit et C p. Ixvii. m. daToixias ts koi eiiyAuTTtas.] E
MaAtxoMoj/ cujusdam et MaAtxoi». De quibus suavi eloquentia facundiaque. Varios adjectivi

nominibus vir doctissimus J. Saint-Martin ibid. eva-Top.os signifieatus attigit Wyttenb. ad Plu-
"Malichus, ait, et Malochinus rappel- tarch. p. 327. et p. 864. e^o-To/xl^a in Platonis Cr.-i-
p. 19.:
lcnt directement, ou par derivation, la dignite tylo p. 404. d. p.47. Bekk. est soni suavitas in

royale, comme Basile chez les Grecs." Denique pronuntiando vocabulo. De utraque voce bene

J. Chr. Lindberg., V.D. In Diss.de Inscriptione egit Ernesti in Lcx. Technol. Gr. Rhet. p. 138.

Melitensi Pha-nicio-Grieca. Havniie 1828. p.71. D et p. 145. Ilimcrius Orat. XXII. 6. p. 758. sq.

hunc Porphyrii locum adhlbuit in cxemplis no- ar\b6ves 8e (TO(\>iaT<i>v (f. o-o^taTars Wernsdorf.)
minum e Phoenicio sennone in Graecum transla- ttjs ev<rrop.ias a<j>i(TTavTai. Philostrat. Vil. Sophist.

torum. !• 8. ^.489 : <Pa,3(!}plvov tov (j)L\6<ro(j}ov r) evyXioT-

p. Ixvi. '. oirep p.oi Koi 6 Tranjp ««'(cAtjto] Vid. Tta ev ao^pKTTals fKrjpvTTev. Eunap. in Maximo
Var. Lect. Augmentum vero Plusqnamperfecto p. 50. ed. Boisson. : evTavOa 6 Eva-i/iios t?> eav-

adjicere de conjectura nolui. Simlliter Eunapius tov aeTa^ras evy\(0TTiav, Koi to ev<TTo\iov eisi to

p. 3j. TereXeaTo. Vid. Boisson. ad eum p. 304. E (f)pd(fiv aKdkvTov d^ety (j)epea6ai. Cr.
quem jam supra laudavimus ad upOKex'^PW^'- l''^''- '' ''"<{' hiaa-iWaiveiv avTov'\ Pollux
P-
c.VII. p. 106. Mox Ta Trepl op/XTJs potius ver- VIII. 148. novit cliam alteram formam verbi
tendumerat: de naturali impetu sive instinctu, Siao-iAAow, ubi vid. Hemsterh. p. 1132. cujus

uti fecit Ruhukenius Disput. de Longino §. XI V. judicium confirmat Phrynichus in Bckkeri Anec-

p. 526. Bergm. Clcodanuis hic quis fuerit, non dott. p. 36. 19. 20. Eunapius in Proccresio p.

constat. Conf. tamen, qua,' de hoc Longini libro 88. sq. Boiss.: -nepX 8e tj)s bia(f)0)vias avTStv r^s

et de Cleodamo dixlt Jo. Toupius ad Longini F icaTa ri]v a-Ta<Tiv biaai\\aiv(DV

a^advTas, ad quem

Fragmm. VIII.4. p. 545. sq. cd. Weisk. Cr. locum plura dedit Wyttenb. p. 318. sq. addo

p. Ixvii. Ma^ip.ov—Ueya\ov]
•<. In nomine pro- lamblich. in Protrept.ad Pythag. Symb. XXXI.
priovideturNumenius consultorariorem formam p- 368. Kiessl.: oiviTTeTai ovv ov xaAais w M
amplexus esse, de qua Fischer. ad Weller. II. (3ej3ov\eviJ.eva np6yp.aTa kox h6yp.aTa biaaiWaiveiv

p. 67. In loco Alciphronis Epist. II. 3. ]). 300. /xrjSe habaKveiv, ubi edit. Arcerii pariter atque

ed. Wagner. codex nosterPalatinus Heidelb. nr. h. I. duo Codd. nostri, vitiose habet Stoo-tAa^

132 : ov ixeya be «at toi; Eic^pOTr/i' Ibeu' ; oi p.eya G veiv. Cr.

6£ Kat Toy 'lo-Tpor ouTo) fxeyciAoi- (cum reliquis) Kttt p. Ixvii. ^. tov v^to t)> xpos J/ftas oiiokoylav

6 @epn<i>bQ)v, 6 Ttyp))s, 6 "AAus, 6 'Pj>os; ubi ta- iTrayofieW wpos Tti-ioi',] Qui sub ipsum consen-
men de Dorvillii conjectura ex ejustiue codice sum nobiscum intercedentem a nonnullis reus

nunc editum est: ov tQv ixeya\(av xat 6 Qepp.. In agitur, nisi fortc legendum vtto tijs —6po\oyias:
Animadvv. Jacobsii in-\nthoI. Gr. T. VI. p.383. propter consensum. 'TTrtiyeir, et plemus eis 61-

oii ixeya\ov operarum vitio videtur scriptum esse Kr]v v-na.yeiv, est accusare. Vid. Timaei Lex. Pla-
 VITAM AUCTOUE POllPHYRIO. p. Ixvi— Ixviii. cxvii

ton. et ibi Ilulinken. p. 263. Valckcn. ;k1 ricro- A jue'xpi yap «'os' ('AeAios SfZTios) ri/y oIkcuw irapa-
dot. IX. 93. p. 734- ct Sturz. Lex. Xen()|)li()nt. yapaTTH vop.oOeaLai>, iibi G. O. lleiz. p. 65. in
IV. p. 358. Difterentiani ab eiTdyav explicat versione I.atina expressit conjecturam Trepixapcir-
Dounanis ad Demosth. dc Pace p. 97. sqtj. cita- rtt, vertens : term'inat (malim chriimacribit), in

tus Vocmelio nostro ad eundcni locum p. 301. ordinc reli(juit Trapaxa/jdrret. Ilinc rrapaxctpayjua

not. crit. Cr. Clemens Alcx. Stromm. VI. p. 780. Pott. : km.

p. Ixvii.
t".
«trt riSi' airo r?'}s' oLKeias kaTias irapa- ttws iTi TpaTTf^LTrii oSros' boKip,a<TaL jxi\ ovvupfvos Kal

Xapdrrotro,] Si quid eorum placitorum, quaj ad B biaKplvai t6 aKLj3br]Kov v6tJiL(Tp.a tov napaxapdyp.a-

intimam et quasi domesticani (Plotini) doctrinam ros. Caeteruni cf. qua; supra diximus ad verba
pertinent, adulteratum fuerit. Addidit autem Tropdo-jj/xa (3i'o'juara XIII. p. 1 14. Cr.
TTjy olKiLas, cum ut sententiam intenderet, tum p. Ixvii, ^. cSy 7701; (l>-i](Av 1) Tpay(^bCa, oiv (jiiko-

ne quls forte alteram formam d(/)' loTt'a?, (de qua Trpdyjucoy,] III ud (j>a(rLV et &a-irfp, quod in varie-

vid. ad Procl. in Alc. pr. p. 2.) quamquam sig- tate lectionis comparet, argumcnto csse possit
nificatu cognatam, cum ilia confundcret. Videa- turbatum esse in lioc loco, rjuem cum Fabricio
mus de Verbo. Plutarch. de Alcxandri fortuna C et Wyttenbachio silentio prcetermittere malo,
p. 332. C. p. 360. Wytt. ubi Diogencs: 8et Kap.i quam conjecturis tentare. Mox duobus cum li-

v6p.L(Tp.a TTapaKoyj/aL Kal -napaxapi^aL ro (iapjiapLKr) bris dedi ef aTravros pro (^d-navTo^ conjunctim,
dicTii KaTeaKevacrp^ivov. Cf. AVyttcnb. Animadvv. licet hoc etiamiumi servatum sit in Pausania III.
p. 119. Synesius de Regno p. 15. A: Tovi \xl- 8. fin. p. 40. Siebclisii. Dc hac locutione vid.
KpoKf(j)d\ovs re Kat (>/\tyoyi'(OjUo;'as, ovs i\ (fiinns Lamb. Bosii Ellipss. Grr. p. 497. ibiq. Schaifer.
ap.apTdvovcra TTapayapaTTtL, ad quem locuni plura Cr.
dedit doctissimus Krabinger. p. 231. Ego alia D p. Ixviii.
^l.
Trdo-r/s- (to(I>i(ttiki\s (TKi\vr\s Kal rvcpov]

nonnulia adjiciam. Atque hic Syncsii locus pri- 2ki;i'j) de externo habitu, apparatu adeoque de
mumadmonct Basilii Magn. Homilia in Hexaem. fastu usurpatur. Philostrat. Vit. Apollonii II.

IX. p. 117. B: rt etTTot avdpoiiTos (f. addendum 37. p. 90. 1) 8e d/cpt/S!)? Kat viT(peiTLT€Lvov<Ta (</jtAo-

&v) Kol Tf\s evToXrjs iTapaKovoiv kox T-i\v (}>v(tlv Trapa- ao(pLa) (popTLKi'\ re, (3 j3a(TL\ev, kol TaireivoTepa ti\s

\apdcraa>v ; Theodoretus in HfiTctt. Conipend. vp.eTepas (tk>\vi\s (l>o.LveTai, /cat TV(f>ov be avTo tl av
II. 5. p. 331- Schulz. : toHtov {tov QeoboTov) >;yowrot /Sdo-xai^ot, ubl Olcarius comparat Sueto-
Btxrwp dTTeKr\pv^ev, cLs Ttapaxapd^aL ireLpaOevTa E nii verba in Caligul. c. 15. " Nec mlnorc sccna —
Tr\s eKKkr\(TLas tcl 8o'yfxara. Idem eodem Volum. mausoleo intulit." Similiter Synesius de Regno
p. 1162. TTapaxapdTTeiv bLbacTKakCav. Idem Dia- c. XV. p. 14. C. Imperatorum Romanorum
log. III.de S. Trinit. p. 1027. irjuets ydp ea-Te, apparatum et cultum cum adoratione corijunctum
ol KOt Tr\v TTpos 'E/Spotovs roiJ aytov rTauAou Tapa- vocat : ti\v iTepl ro IBaaiAiKOV aS>pa aKi\vi\v Kal 6e-

ypa^pojxevoL Kot ti\v iTpos 'Pcojuatoys TrapaxapdrTov- paTrelav, ubi aflinem habet vnn, (juam vox aKevr\
res. — t8ov 8ij (quacum saepius etiara confunditur. Vid. Ruhn-
Kot tov iTpo(pr\Tr\v eTTLxeipels -napaxa-

pdrreti». ubi TTapaypdcpeadai est verbum forense F ken. ad Tim. p. 159). De re vid. Krabinger.:

excipere, exceptione removere (Demosth. Mid. ad 1. I. p. 227. sq. Lucianus Nigrino §. 12.
616. E. cf. Dorvill. ad Charit. V. 7. p. 485. ad p. 50. Wetsten.: oSros dvr\p ov irauo-erat Tr\p.epov

verba iTapaypd\j/aa0aL ti\v bUr^v et Buttmann. ad Trpos jue iro\kf\ Tf\ aKr\vfj KOt r?j TpaywbM xpwjuf^"^'

Orat. Laudat. ubi eliam de alio significatu p. 181. Ilinc prajsertim Oratoribus et Sojihistis tribuitur
sq.) Igitur: epistolam ad Hebriieos exceptione aKr\vr\. Philostratus de Vit. Sophist. I. 25. in
rejiciunt: ad Romanos corrumpunt, adulterant. Polcnione [). 537. ti\v be aKi\vi\i> tov dvbpos, i\ els

Sicut autcm irepLypd^peLV et irapaypdcpeiv sexcen- G rds fxekeTas expi'\aaTO, eaTL p.ev Kal Hpoj8oi; paOelv.
ties confunduntur in veterum libris, ita etiam Sophisticas munitiones novit Basilius M. Comm.
factum in Trept — et Trapaxapdrreti'. ThcojDhilus in Jesai. XV. p. II06. TovTeaTi Ta ao^pLaTLKci oxv-

in Inst. lib. I. tit. 6. 105. de Lcge jElia Sentia, p(a\xaTa ols v-iTOKa6i'\p.evoL eboKovv LKavi\v ti\v air

qua cautum fucrat, ne quis inops plus uno servo avTMV (f. e-n avT&v) da(pdkeLav TTpope^kf\adai.

manumitteret, qui solus et neccssarius dicebatur. Idem inHcxacm. Honiil. V. p. 37. a. de m con-

Quod postquam explicavit Thcophilus addit stantia rerum humanarum : juio vv^ i\ irvpeTos «ts.
cxvni ANNOTATIONES IN PLOTINI
?) TrAefptn?, J) T:ipLiTViv\xovia avapiTaiTrov e^ avOpia- A aXKrjkovs t6 Traprfyiievov avTu>v rrjs bo^rjs ovx V"'--

natv arrayovcra tov avdp<i>irov olxiTaL, -naarav ti]v vTa. Riilinkcnius postqiiam nostri loci argu-
KaT avTov (TKr]vr\v i^a-aCvrfs a.-noyvp.vu)(Taa-a Kal i) mentum proposuit (in quo miror virum summum
ho^a iKiivr] war-nep evviTViov aTTrjXiyxdr]. Quem e TiinfEi loco medicinam parare Porphyrio ne-
locum comparare debebam cum simillimo Plotini glexisse, sed to v6r]p.a retinuisse pro to vorjrbv vel

III. 2. 15. p. 266. C. Cr. potius To. vor]Ta.) ita pergit :

" Illa Paiinodia hic
p. Ixviii. '^. Tas avWoyLa-TiKas avayKas — ras fv laudari videtur. Neque quicquam causae est,
Tu Aoyu >^apLJ3avop.fvas.^ " Nobilissimus vir Die- B quare liaec scripta cum Luc. Holsienio de Vita
tericus Doblerus, Hamburgensis, cum Interprete Porphyrii c. X. p. 269. vel suppressa ab ipso
[Ficiiio, qui latenle.i vertit] lcgebat Xavdavofxi- auctore, vel una cum eo periisse putemus. Por-
ras." Fabric. " kaixj3avoixivas sanuni. kavdavo- plujrli verba, et mulila ct corrupta, sic inte-
fxivas ap. Fabric. in nota non Graecum.''' Wytt. granda videntur: OLevexPivTis oi -npos aKkr]kovs

Plato Rej). V. p. 458. p. ly^. Bekk.: ov yeajxf- 6ia tu Tiapi]kkayixivov avriav Tf]s Ou^rjs ov\ ijKLaTa.

TpiKals, dkk' ipaTLKals dvayKais. Olympiodor. in Caeterum in prjef. demonstravimus, lumc Por-
Alc. pr. ]). 102. yi)aixp.aTLKaLs dviyKais. Cf. ibid. C pfiijrii locum non a Tima^o csse allatum, sed a

p. 112. cum annot. et cf. Plotin. II. 2. 2. ul)i studioso tjuodani lcctore primum margini ad-
est (jwa-LKal dvdyKaL, itcmque III. 2. 11. Cr. scriptum, mox, ut fieri solet, in textum irrep-
p. Ixviii.
f.
Ato Kal dvTiypd\lras TTpoarp/ayoVj^l sisse."
" Fort. dvTiypa(f)ds.'''' Wytt. Quam lectioncm in p. ixviii. '. ra re fiifik!.a — i-LaTivdr^v'^ " Idem
ordinem recepissem, si vel unus liber eam exlii- loqiiendi genus Rom. III. 2: ori iiTL(mvQr](7av

buissct. Si Darmstadini Cod. lectionem scqua- tcl koyia tov dtov. Erotianus sive Ilerodianus
ris, tueri possis vulgatam ita ut accipias: contra D pra;f Lexici Hippocratici : ai TTfTTKmvfxivaL Trjv

Piotinum scripsi ct progressus sum, nimirum si (p]xr}V(iav ki^fis. Porphyr. de Abstin. ab esu
TTpodyfLV neutraiiter sunias, h. e. consilium cepi animant. IV\ p. 359 : ot Tr]v ivtri^fiav [TTokfdiv)

contra scribendo rem ad exitum perduccndi. Cr. ri]v -npbs tovs Ofovs TTfTnaTfvixivoi."' Fabric. Cf.
Mox oVt efo) —To vorjjxa. " Contra Plotini Enn. V. Rhoer. ad Porphyrii 1. i. p. 308. ct ab eo lauda-
5. cujus titulus oTi ovK f^ai tov vov to. vorjTa. At tuni Wesseling. ad Diodor. XIX. ^58. sq. adde
cnim Porphvrii illa et Amehi adversus Porphy- eundem ad VII. p. 457. Vaickcnacrii Schoii. in
rium scripta et l'or|)iiyrii retractatio jam diu est E N. T. ad Cor. IX. 17. 1 II. p. 244. et Borger.
quod interciderunt.'" Fahric. Ego ex hoc tituio ad Gaiat. II. 7. p. 129. In plerisque his locis
item e libris quatuor et ex Timan Lcx. Piaton. de iis dicitur, quorum fldei aliqnid concreditur.

p. 201. cum Ficino iiunc iocum emen(iavi Tct Ad ])roxima cf. annot. nostr. in Plotin. j). 410. A.
vor]Ta pro t6 v6r]]xa. Cr. Cr.
p. Ixviii. S. Kal TrdkLv^ Quod aiiquot iil)ri offe- p. ixviii. ^. tov biapdpovv Kal ota TTkfiovatv ypd-
runt Kat av TrdXt!', fortasse vcrum. Ccrte Por- (fxiv raboKovvTa.'] De Apoiiine Plato in Sympo.sio
phyrius alibi TiiiXiv av usurpat. Vid. de Absti- F p. 191. a. p. 404. Bekk. : rd a-TrjBrj hypBpov. et
nent. III. 22. p. 268. et II. 40. p. 179. ibiq. pro})ric dicitur apuci medicos dc articulatione
Riiocr. In Piotino liaud cunctanter fecissem. corporis iiumani. \'id. Kuster. ad Suid. in bir]p-

Nam hic ubivis fere pleniore hac formula utitur. dpoixivov ad verba Eunapii (cf. liujus fragg. p.
Mox ad fK TpiTdDV cf. Platon. Sympos. p. 213. b. 512. Boiss.) Plato Phfedr. p. 253. d : t6 6e etSos
et Pleindf. ad Gorg. §. 109. p. 181. sq. Cr. opOus Koi OLr^pdpdijxivos, cujus contrariun) est in
p. ixviii. ''. ]xfTfdiixr]v, koI TTakLvcobiav ypd^jras'] sequentibus : eticTJ avp.TTf(\)opr]]xivos. (cf. Heindf.
MeTaTtfJeo-Oat Platonicum. Vid. Heindf. ad Gorg. G p- 273.) Porpiiyr. in Epist. ad Marcellam X. 22.
§. 105. p. 160. sq. et de similibus verbis Stail- avvdyois 6' av Kal fvi^oLs ras fp.(l)VTovs ivvoias, koI

baum. ad Euthyphi-on. §. 9. p. 60. sq. cf. etiam biapdpoilv avyKexvfxivas, koI fls ({)(os fkKfiv eaKO-
Plotin. III. 2. 13. IV. 4. 45. Cr. Tima?us in Tiajxivas Tifip(>)p.ivr], uti pro 61' dpOpovv iegi jussit
Lex. Piaton. p. 201. ed. Ruhnken. ait. : ovx Jacol)s. ad l'hilostrati Imagg. jd. 581. et typis
ijKLaTa- Tidvv. i)S Ylopipvpios fv tu 7rp6s tovs diro describendum curavit Oreliius (Ojiuscc. Graecorr.
Tov vov x^^p^CovTas To vorjTov bLfVfxGfrras 6e irpbs sententt. I.) p. 292. Plutarch. Symposiacc. II.
 VITAM AUCTORE rORPIIYRIO. p. Ixvlii. Ixix. cxix

p. 636. B. p. 579. Wytt.: al re')(!'at Ttp&Tov arv- A impossible, quo cu fut ii Tyr, on qirau moins
TTttfra Kal aixop<pa irkdTTOvcriv , elra vcrTspov eKaara Tyr ait etc lcur patrie commuiie.
[cf. supra ad

Tois uhecn biapdpovau: lambliclius Vit. Pythag. fin. Porphyre nous a conserve une
cap. VII.] car

p. 148. Kiessl. I()((uitur de divino oculo TovbyOivTi, Lcttre de Longin, ou cehnci rinvite a passer dc
Kal bLap6po)divTi, ubi tamen extrcmam vocem non Siciic a Phenicie, ct a lui apporter dcs nianuscrits
agnoscit Cod. Memmianus in schedis meis. Idem exacts de Plotin. donc que Longin y
II falloit

p. 222 : et' TLi bi.apdp(i<r€L€ (Ta(/)(3s ray tSiv Ylvdayo- fiit, et meme y eut vt?cu long-tem.s avec
qu'il

piK&v a-vp.fi6\bjv ip.(lHUTiL<s Kol omopprtTovs evvoLas. B Porphyre, puisque pour le diitermincr a prijfijrcr
Stoba?us Eclogg. Ethicc. II. 7. y). 64. Heercn. ce voyage a un autre, il lui rappelie leurs ancien-
SojKptirTjs Kal JWdiToov TavTa r(5 riii^ayopa reAos nes habitudes en ce pays et la douccur de Tair,
ojxoiuxTLv Qeov. ^a(j)iaT€pov 6' avTo hLrjpOpwa-e Ylkd- qui convenoit si fort a sa sant^ d(5labree, ce qui

rtoi'. Clemens Alex. Strom. VI. p. 780. post sembleroit faire croire contre Jonsius ct Ruhnken
med. ed. Potter. : ei! Longino patriam tribuunt. vid.
ris ojuoAoyei /capSiaj' p; exfty [qui Athenas
bL)]p9pc>)p.evr]v, i. c. ammum compositum et recte Ruhnken. de Longino §. III. p. 491. ed. Rergm.l
formatum. Atque ex his locis intelligetur, quo- C que Longin L'toit Syrien car il est impossible ;

niodo hujus verbi iisus a corporis fornui ad artes de ne pas voir dans toute la lcttre de Longin a
natura? artificis imitatrices itemque ad cogitatio- Porphyre le ton d'un conipatriote." In Cod.
nem et orationeni, postremo ad virtutis moralis Vat. nr. 1353. maiui Const. Lascaris scripto hoc
studium traductum sit. Hinc Longinus in Pra;- epistolie fragmentum inscribitur Aoyyiyos Trpoy
fationc infra c. XX. p. 130. Fabric. : eis ri]v tov YlopcpvpLov. p.ipoi iarlv «iri^rroAr/s. Vid. Bastii
Ao'yoii bLapdpaaLv. Cf. etiani Plotin. IV. 6. 2. Addenda ad Longinum Weiskii j). 650. Cr.
p. 453. B. Cr. D p. Ixix. ^. Kal av — nip.THLv — koixl^uv'] " Scil.

p. Ixviii. '. npodvp.ov eTrotijo-a.] Quod conjecerat a^LS)." Fabric. Non est quod quidquam intel-
Doblerus ap. Fabric, hoc ab altera quidem manu ligas, et poterat Longinus, Platonis usu versatus,
in duobus codicibus scriptum exstat; et quoniam hoc promtius antiqua formula uti. Aiuiquitatem
altera lectio, eiroujaev, e sequenti fjv nata videtur, arguunt Homeri et Hecataei Milcsii Fragmentum
et prima per.sona universe hoc loco congruentior apud ipsum Longinum XXVII. 2. p 96. tt. v\jf.

est, et Porphyrii jactantia; accommodatior, non Weiskii. Cf. etiam Heindf. ad Platonis Cratyl.
dubitavi correctionem textui inferre. Cr. E p. 141. et ad Sophist. p. 277. et Matth. Gr. gr.
p. Ixviii. ». br]\o)aeL p.fpo9 eTTLaTokfis] " Scriptff, §. 546. p. 1072. Mox : rt yap av — TrpoaboK&v
ut videtur, post Plotini mortem." /^«6^«^. Mox: a(f>LKOio. " Scribendum Trpoo-SoKoii'. Qiiiil aiint

eirexov tovtov tov Tpoirov" Fort. exov." Wytt. sapicnticB a nobis ex.spectes adventu ttin? The-
Miror Longini Editores hic non offendisse. Sed mist. Orat. XXIV. p. 301." Toitp. Nimirum
tamen Codd. quoque cum vulgata consentiunt. in Ed. Fabricii, [quie multis mendis ftrdata est,
Cr. quas singulas notare taedet] scriptum est Trpotr-

p. Ixviii.
t'.
(^r]ai-'\ " Hoc fragmbntum paullo F hoKcLv. Sed Basil. et libri omnes nostri Partici-
elegantiore veste Latina induit Jacobus ToUius pium habent. Cr.
V.Cl. in praeclara sua Longini editione p. 251. sq. p. Ixix. "^. el fxrjbh' 61' aAAo t)]v ye TiakaLav
Cicterum nolui versionem Ficini mutilare aut in- avv^OeLav] Ed. Basil. et Fabric. ti]v re. Toupius
terpolare,"/^a6r?f;. Receptum item interFragmm. corrigit rjjy ye rr. a. laudans similes locos Ari-
Longini in Editionibus Hudsoni et Pearcii, Mo- stotel. Rliet. II.
p. 345. Xenoph. Hellen. IV.
rique, Toupii, Weiskii. Vict. Cousin in relatione Porphyr. de Abstin. II. 31. Pliitarch. Qua-stt.
de Eunapii editione Boissonadii in Journal des q Romm. p. 263. (quem ad hanc normain item cor-
Savans m. Jan. et Febr. 1827. (Extrait p. 8. sq.): rigit) eumque secutus est et Weiskius ct Wyt-
" On voit cncorc dans les deux ouvrages, que tenbach. At libri nostri nil variant, prfcter unum,
Porphyre (jtudia sous Longin mais ni dans Tun ; qui re omittit : tamcn iis obtemperandum non
ni dans Pautre il est dit dans quelle ville. Ce fiit duxi. Cr.
probablement a Athenes, ou Longin s^illustra p. Ixix. <=. roi! adixaToi daOeveiav.] " Ob (luam
coinme Professeur. Cependant il ne seroit pas ipsam Plotinus Romam ut relinqueret ct Siciliam
cxx ANNOTATIONES IN PLOTINI
adiret Porphyrio suaserat supra c. XI." Fahrtc. A deerant, parare mihl potuerim : quam ob rem
Weiskio contra sentiente h. 1. : Vere imbecillum notarium a consueto abductum opere huic uni
aut a?grum corpore fuisse Porphyrium subnegat curae intentum esse jussi." " Recte Tollius e
Lono-inus h. 1. et, laudato TolUo, idem putat de Suida observat vTroypa^pia esse librarium, qui li-
atra bile cogitandum esse. Quasi hic non morbus bros describit." Fabric. Cf. qus supra disimus
esset, et jx€KayxoXiK-i]v riva voffov non ipse memo- ad Cap. VIII. p. 127. Adde Jacobi not. in Lu-
raret 1. 1. Porphyrius. Cr. cian. Alexandr. p. 49. Mox pro koa. KeKTr}iJ.ai
p. Ixix.
f.
K&v ak\o Ti Tvxd^ oirjOds. Trap' e/xov B Wciskius volebat Kairoi KtKT. cujus necessitatem
8f ixrjbev TTpoaboKUiv KaLvoTepov] " Minus h.Tec ad- non video, nec uUus liber sufFragatur, et KaiVoi
sequuti sunt interpretes. Verte: Qiiod si quid paullo post sequitur, ubi acconniiodatum est. Cr.

aliud cogites. Confer nos supra ad sect. 10." p. Ixix. '. ava\r]\j/e(Tdat to. tS>v vTToypacfyeuv

Toiip. "irpoo-fio/caj' [sic ed. Basil. et Fabric. et TrTa^o-^ara.] " Scrij)tor nescio quis ap. Suidam
hbri aliquot mscrr.l Fortasse hic quoque iipoa- in 'Ai'aA)i\//ecr0at he ekeyev avaX-i]\\ie(T6ai to Ttapov

boKUV, nam simiiis est superiori syntaxis." Morus. nTotvp.a rals eh to ixekKov apeTals. Deinde tov
" Siiiiilitudincm svntaxeos cgononvidco: x\\x\- C 'napavayvGivai ixovov, quomodo recte legitur in

lum enim verbum finitum hic reperitur, ut supra Ed. Basil. -napavayvwvai. est legcre et conjerre

a(blKoio. Toupius tamen tacite -apocrhoKuiv Lon- ntm altero exemplari. Epist. Socrat. p. 66. ed.

o-ino dedit. Sed nihii est cur vulgatum mutcmus. Allat. Synesii Ejiist. 67." Toup. Sed etlam ed.
Intinitivus pro Imjjcrativo jjositus est, ut ab ini- Fabricii habet TrapavayvStvai. Istud vitiosum

tio Tiep.T!eiv et /co/x^fu', ct n. 'T. 27. 1." Weiskc. r.apayvwvai duos tantum Codd. occupat. De hac
Idem multa contra ToujVmm reliquosque inter- confusione vid. Bast. ad Longin. p. 650. ed.

pretes disputat. Qu» me, jwsteaquam Touj)ii D ^Vcisk. Ad verba to. t€ -Kepl \jrvxvs koI to. -nepl

lectioiiem tribus libris mss. confirmatam videram, tov ovtos Fabricius hfBC annotavit :
" De anima
movere nec potuere nec debuere: Et Verbum libri Plotini exstant Enneade (juarta, de Ente

finitum, quod Weiskius desiderat est illud ipsum Enncade sexta." Quod idem infra ad cap. XXV.
d(^uoio, quod nimiruni cogitando hic repetendum <in. p. 145. hoc caput XIX laudat, significare

est; hac sententia : Ac qriicquid aliud putavcris videtur etiam Enncadis quinta- librum nonum :

{de me scHicet): non ita tavien adveneris, ut qui nepl vov Koi t&v ibeCiv «ai tov ovtos Longinum
novi aliquid u mc exspectet. Germanicc: Und E sibi exjjetiisse. Cr.
was du aucii fiir Mcinung (von mir) haben
eine p. Ixix. ^. "A. p.ev yap ijyayev, a-navTa bia. a-irov-

magst, so wiirdest du doch niclit mit der Er- 8^s eKTT](T<ip.r]v.] " Nam cuncta, quae ille attulit,

wartung eines Solchen kommen, der sich etwas diligenter asservo." Ita vcrtendus iste iocus.

Neues von mir versprfEche. Cr. Toup. " Nam cuncta — studio.te mihi compa-

p. Ixix. S. ^j)8' ovv T&v nakaicav, ocra (jyrjs wno- ravi s. studiosc curavi ut viihi describerentur.'"

kiaXeKevai.] " De scrijjtis ijisius Longini hoc ac- Weisk.

cipil ToHius, quod potius de aliorum philoso- F ]).]\\\.^. oti twv nev vTto9e(re(av ov navv —^e
jihorum monumentis videturesse intclligendum.'" -poo-ieo-^at oT);x/3e/3);Ke-] Ficini vcrsio, qui capere

Fabric. Weiskius tamen in vers. ila: " neque dedit, in errorem induxit P. Bayliiim in Diction.

quidquam veterum meorum scriptorum, quae tibi s. v. Plotin. p. 759. not. I. (jui vir acutissimus

pcriisse dicis." Contra in ed. ToujVn Oxoniensi multo tamen a-^juius de philosojihia Plotini ju-
ita scriptum cst, nihil monente editore : " imo dicat, quam Rulinkenius in Disp. de Longmo
nec veterum (juidcm quidquam scriptorum, quas §. VI. ubi hunc Longini locum attigit p. 497. sq.
periisse dicis." et hoc consultius videtur esse. G ^d. Bergm. Cr.
Cr. p. Ixx. ". Tor 8e tvtiov ttjs ypa<pi\s — helv tovs
h. avT&v eTreKpdTrjaa, tov v-oypa- Cr^TrjTiKovs.] " Scribendi vero formam et senten-
p. Ixlx. P.6X1.S

(pea T&v ixev eiu,e6T(i>v a^naya^v epy(av] Posui com- tiarum hujus viri densitatcm ac philosophicam

ma post eTTeKpaTrj<Ta, et sustuli post vTroypa(f>ea qu;Estionum tractationem immane quantum ad-
cum Moro et Weiskio, qui ita : " Ut per totum mirari et amare ; quin et ab iis, qui in rerum ve-

hoc tempus vix, ita me dii ament, Plotini quas ritatem inquirunt, libros iUius inter praestantissi-
 VITAM AUCTORE rORPHYRIO. p. Ixix. Ixx. cxxi

mos dico rcferri oportoi-e.'" "Nec facile adducor, A rw kiytiv, koI ovS oTTrjow (oTrotoCy Vatic.) avo-

ut credani, hiijus libri (Trepi "T^jrovs) auctorem bfvra Kal toIs ttoWois t&v avOpanroiv avTols, Kal

probasse et adamasse Plotini a Platonis elegantia TTun-a pqa-Tdvr] nacriv ixrlv kvTtvQiv, Kal oili otiovv

ct oravitate mirum quantuui discrepantem tvttov cujnKavOpoiiiov cjxTTi-nT^L ttXiittov Tpaxvrrjrt. Tum
Tijs ypafpTJi Ka\ T(av fvvoiwv Tcivbpos Ti}v TTVKVOTriTa." in exeniplis Philosopliorum hujus characleris

Wcisk. ad Longin. de Subi. p. 217. Videhcet /'o;yj%/(«7» et jMaximum ponit, addens <t>oi!'iKev

Weisi<ius " Longini nomini nuntium remisit,

: 8e oSrot Kal TvpwL, iu Rhetoribus Lucianum et

et anonymo cuipiam potius, quam hujus hbrum B Libanium. Quapropter ii, (jui in Enneadibus,
irepl v\}fovs adjudicandum censet.'''' Idem p. 216. ingenio scriptoris alto et ubere rerumque adeo
Non est luijus loci dirimere sententias, quis hi)ri copia, verborum parsimonia ut phn'imum subob-
De Subhmitate auctor sit ; quam quKstionem scuris, Porphyrium se legere opinantur, non ocu-

paucis ante obitum annis attigit F. A. Woifius latiores acutioresque videntur esse, quam fuit

in Analectis LiteraiT. Vol. II. p. 625. sqq.: iUud Jo:nmes Sarisbcriensis, cuni scriberet in Policra-
teneri volo, quantopere de oratione Plotini con- tico iibr. VII. c. 12. fin. " Sanc Porphyriolum:

veniat Longinum inter atque Porphyrium ; qui C ineptum credo si ita scripsit, ut sensus intelligi
quidem supra c. XIV. init. ita scribit: ev 8e ru nequeat, nisi Aristotele, Platone et Plotino per-
ypdcpeLv ctvvtovos yiyove Koi irokvvovs, ^paxvs re lectis." At ilie vir meritissimus gravissimusque,

Kal voijjxacTL TTK€ova(iav ?; A.e'^eo-t. Ac quod non- qu» tunc erat literarum conditio, vixdum Gr«ce
nuUi viri eruditi eo dubitationis usque progressi legere poterat Plotinum et Porpliyrium, et ad-
sunt, ut hffisitarent, utrum omnino Piotini vcrba versus hunc, utpote Christiani nominis hostem,
in Enneadibus liodie leganuis, an Porphyrii po- sacro studio occascatus erat. At quid dicamus
tius; illud lioc uno expcdiri potest, quod Plotini D de iliis, quibus Grfeca cum Gra?cis comparandi
in Enneadibus oratio est densa, concisa, obscura copia facta est ? Ipse significavi in Annott. in
et sappiuscule aspera : Porphyrii plana, lucida, Enneades, uno alteroque loco indulsisse sibi vi-

suavis et ad communem ut plurimum intelligen- deri Porphyrium nonnihil in Plotini scriptis re-

tiam exposita: Eunapius in Porphyriop.9. Boiss.: digendis, hactenus j)otissimum, ut breviaret quae
6 jxkv yap WkdiTlvoi: r(p re Tr\s ^vxv^ ovpavLco /cai sibi minus necessaria viderentur v.c. in disputa-
T(5 Xof(3 Koi atViy/xarcdSet rcSy X6yu>v fiapvs e8o'/cet tione super Entelechia Aristotehs. At quis sibi
Kot hva~)'iKoos' 6 6e Ylopcj^vpLos, oJcriTep 'Ep/xatK^ rts E persuaderi patiatur, Porphyrium Plotini senten-
(Tfipa /cat Trpos av9pu>~ovs eTnvevovaa, 6ta TTOLKikris tias et placita suis verbis, sua oratione obduxisse

iratSet^ay Trciz^Ta els ro evyvwcTTov Kal KaOapbv e^ijy- et vestiisse.'' Istiusmodi mangonium, noli dubi-
yeWev. Cf. etiam L. Plolsten. de Vita et scriptis tare, acerrime vindicassent EccIesiiK Christianae
Porphyrii VI. p. 28. Quam orationis diversita- scriptores. Nec profanos effugere poterat iste
tem universe ex diversa patria atque disciplina personatus Plotinus, sed a quovis facile confutari,

explicare studet Theodorus Metochita in dispu- nimirum compositus gravi cum indice et multis

tatione : Quod omnes, qui in JEgijpto iustitnti F testibus innixo, cum Plotino Eustociiiano. Nam
Juerunt, asperiore orationis genere uti solcunt. posteriore adliuc setate Eustochianam editionem
p. 124. Miscellann. ed. Mueller. et Kiessling. et Plotini scriptorum exstitisse arguunt codices, qui
in Scriptorr. Vett. Nova Collect. Vatic. T. II. hodieque supersunt, haud ])auci. Quod supra
p. 686. sqq. ed. A. Maii, unde liaec pauca ex- ad eap. XIV. init. similis loci Plutarchei dc Pho-
cerpere juvat : o 8' ovv ejiovX6jxr)v 8ta Tutv elprip.e- cionis breviloquentia admonui in ciuo viri docti

vuiv avhpStv, o\ (ita corrigendum et in Vatic. qui hjEsitarunt, liceat mihi h. 1. meam conjecturam
ot habet) TTavTes eir ' kke^avopeias Kor' MyvTTTov G subjicere : Narrat Plutarchus in Phocionis Vita
Ta Tr]s ao(l>Cas eaTTOvbaa-av oiTep (Vat. ottcos) ev de eo cap. V. init. :
— Sto KOt Xcipjjrt wore tt/io? ras

apxfj TTpovOepirjv, otl 6?/ TTapaTTkr}aio>s TT6.VTes ev- 6(j>pvs avTov keyovTL, tS)V 'Adip'aia>v emyekwvTcov.
Tavda Ti)v c(>covtiv ijaKiia-av, arideaTepov eKTpaxvvo- Oiioei' etTrei', avTi) vp.as ekinrriae ?/ 6(f>pvs' 6 8e tov-

jxevoL Tols ovopLaaLV. Slv 8rj TovvavrCov &TTav crvvo- Tcav yekios iroAAa KkavaaL ti]v TTokLV TTeiTOLrjKev.

pqv eaTL kul avkkoyi^eaOaL TTepl tu>v ev ^vpCa Kal o/xotco? 8e TTcas tov $toKtcoi'os Kat 6 Aoyos v/f ein

TTaLbevdevTuiv, Xeto'rara bLavoinxaai a(aTi]pLos, Trpocr-

«totftKj; KOixibrj xpco/xe^rcoi" x/"!""™'* evrvxilpLaaL Kal
VOL. I.
q
cxxii ANNOTATIONES IN PLOTINI

TaiiriKi'ii' TLva Ka\ avuT)-\pav Ka\ a.vr)hvffTov f\(!jv A nuper demum illi adiiserere coepisset, ut diserte

^paxvkoyiav. Lego ihaToxijixadi. nionys. Hal. traditiir infra cap. XXI. Insigne istud Longini,
Censur. VI. p. 434. Reisk. : 'O 8e 'T-nipLhrii ev- quod Porpbyrius hoc loco nobis servavit prooe-
oToxos iJLev, a-TTaviov 8' aifj;riKo's. Diog. Laert. niium, e quo plurima ad iiistoriam literariam il-
VI. 74. de Diogene Cynico : (va-ToxdTaros re lius astatis discas licet, vertit itidem laudatus jam

iyiv€To fv TaXs a-navTijaea-i. t&v \6yiov. Atqui nobis doctissimus vir, Jacobus Tollius, in Lon-
ejusmodi a-Tiavrqa-ei (replique) subjicit Piutarchus gino suo p. 245. Sed Ficini versionem interpo-
illud judicium de ratione et oratione Phocionis. B lare mihi religio fuit, monituro interim ubi a
Diog. Laert. V. 34. de Aristotele : tls avTov av- sensu scriptoris interpretatio ejus recesserit. Sec-
a(f>epfTai. — kol aiTO(pdeyixaTa aypdcjiov ^cfivfis fiiaTo- tionum etiam minorum numeros, quibus Tollius
XrifjLaTa. Neque me ab ilia conjectura avocant, protcmium istud dlstinxit, in pagina^ ora ad-
sed potius in ea confirmant, qu;E Aristoxenus scripsi.'" Fahric. Adjecerunt hoc prooemium
apud Stob. Eclogg. I. 7. 18. p. 208. Heer. ex suis Longini editionibus etiam Hudsonus, Pear-
Pythagoreorum sententia de fortuna refert: Ei- cius, Toupius, Morus, Wcisliius. Eximium aa-
vaL 6' (Tfpov Tvxris (Xbos, Ka9' b ol ixev evcpveTs /cat C tem fragmcnttim hoc prooemium dicit Toup. ad
{vaTo\oi, 01 8e a(f)V€ls re Koi evavTLav <x"i'''«s 4>^- Longin. Fragm. V. i. p. 520. Weisic., egregiavi
CTLV jSKciiTTOLev {l3\iaToifv Wyttenbach. in Ari- libri prcEfatimem Iluhni<enius de Longino
stox. iVIahnii p. iii.), Siv ol jxkv ivdvjiovXoL {eii- §.XIV. p.526. Bcrgm. In Cod. Vaticano nr.
$vl3tj\oL ^Vytt.) elev, e(f o,ti av eTnjiaXkLnvTaL, ol 1353. manu Const. Lascaris scripto hic tituius
8e aiTOTTLTTTOLev Tov a-KOTTov, ixribeTTOTe Ti]s biavoias pra?ponitur, teste Bastio ad Longin. p. 650.
avTwv evffT6\(i)s (pepoixevrjs. Ac similitcr in Poet.K Weisli. : AoyyCvov TrpooLixLov TTpbs TlkbiTa-ov koI

incerti ej)igrammate nro. DLX. Cod. Paiatinus j) revTLXiavbv 'AixeKiov. Cr.

exhibet evTvxLriv pro evaroxLiiv improbantibus p. Ixx. *>. a> MdpKeXAe] " Marcellum Orontium
Dorviiiio ad Charit. p. 343. Anisl. ]). 408. Lips. Senatorem, Plotini discipulum alloquitur. Ejus
et Jacobsio ad Antiiolog. Gr. Tom. XII. p. 178. mentio supra c. 7." Fitbric. Vid. illic annot.
Cr. nostr. p. 105. extr. p. 106. init. et confer insuper

p. Ixx. ". Tov KaO' iiixas K/KriKurdrov yevoixevov^ qua; ad Inscriplionem hujus Vitaj adposuimus.
" Confer Eunapium in \'ita Porphyrii [p. 7. sq. Cr.
ed. Boissonadii] etqua; viri docti ad librum Lon- E P- Ixx.
"=. Trapa tovs —xpovovs^ " Rectius Tol-
gini
o de Sublimitate dictionis, e quo veiut ex un- lius ha?c ita cum prioribus jungit: Quum per-
gue leonem agnosccrc licet criticum acutissimum, multi memoria nostra e.vstitcrint, Maixelle, phi-
licet scripta ejus alia longe plurima abolcvit teni- autem primis pueritia; nostrce
losophi, prcBsertivi
pus." Fabric. Eunap. 1. 1.
Vid. Boissonad. ad temporibus, tum vero non pauci ex his
p. 157. al) eoque laudatum Burmann. ad Vaies. quum javi adolescenttdi essemus.'''' Fabric. " Pa-
de Critica p. 150. Et Longinus twv ypap.ixaTiKb)v renthesin Pearcius notavit ab o fxev y. v. k. usque
<l)i\oa-o(p(iTaTos, Porpliyrius t&v (j>Lko(T6(p(i)v ypajx- p ad ea-)(r]Ke tov TtpAyp.aTos. Sed recte Tollius eam
/xartKuraros ferebatur. Cf. Wyttcnl). ad eimdem verbis (ru)(yols — eiTLixL^avTes lerminaverat, quem
Eunapii locum p. 30. Cf. etiam liuhnken. de et secutus est Morus. Sed Toupius, incertus
Longino §. X. p. 509. sq. ed. Bergm. Cr. fortasse, utram partem sequi commodum esset,
p. Ixx. ". Tov avbpbs nV' ffvin'idi} epixijveLav.] plane sustulit signa parentheseos.'" Weisk. Nos
" De hac [Plotini] negligentia dictum c. 8. ct Tollianam rationeni secuti sunnis. Mox verba
13.''' Fabric. Mox auctoritate librorum fere a-vyyevea-0ai — ed. Weisk. rectius
e-LixL$avTas in

omnium nostrorum delevi articulum inter ev et q ita versa leguntur: " Quorum etiam qui tum .<<u-
(Tvyypap.p.aTL. Mox e.\.Aoyt//&)rdTov possit verti perstiteserantconsuetudincmihijunctijiierunt,
doctrince laude celebratissimi.'' Cr. multas gentes et civitates obeunti ; et deinde : ol

p. Ixx. ^. Trept re'AoDs.] " Hoc est de Jinibus 6' a-noxprivaL — KaTQ.\ri\j/LV : alii vcro sufficere exi-
bonorum et malorum, quo titulo exstan» prasclari stimarunt, si sectutores suos ad iUorum cognitio-

Ciceronis iibri. Scripsit autem volumen Longi- iiem perducerent.'''' Cr.

nus Plotino adhuc superstite, cum Porphyrius p. Ixxi. <*. EvKAeiSjjs] Hinc cum reliquis relatus
 VITAM AUCTORE PORPHYKIO. p. Ixx. Ixxi. cxxiii

iii Catalogiini Platonicoruiii Vol. III. p. 172. cf. A A?;;'. Atque ideni .siepius lioc .scnsu usurpat, ut

170. sqq. edit. Harles. Bibliothecae Gr. a Fabricio Vol. II. 143. IV. 355. Nec aliter lioc loco acci-

conditjc. Kuhnkcnius de I.onoino §. IV. p. 492. piendum. Est enim divulnarc, si\e publice tra-
sq. ed. Bergni. " Quoruni onmium, ait, si Am-
: dcrc. Neque enim rem pubhcam tractabant
monium Saccam, Origenem, Plotinum et Ame- Romaj Plotinus et Amelius, sed publice doce-
lium excipias, vix tenuis notitia ad nos pervenit, bant. Cr. Mox 6 tovtov yvtijnfxos :
" lleddunt
propterea quod ahi nihil hteris j)rodiderunt, aho- Plothius hujusqtie fanuUaris Gcntilianns Ame-
rum hbros vetustas intercepit." Tum de Demo- B lius. Imo hnjus di.icipulus. Hesvch.: yvdpifjior
crito ita pergit : Democritus scripsit Commenta- ixaOrjTaC. Suidas in 'AjueAios. Sed in his sa?pius
rium in Platonis Alcibiadem, qucm laudat Olym- pcccatur. Dicitur autem 6 tovtov yviLpLjxos et 6
piodorus Commentario j\IS. in eunilem dialogum tovtm yvd)pijj.os. Dionys. Hal. de Struct. Orat.
p. 29. B: To eS Xiyus fxkv Ar\y.6KpiTos iiTiKX.riv c. 19. Arrian. Epictet.I. p. 163. ed. Upton."

\va,bL6TLij.eTpoviJ.evovTbovoijLaavTovxva(\.c.6^i.) Toup. Laudat insuper Weiskius Diog. Laert.

TTOiet, i)s cnro SajKparovj fK6e')(erai. o 8e Aa/xdo-xtos p. 48. F. ed. Londin. 1664. p. 51. A. 122. C.
<us aTTo 'A\KLl3Labov. Kal ap.iLvov to bevTepov. item C 13 '. B. et Xen. Mem. I. 2. 3. De Gentihano
Counnentarlum in Phivdonem, qui ab eodem O- Amelio supra diximus ad c. VII. Cr.
lympiodoro in eundem dialoguni comniemoratur. p. Ixxi. '. 'ETmKuv 6e ©ejuio-ro/cA?"/? k. t. A.]
Ejusdem Democriti mentionem facit Syrianus Hinc relati in Stoicorum Catalogum in Fabric.
Commcntario mscr. in Aristotehs Metaphysica: B. Gr. III. p- 536. sqq. ed. Harles. Hujus ju-
p/Se n\ovTapxov Kal 'Attlkov Kal Ai]ix6kpltov rovi nioris Themistoclis Stoici mcntionem attigit Wyt-
TlKaTcavLKOvs Kar avTo tovto Crjkovp.ev.'" Ilinc au- tcnbach. in Annot. in Eunapii Julianum p. 259.
gendus est numerus interpretum veterum Phae- D Boisson. ubi antiquioris pliilosophi Themistoclis
donis, quos Wyttenbachius in Annot. in eum res cxaminat. Mox otVe jJLexpL -npwr^v " Nuper
Dialogum p. iio. enumerat. Democriti locus in admodurn'' ToUius. Mox : 'HAioSojpos. Hinc
Alcibiadem priorem nunc legitur in Oiympiodoro receptus in Catalogum Peripateticorum in Fabric.
Cap. XI. p. 105. ubi vid. annot. nostr. 40. Cr. B. Gr. VoK III. p. 494. ed. Harles. Cr.
p. Ixxi. ^. Tfi ot re ev 'Pwmi) Ap.p.iivLos^ " Plotini
h]p.o(nevovTes] p. Ixxi. S. YlKaTbiVLKol fxev '

" Perperam interpretes: fjui nunc RomcB degunt. prwceptor, a Peripatetico Ammonio (de quo mox
Vertendum potius: qid mmc RorncE in ncgotiis E et de quo apud Pliilostratum in Sopliistarum vi-
puhlicis versantur, sive (q. n. 11. rcmpuhlicam tis) diversus." Fahric. De eo monitum est su-
administrant. Vid. Valesii in Annott. in Hist. pra ad cap. III. p. 96. sq. AIox QeoboTos Kal
Eccles. Euseb. VI. 41. Ita bifpoaievovTes laTpol, 'Evfiovkos. In priore nomine variant libri nostri.

de quibus dixi ad Xen. Mem. IV. 2. 5.''^

Weisk. De utroque philosopho paucissima liabes in Fa-
Cf. Heindf. ad Platon. Gorg. §.23. p. 30. et bricii B. Gr. III. p. 172. et 190. Harlesii. Mo.x
§. 149. p. 234. Antlatticista in Bekkeri Anecdd. 'HpiyeVci ro Trept haLp,6vbrv. Explicui hanc doc-
Grr. I. p.90 hripoaLeveLv pro 8rip.ev€iv ex Pla- F trinam, hoc etiam libro iaudato, in Symbolica et
:

tone et Thucydide laudat. Cf. etiam annot. Mythoj. III. p. 72. sqq. ed. alter. etiam supra
nostr. in Olympiod. in Alcib. pr. p. 141. Sed annott. ad cap. III. p.97. sq. Cr.
quaeritur, quje verbi significatio nostro loco con- h. Et/3ovA<i) be, to irepL tov
p. Ixxi. <I>tA7J/3oi' /cat

veniat. Minime certe ea, quimi Wcisk. in eo hic tov TopyLov] Hunc Eubuhnn eundem cum eo
inesse vult. Himerius Orat. IV. 3. p. 458. sq. : putat ToIIius, cujus Historia MithriE multis vo-
o8e <t)avels KekeveL pxv [r]p.as rr/i' Trp6a6ev aLyi}v luminibus composita citatur Porj)hyrio de Antro
aTLixaa-avTas] Kal Tas ev aKOTio k6ybsv KaOeLp^eLs, G Nymjih. VI. j). 7. cujus ivtatem nescimus (vid.
br)jjx>aLeveLv re avTovs kol TiapayeLv els p.eaov "EA- Goens ad eum locum \). 91.) itemque de Abstin.
kr)ai. Idem §.7. p. 466: rjkde p.ev es iravTas ro IV. 349. ubi Rhoerius veterum recentiorum-
ji.

eTToy Ekkr]vas, evedapai]ae re 6 SMKpdrr/s, rat br]- (jue scriptorum auctoritate j)ro Ivpliovkos restitui
fj.oaLeveiv Toiis k6yovs T/px^ro. Theodoretus in vult Ei!/3ovAos. Cr. Mox koI twv 'ApLaTOTekeL —
Psalni. LXXII. ji. III4. Schulz. : ovtws eKelvovs avTeLpripev<ov. " Verte : afquc dc iis, qucc Ari-
eTTaLveaas tS)v OLKeCiav koyLa]xS)v bifjxoaLeveL ti}v (d- stotclcs PoUtice Platonis objccit.'" Tonp. Nuper
q 2
cxxiv ANNOTATIONES IN TLOTINI
.idmodiim A. Jlaius in calce pervetusti Codicis A Fabric. B. Gr. III. p. 542. ed. Harl. ^tas
mscr., qui Procli in decimum Reip. Platonis li- certe non refragatur. Vid. Schweigli. Pra?fat. ad
brum commentarios ineditos continet, reperit Athen p. VI. scjq. Musomum hunc Stoicum a
fragmentum, quod ita inseribitur: ^Eiiia-Ke^is tS>v Musonio illo Rufo celeberrimo Stoico ut junio-
iii ' ApiaT0Te\ov9 fv bevT^pia tS>v UokLTiK&v Trpoi rem distingui voiunt eruditi in Fabric. B. Gr.
TTiv riAdrcoj^os UokLTeCav avTupr}pi.ivm', coniniotus- p. 566. sq. Consulendi omnino de iVIusoniis
que similitudine tituli cum eo, qui nostro in loco phiribus Wernsdorf. ad Himer. p. 473. et p. 802.
legitur, eo ])ropensus est, ut Eubuh
pro frag- 3 Boissonad. ad Eunap. p. 139. 497. et 560. item-
mento habeat. Latine vertit idem V. Ch et typis que Nova Collect. Scriptt. Vatic. ed. A. Mai. II.
describi curavit in Scriptorum Vett. Nova Col- p. 270. sq. Cr.
lect. Vaticana VoL II. p. 672 —675. Ego ejus p. Ixxi. ™. koI Hepi-naTrjTiKuiv 'A^ifi&Snos koI
anecdoti aliquot locos attigi in Annott. in Ploti- nToA.e/xaros] Ruhnken. in Disp. de Longino §. IV.
num. Cr. p. 493. Bergm. : Ammonio Peripatetico hanc in-
p. Ixxi. '. ovK ixiyyva — opp.i]v Xa^ovTav^^ signem varia; copiosa?que eruditionis laudem tri-
" Toiiius rectius : Non illa tanti sunt, ut ea C buit Longinus (sequuntur verba huc pertinentia
propter infer illo.f referri mereantur, qui dedita e nostro loco) a cujus judicio non discrepat Phi-
opera litcris philosopliiai dogmata e.vplicuerunt, lostratus Vit. Sophist. II. 27. p. 618: 'IinroSpd/^tos
quum hac ipsis opuscula velut pa7-crga seu Jbr- nXilara aviyva> fxfTo. ye ' kii.p.(iiVLov tov aiio toS
iuita fuerint, Sec. Legit porro : ov)(i f\fyyva afpnrdTov. (Kf ivov yap T!o\vypap.p.aTi(TTipov &.vhpa
TTpbs To fXiTa K.T. k. dcindc putat )(j)rj<Tap.iV(i>v av- ovitii) iyviav. ubi Peripateticum Ammonium cum
t5>v vel xpr^a-aixivovi et postea KajiovTas esse ic- Pialonico a Gotiiofredo Oleario confundi nemo
gendum. 'O A.dyos, eodem notante, hoc loco D miretur, cum iiic etiam erravit Jonsius, tanto
sermo est dogmata philosophica exponens, ut doctior et sollerlior, de Scriptorr. Ilist. Pliiios.
paullo post est : ets Trjv tov Xoyov hapOpiaaLv. III. 13. p. 282. Vid. Fabricium B. Gr. T. IV.
De Piatonicis, Peripatelicis et Stoicis, qui a Lon- p. 172." Idem ibidem : '' Ptolemwum Peripa-
gino laudantur, aiibi a rae dictum." Fabric. teticum Fabric. B. Gr. T. II. p. 310. laudari
Scilicct Vol. III. B. Gr. ed. Harics. Primum putat aSexto Empirico adv. Gramni. I. 3. p. 229.
ovK, quod in Cod. Oxon. reperit Iludson., rcsti- In quo virum egrcgium ratio failit. Nam pri-
tuerunt postea Longini editores, et ita nostri E mum Ptolemaeus, quem Longinus vidit, per tem-
quoque iil)ri omnes. De voce koyos, disputatio poris rationes vix potuit a Scxto Empirico com-
dc philo.sophia, Toupius laudat Maxim. Tyr. memorari. Deinde Longinus diserte tcstatur,
Diss. XXIII. c. 2. et Davisii annot. in eam. eum nihii pra*ter carmina et declamationes, scrip-
DcindeTouj)io prol)atur altera conjectura'J\)llii: tuni rcliquisse." Mox ad TixviKov Fabricius
XP')o-ojueVovs et Aa/idiras, quia Genitivi ambiguam " Nullum de arte vel discij)lina quadani scrip-
faciant sententiani ob antecedentem Genitivum tum." Deinde pro Sdfao-^oi ex Ed. Plotin. Ba-
i^iLpya<rp.iv(j>v, et quia in terminationibus sa;j)is- F sil. Longini editores receperunt bt^aadaL (ut
sime peccont librarii. Ego manum abstinui, cum codd. nostri omnes), quani lectionem exemplis
codd. nostri omnes in vulgata persistant. Locum confirmat Toupius, laudans Platonis Alcib. pr.
sanum non existimy. Cr. Q). 115. c. d. cf. Prisciani Gramm. L. XVIII.
p. Ixxi. 1. T&v bi SrcoiKoSv 'Epiuvos kol Avaiixa- p. 1157. Putsch. p. 162. Krehl. et Matth. Gr.
Xos] De Hermino dixit et Fabr. et Harles. in Gr. §.585. p. Quod raox Weis-
1165. ed.
alt.]

Catalogo Perijiateticorum (B. Gr. III. p. 495.), kius scribi vult Tots vanpov recepissem, si vel
ubi de eo laudant Luciani Demonact. I. p. 870. G unus codex addi.xisset. Nunc omncs articulum
Siraplic. in II. Aristot. de Ccelo 23. Patricii omittunt. Cr.
Discuss. Peripatet. p. 137. et Buhlium in Opp. p. Ixxii. ". t)> «avr&iv aT:o6tjaavpLCiiv bLavoiav.]
Aristot. I. p. 302. De Lijsimacho supra c. III. ''
Ingenii sui fictum literis dignioribus conser-
p. 98. Athen;eum hunc esse eundem atque vare insuper hubentes. Damas- Ita locutus est
Dipnosophistarum auctorem ex pluribus hujus cius Suidam in A^0i}." Toup. qui ibidem
ap.
libri coUigere posse sibi videtur Heumann. ad laudat suas Emendatt. in Suid. II. j). 130. et
 VITAM AUCTORE PORPIIYRIO. p. Ixxi. Ixxii. cxxv

affert locum Tlieniistii p. 294. cd. Hartl. Lonnini A ^' Elocutkmi.s' clcffantia, ut rcctc Toliius."i'rtiric.

autem Ii.tc elegaiitissinia dicit. Tu cf. Comnientt. Tu cf. I. C. T. Ernesti Lexicon Technol. Graecc.
Ilerodott. nostras I. p. 6^. sq. ubi vim propriani Riiet. p. 174. Mox: ^ tt}? ev t^ Siavoia <ruvdi-

traiatamque verboruni 6r\iTavpi(eLv et aTToOr^aavpC- o-ecoy " alii oryTa^fcos" Fabric. " Hunc locum
ifw illustrare excniplis apponcndis studui, in liis perperam sollicitarunt viri doctissimi. Ita locutus

Theoplirasti ap. Athen. Epit. II. 28. p. 272. est Erotian. in prooem. ad Lex. Hippocrat. 'Ef-
Schweigli. de cauiibus cacti : ko). d.-nodT](javpi(ov- aii^adua-at 8e /cai eTrt to Tr}kavyic7Tepov a\Qd<Tai.

aiv avTovs fv aAju;;, quie vcrba quoniani in latina B ttoAv Ttapi^ovTai (j)m Trpbs to €v)(^aTaK)}i;Tov ttjs iv

versione exciderunt, latina addam: et in futuruni tij bLavoia arvvdiaecas. Quae vcrba sedulo no-
usum eos reponunt in muria. Plura dal)it Len- tanda." Tbtip. Pearcius volucrat : ttjs iv tjj

nep. ad Piialar. Epist. XXII. p. IIO: qucm Ae^ft (jvvOiaim et ti]s fVTr) bLavoCa KaTaa-Kfvrjs.

miror non adliibitum esse a diligentissimo cete- Neque tamen ToJlii conjecturam esse a-vvTa^e^as,

roqui Jacol)o ad Luciani Alexandr. c. XXIII. ut AVeiskius suspicatur, arguunt codd. nostri, qui
p. 49. et Wctstcn. in N. T. ad i Tini. VI. 19. sex numero eandem lectionem offerunt. Mutare
Addo lambl. in Protrept. XX. p. 300 TaTe C tamen noluimus. Cr. :

XPVpLaTa 61' aitKTTLav Ka\ ap.L^Lar a-noOrj(ravpL^ovtjL, p. Ixxii. ^, eh ti)V tov koyov hdpOp^aaLi'] " Rcc-

dAA.' ov KOLvovvTaL. Ita Cod. Memm. in Excerptis tius Tollius: ad distinctam philo.sophim dogma-

nostris, uti correxit Kiessling. KivovvTaL ed. Arc. tum explicationem." Fabric. " Haec est, quam
et oiKowTat Cod. Ciz. Idem philosophus de Vit. auctor §. scq. cracpeaTipav e^rjyr^aLV appellat."

Pythag. XXIX. p. 137. Kust. : UvOayopas to. Morus. Cf. Jacobs. ad Philostr. Imagg. p. .581.
TTjs akriOeias eviKpvnTe (coTTvpa (cf. Porphyr. Vit. et supra a me dicta ad voccm hapOpovv c. XVIII.
Pyth. §.57. Wyttenb. ad Plut. p. 1214.) Tots
et D fi"-
P- 123.
Mox : ot he — aTroSetfaVerot (Fic.

bvvap.ivoLs evaviraa-OaL (ita omnes codd. nostri. expressit diroSe^d/.ierot, vertens e/tgx'rM«;. cf. Var.
Ciz. ai'avaa<TOaL) l3paxvkoyia (quatuor mei et Lect.) xPV<^'^t^^'""-
" Q"^ "^*^'"" rerum, quas
'•

Ciz. jBpaxvokoyLci) tlvI aT;odr]aavpi(<>>v (ita etiam tractarunt, multitudine studium scribendi osten-
Arcer., sed Paris. evaTroOi-jaavpLCoiv. Memm. ev derunt, et propria ipsis usi sunt ratione." WeisJc.
aT:o6r]aavpL(eLv. Vindob. et Monacc. A. B : ev Mox : 6 ]j.ev tcls UvdayopeCovs (cf. Var. Lcct.) ap-

aTTo6r]aavpCC<>>v. Parisinam lectionem recte secutus '^"' IIAaTcovtKds- KaTaaTr^adpievos " Quorum
x"^ :

est Kiessling. p. 342.) aiTepCjike-nTov (ita omnes E ille principia Pythagorica et Platonica dilucidius,
mei : nullus anepLki]iTTov) Kal TTap.TTki]Or] 6e<opCas quani priores visus est explanasse." Weisk. Hinc
iKTaatrV. Weiskius, posteaquam Tollii, Pearcii Plotinum in Pythagoricorum catalogum relatum
Morique hujus loci versiones reprehendit, ita videnius in Fabr. B. Gr. Vol. I. p. 864. ed. Harl.
pergit : " Ad verbum igitur illa sic reddenda ubi hic ipse locus ita laudatur : " De Plotino
sunt : cum non curarent in scriptis mqjoris mo- Porphyrius inter alia" scribere debebai : Longi-
menti sitam condere et irponere doctrinam. Cr. nus apud Porphyrium. Alia qufpdam apponam
p. Ixxii. xat ij.eTaypa(jji]v
^. —
e7rot?Jo-aTo] " Est F ad Fabr.B. Gr. Vol. V. in capite de Plotino. Cr.

rem ex alterius libro in ,mum trans-

fjLeTaypd<j)eLv p. Ixxii. ^. Oiifi^ yap ovhev eyyvs Tt] Ed. Basil.
Jcrre, non semper quideni verbum de verbo, sed ovhe yap eyyvs ti. Fabric. ita, ut nos dedimus
habitu et modo tractandi mutato. Aristeas p. et ita libri mscrr. (vid. Var. Lect.) Tollius, Tou-

233. ed. Dalecamp. Dc Platone Diog. Laertius pius et Wyttenbach. scribi volunt: ovhe ydp oiS'
T. I. p. 291. ed. Longol. : TroAAd ydp 'F.TTLxdpp.ov eyyvs tl, et istud ovhev e similitudine soni in se-
7Tpoao)(pikr]TaL, Ta TTkeXaTa p.eTaypd\l/as. Nenipe quenti eyyiis natum videtur. Weiskius tamen
Platoncm vult res ex Epicharmi disciplina in G Fabricii Lcctioncm reduxit, addens " Sed rec-
:

suos libros ita derivasse, ut, habitu et oratione tius haberet: oii6e ydp ovhiv tl. eyyvs, quod tanien
mutata, cas sibi proprias faceret. Atque sic Lon- in ipsis Longini verbis ponere non sum ausus.
gini locus intelligendus est." Morus. Cf. qua? Ncc multo deterius est, quod editi libri habent:
supra de hoc verbo similibusque diximus ad Cap. ovhe ydp eyyvs tl: non cnim pj-oxime accedunt,
VIII. p. 107. ed. Fabr. Cr. quod ex Attica ratione cst : longi.ssime ah.sunt.

p. Ixxii. '^. aTio T7JS ev tT] ki^ei. KaTaaKevr]s\ Sed nequaquam probo Tollii et Toupii comnieu-
CXXVl ANNOTATIOxXES IN rLOTINI
tum ovbe yap ovS eyyus. Nam oiSe talibus iu A sensissct, fugit." Vid. Sueton. in Tiber. c. XIV.
libris statim repeti vix potest sola particula yap et ad eum Is. Casaub. Tacit. Annall. VI. 20. sq.
interjecta, nisi aliud etiam ovbe deinceps positum Fabricius et Heumann. in Bibl. Gr. Vol. III.
refertur, ut fiat nequc—^iieque.'" Toupius for- p. 190. Harl. et interprr. ad Dion. Cass. LV.
mulam iyyui rt illustrat binis exemplis ex Ari- p. 783. Reimar. et LVII. p. 861. Cr.

stolelis Kliet. II. II. et e Suida in 'OSatVaSos re- p. Ixxii. 'O be 'AfxeXtos, /car' tx^V Mf^' tovTov
<^.

petitis. Ta 'NovpLTjvCov, Kal KpovLOv, Kal Mooepa- /SaSifetj' Trpoaipovixevos] Retinui pev, licet altero

Tov, Kal Qpa(Tvk\ov. Porphyrius ap. Euseb. Hist. B membro repetatur, et omittant aliquot libri. Nec
Eccles. VI. 19. p. 244. sq. ed. Taurin. de Ori- ha?serunt in eo Longini interpretes. Cf. etiam

gene Adamantio : Ivvfjv Te yap del rw nXarwi-i, Matth. Gr. Gr. §. 622. 5. p. 1263. ed. sec.

Tots re Novixr]viov Ka\ Kpovtov, ' AiroWocjxivovs re Admonent autera haec Homericorum locorum
Kol Aoyyl.vov, xat MohepaTov NtKo/xaxov re xat Tiav Odyss. /3'. 406. y. 30. e'. 139. et ?/. 38 /xer :

ev rois Hvdayopeiois eXXoyt/xui' avhp5>v wpikei avy- t)(yta j3aiv€ Oeolo. (unde colorem duxit Plato in
ypapp.a(nv. Sed illic pro Aoyy!.vov legendum esse Phwdro p. 266. B. annotante Heindf. ad eum
'AXftivov contendit lluhnken. de Longino §. VII. q locum p. 3 13.) et Pindarici Pyth. X. (11.) 19. sq.

p. ^03. Bergm. qui de toto hoc Eusebii loco con- — : ro 6e crvyyeKes ip.j3e(3aKev txyecLv iraTpos

ferendus est. De Numenio ct Cronio supra vi- (txcos tov avyyevovs dixit Plotinus p. 51. G.)
dinuis ad cap, XIV. p. 116. Vidcamus nunc de Sed alibi ctiam cum verbis motum significanti-

duobus rehquis. Porphyrius de Vita Pythag. bus hoc substantivum jungit Plato, ut Pohtico
§.48. p. 46. ed. Kustcr. : j; Se -nepX tS>v apLOp.S)v p. 290. D: otoV ye tlvos Ixyovs e<}) o nopevop.eQa.

irpaypaTeia, ws ciXAot re ^ao-t, xat MoSeparos 6 ex quo de loco prffclare egit Clariss. Heuschus meus
raSetptoj' TTavv ovveT&s ev evbeKa (Cod. Monac. A. D i" Specim. Crit. in Platon. p. 137. Aha iiarum
nr. 91 : ef fieV-a. sic.) /3t73Xot$ <rvvayayo)v to ape- formulariun exenipla ad hiec 2 Petri II. 21 : tva

(TKov rots avhpaa-L, 8ta roiJro ea-novoaa-Or]. Floruit ei:aKo\ovOi](Tr)Te toIs Ixvecnv avTov congessit Wet-
Moderatus Neronis aetate. Ejus discipuium stenius in N. T. Cr. Mox : to. TroAAa juei^ r£r
Lucium memorat Plutarchus Symposiacc. \ III. ai^rdii' boypdrcav ex()p.evos: " ^linus recte acccpe-

7. p. 727.B. p. 999. Wytt. Scripsit IIvtJayoptK&Ji' runt viri doctissimi. ^sl plei-ianque. Quare lo-

(rxo\b)v hbros undecim tcste Porpiiyrio 1.1. de- cus ita vertendus est: Et plerumque eadem am-
cem siquidcm librarius Codicis Monac. voluit: ^ plej:us doffinata in eorum tractatione yiinlto pro-

ev bha, quiiiqiie testc Stepii. Byz. ]). 255. Ber- lixior et operosior c.jf." Toup. " Omiserunt
l;clii. Ejus fragmcntum de natura numeri {apLO- nempc iiumano errore in vcrsione ^tw aut ple-
p.ov) servavit Stobaeus Eclogg. Physs. I. 2. 8. ruinque (ra TroAAa), cetera tamen non deterius
p. iS.IIecrcn. Plura de eo II. Vaicsius ad Eu- intcrprctati." Wcisk. Et vero cum scctari se
scb. 1.1. Fabricius et Hcumannus in Bibi. Gr. Plotinum videri vcllet Amehus, Plotinianis ta-
III. 853. ubi tamen falso citatur Suidas in Ta- nien prorsus contraria placita aliquot in suis

Setpa. Wyttenbachius in Biblioth. Crit. II. 8. p scriptis consignavit. Cujus rci insigne cxemplum
p. 122. qui etiam in liujus i)hilosophi mcntione prodit Proclus in Piatonis Timitum p. 93. infr.

insignem Meinersii negligentiam notavit, et Hee- Qua de re diximus ad Plotinum, v. c. ad finem

ren. dc Fontibus Edogarr. Sloba_'i II. 2. p.303. Enncadis II. hb. 3. p. 148. Cr.
sq. De TArtwyfo Scholiastes Juvcnal. ad Satir. p. Ixxii. f. Ka\ ttj ttis eppr^veias TtepL^o\fi\ Per-
VI. 576. p. 258. ed. Crameri :
" Thrasillus (leg. peram lia;c acceperat Morus de ornatu ehcutio-
Thrasyllus) multarum artium scientiam profcssus iiis qiti aclsumitur, qiio res velut induitur. llecte
postremo se dedit Platonicae scctae, ac deinde g contra Weiskius : " Longinus universe laudat
mathesi : qua praeeipue viguit apud Tiberium ejus (Plotini) tvtjov rjjs ypa(pr]s, ct, quod huc
cum quo sub honoi-e ejusdem artis familiariter raaxime pertinet, tS)v evvoL&v Tavbpos rijv ttvkvo-
vixit quem: postea Tibcrius in insula Rhodo rijra (Fragm. VI. E.) Cum igitur Amehus h. 1.

priEcipiiare voluit in pelagum, quasi conscium dicatur rfj rijs epiir]veias TTepL^o\r] in contrariae ra-

pra^missa? (Pithoeus mavult : promisscc, et ita tionis studium abductus esse, non ornatus qui-
Casaub.) dominationis. Quem dolum cum pra;- dem liic potcst intelligi, qui nec Tvir(a rf/s ypa(pr]s
 VITAM AUCTORE PORPIIYRIO. p. Ixxii. Ixxiii. cxxvii

Plotini defuit, sed juHo latior de rcbus disputa- A p. Ixxiii. '. ixirpM^ avTi.yf)a(prj SteXeyfat boKov-

tio ct fusa per particulas explicatio. Hkc enini //e)'] " Ia'0'. }j.iTpLM avTi,ypa(pfj vcl certe ij.fTp((as

contraria est Trj ttvkvotiitl t5)V ivvoL&v Plotini." jfi avTLyiUKl)?!.'''' Tullius. MeT/jiMs oteAeyfat est

Tuni laudat qua; supra leginius in iiac Vita XIV. satis conjutasse. ^Esciiincs contra Timarchum
p. 1 15 : (v h( TM yp(j.(l>iLV K. T. k. De amhagihu.s p. 1 3 : Ka\ irepl iJ.iv tovtu>v ixiTpiia^ i\Ti!.^(a ixol irpo-

disputantium Plato in Phacdro p. 272. usurjiat etpTJir^at. Ac de /lis satis me prajatum arhitrorr
IxaKpav -7Tipil3a\\oij.ivovs, uhi vid. Ast. p. 380. Toup. " Hoc ipsum Toupius supra ad Trepl
Cr. B v\}rovs XXVIII. 3. [p. 100. ed. Weisk.] monere

p. Ixxii. g. rt rts Si' KiveXv ototro bilv'] " Excu- dehehat." IVeiskius; qui Toliii conjecturas com-
tere, .sollicitare, impugnare." Fabric. " Quid prohat. Lihri tamen non suffragantur. Nec
enim putet aliquis ceteros rcfutandos, scntcntiu nccesse est quiciqiiani mutari. Cr.
movendos? Sic paulo post Kti^eti' bo^as, labefu- p. Ixxiii. "\ '11/xety 6e avTo ixovov TTpocrripKi^^Tdri-

cere." Morus. De verho KLvelv, adjunctu vi pnv, Trj KOLvfj — iiiLypa^jifj] " Sic rectc legitur.

comm(mendi, sollicitandi, l(di(fiictandi, immu- IIujus Gra?cismi ciegantiam niinus pcrspectam

tandi, egerunt Heindf. ad Platon. Thca;t. §. 35. C hahuerunt nostri Interpretes.'" Toupius ; (pii

p. 331. Wesseling. ad Diod. Sic. I. 95. p. 107. iianc formulam ct similcs multis cxemplis illus-

Coray ad Isocrat. Busir. II. p. 173. Vaickcn. travlt, quic nunc iion est quod repetamus, cum
ad Xenoph. Memorahh. IV. 2. 2. Wyttcnh. ad iiaec res hodie pervulgata sit. Weiskius laudat
Pkitarch. de S.N.V. p. 11. p. 315. ed. Oxon. Cf. Longinum n."T. XXXV. 4. "Cod. Vat. recte
etiam Sturz. Lex. Xen. II. p. 745. Cr. avTo pLovov, non avT^, ut Itgi juhet Morus. Vid.
p. Ixxiii. ^. TavTa A.a/3oi'res] " Lego: tu avTU)v praster Toup. meam Lettre critique p. 97." Bast.

kajiovTis." Weisk. Libri non suffragantur ; nc- D Vid. Bastii Epist.Crit. cd. Latin. p. 135.not.56.
que opus est mutatione. Cr. Mox : ov;( ort tS)v Etiam nostri libri omncs airo piovov. Paullo
Ke<^. eTiLyeLpr]it.aT(i)v " Genilivi tQv Ke^akamv et prius: Trept tov Tpoiiov Trji nXcortVov (f)i\o(TO(j)Las

eTrtxetpjjf.tcircoi' pendent ah antecedente oiSeV : scd typa-^ev :

" Lege iTTiypa\p^ev." Wyttcnbach. in
postremi, (Tvvayoiyris et KpCaioos ah iiTLij.iXridivTis.'" notis mscrr. Idem coiijccit Weiskius. Lihri
Wci.ik. Extrema iia?c reddit Eahricius " Ne : vero omnes vulgatam servant. Cr.
coliigere quidem, nedum seligere meliora." Weis- p. Ixxiii. ". iTpos rrjy 'A/xeAtov eTrtoToAr;;'] Fa-
kius iiajc et proxime antecedentia ita Latine ex- e hrlcius et Longini Edd. : jrpbs tov 'Ap.ikLov iin-
liil)ct :
" Pr»sertiin cum niliil a se cxcogitatum a-Tokriv, et Fahricius in not. :
" Alii TTphs t^iv 'A-
addiderint, non dicain reruin et capitum, sed ne minus hene, ut ex prsecedenti-
ixikCov eTrtcrroArji',

argumentorum quidein, neque curarint illa e hus patet." Ego tamen lihris nostris ohtempe-
plurihus congerere aut excerpere mcliora.'' Cr. randum duxi, qui ad unum omnes cum Ed. Ba-
p. Ixxiii. '. Bao-tAea tov TvpLov] i. e. Iiuiic ip- sil. conspirant." Cr.
sum Poiph^rium. Cf. supra c. XVII. p. 119. p. Ixxiii. Siereyicett' rTAcortvof re icat 'Api.ekiov]

cum annott. et animadverte etiam a Longino Ty- F " Longinus supra c. XX. sect. 9." Fabric. [§. 6.

rium vocari (nam Sijrium h. 1. Latina Fahricii p. 180. ed. Weiskii.]

mendose.) Cf. supra cap. VII. fin. p. 117. ihiq. p. Ixxiii. ^. to. Noi'ju,r;i'toi' 6e ovx otl vTTolSdkke-
annott. Cr. Mox : rrjj nap' fip.LV aybiyiis " Lon- tr^at boyp.aTa,'] " Longinus supra c. XX. sect.

gini quoque auditor fuit Porphyrius, Suida teste 10. (p. 130. sub fin.). Porro Tollius hasc verba
et Eunapio. De lihro autem, c^juem adversus ita legenda esse putahat : xpficratrdai. Ta Noujurj-

Plolinuin scripsit ejusque retractatione, quam j'toi' 6e nAojrtyoj' ovx viro^dikkeadaL Kal tcl eKeLvoiv

h. 1. Longinus improhat, vid. XVIII." G

supra c. TTpea-fieveLv 6o'yjixora. [conf. supra c. XVII. init.

Fabric. P. 123. ed. Fahr., qucm locum ad hac p. 19. med.] dAAa t&v Hv6ayopeL(i)v avTov re

Longini vcrha illustranda excerpsit Tollius. De nAcircdi'os (/erteVat 6o'y//ara." Fabric. '^ exop.ivov:
Porphyrio Longini discipulo vid. Eunaj). p. 7. Cod. Voss. [Leid.] ekopiivo)v, quod propius ad
Boiss. et hujus Wyttenbachiique annott. p. 156. ToHii IIAcxrcoros accedit." Wyttenb. Vides hunc
et p. 30. et cf. Ruhnkenii Disp. de Longino favcre Tolliana? conjectura', ct (|uis non ci faveat,

§. VIII. p. 505. Bergm. Cr. cjui codicum nostrorum vestigia perscquatur, unde
cxxviii ANNOTATIONES IN PLOTINI
corruptelffi manifestus fit bic locus, et qui reputet A sunt in Lexicis : Lycurgus adv. Leocrat. VI.
Porphyrium hic propemodum ad verbum repe- p. 5. sq. ed. Coraii. Dicaearchus ap. Athen.
tere ea, quae Longinus superiore capite de Plo- XIII. p. 594. f. p. 151. Schwgh. cum Var. Lect.
tino Amelioque pronuntiarat.'' Qiiid autem ille et Animadvv. Himerii Orat. VIII. 4. p. 548.
ibi de Plotino .''
Videhcet 6 /j,ev ras Uvdayopfiovi Wernsdf. et ipse noster Porphyrius de Antro
apxai Kul Tl\aTb>i'iKa9 i>s «SoVei, irpos cra^pfa-Tepav Nvmpll. III. p. 4. q)S av o-^^eSoz/ ttAvtciiv tQv le-

t5>v TTpb avTOV KaTa(7Tr](raixfvos (^rjyqa-iv. Quo- p(2v —ras eio-dSons e)(6vT<i>v iTpos avaToX.as TeTpafi-

equidem verum vidisse Tolhum existimem B ixivas' twv 8e da-LovTcav irpos bvaiv afpopdvTav. ubi
circa :

in textutamen constituendo Hbrorum auctorita- ex appositis vis vocis intelligitur. Cf. tamen
tem secutus sum; unde recepi TaKeivov et eAo- Goensii Animadvv. p. 87. Cr.
fxivov. Mox KoX ovbe eyyvs e2vaL to. 'Nov^j.riVLOv — p. Ixxiv. ^. ojs, et kol — avveftr] bwrjOTjvai crvti-

Tots IIAwrtVoii Trept tS>v avTu>v (jvyypajj.jxacnv. Quod ;j.t'fat avT^,'] " Interpres rcctius lcgit : os et." /a-
h. 1. plurimi libri ofFerunt (rvyypaixiJ.6.Ta>v recipere bric. " i>s, et kol — Lege os ut Interpr." Wytt.
nokiimus, quia, ubi unus hbrarius prsecedentis I)e Ficino certe non spopondcrim. Nec ullus
vocabuli terrninatione deceptus erraverat, reliqui C hbcr MS. suftVagatur. Crediderim etiam Por-
se ei eo promtius aggregabant, quo usitatiorem phvrium tunc scripsisse: -jrept IlAwTtVov yp<i<^a)i;,

vocis eyyis similiunique constructionem ciun Ge- ne 6s ad Plotinum referretur. Quocirca <os reti-

nitivo noverant. In loco enim gemino su])ra nui, ct, <]uo intelligentise consulerem, virgulam
cap. XX. p. 130. sub fin. ad unum omnes Da- adjeci. Ad Constructionem adliibe Matth. Gr.
tivum agnoscunt, et vid. Matth. Gr. gr. §. 386. gr. 519. p. 997.
§. Mox vero Fic. cxpressit
6. p. 708. Cr. bvin]OfivaL, quod cx plurr. Codd. recepimus. Cr.

p. Ixxiv. b. ort r^s r 'AixeXiov (ita scripsi cum d p. Ixxiv. <^. 'AAAa rtrj /xot TavTa k. r.A.] Dis-
bono libro pro 'Ap.eXlov) — to a(j>i\6ao(f)ov — e(f>v- tinguenda ha"c csse a locis Homericis cuin hoc
Xa^dixriv, mi Trpos fjiAor tov nAurtVov yp6.(f)<j>v loco niale confusis docet Hevnius Obss. in Iliad.

IriJpojr.] Extrema ita sunt rcddenda : et me ad x- 126. sq.:

" Alio modo proverbialis locutio ac-
Plotini imitationem (docendi<juc genus) in scri- cipienda est apud Ilesiodum Thcog. 35. proprius
bendo spectasse. Videamus de singuiis. Longi- forte a<l fabulam de orlu hominum, scu de habi-
nus c. XX. scripserat, quod Porphyrius h. 1. re- tatione in cavis arborum ct rupium." Cr.
petit: BacrtAeJis (1. c. Ylopcf^vpios) ovk <5Atya Kara E p. Ixxiv. ^. otSa 8' eyo) yjraixixov r apiOixov — Kal
rrjv I1\<i>tIvov ixipLr]<TLV <Tvvedr)Kev. Jam fTJAos est ov XaKeovTos aKovo).] Non ncglcxit nostrum lo-
Ixiixrja-LS. Vid. Ammon. p. 64. Valcken. {T;Aos 8e cum diligentissimus Wesselingius ad Hcrodot. I.
fXLixria-is KaAov. Moeris p. 168. ibiq. Pierson. 47. qui contra atque Valckenarius ad Eran. Phi-
Thomas Alag. p. 406 : Inde altera nascitur vocis lon. p. 170. istud ov \a\iovTos e Grammaticorum
significatio, ut diccndi genus dcsignet. Strabo interpretamento natum recte judicat. Et cjxa-

XIV^. 4 I. p. 572. Tzscli.: "HyT/cr^as 6^ 6 p^rcop os rewros agnoscit inscriptio, quam nuper denuo
rjp^e ixaXLora tov 'Aaiavov \eyoixevov fj;Aoii, ubi F cxhibucrunt viri docti Rose in Inscriptt. Grr.
inale Xylander adversantibus libris omnibus : p. 416. et Uocckh. in Corpore Inscriptt. I. p. 416.
a-T6\ov. Plutarch. Anton. c. II. j). 54. Coraii: cum Oracula Sibyihna VIII. p. 749. sq. Gal. et
eXPV'''o 8e r<3 Ka\ovixev(f 'Ao-tawp f?;A<d r<3r \(>y(j>v. et Angcl. iMai. p. 53. v. 125. 135. cum vulgata
Nam quod plures sectantur et imitantur, id exis- conspircnt, quie in Porphyrio haudqua(][uam sol-
tit deinceps dicendi scribendique genus. Nec licitanda ct haud dubie satis antiqua est. Plura
proinde male Ficinus Plotini Jiirmam reddidit. dcdimus ad Herodot. 1. 1. ed. Bashr. et nostr.
Quod deinde plures Codd. nostri habent a<j>e(ip<av G Cr.
non displicet, et ejusmodi est, ut non a hbrario p. Ixxiv.
f.
Kat ota Trept IW^otCvov fdea-ma-ev.'^
videatur ])rofectum. Nam etsi simplex opSz^ T:p<3$ "Hoc oraculum Joannes Opsoptrus suas collec-
rt idem ad aVuiind spectare se accin-
est, videlicet tioni Oraculorum [Oracula Metrica Apoliinis
gere, aliquid sectari, com^ositi tamen verbi haec alior. Paris. 1607. p. XXII.] pra-fixit, in cujus
vis paulo rarior videtur. De verbi compositi editione errores quidam typorum, qui in Fici-

vario usu et constructione hi loci consignandi niana irrc])scrant, sublali. Alios et ipse sustuh."
 VITx\M AUCTORE PORPHYRIO. p. Ixxiv. Ixxv. cxxix

Fabric. Adjefit ctiam Testiinoniis de Oraciilis A ccrno), coniparanchis fiicrit Platonis locus in

Galiaeus in ed. Sibyllin. Oraciill. T. I. ad calcem Sympos. p. 177. p. 379. Rekk.: "F.pwTa oe jxr)-

p. 8. sq. indeque nuper V. Cl. Frkl. Muenter. beva ttu avOpwnuv — a^itos vp.vf}(rai,. — 6oKet ydp p.01

in Antiquarlsche Abliandluvgcn. K()|)eniiao;en. XP^vaL (Kaa-Tov i/ixSiv \6yov d~dv (liaivov "Epo)-

1816. 1). 274. sqq. cum emendationibus Clarissimi roy kiH oe^ia <os av bvvrjTaL kAWuttov, et adlii-

Thorlacii et cum versione Germanica. Mentio- benda esse verba Ciceronis Tuscull. I. 3 :
" The-
nem hujus Oraculi fecil etiam B. Bendtsen. in mistocles cum in epulis recusarct lyfam, est habi-
prolusione, qua; inscribitur jMarniora Mystica. B tus indoclior." v(pau>(av. Piiular. Nem. IV. 71.
HavnifE. 1819. p. 4. sq. Caeterum hunc iocuni sqq. (44.) 'E^vcpaive — <p6py.iy^ — jueAoy. Similiter

Porphyrii de Oraculo confudisse videtur cum {;'ju;'oi' j;(^au'6U' dixit Theod. I. 4. Cr. Add. Pin-
ejusdem opere de Oraculis Eunapius in Porphy- dari Fragmm. 170. p. 647. Boeckhii. Alr.
rio p. 9. Boissonad. judice Wyttenbachio in An- p. Ixxiv. ^. KXi/fco] /Eschyleum dicit Thorla-
not. p. 39- Qui quideni " Ergo, ait, solitam : cius. Vid. Choephor. 315. ibiq. IJlomfield. Eu-
sibi neghgentiam secutus fuerit Eunapius, qui ripid. Iphigen. Auhd. 1523. Aristoph. Aves
Jocum ex Vita Plotini cum singulari Porphyrii C 95i- cf. v. 6. Mox Gallanis in Oracull. 1. 1.

opere de Oraculis confuderit, quod certe opus yipvaacrdaL. vitiose. Antiqua Schoha in Hesiod.
significare videtur his verbis : Kaj juera rai/ra uAAa Theog. v. 28. exhibent yrjpvcracrOai pro ixvd-qcra-

irpayixaTixKTai ottws yjri] TowvTcav TTOLeicrdai, e:7ifxe- aOai,, quffi lectio quum placuisset Gra?vio, non
\fiav. ubi nostra opinione requiratur m-npayp.a- tamen probata est F. A. Wolfio et Th. Gaisford.
rei;rat, .Hcripsit, Ubros composuit.'''' Cr. in poetis Grr. minorr. I. p. 71. Quod Ilgcnius
p. Ixxiv. g. "Ap.fipoTa (poppiCCfiiv a.val3a.\\oij.ai. ad Hom. Hymn. in Mercur. v. 425. yapveiv de
/f. r. A.] Tib. Hemsterh. ad Apollon. Rhod. v. D humana voce usurpari dicit, verum quidem : sed
307. in Hemsterhusii Anecdd. T. I. p. 304. ed. tamen etiam de animalibus usurpari docet Phi-
clar. Geel. agens de duphci forma quorundam letae illud ap. Athen. II. 71. p. 273. Scliwgh. et
Adjectivorum in os et iys ita : ""Aju/3pora v)j.vov in Anthol. Gr. I. p. 122. Jacobs.: Yi-jpvaaLTo 6e

perlicenter Apolio videtur posuisse pro ajxjipoTov vijip6s. Cf. ad eum locum Car. Phil. Kayseri
ap. Porphyr. de Vita Plotini v. 1; aliter tamen tov p-aKapiTov annott. in Philetaj Coi Fragg. N.
v. 25." [Quid, si legendum sit (j)opixL((ov et jun- XIV. p. 55. sqq. — v. 5. epMais inde ab Homero
gendum afx^poTa (popixi^biv ? Mr.'^ De v.aval3(i\- E frequentatum poetis. Cf. Heynii Obss. in Ihad.
Aojixai cf. Scliol. Aphthon. in Mattha."i Lectt. A. 357. et in (p. 251. Deteriore tamen etiam
Mosqq. II. p. 81. et Schol. Philostrati ad Vit. sensu usurpat Proclus Hymn. in Musas, vs. 10.

Apoilonii in Georg. Jos. Bekkeri Specim. in ad quem vid. Jacobs. in Antholog. Gr. II. 3.
Philostrat. p. 121. In Platonis Theajteto. p. p. 285. Quos hymnos omnino cum lioc oraculo
175. e. Heindf., Casauboni eruditione usus verba coniparare et Jacobsianas annotationes adhibere
(xval3d\\ecr6aL 8e ovk iTtL(TTap.ivov eTri8e'£ia e\fv9f- conducat. Cr.
p(as de amictu dextre componendo (SefttSj) inter- F p- Ixxv. '. vs. 6. e»cA7;ix^ei'.] Ita etiam Ficinus
pretatur p. 400. Quam explicationcm adhibue- legisse videtur. Pindar. Nem. II. 34. (22.) e/iii-

runt Themistio p. 263. T. Hemsterh. ad Thom. x^^"- Similiter eAeAtx^er. De quibus formis
Mag. p. 65. et Jacobs. ad calcem Dionys. de Eustath. in Iliad. p. 85. p. 73. ed. Lips. noviss.
Composit. ed. Goeller. p. 288. Ahi aliis scrip- et alibi disputat. diTva-(aixev. Cf. Orph. Argon.6.
toribus Saliierius tamen Athena^o ejusque magno Heyn. ad Ihad cr. 502. Musgrav. ad Eurjp.
interpreti ol)loquens explicat preludcr. (Vid. Orest. 1253. m^. ^. iTiLnvdovTes. Vid. Mitscher-
Schweigliicuser. ad Athena-imi (Anlmadvv. I. G lich. ad Homer. h. in Cer. v. 283. Valcken. ad
pag. 169.) Atque huic adstipulatur nuper edi- Eurip. Hippol. v. 563. Phalarid. Epist. XIII.
tus Scholiastes Bodlcianus p. 77. ed. Gaisford. p. 66. a a-oi eTn^nviovaLv 01 Oeat " qua3 tibi (Ste-
Qui postcaquani hanc ipsam interpretationem sichoro) adflant deae.'" Cf. XIX. p. 98. ubi item
prodidit, aiiorum rationem adjicit comprobatque, de poeta divinltus adflato. — Vs. 10. Hymn. Orph.
qui pro Tipooijxid^icrdaL s. dpxecrOai KaOapi(eLv ac- LVT. {^^.) vs. 7. ^aOvxavra de Adonide. Saepius
ceperant. Qua; ratio si valeat (nihil enim de- autem cx Orphicis profecit hic vatcs. Cr.

voL. I. r
cxxx ANNOTATIONES IN PLOTINI

p. Ixxv.
k. vs. II. AaiiJ.ov, avep to irapoLeev, A Gr. (II. 441.) III. p. 14S. vs. 16. Nimirum
&Tap vvv MifjLovos alcrr) Nunc
OeLOTep}] TTfkaiav,] anima a licorum conspcctu remota et corporis

demum orditur iiymnus in Plotinum. Empedo- vinculis impedita, fatoque et necessitati obnoxia,

cles in Catharmis v. 367. (p. 530. Sturz. cf. An- nunc demum, ubi hanc terrestrem sedem reiiquit,
tholoo-. Palat. IX. nr. 569. Jacobs.) eyw 8' vp- : Cf. Jacobs. ad Procli 1. 1. (T. X.)
libera evadit.

fiiv 6ebs apl3poTos, oiiKeTL Ovtjtos. Speusippus in p. 277. Mox vs. 13. pedeaiv he iToXvcjiXoltTfSoLO

Anthol. Palat. in /'/aio?!m IV. 31. (p. 634. Ja- KvhoLp.ov. Pro corpore (cr&l/xart) passim peOea,
cobs.) : ^wpa /xei' ev koXttois KaTex^ei Tobe yala B 5ep.as, oorea, ekvTpov, (tki]vos et suniiia usurpan-

Yl\aTU)vos' ^ivyT] 6' iaoOebsv (vel ia-oOeov) Ta^LV tur, etiani in e-nLTvpfiioLs. Addo arapi, de quo
evet p.aK6.p(av. Quod Epigramma imitatus est vid. Galal^er. de Stylo Nov. Instrum. X. p. 66.

Anonvmus ibid. VII. 61. cf. etiam VII. 62. et sq. Miinter. \n Jntirjuarr. Ahhandll. p. 225.

Jacobs. Toni. III. p. 231. infr. Atque has Em- Wyttcnbacli. ad Piutarch. p. 832. Jacobs. ad

pedocles Platonisq\ie laudes ante oculos h. 1. vi- Anthol. Gr. X. p. 198. et ipse Plotinus p. 530.
detur habere quisquis esl hujus Oraculi Vates. B. o rfj a-apKL p.6vov thoLev, quje simillima sunt

Simiha leo-untur passim in titulis sci)ulcralibus, C N. T. quibusdani locutionibus. Piuralem aapKes

ut ap. Grutcr. p. DCCLXIX. nr. 4. Upoadev habet Inscript. Peircsc. ap. Chardon. Ilochett. I.

ixev dvr]Tr]v (dvrjTr] Murator.) vvv be 6eS>v /xeVoxoy. p. 125; unde adscribo, quse ad nostri loci sen-
Inscript. Pciresciana (ap. Chardon de la llocliette tentiam faciunt: Tieiiavp.aL vova-iav Kal Ka]j.aTOLo

Melano-es dc Criti(pie I. p. 124. et ap. Miinter. koI ^x^^o^ '7^^ vovov. Tavra yap ev ^doLaLv d/xet-

1. 1. itemque in Append. ad Anthol. Palat. nr. \ix« capKes ix°^^'-^- ^'-

219.) vs. 2. Kovi>os eyla Ka\e(x> (re, QeQ (pCXos ouk- p. Ixxv. vs. 14. 15. In Ed. Basil. est TpoTrCbe-

ItlOvi^tos; etin Latina ap.Gruter. p. MCXXIII. D o-i!-, vitiose. Correxerunt Fabric. et Tiiorlacius.

nr. 7. "Ablatum (juaeris ? Desine Jlere deum."' Ille tamen vs. sq. es ijiov avrjxvrov dicT^y. Wer-
Cf. Plotin. VI. 9. II. p. 770. et vid. Bcndtsenii ferus o p.aKapLTi]s lcgi volebat : pcixrapevos. irpa-

Marniora Mystica p. 10. scp plus nnnusque di- Tri8eo-(nr es J/ioVa vrjxvTov, delcto vocaijulo aKTr]s.

vcrsae reperiuntur formulae in titulis, vclut in illa et in seq. vers. Krjxe eTTeiy6p.evos. Hoc poste-

inscriptione Atlienicnsi, nuper rcpcrta, in eos, rius dcdit etiam Galheus et Thorlacius, hic pro
qui apud Potidaani pro ])atria occuhuerant (in Imperativo accipiens: quod miramur. Obstat
Thierschii Actt. Pliiloll. Monacc. II. p. 393. E enim continuatio scntentiarum ; et manifesto ora-

.sqq.) : AtOi/p pev \jrvxas vTTebe^aTo, a(j>p.aTa he culi auctor iniitatus est poetam Odyss. e'. 399 :

X6<i>v. Cujusmodl fornuilas plurimas coliegerunt rijxf 8' eTTeLy6p.evos ttooIv ijiTeLpov eTTi{3r]vai. Quod
et explicarunt Jacobs. ad Antliolog. Palat. Vol. Ficinus vertit " ad exsors aliuvionis littus" recte
III. p. 972. Morgenstcrn. V. Cl. ad Inscrip- fccissc videtur. Nam licct alibi w/xfroy est TroAi)-

tioncm Cypriam in Sarcophago in lliclucri Iti- xvTos,latcfuiias,muUumfusu.f,a.deo(\\iQdiff'usis

nerario p. 661. sqq. et Welcl<cr. in Sylioge Epi- aquis mersus (explicante Schol. ad Apollon.
grammatum Grscorr. XXIII. sq. p. 27—30. p Argonaut. III. 530.) hic tamen pocta sibi hoc

Similia etiani lcguntur in Oraculo ap. Stobseum indulsisse vidctur, ut (TTepr]TLK(as usurparet eam
EcloTg. Phvss. 1.52. p. 998 — 1000. Ileeren. Cr. vocem. Et quid quaeris? Comparatur his ver-

p. Ixxv. vs. 12. 6t i\va-ao bea-pLbv aviyKrjs] Infr. sibus philosophus Plotinus cum Ulixe, qucm et

vs. 33. jrvv 6' ore 8)) (TKrjvos /xer e\va-ao. Senten- ipsum Tbv (}>l\6cto(J>ov dicebant recentiores Plato-

tia explicanda est ex docirina Platonicorum. nici (Eustath. ad Odyss. X. 236. p. 394. Basil.)
lamblichus de Myster. X.5. p. 176. Gal.: Xeyca ac sicut Ithacensis heros in Odysse» quinto car-
TOLvvv m b detaTbs voovp.evos avdp<i>iTos rjvdpevos to Q mine Leucothea; atque Minerva? patrocinio ad-
7rp(!o-5e!^ TT/ 0e'a (6e^(f aliquot libri MSS. in schedis jutus ex procelloso mari in Phaeacum insulani
nostris. male:) Tav dem', e-7TeLa->]\dev erepa T|aixS enatasse dicitur : ita Plotinus ex hujus vitae

Trj TTepl To avdp(aTTLvov pop(ji>]s et8oj a-uvr^ppoapevr] fluctibus fingitur enatassc in insulas beatorum ;

Kai 8ta ToSro ev r(3 tt/j avdyKr]s Kot elpapjxevr^s non alitcr atque in Pciresciana Inscriptione ille

eyeveTO hecrpi^. Quod ipsimi avayKaL>]s \lvov at- naut:i juvenis se Dioscurorum ope ex undis vitae-

(rr]s appellat Proclus hymn. in Solem in Anthol. que miseriis emersum procul a vulgo cum coeles-
 VITAM AUCTORE rOllPIIYRIO. p. Ixxv. Ixxvi. cxxxl

tibiis cliorcas agerc dicit ; addeiis vs. 12. 7%^ orpa- A tio, .si navioantcni cogitcs, fjuem spcculator ex
nijs fh etM'- Eadem sentcntia subjicit vates nos- aito conspiciat. Aliter tamen intcrprclatiu- Por-

ter : 8^/xov d7r6 voa-^plv aKiTpcSv, \. e. aixapTwXm-. pliyrius c. XXIII. proximo, «(^dii'); yoi)i> t(5 IlAa)-

(Iliad. VIII. 361. cf. Ileynii Obscrvv. V. p. Ttvtf a-Ko-nbs eyyvdi, vaicov. re Kos yap avTM Kal o-ko-

477.) Hujus h]iJ.ov (populi) contrarius introdu- ttos rjv t6 ivo^OiivaL Kal TTekdfraL tm (ttI Trao-t 0e(2.

citur xopb^ infra v. 43. Huc facit Olympiod. in Quae haud dubie moverunt Ficinum, ut siffmtm
Alcib. pr. III. p. 25. ed. nostr. o bf xopbs evTa- vertcrct; ncc hasc sentcntia ab imarrine navigantis
KTOTfpos Tov 8r;ju,ov, et ye ttoWiiv evoxTLv (f. TroAAjjy B sive natantis abhorret, ([ui, cum maxime |)harum
TTjv evb>aLv) exei, Kal irpbs eva p.ovov opa rbv xopo- sive speculam conspicit, tantum non in salvo est.

8t8(io-KaAoi'. Etiam sequcntia vs. 16. evKap.TTea Similitudincm (jKOTrtas ipse usurpat Piotinus. Vid.
oXfjiriv, iit bene vidit Munterus 1. 1. p. 254. ad IV. 4. 5. ibiq. Annot. p. 400. Cr.
mysteriorum formulas composita sunt; nec mi- p. Ixxv. vs. 23 — 27. VIoKX6.kl aelo vooio. Ita
nus aXLTpocrl)vr\s (v, 18.) i. c. ap.apTl.as. Vid. Ile- libri nostri itcnKjue Fabric. ct Gail.; (rolo Thor-
syeh. I. p. 236. Orph. Argon. 1229. (1237. jac. cf. Odyss. o'. 51 1. o-oi^o h6p.oio. Quare cor-
Hermanni.) Cr. C reximus. Porpiiyrius hajc explicat c. XXIII.
p. Ixxv. vs. 19 — 22. Quod in n-KalpovTL etiam Kal otl AofoJs (pepopevov tioWAkls o'l deol KaTrjvdv-

mysticam orationem agnoscit Munter. 1. 1. nil vav k.t.K. De fp&ir/crtF dictum est supra ad v. 5.

cquidem pronuntiaverim. Hoc tenendum, Por- Vs. 25. 'OpOoiropovex hoc locoaddidit Schneideri
pliyrio ipso docente ad Iliad. V. 443. in Sclioll. Lex. in Supplem. Struvius, vertens: "m den
Venett. p. 321. Viilois., KCvrjcrLv ep.p.ova-ov hoc krei.i der rechtc7i Bahn,'''' unde relatum est in
Verbo declarari. Proxima iTLKpbv KvpC compa- Stephani Thes. Londin. p. 6916. Munterus L 1.

randa cum ipsis Plotini verbis p. 147. G. koi e^ D mysticis formulis iianc accenset. Plato de Rep.
vXris xfpofo* otov vT!oaradp.iis iTLKpas KOt TTLKpa X. p. 619. e. p. 512. sq. Bekk.: dAAa kol tiiv

TTOLovaris' " E materia deteriore, tanquani e sen- evOevhe eKelae kol bevpo iTaXLV iropeiav ovk av xdo-
tina amara et amara reddente :''"'
ubi excmphs ap- viav Kal rpaxelav iTopeveadaL, dAAa Aeia;' re Kal
positis docui, Platonicos pliilosophos, ubi materiae ovpaviav k. r. A. qua? rcspicit Plotinus p. 377. D.
s. terrestris natur» vitia describcre velint, meta- Admonet hic Oracuh locus etiam locorum Script.
phoras usurpare solere a maris natura repetitas. Sacr. ut Proverbb. IV. 11. ubi LXX. 68oiis yap
Vs. 20. ai/io/3oVoii jiLOTOLO. Ita omnes libri nostri. E ao(pias hLbdaKta ae, et Actor. XVIII. 25. rrp' obbv
Hinc addendum Lcxicis, licet in Stephani The- Kvpiov. et 26. rriv rov deov bbov. Propius ad loci

saur. ed. Londin. p. 1506. sit, qui li. 1. legere nostri simihtudinem accedit versiculus ahus ora-
maht : alpofiopov. — kol aaiipdov elXiyyoov. Gal- cuh nuper in Lycia reperti in marmore apud
la;us : daepHv lAtyy. Thorlacius : dvLepiov, pro- Welcker. in SvUog. Inscriptt. p. 234. vs. 8. Oeovs
fanarum. Quod ahegoriam evertit. Pcrseijui- dpoiyovs Tijs bbov ravrris exeLS. — Vs. 26. (paecov
tur enim vates molestias navigantium iii salo; in (XKrtiiarursusmysticislocutionibus adscribit Mun-
quibus est dari, natisca, unde daripos, nauscabiUs Y terus. Cr.
(Hippocrat. p. 766. 774. 802. cf. Weigel. in p. Ixxv. vs. 28. TrajUTDJSr/i». Sophocl. Ajac. 916.
Supjilem. Lex. Schneider.). Proinde eiAtyyot (898. sq.): dkXd vlv iTepLTTrvxel (pdpeL KaXv^^ai ri^he
daiipoL sunt vertigines nauseatorum ; et ipse U- iraixiTrihriv. SchoL Travrekcjis — oAoi' rb a(ip.a. ubi
lixes, unde desumpta est universa hsec descrip- vid. Lobeck. Schol. Venet. ad Ihad. y. 213. re-
tio, nauseatoreratdiciturqueSeneca! Epist. LIII. petit a TTdixiTav. Cf. tamen Blomfield. ad M-
Vs. 21. KXvhuivos. Plotinus V. i. 2. p. 483. r/- schyh Sept. c. Theb. 818. p. 176. (p. 155. Lips.)
(Tvxov h\ avrfj {rfj '^vxfi) (aro) p; ixovov rb TreptKei- q Porpliyrius c. XXIII. exphcat : eacaOev re Kal
fxevov a(ap.a, Ka\ 6 rov ad>p.aros K\vhaiv, dXX.a Kal i^(a6ev. — vrihvixos vttvos est potius dulcis somnus,
jTCLV rb TTepLexov. rjavxos pev yi), ijavxos he OdXaa- quod putidum esset monere, nisi Ficinus ahter
aa K.T. A. De voce dv^ataTov, innpini, vid. Valcken. reddidisset.
et Wessel. ad Herodot. I. 157. et VI. 66. et p. Ixxvi. vs. 29. KriKiha] Sic cum Fic. Gall.
Heyn. ad Uiad. (p. 39. —Vs. 22. aKOTtbs Munter. Fabric. et Thorlacio correxinius. In Ed. Basil.
accepit pro speculatore (,S/j(i'/ic/-) ,• ncc obslat ra- crat Kkrnha (sic).— (itto (ike((>dpo)v irerdaas i. e.

1-2
cxxxil ANNOTATIONES IN PLOTINI

poslquam abstersisti, dissipasti. De hac vi verbi A doret. Dialog. Immutal). I. p. 55. ed. Schulz.:

disputat Schleusner in Lex. V. T. I. p. 385. to KaOapdiTarov aicqvos de utero IVIarise. Passim

Locis ibi addendus hic noster eo magis
laudatis etiam poetee hanc vim adsignant huic vocabulo.
est, quod hbri MSS. omnes in hac lectione con- Cf. Jacobs. ad Antholog. XII. p. 30. In ara
sentiunt. — Vs. 30. ei' 8tV?;o-i (^opeu/xeroy. Struvius sepulcrali ap. Welcker. in Syllog. Inscriptt. 67.

inSupplem. Lex. Schneid. in evbLvrjs vs. 49. hu- p. 9S. (XKrivos Xiiroa-apKov. Cf. et Osanni Syllog.

ius oraculi laudans hoc etiam loco legi velit: Inscrr. VHI. p. 396. sq. De lusu in o-cS^a et
evbivfo-a-i. In quo eum ratio fefellit. Nam ut B oTjjna vid. Platon. Gorg.
Cratyl. p. 400. b. p.
libros taceam qui omnes ev tuentur, iilud (popev- 493. a. et cf. Lambin. ad Lucret. III. ^^6. et

jueros, in quo temerarii et conturbati motus sig- Wyttenb. ad Plutarch. Fragm. p. 135. David
nificatio incst, non potest conjungi cum eo voca- Philosophus Prolegg. IVISS. ad Commentarr.' in

bulo, quod concinni motus significationem habet. Quinque V^oces Porphyrii : Trapa tovto yap koI
Vid. vs. 49. et cf. supra vs. 24. ubi similiter est 6f'/xay t6 o-to/xa napa toXs iroLriTal?, m beaixos (av

<!j>opii(70ai. Addc Inscript. Peirescian. vs. JO, ti]s ^^vxrjs Koi noXiv a-Qjxa o><i (Ti)p.a kol Tatpos v-nip-

tS)V hipt} ixiv imxOovLT] tj ((popi-jTaL, et versatur C X"^ ^ni i^XV^- —

^s-S^- «q- M^^' op-vyvpLv baipLo- —
poeta oraculi nostri adhuc in describendis iis, vli]v. Similia leguntur in Peiresciana Inscrip-

qua? Plotinus hoc corporc circumdatus fecerat tione ap. Chardon. Roch. p. 125. vs. 9 — 12.

tuleratnuc. Vid. Porphyr. c. XXIII. hac ipsa ^Iox : ipaTolaLv ava-viLovaav ai]Tais. Colorduc-
pag. extr. (nam dc hoc ambigunt
ACvrj vel hvf] tus ex Odyss. 567. loco multorum mentioni-
8'.

interpretes) est etiam in monumento scpulcrali bus imitationibusque frequcntato. Vid. modo

Cvprio. Vid. Morgenstcrn. et Franckc ad Rich- Platon. Cratyl. p. 410. et Callimach. H. in Del.

teri Itiner. p. 645. 647 —

652. sq. Subest autem d 318. Cr.
nostro in oraculo huic voci vis materiw et rerum p. Ixxvi. vs. 36 —39. h'ff (vi pLev (jyiXorqs] Imi-
fluxarum, .sive vates simpliciter Uvas respexit, tationem Homeri in Iliad. f. 216. sqq. demon-
qua; fluminibus attribuuntur (Anthol. Palat. Ap- strat Moserus. Mox : ijuepos a^pos Plato Sym-
pend. n. 283. et n. 386.) sive Parmenidis Demo- pos. p. 197. p. 418. Bekk. : aj3p6Tr]Tos,
X^'^^*.
criticjue placitum cogitavit, quo bCvi] (vertigo) xapLT(ov, i\xepov, iTodov -aTrjp. Alibi Amor a/3p6s

aiTia Ti]s yerea-fojs T!(xvT(i)v dicitur, ut est apud LVIII. 1. ^alcken.

dicitur. Anacreon. Od.
Diog. Laert. IX. 45. Cf. Sext. Empir. IX. £ Diatr. Eurip. I. p. 7. Ceterum hajc et sequen-

113. ibiq. Fabric. p. 577. et Stob. Eclogg. I. tia comparanda sunt cum iis qua? apud Veteres
p. 159. Ileercn. In qua doctrina Iudit Comicus leguntur de sedihus, insulis, arvis beatorum s.
in Nubibus 379. ubi Scholiasta Anaxagoream piorum, ap. Pind. Olymp. II. J27. sqq. (72.
dicit hanc scntentiam. Cf. etiam ad vs. J462. sqq.) ^Eschin. Axioch. §. 20. p. 163. Fischer.

(1472.) — Vs. 32. (TO(\)LT)s tJ-aLr]Topfs. Hinc recep- Ovid. Metamorph. XI. 61. cf. Gataker. ad An-
tum vocabulum in Thes. Sleph. Londin. p. 5983. tonin. X. 8. p. 295. Heynii Opuscull.
395. I. p.

ubi tamen cst, tjui juatet/Topey malle vidcatur, quod p et Boissonad. Maximi Planud. Vers. Graecam.
idem Muntero in nientem venerat. libri tanicn Ovidii Metamm. p. 469. — Vs, 38. d/x/3po(7i&)v d-

omnes cuni vulgata faciunt, Atque hic de So- x^^w"- ^schines Axiocho §. 20. p. 164. -nriyaX

cratica /xateta lioc loco cogitat. Vid. Theaet. Pla- 8e vbi.T(iiv KaOapZv plov(n. ubi vid. Fischer.

ton. p. 150. B. Cr. Vs. 38.sq. oOev ea-TLV ipdT^ov niiay.aTa. Praeclare

p. Ixxvi. vs. 33 '^^. a-Ki]vos — aijpLa] "Plato- de voce liflaixa, cujus vis media est inter retina-
nicis (T&pa erat (rijpa hoc est loculus animi in qao culi et persuasionis significatum, disputavit Co-
veluti scpultum illum jacere sibi persuadebant. g •"ayus ad Heliodor. p. 249, sq. etiam difficilem
I,Ki]vos dictus etiam S. Apostolo 2 Corinth. V. locum Pauli Galat. V. 7. sq. exphcans. Cf, et
1.4.'" Fabric. Sxavosco;/??;.? Tima?us de Anima Wyttenb. ad Plutarch. p. 721. Huc tamen
Mundi p. 560. Etiam in libro Sapicnt. IX. 15. maxime faciunt hwc Achillis Tatii p. 9. tQ tov
To yi&bis (TKr]Vos idem est atque quod ibidem le- k6X\ovs kXKojXivoL TT€La-ij.aTL, quibus elegantissime
o-itur (pdapTov aa)p.a. Vid, Valckcnaer. ScIioII. in Jacobsius ha-c ipsa oraculi nostri verba adhibuit
N. T. II. p. 540. sqq. Hippolytus apud Theo- in Animadvv. p. 420. Cr.
 VITAM AUCTORE PORPIIYllIO. j. Ixxvi. Ixxvii. cxxxiii

p. Ixxvi. vs. 39. Koi injVfixos aldijp.] Plcnc tlis- A scriptlo ap. Griitcr. p. DCCIII. nr. 3. Kal DaULs

tinxi pi)st aWiip, quanivis absit clistinctio ah Ed. jxaKcipiov vi'i<Tovi OaXiri h'l TroAXfj. Cr.
Bas. ct Fabr. reiiqiiisque: indeque correxi ctiani p. Ixxvi. vs. 46. u ixdKap, oaaovs — ] Videtur
versioncni Latinam. Scntcntia perspicua ha?c in Cod. Lcid. scriptuni to jxaKap, quanu|uani inde
est (dcleta ninrnuni virgula post A60!> versu seij.): Wyttenbacliius cnotavit a, quod, cuni alii (|uo-

77 vijxovTai (avbpes) yfvfiii yjpvrdris (ol tov) Aios quc bonae notae libri cxliibcrcnt, recepimus. Et
IxfyaXov {vlol^.^Wivbii Ka\'Vahi,ixavQvs K.T.k. Mr. alil)i qnoque fluetuant iibri intcr u ct d (vid.

p. Ixxvi. vs. 40. ri)(j. vlixovrai '\\iv(a'i\ Vid. Pia- B modo Ilcynii Obss. in liiad. A. 441. p. iy8.
ton. A])oi()o-. Socr. p. 41. ]). 138. Pckk. ubi his Schol. in Odyss. f. 361. p. 447. Buttm.). Est
judicibus Triptoicnuis additur. Gorg. 523. c. vcro secundum Granunaticos a univcrse Oavjxa-
524. a. (p. 165. Bckk.) ct .Escliin. Axiocii. §. 19. (ttikov, ponitunpic sjcpe jiro w (cf. Schol. in J'ia-

20. cum Annot. Fisclicr. p. 163. Monct autcm ton. p. 134. sq. lluhnk. Apion. Gloss. Homerr.
scqucnti capite Por])Iiyrius, Plotinum illis iicroi- ji. 601. ad calc. Etymol. Gud.); quare illud (pii-

bus iiic non ut judicibus apparerc, scd tan(|uam dem in ordinem reciiJcre non dubitavi. Vulgata
sodalibus. — Vs. 42. ^x' IIAtirwi', lep?; ty, j/xi re C certe (v. Var. Lect.) nihili est. Mr.
KaXb? Uvdayoprii, Odyss. /3. 409 : Upri ts T);Af^(i- p. Ixxvi. vs.47. OTX-qcras] Suidas T. II. p. 725.
)(oio. cf. 77. 476. Anonymi Epigramma sejiul- orArJcroiTes' VTTop.fvovvTfs, KaKOTradricrovTfs. Cf.
crale in Anthol. Gr. VII. 363. (T. I. 410. Ja- Musgrav. ad Eurip. lon. 1108. (1127.) Jacobs.
cobs.): ylrvxil Se kut ovpavov, fjx^i Trep 'Op^eiij, jjxt ad Agath. LXXXIII. (Aiithol. III. i. ]d. 11;.)
riActrcoi' iepov Oeobeyixova Oukov e(j>€vpev. jEsclii- et ad Paull. Silent. XXXVII. (ibid. p. 151.)

nes Axiocho in bcatorum vitadescribendamemo- Ad sententiam facit illud oraculum Lycium ap.
rat etiam 8iaTpi/3oj <^tAo(ro'(/jMi'. Proxinie in mixta D Welcker. Syllog. Inscrr. p. 235. vs. 10. 11. (5.
lectione Mosero 8109 jjlacuit, tanquain convenien- 16. Cr.
tius Pythagonc e[)itheton. Recte tamen idem p. Ixxvi. vs. 49. x^po^ i"' (vbivea kvkXov,] Sui-
vulgatam intactam rcliquit. Et quando Prote- das L p. 885. Zonar. p. 915. Etymol. Gud.
silaus, heros ct tantum non jjost fata quidem p. aij supr. . evbivris uq. evbivriTos i.e. ev(TTpo(l)os,
Deus, Philostrato in Ilcroicis p. 8. Boisson. dici evKivriTos. Schol. ad Odyss. 6. 19. ehivevov. kv-
jwtuit KaAoj, ul)i btiiiii.s rcdditur, ct omnino ha-c /cAoVe eaTpe^ovTo, irpxovvTo. Apollon. Rliod. I.

apjicllatiocum cultu sanctiore jVIanium conjuncta E 315- de Orithyia — x°P^ *'" bivevovcrav. Cf
sit, ut ex tot vasorum pictorum inscriptionil)us Valcken. ad Adoniaz. v. 82. Heyn. ad Iliad. <t.

discimus, non vidco, cur non etiam Pythagoras, 494. cf. et annot. sujjra ad v. 30. Cr.
in poemate jira'sertim TikaTCi^viCovTL et Plotini ji. Ixxvi. vs. 51. eiaicopt.] Vocabulum Tragi-
quasi apotheosin celcbrantc hoc epitheto imper- cis familiare. Sophocl. Philoct. 818. (829.) cuni
tiri possit. Plura dc hac ajijjellatione collegi in not. Hermanni. Trachin. 81. .^schyl. Pers. 717.
prajiarat. in Plotin. de Pulcrit. p. XV. sq. Hdlbg. ibiq. Blomfield. Cf. Elmsley ad Eurip. Med.
qua; nunc rcpctcre super.sedeo. Hoc ununi in- p 1096. Sed tamen aliis quoque poiitis cognitum.
didem decerpo, ijisum Plotinum tov Kakov dici a Callimach. in Del. 292. ubi est beata : item La-
Nathanaiile in Antithetico p. 412. ed. Hcidclb. vacr. Pallad. 117. Eratosth. ap. Eutoc. in Ar-
Cr. chim. p. 22. (cf. Valcken. Diatr. Eurip. p. 285.)
p. Ixxvi. vs. 43.
xopo^l Cf. Olympiodorum EvaidiV llTo\ep.aie. De quo loco consule Jacobs.
laudatuin suj^ra ad v. 8. Inscriptio ap. Sjion. in ad Anthol. T. VII. p. 319. et ad Anthol. Palat.
Miscell. erud. antiq. p. 99 VII. 178. p. 255. et Bernhardy Eratosthcnica
" Ibis in optatas sedes, nam Jupiter cEthram q p. 183. Cr.
" Pandit, Feste, tibi, candidus ut venias. p. Ixxvii. ». ^{i (nrevb(av iTpos to dehv,] Porphy-
" Jamquevenis: tenditde.xtraschorusindedeorum rius Ej)ist. ad Marccllam XVI. \jnix>i be <TO(pov
"Et toto tibijam plauditur, ecce, polo."
apixoCfTai Trpoj eeov, clel Oebv bpa, (rvvecTTw ael
Adhibuerunt Peirescianse Inscriptioni Muntcr. 0eco. Quas verba cum loco nostro comparat Ang.
p. 240; Cypria^ Morgenstern. 1. 1. p. 677. Mai. in notis p. 31. cd. Mcdiol. j). 616. ed. Orell.
vs. 45. ev daKiii^Tiv. Cf. Hesiodi epy. 1 15 : In- Mox intcr cmaXKayrjvai, et inKpbv comma posui-
cxxxiv ANNOTATIONES IN PLOTINI
nuis cum Fabric. Respicit autem Porpliyr. vs. A summiis ex his Porphyrii verbis exciclisse in ora-
ig. Oraculi. Cr. culo versum, qui interioris exteriorisque intuitus
p. Ixxvii. '\ ovTin h\ ii.aXi(TTa roiJra) 7(3 Sat^^orto) mentionem liaberet. Equidem supra ad vs. 28.
(^0)71 ((fxivri iKslvos 6 (?eo?] Ficinus: '• Hac io-i- ovbi cre TraixTi/jbriv I3\f(j>apbiv €xe midvixos virvos sum
tur ratione, koc hcato luminc. Contra Engel- suspicatus liunc tangi lioc ioco a Porphyrio. Vi-
hardt : dem gocttlicheii Manne (divinolmic viro). derint oculatiores. Ceterum de hoc duplici in-
Quod fortasse verum est. Nam in versibus ora- tuitu multos iocos congessit, nec nostri immemor,
culi, quos hic respicit Porpiiyrius 19 — 22, (pav6rj B Casp. Rarth. Averss. XLVIII.5. p. 2253. Aha
refertur ad aKa[povTi adeoque ad Plotinum. Et ipse posui ad verba Plotini I. 6. 9. p. 57. B. ^
poterat Porphyrius in expiicando poemate poeti- ivbov j3kiTTfi.. Cr. " iroWd t€ — x^P'^"'"''- ^'^- 3 •"
'

cum colorem inchicere suae orationi, et memoriter Fubric.

exprimere ejusmodi locos, ut Odyss. 0.324. lao- p. Ixxvii. <=.
1) yap 6j; twv dv6pa>Trcav deapCa —
0€os <^&)s, aut Pindari Nem. IV. 136. sq. (84. sq.) iTpos n]v Oiiav yvSi(nv, k. t. X.] Colorem duxit
l<Tohaip.ova (pSira. Pro (vdyovTi Fic. legisse vide- Porphyrius ex Platonis Republ. \ll. p. 517. fin.
tur dvdyovTi., et lioc est verbum proprium in hac C p. 332. Bel<l<.: ri be To'6e oiei tl davpaaTov, d ;

re. Libri tamen mss. cum vulgata faciunt, nec aTro Oeicav, riv 8' eyw, de(»piG>v km to. dvdpdiieid rts
ipsa rejicienda est. Mox KaTo. Ta? ev tu ^vijltto- eXdwv KUKa d<r)(rip.ovei k. t. A. quem locum tangit
crtft) obovs. " Pag. 331. edit. Ficin." Fabric. etiam Themistius Orat. de Praefectura c. XXX.
P. aio. Steph. p. 442. sqq. Bekl<. Eandem Dio- p. 72. ed. princ. Mediol. A. Maii. Verba posui
timflB Platonicsv disciplinam s.-rpius iaudat Ploti- ad Plotinum III. 8. i. in disputatione de vario
nus. Ceterum qui de hac visione Dci diversa usu vocis Oeoipia. p. 343. A. Cr.
sentientium judicia cognosccre velit, is consulat D p. Ixxviii. ». (rvve(r6iJ.evov 6e tovtois, oh Ka\ ot
Baylii Diction. in Plotin. p. 760. not. k. Cud- aXAot ^eot aptcrrot. ^vveio-i be ovroi, nkdT(ov,
worth. Syst. Intellect. p. 637. cd. Moshem. et k.t. X.] Constructio non obstat lectioni (rvveTro-

Tholuck. in Ssufismo p. 79. Attigi ha?c etiam iievov. Vid. Plotin. p. 698. sq. Sed verum esse
ad Plotin. V. 5. 3. p. 522. A. Cr. avveaoixevov ct optimorum librorum consensus
p. Ixxvii. <=. eyo) 6 Uop^pvpios eroy dyoiv e^rjKO- evincit et illud (Tvveiai in sequenti membro. Illa

arbv Ka\ oy8ooi'.] " Hinc constat vitam hanc a lectio profecta ab iis videtur, qui h. 1. cogitarent
Porphyrio scriptam cum circiter sej)tuagesimum E de nobilissimo loco Piatonis in Pha-dro p. 246. e.
annimi ageret ai^tatis." Fabric. Quantum senec- tQ bii (Att) e-eTat arpaTid. deiov. et p. 248. c. jjTty

tus Porphyrii ad setatem Constantini Imperato- dv \l/v\ii dei2 avvoiTabos yevoixevri k.t.X., quos lo-
ris pertinere potuerit, incpiirit Luc. Holsten. de cos sa?pissime laudant Platonici ipseque Plotinus.
Vit. Porphyrii IV. p. 224. cui junge Wvttenb. Ceterum in Ed. Fabric. liic in Latinis verba:
ad Eunap. p. 46 — 48. cui octogcnarius obiisse quibus convcrsantur exciderunt. Proxima au-
videtur. In mortis gencre Porpiiyrium cum teni ita vertenda sunt : conversantur autem ht:
Empedocle confudit Massoudius in Excerptis F Plnto Scc. Eudocia in Plotino p. 363. coore KOii

Sylvestri Sacyi in Notices et Extraits T. \TII. to^' YlvOiov Trept aiiTov ttoXXci Tiva dvekelv. ev ots

p. 153. Vid. Boissonad. Addenda ad Eunap. xat etV tov tov Mtrcoos Kal 'PabaiJLdvdvos x<^P<"'

p. 547. Vitam hanc Plotini a Por])hvrio sene TTapa-epLiTei, Kal neTa YlvOayopov Kal YlXaT^avos
conscriptam esse et post conjugium cum ]\Iar- avvbiaiTaadai (priai. ubi fortasse scribendum xo-
cella junctum memorat ctiam Ang. Maius ad pov, nisi Eudocia cogitavit irebiov dXrjdeias, quod
Epistol. Porphyrii scriptam ad uxorem p. 2. ed. in aliquot libris yEschinis Axioch. 19. yatpiov
]\Iediol. p. 609. Orellii. Mox : Kat TreXcio-at tcS (j dicitur. (Vid. Fischer. p. 16^.) Mox : xopoy
tTTt Trao-t 0eo) " Conf. Enn. VI. I. ult." Fabric. ddavdTov " vers. 34." Fabric. Ad KaTaT;eTTVKV(i>-

" dap.ivi]v — 7ropo't'Te?. vs. 27." Iclcm. iievov consule, qu£E supra laudavimus ad cap.

p. Ixxvii. <1. 'Ek 6e Tijs dypvTTVov einOev Te Kot XIV'. post init, Cr.
e^ci>0ev Oeas^ " eacoBev Te alii." Fabric. Hoc re- p. Ixxviii. •>. tiiv bidra^iv Kat t7)1' biopdutaiv tSiv
—
cepimus. Cr. " eiTiOev eacaOev. Talis versus ex- /Bt/SXtcui' rnuv eTTeTpexpev,] " Supra cap. VII."
cidit in oraculo." Wtjttcnb. Conjicit igitur vir Fabric. Nimirum extremo p. 107. ed. Fabric.
 VITAM AUCTORE PORPIIVRIO. p. Ixxvii— Ixxix. cxxxv

Hanc opcram a Porpliyrio in Plotini scriptis col- A ©eioi- 6 rrji hwfdoos apiOixoi (k TpiQv TpLaooiv
locatani inifiiie intcr|)rctatur Mattcr. in Essaij T!\i]povfxevos Kal ras dKpoVr;ras r?js OeoAoytai- KaTa
Historique sur Vecole d' Alexandrie I. p. 319. et tijp xa^^aCKyv ipLXoaotlnav, ms </)»;o-iy o rioprfjvptos,
in Histoirc criti([iic du Gnosticisme II. p. 467. anoa-M^byv. ubi vid. annott.
Alia posui ad Plo-
Tu vidc (jua* sujira nionuinuis ad I.ongini cjiis- tini iibruni dc nunicris Enn. VI. iib. 6. Cr.
tolam c. XIX. fin. ]). 125. sq. cd. Fabric. Cr. p. Ixxviii. '. r^ ro (taov,] " Numeri minores
p. Ixxviii. <^. Tas oi/ceias vTTodiaeLs eh TaxiTov sive cifra' sinnuloruni iibrorum tituiis a me pne-

<jvvayayu>v'\ " Scripta affinis argumcnti in unum B fixie designaiit locum (jucm iidem libri occui)ant
conjungens. Caeterum de Apollodoro vide, si inter Plotini scripta ordine clironologico supra
placet, qua; dixi lib. III. c. 27. [Bibl. Gr. Vol. c. 4. sq. a Porpliyrio rccensita. Ibi liber primus
IV. p. 297. Haries. cf. Apollodori Fragg. VII. Enneadis primas inscril)itur tC 6 av6pw-nos, ti to

p. 440. Hcynii ed. alt.] et de Andronico Uliodio fojor, recte, nam ita et apiid Macrobium II. 12.
lib. III. c. II. [jiotius c. 8. i. e. Bibl. Gr. Vol. in Somn. Scij). quid aiiimal, qnid homo? Ab
IV. in Catalogo Perij)ateticorum p. 1464. sq. ed. eodem Macrobio lib. I. c. 2. affcrtur locus ex
Harl.] Similiter Democriti ac Platonis scripta C Plotini de Virtiitibus libro, cui adde, si placet,
in tetralogias digessit Thrasyllus."'' Fabric. De quae de gradibus virtutum scripsi in Prolegome-
Thrasylli hoc instituto vid. Diogcn. Lacrt. IX. nis ad vitam Procli comjjositam a Marino." Fa-
45. coll. III. 56. et cf. Ign. Ilossl Commcntatt. bric. De titulis, argumentis fontibusque libro-
Laertt. p. 203. et Fabric. B. Gr. Vol. III. j). 70. rum Plotini diximus ad cujuslibet initium. Cr.
sqq. et p. 190. Ilarles. In trilogias Platonis p. Ixxviii. K. Trept SiaAeKrui/s.] " Pcr dialccti-

scripta distribucrat Aristophanes Grammaticus cam Plotiiius perinde ut Plato Mctajihysicam

Diog. III. 56. ibiq. Casaub. et Menag. cf. etiam D intelligit, ita^jue p. 21. illam dcfinit: (Tii(jTi'ipir]v

Schleiermacheri Introd. in vernacul vers. Plato- Trept Trai-rwi', ov bo^av, TTavrraa-av 6e Trjs -Trepl to
nis operum p. 23. Cceterum in communi forma alaOrjTov TrAarjjs evLhpvovfrav riG vor}Tu> Ka\ eicet rrjz'

K(iiiJi(obLoyp6,(pov pro ea quam Atticam dicit Moeris T!payp.aTeLav expv^rav." Fahric.

K(x>p(i>boyp(i(j)ov nostri iibri j^ariter consentiunt at- p. Ixxviii.
h. et ev Trapartio-et xP"""v] " Titu-
que alii in Diodoro Sic. XII. 14. p. 487. Wes- lus, qui libro ipsi inter Plotini ojjcra pra^figitur,
sel. et in Sch(3liis ad Aristoph. Nubb. 296. De ita se habet: et evbaipLovel^v eiTLboaiv (al. eTrfra-
quibus formis nupcr dixerunt AVyttcnb. ad PIu- E (nv) xpovov Aaju/5cii;et ; Novam hujus libri ver-
tarch. p. 434. Ast. ad Platon. Remp. X. 7. sionem Latinam exhibet Barthius lib. 50. c. 8.
p. 620. sq. et Engclhardt. ad Apologiam p. 150. Adversar., quam ait duodecenni sibi puero ex-
p. Ixxviii. ^. SteiAoy p-ev eis ef ez^i^eciSas,] Eu- cidisse." Fabric.
docia in Plotino p. 363 : Mera TavTa 6e -n-poy ro p. Ixxix. '. rtepl tov -npdtrov ayaOov koX tSiv aX-
ypcufxLV TpaiTels vb /3t/3Ata efeOw/cey (nAcortros) Atoi' ayaddv.] " Supra c. 6. irept roi; iTp(i>Tov aya-
aTLva els e£ evvedbas 6 n.op(()vpLos rax^ets 1177' exei- dov, ?; Trept evbaLpiOVLas." Fabric.
vov /jiera tijv aiiofiMcrLV bLelXev. Contra David. F |3. Ixxix. ''. iTodev tcl /caKCi ;] " In Plotino ipso
Thessalon. mscr. in Porjjhyr. Isagog. in Categg. tilulus est 77ept tov, Tiva Kal TToOev ra KaKa."
in Cod. Paris.: oSros 6e 6 nAeurtros eypaxj/e Tas Fabric.
eiTTa evveibas- Quod crrori in numerorum notis p. Ixxix. '. Trept — efaywyrjs.] " Suj^ra c. 4.
frequenti tribuere malim, quam suspicari Eusto- Trept evXoyov e^ay(ayys. In hoc libro disjnitat
chianam recensionem *ep<m Enneadibus descrip- non temerc sibi ncccm quenqiiam debere con-
tam hic rcsjiici. Cr. scisccie. Prius autem luinc iibriim comjwsuit
p. Ixxviii.
e.
rfj reAeto'r?jrt roi? e^ apLdp.ov, Ka\ G Plotinus, quam ad eum Porjihyrius accederet,
Tots evveAcTLV aiTp.ev(os eTTLTu\(!>v'] De senario nu- itaque de alio ejus scripto intelligcnda sunt, quas
mcro Jo. Laur. Lydus de Mensib. Romm. II. supra c. II. lcguntur." Fabric.
10. p. 68. sqq. cd. Roether. et alia collegit et p. Ixxix. ". 77ept tov koV/xod.] " Allegat Plii-
haec: rfii' yttp d^ro /xofCiSos- p.o'i'os re'Aeto's eort rois loponus XIII. 15. contra Proclum de ]\Iundi
kavTov ixepecTL k. t. A.. De novenario idcm, Por- a.'ternitatc." Fabric.
phyrium ipsum laudans, ibid. IV. 78. p. 280: p. Ixxix. ". Trept r))? Ki/KAo^optas.j " In Plolino
cxxxvi ANNOTATIONES IN PLOTINI
ipso i)ic liber inscribitur -nepi /ctrTjo-e&is ovpavov" A MS. in Bibiioth. Caesarea, teste Lambecio lib.

Fahric. VII. p. 259." Fahric.

p. Ixxix. o. el TTOui Ta aarpa.^ " Confer supra ]). Ixxix. '^. irepl ttJs — o-ojfxtiraji'.] " Ficinus le-

c. 15. ct Firmicum lib. I. Mathes. ubi Flotinum git do-ajju.drui', ut supra c. 5. et in ipso Plotino.
notat quod vim stellarum agnoscere noluerit in- Ac mentem certe passionis expertem in Iioc libro
coluniis, ([uani sentire coactus fuerit aegrotus. Plotinus clisputat. Sed tamen materiani quoque
Meminit hujus libri Plotini si Jaciunt astra negat pati p. 31 1. atque eo nomine reprehenditur
etiam Macrobius lib. I. c. 19. in Somn. Scip." p non ab re aPetro Petito lib. 2. c. 11. Miscellann.
Fabric. Obss." Faliric.
p. Ixxix. P. nepl — iAwj'.] " In Plotini Ennea- p. Ixxix. '^. irepl — tov ti'd?.] " Supra c. 5. tan-
dibus titulus Iiujus libri est irepl vXi^s. Conten- tum inscribitur TTfpl Qiwpiai." Fahric.
dit vero rcrum incorporcarum quo({ue csse vkr]v p. Ixxx. ^. neplovaiai — hivTipov.^ " Supra c. 4:
quandam. Confer Alcinoum c. X. et Petavium ttcSs 17 V^^X') '"')* a.p.epia-Tov koI p.ipiaTi]^ oiaias p.iari

lib. I. de Angclis c. 4. Hunc Plotini librum flvai Aeyerat, et in IMotino ipso notatur hunc pras
jjluribus illustraverat Porphyrius libris sex Tnpl C aliis hujus philosophi de anima scriptis primo
vkTjs Suidae niemoratis. to nAojriVov hMvoiybiv loco esse legendum, 01» Trpo TrdjTO):' rcoj' Trept -v/o/x^s

ftijikiov, inquit /Eneas Gazaeus in Theophrasto Adycoi' ot^eikii avayuxiaKiaOaL. In hujus libri

p. 56."" Fdhric. limine verbo tangitur sententia Aristotelis, qui

p. Ixxix. 4. TTipl Tov Siiydjuei] " In Plotino ipso animam pro entelechia sive forma actuali corporis
uipl Tov o hvvdnii Kal fvipyiia." Fahric. habuit, sed prolixam disputationem opinioni illi

p. Ixxix. '. TTipl — ithovs.] " Supra c. 4. tantum oppositam Eusebius XV. 10. Pricparationis
TTtpl TToioTriTos, ct iu Plotino : TTipl ovaias Kal ttoi- D Evangclicffi affcrt ex Plotini TTipi a6avaaias ^XV^
dnjros." Fabric. secundo libro. Eam unde habuerit Eusebius
p. Ixxix.
s.
TTiSs rd — (/)afoerai.] " In Plotino mirum est : nam in iis quidem, quas exstant,
nipi opdiai^Ds, »/ Trm rd iTopfxa \xiKpa (PaiviTai." Plotini scriptis incassum illam quasres." Fa-
Fabric. bric.

p. Ixxix. ^ TT/jos rovs —Aeyorras.] " Hunc li- p. Ixxx.

f.
-iTipl —
^vxv^ Tr/jdiroj'.] " Vocabulum
brum Porphyrius ipse supra c. 16. testatur se d7ro/)i(5j' in omnibus tribus libris supra c. 5. desi-
inscripsisse Trpds tovs rv(oaTiKovs, atque ita etiam E deratur. Ex hoc tertio libro Enneadis quartas
Icgitur titulus hic c. 5. ct in ipso Plotino. Gno- locum allegat Auguslinus VIII. 10. De Civitate

sticorum in (ira-cis Plotini nulla mentio, sed in DEI." Fabric.

Ficini versione p. 213. ubi magiam et «TraoiSds p- Ixxx. S. Trept aOavaa-ias — ] " Confer Eusebii
eorum Philosophus cxjjlodit." Fahric. Pritparat. lib. XV. c. 22." Fabric.

p. Ixxix. ^. TTipl ilfiapiJLivtjs.] " Fatum in hoc p. Ixxx. ^. ire/)l

— •yTroo-rdo-eoji'] " Ex hoc libro
libro impugnavit Plotinus, quemadmodum in loca affert Eusebius XI. 17. praeparat. Cyrillus
duobus, qui secjuuntur egregie disserit de Pro- p I. contra Julian. p. 67. IV. p. 145. VIII. p. 273.
vidcntia, et in vita quas possint videri molcsta 275. 276.280. Theodoritus 2. Tlierapeut.p. 33."
at^jue niala per similitudinem dramatis, pictura; Fabric.
et harmonici conccntus eleganter illustrat. Loca p. Ixxx. '. ttS>s diTo tov — ro£! kvos.] " Rectius
exinde producit Theodoritus VI. Therapeut. p. supra rd /xerd rd Trpcoroi'. Nam post unum illud

96. sq." Fabric. non unum tantum, sed plura et infinita deinceps

p. Ixxix.
b. TTipl Tov — Sat/xoros] " In hoc libro, sequuntur. Unde et Enncadis V. liber 2. jam
cujus itidem supra c. 10. et apud Ammianum G fuit Trept yei'eVea)S xat rd^e&js rcor perd ro irpcuroj'.

iVIarcellin. XXI. 14. nientio, Plotinus tuetur Fahric.

etiam dogma de animorum recidivatu sive reci- p. Ixxxi. ''. drt ovk efo) — rd vor}Ta] " De hoc
proco discursu, ut Tertulliani vocibus utar. libro ct Porphyrii, qui contra scripserat, retrac-

Contra illam Plotini sententiam Anonymi dvrt- tatione supra c. 18. et c. 20. in Longini frag-
OiTiKOS TTpos HkaTLvov, oTL ixriTi Toiv ao>ixdT(i>v TTpo- mcnto scct. 13. Ex Plotini TTfpl voTjT&v rj Trept

j)7rdpxoi'o-ti' al ^xa\, pijre ef iTiptav p.iTaxii>povaL. Tayadov locum producit Philoponus contra Pro-
 VITAM AUCTORE PORrHYRIO. p, Ixxix— Ixxxii. cxxxvii

clum dc Mundi aeternitatc II. 5. ct IV. 16." A jihyrii, c|uibns scripta Plotini illustravit, intcrci-

Fubiic. dcrunt, scripta Plotini ipsa cx cjus reccnsione

p. ixxxi. '. ntpl Tov — 6t8?;.] " Supra c. 4. pro iiabemus, quie ciironologico ctiam, quo scripta
elh) iegitur i6e'at, eodeni sensu." Fubnc. sunt, ordine supra c. 4. sq. recensuit. Illam ca-
j). ixxxi. ™. uipl vov — ojTos".] " Vid. supra pitmi), quam liic comnicmorat, temporis ordine
c. 19." Fahiic. factam descriptionem itidem amisimus. Porro
p. Ixxxi. ^. Trept apiOjxQv.'] " Allegat Proclus cupopixas Porpliyrii Trpos to, vorjTa Holstenius, qui
lib. I. Tlieol. Piat. c. II. p. 27. respicit, et IV. B eas auctiores ex Cod. Vaticano edidit, prideni
32." Fabric. observavit niliil aliud esse, quam introductioncm
p. Ixxxi. ''. nepl tov eKova-Cov k. r. A.] " Titulus quandam in Plotini scripta." Fabric. KftpdiXaia

gcneralior supra c. 5. irepl tov eKovaCov." Fabric. — eT(i)(j.ipt)p.aTa v. Ernesti Lex. Teclinol. Grr.
p. Ixxxi. '^. vnop.vrip.aTa'] Eunapius ex lioc loco, Rhetor. p. 133. sq. et p. 179. sq. Cr.
ut videtur, in Plotino p. 7. Boissonad. : aK\a Kal p. Ixxxii. '^. Tas he aTiyp.as — -apoa-Qelvai] " Cri-
7roXA.o tQv jiijiKmv epfji.r]vev(Tas avTov {rov riAwri- ticorum niunus, interpuiigere colis et j)unctis ce-

vov) (paCveTai {Tlop^pvpLos). De Procli in Piotini C lebrium soMi^torum ))ionu)nenta, quod interdum
Scripta commentariis vid. Fabric. B. Gr. Vol. V. facere non est cvijusvis, ut de Heracliti scriptis

p. 696. Harl. et quaj ad eum locum adjecimus. Aristoteles III. 6. Rhetor. to. 'HpaKXeiTov 610-
Cr. (TTClai. epyov." Fabric. " Conf. Villoison. Anecdd.
p. Ixxxi. ''. TTkyv Tov nepl tov KaKov] " En- Grr. II. jj. i^g." IIa7~lcs. Cf. sup)'a c. 8. p. 107.
nead. I. lib. VI. Caiterinii Commentarii Por- ed. Fabric. et Annot. nostr. in eum locun). Cr.

VOL. I.
cxxxviii THEOPHYLACTI SIMOCATTiE

JS OLUMUS luculento huic de Vita Plotini comnientario Porphyriano h. 1. adjicere

adumbratas ad illum Eiuiapii, Suidae Eudociseqiie quoniam plurima ex iis in notitias,

prsecedente annotatione cum Porphyrii verbis sententiisque jam comparata sunt alia :

indidem Fabricius in Bibliotheca^ Graecai loco, quem a nobis auctum subjecimus, de

Plotino excerpta prodidit. Satius visuni est his addere epistolam Theophijlucti Simo-
cattae, cum quia elegans est, tum quia prseclaram significationem habet laudum, quibus
seculo post Chr. N. septimo floruerit philosoj)hia Plotiniana. Emendatiorem eam ex-
hibemus ope trium codicum, duorum Palatinoruin nunc rursus Heidelbergensium :

nr. 155. (A.) et nr. 356. (B.) itemque Vaticano Urbinatis nr. ISi. Cjuem nostrum in —
usum descripsit V. Cl. Hieronymus Amatius. Adhibuimus editionem Heidelbergensem
Jani Grutei'i ap. Commelin. a. 1598. et Epistolas Graecanicas mutuas, Aureliae Allobrog.
a. 1606.

Qto(f)v\(!LKTov cTxo\a<TTLKov Tov Si/xoKaToi/ i-i(TTo\a.l Theophylacti Scholastici Simocattae Epistolac

i]5iKai, aypoi,KiKal Koi iTaipiKai. ethicae, rusticanas et amatoriae.

a! . KpiTias nX(j)Tiv(a^. i. Critias Piotino.

'O TtTTi^ \j.ov(TiKos ijpos (pavivTOi TTJj /[ieXwSiaj Cicada musica, simulac vcr apparucrit, modu-
a7rdp)^eTar (ibiKdTfpoi bf rots a(Tp.acn Ka\ tijv (^vviv lationcm auspicatur. Magis autem canora can-
\aki(TTfpos a)p(i p.f(TTip.ppias yvoopi^fTai^, aKTivoiv tionihus et natura ioquacior reperitur meridiano
wiTTTfp 7j\iaK(^v p.fOv^TKop.fvos'^ . TfpfTi^fi yovv 6 )if- tcmpore, radiis solaribus ([uasi inebriata. Fritin-
Au6os, ^Tip-a t6 bivbpov Tioiovfjifvos, OiaTpov^ rbv nit igitur ilia meloda, arborem habens pro sug-

» 0(o(j>i\dKTov Ed. Aurel.

vitiose. 'AypoiKtKoi 6« 'ETutpiKoi eadem non melius. Cod. Vat. Urbinas f'm- :

KaSws Ta iTTOLX('ia avrCii' 8i;Xa)(re<. Mox Editt. Ileidelb. et Aurel. 'H^titij. KpiTiat HXariixo.
(TToXai rjBtKat fTatptKat
Cod. Palat. B. nXoriVw- vitio haud infrequenti. Vid. annol. nostr. ad initium Porphyrii de Vita Plotini.
Hasc enim in futuri editoris gratian) paullo accuratius enotare volui. De homine et cooinomine 'S.ipoKarrji
s. 'SipoKaTos vid. Fabric. et Ilarles. in I{ibl. Gr. Vol. VII. p. 582. sqq. Fons autem epistolie est in illa fa-
buhi Platonis in Phiedro de honiiuibus in cicadas mutatis p. 259. a —
d. pnecipue ubi cicadiE post mortem
ad Musas dicuntur ])roficisci iisque renuntiare, quam quis hominuin Musam hic maxime colere soleat.
Unde hiec in priniis ad Kpistol<e hujus argumentuui tenenda sunt p. 66. Bekk.: t.v Se Trpea^vTaTri, KaWtoTtrj,
Ka\ rf} fi(T avrrjv Ovpapla tols eV (pt\oao(fita 8tdyovT(is Tf Ka\ TtfJtCivras rrjv €Keivwv fiOviTtKrjv ayyeWovcTtv, ai 61) /la-
\t(TTa Tuiv Mov(Taiv TTfpt Tf ovpavov Kai \dyovs ovtrat 6fiovs Tf kui uvOpti/iTivovs idiTt KaWttTrrjv (paivrjv. Qui multi hanc
fabulam deinceps atti<;erunt vel imitati sunt, eos indicant Wernsdorf. ad Himerii Eclogg. X. 4. p. 1 79.
XII. 5. p. 199. et Fischer. ad Anacreont. Odar. XLIII. p. 167.
^ Kn't rfj (jiva-ft \a\ierT(pos yva>pi((TaL neglectis mediis Pal. B. \aXio-T(pos, <Spa fi((rrjfiffpiaL yv<api§(TaL Vatic.
Non moramur portentum operarum culpa natum in Ed. Aurel. Plato 1. 1. p. 258. e Ins iv tm irviyd vrrip :

Atf<^nX^f r)fi.'tv oi T(TTty(s aSovT(s —

iv fKOTjfijipiti. .Anacreon VS. 9 6(p(OS yXvKvs TTpo(pr]TrfS.
: Philostratus Vita
Apollon. VII. I I. p. 287 oi fiiv T(TTty(s, v7ro\lra\\ov<Trjs avTois rrjs apas iv <i8a'ts rjiTav.
: Ilimerius p. 198 ivi- :

KTjLTa piv VTTo (Toi KptTJj KaTct Trjv 6(pivr)v apav Tov riTLya. Cf. et Longi Pastorr. I. 23. p. 28. ed. Courier. et
Sinner.
c Meleager CXI 'H^^^fts TfTTi^ bpo(T(pa'ts (TTaydv(a-<Tt p(6va6(is, ad quae Jacobs. in Anthol. Gr. T. VI.
nr. :

p. 121. et h»cAntipatri Messal. Ep. XXX: apK^I Tirrtyas f>.(6vaaL Spdaos adhibuit, nec nostri loci, ubi non
rore, sed -sole, ebria! dicuntur cicatliE, oblitus est. Cf. et Fiseher. ad Anacr. v. 3.
<1 7rotovft(vos' Kai Biarpov Vatic. Anacr. V. 2. Sfi/SptW fV aKp<iiv. Theocrit. Idyll. X\T. 94. sq. nvira rirTt^
—
:

(vSo6t SivSpoiv 'Ax(i (V dKp(fidv(a-at. Philostratus 1. 1. p. 287. platanum de eadem re memorat. Proprie au-
tem r(p(ri§(tv dicuntur cicadie et luscinia; et vero hiruudines. Pollux V. 89. ^alcken. ad Zenodot. ad calc.
Ammonii p. 230. cf. Tib. Hemsterhusii Anecdd. ed. Geelii p. 32. et Meletemm. nostrr. (ibiq. Fragm. Cod.
Palat. Heidelb. n. 132.) I. p. 12. Non est igitur quod operose redarguamus infelicem conjecturain Thryl-
litii, qui in Theophylacto volebat ip(6i§(L. Vid. Fischer. ad Anacr. vs. 4. Nolo hic silentio prastermittere,
Graramaticum in Cod. Parisin. ap. Boissonad. ad Herodiani Epimerismos p. 291. ita distinguere e?ri dr;S6- :

vos, rep(rL^(iv ini )((\t86vos, yj^t6vpi^ctv Kai riTTv(3iffiV tVi rirrtyos, ri}((iv.
 EPISTOLA DE PLOTINO. cxxxix

aypov, Koi Toty oStVats rJjr ixovctik^iv findfLKrvTaL. gcstii, agriim pro tlicatro, ct viatoribus musices
'Atirat yovv Koi 7//iers ras aui apeTas fTTfLy6p.(0a. spccimen cxliibet. Proimle
nos urgemur ad ct

€K6d\TTovcn ydp 7ra)s<= koi ^(aoTTvpovaL TTpos eyKoiniov canendas tuas virtutes. Calefaciunt namciuc quo-
To. fjixiTfpa. TrdAat yap veKpoiOfVTas i)ij.ds tio pvnu»- dannnodo ct inflammant ad laudationem animos

Sei' /StM e/i tQv crSiv ypap.p.dTcav TTpos dpeTiiv dve- nostros. Olim cnini emortuos nos sordida vita
i/fi^Xaxras. OvTci) yevoip.riv 6 KptTtas nXajTifos S. ex tuis literis ad virtutem redanimasti. Ita illc

riAcoTu^os ixev yap ri o-&)/xaTos exTos (/uAoo-oi^et «Trt Critias fiam Plotinus ! Piotinus namque vcl cx-
yrjs, 7) (pLkocTocpCa crbipLaTcadeLcra jueT dvOpdnTcav &)s tra corpus philosophatur in tcrra, vcl piiilosophia

dvdpciiTTos dvaa-TpecpeTaL. cor])us facta cuni iiominibus vcluti homo conver-

satur.

« nas abest a tribus libris mss. nostrr. et videri possit debilitare sententiam, nisi accipias pro nescio guo.

modo. Proxime dedi ra fifitTepa ex Pal. B. Reliqui omnes ra liiiTfpa. Verum sensisse vidctiir jam Kime- :

doncius, qui vertit " confovent enim aliquo modo ea; et inflammant ad encomium :" contra alter interpres,
:

qui falso Cujacius perhibetur " et quasi excitant ad laudem vestros animos. Est autem accipiendum
:

pro ripas.
f Tw piTrmSt; 0im Vatic. vitio per Itacismum procreato. Mox e Palat. B. recepi avf\pvx<icras. Sensisse
iterum videtur Kimedoncius, qui, valde juvenis, vi\dum septendecim annos natus versionem fecit, quara
suse editioni adjecit Gruterus, vertit enim resuscitasti. Ceteri omnes ii\rvxu>cTa9.
: Sed tu vid. Alcipliron.
Ep. II. 4. 43. p. 325. Wagner. et consule Tib. Hemsterh. ad Lucian. Contempll. §. 22. p. 521. ed. Wetst.
S Editt. Grut. et Aurel. ovtid yfvolpjjv 6 KpLrias nXoiTlvos. ^ croiixaTos (Ktos cpiXoaocpd 6 enl yris, rj <p. k. t. X.
:

Cod. Vat. Urbin. ov. y. 6 KpiTias. Il\a>T'ivos yap a-apaTOs cktos (ptXocrocpei (omisso tVi -y^r) 7}. cp. fifTa dv-
: tj —
6pu>iTwv (Ut K. T. X. Palat. A ovt<>> yiv. 6 Kpirias II\o)t'ivos. fi aaparos cktos cpiXoa-ocPfls em yfjs
: pcTa avdpairav i;

ios dvaCTpicpfTai. Palat. B. ovTa> •yei/oifii/i' 6 KpiTias HXiotIvos' UXaTlvos piv yiip fKTos Toii CTu>iiaTos (pikocrocpfl ijrl fj

yrjs fi<p. (T. pfT dvdpu>TTo>v ws (IvdpaiTos dvaaTp. Atque hunc maxime sum secutus^ nec illud piv ante yitp obli-
terare volui, ut quod abjectum videatur a librariis, qui nescirent iiiv sexcenties poni deficiente in sequen-
tibus de. Sententia et ipsa ducta est e fabula Platonis: dia-Te aSovTes fipiXr/a-av o-iVmv Te koI ttotwv pfiTe Tpocpfjs —
Sflo-dai. Anacreon. vs. i6. sqq.
Socpi, yriyevfjs, (piKvpve,
A7Ta6fis, avatix6(TapKe,
2;^eSov el Beois opotos.

Philostratus 1. 1. p.287 oj paKupioi Ka\ dTexvHs a-o(po\,

: 0)9 ediSa^dv Tc ipits oJS^i' apa Moicrat —yaarpos re KpftTTovs
enoiricrav. Cf et Himerii Orat. XIV. 1 1. p. 626.
MARSILII FICINI
 MARSILII FICINI FLORENTINI
IN

LIBRUM PRIMUM ENNEADIS PRIM^,

COMMENTARIUS.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

Anima rationalis media formas divinas atque naturales, neque inest

est inter
corpori, sed adest, et vitam ex se propagat, quae inest corpori, ex qua et
corpore fit animal unum compositum. Capitulum primum.

r^EROPPORTUNE primus liic omnium no- tellectus numdi artifex, rerumque ideae, id est
quo nos ipsos veiut
bis occLirrit liber, in in primi divinas intelligentiEe actus, et exemplaria
spe-
culo contemplemur, ne tanquam nimium curiosi rerum, neque materiie insunt alioquin ne fingi
:

aliena priiis quam nostra qua?ramus. Docebit quidem posset quicquam a materia separatum :

enim nos, id est hominem verum, atque hoc ip- rursus neque materia? adsunt. Non dico procul
sum, quod ipsi proprie sumus, non esse corpus esse a materia secundum locum, nam procul du-
:

quia hoc utimur ut instrumento, non esse vitam bio sunt ubique: sed non adesse secundum ui-
omnino corpori ])ropriam et addictam, quoniam lam naturse cognationem, affectumque aliquem
hasc nobis cum brutis est connnimis: et quia ad materiam. Quis enim intellectum divinum
ssepe huic ipsa ratio, per quam ipsi sumus, ad- non animadvertat ab omni materia; commercio
versatur et imperat, non esse quiddam ex cor- esse secretum quando et intellectus humanus
.''

pore et propria ejus vita compositum, eisdem non aliter actionem intelligenticP propriam, quam
omnino de causis, quas hic assignavimus. Hoc se ipsum a materia scgregando expedire possit
enim esse animal non denique ex anima rationali atque perficere. Inter formas igitur naturales,
et vivente irrationali conjunctum, quoniam ex qua? materiae adsunt simul et insunt, ac formas
indissolubili et dissolubili unum confici nequeat omnino divinas, quie neque insunt, ncque etiam
sed hominem esse animam, id est, substantiam adsunt, extare oportet mediam formae naturam :

incorpoream rationalem, ex divino quidcm intel- quEB materife non insit quidem, ne cum materia
lectu existentem, in se vero consistentem, corpori patiatur, ne patiendo cum ea imperfecte agat in
autem non inhairentem, sed potius assistentem, eam ne imperfecte agendo usque ad vitK vigo-
:

atque ipsa sui praesentia vitam hanc in corpore rem iianc ipsam formare non possit, adsit autem
prodiicentem, ex qua et corpore compositum ani- materia?, id est naturali providcntia faveat, et
nial appellatur. Animam vero nostram corpori fovcat quodam affinitatis amore, fovendo formet,
quidem adesse, sed non inesse, sic breviter osten- atque vivificet, vivificando humanum pariat ani-
demus. Tria formarum genera sunt. Infima,» mal, homini, id est animje subditum generanti.
quidem forma3 sunt naturales, suprema? vero di- Talem esse rationalem animam perspicue constat,
vina?, niedias aut rationales anima?. Naturales non inesse quidem apparet, ubi corpori repugnat
formas, ut elementorum, atque mixtorum, di- et imperat apparet etiam et adesse, ubi corporis
:

cunturet adesse materi;c, quantum eam afficiunt, conjugium naturaliter amat. Habct aliquid pro-
et in eam nonnihil efficiunt: dicuntur et inesse prium, ubi ratiocinatur, id est motu quodam et
materiae, quantum una cum ipsa formsE similiter tempore ab effectu ad causam argumentationibus
patiuntur. Sed fornicX' divina;, id cst divinus in- suis ascendit, iterumque descendit et ubi pro-
:

VOL. 1. A
 COMMENT. MARSILII
posito fine, et viarum inventa diversitate, de illa-
riim flectione consultat. Tota quidem hsec fa-
cultas, ratio, cogitatio, consultaiio, maxirae ho-
minis propria nominatur. Habet iterum aliquid
cum intellectu divino quasi commune, intellectum
scilicet non discurrendo, sed intuendo veritatem
assidue contemplantem cujus quidem intuitu
:
stabili vasa rationis discursio refritur: illinc ex-
ordiens, illuc denique desinens. Habet ct aiiquid
quasi commune cum bruto, imapfinationem, id est
sensum aniniie intimum atcjuc simjilicem, sensu-
umque sequentium judicem. Proinde ipsa vis
media, quae discurrit, qua rationc discurrit cogi-
tatio, simul ratio, consilium noniinatur: qua vero
discurrendo cxordia suniit ab intelicctu inteili-
gentia, sapientia, scientia dicitur : sed
imaginationc cursum inciioat, conjcctura, fides,
opinio nuncupatur. Ha?c substanlia iiis tribus
priedita viribus anima proprie a Platonicis nomi-
natur: et quatenus sic affecta est, ut vitam quan-
dam in corpus effundat humanum, nominatur et
honio. Est autem Ii;ec animn projiric. Vita vero
hinc cffusa proprie aydmatio ct vivificatio dici
debet: communi tamen licenlia freti illam qui-
dem animam dicemus p?-imam, hanc vero secun-
dam, atque a prima ejusque viribus secundam
viresque ejus oriri. In prima quidem ab intel-
lectu ratio, a ratione imagiiiatio proficiscitur in
secunda vires quoquc trcs pra^cipue sunt, imagi-
natio, id est, conununis quidam sensus deindc
scnsus exterior in partes quincpie liivisus post-
remo potentia genitalis, qua" ct natura vocatur,
generationis augmenti, nutritionis oriso. Inia-
ginatio quidem in anima secunda atque animaii.
Ex ca enim et corpore animal fit humanum, re-
pra^sentat prima; anima? intciiectum sensus ex-
: significiit animam hanc quodammodo demonstra-
terior rationem. Natura denique vegelaiis ima-
ginationem prima; anima? refert. Imaginatio rur-
sus, qu;e anim;c prioris cst infimum, discreta di-
citur phantasia, ct nonniliil de particuiari sub-
stantia judicat: ac propius sequitur rationem.
Imaginatio vcro, qua? sequcntis anima? animalis-
que tenet summvnu, confusa dici jiliantasia solet,
et accidentia solum percipit, pluriniumque in-
stinctu ducitur naturah. Proinde .sensus omiiis
in hoc animah, et ad externa sensil)iiia pertinet,
et ad passiones corpori ab externis iliatas, quas
persentit proxime, proprieque corpore patiente
compatitur. Sensus autem, id est, imaginatio
superioris anima; non ad sensibilia, sed ad sul3-
jecti animalis sensus sese dirigit: non passiones
corporis proxime sentit, sed compassiones sen-
suum statim animadvertit et omnino circa ima-
: humana natura: ipsi namque natura; neque quic-
gines, actiones, passiones sensus inferioris versari
solet: neque perniciosam indc su.scipit paSsionem,
sed affectu quodam erga illum paterno sa?pissime
tangitur. Hactenus conuiiunis quicdam in totum
librum argumenti
o sit forma.
FICINI
Divisio libri in partes tredecim.
I. Dividimus autem librum totuni in capita,
vel capitula tredecim: scd usque ad scptimum
inquirit tantum, In septimo qiuestiones incipit
dcjinire, sed deinceps investigat paritcr ct definit.
In primo igitur capitulo ubi perturbationes sint,
primum instituit indagandum. Sccundo, ubi ac-
tiones effectusque cas priscipue comitantes. Ter-
tio, ubi cogitatio et opinio. Quarto, ubi intelli-
gentia. Quinto quid sit hoc ipsum, quod de his
considerat. Scxto quod et primum esse vult, ubi
sit sensus. Quserens autem, ubi haec et cujus
sint, interrogat, numquid auimae simplicis, an
aniniiE utentis corpore an cujusdam cx utrisque
:
commixti, an forte misturK. Inquisitio vero hasc
qua ab et secjuentes eo tendunt, ut, quid homo sit, quid
animal, tandem inveniatur. Hoc igitur est libri
propositum, hic et ordo.
Idem est anima rationalis, atque ipsa natura rationalis
anima\ quee etsi separata est secundum esse a cor-
pore, producit tamen vitam conjunctam corpori in
itno animalis esse : Ideo Plotini opinio inter Alex-
aiidri et Averrois opinionem media est.
II. In secundo libri capite sic exorditur Si :
anima sit forma simplex in se consistens, eam
nequc passiones ullas, neque ea, quae passiones
: vel antecedunt vel sequuntur, suscipere. Sin au-
tem sit quiddam ex matcria formaque com-
vcl
: positmn vel forma qua;dam jjropria ])ars com-
:
: positi, cam facile talia suscepturam. Ubi notabis,
quod ait Si aliud anima sit, aliud ipsum esse
:
animae: leg'i pos.ie, non solum ipsum e.sse animcE,
sed etiam ipsum cs.k animam. Atque idem pror-
,ius apud Plotinum signijicare. Aninia quidem
tam, vcl eventu compertam, quas qualiscunque
sit,alicubi vel aliquando pra^sens adest. At ip-
sum esse animae, vel ipsum quod est esse ani-
inam, significat ipsam animae naturam (ut ita
dixerim) specialem. In qua quidcm nec ulla ad
integram animas essentiam necessaria desint, ne-
t]ue sit aliquid supervacuum. Vult autem esse
idem. Quod in libro dc Voluntate Dci declarat,
dicens Idem est anima, atque ipsum, quod cst
:
esse animam. Siquidem anima est forma simplex,
neque de alio dicitur quasi dicat neque circa
: :
compositum, neque circa formam compositi pro-
priiun, quiE et ipsa quodammodo compositum
quiddam esse videtur dici debere, idem esse
:
rem hanc, ipsumque rei esse, vel ipsam rei hujus
cssentiam. Aliud enim est hic homo, aliud ipsa
quam deest perfectionis humanse, ncque super-
vacuum aliquid accidit sed in hoc iiomine et :
.sunt qua?dam liomini minime necessaria, et (ut
Platonice loquar) quia insunt qua?dam ab homine
nimium aliena, idcirco bic homo ab ipsa idealis
 IN LIB. I. ENNEAD. PRIMiE.
rationis integritate dcgenerat. Formas autem a animam et natura esse a corpore separahilem, et

materia scpMrata', qiiie ct siinpliccs sunt, ct in sc per philosopliiam id re ipsa potissimum com])ro-
ipsis cxistuiit, niliil idcalis rationis amittunt, ni- hari dcmiim quaM-it, si quo modo conjuncta sit
:

hil suhcunt alicnum. Talem csse rationalis ani- corp-ori, quomodo coiijungatur. Nunii[uid tan-
mic suhstaiitiam arhitratur. Quod in iihro de quain ([Uiudain cor|)()ris tem|)cratio an ([uia ij)- :

Anim;v innnortaiitatc deinonslrat. Et in lihro de saniet |)er corpus totum scse projiiiget aut ([uia :

Bcatitudine significat dicens : Aniniam non esse sit forma in corjwre jaceiis aut sjiccies illi jjrii'-
:

comjjositi partem, testalur ipsa cjus a corpore se- sidens aut partim quidem sejiarata, quatenus
:

paratio: tu vero scparationem iiitcliige duplicem. utentis vicem gerit, ut rationalis anima partim :

Unain per inoralein j)hil()S()|)liiam, qua se a per- conjuiicta, quatenus est instrumentum vivum
turhationihus corpori scrvientihus segrcgat ai- : utenti suhjectum, id est, vita ratione carens, iini-
teram pcr contemplativain, c|ua se a sensihus et malque ex ijisa simul et corpore constitiUuin.
imaginatione sejungit. Profecto aninia, f[uia non Debet vero philosophns et instrumcntum hoc ad
sit pars compositi, ideo in se ipsam priinasque utentem convertere 7-ationem, ut ei libentissime
causas converti potest, ct composita qurelihet us- pareat, et rationem ipsant etiam ab hoc usu
que ad partcs simi^liccs, et illas iterum ad siin- revocarc, quoad fieri potest, ad contemplan-
plices formas in se ipsis jam existentcs, rite re- dum.
solvere. Hanc Plothii sentcnt\am intcr Alcj;an- .

driirn ct Avcrroilin csscmedium est compertum. Animani non commisceri corpori ratio duplex
Alexundcr enim, intellectualem naturam esse / ostendit.
posse vitam corporis propriam confitetur Aver- :

IV. In qiiarto hos modos exeqiii-

lihri cajiite
rois autem neque vitam corporis esse concedit,
tur, dicens: mistura quaedam vel
Si anima sit
neque ullam corpori vilam iiifundere: Plotinus
forma in corjwre jacens, sicut non ipsa erit pro-
denique intellectualem naturam esse quidem vi-
prie, sed coinjjositum ijisum erit: ita neque sen-
tam corporis familiarein negat, concedit tamen,
tiet, vel aget, vel j5alietur, sed comjDositum : ipsa
familiarem quandain sua praesentia vitam in cor-
vero, ut ita loquar, comjiatietur. Sin autem sit
pora propagare, ex qua et corpore non homo,
essentia suum in se esse possidens, non mixta,
sed animal conficiatur humanum. Tu vero quid
non jacens, sed et sua tantum largitate explicans
homo, quid animal, non in iioc tantum lihro, sed
seper corpus, et j3ra;sentia sola vivificans, nullas
in libro ctiam quomodo idearum extitit nudti-
uncjuam corjjoris j)assiones admittet: ferme, sicut
tudo, investigare memento. Tlhi dicit, sensus vel
neque lumen aeris jwssiones. Jam vero non esse
speciem vel corpus inpassihile percipit, utram-
que opinionem de sensu complectitur nam alii :
commixtam corpori, et ideo necjue jacentem, du-
plici ratione demonstra [Ed. [)rc. denionstrat.^
sensuni accipere volunt in corporeas duntaxat
alii res quasdam corporeas quidem,
Prima: Si anima, c(UiE cst i[:)sum corporis vivifi-
imagines :

candi j)rincij)iuni, corj^ori misceretur, jirorsus in-

tales tamen, ut uhi suscipiuntur a sensu, modo
ficeretur tanrjuam deteriori [jermixta, caderetque
sitrecte judicaturus. neque ipsas interim pati-
a vita eo tempore, quo vivificatura foret
ijjso
untur, id est, ex eo, quod sunt, transmuten-
tur a sensu, neque sensus ah illis similiter pa-
quam ob rem non jierfecte vivificaret atque for-
maret. Vita sane corpori jam vivcnti permixta,
tiatur.
non tam vita quam, vivifcatio qucedam est in eo
per modurn passionis accepta, pcr modum vero
Ardma ratiurudis, eisi in se ipsa consistil, quodammodo
actionis ad vitam ipsam pcrtinet scparabilern :
tumen vergU ad corpus, quod mtellectuali substantia
Sicut forma quaelihet in materia formatio qua?-
minime conveiut.
dam est, jiassioque materias ex efficaci quadam
III. Quoniam vero animam significaverat in formas separatfe actione dcjiendens et iumen in :

se ij^sa consistere, ne
putet propterea nihih
qiiis aere potius illuminatio cpiaedam est, quam iu-
a mcntc differre, adjungit, animam, ctsi existit men igitur perfecte vivificare, formarec|ue cor-
:

in se, sicut et mens : tamenfovcre corpus, et fo- pus, necjue est officium imperfccta; hujus vitae
vendo formare, otqne vita replere : quod sane jacentis in corjrore neque jiuri insuper intellcc-
:

mens ipsa non efficit. Deinde animam ait vivifi- tus est igitur animae inteliectualis, rationalisque
:

cato jani corpore uti velut instrumento quodam officium. Secunda ratio : Non commiscentur in
naturali, scilicet, ct conjuncto. Post haic inves- unum, qute et in communi materia inter se
nisi
tigat, numquld dum corpore utitur ut instru- convcniunt, et ffenerc congruunt Aniina vero :

mento, ideni scnsus passionesciue suscipiat, pau- jirsescrtim intcllectualis magis a corporc distat,
latinique eo declinat, ut non suscipiat : quia vi- quam ah alhcdinc linea : at haec duo minime
delicel utatur corpore non tancjuam innitens cor- commiscentur : Ergo neque anima corpori per-
pori, sed tanquani regens: Tum vero significat miscetur.
A 2
 COMMENT. MARSILII FICINI
Nisi cognuscalur, quoinodo anima conjungatur corpori, tem : producit autem in corpore vitam irrationalem,
non cognoscetiir , quce actiones vel passiones sint ani- cujus sensus circa corporis passiones versatur.
Mte proprice, et qucc coinpositce.
VII. In septimo capite jianlatim incipit definire,
V. Quoniam opinionem Aristotelicam tetigit sententiaincjue propriam ajfcrt: quam essc praeci-
dicentem, pas.none.s ct ajfcctus non tam esse ani- jDue veram ex eo patere vuh,quod non ahter,quam
mcF. quam animalis, cursim ostendit esse difficile
liac posita, dubitationes de anima solvi ))ossint.
dictu, quomodo communis, id
lia>c conjuncti, vcl
]£t profecto, nisi quis ita distinguat, difficiHime
est totius sint animalis. Sive enim dixeris, per assignare poterit rationes, jiartim divinilatis nos-
sensum haec a corpore in animam, atque in totura trae, partim eorum, quas a divinitate in nobis aU-
progredi, nondum patuit, quid cujusve sit sen- ena videntur. Necjue Platonis tantum et Pytha-
sus sive ab anima ])er opinioncm vcl judicium
:
gorce haec sententia est, ut ex TimjEO j)atet, at-
quoddam corpus totunKjue descendere non-
in
que jEgyptiorum, quod clocet lambHc/ius : ve-
dum quidnam cujusve opinio sit. Item
constitit,
rum etiam Aristotelcm ita sensisse Thcmi.stius
appetitus boni communis, scientiieque, et gloriEe asserit. Hajc autem sententia est: Duas in nobis
sempiternas animaj solius esse potest. Rursus esse vitas quarum secunda sit a jirima, ejusque
opinio mali non necessario dolorem agit, scilicet imago: sed j)rima in se subsistcns, .sccunda in-
in corpore tali atque vivente. Sic neque opinio hicrens corpori j^rima sit totum in se (juiddam,
:

vol contemptus, iram vel alicujus boni concupis-

secunda sit pars compositi, sciiicet animahs hu-
centiam in tali cor|)ore necessario provocat. l'ro- jus, quod })rimiE subest vitas. Esse quandam
inde si dicantur perturbationes esse ipsius con- inlurrentem corpori vitam nemo dubitat j)rae- :

cupiscendi et irasccndi potentiie, hanc vero vim esse vero alteram huic in se subslstentem ratio
in composito cssc fundatam, attjue ita perturba-
probat, vitam asserens in aho jacentem, velut
tioncs csse compositi hoc insuper Plotinus si-
:
imperfcctani a jierfecta vita ])endere. Sic et in-
militer agitat. Denique si afferant Pcripatetici tellectum in iuiima situm ab intellectu in se ijjso
afiectus ejusmodi, tum ad vim concupisecndi et vigcnlc, ac bonmn in intellectu ab ipso l)ono in
irascendi, tum ad conjunctum,
sed aliter at(jue se con.sistente manare. Proinde inteiiectuale bo-
aliter jiertinere : adducit in (hibium,
lioc similiter
mun ab bono non tantum fleri,
ipso simj)iiciler
significans ambiguitatem ejusmoth ex eo poiissi-
sed ctiam conservari, neque inde secerni. Simi-
mum nobis accidcre, cjuia nondum quomodo ani- liter intehigentiam iiifusam animie ab inicliectu
ma corpori conjungatur, et quomodo animal com- puro et ficri ct servari, necjue inde disjungi: ea-
jiositum fiat, compertum satis habemus.
dem ratione vitam sive animam corjwri mancipa-
tam anima sem-
j)roduci, servarique a vita, id est
Si clicatur, animnni rationalem esse compositi animalis per in se manente, cique contiguam ])ermanere:
parteni, clubia non solventur. ac vclut soUs radium inde quiclem suo soli conti-
\'I. In .sc.rto capitulo solutionem ad prcEce- nuari, hinc vero contingere subjectum atque for-
deiiiin dubia Pcripatcticam adducit in medium. mare. Quam ob rem vita j)rima, quasi forma
Aiunt enim, Cuni in animah ipsum esse sit non quicdam est animalis: secimda vero forma cor-
partis, sed totius, merito ad totum actiones pas- jioris naturalis instrumcntis jjriediti ad animaiis

sionesque proprie pertinere ita videhcet, ut ani-

:
usum accommodatis c\uo(\ ei Ari.stotclcs vaX.: et
:

ma quidem et anmialis potentia id sit, quo ani- animam ajij)eilavit formam sive actum,
])ostcjuam
mal agit animal autem sit ])ra>cipuc, quod agit
: subjunxit, aliter esse actum intellectualem ani-
et palitur. Plotinus id forte manifestum in ac- mam, aliter vero aliam. Sed ut redeamus ad
tionibus passionil)usque in externam maleriam nostra hac Plotinus distinctione jiroposita, sen-
:

transeimtibus csse concedet at vero circa sen-
simi, qui intrinsecus cst, et circa vitam, quic est
intima, dubitandum ait, cur non anima sentiat
atque vivat. Toto vero ejusmodi controversia,
iit dicebam, co tendit, ut intclligamus, ambigua
: suni quldem cum j)assione tribuit aniniiih : sen-
sum vero iiccommodat passionis exper-
aniniie
tem, rursus eidem animic rationis discursiones
assignat sive declinent ad sensum, sive surgant
ad intellectum reiiqua vero hujus caj)ituli per
:

decliu-ari non posse, nisi constet ])rius, quomodo se diiigenter consideranti j)atel)unt.
anima se habeat ad corjjus, corpusque ad ani-
mam : quidvc j)erseverct simjilcx, quid autem et Animn rntionalls cnpulatur per intellectum suum menti
quomodo com])onatur. Ilactenus ut in j)rincijoio divince, per illain Deo: sic et irrntionalis vita animcB
(iixi, quaM-itur tantum, nihil autem interca defi- rationali subnectitur. Iiiiellectus autem et proprius
nitur. est, et cotnmunis.

VIII. Octavum vero caput inquirit quomodo

Anima rationalis in se consistit, actionesque rationales anima ad omnia tum su])eriora, tum infcriora se
proprias hahet, et sensum quendam passionis exper- habeat sed primo quo pacto ad inteliectum di-
:
 IN LIB. I. ENNEAD. PRIM^.
vinum animarum rationalium patrcm, qui sic lutnine inviccm concurrentes : maximc vci'o vide-

fcrme pr,T?sidet anima;, sicut hiec animali. Scito rcntur unum, si ab oculis
in se ipsis extarcnt, sic

autcni ipsum unum,ipsum bonum, quod et

sive expcditi, sicut intcllcctuales anima; restant a cor-
sumnius cst l^cus, nulliun liabere rcspcctum : poril)us absolutai. Hanc Platonls et J'lofiiii scn-
intcllcctum vcro boni filium ajiud Plotinimi duos tcntiam Thcntistius Aristoteli ct Tlicophnisto ac-
saltcm rcspectus liabcre ))rimum prout cst ab
: comniodare videtur, ct Aviccniia, Alga::clcs(jne
uno, al(pie ita ct ipsuni esse unum: sccundum secpiuntur Alcamnder autem in hoc convenit
:

prout existit in sc: itaque in multitudinem idea- cum Plotino, quod pra;ter unum intellcctum
rum dcrivatur quas tamen omnes actu unico
: multos quoque nobis attribuit discrcpat vcro, :

simul babet et conspicit Animam deinde tres : quod hos niultos asserit esse mortales. At Aver-
jam liabcre rcspectus. Ab intcllectu eiiim cog- rois cum Plotino consentit, intellectum oinnciTi
noscendi vim habet, sed ha^c ipsa vis ut proximc asscrens immortalem : thssentit vcro, dum uni-
ex intellectu pendet, ipsa quoque est intellectus, cum nobis assignat. Tu vero accipe ab Alea:-
sempcr([UO patri continua, sub illius forma actu- andro cjuidcm numcrum intcllcctus humani, ab
que semper cuncta simul intclligit: ut autem pro Averroe vero immortale oinnis intclligcntiai mu-
natura animae capitur, jam tempore quodam, et nus, integramcjue habcbis Plotini nostri senten-
a potentia in actmn succcssione discurrit ratio- : tiam. Proinde scito, de natura intellectus max-
que ct cogitatlo nuncupatur, sic^iue rerum s|)c- iine omnium credeiidum esse Plotino, qucin sem-
cies videtur intcr se disjunctas habcrc deni(]ue : ])er intellcctu vixissc, vlta ejus et gcsta scri])taque
ut vcrgit ad animal, cx univcrsalium ratione ad tcstanlur. Id vero nunc admonuissc volo, ne te
particularium imaginationem jam dcscendit. Sed Alcxandcr Averroisrjue perturbet. Concludit
haec animalis vila cpiatuor respectus subire vide- tandem, nos, id est, iiominem esse proprie ani-
tur. Prout enim ab anima, velut iniago a sub- niain discursu utentem rationali, sive per uni-
stantia ])endct, imaginationcm habet prout in : versalia discurrat, sive per singula qua3 vero :

se aliquid cst, in sensuimi multitudinem deriva- su]ieriora vel infciiora suiit ratione, esse nostra.
tur. Quantum rcgit corpus, vitalem vim excr- Illa quidcm, quia nos semper inde })endcmus:
cet: quantumadhtcret corpori, ^iarsque animalis ha^c autem, quia ex nobis ipsa dcpendent. Sub-
evadit, passionibus obnoxia rcdditur. Vita igitur dit Platonis more, naturam quideni intellcctua-
haec est forma corporis anima vero potius ani-
: lem, tum praesidentem nobis, tum insidentem in-
malis est forma : intellectus forma aniniae. Deus dividuam esse vitam vero ad corjjus usque dif-
:

quodannnodo ipsius intellectus est forma, scm- fusam dici dividuam. Quia quamvis una totaque
perque deinceps gradus infcrior sub actu superi- sit in quolibet mcmbro, tainen afficitur ad di-

oris gradus quasi forma; consistit et agit. Pro- vcrsa, variotjue modo vivlficat varia atque in :

inde intcllcctus ipse divinus tum communis dici- multis sive membris, vehiculisve simul, sive cor-
tur, quantum ipse individuus totusque est ubi- ])oribus successione vivificandis anima rationalis
que, tum proprius, quantum a singulis animabus, non conficit ex se et corpore unum, sed ex cor-
singulis quoque
propriis(|ue modis accipitur. jiore et vita quadam illi tributa quasi quadam
Unde apud alias animas niodi ratioci-
et diversi anima; ij^sius imagine. Denique docct aliam ani-
nandi sequuniur: modi quoquc imaginandi di- ma; vim deinceps ab alia dependere.
versi. Intellectum vero, qui jani est forma qua;-
dam in aninia non solum pra'sldens, sed et insita, Peccandi causa esl in aniiiia irrationali, nostruque ani-
nemo dixerit esse communem. Oculi sane multi rnali : in aniina vero consensio. Item ratinnaHs cir-

multas referunt animas : multi praeterea visuales cuitus medius est inter quietem motumquc rectum.
radii oculis naturaliter insiti varios intellcctus Rursus quomodo intelligentia et ratio se liabeant in-
vicem, atque ad imaginationem. Item allegnria de
animabus naturaliter insitos repra.>scntant : unum
vero commune solis lumen ubique pra?scns in- Adam et Eva.
tellectum pra^fcrt divinum animarum intellectu- IX. Su]ieiiorcs vero distinctioncs nos in nono
umquc patrem. Lux tandem una Solis in ipso ca])itulo doccnt, jjrinciijium quidcm iicccatorum
Sole consistcns, ipsum bonum mcntis patrem no- esss in animali, medium vero in ijisa imaginatione
bis ostcndit. Intellectus igitur animabus ingeniti su])erioris aniniiv : quoniam videlicet animalis in-
etsi non unus sunt intellectus, sunt tamen unmn cilamcntis obsequitur, antc(juam ratio, utrum
scilicct, unum sccundum esse inlcllcctuale, rcd- ])rosc(|uendum sit, an fugiendum, jierspicuc judi-
ditum aclu intclligens ab uno mcntis illius lu- cavcrit. Hinc honio intcrior de honiine cxlcriore
minc in (pio vclut in communi forma objecto-
: coiKjueritur Scntio cdiatii lcgem tn iiicmhris
:

que sunt unum, (juamvis etiam sint pro aninia- mcis rcpiignantem lcgi mentis mecp, et captivnm
rum multitudine multi. Sicut etiam et visualcs mc duccntem. Scd ct ipsa ratio cum etiam circa
radii seu visus pro numero oculorum numcrati rcs agendiis versetur, debuisset jamdiu imagma-
sunt, nequc sunt uims, sunt tamcn unum in uno tioncm suam sic instituere, ut miiius tcnicre pro-
*6 COMMENT. MARSILII FICINI
peraret, animalque domare: ipsaque se ipsam ad sionem. Tu autem in Plotini verbis allegoriam
intellcctum direxisse prius, ac formavisse qui : animadverte Mosaicam : personas videlicet duas,
sane iutellectus circa singuia, qufe aguntur, se i<l est hominem ijisum quasi Adam : et huma-
minime versat : ideoque onuiino est procui a num inde tractum atque degeneraus quasi
.'inimal
culpa. Sed nos, id est, pcr rationaleni vim ac- Evam. Adde et tractum ex aninia dormiente.
tionemque definiti aliquando perveniuius ad in- Hffic enim tunc animal ex se propagat, quando
telligibiles ideaiesque rationes, speciesque rerum, ex pristina penes Deum vigilia ad naturalia la-
qua; prius in mente divina sunt deinde sunt et
: bens, <livinorumque oblita jam dormit et som-
in nostra, plurimum vero ad eas niiiiime surgi- niat. Itaque tunc vitam corpoream generat quasi
mus. Tunc autem in ratione nostra tantum pot- Evam. Considera et hanc jiriuio jicccantem, il-
entia sunt sed in utraque incnte sunt semper in
: lum dcinde consentientem se<l intellcctum illi :

actu. Dixit rationis discursioncs nobis, id est, quasi angclum praesidentem, et mox increpan-
animfE esse maxime proprias: quoniam cum me- tem, et angelo deum. Ac denique duo in carne
dia sit inter divina, quas semper manent, atque considera, id est, duas quasi in eodcm corpore
naturalia, qua; lapsu quodam motuque recto a se animas. Se<l ita Moysen Plotinus Origcnesque
ipsis Cjuasi digrediuntur, merito motum discursi- et Ammonius intellexerint, jiergamus ad reliqua.
onemque circuiarem liabct intcr motum rcctum
statumque proprie medium. IntcJligcntia etiam Quomodo (tnimal in nobk ad animam se habeat, et

animfc propria dicitur, non tam, quod ex natura utrum vita ulla pereat.

sua sit, quam quod inteliigat absque corporis in- X. Caput libri decimum docet, quse animalis
strumento. Sic anima ctiam sine illo ratione dis- nostri jirojiria sunt, ad nos quodammodo etiam
currit. Sed hoc saltem intercst, quod discursio jicrtincrc. Itcm in anima rationali cssc virtutes
argiunentatioque etsi non fit pcr corporis instru- rationc ([ua'sitas in animali virtutes consuetu-
:

mentum, imagines tamcn scnsibilium ali([uas fere dine comparatas: rursus vitam ab anima ratio-
semper ante oculos liabet. Motus cnini natura- nali tril)utam corpori, dissoluto corjiore non ex-
liter ad talia labitur intclligcntia vcro neque
: tingui, sed animam suam fcrmc ita sequi, sicut
corporis utitur instrumentis, neque tales spectat lumen suam videtur sequi candelam. Idem sen-
imagincs. Ratio quin etiam quando ad intellec- serat et Numcnius.
tum penitus se convertit, universalia sine parti-
culavium iniaginibus intuctur. Scd de liis in Quomodo anima se ad intellectum habeat, per quem
Theologia nostra latius disjnuanuis. Dum vero sciticet semper intelligit, (/waiHfis ratio id non seni-
hic vcrl)is Aristotdis utitur, significat, Aristote- per animadvertat. Item de pueris atque brutis.

lcm in iiis a Platone minime dissidcre. Addit XI. Postquamin sujjerioribus disseruit quo-
rationis discursum inter intellectuni iniaainatio- modo nos ad animal, quod infra nos est, habea^
nemque versari, neque corporis passiones attin- mus: nunc in luidccimo cajjite, <[Uomodo a<l in-
gere, scd f[uasdam imagines passionum suo <[u<)- tcllcctum nohis, i<l cst, ratione sujjcriorcm. Ait
dam sensu, id est, prima imaginationc vcrsari. crgo, intellcctum quidem nostrum agcrc scmper
Item rationcni, sive cogitationeni esse qucn<lam in se circa divinuni, et intellcctioue j)erj)etua in-
intclligcruia: actum. Est cnim cogitatio vera, in- telligibilia semj)cr omnia contueri : quod quidcm
tclligcntia ([ua:'dam latius explicata: ct modo in- yEgv[)tiorum inventum fuisse lumblichus asserit.
tellectum attingens universales species intuetur : Quam ob rem in jjueris etiam idem agere. Ar-
modo ad imaginationem vergens, jicrque ipsam bitror vcro Plotinum illud sic accejjisse Parvu- :

ad aniinal universalcs spccies ad |)arlicularcs us-
que derivat: modo has cum illis comjiarans, quo
consentiant, quove disscntiant, disccrnit et ju-
dicat. Ac si exordiatur ab intellectu, atque inde
lorum angeli semj)cr vident ca?Iestis j)atris faciem.
Nam ct Ammonius atque Origcnes morc Plato-
nico sacras literas interjDrctari solcbant. Inquit
autem in j)ueris animalis vires ob necessariam
:

discedat, tunc ab universaUbus descendit ad sin- corjioris augcndi fabricam intentissime operari,
gula componendo. Sin autem ab imaginatione atque circa casdem vires, idemque ministerium
sumat occasionem, altiusque rcsurgat, a singulis superioris etiam animas imaginationcm ))Iurimum
ascendit ad universalia rcsolvendo. Hunc deni- occupari minimas autem rationis scintillas in
:

que ordinem observabis in anima, ut eam habere \vxc emicarc, utpote qua? a<l opj^osita convertan-
niemineris species in raente et universales et sta- tur. Subdit, rationis actum ab his vacantem
biles. At in ratione species quidem universales, circa intellectum interim operari quippe cum :

sed quodammodo mobiles in imaginatione vero

: vis adeo efficax omnino vacare non possit. Ve-
particulares jam, atque mutabiles. Concludit runtamen neque actum intellectus circa intelligi-
passiones perturbationesque et causas peccatorum neque rationis actum circa intcllectum tunc
bilia,
projiric in animali consistere : in aninia vero ho- a nobis agnosci quoniam imaginatio sujocrioris
:

runi animadversionem et quandam saspe consen- animas propria, cujus ministerio fit in nobis ani-
 IN LIB. I. ENNEAD. PRIMiE.
madversio, cum sit controversa penitus ad oppo- purgatorii loco. Denique cum negat, eam fieri

situni, noii suscipit intcllinjentiaruni ulias iniagi- propriam briiti formam, partemque eompositi.
nes, (luas ad rationis oculos s])i'cuii more reflec- Sed opinionem hanc in se([uenlibiis euiendabi-
tat : (juil)us ita reHexis ratio soiet, i(leo([ue et nos mus. Ya oniiiino ([uomodo 1'latoniea (lict;i pur-
solennis acliones intellinentia* at(pie rationis ani- ganda sint, in libris Theologia; nostra', prajscr-
madverterc. Apj)ellant autem inmoinationeni tiiii ultimis, declaravimus.
hanc in nobis niediuni. list enini inter rationalia
nostra et irrationalia mediuni, et quasi niediuin In aniiiia raiionali neqite proprie peccatum est, neque
utrintjuc iinagines aeeij)it. Quandoque etiam ra- pcena : sed in vita irTationali, qucB est imago anima,
tionem luiiKupat mediuni cst enim aninne me- :
quce anima hinc abeunte, quamvis non sit ulterius
imago, esl tamen quidam vitalis aclus aniina; rudici-
dium. Imaginatio vero est niedium aggregati,
tus iiisiliis.
quando seiliect aliquid ex liomine animali^iue fin-
gimus congrcgatuni. Per luec autcm duo mcdia XII. Capitulum diiodecimum circa dicta du-
fieri animadversio solet. Iinaginatio eniin quasi bitationes movet, solvitque dicendo, in ipsa ani-
reflectit imaffines ratio vero reflexioneni saora-
: mae essentia propria neque peccatum esse, neque
citer appreliendit. Proinde post qua^stioncm de prcnam, quia sit forma simplex in se ipsa consis-
pueris, merito dc hruiis inquirit: quasi de rebus, tcns, e proprio statu minime cadens sed in vita :

quantum apparet, prope similibus. Vult sanc potius indc mananle, et in aniinali proprie, qiiod
ubicunque cst vita sic unita corpori, ut ex ea ct ex liac vita corporeque componitur. Ait vcro
corpore unum comniune animalis esse resuitet alibipeccare animam, alibi non peccare peccare :

adesse insuper oportere vitam in se ipsa manen- quidem, id est, inlentionem ad superiora prius
tem, cujus virtute altera vita quasi vivificatio convcrsam aliquanto remittere non peccare au- :

quffidam suppeditetur, continueque servctur : tem, id est, neque amittere naturalia, neque ali-
sicut motio a motorc, lumcnque semper a luce ena intus adinittere. Tum vero declaral ([uo-
suggeritur: quoniam in unoquoque genere iin- modo animalis generatio fiat, id cst, quando in
perfcctum continuc a perfecto dependct. In corpus certa conditione jam aflectuni vita (jua'-
brutis igitur minus sagacibus vitam ab ipsa dam resultat ab anima id(]ue esse naturalc ah-
:

sphfprae anima, sicut et plantis opinatur infundi quid, neque peccatum, neque sic animam proprie
bestiis vero perfectioribus et nonnihil prirfercn- cadere, sed annuere atque fovere. Praeterea vi-
tibus rationis, non ab anima tantum sphsera^ tam hanc, qua; cst et actus et imago qiuedam
quamvis rationali, sed ab alia quadain etiam ra- anima», quando hinc abit anima, non jierire,
tionali magisque propinqua vitam suppeditari. quantum est actus aniinse, sed desinere ulterius
Qua? quidem anima cuin ab intelligibili mundo imaginem esse : j)erinde ac si a vultu imago fiat

longius jam
cogitatione affectuque quasi disces- in speculo, atque discedente vultu restet quidem
serit, atque ita deliquerit, miiltumque rationis actus quidam vigorque emicans imagi-
in vultu,
amiserit, accommodata jam dicitur ad vitam nis eflicax, sed Imago. Tunc vero hic
non restet
animali minus rationali subministrandam, scd actus anitna' desinit esse imago, quando ct dcest
ipsa interim dicitur esse praesens neque tamen : piwparatum corjius ad imaginem resultandam,
adesse pr.-csens quidem, quantum prastat vitani, et anima ad intelligibile tota convertitur neque :

adesse vero nequaquam quia non exequitur ibi

: tamen actus ejusmodi cessat quantum est vitae
consuetum rationis otficium, quamvis in supernis vigor, sicut et amjDutata manu non desinit ipse
intelligentiam exequatur : atque ipsa animas ra- vivificus actus, qui et manum iterum si instaure-
tionalis substantia in se consistit, nci[ue fit pars tur, est wque recturus: sicut in rcjjullulantibus
composili. Quod ultimum et Procnlo placuit, et cajiillis apj^aret. Memento Numenium Ploti-
ante Porphi/rio neganti rationalem hominis ani- nuraque putavisse, nihil usquam vit» perire :

mam fieri proj)riam bruti animam, concedcnti quia vita sit quidain astcrnitatis, id est jorima- in-
tamcn sagacium animalium animas nonnihil ra- telligentia?, splendor, et indissolubile vinculum
tionis habere, .semperque vivere. Idem quoque universi.
tentavit et Origeues, nempe cum audiret, da?-
mones tuin hominibus frequenter insinuari, tum Anima rationalis per se ratiocinatur, non per corporis
in porcos aliquando mitti, ausus
animas est et instrumentum. IntclUgit quoque per intcllectum pro-
hominum in animalia mittere forte purgandas. priuin : intelUgit etiam per communem, qui quasi

Sed iiaec ipsi viderint. Animadvertendum vero, foriiia quccdam esi proprii cujusUbet inteUectus.

Plotinum hic suuni hac in re judicium temperare, XIII. Capitulum tcrtium decimum dcclarat,
cum Si suni animse nostrie in brutis. Itcin
dicit : quod ultimum pene fuerat in qua;stione jjroposi-
ubi dicit, Ut fertur, scilicet ab ^Egypfm : rur- tum, scilicet, quidnam sit, quod de his considerat
sus dum addit, Qua? peccaverunt : quasi dicat, in prsesentia. Asscrit autem non conijiositum
*8 COMMENT. MARSIL. FIC. IN LIB. I. ENN. PRIM.E.
quiddam de his in prsesenti considerare per ani- utrumque quidem esse nostri partem, sed ahter
mam quasi partem, sed animam ipsam in se ex- atque aliter. Nostrum quidcm esse nostri par-
istentem talia meditari ergo neque mutato cor-
:
tem, quia quodammodo sit apex aniniffi: divinum
pore similiter permutari, sed motum ejus esse vero quodammodo videri partem, quoniam intel-
suum essentialisque vita; actum, vel vitalem et lectus noster divino tanquam forniEe velut quae-

perenncm cssentia^ actum. Subdit sicut con-

:
dam materia subditur, perque ipsum intelhgit
sideratio rationalis est nostra, id est anima; pro- atque ipsum per quam sane communem omni-
:

pria, neque per corpus exacta, sic intelligentiam bus formam inteliectus singuh, etsi non unus,
esse anima? propriam (luoniam videlicet anima
: sunt tamen ahquid unum. Atque ita ille pars
intellectualis sit, adeo ut intelligentia in anima sit nostri esse vidctur tanquani fornia, forma, in-
vita, vitajque anima^ summitas: quae quidem ipsa quam, nostris inteHectibus exhlbens esse ipsum
est pars nostri, agitque in nos, id est, rationem intehectuaie, intcUigensque in actu. Huc tendit
nobis maximc propriam, sicut communis intellec- propheticum ilhid Domintis pars hcBreditatis
:

tus ao-it in nostrum. Hic nota vitam in rebus mece. Quaecunque in hoc Commentario praeter-
ubique mentis splendorem pene ultimum esse : misimus, partim per se ipsa patere diiigenter
summam vero mentem esse gradum vitae supre- consideranti possunt partim in sequentibus la-
:

mum. Hinc propheticum illud Intellectum da

: tius exponentur partim in Tiieologia nostra, et
:

mihi, et vivmn. Addit animam tum per intel- argumentis in totum Platonem jam editis expla-
lectum proprium inteliigere, tum percommunem navimus. Tum vero de inteilectu quomodo no-
atquc divinum, rationcmque -anniti ad intellec- ster sit, et utrum sit pars nostri, nec ne, in hbro

tum nostrum, nostrum denique ad divinum et : tertio Enneados quintae cognosces.

nAQTINOY
 n A Q T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros A.

P L O T I N I

ENNEAD. PRIM.E
LIBER I.

riEPI TOV Tt TO ^CoOV, KOl tU 6 avdpCOTTO^.

Quid Animal, quid Homo.

aJlIAONAI kol Xvirat <p6/3ot T6 koI dappT] kTTtdvjxiat re Kot diTO-

aTpo(pal KOt To dK.y6tv Ttvog dv elev ', 7] yap y^v^rj^ i]
XP^/^^^V^ ^o
yjrv^TJg crcojjtaTt tj TptTOV Ttvog eg dfJi<polv ; Ai;^6j? Se, koI tovto. t]

Bydp To jjbiyjxay y dXAo eTepov eK tov /jtty/jbaTO?' o/Moico? 8e kcu Ta ck

TovTcov Tcov TTaOTj/xaToov ytvofjbevaj Kal TrpaTTOfjteva Kal ho^a^o/jteva'

nAriTlNOT] Codd. Ciz. Marc. A.C. ticnlum huic quoque voci pra;posuimus. Vat. In rell. et in Ed. oinittitur to. In
Aloll. C. YlXanlvov ipiXocro^oij evvEaSof T^eorttt. Ex Macrobio autera 1. 1. haud dubie scri- marg. Cod. Par. est ;3'. Licet post ante-
Ed. per omnes lini-um Eiineadum libros bendum t/ to ^uiov xaJ t/ o av^^ojoroi : est cedeutia articulus non desideretur, videtur
ex)iil)et nAOTiNOT. Vid. Annot. ad In. auteni hic Hiier pa^nuJtimus, ut ex Por- tamen to et perspicuitati et numero tri-
sciption. Porphyi'ii de Vita Plotini, cap. I. phyrio, cap. IV. intelhgitur, sive extrema hutum esse.
t/ ^wov] Ita Ed. Sed nos exhihemiis ex Eetate a Plotino exaratus. 11. « T^iToy Tivof] Cod. Vat. rt Tt^i toZ
Codd. Ciz. Marc. A.B.C.D. Med. A.B. 9.'HAONAl] Cod. Par. inmarg. tt, Dedi Tivo,-, in marg. t^itov. Post a,«^orv Dannst.
Par. A. ri to ^a>ov. PorphjT. de Vita Plo- xij^rai cum i\Iarc. D., quod pa^nuJtima pro- pro signo interrog.aiuii comma habet.
lini, cap. VI. ti o avi^uTo;, Ti To ^wov. ducitur (in Ed. est Xi/^rai), et boiii Codd. 1 2. aXXo] Ex marg. in contexttmi re-
»j

Idem Cap. XXIV. ti to ^aJov xai ri; o etiam ahiii hanc scripturam tuentur. cepimus aXAo pro aXXov, suffragantiiius
a>9fftiTof : nlii cf. Eabric. Jam cum hbri lo. To akyuv^ Scripsi to aXyiTv ex Codd. Codd., excepto Dami., omnibus.
noetri pa?ne omnes offerant tj to ^uov, ar- Ciz. Marc. A.B.C.D. Mon. C. Med. A.B.

I. ViTdm perturbationes, sensus, opiniones, cogitatio, tertii cujusdam compositi.'' Dupliciter autem ct
intelligentia, sint animcE solius, an compositi, &c. hoc accijii potcst Aut enim ipsmTi quod cst mi-
:

[Ed. pri. an mistura.'] stum, sive mistura aut aliud quiddam ex ipsa
VOLUPTATr^.S et dolorcs, tiniorcs item, niistione proveniens. Similiter ct de illis, quae ex
atque atque cru-
aiidaciii-, cupiditatcs, ct fuga', his jwssionibus fiunt, et aguntur, atquc putantur,
ciatus, cujusnain sunt.'' Nuncjuid ipsius aniinw rursus de cogitatione ct opinione quierendum est,
tantum an aninia; potius utentis corpore ? aii
.''
utrum eorundem sint, quorum ct {)assioncs an :

VOL. I. B
 z PLOTINI ENNEAD. I.

Kcii ovv Kai hiavota koI 8o^a ^TjrriTea, irorepa cov ra iradi^, 7) al
jxev ovTCog, aL he aXXcog' Kal Tag voi]aei<; 8e decoprjTeov, Tvcog, kcu
Tivog' Kat 87] Kal avTO tovto to eTTtcrKOTrovv Kal Trepl tovtcov, rrjv
^7]TT]aiV KCLt T7]V KpLCTiV TTOLOVfMeVOV TL TTOT CtV eLT]' KOi TTpOTepOV TO
SaiaOavecrdat, tlvo<;' evTevdev yap ap^eadat TrpoaTjKet' eTreLirep Ta
7ra67] 7] aladi^aeL^ Ttve<;, ?; ovk avev atadTjaecag. ^
YlpcoTOV 8e yjrv^ijv krjTTTeov, iroTepov aXXo fjtev '^v^t], a)0^o Se
yjf^vXV ^Lvat. Et yap tovto, avvdeTov Tt 7) y\rvxv- Kot ovk aToirov
7]87} 8ex^adat avTi]v Kal avTTJg elvat tol Trcidr] tcl TOtavTa, et CTrt-

lOTpe-xjret Kat ovtco? 6 koyo?, Kal 6A&)? e^et^ kcu 8ia6eaeig x^tpovg KCtt

^eX.Ttov<;' 7] et TavTOv eaTt yjrvxT}, kcu to '^vxjj elvat, el86; tl av eL7]

'^vxVi a8eKT0v tovtcov aTTaacJov twv evepyeicov, Oiv eivotaTtKov aXXco,

eavTco 8e avjuL<pva e^o^ ttjv evepyetav ev eavTco, tjv Ttva av cprjvr)

1. xa/ o5» xal] Proy«i/v, quodcst in Ed., 8. -itix^ "»«'] Codd. Dann. Mon. A. antccedentibus lectionem variantem v^t/;t«i
Codd. omni-s «3», nisi q\iod Vat. in marg. Par. A. •^"'X'' '"'", per])eram. Cod. Hlon. sTvai jam novisse videtur Ficinus, dicens

habet yoiJv. Illud receiii. C. to '4'^X'i 6.'»«/. Niju necesse. tantundem esse, in IMotino quidein, utram
ib. '(r.Ttiriiti] Codd. Ciz. Mon. A. Vat. ib. (i yicf — n 4"'X''] iixn: desunt in lectionem accipias. A'id. ej>i» commentar.
JjiTnria. Et sic rescrijisi, <|uia verbale Cod. Leid. In Cod. Ciz. abest ti jiost ad cap. II. hujus libri. Sed tamen cum
non minus ad remotiora neutra pertinet. irMira<. infra omnes Ubri nostri exhilieaiit x«i to
ib. rri-isx ^)] Codd. Ciz. Dann. Marc. Cmid. Marc. C.D. Mon. C.A.
9. i!ir] •4"'X'" '"«i (unus -v^u^ti,-), vid. var. lect.
A.B.C.D. Vat. <J», CikIiI. .Mon. C. Vat. et Med. A. (in hoc corriTtum est uir,) B. ad cap. XII. p. 6. E., hoc loco Momina-
Ed. in niarf;. suv. CimI. Par. A. iii iiiarg. Par. A. \'at. ut mar^. Ed. >;5>i. .^luUenis tivum pnetiiU Dativo.
habet y'. Ed. ^v. Nos pra'tulinius, qiiod ad marj;. coUationis C(mI. Ciz. ; forsan ib. t» Tciuvra] Abest ret in Cod. Ciz.
praeferendum fuit, uv. Nec jditer Ficin., Ta?):. Egn vir^ula deleta jnist ctvrriv con- ib. ivir^i^ln] ('od. Vat. imffT^i\f,u.
cujus versio loci sententiam aperit. Pro- junxi hwc cuni sequeiitibus, kui ri ^ii», 10. oiV«] Codd. .Mon. A. ^'at. Svret!.
xiine Ficin. ita vertit, .ic si scriptum sit hoc sensti : aiiiina recipit jam jiassiones ib. S/aSio-n,-]Cod. Par. A. in iiiarj;. t.
ri ra. ftXv ourui, rk S' a. Sed et Jledicei adeoque eas habet. ra. ToittuTa. respicit ad 11. « 1/ TatvTov iiiTi] In niarg. Cod. Bar-
libri et reUqui omnes retinent iti fiiv ttt — iihovcti reliqnasque j>a.ssiones, qua* circa res berin. N. 409. cnjus aliquot speciniina
Si, ut constmctio jiertineat ad sola femi- concretas trepidant. Nos vero dedimns lectionum ad calcein coUationis Cod. Vat.
nina ^ixvoiet et oo^et. n3»i, licet Ta^w Eiigelhardto in men-
etiaiii exliilinit Ainatius, ad h. 1. scrijitnm est
2. Kai Tivo;] CihI. Marc. C. « tIvos. Ed. tem venerit. Illud elegantius i«;/i. Nec; &»? Tttiiriv V'i/^/: xai •^fx.'' '"a/.
iiiiUe Tivos. Pauilo infra Cod. Ciz. x. r. r. uUiis lilier favet isti coiijectune. l*roxinie ib. V-t/;^;^ Codd. Par. A. Vat.
iivai]
alcr^dvia^ai Tivos. IVI.ile. ivi^yiiuv et ivioyiiav dujilici j)i)test<ite acci- sed jiosterior in marg. ^vxn.
'4'VZ'' sTva/,
6. fl a/V9«V£/? Tivis] Cod. Ciz. Tivoty lieid. pieiida esse beiie inonet Eiigelii., ita ut illiid ib. un ^tu^^:^] Cod. Vat. e/'»j n •4"X'^'
Tivdi, Codd. IMoii. C.A.Vat. n tis aiv^K' idein sit atque Tot <ra5)j : hoc aiitein pro- 12. a<v iTa/fT/)eav] Cod. Vat. /)/;, in marg.
erns Tivis : sed Cod. Vat. in marg. habet prie actionem, efficieiitiam significet : cf. wv, Cod. Ciz. iTicnxov. Vitiose.
hoc sigiium j» Cod. Par. in marg. J'. iiifra IV. 6. 2. p. 455. sqq. lu proxime 13. <;£»>] Cod. Vat. £;t'"> 'n marg. cx"-

alia [alia?.?] quidcni sic, alia [alia-.''] vero se ali- esse. Si enim aliiitl sit, comj-yositum quiddam
ter liabcant .''
l*ra'tcrca dc inlclligcniiis perscru- cstanima: iicquc ahsiirduni crit jam suscipcre
tandum est, cujus sint, ct (jua ralioiic sc liabcant. ipsum ct cjus esse talcs ])assioncs, si niodo id
Atqui ct de boc ipso, ([uod coiisidcral, j)i'a'slat- ratio j)crmiscrit, et onmino habitns affcctiones-
que circa h;EC inquisilioncm, at([ue judiciuni, que meliores at(]ue jiejores. Si vero idem est
quidnam sit. Et ])rimum quidcui sentire cujus anima ct aniin:B esse, species utique quaedam
sit potissimum. Hinc enim vidctur exordien- crit anima, actiones ejusmodi non suscijaiens,
diim quandoquidcm jiassiones ijjsse vel sensus
: quas ij)sa alteri infcrt in sc ipsa vero actionem :

quidam sunt, vel saltcni absque scnsu non fiunt. liabens slbi cognatam, quamcun(jue ratio demon-
straverit. Sic enim verum crit dicere eam im-
II. Si anima non est forina simplex in se existens, mortalem. Si quidem oportet, quod immortale
suscipit passiones : si autem est tali^forma, non sus- et inc()rruj)til)ile cst, imjjatibile (juoque esse, al-
cipit. quidcm
tcri sui ijjsius nonnihil impertiens, ipsum
Primum autem de anima cogitandum est, vero ab alio nihil accijiiens, nisi quantum a su-
utrum aliud quidcm sit anima, aliud vero aninia; j)erioribus acceperit quicquam, a quibus profecto
 LIBER PRIMUS. 3
2
d6 AoVo?. Ovrco yap koc to adavaTov aX.7j6eg keyeiv, ecTrep 8e2 to
adavarov Kal a<p6apT0V aTraSe? elvac, aXXw eavTov ttw? SiSov, avTo
8e Tiap akkov /xtjSev, y ocrov irapa tcov vrpo avTov e^etv, cov fjuT]
aTroTeT/JbTjTai, KpeiTTOVCov ovtcov. Tt yap av Kai cpo^ocTO ToiovTOVy
aSeKTOv ov TravTO^ tov e^co. cKeivo tolvvv (po/Seladco, b Svvarai, 7ra-5
6eiv' ov8e 6appel tolvvv' tovtol^ yap 6appog, olg av Ta (f)o/3epa /xrj

^iraprj. ' FjTTL^v/HLaL re al Slci aco/LcaTog aTroTrkrjpovvTat Kevov/juevov

Kal 7rki]pov/tevov, akkov tov Kevov/ievov kcjH irkiipov/Levov ovto<;'

TrS)<; 8e /iLgeco?, y to ovcTLCoSeg cl/ilktov ; ttco? 8e eTreicra.ycoyr]? tlvcov;

ovTco yap av aTrevSoL elg ro /JLrj eivaL, o eo-rc, to 8' akyelv eTL lo

TToppco. \v7reLcr6aL 8e Trcog, i/ eTrl tlvl ; aiiTapKeg yap Toye airkovv

ev ovcria, olov eaTL /Jievov ev ovcFLa Ty avTov' i]8eTaL 8e Trpocryevo-
/levov TLvo<; ; ov8evo<;, ov8' aya6ov irpocrLOVTO^. b yap ecTTLV, ecrTLV

Bael' KOL /iJ)]v, ov8\ ala6r]aeTaL, ov8e 8iavoLa, ov8e 8oga irepl avTO.
ALa6r]aL; yap Trapa^o^i] et^ov^, rj a7ra6ovg aco/iarog' ^LavoLa 8e /cat 15

86^a eir ata6r]aLV. Hepl 8e voyaeco; eircaKeTTTeov ttco;, el TavT7]v

avTTJ KiiTakeLyjro/Mev' kol irepl T/^ovrjg av Ka6apd?, el av/jL^alveL Trepl
avTi]v /jiovi]v ovaav.
'AAAa yap ev aco/iaTL 6eTeov, -^i^v^^r/v ovaav, etre irpo tovtov, ecT

1. iXyiSi; — iicivx-riii] Desuiit hiec iii pro ijtilvo'^suiTragantihus Codd. oniuibus, manii) « to, iit legit Ficinus. An leg. t! ?

Cod. Ciz. sed addita sunt in marg. ali nisi (juod Cod. Vat. exe/vsu in marg. habet, II. ya^ Toyt] Ita Cod. Darm. ex corr.,
al. m. qui item statim iu marg". habet lectionem a prima inanu tote.
il).f7<rE^ SsT] Ita scribendum fuit pro Ed. To %vvaTict^ ex cujus marg-ine lectionem j 2. T« uvTov] Ita scripsi pro uvtov ex
yn e\ Codd. Danii. Jlarc. A.B.C.D. JIou. S, quam onuies habent Hbri, in contexta Codd. Leid. Darm. Marc. B.D. (ubi est
C.Med. A.B. Vat. rectpimus. EaUTflU.)

2. taurou crw;] Sic Codd. Leid. Marc. 7. S(a: iTa>fAftTo;'\ Codd. Darm. 3Iarc. A. 1 5. tim;] Ita pro Tivo; Codd. Darm.
A. I\Iou. C. Vat. Sed Ed. avTav tw;. Beue I\Ion. C.A. Vat. Sji tov iiJjfj.u.Tfi. Recte. Marc. A.B.D. A'at.
etiam o-w; Marc. B.D. ; reliqui cuin Ed. 8. OlWoV TOV (fort. Ttfw) JtlVOV^iVOV X. T. X.] ig. 'AXXi j.<ij] In marg. Cod. Par. A.
ras. Cod. Marc. D. aurotj. Omnes, excepto Par. A., Codd. ut marg. estr. _
_

3. uv /jLz] Cod. \'at. fi^;, in marp^. wv. Ed. haec inverso ordine ponunt. ib. creo TovTov] Cod. A^at. tovtuv^ in
5, ExErvo] Recepimus hoc ex marg. Ed. 9. n To] Vodd. fllarc. A.D. (hic a sec. marg. tovtov.

prasstantioribns minime segregatiir. Qiiid igitiir in sua essentia permanens. Num delectatur nu-
tale quickiam metuat, quippe cum exteriorum ni- per aliquo accedente? nullo profecto, neque etiam
hil accipiat IUud certe metuat, quod et potest
.-*
accedente bono. Quod enim cst, est et semper
pati. Neque
rursus audebit. His enim adest quin etiam neque sentiet. Rursus neque circa
audacia, (]uibus quns sibi forent metuenda, non- ij)sum cogitatio erit, nc(jue opinio. Sensus enim
duni accidiint. Cupiditates jirwterea, cjua' per vel sjicciei vel imjiatibilis corjioris ])ercej)tio est.
cor])us cxjilentur, evacuato videlicet corjjore vel Cogitatio autem et opinio ad sensum vcrgiint.
implcto, iion luijus essentiie sunt, sed alterius, De intelligentia vero considerandum quodam-
qiiod cvacuari imjjlerique possit. Quo autem modo, nunquid lianc ipsi concedere debeamus
pacto apjjetet mistionem, nonne quod essentiale ac de voKiptate pura, num circa ijisam quatenus
est jicrmanet semjier immistum ? llursus quo- permaneat sola, contingat.
nani modo introduccre sibi aliud aftcctabit ? Sic
cnim non esse, (juod est, studerct. Cruciatus III. Anbna et in sevivit, et vivijicat corptis, eoque utens
i)uo(jue j)rocul abest. Dolor vero atcjue trislitia iit instrumento, non subtlitiir ejtis passionibiis.

qua ratione ct ijua dc rc ibi esse j)otest ? SuHi- Veruntamen in corpore jionerc eam ojjortet,
ciens enim id, quod simplex in cssentia, quale est quuni sit anima, sive super hoc, sive in hoc esse
B 2
 4 PLOTINI ENNEAD. I.

2
€v TOVTCOy e^ ov Kcu avTrj<; , ^coov to avfiTrav eKX.r)6rj. l^pco/xevT} fjbev

ovv acofJbaTi ota opyavco^ ovk avayKa^eTat Se^acrdai Ta 8ca tov

crco/xaTog 7ra6i]/JiaTa' cocnrep ov8e Ta tcov opyavcov TraOrj/xaTa ocC
Te^VLTai, ataOyaiv 8e Ta^' av avayKalco? , elirep hel ^pijadac tco

Sopyavo), yivcoaKovarj tcl e^coOev TradrjfiaTa e^ aladrjaeco?' eTrel Kcu

To ^prjadac o/JbfJbaacv eaTcv opav' aXXa kclc ^ka/Sac Trepl to opciVy
coaTe Kal kvTrac, Kac to akyecv, kclc okcog b, tc irep av irepl to acofia
Trdv ycyvrjTac' coaTe Kal eTTcOvficac, ^rjTOvarjg ti]v BepaTrecav tov
opyavov. 'AAAo. ttw? cltto tov acofiaTO<; et? avTi]v rj^ec tcc Tradrj'

^oacofia fjcev yap acofjcaTc dkko) fjceTahcoaec tcov eavTOv' acofjca deT>
^v^y, TTCog ; TOVTO yap eaTcv, ocov dXXov iradovTO^;, akko ira-
delv. yiexpt' yccp Tov, to fjcev, elvat to ^pcofjcevov, to 8e, co
XPV'
Tac, x^P^'^ eaTcv eKaTepov. X.copc^ec yovv b to ^^^^pwyU-ez^oz/, t7]v yj/v-

XW} 8c8ov<;. ' Akkd TTpb tov x^P^*^^^ ^'''^ cpckoaocf)ca<; avTO, Trcog

J5eZ;^ez/, i] efJtefibtKTO' dkka el efjbefJCtKTO, r/ Kpdatg tc<; i^v, r] &)? 8ca-

irkaKelaa, i] ct)? ec8og ov Kex(opcafj.evov , ij el8o^ ecfiaTTTOfievov , coairep
b Kv/3epvr]T7)^, i] to fJbev, ovtco^ avTOv, to 8e e/cetVw?. Aeycy 8e, ij

To fjcev Kexoypcafnevov birep to ^p&)//,ez/o^'' to 8e fiefucyfievov bircoaovv E

Kcu avTo bv ev Ta^et tov m ^i^p^rat, cva tovto y cpckoaocpca Ka\ avTO

4. ra^^ av] Cod. I\Ie(l. H. ru.^a. av. halift : — a*V5»j<rii Sf y^^r,ff^iit (fiiffiv (^TI}.oit7' IO. iraifzee ii ^v;cv] ^^- Vat. ^vx^i *^
5. lyiv&iirxovTai^ Ita IlOnnisi Leid. Par. ms) avayxaievy rc ya^ 5ia fftlifiarei iii^ycuv marg. V-y;^;^.
A. Vat. ill inarg. sed Cod. Ciz. ^Jvwirxou- ixi* rr,* aMziriVt 'lya h' avrH; yivuirxil ra Il,rcvri>ya^]Cod,yied.B,TCVTC/ltvya^,
oriiy Corid. Darm. JMarc. A.B.C.D. Mon. i^wSev. Ej aJv n ^vxn atrufiaretf ra ^a$n 12. ya^ reZ\ Codd. MaFC. D. Par. A.
C. Med. A.B. \'at. Cod. 3Ion,
yivuffKeuffr,, roZ ffaifLares eii iiafir,ffirai [j; aiirnv, Ei il yap retire,

A. yivuffitovff:^, Haud duhie rarioreni con- *aj 'ipx^raif cvx tis ritv cWiav ai/rn; t^x^- 1-i, X»^j'^fj] Cod. Par. A. in marg. &'.

stnictionein verhi hi7 cum dativo et in- rai^ aXk' tii ras "iuvdfjnis xai ivi^yij'»;. ib. e re x^ufttvov^ Aliest c a CiKl.\'at.
finitivo ohliteranint aliqiiot hhrarii, prai- 6. ;^o«£r6aj ofiftaffiv] ^e, ofifiaffiv est in 15. « s/«i^jxro] ("od. \'at. ?i ffvvifc't/itixre.

cipue cum pra?c«deret o^ytivu, Deihmus Codd. omnihiis, idque pro cftfAtirtiiv, quod Sed in marg. ut Ed.
igitur yiyvuffxevffKy cujus lectionis vestigia est in Ed., recipieudum duximus. ib. ti 'ift'ifiixrc] Cod. Ciz. u' ififtifAtxre,

restant in nostris libris plurimis, ipsain i!). aXXa xai] Aliest aXXa a Codd. Ciz. Sic et postea-
gennanam unus certe pra^stitit. "Tu conf. Leid. M(m. C. A. Marc. A. Vat. 17. ixnvu;] Qund habet Ed. in marg.
Platoii. PhiJel». p. ^^3. 6. p. 94. Stallbimm, 8. ^nroiiffr,;] Cod. \'at. i^nrevfft, nulla fxij^voi', iiiidem lialtet C(xi. Vat.
ibi(iue huKhit.^latthi» (irammat. (Jr. §. jinecedente distinctione. 19. jva rovre — fih ati] Ha?c omnia de-
«'.
385. ^lich. PselJus 1. proxime ciUiudo ita 9. "A/Xa -s-us] Cod. Par. A. in marg. sunt in Cod. C-iz.

dicatur, ex quo siniul atque ex ipsa animai to- sui aliquid poterit: at corpus anim;e quomodo.''
tum est appellatum. Utens itaque corpore, ut Hoc enim ])erinde se haberet, ac si jwtientc alio
instrumento, non cogetur corporeas suscipere aliud j)ateretur. Quatenus enim lioc (juideni est
joassiones, sicut neque artifices jxissiones instru- utens, illud vero quo utitur, est utruntjue seor-
mentorum sensuum autem forte necessario. Si-
: sum. Sej^arat itacjue ille, qui ulenlem tradiderit
quidem instrumento ojiortet uti animam per sen- animam. At vero antequam jier j)liiio.soj)hiam
sum jMssiones illatas extrinsecus cognoscentem: separet ijjsam, quomodo se habeljat ? An forte
uti namque ocuiis videre est. Sed et offensiones, miscebatur .''
Quod si miscebatur, vel jiermixtio
quae circa visionem fiunt, illi accident igitur et : et temperatio qua-dam erat, vel tanquam diffusa
molestiae atque dolores, et oninino quodcunque et exj)licata per corpus, vel tanquam species
accidit circa corpus, (juajiroj)tcr et cujjiditates minime sej)arata, vel tanquam species attingens,
anima vidclicet requirente ministcrium instru- ut gubernator, vel partim qnidem .sejiaratum,
menti. [curante proj^rium instrumentum]. Verum cjuod videlicet est utens, partim vero mistum
(juonam pacto a corpore in ipsam jiassiones in- quomodocunque ct ipsum versans [quodcunque
gredientur ? corpus quidem alteri corpori tradere ipsum est] in ordine ejus, quo illud utitur, ut
 LIBER PRIMUS. 5
3 ,

eTncTTpe^prj irpo^ to ^pw/xevov, koI to ^pcojaevov aTrayrj^ ocrov /j,7}

Traaa avdjKi] cltto tov m ^prjTaty &)? yu.?; ae\ /u,7]8e ^prjcrdai.

&co/jbev TOLVvv /jbe//,i^OaL' a\X el /le/jbLKTai, to /lev ^elpov eaTaL

^e'X.TLOv, To cTCO/xa' TO 8e ^eipov, rj ^v^t). Kal ^eXrLov /hev to crw/jLa

F^coijg /leTakaSoV ^elpov 8e r/ ^v^ij, OavaTov kcll akojLag. To hr/s

a(paLpe6ev ottcoctovv ^corj^, ircog av TrpocrdrjKrjv ka^OL to aLadaveadaL ;

TOvvavTLOv S" av to crco/xa ^cor/v ka^ov, tovto av elr/ to alcrdr/creco^

KoX Tcov e^ aLcr6ricreco<; iraOii/JLaTcav /JbeTaka/Jb^avov' tovto tolvvv KaL

yap kcll airokavcreL cov opeyeTaL, kcu (po/SycreTaL
ope^eTai' tovto irepL

^avTov' TOVTO ydp kcu ov Tev^eTaL tcov rjbecov, kcll (pdapr/creTaL. Zrj- 10

Tr/Teov he kcll tov Tpoirov Tri<; /x,Lgea)<;, /jLrjiroTe ov SvvaTO? r/, coairep

av et TLg keyoL, /Me/xl^daL kevKco ypa/j,/ir/v, cpvaLV dXXi/v dkkr/. to

he hLairkaKelaa ov Trotel b/jiOLOTradrj Ta hLairkaKevTa' aAA' eaTLV
aTradeg elvat to hiairkaKev' Kal eaTL yjrv^rjv 8LaTre(j)0LTrjKVLav /JLr/TL

BTraa^eLV Ta eKelvov Tradrj, coairep kcu to (pco^, kcll /JbakLaTa el ovtco^s

81 okov fo)? hLaTreTrke-)(daL. Ov irapd tovto ovv TrelaeTaL Ta aca/JbaTog
TraOr), otl htairkeKeTaL' dkX co<; eiSo? ev vkr/, eaTat ev tco aco/iaTL ;

1, Cod. Vat. ivnrr^iips/.

iTiffT^itpv] Cod. Ciz. in mar^. habet ^a^oire. ])Iura diximus ad nostnun de Pulcrit. p.
ib. a-ra,yn\ Darni. (fKuan (sic).
C<k1. 10. uiri,] Codd. Ciz. fllarc. A.B.C.D. s^- ^'-
, „
Cod. Vat. u.Tttyr,^ in marg. a.-7Ta.yn. Mon. A.C. Vat. (sed hic in marpf. avToiv) 15. u ovTu] Codd. Marc. A. Jlon. A.
2. isi finVi] Disting^uunt Codd. Marc. ut marg. Ed. uvtov. Sed CiKld. Darm. Vat. (sed hic in marg. oXcj;) habeut £j
A. D. post iil. In iisdem et iii Marc. B. Wed. A. B. Par. A. uvtoZ, quod probum evTut. Fortasse nou absurduin jungere
C. Vat. scrii)itur ^Ji li. videtur ; ideoque recepimus. utramque lectionem u evTus eXuc. Post-
4. ^sXTiov, To (Tiy^a] Codd. Leid. Marc. 13. ou •7rell'i] Cod. Ciz. rreiu. ei'ius etiam est in marg. Ed.

A.B.C.D. Mon. C.A. Vat. (ii\Tin uiiix. ib. o/j.oio'rot.hn\ Cod. Med. B. o/ia/o^aOsrv, 16. irufACATa] frcj(ji.a.Te;^ ut est iu marg.
Ssed Vat. in marg. additum haliet to'. sed in niarp. ut Ed. Ed. et legit Fic. halient Codd. omnes,
5. x.^7^ov 5'] Cod. IMarc. D. ;i;ii'flwv. 14. fjtnTi] Ita scripsi pro f^nToi ex Codd. e.xcepto Par. A. Qiuire l)oc reeepimus
6. tTuiroZv] Cod. Par. A. oViws e-jv. Ciz. Dai-m. Marc. B. D. Med. A. Vat. qnamquam fortasse scripserat noster ffu-
ib. T^effiriKnv] Cod. Ciz. ir^offinKn. De utraipie particula, quanim posterior fjOOlTIKfly Ut IV. 5. 3. Scripsit ijeifAa.TIKu;

il). Xti.Hoi] Ita pro Xae>i Codrt. .Marc. vel nnruiuam, vel rarissime usurpatur, Ta.T^iiV,
A.B.C.D. Mon. C.A. Med. A.U. Par. vid. Ihiiit^eveen. de Part. p. 52. t. coll. 17. ?;arXi«=ra<] Codd. Ciz. Marc. A.
A. Vat. Eam vocem in contextis omittit p. 528. ed. Scliutz. De qua conlusione Mon. A.C. Vat. ^iu.^jriTXiKTo.i. Non male.

pliilosophia, et lioc convertat ad utens, ct utens Hoc ergo et appetet : hoc enim et his, quas ap-
abigat inde, nisi quantum summa cogat necessi- petit, jootietur, sibique metuet. Hoc etiam in-
tas, adco ut, quoad fieri jiotest, ita se habeat, ac terdum non adipiscetiu- jocunda, atque dissolve-
si non semper utatur. tur. Qua?rendum vero de mistionis niodo, ne
forte id fieri nequeat : perinde ac siquis dixerit,
IV. /Inima non rniscetur, neque inest corpori, sed adest misceri albedini lineam, naturam diversam valde
toti : ideo non suscipit passiones : sed compositum. diversae. Quod si dicatur aniroa difFusa et ex-
Ponamus ergo animam esse mistam. At si mi- jilicans per corjius, non ex hoc eveniet, ut
se
sta fucrit, illud quidem, quod deterius est, id est anlma simul cum corpore patiatur. Sed potest,
corpus, cvadct mclius illud vero, quod melius,
: quod diffusum est per aliud, imjiatibile jierma-
scilicet anima, evadet deterius et corjius fiet : nere. Atque fieri jiotest, ut anima corj^ori se
mehus, vitam jjarticijjando: anima autem pejor, insinuans cjus non suscijiiat jiassiones: sicut ct
particijiando morteni conditioneiuque irrationa- iumen, jjra?scrtim si ita sit, jier totum quasi se
lem. Quod autem quoquomodo orbatum est passim jjorrexerit, atque protendcrit. Non igitur
vita, quonnm jiacto interim pro additamento sus- ex eo accij)iet corjwris passiones, quod diffundi-
cipit sensmn ? Contra vcro ipsum corpiis vitam tur atquo exj^iicatur in corjjus. Sed nimquitl ita
nancisccns, sensum ejusque passioncs accipiet. cst in corjrore, ut forma est in materia .\t vero .''
 6 PLOTINI ENNEAD. I.

'AAAa irpwTov fjiev o)? ^coptcrrov elSog ecrrai, eiirep ovcrta, Kat /JbaX.-
kov av elr/ Kara to ^pM/Jievov' el 8e ayg tco 7reAe/cet to cr^i]/J.a to eTri
Tco criSypco, kcu to avvafjbcpOTepov 6 irekeKvg TroiTjcrei, a Trocel 6 cri-

8rjpo9 6 ovTcog ecr^y/jiaTtcrjjievog, KaTa to a^TJ/jia fJbevTot' fjiakkov avC

5rw crcofiaTt htSolfjtev, baa Kotva Ttadri, tco fjtevTOt TotovTco, tco cpv-

atKCo bpyavco hvvafiet ^coyv e^ovTt. Kal yap aTOirov cpijat t7]v -^v^^^rfv

vcpatvetv keyetv, coaTe kclI eTrtOvfjietv, kcu kvTrelaOat' akka to ^coov

fLctkkov.
'AAAa To ^coov ?; to acofia 8et keyetv to TOtovSe, y to Kotvov, ij

^oeTepov Tt TptTov eg afjtcfiolv yeyevrifievov. 07r&)9 S' av e;^ot, rjTot aira-

07] 8et T7]v y^v^7]v (fivkaTTetv, avT7)v atTtav yevofiev7]v akkco touD
TOtovTOv, 7] avfjiTTaa^eiv kcu avT7]v. kcu rj TavTov Traa^^^ovaav Tcadrffxa
Traa^ecv, rj bfiotov Tt, oiov akkco? fiev to ^coov eTrtSvfjielv, akkcog Se
To eTTtdvfJirfTtKOV evepyetv r Traa^etv. To fiev ovv awfna to TOtovSe
^SvaTepov eTrtaKeTTTeov' to Se avvafLCJiOTepov oiov kviretadat, ircog ;

dpa oTt Tov a(i)fj.aTO? ovTcoal BiaTeOevTog Kal fjte^pt^ atadrjaecog Siek- E
6ovTO? Tov Tradovg, t?;? atadrjaeco? etg \lrv^7]v TekevTcoar]? ; ctkX r/

aia67]at<; ovttco Srjkov Trcog. dkk' OTav rj kvirr] dp^7]v aTro S6^7]<; kcu
Kpiaeco? kaJBr] tov KaKOv ti irapetvat, rj avTco 7] Ttvt tcov otKeicov.

Tiim continno legendum videtur: 'Akk' B. Vat. Sed. duo posteriores in marg. ha- A. B. av ixV^ Codd. Ciz. Vat. av
I\Ied.
ii ai; lido; iv yXjj, 'iffTai ivrM iruf^Tiy xoat' Ijeiit ^oit7,Vw. <puM(ue lef^t 'Tomffii. ix''' '^d h.
1. niarj^. Par. A. fiahet i.
Tov ^iv aif ^. iTS. £.(. oiuisso secuiido aX>a, 6. flf^ava/] Cndd. Ci/. Dann. Marc. i 2. TayT-ov) (.'od. ^larc. D. Tawro'.
quod etiam a jduriinis lihris ahest, H. C. D. .Mou. A. Med. A.H. Par. A. ib. xa(r;i;of rav] Ita pro Taff^^^ouja Codd.
I. 'AXXa ^fiT»] Al>est aXJ.i a C(Hid. Vat. ooya»i«f, ut marf;. Ed. Licet etiam Ciz. Darm. IMarc. A. C. D. Med. A. B.
Ci?.. Marc. A. Mon. A.C. IMed. A. 1$. Ficinus expresserit ojj-anx», nil tamen Par. A. Vat.
Par. A. Vat. Sed in Codd. Med. A. et mutamus, deiiciente articulo ante o^ya- 17. aXX' «] Cod. Vat. aXXn.
Vat. ah al. lu. iu rnarij. additum est. yiittZ. 19. x«*ov t/] Cod. Vat. xaivov t;, sed
3. a T-o.si
I
-ronffi.i est iu Codd. Ciz. 10. av 'ix,oi'\ Codd. Dann. Marc. B. niar;;. ut Ed.
Leid. fllarc. A.C.D. iMou. A.C. Jled. A.

ut forma si^jiaratii erit, siqnidom essentia cst, at- bobus confectum. Quomodocunque vcro sc ba-
qiie [)otiiis crit veliit utens. Sin autem sieut beat, vel imj)assibiiem oj)ortet animani custodire,
figura est in seeuri, (igura inciuam in ferro, et cum sitij)sa alteri causa jMssionis vel ipsam :

utrunque sinuil conjunctum, id est, seeuris faciet (juo(jue comj)atientcm ac si ita, aut eandem
:

qua?cunque faciet ferruni sic figuratum, ])er figu- jjassioncm, aut quandam simiiem sustinere vel- :

ram tamen niagis uticjue corpori commimes da-

: uti aliter animal (juidem ajijietere, aliter vero
binuis jiassiones, corjiori in([uam taii sciiicet na- concujiiscendinaturam oj)erari, vel pati. Corpus
turali, instrumentis jira^dito, jiotentia vitam lia- quidem tale in sc^juentibus vidclur consideran-
benti. Ktcnim absurdum ait dicere, aniniam dum. Conjunctum vero quoniodo accidit niole-
texere, sic et a|ij)etere atque dolere sed animal : stia affici Nunquid corj)ore quidem sic affecto
.''

potius ha'c jiati vel agere dicendum putat. et usque ad sensum j)assione jjrogrediente, sensu
vero in animam desinente.'' At nondum manife-
V. Cur difficile diciu est, quomodo peTturbationes ad stum, quomodo fiat sensus. Sed num quando
compositum potius quam ad partein alteram refe- dolor j^rincijjium accijiit ab opinione atque judi-
rantur. cio, quasi aliquod nialum adsit, vel sibi vel suo-
Animal autem dicenduni est, vel corj)us taie, ruin alicui.'' Deinde i)ic jjermutatio molesta in
vel commune, vel aliud quiddam tertium ex am- corpus, et oranino in totum animal sese propa-
 LIBER PRIMUS. 7

etr' €VT€v6ev TpoTn] \v7rr/pa eirl to acofjLa, Kat oAo)? ein ttclv to t,foov

yevriTat. 'AAAa Kal to Ty? So^y^ ovttco 87JX.0V Ttvo^y r?;? ^v^V'^, V
Tov avvafKpoTcpoV eiTa ?; /Jbev So^a ij irepl tov KaKov, to rry? kvTrrjq
F OVK e^6t Trado?' Kal yap SvvaTov ttj^ 80^7]^ Trapovayg, /irj 7ravT0i<;
eTTtjtveaBat to kvTreladat, /Jti]8' av to opyt^eadat, 8o^7]g tov oktyco-
petaOat yevo]u,e'v7]g, fjt7]8' av ayadov 86^7]<;, KtvetaOat t7]v bpe^tv.

TTfo)? ovv KOtva TavTa ; 7] OTt Kal 77 eTTtOv/jbta- tov e7rt6v/j.7]TtKOv, Kat
6 6v/jtog Tov Ov/itKov, Kal okcog tov opeKTtKOv 7/ eiTt Tt eKaTaatg ;

aXX ovTCog ovKeTt Kotva eaTat' akka t7]<; yjrv^T]'; /xovr/i;, r/ Kat tov
Gaco/jtaTO?, OTt 8et at/Jta Kal ^oX.7]v l^eaat, Kat ttooi; 8taTedev to aw/xa 10

T7]v ope^tv KtvTJaat, otov eTrl a<ppo8tatcov. 'H ayadov bpegtg,

8e tov

/jt7] Kotvov 7raOr]/Jba, akka ^jrv^T]? eaTco, Mairep Kat akka, Kat ov
TravTa tov Kotvov 8t8coat Ttg koyo^. ' Akka bpeyo/jtevov a(ppo8tatcov

4tov avOpcoTTOv, eaTat /Jtev b av6pco7ro<; b e^rtdv/Jtcov' eaTat 8e akkco^

Kal To 67rtdv/jt7]TtKbv eTTtOv/JiOvv. Kal TTCog ; ctpa ap^et fx,ev b avdpco7ro<; 15

T?]<; e7Ttdv/jtta<;, e7raKokovd7]aet 8e to e^rtdv/jtr/TtKOv ; akXa ttw? bkco<;

€7redv/Jtr]aev b avdpco7ro<;, /Jj)] tov e7rtdv/Jt7]TtKov KeKtvr]/jtevov ; akXa

ap^et To €7rtdv/jt7]TtK6v ; akka tov aco/xaTO<; /Jtr] irpoTepov ovTCoat 8ta-
TedevTog, 7r66ev ap^eTat

I. Ti (Tw/^ic ^'''1 y""^"'] Sic Ed. omnes A.C. D. Mon. A. C. Med. B. Vat. ««i q. xoi»»] Cod. Ciz. xoiv»'.
Codd. To ^tJo» yinTcct nt marg. Ed., ex- yaj ««i Si/»aTo». Sed Cod. Vat. in marg. ili. |t<o»o»] fiiin;, nt marg. Ed., lialient

oepto Leid. ; Cod. etiam Vat. in marg. lia- lialiet olielnm ( >). Codd. nostri iimiies, exi'epto_Leid. ; Cod.
bet, ut Ed., sed reliqui onmes t^ Jio» ^£»!i- ili. TiivTa;] Ita jiro rxtrx; Codd. omnes etiam Vat. in niai-g. lialiet o». Nos ab-
Txi. Quare lectionem marginis recepimus, exeepto Dann., Jled. B. a; in contextu jecto ^ovo», quod babet Ed., ^oi>i! rece-
quam expressemnt etiam Fic. et Engelh. habet a jirima manu. pimus.
Hic tamen conj. ?a». Non necesse. 5. «u to] Cod. ('iz. «uto'. 15. «jo: af^s^] Cod. Ciz. i^ i^'j.lu.

3. n ^s»]
o-i|iiit

Cod. Ciz. u ,«£». 7. xsna Toti/Ta] Cod. Marc. D. to. xum 16. aXXa. Tuis — -0 '.vSu/itiTiicit] Desunt
ib. ToS «««oS] Codd. Ciz. Darin. Mon. riturx. ha>c nmnia in Codd. Ciz. et Mon. C. oculo
A.C. Warc. A. Sled. A. to attxo», Codd. 8. <!>.u;] Sic pro oXof scripsi ex Codd. videlicet scribae a priore «xxi ad posterius
Marc. 15. D. Med. B. Par. A. Vat. t«S Ciz. Dann. IMarc. A.B.C.D. alierrante.
xxxiv, sed Vat. in marg. ou. Marg. Ed. ib. i«o-To:,T/s] Codd. Leid. Marc. A. B. 17. aXX<i ii^lu] Codd. Marc. A.B.C.D.
xa«ov. (sed in hoc corr. est £»irT.) Mon. C. iit- Med. A.B. ixx' x^^u.
4. xal yet^ SowaTov] Codd. Ciz. Marc. Tuirts.

gat. Veruntamen nequedum constat ciijusnam tione affectum concu]iisccntiam incitare

; ut in
sit num anima?, an conjuncti
opinio, Item opi- .''
venereis accidit. vero boni non est
Aiijjetitio
nio circa maluni non habct doloris necessario pas- communis passio, sed animas sit, sicut et alia,
sionem fieri enim potest, ut jiraisente opinione
: neque omnia esse ijosius communis permittit ra-
mali non accidat dolor, netjue ira, ncque pras- tio. Sed quando quis cupit venerea, erit quidem
sente opinione conteniptus, ncque ap|ietitus ipsa homo ajDpetens, erit et alio modo a})))etens etiam
boni oj)inione jira.-sente. Quonam igitur niodo vis appetendi. nuncjuid bomo
Scd quomodo .''

haec connnunia sunt ? Num quoniam concupi- quidem dabit principiinn apjietendi, comitabitur
scentia est ipsius concupiscendi natura; et ira : vero concujjisccndi jiotcntia Verum quonani .''

similiter irascendi et omnino ipsius appetcndi

: j)acto apj)eteret homo, non excitata concupiscen-
virtutis cst onniis ad aliquid imj)etus? Sed ne- di jiotentia ? Nunquid vero exordietur appe-
que adhiic ita connnunia erunt, sed sohus ani- tendi natura? Veruni quomodo incijiiet, corpore
ma>, aut corj^orls potlus quia oportcat sangui- : non j)rius sic affecto?
neni, vel bilem inflannnari, et corpus certa ra-
 8 PLOTINI ENNEAD. I.

'AXX c(Tcog /BeXrtov etTrelv KadoXov, tco TrapelvaL ra^ 8vva/j,€tg raB
e^ovra elvat ra evepyovvra Kar avrai;, avrag 8e aKCVTjTov? elvai^
^oprjyovo-ag to Svvacrdai, To2g e^ovacv. AXX ei tovto eaTC, Tracr-
yovTog Tov ^coov, ti]v acTLav tov t^rjv tco avvajjccpOTepcp Sovaav, ava-
5<yK7} ccfraOri elvac, tcov rradcov kccc tcov evepyeccov tov e^ovTO^ bv-
rcov. 'AAA' el rovro, kcu to ^ijv okcog ov ry? ^v^7]g, akXa rov
avva/iicporepov earac' ?; ro rov avva/xcjiorepov ^ijv, ov rri? ^v^rjgc
earac' Kal 77 Svva/ubC? 8e y aca67]TCK7) ovk acadr/aerac, akka ro e^ov
T7/V hvva/jbiv. 'AAA' ec r/ alaOT/acg 8ca aco/jcaro? Kcvr/ac^ ovaa, 6C£
lo-^v^T/v rekevra, ttco? 7/ ^jrv^rj ovk acadr/aerac ; r/ T7/g 8vva/ieco? rr}^
aladr/TCKr/^ Trapovai/g, rco ravrr/v irapelvac acaOr/aerac, rc alad^/ae-
rac; ro avva/Kporepov, aXK ec 7/ 8vva//,C9 /jcr/ Kcvr/aerac, Trcog ert ro
avva/Jccl^oTepov, /ly avvapcd/jcov/jcevr/^ ^''^XV'^ l /^V ^^ "^V^ -^lrv^tKTJ^ 8v-D
v(x/Jceco<;, 7/ ro avva/JccjiOTepov.
15 '
Efrrat Tr/<; "^v^r/; rw rrapelvac, ov^ avrr/v Sovaav rrjg rocavrr/g
ec<; To avva/ji(p6repov, 7/ el^ darepov, aXXa Trocovaav e/c rov aco//,arog

3. ^f^e^ny^ivtra!] Ita sdIus, ut videtur, (a ]>r. ni.) 15. Par. Vat. halient «i-tk», 15. "Errai^ Co<ld. nostri omnes, ex-
Mon. C. Reliqui cumi)erperani x,'^-
cd. sed Vat. marg. adscriptuin habet avay-
iii cepto Mon. A., iitEd. iirru, quod
niarp.
^nyovircti. Et sic sa'pius peccatuni his in Kn. Videtur utmnKpie servandum scri- vero iu CiMld. Ciz. Dariii. 3Iarc. A.B.C.D.
libris; v. c. j». 56. 15.('. uhi de hnc verbo benduiiniue ujay^n avTm. Par. cuiu jira^cedeutibus abs(pie distiuctio-
nioiniiinus iu .-Vuiutt. in lii>runi de Pulcrit. 5. 'ovruv\ ('odd. Ciz. Vat. 'oivos. Codd. tie conjunctum est. Ficinus se^iuitur eos
p. 321. s(|. Proxiiue iu Lat. versioue in- Leid. Alou. A.C. oW<y;. codices, qui jungunt IwafLtan. "H ro ew-
:

clusiuius lia?e vhere a atf/uc patiy qna; 6. a/.A(i Tov\ Cod. Ciz. (iXX* ov Tfly. Ill afit^oTipov tffrai rn; ^v;;^r,s ovy avrriv oovffris
:

Ficino Tsai^oa^avr/ addita videntur, no- eod. verba « to 'iBTat desunt. — — Toiovans. Quod placet.
stris a libris Griecis prorsus absiint. Ce- 9. 'AXa' si n] Ita scripsi ex Codd. Leid. ib. avrriv ievffav\ Solus I^eid. Ut Ed.
terum ciim universa hac Plotini dispu- Mon. A.C. Med. A. B. Par. Vat. In avrnv iovaav ; sed Codd. IMarc. A. C. D.
tatione coinponenda est Daniascii disputa- C(h1. Ciz. est aX>' li abs^ine n ; in Cod. Med. B. a,jrnv lovan?, qiiod ])rolnim vide-
tio TSfJ cap. 56. p. 153. sqq. Kop-
afl;^;*!' Dann. a>>.' n h. In rell. ut iu ed. aA>.' tur. Codd. Ciz. Mou. A.('. Par. Vat. av-
pii, qua* ila incipit : *Aja olv ovx u>^>.o vo- ri. —'AX>^ ti h e.xpressit etiain Ficinus. rnv iovan;, Codd. Dariu. 3Iarc. B. 3Ied.
evy,iv TO oXoVf Kai «AXo Ta f,tioKj *ai eiXXo ib. "ita fftufioiTOi\ Cod. Ciz. "iix tov iru- A* avrns iovans.
Tfl avvaf^i^on^ov ;
(JLaTOi. 16. oroiovffav\ Codd.iiostri omiies -rai-

ib. 'ixovirivl Ita scripsimxis pro i^ovfft ex 10. oi/K aia(lr,ffiroti\ Ita Cod. Vat. in ovans, ut conveuiat cuin pnecedente ievffns.
Codd. Dann. fllarc. A.15.C.D. Wed. A. marg. Sed in contextu ov kui ociirHtrtrai, Solus Vat. iii marg. habet Toiovaav, unde,
15. \'at. Statim C(xi. Vat. ilV 011 to, sed 13. fiii rvvaoSf,Lovfiivni\ Engelliard. con- nt ex sexcentis aliis l(x'is, ^ndes, codicem
iii marg. 1/ tovto. jecit : /*fl ouva^. "^v^r.; fjtr^t — "dvvafztv; lii illuni ex inipresso e.xenijilari a maiiu re-

4. av&yxn] Hnjus V(X*-abuli loco Codd. ro evvafi^ortpov. Libri non sutfra^ntnr. ceutiore esse coiTectum.
Ciz. Marc. A. C. D. Mon. A.C. Med. A.

VI. Iiidubium trahitur: utrum verum sit, quodfertur, eam possidet, sentiet. Verum si sensus, qui mo-
animam esse, qua animal senlit et agit, et patitur; tus est per corpus, ad animam usque pervenit,
animal vero non animam vel ejus vim, hoc ipsum atque desinit, quomodo non scntiet anima.'' An
esse, quud sentit, agitque vel patitur. virtute sensuali prjesente, ex eo, quod adsit, sen-
Sed forte pnestat dicere universaliter, cx eo, tiet Sed quidnam sentiet
.' num conjunctum .'' .''

quod adsint potenti», illa, qua.' eas habent, per sed si potentia non movebitur, (|uomodo jam
ipsas agere, ipsas vero immobiles esse, possessori- conjunctum, neque anima neque vis animae ad
.si

busque vim agendi prasbcre. At si ita est,

suis lioc ipsum connumeretur ?
patiente animali, necesse est causam vivendi
conjuncto dantem (vivere atque pati), impassibi- Xll. Anima rationalis presidet animali genito : inilla
leni esse, cum passiones et actiones sint babentis. est sensus sine passione atque ratio, in hoc autem

Sed si ita, vivere quoque onuiino non erit animfe, sensus cum passione.

sed conjimcti aut vivere conjuncti non erit ani-

: Sed ipsum conjunctum esto ipsius animip, ex
mae. Item neque sentieudi potentia, sed id quod eo videlicet, c^uod illic adest : ipsa anima quuni
 LIBER PRIMUS. 9

Tov TOiovTOV, Kai Tivo<; olov (p(OTO<; Tov Trap avTrjv SoBevTog, tijv tov
^(t)0V (pvaiv eTepov ti, ov to alaOaveaOai, Kat Ta aXXa oaa ^(oov

E7r(iOrj eipijTai. aXXa ttw? y/jbeig alaOavo/xeda ; 7/ otl ovk aTrrjkka-

<y7]ixev Tov tolovtov ^coov, koX el aXXa rjfuv TOju^ccoTepa eig ttjv bkrjv

civdpooirov ovacav, e/c iroXXcov ovaav, TrapeaTL' ttjv 8e Tijg ^l/v^rj<;

Tov aladdveaOat hvva/jbtv ov tcov aladrjTCov elvai 8et' tcov Se airo

Tri<; aladi]aeco<; eyyLvofxevcov tco ^ooco tvttcov avTLX.rj7rTLKi]v eivac

fxaXXov. l^orjTO, yap i]87] TavTa w? ttjv atadrjaiv tt]v e^(o etScoXov

TelvaL TavTrj^' eKelvrjv 8e akrjdeaTepav Trj ovata. ovaav, elScjv /xovov

airadcog elvaL decopiav, aTro 87] tovtcov tcov elScov, acp' cov yjrv^^i] ijSrj 10

TrapaSexeTat, /xovr] ttjv tov ^coov rjyefXOVLav, SLavoLac 8r] Kal 8oqai
Kal vorjaet^, evda 8r] rjixel^ fxakLaTa. Ta 8e Trpo tovtcov rj/j^eTepa,
r]ixel<; 8e to evTevdev, avco e^fieaTrjKOTeg tco ^uxo. }fi(okva£L Se ov8ev

GTO avjJ/Kav ^coov keyeLV, /jLlktov /lev Ta KaTCo, to 8e evTevdev o av-

dpcoTTog 6 akijdi]^ ax^Sov. 'EKelva 8e to keovTcoSeg Kal to ttolkl- 15

kov okco? drjpiov. '2,vv8p6/iiov yap ovTog tov avdpcoirov tt/ koyiKr]

i^^XV» OTav koyL^co/ieda, r//Lel<; koyLt^o/xeda, tco Tovg koyia/jLovg yjrv-

XV^ elvai, evepyrj/JbaTa.

1. iTag' ayrJjv] Codd. Darm. fllarc. B. Vat. (in textu) ^Sn, ut marg. Ed. ; Cod. 1 2. Cnd. Vat, S;, in m. 5«.
J»5fls S>;]

Med. A. Tflt^' ai/rns. Qiiod placet. I ^. rifAu; Ita Codd. Darm. Marc.
^e]
Marc. A. >iS»i (sic) : idque recepimus. A. B, Mon. C. Med. A, Vat, Sed Ed,
2. flw Tfl] Codd. Ciz. IMarc. D. ov ro.
il). rlt aXXtfl] Codd. Ciz. Mare. A. 9. tlvat rcevryiil Cod. Marc. D. Tai/Vjjf nftiii hrt,

TaXXa, i\Ion. CVat. t' aXXo£, livat, 15, aX»i9n.c] Cod. Ciz. aX?)9j»0f. Cod.
ib. '^wov ^ra^n] Cod. Marc. D. ^rd^Ti ib. r^ ovtrix]Cod. Ciz. tjj» ov<riav. Leid. omittit. 0.

^uov : Cod, ('iz. omittit TfltS?!. Ad marg. ib. ^fl»o» liraK;] Codd. A'at. 3Ion. A. ili. 'E«£r»a Ss Ti] Codd. Marc. A. Mon.
Cod. Par. h. 1. est ,a . fiovov aora^ivv^ sed ille iu m. ut Ed. (^ovw») A.C. fJtlV TO,

4. Ti» oXn»] Cod. .Marc. D, t«» aXX>i>. Codd. Ciz. Marc. B.C.D. Par. A. /«o»<-» il). xaj To Totxi?.ov] Abest ro iu Cod.
7, lyytvofii^atv] Codd, A,6.D. MoQ. C. ioraiai;, Codd. Marc. A. Mon. C. f^omv Med, B,
Jled. A.B. lyytyvo/xivet/v. airaOtt)» : Cod. Leid. /xoyov a^jrahZiv. 17, oTa» Xoyi^aif^iSa] Ita, pro Xflyj^fl'-

ib. TvTaiv a»r,X?)TTJK^v] Cod. Ciz. Ty- 10. itln — ^o»n»] Sic Ed. pr. Omnes nostri uiia, scribendum fuit ex Codd, Slarc. A.
Tfl», «VTyXjJTTiKO». —
Codd. nir, ^fl»)i, nisi quod Par. A. habet S.C.D. Blon. C. Par. A. Vat.
Sic Ed. Sed Codd. Ciz. Leid.
8. srSn]
Marc. C. Mon. A.C. Med. A. (a pr. m.)
—
sj'S»: ^fl»>!. Nos Codices secuti sumus.

II. liiavotat Vn] Cod. Ciz. Se.

ib. nfJiii] Cod. i\Iarc. C. nfciis {aU.
Sed vox posterior ab al. m. deleta.

sit talis non tradente seipsam in conjunctiim, vel pe cum imaginum tantum sitabsque passione
in alteram ejus jiartcm, sed conficiente ex cor- perceptio. Ab his utique speciebus a quibus
pore tali, atque quodam velut lumine ab ipsa anima jam accipit sola viventis imperium, opini-
tradito, aninialis naturam aliud aliquid existen- ones et cogitationes, intelHgentiffique proveniunt,
tem cujus (luidem sit sentire, et ca;terae anima-
: ubi maxime nos sumus. Qua; vero ante hagc,
lis, quas narravimus, passiones. Sed quomodo nostra sunt nos autem sumus, quod cst dein-
:

nos sentinuis ? Forte quonlam a tali vivente non ceps, animali desuper praesidentes. Prohibebit
segrcgamur. Et si aiia priEstantiora ad totam tamen nihil universum hoc animal appellarc, sed
hominis cssentiam ex multis constitutam nobis quod inferius est, dicerc mistum quod reliquum :

adsunt: vim autem aniraae sensualem, non sen- est, homo est vcrus. Quantum vero inferius est
sibilia quidcm, sed eorum imagines per sensum partim leoninum, partim brutum, omnino mul-
animali imj)ressas ojxirtet percipere. Intelligi- tij)lex nominatur. Concurrente cnim homine una
bilcs cnim quodannnodo sunt ha; species: cjua- cum anima rationali, quando ratiocinanuir, nos
projJter sensus cxtcrlor hujus sensus simula- certe ratiocinamur, projiterea (juod rationis dis-
chrum est : hic vero in essentia verior est : quip- cursus animae sunt actiones.
VOL. I.
 10 PLOTINI ENNEAD. I.

Tlpo^ 8e Tov vovv, TTCog ; vovv 8e Aeya), ou;^ i)v rj yjrv^i] k^et e^cv
ovcrav tcov rrapa tov vov, akX! avTov tov vovv' t/ e^o^ev Kal tovtov
VTrepavw rnxwv. e^o/JLev he 7] kolvov, t) cSioVy i] Kal kolvov TravTcov
5 Kal cSiov' KOLVOV iJcev, otl a[xepiaTO<; koi elg, kcu TravTa^ov 6 avTO^'
tStov 8e, OTi e^ei KOi eKacTTO? avTov bkov ev ttj ^v^j/ Ty TrpcoTy.s
'
^^o/jiev ovv kclI Ta elSij 8i^a)9' ev /Jiev '^v^jj olov aveikiy/ijieva kclI
olov Ke)(^cdpicr/Jbeva ev 8e vcJo b/xov Ta iravTa. Tov 8e Qeov, ttco? ; y
fo)9 eTTO^ov/ievov tt/ vor/Ty (pvcrei, Kol tj/ ovaia T7/ bvTcog, r)/Jiaq 8e
eKeWev TpiTOvg e/c Trjg a/xeplaTOV, (f)7](Ti, Trjg avcodev, kcu e/c r-^s"

WTrepl Ta crca/iaTa /xepicrTri<; , yv 87) 8ei voelv ovtco /zeptcrTijv Trepl Taio
crca/iaTa, bTC 8i8cocriv eavTr/v toI<; crco/JbaTO<; /leyeBecriv, birocrov av
^coov 7/ cKacrTov' eirel Kal rw iravTl bkco ovcra /lia, r/ bTi cf^avTa^eTai
Tolg aco/juaai Trapelvai, eXXa/jiTTOvaa el^ avTa, kcu ^cJoa TTOcovaa, ovk
e^ avT7J<; kcCI aco/jiaTog, aXXa /levovaa /Jiev avT-rj, ei8o)ka 8e avT7J<;

8i8ovaa, coairep Trpoacoirov ev TroAAot? KaTOTTTpoi?. TIpcoTOV 8e et8co-i^

V kov alaOrjat';, r/ ev tco KOtvco' ecTa airo TavTT/g av wav aXXo ei8o<;

keyeTat '^v^rji;, eTepov acp' eTepov ael, Kol TekevTo, /^^^pi^ yevvT/Tt-

1. voi/v 5s] Cdd. Mon. A. vZv Vi. 6. iv fii^ ^'';t^l '"? ^"^? hahent (-'odd. 1 1. Vi^uatv lawTrj*] Cod. Marc. D. awT«v.
2. iiiiray\ l'o(id. AliiiT. A. Mon. A.C. Marc. A. Mon. A.C. Vat. j 12. ^an i'^ Cod. Jlarc. B. ^io» H. Cod.
non halttMit lianc v(K-em. ih. a.nt>.iyfAiva.'\ Cod. Marc. C. amXrty' Par. A. Z,uny i? oti.

3. vTioiivu^ .Sic, pi-o i-Ti^ avuy Codd. jwiva (sic). ih. Ta* vttvT^ o>4>] Aliest oXimi a Cod.
Ci?.. I\larc. B.C.l). fll«1.A.B. Vat. 8. Codd. Blarc. A. Moii.
'fn;^iu/ii<ioy] Ciz. Pro nlaic Gngelhardt. fidenter pro-
ih. 71 xtti Kciyiy] Ahest «aJ a Cod. A.C. Yat. (sed hic in marp. ut Ed.) ix<"'- nuntiat legendmn oviria. Nostrorum li-
Alarc. D. fiiyoy. hrormn nullus suffragatur.
5. otiiToy okoy] Ita cum Fic. le^endum ih. TJi oyrv;] toZ (superscripto t») ovtos 14. t; aiTti;] Cod. Marc. A. s? «y~':>-
visum est pro «iTa;» ex ('oild. Ciz. Dann. Cod. Marc. C, ut marg. Kd. ih. airi] Codd. Ciz. Marc. A.B.C.I).

Marc. A.B.('. I). Par. A. Val. Hic au- 9. Tpiroti;] Ita,excepto Leid., Codd. Mon.C. Par. A. Vat. «i/Ti, ut marg. Ed.,
tem iii marg. hahet airwy. omnes prt) ToiToy, nisi quod in Cod. Jlarc. et ita le^it etiam Fic. (^uod placet. Proxime
ili. i> Tii -i-u^;;] Articulum, !n Ed. omis- U. hoc vocahiilum non distincte scrii^tum legendum videtur: tUoikic it aiTr.s vel 'tau-
sum, addidimus ex Codd. Marc. A. BIoii. apparet. Tijf.

A.C. Med. B. Vat.

VIII. Ammn rationalis quomodo inteUectui divino con- aninia quitlcin velut cxplicatas attjue segi'egatas,
jungatur, et per hunc Deo. Item quomodo cunjun- in intellectu vero siniul omncs. At Deuni quo-
gatur animali suo, et per hoc, corpori. Verum etsi uiodo Iiabemus f Forte tanquam intelligibili na-
cunctcc anima ad communem rediguntur mentem, et tura." vera'que essentiiB incubantenj, nos auteni
propriis singula modis acciplunt, alios sibi proprios inJe tertios ex individua (ut Plato inqult) na-
intellcctus inde reportant.
^^^g^ sujjerna, et ex natura circa corjjora divisi-
Ad intellectum vero quomodo nos habemus .^'
bili: quam oportet intelligere sic divisibilem circa
Intellectum dieo non habitum (juendam, cjuem corjjora, quoniani ilimensionibus corporis seip-
ab intellectu habeat aniina, sed intellectum ip- sam tradit, quatenus unumquodque sitvivens;
sum forte et hune sujjer nos habemus. Habe-
: quando et in toto et universo una existit. Quin-
mus autem aut communem, aut jjrojirium. forte etiam ajij^aret adesse corjioribus illustrans illa
et communem omnium atque jiropriimi. coni- viventiaque efficiens non ex seipsa imjuam atque
munem quidem quoniam imjjartibilis et unus et corjiore, sed manens quidem ijjsa, sui vero simu-
ubique idem ; j^rojjrium vero, quoniam unus- lachra exliibens, sicut in jiluribus specuHs vul-
quisque ijisum in anima jjrima totum habet. tus imaginem. Primum vero simulachrum sen-
Habemus igitur et sjiecies duphci ratione in : sus est, qui in ipso communi viget deinde ab :
 LIBER PRIMUS. ii

Kov Kol av^ya-eo)';, koI oko)<; TroL7]a€0i<; akkov, koI aTrorekeaTtKOv

akkov, Trap avryp t7]v TroLOvaav, eTre&Tpa/jL/LLevyg avTTJg rrjg ttolov-

arjg TTpog ro aTTorekovjxevov.

''Eara.L tolvvv €K€Lvrj9 tj/mv rijg yjrvxv^ V fp^CTLg aTTTjkkay/ievT] al-

DTta? KaKCov, oaa av6po)Tro? Kal iroLeL Kal 7racr;^et. UepL yap T05
^coov ravra ro kolvov, koX kolvov, m^ eipr/raL. 'AAA' el 8oga rijg

^jrv^yg Kal yap 86^a, Kal Trokka

hLavoLa, TTwg ava/MapTTjTog ; -[j/evSijg

Kar avT7]v TrpdrreraL rcov KaKCOV, rj TrparTeraL /lev ra KaKU, r/rro)-

/xevo)v 7]/JbO)V VTTO rov ;^e//30Z/o?. Uokkd ydp rj/xeU r/ eTTLdv/iLag, 7]
dv/jbov, 7] elScokov KaKOv' 7] he rcov ^evScov keyo/ce'v7] ScavoLa, cf^av-io
Eraala ovaa, ovk dve/JbeLve ttjv rov 8Lavor]rLKOv KpcaLV. dkk eTrpa^a-
/lev Tol<; ^elpoaL TreLaOevre^;, coaTrep eTrl r7]<; aladrjaeo)^, Trplv rco 8La-

vo7]rLKco eTTLKplvaL, -[j/evSTJ bpav av/x^aiveL, rr/ KOLvrj aLadrjaeL. O

8% vov<; 7] €cpi]-^aro ; 7] coare dva/JLapr7]rog- 7] ovrco Se keKreov, w?
T/yaeZ? 7] €cp7]-^d/jL€6a rov ev rco vco vor]rov, r/ ov, ?; rov ev r]/uv. Ai;- 15

Fvarov ydp Kal e^^LV, Kal /jbr] TrpoxGLpov e^eLV. ALeiko/iev Se ra KOLva
Kal rd L^La rco rd /lev aco/iarcKd Kal ovk dvev aco/iaro^; elvaL, oaa
8e ov 8elraL aco/J.aro<; elg evepyeLav, ravra iSta -^v^r]<; elvat, Kal rr]v

4. "EifTnj] Cod. Par. A. iii mai-ft. iT liendi amipeiidiis orto. 15. 'niaU »] Cod. Vat. iii''.is sine h,

j. ««; Abest Kx) in Codd. Ciz.

^»iir] 13. 'O Si voS,- n iipi^aTi,] fi cu additiir quod est in niarg.

Jled. B. Par. A. Vat. ; sed liic liabet xxi post iipri^J-itTo m Codd. nostris omniljus, 16. ^niXofiiy ii] Codd. nostri omnes S»,
in marg. nisi cpiod in Cod. Med. B. scriliitur m ou- exceptis Leid. M(in. A. et Vat. In marg.
So?a] Ita, pro i 2»i« Codd. Leid. Ca-ternm ad if-i^ciTa in- Cod. Par. A. est 1?'. Noliis S» probatur.
X'! M"'»l placet.
!/'
6.
Med. B. Par. A. Hic ad h. 1. in marg. telligenda sunt 4,;«'iii. 17. tw ri ^U] Cod. Ciz. ««i ri ^'..^
lialiet ,a'. 14. Codd. Ciz. Leid. oSm iii,
«IVai Ss] ili. JVa Si]Kei-epiinus ex marg. Ed.
1 2. Tf iixvnTix^ ] Cod. Ciz.
TfiV ^rsf! Cod. Dann. ovTui K
Ad h. 1. Cod. Par. Jo-a pro Srn, iiuod est in nullo Cod. et est
ri» S<a»o>i7-ixi». Errore ex male lectis scri- A. in marg. haljet lE vox nihili.

hoc rursus omnis alia species animfe dicitur alia consuevimus. Ipsa vero quas falsorum cogitatio
senijjer ab alia, desinitque usque ad generandi et dicitur, quaj et jjhantasia est, sa'pe dehberantis
augendi naturam, ac usque ad alterius operis judicium non expectat sed prosequimur pcjori- :

cffectioncm pra?ter ipsani vim facientem, con- bus obsequentes : sicut sensui accidit, jjriusquam
versa videlicet vi faciente ad ojdus efficiendum. considerandi virtute discernas, falso videre, per
communem videHcet sensuni. Inteiiectus vero
IX. Cuusa peccatorum, in anima est consensio : cujiis an attigit ? forte non quaproj)ter innocens re-:

propria cst intelligentia queedam, precipue cogitatio, manet. Fortc vero sic dicendum, nos vel atti-
qua non agunt per corporis instrumentum. gisse intelligibile ipsum, cjuod in intellectu est,
Erit igitur nobis natura anima; cxtra illius aut non, vel id quod in nobis. Possibile enim est
maloruni causam, quotcunque homo facit et pa- habere, neque habere pnecipuum atque prom-
titur. Circa cnim ijisum animal comniune haec ptum. Distinximus utique comnuniia atque pro-
sunt. commuiie inquam ut est dictum. Verum pria, ex eo, quod alia quideni corporea sunt, ne-
si ojiinio cogitatioque ipsius anima? sunt, quonam cjue sine corpore fiunt alia vero non indigent :

modo erit cxtra peccati cuijiam Falsa enini .''

corpore ad agendum ideoque animae propria:

ojiinio sa^jic est, multaque jier ipsam aguntur judicamus. Et cogitationem, qua» discretioiiem
mala. Forsitan aguntur a nobis mala, a dctc- judiciumque imaginum a scnsu jirovenientium
riore nostro videiicet superatis. Muita cnim nos agit, species jam spectare et ([uodam quasi sensu
cupiditati,vel ira», vel malo simulachro concedere prospicere, cogitationem inquam prxcipue ipsuis
C 2
 12 PLOTINI ENNEAD. I.

Btavotav eTrtKptcTiv 7rotov/j,ev7}v twv cnro rijg atadijaecog tvttcov, etbr]

rjSr} decopetv, koX decopetv, olov avv atcrdrjcret, ttjv je Kvptcog r?;? yj/v-

^TJg T7;9 akridov^ Stctvotav. ^orjCTecov yap evepyeta rj Stavota y aX.T}- g

6ri<;, KCii TU)v e^co TvoXXaKtg 7rpo<; TavSov o/JtotOTrjg Kai KOtvcovta'

5 aTpejbtr/aet ovv ovSev rjTTOv r) ^jrv^r] irpog eavTr/v Kat ev eavTrj, Ai

Se TpoTral Kal 6 06pv/3o9 €V y/uv, Tvapa tcov o-vvr/pTrj/Mevcov, Kal tcov
Tov KOtvov, OTt Sr/TTOTe ecrT\ tovto &)? eipr/Tat 7ra6i]/jtaTcov.

'AAA' el r)/Lel<; r/ yjfv^')], Tracr^o/jtev 8e TavTa iz/j^ei?, TavTa av etr/

Tracr^^ovaa r/ yj/v^r]' kcu av Trotrjcret a irotov/iev, r/ Kat to Kotvov

loecpa/jtev r]/L(jov etvat, KCti /xaAtcrra ovirco Ke^^^coptcr/ievcov' eiret kcu a6
iracr-x^et to aw/jta r//jtwv, r]/jbag cpa/iev Tracr^etv. AtTTov ovv to r]/jje't<;,

r] o-vvaptd/jtov/ievov tov drjptov, rj to vnep tovto r]8r]' drjptov 8e ^O)-

codev To crco/jta. 'O Se aX.r]0r/g avdpcoirog, aXXog, 6 Kadapo<; tovtcov,

rag apeTctg ^X^^ "^^^ ^^ vorjaret, dt 8r] ev avTy ttj ^copt^o/ievr/ ^v^r/
15 tSpvvTat, ^copt^o/Jtevr/ he KCit ^coptcrTrj eTi evTavda ovcrr/. ILiret KCti

OTav avTr/ TravTaTracrtv airocTTr], Kat 7) air avTrj? eXXa/jtcfiOelcra air- B

eXi]Xvde avveiro/Jtevr] . Al Se ctpeTal at /jtr/ (f)povijaet, edeat Se, eirt-

ytvo/uevat kcu aaKrjaeat, tov Kotvov. Tovtov yap at KaKtat, eiret

1. arra T^j aiVSKfl-jw;] Ita pro yTo Codd. h. 1. in inarg. hahet 'H'. marg. nt Ed.
nostri omnes, exreptis Ciz. et Leid. 9. Toiwii] Codd. Ciz.Leid. Jfarc. A. 17. Ss i^sriti] Codd. Darm. Marc. A.
2. cisv ffiv atrHirii] Cod. 31arc'. A. eUf Jlon. A. C. Vat. «iwaira ; sed Vat. in B.C.D. Vat. 5" afiTa/.
ffwiat<i%irii, Cod. Marc. D. olov iv ai<r5»j5-ii. marg. ut Ed. ib. i^iytviftsvat] Codd. Jlarc. A.B.D.
5. irfi/iint] Cod. Par. A. in marg. II. i/iis] Cod. Vat. r:fii7;, in marg. .Mon. A.C. .\Ied. A. B. Par. A. ij-^iw-
haljet 77.'. ^svai. C'(xi. A^^at. yivo^svai, in marg. nt
ib. «wjsv flTTov] Tta, pro ovTi^ Codd. ib. AiTT«v] Cod. Par. A. in marg. /5'. Ed. Veriim videtnr iyytvofiifvai.

Marc. A.B.C.D. Jlon. A.C. Med. A.B. 13. 'o Ji ikr.i':;] Codd. Darm. Marc. 18. ToS xoivnu] C(Kld. Darm. Marc B.
6. (ryv«fT»;/i£'v(yv] Ita Codd. nostri om- A.B.D. i i' i>.>iU;. C.D. Sled. A.B. Par. A. itemque Vat.
nes pro ffvvt]^7tiuuTa>v, qnod est niliili. 16. ailTB] Codd. Marc. A.B. D. .Mon. in marg. tov koivov, ut legit Fic. et nos
8. 'AXX* u «jasrs] Addidinuis il ex C. Par. A. Vat. xin. exhibuimus. Ed. rou vou. ISed nostrum in
Codd. omnibns, exc. Ciz. ; Cod. Par. A. ib. i)^Xxfi^iitffet] Vat. iXXii^9(iVa, in marg.

verfE animae propriam. Intellcctioniim enim ciet, Forte et commune dixi-

quae nos facimus.
actiis est cogitatio vera, ac sa-j^e exteriiorum ad mus nostrum jjrascrtim antequam separe-
esse
interna similitudo quajdam atcjue comnumio. mur: quoniam et qua> patitur corpus nostrum,
Nihilo igitur minus anima in seipsa ad seij)sam nos perjieti dicimus. Duobus ergo modis nos
inconcussa manebit. Permutationes autem jier- dicimur vel bruto nobis annumerato, vel quod
:

turbationesque in nobis fient ab liis, qua; sub- sujier hoc extat. Brutum vero est vivificatum
juncta sunt, et ab his passionibus, quas pertinent corjjus. Verus autem homo est alius ab his pu-
ad comnume : quodcunque id sit, ut dictum est. rus, virtutes, quw
sunt in intelHgcntia, jjossidens,
(jua? in ijisa anima separata fundantur
separata :

X. QticB aninuilis quudamniodo

nostri propria sunt, inquam et separabili etiam quatenus hic est. Si-
etiam ad nus pertinent : ct vita animalis non extin- quidem et quando ipsa omnino abest, illa etiam,
guitur, sed animam sui causam romitatur. Item qua^ ab ipsa emicat, abit eam comitans. Virtutes
virtutes intellectuales sunt in anima, moralcs in ani- auteni, quae non jirudentia, sed consuetudine
mali. quadam exercitationeque provenerunt, communis
Verum si nos anima ipsa sumus, ha;c vero nos ijisius esse videntur. Hujus enim sunt et vitia,
jiatimur, hnec ccrte anima jiatietur, et rursus fa- quoniam et invidias et aemulationes atque miseri-
 LIBER PRIMUS. 13

Kol (f)06voc, Kol ^TJXoi,, Kol ekeoc. ^ikiat, 5e, tlvo^ ; 77 al fjiev tov-
ToVy al Se Tov evSov avdpcoTrov ;

Ilaihwv 5e ovtwv, evepyel jxev tcl e/c tov avvOeTov, oklya 8e ek-
kd/i7rec eK tcov avoi eU avTO' oTav Se apyy et9 y/J^ag, evepyel 7rpo<;

CTO avco' ei? '^jucag 8e evepyel, OTav /Jcexpi' tov /leo-ov t/kt). Tt ovv;^
ov^ 7]jiiecg Kal to Trpo tovtov dkX dvTckrjy^rcv 8ec yevecrdac' ov yap ;

ocra e^o/ucev, TOVTOcg ^pco/u,€6a dec' dkk' OTav to /Lecrov Ta^co/tev, y

irpog Tcc avo), r/ Trpo^ tcc evavTca, 7/ ocra divo 8vva/Jcecoq i/ egeo)? ec<;

evepyecav ayco/xev. Ta 8e Or/pca ttw? to ^coov e;^et ; 77 ec /lev \frv^al

Delev ev avTo'c<; dvOpcoirecoc, cocnrep keyeTac, d/JcapTovaac, ov tcov Otj-io

pccov ycveTac tovt oaov ^(copccTTOV, dkka irapov ov irapeaTCV avTOt^-

dkk' i/ avvaca07}crc<; to tt}? \/ru;^?;? ec8o)kov /xeTa tov ao)/j.aTO^ '^X^'-'

aco/jca 87] Toc6v8e, olov iroccoOev yjrv^TJ^ ec8o)kcp' ec 8e //-?/ avOpcoirov

i/ri;;^?; ecaeSv, ekXd/jc^\rec diro TTJg ok7]g to tocovtov ^coov yevo/ievov

eaTCV.
E 'AAA' ec dva/jcdpT7]Tog 77 '^vxVy '^^^ "-''- ^^k^I' ', dkka yap ovTog 6

3, ln^yi? fjtiv Ta] Ita, pro sv£^;/)5^aTa, Ciz. Darm. Marc. A. B.C. D. Mon. C. affectum, sic vel sic compnrntum. Eadem
Codd., excepto Leid,, omnes. Med. A. (ex corr.) Vat. (in marg. «/). antem lectionis varietas in hoc verbo sae-
4. «s uiyi} Codd. Marc. A.B.C.D. 5' Cod. Par. in marg. «'. j)ius ol^^na, ut in Ai"istotel. Ethic. Nico-
oi^yv, Vat. 5' u.^yi'i: idem mox %xit pro ^ky,. 11. Toyr' o/rov] touto cirov habent Codd. mach. III. 3. 16. ubi vid. Zellii Annot.
6. Marc.
xui Ta Tfi] Ita Codd. Leid. Darm. Marc. A.B.C.D. vol. II. ]). 91. Alexander etian) Aphro-
A. Mon. A.C. Vat., ut marg. Ed., Ed. 12. To T^f v|'u^>js] Abest T^s a Codd. dis. Prolilem. I. 36. fin. p. 258. Sylb.
pr. xxi 'fffo. Jlarc. C. IMed. B. tisurpat Toiovff^oti. Nicoiaus Methonensis
ih. i.x>^\ Cixid. Marc. A. Vat. «AXa. 13. crHifta ovi] Sic Codd. Ciz. Darm. advers. Proclnm cap. 70. p. 97. ed. Voe-
7. 010.] Itenim ex mart^. Ed. et Codd. Marc. A.B.C.D. Mon. A.C. Med. A.B. mel. Tct u.vbi o»)XaS^ KO.) (Ta) xaTfti ac^-

Ciz. Darm. .Marc. A.B.C.D. Mon. A. hal)ent, ut marg. Ed., Sed Ed. trui//.ei U. fioocToc. oravTcu; Tixoiroifxi.vct. Kcci rriToiojfAivoc

Mefl. A.B. Par. A. Vat. pro aan scriben- Recepimus 5i, videlicet, nimirum ; cum X. T. X. cf. Plotinus II. 4. 10. III. 3. 4.
«ium fuit oa-a. levi quadam irouia. fllox toiojBIv unice IV. 3. 26.

9. iycjfiiv] Codd. Marc. A.B.C.D. verum, qnasi cum recentioribus pliiloso- ib. oraijjS:»] Cod. Mon. A. «lijSs» (sic);

Mon. A.C. flled. A.B. Par. A. ayt/iiv. phis dixeris qmUificutum i. e. qualitatibus Cod. Vat. ffoiaStv, in m. a/.

ib. ri (j fiU] Ita, pro ri ai ^sv, Codd.

Amicilise aiitem cujusnam sunt? Forte

cordiffi. medium, vel ad superiora vel ad contraria verti-
]iartimad id comniune, partini ad interiorem mus quodcunque a potentia vel habitu in
: vel
liominem {lertinent. actum producimus. Bruta vero quomodo animal
habent? Forte si in ipsis animic sint humanse
XI. /« pueris regnat animal et imaginatio animo'. (ut fcrtur) qu» peccaverunt, non brutorum fit
Intellectuset ratio altiiis occupantur. Item vita lioc, quantum separabile cst, sed jira-sens iliis
brutorum propria ex anima pendet rationali, vel no- non adest: sed sensus ipsius comniunio simula-
stra vel alia. chrum animffi habet una cum cor])ore; corpus
Quandiu autem pueri sumus, o]ierantur qui- inquam tale, veluti quale factum ipsius animas
dem, qua; in composito sunt, pauca vcro a sujje- siniulachro. Sin autcm anima hominis non est
rioribus ad ipsum usque refulgent quando au- : ingressa illustratione quadam, ab ipsa totius ani-
teni otiantur quo ad nos, ad superiora interim ma animal tale producitur.
ojierantur in nos sanc ajfunt, quando ad nic-
:

dium us([ue ])roccdunt. Quid crf>o.'' nonnu id XII. In essentiu animcc neque peccatum est, neque
ctiani, quod antc hoc est, nos sumus.^ Vcrunta- p(ena, sed iii animali ub ea genito, et quomodo ge-
men adversionem ojwrtct fieri. Non enim, qua,'- neretur.

cunque iiabemus, his assidue utimur. Sed quando Sed si anima non est j)eccatrix, quomodo ju-
 H PLOTINI ENNEAD. I.

n
koyo<; a(TV/X(f)0)Pei Travrl X.oy(o, 6? (pTjcrlv avrijv Kal afJLapravetv K(U
Karopdovv, Kac SiSovaL ScKa? koX ev aSov, kclL fJberevaoifJLarovadai.
HpoaBereov /nev ovv, orcp rig (3ov\erai Xoyco' ra^a S' av rig e^ev-
pot, Kal 0717] /xrj fjta^ovvrat. O /xev yap ro avafJtaprrjrov StSov^ ry
^i^^XV koyo?j ev airkovv Travrr) ertdero, ro avro yjrv^rjv koX ro y\rv-

X^tjv elvat keycov. O S' ctfjtaprelv StSovg, (TVfjtTrkeKet fjtev koX rrpoart- f
dTfcrtv avrjj Kcti ctkko yjrv^T/g elSog, ro ra Setva e^ov iraOT]' (Tvvderov
ovv Kat ro e/c iravrcov r) '^jrv^T] avry ytverat, kcu Trdcr^et Srj Kara ro
okov, Kai (xfjtapravet ro avvderov' Kctl rovro ecrrt ro StSov StKTjv
lo avrco, 06ev (f)7]at'
ovK CKetvo. '
re6eafu,e6a yap avrrjv, (uarrep ot
rov 6akarrtov FkavKOv opcovreg. AeZ Se TreptKpovaavrag ra rrpoa- G
redevra, etirep rtg e6eket (f)7]at rrjv (pvatv avrTJg ISetv, elg r7]v (pt-
koao(f)tav avrTfg tSe7v, cov e^f^airrerat, kcu riat avyyev7]g ovaa earlv
o eartv. AAA?; ovv l,co7] Kat akkat evepyetat, kclI ro Kokat,ofjtevov
i5€repov' ?/ Se ava^(opr]atg kclI 6 ^coptafxo^, ov fjtovov rovSe rov acofia-
rog, akka Kat ayravrog rov 7rpoare6evrog. Kat yap ev r^ yeveaet
7] 7rpoa6r]Kr], 7] bkcog 7] yeveat<; rov akkov yjrv^TJg etSov^. To Se
TTW? 7] yeveatg etpyrat' brt Kara/3aivova7]<; , akkov rov anr avrr]<; 7

1. « ^no-/»] (Jodd. licid. Marc. A. A.R.C.D. I\Ion. C. Par. A. Vat. xari « 14. oZv (uh] Codd. IVIarc. A. Mon. A.
Mon. C. Vttt. ifjfwn. Ad v. i>.x' u Cod. mar^. Ed. qutxi nos pra.tulimus.
'o>.ov, iit C. ovv yl^u^r. Cod. Vcit. "AXXa; au ^e^hj
Par. in marg. x» 10. Ti9ia^i5a] Cod. Vat. Ts6ia^(9a li- sed iu m. ut Ed.
5. xa»Tii] Ita i>ro rim. Cotld. nostri, lerii T majore niliricata. ili. xeti akXai] xai aXXai ul est in Codd.

excepto Lfid., oiniies. 12. uri^] Codd. Ciz. Mart% A. Mon. Marc. A. Mon. A.C. Jled. H.
ili. '^ux.m Vat. Cod. ^vx''! '""i.
!?»«/] A.C. Vat. (in m. iit Kd.) a.T%p. 17. i trfoirSii*»;] Sic Codd. Darm. Marc.
6. fiiv xcti a Cod. Dann.
xai] Alicst il). fna'i TYiv ^vffiv] Coild. Leid. Darm. A.B.C.D. M,m. C. .'Med. A.B. Vat. Cod.
ii). v^offTi^r.ffiv auTyi xa.\ aWo^ Codd. .'Marc. A.U. Mon. A.C. -Med. A.B. Vat. Ciz. f T(oir%K:i, Codd. .Mon. A. Par. A.
Marc. A. Mon. C. Vat. «rfojT.Snj/ ««; t't,v ipysiv ipyiiriv. n x^tfffS»'*)). Ed. n T^off%<ni.
aXX4. Sed Vat. in marg. ut Ed. ib. tis T»ii 'ih7v] Desunt ha-c iii Codd. 18. eikXou Tov —
KaTetlieiirovTos] Desunthsec
7. irwv$«T«v] Codd., pra?ter Ciz. Dami. Ciz. et Ix?id. in Cod. Ciz. .

Mon. A., omnes irvv^tTei. ih. (piXoffo^piitv] Codd. Marf. A. Mon. il). ix ] iH- (sic) Cod. Marc. C. Marg.
8. a-ai To oAtfw] Codd. Ciz. Darm. Marc. A.C. Vat. (hic in m. ut Ed.) aopiav. ed. iiT uuTns.

dicia atquc jKiMift ? At liic sermo ab omni .ser- autem si quis velit naturam ejus inspicere, ad-
inone dissentit dicente, ipsam peccare et purgari, junctam secernere, atquc pliilosojjliiam ejus con-
jianasque apud inferos pt>nderc, atque ]ier cor- siderare, qune attingat, ct quibus cognata exi-
pora transmiifrare. Adliitrenduni ergo utri libct stens, id quod ij)sa est, existat. Alia ergo vita,
scrmoni. Forte vero quisjjiam rejienat, tjuomodo et actiones alia?, et quod jiunitur aliud. Sevo-
invicem non repugnent. (j)ui enim tradit, ani- catio vero et sejjaratio non sohnn ab hoc corjjore,
mam non jieccarc, unum ciuiddam sinqilex om- sed ab onmi adjuncto essc debet. Etenini in
nino ponit, ideni accipiens animam, atque ani- generatione fit adjunctio, vel omnino generatio
mam esse. Qui vero eam peccare dicit, conjun- alterius anima; sjoeciei esse videtur. Quod vero
git ipsi et conflat alteram insuper anima; speciem qujcritur, quonam modo generatio fiat? Respon-
passiones graves habentem. Conqjositum igitur sum fuerit, quod videlicet anima descendente,
(juiddam ex omnibus anima i|)sa iit, et jwlitur atque tunc alio tjuodam ab anima facto, atque
utique secundinn totum, ])eccatque compositum : deveniente in ijjsa animae ad corjjus inclinatione
atque quod jxi-nas dat ipsi, non illud.
id est, quasi (juodnm nutu. Nunquid ergo dimittit si-
Hinc Videmus enim eam, quemadmo-
ait Plato: nnilachrum Itein ipsa inclinatio sive nutus quo
.''

dum qul marinum aspiciunt Glaucum. Oj>ortet j>acto non est peccatum ? Sed si annuere est
 LIBER PRIMUS. 15
1 r\ ^
yivofjievov, tov KaTa^aivovToq ev tt} vevaet. '
Kp ovv CKpiricn ro et-

8o)X.ov, Kol 7} vevat<; Se, ttco^ ov^ a/JbapTta ; aAA' el rj vevcn<; eXXa/x-

-dn^ TTOO? To KaTco, ov^ d/xapTia, cocnrep ov8' 77 cTKia' aAA' aiTiov ro
eXXafjLTTOiJievov' el ydp /Jbi] et?;, ovk e^et OTrr] eAAa//-i/ret. Kara^ai-
veiv ovv Kcu vevetv keyerai rco avve^r/Kevai avry ro ekkafjicfydev irap 5

'RavTri<;. 'Acfiirjaiv ovv ro etdcokov, e'i //.77 eyyvg ro viTohe^afjievov.

'AcpiTjai 8e ov rcu dTroaxi^o^drjvai, dXXa rco fir^Keri elvai. ovKen 8e

eanv, edv e/cet ^kerrr] okr). Xcopl^eiv 8e eotKev 6 Trotrjrr]^ rovro,
eTTi rov 'HpaKkeovg ro et^cokov avrov 8i8ovg ev a8ov, avrov 8e ev
deoi? elvai' vtt dfK^orepcnv rcov koycov Kare^ofjievo? , Kai bn ev Oeoig, 10

Kai on ev aoov. ef^epiae ovv. i

«X^ ^ "^ ovrco 7riuavo<; koyog
cetr]' OTi 8r] 7rpaKriKr]v dperr^v e^o)v 'HpaKkrj^, kcCI d^icodelg 8ia Ka-
koKdyaBiav 6eo^ elvai, bn TrpaKnKog, dkk' ov OecoprinKog rjv- Iva
dv oAo? ^ eKel. dvco re ean, kcu en eari n avrov Kal Karco.
To 86 eTTiaKeyjrafjievov irepl rovrcov, r]fJiel<;, rj r] yjrv^r] ; r] yfie2<;, 15

1. 'Af »uv] Co<l. Par. in marg. kb'. A. Vat. Coti. Vat. in m. habet,
Marc. A. Mon. A. Cod. Ciz. vTo^i/itvov, in 12. Ka}.OKaya^iav] Cod. Vat. KaXoKa-
2.
oinittnnt
viu»if 5i]
Ji.
Cixid. 6.
marj^.
v'jroOi\afji.'.vov]

tit Ed., Cod. Val. v-yroltia-fj^tvoi, m ya<iias, in marg —

Sed Codd. Ciz.
xiiyo;
otv.

Sic Ed.
3. rpo! To] Cod. Leid. r^i; rf, Codd. ni. vov. 14. ri]

3Ied. A.B. ^ffl? ra. 7. ftriKiTi] Cod. Marc. D. ^vjKeT*. Cod. Leid. et Codd. Darm.
IVIon. C. 'okos «.

ib. ou;^ BLfiit^Tix] Desunt ha?c verba in Mon. C. ftrixiri, superscripto ^?) ixsi^i. Marc. B.C.D. Mon. A. Med. A. Par.A.
(VkI. Leid. ili. ouxsTi) Codd. Marc. A.B.C.D. con- 'oXoinv. Cod. Mju*c. A. xliyos 'n (sic).
4. tfT»j] Cod. Ciz. oVs^. Cod. 3Iarc. D. stanter ovk st/.
Cod, Vat, oXiwj «V, in marg, oXof. Nos
oVfl;. 8. TODjTV); toDto] Cod. fllarc. D. tovto
dedimus quod marg. Ed. lial)et. Est ni-
ib. ixiiii/iiypu] Cofld. Par. A. Med. B. iroirjTYis. Locus est Odyss. xi. 600. sq.
minim ht)c nieml)nmi in parentliesi ad-
Ux«|i«i|>i, Cod. INIim. C. ik>.cc/iyPii (sic). g. It) Tov'iifaxXiov;] Ita, pro £^£i TOU
jecttim inentbro extreino aXX' ou h^.cti^nTiKog
ib. KaTffl/Saivsiv Cod. Vat. xaTa(iaivUy 'H^axXsojf, omnes nostri CiKld. ; nisi quod
j
nv. Marsilius sententiam loci recte est
m m. -itv. male scribitur yj^aKkic^; in Codd. Ciz. et
assecutus, nec est, cur ctim Engelhardto
5. TM /rvviX^Kimi] Codd. Marc. D. Vat. Mon. A. post Vvfit intelligatur ft-r.
To ffvvi^nKivai. Fic. legisse videtiir tm il). oiLiTov oi] Cod. Vat. clvT^ov Ss, in m. avoj Ti to*Tj] Cod. Ciz. avTos iffTiv
ib.
au^lvyvve<icti, ut Ed. «XX* OTI.
iii. (tvTri To] Scripsimus to pro t^ ex II. ifti^ini S' oSv] Sic Codd. omnes ut Desunt in Cod. Leid.
15. n Tiftus]
Codd. Ciz! Marc. A.B.C.D. Mon. C. Par. marg. Ed, Sed Ed. icti^iat %' aii, quod

illustrare id non est pec-

quod est inferius, certe apud Divisit igitur. Forte
inferos diversetur.
catuiii, sicut Causa vero ejus id
neque umbra. vero sermo probabihs erit. Quoniam virtu-
sic

est, quod illustratur. Nisi eiiim lioc esset, quo tem activam habens Hcrcules, atque existimatus
modo illustraret anima, non haberet. Descen- propter probitatem esse deus quippe quuni ac- :

ilere ifritur et inclinari, sive annuere dicitur ex tivus esset, non autem contemplativus ahoquin :

co, quod, illuminatum ab ea, ij^si connectitur. totus apud superos esset nimirum, et apud supe-
Dimittit crgo simulachrum, nisi sit jjroximum, ros quidem est, et aliquid ejus interim est apud
([uod suscipiat. Dimittit vero non cx eo, quod inferos.
discindatur, sed ex eo, quod hic non sit amplius.
Non amplius autem est hic, si illuc sursum tota XIII. Non compositum, sed anima ipsa ratiocinatiir,
rcspiciat. Separare vero videtur {locta hoc in atque intelligit, tum per inlellectum proprium, tum
Hercule, demittens simulachrum ejus ad inferos, etiam per communem.
ipsum vero iiiter deos annumcrans. Utruncjue Quod vero de liis considcrat, nosne sumus an
ergo verbis observat, ct quod inter deos, et quod anima ? Forte nos, sed per aniraam. Per ani-
 i6 PLOTINI ENNEAD. I.

akka rrj yjfv^f/ ; to Se ry -[jrv^jj, 7r<S? ; dpa rco e^x^etv eTrecr/cei/raro, 7]

7] yjrv^y ; ovkovv KivrjaeraL, i) KLvr^crLV rrjv rotavrrjv horeov avrrjy tjy^

/jbT] awfjiaroiv, dk.)C kcrriv avrijg ^(ot). Kal y vorjacg 8e rjfuv oiirco^,

ort Kat voepct 7} yjrv^T], Kot ^cor) Kpetrrcov y vorjat<;, Kal brav ^jrv^r]

Svorj, Kal orav vov<; evepyrj etg r/fJtdg' fxepo^ yap Kal ovro^ rjfjtcov, kcu
irpo; Tovrov dvtfjtev.

1. d^tX. TM EYHW iVtaX.l-^CLTo'^ Kllgelll. Marc. A.B.C.D. Mon. A.C. Med. A.B. B. Par. A.
conjicit a^a To ix- refragantilnis Hbris ib. xcci oTav '^v^n von, xa) oVav vout £v-

Ficinus supplevit t/j sive Iti- (in hoc est « *(tj<ni)Vat. Sed Codd. Leid. Ita Cixid. nostri, extepto Darm.,
nostris. ifyS]
ffKi^rofAivos. Nec hoc necesse. Intellige et Par. A. articulum omittunt. omnes, nisi qiiod iu Ciz. et Leid. est wir
Ad tm ib. vfiTv] Ita nonnisi Codd. Leld. et Ed. inoyii.
ex superiorilms to iTiffKi-^dfnvov. et ivieylt. Ktti (jrav voyj

autern mf^ita Tvtv ^'vx^'^'

Marc. D. ; reUqui ut marg. Ed. rifx.a>K j. iis «|Ka,-] Codd. Marc. A. llon. C.
iXt^tv
ib, ovToji] Codd. Marc. B.C. (a pr. m.)
ib. w 9i V'»'^^] Codd. 3Iarc. A.D. « «
Med. A.C. Par. A. 6. uvifity] Ita Codd. Ciz. Darm. Marc.
2. « (Mfl]Codd. 3Iarc. A.D. Mon. C. 4. ^w»j jtjJtVriU»'] Ita pro ^«fl X^UTTtuv A.D. Med. A.B. Par. A. Vat. ; reliqui
*i (jt.h^ Cod. Vat. il U7i. Codd. Marc. B.C.D, Mon. C' Med. A. cum £d. anifii*.
3. ri vofiffi; ] Ita Codd. Ci/. Darm.

inam vero quo pacto Nunqiiid aliquis eam ha-

.'' niani intcllcctualis est aninia : atque haec ipsa in-
bendo consideravit an anima i])sa potius
: Non .''
telligentia vita mehor extal : tum quando anima
ergo movebitur: vel motum concedere oportet intelligit, tum t|uando nos a^t.
intellectus in
talcm, quahs non est corporum, sed est ipsius Pars enim et hic est nostrum, ad ipsumque
vita. Pr£Bterea intelligentia sic est nostra, quo- ascendimus.
 MARS I L 1 1 FIC I N I

IN

LIBR. DE VIRTUTIBUS
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI,

Studendum est, hinc fugiendo per virtutem Deo similem fieri.

l^IBRI quidem est, animum Deo

hiijiis finis las inesse humanas ait, atque civilcs: earimiquc
Jicri similcm. Matcria vero virtiis, pcr qnam interim definitiones a Platone in libris de Rcpiib.
simiUtado cjusmodi comparatur. Forma deni- posilas, affert. Interea tamen per illas nos divi-
que libri cst distrilmtio ejiis in septem capita, et nam quandam consequi similitudincm confitetur.
in primo exercitatio qua^dam ad virtutem inve- Ncgut tamcn conscqucnfiam iUiim, qua Jbrtc
iiiendam, in so([uentibus inventio ejus, et definitio quispiam nitcretur, sciUccf, animus pcr virtufes
atque distributio. Captit primum ah aurea Pla- Dco sit similis: ergo Deus virfutcm habet. Ne-
tonis nostri sententia exorditur «w libro de Sci- gat quoque distinctionem illam, qua quis Deum
entia, id The<cfcfo posita
cst, Ut deviteraus: dicat virtutes quideni habere, sed in quadam
niala, hinc protinus fugiendimi. Fugere vero superioris spccie: objicit enim Si animus con- .

hinc, est Deo similem fieri, Deo similis animus fit cedatur assimilari Deo, et si non virtutes similes,
virtute. Sed ne quis erret circa finis cognitionem, sed longe dissimiles in Deo sint concedi etiam :

disputat non ex eo aninium Deo per virtutem posse assimilari Deo nullas liabenti virtutes. Pro-
fore similem, quia videlicet sicut in animo, sic in fecto quamvis per prasscntiam luniinis aer calo-
Deo sit virtus, sed quia Deus est virtutis princi- rem suscipiat, tamen sol unde manat lumen, ca-
pium et cxemplar et ipsa virtiis. Deus, inqiiam, lorem nuHum accipit novum neque ignis calefit :

mens divina, nuindi artifex, ipsique mundo et propterea, quod ex eo aliquid calefiat: et tamen
ejus animas prresidens. Et quamvis inter prin- h.cc illis siniilia fiunt: sic animus a Deo virtutem
cipia disputandi annuat animinn virtute fieri si- habet, per quani Deo sit sin)ilis neque tamen :

milem mundi animas ejusque mcnti, quod et ve- Deus virtutem hahet. Neque objiciat quispiam :

rinii est, tamen progrechente disputatione asscrit, Sicut in aqua calor est adventitius, in igne nati-
fincm similitudinis hujus altius se extendere, ad vus, sic in anima peregiinam esse virtutem, sed
divinum scilicet intellectum. Atque ad hunc in Deo naturaliter insitam, adeo ut virtus quidem
finem veKu quiirtitm gradiiM, ubi virtutum sinit utrobique sed in Deo pra^stantior.
sit, Virfus
exemplaria, tribus gradibus animum pervenire. cnim necessario ct ahcujus est. et in aliquo, in
Virtulibus primo civilibus, secimdo purgatoriis, quo quasi subjecto ipsa sit quasi forma: nihii
tertio animijam purgati. Atque hsec hbri totius autem ejusmodi cst in Deo. Sane munus, quod
est summa. a Deo
aninius accipit, nihil ejusdem naturae ser-
vat in aninio, cujus est apud Denm: ibi enim esi
Quamvis anbuus per virlutes Deo Jial similis, tamen ipsa Dei essentia: hic autem quiedam quasi ([ua-
Dsus tion habel virtutem : sed est virlutis eiemptar: htas in essentia. Illic igitur est exemplar atque
et qu<e virtus in anima est qualitas, pencs Deum esl principium : liic cffectus quidam imaginarius,
essentia : item coiifirmantur idete.
hic.
Imago vero repnesentandi officio fungitur,
etsi
I. In primo ca])ile primum quideni ait Si : niliil tamen ejusdem natunv conservare videtur:
qua ex humanis \ irtutibus inslt Deo, probabilius hic enim virtus dispositio et cornpositio (ju.fdam
adfore prudentiam et justitiam, quam ca'teras, est, ibi nihil est tale sed certa quadam disposi-
:

qua; circa perturbationes versantur. Deindc nul- tione animus refert ideam, sicut domus intelii-
VOL. I. D
i8 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

gentiam Multorum sane philosoplio-

architecti. imagini simile dicitur. Hac utique conditione
rum quae in ordine corpormn ali-
sententia est : anin)us Deo fit simihs per virtutein, quatenus
cubi sunt accidentia, nusquam in eodem ordine accijiit inde virtutcm, quse est divini exemplaris
scilicet corporali esse posse substantias. Itaque in)ago. Post liffc autem virtutcs definiendo dis-
calorein et lunien, quae in aqua sunt accidenlia, tinguit. Tuvero ad l)a'c intelligenda, qui motus
non esse vel in sphfBra ignis vel in coelo substan- in nobis primi sint, intellige, (juive secundi
tias: sed hic quidem quahtates mobihter con- Primi namque ntotus sunt su!)iti quidam impe-
tingentes, ilhc autem qualitates (ut ita dicam) tus in animali nostro ab externis impulsibus agi-
essentiales, ponitusque innnobiles. Hinc argu- tati per sensum animalis, et natui-alen) suaj iina-

mentabuntur Platonici: Qua- ab imperfecto pro- ginationis instinctum prius(]uam anima rationalis
ficiuni ad perfectius, tandem eadem virtute per- de his ratione consultet, vel imaginatione forsan
fici, qua profecerant, atque ad perfectissimum animadvertat, utrum piosequendum sit, an po-
pervenire cujus videlicet virtute, quicquid non
: tius fugiendum sive lerrores hi sint, sive inci-
:

est perfectissimum quasi indigens regatur, ac pe- tamenta qutedam. Secundi vero motus vel in
nitus absolvatur. Formarum ergo conditionem prosequendo, vel in declinando positi sequuntur
(jua.' a qualitate niobiliter contingente ad immo- vel superioris imaginalionis animadversionem, vel
bilem qualitateni proprietatemquc prorsus essen- etiam consilium rationis, sive sit temerarium sive
tialem perducta est, tandem ad formas, quas jam maturum. Virtus igilur, qua? secundos aiDputal
essentiae non in essentia sint, perduci. Ejus- motus circa sensibilia dcclinantcs, civilis coffno-
modi vero in re incorporea imo rem incorpo- minatur : sive fortitudo, sive temperantia sit,

ream tantum esse posse, nihilque aVuid qunm seu prudentia huc usque consultans, sive justitia.

naturaUumfonnarum idcas existere. Ubi calor ita convcrsans : satis enim huc us(]ue factum a
et lumen, et reliqua' forma' essentia sint : et esse cive putanius. Virtutes autein, qua secundos
ipse(]ue actus essentia. Ibidcm anima^ est idea, inotus non soluin anijjiitant, sed extirjjant, pur-
et anima' perfect;e idea perfecta. Igitur et idea gatoria nominantur. Deni(]ue virtutes, quct se-
virtutum, quibus aninia ipsa perficitur, virtute cuiidas ])ertiirbationes jam domuerunt, atque in-
videlicet illinc, et naturaliter insita, et continue sujjer jirimos in)])etus vel eradicant, si inodo fieri

conservata cjuamvis et alio modo ibi sint idca

: possit ab hon)ine, vel saltein ratione aliqua et as-
virtutum (juemadmodum in sc(]ucntibus appa-
: suetudine moderantur, ])urgati jam animi sunt.
rebit. Kst autcm virtuti.s quidcm Cdcmplur iu Hurtiiu criro virtuiutii, i/uri' suiit in •rcnere tri-
Deo, ipue scilicct Dcus: forma vcro qurcdam -cir- pUci, in Deo e.cemplaria suiit : virtutcs vco ne-
tutis in ipsa rationaUs anima- sudstuntia : imago quaquam. Non eiiim ibi sunt motus atque ne-
autem virtutis in anima rationis e.rpcrtc. Frae- gotia, in quibus virtutes nostnp versantur. Per
terea in anima nostra virtus est qualitas adven- hos ergo tres gradus una cuni Paulo a claritate
titia in animabus su|)erioribus ingenita qualitas
: in claritatem a Domiiii s])iritu tracti in eandem
et innnobilis in divina mentc virtus est ipsa
: imaginem transforiiiamur, id est. virtutes nostras
mentis esseiitia actusque essencU. velnt iniagiiies diviiio exenijilari illuc ita profecti
adhibemus at^jue reformanuir. Quod et Plotinus
Quomodo animus per virtulem Deo similis fit. Et qiiasiPauluin iniitatus iii se(]uentii)us declarabit.
quomodo virtus civilis purgatoria, purgati animi. In hoc auten) secundo libri capitc civilium tan-
Exempluria inter se distinguuntur. Ac de motibus tum virtutum officium jjcragit, quas appellat
animi primis, atque secundis. moderationes quasdam at(jue mensuras tum :

Caput Ubri .wcundum dcfinitiones virtutis

II. quantum spectat ad affectus, tum quantum ad
virtutumquc aggrcditur, ad eundem videhcet fi- opinionem rcctam, pro prudcntia loco scientia"
nem, (jiioin dicebamus ut rationem siinilitudinis : constitutam. Siibdit, nialeriam cum sit suapte
nostra' .ad Deum coonoscamus,
et co"nitam coni- natura mensura moderationisque totius ex])ers,
paremus. Princijiio modos ])ra'cipue duos siinili- csse Deo omnium dissimillimam, sii))ilem vero
tudinis affcrt I)unc in modum: (juando duo qua?- eatenus apjjarere, quatenus inde mensuras et
dam sub uno principio constituta qualitateni ab species accipit. Cuinque hfec a Deo naturaliter
eo utraque capiunt, spccie vel genere convenien- remotissima, jiossit tamen hac conditione aliquan-
tem ut duo (jinedani alba vel saltem colorata,
: tum Deo similis apjiarere, multo inagis animani
tunc sicut hoc illi simile est, ita vicissim illud Deo natura ])ro}iinquiorem, vult, j)er civiles etiam
huic simile dicitur. At cum duo dlversa sunt virtutes eam velut materiam determinantes at-
genere vel plusquam genere, et hoc est ab illo qiie moderantes, divinain quandam siinilitudinem
atque sub illo, sicut imago quadam a substantia, comjiarare quainvis Deus neque mensuram ha-
:

ceu si qua fiat in speculo, tunc imago simihs qui- bet neque speciem. Tu vero quod dicltur, Ne-
dem est exen)plari absque nlla naturffi cjusdem que speciem, dc ipso patre intellige, super spe-
communione : nctjue tamen e.\en)plar vicissim ciein atque forinas existere. De intellectu vero
 IN LIBRUM II. ENNEAD. PRIMyE. 19

cjus fllio intolligc, non liabere specicm ab csscn- gentijc patrem. Ilic sane at(pic Orinrnes, ct, ut
tia sii;i (listinctani, scd ipsinn essc spccieni ipsani, arbitror, utriusque ])r;ecc])tor Atnmoiiius intel-
forniaruniquc onniiuni picnitudincni dc (jua : lcctum divinum, fiiiuni(|uc sic sc iiaijcre ad ])a-
onnics accipinius, quatenus proficimus ad virtu- trem Dcum, id est, ad ij)sum bonum existima-
teni inde nobis illuc conversis infusam: pcr^iuam bant, sicut lumen ad lucem. S])iritum quoque,
dcdit nobis potestatem fiiios Dei fieri. A Deo id est, mundi vitam sic ad intcllcctimi, sicut se
vero sic aninius Deo fit siniilis, ut si quis ani- habet calor ad lunicn. Jam vcro ctsi inter hos
nnim affectum penitus introspexerit, opinatu-
sic trcs csscntiaiem (juandam diffcrcntiam affcrre vi-
rus sit, Deum
protinus sc videre. Tu vero in dcntiu-, in ca^tcris tamcn tantam in cis unitatem
hoc capitulo, quod legis Mciiori nostro, id cst, esse jjrobant, ut nulia ])ossit singularior cogitari.
rationi: potes etiam iegere, nieiiori (piodam, id Hactenus phiiosophorum, ea prtcscrtim tempe-
est, vel mcliorem opinionem introducendo, vel state, ingenia processerunt. Sed horum judicium
virtute supcrioris ita proficicndo. Itcin ubi ait ad sanctorum dtindc Patrum concilia referen-
Totum Dei lioc sit, id est, taiis animi constitutio, dum. Verum ita jam ca])itulum concludamus.
vcl sit tota divinitas atque e converso, vel ad Sermo in voce indigct acrc, (|uo animi scrmo
Deum tota pertineat. Eadem sa?pe apud Ploti- non indiget. Item in ])lurcs dividitur partes,
nuni oratio, (quod Porphyrius confitetur) plures longioraque tem])ora, quam animi sermo ipse :

ajque sensus admittit. vero sermo animi transigitur tcmpore. Menlis

autem sermo, sive ratio, seu verbum tempore
InteUlgere secundum analogiam quandam de intellectu nullo distrahitur. Item ratio hiec sive notio
diviuo dicitur, atque de aniino. Item itgitur et de mentis sa?]5e per unam formam actumque unum
sermone, seu verbo in voce, in animo, in mentc. implet quod animi sermo sive ratiocinatio per
:

III. Pust civiles virtutes in tertio libri capite fornias actuscjuc jjlurcs pcragere cogitur. Deni-
mcijures aggreditur, definitfpie proprle quidem que ipsum bonum omnes jam fornicC et intelli-
purgatorias, communiter autem una cum his, gentia? limites supereminet ex quibus apparet
:

virtutes etiam animi jam purgati. Ostendens a multitudine atque indigentia gradatim ad iini-
interea civiies dici potius debere dispositiones ad tatem sufficientiamque majorcm dcincej)s major-
virtutem, quam virtutes similiterque per illas
: emque procedi.
ad similitudinem nos divinam disponi potius et
parari, quam eflfici similes. Prfeterea neque has Aniina nequc est ipsum bonum ncque ipsum, quod dici-
quidem esse vult in Deo, quoniani affcctiones et tur proprie boniforine. Itein quibus gradibus parti-

qualitates, sive restitutiones cjua^dam animae sint, cipentur idetE. Rursiis probatio idearum, et de di-
qualia in Deo esse non possint. Rursus pruden- vinitate animte. Et quumodo forince rcrum sint in
tiam, a qua ducuntur, esse intelligentiam quan- meiite divina, quonwdo in nostra, quoinodo in ratione
dam in discursione positam temporali, atque imaginatione.
qualis
apud Deum intelligentia esse nequeat. Tum IV. A virtutibus, qucc purgant adhuc, ad il-

verotam Deum quam animam comniuni quadam las, qucE in animo sunt piirgiito, jam tran.situ-
appellatione intelligere dicimus, necjue id quidem rus, ait ij)sum jiuritatis cffcctum esse purgationis
appellatione duntaxat fequivoca, vel fortuita, vel finem, hasque virtutes tanquam fines esse jiras-
minlme competenti, neque rursus univoca ra- stantiores, summumque gradum virtutis bumanae
tione, per quam eadem, vel specie vel genere, sit ac prcscipuum proximumque divina» similitudinis
utriusque intelligentiae definitio, sed ea videlicet susceptaculum. Neque enim j)uritas haec per
conditione, quoniam intelligcntia ha?c in animo purgationis ministerium restituta ijisum est ani-
velut posterius aliquid et imago fit atque serva- mae bonum: non enim se ij)so contentus est ani-
tur al) intcliigentia Dei velut exemplari superius mus tanquam fine, cum habuerit aliunde jirinci-
admoduni constituto, ad quod etiam repraesen- pium. Nempe natura haec, cju;k per purgationem
tando refcrtur, quse sane conditio solet analogica est ab alienis et malis jam liberata, bonum ipsum
nominari. Comparat deinde analogiae modohunc esse non potest alioquin non fuisset obnoxia
:

in moduni Sicut se habet scrmo in voce ad ser-

: malo. Quin etiam neque est ij)sum, cjuod dicitur
nioneni, ut ita dicam, in animo, ,sic et sermo in a Platonicis Boniforme illud cnim est, cjuod
:

animo (lualiscunque sit ad sermonem, ut ita lo-
quar, in mcnte. Potes vero tu, ul)i sermcmem
dicimus, rationem quoquc verbumx^UQ dicere.
Verbum hoc in voce imago est, et interpres
verbi, quod est in animo: verbum animi imago
et interprcs vcrbi ipsius in tnente.
nique Plotinns alihi dicit es.ie imaginem verbum-
que Dei, (j^ucm etiam appcllat mentis et intelli-
primo semper aeque boni ipsiiis est particeps
natura vero hujusmodi purgationis egeiia non
acque semjjcr, ideoque nec ])rimo est boni jsarti-
ceps. Ordo nanique bonorum ab eis, quae vel
non semper, vel non asqualiter boni jiarticipant,
Mentem de- ad illud, quod scmpcr a-quc j^articij^at, ab hoc
tandem ad ipsum simjiliciter j)er sc bonum nul-
lius ])articipatione bonuni necessario surgit. Sic
D 2
30 ARGUMENTUM
igitur ab aninia ad intellectum, ab hoc ad ipsum
bonum ascensus: sicut a forniis caducis, qua;
fit
ab elementali materia participantur ina-qualiter,
et aliquando ad formas, quas in ccelesti materia
semper participantur asqualiter, et ab illis dcni-
que ad formas ascenditur, quae in coelo intellectu-
ali, non pcr participationem aliquam sunt in alio,
sed ipsum jam sunt intellectuale cceluni, simplex
et uniforme, ac pariter omniforme. Prima tamen
et cpqua et sempiterna participationc bonum,
quod et proprie dicitur boniforme, bonique ip-
sius splcndor ajtcrnus. Cum eniui cffectus a
causa primo similior, deinde paulatim prodeat
dissimilior, merito ab ipso bono simplici a?terno-
que prius depcndet, quod semper ejus a-que est
particep.s, deinde cpiod iniequaliter aliquando
particeps. Tum vero significat divinitatem ani-
mse, ubi ait: Malum anima; est alienis, id est,
caducis hierere: bonuia vero adh.erere domesti-
cis atque cognatis. Cum igitur bonum,
vita iibera passionibus, et integra veritas, vigor
solidus, plenum gaudium, tunc solum contingat
animo, ipiando divinis adh;eret constal eum
: quid .sit, et pro])ter quid designantes. Ex his
inde jjroxiine natum. Hinc illud, Mihi vero ad-
harerc Deo honum cst. Jani vcro, cnm animus
sola purgationc, id est, in naturam suam restitu-
tione subito convertatur ad ipsum bonum, et
sola convcrsione subito potiatur, patet naturam
cjus esse divinam. Profecto ct nostcr animux
velicmentiu.s ail bonuiii. affieitur qunm ad vcritm:
Vcrum cnim appetit tanijuain boiuuii, ct ipsum
bonum potentius est quani vcrum cuni et ipsa : ilerunicjue recedere, jienitusque deleri.
polestas ad bonum pertineat polius, quam ad
verum. Cum igilur animus discussis quandoque
erroruin causis vcrum subito consequatur,
rum et purgatus a nialis assequitur continuo bo-
iium. l\)st Inec ait, Ipsam puri jam animi ad
i])suni bonum conversionem
esse virtutein anima',
id est, virtutis gradum
tertium animo purificato
convenientem. Subdit, multoinagis virtutcm essc
quod aninius ex convcrsione consequitur virtu- : inde nuuidus intellectualis evadat, cujus mundi
exemplarem, ad quani animus
tein jani significat
j)cr tres gradus jani dictos asccndit, jam indc
iormandus. Et profeeto ijucmadmodum trcs sunt
e.remplar/um virtiitum ffenc7'a.
i>'radu.s; ita tria
Primum ubi aninius imaainationem suani con-
vertit ad rationem suain melius ibi vel inde for-
mandani. Secundum quando rationis formulas
traducit ad formas intellectui proprio insitas, ut
nielius ibi cognoscat. Tertium ubi intellcctum
proprium divina^ menti prorsus accommodat, id-
eisque divina» mentis propriam conformat intel-
ligentiam. Hoc autem contactu quodam cflRcit
sempiterno. Ex quo fit, ut possint in tempore
et rationem intellectui suo, et imaginationem ra-
tioni proprie conformare. Esse primas omnium
formas in uno scilicct intellectu omnium effec-
tore, significat formarum congregatio naturalium
MARSIL. FIC.
in una omnibus subjecta materia. Esse ibi quo-
quo modo distinctas, ostendit formalis natura-
lium formarum inter se differentia: quas neque
ex materia est informi neque casu, cum semper
:
ordinatissima sit neque ex una quadam inter
:
has specie formie, quoniam ad uniim omnibus
communissimum ordinatur. Cum ergo formalis
cunctaruni disiinctio formarum ex una forma
omnium effectrice procedat, necesse est, ibi ra-
tionem distinctionis inesse, per quam ibi sint for-
m;e quadam inter se ratione distincta. E.st crgo
intellectus illc et uniformis .limul et omnifbrmis.
Sed ibi cum maxima quoque sit unio, nimirum
formarum una omniuin est essentia, rationesque
diversa'. Sed in quolibet intellectu post illum,
form» sunt contactus quidam essentiales idearum
seinpiterni ac penitus intimi. Ex quo tiuidem
contactu dcinceps in anima, id est, in facultate
rationali, formula; idearum quasi ex coitu illo
id cst, concepta insita; quidem semper, sed ex habitu
in actum atque vicissiin tempore transeuntes
suntque universales fonnula: et de unoquoque
pra^tcrea formula' in ini;'.ginationeni alia' proflu-
unt, ]iropius jam ad singula decliiumtes : qua
de unaquaque re jiotius qiiale quam quid osten-
dunt, ac si cjualc quid, non tanien, ])ro{iter quid
sit, a{)eriunt. Tu vero, ubi Plotinus negat alibi
figuras rerum ab aninia suscipi, iie sibi iioc in
libro re]3ugnet, iatellige non iniprimi figuras in
anima a rebus accedere iiiijjer,
inferioribus, et
Ha"
namque formas, quas ex fonte luiurit intimo,
suiu quasi ijisa natura animae, sive vis anima
ninii- naturalis, neque adventitium arujuid et ojijiosi-
tiiiii. Proccdit cnim ct aniina ab auctore natura-
suK, et vis e')iis alia prodit ab alia naturali sem-
per suo niunere jirsedita. JMemeiito, Plotinum
hic agere projjrie de iiitellectuali anima- bono,
finemque virtutum putare, ut aninia universus
finis est ipsiini simjihciter bonum. Sicut enim
super animum rjuasi eorpoream e.st ipsa simpli-
citer anima, ita ct supcr intelUgcntiam anima-
lem Cit ip.sc simpUciter inteUcetus : ac supcr in-
tcUeetuale bonuvi ipsum bonum simpUeitcr extat.
In verbis autem exponendis, ubi dicit, figuras,
vel formas imjjressas accommodari ojiortere ex-
emjilaribus suis, in actum jam cduct;is, et illu-
minanti subdere, intellige formulas imaginationis
formis rationis rationique subdendas. Item for-
mulas rationis, intellectui j^rojjrio formisque if)-
sius, sive foriuationibus potius adhibendas. Hic
cnini semper est divina mentc formatus. Ubi
ait, intellectum non esse anima alienum, intel-
lige, quia proprium habet sibi insitum, et ejus
jiroprius intcllectus est semper divino conjunctus,
et proprio quodam sibi modo conjunctus. Esse
 IN LIBRUM II. ENNEAD. PRIMtE. 21

vcro formap aiiinio naturaliter insitas, ct intel- sed iia'c posscssio jirimo (juidcm est in mente di-
lectum nostruni seniper conforniari divino, satis vina, deinde traducitur et in nostram.
in Tlicoiofjia probavinius.
Intellectus divinus primo est ipsa, qua: hahet : noster
In imaginatione amnuc rationalis propria sa;pe inci- intellectus sccundo est ipsa, qua: liabet : ratio noii
tantiir imagines secundnm prinius motns imaginatio- siniiliter est, qua: habct. Item coinparatio hic fit
nis, ijiia:est in animati, priiisqiiam consultet vel aui- virtutum : et pra:cepta nomiulia traduntur.
madvertat. W\. Excmplarcs vlrttitcs accommodatas aiii-
V. Aninii pur^ati virtutes ordinc satis niani- mo ordine qtiodam corrcspondcntc divinis accom-
festo definit. Qiiod liic piiantasiam appellat pnc- modat exemplaribiis : et quid cujusque virtutis
figuratam, inteilij^e ex primis incitamentis s;epe exemplar sit in Deo declarat et quo pacto cx- :

in nostra etiam imaginatione iniagines aliquas in- emplares virtutes in animo divinis virtutuni ex-
citari proclivcs ad sensus, antequam ratio salis emplaribus rite rcspondeant. Alcjue ubi ait ani-
animadvertat. niani non similiter atquc inteliectus hicc ipsa
esse, qua' iiabet, animam intellige jjotentiam dis-
Sapientia in niente diviua cst quasi tactus, in nostra currentem, in qua aliud cst essentia, aliud sunt
mente quasi cuntactus, in ratione quasi figura visi- fornias vel imagines, aliud habitus atque actus.
bilis. At in mente divina cssentia in actum est ab
VI. Confirmat Jinem amma' non csse inno- !T?terno redacta : ipseque essentialis actus imjjjet
rentiam, sed ficri Dcinn : aitque illum, in quo omnia, Cjua» jier additamenta (jua^dam animain
soli jam primi restant motus, 13euni quendani jieraguntur. Quin etiam intellectus noster quo-
essc simul el Dicmoneni : D;emones cnim non- dammodo est, qus liabet, ut cx Plotini mente
nuliis tanguntur atfectibus : at illum in quo loquar. Est enim jctcrno intimocjue contactu
etiam primi niotus jam consopiti videntur esse redactus in actum idearum omnium in quarum :

duntaxat Deum, id est, intellcctualem prorsus actum divina mens jirodiit ab iPterno. Post hasc
animum cx eorum numero, qui divinam mentem comparat quodammodo virtutes invicem, et quas-
proprie comitantur. Subdit, animum quando ad dam praecejjta tradit, vel dubia solvit. Ait ergo:
se conversus est omnino purgatione videlicet Quie consummatam antecedunt aniini puritatem,
pra;cedente, essc talem, qualis ex divina niente essc vias ad virtutem, jiotius quam virtutem.
processerat ac subito ibidem esse penitus resti-
: Item neque etiam jiuritatem censeri virtutem,
tutum. Nam et olim Imc profectus, non omnino nisi referatur ad Deiim et imitandum et pro viri-
inde disccssit. Siquidcm et ratio intellectui suo bus consequendum. Rursus in iiiferioribus vir-
ducique proprio pro arbitrio b;crct, et intellectus tutum gradibus non esse superiores nisi per
cum divina niente naturaliter copulatur. Post imaginem. In suj^erioribus autein inferiores j^er
hac cxernplarcs dcfiiiit virttitcs, quatenus quo- exemplar virtutemque contineri. Item ubi mu
dammodo nobis accommodantur. Nam quatcnus tantur jirincijjia, sjiecies quoque niutari virtu-
sunt in niente divina, cxemplaria quideni sunt, tum. Principia, inquam, duo scilicet et fineiii
sed non virtutes. Ubi vero ait, saplentiam in virtutiscujusque jiroprium, et regulas suas at-
anima quidcni csse inspectionem eorum, qu<K que leges, ad quas formatur: prassertini ubi mu-
j)ossidet intellcctus intellectum vero sapientiam
: tantur jmncipia jirudcntiii?, qua' aliarum virtu-
lactu quodam liabcre : intellcctum hic subintel- tum regula judicatur. Ex quo fit, ut in alia
iige duplicem, nostrum videlicet et divinum, et sjiecie sit civihs temjierantia, in alia purgatoria,
sapientiam in divino tnctum dici, id est, non in alia quoque purgata, exemplaris, caete-
in alia
imaginis cujusdam, sed rei ipsius possessioneni, ricque similiter. Concludit denifjue finem virtu-
ac potius cxistentiam. In nostro autem intellectu tum omnium communem attjuc pra'cipuum non
potius appcllari contactum, id est, realem (ut ita csse in rebus externis, noii in virtute, noii in
dixerini)copulam, non imaginariam notionem. animo, sed in Deo. Qua
(juidem conchisione
In natura enim rationali, quae proprie anima nihil sanctius dici potcst Quic
ct divinam nobis
:

nuncupatur, imaginaria uiagis possessio est in : testatur Plotini nostri menteni.

intellectu autem (ut ita Joquar) substantialis
 n A O T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros B.

P L O T I N I
ENNEAD. PRIM.E
LIBER II.

nEPI 'APETHN.

-HilTEIAH Ta KaKo, kvravda Kal rovhe rov tottov TrepiTroX.el e^ av- ^ ^

ayK7]^f ^ovXerat Se 7] yjrv^T] (pevyeiv ra KaKa, (f>evKTeov evTevdev.

loTif ovv 7) cf>vyri ; 0ew (pTjacv o/JiOLwOrjvaL' tovto 8e, el SiKatOL kol
oaLOL fJueTa (ppovrjaeM^ yevoL/jieda, KaL 6A&)9 ev apeTrj. Et ovv apeTTJ
b/JiOLOviJieda, apa apeTrjv e^ovTL KaL 8r) koI tlvl ; 0e&). A^' ovv twB ;

fjiaXXov 80KOVVTL TavTa e^eLV KaL 87} Tjj tov Koafjiov '^v^rj, kol tco
;

ev TavTrj rjyov/xevcOy co (ppovrjcri^ OavfJiaaTri vrrap^eL' kcu yap evkoyov

^SevTavda bvTa^, tovtco bfnoLOvadai. 'H TTpcoTov fiev afjucjiLa^riTrjaL-

7. Tiiti ft^ETaiv] Cod. Ciz. Marc. A. VtKatot. Taylor. Est enim Plotinianje rationis, ut
iVIoii. C. iTipJ aotTtis. II. fjLiTa f^ovnffiuf ytvaifii^a] Cod. Ciz. sappe pronomina ad sensum ponantur.
8. S5 avayxni] Codd. Marr. A. H. (?a- fjitra^^ovoi/xi^a. Vocem yttoifit^a omittunt i;.;. Kai In Tr.\ Codci. Dami. ]\Iarc. A,
vdyKris. Codd. Leid. Jlarc. A. Jlon. A. Vat. B. (liic supra lin. ut Ed.) Mon. A.C.
9. ^£u7£/v] Codd. Ciz. Irfid. Dami. Sed Vat. eam vwem in marg. iiabet ad- IVIed. B. Vat. (hic iii m. ut Ed.) «aj %ii
Marc. A.B.C. Mon. A. IVIod. A.C. l'ar. ditam. IMox Engelli. i>ro ravra malehat rn.
A. Vat. (sed hic in m. ut Ed.) fvyu*. inviti.s libris TaiifTnt sc. tJL^srnr. Sed ijjse 15. ivraZ^a] Ita, prO Ivrav^y C<>dd.
10. Toura St] Ahest Ss a Cod. Ciz. vidit, TaiJTa posse ita accipi, nt sit, qute Darm. Marc. A. B.C. Mon. C. Med. A.
ib. ojxa/oj xat 'o7ici\ C/od. Ciz. oatoi lia\ memorax^iy i. e. virtutes, ut recte accepit B. Vat.

DE VIRTtJTIBUS. dentia efficinuir, et omnino cum virtute vivamus.

Si itaque virtute assimilanuir, num ergo virtu-
I. Anima per virtutem quasi per imaginem ft similis
tem habenti ? At cuinam Deo. Sed nunquid .-'

Deo exemptari virtutum.

iUi Deo, qui magis videatur haec habere.'' Nempe
CUM mala hic sint, et circa hunc locum ne- anim;e rnundi et intimo ijisius duci, cui mirabilis
cessario revolvantur, velit autem anima fugere inest jirudentia. Sane probabile
est, nos hic vi-
mala, hinc est procul dubio fugiendum. Quie- ventes huic similes Forte vero jirimo am-
fieri.
nam igitur fuga ? Dco, inquit Plato, similem biguuni est, num huic omnes adsint, vekui tem-
fieri. Hoc autem fiet, si justi et sancti cum pru- peratum atque fortem esse, cui nihil terribile est.
 PLOTINI ENNEAD. I. LIB. SEC. 53
12
fiov^ el Kol rovTco VTrap^ovcrt irao-ac* olov crcorppovc avhpeto) elvac^ ro

/jbTjTe Tc Secvov eorrcv' ovSev yap e^codev /jCTjTe Trpoacov ySv^ ov Kal
Ceircdv/jcca av yevocrOy /jlt] irapovTO^^y Iv ^xjjy V '^^V' ^^ ^^ ^^^^ avTo<;

ev ope^et eaTl tcov vorjTCoVy cov Kac ac rifJceTepac^ SrjKov orc Kac rjfuv
eKeWev o Koa/xo^ Kal ac apeTaL Ap ovv eKecvo ravTa^; e^ec *y r) ovks
evkoyov ye TVokcTCKag keyo/jcevag aperag ^X^^^ ? (ppovrjacv fxev
tcc^

irepc To koyct^ofjbevov^ avSpcav Se irepl to Ov/jcovfJievov^ cra)(ppoG-vv7jv Se

12ez^ ofiokoyca tcvc koc <TVfjC<pcovca eircOvfJbriTCKOv irpog koyccTfJcov^ ScKaco^

avvTjV Se^ T7]v eKacTTOv tovtcov ofjcov ocKecoTrpaycav ap^V^s Trepc Kac
Tou ap^eadac. Ap ovv ov Kara Tag irokcTCKag bfJbocovfJbeOa^ akXa lo

xaTa Ta<: fjcec^ovs tco avTco ovofjcaTc jj^jow^aez^a^ cikX ec KaT akkag^ ;

KaTa Tcig TTokcTCKa^ okoyg ov 77 akoyov fjcrjS' oTrtocrovv ofiocovadac ;

KaTa TavTa<; tovtov^ yovv Kal decov<; tj (p7]f>c7) keyec. Kac keKTeov
;

BafjC7]ye7r7) bfjcocovadaCy KaTa Se Tag fjcect,ov<; ti)v ofjcoccjoacv elvac' akk

I. ti Kcti\ Sir Codd. Ciz. Leid. Marc. kk) QsIovs vi <pyif/.yi hia xiyu. Nani iiifra tnimns g-ermanam voctm af/.r>yi'rn. lllud
A.C. Mon. A.C. ut inarg. Ed. In Cod. IV. 4. 7.extrem. item LycopoHtes : (prifAn ex inargine immigraverat in hujus locuro.
^'at. u est iii contextu, ^' in niarg". ; Cod. $;/'«, videhcet Platonis sui ad exemplum, Ar^iit auctoritas prieclari Codicis Vati-
Med. B. haltet superscripto ii ab eadem
JJ nt Legg-. II. 580. et passim. Sed saepi- cani et philosophi nostri coiisnetudo (Vid.
niaiiu. In Ed. est w ««/. uscule ip7if/.Ti sohtarium occurrit, nec ullus IIL3. 6. IIL6. II. V. 8. 10. VL4. 8.)
4. uv Kai] (-'od. Vat. ^;, m. mv.
iii Codd. snffragatur ; et vid. de hoe voca- et vero aliornm liujns famili.e philoso-
ib. S^Aov oTi] Codd. MaiT. A.C. S«Xov- bulo Enstatii. in Odyss, ]). 724. Basih phorum usus. Vi(h nos ad Oljinpiodorum
oTi. Mox iKi^ya Fic, vertit ipse unde
: Wyttenbach. ad Juhan. in Bi!il. Crit. iii Alcib. prior. p. 21S. not. 5. cui rario-
Engelb. vult \k'.7vo;. Ili. I. p. lo. (p. 158. ed. Lips.) Eundem rem fonnam kfjLfiyi^rtui vindicavimns. Ca-
6. Tus yi] yi erasum est in Cod. 3Ion. ad Plntarch. de amicc. mult. p. 634. et tpnun hoc singulare, quod, quem ad Ti-
A. Boissonad, ad Philostrat. Heroica p. 280. mwi Lex. Plat. p. 26. citat Rnhnkenius
7. xvig^iccv] Cndd, Darm. Marc. A.B. 14. oTMT^ri-roTt] Codd. Ciz. Leid. Marc. Flatonis Scholiasten ad Legg. VII. 631.
C. (hic a pr. m.) IMon. A. Med. A. B. C. I\Ied. B. Vat. (in m. ut Ed.) a/ijjyjT^, nihil prorsus ad eum locum hal)eat (Vid.
«vS^e/av. Illud pra*stat. Pro U Codd. Codd. Darm. Med. A. (in m. nt Ed.) Schoha in Platonem p. 229. Ruhnk.),
Marc. B. Med. A.B. habent t=. Par. A. u.firiyiToi. Codd. Marc. A.B. Cinitra in nostris marginil)ns Plotinianis
8. ofioXoyii/. rivi] Ita Codd. omnes Mon. C. a.fLtiyiTvi. Cod. Mon. A. « f/.h hiec ipsa iisdem fere verhis composita le-
Ed. ofitX. T«. yi T>!. In marg. Cod. Marc. B. est : gantur. Ruhnkenianis 1. 1. adde nunc
9. Ti^i xaJ Tou] Codd. Leid. ]Marc. A. oTa/ird^ToTS xa^OTievv. XiysTa.t os ko.) aftinff- Scholia Ambrosiana in Odyss. A. 10. Ex
B.C. Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) xal yi-TTuSj xai af/o^sVy xa.) viftviyi^m^ xeti u.fAOV" utrisque lector pauUo eruditior menda
^:pi Tov. Videtur lef?endimi a^z^^ '^'•V '^*' yi-rovj Kai df.toffirToi. Ita etiam marg. Cod. conngat, qme in hoc Schohon iii Plotini
TiZ a^;:^iffQxi, Et sic rescripsin\us. fllarc. C. quod ante afioffirroi inseritur
iiisi locum irrepsere. Oratio autem Plotini
II. ovof^etri] Cod. Vat. vo7if4.aTu af/.oiyiTii. In marg-. Cod. Med. A. xa^o- : hinc inde est interpolata. ^''id. v. c. ad
12. Cod. Vat. f/.vi.
jK»i^'] Tiovv >^iysTai Vi Ka.i otfiikiTyiTcjiy Kai a^o^Ev, p. 51. F.
ib. of/,o(oujSai] Codd. fllarc. B.C. (hic a xai afiviysT^iy xai afiovySTOV., Kcci af^oyirroi. ib. Codd. Darm. Marc. A.
ofjiotovff^ai]

set. m.) Med. A.B. Par. A. d^f/.ciiija-Bau Marg. Cod. Par. A. : ocrw(r3«Tori, Kot^oTt- B.C. (a m.) Mon. C.A. Par. A. w-
sec.
13. yovv] Cod. I\Iarc. A. y olv, Quod evv' Xiysrat Vi xai af/ua-yiTcki?, xai otfAO^svy fiOiMff^ai. Codd. ftled. A.B. of/oiMa^ai. Mox
sequitur v abest a Cod. Ciz Si hario- xai afiouyiToUy xai afzoiysToiy xai afLeffS^TToi. pro ffvyx,c^^^ marg. Ed. ffvfjtipmu.
landi libido esset posses legere sequentia : Nos interpretameiito oVwfl-S»]cror£ substi-

Nihil enim ab cxiernis accidit, neque accedit jo- prseterea propriam uniuscujusque horum actio-
cunduni (|uicquani, cujus cupiditas lacessat ab- nem, in eo, quod est ducere atcpie duci, consen-
sente illo ad hoc ut habeat vel apprehendat. Si tientem. An forte non secundum civiles assi-
auteni et ipse intelligibilia sic appetit, ut et ani- milamur, sed secundum majores eodem nomine
mse nostrie patct, nobis quoque inde decus vir-
: pneditas.^ Verum si secunduin alias, num secun-
tutesque contintrcre. Nunquid et ipse has habet.'' dum civiles nuUo modo.'^ Vel forte a ratione ah-
Forte non probabile habere,
est, virtutes civiles enum est, nuUo modo per has assimilari? Hos
videlicct prudentium circa vim consultandi et : enim divinos quoipie fama pra^dicat et quo- :

fortituchncin circa iracundiie inipetum: tempe- dammodo dicendum secundum vero

assimilari :

rantiam vero in conscnsione quadam et concordia majores similitudinem fieri. Sed utroque modo
naturai concupiscentis ad rationem : justitiam contingere videtur, Deum virtutes habcre, etsi
 24 PLOTINI ENNEAD. I.

eKaTepcog <ye (TViJb^aivet aperag e^etv, Kav et /Jti] Totavrag. el ovv Ttg
(Tvy^copet Kctv el /Jtri rotavTag bfjbotovadat 8vvaa0ac, aXXcog rjfjtwv

e^ovTcov Trpog aXka?, ovSev KcoXvet, Kai fjtrj irpo^ Ta? TroXcTtKag ape-
ra^ 6/zotov/jtevcov i]fjta<;, Tal<; avTcJov ctpeTalg ofiotovadat tco fiy aperTjv
^KeKTrjfjtevco. Kat ttw? ; ci>he, et Tt OepfjtoTijTog irapovaia Oepfxatverai,,
avayKrj Kctt hdev rf depfjtoTrjq eX.i]kv6e, Oepfjtatveadat' koX et Tt TrvpogC
Trapovatct depfjtov eaTtv, avayKr) Kal to irvp avTO 7rvpo<: Trapovata
Oepfjtatveadat. AAAo. irpo^ fjtev to irpoTepov, etTrot av Tt<;, Kat ev tco
irvpt eivat OepfiOTrjTa, aXXa avfxcpVTOv, coaTe tov koyov irotelv Trj

'^oavakoyta eirofjbevov, erraKTOv fjtev tji '^v^j} ti]v apeTijv, eKetvco Scy
bOev fjtifjtrfaafievr] e^et, avfxcpvTov. ripdg 8e tov ck tov Trvpb^ koyov, d
To eKetvov apeTr]v elvat, apeTr]<; 8e a^tovfjtev elvat fitei^ova. 'AAA' el

fjtev ov fJteTakafJt^avet "^v^t], to avTO rjv tco acfi ov, ovto)<! eSei ke-
yeiv' vvv 8e eTepov fjtev eKeivo, eTepov de tovto' ov8e yap otKta rf

i5ata0r]Tr] to avTO Ty vor]Trj, Katrot wfxotcoTat. Kal Ta^ecog 8e Kat Koa-

fjtov fjteTakafJt/Bavet r] otKia y atadrjTi]' KOKet eu rco koyco ovk earc

4. ouiiouftUu)J\ C(k1. !'ar. A. ^fmtuftt- ad Deuin propius quodanimodo ad

(i. e. iude habet fiufif!(ra,uivtiv, male : tum ov ^i-
viuv. euni aceedinius). Pro Tai; air^v a^irais raXafi^avii '^vxn^ ])ostremo
91 'iTipiv fjL:v

«^aj] Sic C(Mid. omnes ut Ed. in

ib. legeiiduiu videtiir r. al^uv a^. Sed in t.KCiva. Kxplicat autem tTaxTfv^ i^vayofi.t-
mar^. «(«af, nisi (piod iu Cod. Marr. C. l(K-is tani iiii]H'ditis, qualis noster esl, eaii- vov. ^ivov. a^oh^ov. Extremmn quod attinet
correctum est «(«iv, quod est in Ed. Se<i tiores sumus in corrigeiido. vid. Suid. et Zoiiar. in trraKrli o^jS^flj.

nos libros uostros seiiuiiuur et Marsilium. 7. Ta^ov7ia\ Delevimus fisjjuoy,

Tf^a; De prioribiis, qiue Imc jtertineiit, c(nisule
Hic taiiieu verba kui fth t^os ra; oroXir. quod iiiterpositum erat iiis vocibus, sed AVyttenba<'h. ad IMuUurli. de audiend.
a^. ofteiovft. vel aliter lei^it, vel operanim abest a Coild., excepto 3Ioii. A., omnibus. p(X'tt. 319. sq. et nostra ad Plotin. de
p.
vitio corrupta est ejus interpretatio. Iu Nec Ficinus aguoscit ^iffaai^. QikkI Tay- Pulcrit. p. 241, sqi). Proxime Ficiuiis vi-
Editione tanieii jiriiicipe Latina iiil pra*- lor pro tw^o? it^ftov siibstituendum ceiiset detur le{;^sse : ro ixtivu a^triiv tUai, et ex
sidii. Taylor prorsiis omisit. Coiitra recte itofAirzTo; :nunc, credo, inspectis nostris siijierioribus suppIe^Ht tioroi av tis. Ego
accepit Eiigelhardt. Est enini lametsi : libris sententiani mutabit. siue libris mutare iiolui, aliiKpiin scripsis-
nmi ad chnlcs virtittcs comparari pnssimiis 8. ro ^^oTt^ov] Cod. Ci'/.. to hvTt^ov. seni ipsuper ta —
«.Airjjw utv tUai. Caetemm

cum Dt'o. Quod iii priei^edentibiis ak- °' adhibe Ficiiii Commen-
*"^ senteiitiani loci
—
: ^
^ ^ _ , „ / .
\ ..

Xaij i7Bo; aXXa; ideiii iiiterpres haret : "*• t'^** av\ t(xl. -Vlarc. (_. ktw (sic) av. Taylor. ad extrema : a^tTr.s
^.jj.^ fiti^ova
verbiilo monelio, respici ad virtutes itaha.^~ ib. tv tv 'xv^i\ Codd. Dami. Marc. B. exphcatiouem adjecit: hecause it sutsists
TiKas lioc seiisu. alia nostra (i. e. homi- Med. A.B. iv tu otv^. causally,
iiiiin) ratio est ad piirfj^atrices Wrtutes, 10. iTajsT*»] Codd. Leid. Marc. A. 14. «ySt yit^ tixia\ Abest ya^ in Cod.
(luaiii ad civiles. llla- eriiiii suiit melioris Mon. .\.C. \'at. (in m. ut Ed.) it' avTov. Marc. A. Quod sequitur b aliest a Cod.
(s. nobilioris) jiartis iiostri (mentis etc), Laudat hwc Suid.is iii iTaKTov (Vol. I. p. ('iz. 3Iox niarj;. Ed. male avrcu pro t*

i^tunpie, qiiatenus illas purgatrices vir- 785. Kiist.), unde variam lectioneui eno- avTo.
tutes excolimus, alia etiam fit nostra ratio tabimus; Post iTaxTov neglexit ^sv, de- 15. KaiTo.\ C<jd. Ciz. xai th.

non Siquis crgo conccdat quanivis non

tales. videlicet, virtutem esse animae adventitiam : illi
nobis ad alias
tales, tanien assiniilari possc, alitcr vero, unde per iniitationcm liabct,
e.sse innatam.

nos habentibus, nihil probibet nos virtutibus no- Ad rationem vcro, qu;e ab igne ducebatur, re-
stris assimilari non habcnti virtutem, similitudine sjDondebit aii(]uis, ilh adesse virtutem, virtutem
videlicct ad minime pcrtinente.
(civiles) virtutes inquam virtute majorem. Sed si illud, cujus fit
At quomodo ? Ita. Si quid caloris jjra^sentia ca- particeps anima, esset idem illi, a quo habet, sic
lefit, au necesse est illud quoque undc venit ca- oportebat dicere: nimc autcm alteruin quidem
lor, calefieri Et si quid ignis praesentia calidum
.''
illud, iioc vero est alterum. Necjue enim sensi-
est, nunquid necesse est, ct igncm ipsum ignis bilis domus eadcm quamvis simi-
cst intelligibili,
prffisentia incalescere Sed ad primum cjuidem .''
hs: etenim ordinem ornatumque domus sensibilis
dicet aliquis, et in igne esse calorem, sed inna- accipit : in ipsa vcro ratione non est ordo, neque
lum, ita ut ratio inde ducatur analogiam sequens ornatus, nequc conmiensuratio. Sic igitur cum
 LIBER SECUNDUS. 25

vrd^c^, ovSe Kocr/J^o^, ovSe avfjb/JieTpLa. Ovtco? ovv Koafxov koI ra^ecog
Koi b/xokoylaf; /xeraXa/SoPTeg eKeWev, Kal tovtcov ovtcov Trj<; apeT7J<;

evdciSe, ov Seo/Jievcov 8e tcov e/cet b/Jbokoyla<;, ov8e koct/jlov, ovhe Ta^e-

ct)9, ov8' av apeTTJ? etij ^peca, Ka\ b/jcocov/Jbeda 8e ov8ev tjttov toI^
€K€t 8c dpeTrjg Trapovcrcav. IIpo<; /jcev ovv to /it) dvajKalov KaKec5
V dpeT7]v elvac, eTTecirep rjfjcel^ dpeTJj b/jbocov/jceda, TavTC. AeZ 8e TrecOco

€7rdyecv rco koyco, /jct] /JbevovTa<; evrt t^? ^cag.

UpcoTov Tocvvv Tag dpera? kr/TTTeov, Kaff d<; (pa/jbev o/jbocovcrdac,

'cv dv TO avTO evpoi/jbev, b Trap y/uv /lev /jbc/Jbrj/jba bv apeTrj eaTCV,

€Kec 8e, olov dp^eTVTVov bv, ovk dpeTi]' eircari/jbi^va/Jbevoc, U)<; r/ b/jbocco- \o

Gcrc<; 8ctt7], kccc r/ /jcev Tcg TavTov ev toc? b/jbococ<; diracTel, bcra e7rccrr)<;

co/JboccaTac dirb tov avTov. 'Ez^ oc<; 8e ro /uev M/jboccoTac irpo^ erepov,
To 8e erepov ecTTC irpcJoTov, ovk dvTcarpecpov Trpog eKecvo, ov8e b/iocov
avTco keyo/ievov. 'JLvTavda Tr/v b/jcoUoacv dkkov Tpoirov kr/iTTeov' ov
ravTov e28o<; dTracrovvTag , dkka /idkkov eTepov, ecTrep KaTa tov ere- 15

pov TpoTTOv co/JboccoTac. T/ TTore ovv eaTcv r/ apeTr/, r/Te av/Jbiraaay

Koc €KaaT7] ; aacpeaTepo^ 8e b koyog earac, ecp>' eKaaTr)<;. ovtco yap
Kcu b, Tc Kocvov, KaOo dpeTCu irdaac, 87]kov pcc8cco? earac. ac /xev

1. aw3e Kofffios] Desunl hsec in Cod. 7.rZ Xoy&i] Cod. ]\larc. B. male twv vov aTo (C. iori') riJiv K^liTrovatv rr^os yjfia;

Med. B. marg. Ed.) sed utnimque v e-

Xoyatv^ (ut (haec duo vocalmla Cod. C. non habet)
2. ^«TaXaSovTJs] Codd. ad unum om- rasum. Oftoioufii^a rovrot;.
nes ut niar^. Ed. fji.iTi^Xa.ft.&uvovTi;^ nisi 9. (V aw] Cod. IVIarc. C. iV u.v. il>. Yi ^sv Tif] Cod. Vat. ii fiiv rt;. In
quod Vat. in marg. lectionem Ed. ad- \h. Ta^* vif^tv^ Cod. Vat. oVs^ «^rv. marg. r,.

scriptaiii lialiet. 10. Iku Si] Codd. Ciz. Leid. iKitvo 5s. 1 2. To |U!»] Cod. Ciz. Tf fiiv. Cod.Vat.
4. oMflifli>^.£5a] Codd. Darm. I\Iarc. B. ill. of£oicijffi;'\ (_'od. C'iz. ofji.oiurYii. Voliiit To fin,

IMed. A. Par. A. o)uotb)f.t'Ja. Quod se- oftoiorvj;. ij 14. avra>'\ Codd. Ciz. Leid. Darm.
quitur l\ omittitur in Codd. lieid. i\Iarc. ji. Cod. i\Iarc. C'. Sittov (sic).
3/-T>j] Marc. A.B. Mon. C. Med. A.B. Vat.
A.B.C. Mon. A.C. Vat. .Sed in niarg. Ad marg. Codd. Rlarc. B.C. hoc scholion avTov. Tum Cod. Vat. Xixriov^ Ed. A»)t-
Vat. addituni est. adscriptum est : oti w ofAoiMffi; ^irrri' xai TEov, nos scripsimus Xjj^teov.
5. xax<7] Aliest a Cod. Ciz. OTJ x.arot rov fcvt avriarpitpovra rccvrm Tpo-

ornatiini et ordmem et consensionem jiarticijio- inveniamus : quod apud nos quidem imitatio ex-
nius inde, atc[ue liicc apud nos ad virtutem atti- istcns virtus est, ibi vero velut cxemplar extat,
neant, ()ua' vero illic sunt, consensione, ornatu, ncque est virtus, significantes geminam esse si-
ordine non indigeant, nimirum illic non erit vir- militudinem. Quarum una quidem naturam ean-
tute opus, sed nihilominus siniiles illis per virtu- dem in rebus similibus exigit, quotcunque sequa
tis pra-sentiam evademus. II;cc utique sic dicta nuituave ratione ab eodem similes fiunt. In qui-
sint, ad
potissimum ostendendum, quod non
id l)us autem hoc quidem assimilatur ad alterum :

necessarium sit, ilil (|uo(|ue esse virtutem, ex eo, alterum vero est primum, neque ad ijisum con-
quod virtute nos illis assimilcmur. Oportet au- vertitur : neque simile ad ijjsum dicitur. Hic
tem non cogcre tantum, verimi etiam suadere. similitudinem aho modo ojiortet acci])ere, non
eandem speciem, sed alteram jiotius requirentes:
II. Anlma per virtutes civiles qunsi mensuras, formas- siquidem secunduni alteram rationcm fit simili-
que ejus propius ad divinam simiUtudinem accedit, tudo. Quidnam igitur est virtus ct universa si-
quam materia naturales formas accipiendo. mul et quaiibet ? Manifestior vero sernio erit in
Primo igitur accijiienda^ sunt virtutes, per ((ualibet. Sic cnim et ij)sum commime, sccun-
quas ficri similitudinein dicimus, ut idcm ipsum dum quod virtutes sunt omnes, facilius aj)pare-
VOL. I.
 26 PLOTINI ENNEAD. I.

13
TOLVvv TroXiTiKol af>6Tal ag avco irov elTrofJiev, KaTaKOcrfiovcn fjiev ov
TW9, Kai, ajjielvovg TTOtovaiv, opl^ovaai Kat fJieTpovcrai Tag eTndv/Jna^ , A
KCil okcog Ta Trddr] /j.eTpovcrai, kcu yjrevSeig ho^a^ dcpatpovaai, t(o

oX.a)9 dfjieivovi kcu tco copladai, kcu tmv dfjbeTpcov kcu doplaTcov e^co
Seivac, kclI to fJbefJbeTprjfJbevov kcu avTai bpicrOelcrai' ?; fjieTpa ye ev vXy
TTf '^v^y cofJbOicovTai tco eKel fxeTpco, Kat e^ovcnv l^vo^ tov e/ce? dpt-
CTTOV. To fjbev ydp TravTT] dfjbeTpov, vki] ov, TravTTj dvcofhoicoTai.

K.a6o(Tov 8e fieTaK.afiblBavei elSovg, KaTa ToaovTov bfioiovTat dveiSecoB

eKelvco ovTi. MaAAoy he Ta eyyv<; fjbeTaXafjb^avei. "^v^Tf Se eyyvTepco
loacofjbaTO^ Kai avyyeveaTepov, TavTjf koI irXeov fceTakafjb^avei, coaTe
Kcu e^airaTdv, 6eog cf)avTaaOeiaa, fxrj to irdv Oeov tovto y. OiiTco

fnev ovv ovTOi bfjbOiovvTai.

'AAA' eire). ttjv bfjioicoaiv dXXrfv VTrocfyalvei , wg TTJg fiei^ovog apeTTj^

ovaav, Trepl eKeivrjg keKTeov. 'Ey c'o kcu aacpeaTcpov eaTat fjbdkkov
^SKCU TTjg TTokiTiKrjg ?; ovala, Kat T/rt? 77 fjbelt^cov KaTa ttjv ovaiav, Kalf
bkcog bTi eaTl irapa ttjv 7roktTiK7]v CTepa. Aeycov 87] b TlkaTCov ttjv

bfjboicoatv t7]v Trpo? tov Oeov (pvy7]v tcov evTevdev eivat, Kat Tal<; ape-
Talg Tat^ ev irokiTeici, ov to aTrkcog SiSovg, dkka 7rpoaTidel<; irokiTt-

I. iivu Tou] Abest -rfiv ji Cud. Vat. C. et Par. A., omuil)Us pro Xu/iBavu. 15. Ka'i -rii,-] ex Codd.,
Ita scrijjsimus
il). siTo/^civ] It.i, pro siTMUiv^ scripsi ex 9. MaXXov ii] Al)est Si a Cod. liz. e.xceptis Ch. et Oarm., omnibus pro s«
Codd. Cis!. Maic. A.15.C. I\imi. A.C.Vat. il). "^u^t^-t Ss /.tirKXafipidvti] Desunt Tti;. Illud legit etiam Fic. sequitnrque
4. Tufv a^ir^ti/v] Codd. Marc. 15. IVIed. \wc omnia Codd. Ciz. Leid. Marc. A.
in Engelh.
A. Tft', .sed in utroque Cod. jK)St w rasiu"a IMou. A.C. Vat. Sed Vat. ea in marg. ib. '/] ovffia] Ita Ed. Sed Codd. Leid.
est. Placet riu u/xir/^uv. addita liabet. Darm. Marc. A.B.C. Par. A. Vat. ri oi-

5. Cod. Mou. A. xai aVTa.

Kixi ecuToci] 13. ovToi ofioiovvrai] Cod. IVIarc. A. oti- cta, qu<Kl dedimus.
il). n fiirpa yi] Cod. INlarc. A. ri [JL, y. roi Lectio eijToi est etiam iu
ofjciioZrrai. 16. AsY'')'] Ita constructione postu-
Cod. Vat. jj, in uiarg. r,. t'od. Mon.
A., ofcoiovrat iii Codd. IMon. ('. lante scripsi pro ^.iyn, ex Codd. Leid.
8. Ka^fliTov] Cod. IMarc. C. nah' ofi>v. et Vat. Sed hic iu m. ut Ed. Marc. A.B.C. Mon. A.C. Jled. A.B.Vat.
ib. /i£raXa^/3av>:i iiiov;] Ita necessario 13. vTo^aivii] Codd. Leid. 3Iarc. A. 18. o'v To a^Xo'?] Cod. Marc. C. ov rov-
scril)endiuu fuit ex Codd., excej)tis Marc. Blon. A.C. Vat. a-ro^aivu. ro arkui, ut lejj^t etiam Eugelb.

bit. Civiles sane virtutes, qiias niodo dicebamus, Deus apparens, suspicionemque induccns,
fallat,
exornant quidem vere, ac nos mcliores efficiunt, ne totum Dei hoc sit. Sic i<rilur hi similes fiunt.
cupiditates etoinnino jierturbationes ca?teras nio-
derantes, o]3inionesc[ue falsas nieiiori modo aufe- III. Dejinitiones virtutis purf;atoruc, animiijue jam
rentes, })roj)terea (juod definiunt, atque extra purgati communes, et comparationes quadam intelli-

immoderata et indcfinita animum coiiocant, mo- gentice nostra itd divinam longe superiorem.

dumque Forte vero mensurae in

ijisa^ suscijjiunt. At quoniam similitudinem aiiam esse signifi-
anima quasi niateria, mensurae, quae illic est, si- cat, qufE ad majorem virtutem attineat, de illa
miles fiunt, vestigiumque ojitimi, quod illic est, dicendum. Qua in re manifestius erit, et qua;
observant. Quod enini omnino immoderatuni sit civilis virtutis cssentia, et qua?cunque sit per

cst,cum sit ijisa materia, est omnino dissimile. essentiam excelientior, atcjue onmino aliam, jjra-
Quatenus vero accijiit (jjarticij^at) spcciem, eate- ter civilem, esse constabit. Plato itaque, cuni
nus iili speciem non habenti fit simiie. Magis dicat, similitudineni ad Deum esse quandam ab
autem, qua; sunt jjropinqua, participant. Anima inferioribus fugam qua?
: jiraterea virtutibus,
vero projDinquior cognatiorque est, quam corpus, conveniunt civibus, non simjiliciter virtutum,
ideoque magis jjarticeps illius evadit adco ut : sed virtutum civilium nomen attribuat: et alibi
 LIBER SECUNDUS. z-j

Kag ye, koI akka-^ov Kaddpaeig keycov d7rdaa<;, drjko^; re ecm Sirrdg
Tidel^, Ka\ TTjv bfxoLCoatv ov Kara rrjv TToktrtKTjv riBetg. ri&)9 oi/v ke-

DyofJtev ravTa<; Kaddpaet<; , KOt ttux; Kadapdevre^ fxaktara bfxotovfJbeOa ;

7) eTretSi) KaKi] fjtev eartv ?; "^vxv avfJbirecfivpfLevr] tm awft^art, Kot

bfiOTTaBi]<; ytvofjbevr) avrS, koI jrdvra avvSo^a^ovaa' etrj av dyaOijS
Kal dperijv e^ovaa, et f^rjre avvSo^dl^ot, dkkd fMovrj evepyot {pTrep

eart voelv re Kal (ppovetv), /x^re bfjbotOTradrjq etr) [OTrep eart aMcjipo-

E vetv) fjbi^re cjio^oiro d^ptarafxevTj rov ad)fJbaTO<; [oTTep eartv dvSpt^e-

adat). 'Hyotro Se koyo? Kal vovg, rd 8e fXTf dvrtretvot, StKatoavvrj
S' dv ett] rovTO. T7;y St] rotavrrfv Stadeacv rrjg ^j/v^ijg Ka& yv voel^o

re KCLt drraO'!]^; ovru)<; earlv, et Tt<; bfJboUoatv keyot irpo<; Oeov, ovk dv
dfiaprdvot' KaOapov ydp Kctt ro Oelov, Kctl r] evepyeta rotavrr], co^ ro
fjbtfjbovfjbevov e^etv cppovr^atv. Tt ovv ; ov Kd^etvo ovrco StaKetrat ; ?)

FovSe StdKetrat, ylrv^rjg 8e r] Stddeat?' voetrai rf "^v^i] dkkcog. Tcov

8e e/ceZ ro fiev erepco^, rb Se ov8e bkco^. Ylaktv ovv ro voelv ofxco- 15

vvfjbov ; ov8afico<;, dkXd ro fjtev rrpcoTcog, ro 8e rrap eKetvov erepcog.

2. xai — rSiWl
TViv Desunt \\m' in Cod. Sed tres posteriores Optativuni vel su- Par. A. Vat. yap «-ai re $uovj quod rece-
Darni. in contextii, sed in mari!;. ati al. m. perscrijitiun vel in marj^. lialient. pimus.
sunt addita. ib. ivi^yit] Cod. I\Ied. B. ex Corr. Ivi^- 13. oSru] Codd. Darm. 3Ied. A.B.
ili. nH; oiiv] Art h. 1. in Codd. fllarc. •/07: quod recepi. ovTca;.

U. et C. lioc schvilion est : ff-yif^utaffat art 7. ofiotoraiyi;] Codd. Dann. Marc. B. 14. vosrTai] Cod. Dann. Cod. voun,
xara Ta? xa^etoTiKccs a^iras ovrt yi tus C. Med. A.B. Par. A. ofcooraiy!;, Codd. ]Med. B. voiirat TE. Cod. Ciz. vourai 3*.
voXtTDtct; ^ T^os Ta (15. raj) xoitTTU iffrn licid. Marc. A. Mon. C. ofioioTaHs. Et hoc proljum videtur.
ofjooiuirts , Loco ultimi vocabuli Cod. B. 8. oTip Iffriv av^pi^iff^at] Addidimus ib. n 4"'X''] Codd. Ciz. Leid. Marc. A.

haliet V"- iffriv, qimd aljerat, ex Codd. nostris om- Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) h tH;
5. Codd. Ci?.. Mon. A. l\Ied.
oiJLovair,;'^ nilius.
B. Codd. Leid. Marc. A.
ofjLotoTai»;. g. avriTUvoi] C'Od. Ciz. avriTiivuv, Vat. 15. ro fttv iriou;] Codd. DaiTU. Marc.
Mon. C. Vat. o/ztiMTa^-^;, tsed Vnt. in m. avririivA, in marg. 01. B. Par. A. t^v f/.tv. Cod. Marc. A. riiri

ut Ed. Proiia videtur lectio ofioto^aQ^s. 10. Tkv Sri] Codd. Ciz. Blarc. A. Mon. foiv.

Ita certe statim setjuitur /a'/iTs ifji.otoTa%; C. TTIV Vs. iii. oii^^t 'qXus.] Cod. C'iz. owSiv, Cod.
s"»!, quae tamen lectio non magis constans 12. afjt.aoTavoi\ Cod. Darm. afj^a^ravii Marc. B. ova' oXus.
est. superscripto 01. 16. To ftiv — To S;] Codd. Leid. et Mon.
6. ffvv5o|a^4i]Codd. Ciz. Leid. Marc. yao ro iiiov] Sic Ed. Sed Codd.
ib. C. rori fj,iv — roTS di.

A. Mon. C. Med. A.B. Vat. ffmiolaiit. Darm. Marc. A.B. Mon. C. Med. A.B.

omnes virtutes punfieationcs appcllet : plane vi- liietentur,quod quidem erit esse justum. Hunc
detur dnplices ponere, i]isani(|ue ad Deum simili- sane animi statum in quo intelligit, et ita procul
tudineni non jier civilem consummari virtutem. a perturbatione vivit, si similitudinem ad Dcum
Quomodo iiritm- jjin-ificationes has aji]iellamus ? dixerlt, non aberrabit. Purum enini est divi-
Item (juoniodo puriKcati ])rorsus assimilamur .^
num : et actio talis, ut, quod ipsum imitatur,
Forte quoniam mala quidem est anima, si com- sajiientiam habeat. Quid ergo ? Nonnc et ipsum
mista sit corpori, simulque cum ip.so patiatur, et sic Forte vero nec afficitin- quidem.
afficitur?
per omnia cum illo ojiinione consentiat erit vi- : Ad animam vcro affectio sive dispositio pertinet
cissini bona, virtutc([ue pr;edita, si neque ita atque anima aliter quam deus intelligit. Eorum
consenserit, sed sola egerit, (|\iod qiiidem intelli- vero, qua; ibi essc dicuntur, jjartim aliter, (luam
gere est at(|ue sajiere ne^iue comj^atiens fuerit,
: hic sunt, jiartim nullo modo sunt ibi. Kursus
(juod est temperatum secessuni a esse : ne(|ue igitur intelligererequivocum est ? nuUo niodo,
corpore metuat, (juod est csse fortem. Ducat sed illud quideni est primo hoc autem ab illo :

autem ratio at^jue mens, csetera vero minime re- procedens se aliter habet. Ut enini sermo qui
 28 PLOTINI ENNEAD. I.

^ l A
w? <yap 6 ev (poovri koyog ixL/jbrnJba rov ev -[jrv^TJ, ovtco koI 6 ev '^v^y

ixifjbrj/jba Tov ev eTepco. 'H? ovv /jbejuiepta/Jbevog 6 ev Trpo(f>opa Trpog tov

€v '^vyVi OVTO) Kol 6 ev "^v^t/ ep/iyvevg 6)v eKecvov, Trpog tov irpo
avTOv' r/ Se apeTi/ ^jrv^i/g' vov 8e ovk eaTtv, ov8e tov eTreKetva.
5 Zr/TT/Teov 8e, el y KaOapai^ TavTov tj/ TOiavTr/ apeTr/ ; r/ irpor/- G
<yelTai /lev r/ Kadapac?, 'eireTai 8e r/ apeTr/ ; koI iroTepov ev t/o Kad-
alpeadai r/ apeTr/, y ev t(o KeKadapOai ; aTekeaTepa Trjg ev t(o Ke-
KaOapdai, oTov Tekog 'AAAa to KeKadapOai acpaipeai? aXXo-
r/8r/.

Tpiov iravTog. To 8e ayaOov eTepov avTov' )/ el irpo Tr/g aKadapatag i ^.

loayaOov r/v, r/ KaOapatg apKel. 'AAA' apKeaet /Jbev r/ Kadapai<;, to 8e

KaTaKeiiTO/Jbevov eaTi to ayaOov, ov)(^ i/ Kat Tt to KaTa-
KaOapai?.
KeiTTO/Jbevov eaTl, ^r/Tr/Teov.
'
laco? yap ov8e to ayadov r/v r/ (pvai^ r/
KaTakeiTTO/Jbevr/' ov yap av eyeveTo ev KaKco. '
Ap ovv ayadoei8r/
keKTeov ; r/ ov^ tKaKr/v irpog to /Jbevetv ev tco ovTcog ayadco ; TrecpvKeB
isyap ew a/x(pco. To ovv ayadov avTr/<; to avvetvat tco avyyevel' to
KaKOV 8e, To Tol<; evavTi0i<;. Aet ovv Ka6r/pa/Jbevr/v avvelvat' avve-
aTai 8e eTnaTpacpetaa. Ap' ovv /JbeTa Tr/v KaOapaiv eiri^aTpecpeTai ;

1. 6v •^uxri\ Codd. Leid. iMarc. A. 6. Kx\ TOTioov — ro XixaSa^Sat\ Desunt C(«UI. Ci/.. et i'Med. B.
INIon. C.A. Vat. t« '^vx^'. Kt sic etiain
si- ha-c in C<Hi. liz. exceptis verbis H iv tZ 14. evy^ ixaxr,v\ omnes ad ununi
Sic
diiolnis locis insequentibus, ubi in Kd. est >t£«a&aj9'z/. In C(h1. Marc. A. desunt CtHld. ut niarp. Ed. Sed Ed. ev:^i xa^h^,
verba inde ab oJo^ Tikoij in Codd. Ijcid. ([IkmI etiaiii Ficinus, Engelh. et Taylor
2. sv Tflo^o^a] Qnod
ad rcm conf. IMoii. A.C. ^'at. (sed in h(x: in mari^. ad- exiiresseniiit.
\\'illct. ad (ialeni Adhnrtat. ad .Vrtcs ji. (iiiiitur (iiiiissa) vcrlia inde a urO.sorioa. ib. !rjo,- ro |(is»!i»] C(h1. Vat. t». Voceni
6o. ct 141. Add. .Vst. ad Tlicolciji^ini. In niarg. C(Kl(i. .Marc. B.C. h(H: scholion To ante ff-fvir»a(, jiro to^ recepimus ex Codd.
Arithniet. p. 189. ad \oyes Ton^ooixoi. additum est : a>iftiiwrut oV< i i^iTr, ovti Ciz. Marc. A.B.C.
3. ouTu xa.) o\ Addidi ex Codd. Ciz. vov *UT£ Tov irixuva, 11;. TO xaxov Ss] Scribitur ro li xaxov iii

]\Ied. A.Ii. Par. \. .Scribitur autem oZ- 9. Tj 3i —ix«6af (Tias

J
Desiuit hipc in Cinld. Ciz. iAlarc. A.B.C. Mon. A.C.
T4I! in Cddd. Dann. Marc. B. .^led. A.I5. Cod. Leid. .Med. 1$.

ib. rr^oi Tov] C(xld. Ciz. Jlarc. A.('. 1 I. xaraXiiTofii^oy — Kai ri tc] Desunt ib. rai evyyivJ] C(hI. Vat. rai ffVft/jttnJj

Slon. C. Med. A.B. Par. A. Vat. t^o; in C(h1. Leid. in in. ut Ed. Ideni niox n rois, in m. to
12. /1 xaraXiiirt^sm] Abest articiJns a T9i';. et yj ftiriij in m. n fitra.

est in voce, imltatio cst ejus, qiii est in aninia, virtus adliuc in ])uriTaiid() laborans nam hujus
:

ita qni in aninia ejus qui in superiori manel. finis est iila, qua' jam purgavit. Vcrum jjurifi-
Sicut ergo sermo in jirolatione ad sermonem ani- catum esse est aiieni omnis ablatio. Bonum au-
mas comparatus divisus est, sic, qui in anima ad tem praeter hoc ipsuni aliud quiddam esse vide-
superioreni divisus, est ipsius interpres Mrtus : tur. Forte ante puritatis jacturam bonum
si

autem anima? cst, mcntis vero ncquaquam ne- : crat, ]:)urificatio ijisa suHiciat sed sufficiet qui- :

que cjus, quod est mente sujwrius. dem jiurificatio: relitjuum vero erit bonum, non
ijjsa jiurificatio. Tum vero quwrendum est, quid
IV. Puritas (juarenda est, ut purgatus animus con- sit id reliquum. Forte enim natura residua non
vertatur ad proprium intellectum, et ab hoc ad divi- est bonum : alioquin nunquam fuisset in malo.
num : ut inde virtutihus exemplaribus reformetur Num ergo boniformem dicere licet ? An potius
Qua-rendum vero nunquid idem purificatio sit nequaquam suflicicntcm in eo, quod vere bonum
atque ejusniodi vlrtus? an pra'cedat quidem jju- est, Natura enim ad utrunque ver-
permancre ?

riticatio ; virtus vero sequatur ? Et num in pu- git. Bonum adhaTcre cognato:
igitur ijisius est
rificando, an potius iii purificatione jam consum- malum vero contrariis. Oportet ergo purgatam
mata consistat virtus? Imperfectior est utique hffirere hasrebit autem conversa.
: Num igitur
 LIBER SECUNDUS. 29

7) /jbera ti]v KaOapatv eTrearpaTrrai ',

rovro ovv tj aperT] avrrj^, i) ro
yiv6//,6vov avry e/c t/;s"" e7narpo(p7J<; ; T/ ovv rovro ; Oea Kac tuttoc
rov 6(pOevro<; evredelg Kal evepycov, m? y b-^tg Trepl ro bpco/xevov.
COvK apa elx^v avra, ovS" ava/JicfxvtjaKeraf y el^^v ovk evepyovvra,
akka aTroKel/ieva axpwnara. "Vva Se (pcoriadrj Kal rore yv(p avras
ev6vra, 8ei irpoalSdkkeiv r(o (pcortl^ovri. Et;^e 8e ovk avra, aXXa
rvrrov<;. Aet ovv rov rvirov rol<; aXnrjdivol^ , (ov Kal ol rvrroi, ecpap-
/jb6aai. T(ixa 8e Kal ovroo keyerai e^eiv, on 6 vovg ovk akkorpio<;,
DKal /Jbakiara he ovk akk6rpto<;, orav 7rp6<; avrov l^keirr/' ei 8e /i7],
Kal Trapwv aXX6rpiO<;' eire) Kal ral<; e7nar7']/iai<;, eav /L7]h' bk(o^ evep- lo

y(o/Lev Kar avra<;, akkorptat.

'AAA.' ein 7r6aov 7/ K(i6apai9, keKreoV Ovrco yap Kal ?; b/j,ot(oai<;

rivi (pavepa, Kal y ravr6r7]<; rtvt Tovro 8e eart /laktara ^7]-

deco.

reiv, ir(o<; 6v/i6v kcu eirtdv/uiav KOi raXXa Travra, kvTvr/v Kat ra avy-
y.yevrj, kcu ro x^pt^etv ctTrb aco/iaro?, eTrt iroaov Svvarov. Atto /J.evi5

Si] a('o/jiaro<; , tacog /Jiev koX rot? olov r^irot^; avvayovaav irpo? eavTTjv,
-TTcivrct)? /ji7]v cnradco<; e^ovaav, Kal ra<; avayKaia<? rwv r]8ovCov aladi]-

1. ToZro ayv] Codil. D;irm. 3farc. A. g. xat uakirrTa — aAAoT^/o,-] Dcsunt

oiiy. 13. ToVtO Ss IffTt] Cod. Vat. TOVTO S'

B.C. Vat. T-ovT ovv,

3Ioii. C. lia>c in l'odd. Ciz. Marc. A. Slon. A.C. Itti.

2. Ti' at/v] Cod. \'at. Tfl ayv, in m. t/. Vat. Sed iii luic iii marg. adscripta 14. orois iffoiv] Codd. Dtii-m. Marc. A.
3» sv-sfiEi;] Cod. 3Ion. A. iktz^^iU. sunt. B. Mon. A. Med. A.B. Vat. 9uA<i. t«s.
4. ux,iv av~a\ C/Od. Ciz. ux^v aUTYiv, ih. ^;jc; auTov] C'odd. Darm. I\Iarc. B. Sed Vat. in marjr. xa/j > Codd. Ciz. et .

(;. awT« £vovT«] Aliest auTa a Cod. oroo; etuTov. .^lou. C. Qufiov wa',-.

Danii. 10. xa't Tapuv'] Cod<l. ]\Iarc. A. Mon. ib. xai Ta ffuyysvn] Cod. Ciz. xfiToo

6. r^iir(ia.x>.uy\ Coiid. Ciz. Darai. JMarc. C. Vat. -ra^ uv ; sed Vat. in m. ut Ed. ffuyyivii. Idem mox it^ Toffov.
B.C. .Mon. A.C. Med. A.B. Par. A. 11. aXXoTfia;] Codd. Ciz. Leid. Marc. 15. ij.iv 5-/1
] Cod. Vat. fiiv 5i.

•7r^oa(^tty,ii\. A. '7eooff(ia.Wi7v.
CtHl. ]\Iarc. A. Mon. A.C. Vat. d.\XoT^,a. ISed \M. 17. wS^va-i] Seiiuitur distinctio minor
Cod. A'at. 'Tooa>.a&i7v^ in m. ut Ed. in m. ut Ed. in Codd. Marc. B.C., ulii ad marfr. colla-
8. xai ovTcJ] Cod. Vat. Ka) ouTt, in m. 12. n xd^ia^ffif] Cod. Ciz. 71 »a9a^d. tionis Cod. B. Kinkiiis adscrijisit ilocte.

iit £d.

])osl ]iurgationcni convcrtitur? vel post ]iurga- etiani praesens est alienus : (juoniani et scientlie,
tioncni jani coiiver.sa est Hoc igitur ejus est
.''
si nullo inodo illis utamur, siint alien;e.
virtus : imo vero quod ex conversionc consequi-
tur .''
Quid hoc
igitur? Visio, figuraque rei jier- \. Animi purgafi virtutes dejiniuntur, turunvjue tra-
spectw inipressa et agens, quemadnioduni circa duntur offida.
visihile visus. Non ergo hjEC habehat, neque Cjuterum, quatenus procedat purgatio, su]X'r-
reminiscitur: vel forsan liabebat, non agentia ta- cst (licendum. Sic eiiim i)atel)it, cui ])otissiinuiii
mcn, sed jacentia ]i()tius et obscura: Ut autcm Deo siniilis cademquc tiat. Hoc auteiii est inax
illumineiitur, aninnisciue tunc insita hiuc agno- ime qu*rere, quatenus jxissibile sit, jiurgare irani
scat, adniovcrc o])onel illuminanti. Habebat au- et cupiditatem, volujitatcin et doloreni, at^jue si-
teni non ipsa, scd iiguras. Oportet erffo figuras milia, et aninuini a corpore separare. A corpore
vens rebus, quaruni hgune sunt, prorsus accom- (|uidein separare, id est forte, animum quasi a
modare. Forte vero sic insu]x>r habere ])utatur: locis se iiisuin diversis coHigere, oninino a per-
(juoniam inlellectiis non est alieniis, ac inaxime turbationibus segregatum, efficientcmque, ut ne-
non alieinis, ([iiaiido ad i|)suni respicit aiioquin : cessarias voluptates sensus quidam sint duntaxat,
 3° PLOTINI ENNEAD. I.

V 15
<ret? fxovov Troiovfjbevriv koI larpevcretg, kcu aTraXXayag ttovcov, Iva /jlti

evo^Xotro, ra^ 8e aA.yrj8ova^ a<paipovcrav , Kal el /ht] olov re, irpacog

(pepovcrav, kcu eXarrovg rtdelaav rc2 /Jbrj avfJbTraa^^^eiV, rov 8e dvfjiov,

oaov oiov re acpaipovaav, kclI el Svvarov, Travry' el 8e /Jbrj, /ir/ yovvF

5 avrr/v avvopyit^o/Jbevi/v , ak)C aXXov elvai ro aTTpoalperov' ro he airpo-
atperov oXtyov elvat kclI aadeve^, rov 8e cf)o/3ov, Travrr/' irepl ovhevo^
yap cpo^yaerai' ro 8e airpoaiperov kclI evravda, irKi/v ye ev vovOe-
rrjaet. 'JLTnBv/jbia 8e, brt /Jbev /Jbri8evo<; cjiavkov, 8rjkov' alrayv 8e kcu
rrorwv Trpo^ aveaiv, ovk avrrj e^et, ov8e rcov a(ppo8iaiO)V 8e' 8'
el

10 apa, (pvaiKMv oi/iat, Kal ov8e ro aTrpoaiperov e^ovacov' el 8' apa,G

oaov /lera c^avraatag , irpoTrerovg Kal ravrij^. '
Okcog 8e avrrj /jbev

iravrcov rovrcov Kadapa earat, kcu ro akoyov 8e (Bovki/aerai Kat

avro KaOapov iroiT/aai, coare /j,7)8e irkyrreaBai' el 8' apa, /jbr/ acpo-
8pa, akk' 6kiya<; rag TrkT/yag avrov elvai, kcu evdv<; kvo/xeva<; rrj

^Syeirovrjaei, coairep etng aocpco yetrovcov, aTTokavoi rrjg rov aocf>ov l

S
yeirviaaecoi; , r/ o/xoio<; yevo/ibevo<; , ?; a'i8ov/:bevo? , o); /Jb-q^ev rok/ibav

4. f/.'/i yoZv aliTm^ Cod. ^'at. alrit, iii 1 1. TooTtToiJs] Codd. Leid. 3Iarc. A. pit etiam
Taylor, qui laiidato 3Iarino
m. ut Ed. TfoTuroZt. Ad marg. .Marc. 15. hoc scho- vertit : onh/ he so ftir, as it is ae-
'it tvill

7. (faSwiTui} Cod. Marc. C. ^o^iiSwi- Hon est : ^nfAtit>/otxi, 'oti Ttpi a^ooiiri^v companied ivith a jirecipilate imagina-
Taj. Iii proximis Eiij^lh. ronj. to Si «- ^nci T^oTVToiJ;. Reiiqui libri omiies cuin tion. Hic locus ar^imeiito est, residere
'T^OBti^lTov oiiK iv ayrn
Tn ^u-^ri iffTi) (sc. Ed. T^oTvTou;. Sed fomia t^otvty.s in- naevos in Plotini libris omnihus, nostris
!rX»'v yi s». Libri iioii addicunt, uec opus audtt;i. Codices nil ojiitulantur, et ijisum codicii)Us aiitiqiiiores. Porphyrius in Sen-
est correctione. Taylor ita llere, also, : Ficiauru iiou aliter lef^isse arpiit versio. tentt. p. 240. siipr. ed. Cantabrifr. itideni
l/te eiienji/ mmt be unattended tvith de- En opitulatur Marinus in Vita Pi*ocli p. ha;c expressit : ti c' afu. 'oaov ft'i^^i tpctvTa-
liberation, except it be requmte to ad- 50. p. 1 7. ita : 'A^f^OOlffiuy ii UUTM fVfflKMV ffias TsoTiTous, addens : t«5 KotTtt to'vs vt-
monish. filTKV, 'offov oiftai ftiXZ' fttVTUffitt; ;^i.i^iiv, vous.
ib. yt U vouiiTvrii] Codd. Marc. A.B. T^oTiTous Kai TttiiTr.s : quod ad \'eiierem i^. ynTovrtffii]Cod. Mon. A. ytiTovr.ffr..
C. Vat. y (vMi/5. attinet, ea secundum naturam uteitatur, ili. uToXauoi] Cwld. Ciz. Alarc. A.C.
8. 'ETiiufi.lx] Codd. Ciz. Darm. Marc. sed ita iiiiiunLui, iit iion iiltra ])hantasi- i\lon. A.C'. \'at. aToXuuii. Cod. Leid.
A.C. Vax. iTihvu.itt.v. Sed iii lu. ut K(i. aiu pnH-ederet eamque levissimtim. Atque aTo^.at/aii.
10. oll'i To] Codd. Leid. .'Marc. A. hanc le<'tioneiii, lectore iion iiionito, etiam 16. ytiTviittritnt] Cod. Ciz. yHTovitiiniiis.
Mon. A.C. Vat. oiSi» t'c. in Plotino agnoscit Boissonadius. Rece- ib. ToXftav] Cod. Marc. D. To?.fta/v.

et (|u;t(]ani (iiiasi metlt^la' S(^dationcsqiie lahorum (juo^pic et poculorum [ita quoque F,d. yirinceps.
sive langiioruni, ut interpellatio nuila eontingat Dcbebat^70((//(7(/o;-v(;«. Cic. de \. D. II. 56. p.
dolorcs autem auferentem, ac si nequcat, mode- 447. ed. nostr.] ad remissioncm [doloris] ipse
rate ferentem, et quianon simul doleat, eos com- animus non liabcbit, neque venereorum etiam :

minuentem, iram vero tollentem, (juoad potest, e sin autem iiabuerit, naturalium duntaxat, ut ar-
medio, ac si ficri possit, omnino sin minus, : bitror, ita tamen, ut neqiie inconsultum li;ec lia-
saltem non siniul irascentem. Dabit sane ope- iieaiit inipetum. Quod si liaijeant, quatenus cum
ram, ut alterius sit irasci, vidclicet inconsulto jihantasia solum, liac (juo(|uc [prajfigurata] pra?-
atque subito, inconsultum vero id, subitumque cipite, suliitaria. Omnino autem ipsa ab his om-
etiam sit perpaucuni, atque debile timorem : nibus erit pura, voletque etiani irrationalc jiurum
prasterea expellet omnino: nulia enim de re me- efficcre: adeo, ut ne commoveatur quidcm, aut
tuet motum vero subitum cxpellct, nisi quate-
: saltem quaniminime commotionesque illius sta-
:

nus admonitionis loco sit. Cupiditatem vero tur- tim ipsa propinquitatc sedari queant: perinde ac
pium procul dubio non habcbil csculentorum : si (juis sapicnti propinquans, ipsa propinquitate
 LIBER SECUNDUS. 31

'
iroLelv, MV 6 ayadog ov Oekei' ovkovv earat /JtaxV- 'ApKe2 <yap Tia-
pcov 6 Xoyog, ov ro ^etpov albeaeTai,, uxrre Kac avro ro ^eLpov hva-
^epavat, eav n oXco^ Ki.v7]df/, ort jxrj i/o-v^^^iav riye irapovTo? tov Secr-
TTOTOV, Kat acrOevetav avTco eTTtTtfjti/aat.
]? Eo"ri fiev ovv ov8ev rcov tolovtcov ctfJtapTta, aXXa KaTopdcoatg av- 5
OpcoTTco' aXX 7] aTTOvhri, ovk e^co afJtapTta^ etvat, akka Oeov etvat.

Et fJtev ovv Tt TOiv TOtovTcov airpoatpeTov yevotTO, 6eog av eir) Toi-

ovTo<i Kcu hatfjLcov, 8t7rX.ov<; cov, fJtaXXov Se e^cov crvv avTco aXXov,
ciXXrfv apeTTjv e^ovTa' et 8e fjtrjhev, 6eo<; fJtovov' deo? 8e, rcJov eirofJLe-

vcav Tcu irpcoTco. AvTog fjtev yap eaTtv, 6? i]Xdev eKeWev' Kat to KaO 10

C avTov et yevoLTO, olo; rjXOev eKel ecTTt' vco Se crvvcoKtadr], evOaSe

TfKCOV, KCit TOVTOV aVTCO OfJLOLOOaeL, KaTa T7}V hvVaflLV T7]V eKCLVOV'
coaTe, el SvvaTov, airXriKTOV elvaL, 7] ctTrpaKTOV ye tcov fJtri Sokovv-
Tcov Tco SeaTTOTT]. TiV oiiv eKaaTT] apeT7] tco tolovtco ; 77 aocpLa fxev
kv decopla cov vovg ^X^^' ^^^^ ^^ '^V k7ra(f)7]. Alttt] 8e eKarepa, 7715
fiev ev v(d ovaa, 77 8e ev "^VXV' '^^'^^^ /"-^^ ^'^'^ aperrj, ev 8e '^VXV

DapeTT]. 'E/cet ovv ti ; evepyeta avTOv kcll eaTLV' evTavda 8e to ev

1. iJ> 0] Cod. Vat. ii! 0, in marg. <J». unum movere nos non debet.
reddit, bitando jam Immanum factuni) assimila-
il). ci/KotfV 'irrai fjcay^ri] Desunt hasc iii 7. Abest Tw» in Cod. Ciz.
ri T^/»] bit ei (i. e. Deo priino). Vid. sujira.
Cod. Ciz. ib. yivoirii} Codd. Ciz. Leid. Blarc. A. ib. nara. StJva^/v] Codd. Ciz. Marc. A.
2. atViinrai —
Desiint ha^c in
:t;jr^ov] C. Mon. A.C. A^at. ytvoiroy reliqui iit Darm. Med. A. Par. A. Ka.ra. rhv Syva-
Cod. Vat. contextu, in inarg. addita sunt. marg. Ed. yiytoirc, nuUus, nisi Vat. iii //.iv, qnod recepimus.

3. ftru^iav riyi\ Cod. Ciz. «fl*. iix'" marg., ut Ed. 14. a o-oipia] Sic Codd. Marc. A.C.C.
4. auTo;] Codd. Marc. A. Mon. C. I I. trvvstiKiir^n^ Cod. Ciz. truv&i^iirrn. Mon. C. Par. A. Vat. Sed Ed. « ao(pia.
aiire. 12. ttijrZ nfLoiJimi\ Ita, pro airo 'ofiolU]~ 16. Iv 3s '^fx^' —
1^' Dtaffrvj u^irh] De-
;. 'Es-Ti liiv oJ»] Abest oJ» a Codd. aii^ ex t'ndd. Marc. A.B. Mon. C.
scripsi sunt h»c in Cod. Ciz. omnia.
Mon. A. et .Mon. C. Vat., in Cod. Jlarc. C. est aiTf. Quod 17. Unv] Sic omnes, excepto Cod.
ib. avQju^cJ] Quod Engelhardto post nos recepiinus, expressenint jam Engel- Mon. A., to-Tiv, nt marg. Ed. Sed Ed.
aw9p«Ta) alifjuot verba excidisse videntur, hardt. et Taylor, pra^tenpiam quod hic aj £<rT;v.

Cmlices iiihil lacuna; arguunt, et sola volnisse videtur aijrai. Nos potius ita ac- ib. ivrav^a Ss ro Iv aXXoi'^ Engelh. con-
versio Marsilii, 4ui ssepius binis vocabulis cipimus : et hunc (i. e. intellectum coha- jicit ivrav^a 3i rcu ev aXXai (sc. jiva«) ixii&sv

aliquid ab ipso percijiiat vel similis illi factiis, : cum habens virtute alia pr.tditum :sin vero ni-
vel ixvcritus, ut nihil audeat faccrc eorinii, qua,' hil, Deus solum : Deum inquam ex eoruni nu-
bonus non ausit. Non ergo erit jiugna. Sufficit mero, C[ui jjrimum sequuntur. Ipse enim est,
enim ratio pra?sens quam deterius illud verebi-: qui jirocessit inde. Et si secundum seipsum fiat,
tur adeo ut sibi succenseat, si quo pacto com-
: qualis venit, ibi est : intellectui vero [cohieret]
motum, quietem domino pra?sente non cgerit, cohabitat huc jirofectus et hoc insuper ipsi as-
:

suamque inconstantiani increpet. similabit, ])ro cjus jjotentia: adeo ut, si fieri pos-
sit, vel non commoveatin-, vel non agat quicquam
\'I. Conjirmat, virtutbi finem esse Deofrui: et excm- ex his, qua? domino niinimc placent. Quaenam
pliire.i definit virtutes a nobis denique eomparatas. igiturqua?hbet huic est virtus.'' An sapientia qui-
Est igitur nullum talium peccatum, sed cor- clem inspectio est eorum, qu.x' jjossidet intellectus.
rectio homini, cjusque officium. Studium vero Intellectus autem tactu quodam iiabet. Duplex
ipsum atque votum non est extra peccatum esse, autem Altera quidem in intellectu
est utracjue :

sed csse Deum. Si crgo talium aH(|uid incon- existens, ahera vero in anima et ibi quidem :

sultotantum fiat, Deus quidem erit talis atque non virtus, in anima virtus. Ilji crgo cjuidnam
DaBmon, cxistens geminus imo potius alium se- : est ? Actio ipsius atque quod est, hic vero quod
 32 PLOTINI ENNEAD. I.

15
a\.k(o, 6Ketdev apeny ovhe yap avToScKacoavvT] 77 evravda koc eKaarrj
aperT), aAA.' olov rrapahecyixa. To Se arr avrrjg ev \jrv^ij, aperi]'

rtvog yap 7} aperT}. Avro 8e eKacrrov, avrov, ov^c 8' aXkov rcvo<;'

ScKacoavvT) Se ecTrep ocKecoTrpayca, dpa det ev 7rX.rjdet /jcepwv; y 77 jutev

5€v TrkrjOet, orav nrokXa fj

ra /jtepr], 7} Se bkco? otKetoTrpayta, Kav evo^.
'H 77 yovv dk7]67]9 avroStKatoavvT] evo<; irpo? avro, ev (o ovk dkko,
To 8e dkko' (ocrre koc ttj '^v^rj ScKacocrvvT] 7] /jcec^^ov ro irpo<; vovvE
evepyelv, ro 8e aco<ppove2v, ?; etcrco irpog vovv (rrpocpi], 77 8e av8pta,
drraOeta KaO' ojnotcocrtv rov Trpo? b /SkeTret, drra6e<; bv ti]v (f>vcrtv.

loAvTT] 8e e^ dperrjg, tva fXT] avfjcTrady rcu ^ecpovc avvocK(o.

' AKokovdov(rc rocvvv akk7]kac<; kcu avral ac dperal ev ^jrv^^, cocnrep
KaKec ra rrpo ttJ^ aperrj^; ac ev vco, w(nrep 7Tapa8etyiJbara' Kal yap 77 F
V07](rt? eKet eiTKTTij/jcr] Kat crocfica. To 8e irpo? avrov, 77 crcocfypoavvr]'

rb 8e otKetov epyov, 77 otKetoTrpayta' rb 8e otov dv8peca, 77 dvkor7]i;,

^SKal rb ecf) eavrov fxevecv Kadapov. 'Ev ^v^y rocvvv irpb^ vovv 77 bpa-

(sc eZta) ufiTv (sc. EyTi»). Vides, Lector, A.C. Jled. A.B. Par. .V. Xai. .^ed ad- 6. Tfi} «uT»] Ita scripsi, pro uvto, ex
libros non suffrji^ari. Mox e Ficini ver- dimtur in mai^. C<Mld. Marc. B.C. In Codd. Dann. et Marc. B.
sione et codii-ilms nostris corrujituin lo- Cod. \'at. .sei]iiitur Kui iKurrn uv-h^ iii in. K. ivi^ia] Codil. .\Iarc. B. Med. .-V.B.
ciun ita restituas eiii yko n uijTiihiKa.t^i-
: u^tTr,. Par. A. ujooiiu. Ita et panlo interius.
irvvriy Kui fl aiTeffop^wCvn, xut iKuarn, uffi- 2. yu^ h uoiTr,] Desunt hffiC
a>.X* oiov 11. uliTui] Codd. iMarc. A.B.C. Par.
Tw, a^A' 010)1 ir. vel ita : y, « uvro^.
olo. omnia Codd. Leid. i\Iarc. A. Mon. C.
in A. uItui, quod leffit l"ic. et probum vide-
xui r„ ttuTO<ro<p^. xai EX«Vr« u^iTn, u^iTn 3. AvTo ii iKU9Tov fii-.iv] Scripsi uvrov tnr. In inarg. Cod. Marc. B. adscriptum
(sc. l»Tiv) : Neque enim ipsa jmtilia at- pro uvroZ ex Codd. I-);n-m. et Marc. B. est OTi uvTaKo},ou^ovviv uWn}.Uif ai uoiTxi.
que ipsa temperantia et f/aielif>et virtus, ib. 5' uX.Xou] Codd. Jlarc. A.B.C. Vat. 13. Tpo; uvTov] C(Kid. Marc. A.('. Vat.
est virttts (}iroi)rie), sed (virtutis) ea'em- Si aXXsl/. avTov. Sed \'at. in ni. nt Ed. QuimI
j}lar. 4. a^u uii] Codd. Darm. Marc. C. Ficinus post h oiKuoT^ayiu addit atijur
I. Marc. A. Vnl.
avTodiKUioTuvn] Codd. Mon. C. uWi. jastitiay possit excidisse n iiKatoavvn. Sed
uvTo ^Kuioffvvnj sed \^at. in ni. nt Kd. In 5. ivo; n. 'h yovv] Ctnld. Ciz. Ijeid. eam tainen voceiu libri uon prsestant.
Cod. Jlarc. C. post hauc vweni additur Daini. .Marc. A.B. iVIon. C. Par. A.A'at. 15. ip' i«t/T5i;J Codd. Marc. A.B.C.'.
n %IKUiOITVVVj. ivo;. n h yovv. Sed Vat. in m. ut Ed. Mon. A.C. Med. A.B. uvtov, Ciz. uvtcu.
il). n Utuv^u'] Absnnt h»c ver!>a a Nos illos Codd. secuti suinus. ib. T^o; vovv] C"od. i\Iarc. A. vov.

Codd. Leid. Uarm. Slarc. A.B.C. Mon.

111 alio, iiule virtus. Ne^juc eiiini ipsa ju.stitia et Anima vero ex virtutc superat passionem, nc una
ipsa tcniperantia, atquc qua^libet proprie
siniilis cum deteriori socio patiatur.
virtus cst, sed vcliit excniplar. Qiiod vero ab
ipsa in aninia fit, jam est virtus aiicujiis cnini \ II. Eiemplaren virtiites nobin oecommodatas certo
virtus est. Ipsuni vcro ununiquo(l(|Uc siii ipsius ijuodam urdine diviiiii accomiiiodat exemplarihus de-
est, non alicujus alterius. Justitia vero si(|uitlcni Jiniens exeinplaria : deiiide virtutes inler ie compa-
proprii munoris actio cst, num scmpcr in
erjro rat : solvit diibia : divinum virtutvs Jinem compro-
bat.
multitudinc partium Iiiio in .''
niujtitudinc, quo-
tiens niultai sunt partcs. Anne simpliciter autem Consequuntur igitur invicem hae virtutes in
proprii muncrls actio cst, ctiam .si unius cxtiterit. anima, quemadmodum et intellectu, qua? ante
Vera igitur ipsa jusiitia unius est ad seipsum, in virtutcm sunt excinpiaria etcnim intellectio ibi :

quo non aliud est atqiic aliud (juapropter et : scientia est atque sapientia ad seipsum vero :

ipsi anima? justitia major est sc ad intcllcctuni converti, tempcrantia est. Proprium autcni opus
agendo dirigere. Temperantia vero iiitima ad propriorum actio dicitur at(|ue justitia. Forti-
intellectum conversio. Fortitudo habitus pas- tudinis denique loco ipsa a materia segregatio,
sionis expers per similitudinem ejus ad quod puratiue in se ipso permansio. In anima ergo
suspicit, extra passionem naturaliter constitutimi. intuitus in intcllectuni sapientia est, atque pru-
 PLOTINI ENNEAD. I. LIB. SEC. gs

(TC9j ao(pia Kal (ppovijo-c?, aperal avTTJg. Ov yap avTTj TavTa coairep

€K€C. Kal Tcc akka (naavTUiq aKokovdel' Kal Trj Kadapaec 8e, ecirep

GTraaac KaOdpaec?, KaTcc to KeKciddpOac dvayKT] Traaag' y ovSejLcca

Tekeca, Kal 6 /jcev e^wf xa? /jcec^ov^, koc Ta? ekdTTOvg e^ dvayKTj^
Svvd/jCeC 6 8e ra^ ekdTTOvg, ovk dvayKaccog e^ec eKecvag. O fjcev 87]

'TTpo7]yovfJbevo<; tov airov^acov l3co<; ovTog. HoTepa 8e evepyeca e^ec

l6Kal Ta^ ekdTTOv? y Taq /jcec^ovg, 7; dkkov Tpoirov, aKeiTTeov Kaff

eKdaTTjv, olov (ppovrjacv. JLc yap dkkacg dp^ac? ^pijaeTac, ttco^ eTC

eKecvi] fjcevec ; Kav r) [xi] evepyovaa ; koc ec rj /jcev (pvaec Toaov8e, y

8e Toa6v8e' Kal rj acocppoavvr] eKecvrj juceTpovaa, r) 8e bkcog avacpovaa. 10

TavTOV 8e koI eTrl tcov dkkcov, dkcog Trj^ cj)povr]ae(o<; Kcvr]0eca7]g' 7]

ec8r]aec ye avTa?, kclI daov irap avTcov e^eC Ta^^^a 8e ttotc, irepcaTa-
BTCKCo? evepyrjaec KaTa Tcvag avTcov. 'Em /jcect^ov; Se ap^a^ 7]kcov,

Kccc dkka /xeTpa KaT eKecva irpa^ec, olov to acocppovelv, ovk ev /jce-

Tpco eKecvco Tcdel^, dkk' okco^ KaTa to 8vvaTov -^capct^cov, Kac okcagi^
^cov, ov^l Tov dvdpd)7rov ^cov Tov Tov dyadov, bv d^coc 77 irokcTCKrj

dpeTr], dkkd tovtov /lev KaTakcrrcov, dkkov 8e eko/^evog tov tcov

C decov. irpbg ydp TOVTOvg, ov 7rpo<; av6po)7rov<; ayaBovg 7} o/jcoccoacg.
'O/ioccoac^ 8e r/ /lev 7rpb<; tovtov<;, &)? ecKcov ecKOvc w/jcoccoTac aTTo tov

avTov eKaTepa. H 8e 7rpb? dkkov, co<; Trpbg 7rapa8ecy/jca. 30

I. oi j-ij ahrri] Cod. Marc. B. auTr,. Cixld. Durm. Med. A.B. Par. A. xat •.!. i,;. ^i/|«w Ss] Aljest 5- a Cod. IMarc.
3. ouit/xiu] Ita, pro ouh fxia, Codd. Cixi. Ciz. «aJ «. Cod. ^larc. B. xsiv si, in A.
Marc. A.B.C. Vat. m. H. Cod. i\Iarc. (_'. «oi» J, sed b a sec. 16. tou ayaOoD] Cod. Marc. C. a pr.
^. 'O fxiv an] Aljest S^ a Cod. Leid. m. in rasura. Et lioc recepimus, cum m. rav «yadov, altera correxit toZ uyu^ov.
Kjus loco iii Codd. Marc. A. Mon. C. est Ed. et rell. liabeant «a» n. Cod. quoque Vat. i)-a9o» et in ni. ou.
olv. 10. IxJtn} Codd. Ciz. Leid. Mon. A. 20. irajaSsi^^a] In Cod. Par. A. scri-
XXV S] Codd. Leid. Blarc. A. Jlon.
9. Vat. (hic in m. ut Ed.) ixiivM. Blarc. t'. liitvu- rraoukiyfi.a. — B'.

C.A. Vat. (hic in m. ut Ed.) xai li. ixiivo.

dcntia virtutes cjus. Non enini anima similitcr vero penitus auferens. Idem quoque de aliis,
ati]ue intellectus ha;c ipsa est quse habet. Cae- omnino mota prudentia. Forte vero videbit
tera' itcm virtutes rationc simili consequuntur, quantum ipscT? pcnes se habeant. Forsan ct
similitcr (juoque purificatio.Necessc vero est, quandoque circunstanti quadam conditionc, vcl
siquidcm virtutes omncs purificationcs quifidam sorte pcr quasdani illaruni agct. In majora vero
sunt, iii purifitationc quadam complcta consi- ascendcns principia aliasque pcr illa mensuras
stere: alioquinnuUa pcrfccta foret. Praeterea agens, j)er ejusmodi regulas operabitur: veluti
quicunquc niajores habet, minores quoque po- temperantiam, non in mensura illa ponens, sed
tentia habcat necesse est : qui contra minores, onniino sc pro viribus separans, prorsusque agens
non ncccssario et majores. Praecijjua quidem uon boni hominis vitam, quam civilis jjrobaret
hrec csl viri virtute pra?diti vita. vero Utrum virtus, sed hanc quidem dimittens, aliam vero
actu liabcat minorcs vel majorcs, an alio modo, scilicct divinam eligens. Ad Dcos cnim, non ad
sigillatim considcrare decct, ccu jirudcntiam. Si homines, nobis est similltudo jjrojiosita. Simili-
enim aliis utatur j)rincipiis, iiuomodo amjjlius tudo vero nostra ad liomines bonos cst, j)erindc
manct illa ac ctiamsi minime operctur
';
Item, ';!
ac si imago assimilctur imagini, cum ab eodem
si haec quidem natura hactenus procedat, illa utraque ])roducatur. Sed ilia ad aliud vclut ex-
vero eateiuis: ct tcmpcrantia illa modcrans, har cmplar siniilitudo jicrficitiu-.
VOL. I. F
 MARSI L 1 1 FIC I NI
IN

LIBR. DE TRIPLICI REDITU ANIM^, AD DIVINUM

PRtELUDIUM,

ARGUMENTUM.

In quod de Trinitate ])roducente, convertente, perficiente, et de novenario

in divinis numero agitur.

V^UI hunc lil)runi de Dialectica inscripsere, a pendio et in tlieologia latius pertractavimus. Sin-
pr»stanti()ri cjus partc nuncuj)an(Unii judicave- guli vcro planctit tres, tum no-
iiitellectu suo in
runt. Quan(|uani (ut arbitror) rcctius adnioduni straiii agunt, tuiii animali virtute in
ratioiicni
inscripsisscnt, si dc anhnorum rcditii ud divitium imaginationem, tum corpore in corjius ad ideni
appellavissent. Hoc enini est niaximuni, imo to- alliciendo Cuncti denique tres ad Saturnum
:

tuni libri votum lioc primo proponitur penjui-

: planetam jirimo ducunt intclligentiie ducem: de-
rendum lioc in oniiii disjiutationis |)arte tracta-
: inde ad Saturnum j)laneiani sujierioreni intclli-
tur. Quoniam vero Plotinus hic ternario gaudet, gcntia- jiatrem iiitellcctunKjuc jirimum demuni :

triplici nos ad Deum tramite ducens, juvat (juasi ad ij^sum bonuni i)atrcm(|ue Saturni. His autcm
pra'ludio quodam per ternarium paulo libcrius ad idein officium ]\Icrcurialcs, \'enerei, Phoebei
pervagari. Superiora universi princij)ia produ- Da-moncs: ct denicjuc Saturnii Da?inones siniiliter
cunt, qua? scquuntur: jiroducta rcducunt re- : subministrant. lleliqua est perfectoria trinitas
ducta perfciunt duni producunt, largiuntur
: in novenarium similiter distributa. Animus n.
esse : dum convertunt, esse conscrvant: ubi j)er- sivc ad ipsani mundi aniniam redigatur, sive al-
ficiunt, in mclius csse reformaiit. Ab iiis auteiii tius ad mentem mundi reginam, sive excelsius
aflectibus quasi eoncretis teriiario numeratis ad ad bonuni intclligcntis patrem, ipsuni
ijjsuni
absolutam et trinam ascendimus triiiitatem scili- jirofccto patrem agnoscit, iit jirincipiuni omni-
cet jjroductoriam, conversoriam, pcrfectoriam. uni, et niedium atque finem quod in quartu
:

In productoria trinitate primuiii est ijisum bo- legtim planius aperitur. Mentem quoque divi-
num secundum intellectus boni filius: tertlum
: nani ut essentiam, ut vitam, ut intellectum. Ani-
aninia, vitaquc mundi quasi divina' intelligcnti» iiiam denique tanquain vitam, tanquam motuni,
sjjiritus. Quomodo lii tres uno quodam omnia ut rationeni, eamque describit vitani, niobilem
consensu producant, swpe alibi disj)utabitur. Se- rationem. Singula rursus quae reperit in sequen-
(juitLir trinitas conversoria, sive ad supera reduc- tibus, singulis (ju;e sujierioribus insunt, propor-
loria: iii (jua primum Mercurius
tenet gradum, tionecjuadam, qua potest accommodat. Rationeni
aninios per rationem ad subliniia revocans: se- igitur in anima ad intellectum refert in mente
cundum Venus visum alliciens ad superna
j:)er regnantem atque ad finein circa bonum conside-
tertiuni Pha?bus idem efficicns per auditum. Et ratuni. Motuni similiter aninia? ad vitani nientis,
si unusquisque triuni ad omnia nos supera con- nicdiunique apud iiisuin bonum vitain dcnique
:

vocat, ]\Iercurius tamen ad ijisum pra>cipue bo- aninia' ad inentis essentiam, ct ad ijisum univer.si
num Venus ad intellectuni, in quo jjrima piil-
: principium. Sed niissas jam trinitates alias in
cliritudo coruscat: Plioebus ad animam, ad quaiii pr^sentia facianius. In lioc enim libro de Tri-
jjotissimum pertinet harmonia: ut iii Timjei com- nitate potissimum agitur convertente atque plu-
 ARGUMENT. MARS. FIC. IN LIB. III. ENNEAD. PRIMtE. s5
rinuim, quo pacto atl clivinam mcnteni animiis ])aritcr et optamus. Jam vcro cum semel bonum
rcvocetur: quatenus ut intcilectus ct intelligibilc ijisum dixeris, addere mox intellectuale, sive in-
aiiquid cogitatur. Indc namque ad bonuni ip- telligibile, nihil aliud est, cjuam boni aliquid di-
suni subito pcrvcnitur. In lioc autem inteliectu cere, sive quiddam bonum, vcl intcllectu jacens,
comprehcnduiitur idca> : (|uas etiam numeros vel saltem ad ipsos intelligentia' liniites coareta-
quosdam aiibi Plotiiuis appellat. Ad has itacjue tum, vel intelleetuali ([uadam ])roprietatc signa-
animus advocatus in unaquaque considerat tri- tum. Super hoc autem velut imjjerfectum et
nitatem. Nam ut veritatem, ut concordiam, sive angustum, atque dejjendens est ijisuni simjilici-
commensurationeni, ut pulcbritudinem contem- ter in se absque limite bonum cujus ciuidem :

platur, quod in PhUcbo Plato disserit, ad verita- amplissima facultate sit et bonum intellectuale,
tem Mercurius, ad concordiam Apollo, ad pul- et non intellcctuale bonum sit et bonum non :

chritudineni Vcnus adducit. In veritate aniinus sensii)ilc, ct sensibile boiuim. Ad ha^c enim ve-
cognoscit natura' jjcrpetuam Hrniitatem, item pu- lut intcr se ojjjjosita ipsum sim])liciter absolu-
ritatem aliena niininie capientem, rursus integri- tu:nve bonum undique sc diffundit: quod tan-
tatem nunquam propria dimittentem. Concor- (|uam ultimum desiderat animus quo fruitur :

diam quoque numero similiter ternario contem- non per cjuandam quasi imaginariam intelligen-
platur, quatenus idea qua'libet convenit ipsa se- tise perceptionem, sed per verum quendam vir-

cum consentit sujierioribus nec non inferiori-

: : tutis intellectu sujierioris substantialemque con-
bus congruit. Pulchritudinem quoque ternario: tactum ubi non videt solum, sed gustat etiam
:

nani idea vera concors, pulchra nobis occurrens at(|ue tangit, quam suavis sitDominus. hanc Da-
tanquam Vcnus tribus stipata Gratiis, aggrcditur vid (ut arbitror) magnam dulcedinis multitudi-
animum admirantla, ut amanda congrcditur, in- nem i)enes Deum apjjellat intelligenti» jjrorsus
greditur ut jocunda. Atque ita trinitatis idealis absconditam. Quoniam vero ipsuni simpliciter
in nonarium rite producitur. Similiter conver- bonum sujier cognitionem est, ac super cognos-
soria ad ideam trinitas in nonarium derivatur, cibile bonum, idcirco affectus ipse naturte ad
quoniam ]\Iercurius non solum propria ratione cognitionem cjuidem ra])it, non tamen velut ad
convertit : sed et in lioc officio convenit partim summum : alioquin et accidens foret substantiae
cum Venere, partim etiam cum Apolline. Eadem fiiiis, nulla cognitio nos offenderet, et saepe
et
ratione Venus et projirie revocat, et consentit ali- imaginaria quEedam boni figura cognitioni quo-
ter cum
Mercurio, aliter cum Apolline. Apollo modocunque se offerens satis natura; desiderio
tandem et proprius est, et hinc quidem cum faceret. Affectat ergo natura cognitionem, non
Mercurio, inde vero cum Venere congruit. cognitionis duntaxat gratia, sed ut jjer illam
qua?rat, inveniat, apjirebendat quomodocuncjue
Quodjims amint sit iiltra natiiram intellcctualem ad bonum, cujus cjuidem non tani jiroj)rium
l)oni
ipsum bonuin. est cognosci, sive cognitio, quam re vera congru-
I. Dividitur vero liber in capita tria: sicut et ere, conferre, suaviter recreare, juvare. In quo
tres sunt ad divinitatem viae. Tertium vero ca- sane statu tanquam intellectu, et intelligibili
put tanquam potissimum in tria rursus capita longe jira^stantiore, animus tanquam in fine om-
distribuitur. In prinio capite mox finem, quo nium ultimo ]5er naturam intellectu sujieriorem
tandem perveniendum cst, describit annuens : denicjue conquiescit. Affectum ejusmodi I'aulus
animum non in bono cpiodam intellectuali, sive apostolus amorem vocat sensus, intelligentiaque
intelligibili, quod ferme est idem, sed in ipso limitibus altiorem. Satis hactenus de fine sit
simpliciter bono, summoque principio denique dictuni.
conquiescere. Eatenus enini procedit appetitio
boni, quatenus appetendi boni procedit inventio. De miindo intelUgibili e.t sensibili : et de triplici via

Sed qucmadmodum sagacissimi canes virtute ol- ingeniocjue ad intelligibile.

factus inveniunt, quod nondum vident oculis, Pergamus jam ad vias, atque ad illos, qui j5er
neque forte visuri sint, sic animus mirabili ([ua- has vias ad hunc finem facilius vcl jirogrediantur
dam natura intellectu superioris sagacitate bo- ipsi, vel perducantur. Duos Platonici pnccipue
num esse vaticinatur, omnes intelligentise oculos mundos ponunt: Primum intelligibilem scilicet,
supereminens. Nempe sicut sensu nihil supra divinam menteni mundi hujus jjrincipium et cx-
sensibile reperimus, ita nec intellcctu super in- emj)lar : secunduni sensibilcm, bunc scilicet sen-
teiligibile ([uicquam. Sed quemadmodum intcl- sibus manifcstum, divini exemjilaris imaginem.
iectu sensibus superiorc intclligibile super sensi- Animam Plotinus nostram existimat jier intel-
bile reperinuis, ita virtute ([uadam aninue intel- lectuni quidem esse scmjicr in illo per vegeta- :

lcctu superiore, ipsiim sim|)licitcr bcmuni, super lem vero naturam quodammodo esse semper in
intellectualc, vel intelligibile bonum auguramur isto :sicut et radius solis hic quidem terram,
V 2
36 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

inde vero solem simul attingit, per naturam vero philosophica dedita rationi, tum oculis amatoria,
mediam in motu primo, ideoque perpetuo, et tum auditui musica quod Plato in Phadro, ac
:

ideo circulari positam peqjetuas agere vices et : Phcuhne tcstatur.

alio quidem seculo in mundo intelligibili, alio
vicissim in sensibili vivere: neque id proprie fieri De tribiis contemplationibus in miindo inteUigibili, et

mutatione locorum sed quando et imaginatio

:
tribus deinde ingeniis,

ad rationem, et ratio ad mentcm tota converti- Praterea in mundo divino tria potissimum
tur, tunc animum dici ad mundum intelligibilem cogitantur, species, et nunierus, atque modus.
ascendisse. At cum et ratio ad imaginationem Nam et mens ipsa divina priina species est, et
suara, et imaginatio heec ad inferiorem scilicet quaelibet idea species sive forma. Certus ilhc
animalis vel geniti, vel jam gcnerandi imagina- cst numerus formarum, tum in unaquaque
tuin
tionem sese flectit, tunc lapsus in mundum sen- forma eorum, qu.-e sunt projjria forma. Certus
sibilem judicatur. Animas ergo triplices esse est et modus sive mensura virtutis et proportio
tradit Alias in superiori mundo semper, quales
: (|uadaiii, tum formarum in se vel a(i formas,
sunt sphEerarum, stellarumque et Da'monum su- tum ad nuraeros numerorum. Etsi tria haec ra-
periorum animae: Ahas in mundo inferiori tan- tione quadam inter se distinguuntur, in ipsa ta-
tum qualcs sint vegetationi tantum et sensui
: men forma et numerus continctur et
specie sive
passionis addicti: Medias autem, id cst ratio- modus, sed ratione formali. Item in lumiero
nales, sive nostra' sint, sive inferiorum Da-mo- tum forma est, tum modus, conditione quadam
num, sempiternas liinc illuc atque contra pci'a- prascipue numerosa. In modo rursus atque men-
gere viccs. Proinde animas nostras in mundo sura, similiter tam forma cst, (juam numerus,
superiori alias altentius, alias remissius contcni- projjortione, ut ita dixerim, mensurali. Quam-
plari, vel affici: quemadmodum et in hoc mundo obrera animi divinorum contemplatores, quamvis
aiias ad haec magis, alias minus videmus affectas. singuli cuncta conspiciant, atque ament, alii ta-
Jam vero, quaj propensius opcrantur, vei
illic mcn tam cognitionc (juara affectu, ad speciem
omnia ibi divina, vcl ])liu-ima contemijlari. Talcs il).sam mox duo reliqua referunt alii vero ad :

igitur aninios (pumdo certis tcmporinu curricu- mmierura siniili ratione alii tandcm ad ijisum
:

lis jam peraclis, paulatim ad scnsibilia relabun- modiim at^jue mciisuram. Ex j)rimis quidem
ad divinorum
tur, diutius adliuc reraini.scentiam ingcniura j^rovenit philosopliicum, cx sccundis
promptos perseverare ct qui : inter jiromptos vero musicum, ex terliis ncque inferioribus ama-
omnium promptissirai sunt, philosophico censcri torium. Tamctsi tria hac ingenia sic ferme inter
ingenio pra-ditos: qui .sccundo gradu sunt prom- sc conjiigata sunt, cjueniadmodum sjiecies, nu-
pti, ingenio potissimum amatorio, (|ui deni(|uc mcruscjue et iiiodus invicem connectuntur. Plii-
tertio, ad mu.sicam ajjtiores (pii enim per lac- : losojilius igitiir in excogitandis numcris at^jue
tum, gustum, olfactmn ([uodammodo corpo-
et mcnsuris sjicciem ipsam, atque iiaturam potius
reos rebus admodum corporeis mancipati sunt, admiratur. Musicus autem in naturis, et modis,
abillo prorsus incorporco numdo rcmotissimi ju- atque raensuris ad canoros numeros vchementer
dicantur: utpote qui non nuper ex illo in hunc afficitur. Aniator dcniquc modum ardentcr in
descendi.sse, sed aliunde luu- transmigrassc potius omnibus mensuramquc Oranes suiii-
scctatur.
videantin-. At voro ingeuium jjhilosophicum dum niatim tres, Plotinus ad sublimem j)ulchritu-
ait,
ratione rerum natiu-alium lationes indagat, (pue dinem clevari, id est, ad divinain mcntein, (\\\x
ab ideis potissinium deducuntur, divinas auspi- jirima jiulchritudo est, ipsius boni sj)Icndor ater-
catur ideas. Proindc visus atque auditus prox- nus, in qua tum species, tum numerus, tum mo-
imi rationis nostrtc ministri merito judicantur. dus, quasi Gratia? tres sc invicem complectentes
Quia et minus corporci sunt, et circa res minus ad integram pulchritudinem plenamque gratiam
quodammodo corporeas versari videntur: et (jua; aque conducunt. Item alium inquit aliter atque
oculis et auribus offeruntur, exactisslmum quen- aliter excitari. llursus jiostquam ad divinam
dam ordinem manifcstius prw se ferunl. Quain- mentem, qui et mundus intelligibilis est, surrex-
obrem focilius ex his duoljus sensibus, quani cx erint, ibi per omnia idearum genera suo quodam
aliis ad intellectum intellectualesque rationes, ordine progredi: tandem cx eo mundo egredi ad
unde omnis ordo disponitur, provocari solemus : ipsum bonum, quod mundi illius principium sit
Sic itaque dum ratio ad divinorum properat sa- et finis. Post ha?c qua ratione ingenium musi-
pientiam, visus interea utcunque potest inventio- cum illuc tum natura vergat, tum arte feratur,
nem menti suppeditat, auditus suggerit discipli- exjilanat. Natura enim ad pulchritudinera est
nam. Quapropter et triplici ad divinitatem calle propensum, ita videlicet, ut j)er piilchras voces
procedimus, ratione, visu, auditu ; ct tres ani- ad j)rojiortionis pulchritudinem numerosam j)ras-
morum natura; illuc proraptius evehuntur, tum cipue concitctur. Hic crgo docendus est, id ip-
 IN LIBRUM III. ENNEAD. PRIMtE. 2>1

sum, quod in vocum moduiis admiratur, non ciplinarum gradibus sit ad sublimia perducen-

cssc vocalcm, similemve matcriam, alio(|uin ubi- dum, in quinto, scxto, scptimo dc Rcp. satis
tiuc onmcs(iuc sibi soni a'(juc placcrcnt, scd pro- agitur, qucm;idmodum scilicct moribus instrui-
ijortionalcm potius mimcrosam(|Uc rationcm (|ua- tiu', matbcnuiticis instruitm- disciplinis quo-
ct

si forma (|u;c(lam cst iii vocis s()ui([uc matcria. (bunmodo a nuitcria scptmitis, at^pic ad mcta-
Qdam ob rcm si (juo pacto indc scgrcgari matc- physicam deniciue perducitur facultatem.
ria possit, talis(juc lorma vcl in se ipsa, vcl in
mente restare, forma tunc sola placeret : place- Metaphijsici officium est per omnia entia proficisci di-
rct(]ue magis, quoniam perfcctior ibi proportio- videndo, compi^iendo, definiendo, demonstrando, ac

nis numcrosie ratio forct ct absolutius unum :

denique ultra entia progredi : item qtuE sint entia,
(jua: infra cntia, quid denique snpra.
cujus gratia et proportio placct. Duccndus igi-
tur a pulchra voce ad pulcbritudincm, (|u;e ex- IV. Mctapbysicse apud plcrosque Peripateti-
istit in voce binc rursus ad ipsam, (pi;c in (jua-
: cos subjectuni est cns ipsum,(|ua ratione cns sub
dam pcncs rationalem aniniam proportione con- ipsa ejus ;ipud illos ainplissima notione, in (]ua
sistit :dcinceps ab hac et illa projiortione, qua? sane ad entia omnia est, tum a materia separata,
sunt a!i(iuid pulcbrum,vcl pulchritudo (luaedam, tum materia.' conjuncta, communc. Tamctsi
ad ipsum luijus ordinis pulcbrinn, ipsamquc pul- a])ud Platonicos metapbysic;e subjcctum latius
cbritudincm, id cst, idcam atquc ad idcam pri-
: csse videtur, scilicct aut ens at^pic non cns, aiit
mo pulcbritudinis numcros.e at^pie vocalis, dcindc cns saltem sibi competenti babitudine pncditum,
ad sinTplicem pulcbritudinis rationcm, dcmum ad babitudine inquam tum ad id (]uod cst superius,
ipsum bonum, cx (juo pulcbritudo, id cst, s})len- tum ad id quod inferius entc. Superius quidem
dor ipsius et gratia ferme sic emicat sicut ex : estipsum unum atque bonum, quod entis prin-
intima sanitate cxterna formositas, atque exti- cipium est et finis: Inferius autem forma (lujcli-
nium ex intima luce bmien. bct in materia transmutabilis ipsaquc materia :

scd forma haec est entis imago matcria vcro ip-

:

Philosophicum, Musicum, Amdtorium ingeiiium facite umbra.

sius cntis cst Entia quidem vcra Plato-
coneurrunt. nici nominant substanti;is: in (juibus vcl non est,
II. In secundo libri capite ait, musicum sape vel non regnat proclivitas ad non essc, cjuod est
cum amatore, et utrosque cum pbilosopho con- cntis oppositum vel non cst, inquam, sicuti in
:

spirarc, nec immerito proximi enim et situ, et

: substantiis a materia sejiaratis, vcl ctiam sejia-
motu borum adspiratores sunt, Sol, Mercurius, randis vel non regnat in^iiuun, sicut in muiidi
:

atque Vcnus: proximi rursinn auditus, ct visus,
ct imaginatio scrviens rationi. Itcm (jui pul-
cbrum natin-alitcr amat, qua rationc pulcbrum,
id amat ubique, sive in vera reicujuslibct ratione,
sicut philosophus sive in his, quaj spectantur,
: gica enim circa dictiones, conceptus, propositio-
sicut amator: sive in his, quae audiimtur, ut
musicus. Keliqua hujus capitis onmia In con-
vivio de amore latissinie pertractamus.
Ingenium pliilosophicum magis solutuni est, quam alia
ingenia, et solo indiget duce per mathematicam dis-
sjjlueris : in ciuibus perfcctio forniiti seinjier de-
fcctum matcriie suj^erat. Pcr h;ec omnia facultas
progrcditur metajihysica, quam Plato nominat
dialecticam logica utentem, ut instrumento. Lo-
nes, syllogismosquc vcrsatur. Meta))hysica vcro
circa res ipsis logicis interea macbinis utens.
Meta]:)hysici vero officium est resolvcre, dividerc,
comjionerc, definirc, dcmonstrare, id(]ue agendo
|jer omnia cntia progredi, ))ra?cipue vero ad in-
corporca, quoniam re vera sint entia deinde ad :

cipimam ad sapientiam metaphysicam. ipsum unum horum principium atque finem

III. Tertium caput philosopbantis inge-
librl jiost bax- jirocessum entiuin contueri a summo
nium educationcmque dcscribit. Hoc utiquc si- ad imum, iteriim per omnes gradus entlum re-
cut et amatoris nuisiciquc ingcnium ad pulcbri- dciindo: demuin rcdire ad sumnunn, ibique qiii-
tudinem cst natura propcnsum: scd boc intcrest, csccrc. Inter luec autein, quo j)acto rlatonica
quod musicus et amator pulchritudinem venan- divisio fiat in tribus Plotini llbris dc gencribiis
tur in corporc qui vero natura philosopbus est,
: cntis : Item in Purmcnklc, Sophista, PoUttco,
videtur (luodammodo solutus a corpore: quo- Philcbo cognoscere potes.
niam et modcraliorcs babct affectus, ct semper
tum resolvcndo i);u-ticularia in univcrsalos redisrit Metaphijsicus habet principia innata quidem in intel-

notiones, tum argiuncntando scparatas causas m- lectu, sed in rationem edit in actum, et per regnlas
vestigat. yuam ob rem non co (piidcm indiget, veritatis redarguit sophismata, ac regulas logictr
qui a matcria solvat, sed qui soluto jam volanti- tenet.

que ingcnio demonslrct finem, viasquc certiores V. Quintum libri caput docet, intcllcctum iji-

ostcndat. De boc autem ingenio, et (juibus dis- sum, qui semper existit in actu, similiterque sci-
38 ARGUMENT. MARS. FIC. IN LIB. III. ENNEAD. PRIMiE.
entiarum oninium principia possidet, Iieec rationi que admodum niorum lcgeshabere: quas velut
ad ipsum conversse aliquando tradere per qua" : Geometra prudentias, velut architecto tradit :

fit animus metaphysicus, dum ralio intellectu
formatur, et consummatur in ipsuni. Prjeterea
metapliysicum per ipsam veritatis regulam men-
dacia sopliistarumque cavillationes depreliendere
inquit atque redarguere: minutas autem et quasi
prudentia vero virlutibus ahis quasi in sedifi-
cando niinistris. Conciudit virtutes, ahas esse
sine sapiuntia imperfectas, atque vicissim. Sapi-
entiam enim, reliquanique virtutcm sinuil ferme
pariter coaiescere naturaliaque in animo virtu-
:

literarias logicge regulas haud attente admodum tum exordia, accedente sapientia, in virtutes per-
meditari : veruntamen quia et ujsos animorum fectas evadere, sive sapientia ante ahas oriatur,
motus, et rerimi inter se consensionem dissensio- sive contra :nam undecunque inceperis, virtus
nemque tenet, ideo propositionum vires atque ahera conducit ad aiteram. Denique cxordium
affirmationum negationumque congruitatem rite naturale in natura rationah ad sapientiam vei
discernere. prudentiam est oculus iniperfectus: sed iile qui-
dem dexter, hic vero sinister. Naturale rursus
Omnes facultates a mctaphyska principia trahunt, sine ad exordium, mos quidam dicitur
alias virtutes
qua et scientia non sunt, et mores sunt imperferti. imperfectus. Utriusque vero virtutum generis
VI. Ait insuper in capitulo sexto, ca?teras fa- principium ab his maxinie trahitur, qu.e in men-
cultates tum mathematicas, tum physicas, tum tc, vel ratione, vel etiam imaginatione naturaliter
morales a metaphysica principia sumerc item : possidemus.
nietaphysicam innnateriales onmino universales-
 nAOTINOT
ENNEAA02 A.

Aoros r.

P L O T I N I

ENNEAD. PRIM^
LIBER III.

nEPI AIAAEKTIKH2.
De triplici ad mundum intelligibilem ascensu, scilicet per Musicam,
per Amatoriam, per Philosophiam.

^ 9 ± 15 Te^vT] 7] /xedoSo^ y eiTLTTj^evaig r)iJLa<;^ ol Set iropevdrjvai , avd-io

yet ; ottov jxev ovv 8et eXdetv, O)? errt Tayadov, koI ti]v dp^rjv ttjv
B7rpQ)T7]v, Ketado) 8to)/btoXoyr]/jtevov, Kal 8ta ttoXXcov 8e8ety/x,evov. Kal
St] Kal 8t d)v TovTO e8etKVVTo, avayooyif] Ttg tJv. Ttva 8e 8et elvat tov
dva-^^^Or^ao/Jtevov , dpa ye tov iravTa, ?; tov irkela-Ta (p7]alv etSoTa ;

09 ev T^ 7rpo)T7] yeveaet et? yov7]v av8po<; eao/xevov cf)tkoao(pov , /xov- 15

10. T12 Tixn] In marg. Cod. Par. A. _ ii. o'«u /uv] In marg. Cod. Par. A. Quod plaw>t. Fortasse inter ytyic.i et i/t
est a . fs yovm excidit qui prima in genitnra
;jV/o;,
il). »j Desunt haec in Cod. Vind.
^sOoSflj] 12. hufitaX^ynfiiviv] Cod. Vat. S/s/^oXa- inierit in fretnm viri &c. Sed iiemo nes-
ib. n^iij, oi Si7] Abest wj«a; a C'od.Leid., yt^fzivbt;, cil, quam tVequens sit ellipsis vcrhi in
in eodem et Marc. A. Mon. A.C. Vat. ib. Cod. Ciz. ii^xyuivn.
iihiy/iivov] densa oratione Imjus jjliilosoiilii. Ad sen-
(sed liic in m. ut Ed.) Vind. ^ «c/. or 14. s/Sora] Codd. Ciz. Darm. Mare. tentiam, quam h. 1. respicit Plotinus, arl-
etiam Fic. Sed et n habet, qno se tuea- B.C. Jlon. I?. Jled. A.I5. Par. A. Vat. hibe Fitini Commentarium in hiuic li-
tur. (hic in m. ut Ed.) ij-iyra, ut le^it Fic. iuiim ]>. 17. pitst med. ed. Basil.

I. Ingenium Musicum a proportione in voce reducen- tum. Et

profecto cjusmodi demonstratio rcdii-
dum est ad proportionem, pulchritudinemque in ctio qu.xdam extitit. Sed queninam oportet csse
mente. liominem illuc reduccndum ? atqui euni, qiii ora-
QU^NAM ars, vel introdiictio, vel studium nia vel })larima vidit (ut ait Plato), qui iii j)rima
nos, quo cundum reduclt? Quod enim ad
est, genitura in virum futurum jiliilo.sojjhum mu.si-
ipsuni bonum jirimunii^ue principium pervenien- cumve aut amatorem descentlit. Profecto Phi-
dum cst, concessuni sit cx niultisque denionstra- losojihus natura, ct Musicus, et Amatorius re-
 40 PLOTINI ENNEAD. I.

2 O
aiKov TLvog 7} epwTLKOv ; 'O fjbev 87] (f)LXo(TO(po? ryp <pvaLv, kol 6 fjbov-

aLKO? KUL 6 epcoTLKO?, avaKTCOL. T/9 oi/v 6 TpoTTO? ; dpa <ye eU KaL 6
avTO? airaaL tovtol?, t) Ka& eKaaTov el? tl?; eaTL fjuev ovv tj Tropelac
hLTTi] TrdaLV' y dva^alvovaLv, rj dvo) ekOovaLV. H /jbev yap irpoTepa 20
5^710 Tri<; KaTU), 77 he ye 8evTe'pa, dl<; i]8i] ev tm votjtm yevo/x,evoLg
Kal olov '[^(yoq delaLV. 'E/cet iTopeveadaL dvayKT}, eo)? dv elg to ea-
^aTov Tov TOTTOV dcpLKCovTaL. 'O 87] Teko<; T7]g TTopeLa? ov Tvy^aveL,
OTav TL^ eir dKpco yevrjraL tw vo7]T(o' d\.k' 7) fjbev TrepLjubeveTco. Ylepl
8e T7]<; dvaycjoyrji;, rrpoTepov ireLpaTeov keyeLV. YlpcoTov 87) ^Laarak-
loTeov Tovg dv8pa<; tovtov<; Tjfjblv, dp^afJbevov^ diro tov fjbovaLKOv, oaTL^B
eaTl, keyovTag t7]v (f)vaLV. 0eTeov 87] avTov evKLV7]T0V Kal eTTTOTj-

fjbevov fxev Trpo? to Kakov, d8vvaTC0Tepov 8e irap avTOv KLveladaL'

eroLfjbov 8e e/c tcov tv^ovtcov olov e/c tvit(ov, coairep ol 8eLkol irpo? rov^
xjfocpov;, ovTco kcu tovtov 7rpo<; Tovg (f)doyyov<; koX to Kakov to ev
iSTOvTOLg eTOLfiov, (pevyovTa 8e del to dvapftoaTOv, kcu to fir] ev ev
T0L9 d8ofjbevoL^ Kcu ev toI<; pvOfjbol^, Kal to evpvdfjbov Kal to eva^7]fjbovv
8L0)KeLV. Mera tolvvv Tovg ala6)]Tov^ tovtov? (pOoyyovq kcll pvOfiovg
Kal a^iffiara ovto)<; dKTeov, ^copl^ovTa t7]v vkr]v, ecf) cov al dvako-
yiaL KciL ol koyoL, el<; to Kakkog to eir avTo7,<; aKTeov' kclI 8L8aKTeov,

1. 'O /iXt S>i] Cod. V'at. i i^h alt, iii m. 8. Ui^) iX tS,-] Abest Si a Cod. Moii. A. i.^. oJo»] Ita, ])ro o'/<i/«, Codd. Ciz. Marc.
3«. 10. ceTts tffTj] Codd. Ciz. Leid. &? laTi^, A.B.C. (liic Iiabet ik -rt/crwv, et in m.
2. avaxTsai] Ita pro avxx.Tiov scriben- Codd. Jlarc. A. Moii. C.A. Vat. (in m. eiuv) Mon.
C. Par. A. Vat.
dnm dnxinnis ex Codd., ))r;ptpr Ciz. Dann. nt Ed.) Vind. « Ijt;. Cod. Par. A. h. 1. 14. outu xxi] Codd. Uann. Marc. B.
Par. A. et marg. \'at., omnil)ns. in mar^. ^'. ovtus, A^(H'em dutu omittit Cod. Vat.
3. xa6' Codd. Ciz. Darm.
'UtiffTov] 11. tt-x/vnrov] Ita Cn<!<!., excepto Darm., 16. si/ff;^ji/^',v] Cod. Vat. fCn^ov, sed in
Marc. 15. C. Med. A.15. Par. A. nt marg. omnes, \>m axinTot, <|nod est correitoris m. nt Ed.
Ed. xa9' iva. (Cod. Par. A. in marg. 5^'.) inepti, qni axivioTcv melins cnm v. i^Tor,- 17. toutov!] Deest in Cod. Ciz. Cod.
Placet «aS' 'tva 'ixtitTov. ^ivav convenire crede!)at, qnam ivx. Par. in marjj. k'.

5. « 5i yi\ Al)est yi a Codd. Ciz. Leid. 12. ftiv rr^oi\ Cod. Ci'/. tfj pro ^iv, Mox 18. ^^&ffi^ovra] Cod. Vat. x"^'ZovTas,
Marc. A. J\Ion. A,V, Vat. (in m. add.) Coi!. Dann. a-aj' aiiTov, qnoil placet. 19. ix' aiirsii] Cim!. I^id. £«•' ai/Tnt,
Vind.

ducendi smit. Sed quisnam modus Numquid .''

qui velut admirabundus propensior sit ad pul-
his unus et idem, an j)otius jirojirius
omiiihiis ehruin, sed non satis a seij)so moveri j)ossit fa- :

singulis ailliihendus ? Est uti([ue omnihus j)ro- cile vero ah his (ju;t occurrunt quasi figuris inci-
cessio dujjlex : altcra (juideni jiroficiscentihus, tari (jueat : et sicut timidi strepitu, sic ille sonis
altera vero ad supera jani j)rofectis. ]'rima (jui- harmonicis concitetur, jironusque sit ad pul-
dem ab inferioribus ascendit : secunda vero illo- chrum, quod apparet in sonis, et fugiat ubique
rimi est, qui jam in loco intelligibili sunt: ibique dissonantiani : (juodve unum non est in cantibus
fixcre vestigia oportctque eos ultra j^rogredi,
: at(jue numeris, muuerosum vcro concinnuuKjue
donec ad summuni usque jirocesserint. Qui certe sequatur. Quamohrem j)ost sensibiles ejusmodi
finis tunc itineris conlingit, quando (juis ad sum- sonos et numei'os et Hguras sic ducere hunc ojjor-
mum intelligibilis muudi jiervenerit, sed proces- tet, videlicet sejiarando materiam, in qua jiro-
sio quidem ha;c in j)ra'sentia maneat. De ascensu portiones earum(|ue comjiarationes sunt, atque
et rcductione jirius conandum
Primo est dicere. ad j)ulchritudinem, qua; in his est, reducendo.
quldcm distinguendum est nobis inter hos viros, Pnvterea docendo illa, ad quse velut admirabun-
exordium a musico facientibus, ([uisnam sit na- dus vehementer aiticltur, iion hwc esse, sed in-
tura. Ponendum sane ijisum facile mobilem, ct telligibilem j)otius harmoniam, et quod in ijjsa
 LIBER TERTIUS. 41

20
(W9 Trepl a eTrroi^TO, eKelva rjv rj voyry dp/jbovia, KaX ro ev ravry Ka-
DX.OV, Kal oA&)? ro KaX.ov, ov ro rt Kakov fxovov' Kal koyovg tov<; <pt-

koaotpla^ evdereov, dcj) cov el? Trccrriv aKreov (bv ayvoei e^cov. Tive^
8e ol koyoc, varepov keKreov.
'O 8e epcoTLKO^, €1? bv fxeraTrecroL dv kcll 6 fxovaLKog, kcu fxeraire-S
crcov 7) fxevoL dv, ?; irapekOoL, fjbvrjfjbovLKO^ ecrrL ttco? Kakkovg' X^P'-'^
Se cov, dSvvarel KarafiadeLV. Yikrfrrofxevog 8e vtto tmv ev o^eL Ka-
kcov irepl avra eTrroTfrat. AL^aKreov ovv avrov, fhrj irepl ev crcofia

ETrecrovra eTrrorjcrdaL, akX' errL iravra aKreov rco koyco crcofLara, 8eLK-

vvvra ro ev irdaL ravrov, KaL otl erepov rcov acofjtarcov, kcu ort dk- 10
kodev, keKreov, kcll brt ev dkkoL? fidkkov' olov eiTLrri^evfiLara Kaka,
Kal vofiovt; Kakovg 8eLKVvvra. 'JLv dacofzaroL? yap 6 edLafio<; rov
epaafjLLOV r]8ri , kcll orL ev rex^aLg, KaL ev e7rLar7]fiaLg , KaL ev aperalg,
F elra ev TroLifreov' Kal 8L8aKreov, OTrcog eyyivovraL' diro 8e rcov ape-
rcov r]8r] dva^alveLV eTrl vovv, evrt ro bv, KdKel ^a^Lareov rr]v dvco 15

TTopeiav.
'O 8\ (fiLk6ao(f)0<; ri]v cpvaLv eroLfjbo^ ovrog Kal olov e7rrepcofjbevo<;,

1. ^v h vaflT^] Altest ^v in Cod. Vat. A.B.C. Med. A.B. Vat. (in m. add.) altera erasnm est ?.

2. Kct) oXu; To KuXov} Desunt liaec in Vind. In Cod. fllarc. C. est XsxTioi. C(xi. 13. Koii oTi iv Ti^vcei?] Omnes Codd.
Cod. Ciz. Par. in m. 3''. Et Codioum vestigia et halient Tt^^viTxn, sed non eadeni ratione.
ib. 6U ro rt »aAoy] Cod. Lieid. ov tcvt) Plotiniana hreWtas extremani hanc vocu- Cod. Darm. Iiaiiet ««' oti kki iv Ti^^viTeci;,

KX\0V, lam kiy.Tiov in snspicionem interpreta- idem haliet t'od. I\Iare. ('. et in marg.
ib. *aXcv ^ovov] Cod. Vi\X. xaAotJ^Evov, menti inducunt. Ti^vut;, ut Cod. Vat. In Cod. IMarc. B.
in m. nt Ed. 6. X'"^'' ^'] Codd. Ciz. Darm. Marc.
'"- voces leai oTt iv Tir^viVai; linea notata? sunt
^. a^' uv] Codd. Leid. IMarc. A. IVIon. C. Mon. B. Par. A. halient «v. et in mar{^. scrijitinn kcii oti iv tix^ciic, in
C.Vind. iv6' Jv. 9. -Tfo-ovTa] Ita scripsimus ex Codd., textu supra 'iv scriptum «ai, ut lectio a
4. ktxTiov] Abest a Codd. Ciz. Darm. excepto Ciz., omnilius, pro TnrovTaSf quod sec. m. ita se halieat kcli 'oti ev T£;^;va/j

Marc. A.B. (in m. add. XiKTtoi), Mon. fuit etiam a pr. m. in Cod. Vat., sed ab Kcii £v Ti^viTcf.t5, — ^^Ev
:

T£;^vais unice venim.

piilchrum, et omnino ipsum pulclirum, non ali- sus rite se conferat corpora : considerans, quod
quod j5ulchrum tantum. Dcnique jjhilosoj^hiae in cunctis est idem, et animadvertens, ijisum a
rationes ad ha>c adhibcntlo, jier quas ad fidem corjwribus esse diversum, et aliunde jirocedere,
pcrducatur eorum, qua- ignorat, cum tamen ha- aliisque magis inesse qualia sunt pulchra studia
:

bcat. Qufe vero rationes sint, in sequentibus legesque jiulchnc. Circa enim h<ec amatoris stu-
dcclarabiinus. dium ad res incorj)oreas amandas jam assuescit.
Ostendendum prccterea in artibus etiam et scien-
II. Ingenium amatorium revocandum est a pulchritu- tiiset virtutibus j)ulchritudinem esse, ac pul-
dine corporis ad pulchritudinem morum, deinde sc'i- cliritudinem in cunctis unam, quove modo adve-
entiarum, deinde inenti^. niat. Denique a virtutibus ad intellectum atque
Amatorius auteni, In quem forte Musicus in- ijjsum ens perveniendum est, ibique iter ad sub-
cidit,atque iiicidcns vcl permanet ihi, vel jirate- limia peragendum.
rit,mcnior cst quodammodo pulciu'iiudinis scd :

quia seorsum est ab ipsa, non potest perdiscerc. III. Ingenium philosophicum natura solutum est a ma-
Pcrculsus autem a jiulchris, qua? aspcctui j)atent, teria : ac soLo indiget duce ad divinam pulchritudi-

circa ipsa vehementius concitatur. Docere itaque nem per certos disciplinarum gradus.
hunc ojiortct, nc circa corjjus ununi quasi cadens Philosojihus autcm natura jiromptus est ot
pronior rcvolvatur, sed ad oninia ratione persua- velut alatus, nerjue indigens separatione, qucni-
VOL. I. G
 42 PLOTINI ENNEAD. I.

21
Kal ov 8eo/ui6vog ^(opicreco^, oiairep oi aXXoc ovroi, K6KCV7]/LC6Vog Trpog

To avco' aTTopcov Se rov hecKVvvTog decTac fjcovov. AecKreov ovv koI

kvTeov /3ovXo/jb6vov koc avTov Trj (fivaec Kac Ttakac kekv/jbevov. TaG
/xev St] /jba6i//JbaTa 8ot60v Trpog crvvedccr/Jbov KaTavor/aeco? Kac TTCCTTeo)?
sacrco/JbdTov. koc ydp pdScov Se^erac, (pcko/Jbadr/<; cov' Kac (pvcrec evape-
Tov To Trpog rekeccocrcv dpeTcov aKTeov, kcu /JceTa Ta /jbadr//jbaTa koyovg 2 I

ScakeKTCKOug Sotcov, kccI okco^ ScakeKTCKOV irocr/Teov.

TtV Se r/ ScakeKTCKT], r/v Sec koc Tocg irpoTepocg irapaScSovac ; eaTC
/Jb6v Sr/ 7/ koyco Trepc eKacTTOV Svva/Jbevr/ kgc? elirelv, tc re eKacTTOV,
lOKal Tc Tcov dkkcov hcacpepec, kccI tc<; r/ KocvoTr/; ev o'c<; ecTTC, Kac ttov
TovTcov 'eKacTTOV, Kac el ecTTCv, b eaTc, Kac Ta ovTa orroaa, Kac Ta
/jbi/ ovTa av, eTepa Se ovrcov. AvTr/ Kal dyaOov ScakeyeTac, B
irepl

Kcu Trepl /Jbr/ dyadov, kccc baa inro to ayadov, kclc baa vtto to evav-
Tcov, Kccc tI to dtScov Srjkov bTC, Kcu To /xr/ TocovTOV' eTrcaTr//jbr/ Trepc

I. r^u^iffiat;] It:i pro j^iw^jViySai scrihi 264. ih. (iale.) Deiiide lioc etiam teneii- Vitid. «>.ov.

jusseruiit omnes ("ntld. ct Ficiiius. diun, euiideiii pliilosoplium li. I. dici ««- 8. Ahest i a Cod. Mon. A.
Ti'; 5i ii]

XwTsov] ri»lil. Dariii. et Par. A. gi-v. Uesjtoniieut euiiii sihi avo^ta kcu Par. A. h. I. est h'.
Iii iiiarg. Ct)d.
^^.

XsxTw*. Posterior iii lu. iial>et yJ. Cod. 'j^iiiris, altpie ita haec etiaiii vertendo expe- 10. Kni ri —
Tcvruv iKocffrev] Desuitt haec
3Iarc. B. XyKTfov, superscripto >.i. Cod. diit Eiigelliardt.51an darf ihti liloss, der omtiia iti Cod. Ciz. Omittitur ruv ante
fllou. li. ^.i/uriov, Co'l. Med. A. Xf«t£4v, Ia?ngst uiid seinem A^'eseii iiach geloeset «XXwv in Codd. Danu. iMarc. A.B. Moii.
suiierscriiJto Xc/. iii niarj^. ah al. lu. «x- ist, aus der IJngewissheit loesen. Nec A.C. Jled. A.B. \'at. Aiiid.
T!ov. 'rurbatuiii esse iu lioc loco avji^mnt Taylor a vulgata lectione recessit. Neu- 11. •;'
Codd. Marc. A.B.C.
!ir7iv] li

liliriAISS. Atque iit iimi dauiiiem, titiod ter tameii ile .'Vlarsilianae versioiiis discre- eVtiv, tpioti prohutn viiletur. Cod. Ciz. t!

Ficiuus e Codicis i\Ietlicei A. inarj!;iiie ar- jiantia di.vit. 'ev iffri. Coll. \'illtl. !*' iffrtv iffriv. Hoc
ripuit axTiov, cum etiam Proclus iu Par- 6. T« Tf»!] Coild. Dami. Marc. B. dedimus quiHl et Engelh. votiiit et Tavlor
Ilienifl. p. ^O. ColIS. itet Ta>v /iaSjj^aTtwv Moii. B. -Aled.A. Par. A. !;« to. In expressit. Cogitanda enim suiit, tpia- Pla-
«y^tvflij iisiirpavit, ita Iioc niajjis vtil^a- Codd. Ciz. iMarc. .\. Mon. C.A. Med. B. timi dicuutlir ra ovra.
tam retiiiet), tjutttl lihrarii ad corrigeudum Par. .V. ^'iiid. \m. (iii ni. ut Ed.) deest ih. Cod. Vat. ffroffa..
ovrit oToffec]

moveri poteraut setpientihus «. t. t.

et T». In Cod. Marc. C. legitur : <!v «ai fi- 12. AyTvi] Vat. aijrr.y in 111. avrr.
Coil.
XsXy^lvov et pra'fetieiitihus Kat ol iiofisvos ffti ivtifltTOiy KOtt rrpot riXiiiiiffiv K. r. A. 14. S!:?-ov oTi] Ita Codd. Darm. iVIarc.
X(^{ttriuf. A^erutu lia'C doctrinje de ^radi- 7. ^ixXtKTtKolt] Omnes, e.xcepto Par. .'V.B.C. Par. A. \'at. pro IrXov 'i, n. De
hus iioii refragaiitiir. Prii^us eiiiui erat A., C<Kld. Itahent Si«Xi«Ti)tii,-. qtia lihronim ili\'ersitate vid. qtij^ nuper
gradus KtK^d^^fi.);^ alter J.yc-E^.»;, tertitLS ti- il). 'o>.ui] Codd. Marc. A. Mon. C.A. laudavi ad Procli Iiist. Theol. \). 1t)1.
Xittkiiriiui (Jainlilicli. tle Myster. V. C. ji.

admodum lii qiios jiaulo anto memoravimus, ad tiuUnem contemplatur, atque uUra progreditur, et

supera videlicet concitus, ambigens autem, ideo- logica utitur ut instrumento.

que duntaxat indigct demonstrantc. Quamob- Qua^nam est dialectica, quam oportet ctiani
rem opera; pretium est demonstrare in jirimis, jirioribusadhibcrc Est utique habitus, qui .''

ac ducere liominem, natura duci volentcm, atque ratione de unotjuoque jtotcst dicere, quitl sit
iamdiu solutum. Adhibenda crgo sunt mathe-
• * imumquodque, et ((uo al) aliis differat, quove
-1 I

quomodo
•

matica, quibus incorjwrea cogitare ct credere conveniat. Pra?terea ct ubi sit quodli-
consuescat. Facile namt|ue percij^iet tjuijjpe ; bet : et si est, atque entia quot sint
quid est :

cum discendi sit avidus: et ingeniuni naturali et non ab entibus alia. Eadem
enlia rursus, sed
virtute gcnerosum ad vntutuni jierfectioncm \\xc ct de ipso bono disputat, et de non bono, et
ojjortet jierducere: postque mathematicas ratio- de his qua^cunque sub bono, et qu.x' sub boni
nes dialecticas tradere, ac dialecticum prorsus contrario. Item ijuid semjjiternum ijuidve non :

efficcre. semper. De omnibus inquam non ojiinionc, sed

scientia tractans, ab errore, qui circa sensibile
IV'. Dialecticu, id est, melaphysica tutam entium lati- accidit, vacans, intelligibili prorsus adha;ret: cir-
 LIBER TERTIUS. 43

TrdvTwv, ov So^ij' Traixraaa 8e Tij? Trepl to aLcrOrjTov irXavT]^^ evc-

8pvei Tco vo7]TM, KaKei T7]v Trpay/jbaTeLav e^^L, to yjrevSog a<pel(ra, ev
Tco keyofjievdi dX.rjdeLa<; TreSuo Tr]v \lrv^7]v Tpe<pov(ra, ttj hLaLpecrei ttj

cYlkdTcovo<; ^pcofjbevrj fjuev kclL el? SLaKpLcrLV tcov elScov' ^pcojuLevT) 8e kcll
el^ To TL ecrTL' ^pcojuLevT] 8e KaL eTrl Ta TrpcoTa yev7], KaL Ta e/c tov-s
Tcov voepcog irkeKovcra, ecog dv ^LekdTj irdv to votjtov, KaL avairakLV
dvakvovaa, Ci? 6 dv eir dp)^7]v ekdj]. Tore 8e 7]crv^Lav dyovcra, <^?

fie^^pL ye tov e/cei elvaL ev rjcrv^LCi, ov8ev eTL TTokvTrpay/jiovovcra , el^

T>'ev yevofJLevT], tBkeireL t7]v keyofjiev7]v koyLK7]v irpay/JbaTeLav, Trepl irpo-

Tacrecov kcu avkkoyicr/x,cov' coaTrep dv to el8evaL ypacpeLV dkky Te^vy 10

8ovaa, cjov TLva dvayKala kclI rrpo Te-^^yrj^; 7]yovfjLev7]' Kptvovaa 8e

avTa, rd dkka, Kal ra fiev '^(^p^jaLfLa avTcov, ra 8e irepLTTa
U)aTrep Kal
r)yovfiev7] Kal fjbedo8ov TTJg TavTa ^ovkofievy^.

'AAAo. TTodev ra^ dp^ag e;^et 7} eTrLaT7]fjb7] avTr] 7] vov? SiScoaLV ;

evapyeL<; dp^d<;, et tl<; ka^elv 8vvaLTO yjrv^T]. Elra ra e^ijg Kal avv- 15
^TLdrjaL, Kal avfxirkeKeL, kcll ^LaLpei, ecog ei? rekeov vovv 7]K7]. eaTi
yap, (p7]aLV, avT7] to KaBapcoraTOV vov KaL <ppov7]aeco<;. 'Amy/c?; oiiv

TLfjbLCOTaTTjv ovaav e^LV tcov ev rffuv, Ttepl to ov Kal to TtfJbLcoTaTOv

elvaL' (ppov7]aLV fiev irepL to ov, vovv 8e TrepL to erreKeLva tov ovto^.

3. n nxaTiavo;] Cod. Vat. rou, in m. Mon. A.B.C. Piir. A. Vat. ?i"X6>i. Sic ii. Ssuo-tt] Cod. Vat. SoxaJra.
Tfl, dedi. i^a^yus\ Cod. fllarc.
15. B. Iva.oyri;,

4. ;^^fl;/«ivM ^iw] Abest fiiv a Cod. A^iiid. 7. Cod. Vind. «v«> yo-ao-a.
uvaXuovirti^ Cod. Par. A. in inarf?. 9'.
5. Ka.) Tcc \k Tot/Twv] Ita, videlicet ra ib. '/xSoi] Codd. Ciz. IVIarc. A.B. Mon. 16. teXiov] Cod. fllon. A. teXe/ov. Pro
pro To, Codd., exceptis Leid. et Par. A., A.B.C. Bled. A.B. Par. A. Vind. 'i\in. voi/vCnd. Vat. oiiv, in in. »oi/v.
pleriqne sed in Codd. Marc. A. Mon.
: et sic rescripsi. ib. >i'«£(] Codd. Ciz. Marc. B. Mon. B.
A.C. et Vind. ea vocnla ])lane abest. 10. to sitJtvai] Cod. Vind. il ro £j'§svai. 3Ied. A.B. «*jj. Quod rescripsimus.
6. idkio,] Codd. Darm. Marc. A.B.

caque ipsum diligenter agit, falso postliabito, superfliia jiutans, et ad facultatem appetentem
nutriens animani in ipso veritatis campo, freta liiec pertinentia.
videlicet distinctione Platonica ad discretionem
idcarum specierumque, et ad quodlibet definien- V. Metaphyskus accipit ab intellectu principia, et per
dum, et ad prinia genera, et qua? ex illis sunt regulas veritatis, tum redarguit sophismata, tum lo-
intcUectuali texens et compiicans ratione, quous- S'''^^
regulas comprehendit.
ipie pcr intelligibile totum progrediatur: ac rur- At unde princij^ia haec habet scientia .''
Intel-
sus resolvens in illud ad cjuod |)rocesserat ab ini- lectus forte jjrincijiia dat perspicua, qua ani-
si

tio. Tum dcmum quietem agcns, utpote quas, ma possit accipere. Deinceps vero anima com-
quatenus iUuc pervenit, quietem assequitur : ponit, copulatque et dividit, quousque ad per-
haud ulterius circa plurima satagens, sed in fectum pervenerit intellectum. Est enim ha?c,
ununi redacta prospicit eam, qua? logica nomi- ut ille jjurissimum intelligentia', atque pru-
ait,
natur, circa jiropositiones, syilogismosque occu- dentia?, sivc sapientia^. Necesse est igitur, cuni
patam, perindc ac si scrihendi notitiam altcri cui- sit habitus praestantissimus eorum, qui sunt in
dam arti concedat, quorum qua'dani ncccssaria nobis, circa ens p>ra'stantissinunnque versari :

ct artem antecedentia censet : judicat vero ipsa, ]5rudentiam quidem sive sapicntiam circa ens
sicut et cactera, et aiia quidem corum utiha, aha intellectum vero circa id, quod cntc superius.
G 2
 44 PLOTINI ENNEAD. I.

22
Ti oiiv 7) (fiikoao(pta ; to Ti/jiKOTaTov. '
H TavTov (piXocro(f)ia Kal Bta-
keKTiKTj ; 7) (pikoo-ocpiag /xepog to TijuiicoTaTOv. Ov yap 8rj olTjTeov,
opyavov tovto elvai tov (pikocrocpoV ov yap -^ika 6eo)p7]/j,aTa ecTTtF
Kai Kavove?, akka irepl TrpayfxaTa ecTTi, Kal olov 'vki]v e^ei Ta ovTa.
5'O8(0 fjuevTOi eir avTa ^copel, a/jia Tolg 6ea)pi]/iiacri Ta irpay/jiaTa
e^ov(ra' to 8e yj/evSo? Kai to aocjna/Jba KaTa crv/^/3e0r}KO? yivcocTKei,
akkov TroitjcravTog &>? akkoTpiov Kplvovcra, to2? ev avT^ akrjdecTi to
yjrevSo^ yivcocTKOVcra, oTav Ti<; Trpocrayayr/ oTi Trapa tov Kavova tovG
akn/Oovq. Tlep\ TrpoTacreo)^ ovv ovk olSe, kcu yap ypa/i/jiaTa' elSvla
io8e TO aki/deg, oiSev b Kakovcri irpoTa^nv, Kal Kadokov o28e Ta klvt]-
/LaTa TT]<; '^v^rj^, b, re Tidycri, kclI b atpei, kclI el tovto atpei b tL-
Or/criv, 7] akXo, Kat ei eTepa, r/ TavTa Trpoa(pepo/Jievcov , coaTtep kcu r/

atadr/cri<; eTTifSakkovcra' aKpi^okoyelrrOai 8e eTepci hiBcoai tovto aya- 22

TToyar/.

15 Me^09 ovv To Ti/Jbiov' e;^ei yap kcu aXXa (pikoao(f)ia' Kal yap kclI

Trepl (f)vaeo)<; Oecopei, /3o7]0eiav irapa 8iakeKTiKrj<; ka/3ovaa, coairep

Kcu apid/jur/TiK^ Trpoa^pcovTai at akkai Te^vat, /jidkkov /juevTOi avTr/

J, Tt aUK n ^iXoffcpia ; to Ti/it&iTeLTi>v\ vavu retijrec ix^ifioXeyt^ff^ett Ji? rov dtKetio/s

Cod. Jlarc. A. ita distingiiit : t/ uSv. i 12. 11'
ITlf a] Cod. Ciz. n ! Tija. illret^evra.Dio Cassius XCIV. 32. p,
^tXoffc^ta ro TtfiueuTaTe» ; In marg. Cod. 13. iTifa] Ita legit Fic. In Codd. 4,^1.Heimar. ftv Kai Tttvra itax^il3oXeyej~
Par. A. est l'. Marc. A.C. Par. A. est tTsja. Ed. iri^et. ^E?a, quod ipsum Plato in .^opliist. p.
2. fjf.ce; To rtfituruTof] Omnes Codd. ib. uyBtTuffri] C^Mid., excepto Ciz., om- 245. e. cum Tf^i construit. Alibi quo{|ue
iiostri, ut niarg. Ed., rifito^. Ficinus vi- nes aytfratffrs, nisi qu(Kl Vat. in ni. bahet jungitur cum uri^. Vid. Reisk. Indic.
detur le^sse rt ^tXoffo^iaf fiii^of, ffi. A.
(Co<l. Par. hahet Jq.) Ed.
in ni. Demostli. j). 36.
4. xavovi; ^^tiyfMrn\ Desunt haec in eiyarrifft. Nos liijris ohtemperavinuis, 16. ftlff^ij xai — ri^vai\ Cod. Marc. C,
Cod. Ciz. qiiod etiam Fic. expressit, addito ad ex- ita : otffVlff XBLt at aXXeu ri^vat TpoffYottv-
ib. Sx>;v] Cod. Vat. ikn. plendani seutentiam fnfuttati. Ego in Tat rn aot^ftnriKr. Cod, Viiid, hahet xi^*'
7. u.\Xov Toir.ffxvros} Cod. 3Iarc. C. ejusnxMli hn-is nihil decerno. Cjetemm rat, su|)erscripto t^o;.
aXX' oti. Ad V. orxv rt; Cod. Par. A. in (jrrA*citiis niliil impediret, quo minns jun- 1 7. fi.%rrot aijrr^ Cod. Par. A. ^•1' roi-
marg. <«'. geres eLK^SaXoyuff^Jat trseec. Demosth. avTj). Cod. Med. B. fiinroi iyyiitf aurr.
II. Ti'5>)/i»] Cod. Marc. A. S, n ri. contr. Aristocr. p. 669. Reisk. uffr' eii

Quid ifjitiir philosojihia ? Pra?.staiUissiimim pro- cognovit ipsiim, quod projiositioneni vocant
cul diiliio. Sed miiK[iiid ideui philosojiliia atiiue communiterciue cognovit animas motiones: Quod
dialcctica Profecto philosofihiu" jiars jira^stan-
.''
ponit, quodve aufcrt, ac sive id aufert, quod et
tissima dialcctica cssc videtur. Non cnim existi- j)onit, sivc aliud. Item utruni aha, an jiotius
mandum est haiic csse jiliilosophi instrumentum. eadem iiiter se aflPerantur, quasi more sensus at-
Siquidcm non nudas projjositiones, respectusi|ue tingens: alteri vero facultati ha-c plurimi facienti
continet, sed circa res ipsas versatur, et (juasi concedens exactam in iis dihgentiam.
materiam habet Via tamen ad ipsa pro-
entia.
greditur, res ipsas una cum notionibus habens. \'l. Metapbysicn dat regvlas cceteris facultatibus, tum
Mendacium vero et sophisma accidenti quodam speciilativis,tum moralibus : atque siiie illa et sci-
respectu cognoscit alio videlicet lioc inferente, :
entice non sunt, et ynores sunt imperfecti.

ipsa judicans ut ahenum, cognoscens mendacium Pars iffitur luec cst honoranda. Habet enim
per vera, qua; j3ossidet, quoties quis iliud objicit, jjhilosophia ahas insujier facultates : nempe na-
quasi sit jiraeter regulam veritatis. Quod ergo turam etiam speculatur, auxilium a dialectica
ad propositionem projiric spectat, feie non novit. sumens, quemadmodum etiam arithmetica ca;-
Litera' cnim sunt. Cognoscens autem verum, tera; artes utuntur : ipsa vero principia propiu3
 LIBER TERTIUS. 45

eyyvOev Koixi^erai •napa rrj^ SiaXeKrcKrj?. Kal irepi tjOwv (o(ravT(og,

6eo)pov(ra fJbev eKeWev, 7rpo(TTtdei(ra 8e Tag e^ecg Kal Ta<; cKTKT^aet';,

Bef MV Trpotacrtv al e^et^.

'
lcr^ovcrc 8e al XoycKal e^et^, kuI o)? tSta

r)8i] To, eKeWev' kclI yap /jueTa t7]<; vX.7)g Ta TrkelcTTa. Ka.i at fxev

aXXat cipeTal tov; koytafjiovg ev Totg TraOeort to7.<; tStot?, Kai Tat^5
Trpd^eatv' 77 Se (f)povT]crt? e7rtXoyt(r/Jtog Tt?, Kat to Kadokov /LtaXXov,

Kcu et avTaKoX.ovdov(rt, Kal et 8et vvv eTrtcrxetv, ?; etcravdt^, 77 ok(o^

akko ^ekTiov. 'H 8e 8takeKTiK7] kclI 7} crocfila eTt Kadokov Kat avk(o<;

CivdvTa eh i)(pT]a-tv Trpocrcjiepei TJj (fipov7]aeL' iroTepa 8e ecTTt ra KaTco

elvat ctvev 8takeKTtK7]^ kclI crocjita?, ?; «.reAw? Kat ekket7rovT(o<; ',
eaTt^o
8e cro(f)ov elvat Kal 8takeKTtKov ovt(o<; avev tovtcov' ?; ov^' ctv yevotTO,

akka 7] irpoTepov 7) ajLia avvav^eTat. Kai Ta^a av (f)vatKag Tt<; ape-

Tctg €^ot, e^ (ov at Teketat, ao(f>ta^ yevo/utev7]g. Mera Ta^ cfivatKa^

ovv 7] ao(f)ta, elTa Teketot tcl r]dr], ?; twv (pvatKcov ovaCov, avvavqe-
HTaL 7)87] afjLcfiO) Kal avvTeketovrat' 7] irpoka^ovaa rj eTepa t7]v eTepav^S
eTeketcoaev. '^Okcog yap 7j (f)vaLK7] apeTrj, Kal b/JLfia aTekeg Kal 7]dog
GX^i') K^(^'' ^^ ^PX^^ ^^ TrketaTOv ajbt(f>OTepat<; a(f) (ov exofiev.

3. 'l^x'"^'] Cittld. Ciz. et Vat. •xom. C. Vintl. non liabent xa/. Marc. A.B.C. Mon. A.B.C. Med. A.B.
Sed Vat. in m. nt Ed. 9. T^otr^i^n ttj ipoovnffii] Codd. Darai. Par. A. Vat. Vind. areX^s *«< l\X.
)i'

4. #2™] Codd. Med. B. Vat. Vind. Marc. A.B.C. Mon. A. Med. A.B. Par. Codd. Ciz. Darm. irai; sXX. omisso
yi

(fJn. A. (in marg. ry.) Vat. ^tjo^eje/. Verba t« ko.). Ed. k\Xu; x. s.
>i

7. hT] Codd. Marc. C. Mon. A. si

(1 <ppvr,ini absunt a Codd. Leid. Marc. A. 11. oiruf] Aberat a Cod. Med. A. ; in
JsiK Cod. Vat. iSir, in m. ut Ed. Mon. A. Vat. (in m. add.) Vind. Qnod m. additum est.
ib. H oXii:] Codd. Jlarc. A. Mon. C. conjecit E. ildimi pro i!>x:, nostris libris 12. n;] Sic Codd. Ci?.. Dann. Jlari.
Vind. (hic ex corr. ii) habent
»i i!; 0X1.1;. li non linnatur et potest locus commode ex- A.B.C. Blon. C. 3Ied. A.B. Vat. (in ni.
8. ^ ^Tofia] Codd. Slarc. A. Mon. C. phcari secundimi viilg. Nec male vertit ut Ed.) Vind. habent n;. Ed. Titxi.
Vind. n <piXto-o(p!a. Fic. i.?. ix"] Ita, pro 'ix'-', Codd. nostri,
ib. xai iSXins] Codd. Marc. A. Mon. 10. i a.TiXu; xa! iXXtixonTu;] Ita Codd. excepto Ciz., omnes.

trahit a dialectica. Facultas quoque tle moribus que ratione omnia in usum prudentiee profert.
similiter conteniplatur quidem inde adjungit : At utrum possint inferiora esse sine dialectica
vero habitus, exercitationesque, a quibus iiabitus atque sapientia, qusEri potest, forte admodum
ipsi proficiscuntur. Rationales quoque virtutes imperfecte fieri vero potest, ut absque iis ita
:

habent habitus, et tanquam propria jam, quae sit sapiens atque dialecticus. Vel non utique sic
inde ducunt etenim cum materia habent plu-
: conlingit, sed vel prius, vel simul coalescunt. Et
rima. Et alias quidein virtutes ratiocinationes forte aliquis naturales virtutes hahebit, cx cpiibus
habent in passionibus propriis atque insuper ac- et perfecta? flunt, adhibita videlicet sapientia.
tionibus. Prudentia vero est priBcipua ratioci- Post naturales ergo sapientia provenit deinde :

natio quaedam, et circa magis universale versa-
tur. Considerat etiam, nunquid in prassentia
cohibendum sit aijstinendumque ? an in poste-
rinn ? an onmino melius aliud et qua^ vicissim
consequantur, qua- non, animadvertit. Dialectica
mores perficit, vel potius existentibus naturalibus
concrescunt jam ambo, simulque tandem perfici-
untur. Aut forsan anticipans aUera alteram per-
.''
ficit. Omnino enim naturaUs virtus imperfectum
liabet oculum atcjue morcni et principia pKu-i- :

vero, ct sapientia etiam universali, immateriaii- uiuni ab iis qua; habemus utrisque contingunt.
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM DE FELICITATE,
ARGUMENTUM.
SUMMA TOTIUS LIBRI,

Beatus est qui sola mente vivit.

LiilBHT^M clc fc]icit2.tc ab ea scntentia, in qua Sicut in primo, sic in secundo fahds opiniones agilat,
omnes consentiiint, cxonlitur. Fclicitatcni sanc et ex eis veri aliquid eligit : in qun nota de sensu in

onnies essc hcne viveiv pnedieant. (^^uoniani animidilius alipie plantis.

vero, quid vita sit, et quid bomini, j)rorsus if^no- II. Iii sccundo libri caj)ite dum ideni ferme
rant: ideo (juotics dcfiniunt bene vivere, totie.s efficit, quod in jirimo, tcntat interea ex aliorum
errare coguntur. Quorum crrorcs Plotinus in erratis sive dubiis, nonnullas ad veram beatitu-
primo, et secundo libri caj)ite dcj)rcbcndit nos : dincm inveniendam conjecturas j)assim occupari.
videlicct admoncns, ut al) ij)sa dcdnitionc ilis|)u- [I",(l. j)rc. (uicupari.^ Dixerant aiitcm felicita-
tationis initium faciamus. Itacjuc in tcrtio libri tcm cssc aflcctioneni quandam natura', sccundum
caj^itc vitam, ct bonum, filicitatcnuiuc dcscribit. (juain alicjuis bene se liabcre dici solct. Post
In (juarto (hibitationcs objicit alcjue solvit: cjua'- hac, nonnulli intcr cos ncgaiit incsse jilantis feli-
rens utrum liomini bcata comj)etat vita. Item, citatcm (]uanivis animalihus cunctis attribuant.
:

qua ratione rursu.s utrum imj)C(liri qucat inte-

: Iliiic Plotinus ait, Qui iicgant felicitatem j)lantis,
rea significans imj^ediri non jiossc. In sccjuenti- (juia non scntiant, videntur etiam cjuibusdam
bus dcindc cajVitibus similcs (jUicstioncs adducit, aiiimalibus negatiiri, id est ostreis ct siinilibus,
ac denique solvit cx omnibus vidcliccl eomj)ro-
: (jua' vix scntirc vidcntur: ac fcrme eodciii iiiodo
bans ciun dimtaxat cssc bcatum, (jui sola mciite sentire jicrfcctiorcs ])laiitas l'ijtliiiiror'in putave-
vivcns totiis jam sit ex re alia
iiitellcctus, nulla runt Ut summiis in
: gradus cum anima-
jilaiitis

pendens,quam ex inteliectu divino, ijKoque bono lium infimo congruat. Quin etiam in plantis est
rerum omnium jirincipio atquc finc. Hoc libri discrctio sexus: et projie sita' conjugcs plantae
totius est institutuni. f(ccundius j)ullulant et nescio quo sensu humo-
:

rem vcrsus vcrguiit at(]ue calorcm et violentius

Varue opinmnes, quid sit bene vivere. aiiijiiitata' vd tractata' siccaiitur. Sensuni vero
I. Priinum itacjuc caj)ut jier ambages ver.sat dupliccm cssc jiutamus: Infcriorcm (juidem, cjuo
eos, qui, ignoranlcs, cjuid ipsa vita sit, (juid ij)- non iiatura rei vel qualitas ulla disccrnitur, scd
sum bonum, bene vivcre interini dcfinire contcn- affcctio qufledam tantum inde illata sentitur: qvii
dunt, diccntcs vidclicct Bene vivere est vitam
: ct stupidus seiisus est, velut in dormientibus,
siiie imj)cdimcnto transigcre: item bene se ha- j)Iaiitisque convcnicns: Sujieriorem vero, qui et
bere rursus j)roprium opus iicrficcrc prfetcrca
: : naturam qualitatcmcjuc j)erscntit animalium so-
finem conse(jui ab a|)|)ctitu naturaliter exoj)ta- lummodo proprius. Sed ut rcdeaiiius ad illos,
tum dchinc trancjuillc vivere dcnique secun-
: : qui affcctioncni (juandani, sive habitum corj)oreae
dum naturam vivcrc. In his itaque omnibus eo j)ra'scrtim natura convenicntem felicitatem esse
deducit verEe definitionis ignaros, ut abjectissimis diccbant, profecto non recte adiniebant feli-
illi

quibusque bestiolis, imo ctiam plantis divinum citatcm j)lantis, quia non habcrent sensum quo- :

beatitudinis donum concedcre compcllantur, et, niam ejusmodi habitus siniiliter est etiam ante
cjuibus minimum incst, vita' fclicitatcm, id est scnsum. At si dicant, sumnuim bonuni non in
summum vita; tribuere. tali quodam habitu, sed in sensu et cognitione
 ARGUMENT. MARS. FIC. IN LIB. IV. ENNEAD. PRIM^. 47

consistere, iiide protiniis rcfellciitiir, (iiioniani si Deiii(|ue cuiii iiaUira rationalis rcbus c(irj)ori con-
ipsa propria boni ratio in sensii conijjrelienclatur, .sentancis imiilcri luuKiuam jiossit, iie(jiic uiuiuam
ccrtc (|uomoilocun(|ue sentiatur, l)o-
t|uic(jiii(l et in taliuin jiosscssione quicscat, constat ipsam in

num esse j)roI)al)itur. Contra vcro contingit : alio, at(iuc jira-stantiore ordine collocari, et ali-

siejie cnini scnsus actioncni, ct liujusniodi coirni- undc, scilicct ex alto, jierfici fieri(jue beatain.
tioncin rcs|iuiiiius: (jiiando vcl csse aniinadvcr-
Una vita est summa, svilkel intellectus sumiiiiis : aine
tinius, vcl tiincinus nohis fore niolcstani. Pro-
pcr midtiis griiiliis iiide (lepeiidciit.
inde si rnrsus addidcrint niistum c\ liahitu cjus-
(jne pcrccj)ti()ne summinn bonum essc, iteruin III. Tertiuin libri caj)ut jam definit asserens,
convincentur: (juia si indifferens aliquid ad iji- si omnibus, quie vivere dicuntur, eadein essct
in
suin boiiuni cnm altcro ad idcin indiffcrcntc jim- ratio, et aMjua vita- conditio, omnia a;que ad be-
s;atur, iion cx ambobus boiiuni ijisuni coiificiclur. atani vitani ali^juando j)erventura sed cum non :

Si ergo conccdant utruiiKjuc ad bonuni sc indif- ita res se liabeat, vcro vita vera sit intcllec-
iiiio

ferenter liabcre, suinmum ex cis bonuni niiniinc tus, alia? vcro imagines vit;e sunt, in eo solum
resnltabit. Fortc vero diccnt, certum (|uendain vitani esse beatain in aliis autcin videri quas-
:

liabitum esse suiuniuni bonum, sed quando cog- dani felicitatis imagines: rationem quoquc esse
noscitiir esse jira^sens. Ad hcKC ita Plotiniis ar- intellectus imaginem. Ergo qui in ea felicitatem
gumentatur: Benc vivcre alicui comjx>tit, noii ex collocant, rcctius quidem quam cateri scntiunt
co soluiii, (juod talc cjuiddam adessc cognoscat, (si(iuidem ratio cst proxima meiiti) non tamen
sed ex co jjotissimum, (|uod vcre judicct essc bo- rcctissimc judicant. Cum enim ratio versetur in
nnm. Sic enim duiitaxat vcre fructur tan(juam inotu, non j)roj)rie ad cam j)ertinct finis ultimus,
bono. Judicare vero de natura, et ratione boni, qui tanquam suninia quics divcrsus admodum
non sensus jam officium est, sed rationis, atque est a inotu. Praeterea vita beata est ipsa vita et
mentis. Non ergo vel habitus volujitarius, vel absolutissima vita. Qui vero dicunt, felicitateni
sensus ejusdcni, scd ratio, at(jue mens causa cst non esse simplicitcr vitam, sed quendam ratio-
bene beateque vivendi jirofccto affcctio natura?
: nalis vita" hahitum, primo quidcm negant vitani
corporcic consentanea, sive voluptas cjusmodi beatani esse ipsam vitam deinde in accidcntali
:

ali(|uid est rationis exjjcrs. Hoc autcni ij3so, et quadam (jualitatc eam collocant rursus in dis- :

ratio et mens velut judex et auriga jjivrstantior cursione, (jute duni semjicr vcrsatur in motu,
cst :si priestantior est, ergo naturalis, jinecijiua- luuKjuam cst vita penitus absoluta. Concludit
(jue ipsius actio ad jjrsestantiorem dirigitur fineni. ergo Plolinus, Beatam vitam circa aliain vitae
Qwn animalibus omnibiis, vel etiam
ctiam, (jui sj)eciem esse ponendam aliam, inquam, a sen-
:

j)lantis attribuunt benc vivere, lii certe duin ad- suali, aliam quo^jiie a rationali : sed iiitcrim cor-
dunt, ha'c bene vivere, qiiando certo modo af- rigit se ipsuni, cjuod dixerit sjoccicm : non cnim
fecta jicrfectius vivunt, vaticinari videntur, sen- vult, intellectum ijjsum iii eodem geiicre cum
sualem vegetalenKjue vitam, non quatenus sim- jjlanta, vel sensu, vel ratione connumerari, et
qua ratione aliquando mclius
pliciter talis est, sed quasi speciem quandam una cum his per dif-
vivit, bene vivere quasi suj)er talein vitam non
: fcrentias speciales ex aequo distribui, sedipsum
semjjcr jierfectam, imo et semjicr ini|)erfectam ipsam vitain, viventium omnium
intellcctuin esse
sit alia quwdam semper jierfcctissima vita. Qui principium, et cxemplar: ca^tera vero viventia
crgo circa jicrfectius vivens, scilicet rationale, fc- per diversos gradus inde manare, rationale pri-
licitatem jionunt, rectius judicant. Sed virtus muni, deinde seiisualc, deni(jue vegetale, ea ta-
ijisa rationalis non ideo necessaria est ad beatos nien connexione, ut in animali rationali sit etiam
efficiendos, quia comparet, quae primis naturae nonniliil intcUcctuale: rursus in sensuali ratio-
corj)oralis incilamentis necessaria siint : nain et nale nonnihil, item in vegetali aliquid sensuale :

sine hac vel comjiarari, vel adesse j)ossunt. Itcni dcni(jue in mistis vitale aliquid, atque vegetale
sic iiatura rationalis scrviret tantum infcriori na- sic eiiim ct pnncij^ii fitcunditas dcelaratur, ct
(juod cst absiirdum. Oportet cnini naturam
tui-ie, sequeiitium scrvatur conditio, ct univcrsum un-
sujieriorcm liabere ctiani suj)erius officium atque dique perfecte conncclitur. Sed jain ad ipsani
|)roj)rium ad suj)eriorein finem jirojirie sibi con- vitain mentenKjue, vitamque bcatam dispositis
(lucens. Et sicut natura corjxirea, sensualisque gradibus asccndainus.
suiini (juandoquc fincm consequitur, sic illani as-
scijui suum, nequc pcrfectionem cjus consistere Idem esf priina cssentia, prima vita, prinnis intel-

in co, (jiiod circa imjierfcctiora versctur, sed circa lectus.

jicrfectiora insujicr (juam ijisa ratio sit. Quic- In ipso rcruin ordiiie ccrniimis essciitiaiii an-
(juid cniiii jicrficicnduni cst virtute, et adcptione nitiad vitain, quatenus, (juicquid cst, ad molum
cujusdani ipso j^erfectioris tantuni jjerfici potest. generationemque inclinatur. Motus vero ct ge-
48 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

neratio vitale aliquid pras se ferunt. Item vitam occurrit. Et quoniam essentia illic quoque velut
ad cognitionem anniti, quatenus quod vivit, in informe quiddam videtur, si comparetur ad vi-
se formas gcncrat cjua in re cognoscentem imi-
: tam, et vita similiter si com])aretur ad mentem
tatur naturam, quie in se formas concipit cog- informe vero se ipsum formare non potest ic- :

noscendo. Hinc patet vitam esse perfectionem circo sujier ens ipsum in (juo tria ha?c cogitantur,
essentia?, cognitionem vero vitag perfectionem : regnat ijjsum unum atque bonum : cujus virtute
quanquam totum lioc sub ratione vitae conside- et essentia in mehus jjroficit, dum prodit in vi-
rari potest. Videtur ciiiin et essentia esse quse- tam : et vita in melius, dum in mentem jjrorsus
dam vita nascens, et cognitio, pra?sertim intel- absolvitur. Ha^c itaque mens cst vita beata, id
lectualis, esse vita prorsus adulta. Videnuis pra?- est, vita ipsius boni vigore ad summum suae na-
terea lioruni trium vestigia qua'dam per onuiia, tura? a]ipetitionisque perducta, reflcxa in se, con-
qua? sunt, extendi. Ubique enim sub ratione versa in ipsum bonum, atque exuberante illinc
formas essentias vestigium reperitur siquidem : bonitate repleta. Ipsum vero bonum, ac sim-
unumquodque ])er formam esse videtur. Item pliciter uniun, non est essentia. Vita intellectus
sub eadem ratione vita' vestigium : si(]uidem per per modum fornife, sed exccllentius admodum,
fonnam inclinatio fit et motus, atque gencratio. i(l cst ))er cau.sa' rationem. Quod autem proxime
Rursus eadem ralione vestigium apparet intelli- fit sub bono tria ha'c, cst per formam. Anima
gentias: quippc cum ]icr formain ubii)ue slt ordo, dcinceps tria hac cst jiarticijiatione vera. Quod
projirium intelligentia; signum. ('um ergo per aulcm animie rationali subjicitur, jMrticipatione
unum aliquid, id est, per formam, tria ha?c per quadam imaginaria tria ha'c esse censetur sicut :

onuiia jiorrigantur, neccsse est unam esse pri- lux, lumen, splendor in ca^lo quidem invisibiii
niam oiniiiiim formam : qu;r quidem i])samet sit sunt ])er causa rationem, in ca'lo visibili per mo-
essentia prima, et vita similiter, et inteHigcntia dmn forma?, in a'thcre |)artici])atione vera, sub-
prima. Nam iccirco |)er ununi forniie immus iiide vero conditionc ])rorsus iniaginaria. Fro-
tria lia'c ]ier onmia ])rolen(luntur : (]uia una su- culum vcro tria ha'c voleiitcm tres esse substan-
per oumia forma, tria ha^c in sc ipsa com-
e.\tat tias, et essentiam quidem vita sujjeriorem, vitam

plectens. Jani vero quod ])rima forma sit essen- vero mente jira'stantiorem, non facile conijiroba-
tia ])rima, ex to ])atet, (juod ]icr formani essentia nius. Sic cnim ojiortct ct horum vestigia similiter
passim et essc jiroducitur, at^iiie uhi ])lus form;e, se habcre, scilicet (juod solum est, cxcellentius
ibi niajus est nuinus essendi. Itcni (juod cadem cssc viventc rursus (juod est vivitque, duntaxat
:

prima sit et {icrfcctissinia vita, ncc non ])crfeclis- intclligente ])ra'stantius. Nos ergo dicemus no-
simus intellectus, inde conjicimus, quod et vita biliorcs hujus sid)stantia' dotcs {)aucioribus con-
essentia-, et intellcctus vit.e perfectio est. Igitur venire minus vero nobiles comjictere jiluribus.
:

cum sunmia ])erfectionc essentiie summa concur- Multa cnim perfectaque in rebus exigitur prae-
rit vitas, intcllectusque jjerfectio. Pra-scrtim cum jjaratio ad doiuim jjra-stantius capicndum.
cssentia ]jerfectissima ])ro])rium actiim habeat
jierfectissimum vita vero sit actus e.ssenti.e,
:
Ijise inlclleclus est .sHiiunum vito'.

item absolutissima vita ]ierfcctissime nioveatur, Vitam communi notione describimus primum
id vero nihil aliud sit, qiiam ])er intclligentiam (juendam cssentias esseque ipsius exitum in ac-
in se revolvi. Proinde quemadmodum in mundo tum cjus, atque ipsum primum ejus actum, et
sensibili,qui mundi intclligibilis cst imago, es- cjuasi motum intimum et perennem omnium
sentia quasi matcria ]ier vitam formatur, ct vita ])rinci])ium motionum ; quo efficitur, ut actus,
similiter pcr intcllcctum, sive (nialcmcunuiue ni()tus(juc ubicjue sit vita' vcstigium : ac perfec-
cognitionem, (|iia' intclligcntiam rc])ra"sentat ; tior motus et actus sit exj)rcssius vita' pcrfectio-
sic in mundo intelligibili intellectus (jiiidcm cst ris indicium. Cum v(^ro suiiimus vita; gradus
actusquidam vita?, vita vero est actus essentia;. ille sit, in quem veluti finem motus omnis uni-
Quoniam vero tria ha^e apud nos formali quo- vcrsi contendit, intellectum ipsum esse summam
dam ordine inter se distinguuntur, iccirco ratione vitam ex eo conjicimus, cjuod universus mundi
quadam distinguuntur ct ibi, ubi jirima forma
: motus in forniam intellcctuaicm dcnicjue desinit:
totius formalis ordinis jjrincijiium cst, ct exem- exordicns (jiiidcni gciicratioiuni a forniis elemen-
plar, et finis. Distingui vero ha'c, ct ibi quo- toriini, (lcindc admistorum formas subinde plan-
dammodo conjcctamus, ex eo, quod apud nos, taruiii, dehinc animalium, denique proveniens ad
etsi tria illorum vestigia sunt ubique, in rebus ipsam hominis formam intelligentia; jam partici-
tamen, quae plerique esse tantum dicunt, exjires- jocm. Similiter in ijjsa generatione hominis in
sius essentia?,quam vitas, vel mentis apjjaret in- matrice a forina misti ad quandam planta for-
dicium. In his autem qua? solinn dicuntur vi- niam, ab hac ad sensualeni, ab hac ad intellectu-
vere, certius vita', quam mentis vestigium nobis alem fit proccssus. Mitto, quod universus mundi
 IN LIBRUM IV. ENNEAD. PRIM^. 49
motus, totaque generatio ad conimuiicni totius nere, vel expedire, vel conservare videtur. Ex
ordinetn et pulcliritudinem proficiscitur qua' : his omnibus possumus, intimam max-
colligere
(luidem certa in rebus est intellectus imago. ime jjerfectamque motionem, generationenujue in
Idcni quocjue artes iniitari conantur, inclioantes mente vigere: ideoque jicrfectissiniam esse vitam.
quidem opus ab instrinnentis at(|ue niateria, de- In mente, intjuam, divina, jirimo iit(jue j)er sc,
sincntes denique in artiticiosani forniam intellec- in iiostra vero j^roximc at^jiie ))er ijisiim. IJcii-

tualis artis imagineni. Cuni ita^jue finis uitinuis tani ita(]uevitam esse putamus, noii vitam (jui-
in ordinc motionum quasi vitarum appareat in- dem talem aut talem, quasi additamenti alicujus
tellcctus, (]uis n(m vidcat summam
vitam intelli- egenam, sed vitam ipsam summo vivendi gradu
gentiani esse summam ? Ijisainque mentein esse vigentcm. Vitam, in(]uam, id est, actum essentiie
efficicntem ct exemplareni causam universi ? J3rima? directum naturaliter in ipsum bonum, at-
Quippe eum mentis ipsius virtute omnia velut que ita perfectum. Atque in lioc ipso jicrfectio-
ad fincm, ad ipsam mentis similitudinem pro nis gradu, simul et intellectiim tieri cogitamus,
viribus redigantur. Hiec igitur ipsa vita est. vitamque ipsam ipso intellectu jirorsus absolvi.
Nulla vero, prieter hanc, est vita simpliciter, sed In hoc autem intellectu idem est vivere, intejli-
quacdam potiiis participatio vitas cujus imago : gere, veile, quamvis in natura rationali aliud sit
qua'(Iam est vita rationalis vitas vero rationalis
: vivere, aliud cogitare, aliud(]ue eligere, sicut et
imago est vita, quai' dicitur sensualis: liujus an- in ccelesti lumine idem est lucere, inicare, calere
tem vegetalis vita simiiitudo videtur : vegetalis quamvis nostro lioc iicris lumine aliud sit fulgere,
denique vitie vestigium est fornia quivlibet in aliud refulgere, aliud()ue fcrvere. Quie enim na-
materia, dum inclinatur, et inclinat ad motum, tura inferior per diversa facere cogitur, cadem
dum generat quasi more viventis, dum rarefacit per unum explet natura superior. Quemadmo-
atque condensat in (jiiibus augmenti ap])aret et
: diini qua' instrumentis quin(jue sensus exterior
decrementl conditio. Fit erjxo descensus a sub- ngit, eadem uno (juodam iniiiginatio peragit. Et
stantia vita? ad imagines deincejis alias atque quic jiluribus, singulisque forniis imaginatio ma-
aiias, et vestigia vita? : jjerinde ac si artifex ipse chinatur, ratio una (juadam universali sjiecie, col-
vivens sui ipsius statuam simillimam fabricet, et ligit. Postremo quie ratio percurrit actu multi-
hanc deinde referat in jiictura, pictamque imagi- plici, intellectus uno stabilique consequitur actu,
nem speculo rursus objiciat, unde ultima qu.x'- imo actu jjerpetuo possidet. Hujus itaque vivere
dain appareat specularis imago. Soius hic artifex est intelligere : hujus intelligere, velle: vel si

liomo est nulla vero Imaginum erit homo. So-

: qua forsan in voluntate distinctio fit, codem ta-
jus similiter inteliectus est vita qute vero inde
: men naturie suie (ut ita loquar) instinctu, dum
posterius, deincejis, posteriusque fiunt, imagines adbonum nititur, naturaliter velle dicitur dum :

qua?dam vitEe jiotius, quam vita, censentur. asscquitur bonum, dicitur intelligere : rursus
Non solum quia longo quodam intervallo ab duni bonum consequutus anij)lectitur, velle ite-
ipsa vita degenerant, sed quoniani ncmniliil morti rum judicatur. Hsec vita j)rima, jirimaque mens
simiie habere videntur admistum, dum et in aii- paterno semper bono perfruens, beata vita cen-
quo vita? gradu deticiunt, ct jjrivationem quan- sclur. Hinc quoque niens quaelibet jierpetuo fit

d;im subeimt a jiotentia in actum, atque vicissim beata meiiti j^rima?, ac jier illam bono semper
temjjore transeuntes, et ignorantiam, oblivionem- inlia?rens. Hinc et ratio totiens evadit felix,
que jiatiuntur. Proinde quo motus exterior est, quotiens suas menti, perque suam divinse menti
eo indicatur et vita jam facta debilior, quasi ab
ipso suo fonte digrediens. Elementa quidem et
mista moventur extra, et in sejjarata solum ma- Rationnlis natura potest consequi vitain beatam: quan-
teria generant. Planta? vero jam moventur in- do scUicet intellectu formatur et agit.

trinsecus, ct in conjuncta niateria gignunt. Sen- IV. Cum igitur vita beata sit jierfecta vita,
sualis dehinc aninialium virtus jincter ejusmodi jjerfecta vero vita sit intellectus verus, actu(]ue
genituram, formas imaginando concipit in se perfectus : quieritur deinceps : utrum homo, id
ipsa. llalionalii deinde vinus non (jueniadmo- est, aniina rationalis, sua ipsa rationali jiotentia
duin imaginatio suae concejitionis initia mutiiatur lianc mentem, hanc vitam consequi possit. Huic
a sensibus, sed ex semine jam intimo contraliit igitur quastioni in qiiarto libri cajiite resj)onde-
concejitumque suiini animadvertendo complecti- tur, aliquando consequi jiosse quod quidem in :

tur. Ipse dcni(iue inteliectus ita jam gignit in Theologia, et in libro de Meiite latius aperimus.
se, ut se (juodammodo ajijiareat genuisse. In Vis hfBc rationalis duos j^necipue habet actus :

quo cnim esse, vivere, intelligere, re ipsa

sunt intuitum scilicet, atque argumentum. Intuitu
unuin, hic, duni intelligit semet ipsum, interim quidem formas a materiiE conditionibus resolvit
nescio quid essentiale, atque vitale in seij)so gig- et iibstrahit atcjue a singulis imaginationis for-
:

VOL. I. H
5° ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

TTiis ad unlversales se recipit fornias nirsus ad

:
num induitur intellectum. Atque omnino ])er
iiniversales magis, donec ad communissimas per- intellectum, et projirium, et divinum, animus

veniat formas, ipsius jam intelligentife proprias ipso bono jierfruitur. Quod (juidem in se sim-
ubi finem facere videtur in mente, a qua etiam pliciter bonum est, in intellectu vero essentiale,

argumenti virtulcm ducit, dum principales sci- vitale, intellectuale, intelligibile bonum.
entiarum, artiumque regulas inteliectui naturali-
ter insitas sibi ipsi pra;scribit tancjuam argumcn-
Quw Peripatetici ohjiciont.
tandi principia. Sic itaque et intuendo finem V. Quinlum libri caput suinmatim enunierat,
sistit in mente : et argumentando traliit a mente quse huic felicitatis definitioni sit Peripateticus
principium : ct merito, quoniam velut posterior aliquis objecturus, et qua" ad felicitatem neces-
naturaliter inde dependet. Finis itaque rationis saria videantur, numeraturus. Inter ha?c notabis
est, pro viribus mente potiri. Hinc ergo quo- magica veneficia in corpus et animam posse non-
tidie nititur, (piantum non impcditur, magis gra- nihil, quod et 1'orjjhyrius asserit : praesertim in
datim, magisque mcnte formari. Cum vero po- animas (luodammodo debiles, id cst, imaginationi
tcntia hoec tan(|uam speciei huic naturalis non addictas, nec intellectu velut Palladis clyjJeo ha-
sit inanis, mentcm quandoque assequi potest staque munitas. Sed de veneficiis, fascinationi-
eandemque virtute denique pcrfici, qua et quo- busque satis in Theologia et Convivio de amore
tidie proficit. Cum
vero potcntia rationalis ad tractamus.
ideales inteiligentia' formas ct rcgulas jam pro-
cesserit, tunc velut matcria quicdam ipsa nicnte Finem ultimum esse bonum iinum scilicet summum, in-
telligihile vet plus(juttm intelligibile.
formabitur (juasi forma, et sub nicntis actu jam
aget: Atque ita dcmum illius vita vivet, vivet- VI. Ad liccc in capite libri sexto rcspondet
que beata. Quod si hac in vita tanquam occu- Si felicitatcm in rerum hunianarum prosjieritate

pata diversis ac(iuircrc nequit, adipiscctur in al- ct tranquillitatc quadam ejusmodi poneremus,
tera et ille citius consequetur, (pii sc ad id pro-
:
sequi, qua' a Pen))atcticis objecta sunt, scilicet
])ensius c()m))araverit. In Plotim verbis notabis, non esse felicem, cui adversa contiiigant. Cuin
intellcctum (luondam e.sse intimam pr()])riaiii(iue vero beatam vitam in ipsa ])rimi divinique boni
ipsius anima- jiartcm. Ac ])rius(|uam ratio tota ])ossessi()ne ))()iiaiiius: nec reliipia jiricterea, (juae

convertatur ad nientem, adhuc in anima esse in- dicuntur bona, luiic censet annumeranda: nc(jue
tellectum, atquc rationem, tanquani duas anima; horum contraria fclicitatem putat nobis adimere:
])artes: j)osl(|uam vero conversa fuerit, intellec- modo interim ab ij)sa divinitate minime disceda-
tum non am))lius csse partein, sed aninium i])- nius. Cui quidem (juamdiu conjunctus est ani-
suni esse tunc iiitellectum; (lui certe animus non inus, a>fiue beatum dicit et si corpus interea
:

prius est felix, nisi totus actu iiitellectus evadat. doloribus torqueatur. Id e^iuidem Plotinum ar-
Fenne sicut sublimis aiir sub sphiera ignis cst bitror non tam Sioicorum vcrbis, quam Christia-
igneus, agitque ut ignis: quin etiam nequc homo norum martyrum suo frcqucntium ojjera
.seculo

est, nisi intellectum saltem habeat in ]iotcntia. didicisse: Tum vero negat felicitatem in accu-
Quod qiiidem ))i()))ter animalia bnita dietuin ar- mulatione quadam majorum minorumque bono-
bitror iii
: (luorum imaginationibiis si (|ua vis rum esse jionendain (jua' quidem ijise minora,
:

argumentatrix inest, ne^juit tanieii nieiite for-
mari. Cum eiiim )iropria' menlis forma' stabilcs
omnino et conimunissimii? sint, nierito imaginatio
bruti per formas suas, et particulares tantuni, et
raobiles, nunquam jjotest mente formari. Ratio
vero ]ier foniias suas quamvis (|Uodammo(l() nio-
qua; dicuntur bona, jjotius nccessaria nominat.
Deus profecto iiatunv auctor, nostrum animal,
id est, corpus vivens tanquam iiii])erfcctius ali-
quid subessc anim.c voluit. Uchinc in anima
imaginationem subdit rationi, rationem menti,
mentem deniqiie sibi eadcm rationc bonum,
:

biles, tamen universales ))otest ad intelligentia>
formas quaii(lo(iue jjerduci. 1'ost Iwvc disjiutat
ejusmodi felicitatem ]m))jter curam animalis, c-
jusque incommoda minime ))ertiirl)ari (iuii)])e
cum animus sic affectus animal non esse sui ])ar-
finenujue )iro))rium animalis, fini bonoque aniniiE
servirc constituit. At()ue in aiiima projjriuni
imaginationis finem fini jjroprio rationis, item
: familiarcm rationis fincm fini nientis servire pras-
cepit qui sane, quemadiiiodum proprius est in-
:

tem existimet, sed aliquid vel ex eo factum, vel sequentium est com-
telligentiic finis, sic et finis
sUK jirovidentia^ commendalum. Affirmat autem munis, finiumque finis. Quamobrem rationalis
inter htec Plotinus, animuiii sic affectum sibimet anima? finis non ex diversis bonis conijjonitur,
bonum existere, scilicet ])er intellectualem for- sed est ijjsum intelligentiw bonum ad quod ve- :

inam, quam nuper rationalis animus est indutus: lut ad finem bona sequentia referuntur prae- :

indutus, inquam, sub intellectu ))ropri() : (lucm- sertim cum animus tunc solum beatus existime-
admodum et jiroprius intellectiis ab initio divi- tur, quando non ulterius in plura distrahitur.
 IN LIBRUM IV. ENNEAD. PRIM^. 51

sed demissis, vel certc remissis admodum Cipteris vigilet tamcn et perfecte agat tum mente, sicut
viribiis et officiis, totus jam est translatus in men- ct dc oinni anima dictum est, tum vi rationis
tcm. Ideoque totum animi bonum est unum su[)criore, qu<x' et contemplativa ratio dicitur, et
ipsuni iiitcllif;eiui;e bonum. Tunc et reliqua, quodammodo intelligentia ([Uicdain : (|Uie in lic-

(lua' bona dicuiitur, si eligit, non proptcr ipsa, ato jam mcntc formata e.st, ct ut iiicns o|)cratur.
sed qiiasi quaxlam rcmedia cligit, iit oiiinia indc Id([uc vidclicct sccuiidum univcrsiiles tum reruiii

pro viribus vitciitur inconimoda <[ua> tortc ani- : specics, tum rationis iictus: non enim adco [)cr-

mum ad inferiora curanda distractuni adducere fecte formata est secundum singula niiigis enini :

videantur, ut interini circa divinum bonum re- a mente distant. Quin ctiam et reliqua rationis
inissius operetur. Ait pra?terea, ultimum fineni virtus, quit in agendo magis posita est, et si in
maximequc omnium expetcndum oportere non [ihrcncsi distrahatur, aiit vacet, tanien jDaratis-

solum esse maximum in se bonuin, sed aninio sima est, [lost phrenesis im[)ctum ad su[X'riorcm
etiam priE ca;teris intimum sic cnim bonum : rationis mentemciue rcflccti.
vim, Post iiicc,
niaxime prodest, si summopere sit intrinsccum, cogiiitionem icternam a temporali dislinguit
atque ita maxiinum est animo bonum. Atque quod nobis hic videtur altius rc[)etenduin. Cum
vicissim quod maximum in se bonuin est, si in prima essentia vivere quidem sit intrinsecus
niodo id aniiiius noster auguretur, fit pra; ca-teris agerc, intelligere vero agere in se ipsam, suir[ue
intimum : tum ([uia et ipsum efficacissime rapit iiotitia in se reflecti, qui sane actus nullo niodo

et penetrat, tum quoniam animus veliementis- vergit ad corpus, mcrito eo usque naturam intcl-

sime ad id afficitur. Tale vero est solum intel- lectualcm extendi [lutainus, f[uo usque cogiiitio
ligibile, et plusquam inteiligibile boniim. Ca?- sui et quiedam a niateria segregatio. In iiatura
tera enim, quse dicuntur bona, vel etiam extra ergo rationali quamvis aliquando imago quiedam
animal nostrum sunt, ceu divitife, honores, im- mentis soleat appellari, tamen quodammodo na-
fieria : vel in animali nostro, sicut sensuum vo- tura intellectualis a[:)paret. Ratio enim et se ip-
nptates : vcl etsl simt iii anima, tamen externa sain iinimadvertit, et siepe formas a conditionibus
prospiciunt: ut imaglnationis oblectamenta, spcs- matcriit scparat. Tres itaque intellcctualis na-
que rationis occupatii' rebus agendis : vel si non tura?suntgradus: Intellectus scilicet ipsc com-
externa respiciunt, sunt tamcn (ut ita locjuar) munis: Intellectus anim» pro[irius, atque ratio.
imaginaria, pcrpctuo(|ue versantur in motu, ut Tresquoque sunt natura? intellectualis imagines:
rationis speculantis discursioncs, atque conccp- [irima sensus: secunda vis vegetalis: tertia forma
tus solum vcro quod sujier rationis motum ex-
: cor[)oris. Sed de iinaginibus ahbi. Jam vero in
tiitbonuin, ct mciiti est penitus intimum, ct (ut iiitellectu [irinio intelligere est ipsuni esse. In
ita loquar) solidum ac stabile, simulque totum. secundo intclligere est quasi esse, et (ut ita lo-
Id crgo ct iiiaxinium in se bonum est, ct inaxi- quixr) existere : est cnim agcre : agere, inquam,
muin animo bonuiii. actu quodam intimo atque perpetuo,
essentiali, et
fcrme sicut in luce lucere, sive micare. In tertio
Felix unicum honum vult, ccetera propter ipsum eligit. dcnique intelligere est argumentari id autem :

VII. et septimo confite-

VIII. In capite libri est mobilitcr o[)crari, fcrme sicut in lumine re-
tur, feliccm cligere commoda potius, c[uam op- fiilgerc. Merito inter inteliigere, quod est esse
jiosita et commoda non propter ipsa, sed ut
: nullaque partici[iatione, sed [senitus
.simpliciter,
dcvitcntur incomnioda. At vero incommoda pro- per essentiam atque intelligere, quod est molii-
;

cul abesse nialle, non quia, cum accidunt, essc liter agere, medium est iiitelligere, quod est
felicem e medio toilant, scd quia et esse potius agere penitus immobiliter. Et prima quidem
auferant (quanquam iioc deinccps iiihili pendit) intelligentia est [ler essentiam secunda per par- :

ct contcmplationis studium interpellare conten- tici[)atloncm quidem, scd prorsus immobilcm :

dant. Concludit, bcatum divinitate plenum, tertia dcnic(ue {)artici[Datione fit mobili, sicut et
ca?tera omnia niliili pendere ideoque ex ipsis : sphffii-a igniscssentia calet su[iremus aer fervet
:

nullam in ])artcm e suo statu posse deflecti. inde [)artici{)ationc j)cr[)etua: inferior aer calct
Idem in octavo capite peragit. ])articipatione mutabili. Esse vero proprium in
anima intellectum stabiliter operantem, non so-
F,st in wente sapientia aterna, ad quam cmn attingit lum ratio hiec nobis ostendit, scd hinc insupcr
ratio, animus est beatus. confirmatur cjuod rationalis natura quasi po-
:

IX. In nono ca[)itc iterum dubitatur: utrum, tciitia qua'dain est quodammodo [)atlens, dum
qui beatus jam dcfinitus est, perseveret bcatus, motu formatur, atquc cx ocio [irodit lii actum :

si ([uo gravissimo niorbo aut maleficio |)lireiiesim qucni plerlquc intellcctum [lasslbilem, vcl forma-
patiatur ? Kcspondetur per.sevcrare bcatum
: : bilcm iiominabunt. Oportct ergo hunc intcl-
([uasi dormiat quidcm, et somniet imaginatione : lectum, velut ex se imperfectum ab alio quodam
H 2
52 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
perfectiore, quisemper in actu sit, ex potentia praesidente sibi virtuto, cujus actus non a loco
in actuni vicissitudine perpetua duci. Neque tantum, sed a motu etiam atcjue tempore sit so-
intellectum communem tantum oportet sic esse lutus Alioquin ijDsa duntaxat ratio dum mobi-
.''

semper in actu, sed inteilectum etiam animae liter et temjMraliter agit, nunquam formas posset
proprium: ne natura? rationali desit efficax in- actu suo a motu ac tempore solvere. Virtutem
teUigentiae sueb et intimum sufficiensque princi- dixi insitam: nam etsi quis rationem objiciat sub
piuni : cum neque vegetali naturfe desit vegeta- intelloctu communi lioc efficore, cogetur attamen
tionis sua; ratio seminalis qu» quidem intimum
: confiteri, certum quondam actum non absque
est, et efficax, et continuum generandi princi- certa quiidam virtute posse jjra-beri siquidem :

pium. Sicut ergo universalis natura, id est, tota talis actio talem sequitur facultatem atque ideo :

universi seminaria ratio prieest particulari na- vim quandam stabiliter operantem ab intollectu
turae, id est, suae cujusque viventis seminariiE communi prsefici rationi, jier qiiani et si mobili-
rationi, haec vero perpetuo pra^sidet, mobilique ter, ipsa tamen ad inimobilia se convertat; ipsam
generationis officio : sic intellectus communis et vero vim stabilcm nos intellectum proprium no-
agens intellectui proprio rursus agenti : hic au- minamiis cui necessarium est conimunissima
:

tem rationi quasi jam patienti : ut inter agens certissima(|ue sciontiarum artiumque inesse jirin-
commune, patiensque pro|)rium, rite proprium cipia, et ipsa quoque exemj)laria rerum, ut ratio
agens medium sortiatur. Hinc itaque fit, ut ani- ibi jDossit argumentandi fundere
discursiones
mus ad summum quandoque in se rcvocatus in- resque et o]3iiiiones veras, Iionasve ab ojipositis
veniat statim nondum inventa, et saepe vaticine- rite chscernere ac jier vim intcllectus illius oin-
:

tur, et opera onniibus miranda ])erficiat: quippe nia sein])or subito contnentem, ipsa c|uocjue non-
cum subito in nicntem propriani revertatur, cpia' nunc|uain aliquid subito iiitueri. Cum dicimus
divina quadam virtute pollot, cui omnia ])atent. intolligibilia inesse intcllectui, sic accipe : ut in-
Sed de his in Tlieologia latissime dis])utanuis. telloctus sit ijisum intcUigibile. Sic enim habet
Ad hunc utique intellectum, velut ad tertium ordo. Sensus quidem ncc est, nec habet sensi-
scilicet, intellectuale ccjelum super coelum imagi- bile, sed vertit sc foras ad illud. Cogitatio vero
nale, atque rationale Plotinus forsan diceret, et si non est cogitabile, liabet tamen intrinsecus.
Pauluni asccndisse: ct Moysen in liunc nion- Intellcctus dcnicjue taii(|uam ratione ])ricstantior,
tem et cjusmodi angelum j)rophetis plurima
: non habot taiuum intclligibile, scd existit. Ubi
nunciasse: Nequo enim decere ad nos descen- vero ait, Sai^ientiam felicis animac sitam cssc in
derenumina: necpie ()])ortet animuni divina vi- essentia c|uadani, inio ])otius in essentia, signifi-
surum, loca mutare: satis enim esse ad mentem, cat actuin ipsum intelligendi existere ipsum esse,
et divina converti. Sed hipc ille viderit. tum in qui est essentia quae-
proprio intollectu :

dam, tuni iii intellcctu communi, qui ost ipsa

Conjirmantur superiora, (jiiod in omni mente sapieiilia cssentia. Addidit autom, jiotius (juoniam actus :

sit ceterna, et quomodo rationalis natura ad hanc intellectus j)r()]:)rii ab aclu communis fit atcjue
ascendat.
servatur. Proindo sicut in luniino idem cst esse
Animus saepe vel intuendo, vel argumentando lumen, atcjue lucere, cjuainvis non sit idem csse
multa considerat, non solum essc sem])iterna, sed lunien, ct resplendcrc, atque calere: sic in anima
qua etiani rationc sint sempiterna: ijxsiusque (ut intcllectuali, idcm est intellcctualem esse atque
ita dicam) sem[jiternitatis jjro^jriam concipit ra- intelligorc, licot non idem sit esse, et ratiocinari,
tionem. IMajoris vero ad seni])iternitatem mo- atquo imaginari. Sod memoiito, ox Plotini mcnte
menti est ratio ijjsa, (juam modus. ("um igitur jjoncndaiii cssc intor intollectum imaginationem-
tanta sit virtus in animo, ut rcs sein])itornas ac que geminam sjiociem rationis: altcram quidcm
sempiternitatcni ipsam seni])iterna cogitet ratio- speculativam surgentem ad intellectum aiteram :

ne, multo magis ea est in animo virtus, quae rcs
sempiternas niodo quodani sempitcrno, id est,
sempiterne semperquc consideret. Sic igitur su-
per imaginationis actum, tjui est niobilis circa
niobilia, extat rationis actus, qui est circa immo-
bilia mobilis: sui^erhunc actus intelligentia? circa
inimobilia prorsus immobilis: ut sicut actus ani-
nvs in melius jwificit, sic perficiatur in optimum.
Dic age undenam ratio nostra vim habeat ut
:
dum a singulis formis ad universales se ipsam
recipit, ipsas interim formas ab hoc vel illo loco,
motu, tempore solvat ? nisi
vero activam ad imaginationem potius declinan-
tem. Aiioquin cum .lon jiossit ])cr ipsum intel-
lectum duntaxat esse aiter beatior altero, omni-
bus ])er ipsuni similiter scmpcr agentibus, non
erit hic felicior illo: nisi quia in hoc sjieculativa
ratio niituralitor intoUectui ])roxima, in mentem
penitus est conversa. Quod tamen de activa
similiter non licet dicere : cjuia et remotior est a
: mente et in labore posita, et quodammodo servit
externis. Diffiirre vero rationes ejusmodi specie,
])atot non soluni, quia sjjeculativa natura? opera
insita quadani et projirie, activa iioniinum opera cogitat. sed etiam,
 IN LIBRUM IV. ENNEAD. PRIMyE. 53

quia raro aclinnduni ct fortc nunciiiaiii concurrit idem est cognoscere, quodvc cognoscat vcl agat,

in eodcm ingenio naturalis utriuscjuc dexteritas. agnoscere: ex quo secjuitur, ut agnitio hic cog-
nitionem sequatur tanquam posterius alicjuid, et
Neqiie omnes animadvertitnt, mentem suam semper sorte quadam consequens atque comitans, faciat-
a"ere circa divinam : neque bealus seniper animad- que s;epe, ut distractione quadam animi jjrior
vertit rationem snam siiperiorem agere circa men- actio sit aliquanto remissior. Non igitur ab re
lem. Plotinus ait, agnitioncm, animadversioncmque

X. Etsi in beato sub forma

ratio speculatrlx cjusmodi pcr consequcntem posterioremque fa-

jam actuque mentis nou tamcn ita se agere

agit, cultatem, formamque peragi. Facultateni vero
sempcr animadvertit sicut neque alii mentem
:
posterius comitantcm, imaginationem ipsam esse
nostrani agcre circa divinani mentem scmper ag- non dubitamus, Formam similiter, quie priorem
noscunt. Sicut cnim in animali nostro secundum comitctur formam, iniaginem appellamus. Sint
vin) vegctaiem vivere ferme idem est, atque ve- ergo naturales forma' in niente, vci ratione
getare, id est, nutrire, augcre, gencrare, servare: cjuamvis i[)i cjuidem a?terna', hic vero pcrpetuaj.
necjue tamen agnoscinuis, hanc vini hxc agere, Sint igitur advcntitia' in iiuaginationc, forma'
ct cjuomodo talia peragat : quia videiicet nulla formarun) imagines naturaliuiu, per quas velut
imago ad imaginationem pcrvenit
actionis hiijus res novas animus, velut admirabundus attendat,
animalis, aut nostram ita et in nostra mcnte
:
animadvertatque, quid in ratione agatur et men-
idem vivere cst, atque inteliigcrc, ncque tamen te: jirofccto sicut oculus facie continetur, sic ra-
actioncm ejus ieternam animadvertinuis, nisi tio mente atque sicut ociilus iicc videt faciem,
:

quando qu.tdam cjus imago in nostra inia- neque motum ejus advertit, nisi cjuando iii spe-
ginatione concipitur. Jani vero neque beatus culum certo modo nobis opjiositum lineares fa-
semper agnoscit speculatricem in se rationem ciei atqne inde per similes an-
radii diriguntur,
una cum divinam mentem
intellectu suo circa gulos reflectuntur ad oculum, et speculum ita
jam agcre : quoniam cjusmodi non sem-
actionis ostentat imaginem, si quam modo Iiabet imagi-
per in imaginalione sua imago forniatur, per neni simili cjuodam jiacto ratio velut oculus,
:

quam admoneri solet animus, cjuid poiissinunn necjue videt menteiu, neque agere illam animad-
vis eo vel inferior, vel superior agat. Hic nota, vertit, quamvis semper agat, nisi actus ejus agat
pertinere ad intellectum nostrum cognoscere sem- nonnihil in imaoinationem aliuiide diversam,illuc
per actu ad rationem vero nostram quodam-
:
vero conversam. Quo quidem actu ab imagina-
niodo recoiere cognita, dum circa formas excoei- lionc in rationem resultet superioris actionis im-
m
. . . .

tandas ex habitu transit actum, atque vicis- ago. Hic notabis primo quidem, ubi Plotinus
sim ad imaginationem dcniquc attinere quo-
: ait, nos non esse vegetalis tacultatis actum, secl

dammodo discere nova. Ha'c enim si a ratione esse jiotius actum intelligentia' : id jjotissimum
divertens ad animal se convertit quid videat, : in beato esse verum : veruni quoque in cjuolibet
quidve audiat animal, statim animadvertit quid :
animo : quem intellectui conjunctiorem cjuam
vero ratio interim vel intellectus agat, non agno- animali Plotiiius existimat. Deinde ubi ait, ac-
scit. Atque vicissim, si cjuando vacans ab ani- tum intelligendi tunc: esse absque jihantasia,
niali ad rationem tota convertitur, tunc per hanc quando nulla inde In hac imago fit, atcjue resul-
ipsam imaginalionem animus rationem alirjuid tat iion intelligcntiam pui-am a phantasia, sed
:

agere jam persentit. Quod si ratio convertatiu' jihantasiam ab intelligentia dependere quamvis :

in mentem, cjuod accidit in beato, tunc sane et rationalis intelligentia, id est, cogitatio, ratioque
rationem circa mentem nostram, et nostram men- mobilis a phantasia saepius excitetur, pi-asertim
tem circa divinam vigilare animus statim ani- activa ratio: cjuani solam jiliantasia semper egere
niadvertit. Quoniam in nostra imaginatione ab Aristotcles ait quemadmoduin et Themistius
:

animali vacante, nihilque illinc corporeum ma- atque SimpUcins jjrudenter intcrpretantur. Ue-
chinante, imagines quscdam velut ab ipso mentis niquc Plotinuni scito annuere, duin cju;edam
rationiscjue actu prorsus apparent, per quas ad- Aristotclis verba recenset, hanc illius de niente
nionetur animus in ratione scilicet, vel specula- fuisse sententiam ubi in tcrtio dc Anima scri-
:

trice, vel activa, tum intellectum, tum rationem bit, Intellectum intelligere semjjcr, et intelligen-
speculatricem agere. Tu vero memento: In ipso tiam ejus esse substantlain, vereque immortalem
intellectu sicut idem est viverc, atque cognoscere, existere. Non enim adeo vera est in virtutibus
sic idem essc cognoscere penitus et agnoscere, id inferioribus immortalitas: nam etsi qujp j)erj>etuae
est, quod ijosc cognoscat animadvertere. Sed in sunt, tamen versantur in motu. Quod autcm re-
ratione, quoniam non ideni est omnino vivere, minisci nos, id est, rationalcm viin jiost ohitum
atque cognoscere, siquidem illud wternum est, negat, Plotinus alibi diligenter examinabit. De-
hoc vero perpetuo permvitabile, merito neque nique memento, Averroem, etsi non idem, tanien
54 ARGUMENT. MARS. FIC. IN LIB. IV. ENNEAD. PRIM^.
simile aliquid induxisse : ubi ait, Intcllectuni timmi ipsuni hac in parte Porphyrins et Procit-
nostrum intelligentiam duplicem in se liabere : liisomiserunt, non probantes intellectum anima'
alteram aeternam, alteram temporalem: illam qui- nostra; ita semper agere, ut Plotinus ait et nos :

deni per suum esse, hanc vero per nostras ima- in superioribus non tam approbantes, quam in-
gines exercere ac nos illam nunquam animad-
: terpretantes exposuimus. Satis vero stabiiitatis
vertere, quia nihil cum imaginatione nostra coni- et excellentia; esse in mente nostra putandum
niunicet ; lianc autem agnoscere, qiioniam illius est, si essentia et forniie rerum insit», scientia-
form» cum imaginationis nostra' imaginibus con- runic[ue principia maneant.
gruant. Cumque intellectum ponat in eadem
substantia geniinuni, scilicet formatorem, at(|uc IIuc usque decem comptentur libri mpita : reliqua
forniabilem, ait, formabilem bunc inteilectum, VKTO sex ejusdem capita diligenter cotisideranti pate-
quid agat ille formator, non prius per nos agno- hunt. In iis quastiones movet et solvit : tacitis
scere, quam ipse per nos sit illo perfecte forma- quoque respondet objectionibus : et ubique beatuin
tus. Tunc demum et simul cum iilo in nobis fore confirmat non aliunde quam ei mente Deoque pen-
dere.
feiicem. Sed mittamus Averroi-m : nam et Plo-
 n A Q T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros A.

P L O T I N I

ENNEAI). PRIM.E
LIBER IV.

nEPl ETAAIMONIA5.
De Beatitudine.

29 A O ev l^rjv Kcu ro GvBai/jiovetv ev rco avrio rcOe/JLevoi, koI rol^ ak-

koi<; ^cooi^ dpa rovroov /JberaSwao/Jbev ; Ei yap eanv avrol^ y 7re(pv- 10

Kaaiv dve/XTToSicrrco^ bie^ayeiv, KaKelva ri KcoXvei ev ev^cota keyeiv

elvai ; kclI yap etre ev evmradeici ri]v evt,coiav ng Orjcrerai, etre ev
B^pyro oiK6i(o rekeiov/jievco, Kar d/Jb<pco Kal rol^ dkkoig ^cooig vrrap^ei.
Kat yap evrradelv evhej^oiro dv, Kai ev rcu Kara (fyvcnv epyco elvai'
oiov KCLi ra /lovaiKa rcov ^cocov, oaa rol<; re dkkoi? evTraOei, Kal 87] j^
KOi dSovra f/ TrecpvKe, kcu ravrr/ aiperr/v avroig rr/v ^corjv e^€i. Kat

7. nF.Pl ETAAIMONIAS] Coii. Jlarc. marg. additum est. Ciz. ri>.imft.ivai.

A. Tsji Tou sioaifioniy. il(. it/TaQiiec^ Cod. ]\Iarc. C. iuvot^ia. i6. ^uiiv ix^i] Codd. Leid. IVIarc. A.
t). To ^m] Cod. Par. A. in m. a'.
!u 13. TEXs/oy^svw] C.odd. Darm. Marc. Mon. C. Vat. sj^iiv.

1 2. xaj ya^] Abest yete a Codd. Marc. B.C. iMed. A.B. Par. A. Tikovf^ivM. (>od. ib. xai roivuv] Cod. Ciz. xaJ rivi.

.\. .Mon. A.C. Vat. Sed in Cod. Vat. in

I. Fariee opiniones, quid sit bene vivere, quibusve con- licitervivere ? Etenim, sivc quis bene vivcre
veniat. posucrit in bene se habendo, sivc in opcre pro-
CUM bene vivere atque felicem esse in eodem j)rio jicrficicndo, sccundum anibo ca-teris quoquc
constituannis, nunquld lioc ca'tcris quoquc ani- aninialibus comj)ctct. Nam
bcnc se liabcrc ct
niantibus conccdcmus.'' Si cnini datur ijisis, qua j)ossibilc crit, et ipsum etiam opus naturale per-
ratione nata sunt, sine inijjcdlmcnto vitain tran- ficere veluti musica animalia quotcunquc ct in
:

sigcrc quid proliibct illa etiam bcnc, id cst, fe-

: ca2teris bene se habent, et sicut naturalitcr apta
 56 PLOTINI ENNEAD. I.

29
TOLVVv, Kat €L r€)\.o(; TL To evhaLfJLOvelv TLOe/JLeOa, oTrep earlv ea^arov
TTjq ev (pvaet ope^eco^, koX TavTTj av avTol<; /JLeTahoLiifJLev tov evSaL-
/xovelv, elg ea^aTov axpLKVovfjLevcov. Ei? 6 ekdovaLV laTaTaL 7) ev av- C
Tol^ (f)vaL<;, irdaav ^wijv auTOL^ hLe^ekdovaa, Kol irkripwaaaa e^ dp-
SXV^ ei9 reAof. JLl 8e tl? hvax^paLveL to ttjv evSaLjULOVLav KaTa<pepeLV
CL^ Ta ^coa Ta dkka' ovtco yap dv kcll toI<; dTL/jLOOTaTOL^ avTcov /JLeTa-
Scoaei 8e, kcll toI<; (f)VTOL<;, ^coaL kcu avTol<;, Kctl t^coiiv e^ekLTTO/JtevTjv
elg Tekog exovaf irpcoTOv fxev dTOirog Slcitl elvaL ov 8o^€L, /xi] t,rjv

ev Ta dkXa ^coa keycov, otl fXT) TcoKkov d^La avTco 8oKel elvaL. Tot^D
lohe (pVTOL? ovK dvayKa^oLTO dv ^L^ovaL, b Tolg diraaL ^cool; SlScoaLV,
OTL fjLi] aladriaL<; irapeaTLv avTolg. Wltj 8'dv tacog kcu 6 8l8ov<; toI<;
(f)VTo2<;, eLirep Kal to ^jjv' ^co7] 8e ?; fjLev ev dv eiT], y 8e rovvavTLOv,
OLOv eaTL KaL eiTL cfyvTcov ev iradelv, kcll Kapirov av cfiepeLV kcll fJLT}

(pepetv. Ei piev ovv y8ov7] to Tekog, kol ev tovtco to ev ^jjv, dTOTTOg^

156 d(f)aLpovfjLevo; ra dkka l^coa ro ev ^rjv. kcll el aTapa^la 8e etrj,

waavTCog. kcll el to Kara (f)vaLV ^rjv keyoLTO to ev ^rjv elvaL.

1. To tvhaifA.ovuv\ Abest To iii Cod. ^(iiffii Si. Cod. Leid. f/Arct}aiffoi. ftSTa^cuffii Cod. \'at. titi IV av m mar^.
Marc. A. Si, C<xld. Marc. A. Mon. A. Vat. ftfra- li.

2. fA,%7a^oitifjLtv\ Codd. Ciz. Vat. fAtra^i- ^euffsi. fjtirah&tffsi 3i, C(k1.Mon. C. ^n-a- ib. xai i hioi/s'] AKest iii Cod. Marc.
doifjtsv, 'huffoi. fitrahuffu 2i. Ficiims videri possit A.
3. tls sffx:»Tov] Coil. C'iz. irt tff^xTov, I^sse ftirahiCffut. Nos, ut in Plotiin) et 13. i?ri ^vT^v\ C()dd. Marc. A. Mon.
ib. « Iv avrriie'] Abest « a Cod. Ciz. in hac lectionis varietate, manum alistinu- A.O. Vat. ITl T(UV ^VTOIV.
5. ^vff^f^aini] Codd. Leid. Alan;. A. imus. Verlia ouru yap a,v—'i^ovfft pro pa- ib. Knt xa^Tok] ('(idd. Ciz, Leid. Marc.
3Ion. A.C. ^viryioaUoi. rentliesi lialtenda sunt. A.C. I^Ioii. C. Med. H. Par. A. \'at. xa,
ib. ro T-ijv ildKtfAoviav] Ita cum Ed. so- 8.hdri] Codd. Marc. B.C. Par. A. fcn. xa^Tov. A. jeai fin. xiLi
C'(k1. i\Ioil.
lus Vat. in marg. ; oimies to ch» ivhitifio- Siar/. Codd. Marc. A. Vat. 2*« t/. zz;t». Cod. Vat. in marg. Iiabet >. Cod.
>tas. ib. Volii] Codd., extepto Par. A., om- Par. A. B'.
6. /irj^toTaTWf] Codd. Ciz. I\Iarc. IJ.C. nes ev So^i/, nisi quod Vat. in inarg. habet 14. xai jv] Cod. Ciz. Jtai 91,

Par. A. \*at. uTiuoTdreis. Sed Vat. su- >. Nos elj quod deerat, addendum cen- 16. Z"] Codd. Ciz. Leid. niarc.
ipvirit

perscrijitiiin liabet w. suiinus, ut constct sibi sententia. A.C. Jlon. A. .Med. A.B. Par. A. Vat.
il». /^'-ra^^uffti li] Codd. Darm. Marc. 1 1. e;»! V a.v] C(k1(1. Leid. Darm. Marc. ipvffiv ^m 5i. Sed 11 iii Cod. Aled. A. ex-
B.C. Med. A.B. Par. A. ftnetiaivuv. fn- A.B.C. M(m. A.C. Med. A.B. ^7« 2" «» punctnm est, iii inarf;. Cod. \'at. est >.
raiuffsiv 5i. Cod. Ciz. ftsra^uffsiy. fiira-

sunt, camint ct lioc pacto ficri posse vidctiir,

: hcne vivcre: quoniam ipsi non mniti pretii vide-
ut vitani optabileni conscquantur. (^uinctiam si antur esse censenda. Plantis autem conccdere
fineni qucndam felicitatem csse ponanius, quod non cogctur, quod cunctis dat animalihus, prop-
quideni extreuium cst in appetitu naturjc, hoc terea, ([uod sensu careant. Nec|ue forte deerit,
quoque pacto illa fore feiicia confitchimur, vide- (jui jjlantis quocjue tradat fclicitatem, siquidem
licet (luando ad extrcmuni pervenerint: quocuni et vivcrc illis adcst. Vivcre autem partim qui-
processerint, sistit in ipsis natura motuni qu;e to- : dem henc contingit, partim vero contra sicut et :

tam vitam ipsis jam peregit, et a jirincipio ad finem plantis datuni est, ut henc se habeant, ferantque
usque prorsus iniplevit. At si quis inoleste ferat fructum, atque non ferant. Proinde, si voluptas
in bestias transferri felicitatem, fore asscrens, ut est finis, et in hac vivere bene consistit, absurdus
ita vel abjectissimis conveniat, et plantis insupcr, erit, qui benc vivere brutis abstulerit. Quod si
ipsisquoque viventihus, vitamcjue ad finem pro- tranquillitas erit finis, similiter accidet. Item si

prium perducentihus absurdus iile quidem vi- : secundum naturam vivere esse dicatur ipsum
deri poterit, dicens non posse caetera aniuialia bene vivere, idcm sequi videbitur.
 LIBER QUARTUS. ^y

A Toi? /jLevTOL aladaveaOac ov SiSovTeg, KLv8vvev-

(pvTotg Sia to /j/i]

ovaiv ov8e to7.<; ^coot^ rjhif] aTrao-t StSovai. El jutev yap to alcrOaveadat
TOVTO keyovat, to to Trddog fJtii \avdavetVy 8et avTO ayadov elvat to
Trddo'; TTpo tov //,?; kavOavetv' olov to KaTa cpvcrtv e^etv Kctv kav-

Odvrj' Kot otKetov elvai, Kctv /xijTrcd ytvcocTKrj 'otl otKetov, Kat OTt rjSv'

Set ydp ySv etvat' ccaTe dyaOov tovtov bvTog Kat TrapovTO?, i]Sr}

MeaTlv ev tco ev to e^ov. '

Q^aTe tL Set ti]v atadrjatv Trpoaka/JtlBavetv ',

et dpa ovK ev tco ytvo/Jtevco TraOet ?;

jJbT] KaTaaTaaet to dyaOov StSoa-
atv, dXXd Ty yvcoaet kcu atadrjaet. aAA' ovtoo ye Tr]v aladrjatv avTrjv
To dyadov epovat, kclI evepyetav t,cor]<; ataOTjTtKyg' wcrre Kal otovovvio
dvTtka/x^avo/Jtevot<;. Et he e^ d/x(po7v to dyaOov keyovatv, olov at-
adrjaeco? tolovtov, ircog CKaTepov dStacpopov ovto<;, to eg d/icpotv dya-
C 6ov elvat keyovatv ; el 8e dyadov /xev to Tradog, Kal ti]v TotavSe
KaTaaTaatv to ev OTav yvco Ttg to ayadov avTco irapov, epcoTr]-
^rjv,

Teov avTOvg, et yvovg to Tvapov 8r] tovto 6, Tt irapeaTtv, ev ^rj' rj 15

8eZ yvoivat, ov /jlovov OTt r]8v, dkJC OTt tovto to ayaOov. Kkk et
OTL TOVTO To dyadov, ovK atadrjaeci)? tovto epyov i]8i], akk eTepag

1. Ta7s fiivToi] C(>d. Ciz. To7; fjtU. OVTOU. Ed.)Vat. (in m. ut Ed.) avriXafji-^avoftivnS'
2. Ei ftXv ycc^\ Cod, Par. in niar^. y'. ib. Kat TapovTo;'] Iii C(.id. Ciz. hiec verba Fic. ])€ri'ipientibus. Legit ergo uvTikccfi~

3. To 7-a ^aSa;] Aiiest altenini to a ab al. m. addita In seqq. exspecta-

suiit. [iavofclvot;

Codd. Ciz. Maic A.li.C. Alon. A.C.Vat. veris vei ov tu yivofAivoj^ vel aXX' iv Tn 1 2. a^ia^o^ov] Cod, Vat, ^taipd^ou. In
Sed Vat. in marg. addituin lial^et to. yvc^ffii. Sed in hoc scriptore sine hbris marg. ahaipo^ov.
4. xiv Xo!»8«»ii] Codd. i\Iarc. A. Mon. h. 1. nil mutaverim, et hlouffiv potest h. 1. 13, Totavh] Cod, Ciz, Totavrnv.
A.C. Kav fjLri Xav&avTi. Intmsuni est ^>j ab accipi pro docent, uti supra usurpatum 15. 0, Tt] Codd. Marc. A.B.C. Vat.
ineptis librariis, qui ne Ikh- quideni tene- vidiinus. oTt. Et ita legisse videtur Fic.
reut, qU(Kl vuJi^o tertur, valetndineni lioc 9. aiff^nffii\ C(Hld. Darin. IVIarc. B. 16. ov fjcovov oTi /idu] Codd. Jlarc. A.
magis seeundam esse, (HU) minns te \'a]ere 3Ied. A. Tn aiirSr.ffu. Quod placet. Mon. A.C. Vat. oti ov fcovov h^v.

sentias ; unde qiiO(|ue vytctlviiv voBnooTi^ov ib, (iXX* ovTckt yt\ C(xi. 3Iarc C, aXX' ib, TovTo To] Abest to a C(xl, Marc, A,
apud ipsum Hippocratem
V vyrwjoTipot est ov Tuyi. ib, 'Akk' t't — iyaiiv] Desunt hffic iii

in Aphorisin. VI. 2. ut alia omittam in 10, OTOUOVV^ Cod, Ciz, OTOVOVV. Cod. Marc. A.
re perspicua. 1 1, avTiXaf/.&avoftivot;] Codd, Leid, Mar(!, I 7. TOUTO 't^yov] Cod. Ciz. 'ipyov touto.
6. Btya^ov Tovrov\ Co(i. Ciz. ayoc^ou Toff- A. Mon, A,C, (hi duo superscripta lect.

II. Falsas opiniones agitat, atque ex eis veri aliquid que quidnam sensum oportet adjungerc ? nisi
excutit, 'inquirendo utrwn bene vivere conveniat ra- forte non in praesentc quadam affectione vcl con-
tionali tantum, an etiam bruto, et plantis ? stitutionebonum collocent, sed cognitione potius
QiiieuiKjuc vcro jilantis adesse ncgant fclicita- attjue sensu. At vero sic sensum ipsum scnsua-
teni, quia non sentiant, vidcntur etiani neque hsque vitae actionem dicent esse bonum ideo- :

cunctis eam aniniantibus tradituri. Si utiquc (juc quodlibet jjercijiicntibus, bonum adcssc con-
sentire hoc csse dicunt, scilicet afFectionem non fitebuntur. Sin autcm cx ambobus bonum con-
laterc, oportct ijisiun bonum aftc'ctionem ipsam stitui dicant, velut certae cujusdam rei affectio-
esse ante id ipsum, quod dicitur non latere, vcl- nisve jierceptione: quonam jiacto, cuni utrunquc
uti sccundum naturum se habere, ctiam si latu- sit indiflercns, quod ex ambobus constat, boiumi
erit, ct proprium etiam si nondum jiroprium
csse, asserunl? At si bonum quidem affcctioncm, ta-
esse cognoscas. Quinetiam esse dulcc: oportet lenujue statum essc bene vivere dicant, (juando
enim duicc esse, antequam (hiice id esse perci- quis bonuni pra-scns sibi cognoscit, interrogarc
pias. Quaprojitcr, cum
bonum, atque ad- id sit cos cxjicdit, Utrum cognosccns pra?scns hoc essc
sit, quod ipsum habet, jam bene se habet. Ita- pncscns, bene vivat ? an nosse oporteat, non so-
VOL. I.
 58 PLOTINI ENNEAD. I.

jj^eL^ovog Kar aiadqcnv Svva/j,ea)<i' ov tolvvv tol^ 7']8o/jLevoL^ to ev

7]

C^z^ virap^eL, aXka tw jivoiaKeLV bvvafjbevw , otl '^8ov7j to ayaOov.

AiTLOV 8e Tov ev ^yv ov^ tjSovtj ecTTaL, akka to KplveLV 8vva/Jbevov , d
OTL rjSovrj ayaOov. Kat to fjiev Kplvov f^ekTLOV 7] KaTa irado^' koyo<;
5yap 7] vov<;, ySovy 8e 7rado<;' ovSa/xov 8e KpelTTOV akoyov koyov.
Tl(o<s av ovv 6 koyo<; avTov acpelg akko OycreTaL ev tm evavTuo yevet

KelfJbevov KpeLTTOv etvaL eavTov 'AAAa yap eoLKacnv octol re kcll toI<; ;

(pVTOLg ov 8t8oaai, KaL baoL aLadyaeL T0La8e to ev, kavOavetv eavTOv^E

/jieL^ov TL To ev ^rjv ^7]TovvTe<; , Kal ev TpavooTepa ^co^ to a/xeLvov tl-
loBevTeg. Kal oaoL 8e ev koytKy ^coy elvai keyovaLV, ak)C ov^ aTrkco^
^coy, ovS" el alad^/TLKi] elrj, Kakco? /jtev taco? av keyoLev. ^taTt 8e
ovTCO Kcti Trepl to koytKOV ^coov /Jiovov to evSat/jioveZv TLdevTaL, epcoTav
avTov? TrpoayKet' dpa ye to koyiKov Trpoaka/xlBaveTe , otl ev/jir/^avov
/idkkov 6 koyo?, KaL paSlcog dvL^veveLV Kctl TrepiTroLelv Ta irpcoTa KaTa
'5(f)vaiv SvvaTai, r/ Kctv /ur/ 8vvaT0<; r/ dvL^vevetv, /Jir/8e Tvy^aveLV ^V
dkk' el /lev 8La to dvevplaKeLV /JidkXov SvvaaOat, eaTat Kctl toI^ /ir/

koyov e^ovaiv, el avev koyov (^vaet Tvy^avotev tcov TrpcoTcov, Kard

2. To aya^ov] Ahest Ta a Cod. Dann. marg. additiun est.)

(in C<m1. \'at. in M. oiS' i.'] Codd. .Marc. A. Mon. C.
3. A"Ttov ^Sav») a^aSov] Dcsuilt ha'(* in 8. oi, in Cod. Med. A.
^uToi; ot] \'ox Vat. oiS', omisso il. CiKi. Jlarc. B. tiili
('iHld. Ciz. ct Dami. In Codd. I<eid. ab alia nianu supra lineain scripta est. il.

iMaro. A.I5.C. Mon. A.C. Med. A.B. Fic. solius Med. A. auctoritate videtur ih. xiyoitv] Ita, pro >.iyiit, Codd. om-
I*ar. A. Vat. alV/ov (Vat. in ni. alriu). neiTanteni jiarticulam expunxisse. Ki suf- nes, quos se(|nendos duxinuis.
rro li in Codd. IMarc. A.B.C. .Mon. C. fVaf;autur Tavlor et Kn^elh. Kt^o in Codd.,exceptoMarc.
13, vpoffXa/iificiviTt]
iMed. A.B. Par. A. e.st Sn. Nos x'irioy, ut ejusmodi loco lihris raorcm gerendum B., omnes v^offXxfcBdvtTai. Sed Codd.
conrinnius rerej^inius. duxi. Dann. Med. A. et Vat. ex corr. in marg.
6. llo/s av owvj Ahest ayv in Cod. Leid. ih. Toiih] Cod. Mon. C. Toiai!.
ih. ccjriv] Codd. Leid. Jlare. A.C. Vat. 9. To £y ^^v] Ahest
a Cod. Ijeid.
Z,r,v 15. i Codd. Ciz. Leid. Marc A.
icav]
aiiTov. ih. ZnTomTif] Ita, ])ro ^KToZvrai, scripsi Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) H clik ccj.
ib. x>.>.o] Codd. Marc. A. Mon. C. ex C'o<Id., excepto Ciz., uinnilius. Seqnens f^h abest a Cod. Ciz.
ih. To afiuvov — ?<w«] Desunt hsec in ih. Tvy^avoiiv] Unus Cod. Mon. C.
7. oVoi Ts jtai] Abest Kxi a Codd. Darni. txxi. Ciz. cum Kd. Ttiy^aniiv.
Marc. A.B.C. Mon. A.C. Par. A. Vat.

luni csse diilce, scd hoc ipsuni esse bonum Ve- .''
unt, et quicunque sensui tah bcnc se habere, la-
rum, nosse oportet esse bonum, non sensus
si dum bene vivere tanquam raajus ah-
tere seipsos,
ipsius jam id opus erit, sed virtutis cujusdani quid qua;runt: ipsumquc, quod nichus dicitur,
sensu pr.TStantioris. Non ergo voluptatc pcrfu- in vita intcgriore (|U()(hinMnodo coilocant. Rur-
sis bene vivere conipctet, sed ei, (|ui co^nosccre sus (juotcunque in vita ralionah cssc (hcunt, non
valeat, voluptateni essc bonum. At(iue ita bene autcm in vita simphciter, ncquc etiani, si fucrit
vivendi causa nou voluptas crit, imo quod judi- scnsualis, recte forsan dicere jiossent. Quani
care queat vohiptatem esse bonum. Et id qui- vcro ob causam sic et circa rationale animal so-
dem, quod judicat, est aftcctione et passione pra>- lum fehcitateni ponunt, interrogare eos oportet,
stantius: est enim ratio, vel intellcctus: voluptas nunquid rationale adjungitis ? quoniam ratio so-
vero passio. Nullo autcm modo, quod irrationale lcrtior sagacior(]ue sit, at^iue facihus jirima se-
est, ratione cst cxccllcntius. Quomodo igitur ra- cundum naturam invcstigare compararcque jjos-
tioseipsam diniittens ahud ponet in opposito sit. Nunquid etiam si neque sagaciter investigare

quodam genere constitutum seipsa j^rivstantius neque assequi valeret At vcro si jsroptcr ipsam
.''

csse ? Sed videntur, quicunque plantis attribu- duntaxat inveniendi potentiam niagis id dicatur.
 LIBER QUARTUS. 59

(f)vaiv, To €v8ai,/Jbovelv. Kai vTrovpyo? av 6 koyo^, Kal ov 8c avrov

atp6T0<^ yi^yvoiTO, ov^ av 77 TeX.€io)(Tig avTov, ijv (f^ajmev apeTTjv elvai.
G Ei ^e (prjaTjTe /j,7) 8ta to, KaTa (f)vatv TrpcoTa e^etv to Ti/Jbtov, akka 8t

avTOV acnra(TTOV etvat, keKTeov tL Te akko epyov avTov, Kat Tt<; rj (pv-
at^ avTOv, KOt Tt Teketov avTov irotel. Ylotelv yap 8e7, avTov Teketov, 5
ov T7]v 6e(optav t7]v irepl TavTa, akka akko Tt Teketov avTov etvat,
Kal (jivatv akXTjv etvat avTov' koI ptrj elvat avTov tovtcov twv Trpco-

3 1 Tcov KaTa (fivatv, /LcySe e^ (ov Ta irpcoTa KaTa (pvatv, /Jti]8' okcog
TOVTOV Tov yevovg elvat, akka KpetTTOva tovtcov airavTcov' 7/ 7r(o<; to
Ti/itov avT(d, ovK ol/Lat e^etv avTOvg keyeiv. 'AAA' ovTOt /itev, eco<; avio
KpetTTOva evpcoat (pvatv tcov irept a vvv taTavTat, eaTeot evTavdot
etvat, ovirep /Jtevetv edekovatv , airopcog e^ovTeg ottt] to eii ^jjv, olg

8vvaTov eaTt tovtcov.

'H/ietg 86 keyco/jtev e^ ap^r/';, tI iroTe to ev8at/j,0V6tv viroka/Jbl^avo-

1. oit 5/ avTow (tt^i7oj\ Ita Codd. Dann. ib. »(' aurev] Codd. Marc. C. Vat. S/ Mon. A.C. Med. B. Vat. uvai avrui.
Marc. B. ; in Codd. IMarc. A.C. est ov h' uItov. Codd. Med. A. Par. avruiv, sed
su- ille

ahrov at^ires : in Codd. Ciz. Leid. Mon. uXXo ri'] Cod. Ciz. aXX' 'ori ro. Vo-
(t. perscri])tum liabet ov.

A. 3Ied. A.B. Par. A. oi^h' airov ai^sro^ : culam ro addunt etiam C(.(dd. Leid. Darm. 9. K^urrovu] Cod. Vat. xQUTTovj in m.
in Cod. Vat. ei h' uvrov eol^ira : denique Marc. A.B.C. Mon. A. Med. A.B. Far. nt Ed.
in Cod. Mon.
C. et Ed. ai^' airov al^trov. Vat. 8ed Vat. in mari;;. habet >. Non 11. ittTioi] Codd. Leid. Marc.A. Mon.
2. ri^^uuffis^ Cod. 3Jaro. ('. nxioiffti. dixerim, an Fic. ex Codd. nmltis lefjerit A.C. 'lariov.

3. (p-iinori] Codd. fllarc. A.B.C. Mon. aXXa fiXXo rt ro riXitev aurut £/va/, Kai fpv- 12. ovoTio ^£VE(v] Cod. Med. B. ov m^i-
A.C. I\Ied. A. ipriffiri. Cod. Ciz. ^riiTiTai. ffiv aXXjjv sivai avru. C'erte digna haec leo fiivuv. \n extremis verbis hujus capitis
Oe constructione conjunctioni.s si cum tio, i\\i<e reputetur. haud scio an Fic. legerit an^ins 'i^^^otrts, :

snl)junctivo apud recentiores v. Hennann. ib. Codd. Ciz. fllarc. A.

airev uvat\ fl, T( xai 'oortj ro Cffitermn inest in
tii ^nv.
ad \^iger. p. 831. Ci'. (jua? ad Ohiiipiodor. Blon. C.A. Med. A.B. Vat. airi:' uvai. li. 1. levis ironia, sicut in aUis locis En-
in Alcil). pr. citavinnis p. 6. et p. 92. et iSed Marc. A. superscriptmn habet aure, neadmn.
adde Jacoljsium ad AcliiU. Tat. lU. 22. Med. A. ex corr. uirev ut Codd. Darm. ib. oV»] Codd. Marc. A. Med. A. SV/.

p. 681. sq. Quem si sequaris, amjilectaris Leid. et Ed., Cod. Marc. C. airaiv. 14. Xtycvfitv] Cod. Ciz. X£yo(jU£v. Codd,
h. 1. alteram lectionem tl Se (priffin. Alios 7. uvai aiiTov] Codd. Leid. Marc. C. Jled. B. Vat. Kiyo/nv.
locos exhibemus iu In(L Grsecit. v. i't.

aderit felicitas etiam ratione carentibus : si modo omnium praestantissimam alioquin, quomodo sit :

absque ratione jjrinia secundmn naturani natu- veneranda, illos assignare posse non arbitror. At
ralitcr asscquantur. Itaque niinistra erit ratio, vero iii quidem, quousque naturain liis inveniant
nec uUo niodo projiter se eligenda, nctiue rur- mcliorem, circa qua; nunc immorantur, pcrmit-
sum ])erfectio cjus, quam dicimus esse virtutcm. tendi sunt ibi trahere moras ubicunque libuerit,
Sin autem dicatis, non habere dignitatcm projiter anibigentes, quidnam sit bene vivere, quibus in-
prima natura^, sed jirojiter seipsam esse ccjlen- esse potest, et quo jjacto, et in quibus liorum
dam dicendum superest vobis, quidnam sit ali-
: valeat rejjeriri.
ud cjus opus, ct qua? natura, quidve ipsam per-
fectani efficiat. Perfcctam sane cvadere eam III. /S'j eadcm railone gradusque perfectione viverent
oportct non ob ipsam circa iiiec inspectionem, oninia, possent omnia be/ie vwere: quia vila ipsa est
sed in alio quodam pcrfectionem ejus consistere, ipse intetlectvs : in aliis autem vivere distat ab in-
alianujue ipsi inesse naturam neque in nuniero :
teltectu, id est, ab ipsa vita plus quam genere.
essc iiorum sccundmn naturam primonun : ne- Nos vero ab initio resumamus, quidnam fcli-
que ex quibus j)rinialiujusmodi comj)onuntur citatem exislimcmus. l*rofccto cum feiicitatem
neque omnino liujus generis esse, scd horum in vita constituamus, si vivere univocum jjutare-

i2
 6o PLOTINI ENNEAD. I.

31
fJbev elvai. TcdejJievot Se Stj to evSaijuoveiv ev ^oijjy el /xev crvvcovvfxov
To ^-jjv eTTOiov/Jbeda, Tracn /lev av toi? ^uxrtv cnrehofjbev SeKTiKolg evSat- B
fjtovia? elvat. Ey ^e ^yv evepyeta eKetva, ot? iraprjv ev Tt Kcti TavTov,
ov eirecfiVKet SeKTtKa TravTa Ta Kat ovk av tm fjtev
^coa- elvat. X.oytKco

SeSofiev Svvacrdat tovto, tco 8' aXoyco ovKeTt. Zw?; yap rjv to Kotvov,
b SeKTtKov Tov avTOv Trpo^ to evSatfiovetv efieX)^ev etvat' etirep ev
t,corj Ttvt To evhatfjtovelv viryp^ev. '
Odev oifJtat kclI ot ev koytKrj ^co^ C
XeyovTeg to evhatfxovelv ytvecrdat, ovk ev ttj KOtvtj ^coy TtdevTe^,
Tfyvorjaav to evSatfiovetv ov8e ^cotjv viroTtdefJtevot. TlotoTTjTa 8e ttjv
ioX.oytK7]v Svvafjttv, -rrept 7]V y evhatfiovia avvtaTaTat, avayKa^otVTO av
keyetv' aXXa to VTVOKetfjtevov avTolg, koytKi] ecTTt ^coi]' Trepl yap to
okov TovTO 1] evhatfLovta crvvicrTaTat, coaTe irepl akko el8o<^ ^coi]<;.

Aeyco 8e ov^ &)? avTt8tr)pr]fjbevov tco koyco, akX o)? rffjtel^; cj^afiev, 7rp6-T)

Tepov, To 8e vcTTepov elvat. Uokka^cog Toivvv Tr]<; ^corjg keyofjtevrj^,

^SKal Ti]v Stacpopav e^ovar]^ KaTa Ta irpcoTa Kot 8evTepa, kcu ecpe^r]^'
Ka\ bfjtcovvfJtco<; tov l,yv keyofzevov, akkcoi; fjtev tov c/)vtov, akkco^ Se
Tov akoyov' Kat TpavoT7]Tt Kat afivSpoT7]Tt Tr]v Stacpopav e^ovTcov^
avakoyov Sr]kovoTt Kal to ev. Kat et etScokov akko akkov, SrjkovoTt
1. lAifAivet Vn^ Ita Ed. Se^l Gxld. ib. m. ut Ed.
uv TiC] Cod. A'at. avTal, in fiivoi.

Ijeid. 31aic A. iVIoii. C. Vat. Ti^{fe.ivet Ss 5. TM 5* ^Xoytu'\ Codd. 3larc. A.B.C. 10. uvayKci^oiuro — <rwiaTOfra.t'\ Desuilt
tfjj, (iuod dedi. Vat. Tu al aXoya'. hsec omnia in Cfni. Ciz.
2. ToTs ^iiffiv] Cod. i\Ied. B. to7s ^ugi;. 6. if/.ikXtv — Desunt hjpc in
ii}ixifion7v] 12. uaTi Tsfi] Cod. I\Ion. A. ua-rt^
ib. liKTiKoTi] Codd. ('iz. Leid. Dann. Cod. Leid. Scripsi autem i^eXXsv pro
I\IaiT. A.l?. JNIon. V. (iihiWerterus in ifittXtVj ex Codd. Ciz. Dami. IMarc. A.B. 13. avr<Sj«f»r/<£vov] Codd. Ciz. Leid.
niarg. ct>llationis adscrii^sit " censeo esse
: C. Mon. C. .^led. A.B. A'at. Marc. A. Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.)
lejjendum Si«T<xa." Sed bene se habet 7. eiftat Koti 01] \'at. C(kI. oificci oiy in m. ecvTiuorjfiivov,

lectio Ed.) Med. A. liKT,Kr,?. IMale. add. Ktti, I

J.
£*^'fli'Tikji'] Cod. Vat. avi^ovreuv, In
3. ivi^yuei] CtHl. iMarC. C. ivioytiav. S. yivitrS< (ySa/^ovii"*] Haic desunt in ra. iit Ed.
4. 'To.vTa Tct ^oua] Articubuii ad<]idi ex Cod. Ciz. 8. Kai u — rov iv] Desunt h»c in Crai.
Codd., exceptis Maro, C. Par. A., nostris g. ovTi ^w»!v] Cod. Ciz. rov Tt ^w«v. Ciz.
omnibus. ib. vToriUfAivoi] Cod. Mare. C. itirSU

mus, omnibus animalibus felicitatis facultatem
tribueremus. Bene autem vivere actu illa o]yma-
remur, quihus inunii idemque adesset, cujiis ani-
malia omnia naturaliter caj^acia esse valeant.
Neque sic reni hujusmodi partiremur, ut ratio-
nah (juidem fiicultateni hujus concederemus, ir-
rationah vcro nequaquam. Vita enim esset ipsum
commune, quod quidcm ejusdem capax ad bea-
titudinem consequendam esse deberet siquidem
in vita quadani heatitudo consisteret. Quaprop-
ter ct qui in vita rationali beatitudinem fieri di-
lcntur : at subjectura ajoud eos vita rationalis ex-
istit: nam
circa totum hoc fehcitas ij3sa versatur:
fjuamobrem circa aham vita- sjicciem jronenda
vidctur. Dico autem non lancjuam aii» species
adversus rationem distinguantur ex ajquo, sed
quemadmodum diccre consuevimus: iK>c quidem
prius, iilud vero posterius esse. Cum igitur mul-
tifariam vita dlcatur, difFerentiasque habeat se-
: cundum prima atque secunda, et deinceps: et
vivere a-quivoca ratione dicatur, aliter quidem
de jilanta, ahter vero de bruto et jilenitudine :

cunt, non in communi vita j)oncntes, non satis, atque exiguitate differentiam habcat, certe jjro-
ut arbitror, advertunt, se feiicitatem jwnere non portione cjuadam analogica, tam bene vivere,
esse vitam. Quahtatem vero rationalem poten- quam vivere de his omnibus dicitur. Atque si
tiam, circa quam felicitas consistit dicere comjoel- aherum vivens viventis alterius siniuiachrum est,
 LIBER QUARTUS. 6i

^ Kol To ev fo)? etScokov tov ev' el Se otm ayav virapxec to ^yv [tovto
E 8e' eaTiv o /JurjBevl tov ^r/v eXAetTrec to evhai/jcovelv) /xovm av tm ayav
^covTO TO evhat/jiovelv virapxoi' tovt(o yap Kal to aptaTOV, etTrep ev

TOtg ovat To aptaTOV to ovTcog ev t,(oy, Kal y reAeto? 'C(07}' ovto) yap
av ov8e eiraKTOv to ayadov vircipxot, ov8' aXXo to vTTOKet/xevov aAAa-5
XoOev yevo/xevov irape^et avTO ev ayaOco eJvat. Tt yap tjj Teketci
¥^(07) av TTpoayevotTO, el^ to apiaTTj elvat. Et 8e Tt<; ttjv tov ayadov
(fivatv epet, otKelo<; fjtev 6 \6yog tjimv, ov /xt^v to atTtov, akka to ev-
VTTcipxov ^TjTOv/ijtev' oTt 8e 7/ Tekeia ^w?/, kcu t/ akridtvr] KaX ovt(o?, ev

eKeivj/ TT/ voepa <pvaet' Kal OTt at akkat aTeketg, Kal tv8ak/xaTa^o

^coTJg, Ka\ ov Tekei(09, ov8e KaOapiog, kcu ov /xakXov ^coat y Tovvav-

Tiov, ivokk<JLKt<; /jtev etpTjTat. Kal vvv 8e kekex^o) avvTo/L(ji<; , (og, e(og
av TTciVTa Tct ^u>a e/c /x,ta? apxv^ V> /^V ^Trio^V^ ^^
'''"• ^^^ C??j "^«^-

GyKTj T7JV apxw '^W 'n'pu)T7]v ^corjv Ka\ ttjv TeketOTTjTa elvat.
Et /jtev ovv T7]v Tekeiav ^(orjv exGtv olog re avOpcoTrog, Kat avdpay-iS
7ro9 6 TavT7]v exo)V T7]v t,(07]v, ev8ai/M0)v' et 8e //.?/, ev 6eo2g av Tt? to

ev^at/Jbovelv OetTO, et ev eKeivotg /lovot^ 7] TOtavTT] ^(oy. 'ETre^S?/ Toi-

1. siituXin TsZ sV] Codd. Leid. Marc. A. Codd.Ciz. Leid. Mon. CA.Vat. SedVat. Fic. et probum videtnr. Quare recepi-

Mon. A.C. ii'5i»Aov ccCtou iv, ea in m. habet. Cod. Jlarc. C. xa.'i h ri- mus.
2. Tou ^Mv] Cod. Marc. C. to {«v. Xiio; oyrcos ^oin. ib. oit, iuf\ Abest «a Cod. Ciz.
ib. eXX:iVe(] Sic omiies, praeter IMarc. 5. To ayalov] Abest To a Cod. Med. B. I :;. ra ^ija] (_'od(b Danii. Marc. B.C.
C, Codd. habeiit £XX£<Vi(. Kd. l-rikti-Tru. olV aXXo] Cod. Ciz. s/ 5" aXX».
ib. Med. A.B. Par. A. ra ^uvra, ut legit
3. uToi^^ai] Cod. Vat. vTu.p^iij in m. 6. !v] Cod. Marc. A. auTf sv.
aiiro Fic.
. 01. Sic etiam panlo inierius. Idem inox ri ya^ ri pro ro. ib. ra. aXXa in\ Codd. Ciz. Marc. A.
ib. —
ya^ ycrag;^oij Desunt hfec
Tovrai 7. ii.iri\ Hoc vocalmlum in Cod. Darm. Mon. C. Vat.
TfX£(0T>JT6s]
?>;». ISedVat. iii m. ut Ed.
Cod. Ciz. T.X£((yT«T«V
in Cod. Marc. A. nonnisi a sec. ni. additum est. 14.

ib. ya^ Ktii\ Abest xai a Cod. Leid. il). Cod. ('iz. a^tffrrjv.
a^/j-TvjJ (sic) avrm. Codd. Leid. Marc. A.C. Mon.
ib. ElVeg Ev oi^nrrov] Desunt hsc in 9. ori 5s n] Codd. Dami. Marc. B. A.C. Med. B. Vat. riXiiordrriv.
Cod. Ciz. Med. A.B. oTi 2.;. Codd. Marc. A. Mon. 16. TavTnv 'ix^A Cod. Ciz. oVav 'ixV
C. Vat. oTi 5' it. Hoc beue, illud male. Tocvrrtv. Mox hoiro Codd. Leid. et iMon. C.
4. ovra/s iv ^oiv] Cod. Jlarc. A. ovru;
^f X,tiin. 12. Xiyiirii.i] Omnes, pra-ter Leid. et 17. £( £V Us/vOi?] Cod. I\l0n. A. £V Vt

ib. *ai w TiXiioi ^w«] Desunt hsec in Par. A., Codd. XsX£;t;'"! '!""'' '''ff''
etiam £X6i'vO(J.

altcr bene vivendi habitus, alteriiis

similiter et perfectas esse, vitajque imagines, neque perfecte
bene vivendi simulachrum judicari debet sin : vivere nequc pure : rursus ncque vitas magis
autem cuicunque satis adest vivere, hoc autem esse, quam non vitas. Et nunc summatim dic-

est, quod nuUa ex parte a vita deficit, felicitas tum quatenus omnia viventia ex uno ]5rin-
fuerit,
compctit, certe soli sufficienter viventi fehcitas cipio vivunt, neque alia a^que vivunt, necessario
aderit. Huic enim adestet ojitimum siquidem : se(]ui, i]5sum vivendi principium primam vitam
in ij)so entium ordine ojjtlmum cst, quod vere ]:)crfectionem([ue esse.
est in vlta, ipsaque est vita perfecta. Sic enim IV. Homo potest vitam beatam asseqtii, quatenus con-
neque adventitiuni erit ipsum bonum : neque sequitur intellectum, quod actu totus animus Jiat in-
aliud quic(]uam ahunde adveniens efficiet, ut tellectus.

subjectuni collocetur in bono. Quid enim per- Si igitur homo potest vitam jwrfectani liabere,
fccta' vita; ad hoc, ut optima sit, est addendum ? certe homo hanc habcns est bcatus: allo^iuin diis
Siquis vero i[)sam bonl naturam (bcat addcndam, tantuni felicitatem attribuemus, si solis ejusmodi
proprius cjuidem sermo nobis erit ne(|ue tamen : adest vita. Quoniam vero fatcmui-, liominlbus
causam, sed (piod incst nobis inquirimus. Sa'])e (|uo(iue posse inesse felicitatem ((uonani ji.-icto :

(|uideni, dictum est, ])erfectam, veraniqiie vitam id sit, nobis est cogitandum. Dico autcni ita
in illa intellectuah natura vigere : alias vcro im- Quod iiomo perfectam vitam iiabeat, non (juideni
 62 PLOTINI ENNEAD. I.

^^
vvv Kol ev avdpMTTOcg cf)a/j,6v elvat to evhaL/Jbovelv tovto, o-KeiVTeov
TTCog ecTTC TovTO. Aeyco 8e o)8e otl /Jbev ovv e^^t, Tekecav ^corjv avdpco-
TTOf, ov T7]v aLcrOrjTiKrjv /jlovov e^cov, a\Xa kclI koyLcrfxov, kcll vovv
a\.7fdLvov, hrjkov kcu e^ aXXcov. 'AAA' apa ye oog aXXog cov, aXXo
5T0VT0 e^ei, y ov8' ecTTLV 6A<y? avdpcoirog; //-?; ov kcll tovto, rj 8vvd/jieo

7] evepyeLCL e^cov, bv 81] Kal cpa/Jbev ev8aL/jbova elvaL ; dXX w? /lepog

avTOv TOVTo cfii]cro/jLev ev avTco to eWog Trj^ ^corjg to TekeLov elvaL ; 7;B
Tov /jLev aXXov dvBpcoTTov, /lepo? tl tovto e^eLV 8vva/jbeL e^ovTa' tov
8e ev8aL/jLova i]8rj, 69 87] kcCl evepyetci eaTL tovto, Kal /jLeTa0e/3r]K6
joTTpog To avTO elvat tovto' TrepLKelo-dat 8' avTw Ta aXXa rj8r], d 8r]
ov8e /xepr/ avTOv dv ng BeiTO, ovk eOekovTL TreptKeL/JLeva' rjv 3' dv
avTOv KaTa /3ovX.r]crLV avvypTr^/^eva. "^Fovtco tolvvv tI ttot ecrrt to
ayadov avTog avTco oTrep e^et' to 8e eireKeLva, oItlov tov evC
; r/

avTco' KaL dkXco^ ayaOov, avTco irapov dXXco<;. ^lapTvpLov Se tovtov

15 To elvaL, To /jLi] dXXo ^r]Te2v tov ovtco^ e^ovTa. tl yap dv kclI ^r]Tr]-

(r6L6 ; Tcov /^ev yap ^eLpovcov ov8ev, tco 8e dplaTco avveaTLv. AvTap-
Kr]<; ovv o ^lo^ tco ovtco ^coyv cj^ovtl. Kdv a'Trov8alo<; r/, avTapKr/q eig
ev8aL/jL0VLav kol elg KTTJaLV dyadov. Qv8\v ydp eaTtv dyaOov o /u-^D

I. Kx'i U M^uwoii ^xfJw initi^ CciAA. i. e. vel potentia vel actu, uti Bletapliysici t^. airsf airi] Codd. Darm. Jlarc. B.
Ciz. Dann. Slarc. B. IMcd. A.B. ipot/ii» diaiiit. Par". A. xiiri; a-jri.
iT»ai xai iv dtii^anis. EiHletii iiioilo Cod. il). ciia' 'timt] Cod. Ciz. ntiitf 'iim. 14. auTu xafo»] Codd. l\Iare. A. Mon.
Marc. C. Sed omisso ««/. Si «ai] Abest xui a Cod. Ciz.
6. «'»
C. avri irajM. Quod probabile videri pos-
3. ^«'»0»] Codd.
Marc. A. Med. B. /*»- a 2n oilSi] Codd. Leid. iMarc. A.
10. sit,si ita distinguas : «ai ixx»,- ij-aW.
m. Sed posterior ab eadem manu stipra Mon. C.A. Vat. i oiSi. Sed Vat. in iii. oiTo, rajo. a.i.Xc.1;, et aliter bonuin per se
lineam haljet »». add. 5». (solitarium) aliter si adest (alictii). Sed
5. 'i — 'cXu; o;.9{4iTo,- ;] Sine
miitare
^

lihris 11. a. ri; ii^Tii] Cod. Leid. «Jt« iaWa. non est, cur a
:

recedamus.
vtiljfata
nolui : sed sip:num intemifjaitdi i-um Kii- -^, , ,, „ „ ."i , . , is. «AXo iririh] Cod. Ci/.. HxXai; Zr,-
gelh. etTayloi^ tidleitdt.m videt,.,-, iptia '^"'^•\'"".:C«'"'6"7(«e). _
^^;,_*
cum S^_.i5«;^o»« "• ";' ","'1 ,*^'"'- "'"'^ ^" »• *' «'•
i»9j,i,«,- seqq. i'. Civai
«..
, -. rf oSto.] Codd. Leid. Marc A.B.
\ at. b.
arcte cohaeret. Concinne hic
Cerlainlu : Vat. ci oStiu.-. Mon. A. t«; o.tws.
'^- Tofr^] Co<l. ^ at. t.i.t^,, in m. ut
}u:isnotal,app;/man,nnle>iihepo.i>e.i.se.-i
•
this felicity either in capacity or energy :

siliabeat scnsiialem solam, sed rationem quoque essent, vellet esse connexa.
si Huic ei-go quid-
intellectumque verum, cx aliis potest esse per- nam bonum.^ Fortc ipsc sibimet jocr id, quod
cst
spicuum. Sed nunquid i]5sc, tanquam alius ex- possidct. Quod autem supcrius extat, causa ejus
istcns, id tanquam aliud liabet Aut certe om- .^ est, quod illud quideni "ali-
viget in ipso. Atque
nino non cst homo, nisi lioc vei jiotentia habeat ter in se bonum
vero aliter adest. est, aiteri
vel actu, qualcm dicimus esse feliceni. Sed nun- Testimonium vero hinc haberi potest, quod, qui
quid, tanquam cjus partem, id in ipso ponemus, sic est affectus, nihil ultra desiderat. Quid enim
dicemusque pcrfectam vitas speciem esse Aut .? quacrat ? Deteriorum quidcm nihil optimo au- :

certe ahum quidem hominem, velut partem id tem est conjunctus: Qui igitur ita vivit, vitam
dicemus habcre, potentia quadam liabentem il- : liabet sufficicntcm. Ac si virtute sit pra?ditus,
lum vero feiicem, qui jam id actu existit, ad id- sufficiensad fciicitatcm et ad boni possessionem
que pervenit, ut una cum lioc sit idem. Circum- erit. Nullum est enim bonum, quod non habeat.
stare vero ipsum jam c;ctera: quas quidem ali- Quod autem qua^rit, tanquam necessarium quae-
quis non tanquam partes ipsius asseverabit, eo rit, non quidem sibi, sed suorum alicui corpori :

nolente videlicet, circumstantia : ipsius vero jam quidem annexo quaerit. Et si corpori viventi.
 LIBER QUARTUS.
32 Kal ov^ avrco, aXXd tivc
eyec. 'AAA' o ^r/rei, w? avayKoiov l^rjTel,

Tcov avTov. yap Trpoa-ypTy/bievfp ^TjTel, Kav ^ojvto 8e (TMfj.aTt,

^ui/jbaTi

ra avTOV ^mvtc TOVTfo, ov^ a tolovtov tov avOproTrov eaTt. Kat yc-
VMCTKet ravTa, KOt 8c8(0(Ttv a 8t8(0(rtv, ovSev Tjjg avTOv irapatpovfjbe-

vo<; ^w?;?' ov8^ ev Tv^atg tocvvv evavTtatg cX.aTT(jocreTat etg to ev8at-5

fjcovetV fievet ydp kcu (o^ tj TOcavTi] ^ft)?;* aTrodvrjcrKOVToyv re ocKetcov

l]Kal (f)tX.(ov, olSe tov OavaTov, o, rt ecTTtv. Icracrt 8e Kat ot 7ra(T^ov-

reg, a-TTovSalot ovTe<;. OcKeiot 8e Kal TrpocrrjKOVTeg tovto iracr^^ovTeg
Kav kvTTCocrtv, ovk avTov, to S" ev avTro vovv ovk e^ov, ov Tccg kvirag
ov 8e^eTat. 10
'
AXy7]86veg S" €tc kccc vocroc, Kal ra bXcog KO)X.vovTa evepyetv ; el

8e 87} /JtrjS eavT(o TrapaKoXovOdt ;

yevotTO yap dv, Kal e/c cfiapfjcaKaiv

V Kat Tcvcov voacoV ttco^ 87] ev tovtoc? airacrt to ^tJv ev Kat to ev8at-
fjcovelv av e^oc ; Trevcag ydp kcu d8o^tag eaTeov. Kat Tot kccI irpo^
TavTa dv rt? d7ro^Xe\jrag eircaTr/aece, Kac irpo^ rag TroXvdpvXXyTovg ^5

I. xui ovx — ^^WTE?] Desuiit hipc in Cod. sertim Jacoiis. ad Acliill. Tat. 1 78. 6. si Ss lur, Codd. V'i7.. Dann. u Tt
Sj* avTor.

Marc. A. t'od. \':it. in his hahct ayTf (p. 9.12.) ubi voc^rtt^uiihai et cra^aiTiio-^a/ 2« fiTi Codd. Leid. I\Iarc. C. si 2s
3/ avToJ.
avTov^ posterius ptiain Cod. 3Iarc. C. iteni moiistratur inter se confusum. Nolo fr.^h' Cod. Vat. hahet Ta^aKoXovSu,
'iavT^.

3. Ta xiTou\ Codd. Marc. A.C. Par, jiliira. IJlud restat, ut qiueras, utniin Quam iios ex prohatissimis lihris exhihe-
A. Vat. Ta uItoZ. ii. 1. verlmin IVIediiim sit (uihil prirnns, mus lectioiiem, ea ita accijiieuda si vero ;

4. ovhlv Tr,i\ Cod. Ciz. ovT u. Trji. Sta- (lerogans, vitw suai), an Passi\^im (uihilo hoino (vel animus) ne se ipse quidem ad-
tim uvTov in Codd. Marc. H. Par. A. ilie privatnr vitae su», miUo modo ipsi sequatur, h. e. si honio meiite alienetur,
ib. vot.^oc.i^ov[d.ivoi\ Ita Codd., exceptis deterior rrifiHfrir vita ipsius). Hoc poste- si sibi ijise iiou amjilius constet, et con-
Ciz. Par. A., omnes Ed. et Vat. in m.
: rius retinenduni, ut ad contextiiin accom- turbetur inente. A'erlium Stoicis potisst-
waLoa.iTovfi\voi. Fic. legitmajor Codd.
iit modatius. Nec male \ ertit Marsilius. miim famiiiare. Vid. (iataker. ad I\I.
pars. Eonim et ego aiictoritati niorem 6. /*;'v£i] C'od. IVIarc. C. favu. Antonin. ]i. 56. et p. 154. et Ujitoui et
gessi. Possit quispiam tuei-i velle lectio- ih. pro TorravT», Codd.,
TOiavTrj] Ita, Scliweigh. iii voce.
liidic. iu Ejiictet. Ita
nem 'XoLoor.iToviji.i^oi adhihendis iis, qua' va- exceptis (^iz. Darm. Par. A., oniues. quoque accepit locuin Taylor : // tlie mir-
ria congessere viri docti in no^Tini H. Ste- ib. T! oiKuav] Codd. Slarc. A. Blon. C. thy man should he deliriomi or mad. Alios
phani Tlies. p. 1672. sqq. qnitius adde Vat. Se oIkuuv. siguificatus hujus \'erlii coinpositi aduota-
Schweigli. Lex. Herodot. iu voc. Valcken. 9. To V iv] Cod. Ciz. Tov S' Ev. Cod. runt AVetsten! ad N. T. T. I. 11. 644.
in N. T. I. p. 22!. sq. Zonar. Lex. ih. Marc. A. to 5s iv. iii N. T. I.
V'alckeuaer. SclioII. p. 12. et
Tittmann. it. 1520. s(|. Sed vide mihi, ih. i':^ov] Cod. Ciz. 'ix^^. Wernsdorf. ad Ilimerii Eclogg. IV. 19.
(pioties 'xatm.i^CirT^a.i cum aliis verliis cou- 11. oXdi,-] Codd. Danu. Marc. B. Med.
lundatur. Exenqila pra>stant Rhoer. ad A. Par. A. Mou. A. a>.).u;, sed tres pri- 12. ya^ av] Non hahent ya^ Codd. CIz.
Porphyr. de Ahstin. W. 16. p. 354. ores sujierscriptum Iialient oXw?. Leid. Marc. A. Mon. A.t). Vat.
Toup. ad Lonf;iii. p. 419. Weisk. (ad ib. II Codd. ]\Iarc. A.
Se Sjj /Ltyi^' lavTiu] 13. orai; S>j] Cod. Ciz. Truif 21. Ihid.
egreRium Umiiiu Hyperidis ap. Stoli. Flo- B. Mon. A.C. Sled. A.B. Vat. Sed Ed. statim iv ^nv.
ril. Tit. 124. p. 4(J9. Gaisford.) et pr»-

ccrte, (|u;c ad ipsum non quas intcri-

]x-rtincnt, \ . Enumerat, qua Peripatefici huic dejinitioni felici-
oris sunt honiinis propria. Frofecto lia>c plane tatis objiciant.

cognoscit, atque ita dat, qua; tribuit, ut nullo Dolores autem corporis, et morbi, et quae om-
niodo a vita sua dcsciscat. Quainobrcm in for- nino actiones impediunt, quidnam poterunt .''

tunis advcrsis niiiilominus beatus crit permanet : Quinctiam si per li;ec sibi niinimc constct, (juid
enini (|ueinadmoduni cjusmodi vita: jincterea iii dicendum Id enini ex veneficiis, et morbis (jui-
.''

domesticorum aiiiicorum(|ue obllu, quid sit mors busdani fieri jjotcst. Quonam jjacto in liis oimii-
non iojiiorat. Ipsi c|uo([ue tjui talia patiuntur, si bus bene viverc felixque csse poterit.'' Inojjcm
jirobi siut, idem plane inovcrunt. raniiiiarcs (juidem ct abjcctam fortunam missani in pricsen-
aiitem atqiie necessarii id jiatientes, siquani mo- tia facianius. Quamvis et ad liaec aspicicns ali-
lestiam aftcrant, non ipsi inferunt, sed ei potius, quis, iiobis forsitan advcrsabitur, Priamiijue ca-
quod in ipso est mente captum, cujus (luidem lamitates coutra adducet in mediuni li;ec enini :

niolestias proprias fciix aniinus non accijiict. etsi ferat, ac facile ferat, non tamen jn-o voto
 64 PLOTINI ENNEAD. I.

av fjidki(TTa TLpLa/MKag rv^ag' ravra yap €i Kal cfiepoL, kcu paSicog

(pepot, dXX ov f3ovk7]Ta ye rjv avTco. Aei Se ^ovKtjtov tov evSai/jbova
^iov elvai, eTrel ovSe tovtov elvai tov airovSalov, ^jrv^Tjv roiavSe, yu-T/G

avvapiOfjielcrOai 8' avTOv ttj ovcTio, ttjv acojuiaTO? cjivatv. €TOi/yiO)g ydp
5T0VT0 cf)atev ctv ka/Jt^avetv, ecog av at tov crcofJtaTO<; Tretcretg Trpog av-

Tov dvacf)epo)VTat, Kctt av kcu at atpecretg Kctl cpvycu Sta tovto yiyvcov-
Tat avTco. 'HSovrjg Se avvapt6piov/j,€vr]9 tco evSatfxovt /3tco, ircog av
kvirrjpov Std ru^^a? Kot oSvva? e^cov evSatficov etT}, otco TavTa ctttov- ^^
Saico ovTi yiyvotTO ; dkka Oeot? fiev t) Totaurr] Stadeatg evSaificov kcu
loavTapKyg' dvOpcoTrotg Se 7rpoa6i]Ki]v tov ^eipovog ka^ovat, irepl bkov
ypi] To yevofjtevov to evSatpiov ^ijTeiv, akka fnr] irepl fiepog, b 6k 6a-
Tepov KaKcog e^ovTog dvayKa^otTO dv Kat OaTepov to KpelTTOv efjtiTO-

Sit,ea6ai Trpbg Ta avTOv, OTt fjti] Ka\ Tct tov erepov Kakcog ^X^''' ^^
dTropprj^avTa Se? achfia, ?; KCbt a\a6r]aiv ti]v acofJLaTO<;, ovto) to avT-

^SapKeg ^r/Tetv Trpbg rb evSatfxovetv 'e^etv.

'AAA' el fjiev rb evSaifiovelv ev tco fir] akyelv, fjtrfSe voaeiv, firjSe

SvaTV^eiv, f/,7]Se avficpopat? fjteyakatg TrepiTriTTTetv eStSov b koyog,
ovK rjv, Tcov evavTicov rrapovTcov, eivat bvTtvovv evSatfxova. Et Se ev
Trj Tov dkr]6iV0v dya6ov KTyaet tovto eaTt Ketfievov, Tt Sel TrapevTagC

1. •; xxi (psjai] Cod. Ciz. umittit xai, in tiifi.xTCi. ib. xoti to] Codd. Ciz. Itlarc. A.C.
Cod. Marc. C. e.st ^ifn. In marg. Cod. 7. air^ Codd. Slarc. A.C. Mon. C. Jlon. A.C. Jled. B. XaX. xui rk tou,
3Iarc. 15. cst : Tn/itiuirxi rit !iTi(SiiXXtv- atirS. quod recepi.
ctz; ffufipopas. iffTi Se Tapoifciai afi' aiv fft/fi- lO. rov ^ti^oros^ Abest rou a Cod. Ciz. 14. iceti etis^inffiv rnv ffufi.aros\ Cod. Ciz.
(^ifiriKS raH HpiaftM tlprfciyr. 12. ifXToii^tff^ai'] lUi COireximuS f(E- rhv aiff^nffiv Tov ffufiaro;.
il). Kai paVitDs ^ijfljj Desunt ha-c in durn ojKTanim vitium iXaiTeli^tffiai, qmtd 15. t^o; ro] Cod. Ciz. *«* t^os ro.
Cwl. Vat. Sed in m. adduntur. In Codd. semel monitum sit. Nam sexcenta alia 16. 'AXX' ti] In marg. Cod. 3Iarc. B.
Ciz. Marc. C. (ex correctione) Mon. A. tacite correximus, qu» fa-dant editionem ad h. 1. scriptnm est Xi/Vk. :

est ipifti. Ba.siliensem. i8. Ei Sl iv] Codd. Darm. Marc. A.B.

2. p>ou\nra\ C^od. Vat. (souXnrsa. I3. rot aijTOv] Codd. Marc. C. Vat. rk C. Vat. li S' E».
4. Tflv ffufiaros'] Cod. ^larc A. r^v roZ aiirou.

ejus eveniunt. Oportct auteni vitam felicem ad partem, quamvis pra?stantiorcni quiB quotiens :

votum esse. Quandoquidcni probum liominem altera male sua exe-

se liabet, necessario officia
non csse solum animani talcm diccnt, scd honiinis qui prohibetur. Ahoquin corpus, vel corporis
ipsius substantia- corporis naturam annumcrari. sensum oportet abjicere, atque ita ad fehcitatem
Facilc vcro hoc diceret ahquis acciperc, quous- nobis sufficientiam quaerere.
que corporis passiones ad ipsum animum trans-
fcrantur rursusque corporis gratia liominem
: VI. Respomlet objectionibus, quod fnis ultimus sit bo-
singula vcl prosequi, vel dechnare. Proindc cum nuvi simplex, sciticet intelUgibile : catera vero non
vitfE fehci voluptas necessaria sit, quonam pacto finis, sed adjinem.
angustiis et doloribus circumventus fehx erit .''
At fehcitatem in non dolendo et non aegro-
si

etiam si bonus sit is, qucm adversltas ejusmodi tando non pcrichtando, ncque in magnas ad-
ct
presserit .''
Atqui diis quidem pcrfectus ipse versitatcs incidendo ratio cohocasset, nemo fehx
mentis sohus habitus fchx, atque sufficiens. Ho- contrariis immincntibus esse posset. Sin autcm
minibus autcm, c[uorum aniniis deterius ahud est in ipsa veri boni possessione id positum est :

adjunctum, circa totum compositum est quse- quidnam oportet hoc praetereuntes, ct, quod pras-
rcnda fehcitas, non autem circa alteram duntaxat terea accedit, prospicientes, judicare felicem, aha
 LIBER QUARTUS. 65

TOVTO, Kol To rrpo<; tovto (BkeTTOVTa^ Kpivetv tov evbat/jbova, tcl akka
^7}T€iv a JLL7] ev Tc2 evbaifMovelv rjpiO/iiijTai ; Et //-ey yap av/x(f)6p7]cng

yv ayadcov Kal avajKaUov, 77 Kal ovk avayKaicov, aXK ayadwv Kat

TOVTiov keyo/xevo)v , e^prjv Kal TavTa irapelvat ^7/Telv' el 8e to TeAo?
ev Ti elvai, aXX
yap av ov reAo?, aXXa TeX.7/ avs
ov TroXXa Se? (^ovto)

D !^7}T0i^ eKeivo ^py ka/M^aveiv /jlovov, b ea^aTov re eaTi Kal Ti/xiooTa-

Tov, Kal b 7) "^v-^T/ t,7]Tel ev avTr/ eyKokTTiaaaOai. 'H he l,7]T7]ai^
avT7] Kai 7] ^ovkrjaii; ov^i to /17] ev tovtco elvai' TavTa yap ovk av
Tjj cj)vaei, akka irapovTa /jlovov <pevyei 6 koyia/xo? a7roiKOvo/jiov/Jievo<;

7] Kal 7rpoaka//./3av(ov ^7]Tei. Avt7] 8e 77 e<peai? Trpo<; to KpelTTOv av- 10

Tr]<;, ov eyyevo/ievov a7ro7re7rk7]pcoTai Kal eaT7], Kal ovTog 6 /3ovk7]TO<;
EovTco? /3iO^. Tcov 8' avayKaicov Ti Trapelvai ov /3ovk7]ai<; av e'i7], el

Kvplcog T7]v ^ovkrjaiv VTroka/i^avoi, akka /jur] KaTa^pu)/xevo<; av Ti<;

keyoi, e7rei87] Kai TavTa 7rapeivai aqiov/juev, eTrel kcu bkco? Ta KaKa
€KKkivo/i6v' KCii ov 87] 7T0V /3ovkr]Tov , To T?;9 CKKkiaecog Tr]<; TOiavTrjg' 15
/lakkov yap ^ovkr/TOV to /ji7]8e 8e7]dr]vai TTJg eKKkiaeco^ tt]? TOiavTT]^.

FM^apTvpel 8e kcu avTa, OTav Traprj' olov vyieia, kcu avco8vvia. Ti yap
TOVTCov CTTaycoyov eaTi ; KaTacppoveiTai yovv vyieia 7rapovaa Kal to

3. « Kcii — Xiysfiivuv] Desxiut h<TC omiiiii il). oiK av rn ^yVij] Codd. DaiTu. 3Iarc. 13. vToXafillavoi] Cod. Mon. C. y«ro-
in Cod. Ciz. \'oi"em xai omittuiit Codd. A.B.C. Mon!
C. Med. A.B. Par. A. }.afi.&a.vii^ superscripto oi.
IVfarc. A. I\Iou. A.C. ; vocem ^' Cod. Vat. Vat., ut marg. Ed., ei)K avT^ tpvffu, sed 16. foaXXov —
ToiaVTVii] Cod. Ciz. haec
Sed hic eani iu niarj^. additam haiiet. Vat. in in. nt Ed. uoii habet; neque niagis Codd. Blarc. A.
6. ^^ToJ] Cod. Ciz. ^viTo7s. Codd. Mair. 9. aToiKovof.iovfj^ivoe] Cod. Ciz. in marg. B. Mou. C.
A. Won. C. Z''^^" aTiKovo/iieVft.[vo?, in COUtextu aToiKovovfjLivo;, ib. To fjLy,6i] To fjLri superscripto %\ est in
7. Iv Cod. Ciz. £1' fltwT&^. Codd.
ai/T^] Codd. Marc. B. Med. xV.B. Par. A.Vat. Cod. IMed. A.
Darra. IMarc. B. Vat. iv uvt^. Quod de- eaudem, quam Ed. iu marg. habet, lecti- iii. TYiS iKKy.iciojs] Cod. Vat. t« tyis «-
dimus. ouem {a-TToiTKivaZofiivos) in marg. adscrip- K\iit%cai.
ib. T^irmis aiV»] Codd. Marc. C. Vat. tani halient. 17. yia^Tu^u] Cod. Med. B. fjLaoTvooT.
aWT«. 11. iyytvof.iivov] Codd. Marc. A. Mon. ib. vyiiia] Cod. Mon. C. vyiia, Cod.
8. Ta.uTtt yK^] Ahest ya.^ in Codd. A.C. Vat. iyyivof.tivov. Marc. A. vynia, De his scriptionilius vid.
Marc. A. ftlon. A. Vat. ; sed Vat. hahet 12. ovTe.t; /a'"»](-'od. Vat. iu IIl. ovTo;. Piersou. ad flloer. p. 380 Vat. vyiia^ in
inmarg. ib. Ti Tapuvai] Cod. Ciz. To 'TTapuvai. m. vyiiia.

insujier quwrere, qua? in felicitate minime numc- Ipsa vero appetitio princijjalis ad id, quod opti-
rantur.^ Si enim bonorum simul
felieitas esset muni est, dirigitur: quo pra;sente imjjletur et
ac necessariorum accumulatio, sive bonorum ma- conquiescit. Atque ha'c vita est, qua? voluntate
jorum, atque minorum, qua' non modo necessa- pra'cipua exoptatur. Necessariorum vero alitjuid
ria, sed etiam bona dicantur, ha^c insujjcr opor- adesse, non voluntas crit, si proj^rie ac priecipue,
teret adesse. At si finem essc unum aliquid, non nec per abusum nomines voluntatem quaiido- :

autem multa ojjortet, (alioquin non finem, sed quidem et hcEc adesse existimamus oportere
fineshonio quitret,) illud consequi oportet so- quoniam videlicet a mahs pro viribus deciina-
lum, quod ultiminn est atque pra?stantissimum, mus neque tamen hoc ipsum dechnationis olh-
:

quodve intimum silii fieri anima quivrit. Inqui- ciuni est jirincijialiter exoptandum ojitabilius :

sitio vero h;ec non eo tendit, ut

;it(|ue voluiit;is enim est, decHnatione hac nequaquam indiguisse.
in lioc niinimc sit. Incommodorum enim decH- Testantur autem hoc eadcm ipsa cum adsuiU,
nationem haiid ])ra'cijiuo natune voto chgit, sed velut sanitas et indolentia. Quid enim horum
jjra^sentia sohim fugit rationis discursio, atque mirifice animum ad se adducit.? Prassens nam(|ue
propelht : aut etiam comnioda qiuerit adjungere. sanitas et indolentia negligi consuevit. Qua' vero
VOL. I. K
 66 PLOTINI ENNEAD. I.

//-?; akyelv. A he Trapovra /xev ovhev eirayooyov e^et, ovhe TrpocTTt-

dycri Ti TTpog To evhai/jLovelv , airovTa he 8ta Tyv tcov [evavTtcovj kv-
TTOvvTcov Trapovcrtav ^rjTet, evkoyov avayKala. 'AAA' ovk ayada cpa-
CTKetv etvai, ov8e avvaptd/Jb7]Tea TOtvvv tco Teket, aXXa kcu aTvovTcov

5 avTcov, KCtt Tcov evavTtcov TrapovTcov , aKepatov to TeA.o? Ti^prjTeov. G

At(Z Tt ovv 6 evhat/Jbovuiv TavTa edeket Trapetvat, kcu Ta evavTta
aTTOidelTat; y (pijao/Jtev, ov-)(^ OTt irpo^ to evSat/jtovetv elcrcf)epeTat Ttva
/jiolpav, akXa /lakkov Ta 8e evavTta tovtcov, t/ irpog
irpo^ to eivat'

To /JtT] elvao, 7] oTt evo^kei t£ Teket wapovTa, ov^ &>? acfiatpov/Jteva

ioavTo, akk' OTt 6 e^cov to aptcFTov, avTo /xovov /BovkeTat e^etv, ov/c34
akko Tt /jteT avTOv' r/ b OTav Trapr/, ovk ctcpr/pyTat /jtev CKetvo, ecTTt
8' h/jtcn'; KCLKetvov ovTog. '
Okcog 8e, ovk et Tt 6 evSat/icov /Jtr/ edekot,
irapetii 8e tovto, 7)87/ TrapatpeiTat Tt Trj<; ev8at/j,ovtag' rj ovtco ye
Kaff eKacTTrjv tt/v ri/Jbepav /jteTaTrtTTTOt av, KciX eK-ntTTTOt Trjg ev8at/L0-
iSvtag' otov el Kcii 7ra28a ctTTO^akkot, r/ kcu OTtovv tmv KTrjfjtaTcov.

Kal /Jbvpta av etr/, a, ov KOTa yvco/jtijv eK^avTa, ov8ev Tt TrapaKtvetB

Tov TrapovTog Tekov? avTco. ' iWka Ta /Jteyaka cjiacrt, kcu ov Ta tv-
^ovTa. Tt 8' av etrj tcov avdpcoTrtvcov /leya, coctt av /ir/ KaTacppovr)-

t, Ti T^at To] r/ iii Cod. Vat.

Al)est et margo Vat. Sed in Codd. Leid. (a pr. aiiest a Cod. Marc. C. Ed. in marg. ^i.
il). Abest haec vox a Cixid.
[jvayT/iwv] m.) C. Mon. A.C.
ni.) .\Iarc. A.I5. (a pr. ib. « oiiru) — ihiaiuo>'ia.i\ Desunt iiaec in
Ciz. Leid. Marc. A. Jlon. A.C. \'at. Et .Aled. U. Par. A. Vat. abest J, in Cod. Codd. Marc. A.B. sed in in. adduntur.
videlur sane glossa sequentis. Med. A. al)est in Cod. Ci2. scribitur
«', 14. /HTitTirTei'] Iii CikI. Vat. videtur
7. cv^ oTi 'roo;] Scripsi T^oe^ pro ^rajov, Klti CTXV. SCriptUm /*!V TITTCI.
ex Codd., excepto Jlon. C, omnibus. 12. cvK i" Ti] Codd. Ciz. Marc. A. i^, ^aiia] Cod. Ciz. in m. TdvTa.
8. Ti ?.] Codd. Darm. Jlarc. A.B.C. Mon. C.A. Vat. (hic in m. ut Ed.) oiix. 3I0X Ed. iu marg. o toiovv pro onot/v,

Vat. Ti y. irt, ii>. aTo^akyoi] Codd. Darm. Marc. A.

II. M>.Xfl T-] lui scripsi, pro a>V o, ti, il). ftr, Wo.oi\ Cod. Ciz. u fJLvt JlXoi. B. .Med. A.B. Par. A. aro^iXti, Cod.
ex Cjxld. Leid. Jlarc. A.B.C. Jlon. C. Codd. Leid. Marc. A.B. Med. A. i^h Vat. aTo^a>.?.<), in m. ut Ed.
Par. A. Vat. iiUii. 16. Taoaxivii] Cod. Ciz. Tioixitii.
ib. n S iVi»] Ita cum Ed. solus Darm. 13. nin'] Cod. Vat. in m. n Ss. Vox nin

praesentia nequaquani liabent blandam ad se ani- tum occurrentia interjiellent, non aufcrcntia fi-
mi convertendi virtutem, neqiic ad felieitatem nem : sed quoniam qui ojjtimo fruitur, ipsum
nobis qiiiccjuam addunt absentia vero pro])ter
: solum ojitat babere, aliud vero cjuicquam una
contrariorum offendentium jirssentiam requirun- cimi ipso nequaquam quinetiam : si occurrerit
tur, rationi consentaneum est, necessaria potius aliud, non aufcrt quidem finem, qui hoc prae-vel
quam bona censere. Nequc igitur fini vidcntur sente non abest. Onniino autem non quid ac- si

annimieranda, sed et absentibus ipsis, eorumque cidat fehci, quod nolit, propterea ulla cx parte a
contrariis imminentibus, finis integer est servan- beatitudine decidit : alioquin quotidie jjermuta-
dus. bitur, a felicitateque excidet veliiti si filium
:

amittat, vel jacturam quandani supjiellcctiiium

VII. Felii boyiian solum vult : ab
inielligibile aliis vel patiatur. Profecto innumerabilia sunt, quae prae-
bonis, vel malis non dependet. ter sententiam accidentia nihil finis pra?sentiae
Quam igitur ob causam feli.K appetit Iiwc ad- detrahant. At dicunt, magnas adversitates non
esse, et contraria respuit? Forte dicemus, non quaslibet mutarc felicitatem. Sed quidnam ent
quia ad beatum esse, sed ad ipsiun esse ]30tius humanorum adeo magnum, quin ab eo despici
aiiquid conferant ; contraria vero horum vel ad queat, qui ad altiora his omnibus scse contulit,
non esse deducant, vel quoniam virum fine poti- neque ab inferioribus uliis ultra dependet ? Cum
 LIBER QUARTUS. 67

^ drjvat VTTO Tov aua/Se^ijKoro^ 7rpo<; to avwTepco diravTWV tovtcdv, koI

ovSevo? €Ti Twv KaTd) e^TjpTTj/jievov ; 8ia rt yap Ta? fxev evTV)(ia^,

Ci]\tKai ovv eav uxrtv, ov /Jteyaka^ rjyeZTat, otov ^aatX.eta^, Kat tto-
kecov Kal edvcov dp^a<;, ovSe otKrjaetg Ka\ KT7]cr€tg irokeoov, ov6 et vtt

avTOV ytyvotvTO' eKTTTCocret^ 8e dp^cov, Kot 7roX.eo)9 avTOv KaTacrKa<p7]vs

rjyi]creTat Tt elvat jjteya ; el 8e 87] kcu KaKOV fJ^eya, ?; ok.co<; KaKOV,
yekotog dv etTj tov 86y/jtaTO?, kcu ovk dv eTt (TiTov8alo<; etr], ^vka Kai
Ata, davaTOv; 6v7]tcov jbteya T/yov/ievo^, co (pa]x,ev 8etv
ktdov<; Kcti, vr)

D86yfJba Trapelvat irepl davaTOV, to d/xetvov ^corj^ TTJg /leTa aco/^aTog

elvat. AvTO^ 8e et TvOetrj, KaKOV oU/oreTat avTco tov OavaTOv, OTt^o
irapd ^co/Mol<; TeOvr/Kev' dkk' et /17] Tacf)et7] iravTco^ irov Kal virep yr]<;,

8' brt 7rokv8a7ravo)<;,

Kal VTTO yrjv Tedev ro cro)/j.a, crairetr]' et ptr/

dkX' dvcovv/j,o)g redaTrrat, ovk d^tco6et<; v-^r/kov /xvr]/Maro<;, ryg /itKpo-

koyta<;. ' AXX et a'txf^ctko)TO<; dyotro, Trdvrr] eartv 68og e^tevat, et

Eyttr/ etT] ev8at/Jtovelv. Ei 8e o'iKelot avrco a'tx/Makcorot, otov ekKO/Levat 15

vvo\ Kal dvyarepe<;, rt ovv cpT/ao/jbev, e't dTTodvr/aKot /j,7]8ev Totovrov

ecopaKcog ; dp' ovv ovro) 86^r]<; e^ot d7rto)v, co? /mt/ dv rovTO)v ev^e^o-

4. o'tKriffits\ Codd. Dann. INIarc. B. 6. Cod. Leid. riynTiTooi tis,

yiy^iTiTai ri] respuere, quae commoda est.

Med. A. oiKiffus. 7. yiXoio;] Codd. Marc. A.B.C. yi>.oio;. 14. 'hxx' =^i(»ai] Desunt haec in Cod.
ib. Ko.) K^rriau;] Desimt haec verba iii Cod. Med. B. yiXoTo^. De vocis aixentua- Ciz. In Cod. Mon. C. manus rec. ante
Cod. A. Scriltitur nria-iif
I\Ion. in Codd. ti(ine v, Pierson. ad Moer. p. 109. ftiKooXoyia; addidit fcCT''.

Darni. Maic. B.C. Mnl. A.B. Fic. le- ib. ^oyf^aTo;] Post hanc vocem in Cod. TavTz] Codd. Leid. Darm. Marc.
ib.

gisse videtnr oiKitjin absque Kai KTriTii; v. Jlarc. B. le^tur fiiya. Sed linea notata A.C. l\Ion. A.C. .Med. A.B. Par. A.
KTijti?. Qnamquam, quid Ficinus legerit, est vox, et in marg. scriptum ^jya. Vat. !rao Toi, sed Vat. in m. ut Ed. Fic.
non certo dixeris. Videtur autem le^en- 8. ^ IfafjLiv ^dv] Cod. Ciz. ui ^afjilv 5 7. = legit vel x^^jrTiv, vel xaca o-oi iTTiv.

dnm ovoi oiKiirtis xa'i kti,^-!; ^roXiojv^ ut hoc 10. TvHi'i-o\ Ita scripsi, pro $y9<i»i, ex 16. vuoi] Cod. Ciz. (in marg.) et Marc.
ad conditas url)es, illud, h. 1. ut sa^pius, Codd. Ciz. Marc. A.B. Jlon. A.C. Med. C. VIOI,

ad incolas eo dednctos, sicut in coloniis fit, A.B. (ex corr.) Vat. In Cod. I/eid. est ib. Cod. Ciz. Ti' vi-v.
Ti otiv]
pertineat. Tlhvairi. ib. Ita Codd. Darm. Marc.
uroivriirKoi]

ib. avToZ'\
ijv ir habent Codd., ex- 1 Ti9»>»eF»] Codd. Darm. Marc. B.
1 A.B. Mon. A.C. Med. A. Par. A. Sed
ceptis Marc. C. et Par. A., omnes, nisi (in m. ut Ed.) Med. A. (item), ut marg. Ed. «^a9vrl(rxu,
quod Marc. A. in m. habet av\ quod est Ed., Ti%Tai. Cod. Par. A. t!9),«!.. Cod. ib. ToiovTO',] Cod. IMarc, C. TOiouTa^v.
in Ed. Vat. in m. Ts9yxiv. 'Xi^vTai etiam Ficinus 17. a^ oSv ovT&i] Codd. Marc. A.C.
5. aliToi'] Codd. Marc. A.C. Vat. ai- ex Med. A. vertisse Wdetur. NoUii tamen Blon. A.C. So' iv ouTa. Codd. Dami.
TOU. in reUquorum Codd. consensu vulgatam Marc. B. Med. A.B. «g' av ovtus.

onim jirosperitates quideni, qualescunqiie adsint, sitjugulandus Quod nisi condatur, omnino
'^

non niagnas existiniet sicut regna, et civitatum : tam sujjcr, (luam sub terram corpus dissolvetur.
gentiunique iniperia, constitutionesque urbium, Nunquid etiam multifacict, quod tenui sumptu,
vel si ab ijiso fiant curnam dominationis, vel
: ignobiiiterque scpeliatur, altiori monumento digp-
patriae jacturani grave maluni existiniabit .(^
Sin nus mininic judicatus ? Omnino vero pusiliani-
autem iiialum ingens, aut omnino malum ejus- mis est talia multifaccre, Prteterea si captivus
modi quic(|uam csse ccnseat, ridiculus erit ha- ducatur, adcrit solvendi facultas, si non dctur
bendus: nccpio am]iruis erit jjiobus. ligna, et ia- ibi esse felicem, Sin autem domcstici ejus cap-
pides, ct, }X'r Jovcin, mortes niortaiium magnuin tivi ducantur, sicut tracta> ncptes, ct filia', num
quiddam ducens quem censemus debere nior-: minus felix erit Quid ergo dicemus, si decedat
'i

tcin prorsus existimare esse vita corporea meiio- e vita talium intuitus, nunquid e vita tali
niiiil
rem. I)isc autcm si inimoletur, num putabit quadain opinionc niigrabit, pcrinde ac si hax ac-
malum sibi niortcm, projiterca quod juxta aras cidere nequeant ? Sed ita putans foret absurdus.
K 2
 68 PLOTINI ENNEAD. I.

fjbevoiv yeveaOat ; aXX aTOTTog av etr]. Ovk av oiiv Sogaaeiev, &)? ev-
8e)(^eTai Toiavratg Tv^at^ tov<; oiKecovg TrepcTrecreLV ; dp ovv 8ca to
ovTCog av 86^ac o)g Kac yevriaofjbevov dvy ovk evhac/jiutv ; 7] Kal ho^a-
^cov ovTw^ ev8ac/Jb(t)v, wcFTe kcu ycvojxevov' evdvfiolTo yap dv, &>? 7;F
STOvhe Tov 7ravTo<; (pvcrcg TocavTi], oca kccc Ta TOcavTa cfiepecv Kal eTre-
aOac XPV- ^cci- ttoXXoI Sy kcu afjcecvov acx^fhaKcaToc yevofxevoc irpa-
govac' Kal eir avTolg 8e ^apvvo/^evocg aTrekdelv' i] fjcevovTe^, 7] evX.o-

yo)? /jcevovac, Kac ovhev Secvov, 7] dkoyo)^ jJcevovTeg, Seov /jn] avTol<;
acTCOC. Ov ydp 8?] 8ca t7]v tcov dXXcov dvocav ocKeco)v ovto)v, avTog
joev KaKW eaTac, Kat ei^ dkkcov evTV^tag kcu SvaTV^ca? avapT7]aeTac. G
To 8e Tcov dkyi]8ovo3v avTOv OTav a(po8pal coacv, ecog 8vvaTac cpe'-

pecv, ocaeC ec 8e VTrep^akkovacv , e^ocaovac, Kal ovk ekeecvog eaTac

ev tQ) dkyelv, dkka to avTOv Kctl ev tco evSov cfjeyyo?, ocov ev ka/jc-
TTTypc (f)0)^, TTokkov kqcodev irveovTO^, ev Trokkjj ^aky dve'/Jco)v koc xec-
iS/icovc. 'AAAa el /jci] TrapaKokovOol, ?; irapaTecvoc to dkyecv e7n Toaov- ^^
Tov alpo/jcevov , coaTe ev tco a(po8p(o o/jco)? /jc7] diTOKTCvvvvac ; 'AAAa ec

/jcev irapaTecvoc, tc ^p^] irocelv ^ovkevaeTaC ov yap d(f)rjp7]Tac to av-

Te^ovacov ev tovtoc^. Xp?; 8e ec8evac, &)? ov^, ola Tolg dkkoc^ cf)ac-

2. ao oyv 5/a] Co(l. Leid. av Sia. 10. Koii iuirTuxio^s] Hiec Cod. Vat. non- videliatnr ; quanKpiam in h^M' quoque
«J*
^. ei/K iiixi/iuv^ Cod. Ciz. «yx (ySaj- nisi in niarp^. halwt. V(K-abuIo variant lihri et Marc. A. cum
fiovu;. 1 1. avTov o-rav] C(Mi. C3iz. ayTov. Mon. C
Ti^ariivit exhilMint.
4. iv^Sv/xoT-o] Ita, ex('ei>to CVkI. Par. A., I 2, virtp(ia.Woviriv] C(Xi. Ciz. avTO/ ^olK- ih. Iti ToirovTov] Cod. Marc. B. con-
omnes pro Qiiaie ctiani, iit silii
i>ivfi.i7Te. koVfflV. junctim irriTooovTov.
(M)nstriictio constet, suj)ra d(>dimus «xa- 13. T« liiTov] 0)dd. Marc. A.B. to 16. aj^o^svov] Ita, pro ai^ov/itvov, scripsi
^vnvKo/. avToi}. e.xCodd. Darni. .Marc. B. Alon. A. Jled.
5. oict] Codd. Marc. A.B. o'/a. 14. ivi/m/v] Cod. Vat. avl/iui, in m. ut A.B. Par. A. ; in Codd. Marc. C. et Vat.
6. ytvof/.ivot] Codd. Ciz. 3Iarc. A.B.C. Ed. est aipo/itvov.
Mon. C;. Med. A. Par. A. Vat. yivi/tmi, 13. "AXXi li] Codd. Marc. A.B.C. il>. 'AXXa i!] C(Mid. Darm. Marc. A.
reliciui cum Kd. yivo/avoi. -Aled. A.B. Vat. ixx' li. B.C. Med. A.B. ixV (/.

7. ,1 tvXoyus — /iivovTEf] Cod. 3Ion. A. ih. Tafa*oXoy6ij"] C'(Mld. Marc. A. 3Ion. 17. va^aTtivot] Codd. Marc. C. et Vat.,
ha-c oniittit. A.C. B. Par. A. n-aoaKo>.o(/9or, (jikmI
-JVIed. ut supra, TuoaTtivti.
8. fii; otifToTs] C(m1. Darm. /in a'jTo7;. propter s(»(]uens Taoaruvoi reponendum

Au non ioitui- ojiinabitur fieri possc, ut sui Ibr- \ III. Bealus bonitm inltlUgibile servat intcgrum in

tunis talibus ojiprinianlur .''

Nunquid crgo ob quolibet ictufortunee.
hanc ipsani opinionem quasi sit eventurum, felix Quando vero dolores ejus vehementes sunt,
mininie sit futurus ? Imo
etiam ojiinatus ita, quatenus ])oterit fcrre, feret sin autem vehe- :

felix csse jjotcrit. Quapropter etiam si acciderit menter excesscrint, efferent. Nequc miserabilis
in pra'sentia, considcrabit enim eam esse universi erit jjositus in doloribus: sed ipsum siumi lumeii
naturam, ut talia fcrat, atque sequi ojiortere. in suis j3enetralibus, velut facula quEedam in
Multi quinetiam in captivitatem ducti melius pharo, fulgebit assidue, etiam dum extrinsecus
agent. PraHerea in eorimi arbitrio est, qui vincti venti perflant, turbine procellisque frementes.
sunt, se solvere. quod si permaneant, vel quadam At si minus sibimct ip.se constet, vel si forte pro-
ratione manebunt, atque ita nibil admodum grave tendatur dolor adco vehemens, ut ferme jam
fuerit vel absque ratione, tum vero mm decet,
: enecet, quid dicemus ? Profecto si j)rotendatur,
ut ipsi sibimet jjerturbationis causa sint. Sane quid ojjorteat facere consultabit non enim in :

vir probus neque unquam j^ropter suorum insci- his liberum aufertur arbitrium. Nosse vero
tiani malo premetur, neque in aliorum fortunas, oportet, non qualia creteris singula, talia viris
sive adversas sive prosperas, traducetur. virtute praestantibus apparerc: neque rursus sin-
 LIBER QUARTUS. 6g

verai, TOiavra Kac tco airovhaLco cpapetTac eKacTTa, Kat ov fJt^e^pt tov
etaco eKaa^Ta, ovTe Ta akka, oiiTe akyetva, ovTe kvTTTjpa, Kai OTav
'BTrepl akXov; to, akjeiva' acrdeveta yap etrj ylrv^i]? 7)jJ,eTepa<;. Kat
TOVTO fjtapTvpel, oTav kavdavetv i)iJta<; KepSog 7}<yco/jteda, Kat airoda-
vovTcov y/utcov el ytyvotTO KepSo^; elvat Ttde/btevcov, kcu ov to eKetvcov s
eTC cTKOTTOVfMevcov, akka to avToov, ottw? /JbT] kviroLfjteda. tovto he,
TjfjteTepa ijSij acrdeveta, yv 8et Treptatpetv, akka firj eoovTag cf^o^elcrdaL
fjbrj yevrjTat. Et Se Tt<; keyot, ovtco; i)fjia<; irecpvKevat, cocttc akyelv
CeTTt Tal<; toov otKeiciov crvfjicjiopal; , ytvcoaKeTco, OTt ov iravTe^ ovtco, Kat
OTt T?;9 apeTTfg, to KOtvov TTJg cpvaeco? Trpog to afjtetvov ayetv, Kat lo

Trpo^ To Kakktov irapa tov<; Trokkov<;. ¥^akktov Se, to fir} evStSovat

T0t9 vofJLt'C,OfJtevot<; ttj KOtvrj cpvcret Setvotg etvat. Ov yap thtooTtKCo^

8e2, akX' otov a6k7]T7]v fieyav htaKelcrdat, Tag t^9 Tv^r]? 7rk7]yag
afjbvvofjtevov' ytvooaKOVTa fJtev, otl Ttvt cpvcret Ta TOtavTa ovk apecTTa,
iirj] 8e avTOv cpvaet olaTa, ov^ o)? 8etva, akX o)? irdat cpol3epa. tovto^s
ovv r]dekev ; ?; Ka\ Trpog to. fxr] deki/Ta, OTav Traprj, dpeTi]v kcu Trpog
TavTa e^et, 8vcrKtV7]TOV kcu SvairadT] t7]v yjrv^^^v irape^ovaav.

1. ToiauTa] Cixi. Marc. A. Ti Ts/aZTa. Cod. iMed. B. XuTmfuix, superscripto »/. ib. tS'//] Cortd. Ciz. Darm. Leiil. Mare.
-Marc. C. ratJTx. 7. jiw a^i] Ita, pro iiv iri omnes nostri A.li. Mvn. C. ^led. A. Vat. Ta/ffi, nt
il). Tai/ s"irs/] Cod. Vat. Tov Utv, in ni. Codd. prwter Cod. Darni. In C(k1. Mon. marf;. Ed. utque letfit Fic. Placet trxia'!,
ut Ed. A. sar correctum est, eraso Sjj. ipicid usu Plotini commeiidatur, ([ui sa?pe

2. el%\ Ta] Codd. Marc. A.B. Med. 8. Xiym} CoA. Marc. C. Xiyu. puerorum iu exemplis mentionem facit.

A.B. Vat. oStz Ta, et ita vid. leg. ; Cod. g. yiva/o-jc'™] Codd. Marc. B.C. Bled. Sed tamen in ordinem recipere nolui,
i\Iarc. C. mTi, omisso tol. A.B. yiytiu(ry.iTi^. Et ita hi libri plerum- quixi altemm etiam ita accipi possit: ijuod
il). aXyiiicc —
i^Aous] Cod. Marc. A. ipie; (juod uon ultra monebimus. vulr/o e.rtimrs(;eiidiijii fidetiir, ut ra«Ti; et
I18BC omittit. 14. T(i TtiiixiTa] Codd. Jlarc. C. Blon. (ttoi/S!!/"»; li. I. contraria sint. Sed illud
il). XuTtifu] Codd. Darm. Jlarc. C. A.C. 3Ied. B. Tai/Ta. tameu potius videtur.
.Mon. A.C. Hled. A.B. Par. A. Vat. t» il). a^nrTa] Cod. Vat. a^sra, in m. ut il). toiJto oJ>] TaZT oJ», nt marg. Ed.,
/i/a-njot. Ed. Bleo, ait H. Amatius ad marg. col- habeut Codd. Darm. Marc. B.C. Par. A.
5. Cod. Ciz. >e!f?o; Ss sTra/.
/eijSoj sTva/] lationis, judicio melius fort. aijsTa. Placet Vat. (hic item in marg.) ; sed Codd. Ciz.
6. To attToiv] pro Toiv avTuiy Codd.
Ita, afiiiTTa. Leid. JMarc. A. 3Iou. C. tovt' cuv.

iiostri, excepto Par. A., omnes. 15. 51 airoi/] Cod. Marc. A. Ss atiTnu, 16. Ta /«>i SiXjiro:] Abest ,«»1 a Cod. Ciz.
il). Xunifiiia] Cod. Marc. C. XuTaifnOa. Marc. C. 5' Ui/Toi/. 17. ix"] Cod. Vat. i^ri.

gula usque ad hominis intima pervenire neque : non omnes sic afFectos esse : deinde virtutis offi-
alia quidem, neque cruciatus, neque dolores cium esse, communem naturas conditionem ad
netiue rursus, quando alii angustiis opprimuntur. id, ([uod nielius est, jjerducere : atque ad hone-
Alioquin foret hacc qua'dam anima? nostne debi- stius aliquid pra?ter vulgi sententiam : honestius
litas. Quod quidem perspicue tunc apparet, autcm est nequaquam his concedere qua? com- ;

(juando oper» pretium, ut hiec nos lateant, fore numi natiu-;c gravia esse videntur. Non enim
censcnuis simiiiter quoque, si quando pra;stare
: quasi rudem esse decet, scd tancjuam strcnuuni
|)utenuis, imminentem mortem nos latere. Prae- certatorem fortuna; ictus viriliter projjulsantem.
torea cum aliena inconnnoda latere nos cupimus, Qui]ipe cum cognoscat communi quidem naturae
non illis jam, sed nobis ipsisprospicimus, ne talia disj)licere, suo autem ingenio jwrferenda
niolestiis ullis afficiamur. Id vero totum nostne non tanquam re vera gravia, sed velut ])ueris ter-
imbccillitatis est vitium, quam propulsare procul ribiiia. Ha'C igitur num voluisset ? Forte qui-
o|)ortet : nequc imbcciliitati cedentes forniidare dcm nolebat quando tanien accidunt, virtutcm
:

ne quid moiestia- accidat. Si quis autcm obje- liis per quani animus haud facile per-
oj)j)onit,
ccrit, nos ita natura institutos, ut domesticorum , nuitetur, atque patiatur.
casibus doleamus : is intelligat, ))rinunn quidem
 70 PLOTINI ENNEAD. I.

'AAA.' brav fxi] TrapaKoXovdrj , ^aTrrtadelg y voaoi^, 7j /xaycov t6^-

vat^ ; ahX el ixkv (pvX.a^ovcrtv avrov airov^alov elvai ovtw^ e^ovra,
Kat oia ev vttvo) Kot/Jbco/Jbevov , rt Kcokvet avrov evhaifjbova elvai; 'ETretE

ov8e ev TOtg virvot? acpatpovvTat Tri<; evhatfjtovtaq avTov, ovSe vtto

skoyov TTOtovvTat tov ^povov tovtov, fo)? jbty TravTa tov litov evhatfjto-
velv keyetv. Et he /xi] aTTOvSatov (f)7]aovatv, ov irepl tov aTTOvSatov
GTL Tov koyov TTOtovvTat. Tffjtel^ 8e, VTTodefJtevot airovhalov, et ev8ac-
/jtovei ecog av eh] aTvovSato^ ^tjTovfjtev. 'AAA' ecrro) airovSato^, cpaal,
fLT] ataOavofjbevo<; , fjti] 8' evepycav KaT apeTi]v, Trw? av ev8atfjbU)v etT] ;

loaAA' el fJtev fjbi] atadavotTO OTt vytatvet, vytaivet ov8ev tjttov, kcu elv
/17] OTt Kako<;, ov8ev 7]ttov Kako^. Ei 8e otc aocpog fjti] aladavotTO,
i/TTOV aocpo^ av el7] ; Ei fjti] irov Tt<; keyot, &)? ev tj/ yap 8et
aocpia
TO atadaveadat kcu irapaKokovdelv avTco Trapeivat' ev yap tt) KaT
evepyetav aocpta, Kat to evSatfiovetv irapetvat. ^JLiraKTOv fjtev ovv
i^bvTo; Tov (ppovetv Kat t7]<; aocpiag, keyot av Tt taco? b koyo^ ovTog.Q
el 8' 7] T7]<; aocptag vTroaTaatg ev ovaia Ttvl, fjtakkov 8e ev tt/ ovaia,
ovK aTTokcoke 8e avT7] ?; ovaia ev re tco KOt/xco/Jtevco , Kal okcog ev tco
keyo/Jbevco /jbi/ irapaKokovOelv eavTco. kcu eaTtv r/ TTJg ovaiag avT7]

3. ai/Tov tv^aifiava'] Cinid. Darm. Marc. bent Codd. Ciz. I\Ied. A.B., priore tan- ib. Xoyos evres] Abest cStos a Codd.
B. Mon. A.C. Med. .V.IJ. Vat. Uhaifiom tum loco Codd. Maic A. Jlon. A.C. Ci/,. Marc. A. Mon. C.A. Vat.
aliTii. 12. Xiyoi, us] Cod.Vat. >.iyii, i!it. Cod. 16. :! —
^iW»] Desunt hfpc in Cod. Ciz.
4. oili iv] Cod. Vat. elfoU i>, in inarg. Mare. C. haliet S pro F.<'. In Cod. Jlarc. C. est ti ir, rr.s ircflas Itc-
eVii. Mox Mare. A.B.C. Med. A.B. Vat. i,^ ori/Tii] CiKid. Ci/.. Jlarc. A.C. Mon. tTaiim.
oyS' iiTc. C. Par. A. \'at. (Iiii* in
iMed. B. in. ut 17. xoi^w^iva'] C,od. 31are. C. itiifiiy^.
5. us fir, — Xtyov]
Desunt in Cod. Ciz. Ed.) habent aur^, ut mari^. Ed. ; sed 18. iavTM] Cod. Marc. A. aiiTu. Codd.
8. at Cod. IMed. A. verbo itti ab
i'i'n] Codd. Dann. Marc. B. .Med. A. aiiri : Mon. A.C. Vat. aiiTf.
eadem manu superscriptum habet r,. Ita quod recepi. ib. eiirias] Ita, excepto Leid., Codd.
etiam Cod. ^larc. B. 14. f^m e^vj A!»est evf a Codd. Ci/.. nostri omnes pro ^vxr.s, et pneter Dann.
ib. ^aei] CtKl. Vat. ^niri. ^Larc. A. .^I(»i. C. \'at. et Ijeid. omnes aiiTri pro avTr,.
10. vyiaitii, vyiaitii] Bis optati™m ha- 15. i» ri] Cild. Ciz. av Tis.

IX. Beatiis rationis suts superiorem oculum eetern<B tem agens. Quomodo ergo felix erit.'' Verum
jam uffixit intelligentia, xmde beatus est, etiam si etsi non sentiat, se esse sanum, nihilominiis sanus
inferior rationis oculus pTosp'iciat alia. grit rursus si non advertat, se esse pulchrum,
:

Sed quando sihi n)ininic constat vel niorbis, non minus erit jnilchur. Si autem sapientem se
velmagorum artibus ohrutus, quidnam dicemus.'' esse non sentiat, uiinusne erit sapiens.'' Sed forte
At concesserint ijisum eo statu virtutem pro-
si quis dixerit, sapientia; quideni oportere sui ipsius
priam retinere, ac vekiti dormientem, quid pro- sensum, animadversionemque inesse sapientise :

hibet esse fehccm Quoniam neque in somnis

.' nanique in actu suo jDositse adesse felicitatem.
illifelicitatem adiniunt, ncque momenti ullius Caterum si saj)ientia ejusque actio adventitia fo-
tempus id a-stiniant, quo niinus ]ier omncm vi- ret, cjusmodi scrnio nonnihil forte convinceret.
tam felicem esse confiteantur. Sin autem jiro- Sin autem subslantia sapientiae in essentia qua-
bum esse negent, haud ann^lius de probato viro dam, imo potius in essentia sita est neque perit :

verba faciunt. Nos autem concedentes esse pro- hiec ipsa essentia in dormiente, vel in eo, qui
bum, utrum semper sit feh.x quatenus probus sibimet constare vel conscium esse negatur: At-
est, qujerimus. At si virtute prajditus, aiunt, que est ijjse essentias actus in ipso, tahsque actus
neque tamen id sentiens, neque secundum virtu- perpetuo vigilaus. nimirum tunc etiam ipse pro-
 LIBER QUARTUS. 71

evepyeia ev avrco, koI ?/ TOLavrrj avTTVog evepyeia. evepyol fxev av

\Kal Tore 6 aTrovSalog t] TOtovTO<;. Aavddvoi S av avTrj j) evepyeta
ovK avTov irdvTa, dXXd Tt /Jtepog avTOv, olov Kal ti]? (pvTtKrj? evep-
yeta<; evepyov<jri<;, ovk ep^eTai eh tov dXXov dvdpcoTTOv 7] TTJg Totav-

T?;9 evepyetag dvTtX.yxjrt? Tfo aladi^TCKw. Kal etirep ijf^ev to (pVTtKovs

rjiJbcov, rjijte2<; dv evepyovvTe^ TJ/utev. NSy ^e tovto /nev ovk ea/xev, 77

Se Tov voovvTO^ evepyeta' coaTe, evepyovvTog eKetvov, evepyotfJ,ev av

t}fjtetg.

B Aavddvet 8e tcrcio^, tm /Jtr] Trepl oTtovv twv alcrdrjTcov. Ata yap

T?;? alo-dycrecog, coairep /Jteari^; Trepl TavTa evepyetv Set Kat Trept tov- 10

Tcov. KvTO<; 8e 6 vov?, htaTt ovk evepyrjaet ; Kal r/ '^v^rj irept avTOV,
7) irpo atadijaeco^ , Ka\ okcog dvTtX.7}-^eco<; ; 8et yap to Trpo avTtX.r)\lrecog

evepy7]/jta eJvat, etirep to avTO, to voetv Kot eivat. Kat eotKev 77 av-
TtXyyjrt^ elvat Kot ytveadat, dvaKa/JtirTOVTO^; tov V07]jxaT0<;, Kat tov
C evepyovvTO<; tov KaTa to t,r)v t7]<; ^jrv^rjg, olov aircoaOevTO^; Traktv, 15

coairep ev KaTOirTpco Trepl to ketov Kctl XajJUTrpov yav^a^ov. co? ovv ev

Tol.<; TOtovTot<; irapovTo^ fjtev tov KaToirTpov eyeveTO to elBcokov, firj

T. xa.) «] Cod. !\Iarc C. xxi fi, in jnodor. p. 9. et p. 198. ^ut/x^iv exhibent, g. tJ ^» non habet /ii.
Tifi] Cod. Ciz.
marg. «. qui posteriore loco ita £1 ^iv ycc^ vc^iJta,
: 10. ivspy.i Codd. Darm. Marc.
ioxtl]

ib. f*£v «v] Cod. Leid. /^h av. «/«£v, £^i^£Xo^;6a av oV«5 xu,7.Xoi %\tiifiiv B.C. Med. A.B. Par. A. Vat. (in marg.)
2. Codd. Med. B. et Vat.
AavSavo.] xa.\ i.r;^vv' u Sj ^uTjKsj ^vx^y .TraXtv itp^ov- ut marg. Ed. iv.oyuv S-r, ut legit Fic. et
Aav$av£/, sed jnnor superscriptiim habet ot. ri^ojutyj o.7roj; tx)i^\vcjf.civ Ta Wc^irTa, xoit videtur legendum ; Codd. Ciz. Leid. Marc.
3. fuTixni} Sic Codd. Darm. Jlarc. B. avu^avw^Ev Tfl 7.ii.7rov, Qui locus omnino A. Mon. A.C. Vat. itioyuv l;xt7.
C. Par. A., ut mar^'. Kd., utijiie leg^it cum nostro comi^onendus est. i ^. Toy ;£«Ta] Al)est Tou a Codd. Ciz-
Fic. Sed Ed. ^yrjicii,-. Nos et h. I. et 5. Codd. Dami. Marc. B.C.
ipuTiKov] Maic. A. Jlon. C.A. Vat. Sed Vat. in
paullo inferius Ficinum et probatos libros Med. A. Par. A. Vat. (in marg.) fvTixov, m. additum haiiet.

secuti sumus. Eadem confusio sfepiiis ut m. Ed. 16. ro Xsrov] In Cod. Jlarc. C. ad
obna, ut in Prwlo in Alcib. 68. p. 196, 6. ^(K&v, rifiu;] Codd. Ciz. Leid. Darm. marg. adscrij)tum est i'Xov. Fortasse, ait
xatTa yxo tk* 9^ETTi«>ji' to'ts (cum hxna? ef- (superscripto iuv) IVJarc. A.C. Mon. A. Rinldus ad marg. collationis, ad ^t7ov re-

ticacitati subjecti sunms) xai fpv^txriv oia- Par. A. Itis habent «jasrs. ferendimi.
^M/itiv Stivajujv : ubi nieliores libri et Olym-

bus, qua probus, vel si dovtniens, infirmusque sensum quendam quasi circa hrec medium agere
sit, aget. Latebit autem actus ejusmodi non quoque ad haec ojjortet Ipse vero intellectus :

ipsum totum, sed ]iartem jiotius aliquam: (|uem- cur non agat rursusque circa ipsum anima,
.''

admodum et vegetali actu vigente, non transmi- sensum animadversionemquc jira?cedens ? Opor-
grat in reliquum hominem talis actionis animad- tet enim actionem aliquam ante animadversioncm
ver.sio per ipsam sentiendi naturam. Quod si esse siquidem idem est intelligere, atque esse.
:

idem jieiiitus, atque vegetalis nostra virtus, esse-
mus, procul dubio agente illa nos ageremus. At
vero id minime sumus, scd ipse intclligentis ip-
sius actus scilicet sumus
nos agimus.
Videtur autem animadversio esse, fierique, quan-
dointelligentias actus reflectitur: et quando, cjuod
agit secundum anima? vitam, quasi iterum reper-
: quajirojjter agente illo cutitur, velut alirjuid in specuio circa lenc niti-
dunique quiescens. Ut eniiu in ejusmodi rebus,
quando adest sjicculum, sit simulaclirum (juan- :

X. Qiiare latcdl hominem intelli^entuT sucs actus ceter- do vero non adest, vel non rite se habet, actus
nus, et quumodu pussit animadverti. quidem, cujus erat simulachrum, adest, simula-
Latet vero forsitan propterea, quod non per- chrum vero abest sic et circa animam, quando
:

venit ad vim aliquam pcrsenticntem, Nam jx-r quietem agit, quod tale cst in nobis, ut in eo
 73 PLOTINI ENNEAD. I.

^6
TTapovrog 8e, 7] /jlt] ovto)? k^ovrog,* kvepyeia irapecTTiv, ov ro etScokov
7}v av' ovTCo Kal irepl xjrv^ijv, yav^tav fxev ayovTO<; tov ev tj/mv TOi-
ovTov, 6) e/x(fiaiveTai Ta TTJg Stavoia? Kal tov vov eiKOvta/xaTa, ev-
opaTat TavTa, KOi otov atadr/TCog yivcodKeTat, /xeTa rrjg irpoTepa^Yi
Syvcocrecog, oTt 6 vovg Kat 7] Siavoia evepyel' avyKkaadevTog be tovtov
8ia T7]v Tov aco/JiaTog TapaTTo/xevrjv ap/Loviav , avev ei8o)X.ov 7/ Siavota
Kat 6 vov? voet, Kat avev ^avTaaia^; 7/ vo7]atg tot€' waTe kcu Totov-
Tov av Ti vooIto, /jteTa (f)avTaaiag t7]v vo7]atv yiveadat, ovk ovar/g
T7]<; voT^aecicx; <pavTaatag. YloXXa<; 8' av Ttg evpot kcu eyp7]yopoTcov
ioKaka<; evepyeia?, kcu Oecopia;, Kal Trpa^etg, OTe 6ecopov/xev, kcu oreE
Trparro/xev ro rrapaKokovOelv rj/ia^; avral^; ovk e)(^ovaa<;. Ov yap rov
avaytvcoaKovra avayK7] TrapaKokovOetv b rt avaytvcoaKet, Kat rore
/laktara, ore /xera rov avvrovov avayivcoaKet' ov8e ye 6 av8pi^o/xe-
vog, brt avSpO^erai, kcu Kara t7]v av8piav evepyel oaco evepyei kcu
i^ctkka /xvpta' coare ra<; TrapaKokovOy^aetg Kiv8vvevetv a/xv8poTepa<; av-
ra; Ta<; ev€pyeia<;, atg TrapaKokovOovat, iroietv' /Lova<; 5e avTa<; ov-
aa;, Kadapa<; rore elvai, koX /xakXov evepyelv, Kat /xakkov ^j/V kuIf
8t} Kat ev rco roiovrco Tradet rcov a7rov8ai(jov yevo/xevcov /xdkkov ro
^jjv elvat, ov K6)(^v/xevov 7rpo<; ataOi/aiv, aAA' ev rco avrco ev eavrco
30 avv7]y/xevov.

1. t:^ovTofy* Ivs^yntt -TTaniffTtv^ Stclluhi lieut, ut marg. Kil. -ra^xKoXov^uv. Tum est in Cdtl. Ciz.
indicio est, l(K'uni corniptuin aut laruno- iu C(h1. C'ix. se(juitur ot* Hyayiyvuiirxor 19. oii xi-^ufiivov] Ed. sine sensti oiiic
suni visum esse editori priucipi. Quaudo oi«i, uniissu yt. Keliqui onnies, excepto !;^v/tiviiv, ut Codd. Ciz. lA'id. Med. A.B.,
codices niliil otfcnnit priesidii, acquiesco Leid., orationem ita continuant, ut legit sed recte C'odd. Marc. A.B.C. Mon. A.B.
in Marsilii iuteriiretatifine. etiani Ficiruis: oti kvayivunKii, ««< toti Par. A. Vat., ut uos rescriliendura duxi-
2. ^v av —Cod. (_'i/.. haec omit-
jv r.fiiv\ lAaXiaTa, oTi f^iTa Toi) uvvTovau avayivuuxoi mus. Cod. Dami. ov Ki^^^vfilvmv. Pro seq.
tit. Cod. Marc.
('. ludiet av !,v. (CfKld. Darm. Marc. B.C. fllwl. A. ivx. T^ts C(«l(l. Darm. ^larc. B.C. Mon. A.
4.cr^oTua;] Sic C(Kid. nostri, excepto yiyviirxn et hatc rtxepimus.) ouil avsoi^i- .Med. A.B. Vat. (hic in m. ut Kd.) ha-
Dannst., onuies. Sed Ed. TouiTf.i. f^tvos. Particiilam yt iuterserunt C(Kld. beut tis.

8. vooiTo] Ita Codd., ]>rwter Par. A., Marc. C. Mon. A. Oxl. Viii. iu («ntextu ih. i» ixuri:] Desunt hae roces in Cod.
omnes pro voiTTo. haliet avav}^i^ofAtvos : (puKl in luarj;. cor- \'at. Sed in m. addita suut. In Cod.
11. txouaas] Deest oiix in Cod. Ciz.
oiix rectum est. Darm. abest iauTZ.
12. TaftixaXsr»] Oinnes liliri nostri ha- 17. jiai 5n kui] Alterum xai omissum

iniaginationcs sive notsc qiucilain cogitationis in quibiis constiiuti spcculari nos et agere non
intellectusque refuigeant tunc introspiciuntur : advcrtimus. Non cnim
necesse est, legenteni
imaginationes cjusmodi: et modo quasi sensibili quod legat agnoscere, pra?sertiin quando atten-
jam agnoscitur, una cum cognitione priori intel- tionc niaxima legit: neque, qui fortiter agit, ne-
lectum cogitationemque agere. Cum vero id cessario cognoscit, se fortiter agere aliaque per- :

confunditur, prcptcrea, quod perturbata sit cor- multa adeo, ut aniniadversiones videan-
siiniiiter
poris harmonia, tunc absquc simulachro cogitatio tur actiones, quas comitantur, debiliores reddere.
inteilectusque inteliigit, ac .sine jiiiantasia tunc Ipsae vero cum so];e sunt, tiinc pur» sunt, plus-
agitur inteilectio. Quapropter ejusmodi quodam que actionis et vitai habere videntur. Jam vero
pacto considerari potest, cum phantasia intelli- cum probi viri in eo statu vivunt, eos magis vi-
gentiam fieri, cum tamen intelligentia phantasia vere constat: quippe cum vita in eo tempore non
uiinime sit. Multas utiquc reperiet quis etiam iii sensum diffusa sit, sed in ipsam eodem tenore
vigilantium speculationes, actionesque honestas, collccta.
 LIBER QUARTUS. -jt,

Ei he Tive<; /Ji7]8e i^jjv keyoiev tov TOiovTOv, ^yv fxev avTov (p7](ro-

fxev, kavOdveiv S' avTOvg ti]v evhaijjioviav tov TOiovTov, cixnrep Kal
Gto ^fjv' el Se /U.?; TreldoiVTo, a^i/oaofjiev avTOV<; vTroBefxevov^; tov ^u>vTa

Kal Tov aTTOvSaiov, oiiTco t,7]Teiv, el evSai/xwv' /ji7]8e to ^yv avTOv

ekaTTCoaavTag, to ev ^yv t^rjTelv el irapeaTi' fji7]he avekovTa? tovS
avBpcoTTOv, Trepl ev8aifxovia<; avOpcoirov ^TfTelv' fM7]8e tov aTTOvhalov
37 crvy^(op7'jaavTag elg to etaco eireaTpacfidai, ev Tai<; egcoOev evepyelaig
avTov ^TjTeiv, fXTfSe okcog to ^ovkyTOV avTOv ev toI<; egco. oiiTco yap
av, ovSe vTToaTaai^ evSaifxovlag eirf, el to, e^co ^ovkrjTa keyoi, kcu
Tov airovSaiOV /3ovkea6ai TavTa. ^^Bekoi yap av, kcu iravTag av-^o
OpcoTTOv; ei) TvpaTTeiv, kcu fi7j8ev tcov KaKCov Trepl fJbTfheva elvai' akka
fi7] yivofjievcov, ofJico<; evSalficov. Et 8e Tig irapakoyov av avTOV iroirj-

Waelv (f)7]aei, el TavTa edekTjaei {^fir} yap otov re Ta KaKa firj elvaij Sij-

kov OTi avy^(jop7]aei yfiiv eiriaTpecpovaiV avTov Tr]v ^ovkrjaiv et? to

eiaco. ^5

To 8e 7)8v T(0 8i(0 TM TOiOVT(0 OTaV CVTTaiTCOaiV^ OV Ta^ T(OV aKO-

kciaTCov, ov8e Ta<; tov acofiiaTO<; rj8ova? d^icoaovai Trapelvai' avTai
yap d8vvaT0i irapelvai, koI to ev8aifJiovelv d(j)aviovaiv' ov8e fi/irfv Ta<;

ViTepi-)(^apeia<;. AiaTl yap ; dkka Ta<; avvovaa<; TrapovaM dyadcov,

7. iTST^-faf 9«/] Codd. Blarc. A. 5Ied. quii' forma est iiiliili. B. Vat. SJXo» 'i^i. Et Vid.
ita scripsimus.
B. Wi.aT^i^p^a.i. Cod. Par. A. i-TrtoT^i^Hai. 12. ^jvfl^Evwv] (_'od. Med. B. yivoi/X^m. Aniiot. ad Prodi Theol. p. 297.
Iiist.

9. u — >.£>fl'l Vel le^endum rti Xtymy ib. cr«j«Xo;/flv] Codd. Marc. C. Vat. 16. «TaiT&itr/v] Cod. Vat. u.Ta.i^uafi., iii
vel /E^oifjVel Ti; cofjitandum. Ita quoiiue va^u. Xoym. m. u^atTMfriv.
vertemnt locum Fic. Taylor et Eiigelli. ib. 'Toinaiiv] Ciid. ]\Ied. A. woi»)iriiv, su- 18. a^aviouaiv]Cod. A'at. a^aviVoiiffiv.
et sequentia paucis interjectis arg^iunt perscripto ab eadein manu ritrai. .Sic Codd. Darm. Marc.
19. crs^i^^^a^Eias]
II St Tis — ^^ffii, et c. 12. tin. i,^. Cod. Leid. ^viaot.
ip>5fl-ii] B. flled. A.B. Sed Ed. cr£^i;j^a^iaf. Codd.
II. tS «rjctTTSi»] Scripsi ita ex Codd. ili. •.1TaSTa] Cod. Ciz. oii TauTa. Marc. A. Mon. C.A. Vat. (hic in m. nt
Leid. Marc. A.B.C. Vat. pro •.iiT^dT-ruv, ili. SdXovoTi] Codd. A^Iarc. A.C. Med. Ed.) '^Ti^^^afSia!. Conf. I. 5. 8. nbi sex

XI. Beatiis maxbne omniutn vivit : et qua ratione. quenquam affici. Veruntamen si hffic ad votum
At sKjuiobjecerint, virum luijusmodi ne viverc non succedant, niliilominus beatus erit. Siquis
quidem, profecto nos ipsum vivcre affirmabimus: autem eum decejitum iri, et a ratione aberratu-
latere autem illos hujusmodi fehcitatem, sicut et rum dicat, si modo talia veht (quandoquidem
vitam. At nisi crediderint, a^quum censebimus, imjjossibile sit non esse mala) is jirofecto conce-
ut concedentes eum vivere, jjrobumque esse, lioc det nobis voluntatem cjus ad intima converten-
pacto ulrum beatus sit jierquirant ne forte de- :
tibus.
tralientcs ei vitam, utrinn bene vivat, incjuirant:
neque r\irsus hominem tohentes de medio,jam XII. Beatus non eget volupiate aliqua exlra mentem :

de iioniiuis fehcitate deiiberent. demum neque *' ''"^ •

cuni probum concesscrint ad intima esse conver- At si voluptatem in hoc viro rcquirant, certe
sum, mox eum in actionibus quserant cxternis : intenijierantiunij neque omnino corporis vohip-
volunuiuc ejus in cxtrinsecis esse j)ositum arbi- tates exijuirent. Fieri enini non jiotest, ut hxc
trentur :ahocjuin neijue s\d)stantia uihi felicitatis adsint, quin feiicitatem contaminent. Neijuc
erit, si votum ejus afl externa jiosueris, j)robum- rursus affiuentior la'titiie motus. Quam enim ob
(jue talia ijUccdam dixeris affi^ctare. Oj)tat pro- causam cjusmodi qujcdam exjioscent ? scd eas
fecto onmes homines bene vivere, nuUisque nialis duntaxat voluptates, quae ipsius boni prassentiam
VOL. I. L
 74 PLOTINI ENNEAD. I.

ovK ev Kivrjaecnv ovaa^, ovhe ytvo/jieva^; toivvv' rjhi] yap ra ayada

TrapecTTt, Kal avTog avT(o irapecTTt, kclI haTT^Ke to rjhv kcu to tXecov
TOVTO. Ikecog 8e 6 aTrovSato? aet, kclI KaTaaTaatg Tjav^o^, kclI aya-
TrrjTT] i) htadeat<;, r)v ovSev tcov keyo/xevcov KaKcov TrapaKtvet, etirep

SaTTOvSatog. Ei 8e Tt<; akko elSog o)8ovi]<; irepl ti]v airovhalov l3tov

^rjTet, ov Tov airovSatov (Btov ^7]Tet.

OvS" al evepyetat 8e 8ta Ta? Tv^ag e/j.7ro8t^otvTO av, akka akkatB

av KaT akka<; ytyvotvTo Tv^a^. Tldaat 8e 'o/Jto); Kakat, Kat Kakktovg
lacog, oaco TreptaTaTiKat. At 8e KaTa tg; 6ecopta<; evepyetat, al jxev
ioKa& eKaaTa, Ta^ av olov ag ^tjTrjaag av kclI aKe^^a/xevo^ Trpocpepot.
To 8e /MeytaTov fjtaOijfjba 7rpo)^etpov ael Kal fJteT avTOv' Kal tovto
/jbdkkov, Kav ev tco ^akapi8o? Tavpco keyo/Jtevco r/. '
O /JtaTr/v keyeTat
r)8v, 8\<; ?; Ka\ rrokkaKtg keyo/xevov. 'E/cei /jtev yap to (pdey^a/jtevovE
TOVTO avTO eaTi, to ev tco dkyelv VTrap^ov' evTavda 8e to /juev dk-
-iSyovv, dXXo' TO 8e dkko, b avvov eavTco, 'eco<; dv e^ dvayKi]<; avvr/,
ovK a7roket\j/eTat ttj; tov ayadov bkov Oea;.

libri hjibent Tirt^^a^Iecj reliqiii Tipt^et^iict. p. 504. Nos Codd. auctoritati moreni ib. ifjtTeli^eivTa u*] Codd. Dami. 3Iarc
In Platonis Philplx) tamen |i. 65. p. 225. j^.ssiinus, pra^cipne cnm ex Platone dux- B, ItcTosi^oiyT uv.
JStiillb. nmis tantnni exhihet Tt^i^t^a^ias et erit Plotinus hoc vocaI)nlnn). Altemni 8. yiyyaiyTo] C(m1. \'at. yiyyoiTo,
l$ekker. nnn iniims, qnain Stalll)aiiin edi- iTi^a^iias nil moranmr. Ta^ ay] Codd. Darin. Marc. A.B.
10.
dernnt Tiei^a^iiaf. cf. hnjns annut. In 2. Kai ayTflf aiiTM^ Cod. Ciz. uXX' pro C. Jlon. C. flled. A.B. \'at. Tax.a a,.
Alciphron. Epist. III. 38. p. I2c. legitnr xaj. C<Hld. Marc. C. et Vat. airf, sed 12. jca» (» T*] CikI. .\Ied. B. r.iy tbu.
sine varietate ^ira Ti^i^^a^iui, in Plntareh. Vat. in m. avT^. \h. «I)aXa'^)5os Taiio^j] Cjxld. Darm. et
de i)n)fecl. in virt. p. 83. p. 319. Wytt. 5. Ei Si tjj] Ita Codd., excepto Par. A., .\Iarc. B. h(X". scholion habent : xoyacTr-
cnntra xa.'i Taiauta; Ttpi^aoiias. Sed ISni- omnes ; Ed. ti. ^icv tT^os aTo Tov tv^oyTOSy os aKcaytcyTiyc;
dani si andias, III. 99. xtpixa^tia sit ;^;afa- 6. Du Tov] Cod. IVIon. A. ai/Tcv. In Tvoayyos flv, iifi»f.tivov.

Ti^i-^a^ia anteni m^tTTn ;^a^ci. Sed ha^c —

Cod. Vat. verha ^ij tov ^*itii desunt : in ib. X.iyoftiyai jj] Cod. Ciz. omittit ij.

dihiit Phntius p. 424. Dohrei, p. .566. mar^. adduntnr. 15. TO 2'i aXXOj iTyvflv] C(xi. \'at. TO Si
Lips. nhi Ti^i^a^nay' Ti^iTriiv ^aoav^ in ih. fiicv {'-i:] c<k1. Ciz. ?;?iT!r b/d». icXXov ffvvov, in m. ut i'^d.

contextn, in iioUi vero ex altero lihro : 7. Oi/o' ai Wi^yiiai] Cixl. \'at. oyS' W^- 16. aToX!i'^^!Tai] Codd., praster Ciz.
Tioiy^a^iav T. T. ;^;a^ay. Arist«net. Kpist. yittt, in m. 'itioynui. Leid. Pai*. A.j omnes aToXiXii^^iTat.
I. 16. p. 78. Boisson. t* Ti^i^a^iias cf.

necessano coniitantur neque in motu sunt po-

: erunt. Omnes autem bonestac similiter, atque
sitae, neque iiuper adveniunt. Jaui enim adsunt tunc forsan iila? Iionestiores, quae circunistantia
bona : adest et i|)se silii, jiernianel(|ue voluptas rite comj)onunl. Actiones vero in contemjila-
serenitasque sua. Serenus auteni senijicr est tionc j)osita^, si qu;e circa sinojula ver.santur, for-
])robus, statusque ejus (juictus, affeclioquc suffi- san tales erunt, (juales cum ilie jam qua'sivcrit,
eiens : qiiaiii nulluni oinnino eoruni qua; niala et consideraverit, j)roferct. Sed niaxima doctrina
dicuntur, si niodo jjrobus ille sit, pcrturbat. Si- expedita semper est penes illum idque magis, :

quis autem aliam volui^tatis specieni in ipsa jjro- ctiam si in Phalaridis tauro .sit coUocatus. Quod
bi vita rcquirit, non jain jiiobam anqilius exijjit cjuidem stulte jocundum dicitur, bis terve pro-
vitani. nuntiatimi. Ibi enim, quod ita pronum nuntiat,
lioc ij)sum est, ([uod in cruciatu est j)ositum.
XIII. .-lituin (itcnitiin mentis et lationis non impediri Hic autem quod quidem dolct, aiiud hoc vero :

eitnrnis. est aliud, quod sccum habilans, quatenus ita se-

Neque vero actioncs ejus ob Ibrtiman) j^rorsus cum neccssario habitat, nunquam ab ipsa totius
imjjedientur, sed aliae potius in fortunis aliis boni contemplatione deficiet.
 LIBER QUARTUS. y^^

To avvafKpoT^pov eTvai tov avdpcoirov, Kal fjbaktaTa tov

Se /iiy

(TTrovSalov, fjbapTvpel Kal 6 ^(opL(r/Jiog 6 airo tov acofxaTO<;, Ka\ r) tuv

F Xeyofievcov ayadcov tov acofiaTO<; KaTa(f)pov7]a-i.^. To 8e KaOoaov d^c-

ovv TO ^o)ov T7]v evSacfioviav elvac, jekolov, ev^coiag Trjg ev^aifjbovla^

ov(T7}^, wepl xfrvxv^ (TvvlaTaTai, evepyelag TavTrj^ ov(T7]g, Kal ^v-s

7)

Xri^ ov TTao-?;?' ov ydp St] TTjg (pvTiKJ]?, cv dv Kal e(f)7]-\^aT0 acofta-

Tog' ov ydp 87] to evSaifioveiv tovto rjv acofJiaTO<; fieyeOo? Kal evegla'
ovS' av ev t(u alaOdveadai ev, eTvel kcu KivSvvevovaiv al tovtcov
CjTrkeove^cai /Bapvvaaat irpo^ avTag (pepeiv tov dvdpcoTrov. ' AvTiarfKco-
aecog 8e olov eTrl OaTepa Trpo^ Ta dpiaTa yevof^ev7]?, fxivvdeiv Kal 10

X^^po) rd acofiaTa Troielv, Iva SeiKVVOiTO ovTog 6 dvdpcoiro? dkko^ cov,

^ Ta e^co. 'O 8e tcov TySe dvdpcoTrog, eaTCo Kal Kako^ koI fjueyai; Kal
Trkovaiog Kal irdvTcov dvdpcoTTcov dp^cov, w? dv (ov T0v8e tov tottov,
38 /^^0^^ ov (f)dov7]T€Ov avTO] Tcov TOiovTcov 7]7raTT]fJiev(o. Ylepi 8e aoipov
TavTa ca(o? fjcev dv ov8e t7]v dp^^^v yevoiTO, yevofLev(ov 8e, ekaTT(oaeij^
avTog, etirep avTov K7]8eTai, /cat ekaTTCoaei fuev Kai fxapavel af/.ekei(i

Ta<; Tov a(jofJbaTO<; Trkeove^ca^, dpxa<; 8e arrodrfaeTac' aoyftaTO^ 8e

vycecav (f^vkaTTCov, ovk airecpog voacov elvac TravTairaac ^ovk7]aeTac,

2. XXI 0] CmI. Vat. icilw i. A. «/vSi/tsiifroi/iri». ?«". Sed Vat. in m. ut Ed.

6. fi/Tixsic] Sic Codd. IMarc. B.C. Med. g. /iit^umirai] Cod. ^'^at. /SajiivairSa:/, in 15. a» »i/ii] Cod. Ciz. <i»6f^cr<ii/ Ss.
A.B. Vat. (liic in ni.), ut marg. Ed. S^ed m. nt Ed. 16. a!iTo:] Codd. Marc. A.C. Vat. xi-
Ed. (ptiffiKy,j, IlJud etiam expressit Fici- il). ^^o? uvtu$] Codd. fllarc. A.C. Vat. rou.
nus. Conf. annotata ad I. 4. g. p. 36. A. v^k ubTX!. Codd. Ciz. Marc. A. Hlon.
17. T/is toZ]
.Sed I\Iarc. B. et Med. A. superscriptum 10. yiyo/iim] Cod. Ciz. Xiysfiinc. C.A. Vat. ns rm. Sed Vat. in m. ut Ed.
haljent »•/. 12. xa/ )t«X«] Aliest xbc) in Cod. Vat., i^roimi-ai] ('od. Ciz. <i«r<//5w'-<i!/.
ili.

ib. Cod. Ciz.

/V a»] iS a>. in ni. add. 18. iyhiat] Codd. Ciz. Leid. Darm.
7. yag Jii To] Abest Sn in Cod. Vat., in ib. xoci irXoi/ir/o.-] Desunt hsec in Cod. Mon. A. 31ed. A.B. Par. A. iyniuK
m. additur. Ciz. Codd. Marc. B. iMon. C. Vat. iyiiuv
ili. Toiro ^v] Cod. Ciz. Toi/Tii »u». 13. ToiToti, xa/ «i] Abest oiinCod. Vat., (sed hic in m. ij-/'F/o'>), soUta variatione,
8. oW a! iv] Cod. ^'at. oi 5' uv s». in m. add. quam non ultra notaliimns.
ib. »/»5i/»ri;oi/<r/»] Codd. Jlarc. B.C. Par. 14. irofiv] Codd. I\Iarc. C. et Vat. <r«-

XIV. Qiml honui, fjiiotl Iioino bealus ab exlerno non jioris habitii collocatiir: ncque rursus in jiersjii-
impcdiluT. [Eii. pr. Hoino est solus ralionalis nni- cacia .sensus: quandoquideni niniia corj)oris sen-
miis : homo beatus est animus, qui jam iiUellectus suumque j)rosperitasgravans aniniuni, iiominem
cvaserit. Ideo qua ad sensum pertinent, beatus ni- .^(\ ^e detorquet. Decet autem vicissim comjjen-
pendit.']
liiti
satione et diversione quadam ad oi)timum potius
Hominem vero praesertim probuni non esse conferente quodammodo corpus attenuare, ut
quiddam ex aninia corporeque comjiosituin, tes- appareat hominem ipsum ab externis essc diver-
tatur etiani ijisa a corpore separatio, conteni])tu.s- sum. Homo tamen ille ex eorum qui inter nos
3ue corum qua^ bona corporis aj)j)ellantur. Ki- sunt numero, esto et formosus et magnus et di-
iculuin auteni foret, siquis dixerit, felicitatem ves, hominum quoque omnium dominus, utpole
ad id (|Uoque, quod in nobis est, animal perti- qui regionis hujus civis habetm': neque illi ab
nere. Vuipj/C cum felicitas vita sit bona, (|u;e iiis dccej)to est invidendum. Circa vero saj)ien-
quidem in aMiiiia ijisa consistit cum li;ec scilicet : tem ijisum talia ([uadam forte neque ab initio
vita bona actus sit, neque tameii totius aniiiia;' sunt: nc si adsiiit, comminuet ij)se, si modo se
non enim vegetalis, adeo ut et corpus attingat i])sum colat : luxumque et dotes corj)oris j)er
non enim felicitas in magnitudine, bonoque cor- negligentiam atteret : dejionet et principatus :

I. 2
 76 PLOTINI ENNEAD. I.

ovSe jbiTjv ovSe aTretpog Gtvat akyrjSovcov' akka Kat //-77 ytvofjbevcov^

veo<; 6)v /jtadetv /Sovkijaerat, ?;§?; Se ev yripa o)v, oure ravrag, ovTeB
igSova^ evo^^ketv, ov8e rt tcov TTjSe, ovTe Trpoarjve^, ovTe evavTiov,
iva jutT] Trpog TO aco/xa t^keirrj' ytvo/Jtevo^ 8e ev akyrjSoat, tijv irpo?
STUVTa^ avTco TreTroptcr/jtevTjv hvva/Jttv ctVTtTaget, ovTe TrpocrOrjKrjv ev
Tal<; ySovatg Kal vytetatg kcu a7rovtat<; Trpog to evSat/Jtovetv ka/i/Sa-
ovTe acpatpecTtv y ekaTTCocrtv TavTr]<; ev Tot^ evavTtot^ tovtcov.
vcov,

Tov yap evavTtov //-?; TrpocTTtdevTog tco avTco, ircog av to evavTtovC

acpatpot ;

10 'AAA' el 8vo eiev crocf)ol, tco /Jtev eTepco Trapetr/ oaa KaTa cfyvcrtv Ae-
yeTat, tm 8e, TavavTta' taov cfyyao/jtev to ev^at/Jtovelv avTOtg jrapet-
vat ; (prjao/Jtev, etrrep eirtar}? ao(f)Ot' el 8e Kakog to aw/Jta eTepo^,
Kctl TTavTa Ta akXa oaa /Jtr] Trpo? ao(f)tav, /jti]8e bkco^ irpo^ apeTr/v
Kat Tov ctptaTov deav Kat to aptaTOV elvat, Tt tovto av etrj ; eirel

^5ov8' avTog 6 TavTa e^cov ae/ivvvetTat , o)? /lakkov ev8at/jto)v tov /w-t/d
e^ovTO^. ov8e yap av irpo? avkrjTtKOV Teko<; 1) tovtcov Trkeovegta av/jt-
^akkotTO. 'AAAa yap Oecopov/jtev tov ev8at/Jbova /leTa Trjg r]/jteTepa<;
aadeveta^, (f>ptKTa kclI 8etva vo/xt^ovTe? , a /jti] av 6 ev8at/jbcov vo/it-

1, ou%\ fiijv oiSi] Ctn\. Ciz. tv ftfiv o^S/. Statim C(xid. Jlarc. C. 5Ion. A. yivo^s»»,-. ifiifsr, sed Codd. Mon. A. et Vat. ex
De hac foi-niuia vid. Biuljei Comm. L. Gr. ib. Si i.] C(Mid. -Marc. A.B.C. Vat. 5'
corr. ut Kd.
p. 296.
I I)f variuiu (le Particc. p. 299. fv. 10. TM fciv i-j^*] Codd. Dann. Marc.
coll.287. Ilod^eveeu de Part. p. 64,). S(|. 5. u.vriTd^iil Cod. iMarc. C. snperscrip- 15. 31on. A. Mvt\. A.B. rai It iri^tii.
Viger. j). 464. tum }ial>et avTird^»!, il). xiyiTai —
Tu^i^vat] Desunt hiec iu
ib. ic^rii^os uvat^l r(Ki(i. Ciz. Marc. A.C. 6. Xflof TO tu^aifiovt7v] Cod. Ciz. iv Ty Cod. Ciz.
IVIon. A.C. Med. A. Vat. aTu^a» utiai. ii^, 11. rivavrla] Codd., exc«pti.s Leid.
Sed Vat. in m. ut Ed. 7. d^ai^tffit n i/.drTufft>^ Cod. Vat. Mon. A. Par. A. Vat., rd ivavria.
ib. akXa xai fir, — ^ffi/^n^Graf] Cod. Vat. dpaiais iffTiv »7 iXaTTuffifft, In marg. 15. oiV airis] ('odd. Marc. A.B.C.
hjec ita liaiiet scripta : a^Xa /uijy nns uv^ dpaiotffiVj "fftjt d^OLioifftffiv. ixdTTuffiv. Vat. oiiOi aiTO?.
Xflfi f/.ri yivofjr,itic./Vy fiK^tlti (souXl^ffiTai. Cod. 8. TfioffTSivTosl Codd. Marc. A. iMon. 16. aiXviTDcov] Iia Codd. nostri omnes,
Med. B. habet ^svo^svwv. A.C. Vat. TooffTtiivros. ut niarg. Ed. ; sed Vat. in m. -«ii», ut Ed.
4. ^XiTvi] Codd. Jled. Par. A. /3A.!xoi. 9. dtpaifo7] Codd. Ciz. Mon. A.C. A'at. I"--

praeterea sanitatem corporis ita curabit, iil mor- XA'. Homini beaio
7iihil addi, nihil detni posse. [Ed.
borum liaud oiHiiino iniperitus esse dcsiderct pr. Ei qui hunum intelligibde possidet, nihil addi
similiter quoque dolorum : imo et nisi acciderint, potest boni hunorum aliorum prasenlia, nihil demi

in juventute volet discere, in senio vero neque boni oppositione maloruyn,']

his, neque etiam voluptatibus ])erturbari volet Quod si duo sapientes sint: quorum alter qui-
neque a re uila corporea, sivo jocunda, sivc mo- dem habeat quacunque natune consentanea ju-
lesta, 110 videlicet ad corpus declinare cogatur. dicantur, alter vero contraria nunquid pariter
:

In doloribus vero positus, pra?sentcm sibi suffici- dicemus fore bcatos .''
Diccmus utique si modo :

entemque ad h»c virtiitem his opponet atque : a?que sapientes siiit. Nempe si alter pulchro sit
ita se comparabit, ut neque in voluptatibus, pro- corpore, casteraque possideat onmia, quie neque
speraque valetudine, et vacatione laborum beati- ad sapientiam, neque onmino ad virtutem, neque
orem esse se censeat, neque in eorum oppositis ad ejus quod optimum est contemplationem, ne-
minus existimet se beatum. Cum enim jiriora que ad vitam optimam confcrant, nescio quid
illa felicitatem non augeant : certe neque eorum plus ob ha^c momenti reportet quandoquidem :

contraria minuunt. neque etiam qui talia possidcl gloriabitur, quasi

 LIBER QUARTUS. n
^ aecev' rj ovtto) ovre aocpo^, ovre evbaL/Jbcov ebj, /xij ra? irepL tovtcov
cbavTacTLa? aTTcicTaq akka^a/jievo^; , Kal olov akkog iravTaTracrL yevo/ie-
Evo^, TTicrTevaag eavTCo otl /JbTjhev Trore KaKov e^eL. ovtco yap kcu aher]^

ecTTaL Trepl TravTa' y SeLkalvcov irepL TLva, ov Tekeog 7rpo<; apeTi]v,

aXXa i]/JbLcrv<; tl<; ecrTaL. 'ETret Kal to cnrpoalpeTov avTco, KaL to jlvo-!')

/juevov Trpo KpLaeco^; 8e'og, kclv TroTe irpog akkoLg e^^ovTL yevrjTaL, rrpocr-

ekdcov 6 aocpo?, aTTCoa-eTat, kclI tov ev avTco KLV7]devTa olov Trpog kv-
Tra<; TralSa, KaTairavcreL 7] aireLkrj, 7] koyco, cnreLkrj he airadel' oiov

Fel ejjL/SkeyjravTO? cre/Jbvov /Jbovov iral; eKTvkayeLr]' ov /JbT^v ^La TavTa acpL-

Ao? ov8e ayvco/jLcov 6 tolovto^' tolovto<; yap KaL irepL avTOV, KaL ev lo

Tol^ eavTOV. ' ATToStSovg oiiv bcra avTco kcu toI<; cf)LkoL;, <pLko<; av elr]

/jbakLaTa, /JueTa tov vovv e^etv.

Et Se TLg /JLT] evTavda ev apag dr]aeLe tov airovhalov
tcZ vco tovtco

KaTayoL 8e Trpog Tv^a^, kcil TavTa? cf)O07]aeTaL irepL avTOV yeveadaL,

GovTe airovhalov T7]pr]aeL olov a^Lov/xev etvaL, aA.A' eTrieLKrj avOpo)7rov is
Kcu /XLKTOV e^ ayaOov koI KaKOv SLdovg, /jllktov ^lov €k TLVog ciyaBov
KCLL KaKOv CLTTohcoaeL tS) tolovtco, kcll ov pahLOv yeveadaL, 69 eL KaL
yevoLTO, ovK av ovo/ha^eadaL evhai/Loyv et^] a^LO<;, ovk e)(0)v to /ceya,

4. SsjAa/vwv] Cud. .Alarc. A. SiiXajwv, In Cod. Marc. C. est utsiXuji Xoyut. Cod. Mon. A. aoa.i;^n7iii.
Ciz. u^aSrifni'..
Cod. A^^at. SvjXajvav, in nil ut Ed. ib. eiov £1] Aijest u a Cod. Darm. Nullus ut marf;. Ed. ajajOvio-i!. Solus
5. a^iffu; Tii] C(k1. 3Iarc. A. ti jiro 10. Tioi uItov\ Codd. fllarc. A. (in m. Marc. C. cum Ed. «»i9f«w!i!. Nullus au-
T/f. Ideni iiTTiv pro iff7ai. ut Ed.) C. Mon. A. Vat. ti^i olvtov. Ita tem Coiid. nitstrnnuu h. I. aoct; cum iota
6. Tfix^insii;] Cmld. fllarc. A.B.C. nio.x Codd. Jlarc. A. -Alon. A. avril pro suhscripto, qucni et ipsum recte haberet.
Vat. Too xpiv'eii?j et ita le^sse \"idetur Fic. aurau. Sed Marc. A. nonnisi e.x corr. \'id. Boisson. ad Philostr. Heroic. p. 328.
7. xai Tov Iv] Cod. 3Iarc. .\. xeci riiv Iv, 13. a^a; ^Yiinii] Itit, quani lectionem et Heyn. ad II. XVI. 724. t)bsei-\-v. et
8. irarSa] Ita, i)ro vnTia;, Codd. nostri etiam Ficinus ex Med. expressit, Codd. Varr. lectt.

omnes. Darm. Leid. Marc. A.B.C. Mon. C. 18. ivhreifj,uv] Cod. Vat. iiilaifiava, in

ib. ^ Xoy*] Abest Jj a Cod. Marc. B. Med. A. Par. A. Vat. aaa,- Hau:. Cod. m. ut Ed.

co, qui h,TC non possidct, sit beatior. Qiiinctiam vcritus statim cocrccatur neque tamcn ob hfec
:

neque ail ipsuni tibicinis fineni boruni copia con- vir talis ab amicitia erit et gratitudine alienus :

fcrct. At
nos ex infirniitate nostra felices con- talis enim est sibi ipsi atque suis. Cum igitur
sideramus, gravia, horribiliaquc judicantcs, quic quffi et sibi, eadem amicis attribuat, amicus crit
beaius ipse non judlcat. aiioquin nondum sajii- j)ra^cipue, simulque mente vivet.
cns, nondum beatus erit,nisi jirius cjusmodi ima-
oinationis failacias omnes a se fugaverit: et quasi X\"I. Vir sapiens, bentus futitrus, solum se cnnfert ad
omnino jam factus, altcr sibi ijisi confidat, tan- mentem : pendet ex Deo : ftctera vel contemnit, vel
(juam nihil mali j)assuro. Hoc cnim jiacto in sine pi^rturbatinne gubernat.

omnibus vivet Siquid vero metuat,

intre]ii(his. Si quis autem jirobum virum in hac excelsa
nondum est virtute perfectus, sed dimidium dun- mente non constituerit, sed fortuna; ictibus sub-
taxat haberc videbitur. Jam vero improvisos et jugaverit, eique ab his timuerit, is certc non qua-
qui ante judicium accidunl metus, si (juando lem nos essc oportere censcmus, probum virum
aiiis intento acciderint, sapiens jirojiulsare cona- adducet in mcdium, sed mediocrem quendam at-
bitur atque conjimctum silii sensmn quasi jiu-
: que ex bono maio<(ue j)ermistum mcdiam tjuo- :

crum doiorc conunotum, vel minis, vel ratione que vitam agcntem ex bono simul ct malo com-
comj)cscet, comminationc, inquam, non pertur- positam. Qualem utique neque repcrire fatile
bantc jierindc ac si jiucr majorcm quendam re-
: cst: ncquc si rc])eriatur, erit felicis nominc dig-
 78 PLOTINI ENNEAD. I. LIBER QUARTUS.
, 39
0VT6 ev a^la (Totplag, ovre ev KaOapoTTjri ayadov' ovk kcTCv ovv ev
Tft) KOiVM €vSat/Ji6v(o^ !l,7]v. 'Opdcog jap kclI YikaTOdV eKeWev, avcoBev
To ayadov a^cot ka/jb/3(ivetv, Kal irpog eKeivo /BkeTretv tov ixeXXovTaA
ao(pov Kot evSat/Lcova eaeaOat, Kal eKeiV(o o/jiotovadat k(U KaT eKetvo
S^^rjv. TovTO ovv 8e2 e^etv /Jtovov 7rpo<; to Teko<;' Ta 8' akka, 0)g av
Kcu TOTTOV? /jteTaSakkot, ovk e/c tmv tott^ov TrpoaOrjKrjv Trpog to evSat-

fjiovelv e^(t)V, akk' o)? aTO^a^o/jtevog kcu tmv akkcov TreptKe^v/ievcov

avTov, oTov et o}Sl KaTaKetaeTat, et (hSt, StSov^ /xev tovt(o, oaa irpo^
T7]v ^petav Kal Svvarat, avTog Se 6)v akko<;, ov Kcokvo/jtevo? Kat tov- B
loTov acpelvat, Kat acpT/acov 8e, ev Katp(o (pvaecog' KVpto<; Se Kai avTog
wv Tov ^ovkevaaaOat tovtoV wcrre avTco Ta epya, ra /Jtev irpo^ irepX

evSac/jtovcav avvTecvovTa earat, Ta Se ov tov Tekovg ^aptv, Kac okco^

ovK avTOv, akka tov Trpoae^evy/jcevov, ov (ppovTtet Kal avegeTac, eo)?
SvvaToV ocov ec /JcovacKO^ kvpag eco? oiov re ^pyaOat' et Se /jcrj, akkr/vC
15 akka^erat, y a(p7jaet Ta? kvpa<; ^p7}aet<;, Kal tov elg kvpav evepyeiv

acpe^eTac, akko epyov avev kvpag e^^cov, Kal Ket/jtev7]v Trkr/atov irept-
o-^eTat, aScov avev opyavcov' kcu ov /laTrjv avTco e^ otp^ijg to opyavov
eSodr]' e^p7]aaT0 yap avTco rjSr] irokkaKt^.

5. «J» h7] Cixi. Leid. c!» ir. 9. tJ» Xi''"] Articulus deest in Cod. m. ov.
6. ^ira^iXAoj] C(kI. Uami. fHTa^ei}.- Ciz. ti ftoviriKcf] Scripsi /xovriKo;, pro
14. oiov
Xiiy superecripto ^sTa/SaXXo*. Codd. Marc A. Mon.
10. uff.cnn Jt] ex Codd. iiostris, excepto Leid.,
fLovTiKctj

7. «•ig/*s;^;i/^iwi'] Cod. Ciz. Tt^iKt^^^vfi!- A.C. Vat. uf^ru/it* St. Cod. Leid. aff.^uv omnibus. In Cod. ^''at. est oiov o fjtoviriKes.
V0V. 15. ivi^^tr»] Scribendum fiiit i»if>irv,
8. oTott tl In Vat. abest tl, sed in
uVtl 11. pnivXt'jTtt«^ai] Cod. Vat. ^ivXitito^ai, pro iv!j}.n»», ex Codd., prteter Leid. et
m. add. Seiiuens tl uVi umissnin est in iu m. ut Ed. Darm., omnibus.
Cod. Dann. In ('ixid. Leid. Jlarc. A.B. 12. ri li e'v TBv] Codd. .Marc. A.B.C. 16. aWo if>o»] Ita, pro aWoi i£y«v,
C. Mim. A.r. .Mid. A.B. Vat. est H iii, ^'at. Ta S" cv. Cod. .Marc. C. omittit rcv. Codd. Darm. Marc. B.C. Jled. A.B.
quod verum videtur. 13. 6v <Pfoii7iti] Cod. Vat. oiov
^f., in Par. A. Solus Ciz. «XXa o^ya.voti.

nus: quipj)c cum niliil Iiabcat magnuni, vel ad ccssurus, idque facile dimissurus :j)otest quoque
sapicntia- cxccUeiitiani, vcl ad honi pcrtinens pu- dc hoc pro arbitrio consultarc. Quainobrem hu-
ritatcni. Non cst igitur fclicitas in vita conjuncta. jns oHicia j)artim cjuidem ad fclicitatcm condu-
Rccte cnini Plato j^ctcnduni i!esuj)er sunmnnn cent jjartim vcro netjue finis, nequc omnino sui
:

bonum jutlicat ad ij)sumque ei rcsjjicicndum,

: ij)sius gratia suscepta erunt, sed ejus duntaxat
qui sapiens sit, beatustjue futurus : studendum- quod est adjunctuni quod quidem curabit,quam-
:

que ad similitudinem illius aceedere, illiusque diu poterit, atque sustinebit quemadmodum si :

vita vivere. Id crno solum ad finis ipsius per- lyram musicus quaindiu uti valeat, curet cum :

fectionem cst Iiabcndum. Csetcra vcro vir sajii- vero inutilis sit, vel mutet, vel usum omnino lyrae
ens quasi quasdam loci mutationes existiinabit, dimittat, actionibusquc circa Ivram prorsus ab-
nullum ex locis ad fclicitatem suscij)iens incrc- stineat, officium ipse absque lyra aliud habens :

mentum, sed quasi conjcctans alia insuper, quae itaquc jaccntem ])roj)e dcspiciat Ivrani, ij)se abs-
circumstant vclut si vel hic, et ita, vel ibi, et
: que instrumenti ministerio cantans, neque tamen
aliter disjjonantur: attribuens quidem huic, quod- huic ab initio quidem instrumentum frustra tri-
cunque necessitas postulat, et facultas prsstat : butum fuit, quipi^e cum saepe jam ij^so fucrit
ipse vero vivens alius, non imjieditus conjunctum usus.
sibi dimittere : natura? quo(jue suo tempore con-
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM V.

UTRUM FELICITAS AUGEATUR TEMPORE.

Quid ffiternitas: quid beatitudo: quomodo mentes omnes aeternitate fruun-

tur in ffiternum, rationales vero natura? aliquando : et hae quam diu fru-
untur, stabiliter agunt.

I. OUPER ipsiim cns Platonici ipsiim collocant Rationalis natura seculis nilmodmn longioribus feiix
esscndt principtum: nominantque ipsum unum, vivit in splueris subliniibus, quain infelix eirea ter-
atque buiiitm. In ente autem primam csscntiam, ratn.

primam vitam,mentcmque primam cogitant. Vi- II. Proinde aniniiis liominum in terra, vel
tam vero illam tum a^ternam, tum beatam, sed aere crassiore viventes plurimum, non esse feli-
diversa ratione possumus nominare. Est enim ces, sed miseras arbitrantur, in loco sciiicet pec-
vita primus, intiiiius, pcrpetuus actus essentife. cati, poena? purgatorii constitutas. Tunc vero
Quatcnus ergo actus ejusmodi essentia' sua; simul omnes fore beatas, cum liinc ad puras jani sph;e-
totus affigitur, et essentia ipsi siniul uni semper ras ;iscenderint cmu corpore puro, vel ad subli-
innititur, aHerna vita, imo aeternitas ipsa voca- miorem aerem, vel atherem, atque coelum. Tunc
tur: quatenus autem actus idem nusquam a suo cnim ob prosperitatem corporis atque loci, faci-
fonte digrediens ad intcriora reflectitur, ipsa mens lemque corporis providentiam a divina contcm-
appeilatur: quii? sic protinus conjuncta hono, vita platione minime distrahi. Jam vero quanto major
beata imo bcatitudo mcrito nuncupatur. Hac est in spharis sublimioribus, quam inferioribus,
mcnte, liac Kternitate, liac beatitudine, mentes virtus ct amplitudo, ([uanto et praestantior virtus
onmes ([uia fruuntur pro\ime, idco in a'ternum. aninia; ibi, quam hic, viventis, tanto diuturnio-
Natura; vero rationales, quoniam sequenti poti- rem animas putant illic, quam hic vitam agere

untur gradu, ideo aternitate, beatitudineque hu-
jusmodi potiuntur quidem, sed (ut Platonice, vel
potius Plotinice loquar) non anernc fruimtur.
Alias itaque beats sunt, alias iterum non beata^:
ideoque tanto diutius felices esse, quam miseras.
Quod in Pltmlone testatur Plato, ubi de longas-
vis agit ct Ohjmpiodorus comprobat.
: Accedit
;id hivc quod quanto mens, qua; ;id sublimia
:

Vcnmitamen dum beata; sunt, non mobiliter
aniplius, sed stabiliter agunt. Cum enim prima
itternitas, beatitudoque re ipsa sint unum, ratio-
nales naturte, quatenus beatitudinem, eatenus
feternitatcm similiter conscquuntin-. Cuni vero
ictcrnitatis maxime projjrium sit ipse status, ni-
mirum quamdiu taiuiuam felices potiuntur ater-
nitate, immobiliter agunt, cunctasquc sinuil acti-
onis dotes unico velut intuitu complectuntur.
Ut autem propria quaniioque sententia loquar,
non potest animus ;eternitatc frui, nisi fruatur
a-terne. Itaque cum primum attingit ;eternitatis
statum, illic jjositus extra tempus et motum adeo
stabiliter agit, ut nulla ex parte inde amplius
dimovcri qucat. Ilac sentcntia nostra semel po-
sita, interpretationem Plutinicam prosequamur.
tollit, potentior est, (]uam imaginatio animalis,
quw ad opposita vergit, tanto longior est vita
mtionaiis animae per mentem jam ad sublimia
elevatas quam vita ejusdem per imaginationem
ad inferiora deflexa. Praterea mens ex identi-
tate statuque solum constat, ideo semper in eo-
dem stal)iliter agit. Imaginatio ex oppositis
iccirco semner varias (incit imajrines. Il;itionalis
vero facultas ex cunctis compomtur: nam ni ea
idem cum diverso, status cum motu concurrit
quapropter et mobiliter et stabiliter operatur, et
varia versat, et rursus i"ecolit eadem. Quo vero
pr;estantior est natura identitatis at^jue status,
quam natura diversitatis et motus, co diutius
aniinus in aternitate vivit, cum ad ipsani conver-
sus fuerit, quam in tempore, in tempus quando-
8o ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

que prolapsus. At quoniam in liac vita id minus in causa sunt vel dimensiones utrinque sohdae
inipletur, nccessario compensatiir in altera. Pro- nimium,vel dimensiones etiam qualescunque, vel
fecto si purus intellectus nullo modo declinat ad repugnantes insuper utrinque forma'. Ferrum
corpus, vita vero omnino expers intelligentia- conflatur in ignem, etsi tani soliditas ferri, quani
tota declinat, sequi putant, ut intellectualis ani- frigiditas ejus id impedire videtur: atque ita con-
ma, qua parte intellectualis est, nunquam incli- flatur, ut ferrum igne formatum jam agat ut ig-
netur ad corpus, qua vero parte non est naturalis nis potius, quam ut ferrum, id est, caleat luceat-
intelligentia- compos, flectatur ad corpora. Item que, calefaciat, atque illuminet. Facilius autem
si rationalis anima verum est inter a-terna et tem- aer ignitur, ubi nec densitas, nec tanta diversitas
poralia medium, et indissolubile vinculum uni- qualitatis amplius impedit facilius idem aer sub
:

versi, quod in Tlieologia snepe probamus con- : sole fit hicidum, cum nulla in lumine dimensio
sequens esse volunt, ut nunquam vel hinc, vel coitum utriusque retardet facilius etiam atque
:

inde tota discedat, sed simul utraque tencns, arctius corpus naturahter praeparatum formatur
ambo in se competenti proportione conciliet. ab anima, per eamque jam agit, ut vivens fa- :

Quamobrem per mtellectum in aUernitate vi- cillime tandem anima formatur ex mente arctius-
gilat semper: per vim vivificam quoquo modo que conjungitur. Cum enim formas proprium
semper agit in tempore per imaginationem na-
: sit formare, perficereqiie, et materiam sibi pro-

turas vivifica' proximam plurimum versatur in priam devincire: nimirum c|uo jira-stantior forma
tempore: per raiionem tanquam menti j)ropin- est, eo facilius atque conjunctius subjectam sibi

quam, vivit in ajternitate quam plurimum per : accommodatamque materiam format, atque de-
imaginationem alteram mox subditam rationi, vincit. Anima mente formatur,
igitur absolutius
pares inter utrumque vices alternat et modo a-ter- quani corpus aniina quanto videlicet et forma
:

norum, modo temporalium nobis imagines offert. perfectior mens est, (juaiii anima, et subjectum
\'erum (juam diu ratio felicem vitam ducit, tam perfectius anima est, <|uam <'<)rpus. Cum igitur
diu ct imaginatio: et si temporaliuni intenlmn <livina mens ubique fit, at^iue anima rationalis
simulacln°a felices tamcn imagines adducit in me- esscntia perpetuo illinc influxu fiat, atque serve-

dium. Denique (ut sunnnatim dicam) si ex uni-
verso numdi circuitu, quem triginta sex millibus
annorum compleri (piidam putaiit tercentum
annis, diver^o tamen tempore, animus tanquam
exul hic habitet, vicissim tribus saitem annorum
milHbus patrias sedcs colere putant: eoscpie ani-
mos ct iiic brevius adhuc. et iUic longius liabi-
tur, ideo(jue perpetuo essentia ipsius instinctu
convertatur ad mentem, nihil prohibet, animam
: ita pendentem,et ita conversam scmper inde for-
mari. Quoniam vero formatio ha'c tura per es-
sentialem anima' instiuctum, tuin per essentialem
mentis actuni eflicitur, merito essentialis undique
formatio est adeo ut, ([uemadmodum in mente
:

tarc: qui vel ab initio pra^stantioribus tum steUis idem idem rursus
est essentia, <juod intellcctus,
accommodati, tum damonibiis fuerint connnen- esse, quod anima idcm flat in-
intclligcro, sic iii

dati : vel ipsi efficaciori virtute numiti cachica tcllcctus, (luod cjus csscnlia idem quoque intcl-
:

contemjiserint, a'terna colueriut. Neque animos ligere fiat, quod ct csse pra'sertim quoniam in-
:

duntaxat hmnanos, sed da'mouicos etiam niultos, tcllectus i|)se <livinus ipso prorsus intclligentiae
tum aereos, tum mutare corpora, gra-
:etliereos actu format aniniam. Formari autem actu in-
dusque felicitatis existimant sed illos usque ad
: tclhgendi nihil aliud est, quam intelligere sicut :

crassum aerem tantum, nostros autem animos et actu videndi formari, jam est videre : vel sal-
usque ad terrenun) corpus descendere, et iitros- tein sicut in aere simul est oninino fieri hicidum,
que animos in akioribus regionibus vitam fehcio- at<pie lucere: et in corporc sub anima simul est
rem agere, et admodum longiorem. Sed dc Iiis viviiin ficri, atqiic vivcre ; sic in anima essentiali
ahas. ratione intellcctiialcm ficri sinuil cst, atque intel-
ligere. Nihil enim aliud est, animam intcllectu
Quomodo ralioindis natura formatur propria viente, et perfecte sub intellectus forma
formari, (juam
quomodo mens propria mente communi. esse, sub intellectus actu agere.In ipso vero
III. Fieri <]uoque potest, ut ratio hac in vita intellectu forma ipsius idem est ct actus. Anima
pras caeteris se a materia, imaginatione^jue segre- igitur cuiii |)rimuiii sub forma intellectus existit,
gans infima, revocansque ad mentem quodam- etiam sub intcllcctus actu jam agit, ac prorsus
modo iilam aherius vits degustet felicitateni et : intelligit: Hiiic illud lambltclii cx mcnte JEgyp-
profecto quatenus ea potitur, utpote qua» jam in- tioruvi dictum Aninia' intellectualis esse, est
:

tellectu formata est, seterno quodam pacto, id intelligere Dcum at<[ue divina. Sicut enim tem-
est, stabih, totoque simul actu sua hac fehcitate porario quodam actu percipimus temporalia, sic
perfruitur. Id autem fieri quandoque posse, at- a^terna verequc existentia aterno similiter essen-
(|ue debere, sic rem altius repetcndo probamus. tialique actu assidue conteniplamur. Haec ille.
Quod duo ipia^dam difficile conflentur in unum, Sed de intellectu satis jam atque nimium.
 IN LIBRUM V. ENNEAD. PRIM^. 8i

Natura rationalis et potest, et debel formari quando- censelur.? Diuturnior certe, vel longior temj)ore,
que mente, et tunc actu unico possidet omnia. non tamen ingentior gradibus sicut et calor :

IV. Facultatem qiioque ratioiialem posse fer- quidam annuus esse potest, neque tamen gradu
me similiter intellectu quandoque forniari, ea?clem ferventior calore diiirno. Sed nonne magis e.\-
nobis indicant rationes, prsesertini cum in eadem, petenda nobis est annua felicitas, cjuam diurna ?
qua et intellectus, essentia sit, debere vero osten- Est procul dubio. Sed diuturnitas illa temjjoris
dimus alibi : ne naturalis appetitio sit inanis et : non j)roj)ter se ijDsam magis exjietenda est alio- :

cum in onnii natura rationali fit sempiternus ad cjuin diutuniam cjuocjue febrem jiotius, quam
intelligentiam appetitus, oninem Platonici volunt, breveni eligeremus. Inio propter ij)sam felicita-
quandoque ad felicem intelligentiam pervenire tem, neque vicissim : ij)sum namcjue bonum ad
ac si inde discesserit, iterum posse reverti: eoque cjualitatem potius, quam ad quantitatem perti-
seculo quamdiu agit, ut mens, vivitque beata, nere videtur. Jam vero animus quantitatem
a;ternam mentis intelligentiam imitari iit slmul : proj)ter bonum exjjetit ac si cum bono con-
:

actu cuncta conspiciat, sive id in hac vita degus- juncta sit, cjuo major quantitas
est, eo magis ap-

tet, sive potius vescatur in altera. Intellectum petit : si cuni malo, cjuo major, eo minus eligit.
cjuidem ipsum ita simul universum rerum ambi- Curnam igitur annuam cum felicitate vitam po-
tum contueri, sicut oculus sphoerulam cjuandam tius,quam diurnam eligendam nobis cxistinia-
conspicit simul totam rationem vero nondum
: mus Certe non propter temporalem ijisam suc-
.''

conversam ad intellectum, ita res per partem, cesslonem, quae longior fit in anno nam nec in :

deinceps atque partem aggredi. Sicut cteci ho- diurna quidem felicitate j5roj)ter siniilem succes-
minis tactus in digito eandem sj^liieram paulatim sioneni malumus diein integrum, (|uam lioram
attrectando, judicat esse s{)li!eram, quani oculus esse felices. Ipsum namque j)ra'scns in felicitate
subito judicavit. Rationem denique jam con- penitus exojjtamus. Hoc enim est duntaxat, et
versani, ita cuncta una cum mente complecti om- nos esse quasrimus, dum quarimus esse felices.
nino putamus, sicut hominis videntis nianus ab Oj5tamus quidem in jjriinis ideni lioc jira;sens
oculo rccta sphierulam toto pugno comjilectens, figi, prorsusque manere, cjuod cjuidein a;ternita-
subito sjjhaeram esse perpendit. Jam vero ani- tis est proprium, cujus fruitione beati suinus:

mus sic affectus tantuni momento coonoscit, et cjuo et jjer intellectum assiduc fruimur, et quan-
possidet, quantum longo tenij)ore alter. Huic doque per rationem intellectu formatam. Quod
simile propheticum illud: Dtes una in atriis iuis si diffidamus ipsum j)ra'sens nobis idem firniiter

Domine plus, quam mille aliorum anni. posse consistere, secundo jam gradu eligimus
j^raesens aliud momentum, iterumque aliud, ali-
Quis beatus sit: et quomodo beatitudo consistit in qua- udque succedere semjier ad ij)sum jirasens po-
:

dam prcEsentis honi possessione; cui prorogatio tem- tius, cjuam ad successioneni, affectum, et intui-
poris per se nihil addit prceteriti, aul futuri ratione, tuni dirigentes. Siquidem in ipsa successione
sed tantum ratione pnesentis. semper jirivationis et niali aliquid est admistum.
V. Felicem ad summum putamus eum, qui Quod quidem nobis ostendit, nos cjuamdiu in
cuncta jam vera conspicit, cunctisque jiotitur hoc motu vivimus, i-e vera beatos esse non posse,
bonls sed vera simul omnia videt in una forma
: quamvis quatenus prope ad aetei-nitateni accedi-
mente divina, cimctis similiter bonis
veri, id est, mus, eatenus beatitudinis aliquid degustemus.
fruitur in uno fonte bonorum, id est, ipso bono. Hoc Plotinus decem hujus lihri qiuEStionibus
Cuni igitur per unam formam, j)er unum fontem agit.
et vera conspiciat, et hauriat bona: nimirum Quceslio prima.
uno intuitu vera contuetur omnia uno similiter : Utrum felicitas tempore augeatur .''
Concliidit
haustu combibit omnia bona. Quisquis huc non- felicitatem in quadam affectione sive dispositione
dum jjervenit, nondum est felix ad summum. vitiE consistere, jier cjuani aliquis re ijisa bene se
Qui vero pervenit huc usque, jam nequit ob so- habeat : hanc vero esse pra^sentem, cui pra;teriti
lam temporis longitudinem fore felicior. Sed csto recordatio nihil addit.
in hoc quidcm animo ejusmodi felicitas annua, in
ilio vero diurna: Numquid hic est beatior illo .^ Qucestio secunda.
Non quo est et ille beatus.
certe eo ipso die, Cum omnis homo semper vivere appetat :

Uterque enim tunc pariter omnia possidet. Re- Utrum perseverantiam lianc jierpetuain assequi
liquis vero diebus non est alter felicior altero : sit beatitudo pracipua. Concludit, felicitatem
imo vero alter quidem beatus est, alter non am- hac successione j)erpetua non augeri aliocjuin ;

plius est beatus. Comparemus deinde inter se non virtus, sed tempus metietur felicitatem, ne-
annuam, atque diurnam. Numquid
felicitatem que uncjuam felicitas vel apud Deos erit absoluta.
annua major, vel magis felicitas quani diurna cjuia semper sic augebitur. Confirmat idem :

VOL. I. M
82 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
quoniam appetitus naturalis optat proprie quod est in tempore temporarioque subjecto, cui diver-
et conscqui potest : solum vero, quod praesens sitas accidit felicitas autem in aevo subjectoque
:

sit, assequitur, quandocunque assequatur ergo : asterno, cui quidem ipsa (ut ita dixerim) identi-
non appetit, quod non est, sed quod est dun- tas, statusque ])roprie convenit. Convenit etiam
taxat. Priesens vero solum existit: sed praeteri- parti rationali jam facta? felici status illic aeter-
tum non est amplius, futurum nondum est. So- nus : alioquin nec facta felix fuerit, nec secura
lum igitur appetit praesens atque mavult hoc
: vivet, si illinc se putavcrit discessuram.
ipsum prjesens figi penitus, idemque manere,
quam aliiid huic succedere. QucEstio septima.

Cum connumeremus praeteritum

in temj)ore
Quastio tertia.
et futurum una cum praesenti, atque ita plus
Utrum, qui diutius contemplatus est, sit feli- temporis spatium appellemus cur non ita in :

cior ? Concludit, si seniper eadem aeque perspi- fehcitate facimus Concludit, licere nobis in lon-
.-'

caciter vidit,diuturnitate ad felicitatcm

nihil
gitudine temporis non ens cum ente connume-
profecisse denique piura mehusque novit,
: si
rare siquidem ratio ipsa temporis in numero
:

non ante, sed tunc demum fuisse felicem. quodam, fluxuque versatur. Numerantur autem
etiani, quw non amplius sunt, sed qufe jam diu
Qiiastio quarta.
prseterierunt. Item in omni fluxu ens quasi cum
Utrum diuturnior delectatio beatitudinem au- non ente conjungitur: siquidem momentum prae-
geat. Conchidit, si voluptas hic significat motum sens, quod ens (luodammodo dicitur, inter pr»-
quendam, sive actum ab ipso inteiligcntia? actu teritum, (ju(jd non est amplius, et futurum, quod
distinctum, non esse cum felicitate connunicran- nondum cst, medium incidit. Ncgat autcm in
dam : sin autem significat ipsummet intelligentia; ipsa felicitatis natura idem fieri si^iuidem ratio :

actuni, ab onuii inipedimcnlo liberuni, sicque cx- ejus in vita j^ra-scnti et actu stabili a?ternitatis
pedituni jain absolutmn nobisque gratum tunc :
munus quodannnodo jam consecuto consistit.
solum animum essc fclicem, quando intclligcntia Alioquin si adhuc quodam motu temporeque
talis est, nihilque per tempus ei majus afferri discurrit, nondum est liabitus absoIiUus: non-
pncsertim cuni jam sit in a-ternitate potius, quam dum aninuis consccutus est finem. Cum ergo
in tempore. Voluptatis quoque niotum, soium felicitatis ratio jincsens statumque inchi- ipsuni,
propter id, quod in eo pra'sens est, optari. dat, nimirum conqnUationem a se temporariam
j)r()cul excludit. Jam vero cum aiternitas sit
Quiestio tjuinta.
prima; essentia;, ipsiusque entis vita, sive in pri-
Utrum, qui per totam vitam est felix, sit illo ma mentc sit, sive jam alicui mcnti communi-
felicior, qui solum in parte vitae sit felix. Con- cata, nullo modo ali(|uid non entis admittit: tem-
cludit, si sccundum candem vita; partem inter j)()raleni ita(]uc fluxum a se j)rorsus exj)ellit. In
se comparentur, pariter esse felices: si secundum vita igitur ;eterna actus est unus ct stabilis, scd
alias, alterum esse beatum, alterum non beatum. in tenq)ore sive pencs animam, sive deinde in
corpore actus et multi sunt, et fluxu quodam
Quastio sexta. sibi invicem succedentes sicut in medio circulo
:

Cummiser longiore tempore miscrior fieri vi- punctuni cst unum, at^jue stabile, a quo diversa
deatur, cur non et felix simili ratione fclicior.'' ad circumfercntiam j)er longitudincni linearcm
Concludit, malum ipsum, (]uia circa subjectum j)ro(lucuntiu- j)uncta mobilia. Ubi videtur et
natura passioni obnoxium et debile accidit, eo unum in j)Iura disj)ersum et status jam pro- :

continue illud magis inficerc. Quod ([uidem sub- grcssus in motum. Sununatim concludit, bea-
jectum si semper permanerct idem, ne([uc detri- tam vitam esse vitam oj)timam hanc vero esse :

nientum majus accideret, solum in judicio mali
priEsens ipsum perpenderetur sin autem sic in
angustia perseveret subjeclum, ut in eo malum
augeatur, tunc miscria gravlor judicatur, non
tam quia longius sit tempus, quani (juia ingen-
vitam ipsius entis, sive (ut dixi) in communi
: mente per se ipsam sit, sive in sua cujusque
mente semper inde communicata, sive in facul-
tate rationali iude riirsus conmiunicata quando-
que et ubi([ue aHcrnam servarc conditionem
: :

tior mali gradus accesserit. Felicitas autem j)ra'sertim cum oj^timus vitie gradus qui et finis
sunnna certum qucndam possidet terminum, id rationem habet, non in motu amplius sed in
est,gradum in bono summum. Item terminum statu sit positus. Denique ij)sum praesens aeter-
semper habet eundem, scihcet ipsum summum, nitatis non esse idem, quod et tenij)oris praesens:
neque majorem videlicet, neque minorem, quam- nam in tempore multa praesentia, individuaque
primuni scilicet et quamdiu est fehcitas: aIi(K|uin momenta sic ahud sit extra aliud.
se habent, ut
non est summa felicitas. Denique mah habitus In a>ternitate vero pra'sens est unicum, omnia
 IN LIBRUM V. ENNEAD. PRIM^. 83
praesentia tcmporis simul iiidudens : sicut et beatam esse vitam, non actionibus exterioribus
signa in circumferentia niulta inter se distantia. occupatam, sed in ipsa mente coilectam non
:

Unicum vero in medio signum cuncta linearum ideni ex multis intelligentias actibus, sive
pra;-
a circumferentia venientium signa concludit. teritis, sive priBsentibus congregatam, sed inten-
tam prorsus in unum pra-sentem, stabilem pro-
QucBsiiones tres. mentis actum actum, inquam, mente di-
pri.Te :

Quaestiones reliqua; tres facile tum per se, tuni vina formatum, perque divinam mentem ipso
per superiores intelliguntiu-, atque solvuntur. super mentem bono fruentem.
Ex oranibus tandem coUigitur, vitani perfecte

M 2
 n A Q T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros E.

P L O T I N I
ENNEAD. PRIM^
LIBER V.

nEPI TOT EI TO ETAAIMONEIN EniAOSIN XPONHI

AAMBANEI.
Utrum beatitudo tempore suscipiat incrementum.

-tiilro evSatfMovelv eTriSoacv rco XP^^''? ^.a/x/Sdvec, rov ev8aiju,oveiv42

loael Kard ro evearro^ XafJb^avo/Jbevov ovhe yap tj /xvrifjbri rov evhaifxo- ;

VTJaac TTOcoc dv rc' ovS" ev rw keyeiv, aXX ev rS ScaKecadac ircog ro

evSacfjiovecv. rj 5e ScaOecrcg ev ru irapecvac Kal y evepyeca rrjg ^(OTJg.
Et 8' orc e(j>cefieda de\ rov t,7fv Kal rov evepyecv ro rvy^avecv rov H
rocovrov evSacfiovelv keyoc fjcdXXov' irpcorov fjcev ovrco Kac rj avpcov
15 evSacfjcovca fiec^cov ecrrac, kcu rj e^rj^ del rij^ Trporepag, Kal ovKerc
fxerpri6i)aerac ro evhacftovelv rff dperrj. Y/rrecra Kac oc deoc vvv fjcdk-
g. EI To Artirulum mldi-
iviaffj.'ivi7v'\ se<i tamen in optimis antiquissimisque ib. 01/5' i» 1 Ita recte Codd. omnes, pro
mus ex Codd. Ciz. A.H.C. Mon.
I\larc. iihris ul)ivis ol)via, vid. qua^ monuit et oL-dt, quod est in Kd.
C. Med. A.B. l*ar. A. V(Kem ;t?"^ quos laudat Buttmann. Ausf. Griech. 14. iuiaii^tvi^v xiyoj — w oE^'^/ov] Cod.Ciz.
uon habet Cod. Maro. A. lii Cod. Ciz. Spradil. II. j). 158. sq. liaec omittit.
est Tai ^tfova-, uhi Reinesius ad marg. Coil. II. Toi^7 av Tt\ Ita Codd. Ciz. Jlarc. 15. n ijis] ^Vrticulus abest in Cod. Vat.,
adscripsit : Hanc particulam [i. e. liunc A.B.C. .'Mcm. C. .Me<i. A.B. Vat. Sed in in. add.
lilirum] habet Bartii. .\dvers. 1. 50. c. 8. Ed. Toisr. lllud posuimus ex usu Plotini, 16. TJ) oe^iTw] Cod. Vat. articulum non-
10. jvsffTos] uon iviffTuc^ omnes
Ita, qui Optativis hac sententia delectatar. nisi in marg. habet.
libri. De qua forma analop» contraria,
Qitastio I. Qttceslio II.

QU^ERENDUM minqiiid felicitas tem-

cst, At si qiiis ex eo, quod vivere atque agere
jiore suscipiat incrementuni, cum beatum esse semiwr a{)pctimus, id assequi fclicitatem potius
scmper secundum ]Dra?.sens accipiatur ? Profecto esse dicat, sic est respondendum. Primo quidem,
neque felicitatis jjrajtcritae recordatio momenti si ita sit, felicitas crastina major erit, et qua? de-

quicquam habet: ncque in dicendo, sed in affec- inceps semper antecedente major: neque felici-
tione quadam beatitudoconsistit. Affectio vero in tatem virtus ipsa ulterius metietur. deinde Dii
qualitate praesenti posita cst, actio quoque vitas. quoque feliciores nunc crunt, quam consueve-
 PLOTINI ENNEAD. I. LIBER QUINTUS. 85

kov evSaL/xovriaovariv 77 Trporepov, koI ovttq) rekeov, koI ovSeTrore re-

Ckeov' eTreira Kal ij e<pea-i^ ka^ovaa rrjv revgiv ro irapov ei\.7)(f)ey

Kal ael ro Trapov, Kai ^yret ro eco? av jj, ro evhaifxovelv e^eiv. 77 8e

e(peai? rov ^tJv ro elvac ^rjrovcra, rov Trapovro^; av elrj, el ro elvai
ev r(o rrapovn. Et Be ro fjuekkov kclI ro e(pe^rj<; Oekei, b eji^ei, BekeiS
Kal b eanv, ov)(^ b Trapekrjkvdev, ov8' b jbiekkei, akk' b rjSrj ecrn,
rovro elvai' ov ro elcraei ^rjrovaa, akka ro irapov rj8rj, elvai rj8rj.

D T/ ovv ro irkeiova ^povov ev8aifjiovrjae, KOi irkeiova ^povov elSe

roi^ ojjbjjbaai ro avro ; Et fiev yap ev rco rrkeiovi ro aKpi^earepov
el8e, rrkeov av n 6 ^povo? avno elpyaaaro' el 5e bfxoiox; 8ia iravro^^o
et8e ro taov, Kal b aira^ deaaafievog e^ei.
'Akka irkeiova arepog rjadrj ^povov. ' Akka rovro ovk av 6pOa)<;

e^oi apiOfJbelv 66? To ev8aifJiovelv' el 8e rijv rj8ovrjv keyei ng rrjv ev-

Eepyeiav rrjv avefnro8iaTOv, ro avro rco ^rjrovfj^evco keyoi. K.ai rj

rj8ovrj 8e rj Trkeiodv, ae\ ro Trapov fjiovov e^ei' ro 8e irapekrjkvdo^ av- 15

rrjq Oi^erai.
Quod fortasse mireris : nisi to hic delen- sententia : Quam igititr ilhtd vim habet,
vovjiv.Sed unice venim futurum, et ex- dum. Codd. Marc. C. Vat. in marg. av si quis dicat, hic Imigiore temporis spatio
pressum etiam a Ficino, Barthio, Engel- tiTi, ut marg. Ed. Vat. in contextu ut beatus fuit, cet.
hardto. Ed. ib. t^h] Codd. Med. B. (bis) Par. A.
2. xoii ri sipfrii'] Pravam
scriptionem ib. Si 't^iffis] Codd. Darm. Marc. A.B. (ter) "Ss. Mox Codd. Ciz. Leid. Marc. A.
a^iffii, quae est in Ed., habet nonnisi Cod. C. Vat. 5' 'i<ptffii. Mon. A.C. Vat. ti ya^, sine fiiv.

Ciz. In Cod. Vat. est ku) h (pviris. 4. av Cod. Ciz. uv tiffiv. Cod. Mon.
sir,] Codd. Ciz. Leid. Marc.
10. TXfov av T(]
ib. teD|i»] Codd. Leid. Blarc. A. Mon. A. a.v uuiv. Codd. Leid. Marc. C. Mon. A. Mon. A.C. Vat. -rXiov ti, quod effica-
A.C. Vat. (hic in m. riZiit) habent roij C. Vat. Svimv. Vat. in m. ut Ed, cius videtur ad definitam sententiam ex-
tJvai V|jv. Coti. Ciz. T/jv a.vTov 'i^iv. Quam- ib. t7vm] Codd. Marc. A. Mon. C. primeudam.
quam lectio marginis non spernendos ha- Tf tlvui. 1 2. TrXtiovct] Ita, pro -rxiovsc, Codd. Ciz.
bet assertores in libris proljatis, Ttv^is ta- 5. l^t^' eUt-] Codd. Ciz. Leid. Mon. Darm. Marc. A.B.C. Blon. C. Med. A.
men ma.vime Platouitnim atque adeo
vel A.C. 6't>.ei, Vat. iSsXoi. Qu<xi placet. B. Par. A. Vat.
Plotinianum, Vid. modo infr. p. 55. F. 7. EiVaji] Cod. Marc. A. ijitti. Vat. ib. o^^ais 'i;^oi] Cod. Leid. ayoi. In
p. 56. D. item IV. 3. 26. Procli Inst. tl; iti, in m. ut Ed, eodem abest tis.
Theol. XXXI. p. 431. p. 56. ed. uostr. Cod. Vat. *ai To r/.ti-
8. Jcai or},tiova] 4. Xtyoi] Ita, pro >.'tyii, Codd. nostri
Adde Arriani Epict. II. 5. et Synesii flva.Engelh. mavult t* ouv si. Male nec : omnes.
Epist. CXL. Neque dubitaverim, quiu uUus Codd. suffragatur. Potius arridet 15. h •vXtlov] Mon. A.
Codd., praeter
recte dici queat Xaliiiv tivIiv. illud repetitum to Codicis Vat. *ai to Med. A.B., omnes, ut marg. Ed., « arXii-
3. av »j] Nullus Cod. To ov 'i&is U.V y. 'vXtiova ^^ovov, Utrobique est illudy hac m. atque ita posui.

rint : neque duni perfecta felicitas erit, neque pus vixit felix, idemque spectaculum diutissime
esse perfecta poterit unquam.
Praeterea appe- est intuitus .''
Profecto,si longiori in tempore

titus voto jiotius prassens aliquid est adeptus, perspicacius vidit, plus aliquid ipsl longitudo
semperque ad ijisum prsesens annititur: etquam- temporis attulit: sin autem universo in temjjore
diu est, ita semper esse in felicitate requirit. vidit similiter, certe niliil proficit, et qui semel
Appetitio vero vivendi esse perquirens, praesens est intuitus, a^que reportat.
quiddam procul dubio qu;crit siquidem csse in :

prajsenti cst jiositum. Quod si futurum, ct quod Quastio IV.

deinceps appetat, quod habet jam,
secjuitur, At dixerit quispiam, alterum esse diutius ob-
quodve est, desiderat: non quod prac-teriit, neque lectatum. Sed hoc in felicitate connumerare non
quod est futurum, imo quod jam est, id existere: licet : nisi forte quis volu])tate nominet actionem
non sempiternam protractionem, sive jirocessio- intelhgentia' cxjjeditam. Hic enini idem, quo
nem quairens, sed, quod jam prassens adest, id nos qua^rimus, dixerit. Proinde voluptas lon-
adesse. gior semjier jjrffisens liabet solum quod autem :

Qucestio III. ex ea jirajteritum dicitur, jam jjrorsus evanuit.

Quid ergo de illo dicemus, qui plurimum tem-
 86 PLOTINI ENNEAD. I.

44
T/ ovv ; el 6 fjuev e^ ap^TJi^ evhai/xovriaev elg reAof, 6 8e rov ixrre- ^.
pov ^povoVy 6 8e irpoTepov ev8atju.ovr)(ra9 /jbeTe^akev^ e^ovart to lctov ;

'
H evravda rj 7rapa^oX.t] ovk ev8at/ji,ovovvTO)v yeyevTjTat TravTcov, aXXa

fiTj ev8aifJbovovvTO)v y OTe jxrj ev^ai/jbovovv, irpo? ev8aifiovovvTa. Et tl

soiiv Trkeov e^otj tovto e^et baov 6 ev8aijj,a>v irpo? ovk ev8aLjj,ova?j <y

Kal crv/jL/3aiV€i TrkeoveKTeiv avTov? tS irapovTi.

T/ oiiv 6 KaKo8aijjLcoVy ov jxaXXov KaKo8aLjjiO)v tQ> irkeLOVL ; KaL raB
aKka 8e baa 8va^eprj, ovk ev tco TrkelovL ^povco TrkeLO) Trjv (Tvjicpopav
8i8coaiv, oiov o8vvai Trokv^povLOL , kcu kvTrai, kclI TvavTa Ta tovtov
iotov tvttov ; aAA' 66 Tavra ovtco tco ^povco to KttKov eirav^ei, 8iaTi
ov Kcu Ta evavTia, kclI to ev8aijMoveiv o)cravTco? ; rj €7rl jxev tcov kv-
TTCov KCLL o8vvcov €p^oi av Tig keyetv, w? TrpocrdrjKrjv 6 ^povog 8i8o)criv' C
oiov To eTTijJbeveiv ttjv vocrov' 'e^i<; yap ytveTai, kclI KaKOVTaL jxakXov
Tft) ^povco To crcojia' eTrel elye to avTO jJbevoL, kcu jitj jjbeL^cov rj ^ka^rj,
i^Kal evTavda to irapov ael to kviTTjpov ecTTai ei /jbrj to Trapekijkvdo?
TrpoorapidjiOL, acpopcov elg to yevojjbevov Kal jzevov, ejri re Trj? KaKO-
8aijJbovog e^ecog to KaKOV et? tov irkeLOva ^povov eiriTeiveadai, av^o-
jLevri<; kcu Trjg KaKiag rco ejJbjjbovco. Ty yovv TrpoaOrjKrj tov jjbdkkov ovD

I. II S fih] Abest u a Cod. Mon. C. y, ev fiaXXov^ Cod. IVIarC. C. ov fiovov,

3. ixka ftri ivhatfiovaivruv] Desunt hasc Cod. Ciz. loco articuli ante jtaxo^Saifiuv oii (sic) ViiuiTiv. In marg. >. In eodem
iii C'o<l. Ciz. habet ov. aljest Tu xs"'^'^ "* "^* add.
4. tv%a.ifioyovy] Co(l. Marc. C. tiiheufAO- 8. TXiitu rwv] TXtiu al)est a Codd. Ciz. 14. To avTo fiivot] Codd. Leid. Marc. A.
sovv. l*id. Marc A. .Mon. C. Scribitur tXii- Jlon. C. Vat. ftim.
il). F.i Tt — tXiow] iI't/, pro KVflj, i|iiod ota in Codd. Darm. Marc. B. Med. B. 16. Tioiraiiifi.o7] Codd. Marc A. Vat.
est iii Kil., liabent Codd., exceptis Alon. In Cod. Par. est Tkiiovi. T^ova^tSftiT. Vat. in m. ut Ed.
A. Par. A., onines ; txIov anteni, pro 9. ra TovTov] Ita scripsi, pro tovtuv, ib. xeci ftivov] Omissa in Cod. Ciz.
jrXtTot, onuies pra-ter I^cid. et Marc. C. jnbeniibns C'odd., pneter Ciz. Dann. Par. ib. iTi' Tt Tvii] Codd. Marc A. Mon.
5. 'ix^'] ix^' *^^ '" Codd. Darm. Marc. A., onuiibus. C. tTi 5'S TWf.
B.C. Mon. A. Med. A. Vat. Sed Vat. 10. iTay|(j] Cod. 3Iarc. A. Wav^oi. 17. al/hftivti;] Codd. Ciz. Darm. Marc.
in m. ut £d. 12. ;|;;j«n»f Cod. Vat. a XV^^^
SiSwffinJ B. 3Ied. A. Par. A. ai/^avoftivtis.

Qiuestio V. velut angustia?, molestia?que diuturnae, ac castera

Cseterum ((iiidnam dicemus, si alius quidcm gcncins ejusdcm Quod si liicc ita tenipore ma-
.''

ab initio ad fincm usque beatc vixit: alius autem lum augent, cur non ct opjwsita augent quoque
in posterum tantuni alius dcni<iuc olim felix, .''
felicitatem .''
Forte vero circa molestias et angus-
iam felix esse desicrit.'' Nun(|uid ])antcr esse fe- tias licet dicere, augmentum
temjiore fieri ut in :

lices Profecto hujusmodi conijjaratio non inter

.''
morbis. IMorbus enim efficitur babitus; corpus-
eos qui omncs felices sint, cfficitur. Sed in ijisa que ijisum temjwre magis inficilur: alioqum si
quidem non fcllces, scilicct (juando non sunt fe- manerct idem, ncque majus accideret detrimen-
lices,cum felici aliquo conferuntur. Si tjuid crrro tum, hic (juoque prfEsens ijisum semper esset,
plus possidet, id certe possidet, quantum felix quod molestum, nisi quis jjra?teritum annumera-
adversus bomines non felices cui quidem id : rit: respiciens videlicet in id, quod actum est,
contigit, ut jira-senti quodam alios superaret. atque quod manet adeo ut in liabitu quoque
:

miseri malum tempus jiroductius augeatur,

in
Qv.<Bstio VI. adaucta videUcct pravitate in co, quod pernia-
Quid ergo Miser nonnc longiorc temjiore fit
.''
net, quatenus jiermanet. Quapropter miseria
miserior 't Et alia quotcunque molesta, nonne major non jirotluctiore tempore, imo vero ma-
tenipore longiore majorem afterunt calamitatem joris gradus adjunctione provenire videtur. Phis
 LIBER QUINTUS. 87

TM TrkeiovL lao)^, ro /MaXXov KaKO^atixovelv yiveTat. To Se TTkelov

taov ovy a/JLa eaTlv, ov8e 8r/ irkelov okcog keKTeov to /HTjKeTC ov tw
ovTC (TVvapid/jiovvTa. To 8e ttj^ ev8aL/xovlag opov re Kal irepa? e^et^
Kal TavTOV aei. Ei 8e Ttg Kal evTavOa eTTi8oat<; irapa tov Trketova
ypovov, waTe /jtakXov ev8at/xove1v eh apeTrjV e7rt8t8ovTa /cet^ova, ov5
Errjv TTokveTTJ ev8at/jtoviav aptd/Lwv eiratvel, akka tijv /takkov yevo/xe-
vqv TOTe, oTe /jtaXXov eaTtv.
'AAAa 8taTL, et to irapov decopelv 8et /xovov, Kcti /Jbrj avvaptd/ielv
TCd yevo/xevci), ovk eiTL tov ^povov to avTo irotov/Jiev, akka Kat tov
TrapekTjkvdoTa tco irapovTL avvaptd/ibovvTe^ , Trketco keyo/cev ; 8iaTtio
ovv ovy oaog 6 ^povo^, ToaavTrjv Kctl ttjv ev8at/ioviav epov/iev ; Kat
^Latpol/Jtev av KaTa Tag tov ^povov ^tatpeaeLg kcll Trjv evSat/covtav.

FKat yap av tco TrapovTt /jteTpovvTeg , a8tatpeT0v avTTjv 7rotrjao/iev.

*H Tov /lev ^povov aptd/itelv kclI /irjKeTt ovTa ovk aTOirov, eTretTrep Kat
Twv yevo/Jbevcov /Jtev, /JbrjKeTt 8e ovtcov, aptd/Jtov av Tcotriaat/Leda, olov 15

Twv TeTekevTT/KOTcov. lLv8at/jtovtav 8e /ir/KeTt ovaav irapelvat keyetv

TTJ^ Trapovaiag Trkeiova, aTOTTOv' to /Jtev yap ev^at/Jtovelv av/i0e^i]-

Kevat a^toi. 'O 8e ^povo^ 6 Trketcov Trapa tov rrapovTa, to /jtTjKeTL

Getvat. "Okcog 8e tov ^povov to irkeov, aKe8aaiv ^ovkeTat evo<; Ttvo^

1. ?^a»jl Cod. Ciz, IV^v oii'^ ufjLtt \(lTi'i ^o\Ta., ti^a.

"nTui, verbis ex lin. seq. perperam receptis. 1 1. Toaa.ijTVjV Ktti t«v] Abest xu.) a Codd. 14. tov ^ev] Cod. Ciz. to ftiv,

2. otiii in\ Cod. Blarc. A. omittit iri, Darm. Marc. B. Med. A. 15. ifiV" "»] Aljest <«» in Codd.
8. 6i4.f!<"v Js,"] Codd. Marc. A. Mon. C. 13. yiif ui t^] Codd. Dami. Marc. B. Darm. Marc. B. Med. A. Vat., sed Vat.
A. Vat. iii 'iioi^iTy, Par. A. et marg. Vat. «euTO, ut marg. Ed. habet in m.
g. T-Eva^Eva/] Cod. Marc. C. yivofjtivai. Videri possit scripsisse Plotinus *a< yu^ 17« '^u.fouffius] Omnes, prjeter Ciz. et
ib. iAAi xai tov] Cod. Leid. omittit aiiruTu TafovT/, et sic legisse dicas Fici- Vat., ru^iiiJns, quod verum videtur.
Ktii, num ex conjectura. Quamquam eo du- ib. iiiiaifitovuv^ Cod. Marc. C. addit ov.

10. 'ra^tXyi).v^oTu'\ Cod. Ciz. rra^iX- cunt etiam Codicum et marg. Ed. ves-

autem ipsum simul forsitan non existit neque
oninino plus est dicendum, dum, quod non est,
ei quod est, simul annunieratur. Ipsa vero feli-
citatis natura certum quendam semperque eun-
dem Jam vero si et hic ex
possidet terminum.
ipsa temporis longitudine profectus adveniat,
adeo ut virtute proficiendo, felicitate quoque
proficiatur, non diuturnam quasi multos ])er an-
nos dinumerantes probamus fehcitatem, imo
eam, quae magis tunc facta dicitur, quando ma-
gis existit.
: est, tantam quoque esse dicimus felicitatem ?
Forte enim secundum temporis ipsius divisiones
beatitudinem partiri licet. Nam si solo praesenti
metiamur, individuam faciemus. Forsan vero
haud absurdum fuerit numerare tempus etiam
nondum existens. Quippe cum eorum etiam,
qua? pra?teriere, neque sunt amphus, numerum
computamus, ceu numerum defunctorum. FeH-
citatem vero jam jiraeteritam nec amphus existen-
tem, sitjuis vehit prassentem prassenti plurem
dixerit, aberrabit beatitudinem namque conti-
:

Quastio VII. gisse censeret. Tempus autem longius ukra

Caeterum cur nam, si praesens solum spectare praesens nihil allud, quani nondum esse dicen-
oportet, neque connumerare peracto, non m tem- dum est. Omnino autem temporis intervallum
pore quoque idem faciamus, sed ])ra;teritum jiroductum longius disjiersionem ahcujus unuis,
praesenti connumerantes, phis temjjoris spatiuni quod in {)nEsenti est, quodammodo machinatiir.
appellamus.'' Cur non igitur, quantum tempus Quapropter recte dicitur a;ternitatis imago, dis-
 88 PLOTINI ENNEAD. I.

/1 1

ev Tw TrapovTt bvrog. Aio kcu elKav alwvog eLKorwg Xeyerai^ atpavi-

^eiv ^ovko/Jievr] ev rco CTKcSva/jievo) avrrjg ro eKetvov /juevov. Odev Kav '

arjTO rov alrovog CKpekTjrat ro ev eKelvco fxelvav yav,^ kcu avrTJg ttoct)-

CTT/raCf cnraikeaev avro, aoit,ofjbevov reco^ eKecvco rpoirov rcva' a7roAx)-45

S/jcevov Se ev avrrj, ec rrav yevocro. EtTrep ovv ro evhacfjcovelv Kara ^corjv

ayaOrjV, hr^kovorc Kara rrjv rov ovrog avrrjv dereov ^corjv, (^avrr) yap
apcarr)^ ovkapa apcdfJu7]rea ^povco, aXX alcovc' rovro 8e ovre rrkeov,
ovreekarrov, ovre /JbrjKec rcvl, cckka ro rovro, Kac ro aScacrrarov, kclI
ro ov ^povcKov ecvac. Ov crvvaTrreov rocvvv ro ov rco /jcr} ovrc, ovBe rcpB
joaccovc rov ^povov, ov8e ro ^povcKov 8e del rco accovc, ov8e irapeKra-
reov ro d8caararov, dkka rrdv bkov krjirreov, ec rrore ka/i^avoc^'
ka/ilBavcov , ov rov ^povov ro dScacperov, dkka rov accovog rr/v ^corjv,

rrjv ovK eK rrokkiov ^povcov, dkka rr/v e/c rravro^ ;^/30foi' Trdaav b/jcov.

Ei 8e rc? keyoc rrjv /jcvrj/ir/v rcov TrapekrjkvSorcov ev r£ evearr/Korc

15/ievovaav irape^eaOac ro Trkeov rco irkecova ^povov ev rui ev8ac/ji,ovecv
yeyevrj/jcevco, rc dv ro rrjg /j.vr)/jcr}g yap (f^povr/aeco? /ivrj/jcrjC
keyoc ; 77

rrj^ irpoadev yeyevrj/ievrj^ , 6)are (f)povc/icorepov dv keyoc, kclc ovk dv

rrjpoc rr/v vrrodeacv' r/ rrj<; r)8ovr}^ rr/v /ivr)/jbr)v, coairep Trokkrj^ irepc-

^apeca^ 8eo/Jbevov rov ev8ac/Jbovo<; , koc ovk apKOV/jcevov rr/ Trapovar).

3. ^uvav [av]] av ])nst fi-i^vuv oominipit abest a C(xl. Ciz., in Marr. C. est iKino, i6. to ty.s fi.vnfinf\ Addidi
to ex Codd.,
senteiitiam, tpiaiulo quidi^m staljilf certo 5. aToXo/jimv] Codd. fllarc. A. Slon. praeter Mon. Vat. quidem
A., omnibus.
est in ipternitate, iieque vero prohahiliter, C. aToXufitvev. Par. A. awoX>.fl/*«vov. Vat. vocem to in marg^. siefno > delet, sed
et particula nata videtur ex male rejietita ioroXou^ivov. De formis luijns verlii usi- cum manifesto ex impresso exemplari cor-
syllaba extrema. tatis vid. Fischer. ad Wellerum III. p. rectus sit, h(HMnillius est momenti.
il>. ayrjjf] (_!odd. Mon. C. Marc. A.C. 38 —42. Marc. A. tu
ib. « yotz\ Cod. JNIarc. n yi^.C
Vat. awTJJf. Alelius et hoc loco et pauUo 9. to ^^onxi»i\ Cod. x^'^' ' 7* "^^J irfoirSev] CckI. Ciz. tth Tpot^
superius adspiratur. vikov, 6»J*»f.
ib. Codd. nostri, exce|)tis
«iiio^nTai] Ita 13. oix i» «xxil»] Cod. Marc. A. oIk Codd. Ciz. Marc. A.
18. «;(;(;afs/as]
Ciz. Leid.,omnes, pro TomiriTcti. Wt toXXuv. C. Mon. A.C. Par. A. Vat. iri^i^^a^itti.
4. Sic Codd. omnes, ut
,T<u2[o|Cte»o»] 14. Xij-oi] Cod. Leid. xiyti. Sed Vat. superscriptum habet i/.
marg^. Ed. Sed Ed. ffuXofAtvov. Vox tKtlvM

persione sua id quod in a?ternitate pernianens
est, disperdere cupiens. Idcoque si ab a-terni-
tate permanens ipsum tollatur, fiatque temporis,
protinus evanescet, eatcnus videlicet saKum, qua-
tenus quodammodo in ivternitate scrvatur eva-
nescens vcro, si totum fiat in temjiore. Si ergo
felicitas in vita bona consistit
bona, in vita existentis sive entis ipsius est collo-
canda. haec enim optima est. non ergo tempore
numeranda est, scd a?ternitate censenda. Id vero
quando acceperis, totum accipicndum. Quando,
inquam, acceperis non individuum quiddam tem-
poris proprium, sed a;ternitatis vitam, non ex
tcmporibus multis coacervatam, sed ab universo
: seculo sinud totam.
: certe vita ipsa Quastii) VIII.
Siquis autern dixerit, pra-teritorum meuioriam
in prscsenti manentem aliquid plus afferre ei viro,
qui plus temporis in beatitudine vixit interro- :

neque plus est, neque minus: neque longitudine gandus erit, quidnam de memoria ipsa significet.''
quadam constat, sed in eo, quod et hoc ij)sum et Vel cnim sapientiae memoria jam prsteritas hic
indistans et pr»ter tempus cxistit. Quamobrem significatur quapropter sapientiorem hunc ap-
:

neque existens non existenti in unum decet con- pellaret, neque servaret propositum ? Vel me-
jungere, neque aeternitati tempus, neque quod moria voluptatis, ])erinde ac si oblectationibus
in tempore sempiternum a?ternitati, neque quod muitis beatus indigeat, neque praesenti gaudio
indistans in diversa protendcrc. Imo id omne si sit contentus. PraHerea quidnam jocunditatis
45
LIBER QUINTUS. 89

KaiTOiy Tt av rj^v 1) ixvi]fji7] tov ijSeog e^oi, ; coa-irep av^ el fJbV7]fJbovevoL

iiTi<;, oTi e^Oeg eTrl b^jrM ycrdT)' 7] elg SeKaTOv eTog, eTt av elr} yekoto-
Tepo<;' To 8e Trj<; (ppov7]creo)?, otl irepvaLV e(ppovovv.
E^ 8e TMV Kakcov ecy ?; /j,vrj/ii7}, 7r&)9 ovk evTavOa keyoLTO av tl ;

dkka dvdpcdTTOV eaTL tovto e\\.eL7rovTog toI^ Kakolg ev tco TrapovTL, 5

Kal tS /JbT] e^eLV vvv\, ^7jT0vvT0g t7jv /jlv7//ll7]v tcov yeyev7]/ievcov.

'AAA' 6 TToKvg ^povo^ Trokkag TroLel Kakag irpa^eLg, cov d/JiOLpo? 6
ETroof oklyov evSal/jLcov' el Set keyeLV okco'; evSaL/Jbova, tov ov Sca ttoA-
kcov Tcov Kakcov' 7] or eK TTokkcov To evhaL/Jbovelv kol ^povcov KaL irpa-
^ecov keyeL, e/c tcov /JbrjKeTL ovtcov, dkX e/c tcov Trapekr/kvOoTCOv' KaL 10

evog TLVog tov irapovTog to evoaL/JLOveLV crvvLaTr/aLV. IXlo KaTa to

Trapov ede/ieda to evSat/Jbovelv' elTa e^7]T0v/J,ev, el /jbdXXov to ev
TrkeiovL evSaL/iovr/aaL /idkkov eaTL. Tovto ovv ^7]T7]Teov , et Tal^
FTrpd^eo-L Tal<; TrkeloaL irkeoveKTel to ev irokkco XP^^V evdaL/iovelv.
UpcoTOV /Jbev ovv eaTL Kal /17] ev Tvpd^eaL yevo/hevov evSaL/Jbovelv, Kal 15

ovK ekaTTOv, dkka /Jbdkkov tov TreTrpayoTog' eTreLTa al TrpageL? ovk

e^ avToov to ev SLSoacrLv, dkk' al SLadeaeLq, kcll Ta? TrpageL? Kokag
TTOLOvaL. KapTTOVTaL re 6 (fipovL/jbo<; to dyadov kcll irpaTTCov, ovx otl

1. ToD nSs«] Ita, pro nSias, scril)endum 8. to» ti 5<i] Codd. Leid. Marc. A. il). •ro s» t>.e<'o»i] Codd. Marc. A. Mbn.
fuit ex Codd. Marc. A.B.C. Jlon. A. Mon. A. Vat. rSv oli ha. Sed Vat. in m. C. Vat. tu •». Sed Vat. in m. t«.
Par. A. ut Ed. 14. rXscnxi-.^] Ita Codd. omnes pro
2. Iz^ii] Codd. Leid. Darm. Jlarc. B. II. Codd. Marc. A.B.C.
<TmUrtiiri<'] •jrkistiKTiTv, cju(h1 ex Ed. transiit etiam in
Med. A.B. Par. A. x^^s. Cf. Lol)eck ad Med. A. B. ^uvlirrvm. Et hoc rectius. marg. Cod. Vat.
Phr)™chi Eclogg. p. 323. Vid. Hermann. de emendanda rat. Gr. ij. njiT»» fih — siiiai/ioviTv] Cod. Ciz.
5. «xxi ivi^unu] Cod. Med. B. «XX' Gr. p. 23. hiec omittit.
ivSgiiToii. 12. i{nroiJ/i:v] Codd. Darm. Marc. B. 16. wir^ayiTo;] Codd. Darm. Marc. B.
6. xai r^ fih] Cod. Vat. xoti ro ,(*«. Par. A. lxi^r]roijf.tsv. Med. A. Par. A. virr^a^itTo;.

affert voluplatis actas memoria.'' ceu si quis se pra?clara8 actiones, atque multas: Alioquin quis-
obsonium lieri cum
voluptate gustasse memine- quis fehcitatem ex multis tam temporibus, quam
rit : ac si ante decennium, magis adhuc deriden- actionibus dicat accumulandam, ex his quse non
dus erit : similiter quoque si anno pra^terito sa- amplius sunt, sed ex transactis, atque uno quo-
pientiam se habuisse meminerit. dam praesente felicitatem coacervabit. Quamob-
rem in prwsenti quodam beatitudinem collocavi-
Quastio IX. mus. Deinde qua?sivimus, num id, (|Uod magis
Sin autem bonorum honestorumve sit rccor- dicitur, inquodam jjluri consistat: atque ita ma-
datio, cur non aliciuid conferat.'' At istud homi- jor quoque contingat felicitas ? Hoc ergo qua?-
nis est, bonis, honestisve in pra>sente carentis rendum nunquid temporis multi fehcitas in eo
:

atquc propterea quod nunc minime habeat, quas- duntaxat excellat, quod actionibus muUis abun-
rentis eorum, quae praeteriere, memoriam. det ? Primo quidem fieri potest, ut, qui actioni-
bus nullis incumbit, sit bcatus, neque minus qui-
QucBstw X. dem, imo vero magis eo, qui actionibus fuent
At enim longum tempus multis prspclarisque occupatus: deinde actiones non ex se ipsis bo-
actionibus pntbet occasionem qua quidem pri- : num affcnmt, sed affectiones ipsas actiones effici-
vatus erit, qui felix brevi tempore vixerit. Ad unt bonas. Jam vero sapiens bono potitur etiam
haec uticjue dicendum est omnino felicem non ob agens, non quia videlicet agat, neque ex his, qua;
VOI.. I. N
 90 PLOTINI ENNEAD. I. LIBER QUINTUS.
TrpaTTety ovS' €k tmv av/x^atvovTO)v , d\X eg ov e^^^t. 'ETret Kal ^q
(TCOTTjpta T?;? TraTptSog yevotTO av Kat irapa (j^avkov, Kal to eTrl crco-

TTjpta Trj^ TraTptSo^ ySv kcu dXXov irpagavTog jevotTO dv avTco. Qv

ToivVV TOVTO kcTTt TO TTOtOVV T7]V TOV 6v8atfjtOVO<; ySoVTJV, dXX T) 6^6946
5 KcCt T7]v evbat/xovtav Kat e't Tt ySv 8t avTijv irotel. To 8e ev Tatg
Trpa^ecrt to evSat/itovetv TtOeadat, ev Tolg e^co Trjg dpeT7J<; koX tt}^
"^v^TJg ecTTt TtdevTog' y yap evepyeta Tijg yjrv^TJg ev tco cf^povrjcraty Kctl

ev eavTTJ d)St evepyrjcrat. Kat tovto to evSat/jtovcog.

I. «yS' iK rm\ Cod. Leid. aXX" ovV \k 5. 3/ uvTViv\ Ita Codd. I\Iarc. C. et 8. h tttvrYi\ C(h1. IMarc. B. ayrw.
Tuv. \'AU Relitiui cum Ed. «irjjv. 3Iale. ib. il^atf^ovuji] Reine.sitis ad marg. Cod.
ib. 'Ecrii «ai] Ita, pro W\ xa\, Codd. 7. lart] Cod. fllarc. C. iari. Cod. Vat. Ciz. adscripsit tCiatfAontv.
omiies, prajter Jled. A.B. Par. A. iV/, in raarg. so-ti (sic).

accidunt, sed ex eo, (]uod jiossidet. Quarido- contiiigit jucundum, jier se ipsam facit ejusmodi.
quidcni ct salus patria; jiotest vel a pravo aliquo In actionibus autem externis felicitatem ponere,
provenirc. Ipsa quin ctiam in j)atria servanda niliil aliud est, iiuam in liis, qua; extra virtutem

jocunditas etiani aliud af;entc ])crci])i potcst. sunt et extra animam, collocarc, Ijasa enim pro-
Ita(juenon hoc est, (juod felicis efficit volujita- jiria aninii actio consistit in saj)icntia adeo ut :

tem imo vero liabitus i])sc, ct voiu])tatem ejus-

: in sc ij)S() sic agat : idcjue est fciiciter agere.
modi parit, et jjriestat felicitatem. Ac si quid
 MARSILII FICINI
IN

LIBR. DE PULCHRITUDINE,

ARGUMENTUM.

A prima essentia, vita, mente emanant influxus per omnia, tanquam radii,

voces, verba per sex gradus.

INFLUXUS quidam ab ipso ente per omnia rerum species propagantur. Cum cnim prima
passini entia manant sed qiia ratione in ipso
: vita, primaque omnium formahs ratio in ipsa
essentia est, praecipue per modum solaris radii prima essentia sit essentia? uniuscujusque princi-
profluunt qua vero illic est vita, per modum
: pium, in quo principio et ratio et vita erat me- :

soni ct vocis erumpunt qua denique ibidcm est

; rito quatenusinfluxus inde manantcs vitam simul
intcUectus, in modum significantis vcrbi fcrun- rationemque formalcm in sc piu-am et integram
tur :et qua velut radii quidam sunt, vjsum mo- efficacemque conservant, catenus esscntiales, ide-
vere videntur : qua vel voces, aut soni, pulsare alcs, divini cognominantur. Tantum vcro mu-
aures qua tauqiiam verba, potissimum animos
: nus etiam in natura, id cst, vcgctah anima> vir-
provocare. Ubique vero tanquam pulchra qu;t- tute conservant ideo in hoc sexto die opera Dei
:

dam, sive pulchritudines aliqua? nobis occurrunt propria finem accipiunt subinde vero influxus
:

nam ab ipsa pulchritudinis ipsius forma prove- ilh materiam subjectam anima? pulsant. Sed
niunt. Cum vcro ipsam pulchritudlncm nomi- cum neque ultra progredi valeant, neque in ea
namus, per modum cjuidcm formae, id cst tan- insuper vehit proxima niliilo, ipsam vnrx essen-
quam formalem pulchritudinem ipsum ens pro- tia? vita^cjue retinere naturam, ex formis in ima-
vohunus scd per modum causa;,
prie intelhgi : gines jam evadunt. Imagines, inquam, verisi-
id tanquam pulchritudinis ipsius causam,
est, miles verarum divinarumquc formarum. Quae
bonum ipsum volumus cogitari. Bonum namque quidem sub genitah animai ipsius natura in ma-
lucem ipsam fontem pulchritudinis cmicantis,
sive teriam prorsus agente, resuhant ab ipsa materia
et indc fluentis esseputamus. Pulchritudincm jiatiente, et tanquam a speculo per mockun radh
vcro splcndorem ab ipsa boni luce manantcm, id repercussse, et tanquam a fornicc reflexa; per
est, ipsum ens ab uno ipso bonoque dcpendcns. modum vocis, et tanquam a planiori ahquo pa-
Ab ipso rursus ente, sicut dicebam, influxus per rieteper modum verbi redditw, velut Echo. Huic
omnia velut radios, voces, vcrba, proficisci non autem infimo gradui formahs effluxus Luna fa-
dubitamus. Influxus ejusmodi primo quidcm vcre videtur, generationis ultimae domina ra- :

sunt in ipsa divinae mentis idea: secundo in (jua- tionibus autem semlnariis in natura vigcntibus
Hbet inde mente suscipiuntur pcr univcrsalem : fovcntibusque materiam, Vcnus cisdem vero in :

vero providentiam in ipsa mundana' anima- mcnte imaginatione pro]5erantibus ad motum,

iiiferiori
tcrtio in ejusdem anima; ratione quarto in ejus : Mars eisdem rursum in imaginatione regnanti-
:

imaginationc pnecipua quinto in imaglnatione

: bus, Sol : sed in ratione vigentibus, Mercurius :

scquente scxto in vegetah virtutc, c[U<e et uni-

: at inmcnte animae dominantibus, Juppiter in :

versahs natura vocatur. Hactenus idealem quan-
dam in sc rctinent rationem. Hactenus enim
vivi sunt et efficaces et foecundi, atque sempi-
terni. Sunt enim in lioc uhimo divinorum gradu
scminaria; rerum onmium rationes quibus ipsa;
mente dcnique divina fphcscentibus, Saturnus.
In quo quidem septimo gradu tanquam Saturni
tUe mundi opifex conquiescit, id est, ipsa idea
sibipenitusintima. Non enim hanc ad alia, quae
: inde fiunt, sed aliaad hanc refert vclut exemplar.
N 2
92 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
Ipsa pulchritudo formalis est ipsa mens : cujus illece- trinsecus, et cum j)er cognitionis modum, qui in
hris admiscenfur admiratio, vis, diffusio, voluptas. discretione versalur, rapiat, ideoque difFundat.
Exemplar quoniam omniformis formarum
lioc Denique amatorius affectus sive lenior sit, sive
omnlum prima
ratio est, ideo forma, spociesque acrior, seinper cuiu voluj)tate movet: quemad-
et universa censetur. Et idcirco prima est pul- modum non solum in dulci sajiore, gravique sono,
chritudo formalis undc et pulchritudinem ubi-
: sed etiam in sapore quodam acri vocibus(jue acu-
que tum formam, tuui speciem appellare sole- tis est oblectatio quaedam. Voluptate animum
mus, pulchrosque formosos: cujus o|)positum de- affici comj^ertum habemus, quando re quadam
formitatem dicimus et deforme. Ex quo palet sibi congrua tangitur, duciturcjue ad bonum.
niatcriam natura sua prorsus informem, nierito Pulchriludo vero ubicun(jue nobis occurrat, ac-
dcformitatem ipsamesse ccnsendam. Sed de hac cedit ut congruens, et idcirco j)lacet atque proba-
ahas. Ipsa vcro pulchritudo formahs oritur qui- tur: quoniam idew jiulchriludinis nobis inge-
dem cum essentia prima: adolescit autem dum nitiB rcsjiondet, undique convenit. Rursus
et
essentia prodit in vitam aduha denique judica-
: animum suajjtc natura semjier ducit ad bonum :

tur, ubi vita complctur in nientem nam per : nam et j^articij^atio jjulchriludinis ajiud nos ad
ipsuni mentis actum essentiaUs vita; jierfecte for- inlellcctualem cjusdem advocat formam, j)erque
matur, ac forma omniformis evadit. Quamobrem ij)saiu ad ijisum denique bonum sicul et splen- :

in ipso rerum ordine ibi plurimum pulcliritudinis dor ad lumen, ct lumen pcrducit ad hicem.
est, ubi plurimum estct mentis: sive natura qua;- Verum satis sit liaclenus j)ulcherriiuuni Plotini
dam menlis adsit, sive artificium ejus proprium, de pulchritudine librum hberioribus (ut ita dix-
sive vestigium, aut indicium. Atque id omne erim) j)cdibus jicrcurrisse. Deincejis novem hu-
ilhc vehementius movet, ubi vivacius nobis oc- jus libri capita nobis ordinc repctenda, et haec
currit. Vera cnim pulchritudinis ipsius forma quo(juecursim : nam de hisin Convivio de amore
est ipsa vita pcr actum mciuis pcnitus absohita. lalius disjiutamus.
Proijrium vcro pulchriludinis, cst alHccre sinuil
et rapcrc. Undc Gncce Calon, (piasi |)i'ovo- Pulchritudo est STatia quce.dam, qutc niagis est in his,

cans appellatur. Et quoniam pulchritudo in- qucE videntur, quam qua audiuntur, magis etiani,
quie cogitantur, neque est proportio.
tcUcctuale numus existit, ideo solos allicit cog-
noscentes cognoscentes, inquam, sive intellec-
: I. Pulchritudinem esse gratiosum aliquid, sive

tuali ahqua ratione, sivc visu, sive auchtu minis- gratiam (juandani allicicnlcm nos j)cr visum, vel
tris phiriiiHun rationis. Miscetur autcm illccc- auditum, vcl ratioucm comiuuni nolione conci-
bris jnilchrituilinis a(huiralio, et vis quivdam jjimus. <^ii;e j^rofcclo (juanUim in rcbus, cjuae

acrior, dcsidcrantemquc (htfundcns. Tu crgo videntur, audiunlur, cogilantur inest, j)ulchri-

memento, quod in Theologia probanuis, omnia tudo vocatur, ac tres nobis gratias rejiriesentat.
quidcm appetcre boiuim non omnia pulchrum,
: Quantum vero in visu, audilu, ratione consistit,
scd cos duntaxat, (pii judicium (juoddam pulcliri- delcctalio nominatur atquc volujitas: voluptas,
tudlnis habciu at(pic hos (piidcm som|)cr a])pe-
: iiKjuani, dccora rem cnim dccoram pcr se pro-
:

tcrc bonum, iion tamen sempcr ])ulchritiidliuin jiric scquitur ct dccora volujjtas hanc scquitur :

affcctare. Cum igitur ap])etitus tractus(jue ad a]i])ctilus (]U()(juc decorus, i])se scilicct amor.
bonum communissimus perpetuus(pie sit, coiise- Pcrturbatio vero lurjiis aliis fortc causis accidit.
quens est ipsum bonum esse communissimum Primum ilaque caj)ut inquirit, quidnam potissi-
omnium princijiium, atque potenlissimum pul- : mum gratia hiec pulchriludoque sit, quidve non
chritudinis(jiie ipsius formam esse bouo quam sit as.signat. Significat intcrca tum j)ulchrilu-
proximam. Et quoniam a j)ulcliriludine et ad dincm m;igisctiam ad visum j)crtincrc, (juam au-
j)ulchritudiuem j)rovocatio quasi novuiu quid- ditum quia videlicet visus
: et lumcn similiora
dam est quij)j)e ciim ct (juibusdam lantuiu, ci
: intclligenliic sunt (juaiu audilus et sonus: tuin
quando(juc, ct jx)st naluram, cognilioucmquc con- hai)itus animi j)ulchriores csse quam corpora,
tingat, nicrito admiratio qusedam pulchritudiuis quae formosa dicunlur et voccs, (jiiia et menti
:

illecebris admiscetur. Ilem et violentia (ut ita simililer cognatiorcs sunt et ijxsi habitus animi
:

dixerim) aliqua: quanivis enim aj)j)etitus boni, tam in moribus, quam in doctrinis non solum
(jui communis cst atque joerjietuus, natura> sit jiulchri, sed cliam jiulchriludines cjua^dam rite
intimus, Irahatque ab intimis, tamen appetitio dici jjossunt. Sunt enim forma': forma?, inquam,
j)ulchri quasi ab extrinscco raj)il, cognitionem nicnti j)ropinqua^ Voccs autem et corpora pul-
necessario sequens ideoque cum minus sit natu-
: chritudines aj)pellari non jiossunt. Pulchritudo
rahs, nonnihil violcntum habere videtur deni- : enim quamvis non debeat nunc pulchra, nunc
que quodammodo dlffundit amantem. cum Nam non pulchra, vocari corpus tamen idem hodie
:

semel hunc sibimet surripuerit, non statim rc- pulchrum, cras autem, levi mutatione facta, non
slituit redintegratque in unum, cum trahat ex- pulchrum. Simihter et vocis materia ferme ea-
 IN LIB. VI. ENNEAD. PRIMili. 93
dem,mutata proporlione ex pulclira fit turpis. Ve- corporibus yjulehritudo. Asserit(jue esse alicjuid
runtainen quanivis pulehritudo niagis ad ea, quaL- primo as])cctu promjjte se ofterens. Cum enim
speetaiitur, (juani qua^ audiuntur: rursumque ])ulchritudo et in mundo intelligibili formariun
magis ad iila, quaj eogitantur attineat, investi- intelligibilium forma sit et : in corjiorc similiter

ganduni tanien, utruni aliquid iiis oninii)us sit sit forma formaium, mcrito et illic intellectuni,

communc, quidve id ipsum sit, quo liac omnia etliic visiun ])rimoet ])ronijjlissime movet : (juod
ulchra vocantur. Sed primum id in corpori- Plato testalur iu Phadro.
Subdit Plotinus, ani-
lbus, quse videntur, indagat, quasi manifestius ita inum vehcmenter et respuere turpe, et asciscere
futurum. Priiic/pio communem
de his opinio- jjulchrum, nec injuria: turpitudo enim est tetra
nem confutat, dicentcni corporis pulchritudinem ([ua'dam niali facies jiulchritudo vero facies
:

esse proportionem quandam partium inter se et blanda boni. Pranerea rationalis anima jjroxime
ad totum una cum coioris concinnitate. Id<|ue ])cndet ex mente divina, et jiulchritudinis ideam
(juatuor eonfutat argumentis. Primo quideni si sibi illinc imjircssam servat intus: cui cjuidcm

pulcliritudo ipsa proportio, sive
(|ua'dam est, certe res solum composita est nulla
ergo res simplex, quamvis gratiosissima sit, pul-
chra dicetur. Seeundo, rursus si composituni
commensuratio congruit, tancjuam sibi jiatricjue cognatum liben-
: ter amjilectitur. Congruit auteni ea in corjjori-
bus forma, qua; ad ipsam idea; normam et anius-
sim conijOTsita est dum ratio seminalis, qua? in
:

duntaxat pulchruni est, nulla partium, prteser- natura est corporum forniatrice, materia' jiluri-
tim simplieium, erit pulehra: imo vero nulla par- mum dominatur, formamque in ca reddit niate-
tium quippe cum in proportione duntaxat ad
: rialem quidem minime, maxinie vcro fornialem.
ahud commensurata pulehritudo ponatur. Ex Profecto quemadmoduni accijiimus ex Tiniao :

quo secpietur, ut ex rebus non pulchris pulchrum Intellectus ipse divinitus formarum, j)ater est
efficiatur compertum tanien habemus, ex rebus
: matcria mater. Sed ratio fomesque formarum in
omni carentibus gratia nihil luiquam confici gra- natura vigens rite j3aternum semen et efficax no-
tiosuni. Teriio facieseadem, ssepe eadem figura' minari jwtest fornia vero inde genita jiroles.
:

proportione manentc, modo pulchra nobis oceur- Forniositas auteni niliil aliud est, quam ijisa pro-
rit, modo non pulchra quasi aliud c[ui(lem eom-
: lis liujus indoles, expressius referens patris effi-

mensuratio sit, aliud pulcln-itudo. Quarto ne- gieni. Deformitas contra tum deficientis formae
cessarium est, pulchritudinem in corporibus pul- dissimilitudo quaedam ad patris formam, tum
chritudinem nobis referre superiorum. Oportet ijisa materia dcfectus hujus origo prasertim :

ergo pro viribus hanc illi prorsus accommodare quando casu quodam impechente subjectum a ra-
ita tamen, ut excellentiori admodimi ratione illis tione formante niinime supcratur, id est, fornian-
insit, quam in corporibus. Quo autem pacto tis actum vel non sustinet, vel ineptissime sus-
commensuratio qua-dam ibi sit, scilicet in animo cijiit. Proinde in quolibet elemento etsi formjE
velut intelleetu, facile assignari non potest. Et accidentales sunt multa', una tamen est fornia
in animo quidem quomodo mores et scientiae sint substantialis atque pra?cipua. Similiter in rebus
commensiu-ationcs quadam sive proportiones, si mistis, ceu lapidibus atque metallis, si plures
Plotinum se(|uimur, intelligere non valemus. formae substantiales sint virtute, una tamen prin-
Non enim coacervari vult in animo ex fism^is cijialis aetu est atcjue communis. Sic in plantis
actibusque compluriniis habitus luiciuam aliquos, et aninialibus : si multa' in singulis forma sub-
qui vel morum vel scientiarum habitus appellcn- stantiales sint actu cjuodani, luia tamen est actu
tur, sed moralera cjuidem virtutis actum sim- pracipuo pluribus imj^erans. Ubique vero for-
plicem elucere, cum primum contingentium vi- mositas est absoluta quadam jierfectio, sive gra-
tiorum nubes excutiuntur, forniam quocjue sci- tia, et cjuasi flos cjuidam ijisius forma> pra-cijiue
entia» simplicem exjiulsis tandem falsis oj^iinioni- formis aliis dominantis. Est itaque divinum et
bus rutilare. Animam namque quodammodo imjieriosum aliquid : quia et imjierium regnantis
esse omnia atque tunc potissinumi rem ipsam
: fornia; significat : et artis, rationisque divina;
scire, quando argumentationibus excitata iani victoriam refert sujier materiam, et ipsam per-
actu res ipsa fit, (|uai erat et ])rius sed potcntia : spicue rejDrsesentat ideam.
quadam vique foecunda. Sed de his oportunius
alibi disputabitur. Pulchritudo in corporibus est expressior idea simili-
tudo ; ac si suhtrahatur materia, est ipsa idea. Item
Pulcliriludo iii corporibus est ahsolitta perfectio gra- pulchritudo cujuslihet speciei judicatur ah aniino pcr
tiaijue formcr iircecipue, qu(C et
maleria; formisque iu insitam sihi formulam ipsius ideie, ad quam est spe-

ea dominatur, el expeditam artis rationisque

aliis cics instituta.

divincB victoriam super materiam re/ert, et ipsam

III. Quisnam pulcher liomo ? aut leo pulcher ?
perspicue reprcesentat ideam.
aut jiulcher equus ? Certe qui ])r»cijHie ita for-
II. Caput secundum scrutatur, rjuid ipsasit in niatus, ita natus est, ut et divina niens instituit
94 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

per ipsius ideam, et natura inde unlversalis semi-
naria virtute concepit. Jam vero illius ideiE for-
mulam anima nostra ia mente habet ingenitam
habet et in natura propria seminalem similiter
rationem. igitur naturali quodam judicio de ho-
mine, vcl leone, vol equo, cteterisque judicare
solet, hunc quidem pulchrum non csse, illum vero
pulchrum (juia videhcet hic prorsus a formula
: sunt, quiE vel minimum terra" habent, vel natu-
et ratione dissentit, ille vero consentit atque
inter pulchros, hunc illo pulchriorem esse quia
hic cum formula rationcquc magis, quam ille
consentit. Et profecto cum naturale subitumque
de judicium nequeat commodius expediri,
liis
quam per formulas, rationcsque nobis innatas,
probabile est, divinam providcntiam, omniaquam
optime disponentem, ejusmodi nobis ab initio
quasi characteres impressisse. Duni vero de pul-
chritudine judicamus, id pras casteris pulcherri-
mum approbamus, (juod animatum est, atque ra-
tionale, at(juc ita forniatum, ut et per animum
satisfaciat formula' pulclu-itufhnis, (juani
Ignem quoque sub luna esse igneum, vel igni-
tum corpus ])otius quam purum ignem existimat.
: Veruntamen (juia coclo simiiius est existere luci-
dum, formam corjjorum aliorum, incor-
et quasi
poreisque jiropinquum, Ideoque jjulchcrrinmm,
ejusque ])artici]oatione Cittera jiulcherrima fieri
j)raesertim quie iunien inde reportant. Talia vero
: ram maxime tem])eratam. Quod enim vel maxime
: terreum est, vel minime tcmjjeratum, quasi a calo
longe diversum ineptissimum est ad lumen, luci-
dumque colorem, quasi cfeleste aiiquid capien-
dum. Quod autem in corjjoribus, qua; pulchra
videntur, dictum est, siniiliter se habet in his,
qu» audiuntur, ut jiuichra, sive sit una vox, sive
grata qiuedam com]5ositio vocum. Et sicut formas
visibilis pulchrltudo ab ideali et seminaria ipsius
ratione ])rocedit, sic vocis concentusque ])ulchri-
tuclo tum ab ijiso sj)iritu, tum ab harmonica
mentis conccptione j)erficitur. Et ubique formo-
liabe- sitas est inq)crium forma^ sujicr subjcctum for- :

mus mente: et per corjKis rationi ])ulcln-itu-

in ma(jue corj)orca a forma incorporea jjroficiscitur.
dinis seminaU resj^ondeat, quam in natura, se-
cundaque anima possidemus. Forma vcro in Pulchritudo, qucE videtur, mentis pulchritudiiiem re-
cor])()re formoso ita su;c similis cst idcie, sicut et praseniat : pulchritudo, quce auditur, refert anima;
figura jwhficii in materia similis excmjihn-i in ar- pulchriludinem. Item nemo de mentis et anima
ehitecti mcntc, et oralio in voce orationi, (jua? est pulchritudine loqui aut debet, aut potest, nisi eam
ipse possideat.
in animo, simihs. lta(juc si homini materiam
quideni detraxeris, forniam vero rcliqueris, ha-c IV. Duplcx j)uichritudo est: incorj)orea sci-
ipsa (juie tibi rehtjua est forma, illa ijisa est idea, licet et corjjorea.Et (juemadmodum corporea
ad quani est homo formatus. Sicut si vel sedi- rursum cst dujilex altera quideni in hi.s, qua;
:

ficio materiam suani sustuleris, inlcrim figura re- videntur, alteravero iu his quic iuidiuntur, sic et
hcta : vel si onitioni aercm fraclum demi^seris, incorjjorea du])iex : altera in intcUcctu, aitera est
signillcatione servata : certe et ibi figiira restans in iuiima. Inteliectuiiiis iucis ])uichritudo jira;-
niliil aiiud est, (juam excm])iiU- ipsuni in archi- ci])uc id) ea, quic videtur, in lumine vclut ima-
tecto consistens conservata significatio
: et hic gine nobis repricsentatur. l'uichritudo rursus
nihil aliud, (juam loquentis ipsius excogitatio. animas in harmonia quodamniodo constituta?, ab
Undc qui significationem ejusmodi colUgit, men- illa, (juiu harmonica jjulchritudine tan-
auditiu",
tem loquentis hid)cre dicitur, atque conmientari. quam imaginc Onmino vcro,quem-
ritc refertur.
Ita(jue ct nos debenuis in rebus ])ulchris mate- admodian nemo de corj^orea j)uichritudine loqui
riam quidem ])ost liabere, fornias vero sciigentcs potest, nisi ciun sensu cognoverit, sic neque de
etordineni, ideas in his rerum aus])iciU'i, et artem, incorjiorca, nisi eam j)erccj)crit animo. Sed cor-
mentemque commentari diviuiun. Existimat au- porcam cogniturus extra se fertur jjcrcepturus :

teni jiulchritudinem corporis cx formis comjjositi autem incorpoream, intra se referatur oportet
in eo consistere, ut et singulie in eo forniiB in- revocatus autem ad se non percij^iet eam, nisi
formitatcm materia' superent, et forma commu- possideat. Esto ita(jue jiulcher et intellectu et
nis omnino fornias singulas antecellat : corjioris anima, puus quam de incorj)orea jiulchritudine
vero simjilicis pulchritudinem in quo unica sub- audeas dis})utare. Memento, si delectaris sensi-
stantialis forma est actu, ut auri, vel argenti, si- bili pulcliritudinc, quii? insensibiiis pulchritudinis
miliumque i?i 'imixhna lumlms portioiic sltam est imago, nmlto majorem j)ercepturum te vo-
esse. Lumen jirofecto esse vuft ignis, id est, luptatem, quando ij)sam animi mentisque pul-
coeli formam, qufe sit imago quiedam vita; coeli, chritudinem cognovcris imo quando jiossederis.
:

adeo, ut quod in crelesti vita intellectuale inest,

corjiore luminosum.
sit in cirlesti Itcm lumen Maleria deformitatcm quidem hahet naturalem, for-
sub luna esse fornia', id est, luminis c«;]estis mositatem vero percgrinam : sed anima turpitudi-
actum, et (ut ita ioquar) imagincm. Unde ])a- nem quidem adventitiam, pulcliritudinem vero na-
tet, quanta sit coeii virtus, cum forniic ij)sius tivam. Item pulchritudo divince mentis est ut lu-
imago res omnes apud nos efliciat et conservet. men. Pulchritudo meiitis humance scilicet in vir-
 IN LIB. VI. ENNEAD. PRIM/E. 95
lute intcllectuali est, ut colur aliquis lucidissiinux. tcii.i naturalc nialuni cuni natiirali dcformitate
Futchritudo aiiima; scilicet in virtute morali est ijuasi concurrit, sic in jirimo cntc, iii jiriina iiicnlc iia-

figura. tivum boiiuin, id bonifoniic cuni nativa for-

est,
inositate congreditur. At suj)cr cns et nientcm
V. Ciim pulclirituclo, id est, formositas, sit flos
ijisum bonum, si cjuando ijisa pulchritudo dici-
ipsc ct viiior, ct gratia f'orm:v, cortc matcria sicut
tur, tanquam fons j^ulchritudinis intclligitur ex
cst informitas ipsa, sic est ct ipsa dcformitas.
:

<|uo intellcctus tanquam iiriiiia fonna jiulchritu-

Huic crgo dcformitas quidem cst naturalis pul- :

(iinis cfl^uit. Scd al) intcllcclu aiiiina vchit prima

chritudo vero fit percgrina, (juatciius matcria for-
Sed animsc contra pul- jjulchrltudinis j)articij3atio nascitiir: ca>tcra vero
inani accipit aliunde.
quoniam suapte sub anima secundam j)ulchritu<liiiis j)articij)atio-
chritudo quidem nativa est :

neni, tertiainque dcincejjs ab aniina nanciscuntur.

natura cst vera fonna, id cst, actus aliquis in sc
coiisistcns. Nam reliquic formas sub anima for- Denique aniniam ijisain esse natura jjulchram at-
mationcs qujcdam potius sunt, quam fonna!, id quc divinam, indc conjicimus, Cjuod in corjiori-
ac vicissim ma- bus ibi pi-iEcijiuc pulchritudo rcfulget, ubi scnii-
cst, actioncs aninuc in materlam :

Animfc igitur formositas qui- naria virtus aniina-, sivc in univcrsa natura, sive
teria; passioncs.
in natura qualibet sigillatim subjcctum sortitur
dcm cst naturalis, deformitas advcntitia. Sicut
obediens.
cnim matcria, dum formalc nonnihil mutuatur
ab anima, fieri formosa vidctur, ita vicissim anima

duni informe ahquid accipit a niatcria, fit de- Quomodo Dii a Dccmonihus distinguautur, eorumque
corpora videantur. Iteni sex differcnlias esse inter
forniis. Accipit autem quatcnus ct aftcctu cor-
uspectum deorum, et spectacula dcrmonum, Con-
pori ccdit, et cognitione conccdit. Non ergo novi
clude, si optas divinam pulchritudinem contemplari,
muneris comparatione cjuadam animus evadit
esto pulcher atque divinus.
pulchcr, sed purgatione sola, qua in pristinam
rcstiluatur naturam in qua sua ipsum formavit
: VII. Caeterum nihil opus cst jirolixius Plo-
idca ; intellectuscjuc chvinus cujus quidcm pul-
: tini mcntem intcrprctari :quoniam quam divine
huncn intcllcctus vcro nostri
cln'itudo cst cjuasi : lo(juitur: loquitur autcin clivinissiinc : tain ctiam
pulclnitudoindemanans intcllcctualis virtus cog- j)crspicue locjuitur : Contcndens ubiquc aniniMm
nominata, est quasi color aliquis lucidissimus non tam ad j)ulchritudincm inlucnclam pcrdu-
sed pidcln-itudo morahs hinc et inde profecta est cere,quam possidendam. Quod autem dc dco-
quasi figura. rum dasmonumque asjoectu breviter innuit, sic
intellige : deos significat subhinarcs, da'mones-
Virtus ct pulchritudo in animo est naturalis ; atque que siinilitcr, et cjui corj)ora invisibilia naturaliter
ipsa sua puritas animu restituta : sic iUico et pul- habcant, sintquc bcncfici ct nonnuiujuam suo
:

chritudine divbup mentis effidgens, et ipso bonofeli- quodam erga nos bcncficio sc nostris oculis jiate-
cissime fruens. Item prima forma, prima niens, pri- faciant. Deos hic a dannonibus ita clistingue.
mum ens est idem.
In ipso quidem deorum Deo jjrovidcntia cst uni-
VI. Antiquumoracuknn et a Platone in Piia'- vcrsalis oinnino nam ct omnibus, et omnia pro-
:

done, ct a Plotiiio hic adductum, tradit, virtu- vidct, atque largitur. Univcrsalis etiain quo-
tcm omncm tani intellcctuaicm, quani moralcm, dammodo in mentc divina ct anima mundi. In
cssc purificationem quandam atcjue j)uritatcni. diis vero sequentibus sive invisibilcs sint, scu vi-
Quod cle j)ulcliritudincquocjuc sub virtutis no- sibilcs, providentia quodammodo ctiain univcr-
mine dictum j)uta quasl virtus jjulchntudocjue
: salis est, sed conditione qiiadam j)articulari. Aut
animo sit nativa turjjitudo vero et pravitas jjc-
: enim rebus omnibus munera dant, sed munera
regrina. Animus itaque a corjjoreis sordibus quffidam, aut dant quidem omnia, sed quibus-
expurgatus non solum pulchcr fit, sed etiam jiul- clain. In da^monibus autcm providcntia et j)ar-
chritudo, id est, forma jier se existcns, idcalisquc ticularis est, et conditionc rursum j)articulari.
ratio<|iia'dam, et divini vultus cxjDrcssio: quando Nain et certa quffidam nuincra tantuni, ct ccrtis
vidclicct c\ animo rationali intcllcctualis, et in- quibusdam rerum gcneribus regionibus([iie distri-
tcllcctus evadit. Prima namcjue formositas est buunt. Neque sicut dii sunt ab onini passione,
.secundum formam, ubi est jirima fornia: fonna vel sollicitudine, vel affectupenitus scgregati :

vcro prima est intellectus. Forma cnim jirima nam ad quodammodo de-
ha?c ipsa, quae curant,
uiiiformis cssc dcbet atcjue oniniformis, et rcli- clinare vidcntur. -\dde jjnetcrca, ciuod iinum-
(juarum origo formarum. Sicut matcria j)riina <]ucmquc dcorum sive coclcstium, sive subcoe-
cst j)rorsus inforinis rccej)tacuhiniquc forniarum. lestiuni da'inones multi scquuntur ut duccni.
Talis autcm solum intcllcctus jiriinus esse j)otcst: Scd quonani j)acto, cjui natura invisibilcs sunt,
qui etiam cst ens ipsuin primum. Si cnim ubi- vidcntur.'' Non cnim j)uto dcum, aut da'nioneni,
que sit esse per forniam, certe ens jirimum cum ut a tuis ocuHs comprehendatur, tenue nimium
jirima forma consjiirat. Pra?terea sicut in ma- rarumquc corpus suum necessario in angustius
96 ARGUMENT. MARS. FIC. IN LIB. VI. ENNEAD. PRIM.E.
aliquando cogere, sicque oculorum tuoruiu ra- randa, quam gratiosa sit utraque, Plotinus ipse,
dios ad te reflectere, aut saltem ita (|Uodammodo quamvis non explicet, tamen quandoque etiam
terminarc non enini passione sua interveniente
: ipso sensu percepit : quod quidem Porphyrius,
a te perspici volunt: sed forsan priepotenti qua- qui forte interfuit, in Pjotini vita testatur. Lib-
dam virtute movendi visuales oculi tui radios ad rum denique totum ita eonclude Sicut ocuhis,
:

atquc ita tibi se

te repellere, vel in se terminare, ut solem videat, debet esse, fierique solaris, sic
notos efficere. Sed de visu ex mente Plotini tu, ut ipsam suscipias pulchritudinem, quae divi-
alibi disputabimus. Potes et tu aliter eos cer- nus ipse intellectus existit, dimitte materiam, di-
nere non ex inlimo quidem visu, sed intimo quo- mitte sensuni, dimitte rursus et rationem. In-
dam atque coelesti si quando ad hunc ipsum
: teliectualis esto, atque intellectus primo tuus,
undique te collegeris. Quae vero differentiae sint deinde divinus. Tunc demum sicut oculus aqui-
inter deorum da?monumque formas, sive asthereas linus in coclum volando sublatus, splendofem so-
sint utra?que, sive ignete sint, vel aiireae lam- : larein atque ccelestem penes solis lucem intimam
blichus ex mente yEgyptiorum sic brcviteraperit. circumfusum velut unam cuin ipsa iuce simul
Species quidem dei cujusUbet simplex figura mo- pulciu-itudinem intuebitur, sic et ipse per intel-
doque nobis offertur: d;emonis vero multipiex. iectum tuum ad divinum intellectum jam pro-
Dei rursus species mutabilis : dwmonis autem gressus, mira prorsus idearum scrie coruscantem,
cita varietate mutabilis. Item, Dci forma vene- atque ex paterna boni ipsius luce manantem,
randa simid atquc propitia, prorsusejue benigna : primo (juidcm aspectu intellectualem splendorem
da?monis non reverenda solum, sed verenda. Vnv- patcrna' luci C()ntinuum, velut ununi idenupie
terea divinum sjicctaculum nujnchnn .subito to- conspicies : mox vero luceni (juideni animad-
tum implere videtur da^monicum ccrto loco se
: vertens essc penitus uniformem, splendorem vero
monstrat. llursus divina (ut ita thxerim) co- quodainmodo muitifonnem item lucem (juidem
:

ruscatio ictu etiam intelhgentia' vclocior est, agit- effundere, s})lendorem vero effundi profecto dis-
:

que celerius daemonica velox quidem, sed mentis

: cernes (ut Platonice loquar) i])sam mentem, for-
velocitatem non satis exuperat. Dcnicjue quanta, niam ipsam pulchritudinis ipsum vero bonum,
:

vel (jualis, vcl ciijusniodi forma, puiciiritudo^iue iiieiitis(iue patrem esse pulcliritudinis genitorem.

dicmonis tibi ocurrcrit, (luodainmodo exprimcre Sic el in patrc filiuin adniiraberis, et patrein ama-
potes: Dei vero nequa^iuam. Quam vero vene- bis in fiho, mutuoque utrius(jue amore gaudebis.
 n A Q T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros 9.

P L O T I N I
ENNEAD. PRIMiE
LIBER VI.

nEPI TOT KAAOT.

De Pulchritudine.

50 1 O Kakov ecTTC /Jbev ev 6^j/et TrkelaTov' ecTTC 8e ev aKoal<; KaTO, re koywv

avvdeaeiq, ecFTi 8e Kal ev /j,ovo-LKy Kal dTrday' Kal ydp /jueki] Ka\ 10

pvd/Jbol KakoL eaTc 8e kol Trpoiovac Trpog to dvco dTro Tijg aladr]-
elai
Ba-eft)9, ica\ e7nTT]8ev/JbaTa Kaka, kclI rrpd^eLg, Kal e^eLg, kol eTrcaTrj-

jjuai re kcu to twv dpeTWV Kakkog. el 8e tl kcu Trpo tovtcov, avTO

8eL^eL. T/ ovv 8?) to TreTroLijKO^ Kal Ta ado/jLaTa Kakd cfiavTd^eadat,
kclI TTjv aKOTjv eiTLveveLV Taig cpcovat^ &)9 Kakal, kcll oaa ecpe^yg ^v^V^
9. Ss £v iKnxT;] Sic Codd. Marc. B. instrumentis. Expressit altenim xai etiam habet.
Vat. sed Ed. 3' s» i». Ego illud pratuli Engelhardtus. Plato in Hipp. Maj. p. 12. loriffTiifitai ri] Cod. Vind. A. lori-
ex usu vetenim, qui oppositorum vim eli- 298. A. 01 Tj yi ^ou itctXo\ u,v%MT0i xai o\— crnfLxi ys.
sione infringi nolebant. l^ioyyoi oi x.aXot xai « fjLovaiyJfi \v[j^rrai(ra KCti 13. cr^o Touruiv] Cod. Ciz. rrpe; tovtuv.
10. xai dTairr,] Ahest xai a Cod. Ciz. 01 Xoyoi K, T, X. ci". (jorg. p. 474. S([. Phi- 14. T,»i;»Si] Aliest S>i a Cod. Vind. B.

"Dele xa/' D. Wyttenbiich. Nec aguoscunt leb. p. 5 I. " In seqq. lege tu7; <pu>\uis ui; xuXai;.'''' D.
posterius «ai Ciz. et Ficin. Agnoscunt ib. Cod. Vat. «a/ ^a^ xai
xeoi y/x^ /ziXfi] Wytt. Placet. Venim sine libris adop-
tameu et libri flledicei et reliqui omues jaEX». Cod. Vind. A. xaJ yd^ /^eXetk, su- tare nolui.
neque ausus suin delere, etiam propter perscripto i"ix» rs. Vaticani libri lectio 15. -^u^Ti; 'i^iTai] Ahe^t -^rux^ii a Cod.
locum I. 4. 16. extr. j). 39. C. cpiuv riviv referre videtur Plotini mammi, cui ad sen- Ciz. Delevi c<ininia ante '^ui; toti. Con-
o^ydnuv, Proinde miisica* phUosoplius no- tentiam resjtondet Vindob. A. jungenda eiiini suiit xai 'oira — Tdvra xakd'
ster l)inas partes etiam h, I. respicere po- II. v^oiodiTi] Aiiest ha?c vo.\ a Codd. et ordvTu referendum est ad otra.
tuit, et eam, quce voce continetur, et, qii<e Vind. C.D. sed posterior eam in marg.

I. Pulchritudo est in his qua; videntur, quce audiuntur, tutunique pulchritudinem. Utrum vero et super
quie cogitantur, neque est proportio. li;i'c ulla sit pulchritudo, res ipsa procedentibus
PULCHRITUDO est in aspectu pliirimum. deciarabit. Quid igitur est, quod efficit, ut cor-
Est etiam auditu secundum verborum compo-
in pora pulclira videantur, atque auditus voces ap-
sitiones, musicam quocjue omnem nam cantus : probet tanquam pulcliras, et qu;rcunque dein-
et numcrosi concentus pulciiri sunt. Pra>terea ceps ad animam attinent ? Quonain igitur pacto
si a sensu atl id, quod supra sensum est, ascen- pulchra h;ec omniafiunt.'' Nuntjuid unatiuadam
damus, invenienius studia cjuoque et officia pul- at([ue eadem pulcliritudinis nitione ])ulchra sunt
chra, et actiones, et iiabitus, atque scientias, vir- ouniia.'' aut ahud quiddiim est puichritudo in
VOL. I. O
 98 PLOTINI ENNEAD. I.

50
e^erai tj-co? Trore iravTa KaX.a ; Kal dpa ye evl Kat tcu avTco Kaka Ta
TravTa, ?; dkko fjbev ev (ToofJbaTi to /caAAof, dkko 8e ev dkko) ; Kalc
Tiva TTore Tavra, yap ov irap avTCov tcov vTroKec-
7] tovto ; ra fjuev

/Jbevcov KOka, otov tu croofJbaTa, dkXa ftedeqei' Ta be Kakkrj avra,

Scocnrep dpeTTJg y (pvcrig. '^cofJbaTa fjcev yap Ta avra OTe fjbev Kaka,

OTe Se ov Kaka (pacveTac, o)? dkkov ovto^ tov crcafhaTa elvat, dkXov
he Tov Kaka. tc ovv eaTl tovto to irapov toI<; acofxaat TrpcoTov yap ;

Trepl TovTov aKeiTTeov. / T/ ovv eaTtv b Ktvel Tag b^jretg rcov decofjue- D
vcov, KOi eTTiarpecpei Trpo^ avro, kcu ekKet, Kal evcppatveadat ttj dea
joTrotet ; tovto yap evpovre^, ra^' dv eTTt^aOpa avrS ^po)fj,evot, koI
ra dkka Oeaaatfjbeda. Aeyerat fiev hrf rrapa Travrcdv, &)? eiTreiv, &)?
avfJbjxErpta rcJov fJbepoiv Trpo<; dkkijka kclI Trpo? ro okov, ro, re rrjq

1. Kcckd — ra Tsivra] DesuMt haec in 8. TovTou ffKi-rrUv] Cotl. Vind. C. rov- latini Heidelbergam postHminio sunt re-
Cod. Viiid. C. TOtv ffKlTrkcav, stituti, iucidi in Cod. nr. 129. in hoc frag-
ib. T« Tavra] Abest ra in Codd.
KetXa. 9 T^oi avTo} Ita scriiiendum fuit, pro meutum vel excerptum potius Plotinia-
Leid. AMud. B. Scribinir x«?,i iu Codd. avTov^ j)raeeuutil)us Co<id. omnibus, nisi nUm ffUf/.fJt.lT^ia TiuV T£ jtticiw KXt fClXii/V TOOS
Darni. 3Iarc. A.C. Moiu A.C. Aled. A.B. (piod in Ciz. -Marc. C. Par. A. Vat. Vind. aXXr.ka xeri Tffos To o/.ov. Sed tameu cum
Par. A.I5. V:tt. (liic iu ni. habet Kakd) B.C.D. spirittis j^erversus est. Plotinus in hac definitione refutanda Stoi-
Vind, B. Ni)u displicet lectio liononmi 10. Ita solus Cod. Vat.;
iTipjdhoct} cos et praH-ipue Chr\'sipjmm ante oculos
lilmimm xa/f an insuut li^c omnia in
: Codd. Leid. Jlarc. A. Par. A. Wi ^d^^a, habeat, qui pliilosophus.Tfl xdXkos posu-
uno pufcro h. e. quo eo quod ea insunt }{eliqui omnes ut Ed. £Tij3a^»«, erat £> rn r&v /Lto^tMv ffvfifiir^iex^ etiam nimc
pulcnim factum est. 12. Taw ^10^v] Cod. iMon. A. flSTgZv. maiumi abstiueo. Tu vid. Chrjsippi lo-
2. Kti TiVa TOTi TUUTa^ h TtVTO^ ** Ali- Cod. Vind. A. fiO.uv, Varianslectio fct- cum primariuin ajmd (ialenum de Hippo-
quid exi-idisse videtur : alia et pUira ha- A*v ahbi quuque obvia in eadem imlcritu- craiis et Phitonis Placiit, V. .^, p. 161. sq.
bet Ficinus." D. IVytt. Utique suspiceris dinis delinitione V. c. ap. Ba.sil. Magn.
: Chart. j). 449 Kuliii.
: Plura collegit
plura ei alia legisse MarsiUum. Fortasse in Tes. V. p. 505. a. b. Garner : on t» Baguet. de Chrysippo p. 262. Hiijus au-
haac : Kai Tiva xote Tayra, u Sto, xeei ti T?, Tpas a)^A.r,>,a Tuv fiifiuv (Editt. et Cod. tem junctura- fit^cLV xai fnkuv alia exem-
Touro^ li £y; Sed nec IMedicei Hbri, (|uibus Reg. fitkuvf ffufifAiTfiia fjiird rr,; iTiipatv^- pla collegit Boissonadius ad Aristaenet. p.
ille usus est, locum pieuiorem sistunt. ^inj; tvx^ot^^s *. r. X, AHbijuugiturutrum- 211, Ctetenim Stoici animi quoque puJ-
Kngelh. iu vulijata aciiuiescit "et quid- : que, V. c. a Clemente Alex. III. Peedag. critudinem adeocpie ro dyaSov revocave-
nam suut ha^ pulcritudiues, aut quiduam p. 291. Potteri xai ro ffc^fiariKOv KdX>.cs
: raut ad ri> n/.u&js avit.f*.iro6v, teste Diog.
est hsc i)uIcritudo ?" Ele^anter Dissenius iiTxr.ff^o/y ffvfifA.irpta fAiktav xai fcipovv fiir' li/- Laert. in Zeuone (VII. 99, loo. cf. AVyt-
meus Kai riiia tot avTcc TavTa « iid
: ^oeias, Tuscc. IV. 13. {c{. Officib.
Cic. tenb. ad Phit. vol. I. p. 244. et p, M}"^)'
T9VT0 ; Et sunt forte aliqua ipsa pulcra 28, 5.) " et ut corporis est quaedam apta ti- Cum nostro autem h>co comparandi sunt
(per se), aut tantunmiodo propter hoc ? pura membrorum cum coloris (juadam ;Uii PK)tiniani, inprimis j). 715. c. 22. A.

3. avTOJv riv] Abest ruv in Cod. Vind. suavitate, ea quje dicitur puichritudo." B. p. 721. sqq. Fontes atque imitiitiones
C. Sequens xax« abest a Cod. Vind. A. Augustinus de Civ. Dei XXII. 19, jt. nostri loci indicavinius in pe<"uhari edi-
4. dXkd. f*.ihu,u\ Cod. Vind. A, xaXa C02. A. Paris. " Quid est corjforis pulcri-
: tione hujusliiiri p. 146 154. —
Hic l>inos
tudo ? CongTuentia partium cum quadan\ tantunuuodo locos adjiciam. Platon. Gorg.
5. 'Zfvfi.ara fAv ydo\ Cod. Ciz. ffeufiutTOf coloris suavitate." Jam cuni Augiistinus p. 5 25. dffvufAirptas ri xai aiff^pOTtiros.
ftiv Sequitur in eod. n pro ru.
yd^. Plotinum imitari soleat, nec ullus Codi- Euslath. in Odyss. VI. 152. : ^wiv li xat
ib. or\ filv —
oT£ 5(] Codd. iVIarc. B. cum nostronun fn^uv Kai ^iAfiv conjungjit, vvv (xa( addendum) el TaXaioi Atyouvi Tiiv

Mon. C. Par. B. on ^ii oVs S/. — in !iac lectione acquiescendum putaliani Ix Tavrejv ruiv fAi?,atv dvaXeyiav' « 3tt xdkXos
6. crettuaTa ijiiai] Codd. Ciz. Mon. C. (Vid, edit. nostr. peculiarem p. 152. sq.). IffTiv ihev. Ubi dva?.eyia jwnitur prO ffvu-
Vind. C. ffe^fiXTOs i7vai. Sed posteaquam Codices aliquot Grseci Pa- fAiTpia.

corporc, in alio vcro aliud ? Rursus qua?nam haec deraiidum. Dic age: quid potissimum sjjcctan-
sunt, si duo sinit ? Quidvc id cxistit, si cst unum ? tiuni allicit oculos, convertitquc ad seipsum at-
Qua^damcnini procul dubionon cx ij^sa subjccto- quc rapit, sjiectantemque dclectat ? Si enim id
runi natura sunt pulchra, velut corj)ora, sed par- invenerimus, forsan quasi scala ad ca^tcra j>rospi-
Quacdam vcro pulchri-
ticij:)ationc jootius aliqua. cienda uti poteriraus. Trachmt enim ferme omnes,
tudines qu^^dam ipsa? sunt, ut virtutis ijisius na- commensurationcm quandam partium et invicem
tura. Corpora quidcm cadem aliasquidem pul- et ad totum una cum coloris gratia, pulchritudi-
chra, ahas vero non jDulchra videntur, quasi ahud nem pertinentem ad oculos procreare, atquc in eo
sit,esse corpus, aliud esse j)ulchrum. Quid ergo pulchritudinem omnium essc sitam, ut moderata
id est potissimum, quod pulclira corj;)ora sua pra^- commensurataque sint. Scd apud eos, qui id
sentia facit ? In primis enim id est nobis consi- opinantur, niliil simplex, solum vero composi-
 LIBER SEXTUS. 99
51
^ evypota'; Trpoaredev, to irpog ti]v b^jnv KaXXog iroiel. Kal eaTtv avToig
Kol o\cog Toh akX.otg Traai, to Kakol^; elvat, to av/xjLoeTpoLg Kal /jue-

/xeTpTjfxevoi^ vTrdpx^iv olg dirkovv ovSev, /jlovov 8e to avvOeTov e^

dvdyKri<; Kakov vTrdp^et, t6, re okov eaTai Kakov avTolg. Ta Se

fJbepi] eKaaTa ou;^ e^ei rrap eavTCov to Kaka elvat, irpog 8e to okovs
avvrekovvTa, tva Kakov rj. KaiTOt Set, etirep bkov, Kal ra /Lcepy Kaka
BeJvai' ov ydp 81] e^ alaxp^^v, dkka Travra KaTeik7](pevac to Kakko^.
Ta re ^pw/jiaTa avT0i<;, ra Kaka' olov Kal to tov r/kiov <p(o^, aTrka
ovTa, Kol ovK fc'/c av/ji/JieTpia^ e^ovra to Kakkog, e^co earai tov Kaka
eTvai.Xpvaog re 81] irS)<; Kakov ; Kal vvkto^ r/ daTpaTrr), 7] darpa 10
bpdadai tcu KakS 'Ett/ re rcov (pcovcov coaavTcoq to dTrkovv oi^rjae-
;

Tai' KatTOi eKdarov cpOoyyov Trokka^TJ tcov ev tw okco Kakcov, Kakov

C/xev Kal avTOv ovTog. "Orav 8e 87] kcu rr/g avTrjg crf/Zyaerp/a? /levov-
a7]g, bre /lev Kakov ro avTO Trpoacoirov, bre 8e /jlt] (pacvr^Tai, TTCog ovk
cikko Sel eirl tco av/Ji/JieTp(o keyeiv to Kakbv etvac, Kctl to av/j./LeTpov\^
Kakbv elvat 8i dkko ; el 8e 87] /xeTa^aivovTe<; Kal eirl ra eTnT7]8ev-
/lara, kcu tov<; koyov<; tov<; Kakov;, to av/i/ieTpov Kai eir avTCov ai-
TicovTO, Tiq dv keyoiTO ev e7riT7]8ev/xaai av/jb/ieTpla Kakolg, 7] vo/xotg.

1. li^^aUs] Ita, pro ivxii'"c;, scriben- ib. aiff^^^aiv] Cod. Blon. B. aiV;^;^otJv. A. Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind.
dum fuit julientilms Codd. oiniubus,prfeter ib. xuTit^tiipivut] Cod. Darm. Karakn- A.B. habent Kaki oAo.. Codd. Marc. C.
Ciz. Vat.'B.C.D. tpivat. Vind. C. oAa/ xaXaJ.

il). To Abest To in Cod. Vat.

fTjo! ] (j. ovK Ix] Codd. Ciz. Leid. 3Iarc. A. ib. xa/^oZ xai] Ed. Basil. Sed Codd.
2. Kakdi; uvcn\ Codd. Ciz. Ijeid. fllon. IVIon. C.A. Vat. \^ind. B. xai aux I*, (juod Ciz. Leid. Marc.A. .Jlon. A.C. Vat. Vijid.
A.C. Marc. A. Vat. (liic in marg. ut Ed.) probum videtur, et legit etiam Fic. A.B. xaXov fibv K.at. Quod rece]>imus.
Vind. B. habent -taXflv. 11. o^«£r&ai] Cod. Vind. A. opaTai. 14. ^aivr,Tat] Ita recte, pro (paivirai,

4. ycraowf] Cod. Vind. B. y^ag^si^E/, ib. Tiu Ka?.f ] Cod. Par. B. ex corr. tc^v Cixld.Darm. Marc. A.B. Mon. A.B.C.
commixtis videlicet duabus lectionibus : KaXcuy. Med. A.B. Par. A.B. Vat.
vTa^^ii et v-ra^^u* ib. ot^^^TSrat] Cod. Vind. A. oi^io-trat. 16. .: ii 2«] Abest Si, a Cod. Viml. B.
ib. To, T< Codd. Darm. et
yj.0»] Ita Marc. A. ei;^noiraiy superscripto w, ut cor- ib. xaiWi Tcc] Non liabeut xai Codd.
Marc. B. Reliqni, ut Ed. tots. rector voluisse videatur iix^trsTixt. Leid. Mon. A.C. Vat. et Vind. B.
6. Vva xaXov] Cod. Ciz. Vva xaXa. Codd. Ciz. Marc. A. Mon.
12. xairot] 17. Cod. Ciz. tov; ccWovs.
Tovi xaXov;]
7. 61 ya^^ri —
xa.Xa. uvui\ Ha-c omnia in A.C. Vat. (iu m. ut Ed.) \'ind. B. xai to. \h. Cod. Ciz. e-t' avTois.
It* auTc^v]

Cod. Vind. B. bis seripta e-\stant. ib. oXa/ xaXiv] Codd. Ciz. Leid. Marc. 18. xaXois] Cod. Ciz. xuXoH.

tiim necessario crit pulchrnm, ipsumque totuni dine alienum. Quamvis tonus quilibet in his
forniosum Partes vero singuia' nullani iia-
erit. cantibus, qui cx toto j^ulchri sunt, sit ij5se jiul-

l)el)unt jjropriam pulchritudinem soium vero : cher. Proinde quando, eadem ma- jjrojjortione
ipiatenus ad totum conferunt, pulchra dicentur : nente, facies quidem pulchra, alias
eadem alias
quamvis oporteat, si modo pulchrum est totum, vero non pulchra videtur nonne aliud in eo, :

partes (]Uoque esse formosas non enim ex tur- : quod conmiensuratum est, jiulchritudinem opor-
pibus constat jjuichrum. Oportet autem jjartes tet dicere, connnensurationem vero ahud, ip-
omnes jiuicluitudinem accojiisse. Colores insu- sumcjue commensiu'atum j)ro]iter aliud csse ])ui-
per jiuichri, sicut et ijjsum solis lumcn, cum sim- chrum ? Si autem illi ad studia jjulchrapulchros-
jilicia nequc ex commensuralione habcant
sint, ()ue scrniones se transfcrentes, mensurtv j)roj)or-
pulchritudinem, apud illos exclusa a pulchri- tionem in his etiam in causa pulchritudinis assig-
tudine relinquentur. Aiu'um quoque quonam naverint cjuwnam dicetur in studiis j)ulchris vel
:

pacto iliis erit jiulclirum ? Coruscatioque noc- legibus vel discij)linis scientiisve commcnsurata
turna, sitlerinn(|ue sjiectaculum ? Similiter in vo- jjroportio ? Q)uinctiam sjjcculationes ipsiv (|uo-
cibus, <iuod sinij)lex fuerit, id erit a pulchritu- nam j)acto invicem commensurata; dicentur ?

O 2
 lOO PLOTINI ENNEAD. I.

51
y fjbadi^iJbacriv, rj e7rt(rT7]jbi,acg ; decopijjnaTa yap crvfMfxeTpa irpog aA- d
X.7]ka, TTCog av elr) ; el 8' utl crvfjicpoDva eaTC, kcu KaKwv ecFTat 6/jboX.o-

yca Te Ka\ av/x(f)covla. tco yap ttjv craxppocrvvijv TjkidiOTTjTa elvat, to

T7}v 8tKacocrvv7]v yevvaiav elvac evr\6ecav , av/jbcpcovov kcu avvcohov,

5kccc bfjbokoyel Trpog akkrjka. Hakkog fiev ovv -^v^T]? apeTi] iraaa,
Kcu Kakkog aki]dcvo)Tepov rj Ta irpoadev. AAAa Trco<; avficfjceTpa e '
;

ovTe yap o}^ fjceyedrj, ovTe w? apcdfjco<; avfjcfJceTpa' koX irkecovcov fjcepciov

Trj? -^v^^rjg ovTCOv, ev rrocco yap koyco rj avvOeacg, r/ 1] Kpaacg tcov

fjcepoov, 7] Twv decoprjfjiaTcov. to 8e tov vov Kakkog fxovovfievov ^ tc
^oav ecr] ;

avaka0ovTe? keycofjcev, tc 8i]Ta eaTc to ev to2<; acofxaat

ITaAi^' ovv
KakoV irpcoTOV eaTC fiev yap tc kcu ^okrj r^ TrpcoTrj acadrjTov ycvo-
fjcevov, Ka\ r) y\rv^r] coaTrep avvecaa keyec, kclI eTrcyvovaa a7ro8e'^eTat, F

Kal ocov avvapfjiOTTeTac' jrpog 8e to aca^pov irpoa^akovaa, avik-

^SkeTac, Kal apvecTac Kal avavevec arn avTov, ov avfLcficovovaa, koc

1. fi(iiy,ft,ic<nv^ Cod. Ciz. T6i$nf>tetffiv. 11, ^.t-ywwE»] CtKi. Vat. >.iyofi.iy. Cod. initio.
il>. Staf^nfiara ya^] Codd. Darm. 31arc. Vind. C. xiyovTti, Dissenins leg"i vult Sequiturin Cndd. Ciz.
14. Tooff(ia>.f>Zffa]
B. $£a/g. fiiv ya^. cuin Vaticano xiyofiiv i.e. ipttsrimuji. licid. Marc. A.B. Mon. A.iS. Par. A.
2. ij V oTt — Tvfcipuvia] Desmn hipc iii 1 2. y.ay.Qv* xfWTav] Codd. Ciz. Leid. Vat. (in cujns collatinne Amatius scripsit:
Cod. Ciz. Marc. A. ^'at. xaXov 'X^c^t6v seijnente dist. Ghssematd in te.rtum irrrpserunt.) Vind.
ib. xaxav SffTai] Cod. Villd. A. xaXeiv inaj. Cod. Marc. B. habet xakov^ <r^ir- A.B.C. idem (juod est in inart^. Ed. to
"iffreci, To» sine dislinctione. u.viX/.iTaty K Ka7VToxpiiiTaiy ffuffToi^i raiy

3. T* yap rhv] SoKlS Vat. ri ya^ tbv, ib. yae ti xai /?.oXk] Cod. Vind. C. yap xvoius %% To ava^io^.Sed in Codd. Ciz.
4. ilvai ivn^Jiiav] Cod. Vind. A. omittit n xa) ^ovXf,. Scribitur etiain (io^^x^ in Irfid. i^Ioii. A.C. Par. A. Vat. Vind. A.
iivai. Codd. i\Iarc. C. et Par, B. Sed posterior B.C. est aTahoi pro av&^ioi, in Vind. A.
ib. ffuvsulov] Ita, ]>rn «rwvoSov, Codd. Ciz. superscriptam habet lectioneni Ed. abest xai ante aoviTrai. Vind. C. omittit
MaR'.A.B.C. 3Ion. 15. Par. A.U. inar^. ib. yivofnvov] Cod. Vind. B. yivofiivev. ffuffToi^irai, tum sefjuitnr avia XiytTat xat
Vat. I_^. xa* ^ ^v^d^h uffTis ffwuaa Xiyu^] *' Sic a^vuTat. Posterinra eodem modo scri-
6. T« T^ca^iv] Cnd. Ciz. i"* <ra5»!. et Cod. ^'(issian. Si vera lectio esi, acci- buntur iii C<Hi. Vind. D. nisi
7. ol/Ti ya^ —
ffUfjtuiT^u] Desunt in Cml. piam, anima illud intelligens dicit pitlchntm marg. correctum est avix?.trai.
<)n<Mi
Pro a^-
in

C-iz. In Cod. I*ar. H. ai)('st yap. esse. Ficin, vertens apprehendeivs aliud viiTai in Cod. (yiz. est x^iviiTai.
8. fl"fli» ya.^] C(mI. Jlcd. A. Toiiu yt. ant legisse ant legere vohiisse videtnr. I s,. WavTw] Ed. Basii. C<xid. Ciz. Darm.
ili. « « Abest a Codd, Dann.
ffiivSiffi;] r. Kortasse le^^nduni ;^ai'pti." D. fV. Co- .Marc. A.B.C. Mon. A.C. Med. A.C.
Marc. A.aC. Mon. A.H.C. IMed. A.B. dicea nostri ad ununi omnes, in vulij^atji Par. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A.
Par. A.B. Vat. (in in. add.) Vind. A.B. persistnnt. Et vid. Platon. Cratyl. j). 416. B. D. 'iT' avToZ, <iuod pra-stare videtur et
C.D. Nec agnoscit « Ficinns. Qnare B. a 5« xaXa ipdaxovTi$ tivai affTai^ofiiSa. a nobis receptnm est. Virpdam etiam
delevi. Aiyii est jndicat, ut cap. 3. initioet cap, 4. posuimus post ai/rov.

Quod si qiiis id ipsiim assignet, quoniani vide- intellectus ipsius videHcet segregati, soliusque se-
licetconcordes sunt, dicemus utique maiorum cundum se quidnaiu ent ?

(juoque consensionem quandam esse atque con-

cordiam, Duo namquc luvc inter se convcniunt 11. Pulchrlludo in corporibus eU flos formiP materiam
(ut fertur) videlicet, et temperantiam esse stoli- superantis propler imperium idealis ratlonis super

ditateni at<|iu' justitiam esse inscitiam genero-

:
vmteriam.
sam. Pulchriliido itacjue aniniip est virtus omnis, Rej^etamusiterum ajirincij^io, quarentes, quid-
atqueha^c ipsa species superioribus cst admodum nam ipsa in corporihus pulchritudo
sit Prin- .^

verior. At quonam pacto liic commensuratio cipio quidem est quiddam j^rimo intuitu sensui
erit ? neque enim quahs id est magnitudine, [Ed. se patefaciens: idque animus apprehendens fa-
])r.qualis hi magn.'] neque quaHs in numero. mihariterque agnoscens suscipit, et quasi accom-
Atqui cum plures sint aninijt partes, in quah- modatissimum ap]n'obat, et amplectitur. At vero
nam ratione compositio, vel teniperatio partium in turj)c incidens sese recipit, et velut abhorrens
velspcculationum sitaerit P Denique pulchritudo ob discordiam respuit ut aUenum. Existens ni-
 LIBER SEXTUS. loi

aXkoTptovixevT] . ^a/JLkv hr] &)? t^iv (pvacv oiiaa 'oirep kcTTl, Kal Trpo?
Grij^ KpecTTOVog ev toI<; ovcnv ovalag, o, ti, av tbj) (Tvyyeveq 77 txvo^;

rov avyyevov?, ^alpeL re Kal Ste^TTTOijTac, Kal avatpepec irpog eavrrjv,

Kal ava/u,t/J.V7}o-KeTat eavriig Kal tmv eavTTJ^. T/9 ovv o/aocoTTj^ to7(;
<,2TTJ8e Trpo<; Kaka; Kal yap, el o/iotOTT}?, o/jcota /xev eaTOi.s
ra eKet

Ylu)<; be Kakct KctKetva koI ravra /xero^rj et8ov<; (pa/iev ravTa. Ildv ;

yap TO a/iop(pov, TrecfiVKO? /jtopcpi/v kclI eihog Se^eadat, d/iocpov ov

koyov Ka\ ecSov?, aca^pov kclI e^o) decov Xoyov, KCtt to TravTy atcr^pov
TOVTO' at(T^pov 8e Kal to /xi/ KpaTrjdev vtto /j.opcpf]'; Kal koyov, ovk
dvao-x_o/Jtevr]<; Tr]<; vkr]^ ro Travrr] Kara ro el8o<; /jcopcfiovadat. Wpoa- 10

Bcov ovv To el8o<;, ro /lev e/c irokXuiv eao/ievov /jcepwv ev avvdeaet,

avvera^e re Kal elg /Jtiav avvreketav i/yaye, kclI ev rrj o/iokoytcc

TreTTOtr/Kev' eTrecTvep ev rjv avro, ev re e8et ro /jtopcpov/jtevov elvat, co^

8vvaTov avTCo e/c TTokkcov bvrt. '

l8pvTat ovv eir avro to Kakko<; ySi]

649 ev avva^Oevro^, Kctt rol<; /Jtepeat 8t8ov eavro Kat toI<; bkot^. 'orav^s
8e 'ev rt Kot b/Jtoco/Jtepe^ Karaka/By , etg bkov 8t8(oat ro avro, o'tov bre

1. xai «0 T?,-] Ed. Basil. Codd. Marc. 6. w.Toxr, —

To:iiTi2] Desunt ha^c in Codd. 10. avaff^ofi.lv7ii] Cod. Vat. avaiT^ofAt-

A.B.C. .Mtm. A.B.C. Jled. A.B. Par.B. Ciz. Marc. A. Slon. A.C. Vat. (in m. »0,- : iu m. ut Ed.
Vat. (in in. ut Ed.) Vind. B.C.D. «ai r^i; add.) Vind. A.B. Scribitur ^stoj;»i in I!. Tt/viiirii] Abest a CmL Dann.
T«,-, et ita wrrexi. Codd. Blarc. B. Par. B. 12. 0-W»£T66|£ T£ «Oci U;] Cod. Viiul. C.
2. iVi] Basil. Marc. B.C. o, ti reliiiui ih. nS» 3-if] Codd. Darm. Marc. C. ffU»£^£T£ nV.

c*xid., et ita scripsiinus. Med. A.B. Par. B. rS» ,«•» yu^. Cod. ib. xai E» tk] Cod. Vind. B. xui iv T>i.

il). «» 'ih] Blarc. C. Vat. Vind. C.D. Viud. C. pro seq. to haliet tu, Recepi 13. T=rroi>j;t£»] Cod. Vat. T£tTo»j;x£» : in
UV J^OJ. ^j», respondet enim in se^iq. aiVj^jo» )>i. m. ut Ed.
ib. « tx"!] Codd. Dami. Marc. B. 7. eTSoj — Xoyou xui] Desuut h;ec iu ib. Uu] Ita pro !'i'hi, praeter Leid. Mon.

Blon. B. Jled. A. «ai"x"!- ^ed duo Cod. Vind. C. C. Par. A. Viud. C.D., omnes, nisi qnod
posteriores rt haljent snpra lineam. il».a.fji.otfiov] Cod. Viud. D. afj,ui>ov. iu Vind. B. est IhTv, in Ciz. £5»!. " lu seqq.
4. Ti' ou» «KoioT»!,-] Ciidd. Marc. A. 8. Ssioi/] Abest 11 Cod. Ciz. fortasse lef;'endum et' at-Toii." D. IV.
JMon. A.C. Vat. Viiid. B D. t/ pro tis. il). )t.a.'i To ,rav7Y, — Kut Xoyov] Omissa 15, iTvva^^'ivTo;] Ita, pro -rw^yE^To?, cum
Cixld., privter Dann. et ed. Basil. ulti ri; h»c in Cod. Vind. A. lu Cod. I/eid. de- marg. Ed. omnes, e.xceptis Codd. Vind.
ouv o/j,o4uaie, omnes o^oioTJi; et ita scripsi. suut verba oitiTx,^ov ,roZ-o. B.D. "Cod. Voss. TO»o[;^;6i»Toc, ut margo."
Sequeiis To7f omittit Cod. Leid. g. ^! Kai To fi,vi] Codd. Ciz. Marc. A. n. w.
5. £1 OfiLOIOTt];] Cod. Vat. Si « 0f6OI0T»?f. Mon. C. Vat. Vind. B. onuttuut xai. In 16. SiS&iiri ro avTa] Cod. Vind. A. 'h'tho)~
ib. fisv «ffTiu] Cod. Vind. A. <potf£\v Cod. Viud. B. scribitur ftriViv. aiv aijToij.

icvai. ib. *oti Aoyoii]AI)est ;iooi iu Cod. 3larc. A.

niiriini aninia id quod natiiraliter est, ac pro]ie seniotum turj)e ([uinetiani, quod a forma ratio-
:

et seciinduni essentiani in reruni ordine \>r?e- neque minime superatur materia videlicet for- :

stantissiniam, quandocunque
cognatuni asjjexerit mationem integram minime sustinente. Acce-
quiddani, cognatique vestigium, congratulatur dens itaque sjjecies id, quod ex multis partihus
et stujiet, refertque in seijisani suique recorda- : unum est comj)ositione futurum, simul ordinat
tur atiiue suorum. Qua;nam igitur similitudo conciliatijue invicein, atque ijjsa consensione con-
liis qutu a})ud nos jiulchra videntur, ad illa, ([u;i? ficit unum quandoquidem et ij)sa erat ununi,
:

sujier nos sunt, jnilchra ? Etenim si (jua siniiii- ideoque unum oj^ortuit esse formatum, quate-
tudo c.st, similia (juideni sint. At quonain jwcto nus, quod ex multis comjionitur, unum effici j)ot-
jiulchra simul et ha^c et illa ? Particijwtione uti- est. Fundatur ergo pulchritudo in ipso, (juando
(jue sjicciei dicimus esse jnilcln-a.
nostra ha-c in unum
fuerit jam redactum, at(jue seipsam
Onine namque informe ajituni natura ad formam partihus totisque inipertit. At quando sjjccies
ac sj)cciem capiendam, (luatenus rationis et sjie- unum quiddam similihusque j)artihus constitii-
ciei est exjjers, turjie est, atque a divina ratione tuni nanciscitur, seipsam et ideni tradit iii Xo-
semotum. idquc omnino turjie est, quod omnino tum. Ahquando eniin exemjili gratia toti sc a-di-
 I02 PLOTINI ENNEAD. I.

v52
fiev Tracrrj otKia fieTa rwv /jbepcov, ore Be evl klOo) ScSolt] Ti<; (pvai.g toq
KaXJ^o?, Ty he rj Te^vr]. ovtco /xev Stj to Kakov crcofxa ylyveTaL koyov
anro delov ekdovTog KOLVCovla.
TcvcocrKet 8e avTO rj eir avTO Svvajxtg TeTay/utevrj , r)g ov8ev Kvptco-
^Tepov etg Kptatv tcov eavTrj<;, oTav Kal 77 a-AAT; avveTrtKptvr) \lrv^y.
Ta^a 8e Kal avTrj keyet avvapfJbOTTOvcra tco irap avT^ etSet, KctKetvco^

TTpo? Tijv Kptcrtv ^pcofievrj, cocnrep Kavovt tov evdeo^. Ilwf Be av/jt-

(pcovet To Trepl acafjta tco Trpo acofiaTO? ; ircog 8e ttjv e^co otKtav tco
evSov otKta? et8et 6 olKo8ofxtKO<; avvapfjtoaa^ Kakyv elvat keyet ; rj orc
10 ecTTt To egco, et ^coptaeta^ Tovg ktOovg, to ev8ov ei8o?, fieptadev tco
kgco vkr}<; oyKco, ctfxepeg bv, ev irokkot? cf)avTa^ofJtevov "OTav ovv .

Kcu rj atadijatg to ev acofjtaatv el8o^ t8rj, avv8rjaafcevov Kal KpaTrjaav^

Trj<; (jivaecog ttj? evavTtag, ajjtopcpov ovarj<;, kclI fiop(j>rjv eTrl akkat<;
fjtop(fia7.<; eKTrpeTTCo? €7ro^ovfj.ev7jv, avvekovaa adpoov avTO to ttoA-
iska^fj, avrjveyKe re, Kat etaijyayev elg to etaco afjtepeg i]8ij, Kal e8coKe

1. Cod. Vind. B. c!ksix.

oi'»/a] in Codd. Ciz. Leid. Marc. A. .Mon. A.C. dum oiKiai pro oiKiia;.
ili. w x/9»l
Codd. Ciz. Leid. jlon. A.C. Vat. (in m. add.) Vind. A.B. ib. ru lyjo»] Cod. Vind. C. rSv lyJor.
Vat, Vind, A.15. habenl iv, postremus 7. xeevoyj] ("(nl. Leid. Jtaviffi. Idem mox ahi pro uhi.
etiam >.iiu[. ib. iWiof) Ita pro tiViui scribendum 10. rai t^ai vKris oyKu] Codd. Darm.
ib. fuirii] Abest a Cod. \'at. fuitex C«ld. iMarc. A.B.C. Mon. A. (su- -Marc. A.B.C. Mon. B. Par. A.B. Vat.
2. ^iy Sn ri] Abest Sn a Cod. Vind. C. pra lin.) B. Par. A.B. exhibuenint ri pro to; in Cod. Ciz. est
3. a^o ^iiflu] urroy pro ixo, dedimus ex 8. T» Tiji nKiia. Codd. Marc. A. Mon.
] iiXas.
Codd. Ciz. Darm. Warf. A.B.C. Jlon. A. C. Vind. A.B. Ta vufM.
ti^j ^e 1 2. ffu/iaffiv ] Codd. Vind. B.C. ^w-
B.C. Par. 15. Vat. (in quo v(h\ pr*c. scri- il). iroii Tou ffufiaroi] Codd. Ciz. Marc fiari.
bitur Xoyov) \^ind. A.; ts/aw vero pro &i/wy B. Par. A. Tfo,- tuit. Codd. Dami. ."Vlarc. ib. x^ariieav] Codd. Ciz. Leid. fftiyK^a-
ex Codd. Leid. Jlarc A. Mon. C. Vind. C. Mon. A.B.C. .Med.A. (ex corr.) B. rriffav. Codd. .Marc. A. Mon. A.C. Vat.
A. Par. B. \M. (in m. ut Ed.) Vind. A.B. (in m. ut Ed.) \'ind. A.B.
ib. xcifiitiu — ix' aarc] Desunt haec in D. (hic in m. ut Ed.) <rfl« ffa>/i.xros. et ita 14. In Cod. Vind. A. re-
(«•rjnri,-]
<ri.j.«joTiiiyay.

Cod. Vind. C. In Cx)dd. Hlarc. A.C. scripsinuis, monente etiam Rinckio nostro. centior manus supra lineam scripsit ix^i-
3Ion. C. Vat. (in m. ut Ed.) scribilur tT ib. s^o' 0i'kiay] Ita, pro oiKuaty Codd. xii.
ahru. Dami. ."Marc. A.B.C. fllon. A.B. 3Ied. ib. cjvtXotiffa] Ita, prO ruyl>.6ay(ra, cum
6. Xsj.11] Codd. ."Marc. B. Jlon. B. .V.B. Par. B. Vat. In C<xl. Ci/.. est oi- marg. Ed. iiabent C<Mld., pra?ter Mun. A.
Med. A.B. xiy)!. Kiittf. Similiter in Galeno de Hippocrat. B.C. et Vind. B.C.D., omnes.
ill. cmxfiitiTriivnai — x.Vf."'^] Desunt h»C et Platonis Placc. p. 269. Charter. legen-

ficio simul ])art.ibusquc conimunicat, aliquando regula uti solent. At (|uonam pacto, quod in
vero unico la])icli et tunc quidem itl arte fit,
: cor|jore e.st, ei, (juod su])er corpus est, congruit?
alias vero fit natura. Hac itaque rationc tornio- Dic age et quomodo extrinsecum a-dificium
:

sum cor])us efficitur connnunione viilelicet ratio- ;edificii formae, quju in mentc cst, architectus ac-
nis a divinis desu])er venientis. commodans ])uiciu'uni esse judicat .''
forsan quia,
si ia])ides tolias e medio, adificium, quod erat ex-
III. Animics per innatam sibi formulam pulchritudinis trinsecum, niliii aliud est, quam intrinseca forma,
agnoscit pulchritiulinem in corporibus : qua foret divisa j)er externam materia' molem, indi-
quidem
ipsa idea, si auferretur materia quod provenit ex
:
vidua vero existens, et si a])])aret in niultis.
victoria divince artis in materia.
Quando igitur et sensus spcciem, quae \cst add.
. Cognoscit autem ipsam vis qiiaedam ad eani Ed. })r.] in corjTOribus as})icit, colligantem, su-
instituta, qua nihil validius ad ]iroi)ria judicanda, perantemque contrariam naturam, qua; est in for-
quando et alia anima in judicando concurrit. mis, atque formam decenter in formis aliis emi-
Forsan vei'o et hsec ipsa dicit videHcet, speciei, cantem, tunc congregans simul totam, quae jjas-
quas penes ijMam accommodans, eaque freta
est, sim dis])ersa videbatur, refert ad se, atciue ad
ad judicandum quemadniodum ad recti judicium formam, qua> intus est, impertibilem introducit:
 LIBER SEXTUS. 103

" T(o evSou avfxcpoivov kcu avvap/JbOTTOV koI (plkov' ola avhpl ayadca
FTrpoaTjveg e7ri(pacv6jii6V0V apeTTJ^ i^vo^ ev veco, o-v/acpoyvovv tco ciXyOet
Tco evSov. To 8e Trjg XP^^^ KaXXo<; dirkovv /jbopcpj], kcu KpaTyaei,
Tov ev vX.7) (TKOTetvov Trapovcria (f)C0T09, aaco/xaTov Kat koyov Kat e't-

Sov? ovTO?. "Odev Kal to Trvp avTO irapa Ta dkka crco/iaTa Kakov, 5
OTt Ta^tv etSovg 7rpo<; Ta dkka aTOtx^ta ex^f dvco /lev tt/ deaet,
keTTTOTaTOV Se twv dkkcov aco/JtaToov , w<; eyyv<; ov tov aaco/caTOV.
GM.6vov Se avTO ovk elaSe)(6/Jbevov Tct akka, Ta Se dkka Sexerat avTO.
Oep/iatveTat yap eKCtva, ov -^v^^Tat 8e tovto. Ke'xpf>^<^'^'^'^ '^^ TrpcoTCo^,

SSrd 8e dkka Trapd tovtov to elSog Trjg ka/jt^avet' ka/iiret ovv^o

XP^^^
Kal aTtk^et, w? dv eldo? oV to Se /ir] KpaTovv, e^tTrjkov t(o (pooTl

ytv6/Jbevov, ovKCTt Kakov, w? dv tov et8ov<; r^? ;^/Joa9 ov /icTexov

okov. At 8e dp/iovtat ev Tat? (f)0)vat? at d(f)avetg Ta<; (f)avepag Trotrj-

aaaat, kcu TavTr/ ttjv \j/-vxw crvveatv Kakov ka/3etv eiroti^aav, ev

BaAAct) To avTo 8et^aaat. HapaKokovdet 8e Tal<; atadrjTatg, /LeTpeladat 15

dptd/Lol<; ev k6yoo ov TravTl, oAA' 0? dv r/ Sovkevoov ei? Trotrjatv eiSov^

et<; TO KpaTetv. Kat Trepl /lev toov ev alaByaet Kakcov, d 87] etScoka

2, T^ uXtt^iT] Cod. Vat. Ta, iu m. 8. Ta Ss axx«] Codd. Mare. A.B.C. Mon. A.C. Jled. A.B. Vat. Viud. A.B.
Mon. B. Vat. ra 0' a>.Xx, C.D. a'i iv Tatj,

3. rutviay] Codd. Darm. Blarc. B. Moii. g. x'i^^iti7Tat] Ita, pro Kf-x^oiTai, Codd. 1 4. jta; ioroiwav] Desunt ha!c in Cod.

B. To ivfov. omnes, nisi quod Vat. lectionem Ed. in Ciz. eorumiiue loco scriptum est «i;.
ib. Cod. Vat. ^'oli'i' m, hahet, et in Vind. B. scrihitur Ktjyj^oi- il). iTuntriv] Ahest in Codd. Leid. Vind.
xr»'! XV-'"'-
^^ota:, De!)uit j^flfliaj. Vid. Bast. et aTUi, Voculam ts omittit Vat. B. In Vind. C. est irmat,

Scha^fer. ad Episto!. crit. p. 31. et ad Gre- 1 1. m av u^oi ov] Cod. Par. B. <wf av ih. Ha^iiv i.rolnirav] Codd. Leid. Marc.

gor. Corinth. p. 221. Totj uoou; xi^"-^ u^o; ov.

Tr,; Sed verha su- A. Jlon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind.'
In marg. Cod. Marc. C. pervacanea punctis notata stmt. A.B. XafjLfiiivltv orotntraaai cis.
5. "o5s» r.a.,}

est ; ffnfJ^U(t)Tat n ^v\ai Tial tov ^vooi. 12. ov fiiTixov] Ita, cum marg. Ed., i^. ora^axoXouiu] Cod. Ciz. ora^aicokoil-
ih. (Tai^aTa] Cixi. Ciz. iTTOi^^lTa, omnes excepto Leid., uhi est, ut in con- ^oZffi.

6. iV/ rasi»] Post h;ec \erha Co<]. Vind. textu Ed,, oi fiiToxou. 16. a\X' 0;] Itamarg. Ed. cura Fic. et
B. repetit superiora uious iivTo; kboXov, — 13. a^fioviat] Cod. Mon. B. supra lin. Codd., pra-ter Mon. A.B. Vat. Vind. B.
ih. rn yiou] Cod. Vind. A. tjj ^jffti, a rec. m. hahet dofzovia;, C.D., omnes, pro ax\' is.
Male. il). iv Ta7;] Codd. Ciz. Marc. A.B.C.

rcdditque intimjeformae consonam, et congruam, alia cajiiant. Calefiunt namquc alia : ipse vero
et amicam ; quemadmodum probo viro virtutis non suscipit frigus. PraHerea colorem ipse jarimus
indoles apparens, in juvene jocunda contingit : liabet : caetera vero ab hoc sjicciem coioris acci-
propterea quod veras virtuti, quae intus est, con- piunt. emicat igitiu* atque fulget quasi sit sj)ecies.

sonat. Puichritudo vero coloris simjilex pro- Quando vero subjectum non superatur, vekit lu-
venit, ubi formatur superaturque, quod est in ma- minis exigui jjarticeps, haud ultra jDrovenit pul-
teria tenebrosum, pra;sentia luminis, ([uod qui- ciirum utj)ote tjuod coloris speciem non accijiit
:

dem incorporeum et ratio qua;dani est, et spe- totam. Proinde harmonias, quK sunt in voci-
cies. (^ua)iro))tcr et ignis ipse praeter ca?tera cor- bus, aliae qua? latent in anima faciunt, et ad sen-
pora jiulclicr : (juoniam si cum elementis aliis sum usque jjroducunt, atcjue ita faciunt, ut anima
conferatin', sjjeciei obtinet ordinein ; nempc et jjercipiat joulchri notitiam, idem in aho denKin-
CJBteris cmincntior est, et omnium sublilissimus, strantes. Competit vero harmoniis qua; sentiun-
quasi incorj)oreie jam naturjc jiropinquus. At- tur, utnumeris mensurentur non in omni ratione
qui solus ipse non suscipit alia, cum tamen ij)sum numeri, seu vocis, sed in ea duntaxat, (|ua; ad
 104 PLOTINI ENNEAD. I.

Kai (TKiai olov eKSpa/jiova-ai, el?

s53
vkrjv eX.Oovaat,, eKoa/u.ycrav re Kai
SceTTToyaav (pavelcrac, rocravTa.
a ovKeTi alcrdi/crig bpav etX.rj^e, '^VXV
Uepi, Se Tcov 7rpoTepu> KaXcov,
8e avev opyavcov bpa Kal Aeyet, ava^aivovrag 8ei deaaacrdai, Kara-c
sX.i7rovTag ttjv aladrjCTiv Karo) 7repijj,eveiv. '
£larrep 8e eTrl rcJov rijg
aiadr/aecog KakcJov ovk i/v irepl avTcJov keyeiv rolg fjir/re ecopaKoai, jjbr/re

<y? Kakcov avTeikr]fjbfjievoi<; , olov et nveg e^ apxij^ rvcpkol yeyovoreg,

Tov avTov rpoTTOv ov8e irepl Kakkovg emrrjSevfjbaTCov , /xr/ rolg airoSe-
ga/xevoi? rb rcov eTnrrjSev/jiarcov kcu e7narr]/McJov, kcu rcJov akkcov rcovB
^oTOiovrcov Kakko^' ov8e Trepi aperr/q cfyeyyovg, roi^ /x,rj8e cf^avraaOeiaiv,
&)? Kakov ro Tri<; 8iKaioavvr]<; kcu acocppoavvT/g irpoacoirov, Ka} ovre
eairepog ovre ecoog ovrco Kaka. ' Akka 8ei l8ovrag /lev elvai, co ylrv^T}

ra roiavra ^keirei, l8ovTag 8e rjadrjvai kclI 'eKirkr/^iv ka/3e2v, koX

TTTOi/Or/vai TTokkco /idkkov r/ ev rolg TrpoaOev, are akrjdivcov rj8r/

i5ecf)a7rTO/J,evovg. Tavra yap 8ei ra ^radr/ yeveadau Trepl rb o, n av

r/ Kakov, 6a/Jbl3o^ kcu eKTrki/^iv rj8eiav kclI 7r6dov, kcu epcora, /catE
^rror/aiv /Jbeff r/8ovrj<;' ean 8e ravra 7ra9elv, Koi ^raa^ovaiv al -[jrvxal
2. TOfrayTa] Ciid. \'iiui. .\. to ivrauiu. {in in, add.) \'ind. A.B. Cetennn cuiii 15. lpurrTOfciyov;\ Cod. Viud. A. iTTor,'
3. Codd. Lnid. Marc. A.
xfoTijsoJ Dissenio corrigendiim videtur : to7s fcii fiiyeu;.
Mon. C. Viiid. A. ^rfnTi^uv. Codd. Marc. u^o^t^u/iivoi; K. T. X. SsrTa] Cod. Vind. B. Vn tu.
il).

B.C. IMoii. B. .Med. A.H. I'ar. A. !r«^«.. 10. To7f f^r.li\ Cod. Marc. B. to7s 21 16. xuXoy\ C"od. 3Ion. A. TO KuXoy.
Tif&'. V^ind. C.D. t^ovoti^u. /ur.. Cod. Vind. A. to7; Se fiii S(. ili. —
iSiav]
ri^i7uy Basit. Codd. vero
4. 5e uviv\ ('(»1. Ciz. oniittit 5i. 1 1. Kui raf^otrvyr:;] Codd. Leid. et Vind. pra'ter 3Iarc. C. V^iiid. C.D., omnes cum
\h. iiu7utiiai\ Cod. Vat. 5ia«76<ti. B. C. oniittunt ha-c. marp. Ed. et Kic. hahent rih7uy: fjnod re-
5. m^ifjiUitv] Cod. Viiid. A. ^iwijy. 1 2. J ^•'X''] tkxi. Vat. ut, in m. u. stitni, stiadentilius etiam Rinckio Astioqiie
6. fATiTi us\ {_'od. Ciz. /ttrS' u;, CtMid. 13. Tu TaiuuTu\ Cod. Vind. B. 3/a ad Plat. Pliivdr. p. .^15.
Dami. Maic. A.15.C. JMon. B. l'ar. 15. TOiaUTU. 17. TTonciy\ Codd.Marc. B.C. Mon.
Vat. Vind. B. /kbS «It. \'ind. C. fir.r lic 14. 5-0076!»] Codd. Ciz. Slarc. A. Mon. B. V'ind. C.D. rToir.iriy. Duo posteriores
8. Toi- ai/Tov TpaTcv\ Cod. A'ind. D. a pr. A.C. \'at. Vind. B. if.tToei7iiv. pergunt 9' riloyr,;.
in. Xfl^ov, supra lin. ^r^otrov. il». aX»:5i»ft'v] Codd. Irfid. Marc. A. il). 'ivTi 3i TuvTu\ CimI. Vind. C. 'iirTi
il). ^yj To7; — \TiTtihvfAuruv\ De.siint ha?c Mon. C. uXniiriy. Vat. uXr.iHi i"iii, in m. Kui TUUTU.
iii Codd. Ciz. Marc. A. Mon. A.C. Vat. ut Ed.

offcclioiK-ni victonainque cjus obtemjx'-

sjiecici, joulchra jiercej)isseinus.quo (juidem munere or-
rat. Sed hactenus tlc pulchris,
(juit sunt in scnsu, bati sunt, qui cieci nascuntur sic neque de otfi- :

sit dicttnii (|ua; tanquani iinaf^ines U!nhr;v(|ue in

: cioruni et scientiarum, cieteroriinuiue cjusdem
matcriam effluentes ijKain exornaverunt admi-
rationemque sui occurrentes sensibus concitant.
I\'. (wimum fieri pulchrum, si intelleclualem
Opoitet
sis pulchritudinem cogniturus, qua magis fruentem
delectat, quavi corporea pulchritudo.
At vero jiulchra qua> his superiora sunt, ocu-
hsque minime jwtent, .sed animus ipsc absque
instrumentis cernit atiiue
tjuodam contemjilari debemus, sensiim iu infimo
: «^cncris j)uicln'itudine jTOSsumus eloqui, nisi liasc
ij)sa j)()ssideamus. Simihtcr neque de fuigorc vir-
tutis: nisi (|uodanmiodo cxcogitaverimus, (]uam
jiulcher sit justitia', quave
et tcmpcnintise vultus:
ratione neque hesjicrus,neque hicifer adeo spe-
ciosus. Quinimo eo duntaxat hiec oportet vi-
dere quo aninius ipse talia intuetur.
: Praeterea
videntesadmodum oblectari, et affici vehementer,
proiumtiat, asccnsu mult()(|uc magis (juam corpoream pulchritudi-
ncm iidmirari utj)ote qui vera jam attingamus.
:

relinquentes. Quemadmodum vcro pulchra quiE Tales, inquam, affectus oportet circa pulchrum
sensibus offeruntur verbis expnmeic non potuis- quodlibet excitari, admirationem videlicet stupo-
semus, nisi vidissemus aliquando, et tanquam reiiKjue suavem, desiderium (juoque, atque amo-
 LIBER SEXTUS. 105

Kol Trepl ra fx^i bpw/jueva, iraaai /xev, 6)<; elTretv, fjiaX.kov ixevToi ai

TOVTCov epwTLKMTepaiy acTTrep koI eirt twv aw/jbaTwv iravTe^ /Jbev bpwat,
KivovvTat 8e ovk tcra, aAA' et(jtv 6t /JtaktaTa dt Kot keyovTat epav.

F Tcov 87] Kal Trepl Ta ev ovk alcrdi^aet epcoTtKcov, avairvvdaveaOat

8ec' Tt Traa^eTe Trepl Ta keyofjteva e7rtT7]8evjjtaTa Kaka, Kal TpoTrov<;

Kakov^, Kal 7]6ri acocjipova, kclI bkcog epya apeTTJ? Kal 8ta6eaet?, Kal
To Tcov ^jrv^^cov Kakko? ; Kal eavTOv? 8e l8ovT€g Ta ev8ov Kakov?, Tt
Traa^eTe ; Kat ttco? ava^aK^eveade , Kot avaKtvetade , kcu eavTotg
Q avvecvat TrodelTe, avkkega/jtevot avTovg anro tcov aoo/JtaTcov Tlaa-x^ovat ;

/jtev yap ravTa ot ovTcog epcoTtKOt. Tt 8e eaTt irepl b TavTa Traa^ov- jq

atv ov a^yjbta, ov ^pcojjta, ov jbteyeOo? Tt, akka irept \jrv^7]v, a^pco-
;

/jtaTOv fJtev avT7]v, a^pco/^aTov 86 Kal t7]v acocf)poavv7]v ej^ovaav, kcu

54to akko Toov apeTcov (^eyyo<;, oTav 7] ev avTolq 'i8r]Te, 7] KCit ev akkco
OeaaTjade /Jteyedog ^jrv^^TJg kcu 7J6og 8iKatov, Kctt aco(f)poavv7]v KaOapav,
Kcti av8ptav ^koavpov e^ovaav TrpoacoiTov, Kal ae]utvoT7]Ta Kctt al8co i^

e7rt6eovaav ev aTpejutet kcu aKVjxovt Kat aTvadel 8taOeaet, em Trdat 8e

1. ^£^j ru ^Jj] Codd. Ciz. Vind. B. B. et Par. A. xivovvrau raiJTBc ou Tccir^.

•ri^t fih. Codd. IMaiT. A. Mtm. A.C ih. ot —
Ed. bis a/. Sed prius aV est
ol] 12. /.tiv ai/Tyiv] Codd. Darm. I\Ion. li.

Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A. te^i ft-h. in Codd, JMarc. B. Par. B., posterius in Pai*. A. a.'vTm.
ib. *.- siW», piXAo»] Cod. Vind. D. <i,- Codd. Marc. A.B.C. Par. A.15. Vat. 13. U Cod. Mon. B. s» auTMs,
a.ijTo't;\

umv f.tivTot^ superscripto jttaXXsv. Sequens il>. t^av] Cod. Mon. t'. o^a». qiu)d ])Iacet. Est enim pro iv 'jfjJiv ai/roi;.
a/ omittit Cod. Vind. B. 4. ^h xai -Tri^l] Abest xaj in Cod. Vat., Vid. DorviU. ad Chariton. p. 159. ed.
2. l^aiTifcftJTe^flK] Ita pro £^wr/xa/, Codd., neqiie eam vocem legisse videtur Fic. 5s Amst.
excepto Vind. B., onines, ut marg. Ed., pro Iri item Vat. ib. « xai iv] Cod. Darm. xal i' iv.

nisi qnod in A'iud. D. est i^aiTiy.eiiTE^av. 5. Tair^iTS ^Sfi] Cod. Vind. D. Tdff;^i~ 14. xai «9o;] Cod. Vind. C. xai Yi.

ib. uiTTi^ xai] Abest xai a Codd. Vind. rai. Cod. Ciz. sTi pro ^:^*'. 15. av^^iav] Codd, fllarc. B. Mon. B,
C.D. 6. xai vl(jt^\ Cod. Vind. D. j^S», super- i\Ieii. A.B. Par. A.B. av'6^iiav. Sequens
ib. Effaiiri] Basil. Verum Codd. Ciz. scripto 5. vocabulum, male iu Ed. (iiXoiriTv^ov scrip-
Leid. Darm. Marc. A.B. Mou. A.B.C. 8. sauTor;] Cod. Vind. C. saiiTou!. Idem t\im, recte scrilHtur in Codd. Marc. A.
Med. A.B. Par. A.B. Vat. (in m. ut cmittit verba seqq. <rvvCtvai — aiiTotJs. Pro Blon. A.C. Vat. Vind. A.
Ed.) Vind. A.B. ogiiiri, ut marg'. Ed, ultimo hoc vocabuJo Codd. Marc. A.C. 16. £v aT^E^er] Cod. Viud, A. xaJ Iv arf.
3. xtvauvTat] Codd. Darm. Marc. B. ]\lon. ('. Vat. exhibeut aitrovi. Sed Vat. ii). itri Teitri] Ita, pro s^ei, Codd. nostri,
,Mon, B. Med. A. Par. B. Vat, (in in m, ut Ed, pra-ter Mon, A, Paj-, A, Vind, B.CD,,
marg.) xEVTowvTai, ut marg. Ed., sed Med. 10. TaHra Tatr^ovirtv] Cod, Vind. B, omnes.

rem, concitationenique jocundam ejusniodi qufe- : et omnino erga virtutis opera, affectionesque, et
dam etiam circa ea, qua> non vidcntur, anima? pa- habitus, et pulcliritudincm animorum ? Quid, in-
tuuitur: omnes quidcm (ut ita dicam) magis au- quam, patimini, quando vos intus intuemini pul-
tem quie sunt ad illorum amorem propensiores chros,''Et quo pacto (ut ita dixerim) debaccha-
sicutet circa corporis pulchritudinem accidit. mini,atque concitamini AfFcctatisque vobisciun ^^'

Omnes enim icquc vident, non tamen incitantur congredi, vos ipsos seorsum a corporibus colli-
iEquc, sed maxime omnium amatores. gentes,? Afficiuntur enim sic aniatores veri. At
vero quidnam est id, erga quod ita prorsus affici-
V. Pulchritudo animo naturaUs tunc nobis effulget,
in untur? Non est figura, non color, non magnitudo,
ciim primum deformitatem,
id est, affectus ad mate- sed erga animum ipsum coloris omnis exj)ertem,
rtam superavenmus.
similiterque temperantiam jjossidentem a colore
Ca-tcrum circa amatorios affectus, qui super semotam, reliquumque virtutuui splendorem :

sensum assurgunt, sci.scitari licet hunc in modum. quotiens vel in vobi.smct intucmini, vel in alio
A"ite, quidnam jiatimini circa decora studia, et contemj)lamini animi amj)litu(linem, et justum
officia, et niodos honcstos, teinperatosque mores, morem, puraraque teuiperantiam, prsetcrea forti-
VOL. I. p
 io6 PLOTINI ENNEAD. I.

s54
TOVTOi? Tov deoecSTJ vovv eTrtkafJbTTOVTa. TavTa ovv aya/jLevoi Kat
(f>iX.ovvTe?, TTW? avTa keyofjiev Kaka ; ecrrt fjuev yap, Kat (paiveTat, B
Kal ov /jLTjTroTe 6 IBoiv, akko Tt (pycrei, ?; Ta bvTcog bvTa TavTa elvai.

Tt bvTa ovTco? ; rj Kaka. 'AAA' eri irodei 6 koyog, ti bvTa TreTrotijKe

5t7]v -yjrv^Tjv elvat epaa/jttov' Tt to em Traaatg apeTalg StaTrpeTrov, olov
(f)(o? ; Jiovket 8e Kal tcl evavTta ka/Scov, Ta irepl -[jrv^tjv ata^pa ytvo-
/jteva avTfTrapadelvat ; Ta^^^^a yap av av/Li0akkotTO 7rpo<; b ^r/TOv/iev,

TO ala^pov 0, tL ttot eaTt, kcu StoTt (pa/jtev. JLaTco Sy '^v^r/C

ata^pa, aKokaaTog tc kclI aStKog, TrketaTCOv /jtev eTrtdv/jticov ye/covaa,
^oTrketaTT/q Se Tapa^^rj^, ev (f)o/3otg 8ta Setktav, ev (fiOovot^ dta /JttKpo-

TrpeTretav , mavTa (ppovovaa d Bt) Kctt (ppovei dvrjTa koI Tairetva,

aKoktd TravTa^ov , r/Sovcov ov Kadapcov (ptkrj, l^ooaa ^corjv tov 6, rt dv
TTcidr/ Std aco/jtaTog, (og r/Sv ka^ovaa ala^og. Avto tovto to ala^o^
avTr/ ctpa ov Tvpoayeyovevat otov eiraKTOv Kakov (fir/ao/Jtev, b ekco/Sr/- D
i^aaTO /Jtev avTr/, TreirotijKe Se avTi/v aKadapTov, Kat ttoXXco tco KaKco
av/jt7re(f)vp/jtevr]v, ovSe ^corjv €Tt e^ovaav, ovSe atadr/atv Kadapav,

I. TavTd oJvJ C(k!(1. Marc. A. \^iiid. 7. ivTiTajaSirvai] Codd. I>eid. Vind. B. B.C. Par. A.B. Vat. calnilum adjece-
C.D. TaUTtt fJilV OUIf. UVTlXt^l^Ufttl. runt.
^. ^«^£i, «] flpro n scripsi ex Codd. ib. »i/^/SaX.>.»/To] Cod. Ciz. Marc. A. 11. £ ih xeci] Cod. Vind. C. uht f^.
M.irc. A.H.C. Jlon. A.C. Par. B. Vat. nvit^iXmTt. Sequitur in Cod. Vat. T^ii S. Vind. D. flt Sii, superscripto S«, omisso
Vind. A.IJ.U. Pro fnirii est fri in Codd. 8. 0, Tt.ToT iffTt] Scriiiitur Teri iffTi in Kai : Svnra autem idem liber in marg.
Ciz. Marc. A.C. ftlon. A.C. Vat. (in m. Codd. Darm. Jlarc. A.B.C. ."Mon. B C. habet, in contextn fitKoa.
ut Ed.) Vind. A.C.D. in Marc. 15. est Vat. Vind. B. 12. fi>.n] Cod. Vat. in m. ut
^''Xae,

<piiviij in Mon. B. ^««rj, in Vind. B. f^. ib. fx/Aii'] Codd. I^eid. Marc. A.B. Ed. Pro |<ura Cod. Ciz. l^^ffit.
il). ovTiw; ovra Tai/Ta] \'oceni o»Ta<f omi- Mon. ('. Par. A. Vat. (in m. ut Ed.) 13. Ta%i] Ed. Ba-sil. Sed Codd. Marc.
sit Vat., in m. addita est. Scribitur TsiajT» Vind A.B. habent Javi». A. ".Mon. A.C. Med. A. Par. A. Vind.
cimi marg. Ed. in Codd. Vat. ct \'ind. V. 9. axoXaa-Tflf Ti] ti pro 4i exhibuenmt B.C.D. -ratv:, et ita scripsimus. Sed Vind.
4. Tt cvTa — Xoyo;] Ha'C in Cod. \'ind. I*id. Jlarc. A.B.C. Mon. B.
C(xl(l. ^M. D. supra hneam liabet 01.
B. bis scripta sunt. In (_'(Hi. \'ind. C. est A.B. Par. B. Vat. ib. bif «5w] Cod. IMarc. C. ut i^fi. Pro
Tl Si OVTfit, ib. TXiiffTuiv] Cod. Marc C. TXiiffTKw aiffy^o! in Cod. Vind. D. est a"trTo^o! (sic).
xaX«] Cod. \'ind. C. « xaXot.
ib. « 10. iv ^o/3fl(j] Vat. ov, in m. iv.
C(Mi. ib. ToiiroTo"] To omisit Cod. Ciz.
ib. 'AXX' Iti] Cod. Vat. iXXa ti in : In se(](|. distinctiones, misere cornipta* in 14. tTaxTOv xaXov] Cod. Ciz. i(r' aurtfv,

m. ut Ed. Ed., ut factiuu est, restitiienda- fuennit. omisso xa>.fl'v.

6. BoiJj.!; ?i] Kd. Basil. Sed Cod. Ciz. Erant enim duo puncta post fi^on. dist. i;. auT^I Ita, pro airiiv, Ciidd., praeter

liaixr.. Codd. Slarc. A. et Vat. Vi. Quod minor j^ost ^$ovojf, milla post fttx^oT^. &c. Marc. C. Par. A.B. et Vindd., onmes.
recepimus. Cui quoque correctioni Codd. Marc. A.

tudineni generoso vultu vercndara, pudicitiam quarimus, conferet. Esto itaque turjiis anima,
denique, bonestatcniquc venerabilem habitu quo- quic intemperans est atque injusta, cujiiditatibus
dam intrejiido el tranquillo, serenoquc inceden- nuikis abundans, et jierturbalione quan)j)lurinia,
teni, divinam nientem desuj)er col-
atquc h;i?c ob timiditatem vexata timoribus, ob animi ipsius
lustrantem. igitur amantcs quanam ra-
Iliec angustiam, avaritiauKjue laborans invidia nihil :

tione jiulchra esse dicimus ? Sunt cnim atcjue
apparcnt ncquc qui asjiicit unquam aUud esse
: hqua semjicr animo
dicet, quam vere cxistcntia h;ec esse. Sed quid-
nam vcre existentiani ? Fortc pulchra. At enim
adhuc desiderat ratio scire, quidnam hitc cxis-
tcntia, ut anima amabilis slt, effieiunt quid in
virtutibus cunctis decorum, cjuasi lumen visne
contraria sumens, (jua; videlicet in anima turjiia
sunt, contra conferre .-'
Forte enim,
mus, quid et qua de causa turpe
unquam nisi niortaie abjcctumque cogitans, ob-
ver.sans, imjiuris voluptati-
bus mancijmta, vitam agens ei projiriam, quod-
ciuique id sit, quod ipsa per corpus jiatitur, tiu--
pitudincm j)cr ij)sum subiens cjuasi jocundam.
; At(jui hanc ijjsam turj)itudinem nonne animae
? sub advcntitia? })ulchritu(linis jiraHextu, tanquam
adventitium maluni dicemus accedere [accklere
si cognovcri- Ed. pr.].'' quae quidem gravi cum detrimento eam
sit, ad id, quod reddit impuram, multasque pravitati permistam.
 LIBER SEXTUS. 107

akka Tco fjbly/Jbart rov KaKOv afjuvBpa ry ^oyfj Ke^prj/jbevTjVy Kal iroXXro
rco Oavdrco KeKpa/juevTjVy ovKen /juev 6pa>o-av a 8et '^v^ijv bpav^ ovKert

E^e ea)/Jbev7]v ev avrr/ /jtevetVy reo ekKeadat aet irpo<; ro e^co, Kal ro
Karcoy Kctt ro CTKoretvov ; ctKaOapro^ 87] ol/Jtat ovaa Kat (pepo/u^evTj

Travra^ov bX.Kal<; rrpog ra rrj atcrdijcret TrpocTTTtirrovra^ iroXv ye ro5

rov crco/iarog e^ovcra eyKeKpa/jtevov^ rco vktKco iroXXco crvvovcray Kat

el^ avrrjv etcre8e^a/jiev7)^ etSog erepov 'ijkX.agaro ^ Kpacret rr/ irpog ro

X^^P^^' o^^^ ^'^ "^^? ^^^ ^^^ iT7]kov 1) fiop^opov^ ro /Jtev birep ei^e
FKakko^y /i7]Kert irpocfyatvoty rovro 8e bpcoro irapa rov irr]kov tj ^op-
^opov aire/Jta^aro' co 81] ro alcr^pov irpoadr]K7] rov akkorptov irpocr-^o
TJkde* KCil epyov avrco^ etrrep eorrat rraktv Kako^;^ airovfy^a/Jtevco Kat
Kadijpa/jtevcOy oirep r^v^ etvat. Alo-^p^^ 8r} yjrvxv^ keyovre^ /Jttqet kcu
Kpacret KCtt vevcret rrj 7rpo<; cTco/ua kcli vkr]Vy opOco<; av keyot/jtev. Kai
hart rovro ala^o^ "^^XV^ ^^ KaOapay /Jtrj 8e elktKptvet elvaty coairep

GXP^^^^^ ^^^'^^'^krjadat 8e rov yeo)8ovgy et ng acf)ekoty Karakeketrrrai 15

Xpvaog^ Kal eart Kako^^ /jtovov/jtevog /Jtev rcov akkcov^ avrco 8e avvcov

I. Codd. Marc. A,C. xt-

KiK^afiivTjv] 5. TflXu yi] Abest yt a Codd. Ciz. etiam Vind. D. in marg. Sed ocTriiilaTo
Qiiampravamscriptionempaulo
x^ccfcfisvnv. Darm. Marc. A.B. Mon. A.C. 3Ied. A. legit Fic. estque in Ed., in marg. Vat.
inferiiis ex Ed., ul)i erat iyyiK^ufifi.ivovj B. Par. A.B. Vat. (inm. add.) Vind. A. et Vind, B.C.
ejecimus scrihentes ex Codd. Leid. IMarc. B. II. iiTi^ 'ivTai Ta.Xiv xaXoi] Ita omues
B. Mon. B. Vat. lyxs^^a^svav. In Codd. 6. 'i^ovffcc] Vind. C. s;i;;ao(raf. Codd., pnt^ter Mon. B. Par. B. et ed. B:i-
Marc. A.C. Vind. C. est lyKix^a/u.fi., iu 7. li; aurnv] Codd. Marc. A.B. C. sih ubi deficit 'ia-Tai t. x., Ilhid recepimus.
Cod. Ciz. lyKiKu^ftivov. Mon. C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. C.D. In Cod. Vind. C. scribitur 'ia-Qai. In eo-
3. i/ufc'ivnv] Cod. Marc. C. oiofiivTiv. Sed iU CCUT^V. dem deest, quod mox sequitur xa/.
supra iin. correctimi est al) ead. m. 7. tilos iTs^ov] Desunt ha^c ia Cod. 13. Codd. Ciz. Leid. I\Iarc.
T^as ffo/fia]

ib. £1' uvTn ftivuv] Desunt hiec in Cod. Vind. A. A.B. Mon.A.B.C. Med.A.B. Vat.Vind.
Ciz. In Cod. Leid. est Uwr?;, in Codd. 8. tis Ed. ii operanmi vitio.
TvjXov] A.B. T^Of TO ffu/fjta.

Marc. A.C. Mon. C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind, C.

?>cri!)itur crvXov in 14. sVri TOBro] Cod. Vat. iV/, in m.
Vind. C.D, aurri. Vind. B. omittit iv. 9. ^^oipa.ivoi] Ed. Basil. marg. Cod. IffT-l,

Pro seq. Toy, Ciz. habet to. Vat. et Vind. C. D. T^oipi^u reliqui : 15. i<pi/.o,\ Codd. JMarc. C. Vind. C.
ib. Keti TQ KOLTCtty XfltJ TO ffKOTtlVOv] Cod. omnes, cum marg. Ed., T^ofaivoi (nisi D. ifiUi.
Alarc. A. Kat to itk. k, t, Ka.Tai. Sed literis quod I\Iarc. C. habet Tfotpccim) atque sic 16. xtirii i'i] Ita, pro auTO, scripsi ex
a et )S superscriptis ordo restitutus est. posuimus. Codd. Mai-c B.C. Par. B. Vind. A. Cod.
4. Sn oifiLcti] Cotld. Ciz. Marc. A. Vat. 10. aTiftcelccTo] Ita cimi marg. Ed. Vat. in mai'g. habet "era/s uutm.
9i. Codd. nostri, praeter Vind. B.C., omnes,

neque vitae ulterius neque sensus puritate prae- rem pra.*ferat pulchritudinem. Id vero videatur
ditam, sed permistione mali vita exigua jani esse, c|Uod a hmo in se ipsum ccenoquecontraxit.
utentem, plurima confectam niorte, haud am- Huic sane turpitudo accessione quadam ahenae
plius, quif sunt videnda, videntem, neque per- natura> accidisse videtur. Quod si priorem re-
missam amplius habitare sccum pi-opterea quod : cipere cupiat pulcliritudinem, opera^ pretium erit
ad externa semper et infima obscuraque rapia- infecta dihiere : ipsaquc purgatione rursum esse
tur.? Impura profecto
evadens, passimque
sic cjuod erat. Quamobrem si animam mistione,
ab iis raptata, quie scnsibus incidunt, plena vide- confuslone, commercio cum corpore atqiie ma-
licet corjjoris labe, nempe cum materias pluri- teria turpem dicemus evadere, recte (ut arbitror)
mum materialemquc naturam in se
se dediderit, asseremus. Est enim haec anima; turpitudo sci-
contraxerit, nimirum ob ejusmodi commistionem hcet, non esse puram, atque sinceram. Quemad-
in deterius prolabcntem, jam ferme speciem suam modum auro accidit turpitudo, si glebis ter-
et
in speciem aheram connnutavit perinde ac si : reis oflfundatur quas si quis cxcusserit, ])uruni
;

quis hrao ccenoque provolutus haud ulterius prio- subito restat aurum idque jam pulehrum, cum:

p2
 io8 PLOTINI ENNEAD. I.

54
fxovM. Toz/ avrov 81] TpoTrov kol yj/vxv, fJ^ovoiOelcra fxev e-TTLdvixiSiv,

ag 8ca ro a(o/J.a e^et, (o ayav 7rpo(TO)/u.tX.6L, airaXXayelcra he t(ov

akXoiv iradcov, Kal KadapOelaa a e^eL (rco/jLarcodeLaa, /xetvaaa fxovr},SS
TO ala^pov TO irapa Trjg erepa^ (f)vae(og aTrav aTredrjKaro.
.5 ''Eo-Tt yap 87], fi)? 6 TrakaLo<; k6yo<;, Kal y a(o(f)poavvr) , Kai 77

avSpla, Kal irdaa dperr), KadapaLi;, kol r} (ppovr]aL? avrr/. Alo Kal
al rekeral opdCo^ alvLrrovraL, rov /xr] KeKadap/xevov, elg dSov Ket,-
aeaOaL ev /3op/36p(o, ort ro /17/ KaOapov, /3op0opro SLa KaKr/v (plkoV
ota 8r] Kal ve^ ov Kadapal ro aCo/jba, ^aipovat t(o tolovt(o' tl yap dv^
10 Kal eir/ aco<ppoavv7/ dkr/dr/g, 7/ ro /X7] TrpoaofXLkelv r/8oval^ rov aco/xa-

Tog, (bevyetv 8e cog ov Kadapag, ov8e Kadapov ; 'H 8e av8pta, a(f)o0ta

davdrov. 6 8e eartv 6 davarog, ;]^wpt? elvat rr/v \lrv^7]v rov a(o/iarog.

Ov (po^elrat 8e rovro, 0? dyaTra /jt6vo<: yeveadat. Meyako^jrv^^^La 8e

8r] vTTepo^la rCov rrj8e' r/ 8e (f)p6vr]aLg v6r]aLg ev d7roarpo(pr/ tmv

i^K(iT(o, irpo'; 8e rd dvco t7]v \j/v^7]v dyovaa. TLveraL ovv r/ i//-f;^?;C

KaBapBelaa e28og kcu k6yog, Kal Travrr] daco/iaro<; , kcll voepa, kcCl

okr/ rov Oelov, oOev 7/ irrjyi] rov Kakov, Kal rd avyyevi} Travra tol-

/iivu'] Ctxlii. Moii B. Vinil. C. /kmjv. est ; qiiam diversitatein non ultra adnota- ter ; iilque ei reddidimns.
1.
ill. xai 4-liX''} t '"'• '^I<*''- U- «"' " ^"X"'- bimiis. 10. 7) To ^tjj n pro ii" scripsimus e,\

^tv iT/5i//4j&)v j Cod. \'at. ^iv

ib. S' iT. 7. aiviT-TjvTai] In Cod. Mon. A. ma- C^odd. Darm. Marc. A.B.C. Mon. A.C.
Sed in marjr. est >. In Cod. Ciz. scrilii- inis rec. sujierscripsit aiv/rTiTai, quod ha- Med. A.B. \'ind. A. lideni fere e.\hi-

tur £Ti9y/ii«c. bet etiam CikI. Par. A. buemnt ^^cffoftiXuv pro pravo Tpoiru/j.i\i7v^

2. a; jia] Cod. Vat. tti Sii, in m. «t. ««i ib. t<; adetij CiKid. nostri, exceptis Vat. quod est in Ed.
KoSx^cutra. Idem. sed in marg. ut ed. Ba- et Villd. C'., xai 11,- aSoi/. 11. ^stjyiiv] CiKid. 3Iarc. A, Mon. A.
sil. ili. xuViff^ai] C'odd. Marc. A. Mon. C. C. Vat. (in m. corr.) \'iiid. A. (corr. a
6. aiifia.} Ita scribitur apud Platonem V'at. (inm. ut Kd.) \'ind. B. xiiViTa/. m. rec.) B. ipiCyti.

in Phiwloiie ]). 6q. c. y. 27. ed. Bekker. «aKiavj Ed. Basil. lodd. Ci/.. Mon.
8. Cod. MarC. C. T«tiT«
17. TtivTa Toia.vTa']

uiuiehic locns fluxit. Codd. Darin. IMarc. A. Vat. «axrv, Codd. .\Iarc. .V.B.C. Moii. TsiauTa Cod. Vind. I>. eodem miKlo, sed
B. ,Med. A.B. Par. .\.B. babent ivSjiia, (;.B. Meii. A.B. Par. A.B. «aierv, iiuo in m. vdvTa, Coll. \'illd. (.'. iravra TauTa

illlie fonna fennnini adjectivi

relini|nenda viH-abnlo Platonico usus esse videtur nos- ToiavTa.

ab alicnis fiierit sco;rc{^atiiin, sua viilelicct atl Profccto, quemadmodum oraculum tradit an-

piilchritudinem piiritatc contcntuin. Eadem ra- ticpiinn, tcinperantia, fortitudoque, ct ipsa pru-
tione animus ab his cnpiditatibus scgregatus, dentia, et omnino virtus omnis est jiurificatio quae-

quas nimio corporis comniereio in se concejiit, dam. Quaprojiter sacra mystcria recte, quamvis
a ca?terisquc pcrturbationihus hlieratus dcletis : per obscura, vaticinantur, aninuim non jiurga-
jam maeulis, quas corporea faniiliaritas prius in- tiini ajuid infcros in cceno jacere. Imi^uruni
usserat, atquc ita solus sihi relietus proeul dubio nanuiue ob jiravitatem c(eno est amicum iiueni- :

turpitudinem omncm ab aliena natura j^rorsus adinoduni sues corjiore sordidi sordibus delec-
imbibitam exjHirgavit tantur. yuidnam aliud vera teinjHTantia est,
quam corporeis voliiptatibus non indulgere, sed
eas tanquam quae neque jiura', neque puri sunt,
VI. Anima quamlo i-irliitciii, piilrliriliiiHiiemque lui-
procul efiugere ? Fortitudo vero non metuere
beat, Deoque pcrsimilhi sit :' [lii Kd. pr. lioc liii-

Aiiima tunc
inortem. Mors namque est (|u;edam animae a
jus capitis arguinentuni esse dicitur :

corjjore separatio. Id vero non nietiiit,qui solus

soluin virtutem pulchritudinvmque habere videtur,
esse desiderat. Praeterea magnanimitas rerum
cum restituta est inpropriam puritatem. Tunc enim
mortalium est contemptus. Prudentia denique
maxime fulget intellectuali lumine, quod est ei maxime
proprium. Tunc et maxime species est, et ipsajam inteiiigentia est, inferiora declinans, animumque
pukhritudo, Deoque pcrsimilis.] erigens ad sujierna. Anima igitur jam purgata
 LIBER SEXTUS. 109

avra. "^v^V ^^^ ava^Betcra Trpog vovv, eirl to /Jbakkov earc Kakov.
Noi)? 8e Kol ra irapa vov, ro Kakko? avry oIkcIov koI ovk akkorptov
Dort Tore earlv bvro)? fxovov -^v^t}. Ato kgI keyerat bp6u>^, ro ayadov
Kcu Kakov rr/v •^v^rjv ytvecrdat, o/jtotcoBijvat elvat Oeco, brt eKetOev ro
Kakov, Kol 7) fjbolpa rj erepa rwv bvrcov' jutakkov 8e ra bvra ?; KakkovrjS
ecrrtVy 77 he erepa <pvcrt<;, ro atcr^pov' ro 8' avro kclI Trpwrov KaKov,
co&re KciKelvo ravrov ayadov re Kal Kakov' y ayadov re Kat KakkovTj.
e'0/^o/&)? 87J ^7]r7jreov Kakov re Kat ayaQov, koX alcr^pov re Kal
KaKov, Kal ro irpcorov dereov rrjv Kakkov7]v , birep kclI rayadov, acf>
ov vovg evdv<; ro Kakov. "^VXV ^^ ^^ Kakov, ra 8e akka rj8ri, irapaio
xjrvxV'^ jitopcpovari? Kaka, ra re ev raig Trpagecrt, ra re ev rol<; eTTtrrj-

8ev/Liacrt. Kal 87} kclL ra aco/Jtara, bcra oiirco keyerat, yj/^vx^] 7]8ri
TTOtet' are yap delov ovcra, Kal otov /Jtolpa rov Kakov, cov av ecpayjfT/rat

FKal Kpar^, Kaka ravra, cog 8vvarov avrot? /bteraka/detv, Trotet.

'
Ava^areov ovv iraktv eirt ro dyaOov, ov opeyerat Trdcra yjrvxv- '-5

1. avaj^Osrira] Cod. Villd. A. ava- In Cod. Vind. C. est ftii^a. Ejusmodi Cod. Vind. D. al>est ti.
errores, qui manifesto ex hodiernorum 8. 'Ofjooioi; 2w] Sw, pro ctZ^ pra^ter Cod.
2. *a'i Tk !i-o!fa] Cod. Marc. A. to. In Graecorum prominciatione orti sunt, ne- Vind. B., qni facit cum Ed. et Ciz. Darm.
Cod. V^at. post T!t^u. additiir roZ. que sensum variant, non ultra notabimus. Marc. B.C. Blon. B. Med. A.B. Par. A.
3. oWw; fLnvn \/'y^«] Ed. Basil. Sed ib. »otkXov:n itrriv] Cod. Vind. C. xaXov B. Vind. C. D., in quibus est oiv, habent
Codd. Leid. Marc. A.B.C. Jlon. C.B. iirTiv, reliqni omnes.
Med. A.B. Par. B. Vat. (in m. ut Ed.) 6. 5s Iri^x] Codd. Marc. A.B.C. Jlon. ib. Ka.1 u.ya^ov] Cod. A^at. Kal Tu.yu.%v.
Vind. A.B.C. ^ovo». In Codd. Darm. B. Vat. 5' iTi^a. Vind. A. omittit kui.
Par. A. ai»est /iov?;, Recepimns ^ovov, qiiod il). TTpMTOV KOOKOv] Cod. Ciz. ^iaXoV. Dc 10. a.>.\a «2»] Codd. Ciz. Jlarc. A.
et sententia postulat, et confinnat aucto- hac confusione vid. Rhoer. ad Poqjhyr. Mon. C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. B.
ritas lihrorum. de Abstin. p. 291. et annot. iiostr. ad iiOY,.

4. Kai ;6aXov] Cod. IMon. A. Kai xix\m. Olynipindor. \). 1 15. 11. Tu. T= \v Ta7i or^d^iiri] Haec Cod.
ili. of^oiai^?,viii uvai] Addidimus uvxi ex 7. Codd. Marc. A. Mon. C.
Kccituva] Vat. nonnisi in marg. habet. In Vind. C.
Codd. nostris onmibus. exceptis Ciz. Par. Vat. KotKuviu. Sed Vat. in m. ut Ed. est Tah.
A., marg. Vat. ubi obelo notatum est, ib. n a>a9ov TE x«i] Codd. praiter Ciz. 13. iipei^viTat] Ita, pro vipd^TiTai, Codd.
Vind. B.C.D. Leid. Darm. Mon. B. Vind. C, haljent nostri omnes, nisi quod in Vind. C. est
5. xai ^ fioioa] Al>est Koii a Cod. Leid. >jTooyu^Dv. Sed in m. A^at. olielus est ; in v.p&i-4'r,Tai, et Vind. B. cum Ed. facit.

species ratioque evadit, ac- j^enitiis incorporea, eadem videlicet atque ipsuni bonum a quo :

intellectualisque, ac tota divina [divhni Florent.] : nianat ])roxime intellectus tanquam jiulchrum.
undc fons effluit [julchritudinis, cognataque Anima vero intellectu jiulchruni, sed alia ab
onniia talia. Quamobreni anima redacta in in- anima formante jam jiulchra ; sive in actionibus
tellectuni pulchritudine niirifice proficit. Intel- sive in studiis officiisque versentur. Jam vero
lectus autem, et quicquid ab intellectu manat, corjiora quc-ecunque jiulchra dicuntur, talia effi-
non alienum, sed jiroprium anima; decus,
fit ciuntur ab aninia, quiv quidem tanquiun divinum
quippe cum tunc solum vere sit anima. Recte aliquid et ipsius jjortio j)ulchri qua^cunque atti-
itaque dicitur, bonum j)ulchrumque aniniiv in gerit, sujDeraveritque, reddit pro naturiE cajiaci-
eo consistcre, ut Deo sit
simihs: quoniam liiiic tate formosa.
decor ainnia' provcnit, sorsqueexistentium aitera.
Quinimo id, quod et ens et entia dicitur, ijjsa est VII. Animus ojfectibus ad iiiateriaiii fiuusi nuliihus
puichritudo. Diversa vero natura est turjiitudo, procul expulsis ad intellcctualis pulcliritudinis lucem
primunique malum ideoque iliud ideni bonum exlemplu convertitur : utque ea ibi voluptatc pcrfun-
atque jiulchrum forte vero et idem ipsum bo-
:
ditur, quum exprimere nequeal, \Tum vero in hac
num, ijisaque pulchritudo. Quaniobrem siniili luce reperit ipsum bonum, eoque illic impletur gau-
quadam via quarcnduni est j)idcliruni at([ue dio, quod etiam nequeas intelligere, Ed. |)r.]
bo-
num simili quocjue turjie atque nialum. Fri-
:
Ascendenduni itaque rursus ad ijjsinn bonuiii,
nioque gradu ijjsa j)ulcliritudo collocanda est, quod anima omnis aj)j)etit. Siquis auteni vidil
 iio PLOTINI ENNEAD. I.

E6 Ttg ovv elhev avTO, olSev o keyco, OTrcog Kakov' e<peTov jxev yap w?
ayadov, kcu rj tcpeatg Trpo^; tovto. Tevgi? 8e avTov ava^alvovai irpog
To avco, Kal eTrtaTpacpeiac Kal a7ro8vo/j.evoi^ , a KaTa/SatvovTe? i]fjb(pc-

ecTfJieda' olov eTrl tcl ayta tcov lepcJov toI<; avtovac, Kadapaet^ re KacG
51/xaTicov aTTodeaei? tcov Trplv, Ka\ to yv/jcvol^; avcevac' 'eco<; av Ti<; irap-
ekdcov ev ava^aaec, irav baov akkoTpcov tov Beov, avTco fjcovco
ttj

avTO fxovov cSy, eckcKpcve^, airkovv, KaOapov acf) ov iravTa e^rjpTrjTac,

Kcu Trpog avTO /3ke7rei, kuI eaTc, kcjcI ^y, Kal voec' ^corj? yap acTcov
Kcu vov KCil Tov elvac. Tovto ovv ec tc^ cSoc, irocovg av ca^oc epcoTa^, 56
ioTTOcovg 8e ttoBov;, (3ovkofjievo<; avTco avyKpadijvac, TTcJog 8' av eKirka-
yein] fjceff riZovi)<;. Ecrri yap tco fjiev fjirjiro) ISovtc opeyeadac, co^ aya-
60V' Tcu 8e IBovTi, VTTap^et €7rl Kakw ayaadal re KaX Oafji^ov^ TTifJi-

irkaaOai pceff r)8ovri<;, kcu eKirkyTTeadai a^ka/Bcog, Kal epav akr/Orj

epcoTa Kai hpcfjcet^ ttoOov^, Kac tcov akkcov epcoTCov KaTayekav, KacB
15 Tcov irpoadev vofjn^ofjievoiv Kakcov KaTacppovelv. OttoIov iraa^ovaiv
oaoi, Oecov ecBeacv rj Sacfjcovcov TrpoaTV^ovTe<; , ovk€t av aTTode^otvTO

1. oTSs» aiiTc, oTJiv] Ivl. Basil. 8e<l 5. urtiiriii] Cod. Vat. iTiHiriii, in 111. il>. iTvyx^itiitxi] Ita scritenduni ftiit,
priiiio locn Imbent eTSj» liMld. Ciz. Marc. ut Ed. pro ritioso nuyK^nHiltni, ex CiMld. ."^larc
A.15.C. l\Ion. A.B.C. Mcd. A.B. Par. ib. frajaW.] Ita, pnpter Vind. C.D., A.B.C. Jlon. C. Vat. et marg. Vind. D.
A. Vind. A. B. lu Cod. Vind. D. est pro ariXiut, Co<id. nostri omnes, nisi In Codd. Darm. Mou. B. Med. A.B.
iT2ii (sic), in m. oTSs». In Cod. Ciz. altero quod iu Leid. et Vind. B. est i»!X6i»». Par. B. Viud. D. est avyxi^airimni, ut
etiam loco est iTSf». In Cod. Vat. scri- 6. aAXoT{/8»] Abest a Cod. Leid. et in marg. Ed. ; in Cod. Par. A. cvyx^iz.
, liitur fliSi» ayTo TSi». Vind. B. c<iriinxi,

2. T£y|j;] Ita pro Titl^i/f Ctxld., prater ib. aiiTu ^e»»] Scripsimus auTaJ pro 11. "E^t/ yu^ tZ\ Cod. Leid. jM>st yaj
marg. Codd. Marc. C. Mou. A. VmA. ctir^ ex Cixl. Marc. C. In Cod. Vat. est inserit xa:.
B.C.D., omne.s, iiisi qiuMl proba lectio in auTo /«»» «uto J3>i. ib. i^iytcixi— i'S«t(] Cod. Vind. C. haec
Maro. li. et Vat. iii marg. correcta est iu 7. ?5ti] pro lici, prseter Dann. Par.
Ita, omittit.
lectioncm Ed. B. Vat. Vind. B.C.D., omnes. 12. iyaciii —
iKT>.iirTiciai] Cod. Vat.
ib. avafiaintvffi] Cod. Ciz. ava&aUovra. ib. i|»i5T»]Tai] Cod. Vat. i%n^TVTai. ayis^ai Ti Kai iKTknTTlff^ai. In marg.
3. T» ivu] CaM. Marc. A. Mon. A.C. 8. «ai ^i, xai] (a>A. Ciz. ^wb. In Cod. ayariai et add. quae omissa sunt in con-
Vat. Vind. B. t» civai. Vind. C. atiest aJtenim «ai'. textis.
ib. iTiiTT^aifuci] Cod. Vind. C. iTKrr^a. ib. aTTi»»] Ita cum Ed. nonnisi Ciz., 14. Sjj^iT,-] Pravam scriptionem i^v/ius
(puca. Pro seq. >eai in Cod. Mon. B. est n-.arg. Marc. B. et Vat., cuni Mon. C. cum Ed. habent Codd. complures pro- ;

cKim, superscriiito x. Viiid. C.D. Par. A. 3Iare. C. Reliqui bam Codd. Jlarc. A.B.C. Med. A. B.
4. iTi Ta ayia] Ta .'iddidimus ex Codd., aiTies. Vat.
praiter Vind. B.C.D., omnibus. 10. Tciavs Si] Cod. Vind. C. Teien Si.

ipsum, novit quod dico, quo \>avXo sit pulclinim. mentis atquc essendi. Id igitur quisquis vidit,
Appetibile quidem est tanquani bonuin, ad id- quanto, jiroli Jujiiter, ardet amore, quanto desi-
que ajijjetitio tendit. Sequuntur autem i])suni, derio flagrat, in ununi congredi vehementer af-
qui ad superiora conscendunt, convertunturtiue fectans : quam mirabiliter voluptatem cum stu-
ad ijisuni quatenus exuunt, qua? induerant de- pore conmiiscet ! Sic jjrofecto natura compara-
scendendo. Quemadmodum, qui in sancta .sa- tum est, ut qui nondum videt, ipsum appetat
crorum jicnetrant, jiurgantur jirius, exuuntque tanquani bonum qui vero jam videt, oblectetur
:

vestes, nudique jjrocedunt, quousque progredi- velut pulchro, admirationeque cum voluptate
ens aliquis dimissis omnibus alienis a Deo, se pariter impleatur saiutari quodani stujwre pul-
:

ipso tantum diviiuun ijisum inspiciat solum sin- setur : vero summoque aflRciatur amore acres :

cerum et simj^lex atque jiurum, a quo cuncta affectus, aliosque amores irrideat qua? prius :

dependent ad quod respiciunt, et sunt, et vi-

: habebantur pulchra contemnat. Quod quidem
vunt, atque intelligunt. Causa enim est vit£e et ferme his cjuoque contingit, qui, cum obvias ha-
 LIBER SEXTUS. n I

56,
blJLOi(i)<; ahXodv KaXXr] croyfJbaTaiV. Tt brjra oio/xeOa, el xic avro to Ka-
\.0P OecoTO avTO ecfi eavTOv Kadapov, fxi] (rapKMV, /xrj crwiJLaTO^; avd-
Trkecov, fjiri ev yrj, fxi] ev ovpavco, \v ij Kadapov ; Kat yap eiraKTd
CTrdvTa TavTa, Kal fie/u,iKTat, Kal ov irpcoTa, Trap eKeivov 8e. Et
ovv eKelvo, o ^opriyel fxev aTracnv, ecf) eavTOv 8e fjuevov 8t8o)crt, Kot^
ov 8e^eTat Tt elg avTo, t8ot, fjtevcov ev r^ deci rov TotouTov, Kal cnro-
Xavcov avTov, bfiotovfjtevog, Ttvo<; av eTt 8eotTO Kakov ; tovto yap
avTO fjbaktCTTa Kakkog ov avTO kclI to TrpwTOv, epyat^eTot Tovg epaarag
avTOv Kakovg, kcu epacTTOv? irotel' ov 8if Kat aytav fjbeytcrTO<;, kcu
T>ea-)(^aTO<; xjrv^alg irpoKetTat, virep ov Kal b Trd<; irovog, fxi] dfLotpovq^o
yevecrdat Tr]<; dptaTT]^ 6ea<;, rj<; b fjtev tv^cov, fxaKaptog, byjnv fxaKa-

piav Te6eafievo<;' drv^yg 8e ovTog b fjtr] tv^cov. Ov yap b ^pcofiarcov

7] crcofjtaTCOV Kakcov fir] tv^cjov, ov8e 8vvafjteco<; , ov8e ap^cov, ov8' b /3a-
(rtkecag fiy tv^cov, drv^T]?, dkk' b tovtov Kat fxovov, virep oi) Trjg

Tev^ecog koI fBarrtketag Kal dp^ag yr]<; aTracrr]?, Kal 6akaTTT]<; , Kal '5

Eovpavov irpoeadat ^^pecov, et KaTaktircov Tt? Taura Kal v7rept8cov, elg

eKetvo aTpacpelg t8ot.

1. ofjLoius aAAa»v] Cod. Vind. A. aXXa/v ««} aiSs». In Cod. Vind. D. est quidem i."!.
«{X"' 'y^^l ^*"'- Cliz. «{;(;?$ absque
oftotui, xai oy, sed in ni. ouTia.
«uTo To xocXov] Cod. Vat. oniittit to.
ib. 8. ro v^ojrov] Cod. Vind. C. ro -Troart^ov ib.xai ov^avov] Post ou^avov inserit Ed.
In Cod. Vind. C. desunt verba airo (sic). oy, qiiod ortum est ex ipsius vocis ov^avov
iotvrov, ^v^oHi] Abest a Cod. Vat.
10. scribendi compendio, ([uod, in Codicis cu-
2. Cod. Marc. C. iatire.
ioivrov] ib. xaJ iras] Abest a Codd. Leid.
'o jusdam margine suis literis explicandi
3. iV i] Cod. Vat. iV li'. ]Marc. A.B.C. Mon. A.C. Vat. Vind. compendii causa adscriptimi, a lil)rario
4. Ei tft/v] Cod. Vind. C. owSew eI ovv. A.B. inepto cum ipso com]>endio receptiun fuit.
5. l^' iu.vrov] Codd. Leid. I\Iarc. A. Cod. Ciz.
12. ri9ioe/z'ivos] n
Sietfi'ivo?. Ex eodem nou compendii errore
intellecti
Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. >.^ oyS' 0*] Cod. Leid. ov^ri. Codd. flu.xit, quod Cod. Vind. C. xxi ov-
est in
B.D. if'. Cod. Marc. C. tauT-f . Vind. D. Marc. A. Mon. A.C. Vat. Vind. A.B. vov. Vid. Villoisoni Tab. III. Compen-
'tltvro'. ovVi omisso 0, Codd. fllarc. B.C. Vind. D. diorum ad Apollouii Lex. Iliad. et Odyss.
Cod. Vind. D. fi.'--.voiv.
ib. fjiivav] ovli 0. —
Verba o (satr. nv^iu; ko:i omissa Paris. I77,S* 4- ^' ^a.ra.Xi^Troiv ns absunt a
ib. Codd. Ciz. Leid. Blarc. A.
xoil ov] siint in Cod. Ciz. Cod. Leid. Mox svSov abest in Cod. Ciz.
Mon. A.C. Vat. (in m. o'v) Vind. A.B.

buerint deorum, vel daemonum formas, caetero- ipsa sit jjulchritudo, amatores suos pulchros effi-
rum deinde corporum formas nihiii ])endunt. cit et amabiles. Ubi profccto maximum extre-
Quidnam igitur acturum putamu.s cum, (jui pul- mumque animabiis propositum est certamen, cu-
chrum ipsum fuerit contemplatus Ipsum, in- .^"
jus gratia prorsus elaborandum, ne forte reUn-
quam, in se ipso purum neque carnibus, neque : quamur optima? contemplationis expertes, quam
aho corpore pra;gravatum, neque terra, neque c]uisquis assequitur, evadit feiici visione beatus:
cfclo comprehensum, ut videlicet existat purum.? contra vero, qui non consequitur, est infelix.
Eteniin adventitia suiit h;Ec omnia atque mista, Non enim miser est, qui colores };)uichros et for-
ideoque ncc prima, sed ab ipso ]irocedunt. Si mosa corpora non conse([uitur neque qui a po- :

quis ergo iliud, ()uod praebct quidem omnibus tentia et principatu regnoquc excidit sed qui :

muncra, manetque interim in se ipso dum tradit, hujus solius caret possessione, pro qua certe sola
nec quicquam ab alio recipit, quandoque intuea- regna imperiaque terrae totius, et maris, atque
tur, in cjus intuitu permanens; adeoquc frua- coeli oportet abjicere : si relictis his omnibus at-
tur, ut similis ipsi quonam pulchro ulterius
fiat, que spretis, ad ipsuni quis conversus intueatur.
indigcbit .''
Id namque cum pnccipua primaque
 I 12 PLOTINI ENNEAD. I.

Ti? ovv 6 TpoTTO? ; TiV /irj^avr/ ; Traig tl<; deacnjTaL /caA.Ao9 a/u,Tj-

^avoVy olov evSov ev aylot^ lepol? fxevov, ovSe Trpoiov et? to e^co, tva
Ti<; Kol /3e/37)X.o? t8y '
It(o 87] koI avveTreado) el<; to elaco 6 Svva/xe-
vog, e^o) KaTakiTTOov bxjnv ojx/jbdTCdv, fJbTjh^ eTncTTpecpoov avTOv elg Taq
STrpoTepag dyXaiag cro)jiiaTO)v. 'iSovTa yap hel Ta ev crcdjxacn Kaka fJiri^

TL TrpocTTpe^eiv, dkka yvovTag, &>? elcrlv elKove; kol tx^V '^^^ CTKial,

(f)evyeiv Trpo? eKelvo, ov TavTa elKoveg. E( yap tl^ eTrL^pa/jLOL, kafBelv

^ovko/jLevo; w? dkrjOLvov, ola elScokov Kakov ecf vSaTog oxovfjievov, ov
ka^elv ^ovkr]6ei?, co; ttov tl? /jlvOo? Sokco /jlol alvLTTeTaL, 8vg elg to
loKaTO) Tov pev/jiaT0<;, acpavrj; eyeveTO' tov avTov 81] Tpoirov 6 exo/Jievo^
tS)V Kakcov crco/jbaTOov , Kai /ly acf)LeL<;, ov tco aco/JuaTL, Trj 8e "^VXV '^^'

Ta8vcreTat eU aKOTCLva Kal dTepTrrj toj vco ^dOr], evda Tvcpko? ev

a8ov evTavOa Kdxel aKLalg avveaTaL. ^evyco/xev 8r] cf)Lkr/v
/Levcov, Kal

69 TraTplSa, akrjdeaTepov dv tl<; irapaKekevoLTO. TU ovv rj (f)vyrj koI S7 ;

i^TTCo^ dva^o/ieOa, olov diro /layov KlpKr/g cpr/alv 77 Kakv^ovg '08va-

aevg aivLTTO/ievo; , 8oKeL /lOL, /JLelvat ovk dpeaOelg, KaiTOL 6;^&)f 7]8ovd<;

2. fiivov, 0^51] Cod. Vat. /jLcviv ot 5ij in simus Jacoits. a<i j\clnll. Tat. p. 465. sq. ib. aTi^Tvi] C<h1. Ciz. av^lTri.
m. ut Ed. ; idem j-foii», in m. «». 6. «(«;] Codd. I/eid. .Marc. A. Mou. irvviffTai'] C-od. Vat. ivifTaij 'm m.
4. fttii' — rufiuTtav] Desuiit hiec in Cod. ('. Vin<l. B. trKiii. iit
i.\.

Ed.
Ciz. In Vind. A. est ftr. pro f/yih . 7. 01/ T/tuTu\ Cod. Vat. cw, in in. ov. ib. <i>iiiyuftiv] Codd. Mon. A. Vind.C.
5. yit^ h7 Tk\ ('(Hld. lieid. Marc. .\. C(h1. Vind. C. lUo.tt pro iixovi;. ^iCyofitv. Posterior j^er^t Tt fiXtiy. Clodd.
Hlon. (\ Vind B. ik |in» ou. ih. i-ri^oiifjLoi] (\h\. Vind. C. l^i^^tcftit ; Dann. et Marc. B. ii/TaToiia,
it(. ffii Codd. Ciz. Leid. Dann.
Tt\ idein slatim {ooui.ef.ttvoi. 14. TapaKiXiVOiTo\ Ita, pro TapaKaXtV'
Marc. A. B. C. Mon. C. B. Med. A. B. 8. oJee siSd/Xow] Cod. Ciz. a7s. lu Ed. oiTOj qiiod vel invitis hbris corrigendnm
Par. A. Viud. B.C. ft^rm. De hac forma ojierarum vitio est iiie>.oti. fuit, Marc. A.B.C. M<m. A.
CiKld. Ciz.
vid. Hoogeveen. de Particul. p. 528. Sch. 9. ai !r»K] Codd. Marc. C. Vind. C.D. Med. A.B. Par. B. Vat.
T^otrTi-^iiv Vat. Videtur auteui hic locus ttiffTlO, 15. tivtcleftiia\ Codd. Ciz. Leid. Marc.
lei^eudus: *lSav7-a yao 0} rec iv traifiiatri xakoi 10. a(pa»«f] Cod. Vind. A. a^a*li',-. A. Mon. C. \'at. Vind. B. uvt^oftt^a.
f/.r, Ti iti tr^offT^i^siv X, T. y. Ita nimirum 12. £1? trxoTii.a]Cod. Marc. A. lis Ta ib. fltiyov\ C<Ki. Marc. C. fi.uyeu;.
hunc lociun restitui jubet vir eleganti.s- ffK. OkI. Vat. (TKOTiivtts, in m. a. 16. «5o»af] Cod. Vind. C. riiovat.

VIII. Pulchritudhwm quumodo anima videal. lAiiimi mulacra sunt. Si quis enim ad ha'c proruat,
jHiter (juidein e.st intellectus ipse divinus, patria vero quasi vera capessens, quas tamen velut forniosse
inielleclus itlius pulchritudo, miraque series idearum, imagines apparent in aqua, idem procul dubio
ad qitam redit, cmn priinum videt. Vulet autem eam patietur, (|uod (ut fabuia tradit) ille perpessus
subito, cum iiiferiora non videt amplius vel externo
est, qui innbram captare contendens in aquani
vel interno sensu. Ed. pr.]
sese mersit, atque disperiit. Simili namque pacto,
Quis itaque modu.s
qua? machina ? quit ra- .''
(juiformas corporum aniplexatur, neque inde dis-
tio ? qua quis iiiexistiniabilcm pulclu-itudinem cedit, non tam corpore quam aninio in profun-
contempletur: pulchritudinem, inquam, in sacris dum tenebrosum, mentique horrendum, praecipi-
adytis constitutam, neque prodeuntem foras, ne tatur ubi et apud inferos caecus et hic manens,
:

quis profanus inspiciat. Ingrediatur ergo, atque utrobique vcrsabitur inter umbras. Hic igitur
progrediatur, quicunque potest, in intima, extra verius admodum ahquis proclamabit, abeamus
relinquens intuitum oculorum, neque soUta spec- hinc amici, in patriani duicem confugientes. Qua?-
tacula sensuum ulterius a tergo respiciens. Opor- nam igitur fugicndi ratio.'' et qua via veneficia
tetenim hanc intuentem nihil penitus corporea- Circes Calypsusque devitabimus Quod quidem .''

pulchritudinis uhra spectare, sed cognoscentem licet perobscura Ulixis significat fabula quas :

corporea hsc esse imaglnes, vestigiaque, et um- illum fingit manere nolentem quamvis specta- :

bras, ad ilhid omnino confugere, cujus h»c si- cula iJH ocuhs jocunda occurrerent, et ceetera,
 LIBER SEXTUS. 113

^ o/xfJbaTOiV, Kol KakXet ttoAAw alorOn^Tw (tvvodv. IlaTplg Se yfuv odev

81

TrapyXBojaev, koI iraTTfp eKel. T/9 ovv 6 aToXo? Kal 7} (pvyi] ; ov irocrl

Set biavvaacy iravTaxov yap (pepovai 7r68e? eTn yyv akkrjv anT akkr)';'
novbe cre 8el 'iirirwv oxvf^^^ V ''"* dakaTTiov irapaa-Kevaaai, akka TavTa
TrdvTa dcpeivat 8ei, Kal /xr; ^keTreiv, dkk\ olov [xvaavTa, b\lnv dkXrjv
dkkd^aadai, Kal dveyelpai, yv e^^et /biev ird^, ^^pcoyrat 8e okiyoi.
Ti ovv eKeiVT), i) ev8ov ^keirei apTi [xev eyeipo/xevr), ov iravv Ta ;

kaixirpd 8vvaTai /SkeTretv. 'EOiaTeov ovv ttjv -^vxw civttjv, TrpcoTOv

C/xev Ta Kakd /Skeweiv e7nT7]8ev/xaTa' elTa epya Kaka, ov^ baa ai
Texvai epyd^ovTai, dkk' oaa ol dv8pe<; ol keyo/xevoi ayadoi' eZra. 10

y\rvxvv 'i8e tcov ra epya Ta Kakd epyal^o/xevMV. Ucog dv ovv 'i8oi<;

xj/vxw dyadi/v olov to Kakkog e^et Avaye em aavTOV Kai i8e. Kav ;
'

/xi/iT(o aavTOV i8r/<; Kakbv, ola TTOtrjTi/g dyak/xaTog, b 8e2 Kakov yeve-

adai, TO jJbev dcpaipei, to 8e dire^eae, to 8e kelov, to 8e Kadapov

jyeTTOir/aev, ecog eSet^e Kakov eTTi tco dyak/naTi Trpoacoirov' Ovtco Kans
av dcpalpei oaa irepiTTd, Kal diTevdvve baa aKokia, baa aKOTetva

1. St jjio;.] Codd. Darm. I\Ied. A.B. 7. >i svSov] Codd. Leid. BJarc. A. (lii<- A.C. Vind. A.
praic«dente dist. maj.) Vind. B. » iv^ov. 12. To «aXXo;] Articulus deest iu Cod.
2. rretpvX^efAiv'] Cod. A^at. \n m. IVw; \h. ov 'Ta.\u\ Cod. Ciz. oli 'TTa.vra. Ciz.
8. Tpurov jwlv] irja/Ta ftlv est iu Cod. ib. xav fiLvJTroj] Cod. Ciz. xai f/.riroi. Cod.

.^. Siivuo-sei] Ita Codd. Marc. A.B.C, Mon. A. Vat. xai, in m. xav.
reliqui cum Ed. Siawyffa*. oi/;^ offa at T£;^;vai] Cod. Vind. A. \-i,. ffo.vrhv ('(Sji;] Cod. Vind. A. i'S>;.
9.
ib. ci-T «XX»;] Cod. Vind. A. sw' aX- Kai pro ovx- Artiailum addidimus, quem ib. i'Ssr| Codd. Leid. Marc. A. Mon.

Xxs. e.xhibent, pra-ter Cod. Marc. C. Vind. B. C. Vind. A. Vat. Si

Cod. Vind. C. o-yvavra.
5. fAitffavTx\ C.D., omnes nostri. 14. uvi^iffs] Cod. Ciz. aTi^iviri.
6. Ita, pro avaysr^ai, recte
a.\iyupat\ II. «V ayv] Hanc recepimus lectionem, 16. a(pai^it] Codd. Dami. Mon. B.
Codd. Marc A.B.C. 5Ion. A.C. Med. pro ex marg. Ed. et Cndd. nostris,
oui a», Med. A. (ex corr. ejusd. m.) aifiat^i.
A.B. Par. A.B. Vat. Vind. A. IMox exc«ptis Vind. B.C.D., omnibus. "iSmj, pro ib. aTiv^vvi] Cod. Viiid. A. a^£y$uvsv.
Marc. C. ^fiirm. ('2>if, exliibuerunt Codd. Marc. C. Mon.

(iu£esensus oblectant, promitterentur. Patria
vcro nostra ibi est, unde venimus, ibidem quo-
que pater. Qua?nam igitur classis et qua; fuga
Haud sane pedibus est fugiendum. Pedes enim
ab alia passiin in aliam ferunt terram. Neque
rursus ecjuos ad veliendum, neque naves ad na-
vigandum hujus gratia parare debemus imo
vcro haec cunctu dimittere, neque prospicerc qui-
dem, sed visu corporis clauso alterum pro hoc
visum assumere atque suscitare, quem habent
quidem onmcs, utuntur vero perpauci.
IX. Quumodo anima landem ad veram pulchritudinem
pervenial, et qualis illa anima
pulchriludo. \_Oculus
intimus est ratio contemplatrix.aulem
animte proprius est hujus ocuU lumen. Ipsum deni-
que honum est lux paterque luminum. Anima igitur
cum oculum ab exterioribus prorsus avertit, subito
ad iiitima convertit lumina atque lucem, evaditque
non solum luminosa, sed lumen. Ed. pr.]
.''
Quidnam igitur intimus ille oculus inspicit.''
Profecto subito exjjerrectus haud valde lucida
{)otest asjiicere. Assuefaciendus igitur animus
primo quidem studia pulchra considcrare, deinde
: opera jiulchra: opcra, inquam, non qu;c fiunt ab
artibus, sed quic a viris probis aguntur: jMst
ha;c eorum animum, qui talia gerunt, debes in-
spicere. Quonam igitur pacto, quale sit animi
boni decus, inspicics ? Agc, te rcvoca in to ip-
sum, atquc contemplare, ac si nondum te cog-
nosces pulchrum, statuarium imitabere. Hic
enim, ubi statuam optat pulchram, partim qui-
Intelleclus dem abscindit, partim quoque dirigit, et expoh-
turus abradit, partim lcvigat ct abstergit, doncc
facicm in statua exprimat speciosam. Ita et tu
tolle supcrvacua, obiiijua dirige, obscura pur-

VOL. I. Q
 114 PLOTINI ENNEAD. I.

'
Ka6atpo)v, epya^ov elvat ka[jL7rpa, Kal fjbri iravarj reKTaivuiv ro crov
ayakfjba, ecog av eKka/Jbi^eLe cfol rr]<; aperr]<; 77 deoetSy? aykata, eoog
av i8r)9 <jco(ppoavvr]v , ev ayvui ^e^waav Kadapo). Et yeyova? rovro,
KCii elSeg avro, kcu cravrco Kadapcog avveyevov, ovSev e^cov ejJLTToSiovE
Sirpo^ ro ei? ovrco yeveaOai, ovSe avv avrco akko ri evrog jbie//.ty/Lievov

e^u)v, akk' oAft)9 avrog cpcog akrjdivov fjiovov, ov /Jbeyedei fjbefjterprnxe-

vov, ovhe a^yjfJtari etc ekarrcocrtv 7reptypa(f>ev, ov S" av elg fjieye6o<;

8i aTretptag av^r)6ev, akka afnerprjrov Travra^ov , ayg av fiel^ov rrav-

T0<; fJberpov, Kat Travrog Kpetacrov ttoctov. JLl rovro yevofxevov cravrovF
lotSot?, oxjn; 7]8r] yevofu,evog, 6apcrr}crag Trepl cravrco evrav6a r)8r]
Kal
ava/3e/3i]Kco';, fJii]Keri rov SeiKVVvrog 8er)6etg, arevtaag I8e' ovrog
yap fJiovo<; b o(^6akfJiog ro fieya Kakkog ^keTret. ILav 8e ty eTri rr]v

6eav ki]fJicov KaKtatg, kcu ov KeKa6apfjtevog, rj aa6evr]g avav8pia, ov

8vvafjbevog ra Travv kafJbirpa ^keiretv, ov8ev ^keiret, Kav akkog 8etK-

1. >.x//.T^i] CikI. Viixl. .\. xx\ic, iii m. ib. «iS!» ix"'] Abest ix'" in Cod. ib. itt^n<ras\ iaffwxi est in Cod. 31ed.

ut Ed. V'ind. 15. B. Ego in seqq. post xa* ante ivTav^a,

ib. xai /iii] xai omissuni in Cod. Vat., 5. us diru] Cod. Vind. B. ivs cvtu, suadente Dissenio meo, conmia posui.
in m. add. Viud. C. ils curu. 1 1. at/To; ya^] Ita Codd., pneter Vind.

ib. TlKratvMv] Ita, pro TiKrccvuy, qU(Ml ib. oiSs TVv auraj] Cod. Ciz. oiiii ffaVT^, B.C.D., omiies ; Ed. toZto,
est in Ed., pneter Uarm. Alon. li. .'Meii. Idein oinittit ])roximum i^mvjet exhiliet 12. fiXtTu] Abest liaic vox in Cod.
A.B. Vind. H.D., omiies, nisi iiuod iii iiini t'iKld. Marc. A.B.C. ot.os pro oXas, Vat., in m. add.
Vind. C. scribitur T£«T£nu». Dcdi nuTi quod expressit Ficinus. Rinckio ib. Si !'>i] Cod. Mon. A. 5i i/r.

2. ayXala] C-od. Vind. C. ayyiXia, placet lectio Cod. Ci/. olVi aw

cauTZ, \7,, Kaxtais] Cod. Vat. xax'iav, in m.
ib. 'ius iv 'lins] Ita Codd. nostri onnies, 7. aj us] Cixi. Vind. B. av u;, ut Ed. Sequens a Cod. Vind. B.
ov aljest

exceptis Vind. B.f".D., qni cum Ed. ha- 8. «XXa afi'iT^riTev] Codd. Darin. 3Iarc. ib. avavlQiet] Ita, »it etiam Fic. legit,

bent 'iiois. Debeliant illi etiam 'ius dv i«- A.B.C. Vat. ix>.' i^iTf. Cod. \'ind. B. de<limus ex Codd. Dann. Marc. B.C.
Xafi.^>i. Quod necessariii recipiendum habet iXX' aTfciTiyiTov. In Cod. \'ind. C. IMed. A.B. Jlon. B. Par. A.B. marg.
erat, si inodo nnus c^idex addiceret. desunt verba vavTos fcir^ov xai rravTos Vat. et marg. Ed. In Codd. Ciz. Leid.
3. x«9«ja)] (;od. C'iz. xaSa^Hs. x{(/>«» «•»., pergitque Codex in dimidiata Marc. A. Mon. C. A. Vat. (iu cont.)
ib. F.i y'tyovas] Cixl. Vat. yiyoviv, iii m. voce ffev. Vind. B. est s» «»5^/«. Cod. Vind. A. ha-
ut Ed. 9- TouT» yivifttvot] Ita,oim marg. Ed., bet h ai^ia (sic). Cod. Vind. C. i»?fi«i:
4. xai iTSis] Codd. Med. B. Par. A. Codd., pra?ter Vind. B.C.D., omnes, nisi (sic). Cod. Vind. D. nim textu Ed. i».

t}ts. quod in Cml. JMou. A. est toZtov, Sola i/ia,

ib. xuia^us] Codd. Marc. A.B. Vat. Ed. in contextu liabet tovtov 5,i»i?|i«i»iiu. 14. t» ravv Xa/iT^a] Cod. Ciz. omittit
tctt^ecfios, 10. yivofiivos] Cod. Ciz. yiyivrifi'tves, tcc, in Cod. Vind. C. est Ta»Ta pro Ta»y.

gando collustra, neque dcsinas circa statuam quantitate praestantius : si te ipsura, inquam, id
tuam elaborare, quousque divinus virtutis fulgor factum videris, visus ipse jam factus, atque te
tibi subrutilet, quoad temperantiam cernas firmi- ipso fretus, eoque progressus, ut duce amplius
ter in majestate pura sanctaque scdentcm. Si indiceque non egeas fige jam prorsus intuitum.
:

hoc ijisum evaseris, atque ipsum simulque te ip-
sum insjiexeris, ac purus jam habitaveris ipse
tecum, nihil videlicet habens imjjcdimenti, quo
minus sic unus efficiaris, neque rursus habens
aliud quicquam tecum intus admistum, .sed totus
ipse verum sohnnque lumen lumen, inquam,
non magnitudine mensuratum, non coarctante
figura ahqua circumscriptum, non magnitudine
tumidum, licet immensum, sed immensurabile
passim, tanquam omni mensura majus, omni
Solus namque iiic oculus ingentem inspicit pul-
chritudinem. At vero, si forte oculus vel sordi-
bus infectus, nec dum purgatus, vel ignavia de-
bilis in .spectaculum lucidissimum intendatur,
caiigabit protinus, nihilque discernet, vel si prs-
: sens quispiam spectaculum, quod aiioquin cerni
valeat, demonstraverit. Oportet enim visurum
videndo cognatum similemque prius efficere,
quam ad spectandum adhibeatur. Neque vero
oculus unquam videret solem, nisi factus solaris
 LIBER SEXTUS. 11.5

'
Q vvT) irapcov, ro bpa6i]vat 8vva/jbevov. To yap bpwv 7rpo<; to bpwiJbevov
(Tvyyeve? koa, b/Jiotov irotrjaaiJievov, 8et eTrt^akketv ttj 6ea. Ov yap
av TTcoTTOTe e28ev b<p6akfjtb<; ijktov, rjktoetBrjg //.?; yeyevr/jutevog' ov8e
To /cakbv av i8ot yfrv^y, fjbrj Kakr] yevo/Jtevr]. Veveadoi 87] irpMTOv 6eo-
et^Tjg irag, Kal Kakb<; Tra?, et jaekket 6ea(racr6at 6eov re Kal Kakov. 5

SS^H^et yap TrpcoTOv ava/3atva)v eTrl tov vovv, KCbKet TravTa etcreTat Kaka
Tct etSi], KCLt (f)7](ret to Kakko? tovto etvat Ta<; t8eag. TlavTa yap
Tavrat? Kaka Totg vov yevvrj/Jtacrt kclI ovata. To 8e eireKetva tovtov
Tr]v Tov aya6ov keyo/jtev (pucrtv, irpo^e^krj/jtevov to Kakov irpo avTrjg
e^ovcrav' axTTe bkocr^epet /jtev koyco, to TrpcoTov Kakov. Atatpcov 8e io
8'
Tct voi]Ta, To /lev vor/TOv Kakov, tov tcov el8(ov (f)7]aet tottov' to
\iaya6bv to eireKetva, koI irrjyrjv, Kal ap-^rjv tov Kakov' 7] ev t(o avT(o
To aya6ov Kal Kakov Trpwrov 67]creTat, irkrjv e/cet to Kakov.

1. iriepuv] Ita Darm. et Par. B., et eo- C. habet SSs. Med. A.B.
(lem 1110(1(1 legit Fic. ; reliqui cum Ed. ib. yivofiU^] Codd. Ijeid. Marc. A. g. >.'iyofiiv'] Cod. Ciz. >.iyof.i.ivm.

Tagov, \'ind. 15. yiyivvvifj^ivYi. Pro "^h Cod. Ciz. ib. T^o auT?!] Codd. Marc. A.C. Mon.
ili.iiximxi] Ita Marc. A.B.C. Mon. Oi. \'ind. C'. ill seqt|. KdckXo; tov. C. Vat. Vind. C.D. auns.
A.C. Med. A.B. Par. A.B. Vat. In 5. /u.'ikXi:] Ita, pro fiiXii, Codd. Darm. lo. Xoyaj] Cod. Vind. C. Xoyos.
C(Hid. Leid. et \'ind. B. est opua^at^ reli- Marc. B.C. Med. A.B. Vind. C. Codd. ib. Aiai^Mv —
ToTov] In Cod. Vind. A.
qui cum Ed. halient Oj^airSjjvai. Leid. Marc. A. Mon. A. Vat. Vind. A. haac desunt.
2. votinrafjcivov] Cdd. Vind. B. •roivtffa- B. fAiXXoiy Mon. C. fiiXoi. To xa.'kov Cod. ir. vojjTa] Cod. Vind. C. vdij^aTa.
fiivov. In seqq. Vind. C. av ^oT-e. Leid. ib. ToTov'] Ita,pro TpoTov, (nim marg.
3. iTSi.] Codd. Par. A. Vat. "Ss». Cod. 6. ttffiTai — TiavTa] Desunt hfpc in Cod. Ed., Codd. nostri, prajter Vind. C.D.,
Vind. C. niox ^Xjo5«f. Vind. B. omiies.
4. To KaXov] Deest to in Codd. Leid. 7. iSsas] Cod. Vind. C. /5/«;. 12. ri £v] Cod. Vat. ^, in m. i'.
et Vind. B. 8. TavTai;] Cod. Vat. TauTa ; in m. 13. To aya^v] Scribitur Taya$ov in
il). i'5oi •4'U^ri]Codd., prieterCiz. Danu. ut Ed. Codd. Darm. Marc. A. B. Mon. C.
Marc. C. Par. B. Vind. A.B.D., '!h, ib. pro yivjj^atri, quod
ytvv^ftairt] Ita, Vind. B.
pro J'5«, (juod est in Ed., nisi quod \'ind. est in Ed., exhibent Codd. Marc. B.C.

esset ; neque rursus animus, nisi factus sit pul- ram, pulchrum circa se efFundentem; quapropter
cher, ipsain pulchritudinem intuebitur. Efficie- ratione quidem eloquutioneque integra id pri-
tur ergo divinus, sive deiformis quiJibet atque mum occurrit, diciturque pulchrum. At si in-
pulcher, si modo Deuni sit et pulchritudinem telhgibiiia ipsa distinxeris, jjulchritudinem qui-
insjiecturus. Sic enim primum ascendet in nien- dem intelligibilem esse dlces habitaculum idea-
tein, ibiquc pulchras omncs species contemplabi- rum ; ijjsum vero bonum, quod supcrius cst,
tur, atque affirmabit pulchritudinem illam ideas fontem principiumque pulchri : vel forte in eo-
esse. Cuncta namque his pulchra sunt, genituris dem ipsuni bonum, primumque pulchrum pones
videlicet mentis ejusque substantia?. au- Quod pra;ter id, quod ibi pulchrum.
tem liis superius est, dicimus ipsius boni natu-

Q 2
 MARS I LI I F I CIN I

IN

LIBRUM VII. DE BONO PRIMO, ET ALIIS BONIS,

ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI,

Ipsum bonum est super essentiam, vitam, intellectum.

XN universo reriini ordine niilla cssentia in se benc sint, vivantquc quam optinie. Intima igitur
ipsa quiescit, sed omnis naturalitcr atque semper cssentise actio, sive vita, sivc motio, sivc cognitio
tota virtute sua nititur ad aocnduni idque na- : nuncupctur, non per se (piidcm bonuin e.st: nam
lurale, propnuin(|ue niunus cssenti;v onines non si forsaii vel ex malo pendcat, vci ctiam casu

aliundc, quani a prima cssentia, sortiuntur: <juo- (]Uodam, vel errore labatur ad nialum, est procul
niani videlicct ipsa fermc siinili (|uodani nixu dubio nialuni pcr supcrius igitur ali(|uid ex-
:

prodit in actioneni. 1'rodit aulcni cssentia qua-- istit, fit(]ue boiiiun

(]uaiituiTi scilicct et a
: bono
libet atquc ipsa cssentia in acti(mcm, ut melius naturalitcr proccdcndo habct ali(juid ipsi bono
inde .se habeat. Neque hasc igitur qua;hbet, ne- simile, et aa bonum idem rite sc convertendo,
que illa est ipsum bonum, cuni ct non quiescant simile quiddani rursus cfficitur. Conchulc igitur:
in se ipsis, ct in mchus agendo proficiant. ^le- sicut essentia' singul;e ad bonuni suum singula-
lius enim se liabct cssentia, si agat, (|uam nonsi tini scsc habciit, sic i|is;uii quo(]ue essentiam ad
egerit. Ncquc rursus ipsa cjiis actio estipsum ij)suin bonuni se prorsus habcre, atque omnino
bonum, sumnuis^iuc essentia' finis : nam ab es- ct bonum iioc liuic essentia! appctcnti, et ipsum
sentiaj viilute dependet esscntia vcro actioque
: bonum ipsi cssentia; similiter anteponi. Esse
simul pendet ex bono cum idco scmper agat,
: vcro ipsitm bonum, ipsumquc unum pcnitus
ut mchus agendo se habcat ne(jue ahter se lia-
; idem : Item ipsum unuiii essentia superius esse,
beat meiius, quam ad bonum scnipcr agendo: ojijjortunius ;uibi disjjutabitur. Sed ha?c hacte-
nam ct bcne se habct primum, cuni ei ipsa ct mis iiujus libri sit suinma. Agit vcr-o dc bono
ejus actio procedit a bono, ct rursus bcne, nieii- cursijn, et quasi ai-gumcntum prccparans libris
usque cum ad ipsum bonuin se toto nixu con- suis, in quibus de bono diligcntissimc disputat.
vertit. .Jam vero ex eo quod essentia e)us(jue Hujus itaque vcl argumenti tria sunt ca-
liliri,

bono tan-
actus, id est, vita, et intellcctus ipso jiita. In primo probat ijisuni bonum esse, ad
quam possumus ab
fine perficiuntur, conjectare (juod feruntur (]uidcm omnia, ijisum vero fertur
ipso bono tanquam principio cflici. llndc cnim ad nulhini. In sccundo quomodo ad ipsum aha
efficitur unumquodquc, inde rursus ibidcmque ferantur, atque rcfcrantur. In tertio tres quae-
perficitur. Testatur hoc et humana natura. Non stiones circa superiora movet, et solvit.
cnim esse atquc vivere per se ac simpliciter ho-
mines appctunt, sed ut bene sint, beneque vivant: Bonitm unicuique prnprium est actio naturalis expedite
quasi hiec ipsius boni duntaxat gratia concupis- directa ad ipsum universi bonum, qumi est princi-
cant ipsunique boni munus tum essendi, tum
:
piuni omnium atquejinis.
vivendi muncri naturali quodam judicio pra>fe- I. In primo capite tradit actionem unicuique
rant. Sicut enim esse viveretjue nonnunquam bonum quiddam esse actionem, inquam, non :

respuunt, non quidem simplicitcr, sed niaii ipsius simpliciter, sed tkijilici quadani conditione. Pri-
gratia, id est, ne sint, vivantque pessime : sic ma quidem est, ut sit actio naturalis, id est iioii

eadem rursus adsciscunt gratia boni, id est, ut violenta, non fortuita. Secunda, ut nulla ex
 ARGUMENT. MARS. FIC. IN LIB. VII. ENNEAD. PRIM^. 117

partc deficiat, id est, neque sit debilis, ncque sit bonuni, j)atct idem esse finem. Onmia enim
obliqua, sed potenter et rectc feratur ad fineni. (juam oj)tiine afficiiuitiu' in ]>riniij)lo suo: onmia
Sed curnam actio talis cst bonum ? Quia vidc- rursus (juam ojjtime in fine exoj)tato sc hab(;nt
licct idcirco naturalis est, quoniam ab ipso bono deni(jue cumsingula unde jirocesserunt, illuc et
inserta est auctore natune. Item quia dum rito aj)j3etendo j)ro viribus convertantur omnia vero :

tendit in finem, necessario fertur bo- ad ipsiuii sic convertantiu' ad bonum velut ad finem, j)atet,
num. Hoc cnini velut omnis natur.a' principium, a bono oinnia tancjuain a jirincijiio jjrocessisse.
omnem quoijue naturam velut ad finem instituit Ca^tera (juidem actione (juadam bona censentur:
ad se ipsum. Inter hajc significat, qua? sunt in- actione, inquam, dujihci, tuni qua fiimt ab ij)so
animam, proprie ([uidem ad pro-
fra rationalem bono, cju.e (juidem nihil ahud est, cjuam illinc
quanlam bona natura duci Ad ipsum vero
j)ria : quideni ij)sum bonum, hinc vero ijisa rerum inde
prinuun summumque bonum non pcrduci qui- factaruni cssenfia, actusque vitalis, tum etiam
dem proprie, sed in bonis propriis consequendis cjua feruntur ad bonum. Hax- autem est apjie-
quantlam ipsius simiiitudinem reportare. At ani- titio, inchnatio, motio, generatio. Ijisuin vero
mam, cju.b per intellectum et ratitmem potest jjrincipium oniniuni at(jue finis non actione pror-
communem totius entis concipere notionem, ipsi- sus ulla bonum est, sed ijisa ejus jirima, simjili-
usque boni fontem augurari, merito et ad ipsum cicjuenatura sicut et j)rima lux sive calichtas,
:

bonum primum atque summum posse proprie, non alio cjuam se ipsa lucens atque calens. Non
tum continue ])roficisci, tuni deni(]ue ])ervenire. actione, inquam, ulla : (juia ncque extrinseca
Sed ut, quid sit i])suni bonum, intelligatur, duo (non enini versatur circa aliud, vel acquirit ah-
potissimum jirius iiitelligenda sunt. Primum quid ahunde:) non rursus intrinseca quia nullo :

quidem, esse aliquod reriun jmncijiium, idque
umnn existere. Secundum vero, ipsummet om-
nium esse finem. Sane in Theologia nostra id
totum multis argumentis asserimus, conchidi-
musque, nisi primum summumque ])rincipium
detur, sed de alio in aliud deinceps absque fine
ahquo procedatur, quic(]uid reperias, ab alio de-
vel cssentiali, vel vitah, vcl intellectuali actu bo-
num est. Primo quidem, cjuoniam si super es-
sentiam est, cjuod et probavimus, multo magis
sujier et ante omnes ejusmodi actus est, qui se-
quuntur essentiam. Secundo, cjuoniam alia est
ijisa l)oni ratio, alia vero essentiae. Ha?c enim
jiropter aliud, id est, jirojiter bonum exj^etitur :

j)endere, ideoque suapte natura nuUabile esse ipsum vero bonum duntaxat projitcr sc ijisum.
atque vacillans neque fore quic(juam stabile re-
: Rursus alia boni ratio, alia vita>, atque intellec-
rum nutantium fundamentum fixunujue cardi- tus : nam ijisum bonum necessitate projiria sim-
nem mutabilium. Atque idcirco nullam in rebus jiliciter exojitatur vero et intellectio ea
: vita
stabilitatem fore, nullum ordinem, nullam unio- duntaxat conditione eligenda censetur, si bona
nem, nullamque concordiam. Quoniam vcro res felixque sit, sl bene vivas, si bona intelligas, si
omnes stabilem quendam ordinem perpetuo ser- ijisuni inteiligcre sit tibi bonum : alioquin ali-
vant, atque in unam universi ojjeris forniam, et quando resj)uentur: ipsa vero boni natura resjiui
ad unum communemque universi finem ubique nequit ab ullo. Prjeterea boni ratio, munusque
conducunt, constat, sunimum aliquod omnium jier omnia jjropagantur ratio autem vitae intel-
:

csse ])rinci]:)ium, unicunKjue existere. Id vero et hgentiseque natura jier omnia protendi non pos-
omnium esse finem ex eo patet, quod princijiium sunt. Cum igitur natura boni tinii alia, tum
sunimum,cum a nullo dependeat, neque ad aliud prior, superiorque sit, quam natura cssentiEe,
aspicit aut agit, nequc ad aliuni fineni, quam ad vita, intelligentiae, certe nullo prorsus liorum
se ijisum, cuncta constituit. Princijiium igitur actu, sed se ij)sa duntaxat est bonum. Quam
universi atque finis est idcm. Id autem nihil ob rem in capitis hujus calce ijisum bonum cen-
aliud est, quam ipsum bonum. Si enim summum tro ac soli, caetera vero circumferentia; lineisque,
ab eo ccrte fiunt, servantur, jier-
cst jjrincijiium, item lumini radiusque comjiarat (juoniam illud :

omnia: ergo sunimum est

ficiuntur, restituuntur quidem simplex, stabileque permanens cuncta
omnium bonuni. Iteni, si est finis omnium sum- producit, reliqua vero multijihcia, et quodam-
mus et ultinuis, scquitur, ut ijisum sit, cujus modo mol)iIia per naturalem appetitum circa iji-
gratia singula semjier agunt : omnia vero boni suni continue revolvuntur. Sed de hac conipa-
ijisius gratia agunt, quicquid agunt. Utrimque ratione deque ipso lumine alibi diligentius.
igitur satis constat ipsuni omnium bonum csse
idem, quod et omnium est jirincipium at(jue finis. Qua; sunt infra animam, non habent vernm iinitatem,
Confirmatur idem ex co, quod nullum potest essentiam, speciem, ideoque nec bonitatem veram.
munus rcbus mehus exhiberi, quani (juod a sum- Anima vero et superiura habent illa tria vera, et
mo jirincijiio nullum rursus donum
traditur :
hanc veram.
melius, (juani ab ijiso bono jirabetur.
fjuod II. In secundo capite traditur, alia ad ipsum
Unde patet, idem esse principium omnium atque bonuni aliter atque aliter apjietendo converti.
ii8 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

QiUE sunt infra animam, vitam ab anima cupi- immenso boni ipsius imperio
dicere) cogitur sub
vint : ac si qua
disjimgantur a vita, vix qui-
vi bonum, cognominariciue bonum.
concujjisccre
dem et cum dolore aliquo sejunguntur et ut- : Tertium boni munus species est. Hasc enini
cunque possunt conjungi iterum annituntur. quajdam determinatio, sive distinctio, sive actus
Quod quidem in partibus plantaruvii, animalium- essentiae. Tu
vero hic dum audis, unius bonique
que manifestius perspicere licet. H<ec sane, dum donum latius propagari, quain entis et essentiae
vitam ab anima omni studio cupiunt, interea pro- munus, conclude, ipsum unum atque bonuni
ficiscuntur ad bonum nani in melius proficiunt, : ente superius esse. Cfeterum, qualis est in rebus
dum animoe, qufc ipsi bono propinquior est, pro- unitas, essentia, species, talis et particijiatio boni.
pinquant. At anima per intellectum pergit ad Profecto in mente j^rima, in mentibus aliis, in
ipsum bonum nam per id, quod in ipsa sum-
:
animalibus ]3ra?ditis ratione, vera est participatio
mum est, rite surgit ad universi summum et : boni quia vera unitas, essentia, species. Unitas
:

anim;e rursus infuriores per sensum quidem ali.-c, enim in eis, etsi multitudinem quandam habet
]jer imaginationem ali.-e nostrse tandem jier ra- : admistain, vcrum ibi tamcn conficit unum, quia
tionem bonum sibiSensus vero in-
prospiciunt. superat multitudinem, unumcjue inde indissolu-
telligenticC vestigium cst. Imaginatio rursus in- bile reddit. Est igitur ibidem et essentia vera,
relligentise imago confusa. llatio tandem cjus- cum aliquando non esse non ])ossit: vera quoque
dem est imago distincta. Proinde omnibus boni sjjecies, cum forma ibi necjueat in aiiquid informe

aliquid est insertum nec injuria, cum bonum : resolvi. In rebus autem inferioribus anima et
ipsum omnium sit principium. Tria vero potis- unitas sa?pc a multitudine suj)eratur, ideoque
simum in rebus boni ipsius dona conspiciuntur. jilurimum dissolvi possunt, et in cssentia jirivatio
Primum quidem est unitas : secundum verum (]ua'dam inest, ct lapsus ali(]uis ad non esse et :

esscntia : Sed quarc

tertium deniquc spccies. forma cum subjc^clo miscetur jirorsus informi, in
imitas primum Quoniani ipsuni Ijonum ipsum-
.''
ij5sumqiie delabitur. Quam ob rem
non verum in
(jue imum est penitus idcm. Nihil cnim unitate liis est unum, non vera non vera species
essentia,
simplicius cogitari potcst : nihil rursus et ipsa atque forma: nec igitur vcra, sed imagmaria
bonitate simplicius: cum nihil sit ipsa prius, (|uac (]ua'dam portio boiii.

sola onmium est ])rincipiinn. iSlitto, ([uod, sicut

miihitudinem omnia jiereinit, sic
dis]icrsionc in .'Sictit vita nnn
per se simpliciter bonum, imo, si
est

imionc servantur, et servata inde ])erficiuntur. dirigatur ad summum

principium, esl bonum, sin ad

Cum igitur omnia unitate serventur, et ])roficis- materiam, est malum : sic mors non est per se sim-
melius, idc]ue ipsum sola bonitate pUcitertjue malum, imo, si animam sepnret a malo, id
cantur in fieri
est, a materia, est bonum.
couse^juens cst, idem esse unitatem pri-
))ossit,

mam, at(iue bonitatem. Sequitur donmn boni III. Tertium cajiut tres adducit in mecUum
secundum, id est, essentia, (]Uii' necessario est ciuivstiones. Prinia quidem est ejusmodi : Si
post unum. I])sum nam(]ue inuim nuilam in se vita boiiuni est, numcjuid cuilibct ct (juomodo-
multitudinem c()m[)ositioncm{]uc admittil: esscn- libct viveiiti vivcre boiium cst Non certe: cjuia .''

tia vero ct ens adnhttunt. Nam ctsi natura ])ro- vita ipsa non cst per se ])rimum simjiliciterque
liibet, aliquid simul, ct ipsam unitatcm existere, bonum .sed cjuatenus potenter et directe ad ip-
:

et multitudinem in se habere, nihil tamen ])ro- sum primum consurgit bonum, eatenus qiioque
hibet, ens alii]uid cssentiauKjue ccnseri (juamvis : evadit vita jicrfecta. At sicubi claudicat et aber-
com]j()natur ex pluribus. {'imi igitur i])sum rat, chmi ab ij)so cadit bono, simul a perfectione
unum sit ente essentiaque simplicius, nccessario vita' dcgenerat. Hiiic illud Democratis Vivere :

est et prius atque su])erius. Et merito (juidem imprudcnter, intenijjcranter, inijiie, non tam
unitas ]ionitur jirimum sumini ]irinci])ii munus, malc vivere est, quam diu mori. Secunda quK-
essentia vero secundum. Latior enim est in re- stio: Cum vita iiobis quatenus cum mortali mis-
bus unitas, quam essentia. Esse namque non re cetur, atque inde turbatur, nialum cjuiddam eva-
vera materia', ])rivationique convenit. Qua? enim dat anima> quamvis sit corpori bonum et uni-
:

forma carent, in qua esse consistit, esse merito verso, est malum, quandoquidem,
nonne mors
carent. Potest tamen et una materia dici, licet quod est mortale, sua jiropinquitate vitam efficit
informis. Dici potcst et una jirivatio caecitas, malam Resjjondendo cjuaerit, cuinam mors sit
.''

sicut et visus cst habitus. Potest et materia dici malum Certe malum cum vel sit accidens, vel
.''

quodainmodo bonum, quatenus et ipsa bonum etiam accidente debilius, ideoque in se consistere
appetit, et processit a bono. Neque quicquam nequeat, alicui necessario accidit. Non autem
jjrohibet cam quodammodo judicari bonum, licet accidit ci, quod nullo modo subsistit, vel cjuod
apud Plotinum sit ipsum malum. Nam etsi
iia^c natura jiossit absque vita con.sistere. Non accidit
bonum ijwum in se nihil admittit mali, tainen rursus anim;e, si sit immortalis: ct quomodocun-
ipsum malum (si modo de malo fas est ipsum que ahter accidat, proderit animas sempiterne
 IN LIB. VII. ENNEAD. PlilM^. 119
actiones proprias absque impedimento corporis Si quis tamen vivere quidem definiat conjuiio-i
perfectiiis editiira'. Sin aniina post obitmn cor- corpori, mori vero a corpore separari, aninia^ iiac
poris non tam jiroprias peragit actiones, (juain significatione contingct utrumquc, scd neutrum
comniuncs, quasi aniinas mundi coilega, niulto ejus substantiam proprie permutabit. Teriia
minus illic cum universa vita jam viventi mali quitstio: Si bona vita est, cur non
mors est et
quicquam accidere potcrit. Contra vero anima" malum? respondet, mortem quidcm non sim-
vel liic vel apud infcros graviter perturbationibus pliciter csse malum quoniam non simplicitcr sit
:

aegrotanti niors c{uidem potius optanda est, et vita bonum vita enim niotioni cuidam siniilis
:

vita malum. Hic solvitur illa quiestio, utrum judicatur: motio vero qualiscunque sit, ab ipso
animtE ad sunnnum misera; mori, quam vivere, termino, in quem proprie tendit, denominari de-
malint. Idque procul dubio natura docet qua : bet. Itaque quatenus motio ipsa vitalis ad ma-
monente graviter cruciati amittere sensum ma- lum, id est, ad materiam forte delabitur, eatenus
iunt, quam diros scntire dolores. Denique cum judicatur et malum : ([uatenus autem ad ipsum
aninia propriam liabeat vitam, sitque per essen- bonum, id est, ad summum universi principium
tiam suam vita quaedam in se ipsa vivens, neque sese dirigit, eatenus bonum esse censetur.
aliunde mutuatur vitani, neque subit mortem.
 n A Q T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros z.

P L O T I N I

ENNEAD. PRIM.E
LIBER VII.

nEPI TOY nPXlTOT AFAOOT, KAI THN AAAHN ArAOilN.

De primo boiio atque aliis bonis.

x\.P' av ri<; erepov etTroL ayaOov eKacrrM

Kara <pvcnv rrj^ 6 j elvac^ 77 rrjv
Jo^fy^f evepyecav Kal et rt €k rroXXwv etr], rovro) elvat ayadov rrjv
;

rov afxelvovo^ ev avrro evepyetav, oiKetav Kal Kara (pvatv aet, /jtrjSev
ekketiTOvaav -^v^TJg Sr) evepyeta, ro Kara (pvcrtv ayadov avrrj.
\ EtB
he Kat rrpo<; ro aptarov evepyot, aptcrrr) ovaa, ov /xovov irpog avrrjv
ro ayadov, aXXa Kat airkco^ rovro ayadov av etrj. Ei ovv rt /jtrj rrpo^
15 aXXo evepyel, aptcrrov ov rcov ovrcov, Kat eireKeiva rwv ovrcov, Trpog
7. ArA©n,N] Cod. Med. B. xxXut. add. habet ittfyiu.
g. tVsfo»] Abest a Cod. Marc. A. 12. Sn ivsf^iia] Codd. Ciz. Marc. A. aXXo txfytr] C«ld. Ciz. Dann.
15.
10. ToiJTitj itvai] Cod. Ciz. ToT*. Codd. 3Ion. C. 5t. Ciz. tvi^ytiav. Marc. A, (wc corr.) B. 3Ioii. C. (ex corr.)
Marc. A. Mon. C. Vat. ravro; sed Vat. 13. kx) Tfi;] Hjec vocabiila omittit Med. A.B. Par. A. ivt^yci. Cod. Marc.
inm. ut Ed. Cod. Ciz., in Codd. Marc. A. JMon. C.A. C. ivt^yri.
11. a^tjvovo; sv itiiT<i] Cod. Ciz. /tti^ovo; abest T^h. ib. xai i<ri«tt»a Ta/v ovr«v]Desunt hapc
Iv iavrai. In eod. abest o/«ijflEv, in m. add. ib. a^ivrov ivt^-cy] Codd. Marc. A. in C<K!d. Ciz. Leid. Marc. A. Mon. A.
ib. a.u —aya^ov] Omisit \'at., in m. Mon. C. tvtgyij", sed uterque superscriptum Vat. ?^ed hic in m. add.

Proprium unicumque bonum est appetendo, et agendo ex parte deficientem ? Animas itaque actio secun-
converti ad ipsum universi bunum : ipsum vero bo- dum naturam ipsius est bonum. Quod si ad op-
num non actione uUn, sed se ipso bonum est. timum insuper agat, si quidem ipsa sit optima,
AN potest quispiam aliud suum cuique bonum non solum, quod ad ipsam spectat, id bonum
dicere prieter naturalem vitae actionem ? Ac si est, vcrum etiam simplicitcr existit bonum. Si
quid componatur ex multis, huic bonum esse ip- quid ad aliud quicquam niinime agat,
igitur
sam ejus, quod est in eo nielius, actionem jjro- quijjpe cum ipsum sit omnium praestantissimum,
priam semper, naturaeque consentaneam, et nulla superque omniaj ad ipsum vero agant caetera.
 PLOTINI ENNEAD. I. LIBER SEPTIMUS. 121

6r
avro 8e ra aXXa, ^rjkov o)<^ rovro av etr] ro ayadoVy 8t b Kal rol^;

akkoc^, ayadov /Jberakafjbl^dveiv earc' ra 8e akka 8i^a>9 av e^^oi oaa

covrco ro dyadov Kal r(0 rrpo^ avro w/Jbotcoadai^ Kal r(o Trpog avro rrjv
hvepyeiav rroieladai. Et ovv ecpeai^ KOi evepyeia rrpog ro dpiarov
dyaOov, 8el ro dyaOov /xt] Trpog dkko ^keireiv, fji7}8e ecfaefjievov dkkov^ 5

ev ijavxdy ovaaVy TnjyTjv koX dp^rjv evepyeiwv Kara cfivaiv oiiaaVy Kal
rd dkka dyadoei^rj iroiovaavy ov rjj tt/jo? eKelva evepyeia' eKetva
ydp TTpog avrrjv' ov ry evepyeiciy ov8e rrj voyaei rayaOov eivaty akk
jyavrrj rrj fjiovrj rdyaOov etvai. Kai yap oro eireKetva ovaia<;, erre-
Ketva Kal evepyela^, Kal eireKeiva vov kclI voyaecog. Kal yap av rovroio
8eirdyaOov rWeaOai, elg o irdvra dvrfprrjrai, avro 8e elg f/,7}8ev.

Ovro) ydp Kal dkr)Oeg, ro, ov rrdvra ecpierai. Aet ovv fieveiv avro,
rrpo^ avro 8e emarpe^peiv iravra, coairep KVKkov rrpog Kevrpov, acf>

ov rrdaai ypafjifxai. Kat rrapa8eiyfjia 6 ifkiog, coairep Kevrpov wv irpog

ETO 00)9 ro Trap' avrov dvrjprrffjcevov irpog avroV Travra^ov yovv fier ^S

avrov Kal ovk drrorerfirfrai, Kav drrorefibelv eOekifarf^; ein Oarepa,

Trpo? rov r/kiov ean ro (pco^.

I. a/s TovTo ai'] Cod. I\Iarc. A. us toijt' Cod. Marc. B. Par. A. air^ fiovn. Vat. aw t^ ftovvi : in m.
etv, il). atft.oiii/ff^ai] Cod. Mon. A. ufjLO/ova^ui ai/T^. Ficinus vertit seipso tantum. Tu
ib. ««;] Codd. ftlarc. A.B. Vat. 5/
l,'o (sic). vid. annot. nostr.
«', prohvim \adetnr, et legit etiam
qiiod 5. ii7 To ayaSov] Desunt in Cod. Ciz. 12. 'iiphTiii] Vat. aiphTai, in m. i^itTttt.
Fio. Itaque rescripsimus. ib. /SXeVii»] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. 13. rr^'os xivTpov] Desuut ha; voces in
3. toZto to] Omnes, excepto Mon. C, C. Mon. A.C. Vat. pxiiro». Cod. Vat. ; in m. add. Idem post proxi-
cum marg. Ed. habent outu to ; quod ex- ib. i^riii i(piiix.itoy'\ Codd. Marc. A.B.C. mum KivT^ov habet oV pro oov,
hibemus. Vat. f/.tih\ Cod. Ijeid. i^iiftUov. Pro seq. 115, rr^os avTov] Post h<ec verba male

ib. Kcii To or^os^^Kcoi To T^of] Codd. a.xXou Cod. Ciz. habet «xAaiv. repetitiim erat in Ed. to tpais^ quod aucto-
Darm. Blarc. A.B.C. utroque locci halient 8. Tuyct^ov eTvai] Abest uvttt in Cod. ritate hbrorum omnium moti sustulimus,
Tu pro Tfl, quod legisse Wdetiir Fic. Al- Marc. C. quamquam in marg. Cod. Vat. adpictum
terura tZ est etiam in Cod. Vat. Pro ib. et\X' — uyxi'] Desunt hsec in Codd. est. In Codd. Blon. A.C. scriptimi est
altero tthTo est a.vTM in Codd. Darm. et Marc. A. Mon. C. 'ff^OS OOVTOV,

Vat. Sed hic in m. ut Ed., pro priore in 9. avTYi ^ovjj] Codd. Dann. Marc. B.

constat id ipsum esse bonum, cujus virtute cse- actionem, et intellectum, inteliigentiamque ex-
tera quoque boni participla sunt. Caetera vero istit. Quinetiam id ipsum bonum oportct asse-
duobus |ira'cipue modis ita bonum habent tum : rere, ad quod omnia referuntur, ipsum vero ad
quia illi simllia facta sint, tum quia ojierentur ad aiiud non refertur. Sic enini iilud quoque verum
i])sum. Proinde si appetitio, actioque ad opti- esse constat, ipsum bonum esse, quod omnia ap-
iTumi cst bonum, consequens est, ipsum bonum petunt. Oportet itaque ipsum firmiter perma-
ad aliud non asjjicere, nihilque aliud exo])tare nere, et ad seipsum cuncta convertere quemad- :

esse vero fontem, quictumcjue omnino princijjium modum revolvitur circulus circa centrum, a quo
omnium sccundum naturam cxordium actionum: linea? singula? jiroducuntur. Exemplo nobis ad
(juod ([uidem cirtcra ad sui simihtudinem efficit id Sol esse jiotest, qui quasi centrum est ad lu-
bona efficit in(|uam, non actione aliqua circa
: men, quod ab ipso dependet, simul ad ipsumque
illa illa enim circa ipsum agunt.
: Id itaque annectitur ideoque una cum illo cxistit ubique,
;

constat, neque inteliigentia, neque actione pror- nec ab illo alicubi separatur: ac si separatum vo-
sus uUa, imo ijisa pcrmansione bonum existere. lueris in parteni alteram, penes solem interea ^i-
Etenim quia sujier essentiam extat, rursus super get lumen.
A'OL. I. R
 iZ2 PLOTINI ENNEAD. I.

la aAAa Travra irpo^ avro, ircog ; y ra /xev ayv^a 7rpo<; yv-

XWi '^'^Xy ^^ Trpog avTO dia vov. Ej^^et 8e tl avTOv tco ev ttw^ koI
Tco ov Tro)? eKacTTOv elvat, kcu /jbeTe^et he kcu elhov<;. '
£l<; ovv /xeTe^ei
TOVTCOv, ovTco Kcu Tov ajadov , etScokov apa' cov yap /xeTe-^ei, ethcoka
5ovTo<; Kal evog, kcu to el8o9 cocravTcog. "^VXV ^^ "^^
^W» '^V /^^^
TrpcoTy Trj jxeTa vovv, eyyvTepco aKrjdetaq kclI hia vov' ayaOoeiSegB
avTT}' exot 8' av to ayadov, et Trpog eKelvo ^keTTOt' voug 8e fxeTa
TayaOov. Zo)?/ tolvvv, otco to t,7)v to ayaOov, kclI vovg, otco vov
fjLeTecTTLv. ' £lcTTe oTco l^coT} fxeTa vov, 8ixw<; KciX eir avTo.
10 Et 8'
y t^coy ayadov, VTrapx^i tovto ^covtl jravTi, ?; oii' ^wAeuet
yap ?; ^coy tco cfiavkco, cocnrep oixfiaTi fjbif KaOapcog bpcovTL' ov yap
TTOiet To epyov avTov. Et 87] tj ^cot) rjfjblv, jf fiefLiKTai, KaKov ayadov, C
TTft)? ovx b 6avaTog KaKov ; ?; TiVi ; To yap KaKov avfx^e^rjKevaL 8ei
Tco. '
O 8' ovK ecTTLV eTL ov , 7] el eaTiv ecTTeprjfxevov ^ooyg, ov 8' ovtco
i^KaKov Tco kidco. ei 8' ccttl ^cot) kcll "^vxv fxeTa OavaTov, 7j8rj av etri

1. Ti S' aXXa] Codd. Hliirc. A.B. Vat. 6. iXrfiilxs^ Post hanc vocem in Cod. Ciz. Marc A.C. Mon. A. Med. B. Vat.
T% Hxxit. Miirc. C. sequitur dist. maj. (sed in ui. add.) Par. A. In hujus Cod.
ib. ri To. fiiv] Cod. Par. A. n. 7. /SXi^?*] ('«Mid. Marc. A. Mon. A. niart^ue est i» rtfft^' Tt^t. l'ude nihil
—
:

2. Tu iv T(u 01-] Cod. Val. utrobique (iXiTit, .sed prior supra hneani habet tl. certius est «juain scribeudum esse 'hit Ty
Tc, sed in m. rf. ib. /htu Tiyxiit\ Codd. Uann. Par. A. absi|ue acc«ntu ct oniisso rjvi, quod illius

3. fiSTi^ii] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. /ht iya^iv. Tum Ciz. li ^itii. vocis glossa est. Ethaljent To^Codd. Mon.
Mou. A.C. Vat. fiiTix,i". 8. ri iyxiiy] Cod. Jlarc. A. omittit «, C. et Med. B., (luanKiuam liic supra line-
4. aiv ya^\ Co<i. Vat. us yi^, in Cod. ftlarc. C. est r' iytt^iv. am, cimi in contextu sit th. Quare nos
ib. slSiaP.o: o»r<>;] Cod. Ciz. nTo.. g. W airo] Cod. Ciz. W atiTS. Idem correximus ad libronnu M.SS. tideni.
HIk] Codd. Ciz. Ijeid. .^larc. A.
5. Tc mox ])ro 5' it Iiabet 5«. 14. tTi n] Ha>c lectio ex msiT^. Ed.,
Alon. C.A. Vat. {in m. ut Ed.) il'3wXov. 1 2. [tifLtKTizt] Cod. Darm. /«*/*y»iTai. pro alTiflv «v, fuit recijiieuda, cum sit, pne-
ib. Vt/x'' Ss] Codd. Darm. fllarc. A.B. 13. i» ri»i] Codd. Marc. A.B.C. >i nn', ter Cotl. V.it., in hbris onniibus, nisi quod
C. Mon. C. ^v^n. Ciz. i^i/;K>i». Restitu- Vat. H tivi. Par. A. ne<jue aiVio» habet, neque Iti.
endum fuit ^'''XV- 'b. 5"" ™ "•'] Vox ti»i abest a Codd.

11. Inomnibus est aliquidipsius boni; i.e.unitas,essen- intellectus quibuscunque intelligentia convenit.
tia, species : et ubi hac Iria sunt vera, ihi quoque Itaque ubicunquc vita una cum intcllcctu viget,
verum bonum. dupliciter adest bonuni.
Alia vero omnia (juonam |)aito ad ipsum refe-
runtur.'' |)rofecto inanimata atl animani rcdu- III. Tres qutestiones de vita et morte movet et solvit.
cuntur: anima vero ad ipsiun honiun jicr intel- quod videlicet neutrum sit per se simpliciter bon Ulll
lectum. Habet autem quodlibct ipsius aliquid, ""' malum.
quatenus unum quodammodo et ens est unum- Quod si vita bonum est, forte id viventi cuili-
quodque, specieique particcps. Qua igitur ra- bet competit vcro non comjietit
? Pravo
inio :

tione honuii est ]3articcj)s, eadem quoque boni enim vita claudicat, non aiiter quam oculo non
quaj)roj)ter cst simulachrl j)articej)s. Ea enim pure videnti : quijjj^e cum ojius j^rojirium nii-
qua; jiarticipat, simulachra entis uniusque cen- iiime j)eragat. Proindc si vita nobis, quatenus
sentur Species quoque simihter.
: At in anima mista est, malum bonum est, cur non mors sit

prima proxima vivere est veritati pro-

intellectui malum ? Sed cuinam malum ? Malum namque
pinquius, bonique formam sortitur per intellec- alicui oportet accidere. Quod vero mortuum di-
tum sortitur, inquam, si ipsum suspiciat bo-
: citur, non est ainplius : aut si est, vita carens
num intellectus autem jjost ipsum bonum se-
: neque malum. At si est vita, ani-
.sic lajiidi
dem obtinet. Qtiam ob rem vita illis, quibus vi- maque mortem, jam utique erit bonum,
jiost
vere datum est, bonum est judicanda : similiter quanto niagis actiones suas absque corpore per-
 LIBER SEPTIMUS. 123
62 ,

ayadov, oaw fjbakkov evepyei ra avrrjq avev (TWfxaTO^. Ei Z\ tt}^

oX.tj? ytveTac, tL av eKet ovaTj eir) KaKov Kac okcog ooaTrep TOtg deoZ^ ;

Dayadov fjtev eaTi, KaKOV 8e ovdev, ovtco? ov8e tt} '^v^'^ ttj o-co^ova-Tf

To KaOapov avTrjg' et 8e jjty aco^oc, ov^ 6 OavaTog av etr/ KaKov avTrj,

aAA 77 C,^ri, \_0Tt /Jbrj C,0)ri.\ Ei oe Kac ev aoov ocKac, irakcv avTrj 7)5

t,(orj KttKec KaKOV, otc jxrj ^cor} /jlovov. 'AAA' ec (rvvoSog fjcev yjrv^rjg Kal
acofJbaTO^ ^corj, OavaTog 8e ^taXvatg tovtcov, 77 ^jrv^T] ecTTat afjccpOTepcov

8eKTtK7). 'AAA' et ayaOov r) t,(or), TrtSf o OavaTO^ ov KaKov, r) ayadr)

Eyttei' r) ^coTj ocg ecrTtv ayadov, ov KaOocrov (Tvvo8og, akk' oTt 8c apeTr)<;

afLVveTac to KaKoV 6 8e OavaTog, fiakkov ayadov. 'H keKTeov avTr)v^'^

fiev T7)v ev (TcofiaTC ^co7)v, KaKOV fjcev irap avTTJg' ttj 8e apeTrj ev
aya6(o ycveadac t7)v yj/v^^^v ov acol^ovaav to avvdeTov, ak)C r)8r) )(^u>-

pc^ovaav eavTyv.

l, Ivi^yiy Ta auTJj;] Codd. Ciz. Marc. auT«. ib. xa.%ffOv\ ('od. Vat. xaS' offov.

C. aiirns. 6. 'Axx' si] Cod. Ciz. a>.x' h. ir. iv aMfi(.aTi\ Codd. Dann. JMarc. B.
3. ouTus aySeJ Cod. Vat. ovtc^Sj in m. 7. iTiiifjLa.Tos ?6jjj] Cod. Vat. aJi^otTos •/] IVIed. A. Iv Tiw iraifiaTi.
auTtiii. »aKov\ Vat. naxav fjoiv.
ib.

4. Cod. Marc. C. eili^i.i.

iftit^oi] 8. 'AX\' II iyaUti\ Omnes, praeter 12. TYiv '^uxriv\ Ita Cod. Med. B. ex
5. oTi luri] Desiint ha-c in Codd.
/irt Marc. C. Par. A. et marg. Vat. uya^n. corr., sed a pr. m. tjJ ^ux^.
nostris, excepto Par, A., onniibiis ; et 9. ois 'iffTiv\ Ita, pro otov IffTiVj cum ib. o-ai^ovffav^ Omnes, excepto Marc. C,
credo inerito, tinamtniam in marg. Cod. marg. Ed. halient Codd. nostri, excepto cnm marg. Ed. habent i^Hffav. Fic. legisse
Marc. B. addita snnt. Neqne ea legit Vat., omnes. In eodem Vat. antecedens videtur ov ffuj^ovffav oySs ^cijovffav to ffvv-

Fic. Qnare nos uncinis eoircnimus. >i aliest in (.«nte.xtn, in m. add. Cod. OSTOV.
ib. !r«;./i' a.vTrJ\ Cod. Vat. «ot?!, in m. Marc. C. post ^ev inserit IffTiv.

agit. Qiiod si totius animae comes evadit, quid- utrumque anima suscipere poterit. At si bona
nam illic viventi nialum accidere poterit ? Jam vita est, cur et mors non erit malum ? Sed certe
vero quemadniodum jicnes Deos bonuni est sine bona quidem vita est, quibus adest bonum, non
admistione malorum, ita |3enes animam nihil om- quidem ratione copulfe, sed quoniam malum vir-
nino malum est, modo suam servaverit {jurita- tute pro{:)ulsat mors vero magis bonum. Sum-
:

tem: quam nisi servaverit, non mors quidem illi, matim vero dicendum, ipsam in corpore vitam
sed vita inalum. Praeterea si ajiud inferos perna' ex se quidem esse niaknn sed animam per vir- :

luuntur, rursus vita illic anima; malum quo- : tutem in bono constitui non ut servat vivificat- :

niam non vita solimi. Verum si vita est animai que compositum sed jani se ipsam a corporis
:

corporisque copula, mors autem horum solutio,

K 2
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM VIII.

QUtE SINT, ET UNDE MALA,

ARGUMENTUM.

QuEestiones quatuor de Bono et Malo.

J-^IBER in hoc totus vcrsari videtiu', ut mala ligas in nostro hoc generationis ordine, in quo
pro viribus devitenuis, consequainur bona id : res primum inclioata' impcrfcctasque sunt, de-
est, niateriam fugiamus, sequaniur rcs divinas a inde j)aulatini forniam perfectiorem adipiscun-
matcria scparatas cognoscamus ipsum universi
: tur: sed id accipe prorsus in ordine rerum caii-
principium esse ipsum bonum, scd universi pos- sarunKiue, et gradibus universi ubi quicquid
:

trcmum, id est, matcriam esse ipsuni malum. impcrfectum cum

per se ipsum esse servari-
cst,
£t quomodo nobis maluni, ct qua ratione tandem que nequeat, a superiori pendet atque perfec-
devitarc possinuis. Primum libri caput qu;v- tiori (|Uod quidem per se ipsum sit atque serve-
:

stiones niovct Qu;cnani mala sint, ct unde pro-

: tur. Quod sane, cum actus in scforma(jue sit et
ficiscantur. Ut autem hoc iiiveniat, qux bona species, merito informe subjectum, ct imjiotens
sint, inquirit ut hoc rursus, quid ipsuni bo-
: se formare, comiietentibus gradibus j)erducit ad
num sit, (juidvc nialum, aggreditur indagandum. formas. Quoniam vero ageiis j)er suam agit na-
Quajrit et ([uomodo cognoscamus malum, cum turani, ideoque sibi similem reddit efFectuni, at-
propter infirmitatcm sit ab ipsa cognoscentis (jue ij)suin subjectum sub agentibus sujierioribus
animi forma penitus alienum. Ac docct infor- ad forinam, actumquc jicrducitur, conjectamus
mitatem mali jier ipsam boni ft)rmam lucemque suj)eriores causas, formas in se actusque e.\istere.
discerni. Qu;erit deniquc, ipio pacto malum sit
bono contrarium. Utrum videlicet tanquain Vniversum habet principium etfinem, idque ipsum bo-
universi ultinuim universi primo, summajque co- num est : item intellectus tam humanus, quam divi-
pia penuria' [Ed. pr. copia,- penuria] summa. nus, est semper in actu: quamvis ratio ex polentia

Quod autem inquit, vim cognituram esse rei cog- progrediatur in acttim.
noscenda' persimilem intellige tum ipsa natuni,
: II. In secundo capite significat quid sit ip-
tum novo quodam Nulla enim
effectu similem. sum bonum, quousque jjura procedant bona
ct
ratio est, cur visus lumcn potius, ciuam voccm, designat. Boniim esse ait universi jirincipiuni,
appetat et cognoscat, nisi cjuia cum hoc potius atque finein ubi bonum quidem dicit ex nullo
:

naturaliter congruit, (|uam cum illa et huic se : pendere, ex ipso autein omnia dependere item :

potius, quam illi, conformat. Quoniam vcro sen- esse mensuram omniiim atque terminum. Tii
sus in rebus percipiendis externa reruni tantum vero memento, ubicuntjue partes finein suum, id
videtur attingere, intellectus autem etiam intima est, naturalem consccjuuntur jierfectionem, ibi-
cum intelligibili
penetrare: constat, intellectum dem et totum cui jaartes serviunt finem consequi
magis atque divino, quam sensum cum sensibili suum. Oculi, cum jjcrspicue vident, manus,
et caduco congruere. Unde certius argumentum cum prompte quid apprehendunt, pedes, cum ex-
nobis liaberi potest, intellectum esse divinum, peditissime gradiuntur, fine proprio potiuntur.
quam sensum esse caducum. PrEeterea quod ait, Multo vero magis et totum corpus quandoque
perfecta prsecedere necessario imperfecta, ac spe- perfectione fruitur naturaU. Quemadmodum
ciem esse privatione priorem, cave, ne id intel- vero liac ipsa in re joartes corj^oris se liabent ad
 ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. VIII. ENNEAD. PRIM^. 125

corpus totum sic ct vitic humaniE partcs ad to- hoc et affectum Hinc mensuram
sit et perfectum.

tam. Partcs vero vitae electiones, et facultates, omnium appellat et fpiemadmodum terminmn :

artesque omnes in prasscntia clicimus. Elcctiones ct Plafo numinat in Phileho. Metitur onmia
autem, artesque singulie extrcmum quiddam ha- Deus, ut principium terminat idem omnia tan-
:

bent, quit ritc perficiuntur, ultra quod nihil ani- quam finis. [cf. Plato de Legg. IV. p. 716. p.
j)lius cxigunt. Sic nicdicina sanitatem, sic res ^^^. Uckk. Plotin. p. 752. A. infr. Procli Inst.
inilitaris victoriam habet extrcmum. Quemad- Theol. c. 17. p. 179. ibiq. annot. nostr. CV.]
niodum vero vitic partes fines proprios conse- Si Deus omnium mensin-a est, certe rerimi ordo
quuntur, sic et multo miigis tota deniquc vita ad non ascendit a principio in principium absque
ultimum quiddiim spectat commune bonum, quo quodam onmium prinio principio : quod quidem
tandem periiciatur, ut tota vita partibus sit per- foret per principia temere absque ulla principii
fectior. Similiter ut in homine, in caetcris quo- ratione vagari. Principii namque ratio est, ut
quc animalium rerumque omnium speciebus licet sit primum. Per Deum sane velut mensuram
argumentari. Appetitus enim naturalis est ne- perpendimus, intellectum esse anima meliorem,
cessaria qua?dam natura> inclinatio ab indigentia et animam corpore cjuoniam ille hac, et hsec
:

quadam annitens ad plenitudinem. Pienitudo isto sit Deo, tancjuam summo bono, propinquior.
vero ac finis ultimus idem. Si nusquam ullimus At vero, si nusquam prima summaque consis-
appetitioni prajscriptus est finis, sed a fine in teret bonitas, sed per gradus procedere quis fin-
finem natura sine fine progreditur, nunquam satis gatur innumeros, nusquam profecto erit ratio
impleri potest frustra igitur conatur impleri,
: ulla mensuraque et regula, per quam aliis alia
imo neque conabitur quidcm ulio modo. Nulla prieferantur nec enim alia magis aliis mensuras
:

enim rerum species ad id, quod penitus impos- propinquabunt et congrucnt. Sit ergo Deus
sibile est, movetur. Sicjuidem naturaliter mo- principium, sit mensura
praeterea sit et termi-:

veri est a naturaU potcntia in actum progredi nus omnium, quia terminus, inquam, qui
finis :

paulatim. Quas sane progressio naturalis, qua et terminet subjecta formis, et formarum motus
facultate gradatim proficit, cadem quandoque suis denique finibus, ne forte de fine in finem
pcrficitur finem ultimuni assequuta. Aiioquin absque fine natura pererret : cjuod quidem nihil
et natura passim frustra contenderet, et auctor aliud foret, cjuam per fines sine ulla finis ratione
ipse naturaj, temere illam frustrafjue moveret. vagari. Ratio vero pnecipua finls est, ut sit ulti-
Proindc si rerum species, quie partes sunt uni- mum et extremum. Post liasc auteni secundo
versi jierfectione propria non fraudantur, midto gradu bonorum essentiam collocat, et in essentia
niinus ipsum universi conatum fortuna frustra- nientem tertio subinde grachi animam, et in
:

tur. Hoc enim et ad finem contcndit commu- anima vitam. Hiec omnia dicit esse bona, quia
nem, quando et partes ad fines proprios fini ser- sint ab ipso bono, et rjuia circa bonum agant vir-
vientes comnumi assidue ducit, et finem ulti- tute boni. Vult et quarto bonorum loco censeri
mum adipiscitur, ne forte totum sit partibus im- e;is duntaxat corporum formas, quae nunquam
perfectius sive postrcmum ejusmodi finem mun-
: desciscant ab anima, quae et ipsa nunquam de-
dus aliquando sit adeptiu'us, sive in praesenti sciscat a Deo. Talia vero sunt ccplestia corpora,
semper habitu dicatur adeptus. Si autem nul- similiave ccelestibus. Ad ha'c differentiam ponit
lus sit finis optimus, sed absque fine procedere inter divinum intellectum, atcjue rationalem
fingatur in meliorem, certe cum infinitos gradus quod divinus ipse sit omnium pleni-
videlicet
pertransire non possit, ad optimum nunquam po- tudo rationalis autem inde conetur impleri. Tu
:

terit pervcnire. Quare, quod dictu nefas est, igitur dum hic audis, intellectum nostrum cjuasi
imiversum hoc optima procul dubio forma con- vacuum dici, ne simplicem intellectum nostrum
structum ad finem optimum frustra contendet. divino semper impletum sed intellectum nos- :

Finis autem et habitus optimus universi in eo trum rationalem, id est, vim animae per univer-
consistit, ut principio et auctori suo undique con- sales species discurrentem accipe. Quae sane vis
formetur. Quod enim congeries haec in mundo quodammodo est potentia intellectus, intelligi-
rerum tam divcrsarum et inter se repugnantium, bilcque potentia, proditque in actum virtute in-
tum in una connnuni totius forma conveniat, tellectus superioris, qui sem):)cr existit in actu
tuni ad unum finem communeque bonum rite intellectus, inquam, tum divini, tum nostri vir-
conducat, non ab ipsa diversorum natur;i proce- tute. Sicut enim, quod est omnia simpliciter in
dit, sed ab una potius superioris fabri forma at- potentia, fit iictu omnia per id, quod est sim[)Ii-
que voluntate. Mimdus autem sicut sub auc- citer actu omnia, ceu materia per divinam nien-
toris sui forma formatur vclut principio. sic in tcm, sic ojjortet ct hanc' vim, quae humanus in-
eadem velut fine reformatur semper. lUque con- tellectus est in jiotentia, fieri humanum Intellec-
formatin-. Hunc omnium auctorem Plotinus no- tum per intellectum quoque humanum
in actu,
minat ipsum bonum: quoniam eodem universum semper in actu vigentem. Quemadmodum et
126 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

hichomo in actu vivens genitus est non solum dendo paulatim portio boni minuitur (effectus
ab universah natura, quje rationes animahum enim causas aequare non possunt) tandem ex mi-
omnium seminales liabet in actu regnantes, verum nori bono devenitur in malum. Quod autem
etiam a natura propria, id est, buraana, ratio- cuncta circa Deum esse dicit, id est, a Deo pa-
nem liominis seminariam possidente jam actu vi- riter et ad Deum. Item jjrimos prtecipue re-
gentem. Id enim perfectorum generatio postu- rum ordines, id est, ideas circa Deum, a quo in
lat atque hasc est ubique Plotini sententia.
:
Sub- mentem veniunt, et in quem reflectuntur a mente.
dit, intellectum divinum sic omnia in se habere, Secundos vero, id est, notiones rationales, circa
ut ipse sit omnia. Quod quidem tu hoc ex- secundum, id est, intellectum, a (juo in animam
emplo sic accipe. Si vasa omnia figurarum inter effluunt refluuntque similiter. Prseterea tertios,
se diversarum mergantur in mare, aqua protinus id est, seminarias rationes circa tertium, id est,
implebit omnia, et implendo totidem similesque animam, a qua profluunt in naturam, a qua re-
figuras assumet, quot implebit et vasa ejusmodi : fluunt rursus in animam. Denique quartos in-
vero figursp non aliud, quam aqua maris, erunt, telligi vult circa quartum, id est, naturales formas

aliter seahterque acconimodans. Sic intellcctus circa naturam, a qua labuntur in materiam, et
est omnes species, quas cogitatur habere ac : in quam j)ro viribus relabuntur. Totum hoc,
multo magis ipse sua; species est, quam maris inquam, alibi jilenius et diximus, et dicemus.
aqua figura" tum quia nulla ibi novitas, nulla
:

dimensio, nulla distantia impcdit unionem tum : Quid super ens : quid ens verutn : quid non verum
quia nec ab alio, nec in aho sicut aqua, sed a se ens : quid veriim non ens : quousque hona : ubi pri-

ipso et in se ipso species induit, aut edit, aut mum mala : et quot inodis mala dicantur : et ra-
Quo vero modo in niente spe- tiones multte, quod sit materia.
prorsus existit.
cies inter se distinguantur, et tamen in unaijua- III. Caput tcrtiuni disputat, quid malum
que .sint omnes, ahbi sa-pe tractabimus. Subdit, quot mala ubi sint mala. : jMaluin esse negat
(juod fit non omnes sjie-
nientis diviiKe particejjs, in eo, quod entia sujiereminet id enim est ipsum :

cies habere simul in actu vigentes: id tu vim in- bonum (juod (]uidcm hinc es.se cognoscitur su-
:

telhge rationalem, quse sokt divina* mentis ali- per enlia quod ipsa aj)j)etendi natura, electio-
:

quando fieri particeps. Ipsa enim intellectualis (jue non solum esse desiderat plurima, sed multa
naturaetiam ui nol)is non fit arujuando particeps, etiain ojjtat non esse, non fuisse, non fore : eligit
lU vult riutinus, sed semjK-r diviiue iinntis est autein semper sub ratione boni. Ex (juo jiatet
comj)os. l'ra'terea diviiiam inentem aj^jjeilat apj)etibilis, id est, boni sortem non ad esse so-
primum boni ijjsins actum essentianujue j)rimam. lum, sed ad non esse etiani ])ertinerc, ideoque
Non enim vult ullum esse actum in Deo, jjer ij)sum bonum ente communius suj)eriustjue ex-
quem aliquid Deus agat ahoquin ejusmodi ac- : istere. Quoniam vero essentia j)rimum boni sus-
tum ab ipsa Dei substantia saltem rationc quadam ccptaculum est, ideoque per ij)sam bonum deri-
discrejjaturum a jirima tamen unitate oinnem
: vatur in alia, sequitur, ut, (juous(|ue vera essen-
prorsus diflerentiain, omnem luimerum abessc tia^ j)articij)atio se extendit, eousque vera quo-
debere. Ij)suin igilur Dei actum csse existimat (jue boni j^ortio j)rotendatur, neque hactenus
extra Deiim : sicut et lumen extra lucem ac : mala sint : sicut (juatenus verus viget calor,
tantaj Deum esse virtutis, ut actus ejus non sit inde frigiditas abest. [Plato de Rej)ubl. II. p.
vel motio ulla, vel accidens, sed substantia ct 381. Stob. Edogg. II. p.422. Heeren. C?-.] At
essentia prima : idemcjue ibi sitet actus, et actum, vera essentiae jiortio us^jue ad ijisas sphasrarum
id est, ipsa sit essentia reruin omniiim fons j)le- mundi substantias se exteiidit, in (juarum essen-
nissimus : ut dum unum a divina unitate vide- tiis jjrivatio nulla dej)rehenditur. In his ergo
tur cuncta simul efficiantur in uno.
tieri, Me- mala esse non j)ossuiit. Quicquid vero inter
rito namque ab unitate, qua> est sujier onmia, et comjjosita quandoque dissolvitur, non vere ens
{eque omnia resjiicit jjroxime, fit hoc unum, quod appellatur : quoniam et ipsum ejus esse antecessit
est pariter omnia. Actum denique ipsius essen- diuturna privatio, similisque succedit et ipsius
tiae circa Deum esse vult vitam cjus, vita» vero esse ductus, dum motu temjwreque transigitur,
absolutionem esse mentem. Subjungit, animam, quantum ad esse jiroj)rie spectat, individuum
scilicet |)uram jier mentem, tum suam quasi ocu- habet prasens, quantum ad non esse pertinet,
lum, tum divinam (juasi lumen, ipsain insjiicere longum prateritum patitur et futurum. Ejus-
boni lucem et hucusque mali nihil accidere.
: modi ergo compositum, cui j)rivatio multa es-
Quod si vel anima, vel ijisa natura hic descen- sendi miscetur, ita dicitur non vere ens, sicut non
dendi sisteret gradum, nihil mali futurum ve- : vere calidum, in quo ad minimum caloris, plu-
runtamen ipsa natur» foecunditas efficit, ut multi rimum frigoris adhibetur. His igitur malum ac-
praHerea sub ijjsa anima ij)saque natura sint re- cidit, quoniani non vere ens, dum ab essentia
rum gradus. Quoniam vero gradatim descen- prima nimium decidit, ideoque ab ipsa boni sorte
 IN LIB. VIII. ENNEAD. PRIM^. 127

malum. Ipsum
dclabitur, interca praecipitatur in vcro ad superiora spectant, et comparantur, di-
vero malum quod longissime distat a bono,
est, versa censentur jjcrinde atcjue lincarum signa,
:

id est, informis ipsa mundi materia. Secundo qua; in centro sunt unum, sunt in circumfcrcntia
loco malum, forma, vel ([ualitas patitur in mate- multa. Tiim vero in rebus inter deum mate-
ria jacens, qux et (|ua>dam materiaj passio, vel riamque compositis est infinitudo qua;dam et tcr-
aftectio exterlus agitata^vocatur. Tertio loco minus, cst informitas et formositas. Netjuc idem
nialum admitlit aninia,(|uatenus affectu ([uodam est res ipsa comj)osita, cjuod et altcrutrum horum
acriori ad maleriam inclinatur sed hoc interest, : oppositorum alioquin aut res ipsa non iiaberet
:

uuod materia quidem dici quodammodo jjotest utrumque, aut saltcm altcrutrum esset utrum-
substantia mali composita vero ex materia for-
: que. Si enim hiEC ipse tcrminus sit, non habe-
maque caduca pati in substantiam malum ani- : bit infinitatem : sin infinitas fuerit, terminum
mani denique non in substantia, sed in qualitate non habcbit. Si dcniquc rcs li:ec per se et hoc
quadam et accidente malum accipere. Inter haec et illud fucrit, certe idem utrumque restabit.

Plotinus ipsum, ((uod non ens appeilatur, tribus Quod vero terminus et forma sit infinitas infor-
accipit modis. rrimo quidem omnino non ens, mitasque opposita, rerum natura non patitur.
id est, nihilum. Secundo, vere non ens, id est, Sed quoniam mista omnia ex oppositis tantjuam
materiam mimdi primam. Tertio non vere ens, non intcgerrime talia, reducenda sunt ad sim-
id est, formam materiffi inhjjerentem, composi- plicia, tahaque quam maxime ideo super for- :

tumque caducum. item proprietates hujusctac- mam terminum, qua- sunt in alio mistaque
et
cidentia. Atque ubi imiversum sensibile appcl- sunt oppositis, asceiidcndum est ad formam et
lat ens non verum, intelligit pra-cipue omne sub tcrminum, quas sunt in se ipsis atque purissima.
luna compositum quod onmino sensibile, id est,
: Rursus praner informitatem infinitudincnique,
omnibus sensibus perceptibile dicitur entis qui- : quae sunt in alio opjiositisque conjuncta, ad ipsam
dem imaginem vult esse formam ab idea pen- informitatem infinitatemque descendendum in se
dentem, eamque rcferentem umbram vero entis, : ijDsa simj)licitcr subsidentem. Proinde ubi Plo-
materiam, (juic iion ab idca, quantum idea est, tinus ait : Quod accidit aliis, jjrius ali(juid ij)sum
dependet, scd (juantum esscntia formabilis per esse debcre, (juam accidat : iion dixit prius ip-
ideas item non repra'sentat idcani.
: Nullus sum per se extare, quam accidat, ne
in se, vel
enim materiam introspiciens, propriam alicujus forte accidens crederes esse substantiam. Tu
faciem suspicabitur.
ideffi Ait matcriam non ens vero hinc memento, calorem, qui aliquando con-
judicandam non (juidem sicut nihilum, sed sicut
: tingit aqua», quoniam et in alio est, et ex acci-
nonnihil a jirimo ente maxime distans. Ait et denti competit, reduci ad calorem ignis qui, :

formam compositunKjuc non eo solum sjiatio ab quamvis sit in alio, non tamen ex contingenti ad-
ente primo distare, quo status ilie atque motus, esse dicitur, sed natura. Ilunc denique calo-
qui in primo cnte ponuntur, sed muho majore. rem redigi ad ipsam caloris ideani, qua' et per se
Quo modo in ipso ente sint iiia quinque,
vero jam et se ipsa consistit. quod Sic itaque, sicut,
essentia,motus, status, idem, alterum, alibi dis- per accidens quod secundum natu-
est, ad illud,
putabimus. Et jirofecto illic neque motus est ram incst, refertur, ita, quod in alio jacet, ad
ipsum ens : aliocjuin millus erit status in rebus. illud, quod in se ipso consistit. Denicjue me-
Neque status rursum
cst ij^sum ens ahoquin : mento, mala rerum formis accidere ncque casu :

niliil movebitur sed differentes entis

us(juam : duntaxat: continue namque pcrpetuaque serie
j)ro}5rietates et actus. Sed missa in j>ra;sentia fa- veniunt neque ex ipsa natura forma, qua- tan-
:

cit entis ipsius propria accedit autem ad qua'-

: dem provenit a prima forma, id est, a mente di-
dam non entis, id est, materise propria qua^ : vina, ea videlicet ratione, qua mens conversa est
(juidcm opjwnuntur illis, quaipsius boni jiropria in bonum. Quamobrem ct ab extrinseco scito
numeravit: idcoque hanc, tanquam a Ijono lon- conffucrc mala, et illo quideni principio (juodam
gissinie discrejjantem, maUun ijosum judicat no- deterniinato : non certe princi})io vclut forma,
minandam. Ipsum ((uidem bonum mensura est, sive formali quodam : igitur a matcria. Priinum
materia vero (ut liujus verbis utar) innnensura- igitur matcria maluni sicut ct bona a principio:

tio dicitur item bonum, terminus: materia, in-

: rerum primo: illud igitur ipsum bonum. Su-
finitum. Praeterea hoc informe, ilkid vero for- periora sic iteruni confirmantur. Vidcmus in re-
mator lioc egenum, illud contra sufficiens et
: : rum ordine singula ex potentia quadani, actu-
(jua se(juuntur. Atqui (|ucmadmodum illa boni que comj)oni, id cst, cx natura formabili actu-
j>roj)ria, quatenus sunl iiitra Iwnum, idcm inter (jue formali conslitui et qua> media rerum te- :

se sunt, ij)sum(jue simt bonum : (juateinis autem nent ex utris(]uc oj)positis a^jua portionc rite
ad sequentia referuntur, inter se diflTcrrc viden- commixta setl supra medium ordinis universi,
:

tur sic et materia j^rojjria, qua quidcm ratione

: formabilcm ))otentiam ab actu formali iiiagis gra-
in materia sunt, unum sunt, ipsaque materia : qua datim magisque excedi in medium vicissim ac- :
128 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
tum quidem decrescere crescere rursus poten-
: vitam Platonici putant, posse tamen et hanc vix
tiam patiendi deformemque naturam. Quam ob tandem ahquando temperari sed ante modera- :

rem et augmentum ipsius actus per gradus ordi- tionis effectum, et passiones illas esse involunta-
natissimum ad actum denique summum perve- quia videhcet naturalcs et su-
rias arbitrantur, :

nit atque purum, et decrementum ejus ad mini- periorem quoque animam, quia scihcet libenter
mum paulatim actum formEe descendit. Cui cum inferiore consentiat, falsas inde opiniones ac-
mox succedit summa quadam
informitas et in- cipere, quibus parum considerate judicet, re vera
finitas, patiensque omnino natura formis desupcr bona quoque vel fore mala, qua-cunque in-
sibi
venientibus quasi mensuris et terminis semper ferior anima naturali quodam impetu proscqui-
exposita. Sed hic interim animadverte : sicut tur, aut fugit. Sicut igitur inferior anima ini-
ordinis hujus descensio ultra minimam formam petu naturah mala fit, sic superior amore, con-
devenit in materiam, sic ascensionem ultra sum- sensione, opinione fit mala. Sed inter inferio-
mam formam, id est, essentiam, mentemque pri- rem hanc vitam, atque formam corpoream hoc
mam ad ipsum progredi bonum vicissimque : interest, quod forma hagc passio qua?dam est ma-
sicut super ens existit aliquid, id cst, ipsum bo- teria, vita vero actio jjotius est, vel actus animae.
num, ita sub ente subsidere nonnihil, id est, ip- Ideo forma; quidem mahmi insanabile est, vitae
sum mahun, mcdiuminter ens et niliil bono pror- vcro .sanabile. Ubi vero materiam ait boni nihil
sus oppositum. Medium namque intcr cns et habcre, intelhge nihil formalis, intrinseci, abso-
nihil, sive non ens, materiam IMatonici ponunt, luti boni. Cum enim primus boni ipsius effec-
quag et non ens dicitur, et non niliil. Quiv <jui- tus sit formalc ahquid, id est, divina mens, forma
dem velut communis potentia origine quadam ct formarum, inerito ubi deest natura formalis, de-
generationis ordine universum antecedit nuindi cst intrinseca, natura boni. Sed materia quia
actum, sicut ct potentiae passim proprijc actus primum subjectum est, a^que ad omnes formas
proprios simihter antecedunt. Cum vero ob cx- expositmn, nullam sibi propriam vindicat for-
trcmimi virtutis defectinu maleria sem])er cgeat mam, nihiicjue formaie. Huic ergo nihil for-
sustcntaculo, neque fundamento usquam infe- mahs, intrinseci, ab.soiuti boni jjroprium est. Ne-
riori possit (nihil enim cst inferius illa :)
inniti :
que tamen huic dccst aj)jx'titio boni. Est enim
nacta est tantum dcsuper sustentaculum, cx quo materia indigentia siunma ad formalcm cojiiam
pendeat, id cst, naturam sicut et natura simi-
:
cajjiendam naturaiiter jjaratissima igitur hanc :

litcr animam. Materia quidem ab esscntia na- naturahter aj)pctit: igitur aflectat bonum. Ap-
tur» depeiulet, et ab ipsa mentis esscntia: fornia> j)etitio ha'c bonum quodammododici
j)otest: non
vero in matcria gcnita' ab ipsis natura' semini- (luidcni absolutc, sed quoniam sjiectat ct con-
bus ac mcntis ideis materia videhcet sicut umbra
:
ducit ad bonum ad bonum, inquam, extrinse-
:

tum intellectualis essentia", tum

form;c naturai :
cum. Quod cnim accipitur, nuncjuam evadit ma-
autem ut imagines ipsius mentis et seminuni. teria> j)ro|)rium. Proinde jjrincij^ium efficax, unde
Sustineri vero videtur materia dcsuper ferme in a])jx'titus, motusque matcria' ad l)()num efficitur,
suspcndiculi modum, sicut ferrum a supcriori non cst in ij)sa materia (nulia enim cfficacia est,
magnete suspensum, ubi nuiia forma :) sed in natura tanquam in-
strumcnto Dei. Nc([ue tamen apjjetitus motus-
Gradus malorum tres : quomodo in anima malum, que ejusmodi dicitur violentus. Nam ad hunc
quumodo materia nihil habet boni. tractum materia nedum resistat, sed ct paratis-
IV. In quarto capite malorum gradus prose- sima est, et quam iil)entissimc jiatitur, facillime-
quitur, in primo gradu materiam jionens, in se- que formatur. Deiii()ue i|)sa materia, quoniam
cimdo corpoream materia- formam (|uam non : cst informis, cst maia, imo quia est informitas,
esse formam veram et liic Plotinus brevitcr in- cst ij")sum maimn : dicit tanien quodammodo
dicat, ct nos in Theologia latius demonstramus. bona potest, (juatenus formabilis est a bono.
In tertio vero statuit anima; malum, dicens ani- : Quoniam vero sape formam nominat terminum
mam ipsam non esse per se malam alioquin et : ctmensuram, scito terminum apjjciiare quia na- :

omnis aninia foret mala, ct ab inilio mala foret, turam materia' ad sjieciem quamlibet a>que in-
et semper. Existimat secundam animam, id est, differentcm certis (juibiisdam s})eciei iimitibus ter-
vitam ab anima prima quandoque accommoda- minat ut jier hominis (juidem forniani speciem
:

tam corpori, statim in ipso accommodationis ini- hominis sortiatur: jier equi vero formam adequi
tio fieri pravam. Cum enim sic alligetur cor- speciem contrahatur. Mensuram rursus nomi-
pori, ut ex ea et corpore unum animal compo- nat quia materia suapte natura nullam habet
:

natur, merito a materia mox inficitur adeo ut : propriam magnitudinem vei figuram, sed ccrta
ct passionibus fiat obnoxia, et motus immode- quadam forma dum ad certam speciem eam ter-
ratos more corporis subcat in excessum atque minat, projjriam quandam magnitudinem, figu-
defectum. Talem vero fieri omnem ejusmodi ramque requirit. Sicut autem corporea forma
 IN LIB. VIII. ENNEAD. PRIM^. 129

niensura est, terniinusque niaterias, sic intcllec- defectus. In hoc cnini consistit minus bonum,
tualis fornia mensura est ac terminus animae. in illo vcromalum : nam proclivitas illa pra'serlim
Ipsum vero bonum mensura est, terminusque jam inclinans vergit ad ipsum malum, quod qui-
nientis et onniium. Aninia denique, qu.B per dem ante proclivitatem jam est malum et ijjsa :

onmes sui vires in mentem

conversa, ejus men- proclivitas inanimo pronior quandoque facta jam
sura terminoquc componitur, nihil mali accipit cst mala, antequam pra>cipitandi habitus confir-
aut prospicit qua' vero a mentc digrcssa mate-
: metur. Jam vero primum anima' malum non
riam versus inclinatione progreditur, jam malum est vitiosus hic habitus, aut ille, sed ipsa procli-
et quasi quodam intuitu fascinatur.
prospicit, vitas propensior ad materiam ipsaque materia, :

At postquam seminariam natura' sua virtutem circa quam

versatur vel eam (juibusdam sui
:

quasi anima' superioris imagincm materia' pror- partibus attingendo, scilicet natura viribusque
sus infundit, malum jam dicitur attigisse. Ubi natura' ministris vel eam aspiciendo, scihcet
:

tandem habitum jam concepit, per quem mate- quodam tum consilio rationis materiam eligente,
riali corpore patiente compatiatur atque consen- tum imaginationis sujierioris imjierio vel in ma- :

tiat, jam tactu venefico languere videtur. teriam corruendo, sciHcet imaginationis inferioris
affectu: vei denique patiendo sciiicet infimo sensu.
In quo defectu cotishtat mdltim : quomodo materia sit Profecto cum omnia sccundum aiiquid taiia ju-
ipmm nialutti quottiodo Jiat malum in anima.
: dicentur talia, quatenus ad ipsum taie sinipli-
V. Caput quintum quaestiones duas inducit et citer referuntur, merito Plotinus omnia per rela-
solvit. Prima qua?stio est ejusmodi Dictum : tionem aiiquam ad materiam, qufo ipsum malimi
est vim rationalem imperfectiorem mente, ejus- est, mala perpendit, tum in anima, quod jam
que iraaginem esse similiter vim naturalem ra-
: dictum est, tum in corpore, atque fortunis, quod
ejusque imagincm. Num-
tionali imperfectiorem, deincejis ostendit, ubi secundain qua'stioneni mo-
quid ergo dcfectus ejusmodi vel ibi vel hic est vet et soivit. Conciudit ex his, animam non esse
malum? Nequaquam. Nempe non in quovis maii principium quia videiicet non sit ipsa na-
:

defectu boni consistit malum, quando scilicet ali- tura mala, cum inteilectuaiis natura sit, atque
quid ab aheno superiorique bono superari de- ipse inteilectus sit ipsibono quam proximus
prehenditur, eique cedere. Nam hi sunt certi quijipe cum ad ipsum bonum et inteilectus
bonorum gradus providentia divina dispositi. proxime et per intellectum anima convertatur.
Sed malum in proprio quodam defectu versatur Hic innuit, animas non tam certo jiroposito quasi
quando aliquid bono ahquo speciei sua' vel sin- rebelles a Deo quam
ex quadam potius
deficere,
gularimunere videtur orbatum. Summum vero consequcntia contingenti quatenus sciiicet ad
:

malum in universo defectu pcrpenditur, quod materiam et niateriaie quiddam afficiuntur: ex

quidem omnis speciei bono suapte natura caret,
omnique intus formali dono privatur qualem
dicit esse materiam, qiiae nullam boni habeat por-
tionem, scilicet intus et propriam.
ipsum ens primo bonuni intus accipiat, tanquam
ipsi bono quam proximum, merito intrinsecum
rebus bonum per muncra ipsius entis, scilicet per
essentiam et esse, tribuitur : materia vero neque
proprium habet esse, cum non sit forma, vel
propriam habcat formam est ergo per esse sub- :
quo iatenter animus avertatur a Deo, dum iiben-
: ter convertitur ad oppositum. Nempe si in hoc
nostro malignitatis ioco animus non discedit a
Cum enim majori bono in maium pracijjuo quodam jirojio-
sito, sed sub specie boni, muito minus extra id
corpusvivens manifestum maium bono manifesto
prasponit. Initium itaque mali anima vult esse
per accidens, quatenus ad aiiquid minus bonum,
id est, ad ipsum generationis ministerium pro-
pensius inciinatur sed ciam interea maium sub-
:

stantialis formae, sicut accidentalis forma est per repit, quod et aliquando nolentem detinet ani-
esse substantia, neque rursus habet essentiam. mam tum quia inevitabili mox imjietu fati pul-
:

Cum enim prima essentia sit aliquid in se for- satur, et diutius interdum carcere ciauditur, tum
male, pr.-csertim si ad alias essentias comparetur, cjuia nescit ab initio quid, quantumve damni se-
jure materia, qua; nihil est formale, non etiam quatur cx aftectu et liabitu circa corpus. Solos
est essentia : veruntamen est ahquid essentias autem Piotinus eos existimat animos mala quo-
quodammodo simile quamvis ipsius esse simile
: dammodo vitaturos, qui, antequam corporcus ha-
nihil habeat, Proinde, in cjuo cst defectus ali- mentem
bitus confirnietur, discrimine cognito in
quis, qualiscunque sit, id non est ipsum bonum : se omnino Quoniam vcro non omnes
recejierint.
ubi defectus a ]iroprio ijuodam bono cadens, ibi pravi sunt et jiravi quidam emendari aliquando
:

jani maluni aruiuod ubi defectus omnis, ibi ma-

:
possunt patet pravitatem tum non inesse na-
:

lum ipsuni id autcm cst materia. Defectus au-

; tiu-a, tum non esse ipsum malum existimandam.
tcm a proprio bono degenerans, in quo est po- Concludit denique animuni devitare, vel rejiel-
tentia et proclivitas in niaium aliquando cadens, lere, sujierareque pravitatem ex m.ateria jiuiiu-
deterior defectus e&t, quam simplex alicujus boni lantem, vel ad materiam prorucntem, ea tantum
 130 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
natura, quas inest animo a materia segregata, sit illis materia defutura. Rursus duo haec se
ideoque divina et quamvis divina sit, quia ta-
: totis inter se discrepabunt, et ipsa (ut ita loquar)
men est proxima naturalibus, sensim admittit alteritate distabunt.
malum. Non autem sicut corporea forma, quas
ideo cadit a proprio bono, quia tum materia; in- Quomodo, si bonum est, necessurium sit, esse malum, el
liasret, tum contrarije formae miscetur, ideoque quomodo universum ex materia constat et forma ex
malum ejus sequitur et interitus. Sed ideo ani- mente atque necessitate.

mus a proprio quodam bono degenerare, malum- VII. Post hsecin septimo caj^ite monstrat :

que vidotur admittere, quia nimium init cum na^ cur necessarium sit, si bonum est, fore malum.
tura inferiori commercium. Ex ejusmodi vero Profecto mundanum ojjus ab ijjso Deo factum,
contubernio sollicitudo potius et impedimentum nunquam jjrsesenti effectu, actuque factum esset,
melioris ofBcii sequitur, quam pernicies. nisi fieri potuisset.Duo igitur cogitantur, tum
potentia, tum
actus essendi. Quie quidem inter
Quomodo aliquid bono sit contrarium, id est, materia se contraria, id est, opposita sunt nam et qua :

quomodo forrtKB a maieria separatcc sint contrarice. ratione actu jam existit, nequit ulterius effici : et
VI. Sextum caput exponit, quid sibi Plato qua ratione fieri poterat, nondum erat in actu.
velit, ubi ait inlibro de Scicntia, mala omnino Item jxjtentia quidem ejusmodi terminus est a
deleri non posse. Esse namque necessario ali- quo actus autem terminus est, in quem effectio
:

quid sub contrarium bono, Ipsaque mala in mor- mundi progreditur. Actus cjuidem existit jam
taii natura versari. Inter ha?c intcllige, non esse in jiotentia mundi, potentia vero non in actu qui-
quicquam proprie ipsi bono contrarium: quasi dem, sed jjotiusest sub actu atque ita ha?c hunc :

id in eodcm genere contra bonum cx opposito
dividatur. Principium namquc rerum cuiii nullo
potest in eodem genere convenire, ct a nullo per
differentias sibi additas discrepare. Scd dicilur
aliquid subcontrarium bono, id est, sub boni im-
perio collocari alicjuid ab co maximc distans, ac
penitusdissimillimum, id est, infimam nuuidi ma-
tcriam. PrKterea docct, in cicteris quidcm con-
ordine (juodam antecedit, rationisque discursu,
sicut in fjualibet rerum aj)ud nos genitura, po-
tciuia hicc aut illa nascendi iictum jirojirium et
jiritcedit tcmj)ore, et in actum jjrocedit in tem-
porc. de j)rima nascituri mox mimdi
Si fjuicras
jjotcntia quidnam fuerit resj)ontleb(), ncque pror-
sus aliquid extitisse: jiun cnim fuisset in actu
nc(]uc rursus oiimino nihil non enim alicjuid
:

trariis non esse nccessariuni, ut si unum extat, fundatur in nihilo. Dicain ergo, fuisse nonni-
n)ox extet et altcrum. At vcro si ipsum bonum hil, i])saii), iiKjuam, existcndi j)()tcntiam atque
est, necessario ejus subcontrarium provenirc, id m;ileriam, non, iiKjuam, in Dco fundatam Deo :

est, si primum cst universi principium, necessario enim nihil accidit non fundatam rursus in ni-
:

datur gradus quidam infimus universi. Intcr hilo, sed ijisum pfitius fundamentum non qui- :

hccc contrarietatem accipit alitcr, (|uam plcrique flem in ijisa divini arcliitecti intentione j)riinuni,
eam definientcs rcpugnantiam quandam duarum scd jiotius ultiimim. Primum namrjue, id est,
in eodem genere (jualitatum. Undc se(|uerctur j)riccij)uum in ij)sa Dci sententia est forma niundi:
substantias sibi invicem non esse contrarias et, : jjosterius vcro materia sub muiidi forma se occu-
qua; contraria sunt, in eodem genere collocari. lens. Vicissim vero in oj)eris exjseditione pri-
Hic enim contrarietatem esse vult distantiam re- mum est materia,subsequens vero forma. Con-
rum undique maximam opposita facicntcm, fe- stat igitur universum, ut Plato inquit, cx mcnte,
rentcmque opposita. Sic itafjue matcria erit id cst, actu formali, qui sane cst in divinae nientis
subcontraria l)eo. Ha'c cnim non est cssentia, voto jirii'cij)uum, mentisque iniago itein ex ne-
ille vero essendi jirincipium. II;cc malorum origo, fcssitate, id est, materia, fjua^ non tam intentione
ille bonorum. Ha;c rursus informitas, deformi- ]iroj)ria quam necessaria (juadam conditione ad
tatis(jue ille princijiium
causa, est formarum. iioc ojDus accijjitur. Si igitur est ij)sum bonum
Multoque magis haec duo inter se contraria sunt, efficacissimum omnium, necessario Plotinus vult,
quam calor, atque frigus, et similia. Haec enim opus inde sequi mundanum. Si mundus est, ne-
in nullo conveniunt. CiEtera vero in genere et malum est. Si ergo
cessario est matcria, fjiue
materia congruunt. Subdit, igncni et aquam, si bonum est, sequitur necessario inalum. Pras-
sj5eciem forte suam servarent illis subducta ma- terea bonum ipsum cuin inexistimabilem habeat
teria, inter se adluic contraria fore, scilicet cssen- efficaciam, viin suain cffectumque longissime la-
tiamaquse ignisessentia-: tunc enim in iuscalor,et tissimeque diffundit. Si longissime porrigit, certe
frigus non modo proprietates (juasdam essentiales, graduum deinceps innumerabilium series efficit,
sed etiam quodammodo essentioe forcnt, sive actus ut gi-adus ultimus velut maxime distans sit primo.
essentiifi, maximcque inter se distantes contrario- i. e. bono contrarius. i. e. omnino diversus, atquc
ruinque causii; imiverso. Item nulla tunc alte- dissimillimus. Erit itaque malum : malum, in-
rius portio propria foret in altero, cum couununis quain, simpliciter, atque commune. Item si la-
 IN LIB. VIII. ENNEAD. PRIM.E. ^31

tissime vim difFimdit, plurimi per latitudinem re- plexioque formarum ? Respondet mox Si forma :

rum gradus ut aliqui.s sit ab aiitjuo di-

efficiuiit, corporea qualiscunque dicatur, .sit m;di in animo
versissimus, sicpctjue re vera contrarius. atque causa, propterea causam esse mali, (juoniain
malum non quideni simjiiiciter malum, sed po- forma ha?c materia? addicta est, ac ])rorsus mate-
tius inviccm. Si ergo bonum est, conscquentcr rialis cfFccta: necvera sit forma, sed imago rjuic-

tum in longum deni(jue surrejMt ipsum malum, dam forma?, passioque materiic. Cum regionem
tum iii iatus (juicdain inter se maia contingunt. sub c(clo mobilem instabiliter cjuasi per se vacil-
Inexistimai)iiem ijisius boni fbccunditatem ncces- lantem nccesse sit regi, ducique a rcgione ccelesti,
sariobonum sequitur iterum fcccundissimum. Et mobili quidem, -sed stal)iliter moljili, id est, per-
hujus deincejjs focunditatem fcecundum aliud pctuo eodemque semjjcr tenore volubili. llur-
rursus et aliud. Cum vero semper cSeetus in sus ccelestem regionem motui subjectam, quasi
bonitate causaj ccdat, continue magis suboritur nondum perfectam a sujieriori jii-orsus immobili
conmiinutio boni lianc vcro subsequitur deni-
: gubernari. Merito inferiores in hac nostr;i m;i-
que malum. Effectus ita(jue boni et bonus est, teria formas, ad formas, quaj sunt in ca'lo, rcdu-
quoniam est ex bono, et minus bonus, quoniam cimus, et ca-lestes iterum formas, ad illas, quie
extra, et infra bonum : et denifjue malum pati- sunt in ipso cali fabro duce(jue, referimus: ne-
tur post boni longissimum detrimentum. Quo- que aliud ibi sunt ha? formfc, quam ipsa fabri
niam vero materia est ipsum malum, atque ex duciscjue intelligentia ideoque in se ipsis exis-
:

hac totus mundus compositus est, idco in qualibet tere judicantur. Formie (juidcm sub coclo a coe-
mundi particula iatet malum, quamvis in sjilia^ris lestibus longc degenerant: illinc enim j)uras sunt
mundi sublimioril)us soliti effectus niali non acci- et integnc, efficaces, j)assionis expertes, neque
dant : quippe cum ibi defectus materia? perfec- ]3ugnaces hic autcm commistione aliqua incjui-
:

tione formae nimium sujieretur : nonnihil tamen innumeris subdita' pas-

natas, mancfe, inefficaces,
mali simile prse se ferre vidctur continua qufedam sionibus, et quid agunt ad perniciem inter se
si

privatio, quam sccum affert jierjietuus mundi ]3ugnantes. Veruntanien ha; cuni ccele.stibus
motus in prseteritum ac futurum. Materia quo- tum in ijiso corporeo genere, tum in materia mo-
que ca>li ob jiotentiam ejus ad formas omnes in- tuque congruunt. Ha' igitur a formis jDcnitus
differentem, substantiales formas aliquando com- incorjioreis ct j)rocul a materia, omnique motu
mutaret, nisi mira qu<x>dam formas vir-
jiriesentis in se multo magis degenerant,
consistentibus
tute,tanquam fra;no quodam cohiberetur: cui qui- quam a coelestibus usque adeo, ut sublimes illifi
:

dem frLBno jam mansuefacta cedit forte non tam : sint form;e, hfe jam deformes qua'dam nots sint,
quia simplieiter materia cst, quam quia talis forniffi vel exigua valde incertaque formarum vestigia in
materia. Hanc ob causam Plato in Tinifeo materia j)rorsus informi materia, iiiquam, jam :

sphiBras mundi stellasque incjuit dissolvi posse, ita superanti formas, sicut et in coelo forma? su-
scilicet ex natura materia nisi virtute divina, : perant conjunctam sibi materiam, et sujicr coe-
id est,mira bonitate formae, connecterentur. lum forma materiam omnem a se procul elimi-
Formfe itaque separatae dissolvi non possunt: nant. Age rursus lucem in se ipsa considera,
nam et si ha? quoque beneficio ipsius boni mu- et in ea vires omnes, gradusque colorum qui :

nere conservantur, tamen hoc ipsum boni munus tamen in ipsa luce nihil aliud sint, ijuam ijjsa.
formaest: qua quidem dum servatur formaquas- Animadverte subinde colorcs in herbas traductos,
libet a materia segregata, videtur interim se ipsa cognosces subito, quam longe colores, qui his
servari, cum ipsa re vera sit forma. Si quis au- materiis insunt, ab iilis decidant, (jui in luce imo
tem ambigat, cur corpus humanum forma sua, in se ijDsis Mitto, quod hi colores
existunt.
id est, anima, qufe divina est, non servetur in- obumbrati jam sunt, et contraria tum luci, tum
dissolutum, audiat Moysen doccntem, contineri sibi invicem natura polluti. Nonne vides eos in-
quoque id corpus indissolubile posse, si modo et efficaces sic evasisse, ut abeunte luce nihil agant,
anima suam quod et Persa-
servet divinitatem : forteque sint nihil adeo, ut dum prwsente luce
:

rum Magi promittunt perjsetuam corporis

secuti, videntur existere, hoc i])suni esse ipsius forte sit
sanitatem animo pristinam sanitatem suam reci- lucis certe hoc ijisum agere oculosque movere,
:

pienli. sit lucis in eis agentis. Talem vero formarum

nostrarum ad divinas comparationem esse me-
Quomodo matcria sit causa mali, primo quidem formis mento. Materia enim foi-mas omnes in ij)sa ja-
animo ; item rjuod omnia bona ad unum
suis, deinde
centes multo magis inficit informitate sua, (juam
bunum, omnia mala ad unum malum denique refe-
subjectum frigidum, c;ilorcm debilem acceden-
rantur.
tem. Major namque diversitas est inter formam,
VIII. l)ul)itat autem in octavo libri caj)itc, at(jue informe omnino subjectuin, (juam intcr
utrum matcria sit causa animo tum inscitia;,
in formam ([uamlibet, et subjectum quomodolibet
tum pravitatis, an potius forma (juadara com- jani formatum. Si ergo non est calor verus, qui
S 2
13' ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

non est vera forma, quse

niistus est frigido, certe mus, qua? per accessum ad ultimum deformia
inimersa est subjecto prorsus informi sive (ut :
iam perniciosaque sunt. Valde enim probabile
verius loquar) informitati. Accipe colores qua- est,quae propinquiora sunt ipsi bono, quam ipsi
tuor, album, croceum, viridem et rubentem. mlsce malo, bona censeri quae vicissim propinquiora
:

cuilibet horum quemlibet, non tantum quemvis malo, mala putari. Sin autem absque fine ali-
inficies mutua mistione, quantum si quemlibet quo descendatur, nusquam erit infimum, et ab
horum nigro miscueris nigredo vero ad reli-
:
ipso bono maxime distans. Quo posito, liceat

quos comparata colores, materiam tibi referat ad aliquid huic propinquius existimare, quam bono,
formas similiter comparatam. Memento, prae- ahudque aho propinquius huic ulla ratione per-
terea formas in materia, quia factfe materiales pendere. Referre autem malorum judicium so-
sunt, egenas evadere, ac periculis subjacere, ideo- lum ad quamdam a bono distantiam, perinde se
que invicem ad perniciem concertare, ut alieno haberet, ac si quis ad ipsam a malo distantiam
videlicet detrimento utcumque possunt alantur, et bonorum omne judicium referat.
tutiores sint extincto contrario : separatas vero a
materia formas, quamvis admodum inter se di- Quomodo, quoil est informe, cognosci possit ab anima,
versas, tamen inter se nullo modo pugnare : ge- qux estforma, etperformas solet cognoscere.
nerant tanicn in universo contraria, idea quidem IX. Quaerit in capite IX. Quomodo, quod est
ignis, ignem idca rursus aquas generat aquam.
:
informe cognoscatur, cum et virtus cognoscendi
Quod enim inter diffbrentes ideas est inconfusa sit forma, ct ipsa pcr formam actura sit, et ob-

uniuscujusque proprictas, hic repugnantia fit
hostihs. Conclude tandem, formas in materia
penitus obumbratas fieri usque adeo languidas,
ut materia? veneficio a?grotantes veneficae quo-
jectum per formam virtuti sit occursurum. Re-
spondet, per lumcn cognosci tenebras, id est,
fingendo quidem totum lumen abesse extremas
tenebras cogitari fingendo vero deesse hic lu-
:

dammodo sint et animo nimium propinquanti. minis partem, quam alibi videamus, agnosci ah-
Qua vero ratione pro liumorum diversitatc di- (luid tcncbrosum. Similiter omnem formam au-
versa hominum sint ingenia, diversique mores: ferendo, aninnun vaticinari materiam sed for- :

et utruni, et quomodo superari ha'c incommoda mas auferendo nonnulias, aliquid cogitari de-
temperarive ]K)ssint, in Theologia sa'pe disputa- forme. Sed mirum hit aliquid accidit. Sicut
mus ubi ctiam non veras esse in materia formas
:
enim ncque videmus quicquam, ncque
sine luce
frequenter asserimus. Ut autcm, quK Plotinus in lucc tenebras neque sine forma quicquam
: ita

de bono, maloque, ct boni maVujue gradibus, ct intelligimus, neque per formam, vel in forma
sunnnatim teneas,
in superioiibus ot hic adducit, muteriam. Animus denique sicut ipsum bonunj
ita considera.Divcrsa bona, in (luocunque re- su})ra huncn intcllectuaie cognoscit, sic materiam
rum genere sint, conununi vocamus ajjpellatione infra lumen (jusmodi fingit. Cognitio autem
boni neque id quideni casu, sud ccrta quadam
:
utraquc vaticinium potius, quam ratio, nuncu-
conditione ad hoc adducti. Unam itaque in panda videtur.
cunctiscommunem sorlem vaticinamur,non unam
specie, aut genere nam in onmibus gcneribus
:
Quod materia sit mala, tton quia qualis sit, sed quia

quamvis divcrsis, bonum conspicimus atquc no- non qualis : sic Deus est sbie qualitate bonum
item materiam esse prorsus informem, et quid sit
minamus. Una igitur est ha>c appcUatio, ob
quandam ad idem ordinis unionem scihcet,quo- forma.
niam ab eodem principio sunt, ejusque ahquid X. Post haec autem in reliquis libri capitulis
habent, et ad idera velut finem feruntur et con- qua?stiones niovet et solvit. Quasstio prima in
ferunt. Simihter per omnia genera malum ali- capitulo X. Utrum materia, si non sit quahs,
quod reperimus: cunctaque mala eodem mah possit esse mala. Solet enim ad qualitatis genus
nomine non casu, sed ccrta ratione notamus. virtus, et vitium, bonitas et malignitas pertinere.
Neque id verius fieri potest, quam si ad unum Respondet, Qua? mista sunt ex subjecto quodani
summopere malum omnia referamus, scihcet quia atque forma, ita solere vel bona, vel mala cen-
vel inde contingant, vel illiiis aliquid habeant seri. At vero qua' simphcissima sunt, non ita,
sive simihtudinis sive inclinationis, sive natura? scd alitcr judicari. ipsum rerum principium,
Sic
Ipsum quidem
vel quia illuc ferantur et ferant. quando non est qualitas vel
vel dicitur bonitas, :

bonum summus cst univcrsi gradus Ipsum ergo : quando dicitur bonum, non est quale. Ipsum
mahun gradus sit uUimus omniuni. Nequevero enim cst ipsa bonitas, non qualitate soium, sed
decet mala dijudicarc solum per discessum ab substantia, esscntiaque superior: sic rerum ulti-
ipso bono, atquc distantiam imo multo rcctius
: mum, id est, materia, ubi malignitas appeliatur,
per accessum ad ipsum malum. Non enim quic- non est qualitas, alioquin et in subjecto alioforet,
quid statim a primo distat, mox judicamus ma- neque sic foret ultimum, et per naturam forma-
lum, sed longo post intervallo mala deprehendi- lem nonnihil boni formalis haberet. Item ubi
 IN LIB. VIII. ENNEAD. PRIMvE. i33

denominatur mala, non ita cognominatiir, quia sumque malum : alioquin non foret in anima in-
ipsa sit aliijuid ox subjecto et qualitatc composi- tellectus, non vita, non essentia, nec anima ipsa
tum alioquin ncque esset ultinium, posset enini
:
foret amplius anima.

in simpliciora resolvi atque sidjjectum et ipsa :

ejus quaiitas ncque cum quibusdam aliis potissi- Utrum ipsum malum non sitpurum malum, sitque in
liuim congrueret qualitatibus alioquin materia :
anima ? Respondetur, esse purum, neque in anima.
non fbret ad quaslibet capiendas asque parata : XII. Quajstio tertia in capite XII. tentat,
neque etiam esset qualitas pariter ad omnes qua- Utrum liceat ipsum primumque malum judicare
litates indiffcrens : nam sic quidem et ipsa jam non purum undique malum, atque ita in anima
ad naturam sortemque materia.> traiieretur et si : collocare? Respondeo: primum summunujuema-
quid forte formale judicaretur, saltem id insuper lum apud Plotinum intelligi extremam formarum
sequeretur, ut quod omnium subjectum dicitur, vacuitatem, qua; quantum ad formas pertinet,
sit adhuc ex forma et subjecto compositum. sit etpura vacuitas primaquc materia, quas qui-
Oportet tamen, ne in infinitum sit processus, ad dem si C[uid formale haberet intrinsecus, non
subjectum simplex ct informe penitus devenire. esset materia vera, sicut neque vera forma est,
Materia igitur non (piia qualitatem habeat, sed qua; materiale aliquid in se admittit. Rursus, si
quia non habeat, malum existimatur. Si ergo non vera materia, si qua intrinsecus formalis
est
qualitas quandoque bona dicitur, non quia sit evaserit ita neque vera forma, quaecunque ma-
:

qualis, sed quia qualitas sic materia mala, non

: terialis evadit pra^sertim quia, si materia, dum
:

quia qualis, sed quia materia, nullam in se pos- fingitur in melius, id est, formaleni traduci sor-
sidens qualitatem. Qualitas enim et forma in tem, desinit esse vera nuilto magis fornia vera
:

subjecto nihil aliud est, quam mensura determi- ces.sat existere forma, dum in deterius, id est, in
natioque subjecti, et expressio quEedam ab ipso materiam jam transfertur. Ut igitur a non vero
bono per formam primam, id est, per mentem perveniamus ad verum, oportet tum ad formas
quasi per sigilium suum impressa, referens ip- supra materiam puras ascendere, tum ad puram
suni Materiam vero fingere possumus
bonum. infraformas materiam devenire. Quam ob rem
nonnihil ab ipso bono etiam pendens, per quem- materia semper est pura vacuitas nam et dum :

dam processionis potius, quam conversionis mo- formas omnes videtur iiabere, nullas habet tum :

dum, nec dum ab ipso bono respectum, nec si- quia non vere sunt ejusmodi formaj, tum quia
gillo quasi peculiare ahquid obsignatum. Sie ab neque ullam sibi propriam contrahit, neque servat
ipsa communi ccelestis naturje virtute regitur, inde vestigium et forsan speculi more, qu£e non
quicquid sequitur, usque ad centrum terra; inde habet, ostentat habere.
dependens. Sed communis ipsa cocli natura per
lumen velut sigillum sibi simile propriumque ni- Utrum ipsum malum sit impedimentum in anima ?
superflciem exprimit, nihil sibi si-
hil ultra terrae Respoudetur, extra animam esse primum malum, et
mile forniat. Quod ergo subsequitur, est in- primum bonum, et animam per quatuor gradus de-
formi materi.e siniile quod autem superius ex-
:
scendere in malum, scilicet materiam.
tat, est simile formis, atque formoso. Et ip- XIII. QujEstioquartain capite XIII. Utrum
sum quidem lumen intellectum tibi divinum refe- primum malum sit ita ponendum in anima, ut
rat : ipsa vero simplex priorque coeb natura re- malum hoc non tam privatio sit, quam inqjedi-
ferat ipsum bonum. mentum ad bonum proprium consequendum.
Negat impedimentum ejusmodi scilicet vitium
Vtrum malum sit privatio summa : et utrum esse per esse primum malum tum cjuia propterea dicitur
:

se et in se possit ? Respundetur distinguendo. malum, quod impediendo bonum deducit ad ma-

XI. Qua;stio secunda in capite XI. ita qute- lum non est igitur primum malum. Item sicut
:

rit : Cum ob defectum in se esse non

privatio virtus non est sunuiium bonum, ita neque pra-
possit, sequitur ut extrema privatio ob extre- vitas sunmumi malum. Virtutera vero non esse
mum defectum niininie omnium per se, et in se in bonitate prinumi summumque, patet, tum quia
possit existere. Quonam igitur modo aut ipsuni et in labore versatur, et appetitum naturag non
malum summa privatio est, aut, si est ejusmodi, iraplet : tum quia a potentia quadam ociosa pro-
quonam pacto per se, vel in se consistit ? Re- venit in effectum, cursuque temporis a minori
spondemus ad iiiec, privationem summam, id est, pergit in niajus: tum quia compositionem in se
forniarum omnium puram vacuitatem, neque in aliquam admittere potest. Hax autem in ipsum
alio es.sc posse, alioquin non foret illic extrcma simpliciter bonuni cadere nequeunt. Sicut ergo
vacuitas : neque re vera in se, quia videlicet a ipsum bonum est virtute pra>stantius, sic ipsum
nullo depcndcat, scd (|uoniam a nullo tanquam malum est inferius vitio, longeque deterius. Pro-
suljjecto (]uodam sustineatur. Ita(|ue nemo di- fecto anirafE malum est ad materiam se deflec-
cat vel animam, vel iu anima esse primum ip- tere, quam Plato in Theasteto nominat dissimili-
134 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

tudinis regioneni, scilicet divinitati
siniillimam. Delabitur auteni in lethcum hoc
profundum per gradus quatuor, quasi flumina
quatuor. Primo quidcm gradu lianc corporis
fabricam iniaginatur attentius secundo aftectat
ardentius: tertio jam conjuncta fabricat quarto
coitus ejusmodi voluptatem ducit in habitum.
undique dis- sit anima: rubor autem sit vita qua?dam, vei
forma jam infusa niateriie. Quiv quidem vita,
quia non j)ro ipsa anima» amjilitudine, sed pro
angusta potius materia; capacitate suscipitur,
: exigua qu<i?dam evadit, debiiisque vita, ac tum
: inefficax ad agendum, tum obnoxia passioni-
bus quamvis interea inteUectus in anima ful-
:

Hactenus per flumina quatuor ad inferos animus geat desuper, sicut et lumen spiendct desuper,
praecipitari videtur. Ita pra'cij)itatus rursus ibi- dum et rubor ejus in nube alj ipso splendore de-
dem per quatuor quoque revolvi, quando vide- generat, et nubes spectaculum ij)sum nobis veri
licet judicium imaginatione pcnitus obc^catur. huninis aufert. Memento, Plotinum et hic et
Item aftectus cx humano sit ferinus hinc coitus : alibi nobis innuerc, materiam a natura, id cst, ab
ejusmodi ciuti coqx)re corpoream reddit animam. infima virtute anima; generari ab anima, in- :

Denique habitus animum corporiscommercio de- quam, sive patiente, quemadmodum alicubi legi-
tinens penitus indclebilis, nisi forte divinitus
fit tur, sive prjEsente, quod rcctius legi puto.
deleatur. In quo quidcm gradu animus a Fla- Anima enini niliii nondum nata niateria patitur :

tone dicitur, postquam delapsus ad inferos fue- quis intelligat animam, quodam-
nisi fortc pati
rit, dormitare. niodo ctiam qua ])arte aflicitur ad aliquid gene-
randum. Cum naturaha divinis subji-
igitur
Qmmodo malum animo sit debilitas, et qualis debi-
in ciantur, probabile est ab uitinio divinorum, id
litas, et quomodo a materia : quomodo anima cor- est, natura naturalium genetrice, generationis
pori conjunctaquomodo separata : quomodo
sit :
ij)sius subjectum, id cst, niateriam, dej)endere.
materia dependet ah anima : et quomodo etiam de- Et sicut proj)ri;c natunc qua-libct subjecta pro-
super.
pria oj)crum, id cst, ccrto modo disj)osita faciunt,
XIV. Quinta quasstio in capitc quarto decimo sic et naturam communcm commune subjectum :

investigat, Utruni mahnn, (|u<)d fit in anima, id ut ardiitcctus idcm^^jui construit a'dificium,etiam
est, vitium, sit imbeciilitas .^ Idcpie concedit di- jaciat fundamentum. Quod si niateriam supe-
cens, similem quodammodo in animo atque in rius ctiam, quam a natura, jirovenire conviceris,
corporc dcbiiitatcin fieri, scd non eandem. Ho- conccdcmus, sed hac duntaxat conditione, ut
rum cnini iitrum(|ue tunc dcbilc dicitur, qiiando suhicctum hoc formis omnibus comniunissinuim
et facilc ])atitur ahunde, ct sua diflicik' pcragit. depcndeat quidem joroximc a natura, quantum
Sed dcbilitas in corpore quidcni fit dujilex : aut Iia-c ijjsa natura iionduni formata cogitatur, scd

cum suum, aut cum alicno gravatur. In

amittit rationibus formanda subjicitur deincej)s ab ij)sa :

anima vcro solum ex ahcno quasi pondere debi- inentis esseniia veniat, quantum cssentia illa for-
htas accidit. Accipere autem dicitur ahenum, mabilis est ideis denique a sumino rerum prin-
:

quatcnus matcriam sibi quasi extrinsecus ubique cij)io deducatur, non j)rojme (|ua ratione illud
prcEscntciiiaHi[uaii(U)intromittit: pra>seiUcmdico, bonum ijisum cst, id cst, scse abunde communi-
(juoniam, ubiciin(|uc aninia est, il)idcm cst ma- cans, sed j^otius qua illiid est ijisumunum, id
teria: extrinsccus, in(juain, quoniani ct niatcria est, ab omnibus mirabilitcr segregatum. Sic
quasi cxtra pendct ab anima, et anima nullo modo crgo materia egena pcnitus et infomiis evacht, ab
residet in materia, sed in se ij)sa, dum j)endet omnibus omnino muneribus segregata. Sic rur-
inde materia. Ha^c ipsa matcria, tum quia inde sus maleria unum aliquid potius, quam bonum,
extat, tum quia j)rorsus egena, tum (jiiia inde denominatur, et unitatem quidem hal)et intrin-
sicut ferrum a magnete quodammodo traliitur, secam, bonitatem vero cxlrinsecus ajjjiarcntem.
affectarc vidctur in animam jicnctrare, ibi vide- Omnino vcro cum effcctus onines j)rincipii summi
hcet formis jicrficienda j)crinde ac si nubes aii-
: tuin ab ipso slnt,tum extra, infraque ijjsum ex-
qua proprio quodam flatu, sivc tracta iumine istere comjwllantur, certc quantum ab ij)so sunt,
se lumini subigat, atque inde ruborem accipiat, formas inde actusque rej)ortant. Quantura vero
velut forniam. Tunc sane liimen non tam in extra ipsum infcrioresque sunt, materialem (ut
nube, quam in sc videtur cxistcrc, sed rubor in ita dicam) in se sortcm (juamdam patiuntur ad-
nubc : nc^juc dividitur ibi iunien, ut j)ars qui- niistam l)onique minoris conditionem ac deni- :

dem una in se sit, alia sit in iiube : sed lumcn que in niateriam extremum omnium infiniumque
in se totum prorsus existit. Vis autem, actus- subjcctum desinunt,originemque malorum. Jam
S[ue
ejus in nubc fit rubor qui quoniam pro in-
: vero anima cum materiam gcnerat, nondum mala
debihor admodum
criori nobis natura suscij)itur, est, sed bona, necdum debilis, sed f(Ecunda,
est, quam lumcn, ipsumquedonuni luminisquan- ideoque generare potest. Verum cum factam
tum ad nostrum sj)ectat intuitum, obfuscare vide- jani materiam nimis amj)lectitur, hinc quasi onere
tur. Nubes cjusmodi materia sit: lumen vero debilior evadit atque deterior ut autem mate-:
 IN LIB. VIII. ENNEAD. PRIM.E. ^35
riam amplectatiir, tum egestas appetitioque ma- tuni ukimum a superiori quodam formatore
teria-, tuin anima' foccuntlitas eflficit. Igiturlia^c sortitur : tuiii denicjue cum ad jirincipium uni-
ipsa com])lcxio, (puuitum cx aniniii; foecunditatc versi primum, finemque ultimum vcniatur,
contingit, bona cst (juodammodo, bonaque pro- merito non hcet atque formas, cjuEe
jjcr niatcrias

ducit, vitam scilicct ali^juam, atque formas ab efficiente principio ad finem certum per-
quantum vero ex quadam materia» procacitate duci solent, absque exordio terminoque proce-
conHatur, mala est, paritque mala, id est, vita; dere. Itaque universo formarum ordini subcst
debilitatcm, cognitionis impcdimenta, innumeras materia jier se prorsus informis subcst itaque:

animi passioncs. malum bonis, quod cjuidcm nccessario sequitur

boni dcfectum. Uoni vero defectus niinorem
Vrohatur maleriam esse scUicet prorsus informeni boni gradum nccessitate consequitur. Bonum
mundo malum : esse bonum : Quomodo
item esse in denique minus boni ijisius effectum jjrocul dubio
malumjiat in anima: Quomodo materia intus viala, comitatur. Sicut igitur ex ipso bono malum
sed extra est adoperta bono. tandem necessario sequitur nccessitate naturae,
XV. QuEEStio sexta in cap. XV. dubitat, sic vicissim, si malum tollas, necessario, scihcet
Utrum hoc summi boni regno tam bono tam-
in necessitate bonum. Si
consequentia>, tolles et
que formoso esse cpieat materia prorsus infor- niiiilusquam tanquam bonum, aut malum nobis
mis, ac malum omnino deforme. Oportere vero occurrat, sed omnia indifferentia sint, ut quidam
materiam esse, nos in superioribus et in Theo- sonmiant, nunquam vcl prosequendo, vel fu-
logia probamus, ct ahbi cum Plotino iterum com- giendo movebitur ajipetitus, cessabit et sensus,
probamus atque sic in prassentia breviter con-
:
qui hujus ministerii gratia est a natura tributus :

tirmamus. Operum singulorum fonna}, sivc arte, cessabit et intellectus. Sicut enim bono sensi-
sive natura fiant, in materias ubique proprias rc- bili servit sensus, sic inteilectus intelligibili servit
solvuntur. Qu£e quidem materi<E quantum ad bono. Ex quo ctiam jjatet, ipsum simjjliciter
formas postea comparandas pertinent, sunt in- bonum esse intellcctu prsstantius : quandoqui-
formes cjuamvis formam habere aham possint.
: dem bonum cjuoque intelligibilequodammodo est
Univcrsi igitur mundani operisforma, quas forma intellectu sujierius. Cum igitur in ip.so rerum
est universa, in materiam redigitur prorsus in- ordine videamus jilurima, jiartim bona, partim
formem ac si fingatur materia hasc, de qua fit
:
mala, qua?hinc quidcm j)robcs, inde non jirobes
universum, ahc|uam adhuc pra'ter mundanum item alia meliora, alia rursum deteriora: ne-
habere formam, forma saltem ejusmodi in mate- cessarium est, comjjosita ha>c ad simjilcx pri-
riam per se omni forma carentem denicjue dedu- mumque bonum, ad simplex primumque ma-
cetur nisi quis forte sub forma hac aiiam rur-
: lum rite resolvere. Post hiec autem confirmat
susque aliam absque fine subesse confingat cjuod : iterum aninia^ malum aliunde contingerc, atcjuc
quidem fieri nequit : tum cjuia, cum forma cjute- id videlicct ex materia. Quljjpe cum corjjoris
libet subsecjuens loco matcria; alia sit forma de- gratia solum animus patiatur, corjiori nietuit,
terior, certe processio \\xc jiaulatim deficiens in corjjori concupiscit, corporiscausa dolet, impulsu
deterius, in infinitum perdurarenon potest tum : corporis imaginatione turbatur, dum turbatur
quia, nusquam prima forma, nec usquam ma-
si imaginando, falsas combibit opiniones. Denicjue
teria prima daretur, nusquam operi darctur exor- malum anima; sic accedit extrinsccus, sicut ex-
dium inio materiarum formarumque turba in-
: trinsecus accidit materia; bonum. Rursus anima?
numeraliihs opcris construendi principio, fini bonum intrinsecus oritur ex intellectuali animjp
ordini, unioni prorsus adversarctur tum quia : forma sicut et matcriae malum latet intrinsecus,
:

matcria, cum ob defectum jiroprium se ipsam ex ijDsa intellectualis formsE imaginisque vacui-
formare non possit, ideoque formetur ab alio, tate proveniuns.
terminum utrimcjue formarum, tum primum,
 n A O T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros H.

P L O T I N I

ENNEAD PRIMiE
LIBER VIII.

nEPI TOT TINA, KAI HOOEN TA KAKA.

Quae et unde sint mala.

vJl ^rjTOvvTe^ TTodev tu KUKa, eiT ovv el<; to, ovTa, etTe Trepl yevo^y^
loTwv ovTcov Trapeki^kvdev, ap^rjv av irpoaTjKOvaav ttj<; ^TjTrjcreoyg ttoc-

olvTO, eC, Ti TTOT eCTTi TO KaKOV , KOi 7) KaKOV (f)V(ri?, irpOTepOV VTTO-
dolvTO. OvTw yap Kat oOev ekykvOe, KOi ottov 'thpvTat, Kol otco crv/j,-

^e/3i]Kej yvcoadeti] , Kal oAw?, ei earTiv ev toi^ ovatv, ofJbokoyrjOeiT] . b

Ka/coi; Se (pvatv Tivt irOTe Svva/jtei tcov ev rjfjbtv yvotrnjiev av, Trjq
i^yvcoaecog eKaaTCov St o/jbotoTrjTO^; ytyvofJievr]<;, awopov av etr]. Noi)?
/Jtev yap kcu yjrv^r] etSr] ovTa, eiBcov kcu Tr]v yvcaatv av TTOtolvTO, Kal
"Trpog avTa av e^otev ttjv ope^tv. EiSo? Se to KaKov ttw? av Ti<; cpav-

9. 01 Jbtoottk] Cod. Vind. A. t! Ju- p. 469. sq. pro iyTi» ex Codd. Marc. B.C.
TmtTts. 12. «ol; Abest xai a Codd. Ciz.
75i»] 14. ytsmfuii »»] Iii Cod. Mon. C. a
II. imitivTs] Codd., prater Leid. Marc. Leid. Marc. 15. JIou. A.C. ^'at rec. m. additum est tcii.
A. et Vat., onines ii^oSuvTOy (ormii usita- 13. u 'iffTiv —
}uvafiu riv] Desunt hsc 15. yiyvafiivns] Cod. Vat. y*M/*6»iif, su-
tiore. De nostra, quae etiam scrilji pos- in Codd. Ciz. Leid. Marc. A. Mon. A.C. perscripto yit.
set uriicivTo, vid. Fisclier. ad Weller. 11. Vat. (in m. add.) Vind. A. Scripsi iVti» 16. toioivto] Cod. Vat. TttTvTo, inm o7.

I. Quastiones quatuor de bono et malo. que omnino sicubi est in rerum natura constabit.
QUICUNQUE perquirunt, unde mala sive Casterum dubium est: quanam potissimum ex
circa res, sive circa aliquod rerum genus incide- viribus, qua; nobis insunt, mali naturam perci-
rint, conveniens investigationis exordium facient, piamus .' quippe cum
cognitio singulorum per
si prius quidnam sit [Ed. pr. est^ maluni, et na- similitudinem quandam perficiatur. Intellectus
turam mali jjroponant. Sic enim uiide venerit, namque et anima cum species qua>dam sint, spe-
ubi fundetur, cui accidat malum apparebit at- : cies quoque cognoscunt, speciesque naturaliter
 LIBER OCTAVUS. ^37

Ta^ocTO, ev aTrovala Travrog ayadov IvBaXXofMevov akK el, otl twv ;

C evavTLWv r) avTi) yevoiT av eTnaTijfJbr}, Kal tm aya6(o evavTiov to

KaKOV, ^irep tov ayaOov Kal tov KaKOv ecTTat, avayKalov Trepi ayaOov
SuSetv TOtg fxeXXovai tcc KaKo. yvwaeadat' eTretTrep Tvpoi^yovfxeva tol

a/JbeiV(o Ta 8e ov, akka aTeprjatg /Jiakkov.s

T(ov ^eipovcov, kcu eiSi],

ZrfTrjfjba S" ofJb(o<; Kal ttw? evavTiOV to ayadov tco KaKco' el fiTj apa,

Dfo)9 To fjbev apxVy '^^ ^^ eax^t-TOP' V '^o fxev w? elSo^, to 8e «w? aTe-

ptjacg. 'Akka TavTa fiev vaTepov.

l^vv 8e keyea6(o, Ti<; rj tov aya6ov cf)vat<i, Ka6oaov Totg Trapovat
koyot? TrpoayKet. '
EaTt Se tovto, eig b iravTa avypTTjTat, Kal ovio
TTcxvTa Tct ovTa ecfiieTat, apxv^ exovTa avTO, KaKetvov heofjteva. To
S' eaTlv avevSee?, tKavov eavTco, fXTjSevog Seofievov, fjteTpov iTavTcov
EKal 7repa<;, Sovg e^ avTOv vovv kcu ovatav, kclI xjrvxv^} /<^^^ C(^V^>
Kal Trepl vovv evepyetav. Kat fJ^expi' /^ef tovtov Kaka iravTa' avTog
T6 yap VTrepKako?, Kot erreKeiva tcov apiaTcov, ^aatkevcov ev tcois
vorjTco, vov eKetvov ovto^, ov KaTa vovv, bv oiifdetri av Ttg, KaTa Tovg
Tiap rjfjblv keyofjbevov; vov<; etvat, Tovg eK irpoTaaecov avfLTrkijpovfJbe-

1. inutiit TO»T»,-] Aljest ^xvtos a (uhi est ^srsf) Marf. B.C Med. A.B. pra-ter Leid., to ayx^h tZ xnxi. Idque
Codd. Marc. A. Mon. C. Vind. A. Par. A. (iVif) Vind. A., habent il- exliiliemus.
iii. ivSaXXo^svov] Ita, pro JvSaAo^svsv, ^rsf. lO. ov ^u.vral Cod. Ciz. oy TavTa. I\IoX
quod hal)et Ed., scripsi ex Codd. Darm. 4. /jtiWovfft ra, xo.kcc^ Ita, pro fiikovTt pro avtius e\ onmihus Codd. scripsi av£vS.
Marc. A.B.C. Mon. C. 3Ied. A.B. Par. rx xx\it, Codd. omnes, nisi i|Uod Ciz. 13. «ai oio-;«v] Ha;c Ijis scriliuntur in
A. Vat. Mon. A. Par. A. servant f^iXovfft. Lec- Cod. Mon. A. An paulo ante leg. "bov ?
ilj. oTi rajv] Cod. Darm. ovti tmv. tionem xoexa exhibet etiam marg. Ed., 15. y^£^«a>.os] Cod. Par. A. ycrfgxoeX-
2. yivoiT olv] Cod. Vat. a» nonnisi in cujus plerseque lectiones prajstant iis, quas X05 ; vohiit fortasse v^i^Krt\Xrii.
marg. habet. contextus habet. i ?• ='»«' — yu^TXnjor/^/vous] Ha-c bis
ib. TM iyaiai —
ToxizKn\ Omnes nostri, ib. Tpotiyov/ava] Codd. Ciz. et Mon. A. scripta sunt in Cod. Vind. A., sed in m.
pra-ter Darm. Marc. B.C. 3Ied. A. Par. (quaraquaminhoc supralineam lectio Ed. obelo notata. Pro rr^oTiifftu; est TfuTa.
A., habent ri i.yottov —
tS xaKZ, sed ftled. est) ^r^oyiyovftiia. ffiuv Marc. A.C. Mon.
in Codd. Ciz. Leid.
B. postremis superscriptum habet ab ea- 5. to. li oi] Cod. Vat. to. S' ou (sic), in C. Med. B. Vat. Vind. A. quod recepi-
dem. —
ov. m. S' oii. mus.
3. ^Vsj] Codd. omnes, exceptis Darm. 6. tw aya^M to xajto»] Omnes Codd.,

appetunt. At vero malum nemo sub speciei ra- quomodo intellectus proxime fruatur bono, anima
tione jwtest effingere, cum in quadam boni totius vero per intellectum.
absentia cogitetur. Quod si, quia contrariorum In praesentia vero nobis dicendum est, qusE sit
eadem scientia est, et bono contrarium est ma- boni natura, quantum jjrsesens disjjutatio postu-
lum, ideo eadem boni malique notitia erit, pro- lat. Est autem lioc a quoomnia pendent, (juodve
fecto necessarium est, cognituros mala discernere omnia appetunt, accipientia ab ijjso principium,
bonum : quandoquidem |)rcCstantiora rite dete- ejusque penitus indiga: ijisum vero nullius ege-
riora praecedunt, ac species antecedunt ea, quaj num, ipsum sibi sufficiens, nihil penitus ajipe-
non sed privationes potius judicantur.
species, tens,mensura omnium atque terminus, ex seipso
Quitstione rursus dignum est, quonam modo producens intellectum, essentiam, animam, vi-
bonum sit malo contrarium. Forte enim, quo- tam rursus actionem circa intellectum. Huc-
:

niani illud (|uidem ])rimum est, hoc vero jiostre- usque pulchrasunt omnia, ijisum vero pulchrum,
mum aut certe illud vclut speeies, hoc ceu pri-
: et super ea, qua; sunt optima, in mundo regnant
vatio. Sed de his oj^jwrtunius in sequentibus. intelligibili qui sane intellectus est
: intellectus, :

inquam, non qualem quis forte putaret, existi-

II. Descriptio honi : et qnousquc bona sinl pura : et mans similem esse horum, qui apud nos intellec-
VOI,. I. T
 138 PLOTINI ENNEAD. I.

s73
vovg, Kai rcov X.eyo/JbGVO)V crvvtevat 8vva/jtevovg , \oytt,ofJtevov<; re koI
Tov aKokovdov Oecoptav irotov^evovgy w? e^ aKokov6ia<; ra ovra deco-
jbtevov?, 0)9 irpoTepov ovk e^ovTa?, akka Kevovg cTt irplv fjtadelv bvTag,
KatTot vovg bvTag. Ov Sy eKetvog o vovg TOiovTog, akk' e^et iravTa,
SKoi ecTTt iravTa, KCtt avveaTtv avTcZ crvvcov, KcCi e^et iravTa ovk
e^cov' yap akka, 6 8e akkog' ov8e x^P''^ eKacTTOv rcov ev avTco'
ov
okov re yap ecrrtv eKaarov, Kat iravraxv rrav, kcu ov crvyKexyrat,
ctkka aii x^optg. To yovv /JberakafjtlBavov , ovx b/Jtov ircivTcov, akX
brov 8vvarat /jteraka/jtlBavet. Kai eart TrpcorT} evepyeta eKetvov, kcu
lOTrpcorrj ovcria, eKeivov /levovroq ev eavrco. 'Kvepyet /Jtevrot irepl
CKetvov, oiov irept eKetvov t,cov. 'H 8e e^coOev rrepl rovrov ^op^vovcra
\jrvxV} Trepl avrov ^keiTovcra, Kal ro etcrco avrov deco/zevTj, rbv debvC
8t avrov ^keiret' Kat ovrog Oecov a7n)/x,cov Kcti /jtaKapto<s b /Bio?, Kal
ro KaKov ov8a/Jtov evravOa' Kat e't evravOa ecm], KaKOV ov8ev av 7}v.

1.5'AAAa Trpcora KcCi Sevrepa rayaOa Kal rpira Trepl rbv Trdvrcov ^acrtkea
iravra ecrrt, Kat eKetvo airtov rravrcov Kakcov, Kcti rravra ecrrlv €Kei-
vov. Kat 8evTepov irept ra 8evTepa, Kal rpirov rrepl ra rpira.
2. ra oyru~\ f"()d. Dann. oinittit ^ci. lacuna est relicta duorum fere versiculo- iKru.
3. tTi Tpiv^ Ctn\, Vr/., oVi TfliV. niiu, ut videatur aliquid deesse ; sed niox ib. Siufi.'ivt}] Cod. Marc C. iutfov/iitm.
Marc. A.15.
4. OuS' txsrM,-] (jodil. Danii. secjuitur, Ut ill Kd., fHraXafi^uvu.
ib. Cod. Vat. ro 6» (sic).
rov Sio»]
C. Mon. C. Par. A. Vat. Vind. A. nii Ju 9. Kai (Vt-jJ Coild. i\Ion. A.<-'. IVr»?. i,^. fiuxu^iof (oio;] Articiiium omit-
iKiivoSf quod probiiiii videtiir «juare re- 10. fjLivToi^i^i fxir»oy] CiKld. Leid. iVIarc.
tuiit, jjra-ter Med. A.B. Par. A., iiostri
:

cepi. A. Mon. A.C. Vat. (hic in m. ut Kd.) Cixld. oinnes, nisi quod eiim Cod. Vat. in
'!crri ^diirx kx'i] Hbbc tria vocabula, iKiivov. Seqiieiis etiain ixir»»» in Cod.
J. in. habet additum.
qua' Je^it etiarn Kic, addidinius ex Codd. Leid. scribitur ixiivou.
14. j»Tai;5a iVth] Cod. MarC. A. sVt;!.
nostris onniibus, excepto Vind. A. qui ea. I m^i rouTov ;^o^ttiot/ffct] Pro retiTov
I.
Viiid. A. sVtjj, et supra liii. tirri.
iit Ed., oinittit. Deiiide post ffuvioTiv scri- Cod. Leid., rourou in Codd.
est Toijruv in
ib. oySi» «»«»] Cod. J\Iarc. C. a^' n».
beuduin fuit ex Cixl. Marc. A. ecurw jiro Marc. A. Mou. A. Qiiod est iu Kd. 15. 'AkXu Touira] Codd. Leid. Marc.
aiiri^, (pii iteni post baiic v(H«ni, ciiin ^aijitlfT-flttra, iiullus, pi*a:ter Darm. et Ci/.., A.C. ,'Mon. A.C. Med. A. (ex corr.) B.
CiKid. Mon. C
Leid., addit Tdvra. Cod, lialiet ex nostris libris ; imiiies ;^9^syawira. Vat. (hic in m. ut Kd.) Vind. A. TfiTo».
Ciz. post Tuvaiv habet uXk' pro xai, iiisi quod in Cod. Leid. et marg. Vat. est ib. riv TavTuv] Codd. Ciz. Dami. -Marc.
6. oSiiixXa,] C(Mid. Ciz. Leid. Marc. ^&i^iuouja.
A.B. Par. A. Vat. to» tuvtmv : quod
A.B. iMoii. C. Med. A. Vat. Vind. A. ou 12. (Tifi auTov] Codd. Leid. Marc. A. recipiendum i'uit.
ii uXXoi,

8. uXXa au] Cod. Leid. interpoiiit xa/.

Mon. A.C. Vind. A.
ib. xai To tiirai]
IxJ avrov.
Ita C'odd., e.xceptis
j6. Kui 'iKiivo — so-tJ»] Desunt haec in
Cod. Ci/..
ib. uXX' 'orou luvarui] Hic in Cod. Ciz. Darm. Marc. B.C'., oiunes ; sed Ed. xai

tus esse dicuntur, ({iii ex propositione implerl so- Quod ergo hujus fit particeps, non simul omnia,
lent, et qujc ratiocinando colligiintur [Ed. pr. sed, quod potest, participat. Esi iteni primus
et qu(P dicimiiir] percipere possuiit : item ratio- actus jinmaque e.ssentia, illo videlicet in
illius,
cinantur, quidve ex quoque sequatur excogitant, .seipso mancnte.
Agit sane circa illum, tanquam
et res per consequentiani speculantur utpote : circa illum vivens. Proinde anima extrinsecus
qui antea non habuerint, sed, antequam disce- circa hunc se versans ijmnn circumspicit quin- :

rent, vacui fuerint, quamvis tunc etiani intellec- etiam intima ejus insjiiciens, jier ipsum videt et
•(.tus extiterint. Intellectus ille, inquam, non est Deum atque ha>c est iila^sa, felixque Deorum
: -<-

tahs, sed iiabetomnia, est omnia, secum habitat, vita, a mahs onniino semota. Quod si hic siste-
sibi prorsus unitus, habet cuncta, non liabens ret natura gradum, nusquam foret malum. At
non enim ea possidet tanquam alia, nec ipse ex- vero sunt prima bona, sunt et secunda, sunt quo-
ahus, neque qua; sunt in eo, singula segre-
istit cjue tertia cunctaque circa rcgem universorum
: :

gantur a singuhs imo vero quodiibet est uni-

: ipseque rex bonorum omnium causa est, et ihius
versum, et ubique totuni, neque tamen confiui- gratia omnia. Denique circa secundum secunda
duntur cuncta, sed rursus singula discernuntur. sunt, et tertia circa tertiura.
 LIBER OCTAVUS. 139

Y) Et Tavra ecm ra ovTa, koI to eTreKecva tmv ovtmv, ovk av ev

St)

TO?.? ovac TO KaKOV eveiT], ovSe ev tw eireKeiva twv ovTCdv' ayada yap
TavTa. AetTreTai tolvvv, etirep ecTTtv, ev TOt? ovcrtv elvat, otov elSo^
Tl TOV JjtT] OVTO? OV, Kal TTept Tt TWV fXefXtyfXeVOdV T(p fJtri OVTt, 7] OTTft)-

(Tovv KotvcovovvTCdv TM /btTj ovTt. M^ ov 8e, ov Tt To TTavTekcog //,775

Eov, aAA' eTepov /novov tov ovto^. Ov^ ovtco 8e fXT] ov, w? Ktvrjat^

KCtt aTaatg rj Trepl to ov, aAA' m^ tov bvTog, y Ka\ eTt /xaXXov
etKcov

fxrj ov. TovTO 8e ecTTt to alcrOr/Tov irav, Kat hcra irept to atcrdr]Tov
'770.07]' 7] vcTTepov Tt TOVTcov, Kal 0)? av/ii^e^7]Ko^ TOVTotg, 7] ctpxv
TOVTCov, 7] ev Tt Twv crv/iTr\7]povvTCi)V TOVTO, TOtovTov ov. 7]87] yap a/^io

Ti9 et^ evvotav i/KOt avTov, olov a/JteTptav etvat irpo^ /leTpov, Kat
Fairetpov Trpog irepag, Kal avet8eov irpog et8o7rot7]TtKov , Kal aet ev8eeg
TTpo? avTapKeg, aet aoptaTOV, ovSa/XTJ eaTCo^, ira/XTTade<;, aKopr/TOV,

Trevia TravTekr]^' kcu ov av/j./3e/37]KOTa TavTa avTco, akX! olov ovcrta

avTOV TavTa, koI o, tl av avTov /jtepo<; t8r/g, Kat avTO iravTa TavTa' 15

akka oaa av avTOv /xeTakd^r/ Kal b/Jtotcodrj, KaKa /xev ytveadat,

TCt 8'

Gov^x Qirep 8e KaKa elvat. Ttvt ovv viroaTaaet TavTa irapeaTtv, ov^
eTepa ovTa eKeivr]q, aXK eKeivrj. Kat yap et eTepco av/x^aivet to

1. e; Ji] Codd. Ciz. lieid. Marc. A. iit Ed. Marc. B. WTi,-.

Mon. C. Vat. (hic in m. ut Ed.) u Si. 7. 'fri ikSxXo»] Codd. Vat. Vind. sVi-i 14. TaSj-a auTf ] Cod. Par. A. nvTm.
ilp. olr. «» Tiiv 'iiTm\ Desiint ha-c in fi.. Sed prior in m. nt Ed. ili. ohnM aiTou] Cod. Vat. oiidM xai av-
Codd. Leid. Marc. A. Mon. C. Vind. A. ToZro hl Io-ti] Cod. Vat. omittit Si;
8. Toi.

2. in/v] Cod. Darm. Er.s;.>i. in Codd. Marc. A.B.C. est 5' i,7Ti'. Quod 15. /ii^oi "hn] Ita, cum Ed., nonnisi
ib. oiiU s»] Cod. Marc. C. Vat. oiV i». statim suliseqnitur to aiV9>iTo» abest a Cod. Codd. Ciz. Marc. C. Reliqui omnes Viris

3. I» To7s lih oioiv] Ita, ]>ro oS oSo-;», ex- Mon. A. ut reseripsinuis.

cepto Par. A., Codd. nostri omnes. 9. n toiitwv] Aliest ToiiTuii in Cod. Vat., 17. T/»i ou»] C'odd. Slarc. A.B.C. Viiui.

4. n oTiutoZi — o^-ri\ Desunt haec in Cod. in m. add. A. ti»; ou».

Ciz. 10. s» ti\ Codd. Ciz. et Vat. i»T/. 18. i!V(j.^ci.'mt\ Cod. Vind. A. atiii.(>ix.'itioi.

5. Mn S» S(] Cod. Vat. ^» oiSs, in m. 13. 'iiiTui\ Codd. Mai-c. A. C. so-to;

III. Malum non est in his, qtue rere sunt, sed in his, passiones, vel aliqiiid iis posterius, et quasi iis

quie aut mm vere sunt, uut ad illa qucB non vere accidens, vel horum princij)ium, vel eorum ali-
sunt, mclinantur. qiiid, quae id ipsum comj}lent, tale quidem, quale
Si hajc entia sunt, atque hoc est, quod super jam dicam. Licet enim id cogitare qua.si quan-
malum certe in entibus nusquam erit,
entia, dam immoderationem si ad mensuram referatur,
muhoque minus in eo, quod entia suj^ercminet. infinitum (juoque ad terminum, informe rursus
Boiia eiiim h;ec oinnia sunt. Reiiquum est igi- ad formatorem itcm semjjer egenum ad suffi-
:

tur, sicubi maluiii cst, in hls quie non sunt, re- ciens, semjierindeterminatum, nusquam omnino
quandam non eiitis sjieciem,et circa
jxM-iri, ((uasi quiescens, omnia undique j^atiens, insatiabile, e.\-
aiiquid eoriim, (juie non enti miscentur, vel quo- tremam jirorsus inojiiam. Neque talia huic ac-
modocunque habeant cum non entecommercium. cidunt, sed tan(juam ipsius essentia cs.se viden-
Non ens, inquam, haudquaquam omnino non tur quinetiam quamcunque ipsius videris por-
:

ens, sed tantum ab ente (hvcrsum. Non sic vero tioncm, invenies in quahbet lia?c cuncta summa-
non ens, ul motus at(|ue status, qua; circa ens tim :ca^tera vero, qu;t'cunque id participant ei-
esse dicuntiir, sed tan(|iiam entis imaginem, aut que assimilantur, mala quidcm ficri, ne(iue ta-
etiam ab eiite remotius. Id autem cst sensibiie men ijisum esse malum. Itaque cuidam tuiida-
universum, et (jiiotciuKiue sunt circa sensibiie mento ha?c insunt, non aha quasdam ab ipso, sed
T 2
 140 PLOTINI ENNEAD. I.

KUKOV, hei Tt Trporepov avro elvai, Kav /Jbrj ovcna rig ij, 'H? yap
ajaOov To /xev avTOy to he (TVfjb^e^riKev' ovtco Kat KaKov, to fxev
avTO, To 8e rjhri KaT eKelvo av/x^e^yKog eTepo). T/? ovv ajxeTpta, et74
//.77 ev Tco d/xeTpcjg tl he /xeTpov, el /Jbr/ ev tco /JLe/jLeTpii/ievco ; 'AAA'
SCocnrep eaTt /jteTpov /Jti/ ev tm /ze/ieTprj/jbevco, ovtco kcu d/ieTpta ovk ev
a/jbeTpco. Ei yap ev dXXco, 77 ev a/xeTpco, aXX ov 8et avTco d/jbeTpia<;

avTco d/jbeTpco ovTt' r/ ev /t.e/JbeTpr]/jbevco, aXX ov^^ otov re to /jbe/JbeTpr/-

/Jbevov d/xeTptav e^etv, Kat ovv etvat rt /caiB Kaff b /Le/xerpriTat.

diretpov Kaff avro, kclI aveiSeov av avro, Kat ra dXka, ra Trpocrdev,
10 d rrjv Tov KaKOV e^apaKrr/pt^e cpvcrtv. Kat rt /ter eKelvo tolov- e't

rov, 7) /jbe/iLy/jbevov e^et rovro, y ^keTrov rrpog avro ecrrt rotovrov, r/

iTOtr/TLKOv ecjTL roiovrov. Tr/v 87] viroKeL/ibevr/v cr^^ii/iaaL, kcll etSecTL,

Kal /lOpcpaL^, Kcu /lerpoLg, kcll irepaaL, Kat dXXorpico Koa/xco Koa/iov-
/xevr/v, /xr/hev Trap avrrjg dyadov e^ovaav, eiScokov Be &)? irpog rdc
i^ovra, KaKOv 8e ovatav, et tl^ k(u 8vvaraL KaKov ovaia elvai, ravrrjv
dvevplaKeL 6 Xoyog KaKov elvat Trpcorov, kcll Kaff avro KaKOv.
^co/iarcov 87/ cpvaL^, Kadoaov /jtere^eL vkyg, KaKov dv ov Trpcorov
eLrj' e-^eL /xev yap el8o<; rt ovk dkrjdtvov, earepijrat ovre ^coyg, cpdeipet
2. To 31 cu —ayro] Desmit luiT. iii CoA. ib. afiiT^tecs] Sequitur iu Cod. Vau in- A. aiirns. Vocem aya^o, non hal>et Ciz.
Ciz. Pro <u, quod ost in Ed. scribitiir o terrogiindi signum. 15. Vi eiiffiav] Codd. Ciz. Marc. A.
iiiCodd. Pann. Jlarc. C;. Med. A. Vat., 10. Triv ToZ Ka.]teZ] xaKoZ legit Fic. et Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) iii oJ» oi.
nt in mar^. Va\. Sed Vat. in marg. ha- Codd. Darm. Jlaro. 15. Mon.
ita exhilient ffiav. Cod. 3Iarc. C. 5« ovffiav. Cod. V^ind.
bet aJ. Illud recepi. C.A. .Med. A.B. Vat. Vind. A. Idque A. iil euv oiiffia.

3. Tt; oSv uftiT^ia^ Scripsi r/f, pro t/, recepimus pro KaXovy quod aliquot codices 17. Jii fvffis] Codd. Marc. A.C. Jlon.
ex tMd. nostris, pra^ter Darm. et Par. A., et e*litiouem foedat. C. Med. B. Vat. 5i.

oinnii)us. 1 f. aiiTo iffTt] Cod. Marc. B. awra, tffTi. 18. tHos Ti] Cod. Jlarc. C. trSaj Tif.

4. U] Aliest II iii (^d. lyeid.

tl ^>j iion male. ib. tffTt^KTai euTi] Omiies, prwter Mon.
Marc. A.C. Mon. A.C. Mwi. 15. Vat. 1 2. Tb» ir,] Codd. Marc. A. Jlon. C. C. et Vat., habent tffTt^vjrai t£, quod pro-
Sed in Vat. in marg. addituni est. Vat. Ti, 5'. buin videtur.
6. E/ ya^ iv atiru a^ir^*] Desunt ha-c ib. ilhri] Cod. Vat. tlioffi ; in m. t. ib. fSs/fs/ Ti] Cod. Vind. A. (pisi^iTt.
ia Cod. Leid. 14. airSf iyaiit] Codd. Dann. Marc.

ipsum. Etenim si alteri malum accidit, oportet atque informe suapte natura, taleque persingula,
aii([uid prius ipsum esse, etiam si nulla id esscn- qualia in sujierionbus, commemoravimus descri-
tia sit. Ut enini bonum alterum t]uidom ij)sum bentia mah
naturam. Prajterea si quid jirjeter
existit bonum, alterum vero quod aliis accidit, ipsum liabet admistum, vel sal-
illud est tale, vel
sic et malum : hoc tiuidem iiisinn malum est, tem, qucmiam ad id sj)ectat, evadit lale aut quo- :

illud autem seeundum hoc accidit alteri. Qua- niam cujusdam tahs est causa. Quamobrcm na-
nam igitur immoderatio, dicet ahquis, nisi in eo, turam figuris, speciebus, formis, mensuris, termi-
quod immoderatum. Quct rursus mcnsura, nisi nis subditam, ornamentoque pra^ditam aheno,
in mensur;e jwrtieipe
re At ciuemadmodum .''
nihil jDraHerea boni ex se possidentem simula- :

mensura quwdam est in nuUa re mensurata, sic chrum rursus, si cum entibus conferatur, quin-
et immoderatio extra subjectimi immoderatum. etiam mah ipsius essentiam, si qua modo esse

Si enini sit in alio, aut erit in eo, quod immode- potest essentia mah, hanc, inquam, ratio jirimum
ratum est, sed non eget hoc inmioderatione, cum esse malum, et per se malum rite convincit.
sit ipsum immoderatum aut erit in re mode- :
IV. Gradus malorum tres : quomodo in anima malum:
rata: verum nequit, quod moderatum est, (|ua- (juomodo materia nihil habet boni.
tenus moderatum, immoderationem subire. Pro- Natura corj^orum (juantum est materiie par-
fecto oportet esse aliquid secundum se infinitum ticeps, malum quidem est, et si non primum : ha-
 LIBER OCTAVUS. 141

lfT6 aXXrjXa, (f)opa re irap avroiv araKro<;, ejLtTroSia re yj/v^'^?, Trpog

rrjv avrrj? evepyetav, (pevyei re ovalav ae\ peovra, Sevrepov KaKOv.

"ivxv ^^ KCiff eavr7]v /xev ov KaKy, ovS" ai) Tracra KaKt/. AAAa rtg

77 KaKy ; olov, cf)i](ri, hovkccKTajJLevM /J^ev, (o irecfjVKe KaKia ^V)(ri<;

eyyiyveadat, &)? rov akoyov rrj? '^^X'^'^

^'^^^v? ro KaKov 8exo/^evov,s
a/xerpiav, koX v7rep/3oki]v , koX ekkeixjnv, k^ (ov Kal aKokacrla, Kal
ESeikla, Kal r/ akkr/ x/ry;^?;? KaKia, aKOVcna iraOy/xara, So^ag ^jrevSeig

e/Jbiroiovvra, KaKa re vo/iit^eiv Kal ayaOa, a (fievyei re Kai SicoKei.

'Akka ri ro TrerroiTjKog ryv KaKiav ravrrjv, Kal ttux; 669 apxv^ cKeivr/v
Kal alriav av(i^ei<; ; '^H irpuirov /Jiev ovk e^co vkr/g, ov8e Kar avrr/v 10
elvai ^vxpi V roiavrr]' /le/iiKrai ovv d/xerpici, Kal d/jLOipo<; eihovq rov
r/

Koa/JbOvvro<; Kal elg /Jierpov ayovro<;' crca/ian yap eyKeKparai, vkr/v

Vexpvn. ''Fjjreira 8e Kal ro koyil^d/^evov el /Skarrroiro, opav Kcokverai,

Kal roi; Trddeai, kcu rco eTnaKoreladai rrj vkr/, Kal irpog vkr/v vevev-
Kevai, Kal okct)<; ov 7Tpo<; ovaiav, dkkd iTpo<; yeveaiv bpav., ?)? ap^V r/ 15

vkri<; (pvai<; ovrco; ovaa KaKi/, co<; kcu ro /ir/wco ev avrr/, /lovov Se
/Skexjrav el; avri/v, dvam/LiTkavai KaKOv eavrr]<;. ' K/hOipo<; yap irav-

I. fs^S. T£] Codd. Leid. Marc. A.C. A.B.C. In Cod. Vat. est eTSo;, in m. ov;. 12. Ei? f.tiT^ov] Cod. \'ind. A. tl; ^j-
Mon. A.C. Vat. (in ni. \\t Ed.) <po^d t<, In eod. sequitur to kxKov, sed marg<t ha- ffov.

Codd. Dami. iMarc. B. ?9of« t>, Cod. l)et xetKov. iil. ffufiaTt yitp lyKlK^aTai^ vXm] Cod.
Med. A. (pin^S. ts, Par. A. f 9»jo! absiiue 6. Cod. Vind. A. xai
xai izKoXaffia] rl Vind. A. fftiifiaTa yap ti'A»5v, omisso lyKiK-
«. aKoKaffia. Sequens Kai omittit Cod. Darm. parai.
ib. waj' «uriw] Cod. Dann. «•«§' otvTw. 7, aXXj] •^'vx^'] Cod. Vat. aXX)5f, in 14. TOJ iTlffKOTUff^ai] Cod. IMon. C. TO
3. 'AXXa Tj;] Cod. Vind. aXXa rtu m. 7]. ITlffK.

4. oouXuirKfx.ivM'\ Codd. Darni. (cx corr.) 10. avaliis] Cod. Ciz. xaJ a^iis. il>. vivtvKsvat] Ita Codd. ad unum
Marc. A.B. (a pr. m.) Moii. .\.C. 3Ied. ib. A.B.
xar' avTviv uvai] Codd. IVIarc. omnes ; in Ed. est vmt/ft.ivov.
A. (ex corr.) Vat. (a pr. ra.) ^auXuffufnvci. C. Par. A. Darm. xa5' auTii». Abest s?- 16. To ftriTtu] Cod. Ciz. Tfl ftriTcii;.

Cod. Ciz. SowXsyffa^Ev^/. vai in Codd. Leid. Marc. A.C. Mon. A. ili. fcivov }i &xi-^av] Cod. Med. B. /3A£-

5. Distinctioneni post i'i~

'4'fx^> trSat/f] Med. B. Vat. Vind. A. Sed Vat. eam •^av Se fiovov. Cod. Marc. A. f3Xai/-av.

hus sustnlimus jubentibus Codd. IMarc. vocem habet in marg.

bet enim speciem quandam, quamvis non veram : cit ? Et quomodo in jjrincijjium illud, causam-
])rivatur et vita corrujjtionem infert inter cor-
: que rcdigere poteris ? Primo quidem dicetur,
])ora nuituam, concussionemque ex ipsis inordina- animam ejusmodi non esse cxtra materiam, ne-
taiii imiiedimenta (juinetiam anim» ad actio-
: que secundum se ijisam taieni esse : itaque im-
nem ])ropriaiii affert : ]jra?terea ]5erj5etuo fluxu moderationi miscetur, specieique ornantis et mo-
aufiigitessentiam,ideoquesecundum obtinet maii derantis expers evadit corj)ori nauKjue mate-
:

gradum. Anima vero secundum se mala non riam habenti immergitur. Prfeterea si vis ratio-
est, nequc omnis anima prava. Sed qusenam naiis offeiiditur, discernere j)rohibetur perturba-
prava .''
illa videlicet, ut inquit Plato, qu;K servit tionibus offuscata, et materi.e tenebris obriita,
cui ])ravitas anim;e naturaliter inesse potest
ilii, utj)ote qua' annuendo jirolal)itur in materiam :

quasi irrationalis aniiiue s|)c'ciem malum subeat, et omnino non ad esscntiam, scd ad gcneratio-
immoderationem ct excessum atque defectimi nem cujus origo est natura materiiE,
sjiectat.
ex quibus iiitemperaiitia et timiditas, aliaque ustjue adeo mala, utillud etiam, (juod nondum
animae pravitas, vclut passiones involuntariie est in ea, soluin vero eam jirosjiicit, suo impleat
oriuntur ex quibus ct opiniones falsa^, jier quas
: malo. Cum enim boni omnino sit cxpcrs, boni-
bona, vel maia ([uis jiutet, (jua' prosecjuitur aut que j)rivatio sit, jiurusque defectus, nimirum
fugit. Verum quidnam pravitatem hanc addu- (luicijuid quomodocunque attingit eam, sibi si-
 142 PLOTINI ENNEAD. I.

74
reAiS? ovaa ayaOov, Kol crreprjat^ tovtov, Kac aKpaTog eXXeiyp-L^y q
e^ofJbOiol eavTTJ irav o, tl av avTr]<; Trpoo-a^j/TjTat, ottcoctovv. 'H /lev

ovv rekela kcll Trpog vovv vevovcra '^v^rj, ae\ Kadapa, kcu vkijv aire-
(TrpaTrrai, kcu to aopiarov cnrav, Kac ro a/uberpov kclI KaKOv, ov re
Sopa, oure Trekd^ei' KaOapd ovv ^evei bpiaOelcra v(2 Travrekcog. 'H7S
Se fjbri fjLelvacra rovro, aAA' e^ avrrjg irpoekOovcra, ro fjbrj reketco /j,7j

8e nrpwrco, olov tvSakfxa eKetvrjg, rco ekXetfjtfjtart, KaOocrov evektrrev,

dopta-rtag TrkrjpoyBelaa, aKorov bpa, Kal e^ei rjSr) vkrjv, ^keTTOvaa elg

b fJtri w? keyofxeda bpav kclI to aKoro?.

^keiret,
^° 'AAA.' et rf ekkef^t<; rov dyadov atria rov bpav Kat avvetvat twb

aKoret, rb KaKOV etrf dv ev rrj ekket^jret, rj rco aKorro rrj -^v^rf, Kal
Trpcorov. Aevrepov 8e earco ro aKorog Kat ?; (pvat^ rov KaKov, ovKert
ev rrj vktj, dkkd Kal irpb rrjg vkijg' ?; ovk ev rrj bTTCoaovv ekketxjret,
dkk' ev rrj Travreket rb KaKOV. To yovv ekkeiTrov oktyov rov dyaOov
^5ov KaKov' Svvarat ydp Kal rekeov elvat, &>? Trpo^ (pvatv rrjv avrov.
'Akk' orav 7ravrek(og ekkeiiry, orrep earlv rf vkrj, rovro ro ovrcogC

1. fXXij^^ff] Cod. Vind. A. fTs^niris, in ib. rrpeiXhoZsa.^ Vat. vfoviX^ovaa, in m. titEd.,habent,pr»ter Darm., Codd.omnes.
ni. ix.kii'^!!. xfoiXS. Quod scquitur to in Codd. Marc. Verba T»ii iyaiei desunt in Cod. Vind.

2. rxv e, T(] Cod. Vind. raiTiX^ cti A.13.C. Vat. scribitur Ti. B.
(sic-) 7. T^ fXXlijU^aTi] Ita, pro To a>.Xiifi- 14. iravTiXl,''] Cod. licid. TavTsX?.
ib. <£v Codd. Darni. Jlarc. A.
itiTS!] liaTi, quiHl estEd., exliilient ('odd.
in ib. eXiyo»] Codd., jineter Med. A.B.
C. Jled. A.l$. et marg. Vat a» ii.iiriis, nostri, excepto Vind. A., omnes. Par. A., omnes ixiy ^ ; sed VaU in m. o».

qinid venun videtur. In contextu Cod. ib. tviXiTiv] ("odd. Leid. Vat. iviXniriv. 15. ya^ «ai tiXiov] Co<1. Vat. m.
5i, in
Vat. est uvroii. SeqiH'ns vocabulum scribitur in Ciz. aji- yii(. Cixid. Ciz. Blarc. A. Mon. A.C.
^. vtvtnjeu] Cod. Vat. novtTa, in m. ut ariiai, in Vat. ue^iaTUas. \'ind. .\. To TiXfflv.
Ed. 8. Scribitur o-KoT«f, ut est paulo
ffKOTov] ili. <i,- T^is] Codd. Leid. Marc. A. Vind.
5. 0««] Cod. Vat. 0^«*, in m. o^a, et inferius, in Codd. Ciz. lieid. Alart'. A. A. xai Totis. Cod. \'at. omittit eis. Mox
mox Ku^afos, in m. ^a', Mon. A.C. \'at. Vind. A. ClKld. Marc A.B. airoii pro aiiTov.

6. i| aiTSs] Cod. Blarc. B. .'Med. A. ib. !i*f ^n] Cwi. Vat. «, in m. 0. 16. Toyro To ri i/kK] Desunt Iiaec in
10. 'AX?.' ti n] Articulum, quem omit- Cod. Ijeid. Pro Hvtus Par. A. habet otTos.

milc rcddit. Pcrfccta igitiir anima, vergensque vidcat tenebras eisque mergatur, malum animae
ad mcntem, semjier jjiira est, jiniciil a se matc- erit in defectu tenebrisve situni, id^juc malum
riam climinans, et omne intcrminatum, immode- erit primum. Secundum vero sit tenebrositas
ratum,malum, neque his proj)in(]uat, neqiie jiro- ipsa maiique natura, non in materia primuiu, sed
spicit quidem (juamobrem |)ura })ermanet, in-
: etiam ante materiam aut certe non in quovis :

tellectu prorsus determinata. Quie vero niunus dcfectu, sed defectu universo consistit malum.
iii

id non sustinet, sed ex seipsa j^rogreditiu', in Quod igitur jiarum a bono deficit, nonduni est
gradu quodam existens, neque j)erfee'(). neque maium j)otest enim j)ro natura sua esse perfec-
:

primo, velut illius imago, ob ij)sum defeetum, tum : inio (juod jienilus deficit, quaiis est mate-
quatenus deficit, indeterminata sorte rej)ietur, ria, id revera malum est, nuilam boni possidens
tenebrasque prosjiectat. Jamque habet mate- jiortioncm. ]\Iateria sane neque esse babet
riam, in illud asj)iciens, quod non cernit et ut : (cujus munere bonum liabere jjotuerit) sed esse
dici solet, tenebras aspicit. de ijisa aquivoce dicitur. Defectus igitur sorti-

tur, ut noii sit bonum, defectus auteni universus

V. In qnn defcclu coiislstat mcdum : quomodo materia sortitur, ut sit ipsum maliim defectus vero me- :

sit ipsum malum: quomodo Jiat malum in anima. dius est, posse in nialum cadere, quod jam est
Caeterum si boni defectus causa est, ut anima malum. Unde oportet malum excogitare, nou
 LIBER OCTAVUS. U3
'
KaKov, fjbijhe/jiLav e^ov ayadov /wipav. Ov8e yap ro etvat, e^et y
vX.7}, 'iva ayadov ravTrj /jieTelxGV, aXX b/jicovvijiov avTjj ro elvac, «w?

akrjOw^ elvai keyet avTO fjbi] elvat. 'H ovv eX.kef^L^ e^et jmev to /xtj

ayadov elvac' he iravTekrj^, to KaKov' r) 8e Trkelwv, to irecrelv elq

i']

TO KaKOv SvvaaOai, Kal 7]87] KaKOv. T(2 -^prj 87] ro KaKov voelcrdat, ^
DyLt^ TO^e TO KaKov, olov a8iKiav 77 akkr]v Ttva KaKtav, akK eKelvo o
ov8ev /xrjTro) tovto, TavTa 8e, olov ei87] eKetvcov, Trpoadr]Katg et8o7rot-
ov/Jbeva' olov ev fjtev '^VXV '^ovrjpta' KOt TavTyg av el8r], i) vkr] Trepl

rjv, ?; Tolg fjtepeai TTJg \frvxv?, V '^^> '^o /Jtev otov opav etvat, to 8e
op/iav 7] Trdaxeiv. Et 8e Ttg OelTO Kal ra e^co ijrvxv? KaKa elvat, 10

TTW? eir eKetv7]v t7]v (^vcrtv ava^et, olov vocrov, Trevtav ; ?; voaov /Jtev,

Eekketyjnv Kal virep^okvv aco/JiaToov evvkcov, Ta^iv Kal /jteTpov ovk

avexo/uevcov' aiaxo<; 8e, vk7]v ov KpaT7]6etaav ei8et' irevtav 8e, ev8etav
Kol aTeprjatv cov ev XP^^^ ea/Jtev, 8ia ttjv vkr]v, y avve^evy/ieda,
(pvatv exovaav xPV^/^oavvr]v elvat. et 87] TavTa opdS)<; keyerat, ov 15

OeTeov 7]/ia<; dp-^^^ijv KaKow elvat, KaKOvg Trap avTcov bvTag, akka irpo
rj/LCov TavTa' a 8' dv dvdpcoTTOvg KaTaaxj], KaTex^ti' ov^ eKOVTa^,

2. ofAibvvfAov — To fivai] Hsec non habet Blarc. A.B.C. (hi tres seq. dist. maj.) Mon. A.
Cod. Par. A. Mon. A.C. Vat. (sed hic in m. fjLfi^jru 10. o^av -17 TOLu^iiv] Codd. ad unum
ib. ojs u.XrfyMi —
Ha?c oniittun- fjiv, uvoLi\ ToifTo)Viud. A. habent tovtoiv. omnes, ut marg. Ed., o^fj.a.v. Ita et Fic.
turin Codd. Darm. Marc. B. (in ni. add.) ib. iKuvi.iv} Cod. Viud. A. supra lin. Quare oorrexi.
Pro «x^jOwj in Ciz. Leid. ]\larc. A. Mon. habet ab al. m. iKiivov. 13. av i^^oftivwv] Codd. pra^ter Leid.
A.C. Med. A. Vat. (in m. *.-) Vind. A. ii). ll^OTOIOVfiiVa^ Cod. Ciz. il^OTOIOV^ Darm. Mou. A. Viud. A., a.vi^ofj.ivuv, ut
est aX»)9ij, pro xjj-fii in Codd. Marc. A. fJ.i^OI. legit Fic. ntque rescripsimus.
C. Mon. C. Med. A. Viud. A. scnl)itur 8.Tovnjio:] Codd. Ciz. Marc. A.B. (a ib. a'iiT-^0^ 5i] Cod. Darm. a'ia^ov Se,

pr.m.) C. Mon. A.C. Med. A.B. Vat. (iu ib. siS!)] C'o<ld. Ciz. et Vind. A. (hic

3. TO fJLyt a;a5ov] Cod. Vind. post a.ya.^ m. tit Ed.) Par. A. Vind. A. habeut «- ex corr.) £l'3si. fllox Ciz. iTvvi^ivyfj.iva,
W» repetit (/.n^ sed id ab al. m. erasum est. VK^tOCV, 16. iTra^ uvTwv] Cod. Marc. A. auTalv.
5. 5*] Abest
To xaK6v] a Codd. Darm. Sv; ib. aZ s"3?!] Cod. Vat. iu m. fJiv av Paulo ante A^at. t/ 2i, in ra. £< li.
Marc. B. Med. A. Par. A. ib. "TrpoCod. JMon. A. t^os hfiiiv,
hf.&)v\
6. TflSs 10 xflcx^v] Cod. Med. B. roSs ib. vXvi iriii] Codd. Leid. Mare. A.
>! 17. KaTaffxoi] Codd. Ciz. Leid. Marc.
KtLKOV, B.C. Par. A. « pro fi. A. Mon. A.C. aied. B. Vat. (iu m. ut
7. ij.ioru toSto] Codd. omnes, ut marg. 9. To fiiv —
To Se] A^at. iu m. tu tm, — Ed.) Viud. A. KaTaa^^,
Kd., f/iv •TTot. Pro ToijTo Codd. Darra. ib. To Se —
sTvai] Desunt hsec in Cod.

lioc quidem malum, vclut in)ustitiam, vel aliani excessum in corporibus compositis ex materia,
(luandam pravitatem, scd iliud, quod nondum ordinem et mensuram non sustinentibus defor- :

liorum quicquam cst sed hsec quasi illius spe- : mitatem vero esse materiam forma minime su-
cies sunt additamentisquibusdam distincta;: velut peratam ]:)au}iertatem deniquc, egestatem, pri-
:

in anima ijuidem jiravitas rursusque hujus spe-
cies vel secimdmn materiam, circa quam est vcl
sccundum quasdam aninia; partcs: ut ex eo,
quod jiartim quidcm asj)icit, partim vero apjie-
tendo incitatur, partim denique patitur.
autem extra animam quoquemala posuerit, quoc-
: vationemque eorum cjuibus egcmus, ob mate-
: riam cui conjunginuu', sic natura institutam, ut
indigentia.
ijisa sit Proindc si lia?c rccte dicun-
tur, non est dicendum, nos malorum csse princi-
Siquis pium, quasi ex natura ijrojjria mali simus, sed
ante nos hiec esse qua? vero vitia \rnt'ia non ha-
.

rendum est, quoniodo ad naturam iilam mali re- bet Ed. ])r., ncque, quod sequitur, his ipsos
ducat ceu morbum, deformitatem, jiaupertatem ? scribiturcjue dctlncre,^ liomincs occuj)ant, dctineri
Forte vero morbum dlcent esse defectum, aut his ipsos nolentes: attamen jira.'stari malorum
 144 PLOTINI ENNEAD. I.

75
aXX elvaL /xev aTrocpvyrjv KaKcov rcov ev '^v^y To7g 8vv7]6eL(TL , iravTa^Y
Se 01) hvvaadaL. QecTL^ 5e, vX^rjg 7rapovai]<; Toig aladrjTOL? , to KaKOV
/JbT] TrapelvaL ti]v KaKiav i]v avdpcoTroL e^ovcTLV, otl /xr]8e avOpcoTroLg
cnracrL. i^KpaTelv yap avTr]<;^ afjbelvov^ Se, ol? fjir] TrapecrTL kol tovtco'
SKpaTelv he tco /li] ev vXy ev avTOL? ovtl.
'^LinaKeTrTeov he, kol Trcog keyeTaL, fjbr] av airokecrOaL Ta KaKa^ G
aAA' elvaL e^ avayKr]<;' kcll ev Oeol^ /xev ovk elvaL TrepLTrokelv 8e t7]v
6v7]Tr]v cf)vaLV, kol TovSe tov tottov aeL. ' Ap ovv oiiTcog eLp7]TaL, w?
Tov /lev ovpavov KaOapov KaKcov ovto;, ael ev Ta^eL Iovto^, Koly^
10 Koa/Jbco (pepo/^evov, kcll /l7]T€ aSiKLa? e/cet ovar]g, /Lr]Te akk7]<; KaKLa^^
fjbr]Te a^LKOvvTa akk7]ka, Koa/ico 8e cpepofjbeva' ev yr/ 8e tt]? a^LKia^
Kcu T7]<; cLTa^lag ovar];, tovto yap eaTLV r/ 6vr]T7] cfyvaLg, Kal o8e 6
TOTTog. 'AAAa to evTev6ev cpevyeLv 8elv, ovKeTL Trepl tcov €7rl yrjg
keycTaL. ^vyy yap, (p7]aLV, ov to e/c yrjg airek^elv, akka Kal ovTaB
15 eTTL yr]<; ^iKaLOv kcll oaLOV elvai /leTa (ppov7]aeo)? , cog elvai to keyo-
/xevov, cpevyeLV KaKLav 8elv, coaTe Ta KaKa avTco r/ KaKLa, kcu baa e/c

KaKLa<;' kcu tov TTpoa^Lakeyo/Jbevov Se avalpeaLV keyovTog KaKCov

I. Vind. A. iTifjLttt fiiv.

iivcti fity\ C(>d. Kaxou tt^tiftittov. A.C. Yat. \'ind. A. f. h7y et ita Ficinus.
ib. Codd. Darni. Marc. A.
iv •i'vzv\ ib. Tot xaKot'] Desunt hiec in Cod. Leid. recte.
Med. A.B. (a pr. m.) Viiid. A. i» rn 7. Ti^ixXtTv] Codd. l^id. i\Ion. A.C. ib. oukIti Ti^t'] Ck)dd. Ijeid. IMarc. A.
Med. A.B. Vat. Vind. A. Ti^iToXtiy. at- Mon. C.Vind. A. omittunt ti(i,
Vat.
3. iVi /tdSi] Codd. Darm. Jlarc. A.B. que ita scripsimus. sed Vat. in m. additum habet; in eodem
liriiMarc. C. ^n ii.
. ib. 2^ Tn» yoiiTi»] Jii al)est a Oidd. Ciz. sequitur tSs, sed in m. est Ti».
4. xoctTiiv T-af] Codd. Ciz. Leid. Marc. Leid. .Alon.C. Med. A.B. Vat. Vind. A. 16. ^iuyiiy'\ Ed. ])erjieram ^tl^iiv, sed

A. Moii. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. Scribitur autem ^vrTr.v in C(xid. Ciz. ^ivyiiy, jnTfter ('iz. Darm. Par. A., ha-
A. K^ltTi7. Darin. Mmi. C. .Aled. A.B. Par. A. \'at. bent Co(ld. oniiies.
5. ftn tv dX»;] ('(hUI. Darm. (e.\ rorr.) Vind. A. Kt est certe apud Platonem in 1 7. Ktti Tov\ Abest Tou a Cod. Vind.
Marc. A. Bled. A. (a pr. in.) Jled. B. Thea'tetop. 176. a Stejjh. p. 400. Heindf.) B.
Par. A. ,u>i i«i/Aa». Cod. Jlarc. B. Uixn. Tnv 2i ^vnTKr ^tiair Kai TflvSi T*v ToTor Tt^i- ib. >.iyoyTof\ Ponitur haec vox post
Placet UuXy. Sed et i* vXri potest ferri. ToXt'! (t» xooet^) i^ a.rayKnf. Quod in or- itrioiai in Codd. Ciz. Marc A. Mon. A.
6. IvitrxiTTioy^l In marg. ('(xl. IMarc dinem recepimus. C. ^'at. Vind. A.
B. adscriptum est to sv 0£a(T»ir<w Ttoi tou 13. fiCytiv Sk"] Codd. Marc. A. Mon.

animi fiigam, animis videlicct id potcntibus, non que ajiud Deos e.sse, scd aj)ud mortalem natu-
omnes aiitem jiosse. Positio vero materi;r cor- ram, inferioremquc hunc locuni assidue circum-
porum, natura' j^rassentis nialum cst necjue : voivi. Nunquid igitur ita dictum est, quoniam
enim ipsum malum est pravitas lioniinum c|uan- : cccUmi cjuidem scmj)er Jiberum sit a malis .''

doquidem non omnibus incst bomiiiibus (datur Quij)j)e cum ordine j)erpetuo moveatur, et oma-
enim ejus sujierand.-i? facultas) j)ra'siantiores certe mento neque iniquitas
feratur, necjue iiijustitia
sunt, quibus id c]uoque non accidit. Sujierant aiia ibi sit, neque ccelestia sibi invicem injuriam
denique eo, quod in ij)sis est a materia segrega- inferant, ornata moderatione jierducta: in terra
tum. vero injustitia, ordinisque expers sit iniquitas :

liac enim est natura niortalis, locusque inferior.

VI. Quomodo nliquid bono contraritim sit, quomodo \'erum quod inquit, hinc aufugiendum esse, ne-
formie a materia separatte sint contrarice. quaquam de terrenis locis est dictum. Fuga
Opera? pretium est intelligere, qua ratione j)o- enini est, inquit, non a terra discedere, sed homi-
tissimum a Platone dictum sit, ]\Iala omnia de- nem etiam in terra viventeni justum et sanctum
leri non posse, sed ex necessitate venire. Ne- una cum prudentia fieri perinde ac si dicatur. :
 LIBER OCTAVUS. 145

ea-eadat, el ireldoi tov<; avOpcoTrovg a X.eyet- 6 8e cj)7}(Tt, hvvaadat

/JbT]

Tovro yeveadat, ra yap KaKa eivat avayKrj' eivetTrep rovvavrtov rt

c8et elvat rco ayadS. Ttjv /Jtev ovv KaKtav ttjv irepl avdpcoTrov, ttw?
otov re evavriov etvat eKetVM ayaOM evavriov yap rovro rrj rro ;

dperrj, avrrj 8e, ov ro dyadov, dKka dyaOov b Kparelv rrj^ vX.7]g^

TTOtet. 'E/fetVft) 8e tm dyaOco, Trcog dvrt eiy evavrtov ov yap 87] ;

TTOtoV Oarepov rcov evavrtcov, Kai

etra rtg dvayKTj Travra^^ov, et

Odrepov ; ev8e^eaOco fxev yap, kcu earco ye Kat ro evavrtov, rov

DevavTLOv avrco ovrog' otov vytetag ova7]<;, evSe^erat Kal voaov eivat,
ov fX7]V e^ dvayK7]<;. 'H ovk dvayK7] keyetv avrov &)? eirt Travro^^o
evavriov rovro dk7]0e?, akk' €7rt rov dyaOov etprjrat. AAA et

ovcria rdyaOov, ircog eartv avrco rt evavriov, y rco erreKetva ovcrtag ;

To /Jtev ovv fjuq etvat fjt7]8ev ovaia evavriov, €7rt rcov Kaff eKaara
ovcrtcov eart rrtarov, rrj eTraycoyrj 8e8ety/X€vov' bkcog 8e l^ovcriaj ovk
Eeo-Tt 8e8etyfi€VOv. ' Akka ri rj} KaOokov ovaici ecrrat evavrtov, Katis
okco^ rot<; Trpcorotg ; 7] rjj fxev ovaia 97 //.77 ovaia' rrj 8e ayaOov
(^vaet, r]rt<; earl KaKov (pva-tg Kal dp^T]. 'Ap^al yap aficpco, 7] fiev

1. niici] Codd. Ciz. Leid. Mon. A. (a 9. uyniai] Codd. Marc. A. Mon. A. i^. firi uvai] Cod. Darm. fj.iivai.

pr. m.) Vat. rM/ii, Codd. Darm. et Marc. C. Vat. Vind. A. iyiia!. ih. iTi Tb)v — ovK iiTTi] Desuut hsec
B. Tiiki. TO. avayKvj] Cod. Mon. A. avayKri;. omnia in Cod. Vind. A.
ib. « xiyii] Codd. Ciz. Mon. C. Med. ib. aiiTo] Ita, ut Ed., habent nonnisi 14. ziffTov] Cod. Vat. Tio-Tuv., in m.
A. X Xiyii. Cod. Mon. C. et mar{?. Vat., omnes alTov ov,

2. ivdyKri] Ita Cod. Vat. pro vitioso sc. Tov nxaTwva, ut legit Fic. utque re- ib. «x<u;Si isiiiyfiivov] Omittuntur hsec
anayKHf qiiod est in Kd. scripsimus. in Codd. Marc. B. et Vat.
7. avayKTj TavTa^oZ, si] Cod. MarC. C. ir. ivavTiov] Cod. Marc. A. tou ivav^ 15. Tv KaBokov] Cod. Dann. Tns Ka^i-
avayKv' Tavra-^otj ii. riov. Xov.
8. ivS-xstrSa,] Codd. Marc. C. Med. A. 1 2. T« iviKuva] Cod. Marc. B. to icr/- 16. aya^^oij ^uaii] Cod. Marc. C. tov ay.
(a pr. m.) Par. A. t*Ss;^;£(r§a(, Kiiva.

aufugiendam pravitatem mala homini esse, quasi et contrarium ejus existat : velut existente sani-
sint tum pravitas, tum
ex pravitate nascun-
qua.' tate, potest et morbus esse, neque tamen neces-
tur. Tum vero cimi Theodorus diceret, posse sario provenit. Forte non putat Plato, in quo-
mala de medio tolli, si modo qua; dicat, homini- hbet contrariorum ordine cjusmodi necessitatem
bus persuaserit, Socrates fieri id posse negavit esse veram, sed in ipso boni contrario. At si
niala enim ait necessario evenirc quippe cum : ipsum bonum essentia est, vel potius super cssen-
necessarium sit aliquid bono subcontrarium esse. tiam, quidnam potest ei esse contrarium Quod .''

At vcro qua ratione fieri potest, ut humanum igitur nihil essentias contrarium, id in singulis
sit

malum, id est, pravitas, ipsi bono contrarium essentiis pcr inductionem satis est manifestum.
sit nempc contrarium hoc est virtuti. Virtus
.''
Utrum vero ipsi simpiicitcr essentias contrarium
autcm non ipsum bonuni est, sed quoddam bo- aliquid sit, nondum est demonstratum. Sed quid-
num, quod (luidem efficit, ut matcria' domine- nam ipsi imiversali esscntia> contrarium esse po-
mur. bono quomodo aliquid con-
Ipsi auteni tcrit,atque oninino primis universi principiis ?
trarium non enim est (juale. Prteterea
crit .''
Forte vero ipsi quidem cssentia; erit contrarium
quidnam cogit ubique si altcrum contrariorum non essentia: l)oni vero naturas contrarium, si

extat, alterum rursus extare .''

Verum esse qui- qua natura atque principium. Principia
est mali
dem possit, atque sit contrarium, quandoquidem enini utraque sunt, id (juidem bonorum, illud
VOL. I. U
 146 PLOTINI ENNEAD. I.

KaKcov, ayadwv' koI iravTa ra hv rrj (fivcrec eKarepa kvavria'

7] Se
,76
coare Kal ra bka hvavrla, kcu /jiaXXov hvavria, 7} ra aXXa. Ta /Jbev
yap akka hvavria, y hv rco avrw etSet ovra, 77 hv rco avrco yevei, KalF
KOLVov rivog hcrri /jLeretX.ijcpora hv ol<; eartv' bcra SeX^P^^ eart, kcu
Sa rco hrepco hcrrt, crvfx,7r\.7)pco(ret rov b ecrrt, rovrcov ravavrta hv rco
erepco ecrrl, ircog ov /jtaktara av etr) evavrta, etirep evavrta ra
Trketcrrov aXXrjkcov a^pecrrrjKora ; irepart 8t} Kal fjterpco, Kal ra aXXa
baa eveartv ev rrj deta (pvaet, airetpta Kat a/Jterpta, Kat ra aXXa
baa e^et y KaKrj cpvat? evavrta' coare Kat ro okov rco bkco evavrtov. G
loKo-t rb etvat he yjrevSo/jtevov h^et, Kal 7rpcorco<; Kal bvrco? xjrevSog' rco

Be ro eivat ro akrjdeq elvat' coare Kat akrjBcog Kara ro ^evSo^ rco

akrjdel hvavrtov, koX ro Kar ovatav rco Kar ovatav avrrjg hvavrtov'
coare rj/juv avairecpatrat, ro /xtj Travra^ov ovata /crjhev etvat hvavrtov' 77
hirel Kcu hirt Trvpbg kcu vSaro^, hSega/jteda av elvat hvavrta, el /i/q

\^KOtvov rjv r/ vkr/ hv avrot<;, hcf rj<; ro dep/xov, kcu ^rjpov, kcu vypbv,
KCtt ^jfv^pov av/jt(3el3r]Kora hytyvero. Ei 5' err avrcov rjv /Jtova rrjv
ovatav avrcov av/jtrrkripovvra avev rov KOtvov, eytyvero av evavriov.

I. 'tKxTigx] Codd. Ciz. Mon. A. Vat. Tus Kai ei/To/s, et snjira lin. v^uTrti «ai Sed hic in m. addita babet.
(in m. ut Ed.) Vind. A. 'iTi^ac. Codd. OVTWf. I ^. utTTt vifiiv — 'tvavTtov] Desunt haec in
Leid. 3I.'irf. A. Mon. ('. 'iri^ot. Antchoc 11. Abest To a Codd. Leid.
To uvai] Cxi. Vind. A.
vocaliiUum cst dist. niin. in Codd. Man". Marc. A.B. Mon. A. Vat. Vind. A. In ib. sed sine dist., Codd.
evtriav,] Ita,
A.B. Dediniiis Uari^a ciun Ficino. Ibi- Cod. Par. A. est ta) uvai. Marc. B.C. Vat. (in marg.), sed «wa-ia
dem verbonun margine o^*
in editionis : ib. To tiXtiSisl Scribitnr t» aXijSalf Codd. reliqui omiies.
airo in Ubris MSS. nec vola nec vesti- omisso, ipiod post xaJ seintitnr, eodem vo- 15. Cod. Marc. A. n» Kotviiv.
Koivov viv]

gium. cabulo in Codd. nostris (e.\Ci"|ito Par. A.) ib. Codd. Ciz. Darm. Marc .A.
'tf' is]
5. Tav«vTi'a] Codd. Darm. Marc. B. onmibns. Sixl Vat. in iiiarf;. alteniin B. Med. A. Par. A. l?' .?,-.
Vat. Ta ivxvria. aXniSis additum halict, A. Cod. Par. /\. 16. ^v;^!>ov] Codd. Leid. Marc. A.
7. Sn «ai] C(xlil. Ciz. et Vat. Si xai. absnnt verba tcXr.Sts uvai uaTi. 3Ion. C. post hanc vocem addunt *a/.
8. a^ET^ia] Cod. Vat. afjtlT^ia. 12. TM KaT einriav] Desunt ha*c in ib. fx' awTiiv| Vat. aiiTUj in m. ut Kd.

10. T^tkiTuf Kai okTwfj Cod. Darm. w^ai- Codd. Ciz. Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat.

vero maloruin atquo onmia, (jUic in alttTutra

: contrarium. Alterum profccto esse fallacissimum
natura sunt, inter se contraria sunt. Quocirca habet, ac primo vereque falsum atque raenda-
et ipsa tota contraria, magisque contraria sunt cium alterius autem esse est vere esse itaque
: :

quam ca?tera. i\lia namque contraria vel in ea- illius falsitas hujus veritati rcpugnat. Rursus
dem specie, vel in eodem gcnere collocantur, et quod .secundum illius essentiam est, ei, quod se-
in quibuscunque sunt, comnuuii quodam conve- cundum hujus essentiam est, ojiponitur. Quas
niunt qua2 vero sunt scorsmn, atque ita se ha-
: ob res .satis non ubique videri verum.
constat,
bent, ut, qua' naturam implent alterius, contra- contrarium esse, quoniam ignera et
nihil e.ssentia»
ria sint eorum, quaj naturam alterius impient aquam confiteremur esse contraria, etiam si non
quidnam prohibet maxime inter se esse contra- subesset ilhs communis materia in quibus calor, :

ria.'' si modo contraria sunt, quas intervallo a frigus, humor, siccitas accidentia sunt. Si au-
se invicem longi.ssimo dlstant. Termino sane, at- tem in se ipsis essent sola, essentiam ipsorum
que mensura;et cajteris, quae divina» naturfe sunt absque communi subjecto complentia, tunc quo-
propria, contraria sunt infinitudo, immoderatio- que contraria forent, essentia videlicet essentia;.
que, et reliqua quotcuni|ue in natura mali esse Qua' igitur segregata inter se sunt omnino, com-
dicuntur : quapropter universum est universo muneque nihil habent, ac intervallum habent
 LIBER OCTAVUS. 147

Kol evravda ovala ovaia kvavTiov. Ta a[ia iravTrj Ke)(^Mpi(Tixevay

B/cat fjbtjSev e^ovTa kolvov, Kal 7rX.6taT7]v aTToaTao-tv e^ovTa, kv tt}

(pvaec avTcov evavTta' eTretTrep r) kvavTLW(n<; ov^ y ttoIov tl, ovSe

oX(o? oTiovv yevog tmv
y irkelo-Tov aX.\.7]X(ov Ke^copi^TTai,ovtcov, aAA.'

Kcu e^ avTideT(ov avveaTTjKe, Kal Ta evavTia Troiel. 5

'AAAa ttSx; ovv e^ avdyKT]^;, el to ayaOov, Kal to KaKov dpa ovv ;

CovT(og, OTi ev T(p iravTl 8e7 ttjv vkyv elvai ; e^ evavTiCdv yap e^
avayK7]<; ToSe to irav' 7} ovS" av etT}, /xt] v\.7]g ova7]g. MejxiyjxevT]

yap ovv 87] 7] T0v8e tov Koafiov (f>vat^, e/c re vov Kal avayK7]?. Kat
oaa irapa deov eU avTov rjKet, ayada' tcl Se KaKa, €K T-rjg apxatag fo

(j>vae(o<;, t7]v vkrjv keyoiv t7]v v7roKeL/ite'v7]v , ovtto) Koa/LL7]0eLaav et

dewTO. 'AAAo. ttw? 0v7]t7]v <pvaLV ; to fjtev yap T0v8e tov tottov,

eaT(o 8eLKVveLV to irav' 7] to, 'AAA' eTreLTrep eyeveade, aOavaTot /Jtev

DovK eaT€, ovTt ye fjt7]v kv67]aea6e 81 efjte. Et 87] ovT(og, op6(og av

X.eyotTO, fjtr) av a7roX.ea6at Tct KaKa. Yl(o<; ovv eKcfievqeTat ; ov t(o 15

TOTTft), (f)7]alv, akk' ap6T7]v KT7]a(i/it6vo<;, KCtt Tov a(o/jtaT0<; avTOv X^P'-'
aa^' ovTO) yap Kal vk7]<;' w? oye avv(ov tm a(o/jtaTi, Kat vkr/ avveaTt.

1. oviTia ovffix] Cod. Marc. C. omittit «ja oSv] Codd. Marc. A.B.C. Vat.
6. 11. £j Cod. Mon. A. tQtHiiTe.
SiaJTo]

a^' ouv. Inde ab hoc loco usque ad D. lin. 12. Cod. Vat. Tjjv ipvffiv.
6v«T>iv (pvffiv^

ib. TtitTcc] Ita cum Ed. Codd. Darm. 2. in Cod. jNIarc. B. margo siguis ( ") ib. Tovit Tov TQitTov] Codd. ormies, ut

Mon. C. Vind. A. ; reliqui omnes iravT»!. distinctus, quasi sint Platonis verba ad- marg. Ed. et Fic, To^av. recte.
Hoc xmice verum. ducta. R. 14. ovTi yi] Codd. Dann. Marc. B.
2. 'ix"'"']In Codd. Marc. A.B.C. 7. Ti» vXm iitxi Ssr] Omnes, praeter Med. A. ovTot yt. Par. A. ovToiyt ovTiyt,

dist. minor post hanc vocem sublata et Darm. et Par. A., %u tjjw vkviv tivai. ib. >.vHfftffit] Ita, praeter Ciz. Mon. C.
post xvTMv reposita est. 8. t^Se to tHv] Ita, pro to 5s, Codd. et Par. A., omnes Codd. ; sed Ed. cum
3' '"X ?] tJod. Ciz. »ij; i, Med. B. Marc. A.C. Mon. C. illis XvSvifftffBat.

9. oiv Si] Al)est Si a Cod. Leid. ic;. xiyoivTo] Omnes, ])ra?ter Par. A.
Ita, pro oToiovv, quod est in Viiui. A. et INIarc. C. (a pr. m.) habent
4. flT(tfwv]
10. 5ra^a 6'oy] Cod. Vat. Ta^aIn $v.
Ed., Codd. nostri, praeter Darm. Med. A. xiyoiTo, Phiralis, si distinctioneni tollas,
hoc Cod. inde a v. /.ii/iiiyf/.ivtj usfjue ad
B., omnes. fvfftois duplici virgula ( ") aliena verba
ferri potest. MeUus tamen visum est,

ib. u\k* ^] Cod. Ciz. iw* h. indicantur. Ideni fit in Cod. Marc. C. scribere xiyoiTe.
5. Kat Ta ivavTia] Abest Ta in Cod. inde a verbis tx 2e «axa usque ad D. 16. avTov ^••'fii"'!} Codd. Darm. Marc.
Vind. A. lin. 2.
B. avTov. Et ita rescripsi.

quaniplurimum, in ipsa sui natura contravia hujus mundi natura ex necessitate simul atque
sunt quaiuloquidem contrarietas non fit, qua
: mente. Sane, quaecunque in hunc mundum a
ratione (]ualc quicUlam sint, neque omnino se- Deo proveniunt, bona sunt mala vero ex anti- :

cundum (juodvis rerum genus sed quia pluri- : qua natura, inquit Plato, significans videlicet
mum inter se distant item qua ex oppositis : subjectam materiani nondum exornatam, si modo
constituuntur, et contraria faciunt. eo in gradu jjrospiceretur. Sed quomodo natu-
ram dicit mortaiem Quod enim dixit circa
.''

VII. Quomodo, si bonum esl, necessarium sit e.ise ma- hunc locum mala revolvi, dcsignare concedatur
lum : et (juomodo universum ex materia consistat ct universum num forte per illud confirmatur,
:

forma, ex mente atque necessitate. quod in Tima-o inquit sed quoniam estis gc- :

Citterum cur, si bonum cst, necessarium sit niti, immortales quidem non estis neque tamcn :

esse raalum Nunquid jarojiterea, quod neces-

.''
unquam solvemini, mea virtute servati. Quod
saria est universo materia Ex contrariis enim .''
si ita sit, recte diceretur, Mala deleri non posse.
universimi hoc nccessario constat alioquin non : Qua igitur via quis maia vitabit ? Non loco fu-
foret non e.\istente materia. Mista cst iffiiur gicntem ait devitaturum, sed virtutem potius
u a
 148 PLOTINI ENNEAD. I.

77
To Se ^(joplcraL kclI fxrj^ SrjKop irov avTO<; Troiel' ro 8' ev 6eo1<; elvai,
ev Totg vorjTol^' ovtol yap aOavaTOL. Rcttl 8e tov KaKov ka^elv /catE
ovTco T7]v avayKTjv. 'ETret yap ov /Jiovov to ayadov, avayKT] Ty e/c-

^daeL ttJ irap avTO [tiTrocTTao-e^] . 'H el ovtco tl^ edekeL keyeiv, Ty
5 del VTTO^acreL kcll dirocTTaaeL to ecr^aTOV, KaL ^eff 6 ovk rjv ctl yeve-
adaL OTLOvv, tovto elvaL to KaKov' e^ dvayK7]<; 8e elvaL to ^eTO, to
TrpcoTOv, coare kcll to ea)(^aTOV. Tovto 8e rj vkr], /j.r]Sev eTL e^ovaa
avTov. Kai avrr] ?; dvayKrj tov KaKov.
Ei 8e tl; keyoL, //.r/ SLa t7]v vkr]v Tj/Mag yeveadat KaKOv;, fjurjTe ydpF
lOTTjv dyvoLav h^a Trjv vkr]v elvai, fxrjTe Ta<; eTTLdvjjLiag Ta^ Trovrjpa^.
Kat 7«/> j f^ ^La acofj^arog KaKLav rj avaraaL^ yiyvoiTo, fi7] t7]v vkrjv,
dXXa TO el8o<; iroielv' olov depfjiOTrjTa^ , y^rv^poTrjTa^; , iTLKpov, dkfiv-
pov, Kal oaa ^vficov etS^]' €tl 8e rrk^jpcoaeL^, KevcoaeLg' kcu irkripcjoaei;
ov^ dTrkco;, dkka 7rk7]pcoaei? roicovSe, Kai bkco^ to TOiov8e elvai, roG
iSTTOiOvv T7]v Siacpopdv Tcov eTTidvfiicJov, KCiL, el ^ovkei, 8o^cov €a(f>akfjie-

vcov, coare ro el8o; fidkkov, rj rrjv vkrjv ro kokov elvai. Kal ovrco^

1. avTis «!!?] Ita, pro airo», Codd. ib. iSiXii] Omnes, praeter Vat. et Viiid. est.
omnes, praeter Par. A. A., iSiXoi. 13. in Si] Abest Si a Codd. Dann.
ib. 2' i» fliorj] Cod. Vat. 2i i». 5. xa) iTerriru^ Cod. Ciz. kxi irtrra- Marc. A.B. Mon. C. Med. A.B. Vat.
2. TfovTots] Bis scriptum est in Cod. «r», in marg. i-roffT. Utnimque verbum ^'iiid. A.
Alon. A. omissum Cod. Vat., in m. add.
est in ib. teci rXtj^uffei;] Omissa haec sunt in
ib. Tov xattov] Ita, pro xatXov, cum 6. to xetKoi] Aliest To a Cod. A'ind- Cud. 3Ion. A.
marg. Ed., Codd. nostri, prwter Leid. 8. Ka) aiVn] («Id. Maic. A. Moii. C. 14. tik»»?!] Cod. Vau Toii;»?!.

Mon. C. Mon. A. (ex corr.) V^at. (in \'at. ixut»i, sed \'at. in ni. ut Ed. 16. to xBtxev —
vkm] Desunt h»c in
rij»

marg.) Vind., oniiies. 10. oy»»ia»] Cod. Viiid. A. ivuxt. Cod. Ciz. Eadem et verbum proximum
4. -rx^' avTo] Vat. at"7y, in m. ut Ed. II. avffTaffis] Codd., Ciz. Marc. A. rf^;^;*^^"» desunt in Codd. Leid. Marc A.
ib. [iroTTiffu]] Pneter Cod. Mon. C. Mon. A.C. Vat. Vind. A. ffTaffis. Mon. C. Vind. A.
nullus ex nostris libris hoc vocubuhim ib. t»;» ilx»!», uA.>.<z] Cod. Med. B. Sia ib. ovtcjs] Cod. Med. B. oZttos (sic),
agnoscit. t?j» tJ/.»5», axy.a }ta. Sed ^ia e-xpunctum Vat. ovtcs, in m. ut Ed.

comparanteni, seque ipsum a corpore semoven- VIII. Quomodo materia sit causa mali: primo quidem
tem sic enim se a materia scgrcgabit quippe
: :
formis suis, deinde animo. Ilem quod omnia bona
cum liarens corpori hitreat ct materia'. Sepa- "'^ unum bonum, omnia mala ad unum malum deni-
rare vero vcl non separare quomodo se habeat, 9"*^ rcferantur.

ipse aperit. Esse jjrastcrea pcncs Deos, significat Objiciet forte quispiam, non propter materiam
in niundo intclligibili csse. IlHc cnim simt im- nos fieri malos ncque enini ignorantiam, neque
:

niortales. Licet hac insupcr rationc necessitatem pravas cupiditates ob raatcriam jiroficisci. Atqui
mali considerare. Nempe cum bonum non ma- si ob pravam corporis afFectionem quis aberret

neat solum, nimirum necesse cst digressione qua- [conjuratio fiat], non materiam, sed formam af-
dani ab ipso procui tandem accidere makuu. Vel fectus cujusHbet csse principium velut caiorem, :

siquis ita nudit diccre, videlicet ]5erj:)etua qua- frigiditatem, amarum, salsum, rehquasque hii-
dam subjectione, atquc distantia [descensu atque morum specics : j)ra;terea repletiones, vacuita-
defectionc] ultinuim provenire, ultra quod ahud tesque. Repletiones inquam, non quaslibet, sed
quicquam fieri nequeat, idquc ipsum esse ma- tahum quorundam repletiones, et omnino tale
lum necessitate vero esse ahquid jiost ipsum
: quiddam esse, quod differentiam facit concupis-
primum ideoque et ultimum. Hoc autem ma-
: cendi ac, si
: vis, opinionum quoque failentium
teria est, nihil amplius liabens primi. .\tque ha>c discrepantiam : quo appareat formam potius,
est maii necessitas. quam materiam esse malum. Verum hoc quo-
 LIBER OCTAVUS. 149
78
ovSev T]TTOV T7]v vk7]v avy)((opeiV avayKaaOrjaeTat^ to KaKov elvai.
"Are yap Trotec i] ev vkrj iroLOTr^^;, ov x^P^^ ovcra Trotel' wairep ov8e
TO ayniixa tov TrekeKeo)^ avev atSr^pov irotet. EZra Kai Ta ev Ty vkj]
€t87] ov TavTa eo-Tiv, airep yv, et e(f) eavTiov vTrrjpxev, akka koyot
evvkot (pdapevTe^ ev vkrj, Kal tt}^ cfyvcrecog TTJg eKetVT]? avairkT^adev- s
re?' ov 8e yap to Trvp avTO Katet, ovS" akko Tt tcov ecp eavTcov
BTavTa epya^eTat, a ev Trj vkr) yevofxeva keyeTat irotelv. Fevojioevr]
yap Kvpta tov el^ avTr]v e/jtcpavTaaOevTog (pdetpet avTO Kat Stokkvat, ,

TTjv avTrjg irapadelaa cf)vatv evavTtav ovaav, ov tco dep/nco to yjrvxpov

irpoa^pepovaa, akka t(o etSet tov Oepfjtov, to avTy? avetSeov irpoa- 10

ayovaa, Kal t7]v a/jbOpcf)iav Trj /Jtopcf)rj, Kal V7rep0ok7]v Kat ekketxlriv t(o
fjteixeTp7]iJtev(o, e(o<; av avTO irofqar) avTTJg, akka /17] tov avTOv eTt
Cetvat. "£La7rep ev Tpo(f)r/ ^(o(ov, to etaevexOev /xr/KeTt elvat cnrep
7rpoaek7]kv0ev, akk' al/Jba Kvvog kcu irav Kuvetov, kcu ;^i^/AOi iravTe<;

VTrep Tov Se^a/ievov eKetvov. Et ^?; aCo/La atTtov twv KaKcov, vkrj avi^
etT] KCtl TavTr/ atTtov tcov KaKcov. 'Akka KpaTelv e8et, akko? av elirot.

'AAA' ov Kadapov to Svvd/ievov KpaTelv, et /xr/ (f)vyot' Kal a(f)o8poTe-

1 . ifieyKxirSmiTxi, ri naxiv Mxi] Desunt y. ytyifi:iix] Ed. yino/i:>x, Codd. DnTm. Codd. pra^ter Med. A. et Par. A. In
h»c in Codd. Leid. Jlarf. A. Vind. A. Marc. B. Med. A. Par. A. Vat. (in Cod. Vat. scriliitur fth uutoV, in m. ut iu
In Codd. Darm. Med. A. (a pr. m.) Far. marg.) nt niarg. Ed. yivifiux. Reliqui Ed. ; in Codd. Dann. Marc. B. et Vind.
A. scribitur avayiotirfiio-io-Sa/. Male. Re- yitiftivsc. Marginalis lectio vera videtur. A. est auToi/. .Scribendum videtur vel ftv
spicit enim ad verba in capitis initio : ti ib. Tiwftin] Cod. A^at. ysyafiiyv. tcZ xvtbv, noii ejusdem, vel ^n i^iirou 7ion,
5s n; Xiyoi. 9. Tee^a^utrec} Cod. Vat. Ta^a^o^siira, in sui, nt Ficin.
2. "Ats] Codd. Marc A. Mon. A. m. ut Ed. 14-^«» Kmuoy] Ed. Kvvioy, sed ^eOTuo»
BTTit. Vat. xTa, in m. aTt. 10. to uutisc] In Cwl. .Marc. B. spiri- est inCodd. Marc. A. Jlon. A. Vat. In
3. Ti iv t5] Abest Tx a Codd. Darm. tus discerni non potest. Exspectes avTns. Cod. Marc. A. est Tav, in Vat. tS» (in
et Med. A. 11. sAX-i^^;»] Cod. Vat. £X/.>i^^i», supra marg. wiv). Cod. Vind. A. haliet «i;»si»
aTs^4. v-rri^^f^iv] Codd. Ciz. Marc. A. lin. ti. (sic).

Mon. A.C. Vat. (in m. add.) Vind. A. I2. triufin avTris] Cod. Mon. C. avrris. 16. av siVoi] Codd. Dann. iMed. B.
haec omittunt. Maie ut sequentia doc«nt. Recte. i^Tiv superscripto 01, Cod. Marc. B. vice
6. oiii' «XX»] Codd. Marc. A.B.C. Vat. ib. Toii avrov] Abest Toii ab omnibus versa.
ovVt akXo.

que pacto nihilominus conipelletur, malum esse
materiam confiteri. Nempe qua?cunque facit
qualitas in materia jacens, haud quaquam seor-
sum existens efficit, quemadmodum neque figura
securis absque ferro secat. Pra?terea forma?,
quae in materia sunt, non eaedem sunt, qiia> cs-
sent, si in se ipsis existerent sed rationes quse-
dam materiales sunt in materia jam corrupt»,
caloris suam speciei objiciens orbitatem, et formae
informitatem, excessum quoque atque defectum
opjjonens moderatae natura^, quousque tandem
efficiat, ut forma non aniplius sui juris, sed ma-
teriic prorsus evadat. Quemadmodum in ani-
malibus nutriendis, quod intus assumitur, haud
: ulterius, quale influxerat, pcnnanet: scd in cane
fit sanguis, et omnino caninum, lumiorcsque om-

natura'C|ue materialis j)lena-. Ncquc cniin ignis nes pro natura acci})ientis evadunt. Quam ob
ip.se scilicet separatus urit, ncque aliud quic- rem, si corj^us causa est nialorum, liac quoque
quam eorum, qu:c in .seipsis existunt, taHa facit, ratione materia malorum causa judicatur. Dix-
qualia forma- jam in materia factic dicuntur effi- erit forte aliquis, ojwrterc taUa superarc verum :

cere. Materia .siquidem cum ejus quod a])])aret liaud })in-um est, (juod su})erare queat, nisi fu-
in ea sit domina, de|)ravat ijjsuni atcpie dissolvit, giat. Jani vero vehcmentiores cu})iditates certa
suam videlicet naturain adhihens illi cunlrariam. (juadam corporum comjjlexione })roveniunt: alise
Non inquam calido frigus admovens, sed speciei quoque aliorum cupiditates, adeo ut non facile
 i^o PLOTINI ENNEAD. I.

78
pat 8e al €7ri0v/J,tai Kpacrei rocaSe ao)jj,aTCov , aXXai 5' aXXcov, uxTTe
fjbT) KpaTelv To ev eKaaTw' afJb^kvTepoi he Kat irpo? to Kpiveiv, 8ta,T>
crw/JbaTdiv KaKTjv, KaTey^vy/Jievot Kat e/Ji7re7roSta/ievot' ai 8' evavTtat,
KOiKpovq avep/JbaTt(TTOvq . M.apTvpovat Be TavTa Kal at irpo? Katpov
5e^et<;' Trkypetg /Cev yap aXXoL Kal Tatg eirtdv/Jbtat^ Kal Tat^ Stavotat^'
Kevol 8e aXXot' Kal TaSt Trkr)po)6evTe? aXXot, TaSt 8e aXXot. Ectto)
Bt] irpcoToyg /lev to a/ieTpov KaKov' to 8e ev a/ieTpta yevo/Levov, 77 E
b/jbotwaet r/ /jbeTaXri-^et, tm av/jt(3e^i]Kevat avTco, SevTepcog [re] KaKov.

Kol TrpcoTCO^ /ibev to aKOTO^' to 8e eaKOTta/ievov SevTepco^ waavTco^.

loKa/c/a 8e r/ ayvota ovaa Kal a/jteTpta irepl -^v^t/v, SevTepco^ KaKov,
Kctt ovK avTOKaKov ov8e yap apeTT/ TrpwTOV ayadbv, aXX OTt oofjtoico-

Tat 7) /jt€TetX.7}cf}ev avTOv.

Ttvt ovv eyvcoptaa/jbev TavTa ; Kat irpcoTov KaKiav Ttvt ; ctpeTTjvF
/jbev yap vco avTco Kat cppovr/aet' avT7]v yap yvcopt^et' KaKiav 8e Trcog;

1577 coairep Kavovt to bpdov Kal /jtrj, oiiTCo KCtl to /ir] evap/jto^ov Trj apeTrj,

KaKtav ; ^keirovTe^ ovv avTO r/ /Jbr/ ^keirovTe^ , Tr]v KaKtav keyco ; rj

T7]v /Jbev TravTekrj KaKiav ov ^keirovTe^ , KCtl yap aTretpov. ' Acf^atpeaei

1. al i-rSufd.iat\ Abest a'i a Codd. I\Iarc, 8. ^i7aX»5r|i/] Kd. fd.iTaXu'^11^ sed pro- est. Lege avreKaxev cf. infr. l. 8. 13.
A. Mon. A.C. Vat. (in ni. add.) Viiid. bam scrijjtionem exhibent Marc. A.B.C. ib. ya^ a^sri)] Cod. Marc. C. a^irriv.

A. Mon. A.C. Med. A.B. 13. livt ovv]Cod. Ciz. T('va. ('odd.
il), TaiaSs] Cod. Darm. Marc. B. Toiah. ib. [ti] KaKov] V^K"uIam Ts omittimt om- Marc. A. Mon. A.C. Vat. Vind. A.
ib. 5" ixxwy] C(Mid. Maro. A.B.C. Vat. nes, pnfter Leid. Par. A. Vat. (marf;.) •Tivt ycvVt
10. Ss w a^vd/a] Codd. Marc. A.B.C. i)>, KaKitcv ^''>"0 Cod. Mon. A. xctxia.
2. aft/3>.yTifO(] Cod. Vind. A. aft^ori- Darm, S' «. Vat. ^ri ayv, 14. V» a^T-<u] Abest ttvToa in Cod. Vind.
^oi : in m. ut Ed. 1 1. av ro xaxoi)] Codd. Ciz. I^eid. Darm. A.
3. etl S' ivavTtai] Codd. Darm. Marc. B. Marc. C. Mon. A.C. Med. B. Vat. nt 15. Evac^/cA^flv] Codd. IVIarc. A. Mon.
ai li, mar^. Ed. avro xaxov. Codd. Marc. A.B. A.C". Vat. (in ni. ut Ed.) Vind. A. i.f.

6. Cod. Vat. rah, in m. TaS/.

xai raS)] Med. A. Par. A. avToxaxov. (ah\. \'ind.
7. To li (V xaxov'] —
Omissa sunt in A. avjro gine acc. et spir., sed liiiea sulj- 16. cZt uvrc] Codd. Marc. A. Mon. C.
Cod. Vat. a pr. m., ab alt. add. In Codd. scripta. In Codd. Marc. A.B. accentus
avTcvj V^ind. A. a.v-c (sic).
Marc. A.B.C. ro S' iv. in voce eitfTo scriptus fuerat, sed erasus

quilibet superari jiossit. Quid vero quod alii j^ravitas cum sit inscitia, immoderatioque in ani-
quidem obtusiores sunt, ad judiciumque inepti .''
ma, secundum obtineat mali locum, neque sit
utpote qui natura sint frigida, ad motumque in- ipsum maium qui])pe cum neque virtus sit pri-
:

epta alii vero contra eft'r»nata

: quadam levi- nuan bonum, sed (juatcnus vel simiiis, vel parti-
tate feruntur. Testantur ha?c nostri liabitus |jro ceps boni ijjsius evadit, bona censetur.
temporum Pleni enim cum
diversitate diversi :
IX. Quomodo, quod est informe, cognosci possit ab
sumus, aliter cu]5imus, atque cogitamus: vacui anima, qucB est forma, et per formas splet cognos-
vero, aliter: quinetiam aliter quidem rejjleti, aii- cere.
ter affici consuevimus. Denique, ut summatim Quonam igitur hsEC novimus.'' Ac primo qui-
dicam, primo quidem malimi sit, quod omnino dem quonam novimus pravitatem Virtutem qui- .''

mensura' est expers: quod autem in natura men- dem mentc, atque prudentia: se namque cog-
sura; prorsus cxjjerte fit, aut existit, vel simili- noscit at vero (juomodo pravitatem
: Numquid, .''

tudine, vel particijiatione, secundo loco sit ma- quemadmodum reguia quadam rectum discerni-
lum, propterea, quod ipsi acciderit. Ilursus mus a non recto, sic et vitium tanquam virtuti
primo quidem malum sit tenebrositas, sequenti non congruens.'' Sed nunquid vitium cognosci-
autem gradu similiter sit tenebrosum tum vero : mus ipsum aspicientes? profecto integrum vitium
 LIBER OCTAVUS. 151

ovv TO /jLriha/Jbov tovto, tt/v Se /jiT] iravTekT], tco eXXeiTreiv Ti tovtco.

MepO^ OVV 6pC0VT€g, TM TTapOVTi fJi€p€i TO CLTTOV ka/Jil3(]iV0VTe<; , O eOTi

7 9 //,61/ ev Tco
okco etSeiy eK€i Se aTrecTTiv, ovtco KaKiav keyo/JieVy ev aopl-

(TTCo TO ecTTepy/Jievov KaTaknrovTeg. Kat Sr/ eTTi TTJg vkr/? oiov ai-

crxpov Ti TTpoacoTTOV l86vTe<;, ov KpaTycravTO^ ev avTco tov koyov, coaTes

Kpvy\rai to tt}? vkyg alaxo^, ala^pov (f)avTa^o/x,eda tt/ tov eiSovg ek-
kelyj/ei. *0 Se f/,7)8a//,7] etSovg TeTv^V^^) '^^^ 5 V "^o Traparrav ei8og
acf)aipovvT€^ y irav e'l8o<; co /z.77 TavTa nrapeaTi, keyo/iev elvai vkr/Vy

B a/yiopcj^iav koI avTol ev 7}/uv ka^ovTeg, ev tco irdv eiSo? acpeketv, ei

e/nekXo/jiev vkr/v OeaaaaOai. Aio Kal vov<; dkXo<; ovto?, ov vovg, Tok- 10

/iT/aag i8eiv to, /it/ a.vTOv' coarrep o/ji/jia diroaTriaav avTO cfxoTO^, iva
iSr/ To aKOTog, KCil /ir/ 181/, tco KaTakiirelv to cfico^, Iva i8r/ to aKOTog,
/ie0 ov ovK r/v ISeiV avTO' 01)8' av dvev tov, olov re tJv i8eiv, akka
/jir) I8eiv, iva yevr/Tai avTco wg oiov re i/v i8elv' ovTcog ovv Kai vovg,
Cetaco avTOv, to avTov KaTakiTTOov (f)cJog, Kal oiov egco avTOv 7rpoek0cov,i5
ei? Ta /LT] avTOv ekScov, /ii] eirayo/hevo^; to eavTOv (f>co<;, eTrade tov-
vavTiov 7] eaTiv, Iv i8r) To avTco evavTLOV.
I. rf ixXsiVt/»] Abest ™
a Cod. Med. ii. hvto tpaiTi;] Codd. Mare. A. Mon. ib. e!iv n «»] Abest n» in Codd. Mon.
B. In Cod. Vat. scribitur iXXsiVo.T,, in A C. Vat. (sed ut Ed.) Vind. A. »uri
ni. A.C. Vat. Sed in Cod. Mon. A. supra
ni. sXXe,V£,v -,. Voeulam T,,i)raeterDann To fwi. Cod. Ciz. avTo To tpuTos. Cod. lin. additurn est.

et Mon. A., omittiint reliqui omnes. Marc. B. auTo. 14. ''ov ti iv] In repetita hac dictione
2. Tfl eeTov] Cod. tMz. ex corr. to tturov, 1 2. ','%,] Codd. Marc, A.C. omittunt abest nv a Codd. Marc. A. Vat. et Vind.
3. ae^iirTtu to] Cod. V:it. iuterponit ^u distinctionem. A. Placet.
7.
°0 2^] Cod. Vat. 0, in m. i'. Cod. ib. Cod. Vind. A. ex
To KaTaXivilv'] 15. aitTou] Cod. Marc. A. auTou
to
Vind. A. omittit 5i. corr. ab al. m. tu, In Ed. perperam recte. Cod. Vat. to uvto ; in m. ut Ed.
ib. To rrit^a.Tra.v] Cod. Marc. C. tovol- scriptum erat KaTakitTuv. Correctio illa ib. xaTaXiTiijv] Ed. xaTay.iTov ; sed
^aTitv. necessaria est. quoque Ficinus,
Ita niasculinum exliibent Codd. Ciz. Marc.
8. ilvai vXnv] Abest uvat a Cod. Mon. A. ili. "vx yS» Desunt ha!c in
Ti! cKOTo;] A. B. C. Mon. C. Vat., quamquam in
9. aiiToi iv iiftiv] Cod Par. A. vftiv. Cod. Ciz. In Codd. Leid. iMarc. A. Mon. primo et postremo scriptum est KaTaXi.
ib. II iftixXo^aiv] Abest I, in C'Od. Vat. A.C. Vat. (sed liic in marg. obelum ha- trwv.

In Codd. Marc. B. et Mon. A. scribitur bet) post hiyc ex superiorilius repetimt : ib. i'|w avTov —
fth avTov] Codd. Marc.
fiiXXofiiv. Kott fth i'3«, KaTa>.iTi7v to ^uii. A.C. quod priore etiam loco ha-
bis avTov,
10. Ssairatriat] Codd. Darm. Med. A. i.^. avii/ ToH] Cod. Vind. av.v avTov, sed bet Vat., sed in m. ut Ed.
ha-ffio^ai, sed posterior ab al. m. ex corr. av atramento paUidiore. i"]. avTu ivavTiov'] Cod. Marc. B. avT^.

nequaquam aspicientes animadvertimus: nam est ipsiquc interim informitatem quandam intra nos
infinitum. Itaque ablationc quadam dum vide- admittimus, dum universam sjjeciem auferimus,
licet dicimus, virtutis oninino nihil habere vi- : si modo sinuis materiain inspecturi. Quajiropter
tium vero non integrum cx lioc pensitamus, quod hic intellectus fit ulius, ac fernie non intellectus :

deficit a virtute. Partem ergo videntes, parteque duin, qua; sua non sunt, audet inspicere: quem-
pra-senti, quod abest, reliquum suspicantes, quod adniodum oculus divertens a lumine, ut videat
quidem in tota sjiecie continetur, hinc vero abest, tenebras, ct non videat : propterea, quod ut te-
iiac ratione vitium judicanius in ijjso indetermi- nebras videat, rchnquit kimen neque cnim una :

nato, (juod est privatum derelinquentes. Atqui cum lumine tenebras vldere jiotest ncque rur- :

in i()sa materia (jua.sl deformem faciem intuentes, sus abs(|ue kimine videre potest quicquam, ((uo
(juippe cuni ratio ibi non dominetur, neque pos- videiicet ilh contingat, ut cjuoad potest fieri, vi-
sit materia; turpltudineni operire, nimirum de- deat. Simihter mtehectus in penetrahbus suis
formitatem ex (juodam sjieciei defectu excogita- jjroprium lumen occulens, ct quasi extra se pro-
mus. At vero, (juod nidla ex jjarte nactum est grediens, in iila, qua ab ipso aliena sunt, abit
spcciem, quo jiacto cognoseimus ? Forte omnino nec interea proprium kimen adinovct ideoque :

sjjecicm adimentes, totuin id, quod resi(kium cst, coiitiariam natune sua' subdit conditionem, ut,
cui non inaunt spccies, asserimus esse maleriaiii, (juod sibi contrarium est, insjjiciat.
 152 PLOTINI ENNEAD. I.

7Q
Kat ravra /xev ravrrj. '
ATrotog 8e ovaa, y airocog ircog KaKy ;

XeyeraL rco fM7}hev e^etv avTrj ecpi" eavrrjg tovtcov tcov TrotOTyTcov , ag
oegeTat, kcu ev avTrj o)? VTroKet/xevo) eaovTat' ov jjtriv ovtco<;, o)? fJtrj-Ti

he/Jttav (fivcrtv e^etv. Et 8r] e^et Ttva (f>vatv, TavTrjv Trjv <pvatv Tt
SKCjokvet KaKrjv elvat ', ov^ ovtco 8e, KaKrjv, 0)g irotov' €7ret8rj Kal to
TTOtov TOVTO eaTt, Kaff eTepov ttocov keyeTat. "^v/i/Se^rjKog ovv to
TTOtov, Kal ev akkco' r) 8e vki] ovk ev akkco, akka to viroKet/jbevov
Kat To avpt^e^i^Kog Trept avTO. Tov ovv irotov ttjv (pvatv av/Jt/3e/3r}K0-
Tog e^ovTO^, ov Tv^ovaa airoto^; keyerat. Et TOtvvv kcu r) TrotoTrjgB
lo avTr) airotog, TrcJoq r) vkrj ov 8e^a//.e'vrj 7rotoT7]Ta, Trota av keyotTO ;

^Opdco<; apa keyotTO Kal airoto'; elvat KCtl KaKrj' ov yap keyerat KaKrj,
Tco TTOtoTyTa e^etv, akka /Jtakkov tco TrotOTr/Ta /Jtrj e^etv, tva /irj ^
iaco? KaKrj, el8o<; ovaa, akka /xr) evavTta tco e't8et (pvat^.
Akk rj evavTta tcv e't8et iravTt <pvat<;, aTeprjat^;. areprjatg 8e aetF
iSev akkcp Kat err avTrjg ov^ vij-oaraatg' coare ro KaKOV el ev areprj-
aet, ev rco earepy/jtevco e't8ov<; ro KaKOV earat' coare Kaff eavro ovk
earat. Et 01»^ 'ev rr/ "^v^rj earat ro KaKOV, r/ areprjat^; ev avrrj ro

2. tS liniitt] Codd. Ciz. ftlarc. A. corr.) B. Vat. TaS ifitit. Sed Vat. in m. Ciz. Leid. Marc. C. Viiid. A., omnes.
Mon. C
Vat. to. Ttjv. t^ Toi^rrira firi s^uv^ Ita Cod.
ib.
ib. ix'" auTn] Cod. Marc. C. aiirriv. lo. i St.ti oi] C(k1. Vat. n iiKn h. Vind. A. a pr. m., sed /«n ab alt. erasum
non male. ib. toio.]Cod. VaX. wo.a. est.
ib. Tuv ToioTriTuv] In Cod. Mon. A. ib. X!>oito] Cod. Moii. A. xiytTxi, t^. funs. 'AXX' — Tt! ilhi] Desunt hjBC
rm bis scri|)tum est. omi.ssis verbis igiii oiici xiyoi-o. Pro al- in Codd. Jled. li. Vat. Sed in Vat. in
3. fi>iii/imi] Codd. Marc. A.C. ^i Ji tero hoc XiyoiTo est XivsTai in ('odd. Ciz. niarfj. addita sunt.
f^""- Leid. Marc. A. Mon. C. Mcd.15.Vat. 1 7. iVTa; to «axo»] Omnes, praeter Mon.
4. s;i;ii ritoc] Ita, pro ';t"»> scripsi ex Vind. A. Postremus illud e.\ corr. liabet. C., omittunt ri ; sed Vat. eam vociJam
Codd., praeter Ciz. Leid. et Par. A., oni- 1 2. rii roiortira ixif] C(xld. M(m. C. in m. additam habet. In Codd. Marc. A.
•"'^us. Vat. T». Codd. Leid. Marc. A. Mon. C. B.C. distinctio post xajto» sublata, post
ib. Tw f i/n»] Codd. Ciz. Med. A. (ex nri 'ix'"- Mox ir pro Codd., prster
r, aTi^vi^ii rejHjsita est.

X. Quod materia sit mala, non quia qualis sit, sed habeat accidoiitis, iiiniirum materia, id nequa-
qma non qualis : sic Deus cst sine qualitate bonum. (juam sortita, dicitur csse non quaiis. Quinetiam
item materiam esse prorsus informem: et quid sit si (lualilas ipsa est non qualis: quonam pacto
J"™"- materia non sortita (jualitatem poterit dici qua-
Hactcnus de his satis fuerit dictuni. Cum Hs Recte ergo dicetur et non qualis, simul et
.''

vero materia omnino qualitatis sit expers, qua- mala. Non enim eo, quod quaUtatem habeat,
nani conditione dicitur esse mala Forsan quaU- .''
mala censetur, imo ex eo jiotius, quod nullam
tate vacua dicitur, quoniam nuilani ex se ipsa habeat qualitatem, ne si foret species, forte quo-
possideat qualitatuni, quas susceptura est, in ipsa dammodo quidem mala foret, non tamen contra-
velut in subjecto futuras neque tamcn ita dici- : ria speciei natura.
tur esse non qualis, quasi naturam habeat nul-
lam. Quod si (|uam natin^am habet, quidnam XI. Utrum malum sit privatio summa: et utrum esse
prohibet, quo minus naturam hanc malam esse per se et in se possit ? Respondetur distinguendo.
dicamus neque sic inquam malam, quasi qua-
: Verum contraria speciei imiversae natura pri-
dam pra?ditam qualitate: quandoquideni id ip- vatio est : privatio autem semper in alio, in se
sum quale est, cujus prassentia aliud quoque ipsa vero non est substantia. IMalum igitur si
quale denominatur. Quale igitur accidens est, est in privatione situm, certe in eo, quod specie
jacetque in alio materia vero non est in alio,
: privatum est, erit malum. Itaque per se ipsum
sed est subjectum circa quod accidens omne ver- esse non poterit. Si ergo in anima erit malum.
satur. Cum itaque quod quale dicitur, naturam privatio in ea malum et pravitas erit, nihilque
 LIBER OCTAVUS. 153

KaKOV Kol KaKia earaiy koI ovSev g^co' eTrel koI aXXoi koyoi ttjv
7}

GvXrjv o\(o^ avaipetv a^iovaiV ol 8e ovS" avrrjv KaKTjv elvai ovaav.

OvSev ovv Sei aXXodev ^Tjreiv to KaKOV, aXXa de/Jbevov ev yjrv^y, ovtco
Oeadai anrovaiav ayadov elvai. 'AAA' el 7) (XTep7]o-i<; eTn^aXXovTog eaTi
SoTrapeivai etSovg Tivog, el tov ayaOov aTep7]ai<; ev ^jrv^y, t7]v Se KaKiav
ev avTTj TTOiel tco koyco tco eavTTJq, ?; ^v^t) ovSev e^ei ayadov' ov toL-
vvv ovSe apa eaTac y ^v^Vi ^iTrep /Jb7]he
^(or]v, ovaa yjrv^i). ' Ayjrv^ov
^(07/v' waT€ 'yjfV^T] ovaa, ovk eaTai ijrv^T]. 'E;!^ei apa tco eavTijg koyco

il,ca7]v' waTe ov aTeprjaiv e^et t7]v tov ayaOov irap avT7]<;. Kyadoei- '

B^e? apa, e-^ovaa Ti ayadov vov t^z^o?, kcu ov KaKov Tcap avT7]q' ovk^o
apa ov8e rrpcoTcoq KaKov, ov8e av//.0e^7]Koq Ti avTrj to TrpcoTOiq KaKOV,
OTi /ji7)8e aireaTiv avTTJq irdv to ayadov.
Tt ovv el 1X7] TravTeXr) aTep7]aiv keyoi dyaOov ti]v KaKiav kcu to
KaKov To ev xlrv^y, dkka Tiva aTep7]aiV ayadov ; akX et tovto, to
CyU.et' e^ovaa, to 8e eaTepr)/jiev7) , /jhkti/v e^ec tt/v aiadr^aiv, kcu ovk^S
aKpaTOv TO KaKov, Kal ovttco evp7]Tai to TrpcoTOv Kai aKpaTov KaKov'
Kal To /Jiev dyadov tt/ "^v^rj, eaTai ev ovatfi' av/ji^e^7]Koq 8e Ti to
KaKOV.
1. xa/ « xdckia] Cod. Vat. omittit «. exliibent Codd., pneter Vind. A., onines. 14. iv
^"'X^] Codd. Marc. A. Vat. in-
2. al 3: al/i'] Codd. Marc. A. Mon. A. 6. cu roivi/v^ Cod. Vat. ov ri vvv. tersei-unt t^.
C. Vind. A. 0/ 51 ouK. 7. ^ijSs] Codd. Dami. Marc. A.B.C. 15. ri Ss] Codd. Ciz. Darm. Jlarc. A.
il/. sTvai cZaeiv\ Codd. Marc. A. Mon. Vat. fJiri li. B. Mon. Sed Vat. in m.
C. Vat. rod Si.

A.C. Viiid. A. oZiTctv iivai, jierperam. 9. Cod. Vat. ws, in m. uhtti.

cjff<rt ov] vo. Contra in Cod. Viud. A. to Se cor-
^. OwSiy ovv — iivai] Desunt ha?c in Cod. 10. In Cod. Ciz. ti^a repo-
u^cc 'ixovffu\ rectum videtur in tov Ss.
Vind. A. situm est post ayu^ov. In Vat. abest, in ih. xa) oiix —
To KicKov] Desunt in Cod.
il). hi] Desunt haec in Cod. Marc.
clv m. add. Vind. A.
A. In Codd. Ciz. Marc. A. Mon. C. il). vou 'i;^vo;\ Cod. Marc. A. 'i;^vo; voijj 16. Koci ot/Tof it/^t}Teci\ Cod. Ciz. xec) ov-
Vat. (a yr. ni.) abest iu et scrihitur aA- sed superscrijitis literis a. jS. TC/; svp. Vat. Kui ci/ jro^ivyirotiy sed in m.
XoBiy posterius etiam in Codd. Marc. B. 11. ay^e (ry^/s. KaKov\ Desunt hsec in ut Ed.
(ex corr.) Marc. C. Jlon. A. Med. A. Cod. Par. A. ih. TO TpciTCv\ Cod. Leid. XUI TO V^CUTCV,
(ex corr.) B. In Vat. lectio Ed. in marg. 13. a-Ts^ocriv X'iyzi] PriBter Darm. Marc. 17. Iv cvffia] Cod. Marc. A. ivovria,
est. Neque est cur ab ea recedatur. B.C., Codd. omnes habent Xiyoi. Recte. spiritu leni eraso.
4. 'AXX' (j 71 \ tl, quod non est iii Ed., Vid. cap. 14. iuit.

extrinsccus oportebit accipere unde in ea sit seipsa malum neque igitur primo maliim est,
:

malum qiioniam et alia; rationes materiam peni-

: neque rursus quod est primo malum, est animae
tus aufcrunt ha? vero neque ipsam quidem,
: accidens, cjuijipe cum ab ea non absit omne
cum sit, putant esse malam. Niliil igitur est ali- bonum.
unde quwrendum quasi malum sed, qui malum :

in anima coUocat, ita collocet, ut sit absentia XII. Utrum ipsiim malum non sit purum malum, sit-
boni. At si privatio spcciei cujusdam est sjiec- que in anima. Respoiidetur, esse purum, neque in
tantis ad esse attjue boni privatio est in anima
: :
anima.
qua> quidem pravitatem in ea sua quadam efficit Quid ergo siquis non univcrsam privationcm
rationc, conse(]uens est, ut anima nihil habeat boni, pravitatem malumque in anima, sed quau-
boni. Jam igitur nc(]ue habebit vitam, etiam dam boni privationem esse dixerit Profecto, si .''

dum est aninia. Quod si vita caruerit, anima ita res se habeat, partim quidem habens, jiartim
erit inanimis:ita(|ue ctiam dum anima crit, non vero carens, mistum habebit sensum, neque j)u-
erit Ilabct igitur sua rationc vitam.
anima. rum niahim, atcjue ita nondum jirimum, jiuriun-
Quamobrem jjrivationcm boni ex se ij)sa non lia- tjue malum nobis erit inventum. Et boniuu qui-
bet. Est igitur boniformis, utj)ote qua- bonum dem anima; in ij3sa sui erit esscntia mahmi vero :

ahquod habeat vestigium inlellcctus : nctjuc ex accidcns cjuoddam esse censebitur.

VOL. I. X
 '54 PLOTINI ENNEAD. I.

, 80
Ei apa tovtm KaKOV rj efMTrobiov , o)(T7rep o<p6akfjbco irpog to /3\e-
//,?;

Tretv. 'AAA' ovtm TrocrjTtKov KaKov eaTat to KaKOV avTrjg, Kal ovto)
TTOtTjTtKOV, 0)? cTcpov Tov KttKov avTOv bvT0<;. Et OVV 7] KaKta e/x7ro-T>
Stov Tjj yjrv^T], TTOtTjTtKov KaKov, a\X' ov TO KaKov 7; KttKta ecTTai' Kal
5 y) apeTi] 8e ov to ayadov, akM r; o)? crvvepyov' wo-Te et fjtr) rj apeTrj

To ayadov, ovS" r] KaKta to KaKOV. JLtTa Kat rj apeTT] ovk avTT] to

KaX.ov, ov8' avTayadov' ov Toivvv ov8e y KaKta avTo to ata^pov,
01)8' avTOKaKOv. '
JLcpajjtev 8e t7]v apeTi]v ovk avTOKaX.ov, ov8' avTa-
yadov, OTt avTOKakov , Kal avTayadov' E
rrpo avTrjq Kal eireKetva avTrj<;
loKal iJbeTakr]-^et 7r«9 ayadov Kal Kakov. 'II9 ovv ctTTO Trjg apeTTJi; dva-
^aivovTt TO Kakov koX to ctyadov, ovtco Kat ctTro tt]<; Ka^iaq KaTa^ai-
vovTt TO KaKOV avTO dp^afjtevco /xev dTVO r?;? KaKia<;' decopovvTt fJtev,
,

7] decopia r]Tig ecTTl tov KaKOv avTOv, ytvofievco 8e tj fjteTak^jyjrt? av-

Tov' ytveTat yap TravTaTracrtv ev tco r^? dvofjtotoT7]Tog tottco, ev6a,F
^sSvg etg avTr]v, etg /3op0opov CTKOTetvov ecTTat ireacoV eTret kcu el irav-
Tekco^ iot r) ^jrv^^T] etg TravTekr] Ka^iav, ovk eTt Ka^iav 'e-)(^et, dkX ere-
pav (fivatv T7]v X^^P^ 7]kka^aT0' €Tt yap dvdpcoTTtKOV 77 Kama, fjtefjtty-

fjtevrj Ttvt evavTico. ' XTrodvrjcTKet ovv, cog yjrvxv ctv davot' kcu 6 da-

1. «««« y Codd. Jled. A.B. Ti ««««.. 7. alrityaiot] CikIiI. Darm. Par. A. \h. airoxaXov] CihI. Vat. avroxa/.oy^ ad-
Cod. MartT. ('. )5 pro «. avroccya^ov Cod. Mon. li. avro «^a9ot', et dito ab iU. m. articulo ro.
2. TO KOLkov avrr,;] Ita CUm Ed. sohls sic etiam deinceps. \'erha oi/V avraya^ev' 14. ytvtrai ya^] Cod. 3Ion. A. 3i pro
Cod. Darm., iiisi qiuHl l\Ied. A. idcm ex- ov — ovV avroxaitov desunt in Codd. Ciz.
hibet ex corr. Reliipii omnes avrj7;. Leid. Marc. A. Mon. A. Vat. Vind. A. 15. Codd. Ciz. Leid. xa) ^.
tTi) xa\ tl]
5. ffvvt^yov] Codd. I\Ian'. /V.B.C. 3Ion. Sed Vat. ea habet in marg. Scrihendum 16. itri Yi] Codd. Marc. B. (a pr. m.)
C. Par. A. tryvjfl^^^k. I)e hujiis vwis certe vel avriya^ov (quod non est in Lex- \'at. (in marj;.), ut marg. Ed., "01. Vind.
seriptione vid. Ba.stii Epist. Crit. p. 208. icis) vel aurofiya^v. A. "«. Nos 'lot restituimu.s, ut legisse in-
ihi(|. laudd. ef. Scha?fer ad Stephani The- i). avrayahov] Repetitxim hoc vocahu- detur etiam Ficinus.
saur. p. 3788. him scrihitur in (Vxhi. Ciz. Marc. A.B.C. 17. iixXa|aTo] Cod. Vat. omittit, in m.
6. ovi' H] Cod. Vat. «iSi i. (in his tribus accentus supra erasus e-st) add.
ib. oi/x avrit to xakci.] Codd. nostri Vind. A. avroayahov^ in Cod. Med. A. ib. it-tiiiyiiivn] Cod. Med. B. a pr. m.
omnes avrl^ veriuu videtur ; sed
qutxi uvro a>a5o'»; ita etiam in Cod. Med. B., /.ttftiyfiiyu.

Cod. IVIarc. B. ita nonnisi ex corr., et sed ibi correctum est avro ro xya^oy. 18. tft/v, bii] (^od. Vat. oZv «, in m. ui.
(Jod. Vat. in m. habet etvrn.

XIII. Utrum ipsum malum sit impedimentum in ani- cam et super eam extat ipsum pulclirum, ipsum-
tna : et ijuomoclu auima descendat in malum, scilicet que bonum. Iccirco participatione quadam vir-
materiam. tus bonum pulchrumque censetur. Quemadmo-
Nisi forte nialiim liuic impedimentutn esse d\- dum igitur animo a virtute superius ascendenti
catur, qucmadmodum oculo ad videnduni. Quod ipsum pulchrum, bonumqiie occurrit sic et a :

si ita sit, eerte malum ejus causa erit mali, atque pravitate inferius descendenti malum ipsum fit
ita causa, (juasi aliud quiddam sit ipsum maluni. obvium, dum videlicet a pravitate facit exordium,
Si igitur vitiuni impedimcntum aninire sit, certe atque inde jam intuctur malum, si quis modo
vitium non malum ipsum erit, sed causa mali: esse potest mah ipsius intuitus. Denique cimi
eteiiim virtus non est bonum, sed velut confer- jam descenderit, subit malum proruit vero pe- :

ens. Quod si virtus non est bonum, neque vi- nitus in ipsam dissimilitudinis regionem, ubi
tium ergo malum proinde virtus neque est ip-
: mersus in eam jam in ccenum tenebrosum dicitur
sum pulclirum, neque ipsimi bonum similiter : corruisse: quandoquidem si anima in universani
ergo neque vitium est ipsuni turpe, aut ipsum omnino corruat pravitatem, non aniplius pravita-
malum. Diximus vero virtutem non esse ipsum tem habebit, sed naturam aham subibit deterio-
pulchruni, neque bonuni ipsum quoniam ante : rem. Pravitas enim adliuc humanum quiddam
 LIBER OCTAVUS. 155
80
varo^ avTTJ, Kat krt ev t(o (rcojutaTt (BelSaTrTtcrfxevrj , ev vX.r) ecTTt KaTa-
CiSvvat Kctt Trkrjadrjvat avTTJ^' k(u e^ekOovaTj eKet KetcrOat, ect)? dva-
Bpd/x7j Kol dcpeky Tra)? t7}v 'oy\rtv e/c tov /Sop^opov' Kat tovto eaTt to
ev d8ov eXdovTa, eirtKaTahapdelv.
Ea Be Tt<; dadevetav yjrv^TJ^ ttjv KaKtav keyot, evTradij yovv Kctts

evKtvriTOV etvat tijv KaKi]v diro TravTo? etg airav KaKOV (j>epofxev7]v'

Sl evKtvrjTOV /utev, etg eTrtdv/Lttag , evepe'8taT0V 8e elg opyag, TrpoireTri 8e

et? avyKaTadeaet<; , kcu Tatg d/jtv8pat? (jiavTaatatg etKovaav p(i8tco?,

ota Ta dadeveaTaTa tcov (pvaet r/ Te-^vy TTeTrotr//hev(i)V, d p(i8to)g ^X^^

viro re TTvev/JtaTcov viro re etkrjae^ov t7]v (pdopav' d^tov dv etr/ ^rjTetv, Jo

TiV Kal TTodev 7] daOeveta r?;? yjrv^rjg ; Ov yap 87] (oairep eirt t(ov

B aco/x,aTOJV , ovtco Kat eTrl TTJg '^v^rjg to daOeve?' aAA' (oairep eKet 7}

Trpog To epyov d8vva/jtta Kctt to evirade^, ovtco Kat evTavOa avakoyta

T7]v T7]g daOevetag ea^e irpoarjyoptav' et /ir/ TavTr/ etg to avTO atTtov

r/ vKr] T97? dadeveta<;. 'AAAa irpoatTeov eyyvg t(o koy(o, Tt to atTtovy^

hv T(o keyo/iev(o daOevel tt]^ yjrv^rjg. Ov yap 8r] 7rvKV0Tr]Teg y dpato-

1. Karitiuiiici] Ita Marc. B. et Yat. ; Atqne ita Ficiuus, quem secutus sum. nius.
reliqui cum Ed. ««TaSyva/, 8. EJxoftrav] Cod. Vat. «xowirav, in m. 12. iwj Tni i^y;t^s] Abest t^? a Codd.
2. xvrrii] Codd. Marc. B.C. Med. A. ut Ed. Marc. A. Mon. C. Med. B. Vat. Viud.
B. eci/Ttit, g. Tij^vvj ji ip!i<ii,\ Codd. Ciz. Marc. A. A.
ib. ihMns] Codd. Marc. B.C. Med. Mon. A.C. Vat. Vind. A. ^yo-si ^' t£;^;v»7. i^V To 'i(^ytiv\ Abest To a Codd. Marc.
A.B. i^tX^oviTri. Cod. \^at. eljAoiIffjjf, iu m. Recte. A. Jlon. C.A. Vat. Vind. A. sed ea ;

ut Ed. Nos et h. 1. et iu /sijGa^T/j-^ivjj ib. /a5/<js] Codd. Ciz. Darm. Marc. A. vocula iu C'od. Marc. A., post £vTai/9a in-
UativTun restituimus. B.C. Mon. A.B. Med. A.B. Vat. faS/av, trusa, punctis uotata est, et ita etiam in
ib. avaS^aww] Cod. Par. A. «vaS^a^oi. sed Vat. in ni. ut Ed. Cod. Marc. C, ul)i vero abest avaXoy/a.
3. Tfl cv aSfii/] Cod. Viud. A. TO 'ivlov ; II. tS; -v^i/j;?!] Codd. Ciz. Dami. 14, Twv Tws a'/9£vEja?] Codd. Ciz. Mon.
Iq m. tau} Tov «2ot/, atramento pallidiore. aiarc. B.C. Med. A.B. Par. A. Vat. ut C.A. Tfl Tflf iffOiviiac. Cod. Viud. A. to
5. affSsviiav] sed Ulud
u.s^\.^iat Ed.
; marg. Ed. tS >^i';^«, sed Vat. in m. ut superscripto twv.
praestant Darm. Won.
C. Vat. Ed. ib. /<vj TttvTril Cod. Marc. B. auTjj (sic),

6. nva( TMv xaxiav] Codd. Leid. Darm. ib. uitriri^ et)] Ed. et Ciz. interponunt superscripto TavTW.
Marc. A. (cum dist. niin.) B.C. Par. \. Twv, .siue seusu ; (juo)l cnm reliqui libri 16. aff&£v£7] Ita pro airSevjj, quod est in
\'at. (sed m. ut Ed.) Vind. A. t»iv «ax>jv. ad unum ounies uou agnoscerent, rejeci- Ed., pra;ter Cod. Ciz., libri omnes.

est, cuidam permista contrario. Moritur ergo malum omne ad libidines pronam,
transferri,
vitiosus homo ea videlicet conditione, qua mori pnwipitem atque inducias levissimis
ad iras
potest anima. Mors autem animae est, et dum imaginationis judiciis inconsiderate cedentem,
corpore mergitur, in materiam labi ipsaque re- non aliter, quam quie vel natura vei arte facta
pleri, et postquam deposuit corpus, eodem luto sunt debilissima. Haec enim a ventis turbinibus-
revolvi, donec tandem ad superiora reciirrat, at- ([ue (caloribusque) facile corrumpuntur. Opera'
que a creno sursum tollat aspectum alioquin : pretium vero est ab eo, qui ita dixerit, sciscitari,
lioc ip.sum fuerit, quod dicitur, anlmam delap- (juaenam et unde anima? sit imbecillitas Neque .?

sam ad inleros dormitare. enim (jualis in corporibus, talis omnino est in

anima imbeciiiitas, sed quemadmodum ibi debi-
XIV. Quomodo malum in ariimo sit debilitas. Quo- litas non valere opus jjroprium exequi, ac
est,
modo anima corpori conjuncta sit, quomodo sepa- etiam faciiiime pati: ita ferme et hic similitudo
rata. proportionis appellationem debihtatis
(lu<T?dam
Dixcrit forte quispiam, pravitatem esse debili- induxit, nisi forte materia eadeni causa debili-
tatem anima; malam namquc animain facile ad-
: tatis sit utriusque. Verum ratione propius ac-
modum et a quoiibet pati atque moveri, et in cedendum perscrutandumque, quienam hujus
X 2
 156 PLOTINI ENNEAD. I.

8r
TTjre^' ov8' aii la^voTrjreg rj Tra^vTTjTeg, 7] voao^ wairep rt? TrvpsTog,
aadevrj hiroiT^ae ^jfv^Tjv elvat. 'AvayKT] Se ttjv ToiavTTjv da-devetavc
yjrv^TJg, y ev Tatg ^copiaTatg iravTekcog, 77 ev Tat? evvkotg, 7] ev d/Jt-
(fiOTepatg elvat. Et 5e fxrj ev Tatg xwp)^ vA.r]<^, Kadapal yap irdaat,
SKOt, To Keyofjjevov, eTTTepco/Mevat, Kal Teketot, Kal to epyov avTacg
dve/MTToStaTOV, kotTvov ev Taig ireaovaat^ etvat ttjv dadevetav, Taig
ov Kadapat^, ov8e KeKadap/xevatg, Kal y dadeveta avTai? av ovk etrf

d<patpeatg Ttvog, dkk akkoTpiov irapovata, (oairep (pkey/xaTog r/ ^o- D

A779 ev aw/JtaTt. Tov 8e TTTco/jtaTo^ to atTtov tj/ "^vxV (^ci^P^fJ^T^pov

loka/jj^avovat, kcu (o<; Trpoar/Ket ka/3etv, KaTa^paveg eaTat to ^T/Tov/ie-

vov, r/ Trjg 'yl^vxv? dadeveta. KaTiv ovv ev Tot? ovatv vkr/' eaTt 8e
Kat '^vxV) otov TOTTO? et? Tt^. Ov yap
'^^^
X^P^^ /^^^ ^ totto^; tt) vkr/,
X^^pf'^
^' <^v 6 TTjg 'yfrvxv?' olov 6 /lev ev yrj Trj vkr/, 6 8e ev depi, t^E
^vxy' dkk' 6 T07ro<; tt/ "^vxrj x^P^-^i ''"o J^V ^^ ^^V' '^ovto 8e, to /ir/

K') ev(o6rjvat tj/ vkr/' tovto 8e, to /Jtv ev tl e^ avTrj^ kclI vkv<; yeveadaf
TOVTO 8e, TO /Jiv hv v7roKet/iev(o Ty vkr/ yeveaOat' kclI tovto eaTt to
X^pt-'^ clvat. Avva/jetg 8e "^vxv^ irokXat' Kcti dpxv^ '^^^ /leaa Kctt

1. ovo af] Cixl. Ijei<l. ou5' av. ii». iTTtpufiiiai] CmUi. .Marc. A. .^lon. aXr.hiia' iff-ir In in. ut Ed. iv.

il). V, Oesunt haec in Codd.

Tx^vT-riTt;] C.A. Vind. A. iTTi^uKnsti. ib. ''EiTTi»Abest ovv a Codd. Ciz.
oZ\]
Ciz. Leid. Blarc. A. JIoii. A.C. Vat. il>. TiXuoi] Codd. Darm. Alarc B. (a Leid. Marc. B. (a pr. m.) Mon. A.C.
Vind. A. 8ed Vat. hal)et in mar^. pr. m.) Med. A. Tikm. Cod. Med. B. .Med. A.B. Vind. A.
2. ^'^v"'] '*i^ pra'ponunt Codd. Ti?.iosy al) al. ni. rixtios. 13. i' aS] Marc. A.B.C. Ss Ku.
Leid. Marc.
'4't^x^''

A. Mon. A.C. Vat. Vind. ib. tciiTxis'] CVidd. Leid. Marc. A.B. (a ib. 5i i» ai^i —
Tn v>.r,] Desunt hiec in
A. pr. m.) C. auTris, Co<ld. Ciz. Ijeid. Marc. A. Slon. A.C.
ib. 5: rriv] Codd. Darm. Marc. A.B.C. 6. AaiTc»] Cum ita exliiljeant, pnipter \'A%. Vind. A. .Sed Vat. hal)et in niarg.
Vat. Vind. A. Jn rvt. Ciz., Codd. omnes, correxi scriptionem 15. ivw^rivai] Ita pro iro/iuvaiy scrihen-
3. ufcftTtixis iimi] Cod. Leid. omittit Ed. XiTo», quam neipie Fic. ajrnoscit. duni fuit ex Codd. INIare. C. Par. A., a
iivai. 8. aX>.oT^ioi/\ Codd. 3Iarc. A.B.
u.>.>S ipiibus iion alicunt Darm. Marc B. Med.
4. Ei ii ^i] Codd. Marc. A.B.C. Med. C. Vat. uXXa. A.B. in quihus est i»ai5S»aw.
A.B. Vat. II S>i fcK. 9. tS 'i'ux,?\ Abest tS ab omnibus, ib. To fiii s»] Cod. Marc. A. xai to fiSi

ih. i» rx7s] Codd. Darm. Med. A. Par. pra?ter Cod. Ciz. et Par. A. '('».

A. in TOIS. 1 1. Tris '^vy^ris] Codd. Darm. Marc.

rs 16. iV VTOXtlftivil] Cod. CiZ. a/S VTOK.
j. To X£yO|Ui»»»] Codd. Leid. Blarc. A. A.B. Mon. A. Med. A.B. Par. A. Fortasse us iv uirax. ut in subjecto.
Mon. C. Vind. A. to ti Xiy.

causa sit, quod in anima infirmitatis nomen ac- jiore. Proindc, si causam, ob quam anima cadit,
cejiit. Neque enini natura ((Ujrdani vel densa, jjlanc rectcque comjirehendainus, comjiertum jam
vcl rara, vel extenuata, vel pinguis, vel morhus nobis erit, cjuod (juajrinius, (jua' videlicet sit de-
aliquis, velut infirmam reddit animani.
febris, bilitas aninue. Est .sane in ordine rcrum materia,
Pra?terea necesse est, ejusmodi debilitatem ani- est et anima: ac veluti utriusquc locus unus.
mae vel in animabus a materia penitus segregatis, Non enini seorsimi est materife locus, seorsuni
vel in conjunctis esse, vel in utrisque. At si in insujier locus anima^ perinde ac si materiae lo-
:

segregatis non cst debilltas, pura' namque sunt ciis sit in terra, anima? auteni in aere sed locus :

onmes, et (ut dicitur) alata' atque perfecta?, ac- anima^, (jui dicitura materia sejjaratus, significat,
tioncmque suam peragunt exjieditam reliquum : non esse animam in materia. Hoc autem indicat
est in animabus, quje ceciderunt, essc debilita- eam materia? non uniri rursus ostendit non
: id
tem siquideni nec jiurffi sunt, nec expiatae. Ha-
: fieri unum quiddam ex anima simul, atque ma-
rum vero debilitas non est alicujus ablatio, sed teria. Hoc denique innuit, non esse animam in
alieni prassentia velut pituitae, aut bilis in cor-
: materiali quasi subjecto : atque id ipsum est,
 LIBER OCTAVUS. ^57
8i
ecryara 'ykvyv ^^^ ^^ Trapovcra TrpoG-aLrel, olov Ka\ kvox^el, Kal
'^X^'''

Fet? TO eto-co TrapekOetv e^eXet' Trdg 8e 6 x^P^^ lepog, Kal ov8e'v eo-rtv,

o ajuiotpov eart yjrvxv^' EAAayaTrerat ovv, viro^akkovaa eavrrjv, Kal

d(f) ov fxev ekXdfJbTreTat, ov hvvaTat ka/Selv ov ydp dve^eTat a^TTjv

eKetvo, KatTOt irapovaav, otc /x^ opd 8ta KaKTjv. Tijv 8e ekka/jiy\nv s
Kal To eKelOev (pcog, ecrKOTcocre ttj /Jbt^et kcu dcrOeveq ireTrotriKe' ttjv

yevecTtv avTi] Trapaaxovcra, Kat t7]v atTtav, tov etg avTTjv ekOetv' ov
Gydp dv tm
rjkOe fjbrj rrapovTt. Kat tovto eaTt TVTWfLa TTJg \j/vxv<^, to
ovTCog ekOetv eh vkijv kcCI daOevetav' OTt Trdaat at 8vva/jbetg ov Trap-

etatv elg evepyetav, Kcokvovari<; vkTjg irapeZvat, tcZ tov tottov, bv KaT- lo
e-yet avTi], KaTaka/3e2v, Kal olov avaTretpaOrjvat TTOtrjaat eKetvrjv' b

8e eka^ev olov Kkeyjraaa, Troirjaat KaKov elvac, ecog dv ^vvrjOrj dva-

^l^pa/jbelv' Totvvv Kal daOevetag '^'^XV ^^''"^'^) ^^^^ KaKtag atTta.
vkt]

YLpoTepov dpa KaKi] avTi], Kal TTpcoTOV KaKov' Kal yap et avTT] tj ^v^V
Ti]v vkr]v eyevvrjae iraOovaa, koI et eKotvcovTjaev avTrj, koI eyeveTO 15

KaKi], 97 vkr] atTta Trapovaa' ov yap dv eyeveTO etg avT7]v, pbr] ttJ

Trapovata avT7]q t7]v yeveatv ka^ovaa.

1. Cod. Par. A. uXm 31.

yA>j Se] 6. 'KrKOTuin] Ita Codd. ad ununi omnes. tur. Codd. Ciz. Darm. habent irvir^u^a.
ib. 010» — Codd.Ciz. Leid. Jlarc.
s»oj;A.ir] Ed. liTKorbttrav. ir^ttvat,Codd. Marc. C. (in marg.) 3Ied.
A. Mon. A.C. Med. B. Val. olav Kctt Uo- y. yiKtrt» ai^Ji] Codd. Marc. A. Mon. B. (a pr. m.) Par. A. (in marg.) ctvirT^a-
C. Vat. Sed \'at. in m. eti/Tr,. (pnvat, (piod glossatoris est. Suidas III.
X^^^- Recte.
a.vTri.

2. To itffu] Codd. Danii. Marc. B. to 8. r<w fAn rrtt^ovTt] C'odd. Jlarc. A. 712. 1vaTit^a.b'ivTi;' trviTT^ccipivri; ct". Phot.
tfftti. Mon. C. Vind. A. (a pr. m.) to. p. 558. p. 482. Suid. III. p. 402. Dor-
ib. iSUsi] Codd. Jlarc. A.B. Mon. C. 9. cia^intav]Codd., prjpter Ciz. et Vind. ad Chariton. p. 609. p. 573. Sturzii
rill.

Med. A.B. Vat. Vind. A. SsAs,. Sed Vat. A., omnes ao-9iȣrv. Sed \'at. in m. ut Ed. Lex. Xenojih. IV. p. 206. Itaque scripsi-
in m. ut Ed. ib. ora^ii7iv] Ita Codd. omnes. Sola Ed. mus irviroritfta^nvat.

ib. ifjof] Cod. I\Iarc, C. o li^os. oricpitrTiv. 12. Ss iXaliiv] Codd. Marc. A. Vat. S'

3. ^/-y;^^;] Abest a C-od. C\z. 1 I. irvirvu^a.^yivcci\ Kdit. irvfJiTu^a.^riva.1, lAa/asv.

s^. "hta. KoiKnv\ Ctid. Vat. KecKhv^ in ni. Quod est inmarg. Ed. avrmtoa.^ii^ivat^ nul- ib. av ivvtiiri] Cod. Par. A. ia».

XUKfJV. bis haliet Cod., sed Marc. B.C. Med. A. '3. ^"xf'] (^od- Ciz. •^v^ri, Vat. -^iv-

ib. Codd. Ciz. Leid. Marc.

£'XXa^^/-iv] B. (in marg.) Par. A. (a pr. m.) Vat. (in
A. JMon. A.C. Vat. Vind. A. •XXityPiv. marg.) iruiririt^u.^vivat^ <piod probum vide- 15. xai lyiviTo] Cod. Mon. A. i-yivv/ioi.

Sed Vat. in m. ut Ed.

quod dicitur, animam esse a materia separatam. ria. Atque id est anima; casus in materiam ita
Vircs autem anima' multa? sunt. Habet enim labi,debilemque evadere quoniam non omnes :

princijjium anima in se, meciiaque iterum et j50- anima" vires ad agendum adsimt, cum materia
strcma. Materia vero joraesens afFcctat, et fjuasi adcsse jirohibeat [jropterea, quod lociun, qiiem
:

procax efflagitat, intro cujiicns penetrare : at lo- continet comj)rehendit ct quasi contrahi
ijisa,

cus totus cst sacer, nihilque cst expers aniniEe. cani efficit. Quod autem inde surripit quasi fur-
Illustratiu' erjro materia sesc illi subjiciens, neque to, rcddit malum, doncc iliinc valeat aufugere.
tamcn id a quo illustratur comprehcndere valet. Materia igitur ct debilitatis et pravitatis animae
Ilhid eniin cam, quamvis j)raBsentem, minime causa est. Quare ipsa jirius est mala primumque
sustinct,quoniam nccjue ctiam videt ob pravita- maium. Etenim, si anima ipsa materiam gcnuit

teni. liiustrationcm vcro lunienque inde jirove- j)atiens, (sive jira^scns,) ac si communicavit cum
niens materia obscurat jicrmistionc, redditque ipsa, evasitque mala, certe materia in causa est
debile quifjpe cum ipsa gencrationcm adhibeat,
: ])rasentia sua neque cnim anima accessisset ad
:

occasioncmque, ut in ipsam fiat introitus: nim- eam, nisi generationem ejus pra'sentia adsump-
quam cnim accederet anima, nisi pra'.sente mate- sisset.
 is8 PLOTINI ENNEAD. I.

s82
Et 8e TL? riiv vkrjv /Jbri (pTjcnv elvaL, heLKTGOV avrco e/c rwv Trepl

vX.7]g Xoyfov, ttjv dvayKrjv ttj? VTrocTTaaecog avTTJ^, h^a TrkeLovcov eKe?
Trepl TovTOv elprjfjievov. Ka/coz/ he et tl<; keyoL TOTrapairav ev toI^ ovcrtB
jbLTj elvai, dvayKrj avToo kcll to dyadov dvaLpelv, kol jj,7}8e opeKTOV jxr}-
5 8ev elvaL, fj/r] tolvvv fxij
8' opegLv, jjjr) 8' av eKKkLCTLV, /jLr)8e vorjaLV' rj
yap 'ope^L<i, dyaOov' rj 8e eKKkLCTLg KaKOv' rj 8e vorjaL^ kcll t) (ppovijaL^
dyaOov eaTL kcll KaKOv' kclI avTrj, ev tl tcov dyaOoov. Elfat /jLev ovv
8el Kal dyaOov, to 8e fxejJLLyfxevov rj^r} e/c KaKOvC
dyadov, Kal a/JLLKTOv

Kal dyadov, kcu TrkeLOVO'; KaKOv fzeraka^ov, i]8ri kcu avTO avvTeke-
loaav eKetvco ev tco okov KaKov' ekaTTOvo^ 8e jj rjkaTTCOTaL tco dyadcJo'
eTret kcll '^v^tJ tl av eir} KaKOV 77 tlvl dv, fir} e<pa\\rafjbevr] Trjg cpv- ;

aeco<; r?/? ^elpovo^ ; eireL, ov8e eTTLdvfilaL, ov8' av kviraL, ov dvfJbol,

ov cpo^oL' Kal yap cpo^OL tco avvdeTco, fir} kvBrf' kcu kviraL, Kal dk-I)
yr}8ove<;, kvofievov' eTrLdvfJblaL 8e, evo^kovvTog tlvo^ ttJ avaTaaei, 77

^slva fjLT] evoxky, iaaLV Trpovoovfxevov. ^avTaala 8e irkijyr] dkoyov co<;

e^codev' ^e^eTat 8e ti]v Trkr^yr^v 8La tov ovk dfJbepov<;' Kal 8o^a 8r}

(. ^rfi-iv] Cod. Vat, ^vfftv, in iii. ffiffl*. ib. Cod. I.#eid. oJ» ir,.
ouv oti] (in m. add.) Vind. A.
2. vToffTiiirt^;] C(Hl(i. Marr. 1$. et \'at. 9. KaKov] Omites Codd. inter-
Ti.tiovo; ib. ^ Ttti] Cod. Ciz. « t<5*, Cod. Vat. «
(in marg.) tit Kd. iii marf]^' tfTsTdffiut. ponnnt artinilum roii. Tl^i.

^. II Codd. li^^id. Darm.

Ti; Xiyu] iti. cti<rixira<] Ita INIarc. A.B.C. ; re- 12. oliii iTiivftiai] Codd. Marc B.C.
•Mari'. A.B. M,m. A.C. Med. A ». Vat. cttm Ed. cvvTiXivat.
li({tii Vat. «y5* iTiSvfiiat.

\'ind. .\. >.iyoi. QiuKi recepi iit su]ira. 10. «Xav KUKov] CiHld. Ciz. Leid. Jlarc. ib. oiii' aZ] Cod. Vind. A. »iSi al>sque
In Codd. j^Ion. A. et Vind. A. sequens A.('. Jlon. A.C. Val. (iii m. ut Ed.) ati.

vo huic V(V.i annexum est. A^ind. A. *Aw. ayynion;] Cod. Ciz. aXytiioveuf.
13.
5. tKKkiriv] C(Hi. Ciz. tXKktlfflV. ib. ii »]'Codd. Leid. Marc A.B.C. Cod. Darm. ivo.^XoiJi'.
14. ii"»;^>.«i»To;]
ii). ftriTl v''.r.iTi\ Lya.hoZ* n li] Desuut 5i, «. 15. u! iga-^i»] Abest oif, pneter Cod.
liaec in Cinid. Leid. Jlarc. A. \'at. Vind. ib. «AaTTwTai] Cixid. Marc. A. (a pr. Ciz., a libris omnibus, sed Vat. lial)et
A. In C(Mi. .Moti. .\. scriliitur tKKkiffit : m.) Mon. C. (a pr. m.) iXaTToirxi. Vat. in m.
fit:^ ay iKK^isi;^ media desuitt. iXaTri/rai, in m. ut Ed. 16. Sii To^l Codd. Marr. B. -Med. A.
7. xfltJ awVfi] Cod. Vat. Keii atiri; l)ene- 11. Kai •4'v;i^k] Altest Kai a C<xld. Ciz. B. ild TOU,
Idem mox riti ayaiey. Leid. Jlarc. A.C. jMon. A. Jled. B. \'at.

X.V. Probatiir, materiam es.ie scilicet prorsus infor- niali participat, ad id jam dcclinare, quod est to-
mein. Item quomodo mnlum Jiat in anima : quo- tum malum : quod vero mituis liabet mali, hoc
moilo materia intus viala. ipsum, quod miiuis liabet, ad bt)num sjiectare.
Si quis autem niateriam esse negavcrit, nion- Jam vero ciuidnam anima' malum erit ? et cui-
strandum ex disputationibus de inateria
erit illi nam anima;, nisi naturam attingat deteriorem .'

tractautibus, quam necessarium sit csse niate- Alioquin nequc cuj)iditates, neque dolores, ne-
riam multa enim illic in iianc scntcntiam addu-
: que ira", ne(|ue timores exorirentur. Etenim ti-

cuntur. PraHerea si quis malum iii ordiiu' rerum mentes com})osito metuunt, ne solvatur. Rursus-
esse omnino negaverit, bonum quo(]nc tollcre que (lolores et cruciatus, ubi compositum dissol-
compelletur et quicquid iisquam est appeten-
: vitur, oriuntur. Praterea concupiscentias ino-
dum, ipsumqiic apjietitum, item dcclinationem, lescunt, ubi aliquid compositionem ipsam dis-
atque rursus intelligentiam. Appetitus enim boni turbat vel ne quid perturbet, insurgunt, quasi
:

est declinatio vero mali.

: Intelligentia denique remedio consulentes. Phantasia vero impulsio
et prudentia boni simul est, atquc mali ipsaque : quadam est viventis irrationalis ab externis il-
in bonorum numero collocatur. Oportet igitur lata suscipit autem impulsionem per ipsum,
:

esse bonum rursusque bonum purum: nec non

: quod non est impartibile. Opiniones denique
mistum cx bono atque malo. Item quod plus falsas animse extra ipsum verum positas accidunt.
 LIBER OCTAVUS. ^59
82
xj/evST)? e^codep yevofxevT) tov akrjOov^ avrov. '
K^coOev 8e ylveTai t(o

V./jbri elvat Kadapa' rj Se irpo'; vovv bpe^cg, akXo' (rvvelvat yap Sel /x6-

vov, Kal ev avTw ISpv/bievijv, ov vevcrao-av elg ro ^eipov. To 8e KaKov

ov fJbovov eoTTl KaKov 8ia 8vvafJbiv ayaOov Kai (pvcrtv, eTrelirep ecpavy
e^ dvayKTj^ 7repiX.7]<pdev 8ecr/jiOig Tiai Kakol<;, oia 8ea/JbWTai Tive? XP^'^
crco, KpvTTTeTai TOVTOig, Iva ovcra, /jbrj bpwTO TOig 6eo2<;, Kal avdpcoTroi
exotev, /jbrj dei ro KaKov ^keireiv, dkX brav kcu ^keTrcocnv , elScokoi?
FTOV Kakov elg dva/jbvr/cnv crvvcoaiv.

1. "E^afOtt] Ita ciim Ed. solus Leid. ; ^ivlus 'ilia^tv yiv. Vat. xai 5«^a/ ^iv^ui Ciz. vtvtrxffet; in Kd. vtitra^if-v.

reliqui ilu. In linea preeced. Codd. Ciz. l^w ytvofiiva.t. 5. »aAor;] Ita, pro xtCKoi;^ quod est in
Leid. Dann. Mare. A. Mon. A. flled. 2. Cod. Darm. ^u etiiTo f.tovov.
hii fiavov] Ed., Codd., pr»ter 3Ion. C, et marg. Vat.,
A.B. Par. A. Vind. A. ««) iila. ^..vh.l; ^. Ita Codd. Marc. A. C.
vEuVao-av] omnes, quod etiam Fic. legit et sensus
15W yivofji.ivvj. Cod. Jlarc. B. Ka.i So|a (era- Mon. C. Med. B. Vat. Vind. A. In flagitat.
50 i) •4'ivh7i yiv.
'i^ta Cod. Marc. C. »«) Codd. Dann. Marc. B. Med. A. Par. A. 6. K^vTmai] Codd. Ciz. Ktti x^vvTiroti.
^o^ixi 3« ^ivhU 'i^ci) yiv. Mon. C. Kcti %cit,tti est, ut in niarg. Ed., viiiovfftx.v ; in Cod.

Extra vero ponitur, eo quod non est pura. At dam vinculis comprehensum atque opertum, in-
vero instinctus ad intellectum vergens aliud stareorum, qui catenis aureis vinciuntur ne :

quiddam est. Oportet enim inteilcctui duntaxat palam in conspectum deoruni prodcat, neve ho-
liasrere, atque animam in eo locatam firmiter mines nudum malum semjier ante oculos habe-
pcrmancre, neque ad id unquam, quod cst dcte- ant : et si quando quoquomodo videant, tunc
rius, declinare. Malum vcro non solum malum jiulchris ipsius boni simulacris in boni memoriam
est ob ipsam boni potentiam, at{|uc naturam : revocentur.
quoniam occurrit ex necessitate pulchris cjuibus-
 MARS I LI I FIC I NI
IN

LIBRUM IX.

DE EDUCTIONE ANIMiE A CORPORE,

ARGUMENTUM.

UTRUM quandoque liceat animam vi a cor- cit, deinde Philolai Pythagorici auctoritate con-
pore solvere nccne, quidam intcr se Piatonici liti- firmat. Ait enim Piiilolaus, Ne dividas in \ia.
gant et utrinK|uc j)ro causa sua patronos addu-
: lignum, id cst, nc dividas corpus ab anima in
cunt Platoiiein atque Plotiniun priBcipue vero ; ij)so vita- s[)atio viam adluic ad finem iiabente.
duo, Olynipiodorus at(]ue Macrobius dissidcre Kursum cum iii sacrum jicrvcneris, nc spectes a
videntur. Macrohii (luidem parti favent argu- tergo :id est, vitam summum contemplationis
mcntationes qua'dam Socratis in Pluedone, plu- jam adcjitam ne iterum ad infcriora dcflectas.
resquc Plotini. Argumentatio Socratis auctori- In jjrimo quidcin pnecepto jubet, ut, cjuemad-
tatc potissimum Orphica nititur. Orphcus sul) modum natura corj)us aiiinia' alligavit, ita per-
universaH providcntia Jovis, id cst, annn;c muii- niittas natur» solvcndum corj^us ab anima. In
dana' Dionysi collocat |)r()vidcntiam, id est, na- sccundo vcro j)ra'cij)it, ut, sicut voluntas nostra
turam cui Tilanes, id cst, Dienioncs suhmiii-
: ligavit intcntionem anima' corpori, ita intentio-
istrcnt: c[ui ))crsuasi a Junone, id est, proccssio- ncm lianc voluntas .solvat a corpore, et solutam
nis generatiouisque cura, laniare Dionysum fin- scmel non jicrmittat ulterius aliigari. Ha^c au-
guntur : quia commuiie iihus in cunctis sequc tem Pythagorica, Platonicaque mystcria Ploti-
gigncndis et movcndis officium diftercntcs, inter nus sccjuitur, j)rimam clausulam tcxcns carmine
se partiuntur in sortcs, rcrunu[ue sjiecies ad sin- Zoroastris, at([ue ita confirmat : Anima tanquam
gula genera.ndo deducimt. Fingit pra'tcrca Or- (iivina dcbct divinorum more dignitatcm ([uidem
piieus Titaiias, quia ianiatum Dionvsum dcvo- [)roj)riani rctinere: atque interca nulla invidia,
ravcrint, fulminatos id cst, a Jove ad alta con-
: vel perturbatione alia j)rohibere, quo miniis,
versos, atquc homines ex illorum incendio geni- quod ci ab ipsa
subest, id est, corj)us nonnihil
tos, id est, eorum divino ministcrio ])rocrcatos. muneris, id est, utcunquc j)otest,
vitae alicjuid,
Et quia homines gcniti sint ex Titanibus, qui accipiat. Anima igitur in se ipsa permaneat, nec
Dionysi corpore nutriti fuerant ideo eos nomi- : ulla un([uani jicrturbatione socium suuni corpus
nat Dionysiacos, quasi quadani Dionysi mcmbra a sc (lisjungat : nam eadem j)erturl)atione mox
sint ex Titanibus germinantibus inde repullu- vel circa corjius idem, vel circa simile quiddam
lantia adeo ut et corpus inimanum sit pars
: revolveretur : (juoniam et motus ipse traliit ad
Dionysiaci, id est, mundani corporis: ct humana corpora, et j)crturbatus motus ad corj)ora infcri-
natura vitaque sit portio qu;edam natura- vita-- ora pracipitat. At si aninia secum pro viribus
que illius. Et
quid in nobis propria- formae
si habitct, nec interea invideat qualcmcunque cor-
incst, muncrisque proprii, quod et prorsus exi- pori vitam, cxpcctetquc, donec ij)sum corj)us de-
stit, debeat obtemperare connnuni. Quam ob tectu duntaxat j)roprio vitam amplius acccptam
rem Dionysi, id est univcrsalis natura', provi- conservare non possit, ipsa profecto nullo in se
dentia custoditi, debemus in hac custodia per- distracta motu, nulloque inferius imj)etu rapta
nianere neque, antequam Deus jubeat, hinc
: in se ij)sa j)cnitus extra corpus extabit, non am-
abire item servare, quod acccpimus indc, qua-
: j)lius de corj)ore hoc in illud oberrans, sed de
tenus accepimus conservandmn neque dissol- : animali in intdlectualem jam translata naturam.
vere, quod Dcus ipse ligavit neque vim ipsi : Interrogat j)ost haec Plotinus, quomodo corpus
Dei membris inferre. Hanc Orpiiicam senten- desciscat ab anima.'' Respondet hunc in modum
tiam Socrates in Phasdone primo quidem addu- Quando corpus certam quandam amittit propor-
 ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. IX. ENNEAD. PRIMyE. i6i

tioneui., per (|iiam suh aninia vitani sibi coneilia- datur surgendi facultas ani-
difficultate pra[^sto :

bat, tunc ab aninia deficit: sicut liiinum aliquod nios aulem, (jui ex hac vita delictoruni sordiljus
soliduni, virideque, cui cx spcculo coiicavo ad gravali rccesserint, iiis potius comparandos, (jui,

solisradios flanima qujvdam per oieum adhibita in abruptum ex alto prascipitique delapsi, facul-
fuerat: interduni oleo jam consumpto, mox aniit- tate careant resurgendi. Monent itaque concessis
tit et flammam : anima,
lumen vero solis, sicut ne desit perfect» purgationis oc-
vitiE spatiis uti,

remanet in se ipso. Univcrsalis profecto natura casio. His crgo Platonis, Plotinique rationibus
in seminalem liominis generandi materiam uni- Macrobius persuasus, sic utrius^iuc mentem in-
versalis causic more magis prius diutius agit, terpretatur, ut nulla condilione cuicjuam conces-
quam partieularis htec huniana natura. Natura suri sint sibimet manus infcrre : idem Porpliy-
enini htec propria scilicet virtus humana agit in rius in libro de Abstinentia sentire videtur : eas-
ipsa communis naturas virtute. Ac natura vi- dem Olympiodorus rationes intelligit atque com-
cissim universaHs ad humani cor|)oris hujus pro- probat, sed ex eorundem ^erbis et hic et alibi
prictatem a propria iiominis natura dirigitur. In vult id alifjuiindo posse permitti. Ad id vero
foetu ioiiur huius lioniinis nascituri natura uni- convincendum adducit medium verba quae-
in
versaUs pcr propriani parentum (hrecta natm-am dam Socratis in Pha'done. Primum quidem,
agitat materiam seminaieni, atque forniat, pro- quod inqult : ]'hilosoplius vim sibi forte non in-
portione <]uadam liumorum et qualitatum vitali- ferct : ubi hoc ipsum forte dixit, suspicionem re-
que vi afticicns per quam velut escam foetus
: liquissevidetur, id quandoque licere. Deinde
vitam quandam ab anima rationali jam prKsente quod subjunxit hunc in modum: Philosophi non
sibi conciliat per qusK vim eandcm retinet, et
: debent sibi mortem consciscere, nisi Deus ingen-
eandem. Retinere autem jiosse ad certum spa- tem neccssitatcm invexerit, cjualcm mihi in prae-
tium ferme est ab initio datum quatenus vide- : sentia intulit. Quasi dicat : Philosophus in si-
licct vis ilia conciliatrix viget in corpore. Quae mili quadam constitutus necessitate jure se inde
quidem idcirco ab universah natura inserta est, obitu potest eximere. Adducit rursus Platonis
ut ad hunc temporis ciu-svnn congruuni universo testimonium in Republica, ubi permittcre vide-
vita ilhc hominis prorogetur. Si quis interea tur homini diiiturno incurabihque morbo prorsus
virtute hac per se ultcrius regnatura, servatura- oppresso se hinc absolvere, projiterca, quod sit
<pie adluic in corpore vitam, vinculum iioc vio- inutilis civitati. Oportere enim cives ait, non
lenter abrumpit, quantum in se est, consilium sibi, sed civitati vivere. Item subjungit Platonis
universalis naturfe frustratur, dum mcdium na- in Legibus tcstimonium dicentis hominem in- :

tura; intercipitcursum, certo quodam ordine ul- sanabili scelere comprehensum, velut libidine in
terius percursurae. Peccat igitur in Dionysuni matrem, vel concupiscentia sacrilegii, vel impetii
Dcum, id est, in ipsam universi naturam et in : simili, quem videat cohibere non posse, decere,
Jovem mundi animam communem, scihcet com- se ipsimi hinc e medio tollere. Similiter non-
raunis naturae rectorem pcccat et in Saturnum,
: nulla Plotini verba Olympiodorus accepisse vide-
id est, divinam mentem, quae animum nostrum tur Primum quidem ubi ait Plotinus
: Sl quis :

jubet esse tran<piillum. Hic vero contra pertur- insaniam persenserit inmnnentem, eliget tunc hoc
batione aliqua concitus sasvit in corpus vel sal- : ipsum non tanquam per se expetendum, sed hac
tem dum circa ministcrium ejusmo^li occujiatur, conditione necessaria eligendum. Hoc ipsum
a siraplici et excelsa contemplatione distrahitur Olympiodorus accepisse videtur, cpiasi dicat, ani-
peccat rursus in Cpelum Saturni patreni, id est, mum hinc abigere potius, quam cum insania vi-
in ipsum bonuni dum corpori sibi commendato
: vere qua qiiidem perseverante, neque vivat
:

corporeum invidet bonum peccat denique in se : bomo, sed brutum neque ulla proficiendi detur
:

ipsum, tum quoniam animal hoc anima fabrica- occasio. Confirmabit hiec insuper aiiquis per id,
verat, ac subinde hanc suam fabricam diruit, quod Plotinus ait in libro de Beatititdine hunc
nondum proprio \itio ruituram tiim quia longo : in modum Si vir felix captivus fortc ducatur,
:

nobis tempore ojjiis cst ad expurgandas ab animo parata via est ad exitum si non, datur ibi feli-
:

vitiorum maculas a teneris annis inustas, ut pu- ccm vivere. Poterit ad hicc ita IVIacrobius re-
rus decedat a corpore, jiurumque sic deinde vit» spondere : principio quidcm Platonem ea dic-
statum adipiscatur. Nemo itaque dcbet spatium tione forte (ut solet) modestiae gratia de- usum :

sibimet adimere quo purgare animum et pro-

: inde quod ait, nisi necessitatem Deus invexerit
bare magis magisque possit, moralique virtute et tunc clicet licere Philosopho non necare se ipsum,
<hsciplina proficere. Traduntenim anti([ui Theo- sed e pluribus Cicdis conditionibus in sua optione
logi in arcanis de anini.c reditu, aninios in liac positis, (juam malit, eligere. Pra;terea Platonis
vita peccantes, eorum csse persiniiles, qui super verba in Republica et Legibus sic exponet ut :

solum iccjuale ceciderint : qiiibus denuo absque Plato non tam sui cuipiam Ciedem permitterc \ c-
VOL. I. Y
i62 ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. IX.
lit, quam et ad ingentem charitatem patriae pro-
vocare, et ab impio scelere acriter revocare. Plo-
tini quoque verba sic accipiet, ut in libro de Be-
atitudine solvat felicem liominem e compedibus,
mentem potius a sensibus sevocando, quam a
corpore vitam. Denique quod hoc in libro ait,
tanquam necessarium ehgendum, exponet aliquis
scilicet insaniam perpeti, tanquam rem necessario
perferendam, potius quam vim inferre naturas.
Confirmabitur hffic sententia rursus Plotini ver-
bis hi Jine disjmtationis contra Gnosticos : ubi
prohibet, ante naturale tempus hinc exire. Af-
feret contra hasc rursum Olympiodorus, extor-
queri sic nimium Platonis Plotinique verba: imo
ENNEAD. PRIM^.
vero decere pro salute patria', pro honestate, pro
veritate servanda certam subirc mortem, vel pro-
pria manu. Item inedia quandoque animam a
corpore segregare potius, quam permittere, ut
per insaniam diuturnam, niorbumque penitus in-
sanabilem inutihter, imo cum detrimento sui cae-
terorumque, et procul ab onini rationis officio vi-
vat. Sic enim quamvls ahquis inferioris naturae
ordinem non sequatur, superioris tanien ordinem
sequuturum, semper autem imperfectiori perfec-
tius et id quidem non impetu, sed consilio prae-
:
ferendum. Haec ilh uhro citroque afferunt, et
adhuc sub judice hs est.
 n A O T I N O T
ENNEAA02 A.

Aoros 0.

P L O T I N I

ENNEAD. PRIM.E
LIBER IX.

nEPi EHArnrHS.

De eductione animae a corpore.

SsOtK e^d^et, 'Iva /xt] e^tr). e^ekevaeTat yap exovad tl, 'Iva Kal ef-
eA.6'7^. To, Te e^ekdelv eaTt fjjeTa^rjvai eU dXXov 'AXXa fjbevelio
tottov.

To ao)fxa diToo-Trjvat Tvdv avTrj<;, oTe fxri SetTat fj.eTeX.6etv, aXX eaTt

TrdvTT) e^o). Uco^ ovv dcjitcrTaTat to crMfJta ; 'oTav fxrjhev eTt 8e8ef/,e-

Bvov y TTJg ^v^V^i, dSvvaTOvvTog €Tt Tov (JwfJbaTO<; crvvhelv, TTjg dpfio-

vtag avTOv ovKeTt oixrr]^, rjv e-)(Ov, eix^ '^W i^^XH^- '^* ^^^' ^* f^'^'

9. e|ay£i] Codd. Ciz. Darm. Marc. B. ib. 'ili>.^] Cod. Par. A. '4'i>,9c,. ib. 'ori fch ^lira.i\ Cod. Marc. C. 'ori fATi

(in Catalogo i|«|s,;) C. Med. A.B. Vat. 10. ftiTceTrr.vai] Ita ciun Ed. solus Cod. OU T£
(liic iii marg.) t^a^i,, atque ita correxi. Marc. C. Reliqui omnes fitTcclimxi. Quod ib. «xV eVti) Codd. Leid. Blarc. A.
IVlarc. A. qiiidem slays/, sed in Catalogo recepimus. eVtw.
<?a|i.,-. In Cod. Ciz. ad marg. lioc adno- ib. fii<:7} Codd. Jlarc. A.B.C. Jlon. 12. n<y; oZv\ Abest oitv a Codd. Ciz.
tatum est : " Zoroaster in Orac. Mag. ^^ C. Par. A. Vat. fcitn ; sed Vat. in m. Leid. Marc. A. .Alon. A.C. Vat. Sed hic
t|a|«f 'tytt fih 6|/») 'ix^vffa. Ti: vid. ibi Psel- filVil, habet oZv in Marg.
liim et Vict. var. 1. 6. c. 11." Cod. Leid. Tuv iTs?T»»ai] Cum marg. Ed.
11. ib. 'orm fL'/il'.v'] Cod. Darm. oVa (sic).

i^a^ut. Atfine ita bunc Im-um laudat Ijo- vav babent Codd. Ciz. Leid.
xTotTTtivai Cod. Vat. cruvihtiv.
ffvv^iiv]

lieck. in Aglaopbamo pag. 109. not. (x.) Darm. Marc. A.B. Sled. A.B. Blon. A. 14. ouxETi] Codd. Marc. A.B.C. Mon.
ib. 55/«] C.'od. Ciz. omittit. hanc vocem. C. Par. A. Bene. In Cod. JMarc. C. C. oix ir. Vat. ouK 'ir.
i!>. Vvot *aij Cod. Vat. wa, in m. i'»a. omissum est uToirTfivai.

NEMO extrudat pcr vim e corjiorc animam transmigratione non indiget anima, sed extra est
ne fortc excat in lociim similcm mijrratiira: alio- omnino. Quo igitur pacto corpus ab anima dc-
qiiin c.xibit corporci nonniliil defcrcns, quo per ficit ? quando vidclicet nulla vis anim;e amjilius

similia cmigrabit. Kitugrarc enim cst a loco in lo- in ipso ligatur quippe cuni corpus jani ipsam
:

cum aliuni jiertransire. scd expectare dcbet quoad ligare non possit, jjcrdita vidclicet liarmonia,
corpus totum ab anima ipsa deficiat ([uando : (luam olim habens, habcbat et animam. Quid
y2
 164 PLOTINI ENNEAD. I. LIBER NONUS.
85
'^avTjaaiTO tl? kvOrivai to crw/xa ; 7] e^taaaTO, koI cnreaTr] avTog
ovK €KeLvo a(f)7]Ke' Kol oTe kvec ovk aTradi]^, akk' 7] Sva^epavcn^ , 7]

kvTTT], 7] Ovfjio<;. Aet 8e /jbr^bev TrpaTTetv- Et ovv ap^7]v ataOotTO tov

kijpetv ; 7) Ta^a fjuev ov irepX cnrovhalov' el 8e kcu yevotTO, TaTTOiToC
5av ev toI^ avayKaioi^ tovto, kcu eK TrepiaTacrecog aipeTOi?, ov^ aTrAw?
aipeTOi?. Kai yap 7} twv cfiapfjbaKOiv irpocrayuiy^] irpo^ e^ohov ^jrv^i]^,

Ta^a av ^VXV ^^ Trpocrcfiopo^' kcu el ei/JbapfJievo'; ^povog 6 Sodel; €Ka-

(TTU), Trpo TOVTOV ovK evTv^^g, el //.?/ cocnrep cf)a/ji€v avayKcuov. E^
Se otos" eKacrTO<; e^eccn, TavT7]v tcTx^t eKet Ta^iv elg to TrpoKOTrTetVj
loovcry^ eTTiSoa-eco?, ovk e^aKTeov.

2. (K^qxi] Cod. Vat. tpaf^iv, ill m. a^S- araffiu;. 8. T^o ToCreu] C(td. Mon. A. xoos reijre.
ov^ uirXai; eti^tro^ii\ Codd. licid.
il>. ib. ufforio] Citdd. I\Iurc. A. 3Ion. C.
ib. oVs Xi/i<] Codd. Marc. A. Mon. C. Mon. A.C. Vat. ha;c omittunt. Vat. in us, Leid. oV.

m. add. g. 0^0;]Cod. IMarc. C. ei;.

3. Codd. Ciz. Leid. Blarc. A.
<tj;);»i»] 6. Codd. Darm. Marc. B.
v^offetyaiyii] 10. pro Wi^aiffiia;, .scripsi
tviOofftais] Ittl,
Mon. A.C. Vat. (in m. ut Kd.) i^x^'- Med. A.B. Par. A. Vat., ut marf;. Ed., ex Codd. .MHrc. A.B.C. .Mon. C. Par. A.
ib. Pro alV^jjTo, ut est in E(i.,
uitr^^irn] T^offt^ayci/yr. Cod. Alarc. C. i^ctyeuyn. Vat. In C'(nl. Marc. B. .subjicitur enu-
ex Codd., ])rieter Cix. ct
(|Uod nihili «st, ib. £^o5ov] Co<l. Vat. ('v5o|ov, in m. ut meratio libronnn Enn. Sec. iisdem titulis,
Mon. A., omnilms seriljcndnm fnit, iit Ed. Sequens vocabulnm in Cod. Blarc.C. quilxis ad calcem Vita^ Plotini, nisi quod
n«cripsimns. scribitur ^vx^. titulus ultinnis bujus Gnneadis h. 1. scri-
4. ToirToire av] Codd. I\Iarc. A.B.C. 7. •^ux.V "''] C<Kld. .Marc. .V.('. Mon. bitur Too; roh; yvejffreh;^ snpra Tifi reii
Vat. raTTeir av. C. "^ux^ 0'J. yvoiffToiv.

5. 'Xi^njrafftus] Cod. Marc. B. Tt^i

ergo, si quis del operam, ut corpus dissolvatur •sarianuncupantur atque ob ea, qua; circuni-
:

ab anima verum sic vim inferet neque cor-

.''
: stant, non autem .simjjliciter eligenda. Etenim
pus tunc dimitteret animam, sed ipsum anima vcncnorum cxcogitatio ad exitum animae com-
destitueret. Accedit ad ha;c, quod, quaiido quis jiellentium, forte non exj3edit anima;. Atqui etsi
dissolvit corpus, nt)n est a j)ussionc liber, sed vel fatale tempus unicuiquc datum cst, ante ipsum
angustia, vel dolore, vcl ira compellitur. Niliil haud feliciter id fiet, nisi (ut diximus) id tan-
vcro ejusniodi agcnduin.
insaniam quis
e.sl At si quam necessarium liabcatur. Si dcnique, (jualis
jjersenserit immincntem, quidnam aget Forte .''
quisque exit, talcm ibi quoque retincl ordinem,
vero id probo non accidet. Quod si acciderit, non est e corpore animus extrahendus, cum ad-
rcponcndum crit in corum genere, quic neces- huc proficiendi esse possit accessus.
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM I. ENNEAD. SECUND^,

DE C^LO,
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

L/ISPUTATIO Plotini de Caelo octo habet Una Unius enim
praeterea totius imindi materia.
cai)lta. In priuio quidem et secundo dubita- Ojjificis estopus unum. Unum, inquam, per
tiones nonnuUas movet, et interim adducit quw- unam materiam atque formam, et undique sibi
dam solvendis qusestionibus conferentia. In ter- consentiens, atque compatiens. Quam C]uidem
tio dubitationes resumens dubia paulatim incipit agendi patiendique omnium inter se communio-
enodare, similiterque in ca?teris, summatim((ue nem unitas ipsa form» ac materia! conficit. De-
concludit ex omnibus, ca4um essc ignem, et niquc cum ipsa natin'a materiije sit prorsus in-
hunc quidem y)urum atque solum, cujus forma formis, atque per formas distinctio fieri soleat,
sensibilis sit. Primo quidem lumen, deinde vero nulla videtur ratio, cum
a materia usquam matc-
calor innoxius et vitalis sed geminam hanc for-
: ria distinguatur. Materia vero c[uoniam infimum
mam vult ab insensibili proficisci ejusdem caeli omnium est subjectum, omnino informe, forma-
forma calorera quidera a vita, lumen ab intel-
: rum omnium etiam mter se repugnantium pari-
lectu. Esse hujus substantiam sempiternara, nio- ter avidura, est perpetuo permutabilis. (^Suam
tumcjue perpetuura. Iramortalitatis hujus cau- ob rem sicut sub luna, sic et in cielo potentia
sam esse vult vitam illani intellectualem, id est, (lua^dam ad mutationem fornifc semper In mate-
animam ejus adivinitate nunquam digredientem. ria latet, cum eadera sit ubique materia. Quod
Ipsam vero corpoream cash naturam, quaravis quidem ita conjicimus: cum motus, qui viget in
non sit immortalitatis proprie causa, tamen ac- anima, slt motus primus ideoque ibi sit actio
: :

coramodationc quadam ad perseverantiam con- motus autem in corpore sit secundus, ideoque
fcrre perpetuam, dura conservanti semper causEe, passio: nimirum jiassio hac corjjori minatur in-
aj)te, opj)ortunc, libenter obteraperat. Ha-c hac- teritum, jjrajsertim tiuia motus in anima, tan-
tenus totius libri sit summa. quam in re individua, non tendit ad dissolven-
dum : corpore vero velut dividuo cjuodam-
in
Mundus, fjuuniain est corporeus, neque ex se est, neque modo Neque licet alicui more Averrois
tendit.
per se sempiternus, sed per causam penitics incor- dimensiones in caelo sine materia j)onere. Nam
puream. si formae omnium priniie, id est, ideales, (juasi

I. Principio igitur mirari videtur, quo pacto materiale nonnihil habent adjunctuni forraabilem,
niundus, cuni sit corpus, esse valeat semplter- inquam, mentis essentiam, niulto niagis forma'
nus ({ucmadmodum sapientes plurimi consen-
:
onniium infimae, id est, dimensiones materiale
serunt. Neque enim j)otest univcrsum corj^us ali^juid, imo prorsus materiale ubique secum ha-
hoc jier se esse perpetuura, quandoquidem nc^jue bent. Ac si formae substantiales in subjecto po-
per se esse potest quod satis in Theologla j)ro-
: nuntur, multo magis indiget subjecto dimensio :

bamus. Neque facile convincitur, quoniodo jier (jUiu potius accidentalis est ae j)rorsus inefiicax.
aliani sit causam sera|)iternum : j)r;vsertim siil) .Tam vcro neque forma (juiellbet corj^oralis cst
ejusdeni singiilaritate substantia?, (juod (limen- aliud, rjuani inatericT? passio, dum matcria liiec
sione m()ti()ne(|ue sua vidcri potest divisionera : atticitur aliunde, ne(jue dimensio rursus ;iliud,
denique, nnitatioiieni^iue substantia; subilurum. (luaiii iiiatcriie ipsius extensio, dum ab eodem
i66 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

extenditur, a quo forraatur, ut distinctius uber- eo quicquam efHuere, neque influere possit, cum
iusque formari queat. Est igitur fundamentum sit, cum omnia complectatur is, quare sphseras :

mundi materia simul, atque dimensio a materia : quffilibet et stelL-e sempiterna; sint, nondum satis
quidem mutabile, a dimensione dividuum, ab invenerit non enim spha-ra et stella quselibet
:

utroque inefficax et passivum, necessarioque ali- omnia continet sed neque etiam sufficientem
:

unde dependens. Mundus igitur non est facul- aeternitatem toti mundo tradiderit. Poterit enim
tate sui corporis propria sempiternus, sed tum forsan adhuc mundus, etsi non extra, tamen intra
ab anima velut a causa immortalitatis intrinseca, se adeo commutari, ut, quasi animalium nostro-
tum a voluntate divina velut ab extrinseco prin- rum more, singularem sa?pe substantiam mutet,
cipio atque fine. Deo
consideratur natura
Si in dum tamen naturam retineat sempi-
speciei sufe
ejus in actu semper eodem existens ac jienitus ternam. Denique dubitatio restat: utruni vel to-
innnutabilis, mundus videtur inde fuisse semper tum hoc, vel saltem caeleste aliquid sit sempiter-
et fore. Hinc Mercurius, et Plotinus, quia divi- num et quam ob causam et cur in caslo spe-
: :

norum esse sit idem, atque agere, et actionem cies simul et individuum sub ca?lo autem dun-
:

illam statim se([uatur effectus, nuinduni omnino taxat species ipsa maneat, dum singula permu-
judicant sempiternum. Sin autem consideratur tantur.
libera in Deo voluiitas, at(|ue htvc nunidi princi-
pium judicatur, (juod Mercurius, Plato, Plotinus Anima quidern causa est, ut ccelum sit iminorlale : ca-
existimant, videtur mundus a Deo novus sine lum vero ad hoc anima: non repugnat.
novitate divina? natura?, sine voluntate nova ficri II. In secundo itaque capite dubitat idem in-
posse. Sic crgo Plutarchus, et Sevcrus, et Atti- nuens ubique, iiuindanum niliil suajite natura
cus novuni mundum cxistiinant, lioc sensu Tiniiei jUTjjetuum posse manere ut memineris, omnia :

Locri dictum acci|)ientes, ui)i ait: "Deus aniinam ha'c aliundc fieri, atque servari. Quod autem
mundi creavit, suo corpore priorem tum potes- Perijiatetici dicunt, semjiiternum esse caelum,
tate, tum tempore." Unde Plato etiam in Tima'o (|uia sit quintum quatuor elemen-
corjius jiricter
dicit, "Animam niundi, corpore suo priorem, tum ta, hic jjrjEterit ncgligcnter. Eo enim ipso, quod
virtute, tum generatione creatam."' Quamquam corpus cst, cum neque per se ipsum simpliciter
hccc Tim»i Platoni.sque verba Plotinus, et Por- sit, certe ne(]ue est j)er se ipsum semjier prw- :

])hyrius, Proculus(pie, et alii sic exp^iiunit; ut sertim cum sua sit natiira dividuum, atque inu-
tempus, et generatio, (luibus anima pra>ce(lit cor- tabile. Dcnique significat immortalitatis vitae
pus, non sit extrinsccum intervallum sed ut ; causam esse caelo animam iiisam, qua* et simjili-
successio cju:edam in anima in ipsa formarum causa
citer est vita? sed ad immortalem vitam
:

discursione antecedat origine muiidi motum ut : etsinon efficiendam, saltem suscijjiendam caeleste
hic sit motus ab illo, at(]ue ille sit seculum secu- corpus et universum essc naturaliter prwpara-
lorum. Mitto mmc oj^inionem Heracliti, cjuod- tum aul .saltcm, quo minus accij)iat, minime
:

lil)et mimdi corjius etiam si^hararum stellarum- rcjjugnare.

(|ue effliiere semj)er al^jue refluere ; ideocjue vel
desinere, vel jjerpetuo rcnovari : quod et Plato Causa- quibus mu7idus sit sempiternus : atque elemento-
teligit, ubi nuindum ait fieri quidem semper, esse rum quatuor distributio.

inmquam : Proculus in Ti-

et Plotinus hic, et III. Sed in tertio quaerit, quomodo corpus
ina>o: quod et Plethon non ncgat esse probabile, hoc conducat ad statum, (juod naturaliter incli-
noscjue idem in Theologia fieri j)osse jirobanuis. natur ad motum Rcspondet autem, quia non
.''

Quod si ita universinn mimdi corjius fluat sem- extra profluit, sed refluit intro. Idcirco perpetuit
per et refluat, aiiima> vcro substantia inaneat, in ejusmodi niotu jjerseveriuitiiP non rejjugnare
non immerito sic quocjue anima tcnijiorc, gene- quidem, imo conduccre. Quod si quodlibet ani-
rationcque jjrior erit novo quolibet niundi cor- mal, (juamdiu vivit, dicitur esse idem, propterea
pore, si niundus semper fiat ex vetere novus. quod sub eadem anima ferme similis natura et
Hinc forte Projjheta et Evangelista dicit " Vidi
: figura servatur, quiimvis inde quotidie fiat ef-
caelum novum et terram novam." Itcm Evan- fluxus, multo magis et mundus jiermanere idem
gelista: "nuuidus quidem transit." Sed redeamus in substantia dici potest, (juamdiu sub eadem
jam ad Plotinum. Cum eadem sit in c»lo, qu:B anima figura eadcm jjcrseverat, cum nihil pro-
et sub ca?lo materia, qua>rit Plotinus utrum ca;- fluat extra: etiam si quisfingat in qualibet raundi
lestia sicut et alia jjermutentur, ac species qui- parte effluxu vicissim atque refluxu substantiam
dem sphaeraj stellivque cujuslibet semjjer maneat, projjriam commutari: dum videlicet neque quic-
dum singularis cujusque natura permutetur jmu- (juam extra totuiii fluit, neque influit aliunde:
latim, et quodammodo renovetur, quasi sicut ac- sic ergo totum mundi corpus ad sempiternam
lunam ? Ad luec si quis resjiondeat,
cidit infra perseverantiam conferre videtur. Videntur ad
universum ob id esse jjerjietuum, quod neque ex eandem partes quoque conducere. Nam ipsae
 IN LIB. I. ENNEAD. SECUND^. 167

etiam elementorum sphserfE mole sua saltem per- sinuil ab initio facta. Ha;c ergo repente se fu-

manent et figura. Conducunt ad idem qualuor gant invicem, atque fugiunt. Tunc subtilissima

ips<e elemcntorum sedes singuliv seorsuni in t|u;e(jue jirius citiusque cffugiunt: tuni (juia ad
mundo dispositae : ad quas natiua duce diftugi- motuin, j)enetrnlionemque agiliora sunt, tuin

unt: adeo ut elementa, quanivis eontraria, tamen cjuia ll(juidiora suj)er solidiora commodius pos-
ita secreta nunquam invicem se disperdant, atque sunt enatare, quam contra. Sic rerum j^rotinus
confundant. Esse vero quatuor elemenla numdi, est facta distinctio, consilio videlicet Auctoris obe-
et igneni pm-uni esse ctelum, et qualis ibi sit ig- diente materia. Sed interim spiritalis subtilio-
nis, in compendio TimaM, ct in Tiieologia' libro runi |)ortio intra dcnsissima (jua?que est ubique
quarto, et itcrum quartodecimo abunde tracta- scrvata, non tam densitudine coercente, cjuam
mus. Cum igitur ignis plurimis a terra (jualita- ij)sa totiusanima suum ubique sjiiritum conti-
tibus distet, nierito ab eadem distat loco quam nente, animabusque cseteris ad idem spirationis
plurimum. Sicut igitur in spliiera mundi terra officium conspirantibus.
in medium cogitur, sic in ambitum totius exti-
mum ignls extenditur. Ac si tcrra est sempcr Ctclum est spiritus, et fiatus, et verbum unima: mun-
stabilis, ille profecto niaxime distans semper est daiice : atque est ubique, quamvis occultum.

mobilis : nullus autem in rectum motus sempi- Latius hic nos spiritus ejusmodi provchit.
ternus Ignis ergo natura sua mobiiis est
est. Principio ca^lestis anima non conjungitur ca?lo
semper in orbem denique si igni propria sunt
: quasi jam facto, sed ipsa j)otius fa-cunditate sua,
maxima a terra distantia, et perpetuus circuitus qua; et superior cst, et j)roxima cwlo adhuc inde
atque lumen est procid dubio ca-lum. Proinde futuro, j)arit ubi^jue ca>lum, dum ipsa tanquani
sicut ipsa mundi natui'a virtusque sub causa qua- niaxime vivcns sjiirat ubi(jue Sed quidnani sjii- :

dam superiore terminata est, sic et am])litudo rat ? Vitalem scilicet flatum, atque sensualem :

cjus, atque figura quie ab invisibili mentis et

: non qui necessario sentiatur ab aliis, scd quo
animae circulo coacta similiter est in circulum. ipsa tum vivificct, tum sentiat alia. Flatus ejus-
Sic et figura sibimet aequalior et similior est, modi cjuoniam jirodit ex anima, imitatur et vir-
item capacior aptiorque ad motum. Ignis igitur tutem animffi penetrantem, quatenus ipse pene-
dum videtur ascendere, imo dum se ipsum undi- trans universum omnibus est infusus. Hinc il-
que a medio porrigit, cogitur alicubi sursum, id lud : S])iritus intus alit. Imitatur rursus et
est, per ambitum sistere gradimi, ibicjue in cir- virtutem anima; continentcm, cjuatenus ij)se suo
cum protendi, atque revolvi ut figura motuque
: cjuodam (ut ita loquar) visco velut oleum sujier
referat causas suas circuitum. Figura quidem alia natat et ambit. Huc forsan tendit et illud :

circuitum in essentia causse consistentem niotu : Sjiiritus Dei ferebatur super aquas, vel incum-
vero circuitum in causffi actionc jjcractum. Con- bebat aquis, fovens videlicet materias per se fri-
ducit autem ignis ad mundi anibitus faciendos gidas, qute ij:)so vitalitcr quamvis occulte calent
propter naturam ejus amjjlificabilcm facultatem : atque hinc calefacicndi vlm sortiuntur quamvis
vero amplificabilcm sibi vindicat vis ignis admo- occultam. Hoc flatu, hoc anima' prima' verbo
dum efficax, naturalitcr rara, iucida, mobilis, a (quantum Platonice loqui factum cst ca;- licet),
resistente et cohibente soliditate admodum aliena. lum, imo ejusmodi spiritus ipsum c»lum. est
Sohditas vero maxima, quae terras propria est, Spiritus, id est, ignis, tanto saltem nostro hoe
amjjlificationi obstat quam maxime. Unde terra igne subtilior atque efficacior, quanto noster ignis
confert ad mundi medium faciendum aer vero : acutior et valentior aere. Sj)iritus hic quasi visus
et acjua tanquam per naturam media medium quidam est tactusque natura, nullam habcns ad
comj)leverunt. Nemo
vero diflHdat, ignem, quia visum tactumque nostrum j)rojwrtioncm. Est ct
maxime cedat, ideoque pati facillime vidcatur, ipsius anima" verbum jam extra prolatum. Pri-
conficere cselum passionibus nullis obnoxium. mum enim animae verbum est in mente, simplex
Quod enim agilitate mirabili cedcre videtur ad omnino secundum in ratione, jam ibi distinc-
:

summum, dum dividi videtur, penetrat atque tum tertium in imaginationc naturacjue, motuni
:

dividit, et oinnem ictum j)rotinus aufugit. Me- jam afFectumque accijiiens : (juartum in j)rola-
mento denicjuc, divinam melitcm formas in opere tione, calum admittcns jain una cum
id est,
suo j)lurimas voluisse: tum quia et ijjsa est om- motu dimensioncm. Magnitudo sirjuidem vir-
nifonnis,tum vero ut ex multis non matcriis tutis in anima in viribus cjus inter se longe dis-
dico,sed formis opus unum maxime formale tantibus magnitudinem dimensionis facit in caelo.
summatim conficeretur voluisse in hoc formas
: Motio anima; facit in calo motum. Affectus
longe intcr se natura distantes, ut ex earum con- efficaciani ad effcctum. Virtus quidcni rationalis
fiatione varii admodum formalesque rerum gra- alias gignit formas in caelo intcllcctualis autcni
:

dus in longo sj)atio coalescerent. Cogita igitur claritas jirastat lumen. Est ergo ca-lum (juasi
luec tum rarilatc, tum qualitate inter se diversa sjjiritus efflatus ex ore divinioris anima: id^oque
i68 ARGUMENTUM MARSIL.
Dmnia vivificans atque nutriens. Est iteruni
t|uasi oculus quidam, visusque anima?, quo sa'pe
afFectus anima? nobis et consiliuni indicatur: hu-
jus radiis et intuitu omnia coalescunt. Lumen
in cselo, quantum est in perspicuo, intellectum
animas repraesentat, quantum in motu, la'titiam.
Solum quidem lumen est intelligentiaj
jmago: catera; vero formas sive in ca;lo
sive in aliis sint per cselum, alias ideas referunt
in ipso intellectu conceptas, qua; ita per intelli-
gentiam illic concipiuntur, et discernuntur, sicut
per lumen hic castera' qualitates. Et
totum munduni intelligibilem est ideni actus in-
telligentiae, ita per hunc totiun perspicuus qui-
dam, lucidusque spiritus illius imago, formas
passim efficiens atque discernens sicut ille. Hinc
Julianu.s Platonims ait, " cx Thcologia Phceni-
cum diftusam csse per universum, et omnihus
insitam naturam quandam tralucidam at(|uc lu-
centem in se ipsa, quasi ex diaphano et lumine
temperatam, ne([ue mixtioni unquam aliena?, ne-
(jue passionibus ullis obnoxiam quie sane sit
: virtute Cielesti, quae suam ubicjue substantiam
actus quidam jjurae intelligentia;, purus quidem,
sed quodanmiodo cxtra jirocedens, liabeatque in-
visibile lumen et incorjjoreum luminis hujus visi-
bilis (juidem, scil incorjiorei causam." Iliec ille.
Ejusmodi ferme lumen anima mundi sub actu
mcntis prinuc projiria mentc concejitum j)arit in
natura sua, ibique cum motu copulat et affectu
atque inde quasi sjiiritum foras efflat, et jam di-
mcnsione j^rotendit, ne(|ue dispergit tamen, sed
suo (juodam circuitu in orbem jienes se cohibet,
et quatenus ij)sa se fundit, catenus circumfundit,
atque promit origine jirima continuum (juasi s})i-
ritum umnn spinmtis unius. Sed alia? animani
hanc subinde comitantcs animas, sua cjuieque
similiter sjoiritali vii-tute spirantes in spiritum
hunc jam ubi(jue vigentem, singuliP ad inlimi
propriique circuitus formam redigunt et figuram.
Quam ob rem aliiB deincej)s alibi inter se distin-
guuntur sphicra;: sic fermc dispositie situ, sicut
spirantesanimiEdisposilic sunt natura. Sedcunct.e
semper anima; in communi pcrj)etuaque
aniniiv sj)iratione conspirant : ejusmodi vero
ritalesorbes jirope miuidi medium angustia situs
densiores evadunt, el dcnsiorii nu-sus circa se
generant. Et qui dcnsissimus est, orbi tcrric
restat infusus. At si comj)aretur ad terram,
tenuis admodinn judiciibitur, et ad motum
ac densa viviiicans. Ne cjuieras igitur quam ob
causani ad medium densa desccndant. Ha^c
enim ideo densa sunt, quoniam ab initio sortita
sunt mechum. Rursus quantum rarefactio, ct
condensatio in gignenchs invicem valcat elementis
considera, ne forte neges, ])ro varia j)rimi spiritus
densitate, varia jjraHer ipsum elcmenta contin-
gere. Scd interim memento, raritatem et densi-
tatem in rebus generandis idearum actionibus.
FIC.
formationibuscjue servire. Conclude, animalem
quendam spiritum semper ab anima mundi quasi
interioris vitfc propaginem pullulare, ignemque
hunc esse et quasi animale lumen ij)sum in di-
mensionesjam porrectum, sjjiritum actu lucidum,
potentia calidum, generationis omnium ubicjue
ipsius fomitem cielum, incjuam, non circumfusum so-
:
sint, lum, sed etiam cunctis infusum, caelumque ciclo-
rum. Flatum divinioris animse sub forma qua-
dam anlmiE j)roxima, id est, caslesti, id est, ig-
nea hoc est tralucida, lucida, calida protinus
:
sicut jjer evolantem, mox in aerem alicjuanto dissimiliorem
animis tumescentem, subinde in aquam terram-
que compactum. His autem tribus, cwlestem
spiritum j)assim inesse effectorem omniimi, atque
servatorem proximum quidem flamen, et veia-
:
men aniniie et omnium alimentum. Ubicun-
:
(juc igitur alia sunt, ibidem cielestem subesse
sj)iritum non tamen ubicuncjue hic est, alia sta-
:
tim adessc. Sic itaque cielo proxime reguntur
omnia, ipsa, incjuam, cieli substantia non solum
necessario postulat. Sic etiam sub terra qua^danj
quasi ca^cstia generantur. Sic solo calore vivunt
onmia, el occulto quodam calore vivunt, quii-
n)anifestus calor destituisse videtur. Sic ubi cx-
tremum aj)])arct frigus, ignis acccnditur: ct in
frigidorum collisione mutua j)rocreatur, caelo vi-
delicet procreantc. Similiter in (juohbet animali
anima continue profert spiritum membris cjuidem
cimctis infusum, sed alicubi etiam solum, alicubi
vero humoribus, alibi niembris insuj)er involu-
tum. Sed animae j)articulares S])iritum himc qui
vaj)or sanguinis est, quo regunt corj)us, ex san-
guine cidefacto producunt sj)iritum vero Cicles- :
tem rationales animir, quo cjuasi j)roxime se in-
volvunt, ab ipsa Cfcli substantia ubique praesente
suscipiunt quem Plotinus alibi confitetur accipi
:
etiam ab anima ternc quo et hic nostras involvi
:
Aristotelcm etiam putavissc testis est Plutarchus,
Joannes Grammaticus, et Proculus atcjue Ple-
thon. Ex quo ])atct ubiquc calinn csse, ut ct
priniic totum singulacjue j)erfecte, continuataque serie
sj)i- ac mira facilitate regantur a caelo et animae ra- :
tionales ubicuncjue cacleste corj)us accijViunt, aut
possidciit, in loco caelcstibus naturali habeant,
atque possidcant. Vcrum Cielestis hic ignis, de
(juo ille incjuit: "Iffiiais cst oUis vigoi': ct ceeles-
agilis fis 07-iffo:^'' cjuamvis cunctis infusus, nullis tamen
est mixtus quando ncque visibile lumen inde
:
j)rocedens alicubi commiscetur: neque manifestus
ignis fiicile patitur mixtionem. Est autem caeles-
tis ignis solus j)urus(jue ignis, neque vim paticns
ncque inferens: mirifice lucens, sed super aspec-
tuni suavissime calens, si quo modo tangatur.
Manifestus autem ignis atque comburens, non
ignis est purus, sed ignitum potius elementum :
qui sane, quod facilius, quam alia, generetur,
 IN LIB. I. ENNEAD. SECUND^. 169

o-eneiTt(iue et aniplificct scmet ipsuni, et lon- tralucidis, calcfactioncm praecedat iiluminatio, in

o-issinic lucoat, et ad se oninia traliat, et nasca- ojiacis vcro vicissim. Ilas enim ciilefieii ojiortet

tur ul)ique totuni iiabet a cwlo, quod viget ubi- })rius, et calore j)urgari, et quasi tralucidiis cftici,

fiue. Ilinc Tlieo])In-astus integro libro ignis po- quam Ignis autem hujus ca-lcstis
lucidie fiant.
tentiani admiratur. Iliiic torsaii est iile spiritus, occulti ubitjue vigentis, et actus (|uldani maiii-
rebus iiitusum onmibus appellant
(|ueni .Egvptii festi suiit stellarum radii, et imago (jUiedimi est

naturalium genitorem. Maximc vcro r[uaiis sit est, sublimis ille

ictlier, id luiiie j)roximus atir,

liic spiritus apparebit, si (juis tinxerit, cjuoti et igneus iiupiimi aer. Solum namque ciulum solus
fortelicet, non multas esse e;eloruni spliitras, scd est ignis : relitjua tlicuntur igriita : sed cieluni ct
unicam, tuin iniplentcm oninia, luni etiam cir- aer, j)ra>sertim ille sublimis, ubi vel nihil vel mi-
cunifusam,(pue motum illuiii liabeat, quem pi-imi nimum quitlem est solidi resistentis, latitudinis
mohilis csse voluiit. Stclla» vero omnes tum liu- vero plurimum lucet j)uriiis, calcttjue suavius.
jus motu tlucantur, tum ctiam ])ropria ])rogres- Aqua vero et tcrra, terrcstriatiue calefacta qui-
sione jiercurraiit, ccdeiite ubique sinc ulla offcn- tleiii violenter, calefaciunt violenter. Quoniam
sione ca'lo, si modo cessione sit oj:)Us. Sic j)o- vero ignis nos accensus Civlo similius adhuc
a])U(l
tissimum stelkv liabere vitas j)ro]irias videbuntur, est, (luain reliqua, idcirco luminis, tjuotl incor-

si animalium more progrediantur, non j)lantarum ]5oreum (juiddam cst, factus est particeps ct om-
niodo figantur. Sic et jiripter illarum animas niuni jiotentissimus, et quasi slt vivens motu
imica erit sjiliane totius anima. Ego vero hiuc jjcrpetuus, tlividcns omniii, noii divisus, omnia iii
defenderem ut j)rob;ibilia, nisi
forte me magno- se j)rorsus assumens, alienam fugiens mixtionem :

rum virorum auctoritas continerct. et subito cuni ex])editur, lii cielcstein refugiens
ignem ubique latentem. Hinc forte veteres ad-
CceIuvi est imago anima, et singula, quce su?it in ceclo, ducti iornem verebantur extinguere, ne natura'
singula referunt, quce suut in anima. ca'litus viva? vim viderentur inferre. Proinde
Sed rem omnem ab alio rursus principio repe- sicut ignita materia' in ijisum ignis actum for-
tamus. Si ca?lum, (juod totum imj)let mun- mamque subito convertuntur, ita et hic ignis
dum, in forma sua niotuque jjrocul ah extensa liinc refugit in cali form;im, et formacieli iu for-
materia cogitaveris, ipsam j)rocul duliio mundi mam actiuiique vitic semjjer conversa censetur :

animam cogitabis cujus ccelum tjuidein imagt)

: materia vero ca>li conversa videtur in formani.
est, reliqiunn duntaxat est umbra. Illa igitur Profecto quemadmodum in vapore quodam ar-
cseluni est individuum : caL'lum vero est anima dentc, ceu cometa, i]isa vaporis materia adeo re-
jam cxtensa. Rcddc tantjuam ab ima-
itatjue dacta est ad ])ro]iriuni ignis actum, ut nulla jam
gine atl excmjilar singula singulis. Illa quideni ap])arcat ibi conditio vel actio, nisi ignea sic :

est forma sinij)lex : lioc similitcr corjjus est sim- forma calestis usque adeo materiam suam su-
j)lex. Illa non habet jiartes hoc nunquani se- : perat et absorbet, ut nuUa materia' nianifesta
paratur in partes. Illa unico actu, id est, ani- conditio videatur. Id itiitjue jilerique volunt
madversione sui jjriecijjuum complet otficium : quando calum aiunt carere materia, id est, ma-
hoc pcrjjctua in se ij)sum conversione omnia per- nifestis passionibus conditionil)usque materiae.
iigit. Anlnia rursus imniutabllis est essentia, Similiter ([ui iiiunt calestis iuiiniie nostrae vehi-
tjuamvis mutabilis quodammodo sit (juadam tlis- culum exjiers esse materiii'. Quod lamblichus
cursionis sj)ha>riciE mutatione formali. Ca>lum et Proculus arbitrantur. Jam vero cum natura
similiter substantia non mutatur, dum actione formie deiiique sit jiotentior, t|uam materia, me-
revolvitur. Anima semjDer similiter agit atque : rito sicut formarum infima, id est cjuantitas, sic
in ipsa etiam formarum suiirum dissimilitudine inmateriam absorbetur, ut ipsa videatur esse ma-
rovolutionum vices restltuit similcs. Cielum (pio- teria,agatque nihil, ct infinitam patiatur divi-
(jue movetur immutabilitcr, ac dum contigura- sionem imo nihil aliutl sit, quam jiassiva qua'-
:

tioncs (luasdam et extrinsecos habitus coimiui- dam matcriie ijisius extensio sic forma forma- :

tare videtur, interea centrum circumferentiam- rum corjioralium ])rii'stantissima, id cst, citlcstis,
que conservat, eisdemque curriculis temj)orum et materiam suam occujiat jienitus iitque occulit, to-
rejjclit eadeni et similia recreat. In anima prius tuuKjue ibiut forma: forma iiujuam
resultat
est intelligentia lumen deinde quasi calor est
: corporea, sed ita corporea, ut sit quasi noii cor-
voluntiitis affcctus, in caelo lumen privccdit ubi- pus, et incorj)oreie vita, occultiorisque virtutis
tjue calorem. Et (juemadmoiliim ibi voluntas (juasi coruscatio quicdam foras emicans, j)ra>ser-
quasi est ipsemet tcrminus intellectus et intelli- tim ])er cieli oculos, id cst, stellas. Xon igitur
gcre velle ita ct liic c.ilor ([uasi (piidam lucis est
: iniuria I;mibliclius ait Cieleste corpus sic in vi-
terminus, et lucere, et calere, sed (juam ])urc lu- tam esse redactum, ut ipsa natura jam
sit vita, et

cet et late, tam calct innoxic. Hinc ita(pie fit, quodammodo incor])orea, hoc tantum cor])oris
ut in materiis ciElo simiiibus, id est, diajihanis et haliciis, (juod jiartcs a j)artibus distare jDutantur.
VOL. I.
170 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

Sane sicut in nobis corpus hoc tractabilc multum Quadruplicom cogitamus infinitatem. Primam
ab aiiima discrcpat, sed spiritus ipse, quem multi virtutis simul atque j)ersevorantia? in Deo ])ra'-
vaporem sanguinis subtilissimum nominant, cst cijjue summo: Secundam jiorseverantia; saltem
quasi anima quagdam, ita ut Epicurei, et alii in divinis operibus inde porjsetuo jjormanonti-
quidam vicinitate decepti hunc esse animam ju- bus : Tertiam numeri Quartam deiiique molis.
:

dicarent reliquum mundi corpus ab ipsa

: sic Infinitas quidem numeri j3er]30tua (juadam re-
mundi anima discrepat manifestius, scd natura ruin singultUHim successiono ]5aulatiin ])rovonire
ca-lestis ubique vigens, quidam scilicet omnia vidotur, nunquam tamon actu simul existere.
fovens spirilus almus sic Stoicos, et Stratonem
: Nam ot i])sa sjiecioi unitate tanquam terinino de-
propinquitate fefellit, ut divinam animam Deum- finitur, eimultitudo innumorabilis actu nulium
que csse putaront. Rectius admodum Platoni- suscipit ordinem. Omnia tamen sub primo tuni
cus ille ]\Iaro judicavisse videtur. Cuni enim dix- communi omnium, tum proprio aliquorum prin-
isset :
" Onmia ut spiritus
spiritus intus aUt : cij^io ordinc quodam definiuntur. Quod si non
per se dissipabilis et fortuitus a natura stabili or(H- est turba ordinis exj)ors in rebus infimis, inulto
natriccque regeretur," adjunxit: " Totamque in- minus rojioritur in summis, ubi suminus est
fusa per artus mcns agital molcm." Et cum no- ordo. Quain ob rem noquo suiit innumerabiles
minavit artus, et mcmhra, mimdum esse animal niiindi : nc^iuo mundi jwrtos unius innumcrac.
unum significavit, uno quodam ubique spiritu Tum vcro infinita moles lon>jius distat a monte
vivens, una similiter intelligentia rectum. Rec- divma, quam numerus infimtus. Cum igitur
tum, inquani, facillimc atque semper nam et : divina mens iniiumeral)iloin numorum minimc
sj)iritus ilic quanto per puritatcni esl vicinior volit, multo ininus molcni jiiitiotur immons;mi
anima', tanto facilius diutiuscjuc aniniic ad pcr- alio(juin nullum li;oc ordinom a Doo torminum-
soverantiam ordinemquc obtempcrat. Et rcH- quc acce])orit. No^iue voro fingero licot molcm
quum corpus spiritu faciic penctratum inde fui- corjioroam cx se ijisa jirorsus cxistcre vel ex :

cilur, atque ipsum naturaii loco digredi ncscit, causis jjluribus inter se omnino diversis. Quod
dum anima longc praspotens suis quajque locis in Theologia sa;jiius confutannis. Nocjiie sub
digcrit alque continct niotuqucsuo motusomncs
: una omniiim caus;i oj)us ossc non unuin ncquo :

anticijwt, i't ad rcvolutionis su;e normum ccrtis nmndos jilurcs, alium disjunctum ;ib alio. Id
singula locis, temporibuscjue revoivit. cnim rofoHiinus in Tiin;oo. Nequo rursiis unius
mundi niolom jjrorsus immensaui alio^juin vcl :

Mundus, etsi perseverantia dicitur injinitus, non tamen in j)lura mcinbra dividoretur, vcl unica jiassim
virtutc, magnitudine, ntimero est injinitus. moles existcrot. Si in jilura innumerabilitor se-
Universum igitur per tempus permanet infini- caretur, nulla foret usquam molis infinitudo, sed
ttnn, quamvis ipsum magnitudine non sit infini- nuineri : nequc foret ojjus iinuni vel ordinatum,
tum. Si cnim ijisa numdi anima ;etcrnitati, id sod disgrcg;itum jirorsus ;it()uc fortuitum. Sin
est, divina.' mcnti ([uam proxima est, ideoquc unica forot immoiis;i(juo niolcs, v;iriotas omnino
;L'terna est, atquc cssentiaii vita vivificat, certe ct rcrum nulla restarot et hicc ijjsa inolcs ordinom
:

ipsa vitam suggerit semper, et corpus inde siunn non acciperet vel figuram. Ac si fingatur ejus-
vitam continue haurit sempitcrnam. Fraeterca modi m;ichina pcr immcnsum undiciue ambitum
si anima scmper c(mformat lioc i])sis divina; mcn- vorsiis excrcscere .saltcm versus mcdium si (]Uod :

tis idcis, ccrtc sicut specics rerum onmes con- fingi modium jiossit, jiaulatim rodigitur in an-
servat idoarum instar innnoliiles, singulis con- gustimi. Igitur si niovoatur, circuli in ea inolo
tinue commutatis, ita ot totum hoc o])us excm- sigii;iti innumerabilos ita so habobimt, ut circa

plaris totius instar indissohibile continet. Sicut medium soniper alius alio tardius revolvatur
enim qua-iibct in universo rerum speciesad suas versus ambitum vero vicissim alius alio continuo
referuntur idcas, sic totuin lioc ad hoc totum rc- volocius agitctur. Itaquc inde (juidem in tardi-
fertur cxcnijilar. Mulantur vcro hic sui) s])ccio tatcni infiiiit;mi, hinc in vclocitatom similiter in-
singula ol) vicissitudinem (]u;iiul;im scniinalium finitam motio j)ervag;ibitur. Iliiic orgo im-
rationum, qua' in natura ot inuiginationc (jua- inens;c molis circuitus momonto comjilobitur.
dam conjuncta natuno pcnes animam inundi])er- Indo ne movcbitur (juidom : imo iiullus crit nio-
agitur, motu interim c:f!csti ad idem assiduo tus. Nam infinita tum velocitas, tum tarditas
conferente. Conservatur tamen eadem ubi(]ue concurrere demum videtur in staium. Objiciot
species, ob wtcrnam perseverantiam idearum in ot alius aliter: Immensum forc undique sjjatium
mentc, formarumque similium, iii anima (iuo(]uo tuin totius, tum qua> per
jiartium ad jiartes,

vigcntium, adjuvante ad idem simili sem))or re- lineas a medio jiroductas in longuni, continue
stitutione ca>lesti. jMundum voro quamvis tcm- latiores ot distantiores evadunt. Itaquo nequo
jioro infinitum, non tamen vol numero, vel mag- jx-ragi un^juam spatium vel partium, vel totius.
nitudine infinituni, sic brevitcr conjcctamus. Ideoque frustra moveri, imo neque nioveri.
 IN LIB. I. ENNEAD. SECUNDiE. 171

(^iiul ])liir;i? ]\Iiiiiclanaiii inoleiii liabcM-e in se tiira tani nobilis, factum est, ut j);issini omniuni
itieinbrorum clistinctionein, i|)sa jialani forniarLnu facillime recreelur, citoqiie cx minimis excresc;it
cliflerciitia, repii^nantia ciualitatuin, niolioiunn iii amj)luin. Ignis vero c;clcstis consumit nihil
ojipositio iiiaiiifesta doclarat. Non es.se machi- quia nec consumitur quia niinime dissijia-
ij)se :

nain haiic innnensani ostendit tuin uniuscujus- tur : quoniam necjue locum alicjuando suum niu-
cjuc revolutionis lerniiiuis, tuin clefinitiis ordo to- tat : nccjue uii([uam a vita de.seritur.
tius. Essc iii siniinio sjiharicani, iiiteriores ejus
sj)h«rii; denionstrant, anijjlissiniani videlicet inii- l'ur cce.lestidtum secundum speciem, tiim secundum in-
tantes. Cunctas ab una causa intcr se connecti, maneant scmpiterna.
d'iv'uluum Coniposita vero so-

mira discordium rerum concordia jirobat. Una lum secundum speciem : item de geniiim ammnhus.
denique vita vivere spirituque afftari discimus V. Caput vcro cjuintum significat jiro ipso
cx mutua cjuadani ai>endi jjatiendique ccmmu- niundi p;irtiunive ejus opifice non modo judican-
nione, jier (juain et inferiora facile a siijierioribus dum esse iiitellectuni jirinium, sed eti;im miindi
dona iibii|ue susci])iuiit,et sujicriora vidcntur iii- animain : aniniasquc sj^haTarum quatenus et in-
ferioruni jireces audirc votis(|ue jirosjiicere, et a tellectuales sunt omnino, et jiroxime semperque
cjualibet niuiidi jiartc quanivis longe distantem velut collegiK ad opus iioc una cum intellectu
in cjuanilibet rite jiaratam sxjdc niotio resultare. primo consentiunt. Significat rursiis, si corjjora
composita jjroxime ab ijisa cujuslibet caelcstis
('onfirmutur iwlum esse sempiternum, priinuni aninia, animte substantia fierent, indissohibilia fore : Ibi
(leinde ijniiihim eorporis beneficio. enini et substantia et actio, id cst, intelligentia
IV. In cjuarto libri capite dubia rejiciens in se- iiianet a causa vcro penitus stiibili, stabilis fit
:

quentia, iinmortalitateni Ccvli tum ratione anima^, eftectus. (Juoniam vero talis (juiclibct anima
tum ratione corjioris comj^robat. Nempe ordinis aliam ex se insitam quasi animam imagincmque
corporei summitas, id est, caelum, cum incor- sui forascfFundit, insinuatc|ue materias, unde jam
jiorea natura divinorum ultima, id est, anima, ita ejusmodi vita fit debilis : idcirco vita ha?c caslestia
conspirat, ut dissolvi non jiossit sicut et suni- : quidem et simjilicia corpora semj)er indissoluta
nuis aer tangens ignem est semjicr ignitus ipsa- : conservat, utj)ote cjua? conciliationi j)crseveran-
cum jiroxinie ab ;eternitate jien-
cjuc aniniic vita tiicque rej)ugnare minime videantur, com])osita
neque inde discedat, est itterna. Atque
cieat, \'ero adversus re])ugnantium impetus coercere
cum ipsa ob naturalem jjrojiinquitatem sit vincu- non Hic notabis sphseras quidem cae-
potest.
lum temjDoralium, quod in Theologia monstra- lestes tum toto pennanere tum j)artibus sphie- :

nins, merito, qua; mox devincit, asterne congluti- ras autem alias sim])lices non omnibus jani undi-
nat. Item cuni jam tot seculis in iiac mole re- que j)artil)us, sed toto manere comj)osita deni- :

genda, movend;ique defatigata noii fuerit, quod que neque toto, ncc|ue jiartibus j)ermanere de-
ostendit idem tcnor agendi, nunquaradefatigabi- berc. Nequc objiciat aliquis in animalibus
tur : pra?sertim cuni neque ipsa j)er violentiani prifisertini rationalibus restante post obitum
agitet corpus,naturaliter ad motuni ita libratum, anima, j)rimacjue mateiia, partes animalis apud
neque huc aliunde violentiam jiossit inferri, nc- Plotinicos restituras. Nam et anima hivc non
mundi conterantur, sed invicem com-
cjuc jwrtes tain pars, quam
causa est animalis, et mate-
mutentur. Denicjuc si anima jjer ieternani ij)- ria j)rima subjectum est jiotius, in quo fit ani-
sius vitam, cujiis natura est semjier vivificare, mal. Fit, in(|i;am, jirojirie ex j)ropria quadam
niundo semiwr j)r»stitit vitam, priestabit ct sem- niateria ad pro])riam formam jam jirorsus accoin-
j)er. Neque unquam animam divinis-
jjrenitebit modata. Ubi vero dicit, cjuie sunt infra cielum,
simam benefecisse mundo quasi vel jjeccaverit
: non esse cceli partes : inteUige, infra, non tam
cum inccjiit benefacere, vel sit j^eccatura cum de- loco, cjuam ordine. Cieluni enim, etsi ubique
siiiet : quod in libro contra Gnosticos hicreticos viget, nuscjuam tamen a se ij)so scjungitur. Ubi
confutavit. (^uod autem de igne jjartim Aristo- ait, ca-lum uscjue ad lunam j)rotendi, intellige,
telicii, jiartim jirojiria sententia dicit, sic accipito. u.sque ad lunarem conditionem. Sors namquc
Ignis hic iioster edacitate cjuadam omnem subito lunaris est in cielestis dignitatis gradibus ultiina.
inatcriiun devorat, mox inde luxurians evoniit Regionem enim sujser lunani anticjui totam so-
flammam, quasi fervorem qua etiani longius : lareni noininant, sequcntem vero lunarem. Uc-
consumit objccta. Cum enim ignis ob natunui) cliirat denique in fcetu hominum, in matrice jam
tcnuem, ;mi])lih'c;ibileni, mobileni, intcr aliena figurato infundi vitam ab animalibiis sjjhierarum,
j)Ositus at([Ue permixtus f;ic-ile disjiergatur, ne animiique totius acl idein scilicct, ips-.i matris
mox intercat, luitura sibi tributum est, iit facile anima simul cum virtute paterna interlm confe-
})ro])in([ii;mtia dcvoret. Rursus ne tanquam po- rente, jier quam vitam vclut escani rationalis
tentissiuius c)iimi;i jjerdat, datum est vicissim, ut anima trahatur iid corj^us, ipsamque ad sc vitam
citius extinguatur. At vero ne dcsit mundo na- ([uodammodo contrahat, sub actuc]uc conservet
Z 2
172 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

(luc;itf|iie suo, si qiiando desinat itennn gcnitura. dubitationem adducit illam Tima^i sententiam:
Ibi (juidem esse simpliciter animal per modum Uuo scilicct solida, et extrcma duobus sempcr
forma; dat inferior anima Esse vero rationale : niediis indigere. Forte enim id in numeris et
animal, superior ipsa largitur parum admodum dimensionibus mathematicorum .solidis manifes-
modo formic ad csse conducens. Et id (juidcm tius est, (]U()d in argumento in Tinia?um jam cx-
ex rationali potentia sivc actu, quoniam non ad jilanavimus. In clcmentis autcm non adeo nia-
ipsum simpliciter esse rationc form;x?, scd ad esse nifcstum, nisi forsan in ipsa totius mundi com-
tale confcrre videtur. Atque catcnus ad essc jjositione disposita lociscjue distincta. Significat
tale, quatcnus ad essc simpliciter altcra confcr- tainen Plotinus, jiosse et ignem vel aercm pene-
tur. Dici vero fortasse potest per modum effi- trare terram sine aqua, et aquam penetrare ter-
cientis ad esse conferre. ram, inque eam illabi sine ignis et acris bene-
ficio. Quod si (juis convincat, tum tcrrii- tum
Singula elementa in se ipsis pura sunt. Calum est sti- aquas reli^jua duo semjjer ine.sse, resjjoiidet Plo-
lus ignis. Iteni de metiillh utque danionibus. tinus, iioii duo hiBC ad conciliaiiduin ne-
tiunen
VI. Sextum ca])ut dubitationes iteruni duas ccssaria fore. Sed dum ita l'lotinus hic quasi
adducit Utrum solus in cu.'lo sit ignis et utruni
: : ludit, mcminisse debemus, aquam procul abaeris
inde dcfluat aliquid. Primam quidem solvit in ignis [Ed. pr. ignisque] fomento concrescere
hoc sexto simul ct scjjtimo, alterani in octavo. gelu, fieri(]ue crystallum itaque non ])osse ab.s- :

Esse in eo igncm, snnukjuc non ternnn dico, imo cjue illis terram faeile penetrare. Scd li;cc ad
soliditatcm (|uand;mi, vcl rcsistentiam, sivc con- Plotiiniiii nihil : ciijus coiisilium cst confiitare,
.sistcntiam (ju;isi lcrrcam Tim;x'us cxistiniat, ut ([iiod fcrtur, ita (luodlibct iii (juolibct cs.sc, quasi
j)er igncam (juidcm claritatcm vidcri, j)er solidi- ex Anax;ig()r;c niente, ut nus(ju;ini sit jmrum
tatcm vcro (juasi tcrream tangi jjossit sed a : aliquid in .sc ipso, neque ijjsa rei cujusque essen-
quonani ita .scntiri non ab aliis jintcipuc. Non
.''
tia in se sine alterius essentia constitui, vel con-
enim totus nunidus est j)artium j)articul;uiuin- sisterc ])ossit ceu si quis dixcrit, non esse ter-
:

(juc grati;i constitutus, cum sit liorum oimiium ram, nisi intra sc ijisain a(ju:c huinorc congluti-
jierfcctis.simus ;it([uc iinis, sed ut j)rinium j)ossct n;Ua sit non cssc a([u;uii, iiisi li([iii(la jicr aercm
: :

;i sc ij^so sentiri. Cnm (nim aniiiuc niiindaiKc non csse acrcni, nisi jicr igiicm intus sit rarus et
j)rius (jUod;iiiim()(lo n;U;c coriJus subjimgerclur lc\ is : at(jue vicissim nus([uani vivcrc igiicni, nisi
(juasi j)roj)ago, jjrobabilc fuit talc fore, ut cogna- alatur humorenon consistere rursus humorcin,
:

tissimum aniniie foret atquc notissimum. Cog- ni.si intus terra cohibitum. Sed profecto vidctur
nosci vcro corj)us j)rof)ric cognatcquc, ct sub ij)sa ijis;i f()rm;ilis uniuscujusque ratio idquc ijjsum,

corj)oris conditionc, iiilii! csi aliud, (jiKun sciitin. (juod ali(juid cst, abs(juc alieiiii' natunc addita-
Corj)us ita(juc c;i'li tum ex ignc luccm csl adcj)- mcnto jios.sc consistcrc. Quandocjuidem et sine
lum, ut ab ;inim;i sua jicr moduiii iiitclligcnti;i' hoc ritc j)otcst ac dcbel intcUigi : alio^juin si res
sentirctur, quod cst vidcri : babiiit (juo(]uc cx non sint ;ili([uid in se consequenter nec ali-
iji.sis,

solidilate vcl consistcniia (juasi tcrrea rcsistcn- quid in ahis crunt : nec erit quicquam ex rebus
liain (juandain, ut per modum cssentialis vita' ])luribus constitutuni. Pneterea cum imjjcrfecta,
iterum sentirctur : (juod cst tangi scilicct a se quoniam non sunt, a jjerfectis, qua' jjcr .se
])cr sc
ijjso ])rinium, consc(|uciitcr ab ;iliis : (juin etiam suiit, (lcjicndeant sit autcm form:itotius perfec-
:

nc(juc videri jiossct jicr lumcii, nisi solidit;is (juo- tior, (juaiii forniii' jiartium, merito sujicr clemcnta,
(jue subcssct, visu;ilcs ([uodaimiiodo radios re- (jiiic sunt, ut j)arlcs in inistis, sunt elementa in se
j)ercutiens ncquc tangi pcr soliditatcm, nisi ignc
: ipsis, ut tota scorsumquc disposita: sunt, inquam,
rursus vivificaret. Signitic;it inter ha-c Plotinus, ut tota elcmenta, (juamvis non ul totum corj)us.
si caslum tangatur vel a se ipso vel ab alio, blan- Ibi ergo rursum forma totius corporis tanquam
dum sentiri calorcm soliditatcni vero (juasi tcr-
: jjcrfcctior antcccdit, ;ic si minus jjricccdit in
rcnam adessc rationc jiotiiis conjcctari : ij)s;iiii ()j)cre, in oj)ifice s;mc conimunius
saltem : in (jiio
dcni(juc ternc n;itur;mi, (ju;c ct oj)aca cst, ideo- ijisa forniic totius intcntio intcntioncm jiartium
quc o]i}i()sit;i luci, ct densissima : at(|ue idcirco ad illam consc(juciitiani antcccdit sicut constal :

ad motum j)i;vcij5ue t;ilcm, oinnium ineptissima, in arte. Denique sicut in exemjjlari mundi forma
nuUo modo inesse vult c;clo lucidissimo prorsus uniuscujusque sjieciei ratio dislincta est ab alia,
atque celerrimo neque aquam, qua^ ob
: item, sic inter se res in opere distinguuntur : distin-
frigiditatcm est contraria ciclo, quod cst jirinuim guuntur, in(juam, ratione et existentia .simul, prae-
ctdidum rursum ne(]uc acrem. Nihil cnim fa-
: scrtim cum niajor sit hic quam ibi diversitas.
cilius, ([uam acr in aliud permutatur. It;ique si Quod quidem sensibus quoque patet, cuin se in-
jirojiiiKjuct c;i?lo tain valido, in ciili formam vicem contraria fugiant, quatenus ut contraria
subito j)ermut;ibitur. Intcr luuc dum convincere vigent. Ccjrjjora ergo conijjosita sicut simjjlici-
studet, nihil csse in ca'lo aliud prxter ignem, in bus elementis intrinsecus comjjonuntur, ita sim-
 IN LIB. I. ENNEAD. SECUND^. I
76

plicibus i-cgunlur cxtrinsccus. Multa quoque cum ad terrciuim cogitur dcnsitntcm, desinit esse
cst, ivtlicr, acr, ;iqua, tcrra, uuo, id jain a(ju;i, (itcjiic crystalhun ])(ist(|n;mi vidclicct
siniplicia, itl :

rcguntur onniiuni simplicissiino.

cst, i'>'ne ccclcsti novani acccjicrit subst;inti;ilcm(juc foriiiiuii nani :

Ununi hoc proxinie regitur aninia penjue hoe : ante fit glacies. Terra igitur non cflRcit eam esse
(luasi spirituni rcliqua corj)ora sive siinplicia pri- a(]uam, sed jjotius esse non aquain. Acrcm rur-
niuni, sivc suhindc coiu])osita rcguntur ab aniiiia. sus non csse terrie particijicni dcj)rchendct quis-
Oportct cniiii al) una iinnuii aniina corpora niuita, (juis considcravcrit, nihil esse mollius, cedentius,

el hicc quidcin dissimiliora anima^ pcr corpus j)enetral)ilius acre niliil \cro ;ul liav inej)tius
:

unuin, idcpic similius, inspirari prorsus atquc mo- esse qu;mi tcrram. Non igitur ut acr ijisc sit
veri. Sed ut rcticamus ad inslitutum, o])ortet aer, tcrra fiu-it : cum j)rojirictiiteni liabciit rcjiug-

elemcntum (|uodlil)et etiam sine aiterius mistionc nantem. Quod si inferiora seorsuni ab aliis i})sa

iiitus saitcni iii se aliquid csse. Aut cnim datur pcr se sunt aliquid, multo magis ignis, rnistionis
alii|ua saltcm i)ortiuncula terric, qutu projirie sit imjwticns, et omniuni jira-stantissimus, id est,
id ipsuni, quod tcrra, aut nulla. Si datur ali- c;elum. Ncque indigct tcrra, ut dimcnsiones
(pia, licct lcrram sine a(pia consistcre Si nulla, : inde continuitatcmque ac(|uirat iiam, ob natu- :

tunc tcrra erit nus^iuam, atquc a(|ua tcrram, quii; ram suam in nuiteria cfficacissimam, niaterinm
nuscjuam repcritur, colligare non potcrit. Item ijise suani mirum in moduni in diniensioncs ain-
alia est aeris, aUa terriE natura, imo etiam na- jilificat. Iteni, quum mistionem niinime patia-
tura vr.lde diversa. Si quis ergo dicat terram, ut tur, continuitatem suam ijisc sibi conservat : re-
terra sit, aerc intrinsccus indigcre, dicet frigus sistcnti;mi vero quandani, ct consistentiam, quam
siccitatcm, dcnsitudincm, gravitatem, ut siiit id, soliditatem iii co vocant, nc(|uc jiro])tcr terram,
(piod sunt, egere contrariis. Rursus ;icr prius in ncfjue ob trinain diiiiensioncin simjilicitcr liiibct
se ali(|uid est, quam infundatur in tcrram terra : sed jier tjuandani sibi jiroj^riani alicubi densita-

siniiliter prius ali^iuid est in se, quam hauriat tem, cjua non solum rej)ercutiat radios oculorum,
iierem. Tum vero aer in raritate ]jropria jirius sed etiam sujDeriorum vires inferioribus magis
cxistit, ([uam condensetur in terram ac terra : cognatiusrjue accommodct nihil vero terrcnum :

]irius in se consistit, quam condenset acrem qui : cielestibus s)jbesse luminibus patet rjuia nus- :

si condcnsetur ah alio, scilicet aqua, transihit in quam in ciclo videtur ejusniodi riibor, qualis in
aquain. Quiiiii ob rem Tima?us non dixit terram, colore nul)iuni, qute tcrreiuim ali(juid habciit :

ut terra sit, cgere igne ne frigus et gravitas, ut

: sed talis jiotius, (jualem vel fiamma frequentior,
frigus gravitasque sint, calore lcvitatecjue ridicule vel congregatus croci jiallor reddere solet. So-
dicantur egere, imo dixit, ut sit visibihs. Per liditatem sane quocun(jue niodo resistentem Plo-
lumen cnim et (jculi vidcnt, et rcs ijisic vidcntur, tinus alitcr esse vult in terra, in aliis aliter. In
(|ua> suiit cti;mi jwrticijjatione quadam Uiminis terra (juideni una cuni aspera quadam siccaque
coloratic. Luinen veroignis est jirojirium. Cuni duritia jirojiria terra?, (juatenus maxime distat a
enim terra nuturahter opaca neque jicr se luceat, ciflo lenissimo (juidcm omnium ct agillimo Alibi :

neque lumen intus accij:)iat a(jua vero : aer et rursus projirio (juodam jiacto in ignc nimiruni :

tancjuam diaj)hana, id est, tralucida et lumini esse suain soliditatem non jier tcrram, scd jier
pervia, non habeant cjuidem ipsa lucem, sed suhito solam alicubi sibi propriam dcnsitatem sicut in :

cajjiant secjuitur, ignem mox jier se lucem ha-

: acjua sa?j3e non jicr terram, scd })er j)roj)riam co-
bcre jiriesertim cum manifcste ab Jioc ali;i lu-
: Iiiercntiani coitimujue crystallum fiat, atcjue nie-
men habeant, atque i])se lumen ij)sum quasi jiro- talluni, scilicet aurum. Quod liic existimarc vi-
prium dum abit, relincjuat in nullo, quamvis ca- dctur non esse terrie jiarticcps, sed ex a(jua tan-
lorcm rclinquat ad temjius. Unde constat, ignem tum fieri more crystalli, sed arctius in se coacta,
esse cieium. Cum vero ignis jirius et citius lon- in (jua sit viscus aliquis oleo similis: unde con-
giusquc lumen (juasi praecipuum jirojiciat, quam tingat, ut aurum tum con-
jirojiter arctissiinam
calorem, jiotest nimirum actum himc suuin, id cretioncm indissolubilc sit tum j^rojiter visco- :

est, lumcn, ct ji^issionem cx hoc effcctam, id est, suni humorcm fundatur ad igneni atrjue liqucs-
colorcm iinecijjue clarum cieteris adliibere, jier cat :tuni (|uia iioii cst tcrne jiarticcps, rubigi-
quic videaiitur, quamvis sc ipsum non admisceat ncm non obducat fulgorcm vcro sortitur a spe-
:

illis. PraL-stat quidem humidioribus magis lumcn cie ideaque solari. Argentum fenne siniilitcr se
atquc nitorem, tanquani cielo similiorihus sic- : habere, iiisi quod Lunam jiotius scquitur. Soli
cioribus vero caloreni, et hunc quidem jam eda- enini auruin attribuunt auctores alchinii;e ar- :

ccni, tiilem siccitatc, angustia, violcntia factum. gentuni vcro Lun;e Saturno jilunibum
: stan- :

Hiictenus tcrniin essc hoc i|)sum (juod est, ;ibs(|uc numJovi: Marti ferruni ;vs Veneri ^Mcrcurio : :

intima ignis, aijris, iiqu;e commistionc monstravi- argcntum, <(uod nominant vivum. H;mc vcro
mus. Arjuain rursus sine j)articipatione tcrriE distributionem in jjriescnti magis n]ijm)l)o, quam
posse aquam esse, per similia patet. Aqua sanc illani, (]uam in compendio Critia; sum secjuutus.
1/4 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
Videtur vero Plotinus hanc de metallis opinio- dEemones propria animalia sint aerea, tamen et
neni ex Tiniieo potissimum accepisse, ubi nie- igneos et atjueos sa'[)e cognominant. Tres enim
talla nominantur concreta' fusilesque aqua; et : proj)riesunt ordines damonum tri])us j)lagis aeris
aurum ex aqua inter adamantinas venas com- assignati: Primi subhmem colunt acrem Lunae
pacta, velut florem emergere dicitur. Additur proximum, cceli calore motuque et luce calentem
aes, quia sit terras particeps, in rubiginem vetus- atque lucentem, quem ignem aetheremque appel-
tate conteri,dum terra secernitur. Plato igitur lant Secundi medium Tertii tertium. Sum-
: :

etsi videtur terra^ niliil in auro similiter et in mus aer nominatur igneus methus aer aerius :

argento ponere, potest tamen probabilitcr ex alio- infimus aer est aqueus dasmonesque similiter. :

rum sententia sic intelligi, ut quod terrenum est Aeri rursus ita distributo pra'est (ut aiunt) aeria
in auro, sit adeo cum elementis
temperatum, aliis quaedam astrorum triplicitas. Summo tjuidem
et exacte commixtum, ut secerni ab aliis nun- aeri Gemini medio Libra, Aquarius infimo si-
: :

quam possit.Dicatur autem et aurum et omne militerque dasmonibus. Hos antiqui nonnun-
metallum aqua ab huniore quodam glutinoso, ex quam aj)pellant deos : non tjuidem simj)liciter,
quo velut ex matre metalla omnia fiunt, quod et sed divinos da^mones. Sicut et animalia similia
primuni occultumqueargcntuni vivuni nominant, in calo tjiiidam apj)ellant d;emones, non simph-
quod a sulpluire quasi metallorum jiatre coqui for- citer, setldaemonicos deos. Arbitror equidem,
niarique j)utaiit: atque inde metalla omnia fieri, caslestcs dsmones non esse in stcllarum fixarum,
eaque diversa, quateiuis in ejusmodi coitu pkis sed j)lanetarum, regione, cjuasi comites planeta-
est alterius velalterius: etprout hoc duorum aut rum stellas ac jiroportione servata, sequi stelia-
:

illud est ibi purius vel impurius, ac prout minor rum j)lanetaruinque motus: siiniliterque d»mones
majorve fit coctio. Duo igitur hivc in auro esse in acre cboream competenti pro-
j)uro ca'leste
purissima, a'qualissima, conteni|)erata, comml.sta gressione comjjlerc. Forte enim sicut damones,
sunimo])ere, ferme similiter in argeiUo: in caHe- sic stellas j)lanetas(jue j^roj^riis j)er ca'lum moti-
ris Ikcc longe ahter se habere. Metalla (juidem bus more animalium gratli tjuis putabit.
ad ignem omnia li(jucfieri :(juoniam niater eo-
rum sit iiumor multus, et oleosus, atque viscosus. Ccclum est solus igtiis. Item quoiUibet elementum est
Saxa vero non liqucscere, quoniam terras pluri- alicubi in se purum, (/uamvis in quolibet sint qualitates
muin habeant, humorem tamcn non habeant adeo (jiwdam etiam alioruiit. Item calum est ubique.
jiingucm, iiec instar olci gliitinosum sic cxjxi- :
Item qualis sit Ilierusalem illa coelestis.
nere Platonem possumus. Et ubi Plotinus ait \ IL Sej^timum capiit resj)onsioiiem ad du-
Atirniii, (jiinm uqua, cofft in sc siiic tcrra, sic
.sit bium suj)eriorem confirmat auctoritate Platonica:
accipi potest : id est, quuni ad ignein funditur caelum scilicet esse purum ignem et tjuodlibet :

velut aqua, iterum ab igne remotum in se sine elementum alicubi esse ])urum, scilicet ad ipsum,
adjunctione terra' concrescit. Sed hasc utcun- quod est, etiam sine aliis esse qiiamvis invicem :

que qiiis vult accijiiat. Ad institutuin dcni^jue suas dotes quasi ab extrinseco mutuentur et mu-
revertamur. Si condcnsatio sola in humore vel tuent. Iteni in quolibct clcmento esse non dico
conficit crystalli, vel rcficit metalli forniam, cur ij)sam aliorum naturani, alioquin confusa jjrorsus
non anima tjuasi gluten continuet ignem, sibique onmia forent, sed qualitatem (juandam, aliorum
connectat, et sub vitae forma contineat.'' Jam elementorum qualitatibus tjuodammodo similem.
vero sunt ct ignea da^moniim corjjora, iion per Cum enim mundus sit animal unum, una ubique
terram, non per concretionem (juasi gelu coacta, primum anima vivens, unaque materia factum,
sed jier virtutem anima' connectentem in j)ro- necessariomembrumtjuodlibet ob t^iismodi unio-
priam cohibita formam, et sph»ricam redacta nem habet alitjuid commune cum aliis : et alio-
figuram. Sunt cnim siij)ra nos da-moncs in sua rum qualitatis est j)articej)s. Sicut in ct)rpore
cjuisque sphara quasi stclla' quamvis j)lurimum : humano apud medicos est compertum. Sic cae-
nobis occulta^ figuramque naturaliter orbicula- lestis ignis,non terram, non aerem, non aijuam,
rem per interioreni mentis orbem confcrente ad sed consistentiam, vel aliquam resistcntiam habet
idem afFectu, locoque in suis corj)oribus expri- terra' tjuodammotlo similem iteni facilem liqui- :

munt. Quamvis (juascunque hbet figuras s;vpe ditatcm sivc agilitatem aeri congruam denique :

nobis ostendant, dum vel materiam sui corporis lenem blandamque et lubricam afjualitatem aqua;
agilein modis faciie variis transfigurant, et mox persimilem, c»teraquc similiter relitjuorum ali-
in j)riorein formam facillime refigurant : vel per quid possidere neque tamcn ea mistionis ratione
:

imaginationis affectusque vehementiam, praeg- confundi, in qua ipsum totum soleat cum toto
nantium instar, in teneriori corjiore quaslibet for- misceri nec qualitates tantum quaedam, sed
:

mas effingunt. ^litto, (juod sa'j)e non tam j)ro- ipsas quoque naturae materiaeque conflari. Sic
j)rium corj)us mutant, quam imagines in nostra Plato, ubi ait in Tim«o : Accendit Deus lumen
iuiaginatione varias suscitant. Quamvis autem circa secundara a terra spha'ram, declaravit esse
 IN LIB. I. ENNEAD. SECUNDtE.
in cajlestibus sdIimii ij^nem, ot ex ignis qualitati-
bus solum lunien. Lunien, inquani, sohim, id
est, prinunn atque pra-eipumn. Sub hoc enini
ibi sunt e;ctera', (]ua'cun(|ue ibi sunt qualitates,
scilicet calor\ italis et blandus, in quo actio mo-
trix omnium et formatrix. Ac diun IMato dicit
himcn, corpus ipsum solis intelligit, per se lu-
cens, lumine scilicet manifesto :pcr luccm vidc-
hcet intimam, qufK alterius generis est a lumine,
(|uod inde velut imago solis per omnia manat.
Sed ot hix cjus intima rursus ab incorporea luce
proxime mical alio([uin nec ipsa incorporca fo-
: (]ue contiguas habent.
ret, nec lumen inde manans incorporeum esse
j)osset. Quod enim incorporcum est in corpore,
sive circa corpus ([iiale hmien existit, ab incor-
poreo fit, qiiod in se ipso consistlt. Lumen vero
non esse corporeum patet, quia totum subito
prorsus illumiuat, et sine offensione totum im-
plet : })lura(iiie in unum statim absque resisten-
tiahnnina coeunt, nec sordibus in^piinantur. Item
solis hnnen nullius subjecii fit propriimi in nullo
: (piam plurimun)
enim restat ad tempus, nec propriam elementi
qualitatem in subjecto requirit ut adsit, sed pu-
ritatem ca-lo anima-que persimilem. Idemque
hnnen absque collisione, condensatione, rarefac-
tione, mora, tam facile per spatium sc fundit am-
plissinumi, quam rcfundit se protinus in angus-
tuTii, Sic ergo a carbone ad flammam ascen-
ditiu', jam a crassiore niateria disccdentem a :
flamma rursus pervenitur ad himen, quod te-
nuem quoquc rclinquit materiam non enim jam
: id ])lane est ibi nitor.
infunditur in matcriam, .scd funditur potius per
materiam. Demum ab hoc himine, (]uod vide-
tur, proceditur ad ca'lestis anima' lumen: cujus
vigore motuque et materia dimensione jirotcndi-
tur, et per dimensiones ejus himen elfunditur,
perinde ac si a scintilla; cujusdam rotatu, orbis
statim lucidus emicet. Sed de hoc in Theologia
satis. Quod autem sohs globum proxime collo-
cat super hmam, non solum Platonis ojoinio est,
sed Aristotelis .Egyptiorumque et nudtorum in-
suiicr tum antiquorum, tum etiam posteriorum
philosophorum. Magnani esse distantiam inter
Saturnura et .loveui, et inter Jovem atque Mar-
tem, patet ex eo, quod Saturnus circulum suum
peragit amiis XXX..hqiiter XII. Mars vero
(iuobus. ]\Iagnum quocjue intervallum esse a
Marle ad iilanetas, (|ui anno percurrunt, similitcr
est manifestum. Magnum denique inter hos at-
que lunam, qua; mense cursum implet, ])lane
compertum habemus. Cum igitur Sol et Mer-
curius atque Venus annuo tem])ore revolvantur,
i(leo(]ue inter se sint proximi, (]ua'ritur, quis ho-
rum trium sit Luna'iuo]ilni]uior. Probabilc
dem est,illum essc ])roi)in(]ui()rem,in cujusspha^ra
longior est diametcr, unde maxima distantia
ad Lunam. Longiorem vcro esse sph»ra
in
Solis vcrisimile est, ut grandiori plancta' magis
175
acconnuodctiu-. Verinii quid de liis malhema-
tica ratio velit, satis alii pertractarunt. Pliysica
certe ratio postulare videtur, fons caloris et iit
fons humoris scilicet vitalis, id est, Sol ct Lmui
])roxime conjimgantur sujicr iianc mundi ])la-
gani generationi dicalam, (]ua' in primis hcmio-
rem velut materiam et calorem exigit (juasi fo-
mentinn. Pra'terea Sol et Luna contigua pos-
sident domicilia Luna Cancrum, Sol vero Leo-
:
nem. Exaltationes c]uoque contiguas Lima :
Taiu-um, Sol Arietem. .lure igitur spharas quo-
Hoc deniciue ordine ]\Icr-
curius inter jolanetas ciuasi sapiens medium obti-
nebit. et merito, cum debeat in omnes a'(]ue con-
verti, et facile conformari, ut celerius oninium
actiones expediat. quid insuper ocuhs cre-
Si
dendum forct, dicercm, solem ac lunam prop-
terea, (]uod nobis utriciue sint proximi, maximos
apparere. Usus vero declarare videtur pro])in-
(]uitatem ])ropterea qimd manifeste in nos agant
:
adeo, ut reliqua ad ha'c com-
:
parata fere agere videantur.
nihil Denique
Luna, stellarum infima sola lucem non pos-
c|uaj
sidet manifestain, mcrito .sola est sub sole, ac
])roxima soli, ut a lucidissimo manifestuni lumen
commodius nuituetur. Mutuatur autem s|X'culi
more, similitercpic reddit hicis imaginem. A|)-
pellant autem ca'leste corpus albiuu, id est, lu-
minosum : ac dum album dicunt, sisjnificant ni-
tidissmium. Quod enim est inter colores albedo,
Per ha'c innuit formain
])alloi'isaut ruboris non esse ciuidem in stellis,
sed ob vapores (]uosdam nobis ita videri. Sci-
mus enim ignis lumen, tpio purius cst, eo esse
nitidius. Conlra vero rubet in materia crassa,
])allet iu media sed in tenuissima nitet. Subdit
:
urcntem fiammam nec in Cielestibus esse, nec ad
ca-lum usc]ue ])ercurreix> sed vel extingui vento,
:
vel si sit in matcria sicciore atque tenaci, in ful-
gure refiecti deorsum vel .si altius insuj)er evo-
:
laverit, crcare cometas: sin autem diutius il)i
fianima restiterit, amjilificari jier a?therem, mitio-
remquc evadere, lumenque a coelo sortiri. Post
liiTC totuin ca-lum dicit esse himen, cjuamvis ob
tenuitatem nostris oculis invisibile, in quo tamen
stellarum lumina iiropter dcnsitatem ali(]uam aj)-
j)arere. Lumeii j^rofccto purum j)rorsus videri
non jMtest, sed mistum vel sub ca.'lo materiis:
alienis, vel in caslo sohditati cuidam et resistentia-
quasi terrenie, non dico soliditatem in c;rlo more
quorundam, qua; tangenti resistat, (ha;c enim re
vera cst jirojiria terra') sed qua? radios vel con-
greget vel refiectat. Protenditur vero lumen hoc
c]ui- etiam invisibile, ut in X. de l{cj)ub. tiaditiir,
per inundum undique universum, cjuasi nuiii-
sit dana- aniniaj visus, cjuo suum id totuni cernat,
ct tangat, et foveat. Putant Platonici splucrani
cjuociue Solis esse suae anima^ visum, et alias itein
 1/6 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

sphaeras globosque, visus aliarum caslestium ani- qua? jjollicentur neque vcrum esse Platonicum
:

marum. Unde videmus in omniuni oculis nihii mundi umbilicum csse ignem.
illud, jiosse scilicet
aliud visum esse, quam radium, et oculorum Probabile quidem est centrum cardinemque uni-
figurasqualitatesque esse citlo simiilinms, quodve versi non facem esse terrenam, sed potius ignem.
videtur esse Junien, vel luminis apprime parti- Quotl rursus scribitur in Phivdone, ubi de mon-
ceps, itl est, colores. Sed stellic planeta-que tibus nubes sujjerantibus agitur, scilicet terram
oculi sunt non visuales tantum, sed visibilcs qui- : puram in jouro jiicere ca'Io, in quo sunt astra,
bus et animaiia videant, atque inde regantur verum non potest nisi vel calum illic aiiri
esse :

nam per radios densiores virtutes eorum nobis
magis acconmiodantur. Spha^raj vero reliqua^
oculis sunt invisibiles, ocuhs dico terrenis nam
aethereis oculis, id est, sensu, qui in nostro viget
ajthereo corpore, perspici possimt. Esse vero
lumen lioc occultum, sive igneni spiritumque vi-
talem diftusum per universum, Plato coinprobat
in Tiuiiieo. Universie, inquit, natui-a» circuitus,
puro sit infusum, vel solum ibi sit Cielum, tjuasi
unicus sit orbis super nubes. Sed orbis unita-
: tem in jjni^sentia dimittamus. Forsan vero sum-
mus ille Theologus, ubi civitatem inquit Cieles-
tem liabere duodecim fundamenta, civitatem in-
telligit vitalem hunc sjjirituni ubique regnantem:
fundamenta vero tiuodecim, sphieras niundi duo-
decim octo scilicet cfplos super atherem rur-
: :

cum circuiari ambitu suo reliqua reruni genera susque caelos tjuatuor per tetherem, scilicet aerem,
sit coniplexus, secumque in ipso congrcdi stu- aquam, terramque suffusos. Describit et portas
deat, constringit omnia, locumque viicuum relin- duodecim tres ab Oriente, tres item ab Occi-
:

quinusquam patitur. Quocirca ignis per onniia deiite, tres a jVIeridie, tres rursum ab Aquilone,
maxime penelravit deinde aer, utpote qui igni
: ut (juatuor signoruni osteiidiit trij)Iicitates : tjua-
lenuitate sit })roximus : et aiia siniiii ratione de- rum iina sit Oricntalis, ignea Arieteni,
itl est, :

inceps. Hic existimare videtur priniam ipsam Leoneni, Sagittarium continens. Alia rursum
ignis occulti naturam a spiratione quadam mun- Occidentalis, id est, acria comj)rehendens Li- :

dana? aniniie prodiissc, atque ab intimo circuitu brain, et Geminos, et Atjuarium. Alia item Me-
animiv in cn-culum prosiliisse, cujus virtute ele- ridionalis terrcii Tauruni et Virgineni habens et
:

mcnta relitjua coiiiuerint (|U!i' niox ignis ij)sius

: Cajiricornum. Alia deinuni Sejitentrionalis,
ambitu conq)reliensa, et quasi coliiljilii, viuui ni- _Pisfes et Cancrum Scorj)iuni(jue coniplectens.
hil intni se reiii|uerint. Item cum ignis ille am- Proinde ubi totam civitiitem ait fiictiim ex auro
plificatus in orbem cuperet, tuni intus ubiijue se- puro, fulgorem hunc igneum })cr omnia vult esse
cum ipso congredi, tum niiiil usquam relinquere diffusum. Addit hoc aurum es.se simile vitro
vacuum, penitus onmia penetrasse minime pene- jjuro attjiie j)er)ucid(), id est, diajihano simul at-
tratum : subinde aereni penetravisse siniiliter (jue lucenti. Si eniin aut viiri jjersjiicuitiiti jxr-
aipiain, a(|U!nn deni(|ue terram : iideo ut, si a viie luceiii quiisi jirojiriam adhibueris, aut auri
centro griulatim medios per orl)es ascendas, ubi naturali fulgoii jierspicuitatem adjunxeris velut
terra est, sis tria reliqua reperturus, praesentia projiriani, habebis jam caeli substantiam quiE :

sibi invlcem potius, quam confusa. Deinde ubi (juidem est ubique tralucida simul et lucida etsi :

aqua, ibi canera duo ubi aer, illic ct ignem

: : nobis non ajjparct ubi(jue. Ubi vero theologus
sic q\iatuor elementonim orbes inter se compa- addit liijiidum jiretiosonim varietatem, stellaruin
i'antur, ut angustissimus orbis sit terrenus latior : significiil lumiiia, vel aj)parentiuni nobis, vcl non
aqueus, f.iin iniplens intrinsecus terram, tum apj)arentiimi. In supra nosspha'ra
(jiialibet eniiii
terne supeificiem superemiiiens. Aerius tjuoque niundi sua quirdam slellie suiit niagnitudine po-
terra similiter et a(jua sit latior igneus denitjue: tentiaque mirabili, quamvis non ubique con-
ratione simili oninium sit latissimus, cuncta tum spicua». Totum vero in se ijiso lucere necessa-
extra fovens, tum intrinsccus alens. Hunc ig- rium est, si ca-luni est ubique, si lux est propria
neum sj)iritum et vitalem Arnaldus et Itaimun- ca'Io, si lux est tjualitas jiriestantissima reliqua-
dus jiutantes rebus omnibus insituin, et quintain rum origo formaruni. Quotl auteni diversis in
aj)j)ellaiites essentiani, diligentissime perscrutan- stellis aliler alitenjue fulgeal, non alia (juidein, et
tur, quibus niiicliinis ab aliena materia sejiarent, alia mistione conlingit sicut in coloribus nostris
et segregatum qua potissimum custodia sibi con- accidere solet : setl jjrojiriis quibusdam raritatis,
servent ad usus, ut sjierant, omnium saluber- densitatis, distantia gradibus. Sic et croci color
rimos. Mitto, quod sperant, si hunc ex vino congregatus quideni rubet, diffusus vero pallet,
tanquaiii valde ca-iesti diligenter iiccejierint, eum diffusissimus deni^jue nitet. Mitto quantuin_in
se adhibituros auro cielesti quam niaxinie queiii : his e longinquo et joer media diversa nos fallat
mox aurum conibibat ut cognatissimum, semjjer- asj)ectus. Sed pra^ter luniina, cielestibus adde
qiie retineat tiatque j)otabile. Sed liirc illi vide- virtutes quoque diversas, ex quibus et colores
rint. Etiuidem certo scio, nisi sjjiritus ejusmodi ibi varii, et actiones inde proveniant non quales :

rebus omnibus insit, non posse multos j)ra?starc. ab elementis, sed proprietate quadam occultiori.
 IN LIB. I. ENNEAD. SECUNDtE. lyy

scilicet speciali ferme, qiiali ferrum trahitiir a vero motus, aut vioienta qua?dam e naturah loco
inagnctc. Nam, qua- apud nos sic agunt, agere deturbatio est, aut subitus in iocum rcditus na-
(licuntur virtutc calcsti. turalcm. Inter ha?c ubi ait potissimam ignis
actionem calefactionem essc, intclhge ignis ele-
Conjirmatur calum esse tuin ex anima, tum ex corpore mentahs commistique actionem. Prascipua cnim
scmpiternum : et quamvis sit ignis, tamen in orbem caelestis ignis actio est ea, <|u;c pra^cipuam actio-
natura moveri. nem actioncm cajlestis anima^ refcrt, id est, in-
VIII. Octavimi caput dubitationi respondet telligentiam : ejusmodi vero illuminatio cst. Pos-
qujercnti, Utrum ca^lo ([uicquam dcfluat aut in- tremo in finc hbri notabis, naturam in rcbus sub
fluat ? respondct, efflucre niliil. Nani et aninia luna compositis quasi, vel dcbiiiorcm, vel in ioco
suum uhicjuc continere spiritiun potest, et spiri- debihori, vel inter debiiiora non conscrvare per-
tus libcntcr obtemperat anima? neque in hoc : petuam in singulari composito vitam imitari ta- :

velut potentissimum inferri aliunde violentia po- men per continuam generationis successionem,
test omniaque priusest in se conversurum, quam
: qua servat spcciem quoad potest ca'lestem virtu-
ipsum convertatin- in aliud. Cum igitur nihil tem qua» speciem simul individuaque conscr-
:

defluat inde, merito niliil oportet affluere, quo vat : Conservat inquam procul a substantiaH
servetur. Neque Ucet fingere c;ehmi esse ahud motu, neque tamen seorsum a motu locah. Sola
praeter ignem, ut circuitus ei sit naturalis. Cir- enim intellectualis natura omnem a se motum
cuitus enim naturahs est omni corpori spha;rico procul expeilit.
in suo loco posito, quotiens moveatur rectus :

LIBRORUM SECUNDiE ENNEADIS PLOTINI PHILOSOPHI SERIES

MARSILIO FICINO FLORENTINO INTERPRETE.

I. Dc ceelo. V. Dc eo, guod in potentia, et VIII. De visu, ct quare, qucp

II. De motu cceU. eo, quod in actu. procul sunt, pa?-va videan-
III. Utrum stell(E aliquid agant. VI. Dc essentia et qualitate. tur.
IV. Demateria. yii.Dc mixtione pcr omnia. IX. ContraGnosticos hcrreticos.

VOL. I. A a
 n A O T I N O T
ENNEAA02 B.

Aoros A.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUND.E
LIBER J.

nEPJ OTPANOT.

De Cselo.

A ON Koa/xov aei keyoure^ koI TrpoaOev elvau Kal eaeo-dac awjxa^ 06

10 e^ovra, ec jj,ev eirt ttjv tov deov ^ovkrjatv avayot/Jbev ttjv aiTiav,
TrpcoTov fxev ak7)6e<; /Jtev av lacog keyot/xeVy aatprjvetav 8e ovSejxiavB
av 7rape)^ot/xeOa. JLiretTa tcov aTOt^etcov r/ /leTa^okr/ ^ Kal rcov ^ojcov
Tcov Trept yrjv 1/ (p6opa to elSog aco^ovaa, /xr/TroTe tovto Kal eTrl tov
iravTO? a^tcoaot ytyveadat, 6)<; Trjg ^ovkr/aecog tovto Svva/j,e'v7jg, ael

JO. ij^ovra] Cod. Vat. iV^o»ra, iii m. ut liahet; in Codd. Jlarc. A. et Mcd. A. (in m. ut Ed.) Vind. A. cum marg. Ed.
Ed. scribitur 'laws a:t, ouru.
ib. Tau Siot/ HsuXwit] Codd., prseter Leid. miinlav] Omnes, exceptis Codd. Leid.
ib. 14. iliuroi] Codd. Ciz. Marc. A.C. Mon.
Marc. C. et Par. A., omnes ^tuKwiv tou et Par. A., habent »i5i,«.'«. «v. Recte : A. Med. A.B. Vat. (inm. ut Ed.) i&alri/
^""^*
II. ^sv i. iV«.!]
Cod. Ciz. omittit ^:.,
quare addidi, «juod deerat in Ed.
^rT.ri tcSto] Codd. Ciz. Darm.
13.
t' a
«-"I- v A A
Vind. A. 'Z
''^^'
<x|ii- f
"
^
(sic).

Cod. Mon. C. idem noniiisi sii])ra lineam Marc. B.C. Mon. A. Med. A.B. ^'at.

Quarit utrum cahim sit sempiternum, tam in qualibet piternam interim retineat speciem, ambiguum
singulari ejus suhslantia, quam in specie. erit,num forte similiter fiat in universo quasi :

CUM mundum
corpus habenteni fuisse semper divina voluntas id jwssit, vidclicet subterfugiente
ac fore dicamus, si jjerpetuitatis hujus causam semper fluitanteque corpore, speciem alias ahis
divin» voluntati attribuamus, primo quidem ve- eandem im{irimerc adeo ut non numero, sed
:

rum forte dicemus, nihil tamen jierspicuum afTe- specie unuui perpetuo maneat. Nec injuria du-
remus. Delnde cum elementorum mutua com- bitatur, quam ob causam aha quidem in mundo
mutatio animaliumque terrenorum interitus sem- solam speciem habeant sempiternam : quas vero
 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER PRIMUS. 179

VTreKcbevyovTO^ Koi peovrog rov a-co/xaro^, €7rcTi6evat to elSo? to avTO,

aXXoTe akka-), co<; [Jurj aco^eo-Oac to kv apidfjbco etg to aet, akka to ev

CTCo etSef eTrel 8taTt to, fjtev ovtco KaTO, to elSog /xovov to ae\ e^et, to,

Be ev ovpavco, Kal avTog 6 ovpavo^, KaTCt ToSe e^et to aet. Et 8e

tco TrdvTa crvvetkrjcfievat, kcu /jlt] elvat eU t7JV fjteTa^oki-jv TrotTjae-s

Tat, fJLTjhe Tco e^codev av Trpocnreaov (pdelpat SvvaaOat, tovtco hcocrofxev

TTjv aiTtav TTj? ov cpOopa^, tco fjtev bkco Kal iravTl hcocrofjtev e/c tov
Dkoyov, TO fJtT] av cpOapTJvat. 'O 8e ijktog iqfuv Kccl tcov akkcov aaTpcov
7) ovata, Tco fJtepT] Kal fjtrj okov eKaaTov elvat Kal irav, ov^ eget t7]v
TTtaTtv Trapa tov koyov, OTt eh cnravTa fievet tov ^povov. to 8e KaTa 10

e25o9 T7]v fiovr]v avTol<; elvat, coaTrep Kot Trvpt Kat TOtg TotovTot<;

fjtovov av So^ete irapelvat, Kal avTco 8e wavTl tco Koafjtco. Ov8ev yap
Kcokvet VTT akkov e^codev fJtr] cpdetpofievov tcov fjtepcov akkrjka cpdet-

^povTCov, ovTCo cpOopav ael e^ovTa, tco et8et fxovov Treptfjtevetv' Kat
peovarji; aei ttJ^ (f^vaecog tov VTTOKetfJtevov, to ei8o^ akkov 8t8ovTO^, 15

1. £Ti-i9lv«i] Codd. Marc. B. et Bled. ib. OySsv 7«f ] Ed. ouSt'. Codd. Ciz. Leid.
B. iiriTi^sivai. 9. ri oirix^l Codd. Leid. Marc. A. Mon. Darm. Mon. A.C. Vind. A. Vat. oiSsv.

ib. To srjoj] Abest in Cod. Vat., in m. C. Vind. A. w frvvovirtot. Sed idtinia litera in Cod. Vat. deleta est.
add. ib. Tw ^sfd] Codd. Marc. A. Mon. C. In Cod. Vind. A. deest yu^. Scripsi oij-
2. if/V*] " scribendum fuit, pro
To ?» Med. B. ^s^si. Vind. A. fj.iooi. Ssv cum Ficino.
i», ex Codd. Darra. Marc. A.B.C. Mon. ib. xxi Tav] Cod. Vat. to Tav, in m. «ai i.^. vt' xWou] Codd. Ciz. Leid.Marc.
C. \'at. Vind. A. frav. A. Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) x?.-
ib. i'» rf ii'Sii] Codd. Ciz. Marc. A. 10. si; Tx TictTiJ] Codd. Darm. Marc. kiuv.

Vat. S» TaJ iiisi. B.C. aied. A.B. Par. A. Vat. (in marg.) ili. T^v /ii^iv] Codd. Ciz. Marc. A.C.
;^. KXTX To] Cod. Vind. A. xaXa, to. nt mar^. Kd. sj; uTxvTa. Scril)itur s/; Mon. A.C. Med. B. Par. A. Vat. Vind.
ih. T» Ss £»] Codd. Jlarc. A.C. Vat. tx TxvTx in Codd. Ciz. Leid. Blarc. A. Mon. A. vT xuTou Tuv /lit^Aiv. Sed Vat. in m.
S' Iv. C.A. Vind. A. lUud recipiendum duxi- habet obelum. In Med. A. autem ante
4. oiipavo;'] Codd. fllarc. A. Mon. C. mus. Ttuv lacuna est. Fortasse excidit tov »oo--
omittunt i. ih. ^ivsi Tov] Cod. ]Marc. C. fiivu (sic) fAOV,

i^. xai (Avi sl^ai] Bis scribuntnr li»c in TOV. 14. oijTw ipSo^av] Codd. Darm. I\Iarc. B.
Cod. Leid. ib. *aTa Codd. Darm. Marc. A.
ttios'] Mon. C. A. ovtm t»?v 0. Sed t«v
flled.

6. rZ 'sJaiSsv] Codil. Ciz. Leid. Marc. A. B.C. Mon. C. Vat. xxt iUos. absque oijTi.1 habent C(wld. Ciz. Leid. Marc.
C. Mon. C. Par. A. Vat. j-o. Fortasse ts; Ttiv jxoviov] Ita, pro (Kovwv, exhibueriint A.C. Mon. A. Med. B. Par. A. Vat.
TO ('IwSsV. Codd. Marc. A.B.C. Mon. C. Par. A. In Vat. Tiv in m. add. Recte.
ib. •x^offTiffov'^ Cod. Marc. .\. TgoirTs- Vat. ib. fiovav] Cod. Vind. A. f/.ovov ftiv.

ffUV. 1 . x!iTo7; iivxi] Codd. Darm. Med. A. ib. Ti^tftivEiv] Codd. Ciz. Leid. Marc.

ib. Cod. Par. .\. 1iJitcmi(j.iv.

flwffo^i»] (a pr. m.) Par. A. ayTjjv. A.C. Mon. A.C. Med. B. Par. A. Vat.
7. ov ipSojaf] Codd. Ciz. Leid. INlarc. A. ib. XXI irv^t] Desunt haec in Cod. Ciz. m. ut Ed. ftivuv.
Mon. A.C. Vat. (in m. nt Ed.) Vind. A. 12. So'2Eiil Cod. Vat. So£sj in m. 5o|sjs.

quo-
in cselo sunt, ipsiimque ca;lura, per singula valeat jjerdurare : sed quemadmodum igni cae-
que manere dicantur.
scinjjer Si autem cx eo, terisque talibus convenit secundum speciem tan-
(luod nunKlus in se omnla complectatur, neque tum jierseverare sic et iis convenirc videbitur,
:

sujierslt quici|uani, in ((uod ali(juando valeat jier- imo vero etiam universo. Nihil enim jiroliibet,
mutari, ne(|ue rtu-sus in iuinc externum ali([uid, etsi ab extrinseco non la?datur, jwrtibus tamen
quo disjicrdatur, iiicidcre queat, jierjietuitatis se nuituo destruentibus interitum jierpeti sempi-
ejus causam adducanuis, toti quidem et omni ternum, et interea eandeni sibi speciem conscr-
causam salutis ajtcrnae congruam assignabimus. vare atque, fluente semper natura subjecti, ab
:

Sol autem stellarumque reliquarum substantia alio quodam suscipere speciem, fierique idem in
cum singula j)artes quicdam sint, non autem to- universo lioc animali, quod et in liomine et cquo
tum et onme, nondum ab ejusmodi rationc cer- ca,'teris(jue afficitur. Semj)er enim honio cst, et
tam rcportabit lidem quod in omne tcmpus : equus, quamvis non idem. Non igitur aliud qui-

A a 2
 i8o PLOTINI ENNEAD. II.

yLyveadat ro avro eirl rov Travro^ ^coov, oTrep Kai CTri avOpcoTrov Kol
iTnrov, Kal tcov Ael yap avdpcoTrog Kol tTnrog, aXX ov^ 697
aXXcov. '

avTog, Ov Toivvv ecTTat to /juev jxevov avTov aei, coairep 6 ovpavo^,

Ta Se Trepl yrjv (f^deLpo/xeva' aAA' ojnouog airavTa ttjv htacfiopav
Se^ovTa fjbovco tco ^povco. JLaTco yap Trokv^povtcoTepa Ta ev ovpavw.
Ei /lev ovv ovTco crvy^coprjcroiJieda to aeL eirL tov TvavTO^ Kat eiTL tcov
jbiepcov elvat, tjttov av to airopov ttj ho^rj Trpocreiy' fjudXXov 8e TravTa-
Tracriv e^co anropLaq av yLyvoLjxeBa, el to tt]<; ^ovkirjcrecog tov OeovB
LKavov etvaL SeLKVvoLTO, Kav ovtco KaL toutov tov Tpoirov crvve^eLV to
loTrdv. Et 8e KaX Tohe tl avTov birocrovovv keyoLfJbev e^eiv to del, rjTe

/SovkycrL^ BeLKTea, el LKavr] iroLelv tovto' to^ re drropov fJueveL, hiaTL

Ta jJLev ovTco, Ta 8e ov^ ovtoo^;, akka rco eiSei jjlovov' Ta re /Jieprj Ta
ev ovpavco, ttco? Kal avTa' eTrethr] ovtco KaL avTa Ta iravTa elvat. C
Et ovv TavTTjv Trapahe^OfJieda tt]v Sogav, Kal cfiafjbev tov fiev ovpavov
iSKCLL iravTa Ta ev avTW, KaTa to roSe tl e^eLV to aeL, Ta 8e vtto tt)

T7]<; crekr]vr]i; crcpalpa to KaT el8o<;, 8eLKT€0v 7r<y? crcofjba e^cov e^et to

I. iTt ivSpuTou] Codd. Ciz. Marc. A. ib. cvy^nfinffofttSet] Cod. Darm. ffuy^^^e^' ib. Xiyotfiiw] &)d. Marc B. Xiyc/isy.
Mon. C. Vind. A. It' ivSgalTof. ftireifttia, Codd. Marc. B. (a pr. m.) Par. 12. Si eiix eiira;] Codd. Marc. A.C. S'

3. fiitn] Ccidd. Marc. A. (.sed literis A. ffvy^Ai^tiffaifitia. ei;^. Ex iisdeni et Ciz. Vat. scripsi eiirtti;

subobscuris) I\Inn. C. Vind. A. ^ei-ar. 7. T^offtiri] ('imI. Dami. T^effir. pro eiirai, quod
est in Ed.
ib. oupa-^i'] Ai>e.st C<)d. Vat. 8. •yiyvoifi.tia] Codd. Ciz. Marc.
l^eid. ib. Cod. Med. B. fiti^it.
fiier]
4. Ta 5j] ('{>d. Ciz. onnttit 5i. B. Mon. A.C. Vat. (in m. vulg.) Vind. 13. iv eii^avi] Codd. Ciz. et Vat. Ti
ib. iia^fl^av] Cod. Vind. A. ^iet^a^av ytvoifctva. intersenmt. I?ene.
(sic ex corr. forte ex iia0e^ay ? K.) il>. t; ri] Ck)dd. Ciz. Marc. B. Mon. A. 14. Ta^ait\efd.lha] Ita CUm Ed. solus
5. f^evu Ta.] Cmld. Ijeid. Marc. A.B.('. C. Vat. (in m. «t Ed.) Vind. A. aTo. Leid. et marg. \'at. ; reliqui omnes Ta^a-
Mon. A.C. Par. A. Vat. (in m. ut Ed.) 9. ffvti^^td*] Codd. Ciz. ^lon. A. Vat.
Viiid. A. ffvvixti. Sed Vat. in m. nv. Codd. Leid. 15. tv ai/rii] Cod. Vind. A. iv oi/iu, in
ib. "F.irri,,] NnUus ex nostris libris cum Marc. A. Vind. A. ffwixet. m. aiiri.
marg. Ed. haliet sVt;. Cod. Vat. Uru, et in 10. TiSi T,] Codd. Jlarc. C. Mcd. B. ii). ro reit t;^;l/v] ro rohl rt rectius est
marg. tffus iffrai. Beue. Par. A. ro To5i n. Non male excepto in Codd. Ciz. Leid. Mon. A.C. Vat. Vind.
6. liiv Dvv] Cod. Marc B. «I» supra li- accentu. A. In Cod. Marc A. e.st reii n. In
neam habet. ib. 0>dd. Ciz. I^id. !Marc.
oToffotauv] Cod. i\Iarc. B. est t;^". lUud recepi.
ib. eZru'] Ita, ]>ro ovrus, Codd. Marc. A. Jlon. C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A. 16. ff^/.ta t^ei"'] Codd. Jlarc. B. (a pr.
A. Vat. Vind. A. oTei/ffettv. m.) et Par. A. ixey.

(lem in nuinclo scmpiternum perseverabit scilicct nam alia quidem sj)ecie sinuil et numcro, alia
cfelum, aluid autcm videlicet terrenorum genus vero sjjecie tantum semjiiterna jicrnianeant quin :

interitum patietur sed siniiliter omnia se liabc-

: etiam partes, ipuc in ckIo sunt, qua ratione ese-
bunt, solo autem spatio temporis discrcjiabunt dem perpetuo sint quandoquidem sic et omnia
:

sunt enim diuturniora cselestia. Si igitur hac futura sint eadem.

conditione semjjiternum tam in universo quam
in partibus ejus acciperemus, minor opinionem II. Siinililer dubitat et tentat viam ad responden-
hanc ambiguitas sequeretur imo vero omnis j)ro- :
dum.
cul aberit dubuatio, si divinam voluntatem sufti- opinionem hanc admiserimus, dixerimusque
Si
cientem esse demonstraverimus, et si ita taiique cffilumquidem et Cielestia omnia secunduni sin-
pacto ad universum perpetuo continendum. At gularem cujusque substantiam sempiternam ha-
si quid in mundo perpetuitatem in substantia in- bere perseverantiam qu» vero sub hma sunt,
:

super iirojiria po.ssidere dicamus, reliquum erit, id ipsum duntaxat secundum speciem possidere,
ut demonstremus, nunquid divina voluntas id dcmonstrandum erit, quomodo possit, quod ha-
possit efficere. Perseverabit etiam dubitatio, cur- bet corpus, eandem semper sub singulari proprie-
 LIBER PRIMUS. i8i

07
ToSe eTTi Tov avTov Kvpcco?, &)9 TO Ka0 eKacTTOi', koI to oxravTco^iy

Tijg (fivae(i)<; tov acdjJbaTOf; peova7]g aec. Tovto yap SoKel toc^ tc
DaAAot? Toc^ TTepl cf)vcreco<; elpi]KOCTCy Kal avTw tco TlkaTCovc, ov jjcovov
vreot TcJov aXXcov crcofJbaTCov , aXXa Kac irepc TcJov ovpavcoov avTcav. Ylco^

yap av, cjiijcrc, aco//.aTa e^ovTa. Kal bpoo/jbeva, ccTrapaXXaKTCo^ e^ec KaXs
TO waavTcog ; crvy^copwv Kal eTrc tovtcov 8tjX.ovotc tco 'HpaKXecTco, og
ecpTj ael kccc tov i]Xcov ycyvecrOac. ' ApccTTOTeXec jLcev yap ovSev av
Trpayfjca eci], ec tc^ avTov Tag vTTodecrecg tov TrefJCTTTOv TrapaSe^acTo
Ecrco/iiaTog. Tocg 8e fjcr] tovto TcOefJbevoc^, tov crcofJcaTO^ 8e e/c tovtcov
ovTog tov ovpavov, eg covirep Ta Tyhe ^wa, 7r&)9 to toS' av e^oc
kccc ; lo

eTC 8e fjcaXXov, ttco? r]X.co<; Kac Ta aXXa Ta ev ovpavw fjcopca bvTa ;

avyKecfjcevov 8i] iravTog l^coov e/c yjrv^TJg kcu Tyg crcofJ,aTog cpvcrecog,

avayKi] tov ovpavov, elirep aec KaT apcdfjcov eaTac, 7] 8i afjccfiCii

V ecrecrdac, t] 8ca OaTepov tcov evovTcov, ocov -^v^tjv, t] crwfLa. O fjcev

8r) Tco crcofJcaTC 8c8ov? to a(pdapTOv, ov8ev av elg tovto Trjq yjrv^ygi^
SeocTO, 1] Tov bfjcov aec elvac Trpo; ^coov avcrTacrcv. Tco 8e to awfia
irap avTOv cfidapTOV elvac XeyovTC, Kac ttj ^vxV 8c8ovtc ti]v acTcav,
TrecpaTeov kccI ttjv tov acofjcaTO<; eqcv fJC7]8' avT7]v evavTCovfJcevTjv Tjj

I. Tov ayray] In Cod. Vat. omissum marg. Ed. vo Se uv. Ciz. to Se av. Marc. "ravro;.
est Tflt/, iu m. add. A.B. Vat. ro toSi av, sed \^at. iii m. obe- xai t^,- ffu/zans] Deest t^; iri Cndd.
ib.
ib. 'iKxffTov, Ktii]Cod. Marc. C. tnxirTov ium habet. Jo. Philop. cra)j Toh £v l^o^ Ciz.Marc. A. Mon. C. \^at. (in m. add.)
ntt\. Jo. Philoponus 'iKitffTov KottTot. Cod. Mon. A. s;t"* Vind. A.
3. vipi <ptnTib);\ Cod. Mon. A. vi^t tSs i i. •Jriui ri'Xjo,-] Inter liaec verba Cod. 14. o^ov ^vx^^^iv] Cod. Vind. A. •^'•JX^-
tpvffiui. Mox Philop. ovTa pro £;^;ovTa. Marc. B. rasuram habet, quasi articulus 15. to afSti^Tov] Cod. Vat. tu, in m.
5. VJsi Kni] Cod. Mon. A. 'ix'-' ''"• interposittis fuisset. to.
.Jo. Pliiloponus proxime 3ufjta.Ttt ovTte. ib. Ta aWtt Ta iv] Omittitur Ta aX},a 16. *j Tov ofLov] Codd. Leid. Marc. A.
6. ^i 'i^pri] Kd. Sed Codd. Darm. Marc. in Codd. Ciz. Danu. I\Iarc. A.li.C. Mon. Mon. A.C. ^ ro.
A.U.C. os 'i^rs. Atque ita scripsi cum A.C. Vat. Par. A. Vind. A. Scribitur ib. ff-uirTaffjv] a-Tafriv cum Ed. solus Leid.
Philopou. Ta iv T^ in Codd. Ciz. Darm. Marc. B.C. et marg. Vat. Reliiiui omnes ffvffraffiv.

9. fftjiitaroi. Tor;] Cod. Med. B. ffoi- Par. A. Vat. Vind. A. ib. T^ S- t»] Cod. Vat. toiv, in m. t».
^flST* T*r;. 12. 5»! TavTo;] Cod. ^larc. C. 2»; tou I ;. Ta^' aiirov] Abest a Cod. Ciz.
10. To ToS' «y ix"*] Cod. fllarc. C. ut

tate servare naturatn, cum ipsius corporis natura tur, cx quibus etiam illa, qua- hic sunt, aninia-
continue jierfluat. Vetus enim haec sententia est, ha. Pra;terea multo magis cUibitandum id erit
cum ahoruni qui de natura disputaverunt, tum de sole et ca?teris, qua; in ca'lo sunt, partibus.
Platonis ipsius, non solum circa aUa, verum etiain Profecto cuni omne animal ex anima naturaque
circa cailestia corpora, fluxum esse perpetiunn. corporis componatur, necesse est, ca-knn siqui-
Ait enim quonam pacto cum corpora sint atque
: dem sem|ier ideni numero fuerit, vel secundum
visibiUa, naturam immutabilcm, sempeniue can- utrumque, vel secundum altcrutruni corum, qua>
dcm conservare valebunt una cum HcracUlo .^
in ipso sunt scilicet, vel pcr corpus, vel jwr
liac in re conscntiens, dicentc ipsum quoque so- animam id ijjsum habere. Quicunque igitur,
lem assidueficri. Ajiud Aristotelem quidcm haud quod sit incorruptibile, attribuit corpori, nihilo
admoduni id diflicile fuerit, si quis supjiositioncs ad anima indigebit, nisi fortc ad lioc unum,
id
cjus de (juinto corporc jam concesserit. Apud ut semper anima sit cum corporc ad animal \p-
illos auteni, qui id minime ponunt, quanam ra- sum constituendum. Ei vero, qui corpus qui-
tione ciclestc corpus sub singulari proprictatc dem ex se ipso posuerit corruptibilc, anima» au-
substantiffi esse poterit sempiternum ? cum tamen tcm a?ternae salutis causam attribuerit, conan-
penes illos ex eisdem elementis caelum constitua- dum erit ostendere, ipsam quoque naturain cor-
 i82 PLOTINI ENNEAD. 11.

97
(Tva-Tacrei koI ttj Sca/jiGfTJ BeLKVvvac' otc fjbySev aav/xcfxovov ev toi^q
(TVve(TT7]Koaiv ecFTl KaTa (pvcnv, aXXa Trpocrcpopov Kai ttjv vX.7]v Trpog

To /3ovXr//jia tov airoTeXecrfJbaTO^ virap^eiv TrpocrrjKei.

Ti(o<; ovv r/ vXr/ Kal to crco/j.a tov iravTog crvvepyov av elr/ irpo^ T7/v9^
5T0V Koa/Lov adavaalav, ael peov ; OTi (f)a//,ev av' pel yap ovk H
e^o). Ei ovv ev avTco, Kai ovk aTT avTOv, /levov to avTO, ovt av
av^oiTOy ovTe (pdlvoi' ov Toivvv ov8e yr/paaKet. 'Opav 8e 8ei kclI

yr/v /xevovaav ael ev a-)(r//JiaTi tw avTco e^ aiSlov Kal oyKco' kcu ar/p
ov /Jbi/TVOT eTTiXeiTrei, ovSe r/ vSaTog (pvai?' Kal tolvvv oaov //.era-

10 /3aXX.ei avTMV, ovk r/XXoi(oae Tt/v tov bXov ^(oov (pvaiv. Kat yap
'r//uv ael /lueTa^aXXovTcov /xopicov, kcu elg to e^co airioVTCov , /levei
eKaaTO<; el^ ttoXv' co 8e egco /Jbr/8ev, ovk aav/x(f)covo^ av tovtco r/ aco-
/xaToq (pvai^ Trpog y^rv^r/v, Trpog to to avTO elvai ^wov, Kal ael /xevov'
TTvp 8e, b^v /xev kcu Ta^v, t(o /Jbr/ co8e /leveiv' (oairep koX yrj t(o /Jii/

i^avco' yevo/xevov 8e eKel, ov aTr/vai Sel, ovTOi 8el vo/xi^etv ovt(o<;

e^eiv ev tco oiKelco ISpv/Jbevov , &)? fxr/ Ka\ avTO, (oairep kcu Ta aXXa, C
aTaaiv eir a/i(pco l^r/Telv. AvcoTepco /lev yap ovk av cpepoiTO' ov8ev '

yap eTi' KaTco S" ov ire^pVKe' XeiireTai 8e avTco evaycoyco re eivai,

2. akkat vgoff^eoev^ Codd. Ciz. iMarc. Kd. ll. fteeiati] Cod. Ciz. ruv fieoiuv.
A. Mon. A.C Vind. A. aXXi Kai eroec- ih. xai Cod. Leid. xaJ aii.
afl^] 12. a» royT*] Codd. Leid. Marc. A.
(pe^ov, 9. Codd. Darm. Marc. A.
ol finerer^^ Mon. ('. Vind. A. a£i pro a». Codd. Ciz,
4. a» i"»] C/Od. Mon. A. omittit a». B.C. Vat. Vind. el fir.Te^i. I^eid. >'\larc. A.B. (a pr. m.) C. Mon. C.
5. ''h ?t/] Ita in qiia-stione, nmi non ib. ixiXiixn] Codd. Leid. Darm. Marc. IMed. B. ^'at. (a pr. m.) Vind. A. tji/-
sit disjunctio, scribenduni fuit jiro r. oti. A.B. Mon. A.B. Med. A.B. Vind. A. tuv.
ib. tpufth] Onines, jineter Par. A., ha- iTiAti^r. 13. T^es ro ro uu7o\ Codd. Marc. A.
bent tpxTfiii ; .sed Vat. inut Kd.in. ib. offav] Cod. Vat. o^ii, in m. iiffev. Mon. C. Med. B. Vat. Vind. A. r^ot ri
7. yr^aaKu'^ Codd. Marc. A. 3Ion.
('iz. ib. fii7alla.>.kii] Codd. Darm. ^larc. B. ai/To.

A. (ex corr.) C. Bled. B. Vind A. yr.- JMed. A. V^at. fHTa&ei^Xei. 15. oiTo/ ii7] Codd. Marc. A. Mon. A.
^a.ffKei. 10. ^aiev ^i/ffiv] Cod. Vat. ^uov oXou fC- Par. A. A'at. (a pr. m.) itiv.

8. a/'3i'fl[i] Cod. Viit. a/'5»ay, in m. ut ffiv. Sed in marg. est olielus. 17. fraffiv] Cod. Ciz. /rTair/,'.

|ioris cjusniotli constitutioni persevcranti;i?(juc naturam non pcrnnitat. Nam et in nobis dum
niinniic re))ugnarc: ([uip])e euni in liis, cju;c na- j)artcs jiermutantur, effluuntque foras,
assic]ue
tura constituuntur, nihil sit dissonimi : seil ip- diu (juilibet intcrca vivit ubi vero extra nihil
:

sam quoque materiam ad effectus ipsius intcntio- exhahit, natura corporis non dissentit ab anima,
nem esse oporteat prorsus accommodatam. quo minus unum ex utrisque conficiatur animal
semperque joermaneat. Conducit ad hoc ijisum
Respondet, ccelum esse sempiternum, tum animcp, tum ignis, acutus quidem et velox, quatenus non (;ui-
corporis benejicio. escit in terra : quemadmodum ct terra, quateniis
Quo modo
materia corpusque universi
igitur non quicscit in aho. Postquam vero ignis ad
ad immortahtatem mundi conducct, cum jjerpe- alta conscendit, ubi sistere transitum oportet, ni-
tuofluat.'' An forte ob id conferredicemus, quod mirum torpere non debet.Neque enim existi-
iion effluat extra Siigitur in se ipso, non autem
.''
mandum est, sic eum
habere in sede propria
se
a se ipso fluit, nimirum permanens idem, nec au- collocatum, ut ipse minus, quam alia, amphfica-
getur neque minuitur neque igitur consenescit. : tioncm suam unclique quaerat. Ad superiora qui-
Opera; pretimn est, contcmplari terrani in eadem dem nequit ascendere, (nihil enim sujierius ex-
scmper figura molcquc jiermanenteni,aerem quo- tat) ad inferiora vero ferri natura non patitur.
(jue minquam deficientem, aquanique similitcr. Quam ob rcm rehquum est, ut ductu facihs sit in
Atqui, quod commutatur in ipsis, totius viventis amjjlum, tractuque naturah ab aniraa perduca-
 LIBER PRIMUS. 183

KCLL Kara (pvcrcKTjv 6kK7]v ekKO/Jbevco vrro ^^v^rjq irpo? ro ^ijv, ev /xdX.a

€v KaX(o TOTTCo Kiveladac kv rrj \}rv^TJ. Kal yap et tm (polBo<;, /x,7] Treay,
r>Oappetv Sel' (pdaveo yap r) ttj^ y^v^V^ 7reptay(oyri Trdaav vevatv <y?

KpaToiiaav ctve^etv. Ef Se ixr} po7n]v Trpog to Karco e^et irap avTov,

ovK dvrtrelvov jnevet. Ta fjtev ovv r/fjterepa fJtepr] ev fxopcprj yevofitevae^

ov areyovra avrcov rr]v avaraatv, drratrel drr dXXcov ftopta, tva

fievrj. Ei S' eKetOev fjtr] aTroppeot, ov8ev 8et rpecfieadat' et he dirop-
peot diroa^evvvfjbevov eKeWev, irvp 8ei erepov e^aTrreadat' koI el

EaXXov rtvog ^X^^y "-^^ eKeWev airoppeot, 8et Kal dvr eKetvov, dXXov.
'AXXa 8ta rovro ov fievot dv ro irdv ^wov ro avro, et kclI ovrcog. 10

'AAA avro y ecp eavrov, ov^ &>? Trpo? ro ^yrovfxevov , aKeTrreov,

etre rt airoppet eKeldev, coare 8eta6at KdKetva rrjg Xeyofjtevrjg ov kv-
pico<; rpo(pi]^ ; r] drra^ ra eKel raxOevra Kard (pvatv fjtevovra, ov8e-
Y fjbtav rraax^t diropporjv Ka\ irorepov TTvp fjtovov, r] irkeov ro irvp,
;

Kcu eart rot? dXXotg alcopetadat, Kot fJterecopt^eaOat vrro rov Kparovv- 15
ro<; ; et yap Kvptcoraryv atrtav Tr]v y^vxw,
rtg TrpoaOetr] kclI rr]v

fjtera rcov ovrco acofjtarcov KaOapcov Kal Travrcog a/jtetvovcov, erret Kal

2. ivT« ^v^^] Codd. Ciz. Marc. A. vertendse ccvTtTiivofi.tii. Deinde pagina ^i, Cod. Mon. A. ««) avra y
Mon. C. Vat. Vind. A. omittunt t^: sed recta avTiritviiu.ivii^\n marg. UvTtT\tvov. 12. u-roppu] Cod. I>eid. tx-rofpoT,
Vat. in ra. additiim haliet. 6. irriyovTa] Codd. Ciz. Maie. A. Mon. i.?. Tn^ilvTa,] Cod. Mon. A. Ttx,-
ilj. /ih orin] Ccidd. Leid. Marc. A. C.A. Vat. Vind. A. irri^yovTa. 6'-vTa.
Mon. C. ^»? viiroi. ib. 'iva fA'iv>i] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. ib. oijhifiiav orav^u'] Litera v male trans-
3. Ti^txyttiyh Ta.trav vivotv] Cod. Vind. C.A. Med. B. fi'ivot. posita haliet Ed. ovhifiia Ttiirxuv^ sed ita,
A. Sed pagiiiam novam
xi^iayatyii vivotv. 7. a.Topo'iat] Cod. Marc. C. a^o^/Jifi. ut nos scripsimus, est in Codd. Leid.
inchoabat Ulirarius, ergo potuit credere, se 8. xi/f iii] Cod. Blon. A. ^Df ii. Dann. A.B.C. Mon. A. Med. A.
Blarc.
jam scripsisse Tatrav. «. 9. tivos 'ix°'] Ed. 'i:c^t. Sed Codd. Ciz. B. In Codd. Ciz. Vind. A. est ov'6ifjt.'tav
4. av£,v£(v] C'od. J\Ied. B. ^';^e'v. Darm. Mon. C.A. Med. A.B. Par. A. Taa^uvj in Cod. Vat. ovhifiiav Taayfot.
ib. iJi.yi Darm. Marc.
poTvv] Codd. Ciz. Vat. Vind. A. habent 'ix"'' 15« K^arovvroi ;] Cod. Vat. non habet
A.B.C. Mon. A. Par. A. Vat. Vind. A. 11. 'AXA' aiiri y'] Codd. Marc. A. interrogandi signum. Ad seqq. in marg.
fviii ; sed marg. Vat. obelum adpictiun A^^ind. A. Vat. xai (in m. aXX') ai/ri yi. Codd. Marc. B.C. adscriptum est to riis :

habet. Codd. etiam Ciz. Marc. B.C. habent aiiro a^avaffias rov o'v^avoij a^inov.

5. avriruvov] Cod. Vat. in fine paginae

tiir ad vitani, ideoque in piilchra admodum re- Quod si qiiid liabet ab alio, quod decidat inde,
gione, in ijjsa videiicet anima moveatur. Si quis oportet et aliiid ejus vice suppleri. Verum ob
autem forsan meluat, ne ruat ignis, is etiam in- id non manebit idem animal universum, si et ita
veniet, unde confidat, si modo consideraverit, res ipsa se habeat.
queinadniodum illic circuitus aninuf inclinatio-
nem omneni pr;evenit, circumducens fortitcr at- IV. Iteruin ratione animce atcjite corporis mundum
que sustinens. Sin auteni nihll |)cnitus ad de- ostendit esse perpetuum.
scensuni naturaliter habet monienli, certe, quo Veruntamen hoc ipsum jam non tam (|uoad
minus ibi maneat, non repugnat. Partes qui- qufesitum, quam quoad se ipsum spectat, videtur
dem, quit sunt in nobis in nostram compositae seorsum considerandum, an ahquid exhalet inde:
formam, cum constitutionem suam continere non ideoque cfeiestia nutritione qiiadam, et .si non
possint, appetunt partcs insuper ab aliis mutuari, proprie (hcta, videantur egere ? an forte, quo or-
quibus suo habitu conservcntur. At si e ca-lo
in dine iiiic senicl disposita sunt, naturaliter con-
nihil dcfluit, luilio prorsus ojjiis est nutrimcnto: (juiescant, neque dcfluxuni alicpicm patiantur .'

sin autem dcfluit inde aliquid ct extinguitur itcin, nunquid ibi solus sit ignis, vel potius ignis
ignem oportet vicissim alterum iihc accendi. quidem sit quam pluriimis, ca;tera vero illic ele-
 i84 PLOTINI ENNEAD. II.

ev Tot9 aAAoi? ^cooi^ ev toI^ Kvplot^ avTCov Tct a/jtetv(o eKkeyeTat t)

(pvat^, iraytov av ttjv hogav Trepl tov ovpavov ttj^ adavaaia^ \.a/3ot. G
Opdcog yap Kat AptcrTOTeX.7]^ ttjv ^koya ^eatv Ttva Kal irvp olov
' 8ta99
Kopov v^pt^ov' To 8e e/cet, b/xakov kcu ijpefjbaT.ov, Kal ttj twv acxTpcov
^Trpoacpopov cf>vcret. To 8e St] fxeytcTTOv, ttjv ^jrv^Tjv ecpe^rjg toI<; api-
aTotg Ktvovjiievijv , 8vva//,et OavjnacTTJj Ket/jtevfjv, ttox; eKcpev^eTai Tt
avTTjv etg to /xtj eivat, tcov aira^ ev avTrj TeOevTcov ;
/mtj iravTog he
Sea/iov oleaOat KpeiTTOva elvat e/c deov wp/jtrj/jtevrjv, avdpcoTrcov cnrei-
pcov eaTtv atTia? Tijg avve^ovaTj? Ta TvavTa. ''Atottov yap ttjv /catB
joOTToaovovv ^povov hvvrjOelaav avve-^etv, /jtTj Kal ael Trotetv tovto,
coavrep ^tci tov avve^etv yeyovoTog, Kal tov KaTct cf>vatv akkov, rj

TOVTOV ovTog, o ev TTJ TOv TTavToq eaTt c^vaet, kcu ev to2<; Kakcog
Tedetatv' rj ovto<; Ttvog tov /3iaao/x,evov Ka\ StakvaovTog Trjv avaTa-
atv, Kat otov ^aatketag Ttvo<; kclI ap^rjg, KaTakvaovTO<; ttjv -[jrv^rjg

i5cf)vatv. To, re /LrjiroTe ap^aadat

yap Kal rjhrj etprjTat) iri-C (^aTOTTOV
aTtv Kat tov /xekkovTog e^et.
irept Ata^i yap eaTat OTe Kal ovk
rjorj ;
ov yap eKTeTptiTTat to, aTot^ela, coairep ^vka kclI tcl TotavTa'
/i^evovTcov 8 aet, Kal to irav fjtevet' kcu el /x,eTa/3cikket ael, kcu to

2.
1. K-J^iois
viiym] Cod.
aiTi»] Co(i. Marc. TS.aVTi. ib. ivnei^ti — xij^ivfjv] Desunt haec in 13. fiixffofiivov] Cod. Ijeid. ^ta^tfitivev,
]\Iarc. C. raXit. Cod. Leid. Marc. A. Mon. C. Vind. A. Vind. A. foicteafiivov.
il). Tti; xiatuaiai} Cod. Med. B. xxi tk! 7. TiSivTuv] Cod. DaiTn. re SUtmv. 14. xai a^x.''!] Cod. Marc. A. n "fx^^»
u^xveceiai. 8. K^tlTTOya] CO<i. iMed. B. X^tlTTOV. Mon. A. xai a^;i;a("V.
^. T»i» (p>.iyx] Desunt haec in Cod. ib. «vSgwira/v] Cod. Vat. awriv, errore 15. aTOTov] Cod. Mon. A. aT^eorev.
Mon. A. solenni ex maJe lecto scribendi compen- 17. ^vXa] Cod. Ciz. IvXot.
5. Ti
C. Vind. A.
Ji 3ii] In Codd. Marc. A.
omissum
Mon. dio. 18. xa'i ti — ^ivij] Desunt haeo in Codd.
pro eo scri-
est ?ii ;
9. fftivt^oCffrjs] Cod. ^^ind. A. ^uh^ov. Leid. et Vind. A. Scribitur fiitTa0aXXoi
liitur in Codd. Ciz. Blon. A. Vat. ^ii. ffm. in Cfldd. Ciz. Darm. Med. A. Par. A.
6. xivouftitm] Ahest h»c vox in Codd. 10. Cod. Ciz. evttiffoZv.
oTO«vflyv] Abest xai post Codd. Ciz. Mon. A.
aii in
Dami. et Marc. B. Sed hic in m. anno- 11. n TovTov] Cod. Mon. A. totov.»1 Med. B. \'at. Sed Vat. in m. add.
tatimi haljet touto tv^tjT-ai tv aAXcw. Cod. Vat. n otTo-rov, in m. ut Kd.

inentii ah igne
penitiis sujierante ct attoUantur in manantem non judicaverit omni vinculo fortio-
altum per subiimia transferantur. Si quis cnim
et rem, is profecto causam omnia continentem igno-
adjunxerit jxnissiniam causam scilicet animani rare videbitur. Absurdum certe est opinari,
una cuni corporibus adeo puris omninoque me- animam, quie ad tempus c»lum continere potest,
lionbus quandoquidem et iii caeteris animalibus
:
non ctiam id semper efficere: perinde ac si per
natura pro membris principalibus eligit mcliora violentiam continuerit, quodve natura^ consenta-
is certe solidam de immortalitate
c»li sententiam neum est, aliud quicquam j)ra>ter lioc ipsum, quod
in niedium adduxisse videbitur. Recte enim et in universi natura situm est, atque in his, quie
Aristotelesait, flammam esse fervorem quendam,
puicherrime disposita sunt, consistit. Item quasi
et ignem velut ob satietatem injuriosum
atque quicquam possit vi quadam illata constitutionem
luxunantem. Ignis auteni cwlestis a>qualis est mundi dissolvere, ac veluti regnura et principa-
atque quietus, naturaeque astrorum accommoda- tum animae naturam labefactare. Proinde hoc
tus. Quod vero maximum est, cum anima opti- ijwum, quod nunquam mundus inceperit (alio-
mis jM-oxima, mirabili potentia prsedita sit, qua- quin absurdum fuerit) de futura ejus perseveran-
nam via quicquam eorum, quK in ea semel jio- tia facit fidem. Quid enim in causa esse potest,
sita sunt, hanc ipsam versus interitum non enim ele-
subter- ut mundus aliquando desinat .''

fugere poterit ? Si quis autem animam ex Deo menta mundi instar lignorum reliquorumque ta-
 LIBER PRIMUS. 185

irav fJuGvei, jxevei yap kol ?; Trj<^ /jiera/3oX.f]9 alrta. 'H 8e /JbeTavoia

Dr^? '^rvyV^y ^'^^ K^^ov eaTi, SeSeiKrat, bti airovo<; Kai a^ka^i)^ 1)

SiOiKTja-i^' Kal el irav olov re arofjba airoKecrdai, ovSev av aXXoiorepov

avTTj ylyvoiTO.
nw9 ovv ra Se kvTovda a-TOC^eia re Kal ^coas
Tct eKel /JbepT] /juevei,

ov fxevet i) (pTjcrlv 6 TlkaTwv, Ta /lev irapa deov yeyevr\Tai, to Se

;

evTavda t,Ma, irapa tCov yevojJLevoov Tvap avTOv dewv' yevofxeva Se

V.7rap eKelvov ov defJHTOv cjideipeadai. Tovto Se TavTov tw ecpegrjg
fjiev Tco Srjf/.iovpyco elvai ti]v -[jfv^yv t7]v ovpavtav, Kat Ta<; TffzeTepai;

Se' airo Se Tfjg ovpavlag IvSakfia avTTJg lov, Kai olov aTvoppeov airoio
Twv avco, Ta eTri yr]<; ^&a Ttoielv. "^v^crj^; oiiv fjiifjiovfjbevr]'; T0iavT7]<;

Ti]v eKei, aSvvaTovai]<; Se t(o kcu ^eipocn acofjbacTi -^prjadat 7rpo<; tt]v
FTTOiyaiv, Kcu ev tottco ^elpovi, kcu tmv elg t7]v avaraaiv krjcpOevTcov,

ovK eOekovTCOv evTavOa ovk ael Svvarai fieveiv, Ta

fjteveiv, Ta re ^coa
re acofJiaTa ov-)(^ bfJiOiU)<; KpaTOiTO av, wg av akkr]<; yjrv^TJ^ avTcov Trpoa- 15

e)(^u><; ap^ovayg. Tov Se bkov ovpavov eiTrep eSec fjteveiv, Kat ra f/,o-
pta avTov, Ta aarpa, Ta ev avTCo eSet' rj Trcog av hfieive, fjtr] bfioico?
KCtt TOVTCov fievovTcov Ta yap viro tov ovpavov, ovk eTt ovpavov
;

Vi fjtepr]' 1] ov fJte^^^pt aekrfvr]? b ovpavog' Tjfiei? Se 7rkaa6evTeg vtto TTJg

2. Cnd. Ciz. fiivot Iff-r/.

xivov i<rTt\ 10. a-jTo Ti T?)j] Aliest §£ a Cod. Vind. m. tuv ol^avuv. Altera correxit.
ib. Codd. Danu. ]Marc. A. (a
a^royi;} A. ly. ou /.oix^' — ^ovpavo;] Desuiit ha?c in
pr. in.) xroTo;, Cud. Vat. in niarg. ut ih. Cod. Ciz. avTo7; lov,
ecijTt:; /ov] Codd. Leid. Marc. A. (qui ueque antece-
raar^. Kd. ktovo;, 1 2. Cod. Ciz. Tti; lKi7.
t>jv IxiT] dens n haljet.) Mon. C. et Vind. A. (uter-
4. avrn ytyvotTo] Codd. Ciz. DaiTU. 16, a^^cijtrfi;] Cod. Ciz. t;^o6irti;. que ut Marc. A.)
aoTO). 17. Tot aiTT^a] Cod. Ciz. Tcc ffT^ecTcc, ib. iiTo TYi;] Codd. Med. A. (a pr. ni.)

j. Tx li] Codd. Marc. A.B.C. Vat. Sequitur in Cotl. Jlon. A. i-i i\ iv, et Par. A. yra^a TYt;. In Cod. Vind. A.
Ta y. Et sic paulo inferius. 18. tov oi^avov] Cod. 3Iarc. B. a pr. desunt ha?c vocalmla cum sequente.

lium conteruntiir. Cum igitur scmpor nianeant, maiia a diis Deo genitis sunt effecta : facta vero
nimirum manet universum. Manet quinetiam ab ipso Deo nefas est intern-e. Id autem idem
si continue commutantur, niliilominus permanet est, ac si dicatur, proximam post mundi arcbi-
universum quippe cum mutationis causa per-
: tectum animam esse CEelestem nostrasque simili-
severet. IVIutationem vero mundi futuram aii- ter ab ij^sa ^ero CEclesti imaginem quandam pro-
:

(juaiulo ol) (|uan(lam anima? ]Kcnitentiam opinari, duei, ac velut a sujieris defluentem terrena ani-
vanuni esse, alibi demonstravimus pra-sertim : malia facere. Cum igitur imaginaria beec anima
cum gubernatio mundi procul ab omni labore et superiorem pro viribus imitetur, neque tamcii
detrimento sit posita. Quinetiam, si quando cor- omnino id assequi possit, projjterea, quod dete-
pus totum disperdi queat, niiiil tamen cx lioc rioribus ad ojjus suum utatur corporibus, loco-
animw accidet alienum. quc rursus dcteriori, eaquc in unum conciliare
contendat, qua' vix congrediuntur, et congressa
V. Solvit dubium, cur calestia maneant poiius, qnani in unum invita manent, nimirum animalia ha'C
suhccEtestia. non senijicr vivere possunt. Et corj)ora ba^c
At curnam jiartcs caL-lo consistunt in cie- .''
haud similiter valida jjotestate tenentur: quij)pe
menta vero apud nos, animalia minime ? For-
ct cum ali.a bis anima proxime dominetur. Proinde
san, ut inquit Plato, proj)terea, (juod illa (juidem si totum ca-lum j)erscverare dcbct, ejus quo^iue
ab ij)s(> Deo sunt facta, sed luec ajiud nos ani- partcs, scilicet stellas, oportet perseverare : alio-

VOL. I. u b
 i86 PLOTINI ENNEAD. II.

8i8o/bL6P7]<^ Trapa rcou kv ovpavco decov i/^t^'^?, Kal avrov rov ovpavov
Kar eK€LV7]V, Kol avveafJbev rolg crco/jLacriv' 77 yap aXXrj ^jrv^T], Kaff ijv
rjijuel^;, rov ev elvai, ov rov elvat alTta. 'HSrj yovv tov acjo/xaTog \ 00
ep^eTat yevo/Jtevov , fjutKpa e/c koytcr/jtov Trpog to eivat avXXafJt^a-
5 vo/Levr/.

'AAAa TTOTepov irvp /Jtovov, kcu el airoppel eKeWev kclI helrat rpo-

(pri<;, vvv CTKeTrreov. Tm /lev ovv Ti/Jtatco to tov TravTog croi/ia

TveTrotr]KOTO<; irpcoTov e/c yrjg Kat irvpog, Iva bparov re jj, 8ta to irvp,
CTTepeov 8e 8ta t7]v yijv, aKokovdelv ehoge Kctl to, acTTpa wotelv ov
ioirav, aAAa to 7rX.e7crTov Trvpog e^etv' eiretS^] Ta acrrpa to aTepeovw
(patveTat e^ovTa. Hal tacog opdco? av e;^ot, crvveTrtKptvavTog kclI

T\kaTU)Vog Tco etKOTt T7]v yvcjo/JLi]v TavTr]v. Tlapa /lev yap t^? ala-
dyaecog, Kara re ti]v o^^tv, Kara re t7]v rrjg dcpT]? dvTtk7]\l/tv, irvpog
e^etv TO TrkelaTov 7] to irdv cpatveTat' 8ta 8e tov koyov eTriaKOTrov-
\^atv, et To aTepeov dvev yr]<; ovk dv yevotTO, kcu yrjg dv e^ot. 'T8a-L'
Tog Se Kat depog Tt dv SeotTo ; dTOTrov re yap So^et vSaTog elvat ev
ToaovTco TTvpt' 0, Te dr]p et evetr/, fjbeTa/Bakkot dv elg Trvpog cpvatv.

1. Toy tfv^avoD] Ctxid. ^larc. A.B.C 8. Ti^otr^Kon] Ita, pro Ts^aJvjJsoTo,-, .scri- 14. i^^iivTo] Edit. fxti. Sed Codd., prae-
h. 1. poiiunt dist. niin., eiiinque post \ku- Iiendum esse visum est ex Codd. Dann. ter Ciz., omnes i;^;!(v ro. Sed Vat. in m.
v»jw toHunt. Ciz. Marc. A.H.C. Mon. A.C. Med. A. ut Ed. Jo. Philopon. t^tiv.

2. Cod. \'ind. A. ffvviviv,

iryvjffjiisv] li. Vat. Jo. Philopono adv. Pnxlum. ib. n To rrav] t'od. Vat. « to ^av.
3. 'HSi; youv\ Cod. IMoil. A. niv yoLO, ib. xai «rwofli] Abest xai a C(xld. Leid. I ^. £1' To] Edit. ils. .Sed Ficin. et Codd.
Paulo ant(! Cixi. Vat. a pr. m. liabet U Marc. A. iMoii. C. Dann. Marc. A.B.C. flled. A.B. (ex
ili-a/, scd in in. iv uvai. ib. Vva ofaTsv ti] Cod. Dami. riva. pro cori.) Vat. et Philop. habent tl. .Sed
4. <»t/XXa,a/5«>o/t!»>j] CVxid. Dann. I\Iarc. 7va ; A. omittit te.
\'ind. \'at. in m. tis.

B. Par. A. ut marj;. Ed. ffuvixXfzfi^avo- 9. irTiei«v h] C(Hid. Marc. A.B.C. Mon. 16. IfoiTo] Codd. Darm. et Par. A.
fiivtj. Cujus verbi compositi niliil exem- A.C. Par. A. Vat. imffiv, Vind. A. to yivoiTo. Mox Philopon. aro-rov Tt ^a^ Soj-
plomm in Lexicis. In Cod. Vat. bis ffTlpfoy, iiiv wSaTo; iTva( ixro; oy TaJ Tu^i.
scribitur Xa.ajGava^ev») in vertenda j>agiiia. ib. affT^a ^oitiv] Cod. Darm. a-ro^a 17. a«^ fi Codd. IVIarc. C. Mon.
ivftj}]

In marg. est : iruviKka^^av. al. rvXXafc^. Toiirv.Codd. Marc. A.B.C. post miiiv ha- C. oniittunt In Cod. \'al. scribitur
ti.

In eod. Cod. abest proximum in m. £•', bent distinctionem majorem. JMox Phi- avJj^iv i"vj : in m. ut in Ed. Jo. Philojion.
add. lop(HIUS iTiJ T« affT^a TO ffTi^. oTf avi^ titv n fcfTafo. in Schol. Paris. oVi
7. vvv (r«£xT£ov] Abest vi/v a Cod. \'ind. 10. To ffTtpiov} Codd. ^larc. B. 3Ion. ar^ Ts iTiv, vi fi. in edit.
A. C. ffTtpftov, et sic paulo iuferius.

qiiin i|uonain jiacti) nianerft, nisi illae similitcr unde indigeat nutrimento.'' Cum igitur Tima?us
perdurarent Qwv cnim sunt infra Civlum, non
.''
niundi corpus ex igne jjrimum terraque compo-
am])iius sunt civli partes aiioquin noii usque ad : nat, ut per igneiii quidem videri, j)er terram vero
iunam duntaxat ca4um protenderetur. Nos au- solidum esse tangique valeat con.sentaneum esse :

tem formati ab anima, quic a diis civlestibus tra-
dita est, ij^soque c;tlo secuiidum iilam corpori-
bus colia?remus. Alia namque anima, per quam
ipsi sumus, non ij^sius esse, sed bene esse, causa
est. Accedit eniiii facto jam corpore, parum ra-
tione simul ad esse conducens.
VI. Soium iri calo esse ignem,
videtiir, ut et astra non totum quidem, sed plu-
rimum iiabeantigneum: quandociuidem astra soli-
ditatem hiabere videntur (apj)arent). Forsan vero
recte se id habebit, quij)])e cum Plato senten-
tiam hanc j^robabili ct apparenti ratione confir-
met. Nempe al) ij)so sensu tum per aspectum,
tum per tactum jjiurimum, vel totum, ig-neum
et quodlihet in se purum aj)paret (videtur) iiabere per ipsam vero ratio- :

esse, sed in quolibet esse qualitutes quasdam etiam nem considerantilius, terram insuj)er liabere pu-
aliorum. tabitur, siquidem soliduni abstjue terra esse non
Deincejjs considerandum restat, utruni solus jwssit. Sed curnain acjua et aere indiget ? Ab-
in caelo sit ignis et nunquid inde defluat aliquid, surdum enim videri potest in igne tanto esse
 LIBER PRIMUS. 187
100
'AAA' 8uo (TTepea, ciKpcov koyov e^ovTa, 8vo /xeacov SetTai, aTroprj-
el

aecev av tl<;, el Kal ev (pvmKOig ovTcog' eirel Kal yijv av tl? vSaTt
/xi^etev, ov8evog Seydel? /Jbeaov JLl 8e KeyoL/jbev, evvirap^eL yap ySr] \

Bev TTj yrj kcll tui vSutl to, aXXa, hogofjuev tao)^ tl keyeLV' etTroi S" av
Ti^, akk' ov 7rp09 To avvhrjaaL avvLOVTa Ta 8vo. Akk bjbtco? epovfjtev r,

ySi] avvSetaOat, tco e^etv eKaTepov TravTa. 'AAA' eirtaKeTrTeov el

avev TTvpog oi);^ opaTov yij, Kal avev yrj^, ov aTepeov irvp' et yap
TOVTO, Ta^a av ov8ev e^ot ecpt' eavTOv Trjv avTOv ovaiav, aXka iravTa
/xev fxefJbtKTat. AeyeTat 8e KaTa to eiTLKpaTOvv eKaaTOV, eireL ov8e
ETr]v yrjv avev vypov cpaat avaTrjvat 8vvaadaL' Kokkav yap eivaL Trj jo

yy, Tr]v v8aT0<; vypoTrjTa. ' Akk' el kcll 8o)aof/,ev ovtco^, akM eKa-
aTov ye cltotvov keyovTa elvaLTL, ecp' eavTOv fxev fjir] SiSovaL avaTaaLV
avTcn, fieTO, 8e tcov akkcov bfjtov, ov8evo9 eKaaTov bvTog. Hco? yap
av etr] yrjg (pvaL?, kcu to tl r]v elvat yr], fJbr]8evo<; bvTog fjtoptov yr]<;,

yi] eaTtv, e't fjtr] koX v8cop eveir] 6/9 KokkyaLv ; tl 8' av Kokkrjaete 15

Y fJL^T] ovTog okco<; fjteyeOov<;, b Trpog akko fJtopLov avve)(^eg avva\jreL ; e'L

yap KOt bTLOvv fn,eyedo<; yr"]? avTr]<; eaTat, eaTaL yr]v cpvaeL Ka\ avev
v8aT0<; elvaL' y et fxr/ tovto, ov8ev eaTat b Kokkr]aeTat vtto tov

1. u.x.ot„w xi,yi',\ Edit. >.','yuv^ sed C'od(l. m. oliehnn habet. 14. Ti ^v slvai] Codd. .Marc. B.C. 'Vat.
Ci-/.. Slon. A.C. ^'ind. A. Xo'701/, Codd. il). Cod. Par. A. So|ai^£v.
5f|fl^£>] Ti «V, bene; relifiui ti riv. Pro j-S Cod.
Leid. Darni. Marc. A.B.C. Vat. xiyn. ;. o^aT-ov yn\ Cod. IVIarc. C. h y^. Ciz. yh.
Sed Vat. in m. ut. Jo. Philopon. «x^ww 8. Toix''^'] fodd. Marc. A.B.C. Mon. 15. yyj 'iffTiv] Cod. Marc. C Iffn yr,.

Xflj/flv 'i;^0VTa %i)0 /x'trov ovrit in Schol. Pari- C. Vat. Toix.' *'" lenius. ib. Ti 5' Desunt ha*c in
uv xoXXvffsn]
sino se<l 5t)a ^ffl-A^v h.^rai in editione. ib. ip' 'tuvToi'] Codd. Leid. Vind. A. Codd. Ciz. Edit. K!,]Xvaiii. .Sed Marc. A.
2. 'fv<riKo7;\ Cod. \^ind. A. ipi,To7;, sed 00^'. Mon. A.C. Vat. (in m. add.) Vind. A.
correctum in •pviriKoi;. Jo. Philop. <puctKo7; ib. Tm avTov\ Cod. IMed. B. ccvtov. In Codd. Dann. Marc. B.f:. jlled. A.B.
11. Tm uSaT^j] Cod. IVI(^n. A. tov. scribitur KoAXtiffin, ut legit Fic. et legen-
ib. E^E* Kfii\ pro i^', Codd. prfeter
Ita, ib. iXX' 'iKxoTov] Codd. Marc. A.B.C. dum uti(iue est.
Par. A. et Vind. A., omnes. \'at. «XXa. Cod. Par. A. ffvvd^oi.
16. ffvva^^ii]
ib. 'ulttTi |a/'>ii=>] Cod. Blarc. C. omit- 12. ffvffTxffiv ayrai] Cod. Marc. C. lev- 17. a.vT^ri; Cod. Par. A. avTr,.
'iffTai]

tit 'v%CiTl. rov. Pro ^iTcc Vat. Karei. Vat. omittit 'iffrai alterum.
ri aXXa] C(Mld. Jlarc. A. IMon. A.
4. ib. l^' 'ia.vTov — 'iKixffTov] Desunt hfec in 18 £(Va(* 71 TOV t(5o!Tfls] DeSUUt lltPC

C. \'at. Vind. xai to. oix>.it. Sed Vat. in Cod. Leid. in Cod. Ciz.

aquaii). Aer auteni si illic insit, in naturani nihil in se ipso suam hahehit cssentiam, sed erunt
ignis subito pernuitahitur. Verum si solida duo cuncta confusa. Ap])ellahitur autem quodiihct
rationeni haheiuia extremorum, duohus indigent ex eo, tiuod imevalehit in ipso si(]uidem aiunt :

niediis, ambiget forte quispiaiii, nunquid in re- terram ahsipie humore sihimet coha?rere non
hus etiam naturalihus res ita se haheat quaudo- : possc acjune nanujue humorem terr;f glutinum
:

quidcni terram quis aquje perniisceat, nullo ad esse. Verum si et ita id conccsserimus, attamcn
hacc concilianda medio indigens ? Quod si dixeri- absurdum fuerit, dicere quidem, quodlibet aii-
mus, tcrr.T? et afiua- inesse jam reliqua, nonniliil (juid esse, nequc tamen in se ipso constitutionem
forsaii atterre videhimur: sed ohjiciet alius, reli- sibi i[)si su|)))editare sed duntaxat una cum cie-
:

qua illa ad duo coiuilianda niinime conspirare. teris, uhi videlicet nullum in sc ali([uid sit futu-
Veruntamen dicenius jnm invicem colligari, ((uo- rum. Quo enim jm-to terrie natura erit, atcjue
niani utruiu|ue |)ossideat omiiia. Cicterum con- i[5sa cssenlia terra', cum nulla terra; portio sit id

sideranduni est, an ahsque igne terra videri non i))sum ((uod terra est, nisi et aqua insit ihi [^ro

possit et rursus sine terra ignis .solidus essc noii

: glutino? Pneterea quidnam ihi conglutinahit,
valeat. Si cnim ita natura sit institutuni, forsan ubi luilla sit magnitudo, rjuani ad [iroximani [);ir-
u b2
 i88 PLOTINI ENNEAD. II.

I oo
vSaro^. 'Aepo^ 8e rc av SeocTO yrj<; ojko^ Trpog to eJvai, cti aepog
/j^evovTO?, irplv juieTa/BakXeiv ; Trepl 8e TTvpo<;, elg fjLev to yr] elvai,
ovK ecprjTac' et? Se to opaTT) elvai, Kal avTi] koi Ta aXXa' evkoyovG
jxev yap o-vy^copeiv, irapa (pWTO? to opaaOac yiyveadac. Ov yap Sy
5to o-koto? bpaadac, akka fjcT] bpaadac <paTeov' ojo-Trep t7]v a^jroipcav
/j,7] aKOveadac. ' Akka Trvp ye ev avTjj ovk avayKi] Trapecvac, (pco^

yap apKec' ^ccov yovv Kal Ta -^v^poTaTa irokka, kafJUTrpa Trvpbg avev
akk' eveyeveTO (pi]crec Tcg, koc e^pcocre irplv airekdelv. Kat Trepl I O l

vSaTo? 8e aTToprjTeov, ec juct] eaTcv vScop, ec /xi] y?;? kci/3oc ; arjp 8e

lOTTCog av keyocTO juceTe^ecv yr]<;, evdpvTTTO? mv ; Uepl Se Trvpb^, ec yrj^
Sec avTca, to crvve^e'; irap avTov ovk e^ovTC, ovSe Tb SccjcaTaTOv Tpc-
XV' V ^^ CTTepeoTTjg avTco, ov KaTa tijv ScaaTacrtv ttjv Tpc^Vi aXXa
KaTa Tnjv avTepecacv SrjkovoTC, Sca ovk eaTac, y cpvacKbv acajxa' B
tc
aKkTjpoTT)? Se, jjcovtj' eirel Kai to ttvkvov tco j^^pfcrr/) vSaTC ovtc
yfj
^STrpoaycveTac, ov yrj? 7rpoayevo/j,evrjg, akka irvKvoTrjTO^ rj Trrj^eco^.

Kac TTvp Se ecp' eavTov, Sca tc yjrvxV'^ irapovarjg, ov avaTrjacTac Trpbg

Trjv Svva/jccv avTrj<; ; Ka\ ^coa 8e Trvpcva eaTC Sac/Jbovcov. ' Akka
Kcvijaco/Jbev to Trav ^coov eK TravTCov tijv avaTaacv e^ecv ; rj Ta eirc

2. li Tfj»;] Codd. Wiirc. A. JIoii. C. u^Of^rtTlov. 15. jr^offyivofj.ivns] CchIiI. 3Ied. B. \'at.
A^^ind. A. 5i tou ^vpos, ib. Xafiei]Cod. JMarc. C. ?.u(or!. 'TpoffyivofAivTis.

3, xai avTii] Codd. Darm. Jlarc. i?. 10. ti/^^vxTos] Ed. a^^uTTos. I^ed Codd., 16. i?' iccvToZ] Codd. Jlarc. B.C. Darm.
IMed. A. Par. A., niarg. Vat., ut jiiarg. j)ra?ter 3Ion. A., omnes cnm marg. Ed. Med. A.B. i^' avToi.
Kd. ai/To. ivi^vTToSf quod legit etiain Fic. 17. Ttiv iuvtftiv] Post hanc vix^em ab-
8. uX\' cii!>i>iT«] Edit. iymTc. Sed Cod. 11. T{i;^;] Cod. ^'at. Tfi-^rl. mmpitur Cod. \'ind. A. deticiente folio
Vat. ixxa. Codd. Dann. Blarc. A.I5.C. 1 2. « i't — Tr.v Tpi^i^n] Desnnt lia^c in dimidiu usque ad /.tvitoTaTov.
iMoii. A.C. ,M(hI. A.I!. Vind. A. (e.x Codd. Leid. .Alarc. A. Jlon. C. Vind. A. ib. icTi iaifcevaiv] Cod. A'at. laif^ovinv
corr. cnni antea scriijtnni fnisset iviyinro') 13. avTi^tiffiv] Cod. Vat. avrigiCiv, in iffTiv.

hadent hsyivtTo. Legit etiani Fic. m. ut Ed. 18. xitiffu/iiv] Codd. Marc. A.C. Mon.
9. avo^vTiov] Codd. 3Iarc. A. 3Ion. C. ib. « (pimKit] Cod. Par. A. i'. A.C. Par. A. (e.i corr.) Vat. xiviiirtftiv.

tem contimiationc connectat ? Si cnim ([iiantaliliot De aqua insupcr cst ambigendum, an neqiieat
terra? ipsiusfucrit ma^nituclo,liccl)it tcrrain suaptc essc acjuain, nisi ternc sit particeps Acr item .''

natura sine aqua consistere : alioquin nihil am- quanam ratione terra> particeps ap]iellabitur, ciim
plius erit, cjuod ab aqua conglutinetur. Itcni terra; sit mollissimus, et penetrantibus quam facillime
moles quiclnam ad lioc, ut terra sit, aere indige- cedat De igiic autem dubitatur, num ipsi opus
.''

bit, aere adhuc manente antcc(uam transmute- sit terra, c^uasi videlicet continuitatem ex se ipso
tur ? Ignc vero terram ad hoc, ut tcrra sit, egere non habcat, ncque trinani dimensioncm, [quate-
non est dictuni scd ad lioc ipsum ut et haec alia
; nus corpus est naturale] soliditas vero in ipso :

spectari possint, igne indigcrc coiiccssum. Ra- non pcr trinam dimensionem, sed per quandam
tioni iiamcjue consentaneum est conccdere, aspec- repercussionem forte ponetur (cjuam ob rem non
tum a luniine fieri. Neque enim videri tenebras, erit, quatenus est corpusnaturale). Durities au-
sed non videri dicendum, quemadmodum silen- tem aspera tantum convenit terra; quandoqui- :

tium non audiri. At vero igneni inesse terrai dem densitudo auro, quod aqua est, competit,
nequaquam ncccssarium est sufficit enim lumen. : non ob terram quidem, sed propter densitudi-
Si cjuidem nix ct frigidissima multa abscjue igne nem glutinumque concretuni. Proinde ipse cjui-
sunt lucida : cjuamvis dixerit aliquis aftuisse illic dem m se ipso ignis cur non pra'sente aninia se-
ignem et illa, antequam discederet, colorasse. cum ipso ad aniniae potentiam connectatur Sunt .''
 LIBER PRIMUS. 189

101
ryri<; tl^ ^pet^ yrjv 8e el<; tov ovpavov atpecv irapa (pvcnv eivac, Kal
evavTiov Toig vtt avT-fjg TeTay//,e'vot?' (TV/jtTreptayetv 8e ttjv Ta)^taTT]v

(bopav, yer]pa acjo/JtaTay ov irtdavov elvat' ejutTroStov re Kot Trpo? to

(pavov Kal kevKov tov eKet Trvpo?.
''lcrco? ovv ^eXrtov ^pr] ctKovetv tov TlX.aT(ovog keyovTog , ev /xev tw s
7ravT\ Koafjt(o 8etv elvat to TotovTov aTepeov, to avTCTVTrov ov, iva re
1)77 yij ev ixecr(o t8pv/jtevi] eirt^adpa kclI Totg eir avTrjq /Se^rjKocrtv eSpata

y. T(i re ^wa Tct eir aiWijg, e^ avayKT/g to TotovTov aTepeov e^y' V

8e yrj to /lev elvat avve^T]^, irap avTrjq e^y, eTrtka/jtTTOtTO 8e viro

•7Tvpo<;' /JteTe^etv 8e 'v8aT0<;, jrpog to /Jtr/ av^fjtrjpoV e^y 8e Kal /jtepuiv 10

7rpo<; /lepr/ /Jti] Kcokveadat avvayooyr/v, aepa 8e Kovcpt^etv yr]<; oyKOvg.

/jte/Jtt-x^Oat 8e tco ctvco TTvpl, ovk ev rrj avaTaaet toov aaTpcov ti]v yrjv,
l". aAA' ev Koa/Jt(o yevo/xevov cKaaTOV, Kat to irvp cnrokavaatTtTr]<;yr]<;,
wairep kclI ti]v yrjv tov 7rvpo<;' Kal eKaaTOv eKaaTCov, ov^ o)? to
aiTokavaav yeveaOat e^ a/Jtcpol.v, eavTov re kclI akka 15
ov /xeTea^ev,
KaTct Tr]v ev Koa/Jtoi KOtvcovtav ov, haTt, ka^elv ovk avTo, akka Tt

1. Tti £^£7] Cod. Ciz. Ti i^ii. ib. fiilirtKoiriv — irr alTrti] Uesunt ha?c 'ix--i) -^led. A.B. Par. A. 'ix'» S'.

VT avTrii\ Edit. iiT' nvTOii^&eA Codd.

2. in Codd. Jlarc. A. Mon. C. Vat. Sed II. -jr^ls
("^f»!]
Codd. Darm. Marc. B.
Leid. Marc. A.B.C. Mon. A. Jled. A. Vat. iu m. Iialiet addita. Par. A. "Tr^os Ta fci^ri.

B. Par. A. a.LTr,s. Iii C!od. Vat. scrip- 8. ToiovTov] Codd. Dann. IMarc. B. Med. ib. irvvxyaiyijv] Cod. Ciz. ffvvayaiyr,.

tiim qiiidem est extJToi;, sed literae oi punc- A. Par. A. toiovto. ib. ai^a §;] Cod. Vat. aii^a.
tis infra lineam notata* siint. ib. aTi^ior 'ixx>\ Edit. £,ta/, sed Codd. I 2. T*jv yriv] Cod. Ciz. Tris y^s.
3. y.vocc ffufjiara] Ita cum marg. Ed. Leid. Marc. A. Mon. A.C. 'ix';. Vat. 14. 'inaffTov 'ixa./7Tuv] Deest vox poste-
pro viKfa, (juod est in Ed., Codices exhi- 'ixii, in ra. 'ixoj. rior in Cod. Darm.
^

l)ent ad uimm omiies, nisi quod Vat. 9. Taii ailTri; 'ix''^] Edit. 'ixoi, sed Codd. I ^. Cod. 3Iarc. C. uToXavffai.
arroXKVffav]
nxoa in inar^. habet. Leid. Jlon. A. ftled. A.B.
Sed xai rra^. ib. xai ov Cod. Ciz. xai ToTs
fiLiT'iffxiv]

7. inlidifa] Codd. Marc. A.C. Vat. iii Cod. ^led. A. vox «ay, ut spuria, punc- ovv fA. In marg. yod^i tIs pro to7s. Codd.
fiTi ^a^^a. torum circulo cii'cumdata est. lu Codd. Marc. A. Mon. A.C. Vat. xaJ to7s ov.
ib. TOi; ET* avTrii] Ita, pro Trj:, Codd. Ciz. Leid. est V;^^. J\Iox conjicias fHT- Vat. autem in m. habet obelum.
Ciz. Marc. A.B.C. Mon. A. Med. A.B. s^d libri
't-XV, omnes fj.iT'i-^ui et Intinitivi 16. 'iV KOafJ-u] Cod. Vat. 'iV TM KOfffiO).
In Vat. est toi; It' aiiToTs, sed in marg. recurrunt. ib. 'ov, 'iffTi] Edit. av, sed Codd. Ciz.
avrns. m
Cod. quoque Med. A. correctum ib. s;^;>i Ss] Codd. Ciz. (hic sine 2=) Leid. I\Iarc. A.C. Mon. C. Vat., ut marg.
est avToif, Darm. Marc. A.B.C. Mon. C. (a pr. m. Ed., ov pro ov, et ita etiam Ficin.

oiiim et iffnea daMnonum animalia. At ita im- cam incedentibus stabilissimum animaliaquc tcr- :

miitahimus id, quotl dicitur universum animal ex rena necessario talem quandam habeant sohdi-
universis essecompositum ? Forte vero qiils ani- tatem terra vero hoc ipsum, quod continua sit,
:

malia terrena composita sic esse concesserit ter- : ex se ipsa ]iossideat: illustretur autem ab igne,
ram vero in ciElum attollere, contra naturam esse jiarticeps quoque sit aqua^, ad ariditatem nimiam
dicet, contrariumtiue his, quas in naturae ordine devitandam habeat insujier facultatem, qua noii
:

di.sponuntur. Jam vero nulla ratione videri jjro- jirohibeantur jwrtes ejus cuni jiartihus consjii-
bahile, ut celerrimus c.elestium cursus terrena rarc: aiir denique terra' niolem quadam levitate
in se corpora perferat. Denique tcrram nitori suffulciat. Meminisse vero ojiortet, terram non
splendorique caelestis ignis impedimento futu- ita misceri igni subiimi, ut in ipsa stellarum coni-
ram. jjositionc connumeretur :sed cum in uno niundi
VII. Confirmat idem auctoritale Platonica. corjiore singula collocentur,nimirum et ignem ali-

Forte operiL' j^retium est audirc Platoncm di- quid habere tcrreni : quemadmodimi et terni
centcm, oportere in universo csse tale quiddam ignei alicjuid habet. Ac sinnniatim singula lia-
solidum, (juod videlicct sit resistens, ut terra in bere aliquid singulorum, non adeo quidem, tit,
medio coUocata fundameritum sit omnibus per quod dicitur aUa possidere, ex utrisque consli-
 190 PLOTINI ENNEAD. II.

10 I
avTov' oiov ovK aepa, aA.X.' aepog rrjv aTraXorr/Ta' koI rrjv yrjv,
TTvpog ryv ka/jb7rpori]ra' ri)v he fMt^tv, iravra hihovai, Kal ro crvva/jb-V
(porepov rore Troteiv, ov^l <yrjv /novov Kal rrjv irvpog (pvaiv, rr/v are-
peorrjra ravrrjv Kal ri]v TrvKvorrjra. ^laprvpel 8e Kal avro<; rovroi^,
SeiTTcov' ^cog avrj^jrev 6 6eog rrrepl rrjv Sevrepav airo yrj^ TrepKpopav'
rov r]X.tov keycov, Kal Ka/Jbrrporarov ttov Keyet akka-^ov rov rjktov, rov
avrov Se kevKorarov' cnraycov r]/xa<; rov akko rt vo/zi^etv, r/ irvpo?
elvat. irvpo^ he ovSerepcov rcav etScov avrov rcov akXcov, akka ro cficog, G
6 <pr]crtv, erepov cpkoyog eivat' dep/jtov 8e, Trpocrr/vo)? /lovov' rovro he
loro (pct)^ aS)fJLa eivat' airocrrtk^etv 8e a-K avrov, ro b/jtcavv/xov avrco
cf)co(;, b 8ij (pa/jbev Kal acrco/xarov etvat' rovro Se air eKeivov rov \Q>1
(pcoTO^ Trape^ecrdat, eKka/nrov e^ eKetvov coairep av0o? eKetvov Kal
crrtk7rvorr]ra, b 8r] KCti eivat ro ovrcog kevKov croo/Jta. r]/iel<; Se ro yer/-
pov 7rpo<; ro ^etpov ka/il3avovre<; , rov IJkarcovo? Kara rijv arepeo-
i^rr/ra ka^ovrog rr]v yr]v, ev rt yovv Sr] yr]v bvo/iat,o/Jbev y/xet^, Sta-
(popag yijg eKetvov rtde/Jtevov. Tov Srj rotovrov 7rvpb<; rb (pco^ 7rape-

^ovrog ro KaOapcorarov , ev rco avco ro7rco Ket/ievov, Kal Kara cfivcnvB

eKei 'iSpv/jtevov, ravrrjv rrjv (pkoya ovk eTrt/ityvvcrdat rol<; 6K€t vtto-

2, vdvrens ^i^enai] Omnes Codd.ut marg. 9. « ^nffjv To ^Hi'] Desunt haec in scripsi, eum id exhilieant Codd. omnes.
Ed. ^dvTu. Ita ct Ficiii. C(Hid. Leid. Jlarc. A. A.C. Vat.
."Mon. 14. TTiv ffnpioTZTa] Alicst Tnv a Codd.
^. ov^t^t y^v] C"odd. Ciz. Darm. Marc. (in in. add.) Vind. A. Darm. et Marc. B.
A.B. Mou. C. Med. A.B. Vat. .i yh. 10. dxotTTiXliiiv] Codd. Ciz. Marc. A. 15. yovv dii yr,v] Abest yovv a Codd.
Ficiniis jtleniiis lia*c reddit, quasi addituin ^lon. A.C. Vind. A. dTotrTiX^ov. Darm. -Marc. B.C. Med. A.B. Scribitur
sit « ^t>o ft^vtiv ytLi y7,i pviriv. ili. aiT» ) Codd. Dami. Marc. 1$. Med. Ti pro 5« iii C(k1. \'ind. A. Abest yriv a
6. aXXa-^ot/ rov] Cod. Vat. aXyd tov- A. Par. A. ^'at. (in marg.) ut marg. Codd. .Marc. A. Mon. A. Vat. Sed \'at.
T0V, in m. ut Kd. Ed. atiToZ. habet eam v(M*.em in marg.
7. ^tvKoraTov] Cod. Ciz. ktvxoTnTi, Iiide 1 2. tKXd/^xov] Cod. Vat. iK>.dfiruvy in 16. T« (pi)s] Codd. Marc. A. Mon. C.
al) h. 1. pergit C(h1. Vind. A. m. n. Med. B. Vind. A. toZ ^^s. Vat. tov ^u.
8. otfiiri^eiiv] Cod. Marc. C. oiiilri^av. 13. o*T«f ] Ita, pro ovTbJS^ ex marg. Ed. TOf, in m. ut Ed.

cx se ipso atque cx co cujus cst

tuatiir, vidclicet qualitatcm pneter iunien, quod (juidem esse ait
])articcjis : imo
ijjsa uiundi coinniunionc ritc
in a flamma divcrsum calorcm vero lencm tantum
:

situni, non tani altcrum, (|uani aitcrius nonniliil at([uc suavem. Itcm lumen hoc esse corpus :

accipiat nou ij^sum aerem, scd acris ij)-

: velut emicarc autem ab ij)so hmicn aecjuivocum, quod
sius li([uiditatcm sic ct terra non tam ifrnem,
: osse dicimus incorj)orcuni quod quidem ab illo:

quam igncani claritatem. Mixtio auteni ipsa ad- lumine jiendet, cx ilio micans quasi flos ejus at-
liibct omnia et utrumque conflat in unum, non que nitor, quod utique vere tlicitur corpus al-
terram quidem tantum, atquc naturam ignis, vel bum existere. Nos autem, quod terrenum dici-
io-nem tantum,atquc tcrra> naturam, videlicet so- tur, in deterius accijiere consuevimus : quipjie
liditatem quandam densitatemque ejusniodi. Tes- cum Plato terram jjro soliditate quadam accipiat;
timoniiuii liis Plato ipse perhibet diccns " Ac- : nos vero ununi aliquid tantum terram appellare
ccdit Deus lumcn circa secundam a terra sj)h;p- solenius, cum tamen ille difterentes in terra con-
ram :" soicm certe significans, quem alibi nuncu- sideret qualitates. Cum igitur talis ignis j)uris-
pat splendidissimum, eundemque nitidissimum. simum pra?beat lumen, ij^seque in sede sublimi
Quihus in verbis omnem a nobis opinionem abigit resideat, ibique naturaliter habitet, non est pu-
susj)icantem, aliquid illic esse aliud j)r;cter ignem. tandum nostram hanc flammam sujierioribus esse
Significat quoque, nuilam adesse ignis aliam permistam, sed ad certum spatium percurren-
 LIBER PRIMUS. 191

^^'^ tlvo^, a7roa/3evvva6at,

kT^TTTeov, akka (j^Oavovaav /J^e^pi TrketovL

evTvyovaav aepc, avekOovcrav re ^6Ta yrjg pnrTecrdac KaTco, ov 8vva-

fjb€V7}v vTrep/Bacveiv irpog to avco, KaTO) 8e Trjg creki^vrj^; lcTTaadac,

CCoaTe Kal keTTTOTepov Troiecv tov eKel aepa, kcu cpkoya, ec fjcevoc, /xa-
pacvojuc6V7]v, eh to TrpaoTepov ycyvecrdac, kccc to ka/jLirpov fjcT] e^ecv, ^

ocrov eh rijv ^e^acv, akk' y oaov irapa tov (f)C0T0? tov avca evavya-
^eadat. To 8e (^w? 6Kec, to fxev TTOCKckOev ev koyoc? To7g aaTpocg,
coa-nep ev toI<; fjteyedeacv, ovtco kccI ev Ta2g ^poatg ttjv Scacpopav
epyctaaadaC tov 8' akkov ovpavov, elvac Kal avTOV tocovtov cpcoTO?'

DyLt?; bpaadac 8e, keiTTOTTfTC tov ao)fJcaTO<;, Ka\ Scacpaveccc ovk avTCTvrrco, lo

coairep Kal tov Kadapbv aepa' wpoaeaTC de tovtoc? koc to iroppa).

TovTOV 87] fX6cvavT0<; avco tov tocovtov (J)0)to<; ev co TeTaKTac,

Kadapov, ev KadapcoTaTco, tU av TpoTTog airopporj^; air avTov av
yevotTO ; ov yap 8i] Trpo? Tb kcitco rrecpvKev aiToppelv, 7] avoo TOcavTT)

(pvac<;' ov S' av tc eaTCV eKec tcov ^ca^Ofjcevcov codecv 7Tpo<; to KaTco' 15

ETTav 86 acofjca fieTct yj/vxv^ akko, koc ov TavTOV ocov fxovov ijv' tocov-

Tov de TO eK€C, ov^' olov to fjcovov' To, T6 yecTOvovv , etre ai]p ecTe

TTvp ecT]' arjp fjcev, tc av irocrjaece ; TTvpog 86, ov 8' av evapfjcoaece

1. vMisti hri/;i^mirav] Codd. Darni. tit i». Cod. Vat. haliet rx7;, in m. raT;. 12. Tov-iulh] Edit. ?f, sed Codd. Ciz.
Mare. A.B. Jlon. A.C. Wed. A.B. Vat. Eg:o ilhul s» omittenduin crediderim rum Dann. I\Iarc. A.B.C. Mon. C. Med. A.
itTu^tZirxy Tktion. Cod. Marc. C. et legendmn iVirio ro7s /z,i- B. Vat. i-j.

2. fiira yji;] Loco honmi verhorum in yiiisn. Sed tum iiuoque pergendum est ib. s» a)] Z pro r^, ex Codd.
scripsi,

Cod. Vind. A. lacunam habet punctis ex- oIJtu kiu raJ; xi'"'^- Leid. Mare. A.B.C. Jled. A.B. Vat.
pletam. 9. Uyaff-aySa/] Cod. 3Ied. B. £^>«- I.V xa5a^a<TaTa'] Cod. Ciz. xa^a^urnri
3. ro uvu] Cod. A^ind. ret avu. l^ij^ui. C'^''')*

4. li fiitoi] Codd. Leid. Slarc. A. Mon. ili. riioCrou] Edit. roioiirot, sed quod est 14. « Hvu] Ahest «nu a Codd. Ciz. Leid.
C.A. il fcivoi;. CcMi. Vat. ii/i{yoi;, in m. ut in marg. Ed. roioiirou, haheiit Codd., ex- Marc. A.C. Mon. A.C. Med. A.B. Vat.
Ed. Cod. Vind. A. si/iiyoi;, et in marg. pal- cepto Leid., omnes, sed Vat. tantummodo Vind. A. Sed Vat. eam vocem habet in
lidiore atramento V/'""". in marg. marg. et Ficinus e.xpressit. Mihi dis-
5. Toxorl(oy] Codd. Ciz. MarC. A. 10. XlWTornn roit naiixro;] Cod. Med. pUcet.
Mon. A.C. Vat. r^irt^oy. B. roZ cJifi. ktrrr. if). mliroy] Cod. Ciz. t' airi.
f>. Ztiriy] Cod. (.;iz. Ztii^i'. ih. iiufoiyiiif] Cod. Par. A. lia.feoyia.. 18. iya^/ioirtit] Codd. Leid. Marc. A.
8. iiirTt^ i» ro7;] Cod. Blarc. C. omit- 1 1. T^iirtrri Si] Cod. Vat. 2» pro 5:. iya^/iiiroi;, Ciz. iyx^fi.orxi;, Mon. A.C. Vat.

teni prorsus extingui, aere quam jjlurimo vide- VIII. Quod cxio nihil effluat, niliil infiuat.

licet occurrente: procedentem vero saepe cum Cum itaque tale lumen vigeat in excelso, ubi
terra deorsum praecipitari quippe cum superius
: est naturaliter constitutum, jiurum videlicet in
transcendere nequeat, scd subsideat infra lunam, sede purissima, quaiiam via potest dcfluxus inde
ubi aerem extenuat proximum ac si maneat ibi : uUus accidere neque enim natura talis tamque
.''

flamma, certe facta subtilior, evadit et mitior, sul)limis sua sponte defluit neque rursus est ibi :

splendoremque habet non quo ad fervorem spec- quicquam, quo impelleiite deorsum jiraecipitetur.
tat, sed quatenus a superiori luniine jierlustra- Adde, quod omne corpus longe se aliter liabet,
tur. Lumen vero caeleste, partim quidem varia quanrio anima; conjunctuni e,st, quam si esset ab
ratione distributum est in stellis, in quibus tam anima separatum corpus vero caeleste nullo
:

colorum quam magnitudinum difFerentia discre- modo est ab anima destitutum. Item quicquid
pat : ])artim vero iii rcliquo jiraner stellas caelo projiinquat ca-lo, aut aer est, aut ignis. Priino
simili ratione viget. Et si oculis non apparet quidem, si aer est, non video, quo pacto agat in
projjter corjwris tenuitatem j)ersjiicuitatemque caelum. Deinde si cst ignis, ncciuaquam ad id
aspectui minime rcsistentem, ciuemadmodum in congruit, tangitque caelum, ut agat in ipsimi.
aere quoque puro contingit accedit ad ha;c in-: Accedit, quod repente ad ca-lestcm pcrmutatur
tervalli ctiam longitudo. naturam, jiriusquam ca'lum patiatur ab ipso.
 ig: PLOTINI ENNEAD. II.

I 02
Trpog ro TTOir/aat, ov8' ov e^payj/aiTO elg to Spdaac' ttj pv/xij re yap
Kal Trapakka^eiev av, Trplv Tvadelv eKelvo' eKaTTOV re tovto la^vov
re, ovK taa t61<; evdahe' elra Kal to TTOLrjcrat 6ep/Jb7]vat ecrTt. Aet
re To Oep/jtavdijcro/jtevov //.?; dep/Jtov irap avrov eivat' el 8e Tt (p$ap7/-Y
Saerat irapa irvpog, dep/Jtavdrivat 8et irpoTepov avTo, Kat irapa (pvatv
avTO ev T(o dep/Jtatvecrdat ytveadat' ovhev hel rotvvv aXXov aay/jtaTO^
Tco ovpavco, Kara (pvacv r/ 7rept(popa' ov yap
tva /Jtevrj' ovS" av, Iva

TTCo 8e8etKTat ov8e eir evdeta<; ovaa, r/ Kara cpvatv avTco cpopa' r/

yap /jtevetv tj 7rept(pepeadat Kara (pvatv avTOig' at 8' dX.kat ^taadev-

lOTcov. Ov TOtvvv ov8e Tpocprj^; 8etadai (paTeov Ta CKei, ov8e diro tcovq
T7/8e Trept ovTe ^lrvxvv Trjv avTT/v tt/v avve-
eKetvcov dirocpavTeov'
^ovaav e^ovTCov, ovTe tov avrov tottov, ovTe alTtag ovar/g e/cei, 8t
7/v Tci T7/8e TpecpeTat avyKpt/jbara det peovTa' tt/v re /JteTal3ok7]v tcov
T7/8e aco/JtaTcov dcp' eavTcov /xeTa^akketv , dkk7/; eTrtaTaTovar/^ (pv- 1 03
i5aeco<; avTOi;, r/ vtt dadeveia<; ovk ot8e Kare^etv ev tco elvat, /xt/jtet-
Tat 8e ev tm ytyveadat 7/ yevvav tt/v irpo avTr/<; (pvatv' to 8e fjtr/

coaavTCog iravTT/, coairep Ta vorjTa, etp^jTat.

im^ftitrii;, sed Mon. A. supcrscripto «, ftmati. 13. T^'i<pirai\ Cod. Ciz. vi^t^i^lTai, Marc.
Vat. \\\ m. ut Ed. iii Cod. Vind. A. est ib. Air Si] C(xl. Marc. C. Si? Si xa/. C. T^ififfiai, M(m. A. Vat. fifirai, sed
\vCC^fi070l. 7. TM oy^avf] CtxUi. Ciz. Marc. .V. Vat. in in. ut Ed.
1. T« ^^(«»1] Ita, funi inar^. Ed., Codd. Mon. A.C. Vat. Vind. A. i. ™. 14. iai/Ti;»] Codd. Dami. Marc. A.B.C.
omnes pro /sw/tjj, Ed. Se-
qu<Hl habet 8. £«' lu^E/af] Ita, cum marg. Ed., Med. A.Ii. Vat. Vind. A. airiiv.

(luens Kai ahest a C(Mid. Marc. A.B.C. (.''Odd. nostri onmes, sed ('(Mi. 3Ied, B. a 15. ai/rois] Cod. Marc. C. aiirii;. Tum
Jlon. A. Jled. A.K. Vind. A. In Cod. pr. in. ut Ed. ivva^ua;; iii CtKJ. Mon. A. Cod. Darm. H jiro rf, et ita dedi cum Fi-
Vat. est yao uv TaoakXct^ni •xfU ; idem —
desunt verlia ol yko ai^cu ipo^d. Pro h(M; cino.
iitiha, in ni. v0. v(M-abulo lial)et Cod. Vind. A. <p^o^u, sed 16. Si iv\ Cod. Marc. A. 5' s».

2. l<r-)(>ov ri] Codd. Marc. A.B.C. Mon. litera 5 punctis nutata est. 1 7. crdvT9i\ Cod. Ciz. vdvTiiJs. Idem mox
A.C. Med. A.B. Par. Vat. .>;;;''<'»• <^od<l. 9. ^tiffiv aijT9ii\ V^at. avTvs, in in. voKfiaTa.
Darni. Marc. B. Jled. A. Par. A. Ji. ols. ib. i1^nTai\ Ad calcem hujus libri manu
C(xi. Marc. A. ra. Cod. \^ind. A. i^x"- 1 1 aTefpavTtot] Codd. Marc A. Mon. eadein, (jua- totuin Codicem Vind. A.
ovra. iffx,vov le^it et Ficin. Ej^o in ejus- C. avo^aTiev. scripsit, haec posita sunt uvrty^d^ri axo
;

modi loco manum abstineo. 1 2. Tovov\ Ita cum marg. Ed., pro Tdvu 'iff^a>.ftivou.

3. ii^urmi 1 Cud. Vat. ii^ftr,, in m. 5s{- T^oTov, Codd. nostri ad unuui omnes.

Item ct iiiaonltudinc adniodmn niinor cst, ct ro- rcrum conditione sublimia judicare quijipe cum :

bore longissime cedit. Privterea ignis actio po- neque animam prorsus eandem habeant conti-
tissima cst calcfactio. Ojxirtct autem quod cale- nentcm, ncquc similcm regioncm, ncque illic ea
lacicndum cst, non cssc calidum ex se ijoso. Si- sit causa, ob (juam inferiora comjjosita continue

quid vcro dissolvatur al) igne, caleficri omnino profluentia nutrimento indigere coguntur. Ab-
jirius ojiortct, atquc in ijisa calefactione ex natu- sitcrgo jjermutatio ab illis ea, quas in his corpo-
rali ejus Quaniobrem nullu
liabitu dimoveri. ribus dominans ex habitu natune dcturbat :

j^rorsus alio corporead id ojjus est calo, ut suam quij)j)e cum alia qusdam his natura pra-sideat,
servet naturam: neque rursus ut circuitus cjus qua» propter debilitatcm in ipso suo esse conti-
sit naturalis, quamvis nondum de hoc sit demon- nere non potcst, imitatur tamen in eo, quod ge-
stratum. Neque in rectinn vergit ca'li niotio na- nerari cst atque gcnerare naturam, (juoad potest,
turalis : nempe vel quicsccre, vel revolvi natura sujieriorcm de (jua dictum est alibi, non posse
:

jiropria ca?]estia jubet : reliqui vero motus ad et ipsam eodcm jirorsus inodo, quo intelligibilia,
violentiam pertinerent nequc igituralimoniacae-
: se semper habere.
le.stia indigent. Proinde non decet cx nostrarum
 MAR8ILII FICINI
IN

LIBRUM II. ENNEAD. SECUND.E,

DE MOTU C^ELI,

ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

CEeluni inovetur ab anima propria, rationali, intellectuali, et in orbem agi-

tur quoniam anima et intellectus in se ipsis circuitus agunt.
:

JVlOVERI cwluni non a natura quadam tan- Illa tandem ratio est, verbumque Dei, quo tan-
quani elemcntali vel simili, sed a vita non a : quam primo qiiodam cardinecalum agitatum si-

vita quideni externa, sed interna per quam cas-

: mul est atque firmatum. Sed jani redeamus ad
lum vivat, vita, inquam, rationali, imo etiam in- animam. Anima mundi mater, ex intellectu di-
tellectuali. Item cur nioveatur in orbeni, atque vino mundi patre per intellectum ])raegnans, mun-
quo pacto, ct Plotinus in pncsentia disputat, et dum per rationem concipit in natura. Ex natu-
nos in Theologia latius pertractamus. Satis igi- ralidenique fcjetu dum ad partum confert imagi-
tur nunc fuerit breviter attigisse. Caelum vivere natio qua-dam aftcctusqiie simul, mundiis nasci-
demonstrat matcria formaque illius viventium tur, imago mentis, rationis expressio, vit» pro-
omnium prastantissima motus maxime sibi na-
: pago necessario vivens. Hinc Orpheus Jovem
turalis et intimus, nunquam descrens semet ip- mundi fabrum et masculum appellat et fcBiiii-
sum actio perpetua naturaliter cuncta vivifi-
: nam. Plato etiam mundi architectum alicubi
cans. Item rationali vita ca'lum vivere, ordo in mentem intelligit simul et animam, tanquam pa-
motibus rebusque omnibus inde genitis mirabilis trem simul matremc|ue mundi. Animam esse
indicat Rursus intellectuali virtute vigere de-
: cjuincjue rerum generibus constitutam, et qua ra-
ciarat constantia in rebus motibusque tam diversis tione, in Theologia Timasoque diximus, et dice-
efficiendis semper immobilis. Neque igitur vel mus essentia videhcet et eodem et diverso sta-
:

temerario quodam casu opus tam miranda per- tuque et motu. Essentiam igitur animae mundi
petuaciiie ratione dispositum agi moverique pu- essentia refert ipsum quocjue anima? idem, ea-
:

tabis vcl forte ratione (juidem agi regique, sed

: dem in mundo materia communis et forma.
quasi caca quadam tantum nudaque ratione na- Rursus diversum anim<E repra^sentat hic materia?
tura', quemailmodum a vegetali virtute per se- hujus extensio distinctioque formarum. Motum
minarias rationes tuni in animali membra, tum anima; similiter mundi motus animse quoque
:

partes in plaiua formantur. Ejusmodi enim ra- statum mundi status in motu. Cum enim mundi
tio naturalis duntaxat, irrationalis (ut itadixerim) motus sic stare debeat, ut neque substantiam mu-
est et ca'ca, cuiii iiullam sui ipsius habeat ratio- tet, necjue naturalem relinquat locum, merito re-
nem, iiec|ue se ipsam aliquando sc aiiimadver- volvitur circa idem. Ita prorsus etiam dum mo-
tendo [lossideat. Tancjuam igitur imperfecta re- vetur, minime discedit a statu, et revoliitioneni
gitur a ratione cpiaclam pcrfectiore, ciiia in vir- anima' repraseiUat. Anima enim exordiens a
tute aninia' viget, si opiis sit, rationaliter discur- bono simul atque intellectu, ad idcm rursus per
rente atque ha'c rursus velut mobihs a perfec-
: intellectum voluntatemque revolvitur, ac si ra-
tissima regitur, (|ua' in mente regnat immobilis. tione discurrat, ad easdem formas unde discur-
VOL. I. C C
194 ARGUMENTUM
rere coepit, pereasdem denique redit. Genitalis
quoque natura iniaginatioque natur» comes sic
ex potentia in actum in se rerum motionunique
generandarum semina promit, ut et ordinatis-
sima perjjetuaque successio fiat, et tandeni ad
eadem vel similia certis temporum curriculis re-
deatur. Hanc revolutionem tam facile saltem
mundi revolutio sequitur, quam facile motio for-
matioque nostro sequitur efficacem na-
in spiritu
turae praepotentis instinctum, similisque imagina-
tionis affiectum. Haec autem libri totius est
summa.
Calum, (lum movetur circum, quanlum potesl, in
in
qualibet sui parte Jit totum, atque ita ubique totum
assequitur animam. Manet autem per indivijsibile
centrum, sicut unima per intellectum atque substan-
tiam.
I. Tradit vero Plotinus in capite libri primo
ex Platonis nostri scnientia, Cielum movcri per
orbem, quoniam intelligentiam imitetur proxime : autem in actum sua omnia promere, successione
quidem intelligentiam ca>Iestis anima', altius in-
super divinic mentis intelligentiam. H;ec enim
primus circuitus est tum a bcmo retortus in bo-
num per ipsam boni lucem, tum ex intellectu in
eundcm intellectum per formas proprias revolu-
tus. Circuitus ergo et in anima (it virtute men-
tis, ct in celo mentis imitatione ])eragitur. Si'd
in niente ([uidem et quavis intelligentia momento
fit fcterno in discursione vero aniniir propria
: In hoc ita^iue tum aniniic tum c;eli nixu praeci-
saltem jwticulari fit tempore: in ca.'Io tiuidcm
non corpore tantum, sed loco etiam cogitur indi-
gere, qualiscunque sit locus. Quieritur autem,
quidnam edat ejusmodi motum ? Non corpus ip-
sum cicli, corpus enini, quii ratione corpus, niliil
asiit: anima ioitur motum ex sc nroducit in cor-
pus, neque tamen gcneris ejusdem est niotus in
anima simul et corpore. Nani et in corpore
nostro spirituque per voluptatem quidem fit di-
latatio, contractio perdolorem ad quendam animi
motum, (jui neque diliitatio, ncque contractio in
animo tanquam individuo esse potest. Est au-
tem anima scilicet seeunda, ex (jua fit proxime
motus, ita quasi continua corpori, ut ex ca et
corpore animal unum, scilicet Ciclum, efficiatur.
Ac dum ipsa quodam motu formali, id est, ab
actu quodam form;e in alium forma^ actum affec-
tiunque volvitur, iterumque revolvitur, interim
ca?lum motu quasi locali aliter et aliter figura-
tur. Si ergo staret anima, staret et corpus
quamvis ad motum aniniie corpus aliter niovea-
tur. Jam vero corpus qua corpus est, (juatenus
per diversas dimensionis partes extenditur, id
nactum est, ut per diversas quoque partes cor-
poris perducatur. Haberet etiam, ut traheretur
in rectum, atque ita forsan dissip;u-etur, nisi in
figuram spbiericam fuisset ab anima intellectuali
redactum unde factum est ad circuitum natura
: toto naturali spatio,
MARSIL. FIC.
propensum. Itaque corpus caeli cogita quasi spi-
ritum ab expirante anima prosilire velut in rec-
tum, dispersioni sic prorsus obnoxium, sed vicis-
sim anima respirante protinus cohiberi atque :
cum stante anima quiescere nequeat, in orbem
circa animam, imo intra animam necessario retor-
(jueri. Hujus ergo motum non omnino localem
esse memento. Locum enim, (juem nactum est
ab nunquam mutat neque totum hinc
initio, :
illud aliquando transit, sed partibus quodammodo
transeuntibus totum interea con(juiescit. Mo-
tus ergo circularis ca;li localis est per accidens, id
est, secundum sui partes pertransit loci partes
per accidens, id est, non ex proposito animae
principali. Quidnam est principale propositum
animae simul, et praecipuus corporis luijus in-
stinctus ? Motus certe in animaest transitus qui-
dam de alio semper in aliud. Quum enim pars
ejus inferior non sit adeo potens, ut sicut supe-
rior cuncta simul in se promat in actum, velit
perpetua facit, quod semel conse(|ui nequit :
quum vero terminata? sint species actuum,omnes
postremo consumat, sed cunctas adhuc similiter
appetens, vicissim replicat omnes idque quam :
celerrime peragit, ut ipsa resumendi celeritate
videatur (piasi nondian aniisisse. Eadem ratione
at(|ue similitudine citlum configurationes omnes
perpetua successione vicissiludineque commutat.
puum votum non est transire, sed semel (juoad
fieri possit actu cuncta complecti ac si pertran-
:
seant (piam primum transacta resumere, actum-
que cunctorum continuare. Est igitur animae
molio vitalis, sentiens, excogitans sed ita simul,
:
ut aftcctet omnes vivendi, sentiendi, cogitandi
ictus, et formas simul habere, et absolute omnes
animadvertere. Item similiter per totam se con-
vivere, simul undique sua mutuo omnia persen-
tire: simul quoque cognoscere ut ubique totius
:
sit vita, sensus, conscientia sui, non extra scd
intra procedens. Similis huic fit motio ca-li.
Finge spatium quoddam aequale caelo, in quo ro-
tetur, sive spatium hoc sit aliud praeter caelum,
sive potius id ipsa sit ca'Ii natura idque spa- :
tium sicut et cwlum in centum divide portiones,
a circumferentia scilicet ad medium productas in
longum, lineis undique designatas ab amplo vi-
delicet in angustum paulatim ordine desinentes.
Hoc itaque tanquam fundamentum naturam [ed.
pr. naturamvc] suam caelum se toto, totum ap-
petit possidere, se toto, inquam, id est, cunctis
undique partibus suis unamquamque partem ejus
attingerc. Nequit autem contingere simul id :
enim spatii protensio prohibet properat itaque
:
celeriter succedendo per omnes sui partes, mox
partes ejus attingere singulas, ut totum ubique
imo tota sui natura pariter
 IN LIB. II. ENNEAD. SECUND.E. ^95

pcrfruatur. Atque hoc est quasi communis et turalis paulatimspatii virtus debilitata jjcr im-

nnituii ubiquc conspiratio vitiis ct quasi quai-dani mcnsum vigcrc non potcst. Ncquc putanduin
intiiniscnsus cognitionisciuc coininunio. .Jain cst, ])cr ccrtuni (juoddam sj)atium in longuin

vero ct itii vidctur aniiiuiin, (|u;c pcr lioc ipsuin rccte jiroductum corj)Us cclcste viccs hiiic inde
spatiuni tota csl siinul uhi^iiic, pro virihus inii- rcj^ctcrc. Ojopositi ciiini motus illi intcr sc fo-
tari, duni ipsuni quocjiie cpiani cclerrinic uhicpic rctU, i(lco(|uc intcr illos iin(li(|uc iiicdia ([uics in-
fit, totuin totanujuc uhique sic assequitur ani- tcrvcniret. Prinius ita(|uc inolus non uniformis
niani, niotu scilicet quodain animam (|UiE niove- perpetuusque foret, sed diflbrmis statim et in-
tur: movctur, in(|uam, aninia non soiiini formali tcrruj)tus. Ignis ergo cslcstis in loco proprio
intiiiKMiuc, sicut dixi,
niotii scd ([uodannnodo
: j)ositus pcrfccto senq)cr jjcrjictuoquc orbe rot;i-
etiam inotione locali,(|u;itcniis ipsa non rcsidct in tur: ])rfpscrtim (jiionium movcri luiic in loco non
angusto, sed pcr totuin undiquc spatiuni sc dif- cst aliud, ([uam iii se ijiso niovcri. Partcs cniin
fundit. Non cnim posset cor])us et extensum et univcrsi corjioris in alio jirictcr sc ijisas loco sunt.
mobile formare, (luam sui cjiiadam dif-
aliter vita Universum vero corpus j3ra'cipue pcr cxtimum
fusione motuque. Est enim vita corporis motio ejus ambitum locus est universus: qucinadmo-
qu;cdain nani ct corj^us soliduni vivit eatcnus,
: cium singuli quidcm motus in temporibus certis
(juatcnus pcr ijisuni spiritus se diffundit et agit aguntur jirimus autcm univcrsuscjuc inotus,
:

et spiritus ipse vivit, cjuatcnus jicr ipsum siniili- idem fcrme est at([uc tcmj)iis: siciit ct status
ter anima se j>ro[Mgat. Quod igitur in aniniali jirimus ictcrnitas. Proinde (juod in hoc oriie
sive particulari, sive raundano priecipuiim cst, id perfecto continLio([uc ct j)crfccte moto ])er orhcin
est, anima, conncctit reliqua, id est, spiritum aliquid ipsius mancat, inde patet, cjiiia ncquc
suum proxinie, id est, caslum connectit, incjuam,
: quicquani recta; motionis hal)ct, ncque totum ij)-
tum sibimet aniniic, tum sibi ij)si ciclum pcr : sum alicundc mutat lociim. Iteni non posse ali-
Ciclum (juocjuc velut sjyirituin connectit, siniilitcr (juam liuius orbicuhiris ct solidfc dimcnsionis jiar-
reliqua insupcr eleinenta sinuil ct mixta. Vult tcm, (juai dimensionem habeat, j^cnnanere, dum
autem Plotinus circuitum igni cx jirovidentia na- tota movetur, constat cx eo, cjuod motu non fraii-
tunr necessitate competere. Mens enim divina gitur, sed uhique permanet integra simul atque
pne vidcns ignem fore corpus, et corpus, quia per continua. Hoc ijjsum ergo, quod manct in orbe,
substantiam in partes extenditur extra partes, dum agitatur, est individuum :et id quidem or-
ideo per actionem in nionienta secundum prius bis est medium. Nam quum medium versus
atque posterlus jirocessurum, cjuod cjuidem est crescat tarditas paulatim, constat ipsum medium
moveri, et id quidem ex prima corporis natura, ]>enitus conquiescere. Ac si fingas dimensionem
recte moveri et idcirco igneum corpus dissipa-
: aliquam in medio positam esse centrum certe :

bile fore cognoscens, merito, ut caveret interi- haec, quum comprehendatur, sjjli.nerice figurabi-
tuni, primae corporis naturae, id est, dimensioni tur. Tum vero quaeram utrum sjjhierula hiec
:

naturaliter mobili, mox quasi secundam adjunxit tota maneat nec ne ? Si totam dixeris permanere,
naturam, id est, sphfcricam dimensionis figuram. universus jam fractus est orbis sin per circum-
:

Tota igitur igni natura a providentia tributa est ferentiam quidcm volvi, ]:)cr centrum vero quies-
per primam, si quando extra naturalem locuni cere, de centro rursus interrogabo. Si divisihile
fuerit constitutus, recto velut breviori tramite se- dixeris, redibit cjua?stio prior: atque infinite co-
dem propriam repetit per secundam simul et pri- geris errare, neque medium invenies unquam :

mam ])ostquam in sedem propriam se recepit,

: sin
libentissime conquiescit. Cum vero
pro])rio permanet, permaneat etiam
qua' quidem est moveri, merito illic cjuiescit in
motu. Quod sane nihil est aliud, quam circa
idem centrum ambitumque revolvi, conferente
ad hoc tum hac ipsa natura, quae est
videlicet
moveri, et in loco proprio in motu quiescere
tum etiam circulari figura. Ad idem praeterea
confert necessitas naturam et ])rovidentiam
ijisa
sequens nemiic quuin ibi (|uo([uc moveri a];)pe-
: tam tota sjihicra se inserit paulatim, ut sic saltcm
tat naturalitcr, vel ctiam si forte veiit in rectuin
ex natura vidclicct jirima, ncque tamen possit in
rectum, jicr cadcm necessitate rclahitur. In rec-
tum, incjuam, non jiossc, nc^juc enim datur ejus-
modi s])atium infinitum. Nam in ejusmodi spa-
tio in rcctuin s])arso jicr ])artes extra jiartes na-
individuum confiteberis, fatearis ojwrtet, so-
dum in loco lum indivisibile aliquid in sphaera continua quie-
in natura, tem agere. Idque non tam signum esse aliquod
atque punctum, quam ipsum spha-rse cor animae-
que virtutem, aut ipsam potius aniniam. Quuni
vero ad hoc individuuni, quasi vivificum fiinda-
mentum totius orbis naturali desiderio }:)roperet,
neque ad individuum cogi velit, ne naturalem
perdat figuram, merito circumvolvitur. Sic enini
per omne punctum lineamque in sjiha-ra signa-
quasi videatur individua fieri, et tota ubiquc sicut
et aniina, atque undicjue tota totam animain coii-
tueri. Jam vero non ncgabis, ut arbitror, U)-
tum hoc vivere, dum considerabis in liujus alvo,
hujuscjue virtutc minima quaeque vivere. Si au-
tem totum vivit, vivit maxime caelum, quod pars
C C 2
196 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

totius maxima est, et totum. Quod si caelum cipue patet ex tribus. Primo, quia nulla pars
vitK divinioris dixcris instrumentum ad viventia toti continua motu proprio reflectitur in se ip-
generanda, confiteberis adliuc naturale hoc et sam nulla rursus toti aquare se potest nulla
: :

proximum vitae divinioris quasi genitale, ut ita denique toti repugnat. Anima vero rationalis
dixerim, instrumentuni, vita jam propria vivere, in se ipsam sui ipsius animadversione converti-
cujus fomento, et [ct abest ab ed. pr.] in cujus tur ordinem univcrsi metitur, ipsumque trans-
:

utero in vitam omnia coalescunt. Si([uidem non cendit ad causam universi procedens sc ijisam :

aliter, quam per hoc jam factum inde vivum, in aliter sape quam
trahat natura totius, sive
ducit,
reliqua beneficium vivendi traducitur. Vita ha^c surgat in melius, sive labatur in iJcjus. Quod
caeio propria, est ipsa ca^li et imiversi natin-a, per autem apud nos est, sive corpus, sive vita jiro-
quam Cculi motus velut primus et naturalium mo- pria corporis, pars quadam est mundani corjjoris
tionum ductor, est maxime naturahs et intimus, mundanaque vita ideoque jiliirimum tractum
:

voluntariusque quam maxime, ut tam libenter sequitur universi. In tertia quastione tractatur,
caeluni ita moveri velit, quam studiose vel vita mundi corjius idcirco j^crjietuo jicrvagari, ut jjro
superior, vel )iropria ca'li vita cum superiore viribus ubi(jue sit totum, sicut ubi(jue tota simul
consentiens movere decernit. Hinc fit, ut motio est anima, similitcr anima perfruatur.
et ubique
ha?c faciilima sit atque perpetua: tum quia in Hinc conclusiones quadam in mcdium adducun-
sphaera ejusque motu quodcunque signaveris tur :Prima cjusmodi Quum jjotestas aniraae
:

quasi finem, erit simiiiter ut principium: tum
quia virtus actusque movendi in anima est ipsa-
mct natiu-alis anima^ vita. Hac itaque vita, hac
anima ([ua ubi(jue tota est, et, quasi moveatur,
reddit totam se ubique jirasentem, sicut in mo-
mcnto lumcn: caluni quo(jue utcunque potest
revolutione duntaxat ubique fit totum, pcrque
motum fruitur anima mobiii, ncque asscquuturum
cst, quam se(juitur, animam, aliquando aiitcr,
quam momcnto (|ii()lil)tt assequatur. Ilaquc ad
animam, imo cliam intra animam suo (piodam
pacto perpetuo revolutam, calum suo (pioquc
modo sempiterne convolvitur. Sic ct totus orbis
sciiicet vitalis in centro mundi velut in animalis
corde maxime vigeat, atque inde per totum un-
diquc sc diffundat, inerito corjius hoc mundanum
vita' cujiidum circa mcdium sese versat: ad idem
vidclicct ab anima ductuni. Sic enim ad quas-
libct lincas a circumfcrcntia dcductas ad centrum
sese totum conferens, jjer easdem centrum undi-
que vidctur attingcre. Nequc vero injuria a cen-
tro fit tum molis extensio, tum jirojiagatio vitae.
Hoc cnim est ncccssario priinum, quoniam indi-
viduum esl ac jjrorsus iinmobile. Unumquod-
(juc vcro jirius in sc lioc ijisum, (juod est, cogi-
tatur esse, (juam exlendatur alque quod est :

per quaslibet sui partcs quibuslibet fruitur sui individuum atque stabile, dividua omnia mobi-
spatii naturaque partibus, et qualibet sjihara liaque praccdit. Secunda conclusio Sicut in :

minor ])cr totum iUKli(|ue convcxum toto superi- corj)ore niimdi niedium est, a quo catera pen-
oris concavo assiduc fruitur, dum rcvoiutione dent, sic in anima incdium est inteliectualis ipsa
perj)ctua cimctas sui partcs ad partes anqilioris substantia : a (jua tum rcliqua virtus oinnis, tum
singulas adhibct : i(l(jue scnqicr agit amorc. Sic vitasccunda jirocedit. Atque sicut in anima,
onmcs sui plagas (juaslibct
et anq)liorcs orbcs pcr quod rcliquum est, circa pracipuum ejus velut
infcriorum plagas aspiciunt atque fovent. Sic mcdium retorquetur, sic tota niachina circa cen-
tandcm variatis siq)erne molu figuris, apud nos trum. Ubi nolabis, ipsam cali substantiam non
variantur ct forma, nuiltijilicantur(juc siiigula, minus, imo magis in centro ac pencs ijjsum,
et jier similes rcvolutionum rcditus simililjus quam in circumferentia csse ponendam. Con-
apud nos rcdeuntibus cuncta reruni sjjccies con- clusio tertia : Sicut corpus circa animam, sic ani-
servantur. ma volvitur circa Deum : volvitur, iiKjuam, tum
perpetuo quodain naturalique instinctu, quamvis
Anhna mnlu movetur, irrationalis se-
rationalis libero nobis occulto, tum mcditationis studio et aniore,
quitur universum. Item in universo circumferentia tum vero, etsi non assiduc qualibet anima per-
desiderat centrum, eoque fruitur per circuitum. liem manet pencs Deum, qualibet tamen certo circu-
ex circuitu animce mentisque circa Deum provenit in itu quandoque redit ad Dcum. Item si qua non
ccelo circuitus.
jiossitunico vel intuitu contueri, vel tactu tan-
II. In secundo capitc (|uastiones circa suj^e- gere Deum,
saltcm intuitu tactuque multiplici
riora movct et solvit. In jirima quastione nota- vicissim se versat in Deum. Post hac quaritur
bis, calum quidem per omnia esse diffusum, cor- Utrum idem rationales animae omnes efficiant ?
poraque omnia vcl jjroprias cali partes esse, vel Respondet statim, Omnes semper efficere: omnes
partibus ejus annexa, ideoquc cali tractu moveri. enim jjcrjictuo quodam intelligentia actu, quam-
In (juastione secunda considerabis, omncni ratio- vis nobis occulto, divina mente Dcoque fruuntur.
iialem animam existere aliquid in se totuin, nec Onmes rationali quadam discursione idem vel
esse universae animas partem quod quidem
: prae- agunt, vel agere mohuntur. Hic autcm anim-
 IN LIB. II. ENNEAD. SECUNDiE. ^97
advertes omnciii actum ab alio teriiiino in ali- nccessitate naturiP, intellige tum ipsum bonum
um procedentem, ctiam si fiat siibito ac sine nic- ncccssiu-io cjuodam tractu rapere animas intu-
dio, motum posse vocari sic intelli<rentiam ex : entes: quoniam ipsuni bonum, (]Uod omne bo-
nientc ilivina ])roce(lcntcni ipsum Dcuin, mo-
iii nuin cst, in quo oiniiis volcndi ratio continetur,
tum ci circuituin (jiHxlammDdo nominabis. Ac- nollc non ])ossit : tiim (]ii()ni;im aninia' id iiitu-
tuiii vcro ab alio iii aliud suliiui ([iiidcm, scd pcr ciitcs, iioii consiiltent deiiide, utrum eligant nec
mcdium proccdcntcm, motuiii iioiiiiiic iiiagis pro- ne, ct iitruiii sic corjms ;ilitervc iiioveant, sed
1)rio potcris appcllare : lioc, iiKpiam, niotu intcl- jirinio siibitoque instinctu a])pctimt, gaudeant-
ectus aiiima' pcr divinum intellcctum (piasi me- (juc, et movcantur, et inoveant .''
priescrtim quo-
dium vcrtitur circa Deum. Actuni denique ab niam in qualibet mcnte, idem est esse naturale
alio in aiiud tum per mediiim tuiii tcmporc trans- suum atcjiie intclligere: idcm ferme iiitelligcre,
cuntem, iiomine niaxiiiic proprio motum rite quod et velle. Siiniliter iii vcgetidi natura, (juic
vocabis. Hoc rationaiis iiatura circuitu, tuiii in ibimciilcm scquitur, idcm cst vivere, vivificarc,
se volvitur circa fornias, ad intellcc-tum cx se movere. Triaque hiec tria illa necessario comi-
tum suuni, perquc divinum se vertit ad Deum. tantiir.
Qu.rritur dcinde, Utrum corpora iiostra sic ad
revolutionem aninuc n(5strit, sicut mundi corpus Quod vires sunt in anima mundi, et quomodo ad orbem
ad anima! suic ambitum, rcvolvantur Respon- .''
superiorum inferiores orhes moventur, ati/ue ad cir-
detur: t"orpus (piidcm soli(him ct compositum cuitum injime ccelum denique circuit.
id minimc tacere, (piia jjotiiis moveatur in rcc- III. Tertium libri cajnit hunc in modum su-
tuni, tum
(pioniam, qua' in co sunt, extra locum jicriora confirmat: AninKi jirinia in mundo tan-
sunt posita naturalem tum quoniani ob indi-
: (juani aniinali suo regnans, vitalem quidem vir-
genliam trahitur ad externa. Corpus vero cit- tutem a centro velut corde per totuni jirojDagare
leste, quod est in nobis occultum, orbiculareni videtur, sensualem vero motricemque a sphaeris
sui figuram ad figuram tcrrcni corporis, cui insi- su]x'rioribus, velut a cajjitc inchoans, ca'teris inde
nuatuiii cst, ;ib initio redcgissc, (piuni hinc exi- communicaic, rationein exerccre in se, mentein
erit eain subito rccc|)turuin : intcrea vcro orbi- in mciite dlvina. Quod
(piidem mystcrium ab
cuiarem motum quo^hxniinodo impediri posse Orj^heo vidctur accejjtum. Jam vero cjuemad-
(piin ctiam tentari pro viribus atque agi, qua- moduin sjihiieram videmus sujjcriorem continere
tenus fcrt corporis terreni figura At quum pri- : inferiorem atcjue movere sic anim» mundana;
:

mum anima terrenum exit corpus, quohbet ani- substantia vitam corjjori suo communicatam com-
mae nutu corpus illud agiUimum similitcr agitari. jjlectitur atque circuniducit. Similiter vires in
Est etiam (piasi quidain aiiimie oculus, sed fiici- ijisa substantia vires in liac vita convolvunt. Est
lius aniniic nutu rotatur, (piam oculus noster in ijosa substantia intcllectus, ratio, imaginatio
visualis virtutis aspectu. Subdit, Dcum cunctis jirlma, qua» sensus primus cst et communis et
inesse velut centrum suaque velut esca mentes et omnis: cjuae i'ationi conjuncta siejie nominatur
animas ad se prorsus allicere: atque iias quidem oj)inio: sicut et ratio imaginationi conjuncta vi-
non tam notitia, quam affectu se vertere circa cissim opinio nuncupatur. Ha?c ratio, hiec ima-
Deum, eodenique affectu pro viribus ad idem ginatio suajite natura t;des sunt, ut officia sua
convcrtere corpus. Non enim notitia, sed afFec- discurrcndo temjiore transigant, nisi mente cor-
tus est movendi principiiim. Illa enim quasi roboratic regantur suos tamen, quamvis mo-
:

imagiiiiu-ia, iiic autem sulistantialis
vidctur: illa rursus in se potius requiescit, hic
vero transfcrtur ad aliud. Inter bicc si de motu
stellarum quicsiveris, Plotinus cum Platone re-
spondct cas non tantum a sphifra moveri, ve-
: tura» sej)arata est a corjiore, non aliter munda-
rum etiam proprio circa suum ccntrum motu
versari. Quoniam, qua' (piasi sejunctie propriam
substantiiim vitaiiKpie jjossident, motum quoque
jiroprium Ii;ihcant. IMovcri (piidcm stellai glo-
potius esse mento, circuitus agunt, sicut et radius visualis,
et quilibet momento fcrme codcm foras emicat
atque reflcctitur. Ab hac igitur anima> mun-
danae substantia, quas natura sua dignitate na-
num corpus alitur atcjue nutritur, quam pcr vi-
tam (ut diximus) inde corpori jirorsus addictam:
qiiiccjuidcm vita a suj)criori siibstantia, quantum
substantia est, habet ut alat, moveatque alendo :

biim ad aniin;c motum ita, ut, quemadmodum :

cjuantum vcro illa substantia est cognoscens, ha-
anima circuit circa Deum, sic et globus circa bet rursus ut imaginando cognoscat. In hac ita-
suam animam revolvatur. Ubi dicit, animam que vita ofl[icium genitiine ita cum imaginatione
Dco gaudio protlnus exultare, significat
fnicntciii concurrit, ut sese mutuo movcant. Sicut ad
globum ii)i c;clestem non tam anima} ciipiditate, gcnituram parata est, sic jirorsus imaginatur
quam gaiidio voliii sicut ct aiiimi nostri gaudio
:
sicut vicissim imaginatur, ita fit jiromjitior iid
spiritus (lilat;uitur, meiiibr;i(pic gesliuiit. Quod gignendum. In nobis (piidem virtus cjusmodi
autem dicit, circuitum ibi (ieri non consilio, sed ne(jue jjaret suj^eriori virtuti nostra', eanujue
198 ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. II. ENNEAD. SECUNDiE.
latet agendo, siquidem non tam inde, quam a ab imaginatione rectam superiore bono fruens,
mundi natura, dependet tum quia, cum anima
: atque gestiens, et exultans corpus subito suum
nostra primum descendit in corpus, corpus jam concitat, ducitque tripudio. Imaginatio quoque
alia vita vivit tum quia htec vita corporis, eti-
: superior tum a ratione directa in bonum, tum
amsi ab anima nostra dependeat, quum tamen ipsa bono jam reperto congratulans exuUatione
evadat propria corpori, corpus vero nostrum sit movetur quumque circa bonum se versare de-
:

pars corporis universi, merito et ipsa vitam se- sideret, ipsumque bonum sit ubique, nimirum
quitur universi. At vero in muudi vita et natura choream agit ubique. SimiUter agit et ratio ad
comitatur imaginationem sibi conjunctam, atque bonum intellectu directa : simiUter inteUectus
vicissim, et vita hsec cum virtute simul utraque bono proxime concitus. Sed quoniam bono pro-
ex animse substantia prodit, et micat ex animie ximus est, neque dum agit ad ipsum formaU
viribus, atque inde movetur. Sed quoniam vita quopiam indiget medio, multoque minus medio
haec singula genitura est, imaginatur et singula temporali, idcirco dum movetur, id est, agit circa

atque ut ipsum universi ordinem rite queat ima- bonum, In quo

dicitur et patitur conquiescere.
ginari, ducitur ab imaginatione priori rationaliter certe primus esse status existimatur, per quem
singula cogitante, utpote qua? proxime sit rationi consistit in primo et idcirco quacunque dum
:

conjuncta. Ratio vero universa vicissim contue- moventur, stare simul dicuntur in motu, quod
tur et singula intellectus denique in universis
: est orbe moveri, id muneris ab inteUectu nacta
singula comprehendit. Quam ob rem ca;li motus censentur. Sed argumentum jam hac animad-
in orbeni sequitur sua; vitEB motum, quatenus versione conclude, ut memineris substantiam et
ejusmodi vita a superiori virtute substantiaque virtutem animae superiorem, si cum inferiore vita
velut orbe comprehenditur et retorquetur in or- virtuteque comparetur, tum centrum, tum cir-
bem. Siquidem in quaiibet sphara corporca, cumferentiam judicari. Centrum quidem quan-
qua?cunque pars toti continua movetur, secum tum est, atque simplicior
superior hicc stabiUor
trahit et totam, dum partes quidem antcriores ab hac reUqua prodit, ad Uanc appetitu reverti-
motu propellit, et posteriores interea trahit. Ita- tur. Circumferentia vero quantum superior pro-
que nimirum superior motu suo vibrat
et sphaera cul dubio muUis inferiorem gradibus virtutis ex-
inferiorem. Denique sicut dum animus noster cedit. Quo quidem virtutis exccssu, velut am-
Isetatur, suoque modo movetur opinione boni bitu quopiam ampUore, inferiorem iliam, velut
subito, corpus praesertim, spirilus suo etiam mo- angustiorem supereminet, et complectitur atque
do, quamvis aho scilicct locah inovetur, sic ct conservat, et ducit pariter atque reducit.
genitaUs in mundo vita per imaginationem suam
 n A fl T I N O T
ENNEAA02 B.

Aoros B.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUND^
LIBER II.

nEPI KINH2EI12 OTPANOT,

De motu caeli.

lOy^LIA Ti kuk\(i) KiveiTai ',

oTi vovv /Jii/xeiTai. kcu tIvo^ t) Kivr]ai<; ;

\^vyri<; 7} crco/J^aTog ; tI ovv ; oTi '^vxv ^^ avTjj ecTTi Kal irpog avTTjv lo

ael cnrevSei levai ; 77 ecrTiv ev avTrj ov crvvex^? ovcra, tj (pepo/xevq

B(rv/J,(f)epei ; dkX! eSei av/M(pepovcrav /JiT/KeTi (pepeiv, aAA' evrjvoxevai,
TOVTeaTiy cTTTJvai /lakkov TTOiTJcrai, Kai /n/ ael KVKko)' r/ kcu avTr/
aTr/creTaiy rj el KivelTai, ovTi ye TOTTiKO)?. JIco^ ovv TOTTiKco^; Kivel^

9. Ai« Tj 5e itiiKXtu X.] Jo. PhUopon. in ut e.Kpressum est, ffw^u. Sed illud ha- ;t-'^) Cod. Med. B. aunx,'i-
Aristot. Meteorolog. p. 78. b. Sed li for- bent nonnisi Codd. Ijeid. Marc. A. B. (a 14. n 11] In Cod. Med. B. oniissuni
tasjie de suo adjecit. pr. m.) C. Mon. C. Par. A. Vat. (a pr. est i/.

1 1. sii Codd. Ciz. Darm. Marc.

ffri^it] m.). Sed cnm marg. Ed. habent svnx,^; ib. Cod. Leid. ovTotyt.
cvrt yi\
A.B. Mon. A.C. Med. A.B. Par. A. Codd. Darm. Marc. B. (a sec. m.) Med. ib. nusCod. Ciz. tus ccvu.
ou»] Mox
Vat. habent ; sed Vat. in m. a.i't.
»J A. Vat. (in marg.). Cod. Ciz. habet trvvi- idem eikXus pro aXXav.
ib. ffvn;^tt] Ita vnlt Ed., neque vero,

I. Motus ctelijit ab anima intellectuali, ei Jit in cir- procedere properat ? Item nunquid est in ea
cidum, tum quia et anima et intellectus circuitum quasi non continua, an potius ita, ut ipsa mota
quendamin se ipsisfaciunt : tum quia ad circuitum commoveat? At forsitan oportebat animam com-
confert circularu Jigura cceli, moventem haud ultra movere, sed jam movisse.
QUARE cxlum movctur circulo ? quia men- Id autem est efficere potius, ut permaneat, neque
tem imitatur. Sed cujusnam est illc motus ? agitare semper in gyrum. Forte enim et ipsa
animaene an corporis ? Quid ergo ? num quo- stabit, aut, si moveatur, non tamen loco mutabi-
niam anima in spha;ra est, atque haec circa ijjsam tur. Quo igitur modo movet loco, quum ipsa
 300 PLOTINI ENNEAD. II.

1 07
avrri ak\.ov rpoTrov Kivovjxevr] ; 1) taod^ ov8e tottlkt], rj kvkX.o). 'AAA'
el apa Kara (rv/M/3e^7)Kog, Trola oiiv ti<; ; e(9 avTijv avvaLadrjTiKT] koI
avvvorjTLKT] Kcu ^(OTLKrj, KOL ovhafjLov e^co, ovS" akkodL, Kal to iravTa
Selv 7repLka/j,/3aveLv. Tov yap ^coov to KvpLov TvepLkrjTTTLKov kcll itol- c
^ovv ev' ov TrepLkr/yjreTaL 8e I^cotlkoo?, rj TOTTLKcog, el /Jbevoi' ovSe acoaeL
Ta evSov, aco/iia e^ov' kol yap a(o/xaT0<; ^cor) KLvrjaLg. Et ovv Koi
TOTTLKrj, Q)? 8vv7]aeTaL KLvr]aeTaL' kcll ov^ w? '^v^t] fxovov, akK (W?

acojxa e/x-yj/v^ov, Kai co? l^coov, coaTe eivac fXLKTr]v e/c aco/xaTLKrjg kclI
^v^LKyg, Tov /xev aco/xaTO^ evdv (f>epo/Jbevov (pvaeL, Trj^ 8e -[jrv^rj^loS
^oKaTe^ovar]?' e/c 8' afjL(poLV yevo/^Levov, (pepo/xevov re Ka), /xevovTO^.
Et 8e aco/iaTO^ r/ KVKkco keyoLTO, ttco^, iravTog evdvTTopovvTog kcu tov
TTvpo? ; 7] evdvTTopel, ecog av r]KOL el^ to, ov TCTaKTaL. 'II9 yap av
Ta^O^, ovTco SoKel KaL eaTavaL KaTa (f)vaLV, Kal (pepeaOat, et? 6
eTa^d^]. ALa tl ovv ov /xeveL ekOov ; apa otl r/ (f)vaLg tco irvpl evB
^SKLvyaeL ; el ovv /X7] KVKkco, aKe^aadijaeTat eir evOv , 8el apa KVKkco ;

AXka TOVTO, TrpovoLa? ; akk' ev avTco, irapa Trj^ Trpovola^' coaTe el

eKel yevoLTO, KVKk(o KLvelaOaL e^ avTov' r/ €(f)Le/xevov tov evdeco<;, 01)^

1. Codd. Ciz. Leid. ffvyK^t~

x(v0iy^fv>;] Ku; a, in C-odd. Ciz. Leid. Jlarc. A.B.C. 12. r.Kot i(,- T» oV] Codd. Ciz. Marc. C.
youiiin. CoAA. Marc. A. JIoii. A.C. Vat. Mon. A.C. 3Ied. B. Val. deest n totikus, Med. B. >i«>i. Mon. A. >i«!(. Cod. Ciz.
avyKtvov[Mivr.. Sed Vat. ill III. ut Ed. sed ^'at. lial)et in marg. Sed Marsilius omittit t(V To.
ib. 'AJ.>.' 1;'] Ed. >?. Sed si, cuni marg. non expressit. 14. n (pvffts] Abest h a Cod. Marc. A.
Ed., C<Kid. :ui xiniun oniiies. 5. ffujti] Cod. Marc. A. ffuffoi. ij. «(mVf(] Cod. Blon. C. KtvKffi.
2. lU etiTi^v^ CtHid. Jlarc. A.C ils av- 8. ^i«->iv] Ed. et solus Cod. Par. A. 16. iXX' — TJj; Desunt haec in
crfovo(a;]
Tii». H(m; iiusterius aceepi. fjiiKTov. Reli(|ui omnes ftiKTiiv. Codd. Mon. A. et Vat. In Cod. Marc. A.
il>. Kai ffvvyonTiKii'] Cod. Vat. omitcit ib. Kiti y^v^tKKs} DesiuU haec verlia in est ir avToi, at(|ue ita correxi pro avTu,
Ketiyin m. add. Cod. Leid. quod est in edit.
3. Kai To '7r<ivTtt\ Codd. I*id. MaiT. A. 9. (fvffit] Codd. Moii. A. Vat. fvffir, 17. i? ctvTov] Cod. Marc. B. «5 a.vTcv.
Mon. C. omittuut ts. Vat. in m. fvffu. In edit. erat e| avrov.
4. *y^(ov] Cod. Ciz. at;^;av. II. e; iq Codd. Mon. A. Med. B. ib. ivYius] Codd. Blarc. A.B. (a pr. m.)
5. '^uTtKu;., w TortK-^s\ Iii Cod. Darm. ^'at. n 5i. Vat. in m. u. C. Mon. C. Par. A. liiUos.
Med. A. (iji m. add.) Par. A. abest ^uti- ib. ^i^aiTtf] Vat. y.iiTiTo, iu m. kiyatTo,

modo quodam alio moveatur Forsitan circula- .''

simul et animah sit mixta quipjje quum corpus :

ris molus uon videatur alicui esse localis. Quod
si secundum accidens sit motus ejusmodi, qualis-
nam igitur per se est liic motus Profecto con-
spiratio qua'dam in sc ipsam consentiens, suoi-um-
que conscia atque vitaiis, nec extra ullo modo
vel usquam nec aiio vergens, in qua ojwrtet cun-
quidem suapte natura feratur in rectum, anima
vero contineat, atque ita cx utrisque conficiatur
.? motio qu.-cdam, in qua ferri simul sit atque ma-
nere. Si autem circuitus motio corjMris esse di-
catur, quonam modo rite dicetur, quum ornne
''

corpus vel ijjse ignis recta motione feratur

cta comprehendi. Quod enim in animali prin- Forte vero dicendum est, via recta procedere,
cipale est, comprebendit in se cuncta, et conflat donec eo perveniat, ubi esse est naturaliter insti-
in unum. Non com])lectetur autem vitaliter, si tutum. Ut enim ordine institutum est, ita vide-
quiescat: neque quum habeat corpus interiora tur et manere .secundum naturam, et fern in
servabit, etenim vita corporis est motio qmvdam. quod est ordinatum. Curnam igitur non qui-
Quod si motus ejusmodi etiam sit localis, utcun- escil ignis, jjostquam fuerit sedem propriam con-
que poterit agitabitur. Neque tanquam anima sequutus.^ Xunquid, quoniam ipsa natura ignis
solum, sed tanquam corpus animatum atque vi- est in motu versari Itaque nisi volvatur, nirai-
.?

vens, adeo ut agitatio talis e.x motione corporea rum distractus in rectum protinus dissipabitur
 LIBER SECUNDUS. 20 1

eyov ovKeTi tottov, cocnrep TrepLokiaOavov avaKafXTTTei kv olg roTTOi^

cSvvaTai' ov jap e^et tottov ixeff eavTO, ovTog yap earxd^ro^. Qet ovv
ev (V ex^i, Kal avTog avTOv TOTTog, ov^ Iva /xevy yeyeviqi^evo^, aXX
iva (peprjTai. Kal kvkKov 8e to /Jiev KevTpov fxevei KOTa (f>vaiv, t) 8e

e^codev 7repi(f)epeia el fxevoi, KevTpov eaTai /jbeya' /ndkXov ovv eaTaiS

irepl TO KevTpov, Kal ^CovTi, Kal KaTo, (pixnv 8e e^ovTi (Tco/MaTi' ovtco

yap avvvevcrei Trpog to KevTpov, ov tt/ avvi^rjaei' yap tov

airokel

DkvkXov' dX)C eTrel tovto ov 8vvaTai tt/ 7repi8ivrjaei' ovtco yap /lovco^

diroTrXripooaei ti]v e(peaiV el -^vxv ^^ Trepiayoi, ov Ka/helTai' ov yap

ekKei, ov8e rrapd cpvaiv' ?; ydp (pvai^ to vtto '^v^rj^ Tri<; iraar]? 10

Taxdev, eTi iravTaxov ovaa r/ yjrvxv oky. Kal ov 8ieiX.r]/j,/tevr) r/ tov

TravTog KaTa /tepo<; 8i8coai Kol t(o ovpavco, w? 8vvaTai, iravTaxov
etvai' 8vvaTai 8e tco irdvTa /xeTievai koi eTTiTropeveadai. "EaTr] /lev
vyap, et ttov eaTwaa "^vxVi kk6ov €Ke2' vvv 8e, e7rei8r] irdaa
rj^ r}

eaTiV avTr]<;, TravTog ecpleTai' tI ovv ov8e7roTe Tev^eTai; rj ovTCog del^S

1. a.vdxa.iiXTit] Kdit. avaxajticTTj!, sed in Codd. Ciz. Leid. Jlarc. A. Mon. C. afciiTxi, scripsi ex Codd, Marc, A,B,C,
omues, |>r»ter Cod. Pur, A., habent avtt- ib. fiivoi] Codd. Jlarc. C. Vat, |us»s;, Mon, C. Par. A. Vat.
KotfLTTii ; m. n,
sed Vat. in ib, o5v i/TTai] Cod, Ciz, ovv fiiv 'ioTai, 10. T»)f ordon;] Editio iczdori;, sed
2. tff^^aroi] Omissinn in Cod. 3Ion. A. 7. oii 7-w] Cod. Mou. C. oii tJj. Codd., pra?ter Ciz. Par. A., omnes tt,;
.^. avTov Tflwoj ] Codd. ]\larc. A.C. Med, ib, aToi.il] Ita cmn Fic. omnes Codd., Tdon;. Cod. Vat. ex corr. habet tt,; dvd-
A.B, Vat. airov toto;, prfeter iMarc. C. in Ed. est avnXit,
; ff'/i;. Illos secuti suraus.

ib, l*iiy; yiyivTifjiivc; pro fcii/ei yivr,-

\ Ita, 8. Cod, Leid, Wi tovto.
i^ii TovTo] 11. Cod. Ciz. Ts;^Gs'v.
Ta;^06i']

£Asv9,-, scrlbendiim fiiit ex Codd. Marc. A, ib, ya^ fx.!ivu;] Cod, Vat, fiovo;, ib. pro ^iii>.nfi'iv'/], scri-
oni?.nfi^'ivn] Ita,

C. Mmi. A.C. Vat. Scriliitnr etiam ftivvi
in Codd. Ciz. Med. A.B. Par. et yiyivv;-
fiivo! in Cod. Marc. B. Codex autem Ciz,
habet yiyiwrjfjiivo;.
4. n Ss £|a;9.»] Codd. Ciz. Marc. A.
Mon. A.C. Vat. habent si Ss, sed Vat. in
ra. n li.
5, vi^i^i^ita] Cod. ^^at, syllabaj u sn-
perscriptum habet oi : tum asi j)ro ii, qiiod
9. 'i^ioiv] Codd, omnes, excepto Ciz,,
cum Fic, faciunt, ijui legit 'i^iffiv, In Ed,
est a/pnriv,
ib. ii pro
"^v^^h oi oTi^iayoi] Editio- ii
nis cum marji;. Ed. liabeut Codd. Darm.
Marc. B.C. Med. A.B. Par. A. Vat. (in
mar^.). Item cum marg. Ti^iayoi habent
Codd. Leid. Darm. Blarc. A.B. Mon. A.
C. Vat. i)ro Ti^idyn, quod edit. liaiiet,
bendinn fuit ex Codd. Ciz. Darm. Marc
A,B,C. Mon. C. 3Ied. A.B,
13, ToiTdvTa] Cod, Ciz, To TdvTa.
VI ib, "EiTT» fiiv]Cod. I\Iarc. A. 'so-ti fiiv,
14, Taira] Edit. haliet TavTa: sed cuin
nvdTg. Ed. omnes libri, praiter Marc, C,
liabent Taoa.
15, n ovTu;] Codd, Darm, Blarc. B.
Med. A. oiiTai.

in ui, restitutum est, Legitur etiam aii ib, oii xafjiiT-ai] Ita, pro vitioso oy^

restat igitur, ut agitetur in orbem ? At vero id considendo, alioquin orbem perderet, sed quando
jani est proviclcntiic munus,'' Esto id quidem : id non valet, saltem circumvagando. Hac enim
nam et i|isc ignis in se ipso est ab ipsa providen- ratione duntaxat appetitum prorsus exjolebit.
tia positus?Quapropter, si ibi fiat, ex se circu- Quod si anima circunivolvat, nunquam defatiga-

laritcr rcvolvctur:
aut forsan, si rectum cupit tur neque cnim vel ipsa trahit, vel corpus pra'-
:

motuni, ubi non babcat ultra locum ad queni ter naturam agitur. Id namque ipsum natura
feratur, nccessario quasi circumlabens, c|uibus in est, c]uod ab anima universi est ordinatum. Pne-
locis j)otest, jam revolvitur. Nullus enim huic terea mundi anima ubique existens non divisa
ultra se ipsum patet locus. Hic namque est lo- {)er partes, sed ubique tota, dat et caelo, ut et
cus extremus. Itaque circumcurrit ea in sede ipsum, quoad potcst, sit ubique, Potest autem
quam imo ipse sui ipsius est locus sic
possidct : duntaxat ex co, cjuod j)ertranseat jirogrcdiatur-
naluralitcr institutus, non quidcm ut mancat, que per onmia. Quiesceret sane ipsum, sicubi
sed fcratur. Proinde in circulo centrum (juidem quiesceret anima, quum tandem ad animam jier-
natura ciuiescit: exterior vcro circumfercntia si venisset. Nunc vcro, cjuum anima ipsa, quam
quiescat, ccntrum erit ingcns, Potius igitur ad- aj)petit, totam se per totum fundat, nimirum iji-
erit circa centrum, corf)ori vidclicet vivenli, at- sum quoque j)assim secjuitur animam, Quid igi-
quc naturaliter se habcnti, Sic enim ad ipsum tur, an nun<iuam animam assequctur? Forsan
mcdium nutu continuo conspirabit, non vidclicct vero sic eam semper assequitur, imo ij^sa potnis
VOL. I. Dd
 202 PLOTINI ENNEAD. II.

I oS
Tvy^avei^ p.aX.kov Se avrrj Trpog avT7]v ayovaa aei, hv tu> ael ayetv,
aet Kcvet, Kat ovk aX.ka^ov Ktvovcra, aXXa irfio^ avT7]v hv tco avT(2,
ovK eir evdv, aXXa kvkXco ayovaa, dtScoatv avTco, ov av ijKy, e/cet

e^etv avT7]v. Ei ^e /jtevot &>? e/cet ovari<; fxovov, ov eKacTTOV /Jbevet,

5 cTTTjaeTat' et ovv /Jtrj eKet fxovov ottovovv, iravTa^ov olcrOrjaeTat KalF
OVK egco' kvkKco apa.
Ta ovv akXa, ttco? ; 7/ ov^ okov eKacTTOv' /jbepo<; Se kclI KaTe^ofxe-
vov fxeptKco TOTTco' eKctvo 8e okov, kcu olov TOTTO^, Kal ovSev Kcokvet'
avTO yap to irav. Ilft)? oiiv avOpcoTTOt ; 77 oaov irapa tov TravTog
io/xepo<;' baov 8e avTot, otKetov okov' et ovv TravTa^ov, ov av rj, e^etG
avTi]v, Tt Set TTepttevat ; 7; oTt /xri /xovov eKel' et he t/ 8vva/it<; avTr/q i 09
iTept To /xeaov, Kat TavTr/ av KVKkco' /leaov he ov^ caaavTO)? aco/ia-
To^, Kal (pvaecog ^v^7J<; k^/TTTeov' akk' eKet /Jtev /xeaov, acf) ov r/
akkr/, TOTTtKO)^ 8e, aco/xaTog' avakoyov ovv 8et to /Jteaov' &)? yap
j^eKet, ovTco Kai evTavda /Jteaov 8e2 etvat, b /iovco<; eaTl /Jteaov acij/xaTog

1. T{«,- airi»] Cixld. ]Mari'. C Mcil. 5. oiir^r.fftTai] Ita, J)r<t uoir.iriTectj scn- cem oix non liabcnt Codd. Leid. Marc.
A. Vut. BtvrriV, Itcndnm fuit cx Codd. onniibus cum marp^. A. Mon. C. Vat. (iii m. add.). Vox ffu~
ib. ayiiv, iii ximvl Codd. Ciz. Lcid. Kd. In Coil. Vat. a ]»r. m. est rsv^jiiffiTKt, /laTos abe.st a Codd. Ciz. Marc. A. Slon.
Darra. Marc. A.C. Mon. C. iu aj.ii» iii in m. olffi. C. Jled. A. Vat. .Sed \M. in m. ut Kd.
xikT. Lciotur etiam xiti7 in Codd. IMon. 6. K'JKXiti i'{ar] Cod. Jlarc. C. kCk>.ou i.^. ytiontov] Cod. Dami. KknTTtov.
A. Par. A. et xti liyuv a.u Ktmw in Cod. u.nfi. ib. iKti /ziv] In Cod. Vat. omissum est
Marc. B. In (Jod. Vat. est ii.y%ti it!. iii 7. ?! «mi] Abest
x«cl a Cod. Marc. A. ^fv, in m. add.
KivsTy in Di. ati xtvuv. 8. 3i flAov] Cod. Mon. A. Si oVav, ib. fi akkn] Kdit. habet iixv, sed nim
2. C(wl. Marc. C. ayr«v tv.
a^Tflv iv] ib. «Tov Toiro}] Codd. Marc. A.C. Moii. niarg. Ed. halient aXy.v Codd. Ciz. Leid.
3. av nxri] Edit. tay r,Kot Codd. Leid. (... OlOi TOVOi. Darm. Marc. A.B. Mon. A. Med. A.B.
Marc A. Mon. C. «v. Co<id. Ciz. Darni. 10. Ss airol] Codd. Marc. A.B.C. Mon. Par. A.
Marc. B.C. Mon. A. Par. A. Vat. r,y.r. C. V^at. S' avToi. 14. «Jv Sii"] Abest Sf.-a Cod. Med. B.
Sed Vat. iii m. iit Ed. 11. fi' 51] Codd. Ciz. .Marc. A.C. Mon. 15. oiiTw Kai] Ckidd. Darm. et Marc. B.
4. |Uiv»i u; 1 Codd. fllarc. C. Mcd. B. C \'at. i ii. Sed in iisdem abcst arti- OVTOJi Kai.
iKivsi, sed jiostcrior supra lineam liabet culus post Sj. ib. ftovMs] Edit. ficevov, sed Codd., prse-
ct.
12. uffavToii] Cum inarg. Kd. halient ter Iieid., onmes o /livus, Sed Vat. in m.
ib. oiV»,- iuovsv] Cod. Marc. C. ovnm avTov Codd. Dai'in. Marc. B. (in marg.)
tii; ut Ed.
fxkaov. Med. A. (a [ir. m.) \'at. (in marg.). Vo-

Cieluni ad se .-icmjxM- agens, sunijjfr agcndo, nio- totuin est ac veluti locus, nequc quicquam pro-
vet ct sempcr. Non
movcns, sed ad
alio quidcni liibet: ipsum enim est universum. Quo igitur
.se ijisam ct in eodem, non (jiiidcm in
rcctum, modo moventur liomines Fortc, qua ratione a .''

.sed circulo duccns, idcoquc tradit ilii, ut (juo- toto dcpcndcnt, jiars csi unusquisquc qua vero :

cunque pervenerit, ibi rcperial ipsani. Quoil si ipsi nos sumus, (juilibct totum cst jirojirium.
quicverit aninia, tanquam iiac duntaxat iliic nia- Item si, ubicunque sit corpus, rcjierit animam,
nentc, ubi quodlibct requicscit, coiKjuiescit et quidnam cogitur pervagari F(}rte quia neque .''

caelum. Si ergo non aiicubi tantum est anima, solum alicubi viget anima, neque solum alicubi
sed ubiquc, niinirum per onniia movetur ca?lum. eam assequi corjius afFectat. Si autem jiotestas
Quumque non feratur extra, merito retorquetur aninia' circa mediuni viget, hac etiam ratione fit
in orbeni. motus in circulum. IVIcdium vcro non eadem
ratione in anima, qua et iii corjjore est ponen-
II. Sohunlur qiKtstiones : Qtwmodo jnoveahir anima, dum sed in anima quidcm medium est, a quo
:

et corpiis huminis. Riirsus, Quomodo ccctum in cir- alia dejjcndct vita, in corpore vero nicdium est
culum,
conditionc locali. Quam ob rem proportione qua-
Castera vero quanam rationc movcntur.^
Pro- dam niedium hic esse oportet ut enim ibi, ita :

fecto non quodJibet totum, sed pars unum-

cst et hic medium esse debet: quod quidem dun-
quodque et proprio loco contcntum ca;lum vero : taxat medium est corporis, atque hujus quidem
 LIBER SECUNDUS. 303

Kai a<paipiKOv' o)? yap eKelvo irepl avro, ovTOi Kal tovto. el Stj y^v-

yi}^ haTL TrepiOeovcra tov Oeov, ajmfpayaTra^eTai , Kai irepX avTov &)?
Molov re, avTT} e^et' e^rjpTTjTai yap avTOv iravTa. 'ETrei ovv ovk ecTTi
Trpog avTOV, Tcep) avTov, 7ro}<; ovv ov iraaat ovtco<; ; 77 eKacjTri, birov

eaTiV, ovTO)?. Aia ti ovv ov Kal Ta acojmaTa rjfjbcov ovtco? ; otc T05
evOvTTopov TrpoarjpTrjTai kcu Trpo? aXXa ai op/nai, Kat to acf)aipoeihe<;

r}/jicov ovK evTpoyov' yei/pov yap' e/cet 8e avveireTai keTTTOv koI evKt-
vi/TOV. Aia Tt yap av Kal aTatrj, rjVTtvaovv Kivr/atv Trj^; ^v^yg Ktvov-
C fievr]? ; iaco? 8e Kctl Tvap rjiMV to Trvev/Jta to irepl Trjv y\rv^r]v tovto
TTOtet. Ei yap eaTtv 6 Oeog ev Trdai, Trjv avvelvat ^ovkofjbevrjv \frv- 10

yr/v Trepl avTOV Kat YlXaTOdv 8e Tolg

8ei yiyveaOat' ov yap Trrj.

aaTpot<; ov /Jbovov Trjv juteTa tov okov a(j)atpiK7]v Ktvrjatv, aXXa Kat
eKaaTO) hlhooat Trjv irepl to KevTpov avTcov' eKaaTOv yap ov ean
7repteiX.r](po^ tov Oeov, ayaXXeTat, ov koyia/Jtco, akka cf)vaiKal<; ava-

yKat^. 15

D EcTft) 8e Kcti w8e t?;? y\rv)(ri<;, rj fjtev Tt^ 8vvaf/,ig 77 ea^aTrj, cutto

yrj^ dp^a/utevr], koX 8t6kov ^tairkaKelaa eaTtv' 77 8e alaOaveaOai

1. Tsoi ayro] Codd. Darni. j\Iarc. B. itu Fic. Med. A. Par. A. Vat. (in r^mtextu et
Alutl. C Vi^i al/To, Ed. crs^J al/TO, 7. Xstrri»] Codd. Marc. A. Mon. C. marg.). Et
ita legit Fic. Edit. i» Tavvi,
ib. S»j •^vx/is'\ Cod. Ciz. St, Cod. Vat. II. ayro»] Edit. ai>T?j», sed Codd., prae-

^"'AJ''- 8. )i»Ti»a«r»] Codd. omnes, praster Leid. ter Leid. et marg". Vat., oiimes uvtov,
_ _ _
2. «^7-61' ui\ Codd. Ciz. Ijeid. Vat. ctvTo Marc. C. Par. A., hvTivoZy, 16. tfiai T«;[ Cod. Leid. JSr T^f, omissa
us, 9. TTi^i T»!» i^y,^>!»] Cum marg. Ed. ha- dist. min. j)ost \pv^ii!, Bene et ita Fic.
4. «rs^i aiiTov] Cod. Ciz. Ta 3' acuTov, lient £» rvi ^v^^yi Codd. Dann. Med. A. 17. iioXov S/aTXaxsiVa] Vat. SoAcv, ill

Codd. Marc. A. Mon. A. t:^} xI/to. (a pr. m.) Par. A. Vat. (in marg.). m. iioXov, Tum Codd. Ciz. Leid. Marc.
ib. « UafTTM ouTo/s] Cod. Mon. A. 10. Oso;] Bis scriltitur in Cod. Ciz. A. Mon. C. Vat. ha^Xixuira, Sed Vat.
heet' oniittit. distinctione minore intei-posita. in m. ut Ed.
6. n^^offnoTrtTat^ Cod. Ciz. T^oTrt^TiTai, ib. 6» crac-i] Scribitur,txt est in marg. ilt. aitr^ocvsirdai] Cod. Vat. aij^dvtTaij in
a>.Xa] Edit. aXXviXa^ praeter Cod.
ii). Ed., s» 5rairi in Codd. Darm. Marc. B. m. tr^iai, Mox Leid, Zo^atrTOv,
Marc. C. omnes cum marg. Ed. aWa. et

sphaerici :nam sicut illud, ita et hoc circa se ip- enim est Deus in cunctis, oportet animam cum
suni. Quod si ita est, aninia rursus revolvitur illocongredi cupientem, scse fundere circa ip-
circa Dcinii, afFectatque comjjlecti, et utcunque sum. Non enim est duntaxat alicubi. Proinde
potest circa ijisum sese habet, cuncla enini a Deo Plato stellis non solum attribuit motinii unaeum
de|)eiKlent. Quoniam vero non jicnnanet jDenes toto orbicularem, vcrum etiam singulis motioncm
ijisuni, saltein se versat circa ijisum : curnani circa centrum jiropriiun revolutam. Quilibet
ioitur non onmes id efficiunt ? Imo vero quav enim globus ubicunque cst, Dcum quodammodo
libet, ubicunque est, id agit. Sed curnam cor- cii'cumj)lectens prorsus exultat, non utique con-
pora quoque nostra idem minimc faciunt.'' Quo- silio quodam sed naturali quadain necessitate
:

niam videlicet adjunctum est, quotl recta mo- commotus.

tione jirogreditur, et imjietus insujier ad alia
vergunt. Quod rursus sjjluericum est in nobis, III. Conjirmantur superiora, quoniam anima mundi
in orbcm facile relorcjueri nequit terrenum : per superiorem ejus vim in orbem retorquct inferio-
iianu|ue jam evasit ibi vero conscquitiu', (juod
:
rcm : rursusque pcr inferiorem rotal calum.
tcnue est et faciic mobile. Qua enim ratione Idem hac insuper ratione consideretur. Po-
quiescat,non satis video, quocunque niotu anima strema quidem vis animEe a tcrra exordiciis, sese
moveatur. Forte in nobis etiam sj)iritalc corj)us, fundit per universum vis autem anini;c sensu-
:

ijuod circa animam est diffusum, efficit idem. Si alis, et cjua; oj)inantem possidet rationem, j)cnes

D d 2
 204 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER SECUNDUS.
TrecfiVKVLay koI ?; koyov ho^aartKov de^o/jbevT} , Tvpog to avco hv rat?
acpaipat? eavrrjv e^et, €7ro^ov/j.6V7] koI rr) Trporepa, Kctt bvva/Jttv 8t-

bovaa irap avrrjg, eig ro irotetv ^0)rtK(orepav. Ktve^rat ovv vir av-
rrj^, kvkX.0) 7rept€^ov(rr}g, Kal 6(pt8pv/Li€vr)g Travrl, bcrov avrrj^ etg rag
^crcpatpag dve8pa/u,€. Kf/cAw ovv CKetvTjg irepte^ovcrr)?, crvvvevovcraE
€7rtcrrpecf)€rat irpog avrrjv' r/ 86 hmcrrpo^^r] avryg rreptayet ro crco/jta,

€v o) e/nrerrkeKrat. ILKaarov yap /Jtoptov Kav ottcoctovv Ktvr/devrog ev

(Tcf)atpa, et /xevov Ktvolro, ecretcrev €v co ecrrt, Kat rrj acpatpa KtVT/crtg

yiverat. Kat yap eirl rcov crco/jtarcov rcov rj/Jberep^ov , rrjg yjrv^T]? ak-
lokcog Ktvov/Jtevr/g, otov ev ^apatg, Kai r(o (pavevrt ayadS rov a(o/Larog
r/ Ktvr](Tt? Kal roirtKr] yiyverat. 'E/cei 8r] ev ayad(o ytvo/itevr], kcuY
aladr/rtK^orepa yevo/xevr/, Ktvetrat rrpog ro ayadov, Kot aeiet o)? rre-

(pVKev eKet roTTtKM? ro aw/iua. av kcu ' Hre aladr/rtKi], airo rov avco
avrr] ro ayadov ka^ouaa, kcu ra avrrjg, yaOetaa, 8t(0K0vaa avro ov
iSTravra^ov, Trpo? ro Travra^ov av/icpeperat. 'O 8e vovg ovrco Ktvetrat'
€aTT]K€ yap Kal Ktvetrai' 7repl avrov yap' ovrcog ovv kcu to Ttav, t(o
KVKk(o Ktvetrat a/ia, Kat earrjKev.

2. liro^ovfAivri] Cod. Ciz. in^ovfjtivK, !rXix£Ta/ : Cod. Vat. riorXvfTai, iii m. ut

Paulo aiite Cod. Blarc. B. rf ivu, et Vat. Kd. 13. av xai] Cod. Darm. omittit av.
KVTtiV prO IICVTVV. 8. xivoTto] Cod. Ciz. «ivt7To. 14. Ta avTrii] Cod. Marc. B. to. avTni.
^. To.^ a.\irrii\ Codd. Marc. A.C. Vat. 10. ayaiu] Iii Codd. Jlarc. A.C. est Vere credo, et ita le^sse videtur Fic.
^tt^ a.VTrii. post Iioc vot:abiilum dist. ininor, iii Cod. ib. rieiilsa] Codd. Leid. Marc. A. Mon.
ib. ^uTixuiTi^ocv] Cod. Maro. C. ^rtTtxu- \'at. dist. major, omissa distiiictione post C. (a pr. m.) A. \'at. oiirU^ra. Sed Vat. in
Tt^ecv. irai/ixTot. Ex utroque profecimus. m. ut Ed.
6. iTiirTpi^tTxi] Codd. omnes ita ut Kd. 11. yivofiivri] Codd. Ciz. Marc. A. Vat. 15. T^U TO] Cod. Vat. *«i VOOS TO.
Sed marg. Vat. ut marg. Ed. ifiorkixiTiii. xivovfoivri ^v^f^ijj Codd. Danii, Marc. li.V. .Sed in m. oiielus est.
Mox Cod. Marc. B. avTtiv pn^ avrm. Med. A.B. yivofiivn ^l-vx^. Cod. Mon. C. ib. vovi ovt:i)] CtKl. Ciz. voSf xal ovtu.
7. E^TiVAExraj] Codd. Ciz. Marc. A. liahet Mivovfiivri absque ^v^^h, Cod. Vnt. in 16. Tifi aiiTov] Editio avTov, sed C04I.
Alon. A.C. ifLTi^kiiaTeoi. Cod. Darm. ij"- m. yivofiivt!, et vox 4'UX'' obelo transfigi- Marc. B. onoi aurovj et ita Ficinus.

superiora vigct in spha?ris, incubans infcriori po-
tcntise, atqiie ex sc ipsa vim liuic pi>rrigens vita-
lem magis atquc vivificam. Agitatur igitur luKC
ab illa circulariter complectcntc totiquc insidente,
quantum ipsius recurrit in spliasras. Itaque cuni
illa hanc circulo comprehenclat, mcrito ha?c con-
nivens rcflcctitur in se ipsam. Hujus vero rc-
flexio corpus una, cui est infusa, contorquet. In
titiagestiens opinionc boni, motus inde corporis
etiam locahs eflicitur. Illinc igitur anima, eva-
dens bono proxima, effectaque sensu sagacior,
movetur circa bonum, corpusque pro natura sua
secundum localem concitat motionem. Sensu-
alis virtus a supcriori rursus concita, ipsaque
suum percipiens bonum, secunique congratulans
id prosequitur cumque ubique sit, merito se
:

sphaera cnim quantacumciue jiars moveatur, si per omnia confert. Intellectus autem quidnam
modo permanens moveatur, spiiaram in qua est, agit.'' Sic certe movetur. Manet enim simul at-
necessario concutit, unde motus spha^ra? proce- que movetur nara reflectitur in se ipsum. Ra-
:

dit. In nostris enim corporibus, quando move- tione itaque simili universum circulo movetur
tur animus, etsi longe ahter moveatur, velut \ee- simul et permanet.
 MARSI L I I
IN
LIB. III. ENNEAD. SECUND^,
UTRUM STELL/E ALIQUID AGANT,
ARGUMENTUM.
SUMMA TOTIUS
Species et singula in speciebus generari, praecipue a virtutibus seminalibus
in speciebus et singulis : caelestia
ponere.
-L ORPHYRIUS in Vita riotini scribit eum,
: leclu regi, posseque
cuni diligentem operam astrologiae detlisset, de-
prcliendisse astrologorum judiciis non esse crc-
dendum: eaque tum sermone, tum literis sjcpe
confutavisse. Quod quidem in libro de Fato at-
que in libris tle Providcntla fccit. Sed in hoc
denique libro, Utrum stellae aliquid agant, dili-
gentius effecisse videtur. In quo sanc Plotini
consilium est, in primis asserere, quaecunque na-
tura gignuntur, atcpie moventur, prjccipue fieri
atque duci, tum a seminariis rationibus uiiivcrsiB
natura;, tum a rationibus plurimum seminibus-
que propriis universie naturae minimc dissonan-
tibus: ideoque disputat, neque stellarum influxus
naturasquc duntaxat, tanquam nimis universales:
neque praisentes caelestium inter se liabitudines,
velut mobilissimas, rursusque communes singula
ha'c proprie facere : sed interdum forte signiH-
carc :et id quidem ita, ut ex indiciis valde com-
niunibus atque confusis conjectura sit fallax, ct
judicium coiuingat incertum. Oportet profecto
tum comnumia distingui per propria, tuni mobi-
lia regi ducique per firma, aut saltem per firmi-
ora quifdam, ne passim res casu contingant.
Fatctur autem per quotidianum conciu-suni cie-
lestium infcriorumque causarum, res dum sunt,
qualitate mutari non spccic :similiter quocpie
per artem at(|ue usum. Reruni vcro nostrarum
causas partim in superiora, partim in ea, quic
circa nos sunt, partim in consilium et usum oc-
casionemquc rcfcrt. Existimat pricterea, sicut
corpus ab anima regitur, sic aninuun ab intcl-
F I CIN I
LIBRI.
vero materiam aliter, aliterve dis-
hanc intclligcntiiL' nuuiere a
communibus fati fortunaeque impulsibus liberari.
Natura planetarum non est malejica, neque mutabilis
mutatione loci, neque ex euruni radiis et motihus
natnralia prcecipue gcncrantur sed ex propriis ubi-
,
que naturis, et cuininuni natura.
I. In primo igitur capite narrat tjuemadmo-
dum astrologi, non omncs inquam, sed multi
putant, a viribus motibusque stellarum et signi-
ficari et fieri singula, tum atl externa, tum ad
corpus, tum ad animum actionestjue animi pcr-
tinentia, sive bona honestaque sint, sive niala
rursus et turpia. Tu vero niemento, non iiucto-
rcs qiiidem astrologiae pra'cipuos hacc tradere,
sed plebeios quosdam astrologos astronomiie
prorsus ignaros, talia tlivulgare. Animatlvcrte
pr»terea, Plotinum statim a principio forsan
gratia disputandl concedere, significari qua>dam
motu Ciclesti, non ouinia: fieri tjuotpie inde mul-
ta, non omnia, et, quie significantur, vix posse
discerni. Inter haec dum narrat, in duobus de-
ridet astrologos. Primo quidem, quod aiunt,
stellas jiromutationc locorum ct iisjicctuum mu-
tare naturas. Qualis certe mutatio nec in rebus
quidem tcrrenis, quic mutiibilissimic sunt, ex sola
mox mutatione locorum atijue intuendi divcrsi-
tate solet accidere. Secundo, quod iiiunt, stellas,
et qua; optima? sunt, cffici malas, et qua- bene-
fico funguntur jirovidcntiic munere, hominibus
innoccntibus siejjc nocerc. Detestatur in jirimis,
quod, cum stella; omnes animata' sint, et intelli-
2o6 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

gentia prsedit», Deoque obsequantur ad nutum, bet, jirobabit tamen forte, si dixerint, ex radiis
quod Ptoleinaeus ipse fatetur: alias tamen bonas, jjassim diftusis, etsi nulli usquain subjecto pro-
alias vcro malas appellare non dubitent. Item priis, qualitates tamen jam jirojirias procreari,
quod planetas, etiam quos appellant malos, ta- sicut cx lumine calor, casque in unam in subjecto
men asserant siepe bona largiri : ccu Saturnum rcdigi f(jrmam atque sicut in commixtione li-
:

quidem : et nonnunquam stabiiire bona, qua; quorum tanto citius nova fit forma, quanto po-
tribuuntur ab aliis, et ipsum in ,'edc vel exalta- tcntior est causa, quas commiscet ita suhito ex :

tione sua positum prodessc Saturniis: et Mar- communi radiorum concursu subjectis tribui qua-
tem animi magnitudinem fortitudinemque pra'- litates, easque in unum conciliari quia et causae :

starc, et, cuni aliis noceat, parccre suis. Deridet ingentes sunt atque jMtentes, et motus efficacis-
iterum, quod planetas quos appcllant bonos, no- simus atcjue celerrimus. Concedet quidem Plo-
cere aliquando fateantur, scilicet et Venerem tinus, qualilatcs in formam ejusmodi concurren-
Mercurio mixtam obessc ])rudentiae, et Jovem tes ab una quadam causa stabili jDrorsus et ubi-

Marticonjunctum tyrannidem constituere. Tum que vigcnte perduci, viitutc videlicet seminaria,
vero planetas sic, aiunt, vel se vicissim aspici- qua? viget iii mundi
ne vel fortuito, vel
vita,
endo, vcl non aspiciendo mutari, ut mirum sit, instabiliter perveniatur ad unum. Radios au-
res aeternas usque adco ex actu tam exiguo per- tem aliter vel aliter confluentes, aut materiam
mutari. Sic opinantur, Lunam, si Mercurium aliter aliterve afficere, aut agentein causam, id
aspicit, appetitum pra-bcre rationis lcgibus obse- est, seminariam rationem ad cffectuin propri-

quentem si non aspexerit, concupiscentiam cf-

: um j)rovocare. Necjue posse tamen ex radi-
fraMiatam prasertim si Vencrem aspiciat interim
: orum confliixu, qui alio momento semper est
aut Martem. Deridet, quod Mercurium dicant, alius, novam formam cx jiliiribus effici, quae
dum aspicit Saturnum, aut Martem, Martium certo indigct temporc, et forsitan inchoari, ta-
Saturniumque cvadere mox aspiciendo Jovem
: lemque perfici, non qualis duntaxat est ille con-
effici Jovialem quasi Chamalcontis instar niliil
: fluxus, scd qualis etiam jjraecedcns materia? dis-
habeat propria constaruis(jue natura: cum ta- ])ositio: ac dcnique tjualem pro ejusmodi condi-
men rcs apud nos nulla adeo sit iiiccrta prorsus- tione dcccrnit ratio seminalis, tiim propria? tum
que mutabilis. Miratur jira^tcrca, quo pacto vc- universa' iiatura'. Dcnique qiiomodocumque se
rum sit, quod tradunt, intuitum quotjue intcr se res liahcat, dc futuris difficile adinodum judica-
planetarum adco instabilcm esse, ut quoties alia bitur. Nam si nobis occultum est, (juid iiovi ex
se figura conspiciimt, intuitus ille cogatur mu- commixtione naturalium oriatur, (jua? quotidie
tare naturam Qiianta certc mutatione in nostro
: })crtractamus. multo nimirum occultius erit, quid
quitlem intuit\i provcnit, dum nos mutuo nunc nova" communionis ct formas radiorum jactu con-
ex alio, mox ex alio situ consjiicinuis. Conces- fletur. Profccto cum fateantur, cx duorum cae-
surus tanicn videtur proptcr varios aspcctus si- lestiiimradiorum coitu aliud fjuam ex unius tan-
derum, ctsi minus in iilis, tamcn in rebus natu- tuni radii jactu confici, fatentur ct jjrocul dubio
ralem alicjuam varietatcm posse contingcre: quod cx quadam j)lanetarum omnium cojiula aliud
inquirimus in lib. de Vita. Denique (juod volunt quain e duobus itaque et aliud longe di-
cffici, :

ex cunctorum calestium i-adiorum conclusionc versum ex oinnium stellarum confluxu contin-

formam virtulcmque in radiis i])sis simul junctis gere. Sed (juanto jilurcs ad agendum causae
eflRci novam, eaimjue alitcr et alitcr diffisrentcm confluunt, tanto judicium difficilius: quia neque
pro divcrsitate tcmporum et locorum quemad- : causa' omnes comj)rcl)cnduntur, neque, si com-
modum ex divcrsis simul liquoribiis forina fit j^rclicndantur, statim pcrjx-nditur, quid novi pra;-
una, id Plotimis idcirco damnare videtur, quod cum ad
tcrca conficiatur ex cuiictis: jjrascrtim
radii neque corpora sunt, sicut liquores, neque judicandum non tantum calestium, sed etiam
natura liquoriim
qualitates in cor])oribus, sicut : elementalium causarum,rerumque contingentium
scd actus quidam stcllarum vitalcs atquc sensu- confluentiam oj^orteat circumspicerc, quod etiam
ales, ceu visuales quidam radii ex stellis, velut Ptolemaeus fatetur et praecipit.
ex Argi ca?lestis oculis cmicantes, et conspicien-
tcs mirabiliter omnia, qui in niillo foris subjecto Quomodo ccelestia signifiicnt etiam, quee non faciunt.
qualitatum more suscipiuntur idcoque neque :
Cffleslia sunt animuta. Multii sunt, qua uon pos-

inficiuntur inde, neque e priori liabitu permu- sunt ccelestibus corporibus motihusque Jieri.

tantur, nequc igitur in communem cunctis for- II. In secundo capite tractat, a caelestibus non
mam commutantur sicut neque ct radii
aliani : omnia fieri : sive enim inanimata sunt, non fa-
visuales animalium multorum nocte videntium, cere, qua? ad animam jiropric pertinent, sive sint
vel subjecto alicui redduntur jiroj^rii, vel multi animata, divina vidclicet anima, non facere mala.
in unam forniam inviccm confunduntur. Sed Esse quidein animata calestia auctores nohis as-
quamvis Plotinus astrologos hucusque non pro- tronomia; concedunt praesertim Ptolemaeus et
:
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 207

Abumasar atciue Zaeles. Quod ct Ilali confir- finem jwragunt electissinunn, quatcnus vel suapte
niat, (leridens ex senteutia Ptolenuei, (jui
iilos natura vel calestis niolis trahuntur iinj)uisu, setl
diffidunt caelestia viveie, propterea (|uod nou (juatenus ab ij)sa niotorum ca'iestium ratione in
niore animaiiuni nostroruni vagabuntla jierer- se et inter se teiujjerantur, et ad j)ra'scrij)tum
rent ait enini una cum Ptoiema'o
:
Animaiia : finem commode diriguntiu'. Quam ol) rcni Pioli-

caelestia optinium tenorem motus semel clectum nus Sinoulorum caleslium defliixum eun-
ait :

perpetuo conservarc. Siniiliter Aratus at(|ue dem esse scilicet, et qua ratione cor{)ora simt esse
Maliius arhitrantur. Inteliigebant, arbitror, iila, ubitjue corporeum ct (jua ignea caiore fovcn-
:

si niodo in animam agant, non |)osse in iiiam tem quamvis alia' jiraterea stelia cum caiore
:

agere, nisi pcr aniniam, et eam sane sujierioreni. adtlucant humorem, aiia raritatem, aiia' aiiquam
liursus, si per iila nobis significentiu" aii(jua, (jujt' densitatem, alia' ccleritatem, alia' firinitatem, cae-
ad causam corpoream referri non possunt, non teraque slmiilter. liinc ergo et comnuuu condi-
aliter id fieri jMsse, nisi in caL^iestibus animis de- tione steiia' onmes quodammodo calefaciunt, et
scrijJta sit reruni series futuraruni quam nobis : raiione jiropria tjuaj lunnefacit, et quae rarefacit,
(|uand()(]ue steliarum quasi oculornm nutibus ex- lumiefacit senijjer vel rarefacit: tjuamvis, quic-
j)licent. yuam Piotinus cxjiiicationeni, si (juando (juitl inde vel comniimi vel j)roj)ria fit ratione,
fiat, in nniitis etiam fieri ojiinatur (|U()riun non : magis minusve alil)i fiat et aiibi : Non aiia igitur

steiias, sed nos nostrique causa futuri sumus. inde vaiietas j^rovenit (juam in quibusdam ma-
Neque vero ubi signa sunt, continuo sunt ct tcrite quaiitatibus accidentibus(jue duntaxat et
causas sicut neque jiropitius jiaterni ocuii nutus
: gradibus accidentium. Varictas autem figurarum
in fiiium, beneficii causa e.st futuri, sed signum. specialiunique formarum atque virtutum, non
Sic ergo, rjuando jier Mercin-imn certo niodo erit pracipue ex naturali intentione caiestium,
positum astrologi natum sajiienteni fore j)ra?di- scd, quantum ad ilia j)ertinet, casu continget, aut
cunt, corj)us ijisum jjlaneta' non est causa sajii- saltem dabitur aliunde. Quod cnim artificiosa fit
entia>. Quod enim non facit aninumi, nequc ratione, solum ab arte fit et ratione vivente: jjra-
rursus sapientiam efficit animi jjropriam sed et : sertim si vivat et ijDsum. Neque vcro concede-
velut in causa simul atque signuni nobis indicat mus astrologis, si qui tlicant, stellarum tjuidem
corjius nascenlis fore ad obsequium sajiicntia? fixarum corpora sjjeciales rerum traderc differen-
temjieratum. Et tanquam signum jiortendit ani- tias jjlanetarum vero tjuotidianas constitutiones
:

numi (ut Piatonice loquar) in corjius eo tenipore afferre difterentias singulares, etiamsi animani
desccndentein, famiiiarem esse Mercuriaiis animi ca'Iestia nuliam habeant. Steiiarum namque fix-
att]ue nuniinis, et Mercuriaii tjuodani vel simiii arum corpora largiri quideni jwssunt, aiias jjas-
daemone gubernari. Porphyrius quitlem ait : sim corporum uniformes quemad-
tjuaiitates, sic
Qualem quis damonem nactus fuerit, cognitu- modum sunt uniformia.
et ipsa Figuras vero
rum, si figuram su£e generationis agnoverit, et jjrojDrias speciebus ordinemque ad finem ita de-
quis in ea dominator extiterit. Qui vero jira'ci- mum tribuere possunt, si animam liabcant atque
jiuus sit dominus in figura, etsi nonnulii cogni- mentem jirfesertim quia in nuiitis lierbarum la-
:

turos se jirofitentur, Porjiliyrius tamen in (jua- jiiiiorumque sjieciebus jjrcciosorum vires qua?-
stionibus ati Aneboncm Cliaremonis astronomo- dam singulares insunt quibus mirabilitcr agant
:

rumque aliorum testimonio esse dicit incertum. in spiritum, perque sjjiritum dotes quotjue animo
Si qui vero negent corpora caelestia vivere: fateri miras videantur afferre. Tantum vero numeris
cogentur corporeas eorum naturas non aliter aii- nequeunt corpora ha-c a corporibus duntaxat
quid apud nos efficere, quam elementaiiuni cor- ca^lestibus, sed ab eorum animis accejVisse. Jam
jiorum ministerio. Ideo(]ue solas corporum tjua- vero ijjsa stellarum corj)ora multo minus cas no-
litates afferre, ultra vero ne(juaquani. Scd ne- bis diflerentias inferre jjossunt, qua- ad artes et
quc ctiam onines corjiorum qualitates sicut : fortunas, et necessarios j)crtinent. Sicut enim
enim forma operis
in artc artificiosa, etsi fieri nulla tui corjioris natura fit, sic et calestis cor-
videtur per instrumentum, efficitur tamen ar- poris nuilanatura: ut Tiieoiogus sit potius quam
tificiosa inteliigentia forma, quam solam et orator et certo temjDore Pra'tor inscius designe-
:

imitatur : sic et formas rerum naturalium ris, talem habeas aut fratrem sed iio-
et patrein :

pius(ju.ini artlficiosa ratione disjiosita', non tam rum causas alibi protinus invcstigarc compeili-
caiestium corporum vel moies vel quaiitates, mur. Denlque stelia' onmcs et a rebus infimis
quam animorum ca-Iestium notioncs imitantur ionge scgregata sunt, et inter se vaide diversa'
atque sequuiuur. Jam vero nec caior in animaii hucusque diflunditur, accitiens
et tjuicquid intle
cibum rcdigit in xhse formam, quantum caior esse videtur. Quoniam vero
atl gencrandam aputl
est,cujus officium est dissolverc, sed quantinn nos substantiam, subslantiali opus est causa et :

ductus a vita: neque caior liumorque in mundo atl pcrfecte generandam causa jiroxinia, et ad
vel aiia tjualitas ccrto tjuodam ordine opus ad vivam omnino vivcnte iteui ad conciiianda in :
208 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
ununi agentia inter se diversa duce communi, gularem. Cum
enim noxios opinentur, ne poten-
nimirum existimamus vitam unam ubique reg- tiores sint, non censent in angulis collocandos,
nare, prEBcipue facientem omnia, atqiie ad id nisi forte Saturnus in ascendente Aquario sit do-
caelestibus et terrenis instrumentis utentem. micilio suo, vel Libra exaltatione sua, praesertim
in nativitate diurna. Saturnum igitur in duo-
Plnnette non mutant naturam loco, neque mali Jiunt. decima figurae domo Martem vero in sexta con-
:

Item confutantur, quce astrologi dicunt de angulis, stituunt. Nominant vero duodecimam ca?li pla-
doniiciUis, proprietatibus plcinetarum. Item tracta- gam, quae partem antecedit Orientalem, ipsam-
tur, quomodo significatio fiat, judicinmque falhitur.
que duodecimam volunt essc cadentem, cum
III. Caput tertium eadem ita prosequitur tamen re vera surgat in altum. Sextam vero
Admittent forsan astrologi j)lanctas ([uidem vi- nominant, cjua- videtur ab Occidentis angulo ca-
verc, nee malos csse natura, sed ex quodam sig- dere. Mitto nunc alia, sed quod Saturnum qui-
norum gradu, et quadam inter se conspiciendi dem in duodecima, Martem vero in sexta consti-
figura nialeficos effici, atque ima cum loco mu- tuunt, sibimet rej)ugnare videntur. Sic enim eos
tare naturam. Id autem quinque de causis im- quorum opj)ositionem
inter se opjjositos faciunt,
probatur. Prima
quoniam gi'adus ille signo-
: solent aeriter detestari. Adde, quod ita sextam
rum saltem, etiterum, qui sic aspicitur, foret
ille domum, qua morbi significantur, tum opposi-
natura malus: si planeta vel in co gradu positus, tione Saturni, tum prasentia Martis infestant,
vcl planctam illum aspiciens malus evadcrct. ut morbi omnes sint incurabiles. Omnino vero
Hunc tamen fatentur nulluni cselestium natura- cum a fortissimo ad debilissimum absque medio
liter esse maluni. Secunda si gradus figuraque : transire ratio non j)ennittat, nemo dicere audeat,
ejusmodi maium natura in se liaberet, ])lancta> jjlanetam, si in angulo sit fortissimus, mox fore
omncs eo gradu ei:<|ue figura constituti mali
in jiost angulum debilissimum. Prifiterea cum si-
similiter reddercntur. Quod tamen astrologi iion dus (juo diutius agit in nos, eo et absolutius
concedcnt. Tertia nem))c qujcrendum i'st, (|uo
: agat, signum vero, (juod duodecimum nominant,
possit planeta liic ;uit illc in diversis gradibus diutiorein sujjer iios nioram, (]uam ascendens an-
diversus evadcrc adeo(iue diversus, ut sit male-
: gularis particula traxerit fateri cogentur magis:

ficus. Primo (luidem piancta nuUus cst in gradu in nos agere, quam ascendcns, scilicet angularis :

Zodiaci, sed longissime distat : ut etiamsi forte quod tainen fateri non soleiit. Rursus, cum pla-
noxius foret ille gradus, ])laneta non adeo illinc netain vcl sienum in niedio calo Ptolcmacus di-
• •

infici possit. Dcindc ubicun(]ue sit, est in ca^lo. cere sole;it jiotentissimiim, (]Uoniun pacto Zaelis
Cieluni corpus est oj^tiMumi, divinitati (]uani pro- illud vcrum erit, scilicct, ascendens csse fortissi-
ximum. Ita^jue pars una^iuauiuc ca'li optinia mum, qiiod jjrocul a medio.'' Quin imo duode-
est prorsus atquc divina. Quarta : cum ca?lum cima cseli jilaga simul atque undecima, quie inter
sit plurimum uniformc, motusque localis non nc- asccndens mediumque ca-lum mediie sunt, vide-
cessario terrenum inobile soleat natura nuitare: buntiir fortc jiotcntiorcs, quo jjropincjuiores sunt
ridiculum est, planetani in alia rursusque alia niedio, si modo niedium sit fortissimum. Prje-
("vliplaga, aliam subire iiaturam ])ra'sertim et : terea cuni luniina dicant in duodecima et octava
subito cum sit substantia ])otens atque sempi- terr:e siniul ct ac^ua" vaporibus obfuscari, et id-
tcrna: et in nialuin cum ubicunquc sit, necessario circo debilitari ita enini octava ferme est Occi-
:

sit in patria viventc divinitus. Quinta absur- : denti, sicut duodecima Orienti projiinqua, Dicere
dum quoquc dictu est quod aiunt planetam,
: etiam comj)elluntur miilto magis in angulis Ori-
cum est in angulo, aliam babere naturam: aliam, entis et Occidcntis obtcnebrari : magisque terre-
cum declinat ab angulo. Eodcm namque tem- nis j)assiin obstaculis imj)cdiri. Sed necjue un-
pore jjlaneta idcin nobis est angularis, longinquis quam assignare ratioiiem jiotcrunt, cur angulum
vero nationibus est declinans, atque c converso qucmlibct jilurimi faciant, qui et fugacissimi
divcrsas igitur codem tempore naturas haberet. suiit et vix ad nos jjcrtinere videntur
: cajterjc :

Quatuor astrologi fingunt angulos in figura ca^- vero jiartes ad nos diutius attinent: triginta enim
Icsti, in Uriente, in Occidente, in medio sursum gradus qua-libet occupat. Quid vero.'' quod cum
atque deorsum. Atque angularem jDlanctam
caelo, angulos admirentur, jjlanetas interim quos putant
dicunt, quando ad quin^jue vel saltcm ad tres csse beneficos, alibi (juam in angulis gaudere con-
utrinquc signi gradus tenet angulum ut puta : firniant ? Solein in nona
in tertia Jo-: Lunam :

ipsum Orlentis jjunctum, vcl Occidentis, vel me- vem in denique Venercm.
undecima: in quinta
dii utriiuque ca-li: i}5sum, inquam, punctum, aut Nonam vocant, qua cali medium ad nos super
certum spatium jjrope punctum. IVIox vero cum tcrram prope praecedit aliquantum versus occa-
inde progreditur, cadere ab angulo dicunt. Mar- sum: Undecimam, qua? medium mox sequitur
tem pra; cfeteris horrent in angulis, jira?sertim in versus ortum Tertium, quEe cseli mediuin ad
:

Occidente. Saturnum quoque non eligunt an- nos sub terram ad ortum prope jirscedit: Quin-
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUNDtE. 209

tam, cniii- mecliiiin e vcsti^io scciuitur, et occasui convenit ei mediuin caliim potius, quam asccn-
propiiKiuior est, (]uam nieclium. Noiiam iiuidem dens, et j)ropter tenebras et absentiam, cum Sa-
man-niV reliffioni.s fpdem. Tertiam vcro minoris turno congruunt j)()tius signa sub terra, (juam e
appcllant, etDeuni atcjue Deam neque tamen : terris ascendens. Jam vero puerile nimium est,
sunt anoularesllndecimam spei et amieitia'
: Saturnum idcirco portendere nobis rei alicujus
fundamentum: Quintam naudii scdcni atcjue fili- absentiam, quia i))se sit distans: ))erinde ac si
orum. Mitto, quod, duin solem quidem in iiona, Luna stultitia simili referat rem prasentem, quia
Lunam vero in tertia gaudere volunt, iiiterim pro))inqua, nie(iii(]ue ))laneta' gradu simili me-
oppositos faciunt oppositionem vero formidare
: dias. Neque miniis insanum est, tenebras assig-
consueverunt. Mitto, quod cum Mercurium di- nare Saturno, qui innumeris ingentibusque stellis

cant, gaudere ortu potius cpiam occasu: Venerem quam proximus, mira cunctarum luce
necessario
vero vicissim occasu potius cjuam ortu httari, coruscat: jjotius vero fatendum est, oculum in
gaudere simul eos ac nuerere pariter fatebuntur. ejus lumiiie judicandodecijji, quam minus luccre
Nam ))laneta diim aliis hominibus oritur, aliis Saturnum. Summatim vero in omnlbus (ut di-
occidit, atque e converso: cum Orientis angulum cebam) ad inancm mox similitudincm confugi-
esse vita; incipientis angukim arbitreiitur : vita;- unt, nulla causarum habita ratione. Curnam
cur non angulum Occi- ascendens ab Oriente sidus princijiium vit» sig-
aue mors sit opposita :

entis Orienti oppositum morti designant? Huic nificat ? Quia simul et e tenebris terrai sidus
eniiu assignant octavain sedem occitlenti propin- emergit, et e tencbris alvi natus egreditur. O
quam eamque Saturno comniittunt. Sed cur
: vanuni prorsus machinamentum Similiter dicet
!

etiam priniam domum,vita'C[ue originem Saturno aliquis :Pater nunc egrediens civitate, filium
commendant manu ejus sit mors pari-
? quasi in significat domo simul egredientem, atque insuper
Sed video, quo confugient. Sa-
ter atipie vita. conducit cgredienti.
filio Verum si quid ita sig-
turno planetarum primo primam attribuent do- nificandum sit, sidus illud potius, quod tunc
mum Jovi planetarum secundo, sccundam, as-
: ascendit, quum primum vivere incipit foctus in
cendcnti in Oriente signo e vestigio succedentem: alvo, significet vitam, vitaeque principium quod :

Marti tertiam quartam Soli V eneri quintam

: : : neque observant, neque observare ulla ratione
Mercurio sextam septimam denique Luna;, id: possunt. Ciir item media cali rcgio portendit
est signum in Occidente locatum. Rursum igitur nascentibus dignitatem num, quoniam altissima
:

a Saturno exordium planctarum repetent in oc- sedes dignitatis significat altitudinem ? Sic et
tava, sed cum iterum post Saturnum nonam Jovi domicilium quartum, quia sit angulus subterra-
decimam, Soli undccimam, Ve-
tribuerint, Marti neus, somniant thesauros sub terra latentes sig-
neri duodecimam, nihil jam erit reliqui, cpiod nificare. Si adeo hac ficta similitucUne delectan-
Mercurio Luna'(pie successione simili dedicent tur, conjugium quoque jier conjunctum ascen-
quorum tamen duorum effcctus manifestissime denti signum descrlbere debucrunt. Quod tamen
omnium post Solem apud nos apparent: nisi for- per sej)timuni pra'nuntiant longe ab ascendente
san ascendens iterum sicut Saturno, sic Mercu- remotum sed ciuidnam Occidenti cum Oriente
:

rio, Luna?que accommodent, quod fingentls erit conjugii? Quoniam, inquiunt, e regione utrim-
potius, cpiam docentis. Proinde cur fptates ho- que radii conjunguntur. Sit ita sane. Verum
minis jam nati non eodem tenore designant ? cur etiam per septimam hanc domum inimicos
Nempe ordine converso primam Lunae, secun- significat manifestos? Planetas, aiunt, ascendenti
dam Mercurio destinant, similiterque deinceps. projjinquiores juvenilem atatem regere, remotio-
Verum enimvero iia-c omnia perbella sunt, ac res vero senilem. Sane nimium pueriliter: quasi
penitus arbitraria, nullis omnino rationibus con- localis hic transitus velut chorea ludentium rc-
firmata. Similiter arbitrarium est, qiiod Mer- pente per actus efficiat, ut hi quidem dominentur
curium, quem facile ad malum sicut ad bonum jirius, illi vero differant, et tunc demum agant,
converti ])utanl, in loco vita exordientis velut in quanclo jam sunt a priori habitu remotissimi.
gaudio collocant cur non Solem potius, aut
: Dicant pranerea, quandoquidem similitudini stu-
Venerem, aut Jovem? Cur item Mercurium et dent, curnam duodecima plaga, in quam ad lu-
rationis auctorem simul, et ad malum adeo lubri- cem pervenit ascendens, significet carcerem, et
cuin arbitrantur? Sed frustra ab iis rationem occulta potius, quam secunda, ex qua velut e
diutius hac in re vel illa requiro, qui nulla un- tenebris est emergendum ? In omnibus denique

(]uam ratione, sa-pissime vero similitudine (]ua- similiter ita defirant, coguntque caeteros vel cre-
dam imaginaria et inani comparatione nituntur. dentes illis, vel cum eis diutius disputantes,
Quis non videat eos inej)le nimiiim com))arare ? ferme similiter delirare, quod Abumasar vel in-
quum Saturnum, (juia sit altisslnuis ])lanetarum, vitus ostendit. Ubi enim causas, cur ita duode-
significet(|ue tenehras et absentiam, signo accom- cim domus una cum officiis suis distribuantur,
modent ascendenti; nam ct proptcr altitudinem assignare contendit : ait inter se astrologos dissi-

VOL. I. E e
2IO ARGUMENTUM
dere, et alios longe aliter designare : tum vero
rationibus assignandis, quibus talia signa talium
planetarum doraicilia sint, inter se longe dissen-
tiunt : aliter enira anticjui, aliter Ptolemaeus, ali-
ter Airaon, aliter Hermes assignat quia vide-
licet figmenta sunt potius, quam rationes.
masar Jovem tradit significare divitias, Mercu-
rium sapientiam. Quoniam vero liarum reruni
cupiditates opposita' sunt, ideo ambas Jovis Mer-
curiique domus oppositas esse, scilicet Virgini
Pisces, Geminis Sagittarium. Abumasar, si O
ita distribuere placet, cur non etiam Veneris do-
mos atque Mercurii inter se opponis
ido Venerea Mercurialisquc contemplatio multo
magis opponantur, cpiam quaj diximus sed in-
viceni consonantes esse fateris, Libram Geminis,
Viroini Taurum. Itcm cum Jovialis a-quitas et
violentia Martialis maxnne mvicem adversentur
cur non et horum sedes pugnare concedis sed
omnino congruerc Arictem Sagittario, Piscibus
Scorpionem.^ Proinde ul)i ali;is terne plagas aliis
signis ad.scril)unt, incerta opinione ferimtur. Non
enim ita distribuunt, quia signum ad peqjcndi-
culum super talera transeat rcgionem quia, si
ita sit, Cancer nihil in Europa significabit
qiiippe cum tota existat ultra Cancrum, vergens
ad Acjuilonem, nequc etiam ob aliquam concor-
dem pr()j)rietatem. [Virginem Virgo enim sig-
.'']
num esse frigidum aiunt, ])raesse taracn His-
paniie judicant calidiv regioni. Simili
temeritate membris signa pra'ficiunt nani et ca-
lida frigidis sape pritponunt, et frigida calidis.
Conjungunt quoquc j)lanetis eisdeni significata
inter se nimiura rej)ugnantia. Saturnura unius
Dei cultura et voracitateni significarc volunt
Jovem pictatem et coitus intem|)erantiara
IMer-
curium sajiicntiam et oracula j^roplietarum, at-
que insuper oblectamenta Mitto quam
suj)eriiua.
plurima teraeritate simul divulgata ut puta Sa- : ubcriorcs jiluviit jjrofunduntur, et tunc Pisces
turnuni j)luviara designare, (jut-ra tamen siccum
esse fatentur. Item masculinuni cognominant,
quem aiunt esse frigidum. Denicjue j)ortendere
tarditatera, videlicot, quoniani ij)se sit tardus, qui
certe est jwolongitudine spatii velocis.siraus.
vero, quod caput Draconis soniniant atque cau-
dam HiEc enim soUun imaginiu-ia sunt. Cajiut
? anima duci, aniniara vero vivere jjrorsus intel-
quidem cogitatur linea quicdam imnginaria in
animo nostro relicta ex motu Luuic a Meridie in
Aquiloncm, quod quidem fingi potest in quolibet
Zodiaci gradu. Et ubi nunc cajjut fingitur, ibi
ahquando fingetur et cauda. Quidnam iniaginaria
illa potcrit linea? Cura inde Luna discesserit,
cur cauda mala potius est, quam caput ? Cur
cauda est frigida atque frerainina, cum aquilo-
naris plaga sit meridiana frigidior ? Atque ita
caput, in quo Luna declinat ad Aquilonem, fri-
gidum potius debeat es.se, quam calidum cauda
vero contra. Aj)pellant planetam retrogradura.
MARSIL. FIC.
in quando in inferiore sui epicycli jiarte pergit ad
Orientem. Ex
hac similitudine somniant retar-
dari negotia hominum, atque rursus accelerari,
quasi non ieque naturalis sit motus uterque pla-
: netis. Proinde dicere solent cjuia Taurus aut
:
Abu- Leo tales in se vires habent, ideo, qui sub his
nascuntur sideribus, naturam similem sortiuntur.
Tametsi haec animalia falso finguntur in cselo
neque ibi cjusraodi figura vel natura siniilis est
atque in nostris Tauris et Leonibus. Taurum
antiqui inter sidera collocarunt in Jovis hono-
reni quia in bovem sit fabulose conversus. Le-
:
? quum iib- onem Hercules occicht ingentem eum (ut fer- :
tur) inter signa constituerunt. Arietem signorum
: caput designaverunt jiropter Jovem Amonem,
cujus in capite Arietis cornua jirisci fingebant.
Post Arietem mox Taurum effinxisse ferunt,
quia tunc terra arabilis esset, ajitaque culturae.
.''
Geminos, quia tunc germinando omnia geminan-
tur. ("ancrum nominavissc cjuia inde Sol Can-
:
cri raore regreditur. Leoneni vcro, cjuia Sol ibi
vehementissime cidcfacit. \ irginera, quia terra
lunc exusta Solis ardoribus nihil pariat. Librara,
: quia Sol tunc noctes dicbus adanjuat. Scorpium,
: quoniam tunc aer primo frigore jmngit. Sagit-
tarium, propter vehementioris jam frigoris ven-
torumcjuc aculeos, Civtenujue similitcr. Quid
crgo stultius, quam certas animaliura naturas
propriosquc eventus honiiiiibus sub hoc signo
quadam vel illo nascentibus aut agentibus attribuere ?
: cuin niliil ejusmodi sit in Civlo, sed longe diversa
rationc confictum ? Non dabis igitur medicinam
ascendente Tauro vel Cajiricorno: (juoniam cum
ha;c animaliii ruminent, j)otio vomitum concita-
: bit. Quasi vero caj)ra ruininans sit in ctelo, ac
: non potius Cajjricornus ibi sit fictus cjuia Sol :
inde in raoreni Cajinc incij)iat rursus ascendere.
Et j)ost hivc Aquarius atcpie Pisccs, quia tunc
maxinie gcnerantur. Fabricabit ergo quispiam
Piscis imaginem in argento, cum fuerit Luna
sub Piscibus asccndentibus, caj)turus Pisces ad
votura, confisus videlicet falsa figura Piscium in
Quid calo fictaque natura. Sed ut ad Plotinum tan-
dem regrediamur caslestia quidem corjjora vult
:
lectu divino, ntx|ue affectum ad inferiora ullum
habere cjuandocjuideni necjue corj)ora tjuidem
:
illa rebus inferioribus, vel indigcnt, vel tiirban-
tur : neque nova unquam
igitur, vel dolore, vel
la^titia neque odio malefacere cuiquam,
tangi,
neque simpliciter malefacere, neque electione sig-
nificare nobis, si qua sijrnificent: sed forte ad
illorum choream se ijisa contentam sigmhcatio-
nem nobis aliquando consequi. Si enim aves
nobis natura locoque propinquiores nulla nobis
: electione significant (si forte aliquid est in augu-
rio veri) secl ad earum volatum atque garritum
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 211

ugentem siia interim significatio nostra contin- nomis quicrpiam clc jndiciorum scientia invenire.
trit: nuilto niinus astra jjortcndere nostra deli- In his Abumas;ir fatetur, judiciorum causas re-
l)erant. Profecto, ni friistra auguriinn vani do- gulasque nondum invent;is, (jui ct PtolenuTco fuit
cuerc parentcs, cultu diuitaxat d;enionuni, au- longe jwsterior, et in jiidiciis ijise null;ini afFert
spicia, auguria, aruspicia, cxta constabant. Dic- in medium rationem, sed jiueriles taiitum simili-
nioiies eniin aeris caliginosi rectores (luondam tudines. PtoleiiKvus (jiKnjue in lihro de Judi-
cultores suos liac vcl divinatione, vel fallacia po- ciis exiguum (juid verit;itis esse In judiciis in-
tius, detinebaiit. Veruin si cjua ad siderum mo-
Etsi contingut prcedictionetn ma-
nuit dicens :

tiis futurorum conjectura contingit, ubinain sunt Jori ex parte nos fallcre, tamen opera' pretium
pra>scripta futura, ad quorum pra;scriptioncni fuerit hwc subtiliter indagare, propterea, quod
talis, aut talis conscquatur, vel comitatur consti- veri aliquid inest.
tutio civli .''
Profecto pr;vscripta sunt in ca'lesli-
bus aniinis, c.xlestcm, id cst, suam inovcntibus De qiimque aspectibus planetarum, et quomodo in his

f;icicni,vultibusque suis aliter atque aliter indi-
cantibus cogitata sed in eorum mcntibus notos
:
sunt ajterna;, non eoruni tantum, (pue ipsi vel
per se, vel per ca?Iestia facturi sunt sed eoruin
etiam, qua? causa' quoque elementales conse-
quentur, factunK sunt suapte natura atque eo-
rum insuper, qua) rationales anini;e animorum
germ;inw caelestium communi, vel natura, vel
sorte, vel consilio sunt acturae. Conimuni in-
quam quia non sunt h»c in illis pro inferiorum
: ct optimi tanquam in rcgione uniformi divinaque
conditione designata per singula et uscjue ad mi-
nimum distributa: sed procommuni illoruiii pro-
videntia disposita summatim per capita rerum,
t]ua3 deinceps per proprias infcriorum naturas,
affcctus, occasiones, consilia, dividuntur ulterius
et in qualitatem quodammodo aliam deducun-
tur. Quam ob rem singida prorsus inde pro com-
perto sciri non possunt: sed plurlmum commu-
nia (jua^dam quod et asserlt PtoIem;eus. Pro-
: cularem fernie lineam jilanetam subit, opj^ositio
prias vero singulorum conditioncs in singulorum
naturis imaginationibusque ojiortet inspicere.
errant ustrologi, et in calestium quaiiiatibus aclioni-
busque falluntur
IV. Post ha;c descendit ad amores et odia
: planetarum, et asjjcctus quodammodo et effec-
tus. Prolixum foret, nimisque absurdum narrare
: amores inter se et odia jilanetarum, et (juod tur-
pius est, recensere cjueiiiadmodum hic cjuidem
amat iUuin, ille vero non red;miat hunc, sed j3o-
tius odit. Quasi vero non omnes cognati sint,
coilocati. Nempe, cuin similitudo in rebus nos-
tris mutua amorem a'qiia utrimque ratione pro-
creat mutuum, multo magis charitatem mutuam
procreat in cselestibus, ubi arctior similitudo viget
et copula. Ut autem, qu;i> de aspectibus loqui-
tur, |)lanius cognoscunnus, nieminisse oportet,
astrologos aspectus quinque sic afferre, iit con-
junctio quidem sit qiuuido jjlaneta ad perpendi-
vero,quando maxime distant: ceu si altcrin Ariete
sit, alter vero in Libra, sejitimo ab Ariete signo.

Itaque et inde simul et hinc in dies ejusmodi au- Sextilis autem aspectus quando sexta inter hunc
cupari pra;sagia (ut Origeni Porphyrioque cre- et illum duodecim signorum portio cadit, id est,
damus) non hominum est, sed da>monum : dsc- duorum mensura sicrnorum Ut si Sol in medio :
^ .. . •

monum in(|uam
sagaciorum. Nam plerosque Ariete, Luna in mediis Geminis videatur, vel
circa hwc dasmones conjectura saepe falli putant, ille in Arietis princijiio, illa in j^rincipio sit Ge-

nobisquc mentiri. Quibus ergo de rebus e caglo minorum. Cadit eniiii inter liunc et illam Tau-
iiobis significatio fiat, astrologi veteres dubita- rus quidem totus, et pars insujicr Arietis atque
runt. Itaque Abumasar, ubi de judiciis agit, Geminorum. Aspectus deinde quartus, ubi quarta
nonnullos inquit astrologos arbitrari planetas de Zodiaci pars inter hunc cadit et illum, id est,
rebus tantinn universalibus signa pra»bere, scili- signa tria ceu quando Sol in inedio Ariete,
:

cetde elementis rerumque naturalium speciebus. Luiia in medio Cancro, velut diximus. Nam
At vero de singulis et singulorum partibus at- tria inter Solem Lunamque signa videntur
(|ue ;ictibus, scilicet moveri, quieScere, .similiaque Taurus integer, atcjue Gemini, partesque insu-
niliil penitus demonstrare. Alios autem putare per Arietis, et Cancri. Tria vero signa c]uar-
stellas ostendere tantum, quce necessaria sunt sci- tam duodecim signorum j^ossident jjortionem.
licct, ignem quidem calidura esse, aquam vero Trinus aspectus quando similitcr quatuor inter-
frigidam, non t;mien, quie sint contingentia, sci- sunt signa, qua; jMrs est Zodiaci tertia, ceu si

licct liomo lotpiitur aut t;icet Allos deni(jue opi-

: Sol sub Ariete sit, Luna similiter sub Leoiie.
nari, |)l;metas jiortendere tantum iiiut;itioiies tem- Ptolem;i>us causam, cur tot solum siiit asjiectus,
porum, ct (juatenus jier cas corjioribus accidat. hanc esse dicit ex duodecim signis fieri
: cjuia
Addit Abumasar, Omncfi poxtcrio?r,i astroloffos figura potest sex angulos habens, ut in quolibet
scqiii vctcrcs : ncc ulla vctcriim dicta intcntioni latere signa sint duo ubi aspectus anguli unius
:

huic scilicct judicandi conduccre : quoniam dice- ad alterum sextilis erit, sextam contincns figura;
rcni, impossibilc Jbrc sapicntibus ctiam ustro- partem. Potest ctiam describi figura quadran-
E e 2
212 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

gularis : item triangularis. In illa quadratus animo non repugnant: si formae naturalesinter se
in hac trinus surget aspectus. Non potest autem pugnaces in contemplatoris mente non dissident
figura quinque angulos habens ex integris signis si membra iuter se adversa non adversantur in

duodecim fieri. Verum ahter praterea fieri as- semine, certe in ca?lo non dissident inter se vir-
pectus posse videntur. Nam tercentum et sexa- tutes harum efficaces formarum, quie certant in
ginta gradus sunt in Zodiaco, qui in partes quin- viliori materia non potente videlicet conciliare,
que divisi figuram conficicnt quinque angulos quee capit. Jam vero non solum non dissonat
possidentem eodemque modo angulus aspiciet
: Cancer ab Ariete, sed consonat partes enim :

angukmi, quo in trigono aspectu fit atque tetra- utrasque sunt corporis plurimum uniformis, et
gono igitur pentagonus ibi potest aspectus con-
: suapte natura, qua apud nos dissonant, harmo-
siderari. Rursus ex gradibus Zodiaci cunctis nice temperantis neque minus in caslo, quam
:

fieri figura potest octo angulorum, aut novem, in musico cantu, inter se omnia consonant. Sic
aut decem atque ita erit iUic aspectus octavus,
: et nobis forsitan excogitare licebit humanam mu-
et nonus, et decimus. Quam ob rem aspectus sicam ex harmonia calesti ca?lum nanKjue Py-
:

quinque solos afferre, fingentis est potius, quam thagorici Dei lyram appellaverunt. Coitum igi-
vere dinumerantis. Continuus profecto est orbis tur planetarum apud nos octavas vocis consonan-
ipse Zodiaci, ubique stellae et signa inviccm sig- tia referat hac enim cum prima coire videtur:
:

nis inserta: ut non solum per signa duodecim oppositionem vero ca>lestium, qua fit in septimo,
quasi sint inter se secreta, facere possimus aspec- vox (juoque apud nos septima similiter omnium
tus, scd per gradusubique Zodiaci. Proinde, si dissonantissima repraesentat sextilem aspectum :

vere loquimur, non dicimus sidus hoc illud aspi- qui fit in tertio signo vox tertia: quadratum
cere, vel planeta pianetam, ob aham rationem, quarta trinum, qui in quinto fit, quinta. Sicut
:

nisi quia hoc radios jacit in illud. Qua'hbet au- ergo in consonantia nostra inde pendente quarta
tem stella radiosjacit in quamlibet: qua4ibet igi- vox, vel interdum scptima, qua? per se dissona-
tur, ubicunque sit, quamhbet intuctur, Atque i'ent, tamen una cum ca-teris ad gratiam conso-

cx hujusmodi radiorum intuitu attingit magis, nantia' conferunt sic et multo magis in harmo-
:

aspicitque proximam, quam remotam : (piod qui- nia calesti aspectus omnes ad absolutara concor-
deni in candehs patct acccnsis. Nemo itacpie di- diam necessarii judicantur. Hinc fit, ut sapien-
cat signum iioc non aspici proximum sed spatio
: tiores astronomi quartum aspectum adjunctum
certo remotum : et steliam non proximam aspi- vel sextili vel trino, non solum non horreant, sed
cit,sed remotam. Hac enim opinio, imo liic er- exoptent: fit etiam, ut per scptenarios vel die-
ror inde contingit, quod ca^estia quidam me- rum in morbis, vel annorum in vita, quibusquad-
tiuntur, imo mentiuntur ex nostris. Solet enim raturaj vcl Luna vel Saturni mox veniunt, mu-
homo in cliorea propintjuum sibi ad latus homi- tationes in nobis non semper in pejus, sed in me-
ncm difficihus intueri, ([uani separatum: (pio- lius quandoque contingant. Interea ridere juvat
niani caput non undi([uc
liabct oculos, quibus astrologos, qui cum Cancriun dicunt magis quam
a?qua undique.
facilitate conspiciat At in cae- Libram Arieti qualitate contrarium, aspectum
lesti facie qua-cunque sunt, sunt ocnli, et oculus tamen oppositum, qualis ex Libra resultat ad
quilibet totus est oculus, totus undique visus. Arietem, niagis quam quadratum detestari con-
Aiunt aspectum quidem sextilem esse mediocris sueverint. Sed quid Cancrum garriunt frigi-
amoris, trinum vero perfecti aspectum rursus : dum atque humidum, in quo Sol constitutus ca-
quadratum odii mediocris,oppositumvcrosummi: lorem nobis exauget Quidcahdum Sagittarium?
.''

conjunctionem cum bonis bonam, malam vero sub quo sol terras a frigore vel imbribus non
cum mahs. Atqui causam, ob quam aspectus tuetur? Ex quo patet, ex accessu solis potius
ahus ab aspectu m bono differat aut malo, solum atque discessu, quam ex siderum qualitate, calo-
ex figura vel numero assignare non possunt. Bo- rem et frigus intendi vicissim at(jue remitti. Ne-
num enim malumve non ad quantitatem pertinet, que nobis objiciant Lunam, vel IMercurium in
sed quahtatem. Praeterea non ad figuram vel alio atque acrem qualitate mutare, quia
alio signo
niunerum actio pertinet aut passio, scd ad formas nam primo
videlicet ibi alia sit et alia qualitas,
et quahtates. Has vero figurjE quaedam vel nu- quidem non ubique id efficiunt, neque enim vel
meri, vel consequuntur, vel comitantur. Ne- aestus inde Scythis oritur unquam, vel frigiditas
que rursus hcet dicere, Arietem esse qualitate et humiditas Indis. Deinde etsi forte mutent,
quadam Cancro contrarium, ideoque quadratum non statim convincitur, esse illic ejusmodi quali-
ex hoc contuitum planetarum esse contra-
et illo tates inter se a?que pugnantes alia enim virtute
:

rium et hostilem. Nulla enim in caelo sunt con- longeque a nostris diversa haec inde proveniunt.
traria, ubi non pugna, non transgressio, non in- Nonne tum ex variis affectibus anima?, tum ex
teritus. Imo vero si figurae, quas sunt in opere contractione et dilatatione quadam spiritus, con-
quodammodo inter se repugnantes, in artificis trarias statim oriuntur in corpore quahtates, quae
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 213

non sunt in animo spirituque vcl contvariic vei care neminem ]iersj)icue j)osse. Deinde signifi-
qualitatcs ? Ex luniine niniiuni repcrcusso fit cat, astrologos non hiibere niodum, quo j)lanetie
non existit in luniine Ex iumine ii-
jestus, c[ui :
agant, qusecunque dicuntur efficere. Ncque enim
quor in cera sinuil, siccitasquc in liito: neque vel proj)rio quistjue vel connnuni cuncli consilio

tamen in lumine sicca est vel ii([uiila passio. indigent ad agendiun siciuidem naturales infra
:

Item certa stellarum positione, sive imj)ulsione in lunam causic natura sua sufficiimt ad agendum,
terris elevantur vapores et venti, necjue tamen necjue consiliuni exigunt ullum ultra naturam.
illicaut venti perflant, aut vapores obnubilant. Neque rursus cum stellie faciant ha'c more na-

Quod autem virtutcs in ca>lo valde ab liis, quas
pugnant in elementis, alienas sint, conjectanuis
ex eo, quod omnibus in rebus, qua' ex elemento-
rum qualitalibus connnisceutur, insunt mirifica;
quicdam vires, et jjneter et super naturas ele-
tura, aliter, vel alia faciunt, tjuam fieri possit
tenorc naturic, quamvis pricstantius atque prae-
stantiora faciant, videlicet pricstantiore natura.
Non ergo proj)betas efficiunt, non miracula, cjuae
fieri debent divinitate non theologos non geo-
: :

mentorum, quas speciales proprietates appellant, metras, (jui mente fiunt, et arte non divites: :

speciebus his caslitus attributas. Mitto ciEtera : non reges non his oj^jiositos, qui jirudentia, oc-
:

innumerabilia enim sunt. Sic magnes polum casione, favore fiunt, vel impediuntur opj^ositis.
suum sequitur Arcticum, ferrum vero magne-
tem sic palcic succinum, Hoc vero polum for-
:
Erraia ustrulogorum dc Saturno, et Marte, et Luna.
tassis Antarcticum. Per tales ergo virtutes, V. In capite libri cjuinto crrores astrologorum
quales b.e sunt, et quales in scamnKmea purgant jirosecjuitur latius et insequitur. Saturnum tra-
bilem, et in elleboro atrani bilem, Abumasar pro- dimt, quia sit frigidus, obesse naturjc, ideocjue
bat praecipuas cifilestium actiones expleri: sive separant ab ascendente (ut aiunt) vita jirincijjio.
fixic virtutes ejusmodi sint in stellis, sive quoti- Atque ut inde maxime separent, stulte nimium
dianis eis sibi invicem com-
earum aspectibus ab in duodecima coUocant. Quic quidem scdes, etsi
piirentur, atque inde ad inferiora mittantur. Me- qimdam illorum conijiutandi more videtur a
rito igitur Abumasar et Albius Ptolemicum ubi- prima omnium remotissima, re vera tamen est
que reprehendunt, quod ipialitatcs stellis elcnien- proxima. Est enim Orienti continua sursum,
tales et inter se repugnantes sa-pe tribuerit, pro- (juodve ascendit sidus mox jjroperat in duodeci-
bantque, non esse tales in ci^elo naturas. Mitto mam itaque Saturnum in septima tanquam om-
:

nunc, quod non solum ii quos dixi, a Ptolemaso nium distantissima jirobabilius collocassent. Sed
dissident atque alils, sed Ptolemicus ipse dissen- ne cjuidem volunt, ne nascentibus opponatur:
id
tit ab aliis, ubi de terminis loquitur planetarum, sed in utrocjue sibimet repugnare videntur nam :

narratque alios inter se dissidere. yEgyptios Saturno et ascendens alia ratione solent accom-
enim a dominis domorum maxime solitos acci- modare, et primi concejjtus exordium. Praterea
pere terminos: Chaldaos autem a dominis tri- dicunt Saturnum Martemque tum conjunctos,
plicitatum,idque latissime confutat. Mitto, quod tum ojDpositos inter se nobis ol)esse. Rectius
in aspectibusexiiltationibusque dissentiunt. Pto- forte dixissent, ita maxime Saturni frigiditatem
lemaeus enim a signo simpliciter ad signum alii : calore Martis, hujusque fervorem illius frigore
quidam a gradu metiuntur ad gradum. Exalta- temperari. Adjungunt, Saturnum quidem, si
tionesquoqueplanetiU'um Ptolema-usin toto quo- die nascentibus sit sujjer terram, aut prope Ori-
dam slgno putat accipiendas alii vero nonnulli : entem, diurno calore temjwratum, tunc propi-
a certo quodam spatio signi. Similiter de signi- tium nobis evadere. Atcjue etiam si sic ascen-
ficatore vitse et de annorum datore dissentiunt. dat, praecipue in Aquario non obesse naturae.
Redeo parumper ad qualitates. Cum Martem Martem vero tanquam igneum esse in nocte \io-
igneum esse arbitrentur, cur non in Piscibus ca- nendum, sive sub terras, ne calore solis ferveat
dere tradunt potius, quam in Libra ? An quia vehementius: atcjue in hoc similiter, ut sajie,
Libra maxime distat ab Ariete domicilio Martis. delirant. Cum
enim umbra terra', unde nox
Sed profecto major est distantia natura, quam ad lunam usque jierveniat, omnia
jjrovenit, vix
situs niiigis itiique discrepant ab Ariete pisces,
: omnium sujira lunam stellarum lumina continue
ut aiunt lujuei, quam aeria Libra. Curnam in se nullo interveniente contingunt : similiterque
Libra volunt exaltari Saturnum, quem terrcum semper in die nunquam vero sub nocte.
sunt,
esse putant ? Prolixum foret ejusdem gcneris Maxime vero omnium ab umbra et frigiditate,
ca?tera recensere. Redcamus jam ad Plotini con- qua duo ternc j)ropria sunt, Saturnus sejiaratus
clu.sionem, Refert quidem jirimuni, astrologos existitut nihil absurdius videatur, quam hunc
:

arbitrari unamquanKjue j)er se stellam suum ali- obscurum frigidumcjue vocare. Privterea con-
quid agere : ex cunctis vero invicem conspiran- cursum Lunae cum Saturno, vel Marte vituj^e-
tibus novum aliquid jjrietcrea confici. Ex quo rare solent. Quanquam si vel j)lena lumine Sa-
jjatet, ex his, (juid j)otissimum j)roveniat, judi- turnum subeat, vel vacua Martem, damnare non
214 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

audent. Nain si plena coeat cum Saturno, tum cat. Probabile quoque est sicut tenebras in :

hanc illum suo fovere lumine, tum illum non fri- longissima a caelo distantia luminis tantum pri-
gefacere plenam. Contra vero si plena Marti se vationi contingunt: ita frigus et siccitatem ex
subdat, aduri inde sinuil atque comburere Si : nimia a CcpIo distantia propter calons humoris-
vacua, temperari vicissim atque temperare. Hic que absentiam forte contingere. Totum vero
quoque, ut alibi, audentius errant. Primo qui- calum esse calidum patet, (juia totum est ignis
dem, neque se Ccelestia tanquam concordia sem- totum iterum esse ignem, ostendit sublimitas, mo-
per, comburunt unquani, vel frigefaciunt de- : bilitas, lumen, calor vel occultus omnia fovens.
inde, si id forsitan concedatur, contra foret agen- Calor autem amplissimus spatio nullam patiens
dum. Luna enim cum semicirculo ad nos spec- violentiam familiarem habet humorem. Profecto
tante plena est, interim est altero vacua, atque in aninia CEeh tria potissima sunt, vita, et intel-
vicissim, ideo, ut incommodum illud devitaretur, lectus, et motus. Est enim anima vita qua-dam
subjicere hanc potius Saturno debebant. Quando et intellectualis et mobilis, totumque hoc est
nobis est vacua, tunc enim ofFert ilh se plenam, unum. Quod igitur est in anima vita, in caelo
Marti vero, quando nobis est plena nam tunc : calor existit. Quod rursuni illic intellectus, hic
ostendit ilh se vacuam. Inter hsec expedit ad- est lumen. Quod tandem illic motus vitalis est,

monere muhas in codice Grseco clausulas videri hic vitalis est humor.
non aliud hunior
Itaijue
trans])ositasverbaque saepius permutata: haec
: est, quam loquar) ad niotum.
agilitas (ut ita
equidem (hligcnter pro viribus emendavi, vatis Ignis ergo caelestis non solum calidus dici potest,
(ut ita dixerim) potius, quani interpretis, officio sed insujjer humidus, id est, liquidus, fluidus,
fretus.Qua' igitur mox in textu sequuntur, scn- agilis, atque lubricus, et lenis, et blandus: siqui-
sum duplicem admittere possunt. Aut enim sig- dem in siccitate rigiditatem asperam intelligi-
nificant, Saturnum non admodum opitulari nobis mus: qualcm etiam frigiditas vehementior infert.
interdum, cjuia sit procul ideoque Lunam sal- : Quam (jb rcm niliil aliud est in caslo nostris ullo
tem esse tunc oportere crga nos plenam, ut sal- modo qualitatibus simile, nisi calor, humor, lu-
tem iha nos adjuvet aut potius significant, Sa-
: men, Lumen, iiKjuam, illic est intelligentiae
turnum non opitulari Luiia", quia sit procul a loco : calor illic efhcacia vita- : humor vitas mo-
Luna, neque illani quandt) vacua
illi vicissim si tus et jiabulum. Nec aliter ibi calor ille senti-
sit ad illum ideoque oportere hanc illi se por-
: tur, (juain tanquain favor, foinentuni, recreatio,
rigere plenam satisque nobis tunc illam facere
: vigor: ncc aliter humor, quam ut augmentum,
suo erga nos orbe dimidio, (juamvis erga nos va- ct amjilificatio, agilitasque suavis. Inde hsec et
cuo. Item quamvis Saturnus sit procul a nobis. similia (]u;edam apud nos sunt. Illi rursus ca-
Primus (juidem sensus verba manifestius sequi lori humido humorique tenijierate calenti, similis
videtur qu;e vereor esse perversa. Neque enim
: est quodaininodo sj)iritus et calor humorque vi-
antecedentibus neque sequentibus Plotini dictis talis, vel manifestus in animalibus vel occultusin
sententiisque convenirc, sed potius repugnare vi- j)lantis j)assim a ca'Io insitus: a cslo, inquam,
detur. onuiibus insito. Siccitas autem atque frigus re-
bus nostris hinc certc, non inde, contingit: si(^
Quod in ccelo sit tantum lumen, et calor, et humor: citas (juidem ob ipsara loci hujus angustiam, den-
frigus autem et siccitas circa centrum : nec aliqnid saraque naturam, asperam, resistentem, percu-
ccelestium per se frigus afferat, vel siccitatem, vel tientem, formationi niotuique ineptam frigus :

aliquid vitce noiium. autem ob distantiam tum per naturam a toto

Cum caelum vit£e sit proxinnun, ideoque quam cselo, tuin j)er situm a stellis quam maximam.
maxime vivens maximeque vivificum : putandum Quantuin igitur ad frigus jiertinet, Averroem
est per se primoque calefacere atque huniectare. valde probamus dicentem calestia nullajrigus :

Duo enim hsec proprie conducunt ad vitam
nunquam vcro per se frigefacere vel exsiccare,
(|ua; suapte natura sunt contraria vita;. Atque
si conferant, ex accidenti quodammodo confe-
runt frigus (juidem ne nimium calor excrescens
: gidum, (jui calorem affert nostro rcmissiorem.
repente dissolvat humorem siccitas autem, ne
nimium defluat humor.
Haec autem duo satis
nobis suppeditantur a terra. Id autem inde in-
super confirmabitur, si verum fuerit, (juod pleri-
que putant. Sicut mors nihil aliud est, quam
: iji/eruiit, sed calo>-e?n omnia : qna' vero dicuntur
afferrejrigus, ca sunf, gua- calc/aciunt minus.
Haec in libro de Ca;lo ex sua Aristotelis(]ue senten-
tiaAI)raham Avenazara aj)pellat Saturnum fri-
: C£elum itaque totum est calor lucidus, humens
id est, vita quadam eflScax cum favore amplifi-
cabilis, agilis,atque formabilis. Fonnabilis, in-
quam, facile per humorem, tralucidum ab arche-
tvj)o rursus j)er calorem lucidum inferiora fa-
:

privatio vitae ita frigus et siccum mortiferas

: cile formans. Sed alicubi est in ca?lo plus caloris
qualitates non aliud esse, quam caloris, et humo- aliquantulum, quam humoris alicubi vero vi- :

ns privationes : quod ahbi Plotinus ipse signifi- cissim, alicubi portio est asquahs utrimque himi-
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 215
nisque similitcr. Atque lioniin irium iliversa ipsa natura, natura pra:cipue himinis. Quod
inter se proportioiie sunt ibi diversa, queniadnio- probat et Avicenna dicens Ubi plus est luminis, :

dum hic ex varia caloris humorisque mistione etiam plus esse caloris. Ilinc Ilippocrates ait
passim sub Cieh radiis varia coalescunt siccitate : A6rem nocturnum stellariim luminil)us subtilio-
interim atque friijorc magis minusve forsan im- rem fieri et calidum aliijuantuni, generationique
pedicnte, vel etiam adjuvunte nonnihil. Mcmi- et vitEe accommodatum. Aristoteles elian), ubi
nisse vero oportet, calorem liumoremque c;eles- de partibus animalium dubitat, ait : noctes in
teni esse a nostris genere longe diversum nuiito : Luna- lumen.
pleiiilunio esse calidiores propter
etiam magis, quam vel calor naturalis in vivo ab Luna quidem minime calida est, iiumida mul-
ardore fornacis, vel ab hac ipsa flannna ipse So- tuni. Qua; si ideo duntaxat dicatur non calefa-
lis tepor in ampio. Ex quo tamcn in concavum cei'e, quia tardius, quam
moveatur, deberet Sol,
quandoque coacto in materia dura, in materiam forsan tarditatein motus propinquitate ad cum
siccam flamma prorsus accendltur. Denicpie hu- nos quodaniniodo compcnsare, ideoque quodam-
mor est in cielestibusnon distillans, caior i[uo(|ue modo sicut Sol, calefacere motu. Ilem si stelL-v
non edax. Humor ab huinore aerio salteni tan- fixa», quamvis velocissime moyeantur, tamen di-

tum differens, quantum aerius humor ab aqueo.
Temere igitur in cjelo fingitur frigus et
sive dura sohditas. Quijipe cuni dum a terra
sursum ascenditur, siccitas fugiatur, ot frigus
omnisque duritia ac perveniatur mox in humo-
: nec motus ullus caloi-em extinguet et flammani,
rem et lenitatem, simulque in auspicium blandi
calorisex lumine. Frigitknii igitur atque siccum
simul et durum ex naturali et extrema ad caslum
distantia provenit, et interea, quffi media sunt,
ad cwli sin)ilitudinem humida sunt atque tralu-
cida. facilcque niobilia. In Cielo auteni maxime
cantur non calcfacere motu, (juia maxime dis-
siccum, tent, deberent forsan distantiani cuin motu ce-
lerrimo compensare, et idcirco similiter calefacere.
Verum si niotus ipse simpliciter causa sit caloris,
ac saltem velocior (juidem veheincntioris, tardior
vere tepidioris erit origo. Rursum si non motus
ipse simpliciter calorem gignit, sed certa veloci-
tas, primo quidem re vera non video, quidnam
distantia valeat vel projjinquitas, dum)Tiodo mo-
tus ipse velox
sit deinde hic satis patet caloris
:

mobili niiiil est frigoris atque sicci, nihii duri cfFcctu))! in aliam, jDra^tcr motum, causam refe-
motum impcdientis, et lumen. Si quid ergo rendum et merito, quoniam motus sive sit vo-
:

fingi sub CceIo potest siniile substantia^ ca-li, trac- luntatis, exigit ante se iniaginationis formam at-
taljije manibus oculisque conspicuum, id argen- que natur» : sive na-
sit natui-alis inclinationis,
tum vivum esse videtur in quo : calor vegetus turas formam exigit ergo prwcedentem. Non
cum humore multo quidem, sed tenaci motum motus ipse calorem aliamve generat formam sed :

procreat inquietum. Si rursum subtiliorem et forma quandoque jier niotuni, talis^jue fornia
tralucidam luiic adhibucris lucidamque naturam, talen) quamvis forma jjrior sit natura jiraestan-
:

habcbis et ca'luni. Quod quidem non esse du- tior. Denique quisnam asserat localcm motum,
rum ex eo confirmari videtur, quod inter physi- qui et oinni for)na deterior cst, atque pertinet ad
cos et astronomos in eo duritiam asserentes, ubi externa, suapte natura generare calorem pro-
de circuhs, centris, distantiis, motibus disputant, fecto vel excutit calorem sa?j5e latentem, vel ex
Phy-
raultiplex et insolubilis oritur controversia. du)'orum collisione corjioru)ii ))iedium confringit
siei quidem astronomos criminantur, quod ini- aeroii, solu))ique rarefacit sic extenuatus aer :

possibilia flngant astronomi physicos, quod ra-

: ad co)njDetente)Ti ignis conditionon, ab idea soni-
tiones de liis ncqueant assignare. IVIitto quo- nalique ignis ratione, quasi fomite formam ignis
modo Tlieologi corpora gloriosa cfehs inserant, induitur. Lu)ia igitur calefacit minus, quam
nisi ccsserint. Mitto vehicula apud veteres ani- Sol, quia calida minus. Sujieriores stellaj minus
inarum. Fehcitatem vero cedendi subito con- quoque, quam Sol, quia vel calida; minus, vel
junctam reditu, ubi nulla naturalis substantia>, )Tiinoi-es Sole, vel longe distantiores, vel inter se
vei qualitatis, vel ordinis inde perturbatio sequi- admoduii) separatae. Vldetur auten) Sol secun-
tur, malam ap]K'llare non decet. Sed ad alias dum accidens exsiccare non (juia in eo sit vel :

cailestium qualitates jam redeamus. Etsi nihil sicca natura, vel vis alia desiccaudi, alio(juin nec
est ibi frigiduni aut siccum, stellam tamen, qusB omnia naturaliter augeret, imo ignis more mi-
calefacit minus, frigidam appellamus forsan et : nueret, sed quoniam radii Solis vel in concavis
quia, dum nieatus nostros radiis tepentibus
illa nimium duris ni)nium coarctentur, vel ex directo
aperit, facilius ingreditur terrena frigiditas. Sic- percutientes fortius ad nos reflectantur tunc :

cam quoque stellam, qua^ humefacit minus, pos- enim vis per ejusmodi violentia))) nova contingit.
sumus nuncupare forte et quoniam luimectando
: Omnino vc)'o quia radii tan(|uani immaterialcs,
parum, sa<pe pabulum suggerit igni, inde mate- li(]uidissii))i, in)maculati, ne(jue colligunt, neque
riam ferventius siccaturo. Calefaciunt auteni confj-ingunt proj^i-ie, neque confringuntur, sed
omnes ubique stella?, non motu tantum, sed ctiam vel congregantur, vcl e regione )-edduntur, ap-
2l6 ARGUMENTUM MARSIL FIC.

paret calorem illis inesse natura, qui congrega- unde tunc illata, quse nasci eo tempore compellit
tione propria intendatur, ac vehementius agat. eum, quo adhuc Saturnus in visceribus detine-
Luna quoque frigus ex accidenti videtur afferre, bat. Non enim dum hic retinet, nascitur ali-
quia et meatus lumen ejus nostros aperiat, et quis,nisi violenta nimium causa ex]5ulsus ex alvo.
nocturnum interim frigus extenuet quo fit, ut : Nam et Peripatetici mediciquc aliunde, quam a
frigus inde subtilius per patefactos aditus libe- Saturno, rationes assignant et astrologi tra- :

rius intret. Frigoris quidem natura est interi- dunt, in regionibus India Saturno subjectas vitas
mere atque comprimere lumen vero Luna? gig- : esse longissimas. Sed nonne ex accidenti saltem
nit prorsus et auget utpote quod liabet cum
: a Saturno siccam frigidamve naturam nonnun-
humore calorem. Similiter Sohs kimen ex acci- quam evenire dicemus.'' Tunc ita forte videri, si
denti causa frigoris est nonnunquam : sive natu- quando Saturni radius in frigida et sicca materia
ralem corporis nostri calorem foras provocet sive : capiatur eam enim et per se ]iaulum calefacere
:

post calorem Sohs mox caloriventoque corpusex- potest vel humefacere, et sistit nimium, unde
ponas. Saturnum pr^terea nefas est frigidum cogitur materia gehi. Sed tum in humidiore,
ullo modo et propterea mortiferum appellare. tum vel maxime in calidiore quam plurimum
Nihil enim in igne tanto tamque vitah vel uiio conferre videtur. Nam et humore suo temperat
modo frigidum, vel laetiferum esse potest Satis : caloris excessum, et ipsa conglutinandi virtute
esto, apud Saturnum ab humore vinci calorem : cohibet humoris effluxum. Mars vero contra in
cumque talis sit, et a nobis insuper rcniotissimus, materia frigidiore vel humidiore moderatur effec-
parum admodum caloris afferre, humoris quo- tum calidiorem vero ])riecipitat, non tam in ca-
:

que non muituni : quia jiraHer ha'c duo vis cst loris excessu, quam vigore movendi. Sed quo-
in eo naturaliter contraliendi, sistendi, continendi, niani de seminali nunc materia fecimus mentio-
cogendi. Unde quamvis exsiccet nunquam, si- nem, ojjerx pretium est admonere, vim in fcKtu
cut neque Luna, videtur tamen (|uodammodo Solis et Lunae univcrsalem esse in calorem hu-
desiccare, dum in se ipsum cogit humoreni : si- nioremquc vitalem. Vira Saturni esse, semina-
cut ct Luna dum decrescit lumine, vel descendit. lem materiam colligcre penitus atque firmare:
DiflRcile vero Saturnum esse humidum negare Jovis officium, niovere deincej^s, intusque fo-
possunt, ubi aiunt iilum s;v]iv ])luvias augere, et vere : Martis actio [actioncm ad externa mo- .'']

fluxum alvi cltare pesliferum vero lunic a])))cl-

: vere Mercurii munus, figurare ad sensum spi-
:

lare non licet quippe cum providenlia cuncta

: ritus atque menibra Veneris ministerium, ad
:

disponens sphaera tam ampla iiunc honoraverit, affectum et proj>aginem omnia conformare. Hae
proximumque vitalibus stellarum im)umeral)i- vero sunt dotes jiraxijjue pertinentes ad corpus,
lium radiis esse voluerit. INlitto, quod Tlieologi cx planctarum signorunujue corj)oril)us. Ex eo-
veteres mentem ipsam attribuere Saturno, ipsi- rum iterum aniinabus in nostrisaniniis a Saturno
que menti vilam jirimam a'teriiitatemijue dicave- conlenij)latio cautio(juc et conservatio diligens
rimt. Nonne cum hoc Astrologi ascendens coni- augetur: ab Jove civilis et prudens potissinium
putant vita- principium ? Nonne j)rimum con- gubernatio a Martc magnanimitas nialorum in-
:

ceptionis mensem Saturno connnendant num- .-' juriarumque exjjultrix a Mercurio inquisitio :

quid a mortifero vitam auspicari decebat Quid .'' (jualibet et cxpressio a Venere charitas et hu-
:

crgo Primum ei menseni idcirco committunt,

.'' manitas a Sole honestatis cura j^udorque et
:

ut sicco frigore suo cogat semen, sistatque ne glorix studium verioris a Luna dcnique rerum
:

diffluat. Sistit profecto, cogitque non frigida vita' necessariarum cura et providentia diligcns.

potestate vel sicca, alioquin
retur a contrario vitae, sed mira
hendi et coUigendi et continendi virlute. Multa
enim sunt, quae lac alios(]ue rujuores alia cogunt
exordium vita pete- Sed ne quis nos forte damnet jilanetas sic ordine
quadam contra- Platonico disponentes, memento divinam j>rovi-
dentiam statuisse Solem per latitudinem Zodiaci
minime pervagari tota enim hujus evagatio sub
:

virtute, quam frigida. Itaque Saturnus non fri- unius portionis a?stimationem venit. Quoniam
giditate vel siccitate conglutinat, alioquin statim vero Sol jilanetas sibi nimiuni et altitudine et la-
ab initio redderet generationi vita>que prorsus titudine j)roj)inquantcs forte confunderet, et vir-
ineptum sed virtute ]50tius a circumferentia atl
: tutis excellentia j)ei)itus occuparet, ideo decre-
centrum onmia redifiente nec modo frigoris, : tum est, Lunani atque Vencrem, quarum me-
sed more manus, et pugni vel natura coagnh : dius Sol incedit, latius evasari nam ad duode- :

arctius comprimente, sicut et Mars vicissim ad cim tere portiones pervagan veteres voluerunt.
circumferentiam a centro protendit. Quod au- Mercurius tancjuam remotior a Sole quam Ve-
tem natus octavo mense non vivat, si modo ita nus, angustiori se j)ervagatione defendit nam :

sem]ier accidat (accidit enim aliter in j-Egypto, fere ad jiortiones octo j)ercurrit, Mars et Jupi-
et alicubi apud Gra^cos) causa erit non frigidi- ter ad quincjue. Saturnus, utpote remotissimus,
tas, siccitasve Saturni, sed violentia qusedam ah- ad tres in latum portiones excurrit. Sic eorum
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 21

opinio tonfirmatur, qiii Veneri Mercurium antc- curii denique mediocriter facit utrumquc. Sed
ponunt qu;UMiuani ct (|ui contra faciunt, or-
:
ut Lunam rcpetam, hanc, cum dccrescit hnnine,
ilinc sionoruni se (lcfendunt. Sicut enini tiomus astrologidoctiores aiunt, non minucre (juidem
protcdunt, ita planetas disponi volunt. Cancer humoris substantiam, scd ad eciUrum potius co-
ergo priniam ponit Lunam I>co Solem secun- : hibcre sicut cresccndo dilatat, quod apparet in
dum Virgo Mercurium tertium
:
Libra Vene- : mari, cujus dilatatur ctiam amplitudo, dum Luna
rem quartam Scorpius quintum Martem
: Sa- : medium cielum petit ab Oriente dum vcro a :

gittarius sextum Jovem Capricornus Saturnum : medio ad Occasum tendit, refluit in angustum.
septimum. Deinde versa vice ponuntur; sed hicc Nec|ue interim verisimile est tam facile, tam subito
illi viderint. per substantiam augeri, vel minui. Prajterea
calor Solis, ct Martis diftcrcnti conditione mo-
(.'ompositioiiea in naluris planetaruin, ac diversiC vircs : veiUur et movcnt Martis (juidem, vclut in py-
:

et actiones, et ex cunctis iiiira cceli contenipera- ramidem Solis, in orbcm. In duobus igitur,
:

tio. id est, Jove simul et Venere, quasi par est hu-

Sed redeo ad Plotinum. Cum asserat, omnia moris portioatque caloris sed enim cuni in duo-
:

in cielo calere, frigere niliil, et quibus- tamcn in bus vicissim, id cst Sole Martcque longe calor
dam magis nunusve tcmperari calorcm, videtur exsupcret, curnam tria sunt, Saturnus scilicet, et
liumorcm illic cum calore conjungere cujus com- : Mercurius atque Luna, in quibus humor exce-
mixtionc tcmpcratio fiat. Non enim illic calor dat.'' Quia ct calor cfficacior cst, (piam humor,

frigiditate reprimitur, ncque se ipso insuper re- et Soiis IVIartisque simul moles est ingens. Ideo
fraenatur, neque merus ibi regnat atque solus jure conjuncti duo, e rcgione trium opera tem-
alioquia non alibi magis, quam alibi dominabi- perantur. Tanta quin etiam caloris est efficacia
tur. Humor igltur illic, id est, lcnis et agilis in ut fabcr ipse mundi voluerit in ip-
humorem,
teneritudo (|Uiedam, et vclut uncta liquiditas, ct sissphii?rarum molibus, quse stellas continent,
alma ftccundiliis humor, inquiun, hujusmodi ibl
: luuuorem librata portione supcrare calorcm ut :

tum calorcm ut nectar, sicut calor alit lu-

alit,
men veUit ambrosia tum coercet incendiinn, ne
vel ex incendio calor insuper ipsc perdatur tum
collisionem spha^rarum nuituam prohibet, alio-
quin ex rajiidissimo motu futuram, spha?rasque
portione saltem quasi ])ondere, naturam humor
: suam ad cfficaciam caloris adiequet. Hac itaque
: rationc splia'ra? omnes supra terram aquie vo-
cantur, atque sicut mare ad terram aqua est et
liquor, sic acr est humor ad mare sic Lunag cir-
:

et alia protinus exusturam tum dcnique motus : cuitus est liquor ad acrem sic superiores ad
:

radiosquc lcnit et mulcet, quo blandius inferiora hunc ct ad se deinceps habere videntur, ut su-
contingant. Hiec omnia perficit humor hu- : periora sempcr inferiora foveant et feliciter alant.
mor, intiuam, familiari calori suo adeo necessa- Sunt igitur aquic sub firmamento sunt et in :

rius, ut nunquam destillet inde vel diffluat, vel firmamento, tum in ipsa firmamenti temperie,
caiorem ipsum obtundat et suffocet. Profecto tum in stellis firmamento nltentibus, ea(]ue in-
anima vitahs motus ab animali vita, hiec
sicut in vicem, qua planeta?, jiroportione comjaositis
autem ab intellectu dependet, et servatur, atque sunt et aqua? sujier ijjsum etiam firmamentum,
vicissim : sic in ca'lo liquiditas a calore, calorque C]uas ct astronomi jiosuerimt, ut motus omnino
a lunnne. Ita igitur vel exempli causa compone simplcx duplicem et opjiositum firmamenti mo-
cielestia Saturno calorem valde superat hu-
: in tum regat et ducat. Sujier iias item acjuas ignem
mor In Marte longe cidor humorem Jupiter
: : Tlieologi [^osuerunt, itl est, empyreimi caelum
horum medius calorem quasi pariter cum hu- amplius crystallino. Atque hoc fortassis est lu-
more contemperat Marti deinceps, ut more : men, quod ajiud Aloysen Deus ante Solem et
Platonico digeram, succedit Mcrcurius refcrcns Lunam et stellas accendit. Cielum hoc ea ra-
Saturni naturiuii huic Venus tjuasi mistionem : tione crystallinum jjrsecedere judicatur, qua et
Joviam repra-scntans. Dico autem quasi, prop- status motum, ct calor humorem. Scd nimi-
ter eorum opinioncni, ([ul putant Jovem quidem quid in cmjivreo calorem comitatur et lunnor .''

declinarc ali(|uantulum iid calorem, Venerem Comitaturquidem sed absorptus in ipsum. Nun-
vero potius ad himiorem, sed ex ambobus tem- quid rm-sus in crystallino calor comitatur humo-
periem confici perfectissimam. Sol deinde sicut rem Comitatur sane, sed tractus ad ipsum.
.''

et ]\Iars calore viilde vincit humorem : Luna Atquc ita deinceps jjaulatim crcscit humor in
tandem quemadniodum Saturnus atque Mercu- sjihaeris, doncc sub media tandem acris regione
rius, plus iidmodiun bumoris possidet, quam ca- humor, et velut superfluus, et tan^iuam a calore
loris. Scd horum trium humor ita sc invicem jam alicnus diffluat et siwrgatur. Superius au-
haberc videtur Salurni quidcm iumior scmper
: tcm us(]uc adeo est alter alteri necessarius atque
recurrit ad centrum Lunae vero ad circumfe- : domesticus, ut et humor calorem nutriat atque
rentiam potius luminc crescente dilatat Mcr- : moderetur, et calor hiunorem fovcat at(]Ue con-
VOL. I. if
2l8 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

scrv&t •
utroque voro custoditiir et lumen. Sed qua in nobis judicia nonnuUa jjra?beri ad aliorum
ubi plus est caloris, liimen est efficacius, et
ihi judicandos effectus.
oculis admodum manifestius ubi vero humor
;

abundat, lunicn et niinus est efficax, et albedinis Indicia quinque, quod stella non omnia faciant.
instar quasi spargens intuitum minus sese oculis VI. Caput sextum indiciis quinijue confirmat,
oftert. Interea meminisse te volo, kimen et ca- stellas non omnia facere. Primuin constat sane
lorem in stellis humidiorihus, etsi, quantum ad tum dignitate naturae, sublimitate loci, tum
tum
stellam solam pertinet, nos minus afficiat, tanien amj)litudine jjotestatis, quamlibet stellarum vel
pauiatim deinceps afficere plurimimi atque diu- minime honam, viro vel oj)timo meliorem pror-
tius, nisi forte aliunde supervacuus affluat humor sus existimandam. Quam ob rem scelera, quse vir
ab initio sive frigus tum quia non fiat in mate-
: optimus non j)atraret, stcll;E mininie jjcrpetrant
ria resolutio cita tum maxime, quia, cum h;pc
: prsesertim quia c.-Elestia omnia viva divini artifi-
stella ejusdem ferme tcmpcrationis sit, atque cis sunt instrumenta. Quod asserit et Ptole-
sphjEra, qua regitur, nimirum una cum jiropria ma'us, et ratio docet : tum quia jjer illa hic sin-
sui dote contrahit ad nos abundantius splia^ra; gula tam artificiosa ratione formantur, ut ars
totius influxum. Atque ita quantum cffitei-as quideni omnis h;EC jiro viribus imitetur, sed
propria sunt virtute potentes, tantiun Ii;e pra'po- nulla unquam assequi possit tum quia ca>lestia
:

tentes virtute connnuni maxima? vero steihr,

: quainvis tanta j)otestate jintdita sint, nunquam
quiE in spha-ris sunt ampiiorihus. Semper enim
circus amphor tancjuain contineiis ct ducens
stantior est, virtntemque sua; stella! mirabilem
inserit, sed occultam. Sed ut ad riotinum re-
grcdiamur: Mars (juideni non nocet caloris acu-
mine, sed huniidiorem materiam temperat Ne-
que etiam Saturnus est noxius, scd quoniam rc-
motissimus est, idcirco influxus ejus quasi |)erc-
grinus nobiscuni non facile congruit, pricsertim
juvenibus: nisi vel ca;teris luminibus rite com-
misccatur, vel ipse in sidere sedens iunnano, in
quo vel habeat domiciiium, vel exaltetiu', (juo-
dannnodo fit o|)eris iiuctor.
tamen liberius jiervagari videntur, sed instru-
]n-.v- mentoi'uni conditione ccrto quodam tractu ac
liniite ad priEScriptum directa fineni ducuntur
j)er eadem semper, et similiter reducuntur. Quic-
(juid igitur jier Cieleslia divini artificis instru-
: inenta j)eragitur, ab ij)so lOeo jiriEcij)ue prove-
nit : vcro a sunmio bono maluni ab ordine
cuiii
cadens fieri ne(|ueat, certe quod a.strologi quidani
garriunt, jicr Martem Vcnerenique in Ariete vel
Tauro coeuntes, nun(juam ajiud nos adultcria
connnittuiitur. Indicium secundum : Cuin di-
vina quidcm c.tIo sujieriora neque natura neque
Ncquc ]\Ierciu-ius modo muteiitur (juic vero inferiora sunt ca?lo,
:

fit ;ili(]uando niiihis, scd cum sit niedius omniuni, inutentur utris(jue, conse^juens fore videtur, ca?-
fiiciie onmibus fit persimilis. ])eni(jue sicut in lestia taiujuaiii niediii, etsi inodo quodani semjxn-
animali singula membra (ju;imvis (jualitate di- mutari videntur, niUKjuam tamen natura niutari.
versa, et invicem, et toti conducunt ad Ijonum : Delirat ergo, qui dicil, jilanetas hac hora, ex hoc
.sic in caslo, quod communi etiam vita vivit, Soi ipso conspectu talcm sortiri naturam hora vero :

quasi cordis obtinet locum Mars vero felli.s, : sequenti, naturam rursus aliam ex aho conspectu
Jujiiter jecoris, \'enus et Luna membrorum (iit subire: siniilitenjue deincejis ne(jue terminuni,
:

ita dixeriin) genitaliiim Mercurius linguic vul-

: vel natune sua< j^rojiriuin vel ad alios in temj)ore
tusque, Saturnus caj)itis atque splenis et slonia- (•ertiini jirorsus ullum habere, sed inore Chama;-
chi Stellw flxic vicem referunt oculorum, et
: leontis semj)er ad objecta mutari. Tertium :

qiia? diversa videntur, conferunt ad teinjjcriem. stelliE sunt a nostris admodum sejiaratas, sunt
Dixi equidem universum vita (juadam communi communissima' causa^, sunt natura et numero
vigere, per quam omnia mundi membra vicissim terminata?: influxus quoque stellarum quacun-
passione communicant, id est, ab alio in aliud que ad nos cielestium motionuni constitutione
facile transfertur influxus, et occultus jjassim ex- niittantur, comniuniores ad nostra veniunt atque
citatur sensus, et incitatur aftectus. Qiiando vero definiti. Incerta igitur cftectuum nuiltitudo, et
connnunem dico vitam, una
Plotino irratio- cum infinita diversitas nequit ex illis sine niedio per-
nalem intelligo vitam, ab anima niundi univcrso agi, sed inter cielestia inferioresque effectus opor-
tributam: incujus cominunione in omnibus qua?- tet causas occasionesque cadere medias, tum ma-
dam actionis et passionis consensio nascitur. Sed gis natura diversas, tum sorte quotidie varias,
huic vita; non confusas, sed conjunctas esse volu- quibus ad minimos quosque et innumerabiles de-
mus similes quoque stellarum et da;monum lio- scendatur efFectus. Stella? igitur neque consilio
minumque vitas quasi varias ineml)rorum vitas
: terrenis miniina qua?(jue disponunt, alioquin tan-
cum communi totius animalis vita jjcnitus con- ta forent sollicitudine miseras : neque naturali
sj)irantes : ut non mirum sit, hasc invicem per conditione, mox
ex conimunissima ipsarum na-
jjroportionem (juandam fleri signa, id est, ex aliis tura ad distinctissima quasque descendunt. Quar-
mundani animalis membris simili proportione. tum solent astrologi dicere, planetam in certo
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUNDyE. 219
signi tcniiino positum, nonmilla promittiTc, qxuv cia prsrtcritorum atcjuc futurorum, nisi rcs j)as-
non antca quani vcl ad cundcm tcrmi-
prtfstet, sim rebus, tcmj)ora tcmj)oribus ccrto (juodam et
nuni revcrtatur, vel totidem anni pra-tercant, pcr conscquenti ordine necterentur. Ex quo perspi-
(iiiot oradus asccndcrit. Itcm quod promisit non cue jjatet, non incerto quidcm casu cuncta va-
prius ahsolvcrc, (|uain signuni idcm in nalali re- gari, sed ratione quadan) ct j)rovidcntia rcgi. Si
volutionc nohis rursum asccndcrit ct (|uot ab : perpetua consideres stcllarum luuiina, ct acces-
initio gradibus nobis asccndcrat, annis totidcm sus ad nos at(jue rcccssus, conccdcnt IMotinus et
in natali rcvokuione ascendere rursus. Pnctcrea, Origenes ex his tantuni aj)ud nos cffici, cjuantum
planctas singulos, aliasque stellas prout alibi vcl ordine naturali procedit, ct ad coi-porum spcctat
alibi nascentibus imniinent, efteetum maois mi- afFectiones, et id cjuidem conditione communi,
nusve diffl-rre. Totum quideni hoc liominis est qUcK per pro|)inqua nobis valeat permutari. Si
pro arbilrio numerantis, ac fingcntis })otius quam sjjectes iterum situs stcllarum cjuotidianos mutu-
docentis. Etsi planctam probabilius finoerc licct, osque asjicctus, scito ex his aj)ud hos j)hilosophos
(]uando rcdit ad idcm, facere simililcr idcm, ta- nostra ])otius significari, quam agi. Quod qui-
mcii, c(uo(l faccrc primo non potuit, cfficcre se- dem Origcnes Gencsis commcntariis, ubi dici-
in
cundo non potcrit ncque planc pcrspicio, cur-
: tur stellas fuisse factas in signa ct Plotinus hic :

nani ex prima positione non faciat, quae fortior simul et in libro de Fato, quinque potissimum
admodum in nobis cst sccunda. Quod idcni dc argumentantur indiciis. Primum : Non potest,
dilationc simplicitcr dicitur ad agendum, pcnitus quod posterius causa pracedentis
est, cfficiens
cst confictum nam si causa ipsa duni pra^sens
: existere. Astrologi vcro cx nativitatis hora non
est, non multo minus peragit absens. Af-
cfficit, solum, qusE eventura sunt nato, scd qUEe jam
ferent forte certam hujus caus<>? vim co usquc evenerunt, judicare ))romittunt utrum mascu- :

servari ego vero, ubi servctur, exquiram. Aut

: lus sit, an foemina: utrum mancus, an intcger.
enini in causis nobis propinquioribus, aut in ma- Imo vero et altius in hodierna stellarum jiosi-
teria, aut utrobique servatur. Esto igitur, ita tione multa nobis ajierire pnrtcrita j)rofitentur,
servetur. Ita certe scrvata, pro eorum, qua- scr- cjuie non nativitatem solum, sed nati conccjDtio-
vant, conditione servatur, atque ad ipsorum na- nem etiam antecesserint jiarcntum ct avorum :

turam trahitur paulatim, et pro eorum distinc- naturas atquc fortunas, fratrum quoque majo-
tionc distinguitur. Quod crgo deni(juc fict, sub rum atcjue relicjuorum nobis necessitiidine con-
proprietate nostra potius, quani connnuni, con- junctorum. Ad hcEC autcm quasi priora non
tinget. Quintum quemadmodum in Theologia
: potest causa esse cseli figura jiosterior, sed eslo
probavimus, ac rursus alibi repetcmus omnis : signum, si quid modo declarat. Quod si quis
causarum turba ex una primaque dependet cau- concedat prieterita quidcm ex liis tantum reprse-
sa, adeo ut inde sit et servctur atquc ducatiu', sentari, futura vero insupcr effici is cogetur no- :

aliocjuin diversitas causarum non conducet ad bis ostendere diffcrentiam, ct discriminis hujus
unum, nisi et deducatur ab luio. Quaciuicjue causam assignarc. Curnam, si ad pi'icterita fi-
igitur fiunt desupcr, tanquam a summo bono gura praesens causa non cst, ad futura sit causa .''

pendentia, et ornatissime fiunt, et optima veni- Ac si positio Martis in quarta demonstrat, et pa-
unt. Nenio igitur stellas vel solas omnia, vel rentes cito mori, et natum patrimonium dissi-
mala etiam facere audeat confiteri. pare : sicut neque jjositura hax- parentes necat,
ita neque dilapidat patrimonium. Jam vero et
Indkia quinque, i/uod stellce signifiiant potius nostra, futura quicdam j)er hanc astrologi prsedicere
quam agant. ])ollicentur, quorum figura hac causa esse non
VII. Flotinus Origenes condiscipuli sub
et potest scilicet uxoris, et fratrum, et amicorum
:

Ammonio Alexandrino, ac sempcr amici, hac in sortes quae suas non in hac figura, sed alibi
:

re sicut in plerisque consentiunt: stcllas ncque causas habcnt. Deniquc pcr jiriesentem ca^les-
omnia faccre, neque, ubi agunt, onmino joera- tium habitudinem, qua' post annos triginta con-
gere. Itcm multa significare, quie ipsae non fa- tingent, .si modo portcndi possunt, perfici certe
ciant : non omnia, inquam, facere, nc si mala fe- non jiossunt. Merito igitur jolcrumque dicunt,
cerint, vel Dcus non provideat, vel sit injustus, natus hic ipse sibimet causa erit incommodorum
stelUeque simul injustac. Neque rursus omnino, suorum, alius commodorum. Sccundum indi-
ne si ad exactissimum ipsas singula peragant, cium Si patibulo moriturum aliquem dixerint,
:

naturalium rerum actio vacet, et liberum cesset non a nativitate sua id solummodo, vcrum etiam
arbitrium. Simili tjuoque consensu frcquentem parentum, fratrum, filiorum, aliorumcjue neces-
stcllis significationem vcl ubi non agant, lil)enter sariorum imo vero etiam ex nativitate necan-
:

idcirco concedunt cjuoniam ex hoc divina pro-

: tium intelligi posse putant. Si qua vcro patibuli
vidcntia maximc confirmatur nccjue enim jjos-
: hujus causa est, vel una est, vel si j)lures, certe
sent in priescnti hac universi facie praeferri indi- conjunctae sunt, ct in ipso: ubi vero in diversis
Ff 2
Z20 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
hxc dispersa sunt, non caiisae, sed signa viden- nere dicemus: atque id quidem jiarvi esse mo-
tur. Denique si pcr ca^li in nativitate figuram menti, si quidem per causam agitur momenta-
fatuni pueri jani prideni facti praedicitur, liaec neam Rursusque pro nalura propria suscipi, et
:

ipsa figura fatum non efficit, sed declarat sicut
et puer non tunc efficitur, sed declaratur effec-
tus. Sed et antc conceptionem fatum Platonici
dieent fuisse conceptum, quando videlicct anima
corpus elegit. Indicium tertium Cum multa'
prasvidcndi rationes esse putentur, oraculum,
augurium, aruspicium, intcrpretatio somniorum,
: ad nostra quasi firmiora mutari. Ex eo auteni
quod constitutio siderum non qua>cuncjue signi-
ficat, efficit, propria divinitatis, et natura?, et ar-
tis actio confirmatur. Sive ieitur Jovis et Sa-
: turni conjunctio novam jTOrtendit religionem,
jiotest niliilominus vel vera intcrim religio a Deo
jiertici, vel ab liomine falsa confingi sive per :

medicoruni agricolarumque prajsagia, omen, pliy- caelestes motus, quae infra Lunam natura contin-
sionomia in quibus omnibus signa perpendun-
: gunt, aliquando designentur, nihilominus natura
tur, non causas futurorum curnam in sola fi-
: talia f;icit, et efficit tenore iiatura> .sive per eos- :

gur;t cwlestis iiispectione non indicium tantum dem moUis jiortendantur actiones buman;e, con-
putant esse, sed causam ? An vidciicet nobis est silio tamen huniano et jiro arbitrio nostro proce-
ilia figura superior? Sed avium quoqiie volatus, dunt, signaque interdum v;ina fiunt, quando ef-
et tonitrus supcriorcs sunt, ne(|ue tamen per ficicnscausa in se causam permutat significanteni.
haec, ut per causas, sed tanquam per indicia so- Proinde quod Plotinus, et Origenes aiunt, futu-
lent aucupari futura. Denlque quid et quomodo roruin quasi literas in ca'lo vcl scrijitas esse ab
efficicntis ad iia'c causa? sit in c;clo, jam constitit. iiiitio, j):iul:itim(|ue exjilicari, vel })erpetuo scribi,
Nonne et Deus mcntesque divin;e su])eriorcs intelligunt stellas, figurasquc tiim confcctas ex
sunt ? Onxcula t;mien et jiroplu-tarum verba di- stcHis, tiim iiiKigiiiarias : Iteni signorum gradus
vino afflatu pronuntiata vel scripta, futurornm j);irtes(iuc liiiiiutas: dcni^jue j)lanctarum aspectus
prodigia non caus;e judicantur. Simiiitcr potcrit et motus, ct consccjuuntur lutc ubilibet, vel
(ju;e
et c;Eii facies csse liber, in quo figurse scriptiE comitantur. Tu
vero c;eluin hic intellige iini-
divinitus ])r;Bfcr;int ventura, non agant pra-ser- : vcrsum. Est cnim iibique ca?lum ct Tima;us :

tim si considerationc c;i'lestiuin corporum pr;e- c;i'lum nominat imiversiim. Sujira Lunam (jui-
iioscantur ea, qu;e fieri nequeunt corjionilis iilius ciem sicut reruni inferiorum caus;e suiit conimu-
iiatune tcnore, sciiicet cert;e certis teiiiporilnis iies, ita et coimnunia sigiia infra I.,unam vero :

liominum dignitates atque depressiones, inveii- suiit caus;i' j)r()j)ri;i', (juibus cognitis coiiimuiii:i
tioncs tlii'saurorum, cogitata consiliorum, niuta- dcrivantur indicia, totuiiujuc hoc (juasi
in jirojiria
tioncs fortun;cque propria? atque nostrorum. In- animalis unius corjms existit. Ojrortei igitur in
dicium quartum Si per pntsentem stellarum
: miindano hoc animali tum supra Lunam, tum
constitutioncm vel immania scelera, vel opera di- infr;i circuinspicere ciincta, at(]uc invicem pensi-
vinitatis propri:i portenduntur, prolKibilius valdc tarc. Sicut eiiiin dlvcrsa inter se agentia sunt,
dicctur, stcUas utnupie potius declararc, quam tuni sujira, lum iiifra, tiiiii sujieriora ad inferioni
vel, cum ()))tim;e sint, pessima perpetrare, vel, iioniiuii(|uaiii : sic ct signa j);issini inter se sunt
cum sint corpora, incorjiorea f:iccre : ct, (ju;l' vel s;Ej)e divcrsa: quemadmodum in cjuolibet ani-
contra vel supra naturam corjiorcam sunt, effi- mali tum naturae inter se contrarise sunt, tuni
cere. Indicium qiiintum Intcrrogationcs, qu;c : niembra divcrsa, tum in aliis ad alia repugnantia
quotidie apud astrologos fiuiit, sive de jineterilis, signa. Jubet itaque Rasis jihvsiognomonem non
mmiquid talia facta siiit? vel de futuris, nuni- uni credere sigiio, sed cuiict;i comjirchendere, in-
(juid fient ? vcl de jjrwsentibus, utnim (iant ? de viccmquc librarc: ;it()iie ubi contraria sunt, sequi
rebus ct :ilienis a nobis, et longc distantibus, con- j)lura siiiiul :it(]iie certiora. Idcm observare de-
firmant, quicquid ex j)ra>seiiti interrogationis lio- bct in inuiido divinaturus ex iiiundo: quem in
ra respondctur, noncausani rcsponderi, sed
j)er judicando cautum esse debere Aristoteles in libro
sigmim. Sujjcriora hinc iterum confirmantur, de Somno et Vigilia his admonet verbis Sa^pe :

(juod omnium, qua; nobis accidunt fiuntve a .siint iii corporibus fsigna ctiam ccditus, velut
iiobis, m:uiifest;is sufficientesque ajiud nos causas imbrium ct vcntoruvi, iieque tavien evcnit signi-
reperimus, in joropria generis nostri natura, in ficatus cventus, cirm motus hnc alius vchcmentior
consuctudine, affectu, conhilio, actione, concursu (ucidit. Quaiii ob reni (hviii:itioiiem ejusmodi
circunistantium causarum, neque unquam sine Origenes atque Por))hyrius homiiiibus abstule-
his causis e c»lo fit aliquid ut nil opus sit ho-
: runt, concessere daemonibus, quibus pateat cae-
rum in ca'lo causas j)erscriitari, qua sacpe in lestis liber ille legendus. Non daemonibus, in-
terra patent, neque tamen invcniuntur in ca'lo. quam, aeque omnibus nam Porphyrius in li- :

Atqui si semper in lioras cali figuras

j)r»scntes bro de Oraciilisa, jiostquam probavit quacun-
aliquid iii nobis facerc concedamus, ad affectio- a Blunterus V. C. in Dissertatione Die Christen im lieid-
:

iies corporum jDriniosque impetus taiitum perti- nischen Ilause. Havn. 1828. p. 57. Poqihyrii opus tr-ji Tii Ik
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUNDyE. oo i

nue nii oraculis fatalia luuitiant, stcllaiuiu ob- fectissime callcant, absoliitam cftectus condilio-
servatione prwdicere, subjungit, Deos (|uoque ncm judieare non j)ossint i)ra'sertim cum super
:

saspe mentiri, atijue cxiiuisitani futuroriini cog- planetas quain j^lurima', tum magni-
stella; sint

nitioncm non hoininibus solum, sed miiltis ctiam tudinc, tuni sjilendore niirabiles. Sint etiam in-
Deorum esse prorsus iiicertam et quibus Deo-
: numerabiles iii orbe lacteo oculis omniiio nostris
runi innotescere potcst, non qualibct liora ad occulta; planetas vero ad stellaruni aspectus
:

plenum csse perspectam. Sic itacjuc daniiones, aliter att^ue aliter affici, iicgare ex eoriim doc-
quantum spcctat ad pra\scns, disiionerc libet. trina n(m j)otcriint. Mitto, (juod Pliavorinus
^'Etherci da-mones aerem colcntcs sublimiorcm, |)hilosoj)lius non solum alias stellas jira-ter notas
caelestia magis, quam terrena, contemplantur os- existere, verum etiam j)lanetas alios disputat esse
tenta aquci vcro daemones acrem scilicet infi-
: posse, ignotos vel j^roj^tcr sj)lcn(loris coj)iam, vel
mum habitantcs, ex nostris niagis, quam ex ca?- ])roj)ter exsuj)eranliam altitudinis siiie quorum :

lestibus, reruin argumcnta vcnantur: Medii deni- observatione haberi forsan ])crfecta rerum notitia
que commodius utrobique signa conspiciunt : nequeat. Ad ha;c si tjuis objiciat, stellas (juidcm
ideo vaticinio apud nos sunt admodum aptiores. hcinisj)lia^rii nostri agere in liominem sub hoc
Ab liis utique Origcnes ait, homines uonnun- ij)so horizonte nascentcm, in alios alias: llespon-
quam accepisse praesagia : veruntamen sive ab demus: stellas, ubicunque sint, omnes in sese
his acceperint, sive observatione didicerint, con- invicem conjicere radios, terra; umbra hoc nun-
fusa prospicere, et caligine quadam hallucinari. (juani impediente, eostjue undique ad nos usque
trajicere item j)aucas adnioduiii liemisj)ha.'rii
:

Multis de causlsjudiciiiin defuturis est difficillimum. stellashominibus esse notatas : iiiio etiain si stel-
Quod autem nec liomo nec diemon soia inspec- larum numerus ad miniiiium coiiijiutatus esset,
tione ca;lestium minutissima quanjue apud nos virtus certe non omnis adhue cst nota imo nec :

perspicere valeat, hunc in modum argumenta- dcprehensfE adluic singula; motiones, nec oculo,
mur. Sicut qujrUbet natura cwlestis terrena qua- nec instruinento, nec a'tate ad onincs sufficiente.
libetnatura communior est : ita quliibet tivli Quid quod diflScillimum creditu est Mercurii
.''
:

motus terreno quolibet est motu communior. magnitudinem, altitudincni, motionem, ad un-
Non possunt igitur e cfelo ad terrain ad minutis- guem esse persj)ectam, si quidein ct rarissime
simum quodque reddi singula singulis neque : videtur, et tunc obscure se objicit, ac fere mo-
igitur possunt minima cju.tque })erspicue
hic mento, neque diligentiam sus])icientis exj)ectat.
inde discerni. Semper enim ca^lestis motio quasi Cum ergo, quid sit, quid fiat in caelo, nondiim
communior, ad plures hic est motioncs indiffer- j)erspectuni sit nimirum neque etiam quid fiat
:

ens ut nisi pra.'ter cseluni insuper ha^c nostra

: e ca'lo. Pra'terea iion ratione astrologi, sed ex-
conspexeris, perpendere nequeas, qua polissi- ])erientia et usu nituntur, exjicrientia vero, nisi
mum conditione hic ca?lestis motio capiatur, et cuncta, qu£E utrobicjue eirciuiistant siuiilia sint,
utram potius partem definiatur.
in Suscij)e, si sa^j^issime fallit. An vero, quia nascente Romulo
placct, in caeli figuram
tua genesi definitas : Mars in Ariete angulum Orientis habebat, talia
quasdam et numero paucas in ea notas insj)icies, ges.sit Stellis videlicet huniano notis ingenio
.''

quibus communes quosdam, et paucos iii te no- fcrme sic eo temj)ore concurrcntibus. Quoniam
tare inde cjueas effectus. Motus itaque tuos om- igitur talis sub tali (juondam ca^lo Komulus ex-
nes, qui non in tota solum vita, sed anno qiioli- tiiit, numquid et Annibal, cui Mars quoque as-

bet atque mense innumerabiles sunt, nunquam cendit in Aricte, eundem oninino consequetur
potes inde perspicere nec etiamsi quolibet anno
: eventum ? Nequaquam. Quoniam etsi fingas
revolutionem tua? nativltatis evolvas neque rur- : planetas insu])er oniiies similiter in utroque dis-
sum, si quotidie diligenter observes. Mitto in positos, alia; tamen stella' firmamentique partes
pra-sentia, quid dsemones possint, homincs ccrte non eodem, quo olim, liabitu sese habent. Signa
noii jiossunt. Saj)iens nemo ncgabit, stellas om- enim oculis quodanimodo manifcsta a Roniulo
nes, qu;e nobis innumerabiles sunt, ad effcctum ad Annibalem situm ad ortiim jaiii mutaverunt,
quemlibet conferre nonnihil, ex earuiiKjue con- dum sub signis occultis stabilioribusfjue currentia
fluxu commune aliquid, et iil quidcni pro natiira gradum annis centum iinuiii pcragunt: (juo qui-
loci et matcrljE, confici: astrologi vero stellas tan- deni in temj)ore signorum positio j)ermutatur si-
tum millc vigintique et duas, vel ad summum, dusque visibile ad occulta signa aliter aliterque
super mille (juatercentum sej)tuaginta sex dun- se liabens nimirum alia quoque facit et alia.
taxat observanl, Quo fit, eum minorem
ut cau- Nani ct astronomi confitentur ad invisibile sig-
sarum numerum teneant, atque eas nondum pcr- nuni omnia refcrenda Forsan enini Aries mani-
:

festus, qui tunc cum Ariete concurrebat occulto,

Xoyttiiv ^tXoTc^ioc: etiam ttim a Fifino lertum fiiisse ari^itratur,
et pri)l»aliiliter hudieqiie iu aliqua Hililiotliec^i Florentiua lati-
nunc cum Tauro congruit, aiit salteiii cuni alio
tare. Arietis illius gradu sive minuto Sic et ca'tera :
222 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

signa signis aliter ordine consequenti respondent. videlicct, aut melius. Sed redeamus ad figuras
Unde si signa vires per signa permutant, pla- quodammodo ad natum. Ptolemaeus
jicrtinentes
netae quoque per signa commutant. Quamdiu in Quadrijjartito imjuit Brcve tcmpu.s muxi-
:

vero mundus cucurrerit, et quo habitu signa lia?c mam in re ipsa mutatio7icmJcicere, idcoquc dijfi-
comparentur ad ne suspicari quidem homini
ilia, cile admodum cssc judicium Hinc et Abumasar
.

licet. Quantum vero diversitas circa octavam in librode Judiciis, Nccessarium, inquit, est ad
sphffiram valcat, ex eo perspicinius, quod multis judicium, qiialihct hora optimc callere plancta-
jam annorum miUibus plancta? frequentius inter rum cursus, et gradus atquc minuta signorum
se revertuntur ad idem ncque dum tamen si-
: tencre certissime. Profecto signa sex a Cancro
miles omnino revertuntur effectus: nondum pris- exordientia, quia recta procedunt, horas duas,
tina mundi facics renovatur non redcunt impe-: vel paulo jjIus occupant ascendendo: sex reli-
ria eadem et ibidem non leges similes atque
: qua, qua' a Cajiricorno incijDiunt, quoniam exo-
mores. Divcrsitatem autem octava? sphaera? di- riuntur obliqua, citra duas lioras ascendunt. Di-
cimus, non solum, qute fit ab occasu ad ortum, videnda igitur hora est utrobique partesque hora'
sod etiam accessum ejus atque recessuni, pcr jjartibus signi distribuenda'. In rectis quideni
quem imagines ahis saculis ad septentrionem ae- gradus quinque signorum quintamdecimam fer-
cedunt, ahis ad meridiem. Non possunt igitur me exigit horae partem, in oblicjuis ferine vige-
Astrologi certas pro experientia confirmanda re- simam. Verum sicut in signis triginta sunt gra-
gulas posuisse, dum de hominibus tempore di- dus, et in quolibet gradu sexaginta niinuta, et in
verso nascentibus, similcnKjue tamen (piodani- quolibet minuto sexaginta sccunda ita jMrtem :

modo quaruiidani stellarum habcntibus jiositu- liora^ utrobi(juc vcl (juintamdecimam, vcl vigesi-
rani, similcs o])inarentur effectus. Non ])rius mam, necesse cst in jwrtes sexaginta, et iteruni
enim cadem prorsus univcrsi facics rcvertctur, sexaginta similiter distribuere, et singula singulis
quam annorum consumentur.
triginta scx miiha jirorsus acconimodare. Cum igitur asserant (ut
Accedit ad lia?c, quod, qucniadmo(knn reguia; et Origenes iiiquit) astrologi, non soluni gradus,
medicorum aliter alibi sunt obscrvanda>, si modo sed ct minuta minutorumque minuta necessario
futune sint saiutares: sic et Astrologorum reguhc cognosci dcbere, in (juibus jilanetw sint, et qua'
mutationeiii sub regionibus diversis admittunt. ascendant, sivc desccndant (nani in minimo max-
Non ciiim potcst obscrvatioiiis ("lialdieorum ratio iniiini est discrimen quod et Nigidius in vol-
:

consisterc, si quis sul) divcrsis ca'li regionibus venda figuli rota monstravit) quisnani minutias
uti cadem ratione voluerit. Ka;dem naniquc ciusmodi dejirchciidcrc jwtest.'' Jam vero cum
stellae, sicut non ubique pruinas cient, similiter ut plurimum media signi pars unam ascendendo
vel calores ventosque et ]:)luvias, sed niutant ct occuj)et lioram, quoiiam jjacto minutum ascen-
variaiit, teni))estatesque codem tcmpore alibi ])la- dentis invcnics, cum tam minutam divisionem
cidas movcnt, alibi violeiitas, alibi nullas : cur tcmjjoris ne()ucas observare Scirc nainqiic ex-
.^'

non evcnta (]uo(juc humaiiarum rcrum alia Clial- jiedit non soluni (juota hora, sed etiam quotis
da'is, alia Gatulis, et Scythis efficiunt? Pro- minutis iiora? ex utero sit puer effusus. In Pis-
fccto, sicut sub alio curvamine ca?li alius est cor- cibus vero at()ue Ariete jiroptcr obliquam horum
jioris habitus : ita in caeteris omnino rebus hu- ascensionem (hora enim et tertia horte jjarte as-
manis non idem ]irorsus conjiccre ]ootes, si stellas cendcre pcne videntur) minimam tcmporis jjar-
cx ()uacun(iuc tcrra consjiexeris. Sed csto : ob- tem magnam mutatioiiem afferre non dubitant,
servent iii siiigulis astrologi rcgionilius, quid ])o- ut vel vigcsima hora' unius j)ars gradum ascen-
tissinium ccrtis sieculis fieri e ca'lo coiivcniat, dentis immutet. Quoniam igitiir asscrunt teni-
(]Uod ad hunc usque diem rite iiuUus observat, pus, vel exiguum, cjuod cadit iiiter nativitatem,
iiguram ccrtc ca?lcstem, quani destinare fatalem vel geminorum, vel duorum quorumlibet honii-
unicuique solent, ad sumnium explorare non pos- nuin, ex diversis quidem parentibus, sed eadem
sunt. Primo ()uidem cuni nasccntis fatum non jiene temporis partc nascentium, diversitatem af-
a figura jiropriii tantum, sed jjarciitum atque ferre, tjua' intcr illos effectu dejjrehenditur: Ideo
avoriini figura simul ct jiroavorum, et ab ipso sic cos Augustinus interrogat Aut illud exi-
:

nujitiarimi tcmjiore dcpendere concedant: neque
tot configurationcs explorare licet, necjuc fatales
iiati caiisas tam late dispersas et signa distracta
colligere datur : neque, sicubi sibimet adversen-
tur, momenta rerum graviora perjiendere ac si
quis ista comprehcndat, non tamen ex his dun-
taxat oranem in nato videl)it eventum. Veniunt
cnim, aiunt, sa^pe universales caus.e tam jwten-
tes, ut propria cujusque jiermutent, in deterius
guum intervallum exiguam inter illos discrepan-
tiam affert, aut inagnam. Si exiguam dixerint,
objiciemus Jacob et Esau geminos sine intervallo
temporis editos in magnis fuisse dissimiles. Si
: magnam, cum illa' minutia' iiullo po.ssint instru-
mento deprehendi scilicet secunda, tertia, quarta,
certe judicare non possunt. IMagnam vero affer-
re, in meis necessariis sum cxpertus. Natas sunt
in familia nostra geminas sine intervallo sorores
 IN Lin. III. ENNEAD. SECUNDyE. •700

alterain post lu-hclomadas scptein proprius inter- viin quandam in ftctu i-clictam quasi supcrstitcm

emit morbus: alterani })ost septem menses nutrix ct agcntem. Sit ita sane, (juamvis etiam sit adeo
inscia suffocavit. Nati sunt ct gemini similiter mirum, at certe, qua- continuo dciiiccps tigurae
alteruni intra paucos dies ignis occidit, alterinii sequuntur, num
aguiit in fittu nihil? imo et
aqua post annos quatuordecim suffocavit. Nati agunt ba? quocjue, et suas notas inurunt. Et
sunt et in vicinia niea sine intcrmissione gemini, (juamquam natura jjrioris excijiiautur, influ-
jiro

qui adulti jam sunt, et corporilnis, ingeniis, ca- unt tanicn etiam jiro natura siia, ac jiaulatim
sibus diversissimi. Mitto, cjuam diversa sit sors j)riora jiermutant, confuiidunt indicia, judicia
brutorum una nascentiuni iiluriniorum, pra?ser- fallunt. Maxima vcro el antcccdentium jiermu-
tim ubi simul foventur in ovis. Profecto si tam tatio fit, ct secjucntiuin inchoatio, cum jirimum
parvmn atquc rapidum est momcntum temporis, corpusculo fcetus jam ad animam jiivcjiarato in-
in quo nascens bomo accijjit fatum, ut in eodcm fluit anima cjuod sane momcntum, vel da'moni-
:

ilio puncto sub eodem penitus circuloca^li jilures bus est incertum. lamblichus cx mcnte Platonis
simul vix ad eandem competentiani nasci (|ueant: jirobat, sortcm dueemcjue vita' (hemonein aninue
ac si idcirco gemini Cjuoquc non eadeni vilif sorte tribui ctiam aiite concej)tionem ab universali to-
sunt, (|uoniam non eodeni momento sunt orti, tius mundi dispositione ]:)r()ut anima, cum j)ri-
:

respondeant (|ua'so, ut cum Phavorino interro- mum apjaetit corpus, se habct ad universum, at-
gem : cursum illum temporis transvolantis, qui cjue e converso. Id ergo tem|)us j)rimo scire
vix cogitatione animi comprehendi potest, cjuo- ojiorteret atque perjienderc, quod sola inspira-
nani pacto dcpreliendant, cuni tam in pra'ci])iti tionc divina j)utat jjosse coiujirehcndi. Prater
ca-li vertiginc mininia quaque UKmicnta ingcntcs ha'c insuj)er in judicandis homiuum cffcctibus
dicant niutationes afferre? Jam vero ninjor niora sicjua tcmjioraobservanda sunt, (juinquc obser-
est nativitatis in uno, quam geminos mox
inter vanda videntur. Primo cjuidcni serendi temjius,
sibi suceedentes in partu. Si igitur in ictu quo- quando semen jacitur in matricem hujus jactus :

dam ocuH ca?lestis constitutio pcrmutatur et fa- conditio sequitur voluntarium jjarentum motum,
tum, necesse jam ut totidem fata dicant,
erit, etipsam prtEsentem utriusque naturam, imagina-
(]Uot sunt et nascentia niembra. Hic quoque tionemque comitantem j)otius, (juam pra'sentem
peropportunc qua?ritur, utrum fati serics cxpli- constitutionem cali. Princij)ium enim n)otus fuit
cetur, quo prinuim momento inci])it egredi pucr utriuscjue voluntas sors vero in ejusmodi motu
:

ex alvo an potius, c|uo jam medius exit

.''
an .''
potissimum pro eorum natura ct imaginationc
forte cum totus nam et hoc inter se dissentiunt.
.''
contingit, intcrea nonnihil favente ca'lo. Quan-
Verum altius ab exordio fcrtus rcpctcnda res essc tum imaginatio possit, ajij)arct cx aviditatc pras-
videtur: Etsi nonnulli ipsam tunc cali figuram gnantium, et in animalibus, qua? alba nascuntur
inventuros se profitentur: atque id quidcm ex ex genitoribus imaglnantibus alba sicut de pa- :

figura nativitatis, tanien cum hanc inccrtam ha- vonibus fertur. Secundo, temjius, (juo cessantc
beant, iiiinirum ct illam multo niagis iiiccrtam. jam motu pradicto semen in matrice collectuni
Scd condonemus eis, ut hanc com))crtani habc- firmumcjue, jam ex eo quod erat, incij)it jjermu-
ant, quibus tandcni regulis ex hac illam aucupari tari, et forsan jirimo conglutinari. Exordium et
potcrunt Dicent forte nonnulli, gradum Luna?
'i fons conglutinationis actioniscjiic ejusmodi sequi-
in nativitate ascendentis gradum in concejjtu fu- turconditionem seminis et jiarcntum magis, quam
isse, ac vicissim gradum ascendentis in ortu ffra- cali, (juia admodum materiale est, cjuod efficitur,
dum extitisse I.iun8e, cum foetus concipcretur in et id quidem erat, fitcjue jwrs jwrentum. Pars
utero: scd nequc hoc compertuin firiniter es.sc vero jjrojjinquum jiroj^riumcjuc suum sequitur
potest, imo vero arbitrarium est omnino. Jam totum. Unde videmus cx tali sj)ecie individuo-
vero et alii aliunde quaerunt, atque ut refert que talem speciem ct individuum ejusmodi sc-
lamblichus, alii quinque ad id legibus uti solent, menque coalcscerc: confert tamen interca ca'lum.
alii paucioribus, vero pluribus.
alii Porphyrius Tertio : temj^us, cjuo jDrimum fcrtus formatur in
autem id astronomis etiam conccdentil)us ait esse vitam. Idquc fieri aiunt sccundo mense, quo
proi-sus incertuni. Sed esto, rcpcriat forte quis- potissimum Juj)iter agit. Verum incertum cst,
piam j)rimordia foctus : quan-inius, Utruiii prima utrum adsit vita, cum jirinium sui mensis imjilc-
illa tcmjieratio ca'li, quando primum inchoatur verit medium, an alicjuot jiost dies, quum ad
opus hunianum, solum conducat ad opus, an et quadragesimum nonum a conccj)tione diem jier-
reliqua' dcinceps harmonia' calestcs, qua' sicut vcnerit, quia natura frcqucntcr in rcbus nostris
et prima momentanea fuit, momentis singulis scptenario gaudeat. ct omnino, an fiat aliter, est
variantur.'' Si prima solum dicatur efliccre, ini- obscurum. Forte cniin siciit in nono incnsc,
rum est, momentaneam ca'li figurain diutiunum cjuem Jovi rursus attribuuiit, non similiter in
opus absolvere et cuni jam amplius non est,
: luccm omnis editur infans, ita ncque j)ariter 111
continue facere. Sed afferenl ex prima figura sccundo vitam quilibet accipil nam et fcjcminas :
 :24 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

iion atque mares accipere compertum

similiter nare putantur, conjuncti tamen cum consonanti-
csse ferunt: sic ctmares inter se et fcrminas pro- bus concentum conficiunt gratioreni. Cum vero
babile est non eisdcm intervallis accipere. Quid .''
ex oninium mistione dico, non lumina tantum
quod rationalem animam descendere alii forte caslestia, sed etiam inferiorum vires materianique
<licent, non mense Jovis, in quo vim vegetalem et locum ad niisturam talem arbitror conferre
tribui dicent, non niense Martis, in (|uo vim po- quam plurinuim. Qua' quidem omnia certe com-
tius sensualem sed mense Solis, aut forte Aler-
: plecti divinitatis est proprium. Hinc Esaias ait;
curii. Sed opinionibus bis obmissis considcremus Dicltc miki irntura, utque ego mv Dcos dicam.
simpliciter propria? vita' principium. Auspicium Hinc Plato Deo quideni scientiam tribuit, nobis
xilseab boc die et bora maxime ducitur: Nam a ojiinioneni.Hinc Ptolema'us judicia de futuris
conceptione auspicium potius essentiae fuit et inter necessarium et contingens ait niedia cadere,
molis liactenus non alia vita vixit, quam paren- neque pro certo aliquid jiroprieque comperto
tum, parsque alterius extitit nunc vero pro- : affirmari debere. Hinc Avicenna in metaphysicis
priam sibi vindicat vitam, fitque jani totum, mo- negat, astrologis esse crcdendum, (juia neque
tuque mox proprio utitiir. Ejusmodi ergo vita cuncta ca'lestia teneant, neque naturas inferio-
vitam jam cxtcriorem, id est, universi secuta vi- runi ad judicium nccessarias, neque nitantur dc-
detur mentemve divinam. Sors quocjue vit:r, in monstratione, sed exjiericntia quadam, vel vali-
corpore, inquara, sequitur maxime pra?sentcni cinio jirobationibusque oratoriis atque poiiticis.
ca:li constitutioncm. Deindc etiam corporis ba- Hunianum nanique ingenium tum causarum nu-
bitum pra?seiitem dico liabitum
: alius cnini : nicrus et qualitas latet, tum exjierientia fallit,
jam est, (juam in conce])tionc fuerit. Et mcrito tum signa (lecij)iunt. Sane cum niulta' sape ad
sicut, (piod crat materiale magis, materialcm ma- ideni concurrcrc causae possint vix discernitur :

gis causam seqiicbatur: ita, (juod maxime est, a qua potissimum causa eflcctus talis talisve jjro-
tit(}ue fornialc, caiisani in j)riinis formalem, id venerit. Pra'terea cxperimentum non est siniilc,
est, ca'lestcm, et supercailestcni jir.rcipue sequi- nisi in materiis tenij)()rihus(]ue omnino similibus.
tur. tempus, quo adultus infans in
Quarto : Auget quoque in judicando fallaciam, quod fre-
utero se a maternis vinculis ab.solvere toto im- (jucnter ejusdem cffcctus ob causas differentes
jietu nititur. Soiutionis cjusmodi sors se(juitur, multa sunt ct dissimilia signa atque vicissini :

j)rimo (juidcm jirieseiitcm virtutcm jiueri ac ma- dissimilis nonnuncjuam eventus tjuodammodo
tris condilioncm: dcindc cali liabitum magis ini- signa siniilia in diversis jiostremo temporibus
:

nusvc ad id confcrcnteiii. Quinto : tcmpus, (juo rerum variantur indicia sic astrologus saltem
:

solutus oninino jiucr crumjiit ex alvo. Erum- quolibet anno revolutioncm cogitur observare :

pentis(juidem conditio j)ra'cedentcm conditionem sic mcdicus quavis bora a-grotantis accidentia
sequitur annitentis. Qualis autem futura sit liu- circumsjiicerc, futurum pra-dicturus eventum.
jus conditio, (jui ex alvo jani ])rodiit, si niodo Siniiliter auspex et arusjiex, si (juid in hoc cst
judicatur ex coiistitutionc cwlcsti, (jua j^rodiit, vcri, ostcnta jiassim et omnia singulis aucujiari
non taii(|iiaiii cx cau.sa, sed velut cx signo jicr- niomcnlis. Similiter et jibysiognomus, siquid
jicnditiir: probabilc enim csse dicent, pra-ccden- niodo in hoc est veritatis, singulis atatis humanae
tem ca'li |)rosperitatem ad consequentem ca;li scptenariis argumcnta valetudinis morumque per-
perduxisse jirosjicrilatcm. Scd nicmento, sorteni sj)icere.Sicut enim septimo quoque die in iegro-
omnino jicrjwiuii non posse, tum quia ignorantur tantibus nova jiotissimuin cajitantur indicia ita :

temjiora, tum (juiaignorantur ct causa', quot scjitimo quoque anno nova (juicdam accidentia
tum (juia ncscitur, quid jiotissi-
quale.sve sint, et lineamenta, novic figurae, novi colores, ct ges-
muni ex onuiium concursu contlctur. ("oncursu, tus vel suboriuntur nobis, vel salteni apertius
inquam, jirasentium intcr sc, tuni conse-
tuiii demonstrantur. Sed niemento quocun^jue modo,
quentiuni cuni priccedentibus causaruni. Aliud vel ritu circa futura, vel (juomodocunque ab-
enini stellarimi agmcn fuit, quo primum tempore strusa bominibus vera dicantur, id sEepe casu
conciperctur honio, aliud jiostca cum infunclere- contingcre, ajiud eos pripsertim, (jui plurima di-
tur aninia, aliud cuni ederetur in luceni. Quod cunt : sajie etiam, quod et liuic simile est, id
si alius at(]ue alius stcllarum situs et ductus dif- evenire, quia multa sunt in vita omnibus ferme
ferentes jiromittit fortunas, quisnam sortcm in communia : multis(jue undi(jue inodis quotidie
judicando ex his jiotissimum eliget.'* Quisnam contingentia nonnunquam quod vel casu, vel
:

in quavis teniperatione CBeli perspiciet quantuni
boni, vel mali liiiic aut inde ex diversoruni com-
paratione afferatur, auferatur, augcatur, minua-
tur ? Quid deni(]ue iiovi ex omniuni mistionc
conHctur, in qua vim maximam esse non dubi-
tant ? Nam et aspectus, (jui forsan per se disso-
arte videtur esse persjiectum, instinctu jwtius
naturali, sive da?monico, sive divino fuisse prola-
tum. Xaturali, inquam, instinctu, quando natura
in nobis sictemperata est, ut ab universali na-
tura facilc nioveatur. Damonico, quando inia-
ginatio sic affecta, ut opportune pulsetur a da?-
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND.E. 225

inonc. Divino, ([iiando ratio vel iritclligentia ita totus est homo, ul in (juolibet nieinbro sit lotus.
se habct, ut accoinnioclatissimc tunc ilivinjt nicnti Simililer iii virtute seininis formatrice ubicun(jue
subdatur, etiani si nos id latcat. Quin(|uc sunt meinbrum aliquod cogitatur, simul et rerujua
ii'itur |)r;i'dicendi niodi : artc, casu, natura, da'- consequuntur: hactenus nuUa cst intcr inembra
nione, Deo. llinc clliiitur, ut pleri^iue, vel in- loci distinctio, sed rationis. Cuin igitur anim;il
crtes, vci niinus in artihus eruditi pr;esagio doc- oculis nianifestiun sub hac unionis conditione,
tiores cxcellant. Ilinc l'orj)liyrius ante(juani tuin ex ;uiinia tuin ex seniine puilulet, conse-
narrarct Piotinmn v;iticiino Socratis instar niira- qucns unioncm quodamniodo simileni inde
est,

biiiter polluissc, ail, euni ali(]uid ipsa natura suscij)iat. Qu:mi ob rein ctsi alibi caput esse
mirabile prtetcr ca;tcros homines habuisse, nec videtur, alibi rursuni manus et pedes, coinmuni
soluni d;emoncni, sed ct Deum Inibuisse inagis- tamen j)articij)atione cjuadam forte sunt in omni-
truni. Iline ;isirologicum illud judicium ex stcl- bus omnia: sic in cerebro aliquid est cordis et
lis non soluni fit per earum ins])ectionem, sed jccoris : sic in corde jccoris nonniliil et cajiitis :

ex ipsius natura, ()ui judicat. Hinc Ptole-

etiaiii jecorc fit vicissiin
sic in in vultu, manus ct
: jie-

maeus Judicia luijus ;mil)igua sunt ei, qui rc-

: dcs: iii nianibus forsan ct vultus ct pedes : in

rum naturas stcUascjuc considerat illi vero, qui : j)edibus forsitan vultusque manusque. In quo-
ex meliori partc futura cognoscunt, jjrojiinquio- libet itaque niembro, sicut aliquid naturaliter est
res sunt verit;Ui jjrojiter vim animre in cis domi- aliorum, sic praetcr indicia propria, aliorum quo-
nantem, (juamvis non multain hujus artis jieri- (juenonnuiuiuam indicia latent. Tu ergo post-
tiam habeant. Conclude tandem, si ;igricult()rcs (juam froiitcm in primis et oculos pracijjue fu-
;ic niedici in re certiore s;ej)ius pnvdicendo fallun- eris eontenijjlatus, omiiia jiassim circumsjiice sig-
tur, c;etcros j^raedictores s;ej)issinic falli. yuam na. Quod enim ;ilicubi vel te latct, vel propter
fallaciam doctissimi astronomi depreiien-
(juicjiic imjjcdimentum miniine forsan invenies
j^rodiit,

dentes, judicia neglexerunt Mitto CKteros mihi

: alibi. Aniinal siraiU ratione mundanuin ex anima
etiam notos. Paulus Florcntinus astronomus sin- quondain sua, ex suo semine pullulavit, ea vide-
gularis, lisec ridere solebat, cjui et annos vitae licet rationo, ut in quolibet ejus inembro sit to-
(juin(jue super octoginta implevit, suain tamen tum sic in qualibet sphrera suo quodain jiacto
:

genesiin diligentissime contemjjlatus, nihil ad iv- spha;r;i> sunt omnes. Stella? in quavis stella sunt
tatem conferens longam j)otuit invenire. cuncta», in animantibus animantes, inixta iu mix-
tis omnia latent adeo ut facile tum cx omnibus
:

Quanta sit rerum in universocommunio : et quomodo in in omnia fiat influxus, tum ferme in singulis
rebus sint latentium indicia quadam. j)ra'ter proj^ria signa indicia quiedain ad reliqua
Quamvis autem futurorum atque latentium ju- lateant. Mitto, quod in Saturno non solum
chcium fallacissimum: et si cjuando veridicuin
sit natura cjuadam est Mercurii atque Lun.f, sed
est, sa;j:)ius naturali, d.-emonico, divino quodam etiani reliquorum. In Jove non modo natura
instinctu,cjuam arte j^rocedat tamen insita re- : Veneris, sed insuper aliorum. In Sole Martis
bus sunt qua;dam indicia rerum, quibus achno- atque cunctorum. Mitto, quod similiter in nobis
nitus nalura sagacior animus sua jam vel altiori ad cajjut jjulmones referuntur et stomachus, re-
explicat facultate, quod indicia leviter admonent. liquave deincejis ad cor spiritus atque bilis, et
:

Esse vero signa vicissim ad res indita rebus Plo- reliqua: ad jecur sanguis et genitalia niembra, et
tinus ab ipsa vult cunctorum communione na- catera consequenter. Collige tandem, sicut in
tura^ ex cjua tum res alia eventum significat
: corpore nostro jDartes partibus obsecundant ad
aliuin, tum
res altera inutuo significat altcri, si- offieium j)rorsus, et forsan ad argumentum : ita

niundo, similitcr et in nobis. Profecto

niilitcr in totum mundum, cujus pars est corj)us hunianum,
si in rebus jierfecte inistis, quod elementum est suis passini indiciis ad nostra conducere. Sicut
in quolibet multo niagis in animali, quod ita
: enim in nobis omnia membra virtutem unam se-
fernie comjiositum est ex membris sicut ex ele- : quuntur genitalem atque formatricem, quae in
nientis conflatur el mistum, in cjuolibet membro ipsis etiam conservatur sic omnia corpora una
:

sunt cuncla, ('onijwsitum eiiini, (juod natura cum ejusmodi virtutibus ipsum univer.si corpus
inelius est, nimirum est et meliori ratione com- similcmque virtutem ejus jiariter comitantur, ut
j)actuni. ('oinjiositum vero nuUuni natura est nihil fortasse sit niirum, ex universo signa nobis
jierfccte conncxum, nisi sicut in toto sunt partes, accominodata percipi posse. Sed ca quidem, ut
ita vicissim in jiartibus sit et totum. Non est inde jirastantur, communiora videntur: in nobis
autein totum in partil)us, si per aliquam, vel ali- autem ad huiiianam accedunt proprietatem. Inde
(juasduntaxat jiartcs jiartibus aliis insit : imo si enim ad oninia quodainmodo pcrtinent, apud nos
per cunctas omnino jiartes in jiarte sit (jualibet trahunlur ad hominem. Vcrum sicut in c;elo
id est, si in (ju;ivis jiarte sint oniiies. Acccdit ad designata non seinj)er eveniunt, obstanie n()n-
haec, cjuod in genitali aniinae facultate ita .simul nuncjuam vel diversa causa, vel adversa inateria:
VOL. I. Gg
2z6 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

ita signa nobis indita fraudantur eventu, causis dit, quorsum providentia prorsus intendit pcr :

videlicet aliis vel jialam, vel clam repugnantibus obliqua vero prasvaricatur, c[uotiens sensibile bo-
impedita. Quamvis enim causae indicationesque num intelligibili nimium anteponit. Videtur au-
in nobis liomini magis proprias sint, plerumque tem hic Plotinus more Platonis per nomen recti
tamen incertissima.- quia multiplices
sunt, tiim atque obliqui tangere vim rectitudinis in men-
nimiuni jam evaserunt, ac pro])ria turba et oppo- suris. Recta quidem columna grandia sustinet
sitione confusa.' tum quia nostra materia non
: pondera: non recta vero frangitur aut cadit.
solum quam plurimis est subjecta, sed instabilis Radii perpendiculo rccti dum videntur repercuti,
et impedita ssepius atque fallax tum quoniam : non per diversa labuntur, sed redeunt ad se ip-
nostrorum similitudines imaginationesque reliqua sos et cum ex aere facili in difficultatem aquae
:

saepe confundunt tum denique quoniam animae

: merguntur, non franguntiu' quidem, sed recta
virtus, tam naturalis, quam acquisita, saspe multa procedunt, neque a tenore detorquentur incepto.
permutat. Sed quoniam ad animam peroppor- Obliqui vero, et in solidis a se discedunt, ubi re-
tune pcrvenimus, id est, nostram, notare in ver- flecti coguntur, et in liquidis descendentes ex
bis Plotini debemus, non una tantum anima om- aiirc vel e converso franguntur. Ha?c tu singula
nia vivere. Siquidem ait Si membra nostra
: ad animi rectitudinem vel obliquitatem rite ad-
vires et actiones singula proprias liabent, cimi modum transferre potes. Ego jam redeo ad in-
tamen non multo
tota quaedani sint, sed partes, ceptum. Nempeinterim providentia? divina? ju-
magis eas habere animalia, qu;e in mundo ratio- dicium aniniam deteriori se conformantem, in de-
nalia sunt quoniam et majora sunt, et non partes
: terius jurc transformat ad quem sanc in ordine
:

solum, sed insuper sunt et tota. Unde patet, gradum ))rovidcntia', ctsi non primo, tamen con-
prfeter commune fatum lils niunera qua-dam vel sc(iucnter intenderat ut ([uisquis ex j^rimo di-
:

in dispensatione fatali, vel |)ra'ter fatum propria greditur, in secundmn jure progrcdiatur. Et
convenire. Confirmal deni([ue in universo non anima, quie libera quodiinnnodo fuerat hactenus,
fortuitam congericm pervagationemque, sed per- deincc])s quasi serva infclix([ue sequatur illa,
petuam rerum molionumc|uc seriem esse naturali qua.'iu-dcntius adamavit, quoad ab iimoris ardore
et divina quadam arte dispositam proplerea, : se solvat. Judicium vcro divinum nusquam, vel
quod ad certum iinem singula dirigantur, et abest, vel eftiigitur unquam. Ejusdcni namque
cuncta conferant ad communcm, et consequens |)ra?potentis providentiic lcgc, ([ua sua cui(|ue na-
ubique successionis ordo sem|)er agatur similiter turalibus ubi(|ue rebus accommodantur, anima-
atquc repetatur. bus ([uoque consentanea, ct sua ([uibusque red-
duntur. Huic autem providentiiE lcgi ad tria
QutE sint principia rerum, et quomodo anima nostra potissinuini stellii? servire videntur. Primo qui-
etiam habeat priiuipii rationem, superet fatum, cedat dcm imiversum hoc ita fcrme pulchrum cfliciimt,
fato, puniatur lege divina. llem, quomodo possit sicut stcllis divina mcns idcalibus))ulchrum ))rius
mirabiita fucere, et corpus etiam a falo ijuodam- excogitavit. Secundo ad cffcctus confcrunt na-
modo liberare.
turalcs, slcllarum radiis manifestc foveri
([uos
VIII. Tria suiit potissimamundi jirincipia vidcnnis. Tertio dicmonibus hominibuscjue dac-
bonum ct intellectus et anima. IMundus itaque monicis signa futurorum, latentiumque indicia
sub bono institutus ad bonuni, intellecluali ani- ))raestant. Quie si dicantur portendere cuncta,
malique ad id providentia ducitur. .\nima' rur- ([UiK in mundo sensibili oriuntur, euncta intel-
sus omnes, qua- per intelligentiam el rationem lige notione communi, cunctii pra'ci])uc, quae sen-
tum in se ipsis efficiunt orbes, tum aniniic mun- sibili ratione ))roccdunt. ("uncta dcnique dae-
danas orbes et imitantur et asse<|uuntur, ips.e monibus ])otius, quam hominibus illis enim
:

quoque principii rationem habcreputantur pra,'- : volumen Deus legendum ]iroposuisse vi-
Cicleste
sertim quia velut collega" ad ipsam dispensatio- detur. Quod si quid inde ad iios vel per in-
nem mundi rccipiuntur, quamvis officium ipsum, stinctum, vel per argumentum et ostenta trans-
quod aninia mundi revolutione unica peragit, re- fcrtur, ])atet id (juoquc factuni institutione di-
liqua' rationales aniniie niultis, quoad possunt, vina. Ac si non frustra inde sumus admoniti,
revolutionihus mipleant. Kation;ilis igitur anima constat nos tum mala ))leruraque vitare, tum
non soium in mundi chorea ducitur, scd et ducit. bona, qua' ]ir;emonstrantur, nostra ctiain indus-
Exorditin- enim opus proprium velut agens, tnaconsequi jiosse. Hinc Abumasarcontra illos,
quando ex se ipsa tum ad intelligibile conteni- qui dicunt inutilem esse scientiam futurorum, sic
plandum, tum ad sensibile gubernandum rite ait:Foterit .libiforsttan prwcaverc mutando lo-
procedit Ritc, inquam, progreditur ad sensibile,
: cum, in qm futura est pcstis, poterit etiam ali-
quiuido ad hoc ita se gerit, ut hujus gratia in- quando totum a se repellere, ac pravidens futu-
telligibile nnnime permittat hoc autem est recta
: ram infinnitatem, vcl invasioncm hostium ct si-
procedere sic enim ad finem illum proprie ten-
: milia devitarc. Hinc etiam PtolemiKUs ait Sa- :
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 227
pkns dominahihir astris, quateiuis admonitus spondit oraculuni eum fatorum vi impediri,
:

potcst imniincns ilcclinarc discrinicn. Itcm sa- quain magicis artibus cffugcre poterat. Unde
picnsadjuvahit opus astrorum, sicut a^ricola pru- ajiertc jiatct, niagicam liomiiiibus artcni divinitus
dcns naturalcm tcrnc virtutcni, (luatcinis bona esse concessam, ut arKjuo niodo fatum rcj)cllc-
noniuinquain calitus indicata ipsc sua industria rent. Haec Porjjhyrius. Posse vero jicr nia-
peragit. Sicut cnini sc liahct agricola |)rudcns giani valctudincm aniini corjiorisquc curari, et
ad terram atque ca^iuin, sic ad utruniquc incdi- immortalitatem denique comparari, iii Cliarmide
cus atquc prudens. Sicut ergo et quse natura Plato significat, temjjerantia, j)r;csertim per vir-
inchoavit ai^ricoia pcrficit ct qua; vicissim cxor-
: tutem sapientia? comjiarata nam ab animae sani-:

diturajjjricola, Cicluin ])roisus absolvit. Itcin inu- tate sanitatcm corporis j)roficisci, niagorum tes-
tat aoricola inulta pra>ter ca>ii Solis(|uc naturain : timonio conijirobat. S(>d aiidiamus Zoroastrem
ct (|ua'dain tuin ariditatc sjvpius irrin;ando, tum divinc caiicntcm Si ardeiitim ad pietatis officia
:

a friijorc ])rotcgcn(l(), tuni a casu fulcicndo de- mcntcin prorsu.s iiitcndcris, lidnlc cptoquc corpus
fendit : medicus atque prudens sigillatim erga
ita servabis. Hinc traditum est, Pythagorieos sacris
caelum corpusque nostrum se gerere potest. consuevisse carminibus morbos animorum corpo-
Quantum vcro ad li«c mcdicin<T? diligentia va- rumque cxjicllcrc. Si tantam habet animus po-
leat, compertuni habeo, et sa>pealias, et in jiuero: testatem, (juid niirum naturaliter esse liberum a
(jui natus octavo coiicc})tionis niensc nocte suh Sa- servitutc fatali, donec ijisemct corjjus iiltra jiro-
turno stationario statione ])rinia in Sagittario as- videntia> inoduin amore niniio com])lectatur .^"

cendente, semianimis jirofecto et vix, ut videhatur, Nam dciiicej:)s et aninius obscquitur corpori, et
victurus ad triduum, tanien diligentissimc cura- corpus servit legi fatali, quoad animiis itcrum
tus a nobis jiaulatim recepit vires, et jam plures amorem a corpore convertat ad menteni. Unde
annos implevit. ]\Iitto, quot modis foverim nato primo (juideni se ipsuni a fato eximit fugiendo :

cor, cerebruin, et jccur, et stoniachum, rebus deinde et corpus, utpote qui jam corroboratur
tuni ipsi, tum nutrici et extra et intus adhibitis : ex mente, a fato jilerumque defendit, tum oc-
obscrvans intcrea feliciores in adliibendo dies et culta quadam virtutc germana caelcstibus, tum
horas. Existimat vero Plotinus, rationalem ani- artc nonnunquam divinitus jjatefacta. Conclude
mani non artihus cjusmodi tantum corpus suuni capitulum: stellas plurima significare, non fa-
et sibi eomniendata frequenter a communi sorte cere. Non ergo divitias facere, vel inopiam, quae
defendere, verum etiam instar ca?lestium anima- nobis ex diversarum apud nos causarum concursu
rum, imperium exercere jjosse nonnuncjiiam in ct occasione contingunt non virtutes, qua> in
:

inferiores mundi materias utpote qufe germana

: sensu fiunt a ratione, iii ratione jjerficiuntur ex
sit ciElestium aniniarum, atquc ita cuncta faciat, mente non vitia, cjuorum nulla jiroprie causa
:

tanquani habens quandam jirincijiii rationem. cst efficiens, sed forte deficiens quatenus vide- :

Quando vero id jiossit, et quomodo joossit, in licet et sensualis vita a ratione deficit, et ratio a
Theologia latius disputamus. Mitto, quid per mente degenerat. Contingere quidem ex stellis
magiam valeat astronomicam simul et jihysicam : defectu quodam materia? potcst in corjiore vivo
quomodo vires astroruin mirificas certis iinagini- incitamentum aliquod vitiorum vitii vero hinc :

bus hauriat, et qucmadmodum in sjieculo s;epe
concavo Solis radios conffrcgat unde in lignum :
e rcgione jiositum rcflectit atque comburit, et
nonnunquain cxca?cat intuentes
(juibusdam tum natura, tum arte paratis ad
concijiiendi occasioncm prasistat animse sujjerioris
amor ad animal. Quae cjuidem anima aliotjuin
eatenus libera vivit a fato, quatenus menti de-
: sic in materiis dita per mentem suam cum prima divin» mentis
stel- lege consentit. Hinc jiropheticum illud Anima :

las certos stellarum radios concijiiat et influxus, mea hi manibus meis scmper, quando legem tuam
(juos et servare sibi ct contoixjuere jMssit in alios, non sum oblitus.
quod Ohjtnpum Alexandrinum Porjihyrius nar-
rat cfficcrc solitum ubi et Plotini aniinam tanta
: Quomodo iimina rationalis non subest fato, irTationalis
inquit virtutc j^ollcrc, ut stcllarum aculeos in .se vero subest : quomodo vita corporis nosiri propria
conjcctos aliorsuin detor^jucre valerct. Posse vero dependet a vita calestium et ab aniina nostra. Item
fatalem sa?pe sortem civlitus imminentem frangi, in oinniims ccclrstihus unimas esse geminas. Item de
Juda>i jier sajVicntiam Kabbalisticam, et intimum dcEinonibus, et unde inala eontinganl.
sacrarum litcrarum spiritum confitcntur lambli- : IX. Superioribus vcro quibus asseritur, stel-
chus jx>r efficaceni Dcorum sublimium cultum : las non omnia nobis cfficcrc, quamvis miilta sig-
Porjihyrius jier niagic.am saiiicntiam, Apollinis nificare jiossint, objiccrcl forte vcrba (juisjiiam
oraculo t(>ste. Ait cnim in (ibro l)c Oraculis : Platonis in Rej)ub. j)ra>scrtim aUjue Tima>o. Ait
Cuni qujercrct afuiuis, cur iiicj)tusad rcm (juam- enim in Repub. Sub Jatalibus Nccessitatis Dca:
piam fuisset ab Aj^ollinc judicatus, quidve faci- filiarumquc ejus Parcarum rcvolutionibus ani-
endum foret, ut (juasi aptus suscij)eretur : Re- mus in corpora proficisci. Ait et in Tinia'o
Gg2
228 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

Vitam nobis corporcam infundi : quibus in ver- ininis hominum animabus superiorem quidem
bis videtur nos caelo subjicere. Respondetur ad mitti intellectu divino, inferiorem vero a Diis,
ab
prima animas quondam vitam hanc vivendique
: qui })erferuntur, infundi, intellige hic Deos esse
formam elegisse sponte, priusquam in corpusveni- animas s])luvraruin stellarumque cum anima
rent sub revolutione fatali ideoque pristinam vir-
: mundi consentientes. Omnes enim moveri di-
tutem suique rectricem auctoritatem non tam ami- cuntur, sive quodam motu, sive formali
locali
sisse, quam ad tempus intermisisse quam deni- : ferantur. Sed quonam ])acto ex omnium con-
que, cum
partim ipsai decreverint, ])artim fue- sj)iratione vita redundat in corjjus .''
Num sicut
rint adjuta? divinitus, partim admonita; legibus, ex pluribus concinentibus concentus unus sub
recipere possint. Respondetur etiam ad secunda: concavo reboat Rursumque sicut e lampadibus
.''

sicut in TimEBo, vita nobis corporea datur a stel- multis communis quidam fit splendor in aula ?
lis, ex qua perturbationcs exoriuntur: sic ab Non sic omnino. Hic enim et concentus et
intellectu divino intellectualem animum procreari sj)lendor coitu (juodam unum j)otius est, quani
luijus vitEB rectorem, qui sicut dum nimium vi- forma aiiinia vero qua>cunque sit, simjilicitcr
:

tam hanc amat in hoc mundo, sc ipsum una cum substantia est, formaque aiiimalis unius una etsi, :

hac perdii in fato sic eandem amando quam

: ad pra'stantiorein animam comparata, quasi ac-
minime, interim super fatum in sternitate se re- cidens judicatur. Quoigitur pacto.'' Fortequcm-
cipit. Posse vero animam rationalem fato se man- admodum ex j)luribus intra nos vocalibus instru-
cipare atque vicissim emancipare, docet Zoroas- mentisal) imaginatione unavox unaprodit signifi-
tris sententia ita prax-ipiens : Nc tu augeas fa- catione distincta, rursuni(|ue sicut ex uno sole lu-
tum. Ubi Plolinus ait : nos, id est, ipsum ho- men uiium, j)cr vitra variis Infecta coloribus jie-
mineni, csse aninunn ipsum rationalem, qui na- iictrans, noii in multa subinde lumlna desinit,
turali jure pnesideat animali, subjunxit cavcn- : sed iii ummi, (|uainvis variorum colorum virtute
dum esse, ne forte nos efticianuir lioc animai. fonnatum ita fermc una quiedam vita' forma
:

Existimat enim, per consummatum imaginationis virtute multipk^x resultat in corporc, una vide-
affectusque consensum fieri possc vivens unum licct ex niundi vita virtute (juoque multi))lcx
:

ex animo simui et animah quando videlicet: ex multarum j)r;cter hanc animarum ad sj)iran-
utrumque imaginatur idem atque similitcr, atqiie dam vitam communione. Charactcr vero ani-
ad idein siiiiiiiteniue afficitur, ferme (|ueina(hno- mali inaxime j)roj)nus j)lunmum in spiiitu ab
dum cx igne ac ligno fit unum conmiunione lu- aiiima generantis inqirimilur ciijiis (|uidem j^ro-:

minis et ardoris. Subjungit rursus in animali, jirietate vel cunctorum sj)iraculum ad familiarem
id cst animato corpore, naturam corporis prje- redigitur animam, vel corpus saltcm tali (juadam
valerc. Ibi enini corpus est veruni corpus, <|uia ])otissimiim aniina fit animaliile. Vitam <|uideni
formale quam maxime, et ad sunimum corporalis infundi nobis ])osse ab aiiinia aniniabus(jue coni-
forma,- perductum, vita vero ejus propria, non munibus abscjue aniniu! j^rojiria" beneficio conjec-
est anima vera, non vera vita, (|uia corporea tare forsan ex animantibus, cjua'
j)osset arujuis
multum, quia fernie ultimum tenet in ordine sponte nascuntur, et qu» ex ovis absquc anima-
vit;p. Sicut crgo vita lia'c agit in corpus natu- lis sui fomento. Contra vero oportere animam
rahter id formando, vel potius agitur corpore m nostram videlicet superiorem una cum suj)eriori-
dum formatur cx alto, sic et corpus quo-
lioc ea bus ad spirandam animam consj)irarc, ratio dic-
damniodo agit in vitam dum hanc ipsam silii tare videtur, tum quia huinanum est j)erfectissi-
conforniat. Quaiii ob rem sicut in corpore (jua- muni, j)aretque rationi tuiii cjuia sicut pluri-
:

tuor polissimuin aiterationes esso videntur, ))er mum natune communes per ))ro))rias definiuntur
calorem et frigus, per humorem et siccilatem : naturas ad cffcctus in natura j)roj)rios absolven-
sic in vita corporea perturbationes ]7ra;cipue qua- dos sic ad j)ropriam vitam, si modo j)crfecta
:

tuor oriuntur. Item, quod est in corporc diia- pro viribus dislinctaque figura sit, jjraster com-
tatio vicissim atque contractio, id in vita cor]ioris niunes animas, officio proprie quidem, cjuamvis
voluptas et dolor. Verum (juemadiiiodum ra- superioris aninia' opus esse videtur. Ergo di-
tionahs animus, ])er imaginationem attectunKjue cere quis forte })oterit, alicubi jiraiter conimu-
cum animali conjunctus, hujus ])as.sionibus taii- nem influxum accedere proj)rium, alicubi vcro
gitur, ct fatali sorte ])ulsatur, sic, cuni denium nequacjuam. Et ibi quidem humanuin animal
sibianimal hoc rationis legibus subjugaverit, ])ri- esse perfectius, ct rationi magis obtemperans, hic
mum quidem se ipsum a perturbationibus fato- vero minus ubi videlicet rationalis anima cor-
:

que resolvit, dum aliiid qiiidem se, aliud animal pus aliunde jam reperit vivum. Mitto, quod, si
esse cognoscit, ideo(jue fatum ad aliud ])ertinere : fortc ad corpus ita vivens rationalis anima non
deinde animal hoc sibi naturalitcr commendatum accedat, brutum animal sub hominis figura nas-
ab atrocissimis nonnunquam vulneribus fati vel cetur, eritque anima monstrum, sicut quandoque
fortunas defendit. Ubi vero Plotinus ait, e ge- corj)ore monstra nascuntur. Quod ergo Ploti-
 IN LIB. III. KNNEAD. SECUND.E. 329
nus alibi secunilam iiK|uit vitain a piinia nustni- qui jwtcst. Voluntatis cnim actus efficacior est,
que nianare, alibi aliuncle, potcs, iit (lixinius, in- quam cognitio, atcjue liberior : et actionis jjrinci-
telligere. Memento vero, qua.' Plotinus de ge- I)ium, mediumque et finis ideo mera cjuidem :

minis disserit aniniabiis, confirmari ab lainbliclio cogitatione fit nihil mero autem affectu, vcl oc-
:

ex niente Mercurii, ubi acklit sujicriorcni in no- culto et naturali jilurima fiunt. aiitem ap- I-Ist

bis aniinani, quoniam a sunimo intelliiribili (iat, jietitio naturalis, cju;e voluntatem iitcunque j)o-
liabcre in miiiKlana vim opiiiciam, ac vim cjua tcst a?mulari vidctur assidiia ct imaginatione jjrior
niunclum transgrediatur, et a fato sc .solvat, et et naturalior, substanti;cc|ue jirujiiiKjuior : effi-
sua, privsertim Diis adjutam atque hanc solu-: caciam vero artis in fato in supcrioribus quidem
tionem c|uatenus fataiem ordincm vidctur trans- tetigimus, sed aiibi demonstrabimus. Verum ut
grcdi, eatcnus in ordinc providenti;e contineri. ad superiora jam redeam animus cjuidem, in
:

Proindc iibi Plotinus animam altcram distinguit quo animal rationc formatur, ratio vcro mentc
ab altera, inquit Qutecunque sunt inferioris
: mens dcnicjue Deo vivit in jirovidentia super fa-
anima." ministcria csse corporea quoniain omncs : tum. In quo vero vicissim formatlo fit, sub
liujusaffcctiones et motioncs incitantur a corjjorc, j)rovidentia; judicio vivit in fato, nccjue ut agens,
corjwri scrviuut, motioneni corporis comitantur, sed velut jjatiens in fatalium numcro comjjuta-
atque vicissim : officium vero aiterius, quae ex- tur. Si quid ergo huic jjortendatur ex steOis
trinsecus extat, esse se ijisam altius cicvare. Hoc nimirum, ex eisdcm cffici potcst simpliciter ut
tu in loco animadverte, Plotinum lcgitiino scnsu jwrtenditur, nihil ad h;cc animo resistcnte. Ac
Aristotciicum iliud interjiretari : Intcllectiis vc- si mala fiant, non ex alto mala mittuntur, sed in

nit forinsccus : Intellcctus, id cst, suj)cnor anima, infimo mala rcsultant. Ait vcro Plotinus, ani-
non intellectus intcrjwetatione Averrois unicus, mam in nobis inferiorem, cssc jiartem quodam-
scd unacjUtcque intellectualis anima. Forinsecus mndo universi, quoniam et ab universa dej)cndet
item, id est, non a seminali sjiiritu, vel caloi-e, anima, et communem .sequitur ejus instinctum :

non a vita hac intima mundi: sed a mente di- fermc sicut et nostrum corjjus mcmljrum est
vina, quEe quasi exterior, id est, non conjuncta cjuodammodo corjioris universi. Animal itaqiie
velut fonna, omnibus dominatur. Hinc effici- nostrum mundano connectitur animali, et inde
tur, ut intellectualis anima tum cogitatione, tum conficitur. Vcruntamen sujjcrior in nobis anima
etiam voluntate possit, qua^ supcr corpus, et na- jilurimum una cum mundana c;eteris(jue mun-
turam, ct corjioream vitam sunt, jiro arbitrio pe- danis infcriorem in nobis vitam concurrit effi-
;id

tere, atque corpus, naturam, fatum quotiens om- ciendam quae quidem neque fit a matrisanima:
:

nino decreverit superare. Quatenus enim a tem- Sicut enim maternum .semen nascituri corpus ne-
j)oraneis segregatur, eatenus asternis conjiincta, cjuit efficere, ita nec materna siiniliter anima j5o-
una cuni his quodanmiodo temporaneis domina- test animam jjrocreare. Neque rursum anima
tur. Utrumque vcro fit tum cogitalionc, tum nascituri vel fit ab anima jjatris time jjrocul ab-
niaxime voluntate. Sicut cnim temjjoralibus, sic scntis, vel ipsa seminis virtute jirocedit quae et
:

et a'ternis non tam illa considcrando, qiiam inferior est, et accidens. Reliquum est igitur,
ainando conjungimur et merito, quoniam consi-
: ut a mundi anima jirocreetur concurrentibus vi-
deratio potius manet intus, amor autem in ama- delicet caslestibus animabus
concurrente et plu-:

tum convertit amantem

materia qua-vis
: sic et rimum sujjeriore hominis anima
nascituri si- :

ad ignis naturam pervenit, calorem potius sub-
eundo, quani lumen. Ex eo itaque maxinie fit
anima tum aeternorum comjws, tum una ciim
iilis adversum temporalia dominatrix quod illa
et amat ardenter, et amando jiro viribus imitatur
in vita, et imitata vivendo consequitur, et conse-
quidem foetui vivificando jam adsit. Sicubi vero
Plotinus ait, animam rationalem ad ipsum ani-
malis esse non conferre vel minimum, non effi-
: cientisquidem, sed forma; modum negat. Quam-
vis enim erga animal sit in causa vitae, non ta-
men est propria forma corporis etsi forma quan- :

quuta rursum auctoritate operis imitatur. Hinc doque dicitur ;mimalis ad bene essc confercns
tandem stiipenda in corpus opcra praHer consuc- animali. Qualis pi\T?terea in nobis ex animabus
tum fati tcnorcm quandoque provcniunt. Quo geminis et corpore con.sjiiratio est, talcm in ipso
in slatu anima in fato computatur, ut agcns, nc- mundo, in sjjha?ris, in stcllis csse jiidicat : Ubi-
que tam falalem frangit seriem, quain sibi vindi- que enim intellectualis anima rcgit corjius j)er
cat nam et hoc quoque in providenti» legibus,
: jirojjinquiorein corpori vitam ex anima j)roflucn-
unde dej^endet fatum, invenias designatum. Ergo tem. Nam quantiim intcllectualis est sejiarata,
si artificiosa; intelligentia; bcneficio jier artem, et superiora petens, nimium distat a corjjore :

scilicct imaginum atqiie medicinas animus in fa- corjiori vero jier alicjuid apjiropinquat, cjuud in
tali cohorte nonnuncjuam velut coilcga actorquc ij)sa, vel ex ipsa jam ab intcllectu dcgcncrat. Ex
recij)itur, multo magis id, vel divinioris intelli- ij>sa dico cjuoniam si n;itiira elemcntalis, vclut
:

gentia?, vel jiotissimum voluntatis ardore conse- ignis, subjecto propincjuans non solum substaii-
230 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

tiam illi suam admovet, sed aliquam sibi similem appellat, quoniam mancijiatae sunt mundi corpo-
inserit qualitatem, multo magis anima tanquam ribus, qua', cuin ex eadem inter se materia sint,
natura potentior, vitalis substantiw sute prsesentia et sub eadem connnuni totius forma, universi
vitalem quandam infundit corpori facultatem. jjartes esse putantur. In hac ergo communi
Sint ergo in niundo, in sphjeris, in stellis animw mundi materia simul et forma, animas omnes
passim gemina> Primae angelorum ubique bo-
: cjusmodi in unum ojjus tum inter se, tum cum
norum locum teneant atque Ueorum sequentes : anima nuindi ubique conspirant, communique
vero angelorum, qui ceciderunt in corpora, d;v- inter se sensu quamvis occulto, et latenti qua-
nionumque viceni gerere judicentur. Angeli d;im coinpassione communicant. Tiim vero quae-
omnes ejusmodi primum, id est, animae mundan/e cunque ab iis ojjcra fiunt, sigillatiin mundi joartes
angelum comitantur Deosemper hffirentem. Da»- existunt, vel ad partes attincnt atque totum.
mones similiter omnes ejusmodi primum, id est, Nihii veroah iis alicubi provenit a naturah niundi
niundanas anima; daemonem a Deo longius discc- hujus conditione secretum f;iciunt autem quic-
:

denlem corporique penitus incumbcntem ubique quid agunt, ferme sic animali natura, sicut na-
sectantur. Angeli rursum ad incorporeadaniiones tura elementali elementa, et vegetah planta? ani-
ad corporea vergunt plurimum, animasque alli- maliaque, nulla jirorsus electione. Cum enim
ciunt. Ideoque angcli a fato solvunt animas : aliud electio sit, quam vita, sitque vita jiosterior,
daemones autem eas fato devinciunt. In daemo- si inferiorum vita per se sine electionis officio
nibus positum est propinquum corporei mundi sua peragit, multo magis vita superiorum per se
hujus imperium. Unde fit, ut, si hinc ad an- siia prorsus ;ibsolvit. Si qua vero illic intellec-
gelos comjiaralio fiat, mundus hic jure dicatur tualis et rationalis electio est, non ministerium
positus in inaligno. Hinc et facile iVIanicheo- ciuidem hoc, sed offieium sujjcrius eligit. Atqui
rum est error exortus. Proinde sicut intellectuni et aiite electionein illam forsan aliquid intus ex
nostrum asserit divinis semper incumbcre, quam- vita ])riori absque electione jwocedit oninino :

vis ratio intcrim occupetur hunianis ita ralio-
ncm totamque superiorem in ca^lestibus animain
affiruiat divinorum contenqilaliime perpetua per-
frui, (lum inferiores ca'lestium anima' corpora re-
gunt, im;iginantur et corpora. In his ergo affec-
tus esse darnonicos arbitratur. Affectus (juidem
divini sunt in primis: huniani sunt in
: vero absque ulla neeessitate consilii, etiamsi qua;-
dam opus im;iginatlo comitetur, et ab aniuia illic
j)rima .secimda jirocedit, et a secunda similiter
virtus singularis in corpore, et a coi-pore lumen,
et in lumine virtus inferiora gcnerans atque gu-
bernans. Miiltis ilaciue gradibus a niundo in-
iiostris, ac telligibili dislant, qua^ iii hoc niundo (juolidie

saspe ferini : at vero ilUc d.cnioniaci quales sunt ? generantur et accidunt, ut mirum videri non de-
Finge sapientem assidue divinis contemplationi- beat, nostra ha?c non ad summum ordinatissima
bus occupatum sed in eo interim in vegetali na-
: non felicissima provenire. Talia namque succc-
tura vigere aflectinn ad corporis alimoniam, sid)- derent, si ab intellcctu divino, aut saltem ab in-
repere nonnunijuani pruritum famis in stoniaclio, tellectualihus animabus jiroxime Herent nunc :

natiu'alem generandi libidinem titillare sed sa-
pientis aninii rationcm separatis interca deditain
affectus cjusmodi nequaquam animadvertere
imaginationem cjuoque vix stujjideque sentire
ferme sicut in eo solet accidere, apud quem in
somno ha'c fere absque insomniis incitantur
tales itaque sint affectus ad hicc in c»lo d;eino-
nici. Nihil ergo ex prioribus aninuibus mali pro-
venit, aut vilis cx .sequentibus ;uitem non mala
: Quie
quidem re vera, sed viha qu;Kdam minusquc bona
: vero ex corjxiribus irrationali viventibus anima,
penjue vircs a corjjoribus emanantes aguntur.
Si quid igitur occurrit in mundo, quod moles-
tum sit, quod laboriosum, quod non probes, me-
mento, id totuin a fcemina nobis accidere, id est,
ab anima corjiori mancijjata, a materia corjjoris,
a contrarietate rursus elenientalium qualitalum.
(i steltis foint, quce non, et ijuomodo significatio
fiat. Quo instinctu aniina corpus ingrediatur, quo

sequuntur: quatenus ex illis tum in corporibus fato, et quomodo antefatum corpus amat.
minus interdum ordinate niutationes cvcniunt, X. Decimum libri caput, mundo et sphaeris
tum in animabus natuia corpori manci])atis inci- et stellis ita compositis, prosequitur significandi
tainenta frequenter suboriuntur, ])cr qua^ ctsi agendique sortem, docens a stellis earumque mo-
animffi non iniqua? necessario fiant, licentius ta- tibus, quatenus in eis corporea vita duntaxat
men corporis incitamentis indulgeant, aut saltem consideratur et corjius, fieri, qua; naturaliter ge-
corpus et propensius foveant, et accuratius quo- nerantur. Neque j)roprie fieri ha?c a jirimis stel-
tidie cureiU. Ait autem sujjcriores stellarum ani- larum animis omnino ad separata tendentibus :

mas non esse bujus universi partes Cum enim : neque hic a stellis omnia fieri. Non enim, quse
ad intellectualem mundum omnino conversae sint, corpoream vitam superant, effici posse a stellarum
illius jjolius dici jiartes posse videntur. Infe- eorpore. vitaque corporea non rursus, qu» con-
:

riores vero steliarum animas universi hujuspartes silio et ;ute, vel occasione fortuita nobis aguntur,
 IN LTB. III. ENNEAD. SECUND^. 231

illinc peragi, unde, quicquid agitur, per corpo- tenduntur. Quoniani vcro ad quemvis effectuni
reasa'>-itur qualitates, duciturque tenore natin-;e : natura' una cum universa natura con-
j^ropriii;

noii deni(|ue (|uicquani re vera nialum per divi- currunt, idcirco de eventus j)ro])rietatc obscure
noruni instnniientacoinniitti. Faciant ergo stella; adniodum j)er indicia jiidicatur.

non oinnia, seil sohnn, (|u:c nuuidani corporis

sunt passiones et niotns, el (|na' ex iiis necessario QiKT liic mala conlhigant, non mittuntur c ca:lo mala.
generantur. Faciant autein Invc conditione coni-
muni conditio namquc projjria ad causas re-
: XI. Caput undecimum dignitatem ca;li tue-
rum pro])rias pertinere videtur significent quo-
: tur in omnibus, qua; inde fieri vel significari di-
(|ue multa, necjue tamen pariter onuiia. Proba- cuntur, ex eo, quod, qua' hic inde fiunt, nec talia
hile eiiim est, plurima stellarnm eflicientiani
si ibi snnt, nec talia in se veniunt, (jualia hic sub-
superant, vel ettngiunt, nonnulla qnin etiam ea- inde resultant. Ignem hunc nostnim diccs ab
rnm signilicantiam superare. Probabile rursus, igne calcsti cjuodammodo j)rocrcari. Ilic ta-
et qua; j)er commnnes causas portenduntur, com- men ab illo adeo diversus est, ut nihil j)erseve-
muni tantuni conditione portendi Animani vero : rantius illo: nihil vicissim hoc instabilius, qui
ad corpus hoc accedere 1'lotinus existimat, non vix momentum sinc alieno jiabulo ])ermanet.
certa qnadam siderum constitutione coactam si- : Nihil salnbrius illo, nihil ])estilentius isto, qui
quideni ante ([uamiibct novam ca-li figuram in omnia rajiacissime devorat. Mitto, quod ille

antiqua ipsius anima' natura est animarc corpus, fere totus est Inmen : hic fere totus est fumus.
est et supergredi corporenm tein])oraleque fa- Profecto qnantum ad ignis apj^ellationem per-
tum. Omnis enim anima, quas rationis sibi na- tinet, j)oterisforsitan intelligere. quicquid ex igne
turalis officio potest totani naturam corpoream calesti datur, esse in se aliquid igneum, sed apud
in essentiam incorpoream, totumque tempus in nos degenerans exile resultare. Potes et aliter
aHernitatem resolvere tanfjuam in jirincipiuni at- Plotini verlia contexere, ut ignea intra nos na-
que finem niniirum ct ante et j)ost quodlibet
: tnra degenerans a calesti sininl cum hac nostra
corpus et temjjus corj)oreanujuc et temporalem affectione ad diligenduni, etiam a calesti benevo-
(juamlibet motioncm existere ])otest. i\on igitur lcntia' ratione longe deficientc, citet saj)e libidi-
positiosiderum animam imjjcllit ad corpus sed : ncm minus honestam, ct hoc quantum ad natu-
primum quidem ad hoc adducit naturalis quae- ram spectat concupiscendi. iVIox adducit exem-
dam ad hoc animse cura deinde aflfectio quae-
: pliim ad naturam iracundia j)ertinens dcinde ad :

dam ex antecedentibus actionibns acquisita rationem in actione j)ositam denicjue ad rationem:

jTOStremo rationis electio cum natura tandem et quodammodo contemj)lantem, ut ostendat ubi-
affectione consentiens. Natura quidem et afFectio que aliter in nobis accij)i, quod a calo aliter est
tnnc potissimum vergit ad corj5us, cum oj)}iortu- tributum. Sic Venus necessariam vel su])])edi-
nius consonat nniversa? natura', neque tamen vi tans, vel augens charitatem saj)ius incusatur,
cogitur consonare sicut et saltantes in trijiudio
: quasi libidinosos effecerit, cum tamen per eam
cuni cantu consonant atque sono, neque tamen oblata charitas in libidinem aj)ud nos evadat las-
necessitate sunt, sed voluntate, concordcs. Ta- civiorem. Sic Mars, cjuod vcl indomitus fero-
lem vero potius aut talem vitas formam accijiere ciores cf^eccrit, vel niansuefactus timidiores ita :

in ipsa anim;p electione consistit : sed utcunque Sol et Jupiter quod ambitiosos et vanos ita :

id fiat passio vel affectus ingens, quo aninia in- Mcrcurius, quod astutos nimium atrjue seduc-
clinatur ad corpus, non a sideribus irritatur, sed tores ita Saturnus, cjuod segregatiores atque
:

exorditnr ab anima. Quo vero tempore novum tardiores : cum tamen et Mars magnanimitatem,
corpus ingreditur, ex pra;sente .siderum positura ct Jupiter atque Sol studium honestatis, Mercu-
fortunam lianc aut illam sortiri putatnr, electw rius industriam, Saturnns contemjilationem et
jam vita", utcunque j)otest, aliter et aliter acce- gravitatem prastare voluerint nos autem ha'c :

dentem. Tune ergo ))ra.'sens siderum harnionia vel natura, vel consuetudine depravata contami-
in nobis efHcit ali(]uid, suo videlicct ininisterio navcrimus. Inter hac antem animi dotes non a
conferens ad eam vitic sortem imj)lendam, qune motibus vel corjioribus planetarum, sed ab eo-
maxime congruit universo. Quaelibet enim in rum animis vel dari, vel augeri, vel foveri me-
dies configuratio ca'li pars est barmonia; totius, mento. Mala vero neque ab animis, ne(jue a
et ut pars obsecundat universi natura», cum qua corj)oribus calestium nobis iiifcrri. Nefas cnini
simul congruit unaquaHjne natui-a, et corjjorea dictu est, stcllas ullas reguli serpentis more no-
sinuil et aniinalis. Quam ob rcm ab ijisa nuindi bis asj)ectu nocere : j)iun) vcro, credcre, stellas
natura simul cum jirojiria uniuscujus(|nc natura naturaliter omnes struthi more radiorum intiiitu
res singula' jieragnntur: a motn vcro et figura cnncta fovcrc, perinde atque in animali ijjsa to-
Ciclestium aliter et alitcr qnodanimodo disj)onun- tius membrorumque princij^alium vita niembra
tur atque ex quadam ad naturam concordia por- oninia fovct ct adjuvat. Sic solis lumcn snapte
232 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

natura confert ad vitatn atque ad sensum, quam- quoniam, dum id accipitiir in viliore materia, pro
visinterdum ob subjecti debilitatem humorisve vilitate materiae capitur.Tertia cum accijiien- :

defectum videatur obesse sicut et calor jecoris

: tis natura longe diversa sit, jure quod accijjit,

stomachum naturaiiter adjuvat sed eum, in quo

: non deterius tantum reddit, sed nimium ratione
vel parum sit iiumoris, vel liquidi nutrimenti diversum. Quarta : dum subjectum prater c»-
quam minimum, nonnunquam forte dcbiiitat. leste munus aliunde, tum
varia insujier capiat
Videtur itaque falso vel Mars furorem, vel con- inter se rejiugnantia, tum
a calo diversa merito :

tra stuporem, sive pavorem adduxisse Saturnus. non solum inficit ca^leste donum, sed valde con-
Deme nimiinn bilis excessum, tolle copiam atra? fundit, redditque secum passionibus frequenter
neque Martis aspectus, neque Saturni fu-
bilis, obnoxium. Quinta : cjuoniam ex omnibus inter
ribuncknn faciet, aut stupidum, atque pavidum. se confusis resultat novum alicjuid priori origini
Ea nn-sus in Martem atque Saturnum calumnia, dissimillimum, omnino vero infcrioris natiirse de-
quod infortunatos faciant, contingit ex co, quod bilitas obnoxia jjassioni s;cpc bonum ca;leste non
Saturnii cum vel contemplatores sint, externa neg- sustinet, et competenti ad illud jjroj^ortione ca-
ligant, vel ad expeditioneni .sint tardiores: pr«ser- rens agre jiatitur, sub eo etiam, (juod salubriter
tim si in frigidiore materia illius influxum accepe-
rint quo fit, ut opporlune nihil aggrediantur.
:

Martii contra, si in cahdiore materia susceperint Qucp liic generantur, naturam propriam magis habent
Martis instinctimi, ])r;ccipiti omnia motu pertur- ex causis propriis, quam ex calestibus.
bant. Forle etiani Satmiiii dicmones, tanquam XII. Duodecimum cajiut ostendit varios c
contemphitores, si eis commcndati simus, nostra civlo vcnientes influxus in unum apud nos con-
nogligeiitius agunt Martii vero d;emones suorum
: fluere, (juamvis aliter alibi : et ex eo confluxu
animos im])orluniiis urgent. rerinde ([uantuni na- (|uicquid sub illo gignitur alicjuid reportare.
tura diHert inferior a superiori natura, tantum dis- Profecto, cjuod nascitur, ex communi quidem
crepat suscipiendi conditio. Sic ergo virtutem Cicli favore communiter adjuvatur ad ortum ut :

Saturni continentem atque sistentem materia sa>pe autcni oriatur homo vel c(|iuis, ncc cx communi
inferior, quando culore (kscritur, conditione qua- influxii nanciscitur, qui omnibus ;i'que favet, ne-
dam exci])it conqiacta nimium, geluvc concrela. (juc cx hoc aut illo sortitur iufluxu. Sub quo-
Sic vim Martis motricem, subjcctum aii(|uanlo liliet enim homines p;u'iter nascuntur et equi.
calidius ])er inflammationis concitationiscjue sus- Homo homine nascitur,
igitur provenit, quia ex
ci])it im])etum. Quid plura ? Quis non intelligat ct equus quoniam fit ex equo ut autem homo :

et blandum caeh calorem evadere apud nos eda- sit talis ceu s;uiguineus vel cholericus, magis mi-

cem, ct humorem Ciflitus alminn :q)ud nos fieri niis\ c jiulcher, j)rocerns, vel brevis, et reliqua
suf}'oc:mten) ac iirotinus dihKntem.'' Ut ergo j)artini qiridciu liabere videtur e ca'lo, ex jjaren-
sunin)atim dicam Sicul se iial)et ca'iimi nobis
: tibus ccrte (juam plurimum : quod Ptolema'us
cons])icuum ad inteiiectuale c;elum sic tractabi- : confitetur eflcctu comj^ulsus. Unde jirohibet ex
lis ha^c nostra regio ad visibile ciclum. Formiu solo c;clestium intuitu judicare de nato : jubet
rerum in cwlo intelligibili a materia, dimensione, autem jiarentum ejus et nutrimenti et loci natu-
motu, sunt libera;: in cwlo autem visibili tria rani et consuetudinem diligentcr considerare.
ha,'C ncccssario subeunt. Sed ibi materia (]ui- Mitto in jjncsentia, cjuantum varietatis iniagina-
dem est ])rocul a ]wssionc dimensio(ju()((ue sine
: tio gcneraiitiuni filiis afferat. Ccrtc ad ipsam
divisione motus similiter seorsum a tnmsgres-
: sul)staiitia' naturalis()ue (jualitatis jirojjrietatcni
sione ordinis ct transmutatione substantia? in : natuia tum sjieciei tum individui generantis
regione denique nostra res tria hicc naturaliter multo cjuam cajlestis influxus (juod
j)lus valet, :

patiuntur. Ergo quod in primo ca'lo integra
participatione undi(jue bonum, in caslo secundo
fit minus bonuni, in nostra regione jam malum.
Nemo igitur nialum citlestibus imjiutct. Sicut
cnim, quod loqiiaris, quod eas, habes iib aniina
et virtute inotrice, cjuod auteni ine])tc loquaris et
eas, lingua vel jjedis
a vitio : sic,
manifcsta in oninibus exjjerientia docet, ex ipsa
praesertim similitudine, qua nascens generantis
sjjcciem refert simul atque personam. Com-
munes itaquc cBelcstesque causae jjlurimam circa
communissimas conditiones auctoritatcm habent
vero })roj)riiwjue causw circa proprias
j)roj)in(|ua;
quicquid ex j)lusadmodum procul dubio possunt jira?sertim :

anima corporcque calesti ad te demittitur, or-
dine recto procedit, sed in te sa-pe claudicare
compellitur. Id vero totum una ciim Plotino et
lamblicho ita concludimus. Quintjue de causis
munera civlitus attributa degenerant. Prima,
(juia, (juod jDrodit cx causa pr;csertim superiore,
co ipso, quod exit, etiam deficit inde. Secunda
cjuoniam, qux a suj3erioribus causis afferuntur
pro natura subjecti locique, et j)ro determina-
tione causarum projiinquiorum accipiantur, et in
forniam aliani transmutcntur. Hinc Ptolemaeus
ait,teste etiam Aristotele, ca?lestcs eftectus ob
materiam naturamque inferiorum posse mutari,
: neque inevitabiliter evenire. Homo igitur velut
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND.E. 233
a causa fit ex scininana lioniinis rationu, qiia." ubi(nie couspirant. Qiiain ob rem de agentibus
(|uidem cst in aninia naturaque propria, regitur- ita (listingue Quic iii vivcnte hoc inundi corpore,
:

ciue sub idcaii honiinis rationc, qua; in natura pneter exiguum (juoddam coiiimunis vitie vesti-
aniina(|uc eoniniuni viocns, regitur tandem ab gium, niliil vitic ])ro])rie ])()ssident, noii ])r()])ric
ipsa divina' nicntis idca. Dum vero ex ipsa vir- quidcm agentia sunt, scd iigcntiuin iiistrumcnta,
tutc seminis coneipitur iioiiio, interca potcst vel i])sius scilicct mundi j)rinci])aliumquc ]);irtiuni
e citlo, vcl cx propiiKjua sive cireumstaiiti niatc- mundiuiarum. Ne^juc id (piidem iiijuria: Na-
ria, vel inipcdiniciituiii aliquod atterri, vel adju- turalis eniin actio jiendet ex motu principium
:

inentuni, (juo iiasciturus aut deteriorem inde aut vero motionis est vita. Vita namque sicut est
absolutioreni aecipiat (]ualitatem. Prodit tamen primus, intimus, perjietuus essentia> motus, sic
plurimum siinilis gencranti, specie senipcr, et est jirincipium cujuslibct iiiotioiiis, sic est ct na-
persoiia frccpicntcr. Cuiii vero impcdiiiiciitum turalis actionis origo. Quibiis ergo jirojiria vita
ma-
vcl cx Ctelo vel ex materia eontingere possit, deest, nimiruin et motio abest et actio propria :

jiisadniodum est, (piod accidit ex materia nam : ubi ergo agere vidcntur, iiguiitur. Sic gravia
manca qujedam s;epe producit. IMaximum vcro leviarjue et calefacicntia et similia trahuntur ad
quod iniaginatione eoiitiugit ha?c enim monstra : motiones et actiones ab ipsa mundi vita, non ali-
proferre solet. Si ergo majus impedimentum ex ter quam a magnete ferrum, et calor vel humor
prope nos circunistan-
niateria, et loeo, et causis in animali a vitali virtutc ducitur at(jue trahitur.
tibus advcnit,nimirum et hinc potissimum pro- Quic vcro ultra conimuncm mundi vitain nacta
venit adjimicntum: et omiiiiio nullus Cctlestis in- sunt aliquod vitie jirojiric donuin, liac motionis
fluxus, scd ratio scininalis auctoritatem possidct actioniscjue quasi projiriie nonnihil habere viden-
generandi : nam et ubi spontc sub Sole pariter tur. Sed viventia lupc distingue. Cum viven-
et humore animantes exoriri videntur, neccssario tibus omnibus jjrincijiiuin inotus insit, ad mo-
ex seminali virtute, quam vita mundi possidet, tioiies, inquam, inter sc differentes indiffercns,
oriuntur (piod in Tlic(jlogia latius declaramus.
: aut ad certam motus conditionem determinatur
ab alio, aut potius ex se ipso. Ab alio quidcm
Kl vitri iiiiindi coininuni ejiisqui' rationibiis seminalibus jilantw scilicet ab universa iiatura et a quotidiana
simul et a rationibun ciijiisque propriis omnia i;etie- quadam indigentia, opj)ortiinitate, occasione, con-
ranlur. Itein prtrter aclionem anima: mundi com- cursu circumstantium causarum. Ab alio rur-
munem sunt in pterisque proprice uctiones : injiuxus
sum bruta scilicct ab eoruin occursu, quie sen-
vero ctclestium moiioiium quasi extrinseciis videntur
tiuntur, dum imaginationcni huc vel illuc im
accedere.
pellunt, necessitati natune pra-terea servientem.
XIII. Quoniam ad reruin causas tum coni- Animal vero rationalc intimum inotionis sua
munes tum propri.is jaiii descenderat, idcirco in j)rincipiuin s»pe ad certos motus sua quadam
tertio decimo hbri capite principia rerum rite per se concepta notione et electione definit et :

prosequitur. Sicut igitur in omni viventi, sic in cjuo magis incedit intelligentia, eo magis in agen-
mundo tanquam animali (piain maximo a seminali tium ordine comjjutatur, ct a paticntibus segre-
ratione, quae est in vegetali virtute animae, natu- gatiir. Utraque vero animalia scilicet et ratio-
ralique spiritu et vitali fonnatur totuin corpus nein habentia, et earentia ratione tanfjuain partes
sub forma totius: formantur ct inembra propriis quiedam mundi ad decus inuiidi conducunt. Ani-
menibroruin forniis, conformantur et siiigula, malia rursus ita distingue. Animalia quidem
tuiii mutua inter se communione, tum ad totius ca^estia atque atheria simpliciter agere potius,
formam et finem relatione. Cum igitur in ipsa quam pati dicuntur. Brutavero minimum actio-
totius forma contincantur formaliter omnia, in nis habent, j^luriinum jiassionis. At aerii dx-
formis vero singuloruin non comprchendantur moncs homincsquc inedium ferme inter actionem
forinaliter alia, (juamvis participatione quadain obtinent atque jiassioiicm. Ex tribus his gcne-
vidcantur adcsse, inerito, ([uicquid agitur vel ribus iinimalium tunmalis mundani decus ofFicium-
agit, ])atiturvciii miindo, tanquam familiarc pro- (jue expletur. Et sunnnum quidem gcnus ita
priunique ijisius, ijisi conducit ad bonum non : se habet in mundo, sicut in nobis intelligentia
tamen, quiequid ex ])arte accedit, ad partem venit medium vero quemadmodum ratio sive universa-
a;que domesticum. Quod eniin a parte mundi lis, sivc particularis in nobis : infimuin dcnicjue
venit ad partein longe vel situ vel natura dis- sicut quocl infimum Ubiqiicau-
in iiobis cxistit.
tantem, tan(|uam alicnius videtur offendere : tem in universo superiores sjihierarum stellarum-
quod venit alitcr, adjuvare. Cimcta vero, quic- que aniina universo j^ricstantiora prabent, quani
(|ui(l iii se inviceiii agaiit, seiiiiier |na'ter id, (juod aniniie earundem inferiores, dicunturque a Pla-
in se cousistiuit, quodvc agunt ]iropria facultate, tone Jovis, id est, intelligentiiE mundanae, col-
procul dubio ad communem totius vitir spiritum lega". Oinnino vero quiccjuid usquam est iii
VOL. I. Hh
234 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

nuindo, quodammodo vivit, seu vita propria, sive oj)portunitate, quam nanciscitur ex inferiorum
communi, non minus, quam quicquid est in quo- concursibus, agit, tum non agit j)roj)rio tenore de-
libet animali. Vivunt, inquam, et viventia fiunt formia, tum non movet animani,nisi forsan moto
omnia secundum vitam, dico corpoream princi- : per ciclum corpore anima vel per accidens mo-
paliter quodam mundana^ animw beneficio, in veatur, vel motioni conscntiat Si quis autem :

cujus seniinaria ratione i'ationes omnes viventium
continentur. Et ubiijue ratio seminalis in anima
vigens, tum in anima communi, tum in propria
quavis pr:ecipuum est motionis et generationis
formationisque principium. Quod enim in rebus
speciales qua'dam virtutes insint, quae ad causas
elementales referri non possunt, hoc evenit sim-
pliciter ex confluxu multorum alioquin vel casu
propter monstruosos interdum fcetus dubitet vel
rationes seminarias vel species permutari, anim-
advertat, semper in eis partem pra'cipuain et
radicem speciei])roj)ria conservari, quamvis vel
adjunctum sit aliquid vel adenij)tum. Adjunc-
tum, inquam, vel adem|)tum, non tam influxu
ca'lesti,quara vel materia? locique imaginationisve
: vitio, vel concursu quodam fortuito diversorum.

contingerent, vel firma; non forent, provenit igi- Conservatur autein principale senij)er, aut certe
tur ex animali seminariaque ratione. Sic Paeo- quam i^lurimum, tjuia principale continuumque
nia suspensa collo caducis opitulatur Polypo- : illicagens est ratio seminalis qua quidem sub- :

dium atram bilem purgat Corailus timorem : lata res casu potius, t]uam natura, contingerent.
pellit Laurus peliit fulgur Torpedo piscis stu-
: : Quam esse necessariam etiam in his, qua; sponte
pefacit hominem etiam virga tangentem echi- : nasci videntur, in Theologia j)robamus. Cum
nus pisciculus sistit navem jam vero speciales : enim hicc sic artificiose formentur, sic vita sen-
ejusmodi vires illinc existunt, unde sunt species. su(jue (loncntur, sicut illa, (jiia' })roj)agatione
Referuntur autem varia; s{)ecies naturalium non gignimtur, certe ba'c sicut et illa a viva occulti
solum ad difterentes diKmones alque stcllas, sed scminis ratione forniantur. Qua; ubique in vita
etiam ad ipsarum seminarias rationcs in ipsa mundi regnans, materiani passim oj)j)ortune pa-
nnmdi vita, ubitjue regnantcs. Circa enim quam- ratam, et artificiosissime .simul et citissime for-
libet s])ecieni ad ipsius effectum agentia ])assim mat : utjiote ([uir j)otestateni habct excellentissi-
nuilta concurrunt, ipiffi nunquain comnunii fir- main at(jue divinam, j)er (juam ex vilissimis agit
mo([ue ordine ad lumm rite conducerent, nisi momcnto ))ulclK'rriniii, dum et agcntia inter se
uno quodam duce regerentur ubique ])ra'sente. diversa ad iinuni dirigit fiiieni, ct generales in-
Profecto sicut s])ecies com])lurima' rerum ad gc- fluxus ad spcciales et proprios jiro aifectione ma-
ncra quaL'tiam, ct ha?c tandem ad unum ubique teriic distinguit eftcctus.
ffcnus
O :
"...
sic agentia muita ffradatim ad unum ubi-
que agens ncccssano rcdiguntur. Agentia, in- In smgulis, qua hominibvs accidunt, sufficientes apud
quam, sivc tantjuam instrumenta, ut cor{)ora in- nos prater ccelestes motus causas reperimus.
feriora ad su])eri()ra, illa fortas.sis ad Solem l)e- XIV. Hactcnus ciclestes influxus in rebus,
neficio luminis ubi([ue ])ra'sentem sivc tan(juaiii : qua' ad corpus ct animam ])ertinent, non multum
agentia ])rinci])alia, velut anima' rationales infe- auctoritatis habere disseruit : deinccps j)arum in-
rioris ordinis ad rationales superioris ordinis ani- su])crvalcre declarat ad illa, qua> nominantur ex-
mas, et illa- tandem ad unam ul)i(jue ])aritcr do- terna. In omnibus vero summatim cau.sas sub
minanteni. Tantain vero in aiiimali natura ejus- ciclo sufficicntes inanifestasque adducit in me-
(jue lationibus seminariis esse vult ])otestatem, dium : determinat» rcrum causa- sint, sive
sive
ut millam vel ingentem mundi jiartem ct motio- occasiones quadam
ex multorum concursibuscon-
neni jiosse jiutet cas ex ordine suo ijeiiitus detur- tingentes, sive artes et electiones humanie. Inter
barc, quo minus ex sjjccialibus rationibus certa> ha-c nota, generantium naturam et qualitatem
rerum proprietatesque ita provcniant,
sjiecies loci atque nutrimenti plus atlmodnm valere ad
quemadmodum et totius natura? animalis ordo corj)oris valetudincm, tjuam communes et remo-
pra^scribit, et natura qua^libet illius jjedissequa tas et momentaneas cielcstium motiones j)er has :

rite jirosequitur. Quid ergo stellic.'' quid ea- igitur significari potius interdum illa, quani effici,
rum quotidianus motus efficiet.'' Ccrte nec faciet qua> ex causis proj^inquis sufficienter aguntur.
species, neque mutabit, neque earum eventus de- xVit pneterea, mutuam consequentiam rcbus in-
torquebit a S])ecie sed qualitatibus forte qui-
: esse, per cjuam mutua pra>stare indicia possint,
busdam in deterius meliusve afficiet, sive secun- j)raestare, inquam, cjuantum ad ipsam y)ertinet
dum cor])us, sive secundum animam corpori jiror- universi connexionem, et apud illuin duntaxat
sus immersam : sive secundum actiones quas- certe significare, tjui omnia circunisj^iciens, om-
dam quibus exj)lendis superior anima indiget
: nium conspiciat consequentiam : tum vero in ho-
instrumentis. Id vero totum caleslis influxus mine generando rationem virtutemque seniinalem
ex accidenti quodam dicitur agere quia tum ex : esse dicit causam principalem, imo vero totam
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUNDyE. 235
causam cx propiiiquo. Qiioil ciiiiii ctTta' spccics Porpliyrius, (|ui iii ijisa generationis figura plus
ex ccrtis sciiiiiiibiis iiio(list|uc propiiis oriaiitur, possit : idco()ue ))ropric da^inoiicin, (|U()iiiain ad
nequc confusio iiat inviccni, iiccpic trans^rcssio, conccntum miindi irihuitiir, fato aniiiiam (ut ita

totuin in scniinalibus consislit naluris (icciarat- : loc[uar) accomniodare. Quia vcro dalur a I)co
que totani eas auctoritaleni generationis luibcrc : ct ad anima» ipsius electionem daturquc divi :

ubi si nibii iinpcdit, foctus ad rationis scniinariie nus a fato rursus quodaminodo aniniam liberare,
noniiain ritc forniatur. Iiiqicdirc vcro dicitur, animain, inquam, in da^inoncm, jjcnjue da'ino-
()Uod non absolutain cxpriiiii sinit scniiiiariic vir- nem in Dcum ()uan(lc)(|U(' convcrsam. Idcirco
tutis iinasrincni. Id autcni iini)cdiiiiciitiini non Pvthagoricus illc cantus orat Jovcm, ut vel ipsc
tani cx niotibus propnc pianctaruin taii(|uain re- nos ab iiis maiis absolvat, vcl saltcm, ()uo die-
motis et inonicntaneis, quain vel cx vitio niatris mone utamur, ostendat. Ilesj)ondct dcnique so-
vel ex aeris qualitate conceptui dissonante proce- lutionem sperandam esse per divinitatem quan-
dere judicat. dani nobis insitam, nobisque malorum remedia
subgesturam. In j)rimis autcm mcmoiia' com-
De l'ntu, etfaiis: et quumudo anhiiri priusqiiarn frito mendabis jDrimo cjuidcm vita sortcm formam-
:

tiingatur, tangitur umore corporis. De dcemone que vivendi 11011 a fato, scd ab atfcctioiie et elec-
vit(e ditce. De liberalione a fato. De principiis tionc aniniae exordiri, jicrcjue acccjjtum mox dse-
entiuni. Quomudo anima nostra etiain haheat prin- moncm quodamniodo expediri. Secundo, sortem
cipii rationem. formamque, ut dixi, vivendi accipi sive peragi
XV. Postipiam, quid fati pars, id est, ipsa tan- vel comjileri quodammodo etiam a tota disjiosi-

tuni in dies rcvolutio ca^li valeat, explicavit, jain tione mundana, qua> concurrit undicjuc, tum
qiiid totuinfatum valcat, cxplicat. I^st autein cjuando anima corjjus aftectat ct eligit,tum cjuando
fatuinunivcrsum tota mobiliuni oninium series corjius ingrcditur. Tcrtio, disjjositioncm vitae
causarum, sive animales caussc sint, sive corpo- non talem duntaxat fore, qualcin sola cslestia
reas, seu superiores, sive inferiores. Cum igitur forte decernerent : sed cjualem potius inferioris
consequens dcinceps niobiliuni causarum con- matericB prajj^aratio, et locus, et natura parentum,
nexio fatum sit, nimirum rationalis anima, qua- imaginatioque, et cn^tera, qua? circumstant, una
tenus ab intellectuali stabilitatc diorediens latius cum ca?lestibus conjuncta conficiunt. Quarto,
explicatur in motum, catcnus fati lacpicis impli- ex his omnibus sequi, ut nuilti sub eadem om-
catur. Contra vero duin totus animus stabili nino cieli dispositione nascenles dissimilem sorti-
prorsus inteiligentia vivit, nullis fati retibus irre- antur eventum quoniam ct altius antc nativita-
:

titur. Cogita igitur rationalem in aninia facul-
tatem, postquam diu quondani vixit in mente,
tandem novo quodam motu vergere ad naturani
sub se vegetalem, iinaginationeinque quodam-
niodo natura? conjunctam, ([uando videlicet in
natura imaginationcquc ejusmodi affectus ad cor-
poream nobilemque vitani acrius invalescit. Tunc
animus novoquodam sui motu propensiusad mo-
bilia vergens, atque ita mobilem vitam eligens in
fatuni inde prolabitur, quodammodo etiam,
quam tcrrcnum corpus ingrediatur, et priusquani
tem, vel etiam ante conceptionem trahuntur fati
primordia, et pro inferiorum concursu expletur
fati conditio. Quiiito, neminem jiosse vel supe-
riora suspicere, vel ha^c oniiiia intucri, vel ha'c
una cum illis rite comjjlecti, vel, cjuid cx eorum
coinplexione velut ex causa sccjuatur, jierfecte
cognoscere. Sexto, judicium per signa jjrorsus
incie confundi, quod ex divcrsis sortis nostrse
primordiis, causisque inter se ojijiositis, rebusque
ante- contrariis complurima inter se discrepantia tra-
huntur indicia imo et ex ahis quasi vestigiis
:

id corpus concipiatur in utero. Forte enim subito
corpus subit aeriuni, ea potissimum sorte fatali,
quam et ipse paulo ante partim elegerat, et par-
tim harmonia totius, et tunc ita, et nunc potius
ita sonans accommodavit. DaMnonem vero vita-
duccm tunc priinuin sortitur, cum prinium cjus-
alia confunduntur, ut, vere judicare de sorte, sit
sortis cujusdam potius, quain scientia". Post
haec autem Lachesis quideni nomine sortes for-
masque vivendi dicit significari: nomine Clotho
convolutionem earum evolutionemrjue ostendi jjer
universum Atropos denicpie necessarium hujus
:

modi vitani affcctavit sinuiUiuc clcsit. Similitcr explicationiseffectum: neccssarium, inquani, qua-
quaiido dcinccps tcrrenum corpus aflfcctat et eli- tenus consistit in natura fati et quantum huic
git, tunc vita' formain partim pro electione, par- anima cedit. In fato, incjuam, quia fatorum rcg-
tim pro hannonia casli, dum eligit ac dum ingre- num Plato proprie ponit in caelo ideoque ibi- :

ditur, regnante, sortiri putatur, similiterque in
his a daeinone duci. DaMiionem vcro dari nohis
/Egvptii volunt, ab ipso damonuin prasidc Deo
ad elccta' jam vita- norniam, atipic ad consonan-
tiam univcrsi elcctionis tcnqiori concincntcin
dem inter ipsa ca'lestia evcntus scmjier est neces-
sarius. At si caelestium concentui, inferiorum
quoque inter se confluentia jienitus consonarct
[Ed. pr. co7isonet:] necessario j)roveniret et hic
fatidccretum scd fortassc non consonat. Fortc
:

non ab astro quodam, non a plancta, ut putat enim accidit inferiora et ita intra se confluercj et

H h 2
236 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

ita rursum congredi cuni cjelestibus. Hic ereo nem, sicut format hoc corpus, ita quodamniodo
quispiam fortunam cum fato miscebit. Prasterea jjotestsaltem aliter alia. Tum vei-o quemad-
si quando et Ciielestia et inferiora corpora ad eun- modum ut princij)ium format ducitque id corpus
dem conspirent eventuni, ideoque eventus, quan- et tantum, sic non alia solum, sed et majoi-a pot-
corporum omnium conspiratione,
tuni est in liac est, dummodo similiter afficiatur ad illa ceu :

inevitabilis videatur, et fortuna jam fatis servi- anima cubitale corjjus vivificans, jiotest similiter
ente fatalis tamen ubi jus habet animus, in quo
: et tricubitum. Setl haec in Theologia latius ex-
niotus est primus ac liber, non necessario prove- plicamus. Quantum vero atl j)rinci])ium sjjec-
nit homini, quod niundo necessitas destiiiabat. tat, animadvertendum est, ipsam entis naturam
Nam sicut in ca-lo fati regnum duntaxat, sub considerari, vel jjrout est in actu jjrimo j)er for-
caelo autem fortunEE insuper potestatcm plericjue mam, vel prout in actu secundoper motum. Ubi
collocant : sic in ratione a^que per opposita dis- vero non reperitur proprie motus jiro actu se-
currcnte consiUi et electionis arbitrium colioca- cundo, qui et actio est, ibi ipsum esse formae lo-
bunt. Sic Pjato virtutem animi vel in fato sem- cum obtinet actionis, ac motus tjuodammodo di-
per liberam confitetur. Fatetur et Ptolema?us citur. Sed consideremus ens aut in actu jjer for-
fortunas consiliiquc occursu caeleste decretum mam simj)liciter, aut in actu jier motum. Primo
posse mutari. IJc necessitatc quidem tribuscjuc quidem modo entium princijjium est intellec-
Parcis in connnentario dccimi de Repub. .satis tus secundo auten) modo, eorundem j)rincipiuni
:

diximus: nunc censemus considerandimi, tjuod anima judicatur. Intellcctus igitur entis jjrinci-
mox Plotinus adducit aUos quidem homines : pium cst, qua ratione ens est actuale, ut ita dixe-
fieri tales, scihcet vel natin^a, vei usu, vel utro- rim, aliquid et formale anima vero entis jjrinci-
:

que, ut trahantur illccebris universi ahos vero : jiium est, qua mobile. Ac si jjrincijjium cst for-
taies, ut inde quando(|ue se retrahant. Fiunl marum, earum j)ra'cij)uc oi'igo est, quic motu
vero nalura tales, tum animo j)er priorem electicv- jjrovcniunt aliarum vcro si cst jjrincipium, non
:

nem at(jue vitam, tum corjjore per causas natu- tam, ut aniniahs est, id habet, tjuam ut intellec-
rales fiunt (juoque tales ex usu.
: Quod autem tualis existit. Ijjsum autem unum bonumcjue,
ait, plerosque a mundo more quodam magico intellectu superius princijjium est entium atque
fascinari, declarat, animam non alio hanio, ijuam finis, qiiomodocuiKjuc ens ijjsum accijiiatur, sive
aniore vel naturali, vel novo, al(jue esca volu])ta- 111 ])()tenti;i (juadam, sive iii actii seu in actu :

tis ilbujucari. Declarat, et ij)suin universi natu- j)riiiit), sivc .secundo, sive nondun) nit)l)ile, sive
ram quasi niaijnam corj)oribus omnibus non so- jam mobile. Pnecipue vert) princijjium est entis
hnn j)ulchram formam, sed vitam etiam quandam et finis, qua cns unum cst et bonnm. Potissime
inseruisse. Qua forma tancjuam ide;e simili, (jua (juotjue jjrincipium entis, ul et ijjsum et ens est
vita i|)si anima' (juasi cognata, anima velut (;sca unum,finiscjusdem,ut et ij)sum et hoc est bonum.
3uadam alliciatur, inferioribu.stjue jiellecta j)rovi- Sed tle hoc alibi. Redeainus iul animam. Sole-
eat. Significat intcrim, animos, ob intcllectua- mus animam esse essen-
argunientari, rationiilcm
lcm naturam corj)ore toto corj^orea^jue vita supe- tiam, formam ac sj)eciem in se firmiter
.scilicet

riorem, jjosse quandoque se contemptis numdi consistentem, suumque esse atque existere in se
hujus illccebris a fato resolvere, quo non aliter j)rorsus habentem, ex eo, quod a]jj)ctitiones actio-
quam illecebris detinetur. Hinc vero se .sol- nestjue tjuasdam jjroprias habeat, tum segregatas
vit tjuatenus munduni amat sujjcriorem, (juem a corj^ore tum corpori frequenter ojjjjositas. Plo-
amando in j)ristinam jjra>cij)uanK]ue naturan) ani- tinus vero vicissim hic velut riitum accipit, ani-
mus suani revertitiu': in mentem dico, vel in ra- mam esscntiam sic existere, j)er hoc autem argu-
tionem mentc formatani. Profecto cum omuia mentatur,c;uil imuiera qu;e(liim projjria ])()ssidere.
etiani naturalia jjrojjriam habent in se naturam Sed undenam id habet ratuin Ex eo .''
forsan,
et actionem, j)ra?ter conditiones quotidie accejjtas quod est j)rincipium entis mobilis ordinate ac per-
extrinsecus, multo magis id muneris j)ossidet petuo mobilis. Est igitur essentia fixa, ac si mo-
anima, qua' habet jjrincipii rationem. Prmcipii ex se mobilis, })ro]iriaque vita vivens, sicut
bilis,
dico rerum naturalium atque mobihum ab anima : jjroprio motu et intimo inobilis. Vita enini mo-
enim natura motus(jue dejjendet ab aninia dico : tus et actus est intimus. Quam ob rem
si aniina

intellectuali: princijjium enim sub bono rerum effi- quasi movetur intcrdum ab externis atqueforma-
ciens est intellectus, sub quo intellectualis anima tur, idcirco contingit, quoniam ipsa jam sponte
jjrincipium est efficiens et quasi jam formans. cessit ceditque corporibus sed ijjsa interim pro-
:

Animatjuidem universi naturalium omnium \mn- priam habet finnamque tenet in essentia formam,
cijjium est summatim : alia; quodammodo sigil- simul et esse siquidem ab initio naturaliterque
:

latim. Illa rursus omnium in universi fornia ad corpus, non ut mobilis atque patiens, sed ut
alia' omnium in formis j)artium universi. Omnis motor accessit et agens. Quomodo autem aninia
ergo rationalis anima, prout habet principii ratio- eliam nostra sit principium motus, et in ratione
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND7E. ^?>1

nrincipii sit aniniiB inundan.-c coilega, in Tlieo- redit in suum. Ncque forte jirohibct unioneiii
probaniiis. Ninic vlto concedanuis, ani- vilcc, unitiitciiKjue animalis eiusiiiodi vitii,' duj)li-
l()S>ia

niani iii ofticio inolionis a>qiie fenne cuni c;elesli- citas : cum altera (juidem coinmunis sit, altera

l)us convenire, qu;e cuiii cisdein in superiori offi- jirojiria, et, (]u;v j^roj^ria cst, naturaliter cum
cio, id est, conteni])lationis iniinere quo
convenit: communi consj)iret ad idcm, tuin ad propria il-

ct transcendit motuin ;id ;i'tern;i resurgens. Con- lain determinans, tum ;d) ill;i rursum adjuta ad
cludit postrenio Plotinus, nosiruin animal cx oi)us jiroprium coniniuni totius oj^eri consenta-
animali mundo pcndere, scilicet ab initio, quem- neuni. Sed de hoc alibi diligentius. Priiscipuas
;ulniodum ali;is declaravi, et quotidie plurimum. naturalium causas esse vult seminales earum ra-
Veruin sicut et quotidie ctiain ex anima nostra tiones in vegetali anima' niundana.' natura, qui-
depcndet, sic ;ib initio a nostra (iuo(]ue jiendebat, bus seinper ordine certo respondeant seminales
at(]ue vicissini sicut ab initio, sie et iii dies. Tale in sj)ecicbus singuiis rationes. Scd quonani j)acto
iuitur jjluriinum in nobis est anlmal, quale ani- c\ universo seniinario mundi omnia jiuUulent,
nial est mundanum, scilicet animam luibens cor- niultis qu;L'stionibus perscrutatur. Principio
poris usui naturaliter consulentem, et cum cor- quaerit, numquid anima mundi singula faciat,
j)orc sinnil agentem, et in nobis salteni quodam- quasi recta quadam successione scilicet in ordine
niodo patientem. Iteni quotidie in nostruni ani- graduum occasionumque temjioralium prius (jui-
nial instinctus quidam nunidani minibilesque re- clem elementa secundum origincm, deinde ((ua?
sultant pro diversa dispositione mundi, tum dor- ex his comjionuntur iteni honiinem primum se-
:

mientibus, tum etiam vigilantibus. Et lioc animal cundum tlignitateni, deinde bruta utrum, in- :

mundano sa;pe consentit et compatitur animali, quain hxc faciat, cisquc provideat uscjue ad spe-
nisiquatenus anima in nobis superior hujus quo- cies duntaxat rerum, earumque projDaginein et
(]ue domina, hincque sejiarabilis et anim;e niun- salutem : quas vero singulis in dies accidant, noii
dana? germana, animal lioc aliter movet et sistit. attendat. Qua'stio secunda Utrum anima etiani :

Haec enim et separata est ab initio per cssentiam singulorum, qu;c in dies singulis accidunt, proj)-
atque esse, et separari etiani m;xgis studio jDotest terea causa sit, quod, qu;e generantur ab ipsa,

per ojipositum affcctum simul et actum, actiones- deinceps agant, et qua; sequuntur (juasi sic :

que jiroprias habet, ac si aninial sibi cominenda- anima mundi dicatur contingentia (jualibet, etsi
tum mansuefacere potest, et ad se ita convertere, non per se, tamen per medias ubique causas
(]uod alibi Plotinus ait ]iotest etiam id nonnun-
: agere. Quaestio tertia : Num aninia in seminali-
t]uam virtute niirabili ab liis m;ilis eruere, sicut bus penes se rationibus jiriKscriptas habcat sin-
et ipsa se eruit, dum, ([ua^ ad animal pertinent, gulas singulorum actiones atque jiassiones, nihil-
tanquam aliena nonnunquam nihiii pendit. que casu contingat, sed oninia fatall necessitate
clucantur. Quarta quicstio Si anima sic in se :

l)e duabus animahus quoinodo a coin-

iii nohis. Itein singula continet, utrum rationes aniniae seminales
iiiuni seminario mundi ainnia generentur : et quo- haec efficiant, an solum vel ips» cognoscant, vel
modo in eo comprehendanlur : et quce gignuntur, per eas anima ipsa cognoscat adeo ut ita quo- :

tuin semel exeundo degenerent, tuiii per secula defi- tidie circumsjjiciant non solum res singulas, quit
ciant a primordiis. etiam ac-
quodammodo generantur ab ipsa, sed

XVI. Postquam iii sujierioribus et, quae non tiones, passionesque earum, onmesque eventus :

verae sint rerum causa?, demonstravit, et, quae dum videlicet prffisentia omnia comjirchendens,
sint verae, quodammodo designavit, in tribtis jam quicquid ad illa sequitur, quasi argumentando
sequentibns libri capitibus, quis sint causae verEB concludit. Sive complurima in antecedentibus
definit. Tu vero in jirimis ubi dicit, quod hise- simul quasi praesentia contemjiletur sive nun- :

parabllc cst nuando cst in corporc, iiota, forte quam summatim sequentia comjilectatur, sed
Plotinum velle, vitani corjiori dedicatam, quam singula semjjcr in horas prosequi comjiellatur.
sftjjc aniniain secundam noniinat, insejiarabilem Qua?stio quinta: Utrum aniniam muiidi nefas
esse a corporc, id est, insejiarabiliter agere, id omnino sit adeo sollicitam jwnere sed putan- :

est, singula simul corpore videlicet dum

cum hoc dum sit totius in ejus notionibus hajc omnia se-
est in eo veruntamen posse tandem una cnm
: mel esse aut etiam in rationibus semi-
praescita,
sujicriori anima hinc ;ibire nam et ab ea pendet : nalibus clestinata. Sexta qtutstio: Utrum vita
velut cxctus ejus assiduus, rjuamvis hic actus pcr defectusque naturarum cx rationibus niitur;L' se-
actum animic mundana:' corj^ori conjungiitur, sic- minalibus destinari et (icri j)ossiiit. Forte nam-
ut r;idius visualis j)cr radii solaris iictum aeri se que et, quaa sigillatini niahi videntur, ad bonuin
insinuiit atquc sicut neuter radius evanescit
: universo conducunt. Solvit deniquc quicstioncs,
aj>ud Plotinum, sed utcrque in fontem proprium negans in rationibus rerum naturaliuni seminali-
replicatur: ita et actus vitalis uterque, tum com- bus cjuicquam in actu contra natura' (irdinem
niunis ab aninia nuiiidi, tum jirojirius a nostra contineri sicut nequc in ralionibus artis, qua-
:
238 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
tenus tales sunt, pra;ter artem aliqiiid continetur. interea res simili qiiodam gradu degenerare coe-
Quicquid igitiir formale iu rehu.s est atqiie for- perunt. QuanKjuain etiam (}ulbusdam saeculis
mosum, in rationibus per se continetur, et ab eis jiristini vigoris nonnihil ad tempus recijjcre posse
proprie proficiscitur: quicquid vero defonnc con- videntur : quando signa hiec, etsi non aci illa
tingit, id cx informi niateria primum, vel ab eis, j)rorsus eadem, saltem ad similia veniant. Aries
quK hac infecta sunt, consequenter evenire vide- ad Leonem, aut saltcni ad Geminos: vel Leo ad
tur. Sed quidnam sibi vuit, quod ait, Ilerum Siigittarium, vel ad Libram: Geinini ad Libram,
defectus non sccundum actum, sed secundum vel Libra ad A(juarium,cii?teraque similiter: aut
potentiani in rationibus contineri ? Certe non saltem aspcctus illic oriantur, quos Astronomi
secundum actum, quoniam non efficiuntur inde tradunt magis esse concordes. Conferunt inter-
defectus: quoniam nulla est ibi propria forma ea magnfe qusedam planetarum conjunctiones,
defectus, sed ibi saltem secundum potentiam esse quamvis et vicissim nonnun(juain nocere contin-
dicitur :quoniam ex integra forma, velut exem- gat. Similiter ad rerum mutationes conducit
plari, conjectari potest, quo pacto quove gradu motus imaginum per accessum ad meridiem at-
aliquid inde tleticerc jwssit. Qua- igitur maia vel que recessum multis sa^culis reslitutus: verum
ininus bona sunt, pra^scita quidem iilic esse pos- non ])rius jiristinam res felicitatem recuperabunt,
sunt, ))ra'(lestinata non jjossunt. Quicquid enim quam eadem revertantur ad eadem. Motus qui-
determinatur inde, definitur ex forma: quod vero dem signorum nobis manifestorum ad ortum ver-
fit inde, non talc provenit in materia, qualc pos- gens, annis ccntum gradum unum j)neterit sig-
sidetur ab anima: sed ct qiioniam extra fit, de- noruin su])eriorum. Annorum itaque triginta
generat et c|uoniam in materia fit informi, fit
: sex millibus cxj)lel)itur sa-culum sieculorum. In-
deforme, ac rursuni diversoruin mistione confun- tcrea Sieculi altera (jua'daiii fit mutatio, quando
ditur. Anima cousque agit per rationes,
igitiir tellus vcl aquarum illuvione diluitur, vel fiam-
(]uousque res formositatc congruunt rationibus, manim incciidio devastatur. Sive igitur j)ost
(juamvis ulterius etiam, id est, deformitatem con- aquas pra>potens humoribus incumbet:
solis calor
jicere possit, generatim quidem intclligentia, si- sivc jiost incendia vicissim iinber exuberet, terra
gillatim vero ratione, vel imaginatioiie quadam inox utrobi(jue calorc ct humore f(Ecundior pul-
natura' conjuncta scd in ea (|uo(|ue noii tam
:
chcrrima jiarit, donec ob siccitatem sterilior in
discurrciulo per singula, (juam suimnatim. Ait dies evadens, minus j)ulchra j)arturiat, redeattjue
vero et liic, formas in maleria a forinis iiatunc tandem remcdii gratia illuviuiii siniile vel incen-
deficerc concussione quadam, id est, tum (juia diuin. Mcmento motiones et
vero, caelestium
extru rationes dis(XHlere videntur ab cis, tun» quia situs non tam ad ipsam formarum generationem,
informi materia deformes cvadunt, tum quia niis- (juic jjrojirie fit scminalibus rationibiis, quiun ad
ceiitur oppositis, tuni quoniam
])aulatim a ])ris- materiam jiertinere aliter vel iilitcr disjionendam.
tina dignitate dcgencrant: naturalia vcro ])aula- Tertia degenerandi ciiusa est j)ra'sertiin j)ertinens
tini degcnerare |)er sa^cula IMotinus in suj^eriori- ad hum;ina qiiod iii i])sa novitate mundi, sive
:

bus ait, et Plato in rolitico, Protagora, Critia, ])er creatioiiem fiat novus, sive j)cr exitium prius
Menexeno nosque ibidem causas assigniivimus,
: novus effici videatur, hoinines suj)eriorum numi-
et hic ita breviter assignamus. Degeneratio re- num quasi j)iistorum sedulji providentia guber-
rum qiia^dam cst diuturnior, ab iiiitio scilicet nantur. Debiles enim nu(li(]iic natura et arte
mundani circuitus ad fincm usque se (lorrigens: rudes sujjerionim j^rorsus iiidigenl guberniiculis.
(]ua'dain diuturna, ininus ab ingciiti lerrariim Providentia vcro iii rebus nccessariis sua nun-
illuvione, ad illuvionem altcram jierseverans. Co- quam deserit. l'nde fiictum est, iit ct natura in
gita igitur signa duodecim, qu;e in firmamciito necessariis non deficiat. Quaj^ropter in corpore
videntur signis subesse tluodccim iii nona spha^ra aniinalis pro majori membri alicujus necessitate
signatis quam Plato sphirram, etsi non mani-
:
magis natura laborat. Igitur res humanas diu
feste posuit, posse tamen existere cogitavit: quan- quondam omnino rcctie divinitus, nimirum divi-
doquidcin esse }:)osse non negat. llespondebant niiis j)rocedeb;int: at ciim ])rimum humanum in-
itacjue quondam signa unditiue sigiiis : Aries gcniiiin temjjore satis excultum, minus indigere
Arieti,Taurus Tauro, Gcmini Geminis, Cancro visum est assidua solicitudine da^monum, cceptum
Cancer, Leo Leoni, Virgini Virgo, Libr.K Libra, cst gubernari negligentius a da-monibus, seu ma-
Scorpius Scorpioni, Sagiltarius Sagittario, Capri- vis angelis: unde humana; res in deterius quoti-
cornus Capricorno, Aquarius Aquario, Pisces de- die dilabuntur, donec incurabilis per se morbus
niquc Piscibus. Tunc felix auspicium fuit Sieculi hunianus necessariam ad se curam provocet divi-
s.TecuIorum, tamdiu felix, quamdiu eisdem cadem norum. Qua vero ratione ex variis etiam dege-
congruebant. Transgicssus autcm cst deinde j)er nerantium gradibus mundus continue sit vcl ex
motum ad ortuin Aries Arietcm, .sequeiitiaquc aliqua partium deformitate formosior, alibi satis
transgressa sunt reliqua consequenter. Naturales et (iiximus et dicemus.
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUNDyE. 239
Rationcs naluro' seminales non snnt notienes, ciniimvis tclligentiam in universalibus scmjier jwrscveran-
in nalnrajiiinl a mente. Iteni dei^envranl in ntUnra tein ac si intelligentia, .sive ratio singula j)cr-
:

primu.ni a mente : deinde in materia dejiciunt a nii- sj)icit,consccjuenter id agit Priccijiuum vero
:

tura. Rursus qualefuturum sit animal mundanum, habet interim ad univcrsalia studium. Generatio
si sublata ratione consideratur. igitur vel alteratio atque iiiotio, cjuic duntaxat
XVII. Ilatioiics voro seniiiiales siciit in <|ua- est singulorum, jmst naturani iiiox csse videtur

lil)et aiiiiiia 11011 siint iiotiones qiuvtlani : aliocjuin iiiiiiginationi j)roj)inquam, circa singula soliim,
cognoscendo continiiu generaient, ct gencraiiclo et j)ra'cij)ue se versanti. Omnino vero, quum
cognoscerent: sic neqiie in aiiiiTia universi, cujus gencratio sit jirorsus circa materiam, si inventuri
vita cst vita qua^libet [Ed. pr. qua/ibct] cflica- .simus virtutem proxime generantcm, descendere
cior, iileoque siiiipliei vitic virtiite potcst al)s(|ue cogimur infra virtutem (juamlibct cognoscentem.
notionis auxilio generare. rriiiio quideni rationes Quiclibet cnim cognoscciidi virtus formam et ac-
cjusiiiodi intelligentije non existunt: Intelligentia tioncm, (jua cognoscit, liabet a materia sejwra-
eniiii etse ipsam, et, si opus sit, rein intelligen- tam. Quciiiadiiiodum igitur, (juod iu summo
dam segregat a niateria. Vis autem efficax cpia- sui ipsius est lumen, et in medio .splcndor, id iii
lis est seminis naturalis, quum in materia dun- infiino sui calor, atque ut calor generat, non
fit

taxat geiiitura sil, materiam in priinis aggreditur, ut splendor, nec iit lumen sic in anima, quae in
:

penitus(|ue ingreditur. Deinde neque rati(X'iiia- suo quodain summo intellectualis cxistit, in me-
tioncs sunt : lue nanique quasi accidentales et dio vcro discurrens, in infiiiio denique vitalis
iniaginari;c sunt, idco([ue substaiitialia et vi- tantum atque vivifica, non ut intcllectualis,
talia faccre nequcunt. Faccre vero more artis nec ut discurrens, sed ut vitalis, generat at(jue
solent extrinsecus cxternorunique instrumento- vivificat. Et si quje facit, interea et cognoscit,
rum adminiciilo, et imaginaria quffidam rationes : non tamen quia cognoscit, sed quia ita se habet,
vero seminales intrinsecus agunt, perque se ipsas et ita afficitur naturaliter, ideo sic et talia facit.

ac pcr instrunienta conjuncta more cujuscauKpie Dixi cquidem, non quia cognoscat, cognitione,
iiatura?, faciuntque substantias. Praterea neque iiiciuam, aliqua jira'ter cssentiam nam in ipso:

imaginationes sunt liir nani(|ue, ut in nobis ap-

: ejus summo idem est intelligerc, quod et esse
parct, absque aftectus efiicacia in corpore nihil idcoquc essentiali hac vitalique intelligentia per
efficiunt quin imo neque affectus imnginationi
: essentiales idealesque notiones naturaliterformas,
ad formas sufficit generandas, sed ad motum for- id est, seminales rationes efficit in natura, sicut
te localem. Nani ex imaginatione affectu corro- natura jier eas in materia forinas effingit. Sicut
borata localis e vestigio motus in spiritu fit et ergo ex circulo, qiii jactu laj^illi fit in aqua, mox
corde. Ex hoc motu deinceps (juahtates, quae alter circulus oritur, deincepsque similiter sic :

janidiu sunt in corpore, jam excitantur, unde vel cx orbc cjuodam idcalis diviiuc nicntis pendet
aliam insuper faciunt (jualitatem, vel passionem. ferme similis orbis in anima' mundana> mentem :

Similiter in anima mundi imaginatio non forinas liinc vero mox in naturam, ex natura similiter in
quidem primo rerum generat, quippe cum ipsa materiam. Ut igitur formulic ab anima' intelii-
magis etiam quam ratiocinatio imaginarium quid- gentia impressae in naturam animas genitalem
dam essc videatur: sed cum affectu conjuncta ad essentialcs sint efficaccscjue, et substantialia faci-
localem motum inundi conducit : ante quem mo- ant, oportct, et formas tuni in divina mente, tum
tum forniie rerum in mundo jam existunt, ibi ctiain in anima- mente ut
ita essentiales cxistere,
videlicet jam genit» virtute mundi genitali
diii ibi ita sit idem intelligcre, quod
atque et esse :

})er scminales scilicet rationes. Quam ob rem ex etiani intelligere, quod intelligendo formare na-
rationibus ejusmodi natura? huic infusis primae turam, sicut in natura idem est esse atque vivere,
rerum formai procreantur in mundo subinde : et quodammodo idcm niateriam vivificare, quocl
vero cx iinaginalionihus spectantibus singula ge- vivere. Sed cjuieritur, Numquid animalis intelli-
neraiida, per niotiis (|U()dammoclo singulos (juo- gentia naturam formet rationali, vel imaginali
tidiani motus et singuli Hunt, quibus forma,' re- quadam discursione, sicut artifex sajie mate-
rum ad alterationcni iiiutuam concitantur cjua : riam Necjuaquam
.''
nam et ars perfcctissima
:

quidem alteratione perpetua materia passim ad
novas quotidie fornuis a rationibus suscipiendas
rite paratur. Comitcs ergo in anima quidem
imaginatio naturacjue sunt: comites similiter in
universo alteratio semjicr atque generatio. Nec
injuria natura gcnitrix .slngulorum imaginatio-
nem comitatur, at(]ue vicissim, qu;u ,se per sin-
gula distrahit, nequc tamen rationem jiroxime,
qua; ad universalia denique rcfugit
non consultat ulterius, .scd agit jam more naturae,
quam jam asscquitur, hactenus quoad potuit imi-
tata. Pra'terea si qua cogitationis discursione
naturam forinare statuerit, jam formas efficicndas
ad alias retulit, ut exemj)lar firimimquc sjiecta-
culum, in quod iiciem vagahiindic rationis inten-
dat, circa cjuod stiibile discursio peragatur, ad
quod comparare queat inventa. Quaeritur igitur,
: nequc in- Utrum sjiectacula cjuacdam cxterna prospiciat,
24° ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

aiifinnas ejusmodi fornias habeat intus. Non tamen ferme animal finge
in somniis indicat: tale
externa qviidcm atque corporea (ha?c enim non- mundanum, ex igne tanquam biie j)ropensum ad
dum existunt adhuc per naturam videlicet fjene- iracundiam atcjue sujwrbiam, ex terra velut atra
randa, per naturam, inquam, adhuc intellectu biie jironius ad mcerorem ex aere quasi san-
:

formandam) formas ergo possidet intus. Quod guine ad lasciviam et libidineni, ex aqua tan-
vero intrinsecus et naturaliter possidetur, non est quam pituita prociivius ad torj)oreni, ex materia
pervagatione qu;erendum. Si ergo natura absque ])rima, qua" C[uasi fa-x cjuaxlam est naturalibus
uilo consihi ministerio materiam continue format, subsidens, tibi occurret aniaruni pariter atque
muho magis mens naturam sibi conjunctam for- acre. Fiex enim ob siccitatein frigiditatenique
mat absque consiiio, atque vicissim. Conchide, et aniara et acida cogitatur. Videbitur crgo hoc
ipsam per momentaneos actus discursionem esse animai tum ex viribus grandioribus ferocissimum,
ubique ahquid praster essentiam, et accidentale tum ex materia inojis, et jiusillanime nimis, et
(juiddam coruscationum instar deinceps dum : invidum, et de vilitate ac mutabilitate propria
apparet per partes subito evanescens, itaque non queruluni. Denitjue mirari jam desines ex ani-
posse per se firma et substantiaha facere, sed ad mali sic aftecto, in quo non onmia sint ad votum,
effectionem ejusmodi opus esse firma et essentiah multa etiam accidere aihs praster votum.
natura; alterius efficacia. Sic non solicitudine,
non labore, sed indefessa facilitate, tum naturaiia Unde mala : unde omnia : ires suh bono totius artiji-
ces : mundi quatuor.
ab ipsa natura, tum natura? semina ab inteliigen-
tia i)ulhilal)unt. Conciude rursuni: sicut in ca;lo XVIII. In ultiiiio libri capite, jirimo quidem
nativa iux caiiditasque stabiiissima permanet, brcviter jirosequitur malorum causani ex jira'ce-
dum configurationes in dies circuitu connnutan- dentibus orientem deinde causas universi com-
tur: sic in vita mundi intelligentiani, et naturam prehendit. Causa vero maloruni, altera conse-
in suis rationibus permanere, stabiliterque per (juenti:e ratione, altera ratione finis consideratur.
cas efiicere, etiam si quis iliic vel universalis vcl Nani sicut ad bonuni majus conse^iuitur minus
particularis discursus agatur. vero aninia Quum bonum, rursumque ad niinus longo ordine niini-
mundi secunda, id est, vita quaedam per se irra- nium: ad minimuin malacontingunt. Prae-
sic ct

tionalis, ab intellectuali nuindi anima corpori terea sicut in eoncentu niusico quarta vox, imo
niundano tributa sit ultimum vesligium divino- et secunda ct sejitinia, qiiii' seorsum non conso-
rum, similitenpie semina veiut ultima qua'dam narent, una cum consonantibus graliorcni confi-
vestigia possideat idearuni, nimirum et mundus ciunt consonaiitiam sic in ordine rerum minora
:

ex hac vita corporeque conipositus longc a divi- bona cum niajoribus, minima cum niinoribus,
nitate degenerat et sa?pe tum seniina sua impe-
: mala cum minimis bonum totius coninume red-
diri vidciitur in opere, tum aninial ejusmodi ad dunt admirabilius. Quid vero.'' Quod, quae in
superioracollatuni videbitur im])erfectum. Quam- aut ad hoc m;ila videntur, cadem in illo, aut
lioc
vis cnim ])erpetua quadaiii inteilectualis aninia? ad esse bona rejierias, cuncta deni^iue ad
illud
su;e ])nesentia mundanum hoc ;niinial m;insue- commime conducunt universi bonum. Post ha^c
tum alcjue beatum dici j)ossit, tanien (]uoniani trcs unmdi jionit artifices. Primuni quidem in-
aliud et {josterius est hoc animal, quam inteliec- tellectum divinuni secundum vero intellectum
:

tualis anima, cogitare iicet animam ipsam al) ani- animalem aninianique intellectualem tertium :

mali sejunctam : quod Piato in Politico, in Ti- animw hujus imagiiicm, id est, vitam, inde cor-
m;eo, in Legibus cogitavit. Die age, quale mox pori dedicatani. Qua in re, teste Proculo, Por-
futurum sit vastum hoc aniinal atque robustissi- phyrius cuni Plotino consentit. Sed cur ij)suni
mum sublatis inteiligentiiv fnvnis.-' Ferrum qui- boiium non vocat ;u'tificeni ? Quoniam in artifice
dem, nunc ignitum, aereni tjuociue, etsi iiunc
etsi ()j)eruni cxemjilaria sunt. At
bono cjuum iii ijiso

luminosuni, tamen a()])ellare jjossumus natura sit quod

unitas simjilicissima, exemplar niiindi,
frigidum ct obscuruni. Nam et ferrum jiaulo est niultiplex, collocare non audet sed ipsum :

jiost frigiditatem obscuritatem mox

suam, et aer bonum Plato Plotinusque nominant tuni artificis
manifeste deciarat. Tali (luadam conditione Plo- mundani patreni,tum mundani operis fineni: qua-
tinus mundanum hoc aninial quasi ferox videtur si filius amore jiaterni boni jirajgnans, niunduni

effingere. Finge et tu sajiientem, si jilacet, vi- jirocreet gratia boni, et conformet ad bonum. Ip-
runi, cor])ore nimium eholerico vei melancholico, sum itaque bonum intellcctualem gencrat niun-
introspice corjjoris habitudinem, inspicies aninial dum: hic vero procreat animalem : hic siniiliter
hoc sub animo sa])iente quasi fraMiis cohibitum naturalem : naturalis vero corporeum. Alius
fiuietem agere, mansuetumque videri, sed interim autem sic femie ex alio j)rofluit, sicut in aqiia
jiaratissimum ad excandescentiain atque nioero- circulus dejiendet a circuio: et sicut ex lucc lu-
rem: ac si sanguineum fuerit, ad libidinem, quam nien, ex lumine splendor, ex splendore c;ilor, ex
quideni affectionem etsi vigilando vix, facilius calore generatio provenit. Intellectus quidem in
 IN LIB. III. ENNEAD. SECUND^. 241
intellectuali aiiima procreaiula luillo inodo discc- seminum aliter temjjoribus aliis vigcrc videntur:
dit a patie: inio pcr coniunctioncni ad patrem semj)er tamcn congruunt exemplari (jua rursus :

potcstatem habet creationis et actinn. Similiter quasi una cum iiiundi corpore vita volvitur: qua
intellec^tualis anima, quatenus incumbit intellec- deni(jue simul cuni revolutionc cielesti aliter ali-
tui suinnio, abundat inile, et exundat in alteram. terque et mens afficitur imaginatunjue, et extra
Altera rursum, id cst, vita corporea, (juatenus aliis quodammodo semj)er figuris induitiir. Forte

dependet ex anima cujus est imago, impletur etiam riotinus liis verbis sententiani Heracliti
seminibus, simulque forniis im])Ict liujus niundi tangit atque Tima'i, dicentium, mundum hunc
materiani. Ipsum quidem bonum exccdit sta- oculis manifestum esse quidem nunquam, sed
tum status enim in bono fit atque gratia boni
: perpetuo fieri. Omnino vero sicut sub sigillo
intellectus autem ipsc status existit : intellectu- figuratur aqua, ne(jue figura rcstat rcmoto si-
alis anima primum stabile judicatur. Vita vero gillo ideoque figura non tani scmel facta vide-
:

liujus iniago stabilis i[uidem est, (piantum existit tur, quam fieri seinper, jirasertiin si j
ugiter sub-
inde, niobilis vero ])cr accidens, (juatenus corjDori terfluat aqua : ferme se habet et materia ad
sic
j)roprie mobili copulatur. Appellat vero Ploti- naturam, et natura rursus ad animam intellectu
nus vitam ejusmodi munduni jiroprie semina- foecundam. Eatenus autem mundum hunc fieri
rium quem veteres ajipellarunt imaginem, quas
: Plotinus vult, vel esse, quatenus et imago animffi
semper in assimilatione versetur. Haec eniin non fiuit ab anima, et anima prodit ex mentc, ac
tam anima, cjuam animsB imago vocatur. Quan- mens generatur ex bono, et bonuin denique
tum enim accedit ad matcriam alicnam ab intel- quamdiu hoc ipsum est, quod bonum: intellectus
lectuali fonte, tantuni ab anima intellectuali de- deincejK cjuamdiu id ipsum quod intcllectus ex-
generat. Semina quoque in ea non tam rationes istit. Quibus ita manentibus, scquentia natura-
sunt, quam imagines rationuni. Si enim ratio liter inde seinper aut maneant aut profluant,
proprie secundum formam in anima intellectuali quemadmodum et lumen ex sole, et deincejjs ex
consistit, merito in vita inferiori tantuin est ra- lumine lumen. Nos autem circa liaec pro reli-
tionis imago. Quis enim veram nominet ratio- gione dicere possumus Si in divinis considere-
:

nein, qu;e sui ijjsius ignara nullam sui habeat mus aeternitatem, sic inundi processionem inde
rationem Haec ita^jue vita iinago qua;dam est,
.''
aeternam jure videri si autem voluntatem, eo
:

imaginuni solummodo plena imago iia=c semper

: termino procedere mundum, quo decreverit di-
est assecuta similitudinem exemjjlaris, ac semper vina voluntas, cujus arbitrio sicut est in mundo
assequitur. Rursum et semper est ficta, et per- terminus virtutis atque magnitudinis, sic exor-
petuo fingitur, qua videlicet ratione actus ipsi dium et extremum.

VOL. I. li
 n A O T I N O T
ENNEAA02 B.

AoroE r.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUNDtE
LIBER III.

HEPI TOT EI nOIEI TA A2TPA.

Utrum stellae aliquid agant.

vJTI 7] Twv aarpo)v (popa (ryjfjbalvet Trepl eKacrTOV Ta ecro/xeva, aXX 137
loovK avTTj TvavTa TroLei, o)? TOig TroAAot? So^a^eTai, eipijTac fjbev Trpo-
Tepov ev aXXotg, tcai TnaTeig Ttvag Trapet^eTo 6 koyo?' XeKTeov 8e
Kal vvv aKpt/SecTTepov 8ta Trketovcov . Ov yap jjttKpov, to y o)8e, rj

Q)8e e^etv, 8o^a^etv. Tovg 87} 7rkavi]Ta<; (pepo/nevovg irotelv keyovcrtv, b

ov /Jtovov Ta akka, rrevtag, Kat TrkovTovg , Kal vytetag, KCtt vocrovg,
15 akka Kat ata^rj, Kat Kakkrj av, Kat 87} to jxeytcrTov, kcu KaKtag, kclI

9. « Ti»] Cod. Vat. oi T»;>, in m. ». A. Med. A.B. Vat. Et ita quoque Fic. ib. xai vcrotii] Codd. Ciz. Leid. Msrc.
12. b' Zh, S uh] Bis scribendum fuit, 13. Tcis iif\ Cod. Marc. C. niis ii. A. ^Mon. A. Vat. Vind. A. xxi 5»|«5.
quod semel scriptuni est in Ed., jubenti- 14. ri iiXXa] Cod. Vat. Syrit Hxka, in 15. xa.) 5i] Cod. Marc. A. xa) ih xai.
bus Codd. Ciz. Darm. Marc. B.C. Mon. m. -ra.

Narrat opiniones astrologorum de motibus et virtutibus tia exactiorlbusjam et jjluribus argumentis. Non
planetarum. enim parum refert, hoc vel illo modo de his opi-
STELLARUM motum circa unum quodque nari. Tradunt astrologi muhi, planetas suis mo-
significare quidem futura, non autem facere om- tibus facere non solum caetera velut inopias et
nia,utopinanturmuUi, alibi diximusjiersuasiones divitias, valetudinemque prosperam vel adver-
ahquas adducentes dicendum autem in pra?sen-
: sam verum etiam turpia atque pulchra, atque
:
 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER TERTIUS. 243

ap€Ta<i, Kal 87) Kal t«? aTro tovtcov irpd^ei^ Kaff eKaaTa, eTrl KatpSiv

eKacTTCov, ao-irep dvfJLov/Jbevov^; eh avOpcowovg , ecji ol<; ^ijSev avTol 01

avBpcoTTOi aScKOvaiv, ovtco irap avTCov KaTeaKevacr/xevot &)9 e^ovcrf

CKal Ta keyofjueva ayaOd StSovac, ovk dyacrOevTag tcov X.ajJ,0avovTCov,

dXX avTOvg r) KaKOVfxevov^ KaTa Tovg tottov; Trjg cpopdg, y ai), ev-5
TraOovvTa^. kcu av dkkov^ avTovg Talg Stavoiatg ytyvo/JLevov;' OTav re
6776 KeVTpCOV MGt, KCU dTTOKktVOVTaq , dkkovg' TO Se fJteyiCTTOV, TOV^
KaKOvg avTcov keyovTeg, Tovq Se dya6ov<; elvat, bfiax; Kat tov<;
fjtev

BKaKOvg avTcov keyofjtevov^ , dyada StSovat, tov<; Se dyadovg, cjyavkovi;

ylyveadat' eTC Se dkkrjkov; tSovTag, Trotelv eTepa, fJirj iSovTa; 8e, 10

akka, ov^ avTCov ovTag, dkka ISovTaq fi^ev, dkkovq, fxrf ISov-
coaTTep

Taq S\, eTepov;' kcu TovSe fhev iSovTa, dyadov eivat, et 8 akkov
iSot, dkkoiovadat' kclI dkkco^ fJtev bpdv, ei KaTa axVH'^ ToSe i] b-^t;,

Eakkcog Se, et KaTa ToSe' bfjtov re TvavTcov ttjv Kpdatv eTepav ytyve-
adat' coairep ef vypcov Stacpopcov, to Kpdfia eTepov irapa Ta fhefuy- 15
fjteva. TavTa fjtev ovv Kal Ta TOtavTa So^a^ovTcov, -Trepl cKaaTOv
keyeiv eTnaKOTrovfJbevov<; irpoariKei. '
Kpxv ^' dv elrj irpoaiffKovaa

aVTT).

1. xat^iv ixitavuv^ Cod. Ciz. itaioai j. xax.ovfciviiv!] Hoc necessario, pro vavTa;.
IKItffTU. xaXovfiivovi, ex marg. Ed. recipiendum 8. xaxoii;] Cod. Marc. C. xa>^ev;. In
2. if' •?;] pro tiip' c7s, cum marg.
Ita, fuit, legitiu*que in Codd., praeter JMarc. C. Cod. Vind. A. sequitur avTov; pro av.
Ed. Codic«s nostri omnes. et Par. A., omnibus. TCJV.

ili. ai/Toi] Prwter Codd. Leid. Darm. ib. xaTct Tov; TOTov;] Ed. t^otov; Codd. ib. yiycvTi;] Cod. Med. B. XiycvTa;.
Mon. A. onmes lialient leliTni, sed Vat. in omnes tcttov;, cui prseponunt tov; Codd. ib. Jt aya^oi;'] Codd. Ciz. Slarc. A.
m. avTol;, iit Ed. Illiid recepi ciim Fi- Darm. Marc. B. Wed. A. (a pr. m.) et Vat. S' aya^ov;.
cino. Est quodammodo sponte. Vat. in marg. lUud recepi cum Fi- I 2. Cod. Ciz. i^ovTa;.
iSovTa]

^. KaT':ITKiUafffytliOI^ Cod. Vat. KaTlVKlV^ cino. 13. Cod. Par. A. ej o^i;.

ii o^pi;]

ac/iiva/v, in m. ci. ib. ^»5«,-] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. 15. fjLifiiyfiiva] Cod. Ciz. xix^afciva.
4. ayaa-iivTas^ Cod. Vat. ayaHvTa;, in Mon. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A. 16. fj^iv ovv] Vocem «sv omittunt, pr*-
m. tri. habent trvfjLipo^a;. ter Leid. et Marc. C, omnes.
ib. Cod. Vind. A. aya.
Aa/i/SavovT&iv] 7. aToxXivcvTa;] Cod. Med. B. aTcxki. ib. ixaffTov] Cod. Marc. A. ixa/TTOv;.

ffiivTuv, in m. ut Ed.

id, quod maximum est, vitia insuper et virtutes. evadere malos. Adjungunt, planetas quando
Iteui singulas in temporibus singulis actiones ab mutuo quando non conspi-
se conspiciunt, alia,
his orientes, perinde ac si adversus homines sint ciunt alia facere, quasi sui juris minime sint, sed
irati, in his videlicet, in quibus homines ipsi in- aspiciendo quidem alii, non aspiciendo autem alii
juriam nullam inferunt utpote qui tales sunt,
: fiant. Postremo, planetam cum certum aliquem
quales a jilanctis fuerint insiituti. Addunt prae- intuetur, evadere bonum ciim vero intuetur
:

terea, illos, quii- bona dicuntur afferre, non prop- alium, rejjente mutari. Afferunt quin etiani, eos
terca, (juod diligant acce])turos, sed quoniam ipsi aliter contueri, si certa quadam figura fiat intui-
pro diversitate niotus atque loci, vel benc vel tus, aliter autem, si intuendi figura mutetur: de-
male prorsus afficiantur. Rursus adducantur inde ex cunctis una invicem consjiirantibus aliani
mutare sententias j)ro mutationc cursus, diversi- confici mistionem quemadmodum ex liquoribus
:

que a sc ijjsis evadant, (juando vel sunt in an- variis diversa qua?dam pra?tcr mista singula mis-
gulis, vcl quando declinant. Quod vero maxi- tura confiatur. Cuni lifec igitur liunc in modum
mum cuni dicant, alios (|uidem inter ilios
est, et alia slmiliter opinentur, ojjerac prctium est dc
esse malos, alios vero bonos, niliiio niinus tiim singidis accuratc disscrere. Conveniens autem
malos sicpe bona largiri, tum bonos nonnun(^uani exordium erit hujusmodi.
I i 2
 244 PLOTINI ENNEAD. II.

Tlorepa e^yjrv^a vo/jnaTeov, rj cv\\rv^a ravra ra (pepo/xeva. Ei jmev

yap a-^v^a, ovSev' aXX 7) depfjia koI \jrv^pa irape^ojxeva, ei St] koI
\j/v^pa arra ru)v acrrpcov (j)rjao/u,ev. 'AAA' ovv ev rjj rcov (jco/xdrcov
TjfMCov (pvcrec crrr/crovcrt rirjv 8oaiv, (popd? SrjKovort acofJbariKrjg el<; rjjxd^;

^yivoixevrjqy o)? fjurjhe TToXkrjv rrjv rrapaXXayijv rwv acdfjbarcdv yiyveadai,

rrjq r aTroppoTjg eKaarcov rrjg avrrj<; ovarjg' koI Srj Kcd ofxov elg ev eTnB
yij? fiiyvvfjievcov , o)? fjiovov Kara rov? roirovg rag 8ia(popd^ yiyve-
adai, eK rov eyyvOev Kal iroppcodev , 7rpo<; rrjv Stacpopdv StSovrog' Kal
rov yjrv^pov coaavrcoq. '^ocpovg 8e Kal dfiadet?, kcu ypafLfLartKOvq
lo dkkov^, rovg 8e prjropag, rovg 8e Ktdaptardg, kcu rd<; dXXa<; re)(ya^'
ert 8e 7rkovatov<; Kat 7revrjra<;, Tvcog; kclI rd dkXa, oaa //,?/ e/c aa)f/,d-C
rcov Kpaaecog rrjv alrtav e^et rov yiyveaOat' olov Kcti dSekcpov rot-
ov8e Kat rrarepa, Kal vtov, yvvcuKa re' koX to vvv evrv^rjaat, Kal
arparrjyov, Kal (Baatkea yeveadat. Et 8' efiyjrv^a ovra Trpoatpeaei
iSTTOie?, rt Trap rjfjtcov iradovra, KaKa rjfid<; TTOtel eKovra ; Kcii ravra
ev dei(o roTTfo tSpvfjbeva, Kal avra dela ovra. Ov8e ydp 8i d dvOpoo-
TTOi yivovrat KaKOt, ravra eKeivoig virap^^ei, ov8e ye okcog yiverat rjH
ayaOov rj KaKov avrol^, rjfiiov rj evTraOovvrcov , rj Ka^d rraa^ovrcov.
Ta ^t^ofjLiva\ Cod. Vat. non habet praeter Cod. Vind. A., habeut ynafiitni, legit etiam Fic, addidimus ex Codd.,
6. Trii t\ Codd. Marc. A.B.C. Mon. praeter Ijeid. Par. A., omnibus.
2. hffik Kx) ^''Xi'] Cod. Vind. A. C. Vat. Tr,s Ti. 11. vtvnTas, 'rws \ xai] Cod. Vat. irlvn-
^J/v^^ai xai $i^/id, ib. 'ixaffTaiv] Cod. Ciz. 'txdffTtu. Vind. ras. rrc»is xai,
il). vxit^ifitva'] Cum marjj. Ed. habeiit A. Ttj; 'ixdffTcy. ih. offa fLri] Cod, Vat. 'oaa fitv.
Ta^a^i^i^iiuiva C()dd. Darm. iMarc. 15. (iu ib. xai ifioZ] Abest xai a Codd. Ciz. 1 2. 'iz'i] Cod. Ciz. 'ix'"- Pro "i/ Cod.
marg.) Med. A. (a pr. m.) Par. A. ^'at. Darm. Marc. B.C. Mon. A. Med. A.B. Leid. Tu,
(in mar^.). Vat. 13. ymaixd ti] Cod. Vat. Si, in ra. rs.
3. v^K.^fi arra] Ita nonnisi Codd. 7. fiiywfiifun] Cod. Vat. fiiyvofit'tvuv, in ih. xa) To vZv] Ita, pro roy, Codd. Ciz.
Mon. C. et Vat. ; reliqui cum Ed. •^v^^^a, m. ut Ed. Marc. A.C. Mon. A.C. Med. A.B. Par.
aTTa, ib. Tflxoyf] pro T^i-rovs, cum marg.
Ita, A. Vat. A.
ih. 'A}.x' cut] Cod. Ciz. aXX' ci. Idem Ed. hahent Codd. ad ummi omnes. 15. Ti Ta^] Cod. Mon. A. !i <r«f'.
statim omittit hfta^v. 9, ^ofoij; Se] Cod. A'at. tro^o6s Tt. 17. litrd^x^i] Codd. Darin. Marc. B.
5. yivofjttvvii] Ed. yivofi'ivns, scd omnes, 10. Tauf oi p^Tt^as] Ha?c verba, quie Par. A. xjTdo^iiv,

II. Si stelke inanimata sunt nnn faciunt nisi corporea: Sapientes autem et ignorantes, item alios quidem
.si animata:, non faciunt mala. grammaticos, alios autem rlietores, alios cithane-
considerandum cst, utrum ca^lestia
Princijjio dos (titharistas), tasterisque arlibus discrepantes:
sint animata vel contra. Si enini, quae ita ferun- item aiios quidcm divite.s, aiios vero pauperes
tur, anima careant, nihil aliud, ]ira'ter calidita- qua ratione faciant, minime video. Simihterque
tem et frigiditatcm at([uc similia (jUicdani, addu- et aiia, qua? nullo modo ex ipsa corporuni mis-
cere poterunt, si modo stelias ullas esse fri<ridas tione causam, per quam fiant, Jiabere possunt
concesserimus. Jam igitur us(jue ad corporuni veluti quod taiem liabcas fratrem, taiem et pa-
nostroruni naturas tantum actiones suas et mu- trem, atque fiiium ct uxorem ])ostremo, quod :

nera propagabunt: quippe cum corporeus dun- aliquando jjrospera- tibi res succcdant, et nunc
taxat impulsus in nos inde proveniat, adeo ut dux exercitus designeris, regnoque potiaris. Sin
neque etiam multa inde corporum diver.sitas ac- autem animata cfclestia sint, agantque consUio,
cidat: quandoquidem defluxus ideni sit singulo- dic amabo, quidnani injuria? a nobis acceperint,
runi, atque .simul in terra commisceantur in unde nol)is sponte tiuotidie noceant ? ]ira?sertim
unum, ubi solum ]iro varictate locorum diversi- cum et in scde divina collocata sint, et ipsa di-
tas orictur: diversitate videlicet nata cx eo, quod vina. \on enim illis hax- accidunt, quorum
aut propinquius aiiquid, aut remotius exponatiu- causa homines niali fiunt : neque omnino ex hu-
ad influxum sic aiiter capiendum. Eadem quo- mana sive prosperitate sive adversitate boni quic-
que ratio erit, si frigus inter ha^c admittatur. quam vel mali illis accidit.
 LIBER TERTIUS. 245

'AAA' ovy eKovreg Tavra, aX.X.' 7}vayKa(TfxevoL rolg roTroc^ Ka\ roi^

ayviJiao-iv. 'AAA' el rjvajKaaiJbevoi, ra avra SrjTrovdev e^pv'^ (nrav-

ra'; Troteiv, e-Tn rcov avrcov roircov Kat cr^rj/xarcov yi<yvo//,evovg. iSvv

Se ri Sidcpopov TreTrovOev o8e, roSe ro T//.?;//,a rov rcov ^codtcov kvkXov

ETTapicov ; Kal av roSe ; ov yap Sy, ovS" ev avrco rco ^cohtco yiyverai,^
dXK VTT avrco Trkelcrrov dTre-)(Ci)V, kcu Kaff ottoIov av ylyvTjrai Kara
rov ovpavov av. TeXotov yap, Kaff eKacrrov cov ri<; Trapep^erat, dk-
X.0V KOi dXXov ylyveadai, kcu 8t8ovat dXXa kcu dXXa' avareXXcov 8e
Kal eTTt Kevrpov yeyovco<;, kcu diroKXivaf; , dXXo^. Ov yap 87] rore
Y/Jtev TjSerai eTn rov Kevrpov cov, rore 8e Xvirelrai diTOKXiva<;, 7] apyog 10

yiverai' ovS" av OvfJbovrai dvareika^ dXXog, irpavverai 8e aTTOKXtvag'

et? 8e rtg avrcov, Kal drroKXiva^ d^eivcov' ecrrt yap aet eKaarog, Kat

eiriKevrpog dXXoi?, diroKXivag dXkot^, kcu diroKkiva^ erepot?, erriKev-

rpog dkkoi9' Kal ovSr^jirov Kard rov avrov ^povov ;^a./pei re kclI kv-
irelrai, kcu dvfxovrat, Kal Trpao? eart. To 8e rovg jioev avrcov ^aipetvis
Gkeyetv 8vvovra?, rov<; 8e ev dvarokal<; ovra?, Trcog ovk akoyov ; Kat
ydp ovrco avju/Saivet dfia kvrreladai re kcu ^aipetv. Wtra, 8ta rt 7)

5. cra^ifiwv] Ita scripsi, pro miituv^ ex 7. Ta-^ioxiTui] Cod. \'ind. A. Tafn^^i- va?, a^ycs ylviTai, ova av ^vftouTai ava-
j)

Codd., praeter Leid. et Darm., omnibus, Tai. TiiXaSj ay.Xos '^^avvirai o aToxXivas, iis.

quanitpiam etiam mar^. Vat. eam voeem 9. £:ri Kivrpov^ Cod. Marc. B. supra Heic i])se erronun castigator criticus er-
hahet, quw niliili est, nisi scril)as 'Tn^uuv. hn. xsvTgav. ravit ; (bun inter illa avaxA/vaj et aTOKki-
\h. «tS* £v] Cod. \nt. avoh, in m. ut Ed. ib. ai-oKXivas] Cod. Vat. «vaxX/vas, Se- vaff oculo et mente lajisa lioc commation

«iTf ] Codd. Marc. A.B.C. fllon.

6. ix' quens aXXsf abest a Cod. Vind. A. bis posuit, quod semel ponendum videtur.
C. Par. A. Vat. yir' avTo, Cod. Ciz. v-je 10. a-rox.Xiva;'] Hoc loco verbum repe- Amatius,
a.VTOV. titum in Cod. jMon. A. scriliitur avaKKi- ib. Tis ayTwv] Cod. 3Iarc. A. tis avTos.

ib. aT'\'/^o}v\ Edit. eVsTa/, sed ita nuUus vaj, et ita in eodeni paulo interius. i6. To'vs i'i !v] Omissura ev in Cod.Vat.
ex nostris Codd. ; contra onmes ('um ib. « a^yos — avoK^ivai] Desunt ha?c in in m. add.
marg. Ed. a.Tix.oiv ; unus Mon. A. a^£- Cod. Vind. A. Ed. T£ }.vori7ff^ai, sed
17. XvTiTffSai Ti]
xov. Ficinus etiam legit IfTrixoiv. M:ile 1 2. u! di Tis'] Cod. Vat. iis, in marg. Codd. Ciz. Blarc. A.C. Mon. A.C. Med.
Orellius ad 8allust. de Diis p. 136. huuc ou ya^ S>3 TOT& [scr. TOTt] n^iTai EcTi Toy
fjc}v B. Par. A. Vat. Vind. A. Xvmiriai t!.
locum laudans posuit : *' 'i-TTiTai (Ficiu. KtvTocv wv, Ton [TflTt] 06 KvoTUTat a^oxki- Vat. tamen in m. ut Ed.
aT'ix''Tat\ debebat : acrs^^iyv,'*

III. Stella non mutant naturam mofihus, locis, aspec- aliam cum declinat Non enim tunc quidem :

fihtis. gaudet, quando est in angulo, tunc autem dolet

Dieent fortassc, stellas non sponte talia facere, aut torjiet, quando declinat. Necjue rursum sae-
sed locis figurisque coactas. At enim si com- vit quando exoritur alius mansuescit vero cum :

puisjL" facerent, ojrorteret omnes, dum in eisdem inclinatur. Unus vero inter eos cum inclinatur
locis fijrurisque sunt, eadem facere. Nunc autem melior. Est enim continue quilibet ahis quidem
quid diffcrcns liic planeta patitur, dum jDer gra- angularis, aliis vero cadens: item cadcns aliis,
dum hunc, aut rursus jier illum, zodiaci circuli vicissim aliis angularis: neque tamen eodem tem-
transit quidve difFercns ille ? Ncque enim in
.''
pore delectatur et moeret, et irascitur atque raiti-
ipso zodiaco est, scd sub ipso longlssime distans, gatur. Quod autem aiunt, alios quidcm occasu
et per qualemcunque ])ortionem transeat, simili- alios contra ortu gaudere, videtur absurdum. Sic
ter est in ciclo. llidiculuni namque est, secun- enim accideret, cundem oblectari simul atque
dum quandihct cicli jiorliunculam, quam jiercur- mcrrere. PraHerea ciu-nam illorum ma'ror nobis
rit, jilanetam alterius ficri altenus(|ue naturas, inferat malum? At enim necjue dolere neijue pro
aliaque rursus cl alia exhibcre. Item aliam ha- tempore delectari eos est conccdendum imo :

bere naturam, cum exoritur, atque est in angulo, semper esse tranciuillos, bonis gaudentes pra^sen-
 246 PLOTINI ENNEAD. II.

139
eKetvcou K.v7rri r]fxa<; KaKwaet ; oA.cos' he, ovSe kvTTeladat, ov8e eirt Kat-
pov ^atpetv avrol<; Soreov, aXX ael to tkecov e^etv, ^atpovrag e<p ot^

aya6ol(; e^ovcrt, Kal ecf) otg bpcocrt. B/o? yap eKaarco etf) avrov eKa- a
(TTOOy KOt ev TTj evepjeta ro ev, to 8e, ov irpog 7]/iidg' Kat fxaktaTa
Srol^ ov Kotvojvovatv rjiJtlv ^oootg, Kara crv/u,^e^r)K0? ov 7rpo7]yov/J.evoVy
ovSe oko)? To epyov Trpo^ rifJtd<;, et (oaTrep bpvtat Kara av/jt/3e^7]KO<; to
arjfjtatvetv.

Ka/cetyo Se akoyov, TOvSe fiev TovSe opcovTa ^atpetv, TOvBe 8e tov-

8e, TOvvavTtov' tU yap avTol<; e^Bpa ; ?; Trepl Ttvcov ; 8ta Tt 8e, B
lOTptyoovog fJtev bpoov, akkcog, e^ evavTta<; 8e 7] TeTpayoovo^, dkkoog ;

8td Tt 8e 0)81 fJtev ea)(r]fjtaTtafJievoq bpd, KaTa 8e to e^i]; ^(o8tov eyyv-

Tepoo 6)v fjtdkkov, ov)(^ bpd ; bkoo<; 8e, Tt^ Kat Tpoirog eaTat tov rrot-
etv, a keyovTat irotetv ; Trw? re ;^&)/3t9 CKaaTog, koX eTt Trcog bfiov
7rdvTe<; dkko e/c iravToov ; ov yap 87] avvdefJtevot Trpo^ akkrfkov? ovtooC
i^TTOtovatv elg 7]fxd<; Ta So^avTa, vcpelg eKaaTog Tt tcov acj) avTOv' ov8^
av akkog eKcokvae t7]v tov eTepov 8oatv yeveaOat ^iaaafjtevog, ov8'
av b erepo^ irape^ooprfae tco erepco 7retadet<; avTco 7rpaTTetv. To 8e

1. xtcKeuffti] Ita, pro xuXvirin, cum 8. To»5r fttt] Cod.Vat. tsSi, in m. ut Ed. v^oi. Cod. Par. A. To/oD^i» a-^of,

marg. Ed. et Fic. cxhilient Codd. om- ib. TovSs Si TovSf, Toi/vxnTiov] ('od. Vat. ib. 'ixiteros ti] Edit. T/f, sed Codd.
nes. To»Si Ss T<v>aiT<'o>, sed correctuin in to»5' Jlarc. A.C. Par. A. t;. et ita Ficin.
ib. ciii tTt] Codd. ."Marc. B.C. A'at. i»OE»T(0». quem secuti sumus.
ovd i^i. 1 1. 4r5i fiii] Cod. Vat. tW, omisso ftin ib. a.^' eti/ToZ] Edit. u^' avTOVy sed
il(. xaj^ot>] Cod. Ciz. KCC106V. Vat. Kui- in m. uii. Codd. omues, prajter Ciz., ctun marg. Ed.
^ot/j ill m. xai^ov. ib. ttr^ttfiiecrirfiivos^ Ita, prseter Cod. eitp' ai/Tov.

2. Vxss/v] Ita, pro 'i}.i!v, scripsi ex Codd. Par. A., pro ii7-,^»i^aT«ritt£»ov, omnes. Nam 16. av oeXAo;] Vat. av eiX}.ev;.
Co<l.
Ci7. Keid. Jlarc. A.B.C. Jlon. C. l'ar. quod est in Cod. Vat. iffy^r.fjiaTifffttto (sic), 1 7. ^a^t^ciieKirt pro Ta^t^e^^ifftj
] Ita,

A. Vat. uon contradicit. scriliendum fuit ciim Codd. llarc. A.B.C.

3. Bios] Cod. Vat. e.'»». 14. ei/ yei^ 5q] Al>est in a Cod. Ciz. Mon. A.C. IMed. A.C. Par. A. Vat. In
il». ayroy] Cod. Vind. A. taoTov. 15, Totovffiv tis] Cod. Darm. -reioZiri Cod. Ciz. est anx'-/pr,ffi.

tibus, et quibus ipsi fruantur, et quas prospici- trino se contuentur, aliterautem cum averso vel
ant. Nempe vita illic sua cuiquc in se ifjso con- quadrato Item curnam sic quideni
resjiiciunt ?

sistit, ipsoquc actii suum jjo.ssidet Iwnum. Id et bic configuratus aspicit ? Procedens vero ad
auteni non vcrgit ad nostra. Nimirum vivenlium sigtunn deinceps positum et jwoj^inquius negatur
illorum, quse nullum nobiscum commercium iia- aspicere? Oraninoautem quis esse poterit modus
bent, oj)us non j)ra'cl])ue, sed j)otius cousequen- ad iila, qua; inde fieri dicuntur, efficienda ? Et
ter, imo vero nuilo modo ad nostra declinat, si- quo pacto iliorum quiiibet seorsum suum aliquid
auidem tanquam avibus ])enes augurcs, sic ct agit ? Cuncti vero simul quiddam ex omnibus
lis accidit futura portendere. aliud ? Non enim inter se quasi consulto conve-
niontes, quis deliberarunt in nos exequuntur, re-
IV. Astrologl non vere assignant planetarum mittens unusquisque ex officio suo nonniliil ne- :

aspectus. que rursus alter aiterius munus illata vi prohi-

Praeterea absurdum esse videtur hunc quicieni bet neque etiam alter cedet alteri, persuasus
:

planetarum iiujus asjjcctu congratulari, illum alteri suum officium tradere. Postremo quod
vero conspectu illius offendi. QuEenam inter il- aiunt, alium quidem
hujus sedibus jiosituni In
los, et qua de re jjotest esse discordia ? Deinde obiectari, contra vcro alterum in ipsius sede re-
quam ob causam aliter sese liabent cuui aspectu ceptum, jierinde se habere videtur, ac si quis,
 LIBER TERTIUS. 247

TOvSe /j,6v yaipeiv ev rotg rovSe yevo/jievov, avairakiv Se rov erepov,

ev Toc^ rov erepov yevo/jbevov, ttco^ ov^ 'o/JbOLOv, oyairep av et rtg viro-

B6e'/jtevog 8vo (f)tkovvra<; akkrjkov^, eiretra keyot rov /xev erepov (fitkelv

Tov erepov, avairaktv 8e Oarepov /Jttaelv Oarepov.

Aeyovre? 8e yjrv^pov rtva avrcov elvat, ert rroppw ytvo/xevov acf) 5

tiijlCov fxakXov rjfjtlv ayaOov elvat, ev rco yjrv^pro ro KaKov avrov etg

TjjJtdg rtde/jtevot' Kai rot eSet ev rolq avrtKetiJtevot<; ^(oStotg ayaOov

Y:riiJilv elvat' koX evavrtovg yevo/xevovg, rov -^v^pov rco dep/xco hetvovg
afX(pore'povg ytveadat' Katrot ehet Kpdcrtv elvat, koI rovSe /Lcev ^atpetv
rrj r//jbepa, Kal dyadov ytyvecrdat 6ep/xatvo/jtevov' rov 8e rr/ vvKrt ;^«i- 10

petv, TTvpcoSr] ovra, cocnrep ovk del r)/jiepaq avro2<; ovcrrjg, keya) 8e
cpcorog' r/ rov erepov Karaka/Ji^avo/ievov viro vvKro?, irokv virepavo)
rrjg CTKtdg rrjq yr/<; ovro^. To Se rrjv aekr/vr/v irkr/atcf^corov /lev ov-
Fcrav, dyaOr/v etvat, rco8e avvep)(o/Jievr/v, ketirovcrav 8e KaKr/v, ava-
rrakiv, etjrep 8oreov. Ukt/pr/^; yap ovaa irpog ij/jid^, eKetvco virepavco 15

ovrt, dcpcortcrro^ av etr) rcu erepo) r//Jitcr(f)atptco' ketTTOVcra 8e r//uv,

eKetvco 7rkr]atcf)0)rog, coare rd evavrta rroielv e8et ketirovaav, eKetvco

1. ^xinuv yiMfcivcv] Desuiit haec in 7. CoA. INIarc.

{eJiioi;] C
r/^Tv ^iJiioi;. scripsi, pro u^sj «»'', ex Codd. Ciz. Marc.
Cod. Ciz." 8. Codd. Darm. Marc. B.C.
y'.,«f,i,,v;\ B. Med. A.B. Vat.
il). Tiiis toDSe] Codd. Darra. Par. A. Bled. A.15. Par. A. yiveiiivms. 14. TaS:] Ita, pro tZ S:, Codd. Marc.
Tws TivTou. 9. *a) Tnii} Abest xa.\ in Cod. Vat., A.B.C. Vat.
4. ivii.TaXiv 11 iccTs^ov /iirlTv ixTlfov] in m. add. ib. omiix'/^'"'"] C<"^- ^^^'^- ^- ""iX'-
Cod. Ciz. haec omittit. 10. V^f?] Cod. Par. ^STSfa.
.\. liivnv, sed supra lin. £f.
5. XiycvTis] Cod. Ciz. XEj-ovTBt. ib. to» Vi] Codd. iMarc. B.C. flled. A. 16. af«.iTi«-To«] Cod. Vat. xipdiTirTcv, in
ib. \^y;^joi' Tivx] Ita, pro -^vx^oTctTa, B. TOv^hi Ss. m. 0;.

cum marg. Ed. habent Codd. nostri om- ib. «i/xti x"'!^"] Codd. Leid. Marc. A. ib. etsj»»] Cod. Mon. A. iTcci^cy, super-
nes. Pro seq. avTsuv Cod. Ciz. auTov. Ce- fllon. A. Vind. A. (ex corr.) omittunt scripto i.

terum sT»«i post auTi» redvindat, sed sine ^(^«rijEi», neque admodum desideraretur. i;. ^rAmr/ipsJTo;] Ita, pro TXuiri^^j (quae
libris uil muto. 11. ccvtoTi ovm] Edit. avTyi;, sed Codd., forma auctoritate destituitur), scripsimus
ib. 7.»a|i4s»«»] Codd. Leid. Marc. A. praeter Ciz. et Par. A., omnes ociiToTs oli. ex Codd. Ciz. Marc. A. Blon. A. Vat.
Blon. A. Vat. yivliiiivov, quod venmi vi- n;, (juod recepimus. Viiid. A., cimi paulo superius eadem le-

detur. 12. iiTi^ccvcu] Ita h. 1. et paulo inferius gatur.

cum duos ciuosdam inter se amicos esse conces- vero, utjiote igneum, nocte gaiidere, perinde ac
deinde tamen asserat, alterum quidem dili-
serit, si non perjictuus ibi sit dies, id est, lumen vel :

gere alterum, vicissim vero alterum habere odio alter occupetur nocte, cum tamen ab umbra ter-
alterum. ras sit remotissimus. Quod vero aiunt, lunam
lumine plenam buic congredientem fieri bonam,
V. Errant circa naturas planefarum vacuam vcro lumine, malam, si modo tale quid-
Tradunt vero quendam ex illis frigidum etiam dam concedendum sit, contra dicendum. Cum
procul a nobis positum magis nobis bonum, in enim versum nos plena est, tunc iUi super eam
malum ipsius adversum nos
ipso videllcet frigido incedenti vacua, altero videlicet semicirculo.
collocantes oportebat in oppositis zodiaci
: etsi Cum vero erga nos minuitur, iilinc impletur :

signis bonum nobis cxistere. Ferunt insuper quaprojjter contraria ojwrtuit facere diminutam,
planetam frigidum opjiositum calido ambos eva- videlicet cum lumine illud aspicientem. Itaque
dere gravcs, quunejuam oportuit ex hoc tempe- penes ijisam nihil interest, quomodocunque se
rantiam fieri. Pra^terea aiiiun quidem deiectari habeat, cum semper sit ex dimidio j)]ena ac :

die, fierique diurno calore propitium : alium penes illum forsitan interest, quem inde calefien
 248 PLOTINI ENNEAD. 11.

I ^Q
fjbera (fiO)TO<; opcocrav. AvttJ fxev ovv oTrcog e^ovai] ovSev hiatpepoi av,
To i]/xiav ael <po)Tt^o/xevy' tco S' tcrco^ Scacpepot av, Oep/natvojnevco <w?
^eyovcrtv' aXXa OepfxatvotTO av, el acpcoTtcTTO? jrpo? 7]/xag r/ (reX.r/vr)G

elr/' Trpog 8e tov eTepov ayadij ovaa ev tco a(f)COTtcrTco Trkrjp')/? ecTTt

S7rpo<; avTov' to 8e irpog i//iba<; Trj<; (Te\rjvrj<; a(pcoTicrTov ecTTt Trpog Ta

eTTi yrj';, ov to avco Xmrel. Ovk emKovpovvTo<; 8e eKetvov tm Troppco,
^e?pov elvat SoKet' OTav 8e Trkrjprj? rj, apKet t(2 KaT(o, kclv eKetvo^
TToppcodev rj' irpo? 8e tov 7rvp(o8fj acfxoTtcTTog oixra, irpo^ r//jba<; e8ogev
elvat ayadrj. AvTapKel yap to eKetvov 7rvpco8ecrTepov rj Trpog eKeivou 140
lobvTO^. Ta 8e tovTa eKeldev (T(a/iaTa e/jf^v^o)v, aWa akXcov eTrt to
/xakkov Kal 7JTT0V dep/Jta, yj/v^pov 8e ov8ev' /xapTvpet 8e 6 TOTTog.
Ata 8e bv keyov(rtv , evKpaTO? irvpt' kcu 6 e(oo? ovTog' 8to kcu av/Jt-

(f)(ovot 8oKovcrtv o/jbotOTrjTt. Tipog 8e tov TrvpoevTa Kakov/Jtevov tt/

Kpacret. Trpog 8e l\povov dkkoTpto)? tm Troppo). 'Kp/jtTjg 8e d^tacpopog

i^wpo? a7ravTa<; 6)<; 8oKet b/Jtotov/Jtevog' jravTe? 8e Trpo<; to bkov av/jt(po-B
pot' co(rT€ 7rpo<; dkkijkovg ovTcog, 6)<; t(o bko) av/Jb(pepet' 6)<; e(f) evo<;

^coov eKacTTa tcov /JtepS)v opaTat. Tovtov yap ^aptv /xaktaTa, olov

2. ^fiiffv as/] Cod. Mon. A. etr. ib. Ta iTi yfJ!] Cod. Vat. tu ixi t^s 12. iiia. Se 5v\ Cod. Marc. A. im 2e h.
3. &i^/txivoiTO av] Cod. Ciz. ii^/iuivfi T y'"- ... Vat. 2i' ov.
_ .
av. Volllit ^i^fixivoiT av. 6. iTixoveoiivToi] Cod. Jlarc. A. Xtiko- ib. Ita quidem, ut necessario
i»o,-]

4. ecyxBri ovtrx] Cod. Marc. A. aj-a^*: ^OVVTOi (sic). ftlon. A. iTIKVOOVVTOS. legi Cod. uulius.
deiiet, Omnes enim
i,tiaK. ib. Tiu oro^pij] Cod. Vat. tm xo^y. cum Ed. habere videntur 0, plures nim
5. TO Si fl-jof «,«as llSque cld £> xai /iix 7. xeiv IKlivci] Cod. Darm. ay IKlitos. eadem ia/os. Scribitur tamen ii^os in Codd.
a^fioviti pji^. 140. C.] HEec omiiia hoc loco 8. Si Toy TvpwOri^ Cod. Vat. Tov Tvotvi» Marc. A. et ^^it., iu Cod. A'iud. A. iHn,
omittimtur iu CiMld. nostris oumibus, et ii. SIox idem (b.) oZiric, sed corr. (e) itTi. iii Codd. Darm. jlarc. B. I\Ied. A. (su-
inseniutur iiifra jiag. 143. E. post verlia AiTajxsr] Codd. Marc. C. Med. A.
9. pra lin. ia/o;) Par. A., ut in marg. Ed,,
fiTTMfjihoij Tou ii}oLs. Nos lectioues vari- (ex corr.) B. uyTufKii. Vat. (b.) aliTi^ iTios,quod ortum est ex lectione idiios.
antes hic aduotaliimus. Soliis vero Cod. ixti. Articulmn vero ex marg. Ed. in contextu
Vat. et iufra haliet hunc locuin, et h. 1. ib. Tv^oiiiirTi^ov'] Cod. Vat. (b.) Tvffca- recepimus.
iu marg^ue. turhatum esse hoc
IVIirifice ilffrieov. ib. Cod. Leid. irv/i^cuvai.
eufiipsiivoi'\

caput, jaiu Ficinus vidit. Vide supra p. ib. iKiTvdv] Cod. Darm. ixirv^. Mon. A. 14. 5s Codd. Leid. Mon. A.
ahdifooo;']
1 16. Ali eo oniissa h.l. in Latina versione ixi/vai'. Med. A. ixiivo adscripto v supra Med. A.B. Vat! (b.) Viud. A. S'.
e.\plevimus. liu. ab m.
al.

tradunt verum calefiet forsan, si luna crga nos

: lida, nullum autem est frigiduni : quod quidem
sit luminis expers. Erga alterum vero existcns locus ipse testatur. Praeterea, quem vocant Jo-
bona, dum orba luniine dicitur, plena interim ad vem, bene tem])eratus est igne similiter quoque :

ipsum, ad nos autem vacua. Quod vero ad nos lucifer quaj)ropter et similitudine quadam con-
:

lunce est expers luminis, ad ea pei-iinet qucB in cordes esse videntur. Quoad ipsum vero spectat,
terra snnt : su/Kriora non hrdif. Proinde quan- qui tlicitur igneus, ad tcmperationem quandam
do ille non adjuvat, ])ro]5terea, quod sit ])rocul, conferre j)Utandum. Quoad Saturnum denique,
deterius se habere videtin% qiiando vero })lena eoquod j)rocul, allene se habere dicendum. Post-
est, sufficit eo, quod infcrius, etsi ille slt j)racul remo, quod aiunt Mercurium ad onmes indif-
cum autem ad ipsum igneum, orba lumine est, ferentem, intelligendum est, facile cunctis persi-
erga nos bona esse vidctur. Per se enim sufficit milem fieri omnes autem conducunt ad univer-
:

potestas illius : ut})ote quod ferventius est, si ad sum : itaque inter se ita se habent, ut expedit
alterum com})aretur. Corpora vero viventium toti : quemadmodum in uno vivente partes sin-
inde currentia magis minusque inter se sunt ca- guhe disj)ositffi sunt. Hujus enini gratia potissi-
 LIBER TERTIUS. 249

yo\.7}, Kol TM o\(p, Kol TT/Jo? To €yyv?' Kol yctp eSeL koI dv/jbov eyei-

petv, Kol TO Trdv, kol to TrkTjatov /jtr) eav v^pt^etV KOt drj Koi ev tw
TravTekel eSet Ttvog TOtovTOV Kat Ttvo<; aXXov irpo^ to rjhv dvq/xfMevov-
CTa 8e, o(pdakpt.ov<; elvat, av/JbTradTJ 8e iravTa tm dkoyoj avTcov elvat.
OvT(o ydp ev koI fjtia dpfjtovta. TavT ovv 7r(og ov ay/jteta eg dvako-5
ytag etr) av ;

''Apea 8e TOvSe tj ' A(f)po8tT7)v Se/jtevovg, /jtot^eta<; Trotetv, et d)8t

elev, (oaTrep ck ttj^ t(ov dvdpcoTrcov dKokaatag avTov^ e/i7rt7rkavTag

wv TTpo? dkkrjkov^ 8eovTat, ircog ov irokkr^v dkoytav €^ot ; Kat Trjv
T)/iev deav avTot^ Trjv irpo? dkkrjkovg, et ovTCoal Oe(ovTO, ySetav eivat' 10

Trepag 8e avTot^ /jtr/Sev elvat, Trw? dv Tt<; Trapa8e^atT0 ;

/Jtvpta8o)v 8e

t,w(jOV dvaptd/jtr/TCov ytvo/Jbevcov, kcu ovacov eKaaT(o Teketv aet, to, TOt
So^av avTol<; 8t86vat, irkovTelv irotelv, TrevrjTag, dKokaaTovg , Kat Tag
evepyeta? eKaaT(ov avTOvg Teketv, tU avTorg eaTtv 6 /Qtof ;
r/ ircog

'E8vvaTov ToaavTa irotelv, to 8e dvacpopag ^(o8t(ov dva/jtevetv, Kat TOTeis

Tekelv, KOt oaat<; /Loipat<; dvaTekXet eKaaTov, evtavTOV? eivat Toaov-
Tov^ TTJ^ dva(f>opd<; , Kal olov eTrl 8aKTvkcov TtOeadat oTe irotr/aovat,
/jtT} e^elvat S" avTOtg irpo tovtoov twv ^povoiv' okco^ 8e /ir]8evt evt to

I. T» aXifi, Kn','] Cod. Vind. A. to oA.o». omnes. 15. i^uiYiut^ Cod. Vat. Z,""", >n m- ?"-
Vocem Kai omittit idem cum Leid. 3Iarc. g, Cod. Vat. ViovTttt, in m. ra.i.
^io^rai] Viuv.

A. Mon. A. Vat. (b.). ib. aXoyiav 'ix"'] Cod. ]\Ion. A. avaXo- ib. Cod. Ciz. ro TlXtrv.
i-ort rtXiiv']

ib. ivfiot] Cod. Jlarc. A. x"/^"- y'""- Idem cum Ciz. Marc. A.C. Mon. 16. avaTsXXsi] Ita, ut marg. Ed., Codd.
3. iv>i^|it£»at<] Codd. Med. B. Par. A. C. Med. A.B. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. omnes pro umr'i>.iiv, nisi ([uod in Ciz.
a>i/ifi'uou. Cod. Vat. (b.) ivnffiiiov. A. 'ix". scribitur avariUi, et Vat. a pr. m. habet
7. "A;=a] Cod. Vat. iifa, in m. ut Ed. 12. UairTiu] Ita aim marg. Ed., pro «vaTiXXn».
ib. fioixiiai] Cod. Par. A. fioi^ia.e. XjcuffTm, Codd. ad unum omnes. 17* SkktuXwv] Codd. Mon. A. et Vat.
8. avS^wTwv] Cod. ]\Iarc. C. o'u^a.vib)v. ib. rot] Cod. IVIarc. A. roiht, Vat. rot (a pr. m.) lax.rvkw.
ib. a!jro'vi\ Codd. Marc. A..C. Med. Si. Fort. legendum ro roioZra. il). voiriffovffi] Editio «;iiV<uir/, sed ita
A.C. Par. A. Vat. Vind. A. «uto!;,-. 14. \ffr,v /3/«;] Codd. Ciz. Mare. A.C. tantummodo Cod. Leid. et marg. Vat ;

ib. i/A^TjTXavTaf] Cod. Ciz. 'tfi.'r'1'rXa.vriz. Mon. A.C. flled. B. Vat. Vind. A. 'iffn reliqui omnes Toizffovffi.
9. Sv T-fis] Ita, pro <!vT!j, cum marg. Siios.Codd. Mon. A. Par. A. iirTi» /3«,-. 18. r^i roiruv] Cod. Ciz. Tf«s rovrut.
Ed. habent Codd., excepto Marc. C, Vat. in m. ut Ed. Idem omittit proximum Si.

mum sunt appositae, ceu bilis et toti et parti quam illos humanae intemperantias more mutuam
proxime confert. Oportuit enim animum exci- aviditatemindigentiamquesuamarclenterexplere.
tare, neque permittere vel totum vel jiartem Proinde quod dicunt, quando certa se conditione
j)r()ximani injuriis affici : quin etiam in universo conspiciunt, gratum esse conspectum, terminum
tale quiddam ojjortuit esse, et aliud insuper ad vero illis penitus esse nulluni, nuUa conceden-
suaviorem temperiem adhiheri. AHa vero vehit dum ratione videtur. Item cum innumerabiha
oculos esse et omnia irrationah ipsorum vita in-
: animalium milha continue sint atque nascantur,
vicem compati. Sic enim unum est totum, et quonam pacto unicuique scmper singula perfici-
harmonia totius una. Hsec igitur quomodo non unt atterunt et gloriam et divitias: faciunt pau-
:

signa quiedam erunt per jirojjortioneni quandam jieres atque incontinentes singulasque singulo- :

considerata .''

rum efficiunt actiones.'' Qu;eiiam illis ejusmodi

vita foret.P aut quomodo tot tamque diversa con-
VI. Errant circa planefarum actiones. fJcerepossunt ? Perabsurde (juoque dicitur, illos
Praetcrea quod aiunt, Martem aut Venerem expectare signorum rursus ascensiones et reditus,
certo modo disjjositos adulteria procreare, valde et tunc demum institutum officium consumare,
a ratione dissentit : quippe cum id non aliud sit, et quot partibus ascendit quodlibet, totidem esse

VOL. I. K k
 250 PLOTINI ENNEAD. II.

Kvpiov
/ -^cv/
T7]g ococKTjaeco^ ocoovac,
e.s>' ' o,\\/
TOVTOC? oe Ta iravTa ocoovac, cocnrep
?>?' "' 4^
ovK eTTCCTTaTOvvTO'; evog acf ov ScrjpTrjcrdac to irav, eKacFTCo ScSovto^
KaTa cpvcrcv to avTOV irepacvecv kcu evepyecv Ta avTOv' avvTeTay/xe-^P
vov av /JceT avTov kvovTog ecTTC kcu ayvoovvTO^ Koafxov cjivcrcv, dp^rjv
Se^ovTog Kal acTcav TrpcoTrjv, eTrl iravTa lovaav.
'AAA' el arj/jbacvovacv ovtoc Ta eaofjueva, coairep cfia/Jbev TroKKa kccc

akka aii/JcavTCKa elvac tcov eao/Jievcov, tc av to ttocovv ecrj ; Kal y

Ta^cg ircog ; ov yap av eaTjfJbacveTO T€Tay/u,evo)g fxrj eKaaTcov ycvo/jce- G
vciiv. EcTTft) Tocvvv caaiTep ypa/jc/jcaTa ev ovpavco ypacfio/jceva de\, 77

loyeypa/Jb/Jceva kcu Kcvov/ieva, irocovvTa /jcev tc epyov kccc dkko, eiraKO- 141
kovdecTO) 8e TcoSe r/ irap avTcJov arj/jcaaca' w? djro /Jicd<; dp^ijg ev evl
^oico irap akkov /jcepovg akko av Tcg /jcaOoc' Kal ydp kcCI r/dog dv tl<;

yvoci] el? ocfi6ak/Jiov<; tcvo? cSoiV, r/ tc akko /Jiepo<; tov aoi/ibaTO<;' kccI

Kcvhvvov;, Kccc aoiTrjpca^' Kal ovv /jceprj /jiev eKeiva' /nepri 8e Kal
j5?7/xe6?' dkka ovv akkocg. yieaTa 8e iravTa ari/iecoiv, Kal aocpo? tc<; 6
/xaOoiv e^ dkkov dkko. TLokka 8e rjBr/ ev avvr/deia yiyvo/ieva ycvca-B
aKeTai Trdac. T/9 oiiv 77 avvTagc; r/ /jCia; ovtco ydp Kal to KaTa tov^
opveig evkoyov, kcu Ta akka ^coa acfi cbv arj/jiaivo/Jieda eKaaTa' avv-
3. To «vTow TSfaifWi'] Scribitlir ccurou iii jiros< ex Codd. Darm. Marc. A.B.C. a ri, sed in marg. v n,
Codd. Marc. A. Vat. Vind. A. Ex Cwid., Mon. A. Med. A.B. Vat. Mox Vind. A. 15. MiffTii] Cod. Ciz. fuvu.
pra-ter Ciz. hcid. Par. A., iimiiilnis resti- vovfitvu pro XlV^VfjttVX, 16. yiyvifciva] Cod. Vind. A. a pr. ni.
tuimu.s iTi^uiviiv, pro vapaivnv, quod fst iii 10. /Aiv Ti] Omnes, pra'ter Marc. C. yiyvovrai.
Ed. Jlon. A. et Vind. A., habent fiivTot, 18. o^vtis] Ita scripsimus, pro vitioso
il). Ta uliTcu] Codd. Marc. A. et Vat. ib. a;.Xo] Cod. Med. B. uXXav. c^yiii, ex Codd. Ciz. Uarm. Marc. B.C.
Tet avTov. ib. iTuxokovStiTu] Ita, pro iTuzoXev- Mon. Med. A.B. Par. A. In Codd.
C.
6. ipufiiv] In Cod. \'at. ponitiir ])ost Urii, Codd., exceptis Ciz. Marc. C. Par. Lcid. Marc. A. Mon. A. \'at. Viiid. A.
eiXXu. A., nostri omiies. est covti, de ijua forma vid. Schaefer. ad
i!). ToXXa xaj] Cod. Ciz. xai xoXXa. 11. Tu^* uiiTMv] Cod. Marc B. vu^^ ^'reg. Cor. iii lon. 6fi.

7. To Toioyi'] t'od. Vat. Toiro(''o^i' (sic). avraiv. ill. up' ^v] Cod. \'at. ip', iii m. iip'

8. IjrifituiviTe] Cum
Ed. habentniarfj^. ib. fftj/iuiria] ffvfitiu est iii Cod. Moii. A. ib. pro avvn^^tirSai.
trwji^rrj^ai] Ita,
iiry^fiaivi To Codd. omiies jiraiter Marc. C ib. ivi ^aj*'] ('od. Ciz. 'tvi ^eiiov. scripsi ex Codd. Marc. A. B. Mon. C,
Mon. A. Vind. A. 12. Abest interrogandi signum
fiaioi] Par. A. In Cod. Marc. C. est ffvvz/irti'
9. fl yiy^a/ifiiva] Scribendum fuit z in Cod. Vat. quem secutus sum. Idem mox aSi

ascensionis, sive reilitus annos, et quasi digitis admodum nudta futurorum signa obser-
et alia
coniputai-L', quando facluri sint, noque licore illis vare solemus: cjuidnam \\xc omnia facit et qua .''

ante id tenipus efficerc. Postrenio nuUi prorsus ratione ordo servatur.'' Nisi enim certo quodam
imi gubernationis auctoritateni ascribere, sed liis ordine jjrocederent singula significari non pos-
attribuere ciuicta, quasi non unus quidam pvx- sent. Sin igitur tanquani liter.T? in ca?lo, quie
sideat jirinceps, aquo dependeat universum, dis- vel scribantur assidue, vel jani con.script8e per-
tribuente videlicet unicuique numcra propria na- petuo explicentur, aliud quiddam opus efficien-
turaliter peraoenda: [in quibus deinceps siniiliter tes unde significatio rerum ab i])sis facta sequa-
:

coordinata sunt oninia] id certe honiinis est et tur. Quemadmodum in uno vivente ab uno prin-
solventis ordinem, in quo ipse connumeratiu', et cipio, ab alio membro aiiud judicare quis potest.
ignorantis universi naturam, principium liabentis Etenim mores quoque quis jTOtest conjicere, vel
causamque jjrimam per omnia vim suam penitus oculos vel aliam corjioris j:)artem rite considerans.
jiropagantem. jiericulaquinetiam devitationesque periculorum.
VII. Signijicationes stcllarum Jiiint propier mirahilem Partes quidem lia'C nostri sunt corporis, partes
rerum in. mundo connexionem. quoque mundi nos sumus. Aliis igitur alia ser-
Caeterum si stellas futura portendunt, quem- viunt. Plena vero omnia sunt signorum, et sa-
 LIBER TERTIUS. 251

7}pT7J(r6ai 87] Set aXXijX.oc; ra iravTa. Kal imt] /jbovov ev evl tcov Kaff
6KaaTa tov ev elprj/jbevov avfXTTVOLa /xla, akka irokv fjbakkov Kal irpo-
Tepov ev T(M TravTi' koX /Jitav ap^ijv, kv irokv '^coov TrocTJo-aL, kol ck
CiravTcov ev. K.al 0)9 ev evl eKacrTCo Ta /JtepT] ev tl epyov eKaaTov et-

kycpev, ovTco Kal Ta ev tco iravTX eKacTTa epya eKaaTov e^eLV' Kals
[xakXov 7] TavTa^ baov /jl7j jjlovov jjLcpy, akka Kal bka koI /uLeL^co.

UpoeLaL /lev 87/ eKaaTOv cltto /jllu^, to avTov TrpaTTOv, av/i/3dkkeL 8e

akkco akko' ov yap aTT7]kkaKTaL tov bkov, Kal 87] kcll iTOLel Kal ttcl-

a^x^eL VTT akkcov' kcll akko av Trpoarjkde, kcll ekvir^jaev , 7] Tjae. Upo-
B€LaL 8€ ovK eLKrj, ov8e KaT €iTLTV)(Lav' KCJLL yap akko tl Kal e/c tov- 10

TCOV, KCLL 606^779 KttTa (pVaLV Clkko.

Kai 87] Ka\ ^v^T] To avTT/g epyov TTOLelv cop/jL7]/iev7] {'^vxi y^P
TravTa iTOLel, ap^V^ kxovaa koyov), kclv evOviTopol, kcu TTapciyoLTO
av, kclI eiTeTaL TOLg 8pco/j,€voLg ev tw TravTL 8lk7], etiTep /jlt] kvdijaeTaL.
Mef et 5' ael, opOov/ievov tov bkov TageL kcll 8vva/JbeL tov KpaTovvTog' 15
Ti.avvepyovvTa 8€ Kal Ta aaTpa, w? av /JbopLa ov a/JbLKpa ovTa tov ov-
pavov irpog to bkov apLTTpeiTr] , kclI TTpo<; to arj/ibaLveLv eaTL' ^7]/jbaLV€L

1. S» Ssr] Cod. Ciz. Si, sine Ss/". Darm. A. ro etiiTov. Edit. Iiabebat ocIitov. ib. tvQvro^oT] SolusMarc. C. ciim Edi-
3e Ss7. ib. v^a.TTov] Cod. Vat. rr^a.TTuv, in m. tione tv^To^n reliqiii omnes iiSvrapoT. Per-
ib, iv \v) Twv] Edit. xaJ ^. ^. sv/, sed "• spiciiitatis causa praecedentia in paren-
Codd. Marc. A.B.C. Mon. C. Par. A. 8. aXA«j aXXo] Codd. Darm. Blarc. A. thesi posuimus.
' '

Vat. \'iiid. A. Ev Wt toiv Vat. tamen in m. B.C. Mon. C. Med. A.B. Vat. al^Xo ib. iraWyo/T»] In Codd. Darm. Med.
habet obelum. oiXXa/, A. (a pr. m.) et Par. A. est xxi tic^xt.
2. jr^cTtfav iv] Edit. rp. uv, sed ita solus ib. !Toi£;"' xx) rriio-^u] Cod. Marc. A. ToiTo av. In Cod, Marc. B. in mare'. a
Cod. Par, A, et marg, Cod. Vat. Reliqui omittit •ttoiu xat. In Cod. Marc. C. est sec, m. Ta^d.TTotTo av.
-/)
In marg. Cod,
irflOTipOV IV. iroiEi, 'ra.uy^it ; sed xcoi a sec. m. supra lin, Vat. est, Ut iu m. Ed., xai TajaTToiTo av,
4. K.OU ui iv EvJ] Cod, Mon, A, xa/ as additum. Scribitur etiam av pro av in Codd, Ciz,
Iv Ui et ita Fic, Edit. habebat xaJ &? sv/. 9, n nirs] Cod, Marc. A. iio-ev, Cod, Marc, C, Med, B.
ib. sv Tt 'i^yov] Cod. Par. A, sv to l^yov. Vind. A. «a-sv. 14, tixri] Cod. Vat. §/x)), Et ita Ficinus,
6, oVov ftii] Codd, Blarc. C. Med. B, 12. To a,vTvii] Codd. Marc. A. Vind. 16, ovTa rov oy^avoy] Cod, IMarc. A,
OffCU (jXv. A. To avT?J!. Edit. To avrri;. ToZ ov^avov ovra. Idem mox a-TgEcr^,
7, To olItoZ] Codd. Jlarc. A.B. Vind. 13. TavTa croisr] Abest votu a, Cod. Ciz. 17, ffnftaivuv] Cod,Vind, A. o-n^aivo/isvov.

piens aliquis aliud argumentatur ex alio, Multa prium peragens, alia vero aliis ubique condu-
quin etiam quotidie consueta nota sunt omnibus. cunt. Nihil enim usquam ab ipsa totius forma
Quisnam igitur omnium est mutuus ordo.? Sic sejungitur: aguntque invicem atquc jiatiuntur,
enim consentaneum est in auguriis valere pra-sa- et accedit ad quodlibet aliquid, quo vel adjuve-
gium imo et in csteris animalibus ex quibus
: tur, vel offendatur. Procedunt autcm non te-
singula pra-sagimus. Oportet igitur cuncta sinnil mere, neque utcunque contingit etenim aliud :

ordmata esse, deincepsque pendere. Non solum quiddam ex his efficitur, aliudque naturaliter de-
enim in <(Uolibet corum, qua? optime sunt con- inceps aUudque consequitur.
nexa, una conspiratio viget, verum etiam multo
magis et pnus m umverso, Ubi necesse est ex VIII. Anima mundi est principium rerum naturalium.
uno j)rincipio animal ipsum muUijilex unum fi- Animce omnes rationales hahcnt arhitrii liberlafem.
cri, unum inquam ex omnibus constitutum, Et Jam vero et anima duiu munus jjrojirium ex-
(lueni:idino(huu in uno quoquc jiars (juaeHbot ordiens agit (anima enim cuncta facit habens
propriuni habet opus, sic ct in universo singula prlncipii rationem), plurimum recta procedit.
opera smgiila sortuuitur : multoque magis projj- Quod si ahorsum adducta pra;varicetur, judicio
terea, quod haec non solum partes sunt, sed tota quodam cursum eorum sequitur, qua; cfficiuntur
etiam sunt atque majora. Progreditur igitur in mundo, nisi forte solvatur. Permanet enini
unum quodque ab uno pnncipio munus pro- judicium ipsum semper: quippe cum univcrsum
Kk 2
 252 PLOTINI ENNEAD. II.

fxev ovv Travra, oaa ev aladr]r(o' Troiel Se aXX.a, baa (pavepco^ Trocet.
'Hyctet? 8e '^v^T]? epya Kara (pvaiv TroLOv/Jiev, eco? /xt) eacfiaX.rjiJbev ev
T(o 7rX.7]deL Tov iravTog' (r<pakevTeg 8e e^o/J,ev StKyv kcll to crcpakfjba

avTO KOL To ev ^elpovL /Jbotpa elg ixTTepov. IIX.ovtol /Jbev ovv kcll ire- F
SvlaL, avvTvx^la toov e^co' apeTcu 8e kcll KaKLaL' apeToX /Jbev hba to
ap^a7ov Trj<; yj/v^^i]?' KaKLac 8e, avvTV^la 7rpo<; to, e^co r?;?
'^^X'^^'
'AXXa Trepl fJbev tovtcov, ev clXXol? elprjTaL.

Nuz^ he avafjbV7]adevTe<; tov aTpaKTOv , ov to7^ fiev irpoTraXaL al

^olpaL eTTLKXcoOovaL. TIXaTcovL 8e 6 ctTpaKTog eaTC to, re 'irXavoofie-
lovov KCLL TO cnrXave^ tt]? TrepLcpopa^. Kat al Motpat 8e, kclI rf ' KvayK7]G
fur]Tr]p ovaa, arpecpovaL Kal ev Trj yeveaet eKaaTov eTTLKXcodovat, Kal
8t avTT]? elatv elg yeveatv Ta yevvcofxeva. 'Ez/ re Ttfjbatco, 6eo? f/,evI4.2
6 7roL7]aa<i t7]v ap^W '^V^ '^VX'^^ 8i8o3atv' ot 8e cfiepOfJbevoL deol to,

8eLva KCtt avayKala TradTf, dvfjbov^, kcu eTrtdvfLta^ , Kctl r]8ova^, koX
isXvirag av, kclI ^vxtj^ aXXo el8o^, dcf) ov Ta Tradr^fjbaTa ravTL' ovtol
yap OL XoyoL avv8eovaLv rjfjbdg tol^ aaTpoL^, Trap avTwv yj/vxr/v KOfjbt-

^Ofievovg, kol VTTOTaTTOvaL ttJ dvayKrj, evTavOa lovTa^' kclI r]6r] Tot- B
vvv irap avTcJov, Kal Kara to, r/dr] Trpa^et<; Kctl TraOi], aTro e^ecog

2. iff-^aXjj/^Ev] Ita, pro eir^aXXfl^Ev, Codd. in m. ut p]d. Platone recipi dehuit.

Ciz. Marc. A.H.C. Mon. C. Med. A.B. 6. 5rfo; Ta 'i^u T?f ^y;i;^'l I^ solus I 2. tTffiv] Ita sensu flagitante, scrihen-

Vat. in marg. (nani in contextu est sj-fa- Marc. C. sed omisso t^j. Reli*iui omnes dum fuit pro tjViv, *juod sensu caret. IUud
vertendo expressit Ficinus.
^. ff^aXlvTlf] Pro vitioso ff^akxivTis il- 8. TofivaXai at fio7pai} Cod. Ciz. Tgo ih. yiiitriv] yivvnffin cum Ed. hahent
lud scripsimus ex Codd. Darm. Slarr. A. rra>.ai fio7^ai. nonitisi Cotld. Leid. Mon. A. Par. A.
B.C. Mon. C. Med. A.B. Vat. II. Cum niarfj. Ed. halient
irr^ipouffi] Vind. A. et niart;. \'at. Reliqui omnes
4.. sti wVte^-iv] Ahest j.f a Codd. Leid. Codd. Darm. Marc. B.C. Med.
trr^ifiuri yivsffiv. cf. A\*ytteuh. adPlutarch. de
Marc. A.B. Mon. C. Vat. Vind. A. In A.B. Par. A. Vat. (in marg.), ijuod lef^it puer. educ. p. 68. Cod. Ciz. ^svo^tva pro
Cod. Vat. scriliitur 'inact, sed ii^rion prae- etiam Fic. r^i^ouTi est iu Codd. Ciz. Leid. yivvbi/xlva.
cedente s/; in inarjv. Marc. A. Mou. A.C. Vat. (in contextu) 14. ^iiva *aj] Codd. Leid. Marc. A.
5. Cod. A^ind. A. iruvru^ixi.
(ryvTy^/a] Vind. A. Cum Kd. quje ffripowi hahet Mon. A. Viud. A. omittunt xai.
Ideni paulo inft'rius haitet Cod. Vat., sed plaue nullns facit. Ac irT{iJoi/»-i vel ex

orcliiie jjotfntiaijuc cloniinantis rcijatiir atcjue di- IX. Jnima, quo! in nohi.i dependet e calo, subest fato
rit^atur. Serviunt liuic conierinitcjue stclla", ceu qiUE vero datur nobis al)eu, Ubera est afato, et nos

jiartes caeli non jiarvsB : tum ad dccorani totius liberare potest.

tbrinani, tum etiam ad significationis officiimi : In }3ra?sentia vero ojierae pretium est, in mc-
portendunt itatjue oninia, quircunque in numdo moriam revoeare fusum illum, quem apud anti-
sensibili oriuntur, faciunt vero alia cjujecuncjue quos Parcas contorquent, jier quem Plato signi-
faciimt manifeste. Nos autem aninicT? ojiera se- ficat, quod in mundi circuitu crraticuni dicitur vel
cundum natiuam aginnis, cjuamdiu in ijisa totius non erraticum. Hunc apud cum Parca? ac Neces-
multitudine minime aberranuis et lahimur. Aber- sitas, Parcarum cujusque
niater, torrjuent, et in
rantesautem damus judicio pcEnam, videlicet generatione convolvunt. Atcjue per hunc circui-
tum ipsum erratum, tum deteriorem quandam tum revolutionemcjue in [generationeni] ortum
sortem nobis in j3ostcrum jiroventuram. Divitias nascentis jirodeunt, qua?cunque gignuntur. In
externorum concursu contin-
igitur et jMujiertas Timao e]u<)C|ue artifex mundi Deus tradit animje
gunt: virtutes autem et vitia cjuomodo? Virtutes ij)sius princijjium Dii vero, qui perferuntur,
:

cjuidem ob id, quod in anima est antiquius atcjue graves necessariasque adhibent passiones, iras,
pr;v;stantius vitia vero ex commcrcio cjuodam
: libidines, voluptates, dolores, aliamque animas
anima" ad externa. Sed de liis alibi dictum est. speciem, ex qua perturbationes ejusmodi oriun-
 LIBER TERTIUS. 253

TradrjTtKTJ? ovaTjq' w(TT€ ti komov ?7/xei9, 7] oirep ea/j.ev KaT dX.7]6eiav

17/Aei?, oi? Ka\ KpaTelv twv TraOwv eScoKev y (pvat^. Kat yap ojxcog ev
TOVTOC? Tol<; KaKOig Sta ti]v tov cro}/JbaTO<; aTreLX.Tf]ix[xevoi<; , dSecnroTov
dpeT7]v Oeog eScoKev. Ov yap ev 7]ctv^(o ovcnv, dpeT?]<; Sel t^/mv, aAA'
CoTav KivSvvo^ ev KaK0i<; elvai, dpeTrj^ ov Trapovayg. Sio kclI (pevyeiv s

evTevdev Sel kcu ^copl^eiv avTov^ airo tcov Trpoayeyevrj/xevcov , kcu jjlt]

To avvdeTOv elvac aco/xa e\jrv^co//,evov, ev co KpaTel /Jbdkkov r/ aco/JbaTO<;

(pvat^, xjrv^T]? Ti i^vo? ka^ovaa, &)? ti]v ^co7]v T7]v K0iV7]v /idkkov tov
acjo/jbaTog elvai' TravTa yap aco/xaTiKa, oaa TavT7]9. T^? Se eTepa<;
T7]<; e^co, 7] Trpog to dvco cpopa, kclI to Kakov, kclI to Oelov, cbv ovSel^ 10

BKpaTei, aAA' 9) Trpoa^pTJTai, Iv tj eKetvo, kclI KaTa tovto ^y dva^co-

pqaag' 7] ep7]/io<; TavTyg TTJg '^v^ijg yevo/xevog, ^t/ ev el/xap/Levr/.
Kat evTavda Ta daTpa avTco ov akka Kal yiyveTai
/Jbovov a7]/jbaivei,

avTog oiov /Jbepo<;, Kac tco bkco avveTreTai, ov /Jbepo<;. AiTTog yap eKa-
aTO<;' 6 /Jbev to avva/i<pOTepov Ti' 6 Se avTO<;' Kal irdg 6 KoafJbo<; Se, 15
e6 /lev TO e/c aco/JbaTO<; Kal '^v^T/g Tivog Sedelayg aco/xaTi' 6 Se, r/ tov
I. xfltT* aA.fl'$E/av] Cod. Marc. B. «ara tum velis, corrigendus certe fiiit accentus. sed Vat. in m additum habet.
Si raalis participium perfecti et verbum 15. iTvva.fj.!p'oTi^ov Ti\ Omnes Codd. fa-
3. Totj iTcufjLaroi'^ Codd. Leid. ^Ioiu C. simplex, a plurimorum Codicum lectione ciunt cum marg. Ed. exhibentes irwaficpo.
Med. B. V'at. V^iiid. A. omittuiit rov. standum erit ; idque recepimus. Ti^ov Ti, excepto JMon. A. Edit. habebat
4. «fSTfl»] Codd. Darm. et Par. A. 8. T7)v ^w^v T-hv xoivnv'^ Pr^tcr Codd. PVVaf,l.^OTtflOS Tl.
«^fiTn. Leid. Darm. et 3Ion. A. omnes libri in- ib. Ti avTi,;\ Edit. Se auTo. Sed
6. ivTiuSi»] Ita cum marg. Ed. ad verso ordine exliibent Ttjv ^w/jv Ttiv Koivnv. Codd. Marc. A.B.C. Mon. A.B. Med.
unum omnes exhiljent Codd. pro hritZiic. Edit. habebat t. x. t. Z,. A. Par. A. Vat. (in m. ut Ed.) habeiit
Sequens h7 omittit Ciz. 9. 7«^] Codd. Med. B. Vat.
-TroLVTcf. eovros. Quod sequitur Tas o, in Vat. omis-
ib. atyrai/j] Cod. Marc. B. aiTov;, et •jra.vTa yk^ tijl. Cod.Viiid. A. omittit ^a^. snm, iii marg. additur.
ita scripsi. Kdit. xiiTous. II. aXX' n\ Codd. Marc. A.B.C. Mon. Codd. Ciz. Leid. Marc. A.
16. SiSsiVas]
7. i\^u;^;6/^£v9w] Edit. in Text. if.f^v- C. Par. A.' Vat. n, inarg Vat. ». Hoc Mon. C.A. Vat. Vind. A. Muns. Sed
^ov/jtsv«v. Quod est in m. Ed. l-.lju;^ufi%vov quo referendum sit, non dixeris. Quocirca Vat. in m. habet ut Ed. Fortasse scripsit
habent Codd. Marc. B.C. (hic ex corr.) ciAX' « verius videtur. Plotini^s 5d9£jV)iff iv a. vel Woi^uir.s a.
Moii. C. Jled. A.B. Par. A. Vat. Vind. ib. Codd. Mon. A. Vat.
ava;^;w^,j3-af] ili. 2e, 'a — iv ijufjLu.Ti\ Codd. Leid.
A. In Codd. Ciz. Leid. Darm. Jlarc. A. (in m. ut Ed.) Vind. A. ava;t;iu^(Va,-. Blarc. A. Mon. C. Vind. A. hKC omit-
C. (a ]»r. m.) est lf.c^v;^u/.iivov. Unus Mon. 13. aXAa KiLi\ Abest K.a.'i a Codd., prae- tuiit.
A. cuin Ed. IfA^v^ovfiivovj quod si serva- ter Darm. Marc. C. Par. A., omnibus ;

tur. Hoec utique Platonis verba stellis nos de- est, ne id ipsum forte simus, quod compositum
vincire vidcntur, animas videlicet ab illis accipi- est, corpus videhcet animatum in quo natura :

entes, itcm nos huc labentes necessitati subjicere. corporis magis prsevalet, vestigium quoddam
Ab cisdem (|U()que mores habere dicit, atque se- aiiim» nacta, adeo, ut vita ipsa communis, cor-
cundum mores etiani actiones ct passiones a pas- poris sit jOTtissimuni qua>cunque enim hujus
:

sivo q\i(Klam habitu procedentes. Quare perqui- sunt, corporea sunt. Ad alteram vero animani,
rendum est, (|uidnam nos pneterea simus. Forte qu<x cxtrinsccus ^xtat, ascensus pertinet ad sub-
vero reh([uum est, quod ipsi re vera sumus: qui- hniia, ad pulchrum scihcet atque divinum, qui-
bus et natura dedit, ut passionibus dominari pos- bus nilii! alicubi dominatur imo vero animus :

semus. Etenim prac^ter id, quod ob ipsam natu-
rani corporis his malis circumventi suuius, Deus
virtuteni larjritus est a scrvitute penitus iiberam.
Non enini virtute nobis opus
statu positis, sed quando absente virtute discri-
men in mahs imminet. Quam ob rem fugere hinc
oportet, nosque ipsos ab his qua; in generatione
adjuncta nobis sunt, scgregarc danda([ue opcra
pro viribus utitur, quo id ipsum evadat, atque
secimdimi hoc ipsum vivit, quando in se ipsum
se recipit. Quicunque vero anima.» sic institutae
est in tuto quodam fit expers, jani vivit in fato. In hoc autem vita»
liabitu stellas homini non solum significant, ve-
rum etiam ipse fit tanquam pars universi, totique
cujus ipse pars est, non injuria servit. Quilibet
: enim est geniinus partini quidem anibo iu se
:
 254 PLOTINI ENNEAD. II.

l A2
TravTog "^v^Tjy 7] fXT] ev (jcofJbariy eKkafjLTrovaa he t^^vrj ry ev crw/jiaTi.

Kai 7]X.iog 8ij Kal ra aXXa birra ovtco' KOi Ty fjuev erepa "^v^tj ttj

Kadapa^ ovhev (fiavkov SiSoaiv' a 8e ylyveTai elg to irav irap av-

TfoVy Kaff b /jiepog eial tov TravTO^, croiixa^ KOi e^j/v^co/jie^vov to aco/j^a

Sfjiepo^y /JiepT] hihcooTi Trpoaipecrecog tov acTTpov, kcu '^v^rjg ttj^ bvTco<;

avTOV Trpog to apiCTTOV /3X.e7rova-rj^. YlapaKokovOel S" avTco to, aSXa' F

fjboXKov 8e ovK avTM, aXXa TOi? irepl avTov' olov e/c irvpo^ depfxoT7]To^
ei9 To okov lovcryg, Kol et tl Trapa yjrv^yg Tyg aAA?;^, elg ^v^tjv ak-
k7]v CTvyyevr] ovaaV Ta he hvax^pVy ^t-^ '^W /^(^('i^, fjuejXiyixevT] yap
loovv Srjy 7] TovSe tov TravTog (f>vai^' Kal eiTi<; ttjv y^v^i]v t7]v ^wot-
aT7]v avTOv ^copiaeie, to koijrov ov fxeya. 0eo? fCev ovv, eKeivTjq
avvapidfxovfxev7]<;' Ta TradrjG
to 8e koiirov haifxcav^ (f)7]aij fxeyag, kcu
ra ev avTco haifxovta.
Ei S ovTCOy Taq a7]fxaaia<; koI vvv SoTeov. Tag 8e TroiTjaei^ ov 143
iSTravTCO^, ovSe to2<; bkoi<; avTwv, akXa kclI baa tov TravTog Tradr], kcu
baov To koiTTOv avTCov. Kat '^v^y J^^^y f^^^^ Trplv ekdelv elg yeveaiVj
i. h /ir! t»] Codd. Darm. Miirc. B. Par. habent cura marg. Ed. Codd. Dami.
A. u fcri iv. Marc B.C. Med. A. Par. A. et marg. 10. Cod. Ciz. omittit Trir.
TriV ^o/^iffTriv]

ib. ix>.ecfirovira] Codd. Dann. 3Iarc. C. Vat. 1 1. Cod. Leid. omittit ovr.
fciv fluv]
IXXd/A^^ourx, Vat. iKafit.Toutret. 5. ftifr,\ Codd. Jlarc. B.C. Mon. A. 12. avva^Sftovfiims'] Cod. Med. B. ffvra-
2. ^'Xjof Sff] Cod. Ciz. 5(7, Vat. Si, in Jled. B. ^'at. ni^u. Sed Vat. in m. ut ^l^fiOVftlVOIS,
m. Sn. Ed. Imi>editissimus autem hic locus. 13. iatficoiia\ Cod. Vat. iaifiovitx, in m.
ib.Tx aXXa] Codd. Marc. A.B.C. Quare manum abstinemus a ])lerisque. eatftjovia.

Mon. C. TaXXa. ib. oyTut\ Ita, pro cWflj, (_'(Mld. Darm. Abest xaJ a Codd. Leid.
15. axx<i xai]
ib. iT^fa •>^f;(;3 Cod. Marc. A. 4"'X'- Marc. A.B.C. Mon. C. Vat. Vind. A. A.C. Mon. C.A. Bled. B. Vat.
."\Iarc.
Iii vcrsione Ficiju scriptiun erat : " Et 7. fca\Xoii Ji] Codd. Marc. A.B.C. Vat. Vind. A. Sed Vat. eam vocem habet in
altera quidem anima;" etiam in edit. 3'. Pro seq. oiuru Cod. Par. A. habet marg. et Fic. expressit.
princ. aVTo. 16. Xoifl-ov] Cod. Vat. XtiTov.
3. ?/?»»•;.] Ita Codd. Marc. A.B.C. ib. vi(i ul/Tof] Codd. Leid. et Vind. A. ib. «ai -^v^ci] Codd. Marc. A.B.C.
Med. A.B. Vind. A. Reliiiui cum Ed. m^i avTO. 3Ion. C. 'Iv;^^, Edit. hal)ebat •^'V^^ii.

ithcaffl. S. xat i'1 Ti] Ita cum marg. £d. habent ib. ixSi.-v] Cod. Med. B. S.sxSir».

4. ii^v^^aifjtivoi/^l Ita, pro iff^vxaifcivov Codd., praetcr Vind. A., omnes pro xai

comprchendens, partim vero ipse quod est ex- ma in aliam profluit ejus cognatam. Molesta
istens. Totiis quoque mundus partim quidem vero sive difficilia atque aversa jiropter mistio-
compositum (luidtiam cst ex corporc simiil atque nem quandam in mundo nascuntur mixta enim :

anima quadam corpori mancipata, partim vero est hujus mundl natura ac si quis separabilem
:

ipsa totius anima, qua^ non incst cor{TOn, imjiri- cjus animam quodammodo sejungat ab eo, resi-
mit autem vestigia quiedam in eam, qua; jacet in tluum videbit non csse magnum. Mundus enim
corpore? Sol quin etiani atque ca;tera similitcr ita demum Deus est, si modo illa separabilis ani-
duplicia sunt. Et alteri quidem animjB, quae ma in ejus substantia numeretur. Reliquuni
pura est, pravi aut vilis nihil afFerunt: qua? vero namque est djemon, quem Plato magnum dae-
abillis fiunt pcr universum, quatenus partes sunt monem appellavit : afl^ectus quoque in eo daemo-
tum quia corpus, tum quia
universi, videlicet nici siuit.
animatum corpus sunt, tanquam partes qua?dam
prodeunt: intcrim electione stellae veraque ipsius X. SteU/B non faciunt 7iisi corporea, anima vero per se
anima ad quod optimum est, spectante. Con-
id, venit infatum alque fortunam.
sequuntur autem ad lioc ipsum c«tera: imo vero Quod si res ita se habet, nunc quoque conce-
non tam ad iioc ipsum, quam ad illa, quae sunt denda significatio est. Effectiones autem neque
circa ipsum, quemadniodum ex igne fiunt multa omnino, neque totis ipsorum concedenda; viden-
calore passim inde difluso et siquid ab alia ani- : tur: sed et quatenus totius passiones sunt, et
 LIBER TERTIUS. 255

Soreov rjKecv ri cfiepovar) Trap avT7]<; ov yap av eAaot ei? crwyu.a, /x'^

/xeya ti 7ra6i]TtK0v e^ovo-a. AoTeov Se Kol Tf;^a9 elcnova-Tj, to kot

avTTjv T7]v (popav ela-tevat. AoTeov 8e koI avTTjv t7]v (fiopav Tvotel-

Wadat, avvepyovaav Kal aTroirX.Tjpovaav irap avTTJg, a Set Tekelv to

irav' eKaaTOv twv ev avTy Ta^tv /JbepSiv X.a0ovTog. 5

Xp^ 8e KCLKelvo evdv/JtelaOat, &>? to arrr eKetvo)v tov, ov TOtovTOV

eaTtv elg tov? X.a/36vTag, olov irap eKetvcov ep^eTat. Olov et TTvp,

afjtvhpov TOVTo, Kctl 7) cfnktaKT] Stadeatg aa0ev7]g yevofxevT] ev tco ka-

/SovTty ov jxaka Kak^^v t7]v (ptk7]atv elpyaaaTO' Kal Ovjj.og 87] ovk ev
C/jteTpco TV^ovTog o)? av8pel.ov yeveadat, 7] ciKpo^okiav y advfjjtav elp- 10

yciaaTO. Kat to Tt/jt7Jg ev epcoTt hv, kcu irept to Kakov e^ov, tcov
80KOVVTCOV Kakcov ecpeatv etpyaaaTO' Kal vov aTToppota, iravovpytav'
Kal yap 77 iravovpyta eOeket vovg elvat, Tv^etv ov ecfiteTat ov 8vvajxe-
vo?. TtyveTat ovv KaKct eKaaTa tovtcov ev r)fjt7.v, e/cet ov tovtcov bv-
TCiiV' eTret kcu to, ekdovTa, KatTOt ovk eKelva ovTa, ov fjtevet ovSe^S
BTavTa ola r]kde, a(X)fJtaat fjttyvvfJteva, Kal vky, koI akk^jkotg.

I. Ti ^E^flvVw] Cum Ed. nonnisi marg. Par. A., onines hanc emendationem Cod. Vat. in m.
et 13. vovs i^vai\ vovv,

Vat. tS <p., sed Darm. Marc. B.C. Mon. plane necessariam exhibent pro Xk/Sovtjj, vovs.

C. Med. A.B. Par. A. n f:ooicrri. Hoc quod est in Ed. Umis Ciz. iiabet Xa/aav- ib. ov ^vvaficivo;'] Cod. Vind. A. ficvi 5uva'-

recepi, reliqui n ^ipiv^ti?. Tu cf. supra Taf. /iiivo;.

I. 9. p. 85. A, i^iXivfflTeci yet^ 'i^ovirx ti. 8. h <piXiaKVi\ Pro

« in Codd. Leid. 14. oiiv KaKa\ Cod. Vat. in ovv.
aii, m.
ib. cra^'auT^;] Cod. Marc. B. fraj' ay- Marc. A.B. (a m.) C. Mon. A.C.
pr. Cod. Leid. xakci.
Tflf. Edit. habebat ^af' avrT};. Sled. A. (ex corr.) B. Vind. A. est ti. ib. 'ixaiTTx TovTc.iv\ CoAA. Marc. A.B.

ib. ixSjj] Codd. Ciz. Leid. Slarc. A. Non male. In Ed. oj)erarum errore scrip- Blon. C. oraittuut tovtcv.
Mon. C. A. Vat. s;i9>i. Sed Vat. in m. ci. tum est (pviXiaKTi. ib. 'iKii\ Cod. Vat. 'iKiiva.

3. ^opav ^Toiuff^ixi] Cod. Leid. ip%^ocv ib. Cod. Med. B. lyivofcivtj.

yivo/4iv>i\ ib. oii TovToav] Omnes Codd., ut marg.
vetiiir^cci. 9. Svfio; Cod. Marc. A. Oi.
OTi] Ed., oLi TovTuv, nisi quod oii in Cod. Vat.
4. cvvi^yoviTa.v^ Cod. Vat. 'm^yoviTctv, in 1 1. iv £^cjTi\ Abest 'iv a Cod. Ciz. Fi- tantum in marg. legitur, in contextu ne-
m. ut Ed. ciniun dixeris aliter lej^sse hunc locum, que ii neqne oii. Edit. habebat ej tovtuv.
ib. 9rct^ ctvTrii\ Cod. Marc. B. •yra^ av- sed in libris nil vestigii. 16. irciifcaai] Codd. Ciz. Marc. A. Mon.
tSs ut Fic. 12, KaXiv\ Omissa hajc vox in Cod. C.A. Vat. Vind. A. adifcaTi.
5. ra^iv] Cod. l\Ion. A. Toct^icuv. Vat. in m. add. ib. 'v\ri\ Cod. Vat. in marg. uXwi.
ii). Xa^'ovToi\ Codd., prajter Mon. A.

quatenus rcliquum est ijisoruin. Admittendum qua; suscijjiunt, quale a superis proficiscitur.
rursus, animam etiam antequam in gcnerationem Veluti si ignis in nobis a caslesti longe degener-
perveniat labi, ferentem aliquid ex se ipsa, nequc ans, et affectio propcnsa ad diligendum apud nos
enim dcveniret in corpus, nisi passivum aliquid, debilior facta amorem non honestum
jieperit :

ct id quidem ingens, liaberet. Admittentlum, sic animositas ubi forte pra3tcr modum accidit ad
fortunas ingredienti corpus accidere, hoc ipsum fortitudinem necessarium, excandescentiam et fu-
vidclicet, quod sccundum univcrsi cursum ingrc- rorem jirocreat vel scgnitiem. Sic honoris veri
ditur. Admltlcndum postrcmo, mundl cursum honest;itisque studium apj)ctitum corum affi?rt,
sic efficcre, ut conducat simul in opere, et im- quaj pulchra et honesta vidcntur. Sic mentis
plcat cx se ipso, (|u;e ab universo sunt jx-ragen- defluxus ffisnit astutiam astutia enim mentem
:

da: c|uijj)ie cum qu;c in i])so univcrsi sunt cursu, wmulatur, quod vuu assequi non jx)tentcm.
partium ordincm sortiantur. Hasc itaquc .singula cum apud superos mala non
sint, apud nos mala contingunt. Quse enim indc
XI. Qua hic contingunt rnala, non imttuntur e calo provcniunt, ncque eadem sunt atque illa, ncquc
mala. ctiam j)crmancnt qualia provencrunt, corj)oiibus
Ncquc vcro latcrc nos debct, quod a caDlesti- videUcet mixta materiseque et invicem.
bus provenit, non taie j)rorsus cvadcre in his,
 256 PLOTINI ENNEAD. II.

143
K.al Bt) Kol ra lovra el^ ev avfxiriTrrei' koX Ko/JbL^erat eKacrrov rwv
ytyvofJbevcov rt e/c rovrov rov Kpafiaro^' ware^ b ecrri Kat irolov rt
yeveadat. Ov yap rov 'fmrov irotel, aXXa rw tTrrro) StScoatv' 6 yap
tTnrog e^ tTTTrov, Kal e^ avdpcoTTOv avdpwTTO^' crvvepyoq 8e rjXto? rrj

STrkdaet. 'O Se, e/c rov koyov rov avdpuirrov yiyverat' aXX e/QAai/reE
TTore 7j (jO(pe\.i](Te ro e^co' 6/xotco? yap rco irarpt' aXXa Trpog ro /3eA-

rtov TroXXaKtg' eart 8e ore Trpog ro ^eipov avveTreaev, aXK ovk e/c-

^i/3d^et rov vTroKet/jtevoV ore 8e koI tj vXij Kparel, ov^ 97 (pvat^, wr

/j,7) rekeov yeveaOat, rjrrcofjtevov rov eiSovg.
10 Aei rotvvv ro evrevdev, eTretSy ra fjtev rrapa rijg (popdg ytverat, f
rd 8e ov, BtaXa^etv Kal 8taKplvat Kat etiretv, rrodev eKaara oXco^.
'Ap^rj 8e, 7]8e' ^v^rjg 87) ro irdv ro8e 8totKOvarj^ Kara Xoyov, ota 8rj

Kal e<p' y ev avrco dp^Tj, acf) rjg eKaara ra rov ^coov

eKdarov ^coov,

/Jteprj Kal rrXarrerat, kcu irpog ro bXov avvreraKrat, ov /Jteprj eartv'

15 ev /lev Tft) dXco earl rd iravra, ev 8e rotg /Jtepeat roaovrov /lovov,

daov eartv eKaarov. Ta 8e e^oodev irpoatovra, ra /Jtev kcu evavrta

rr/ (^ovXr/aet r7]<; (pvaeco^, ra 8e Kal Trpoacpopa' r(o 8e bXco Travra dreG
/Jtepr/ ovra avrov , ra iravra avvreraKrat, (pvatv /jtev Xa^ovra i/v

2. To7ov Ti] Cum Ed. solus Leid. : Tot. g. reZ iHcti;] Se(|uuntur liic in omni. 1 2. •ivx'is y»] Codd. Ciz. et Vat. Si.
uv rt : reliqui cum marg. Ed. -roiov r/, lius Codd., ijua! p. i.jg. sq. omissa fuerant. ib. 01(1» Sn] Oranes, prajter Mon. A.C.,
quod lej^it etiam Fic. Alale. Vide supra ad 1. 1. cura marg. Ed. habent ola. SiJ.
3. Tcf 'loTTifi] Omnes, prater Leid. et 10. ri /iit] Codd. Dann. Jled. A. 13. Tuii ^uov] In Vat. oraissom Taii, in
Par. A., liaheiit rw iV^ai ri. Sed Vat. iii Par. A. Kai TOL fiiv. Sed in JVIed. A. »ai m. add.
ui. haliet olielum. punctis notatum est. Codd. Marc. C. 14. ov /j.'i^yi] Cod. Ciz. tfti /«i^otif.
4. xtifci^es] Ita, praeter Ciz., onmes Med. li. \'at. habent ra ^iv xai. 15. iiTTi Ta TaiTa] Codd. Marc A.B.
cum Ficino. Ed. habet ar^^uvei. 11. Ta 5i oii] Cod. Marc. B. t* }' ov. C. tlTTI T. T.
5. i/3Xit\^i] Cod. Vat. f(3Xi\^i, in m. ut ib. oA^;] Cixld. Uann. -Marc. B. (a ib. TeffovTcv] Cod. Marc. A. toitovto.

Ed. sec.m.) Med. B. (a pr. in.) Vat. (in Post /l'ovov Cod. ^''ind. A. interrumpitur,
7. 5i SVi] Codd. Marc. A.B.C. Vat. 5'
marg.) habent ut marg. Ed. oitu;. et coutinuatuj- p. 144. D.

XII. Res generantur praripne a seminalibus naturte efFectus non jiroveniat absolutus, quando vide-
rationibus ; ccelestis injluxus materiam disponit. licet a materia species sujieratur.
Praeterea, quae indc vciiiiint, in ununi congre-
diuntur, atque ex hac conmiistione quodlibet gc- XIII. De communi mundi vita et actinne : Item, qutB
nitum contrahit aliquid unde et quod est, ex- :
iHvunt propria vita, actiones proprias habent.

istit, et tale quiddani evadit. Non enim equum Oj5ortet deinceps, quando alia quidem a motu
facit caelestis influxus, sed dat equo nonnihii : mundano fiunt, aiia vero nequaquam, distinguere
nani et equus ex equo, et homo ex homine gene- jam et dijudicare atque explicare, unde omnino
ratur Sol autem ad lianc forniationem ut adju-
: re vera sint quielibet. Princijjium igitur erit
tor accedit. Homo vero fit ex seminaria hominis ejusmodi. Anima totum id ratione gubernat,
ratione ita tamen, ut, quod externum est, vel
: quemadmodum in quolibet animal ipsum vit£e
impediat vel conducat. Provenit enim simiUter ])rincij)ium a quo singula viventis membra for-
filius parenti congruens sed et saepe in mehus, : mantur, ad totum, cujus partes sunt, ordinan-
et
etnonnunquam accidit in deterius, nunquam ta- tur: in totoquidem sunt omnia: in partibus au-
men abducitur ab ijiso subjecto. Nonnunquam tem duntaxat, quantum est unuraquodque. Quae
materia prasvalet potius, quaui natura, adeo ut vero accedunt extrinsecus, partim quidem natu-
 LIBER TERTIUS. 257

6;^et, Kol av/xirkTjpovvTa rrj oiKeia bfxw^ op^'^, tt/jo? rov okov tov
r
44 Traj^TOf ^lov. Ta fjuev ovv ayjrvxci' tcov kv avTco iravTri bpyava, Kal
olov (hdovfxeva €^co, eh to iroietv. Ta Se e/XT//-f;^a, Ta /xev to Kcvel-

(rdat aoplaTcog e^ei fo)? vcp" ap/xaacv 'tTriroL, irplv rov ijvto^ov acfiopi-

crat avTOtg tov hpo/Jtov, are Sy TrkrjjTJ AoytKov 8e ^coovs

vefjbo/jieva.

cpvatg e^et irap eavTrjg tov r]vto)(^ov' Kal eirtaTy/xova fjbev e^ovaa,
B/car' Wv cpepeTat, fjtr] be ft)? eri^^^e TrokkaKtg. '
Aficf>co 8e eiaco tov
TravTO^, Kctt avvTekovvTa Trpog to bkov' Kat Ta fxev fjtet^co avTcov Kat
ev irketovt Tjj a^ta irokka jrotet Kal fjteyaka, Ka\ Trpog t7)v tov bkov
^corjv avvTekel, Ta^tv 7rot7]TtK7]v fxakkov r) 7j-a0r]TtKr]v kxovra' Ta de^o
TTciaxovTa, BtaTeket fitKpav bvvafjttv irpo^ to irotetv e^ovTa' ra 8e
fjteTa^v TovTcov, Traa^ovTa fjtev irap akkcov, TTOtovvTa 8e irokka Kat
Cev TTokkol?, ap)(r]v rrap avTcov etg 7rpa^et<; Kal Trotrjaetg e)(ovTa. Kat
ytyveTat to Tvav ^cor] TravTeknjq, tcov fjtev aptaTCov evepyovvTCov Ta
aptaTa, Kaff baov to aptaTOV ev eKaaTCo' 6 8r] Kat tco yyefjbovovvTC^s
avvTaKTeov, coairep aTpaTicoTa<; aTpaTr]yco , dt 87] keyovTat Kal ene-
adat Atl, €7rt cf)vatv t7]v vo7]T7]v lefxevco. Ta Se rfTTOvt Ty cpvaet
Ke^pr]fxe'va 8evTepa rov Travro^, ola koi ra ev rjfjtlv "^v^tj^; 8evTepa'
Dra 8' akka, avakoyov rotg ev rjfjblv fxepeatv' ovSe yap €(f>
rffiucov irav-
ra taa. Tjcoa fjtev ovv Travra Kara koyov rov rov iravrog bkov, ra 20

1. ofius of/wvi] Edit. o^/^v ofibi; sed om- ib. to xivsjVOai] Cod. Ciz. omittit to, in ^ETa|u todtwv, quod recepi. Ed. habebat
nes, prwter Cod. Leid., habent o/iMs o^f^^f Cod. Vat. legitnr tm jcivuaSau t^.
TotJro. Proxime scripsi auraiv cum Fic.
quod recepimus. 5. S^ T^ny^'] Cod. Mare. A. S>i rrXfiyn. pro ccvt&/v.

2. Tiwv] Cod. Vat. Tui, in m. t»v. 7. uireci] Codd. Ciz. Leid. fllarc. A. 15. xcti toj] Cod. Darm. xai tiSv.

ib. sv aiiri:] Edit. haliet air^, sed Codd. Mon. C. Vat. iVtn. 18. Ta iv V'~»] f'"d. Vat. omittit tiI.

omnes, exceptis Leid. et Med. B., cuni 10. tb ii jra.irx 'xoiuv tx"Ta'] Desunt 19. toT; Iv h/^Tv] Codd. Darm. ]\Iarc. B.
marg. Ed. habent iv arWf. hsec in Codd. Leid. Marc. A. Mon. A.C. (a sec. m.) Par. A. tois ip' hf.tTv.

3. i^^jovfiiva] Codd. Darm. Med. A. 12. fHTcclu tovthjv] Codd. Ciz. Dami. 20. tov tov ^avTo,-] Cod. Vat. omittit
Par. A. i%iaiovf/.iva. Marc. A.B.C. Med. B. Par. A. A'at. tov, sed in m. additum est.

adversantur, partim vero consenta-

rali apj)etitui praestantiora, multa mao;naquc faciunt, ad ipsam-
nea sunt tamen toti cuncta tanquam ipsius
: ipsi que totius vitam undique conferunt, ordinem
membra undique concinunt, naturam quidem agendi potius, quam patiendi sortita: multa vero
nacta, tpiam possident, slmulque inqilentia im- in patiendo versantur exiguam vim liabentia ad
pctu proprio totam universi vitam. Quae igitvir agendum. Ilorum vero media patiuntur quidem
inanimata sunl in mundo, omnino aliorum sunt ab aliis, agunt autem frequentcr in alia, utpote
instrumenta, et quasi ab extrinseco impelluntur cjuas agendi et faciendi ])rinci})ium babent in se
ad actionem. QuiB vero animata sunt, si ratione i]")sis. Quam ob rem totus mundus vita fit uni-
carent, motum indeterminatum liabent qucm- : versa atque perfecta, dum, quae optima sunt,
admodum cfiui tralientcs currum, jiriusquam au- agunt et optima, quatenus est in quolibet opti-
riga pra'scribat cis cursum, (|ui])pe cum cpiasi mum. Quod quidem ipsi' totius duci quasi col-
flagcllo cjuodam agaiUur. Rationalis autem ani- lega est adhibendum, ceu connnilitones exercitus
mantis natura ex se ij)sa aurigam habet (juod : duci, qui a Platone dicuntur sequi Jovcm in
si hunc jicritum habeat, jilurimum fertur in rec- naturam intelligibilem incedentem. At vero, (juae
tum, neque, ut fieri solet, casu vagatur. Utra- in inferiori naturffi gradu sunt constituta, secun-
3ue vero sunt intra mundum, ad totumque con- dum universi locum obtinent, taliaque ferme
ucunt: et qua' inter ha;c majora sunt graduque sunt, quales in nobis secundffi sunt aninia' vires
VOL. I. L 1
 258 PLOTINI ENNEAD. II.

si44
re ev ovpavM iravTa^ koI ra aXXa ocra el^ ro hkov fieiJbeptaTat' Kat
ovhev Twv fxepcoVy ovS" et /Aeya, hvvajxtv e^et tov e^aXXayrjv epya-
aaadat tcov \.oycov, ov8e tcov KaTa Tovg koyov^ yevo/jbevcov. AXXotca-
crtv 8e eir a/LtcpoTepa ^elpovo^ re koX /3e\.Ttovog epyaaacrOat, aX)C
5ovK eKCTTTJcrat ye TTJg otKeta? (f)vcrecog, SvvaTat. ^etpov 8e epya^eTaty^
T) KaTa aajbta aadevetav 8t8ov, 7] ttj '^vxV '^V
(^v/jtTraOet kcu Trap av-
Tov 8o6etay eh ro KaTco KaTa avfx^e^r/Kog, (p>avk6T7]T09 avrtov ytyvo-
fjbevov, 7] acofLaTO<; KaKciog avvTedevTog , efjL7ro8iov ttjv elg avTO evep-
yetav 8t avTO Trotrjaat' otov ov^ ovTcog apfiboadeta7]<; kvpa<;, <w? 8ega-
^oadat To ctKpt^eg dpfxovta^ elg to fiovatKovg diroTeketv Tovg (pOoyyov^.
Tlepl 8e TTevtag, kcu rrkovTOV^, kcu 8o^a^y Kctl dpxctg, ttco^ ; y elF
fjtev Trapa iraTepcov ot irkovTot, eaTjfiTjvav tov vrkovatov' wairep Kal
evyevT) tov e/c TOtovToov, 8ta to yevog to evSo^ov e^ovTa, e^rjkcoaav
fxovov. Ei 8' e^ dv8paya9tag, et acofjta avvepyov yeyevrjTat, avfi-
iS^akkotvTO dv ot T7]v acofxaTog laxw epyaaafjtevot' yovel^ fiev Trpco-
Tov' elTa et Ttg dpa tcov tottcov ea^e Ta ovpavta, Kal rf yrj. Et 8eG
avev acofjtaTO^ t) dpeTTj, avTy fxovjf 8oTeov to TrketaTov, Kal oaa 6ea

2. i^ttXXaynvl^yievuff^eci^ Codd. Ciz. 8. u; avro] SC. ro eai^a. Quare pro 14. II ffx'fia'] Codd. Ciz. Dami. 3Iarc.
Hlarc. A.B. ,Mon. A.C. Med. A.B. Vat. at-Tov recepi lectibnem Codiciiin, praeter A.B.C. Vat. ii' ffu/ta. Sed Vat. in m. i«,
Vind. A. ittt>.>.ctyr,> i^yairacff^aiy et ita or- Marc. B. Par. A., oiniiium. Ex omni- et ita Edit. Nos cum Fic. illud recepi-
dinavi. Edit. hahet i^yaaaff^ai £|. lius item, praeter Leid. et Darm., recepi- mus.
3. tZv Aoj^wv] Cod. Vind. a pr. m. t*!- mus 5/ pro sis post ivi^yuay. ib. ffv/iHakXoiiro] Codd. Ciz. Med. B.
oXaiv. 9. •xoir,ffai\ Cod. Vat. 'Totuffaiy in m. ffV/tlidXoivro.
6. Tjj rviiTahi} Codd. Ciz. Leid. IVIon. TOiKffai. 17. oVa 6ia] Codd. Ciz. Leid. Marc.
C. Vat. omittunt tj, sed Vat. habet in ib. a^ftoffiuffxs^ Ita, praeter Marc. C, A.C. Mon. A. Vat. offit xai 6ia, Codd.
marg. habent cuin marg. Ed. ; sed Ed. in con- Mon. C. Vat. (in marg.) Vind. A. offa
7. xatT-a (rww;S«iS»)x6f] Dist. miii. ante textu a^Taffiiiffn;. Ad niarg. IMon. C. xai 5:a. Cod. i\Iarc. B. offa Ha. Cod.
Kara positi et post ffv/i^, omissa est in Schegkius adnotavit : " Qnomodo inahim INIcd. B. omisit 5=a. Cum Ed. faciuiit
Codd. Alarc. A.B.C. se immisceat rebus a Deo bene creatis." Codd. Dami. JMed. A. Par. A. Ego iii
ih. yiyvo/jLivov} Codd. Ciz. Marc. A. 12. iffr.fir.vav] tffn^nvavTc cum Ed., Codd. ejusmodi Ioi'o manuni abstineo. 6sa si
Mon. A.C. Par. A. Vat. Vind. A. y,<,i. Darm. Marc. C. Mon. A.Vat. (iii inarg.) vemm est, referendimi ad \'irtutem ("Aji-
^svaw, Codd. Dann. Marc. B. yiyvifiuoy^ Vind. A. ; reliqui omnes iffr.ftr.nan. Quod Tviv) quip Dea habita auti(piitus.
et ita scripsi pro vulgato ysvg^svgv. recepi vel propter sequens ilriXoiffat.

caBtera quoque similiter perinde se habent atque a superiori tradita inferiori vel quando corpore :

jjartes in nobis ultima;: neque enini in nobis om- male composito imjocdimentum affertur ad actio-
nia a?qualia sunt. Viventia igitur omnia sunt, nem animaj jier corpus explendam, ceu si iyra
vel fiunt secundum totam
universi rationem, et non ita composita temj>erataque sit, ut queat
quas in ca.'lo sunt omnia, et qua;cunque per to- perfectam suscijicre harmoniam ad musicos to-
tum distribuuntur. Neque ]3ars ulla, etiam in- nos perficiendos.
gens, j)otentiam habet, vel ad rationes mundi
seminarias ex suo ordine deturbandas, vel ad res, XIV. Assi^nat causas rertim humanarum prccter stel-
quiE secundum ejusmodi rationes jjroficiscuntur las,ftiam ubi signijicentur a stellis. [Ed. pr. signifi-

e sua sjiecie, permutandas. Et quamvis rauta- cantur a steltis.1

tionem quandam, tum iu melius, tum in pejus, De jMupcrtate vero atque divitiis, et gloria, et
jjossit aflerre, non tamen a natura jiropria extru- imperio, quidnam dicendum .''
Forte si divitiae a
dere potest. Facit vero deterius, vel seciuidum parentibus provenerunt, caslestia divitem futu-
corpus debilitatem inferens, vel secundum ani- rum significarunt : quemadmodum et generosum
mani, quatenus videlicet ex accidenti quodam qui ex genere traiiit gloriam duntaxat declarave-
jjravitatis causa fit in anima illa compatiente, et runt. Ubi autem divitia; virtutis pra?stantia com-
 LIBER TERTIUS. 259

irapa tcov avve^aXXerOy 01 Se Sovreg, ei fxev ayadoly

afJbei,y^aiJbevo)v

145 e<9 aperTjv avaKreov Kal ovtm t7]v aLTcav. Et Se (f>avX.oi, ScKaico? 8e
SovTeg, T(o ev avTol<; /3e\.Tta-TM evepyrjaavTc tovto yeyovevac. Et Se
TTOVTjpo'; 6 TrXovTTjaa?, ttjv /jcev Trovrjpcav 7rpo7]yov/j,ev7jv, Kac tc to
acTCOv TTJg TTovypcag' 7rpocrX.7j7rTeov 8e Kal tov<; SovTag, crvvacTcov^s
waavTCog yevo/jcevov^. Et S' e/c irovcov olov e/c yeoopycag, e7n tov ye-
Bcopyov, avvepyov to Trepce^ov yeyev7]/j,evov. Et 8e Orjcravpov evpe,
av/Jb7re(Telv tc tcov e/c tov 7ravT09' el 8e aTj/jbacveTac, 7ravTco? yap
ccKoXovdec aXXTjXocg 7ravTa, 8to Kal 7ravTcog. Ef 8e a7re/3aXe tc^
7rXovTOV, 77 a(f)acpedecg , e^rc tov a(f)eXo/jbevov , KccKeZvov, €7rc rr/v ol- 10

Keiav apxv^' ^^ ^^ ^^ daXaTTr/, tcc av/jb7TeaovTa. To 8' evSo^ov, 7/

ScKacco? 7) ov. Et ovv 8cKacoo<;, Ta epya, kcu to 7rapa Tot<; Soga^ovac

C /3eXTcov' el S" ov ScKaccog, evrt t7]v tmv Tt/JccavTcov aScKcav. Kat ap-
^TJg 8e 7repc, 6 avTog Xoyog' r/ yap 7rpoa7]KOVTCog, 77 ov' Ka\ OaTepov
/Jbev, €70, TO /3e'XTtov tcov eXo/Jbevcov, 7] e7r avTOV 8ta7rpa^(x/xevov , ere'- 15

pcov avaTaaec, kclI oTrcoaovv aXXcog. Tiepc 8e ya/jccov, 7; 7rpoatpeat<;,

7] avvTV^ta, Kal av/Jb7rTcoatg e/c tcov bXcov. UacScov 8e yeveaecg ccko-

XovOoc TOVTOc;, kcu 7] 7re7rXaaTat Kara Xoyov e/jb7ro8taavTog ovSevog,

2. xirlay] Cod. Vind. A. a pr. m. i^t- Jled. A.B. Vat. In Cod. Mon. C. est 12. ^ixaius] Cod. Vat. Sjxa/ov, in m.
'
rriv, oixaius,
ib. e; 5s] Cod. Ciz. o/ ii. 10. a Codd. Marc. A.B.
aifai^ilus] 13, si S' cu] Cod. Mon, A. i V oi.
8. s« Toy ^avTos] roZ in Cod, Vat. Med. A. (ex m.) Vat.
corr. al) al. sed si', 15. iripiuv] Cod. Ciz. srs'flfiu, Vat. iri^a.
omissum, in m. additum est. Vat. in marg. habet H. Fortasse pro xi. Ficinus legit iTai^wv. Sed h. I. tamen
9. ccXXyiXots ^ravToi] Codd. IVIarc. A. xuvov scribendiun xiKuves, ut referatur ad ferri potest iri^uv propter praecedentia H
MoD. C. Vind. A. aXXiJKot; TO. ^Jravra, Verba Ss ti; as-s/SaAj.
£*' avTov iia^T^.
ib. Ei Sfi arril-iaXi] u 3' est in Codd. 11. i! U £.] Codd. Marc. A.B.C. Vat. 17. natiuv 5s] ii, quod aberat, addidi-
Ciz.Dann. Marc. A.B. Mon. A. Med. El O Iv. mus ex Codd. nostris omnibus.
A.B. Vat. Scripsi autem liriliaM pro ib. ri 5"] Cod. Ciz. ra V. Marc. B. ib. axoXou^et] Cod. Vind. A. axoXeu^os.
tTi^aXi et sensu flagitante et jubentibus 18. xal ^'] Cod. Leid. xai 11,
C<)dd. Ciz. Dami. Marc. A.B. Mon. A.

paratae sunt, corpus ad idem vires supjiedita-

si terea sunt similiter in ordine causarum, si qui
vit, qui vires corpori praebucrunt, ad
jjrofecto, divitias contulerunt. Proinde si laboribus, sicut
divitias confcrunt cumulandas. Parentes quidem in agriculturacontingit, bonorum cojjia jjrovenit,
primum, deinde si qua regio ca?lum liabet propi- in agricultorem causa referenda, ncc non in soli
tium accedit et salubris terras fertilitas.
: Sin fcrtilitatem ca?lique clemcntiam. At si thesau-
autem virtus absque beneficio corporis j:)ecunias rum rejierit, putandum est, aliquid ex universo
auxit, virtuti hac in re soli j)lurimum tribuen- ad id concurrisse neijue niirum est, si haec qui-
:

dum, et quotcuncjue divina quadam sorte ex his busdam significantur indiciis. Omnia enim om-
quae vicissim commutantur rependunturque, con- nino invicem consequuntur, ideoque possunt pas-
tigere. Ubi vero liomines dedere divitias, siqui- sim significari. Si quis jirojecerit divitias, ipsemet
dem boni sint, ad virtutem quoque similitcr lia- causa est si subripiantur, raptor causa est si
: :

rum causa referenda. Si vcro jiravi, sed tamen naufragio facta est jactura, multa, qua? conflu-
juste dederunt, existimandum est ex (juodam, unt, causam danini dederunt. Gloria vel juste
quod in cis afi,it ojilimo, id beneficii provenisse. habetur, vel injuste si juste, tum officiis, tum
:

At si malus sit, qui divitias congregavit, judi- existimantium squitate comparata est: siinjuste,
candum est, pra.'cipuani essc causam jiravitatem, ex honorantium injustitia j)rofici.scitur. Eadcm
et si qua fuit causa jjravitatis. Assumendi j)ra?- est de imperio ratio. Aut enim honestc posside-
L 1 2
 26o PLOTINI ENNEAD. II.

145
7) ^€7pov ea^e, yevo/Lievov hvBov KOoX.vfjiaTo<; TLvog tj irap avTTjv ttjvj)
Kvovaav, tj tov Trepte^ovTog ovtw SLaTedevTog, &>? d(TV/j./jieTpcog irpo^

TTJvSe T7]V KVTjCTLV ecr^T^/C-OTOf.

O Se HX.aTCov irpo Trj<; 7repL(popdg tov aTpaKTOV hov^ KXrjpov^, koI
STrpoaipeaeLq crvvepyov?, vaTepov 8i8cocrLV Tovg ev tco aTpaKTCo, &>?

iravTcog Ta alpedevTa crvvaTroTekovvTag' eTrel kcll 6 haijjbcjov avvepyo^iE

ei? TrkTjpcoaLV avTcav. KXX oi Kkripoi, Tiveg ; 7] tov iravTO^, e^ov-
Tog ovTCog, &>? TOTe el^ev, OTe eiayeaav elg to aco/aa yeveadai, kcu
To elaekdeiv ei? ToSe to acofxa, kcu TcovSe tcov yovecov, kcu ev
loroiOVTOig TOiroi^ yiyveadai, Kai bkcog «y? eiTro/jiev Ta e^co' iravTa 8e
o/Jbov yevo/ieva, Kai oiov avyKkcoaOevTa , 8ia r^? /jiidg tcov keyo/ievcov
M.oipcov 8e87]ko)TaL eiri re eKaaTcov, erri re tcov okcov. 'H 8e Aa^e-p
ai<;, Tovg Kk7]pov<;' Kai Ta av/LireaovTa Ta8e TravTco^ dvayKcuov ttjv
'
ATpoTTOv eirayeiv. Tcov 8e avOpcoircov ol /tev ylyvovTai tcov e/c tov
^Sokov KOi Tcov e^co coaTrep yor/TevdevTe^, kcll oklya tj ov8ev avTol' ol

8e KpaTovvTeg tovtcov koX v7repaLpovTe<; olov tt/ Kecpakrj irpo^ to avco

Kal eKTO<;, yfrv^TJg airoaco^ovaL to apLaTOv koX dp^aiov TT/g yfrv^LKTJ?
ovaLa,<;. Ov yap 87] vo/HLaTeov, tolovtov elvaL ^jrv^^jv, otov 0, tl dvG
4. 'O ii] Codd. Leid. Slon. A.C. Vat. 7r0t1i9tV, fiivra, siTipsi ex Cmld. Ciz. Darm. Mon.
(iii m. titEd.) \'ind. A. ii 5*. Q. KOLt T*)»^! TiJv] Cod. INIarc. C. A.C. I'ar.A. Vat. Vind.
ib. T{o rr,i] Cudd. Leid. et Vind. A. Ta<v3E Tuy. Edit. TiwvSl yoM. 1 2. Maioi»] Abest a Cod. Ciz.
if). £v Totouroii] Edit. iv ToitTotij scd 14. Ji iv^faJ»».»] Codd. Marc A.B.C.
5. ,T(cxi(i(riii] Ita Ficin. et Codd. i>rse- omnes libri rotoiiroti, qnod recepi. oti^ouvtuv,
ter Leid. Med. A.B. Vind. A., omnes. 10. ui ti^Tofitv TCL i\i>i] Desnnt ha'c in ib. Ik toZ oXou Ktt) Twv]
Cod. Ciz. etl/roZ
Ed. v^oat^iirit. Cod. Vind. A. In Cod. Ciz. scribitur oXou Kou Fortasse legendum ru Ik
rotj.

6. avvxvoTiXoZvrets] Cod. Ciz. iryvaTo- Toi; <|ar, in Codd. IVIarc. A. Mon. A.C. roZ eXou vel ro7i i« t, 0. vel ix rui rou
TiXoZvrat, desnnt verlia tu. 'i^u. oXcu.
7. ^\i^aiTt\i] Codd. Ciz. A.
fllarc. 11. ffvyK\urHiMra] Ita, pro cvyKXu' 18. Ou yu^ Svj] Cod. Ciz. St.

Mou. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A.

contra.
tiir, aiit Et alteruin quidem ex eoruin, quasdam electionesque simul adjuvantes in me-
qui elcgerunt, aM[uitatc causaiu liahel, vel ad (liiim adduxisset, deinccjis vires sortesve in ipso
cum jiertinet, (jui id aliorum coneursu aniico- eleeta fuerant con-
fiiso descrijisit, (juihiis, (juie
ruinque favore est coiisequuliis, vel quoniodo- suniantur qiiandoquidein et d.cmon ad cadem
:

cunque aliter id se habeat. JMatriiiioniuni jiro- inijileiida coniirinator aeccdit. Sortes vero quae-
creat vel electio, vel contini;entia, concursus(|ue nain sunt Forte per sortes significatiir disposi-
.''

ex omnihus. Generatio filiorum ha>c sequilur, tio universi, qualis tunc erat, (juando animas ag-
atque vel secundum seminariam rationem foetus, jjjressas sunt in^redi corj)us. Item significatur in
nulio inijiediente, forinatur, vel cvadit deterior hoc et ejusinoch cor|iiis ingredi, et sul) talihus
aiicjuo intus inijiedicnte, vel concijiicntis vitio, (juihu.sdain jiarentihus. ]'r<X'terea in tali qua-
vel continentis dispositione conceptui iiuic adver- dam regione nasci, qiiodvc suinmatim dicebam,
sante. concursio externorum cuncta vero simul facta,
:

et quasi convoluta jier iinam Parcarum, Clotlio

XV. Anima priusquam snbciit futitm, appetit curpus nominatam, tam in cunctis, quam in singulis de-
quidfatunu qiM fortuna. Anima proprium habet monstratur. Lacliesis autem sortes ipsas addu-
esse, quo ctiam in fato habct propriam actionem, et Postremo Atropos efficit neces-
cit in mediuni.
potest afato se solvere. .sario, ut concurrentia ha?c omnia peragantur.

Plato, cum ante mundanifusi circuitum sortes Intcr homines autem alii quidem ita fiunt, ul
 LIBER TERTIUS. 261

^^ e^(o6eu TrdBrf, ravTTjv (^vcnvta-x^eiv /jiovriv tmv iravTCov, oiKelav cf^vatv

oiiK exova-av. y Ta aXXa, aTe

'AAAa XP''!
'^okv TrpoTepov avTrjv,

apxv^ ^oyov exovaav, TroAAa? oiKeiag Svvajmetg Trpog evepyetag Tag

AKaTa (pvcriv ex^i'^' Ov yap 87] olov re ovcrtav ovcrav, /jnrj jxeTa tov
elvat Kal ope^et^ kclI Trpd^etg Kal to irpog to ev KeKTrjcrOat. To /jtev5

ovv crvvajiKpOTepov, e/c tov (Tvva/Jb(f)OTepov T-fjg (pvaeuig, Kat TotovSe,

Ka\ epya exet TotdSe. "i^vxv 8e, et Tt^ ;^(wp/^eTa.t, x^^P^o-Ta KCtl tSta
evepyet, Tct tov (TCojJbaTO? Trddrj ovk avTTJg Ttdefjtevr}' ctTe ijSrj opuxra,
cog To /Jtev akko, to oe akko,
B 'AAAa Tt TO /itKTOv, kclI tL to /Jtr], Kctl Tt TO x^P^-^^^ov, Kal dxo)-io

ptcTTOV, oTav ev to ^(oov, apxv^ eTepav vcTTe-

crcofJbaTt rj, kclI bkco? Tt

pov ka/3ovo-t ^7]T7}T€ov' ov ydp aTravTeg Trjv avTijv ho^av e(Txov irepl
TOVTOV. 'Nvv 8e eTt keycojiev, to ttco? KaTa koyov ^v^V^ htotKOvaVi
TO TTciv, etTTOtfjbev' TTOTepov yap eKacTTa olov eir evdetag irotovaa av-
OpcoTTov, elTa 'tTnrov, kcu 8v ical Orjpta ; irvp 8e Kat dkko ^coov, Kal 15

Cyrjv irpoTepov, exTa avjJbireaovTa TavTa t8ovaa, Kat (pdetpovTa ak-

krjka, 7] Kcu ccxfiekovvTa, tijv avjjbTrkoKrjv tvv e/c tovtcov l8ovaa /xovov'
Kcu Ta vaTepov avfjb^atvovTa avTy det yiyveadat ov8ev eTt avjjt^ak-

i. <ra5>[] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. 8. ovK ayTJjf] Cod. Leid. ovk a.vTri, est in Ed. et sensu caret, cum marg. Ed.
Mon. A.C. Med. A.B. iriiri, Vat. iii m. Edit. OVK aVTVis. libri nostri omnes.
iraSoi, iit Edit. Illud tameu recepi, item- ib. o^uirra} Cod. Vat. 'o^uto, in m. ut !(;. iiTa 'iT^rov] Cod. Vat. 'ittov.'a

que scripsi o, rt pro '^ti. Ed. lljid. mox omissum 71?», in m. add.
2. •jTaXii T^oTiooJ] Omnes Codd., ut etiam 12. Cod. Darm. £;tai'.
'iiT^^ov] 1 6. tiTa Tvu.TiffovTa TavTa] Ed. £iTO! TawTa
Fic. le^it, ToXit TooTt^ov, et ita locum ex- 13. xiyaifiiv^ Codd. Ciz. Darm. Marc. irvfiTiirevTa Tavra. Sed prius TayTa omit-
plevi. In edit. deerat toXv. C. Bled. A. (a pr. m.) xiyofuv. Fortasse tunt Codd. onuies pra-ter Darm. et Marc.
4. Oy yap Abest 3« a Cod. Ciz.
S/?] ordinandum To/f to pro to '^uis. C. Hic autem omittit postenus.
ib. Cod. Vat. ri, iu m. tov.
Totj sTvai] 14. siVo^ttEv] Edit. verum ita
iiToif/AVy avT^ aii'] Abest aiiTTJ in Codd.
18.

5. To ff^of] Al)est To a Codd. Marc. B. nonnisi Cod. Darm. Reliqui omnes u- Leid. Darm. IMarc. A.B.C. Mon. A.C.
(sed supra Un. add.) C. Mon. A. Med. n/iiv, sed Vat. in m. ut Ed. Par. A. Vat. A'ind. A. Sed Marc. B. et
A.B. il). oroTi^ov'] Ita, cum Ed., habent non- Vat. iu marg. habent additum. In Cod.
6. CVVafCipOTi^Ov] Cod. CiZ. BLfJL^OTi^OV. nisi Ciz. Leid. Darm. Marc. B Bled. A. Darm. aliest ait, Cod. Ciz. omittit proxi-
7. t^ya ix,^i\ Omissum est ix,ii in Cod. Par. A. Reliqui «t-joi. Sed Vat. in mum 'iTi. Ficinus legisse videtur avTots,
Vat. mari^. ^otj^ov. quod placet.
ib. St il Tj;] Cod. Vat. a\ '^ti;. ib. It* tiihias] Ita, pro iycraOs/aj, quod

quasi ab unlverso exturnisqiic fascinati, vel in juncto dependet, talequc evadit, et tales nancis-
paucis, vcl in nonnullis sint sui juris. Alii vero citur actiones. Anima vero siqua sejungitur, se-
dominantur extornis, attoUentesque ad sublimia juncta nimirum et propria jieragit, passionesque
caput, iiimirum id, quod optimum est in anima, corporis non esse suas existimat quijjpc cum jam :

antiquitatenKjue ipsius essentiaj servant. Non ahud quiddam se existere, aliud esse vivum cor-
cnim existimandum est, aniniam esse talem, ut pus animadvertat.
ipsa duntaxat, qualemcunque ab externis accc-
pcrit passionem, talem rc|)ortet naturam, ]ierinde XVI. JJlrum animn munrli, duin omnia seminalibus
ac si naturam jiroj^riam non jwssideat scd opor- : generat ratioidbus, interim imaginalione per s'ingula
tet ijisam quam alia, utpote quse
niulto jirius, distrahatur.
pnnci])ii habcat ralionem, multas mcrito vires Caeterum quldnam sit mistum, quidve non,
projirias ad naturalcs actioncs explcndas habere. quid iteni separabiic, ct (juid inseparabilc, quando
Fieri namque noii jiotcst, ut, cum essentia sit, sit in corpore, et omnino quid animal, qiuercn-

non possideat insujHM- una cum cssc ajipetitioncs dum cst nobis dcincejis exorthum altennn iaci-
et actiones, facultutcmquc ad bcnc vivcndum. cnlibus. Non cnim onincs idcTn hac de re scn-
Quod igitur conjunctum est, ex ipso natura; con- serunt. In pra-sentia igitur rej)etamus quod in
 262 PLOTINI ENNEAD. II.

146
kofMevT] Trpog ra etpe^TJg, aXM rj jxovov t^cocov yeveaetg rcov e^ a,p^7]g

irakiv iroiovaa, koI toI<; Tradeac toI<; 80 akkrjkcov avTa crvy^copovcra'

7f aiTcav keyovTeg Kal tcov ovtco yivo/xevcov, oti irap avTTJg yevofjbevaD
Ta e(f)e^7]g epya^eTac ; tj Kcii to To8e ToSe Trotrjcrat rj iradetv e^et

Skoyog ; ovk etKrj, ovhe KaT eTrtTv^tav ovhev ToovSe ytyvo/jtevcov, akk'
e^ avayKr]^ OVT009 ; dp' ovv toov koycov avTa TrotovvTCov ; 77 ovtcov
/jtev Tcov koycov, ov^ u>? TrotovvTcov 8e, dkk' 0)9 elSoTcov ;
/Jtdkkov Se

Trjg ylrvyrjg Trjg Tovg koyovg Tovg yevvr)TiKOV<; e^ovarj^, etSviag Ta e/cE
Tcov epycov avjjt/3atvovTa avTyg aTravTCov tmv yap avTcov crv/jt7rt7r- ;

lOTOVTCov Kal TrepteoTTrjKOTCov Ta avTa iravTcog TrpoarjKet aTroTeketcr-

6ac' 7rapaka/3ovaa y TrpoiSovaa 77 '^v^r], eTri TovTotg Tot ecpe^rjg

a Stj

Trepatvet kcu avvetpet. Uporjyov/ieva ovv koX eiraKokovdovvTa irav-

Tcog, KoX Trdktv eTTt TOVTOt<; Ta ecpe^yg Trpoyyov/Jteva, co? e/c tcov Trap-

ovTcov' odev ia(o<; de),

x^^P^ '^^ ecfie^rjg' oiov dvSpeg dkkot Trakat, F
15VVV 8' akkot, Tco /jteTa^v Kal del dvayKatcp tcov koycov etKOVTcov To2g
Tr/g vki]^ 7ra0r//iaat. ^vvopcoaa ovv aei akka, Ta 8 akka, Kat
irapaKokovdovaa To2g tcov avTrjg epycov TraOrj/iaac, tov 0tov tocovtov
3. ^u^' avT?j;] Cod. ]Marc. A. auToii. 5. TinSi yiy.] Codd. Ciz. Leid. Marc. quK est in Ed., scripsi ex Codd. Marc. A.
ib. ytyifcsiie] Cod. Ciz. et Vind. A. (hic A. Mon. C. Vat. Vind. A. Tom yiyv. C. Med. A.B. Vat.
a pr. m.) •yivif^iva. Placet. ib. tiKovTav] Codd. Marc. A.B. (a pr.

4. Kai To roS( Abest Kai et repeti-

TfiSi] 6. «j* flfv] Cod. Darm. ap yoZv. m.) Blon. C. Vat. Vind. A. lUiruv.
tum ToSi a Codd. Leid. Mare. A. Mon. C. 8. Xoyous Tovs} Toii; habet Ciz. noniiisi 16. Cod. Ciz. omittit haec, eo-
ovv aii]

Abest tantuniinotli) *al a C'<td. Viud. A. ab al. m. mmque ht. Vox aii abest a
loco exhiiiet
Omissum alteruni mnda toSj in Cndd. 9.aTavruv] Cod. Ciz. TavTciv. Codd. Marc. A. Mon. A.C. Vat. Vind.
Ciz. Mon. A. Vat. In Codd. Dann. et 12. TavTus'] Cimi marg. Ed. TavTa lia- I y To-w «'^T^,-] Cod. Vat. aiiToiSf in m,
.

marg. Vat. scriptum est ut in m. Ed. bent, nonnisi Dai-m. Marc. 15. Med. A. ut Ed. qiia; av-^s Iiabebat.
To toSe Ti ^a^iTvj jI t/ Toitioai 'i^ti Xoyos. ib. ovv Kai\ Cod. I\Iarc. B. yoZv Kai. ib. ^aS^^aiT*] Cod. Vind. A. ^aflii-
Eodem modo, nou oraisso xaJ, scribi-
sed 15. S" «XA.«.] Codd. Marc. A.B.C. Vat. /taffi.

tur in Codd. Mure. J$. (((ui leotionem con- 3f aXXoi. ib. ToiovTov] Codd. Marc. A. Mon. A.
textus expressi in margine haliet) Med. ib. a:'i] Ita pro forma poetica et lonica, (". rovTov.

A. Par. A.

superioribus quaerebamus : quemadmodum vide- dam sigillatim talia quaedam facere, et taHa pati .'

licet,anima jier seminariam rationem omnia gu- Atque ita ncquc tcmere, neque ex contingenti ho-
bernante, ordo rcrum jjrogrcdiatur. Nunquid rum aliquid accidit, sed ita necessario perve-
ergo singula quasi recta quadam successione nit. Quod .si ita est, num rationes ipsae ha?c
anima facit scilicet liominem, deinde equum, agunt Vel potius rationes non tanquam agentes
.''

aliudque animal, ferasque omnes ? Prius autem sunt, sed veluti cognoscentes Imo vero anima .'

ignem, atque terrain, deindc concurrcntia ha'C ejusmodi rationcs contmens gemtales, cognoscit,
omnia videns, inviccmque vcl interimentia, vei quaecunque ex omnibus operibus suis proficis-
adjuvantia, conqilicationem ex liis omnibus fac- cuntur Eisdem namque concidentibus atque
.''

tam, summatinKjuc accidcntia solum consjjicit. circunistantibus cosdem omnino effectus fieri con-
Quae vero deincejjs his sigillatim contingere con- sentaneum Qua; quidem coraprcliendens aut
est.
sueverunt, nequaquam animadvertit vel agit, sed praevidens anima, in his ilia etiam, quae sequun-
duntaxat animalia rursus priora regenerat, et tur, determinat atque connectit. Pra-cedentia
quae genita sunt, jiassionibus mutuo inter se in- igitur et sequentia prorsus animadvertit et curat,
ferendis subjecta rehnquit. dicemus, ani- An rursusque in illis etiam quie deinccps praceden-

mam effectuum ctiam ita provenientium causam tia, et quae sequcntia, quasi ex prascedentibus
esse, propterea quod, qu» ab ipsa gignuntur, contuetur : unde forsan dcteriora fiunt continue,
agunt, et quffi scquuntur.'' Num forte seminalis quae scquuniur : ceu homines alii quondam, nunc
aniraas ratio in se etiam continet hoc tale quid- autem alii, dum interea perjietua quadam dis-
 LIBER TERTIUS. 263

eyet ; KOt ovk dTrr/kkaKTac T7]<; eTU tco epyco (ppovTiSo^, T€}^o^ ejrt-

Gdetcra tco Trotrj/JtaTi' Kat otto)? e^et Kakco^ Kal etg det dira^ /xij^avT}-
aa/JtevT]' ota 8e Tt<; yeo)pyo<; cnretpa<; r; kclI ^VTevcrag del StopOovTat
ocra yet/jtcoveg e^Kaxjrav veTtot, 7] Kpv/xcov crvve^eta, 7/ t,aX.at dve/xcav ;

aAA' el TavTa aTOTra, eKetvo 8et Xeyetv, OTt t/Si/ eyvcocrTat, r/ Kals
1 47 KetTat ev toI<; koyotg Kal 7} cfidopa, Kal Ta diro KaKta<; epya. 'AAA'
et TOVTO, Kcit Td<; KaKta? Tovg koyovg Trotelv cf)7]cro/j,ev, KatTot ev Talg
Teyvat<; Kal Tolg X.oyotg avTCov, ovk evt d/jbapTta, ovSe irapa tt/v
Te^vTjv, 01)8' 7] (pdopa tov KaTa Te^vrjv. 'AAA' evTavda rt? epel, /jtrj

elvat /jtrjhev KaTa cfivcrtv //.?; 8e KaKOV tm bkco' akk' bfytcog to '^elpovio
BKal To l3eX.Ttov crvy^coprjcreTat. Tt ovv, et tco bXco Kal to ^etpov
crvvepyov, Kctl ov 8el iravTa Kaka elvat; eirel Kal Ta evavTta crvvTe-
kel, Kal ovK dvev tovtcov Kocr/Jto<;' Kal yap eTrl tcov Kaff eKacrTa ^cocov
ovTco' Kal Ta /jtev ^ekTtco dvayKa^et KaX irkaTTet koyog, bcra 8e /xr/

TOtavTa, 8vva/Jtet KetTat ev Tolg koyotg, evepyetci 8e ev To7g yevo/^te- 15

votg, ov8ev eTt 8eo/jtevr}g eKetvr/g irotelv, ov8e dvaKtvelv Tovg koyovg'
Crj^rj Trjg vkr/<; tco aetcr/xco twv e/c Trpor/yov/Jbevcov koycov KCti Ta Tvap
avTrj<; Trotovar/g Ta ^etpco, KpaTov/xevrjg 8' av ov^ev tjttov Trpog Ta

1. TM t^ycJ] Omnes, prseter Cod. Ciz. aii[jtuv ^aXiti. in m. «5. Est etiam ikuvus in Codd.
et Fic, ciim marjy. Ed. habent TaJ 'i^ycfi et 8. aii» svj] Cod. Vat. ouk tv/, in m. IVIarc. A.C.
ita scripsi Ed. Iri Ta>v 'i^yuv. 'ivi. ib. eubt a.voLXivi7v^ Codd. fllarc. A.B.
2. xxi 'itrus'] Abest xai a Cod. Leid. g. ovS ri
— ri^niv] Desunt haec in Cod. oW uyxxinTv.
3. oJal ('odd. omnes pra^ter Alon. C. Vat. flliror in nullo libro legi: ufiet^rtBo 17. tuvIk •yr^onyovfj^^iybiv] Ita cum Edit.
habent oiu. Edit. quod etiam est in m.
«ioj, ovh\ to xoLpa Ti^vnv. et Ficino. 8oIus Cod. Vat. in marg. In
Cod. Vat. 1 2. 5ravT«] Ed. TivTus. Sed Codd. Codd. Ciz. Leid. Marc. A. JMon. C.A.
ib. Kai ^uTtvja;] Codd. Ciz. Leid. omnes cum marg. Ed. ^ravT-a. V inA. A. est ai^Tuv T^or,yoviu.iyuv, in CoAA.
Marc. A. Mon. A.C. KSLra^vTHjffas. ib. ffuvTiKii] Cod. Ciz. owirTsKii, Darm. Marc. B.C. Par. A. Ik Tu>y •r^on-
4. Cod. Vat. iiiToij in m. ut Ed.
tffTiai] 14. o^vtoi] Codd. Dami. 3Iarc. B. Med. yov/jivojv, in Codd. Med. A.B. tm 1« ruv

ib. Vitiosum x^vfj.vuv, quod est

K^vfj.wv] A. Vind. A. o'vto);. orp. in Cod. A'at. tu vijv t^. Sed vox vijv in
in Ed., habent nonnisi Codd. Ciz. Leid. ib. avayKd^n] Cod. Leid. ayayKn. marg. obelo notata est. In Ed. operarum
Darm. Mon. A. 16. "oiofj^ivns ixiivn?] Codd. licid. Vat. errore, scriptum est T^onyof.tivoiv. scriben-
ib. ^akai avi/:caiv] Codd. Ciz. Marc. A. iiofjivois, ille etiam ixiivois, hic iKiivus, sed dura videttir tcov Ik tuv T^onyovfjivtiiy.
B. Mon. C. Med. A.B. Vat. Vind. A.

tantiae degenerationisque necessitate rationes pas- venire, etsi in artibus artiumque rationibus nul-
sionibus materiaB cedunt. An igitur contuetur lus est error, neque quicquam artis expers, ne-
alia semper ct alia, subsequiturque assidue sin- que rei artificiosa^ destructio. Respondebit ad
gulas suorum opcrum passiones, ac talem agit hasc aliquis, nihil universo nialum ac praeter na-
vitam ? Neque unquam ab instanti propter opus turam accidere, sed, quod videtur deterius, etiam
[singulorum opcrum suorum] cura tit hbera, ne- fore mclius concedendum. Quid ergo, si etiam
que imponit jirsescriptum operi suo finem, utpote quod dcterius est universo conducat, neque opor-
quic non semcl excogitaverit, qua ratione opifi- teat omnia esse pulchra Quandoquidem contra- .''

cium suum scmpcr recte progrcdiatur sed simi- : ria ctiam ad pcrficiendum conferunt universum,
hs sit agricultori, qui non solum serit ct plantat, neque absque his mundus csse potest siquidem :

sed assidue corrigit et instaurat quac hyemales et in singuUs viventibus natura se simihter ha-
imbres, vcl frigora, vel ventorum turbines devas- bet. Profecto quae mehora sunt, ratio ipsa ne-
tarunt Vcrum si hasc absurda sunt, fortc dicen-
.^ cessario addiicit ct format quae vcro minus :

dum erit, hac jam csse ])r;cscita, aut etiam in ra- bona, sccundum jiotentiam quandam jacciit in
tiouibus dcstinata, intcritus vidclicct ct offcctus rationibus sccunduni vcro actiuTi iii his, (juae
:

vitio proccdcntcs. At vero si res ita .sc habcat, gignuntur. Ilaijuc animic nihil jam opus cst
dicturi sumus, ct ratioiiibus ipsis etiam vitia pro- ultra facerc, rationesve suscitare quippc cum :
 364 PLOTINI ENNEAD. II.

147
0eX.TLOi' (oare ev ck iravTCov aXX(jo<; eKaTepwg ytyvofjbevcov, Kal akKcog
av ev Tot9 Xoyotg.
TIoTepa Se 01 dXXa Trcog KaTo,
koyot ovtol ol ev ^v^rj voy/bcaTa ;

Ta yap koyog ev vkr) iroLel, koa, to ttolovv (f>vai-

V07]fJbaTa iroLTjaeL ; 6
5K(og, ov voTja-ig, ovSe bpaaig, dkka SvvajbLL^ TpeTTTLKJ} TTJg vkijg, ovkb
elSvla, akka hpwaa /jlovov, olov tvttov Kal a^7J/j.a ev vSaTL, (oairep
KVKkog, dkkov evSovTO^ etg tovto Trjg (f)vaLKrjg Bvva/JLe^og , kcCl yevvrj-
TLKTJg keyo/JLev7]9 to TTOLelvy eL TOVTO 7roL7]aeL TO 7]yovfJievov TTJg ijrv-

XV^j '^^ T|0e(^e6z/ t7]v evvkov Kat yevv7]TLKi]v yjrv^yv. TpecfieL ovv
10 koyLaajbievT] avTT] ; akk eL koyLaa/ULevr] dva(popdv e^eL, TTOTepov etfE
dkko, 7] elg Ta ev avTrj ; dXX eig Ta ev avTrj, ovSev Sel koyLafJLWv.
Ov yap ovTog TpexjreL, akka to ev avTrj e^ov Tovg koyovg' tovto ydp
Kal 8vvaT(OTepov, kcu iroLelv ev ^v^t} Svva/xevov' KaT etdrj dpa TroLel.

Ae?, TOLVvv KCii avTrjv, Trapa vov e^ovaav SiSovaL' vov9 87], "^v^tJ
^sSlScoai Trj Tov TravTO^' "^v^r] 8e irap' avTrjg ?; /jieTa vovv, tt/ /xeT

1. oiirTi £»] Cum Ed. tantummodo Cod. tis revro. Proxime Fic. legit r^ivuv pro ib. «xV tU rk U uvryi] Omissa ha^c in
Marc. C. ivas. Reliqiii omnes cum marg. TPitpilV, Cod. Vat., in m. add. Pro ev ctvri^ Cod.
Kd. IV, atque ita scripsi. Cifiterum cf. 9. Tf£^(/ Cum marg. Ed. ha-
ttvrri] Par. A. habet ietvr^.
Annot. ad li.l. bent Tj!i;.£( nvrh Codd. Marc. A. (ubi 12. ovro; T^i\/.!i] Cod. Ciz. OVTUS. Codd.
3. ouroi oi] Cod. I^eid. omittit ei. prima vocis htera angulo notata
Tgir|;j Darm. et Med. A. ^^iy^tt. Male opinor
5. r^i^TTiKh] Ita notinisi Codd. IVIarc. est) B.C. .Mon. C. (ubi e\ corr. est fifi- Ficin. rursus r^i^si. Cietcnnn ego in hu-
C. Med. B. A. et ex Corr. Med. A.
I'ar. •^'ti) flled. A. et Vat. in niarg. In Cmi. jusinodi indolis locis niliil mutando pec-
etVat. Reliqui omnes TjdTgsTr*»»). 3Iale. Ciz. est T^i^it — uvTct, iu C'od. Leid. t^i- care malo, <iuam nimium mutaudo.
xvkXos] Cod. Ijeid. kvkXo'j.
7. ^^1/ — «wT»!, in Cod. Darm. h^i^n — avrhf ib. ya^ Kui] Kxi omissum in Cod. Vat.
£1! roiro] Codd.
ib. Ciz. Leid. Mou. in Cod. Mou. A. Tfi^-ti—aiTi;, in Codd. in m. add.
A. Vat. ti rouTo, et, ut videtur, Ficin. J\Ied.B. I*ar. A. rfi^n aiirK, in Cod. — 13. Kctr' lilr,] Cod. A^ind. A. a.X}.^ £i'27j.

Recte. Sed distinctio per colon facienda Vat. r^ipii —

ocvr^, in Cod. Vind. S^iypn — 14. vaiij S»i] Cod. Marc. A. Jj.
post tvSovTOf. avTtj, Fic. T^i^Pii etvrrt, quod verum vide- 15. TJJ Abest reu a Cod.
rov TavTos\
il). (fu^iKr,;] Cndd. l\Iarc. B.C. Med. tur. Med. B. cum marg.
Scribitur Ta^ovros
A. (ex corr.) 15. l'ar. A. Vat. (in marg.) 10. Tortpov] Codd. Leid. JVIarc. A.C. Ed. in Codd. Darm. Marc. B. (a sec. m.)
ut marg. Ed. ^urotjjf. Ficin. legit fvji. Mon. A.C. Med. B. Vat. (in m. ut Ed.) Med. A. (a pr. m.) Par. A. Vat. (in
Ktis. De hac confusione vid. supra ad p. Vind. A. Tfirs^or, marg.). INIale, ut vidit etiam Fic.
36 A. et37 F. 11. n iiV] Abest ei'; a Codd. Leid. ib. (itiru. vovv\ Cod. Marc. lAtra vov.
8. £1 Toiro] Codd. Mon. C. Vind. A. Marc. A. Mon. C. Vind. A.

materia jain concussione quadam rationum a pra;- aqua: quemadmodum ex circulo quodam ali-
cedentibus venientium, qu;e penes ipsam sunt luide facto redundat circuhis alter: quippe cum
reddat deteriora rursu.sque nihilominus ad me-
: naturalis potentiaeatque genitahs officium sit
liora concipienda rationibus superetur. Qua- efficere, si modo
prascipua potestas animas ad
propter unus ex cunctis decor efficitur, dum sin- id conducat, quatenus materiaiem genitaleraque
gula aliter ex materia ipsa resultant, aliter in ra- animani movct et format. Sed nunquid movet
tionibus ipsis continentur et fiunt. et format quadam rationis discursione At si ra- .''

tionah discursu id egerit,jam referetur. Nun-

XVII. Utruni seminales rationes sint inielligentia, vel quid ergo in ahud quiddam ? an jiotius in ea,
qualihet motiunes. qua; sunt in ipsa ? Verum si in ea quae insunt,
Quasrendum vero, Utrum seminales hse ra- nihil opus est rationis discursione. Non enim
tiones, quae anima^ insunt, intclHgentiae sint. At- h,T?cmovendo formabit, sed quod in ipsa continet
enim quonam modo per intelligentias faciet ? rationes id namque jiotentius est atque ad agen-
:

Ratio enim in materia facit et quod naturaliter : dum in anima efficacius quam ob rem secundum :

efficit, neque intellectio est, neque visio, sed vis spccies efficit. Oportet igitur et animam ipsam
qua^dam materiae agitatrix haud sane cognoscens, ab intellectu accipientem .species tradere. Intel-^
sed agens tantum velut formam figuramque in lectus enim eas animae universi lai-gitur : anima
 LIBER TERTIUS. ^65

147
VavT7}V ekka/jbTTOvaa Kal TOirovaa' rj 8e, a)g TrepteTret Taxdelaa ijSr]

TTOiel' TTOtei Se, to, fJbhv ave/^TroStaTO)^' Ta Se, e/XTrohtadelaa, ^elpco.

"Are Se SvvafXiv eh ro iroielv ka^ovaa, koI koycdv ov twv ttjkotcov Trk-r/-
pwdelaa, ov jxovov Kaff a eka/3e TTOiTjaei, akka yevoiTO av Ti Kal rrap
avTfj^, Kal TOVTO hfjkov OTi ^elpov' Kai ^coov /xev, ^coov he aTeke-5
aTepov, KOi Svax^patvov tt/v avTOv ^(07]v, aTe ^elpiaTov Kai SvaKO-
Cikov St] Kal aypiov, Kal ef vkrj^ ^elpovo^ olov VTroaTadfJbr]'; tcov TrpoTj-
yovjxevMV TTiKpa<;, koX iriKpa 7roiova7]<;, kcu TavTa rrapegei Kai avT7]

T(o bkco.

'^Ap ovv Ta KaKO, to, ev tco iravTl avayKala, OTi 'eireTai toI<; irpoT]- 10

l ^S yovfievoi? 7] OTi koX el fhi] TovTa r]v, ciTeke^ av rjv ro Trav.

',
Ko-t

yap ^pelav Ta irokka avTcov, ij kcu iravTa, irape^eTai to) bkco, ola
Ta Tcov lo^okcov' kavdavei be Ta TrkelaTa, 8ia Ti. 'ETret Kai t7]v

KaKiav avTyv e^eiv irokka ^pTjai/Jia, koI irokkcov 7roii]TiK7]v Kakcov,

olov Kcxkkovg Te^v7]T0v TTavTo<;' kcu Kivelv el<; cppov7}aiv, fi7] ecoaav^S

I. us TieiiTsi] Ita liiec et seciq. cum 3. rrX?]^w5i;Va] .Supra hanc vocem prope I 2. Ka) 'raVTa] Cod. Ciz. Ka.t Ta 'rrdvra.

Ed. nonnisi Marc. C. Mon. A. Med. B. evanido atraniento a .Schegkio, ut videtur, ib. ut in m. Ed. est in
oXa', fl/a] oXa/,

\'in<i. A. Vat. (in contextu). Cum mar- SCriptum est r^ia^a ^Tikovon, Codd. omnibus, oia legitur in Codd. Leid.
gine Ed. (wff^l^si iTiT«;i^f)iiiray u'6ri T«yra 6. ^vtrx-^aTvovl Cod, Vat. iutrxi^aivtiiv, Mon. A.C. Vat. Vind. A. et ita correxi-
roii7) faciunt Cudd. Dami. et niarg. Vat. in m. ut Ed. mus. E<lit. TM Xtfyjo otov,

In Cod. Ciz. est u; 'JnoiiTZiv TOLy^^. o6C' ib. rriv aiiTod] Cod. MaTC. A. rhv aV' 14. 'rotnTiKr,v\ Codd. ad imum omnes
Toiu^ in Cod. Leid. ^Trio inra^i^^siircr ^^fj Toy, ut correxi. Edit. t. aijTov, cum marg. Ed Ttnr.TiKnv, quamquam ibi

iroii7, Cod. ."Marc. A. 6/; 'riJiiviTotx.^iiffo^

in 7. vrotrTudf^tri;] Edlt. v^otTTaf^ivrii, sed perperam expressum est Toin^nKnv, Edit.
ii, r., in Codd. Marc. B. et Med. A. ^s ita nounisi Med. A.15. et marg. Vat.; re- in text. habet roi-nriKa.
'Tiaii iorira^^ii^ec rovro 'Totu, Marc. B. m hqui omnes ii<roirTti^[j.rii, 15. xaXXoK,-] Codd. Darm. Mon. C.
marg. habet iSsi. In Cod. Slon. C. est o. ra iv tZ] Abest Ti a Codd. Leid. xaXXot.
«/, la^i iniy sed accentus rasura deleti Marc. A. Mon. A.C. Vat. Viiid. A. ib. TixvnTou\ Ed. maleT£;^;v*j Toy; Codd.

sunt ; in Cod. Par. A. scribitur «1; xsji- Sed Vat. haljet in marg. Darm. fllon. C. ni^vnTov, Cod. Vat. nx-
iriTet^^iiva TovTfi 'Toiii. Fic. marginis ed. ib. oTi\ Codd. Lei<l. Marc. A. oVs. virovj sed \n m. rixvnrov.

lectionem ex]iressit. Mihi vera videtur ib. rpo'riyovf/.ivoii\ Cod. Va.\..'rr^an'yovfAivn;.

Leidensis lectio.

vero intellectui proxiraa ex se tradit animae, quae XVIII. Vnde niala, et qucE sint causce universis, et

post ipsam sequitur illustrans eam atque for- quomodo,

inans. Hipc autcni tanquam supcrioris ordine Nunquid ergo mala, quie in niundo fiunt, ne-
ducta species facit facit autem alias quidem ex-
: quod jirascedentia con-
cessario fiunt, jirojjterea
pcdita, alias impedita, atejue idcirco deteriores. sequuntur Forte etiam quia, nisi ha-c essent,
.''

Clum igitur jiotcntiam ad agendum,

susce]X'rit imjjerfectum foret et totum. Plurinia namque
rationibusque non primis imbuta sit, non solum malorum, vel cuncta jiotius, quandam toti jir.-p-
quatenus accejjerat agit, sed fit etiam ex ipsa stant utilitatem: quemadmodum venenosa, quam-
nonnihil, idc|uc proculdubio fit dcterius. Et vi- vis jjlurimorum usus ct ratio lateat. Jam vcro
vcnsquidcni, vivciisautcin jam impcrfcctiussuam- pravitatem quoque ij)sam multa constat utilia
(]uc vitam <;raviicr fcrcns, <]uasi sit detcrrimum, contincrc, muitarjue reddere jiulchra jiulchritu-
ct difficiic, ct ai;rcstc compositumque cx dete-
: dinis artificiosa' more. Suscitat sa.'j)e homines
riori matcria, (piasi fa'ce (juadam jiriBcedcntium ad prudentiam, nequc sccuriori licentia torjicre
subsidente. Qua- cjuidem amara est, facitque jjermittit. Si luec igitur recte dicta sunt, ani-
amara : et talia qua'dam ipsaquoque inferet uni- mam totius oportet assidue optima contemjiiari,
verso. ad naturam intelligibilcm Dcunique surgentcm.
VOL. I. M 111
 266 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER TERTIUS.
^148
eir aSeia^ evSeLU. Et 8t] ravra opdcog eip^^rai, 8e2 r7]v rov 7ravro?B
yjfV^Tjv decopelv /Jiev ra aptara ae\, le/jievTjv irpoq rr]v vorjrrjv (pvacv

Kal rov Oeov' 7r\.7]pov/u,evT]^ 8e avrr]<; Kal 7re7rX.r]pco]j,ev7]g , olov aTrojxe-

(rrovfJL€vr]<; avrrj^, ro e^ avrrjg tvhakfxa koX ro eo-^arov avrrj? 7rpog
8'
^ro Kcirco ro ttocovv rovro elvat' 7rotr]rr]? ovv ea^^arog ovro^' eTrt

avrco T?7? i^f;^?;? ro ^rpcorcog 7rX.7] pov/xevov, 7rapa vov. eTrl Trdcrt 8e
vov^ 87]fjLtovpyog , bg kclI rrj '^v^rj rj] /jber avrov 8i8u>crtv, cbv t^vr] evc
rrj rptrr). ILtKorcog ovv keyerat ovro? 6 Kocr/jbo^ etKCov, del etKOVt^o-
/jtevog. 'Kcrrr]Korcov /juev rov rrpcorov kcll 8evrepov' rov 8e rptrov,
ioecrrr]Korog /lev Kal avrov, dXX kv rrj vkr/, Kot Kara av/M^e/3r]K0^
Ktvov/Jtevov. ecog yap dv r/ vovg Kat "^vxVy pevcrovrat ol koyot et^
rovro ro elSo? rrjg '^jfvxv?' cocnrep eco? dv f/ 7]kto?, Travra ra aTV

avrov cficiora.

1. W aSfiaf] Cod. Leid. v^r' a}iiat. 5. iTi 5' avra^ Edit. : iTii i' aZ to, sed 9. fiiiv TdtJ] CfKl. Darm. Si Tev.

Non male. Cod. ]\Iarc. A. txaSiiaf. ita nonnisi (^(tdd. Par. A. et Vind. A., 10. xai aiii-av] Cod. Marc. B. x«i av-
2. ra af/cTTa] Abest Ta a Codd. Ciz. C<Hid. Dami. Jlarc. 15. Med. A.B. niarjc. rct.
Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat. Vind. Vat. ut niarg. Ed. icri 2' aiiri. Reliijui 12. Ttii ^uxii] Codd. Leid. Marc. A.
A. E^' 5* avT^, et ita scripsi. Sequitur enim Mon. A.C. Vind. A. oinittunt tJjj.

3. nTXtj^aj^ivni] Cod. Ciz. a pr. m. t^i Tairi. ib. euirTip iais] C(«i. C-iz. iotirvi^,
TX>i^ouju.ivr}s, altera j)ra*posuit ti. 7* *s *"'l Cod. Vat. a, in m. e;. il). « «X/af] Cod. Leid. eiiXios.
ji

ib. a^o/.tijTovfiivTic] Cod. Vind. A. live 8. tj/t»;] Cod. Vat. T^irfi iiiaiffiv. Sed ib. a-r' avTou\ Abest aT^ a Codd. Ciz.
yifiiiTToviiim, in m. est obelus. Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat.
4. Tfl 6^] Codd. Ciz. Ijeid. to Ss 65.

Cumquc ipsa impleatur plenaque jam sit, cxun- imago, qu;u semper in assimilatione versatur.
dare deinceps in simulachruni suum, atque post- Consistit utiquc primum atque secundum eon- :

reniuin idque infimum (juendam esse factoreni.

: sistit quoque tertium, sed in niateria ideoque :

Quamobrem hic jam etfector est uitimus iiuic : tanquam ex accidente fit niobile. Quamdiu enim
vero pra~sidet, quod primo in anima impletur ab inteliectus est atque anima, tamdiu in lioc animw
intcilectu. Cunctis denique praesidct inteilectus simulachrum seminales effluunt rationes. Quem-
artifex univcrsi, qui sane et anima? sibi proxima- admodum (luamdiu sol ipse viget, omnia ah eo
formas infundit, quarum vestigia imprinuuUur lumina profluunt.
in tertia. Merito igitur mundus hic appellatur
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM IV. ENNEAD. SECUND^,

DE MATERIA,
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

t:^UONIAM Plotinus neqvie formosius, neque Platonici, atque Peripatetici supra corpus aiiquid
clarius. nequc distinctius usquam loquitur, quam cogitantes, materiam quoque cogitare potucrunt
ubi de informi, et obscuro, et indistincto rerum esse non corpus idcotjue in rebus etiam incor-
:

subjecto disputat idcirco liber liic de materia

: poreis materiam quandam intellexerunt. Sicut
disputans, non tam commentaria exacturus vide- enim formale alitjuid ponunt in corporibus atque
tur a nobis, quam admonitionibus quibusdam divinum, sic quodammodo concedunt materiale
fore contentus. Probabit igitur in utroque mundo aliquid in divinis, ut aptius accommodentur h.-ec

tam inteilectuaii, corporco suam quandam

quam illis, ab eorum ordine existat hic ordo. Ex-
et
esse matcriam, et utrobique sub omnibus unam : cogitamus enim natm-am corpoream ab animali
atque hanc tantum ab iila distare, quantum forma natura, animalcm ab intellectuali deductam, et
diffcrt bic mundus ab ilio. Confutabit opiniones simili quadam proportione comjjositam compo- :

de materia falsas confirmabit diiigentissime ve-

: sitionem vero in corporibus perfectissimam esse
ras concludet materiam quidem utrobique esse
: compertum habemus, quae ex materia formaque
infinitatcm cjuandam, id est, naturam sive poten- conficitur. In hac enim sola est uniomaxima:
tiam, nullum form;c terminum suis visceribus in- siquidem et materia est aliquid forma», ct forma
cludcntem, scd aliunde duntaxat tcrminabilem, vicissim aliquid est materia? imo et materia
:

ali\mde formabilem materiam rursus in mundo

: quasi forma est in potcntia, et forma quasi mate-
divino esse ens quidem, sed actu Intellectuali for- riaest in actu. Itat]ue similis hic unio est attjue
mabile materiam vero in mundo sensibili non
: in Diapason consonantia ex dupla proportione
re vera ens judicari, sed cntis illius umbrani, for- nascente ubi vox acuta cum gravi quasi forma
:

mis naturalibus tanquam illius entis imaginibus
capiendis perpetuo subditam.
DiverscE opiniones philosophnrum de materia, et quod
materia queedam sit etiam in rebus incorporeis.
I. In primo capite descriptionem materiaj po-
nit valde communem, per rclationem scilicet ad
formas tjua omnes materiam csse formarum sus-
:
cum materia coit in unum. Si quaigitur in ani-
mali ct intellectuali natura compositio est, quse
certe est, cum post umun ipsum existant, certe
compositio cst ejusmodi, in qua sit et forma, et
insuper aliquid (juasi materia. Qua quidem de
re in decimo septimo Theologise libro, et in com-
mentariis in Philebum latius disputamus.

ccptacuium consenscrunt, scd alitcr alii, quaj Quod non sint principia plura teque prima, et (juod
sc(iuuntur, cx|)eclicrunt. Stoici, Cynici, Cyre- materia sit u Deo.
naici, sujira corpus iiihii excogitantcs, materiam II. In sccundo capite tjuicrit, Utrum ulla sit

duntaxat esse substantiam voluerunt formas : materia in intellectuali natura et quinque ra- .''

vcro nihil aliud csse, prater quasdam materiai' tiones adducit, quibus non esse materia vitleatur,
passiones, ipsamquc materiam csse corpus trina (juas in secjuentibus confutabit. Tu vero inter
dimcnsionc porrectum (pios in primis Thcologijc
: ha'c notabis, esse non posse jjrincijiia jihu-a om-
libris lutissimc confutamus: Pytliagorici vero et nium aque summa. Id nos quantum commu-
51 m 2
268 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

niter ad principia pertinet, satis in Theologia Quomoilo Deiis sit infinilus : et quoinodo sit in rebus
monstramus. Quantimi vero acl Dcum pertinet et omnibus post Deum infinitudo ijuadnm, ijuos: mate-

materiam, (juod aeque principia esse non possint, ria : et quomodo diversa sit cuinpositio m rebiis in-

hic attende. Atticus, ejusque sectatores, et quo- corporeis alque corporeis.

dammodoetiam Plutarchus, materiam posucrunt III. Ratlones vero negantes, in niundo incor-
non aHter ex se ipsa ab ieterno fuisse, atquc arti- j3oreo csse materiam, solvit in capite tertio. Ip-
ficemmundi Deum, et illam quidem vivam, sed sum bonum sii'j)e dicitur infinitum, quia neque
vacuam rationc, ideoque per se inordinate jacta- ex jjartibus constituitur, (juarum alia terminetur
tam deminii vero rationcm divinitus accepisse,
: in aliam, neque desuper supcratur, neque sub-
unde formari, moverique coepit ratione,mundum- jccti alicujus limitibus coercetur, neque termi-
que sic fuisse aliquando constitutum, qui et antea num potestatis admittit: unde necjue patitur per-
fuerit antequam redigeretur in chaos, ac vicissim severanti» terminum. Dicitur et infiiiita mate-
in chaos sit aliquando rediturus, a Dco quondam ria, non quidcm velut suj)erans terminos sicut
reformatus, et a Deo itcrum reformandus. Hi Deus, sed tanquam terminis indigens, cosque ab
sane in hanc sententiam inciderunt, qui verba alio postulans. Rursum bonum ij)sum dici so-
Platonis in TiniKO atqiie Pohtico, non aliter, let informe, quia forma suj)erius ; informis quo-
quam auribus sonant, accepisse videnlur. Hos que materia, quia forma deterior ncque tamen
abunde Porphyrius confutat in TiniaL-o sed e : oinnino niliilum siquidem ordo formarum sicut
:

multis, quie adducit in mcdium, tria duntaxat suj)ernc non in nihilum de.sinit, scd in actum om-
argumenta in pncscntia rcfcrenda sunt, <iuibus nino jiurum eftectoiemque formarum sic ex in- :

confutatur, matcriam instar Dei ex se prorsus fimo (lcsinit j^roxime non in nihilum, scd in po-
existere quasi duo iia-c iequa onniium principia
: teiitiam similiter j)uram caj)aceniquc formarum.
sint, velut e regione sibi invicem occurrentia. Sic Potentiam ejusmodi subcssc cogitamus non in
igiturait: Si neque Deus ex materia, nccjue ma- niundo corj)oreo tantuni formis corporum, sed in
teria existit ex Deo, sed ambo jeque principia mundo etiam incorj)oreo formis ibi subditam in-
sunt quiiTimus, quienam his diffcrentia' causa
: corjjoreis. Hanc ibi j)er se a[)pcllamus indcfini-
sit, qua ita fliflerunt ut Dcus c[uidcm sit l)onus
.'
tam, ne([ue ibi id nomen horrciiius, cum ct obe-
et agens, niateria vero mala sit atcpic patiens. dientissima sit formatori, ct scnij)er ex toto for-
Causa cpiidiiii differentiie hu']us, ne(|ue cx alter- mata. Sic affcctioncm irrationalis aniniic laii-
utro est ad alterum, cum ncutrum ficri dicatur dare solemus, quando rationali se j)riebet rite
iib altero ne(|ue rursum ex tcrtio ([uopiam ad
: formandam. Laudamus et rationalem, quando
utrum(|ue quipj)e cum nihil superius coihjcetur.
: similiter mcnte formatur. Comj)ositio quoque
("um igitur (hffcrant quidcm inter se omnino, nec alitcr ibi atquc ajiud nos e.s.se censetur. Hic
ulla sit ratio ct causa diffcrcnliic, casu differunt : forma sa-j^ius materialis cfficitur, ibi vero contra,
concursus(|ue j)rincipioniin talium irrationali semjicr matcri;i fit fornialis. Piictcrea composi-
sortc contingit. Casu certe iiccidit esse duo, casu tioncm illain ihi mcrito damnarenius, in cjua ex
accidit cssc j3rincii)ia. Horum namcjuc concur- j)artibusforma qua?dam j^ost partes exoriretur
sus ad hoc ijisum (juod ajcjue princijjia sint, cau- sicutplurimum in corporibus fieri consuevit.
sam non habet, vcl cx alterutro ad alterum, vel Quod aufem ibi sint phira, qua' non tam fiiciant
ex tertio quodain determiniitain crgo casu con-
: unum, quani sequantur unum, damnare non dc-
currunl itaquc jjost hiec concurrcnt omnia casu.
:
cet. Materia quidcm illic cl forma non tcrtiain
Pra'terea, si Deus aj^tus est ad matcriani oxor- rcm cfficiunt, nc(juc fornia ,sic j)r()j)ric ad mate-
nandam, materia vero ajita, ut cxornetur a Dco: riam coinj)aratur, sicut habitus iid jiotentiam, vel
(juarimus, unde nam eis b;i"c niutua sit apti- cjualitasad subjectum sed sicut actus ad habi-
:

tudo .''
Ojjortet enim esse aliquid, quod inter se tum, et actio rursus ad qualitatem. Ide» illic
rite consiliet nani cum li;ec valde inter se dis-
: non constituunt mentein quasi partes, sed actus
crepantia ct oj)j)osita sint, nun^juam ex sc ij)sis quidam mcntis existunt, in quos ijisa mens j)ro-
ad congressum apta reddentur. Non a tcrtio qui- diit ab aterno. Illic crgo forma iion tiun accidit
dem nec ego fortunam admitto
dices conciliari : materiic, quam ij^samct matcria cst iii actum
conciliatricem. Denique cum materia non
sit ex aeterne proccdens. Proindc sicut totius forma
se ijjsa ad bene essc sufficiens, sed ad hoc Deo viventis est una, in qua j)lures forma? partium
prorsus indigeat, Deus autem et ad esse et ad continentur sic et virtus seminalis est una to-
:

bene esse sibi ipsi suflRciat, quis non videat, Deum tius, sed in ca virtutes sunt j)lures membrorum
superiorem esse materia ijisamque matcriam sibi-
: multij)licium formatrices. Interea vero aliter
met ad csse nullo modo sujijietere Alioquin ad .-'
corpus, aliter seminaria virtus com[)osita est :

bene esse sibi (juoque suppeteret. Igitur ab co- nam in corj^ore ex j)articularibus formis fit forma
dem eflici Deo, a cjuo jierfici non negatur. communis : in virtute vero genitali forma totius
 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUND.E. 269

in formas partium propagatur. Ilic eri;o non Esse vero differentes inter se rationes ibi for-
tani fit ununi cx muitis, (|uani nuilta ])n)pa<ran- niales joatet, ({uia inde, id cst, ex jjrima foriiia-

tur ex uno alioquin in corpore niulta nunquam

:
rum origine, formalis in ordine rerum distinctio
rationahiiiter penlucerenlur ad ununi, nisi in ra- ])rovenit, non autem ex informi materia non :

tione seniinali unuin multa pra-ceileret, simili- riirsum casu ordinis omnis experte: non (ieiii(|iie
teriiue in menle. yualem sane compositionem e\ diversis agentibus, iiisi uno (|uodain ducti
ne([ue in anima, ne(|ue iu nientc rei^robare de- diice dirigantur ad unum. In ij^so auteiii duce
benuis. 'J\i hic interim, ubi 1'lotinus de com])o- taiKiuam unifornii siniul et omniformi niente re-
sitione ejusmodi lo(juitur, sensum ejus s])ecta, ruiu omniuin ad necessarium universi ordinem
non verba. Innuit su])er vim genitalem esse jicrtinentium et destinata unio est, et descripta
mentem, eam(jue similiter ferme com])ositani. distinctio. Sed quonam pacto .''
hoc autem alibi

Cum enini vis (^jusniodi iion tam in se i])sa con- dictuni est, attjue dicendum. Nnnc aniniadverte,
ci])iat, quam in materia ])ariat, ncque tam
in se Plotini ideas meiiti noii taii(|uani tabula ])icturas
sit ct agat,quam in materia et circa materiam, ascribcre, sed taiKjuam generi s|)ecies adliibcre :

patet, eam circa aham ]iendcntem, nimirum ab alioquin non tani unio illic, qiiam congregatio et
aho (piodani superiore, id est, intellectu ])endcre : aggregatio foret. Una igitur ibi intellcctualis
atque inde non solum existere semel more sub- natura est, quam intellectualitatem (ut ita dix-
stantia;, more imagini.s assidue conservari,
sed erim) aliquis ajipellabit, in (|ua omnes sjiccies,
multi])liceni(|iie formarum rationem ac vim a id est, idea' conveniunt taiuiuani generali natura.
multi])lici illiiis intelligentia, quamvis quodam- Differunt vcro iiiter se ])er varios intellectualita-
modo mobilem ab immobili mutuari. Conclu- tis sive intelligentia' modos, non tameii (ut ita

dit dcnique, ijuod locum materias tenet in mundo io(]uar) notionales, sed etiam efficaces, semiiiari£e
divino nunciuani formas idcirco mutare, quo-
; virtutis instar. Formales autem ejusniodi modi
niam simul habcat omnes: simul, inquani, tuni differentiseque velut forniae qua-dam jiarticulares
in eodem a-vi momento, tuni in eodem (ut ita accedunt ad naturam ipsam intelligentiic geiiera-
~1
(iixerim) sui signo. Quo factum est, ut tota ubi- lem ad s])ecies idciiles conci])iendas. Dialectica
que sit omiiium ])osse.ssione quieta. Praterea vero, quw geiius (ut ita dicam) iUud in s|)ecies
cum ipsa niateria ))ropter extremam ino])iam et digerit, non externa, sed intinia est non qua- :

incx])lebilem apjietitum a]3ud nos mutabilitatis sita. sed naturalis. Ibi enini, (juod distrihuitur,
origo, merito hic talis cst, ubi formaj materiales vitidis essentia est quasi aninial. Iii (juod distri-
evadunt: ibi vero nou talis, ubi materia jjenitus buitur, sunt idea' velut animalla qua;dam. Qnod
est forraalis. Net|ue vero ex eo, quod simul tem- vero distribuit, est ipsa inteHigentiiB virtus robo-
jjore materia illic est et forina, minus ob lioc ibi rata boiio, quasi virtus concii)iendi viro. Quod
ordo est (ut ita lo(]uar) originis, quo materia for- si jirojirietates ibi variie, quia distinguunt in ac-

niam antecedere cofiitetur. Ordo enim et aliud tunKjue edunt absolutissimum, quasi fornia' sunt,
est, quam temjjus, et tem])ore prius nam tem- : certe natura ipsa communis ad hiis slcut niateria
pus ordinein in motu a priori in jDosterius exigit. sese habet. Sic itaque mundus corporeus su})e-
Potest igitur in suj)ernis esse ordo quidam origi- rioris imago est, incor]:)oreum mundum referens
iialis hujus ad illud, vehit materiiK cujusdam ad velut exemi^lar multiformis referatur ad mul-
: si

formam sicut in sole ordo substantia; ad lucem

: tiformem,si materia iiwc refertUur ad illam. Sed
intimam nullo interveniente tcm])oris intervallo. in lioc j)artes quidem sunt in toto, non totum
Neque rursum, quia materia a])ud nos corjwrea partibus inest. Illic autem tota intellectualis illa
videatur, iiorrere debes apud superos materiae natura in qualibct continetur idea, sed aliter at-
nomen nam et in corjioribus, cum et formas
: cjue aliter, ut alibi declarabitur. Tum vero si
c.orporum et dimensiones ])ra.'cedat origine, ne- mundum illum seces in partes postea inter se
quc corpus ipsa est, neque re vera corporea judi- distinctas, eandem habebit raateriam, cjuam et
catur. noster. Sectio enim est liujus nostra materia;
jiassio. Sed nota, raateriani ])r()|)rie (luantam
Iii mundo intelllgibili esse aliijuiil tnaieruE similc, el de admittere sectionein neque niiitcriam, si exjicrs
:

ideis. sit quantitatis, admittere neque quantitatem

:

IV. In capite quarto ])robat mundo intel-

in rursus id jjassuram, si a materia procul fuerit
lectuali esse noniiihil materia; quodam modo si- patiente primo. Sic ergo materia (juanta seca-
mile. Ratum (|ui(lem haheri vult illic ideas ex- tur jjotius, (|uam quantitas vel matcria sola.
isterc, quod in Thcologia abunde ])robamus.
iios Sin autem (juodlibet eorum, (lUic illic conci])iun-
Profecto cx eo, (|uod plures iii mente sunt s])e- tur, ut multa intra se i})suni| reli(]ua comjilecta-
cies, constat meiitis esseiitiam, (]ua' unius nientis tur, adeo ut totum i])sum nus(]uani vidciitur ))er
e.st una, aliud quiddam ])ra-ter ideas cxistere, sectionem fuisse disjunctum, niateriam quidem
idcoquc idealibus formis subesse quasi materiam. hanc nostram ilhc esse negabis sed ali(|uid in- :
270 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
terim invenies illic quasi materiam, cum multa quia formarum tanquam idealium radio-
])er se
primo intuitu contemplatus, mox sub multis in- rum ideo tenebrosum.
exjjers, Materiam vero
vcneris unum. Offert quidem primo se tibi ut corporum cum illa incorporei mundi materia non
multiplex atijue multiforme. Prius enim in no- genere quidem convenire memcnto, sed habitu-
titiam formale venit ut movens, quamvis ibidem dine quadam. Similiter enim utraque tum ad
origine quadani ipsum materiale sit prius. Quo formas suas, tum ad ipsum unum se habere vi-
rursus niateriali prius est ipse boni ipsius actus, detur. (Jtraque ferme similiter per formas suas
quo hoc materiale fit actu. Jam vero cimi esse definitur in actum utraque quasi similiter re-
:

simpliclter antecedat esse hoc, et esse tale, merito fertur ad unum : siquidem eodem inde modo de-
prius et ibi consideratur esse, quam esse multi- pendet scilicet jier merum proccssionis modum
plex atque formaie. e vestigio su])er nihilum, ])er modum indetermi-
nati determinabilisque cuiusdam. Commutant
Confirmatio superiorum de virtute mentis penetrativa et rursus inter se nonnihil materia ha?c et illa. Sic-
resotutiva . tjua: similitudo sit materice inferioris ad ut enim haec dona quiedam incorjiorea' naturse
superiorem, et qucc dissiiiiiHtudo, et quomodo consti- sortitur, sic et illa vicissim tum in niente habet
tuatur ex alteritate et motu.
idcales corporum rationes, tum in anima praeter
V. In quinto capite soivit quas dictis objici rationes ejusmodi subit et niotioncs, et afFectus
posscnt, siinulque dicta confirmat admont^ns ne : quosdam, ad materiam hanc velut passiones.
ob hoc nege» in sLqjernis aiiquam esse materiam, Quie rursus et hic et ibi formarum locum tenent,
quod cssentia iliic suas semper habeat fornias, similiterferme et materias suasspectant et unum.
simulque sit unum, quando et apud nos materia Nam iib uno conversionls et aspectus et termini
.semper et formata est, et cuni forina coiifiiit niodo dcjiendent, utrobique suas ter-
ct niaterias
iimini. \e(|iie miriim est ibi latere materiani, si miii.irc vidcntur. Difterunt vero forniiE mundi
et hic seiiiper materia iatet. Ilanc ii)i intellectus hujiis ab illis : (juoniam hiv quidem ab anima
excogitat, lianc et liic resolvendo invcnit intellec- ])roxinie fiunt, illic iib intellectu, vcl Deo. Dif-
tiis. Profecto intelligentiic virliis, utpote qu.e fert et niateria li;ce ab illa: (juoniimi hi=ec qui-
eflicacissima est, ignis instar naturahter omnia dem j)rofundum est imagiiium, illa vero forma-
penctrat et resolvit et quia simiiiter simplici.s-
: rum est jirofundum, quarum lia' videntur ima-
sima, ijuiescit nuiK|uam, donec ad siinplicissima gines. Sicut igitur fornia illic vera res est, sic
re.solveiido jiervenerit. Ilac in natiiialibtis rc- et materia est e.sscntia. Sicut hic
est forma
solveiidis, (juod sub rationibiis reruiii foriiialil)iis iiiiiigo forma, sic et materiii liitc essentiae est
tanijiiam mininie ens latere coiijectat, dicit esse imago. At(jue tantum abest, (juod materiam
materiam quasi profundum rationem vcro, for-
: hanc ajjjiellct essentiam, ut illam quoque vix au-
malem essc dicit sublimitatem quae auteni cir- : deat essentiam a])])ellare, videlicet si ad sequen-
cumstant, (juasi inler sublime collocat et ])rofim- tem perfectionem essentiic com])aretur. Post
dum. Siijuando vero rationes reriini foriiiales hicc observabis, mundum intelligibilcm esse qui-
omnino segregatas a materia videris, ct tameii deiii senii^er, sed existere senijier ex bono, ferme
eHicaclam siiam ad materiam convertentes, lias siciit lux illa conjuncta soli inimohiliter cst cx
ip.sas in natura videbis, i|)sam(jue naturam. Si sole: muiidum vcro sensibileni noii tam e.sse, vel
pra?tcrea formales cjusmodi rationes non soluin existere, quam fieri semper ex illo, sicut ex sole,
segregatas, sed suam ad se efficaciam conver- mobile, ut aiunt, in aere lumen quiE autem sunt:

tentes cxcogitaveris, nientem |)rotinus conteni- infra lunam, aliquando fieri. Ille itaque mundus
plabere. Meiis enim divina est universi ralio cx- totiim iiiij^let iiternitiitem, iiic totum tcmpus;
emplarls et efficax ])er conversionem ad se cognos- quic vero subiicimitiir luiiic, j)artem tenij)oris ex-
cens oiiinia siiinil ei faciens. Tuni vcro mens plent. Considereimis [Kd. j)r. Consideranius]
qua^libet inde nata ratioiium est ])lena formalium, in mundo intelligibili essentiam, ut formabilem,
aspieilque formas in rebus, fornialesque rationcs, se ipsam jjracedere, ut formatam, ordine quodam
velut quosdani divinw intelligentiic radios, suis dico non tempore, formam vero ejus esse pleni-
quoque rationibus congruentes. Sicut igiturocu- tudincm ac seriem idearum consideramus et il- :

iiis sole creatus at(]ue solaris, in solari luniiiie so- lius imiiuli patrem tanquam unum et tanquam
lares ubi(jue sjiectat colores, quodve sub eis la- boiium : in unitate, eminentissimam simplicita-
tet, apjiellare admonet tcnebrosuni sic intellee- : teiii : in bonitate, frccunditatcm j)rorsus commu-
tus quilibet divina mente creatus, atque inde im- nieabileiii. Ab unitate mirabiliter ab omnibus
butus luminibus idearum, ideales siinilitudines in segregata, cogitamus pendere, quod in mundo
rationibus rerum formalibus .semper aucujwtur, intelligibili est loco niaterise solitariuni indefini-
et libenter agnoscit atque sub formis velut qiii-
: tuiiKjue adhuc, et a formis sequentibus segrega-
busdam intelligentia^ divinje luminibus valicina- tuni a bonitate vero, quod est formale jam at-
:

bat, latere materiam velut in rebus infimum et : que exuberanti illiuscommunicationefoecunduni.

 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUND^.
Penes mundl illius patrcm, unitatem et bonita-
tem sola relatione distinniiinuis, sed in niundo il-
lius filio essentiani forniabiliin ab ideaii forma,
fornias(iue inter se ideales distiiif>uinuis ratione
fonnali. In muiuio autem seiisiliili ad fornialeni
distinctionem desu))er veiiientem aceedit niate-
rialis, et loeaiis, temjjoralisque distinctio. Mate-
ria in hoc illius materiain sequitur, fornia for-
mam. Sed ad illam rursus materiam redeamus.
Postcjuam posuinuis ipsuni ununi, cogitare sole-
mus nonniiiil inde pendere, quod ntm sit ipsum.
Hoc erj^o et (juia pendet iiide, non est ipsum, et
quia non est ipsum unum, vicissim pendet ex
uno. Pendere quidem inde, motio qua'dam esse
videtur: non esse vero ipsum, esse videtur alte-
ritas atque diversitas. Diio igitur hwc se invi-
cem consequuntur, quamvis ralio non sit eadem
utriusque. Non enim ubi(iue, quicquid n(m est
aliquid, statim pendet ex illo. Tum vero mate-
ria rationem (luideni formalem vel idealem nul-
lam habet, sed duntaxat materialem. Ratio vero
hffic hoc ipsum priecipue cogitatur scilicet pen-
dere inde, nec illud esse, atque e converso. Hanc
ob eausam Pythagorici materiam binarium no-
minabant. Sicut enim binarius est primus a na-
mundi ma-
turali unitate processus, sic superioris
teria prima est a divina unitate processio. Con-
stat etiam quodamraodo geminis eiementis qualia-
cunque sint, scilicet dependentia, negationeque
simultanquam motione alteritatequeprima: quic-
quid auteni his adjunxeris, jam est formale, id-
que materia reportare videtur per appetitum il-
luc, unde processerat, convertentem qui sane : aqua3 formam exiiens, vicissim aeris induat for-
appetitus ternarium jam implere videtur. Quam-
vis autem materia per se careat eificacia forma^,
non tamen conversione caret, si modo conversio
ipsa sit appetitio quippe cuni appetitio egesta-
: bilissinium, indiget fundamento.
tem sequatur materia' ])ropnam. Quod vero per
appetitum hunc acquiritur, inq)let jam quaterna-
riuni, qui proprie spectat ad fonnam. Post hunc
quinarius secpiitur ad actionem praicipue perti-
nens Senarius ad finem intimum actionis Sep-
: :
tenarius ad externum finem actione superiorem.
His certe numeris consumatur [consummatur ?]
superior mundus: et in agente quiescit eisdem : hanc subesse omnibus unam, ut faeilius eonipa-
absolvitur et inferior, et agit in superiore quie-
tem. Sed ne forte dicta te turbent, memento
ubi jam est ens aliquod actu, considerari forma-
leni ejus idealemque rationem, qua est hoc ipsum,
(juod esse censetur, priusquam prout sit ab alio,
vel non sit aliud. Ipsa vero materia quia ra-
tione formali idealique caret, cogitari prius tan-
quam aliunde pendens, et tanquani non illud
unde pendet, quam sub ratione quapiam abso-
luta. Nam et lia.'c ipsius ratio est, ijjsa videiicet
dependentia, ipsaque negatio, ideoque omnium
vilissimum existimatur. Quod igitur Plotinusait,
materiam motione alteritateque conflari, quem-
2-1
adinodum diximus, intelligere potes. Potes et
aliter iiitelligere nempe, ex eo, quod in re (lua-
:
piam motus est, cognoscitur eonditionem ejus
nondum determinatam ])erfectam(iue existere,
ari(K|uiii niiiil Conditio vero
ultra retiuireret.
iiideteniiinata et inqierfecta ])r()])rie ])ertinet ad
materiam (piiii etiam ex eo, (|uod iii re aliciua
:
est alteritas et diversitas, si iikxIo iilie fit imio
vera, est aliud quidein loco actus et foniia': aliud
vero loco potenti.-e atque materia- imo et esse :
alterum, (luain illud, est, non esse illud. H(X-.
ipsiim vero, (piod dieitur iion esse illud, tan(|iiani
ad negativam indetermiiiatamque conditionem
vergens pertinet ad materiam.
Probatiir in corpnriLus esse malerium.
VI. Caput sextum argumentis quatuor osten-
dit in eor]X)ribus esse materiam. Priiiumi ex
commutatione elcmeiitorum nuitua, (iiue nec ex
ne(]ue quiequam deducit in
niliilo facit aliiiuid,
nihilum ideoque necesse est utrinKiue niateriam
:
formarum mutationi subesse. Secundum e.x qua-
dam dissolutione com])ositi Tertium ex resolu-
:
tione ad extremum usque redaeta Quartum idem :
ex elenientorum natura confirmat. Profeeto eum
ex aqua fit aer, fornia qiK-edam il)i mutaiiliir:
neque totum, quiequid erat iii acpia, jierit, ne
aliquid dedueatur in niliilum, cuin natura' in-
tentio non sit ad malum, neve alioquin eogatur
aer ex nihilofieri. Cum enim non quodlibet fiat
ex (]uolibet, multo minus aliquid naturaliter fit
ex nihilo. Restat igitur a(]ua; aliquid, quod
main, .sitque continua» motioni subjectum, quam
neque quod abit, ne^pie quod accedit, sustinere
jiotest, ettamen mutatio, tanquam accidens de-
Verum ne
neces
o naturalibus formis subesse
....
materiam, me-
mento, formam cum .sit ))riiici]3iuni aetioms, ac-
. .
tum quendam merito judicari actum vero, (]ua :
ratione actus, cum proprie agat, ])ati non posse.
Cum igitur naturalia invicem patiantur, constat
prajter formas, quibus agunt materiam, id est,
essentialem potentiam, qua jiatiantur, habere, et
tiantur invicem, atque commutentur. Sed haec
quidem nos siniili quadam via in Theologia;
quinto probamus, et nova hic ratione sic iterum
confirmamus. Corpus, sicut a]5ud Mathema-
ticos, in terminos, quasi externos de.sinit, scilieet
in superficies duas, alteram profunditatis, alteram
altitudinis, qua? neque corjiora siiiit, et aliud
certe sunt, (luain nihilum sic a]3ud Physicos in
:
terminos finitur internos, qiii ne^jue corpora snnt,
neque etiam nihilum, scilicet ex alto iii formam,
ex infimo in materiam. Decet eiiim entium or-
dinem in descensu, antequam desinere cogitetur
ad nihilum, quod extremum videtur externuin,
/- ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

finiri terminum quentlam sibi conjunctum.

in nonnuili (si credere fas cst), Anaxagoram po-
Id auteni est non actus aliquis entium nam in- : suisse duo j)rincij)ia rerum, inteliectum scilicet et
fra quenilibet actuni subest, quod fieri et quod materiam, qua neque ab intellectu sit, neque ab
pati possit ab actu. Est igitur extremum hoc eo novas accij)iat formas, sed ipsa in se cunctas
potentia capax actuum, atque patiens. Potentia habeat, sed confusas discernantur autem per:

vero ad entia, vel ad eorum actus non qiiidem iiitellectum verum in niistura ejusmodi formffi
:

omnino nihilum, sed entium potius infimum ju- omnes imj^erfectae sunt et invicem impeditte.
dicatur. Infimum hoc velul indefinitum, termi- Est et im])erfecta materia, qua.> sua expedire non
nosque ab alio expetens refert mundi superioris
; valet. Cum
igitur essentia ha?c imperfecta sit,
infinitatem atque materiam. Infinitatem etiani ideoque nec j)er se, sed per participationem
in quolibet intellectu, iiifinitatem rursus in anima cjuandam habeat esse, secjuitur suj)er hanc essen-
mundi et in ipsa natura: quam, teste lamblicho, tiam esse perfectam, neque simili conditione con-
materialem ubique infinitatem jligyptii sapientes fusara, ne rursum superiori quodam indigere co-
ipsam (ut ejus verbis utar) essentialitatem nomi- gatur. Jam vero ha-e inteilectuaiis opificis essen-
nant, per quam ipsum unum materiam producit tia est superior, quam materia, ut dominari ma-
in corpore atque ut concedit ct Proculus, ad
: teriae possit, ac dominando j)erfecte formare.
lioc ipsum etiam agente natura, quod et alii)i de- Multo vcro imperiosius, et facilius, et exactius
claravimus. Denique cum ad idealcs rationes moveI)it materiam, artificiosiiisque formabit, si
referri non possint nisi fornialia, ideoque malc- formas ipse in se pra-scriptas iiaiieat, et impri-
rias non sit idea, constat eara mundano operi ne- mat in materiam per se prorsus informem, icieo-
cessariani ab aliquo saltem super ideas ct opifi- (]ue ad omnia mira facilitate cedentem, quam si
cem idealeni pruicipio origineni jirimam ducere, inforiiiis ij)se casu matcriam tractet, ct in discer-
ab ipsa scilicet essentia ejusiiem opificis, (|uale- nendis confusis (juasi (juadam sortclul)oret. Con-
nus ordine quodam ideas et proprietatem opiii- futat ])()st lia'c Anaximeiiis, vel Anaximandri (ut
ciam antecedit, ac tandem al) ipso super e.ssen- fertur) oj^inionem, esse dicentis materiam infini-
tiam uno, quatenus simplicissimum est, et mira- taiii. Si infinitum iioc aj)peliant, quod nequeat
biliter ab omnibus segregatum. Scd et lioc ip- j)ertransiri aut hoc prinio et j)er se et in se in-
:

sum unuin non modo jier essentiam adiiuc for- fiiiitiim erit, id est, ijisa forniaiis infinitudo aut :

mabilem in opifice, sed etiam per formaiiiiem (jiiasi accidens erit iii .'ilio. Non jirimo utique
essentiam in mundi aninia et natura per conli- iiiodo ; cjuod enim sic est infiiiitum, cx toto est
nuatam seriem ])roducere materiam judicatur: sigillatim j)ariter infiiiitum : at(]ue ita in corj)ore
nialeriam, inquam, vclut unum inferius non .so- iion esset totum jiartc niajus, ncque j)ars a parte
lum iiiis, qua- sunt, sed iiis etiam, quae gignun- diifercns vcl a toto. Non etiani .secundo modo :

tur, sicut et ipsum unum est utris(]ue sujierius. sic enim iilud, cui accidit infinitum, j)cr se ante
Sic in Parmenide, f]ua"cim()ue de i])so slnij)licitcr liuiic accessum non foret iimneiisum : itaque non
uno j)r()])ter excellentiam ejus rile negantur, de ca])cret infinitum. Et (juicquid sit, noii est ma-
uno interiin, (]uod est in iiis, (]ua' vore simt, jier teria id, (jiiod accidit, qiioniam est in alio. Non
formalem afiirmanlur j^rojirietatcni et interea : rursus materia est illiKl, cui id accidit, si non sit

dc imo, quod est in his, qua gignuntur, j)artim infinitum cx opinione jam jiosita neque totum :

sccundum formam, jiartim secundum j}articij)a- lioc comjiositura est j)riraa materia, quia non
tionem aftirmari videntur. Scd eadem rursus de simj)iex, sed in j)rius aliquid resolubiie. Tum
materiali uno omiiium infimo tan(]uam jjcr o))])o- vero refellit Democritiiin j)onentem pro matcria
situm res])on(lemi ])rimo, ol) defectiim negantiir reriim atomos, id est, corjiusciila (]ua'dam indi-
extremum adeo ut niliil rej^eriri (jiieat (ut ita
: vidua Sed neque corpus
})i()rsus(|ue (lisjuncta.
dicam) ])rimo similius uni, cjuam j)o.stremum iioc ali()iiod neque ex individuorum
individiuim est,
unum : si modo jjer dissimilitudinem cogitetur nuinero magnitudo concrcscit neque ex discretis :

assimilatio, et jierncgationem comj)aratio fiat, viscoque carentibus continuitas liumorque cor-

infinitusque defeetus ad infinitum referalur ex- j)()riim coalescit necjiie ex vita carentibus vita
:

cessum. creatur: netjue ex casu fit ordo j)erj)etuus ad in-

Opiniones falsce de materia confutantur. telligentiam j)ertiiiens atque artem neque ars, :

VII. Oj)iniones (juatuor de materia falsas in vcl iiaturalis vcl cjuasita ex materiis continuita-

septimo capite rej)robat Primo equidem Em])e-

:
tem iiaturaliter fugientibus aiiquid unquam con-
doclis, materiam et comjiositionis jirimam, et re- ficere potcst.
solutionis uitiniam j)utantis cjuatuor eiementa.
Quod ideo falsum cst, quoniam elementum dis- Maleria non est quantitas : nec habet pTopriam quan-

solvitur, materia vero ne(juacjuam quod satis in : titutem. Item quotl ratio formalis trahit secum
Tiieologia; cjuinto j)robamus. Secunda vero, quanlitatem certam, non e converso.
qua» Anaxagorae solet adscribi. Ferunt eniin \ III. De hac ipsa materia, quas mundi unius
 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUND^. ^IZ
est una, est et continua, id cst, ubique per se vero de communi rerum artificc naturaque com-
tota ; neque similis atomis disgrcgatis : cst et muni formatione rerum prinia potissimum ha^c
ct

formarum onniium exjicrs, inquirit, quidnam sit dicta ])utato. ]\Ien)ento pra?terea, connnunis ar-
priccipuc : ut si quid modo sit, ita dcmuni quid tificis voluntatcm non casu (juodam concurrere

sit polissimum cognoscatiir. Principio non cst cum certa matcriic magnitudinc, atque vicissim
corpus, si carct forma si corpus, rcsolvitur in
: adeo, ut ita formaj modus quantitatis modum se-
materiam si niateria, pi-orsus eadeni quasi cor-
: qui cogatur. Si cnim casu fit ille concursus,
pora penetrat, non habcre hanc si modo prima fortuna erit ordinis fundamentum. Idque, quod
materia est, ncque inateria quaedam, sed simpli- in rebus est per accidens, erit eo ipso, quod per
citer proprias quaiitates, et ego satis alibi, et Plo- se est, j^rius atque superius. Neque rursus ex-
tinus liic pcrspicuc tractat. Dcniquc quanto istimes, auctorem jirimum in actione ]5ra>cij)ua,
agens ipsum prius cst, tanto ei subest et materia ex quadam materia^ quantitate ]3cndcrc: nuilto-
prior sicut natura-, quic prior est artc, subjici-
: quc minus ex certafigura, aliocjuin actiones mul-
tur materia prior. Artifici ergo divlno tanquam tas impeditura. Sed scito, cum arlifcx ipse an-
primo subditur materia prima ergo prorsus in- : tecedat ordine et potestate matcriam, summa li-
forniis, sicut ille est omniformis. Quoniam vero bertate materice dominari, et in formanda mi-
«juantitas parum a(hnoduni formalis cst, et niate- nime laborare nc transgressio unquam contin-
:

riaj instar incfficax, patiensque quam plurimum, gat in ojiere. Ideoque j>ro natura, j:)ro ratione,
ideoquc difficiie disccrnitiir a niateria. Idcirco pro voluntate sua jiotius, quam pro cjuantitatis
diligcntius ct hic et in sc((uentibus perscrutatur, alicujus modo movcrc jirimimi, et formarc mate-
utrum matcria vcl sit quantitas, vel propriam riam. Cum enim non j)cr quantitatcm, scd per
sahem liabeat quantitatem. Non habere quidem efficacem formam moveat atquc faciat mcrito :

propriam quantitatcm patet: quoniam indiffe- actioni sua» jnimum in materia respondet ejus-
renter se habet ad magnum atque parvum et : modi forma formamquc subindc quantitas co-
:

quia alioquin quanta forct. Cum vero aHud sit mitatur: dum vidclicet ad formalis actionis ini-
quantitas, aiiud vero quiuitum sitque quantum : jietum, forma'(]ue efficacis ingressum matcria mo-
duplcx ali(]uid matcria si quanta fuerit, com-
: vetur atque protenditur, extenditur, inquam, ea-
positum aliquid judicabitur, atque ita in prius tenus jjrojirie, quatenus tum agitat eam forma;
aliquid resolvetur. Itaque non erit materia penetrantis impetus tum ratio idealis ipsa prse-
:

prima quam ut prima sit materia, primumque

: scribit tum denique ratio formalis, vel semina-
:

formiibile, primunKjue patiens, oportet sic peni- ria exigit. Nec innxierito ad certam speciem
tus formarum esse vacuani sicuti necesse est auc- : certa consequitur cjuantitas, vcl figura potius,
torem formarum pi-imum esse plenuni. Qui non quam e convcrso. Duo enim hac vclut minus
ex forniis omnino nuilis facit in materia formas perfecta ex specie tanquam j^erfectiori dcjien-
sed oljsignatoris more, modoque sigijli, quas ipse dent : et, tanquam non efficacia, formse serviunt
formas habet, quodammodo exprimit et impri- : formag ratione comjirehendim-
efficaci, ijDsiusque
mit in materiam. Cuni formas dico, etiam in- tur et fiunt. Neque
diffidas quantitatcm specie
telligo quantitatem, per quam vclut formale quid- contineri. Est enim quantitas forma quadam :

dam, sic materia fit, diciturque quanta, sicut et ac tanquam aliquid formale minus in sjiecie velut
qualis per qualitatem. Sic igitur formarum auc- magis formali continetur et velut illic implicata
:

torperfecte formabit (ut diximus) si materiaj pe- mox in materiam cxplicatur. Hinc fit, ut ccrtae
nitus dominabitur. Ita dominabitur, si ipse qui- viventium species ccrtas habeant magnitudines et
dem formas habeat omnes, sed materia nuilas. figuras. Pertinere autem quantitatem ad for-
Ut materia ita prorsus egena vchementius appe- mam, ncque esse materiam, ex eo jMtet, quod
tat, quodve porrigitur, asciscat avidius. Itcm quantitas, ubi metitur et numerat, rationem ha-
ul ilic omniinn sit artifex, non quorundam : sit- bet determinantis. Materia vero j^ura determi-
quc artifcx communis
primus. Iteni ne illa
et nidjilis tantum esse censetur. Mitto, quantum
aliciuando propriam qualilatem, si quam habue- adducantur jiassim forma; rerum, vel intcr se
rit, opponat artifici, quaiitatem aliam praebituro. differre, vel jaermutari sape pro modo mutatio-
Neve si habuerit propriam quantitatem sive figu- neque quantitatis atque figurse. Quod sane nun-
rani, resistat artifici aham imprcssuro: aut sal- quam adduceret niateria jDura. Taceo nunc
tem cogat iliinn pro modo sui potius, quam pro cftectus occultos, qui certis ex figuris et nume-
illius auctoritate, tril)ucrc formas. Jam vcro ris in corjjora sa^jjc nostra animosve result;mt.
cum iile primo dct, (pi;c tribuit, tradatquc mate- Certe ante esse quantum jionitur essc simplici-
ria' vacuic, mcrito ncc ulltmi habct obstaculum : ter : nunquam enim alicjuid essct quantum, nisi
neque qualitatem alfcrt necessario pro tjualitate simpliciter esset. Est autem simjjlicitcr, ctiam
prasterita neque rursus pro quantitatc siqui-
: : si non sit quantum. Quando igitur ipsum sim-
dem ipscmct primam tribuit quantitatcm. Tu pliciter ens, (juod antecedit esse quantum, jirimo
VOL. I. NU
274 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
cogitatur extendi, tunc primum quantitas ori- in primo quantitatis adventu in amplius ex an-
tur ipsa, scilicet entis extensio. Hisc ipsa entis gustiori protendi. Angustia enim et amplitudo
portio, quae protenditur, materia est jam corpo- modi quidiun sunt existentis jam quantitatis.
rea facta: extensio vero quantltas. Extenslo Ante vero primum quantitatis accessum, neque
quidem subjecto indiget, siquidem est accidens, quantitas in materia est, neque igitur ibi modi
et passio quasdam formalem entis actum neces- sunt quantitatis. Atqui et ipsa formalis ratio
sario sequens. Jam vero cum aliquid extenda- quantitatis neque magna est, alioquin non con-
tur, neque tamen ipsa extendatur extensio boc : grueret parvis neque rursum parva, alioquin
:

ipsum, quod protenditur, materia est extensioni niagnis se ipsam accommodare non posset. Si-
subjecta, extensione necessario prior. Nisi enim miiiter et materia neque tanta est proprie, ne-
quodammodo sit, protendi non valet. Neque que tanta, ut a?que sit ad omnes quantitatis mo-
vero suspicari licet, quantitatis subjectum esse dos subeundos indifferens neque rursum quanta
:

formam. Quaebbet cnim alia forma tanquam in- simpbciter, ne quid ita in se formide possideat
comparabiliter efficacior quantitate non subit, imo sitque composita.
subigit quantitatem. Denique quod in mundo
intelligibili copia virtutis est, potestasque per Quomodo materia cognoscatur, qitum sit informis.
omnia pra?sens et inferioris excessus per quan-
:
X. Dubitatur igitur, quomodo cognosci ma-
titatem velut illius imaginem in sensibili mundo teria possit, cum formis careat omnibus, oporteat
refertur. Quod autem iilic virtutis copia- veiut autem tum rem cognoscendam cognoscentes mo-
materia subest, per materiam lianc referri vide- vere per formani, tum cognoscentes per formam
tur. Cum igitur non ad idem spectent quanti- ipsi rei cognoscendge consentaneam agere circa
tas atque materia, nimirum neque esse eadem ipsam. Cuin igitur per fornias cognitio fiat, vi-
judicantur. Sed quis non videat et nunicros in demur conse(|ucntor cogitaturi formalia, non in-
rebus etiam a materia segregatis existere ct .''
forniia, nisi forsaii animo moiiainur formas omnes
puncta lineasque, imo et superficies, neque mate- ex animo segregantes eonjectare nonnibii in re-
riam esse, neque necessariam liabere niateriam .''

bus a formis simiiller omnibus segrejiatum. Sed

Conclude quantitatem cum sit formale alicjuid, interim dum moiimur, forma quadiun certe moli-
ex agente potius, quam ex materia dependere. mur ideoquc inviti moiimur et formain, quam-
:

Cumque sit inter formalia minimum, morito sic vis, ut putamus, iiiformeni dum vidciicet pro
:

ubique tribui, ut forma pra;stantior exigit. viribus cogitamus iiKiefinitain atque sub ejus-
:

modi forma suspicamur indefinitiim quoque nia-

Coiifirmatio sitperiorttm, teriam. Sic igitur indefinitate quadam concep-
IX. Verum ne forte mireris quantitatcm nul- tionis nostras indefinitatem materiae cogitamus.
lam in ipsa ratione materi;p contineri, niateriam- Conducit ad idem indefinitas quaedam, quasi
que ex se non esse quantam, memento, cum res materiaiis sub animi forma niituraliter actuque
pneter quantitatem nuiltic siut, ut substantiic et latens. Si fingatur eircuius infinitus, ratio qui-
quaiitates, atque similia, merito rationcm entis a dcm definiti()(|ue circuii finila erit et certa : jac-
ratione quantitatis esse diversam, et communio- tus autem oculi, vel simiiis iniiiginationis per cir-
rem atque ])riorem ideocjue multa et esse et iii-
: culuin infinitum, infinite viigabitur. Similiter si
telligi posse, etiamsi non existant, ncc intelligan- quisonnubus sublatis formis intuentis ocuii more
tur esse quanta. Sic nec anima quanla e.st, quiE intendat pro viribus animi aciem in materiam, ni-
generat quantitatem, neque materiii quanta, (|ux liil ])rorsus insjiiciet .sicut nibii ins])icit ocuius
:

praecedit corpora neque quiuitilas ipsa (piaiita,

: luminibus et coioribus ubi^iue subiatis. Sed hic
ne abeatur in infinitum. Si(]uidem quantum animus conjectat interea subtracto lumine sub-
quantitate fit quantuin sicul ali^iuid (lualitate fit
: esse corpus obscurum. Numquid et ibi formis
quale. Ex quo etiam confirmatur, quantitatem ademptis subesse conjicit rcm informem Conji- .'

aliquid esse formale. Sic crgo corpus vivens cit(juidem utcunquepotest: vcrum ejusinodicon-
naturali colore fit coloratum ncque tamen color : jectura neque legitima ratiocinatione, quas solet
ipse est coloratus. Neque rursus seminaria ra- ductu mentis rationisque ideaii.-i ex formis conci-
tio, qua? naturalcm animali colorem creat, est
in }5ere formas neque iegitiina rursus imaginatio
:

color, siniiliter neque quantitas et figura viventi [iniaginatione.''], quae .solet formas, vel ex mente,
congruens, quanta vel tigurata est neque semi- : vel ex sensibus intueri: conjectio itaque circa ma-
naria virtus quantitatis ejusmodi figurajque fixbri- teriam ex sjjuria ratione et iiduiterina rursus ima-
catri.x est quantitas aliqua vel figura. Tuni vero ginatione miscetur. Sed ejusmodi quidem indefi-
slcut accedens qualitas ad materiam nondum qua- nitas aniuii circa indefinitatem materise suspican-
lem reddit subito qualem : sic et quantitas acce- dam, habet interim aliquid definiti, quatenus et
dens ad eam nondum quantam sinipliciter reddit per formas agit, et definit aliquid de materia :

quantam. Neque tu eogitare debes, matei-iam neque proprie tamen intelligit. Intellectio enim
 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUNDiE. 27S
idearum, vcl saltcm idealiuin contemplatio. paratio ejus ad speciem sit potius, quam ad ali-
est
Neque rursuni ratiocinatur proprie. Ratiocina- (|uam quantitatem. Materiam dico simplicem
tio enini est coUectio quiEclam. Hic vero non atque primam nam secunda materia jam ccrto
:

tani colligit, quam dispcrgit, dum omnia de ma- modo ;id speciem ali(iuam pra?parata, magnitu-
teria negat : ac si qiiid aftirmat, interea negata dinem ei convenientem jam coepit accipere sed :

confirmat. Dum enim affirmat, materiam esse et ante magnitudinem certe quandam subiit qua-
formarum onmium susceptaculum, confinnat in- litatem futuraj congruam speciei cujus quidem
:

terini eam per se prorsus informem. Et (juo- ({ualitatis virtus magnitudincm et figuram pau-

niam anima, utpotc quae species est, et essentia latim accommodat speciei. Certa igitur forma
vera, horret informia, ct odit essentitc casum : quantitatem certam quodammodo antecedit, ac
idcirco, dum
de materia negat formas et essen- si fingas quantitatem saltem interminatam certas

tiam atque esse, interea eam ad lucc omnia re- pra^cedere formas, fingemus et nos similiter in-
fert: et sicut negando prius, ita deinde refe- terminatam quantitatem ab intcrminata quadam
rendo cognoscit. Similis in lioc esse videtur cog- forma pnccedi, cujus efficacia in quantitatem ma-
nitio infimi rerum et cogmtio summi, et utrum- teria protendatur sic utique imperium actio-
:

que (ut ita dixerim) ignorando cognosci. Tu nemtiue separata; formae super materiam mox
vcro, ubi Plotinus ait, Simiii cognosci simile, in- in matcria forma sequetur antecedens, videlicet
telligc vim aliquid cognituram : tuni ante cogni- quantitatem longius a separata forma distantem.
tioneni esse quodammodo illi cognatam, tum in Tum vero cum agere atque movere (piahtatis sit
ipsa cognitione formam iilius edere, vel subire proprium, non tjuantitatis, merito non quantitas
conditionem. Conciude rursus, ubi cognitio est cjualitatem, sed contra qualitas tiuanlitatem agit,
efficacior, similitudinem esse majorem.
ibi Et et raovet trahitque secum. Sic igitur non mag-
quoniam inteiligentia ratioque non solum sicut nitudo sed calor extencht in mag-
facit calidura,
sensus reni attingit extrinsecus, sed etiam effica- num. Non parvitas reddit frigidum, setl frigus
cissime penetrat, idcirco hanc rationibus a^ernis cogit in parvum. Quitl plura.'' Virtutcs utique
cognatiorem existere, quam corpori sensus. seminum absquc magnituthne propria certas de-
stinant magnitudines nascituris, quibus ipsa sua
Materia nec est quantitas, nec habet propriam quanti- spccie statim atlest, eademque semper, non sta-
tatem. Item susceptio formarum non ratione quan- tim magnitudo debita vel figura. flaec enim per
titatis, seit ratione materiie. Item forma prcecedit virtutem speciei temporibus certis ex potentia
quantitatem. speciei paulatim procedit in actum. Quam ob
XI. Proinde materiam non esse quantum ali- rem materia formara suscipit ob hoc ipsuin, quia
quid confirmat contra dicentes, non esse aliam in raateria cst arti subdita naturali, formamtjue in
rebus materiam, pricter dimensioncm qualitati- primis suscipit ex agente forma. Non igitur,
bus subditam, cjuemadmodum in Ciclo ponerc vi- qula sit molcs, accipit forniam, sed quia materia
detur Averrois. Plerique considerantes chmen- sit formabihs. Suscipit vero formain modo cor-
sionem tum inefficacem esse, tum ad capiendum porco, tjuia materia fit interca moles, dum et vir-
accommodatam, qualem esse materiam arbitra- tute et gratia forma! quaiititatem excipit formae
mur, dimensionem putaverunt ipsam esse mate- convcnientem atqui nisi molem habuerit, adhuc
:

riam. His autem respondet Plotinus, probans suscipict qualitatcm, quamvis nondum corpo-
dimensionem non esse necessariam ad ipsum ac- ream. Sicut enira in eodein spatio in se inviceni
ce|)tionis effectura, quandoquidem niens et anima raultae sunt quahtates, spatio eas minime distra-
sine dimensione res capiant. Pricterca cum ip- hcnte sic etiam, nisi spatium fuerit, esse simul,
:

sum quantum, me-

simpliciter ens antecedat esse raultoque magis sinuil in matcria poterunt. Ma-
rito quantitas posterius ad ens accecht quo fit, : teriam plerique tanquam spatium cogitant, et id
ut (|uantitatem sine priori
quantitate recipiat. quidem vacuum et iramensura tpioniam ani- :

Similiter materia sine quantitate pr;ccedente sus- mus, cum aciem in hanc intendit, nequit in sig-
cipit quantitatem : ergo et tpiod recipiat alia, ha- num aliquod se dirigere, alioquin forniam illic
bet, non quia quanta, sed quia materia : cjuippe aliquara cogitarct. Nusquara crgo sistit intui-
cum ipsa materia primum fuerit susceptaculum. tum ideoque circuravagus hac et illac distrac-
:

Contigit autem matcria? formas in chmensione tus, per intervallura videtur vacuum pervagari,
rccipere, qiKmiam sicut formas, sic et dimensio- ac rursus immensura. Si enim vel centrum, vel
nem accijiit, ac producto spatio protetiditur in circumferentiam, vel ahter lincas designavcrit,
ea simul et ([iialitas, contracto vero contrahitur. formas cxcojritare coffctur. Re vera enim sicut
Jam vero in ipsa intenlione naturac prior essc spatium ipsum sine aho tpioquam spatio capaci-
videtur species, prima(|ue specici proprietas, tas est ati alia: ita materia sine spatio proprio
quam ejus quantitas vel iigura. Ideoque sic na- capacitas est ad spatium. Et quamvis ipsa tiuo-
turaliter instituta materia est, ut potissima pras- quc ita per se magnitudinc careat, sicut et spc-
Nn 2
276 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
cies ideales, tamen nulla species apparet spatium substantialis adventu totum usque ad materiam
contemplanti, quoniam formam sibi propriam primam ibi i-esolvi, ut fornia sul)stantialis actus-
ipsa definit, individuamque conservat. Materia que simj)liciter, in ipsa substantiali simpliciter-
vero videtur spatium, quoniam et spatio subest cjue j)otentia fiat. Talem
itaque formam ante
et nuilum sibi signum ipsa delinit, et nunquam quantitatem, quae est accidens, volunt adhaerere
secum ipsa quiescit, sed dum species induit va- materiae ac si quantitas ibi pra?cesserit, tunc
:

rias semper, exuit vicissim, nimirum ad forma- saltem substantialem formam transtrredi limitem
rum cursum sic ipsa currere nobis videri solet quantitatis, nudoque materue gremio se ipsam
sicut ad navis motum littus ipsum nautis moveri prorsus insinuare. Ob hanc forsitan rationem
videtur. Qui vero sub longo variarum ductu formas nonnulli substantiales esse indivisibiles
formarum tractum interea materitT? cogitat, me- arbitrantur: quoniam nulla intercedente quanti-
rito materiam velut spatium, et id quidem mo- tate matcrije jienitus se infundant, quas tamen
biie, cogitare compeliitur. dimensio comitetur, quae formas j)raecedat acci-
dentales. Itaque has tantum efficiat divisibiles.
Confirmantur superiora. Videtur id tetigisse Plotinus, ubi ait: Si forma
XII. Audisti jam sa'pius, omnes rerum natu- scilicet substantialis necessario in dimensione fo-
ralium formas esse secimdum scniinarias rationes ret, subtracta liac j)enitus pcrituram posse ta- :

in ipsa anima? mundana' natura. Et qimniam
ibinulla dimensio est, quaslibet in qualibet, et
ubique simul cunctas existere, talemque seriem
mundum scminarium ct animalcm, et incorpo-
reum ap|)ellari. Finge itaque dimensionem ali-
men formam ibi remanere quamvis indivisibilem,
sive in materia proprie, sive in natura fundetur
sed et in materia forsan restare potest indivisibi-
lis: nam j)rius eti;un cogitatur esse, quam pro-
tendatur mitto, (juod quantitate diutius etiam
:

quando illic oriri. Sul)it() natiira in longum la- j)ermutata forma rcmanct eadem, non tanien ea-
tumquc et ])rofundum aniplificata, protcndcntur dem rcmaneret commutata materia, cx quo patet,
et form;B, ct quic prius in natura sinc spatio fu- formani non circa quantitatem fieri, sed circa
erant incorporca;, dcinde in natura eadem nacta materiam. Commiscentur autem facile multa
spatium, corporefe jam evadent locisque invicem corjiora in corj)U3 unum, quoniam in eadem
separatae. Talcm utique mundum lumc corpo- materia congruunt ad omnia a-que parata, om-
reum cogita cx incorj)oreo propagatiun, sola for- nium j)ariter avida, ne(jue dimcnsionem ha-
san acccpta dimcnsionc subtralie, si placet, di-
: bcntc suaj)te natura, j)er quam distare inter se
mensionem, sominales adluic formaj restabunt, nuilta coguntur. Jam vero rjuum dimensio
qua; dimcnsionem quondam iii natura pra'cesse- quodammodo corporum im])cdiat unionem, ma-
rant sed mundus intcrim ex corporeo vicissim
: teria vero concilict, constat ct aliud dimensi-
evascrit incorporeus, sola forsan dimensione sub- onem esse, aliud vero materiam et materi- :

lata. Verum admonuisse tc volo, qua- jam natura
est in seminario mundo, cvadcre iii lioc corj)oreo
mundo materiam. Sic enim ille in hunc propa-
gari posse videtur, si statim cx natura materia
pullulet, in (jua duntaxat oriri dimensio possit
am ipsam ncque natura sua dimensionem ha-
bere, ne(jue formas dimensione suscij)ere, scd
potius semetij)sa: j^racserlim quia ])rima susci-
picndi ratio in co consistit, quod cst j)rimum om-
nium susceptaculum id profecto maxime om-
:

natura? j)ra?potentis imj)erio : quam quidcm di- nium capax esse videtur, quod potcst ubique
mensionem ad corpora conferre putamus: non omnia simul accipere. Dimcnsio vero facit, ut
quia ipsa sit matcria corj)orum, <|uorum eadcm nequeant simul omnia caj)i, imo ut seorsum sin-
certe materia cst, qu;e etiam sub dimcnsione di- gula dispon;mtur. Proindc matcriam non esse
mensionisque materia. Ncque rursum dimensio dimensionem, sic iterum confirniannis. Si dimen-
necessaria cst, ut simj)Iiciter form;c [sint : qu.-E sio sit ij)sa materia, crit omnium fundamentum,
etiam sine illa et ante illam in materia esse j)os- eritque substantia. Cum vero quantitas ubique
sunt. Sed forsan necessaria est, ut, cjua; simj)li- sit accidcns, non potest jienes infimum rerum
citer forma; add. Ed. pr.] sunt, aliquando cor- gradum quantitas esse subst;mtia, quamvis, quae
porea; fiant. Quod enini form;c sint, habent, apud nos accidentia sunt, cjuodammodo in supe-
quoniam ex seminario sunt in materia. Quod rioribus substantia; judiccntur. Praetcrca sicut
autem corj)oreae sint, ex eo sortiuntur, quod in ad mutationem qualitatis, sic ct ad quantitatis
materia sunt extensa. Huc illud Plotini tcndit: mutationcm non nccessario substantia permuta-
Formae non circa magnitudinem jiroprie, sed tur ex quo patet, utrimique esse jiariter acci-
:

circa materiam oriuntur nam et magnitudine

: dens. Hanc ob causam, ubi rem ipsam definis,
dempta forma; restare possunt, forsan in semi- non soles, quanta sit, definitione dccernere: quasi
nalibus rationibus : forsan etiam in ij)sa materia, quantitas ad rationem formalem non ut pars at-
quamvis non corj)orco modo. Id insuj)er illorum tineat, sed accedat ut accidens. Neque vero
seutentia confirmatur, qui disputant, in forniEe minus quantitas, quam qualitas, imo magis con-
 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUNDiE. ^71
tingens essc videtur : siqiiidem qualitas per cffi- videatur cxistere. Actiones cnim nec more cor-
caciain, et actinn, ct proprietatcni magis viclctur jiorum comjjonuntur ncc alia; de aliis generan-
:

cum fbrmali ratione congrucre. Quam ob rem tur ut corpora xicem vero materise gerit ad
:

si quantitas non cst suhstantia, niniirum ncc cst illasijKa agcntis patientisve substantia, cjua; com-
ipsa materia qua- quiclcm, qiumi omnium .sil
: jwiiitur ex inatcria.
suhjcctum, mcrito tanquani suhstantia juc]icatiu'. Materia nec est (juatitas, nec hahet propriam quaii-
Scci cjuis iion vldcat, cpiantitatcm non cssc mate- tatem.
riam Modo cogitet materiam prorsus indcfini-
.''
XIII. Quemadmodum in superioribus osten-
tam, statini per quantitatem sicut per quaiitatem dit matcriam nec esse cjuantitatcm, nec quantam,
determinari, scilicet quanta proprie sit ct cjualis. sic in jiriEsentia nec qualitatem esse neque cjua-
Quod si dimcnsioncm in sc detcrminatam acci- lem. Absurdum cnim dictu cst, subjectum om-
pias, adiuic niateriam illa determinat saltcm ad : nium esse cjualitiitcm : cum in subjccto esse sit
lioc ipsuni, ut non soUini materia sit sim|)licitcr, jirojirium qualitatum. Pricterea sive id suhjec-
sed etiam, ut in longiim et profuudum protcn- tuin natura quicdam dcfinita certaque dicatur
datur, et amplum ut occupet locum, ut sit divi- materia, quae necessario indcfinita est, esse non
sihilis, ut tot in se habeat partes, ut pars a parte jioterit sive incerta et indefinita natura, tiinc
:

sit diiTerens, ut pars terminetur ex parte, ut par- materia cjuidem erit, qualitas vero nequaquain.
tes termincntur ad totum, ut habitudo sit inter Qualitatis enim jjroprium est determinare alicjuid
se partium ct ad totuni. Denique dimcnsionem atcjue discernere. Objicict aliquis, materiam vel
interminatam materiic darc, nihil cst aliud, quam cssc, vel habcrc cjualitatcm ex eo, quocl omnibus
confitcri, niateriam ad dimensionem quanilibet se aliorum careat cjualitatibus : rjuasi hac ijjsa jjri-
indifferentcr habere, sicut et ad quamlibct quali- vatio sit projjrietas qualitascjue
per materiae,
tatem. Sicut ergo conccditur qualitate carcrc, quam a CECtcris differre jiutetur. Concedemus
similiter carcre dimcnsione concedcs. Neciue autem hanc ijisam qualitatum vacationem jjro-
vero quisquam negare dcbet esse materiam, quod jirietatem esse materia;. Sed eam interim cjuali-
a nobis invisibilis ct indivisibihs judicetur. Nam tatem esse negabimus. Magis enim diversa est
et quantitas .si in se ipsa sine qualitate considerc- cjualitatis privatio qualitati, quarn cjuantitas, vel
tur invisihilis crit. Et cjualitas vicissim acccpta substantia. Si igitur jirivatio qualitatum qualitas
procul a quantitate statim erit indivisibihs. Sunt ajDjielletur, multo probabilius substantia vel quan-
tamen alicjuid, quanivis accidentia sint. Materia titas poterit qualitas nominari. Praeterea stultum
igitur, qua' substantia? modo talia sustinet, non dictu est, aliquid fieriquale non ab ipsa cjuali-
est omnino figmentum. Tum vero quamvis nullo tatis natura, sed ab ojiposito qualitatis, id
est, ab
sensu percijiiatur, nihilominus aliquid est jjonen- ipsa qualitatum jirivatione. Sane cum dicunl
da. Nam et naturam ij^sam atque mentem esse niateriam ob hoc ij^sum, quod ab aliorum quali-
ahquid affirmamus: quamvis sentiri non possint. tatibus altera est sive divcrsa, esse qualem: num-
Materiam vero etsi non sensu tamen ratione coe- quid materiam tunc tanquam alteritatem esse
noscnnus. Etsi rursuni non ratiocmatione cjua- volunt ? Si ita jDutant, non erit ut qualis sicut :

dam intelligentia? jilena, id est, ideahbus fundata necjue qualitas cjualis esse ccnsetur. An forte
formis, tamen argumentatione partim negante materiam tunc esse volunt tanquam alicjuid alte-
formas, jiartim ad formas materiam referente. rum.? Si ita jjutant, certe sicut alteritate est al-
Possunt quin etiam Iiic verba Plotini sic accij^ji tera, sic etiam qualitate qualis, cjualitate, inquam,
Materiam scilicet cognosci ratiocinatione quadam, alia jwaster se natura. Erit igitur alia quicdam
non ratiocinatione, inquam, ipsius vacui, sed va- cjualitas, per quam quahs inateria fiat. Si fit alio
cuo moclo: quasi prohibeat materiam dici vacuum qualis, non est materia cjualitas. Tum vero sicut
ipsum, vel nihil et vanum. Concedat tameti eam alicujus qualitatis privatio non est cjualitas illa,
vacuo quodam cognosci, id est, vacuam
jiacto .sic omnium orbitas cjualitatum nulla qualitas est
formis eam excogitando. Cum vero jirobatum judicanda: ncque rursum cjualis, sicjuidem qua-
sit matcriam nee esse quantitatem, nec suapte litatibus undique vacat. Item sicut ncgatio non
natura quaiititatem habere, vel qualitatem con- : est affirmatio: sic jirivatio non est quahtas. Ita
stat eani nec esse corpus, nec rursum (ut ita lo- enini j^rivatio in negando, sicut qualitas in affir-
quar) corporcitatem si corporeitas accipiatur
: mando consistit. Rursum non oninis jiroprietas
jjro forma cjuadam dimensioni mista aliorjuin : esse c]ualitas judicanda est. Sicut enim opjwni-
materia foret corjius. Ncque rursum, si corpo- tur qualitati jmvatio, sic et horum jjroprietatcs
reitas ipsa accijiiatur pro ratione ideali, vel semi- inter se opjjonuntur. Atqui sicut cst aliquid jiro-
nali corjioris effcctrice: hasc enim a materia longe j)riuin affirmationis et qualitatis, sic et aliquid
diversa est. In anima cnim et mente consistit. ncgationis et jorivationis est jirojirium necjue :

Nemo vero dicerc debet, corpus sine materia esse tamen id cjualitas erit, sed ojipositum jwtius qua-
posse: projiterca quod actio corporis sine matcria lilati. Accedit ad hiec, quod, sicut proprictas
278 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
qualitatis non est materia: sic proprietas materias ratione, rationes in primis, id est, definitiones
non est sed privatio qualitatis
qualitas, per : duas assignare debebat : unam quidem privatio-
quam sane privationem si quis dixcrit materiam nis, alteram vero materiae propriam. Quod quidem
esse qualem, non minus eurabit, quam qui dicat, nisi fiat, quod sint ratione duo, convinci non pot-

materiam ob privationem magnitudinis esse mag- erit. Quod si dua^ adducantur definitiones in me-
nam. Jam vero si materiae proprietas foret ali- dium, quajrcmus, utrum ita se habeant, ut neu-
quid ipsi materia? velut appositum, al)solute ni- trum duorum in alterius definitione ponatur. Si
mirum se liaberet ut qualitas. At vero materiae fiat ita, non erunt subjecto sive re ipsa unum :

ipsius proprietas ipsamet materia judicatur: sicut An polius utrumque in utriusque definitione lo-
et de prineipio rerum existimare solemus. Mate- cetur sicut dc naso simo dici solet atque ipso
:

ria igitur non pcr aliam pro])rietatem, quam pcr simo. Si ita: adhuc res dua sunt: nasus scilicet
se ipsam ab aliis diversa censetur. Est igitur at(jue simitas. An forte unum aliquid eorum in
materia quodammodo ipsa diversitas seu mavis altei-ius definitione sit: neque vicissim sicut calor

alteritas. Alioquin non se ipsa quidem divcrsa in definitione ignis: neque contra. Si ita dicatur,
foret, sed ipsa ))ra'ter se divcrsitate diversa. Di- etiam res duce sunt subjectum atcjue qualitas.
:

versitas vero ha-c quasi duo potissimum signifi- Post ha'c discutit utrum materia ct privatio res
care videtur, scilicet et connnunem aliorum ne- una dicantur ))roj)terea quod ])rivatio nihil rei
:

gationem, per quam in nulla cum illis gencrali matcria; insuj)cr addat, sed catcra de materia
ratione convcniat, et universaleni potentiam ca- neget. Sic autem erit ambiguum, (juomodo ra-
piendi, ad alia se ipsam naturali quadam habitu- tiones dua? sint : altera quidem ad subjectum, id
dine referentem. Utrimque sane niateria per- est materiam, pertinens, altera vero ad relatio-
penditur csse diversitas tum quoniam alia ni-
: nem, cjua- ])rivatione fit ad caetera. Probabile
mium de ipsa ncgantur, timi quoniam naturaliter ])rofcct() esl, non solum ])rivationis, sed etiam
refertur ad alia. Sic enim neccssario ct aliud cst subjccti, rationcm ad alia rite referri. Quae su-
quam illa, et ut actibus jiotcntia iliis opponitur. j)ra materiam suiit, non solum rcferuntur ad fi-

Concludc igitur in j)ra?scntia ipsammet materiam nem, scd etiam id habent, ut fincs sint aliquo-
esse sui ipsius proprietatem esse vero proprie-
: runi. Cum vero materia sola nullius sit finis,
tatem hanc (luod aliud sit, quam alia, id
sciiicet, cui quicquam naturali ordine serviat, sed ipsa
est, quod ncque sit alia, ncfiue quicquam aiiis dunta.xat serviat omnibus ac totum quicquid :

simile. Ca'tera eiiim quadam iiitcr se vel com- est, vacuum cjuidem sit nnmere finis undique :

munione, vel similitudinc congruunt. Materia vero ad fiiicm naturaliter institutum et egenum
vero cst pcnitus segregata, sicut et primum prin- finis sem])cr ct cuj)idum merito dictum est, na- :

cipium scgrcgatum. Ca'tera rursum prater id, turam cjus ad alia ij)sa sua ratione referri. Ut
quod vel inter se, vel a raateria diversa sunt, ex- qucmadmodum in summo rerum tota finis ratio
istunt aliquid secundum spcciem in se ipsis. est, scd non ad finem : ita vicissim in infimofinis
Matcria vcro non per aliud (luideni esl per : quidem ratio nulla sit, sed onmis ad finem. Noli
aliud vero divcrsa cst scd ])otius cst ij)sa diver-
: hic interim relationcs dialecticas somniare. Na-
sitas: sivc mavis aliquid ab aiiorum communione turifi namque relationem hic intelligi volu-
i])sius

omnino secretum. Quoniam vcro Plotinus nie- mus providentia'que divinsE. Nihil vero a mate-
tuit, ne pronuntiando de niatcria singulari nu- ria est alicnius, quam relatio logica. Haec enim
mero, vel divcrsitatem vel aliud, matcria defini- vel in opinione, vel in re quaj)iam, velut subjecto
tum aliquid et formale nobis aj)pareat ideo : fundatur. Materia vero contra subjectum est
monet numcro dicendum, materiam esse
])lurali duntaxat fundamentum. Praterea probabile
et
alia sive divcrsa, ut ])er hoc infinitatem ejus ma- est, hic j)rivationis nomine relalionem quandam
gis excogitemus. hujus, et
significari, id est, indefinitatem subjecti
indigentiam ad alia naturaliter institutam cupi-
Materia est idem oinnino atque privatio formarum om- deque vergentem. Ideoquc non facile quis dis-
ninm, si privatio significat injinitatem quandam for- cernat, cjuomodo dua; qu»dam sint rationes: una
malemque potentiam. quidem ])rivationis altera vero materise. Non
:

XIV. Hactenus tractatum est,
teria potissimum ad illa se habeat, qua; remotiora
sunt ab ea, scihcet ad qualitatcm, et quantitatem.
Deince])s quo ])acto ad ea, qua; propincjuiora
sunt, com])arctur, videlicet ad privationem et in-
finitum. Sed de privatione })rius. Discutit ergo
quomodo ma- solum enim re, scd etiam ratione sunt unum.
Nemo vero dixerit mateiiam eo niodo privatio-
nem, quo ])rivationes alias solemus dicere, id est,
defectus aliquos in subjectis. Materia enim ipsa
omnium est subjectum. Nullus iterum materiam
privationem putet ut nihilum quando enim cor- :

Peripateticum illud, materia et privatio sunt qui- pora vel cx materia componuntur, vel in mate-
dem subjecto sive re ipsa unum, ratione autcm riam resolvuntur, longe abest, ut vel de nihilo
duo. Cum diceret Peripateticus, duo haec esse fiant, vel deducantur in nihilum.
 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUND^. 2/9
[njiniludo non accidit materia; sed est ipsit maleria. nitas. Non cnim illi accidit infinitudo : quicquid
XV. Ha'c vero privatio, qujB infinitudo dici- enini est in ipsa, finis existit. Ex illa vcro lia^c
tur, vei inrinitas, \a est, aptitudo tantuni pcr se pendet per simileni infinitatis modum. Cogita
formabilis, nullosque per se formales in se fines igitur illic ipsum simplicitcr ununi uno cnte su-
possidens: lia'c, inquam, intinitudo non accidit perius. Considera in uno entc infinitatem, id est
quidem materia; sed est ipsa niateria. Consi-
: potentiam ab ipso iukj formabllcm. Quas cjui-
dera rationes et nuraeros. Rationes, inquam, dcm quatenus in terminos illic forniales extendi-
fonnales ex seminariis idealibusque rationibus tur, potentia et infinitas nominatur. Quatcnus in
dependentes. Numeros, inquam, tum ejusmodi perseverantiam cxtra durationis tcrminos ducitur,
rationum tum proprietatum, qua' sunt in ipsis
: nominatur aeternitas. Illaquidem infinitudo, cjuo-
tum «rraduum virtutis earum, tuni differentiaruni dammodo secundum defectum sic appellata, se-
inter ipsas. Rationes (juidem finiunt: et ordinant cjuitur infinitatem unius secundum suj)creminen-
finiendo. Numeri vero ordinant, et finiunt ordi- tem excessum excogitatam. Et rjuatcnus excedit
nando. Item rationes viresque formarimi tum altera, eatenus fernie succcdit et altera quasi per
genera quasi materias in species terminant, tum relationem ojijwsita jjrima?. Subinde vero ab
vagum materife appetitum tcrminant ad cffec- infinitate,qua- illic formabilis est, ipsa mundana?
tum numeri quoque ordinant finiinitque rerum
: materia; exorditur infinitas ita sub natura for-
:

serieni subjectam sibi materiam vires item et
motus deflniunt quaiitatum, atque pcr ilias ma-
teriam quoquc terminare videntur. Cum igitur
rationes ejusmodi numerique finiant, certe subest
: mabilis, sicut illa sub bono. Dua? vero infinitates
hic inducta;non conveniunt gencre, sub cjuo per
Atqui et utra-
differentias discrej:)ent speciales.
que simjilicissima est et h»c, dum j)endet ex
:

eis, quod finiatur ab ipsis. Id vero primuni cst illa,tum referendo illam congruere cum ijDsa vi-
ipsa materia. Nam et composita per iianc lia- detur tum quia non est illa, necjue ad formas
:

bent, ut finiri debeant aliunde et natura, vel : similes instituta, dif^erre nimium judicatur ab
anima, vel mens per suam quandam materiam illa : non quidem jier differentiam sibi additam,
habent, ut formarum terminis egeant. Materia imo quia non ad similes nata
se ijisa, vel insujier,
igitur cum sit hoc ipsum, quod aiiundc fimtur, est formas: sed hoc etiam est se ij^sa differre.
niniirum suapte natura est infinitum. Sicut, Quoniam vero jiotentia illa formabilis, etsi ad
quod aliunde iiluminatur, est per se tenebrosum. ideas quasi materia est, tamen in se ipsa, et ad
Aiicubi ergo re vera imo ubique subest infinita nostra censetur ut forma. Idcirco non adeoju-
natura, imo vero infinitas ipsa. Sicut enim res dicatur indefinita, sicut materia corporum. Pra;-
infinita respondet finitas sic et fini respondet
: sertim quia formabilis illa natura semper simili-
infinitudo. Fini, inquam, substantiali, substan- terque est ad actum fornia' redacta. Hfec vero
tialis infinitudo non ficta. Infinitudo, inquam, redigitur paulatim: actuscjue disperdit. Fit quo-
non in alio: sicut et finis terminusque primus que illic materia illa formalis. Hic vero vicissim
non est in alio. Si quis vero dicat infinitatem forma materialis evadit. Conditio igitur indefi-
hanc non esse materiam ipsam, sed ipsi prorsus nita in liac reperitur magis, quam in illa. Con-
accidere, cogetur fateri, infinitatem nonnihil in ditio vero termini ibi superat hic necessario :

se habere formale siquidem sit in suhjecto

: deficit. Proinde si compositum ex materia for-
subjectumque sub tali quadam conditione deter- maque consideres, dices hoc quodammodo infini-
minet: quod certe contra naturam infinitatis esse tum, scilicet ratione matcria\ Non tamen dices
videtur. Jam vero infinitas ipsa non est ratio hoc infinitum esse ipsam infinitatis naturam.
ulia formalis. Extrema enim est formabilitas. Qu» quidem dicitur esse ijisius infiniti, qua ra-
In qua si quid proprium sit formale : ex ea sal- tione est infinitumhoc enim pertinet ad mate-
:

tem parte non est formabilis. Veruntamen ut ad riam. Cum vero hanc ij)sam materiam quasi
summum formatorem spectet, onmes tribuere seorsum considerans dicis hoc infinitum, idem
formas oportet subjectum liuic proportione re-
: profecto est infinitum hoc, ipsaque infinitas,
spondcns nuilam prorsus haberc. rra>terea si quam modo apijellabamus ipsum infiniti esse,
matcria per se infinita est, non oportet infinita- quatenus infinitum. Tu vcro cum de materia
teni huic accidcre. Sin tei-minata dicatur, non chcis, hsec est ipsa natura infinitatis, siste huc
est materia prima. Denique si matcria fingatur, usque gradum necjue addas, ha'C est ipsa infi-
:

velut formaiis quidam terminus, illiciuc accidere
infinitatcm, id est, aptitudinem dimtaxat forma-
bilem, perdetur subito, si cpiid forinalis fingitur
in matcria. Niliil enim actu formalc
formaiiiiitate relin([uitur. Quod
mundi materia sit infinitas, confirmatur ex eo,
(juod materia quoque incorj)orci mundi est infi-
nitatis ratio. Ratio enim sive formam significet,
sive definitionem: ideoque et tcrminum non con-
venit deformi et indefinitw materiie. Item cum
suli cxtrema dicis, infinitum hoc et ij^sum naturale infiniti
auteni corporei esse, idem est, cave, ne sub hoc essendi nominc
intelligas aliquem indefinita; illius esscntia? ter-
minum sive actum, sive modum. Tria enim hitc
28o ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

ad rationem pertinent, ad rationaiem [Ed.

id est, sit prona, merito adhuc dicitur esse ma-
jacturas
pr. rationem] idealem et seminariam et formalem lum. Dcnique tres hic gradus considerabis. Pri-
atque formam. Nulla vero ejusmodi ratio con- mum (juidem ipsum unum ente suj:)erius. Secun-
venit ipsius infiniti natune. Quam si tu dcfinire dum vcro ens ipsum, in quo entis matcria poni-
coneris, et frustra conabere eam enim amittes : tur: quam etiam ens judicari nil prohibet. Ter-
definiendo: et cogeris duntaxat per liabitudinem tium corporei mundi materiam quse cum per :

ad terminos, quos nondum habet, infinitudinem extremum gradum sit inferior ente hac utique :

definire ubi infinitudo non tam habet rationem

: conditione solet apjoellari non ens non dico ni- :

ad se et intrinsecus pertinentem, qnam extrin- hilum, sed quasi non ens, si ad entis ipsius veri
secus ad ahaque spectantem quod quidem vere : ])ulchritudinem comj)aretur. Ab ipso enim ente
est infinitum esse. Si quid enim in liac ita suum j)rimo us([uc ad naturam vera entia omnia judi-
ponas, ut non referatur ad aliud, hoc ipsum, cantur. Forma? vcro corporum, qua^ a natura in
quod non erit ad finem, erit finis. Finis autem materiam fiunt entia non vera. Materia denique
repugnat infinitati. Materiam igitur existimabi- verum non ens. Quia videlicet non solum ab en-
mus infinitam : non quidem definientes intrinse- tis ijisius natura, sed etiam ab ejus imagine cadit.

cus, sed ad rationem ipsam cxtrinsecus referen- Quahs certe imago in formis naturalibus reperi-
tes. Ad rationem, inquam, (ut s;cpe diximus) tur. IVIateria enim neque ens verum est, neque
idealem, et seminariam, ct formalem. Cui qui- imaginis more ipsum alicubi repraesentat.
deni velut fini et finienti materiam o})ponimus,
velut ad finem et indefiiiitam at(|ue finiendam. Quamvis cle materia non dicatur ens, vel essentia, vel
Opponimus, inquam, hoc ilh, sinq)hcissimum esse proprie, tamen non debet dici nihilum, sed uli-

simphcissimo. Unde recte conchidlnius : sicut quid, et id quidem modo substantiee.

ratio ipsa non aiia dote, sed se ij)sa ratio est, et XVII. Apud Perijiateticos quidcm, si quis
forma: sic materiam non alio addito, sed
finis, et matcriam non ens dicerct, hanc oninino diceret
natura sua esse ])rorsus indefinitain quicquid : nihiluni. Sed aj)ud Piatoiiicos, qui ijisam unius
enim addideris, erit finis, eanique definiet. naturam latius, tjuam iiaturam entis, longiusque
sursum deorsumque protendunt quamvis mate- :

Solvuntur quatuor <iU(Cstiones de materia circa alleri- riam dicas non ens, non tamen habcs eam pro
tatem, privationeni, injinitum, malum. nihilo sicut neque pro nihilo habes ipsum bo-
:

XVI. Caput libri ultimum quatuorde materia
(puestiones movet et solvit, cirea aheritatem pri-
vationemcjue et infinitum atque nialum. Tu vero
inter ha'C nota alteritatem ipsam, sive diversita-
tem esse communem ad forniaha simul atque
materiam. Utrobi(jue enim est atquc inter utra-
que. Materia igitur idcm est, quod alteritas,
non quidcm sim])hciter, scd aitciitas ab ilhs, quas
vere sunt, id est, rationibus idcalil)us longissime
distans. Qua; si ])roj)terea dicitur fjuandoquc
non ens, quod ab ente j)rimo longissime distet
interea ens quoddam dici potest, id est, aliquid
a primo longissimc scgregatum. Similiter quo-
que j)rivati() dicitur non sinij)licitcr quasi nihi-
lum, sed extrema ad j)rimum ens ojjpositio, et
ad ideales, quw in ipso sunt, rationes.
tur ejusmodi privatio jicrditur, id cst, ejusmodi
natura niaterias formabilis aliunde, (juando sus-
cipit foi'mam scd ])ermanet ejusmodi sempcr
: materiae. Qui sane actus quodve esse non pro-
subjecta natura, j)crjietuoque vel formas, vel for-
marum modos alternat, vicissimque formatur.
Si materia infinltum (juantitate forct, quando
acciperet terminum, naturam prorsus amitterct.
Cum vero jaer formabilitatem sit infinita quo
magis formatur, eo magis formabilitatem cxer-
cere videtur, jjroj^riofjue subjecti formabilis oflicio
fungi. Proinde cum acceptis bonis, id cst, formis
adhuc restet informis j)roj)terea (juod nullam
: lis si modo infra entis limites nominari essentia
num, quamvis non ciis judicctur. Sed illud qui-
dem ita non cns, ut sit suj)erius entc: hanc au-
tem non cns, ita ut sit infcrior ente. Sicut vero
Deus summus apud j)lerosque dicitur purus ac-
tus, cui non subest jiroj^ria formabilisque in Deo
potentia, scd quasi ejusmodi potentia? loco illi
re.spondent actui j)otentiie reliquorum. Sic cum
materia .sit ])otcntia jiura, cui non resjwndet in
ea projirius actus, saltcin j)ro hoc ipso actu caete-
roruni actus rcsjxindcrc videntur. Quamvis au-
tem ubi actum proprio nomine nimcupamus
quia formalem vigorem significet, eum materijE
jiroprium minime conccdamus: tamen ubi actus
significaret nonnihil iii sua dcpendente natura
quodammodo j)ra\sens atquc firmuni, firmam hu-
Non igi- jus natura' sive quasi ])ra'senti» veritatem, quasi
actuni (juendain niateriie tribuere non verebi-
mur: appellabimusque quodammodo ijjsum esse
hibet materiam puram dici potentiam. Prsesens
nanujue et firma niaterialis jjotentia^ veritas eam
efficit verius puriuscjue et firniius esse potentiam.
Neque tu j)otentiam hanc aliarum debes condi-
: tione perjjcndere. Ca?tera> iiamque potentia; sunt
in subjectis : ha;c omnium naturalium est sub-
jcctum'. Est ergo potentia ha?c (ut ita dixerim)
subjectalis atque substantialis. Addam essentia-
:

per se sibi proj:)riam contrahat, formarumque possit. Sic enim diceremus materiam vel essen-
 IN LIB. IV. ENNEAD. SECUND^. 281

tiam potcntialein, vcl potcntiani vicissini csscnti- si substantialc. Unde Plotinus in superioribus
aleni. Mcrito cnim potcntia? et aclus in rebus ait, materiam csse corporibus necessariam. Ne-
accidentales, ct jacentcs in alio, sicut rctliguntur que vanum nomen esse, sed subjectiim aliquod
in actum primum pr;sexistentem, sic in primani cjuamvis occultum : nudtoque magis subjccium
potcntiani suhsistentem cujus quidcm esse sit
: hoc, c[uam (juantitates cjuaiitatcsque subsistere.
fortc subesse, sicut et matcrialis form.Tj esse for- Quod et Tinit-Eus indicat, ubi ait, antc mundum
sitan est incssc. Sed hic pr»terea theoiogi non- fuisse architectum mundi vehit patrem et mate-
nulli diccnt ipsum simpliciter csse antccedere riam sicut matrem matcriamque appellat sub-
:

naturalltcr, sive ratione cjuadam et ordine esse jectum et susceptaculum atque locum. Ex qui-
sic aut aliter, aut hic, aut ibi. Ideocjue neque bus verbis apparet, materiam rem esse pra-ter
formam inessc posse, nisi prius sit simpliciter in conceptus ct relationes nostras corporibus subsi-
se ipsa: neque materiam recte posse sub-
intelligi dentem. Quod Peripatetici quoque confirmant
esse, nisi intelligatur quodammodo prius simpli- ubi substantiam distribuunt in materiam et for-
citer esse quod c(uidem esse primuni appellant
: mam atque compositum. Quamvis autem mate-
esse essentiae cul mox addunt esse existentiae.
: riam substantiam nominemus, quia substat cor-
Per primum quidem aiunt reni esse in sua esscii- poribus, neque jacet in alio: putamus tamen eam
tia, atque ex ipsa. Per secunduni vero, rem desuper perpetuo dependere adeo ut nihil in
:

aiunt esse in efFectu rerumque ordine, et aliunde ea vigoris sit ad se conservandam. Dependet
pendere. Quam ob rcm concedent materia» pri- igitur tum ab ipsa natura quasi nervo quodam
mum esse per se, secundum vero per formam. inde devincta. Quin etiam per formas a natura
Forte vero Platonici quidam etiam primum esse in materiam continue jactas cjuasi per nervos as-
materiae auferent pra^sertim ubi Plotinum au-
: sidue colligatur. Ipsa vero formam sustinet
diunt prohibentem assignari ipsum esse materiae. modo profundi. Atque dum cadit ab ente, id
Sicut ergo theologi multi in primo rerum prin- est,a natura, quae verorum entium infimum est
cipio esse ponunt sine essentia: sic et hi materiam interea subest ut fundamentum imaginibus entis,
quasi essentiam sine esse putabunt: nequc tamen formis scilicet naturalibus. Quam ob rem etiam
nihilum, sed aliquid appellabunt. Nam et Plo- si apud quosdam materia dicatur habere quasi
tinus materiam imaginem appellat essentiae. Sic- esse in se suae essentite proprium, quod quidem
ut ergo res alia? suas habent imagines, qua; qui- in ea antecedat esse formale atque existere ta- :

dem, quamvis res ipsae non sint, sunt tamen ali- men primum quoque esse illi tributum conserva-
quid sic et imaginem essentiae, quamvis non
: tur ipsi ab ipsa natura semel, sicut a formis cor-
veram essentiam, tamen nonnihil et aliquid no- porum conservatur esse secundum atque exis-
minabimus. Quamvis autem materia dici possil tere sed vicissim ab alia deinceps atque alia
: :

unum, et nonnihil et aliquid negare tamen so-

: quasi natura varios in horas applicet nervos, per
lent, ipsam proprie aliquid e.sse ne forsan ani-
: vices ad materiam sibi cognatius vinciendam.
mus, duni audit aliquid, suspicetur aliquid esse Sed finem jam disputationi huic imponamus.
formale: sicut plurimum consuevit. Quippe cum Nam in libro etiam, ubi Plotinus disputat incor-
ipse sit forma, atque ex formis incitetur acl cogi- porea nihil pati, et alibi multa de materia tracta-
tandum, cogitetque per formas. Re vera tamen buntur.
materia judicatur re ipsa nonnihil et aliquid qua-

VOL. I. O O
 n A O T I N O T
ENNEAA02 B.

Aoros A.

P L O T I N I
ENNEAD. SECUND^E
LIBER IV.

nEPI TAH2,

De Materia.

X HN keyo/Jievr^v vkr]v vTroKel/xevov rc koI vTroSo^r^v elSwv keyovreg ^ 59

loelvat, KOLVOV Ttva rovrov koyov Trepl avxTJg Travre^ keyovaiv, o(roi

elg evvoiav rjkOov tti'; TOcavTTjg (f>vcrecog, Kal /^c^pt tovtov tvv avTijv
(pepovrat. Tt? 8e eaTtv avTT) r] vTroKetfJtevr] (fivat<;, Ka\ Trcog SeKTtKrj, B
Kal Ttvcov, TO evTevdev i]8r} ^rjTOvvTe^ 8tecrTr]a-av' Kctl ot fxev Gco/xaTa
fxovov TCb ovTa etvat Oejxevot, Kal Tr]v ovcrtav ev TOVTOtg, fxlav re Tr]v
iSvkr]v keyovat Kal TOtg cTTOt^etotg V7ro/3e/3kr]adat, koi avTr]v elvat ttjv
ovcrtaV Tii 8' akka TrdtvTa, olov iradr] TavTr]^, Kai ttco^ e^ovaav
10. T6VT0V Xoya>\ Cod. Alarc. A. toiitoi A. (a pr. in.) P.'ir. A. Teiwr ^ysrr.ffavris, etiam Tu;
7A^f_-A^rr,v, xai t. ot, utai (uti
TOy Xoyov. 14. ofTa tiiitt] Abest uvai a Cod. Vind. pro -ru; mox reducimus ex cod. IMon. C.)
ib. Xi^i avTfis TcivTts^ Cod. Ciz. trdvTi; A. hac seuteutia : et elementa uihil aliud
n^i avTns. 1 6. Jcat ws i;^tvffxv aifTm icett Ttt OTOi- esse quam materiam ahcjuo modo se ha-
1 2. Ss iiTTi»] Cod. Vat. ? icTit. ^ua. uteti\ Ita scripsi pro vulgatis *ai bentem.
13. Hlti ZlnTiii/iTi;] Codd. Darm. Bled.

Moret dubia de materia, utritm sil in corporibus tan- essc dicunt qiUE quidem eletncntis subjecta sit,
:

tum, an etiam alibi. ipsaque sit essentia caetera vero omnia quasi
:

OMNESqui de materia disputant, si modo materia; passiones, esseque htec materlam ipsam,
in notitiamuUamhujusnatura» pervenerint,com- sic aut sic afFectam atque esse sic etiam ele-
:

muni descriptione cam subjectum quotklani et nienta. Audent quin etiam ipsam ad Deos usque
susceptaculum spccierum esse asserunt atque : protendere. Deniquc ilkmi summum ipsorum
hactenus consentire videntur. Quid autem sit hac Deum materiam hanc existere, certo modo sese
ipsa subjecta natura, et quo pacto, et quse susci- habentem. Tradunt prasterea ipsi corpus, di-
piat, inquirendo dissentiunt. Profecto quicun- centes eam esse corpus vacuum quaUtate tri- :

que res ipsas corpora solum esse putant, essen- buunt insuper magnitudinem. Qui autem m-
tiamque in his consistere, unam in his materiam corpoream admittunt essentiam, et ipsam mate-
 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER QUARTUS. 283

avTi]v Kol ra (rroixeia elvac. ¥.a\ 87] Kal rokfxwac Kal f^e^pi- Oeutv

avrr]v ayetV Kal reAo? Srj Kal avrov avrcov rov 6eov vXyv ravrrjv
TTCog eyovaav eJvac. Ai86aa-i, 8e Kal crwfxa avrjj, arrocov avro aw/xa

keyovre<;' Kal ixiyeBo^ 8e. Ot 8e aacojiiarov keyovat, Kal ravrrjv,

ov avrwv, akXa ravrifv fJtev ro7g acofiao-tv v7ro0e0kTJcr6at5
fjblav rtve^
BKal avroly irept rjg ot rrporepot keyovatV erepav fxevrot rrporepav ev
rol<; vorjrol^y vrrol3el3krifJtevr]v rot^ eKet et8eat, Kat ratg aacofiarot^

ovacaig.
Ato rrporepov ^rjrrjreov irept ravrr]<;, el ean, Kot rU ovaa rvyx^a-
vet, Kol TTw^ eartv. Et 81] aoptarov rt Kal af/.op(pov 8e7 ro rrj^ vkrjg 10

etvat, ev 8e ro2<; eKet aptarotg ovatv ov8ev aoptarov ov8e afxop(f>ov,

ovS" av vkr] eKet etrj. Ka} et airkovv eKaarov, ov8' av 8e'ot vkr]<;,

ctva e^ avrrjg Kal akkov ro avvderov. Kat ytyvofxevot<; fxev vkr]<;

8el, Kctl e^ erepcov erepa 7roiovfJtevot<;, acf) cov Kal rj rwv atadrjrcov

vkr] evorjdr]' fxrj yiyvofJbevot<; 8e, ov. IloOev 8e ekrjkvde Kal vrrearr] ;
15

el yap eyevero, Kal vtto rtvog' el 8e at8tog, Kal ap^at Trketovg' Kat

Kara avvrv^^av ra Trpcora' Kav e28og 8e rrpoaekdr], ro avvderov

Dearat acofia, ooare KaKei acofia.
1. Kai 3>i xai] Alterum »at abest a Vind. A. verba xai toi; ovja rvy^avu, ry,;. 8ed Vat. in m. avraJv.
Cod. Mon. A. 10. E.Sn] Codd. Darm. Marc. B. iMed. ib. xat aX^ov] Codd. Leid. Marc. A.
2. aurov avrajv tm d£dv] Cod. Vind. otij- A. II V; sed Med. A. supra lin. habet ad- Mon. C. aXXo». Vind. A. i>.>.o (sic).
rov T&^v 'jiov, Cod. Marc. C xvtu pro av- pictum »1.
ib. Codd. Ciz. Leid. ^larc.
yiyvofiivoi;]
ruv, Cf. annot. ib. ii7 ri tS,-] Cod. Vind. A. xf" (s'<^)
A. (ex corr.) Mon. C. Vat. (in m. ut Ed.)
Tus] Cod. Blon. C. ruf, uti corre.^i. punctis suliscriptis, omisso ro. Omittitur
3. Vind. A. yivo/iivvi;. Et sic etiam paulo in-
in editis erat tu;, Vide proxime. To in Codd. Leid. Marc. A. Mon. A.C.
ferius. Mox Codd. Marc. A. Mon. C.
ib. Kai ffei^a] Cod. Mon. A. xai Tfl Vat. (in m. add.)
ffuf^a, 11. ixsi apiffroi;] Edit. ao^iffrois ', sed ToiovfJ.ivois (sic). Vat. Toiovfiivn;.
4. Codd. Marc. A.B.C.
ol' 51] «' ii. Codd. Leid. Jlarc. A.B.C. aion. A.C. 16. s/ Ss Codd. Marc. A. et Vat.
aiiio!]
6. T^oTi^ii] Codd. Darm. Marc. B. (a Med. A. (ex corr.) Par. A. Vat. a^iffroi; ; II i'. Vat. in m. additum habet 2>i.
pr. m.) Med. A. (a pr. m.) Tport^ov. quos secuti sumus cum Fic. et Taylor. 1 7. ffvvTVi^iav] Cod. Vind. t,VVTVX,'lO^V.
ib. ^.iyouffiv] Ita scripsi pro Xiyovffi ex ib. ao^iffToy] Cod. Leid. a^iffrov. Kav] Cod. ^^at. y.a'i, in m. icav.
ib.
Codd. Marc. A.B.C. Med. A.B. Vat. 13. 'Ivx] Codd. Ciz. Darm. Marc. B. 18.
oiffTi xa*.u ffufia] Desunt haec in
Vind. A. Vat. "v. Codd. Ciz. Leid. Marc. A.C. Mon. A.C.
9, rvyx.avu\ Pt)st hoc verbum inserun- ib. i^ avrti;] Kdit. : s| avrov, contra Vat. Vind. A.
tur in Codd. Leid. Marc. A. Mon. A.C. omnes Codd. nostri, ut marg. Ed., 11 av-

nam non unam tantum ipsorum aliqui ponunt nequaquam materia indiget, ex qua et alio
plex,
sed alteram quidem et i]jsi corporibus esse sub- quodam addito compositum quoddam conficia-
jcctam aiunt de qua priores ilii Uxiuuntur. Al-
: tur. Rursus qua- gignuntur, atque sub
in iiis,

teram tanicn in rebus intellitribilibus prioremque his, qua; cx aha gignunt, opus est materia,
aliis
esse materiam, sjjcciebus, qua> sunt iliic, incor- iilis autem, qu;e non gignuntur, minime. Si-
poreisque esscntiis subditam. quidem in rebus sensibiiiljus materia ex ipsa ge-
II. Rationes probanfium in mundo intelligibili non esse ncratione mutuaque ]ocrmutationc videtur in-
niateriam. venta.Dcniquc unde nam matcria apud illa pro-
Quam ob rem de hac ipsa prius est perquiren- cessit et subsistit Si enim facta est, certe est ab
't

dum, an sit, quid sit, et quo pacto. Si autem aliquo facta: sin autcm sempiterna est, plura
materiam cssc oportet indefinitum aliquid et in- principia sunt atquc ea, qua- prima sunt om-
:

foniie, in rebus vero incorporcis utpote ojjtimis nium sccundum contingentiam sunt ac si spe- :

indcfinitum est, nihil informe, non erit ibi

niliii cics illic acccdit, quod ita comjionilur, erit cor-
materia. Prjeterea si quodlibet iiiorum est sim- pus. Itaque corpus illic insuper erit.

o o 2
 284 PLOTINI ENNEAD. II.

160
JJpcoTov fjikv ovv keKTeov, w? ov iravTa^ov to aopccTTOv aTifxaaTeov'
ovhe av a/xopcpov r) tt} eavTov eTnvoca, et fjieXXei irape-^eiv avTO
TOtg Trpo avTOv koI toI<; aplo-TOig. oiov Ti koI -[jrv^Tj, irpo^ vovv Kai

koyov irecpvKe, /xop^pov/nevr) irapa tovtcov, koI et? elho^ /SekTiov ayo-
SfJievT]. ''Et' ov^ o)? Ta crcojuiaTa' E
re toI^ voTjTOig to (jvvdeTOV eTe'pu>g,

eTret Kal koyoi crvvdeTOi, Kal evepyeia 8e avvdeTOV iroiovai, tt/v evep-

yovcrav el? elSo^ (pucnv. Et Se Kal Trpog akko, kcu Trap akkov, koi
/Jiakkov. 'H he tQ)V yiyvo/Jievu)V vkij, ael akko Kal akko elSo^ icr^ei'
Tcov 8e aiSicov r/ avTrj TavTOV ael. Ta^a 8' avaTrakiv y evTavda'
loevTavda /xev yap irapa /iepo<; iravTa, Kal ev eKaaTOTe. Aio ovSev
e/i/Jiev6i, akkov akko e^ocidovvTO^' Sio ov TavTov aet' e/ce? S' a/j.aF
TrdvTa, Sio ovk e^et et? 6 /leTa/Sakkoi' i/St/ yap e^et iravTa' ovSe'-
TTOT ovv a/xop(po<i, ovTe e/cet ?} e/cet* eTret ovS' y evTavOa, akX eTepov
TpoTTOv eKaTepa' to 8e eiTe diSio^, etVe yevo/Jievr/, eireiSav 0, ti

ijTTor' eaTl ka^co/iev, Sijkov eaTai.

'O St) koyo^ r//jilv v7rode//.evoi9 to vvv, elvai Ta elSi/, SeSeiKTat yapG
ev akkoi^, TrpotTO). Et oiiv iTokka Ta elST/, KOivov /juev Ti ev avTol<;

1. (ih «J»] Aliest lAn a Codd. Leid. Vind. A. ui us uiss. avTov. Cod. Leid. ^io oiiV avrov. Cod. Mon.
Darm. I\Iarc. A.H. .'Moii. A.C. Med. A. ^. 'tTinu;] Co<l. Ciz. Kai irE^Af. A. oi/KavTot. Vind. A. ovv avro* correc-
B. Vind. A. 6. Cod. Vind. A. ati.^iTot.
ffvv^iTm] tum in oii raiTov.
ib. it oi] Omissum est cu in Codd. Ciz.. 7. Ei Abest *ai a Cod. Ciz. ; et
5i *ai] ib. V ufia] Codd. Marc. B.C. Vat. 5i «^a.
el Vind. A. a Cod. Vat. proxime antecedens lU. 1 2. ito —
/iira/SaXXoi] Desunt ha?c in
2. ftixxii] Edit. fii>.>M ;sed Codd. Ciz. 8. aii aXAo] Cod. Ciz. Kxi a.Xko. Idem Cod. Ciz. Scripsi autem ft%TalodX>.oi pro
Dann. Marc. B. Mon. A. Med. A.Ii. mox sx,u pro Ivx*'' f£tTaf!>aX/,u ex Codd. i\Iarc. A.C. .Mon.
Vat. (in m. ut Ed.) ^ixXi/. 10. fvrauja fx.u] Abest UTctZ^a a Cod. A.C. Vat. Vind. A. In Cod. Med. A.
ib. at'Co To7;] Cod. Ciz. TaZra reij. Edit. Ciz. est fjLlTa{->u.Xoi.

avTo. Ficinum secutus sum. 11. aXXsi/ axx«] Cod. Marc. A. Mon. 16. Ta ^iJv] Cod. Vind. A. rot> m«», in
4. i^s^uxi] Codd. Marc. A. (seq. dist. A. aXXa a>.>.e, m. ab al. m. rl.

maj.) V^ind. A. vi^vKtv. ib. iio oi/ Tavroi\ Cod. Med. B. ^io Ka\ 17. fiiv rJ\ Codd. Ciz. Marc. A. Mon.
ib. us iT?»(] Cod. Mon. A. u; iTSa; ov T. Codd. Ciz. Marc. .\. Mon. C. 5/a ovk A.C. Val. fAi\Toi.

III. Solvit argumenla probantia, non esse in intelli- dem semper possidet idem. Ferme vero hasc
giliili miindo materidm. apud nos matcria contra se habet, atque ilia.

Prlncijjio dicfiulum est, non ubique, quod in- Ha"c enim pcr partcs et aUernc fit omnia, in sin-

definitum est, esse penitus contcmnendum, ne- gulisque temporibus singula ideoque nihil us- :

que quod in ipsa sui notionc sit informe, si modo
sc ipsum superioribus ct ojjtimis sit prcebiturum.
Quemadmodum ct anima suajjtc natura ad intei-
lectum rationemquc se habct qua^ quidem ab
his formatur, et in speciem jx>rducitur mehorcm.
Accedit ad ha>c, quod in intellijj;ihiiibus, quod
quam permanct, dum alia ab aliis extruduntur.
Idcirco niiiil semper est idem. In superis au-
tem materia simul est cuncta. Cumque jam
: cuncta jMssideat, non habet omnino, in quod va-
ieat permutari. Nunquam igitur materia illic
est informis quando neque informis unquam
:

compositum dicitur, se aliter habet neque certe : est materia nostra. Sed et in hoc aliter ha?c at-
sicut corpora. Quandoquidem et rationes ipsse que illa se habet. Quod insuper dicebatur :

com]iositas sunt, atque actu comjiositum quod- utrum sem|3iterna sit an genita, tunc demum no-
dam faciunt, i])sam scilicct naturam, qua? agit ad bis erit perspectum, postquam quid ipsa sit osten-
speciem. Si autcm fertur ad aliud, nimirum et derimus.
dependet ab aiio, multoque magis. Item mate- IV^ Probat esse in intelligibiti mundu materiam.
ria eorum, qua; gignuntur aham semper et aham Principio cum alibi ideas esse fuerit demon-
habet speciem. Sempiternorum vero materia ea- stratum, admittentes in praesentia ideas esse, ad
 LIBER QUARTUS. zSs
i6i
avayKT) elvat' Kal St] koI tbLov, (o 8i,a<pepec aAAo «.AAoi;. Tofro Sij

ATO tScov Kol rj Stacpopa y ^copt^ovaa y oiKela ecxTt fiop<p}y et 8e

fjiopcf)')], ecTTt Kal ro fjbop<pov/Jbevov, Trepl b ?; StiKJiOpa. ' KaTtv apa koI
vKt] 1] T7]v /btop(p7]v SexofcevT], Kol ae\ ro vTTOKet/btevoV cTt el Koafjuo^

vo7]To<; kartv eKet, /JttfJtr/iJta 8e ovTog eKetvov, ovTog 8e avvdeTog, Kal 6^5
v\.T]?, KctKel 8el vX.Tjv elvaf 7] Trooq Trpoaepetg KoafLov, fj.7]
v\7]v elg

el8og I8a)v ; Trcog 8e el8og, fiT] ecfi (o to el8og ka^cov ; af/.epeg fj^ev yap
YiTravTekw^ TrdvTr] avro' fJtepKTTov 8e ottcoctovv. Kat et fxev 8tacnra-
aOevTa 0.1? d\k7]kcov Ta fJteprj, 7] T0fjt7] Kal 7] 8ta(popa \yk7]<;\ vk7]<;

earl irado?' avT7] yap 77 rfjtrjdelaa. Et 8e iroXka bv afieptaTOV lo

eaTt'ra Trokka ev evl ovTa ev vky earl evl, avTa fjtopcpal avTov
ovTa. To yap ev tovto to irotKtkov, vo7]aov TTOtKtkov Kat Trokvfjtop-
Ccpov' ovKOvv dfiopcpov avTo Trpo tov TTOtKckov. Et yap tco v(o acpe-
Ao69 T7]v TTOtKtktav, KCit Tct^; fjtop(fid<; , Kal Tovg koyovg, Kal Ta vot]-

1. xai "hn] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. t!>.>iv £1'; uits iSs;»]
ib. Ita Ed. nisi quod Codd. Ciz. Marc. A. Jlon. C. Vind. A.
A. Par. A. Vat. (in m. ut Kd.) iiSjo». ibi perperam expressum est u^a,v. Cum Recte. Legendum videtur h Tofiri xai rt
Marc. B. i/Sov, superscripto a^, in niar^. marg. Ed. haliet^^j £i; u^fj 'Swv Cod. Marc. ^taff^aiTii uKrit ejt/ Tci^os.

y^ft^irctf Kiii tiiov. Pro eu Cod. Par. A. B., sed in m. eTSo;. Cod. Ciz. tK>iv livai
£/',- 1 1. Codd. prieter Ciz. (ubi est
it/Ti £»/]

habet c. liJit. Codd. Darm. Jlarc. C. Par. A. laTi To £vi) IffTi tm ivi'.
omnes
Sed vox tu
ib. aXXo] Codd. Leid. Marc. A. Mon. omittunt uA>iv. Cod. Leid. omittit £/5 £J3of. duo puncta habet superscripta, et in m.
A.C. Vat. Vind. A. ixxov, sed Vat. iu m. Codd. Marc. A. JMon. A.C. Vat. Vind. obelus est adpictus. Vid. Anuot.
aKKo. A. oinittunt filSa;. Cod. Med. A. ^»1 ui 12. Codd. Ciz. Leid. Marc. A.
vonirii»]

2. 91 oixtia] Cod. Mou. C. Ji. Vat. o!- Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A. »o'>;iri».
sed iu m. ab al. m. y^— tis £"§«.
lihoi t^iuv,
xiaj in m. oiKUa. 13. 5roi«i'Xoi/] Cum marg. Ed. habent
Vat. quoque in m. haliet £?S>i. Med. B. mtxiXov Codd., prwter Ciz. et Par. A.,
3. tffTi icai] Omittunt )6a/, jjra^ter Danu.
item omisit uh?, sed in m. ab ead. m. ad-
Marc. B. Par. A., onuies ; sed Vat. in m. omnes. Sed Ciz. post hoc vocabuhim haec
ditum est cf. Auuot. inserit yccfl tu vcu ccpiXots vonatv ToixiKov
£/'
add.
7. ja£v ya^] Cod. Par. A. omittit ^£v. auTo
ib. vsoi 0] Cod. Vind. A. t£^J ov. xai voXvfiop^povj ovx oiiv a/iiop<pov or^o

"EyTiv ef^a] Cod. Vat.

9. ^ ita^o^a tiA»:?] Cum marg. Ed. fa- Tou oroiKiXov. Hinc sequitur, ut in Ed., £/'
ib. n Siaipa^o;. fl
ciunt ('^ lidrram;, (sic) tj?.vs lim -ruQo;) Vid. Aunot.
dtu^opa £77*1 V* dpa. yap Tcu vu X. T. X.
Codd. Darm. Blarc. B.C. Med.A.B. Par. Cod. Med. A.
6. T^ojt^ui] Ita, pro -r^offtoi?^ quod est ib. a^iXot{\ a>pi>.yis.
A., et marg. Vat. Abest alterum iiA>i5 a
iu Ed., liabeut Codd. omues.

institutum progrediamur. Profecto si plures ibi est ubique mundus ipse superior, et quadani rur-
sunt species, commune quiddam in ipsis esse ne- sus conditione dividuus. Ac si partes ejus inter
cessarium est: rursusque proprium quoad aliud se dispersas sint : sectio ipsa atque disjiersio est
ab alio distinjruatur. Hoc utique proprium at- cjua?dam materias passio : Ij^sa enim est projjrie,
que haec scjiarans difterentia, forma certe est j)ro- c)u;e jja.ssa dicitur sectlonem. Sin autem, tjuji;

pria. Quod forma, est insujjer et for-

si illic est nudta illic sunt, unum ens impartibile .sint
ni- :

matuni, circa qilod differentia est. Subest ita- niirum nudta illa in uno existentia, in uno illo
que niatcria, qua; illam accijiiat formam, perjje- sunt ceu materia, ipsaque ipsius sunt form*.
tuoque subjectum. Prteterea si inteiiigibilis illic Unum namque ipsum, quod est varium, consi-
mundus cxistit, hic vero noster illius est imitatio, derandum in primisest varium atque multiforme.
atcjue comjwnitur ex materia, illic quocjue opor- Considerandum rursus velut informe, antequam
tet esse materiam. Aiioquin quanam ratione varium. Si enim cogitatione illinc abstuleris va-
mundum ornatumque aj)pellabis, nisi speciem rietatem, formas, rationes, intelligentias, procul
sive sjiecies coiilemjileris .''
Quoautem modo con- dubio, cjuod iuec anteccdit, informe indefinitum-
tuebere sjjeciem, nisi id (juoque, iu quo sjjecies que occurrit nihilque ajiparet eorum, qua pe-
:

est, comprehendas .' Indivisibilis quidem prorsus nes ipsum in ipsoque sunt.
 2S6 PLOTINI ENNEAD. II.

jnara, to irpo tovtcov afMopcpov Kat aoptaTov' Kat tovtcov ovoev tcov
eir avTco kclI kv avTco.
Et o OTL aet 'e^et TavTa, kcu bfjtov ev afJt(pCiO, Kat ov^ vkr] eKelvo,
ovS' evTavOa ecTTat tcov acofJtaTcov vX.7]. OvSeTroTe yap avev fiopcpi}^,
jaAA aet okov crcofjba' crvvOeTov fiijv ofjtcoq' Kctt vovg evptcTKet to 8tT-D
ToV ovTog yap Statpet, ecog etg aTrkovv yKjf, firjKeTt avTO avakveadat
ZvvafjtevoV ecD? h\ bvvaTat, x^P^^ avTov eh to /Scido^. To 8e /3a6o^
eKacTTOv 7] vkrf' Sto Kot aKOTetvrj irarra, oTt to cf)CO(; 6 koyo?, Kal 6
vovg koyo^. Ato tov ecf) eKaaTov koyov bpoov, to kcitco, chg vtto to
lo ^cog, aKOTetvov ijyrjTat' coairep 6(p0akfx,og (pcoToetSr}^; cov, Trpog to (pco<;E
^akcov, Kat XP^^^ (pcoTa ovTa, Ta vtto Tct ;^/3(y//-aTa. aKOTetva kclI
vktKa elvat keyet, KeKpvfjtfieva Totg ^j^^w/^ao-iz^. Atci(f)op6v ye fjbifv to
aKOTetvov to, re ev Tot? votjtoI^, t6, re ev To7g ata67]Tol<s virapxet'
Stacpopog re ?; vkTj, baov koI to elBo^; to eTrtKetfievov afX(f)olv Stcicpo-

^SpoV Tf fiev yap 6eia, kafBovaa to bptl^ov avTTfv, ^corjv wptafievrjv Kal
voepav e^et' if he coptafjtevov fjtev Tt yiyveTat, ov fjbrfv ^cov, ov8eF

I. «8{(irT5.] Cod. I*id. <i>»>iTov. Iii Cfld. Jled. IJ. est » kiyei. Desunt hsec in Codd. Ciz. Leid. Marc A.
ib. xa'i TtvTuv] Edit. Toi/T», sed Coild. 9. ^ii rit] Cod. Ciz. iii t». Mon. A.C. Vat. Vind. A. Sed Vat. ea
omnes, iirater Par. A. et marg. V^at., ha- Cod- Vat. hyuTxi.
10. «V'"''"] in marg. habet, utii ha; lectiones : ific.
bent Kiti TtvTut, quos seipiimur.
5. iXX' ati] Cod. \'at. <i>.Xi ii", in m.
1 !. ifuTx]ante fuTic cst nonnisi
kx'i

in Codd. Ciz. Uarm. Marc. B. Par. A. et

—
|ui»>i ^^ai»T/ ;

tamen ibidem
Illud pro ucirfiittr.
: iVTi xtt)
Desunt
to itrcx. ii^aiA.».
ut Ed. Idem mox, ^i», sed in m. fiti: marg. V^at. ct in Edit. Delevimus. 15. i ^i>J Cod. Darm. t! fiit.

6. f,KK] Ita nounisi Dami. ."Marc. C. ib. Ta iiri —

*iK(i/fi/iiya] Absunt a Cod. ib. »»/|»» a^Tr;»] Codd. Darm. et Med.
Mon. A. Med. A. et marg. Vat. Sed Mon. C. A. aeir/iitst Sed Jled. .\. in v.
a.lTr..
Ciz. Marc. U. .Med. A. Par. A. Vat. 1 2. ^^^u/iarit] Cum raarg. Ed. Iiabent avTr, rasuram habet, et in m. ab al. m.
Vind. A. i'»!! ; reliqui «xoi. Male. xi^ft"'" Codd. Ciz. Darm. Jlarc. 15. C. ofi'^»». Cod. Par. A. oj<y^i>»» «iTors.

7. 'iai; Vi — i i'x>i] Desiint ha'C in Ctxid. Med. B. Par. A. V'at. In V'iud. A. est 16. ;ui» t,] ^£»t, cum marg. Ed. ha-
Ciz. Leid.Marc. A. Mon. A.C. Vat. (in cafAnfi, ut in Edit. Ih-ui Codd. Darm. Jlarc. B. Jled. A.
m. add.) Vind. A. 14. oV». «»<;] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. l'ar. A. ct marg. Vat. Hoc recepi. Edit.
8. Ku'i »»;;; xiyesl Desunt hffic in A.C. Jled. B. Vat. Vind. A. «y* xui. habet ^i>TO(.
Codd. Leid. Marc. A. Mon. C. Viud. A. ib. to iTiKtiiittit—ij^tXxfiZiviit /.iynt]

V. Solvit, quce objici possent superioribus : et dicta rationcm in unoqiioqiic perspiciens, id quod in-
coiijirmat. liiiiiine obscurum esse con-
ferius est, quasi sub
Si autem cx eo, (|uod essentia cjusmodi sem- jectat. Quemadniodum oculus, cum sit lumino-
per hasc habct, simulquc ambo sunt uiumi, dica- sus, in himen aspiciens simukiuc in colores, qui
tur, non esse ibi niateriam sequetur, ut neque : lumina quiKdam sunt, adducit, ut dicas, ea, quae
etiam hic sit materia cprporum. Nunquam enim sub coioribus latent, obscura materialiaque re-
materia haec est absque forma, sed semper to- stare, coloribus adoperta. Veruntamen longe
tum corpus: nihiloquc minus est compositum. discrepat, quod tenebrosum rebus intelhgibili-
Atque intellectus dujilicitatem invenit. Hic enim bus, quodve rebus sensibiiibus subesse conjici-
quousque ad id, quod simjolex cst, perve-
dividit mus: tantoque differt ab hac materia illa, quanto
nerit quod videHcct ulterius resolvi non valeat.
: species inhierens ilh a specie, qu» huic inhaeret,
Quatenus vcro referri in .ihud j>otest, in ejus est differens. Divina enim materia accipiens,
profundum penetrando progreditur. Profundiim quod eani terminat, vitam determinatam intellec-
denique uniuscujusque est materia. Quapropter tualemque nanciscitur. Hsec autem detemiina-
materia omnis est tenebrosa, quoniam ipsa ratio tum quidem aliquid fit neque tamen vivens, ne-
:

lumen est, et ipse inteUectus est ratio. Itaque que intellectuale quicquam, sed vita vacuum
 LIBER QUARTUS. 287

voovv, akka veKpov KeKoafjn^fJbevov. Kai ?; /moptpr/ Se etS(i)A.ov, cocTTe

Kol To vTTOKeLjuevov et8coX.oV CKet 8e 77 /jLop<pi] aX.7]dtvov, coaTe koI to

vTTOKetfjtevov. Ato Kal Tovg keyovTa<; ovatav tt/v vX.t/v, et irepl eKet-

V7]^ ekeyov, opOcog edet vTroka/jt^avetv keyetv. To yap viroKeiixevov

eKel ovala' /utakkov 8e /neTa tov eir avTrj voovfjtevr/, Ka\ bkir] ovaas
GirecficoTta/Jievr/ ovata. YloTepa 8e atbto^ ?; vot/tt/, 6/j.oto)g t,7]T7]Teov,

&)? av Tt<; Kal Tctg ISeag ^t/toI' yevvi]Ta /Jbev yap, tm ap^7]v e^etV
162 dye'vv7]Ta 8e, OTt /Jtr/ ^povco ti/v ctp^ijv e^et, dkk' aet irap dkkov,
ov^ fo)? ytyvo/jteva det, coairep 6 Koa/Jto<;, dkka ovTa aet, coaTrep 6

eKet Koa/io^. Kat yap i/ eTepoT7]<; r/ eKet det t7]v vk7]v irotel' ap^T] 10
yap vk7]<; avT7], i/ Ktvr/at^ 7/ TrpcoTT/' 8to Kat avT7/ eTepoTr/; ekeyeTO,
OTt b/jiov e^ecjivaav Ktv7]at<; kclI eTepoTr/g. ' AopiaTOv 8e Kat r/ Ktvr/at<;

Kcu r/ eTepoTr/<; r/ diro tov irpcoTOV, KaKetvov Trpo<; to bptaOr/vat 8eo-

B/ieva. 'Optt^eTat 8e, OTav irpog avTO eTTtaTpacpr/' irpiv 8e, doptaTOV
Kal r/ vki/ Kot TO eTepov, Kctt ovttco dyadov, dkka dcficoTtaTOv eKeivov. 15

Ei yctp irap eKeivov to cpwg, to 8e^o/Jtevov to cpcog, Trptv 8egaadat

(pco^, ovK G^et del, dkka dkko ov e^€t, etTvep to cf>co? irap' dkkov.

5. |K£Tii mZ} Eilit. ToD ii'.Tk, sed libri g. « i»;/"] Abest i a Coil. heid. In m.) ivty^a^r..
omiies praeter Leid. Moiu C. et Vat. unk praecedeiitibiis malim : uaTi^ oli o xoa-^a?. aXX' uipcJiriffTov^t
15. a.XXa. ri.^u)TtTTov'\
Toi. 10. Codd. Ware. A.C. SIoii.
T>i» Sj.»»] iii Codd. 3Iarc. .\.B.C. Mon. C.
7. ^>iTorj Codd. Ciz. Mon. C. (sed cuni C. Par. A. >l tji» Uxn». Codd. Vat. et Vind. 16. iK-nou to ipi;} Cod. Leid. SxsiW «
rasura) A. Vat. Jjit'?. Leid. Slarc. A. A. ri tJi» vXm. Sed in utroque punctis ad- fu;, ro (pi;.
(sed cum punctis) C. ?«tw. ditis spurium esse significatur H. ib. to ^i^o/invov to <pws} Cod. Ciz. haec
ih. yivnTa] Codd. Darm. Marc. B.C. ii. S^is «St»]] Cod. Blarc. A. et Vat. omittit.
Med. A. (ex corr.) B. yivnTx. (hic a pr. m.) vXvs auTti. ih. ytlarr^ai ipaij] Codd. Marc. A.C
8. ayintiTu] Codd. Blarc. B.C. iyivtiTa. 1 2. xai (1 xitxffi;] Ahest xxi a Cod. Blon. C. iilaff$ai, (fu; — Vocem fcis omit-
Cod. Jled. B. ayivriTa. Marc. A. Proximum h ante iTt^oTvis abest tit Cod. Par. A. iv to7s voriTo7s. Edit. vonriis,

Edit. x!°"" ' Codd. omnes

ib. xi'"!'] a Cod. Vat. sed cum marg. Ed. liaheut iv riTs voyiroTs

cum marg. Ed. xi°^V- *piod recepi cum 14. T^fl? a.vTo iTiffr^a^ri] Edit. •r^o; Codd. Darm. IMarc. B.C. ]\Ied. A.B.
Ficin. Codd. Ciz. iMarc. A.B.C. Blon.
auTti, sed Par. A. et marg. Vat. et ita Ficin. In
ib. Cod. Vat. tx"' sed » erasum.
'ix:i\ C. Med. A.B.
Par. A. Vind. A. aiiTo. Codd. Ciz. Leid. Marc. A. Mon. A.C.
Statim idem ixxi tl, in m. aXX" aii. Codd. Marc. A. Mou. C. Vind. A. (a pr. V^at. est iv toTs avTo7s.

quiddam quanivis ornatum. Forma quinetiam prineipium, sed sunt semjier ab alio, non quasi
ha;c imaginaria cst ideoque imaginarium est
: quse fiant inde semper, ut hic mundus, sed cx-
(ctiam) subjcctum. IHic autem et forma vera istentia scmper, sicut ille mundus. Etenim qua;
res est : et subjectum consequenter essentia vera. illic alteritas est materiam semper efficit. Hasc
Quamobrem,qui niateriam essentiam essedicunt, enini principium est materia?, jirimaque motio.
si modo de illa lociuuntur, cxistimandi sunt recte Quapropter et hasc dicta est alteritas: quoniam
sentire. Quod cnim ilUc est subjectuni, essen- motio et alteritas inde sunt simul exortae. In-
tia est imo vero una cum eo, quod est in ipso
: determinata vero et motio est et alteritas, quae a
consideratum. Esscntia enim re vera est id to- jDrimo dejDendcnt, egentquc illo, quo terminen-
tum jam luminosum. Quod autem qua;ritur, tur. Termlnantur autem, quando convertuntur
utrum inteUigibilis illa materia sempilerna sit ad ipsum. Ante vcro indetcrniinatum id est
necne jicrinde sc habet, ac si quis percontare-
: materiaque et alterum, atque nondum est bo-
tur, an idea" sint senq/itcrna?. Genita quideni num, sed quiddam boni lumine vacuum. Si
illa sunt, qua ratione principium babent: inge- enim a bono kmien emicat, nimirum quod capit
nita vero jjropterea, quod non tempore habent lumen, antcquam capiat, non (semper) liabet
 -88 PLOTINI ENNEAD. II.

162
Kai Trepl /aep r^? ev Tolg vo7]TOcg i^A??9, TrAe/w rwf TrpoaTjKOPTCov
irapayvfjbvoodevTay TavTrj.
Tlept Be TTJg tcov acofxaTwv v7ro8o)^i]g coSe keyecrOw. "Otl fj.ev ovvC
8et Tt TOtg aoofjtacrtv vTroKetfievov elvat, aXko ov irap avTa, ijTe etg
5 aXXofka /jueTa/Boktj tcov crTot^etcov Sijko?. Ov yap iravTekyg tov
fi€Ta/3akkovTog y eaTat Ttg ovata, elg to fjtr] ov airokkv-
7} cpdopa'
fjtevT]' ov8' av to yevofievov e/c tov iravTeko)^ fiy ovto? et? to ov eky-
kvBev, akX' eaTtv et8ov<; fjteTaQokr], e^ ei8ovg eTepov. Mevet 8e to
8e^aftevov to el8o^ tov yevofxevov, Kal a7ro/3akov OaTepov. Tovto reD
loovv Srjkot Kal bkcog tj (p6opa' avvdeTOV yap' e't 8e TOVTOy e^ vkrjg kcu
etSovg eKaaTOv' 7]Te eiraycoyy fxapTvpet,
avvdeTOV to (fidetpofjtevov
8etKvvaa. Kai 77 avakvatg 8e' olov et 77 (f)tdk7j elg tov ^pvaov, 6 8e
Xpvao<; e't<; v8cop, Kal to v8cop 8e (pdetpofievov, to avdkoyov aTratTel.
'KvayKTj 8e Ta aTOfx^eta 77 et8o<; elvat, y vk^jv irpcoTijv, rj e^ vkrj^E
i^Kat €t8ov9' akk' et8o? /^sv, ov^ otov re' ttw? ydp dvev vkrjg, ev oyKCo
Kal fceyedet ; dkk' ov8' vk7j tj TrpcoTrj' (j)6eip€Tat ydp' e^ vk7jg dpa
Kal €t8ov^. Kal to fjtev €i8og, KaTa to irotov kcu ttjv fitop(p7jv' rj 5e,
KaTa TO viroKetfjtevov doptaTov, oTt fjt7j elSog.

2. Ta^ttyufivu^ivra} UnilS Cod. Ciz. Tx- mox yivvufAivov. 14. a i| uXrti Ka'i iTioui] Cod. Marc. A.
^acyu/jcvaiffSivTay Vid. ^VlWlot. 9. airo/3a>.«v) Ita scribendum fuit pro « i^ tilous. JNIarc. C. « t| tTiovs xai 'uKtis.
4. Cod. Vat. isTrai, in m. hT n.
iiT T.] uToliaXut ex Codil. Ciz. fllarc. A.C. Mon. 16. oui' 'u>.ii] Codd. Marc. A.B.C. Vat.
ib. craj' aij7a\ Codd. Marc C. Mon. C. ouii 'vXt!.

C. 'jra.^k avrec. Sequitiir «ti in Cod. Vat. 10. ffuMrou] Codd. Marc. B. (a pr. 17. t, ii] Codd. Leid. Marc A. Mon.
Possisetiamconjicere^'5E, lia'cce, ^iDiriKu!. m.) Darm. Med. A. (a pr. m.) ffitiiTov. A.C. Vat. Vind. A. i! Si. Sed Vat. et
Sed videtur respondere merabro, quod in- ib. i/Si Toiro] Codd. Dann. et Marc. Vind. A. ab ai. m. ti.
fra est : riVi icrayuiyii fia^Tu^iT, B. (hic a pr. m.) i 5i tcuto. Cum marg.
18. uo^itTTov] I^dit. uoaaTov.
6. i icrai T/f] Cod. Aton. A. u' pro r,, ib. lixtii xai iTloui] Codd. Marc. A. Kd. babent ao^iaTov Codd. Darm. JMarc.
Ciz. Ti pro T/s. Mon. C. iT3oi/s xai Sxtn. Cod. Med. A. B. (in marg.) C. (a pr. m.) Med. A.B.
ib. uiriiX\uitivr{\ Codd., prajtcr Dann. v?.r,; tTSous. Par. A. (in m. uoj^utov') et marg. Vat.
Mon. A. Med. A. Par. A. et marg. 12. avukueis 3i] Cod. Vat. haXvffi;, in Lectionem marginis et sensus poscit et
Vat., omnes uvoXcfiivti. m. ut Ed. expresserunt Fic. et Taylor.
7. yiy'ofitvoi\ Cod. Ciz. yd-j/y^aivavet idem

lumen : et quatenus habet, ipsum quidem velut aiteram. Permanet autem, quod genitae rei spe-
aliud, illud iiabet ut aliud si quidem lumen ip- : fiem induit, dum cxuit alteram. Constat noc
sum ))rocedit ab alio. Hactenus dc intelligibiiis insuper ex interitu. Hic enim jiertinet ad com-
mundi materia forte ulterius quam disputatio positum. Quod si ita est, ex niateria et forma
hffic exigebat, fuerit disputatum. est imumquodque caducum. Inductio quoque
VI. Probat, in corporibus esse materiam primam. testatur, quod dissolvitur esse compositum. Re-
De suscej)taculo vero corporum deinccps ita solutio rursus idem nobis ostendit. Veluti si

dicatur. Principio quodoportcat corporibus ah- phiala resolvatur in aurum aurum : vero resolva-
quid esse subjectum, quod aliud quiddam sit, tur in aquam : aqua denique simili ratione, cum
prKter corpora, mutua elementorum commutatio perit, proportionale aliquid exigat. Praeterea
nobis ostendit. Quod cnim transmutatur non necesse est elementa vel specicm, vel niateriam
omnino corrumpitur alioquin essentia quasdam
: primam esse, vel ex materia simul specieque con-
in non ens penitus evanesceret neque rursus, : stare. Speciem quidem esse impossibile est. Quo
quod fit, ex eo, quod nullo modo est, efficitur. enim jiacto si absque materia sint, molem magni-
Sed commutatio qua;dam e.\ specie altera fit in tudinemque habebunt ? Sed neque etiam prima
 LIBER QUARTUS. 289

'EyU.TreSo/cA^? 8e ra crTOi^eta ev vkrj 6e'/j,€vog, avTifxapTVpovcrav

F eye6 t7]V <pdopav avT(av. ^ Ava^ayopa^ 8e to jJbLjfxa v8(op ttouov, ovk
€7rtT7]8et6Tr]Ta irpog Trd-VTa, a\.X.a iravTa evepyeict e^etv keycov, bv
elcrayei vovv avaipec, ovk avTov ttjv fjjopcpi^v Kal to el8o^ 8i8ovTa
TTOtcov, ov8e irpoTepov Tijg vXrjg, aAA.' a/Ma. 'A8vvaTOV 8e to a/na'

el yap /leTe^et to /liy/La tov elvat, irpoTepov to ov' et 8e Kat tovto

Gov, KoX TO /hiy/ia, KaKelvo, ctkkov eir avTol^ 8e7]aet TpiTOv. Et oiiv

TrpoTepov avayKrj tov 87j/jttovpyov eivat, Ti e8et Ta et8ri KaTa (T/J.tKpa

€v T7J vX.7/ elvat ; etra tov vovv 8ta Trpay/xaTcov avrjvvTcov 8taKptvetv ;

1636^0^ airoica ova7), Tt^v 7rotoT7)Ta kclI ttjv /iop(f)7]v €7rt iracrav eKTetvat. 10
To, Te irav ev iravTl etvat Trdog ovk a8vvaT0v 'O 8e to cnretpov ;

VTroOetg, Ti iroTe tovto, keyeTco' Kal et ovTcog cnretpov, w? a8tegtT7]-

Tov, w? ovK ecTTi TotovTov Tt hv Totg ovcrtv, ovTe avToairetpov, ovTe
eir akkr/ cpixret, o)? av/j,^e/37/Kog (Tco/xaTi Ttvt. To /xev avToaTretpov
BoTt Kal To /lepog avTOv eg avayK7]<; airetpov' to Se w? crv/x^€^7]K0<;, 15

oTi TO o) av/x/3e/37]Kev, eKclvo ovk av Kaff eavTO cnretpov elrj, ov^e

airkovv, ov8€ vkT/ €Tt 8rikov' akX ov^e ai ctTO/iot Tagtv vk7]g egovatv,
ai TOTrapairav ovk ovaat' t/i7]tov yap irdv a(d/ia, KaTa irdv, Kat to

2. Tciu»] Cod. Marc. C. Tn:». ^ftirsjo», quod est in Ed. 15. Cod. Ciz. ToiJ.
xutbu] Mox le-
3. iTiTnhiory^Tic^l Codd. INIarc. B. (su- 7. y.ai to jtt/^^a] V^>cem xaJ cum Kd. gendum videtnr on a) truft^i^riKiv iKiho
:

pra lin.) IMed. (a pr. ra.) Par. A. Wi-

A. solus Par. A. agnoscit. Fortasse scri]]sit deleto to et commate ante iii.utii.
rtihioTccTx. Pro.xime Steinliart de dialec- Plotinus tl Ti xki TtcuTo xal to f/.iyfjt.ct 1 7. vXn Codd. Darm. Marc.
eVi] li.

tica Plotini ratione ]). 40. not. 153. conji- xixuto. Med. A. (am.) Par. A. Vat.
j^r. (in
cit: 'Avit^ttyo^a.; ro (j.\yfAa. L/Awv Toiaiy: ^^ qui \h. i-T tx.iiTo7s^ Cod. Vat. iv a.i)TYn, in m. marg.) ut marg. Ed. v}.n itrTi.
mixturam suam (homceomeriarum) tan- ut Ed. il). t;A>5s] Aliest a C^^d. Marc. B.

quam mnteriam proponit." 8. i^ii ri] Desnnt haec in Cod. Ciz. ib. V|owr.»] t'odd. Dann. Med. A. Par.
4. iifficyu vovv aca/fji] Cod. Ciz. £(V- 12. TouTo\ Cod. Marc. A. TovTu. A. Vat. Vind. A. (liica pr. m.) 'ixotjan.
ayiiv ouv. A^at. iiTecyiiv vovv. Ex eodem 13. ToioUT6v\ Cod. Leid. to toiovtov. 18. OVK oiiffai^ Cod. Vat. aixovffaij in ni.
rescripsi avaf^Si pro avai^w"", et mox ex Ciz. ib. avToaTu^ov] Cod. Ciz. ayro» «^si^ov. ut Ed.
Marc. A.B.C. Mon. C. Vat. Tjoi-ifo» pro Cod. Vat. avro aTu^ov ; in m. ut Ed.

materiasunt: quoniam dissolvuntur. Itaque ex Impossibile quidem est simul esse. Si cnim niis-
materia sinnil et spccie componuntur. Ac spe- tura ipsius esse est particejis, certe ens ipsum a n-
cies quidem ad qualitatem spectat et formam, tiquius est. Quod si et ipsum ens mistura (juic-
materia vero pertinet ad subjectum. Et id qui- dam cst, alio quodam his opus est tertio. Quam
dem, quia non sit species, non terminatum ob rem necessc est rerum artificem esse prio-
si

rem, quidnam oportuit species secundum exioua

VII. Confutat opiniones falsas de materia. in materia esse.? dcinde inteilcctum inextricabili
Proindc contra Emjiedoclem pro materia ele- negotio confusa discernere .? Cum liceat matcriae,
mcnta poncntem, elementorum corruptio ipsa siquidcm sit non quaiis, imprimere qualitatcm,
reclamat. Anaxajroras autcm misturam quan- atque formam ]ier totam extendere. Postremo
dam inducens, vclut aquam, diccnsquc hanc non qua ratione ficri possit, ut in quolibct omnia smt,
aptitudinem quandam habcre ad omnia, sed actu profecto non video. Qui autem infinitum ma-
omnia contincrc: profecto intclicctum, quem in- terise loco ponit, quid hoc ipsum sit, dcbet ex-
troduxerat, tollit e mcdio. Quippe cum non poncre. Ac .si ita infinitum est, ut id pcrtrans-
eum dicat formam spccicmque tribucre, ncque ire quis nequcat, mcminisse ojjortet, non possc
priorem esse materia, sed cum materia simul. ejusmodi quicquam in rebus existcre, ncquc si

VOL. I. P p
 290 PLOTINI ENNEAD. II.

16^
(Tvve-^e'; 8e tmv aco/ubaTcov kcu to vypov, Kat to /Jirj olov re avev vov
eKaaTa koI 'yj/^v^TJ?, tjv aZvvaTOv e^ aTOfJbwv elvac, aXXrjv re (pvaLvC
irapa Tag aTO/jiovg e/c tcov aTopucov hri/jLiovpyelv , ov)^ olov re* eTret Kal
ovSel? hri/jiiovpyo<; Trocrjcrei Tt ef ov^ vkyg crvve^ovg. Kai /Jivpla av
skeyocTO irpo? TavTr/v ttjv inrodecrcv, kcu ecpr/Tai, Sto evScaTpc^ecv ire-

pLTTOV ev TOVTOC^.
TiV ovv 7} /Jiia avTT) Ka) crvve)^')];, Kal aTrocog keyo/Jievr/ ; Ka\ otc
/jcev /Jii/ (Tw/xa ecTrep airoco^, Sr/kov' y TrocoTr/Ta e^ec. i\.e'yovTeg 8e
TTcivTcov avTrjv elvac tcov accrOr/Tcov, Kal ov tcvcov /Jiev vkr/v, Trpo^T)
-io akka 8e elSo^ ovcrav' ocov tov in/kov, vkr/v tcZ Kepa/ievovTC, ciTrkco;
8e, ov^ vkr/v' ov 8i/ oiiTCog, akka Trpo? iravTa keyovTeg, ov8ev av
avTrj TrpocraTTTOc/jiev Tr/ avTij; cpvaec, baa eirc toc^ accrdr/Tol; opaTat.
el 8rj TOVTO, Trpog Ta7g akkacs TrocoTr/crcv, olov ^pco/iacrc Kal dep/Jio-

TT/ac Kal -^v^poTyacv, ov8e to Kovcpov, ov8e to ^apog, ov ttvkvov, e

1501);^ apacov, akX ov8e a)(r//iia' ov tocvvv ov8e /jLeyedo<;' akko yap to
/jieyeOec, akko to /Le/neyeOva/Levco eivaL' akko to a^rj/jLaTL, akko to
ea^i//jiaTLa/Jievco Aei 8e avTr/v /Jii/ avvdeTov elvaL, akka ccTrkovv koX
.

4. ri 'i^ <i^x\ Coiid. Ciz. Leid. Marr. C. 14. «uS< Tfi] Edit. 011^1» Tftj sed Codd. A. Vat.
Mmi. A.C. Vat. Viiid. A. oniittiiiit ti. Ciz. Lcid. ."Harc. A.C. Mon. A.C. .Med. ib. ya^ To] E<lit. Ta, sed Codd. Marc.
f!rtd. ('iz. oniittit etiam ovx- 15. Vat. Vind. A. oiiii 70. Sed in Cod. A.C'. Mon. C. Ciz. Par. A, Vat. ya^ re.

5. Cod. Ciz. 5io «a*.

Sio] \'at. VO.X oiSi punctonim circulo circuni- Tum iu \'at. desunt verlia fity-iSu, a.'/.Xc

7. T/f eZv\ Cod. 3I011. A, 71 ovv. scripta est. ro, qua" iii adduntur.
niarfj.
') fih il>utit] Cod. Vat. /ti:, in m. fch. il). rvtiiit] Ita CiKld. Marc. B.C. Med. 16. ^E/ij^E^ffTMiv*]Cod. Darm. fttyt-
Cod. Vind. A. iixn ot ita etiam lin. seii. A.B. A'at., sed Coil. Alarc. A. T.xfov. iiir/iiyai. Jlarc. B. Med. A.B. fifyiiur-
nun Codd. .Mon. A.C. Ueli<iiii ciiin Ed. tjkkcv, quiMl iiihili est. ftivai,

1 oii S);J
. Codd. Ciz. Leid. Marr. A. 15. a^a*ov] Ita, forma Attica, pro u^sttoji 17. ixxi aTXoi/»] Codd. Marc. A.B.C.
Mon, C. Vat. (a pr. m.) oliii. (quod est <piain(|uam )ir»i»dit olix)
iii Eil. Mon. C. aXA." eoorXovv. JSequens t/ deest in
12.;. xi/Tti! ipviTii'\ C<xi. Man*. A. avr?.; exliilient Codd. Ciz. Marc. A.B.C. Par. Vat., in m. add.
pVffil.

ipsum per se et iii se infinilum sil, necjue si in quicquam valct. Quam jilurima praetcrea ad-
alia sitnatura (luasi cuiquani cor]H)ri aceidens. vcrsus ojiinionem lianc dici possent, dictaejue
Profecto neque ijisum in se immensum, quoniam sunt: quaj)roj)ter supervacuuni cst in his diutius
pars quoque ejus nccessario foret immensa. Ne- inniiorari.
que intinitum acciilens alteri, quoniam illud, cui
accidit, suapte natura infinitum mininie foret, ne- \'III. Qit'id non sit, quidve nit materia. i. e. quod nullas
que simplex, et jirofeeto neque materia sed ne- :
liabcat formas, et quomodo adformas se habeat.

que atomi etiani niateria- ordineni sortientur, qua- Quivnam igitur est liajc, quae una contimia
quidem niliil sunt onniino. Omne enini corpus qualitalis exj)ers esse dicitur ? Principio hanc
est per onniia divisihile. Refellitur quoque non esse corpus, si modo qualitatis est expers,
idem ex ipsa corporum continuitate atque hu- est nianifestum : aliocjuin qualitateni est habitura.
niore. Rursus ex eo, quod absque mcnte et Cum vero dicamus hanc ij)sam onniium sensibi-
anima singula esse non possint, quam ex atomis hum esse materiam, non autem quorundam qui-
coniponi natura non jMtitur. Item quia nulla dem materiam quorundam vero speciem
esse, :

j)rorsus natura pra?ter atomos adinventa jiotcst ceu lutum solemus dicere jienes figulum tjuideni
quicquam ex atomis fabricarc quandoquidem : materiam esse, simjihciter autem non esse mate-
nullus artifex ex materia non continua conficere riam. Cum, inquam, non ita de ijwa mun(h
 LIBER QUARTUS. 291

6i> Tc tt) avT7]? (pvcTGf ovTco ytip TrdvTCOV €p7]fX0<;. Kat 6 fJbOpcjilJV

l'8i8ov? 8coa€i Kol /Liop(p7iu ukkrjp ovaav irap avTrjv' Kal fxeyedo?, Kal

TTcivTa €K Tcov ovTcov otov TTpoacpepcov' 7) 8ovkevcret tco /iceyedeo avT?]^,

Kal TT0i7]cjei ovx TjkiKov dekei, dkX oaov r) vk7] ^ovkeTai. To 8e avv-

rpoyd^eiv t7]v /3ovk7]aiV tco /JbeyeOet avTy^, 7rkaa/^aTa)8eg. Ei 8e kcuS

TrpoTepov T7](; vk7]<; to iroiovv, TavTy eaTai 7] vkr], y TravTco? to iroc-

ovv deket, Kal evdycoyog eU aTravTa, Kal eU fxeyeOo^ Toivvv. Meye-

Bo<; Te el exoh dvdyKT] Kal axVP^a, ex€iv' coaTe 6Ti /xdkXov 8vaepyog

GeaTai. ''ETreiai toIvvv to el8og avTJj, iravTa eir avTjj cpepov' to 8e

e28o<; irdv, Kal /J.eyedog ex^h «^^^ biroaov dv r/, /xeTa tov koyov, Kal 10

VTTO TOVTOV yevwv €KaaTcov, /xeTa tov €l8ovg Kal to

8io Kal eTTi Tcov

I 64 TToo-of copiaTac. " AXko ydp dvOpcoirov, Kal dkko opvi6o<;' kcu opvi6o<;
TOioVTOvl 6av/jbaaTOT€pov to itoaov tt/ vkr/ dkko eirayeiv, tov rroiov
avTrj 7rpoaTi6evai. Ov8e to /Jbev ttoiov koyog, to 5e iroaov ovk ei8og,
Kcu /jbeTpov, KctX dpi6/jbo<; ov. ^S

Codd. Ciz. Leid. Marc. C. Mon. A. it' ayT*;] Codd. Ciz. Leid. Marc.
I. TB aiTj,-] Codd. Dann. Marc. A.B. A. ; 9.

C. T« avT^;. Vind. A. a TivTn. .'Meii. B. et Vat. -h A.C. Jlon. C. Med. B. Vat. 1<t' oouTh,
1. imj' xl/rm] Cod. Marc. B. *«{' ccv- TatTn, sed Vat. in m. n. Ced. Par. A. n sed Vat. in m. ut Ed.
TiitiToj;. Nulius facit cum Ed. quae Tciv-
r, 10. 'ix^'^ xa.\] Cod. Vind. A. £|.-/, xai,

^. Tpoffipipetiv] £)dit. ^fio^pi^fuv^sed Codd. Tw;. Nol)iscum facit Fic. superseripto x-

Darm. Marc. B. Jled. A. Par. A. -r^oir- 7. 6iXs/] Cod. Ijeid. WiXoi. Marc. A. 13. roiovTovt] Codd. Leid. Marc. B.C.

fi^uv. Quod recepi cum Ficino. Mon. A.C. U\oi. (a pr. m.) Med. A.B. toiouti.
4. itkixoy] Cod. Vat. iiXixov, in ni. nXi- 8. li sz"] Edit. sx'-' Codd. Ciz. Leid. 14. To Ss] Edit. Tx Ss, .sed Codd. Leid.
xov. Marc. A. Mon. A.C. Med. B. Vat. s/ Darm. Marc. A.B.C. Mon. A.C. Med.
6, Cnni marg. Ed. habent
n 'Tavreu;'] 'iX'^'j ^t ita Ficin. quos sequimur.
A.B. Vind. A. t» h.

a ira^Vn Codd. Darm. Marc. A.B. Med.

materia distinguamus, sed ad omnia simjiliciter ferunt, artificis voluntatem cum ipsa materise
referamus nimirum nihil prorsus eorum, quae
: niascnitudine
O conaredi,
o '
videtur esse figmentum.
Si autem efliciens causa materiam antecedit, sic
, "...
in ijiso sensibilium genere ]ierci|:)iuntur, ij^si se-
cundum naturam suam attribuemus. Si ita est jworsus materia se habebit, ut vult efficiens, duc-
jjriPter alias qualitates velut colores, calorem, fri- tuque ad omnia facilis, igitur et ad magnitudi-
gus, neque etiam levitatem, neque gravitatem, nem. Sin autem habeat magnltudinem, habebit
neque densitatem, neque raritatem, neque figu- quoque figuram quapropter difficilius etiam ela-
:

ram materiae debemus ascribere igitur neque : borari poterit ab artifice. Ingreditur igitur ma-
etiam magnitudinem. Aliud namque est i])sa teriam species omnia secum afterens: species vero
magnitudo, aliud vero niagnum. Rursus aliud omnis continet magnitudinem, et oninino quan-
figura aliud figuratum. Oportet vero ijisam nihil titatis modum una cum rationc atque sub ra-
csse comjjositum, sed simjilex, et ununi (juiddam tione. Idcirco in singulis rerum generibus quan-
suajjte natura. Nam ita demum onuiium erit titas una cum specie designatur. Alia namque
vacua. Et qui ei traditurus est formam, tradet j3ra?scripta est hominis magnitudo, avis alia :

eam quiddam existens praitcr materi-

vehit aliud profecto absurdum foret aliud essc certse avis
aui. Magnitudinem quoque et omnia ex his, propriam quantitatem adducere, quam ejusdem
qu.T sunt, vchit oflerens et afterens largietur: j^rojjriam imprimere qualitatem. Neque enim
alioijuin materia- ipsius uiagnitudini serviet, ojjus- dicendum est, qualitatem quidem esse rationem
que faciet, non quantum ijise dccernit, sed quan- quandam, quantitatem vero non esse sjjeciem,
tum ipsa niateria capit. Quud autem nunnulli cum mensura quaedam numerusque existat.
p p 2
 292 PLOTINI ENNEAD. 11.

llcog ovv rtg X.7]-\\reTai rt rcov ovrcop, b fjui] /X€ye6o<^ e;]^et ; tj Trav,
oTTGp fxrj ravrov rw ttoctm. Ov yap 87] ro ov ical ro iToaov, ravrov'
TTokka 06 Kat aXXa erepa rov ttoctov' okco^ Se irdaav dGcafxarov cj^v- li

crtv, aTTOCTOV dereov' do-cofjbaro? he Kot 77 vK.7]' eTret KcCl rj Troaorr]^

SavrT], ov iroaov, akka ro fxeracr^ov avryg' cocrre kcCI ck rovrov 8rj-

kov, ort etSog 77 irocrorr]^;. '

£l<; ovv eyevero rt kevKov Trapovcrta kev-
Korr]rog, ro de TrejrotTjKO^ ro kevKov ^pwfjta ev ^coco, Kctt rd dXXa he
^pcofxara irotKtka, ovk r]v TrotKtkov '^(^pwfi.a, dkkd irotKtko^, et ^ovket, c
koyo^' ovrco Kot ro irotovv ro r7]ktKov8e, ov rrjktKovhe , dkX avro rt
io7r7]ktKov, 7] 7T7]kiKor7]<;, 7] koyo9) ro TTotovv. Ylpoaekdovcra ovv r]

iTr]ktKor7]<; , e^ektrret eh fJteyedo^ r7]v vk7]v ; ovSafjtcog. Ov8e ydp ev

oktycp avveaTretparo , aXX e8coKe fieyedo<;, ro ov irporepov bv, coaiTep
KCtt 7TOtor7]ra, r7]V ov iTporepov ovaav. D
Ti ovv voi]aco afjteyeOe^ ev vkrf ; rt 8e voTfaetg aTTOtov oiTCoaovv ;

^bKat rtq rj vo7]at<; kcu rijg 8tavota<; 7] eiTt^okT] ; ?; doptaria. Ei ydp

rco ofjbotco ro of/totov, Kat rco aoptarco ro aoptarov , koyog fjuev ovv yev-
otro dv rrepi rov doptarov ooptafjbevo<;' i) 8e rrpo^; avro eiTt^okr], dopt-

I. Cod. Vat. 01/ |U»i, iii m. 0.

ofiii] lo. vrXtxnv] Cod. Leid. tojji.Xo». lialjcnt eam lectioiiem Cixld. 3Iarc C.
rosiTns xurii] n t. a!/r^s hahet
4. n il). li' i.iycs'] Codd. Mon. A.C. Med. Med. A. Par. Vat. i|ua! pro interpre-
.A.
cuni Ed^, solus Cod. Darm., reliijui i>ni- A.B. Vat. rl i xiyos. Sed Vat. in
ro. ha- tamento est liabenda. Vid. supra ad pag.
nes et Fic. ui marg. Ed. aljrri, nisi quod bct obelum. Ficiims legisse videtiir n >.i- 81. G.
») in Cod. Vind. A. circumilexuin habet. yas i «-«/iv, quem
secutus Taylor vertit 14. Ti alt vmiu ifiiyths
It uXk] Ita
6. £75»! i xatj-iTns] Cod. Vind. A. «-o.»- nr a prodnclive prinFiph: Ego, commate (pro ti oJ» i/xiyiSss exccpto Cod.
i» uXii ;)
'*'?• ante ri posito, sententia* consului. Darm., omnes ; et ita legit etiam Fic.
\h. nz^oania — to Xivxin} Cod. Leid. II. Ti» i/>«»] Codd. Dann. ct Med. A. ib. vcwns] Codd. Leid. Darm. Vind.
omittit hicc. (hic a pr. m.) ri Sxr,. A. ta/titrus.

7- Zi"/"'] Edit. r»|Ka, sed omnes Codd. 12. (runiml^arc] Quod est in marg. ib. o'x«/<rai;»] Cod. Mon. C. eToo-Di;».
cum marg. Ed. et Fic. hahent Xi^^f^"- Ed. imiiirTsa^Tc, habet Cod. Marc. B. iu 15. i ivScXri ; r,] Cod. Vat. Ji iTi^cXn
Ita etiam Cod. Vind. pro seii. xi"/"''"'> contextu (in marg. TO^ss-xiifaro); iii marg. >i » sic, sed punctis subscriptis.
sed in marg. ut Kd.

IX. Quud materia nullam habeat quantitatem. facit qiiantum, non est quantum aliquid, sed
Verum quanam rationo rem aliijuam quis ap- quantum ipsuni, vel quantitas ipsa, vel ratio
prehendet, quiv niiilam prorsus iiabeat magnitu- quantitatis cffectrix.Accedens igitur ipsa quan-
dinem ? Forte vero ipiodcunque non idem est, matcriam, nunquid materiani in amplitu-
titas in
quod quantum. Non enim idcm est ens, et dincm explicat et extcndit? Nullo modo. Neque
quantum nam : et alia prictcr quantum niulta enim in angustum coacta fuerat imo vero mag- :

sunt. Omnino autcni incorporcam naturam oni- nitudincm, qua^ prius non erat, affert, sicut et
nem ponerc debcmus a quantitate rcmotam in- : qualitatem, quiE ante non erat, adducit.
corporea vero et materia est quinetiam ipsa :

quantitas non est quanta. Quantum enim est, X. Utrum, et quomodo cogitari materia possit cum
quod quantitiitis cst particeps quapropter ex :
carcat quantitate et omniforma.
hoc quoquc manifestum cst, quantitatem speciem Quid ergo inteliigam ipsum expers magnitudi-
quandam csse. Quemadmodum igitur albedinis nis in materia.'' Quid autem intelliges quoquo
praesentia fit aliquid album quod autem albe-
: modo informe ? Et qusnam intellectio, quisve
dinem facit in animaU coloresque varios, non est cogitationis intuitus ? Forte indefinitas ipsa. Si
color varius, sed vai-ia (lucedam ratio sic quod : enim simile simiii quodam attingitur, ergo et
 LIBER QUARTUS. 293
164
(TTO?. E<5' eKacTTOV koyo) Koi votjcrei ycyvcocTKeTat, evTavda he 6 /nev

V.Xoyog \e'yec, a Sel keyetv irepi avTT]<;, r) 8e ^ovkofjtevr] elvat v6r]crt?,

01) vorjat^, aXX olov avota, fxaXXov vodov av elr] to cpavTacrjuta avTij^,
Kcu ov yv7](Ttov, e/c OaTepov ovk akijdovg, kclI /jteTa tov eTepov koyov
(TvyKetiJievov. Kat Ta^a etg tovto ^keircov 6 UkaTCov, vodco koyta/Jt(o5
etire kr]7rT7]v etvat. Ttg oiiv r] aoptaTta Trjg "^v^r}? ; (ipa TravTeki]?
F ayvota wg cnrov^rta ; ?; ev KaTacf^acret Ttvt to aoptcxTOV , kcu otov
o(pdak/ut(o To (TKOTog, vkr] ov TravTO^ aopaTOV '^poi/JtaTO^ , ovtco<; ovv kcu
r/ \jrv^7] acpekoixra ocra eirt Totg atcr6i]T0?? , otov cjicog, to kotirov ovk-
eTt e)(^ovaa bptaat, o/iotovTat tt/ b-yj/et Trj ev aKOTd), TavTov 'jt(o<; 10

ytyvo/Jbevr/ TOTe tw, b olov bpa. ap ovv bpa ; ?/ ovtco<; &)? aa^rj/jtoav-

vr]v Kat &)? a^potav, Kat m? aka/nre?, Kctt irpoaeTt he, &)? ovk e^ov
G/jteye$og' el Se /Jtr/, etSoirotr/aet i]Sr]. O^av ovv /jtr]Sev vorj, ov TavTo
TOVTO irept -^v^rjv iradog, rj ov, akk' b^av /Jtev /xrjSev, keyet /xr/Sev,
/Jtakkov 8e Traa^et ov8ev' OTav Se t7]v vkyv, ovtco Traa^et irado^, 15

oiov TVTTOv Tov a/u,op(p)Ov' eTTet KCti bTav Ta /ute/jtopcfxo/ieva, Kal Ta

i6^/Jte/jbeye6va/jLeva vor/, w? avvOeTa voet' &)? yap Ke^copta/ieva, KCii ok(og

1 . Ej Cod. Vat. d Sf Xxuffrov.

5' sxfltiTTOv] m. a. pressit !3 ov.
2. a hSCod. Ciz. post haec ad-
y.iyitv] 8. Codd. Ciz. Leid. Mon.
To ffxoTos] i!), TccvTo] Cod. Ciz. TawT^c.
dit a 3?! Xs^si, in Codd. Darin. Marc. A. A.C. Vat. Vind. A. omittunt to. 14. ^v^iiv] Cod. Vat. ipv;^>7s, in m. m.
C ]\Ied. A.B. Par. A. simpliciter est a ib. ovTws] Cod. Marc. B. ovtos. 15. ^Xff;^U OLI^iv] Edit. : Tdff^it fJLYi ov-
Sw Xiyu et ita Ficin., et ita etiam a pr. m. 9. ri ^l-v^ri] Codd., exceptis Marc. A. Viv. Sed [jch abest ab omnibus Codd., ex-
in Codd. Mare. B. Mon. C. et Vat., sed et Mon. A., omnes omittunt articulum. cepto Vind. A. in quo est rrci.ff^uv fzrjhh,
ibi c<)rrectiim est Xzyiiv. Taylor. textum Bene. sujjerscri])to ov. JScribitur etiam Tciff^uv
editionis Graecae e.xpressit. 11. Tf, 0] Aljest o a Codd. Ciz. Leid. 'm Codd. Leid. BIoii. A.C. Concinnius
ib. a-£j) airSs] Cod. Marc. B. irsji au- Marc. A. Mon. A.C. Vat. Vind. A. vero erat •racffx.it fjcriViv.

rHf. Sed Vat. liabet in marg. 16. Tvmv] Abest hsec vox a Codd. Ciz.
ib. « Se] Cod. Vat. u 5i, in m. «. ib. a^' ouv aja] Haec desunt in Cod. Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat.
3. ccvoitz] Cod. Vat. 'ivvoix, in m. ut Ed. Vind. A. 17. iii^^bj^tfffjcivci] Ficinum dicas prae-
6. XriTTriv] Cod. Vat. Xeitt/iw, in m. v. 12. aXa^^U] Cod. Ciz. 'ixx/ji^ri. Se- terea legisse « jcix^caffft^iva, vel potius ita
7. oLTovvia;] Post hanc vocem est inter- quens o^; abest a Cod. Par, A. conjecisse Cod. Vat. crscrwojer^sja, in m.
rogandi signum in Cod. Marc. A., neque 13. «Sjj] Omnes Codd., pra^ter Vind. ut Ed.
vero post ^^^ufiaro;, ut est in edit. Recte. A., ciun marg. Ed. habent «iyi, ut legit ib. jcaj 'bXbis] Codd. Leid. IMarc. A.
ib. b] Cod. Vind. A. m itett Iv.
fl etiam Fic. Edit. uin. Proxime Fic. ex- Mon. A.C. Kat us, Vind. A. xat us.
il). xccToctpiiru] Cod. Vat. xara^v^Ei, in

ijjsa indefinitate indefinitum quoque percipitur. in [quadam negatione cum] affirmationequadam

Ratio quidem circa indefinitum esse definita pot- infinitum consistit. Sicut oculo obscuritas est
est : intuitus autem in ipsum indefinitus evadit. tenebrarum, quae quidem omnis invisibilis coloris
At quodlil)et ratione intcliigentiaque cognosci-
si raateria est : sic igitur et anima auferens quod-
tur: hic autem ratio quidem dicit de ipsa [quac- cunque est in genere sensibih quasi lumen, ne-
cunque dicit] qujB deliet dicerc: quae vero intel- que valens, quod residuum est, terminare, simihs
ligentia esse studet, nequaquam intelligentia est, evadit oculo in tenebris constituto, idem quo-
scd veiut orbitas qua;dam intelligentiaj profecto : dammodo tunc effecta ei, quod quasi videt. An
imaginatio circa matcriam non legitima est, .sed igitur videt Forte tanquam nonnihil figura',
.''

spuria, ])artim ex aitera non vera, partim cum coioris, luminis exjiers, Pr<eterca nullam magni-
altera ratione coniposita. Ac forsan huc Piato tudincm habens, alioc]uin in sjiecicm jam redi-
spectans ait, materiam achtlterina percipi ratione. geret. Quando igitur nihil j^rorsus intclhgit,
Quffinam igituri])sa anima' indelinitas est? Num- nonne eadem illa est atque hsec animae jiassio
."

quid inscitia intcgra velut absentia.'' Forte potius Ncquaquam. Quando cnim nihil intelligit, dicit
 294 PLOTINI ENNEAD. II.

,165
7T€7roLU)fj.eva. To okov ovv voel, Kal to (TVvaju(pco , Kal evapyrjg /xev 7)

vor](Ti<;y 7] 7) a'ia67]ai<; rwv eirovrcdv' a/xvhpa Se y rov v7TOKei,/x€vov

Tov afjiop<pov' ov yap elSog. 'O ovv ev rw oA&) Kal avvderco ka/x^dvet
fxera rcov eirovrcov, avakvaaaa CKelva Koi ^copiaaaa, b KarakecTrec 6
5Aoyo?, rovro voet a/juv^pcog d/xvSpov, kcu aKoreLvcJo^ aKoretvov, kclIb
voel ov voovaa. Kat eireihri ovk e/jbeivev ovS" avrr] r) vX.7] d/iopcf^o^y
aXX ev rdlq TTpay/Jiaaiv eari /Jie/jbopcpco/ievr] , kcu r) "^v^r] ev6eco<; eire-
/3aAe ro eiSog rcov Tvpay/Jiarcov avrjj, akyovaa rco doplarco, oiov
(po/3co rov e^co rcov ovrcov elvai, kcju ovk dve^^o/nevr] ev rco /iJr] ovrt
loeTTLTrokv earavat.
Kai n 8ei nvog akkov Trpog avaraaiv aco/jiarcov, /Jierd /j,e'ye6ogC
Kai TTOioryrag aTraaag; r/ rov VTrohe^o/ievov Trdvra; ovkovv 6 oyKoq'
ei 8e oyKog, /xeye6og Sr/ ttoV el Se d/ieye6e?, ov8' ottov 8e^erai e^ef
a/x,eye6e<; 8e ov, ri dv av/t^akXoiro , el /ir/re el<; el8o<; koI ro iroiov,
15/irjre ei^ TT/v Siaaraaiv Kal ro /jieye6o^ ; o 87] yrapd rr]^ vkr]; 8oKei,
OTTOV dv 7), ep^eaOai eh rd aco/xara. Okco<; 8e, coaTrep 7rpd^ei<; Kaln '

TTOir/aeig, Kal ^povoi Kal Kivrjaei^ vTro^okrjv vk7]<; ev avrol<; ovk e^ov-

1. o>.o* fli/v] Vat. ouv oXov,

(lod. 12. uTodl^oftivoL'] Edit. : iiToit^ec/iitaVj ib, ffufil^aXXoiTo] Cod. 31ed. B, cu/i^a-
ib. irvviifctptu] Vat. irvi, eift^u.
t'od. Codd. Dann. (ex corr.) iMarc. A.B. (a XoiTO.
2. iTe^Tuv] C\)d. Vat. £crovT(i»y. pr. ni.) C. Mon. C. (in inarp. ii-roh^^efiti- ib. To Abest to a Codd. Ciz.
Toiev]
3. Toi i/io^ipou] Cod. Villd. A. xxi rou voi/) A. Med. A. (ex corr.) B. Par. A. Leid. Marc. A.
.'Mon. A.C. Vat. Vind.
afio^^ou. (cx con.) Vat. Vind. A. liabent iiroh^o- A. Sed \'at. habet in marg.
4. T*iv Itovtuv] Cod. Marc. B. tuh fnivotjy Ciz. aToit^ofiiiov. 15. xa^i T^f] Edit. ^Tf^i T^; cum marg.
tTonTaiy, iii, oyKoi — oyKos] Bis adest articulus Ed, ilabent ^a^a rni C(xld, Ciz. Dann.
6. a/io^pof] C(k1. Ciz. h afto^ipo;. in Edit. bis abest a C(xld. lieid. Marc. .V. Marc. B. Med. A.B. Par, A, Vat. In
7. iTiliaXi] Edit. i^ri/SaXi sed ita non- IVIon.A.C., prior a Codd. \'at. (sed in in. Codd, Leid, .^larc, A. Mon. A.C. Vind.
ni.si Leid. et Par. A. Kcliqui ixi/5aXj, add.) et Ciz., posterior a Coii. Vind. A. A. est Tavra. i Jif i^wK variatio ex male
,

nisi qu(Kl in IMarc. C. et Mon. C. (a pr. 13. i< Si] ('od- Ciz. ti Si Tou. lecto coinpeiidio viH-is ^a^a orta est.
ni.) est £^£/3aXA£, ut in margf. Ed. ib. oiil' oTou] Cum marg. Ed. et Fic. 17. Kai XZ^^°'\ Cod. Med. B. xeii xivr,-
8. Legitur u^ibtu in C(xld.
uo^iiTT,^] exhiltent oVot/ omnes, pra*ter Codd. Leid. fftis Kai y^povoi uTo^oXnv.
Ciz. Leid. IMarc. A. Vat. Vind. A. Marc. C. et \'at. qui cuin Edit. : oiS' ib. Kai xivrtffii;] Ed. xa) xoivii Tcinffis,
9. ?5^»] Codd. Ciz. Mon. A.C. (a pr. OTUf. sed ita Cod. nullns. In Cod. Ciz. est xai
m.) Vat. p»/3o/, Vind. A. ?«/3o(. 14. 5i ov] C(h1. Ciz. omittit 5/. Toinfftis lis, in Ckidd. Leid. Darm. JVlarc

mhil, iino vero nihil |)atitur. Qiiando vero niatc- quoniam ncc ipsa matcria informis jiermanet, sed
riam cooitat, talciii jwtitiir {jassioncni, qiialcm, si in rcbus formatur assidue, idcirco ct anima re-
quantlain infoimis rci rccijiial forniam. Siqnidcm }5entc ij)si rcrum adhibet speciem, indcfinitatem
et quando, forniata suiit, iiu.xvc mafi;nitudi-
(jiia' ;egrc ferens, perinde ac si metuat, ne extra reruni
nem habcnt, intclli<rii tan(]iuim comjiositum (]iiid- ordincm corruat, neque tolcret in eo, quod non
dam cogitat. Quasi cniiii distincta [vel colorata] est, diutius immorari.
et qualitatibus insignita considcrat. Totuni ergo
qiiiddam ac simul ambo, atque jjcrspi-
intclligit, XI. Quod materia non sit quantum aliquid,
cua quidem intellectio sive sensus fit inha?ren- Scd curnam alio quodam ojius est ad corporea
tium. Umbratilis vero fit informis subjecti sus- comjjoncnda, jmeter magnitudineni omnesque
picio neque enim species est. Quando igitur in
:
qualitates ? An fortc opus cst eo, quod suscipiat
toto atque comjjosito subjectum una cum his, omnia .''
Non igitur id crit moles. Si enim moles
quag insunt, accijiit, si resolvat et sejiaret conse- esset, forct et magnitudo At enirn si expers
quentia, tunc residuum, quod rclinquit ratio,vel- estmagnitudinis, forsan ubi catera suscipiat, non
ut tenue quiddam tenuiter suspicatur, obscure- habebit siquidem magnitudine carens quidnam
:

que obscurum, et intelligit non intelligens. Et conducet, si neque ad speciem et qualitatem, ne-
 LIBER QUARTUS. ^95
165
ra, eariv ev toI? ovcnv' ovto)? ovSe tu crcofMaTa Ta TrpcoTa avayKr)
vk7]v ex^i^v, aXX oka eKaaTa a eaTt, TrocKtkcoTepa ovTa /LCL^et
elvat,

Tot^ €K Trketovoiv etScov t7]v avaTaatv e^ovTa' cocTTe tovto to a/xeye-

V.6e<;, vkrj^ 6vofx,a Kevov elvat. UpcoTov /jtev ovv ovk avayKH] to V7ro8e-
yofjtevov OTtovv oyKov elvat, eav fxi] f/,eyeOog i]hrj avTco irapy' €7ret5

KCtl rj i//'t%r; TrdvTa bexofJtevi] , bfiov ex^t TravTa' et 8e /jteyeOog avTrj

(rvfj,/3e/3r]KO<; rjv, eV;^ef ctv eKacTTa ev fieyeOet. H Se vkrj 8ta tovto
kv 8taaTr]fjtaTt, a he^^Tat, kafi^avet, OTt 8taaTi]fJtaT0<; eaTt SeKTtKrj'
coairep Kal Ta (fiVTa fxeTa tov fjteyedvveaOat, Kat to irotov
Ta ^coa kclI
V avTtTrapayofJtevov tax^i rw Troaco, kcu avaTekkofjtevov , avaTaketr] av. ^o
EiS' OTt TrpovTrapxet Tt fjteyedo^ ev to?? TOtovTot<; viroKetfjtevov tco

fiop(f)OvvTt, KctKel dwatTet, ovk op6co<;. 'RvTav6a yap 77 v^Vf ov^ V

dirkco^;, dkk' r) tovtov' tijv S' dirkco^; 8et Ka\ tovto irap dkkov e^etv.
Ov TOtvvv oyKOv Set elvat tov Se^ofjtevov to el8o<;, dkk' bfjtov tco yeve-
Ga6at oyKOv, Kcti Tr]v dkkr]v irotOTrjTa 8ex^a6at' Kat (pavTaafjta fjtev^S

B. (in mar^. vero '^^a.^i-ai xoivij -to/^ht/;) ib. To uuiyth;'] Abest to a Cod. Ciz. et Taylor Recte.
C. ^lfd. A. Vm: A. A'at., ut in marg. 4. cZv 0(1«] Al)est ovt a Codd. Leid. ib. avirTa\un\ Cod. Mon. C. 7V7Ta>.-
Ed. et in Latinis Ficini xat Kivv^uij in Marc. A. Vind. A. XS('m.

C(Ki(i. IMare. A. fllon. A.C. Vinil. A. 5. ijS») a.ijTa>] Cod. Marc. C. il'5!l xi/Tri. 1 1. F.i V oTi] Cod. Vind. A. il 5' '{ti.

xui xtvritru; us. 'Tcra/SoAwv vertit Fic. ; .vw.s'- 6. TeivTa] C(xl. Vind. A. rravTo;. 12. ycc^ ri yXtj] Ahest yit^ a Cod. Ciz.
pieiofiem, Taylor substratum. 7. licc TouTo] Desunt haec in Cod. V^ind. 13. h Tot/Toi/] Codd. Marc. A. Mon. C.
1. evTus'] Abest a Cod. Mon. A. A. Vat. M, Leid. n.

ib. Ta TpwTir^ Oniissa in Cod. Ciz. 8. SsxT/x'/:] Cod. Ciz. ^ixTtxii.. hi] Codd. Ciz. Marc. A.B.C.
14. Hyxov
2. ixy ;';.«] Codd. Warc. A.B. Mon. g, fLiTo. Tov] ('od. Leid. omittit ^ito.. Jlon. A.C. Vat. Vind. A. 'oyxov iii. Edit.
C. \'at. aWa oAa. 10. aVTiTa^ocyii^lvov] Cod. Mon. A. «v- a{i oyxov.

7,. Codd. Ciz. Marc. C. (ex

Toii ix] Ti^aflOty£VO^£VOV. ib. ?£|»^(vov] Codd. Ciz. Leid. Marc. A.
rorr.) Mon. A.C. Med. A.B. Par. A. ib. Tw Cod. CIz. TO truifj,a.
Totriii] Mon. A.C. Vat. (in m. nt Ed.) A^nd. A.
Vat. tJ,- ix. Sed Vat. in m. itT;. For- ib. Kai (TfoTsXXo^Evoy Codd. Dami.
) ^iilfjClVOV,

tas.se : i-« ix. Marc. B. (a pr. m.) Med. A. (a sec. m.) 15. 5s;g£»6«i] Edit. lilxtriai. Cum
ib. 'i;^svTtt] Cum edit. tantummodo xa.) oii o-TsXXo^Evoy, sed a sec. m. Blarc. B. marg. Ed. habent ^i;^iir$ai C(xld. Ciz,
Cod. Darm. et ex corr. Codd. Jlarc. B.C. et Vat., et a pr. m. Sled. A. habent ut Leid. Uami. Mon. C. Med. A.B. Par.
Vat. t;^outriv. Reliqni omnes £x.ovTtii atque marg. Kd. «aj oii (tteXXo^evov ^ avtrTiXXo* A. Vind. A.
ita Fic. IJ.MV. Textum editionis e.xpresseiiuit Fic.

qiif ad distaiitiani et magnitudinem conferat ? ob lioc ipsum in spatio quodam, quiE

accipit, ex-
qiui- qiiidem, ubicunque sit, corporibus ab ipsa cipit. Quemadmodum
animalia et jilant;i?, duni
niatoria videtur accidere. Oninino autcm sicut magnitudine jjrotcnduiitur, jiroductionem interea
actiones, efFectiones, tempora, motus, quamvis qualitatis accipiunt: ubi etiam quantitate con-
suspicioncin in se materijE nullam habcant, sunt tracta, qualitas quoque contrahitur. Siquis au-
tameii in ordine rerum: ita necjuc ]ii'inia corjjora tem ex eo, quod in rebiis cjusmodi jira-ccdit ali-
necesse est liabere materiam, sed tota sioillatim qua iTiagnitudo formatori subjccta, dixerit [siin-
id ijisum, quod sunl, cxlstcre, existcntin quidem j^liciter] illic quotjue exigi magiiitudincm, non
majjis varia mistlone ex jiluribus speclcbus con- recte utique dicet. In iils enlin conficlendls non
stitutioncm liabeiitia. Nomen igitur id matcria^ simpHcitei' ijisa materia, sed talis rcl niaterla co-
quod carens magnitudine dicitur, vanum esse vi- gitatur. Ipsam vero, qua; simpllciter materia
detur. Ca-terum ncquaquam neccssarium est oportet magnitudincni quoquc ab alio quo-
est,
suscipiens cjuodlibet esse molcm sive dimensio- dam accij)crc. Itaque non ojjortct Id esse moleni,
nem, nisi forte adsit jam magnitudo: (juatulofjui- quod est sj)eciem susccjiturum, Imo vero dinn fit
dem et anima caj)lens omnia simul oimiia jiossi- moles, cjuaUtatem quocjuc aliam suscijiere et :

det. Quod si ei contingeret magnitudo, mcrito visuni quidem lmagiucm(|uc niolls haberc, utpote
liaberet in magnitudine singula. Materia vcro qua-, quum jirinia sit, aj)tltudo quiwlani est ad
 296 PLOTINI ENNEAD. II.

166
e^etv ojKOV, w? eTriTTjSecoTTjTa tovtov, oocnrep TrpcoTTjv' Kevov Be oy-
Kov, odev Tiveg TavTov tco Kevco t7]v vkrjv elpyKacn. (pavTacr/xa he
ojKOV keyo), otc koX rj "^v^t] ovSev e^ovcra opccrac, OTav ttj vX.rj irpocT- A
o/Jbckri, x^i eavTTjv, ovTe irepcypacjiovcra, ovTe el<; cnj-
ecg aoptcTTiav

S/jcelov cevac Svva/xevrj' rjSr) yap opt^ec. Ato oiiTe /jceya keKTeov ^coplg,
ovTe cr/JtcKpov av, akka /jceya Kal a/tCKpov' Kac ovTcog, oyKO^, Kac
a/heyede^ ovTcog, oTt vkr/ oyKoV Kal avcTTekXo/xevov e/c tov /leyakov
eTTc To cr/jccKpov, Koc eK Tov a/icKpov eTTC To /teya, oiov oyKOV 8caTpe-B
yeC Kcu rj aopcaTca avTTJg, 6 TotovTog oyKog, VTToBo^r] /leyedovg ev
10 avTy' ev de cpavTaaca eKecvoo<;. Kat yap tcov /jcev akkcov a/jceyedcov
oaa ec8r], copcaTac eKaaTOV, coaTe /Lr)8a/Jtri evvoca oyKOV' 77 8e aopt-
aTO<; ovaa, kcu /xr/ ttco aTaaa Trap' avTr]<;, eirt irdv eiSo? cfiepo/Jtevr]

Sevpo KciKelae, kcu iravTT] evaycoyog ovaa, iroXXr] re ycyveTat Tr/ eTrl

TvavTa aycjoyr/ kclc yeveaec Kcti ka)(^e tovtov tov Tpoirov, cpvatv oyKOV. c
1.5 "^v/jc/^akkeTat ovv Tct /leytaTa Totg aco/jcaat' Ta re yap etSr] toov
aoo/jcciTcov ev /xeyeOeat. Hep). 8e /xeyedo<;, ovk av eyeveTO TavTa, dkM

1. Syxav] Codd. Ciz. Leiit. Jlon. C. fi'iyoi. XnTio». Cod. Leid. fiiyiXlxTiot. Vind. A. rTi«, et ita videtur legisse Fic
Vat. (iu m. ut Ed.) Viud. A. Syiin. Edit. fiiyct>.ixT'ioy et ita marg. \'at. Edit. Taira. Taylor ex Ficini versione
il). TcuTtiV «£»ov] Edit. irf*Tav* xeiyov, 6. ir^jxfo'»] Cod. Vat., ut paulo ante, conjiciebat ra.iiiroLra. Debebat certe xau-
et ita solus Cod. Pur. A. Reliqui omncs ff/iiK^ot. Edit. h. 1. fiix^ov, eafttrn,

cuni niarg. Ed. T^urr.v xivov. 7. Cod. Ciz. cuffTt>.Xo-

irufTi>.Xofiiiioii\ 13. SiJjo] Cod. Vat. tSSi, in m. Jiii;».
2. iifr.xairi] Post hanc voccm, pra>ter ft'ttr,i. Exspectes ante i^ri to
'txTtit'efctiiet 14. iyaiyii] C^d. Marc A. (tribus

('Od. Ciz. ex omnibus ha*c addidi, quae f^'iyoi, et Fic expressit ; .sed hoc Zeugma punctis supcrscriptis) 3Ion. A. Vat. (in
expressit in versione Ficinus, i^dvTairfjctz cst Plotinian» brevitatis. m. ut Ed.) \'ind. A. ayuyi.
Si oyxou Xiyai. Nisi quod iu Cod. Mon. 10. fiit aXXiu»] Codd. Ciz. Leid. Blarc. ib. ipuiriv] Edit. ipufftut,sed ita Cod.
C. scriliitur Syxct, et in Cod. Mon. A. A.B.C. aion. A.C. Vat. (in m. ut Ed.) nuUus, verum ad unum oimies cum marg.
nyxou o'u. fotyiiXuy, Ed. tpvciv,

4. x'^\ 'X" '^""" ^^- sol"" Cod. Viud. 1 1 /tnSaAtS] Edit. ftrSxfti. Codd. Marc. 15. T<t Ti] Codd. Marc. A. Mon. C.
A. Keli(iui omnes x.'^, ut marp. Ed., A. 3Ion. C. fiTiioifiti, Marc. B.C. Bled. TaSl.

nisi quod Cod. \M.. in contextu lial)et iu. A.B. ouia/ir. 16. 3i fiiyiio;] Cod. Mon. A. Si TO ^i-
Fortasse lectio 'ix'-' orta est cx vera i»;^;!?. 12. ^w T»] Cod. Ciz. firixu;, yt%s.
5. ft'iya. }.%KT'iot] Codd. Ciz. Dann. ib. cTata} Codd. Ciz. Leid. Darm. ib. lyinTo TuuTx] Cod. Marc. C. Tai/T«
.Marc. A.B.C. ."Vlon. C. Par. A. Vat. Jlarc. A.B.C. Mon. A. .Med. A.B. 'ty'tviTo,

illam. Fingitur auteni quasi moles qua'dani sive Elenim cfetera carentia magnitudine, quae qui-
dimensio vacua idcirco nonnulli materiam idem
: dem species sunt, ita se habent, ut quodhbet sit

esse atque vacuum tradiderunt. Imaginationem definitum: ideoque [nulla] nusquam in illis molis
vero dimensionis inquam (luoniam animus cum : susjiicio cadit. jNIateria vero cura et indefinita

nihil determinare valcat, cjuaudo insjiicit iii ma- sit: et nunquam pencs scipsam
quiescat, sed huc
teriam, pcr indefinitatem sese fundit, neque cir- atque oinnem speciem transferatur, pas-
illuc in

cumscribens, neque in signum se alicubi dirigens, simque lubricitate mira in qiutlibet derivetur
alioquinjam aliquid definiret. Quam ob rem ne- nimirum evadit uiulta, ob ipsam videlicet per
que magnum aliquid seorsum dicendum est, ne- omnia deductionem atque genituram. Hac con-
que parvum rursus id subjectuni, sed magnum ditione naturam quandam mohs dimensionisque
atque parvum. Atque ita nioles et ita magnitu- nacta videtur.
dine carens, qiiia videlicet sit materia molis. Ac
si in angustum contrabatur e.K amplo, et vicissim XII. Susceptio formarum non Jit ratione quantitatis,

ex angusto protendatur iii amplum, quasi molem sed ratione tnateria differentis a quantitate.

ejusmodi mo-
f)ercurrit, indefinitasque ipsius est Conferunt igitur spatia corporibus, Species
es : inquam magnitudinis in se ipsa
capacitas enim corjiorum in dimensionibus fiunt, non ta-
in imaginatione autem eo modo, quo diximus. men circa ipsain magnitudinem quasi subjectum
 LIBER QUARTUS. 297
166
7j Trepl TO /jbeixeyedvafjbevov. Ei yap irepl fxeyedo^ ov irepl vkrjv, b/xol(jo<;

av a/jieyedi] Kal dvvTToaTaTa rjv, 77 Aoyot /xovot av ijaav' ovtol 8e

Direpl ylfvxw, k^cu ovk av rjv a(o/j,aTa. Aei ovv evTavOa Trept ev rt Ta
TToKkd' TovTO 8e fjbefJieyeOva/Jbevov' tovto 8e eTepov tov /ceyeOovg'
eTrel Kot vvv oaa /jttyvvTat t(o vKt/v e^etv et? TavTOV epx^Tat, Kal 0115
8etTat aXXov tov irepl 0, oTt eKaaTOv tcov //,tyvv/j,ev(ov TjKet^ (pepov

T7]v avTOv vkyv. AetTat S" o/jtcog Kal evog Ttvo<; tov ^e^o/Levov rj cty-

Eyeiov, r/ tottoV 6 8e to7TO<;, vaTepog Trjg vkr)^ Kal tmv a(o/LaT(ov'

(oaTe TrpoTepov av 8eotTO to, a/o/JtaTa vkrjq' ov8e OTt at irotrjaetg Kat
al 7rpd^et<; dvkot, 8td tovto Kal Ta a^a/xaTa' avvBeTa yap Ta aco/ca- 10

Ta' at 8e Trpd^etg ov. Kat Tolg irpaTTOvatv, r/ vkr/ oTav 7rpaTT(oat,

To vTTOKet/Jtevov 8t8(oat, /jtevovaa ev avTol^, elg to irpaTTetv ov^ av-
TTjv Si^coatv' ov8e ydp ot TrpaTTOVTcg tovto ^7]T0vat. Kat ov /ceTa-

¥ ^dkket dkk7] TTpd^t; eh dkkrjv, Iva dv r/ Kal avTalg vki] , dkk' 6

7rpdTT(ov evr' dkkrjv /leTa/Sdkket 7rpd^tv e^ dkkTjg, (oaTe vkyv avT7]v 15

elvat Ta2<; 7rpd^eatv. Eo-rt TOtvvv dvayKalov r] vkr/ Kal Tr/ TrotOTrjTt

Kal T(o /leyeOet, coaTe Kot TOt<; aco/juaat' kcu ov Kevov bvo/ia, akk

1. Ei' yu^ — f^ijusyt^viTfitivov^ Desxint haec ib. ^i{o»] Codd. Marc. A. Mon. C. ib. K«i oy] .Scribitur ou in Codd. Ciz.
propter oftotoTiXiLiTctj ut sexc*^nties, in Cod. i\Iarc. B. (in m. ov) C.
Blarc. A. 7. Wot TIVOS TOV ii^O/lSVOV^ Ed. l^! iVOTV]^ ib. |«!T(2/3aXX:i aXXn] Codd. Darm.
2. fii»oi a>] Codd. Ciz. Mon. A. Vat. Tof Tov ii^afiivou, sed ita niillus Cod. In Marc. B. Blcd. A. fiiTxfiiWoi.
(in m. ut Ed.) Vind. A. /«ovo». Ciz. omit- Ciz. est ivos Tivos hhfiivovy in reUquis om- 14. av «] Codd. omnes «v «Vj nisi quod
tit <«». nilius,ut in m. Ed., svaj Tivo; tov h.^oftivou. Blarc. B. in marg. habet J, Vind. A.
4. toJto 5:] Additur /iyi in Codd. Ciz. n. Tfls p^dj^aTa] Cod. Vat. T/:j tov ffu- ibid. ».
Leid. Mon. A. Vat. (in m. del.) Vind. A. fictTosj in m. iit Ed. 15. fjitTafidXksi or^ao^iv'] Cod. Par. A.
6. (iXXoU TOiJ prO a'/.y.OU TflU
Ti^) o\ Ita, 12. fiivouTa — fl/owffiv] Desunt ha?c in fiiTaf^etXXoi.

Tifi 6Vy cum m^LV^. Ed. habet Cod. Vat. Codd. Ciz. Leid. Blarc. A. Mon. A.C. 16. "EtTTj] Edit. 'iffTtti, sed ita solus
in m. Sed idem in contextn, ut reliqui Vat. Vind. A. Cod. Mon. C. ReUqui omnes, ut marg.
fere omnes, cix>.ou crigi o. SoKis Marc. C. 13. ouhi yoo^ Cod. Ciz. ov yiH^. Ed.j ilTTI.

cum £d. facit.

imo vero circa ipsuni, quod fit quau-

efficiuntur, indigent. Neque vero propterea, quod actiones
tum. enim circa magnitudinem ipsam potius
Si et effectiones imraateriales sint, convincitur etiam
quam circa materiam orirentur, siniiliter utique absque materia. Haec enim com-
corj)ora esse
niagnitudine subsistentiaque carerent, vel ratio- posita sunt actiones vero nequaquara. Ipsaque
:

nes tantum essent. Hse vero circa animam ver- materia subjectum praebet agentibus, quando
santur, ideoque non essent corpora. Oportet agunt, in ipsis videlicet jiermanens. Neque ta-
igitur liic circa unum nudta versari, unum, in- men in actionem exhibet semet ipsam neque :

quam, (juod fit quanlum id autem aiiud, quam : enim agentes ipsi id quaerunt: neque actio altera
magnitudo esse debet quoniam qua?cunque nii- : permutatur in alteram, quo necesse sit ipsis in-
scentur, cx co, quod materiam habeant, in idem esse materiani, sed agens ipse ex alia actione j)er-
congrediuntur, neque alio cgent, circa quod fiant. transit in aham adeo ut consentaneum sit eum
:

Quodlibet enim eorum, qua; commiscentur, con- actionibus esse materiam. Est igitur materia
currit, suam secura [eandemque] materiam afl^e- necessaria tum qualitati, tum etiam magnitudini,
rens : oj)us est tainen simul etiam [receptaculo ideoque corjioribus. Nequc nomen est vanum,
quodam] imo ({uodam (juod recipiat, id est, vase, sed subjectum aHquod est, quamvis invisibile
vel ioco. Locus autcm materia corporibusque (sit) et magnitudinis expers: aHofjuin qualitates
posterior est : quapropter corpora j)rius materia etiam et magnitudinem simili ratione esse nega-
VOL. I. Qq
 298 PLOTINI ENNEAD. II.

166
hcTTi Ti viroKeifxevov , Kav dopaTov, Kal djueyeOeg VTrapxiJ' V oiiTCo^
ov8e Tag TTOiOTfjTag cfiijaofJbev, ov8e to /u^eyedo? tco avTO) koyoy eKa-G
(TTOV yap Tcov TOiovTcov keyoiTO dv ovSev elvai ecf) eavTOv /jlovov ka^h-

^avojxevov' TavTa ecTTi, KaiTrep dfx,v8po)g ov eKacTTOv, irokv jxdk-

el 8e
i kov dv etr] vkr/, Kdv fjuri evapyT)^ VTrap^rj, alpeTij ovaa, ov Talg al-

crdycrecriv. ovt€ yap o/x/xaaiv, d^povg yap' ovTe dKorj, ov yap yjrocjio^'

ovSe ^v/j,ol, 8io ov8e pive?, ovSe ykwcraa. Ap' ovv d(prj 7; ov, OTii^y ;

/jii]8e aui/ia' aco/iaTO? yap r/ dcpr], oTi r/ ttvkvov, r/ dpaiov, /JuakaKOv

aKkr/pov vypov gypov' tovtcov 8e ov8ev Trepl tijv vkr/v, dkkd koyia/ico
, ,

\oovK €K vov, dkka Kevcog, 8io Kai v6do<;, elprjTat. 'AAA' ovSe aca/xa- ('o<;

TOTr/q Trepl avTyv' el /Lev koyoq r/ aco/jiaTOTyg, eTepog avTrjg, avTr/

ovv dkko, ei8e r/Srj iroiyaaaa Kal olov Kpadelaa, acJo/Jia cpavepwg dvB
e'ir/, Kcii ov^ vkr/ /lovov.

Et 8e TTOiOTr)<; Tig to vTTOKei/ievov, KOivi/ Ti<; ovaa ev eKaaTco twv

iSaTOi^eicov, TrpcoTov /lev tU avTr] keKTeov' eTretTa ttco? TTOiOTr/g viro-
Kel/Jievov eaTai' ttcJo? Se ev a/ieyedei iroiov decopr]6r]a€Tat, //.77 e^ov
vkrjv, /Lr/ 8\ /Ji€yedo<;. JLireiTa el /xev wpia/xevr/ rj TrotOTr]<;, irco^; vkr/ ; c

I. xixy oL^^etrov kai afi, ixa^^n] Kdit. Tuv ut Ed. 7. «?«] Ed. perjieram atp»:, Codd. Danii.
xav oc^anTTov ivag^aiv «iv, scd ita lllllluS ib. |Uivs-] Codd. Leid. Marc. A. Mon. .Alarc. A.15. afr ; ita etiam Cod. Vat.,
plaue lil)er MS. In Codd. ('iz. Leid. (iii C fjiovov, \'ind. A. iiXov, sed in m. a^r. Proxime conjicias «:»*,
m. ao^i^Tov) Dami. Marc. A.B. 3I(ni. C. 4. xatTi^ a(i.u%^us\ Cod. Ciz. xai Taoa- ut Fic. vertit, neque tamen iiei'esse.
(in m. ut Leid.) I\Ion. A. Med. A.B. fiVO^Ous, 1 2. tiii «5))] vin scribitur in C^ld.
Par. A. est, ut iii in. Ed., xav ae^eirot xat ib. !r»>.i/) Codd. Jlare. A.
Ci?.. Ivcid. I*id.Darm. .Mare. A.B.C. Mon. A.
ufiiyt^is urapx^ ; iii Cod. Marc C. est Jlon. A.C. \&\.. (sed punctis subscriptis) Med. A.B. Vat., ut in m. Ed. ; it 5i,
Xflcv aopaTov ixap'^r, icai a^iyi^lfj et ita voX>.n. item cum mar^. Ed. habet Cod. Marc. B.
Fic. iu (^od.Vat. xav aa^arov Kav it/fiiyliis 5. «i Tai";]Cod. Mon. A. iv To:7s. Ibid. Edit. habet .'('5'
tiir. Iii (Jod. Ijeid. paulo
vxa^^r, in in. iuiyiii; ; denique in Cod. mox atv^^ovs pro a^oovs. superiiis pro il fciv est ti f*iv ya^.
\'ind. A. nav ao^toTov •cat afciyiits vra^;^r. 6. ax:r.\ (>>dd. ^larc. A. ^Ioii. C. i6. fcii l'.^«v] Ita, pro ix^Vf sensu Ha^i-
.?. \iyoiTo'] CWhI. Villd. A. >.iyot. axoi. Ideni erat in CoA. Vat., scd in m. tante scripsi ex Codd. Ciz. Marc. A.B.C.
ib. <^' laDToy] Codd. (Uiines habent ut correctum est. -Mon. C. Par. A.
niar^. Ed. iip' iavro^^ iiisi <|iiod C(xl. ^larc. ib. ov yao ^opos^ C!od. Mon. A. ovTt 17. &j^icflivr,\ Cod. Ciz. u^iefiiveos.
!!. siipra lin. haiiet a, Mcd. a pr. m. iav- ^o^os. 3I(?d. B. ovOi ya^ ^ofes.

turi sumus. Ilorum namqui' quodlibet, si in se l'roinde nequc corj)orcitas

ip.sa est materiae pro-
ipso tantum at-cipiatur, niliil csso dicetur sin : j)ria. Sivc enim corporcitas sit ratio quaedam,
autem h<x'c sunt, ct si liorum (|uodlihet cst tcnui- sane differens a materia nimirum materia aliud :

ter, niulto magis materia quoquc erit, ((uamvis quiddam (]uam illa, sivc jam
e.st, in cfficiendo
non sit persj)icua, ])crce}itihilis quidem non sen- quasi commista, jirocul dubio jam crit corpus,
sibus. Nequc cnim oculis, incolor nanique est neque amplius materia solum.
neque auditu, caret enini sono: nequc vel olfactu
vel gustu, humorem namque vaporemque non XIII. Materla nec qualitas est, uec habet proprium
habet. Sed nunquid tactu ? Neque hoc quidem: qualitatem.
quoniam non est corpus. Corpus enim tactus Si autem qualitas qua-dam dicatur rerum esse
attingit, j)crcipiens vel densum esse, vel rarum, subjectum, quiP quidcm communis sit omnibus

aut moUe, aut durum, sive humidum, sive sic- elemcntis, primo exponendum erit, quaenam sit
cum. Horum vero nihil est materia? |iroj)rium. ejusmodi qualitas: deinde quonam modo qualitas
Materia igitur non sensu, sed ratione conjici pot- possit esse subjectum item quo jiacto in eo, :

est non ratione, inquam, intellectu plena, sed

: quod magnitudine caret, quale quiddam percipi-
vacua. Ideoque ratio hajc adulterina vocatur. atur, neque materiam neque magnitudinem pos-
 LIBER QUARTUS. 299

elb' aoptarov rc, ov TrotoTTj?, a\Xa to v7roK6i/jbevov koI 7; l^yTov/aevT]

vX.1]. Tl ovv Kcokvet airoLOv fxev elvaty tm twv akkwv fjbrjhefjita^; tt)

avTT]'; (pva-et fjteTe^etv, avTco 8e tovtm tco f^ySefitag fiere^etv, Trotav

elvat, tStoTTjTa TTavTco'; Ttva e^ovcrav Kal rcJov akkcov htacpepovaav
otov aTeprjatv Ttva eKetvcov. Kat yap 6 eaTep7}fjbevo<;, irotog, olov 65
\)TV(f>k6<;. Et ovv aTep7]at<; tovtcov Trepl avTrjv, ttco^ ov irota ; el 8e
Kat okco<; aTepifat^ Trept avTTjv, ert fidkkov' et ye hr) KCti aTeprjat^
TTOtov Tt. 'O S?) TavTa keycov, Tt dkko 77 irota kcu TTOtOTrjTa? TvavTa

TTOtet ; coaTe Kal y TroaoTr]? TTOtOTrj^ dv etr], Kctt r] ovata 8e. Et 8e

TTOtov, irpoaeaTt TrotoTrj<;. Tekolov Se to eTepov tov irotov Kat fjbrj lo

TTOtov, TTOtov TTOtetv. ItLl 8e oTt CTepov TTOtov' el fjtev avToeTepoTT]^,

V.ovS" &)? TTOtov, evret ov8' r) TrotoTyg irota' elS" eTepov fjtovov' ov-)(^ eav-
TTJ, dk)C eTepOT7]Tt eTepov fjiovov, Kal TavT0Tr]Tt ravTOV. Ov8e 8r] 7}

aTeprjatg 'KOtoTr]<;, ov8e irotov, aA.A' eprffjtta TrotOTr]TO<; , )] dkkov, cog

r] d^\ro<pta ^^ocjiov, 1] otovovv dkkov. Apat? yap y aTepr^atg' to Se

'
15

TTOtov, ev KaTacpaaet' r]Te t8tOTi]<; Trjg vkr]^, ov fjtopcpr]' to yap fjti]

1. £1' 2' —SXn] Codd. Ciz. Leid. Marc. Ed. Sed euiii exiiibeut, pra^ter i\Ied. \, in. ut Ed.
A. Mon. A.C. Vat. Vind. A. hsec omit- B. Par. A., Codd. nostri omnes. 12. oiS' «isj Codd. iMarc. A.B.C. ovV
tunt. Sed Vat. habet in marg. 6. iTi^i a.ijTYiv\ Cod. Vat. ffs^J auTftl, in ais.

2. TjJ atr?);] Codd. Darm. Marc. B. m. flv. ib. «] Codd. Leid. Marc. A. Jlon.
oiS'

Med. A. Par. A. Totaii^ryi; ut niarg. Ed. ib. —

Desunt haec in Codd.
tris auTnv] C omisso «. Non male.
oVoif
Sed 3Iarc. B. eam lectionem habet supra Ciz. Leid. Marc. A. Mon. A.C. Par. A. 13. fiovovy xaJ] Abest fjLovov a Codd.
lineam, in contextu rns ctuTns. Cod. Med. Vind. A. Marc. B.C. Mon. Med. A.B. EtC
A. supra syllabam t/h habet ab ead. m. ^. 8. Tt aXXfl] Cod. Ciz. Ti av aWo, potest abesse.
^. ctitTu Ti TouToj TftT) Codd. Ciz. Marc. ib. 'xoi'f>TnTa.s\ Cod. Par. A. TotoTvis. ib. oiSs ?>]] Cod. Darm. d Ti ti. MaiT.
A.C Moii. C
Vat. aijTM 5e toCtu Tay, 1 1. -rotoy cTfl/srv] Abest Totov a Cod. Vat., B. ov (superscr. il) li hri.

sed Vat. in m. ut Ed. niminmi avTo 5s in m. add. 15. •^o^pov\ Cod. Med. B. omittit oi,
TOVTO Ta. ib. 5s oTt] Codd. Darm. Marc. A.B.C. et ita Fic. quem sequor. Edit. oy -^ofov.
4, TivTus^ Codd. Leid. Jlarc. A. Mon. d OTt, 16. To yao] Codd. Ciz. Darm. Marc.
A.C Vind. A. 'TravTuv. ib. KWToJTifoT»?] Codd. Ciz. Marc. A. A.B.C. Vat. T»; j,aj. Vid. Annot.
5. ya( i sj-TsjdKiMs] Articulus abest ab Mon. C. Vat. avTo etjjotjjs. Sed Vat. in

sidens : postremo, sive qualitas ha?c definita sit, tates efficit omnia .''
adeo ut ct cjuantitas futura
quomodo poterit esse materia.'' sive quoddam in- sit Quod si quaie
qualitas, simihterque essentia.
definitum, nequaquam erit qualitas, sed subjec- est horum quodhbet, nimirum quahtas adest.
tum potius, et materia jani ipsa, quam qujEri- Ridiculum vero est fateri, quod quale fit noil
mus. At objiciet forsan aliquis, niliil prohiberc, tam a quah quodam fieri, quam a quodam quod
quo minus niateria expers quideni sit quahtatis, aherum sit a quah. Quod si dicatur idcirco id
c|uatenus suapte natura nullam aliorum j)artici- fieri })osse, quoniam id i})sum, t}uod dicitur ahe-
jiat (|uaiitatcni, sed ob id ipsum, quod nullam ruin, sit tjuale, c^uarendum erit, utrum quod
participat aliorum, jam esse (lualem, cjuasi })ro- akerum dicitur sit alteritas ipsa. Quod si ita
jirictatem ejusmodi jiossidentem, jjcr rjuam ab sit, non erit ut quale, quandoquidcm neque qua-
aliis differat, vclut illorum privatio qua^dam. Et- htas ijisa fit quahs. At si dicatur sohmi aherum,
cnini, qui jjrivatus est, quodanmiodo dicitur csse respondebitur, non se ipsa, sed aUcritate ficri al-
qualis, sicut ct ca^cus. Si igitiu- horum j)rivatio terum, atcjue idem identitate. Sed neque pri-
est circa materiam, fjuidnam jiroliibct cam cssc vatio quaiitas est vel c}uahs, imo vcro vcl qua-
qualcni .' Si autcm et omnino jjrivatio cst circa htas vcl alterius orbitas sicut siicntium vocis, :

i})sam, ex hoc etiam magis id secjuetur siqui- : vel alterius cujuscunque vacatio. Privatio cnim
dcm privatio est quale quiddam. Caeterum, qui negatio [subiatio] est quale vero in aflfirmatione
:

taha dicit, quidnam aUud, quam (]uaha ct (|uah- consistit. Accedit ad hivc, quod proj)rictas ma-
ti q 2
 .oo PLOTINI ENNEAD. 11.

1 67
TTOLa eiimt, /jLi]h^ 61809 Ti e-^eiv. '
Ktoitov St]^ otl /llt] Troca, irotav Ae-p
yetv, Kal b/xotov tco ort a/j.ejeOeq, avrw tovtu) fxeyedo^ ^X^^^' EtXTtz/ '

ovv 7; l8t0T7]g avTTJ^y ovK aXXo Tt, 7] oirep ecTTty Kcti ov irpocrKetTat
7] tStoT7]g, aXXa jutdXXov ev a^ea-et Trj Trpog Ta aXXa, OTt akXo avTWV.
sY^at Ta akXa, ov /xovov akXa, dkka Kat Tt eKacTTOv w? ei8o<;.
fjtev

AvT7] 86 TrpeTTOVTCog dv keyotTO fjtovov dkXo' Ta^a 8e dkXa, tva /Jtr]

TU) dkXo evtKco? optcri]?, akXa tco dkka to doptcTTOv ev8et^rj. G
AAA' eKetvo ^7]T7]Teov, iroTepa (TTepTjcrt?, 77 Trepl avTrjg ?; CTTeprjcrtg. 168
O Tolvvv keycov koyog viroKet/jtevco /uev ev d/Jb(f)co, koyco 8e 8vo, 81-
loKatog 7]v 8t8acrKetv Kat tov koyov eKaTepov, bvTtva 8et d7ro8t8ovat
Trj^ /jtev vki]9, w? optetTat avTyv, ov8ev TrpocraTrTo/jtevog TTjg CTTepr]-

aecog, T7]<; re av aTepycrecog o)aavTco<;' ?; yap ov8eTepov ev ov8eTepco

TCo koyco, 7] eKaTepov ev eKaTepco, i] daTepov ev daTepco /Jtovov OTroTe-

povovv. Kl /jtev ovv eKaTepov -^copig, KCti ovk e7rt^r]Tet ov8eTepov, 8voB
^S^o-Tat d/x(pco, K(ii 7) vk7] eTepov aTepijaeco^, Kav av/jt^ef^TjKet avTrj tj

aTeprjat^. Aet 8e ev tco koyco /n]8e 8vva/jtet evopdadat OaTepov. Et

1. Cod. Marc. A. ariTO* 3(.

"ArocTflV S»i] C. Par. A. Vat. VinA. A. «, Codd. 13. i^arseavovv'] Scri!)itur, ut in marg.
ib. Cod. Vat. xa.v.
wfljav] Jlarc. A.B.C. Par. A. Vat. aXXo, quixi Ed., oToTt^ev ouv in Codd. Darin. Jlarc. B.
2. T»', oV<] Cod. IVIarr. A. tI ?, ti. recepi, vel propter sequens ri aA.>.s. Edit. Med. A. Par. A. Vat.
Edit. 7M 'o\ ri. Sod «mcinnior nostra lectio, Tai aXXai, 15. Kuv 7t//*|G(/3nKEj] Ita Ed. et plurimi
ijiiam cognovisse videtur Fic. ib. ojiVjf] Cod. IMarc. C. i(i<"t, Vm. Codd. Sed Jlarc. B. Mon. A.C. halwnt
ib. ay-*] C.o<i. \'at. if TaJ. o^iffai, iit Kuv habeat C(»njunctivum.
irvf*^tflr,KVj,

^. h liicrn:\ Abest n a Codd. Marc. A. 9. IV afi^of] Aliest II' a Cod. Marc. A. 8ed illam constnictionem apud recentio-
Mon. C. Vind. A. In Vat. est iv, in m. 'iv. res scriptores esse frequentem monstravit
ib. xa.) ci] Abest «ii a Cod. Leid. 10. iiiarxliv xai tov Xoyov] C{»d. Vat. Schaefenis in Appendice ad Ba.stii Epist.
4. T»j <r^of] Cod. IMed. I?. rr.s v^o;. xcci Tov Xeyov ^iiaffKiiv. Crit. p. 26. sq.
ilt. aXAa avTaiv'\ C(Hid. ('iz. Leid. IVIarc. ib. evTiva iii] Cod. Leid. S^ pro hi. 16. Si ..] Codd. Leid. Marc. A.B.C.
A.B. (ex corr.) C. Jlon. A. .Aled. A. (a 11. iis ooiiTrai] (k>d. Leid. omittit ^i. Vat. y iv.

pr. m.) B. Vat. (in m. ut Ed.) «XX» al- C(Kid. Ciz. Marc. A.B.C. Mon. C. Vat. il). tve^aff^ai] Codd. Dami. Marc. B.
TuVf et ita Fic. quem se(iuor. Edit. uXka of ; sed \'at. in m. u;. Med. A. Par. A., inarg. Vat., iit marg.
aiiTM*. 12. Tjjf Tl ai/ ffTl^r.fftus] Codd. Ciz. Ed. eoaff^ai.

5. Kai Ti] Codd. Leid. Marc. A. Mon. Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat. omit- il). Ei' 5'] Cod. Leid. li 5«, Darm. Jlarc.
C. Vind. A. xai To. tunt biec, sed Vat. in m. add. A.B.C. <; Si.

7. ri ixko] Codd. Ciz. Marc. A. Jlon.

teriae non est fornia proprium namtjiic cjus est,

: ipsum Aliud materiam, jam determines, sed po-
neque qualcm cssc, neque spccicni possiderc. tius jiluraliter Alia iiominando, naturam ejus
Absurdum est autcm ob iioc ipsum, quod noii ostendas indefinitam.
sit qualis, eam qualem denominare pcrinde :

enim id se habet, ac si dixeris, qua rationc mag- XIV. Utrttm materia sit privatio, vel privatio de ma-
nitudinem nullani habet, eadcni quoquc magni- teria priedicetvr.

tudinem jjossiderc. Quam ob rcm j)roprietas ejus Vcrum qua^rendiim jam est, utrum materia
est, non ahud quiddam, quam quod cst ipsa: ne- sit ipsa privatio, an potius jmvatio de materia
cjue ipsi proprietas est apposita, imo potius in lia- prfedicetur. Qui
materiam jjrivationemque
igitur
bitudine qu.adam ad aha jwoprietas ipsa censetur: dixit unum ratione autem duo,
esse subjecto,
quoniam vidclicet materia aliud est, quam illa. docere debebat, quam potissimum utriusque ra-
Et aiia quidem non solum aha sunt, verum etiam tionem adduccre deceat. Materias quidem ratio-
quodUbet eorum aliquid est ut species materia : ncm, qu£e definiat ipsam, nihil privationis attin-
vero congrue admodum dicetur solum aiiud essc. gens, privationis quoque similiter. Vel enim
Forte vero convenientius plurali numero esse di- neutrum in aiterius est ratione, vel utrunque in
eetur Aha, ne forte singulariter pronuntians Iioc utriusque, vel aiterum in alterius tantum, quod-
 LIBER QUARTUS. 30 X
168
5'
fo)? 7/ 049 7; <r/7«.?; Kol To (TifJLOv, Kol oiiTco hnrkovv eKUTepov koI 8vo'
el Se <y? to irvp koI tj dep/xoTT}?, ev fxev tw irvpl T-fjg depixoTrjToq ov-

C o"^?, ev Be Trj dep/xoTTjTt ov Kafjb^avojJbevov tov Trvpog, kuI t] vkrj ovtco

aTeprja-i^ w? to rrvp depjJiov, olov elSog avTT]? eaTai rj cTTeprjaig, to

Se vTTOKeiixevov , akko, o 8ei ttjv vkr}v elvai' kcu ovh' ovTwg ev. '
Apa^
ovv ovTfog ev tw viroKeifjievco , 8vo 8e tco koyco, Trj? aTep7]o-eo)g ov
crrjfjbatvovcrr]^ Ti Trapelvai, akka fir) irapeivai, Kai olov airocfiacrig y

D(rTe'p7]crig tcov ovtcov, coairep av et Tig keyoi ovk ov ; ov yap TrpoaTi-

6r}aiV r] cmo(^aai<;, aXka cprjaiv ovk elvat, kou ovtco aTepr^ai^ <y? ovk
ov. hji /Jiev ovv ovK ov, OTi jxr] to ov, akka aAAo ov Ti, eaTi ovo Oiio
koyoi ; 6 jxev tov viroKeifxevov aiTTOfxevo^ , 6 8e tt]? aTepr]aeco?, Tr]v
irpo^ Ta aXXa a\eaiv 8r]kS)v ; 77 6 fxev Trj^ vkr]<;, Trpog Ta akka, kclI

6 Tov VTTOKeifxevov 8e irpog Ta akka. 6 8e ttj^ aTep7]aeco? ei to aopi-

EaTOv avTrj? 8i]ko2, Ta^a av avTog avTrj? ecf^aTTTOiTO' 7rkr]v ev ye eKa-
Tepco(; Tco vTCOKeifxevco , koyco 8e 8vo. Et fxevTOi tco aoplaTco eivai kcu^s
airelpco elvat, kclI cnroico elvat Trj iiky TavTOV, ircog eTt 8vo oi koyot ;

2. xttt h Qig^oTi;] Abest «ala Cod.Vat., Vind. A. omittunt oi. Si f.ii scripserat ut Ed.
in m. add. Plotinus, htec vocula lacile opprimi pot- ib. aXXa. aJ.XoJ Codd. Marc. A.B.C.
3. Xaft^avofiivav^ Codd. Darni. et Marc. erat sequente ery:. Mon. C. aXX' a.XXo.
B. kecfifiavofityov. Sed liic in m. habet 8. -riv o»™v] Codd. Ciz. Leid. Marc. ib. ow T/, £ot;] Codd. Med. A.B. ov^ ti

ov. A. Mon. C. Vat. (in m. ut Ed.) Vind. A. iffTi,Marc. A.B.C. Mon. C. o» tj IffTi,
4. oiov liSof] Cod. Ciz. akXo pro olo^. TUV TOIOUTUV. In Cod. \^at. j^ost ti abest dist., post iffTt
Vind. A. omittit uh;. ib. ol/ ya^ — ol/K oVJ Desunt haec in Cod. et Xoyoi est dist. maj.
ib. ri SiJ Codd. Marc. A.B.C. Vat. Vind. A. II. Triv r^i; — ffTlfriffloi;] Vat. omisit
ro y. ib. T^offTi%ffiv^ Cod. Leid. or^offTiSyiffi;. hasc in contextu, in m. add.
5. 'Aja oJ»] Codd. Marc. A. Mon. C. iMarc. C. wooffTi^riffi. 14. tv yi] Cod. Darm. omittit ;v, Vat.
i(' otv. Pro seq. iV Vat. habet s», sed in 9. u; ovK oVJ Sequitur interrogandi habet ev, m. ut Ed.
in
m. Vv. siguum in Codd. Marc. A.B.C. 15. fjivTot] Cod. Marc. A. fjivTi, Cod.
6. ov trvfitetyouffn;] Codd. Ciz. Leid. 10. fjch To ov] Cod. Vat. To fj,v; oV, in m. Par. A. omittit Tot. Cf. Annot.
Marc. A. Jlon. C. (in m. //.«) A. Vat.

ciinque sit illud.Si igitur utrunque scorsum de- vatio entium negatio sit, ceu siquis dicat non
finiatur, neutrumque exigat alterum, duo erunt ens? Negatio enim nihil adjungit, sed non esse
ambo, atque materia erit alterum quam privatio, dicit atque ita privatio erit tanquam non ens.
:

quamvis accidat ei privatio. Oportet autem in Si igitur ita non ens dicatur, quia videlicet non
dcfinitione alterius alterum ne potentia quidcm sit ens, sed aUud quiddam an sic dua^ qua?dam :

perspici. Si autem ita se habeant, ut nasus si- rationes erunt.'' altera quidem subjectum spec-
mus atque simum etiam duplex est utrun-
: sic tans, altera vero privationcm, significans quan-
que atque duo. At perinde se liabeat ac ignis
si dam ad alia habitudincm Vel jjotius ratio qui- .''

atque calor, videlicet cum in igne quidem calor dem materias ad alia respicit, subjectique ratio
sit, in calore autem non necessario ignis accipi- prorsus ad alia. Ratio autem privationis si inde-
atur, atque materia ita sit privalio, ut ignis est finitatem ejus ostendit, forsan naturam ejus at-
calidus, certe privatio erit materiag species, sub- tinget hoc forsan excejito, quod dicitur utrun-
:

jectum vero aliud, quod quidem oj)ortet esse que unum esse subjecto, ratione autem duo. Sin
materiam. Itaque neque hac ratione erit unum. autem ex eo, quod indeterniinatum quiddam est
Ca>terum nunquid ita unum subjecto sunt, duo indefinitumque et informe, idem est atque mate-
autem ratione, quasi j^rivatio non designet adesse ria, quonam pacto adhuc dua; rationes erunt ?

quicquam, sed potius non adesse.'' atque ita pri-

 J02 PLOTINI ENNEAD. II.

1 68
UaXtv ovv ^TjTTjTtop , el KaTa av/bi^e/37)K0? to aTretpov Kat to ao-
piCTTOV eTT akky (pvcret' Kal Trcog (rv/ii^e^rjKog' Kal el aTeprjacg (tvjx-
^e^TjKev. Et hii oaa fjuev apidfjboi Kai koyot a7retpia<; e^co' opot yap
Kal Ta^et? Kal to TeTay/jtevov kcu toI<; akkot^ irapa tovtcov' TaTTet
sSe TavTa, ov to TeTayjaevov ov8e Ta^etg, akka akko to TaTTOfievov
irapa to TaTTOV' TaTTet 8e to Trepag kclI bpog KOt koyo^' avayKT) Se
To TaTTOjxevov Kat bpt^o/jievov to cnreipov elvat, TaTTeTat Se y vkr],
Kcu oaa 8e /u,7] vki/ tw /xeTe^etv, t/ vki]? koyov e^etv. 'Amy/c?; toi-G
vvv Tr]v vk7]v To aTretpov etvat' ov^ oiiTco 8e cnretpov, o)<; KaTO. crv/x-

io/Qe;Q?7/co9, KCit TM crv/i^e07]Kevat to aTretpov avTrj. YlpcoTov /lev yap

To av/x^atvov t(o 8et koyov eivat- to 8e cnretpov ov k6yo<;. '
JLiretTa
Tivt ovTt To cnreipov av/jt^r/aeTat, irepaTt kclI Treirepaa/Jiev^o ; ak)C ou 169
TTeirepaa/xevov , ov8e wepa^ y vkr]. Kal to aTretpov 8e Trpoaekdbv tm
7reTTepaa/Jiev(o aTTokei avTov Tr/v cfivaiv' ov toIvvv av/x/3e^7]K0<; ttj

^!ivkrj To cnretpov' avTr/ toivvv to airetpov' eTrei kcu ev toI<; vorjTot^ 77

vki] To cnretpov. Kai etr) av yevvr]6ev e/c r^? tov evo<; aTretpiaq, y

2. l«r' «XXji] Codd. Marc. B. (a soc. m., ffvvTiiTTei) Marc. C. 3I(h1. A.B., marg. Ciz Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat. (in
a pr. est iiri) Med. A. (a pr. m.) Par. A. Vat ut inarff. Kd. Tirayui»»». In Cod
, m. add.) Vind. A.
Mon. C. lectio Editionis vwt. punetis 9. oii^ evTu] C(Mi. Vind. A. eiiy ovTai.
ib. ttai 11 ffTi^nffti ^i/^/3e/3i;x£v] Ed. Ka.'i n siiliscriptis notata est. Kt simplex verbum 10. Tu ffvftfitSriKivai] Vvdd. Marc. A.
ffr. Codd.
ffvfjt^. Ciz. Leid. Marr. A. eontiiiuo repetitur. Mon. C. Vat. habent to pro t*.
Mon. A.C. Vat. (iii in. add.) Viiid. A. ili. ^ec^ot TawTwv] CiMld. Ijeid. Marc. A. 11. ffVfi{i0tiVOV T*] C'0d. Vat. ffVfit^u7vOV
ornittiint liipc. CiKl<i. Darm. Marc. C. Mon. A.C. Vind. A. -r. toZto. ei/Tu/y in ni. Tai. Pro se(|. iu Cod. Ciz.
Aled. A.U. l"ar. A. pro i halieiit s/, ib. TiiTTii Si] Codd. Dami. Marc. B. habet ^iiXev.

(juod recepi. Par. A. TctTToi Vt. 12. ov TiTioaffuivov] Codd. Ciz. Mon.
.V e; Si] Cod. Mon. C. iTir. 6. oeviyKTi 3i] Abest 2i a Codd., pra-ter C.A. Vind. A. oii}i Codd-
'jrt^i^otfffjtivev.

4. Ta|ii(] Codd. Leid. Darm. Marr. Mon. A. et Vind. A., omnibus ; Vat. ta- 31arc. A. Vat. oi/Ci vtTioaefjtivev.
A.B.C. Mon. A.C. Med. A.B. Par. A. meii in m. additiini habet, et sa>pissiine 15. aijTTl Teivvv TO a-ril^ov] Desuut haec
Ti\'.i!, cpuKl le(^t etiam Kic. et siilistitui iiiservit Apodosi. Vid. llermaiiii. ad Vi- in Cod. l/eid.
lectioni Kditioiiis Tot^if. Similitertpie fe«i (jer. |i. 7S5. et 845. Mox de repetito Si ib. iTii] C(k1. Vat. iti, in m. iorti,
imixime. consule Matth. Gramm. (ir. §. 606. 16. ^!..>j6iv] Codd. Marc. C. Med. B.
ill. TiTayfiivot\ Kdit. ffUvTlTecyfiivov. 7. xai o^iXefnvov\ Desutit hafc in Codd. Vat. yivti^tv.

Codd. Oann. Marc. B. (qiii in in. haliet

XV. Quomodo materia dicatur imlejinila, sive indefini- sortitur conditionem. Itaque necesse cst infini-
tas, vel privatio. tum ipsum essc materiam. Non tamen id ita
Riirsus perscriitandum cst, nuni secuiiilum diccndum est infinitum, quasi secunduni accidens
accidens ijisuni infinitum interminatumquc in atque ex eo, quod niateri;e accidat infinitum.
alia sit natura : et quomodo accidens et nun- : Nam primo quidem, quicijuid alicui accidit, ra-
quid jjrivatio accidat. Profecto si, quiecuntjue tionem esse quandam oj)ortet infinitum vero :

numeri rationestjuc sunt, extra infinitateni sunt non est ratio. Deinde cuinam existenti accidet
cjnippe cum tcrmini ordincsque sint, atque ipsa infinitun) nunquid termino atque terminato
.''
.''

ordinatio ab iiis descendat in alia, ordinent au- At enim materia neque terrainatum quiddam
tem non ordinatum quidem neque ordines, sed est, ncque terminus. Item infinitum, accedens
aliud quiddam jineter ordinanteni sit ordinatum, ad terminatum, ejus jierdet naturam non igitur :

terminus autem et finis et ratio ordinet: profecto infinitum accidens est materias : ipsa igitur est
necessarium est, ut, quod ordinatur et termina- infinitum : quandoquidem et in mundo intelligi-

tur, suapte natura sit infinitum. Ordinatur au- bilimateria ipsum est infinitum. Quod quidem
tem materia, aut etiam (juodcunque non est nia- forsan genitum est ex ipsa unius infinitate, sive
teria, ex eo, quod vel particijiat eam, vel materia; potentia, sive teternitate adeo ut in ipso uno :
 LIBER QUARTUS. 303

8vvd/jb€0)^, y rov del, ovk ovar]'; ev eKeivco dTreLplag, dXXd ttoiovvto?.

bUco? ovv €Kei Kol evravda ; rj Sittov Kal to direLpov. Kat tl 8Lacf)e'-
peL ; co^ dpxervTTOV Kal ethokov. 'EAarToz^ft)? ovv aireLpov rovro ; 77

fjbdXkov' ocrco ydp etScokov Trecf>6vyo<; ro elvai ro dk7]de<;, /adkkov direL-

poV 7} ydp dTreLpla ev rco tJttov opLadevTL /jbdXXov, ro yap tJttov ev5

Tco dyaOco, /xdkkov ev rco KaKco. To eKel ovv, /xdkkov ov, elScokov

(og direLpoV ro Se evravda rjrrov, oaco irerpevye ro elvaL Kal ro akr}-

C0e^, €19 8e el^cokov KareppvT) cfivaLV, dki^dearepov direLpov. To avro
ovv To aireLpov Kal ro drreLpco elvaL ; 77 'ottov koyog Kat vky, dkko
eKarepov. ottov 8e vki/ /xovov, t/ ravrov keKreov, t/ bkcog, b KaL ^ek- 10
TLOV, ovK elvai evdd^e rb direLpco elvat' koyog yap earai 69 ovk eanv

ev Tco dTrelpcp, lv r/ direipov. direLpov /xev 87] irap avrrjg tt/v vkr/v

BkeKTeov, dvTLrd^eL rr/ irpbg rbv kbyov. Kai yap coairep 6 koyo^, ovk

dkko TL wv, earl kbyo^, ovrco Kal rr/v vkr/v dvTLreray/xevr/v rS koyco
Kard rrjv direLpLav, ovk dkko tl ovaav, keKreov aireLpov. 15

^Ap' ovv Kcu erepbrr/TL Tavrbv, r/ ou dkka /lopLco ereporr/TO^, avTL-

Tarro/Jie^vco 7rpb<; rd bvra KvpLCog, a 87] koyoL. Alo KaL /it/ bv, ovrco

1. aXXk ^rwoyvTfl?] Cod. Vat. a,>.X' a.vci- ^eoXcv KXTipptjviy ipuviv «X«5i'/T£j(y? tcTii^ov'] 9. x«i to aTii^c>j] Codd. Ciz. et Med.
civTcs. faeiunt Codd. Ciz. (iiisi i|iiod al)est uTti- B. ™ pro tc.

2. » SiTTo»]Cod. Leid. ««i SiTTov. jov) Leid. (nisi quod incijiit si' os s/,-) Darm. Marc. C. Blon.
ib. xai Sx»] Codd. Ciz.

ib. Ktci Codd , exc«pto Par.

ri urii^cv] Marc. B. Mon. C. (nisi ([uod scribitur A. Vat. Kai «;.X>i. Sed Vat. in m. 'liXr:.
A. ; omnes xai -ri amecv. Ed. xai ir. ,--

" ]')
v^ m j A / j
/"• ^'^
••!, °"\ T
^"
'5- »»"»"> Xixricv] Codd. Marc. A.

4. i«-e»'- fi-iy^l ^i^^"] Desunt *'<'''• .^"

(\f ''l-.' Mon. Vind. A. Xt^ricv ci.av.
C.
^^'"'-
h^c omm-a i.i Codd. Ciz. Leid. Marc. A. ^f^' ^f r?^;- ^^'^-.^- '?' .6. cSv] Cod. Par. A.
'Aj «V aS.
Mon. A. A^at. \'ind. A. .Sed Vat. habet «V'.9-«e'";.P0f"''^« '"," Cod. Slon. i^_ ^.^ o„.„^^ ^j ^„^„„ e„<,,,_
.,
,,,,.

^; '",*^"f X'"^ " ^' "^''\°" '""Pr^'

in marjT '^f bent, ut marg. Ed. J cS, sed Vat. in n,.

vo.x duo puncta superscnpta habet. In

vLraZ^a. ,-. ;,^,>, ;',] Cod. Vat. >-.«,>;n cv.
•

., V -r 1 ^,jj Ciz.
r.- Tir -D n
3Iarc. A.B.C.
\ mare-. est ds : m
iia^Xcu xaTipc^jti i^vtrtv,
m.
,
ib. To
i^
iivi; I
, T
Codd.
, -^ i:,. vji-^ ~ ~
,, ^1 „
aXn^iariocv a-^upcv Tc
•. 1 ,

apjlOSltO obelo. x«- — 1

ov.

ili. cvrcj Ti] Codd. Darm. Jlare. B.

8. ,U ii—liT'.,cc,] Ita, ut Ed.,' sohis
'"''''"'=' '""'°' *'''"°-
lAIed. A.B. cvrci r,, Mon. A
Cod. Vind. A. Cum marg. Ed. [jij Se 11-

non sit infinitudo, sed ipsiiin sit infinitudinis vero materia tantum, vel idem dicendum est, vel
auctor. Quanam igitur ratione et ibi et hic est omnino, quod quidem et rectius se habet, noii
infinitum .''
Forte duj^lex est infinitum, Sed est ibi ipsum esse suum infinito assignandum :

quonam diflerunt ? Nempe tanquam exemplar ahoquin ratio cpuedam crit, quji? tamen in infinito
atquo imago. Nunquid igitur id ([uod apud nos nulla est, si modo futurum sit infinitum. Dicen-
est minus est infinitum ? Forte vero magis. Qua- duni igitur materiam ex .se ipsa infinitum esse
tenus enim simulachrum ab existentia veritate- oppositione quadani ad rationem. Etenim sicut
que deficit, eatenus magis est infinitum. Infini- ratio non existens aliud quicquam ratio est, sic
tudo enini niagis est iii co, (|iiod minus est ter- et materiam oppositam rationi secundum infini-
minatuni. Quod autem miiius est in bono, inajus tatem, dicenduin est ita infinitum esse, ut non
est in malo. Quod igitur illic est, utpote quod aliud prseterea sit, quam ipsa materia.
magis existit ens, vekit imaginarie est infinitum.
Quod autem hic ens niinus, quatenus ab ipso XVI. QiuEstiones de matcria circa alteritatem et pri-
esse veritatequc cadit, atque in naturam imaginis vationem, ct injinilum et malum.
labitur, verius est infinitum. Proiiide an i(Jem At nunquid materia idcm est atque alteritas ?
est infinitum at(|ue infinito esse.'' Forte ubi ratio Forte non idcm aUcritati simplicitcr, sed alteri-
est atque matcria, aiterum cst utrunque, ubi tatis parti videlicet i)j)posita> ud ipsa qua- pras-
 o04 PLOTINI ENNEAD. II.

169
TL ov Kal (TTeprjaec ravrov, el y (rrepTjaLg avTldeaL<; jrpo? Ta ev koyo)
hvTa. OvKovv (pOaprjcreTat ?; (TTeprjcngf 7rpocrekdovTO<; tov ou cTTepT]- E
crt^ ; ov8a/j,co9' vttoSo^t] yap e^eo)?, ov^ ^'^t?, akka aTeprjat';' kcu
TrepaTO?, ov to Treirepaafxevov , ovhe to Trepag, akka to aireLpov, kcll
SKaff oaov cnreLpov. ITft)? ovv ovk cnrokel avTOv ttjv (f^vatv tov anreL-
pov TrpoaekBov to Trepa;, Kal TavTa ov KaTa av/ji/3e/37]KO? ovTog aTret-
pov ; 7} el jxev KaTa to Troaov cnreipov, avypeL ; vvv 8e ov^ ovTcog,
akka TOvvavTLOV aco^eL avTO ev tw elvaL' yap 7re(f>VKev, el? evep-F
yeLav kcu TekelcoaLV ayeL' coaTrep to aairapTov, OTav aTrelpTjTaL, kclI

iooTav TO drjkv tov appevo?, Kal ovk aTrokkvTaL to Orjkv, akka fxakXov
OrjkvveTaL' tovto 8e eaTLV, b eaTC, /xakXov yiyveTaL. Ap' oiiv kclL '

KaKOV ?; iikr} jbLeTaka/ji0avovaa ayaBov ; 7; Sta tovto otl e8er)Bri ; ov

yap yap o /tev av 8er]TaL tlvo? to8' e^eL, /xeaov av lacogG
e^^e. koX
yiyvoLTO ayaBov kcll KaKov , el laa^oL Trwg eTr a/Ji(fi(o. O 8' av /x,r)8ev '

^Se^r/, CLTe ev irevia ov, /xakkov 8e irevia ov, avayKrj KaKOV elvai. Ov 170
yap TckovTov irevia tovto, ov8e la^vo^, akka Trevia /jtev (ppovr/aecog,
rrevia 8e apeTrjg, Kakkovg, la^vog, /xopcprj^, ei^ov?, ttolov. 11(29 ovv

1. cTioyirii\ Codd. Leid. Dami. I\Iarc. scripsi ex Codd. Marc. A.B.C. Mon. Darm. B. .Med. A.B. Par. A.
."\Iart.

A.B.C. Moii. C. Med. B. hanc halient C. Paulo superius scripsi iVft-?

\'at. iffu^ei.
scriptionem ; reliqui cum Ed. perperam 1 1. e iirT<] Abest iaTi a Cod. Jled. B. pro laui ex Codd. Darm. 3Iarc. B.C.,
aTlgiirii. 13. ya^ ux'-] t'<)dd. Marc. A. Jlon. quod plane abest a Cixld. Leid. Jlarc. A.
il). il i] Cod. A'at. ur.y in m. u «. Se- C. Vind. A. yx( i^x'"- Mon. A.C. Vind. A.
tjuitur ffTionaiv in Cod. Leid. ib. 6 ^iv] Iterum a scripsi pro o ex ib. ^«5ev 'ix,^^ \'at. ^»j5i, in m. ^dSev,
6. Toofftkicv — oWaf u^ti^av] Cod. Leid. Codd. Marc. A.B.C. idem cum Danii. Marc. B. Med. A.Vat.
omittit hsec. ib. T'. S' iix^\ Codd. Dami. Marc. B. ix,'!- Par. A. ixu-

7. T» Tsirit] To aljest a Codd. Jlarc. A. Med. A. Par. A. ^'at. (in m. ut Ed.) I z,. fikxxov Vi Ttvia ov] Desunt in Cod.
Mon. A.C. ix," cum marg. Ed. ; Feliqui s;^?- E^. Vind. A.
8. lUxf •] Interpunctionem addidi, T05' U-i^l. 16. ixxu—Jirx"'i] Desunt luec in Cod.
sensu flagitante. Kandem ob causam pro 14. iVa^»i] Edit. ini^u. Codd. Ciz. 5Ion. A.

cipue sunt: quae quidem rationes existunt. Qua- ducit ceu quod nondum satum fuerat, quando
:

jiropter ct quod ita non ens dici ens quoddani seritur, atque vekit focmina cum potitur masculo:
potest atquc jirivationi idcm, si modo privatio
: tunc cnim focminea natura non jierditur, sed ma-
opjMsitio qua-dam sit ad illa, qu<e in ipsa rationc gis effbeminatur, scihcet id ipsum, quod est, ma-
consistunt. Nunquid igitur privatio disperdetur gis eflicitur. Sed nunquid materia bonum nacta
accedente illo cujus dicitur esse privatio.'' nequa- malum est? Forte ob hoc quoniam jam indiguit:
quam. Suscejitaculum cnim ipsius habitus, non neque enim habebat. Etenim, quod indiget aii-
est habitus, sed privatio. Item suscejjtacidum quo, idque nanciscitur, medio quodam se habet
termini neque terminatum quiddam est, neque bonum inter atque malum, si modo a;que se ha-
terminus, sed intinitum, quatenus infinitum. At beat ad utrunque. Quod autem habet nihii, ut-
quonam pacto fieri jiotest, ut accedens terminus pote inopia pressum, imo vero cum ipsa inopia
naturam non destruat praesertim
ijjsam infinlti .'
sit, necesse est esse malum. Non enim vel divi-
cum infinitum hoc secundum accidens non dica- tiarum, vel roboris haec est inopia, sed inopia
tur? Forte si infinitum hoc infinitum quantitate quidem sapientite, inopia et virtutis, pulcliritu-
foret, disjierderet nunc autem non ita fit, sed
: dinis, valoris, formas,speciei, quahtatis. Quid-
contra in esse conservat. Ad quod enim natura nam quo minus deforme id sit
igitur prohibet,
fuerat institutum, in actum jierfectionemque pro- et omnino turpe, omninoque malum? Materia
 LIBER QUARTUS. 505
170
ov SvcrecSe? ; Trcog Se ov iravTi] aicr^pov ; ttm^ 8e ov Travrrj KaKov ;

eKeiVi] y 8e 7) vX.ij, eKei, bv' ro yap irpo avTTJ^, eTreKecva ovto<;.

V,'KvTav6a 8e to irpo avTTJ?, oV ovk bv apa avTrj, erepov bv Trpb^ t(o

Kako) Tov ovTog.

I. luffuiis ;] Cod. Viit. ^viruhisy in m. 2. T(i a!iTris\' Codd. iimnes, prister «inod est in Ed. Pro anteitdente i» Cod.
iit Ed. Ciz. et Par. A., babent T^i, quod cum Vat. lialiet a», sed »V inmarg. Vind. A.
ib. ris Si] Abest ii a Cod. Med. B. Kic. recepinnis. eam vticem omittit.
IMox Vat. omittit n ante Uir, sed in ni. 3. uvrh] Ita scriliendum visum est ex 4. roij Svtc;] Aliest articulus a Cod.
.idditnm est. Codd. IMarc. A.C. I\Ion. C. pro aurS, Ciz.

vero apud superos cns clici debct. Quod enim Quapropter, cum dc liac iion cns dicitur, intel-
super ipsam extat, superius ente censetur apud : ligitur alterum ens ad ipsius entis pulchritudi-
nos vero, quod est super materiam, cns existit. nem.

VOI-. I.
R r
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM V.

DE EO. QUOD IN ACTU, ET QUOD IN POTENTIA,

ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

Item de actu et potentia. Item de metallis atque lapidibus.

1-iIBER de potentia et actiiea summatim con- dum suh his csse materiam. Uhi sane siccum
firmat, (|ua' in lihro ile matcila tliita simt, et ])er j)ra'valet liumido, concrescerc saxum, ubi vero
illa pianius intelliwitur. Uistrihuitur autem in siccitatem huinor c.xcedit, fingi metallum, quod
capita (|uin(|ue. In primo notahis jjost duhita- jjrojjtcr huinoris cxuherantiam liquefiat ad ig-
tiones (piasdam, quie(]uid csse dicitur in jjotentia, nem, (]uam li(iucfactioncm siccitas in .saxo pro-
referri ad aiiud necessario, ad iiiud, (juod
sciiicet iiihcat.
inde fit, vel est in actu. Itein potentiam projjrie
referri ad actum. Rursum iii eo, (juod in ])otcn- I)e dudhus materiis, et actu et potentia, tum in corpo-
tia cst ad ali(]uid (|uando(|ue remanere suhstan- ribus, tum in anima.
tiam, novo quodain adveiiiente, (iuando(|ue mu- II. In secundo ca])ite materiam chipliceni oh-
tari: sive ad melius sive ad dctcrius mutatio fiat. servahis. Primo quidem comj^ositam naturaiem-
Considcrahis ])rieterca non esse potentiam in que ad formam artis acceptam, quando ex a>re fit
niundo intcllioihili ad novum actum, vel eden- statua. Sccundo matcriam quoquc naturaleni,
dum, vel comparandum alio(juin sive nuiKiuam
: sed sim])licem et acccjitam mox ad formam simil-
perveniatur ad actum, frustra csse in jiotentia iter naturalem, ut quando ex aqua fit aer. In
judicahitur, sive (|uand()(|uc ])erveniatur, crit in jirimo quidcm cjuod esse dicitur statua in poten-
«ternis miitatio temjioralis. Ergo nc h;ec se- tia, a;s ijisum est cui quidem ojjponitur quod
:

quantur ahsurda, onmis ihi potentia ad totuin dicitur actu statua, quod nequc a;s est, neque
omnino suum actum est ah aHerno rcdacta. Suh- fabricata in a-re figura, sedquoddam ex utrisque
inde animadvcrtes, potentiam facicndi non csse compositum. Comjiositum hoc ut actu existens,
dicendam in jiotentia esse j)otentiam vcro j:)ati-
: oj)ponitur quidem «ri, quatenus erat hoc in po-
endi, dici posse in jiotentia esse. Ohservahis tentia neque sic j5ra?dicatur de are. Non igitur
:

denique Plotinum hic, quod et his alihi jam ajjc- a-s statua fit, sed ex a>re fit statua. Hic certe
ruit, jiutare metalluinaquam esse concrctam, quamvis materia eadem, id est, ijjsa a'ris sub-
sivc putct quasi simpliciter aquam modo cristalli, stantia mancat suh figura, taraen aliud quiddam
sive jjjurinium esse aquam. Physicorum namque est, quam figura atque conij)ositum. Multo ita-
sententia est, in comjionendis mistis, calorem et que magis materia diversa est a forma atque
frigus, tanquam agentia, potius accedere, quam composito, ubi in adventu novffi forma? et ad
ut materiam non enim facile ob vehementiam
: generationem novi comjjositi necessario j)rioris
suam commisceri posse. Siccum vero et Iiumi- compositi substantia permutatur, ut quando ex
 ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. V. ENNEAD. SECUND7E. 307

aqua fit ai-r : ibi enim suliost niatcria ))rinia, in niatcria illa candcm semjicr liahet formam, di-
(|iia nihil est fonnae, ut incrito diti possit cssf ccrc j)rorsus idcm existerc nani ct si Deus in :

niliil in actu. Materias vero secunrliK tanquani niateria eorporis formam in a'ternum continuarct,
coniposita? aliquid forni.Te possidcnt, adeo ut, dum adhuc forma foret aliud, quani matcria, sicut
[ed. pr. (ul aUud] aliud in ])otentia sunt, seeun- cvenirc in ciclestibus arbitrimiur. llursus, qucm-
dum aliud sint iu aetu. In sujjerioribus i<riiur, admodum in eo, tjui jam didicit, non j)crit ij)sa

(juoniani ex materia prtccedente et ex forma ad- discendi potentia : non enini jier doctrinani au-
venienlc fit aliud quiddam, id e.st, eomposilum, fcrtur jiotcntia docllis, scd j)crficitur: sic in mun-
idque non cst idcm, quod et materia vcl etiam do una cum actu formali latct etiam
intellectuidi
forma, mcrito aliud quidem dicitur quod est in potentia quasdam quamvis neque per hanc di-
:

potentia, id est, materia: aliud vero, quod ex- catur illic esse aliquid in ))otentia, nequc haec
istit actu, id est, eompositum. At vero in animo quimi iictus, setl sola differat
alia substantia sit,
non ita dicendum esse vidctur. Quando cnim ratione. Profecto quenuidmodum Aristotclcs
animus ac(juirit habitum, non evadit cx animo matcriam et formam sub Luna duas esse naturas
atque habitu composita (juaedam esscntia tcrtia. voluit, duasque substantias : in ciclo autcm for-
Idem igitur animus, qui dieebatur potentia sei- tasse unam esse corj)oris illius niituram, tjua» sit

ens, mox dicitur actu sciens. Fit autem actu loco materiie vel subjecti ad lucem suam, qua^
sciens, non qua ratione fucrat inscius, sed qua lux non qua^dam natura, j)ricter naturam
sit alia

rationalis et dociHs nempe eum jam est aetu

: sed sit illius natune j)r()j)rietas at-
illius corj)oris,
doctus, adhuc scrvat aptitudincm ad scientiam, t[uc actus: ita Plotinus existimat de materia et
sed non servat inseitiam sed ahter in potentia
: forma in mundo corj)orco at(jue incorj)orco. Hic
est ad liabitum conij>arandum, ahtcrhabitu eom- enim duas essc naturas, ibi unam: at^iue hic (jui-
parato in potentia est ad actum. Quod autem tlem ita diflterre, sicut lumen diffusum })er acrem
non qua ratione ignorans est, doctus evadat, })a- quasi forma ab aeria materia differt ibi vero vel :

tet, quoniam non (juihbet Ignorans faeile doctus sicut rutilatio quii-dam a lumine, et lucere a luce,
efficitur, sed qui est aptus. Netjue ad habitum vcl saltcm sicut lumcn a fiamnia. Lumen enini
jirivatio confcrt, sed potentia. natura (juani iicr: in flamma vero
in acre alia est
Conclude ubiquc, quod in potentla dieitur, non aliam adjungit natin-ani, sed j)roj)rietas qua-
esse subjectum, quod vero in actu, ct)mj)ositum dam est aetusque flamniie j)crcnnis. Sicut crgo
vel quasi comjiositum. Formam vero in subjecto lumcn hoc tjuasi forma et aetus est ad flamniam
nominari actuni, non quidem simpliciter, sed quasi potentiam, ita ferme quod formale, ad id,
subjecti. Denique prseter formam vel habitum, quod niateriale in mundo intelligibili ponitur, se
qui est forma quaedam, nominari etiam actum habcre videtur. Qualis fcrnic distinctio inter
actionem ijisam, qua> a forma vel habitu jiro- concavum et convcxum jirotinus ajijiarcbit, si

venit: actioncm vero actum potissimc nuncujiari,
quoniam et manifcstior est, et hujus gratia forma
vel habitus comparatur, et tota vis fornifle vel
habitus ad actionis producitur effieaciam. Rur-
sum hie observa actum qui est forma, vel loco
form.t, quoniam atl subjectum accedit vclut ad-
huc informe atque impotens, indigere quodam
supcrficiem sj)hiBricam considerabis, cui nulla sit
subjuncta j)rofunditas. Tunc cnini concava et
convexa conditio neque loco subjcctove difFerent,
neque natura, sed sola forsitan ratione. Unica
enini suj)erficiei natura ad illa quidcm, quii' sunt
extra circulum, convcxa vidcbitur, ad intcriora
vero concava judicabitur sicut ct intellectus at-
:

exterioris causa? beneficio: actum vero, qui aetio que voluntas in animo differunt. Sed ut sum-
e.st, ex ipsa formae vel habitus potestate prodirc. niatim dicam, in toto hoc mundo corj)oreo mate-
ria et forma tlute sunt naturiu: sed pra-ter ca'lum
Quomodo aliter se habet potentia et aclus sub calo <it- forma est pro natura materia : in caslo niateria
que i?t ccelo, et rursum in mundo intelligibiU. vicissim pro natura forma": In mundo autcm in-
III. Post haec autem proliibet in niundo in- corporeo materia tjuidem est csscntiii ct natura
telligibili aliquid esse in jiotentia judicari: iii forniav forma vcro est esse actusquc matcriie.
|)()tentia ad novum ac-
in(juani, qua= et vergat Rursuni materia nec ad formam in potcntia ibi
tuni, et res qusedam naturaque aha sit, quam est, neque jootentia est ad formani: sed est {)otius
actus. Dicit auteni, tjuiecunque ibi potcntia fin- ij)sa potcntia form»: forma vero non est actus
gatur, rem ij)sam non solum esse semper in actu, aliquis in materia sive potentia, sed ij)se jjotius
sed actum tjuoque cxistere: tum (juoniiuii, (juie {)()tentia' actus. Quoniam vcro ubi munduiii in-
ibi tjuasi matcriaiis j)otentia jionitur, est forma tcUigibilcm nominat, non divinum taiituni intcl-
(juasdam, idcotjue ct actus : tum (juia j^otcntia ligivult intellectum, scd omncs insujicr iiitcllcc-
l)»c et aetus, tjuem asj)icit, non duie siml natu- tus ct animas intelligentiic comjiotes, idco ani-
rse, sed una. Neque tamen debemus ex eo, quod mam quo(jue intelleetualem negat esse ad novum
R r 2
3o8 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

aliqaid in potentia : sed esse ait ex parte quidem intimus actus est vita : sic vltae intimus actus est
vegetali potestateni animalis procreatricem, ex intellectus. Ex vita quideni illa prodit anima
parte vero rationali potestatem scientia' produc- vera, ex illo rursus intellectu emicat in animam
tricem. Tum
vero subdit, quamlibet, tum ideam, intellectus.
tum rem a corpore separatam esse totuni quic-
quid atque actum, quia totum spe-
est in actu, Maleria non est aliquid actu.

cies sit et forma ab a;vo penitus absoluta. Hic IV. Quaerit in capite quarto utrum materia :

et tu notabis, non solum, ubi aliquid in potentia prima sit aliquid actu. Atqui exjwdit primum
est ad fiiturum, opus esse superiore quodam, non esse alicjuid eorum, quEe super illam sunt
quod totum possideat pra?scns, atque ita quod omnino, qua' sunt entia vera: neque aliquid rur-
deest, adhibeat indigenti sed ctiam ubicunque
: sus eorum, cjua' generantur in ea, quae entia sunt
potentia et actus sunt duas naturae, opus esse non vera. Dubitat interea numquid ipsa possit:

superiore quodam etiam si potentia perpetuo sit aliud quiddam esse actu ? Non certe aliquid su-
sub actu. Natura enim in se formabilis, tantum per ens non rursus ens verum non iterum ens
: :

ad formalem naturam non perducitur, nisi ali- apparens. Quid ergo ? Numquid materia aliud
cujus natur<e unius et simjjlicis beneficio. Nam adhuc inferius erit in actu ? Certe nihil. Quum
super compositum ex duabus naturis cxtat na- enim a tota entis natm-a et apjjellatione deficiat,
tura simplex, actu perpctuo fungens: (juff', quo- ideo(jue non habeat esse, nimirum nec esse habet
niani suum i})sa semper ex se edit actum, mcrito in actu.
nuncupatur et actus. Proinde ubi ait, animam Conjirmat superiora.
scilicct intellectualem esse in mundo intcliigibili, V. Ambigit iterum quinto Si ma-
in capite :

irrationalem vero in materia : animadverte, ita tcri.a nihil est in actu, quonam
de hac ipsa jjacto
iilam a nuindo inteiligil)ili distinctani esse na- l(Kjui possinuis? ]'',t (jua dicta sunt disputando
tin-a,cjuamvis actione conjunctam, sicut liipc di- confirmat. Jam vcro materia idcirco entiuiu ma-
versa natura est a materia, quamvis aftectu et teria nominatiu', (juoniam ad illa, vel ad illorinn
effbctione congrediens. Quiv cjuidcm non cst accipiendas imagines est in jwtentia, sive potius
actus materia;, sed superioris quidem animje, est ipsa potenlia inde forniabilis. Siquidem in
actus in materiam, et quasi forma materia'. Pri- qualibet arte materiam sub artifice nominare, ni-
ma quidem anima actus pra-cipue dicitur, quo- hil est aliud, (juam arujuid introducere, nihil ha-
niam non solum nihil novi natura' ipsius accedit, bcns artifici(jsum, sed potens omnia cajx're. In
sive recedil, sed etiam suuni in se exserit actum natura vero materiam subjicere rerum omnium
ac per intelleclinii jelcrna fruitur actione per : architecto, non tam est aflerre aliquid, quod ad
vim vero discunentem nihil concipit ab externis, formas sit in j)otentia, quam formabilem
prorsus
sed parit potius in se ipsa. Anima quoque se- Potentia ejusmodi etsi cense-
afferre potentiam.
cunda, etsi vidctur actiones varias permutare, tur ordine quodam eftectum fornia' pra?cederc,
tamen (piantian in se est, uno (juodam actu, vel tatuen quoniam ij)sa hujus potentite ratio nihil
saltem vigore vivilicandi materiam, format influ- est aliud (juam formabilitas, necessario dejiendct
entem at(jue refluentem. Sicut ignis eodem fer- ab actu forma'. Ubi elsi, dum forma adhuc fu-
vorc diversa combin'it perinde ac si (juis eodem
: tura videtur, jam videatur ijisa potentia praesens,
sigillo subterfluentes undas sedula successione exjiectans videlicet effectum formae, tamen ipsa,
figuret. Mitto, quod ahqui disputant continuo qua' dicitur potentiic ipsius praesentia, nihil est
quodam imoque cognitionis et voluntatis actu aliud, quam j^ossibilitas (ut ita dixerim) et forniiE
animam seiiiper modo lia'c, modo illa, prout in futuritas: cl, ut alicjuis (inxerit, confusa qua'dani
actum hunc anima' incidunt, j)('rcij)ere atque inchoatio forma'. Jam vero si forniam compares
velle ceu si qiiis eodem ad temjius intuitu ocu-
: ad causam, (juod forma* futurum est
eflficientcm
lis jjrorsus inconniventibus j)lura e consjaectu non dejjendet a j)ra'sentia causm: sin autem materiam
solum contiiiuata semel, sed etiam deinceps e conferas ad ipsam forma' naturaiu, quicquid pras-
vestigio procedentia cernat. Post ha-c qua? de sentite fingitur in materia, dependet ab ipso for-
ideis significat, dicens omnes esse vitas et actus, ma' futuro iino et jam |)ra'senti. Siquidem in
:

alibi tractabuntur. Essentiam certe priniam, in ij^sa ratione materia' includi forma videtur, dum
qua sunt idea', memento hoc ipsum, quod est, tan(|uam formabilitas definitur. Item si referas
esse vitam. Vita enim non accedit ad illam, s-icut infimum hoc ad universi sujjremum, dicasque
ad essentiam corjjoream extrinsecus velut forma sicut illud actus est jnirus formator omnium, ita
sed prodit intrinsecus velut actus. Perfecta igi- et hoc y)uram esse potcntiam sub omnibus dun-
tur essentia illa est, et vita perfecta itaque per
: taxat formabilem, tunc sane, si quid illi supremo
modum perfectum est in actu. Quod igitur illic potentia' formabilis adhibueris, illius mox sustu-
est in actu, existit et actus. Sicut vero essenlia" listi naturam, quicquid rursum actus alicujus
 IN LIB. V. ENNEAD. SECUND^. 509

Imic inlimo vclut |)nij)rimn dedicavcris, liujiis vero de ente contra atque de non ente judicare
naUirain .siihito |)i'rdi(listi
iliio(|iie si(|uideni hu-
: debemus. Ens (piidcm in actu ]ilus habct cntis,
jus cssi- judicatnr iii ])otontia cssc liujus actus quam ens in ])()tcntia: vicissini crgo, (|uod dicitur
propric forniabilitas. Hiijiis pr;uscntia niliil ali- actu noii ciis, niiiius liabct entis, ])lusve non cii-
ud, (|uani fornia' futuritas. l^st autcm niatcria tis, (juam (|uod noii cns in ]3otcntia nominatur.

sic ab enlis natura sccrcta, ut iic(|ue adha^reat y uum igitur matcria a ]irima esscntia et vcritate,
cnti velut ejus proprictas aut passio, neciue ens ultra quam cogitari possit, remotissima sit, idco-
rcpnvscntct vckit imago, ncquc sub illius imagine (jue i]isa sit falsitas, verumquc ita non ens, si
sic iniprimatur, ut afticiatur indc, contrahatquc hanc (iiigas in actu suo, magis cam iion ens assiv
vestigiuin, aut servet: scnipcr uticpic actus cpios- verabis. Et qiianto vcrius crit matcriam ai^jjel-
libct natiirahtcr cxucns, possibihtatcni vero con- larc ])ossibilitateni, tanto falsius erit candcni ac-
scrvans duntaxat ibi succurrcns, ubi verorum
: tum existimarc, at(]ue c converso. Conclude h-
entiuni gradus cst ultimus, id cst, i])sa natura, et brum hac sententia. Veritas ip.sa ctiam falso vim
ibi qiiidcm subsidcns imaginibus entium, ncque jirivstat, ahoquin nisi verum esset, id esse falsum,
familiare quicquam sibi inde reportans. Nihil non foret falsuiii, atque quo verius falsum est,
auteiii dici dc ea jiotest, quasi ad entia pertinens, sive (juo verius est, hoc est falsum, eo est procul
iiisi ((uod sit umbra natura". Quuinque ita lon- dubio falsiiis : Sic ergo, quo materia verior est
gius al) eiite distct, (|uam entis imago, luillo materia, id est, quo verior ad entia possibihtas
niodo vel ens, vel esse debet existimari. Jam est, eo falsior actus, atquc vicissini.
 nAQTINOT
ENNEAA02 B.

Aoros E.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUND^.
LIBER V.

nEPl TOT O ATNAMEI KAI ENEPEEIAI,

De eo quod in potentia, et de eo quod in actu.

iVEFETAI TO fxev Svva/xec, to Se evepyeta etvai' keyeTat 8e tl koI 172

loevepyeta ev To7g ovac' aKeiTTeov oiiVf tc to 8vva/xet, Kal tI to evep-
yeia' apa to avTO tco evepyeta elvat 7} evepyeta ; KOt etTt ecTTtv ev-
epyeta, tovto Ka\ evepyeia, y eTepov eKaTepov ; Kal to evepyeia ov^
ovK avayKT) kcu evepyetav elvat ;
'
Ort /jbev ovv ev toI<; atcrOijTOig ro i
7
hvva/Jbet, hrjkov' et 8e Kal ev Tot? votjtoI^, aKeirTeov. '
H eKet to
i^evepyeia /jlovov Kai et eaTt to hvvafjjet, 8vva/j,et fjbovov aei, Kav aet ij

7. riEPl TOT 0] Aliest a Codd. Ciz. ii. to «iro t^\ Oniiies Codd. excepto ih. To %vvdfi.u\ Cod. Vat. tcu Syva^u.
Marc. A.B.C. Blon. C. Par. A. Vat. Par. A. t» avTo rf; sed Vat. in m. i ut 14. SoAov] Codd. .Med. Marc. C.B. ri
g. in^yua. uveti\ Cod. Marc. A. omittit Kdit. Nos libros seijuimur.
sTva(. 12. xai Ui^yiia^ Cod. Vat. inoyua^ixi 15. iyt^yiia fAOVov — fffTj To Si/va/«ii] De-
il). xiyiTiti Si] De omissujn in Cod. m. ut Ed. simt ha>c in Codd. Ciz. I-eid. Marc. A.
Vat., in m. add. Eodem modo mox tv 13. xa) Wi(yua.ii) Co<l. Darm. «ai ivsj- Mon. A.C. \'at. Sed Vat. ea habet in
ante tois. yua. marg. Ad proxima rf. Annot.
10. ffKlTTiov oyv] Cod. Ciz. 5'e pro oyv.

I. Quod dicitur esse in potentia, refertur ad illud quod si quid est actus, num sit an
etiani et in actu,
in actu : Ipsa potentia refertur ad actum. potius utrunque sit differens, quod actu
adeo ut,

DICI solet aliquid in potentia, aliquid rursus est, non necessarium sit actum quoque existere.
in actu, aliquid ctiam in reruui ordine esse actus. Esse igitur in genere sensibili aliquid in poten-
Considerandum igitur, quidnam sit, quod in tia, perspicuum est utrum omnino et
:
in genere
potentia: quidve quod in actu, et numcpid idem mtelligibili aliquid in potentia sit, est inquiren-
sitomnino esse in actu, atque ipse actus. Item, dum. An
forte ibi solum sit, quod est in actu
 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER QUINTUS. 1 1

ovSeTTOTe av ekdot el? evepjetav ^ ov rw ^povco e^etpyeadat. 'AAAa

rt eart ro Svva/utet, Trpcorov keKreov' et Sy ro 8vva/jtet [hvj 8et fjtr}

BaTrAft)? keyeadat' ov yap ecrrt ro 8vva/xet, /M7]8evog elvat, otov 8vva-

fjtet av8ptag 6 ^akKog' el yap //,7j8ev e^ avrov /Jtr/S' eir avrw, /xr/S

e/JbeKke /jtr/8ev ecreaOat /xe6 o r/v, /jtr/8' €ve8e^ero rt yevecrOat, r/v avs
r/v /jtovov' 8e r/v, 7/8r/ Traprjv, KCti ovk e/jtekke. T/ ovv r/8vvaro
akko /Jtera ro irapov avro ; ov roivvv r/v ctv 8vva/jtet. Aet rotvvv ro
8vvci,/jtet rt ov, akko 7/87] ro rt, KCtl akko /Jter avro 8vvaadat, i/rot

C/jtevov /Jtera rov eKetvo rrotelv, 7/ irape^ov eavro eKetvco b 8vvarat,

cpdapev avro, 8vva/Jtet keyecrdat. '
Akkco<; yap 8vva/Jbet av8pta<; 6 ^ak- 10

Kog, akka)<; ro v8cop 8vva/Jtet ^akKog, Kal 6 ar/p irvp. Totovrov 87/ ov
ro 8vva/jtet apa KCit 8vva/itg keyotro av irpog ro eao/ievov ; olov o
)(^akKO<;, 8vva/Jtt<; rov av8ptavro<; ; r/ et /Jtev r/ 8vva/xt<; Kara ro wotetv
Itka/x/Bavotro, ov8a/jtco9. Ov yap r/ 8vva/jtt^ 7/ Kara ro rrotelv ka/jtfBa-

vo/Jtevr/ keyotro av 8vva/Jtet. Ei 8e ro 8vva/xet /Jtr/ /jlovov rrpo<; ro ev- ^5

epyeta keyerat, aXXa kclI rrpo<; evepyetav, etr/ av koI 8vva/xt<; 8vva-
/jtet. ^ekrtov 8e kclI aacpearepov, ro /lev 8vva/jtet 7Tpo<; ro evepyeicu.

2. 'hmu.fjLu [flc] Voculam ov omittunt ib. To Ti] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. To post yao cum Simplic.
Codd. nostri omnes ; sed Vat. eam liabet C. Vat. To Ti. Recejji. Simpl. non habet 12. XiyoiTo av 71 iuveifiis] Desunt ha-c
in marg. Ego uneinis inclu.si. Verlia aAXo yi^rj TO ti. in Cod. Dann.
5. s^eXAs ^ajjSb] Codd. Darni. I\Iarc. ib. fziT aiiTo] Codd. Darni. 3Iarc. A. ib. i,7oft.ivov;] Cod. Vat. omittit interro-
A.B.C. Mon. C. hal)ent ^>i5s». B.C. Vat. jueT GtiiTo, Dedi SimpHcii lec- gaudi signum, et plene di.stinguit post av-
ib. /£»5' hihix,iTo\ Cod. Vat. [i',^\\ eSe- tionera. %^1/ivTOS.

X-'^"-, in m. nt Ed. ^« Ss iveSi^^^sT-o n ym- 9. fitTot Tou] Cod. Ciz. fina To. Non 13. vi tl fc\v n] Pro i! Cod. Leid. i.
a^at Simplic. tJ recepimus. male. Simpl. viilgatam retinet. A^ocem ri omittit Vat. in contextu, in m.
6. hliivuTo] .Siniplic. et Codd. Leid. Ciz. il). ^a^s^i^ov] Cod. Mon. ^ ov C . . . . add.
Darm. Blarc. A.B. Vat. iSu»«To, Mox media? litene rasiira deletse sunt. eayTo ib. KtXTa To] Cod. Ciz. Kui KXTCi TO.
Vat. ^£$a To, in m. /jttTa. I\lox pro : oi pro xiiTo dedi ex Simpl. ib. rroiuv] Codd. Slarc. A. Mon. A.C.
Toivwv siv «v %uvafjLU Simplic. : TJ flUV «V «V ib. ixiiviu] Cod. Vat. Ixuvo. In seqq. Toiov. Idem vocabnlum paulo inferius eo-
fcovov Syva/«£i. idem Se pro S«, iii m. ut Ed. Simplic. dem modo scribitur in C'odd. Marc. A.
8. Ti ;»] Codd. Darm. et Marc. B. to ktyiTni. Cf. Annot.
^uvotftii Mon. C. et roUv in Cod. Leid.
ov. Sed Simiilic. recte ti ov. 10. "AXXoif yk^ ^uvafcii civ^oiat] Delevi

et si quid forsan ibi sit in potentia, niim in jiot- Itaqucdici non jiotcrat in potentia esse. Oj^ortet
entia solum semjier, siquldem sit et semjDer : ne- igitur, quod est ali(juid in potcntia et jam aliquid
quc unquam procedat in actum, propterea, quod actu, ex eo in potentia dici, quod alitjuid prae-
temporc minime peragatur. Verum jjrimo cx- terea aliud fieri jwssit, sive quodammodo ipso
jxnicndum cst, (juid sit, quod esse dicitur in jjot- j)riorimancntc, sive pra'bente sc ipsum ci, quod
entia: siquidcm, (juod in potentia est, non sim- inde ficri potcst, adeo ut, (juod prius fuerat, per-
pliciter est diccndum. Non enim fieri jiotcst, ut eat. Aiiter enim a's est in potcntia statua, aiiter
quod in jiotentia dicitur, ad aliud quictjuam autcm aqua est in potentia a?s, et aiir similiter
niinime referatur sicut aes potentia dicitur ad
: ignis. Quod igitur sic in jjotentia est nunquid
statuam faciendam: alioquin, si neque quicquam etiam esse potentia quiedam dicitur ad futurum .''

ex ipso, neque in ipso faciendum foret, ncque ceu si »s dicatur jwtcntia (juaxlam statua'? Forte
futurum esset aliquid ultra id, (juod erat, ncque si jjotcntia sccundum cffectioncm acci])iatur, luillo

possibilc forct aliijuid ultra ficri, esset uticjue, modo ita dicendum. Non enim potcntia sccuii-
quod crat tantum. Quod autcm jam et ad-
erat dum cffectioncm considerata esse dicitur in j)ot-
crat, nccjuc futurum erat quicquam. Quidnam cntia. Sin autem, (juod in potcntia est, non taii-
igitur posset aliud jifieter id ipsum praisens ? tum ad id, quod in actu cst, refcratur, sed ad
 312 PLOTINI ENNEAD. II.

173
rrjv 8e hvva^iv iTpb<; evepyetav keyeiv' ro /xev 87] Svva/u^ei roiovrov,

wcnrep VTTOKelixevov tl irdBeai Kal /jiop(paig, Kal eiSecnv, a //-eAAet

hexeaSai Kal TrecpvKev, 97 Kal airevSei ekOelv, Kal ra /xev &)? Tr/jo? roE
^ekriov, rd 8e 7rpo<; rd x^^P^ '^'^' kvfxavTiKa avTCov, (ov eKacrrov Kac

5 evepyela eaTiv dkko.

Tlepl 8e TTJg vkijg crKeTTTeov, el eTepov Ti ovcra evepyeia, Svva/xei
eaTi Tj-po? d jxoptpovTai' 7] ov8ev evepyeici' Ka\ bkcog, Kal ra dkXa a
keyofjiev 8vvd/jiei, ka/36vTa to el8og kcu jxevovTa avTa, evepyeio, yiy-
veTai. 7] TO evepyela Kara tov dv8piavTog kex^V^^^'^^''» avTiTide/jievovF
lo/jiovov Tov evepyela dv8piavTog irpog tov 8vva/j,€i dv8piavTa, dkk' ov rov
evepyela Karr/yopov/ievov Kar eKelvov, Kaff ov ro 8vva/Met dv8piag
ekeyero. JLl 81/ ovrcog, ov ro 8vva/Jiei, yiyverai evepyeia,, dkK e/c rov
8vvd/jbei ovTog irporepov, eyevero ro evepyeia varepov' Kal yap avro
evepyeia ov, to avva/Jbcf>oTepov , ov^ V vkij' ro 8e ei8og ro eir avrrj'
i^Kal rovTO /xev, el erepa yiyvoiro ovaia, olov e/c ;^aA/<:oz} dv8piag'
dkkij ydp ovaia, dig ro avva/xcporepov, 6 dv8piag' eTTt 8e rcov okcog
ou /xevovrcov cpavepbv cog rb 8vva/xei TravraTraaiv erepov r/v. AAA I 74
orav 6 8vvd/xei ypa/x/JiariKbg evepyeia yevr/rai, evravda ro 8vva/xei

Ts /At oi] Abest Ji a Cod. Blarc. Codd., cxcepto Par. A., omnibus, cum in A. 3Ion. A. Vat. yi; aii-o to. Sed Vat.
1>. Ed. sine sensu sit icm TokAa •x^o ii. ni m. o!)eluni liabet.
^. rt xai {TiTsiSti] Cod. Marc. C. n *ai lo. ^ivo»] Codd. omnes ciun marg. Ed. 14. 0», To] Cod. Vat. ov ri, in marg.
irTEV^it. fioyiv Edit. f/.ovou. 0».

4. /3'Xtiov] Legitur (siXT.TTo» in Codd. ib. n»5j«i»T0! — ni t»S j»!;yi/a] Desunt ij. iTsja] Codd. Ijeid. Mon. A.C.
:!

Marc. B.C. .Alon. A. .Aled. .V.I5. Par. A. hsec in Cod. Jlon. A. Vat. Sed Vat. in m. li.
Vat Sed Vat. in m. ut Ed. i.^. lyi^sTo to] Codd. Ciz. et Vat. ib. 0^«» yap ouffiat] Desunt h£ec in Cod.
6. oZcx htfyt'iti\ Cod. ^'al. omittit iota omittunt t« ; scd Vat. in m. add. Ciz.
subscr. ib. yi; aiTo] Codd. Ciz. Leid. Marc. 17. ^£»0»rA>»] Cod. Vat. fitv ovruy.

7. io-Ti rro!,; <J] Ita scribeudum fuit cx

i})siiin quoque actuiii, crlt uticjuc et ]iotcntia in quiddam cxistens actu, sit insuper in potentia
potentia. Itectius auteni atque ajjcrtius referrc ad illa, cjuibus ij)sa formatur, vel jMtius nihii in
quis jjotcst, quod quidcm in jjotcntia cst, ad id, actu. Atque omnino et alia, cjuac dicimus in po-
quod est in actu, ijisam vero jiotentiam ad ijisum tentia, videiicet accipientia sjx'ciem atque manen-
similiteractum. Sanc, quod est in potentia, tia eadem, actu fiunt.
in Forsan vero ipsum,
ejusmodi est, velut subjectum quoddam passioni- quod de statua dicetur ita videlicet,
est in actu, :

bus atque formis et sj)cciebus, quas suscepturum ut ijjsum, quod est actu statua, opjionatur ei,
est suapte nalura, vel etiam ad consequendas quod sit in jMtcntia statua neque tamen ijjsum, :

properat, et jiartim quidem ad melius, partini quod cst in actu, prtedicetur de illo, de quo ip-
vero ad deteriora jjcremjitoriacjue eoruni, quo- suni quod in jiotentia statua dicebatur. Si ita-
rum quodlibet aliud quoque est actu. cjue sic, necjue id,quod in jjotentia, fit quod in
actu, sed ex illo, quod in potentia prius erat, fit
II. Ubi e.v pofentia et actujlt tertia res composita, sub-
jectiim quidem esse dicitur in potentia, compositum
quod jjosterius est in actu. Etenimipsum, quod
Sed forma dicitur actus non simpii- in actu existens dicitur, comj:)ositum ipsum est,
vero in actu :

citer sed siibjecti. Ubi vero nonjit res tertia, idem non autem materia : reliquum vero est, quod
;

quod dicebatur in potcntia, mox dicitnr in actu exis- specics est in ipsa. Atque id quidem ita se ha-
tere. bet, si altera quaedam fiat essentia, velut ex asre
De materia vero jierscrutandum est, an aiiud statua : altera enim essentia statua est velut con-
 LIBER QUINTUS. 313

7r&)9 ov Kot Gvepyeta ro avro ; 6 yap 8vva/u,et ^coKparrjg 6 avrog Kal

evepyela aocpo^. '
A.pa ovv Kal 6 aveTriaTTjfxcov eTnaTTj/acov ; Svva/juei

yap 7}V eTnaTrj/jicov' ?; Kara av/x^e^i]KO<; 6 a/ia6i]<; e7naTr//x(ov ; ov

yap jj
a/Jbadi]<; hvva/xet eTrtaT')]/ji(ov' akka av/xfSe^it/Ket avTco a/xadet
Belvaty r/ 5e "^vy^^]^ Kaff eavTrjv e7rtTr]8etcog e^ovaa, to 8vva/Jbet rjv,^

^Trep Kal eTTtaTij/xcov, eTt ovv aco^et to 8vva/jtet' kcu 8vva/jtet ypa/Jt/jta-
TtKO^, rj8r] ypa/Jb/iaTtKO<; 6)v. '
H ov8ev Kcokvet kclI akkov Tpoirov,
CKet /Jtev 8vva/Jtet /Jtovov, evTavda 8e tt/^; 8vva/xeco<; e^ovar/^ to eiSo?.
Et ovv eaTt to /xev 8vva/xet to viroKei/Jtevov, to 8e evepyeta to avva/x-

L'(f)OTepov, 6 av8ptag, to ei8og to 67rt tov ^akKov Tt av keyotTO ; r/ ovk 10

aTOTTOV Tr]v evepyetav, Kaff i]V evepyeia earl, kcu ov /jtovov 8vva-
/jbet, Tr]v /jbop(f)r]v Kal to el8o<; keyetv, ov^ <z7rk(o<; evepyetav, dkka
T0v8e evepyetav' eTret Kat akki]v evepyetav Ta^a KvptcoTepov av ke-
yot/xev, Ti]v avTtdeTOV Trj 8vva/xet tj/ eTrayovar/ evepyetav. To /Jtev

Dyap 8vva/Jbet ro evepyetci e^etv Trap dkkoV tt/ 8e 8vva/jtet b 8vvaTatis

Trap avTrjg r/ evepyeta, otov e^t^, kcu r] KaT avTrjv keyo/xevr/ evep-
yeta, dv8pia, Kctt to dv8pi^ea6at. TavTa /jtev ovv ovtco^.
1. Ti,; ci xai] Codd. Leid. MarcA. C. c'v yag Hv, Marc B. )>. Vat. 5' ivi^yilx. Sed Vat. primis literis
Mon. A,C. Vat. vw; oyx, omisso xa/. 4. irv/iliilir,xu] Cod. Vat. aufi-lii^mn, in puncta superscripta liabet.
ib. auTflj] t'od. Jlarc. C oniittit o. m. ti. 10. rov vaXxoL'] Abest rcv a Codd.
2. 'A^a ouv xai] verbis us-
Iiide alj iiis 5. i^/TjjSs/ws Priorem vocem,
t^ovffct] Ciz. Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat.
que ad p. I 75. F. ii Ih ^'apivyi omnia de- quae abest ab Ed., addidimus ex Codd., 11. 'ivipyiia irrt} Codd. Blarc. B.C.
sunt in Codd. Darai. et Par. A. In nostris omnibus, eamque etiam Fic. legit. Vat. ivi^yttcc iffrt.
marg. Cod. notatiir kilvu. In Codd. Ciz. ro ante '^vvu.fAH li. I. iucommodum. 1 2. aXXa rovh
'tv'i^ynav] Desunt haiC

Marc. A.B.C. Mon. C. Vat. scribitur aj 6. yi-^iACod. Jlarc. B. «rsf. m. add. In Codd. IVIarc.
in Cod. Vat., in
ovv. ib. To dmd.fiii] Codd. Ciz. Marc. A.B. A.B.C. Mon. A.C. est rcHh, quod recepi.
3. ivtffrrifiuvl Deest haic vox in Cod. C. Mon. C. Vat ro 'hvvufini, et ita scripsi. Edit. rov xai.
Ciz. Edit. Ta/. 14. T« i^ayovffr!—~.ya^ ovviifiii] Desunt
ib. n xaTa] Abest n a Codd. Ciz. Leid. aXXov r^onv] Codd. Marc. A.B.C.
7. hsec in Cod. Leid. Moz pro 'ix^iv Fic
Marc. C. Mon. A. Vat. Sed Vat. lia- Mon. C. Vat. cc?.^ov rpoTcv, quod recepi. rectius legit 'tx^i.
bet in marg. Edit. aXXaJv. 17. a»lji'a] Codd. Jlarc. B.C. a»Sfn'a.
ii». «^«Snj] Cod. fllarc. A. fj^ainrzs. 8. ,«0»«»] Abest a Cod. Ciz. ib. av^^i^tff^ai] Cod. Ciz. av^^id%iffSai.
ib. oii yk^ «] Codd. Marc. A. Mon. A. 9. «• ivtfyiicf] Codd. Marc. A.B.C.

junctum. In illis autem, qusE nullo modo per- hic autem in potcntia spcciem jam habente. Si
manent, manifestum cst, illud, quod in potentia igitur, quod in potentia dicitur, est subjectum,
dicitur, alterum jicnitus esse. At quando, cjui quod autem in actu, cst conjunctum, vclut statua,
potcntia «rrammaticus cst, evadit actu graniniati- sjiccics qua- fit terc (juomodo nuncupabitur ?
cus, hic illud, (|uod in jiotcntia, cur non idcm sit, Fortc non aUenum cst, actum cognominare, se-
atque id, ijuod cxistit actu ? Idcm namque So- cundum qucm in actu cst subjectum, non autem
crates et (|ui sapicns potentia et qui actu sajiiens. solum, cognominarc, inrjuam, formam
in jiotentia
Nunquid igitur ct ([ui ignorans cst, est ct sciens .''
speciemque non simjiiicitcr actum, sed potius hu-
Potentia namque sciens erat imo vero secun- : jus actum. Quoniam et actum quemdam ahum
dum accidcns homo insciusfit sciens. Non enim, ratione magis prxcijiua ])ossumus nominare: ac-
qua rationc inscius, cst in jiotcntia sciens, sed ac- tum videhcet opjwsitiun ilH jiotentia^, qua; educit
cidit ci, ut inscius cssct. Aninia vcro sccundum in actum. Quod cnim in {)otcntia dicitur, ab
se ipsam existcns apta, in i^otcntia jierdurat ctiam aHo id ijisum acci|)it, (juod fiat in actu : j)otcntia
quatenus est scicns, servatquc adhuc, quod dici- vcro illa, per quam allquid agi potest, ex se ij)sa
tur in potentia adeo ut, qui jam est granimati-
: edit actum [quodannnodo oppositum] vekit
sibi
cus, non desinat potentia essc grammaticus. Nc- habitus, et qiii sccundum iUum actus dicitur, for-
que forte quic(]uam jirohibct alitcrid atque ahtcr titudo scilicct, atquc fortiter agcre. Scd de his
se habere. IUic cnim in poteiitia solum dicitur: liactenus.
VOL. I. 8 S
 3^4 PLOTINI ENNEAD. 11.

174
Ov 8 evGKa ravra Trpoelprjraij vvv keKreov- 'Kv rdl? vorjroig,
TTW? TTore ro evepyela Xeyerat koI el evepyeta /jlovov tj Kal evepyeta
CKacrrov' Kal el evepyeca iravra, koI el ro hvvafjbet KaKel' el 8e fjur^re

vX.7) eKei, ev y ro Svvajbiei^ fjLTjre rt fxeXXet rS)v eKei, b fJLrj ySi] ecrrlj
SfJ-V^e rt fiera^aXXov elg aXX.o rj fievov erepov rt yevva, rj e^tarafxe- E
vov eavrov eScoKev aXXco avr avrov elvaty ovk av etrj eKet ro 8vva-
f/^et, ev d) ecrrt rcov ovrcov, Kat aicova ov ^povov e^ovrcov. Eixi? ovv
Kal eTTt rcov votjrcov rov<; rt6efjbevov<; KctKet vXrjv epotro, et fir] KaKel
ro Svvafjtet Kara rrjv vXrjv rrjv e/cet' (/cat yap el aXXov rpoirov rf

lovXrj, dXX' ag vXrj, ro 8e u><; et8o^, ro ^eF

earat ecp eKacrrov, ro fitev

crvvafJt(t>6repov) rt epovatv rj Kal ro w? vXr) e/cet el86g eartv, errel ;

Kal rf ^v^r) el8og ov, irpog erepov av etr] vXr]. Ovkovv jrpo^ eKetvo
Ka\ 8vvafjtet r] ov' et8o? yap rjv avrrj^, kcu ovk etg varepov 8e ro
;

el8o^, Kat ov ^copt^erat 8e, aXX! r] Xoyco Kctt oiirco^ vXrjv e^ov, &)?

^S^tirXovv voovfjtevov' afjtcpco 8e fxta (Pvat<;, otov kcu AptaroreXr)^ '

(f)r]a\,

ro irefLTrrov acofija avXov etvat. Tvept 8e "^v-^rjq, 7r(o<; epovfjtev ; 8vva- G

1. vo>jTcr;] Cod. Vat. voMT^f, in m. o7i, 4. /irrt Ti] Cod. Vat. fiKT i'r/, Mon. C, Vat. iTS»f !», quod recepi ; nec
2. u ivt^yiia f^Lovov^ Codd. Ciz. Leid. ib. fiii aiv:] A Cod. Ciz. abest /iv. C!od. insolens haec attractio in Enneadibus.
Marc. A.B.C.'Mim. C. Med. A.B. Vat. Vat. hai)et wXn, in m. viiv. Gdit. uv.
ti ivt^y. fjoavov, nisi quod in Marc. C. est 5. /.Lndi r*] CVxI. Marc. A, fih 5« t/, 13. ya^ nv] Cum mar^. Ed. yit^ riv

fcioov. In edit. est xai iv fjLovov, Addidi tl IMarc. B. fiv 5' o ti. omnes faciunt libri nostri. Edit. yk^ oZv.
cum Fic. 6. tiuKiv i?.Xy] Codd, Marc, A, Mon. ib, Ti To Ci^os] Abest Kai a Codd, Ciz,
ib, n *«< ] Solus Vat. in marg. cum marfj. C. akXo. Quod proxime regnum adjecit Marc, A. Mon. A.C. Vat. Sed Vat. ha-
Ed. oi\iv ix,it. Quod seciuitur in edit. Ficinus, in liliris est. bet in niarg. Ejus loco in Codd. Marc. B.
ivt^ytiii in CcKld. Marc. A.B.C. Mon. C. ib, avTov Cod. Ciz. aiiToti ro livai.
tivai] C. Med. A.B. est 5i, quos sequuti sumus.
scribitur ivi^yna, quod restitui cuni Fic. 8. Cod. CiZ. TMV ixtl i^OITO.
i^OITo] Edit. Kai T. EiS.
3. Ka.Kir — To tffvcE^Ej] Desunt Im'c in 11. Ti i^ousivx Codd. Ciz. Ijeid, JMarc. 14. a\x' n Aoy»] Codd., exceptis Marc.
(x>d. Marc. (-. In (_'od. Leid. desunt .\. ^Iou, A,C., Vat, ioovfitv. Sed Vat. iu C. et .Mon. A. ounies a/.A' rj >.oyct>^ quod
septem lineae iude ab iv n ts usque ad ti /iii m. ut Kd. ieffit etiam Fic, et recepi. Edit. Aoj-«.
12, Ciioiov] (MA. Ciz, Marc, A.B,C. ib. Kai ouTBJs] (^od. Alarc. B, xai ovtos.

III, 1)1 tnundo inteUigibili yinn est aliquid ad aliud iti raliiun, sed ajternorum. Si quis igitur ponentes
potentia, (juamvis sit ibi potentia qucrdam, sed ita in intelligibili mundo materiam, percontetur;
semper in actu, ut totum dicatur actus existere. quomodo possit ibi esse materia, sl non sit ibi-
Cujus autem gratiahasc pntdicta sunt, in prae- (iem secundum materiam illam, quod esse in po-
sentia nobis est e.xplicandum. Huc itaque ten- tentia judicatur (etenim si alio modo ibi sit nia-
debant omnia, quo plane consideraremus, quo- teria, attamen in quolibet aliud quidem tanquam
nam jiacto in mundo intelligibili id ipsum, quod materia erit, aliud tanquam species, aliud vero
est in actu, sit dicendum atque utrum ibi so- : conjunctum^quidnam respondebunt.'' Fortequod
kmi sit, quod dicitur esse actu, an etiam unum- ibi materia dicitur sjjecies esse, quando et anima
quodque sit actus ac si omnia ibi sunt actus, : species quidem est in se, ad aliud vero materia.
quanam ratione sit ibi, quod esse in potentia no- Num igitur ad illud in potentia est nequa- ,''

rainatur. Profecto
ncque materia est, in
qua id ipsum consistit, quod esse dicitur in po-
tentia, neque quicquam illorum aliquid, quod
non jam sit, est futurum, neque permutatur in
si ibi quam. Species enim est ipsius, neque species in
futurum, neqiic aliter, quam ratione distinguitur,
atque ita materiam habet quasi duplex conside-
ratum sed ambo una natura, quemadmodum et
:

aliud, neque manens ipsum ex se generat aliud, Aristoteles, quintum corpus inVmateriale corpus
neque a se ipso digrediens tradit alteri, ut ipsius asseruit. At vero de anima quid dicemus ? In
sit vice certe non erit illic, quod esse dicitur in
: potentia enim animal est, quando nondum na-
jiotentia ubi entium [regnum] est, non tempo-
: tum cst animal, sed nasciturum. Item in poten-
 LIBER QUINTUS. 315
1 7 ^
fjuei yap ^wof, OTav ^rjiroi^ /jbeXX.r) Se. Kal /xovctcktj dvva/xet Kal ra
\aXXa ocra yiveTaty ovk ae), ovcra. '
ilaTe Kal ev vo7}toI<; to Bvva-
/uet, r) ov Svva/Jbei TavTa. 'AAAa hvva/xi<; 97 ^v^V tovtcov' to 8e
evepyetay ttm^ CKet ; dpa &>$ 6 dvSpta^ to avvafJb<poTepov evepyeia,
OTt To etSo^ eKacTTOV dTretkrjcfiev , r; oTt elSog eKaaTov Kat reketov 05
e(TTt ; Noi)? ydp ovk e/c Svvafjteoyg, Trj^ Kara to otov re voeiv, et^

evepyetav tov voelv' dWov yap dv irpoTepov rov ovk e/c Svva/j,e(og

B SeotTO, dXX ev avTco to irdv. To yap Svva/jtet (BovkeTat erepov eirek-

ddvTO^ elg evepyetav dyecrdat, tva evepyeta ytyvrjTai Tt' b S' avTO
irap avTOv To de\ ovtco^ ^X^'''
tovto evepyeta dv elr/. UavTa oiivio
Ta TrpcoTa, evepyeta' e^et yap 6 Set e^etv, Kctt irap' avTCov, Kctt dei.

Kat '^v')^7j Srj ovTCo<i, r/ /Jbrj ev vkr/, dkk' ev tco vo7]tco' Kal r/ ev vkr/
cSe, akkrj evepyeta, otov rj c^VTtKr]' evepyeta yap kcu avTr/ o eaTtv'
dkk' evepyeia /jtev iravTa, kcu ovTcog, evepyeta Se iravTa ; t/ ttco^ ;

et St] Kakcog etprjTat eKeivr) r/ (fivat<; aypvirvog elvat, Kal l^cor/, koX 15

1. |BtXX»i 5s] Codd. Leid. Slarc. A.B. 'AXXa iuvet/lis it ^v^n TOVTUVf ov dvvdftti idem mox va^* avTiv. itaque correxi, Edit.
Mon. A.C. Med. A.B. ^Uxii Se. Edit. TOtVTa, auTivv.
fjLiXXii Si. In hac bonorum librorum con- 4. ui 0] Cod. Vat. omittit iu con- 12. n iv wAtj] Abest iv a Codd. Ciz.

stantia illud sciam (contra

recepi, licet textu ;marg. additum est.
in Leid. IWarc. A. Mon. C. Vat. Sed Vat.
atque Hermann. ad Viger. p. 792. et 5. liios sxaiTTov] Abest iKacTTav a Cod. habet sv in marg.
Matth. fir. Gr. §. 521. annot. statuunt) Ciz. et mox relativum 0. 13. n (pvTixh} Cum marg. Ed. habent
oTtcv cum Indicativo non usquequaque 6. Nov; ya^] Cod. Vat. vovv ya^ ; in (pvTinnCodd. Ciz. Marc. B.C. Mon. A.
soloecum esse, nec inusitatum posterioris marg. vov;. Med. A.B. Vat. et Ficin. quos sequor.
aetatisscriptoribus. Cf. Voemel. ad Ni- 7. Tov ovK £x] Abest ovx a Cod. Ciz. Edit. yj futrifii. Cf. supra p. 36. A. ibiq.
colai Methonens. Anecdot. part. II. pag. 8. WtX^vTo;] Ita, pro a<Ttk^ovTosy sensu Annot.
20. Francof. ad Mcen. 1826. Cf. item flagitante scribendum fuit ; itaque exhi- 14. ht^ytta ^sv] Codd. Marc. A.B. (in
infr. III. 6. 4. et 5. III. 7, 12. VI. 7. 18. bent Codd. Leid. Marc. A.B.C. Med. A. marg. ut Ed.) et Mon. C. habent ivi^yna
2. "rilTTE KCU « '^'tJX^ TOVTUv] NOS B. Vat. fctv.

versionem ad Editionis textum accommo- 9. aliTo\ Excepto Cod. Marc. C. (in ib. ivi^ytia 2i] In marg. habent Codd.
davimus. Nec codices nostri ab eo rece- quo est 2s pro 5') omnes cura marg. Ed. ]\Iarc. B. Vat. ivtpytl 5s,ut marg. Ed.
dunt. Ficinus vero ita legisse videtur : habent ai/To. Edit. S' aS to. 15. sTva*, Ka't ^ta'n\ Absunt verba xa* ^tari

"flffTi XSCi £V VttlToTf TO ivVtC/^H TOtVTa, n, Si<" tx"'] Cod. Marc. A. Vn sx"'t a Codd. Ciz.

tia musica est, et alia sitniliter quotcunque effici- prorumpat in actum, sed totum jam possideat in
tur aliquando, neque est semper. Quajjropter se ipso. Quod enim in jiotentia est, exigit alte-
in genere intelligibili sic erit, quodque in poten- runi, quo accedente perducatur ad actum, ut
tia dici solet (vel quod non in potentia) . Verum aliquid tandem fiat in actu. Quod auteni ipsum
imo vcro anima]
aninia [non est haec in potentia, a se ipso semper ita se habet, est actus. Itaque
horuni est potestas. Quod autem in actu esse oninia prima actus existunt habent enini quic- :

nominari solet, quanam ratione apud superos esse
potest.'' Numquid, sicut statua velut composi-
t.um est in actu, sic et
quodlibet suam possidet speciem, vel potius quo-
niam quodlibet species est, atque ipsum, quod
quid oportet iiabere, atque id quidem et a se ipsis
et semper. Jam vero et anima ita se habet, prae-
ibi, quoniam iutelligibile cipue qu;e non in materia est, sed in intelligibili
mundo. Atqui et qua; in materia est, actus est
alius, scilicet vegetalis actus enini et ipsa hoc
:

est, species est perfecta.'' Intcllcctus enim nu(|ua- ipsum, quod existit. Sed enim in actu sint omnia,
quam cx potentia, qufe intelligere possit in ac- atque ita, numquid etiam actus sunt omnia et .'*

tum prodit intclligendi : alioquin alio quodam qua ratione Nempe si recte dictum est, intelii-
.''

priorc opus huic esset, quod cx potentia non gibilem naturam esse pervigilem et vitam, opti-
S S 2
 3i6 PLOTINI ENNEAD. II.

, 175
^wt; apiCTTri, kcu KaWtcrrai, av elev €Ket evepyetat' kcu evepyeia
apa, Kal evepyeta ra TravTa, Kal ^coal Ta Travra' Kal 6 TOirog 6
eKet T67ro<; ecTTl ^(ar)<;^ Kal dpxv koI Tvr^yrj ak7]Qov<; i^v;^'^? re koX
vov.
5 Ta jxev ovv akka iravTa, bcra hvva/Jtet Tt ecTTtv, e^et Kot to evep- d
yeta elvat dkko Tty o rjBrj ov, irpog akko bvvafjtet etvat keyerat. Uepl
Be Tr}<; keyoiJbevr]<; elvat vkrj^, rjv iravTa 8vva/j,et keyo/jtev Ta ovTa,
TTwg eaTtv elirelv evepyeta Tt tcov ovtcov elvat ; 77S77 ydp ov TrdvTa
rd ovTa hvvd/Jtet dv etr). Et ovv fxr]hev twv ovtcov, dvayKrj /jtr]b' ov
loavTT/v elvat. Hwq ovv dv evepyeicL rt elr/, /jtr^hev twv ovtcov ovaa ;

'AAA' ov8ev Tcov ovtcov dv etr) tovtcov, d yiyverat eir avTrj<;. AAAoE
8e Tt ov8ev Kcokvet elvat, etirep /xr]8e iravTa Ta ovTa eirl tt/ vkr/' rj

/jtev 87] ov8ev eaTt tovtcov tcov eir avTr/, TavTa 8e ovTa, /jtrj ov dv
et7]' ov /lev 8t], dvei8eov Tt (ftavTa^o/Jtevr], el8og dv etr]' ov Toivvv ovS"
^Sev eKeivot<; ov dptO/Jtr/deir]' /xi/ ov apa Kat TavTj/ ecTTat. 'Ett' a/Jtcpco

dpa fJtr] ov ovcra, irketovco^ Kal /11] ov eaTat. Kt 81] necfievye /Jtev t7]vF
Tcov fx)9 dki]dco<; ovTcov <pvatv, ov 8vvaTai 8e ecfitKeadat, ov8e twv
xlrev^co^ keyo/ievcov elvat, OTt /Lr]8e tv8ak/jia koyov earlv w? TavTa, ev
I. XXI xaXX.VTai) Codd. Marc B.C. ib. Iviayita. t/] Edit. Wl^yiti ti;. Ita, Vat. In Codd. Marc. B.C. legitur su
Med. A.B. ul Kak?.tffTvi, nonnisi raarg. Cod, Vat. Sed ri est iii pro oii.
7. r,y Ta»rii] Codd. omnes cum Kd. »1» omnibus et Uioytiu in C<xld. 3Iarc. B.C. ib. oi? t»] Cod. Vat. oiiiii.

rivTu, e.xceptis Leid. et Mon. C, quilius, Mon. C. Vat. Itaque correxi cura Fi- 15. apu xui] Abest Kui a Cod. Ciz.
ratione jubente, obsequendiun esse duxi- cino. 16. TA.tiovus xui] Edit. -rXuay Kui sed
mus. I 1. i-T aiiTKs^ C^od. Ciz. Kui ir ainns. Codd. omnes, ut marg. Ed., rrXtiovus.
ib. x.iyaiAtt\ Codd. Ciz. Leid. Marc. A. 12. /««Si*a»ra] Cod. Ciz. omittit TinTu. ib. Triv Toiiv wf] Codd. Ciz. Ijeid. ]\Iarc.

Mon. C. Vat. X'.yiiJ.w. Sed Vat. in m. ib. i ftiy 5k]Codd. Mari'. A. Mon. C. A. Jlon. C. Vat. oniitttint d;, sed Vat. in
ut Ed. i, Marc. B.C. ri. Ficinus legit vel conjecit m. add.
8. Ui^yiia T<] Cod. Marc. B. Uisyni 1/ fiiv 5«. Recte. 17. ifixiiriui] Edit. inpixiriui male.
T/. 14. oii fiiy S*i — ay sifl]Desunt haM: in Codd. ad uiuim omnes, oim marg. Ed.,
10. riwfoyiiav] Cod. Marc. C. Tif »>- wy. Codd. Ciz. Leid. Marc A.C. ."\Inn. A.C. IpxiiTiu,.

mamque vitam : ojjtimi jirocul (luhio ibi sunt quidem ipsam essc. Itaque cuni nuiluni sit en-
actus. Ideoque et in actu et actus ibi cuncta tium, quomodo aliquid actii essc jioterit Forsan .''

consistunt, et vitit sunt omnis. Locusque illc vcro nulium est horuin, (ju.k in ijisa fiunt. Quid
locus est vita', jirincipiunique et fons anima; vera? tamcn jirohibet hanc aliud quiddam esse .''
siqui-
atque mentis. dem neque omnia entia in materia sunt.
Pro-
fecto si eorum, qua? sunt in ipsa, hac
nihil sit
IV. Materia prima non est aliquul in actu. vero sint entia, non ens dicetur. Item quatenus
Ca^tera quidcm omnia, qua'cunque aliquid in informe ahquid cogitatur, non est specics neque :

jiotentia sunt, id liabent, ut etiam in actu aliud igitur in iliis quidem ens numerabitur.
veiut
quiddam sint. Quod quidem cum jam sit, ver- Ergo et hac insujjer ratione non ens judicabitur.
gatque ad aliud, esse in jiotentia judicatur. At Cum igitur ad utraque comj^arata non sit ens,
vero materiam ijisam, quam esse entia omnia in j)ius nimirum non ens censetur. Si ergo aufu-

potentia judicanuis, quanam conditione esse actu git (juidem vcrorum naturam entium, neque ta-
entium aliquid j^ossumus affirraare Alioquin .''
men id assequi potest, ut ex horum numero sit,

non jam entia cuncta in potentia foret. Si igi- qua; falso esse dicuntur, quandoquidem neque
tur entium nullum est, necesse est, neque ens imago quidem rationis est, sicut hasc esse tra-
 LIBER QUINTUS. 317
175
TLvt Tco elvat av aX.oir] ; el 8e ev /u.yBevl tw etvat, tI av evepyeta
eiT] ;

Ilw? ovv X.eyofJbev Trepl avrijg ; Trw? 8e t(ov ovtcov vX.7] ; 77 oTt 8v-

Gva/Jtef ovKOVV OTt rj^T] 8vvafiet, 7]8i] ovv ecTTt Kaff fxekket ; aXXa
TO elvat avTTJ /xovov, to /jiekkov eTrayyeXXofJtevoV olov to elvat avTy^
elg CKetvo aval3dkkeTat , o eaTat. To toIvvv 8vvafiet, ov Tt, dkka
I y 6 8vvdfjiet irdvTa' fjt7]8ev 8e ov Kaff avTO, dkk' o earTtv vkr] hv, ov8e

evepyeta eaTtv. Ei ydp eaTat Tt evepyeta, eKetvo b ecTTtv evepyeta,

ovy 7] vk7] eaTat' ov TrdvTT] ovv vk7], dkkd oiov ^akKog. dv ovv
Et?;

TOVTo fJtT] ov, ov^ ft)? eTepov Tov bvTog ; olov Ktv7](Ttg' avTT] yap Kat 10

eTToyetTat tco ovTt, oXov dir avTOv Kctl ev avTca ovcra. 77 8e ecTTtv,

olov eKptcjielcra, koX TrdvTi] ^coptcrdelcra, Kctl fjteTa^akketv eavTTjv ov

B 8vvafjtev7] , dkk' oTrep e^ dpxv^ W, M bv 8e tjv, ovToyg det exovcra.

ovTe 8e 7]v e^ dp^ijg evepyetct Tt dnrocTTdcra iravTOiv tmv ovtcov, oiiTe

eyeveTO. '^A ydp v7ro8vvat ydekycrev, ov 8e xpco^rdrjvat air avTcov jj

8e8vv7]Tat' dkkd /Jtevovaa Trpb? dkko, 8vvdfxet ovaa Trpbg Ta e(f)e^7]g.

1. r£ iivxi] Codd. Marc. A.B. Mon. 7. irTiv'] Codd. Ciz. Leid. Marc. A. 14. ivi^yila t;] Articulus abest a Codd.

C. Tw uviti, ita scripsi cum Fic. Edit. 70 Mon. C.A. Vat. ?tj ss-t/». Sed Vat. in Dami. fllarc. B.C. Scribitur iviaytia in
sivai, m. olielum habet. Codd. Marc. A.B.C. Et ita Fic. quem
ib. i« «Xoi'>i] Cod. Vat. in ni. ut Ed., 8. iv.^yiia iiTTiv] Codd. Marc. A.B. secutus sum. Edit. m ivi^ynd ti.
sed in contextu avctxoiv}. Par. A. ivi^yiia. EffTii' et ita dedi cum Fic. 15. v-TTo^vvai] Cod. Marc. A. vvo^rivai
2. lU] Codd. Marc. A. Mon. A.C. pro Ivi^yiia ifTTiv editionis. (sic). C. 'jTo^mai,
Vat. uvai, 9. j^aXxos] Codd. Leid. Marc. A.C. ib. Ita Codd. Darm. Marc.
;t;j<"^5«»»=']

3. oTi Syva^ii] ^vvK/^ii abest a Cod. Vat. Blon. A.C. Med. B. x.^^Xkos, A.B.C., marg. Mon. C, Mon. A. Med.
in m. add. Proximum ovv abest a Cod. ib. Qvv TovTo] Abest oZv a Cod. Par. A. A.B. Par. A^ Vat. In Ed. est xi'"'^'-'-
Marc. C. Scribitur oZv to in Codd. Leid. Marc. A. vai, ut in Cod. Ciz. et marg. Vat. ; x"?'-

5. xl/rri /imv] Codd. Leid. Blarc. A. Mon. A.C. a^irivai est in Codd. Ijeid. ;\Ion. C, qui
Mon. C.A. eciiTo f£ovov, 11. iTo^^iHTat] Cod. Ciz. £^a;^;Er. posterior, ut di.ximus, meliorem lectionem
ih. ivayysi.Xofiivov] Cod. Mon. C. aTcty- 12. ixfi^ilaa] Codd. Ciz. Leid. Marc. in marg. habet addito y^,
yl^.ofjtivov, A. Mon. C. iKpi^^iTira, 16. ^ihvvnTat] Cod. Vat. Ss luvtjraij sed
6. Cod. Vat. avaloaX-
aLvaliaK\STai\ ib. iavTvv ou] Cod. Ciz, si; iaVTviv ov marg. ut Ed. JIox Fic. legisse videtur :
A!irT«i (sic). Mox
Ficinus non legit 5u- Vat. /jih pro ou. vavira/civuv, ixiivtt ifaviiffa.
vautl inter aXXa et TavTa.

duntur : in quonam essendi genere haec appre- ipsum, quod est, raateria est, merito non est in
hendi poterit? Quod si in nuUo, quidnam actu actu. Si enim aliquid sit in actu, id ipsum,quod
essc valebit .''
in actu est, non erit materia non igitur omnino :

matcria erit, sed tanquam a's se habchit. Judi-

V. Conjirmat superiora, et concludit esse materia nihil cabitur igitur id non ens, non tanquam alterum
aliud dici debere, quam in potentia esse. ab ente quicquam, vehit motus. Hic enim ad-
Caeterum si ita est, quomodo de ipsa loqui- liEeret cnti, utpote qui ab ipso cst atque in ipso.

nun- ? et qua conditione entium materia judica- Hasc autem est quasi rejecta ac penitus segregata,
tur ? Forte quoniam in potentia. Nonne iwitur nequc permutare se ipsam valet sed quod ab :

(luoniam jani in ywtentia, jam et cst, qua ratione initio erat, erat autein non cns, ita sese semper
in ea futurum consideratur ? At cnim cssc ipsi habet. Sed neque ab initio erat actu quicquam,
solum cst id ijwum, quod futurum promittitur utpote ab entibus cunctis valdc deficiens neque :

quippe cum essc ipsius in iliud, quod crit, refera- ctiam facta est quicquam. Nam quw subinduere
tur atque difteratur. Quod igitur in potcntia perpetuo studuit, ab his colorari nunquam po-
est ; non quidcm aliquid, imo (potenlia) cuncta: tuit sed assidue rcmanet vergens ad aliud, in
:

neque secundum se ipsum cns aliquod est, scd potentia se habens ad ea continue, qu;c scquun-
 3i8 PLOTINI ENNEAD. II. LIB. QUINTUS.
, 176
Twy 8' ovTUiv ySr] iravcrafjbevwv kKeivwv, (f)aveiaa, vtto re tcov ^eT
avTTjv yevoiJbevwv KaTak7}<pdelaa, ecr^aTOV Kal tovtcov KaTeaTT]' vtt

a/jb^oTepo)V ovv KaTakT^cpdelaay evepyeia fJiev, ovBeTepcov av etr)' Sv-

va/JLei he ixovov eyKaTakekeiirTai elvai acrOeve? Ti kcu a/Jivhpov elSco-C
5kov, fjiop<povadai fxif] 8vvd/Jievov. Ovkovv evepyela, etScokov ; ovkovv
hvepyela ylrevSog ; tovto 8e TavTOV tco akr/divcog yjrevSog' tovto 8e
ovTOog fjbrj ov. Et ovv evepyela /JiT] oVy jjidkkov fjir) ov, kcu ovTCog apa
jbiT] ov. YlokXov apa 8el avTco evepyelci tl twv ovtcov elvai, to dk7]6eq
eyovTi ev tco /xt] ovTi' etirep dpa 8el avTO elvai, 8el avTO evepyeia, /Jirj

loelvai, tva eK^e^rjKog tov dkr]dcog elvai, ev tco /xr/ elvai e^rj to elvai'

€7rei7rep Tolg yjrevSco^ ovaiv, eav d(pekr/g to ^lrev8o^ avTcov, acpetke^D

avTCov yvTiva et^ov ovalav. Kal toI^ 8vva/xei to eivai Kal tt/v ovaiav
eyovaiv eiaayaycov ttjv evepyeiav, dirokcokeKa^; avTwv Trjg viroaTa-
aeco^ Tr]V aiTiav, oTi to eivai avTolg ev 8vva/Jiei r/v. ^iirep apa 8ei

i^dvcokedpov T7]v vkr]v Trjpelv, vkyv avTr]v 8ei Trjpeiv. Aei apa. 8vva-
fjiei 0)9 eoiKev elvai keyeiv /xovov, Iva f/
b eaTiv, rj tovtov^ Tovg
koyovg e^ekeyKTeov.

3. afi^oTi^un ou»] Cod. Ciz. yovf pro A. et marg. Vat. fio^^oviriat fi» J&». Cod. quentibus.
«1/1'. IVIarc. C fih ^wiifityov fi.oo^ov<r^ai. Vat. in 9. utai, lu aiiTo\ Desunt bsc in Codd.
oiJiTiji/») Ita Marc. A.B. Mon. C. contextu foo^^ovaa^.at.Edit. ^» f^io^ip. "hvv. Dami. et Par. A.
il).

Reli(im cum Eti. cv^ Wiowv. ib. oixoZv — ^tvhos^ Desunt ha?c in Cod. II. a^uXis aiiTHv'] Codd. Ciz. Leid.
4. (Wovo»] Edit. uvat fiovov sed nvat ab Leid. Marc. A. Mon. A.C. Vat. omitttmt h»c
omnibus Codd. Atque licet in marg. 6. rif aXn^iiius} Codd. omnes cum marg. 13. urayayav] Cod. Vat. in marg.
Vat. addituni sit, cum sensum conturbct, Ed. T» aXn^tvZis. £dit. raVTov a>.n^tviv tiffayayov.
delevimus. v^luSof. 16. TotjTovsl Cod. Ciz. TovTov. Idcm
Codd. Ciz. Dann.
5. fuffouirSiti fihl 7. onTus ftvi^ Cod. Vat. ovTos ^^, in m. mox i^tkfxTiov.
Marc. A.B. Mon. A.C. Med. A.B. Par. ut £d. £t eodem modo in proxime subse-

tur. Cumque
ubi entium (illorum) ordo desi- tet ipsum in actu non esse, ut id, quod est vere,
nit, haec janiappareat atque ab his, quae post ip- csse dcvitans, in ipso non esse suum habeat esse:
sam fiunt, coerceatur, nimirum [illorum simul quandoquidem, si ab his, quae falso sunt, abstu-
atque] horum extremitas subsidet et cum utris- : leris falsitatem, rcpente quamcunque habuerant
que coerceatur, in actu quidem est ad neutrum essentiam abstulisti. Simihter si illis, quae in
solum vero rcsidct in potentia rclictaque est de- potcntia esse essentiamque habent introduxeris
bile quiddam et umbratile simulachrum formari actum, simul substantiae sua? causam sustuhsti
non valens. Nonnc igitur in actu simulachrum propterca, quod eorum csse erat in potentia esse.
est ? Nonne igitur in actu falsitas est Id vero .' Itaque si ojiortet materiam incorruptibilem con-
idem est atque re vera faisitas, atque id enter, id servare, necesse est eam servaremateriam. Opor-
est, re vera non ens. Si ergo in actu non ens, tet igitur, ut apparet, eam dicere solum in poten-
magis itaque non ens atque non ens enter. : tia esse, ut id ipsum, quod est, permaneat,

Longe itaque abest, ut hoc in actu sit aliquid aut rationes ejusmodi accurate discutere (redar-
entium, quod in ipso non ente suam retinet veri- guere).
tatem. Quam ob rem si ipsum oportet esse, opor-
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM VI. ENNEAD. SECUND^,

DE ESSENTIA ET QUALITATE,
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

De essentia, quomodo constituatur ex ente, motu, statu, eodem altero, et,

quae ibi sit distinctio, et de forma substantiali, et ratione formali, et de
accidentibus.

DlSPUTATIONEM de essentia et qualitate nem externam simili quodam pacto procedit in-
rite admodum a prima exordimuressentia. Illic trinsecus. Hiec rursum quinque in ipsa rei cu-
igitur ab ipso simpliciter uno procedit, et unum jusHbet ratione formaii, quse definitione compre-
non quidem simpiiciter, sed unum ens unum : henditur, possumus designare in ea enim genus
:

quidem, qua ratione fit ab uno, ens autem, qua et differentiam ponimus. Genere quidem res
ratione sub uno. Quoniam vero entis ipsius definita, quatenus cum aliis convenit, cseteris est
origo est processio quicdam, non injuria jam na- quodammodo eadem differentia vero quatenus
:

tum in perpetua quadamprocessione versatur, ab ahis discrepat, altera est ab iliis, atque eadem
processione inquam intima. Progressio enini in- interim sibi ipsi. In hac autem principali ejus
tima foecunditatem ibi significat: sed indigentiam essentia per genus et diffcrentiam designata, na-
externa significaret. Processionem ejusmodi mo- turalis et propria ejus permanet virtus, qua et res
tum quendam nominare solemus, quera non lo- ipsa duratione permanet, et suam ad agendum
calem dicimus, sed quasi vitalem. Si motus ibi continuat efficaciam. In hac stabilitate non so-
est ullus, est insupcr et diversitas ; quam alteri- lum motus insuper emicat, ipsa
elucet status, sed
tatem disputationis gratia nominari concedes. In dexteritas ad
scilicet vel inclinatio naturaiis, vel
omni siquidem motione ab altero termino in alte- agendum. Hkc omnia in definitione compre-
rum terminum pertransitur. Jam igitur ipsi hendi videntur, quamvis alia forsan aliis manifes-
enti motum alteritatenique adhibuimus. Quon- tius. Proinde quinque a nobis enumerata, multo
iam vero processio ejus neque a natura discedit niagis cum essentia, quam inter se, conveniunt.
sua, ideoque nec in naturam alteram transmuta- Nam quam ex se invi-
ex ipsa essentia potius,
tur, merito status et identitas agnoscitur si-
illic : cem, pullulant. Primo quidem motus atque alte-
quidcm dum non discedit, permanet, ac dum non ritas sic ab ipso ente ditferunt, ut processus a
transniutatur in aliud, permanet idem. Totam termino, a quo proceditur. Status idem identi-
vero hanc entis ipsius progressionem, et in pro- tasque, quum motui alteritatique opponantur,
gressione stabilcm identitatem appellamus essen- aliud sunt, quam ens quod quidcm eisdem non
:

tiam, ab ente rite denominatam. Simili quodam sic opponitur. Esse iterum aliud motum, quam
pactoin sequenti quavis essentia ha;c quinque re- status, et identitatem, quam aiteritas, nemo du-
periuntur, ens, motus, aiteritas, status (ut ita bitat siquidem opponuntur.
: Motum quoque
dixerim) et identitas. Nam et quiclibet essentia, ab alteriiate differre constat ex eo quod status
:

etiam qua; procedit extrinsecus, ante processio- quoque est aliud, quam identitas. Potest enim
320 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

aliquis sic in diversitate, sicut identitate raanere qualitates cognominari. QuaUtates enim sunt, quse
non tamen hsec adeo ab essentia difFerunt. Qiiod- speciaU naturae accedunt in se jam absohitae, sive
libet enim eorum est esseutia, quamvis aliter at- accedant inseparabiUter, ut proprietates quaedam,
que aliter prassertim si ex fundamento conside-
: speciem vel individuum comitantes, sive sepa-
rentur. Nam in fundamento eodem formalibus rabihter adveniant, ut quse accidentia communia
inter se rationlbus differunt. Quamvis autem nominantur. Atque hiKC quidem est appellatio
motus quodammodo dicatur essentia, non tamen rccta, cjuamvis nonnunfjuam concedatur, primas
6 converso essentia ipsa ipse motus existit alio- : iUas differentias et jiroprietates intimas appellari
quin statui minime conveniret neque rursum : quaUtates quasdam essentialcs. Ubi vero recte
essentia est status sic enim motui non congrue-
: nominibus utimur, calorem in aqua appeUamus
ret. Similiter de altero et eodeni licet argumen- rjualitatem atque passionem. Item calorem sen-
tari. Una ieitur essentia sit, in ea sint et multa sibus manifestum in ignis mole, etiam quahta-
qua; non tam multae smt essentiae, quam (ut ita tem scihcet propriam atque actum. Virtutem
dixerim) essentialia multa. Essentiales, inquam, vero calefactoritmi, sive caloris genitricem, (juie
rationes, et proprietates, et actus, ferme sicut in in natura ignis substantiali et cjuodannnodo in
igne lux, calorque, et levitas. Atqui (ut quidam definitione comjjrehenditur, non cjuaUtatem, sed
putant) ncque hiec, neque illa tanquam in sub- cjuaUtatis jiroductricem cognominamus. Existi-
jecto qualitates sunt, sed tanquam actus quidam mandum est igitur, cjuicquid in ijjsa ratione com-
in agente principio, ex eodem penitus prodeuntes. jjrchenditur, substantiale sive essentiale jirorsus
Profecto (juum prima essentia tan([uam forma cxistcre : i|)sam vero rationem hic triplicem in-
prima efficacissima fit, nimirum innumerabilcs telligimus. Primo quidem idealem in mente
fermc vires essentiales, et actus ex ea puUulaiit, Secundo seminalem in natura Tertio formalem:

et in eam, ratione inter se formali ct efhcacia dif- ubicunque sit, quae scihcet definilione perpendi-
fercntes : ibi(jue omnes tan^juam diffcrcntia' qua;- tur. Cui quidem in rebus naturalibus rcspon-
dam sunt, (jua- sub una cssentia videntur essen- det substantiaUs forma, sjjecialis(jue in materia
tias constituere, dum essentiales specics ibi con- sua: incujus virtute jjrojiriarum (jualitatum con-
stituunt. Neque vero miraberis illic e.sse plura, sistit origo. Effcctus autem .scnsibus manifesti
qua" quidem inter se divcrsa sint formahter tanquam (pialitates accipiunt (jua' in rationibus
quamvis fundamento sint unum, si considerabis, ipsis substantialia sunt. Hinc Plato in Epistolis
quam varia; sint membrorum seminaria; rationes ait, nos in definiendo delinquere, quoties, quid
in virtute seminis una: et quam vari;e vires in substantialc sit in rcbus definituri, asjjicimus in
anima cx anima gcrminantes, omncs^iue simul. ea et adiiibemus ea, (juae sensibus nostris (X'cur-
Itcni quantum hncie extra centrum inter se dis- runt. Hicc enim onmia sunt accidentia. Nam
teni, (jua^ tamcn in centro non distant. Cogita- substantia non tam sensu j)crcij)itur, quam ra-
bis sane circulum, ut luunn ali(|ui(l, incujuscen- tione penjuiritur, et cum substantialis forma non
tro velut cssentia ct fundamcnto linea; unum necessario innitalur dimensioni, plerique hanc in-
sint,per ambitum vero quasi per formam multae dividuam putant, et ad genus intelligibile redi-
sint atque cbstantes: similitcr primani finges gunt. Qua' vero sensus palam attingunt, non
cssentiam. Quantimi vero, (|ua' in causa sunt esscntias esse Plotinus ait, sed j)a.ssiones materiae,
conjuncta, sint in effectu discreta, nemini du- ab cfficacia essentialis forma; provenicntes, atque
bium. Nam qua; in causa non solum sunt situ itascnsum indepati quodanimodo: rationemvero
simul et tempore, sed essentia insuper una, in argumentari. Nenio itaque debet in a(juae defi-
efiectibus prieter locorimi distantiam ct tcmpo- nitione inserere frigus hoc, vel liquorem sensibus
rum intervalla, essentiis insuper distinguuntur. manifestum : tuni quia frigidum atque liquidum,
Essentia namque debilior non ita sicut prima cjuale corjius hoc sit, designant, non, quid sit,

potest eadem phn-imis simul su|)pcterc viribus, definiunt : tum etiamsi calcfiat, acjua est
cjuia
qua; muUis insunt formis, neque sufficcre pluri- AC si concreta gelu, liquida non appareat, .-idhuc
bus actionibus, qua; variis proficiscuntur cx for- est iujua. Pra'tcrea quod ex jiluribus cjualitati-
mis. Memento vero, quae hic de essentia et iUis bus congregatur, non est substantia, vel essentia,
quinque dicuntur, tentari potius, quam absolvi. vel ratio essentialis existimandum. Una enim
De his enim in Ubris de Generibus Entis diUgen- unius est forma, ratioque formalis, accidentium
tius pertractabitur. Memento insuper, nuUas in cumulum antecedens. Absurdum vero est pro-
rebus divinis quahtates proprio nomine poni de- priam ipsam rei naturam ex pluribus simul con-
bere. Quse enim ibi (jualitates apparent, sunt et gerere quaUtatibus, pr»sertim ubi quaelibet ea-
difFerenti» speciales, quibus necessario sjjecies rum seorsimi sit communis: alioquinex illis, quie
ipsa; constituuntur atcjue cUscernuntur, et intimi neque essentia sunt, et inferiora sunt nimium
J5erpetui(jue actus essentije. Apud nos cjuoque quam essentia, conficeretur essentia. At si cjuis
differentias speciales similesque actus non debere interroget, quomodo prima illa omnium essentia
 IN LIB. VI. ENNEAD. SECUND^. 321

(•oinponatur, primo quidem respondctur, n 011 (Iiie calorem. Subjungit, nequc triangulum, ne-
oportcrc idtMii prorsus existere, quod ccMistitiui- (pie triangularitatein ipsam in triangulo (pialita-

tur, atque illa, cx quibus dicitur constitutuiii. tem, id est, accidens esse, sed cerae vel charta'
Deindc non injuria illani csscntiain nominari, triangularcm ficri, (pialitatis more contingere.
qu» conHciatur cx cntc quod quidcni ihi sit
:
Concludit (lualitatem proprio iiomine acceptam
prinunn, atque siniplicius ('ui duni adjiin<;un-: contingere post ipsani sim|)liciter cssentiam jani
tur actus ipsius varii, per quos diffcrcntiie quie- absolutam, sive qualitas scparabilis inde fit [Ed.
dam intus suboriuntur, consumniatur essentia pr. sit], sive rursum inseparabilis. H;ec confir-

non quidem prinio perfectior ente, scilicet qua- niari videnlur ex eo, quod Thcologi nonnulli de
tenus essentia est (piijjpc (pnnn ita sit processio
:
essentia disputant, vel natura, quam nominant
(piaedani entis, sive discessio intcrini ab unitatc quidditatem, rationemve formalcm. Quatuor
prima sui, ipsum unum prjvcipuc rcfcrcntc, par- enim circa ipsam signa constituuiit ut ecce in :

tibusque, qnibus componitur, egeat, si niodo ibi primo signo homo cst animal rationalc terrenum:
compositio proprie dici possit. Hactenus de quiit; quidem ratio formalis est liominis. In se-
essentia ita sit (!lictum ad ens unumque coliata. cundo adhibentur huic rationi negationes om-
Quomodo autem ad vitani comparctur ct mcn- nium, etiam proprieconseqiicntiuin. Negationes,
tem, alibi requircndum. iiujuam, rationibiis formali!)us innitentes : ut
homo neipic risibilis est, nc(pic non risiliilis, ne-
Quid sit proprie in rebiis essentia. Quiil prceterea qua- que docilis, neque non docilis. In tertio signo
litas. adjunguntur homini |)roprictates cjus: ut hoino
II. In capite libri secundo, qiiid qualitas sit, est docilis atcpie risibilis. In (piarto signo coni-
inquirit,atque utruni ullo modo ad essentialem munia confluunt accidentia. Oportere autem
pertincat rationem. Confitetur autem, non ad ante communia esse unicuique propria patet ex
esscntiam simpliciter acccptam, sed ad taleni essen- eo, quod mobilia firmis necessario innituntur.
tiam attincre. Si enim definias essentiam ignis Pro])ria insuper, siquidem ])lura sint, rediguntur
tanquam calefactivam, nierito inscres ibi calo- ad unum maxime ])roprium. Hoc iterum, si

rem sed forte ibi calor interea desinct proprie

:
more qualitatis adhibet csse tale vcl tale, etiam si

qualitas nominari. Sin autem absolutam defi- tribuat id assidue, in siibstanti;dem resolvitur

nias ignis substantiam, qu;e substantiam antece- formam : cjua; tanquam jierfectior exhibet sim-
dit talcm, non manifeste interpones ibi calorem. pliciter cssc. Quod quidem antcccdit esse tale,
Substantiam vero ignis, non corpus tantum esse sicut jMtentia ipsa simpliciter talem jwtentiam
vult, sed corpiis certa in specie collocatimi. In antecedit. Hucusque fit coniitiuuium in essen-
cujus quidem essentia prjccipuum sit substantialis tiam re.solutio. In i|is;i (iu()(|ue cssentia, essen-
forma occulta sensui, et occultis pra?dita viribus: tialis virtus naturaliter insita resolvitur in essen-

sccundum vero sit matcria sua. Prlmum vero lo- tiam quam hcet cogitando virtuti jinvponere : a
:

cum tenet forma, quoniam ba;c rem in specie qua quidem virtute passiones propriae oriuntur.
collocat, et dat esse materias : vocat vero sub- Po.st ha?c communia plurimum aliunde contin-
stantialem formam saepe hic et alibi, rationem :
gunt.
quia in primis rationi ideali scminariicque re- .Superiora coujirniat.

spondet, ])er(jue ipsam res ipsa tum intclligitui',
tum prtTecipue definitur, et quia proprie ratione
cognoscitur. Tangit interea nonnullorum opi-
nioncm dicentium, quas occurrunt sensibus (pia-
litatcs, non esse flrmum in se ali(]ui(i, sed ple-
runKiuc passiones ((uasdam siippositorum vcl op-
positorum, illatas ab actionibus substantialiuni
forniarum ubique latentium. quibus quicquid A
cmicat assidue in materiam propriam, esse for-
marum ejusmodi actus et actioncs, ut calor, ct
lumcn levitascjue in igne quicquid autcm inde
: in essentiis a materia separalis.
transit in matcriam alicnam, passioncs existere,
sicut ab ignc calor In aciuam. Ilepetit interbjcc,
qua' rei ipsius csscntiam necessario compleiit, non
debcre illic qualitatcs dcnominari sivc esscntialem
talem compleant, sicut calor cssentiam calcfacto-
riam sive essentiam simplicitcr, sicut differentia
: speciem actumque ignis, in primis intcllige calo-
specialis, vel prima virtus in igne antecedens (pio-
VOL. I.
III. CajDut tertium sujieriora confirmat, atque
concludit, qualitatem, ubicuncjue sit, esse passio-
ncm quandam subjecti ab occulta quadam essen-
ti;evirtutis^jue essentialis efficacia de])endentem.
In ipsis autem rerum essentiis rationibusque for-
malibus loco qualitatum esse diflercntias sjjecialcs
j)roprietatesque (ut ita lo^juar) essentiales, qui-
bus sjjccics ij:)sx rerum tum in se ijjsis consti-
tuuntur, tum ab aliis distinguuntur. Quje qui-
dem et actus ciuidam essentiales sunt, pra>sertim
Subjungit, ra-
tionem ipsam scilicettum seminariam, tumforniie
substantialis efficaciam j^rojjiigiirc, cx co, (piod
in ijisis cst j5rojirium, et nobis occullum. mani-
festas sensibus in su])crficie cjualitatcs : et ubi
aitcalorem igni innatum non esse qualitatcm,sed
rcm, tum formam ignis substantialem, tum ijisius
T t
322 ARGUMENT. MARSIL. FIC. IN LIB. VI.
propiic-tatem, ex qua calor nianifestus exoritur
qui non tam in ipsa ignis forma, quam in aiiquo
subjecto suscipitur: inter haec ubi ait, in quali-
tatum principiis exemplaribusque csse actus quos-
ilam loco qualitatum, quse palam in subjectis ap-
parent, potes etiam ita legere: Qualitatum prin-
cipia exemplaria actus sunt corum, quibus primo
insunt. Neque rursum absurdum fuerit, ubi
ait,naturam quidem essentia; insitam esse spe-
ciem ipsius, aut actum, sed aflFectionem in aliud
ENNEAD. II.
transeuntem, dici potius quaiitatem : dictum
ejusmodi dupliciter intelligere primo quidem
;
(ut diximus) sciiicet proprietatem in specie ipsa
latentem esse Ipsius differentiam atque actuni,
a)5parentem vero in materia qualitatem. Deinde
rursum affectionem liuic speciei propriam, in ma-
teria propria vigentem assidue, sicut calor in
igne, non tam qualitatem, quam actum ignis ex-
istimandam quaiitatem vero praecipue quando
:
transit in aquam.
 n A 12 T I N O T
ENNEAA02 B.

Aoros T.

P L O T I N I
ENNEAD. SECUND^.
LIBER VI.

nEPI OT2IA2 KAl nOIOTHTOS,

De essentia et qualitate.

179 APA to ov Kol ri ovaia erepov, koI ro /xkv ov, a7r7]p7]/x(jo/u.evov tmv
aXXcoVy 7] he ovcrta ro ov /neTa tcov aXkcov, KLvrjaecog, crTacrecog, Tav- 10

Tov, eTepov, kcu CTTOL^eca TavTa eKetV7]<s ; to ovv okov ovcrta' eKa-
CTTOV Be eKeivcov, to /Jtev ov, to 8e KivT/at^, to 8e akko tc. Kivyatg
B/zey ovv KttTa av//,/3e^7jKog ov, ovaia 8e apa Kara av//,^e/37)K6g ; 7/

av/ji7rX.7]pcoTtKOV ovaiag ; 77 Kal avTT/ r/ ovaia, koX tcl eKet TravTa

ovaia ; Ilft)? ovv ov Kctl evTavda ; ?; eKel, otl ev TrdvTa ; evddhe 8e 15

7. xir<mirriTo;] Codii. Ciz. Marc. A. ret xitmtus. Et ita deiii. Edit. male ib. rrxfra tia-ia] Codd. Ciz. Maic A.
!$.(_'. Mou. C. Par. A. yf TE^i n-o/OTMTos. aXXeav xiv^in^^v imxff. Mon. C. Var. «ravTas oIitIk;,
9. ii^xnftiiiuH-iiixi] Cod. Ciz. cc.n^ni^uiii- 13. Ss S.^11] Abest de a Codd. I\Iarc. A. 11;. aii 2«; £»TaiS9a ;] Edit. o!jk i.TojKa
'"•"'• Moii. (^ lidem exhibueniiit (cum Codd. Codd. Darm. Marc. A. Mou. C.A. Med.
10. x<»w=w!,] C(Kld. Marc. A.B.C. Mon. Marc. B.C.) «^ot jjro i'^», et interrogandi A.B. Par. A. Vat. ai ««i «TaSSa (solus
C. Kitwtu; cum
di.st. min. Idem siue signum post irti/xrytlimi;. Marc. A. Mh), Codd. Lcid. Marc. B.
dist. Codd. Mon. A. Med. A.B. Vat. 14. iri/|a!rX»iji-Ti«s«] Codd. Blarc. A. xai itrau$iic.
Postremusautemaddito««;, quodinmarg. Mon. C. triifi.wXn^cafixTixov. ib. s«9a3.] Cod. Mon. .V. l«TstS5a.
obclo transfigitur. Ficinum legisse appa-

1. Muvi-t duhia de essentia et qualiiate, ac tentat so- Motus igitur ens est per accidens sed nunquid :

luticmcm. etiam per accidens cst essentia an forte essen- .''

NUNQUID cns est alterum, quam essentia, tiam compiens quin potius et ipse est essentia,
.''

atquc ens quidem etiam seclusis aliis dicitur ? atque omnia, quas in divinis sunt, cssentia sunt.
Esscntia vcro est ens una cum aliis simul adjunc- Cur non igitur ct apud nos ita se res liabct .''

tis, videlicct motu, statu, identitatc, aitcritate : Forte sic est ibi, quoniam cuncta sunt umim
atque haec essentisc .sunt clcnicnta. Totum igi- hic autcm, cuni sinudaclira discreta jam sint,
tur cst essentia. Quodlibct autcni iilorum aliud boc quidem aiiud, illud vero cst aliud (|ucniad- :

quidem ens aiiud vcro motus, aliaquc similiter.

: modum in semine quidem simul omnia sunt et
T t 2
 3^4 PLOTINI ENNEAD. II.

8Lak7]<pd€vrcop TO)v elhcokcov, to /Jiev aXXo, to Se akko' locnrep ev fxev

T(o (TTrepiJbaTL b/jiov Travra, Kal eKacTTOV iravTa' kol ov x^^-P X^P''^}
KaL x^P'-^ Kecpaky' evOa 8e ^^ro^/^erai aWi]ko)V' etScoka yap, Kal ovk
akr]Oij. Ta9 ovv iroLOTriTa<; e/ceZ (fii]crofMev ovcrLa^ SLacfiopag irepl ov-c
SCTLav ovaa^, 77 TiepL bv' SLa^popag Se, 7roLOV(ra? cTepag ov^rla? 7rpb<;

aXXtjkag, KaL bkco? ovcrLa^' 7] ovk cltottov, akka Trepl t(ov TTJbe irolo-

T7]T(ov, (bv ai /Jbev 8La(popaL ovctlwv, (o<; to 8lttovv , kcll to TeTpa/novv'

al 8e ov 8La(f)opaL ovcraL, avTO tovto /lovov, 7roLOT7]T€g keyovTaL, Kal-
TOL TO avTO Kal 8La(popa yL<yv€TaL (rvfJLirkripovaa, kcu ov 8La(popa ev
10 akkcp ov av/jL7rk7]povaa t7]v ovcriav' crvfjb^e^7]Kb<; Se, olov to kevKOv' j)

ev /Jbev KVKV(o y y^rL/JLvdl^o , crv/JL7rk7]povv, ev 8e aol, av/i^e^rjKO?' t/ to

kevKov, To /JLev ev t(o koy(o, av/i7rk7]povv kcu ov 7tolot7]^, rb 8e ev rrj

e7rL(f)aveLCL, ttolov' ?; ^LaLpeTeov to 7roiov, &>? to /nev ovaL(i)8€<;, ISlott]^

TL^ ovaa T7]<; ovaLa<;, to 8e /jlovov ttolov' Kaff b 7roLa ovala tov
iSTTOLOv, ov 8Lakkay7]v et? t7]v ovalav 7tolovvto<; , ov8' e/c ti]<; ovalag,
akk' ova7)g 7^87] Kal 7re7rk7]p(o/jiev7]<; , ^Ladealv TLva e^codev 7roLovvTO<;
KCLL /JieTa Ti]v ovalav tov 7Tpay/jLaT0<; 7Tpoa67]K7]v, etre 7T€pl yfrvx7]v, i 8q
etre 7TepL aco/jia yiyvoLTO. AAA' el Kal to bpcopLevov kevKov e^rl tov

4. ^r.ffofjiti oiTia; S*a^flja;] (.V)dd. Mtm. 9. xxi el — ffufiv>.ri^ov9tt\ Cod. Ciz. haec 31un. C. XaX. est ^ii^fitjYtu, Et ita pag.
C. Vat. oitffiav. Vat. iix^o^av, in m. a;. omittit. seq.
ib. Tsfi otitiav] Codd. Darin. I\Ion. C. 11. •4-iiitjii<f] Ita pro •fji/t/iiiiu scripsi- 13. iixifiTiov] Codd. Slarc. A. Blon.
Par. A. Vat. oiiria.v. Edit. ti^i oiviat. mus jubentibiis Codd. Ciz. .Mfd. H. Par. C iiai^iot.

5. (Tija; oitria;] Ila^c bis deinceps in A. et Hemslerhusio ad .\ristoph. Piiit. 15. trotoZv-oi] Cod. Vat. voioZvTai^ \\\

edit. scripta non repetunt nisi Codd. I>eid. 1065. ]>. 393 —
395. Cf. Drelli ad iSicol. m. ei.
]\Ion. C. ^^at. Nos repetitionem delevi- Damasceni Fra^. in Supplemm. pag. 18. 16. viT^.rjou/iivfis] Cod. Vat. tXr,so'jfjt(^

mus. ubi etiam de re. In Ccxld. Marc. A.C. m, in m. ut Ed.

quodlibet oninia. Ni'(|ia' scorsuni nianus, ca- accidcns. .^ut albedo quatenus in ratione (;st,

putve seorsuni in eftcctu vero inter se (Hscer-

: non qualitas sed implens, quatenus vero in
est,
nuntur: iion enini vera sunt, scd simulaclira. superficic, qualitas. Forte vero, tjuod quale di-
Qualitates igitur ibi nuni esse dicemus e.ssentias .'
citur, distinguendum est, adco ut ahud quidem
quiv quidcm circa cssentiani vci circa cns differ- essentiale sit, existcns videlicet proprietas quae-
entia; sunt. Diftcrcntias, incjuam, cssc dicemus dani essenti» : ahud autem sit solum quale, se-
cflicicntcs, ut esscntia' intcr se altcra' sint, atque cundum (luod csscntia (]ualis dcnominatur: ubi
omnino sint essentia^ ? Forte id dictu non est ab- hoc ipsuni quale diversitateni permutationenique
surdum scd absurde id diceretiir de his, quae
: essentiae non inducat, neque dimoveat ab essen-
apud nos sunt qualitatibus, quarum aiiae quidem tia sed cuni essentia jam sit, plenaque sit, dis-
:

esscntiarum diftcrentia' sunt, ut bipes, et quad- positionem quandam cxtrinsecus afferat, atque
rupcs, alia' vero nequaquani sunt diftcrentia-, et post ijisam rei essentiam additamenti nonnihil
ob hoc ipsuni solum qualitatcs esse dicuntur adhibeat, sive circa animam id, sive circa cor-
quanquam idem tum diffcrcntia videri potest, ubi pus cfficiatur. Proindc, ut dixerit ahquis, aibedo
complet essentiam, tum minimc differentia in visibihs, [iicet in cerussa conqileat ipsam,] in cigno
alio essentiam ibi non inipiens, [sed accidens] : non.complet essentiam esse namque cignus pot- :

quemadmodum albedo in cigno vel cerussa na- est minimc albus. At vero in cerussa albedo
turam complet, in homine autem duntaxat est complere essentiam dicitur: simihterque calor in
 LIBER SEXTUS. 3^5
i8o
^i/xvdtov avfjLTrh^pcoTiKov eti-j avrov' eTrc i^ev yap tov kvkvov, ov
<jviJb7TX.7}p(iOTtKov, jevotTO jap av Kat ov kevKog' «AA' ejrl tov y^rt/xv-

dlov Kal Tov 7rvpo<; 8e ?; dep/utoTrig. 'AAA' et Ttg keyot ti-jv 7rvpoTr}Ta
T7]v ovatav elvat, Kal eirt tov yj/t/xvdtov to avaXoyov, aXX o/jlco^; tov
B opco/ievov iTvpo<; TTvpoTJjg r/ dep/JtoT7/<; av/jtTrkrjpova-a, Kal y X.evK0T7]g eTns
TOv eTepov. Al avTat TOtvvv av/JtTrk^/pcoaovat, Kat ov TrotOT7]Te<;' koI

ov av/jt7rX.7]pcoaovat , Kat 7rotOT7]Te?. K.at aTOTrov ev /jtev ol<; av/jtirXjr]-

povat keyetv akko elvat, ev he otg //-?/, akko, ttj^ avT7}<; cfivaeco? ov-

ar]?' akka apa tov; /Jiev koyov; Tovg Trot7]aavTa; avTa ovatwSet;
okov;, Tct 8e anroTekea/JtaTa e-^^^etv nqhr] Ta eKet Tt evTavda Trota, ov lo
CTi 'odev Kot a/JtapTavetv 7]/Jta<; aet irept to Tt, airoktadavovTag ev
Tatg ^7]T7]aeatv avTov, Kal elg to irotov KaTa(pepo/ievov<;. Ov yap
elvat To TTvp b keyo/Jtev, et<; to Trotov acpopcovTe^ , akka to /jtev, elvai
ovaiav. '
A he vvv ^keiro/jtev , el<; a Kat acjiopcovTeg keyo/iev, airayeiv

r]/Jta^ cmo tov Tt, Kat bpt^eadat to TTotov, Kat eTrt twv ala6r]Tcov , 15

D evk6ycjo<;' ovhev yap avTcov ovatav elvat, akk' avTrj; iraOr]. '
OOev
KCLKelvo, TTcioq ovK k^ ovatcov ovaia ; ekeyeTO ptev ovv, oti ov Set to
avTO To ytyvo/Jtevov etvat, to2<; e^ cov' vvv 8e keyetv Set, OTt ov8e to

1. i"»j ai/rw — TUfiTXitouTiKev] Desunt 9. aXXa a^a] Codd. Ciz. Marc. C. aXX' ib. tXiyiTo fjovj] Codd. Darm. Marc. B,
haec in Cod. Ijeid. Contra Ficin. non u^x, Marc. A.B. Vat. aAX' aoa. et marg. ^'at. ut marg. Ed. ikiyofitv et
vertit verba : •^i/^uStav — jwi ^iv ya^, Et ib. ToivffoovTas] Cod. Vat. ToiriiretvTtf. ita Fic.
reapse nielius alisunt. 10. tKsi t;] Codd. Mon. C. Vat. iKi7. ib. oTi oii Ssi"] Codd. Marc. A. Mon. .\.
2. Ktti oii XlUKo;^ Cod. A'at. Ku} Xiuzoe Tl. C. Vat. oTi Ssr. Sed Vat. in m. habet oi/.

xai ou Aeuko';. Sed in niarg. est obelus, 1 1. uToXirr^uvovTa.i] Codd. Marc. B. In Cod. Ciz. est oti ?»'.

,?. u Codd. Ciz. et Vat. xij.!/.

Ti; \iyoi] flled. A. aToXiir^aivovTa:. Ct'. Annot. nostr. 18. Tois il wv] Codd. Marc. A. Mon.
ib. TvpoTfiTx] Cod. Mon. A. 5raioT«Ta. ad II. 2. I. A.C. Toi; i^eoStv.
7. KXI TrotOTtJTt:] KaJl OU TOIOTYiTii eSt ill 1 2. t^y)Tri(Ttf:iv\ Cod. Jlon. C. cu^nTnin- ib. ou}i To] Abest oi/di a Codd. Marc.
Codd., exceptis Darm. et Med. A., onmi- fflV. A. Mon. A.C. Utrumque vocabuJum
bus. Sed Ynt. in marg. obelum habet. 15, a.TO ToZ Tt\ Cod. Vat. UTO TOU Tt. omissum in Cod. Vat. in m. additum est.
ib. UTOTOV^ Cod. CiZ. 'iKTOTOV, I 7. KXKl^ivO^ Cod, Vat. KaKiivTl.

igne. Quod si quis praeterea dixerit ignitatem tiae jjrasvaricantes, atque labentes in qualitatem,
(ut ita dixerim) essentiam esse, et de cerussa si- Neque cnim esse censendum est ignem hoc ip-
militer veruntamen ignis luijus visibilis ignitas
: sum quod aj:)j)ciiamus ignem, quando asjjicimus
est caiiditas cssentiamcomplcns, similiterque in cjuaiitatem, imo vero ij)sum essentiam esse. Quae
cerussa est albedo. Ewdem itaque res comple- autcm niuic asj)icimus, aspicientesque jironuntia-
bunt cssentiam, neiiue (jualitates erunt ; rursus- mus, nos ab eo, cjuod cjuid cst, jirocul abducere,
que non comjjjebunt, et qualitates erunt, Et si et cjuale quiddam recte in genere sensibili de-
absurdum est, ubi complent (juidem esse aliud signari. Nihil enim iiorum essentiam esse, sed
dicere, ubi vero non complent insuper aliud, essentia' passiones. Unde et illud quaeritur, quo-
quum tamen cadem sit natura, Forsan vero di- modo e.\ non essentiis conficiatur essentia ? Dixi-
cendum cst, rationes quldcm ipsas, qu<e hicc effi- mus itaque non oj)ortere, cjiiod fit, idem esse at-
ciunt, totas essentialcs exlsterc: hos autem cffec- que cx (|uibus conficitur: nunc autcm dicen-
iila

tus illa, qua- in rationibus ipsis substantiaiia sunt, dum nccjue ctiam id, cjuod fit, essentiam esse.
est,
non jani ut substantiaiia, .sed ut qualia rej^ortare: At quomodo iliam, quam iilic essentiam nomina-
atque hinc fieri, ut semper in eo, quod quid est, vimus, ex non essentia dicimus constitutam ?
assignando jjcccemus in ijisa in(|uisitione substan- Esscntiam diccmus illic ])rincijialius j)urius{|ue
 o 26 PLOTINI ENNEAD. II.

yevofxevov ovata. AXXa ircog eKet rjv ekeyofxev ovatav, ovk e^

ovatag keyovTe? ; ttjv yap ova-tav (prjao/jtev e/ce7 KvptcoTepov Kal a/jtt-

yecTTepov e^ovcrav to ov, elvat ovatav, w? ev 8ta(f)opatg ovTcog, fjtak-

X.0V oe /x6Ta TrpocrOrjKyg evepyetcov, keyofievrjv ovcriav, Teketcoatv /xeVE
^SoKovaav elvat eKetvov, Ta^a S" evSeecTTepav ttj irpoadr/Kr), Kal tco
ov^ airkco akk ?;S?7 acfaaTafjtevrjv tovtov.
Akka rrept r?;? TTOtOTTjTO? aKewTeov Tt bkcog. Ta^a yap yvcoadev
o, Tt eaTt fjtakkov iravaet Ta? ctTroptag. UpMTOV ovv eKetvo l^rjTTj-

Teov, et To avTo deTeov, OTe ftev irotov fjtovov, OTe 8e avfiTrkrfpovvF

loovatav, ov Sva^epavavTa^ irotov avfLirkripcoTtKov ova'ta<; elvat, aXka
TTOtdg fjtdkkov ovata^. AeZ Toivvv kivl TTf; Trotdg ovaiag, t7]v ovaiav
Trpo Tov TTOtav elvat, Kat to tI eaTi. Ti ovv eTTt tov irvpo^ irpo ttj^
TTOtdg ovatag ?; ovata dpa to acofia' to yevo<; Toivvv ovaia eaTat, to
acofta, To 8e Trvp, atofxa Oepfxov' Kal ovk ovaia to okov, dkk' ovtoo
T,5 ro BepfLov ev avTw, w<; Kal hv aol to atfiov. d(f>atpedeia7)? Toivvv t^<;G
OepfLOTifTO^ , Kat Tov kafiTTpov KCtt Tov Kovcpov, d 87] 8oK6t TTOtct elvat,
Kat avTtTV7ria<;, to Tpt^rj 8taaTaTov KaTakeiweTat, KCtt r) vkrj ovaia.
Kkk ov 8oK€t' To yap elSog fjtdkkov ovaia. 'AAAa to e28o? TrotOTi]^' 181
?) ov TTOtOTrjg, akka koyog to et8o<;. Tct ovv ck tov koyov koI tov

2. ^!;/»»Tif ;] Interroijandisignumdeest lo. oiiriaf iTvai] Edit. oiWa. !r»a(. Codd. i6. xai t»; »»y;«i/] Codd. Leid. Marr.
iii Cod. Vat. Ciz. Leid. illarc. A.B.C. Mon. A.C. A. Mon. C.A. Vat. x«J t»; Kmipcu. Re-
_
3. o»Tii!] Cod. Vat. o»Tat ct ita Fio. Vat. t!iirlies,el ita correxi cum Ficino. cepi. Ed. «ai xoi/fnu.
6. a^rXiJ l\»\. Ci-/.. iTkZ;. 12. to Ti irTi') CikI. Vat. to t/ i^Ti. 17. ««titi/t/»;] C(k1. Vat. <i»TiTiyxi'a»,
7. y»iu<r5s»] Cod. I*id. y»ai(i»5i». 15. rr,; iloairnTol] C(Hld. omnps, ex- in m. «,-.

g. Toio» iio»o»] CcKi. Vat. Ti.ti^iv/imt, ccptis Leid. et Par. A., oiuittimt articu- 19. Ti oJ» U] CchI. Vat. to ou» U.
in m. ut Ed. lum ; sed Vat. euni in marg. addit.

cns habciitem cssc esscntiain, velut in cntis ipsiiis Oportet igitur in tali quadam csscntia essentiam
(liftcrciuiis constitutani ])otius autcni cum actio-
: e.sse, et quod ciuiil est, antcquam sit talis. Quid
num atlditamcnto, csscntiani nomiiiatam essc ccn- ergo .^'
nuni antc talem csscntiam simpli-
in ignc
scbimus quic quidem entis jicrfcctio vidcatur.
: citer est esscntia Fortc hine scquitur, ut sil
.''

Forsan vcro ex adjunclione facta judicanda sit corpus. Ipsum itaque genus quod est corpus,
indigentitir quijipe cum a simpiicitatc dcgene-
: cssentia erit ignis autem corpus erit caiidum,
:

ret, et ab ipso jam ente declinet. neqiie totum id erit essentia, sed ita calor erit in
ipso, qucmadmodum in te figura sima. Quam
II. Quid sit qualitas, el ntrnm ad rationem essentia- ob rem, si auferatur calor, ct .splendor, et levi-
lem ullo inodo pertineat. tas, (lua- vidciitur essc (lualia, et tollatur opposi-
Vcrum de qualitate quid sit omnino coiiside- tio, rclintjuaturfjue quod dicitur trina dimensione
randum est. Forte enim quando, quid cog- sit, porrectum atque materia, ipsum quod resi- id
noverimus, dubitationes ejusmodi projiellcmus. duum est, erit essentia. non vi- At id verisimile
Principio penjuirendum est, num existimandum detur. Species enim magis essentia est. Sed
sit aliquid idem alias quidem esse solunnnodo nunquid species qualitas est t Forte non quali-
qualitatem, alias autcm cssentiam quoquc com- tas, .sed ratio species ipsa est. Quod igitur ex
plere, adco ut nequaquam durius contendamus ratione subjectoque constat, quidnam est.' Non
ad id convincendum, quo qualitas simplicitcr euim id, quod visibilc occurrit atque urens; id
essentiam compleat, sed essentiam potius talem. autem quale est nisi quis forte dicat combustio-
:
 LIBER SEXTUS. ^^7
8i
vTroKeciJbevov, n eanv ; ov yap ro opcofxevov Kat ro Kaiov, tovto oe
Se irotov

el arj tl^ keyoi to Kaieiv evepyeiav e/c tov koyov, Kai to Bepixaiveiv
Kcu to kevKaiveiv Toivvv, Kol Ta akka Troirjcreig' cocrTe tijv iroiOTTjTa
ovy e^o/biev oirov KaTakei\j/o^ev.
'
H TavTa? /xev ov keKTeov TroiOTy-
li ra?, oaai keyovTai crv/u.Trkrjpovv ovaiag, etTrep evepyeiac avTcov airos
Tcov koycov Kal tmv Svva/uiecov tcov ovonoobcov lovaai' a 8e ecTTiv egco6ev

TrdcTT]^ ovcria^, ov ttt} /xev 7roiOT7]Teg, akkoi^ 8e ov TroiOTr/Teg cftavTa-

^o/jievai, To Se TrepiTTOv /jbeTa ti]v ovaiav e^ovcrai. olov Kai apeTac

Kal KaKiai, kcu alo-)(r], kclI Kakki], Kal vyieiai, Kal oiiTcog eo-^y/^a-
CTicrdai. Kai Tpiycovov /Jiev Kal TeTpaycovov, Kaff aiiTO ov iroiov' ro lo

5e TeTpiycovicrdai, f/
/jie/Jbopcf)MTai, ttoiov keKTeov, Kat ov Tr/v Tptyco-
voTr/Ta, dkkd Tr]v /jtopc^coaiv, Kal Tag Te^va? 8e Kal Tag eTriTr/Seto-

Ti]Ta<;' coaTe elvat tijv TrotoTrjTa' Stadeaiv Tcva eTrt Ta2g ovaiai<; r]8r]

ovaatg, et re eiraKTrjv et re e^ dp-^^rj^ avvovaaV i] et /Jir] avvrjv,

ovSev ekaTTOV et^ev rj ovaia. TavTrjv 8e, Kal evKivrjTOV, Kat 8vaKi- 15

Dvr]TOV elvat' &)? 8iTT0V elvat e28og, to /J.ev evKivr/TOV, to 8e e/Jb/xovov

avT7]g.
To ovv kevKov to eTri aol OeTeov ov TroiOTr/Ta, dkk' evepyetav 8r]ko-
voTi e/c 8vvd/jbe(jo<; tP]^ tov kevKaivetv, KdKet ivaaa<; Ta<; keyo/jieva<;

2. Cod, BlaiT. C. tis Xiyn.

Tis Xiyoi] ad Moprid. Porson. ad Eurip. Orest. 229. ib. Kai oii — Tviv fio^fiMiffiv] Desunt htec

3. Toitm] Ahest a Cod. Jlarc. A. Lobeck ad Phrynich. p. 493. in Cod. Ci'/..

4. "H TttUTa; —
ai/ffiai] Desunt hiPC a 10. Kft^' uvTo] Codd, Ijeid. et Marc. A. 13. T>jv ToioT-ziTa] Cod. I\Ied. B. xaJ
Cod. Leid. xa6' ayTov. T>JV TOIOTVjTa.

5. xvT^t] Codd. Marc. A.C. Mon. A. 11. TiT^iyojJiffBai] Cuni marg. Ed. ha- 14. oiiffais] Codd. C'i7,. Dann. iovffais.

iMed. A.B. Par. A. ai avTotv. Vat. eay- l)ent TiT^iyuviffai C'odd. iVIarc, B. Med, ib. i'i Ti —Codd. Ciz. Marc. A.
!i Ti]
ralv, in m. ut Ed. A. Posterior vero supra liu. ut Ed. In B.C, aion, C:, Vat, u t.
6. touiTai] t'o<l. Dann. ovirai. Codd. Leid. et Mon. A. est TET^aywviVGa/, ig, Tr.s Tov] Abest tSs a Codd. Ciz,
ib. £ ?•] Codd. Marc. B.C. £ S'. in Cod. Darm. Tpiyuviffxi, in Cod, Par. Leid, Marc. A. Alon. A.C, Vat. Sed
9. vyiutti] Cod. Ciz. iyiiui. Codd. A. TQiyaiviff^ial. Vat, habet in ninr),'.
.Marc. A. Jlon. C. •jyuxi. Cf. Pierson.

nem ipsam esse actum ex ratione mananteni : at- fieri, quatenus ita formatur, est quale dicendum :

que ita et calefacere, et albefacere, et ejusdeni necjiie triangulitatem, sed formationem totius,
gcneris alia, esse actiones affirmet.
Itaque, ubi cpialitatem possumus appellare : possumus et
collocemus qualitatem, nequaquam inveniemus. artes et aptitudines studiorum. Itacjue qualitas
Forsan vero eas non debemus diccre qualitates erit dispositio cjua?dam in essentiis, quffi jam
quiecunque essentias complere dicimtur siqui- ; sunt, sive adventitia ha?c sit, .sivc ab initio
clem actiones vel actus sunt earum a rationibus comitans. Quac quideni, si etiam non comitata
essenlialibuscjue potentiis orientesscd eas dun- : fuissct, minus habuissct essentia. Licet
nihil
taxat, qua' cxtra totam cssentiam sunt. Qua" hanc dicere partim quidem facile mobilem, par-
non alicubi ciuidem qualitates, alicubi vero non tim vero difficile, ut dupiex tjus sjiecies videa-
qualitates apparcnt, atque supervacuum aiiquid tur, altera quidem stabilis, altera vero mobilis.
post essentiam videntur afferre: vcluti virtutcs III. Qunlitaiem miinifvstnm esse passionem ah actione
ct vitia, jiulcbritudo atque turpitudo, et vabtudo virtutis occultce : Iteni, ijuod inest prorsus cssentur.
disposilioque Hoiira', Triangulus
[vei situs]. suce, esse ipsius nctuni ct proprietatem specialem :
veroatque cpiadranguius seciuidum se i|)sum non quod ab essentia distnt, esse riualitntem.
est quale, sed hoc ipsum, quod est triangulare Albedo igitur in te apparens dicenda est noii
 328 PLOTINI ENNEAD. II.

i8i
7ro[,OT7]Ta<: , evepyela^;, to ttocov X.a/3ovaag Trapa r?;? y/jieTepag ho^7]<;^
Tco IhiOTrjTa elvac eKacTTyv, olov hiopi'C,ovcra<; Tag ovcria? irpo? akkri-
ka<;, Kal irpog eavTa^, iSiOV ^apaKTTjpa e-)(ovaa<;. T/ ovv SiOiaeiE
7roiOT7]<; ?'] eKel ; evepyeiai yap Kal avTai'
y oTi /j/i] olov tI eaTi St]-
skovaiv, ovSe evaXXayi^v toov vTroKei/Jievcov , ov8e ^apaKT-rjpa, ak)C
oaov ixovov Tr]v keyofJbevi]v 7roiOT7]Ta, eKei evepyeiav ovaav waTe, to
fjiev OTav i8iOT7]Ta ovalag e^y, Srjkov avTodev cog ov rroioV OTav be

^(opiaj] 6 koyog To eir auTolg iSiov, ovk eKeWev a<pek(ov, akka fjuak-
kov ka^cov, Kal yevv7]aag akko, eyevv7]ae rroiov oiov /jiepog ovalagF
joka^cov, To eTTiTTokT]? (pavev avTCo. Et 8e tovto, ovSev Kcokvei koI
ryv 6ep/JiOT7]Ta, tco av/xcfjVTOV elvai tco Trvpl, ei8o9 Ti elvai tov Trvpo^,
Kol evepyeiav, Kal ov 7roiOT7]Ta avTOv, \KCil av akko)g TTOiOT^jTa']

/jiOV7]v 8e ev akkco k7](f)delaav, ovKeTi /J,op(f)7/v ovaiag ovaav, (zkka

i^vog /Jbovov Ka\ aKiav Kai eiKova, airokiTrovaav avTT]^ t7]v ovalav ^?g
^SV Gvepyeia, 7roiOT7]Ta eivai. Oaa evepyeiat ovv av/i/3e07]Ke Kai /X7]

Kal ei87] ovaicov, /Jiop(f>a^ Tiva<; 7rape^o/ieva, TVOia TavTa' oiov Kal
e^ei^ Kcu 8iadeaei<;, akkai tcov VTroKei/uevcov , keKTcai 7roiOT7]Teg, to,

8e (Jip^eTV7ra avTCov, ev oi<; 7rpcoTO)<; eaTiV, evepyeia<; eKelvcov, Kol oi) 182

I . To To^v] K<lit. Ta rrmh sed Fio. et tiam hsBC verlia. striiin lectiimis ortum est ex conjunctione
iimiiesCodd. cum marg. Kd. ri miv, quos 13. flytf-av] Abest a Cod. Vat., sed in lectionis XiKTiov, et to(^t»:to!j (juod aliijuis
sequor. Cod. Ciz. Xaf^t^ccvovffas pro Xu' m. additiim cst. per as indicatuin voliiit, et reajise iilud
[aovffas, 11;. Codd. Dami. Par. A. et.
Iviiiyiiiti] >.£*T('ov cojritatione addendiiin est ad se-
7,. Ti' oJi.] Abest oJ» a Cod. Par. A. Vat. cum marjr. Ed. ivi^yua., sed Vat. iii queiis meinbrum t» h. ao^tTVTa ivi^- —
7. idior>]Ta\ Cod. Ciz. j5/5T»)T/. in. iit Ed. In Codd. Marc. A.H. est ytias, nisi forte hoc quoqiie prajferas
8. IT ecvTo^s^ Cod. Vat. i^' ecvr^f. Ui^ytia, iii CiHld. C'iz. Leid. Mon. A.C. kttcTiov TcioTr.Ta:. Ficiniis iu Coinment.
10. t^avsv] Cod. Dann. tfft^iv. Med. A.H. !.!{>!<«. in hoc capiit ita quoipie legi posse dicit
I I. Ta» avjU^vTQv] ('odd. Darm. l\Iarc. 17. Darm. Marc. A.B.C.
!;£!] ('(>dd. TO(OT»!T(f. Ti 3i oco-^irvcTa uvrafv, tv oTf

U. .'\led. A. rriv ffCfApvTov. Mon. A.C. Med. A.B. Vat. al ilt.s. Post tr^ctfTctS iffTiv, ivifiyttai (sC. lirTiv). *'
Quu-
Codd.,
12. TofOTfiTec] Edit. TfliflT»3Tar,sed 'i|!i,- Co<i. jMarc. ('. «ai ai. liUitiim jtriticipia exeTtipkiria actus sunt
]>ra'ter Moii. A. et Par. A., onines woio- ib. XiKTiai~\ Ita ex Codd.,
scripsimiis eorum, quibus primo insunt." C(k1. \'at.
TviTQ. ; sed \^at. in m. a;. Ficin. non ex- piwter Ciz., omnibus, pro eo ((uod in Ed. XiKTctiai, sed corr. in marg.
pressit tcai uu —
votoTitTa, et turbat senten- pessiine .scribitur X!«T£ov<r;, qiiod mon-

tam (|ualitas esse, ijiiani actus (|ui(lani ex jjotcn- his jirojirium cst, secernit, non indc aufercns vel
tia alhcfacicndi jiroccdens. Iliic autcin dicen- deccrjjcns, scd magis accijiicns gcneransquc aliud
duni (juw (jualitates noininantur, cssc
cst, onincs, jjrocreat quale, ()uasi jiartem csscntia' capiens
actus. Qui tanien ab
ojiinione nostra qualitatis sibi in sujicrficie apparentem. Quod si ita est,
nomen accijiiunt, jiroj)terca (juod qurelibct .sint nihil jirohibct calorem igni innatum esse speciem
jDrojjrietates, quasi distinguentcs essentias inter ali(|uam actumquc ignis, nc(juc ignis ([ualitatem
se, at(jue ad se ijisas jirojirium liabcntcs charac- [ct riu'sus aliter ijualitatem]. At tunc demum
terem. Quonam ijTitur discrcjiat (jualitas, qua' (jualitatem, (juando in alio quodam accijjitur, ubi
illic est, a nostris ? actus cnim ha' quo(]ue sunt. non amjilius sit csscntia' forma, sed vestigium tan-

Forte, quia non ostendunt, (juale (juid sit, ncque tum unibra at(juc imago, rclinquens illam ij)-
ct
discrejiantiam subjectorum, ne(juc characterem : sius esscntiam, cujus cst actus. Quotcunque
sed duntaxat ipsam qu;e qualitas dicitur, qune igitur accidunt, neque actus neque sj)ecies essen-
quidem Quajiropter (juando j)ro-
illic est actus. tiarum sunt, prabent autem formas duntaxat
prietatem habct essentia"; inde jjrojjrie constat quasdam [hwc snvt fjiialia], per (juas subjccta
non cssc qualitaiem quando vero ratio, quod in: qualia faciunt : velut habitus disj)ositionesque.
 LIBER SEXTUS. 329

yLyvGTat avro Troiorr}^ Kat ov TroLorrj^i, aX.X.a ro a7r7)p7]/jiO)/j,€vov ov(riag,

TTOLoV ro 8e (Tvv ravrr), ovalav, rj eiSo^, 77 evepyeLav. Ovbev ydp
ecm ravrov ev avrw Kal ev aAAw, fjbovov eKireaov rov eiSog Kal evep-
yeta elvaL' b fxevroL /jLTjSeTrore eiSog aKXoVy dKX.a av/u,0e0T]KO<i del,
KadapS)^ TTOLorrjg KaL fxovov rovro. 5

I. aTwgfl^a/^Ewav] Cod. Vat. aT«f»3/*a'- A.B.C. Mon. C. habet «itrtxs, quod rece- 3. iK-riffov'^ Cod. Leid. ixTstrav,
/^iivuv, iii m. ut Ed. Pro seq. iiu<r',av edi- pimus. Vid. supra p. 179. A. ibiq. An- ib. toH tTSos] Codd. Leid. Darm. Marc.
tioiiis idem cuni Codd. Ciz. Dai-m. Marc. not. A. Mon. A.C. Med. tou uinus.

sive afFectiones alia? a subjectis dicendiK sunt qua- species, vel actus existit. NuUa enim
natura ea-
litates: in quarum principiis exemplaribusque dem est, prout in suo fonte prout in alio est, et :

actus sunt ; qute in liis subjectis qualitates cog- ubi a sua origine jam destituta dignitatem spe-
nominantur : Nec idem
quidem quali-
fit alicubi ciei actusque non retinet. Veruntamen, quod
tas, alicubi quod ab essen-
vero non qualitas : sed nullius aliquando species est, sed accidens semper,
tia desertum est, evadit qualitas. Quod autem pure jam qualitas est solumque qualitas.
cum essentia permanet, nimirum essentia, vel

VOL. I. U U
 MARSILII FICINI
IN

LIB. VII. ENNEAD. SECUNDyE

ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI,

Quoniodo in numeris atque in natura eompositio fiat atque commixtio.

Item de tribus opinionibus mixtionis.

Vc^UEMADMODUM in numeris aliud quideni ita in quoiibet concluditur universum. Sicut ubi
est adjungere, aliud autem multijilicare: sic in numerum multiplicas, puta ternarium in quali-
rebus naturalibus aliud ost componcrc, aliud bct unitatc jiartcque ternarii totum ternarium
commiscerc. Profecto simili quadam propor- comprehendis : alioqui ter tria computare non
tionc, sicut in lumicrorum ordine additur unitas jMsscs. Tum vero sicut in numcris, quicunque
unitati, fitque binarius : sic in natura additur muitijilicationc conflatur, ctiam adjunctione con-
matcriip forma, fitque corpus. Ibi rursus uni- ficitur, ne(]ue vicissim : sic in natura ubicunque
tas, numero ad ternarium ])rocreanduni hic si-
: fit rerum exacta commistio, jam et compositio
militcr adjungitur virtus corpori ad motum effi- continfjit, ne(]ue fit e converso. Omnino igitur
cicnduni : fit(iue corpus mobile. Illic itcrum ap- sicut in numcris negare non potes ejusmodi coii-
ponitur nuniero numerus, ut binarius binario, flationcm fleri, in qua totum contineatur in qua-
imde fit (luaternarius, aut eliani (iuatcrnario ter- libet j)arte sui ad novam indc formam numcri
narius admoveturad septcnariuni componendum. jjrocrcandam, ut tcrnarius totus in qualibet sui
Simili quodam pacto et in natura corpus jam jiarte midtiplicatus ad ipsam novenarii formam :

niobile factum, ad corpus aliud a-que mobile se ita similem in natura commistionem negare non
confert, atque vicissim : unde corpora corpori- dcbes. Nam et in natura et in numeris ejusmodi
bus sicut numeri nmncris componuntur. Pro- fit conflatio, quia taiis est in natura vitali, atque

inde sicut in numeris pra-tcr adjunctionem mul- in ipsa ideali vita mutua seminalium vel idealium
tiplicatio fit, sic ultra compositioncm vel apposi- conspiratio rationum. Plotinus igitur id in pra;-
tionem fit in natura commixtio. Quaternarium scntia tractaturus, tres adducit opiniones pri- :

vides adjunctione creari :ubi duo dicis atque mam eorum, qui in corporibus inter se concili-
duo, vides in codem commixtionem, ubi ais, bis andis neque materias, neque qualitates penitus
duo conficiunt qualernariuni. Uursus nonarium commiscebant, sed apjionebant materias raateriis,
cernis adjunctione creari, dum (jainario quater- (lualitatestjuc similiter qualitatibus: quam qui-
narius additur. Reperis in eociem conmiixtio- dem oj)inioiiem continuo respiiit. Secundam,
nem, dum dicis ter tria novem. Similiter vel eorum, fjui (juamvis materias non commiscerent,
admovetur, et quodammodo etiam infunditur sed j)otius admoverent, qualitates tamen invicem
corpus corpori, vel in unum jienitus confundun- confundcbant. Horum sententiam probabilio-
tur. In qua quidem confusione non licet in aliis rem esse dcclarat. Tertiam postremo, putantem
eorporis cornmisti j)artibus aliud liic, aliud ibi tum materias materiis, tum qualitates qualitati-
discernere, sed cuncta continentur in singulis : et bus exactissirae posse conflari, adniittit etiam ut
 ARGUMENT. MARSIL. FIC. IN LIB. VII. ENNEAD. II. 331

probabilem. Principio in oxymelle usque adco sutlor effluerct, rcspondel)iint alii : per laminas
acetum cum melle miscemus, ut nulla relin(]ua- sa'pe corneas vcl eburneas arte teiiues, ac etiam
tur in lioc composito portiuncula, qua' non ha- per membranas atlmodiim densas oleum pene-
heat utriusque saporem ex quo refelluntur illi,
: trare, ac prorsus iinplere, ncque augere molem,

(lui sola quatlam appositione confiderent, periiide neque discindere Tuni vero inaterias omnino
ac si intcgra panici grana cum integris milii gra- invicem coa>quari, inde probabunt, quod saepe
iiis congregarentur. Contundent alii pariter post earum commistionem inoles prior non vide-
utriusque grana, dicentque granis utriiujue ad tur excrescere. Objicient iteruni atlvcrsarii, cor-
minimas naturas suae particulas jam contritis, pora duo non posse absque incisione ad summum
propinquare quidem particulas singulas iitrin- sc invicein penetrare ac si exactissime penc-
:

(lue singulis, sed non omnino confundi matcrias, trando se iiivicem exactissime secent, omnino dis-
(|uamvis confundantur invicem qualitates. Nain perdi ssrpe \ero priorem nt)n augeri locum,
:

ubique in quolibet milii miniino esse qucndani quia subtiliorum comitetur interim exhalatio.
panici saporem, atque vicissiin. Alii vero vino Kespondebunt opinionis tertia' auctores etiam, :

ad ha;c adhibito conterent diligentius ideoque : ubi post mistionem locus amplior exigatur, de-
exactius connniscebunt, adeo ut penitus non eon- fendi, exactis.simam fuissc misturam. Quid
illic

trita' solum, sed etiam liquefactic materia" non enim miruni magnitudinem augeri, ubi
.sit illic

jum apponaiitur ulterius, scd nihiio prohibente ex conflatu multorum virtutes ([uoque inultje
pcnitus confundantur : ibique posthac singulo- coaluerunt? Forte enim priurem non funditus
ruin triuin ubique sint non t|ualitates solum, pcrire dimensioncm, .sed e plurimis t|iialitatibus
quod sensus quoque
ipse declarat, sed materia> aliain coalescere, et e pluribus diniensionibus
conflatae. Concludent quaedam a natura
talia aliam concrescere inagnitudinem. Atl ha-c obji-
multo perfectius, quam ab arte posse conflari ma- cient nullum posse augmentum fieri si non
: :

tcrias non alienas, sed suas, non interdum, sed ponantur materiae juxta niaterias, ut linea lineas
ab initio semper non extrinsecus, sed intrin-
: per longum atldita sed sibi invicem inserantur,
:

secus teniperante. Plotinus autem pro sententia et linea prorsus infusa linea?, sive ex termino in-
priina rationem adducit nullain, tres vuro pro ex latere conscri fingas. Item
seri funtlitus, sive
opinione secunda. Prima ratio est hujusmtjdi ubi constat commistionem fuisse completam, in-
Duo corpora in eodem loco penitus invicem telligi non posse, quomodo minimum corpus ibi
»quari non possunt nam si eodem in loco pe-
: adaequet maximi tjuantitatem. Respondebunt
nitus esse debeant, oportet illa primum in partes vel corpus minimum eatenus niisceri cum max-
dividi deinde partes vicissim suas partibus ad-
: imt), quatenus potest vel etiam posse per totum
:

hibere. Quae quidem partes si indivisibiles sunt, sese diftimdere, quando scilicet quantitas prior
jam corpora illa ad individua sunt rcsoluta. Et extenditur. Dicent enim forsitan, extensionem
quoniam ex eisdem composita fuerant, in tjuas non esse ipsam proprie quantitatem sed quan- ;

dissolvuntur, sequitur, ut ex individuis quibus- titatis passionem atque modum itaque quanti- :

dain ipsacorporum magnitudoconcreverit quod : tatem eandem quasi materiain varios extensione
idco fieri nunquam potuit, quoniam individua modos accipere. Responsionein ejusmotli Ploti-
coneregata siinul nullam conficiunt magnitudi- nus ait, non esse tutam, ubi assignatur ab illis,
nem. Sin autem partes iWts corporum divisi- qui plura corpora dum miscentur servare dicunt
biles fuerint, qua?libet per se erit corpus, situm- prioris substantia? formani ct qualitatem. Tunc
que proprium seorsum habebit ab aliis. Itaque enim minimum corpus dum priorem servabit
non erunt corpora duo prorsus in eodem loco, formam, forsan non poterit ad maximi modum
imo multis in loculis corpuscula multa. Secunda funditus quantitate protcndi : sin autem aliam
ratio. Quando duo corpora commiscentur, sem- acceperit formam, nihil mirum et aliam accipere
per fernie majorem siniul locum occupant, quam quantitatem : sicut quando cx atjua fit aer.
alterutrum ex quo apparet non fuisse dimen-
:

siones utrimtiuc penetratas ad summum. Tertia Disciissio opinionum de niistionc, ia qua vidctur ap-
ratio : Quando corpus longe minus insinuatur probare, in mistione perfecta tolum corptis ntritnquc
longe majori, non potest minus ipsum cum ma- confundi per totum.
jori prorsus requari. Quod si quis objiciat, lo- II. In secundo capite tentat, cpiid potissiinum
cuni aliquando post duorum commistionem non dicendum. Priino qui-
in his dubitatit)nibus sit
occupari majorem, respondebunt, aerem illic dem videtur concedere, litjuidum corpus per
egretli, qua novuin corpus ingrediatur. Post luec aliud tum materia, tum qualitate jienitus ingredi,
pro opinione tertia dicitur, siidorem ex toto cor- sicut per bombycem aqua. Atque posse post
pore penitus exstillare, net[ue ullam ibi fieri frac- ejusmodi mistionem ibi magnitutlinein a>qualein
tionem. Sin autem adversarii dixerint, meatus esse atque prius, pra;sertim ubi ingredicnte li-
a natura illic institutos, per tpios absque scissura quore subterfluit aer : po.sse etiam magnitudinem
U u 2
332 ARGUMENT. MARSIL. FIC. IN LIB. VII. ENNEAD. II.

augeri, ubi alterum alteri prorsus imbibituni.

sit Veruntamen non videtur existimare impossibile
Quid enim mirum, hoc ex
illo novas accipit
si dimensionem absque
inter corpora valde liquida
qualitates, novam interim accipere magnitudi- fractione penetrare dimensionem : quippe cum
nem atque sicut per totum accipit qualitatem,
.''
fractio inter dura fieri soleat. Concedet et for-
ita dimensionem illius penitus intromittere, atque san flammam similiter penetrare ferrum, simul-
inde concrescere ? Sed cuni qualitas qualitati que prorsus aequari.
potius adversetur, quam vel qualitas quantitati,
vel quantitas quantitati, merito in mistione prior Quid corpus, quid corporeitas, ac de ratione ideali, se-

aliqua qualitas vel transit in novani, vel obscura- minali,formali.

tur, quantitas aut magis permanere videtur. Quo III. Corpus quidem naturale definit in capite
vero exactior fit permistio, eo magis formae priores substantiam tribus dimensionibus qualita-
tertio,
sequenti forma? concedunt quod quidem et arte
: tibusque affectam cor])oreitatem vero rationem
:

perficitur et natura. Forsan vero dimensio abs- quandam dimensionum et qualitatuni.

efTectricem
que sectione dimensionem ingredi potest, sicut et Rationem sane hic accipit tum seminariam in na-
qualitas qualitateni, et materia saepe materiam. tura, tum formam substantialcm in materiam, in
Nihil enim hanc proiiibet penitus ingredi, cum cujus virtute specifica familiares speciei su£e di-
suapte natura incorporea.
sit Ubi autem impe- mensiones qualitatesque continentur quas in ea :

ditur, ingressio, non, qua ratione ibi dimensio est, contineri voluit, ubi ait Corpus est composi-
:

impeditur, sed qua densitas duritiaque resistens. timi ex materia atque ratione. Ait inter haec in
Haec enim est qua? proprie nescit cedere, ideoque definitione quidem substantia; naturalis compre-
intromittere vel ingredi nescit. Ahud vero esse liendi materiam : vero substantiaiis
in definilione
duritiam, ahud dimensionem nuhus ignorat. Im- forma' niateriam non includi, quoniam non ex
pediri auteni ingressio solct non sohmi a quah- materia pullulat, sed a ratione imprimitur semi-
tate dura, sed ab hostih ctiani qualitatc ubi vero : nali. Taiigit et triplicem rationem summam et :

neutra sit, impediri non soiet introitus. IIa;c idealem in intellectu, quae ipse est intellectus:
una cum Flotino tentavissc potius, quam absol- cujus neqiie esse, ncque actio sit in materia. Se-
visse sufficiat. Nani et aliquis forte dixerit, cuiidam vero seminalcm in aiiima' ipsius natura
<juando corpus hoc in illud prorsus infunditur, cujus non tam esse (juam actio in materia sit.
fitque interim alteratio, si magnitudo non crescat, Tertiam formalem, id cst substantialcm corporis
priorem dcsinere dimensionem una cum propria formam cujus el csse et actio simul est in ma-
:

ibrma dum fit utraque nova. Ipsam namque

: teria. Potest tamen intelligi quodanmiodo abs-
dimensionem in rebus csse distantiit causam et
idcirco quatenus du;E quaL'dam in aliquo dimcn-
siones existuiit, illic esse horum ad illa distan-
tiam molenique protendi. Quod quidem et JMo-
tinus iiic forte significavcrit
suapte natura non respuere niistioiiem, |)ra'ser-
tim quando neque propriam quantitatem haheat,
neque ullam rejiciat quantitatem et quando re-
: que adjunctione materije, quoniam, cum nonpro-
deat ex materia, sed ex causa polius separata,
videtur in ipso primo prodeundi gradu rationem
iii habere formalem, in qua possit,
se ali(iuam
diceiis, nuiteriani priiis (luani applicet semateria\ cogitari. Hinc
forsan confiniiari jjotest, (juod plerique dispu-
tant, formarum distinctiones et gradus ex mate-
: ria minime proficisci sed omnia ha'c tanquam
:

petit corpus aliud penetrare per aliud, non di- formalia ad virtutem forma' rcduci, sicut mate-
iiieiisiones repetit, scd qualitatcs atque materiam. riales coiiditiones ad materiam rcdiguntur.
 n A 12 T I N O T
ENNEAA02 B.

Aoros z.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUNDyE
LIBER VII.

nEPI TH2 AI' OAilN KPA2EX12,

De permistione per tota.

184XIEPI T7]g 8i okcov X.eyo/buevT]^ rwv aco/jbaTcov Kpdaeco^ eTrco-KCTTTeov.

^Apa evSe^eTat okov 8l bkov vypov vypw (TvinfMi^dev eKaTepov 8t 10

eKaTepov, rj daTepov Soa daTepov ^copeiv ; Stacpepet ydp ovSev OTroTe-

Bpcocrovv et ytyvotTO. Ot /xev yap Trj Trapadeaet StSovTe^ &)? fx,tyvvvTe<;

fjbdXXov 7} KipvavTeg eaTCOt, etirep 8e?. t7]v Kpdcrtv 6/MotojLtepe? to irdv

irotelv' Kcu eKacTTov jbtepog to cr/j,tKpoTaTov ck tcov KeKpdaOat keyojj,e-
vcov elvat. Ol /jtev ovv Ta<; TTOtoTTjTa^ fJtova^ KtpvdvTe^, ttjv 8e vkrjv i^

9. Tiu» »<U|iwi™« xjio-10)!] Codd. Marc. m. ut Ed. Fortasse scribendum si •»Ss. Codd. Ciz. Leid. Darm. Marc. A.B. Mon.
\. Mon. C. x(X(7ius Tiv sa/idToiv. x^TXi. A.C. Med. A.B. Vat. «/f»«»T«, Cod Par.
ib. iTKrKixrsof] Cod. Vat. i-nirxiTrin, 13. zi^tivTti] Nullus ex nostris Codd. A. xi^mvn;. Et ita paulo inferius.
in m. ut Ed. cum marg. Ed. facit «ji»«»t£;, exhibens, ib. to »«» mur] Cod. Clz. omittit to.
10. Codd. Ciz. Leid. Marc.
s»5i;t;!Tai] iiisi Marc. B. supra lin., unus tantimi 15. ^0»«;] Cod. Med. A. ftiK; supra
A. Mon. A.C. Vat. iiSs';t;iTo:i. SedVat.in Marc. C. cum contextu Ed. xi{»i»TSf lin.as.

I. Narratio opinionum trium de mistione, et rationes utro id modo fiat. Principio, qui permistionem
*'"'"'"•
in quadam appositione coiloeant,quasi admisceant
CONSIDERANDUM est de illa corporuni potius, quani permisceant, dimittcndi videntur :

permistione, quK per tota corpora fieri dicitur, siquidem oporteat permistionem reddere totum
utrum ficri possit, ut alter liquor ita cum altero in singulis partibus quam simiiiimum, adeo ut
iiquore comniisc.eatur, ut totus perfuiuiatur in to- vel minima qua?que particuia ex illis, quje per-
tum sive uterque per utrumque, sivc altcr tan-
: mista dicuntur, conficiatur. Quicunquc vero
tum per alterum pcnetret. Nihil enim intercst, qualitates solas omninocommisccnt, materias vero
 334 PLOTINI ENNEAD. II.

s 184
TrapaTidevT6<; CKaTepov tov (TOifJbaToq koI eir avTwv eTrayovTe^ Ta^
Trap eKaTepag 7roioT7]Tag, Tndavol av elev, t(o Sta^akXeLV ttjv 81

okcov Kpaaiv' tco re et? TOfJba? Ta ixeyedrj av/Ji^aLveLV twv oyKcov

levaL, el /X7]8ev hLaKeLjxfxa fX7]heTepo) tmv ao)fJbaTO)V yLyvoLTO, eL avve-c
S^XTj^ ecTTaL Tj SLalpecTL?, tm KaTa rrav ttjv htahvcrLV yiyvecrdaL OaTepco
et? daTepov. Kal hrj OTav Ta KpaOevTa fjiei^o) tottov KaTe^y rj OaTC-
pov, Kcu TOcrovTOV ocrov crvvekOovTa tov eKaTepov tottov' KaiTOi el Bl

okov okov rfv 8iekr}kv6o?, tov tov eTepov eSei cpaal fievetv tov avTov,
el^ o dcxTepov eve^krjdr}' ov 8e firj fzel^cov 6 totto^ yiyveTaL, aepo^
^OTLva<; e^oSovg aLTLCovTaL, av6 cov ecre8v OaTepov' kcu to afXLKpov 8e
ev tu) fxelt^ovL ircog av eKTaOev 8i bkov ^copyaeie Kal rrokka aAAaD ;

keyovaiv. Ol 8' av ot ttjv 8i okcov Kpaaiv elaayovTeg, TefxveaOai

fxev Kcu fxrj elg TOfxa? avaklaKeaOai keyeiv av SvvatvTO, kclL 8i bkcov
Trf<; Kpaaecog yiyvofxevT)^' eirei Kai tov<; i8po)Ta<;, ov tov ao)fxaTO<;
iSTOfxag iTOielv ovS" aii KaTaTeTpr/aOai cfyrfaovai. Kai yap etTi^ keyoi,

fjLTjBev KcokveiV Trjv (f)vaiv ovtco 7re7roL7]Kevai tov BuevaL Tovg ISpcoTag
^apiv, «AAa eTU tcov Te-)(y7]T(ov , OTav kerrTa rf kcll avve^rj, opdaOaL l8S
TO vypov 8l bkov 8evovTa avTa kcu SLappelv eTn OaTepa to vypov.

3. tU Toftxi^ Cod. Leid. ivTtfLi}. Alarc. 9. lU 0] Ita, pro li 9, scribendnm fuit A.C. ^t^ui^tirttt.

A. U TOfiOLt. cx Codd. .'Mou. A. Med. A.li. Par. A. 1 ?. xdt fin ti;\ C/Od. Ciz. ft-yi* pro firi.

4. iri/iftx'ii] Ccxi. Darm. rm^^ii, supra Vat. Est etiani S in Codd. Jlarc. A.B. 14. yiyvofiivvii\ Codd. Marc. A. Vat.
lin. lit. C. Mon. C. ytvofLivm.

5. T* xxTci Codd. Ciz. Marc. A.B.

Toiv] ib. in/3x»'9>i] Codd. Marc. A. Mon. C. 15.ovV av\ Ed. ov av. Sed ovS av ex-
(.'. IMon. C. Par. A. Vat. t* xara xii' <i.i/3X>i9B. Cod. Med. B. i^XnSn, sed ab hibent, pra?ter Mon. A., ('odd. omnes.
ita qnoqiie Fir. Edit. to x, t. alt. m. iv£/5X^$»i. Paulo aule Codd. Marc. A. IMon. C. ha-
ib. itciiutrtv] (\h\. Leid. ^tuioiiv. ib. o! Si] Co<ld. Ciz. et Vat. ou 5i, sed bent To ffuuaToi.
6. xaT!;t?] C(n1i1. 1/cid. Marc. A. Mon. \'at. iu m. ou. ib. xiy»] Edit. ^iytt, sed ita nonnjsi
10. avV Zv] Ita, pro vitioso etuTeti <Jv, ne- Codd. Ciz. et Vat. ; reliqui omnes xiyot.
7. Post lianc vocem in Cod.
ToiroiTot] cessario scribentlurn i'iiit, et ita exhibent 17. ixxi !T/] Codd. Ciz. Marc. A.B.
Leid. pagina liesinente no\-nm qnid ex Codd. ad umini oniues ciun Fic. C. Vat. aXX' tTi.
commentatore Aristotelis incipit a inedio ib. fffiiK^ov'] Cod. Vat. fitx^ev, super- 18. iTi QccTtpti] Edit. cTtft 9. sed omnes
verbo, cujns priores syllabip non adsinit scripto ff. Codd., excepto Par. A., habeut iti pro
fiffTov trufiiislinxis «. t. X. Neque ultra ali- 11. y^u^yiffiii'] Codd. Marc. A. Mou. Tipi.

quid ex Plotino inest.

corporis utriusque apponunt, atque per ip.sas totum totum prorsus ingrederetur, aiunt
j)er

undequaque i]ualitates utriusque perducunt, for-
san persiiadere possent ex co, qiiod re])robari
forsan liueat permistionem illam, quae per tota
fieri dicitur.Item e.x eo, quod alioquin contin-
geret, magnitudines nioiiuni in seetiones jjeiiitus
pertransire, nullum jirorsus intervallum in al-
si
terutro corporum relinquatur quando(]uidem
continua divisio fuerit cx eo, quod alterum toti
penitus se insinuet alteri. Prasterea ex eo quo-
que persuaderent, quod saepe, quas mista sunt,
majorem simul, quam alteruni e duobus, occu-
pant locum, tantumque locum, quantum, si co-
haeserint, ab utrisque iocus impletur. Atqui si
ojiorterclocum alterius eundem permanere, at-
que prius in quem alterum sit conjectum. Ubi
autem locus duo comjireiiendens mista ami^lior
non evadit, adducunt in causa cxhalationesquas-
dam aeris, quarum vice alterum est ingressum.
Denique jiro sua opinione adducunt, quando mi-
: nus corpus majori se inserit. Interrogant enim,
quomodo ficri possit, ut minus hoc adeo exten-
datur, ut per totum niajus sese cfFundat: alia
praeterea niulta similiter in medium adducere
solent. Qui autem jjermistionem per totum
utrunque corpus inducunt, videntur posse di-
cere, distribui quidem corpora, neque in sec-
 LIBER SEPTIMUS. 335
185.
AAAa (TiofJiaTcov ovtcov, ttw? olov t6 tovto ytyveadat, &>? SuevaL ju,t}

TCfJbvovTa, eTnvorjaat ov paSiov. Te/JbVOVTa he KaTa jrdv dvatpyaei,

aXXrjka hjkovoTt. Ta? be av^a<; OTav keyuxrt /JtT] ytyveadat irokka-
Bvoi), StSoaat TOig eTepotg, depcov e^oSovg atTtdadat. Y\po<; re t7]v
TOiV TOTTCOV av^7]v, ^akeiTcog /Jtev, ofji(o<; 8e Tt Kcokvet keyetv, avveta-5
(pepofjtevov eKaTepov aco/J,aTog, Kal to /uteyedog /jteTa tcov dkkcov
TrotoTTjTCOV e^ dvayKT]^ ttjv av^r]v ytveaOat' jjtr] yap /Jtr^^e tovto drrok-
kvadat, (oairep ov8e Ta^ dkka<; 7rotOTr]Tag' kclI (oairep eKel 7rotOTr]TO<;
akko el8o<; fJttKTOV e^ dfjtcfiolv, ovtco Kat /JieyeOog akko' ov 87] to /jtty/uta

Cirotet TO e^ dfx,(j>olv fx,eyedo?. 'AAA' et evTavff dv irpog avTovg otio

eTepot keyotev, 0)9 vky irapaKetTat, Kat 6 oyKog t(o
et fjtev r] vkr] Trj

6yK(o, d) avveaTt to fieyeOog, to rffjteTepov dv keyotTe' el 8e 8t okov

Kal 7] vkr] fieTa tov eir avTrj TrpcoTCo^ fjteyeSovg, ovtco? dv yevotro,
ov^ o)? ypafJbfXT] ypafjtfjtrj e^pegrj^ dv KeotTO, KaTa Ta irepaTa Totg
•QarjfLetot<; eavTCov avvayjrat, ov 8r) avgr] dv yiyvotTO, dkX eKeivcoq (o<;^s

dv ypafifjtri ypafhfjtrf k<^apfLoa6eir] , coaTe av^r]v fjtr] yiyveaOat' ro 8e

ekaTTOv 8ta iravTog tov fj,ei^ovog, Kat fj,eyiaTov ro fjbtKpoTarov , koI

z. Ti|i£>«»T«] Ita, prater Codd. Ciz. et 11. i< /iiv fi] Codd. Ciz. Marc. A. in m. ut Ed. Pro yivotro est yiyvotT') in
Darm., omnes pro vitioso Tiin<nT(ti, qiiod Mon. A.C. Vat. i ftiv. Codd. Ciz. Marc. A. Mon. C. Med. B.
est in Ed. Ed. xiyaiTOj sed omnes,
12. xiyoiri] Vat., yivtiTo m
Codd. Marc. B.C. Med.
,?. xClns] Cod. Ciz. Marc. A. Mon. A. Codd. Marc. C. et Par. A., habent
prseter A. Sed Vat. in m. yivoiTo. Scripsi ov iii
Vat. atj^ii^, fornia tisitJitiorc. Kiyono est ex corr. in
xiyoiTiy et tametsi aij^f] uv yiyvuTo cum Fic. et postulante
aC^mj Codd. Darm. Marc. B. Med.
i;. Codd. Marc. B. et Vat., ilJud cum Fic. sententia. Mathematicis in locis liberior
A.B. (ex c<)rr. ej. man.) aiJ^r,cnv. Pro dedin;ius. esse debet critica.
seq. /ti' Cod. Vat. /zivov, in ni. /iiv. 13. T^uToif] Ita, excepto Par. A., Codd. 16. To Se 'i^.uTTov] Codd. Marc. A.B.
ib. <rumff(pi^of/.lvouj Cod. Vat. ffuvittripi- omnes pro ^^6Jt&/w, nisi quod Vat. in m. C. Tli 3' 'iXXTTOV.
^ofLiv ovK, in ni. ut Ed. habet t^iLtov. 17. TO /jt.l)tpOTaTOv] Edit. /jttXpOTEpOV. xta
9, ou Sfl To] Edit. owSm vitiose, et in 14. y^a/ji.fiYi] Codd. Ciz. fllarc. A. Mon. nonnisi marg. Vat. Ceteri omnes cum
Cod. Mon. C. videtur scriptum oy, et Fi- C. Vat. y^a.fjiiAnv, iSed Vat. in m. ri. marg. Ed. fjt-iK^oTUTov et paulo inferius
cinus manifesto ita legit, et vero sententia 15. au|)i <?»] Cod. Vat. aiilns, sine av fff,.i)ipoTaTev.

hanc lectionem postulat.

tiones absumi, etiatii uhi permistio per tota con- hil tamen prohibet dicere, ubi utriinque corpus
ficitur. Quancloquitleni et sudores sectiones non mutuo insinuatum est, magnitudinem quoque
inferant corpori, nequc rursus ibi aliquid perfo- una cum casteris qualitatibus necessario augeri.
retur. Jam vero et si quis objecerit, nihil pro- Neque enim hanc ipsam perdi, quemadmodum
hibere ita naturam instituisse, quo sudor facilius neque casterae qualitates, et quemadniodum aha
exundaret, attamen addent in artificiis [arte fac- ibi specles qualitatis jirovenit ex utrisque com-
tisj quibusdani, quando tenuia continuaque sunt, mista, sic et aliam magnitudincm, ubi profecto
videri ea sa-pe per tolum humorc madentia in- mistura ex utrisque conficit magnitudincm. Ve-
stillantiaque, atque in aiteram partem humorem rum advcrsum hos sic alii dicerent
hic forsan
inde transfluere. At vero cuni hsec corpora sint, Si materia materiae adjacet, molesque moli, quam
haud facilc intellectu cst, qua ratione fieri possit, comitatur et magnitudo, jiro nostra opinione istud
ut alterum absque incisione pertranseat aiterum. adducitis. Sin auteui materia una cum magni-
Sin autem per totum mutuo dividantur, jirocul tudine, qua; et jirius erat in ipsa, per totam alte-
dubio sc muiuo dostrucnt. Dcinde quando ram molem ingrcdiatur, sic utique fiet, non per-
aiunt, sa-pe cx duorimi corporum congrcssione inde ac si linea dcinceps liuca juxta terminos
in inolc non fieri au<:;meiituni, conccssuri vidcn- ipsarum punctis conjungatur, ubi jwtcst ficri
tur aliis exhalationes acris in causa assignare. augmentum : sed illo inquam j)otius modo fiet,

Sed ad locorum augmcntum difficile quidem, ni- veluti si ita inseratur linca linca-, ut nullum pro-
 33^ PLOTINI ENNEAD. II.

185
ecpi' (tiv (f>avepov bri Kipvarat. ''Eirl yap rcov aSrjkcov k^ecrrt keyetv,
/Jbil et9 irav (pdavetv, aXX ecp' cov ye (f^avepco? crv/x^atvet, keyotr av
ykeyotev^ CKraaet^ rcov 'ojkcov, ov crcpoSpa irtdava keyovreg, et^ ro- E
crovrov rov afJttKporarov oyKov eKretvovre?' ov 8e yap /utera^ak-
Skovre^ ro (Tw/xa /xeyedoq avrco irkeov StSoaatv, (oairep e't e^ v8arog
0,7] p ytyvotro.
Tovro 8e avro e0 eavrov ^Tjrrjreov , rt crv/x^aivet, orav, ocnrep
7}V oyKog v8aro?, arjp yiyvrjrat, wcog ro /Jbelt,ov ev rco yevo/ievco' vvv
8e ra /Jtev elpyaOco Trokkiov kclI akkcov Trap' eKarepcov keyo/Jtevoov. F
10 H//.et? ^e e(fi' eavrcov cTKorrco/xev, ri ^prj keyetv irepl rovrov, rig 86^a
(rv/i(f)covo^ rot^ keyo/ievotg , rj Kat ri<; akkrj irapa rag vvv keyo/jteva^
(paveirat. '
Orav roivvv 8ta rov epiov per/ ro v8cop, r/ /3il3ko^ eKard^r/
ro ev avrrj v8cop, TrcJog ov ro rrav v8artvov aco/xa 8ietat 8t avrrj^' r/

Kat orav /Jti] per/ 7rco<i avva^jro/jtev ri]v vkr]v rr/ vkr/, Kat rov oyKOV rcoG
i^oyKco ; ra? 8e jrotorr/rag /lovov ev avyKpaaet rrotr/ao/Jteda ; O^ yap
81] egco rrj^ /Si^kov 77 rov v8aro<; vkr] irapaKeiaerat, ov 8' av ev rtat 186

1. x/^fartfi] Cod. Marc. B. ut marg. Xiymt. Propterea uncinis inclusi. Enal- 12. i»?Taf>i] Codd. Marc. A. Mon. C.
Ed. x^irarixi. lage in sequenti xiyoiris has turbas dedit. (xTa^i). Cod. Vat. £«rTa'^£i. Fidnum di-
ib. 'i^iffTi] Ctxl. Vat. «iiL iffri^ in m. ut 4. iKTiivavTi;] Cod. Vat. £*TavovTif, in Cas legisse to i)5o<jj, n ro 'i^iai v rt ^ifiXos.
Ed. m. ut Ed. Certe legendum est n h fl/flXo;.
2. ix^' i^p' wv] Cod. Vat. a.f\ \n m. ili. ^iTa;3aXX»»T£f] Cod. Marc. A. |U£- 13. ii avTyjs] Ita Codd. Ciz. Dartn.
if. Ta(Sa?.tfvT£f. 3Iarc. A.B.C. Vat. ; in Ed. erat Sii aii-
ib. X£y»(T'] Codd. Marc A.B.C. Mon. j. »<rT£; Abest
£1] a Cod. Ciz.
fi' Tn;.
C. Vat. XiytiTii. 7. ^»]T»jT£ov] Cod. Marc. A. ?»iT£av. 14. Tvjv uXri^ Tp uXv!] Cod. Darm. t«
3. [Xij/oiiv]] Codd., prater Mon. A. ili. cffxtfi] Codd. Darm. Marc. A.C. '6Xn TTiv tiXnv.
Med. A.B., omnes xai xiymv. Kgo cre- .Mon. C. ."Vled. ,V.B. Vat. (in m. ut Ed.) 15. fioyot] Codd. Marc. A.B.C. Mon.
diderim Plotinum scripsisseXij.oi^Tai-jqui. offTi^y Cod. Ciz. uffTi^. Edit. airto. A. Par. A. Vat. /ilmas.
bus verbis reddidit sciolus xiyonvf alius xai

veniat incrementum. Postrenio contra hos affe- igit : quidnam quando, qua; fuerat
contingat,
rebatur impossibile videri minus corjjus per to-
: moles aquje, fit aer :modo amplior
quo videlicet
timi majus se porrigere, praesertim minimum in eo, quod gignitur, moles efficiatur. In prae-
quodque per maximum, iibi videlicet constet mis- sentia vero ha;c hactcnus pauca e multis, quae
tionem esse peractam. Profccto, ubi non satis jiro utraque opinione adduci solent, dicta fuerint.
exploratum est, talia simul omnino confundi, licet Nos autem [ipsi seorsim] his in rebus investige-
objiccre, miiiimum per totuni maximum non per- mus, quid sit jjotissimum asserendum, utra opinio
currere. Ubi vero evidenter id sit compertum, rationi magis consentanea sit et nunquid aha :

assignari potcrunt quaedam molium ipsarum ex- quaedam sententia, pra;ter dictas, appareat. Prin-
tensiones : quamvis non satis probabilia dicant, cipio, quando per lanam flult aqua, aut lana vel
qui molem quam minimam in molem amplissi- papyrus aquam, quam ebibit, exstillat, cur non
mam jjrotendere moliuntur, prasertim quum totum aquae corpus jier ipsam effluendo jjertran-
magnitudinem corpori tribuant ampliorem, ne- sit.'' Aut etiam quando non effluit, quo pacto
que tamen ipsum ita transmutent, sicut si ex materiam materiae conjungemus molemque moli.?
aqua aer efficiatur. Num qualitates solas confundi invicem concede-
mus.' Sane non extra bombycem aquae materia
II. Corpora in mistione tum per molem, tum qualita- illic apponitur, neque in quibusdam duntaxat m-
tem corporibus penitus commisceri. tervalhs: tota enim madet, nec usquam materia
Hoc autem ipsura inquisitionem propriam ex- est vacua qualitate. Quod si ubique materia est
 LIBER SEPTIMUS. 2>c>l

i86
Biaar-rjixaatv avTrj<;. Ilaaa yap vypa ecm, Kal ovSa/aov vKt} k€vt]

TroiOTTjTog. Et 5e TravTa^ov y vkrj fxeTa tt}^ ttolottjto?, TravTa^ov

T-i}? ^c/3\ov TO vScopy 77 ov To v8(opy aXX y tov vhaTo^ ttoiottj^' a\Xa
TTOV ovTa Tov vhaTO<;. Ylwg ovv ov'^ 6 avTO<; oyKog ; 77 e^cTetve t7]v
ii/3i/3kov To TrpocTTeOev' eka^e yap fjbeyedo<; irapa tov etcrekOovTog' akk^s
el eka^e, rrpocreTedr) Tt<; oyKo;' et Se TrpoaeTedi] , ov KaTeirodT] ev tco
eTepco' 8e? ovv ev akkco kcu akkco ttjv vkijv etvat. 'H Tt Kcokvet cocnrep

8i8co(rt TTJg TTOtOTrjTog KCtt ka/x^avet aco/xa darepov irapa OaTepov,

ovTQ) Kctl eTTt Tov /xeyeOovg. TLotoTT/g /xev yap TTOtOTr/Tt crvvekOovcra,

CovK eKetvr/ ovcra, akka /xeT akkr/^, ev rw /JteT akkr/g elvat, ov Kadapaio
oiicra, ovk ecrrt iravTekMg eKetvr/, ctkk' i]/iavpcoTat' /xeyeOog 8e crvvek-

60V akkco /leyeOet, ovk acpavt^eTat' to 8e to crco/xa, ^copovv 8ta aco-

/xaTog, vravTcog TO/xag irotelv ircog keyerat, eTrtaTrjaetev av Tt<;' eire),

Kal avTol Ta<; TrotOTr/Tag [ragj 8ia tcov aco/xaTcov ^copelv keyo/xev,
kclI ov TO/Jbag TTOtelvy y OTt aaco/JtaTOt. AAA', et r/ 'vkr/ Kctl avT7] acr&)- 15
D/Aaro?, 8ta rt Trjg vkr]g acrco/xarov ovcrr/g Kcii tcov 7rotOTr]TCov , et TOt-
avTat elev «9 oktyat eJvat, ov /xera Trjg iiky/g tov avTOV Tpoirov 8tt-

aat ;
/jlt] 8tievat Se Ta arepea oTt TOtavTag e^et Tag TTOtoTr/Tag, cog

KcokvOyvat 8iievat' 7/ 7roXXa<; b/jbov aSvvaretv /xeTa tt]^ vkr]^ irotelv

2. r?;] Desunt lisec in Codd.

(j.%Ta. ii. aXX' «jtcay^wTa/] Codd. Ciz, fllarc. twv.
IMarc. A. et Mon. C. A.C. Vat. ixxa. 17. ^Htt.<n\ Codd. Marc. A. Mon. C.
3. aXAa ^rai/ oWa Tfly ySaras] Corrigen- 12. to Se to iTZi(itt\ Cod. Marc. B. to Ss itiairiv.

dum puto akXu toZ ov ro T. vo, 3I0X

: To auifLct atque ita scripsi cum Fic. Edit. \. Ta iTTsjia] Abest Ta a Cod. Ciz.
Ficinus ita vertit sin autem addita est,
: to S- iri/ia. Proxime Ti,- post otjotjitks ib.ui xmX[;9«vaj] Codd. Ciz. Marc. A.
atque appositJi. Neque tamen uUus liber unt-inis inclusi : sine libris delere nolui. Mou. C.
habet «aj Tao£TJ5»j. Quocirca ha?c inter- 15. affw^aTai] Cod. Dann. a.(tcdfi.xTi. 19. aiuvaTuv] Codd., excepto Mon. A.,
pretem, ut assolet, perspicuitati tribuisse Mon. A. airbitxitTov. omnes ut marg. Ed. a.'^vvaTiiv, Ed. aSi/'-
judicato. 16. Tciiv ToioTVTuv] Cod. Vat. T^, iu m. varov vel potius sic a^waTOv,
10. iKiUri ouaa] Cod. Ciz. ixuvn ii outra..

una cuiti qualitatc, nimiruni j)er totam bombycem cum altera jam conflata est, nequaquam j)er-
est aqua. Aut si non sit ibi aqua, sed qualitas manct pura, neque, quas erat, est omnino [neque
aquae,quaBrendumest,ubiriamipsasitaqua. Quid- est oninino ilia], sed jam deleta vel obscurata:
nam igitur proliibct, quin eadem ibi sit moles .''
magnitudo vero concurrens cum magnitudine
Forte, quod adjunctum est, extendit bombycem. non deletur vel obscuratur. Ad id autem, quod
Accepit enim ab eo, quod ingressian est, magni- dicitur, corpus j)rogrediens per corpus sectiones
tudinem. At si accepit, moles qusedam est ad- prorsus cfficcre, quo pacto dicatur, aliquis obji-
dita sin autem addita est, atque apposita, ne-
: cerc potest : quandoquidcm et nos qualitates per
quaquam in altero imbibita est oportet itaque : corj)ora se proj)agare conccdimus, neque tamcn
in alio atque alio situ niateriam esse. Forte facere sectiones.Sed forsan non facere dixcrit
etiam nihil jiroliibet, quemadmodum ab altero quispiam, quoniam incorj)orea3 sunt. At vero si
corpore alterum accij)it quaiitatem, sic etiam ac- matcria ipsa quotjuc incorj)orea est, sicut incor-
cipere magnitudinem. Sane (|ualitas differens porcjc (lualitatcs: quidnam j)rohibet j)aucas (juas-
cum qualitate congrediens, ob id ij)sum, quod dam (juaiitates una cum materia penitus per cor-
VOL. I. XX
 338 PLOTINI ENNEAD. II.

186
rovro ; TLl /Jbev ovv ro Trkrjdog rStv Trocoryrcov ro ttvkvov keyofxevov
awjxa TTOcei, ro 7rX.7]dog av etr] airiov' el 8e ttvkvov ISca Trowrijg
eartVy coaTrep Kal ijv keyovcrt crwfxarorrjra, I8ca iroLorTjg' coare ou^e
i) TTOLorTjreg r7]v jxl^ov TTOtrjaovrai, aXX y rotalSe. OvS' aii r) vX.7] ij

5vX.7] ov /jti^d^aerat, aXX' 7] fxera rotaahe irotorTfjro^' Kat /xaktara et

/jbeyeOog otKeiov ovk e^et, aXX' el /X7} airo^aXovaa ro fjteyedo^. Tavra

fxev ovv earco Kctl ovrco 8t7]7rop7)/jbeva.
'JLTret 8e efjbV7]a6r]fjtev aciifJtarorTfrog , eTrtaKeirreov, irorepa 77 acofxa-F
roryg eart ro e/c wavrcov avyKetfjtevov, 7] el8og rt r) acofJtarorT)^ , kclI

lokoyog rtg, 0?, eyytyvofxevog rrj vkr), acofjta Trotet' ei fiev ovv rovro
eart ro acofjta ro eK Traawv rcov Trotoryrcov avv vkj), rovro av etr) 97

acofjtar6r7]9' kcu el koyo<; 8e etr) 6? TrpoaekOcov rrotel ro acofta, 87]kov-

ort 6 k6yo<; e/jt7reptka/3cov e)^et rag 7rotor7)rag drraaag' 8e2 8e rovG
koyov rovrov e't fX7] eartv aXkcog coarrep optafio^ 87)kcortKog rov rt eart
i5ro Trpayfia, aXka koyo? Trotcov rrpayfia, fL7) r7]v vk7)v avfjtireptetkr)-

(pevat, aXka rrepl vkr]v koyov elvat, kclI eyytyvofxevov airorekelv ro

2. it ^i T&»v«*] Codd. omnes •jruKwrns. 10. iyytyvofitvos] £d. iyytve/itvos* Codd. ib. Ji." 5i] Cod. Vat. "iCt J«'. Mox Fic.
4. /"ifiv] Edit. «i|iv sed Codd., exceptis Ciz. Marc. A. Mou. C. Vat. iyytvi/it- legisse videtur sXu;, sed aXXoit h. 1. prK-
Ciz. et Par., omiies rum Fic. j"i|'v, Vat. V'S. stat.
taraen in iii. ai|iv. Certe scribendum erat ib, ffaifjtoL cTdjfr] Cod. Vat. cuixa.ToToitly 14. 'rov Ti'] Cod. Marc. A. t»i/t<. Vat.
au^iv. in m. ut Ed. Tov ris, in m. t/.
ib. veta.t'ht —«AX*
«] Desunt liaec iri 1 1. Taeoiv Tw»] Abest Tuv a Codd. 15. ffvftTt^itiXyi^ivat] Cod. Ciz. ffVftxi^t-
Cod. ^'at., sed in m. addita sunt. Marc. A. Mon. C. Xvfivai. PaiJo superius Vat. fiv pro /»<!,
6. avcliitXovffa^ Cod. Med. B. aTo- il). cm Jxi!] Codd. ad unum omnes <tvv sed ^^ in marg.
/Sa^.Xscira (sic). Fortasse hic aliquid de- vXi^. Quod recepi cum Fic. Edit. sv v\r.. 16. Ttfi t/Xnv] Cod. Blarc. C. rjv Jx»».
est. 12. a-fso-iXSaiv] Cod. Vat. ^rjo^ixSiv, in ib. iyyiyvofttvov] Ed. lyytvofttvov Codd.
ib. TavTit ju.iv 6vv] AI)est oJv a Co<J. m. uv. Marc. A. 3Ion. C. iyytvofnvov.
Ciz. 13. a^raaas] Cod. Ciz. 'xasits. ib. i«TiXsr» To] Abest to a Cod. Ciz.

piis aliud penetrare solida vcro noii jienetrare,

.'' III. Quomodo definiatur corpus atque corporeitas.

(juoniam tale.s habeant qualitatcs, ut jienetratio-
neni ipsani imj)cdiant vel lorte niultas simul
qualitates non j)osse dicemus mia cimi matcria
id efficere. Verum si mukituilo (jualitatum den-
sum corpus efficeret, multitudo uti(jue causa fo-
Quoniam vero de corporeitate fecimus mentio-
: nem, jierscrutandum est, utrum ipsa corporeitas
sit quiddam ex cunctis comj)ositum, an potius
sit sj)ecies et ratio quiedam, qua^ infusa materia»
corpus efficiat. Profecto corpus est, hoc ipsum.si

ret sin autem densitas propria c[ua'dam (jualitas

: ex cunctis qualitatibus una cum materia congre-
est, sicut et corporeitas ipsa est j)rojiria (jualitas, gatum, id utique corporeitas erit. Atqui si ratio
forte neque qualitates, qua ratione qualitates est, qua; accedens efficit corjjus, nimirum ratio
sunt, conficient mistionem, sed (jua certe qua?- coraplectens cunctas continet (jualitates. Ojrortet
dam sunt qualitates. Neque rursus materia, qua auteni ejusmodi rationem, si non est omnino
materia est, respuet mixtionem, sed qua cum tali [forte] (]ualis ratio definiens quid res qua?cjue sit,

quadam est qualitate: idque jirajsertim si nullam sed ratio reni ipsam faciens, nequaquam intus
liabeat magnitudinem, videlicet ut neque pro- comj)lecti materiam, sed j)otius circa materiam
priani sibi vindicet, neque venientem ullam na- rationem esse, atquc infusam facere corpus. Esse
tura rejiciat. De his itaque hactenus sic fuerit prasterea corpus materiam simul rationemque in-
dubitatum. fusam ipsam vero rationem quum sit species,
:
 LIBER SEPTIMUS. SS9
T S"
koyov evovra, avrov 8e elSo^
awfjba, Kol elvat /Mev to acofMa vX.7fv Kal
ovra avev vXnf]^ \frtkov Oewpeladat, Kav ort /jbakKTTa a^coptcTTO^ avTo^
y. 'O yap ^copicTTog aAAo? 6 ev vco' ev vco he, OTt Kat avTo^ vov<;'
akka TavTa akkodt.

I. Ktti s^vai fiiv To ffojfiit] Desunt hsec B. ivivTx. 4, «xxa TatJra] Edii. et cod. Marc. B.
in Codd. Ciz. fllarc. A. Mon. A.C Vat. 2. «a»] Codd. Marc. A. Mon. A.C. a.x>.ic Kxi t. Ex))uiiximus xai, quod ceteri
Sed Vat. habet in marg. Vat. *ai. Sed Vat. in ra. Kxy. omnes libri respuunt.
ib. ivovrit'\ Cod. Ciz. ivaJ»T«. Cod. Med.

considerari posse absque materia nudam, vel si mente inquam : quoniam et ipsa mens est. Sed
quam maxime a materia. Ipsa
inseparabilis sit de his alibi.
vero ratio separata aiia est atque in mente in :

XX 2
 MARSILII FICINI
IN

LIB. VIII. ENNEAD. SECUNDiE,

DE VISU, ET QUARE QVM PROCUL SUNT, PARVA

VIDEANTUR,

ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

Rationes aliorum duEe, et Plotini dua^ : cur remotiora videantur minora.

QUtERUNTUR in hoc libro duo Prinnini,

: num, ne extra suum fontcm profluens evancscat.
Cur objccta ob oculis remotiora soleant videri sic etiam potentius aget, et totum faciiius crit
minora. Secundum: Quam ob causani duo qua'- ubique. Ac (knn tota basis coarctatur in conum,
dam remotissima a nobis spectacula et inter se sol totus onniisque virtus cjus j)cr anguknn ad-
distantia, j^uta stadio, videantur niinori etiam in- erit, agetque ubiquc potcritque ita in angulo
:

ter se spatio distare, i|uam stadio: itcm minus a tota ejus magnitudo videri. Sic etiam cum in
nobis distarc, quani distent. Ad haec nonnulli solc ccntrum et circumferentia sit, ipsum ejus
respondent :lunicn ipsum, quo videmus, quo lumen quatenus a toto soHs effluit ambitu, cir-
magis ab objecto veniens j)ropin(juat ocuio, eo cumfcrcntiam imitatur quatenus autem coiligi-
:

niagis acconnnodarc se ijisum ad ocuium atque tur in angustum, imitatiu- et centrum hinc fieri
:

jiujjiliam, sicut et corjiora liijuida scse locis ae-
comniodant. Haec rcsjwnsio ita dcnnun j)ropric
valct, si lumen, de quo loquitur, sit radius visu-
alis missus ab oculo, iterunique ab objecto re-
diccnt, ut cx quolibet illuminato corjwre knnen
cadcm quasi figura sesc ad alia et ad oculos coi-
ligat. Hactenus quidem fit responsio prima. Re-
spondent iterum alia ratione forniam quidem
:

flexus ad oculum, sic enim forte naturali quodam rei videndae in ijjsa re materialem liabere natu-
vigore paulatim ad quantitalcni su;e originis re- ram sed inde spiritali susceptam kimine mate-
:

vertctur. Sunt enim, qui dicant, lumen hoc ab riam exuere subito, et sjiiritaii quadam ratione
oculo procedens jiyramidali figura reni videndam venire, quamvis ad longum servare j)roj)ortionem
attingere, perque illam subito dilatari ct ab ea
: quandam ad j)roj)riam materiam videatur. Sed
rursus quasi ex base j)yramidalcm versus oculuni cum primum incij)it jjroportionem quoque hanc
figuram reficere, tangereque cono jiupillam oculi amittere, videri minorem ac denique omni ad
:

similiter natura pyramidalis. Ex eorum ergo materiam jiropriam proportione consumpta ocuHs
sententia responsio ejusmodi proprie fortasse va- non uiterius ajijKrcre: sicut neque videntur ocu-
lcbit. Nam ct connnuniter valere aliqui forte lis ipsae formarum naturaliuni rationes forniales,
dicent : quoniam luminosuni j)rimum id est, sol seminaria?, ideales. Hasc sint cx aliorum opinione
lumen quidem effundat circum ex tota circuni- resjjonsa. Qu« sane opinio qua?ve responsa quan-
ferentia sui, sed hujus undiquc colligat se in co- tum habeant veritatis, alibi deprehendetur.
 ARGUMENT. MARSIL. FIC. IN LIB. VIII. ENNEAD. TI. 341

Post ha^c sequitur ad idem propria Plotini re- secunda', quam vidclicct ob caiisam adificia duo
sponsio. Profccto quanta sit tota rci dinicnsio, in o])j)osito colle nobis^juc remolissimo sita, et
tunc plane metimur, quando singulas gradatini inter se distantia stadio, distare etiam minus ap-
ejus partes pcrspicacius intuemur. Cuni igitur, pareant. Item quod si ccntum a nobis stadiis
ubi procul jwsita res est, partieula; nos plurim;n separata sint, breviori ctiam intervallo a nobis
lateant, mcrito totius mensura nos fugit, minor- videantur abessc. Ubi enim confusius formarum
que videtur. Pra?sertini quia luminosa qualitas, cernimus varietatem, nimirum nec cjuantitatem
utpote qua* et efficacior est quantitate, et propria intervalli discernimus.
visui, efiicacius priusve, quam quantitas scse ocu-
lis objicit. Qualis ergo res ipsa sit, ])rimo vide- Quod non propter minores angulos videantur minora,
nius quanta vero, secundo, dum vidclicct per-
:
quce remotiora sunt.

spicimus qualitatem. Cum igitur visuaiis radius II. In caj)itulo secundo ad ha?c responsionem
in rem a nobis effusus, ct longiori tanileiu pro- illorum, (jui putant ab objccto visibili j)cr lineas
gressionc dcbilitatus, (jualitateni seilicct, colorem, radiorum j)yramidalem ad oculuni protendi figu-
luminosamque naturam discernat minus: merito ram, et cono quodam jiupillam attingere et :

quantitatem quoque confusc mctitur. vero Jam quanto remotius est objectuni, tanto gradatim
quod est in forma substantiali j)crfcctius atque acutiorcm effici conum, confutat. Itaque dum
imperfectius, id in accidentali forma intcnsius et breviori jiaulatim angulo rem jicrsplcimus, bre-
rcmissius, idem in quantitatc majus at(juc minus: viorem quoque magnitudinem conjcctare jirse- :

in motu velocius atque tardius: in tcmjiorc diu- cij)ue quando eousque jiroccssum est, ut angulus
turnius atcjue brevius. Cum igitur ij)sum majus jam pupilla sit minor. Quid ad caHera sit dicen-
niinusquc j)roprium quantitatis j)ro])ortionem dum, una cum Plotino alibi disputabimus. In
quandam habeat cum eo, quod cst intensius et j)raesentia vero potis.simum id resj)uitur, quod
remissius, qualitatis, cumcjuc ijisa quantitas in aiunt idcirco minus vidcri corpus, quod minor
notitia" ordine qualitatem sequatur, nimirimi ubi jam evaserit angulus, quam j)upilla. Ratio enim
visus sub remissiori gradu percij)it fjualitateni, hac ibi concedet, alia quadam insujier tunc a
interim sub minori mensura percipit quantita- jDujoillavideri quando res una j^ujiillam angulo
:

tem. Inter haec memineris, colorem esse pro- suo imjilere non possit at cnim ubi objectum
:

prium visus objectum vocem simihter proprium

: est adeo ingens, ut nihil uno intuitu consjjici
auditus objectum item vehementiam jiotesta-
: possit ulterius, tunc etiam ininus, quam sit, ap-
temque coloris ad visum proprie j)ertincre vi- : })aret, quamvis angulus, quo vidcri dicitur, non
gorem quoque vocis similiter ad auditum mag- : minor evaserit, quam ]iuj)illa. Toto namque visu
nitudinem vero jiluribus })ereij)i scnsibus, eamque consjiicitur IiemispIiaM-ium, quod uscjue adeo pu-
esse non tam ipsam rei sensibilis efficaciam, quam j)illam impleat, ut niliil j)raHerca conspiccre que-
ejusdem ditfusionem quandam joer multitudinem at. Quod igitur minus, quam sit, jiutctur, non
atque locum et hanc non primo quidcm, sed
: ex eo continget, quod per brevioreni angulum,
per ipsam nobis qualitatem et efficaciam innotes- quam sit pupilla, ccrnatur. Inter h;i?c animad-
cere. Quo fit, ut, ubi minus patet qualitas, in- vertes indicium, rjuo confirmes, sccundum Ploti-
terim quantitas delitcscat. Tribus autem potis- num non formam objccti ad oculos pcrvcnire, sed
simum hac indiciis confirmantur. Primum est oculi radium ad objectum. Visio namquc velut
cjusmodi: Si colles variarum rerum formis jilcnos actio qua?dam ad ipsuni modum visualis formae
formas |)Iane conspiciens, mag-
insj)exeris, eas ibi jjcragitur. Si igitur objcctum ad j)upilla' (ut
nitudineni regionis ipsius rectius nietieris, quam aiunt) se angustiani conformaret, non grandius
si formas ejusmodi nequaquam intuearis, quasi unquam, quam sit pupilla, judicarctur: nunc
per formas pateat magnitudo. Secinidum Ta- : vero longe grandius judicatur quoniam radius
:

bulam aspice jiroj^c positam variisfiguris impres-
sam, nisi figuras inspexeris siglllatim, non tantam
judicabis tabulas magnitudincm, quantam, si ])er-
sjjiciie omnes sigillatim conspexcris atque sum-
matim. Tertium Si in parietem viridi tantum
: hac ijDsa figura spiritalem saltem qualitatem rei,
colore depictum aciem verteris, non tantus tibi
paries hic occurret, quantus si pluribus fuerit
coloribus insignitus. Vix enim dimcnsionis ])artes
intcr se discerncre potes, ubi forniarum varietas
non distinguit, scd a qualibct dimcnsionis ])arte
visualis extra jjorrcctus })cr ijisam rei magnitudi-
ncm se ditfimdit. Sed profecto negare non j)os-
sunuis, radios a corporibus luminosis ])yramidali
quadam figura ad oculos ]icrvcnire, atque cum
vel vu-tutem, aut actum ad nos usque ])erferre.
Vicissim quoque ab oculis emitti radios testatur
radialis natura visus, jirajcipuc in animalibus
noctc vidcntibus. Quodve alii cominus vidcnt,
eniinus alii nec videmus admodum rara, nctjue
:

re])enle i^rolabcris, nisi ditfercntia qualitatis sistat nebulas valde j^roximas, (juia non tcrminant pot-
intuitum. Per hsec resj)onderi potest qusestioni entes adhuc radios oculorum. Mitto, quid et
342 ARGUMENT. MARSIL. FIC. IN LIB. VIII. ENNEAD. II.

homines, et animalia quiedam intuitu oculorum
extra conficiant. Deniquc plus luminis necessa-
rium est prope objectum, quam prope oculum
ubi enim radius noster emittitur, validus est.
Nec insuper expedit lumine hic uberiore spargi,
sed penes objectum jani debilis lumine multo
fovetur, eodem per objectum protinus difFunden-
dus. Probabile enim videtur visualem oculi ra-
diura protendi per pyramidalem occurrentis lu-
niinis latitudinem ejusdem luminis adminiculo
versus rei videndae latitudinem, quatenus vide-
licet progredi valet :et quando sic terminatur,
peragi visionis effectum. Utriusque vero scihcet
radii visualis atque luminis uberioris commercio
quodam confici visionem Plato in Timifio, et
Galenus Chalcidiusque ibidem docent et per-
spective confirmant. Lumen vero dictum vel
radio visuali est ingenitum, vel foris adhibitum.
 n A O T I N O T
ENNEAA02B.
Aoros H.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUND^
LIBER VIII.

nEPI 0PA2E02, H nil2 TA nOPPXl MIKPA ^AINETAI,

De visu, vel quare remota procul a nobis parva videantur.

iSQrxPA ra Troppco (paiveTaL eX.dTT(o, koX to, Trokv acpeaTTjKOTa okiyov

SoKel e^€LV To /jbeTa^v, Ta 8e eyyvdev ykcKa eaTi (paiveTai, Kat oarjv lo
e^ec T7]v cuTToaTaaiv ; 'EAarTW ^ev SoKet toI^ bpwat Ta Troppco, otl
avvatpelaOat irpo^ ttjv oyjrtv edeket Kot irpog to fjieyedog ttj^ Kopr)? to
B(f)cog' Kal ocrco av rroppco 'q iikr) y tov bpco/xevov, Toaco to etSog otov

/jueijbovcofxevov dcf)tKvetTat' ytyvo//.evov Kal tov TrrjktKov etSovg Kat av-

Tov Kai TTOtov, cog Tov koyov avTOv acptKvetcraat /xovov 7} Kat OTt to 15

fxev /jbeye6o<; ev Ste^oSco kcu eTrekevcret Kaff eKacTTOV fxepo<; oaov eaTtv

g. 'aPA] Edit. «;a, vitiose. Codd. ib. oVn»] Cod. Vat. iVo», iii m. oV>i». I3. iru»ai{ii>5ai] Cod. Marc. C. iri/»a:»ai-

Marc. A.C. Vat. aoa. ii. a^a^Taff*»;] Iii editione deest inter- ^siV^a/.
il». oXtyov 'ioKu'\ CihI. Vat. 5o*£r oX/t/ov. rogandi signum. Ex libris adjeci cum 14. oryi>jKa'j] Cod. Ciz. ttjXskx. Mox
10. Ta 5i] Codd. Uann. Marc. B. Vat. Fic. malim xai xiiTov xxl md ^olou. 1

ri 3'.

Rationes aliorum duce, et Plotini duce : cur remotiora (luotiiam lumen ad visum ct ad magnitudinem
videantur minora. pujiill.-e quodammodo desiderat colligi ? Et qua-

QUARE qiia- procul a nobis sunt, tninora tcnus rei visibilis remota materia est, eatenus
videntur.'' Et qua; longo spatio sejiarata sunt, spccies quasi sub materia solaque speciei forma
parvo distarc spalio nohis a])parent Qu!c vcro .''
jicrvenit. Atqui et quantitas et qualitas sjiecies
prope nobis occurriint, (pianta sint ajiparcnt, et quicdam cst. Atquc ita cjuasi ratio hiijus soia
<|uantuni hahcant intcrvalluiii ? An minora (jui- jjcrvcnit. An fortc ctiam, (juia, qiiaiUa sit mag-
dcm videntur aspicicntibus, (]Uit' sunt procul nitudo, sentimus in quadam sccunduni quamiibet
 344 PLOTINI ENNEAD. II.

189
acadavojjieda. Trapelvat ovv hel avro, Kal 7r\.7)(riov elvac, tva yvuxrdri
bcrov' 7] Kal otc Kara avfx^e^rjKO^ oparac ro jxeyedog, rov )^pu>/j.aTO^
7rpo)Tcog decopov/Jievov. TLXrjatov /utev ovv, bcrov Ke^pcoaTat, ytvcocFKe-C
Tac, TToppco 8e, bTt Ke^pcocTTat, Ta 8e /nepT) KaTa irocrov avv8tatpov-
5/jteva ovK aKpt^y 8i8coat ti/v tov iroaov 8tayv(j)atv' XP^~ eTrel kcu Ta
/jtaTa avTa a/iv8pa Trpoaepx^Tac. Tc ovv dav/JtaaTov, el Kctt Ta
/jteyedT/ coairep Kctt at (fxjovat ekaTTOvg , baco av to el8og avTCov a/jtv-
8pov cr/ ; el8o^ yap KctKel r/ aK07] ^r/Tel. To 8e /Jbeyedo<;, KaTct av/jc-

^e^yKO? alaOaveTat' aXXa Trepc Trjg aKorjg ec to /xeyedog KaTcc av/Jt-Y)

io/3e/3?//co9, Tivt yap TrpcoTco? to ev Trj cpcovr/ /jteyedo^, coairep 8oKec Ty
d(f>rj To bpco/Jtevov , ?; to 8okovv /leyedo^ r/ ctKor), ov KaTcc to Troabv,
dWa KaTa to /JtdXXov Kat t/ttov, ov KaTa av/jt^e^r/KO^, otov to a(f>6-
8pa' ft)9 Ka\ r) yevat? to a(po8pa tov ykvKeo^, ov KaTct av/jt/Se/SrjKog.

To ^e Kvptco^ /jceyedo^ (pcovfjg, to e^' oaov' tovto 8e KaTcc av/jt^e/Sr)- 190

1.5 «-0? eK Tov a(f)o8pa arj/jii/vecev dv, ovk aKpc/So)? 8e. To /jtev ydp
a(f>o8pa €KaaT(o to avTO, to 8e ecg 7rX.rj6o^ ecg diravTa tov tottov, bv
eireaxGV. AAA ov a/icKpa Ta j]^p&)//,aTa, aXXa d/jtv8pa, Ta 8e /jbeyedrj

a/jttKpa' r/ ev d/xcfiOTepot^ Kotvov to t/ttov eaTt' ;^/3<u//-a /jcev ovv to

j. afiui^ov ('«] eifi. tiv Codd. Marc.

Edit. II. ri 'itxtZt\ Ita Codd. omnes ; sed ib. ToTo»] Codd. Marc. A. Mon. C.
B. (in niarg. Ed.) C. Med. A.B. Par.
iit Ed. omittit To. Seijuens to aiite «»0» 'r^oTov.
A. et niarg. Vat. est ut in marg. £d. 7>i. omittunt Codd. Marc. A. Mon. A. 1 7. ixirxi»] Cod. Vat. iTrirx"} in m.
Ita et Fic, et reoepinius. 14. Tfl 5i Ku^ius — ffufi^i&r.Kci^l Omissa ut Ed.
10. T^uTu; 70] Edit. To. Tu Codd. sunt liKC in Co<l. Darm. ib. aXXa i^i/5{i] Codd. Marc, A. Mon.
Marc. A.B.C Vat. jroatTus to, quod re- ib. i^' oVflvj Codd. onuies, cuni marg. C Vat. «XX* afiti}^d.
cepi. Quod sequitur n
abest a Codd. Ed., ip' aVev. Kdit. vp^ oVtfy. 18. To wTTo» IffTi-] Codd. Darm. Marc.

Ciz. et Marc. A. 15. irr,fir,ifUi*\ Cod. Ciz. ffr.fiKmiav. Codd. B. Med. A. Vat. ut marg. Ed., t« iiiis
ib. TJ! i^S] Edit. t; Codd. omnes
faiKj 3Iarc. A. 3Ion. A. vtifMUuiv. Vat. anfjLaU iffTi. Sed tres posteriores in marg. ut Ed.
cum raarg. Ed. t5 a^5. Sed Marc. B. in yoiiv. in contextu, et ita Fic.
m. 7f. ^um, inepte. 16. 1-0 atiri] Cod. Marc. A. rairi.

jjartem gradatim facta discursione [percursionc tudo, qu!B est in voce, quemadmodum apparet
et adventu] .''
Adesse igitur Iianc o})ortct : atque tactui, quod est visibilc: aut certe quod apparet
adesse projje, ut, quanta sit, cognoscatur. Num niagnitudo auditus jjercijiit, non sccundum quan-
et quia secundum accidens ccrnitur magnitudo ? tum, sed secundum niajus ac minus neque se- :

Cum color primo cernatur Comiiuis itaquc, .-'

quantuni coloratum est, discernitur, eminus au-
tem duntaxat coloratum esse: partes vero secun-
dum (juantitatem condistributae non exactam
quantitatis notitiam afterunt.
cundum accidens, ubi vidclicet jwrcijiit tancjuam
vehemens: sicut et gustus dulcedinis veliemen-
tiam non per accidens jicrcipit. Principalis autem
et proprie dicta magnitudo vocis protensio quae-
Quando et colores dam est in quantum hanc vero secundum acci-
:

ipsi debiles tenuesque veniunt Quid ergo mi-

.''
dens cx ipsa vehementia designari contingit :

rum etiam magnitudines quemadmodum et

.''
si veruntamcn non exacte. Vehementia sane cujus-
voces apparent minores quatenus earum species : que naturae ideni est [atque ipsa natura] Pro- .

exilis ac debilis advenit. Nempe ibi quoque spe- gressio vero in multitudinem, secundum proten-
ciem auditus afFectat. Magnitudo vero ex acci- sionem in omnem locum, qui impletur, consider-
denti percipitur. Verum quantum ad auditum atur. colores, sed debiles
At enim non parvi
spectat, magnitudo sentitur secundum acci-
si sunt magnitudines vero parvae.
:
Forte vero
dens, cuinam potentiae patet primum magni- utrisque commune est, quod minus esse in eo.
 LIBER OCTAVUS. 345

l^TjTTOV a/xv8poVf /leyeOo? 8e to tjttov a/^CKpoi>, koc eTro/xevov tm XP^-

fxaTi TO jmeyedo^ avaX.oyov TjkaTTCOTat. ^acpeaTepov 8e eTrt tmv ttol-
KLkwv jLyveTaL to 7ra0o<;' olov opcov e^ovTcov TToAAa?- oLKTjaetg Kal
8ev8pcov 7rA?;^of, Kal a\ka irokka, cav eKacTTOV, €L fJLev opcoTO, Sl^coaLV

eK Tcov bpco/jievcov eKaaTcov, fjueTpelv to bkov. Tov 8e el^ovg Kaff 5

eKaaTOV ovk lovto^, aTreaTepTjTaL tou Kaff eKaaTOv byjfL^, /JueTpovaa

CTO VTTOKel/JLevov /jLeyeOog, to irav baov eaTL yLvcoaKeLV' eireL KaL Ta
TrkT/alov OTav TroLKLka j/, aOpocog 8e ylyvT/Tat r/ eTTL^okrj TTyoo? avTa,
Kcu /JbT] TvavTa Ta et^r/ bpcoTO, ekaTTCo av cjyaveLT} KaTa koyov, baov
av eKaaTOV Kkairy ev tt/ 6ea' OTav 8e iravTa bcpdr/, aKpL^co? /JLeTpr/- 10

devTa baa eaTl yLyvcoaKeTaL. '

Oaa 8e tcov /Jieyedcov b/jioei8i] b/jbOLO-

D^poa bvTa, yjrev^eTai Kal TavTa, to Troaov avT7]<; ov KaTa /lepog Travv
TL /jLeTpelv 8vva/j,ev7}g Tyg byj/ecog, otl aTTokLadaveL, KaTa /lepog /ze-
Tpovaa, OTL /17] e^eL laTaadaL Kaff eKaaTOv /xepo? ttj 8Lacf)opa' eyyv-
Oev 8e To TToppco, otl /neTa^v avvaLpelTaL, baov eaTl KaTa tt/v avT7]vis
aLTcav. To /xev yap Trkrjalov eaTlv avTov baov ov kavdaveL, 8ia Ta
avTa' ov 8L6^o8evovaa 8e to iroppco tov ^LaaTTj/xaTO';, oiov eaTL KaT
EelSog, ovK av 8vvaLT0, ov 8' oaov eaTl KaTa /leyedog elire^v.

6. a.Ttcti^fs^rm Tay xaff iKa.irrov o\/'/;] 10. -TTavTu. 0^6«] Cod. Vat. rravTn, sed Ciz.Marc. A.C. Mon. C. Med. B. Vat.
Edit. uic; sine sensu, nec habet quo re- marg. ut Ed. Sed Vat. eam vocem habet in marg. Se-
teratur ftiTpoZ^a. Quocirca abire jussimus 12. rravv Ti\Cod. Vat. 'JCu.wtoi. qiiens ahrov al)est a Codd. Darm. Med.
ex superiore linea h, 1, niale repeti-
iT3as 14. /i»i ?;(;£/] Codd. Marc. A. Mon. A. (al. m. add.) Par. A. Fic. legisse aut
tum. Et Fic. quoque legit o^'?, et viie A.C. Vat. f>.ri ixiiv. Interpunctionem certe construxisse videtur To (^iv ya^
—
:

mox ov fiiT^uv ^vvaf^ivni Tn? o^ius. emendavimus, ut sit : unicolores unifor- •rrXnTiov [ayroy] otov sffTii' ov XavQavti.
8. yiyvnTui^ Edit. yivnTat Codd. Ciz. niesque magnitudines et ipsa; fallunt, cum 17. S/l|oSjyotf(ra] Cod. Vat. S/ i^oCivovri,
(qui omittit Darm. Marc.
proximum «) eorum quantitatem oculus non usqnequa- in m. ut £d.
B.C. Med. A.B. (a sec. m.) Par. A. ylvn- que per singulas partes metiri queat. ib. 21 To] Cod. Med. B. omittit Si,
Tai. Codd. Marc. A. Blon. C.A. Med. B. ib. xa6' iKarTTcv Cod. Dami.
f/,i^af\ 3Ion. A. liabet ra.
(a pr. m.) Vat. (in m. ut Ed.) yiKra.i. omittit ha!c ; fii^os abest a Cod. Par. A. 18. Kara fi'iys5os] Cod. Marc. Kara rit

9. ri iliri^ Cod. Mon. A. To. iU !i'S». 16. TXnoiov E/TTiv] Abest iaTiv a Codd. fiiyi^o;.

qiiod est, dici solet. Color quidem id, quod minora videri pro rata ratione, quatenus videhcet
minus dicitur, liabet in eo, quod debilis et cadu- species quaehbet contuenti defraudat : sed quando
cus. Magnitudo autem, id est, dimensio ijisum, chscernuntur, tunc recte
sjjecies singulae j^erspicue
quod minus dicitur, habet in eo, quod {larva. niagnitudinis mensura censetur. Quiucunque vero
Xennic magnitudo colorem sequens conscquenti niagnitudines ex uno colore uniformes occurrunt,
quadani jjroportione minuitur. Manifestior au- quantitatis judicium maxime fallunt. QuijijDC
tem in sjicctaculis, quae varia sunt, fit ejusmodi cum visus non facilc j^ossit j5er partes discrete
jiassio : (juemadmodum in sjicctaculo niontium metiri sed in metiendo secinidum partem uUra
:

liabitationes multas arboresque habentium alia- repente labatur, non habcns videhcct, cjua dif-
que jiermulta: quorum quodlibet, si jierspicitur, fcrentia? via in singulis jiartibus jirogressum sis-
ut ex inspectis singulis totum nietiri pos-
efficit, tere jiossit. Prope autem situm esse videtur quod
sis. At ubi species ex singuhs non acccdit, ocu- longe rcmotum est, quoniam medium sjiatium
lus non habet, (juoniodo, rjuantinu sit totuni, secundum eandem causam, quantuni est, cohigi
cognoscat, metiens vidclicct secunduni unam- solet. Quod enim cst jjropincjuum, quantum sit,

quamque speciem magnitudinem.

supjjo.sitam non latet, easdem ob causas. ubi visus non At
Quoniani et qux' prope sunt, quando sunt varia, discurrit distantia? longitudinem quahs cst secun-
intuitus autem simul in cuncta repente se vertit, dum speciem, nimirum neque quantum sit mag-
adeo, ut non omncs specics disccrnantur, solcnt nitudine metiri potest.
VOL. I.
 546 PLOTINI ENNEAD. II. LIBER OCTAVUS.
To 8e Kara ra? ryg oxj/eco^ yoivlag ekaTTOvg eiprjTat fxev Kal ev
aAAot?, «9 ovK ecTTc, koI vvv Se eKetvo keKTeov, &)? 6 keywv kXaTTOv
(palvecrdat ekaTTOvt ywvia^ KaTaketTvet ttjv kotTryv e^codev Tt opcoaav,
7] akko Tt, 7] ov, Tt k^coOev okco^, olov aepa. '
O^av ovv /jtrjdev KaTa-F
sketTTT), Tco TTokv €tvat TO opo?, ak)C 7] lcra^rj, kcu jxrjKeTt akko oiov re
9; avTTJ opav, ctTe tov htacrTT]/JbaT0<; avTTJ^ avvap/xocravTO<; tm opco-

fjbevci), 7] Kot vTrepTetVT) to opco/xevov ecf> eKaTepa tijv ttj^ oyjrecog irpoa-
/3ok7]v, Tt av Ttg evTavOa keyot, ekaTTOVog /Jtev, 77 eaTt, Trokkco (pat-
vo/Jtevov Tov vTtoKet/ievov , Tracrr/ 8e tt/ byjret bpco/jtevov ; el Se 8r/ kcxX

io eiri Tov ovpavov Oecopol, ava/jtcptcr^rjTT/Tco? /jtadot av Tt<;. Ylav /nevG

yap To 7]/jtta(patptov ovk av Tt<; bpav /xta Trpoa^oky SvvatTO. ov8e
eTTt ToaovTov p(vdf]vat 7/ bxjrt^;, /xe^pt^ avTOv eKTetvo/Jtevr]. 'AAA' etTt<; igi
/SovkeTat, 8e8oadco. Ei ovv iraaa /lev irepteka/Se vrav, TrokkaTrka-
aiov 8e To /jteyedo<; tov cftatvoftevov virap^et ev tco ovpavco, tov ekaT-
15 Tov TTokkco 7] eaTt (patveadat, ttco? av ekaTTcoatv ycovia<; tov ekaTTco
(f)atvea6at Ta iroppco aWtcoTO ;

I. To Si KXTo. X. T, X.] lut C'<k1(1. Marc. g. T«Vii 3i] Cod. Vat. iriiV» 5i, in m. ib. XxaTTov TflXXa» «] Ita scripsi ex
C. Mon. A. Par. A. Vat. Iii Ed. per- Codd. Marc. A.B.C. Par. A. pro iXiT.
peram est iyuviit!. Cum marg. Ed. [««n-i il>. 5i xai] Cod. Marc. A. omittit kxi. Tot ToXX» !i. Scribitur etiam <i in Codd.
Ti5f o^iui yuvia;] facitint Ciz. Darm. 10. Si«jo<'ff cum niarg. Ed.
6ift/por] Edit. Jlon. C. et Vat.
Marc. A.B. .Mon. C. Med. A.I5. Sed habent Codd. Ciz. Dami. Marc. B.
Snuoir 15. Editio iXo^TT<wff< cum
i?,oETTji«r<»J
in Ciz. est ynla;, m
Dami. et Jled. A. Med. A. ^'at. Sed ^•.i.>so7 est in Codd. Cod. B.
Jlarc. In Codd. Jlarc. A.C.
iioii ahest tx;, in Jlarc. A. et Mon. C. Marc. A. Mon. A.C. Med. B. Par. A. i\Ion. C. Vat. est iXoETT<K(r<v, quod genui-
non abest Tai, sed Tr.i. ilj. /Atn ya^] Cod. Vat. fih yx^, in m. num est. Sed Vat. in marg. iXaTTbiiTi.
4. « 0», T<] Codd. Blarc. A. Mon. C. Hoc est, ex editione depravavit Lector
oinittiint ovTi. Vat. habet ov, ti, in m. nt 11. «{«»] Codd. Marc. A. 3Ion. C. codicis.
Ed. nimirum m ovti. epa. ib. yoiviai] Cod. Med. A. yuuai;, scd
ib. KocTaXiiTy!, Ta>\ Cod. Vat. xstTBtXtirti ib. obiSi irj ToirouToy]Codd. Ciz. Alarc. ab al. m. supra lin. a;.
To, sed in m. >i. Scribitur etiam to in A. Vat. oiS' Codd. Marc. B.C. olh.TiTo- 16.Ta ^ippa] Codd. Marc A.C. .Alon.
Codd. Marc. A. Mon. C. Ciz. ffovTai. C. Med. B. Vat. t» xof^».. Recte : Edi-
j. •i<rdZyi] Codd. Jlarc A.B. Mon. C. 13. T!ti'i\alit] Cod. Med. B. Tt^ii^aXi, tio Tov Kropfu. Cetemm fortasse verba :

Vat. Mon. A. Mcd. A.B. <>»!>:. Edit. ab al. m. supnt lin. Xa/Si. Tou tXflETTew xoXX* « IffTi ^aiitff^ai pro in-
14. i/Tafj;i<] Codd. Ciz. Marc. A. terpretaniento a margine iiitmso habenda
8. /A.h, nj Cod. Jlarc. B. /iiv, a. Mon. A, vva^x"- sunt.

II. Quod non propter minores angulos, videantur mi- utrinque visionis intuitum. Quidnam hic aliquis
nora, quce remotiora sunt. respondcbit Quandoquidem objectum ipsum
.''

Quod
auteiii dicitur a nonnuUis, (juae procul multo minus, tjuam sit, ajmareat, ct onmi visu
distant, idcirco vidcri minura, (juoniaiu pcr mi- consjiiciatur. Quod si in caelum suspiciat, procul
nores visionis angulos vidcantur, dictum est et dubio id (juivis intelligct. Nam alioquin non
alibi esse falsum, et in jjra^seiilia sic cst confu- posset (juisquam imo tjuodam ictu totuni simul
tanduni. Profecto, ijui ait, j^er minoreni angu- hemisjiban'ium contueri Neque in tantuni asjie- :

lum objcctum vidcri miiius, relinquit relitjuum ctus diffundi, eousque jsrorsus extentus. Verun-
visum, sive angulum aliquid extra videntem : tamen, si quis id affectaverit, detur. Si igitur
videlicet vel aliud quiddam visibile, vel saltem omnis quidem visus comprehendit totum, est au-
nonnihil extrinsecus velut aerem. Quando igitur tem in ca?lo magnitudo longissime amplior appa-
nihil relincjuit, ex eo, quod mons ingens, sed
sit rente, quanam ratione quis causani assignabit,
neque ahud
vel ada;quat, cjuicquam visu percipi ob quam adco minus appareat, j)er illos minores
potest. Quippe cum ijjsius spatium accommode- angulos, quos in causa esse, ut remotiora nobis
tur objecto vel etiam sujierexcedat objectum
: minora videantur, affinnare consueverunt ?
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM IX. ENNEAD. SECUND^,

CONTRA GNOSTICOS,
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI,

Unum bonumque idem est et omnium primum. Item tria sunt principia.
Ipsum bonum, mens, anima.
X LOTINI mentem non fuisse a Christiana lege sive bonitate, item ipso uno sive unitate superius
penitus aiienam, ex co conjicere possumus, quod priusve sic ostenditur. Principio meminisse opor-
cum Ammonii sempcr Christiani discipulus fu- tet, quod non est primum, non esse simplex at- :

erit, [Tu vide Annot. ad Porphyr. de Vita Plo- que e converso, quod non est simplex, nec esse
tini 0.3. p. 96. ed. Fabric.] et Christianissimi primum. Si qua enim res non sit omnium prima,
Origenis semper amicus, convenisse dicitur una certe dependebit ab aiia ideoque duo quiedam
:

cum Origene atque Herennio, se nunquam ab erunt in ipsa, scihcet tum ahquid causa; tum :

institutis Ammonii discessurum: idquc sicut pro-
miscrat, servavisse. Pneterea gentilium Deorum
cultum ako animo aliquando contempsisse: Ame-
lio ad hunc exhortante Porphyrius, ipse disci-
pulus ejus, est testis. Denique ab ha;reticis mul-
tis Platonem suum partim depravantibus, partim
ahquid insuper proprii a causa differens. Itaque
dum non est prima, merito nec potest esse sim-
plex. Rursum si qua res non sit simplex, habebit
in se necessario et hoc et ilhid. Quferemus igitur,
utrum hoc ab illo sit tantum, an utrumque pari-
ter ab utroque an neutrum a neutro an a ter-
: :

ctiam contemnentibus frequentius irritatus, re- tio quopiam sit utrumque. Si respondeas, hoc
spondit quidem latissime: nihil tamen i7i rcspon- ab illo pendere, iliud certe erit primum, hoc vero
dcndo commune Christianis inseruit: scd propria secundum neque iicebit dicerc compositum hic
:

duntaxat ad hceresim : cum alioquin impune in ahquid esse primum. Neque rursum licebit di-
Christianos invehi ea tempestate liccret, et offer- cere utrumque fieri pariter ab utroque alioquin :

retur occasio. Qui vero fuerint hujus lia;resis idem aliquid comparatum ad idem, erit et causa
auctorcs: quidve profiterentur haretici, qui Gno- et effectus, et prius atque posterius. Sin autem
stici nominabantur, similes Manichans, recenset dixeris, utraque a tertio c|uodam fieri, non hoc
in dcscribcnda Plotini vita Porphyrius. Ex eo- quidem compositum, sed tertium iihid erit pri-
rum certe opinionibus constat eorum ha^resim, nium atque principium. Nefas est insuper duo
quamvis Christum colerent, non niinus tamen a quaedam in supernis ponere: quorum nec aUerum
communi Christianorum sententia, quam a Pla- sit ab altero, nec a tertio sit utrumque ahoquin :

tonicis dissentire. Sed quantum ad institutum nulla determinata causa rationeque coibunt, sed
nunc opus pertinet ha'c sunt iliorum errata
: sorte contingent. Temerarius vero casus in su-
pnecipua. Super ipsum unuin bonumque ncscio pernis esse non potest : alioquin nullus foret in
quid sonmiabant. Inteliectus pncterea .separatos sequentibus ordo. Quam ob rem, sicut diximus,
ineptissime distingucbant. Intcr intellectum, et quod non est primum, non est simplex sic et :

aniniam medium aliquid inserebant. Aniniam dicimus, quod non est simplex, nec csse primum.
dcpravatam fecissc putabant mundum a malo Quo igitur aliquid prius est, eo simplicius atque
principio malum. Non esse quicquam ipso bono vicissim. Quod itaque primuni est, simplicissi-

Y y 2
348 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

muni est, atque vicissim. Quocirca et ipsa (ut in aliquo residens : neque ita consideratura, ut
ita dixerim) primitas est ipsa simplicitas atque aliquid in se prius deinde sit bonum atque
sit :

contra. Cum igitur summum in simpiicitate te- unum alioquin ibi alterum accedet alteri, erit-
:

neat unitas afque bonitas, utrumque certe et que prius aliquid imj)erfectum, fietque composi-
idem est, et primum omnium atque principium. tio. Primo igitur et simj)licissimo mentis intuitu
Bonitas sane simplicissima est alioquin compo- : ipsam bonitatem sive unitatem contemjjlari debe-
neretur fex pluribus, Ideoque indigeret partibus mus, non aliquid de aliquo j)r;rdicantes, sed pri-
atque componente, itaque per se sufficiens min- mo totoque mentis ictu simplicitatem ipsam per-
ime foret. Oportet tamen bonitatem ipsam non cipientes. Quoniam vero j)ost ha'C 1 lotinus de
solum esse sufficientissimam, sed ipsam esse suffi- tribus agit mundi j)rincij)iis, scilicet ij)so bono,
cientiam. Ha;c enim appetitur tanquam bonum. et mente prima, et anima prima meminisse de- :

Ipsum itaque bonum, cum sufficientissimum sit, bemus, ubi communia mundi perscru-
j)rincij)ia

est etiam simplicissimum. Est itaque primuni tamur, in cju» sint pr;e ca'teris in mundo
j)rimis,
prassertim, quia, si non sit primum, quod erit communia, contemj)lari debere. Est autem ubi-
ipso bono superius, erit et melius bonitate tam- : que omnium communissimum unitas, nixusque
etsi nihil bonitate melius fingi possit: qua sola ;id bonum. Id namque munus ad res etiam non-

melius Kt, quicquid est nielius. Tum vero qu;p- dum formatas extenditur. Secundo conmiuni-
rimus, utrum ipsum bonum appetat illud, quod tatis originisve gradu forma est ordove formalis
ipsi fortc pr.-cponitur, nec ne. Si non appetit, gradu denique tertio ponitur motus ipse vitalis.
mirum est effi?ctum non appetere causam, a (pia Cum vero numus, (juo communius est, eo ad
perficitur. Si appetit, rursum mirabile est, i])sum j)riorem j)crtineat causam, merito j)rima omnium
bonum aliquid extra se concupiscere, cum in causa cst ij)sum bonum, sive unum undc et a :

bonum omnis desinat appetitus. Pra?terea de (juo dej)enclet unitas nixuscjuc ad bonum. Se-
rebus aliis similitcr percontamur utrum uitra : cunda vcro rerum causa mens est prima, ad
boni limites appetant, quod bono fingitur esse quam spectat ordo formalis. Tertia est anima
superius, nec ne. Nefas (|uidcm est, omnia pri- j)rima, qua omnis ubique vitalis motio regitur.
mum principium non appetere. iXefas esl iterum, Cum igitur universum consjiiciamus, ct forma-
ap])etere ali^juid ultra bonum. Kx omnibus iiis rum ordine formosissimum, et vitalibus ubique
colligitur, ij)sum bonum esse simjiliclssimum om- motibus efficacissimum merito ubique mentem
:

nium ati|ue ]irimum. Unitatem vero sivc i])sum regere, ubicjue animam sj)irare putamus. Et
unum esse simplicissimimi nemo dubitat. In cjuoniam tum formarum ordo gratia boni con-
omni enim essentia, vel essc, vel fingi comjiositio sj)irat in unum tum vitalis motio contendit ad
:

numerusve jiotest : In sola vniitate non jxitest : bonum, haud ;ib ro tum mentem,qua' sic ordinat
alio(juin non foret unitas ij)sa, sed unum ali(juid omniii, tum animani, cjua^ sic omnia movet, ab
atque multitudo. Divisio etiam unitati con-
(juin ij^so uno bonoque volunuis dependerc. Sic igitur

tingere ne(juit. Si (juis enim hanc dividere mo- tniivcrsum hoc cc)rj)oreum, et ab alio mobile ad
iiatur, non dividet quidem, sed rejietet unitatem. animam primo redigitur per se mobilem, motu
Lignum majus lignum in
certe lunnn secas et l)roj)rio cuncta moventem. Ha?c ad mentem om-
ligna minora unitatem vero, quir cogitabatur
: nino stabilem, statu proprio cuncta ducentem.
in ligno, in nullas unitatis j)artes dividere potu- Sed utra(jue, scilicet et mens et anima, refertur
isti aliocjuin forent unitate minorcs
: sed unita- : ad bonum et eujus gratia tum mens stabiliter,
:

tem ita nuiltijjlicasti, sive jiotius projjagasti, ut, tum anima mobiliter moveri videtur et in quo :

qua; in uno jjrius erat, siibinde foret tota cadem mens ij)sa quiescit, et circa (jiiod anima se re-
in duobus. Cum igitur unitas simj)licis.sima sit volvit.Nem{)e sive anima movcatur, et moveat,
atque prima, merito est idem at(juc bonitas ne : movetur ac movet ad bonum. Sive mens quiescat
forte sint jjrima rerum
duo, et invicem
jirincijjia bono.
et firmet, certe quiescit et sistit in Hinc
fortuna concurrant et ante unitatem sit bina-
: et omnibus est natura tributum ut, sicut mo- :

rius. Dum vero dicinuis, bonitatem et unitatem ventur ad bonum, sic et in bono quiescant. Et
esse penitus simjilicissimam, non intelligimus rem ])rofecto, quemadniodum ij)sum bonum aliud
quandam simjilicem, vel qua? sit in alicjuo, vel quiddam est pra?ter illa, quae moventur ad ip-
ex qua aliquid componatur. Si enim sit in alio, sum, et prater motum sic et aliud est prseter
:

neque se ipsam valeat su,stinere, certe dependebit illa, quae in eo stant, et jiraeter .statum alioquin :

ab alio. Si rursum ex hac aliud componatur,
nequaquam perfecta res erit
terius, et informam actumcjue comjiositi redige-
tur. Ijisum itaque bonum, ij)sumve unum idem
cst onuiino et simplicissimum atque primum, nec
: sed contendet ul-
in se ipsis ab initio quievissent. Post ipsum bo-
num mens j)roxime sequitur, mentem anima pro-
xime comitatur. Cum enim omne agens agat ad
bonum, mens, qua', dum agit, ad bonum stabil-
iter agit, et in se ipsam agendo revolvitur, bono
 IN LIB. IX. ENNEAD. SECUNDyE. 349
quiini ))n)xima judicatur. Anima vcro, qua' ct luce iucere, cjuod et cssc, sic idcm in ipso intel-

per cssentiam nianet, et itcrum agendo cx se ipsa lcctu esse, quod ergo se esse
intelligcrc. Dum
movetur, et post progressionem re(ic:it orhcm, cognoscit, etiam inteliigerc sc jirorsus agnoscit.
mcnti cjuam proxinia est omnino stabili, et in sc Quam ol) rem inteilectus cjuilibet absoiutus sicut

ipsam onniino conversa?. Sed c]uis non videat scmper inteiligit, ita cjuod intelligat, ipsc semper
animam scmpcr ac venv intelligcntia' compotcni animadvcrtit : jirassertim cum nuila exterior oc-
esse intellectui primo ci|uani ])roxiniani ? Quod cujiatio ijisum ab ipsa sui animadvcrsione thver-
igitur in mundo sit motio et aclio c]u;cvis ad vi- lat. Est autem illic actus idcm inteiligentiae :

tam denic]ue confcrcns, jiroccdit ah anima. Quod cjuo et slmpliciter intclligit alicjuid, et quo illud
autem ejusmodi niotio ordinata sit atcjuc stabilis se intelligere senij)cr agnoscit. Si cnim actus

et in orbem rcstituatur, et formas cxprimat, sor- ejusniodi ibi distinguas, jam dicemus ct actum
titur a nicnte. Quod denique tuni motioni ccrtus tcrtium simiiiter et quartum, et infinite deinceps
ubique prwscrijitus sit finis, tum fornitc j)assim ibi distingui: quatcnus pcr sequentem actuni in-

alia> conducant aliis, cst ab ij)so bono tributum.
In ciclo cjuidcm essentia, lux, mobiliias, bonum,
mentcm, animani rcjirwsentant. Sub etulo autcm
causa finalis bonum, fornialis mentem, efficiens
animam referre videtur. Quoniain vcro dc tribus
omnium principiis et passlm iu argumentis in
Platonem et in theologia latius disjiutamus, ha?c
breviter attigisse sufficiat. Post lia-c
futat cos, cjui chvina inter se distinguunt, vel
cjuoniam alia sint in potentia, aha sint in actu.
Nihil cnim in ajternis est in potentia vel quo-
numcrabiliter intclligere fingitur j)ra'ccdentem.
Ncfas auteni jiliilosojihi jiutant infinitos actus, et
hos quideni superfluos illic in ))rasentia ponere
j:)ra»cipue si per illos infinita" illic substantiie mul-
tiplicari dicantur. Inter hasc ipse notabis, Plo-
tinum in mentibus beatis animadvcrsionem essen-
tia'actionisque sua- ))erj)ctuam jionere: codemque
autem con- actu et Intelligentiam ct agnitioncm intclligentiae
essentiaque cxjileri. Quod sicubi dixcrit, sim-
plicem ijxsum primumcjue intelligcntias actum
: animadversione distrahi expone, scilicet quando:

niani intellectus alius quidem maneat, alius mo-
veatur. Non enim intellcctu cst niotus ullus, sed
jjrimus in anima motus. Vel quoniam intellcctus
hic quidem substantiam quandam intelligat, sive
suani, sive eliam alienam. Ille vero actionem
animadversio est actio re ipsa ab inteliigentia
differens, et quando fit animadversio ministerio
quodam imaginationis, ab inteilectu nimiuni dif-
ferentis, atque ad allena interim distrahcntis.
Ecfcllit subinde, quod aiunt intcr ijjsam men- :

duntaxat altcrius intcllcctus, quam alter ille, cu- tem atque animam esse mediam substantiam
jus est actio, non intelligat. Distinctio sane ejus- quandam, quam rationem quidem ipsam intel-
modi in animarum natura non dividit substantias iectuaiem appellant animam vero dicunt ab hac
:

animarum. Siquidem aninius idem, rjui vel se, suscijicre rationem. Sic enim anima nulla veram
vcl aliud quodvis intclligit, sa'pe se intelligit in- liabcbit intelligcntiam atcpic jicrjictuam. Vera
Ergo et multo minus ita substantiic
telligere. namque jwrjietuaque intclligcntia cst vei in ipsa
mentium chviduntur et multo masj-is mens ea-
: mente, vel in eo, quod jiroxime mcntis est jiarti-
dem utrumcjue explere potest. Jam vero conce- cejis. Anima vero ex eorum opinionc non primo
dinius ipsura simpliciter intelligere ratione qiia- quidem gradu, sed secundo intciligentia? non-
dani ab ijisa intelligentiae animadversione chfTcrre. niiiil accijieret, et imaginem iliius jiotius, quam
Nam illud cjuidem
habet essentiam aliquam jiro naturam. Atque ita ncque se ij3sam animad-
objecto iiaic autem j^ro objecto actionem spec-
: vertet, quod est natura' intcllectualis officium :

tare videtur. Et in nobis non sempcr, qui cog- ncquc intellectus alicujus substantiam cxcogitare
noscit, is agnoscit etiam se cognoscere. Verun- jioterit a naturis scqucntibus absolutam ncque :

tamen mens qUcKlibet a corporis commercio sejia- rci cujusquam formaicm comjirchendere rationem
rata adeo intelligit expedite, ut quatenus intelligit aut definitionem ipsius verltatis ampiecti. Talia
aliquid, catenus intelligere se prorsus agnoscat. enim ad mentem propric pertinent.
Pra'sertim cum ea ibl sit intelligendi conditio, ut
niens ad intclligcndum suam spectet esscntiam. Proridtiitia modi (Iwersi, scdicet iu principds tribus
Si cnim il)i ])crfecta intelligentia est, intelligibile Dciiide iii stetlis : Tcrtio iii dainonihus : Qnarto in

liabct intimum atcjue certissimum, minimequc lioininibiis.

dejicndet. Ita vero uiaxime, si jiro objecto

fit II. In secundo igitur caj^ite colligit tria rcrum
suam sjiectet essentiam.Dum vero suam essen- principia: ipsum bonuni, et ejus fiiium
scilicet
tiam intuctur, in suo esse intellectuali, et in actu intellectum ex paterna lucc luminis more manan-
intciligcntia" jicrpctuo positam, cognoscit, se esse teni atque insuper niundi animani cx intcllectu
:

cssentiam intcllectuaiem ac semjier intelligcntcm. divino, velut spiritum jicr omnia proflucntem,
Quatenus igitur inteliigit se, eatenus sc intelligit sed ca conditione inferiorilius providcntcm, ut
intelligere. PrsEcipue quoniam, sicut idem est in intcrim a divinis nulia ex jiarte deciinet: sed quo
S50 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

attentius divinis inhseret, eo potentiorem foecun- primam ahquando a divina beatitudine cecidisse:
dioremque ait ad sequentia reddi et quasi jam : atque ita ad deteriora degenerantem fabricavisse
inde prsgnantem scquentia parere. Ad hsec tria mundum. Temere nimium mundo propterea da-
principia universalis providentia pertinet, qua et bant initium, quod faber ejus nuper esset per-
omnibus, et omnia provident. Minus vero uni- mutatus in malum. Satius admodum erat dicere,
versalis ad sphaerarum stellarumque animas ha- : mundum ex anima semper naturaii quadam ne-
rum enim quaelibet providet quidem omnibus, cessitate productum quemadmodum et forma
:

sed non omnia. Nam unaquaeque propria tribuit, corporis a vcgctah virtute, et calor lumenque ab
quamvis cunctis. Minus etiam universahs in igne. Videmus enim perfectissima quaeque in
diemonibus est providentia. Quilibet enim certa natura naturah largitate semper agere, neque ex
3uaedam curant genera rerum, quibus et quae- inopia; malo sed potius ex copi» bono. Quod si
am propria tribuunt. Particularis etiam in ani- semper agunt, illa etiam, quorum virtus et actio
mabus nostris ad inferiora providentia est. Atque ad qu;edam tantum determinata est, ut elemen-
impcnsiori eliam sollicitudinc, quam daemones tum quodlibet et composituni muho magis tria
:

propria curant: ut stuUum sit, humanam provi- ilia principiarerum quorum virtus est commu-
:

dentiam cum anim;i? nuin(lan;e providentia com- nis ad omnia semper agunt. Pra>stat itaque di-
parare. Cum enim et anima prima potentissima ccre, mundi fabrum, seterna bonitatis copia, ab
sit: et providentia ejus universahs, extra quam a'vo mundum progenuisse: quam nova pravitate
nihil est, quod ejus rcpugnet non injuria
officio, novum. Profecto si principiorum naturam in
Plotinus ait, lianc, dum providet, neque laborare, actu semper absolutam consicieramus, atque sic
ncque minus esse bcalam. Animam vero nostram opus ad cam conferimus, opus inde sempiternum
usquc adco regendls corporibus occupari, ut a scf{ui viiiclur. Quamvis si ad ipsam divinae boni-

supcrioribus quaudoquc disccdat. Disccdat, in- tatis vcl intciligentiac voluntatcm rcspoxeris, mun-
quam, per intimam sui partem primo, id est, per dum valcas imn sine nova fibri pravitate, tum
imaginationem c^uscjue aftcctum propensius ad sine divini consihi novitatc novum excogitare.
inferiora vergcntem. Qu;i' quidem ad hsec secum Sane cum in divinitate natura idcm sit atque
subinde trahat partem anim;e mediam,cujus pro- voluntas, neque voluntas naturae aufert, quod
prium est, rationc discurrcre. Inlellectum vero, proprium est naturae ncquc natura proprium
:

quem ct anini;i' partcm nominat, confirmat (ut voluntati. Tum

vero confutat, quod jnitabant,
.saspe solet) divinam intclhgcntiam intermittere mun(hnn ali(juando periturum. Sola enim, quae
nunquam. Vidctur autcm iuec dc intcllectu sen- resoivi iii afujuid possunt, intcrire jiosse viden-
tentia non Plotini solum, sed Ammonii quoque tur. N:un aliquid in nihilum cvanescere bonitas
prajccptoris ejus Alcxandrini fuisse. Quem Plo- ipsa natune n(m patitur. Quandofjuidem neque
tinus in omnibus dicitur prosecutus. Accepimus patilur alicubi vacuum. In quid ergo mundus
et alios quosdam auditorcs Annnonii in cadcni resolvi jwtest ? Nunujuid in matcriam Esto .''

sentcntia permansissc, quani ct lanibhchus intcr sane. Scd ita demum qu;crimus, munquid materia
yEgviitiorum dogmata comumicrare vidctur. illa formam h;ibcat, ncc ne? Si luibet: adhuc erit

Notabis intcrca, aniniam nostram, quanivis par-
ticularisanima nominetur, quia particularem ha-
beat providentiam, nuUo tamcn pacto esse mun-
dana' aninuc partem. Ilursum, animam nostram
ideoin regendo corporc solhcitari atque laborare,
quoniam neque summum tcnct anim;t gradum,
id comjiositum in materiam resolubile. Tunc illa
neque in nihilum evanesccre potest, neque in
formis perseverare. Esse enim datur ubique per
formam. Ac si finxeris, eam sine forma manere:
tunc alibi quidem materia erit: alibi vcro divina,
quasi limitibus indc disjuncta quando quidem
:

qucm obtinuit aninia numdi ncque ))crmanet in

: nihil cx illis cmicct in matcriam. Non igitur
summo tota, cum infcrioribus providet. Eam erunt ubique divina. Quod dictu nefas esse in
sane particularium animarum conditionem esse Thcologia probavimus, et alibi comprobabimus.
putat, ut pcr viccs lioc aut illud agant: quantum Nequehcct fingere materiam in nihil posse re-
vidchcet ad rationcm im;igin;itioncmquc pcrlinet, solvi. Quijijie cum nullum agens ad resolven-
quantum vero spcctat ;id intcllcclum nuhas agere dum contcndit simplicitcr, ut rcsolvat : sed ut se
vices. Quemhbct enim intcilcctum esse in wter- augeat, vcl propaget. Id vero ex aliquo dun-
nitate penitus constitutuni. Siquidem in pro- taxat ct in aliquid iieri potest. Pneterca si ma-
prietate animae subinde sequente primus est mo- teria redigatur in nihilum, constabit sane mate-
tus primumque tempus. riam ab initio necessitatcm a nullo prsecedente
subjecto, unde fieret, habuisse: cum ita nullum
Mundum non fuisse aliquando novum ex nova quadam aliquando subjectum prajcesserit, sicut denique
animcE pravitate : neque aUqiiando peritunim. scquitur nullum. Extitit igitur ab initio quadam
III. Frustra igitur fingebant hasretici animam consecutionis necessitate ex superiore efticiente-
 IN LIB. IX. ENNEAD. SECUND.E. 3,5^

que causa. Eadem igitur consequentiae necessi- Netjue animam esse corporenm, neijue mundumfuisse a
malo principio constitutum.
tate semper erit.
V. Redarguit praeterea, quod dicebant, mundi
Faber mundi non biclinationc, sed consistentia fecit fabrum animam, qua vivit mundus ac movctur,
mundnm. ex elementis mundi composuissc, qua; corjwrea
Reprobat iterum, (juod aiunt, animam
IV. sit ct irrationalis, atijue mortalis. Primo quidem
primam non ex co, quod in sua dignitate mane- nefas est, universum haberc animam nostra dete-
ret, sed quia degeneraverit, mundmn procrca- riorem dcinde animam comjioni cx elementis
:

visse. Sed antequam confutationcs Plotini pro- quasi posteriorem, qua? tamen tanquam virtus
sequar, recensere juvat Porphyrii verba in ean- rej:)ugnantium cojiulatrix jirior esse debet, et
dem sententiam, ex libro ejus vias ad inteiligibile simphcior atque constantior. Denique natura ex
demonstrante. Sic igitur ait Nuila substantia-
: clementis composita, neque (juicquam cfficit, nisi
rum, qu;e universa- sunt atquc perfecta?, ad suam corjioreum, neque rcflectitur in sc ipsam. Deri-
convertitur genituram. Omnes autem perfectjc dct insujier, quod se fore beatos jjutent, quando
substantias ad generantia potius rcdiguntur, et exemplari mundi fruantur. Cum tamen ojjifi-
id quidem ad corpus usque mundanum : quod ciuni hoc ad excmjjlar ejusmodi constitutum de-
sane cuin perfectum, ad animani esse [Ed. pr.
sit testari minime vereantur: priesertim cum dicant,
est^ redactum animam, inquam, intcUcctualcm,
: mundi fabrum tunc j)rimum mundi exemjjlar
ideoque circuio volvitm-. Anima vero mundi ad excogitasse, quando ad dctcriora se vcrtit. Ad-
intellcctum attollitur: intellectus autem erigitur debant fabricavisse inundum, ad animas custodia
ad principium. Subdit vero paulo post In sub- : coercendas, quod cst frustra tentiitum. Quod
stantiis vero particularibus, et ad nudta labi po- vero curam ejusmodi illum jiutabant habere de
tentibus inest proclivitas deflectens ad genituras, mundo, quaeritur, utrum curarct id ante mun-
idcoque in liis delictum dicitur accidisse in his
: dum an, mundo jam facto, cceperit deinde cu-
:

infidelitas est danmata. Has igitur contaminat rare ? Si j3rius, frustra saltem curavit, ut dixi-
ipsa niateria, propterea quod ad hanc deflccti mus: sin autem post mundum, tunc forsan vel
divinum valeant
possint, cuni tanien interea se ad mundi disjx)sitionem accej^it ab ijisa mundi spe-
convcrtisse quam ob rem perfectio (piidem a
: cic, lianc a materla segrcgando, aut ab animabus.
prioribus secunda substituit, conservans cadem Quod si ab ij^sa mundi sjjccie ille percepit curandi
ad priora conversa. Defectus quoque alicubi pri- conditionem, poterant et anima; j3er se similiter
ora quaedam etiam ad posteriora deflectit, efficit- jiercejiisse sin autem ab animabus, ridiculum
:

que, ut hsec ipsa diligant a superiore interim dictu est, inio et utrunK|ue ridiculum. Ubi vero
ciivertcntia. Haec ille. In quibus confirmat, de coercendis dicitur animabus, ojjinio tangitur,
diemones quosdam, vel animas hominum a divi- (juam et tetigit Origenes, quod viclelicet sjiiritus
nis degenerando, corpora fabricare, mundum omnes ab initio sint a?quales, sed jirojjter cliver-
vero ab anima quadam divina et in divinis per- sos voluntatis motus magis minusve aut conver-
severante fuisse constructum. Tantum
enim, sos ad Deum, aut divertentes ab eo, tum sjiiritus
tam pulchrum, tam diuturnum opus cfficere, ac varios in se gradus accejierint, tum corpora mun-
sine transgressione ducere, tamque niirabili ra- di differentibus constituta sint gradibus, tum de-
tione movere, non est potestatis aliquando incli- ni(jue spiritus alii idiis sint addicti corjjoribus.
nantis, sed in optimo sempcr habitu consistentis, Cujus opinionis error inde convincitur, quod tota
facientisque fabricam, non tam, ut optima vide- disjMsitio mundi inipsa graduum distinctione
atur, quam quia naturaliter ipsa sit optima. consistens, cuni sit maxime formale finaleque, et
Quod si optima est ilia potestas, et ut ex motu ojDtimum in universo, merito prinunn est in ij^sa
apparet, infatigabilis, nunquam, rpiod optime fa- primi agentis intentione. Non igitur ex mcrito-
bricat, vel ob poenitentiam destruet, vel ob dc- rum diversitate contingit, pra?sertim (juia, si na-
fatigationcm dcsinet conservare. Diccre vero tura? rationales ab initio ivqualcs crant, alia non
nuuidana institui male, atque liinc argumentari, dependebat ab alia. Casu igltur obtigit variarum
mundi naturam esse malam, et auctorcm hujus concursio voluntatum casu igitur ordo tum in
:

malum, hominura est vel iniquorum, vel pcnitus
ignorantum. Stultorum quoque est opinari, pot-
estatcm illam, ut agat, indigere consilio. Si enini
in natura ip.sius crat, ut gigneret, consilio ad hoc
nullo prorsus indiguit. Si opus consiiio fuit, non
erat jjrima illa jiotcstas naturaiitcr sufficicns ad
generationis cffcctum. \ulla igitur natura, nul-
laque potestas per se poterit aliquid generare,
vel facerc.
spiritibus, tum in mundo deinde. Item cum dif-
ferentiae speciales, et sjiecies in rebus quidem in-
ferioribiis naturales essentialesrjue sint, ncfiis dic-
tu est, esse accidentales in sujieris. Essent autem
accidcntales, si non fuisscnt ab initio, sed j^er
liberos voluntatum motus jiostea contigissent.
Tametsi difficillimum est assignare, cur modis
tam diversis moti sint sj)iritus tani aHjualcs. Qui
ccrte si ante voluntatum monicnta crant nudti,
352 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

neque tamen per quantitatis divisionem ita dis-
tincti neque per ullum adhuc ibi accidens
: dis-
crepantes. Ergo per formalia et essentialia qufe-
dam invicem differebant, quatcnus aliquid erat
quoniam longe major ]3roportio est intelligibili
ad intellectum, atque vicissim, quam visibili sit
ad visum. Intellectus cnim rem ipsam intelli-
gendam penetrat, et dividit, et definit quod :

in aliquo, quod non erat in alio. Qualis distinctio circa sensibile nullus efficit scnsus. Cum igitur
sine graduuni dlversitate esse non potest, cuni mirifica sitipsum intelligibile intellectum-
inter
ad privationem redigatur et formani. Ante igitur que projwrtio, merito qua via l)uc usque pervenit
motionum varietatem varietas inerat naturalium. aliquid, ut summum intelligibile sit, eadem con-
Sed de his opportunius alibi. sequitur, ut summus atque vicis-
sit intellectus,
sim. Hunc vero Plotinus mundi artificem pri-
Opifex mundi est primus intellectus per animam : item mum esse putat neque tamen animam primam
:

tria sunt principia, bonum, mens, anima. Item pri- ab opificis munere vult excludi sed negat eam :

mits intellectiis et primum inteltigibile idem. consilio mundum facere, et sollicitudine ducere,
VI. Vetus erat opinio, formas in matcria re- alioquin neque substantia mundani ojjeris con-
sultare ex quadam impressione a formis eftecta sistere, nec ordo perseverare posset, si mobili
divinis, dum materia influxum idearum quasi quadam artificis actione j)ra2sertim laboriosa fieret
specuU more repercutit : ideocjue jiro veris idea- atque moveretur. Multo magis insuper detesta^
rum formis verisimiles reportare, vel redderc, vel tur, quod opificem animam dicant esse mentis
simulare. Itaque aninias fallere a suporno jam expertem, subjectam, animabus-
et jierturbationi
mundo prolajisas, donec paMiitentia tandem af- que nostris detcrioreni cun) in hoc ojjificio nihil
:

fecta;, ex liac (juasi colonia vel exilio in patriani insijyicntcr agatur, nihil ai)])arcat jierturbatum.
revertantur, veterem banc scntentiam usurpantes Proinde distribuil jirincipiorum ordinem hunc in
haeretici, cjusmodi passiones aninia' quibusdam modum. Absolutissima Dei unitas vel sin)j)licitas
substantiarum nominibus inepte nimium obtege- cum adeo sujieremineat omnia, ut neque simih-
bant. Post hccc observabis, antiquos inter Chris- tudinem, ne(]ue resjjcclum jn-orsus illum ad aH-
tianos, h.ereticos transcorporationeni animaruin a quid babeat: ideoque nec jirius hoc, quam iliud,
veteribus acccpisse sed ar])itror illos ex liominc
: as])iciat, certc aut nihil cfficit, aut omnia simul.
in liomincm tantuni, sivc terrenum, sive aerium, Scd enim summa bonitas su])er omnia merito
non autem in bestias, aniniam hominis traduxissc. mox efficit oinnia summa unitas statim cfficit
:

Sic enim et doctores Hebra-orum accepisse tra- unum. Quod proxime manat, scilicet
igitur inde
duntur. Verba quoque de opificio mundi hos ab unitate, qua; super omnia est, nimirum est
Plotinus judicat pervertisse siquidcm tancjuam : unum omnia uninn sciiicet ens, entia cuncta:
:

tres substanlias acci|)iunt tria vcrba Timaii : i)oc i])sum intelligibile est, (]uod cst intelligibilia
quibus tamen tres cjusdem svibstantia" ])roprie- cuncta. Hic j)rin)us cst intellcctus, (jui et omnis
tates apud 1'lotiiuun significantur, vidchcet ut om-
est intellectus, intellcctus, inquan), absoluti
idem ipse Deus munili fabcr cxcogitaverit, id nesquc idea\ Hic mundus intelligibilis est ab
cst, decreverit, et naturaliter decernendo pere- uno suj)er omnia genitus unum omnia. Hinc :

gerit tot in mundo rerum specics, quot inteiiec- nascitur aniina prima jam unum et omnia, quo-
tus i])se suus in ipso suimet vivente, id est, in dammodo videlicct n)obilitcr intus expUcans,
sua cssentia viva contemplaretur ideas. At ha;re- (|u;e j)rinius stabilitcr comj)lectitur inteilectus.
tici dicebant, ipsum vivcns esse ens ipsum intelli- Se(]uilur deinde mundus ex intellectu per ani-
gibile, primum omni supcrius intellectu. Qui ))iam, non tam uiium et omnia, quam ex omni-
vero contemjilatur ideas in ipso, esse prinunn bus unum : nempe anima pra;- et in mentc et in
formalitcr intellectum Qui autem excogitavit
: At in mundo
cedit ijisa sua unitas multitudinem.
efficere, esse animam primam, et hanc consilio corporeo formarum unitas quodammodo muhi-
quodam facere, quamvis malo, postquam scilicet tudincin sequltur : jiotes tanien ita colligere,
a supernis degcneravit. Plotinus autcni idem omnia quidem mundi mcml)ra membrorumque
esse intelliglbile prinium, intcllectumquc primum natui-as ad unam anima' muii(lan;e naturam (juasi
ita pro1)abit. Primus intellcctus cum perfecto ducem omnes animas ad unam mundi animani
:

inteUigat modo, intimum habct intelligibile. Ipse
igitur intelligitur a se ipso, tanquam ipsemet in-
telligibile ipsum sit, sicut est intellectus. Item
quod j^rimum ]icrfcctumque intelligibile est, per-
fecto modo intelligendum est.
tione intclligitur, si intelligitur a se ipso. Sive
igitur intellectum spectes, mox intelligibile con-
sequitur intimum sive cernas intelligibile, in-
: intellectus animales, et animas intellectuales af>-
tcUectus statim intimus comitatur. Et merito,
velut ])rincipem, omnes intellectus, qui animabus
insunt ad unum intellectum super animas exist-
entem, quasi oculos ad solis lumen. Intellectum
denique jjurum ad jiaternam lucem atquc boni-
Perfecta vero ra- tatem. Inter ha?c observabis, quos jilerique in-
tellectus ponunt a corporibus absolutos, Ploti-
nun) jjonere intellectus tantum in animabus, quos
pellat, qui sane intellectus idcirco judicari pos-
 IN LIB. IX. ENNEAD. SECUND/E. o ro
o5o

sunt a corporibiis expcditi, (juoniam, ctsi in ani- contingere, quod infirmitate sua vel ipsum totius

niabus sunt, non tanicn sinit in corporibus : ordinem rite sequi, vcl impetum sustinere, aut

(luando (luiclcni ncijuc anima' vcrc cor))oribus devitare non j)ossint. Animadvcrte vero, in com-
insunt, ct intcllcctus cjusniodi nulluni cuni cor- j)aratione Plotini intellectualcm animani jjosse

pore coinincrciuni liabcnt, ct ut I'lotinus saepe timi ijisani ordinem fatalem cffugerc, ([uum a
scnipcr secundum actum sunt cuin
confirniat, suj)criori i)rincij)io j)cndcat : tum etiam ordiiii

divina mentc conjuncti. Ab hac vero sententia liuic libcnter ac diiigcnter obsccundare : tum
vix dissentirc vidctiu- thcologorum apud Gr.x^cos denique hoc sibi commendatum corpus ita cum
Christianorum scntciitia, anoclls corpora tribu- ordlne [Ed. j)r. hoc ordine] conformare, ut
cns. Ubi vcro Plolinus conccdit quidcm in infc- quandoque devitct incommoda.
rioribus (]uampiurimun), prohibet
nudtiplicarc
in supcrioribus similem Faber mundi non mutatiune stii, sed potestatis naiuralis
autem multiplicationem
introducere, intellige prohiberi multiplicationem
mundum tanquam Dei stattiam.
copia/ecit

illic, qux pcr minima et (piasi supervacua ct dis- VIII. Quando interrogantur haeretici, quam
junctini liat, (|ucniadmodum apud nos Heri solet: ol) causam mundi faber construxerit mumJum,

non auteni, (ju;e vcl in species vel in necessaria resj)ondcnt quoniam a contemplatione cccidit,
:

fiat, vel summatim colligatur in unum. Proprie ae vclut ambitiosus ad agendum se conlulit at-
vero vetat inultiplicare principia rerumque ca- que imperandum. Pricstabat aiitem naturalem
pita. Quod autem plures intellectus esse vclit, assignare foecunditatcm, quam voluntatis iniqui-
ostendit, ubi ait, intellectus esse sumuias anima- tatem, atque ita interrogantibus resj)ondere: Sic-
rum rationalium partes, ipsasque animas differre ut calor, qua ratione calor, naturaliter calefacit,
inter se passionibus et naturis. et lux, qua lux, illuminat naturalitcr, et similiter
vivificat, sic j)otentissimum illud agens j)otestatis
Anima mtindi aUigcit sibi cnrptis siium, et perhnc quasl sUcT? naturalis j)racsentia facit. Omnino vero con-
alias animas. Item, quumudo etiam anima propria tra rcligioncm omnem atquc philosophiam esse
det curpori vitain. videtur, quod dicebant ha?retici: opificcm mundi
VII. Reprobat iterum, quod animam gcnitri- j)rius in se formaliter permutatum, quam faceret
cem mundi dicant animne nostra; more in hac mundum, atque facultatis ojiificia', qua; sempi-
fabrica laborare, et ab ipso contemplationis officio terna est, imo idem est quod scmpiternitas,
ibi,

distralii. Ait enim: Cum tota machina sit anima? initium aliquando contigisse, quando scilicet oj)i-
nnmdana? subjecta, nihil illic resistere, nihil ef- fex illc propter lapsum a melioribus factus est
fluere proprii, niliil alicni contingere : itcm, to- imj)otcntior. Est et contra religionem vituperare
tani corporum molem ab ipsa anima per infusam mundum tanquam malum. Nam et in Genesi
vitam tum inter se colligari, tum animae devinciri, Moyses ait, tum singula in mundo bona, tum
prorsusque subessc animam vero nostrain ad
: cuncta valde bona mundi artificem effecisse. Huc
corpus accedere, quasi ([uoddani hactenus mundi tendit et illud Ca'li enarrant gloriam Dei, ct
:

membrum, atcjue jam inde quodammodo vivens opera mamium ejus annunliat firniamentum. Sic
in greniio totius animae, sic illi ferme connex- itaque magnitucio et potestas et motus universi
inn, sicut fa'tus in alvo ita(pie venientcm ex-
: mirabilem divinitatis j)otestatem nobis ostendit,
trinsecus animam allegari animali quasi jam fac- ordo mirificus sapientiam, praesertim in tanta re-
to, neque penitus dominari. Animam vero niundi rum varietate servatus: usus quoque ad opti-
sibimet animal generare, ipsuiiKjue sibi potius, mum iibique conducens dcclarat procul dubio
quam se ipsi ligarc, ideoque nihil animalis [Ed. bonitatem. Potestatem, inquam, et sapientiam
pr. in animalis] passionibus aliquando compati. et bonitatem, non solum, quae sit in opificc, sed
Quod enim, tanquam dctcrius, est prasstantiori qua? communicata etiam sit opificio, alioquin non
connexum, jjati quidem solet, si jiatiatur illud: possemus oj)ificii hiijus contemplatione talia dc
neque tamen fit e converso. Tu vero memento, o})ifice judicare. Quam ob rem satius admodum
quamvis anima nostra nanciscatur corpus jam foret, universum hoc Platonico more, quasi Dei
vivum, nihil tamen prohibere, hanc quoque ad- statiiam honorare, et qua' in eo excellentiora
hibere corjjori vitam, ceu lumini lumcn. Hic sunt, tanquam certiores statuas idearum, quani
enim vita jirior ad actum et jiroprictatem vita? hajrcticorum more vituj)erarc: imjVium enim esse
j)ost venientis facile trahitur: ha^c enim est in Platonici judicant, statuas Dci vivas ab eodem
j)r()j)rio corj)orc j)otior, nl(|uc si ad altcram com- fabricatas, jiositasque in temjilo mundanoad ciil-

paretur, quasi substantialc (juiddam ad aliquid tuni legitimum omnibus demonstranduni, dcspi-
accidentale sc habcre vidctur. Concludit dcnique cere, ne dum criminari : nam et (juid sibi velit
universum ubique bcne disj)oni, ad bonum vidc- In sole posuit tabernaculum suum, non est
illud,
licct communc j)crductum. Si (juid vcro incoin- ncgligendum. Non soluni itaquc muiidus divi-
modi interea partibus quibusdam accidat, indc nam mentem dissimiliter imitatur, iit haTctici
VOI,. I. z z
354 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

ferunt, sed imitatur quoque similiter. Dissimilis madverte, in mundo esse tres prfficipue gradus.
c|ui(iem imitatio intelligitur, ubi per oppositio- In prinio jioni sphaerarum stellarumque motores.
nuni vices fit comparatio Sicut illud immate-
: In secundo sphaTas. In tertio composita infra
riale, indivisibile, immobile: ita hoc vicissim ma- lunam. Ac sine graduum horum distinctione,
teriale, divisibilc, niobile. Igitur sicut illud bo- niundum non esse pulchrum. Similiter tres hu-
num est malum. Est autem in mundo
: id ita mange vitae gradus. Sunt enim divini homines,
erga divinam mentem per similia insuper imitatio sunt humani, sunt et quodammodo bruti. Simi-
quajdam quatenus opus hoc repra'sentat essen-
: liter [Ed. jjr. Simili] ratione diversitas aj)paret
tiani illani, vitam, intelligentiam, ideas imo ct : in civitate etiam rectissime constituta. In ejus-
unitateni ipsam atque bonitatem. Igitur et hoc modi vero distinctione et ordine pulchritudinem
est bonum tanquam imitatio boni. Emanare tum vitae, tum civitatis esse mcmento. Notabis
vero hoc inde Plotinus existimat naturali quadam interea, caelestes Dcos inferioribus singula provi-
bonitatis iliius exuberantia sed causam ada;- : dere: ac daemones sub luna j)lurinios esse bonos,
quare non posse. Terram post h;ec plenam esse homlnibusque meliores: concedi tamen, dwmones
inquit immortalium animalium: siniihterque spa- aliquos esse malos. Sicut [Kd. j)r. Scito] pr;c-
tium usque ad ca-lum multotjue magis et ipsum terea, tam stultam fuisse in Gnosticis haTcticis
cwlum. Immortales in lerra sunt animantcs, arrogantiam, ut nullam dicerent virtutis speciem
ultra ipsam turra; animam saltem animae nostne, esse posse, nisi in eis, qui eandcm han-esim secta-
ca'lestibus hic etiam conjuncta' corporibus. Ut rentur. Iteni malos esse hic da?mones et angelos
praetermittam, (juod Orphici terrcstrcs etiani da?- omnes : quoque sjjhasrarum caelestiuni
rectores
mones introducunt. Immortales in aere paritcr esse i^ravos, ij^samque totius mundi vitam. De-
atque a^there sunt daemones, saltem quantum iii^jue nulluin iis([u;im nunicn honorandum quo-

spectat ad ca^cstc iilonnn corpus. In sphceris (jiio modo esse vel invocandum sed primum :

quoque ca;lorum omnibus immortalia divinacjue tantuni siiie nicdio exorandum Atque ad id :

sunt animalia, ipsa" scilicet stelia". Sunt et qiii quidem imj)etrandum solam lucresis suae profes-
in orbibus planetarum ultra planetas in quolibet sionem, ct vcrba qua'dam ritusquc sufficere. Ne-
ponant da^mones quasi stellas ita suo planeta' que necessariam ad hoc esse exactam vitae mo-
subjectos: sicut in firmamento a majoribus re- rumqiie puritatem. Deniquc pessimum quemque
guntur stella' miiiores. Mitto, quod icle;e cunct;e lucresis scctatorem univcrso melioreni csse cen-
sunt ubique: (|uas solent animaiia intelligibilia sciidum. sit, Plotinum his etiam
Ut non niirum
nuncupare. Quamlibct deni()uc inteilectualem ;u-riiis iiidignari.Notabis deni(jue .sicut maxima
substantiam ubi(jue simlliter esse possc in Theo- nobis i)otentia solis elucet, si convincainus ab eo
iogia tractavimus, ct tractabimus ;ilibi. .At si solaria esse quam plurima, id cst, omnium ubi-
quis convicerit, honiinum at(jue etiam dffimonuni que luraina: sic miram Dci i)oteiitiam fulgere,
animas jiossc (juandoque vchlculum c;elcste de- si ab uno Dii iiiulti fi;int, atcjue dependeant.
jjonere cx (juo :inimal cjusmodi non sit immor-
: Deos j)ost ha'c ail, tum qiuv Deo superiori, tuni
lale, jjrimo (juidcm dicimus, iion facile istud ;ul- qu» iji.sis Deos
placent, hoininibus insj^irare.
initti deinde sl admittatiir, dcj)ositioneni ejus-
: hic accipe, tuiii tum damones
stcllaruni animas,
modi corjjoris liaud projiric mortem esse dicen- bonos. Stellaruni enim anima-, quae a mente
dam : quia nec fatali naturalive eursu
ncc vio- : anim;v iiiundi, mcnteque divina decreta sunt,
lentia foris illata vel sed facili
intus accidat : daemonibus: hi iiobis insj)irant. Tu vero, dum
quadam qiuisi dcjjositionc vestis atque voluntatc. Plotinus memento,
inv(>hitiir latius in h^crcticos,

Denique si cuni terrena concedaiu viverc: forsan neque legitimum Christianorum genus hic at-
negent ca>lestia vivere audiant TlKojjhnistum, : tingi : iie(juc ipsam Clirisii jicrsonani. Quoniam
dicentem, non csse philosojjhum, (jui neget ca'le- Gnosticoruiii errata iioii iniiuis a Christo suiit,

stia vivere. Sin vero caelestia ratione privcnt, quam a Platonicis, aliena. Et j^rofecto, si Por-
(jua? inirabili ratione semjoer incedunt animad- : j)hyrius, qui caiisam suscepit contra C^hristianos,
vertant quandocjue se esse vel oculoruni vel ra- Christiim oraculis confirmantibus judicavit sapi-
tionis cxj)ertes. Si negent, niunduni csse a bono: cntcm et piuiii atque beatum merito Plotinus, :

audiant mundum ita liis reclaniantcm Cum as- : qui solum contra quosdam ha>reticos agit, Chris-
sidue vos ordine meo ad divinani jirovoceni saj)i- tuni a maledictis censet excipiendum. Nec in-
entiam atque vitam scitote, me ex divinitate
: juria illos insequitur, qui asserebant munduiii
pendere. e.sse natura nialum, atque a malo, aninias nostras

esse mundi anima meliores, fierique etiam nielio-

Giiosticortim erroTCs non minus Cliristianis, (juam l'la- res angclis. Et id quidem absque labore ullo et
tonicis adversantur. purificationis officio, sola scilicet ha-resis illius

IX. In sequentibus vcro duni confutat ineji- confessione. Et quibusdam ritibus, et certa qua-
tas haereticorum criminationes in mundum : ani- dam pronunciatione verborum : neque licere cui-
 IN LIB. IX. ENNEAD. SECUND^. 555

quani aliter ficri bonum. Ueniquc Deum ipsum niam natura per formam agit, agltque toto forma
soiius huniani generis curani liaberc, totius totius impetu, ad lotani penitus propagandam,
vero mundi rerunu|ue mundanarum providen- ideoprimum in ipsa naturalis agentis intentione
tiam apud Deuni esse nuliam. Qu;e quidcm formam csse totius et integram : itaque totam
Ciiristiana; lcgi non minus, quam Piatonieis, ad- ima cum partibus quodanmiodo cunctis ex vigore
versantur. Nam sive Paulum audias ad Ro- intus agente fundilus inchoari. Sic inchoantur
manos, Dcum disces non unius tantuni, .sed oni- plantarum animaliimi spccies
et : sic ex divina
nium essc gcntiiun sive evangelium, cognosces
: causa totus simul mundus effluxit.
Deum universo usque ad minima providere. Itcm
confirmari Proplieticum illud, omnes videlicet Ccelum calere quidem et calefacere, non tamen urere,
posse dici Deos, ac fiiios excelsi omnes. Et una nec obesse.
cum Propheta pncponi angelos animabus. Ar- XV. In capite decimo quinto memento, cae-
rogantiam maxinie omnium extirpari. Solo spi- lum calere quidem et calcfacere, sed non urere:
ritu et veritate Dcum adorandum. Soia morinn quod addebant haretici. Si in omni vivente cor-
puritate feliciter promerendum id cjuidem niu- :
pore una cum ingenita vita congenitus est et calor,
nus Jaboriosissime comparari. corpus certe primo vivens caiet et primo, et cale-
Corifirmatio superiorum. faciendo cuncta vivificat atque cum augeat et
:

XII. In capite iterum duodecimo planius fovcat omnia, niliil urit. Quod (|uidem calefa-
quoque perspicies, non Cliristianam Icgem uila ciat, non niotu solum, scd natura patet quia :

ex parte, scd su))erbissimam Gnosticoruni iiwre- diffusis motu per omnia radiis
sine calefaciet
sim improbari, falsos Zoroastris libros fingen- et sola radiorum in se ipsos multorum collectione
tium, philosophite summum profitentium, Pla- etiam si vehcmcntius calefaciet
collidatur, nihil
toni se arrogantius in sapientia pra^ponentium. non tamen naturaliter urit alioquin tum magni-:

Quibus etiani decepti fuerint philosopliantium tudine sua, tum celeritate niotus totum reliquum
multi familiariumque Plotini, antecjuam Plotino repente consumeret. Quod autem ignes accen-
famiiiariter utercntur. Quid vcro dicam Ubi .''
dantur in alto, non ab tcstu cteli, sed forsan ex
liaereticum illud stultissimunique deridet ipsuni : aeris illius angustia provenit. In quo calor ex
mundi fabrum appellant sapientiam simul et ani- calore motuque casli leviter primum accensus eva-
mam sapientiam quidera, quatenus ante intel-
: dit paulo acrior angustia loci. Cui cum se ap-
lectu vivebat animam vero, quatenus est incli-
: plicat subtilis vapor et siccus atque sulphureus,
natus ad fabricam. Ambigunt insuper, utra vis fit fervorlonge vehementior invapore ubi etiam :

ejus prius ad mundi fabricam declinaverit. Ad- ex motu vaporum concutiente calor intenditur
dunt, caetcras animas consequenter tunc ad cor- veruntamen plus adhuc est ibi luminis, quam
pora descendisse, tanquam huic fatali lege con- caloris. Fulgur autem al) infcriori sede ex causa
nexas, ac simul annuisse corporibus sapicntias violentiore demittitur. Post ha?c notabis, cum
membra, id est, da;mones. Tum vero fabrum caelestium natura generet omnia, et vivificet, et
infudisse materias nonniliil imaginarium, atque conservet eam naturaliter esse bonam. Tum
deinceps ex hoc imaginario materiali, imagina- vero, quas iniqua censentur, inde significari, non
rium aliud adluic vanuis resultasse, tanquam re- fieri. Denique, qua apnd nos sub communi cse-
motius a substantia, et forsan adhuc aliud, idque lestium influxu fiunt, effici inter se differentia,
extremum esse mundum ut convincatur, id to-: tum propter species differentes, tum propter va-
tum esse vanissimum. rias fortunas sinsulis contineentes. Varias, in-
quam, prout pertinet ad anni tempora, locaque
Vita, qua in corpus pendet ex anima, ut actus anima; diversa, affectionesque animorum. Haec ergo
est immortalis. non ex caelo existere differentia, sed quod datur
XIII. Observabis in capite decimo tertio vitam ca-jitus Influxu conmiuni propter haec accipi dif-
irrationalem, qua' ex substantia rationali depen- ferenter. Gradus vcro bonoruni a majori iu
del velut imago cjus et actus, nullo modo susti- minus per ipsam boni latitudinem procedentes,
neri a materia neque subjecti alicujus fieri qua^
: nefas est, lanquam malos vituperare: atque hinc
litatem, sed solum existere ex anima, et quasi improbare ipsam universi naturam. Ridiculum
cmicare sicut radius visualis ex oculo animafis
: quoque cx eo, quod progrcdiciuibus ordine rebus
nocte videntis cui etiam si non contingat extin-
: interim mali aliquid subrcpat principium inferre :

gui, contingit tamen non emicare aliquando, vel maleficum : quasi malorum
cfficiens causa po-
sit

emicare, ct solo pendere ex oculo. tius, quam deficiens, ac proposito quodam comi-
tentur [Ed. pr. comitanturl potius, quani sorte
Penes intentionem ipsius naturce totum prius est, quam contingant. Profecto dum mtentione naturae ab
partes operis : ac totum simul inchoatur. ipso rerum principio proccdentis certae generan-
XIV. In decimo quarto capite notabis: quo- tur forma, ideoque bona fiunt, consequenter
z z 2
356 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

formae aliae cediint : quod malum esse videtur. Platonici facilius admittunt dogmata Christianorum,
Cum igitur eodeiii motu, quo per se fit bonuiii, qvam Gnostiairum.
per accidens contingat et malum : nenio debet XVIII. Fac age, Plotinum a Grascis Chris-
ob difFerentiam bonorum atque malorum contra- tianis audisse, ab loanne Damasceno praesertim,
ria qufedam principia ponere ac prwter princi- : ultimum cjuendam ordinem angelorum defecisse
pium bonuni introducere malum multoque mi- : a Deo, corporibusque ex aere crassiore post haec
nus per naturam primam essentiaque malum : inclusos, non reprobabit ha'c, sed Platonicis pror-
alioquin essentia ct esse erit nialum. Appetitur sus accommodabit quod quidem Christianae legi
:

tanien tanquam bonum et oppositum ejus re- : non repugnare Romanus tradit yEgidius. Non
spuitur velut malum. Praeterea principium agit potest autem non acriter indignari, cura audit,
sequentia, quatenus est efficax et in actu, agitque totum mundum ab angelo quodam pessimo pes-
per formam. Hfec vero sunt bona. Non est simum fuisse creatum. Item quod profiteantur
igitur ipsum malum neque facit per se mala, : haeretici, se numinibus caelo superioribus acccp-
sed similia sibi, id cst, fonnalia, ideoque bona. tissimos esse, dum caelorum rectores, qui ab illis
Malum vero ad forma' privalionem attinet, quit dependent, suntque simillimi, tanquam malos
accidit, non intenditur. Per lia^c igitur et Gnos- acriter detcstantur, totumque mundum ordine
ticorum et Manicliajoruni confutalus est error. dispositum divinissimo execrantur ut malum ac :

Deum pra?dicant solius hominum generis curani

Oratio non adoratum. Deuin numenque mutat, sed ado- haberc. Totum vero mundum, in quo cst homo,
rantem. cujus ordini connectuntur humana, ne prospicere
XVI. Caput decinium .sextum deridet ha^re- ([uidem. Qua' adeo ridicula sunt, ut absurditate
ticos, quod putent verbis ritibuscpie hnmanis e sua satis redarguantur.
suo habitu ffecti ca^lcstia corpora, animasque ca--
iorum numinaque calo superiora. Item quod De mundo animali, damonihus, pukhritudine : et quod
oninem orationis vim in vocum niodulis et odori- putchritudo procedit ex bonitate, alque est signum
bus, characteribusque constituunt [Ed. pr. con- bonitalis.

stituant]. Prasterea quod morhos omnes nihil XIX. Segrega, si potes, a mundo dimensio-
velint esse ahud, quani da-monia. At evangelica nem atque matcriam : relinque ca-tera : sphae-
doctrina Deuni in spiritu et veritate pnecipit ram habebis animalem atque
inteiligibilem, id est,
adorari ncquc Deum mutari vult, sed adoran-
: multiplicem. In qua (|uidem anima prima con-
tein multosque curat aegrotantes non occupatos
: gruens universo sccundum virtutem orbis amplior
a daemone. erit. Orbes subinde velut virtute angustiores,
rcli(|uae pcr ordincm intcllcctuales animiie, sic
Non adoratio, sed virtus impetrat a Deo divinum alia ferme potentia comj)lectens aliam sicut in :

munus. liis, (jua' vidcntin-, orbis alius amj)lectitur alium.

XVII. Munus providentia' (jroprium elucet Sed in animali muudo, (juia nulla dimensio dis-
in optima univcrsi dispositionc, et in optimo mun- trahit, (juodlibet j)assim totuni in toto quolibct

dani opificis habitu. Totum hoc stulte niniium rejjeritur. Est autem ibi motus at(]ue circuitus,
auferebant lia^retici, dum in mundi dispositione (juaiis intellectuali anima; convenit, dimensio vero
vitupcranda dominum auctoren)(|ue providentia' non actu quidem, scd potentia (juadam actui
incusabant. Jam vero, ut convincercnt, nihil ])roxima. Nam ex virtute anima' j^rotinus pro-
esse in mundo l)oni, diceliant, nuUas vel natune cessura est corj^oris species, certam ab anima in
vel hoininum leges esse l)onas et qua; virtutes : materia exigens (juantitatem at([ue figuram. Et
dicuntur, niliii esse neque ipsi de virtutil)us:
(juatenus se extendit potestas aninia' processoria,
aliquid loquebantur neque de purgandis animis
:
catenus pro viribus extenditur in corjiore quan-
pensi quicquam habcbant. Pra'dicabant enini, titas. Profecto, si quis inspexerit intimam animae
si quis duntaxat eogitaret Deum, certistjue apud motionem, videbit ct formalem ibi diversitatem,
eos precibus invocarct, omnia prorsus impetratu- et j)ropter motum temporalem ab alio quodam
rum etianisi pcrturbationes sensvmm nullas ex-
: actu in alium intervallum. In hac ergo diversi-
pellat quibus certe nihil ab evangelica doctrina
: tatc, in hoc animalis circuitus intervallo incipiet
est alienius. Non enim qui dixerit, Domine Do- jam dimensionem futuri corporis orbisque susjji-
mine, et qua? sequimtur. ^lemento vero, quod cari sicut aliquis ex crebro quodam scintillae
:

ait Absoluta virtus Deum nobis ostendit. Sicut

: vibratu orbem continuum suspicatur. Est au-
enim perceptio caloris ignei ad summum perducta tem universum illud sphiericum animarum ex in-
materiam lumine protinus iniplet, facitque ignem tellectualibus quidem facultatibus stabile, quasi
sic etiam ipsa per virtutem imitatio Dei aninunn centris j)olisque quibusdam, ex sequentibus vero
tandem divinum efficit atque Deum animusque : potentiis mobile. Ex illius autem status motus-
ita se ipsum videndo videt et Deum. que vigore fit mundus corporeus, et consistit at-
 IN LIB. IX. ENNEAD. SECUND.E. 357
(lue niovetur. Ex cujus jjerspicua niii;u|ue \n\\- liabitum jani coiitracta, sivc afTcctii ct inclina-
cln-itudine decet naturalcni ipsius ct intiniani bo- tioiie j)i-oj)ensius (niaiulo^jiie concejita : j)ra?ser-
nitateni existimare atque cx his duobus pul-
:
tini quando corpori primordia dantur, et quani-

chritudincni et bonitatem aniniae conjectare. Pro- diu insuper incrementa. Corjins itaque pulchrum
inde ubi ait, dienioncs sentiri posse, atcjue esse signum est aniiiia? pulclira", id cst, harmonica;

pulchcrrinios: intcHige, scntiri (|uideni posse j)eiiitus atquc lucenlis, ct omniiio bene concinne-
(]uen)a(lm()(hnii in libro de rulchritu(hiu' dixi- (|Lic se habentis, quantum tum ad cogita-
sjiectat
mus. Pulcherriinos insuper esse, (|uos Magnus tioneiii, imaginationcnujue, tum ad affcctum se-
Hasihus bonos noiiiinat angelos, liabentes cor- minariamque naturam. Turj)c vero corjjus cst
jKjra partini ignea, partim aeria, lucidissima pul- anima; incomj)osita; signum, et in habitum vel
ciicrriina(|ue, sicut significaverit David dicciis, affectum dissonum jam j^roiapsae. Quum ergo
Aiigelos Dei ministros csse spiritu at((ue flamma muiidus j)uicherrinius sit, j)ulclicrrima siiinil et
[Ed. pr. spiritus at(jue flammas]. Sic ern-o j)u- ojitima est aninia niundi, simiiiterquc sj)lia'rarum
tat Basiiius Angeios comniodius mutare locuin, omniiim at(jue siderum. Aj)U(l nos qiii-
aiiiniiL'

quiescere, ministrare, ac sine faliacia scnsibus se deni jiotest forte, scd raro, in corj)ore formoso
otterre. Eandem Pselius asserit Apostoii Pauli esse aninia in j)ra'sentia iion formosa, (juoniam
fuisse scnteiitiain. Hac itaque ratione sive da?- anima, qua; ab ipso conceptionis initio formosa
mones bonos, sive angcios nominare niavis, simt fuit, postea pauiatim dcforniis evasit scd oni- :

in corjjoribus beneficia [Ed. j)r. bcncfica] iiu- iiino puichra erat (luoiidaiii, ((uando elegit, coc-
mina, honore cultuque aiiquo digna, cx Piatoni- I)itque j)uichrum corpus effingcre, sub j)uicliro
coruni sententia siinul et Christianorum, contra sidererursum at(jue daiiione. Potcst (juinetiam
seiitentiam Gnosticorum. Qui duin benefica ex csse aninia j)uiclira interduin in corporc non for-
niundo mimina toiiunt, pervertunt ordinem iiiii- moso : vei quia, qu« quondam jiuichra non fuit,
versi et ea sibi adimunt me(ha, jjer quae sunmiis
: pulchra tandem evasit : vel quoniam
animas sii?pc
conciliari commode possent. Summatim vcro pulchras moiienti formosum corjius cffingere, im-
c]u;tcunque sunt extrinsecus re vera jjulchra, jicdimentum (juoddam cx his, qu;c circumstant,
sunt et naturaiiter intus bona sifjuidcm cx in- : et qua; confluunt contigit, vei contingit. At
timffi formae joerfectione atque victoria seminaria? anima? mundi neque accedit quicquam, neque
rationis sujier materiam jjrovenit externa formo- recedit,neque obstat impcdimentum. Niliii cnim
sitas. At si deficit species intima, tunc res ij)sa et universo tale potest accidere.
deminuta est in mehoribus, id est, intimis, et de-
ficit a melioribus, id est, ab iilis, qua.- sunt in Anima nostra, quia est soror anmiip mundi, potest et
gradu j)r«stantiora nec absoiute jiuiciira est,
:
fataiia superare, et ad illius beatitudinem pervenire.
sed pulchritudine mutiiata. Unde Porj)hyrius XX. Ubi ait, animam nostram
essc sororem
da;mones, cjuorum animi sunt ini^iui, corjiora anim;e mundi at^jue c;eicstiuni animarum, me-
quoque dicit habere deformia quorum vero : mento, animam inteiiectualem neque esse partem,
probi sunt animi, corpora insuper esse formosa. neque j)roiem mundanas animae caelestiumve ani-
Et Origenes ex luce ordineque cajlestium argii- marum item j)osse quandoque ad earimi bcati-
:

inentatur, spiritus iliis inesse Deo projiinquiora tudinem pervenire, fierique illarum quodammodo
[Ed. pr. projiinquiores], iucidaeque inteiiigentiiv in niundi gubernatione coliegam. Prseterea
comjiotcs, atque una cum
Apostolo Paulo sjiiri- posse nonnunquam, rjuando se recij)it in se ip-
tus a Deo longe degenerantes corporibus ex aere sam, fatales ictus aut minuere, aut etiam devi-
caliginoso concretis includit. Profecto si corpus tare. Denique non licere ex liac mundana cus-
dej)endet ex anima, nimirum talis quaedam cor- todia vinculis vi soiutis abire, ac multo minusfas
j)oris dispositio a tali quadam afFectione animas esse, caslestes sphaeras vel aniinas incusare.
jirovcnit, sive naturali, sive more natura; per
 n A fl T I N O T
ENNEAA02 B.

Aoros e.

P L O T I N I

ENNEAD. SECUND.E
LIBER IX.

nP02 TOT2 rNIl2TIKOT2.

Contra Gnosticos.

jlinEIAH Toivvv €(pavr} y/j.iv y tov ayadov aTrkrj (pvai^ Ka\ TrpcoTijy 199
loirav yap to ov TrpcoTOV ov^ aTrkovVy Kal ovBev €)(^ov ev eavTW, aXX
ev TC, Kat Tov evo^ keyo/xevov rj (pvat^, r) avTrj. Kat yap avTrj ovk
akXo elTa ev' ov8e tovto akko elTa ayaOov, oTav keyco/Jbev to ev,
Kal OTav keyo)/xev TayaOov, TavTrjv 8ei vojxi^eiv Trjv (pvcrtv Ka\ /xLavB
keyecVy ov KaTrjyopovvTa? €Kecvr]<; ov8ev, 8r]kovvTag 8e r]/juv avTol<;
150)9 olov re. Kai to TrpcoTOv 86 ovtco?, otl dirkovcTTaTov' kcu to
7. yvuiTTtKovi'] Cod. IMon. C. et 3Iarc. Cod. .Marc. C. ii liyxiiy. Anecdott. part II. p. 2o.
A. supralhl. hatjent oti yvuaro) XiyovTixi
: 12. kiyu/iit — kiyufiit] Ita jutente ra- 13. railTiiv Ss?] Codd. Dann. Marc. B.
x!ti o\ ^^nTTiavoi. In contextn hi Codd. tione grammatica et Codd. onmihus scrip- et Med. A. ii. Mox Darm. xiyii pro
exhihent yvuaTovi, simus pro xija^iv, de quo Indicativo post Xiyiiv.
9. i^av»j] Cod. Marc. C. l^ivrt Tolvvv. oTotv non admittendo vid. Hermann. ad 14. ciStv] Co<l. Vat. oiiSi in m. oiVit.
10. ikx' Vv TiJ C;odd. Marc. A.B.C. Viger. p. 792. 256. h. In Plotino tamen Mox Marc. C. oZToi pro ovtus.
Mon. C. iXXa Xy ti. illa constructio poterat tolerari, nisi libro- ib. ltj\ouvTiis'\ Ita Codd. Ciz. Marc. C.
H. Xiyofiivov^Cod. Ciz. Xiyofjiivn. rum mss. auctoritas li. 1. intercedcret, do- Jlon. A.C. Med. A.B. Edit. 3ijA»J»t»j.
ib. Kai yaoai/Vtj] Desuiit ha?c in Cod. cente Voemel ad Nicolai Methonens. Male.
Vat. Idem mox tU tu^ sed in m. utu.

Tria tantuin principia sunt. Ipsum bonurn : mens, hsec non prius quidem aliud quiddam est, deinde
anima. insuper unum neque ipsum bonum aliud quid-
:

QUONIAM ex aliis disputationibus nobis dam est, et jirasterea bonum. Cum, inquam, ita
constat, ipsiusboni naturam esse simplicem atque sit, nimirum quando dicimus unum, et quando
primam nisi enim prima esset, simplex esse non
: dicimus ipsum bonum, intelligendum est, unam
posset constitit et in se ipsa nihil liabere, sed
: nos eandemque naturam significare adeo ut ni- :

unum esse duntaxat, atque etiam ipsius, quod hil de illa prifidicemus omnino, sed nobis ipsis
dicitur unum, ea^ndem esse naturam. Etenim potius illam, quoad possumus, designemus. At-
 PLOTINI ENNEAD. SEC. LIB. NONUS. ss9

avTaoKe?, otc ovk €k TrkeiomoV ovtw yap, avapT7}0rj(r6Tac elg tcc e^

(ov. Kac ovK ev akkco, otc irav to ev clXXm Kal Trap aXXov. Et ovv
/jcrjSe Trap akXov, /XTjSe ev aAAo), /U.7;5e avvde(TC<; ixrfhefxca, avayKT]
CfJCTjSev inrep avTO elvaC ov tocvvv 8ec ecpi" eTepaq ap)(ag cevac, akKa
TOVTO TrpoaTTjaajbcevov?, elTa vovv fJceT avTO, Kal to voovv 7rpcoTO)g,5
elTa drvyTjV fJceTa vovv' avTT} yap Tagcg KaTa tpvcrcv, fJcr]Te Trkeco)

TOVTcov Tcdeadac ev tco votjtco, fJCTfTe ekaTTOo'yap ekaTTco, rjecTe

\j/-vyr]v Kcu vovv TavTO cprjaovacv. ?; vovv Kac to rrrpcoTOV, akk otc
200 eTepa akkrjkcov, eSec^Oy Trokka^rj. Aocttov 8e eircaKe-^aaOac ev tw
TvapovTc, el Trkecco tcov Tpccov tovtcov, Tcve<; av oiiv ecev cpvaecg irap lo

avTa<;. T-^? re yap ke-)(0ecar]<; ovTcog e^ecv ap^rjg Trjg iravTcov ovSecg
av evpoc airkovaTepav, ov 8e e7rava/3e/3r]Kv2av rjVTCvaovv' ov yap 8r]

Tr]v fjcev Svvafiec, Tr]v Se evepyeca cprjaovac. Tekocov yap ev Tocg

Hevepyeca ovac Kal avkocg, to 8vvafjcec Kal evepyeca. Scacpovfjcevovg

cpvaecg TTOceladac rrkecov^' czkk' ov8' ev toc^ fjceTa TavTa ovS" eircvoelv 15

Tov fjcev Tcva vovv ev yav^ca tcvI, tov 8e, olov Kcvovfjcevov. Ti9 yap
av rjav^ca vov, kccc tc<; Kcvrjac^ Kac Trpocpopa av elr). ?; rt? apyca, Kac
Tov CTepov TC epyov ; 'Ecrrt yap oog eaTC, vov<; aec coaavTCog evepyeccc

T. uvx^TVi^yioiTai^Cum marg. Ed. ha- Blarc. A. etMed. A. Sed posterior ha- perperam cum Ed. Toiyia-^aif nisi quod
beiit ava^T»7^£Ta/ Codd. fllarc. B.C Uarni. liet al) al. m. supra lin. BIox Marc. C. Marc. V. liabet 'roiov/rBat.
Med. A.B. Par. A. et marg. Vat. Cod. Ot/Tflj prO OVTaj;. ib. oyS' £v] ( 'Od. Vat. ovll Iv et ita etiam

Marc. C. omittit. oV* ^«v to U a^k/u. idem 12. mTivaouv] C'odd. Ciz. Darm. fllon. Cod. MaiT. C. Proxime pro ovl' i-rivoiTv
ciim A.B. ter ftrj Tt, tiim C. f^ri S' U aXXw. C. Med. A.B. Vat. Alarc. A.B.C. n.T,- legendum videtur ov ^si l^rivoiiv.
3. ffCv9tffi;\ Cod. Darm. ffiiv9i(riv. VOVV. 17. « Tis a^yia] Cod. Vat. ti, in m. ^.
5. fT^iff^nffafiivotJs] Cum marg. Ed. ha- ib. ou yet^ 5»)] Ita, praeter Codd. Ciz. ib. xai Tov iTi^ov] Cod. Vat. cum Ed,

bent T^offTt}fftt/j.i^ov; Codd. Ciz. Marr. A. et Par. A., Codd. nostri omiies pro ou ya.^ a sec. m. nai i-ri 'irt^ov ideni a prima l-ri
B.C. Dann. fllon. C. Par. A. Vat. In S£/~ et conjecerat etiani Taylor. iTipou sed vox etJ in niai*^. obelo jug^iUa-
textn editionis est vooff^rtffa.fi.ivou;. 14. Codd., exceptis Ciz.
ha.i^oufe.iyotJi] tur, xai iTi^ov legitur in Codd. Ciz. Mon.
7. -fi -^fVX^A ^'^^d.Mon. C. omittit 37'.
et Moii. C, oinnes heci^ovfAtvovs £dit. ha^- A.C. Sed xcti Tov Wi^ovy cum raarg. Ed.,
H. <TavTo\ Codd. Ciz. Mon. A.C. Med. ^ovfiivois. male. in reliquis. Mox legeriin : uffavTbii U
A.B. A. Marc. A.B.C. TccuTn.
Par. 15. Toiucr^ai] Ita Codd. Mon. A.C. ivieysitt Kiifiivoi idT.
Tum Cod. Mare. C. «v ovv pro « vovv. Med. A.B. Maic A.B. Vat. Reliqui
10. awv sTev] Abest ovv a Codd. Par. A.

qui et primum idcirco dicitur, quoniam simpli- mam et intellectum, omnino idem esse dicent, vel
cissimum item .se ipso suflRciens, quoniam non
: intellectum idem prorsus atque primum. Haec
constat ex pluribus: alioquin in ca, e\ quibus autem inter se esse diversa, sa^pe est demonstra-
coniponitur, referretur. Rursus non est in alio : tiiiii : reli(juinn vero est in j3ra'sentia jierscru-
(juoniain, (juicquid est in aiio, est et ab aiio. Ita- tari, si plura quam lia>c tria sint, quitnam praster
que si neque ab alio, neque in aiio, neque ulia has naturae sint. Profecto cum ijisum universi
in co est compositio, necesse est, eo nihil esse jirincipium, ita, ut modo diccbamus, se habeat
superius. Quam ob rem non est conandum in neino princijjium uUuin simplicius et excelsius
alia principia sc confcrrc, sed hoc proposito intel- jioterit invenire. Non enim jirincijiium r)uidem
lectuin (leinde, (jiiodve prinio intellirfit, mox ani- alterum in actu audebimt
in potentia, altcruni
niani j)ost intellcctuin coilocarc debemus: hic jionere. Ilidicuhnn namque est, in his, (juic in
enim naturalis ordo cst, ideo^jue ne(|ue his jilura actu et absque matcria sunt, per distinctionem
ne(jue pauciora in genere inteiiigiiiili decet con- (jiiandam, jiotentia actuque distribiitam, natiiras
numerare, ncmjie sique pauciora ponant, vel ani- jilures inducerc scd neque etiam in se([uentibus
:
 i6o PLOTINI ENNEAD. II.

200
Kei/jLevo^ earuxTrj' Kivqcn^ 8e Trpog avrov koI Trepl avrov, yj/^v^rjg t/St;

epyov, Kat koyo<; air avTov elg xjrv^Tjv, ijrv^rjv voepav tvouov, ovkC
akX.7]v Tiva fxeTa^v vov Kal ^jrv^TJg <pvaiv. Ov /j/i]v ovhe 8ia tovto
wkeiovg vov? iroielv el 6 fxev voel, 6 8e voet OTi voet' Kal yap el akko
^To ev TOVTOi? voeiv, akko 8e to voelv oti voel' akk' ovv [xia irpoa-
/SoA?; ovK avai(T6i]T0<; twv evepyrjfjbaTcov eavTrjg. Tekoiov yap, eTrt
Tov aki]divov vov TovTO vTToka/ji^aveiv' akka TravTwg ye 6 avTog
ecFTai bairep evoei 6 vocov oTi voel' el 8e fjbrj, 6 fxev ecTTai vocov fMovov, d
6 8e oTi voel vowv, akXov ovto<;, akX! ovk avTOv tov vevor]KOTog.
loAAA' el einvoia (prjaovo-i, TrpcoTOV fj^ev twv Trkeiovcov viroaTaaecov
airoaTifaovTai' 'eireiTa 8el aKoireiv el kcu al errivoiai ^copav e^ovat
ka/3eiv vovv voovvTa fxovov fii] irapaKokovdovvTa 8e eavTco OTi voel.
'O Kai ecf) iffhcov avTcov el yiyvotTO, toov ael eTnaTaTovvTcov rais-E
opfxal^ Kai Tal^ 8iavorjaeaiv, el koI fieTpicog airov^aioi elev, aiTiav
isav acppoavvr]^ e^otev. Oray 8e 87] 6 vov? 6 akr]divo<; ev Tal<; voy-
aeaiv avTov vor/, koI fjur] egcodev r/ to vor/Tov avTov , aAA' avTO<; r/ kclI

2. Kai Xoyo;\ Cod. Ciz. Kai }.oyot/. U. Par. A. Vat. Marc. A.C. Sed Vat. ih. vXtiovcnv] V(x\. Mou. C. in marg.
ib.^vx^v vai^av] Cod. V:it. A. oinittit liabet inmarg. Scribitur autem «Vtej iu lialiet : forsan T^aiTa/v. Mox IMarc. C.
•^v^^m., in m. addituni luibet. Nec IVIarc. Co<bl. Darui. (a ]ir. m.) Mon. Marc. A. iiveffTriJovrai.
C. repetit ^v^^h. Idein inox liahet oi C.A. .Aled. -V.B. Sed Med. A. a pr. m., II. ixov7i Xa^tTv] Cod. Ciz. post i:^iiv
fAViV oi ilX TOVTO, ut Par. A. habet oTio. liabet dist. min., Cod. Par. A. post /«-
4. Se vou\ Cod. Vat. u pr. m. voiii. il>. fciv Utici] Codd. iMon. C. Jlarc. ^itv iiullam. Pro seij. f^ovai omnes pra^ter
Cod. Marc. C
o fuv o Vi.— A.C. et V^at. « ^iv v/Tai. Placet et reci- Ciz. et Dann. hahent /iovgv. lllos secuti
5. T(oaBo\h\ Slarjj. ^'at. et Warc. B. pieudum diixi. Edit. et Fic. iirToi. sunuis. In edit. est A.a(3!i» fcivai. Marc.
ut marg. Kd. T^of^.oX-n. inale. dkX' OUK xiiTcv\ Ed. «/.>. OLiK aT* aii~
(). C. £1- avTai pro iayr*. idem mox omittit
6. iitiiTrii] Codd. Ci/.. Mon. A.C. Vat. ToZ cuui marij;. Ed. oinittunt ut' Codd. articulum aute d>.riiivo;.
Marc. A. xiiTiii. nostri omnes. Pro seq. tov CoA. Dann. 15. "o-av 5iJ Abest 2s a Cod. Vat.
7. vou ToiJTo] Abest noZ a Cod. Ciz. lialiet vod. 16. aiiTOv von] Edit. aiiTM vo^ sed ita
Scribitur toutou in Co<ld. Ciz. Marc. H.C. ib. vi.vanKOToi] Codd. Ciz. Mun. A.C. CiMiex iiullus. Cum marg. Ed. aiiTov
Mcd. A. (ab al. in.) li. Vat. (a pr. m.) Vat. Marc A. nnvKoTot. Mon. A. Marc. A. Med. B. In relinuis
8. oVtejI Edit. habet o uia-Tn^. Abe.st o 10. 'tTiyoia] Cod. Vat. sTi 9oia (sic). est ai/rev.
a Codd. Ciz. Uarm. fllon. A C. Med. A.

conimentari licet, intellectum quidem alterum in aliter de vero intellectu sentire. Sed ipse idem
quietequadam jiositum, altcrum vcro velut in prorsus qui intclligit, et qui intclligit, quod
erit,
motu. yua-nam cnim intellectus ijuics.'' quisve intelligat. Alioqui hic quidom (csto) erit solum
niotus atquc progrcssio, sive prolatio.-' Hursus intelligcns, illc vcro animadvcrtcns liunc intelli-
quod hujus otium, quodve opus altcrius Est .''
gere ubi vidclicct alius quidam intclligat, po-
:

enim sicut est intelleclus eodcm modo scmpcr in tius quam qui animadvcrtit. Quod si dixcrint,
actu stabili constitutus: motus autem vel ad ipsum duo ha?c ex cogitatione quadam inter se ditferre
vei circa ipsum jam anima^ est officium. Atqui primo quidem non poterunt substantias ibi plures
et ratio ab intellcctu in animam usquc ])rocedens, adduccre deinde opera? pretiimi est considerare,
:

aniniam reddit intellectualcm, nccjue aliam quan- nunquid ulla excogitatio vcl commentum potius
dam adducit naturam intellectus et anima^ me- admittere possit intellcctum duntaxat intelligen-
diam. Proinde ncquc ob id intellcctus decet plures tem, neque tamen animadvertentem se intelli-
inducerc, quod alius quidem intclligat, alius au- gere quod quidem si nobis accidat, qui circa
.''

teni intelligat alium intelligcre. Etenini si in his impetus et consilia semper incumbimus, etiam si
aUud est simpliciter intclligere, aliud auteni in- moderate studiosi et probi simus, causam crimen-
telligere,quod intelligat absque controversia : que insipientiae nobis afieret. Jani vero quando
tamcn unius ibi viget intuitus, quem actiones intellectus ille verus in intelligendo intelligit se-

propria? minime latent. Absurdum namque est, met ipsum, neque extra intelligentem intelligibile
 LIBER NONUS. i6i

TO P07JT0V, eg avayKy? ev tco voeiv g^^gl eavTov, KaL opa eavTov'

opu)V 8e eavTOV, ovk avorjTatvovTa akXa voovvTa opa. ilcrre ev tco

FTrpcoTco? voeiv, e^ot ctv Kot to voetv otc voe?, w? ev bv' Kai ov Se ttj

eirtvota eKet StTrkovv. Ei 8e Kal ael vocov etrj oTrep eaTl, Tt^ X^P^
TTj eirtvota, t^ ^copt^ovcry to voetv ctTro tov voeXv, oTt voet. JLt Ses
87] Kal eTepav eTvivotav Tt<; TptTTjv eiretaayot ti]v eTrt ttj 8evTepci ttj

keyovcrT) voelv oTt voeZ, ttjv keyovcrav otc voei, OTt voet, eTt /jtdX.X.ov

G KaTacjiave^ to ctToiTOV, Kal 8ta tl ovk elg oTreLpov ovtco. Tov 8e koyov
ovTtv av Tt^ diTO Tov vov TTOtr/, elTa drro tovtov ytyvecrBat ev '^v^y
akkov, dir avTOv tov koyov, Iva /jteTa^v ^v^rjg Kal vov j/ ovto<;, 10

201 dTTOCTTepr/cret T7jv yjrv^rjv tov voetv, et /Jtr/ irapa tov vov KO/itelTai,
dkXd irapd dkkov tov /leTa^v tov koyov' Kal et8cokov koyov, dkk'
ov koyov e^et' kclI '6kci)<; ovk el8rjcret vovv, ovS" bkcog von/cret.

Ov Totvvv ovTe irketco tovtcov, ovTe eTrtvota<; TreptTTag ev eKetvot^,

a? ov 8e^ovTat, OeTeov, aAA.' eva vovv tov avTOV cocravTcog e^ovTa, 15

BdKktvij TravTa^T], /jLt/jtov/Jbevov tov rrraTepa, Kad bcrov olov re avTco'

I. Cod. ]\Ied. B. 'ix'" '^^^-

£x^i tai/rfv] 8. .Srs;] Cum Ed. Marc. A. Jled. B. 12. aXXov Toy] Ita pro rov necessario
Tov. Pro seq.Codd. IMarc. C. et
\a.uTov cuni inarg. Vat. tovto, Cod. Par. A. ha- scribendum l'uit, quainquaiu hbri non ad-
Ciz. haltent airov, fllox fllarc. B. S' say- bet T ovTo (sic) ; rehqui ut niarg. Ed. ovtcj, dicunt. Maro. B. rra^ pro -ra^oo.
Tov, A.C Sj ctvTov. Sed C. spir. leiii iii itaque scripsi cuin Fic. 1 1,. oi>a] Edit. x.cii ovK, sed abest kk) a
asperum correcto. 9. ovriv civ T/;] Ita, cum Ed. Codd. Codd. Moii. A. Bled. A.B. Par. A. Vat.
3. r^wTios} Cixld. Ciz. et Dann. t^wtui. Darin. Bled. B. et marf;. Vat. ReUqui J\Iarc. A.B.C. Vat. Iiabet iii marg.

4. Iku — '.Tivoia.} Desunt h*c iii Cod. oTav Tt;. Magis perspicuus ita fit h)cus, ib. ot-S' oXw;] Codd. Darm. fllon, C.
Ciz. Cod. Marc. C. haljet owSs Wtvoici. an magis Plotinianus, qu;i'ri pote.st. Vat. ov%\ 'oXcits, Jlox Marc. A. 'iTivoict.
5. a^o Tot/] Cod. Ciz. a!r' avrov. Mox ib.«To rovrov} Edit. «To Tou, sed ita 14, ouTi] Abest a Cod. Vat,, in m.
av Tt; pro Ttc, nonnisi Med. B. 31arc. C. et marg. Vat. add.
Ha*C ex-
7. rriv y.iyotjiTtiv oti voiT, oti vou} Rehqui, ut marg. Ed. aTro rovrov. Mox ib, rovruv~\ Post lioc vocabuhim Cod.
pnncta sunt in Cod. Mon. C. desunt in Marc. C. It' ccvtov. Mon. C. in m. ab al. m. liabet adscriptum
Cod. Marc. C. Codd. iMon. A. Med. A. ib. f» ^i^a;?] Codd. Mon. A.C. I» tS v^TToaraaioiv a^xiKuiv. Si non vera lectio,
Marc. A.B. ter halient deinceps oti voiT^ •^vx,',. certe bona interpretatio, quae etiam adju-
OTi voit, oTi vou. Jjgo legerini t, Xiyouirav 10. ouTo;] Cod. Vat. ovrcoc, 'm m. ov~ vat verba sequentia : a; o'v 'h^ix.ovrat sc ai
voi7v oTi vou oTi vou ex aiitecedentibus, et ro;. apxiKai vorotrTaiTus.
fortasse ita legit Ficinus.

ponitur, sed intelligens ipse ipsum inteliigibile jirohibebit, quo niinus in infinitum ita vagemur.
est, necassario in intelligendo habet sc i|3suni, Quod autcm rationcm quandam adducunt in nie-
videtque se ipsiun : se vero videns profecto intcl- dium ab intellectu manantem, a qua deinceps
ligenti;c non e.\|)ertem, sed intelligentem videt. (alia) ab ip.sa ratione diversa quasdam ratio fiat
Quapropter in ipso primo intelligcndi actu habet in anima, ut videlicet illa ratio inter intellectum
et (luod intelligat, et quod inteiligere se intcl- animamque sit nicdia, cogit aniniam carere intel-
ligat, tanquam unum jirorsus existens: neque ligcntia si cjuidcm non ab ijjso intellectu, .sed ab
:

ulio excogitationis figmcnto, quod unum est, ibi alio (juodam medio accij)iat rationem idcirco :

(it duplcx. Ac si semper id ipsum, quod est, non rationem ipsam habebit, sed quandam ratio-
intclligit, (juisnam locus illic commcnto datur, nis imaginem denique ncque intellectum ij)sum
:

scparanti, quod cst simpliciter intelligerc, ab co, cognoscet, neque (juiccjuam jjrorsus intelliget.
quod est animadverterc, quod intelligat ? Quod
sitcrtium commentum insuper quisattulcrit, ultra II, Conjirmat superiora. Ilem quoil cVwerso modo
illud, (juod dictbat intclligcrc, quod intelligat, anima mimdi ct aiiima nostra provideat.
jam ultcrius (ingcns inlclligcrc, (juod intelligat Igitur nc(]ue iis j)lura in mimdo intclligibili.
intelligcre, jam ])rorsus, (|uod in liac ojjinionc nc(juo excogitationcs illic suj^crvacuas, (juas non
absurdum est, clarius apparebit, neque cjuicquani admittunt, ponere decet, scd intellectum unum t

VOI>. I. 3a
 362 PLOTINI ENNEAD. II.

201
xj/v^TJg Se '^jmaiv^ to /Jbev ael Trpog eK€iVOi<;, ro 8e Trpo^ ravra k^eiv,
To 8e ev fxeaw tovtcov. ^vaeo)? yap ova-r)? /Liiag ev hvva/Jbeai Trkelo-

aiv, oTe fiev ttjv Traaav av/ji(fiepea6ai tc2 aplaTCo avTT]?, kcu tov
bvTog, OTe 8e to ^elpov avTTJg KaOekKvaOev , avvecjiekKvaaadai to
S/Jieaov' To yap irav avTri<;, ovk tjv defxi<; KaOekKvaai, kcu tovto avjx-
^alvei avTTj to Tradog, oTi fjLT] efieivev ev tm KakkiaTco, ottov i//"i^;^'?;c

fjLelvaaa r) fjjrj fjbepo<;, fjirfhe ij^ yfjuei? eTi fiepog, eScoKe tco TravTl aco-
fiaTi, avTco re e^eiv baov SvvaTai irap avTrjg e^eiv' fnevei re
a7rpa'yfiovci)<; avTrj, ovk €k Siavoiag BiOiKOvaa, ov8e Ti Siopdovfjievy
10 akka TTf el? to irpo avTrjq dea KaTaKoafnovaa hvvafjbei davfJbaaTrj.
'
Oaov yap irpog avTrjv eaTTj, Toaov Kakklcov kcu BvvaTcoTepa KaKeWev
e^ovaa, SiScoai tco yaer' avTrjv, Kal coairep ekXafLirovaa ae\ ekkafx- D
TreTai.
'Aet ovv ekkafXTTOfjievr} kcu SirjveKeg e^ovaa to cpcog, SiScoaiv elg tci

^Secpeg^^, Tct he ael avve^eTcu kcu cipSeTai tovtco tco (J)cotI, kcu arjTO-

kavei Tov t,rjv, Kaff baov SvvaTai' coairep el Trvpo^ ev fxeaco irov Kei-
fievov, akealvoiVTO o'i<; olov re, KaiTOi to irvp eaTiv ev fJieTpco. Orai/
he Svvafiei^ fii] fieTprjdelaai fir) e/c tcov ovtcov coaiv avrjprifjbevai, TrwfE

2. ri ii i.] Codd. \'at. .llarc. A.B.C. ri g. at-Trj] Cod. Vat. ayTJj, in m. avrr,, A. Ciz. Rlon. C. A. est hcXafiTovffet uit
V £1'. ih. fx Itavoiai] Cod. Ciz. habet iv pro iWu/ioeiTai ; in Cod. V^at. iKXafjLTtTai ati
4. cvvtpo.KvireLv^m^ Codd. nostri ad ix. tAXa/*ffsTai, sed in m. •rovffa. In Ed.
uniim onmes irvn^i>.Kvaiff<:at (Jlarc 1 1. ya^] Cod. \'at. oV» ydp.
"Offot Ie{^tlir iy.afLTiTat et mox iXa/iTotiivr)^ ut
irair^ai), Itaqiie dwli pro ff-vn>.Kvffoiffiat ih. avriiv iffTn] Cum niarg. Kd. hal^ent in Codd. Dami. et 3Ied. A.
tHlitionis. 1'roxime .su])ra Fic. le^sse vi- avTr, iffTi Codd. Manx'. IVIou. A. Med. A. 15. 5s ati] Codd. Ciz. Mara\ et Vat.
detiir rov TavToi pro t. ovtos< Non male, B. Par. .\. \'At. Scribitur etiani «yr»: in 5' aii.

et probat Taylor. reliquis. Pro se<i. Tejrsv est Toffy iii Codd. 16. £1- t^iffiu Tov] Ita Codd. Mon, C.
6. To cra6o;J C'od. Vat. TO «rXflSac. Darm. .^led. .\. Par. A. Vat. Jlarc. A. Par. A. A'at., reliqui cum Ed. tov.
7. v fivi ^ifo;] Cod. Mon. C. hal)et « B. 18. ivvafitis] Cod. \^at. ivvafjtty in m.
iionnisi al) al. m. in mar^. Pro eo Ci>dd. 12. iXXa,uxoi/7dC ait tWa/iTiTai] Ita ttt. Idem mox a^ri^rifiivai, sed in m. ut
Jlarc. A. Sloii. A. lialiet ;.'. iMarc. C. i?. Codd. Jled. B. Par. A. In Codd. .'Marc. Ed.

eodem modo se semper habentem, prorsus inde- ab omni sollicitudine vivit, nuUa videlicet con-
clniabilcm, qui et patrcm siium ])ro viribus iml- sultationc gubernans, nc(]ue quicquam corrigens
tetm- animam vcro nostram j)arte (juidem sui
: curiose : scd ex ipso suo intuitu ad sujierna mi-
jienes illa viventcm, partc vcro ad li;cc nostra rabili jiotentia totuni ornans. Quo enim magis
vergentem, jiarte denique in medio coUocatam. in suo se figit intuitu, eo jDulchrior atque poten-
Cum enim una in pluribus potentiis natura sit, tior, alque hinc desupcr liauriens in inferiora
aliquando totam inia cum optimo sui atque uni- transfundit : et tanquam divinitus semper illus-
versi [entis] ad supcriora se conferre aliquando : trata jierlustrat.
vero, quod cst in ipsa deterius, tractum ad infc-
riorauna sccum mcdiuni quoque contralierc to- : III. Mundum Jieri non a casu animce, sed a potestate
tum vcro ipsius non licere ad inferiora unquam ejus in divinis penitus consistente, ideoque sempiter-
pra»cipitare, atque cjusmodi jiassionem ob id ac- num esse.

cidere anima^ quod in optimo universi non con- Semper igitur ilhistrata lumenque possidens
stitit in quo quidem anima illa consistens, qua?
: sempiternum, deinceps ad inferiora traducit
non est jwrs, et cujus neque nos quidem partes hwc autem hoc luminc semper et continentur et
sumus, tradidit universo mundi corjwri munera virent, vitamque inde pro sua qua'que capacitate
j)ro susci})iendi potentia ipsaque interim jirocul : suscipiunt: perinde ac si igne quodam medio
 LIBER NONUS. 5^3

olov T6 elvat /Jbev, /aySev 8e avrcov fMeTakafJu^aveiv ; 'AAA' avayKif

eicaaTOV to avTov StSovat Kal aXXfo, 77 to ayadoVy ovk ayadov eaTat,

7] 6 V0V9 ov vov^y 7] yjrvxv /^V tovto, et /JtT} tc /JteTa tov TrpcoTcog ^ijv

^(OTf KoX SevTepco^ eo)? ecTTl to 7rpcoTO)<;' ctvciyK')] TOtvvv ecpe^rj^ elvat
FiravTa aAA^Aot? /cat aet, yevrjTa 8e Ta eTepa tco irap akXcov elvat.5
Ov Totvvv eyeveTo, akX! eytveTO, koI yevTfaeTat, bcra yevrjTa keyeTac,
ov8e (p6api]CT€Tat, akk' r/ oaa ex^t et? a' o 8e /it] e^et etg b, ov8e
(p6apr]a€Tat. El Se Ttg etg vkr]v keyot, 8ta Tt ov Kal Tr]v vkr]V et

8e Kal Tr]v vkyv cprjaet, Ttg rjv avayKr] (pr]ao/jt€v yeveaOat. £t 8e

avayKalov elvat (jir]aovat TrapaKokovdelv , koI vvv avayKr}' el 8e fiovr] 10

GKaTakei(p6r]aeTat, ov iravTaxov, akk' ev Ttvt tottco acpcoptafcevco Ta

6€ta eaTat, Kal olov cnroTeTetxi-o^fJteva' el 8e ovx olov re, ekkafi(f)6}]-

aeTat.
202 Et 8e olov TTTepoppvrjaaaav Trjv yjrvxw 4'^^^°^'^'' Tr^TTOtr^Kevat, ov^
7] Tov TravTog TovTO -TTciaxet. Et 8e acpaketaav avTi]v (pr]aovai , rou 15

a(p(ikfxaTog keyeTcoaav Tr]v atTtav. YloTe 8e eacpakr] ; el fiev yap

e^ at8iov, fievet KaTa tov avTcov koyov ea^pakfjtevr]' et Se yp^aTO, 8ta
Ix tuv ovtojv. A. yivvnTa. 14. TTi^Ofptjr,cacilv\ Cod. C'iz. ^T£^a-
1. Se air*»] Cod, Vat. Ti offa

A;d. marg. al/r^v, 7. ixx' f,

— ip^a^wiTxi] Desunt hsec in pviiffav.

Codd. Ciz. Marc. A. Mon. A.C. Vat. il). oy^ Tou] Cod. Vat. oiix V Tov.
2. ««( aXXa<] Desunt hsec in Cod. Ciz.
yj

Sequitnr in Cod. Wai'c. A. ro iy, v oiix

r, Sed Vat. haliet in marg. Sed 'f, refertur ad omissum -^vxr:.

ay. ib. 'ix'-' '•!} Codd. Med. A. Marc. B. 15. aiiTviv] Codd., pra*ter Ciz. et Par.
3. firi TotJTe'] Cod. ]\Ion. A. f^lTa tovto. tX>l S'!. A., omnes ai/Toi.\^ohienuit fortasse ot
Edit. Xiysi, sed Codd., aiiToi. iidem.
4. ^<u>i] Cod. Vat. in marg. ut marg. 8. Sxn» x'iyoi]
Ed. ^i^n et ita legisse videtur Fic. IMarc. exceptis ^lon. C. Jlarc. C. et Par. A., 16. ii ftiv ya^] Abest ya.D a Codd.
C ^un —
eVt*. onmes yXwv k'iyot. Mon. C. Marc. A.
TOV auTou
Marc. A. TaDaxo>.ov^i7v\ Cod. \'at. Ta^ano- 17. Tov avTuiv] Cod. A'at.
5. yiiriTk 5t] Codd. Vat. 10.
ywvriTa. Vi. XovhCi., iu m. Civ. Fic. legit Tov «yrov, idque necessum jndi-
ib. tZ) -roLp «XXwAw^] Ed. w; t. aXX. 11. «aT«X!(ip6»V!T0!i] Ita Codd. Darm. cat Taylor. E Mediceis tamen nil varie-
sed Codd. omnes tZ tbo^ akkoiv, ut marg. fllon. A. Jled. A.B. cum Fic. Sed Jlon. tatis enotatnr, et vulgata habet ijuo se

Ed. et ita Ficinus. C. etVat. >LaTa>.T,0r,ffiTai. Ciz. etPar. A. tueatur. Cod. ^larc. C'. tHiv aijTuiv,
6. 'orx yivr^Tcc] Codd. Mon. C. iMed. cum Ed. KaTaXn^hiitTirai.

alicubi posito calefiant inde, quaecunque calefieri in quse dissolvantur : quod autem niiiil, in quod
possint, etsl itrnis inmensura quadani est coarc- resolvatur, habet, interire non poterit. At si
tatus. Quando vero potentia? non coarctativ quis in materiam dixerit resolvendum, respon-
mcnsura, universo non desint, quanam ratione deat, cur non similiter et materiam resolul)ilem
(ieri potest, ut cxistant quidem luc potenti», ni- esse concedat ? quod si materiam insuper fatea-
liil autem sit alicubi, quod earum sit particcps
.-'
tur, quaeremus, qua;nam fuerit uecessitas, ut
Profecto nccessarium est, unumquodque aiiquid fieret .''
At si dicant, necessarium esse, deinceps
de suo ca;teris elargiri, alioquin neque l)onum consequi, asseremus et nunc esse similiter neces-
ipsum erit bonum, neque inteilectus ipse intel- sarium at si relinquatur sola, sequetur, ut di-
:

ieclus erit, ne^iuc anima rursus erit anima : nisi vina non ubique, sed quodam in loco deternii-
post illud, quod |irinK) vivit, vivat et aliunde nato sint, veluti quodam limite segrcgata. Quod
consequenter quamdiu vivit et primum : cjuam si id fieri nequeat, consequens est, ut perpetuo

ob rcm necesse est, omnia post primum deinceps collustretur.

semperfjue esse et quadam in generatione ver-
:

sari propterea quod aliundc dc])endeant. Non I\'. Conjirmat superiora, probans niunduin nec esse
igitur facta sunt ali([uando, sed fiebant et fient, malum, nec a malo.
(luotcuiuiue in gcneratione versari dicuntur, ne- Si autem dixerint, animam quasi jam confrac-
queetiam corruinpentur iis exceptis, quse iiabent. tis alis prolapsam fecisse mundum, objiciemus ij)-
3 A 2
 3^4 PLOTINI ENNEAD. II.

202
Ti ov irpo Tov ; aXXa fJbaX-
rj/jbGcg he ov vevcnv (pa/jiev Trjv Trocovcrav,

kov fMrj vevcriv' el Se evevae, tco eTnkekycrdac SrjkovoTt twv eKel' el B

8e eirekadeTO, irwg BTj/xcovpyet irodev yap irotel 97 e^ wv elSev ; ;

e/cet el 8e eKetvcov fjtefjbvrjfjbevrj irotet, ov8e okcog evevaev' ovSe yap

;

^afxvSpco? ep^et, et ov fJbaXXov vevet e/cet, Iva /Jbrj cifibvhpco^ tSrf. Ata
Tt yap av ovk rjdeki/aev e^ovcra yvTtvovv fivijfjtrjv eTravekdetv ti ;

yap av eavTjj Kai ekoytl^eTO yevecrdat e/c tov Koafjboirotrjcrat yekolov^ ;

yap, To Iva TifjtMTO, Kat fjteTacpepovTCDV arro tcov ayakfjtaToirotcov tcov

evTavda' eiret Kctt et Stavota eirotei, Kot fhri ev Trf (j)vaet rjv to
loTTOietv, Kcti rf hvvafxt<; r) irotovaa rjv, ttw? av Koafjtov TovSe eirotrfae ;

TTore 8e kcu (pdepei avTov ; ei yap fxeTeyvco, tI avafjbevet. Et Be

ovirco, ov8' av fjteTayvotrj eTt, rjSrj elOtafLevri, Kal tco ^povco irpoacpi-
keaTepa yevofjbevy' el 8e Tag Kaff eKaaTOv yjrv^ag avafjtevet, ^8r}B
eSet fjtr/KeTt ekdetv el^ yeveatv iraktv, TretpaOetaa^; ev Ty irpoTepa
isyeveaet tcov TjjSe KaKcov' coaTe r/Srj av eTrektirov lovaat. Ov8e to
KaKco^ yeyovevat T0v8e tov Koafiov 8oTeov, tco iroXXa elvat ev avTco

3. Se InXihTi] Codd. Warc. B. Med. VlVffil iXll. Par. A. evK av, Med. B. ovVtv.
A.B. 2' icraaSiTc. JIox Marc. B. 5' 6. Codd. Dann. Marc. B. ct
iivTivoZv'\ 13. tJta^Tflv] Cod. A'at. £*affTjjv, in m.
Med. A. uvrivovv. Vat. nvTivow. lUud e.x- 'txaiTTev,
4. fAifjLvnfiun] Cotl. Ciz. fiifivr,f£ivuK ]H"es.sit Ficin. 14. xti(aitiiras\ Codd. Ciz. Mon. C.
ib. aySi oXws] Cod. Vat. flJSiv, iii in. ut y. t'i 3iavsi'oe] Jlarc. C. oinittit tl et cx- Marc. A. xa^aitira;. Cod. Mon. A. xa-
Ed. Cod. Marc. A. ev S»i o>.ws. ilibet "hiavaia. ^affiiffas,
ib. ot/Oi ya^ vivti — i>ii7] Cmn niar^. Ed. 10. r, Toieijffa] Cod. 3Ied. B. ou vei~ 15. yivsVtv] Cod. V^at. ytvr,fftij in m.
faciiint Codd. Darin. Blarc. 1$. Med. A. ouea. ytv'tffti,

(nisi quod c.ihibct veiIsi) vt marg-. Vat. ib. iToimn ; ««] Codd. Vat. Marc. C. ib. i^iAj<rov] Codd. omnes iTi>.ixev, nisi
.Sed Ciz. Mon. A.CI. Maic. A. .Med. B.et ixeivirtv, TOTt, qiiod Cod. Vat. jnigina versa, ut editio
Vat. habent ouOi yaa ti afcv^pis 'ix-' ^^ fitxX- 11. fSsjir] Cod. Ciz. 0a(iT. Marc. C. h. I., habet a-r^iXiTev. lUud recepimus.
Xov vtCti. C-od. Par. A. uinittit iTivit/fff Ktci ^itipti. ib. To xuxis'] Codd. Par. A. Marc. B.
et exliibet cu cu ftcc>.>.i>v. Edit. habet ouSi : 12. ovxej avV av] Cod. Vat. eVTojj ill m. Tau xaxiis. JMox 31arc. C. tovtoj jiro
ya^ ti a.fjLuh^wi iirivtvffi Ka\ t^iiy od /jLa?.koii ovTa, Pro oiiS" av Codd. Darm. Med. A. TOtfT«.

sam iiuiiuli aniniani id pati noii jiosse. At si ref;rcdi,((iuorumcunque)quanicunque memoriani

aniniam aliquando aciducant in prasvaricatani retinens ? rr.tterea quidnam ex mundi effectione

medium, ex))oncre compellcndi simt jirjevarica- sibi j^roventurum excogitavit Absurdum nam- .''

tionis errorisqiie causani. 1'neterea (jiionani tem- que dictu est, ut honoraretur nnmdum jiroge-
pore aberravit ? Nam sive ab icterno profecto : nuis.se : eorumque hasc oj)inio est, cjui sculjjto-
secuiidum (eandcm) ijisorum rationeni adhuc rum nostrorum affectus ad superos transferunt
jiermanel in crrorc sive ineepit ali(|uand(), jier-
: ([uoniam et si cogitatione fecit, netjue in natura
(juirenduni est, cur non ante id tcmjjoris aberra- ejus erat, ut faceret, ad j)otentiam tamen jierti-
verit nos auteni non inclinationem animae efFec-
: nebat efficere, quonam jjacto mundum hunc eff"e-

tricem mundi esse jiutamus ; imo habituni potius cit.? PriEterea quando nam ipsum destruat .''
sive
minime inclinatum si autem : inclinata est, jjro- enim jani jjocnituit effeeisse, quid diff^ert ? sive
fecto ex eo, quod eorum, (jui illic sunt, )am est nondum y){cnituit, neque ))a?nitentia unquam affi-
oblita. Quod si oblita est, quanam facultate cietur, ut))ote qua> jam assuefacta est, tcmporis-
fabricat univcrsum .''
Atqui et unde facit .''
an que diuturnitate indulgentior o))cri jam effecta :

forte ex his, qua? inspexerat? Sin autem eo-

illic sin autem expectat animas singulorum, jamdiu
rum niemor facit, non omnino inde divertit non : oportuit haucl ulterius in generationem iterum
enim tenuiter habet: si non magis inclinatur illic adventare animas videlicet, non ignaras malo-
ne obscurc videat. Cur enim nolucrit eontinuo rum, qua? ipsas in priorc generatione presserunt.
 LIBER NONUS. 565

203
Sva-yepTJ' tovto yap a^ico/Jia /biel^op eaTU TreptTLdevTwv avTO), el

a^covat Tov avTOV etvai tco votjtco, aXXa /J.r} eiKOva eKelvov y rt? av
E eyeveTO akX.i] KaXXtcov eiKCov eKeivov ; tI yap dXXo irvp ^ekTtov tov

€Kei TTVpo?, irapd to evTavOa irvp ; 77 rtV yri dXXi] irapa TavTTjv
/jteTa T7]v eKei yrjv ; Ttg 8e a(pa7pa dKpt^eaTepa Kal o-e/xvoTepa^ r)

evTaKTOTepa ttJ (popa, jxeTa t)]v eKet tov Koafxov tov voijtov 7repto^7]v

ev avT(2' aAAo? 8e yXtog //-er' eKelvov Tvpo tovtov tov bpcofxevov,

tU ;

F 'AAA' avTOvg /xev aCo/xa e^ovTag, olov e^ovcrtv dvOpcoTrot, Kal e-m-
dv/iiaq KoXXvTTaq, Kcii bpyd<;, ttjv irap avTOtg Svva/xtv /xr/ dTt/xa^etv, \o

dXX.' ecpdTTTeaOat tov vot/tov Xeyetv e^elvat, /xi] elvat 8e ev rjXtco

TavTr]<; drraOeaTepav, ev Ta^et /xdXXov kclI ovk ev dXXotcoaet /xdXXov

ovaav, ov8e (j)p6vi]atv e^etv d/ieivova r]/xcov, tcov dpTt yevo/xevcov,
Kol 8td ToaovTCov KCoXvo/xevcov Tcov diravTcovTCov ewl Ti/v dXrjOetav
G eXOelv. Ov8e Tr]v /xev avTcov ijrv^r/v dOavaTov kclI Oeiav Xeyetv, kcu. 15

Tr]v Tcov (pavXoTaTCOV dvOpcoircov, tov 8e ovpavov iravTa, Kal Ta

2. ru Ciim mari^. Ed. halient

Kfl^Tf ] Med. B. omittit »y«, in m. additiim est.

To» imtiTn Codd. Dann. Jlarc. B. Jleil. g. 'Axx' uuTou; fiXi} Wyttenbach. ad 17. Cod. Mon. A. a.fJi.vfi.ova.
a.fjt.uvoveL\

A. Par. A. et niarg. Vat. Reliqni tw Pbaedon. ex Ficino scribi jubet *AXX' aro- 14. rotrnvToiv^ Cod. Vat. ro roiTOvrov \ iu
vonrM. Hoc recepi. Edit. votjru sine ar- Tint XVTOV;. Ego malim 'AXX' a.Xoyov avr, mart;. est obehis Ed. y.. 5. roirovrov.
ticulo. fi. cum propter hterarum similitudinem, ih. uravruivrwv] Codd. JMarc. A. Mon.

il). V Tis] Cum mar^. Ed. lialjent ii t/s tum quia p. 20.V A. iegitur "AXoyo; Sh
: C. arravrojvrkiv. fllon. A. aordvreuv Edit.

Codd. Ciz. Marc. B. Bled. A.B. Par. A. ib. iTi^vf^las^ Codd., excepto IVIon. C, et Fic. aTar&tvrojv. cf. Annot.
Vat. (in conte.ttu). Codd. fllarc. A. omnes i-rSuf.i.ici.v. .Sed Vat. in m. n;. Vul- 15. tX9!r»] Cod. Vat. omittit hoc voca-
Mon. C.A. t" ns, sed prior voci u snb- gatam retineo vel propter locum I. i i. . Irtihim in contextu, in m. add.
Pro clXXri Cod. Vat. ubi est irSvfJ.tett, rhv ra.^ avrn;. Legi ju- ili. avruv -^v^^^hv] Codd. Marc. A. Mon.
scriptum babet n.
habet «xx», sed in m. ut Ed. bet ii.vro~t; ^^'yttenb. 1. 1. recte et ita dedi A.C. ^/t/^^v avr&iv.

4. r'i;
ri y^ Codd. Jlon. C. et Vat. pro ^^llg. ix.vrri;. i6. oifavov] lu Cod. Vat. sequitur dist.

»Tii y«, sed Vat. in m. nt Ed. 12. xai ovK \v\ Cod. Vat. in contextu min.
6. rav itoirfx.ov] Desunt ha?c in Cod.

quapropter januliu descendere desiverunt. Pro- V. Neque animam csse corpoTeam : neque mundum
inde quod nnindum male institutum esse aiunt, fuisse a malo principio constitutum.

ideoque multa in eo adversa moiestaque accidere, Omnino vero absurdum est, cum ipsi corpus
non est admittcndum hasc enim sententia est,
: habcant, qucmadmodum
habent homines et cupi-
niajorem mundo arrogans dignitatem siquidcm : ditates dolorescjue et iras, potentiam tamen ipso-
judicent eundcm himc atcjue inteUigibilem esse, rum non parvi faciant, sed asserant licere eis; in-
quasi liic non sit ilhus imago. vero qua- Tum telligibile ijDsum attingere at vero in sole non:

nani puichrior iilius imago fieri potuit ? quis esse potentiam a passione remotiorem siquidem :

enim ignis alter imago mclior intelligibilis ignis, in majori ordine stabilitateque consistit, nequc
quam noster hic ignis essc potest ? Itcm qua; sapicntiam haberc jira;stantiorem, quam nos, cjui
terra praHer iianc jiost illam terram ? et quicnam nujjcr nati sumus, ac tot incidentibus rebus im-
spiia'ra pcrfccta magis atquc vcneranda, ac moti- pedimur assccjui vcritatem. Nequc vero decct
bus orthnatior jjost iliani intcHigibilis niundi in animam duntaxat nostram immortalem divinam-
.se ij)so complexionem ? denicjue sol post illum cjuc asserere vel ignavissimorum hominum to- :

aher super visibilem hunc solem, quisnam possit tum vero CEelum, stcllasque vitic immortajitate
effingi ? carcrc, cum ex rebus longe pulchrioribus j^urio-
 i66 PLOTINI ENNEAD. II.

20
eK€i aa-Toa, /Jjrj rrjg adavarov KeKotvcovr/KevaL, e/c 7roAAr»j KaXXiovcov
Kal Ka6apo)Tepcov ovTa, opcovTag eKe7 /xev to TeTajjxevov koX eba^T]- A
fjbov Kal evTaKTOv, Kctl /jbakiaTa ttjv kvTavBa Trepl yijv ciTa^lav av-

T0V9 aiTtco/jbevovg , cocnvep tt}? adavaTov \jrv^'}]9 tov ;^e//9ft) tottov eTri-
5T7]Seg ekofJievri<;, Trapaxft^pijcrai tov ^ekTiovog Ty Bvtjtt} yj^v^y ekofjue-

V7)?. ''Akoyog Se Kal y avTiirapeiaaycoyi] avTolg, Trjg eTepag ^jrvxv^

TavTTj^, 7)V eK Tcov cjTOix^i-^y cTVVicrTacri- Ilft)? yap av ^coTfv rjVTi- B
vaovv eyoi 7) e/c tcov aTOi^eioiv avaTacTi? ; ?; yap tovtcov Kpaai<; y
depfJbov, 7] y\rvxpov, 7] fjnKTOV iroiel, ?; ^ripov, 7] vypov, rj fxtyfjia e/c

^^TOVTCov. Ilft)? he avvo^T} tcov Teaaapcov vaTepa yevofjuevr] e^ avTcov,

OTav 8e TrpoaTtOcoat KOt avTtkTj-^tv avTrf Kat ^ovkevaiv Kat akka
fxvpta, Ti av Ti<; etTroi 'AAA' ov TifjiOiVTe<; TavT7]v T7]v hrjfxtovpytav,
;

ovSe T7]vSe T7]v yr]v, Katvrjv avTOig c/^aat yi]v yeyovevat, el^ 7]v 87] C
evTevdev cnrekevaovTat' tovto 8e koyov eivat Koaptov. K^atTot, tl

^s8el avTol^ eKet yeveadat ev 7rapa8eiyfJiaTL Koafiov, bv fxtaovat ; Tvodev

8e To TrapaSeiyfJia tovto ; tovto yap KaT avTOV<;, vevevKOTog 7^87]

irpog Ta Trj8e tov to Trapa8eiyfJia 7re7roi7)KOTO^. Et fiev ovv ev avTco

fraXXiJ C(Mi. Ciz. wfl>.>.*v. 7. ffuvtrrairi — iTTot-^tiov] Ha-c oinissa in Mon. A. et Par. A. ita cum Fic. reli(jui
I,

5. 'Toipet^u^fivai
— '(XojU!v>j«] DesuiU llJVC Cod. Vat. in m. addita suiit. cuin Ed. Kai vyv. Tavlor volebat
;

: xa*
in"(i)d(l. Ciz. .'Maro. A. JIoii. A.C. Vat. ib. hnTivaovv fVQj] ^vriyoi^v est iii I\lon. VtflCV.

Sed Vat. e<i iii iiuir^. habet. C. Marcc, Med. A.B., !';(;? '" Codd. il). fatrt yit] Codd. Ciz. Marc. A.C.
ili. Tiij ^sXtio»»;] Cod. Mcd. B. Si ToS Mon. A.C. 'i,x;ii in C(k1. fllarc. A. Vat. yiv ^airt. Ivenius.
/ssXTJtfVOS. 10. ffvvo^vi'^ ffmo^ri C(Hld. C'i/.. Darm. ib. !('« >iv 5>iJ Codd. Ciz. Mon. A.C.
6. avTiTa^iitrayuyvi^ Codd. Darm. Marc. Med. A.B. et marg. Vat. Sed Marc. A. Marc. A. Vat. lii Ht 2«, quos secutus
A.B.C. Mon. A.C. .Med. A.B. Par. A. B. Mon. C. Par. A. et Vat. in contextu sum. Ab edit. aiiest 5n.

Vat. ut niarg. Ed. habent Ta^uffayuyvi. ffyvfl^r. 15. Ta^aitiy/^Ti] Cod. Mon. A. ira-

Cod. Ciz. 'X-aoyiirayuyr,. Pro « C-od. 3Ion. ib. Cod. Ciz. « l^ avTuv,
i| afjTu\^ paaiiyfiafft.

C. lialiet >?, et supra lin. n', cuni i^Marc. A. I I. or^cirTi^uirt] Cod. Ciz. xgoTi$iff(. 1 6. Cod. Ciz. ouli.
»iyj]

Pro auTois \ai. haliet ayrjif, sed dt; in 12. fiV^ia] Cod. Ciz. ^owflc. 17. Tou Codd. Ciz. Mon. C. Marc.
Tc,]

marg. 13. Katiht] Codd. omiies, pneter (^iz. A. Vat. Toi/To, sed Vat. in m. ut Ed.

rihusque constent : praesertim
(luicquitl ibi cst, ordinatissimuni esse
chcrrinium, pr.ecijiue cum ipsi
circa terrena versatur, criminentur, (juasi anima
immortahs deteriorem Inmc h)cum ehgat studiose
cum suspiciamus, Postremo quando anima^ adjungunt animadver-
atquc pul- sionem atqucconsilium, alia(|ue perniulta percon-
confusionem, qua- tari quis jjoterit, quanara ralione taha possint
anima? assignari. Cseterum cum mundanum hoc
ojiificium minime venerentur neque terram hanc :

[ehoat,inquam, mortall anima' pnestaiitioris illius honorent, novam sibi terram asserunt reservari, in
obsequi] cedere j)r;estantiorem mortali anim» (juani hinc (k>nique sint ascensuri hanc vero :

ehgat. Absurda insujier penes eosdem aUerius esse ipsam mundi rationem atque exemplar. Ve-
hujusanima? introductio, (juam ex elementiscom- rum curnam opera? pretium sit, eos in exemplari
jjosita arbitrantur. Quo enim pacto comjiositio mundi, (juem odio habent, ilhc habitare.'' Item
ulla ex elementis vitam ahquam habere potest .'
undenam lioc exemplar. Id enim apud illos
Horum namque mislura vel caliduni vel frigi- tunc emicat, quando, qui concipit hoc exemplar,
dum, vel mistum facit aut siccum, aut humiduin, ad ha'C nostra jam declinaverit. Si igitur in ipso
aut quandam ex his comjiositionem. Prwterea efticiente multa est mundi cura, ad aherum vide-
quonuxlo anima est virtiis elenienta connectens, licet mundum efficiendum, ultra inteliigibilem,
si quidem ex ilhs conflata sit atque posterior. quem possidet, mundum : curnam id ilh expe-
 LIBER NONUS. Z^7
203
\iTM TroirjcravTi TroXXy (ppovri<^ tov Koo-fjbov /xera rov Koo-fjbov rov vorj-
Tov, bv e^ei, akkov Troirjo-aiy Kai n eSei ; Kai el ju,ev rrpo rov koct-

fjLOVy 'iva Ti \ Iva (pvka^ovrai al ^lrv^ai ',

irui^ ovv ovk e<pvka^avro ;

coa-re fyiarjjv eyevero' el 8e /jiera rov KocrfJbov e/c rov KocrfJbov ka/3cov

aTToavkrjo-ag Tri<; vk')]? ro elSo?, ypKei 7} rrelpa raJ.g 7TeipaBeicrai<;

-[jrv^aig Trpo<; ro <pvkagaadai' el 8e ev ral<; xjrv^ai; ka/3eiv a^iovcn

E rov KocTfJbOV ro el8o<;, ri ro Kaivov rov koyov ;

Ta? Se akka^ VTroaracrei^, n ^pr] keyeiv, ag elcrayovcri, irapoiKT]-

(T6i<;, Kcu avTirvTrovg, Kai fjberavoia<; ; el fjbev yap yjrv^TJ^; ravra ke-
yovcri 7ra6r), brav ev fjberavoia, ij, kcu avnrvTrovg, brav olov eiKova<; 10

TcJov ovTcov, akka fir) avra ttco ra ovra Oeojpy, Kaivokoyovvrcov ecrrlv,
pets' avcrraaiv ttJ; i8ia<; aipeaeco;. ' Hg yap r?;? ap^aiag 'KkkyviKTJg
ov^ arrrofjbevoi, ravra crKevcopovvrai' €i8oro)V Kal cracpw^ rcov 'EAA?;-
vcov aTV(f)U)<; keyovrcov ava^aaei<; e/c rov arrrikaiov , kcu Kara ^pa^v
elg deav akrjdearepav fxakkov Ka\ fxakkov Trpoiovaa;' bkcog yap av- 15

TOi^ ra fJbev irapa rov YlkaTcovo<; eikrjTrrai, ra 8e, baa KaivorofLovaiv

Giva I8iav (pikoaocpiav diJovTai, ravra e^co rrjg akr]6eia<; evprjrai' eTret

Kat ai 8iKai Kai oi irorafjbol oi ev ci8ov, kcH a'i /xerevacofxarcoaeig eKel-

2. Ti sSji ;] Ita C"(Kld. omnes ; sed Med. B. oi5' sv. Marc. C.

Ed. T»j £'3£i; 7. TO xaivov] Med. B. xsivov.
C(kJ. 15. ^Tpoioviras] Cod. Vat. ^roiovjasj in
3. '/va Ti ; Edit. Sia Ti, sed Codd. 10. Codd. Blon. A.C. Vat.
ii«ova;] ni. nt Ed.
omnes cum marg. Ed. 'It/x ri; quod re- 3Iarc. A. eiKovt;, sed Vat. in m. aj. Ciz. ib. auToit Ta [a\v] Codd. Ciz. Mon. C.
cepi. EiKova. Marc. A.C. Par. A. et marg. Vat. Ta
ib. (fyXa^ovTai] Codd. Dann. IVIarcc. 11. Tx ovTa] Vat. m. ra.
T! ovT-a, in fjr.iv auTois, I\Ied. B. To,«£v avToT;. Vat. in
Par. A. et Vat. ^iiXa^<uvTai. De illa con- il). xaivoXoyoCvTuv] t'odd. Med. A. cont. Ta ^£v aVTTi;.
stnictione cf. annot. nostr. in OljTnjjiodor. Marc. B. et marj;-. Vat. ut marg. Ed. 16. KaivoTPf.Loviriv] Cod. Vat. KaiVOTOTO-
in Alcib. pr. p. 75. x£voXoyoiJvTtt/v et ita Ficin. et Taylor. Sed jLii^ovtriv (sic), in m. ut Ed.
4. £i Stj Codd. Darm. Jlarcx*. u h' iv. vid. in fin. cap. 5. to xaivov toZ Xoyou. 1 7> £y^«Tai] Cod. flled. B. i'v^nvTai.
Ciz. omittit. Si. 12. ffufTairiv] Codd., prieter Dami.,om- In eod. deest xai ante 'iv'i. CtHi. Marc. A.
6. ^fof To] Cod. Vat. U Tfl, in m. ^^is. nes Cum marg. Ed. ffuirTainv. Ed. rrTacriv. habet a'i 'tKii^^iv.
ib. !i' ii !v] Codd. Ciz. et Vat. s/ V 'sr. Secpiens tJ; oniittunt t'(Hld. Jled. B.

diebat ante miindum id jam curabat, cii-

? et si volunt, quando
scilicet afficitur jiocnitentia item :

jusnam decernebat
id gratia forsan, ut aninia' .''
rejiercussa simuiachra, quiindo velut imagines
ipsai custodirent qua igitur ratione non custo-
.^'
entium, sed nondum ipsa entia contemjjiatur :

diverunt Unde frustra factus est mundus sin

.''
: jjrofecto id totum vaniloquium est confirmandit
autem post mundum, ex mundo videlicet acci- sectiP gratia introductuni. Atqui cum antiquam
piens, quasi exjjilans materiae speciem, sufficiebat Graccorum sajDientiam non attigerint, figmenta
peritia ad custodiam animabus expertis. Si au- ejusmodi commentantur. Sane veteres Grteci et
teni mundi spcciem in animabus accipiendani ex- recte noverunt, et sine tuiniditate jactantiaque
istimant, quicnam b.ec loquendi novitas est.'' descripserunt quasdam ex sj)clunca quadam as-
censiones, animasque inde paulatim in verioreni
VI. Anbna mtindi aUigat sibi corpus suum, et per hoc contempiationcm jDrogredicntes. Comjjertum ha-
quasi alias animas. Itein quomodo etiam anima pro- bemus, eos j)Iera(|ue a PiiUone surrijiuisse, et,
pria (let corpori vitam.
quaecunque innovant, (juo j)hilosoj)hiam jiroj)ri;nn
Quid dicam de ciBteris substantiis,
jiricterea asserant a veritiite jjrocul errare nemj^e judicia, :

quas inducunt, cognominantes tuni transmigra- pcena? apud inferos, flumina, transmigrationes in
tiones, tum siniuiacln-a repercussa, tum jjicnitcn- corjjora varia a Platone accijjiiintur : item quod
tias.'' Si enim talia quisdam esse passiones animae in mundo intelligibiii multitudinem ponunt,vide-
 368 PLOTINl ENNEAD. II.

20 ^
6ev, Kat eTTt rwv vo7]twv Se 7rX.rjOo? TTOLTJaai, ro ov, Kal tov vovv,
Kat Tov hrjfjbiovpyov akkov, Kal ttjv -[j/v^yv eK twv ev tS Tt/xauo
ke^devTcov etki/TTTat. yap avTov, yTrep ovv vovg evovcragetTrovTog
tSeag ev t(o b e<JTt ^coov KaOopa, ToaavTag koX 6 ToSe Trotcov, ro irav 20^
•5 htevorjdrj a^^elv. Gl Se, ov crvvevTeg, tov jxev eka^ov ev yav^ta e^ovTa

ev avTco iravTa Ta ovTa, tov 8e vovv erepov irap avTov OecopovvTa,

Tov 8e btavoovfjtevov. Y\okkaKt<; 8e avTOtg avrl tov htavoovfjtevov ^lrv^y
eaTtv 7) 87]fjbtovpyovaa, Kat Kara YlkaTCova tovtov otovTat etvac tov
87j/Jttovpyov , a(f>eaT7]K0Teg tov etSevat, Ttg 6 Sij/Jttovpyog. K^al okcogB
\oTov TpoTTOV tt}? 87]fjttovpyia<; , Kat akka irokka KaTay\rev8ovTat avTOv,
Kctt irpog TO ^etpov ekKovat Tag 8ogag tov avSpog, &>? avTol fxev ttjv
vo7]T7]v (f)vatv KaTavevorjKor€<; , eKetvov 8e koX tcov akkcov rcov fJtaKa-
picov av8poov, fJtT]. Kat TrkTJOog vorjrcov ovofia^ovreg, ro ctKpt/^eg
e^evp7]Kevat 8o^etv otovrat, avrco rco TrkrjOet t7]v V07]ti]v (f)vatv r^c
>5ala07]TtKjj KCLt ekarrovt et<; bfJbOiorrfra ayovreg, 8eov eKet ro &)? ort
fiaktara oktyov elg aptOfLov 8tcoKetv, kclL tco fjtera ro Trpcorov ra Travra
a7ro8t8ovTa? aTTTjkka^Oat, eKetvov rciov Travrcov ovrog, kcu vov tov
Trpcorov Kctt ovatag, kclL oaa akXa Kaka f/tera r7]v 7rpcoT7]v cf)vatv,

"^v^TJg 8e e28o<; rptrov' 8ta(f>opa<; 8e yjrv^cov ev iraOeatv 7] ev (pvaetB

2ol^vev6tv, fjt7]8ev tov<; Oetovg av8pag 8taavpovTag' ak}C evfievco<; 8e^o-

3, yt-rio] C<>d. Vat. ii-ri^, in ui. wVjo. ih. Taf* ayTov] Codd. 3Ion. A.C. wa^a quiwi in Cod. Ciz. scriptum e,st "ho^ti.
De<li (nioii in Pialone sine var. le<"t. est. T« cnin Marc. A. 16. Kai Tu fj^iTa] Codd. 3Ion.C. To Marc.
4. 7-0 rrav] Oniissum in Coii. Vat. ta, f). aftirrtixeTts] Cod. Vat. l:piffTt]KOT(s, A. pro T(u. Mox Marc. C. a.rToh^ovTis.
in m. additiun est. hivy qucxi in Platone in ni. ut £d. 17. T*> Tavruv] Cod. Ciz. Toi> ])rO Teiv.
est absorptum videri possit a jn-inia syl- 1 1. xai Tpis'] C'od. iVIon. A. xai x^o. 18. offa oiXXet xet?.a] Cod<l. ^lon. C.
laba verhi OisvortSv, lit furtasse scripserit 1 aX;.u>] Ita, pra-ter Codd. Darm.
2. TaD» Marc. A. omittunt aXXa, Ciz. omisso
Tfl Tav ciiy oijvsr?»» ff^liv. et IMon. A., omnes ; sed Ed. tuv ai.Xcv. xaXa his scriptani hahet eandem vocem.
;^. ffv/ivri;] Cod. Vat. ffvviUris. 13. TXviTDi voTiTuv] Codd. 3Ion. C. 19. Sia^ofi;] Ita (^odd. Mon. C. Marc.
ih. To» ui> tXa^et] Uesunt hajc in Cod. Jlarc. A.V. Par. A. V'at. itXbSo» »iir»>, A., et Vat. ; reliqui cum Ed. iia^e^as.
Par. A. et ita Fic. Kdit. ; votitov. 20. hxepttyouf] Codd. Ciz. Mon. A.C.
6. iv auTii] t^od. Vat. s* iaVTM. Kdit. 14. 5o|i<»] Cnm Ed. solus Vat. in m.irg. Marc. A. Vat. Ss^to^sVoi/f. Edit. ; it^e-
i* itiiTeu. 5««^ii>. Relitpii ut marg. Ed. 5a'^ji>, nisi fLituv. Male.

licet ipsiim cns, ct deindo intellcctum, ct piist ratio. Platone interpretando

IVIulta praeterea in
hasc opificcm alium, ipsam scilicet animam sibi mcntiri dejirehenduntur, oj)inionesque ejus in
ex Tiinan verbis usurjwverunt. Sic enini in deterius dctorquere. Quasi vero ipsi tantum na-
Tiniffo scribitur a Platone Quatenus igitur : in- turani intelligibilem fuerint consecuti, Plato au-
tellectus ideas existentes in eo, quod vivens cst, tem cicterique beati viri assequi non jiotuerint.
intuetur, catenus atque totidcm architectus mun- Tum vero ex eo, quod intelligibiliimi multitudi-
di cogitavit in mundo coniprcliendi. At iili Pla- nem nominant, videri jialam confidunt, ad sum-
tonem nequaquam intclligentes, numcn quoddam mum intelligibilium pervenisse, cimi tamen ex
existimaverunt in quadam quiete in se omnia ipsa muhitudine naturam intelligibilem in simili-
continere: intellectum vero sequentem, quae sunt tudinem deducant sensibilis deteriorisque naturae.
in illo, suspicere, aUum autem excogitare. Sa?pe Decet profecto naturam intclhgibilem in nume-
vero apud eos id, quod excogitare dicitur, anima rum, quoad fieri potest, minimum quasi colligere:
est artifex universi : talemque apud Platoncm atque ij^si, quod est jiost jirinnnn, attribuere cun-
mundi artificem esse putant, nuila cx jiarte in- cta, neque ulterius intelligibilia numerare: quippe
telUgentes quis mundi sit opifex, qua;ve opificii cura illud omnia sit, et intellectus primus et es-
 LTBER NONUS. s^9

/xevovg ra eKeivcov 6)<; Trakacorefxop' Kal a KaXco? keyovcn rrap cKet-

vcov X.a/36vrag, ^v^fi<; adavaa-iav, voi-jrov Koa^ov, Oeov rov irpcorov,

ro rrjv -drv^rjv Selv (pevyecv ri]v rrpo^ ro awfjba bixtktav, rov ^(optcr/Ltov
rov arr avrov ro e/c yeveaeco^ <pevyetv etg ovcrtav. Tavra yap Ket-

^Efieva irapa rco Ylkdrcovt o-a(p(og ovrcocn keyovre?, Kakcog irotovatv' ot<;5
dekovat 8ta(f)(ovetv, (pOovog ov8et9 keyovr(ov, ovS" ev r(o rov? EAA77-
va^ Btacrvpetv Kal v0ptt^etv ra avrwv ev avcrraaet, irapa ro2^ aKov-
ovat TTOtelv, akk' avrd irap avrwv 8etKVvvat opOwg exovra baa iSta
avrot^ e8o^e rrapd rrjv eKetvcov 8b^av keyetv, ev/jtevcog Kal (j>tkoao(p(o?
Yavrdg rdg 86^a? rtOevraq avrwV kclI ol<; evavrtovvrat 8tKatcog irpog 10

rb dk7]de<; ^kejvovrag, ov rrjv ev8oKifjt7]atv 6T]p(o/Jtevov<; e/c rov irpog

dv8pa<; KeKpt/Jbevovg e/c irakatov ov irapa (pavkcov av8p(ov aya6ov<;
elvat -^eyetv, keyovra<; eavrov<; eKetvcov d/jtetvov<; elvat' eiret raye
etpr]/jteva rotg Tvakatol^ irepl rcov voyrcov, 7rokk(o a/cetvco Kat Treirat-
8ev/jtev(o? etpi/rat, Kctl rol<; /Jtr] k^arrarco/jtevot^ rr/v €7rt6eovcrav ei? av-i^

G6p(07rovg dirdryv pctStcog yvcoa6r]aerat. ra 8e varepov rovrot^ rrap

€Ketv(ov kr]<p6evra, 7rpoa6r]Ka^ 8e rtva<; ov8ev rrpoar]KOvaa<; etkr](pora,
€v re ol<; hvavrtovadat 6ekovat yevecr€t<; Kal (p6opa<; etaayovre<; rrav-
reket?, Kal /Jte/Jtcpo/Jtevot r(o8€ rco Travrl, Kal rr]v Trpo? ro aco/ia Kotvco-

20$ vtav rrj "^VXV citrt(X)/Jtevot, KCtt rov 8totKOVvra ro8e ro rrdv -^eyovre^, 20
3. h:v fiuyuv] Cml. Ciz. SM^ttiyut. 1 1. 3XiV<i»T<t!]Cod. Vat. flXsTo.T!,-. C. Par. .'V. Vat. Reliqui cum Ed. per-
Codd. Darm. Med. A. Alarc. A.B. et ib. lu Tm] Cod. Ciz. acliTti'. Proxime peram 'friliuoiiirav.

marg. Vat. ut marg. Kd. hS. Marc. B. ix Toi T^i; ivioa; — ^iyuv Hoc lix-o vel i6. t» Ss iVrijo»] Cod. Vat. tx S' uVt:.
in uvar^. y^. luv. tjos ejiciendum, utpote ex proximis in- ^ov.

4. TaiiTix ya.f] Cod. Bled. B. trivTx epte repetitum, aut tenenda est locutio 17. oi2i»] Codd. Darm. et Med. A.
ya^, \Piyuy o-fsf T/»a ctijus me exemplum re- ^rSsv.
5. «( SsA.»!/»,] Cod. ^'^at. <i,-, iu marg. perire non memini. Vide tamen Viger. Cod. Vat. in marg. ut marg.
18. s» ts]
ut Ed. de Idiott. Gr. Dict. IX. 2. 10. de simili Ed. i» tj, Codd. Darm. Med. A.B.
et ita

9. xsyn»] Cod. Mon. A. Xs5.i1» xiyut. formula «.'«/TTsrOai T^i; Tim etc. At infra IMarc. A.B. Par. A. et Ficin. Edit. ha-
10. T;f!»Ta;] Codd. Darm. et Med. A. in liac pagina et sequenti usitato more bet iVTs.
Marc. B. T,5s»T!(. constniit verbum ipse noster scriptor. 19. tuHc tu] Cod. Par. A. T4;Ti t».
ib. i»a»ri»il»Ta.] Co<t. Ciz. s»o!»Tioi;»Ta. 15. iTihimcxv] Ita Codd. Ciz. Mon. A. In Cod. Vat. abest tS, in m. add.

sentia imma,
et quotcunque alia pulchra post quin imo demonstrandum est sua recte se habere,
priinani naturani considerantur spccicni vero : quotcunque pra-ter illorum o]innonem jiropna
aniniic tcrtiam collocare. Prseterea differentias invencrunt, disscrendumque benigne intcgritate-
aniniarum in ]iassionibus vel natura decet invcs- que philosojihica ipsas eorum oj)iniones adducere
tigare, nec ulla in re in viros divinos cavillari: decet et in quibus adversantur, juste spcctare
:

sed antiquorum mysteria benigne interpretari, verum : nec uUo modo jiopularem aj^jirobatio-
accijVientcs ab illis, qua' recte dicunt, immortali- nem aucujiari viros illos vituperando, qui a vins
tatem aiiima', intclligibilcni nuni(ban, Dcum j)ri- non mediocrilius jam multis sunt sccuhs comjjro-
nunn, itcni, animam ojjortcre coimncrcium cor- bati. Omnino vcro ridiculum est profiteri, sc
poris aufiigire, rursus, scjiarationeni aiiinuc a ilhs csse jirrcstantiores nempe quai' dc ordine
:

corjwre nilhl aiiud esse, quam a gencrationc ad inteiligibili ab anticjuis traihta sunt, muUo mclius
essentiam se confcrre. Ha;c utique a Platone eruditiusque dicuntur facileque cognosccntur
:

tractata, siquidcm ita jicrspicue dicant, recte fa- ab ilhs, qiii fahacia passim homines invadcntc
ciunt quibus volcntibus dissentirc nulla invidia
: decejiti ininime fucrint. Profecto rcbus, (juas
dicciitiuin, iiefas essc caviilationibus coiivitiis(|ue deinceps iii ab ilUs acceperunt, adjunctioncs (ju:c-
in Gnccos sua dogmata audientibus confirmare: dain nullo modo convenientes annexje dejirchen-
VOL. I. 3 B
 2>1^ PLOTINI ENNEAD. II.

205
Kat 64? TavTov ayovTe^; tov Srjfx.iovpyov ttj xjrv^rj, Kal Ta avTa Tradr)
StSovTeg airep Kal tol? ev fxepeL.
Otl /jbev ovv ovTe yp^aTO, ovTe TravcreTaL, akK eaTiv ael kol o8e
Kocr/jLog, ecog av eKelva jj, elprjTaL, Trjv 8e 7rpo<; to crco/JLa ttj "^v^rj
SKOLVwvlav Ty rj/JLeTepci, irpo avTcov elpT/Tai, (y? ovk a/jbeLvov ttj -[jrv^rj.

To Se aiTO Tr/q i]/jLeTepa<; Kal ttjv tov 7ravT0<; Ka/JL^aveLV, o/jlolov, wfB
et tl;, to tcov ^VTpecov r/ ^akKecov kafBwv yevog ev TToAet ev olkov-
/Jievi/, Tr/v airacrav -[j/eyoL. Aec 8e Ta? SLacfiopag X.a/i/3aveLv tol^ ttJ^
bX7]g, oTTft)? ScoLKel' OTL /jbr/ 6 avTog TpoTTO<;' /jbr/Se evSeSe/Jbevr/. Trpo^
loyap av Tacg aAAat? SLa(popaL? al /ivplaL etprjVTat ev akXoLg, KCLKecvo
evdv/ielcrdaL eSei, otl y/jbelg /lev vtto tov crco/JbaTog SeSe/jbeda r/Sr}

Secr/iov yeyevrj/ievov. 'JLv yap Trj iracrr/ '^v^r/ r/ tov aw/JLaTO<; cjivaL^c
SeSe/jbevi/ i/Si/ crvvSe? b av Trepcka^y, avTr/ Se
tov TravTog i^v^V ovk r/

av SeoLTO VTTO Tcov vir^avTrjq SeSe/ievcov' ap^eL yap eKelvr}, Scb kcxX
15 airadi]^; Trpog avTcov' r//iLel<; Se tovtcov ov KvpLOL. To S" bcrov avT7J<;
irpog To Oelov to inrepavco, aKepacov /JLeveL, kclI ovk e/xTToSl^eTaL' oaov
Se avTijg SlScoaL tco crco/xaTC ^coi/v, ovSev irap' avTov Trpocrka/JL^dveL' \)

I. Tov er.fitov^yov
<rn ^'^Zt] Desunt haec 8. Cod. Vat. ^'yu, in m. 01.
(/-ij'»!] II. JVi ii/^t!i} Cod. Vat. !!/, in m. ut
in Cod. Ciz. la Codd. Darra. Med. A. 9. /i>:S( Codd. omnes prieter
evSsSe/aev}}] Ed.
Par. A. est tm ^rifjnov^yu Tm ^v^rv. Sed Alarc. C. cim:i marj^. Ed. ^«Se iyOihfiivny 13. vt^tXa^n] Cod. \'at. on^ika^oi. Cod.
in his lectio Ed. supra liii. adscripta est. et ita lept etiam Fic. Edit. ivlii;^efiivy) Marc. C. in superioribus imviit ovv.
3. oSi xoiT^oi\ Ita C(h1(1. Ciz. Darm. 3Iarc. C. ^«S' iv3£;^o^sv>j. i^. ev Kvotoi^ oi Kv^tot male Ed. 8ed
Med. A.H. Vat. IMarcc. Edit. o5i noirfAes. «J Tuis] Ita Codd. Mon. C. Med.
10. Codd. ad unum omiies habent oit kv^ioi et
4. Xui Codd. Ciz. Mon. C.
alv Ikuvol] A.B. Jlarcc. Vat. Keliqui cum Ed. ai- ita Ficin. in edit. princ. unde versionem
Vat. Sed Mon. C. inter utruin-
ioji Ixu. 'ra?;. correxi.
que vociibulum supra lin. habet 0. C<xl. ib. it^tivrai'\ Ita, pro il^itrat, necessario ib. offov fltyTflf]Codd. Mon. A.C. Marc.
31<>n. A. £&>$ av Iku. fuit scribendum ex Codd., exceptis Ciz. A. Vat. iSrov a!/Te7i. Sed Vat. in m. Ss.
ib. Tii» Si] Codd. Jlarc. .\. I\Ion. C. 3Iarc. .\. et Mon. C, omnibus. 17. oviiv ''^s'] Cod. Vat.
evli ora^'.
«^5:.

duntur sane, in quihus adversari contendunt,

: fabrorum jgrariorum ge-
acci|)iens figuioruni vel
generationcs corrujitionesque nniltij)liecs afferunt. nus, totam vitujierct civitatem. Ojjcra" pretium
Pratcrea universuin lioc incusant, eominerciuin- vero considcrare, quain difterenti ratione anima
que aninuv cuni corpore criminantur: ijisunnjue, mundi gubernet nempe non idem modus est,
:

qui totum disponit nuniduin, vituj^erant. Atque necjue tanquam alligata gubcrnat. Nam pra;ter
in idem onmino arcliitectum niundi aniniamcjue catcras diftcrcntias, qua^ alibi enumerata? quam
reducunt. Cui quidein jwssioncs casdem, quas j)lurimjE sunt, illud (juoque considerare decebat,
et partieularibus animalibus attribuunt. nos quidcni ligari a corjiore utjwte vinculo jam :

cftecto. In universo vero anima natura corporis

VII. Qiiomodo fncithis aniina mitndi regat mundiim, jam ligata, alligat quicquid ajjprebcnderit ipsa :

quam anima nostra corpus nostrum : Et quam bene vcro totius aninia liaudijuaquam ab liis, quas
mundus disponatur. ligat ij:)sa, enim tanquam domina
ligatur : ipsa
Dictum est alibi, liunc nmndum neque inccp- jiraebet exordium neque ab ipsis neque
: idcirco
isse unquam, neque desinere, sed esse tamdiu cum ipsis jiatitur. Nos autem horuni domini
quamdiu sunt et divina. Quod prwterca coin- minime sumus. Quantum vero ipsius ad di\T-
mercium anima? nostra» cum corpore non sit ani- num, quod supcrius est, erigitur, intcgrum sim-
ma; melius, etiam ante illos est dictum. Animain jilexque nianet, nec imj)editur quantum autem :

vero totius a tiostra accijiere atque censere per- ejusdem tradit corpori vitani, nihil ab ipso re-
inde se habet ac si quis in civitate bene instituta portat. Communiter enim, quod est in alio.
 LIBEIl NONUS. Zl^

oXcog yap ro /xeu akkov Tra6i]/Jia to ev avTM e^ apdyK7/<; Se^eTai. 'O

B" avTM eKelvM, ovKeTL to avTOV hihuxTiv OiKeiav ^wyv e^ovTi, olov
el ejKevTpicrdev Ti etr/ ev akkro, iradovTog /Mev tov ev ci, av/jnreTrov-

6ev, avTO Se ^7/pav6ev, etaaev eKelvo ti/v avTov l^cor/v e^eiv' ejrel

ovS' aTToa/Sevvv/ievov tov ev crol irvpog, to okov Trvp aTrecr^r/' eireiS

'EovS' el To irav irvp dirokoiTO, iraOoi dv ti i/ '^v^r/ r/ eKel, dkk' r/

Tov aoL)/JiaTO<; avaTaacg, kcu el oiov re etT/ 8ia twv koiircov Koa/Jiov

Tivd etvai, ovSev dv /lekoi Ty '^i^XV '^V ^f^^h ^'^^(' ovSe r/ avaTaai<;
b/ioico^ Tco TravTl, koX ^coco eKaaTco. dkk' e/ce?, olov ein^el, Kekevaaaa

/jieveiv, €VTav6a he, &>? v7reK(f)evyovTa , et? tt/v Ta^tv Tr/v eavTCov lo

BeSeTai 8ea/J,co SevTepci). 'E/ce? 8e ovk e^ei birov cpvyr/' ovTe oiiv

F evTog 8ei KaTe^^iv, ovt6 e^co6ev, Tne^ovaav ei? rb etaco co6eiv, dkk'
OTTOV r/6ek7/aev e^ dpxv^ avTr/<; r/ (pvaig /Mevec' eav 8e irov rt avTcav
KaTa (jivaiv klvt/^t/, olg ovk eaTi KaTa cpvaiv, TavTa Tiaax^i, avTa
8e Kakco<; cpepeTai, «9 tov bkov' Ta 8e (p6eip€Tai, ov 8vva/Ji€va ti/vi^
Tov bkov Ta^iv cpepeiv' olov el
x^P^^ /Jieydkov ev Ta^ei cpepo/ievov ev
/Jiear/ tj/ TTopeia avTOv x^^^^V kr/(p6elaa TraTOiTO, ov 8vvr/6elaa (pv-

I. aA.Xtfo vtL$fi/ta] Cod. Vat. «X^a oi/y lyKtT^iir^lv Ti. Mox Cod. Marc. C. Iv v^ bet /ii\si. Edit. oiio' av fti^Xoi.
in m. ut £d. pro tv aj. 10. 11; Triv'] In Cod. Mon. C. vocula
ib. 'O 5' ai/Tui —
To u-jreu] Codd. Darm. 4. iKi7vo] Codd. fllarc. A. Mon. C. et iis ab alt. m. deleta est.
et flled. B. ut marg. Ed. o o' ccu ro Ikiivw Vat. iKiivui, sed Vat. in m. vo. Mox Marc. 11. (fvyvi] Codd. Ciz. Marc. A.C. Mon.
ovKiTi To dvTou SiSwff/y. Codd. Ciz. ]\Iarc. C. aTiirliiirSt;. A.C. (fvyri. Edit. ipiiyoi. Cf. supra II. 2. i.
A. Mon. C. Par. A. o 5' a.tiTo to aiiTov, — 6. •7ra^oi\ Ita pro Tti^ot Codd. omnes, p. 108. b'.
Cod. Mon. A. o V avTov to uvto. Cod. — nisi quod in Ciz. est 'ra^ri sine av. 1 2. Tii^ovirav] Cum marg. Ed. Codd.
ftled. A. IVIarc. B. o S' av to to avro. — 7. Kai si oTov te] Inserui s/, quod legit Med. A. Marc. A. et Vat. in marg.
Vat. y avTO OVK iffTi To avTov. SeCUtUS etiam Fic, ex Codd. nostris, praiter Ciz. habent Tii^ovaa. fllarc. B. •riii^outrav.
sum lectionem Ficini. fllon. C. Par. A., omnilius. 13. aiiTvis n <pviri;] Cod. Vat. v fviris
3. iyK-zvT^iirHy Ti] Solus fllon. A. cum 8. oiiliv Kv fj.i\oi~\ Codd. omnes habent aiiT^S.
Ed. hahet iv ictvT^i^ivTi. Reliqui omnes, oiSsi. av, Codd. Marc. C. Med. B. et 15. Ta Ss fiii^iTai] Ita Cod. Med. A.
ut nos edidimus, nisi quod in Cod. Ciz. marg. Vat. /*£Xa/, quod legit etiam Fic. B. Vat. Sed reli(|ui cum Ed. male toSi,
scriptum est IvKtvT^ia^jiv ti et in Marc. A. utrumque recepinms. Vat. in contextu ha- ip^ii^iTai.

ejus, in quo est, necessano accipit passionem. terlabentia secundo quodam vinculo in (priorem)
Hoc autein liaiid ultcrius sui aliquid tradit illi, suum, s. proprium, ordinem redigantur. At vero
quod \itain j)ro])riam ]iossidct. Veluti, si quid illic non hahent, quo diffugere jiossint. Neque
alicui sit inscrtuni, ])aticnte quideni eo, in quo igitur intus continere necesse est, neque extrin-
est, ipsum vero si quando exaru-
com]wtitur: sccus coercendo ad interiora retrudere sed :

erit, permittit illud suam vitam habere. Quan- uhicunquc ipsius natura ab initio vokiit, ibi na-
doquidcm neque cxtincto lioc, (jui in te est, igne, turaiitcr singula jiermanent: si quid autem co-
totus ignis extiniruitur: quincliani neque si totus rum naturaliter moveatur, illa interim patiuntur,
ignis extinguitur, aninia illa quicquam jjatitur, quorum naturis motus cjusmodi minimc congruit.
sed ipsa corporis constltutio. Atqui etiam, si Ipsa vero, cjuiE natura movcntur, rite feruntur
possct ]ier rcli([ua nuiiidus ali^^uis esse, nulla utpotequa? universi sunt membra: nonnullavero
tamen dc lioc cura illi animic forct quoniam
: liinc perimuntur, quipjic quae totius ordinem sus-
iicque constitutio ipsa similis est mundo, atque tinere vel dcclinarc non possint ceu si chorea :

cuiiihet animali : scd quldcm quasi imminet

ihi ingens agatur orchne, atquc in medio ejus ductu
cousistere juhens, hic autcm clcmcnta, cjuasi suh- tcstudo coniprehensa alicuhi pessundetur, cum
3 B 2
 Z12 PLOTINI ENNEAD. II.

^
•yeiv T7]v
\ t }.
ra^LV tov ^opov'
^ ^,, ei ixevrot /JbeT
>j/
eKeivTjg
/v fv
Tagetev eavTrjv, ov-
> 200

hev av viro Tovrcov ov8e avrrj iradoi.

To he Sia rl eiroiTjae KoafJiov, ravrov rco 8ia rl ean yjrv^r/ ; /catA
8ia Ti 6 hifj/Jbiovpyo^ erroirjcrev 'O rrpMTOv /Cev
\ ap^^rjv ^a/jb^avovrcov

5 earl rov aei' eTreira olovrai rpaTrevra e/c nvo? eig n, kui /xera/3aX-
kovra, atnov rf/? 8r}/jiiovpyiag yeyovevai. AiSaKreov ovv avTov<;, el

evyvM/jiovo)^ av e^oivro, rtV y (pvaig rovrcov, co<; avrov<; TravaaaOai

Trj<; et? ra rl/jbia koihopiag , rjv ev^epwg Troiovvrat, avrl ttoAA^?, irpoa-
r/Kovrw; av, yevo/ievr/q evka^eia<;' eirel ov8e rov Travro; rr/v 8iOi- b
lOKr/a-iv opdcog av ng /jbe/jb-^atTO' Trpcorov /Jbev evheiKvv/Jbevrjv rfj<; vor/TTJg

(pvaeo)<; ro /jbeyedo<;. JLl yap ovrco? etg ro ^rjv Trapeki/kvdev, &>? /Jbi/

tiCor/v aStapBpMTOv e^etv, birola ra a/JttKporepa rwv ev avrfo, a rr/

TToXXr/ ^(07/ rr/ ev avrro aei vvKTCop Kal /xeff f//Jbepav yevvarat' aAA'
eart avve^i]<; Kat evapyr/?, Kat Trokkr/ kcu iravra^^ov ^cor/, ao(f>iavC
^^a/jurj-^avov kvhetKVvpbevr/, iTCd<; ovk av n? ayak/ia evapye<; koX Kakov
rcov voTjrcov decov eiTrot ; Ei 8e /Jtt/Jbov/Jbevov /Jbi/ eartv eKeivo, avro
Tovro Kara (pvatv e^et' ov yap fjv en /xi/jbov/jtevov. To 8e avo/jbotcog
/it/ielaOat, yjfev^o^;. ov8ev yap TrapakeketTrrai , cbv olov re rjv Kaki/v
etKova (pvatKr/v e)(^eiv' avayKalov /Jtev yap rjv elvat, ovk e/c 8tavoia<;D

2. clTi avTn^ Cod, Mon. C. oySiv avTr). 7. «v ix,oifTo\ Codd. Ciz. Darm. Marc. 15. Whuxvu^Uvi] CoA. Vat. omissum t»
Vat. Marc. B.C. «yJ* avTn. Marc. A. ol- A.B. Mon. C. ecvi^f^givTo. m marg. habet additiim.
Ssw ra9«. 9. yiv^uivri} Cod. Marc, A. yivo/iivtif. 18, fn^uirSai] Vel ita, vel fit/nfz^ffSxi
3. TauTo» T»] Edit. T. To sed Codd. 12. iiiac(ifiiiTot] Ita Codd., pneter Ciz. ex Codd. Mon. A.C. Marc. C. Med. A.
Mon. C. Par. A. Vat. Jlarcc. Tauro» t». Marc. C. etMon. A., oranes. Et ita Fi- B. Vat. (qui in marg. habet /iMiti) scri-
ib. itTTi ^v:i^^ ;] Ha^c verba in Cod. cin. Edit. cum illis libris aSiopiuTon. Marc. bendum fuit. In Ed. est /ti/iifnis^ai.
Vat. sine interropmdi siprno scripta et C. omittit fi^. ib. <I> «r»» ti] Co<ld, omnes, ut marg,
punctis sulisrriptis uiitata suut, 14. itxpyin] Codd. Marc. A. Mon. A. Ed., «> oS» t<. Edit. male m.
4. uo^i:»] Co<id. .'\Ion, .-V, Vat, ei^x^- ^). ini^yiis.

chori ordinem offufrerc nequeat : attanien si or- aliquando, quas sunt veneranda, vituperare: qua?
dini choreie se ipsani annecteret, nec ipsa qui- tjuidem projiensius detestantur, cum tamen mag-
dem ab liis aliquid patcretur. nopere deceat vencrari et quisnam dispositio-
:

nem mundi jure vituperct, qUcP quidem in priniis

VIII. Mundus non errore, sed naturali potentia factus niagnitudinem intelligibilis naturie demonstral ?
est : et bonus, quia divinitati similis, quamvis non Si enini ita jjrocessit in vitam, ut vitani non ha-
(Equalit. Ijggf indistinctam atque confusam, qualia sunt,
Quod autem quieri solet, quam ob causani fe- (juie in nHuulo sunt minima, quai cojjia mun-
cit mundum,'' idem est, ac si queeratur: quare danae vita; assidue die nocteque gignuntur, sed
est anima ? et quare ipse opifex fecit ? Quod est continua perspicuaque et muha, et ubique
primo quidem eorum est, qui sempiternitatis ip- vita sapientiam inaestimabilem prae se ferens :

sius principium apprchendere moliuntur deinde : quidnam prohibct statuam manifcstam Deorum
putant opificcm mundi conversum, pcrmutatum- intelliglbiiium, et pulchcrrimam affirmare,'' Quod
que ab ahquo in ahquid eviisisse causam fabri- si mundana hwc statua, dum supernum imitatur
candi. Docendi itaque sunt, (sl modo dociles se exem]>lar, non est idem, profecto hoc ipsum na-
pra;stiterint) qua; eorum natura sit, ut desinant turaliter habet : aUoquin imitatio iilius minime
 LIBER NONUS. zn
ao6
KCLL eTTCTexvVO-em , ro /Jii/JLTjfMa. Ov yap olov re rjv eaxaTov to votj-

Tov elvar elvat yap avTov evepyecav eSec 8ctt7]v, ttjv fxev ev eavTco,
Trjv 8e ec? aXXo. ''E8ec ovv elval tc fJceT avTO' eKecvov yap fxovov

ov8ev ecTTCv ctc Trpo^ to kccto) o twv iravTwv a8vvaTcoTaTov earC

8vva[jbc^ 8e dav/jcacTTri eKec del, coare kcu elpycxaaTO. Et fMev 8r} akXo^s
Koafjiog earl tovtov a/jcecvcjov, tc<? ovto<; ; el 8e avayKr) eivac, aXXo^

Y.8e ovK eaTcv, ovTog eaTCV 6 to /jcc/jcrj/j.a aTroaco^cov eKecvoV yr/ /lev 8r]

Tzaaa l^cocov TrocKckcov 7rk7/pr/<; Kal adavciTCOv, Kal /J^expi'9 ovpavov

/jbeaTo, iravTa. '' AaTpa 8e to, re ev Ta2<; vTroKaTco a<pacpac<;, Ta re
ev Tco avcoTciTco, 8ca tc ov deol, ev Tcc^ec (j)ep6/jceva, Kal Koa/ico irepcc- \q

ovTa ; 8ca tc yap ovk apcTr/v e^ovacv i/ tc Kcokv/ia Trpo? KTrjacv ;

ccpeTrjg avTOcg ov yap 81/ TavTcc eaTcv eKec, aivep tov<; evTavOa
;

FTTOcec KaKovg, ov8' rov aw/xaTO^ KaKca evoxkov/ievr) Kac evoxkovaa.

r/

Aca Tc 8e ov avvcdacv eTrl axokrj<; de\, Kal ev vco ka/xj^avovac tov

deov, Kal Tov<; akkov; Tovg vot/tov? deovg ; dkk' r//uv aocpca ^ekTcoiv 15

eaTac tcov eKe2. TavTa Tcg av /jcr/ eKcppcov yeyevr//tevo<; avaaxocTo ;

eTret kcH ac yjrvxal, el /lev jScaaOelaac tov iravTO^ "^i^XV^ viro Trjg

G r/kOov, TTCog ^ekrcovg ac /BcaaOecaac ev ydp y\rvxal<; to KpaTr/aav, ;

1. vo vojiToy] Ita, pro Tov i"j))T^i', Codii. nostris nullum exstat vestigium. Pro Sii",

nostri omiies. cjuTi ]Marc. C. ^ilus te. 12. i.^iTri;\ Post haiic vocem Codd.

2. ya^ xItov] Cod. Vat. ya^ ctvro 5', ill 6. xo^iio;} Abest a Cod. Med. B. Pro oranes addi jusseruut alnoU.
m. ut Ed. Mox IMarc. C. h xuTa. seq. ToiiTov Cod. Ciz. habet towtwv, tum 14. (TuviSinv] Nullus, exceptis Vat.,

,?. /iST ctiiTo} Codd. Ciz. Marc. A.C. Darra. tj pro tU. Marc. A.B. cum marg. Ed. svtiam^.^ ne-
Mon. C. Vat. fnr a.liTo ; hic. in m. at"ro'v, 7. 5>i orira] Abest Sn a Cod. Ciz. que aliquis ut Ed. a^jviuati ; sed omnes
ut edit. in text. 8. liixcA Codd. Darm. Med. A.B. Scripsimus ffwvjairiv iuteUigunt
crvvia.i;iv.

pro ruJiafftv enim est concurrunt. Illud ex-

ib. |iio>o»] Codd. Darm. Med. A. Marc. /*£;tf/. I\Iarc. C. fciT/i fitiTTa..

C. Vat. fiooveu elegantius. Mox

«Vts xaJ 10. y.a.\ KoffficJ] Marc. A. xaj Tu.\%t. presserunt etiam Ficin. et Taylor.
sjj^ayjtTo Ficin. et Taylor. expresserunt Idem oix. i% a^iT^v. 15. liiXTiiiiv] Abest a Ccid. Ciz. In
adhuc «:*, cujus tamen voculae in liijris 11. *tS«»] Cod. Vat. fi/iriv, in m. xtvi- seqq. Slarc. C. a'i fjXt litair^iisai.

foret. Qiiod autem objiciunt, dissimiliter imi- dem tota variorum animalium plena est, atque
tari,falsum est. Nihil enim praetermissum est etiam immortahum, et usquc ad cjtlum horum
eorum, quse pulchra naturahsque imago posset jjlena sunt omnia. StellEe vcro et qua; inferiori-
habere: siquidem necessariuni erat, imitationem bus insunt sphacris, et qua? in suprema micant,
hanc extare, neque tamen ex quadam cogitatione cur Dii non sint, cogitari non potest quippe :

artificiosaque cura. Neque enim fieri poterat, ut cum mirabih ordine perferantur, ornatuque prse-
ipsum intelligibile esset in universo postremum cipuo circumcurrant. Quid enim in causa esse
quippe cum actum ejus esse geminum ojjortu- jDOSsit, ut virtutem non habeant, quidve ilhs im-

crit: alterum quidem in se ijjso manentem: alte- pedimenti ad virtutem consequendam Non .''

runi in ahud {)rodeuntem. Oportuit igitur post enim ibi ha;c sunt, qua? terrenos efficiunt malos
ijosum ahud insujier esse. Solum namque, quod neque in corporibus ilhs vitium cst, quale hic,
omnium infirniissimum est, ita se habet, ut nihil quod perturbatur atque conturbat pra?terea :

ijjsius ad inferiora descendat, potestas vero mira- quidnam vetat superos, qui in perpetuo vivunt
bihs ibi vigeat. Quapropter et opus inde [sem- otio, intelhgere : atque mente Deum cajterosque
j)er] emicuit : ac si nuuidus alter est hoc mehor, inteUigibiles Deos accipere.' Forsan sapientia no-
quisnani ille.'' quod si necesse est, nnuidum esse, bis praestantior, quam ilhs, adest. At lioc nemo
neque tanien est aiter, sohis hic est, qui superi- unquani, nisi insanus, admiscrit: quandoquidem
oris imagincm imitando conservat. Terra qui- anima", si huc compulsa,' a nuuidi anima dcsccn-
 374 PLOTINI ENNEAD. II.

307
KpeiTTOV. 61 Be €KOvcraiy tl fjbe/xcpecTde et? ov eKOVTe? rjXOeTe ; StSovTog
Kai aTraXXaTTeadaL, et Tt<; ixt] apecTKOtTO. YLl he St] koX TotovTOv ecTTt

ToSe TO Trav o)? e^etvat ev avTco koX aocptav e^etv, KcCl evTavda ovTag A
^tovv KaT €Ketva, ttco? ov /utapTvpet h^rjpTT/crOat twv eKe? ;

5 TlX.ovTov^ 8e Kal irevtag et Ttg /Jte/xfpotTO, kcu to ovk taov ev Tot^

TotovTot? aTracrt, wpcoTOV /Jtev ayvoet &)? 6 cnrovhalo^ ev TOVTOtg to
tcrov ov ^T/Tet, ovSe Tt vo/xt^et tov? TToXXa KeKT7]/j.evovg irXeov e^etv,
ov8e Tovg 8vvaaTevovTag tcov iSocotcov, aXXa t7]v TOtavTTjv cr7rov8r]vB
aXXov<; ea e^etv. Ka.4 KaTa/Le/itadr/Kev &J9 8tTTog 6 ev6a8e /3to^, 6
lofiev TOt^ cTTTOvBatot? , 6 8e TOt? TroXXotg tcov avOpcoTTCov' Tot^ /Jtev ctttov-

8atot<; TTpog to aKpoTaTov Kal to avco, Tot? 8e ctvdpcoTTtKCOTepot^ , 8tT-

Tog av cbv, 6 /xev /Jie/hvr]/ievo<; apeTrjg /leTta^et ayadov Ttvog, 6 Se
cf)avXo<; 'o^Xo<; oiov ^etpoTe^vyg tcov Trpog ava<yKr]v to1<; eirtetKeaTepotg'
et 8e cpovevet Tt<; r] eXaTTOvTat tcJov r]8ovcov viro ahvva/iia<;, tL 6av-C
^^/jtaaTov Kat a/JtapTtag eivat, ov vco, aXXa ^jrv^alg, Mairep irataXv avr/-
/3ot?' ei 8e yv/Lvaatov etr/ vtKcovTcov Kal ^TTCo/xevcov, ttco? ov kclI

1. UofTjj] Cum marg. Ed. halwnt 7. ou ^iiTK"] Abest oii a Codd. Mon. A. Marc. B, Med. .V. Par. A. la Cod,
ixaujai Codd. Danii. Marcc. Bled. A. C. Vat. Med, B, est t.
Par. A. et iiiarf;. \'at. 9, etkXauf^l Cod. Dann. aX/av. Mon. C. 12. finiiTXi'\ Cod. Ciz. fitTif;^ov,
2. E/ 5e 5>j] Ita .scripsimus cum Fic. et ai.>.(tt. Med. A. iWou:, sed supra lin. ov 14. ^o>!i/i/J Codd, Mon. A.C, Vat, fa-
libris nostrisomiiibus, except» Vat., qui ab ead, ni. Par. A. a.k\oi;^ supra oi est ov. ywoi.
cum edit. perperani : u Si ^r.. Videtur etiam iii Cod. Med. A. a pr. m. ib, IXaTTouTxi] Cum marg, Ed, Cod.
5. »«/ vc oIk] Aliest ro a Cmhi. Ciz. luisse «>.Xo<f. Marc. A. aKXa. Dann. hal)et ^ rTotTcwT-a/,quod est nihih.
Mon. A. Marc. A. Vat. Sed Vat. habet 10, 3i ffvovhumtl Desuiit haec in Codd. .\Ied. A.B. Par. A. Jlarc. B.C,
in marg. Cod. Mon. C. In relicpiis, praiter Med. tlTTaTai. 3I0X Jlarc, C, af^etDTiait.
6. l> Ttims] Codd. omnes, ut marg. A.B., pOSt etv^oeuTaiv sequitur TOts ^iv, 16, hTTufi.ivuv] Ita scripsi ex Cod. Par.
Ed., iv rai/T»/,-. Excepto Alarc. C. qui quod abest ab Edit. ; sed nos recepimus. A. ReHqui fere omnes cum Ed. «TTo/ii-
cuni Edit. *v rois toiovtois. 11, To uvcil Aliest To a Cudd. Dann. va»v 3Iarc. A. Mon. A. riTTrifiivaiv.

derunt, quomodo j)ra>stantiores sunt, cum vim trari, homines j)lus habentcs pccuniariim, habere
patiantur Sane in animabus, (juod sujjerat,
.''
j)lus boni neque judicare, dominantes, plus
:

praestantius est ct mclius. Sin autcm liuc sponte quani habcant, j)ossidcre sed harum re-
jirivati :

veneriint, curnani liuic rcgioni dctraliitis, in runi sludium

uliis consulto concedcre. Novit
quam spontc venistis? pnvscrtim cum et ahirc j)rofecto vir jjrobus, gcminam hic essc vitam :

permittat, si cui non jjlaceat liabilare, Jani vcro aiteram quidcm jiroborum, aiteram vero multo-
si tale est lioc universum, ut liceat in eo et sapi- rum jiroborumque vitain ad summum graduin
:

entiam comjiarare, et hic habitantes ad supcrno- sujiremamque naturam erigi, eorum vero vitam,
rum similitudincm vivere, jirocul dubio id i|)sum qui humiliorcs sunt, similiter esse duplicem: ut
testatur mundum desuper dependere. altera quidem virtutis memor inerito alicujus
boni sit jiarticeps velut turba
: altera vero sit
IX, Omnia juste dispen.tantur in miindo : bonaque in vilis atquc mcchanica, honestioribus viris neces-
eo sunt numina : et ipse bonus est, ac Deus curam saria subministrans. Si autem vel committitur
habet. homicidium vel ob infirmitatem animus a vo-
:

Si quis autcm dc tnundi sorte queratur, divi- luptatibus supcratur, nihil niirum videri debet,
tiarum paupertatisque gratia culjjans videlicet, hic esse peccata non quidem in mente, sed in
quod sequalis in his distributio non contingat, animabus tanquam in pueris atque quibusdam
hic j)rorsus ignorat, jirobum virum ffiqualitatem citra j)ubertatem adolescentuhs. Quod si ejus-
in his rebus nequaquam exigere neque arbi- : modi sors exercitatio qusedam sit vincentium at-
 LIBER NONUS. 375

ravTT] Kakcog e^ec ; el 8' d8LK6L, tl Setvov tco adavaTco ; Kat et 0o-
veveiy ey6L? deX.eL<;' el Be ijStj /jLe/jbcpy, TrokLTevecrdaL avayKrjv ovk

BeyeLg. 'OjuLoKoyeiTaL Se Kal ^LKag elvaL evOaSe Kai Kokaa6L<;. llwc

ovv 6p6S)9 e^« fjie/JLcpeaOaL TrokeL hL^ovar) eKacrrco t7]v d^lav, ov kcu
dpeTTj TeTL/ji7)TaL, kclI KaKia ti]v irpocnjKOVcrav aTLfjLLav e^6L. KaL Becovs

01) /JLOvov dyakfjbaTa, dkka kol avTol dvcodev ecpopwvTeg, ol prjlSLO)^

aLTLa<;, cpycrLV, dirocpev^ovTaL Trpog dvdpu)Tro)V, iravTa dyovTe<; Ta^eL

h^ dp^rjg elg Te'ko<;, fiolpav eKacTTco ti]v TrpoairjKOvaav 8l8ovt6<;, KaTa
Tjd/j,0L/3ag (Blcov toI<; TrpovirripyfxevoL^ aKokovdov' yv 6 ayvocov TrpoTre-
TeaTepo? dvdpcoTrcov, Trepl irpayfiaTcov OeLcov dypoLKL^OfJbevo^- 'AAAa.10
p^pT) d)g dpiaTov fjuev avTov TreipdaOaL yiyveaQaL' fhi] fiovov 8e avTov
vofJbL^eLV dpiaTOV 8vvaa6aL yeveadaL, ovtco yap ovirco dpLaTO^, akka
Kcu dv0pcoTrov<; dkkov; dplaTov?, €tl kcu 8aLfjbova<; ayaOov^ eivai,

'PTTokv 8e fidXXov 6eov<; Tovg t6 ev Tco8e bvTa^, KaKel ^keirovTa^' Trav-

Tcov 8e fjbakbaTa, tov ifyefjbova Tov8e rov TravT0<;, ^jrv^Tjv fJbaKapLcoTa- 15

TTjv, evTev6ev 8e ySr) kclI tov<; votjtov? vfivelv 6eoug, ecji airaaL 8e
7]8ij Tov fxeyav tov eKei. ^aaLkea, kcu ev tco 7rkt]66L fiakLara tcov
6ecov To fieya avTOv 6v8eLKvvfibevov<;. Ov yap to avarelkaL et? ev,

I. Ed. xiixnu, conjuncta lec-

xiixti} Si« . . reliquis literis rasura deletis. Edit. in m. ut Ed.
tione Codd. Ciz. Marc. A.C. Bled. A. lixxia,;. Blarc. C. iinaicxs, i6. iip' avxiril Ita Codd. omnes Edit.
(in contextu) Par. A.Vat. aSiXEr, et Codd. ib. tivai ivBiiii^ Cod. Ciz. h9d.it tivai. yip' aTcta-i.

Darni. Marc. B. Med. A. (supra lin.) B. In Cod. Vat. omissum t»6a3s, in m. addi- rn fi.iyxv\ Ita Codd. omnes pro
17.
iliicn. tum est. ('tyi, quod est in Ed. Pro seq. rit Cod.
ib. (pcnvii\ Codd. Darm. Marc. B. (pa- 4. ov Ka'i'\ Cod. Vat. ov kki, in m. ut Par. A. habet tuiv, sed tov supra lin.
vtvTi, 3Ied. A. 3Iarc. A. ^ovivoi, ille supra Ed. Mox Marc. C. jaovwv. Marc. B. tHv.
lin. ali ead. m. ipovtvu. Vat. fevia, in ra. 7. ra^ti^ Codd. Mon. A.C. Marc. A. 18. iviiixvvfjoivovi\ Codd. Marc. A. Mon.
ut Ed. IV Tu^ti. male. Non C. iviuKvvfLtvov. Proximum ti; non habet
3. %ixas] Codd. fere omnes, ut marg. 13. aXXov; «jiVtow] Codd. Marc. A. Marc. C. Mox a Cod. Ciz. abest to ante
Ed., iixai, nisi quod in Cod. I\Ion. C. est Alon. A.C. iiXXa a^iffrov;, Vat. a^a a^iur. iti^ai.

que victorum, hac quoque ratione recte se habet: Oportet autem viribus cunctis contendere, ut op-
sin autcm patiaris injuriam, nil inde immortali timus tandem efficiaris, neque putarc, te solum
est grave futurum. Rursus si occidaris, quod et fieri posse optimum, alioquin nondum optimus
optabas habebis. Si vero adhuc talia damnas, esses, verum cum ahos quoque homines optimos
nihil te in hac urbe moras trahere cogit. Constat esse, tum etiam da?mones esse l)onos muhoque :

praHerea judicia pa-nasque hic esse quo fit, uti : magis Deos, qui mundum lumc habitantes, supe-
injustum sit civitatcm lianc criminari, unicuique riorem suspiciunt nuuidum, horum vero omnium
pro dignitate thstribuentem in qua honoratur : maxime totius mundi duceni animam beati-ssi-
virtus, pravitas meritum reportat dcdecus. Ne- mani: hinc et Deos intelHgibiles colere praster :

que solum statuic hic suntDeorum, sed ipsi quo- cunctos denique, et in cunctis magnum ibi regem
que Dii ab alto prospicientes qui facile apud : omnium venerari quem quidem in multitudine
:

homines (ut fertur) culpas evadunt atque dcvi- Deorum potissimum excellentiam suam demon-
tant omnia a principio ad finem ordine perdu-
: strare procul dubio censeamus. Non cnim in
centes, sortemquc imicuiquecongruam sccundum unicum duntaxat rem omnem repente contra-
vitarum vicissituchiies distribuentes. Sortem, in- here, sed explicare tantam divinitatis amplitudi-
quam, opera pnecedentia consccjuentem qnam : nem, quantam exphcavit ipse, eorum nuuuis cst,
quidem sortem quisijuis ignorat, maxime omni- qui Dei ipsius potentiam cognoverunt, (juatcnus
um tcmerarius rudisque in rebus divinis evadit. videlicet unus ipse, qui est permanens, cfficit
 Zl^ PLOTINI ENNEAD. II.

207
(iAAa. ro Selgao Trokv ro detov oaov ehet^ev avro^y tovt kcTTL BvvafMLV
deov ecSoTCov, OTav fievwv bg ecTTL, Trokkov^ ttoltj iravTa^ elg avTijv
avypT^ij/xevovg, Kal 8l CKeivov Kal Ttap CKelvov bvTag' Kal b Kocr/jiogG
bSe Sl eKelvov eaTL, KCLKel (BkeireL kcll irag, kcll Oewv eKarrTog, kcu 2o8
^ra eKecvov 7rpo(p7]TeveL avdpcoTroLg, koX ^^pcoaLV, a eKelvoLg (pcka. Et
8e /JbT] TOVTO elcTLV, b eKCLvo? co-tIv, avTO tovto KaTa (pvcrLV e^eL. Et
S" VTrepopav OekeLg, KaL (rejubvvveL? cravrov w? ou ^elpcov, irpcoTov fxev
b(TO} TL<; apLCTTO^, Trpog TravTag ev/xevcog e^eL kcll Trpbg av6poi7rov<;'
eireLTa ae/Jivov Sel eig fxeTpov, /xera ovk aypoLKLa^;, eTn too-ovtovB
lolovTa, 60' bcrov r/ cf)vaL<; SuvaTaL r/fxdiiv avLevaL' tol^ 8' aAAoi? vo/jll-

^eov elvaL ^wpav rrapa T(p OerZ, Kal /zy avTov /lovov /leT eKelvov Ta^-
avTa, oiCTTrep oveLpacTL ireTeaOaL, cnTOCTTepovvTa eavTov, kcll baov
earl SvvaTOV "^VXV ^vOpcoirov Oero yeveadaL. ^vvaraL 8e, elg baov
vovg ciyeL' to 8e virep vouv r/8r/ eaTLV e^co vov Treaelv. YietdovTaL
^S8e avdpcoTTOL avor/Tot toI^ tolovtol<; tcov koycov, e^aL(f)vr/<; aKOvovTe<;,c
(09 av 'eay (BekTtcov airavTcov ov /xovov avdpcoTrcov , akka kul Oecov,
TTokkr/ yap ev avdpcoTTOL^ r/ avdaSeLa, Ka\ b TrpoTepov TaTreLvog kcu
fjLeTpLo<; KUL LSicoTT/g avr/p el ciKovaeLe' av el Oeov iralg, ol S" akkoLy

1. T»i/T' iVti] Codd. Darni. Mon. C. 6. nVn] Edit. «ittiv sed Codd. omnes ^itiose o>i/'{<rf.
5,
Mare. li.C. Mi'd. A.Ii. Vat. toDto i»Ti. cum marg. Ed. iiViv. Tum Vat. i, sed in «v"] Cod. Par. A.
14. a}-!! (sic). Mox
Marc. A. toiito iimv ctvro tfiivot^iv. m. 0. 31arc. C. iKtivt. Vat. et Marcc. 3' iivi^.
2. tis teiirifv'] (>>d. 3Ii>n. C. lis aurov. "j. ^oeutov] Codd. Mon. C. Mavc A. ib. vau Tiffiiv\ Eilit. Toii voZ To 'Tiff, sed
3. 3i'£K£rvov] (^odd. Ciz. i\Iarc. A. Mon. otfcTtv. tov et to absuiit a Codd. fere omnibus.
A.C. Vat. S/ ixsivoi/. Sed Vat. in m. ut ib. x"i"A ;e"~{»'
''"™ Ed. sohis haliet Sed Vat. in m. additum habet to, et Med.
Ed. xai omittit ftlarc. C. Ci>d. A^at. in contextu ; marg. vero
in A. haliet voi/ Toi/. 31 arc. B. Toi/ voi/ Toi/,

ib. Kofffcof o5i] Codd. Ciz. Mon. A.C. ciun reliiiuis omnibus ^f^ii^aivj ut marg. 16. oi/ fA.ovov] Cod. Ciz. ei/ ^ovwv.
Vat. Marc. A. xcfffitos 2i oSi. 3Iarc. C. Ed. 17. ctjoti^ov] Coil. Ciz. TeoTi^o;.
(i>.i^ii. ff. ftira aiix\ Cod. Ciz. /LtiT^ Tou oIk. i8. ii aKoviTiii] CiMid. ad unmu omnes
5. Ta Codd. Mon. A. Blarcc.
ixi/voi/] 10. iovto:] Cod. Vat. iovra, in m. ut fi aKst/Vnf ; nullus axowViiE sine ti ut marg.
Med. A.B. Vat. Ta sx!i'vot/. (^uos secutus Ed. Marc. B. i^otrov pro iri Toaourov, Ed. cujiis context. : fiVot«oi/7i/<. Fic. "con-
sum cum Fic. ]\Io,k Jlarc. A. ^vj aijTov — fxsivo^v. fidentius jain effertur, quanda audit."
ib. ^fo^wTit/ii] Cod. \^at. iTjo^i/Tn/ii, in ii. Ta\avTa\ Cod. Ciz. Tit/'|o!VTit. Possis tanien cogitando repelere e superi-
m. ut Ed. 12. ovi\^aai\ Ita Ci>dd. omnes, sed Ed. oribus ^tiSfToti.

niultos, ([ui ah i])so cuncti dcjicndeant quipjw
cuni ]x'r ipsum ab ipsoque sint atqui cl hic
mundus per illum est, et illuc suspicit totus.
Susiiicit et totus et quisqiie Dcorum, qui homini-
bus Dei decreta jiraenunciant
cent, oraculis resjjonsisciue declarant. Q)uod si
sequentes hi Dii non idem sunt, quod ct primus
Deus, jirofecto hoc ipsuni naturie conseiitaneum
est. Sin autem sujjcriora desj)icere hbet, teque
ipsuin,quasi non sis deterior, niagni facere: me-
niento j)rimum quidem, quanto quis ineHor cst,
tanto erga caeteros, cuin homiiies, tuin sujieros,
benigniorem csse atque inodestiorem deinde
ojjortere dignitatem suam moderate servare, pro-
: se attollcnteni, quatenus natura nostra progretli
: potest, atc]ue existimanteni, cajterisquoque adi-
tum ad Deuin neque velut insomniis per-
patere,
volantem, soUnn se Deo proxime subdere. In
: et, (|u;e ipsis jjla- jirimiscjue cavcre decet, ne se ipsum ea etiam fa-
cultate jirivet, quaiitacunque animo nostro ad
hoc data est, ut Deus cfficiatur. Potest autem
quatenus mens ipsa ducit. ^Mentem vero trans-
ccndere niiiil aliud est, quam ab ij)sa mente jam
caderc. Credunt autem homines stulti verbis
ejusmodi, cum primum audiunt: Eris tu qui-
dein omnibus iion taiitum hominibus, sed Diis
: (jiioque pr.xstantior. IVIuita enim regnat in ho-
ininibus arrogantia et qui antea modestus erat
:

cul ab omni acerba rusticitate remotum, eatenus humilisque et sinij)lex, confidentius jam effertur,
 LIBER NONUS. Z77
ao8
ov<; edav/Jball,e<;, ov TratSe^, ovSe a Ti/xSiaiv eic Trarepcov ka^ovre^'
Bcrv 8e KoecTTCov Kal tov ovpavov, ov8ev 7rov7jaa<;. EZra Kai crvveTrT]-
yovcTiV aXXoi, olov el ev irXeiaTOi^ apid/Jielv ovk eihocrtv, apid/Jielv ovk
ei8(o?, TTTJX^cav '^(^iXicov elvai aKOvot, tl av 7} ^iX.i07r7)^vg eivai vofxl^oi,

Tov<; akXov? TrevTaTrrj^eig elvai aKovoi, pLOVov 8e (pavTa^oiTO, 0)9 ras

ylkia apidfJio<; fjieya<;. EZt eTrt TOVTOig rnjbwv irpovoel 6 deoq' tov 8e
Koa/Jiov iravTog, ev co Kal avTol, 8ia tI a/Jiekel Et /Jiev yap, OTi ov ;

Ecryokr] avTco Trpog avTOV fBkeireiV, ov8e de/jn^ avTco 7rpo<; to KaTco'
Kal 7rpo<; avTOvg ^ke^rcov, 8ia tL ovk e^o) ^keTrei, Kal 7rpog tov koct-
fjiov 8e 0ke7rei, ev co elaiv' el 8e fMrj e^co Iva fjirj tov Kocrfuov ecjiopa 10

ovS" avTOvg QkeTret. 'AAA' ov8ev 8eovTai avTOv' akk' 6 Koafjio^ 8e2-
Tai, KCii ol8e T7]v Ta^iV avTOv, kcu ol ev avTco, b^rcog ev avTco, Kai
OTTCO^ eKei. Kat av8pcov, dt av deui cJoai cpikoi, ^rpacog fjuev Ta Trapa
Ftov KoafJiov (f>epovTe<;, et Ti e/c T7J<; tcov 7ravTC0v cpopag avayKalov av-
To2<; avfL^aivet. Ov yap 7rpo<; to eKaaTco KaTadvfHiov, akka 7rpog to 15

Trdv Set /3ke7reiv' Tificov Se eKaaTov<; KaT a^iav, airev^cov 8' ael ov

I IK Txr\oojv\ Codd. «m-

tfyS' a. ri^aiiiTiv est aKouti, habent Codd. omnes ; sed in Vat. cum Marc. B. in marg. cum Ed.
nes llt marg. Ed. oi^l a. nfji.Ziffi^ ik Tari- Vat. ita scriptum est ut, utrum n an o/ (Ixi^Tniv.

^aivy qiiod legit etiam Fic. £dit. oiV aTifjLois correctum sit, discemere nequeas. Ed. 10. Ss /SXs^Ei] Cod. Ciz. omittit Se,
tif iKariptdv Xa^. ccKovtioi. Sed Vat. haec omnia Ti av aKovoi — 11. 01/5' uiiTov;] Codd. Darm, Marcc.
2. ffv Oi K^tiTTuv^ Cod. Vat. oi/ Se k^iTt- nonnisi in marg. habet. et Vat, ovht aiiTOVi,
Tov, sed in Kd. Est etiam xpuTrov
m. iit 6. eTt" It)} Ita Codd. omnes et Fic. ib. 'Axx' oySsv] Cod. Ciz. aXX' oii. Vat.
in Codd. Mon. C. Marc. A. Ed. Vt^l TOVTOIi. aXX' ovii.

3. izAXo*] Codd. omnes iit marg. Ed. ib. V"'] Codd. Marc. A.C. Mon. C. 1 2. Kai oVwf] Cod. Vat. Kui 'o-rt^.
aXX.si. Solus Marc. C. cum Ed. aXXws. A. vfiZv, 13. oi a»] Cod. Vat. ol av, Marc. A.
In edit. erat etiam ouvi-Trnx^ffi''- 7. Ka\ avToi\ Ita Codd, omnes, praeter 9soi pro Osft».

4. t'i av «] Cum marg. Ed. Codd. Darm. Edit. \a\ avTos, 14. ^o^a;] Cod. Vat. ^So^af, in m.
Darm. Marc. B. Med. A.13. Par. A. ti ib. a.f^tXti\ Cod. Vat. dftikei, in m. tT.
av li. Scripsimiis H. Blarc. C. n. ib. fttv ya^] Cod. Ciz. fci>.ti ya^, ib, aiiTois] Cod. Ciz, avToj. Mox Marc.
ib. ;^<XjsT»);^;uf ] Cod. Ciz. ;^(X/o^fl^>). 8. ffx.o^n'] Cod. Par. ffx,o>-n. C. TlfioJv 'tKaffTOi,

it). vofoil^oi] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. ib. oiSi] Cod. Ciz. o 5i, Vat. ou absque 16. S' dti] Cod, Ciz. omittit i'. Marc.
A.C. va/ni^vi, Se'. C. habet oii ^dvTa,
5. uvai aKouoi] Ita preeter Ciz., in quo g. /SXsTw»] Ita omnes Codd. Solus

quando audit : Tu quidem es Dei filius, caeteri Si enim ideo negligit, quoniam non tantum iiabet
autcm, quos iiactcnus admirabaris, non sunt Dei otii, ut prospiciat universum, nimirum neque fas
filii sed neque etiani, qua; ipsi ritu majorum
: est ipsum inferiora curare. Item dum prospicit
colunt, Dei filii sunt: tu vero, absque controver- hommes, cur non et qufe circumstant interea
sia vcl labore, es ipso cwlo praistantior. Accedit consjjicit .''
atque ita mundum, in quo sunt ho-
ad h;cc quod idem alii quoque conclamant ceu : niines :autem non aspicit extra, ne mundum
sin
si quis numerare nesciens in multorum turba videat, neque etiam videt homines, At dicent,
numerare siniiliter nescientium audiat alicunde iilo liomines non egere, attamen mundus indiget.
niagnitudinem suam cubitos miile prorsus im- Quin etiam novit ejus ordinem, ct qui sint in
plere. Quid nam ? si niille cubitorum se existi- ipso, qua conditione in eo sint, et quo pacto sint
met caeteros autem quinque cubitos non exce-
.''
ibi. Proinde quicunque inter homines Deo simt
dere; nesciat quidem, (|ui quotve siiit ii numeri, amici, quaj a numdo contingunt, a?quo animo
hinc tamen imaginetur numcrum, quo ipse su- tolerantes, quicquid ex ipso omnium motu ne-
perat, esse jjlurinuim, quam
Confitentur prae- cessario jirovenit, recte ferunt. Neque id qui-
terea, Deum
hunianarinn (|uidem rerum curam dem non enim ad suum cujusque vo-
injuria:
habere, totius autem mundi, in cjuo sunt homi- tum, sed ad totum ipsum spectare decet, hono-
nes, nullam sed curnam mundum negligit ?
: rantem singulos pro dignitatp: eoque pro viribus
VOL. I. 3 C
 378 PLOTINI ENNEAD. II.

308
TTavra cnrevSeL ra 8vva/xeva, rroXXa 5e elvai ra cnrevhovTa eKel
iravra^ tcat ra fxev rvy^avovra, /jbaKapia, ra 8e ws" bvvarov e^ei
r7]v TrpocryKovaav avrol^ fjbolpav, ov'^ avrco fjjovco StSovg ro Svvacrdac. G
Ov yap ji
e7ra<yyeX.kei ro e^eiv, b keyet ng, e^etv, akka irokka kclI 209

5eihore<;, on /Jbrj e^ovcn, keyovaiv e^etv' kcu otovrai e^eiv, ovk e^ov-
re^, KCil /xovoi e^etv, b avrol /Jbovoi ovk e^ovcrtv.
Tlokka /lev ovv Kat akka, fjbakkov he iravra av rtg egera^cov acp6o-
vtav e^oi av, KaO eKacrrov koyov hetKvvg co<; ep^et. AtSw? yap ng
r)/jbag e^et irpog rtvag rcov cfitkcov, ot rovrco rco koyco evrv^ovre^ irpo-
lorepov 7] r/fuv cf)tkoi yeveadat, ovk olS' ottw? ctt avrov /levovat, KatrotB
avrot ovK OKVovcn ra avrcJov eOekovreg SoKeiv elvat akrjdrj a^tOTTi-
crrcog, ?; Kat oto/jbevot ra avrcov ovtco<; e^etv, keyetv a keyovcrtV 87]

ak)C ')]/jbel<; irpog rov^ yvcopi/jbov<; ov 7rpo<; avrov<; keyovreg irkeov yap
ovSev av ytyvoiro rrpo<; ro iretdeiv avrovg, tva /ly iTpo^ avrcav evo-
i^^kotvro, ovK aTToSet^etg KO/Lit,6vrcov , ttco? ydp ; aAA' a7ravdahill,o/Jbe-
vcov, ravra etpr/Ka/xev' akkov bvro? rpoTrov, Kaff bv av n<; ypacf)cov
rj/jbvvaro rov<; Stacrvpeiv ra rcov Trakatcov Kat detcov avSpcov Kakcogc
Kat rrjg akr]deia<; e^Ofjievco<; etpr/fieva rokfccovra^. 'FjKetvcog fiev ovv

I. fftrivhi r«] Cod. Darm. ffTtv^yi tu. 7. TcivTa. av Tif] Cod. Vat. av tis Tav- A.C. Vat. & 3«.

3. etuTM (jlovcu^ Ita ('odd. omnes cum Ta. 14. To^s avTuv^ Marc. C. ^ois avfiit.

marg. Ed. In tcxt. edit. fjLoiov. 8. w; (z^'] C<)dd. Par. A. et Vat., uter- 15. «0|U/^OKTaitJ Cod. Vat. »o^^fli"r«v,
4. Oy ya^ «] Cod. l*ar. A. f>u ya^ «, que in marg^., cl/s tx.o'- in niarg. k.
ih. iTayyiy.Xu to] Codd. Darm. I\Iarc. 9. Codd. omnes, cuin
fr^soTijav] Ita ib. «XX' aTavSix^i^ofiivuy] Codd. Vat.
C. ]\Ied. A. et Vat. in marj^., nt niarg. marg. Ed., Conte.\t. v^taTus. J\Iox Marc. Marc. A. aKXa aTaui. Marc. C. aTauiu.
Ed., iTecyyiXkaiTo. Fic. l^sse videtur S C. f/.l)iOUffi. i-ai.
xiyu T4S, ix^'' Bene. 11. (diXflvrjf] Ita, pra^ter C(h1. Darm., 18. i;|^»^!»o/,] Ita Codd., prseter Codd.
ih. aXXa —i;t"0 Desunt ha*c in Cod. omnes ; Ed. WtXcvTas* Par. A. et Marc. A., omnes: Edit. ix,'M'-
Ciz. 12. Sn «] Codd. Ciz. Marc. A.C. Mon.

contendenteni, (|iio omnia, (iii.Tciinnue possunt, Non possum cquidem pudore non affici amico-
natura contenchnit, existniianteni rursus nnilta rum quorundam gratia, qui ante([uam familiari-
essc: imo vero omnia, qiuv illuc annitantur, et tatein nobiscum inirent, in sermones ejusmodi
qusfi consequuntur, esse beata nonnulla vero, : inciderunt in quibus adhuc nescio quomodo
:

quoad sua fert natura, convcnientcin .sibi sortem perseverant (juamvis non jjudeat eos, sed im-
:

asscqui. Profecto vir ])r()bus non sibi soli arro- jjensius studeant, ut oj^iniones su;k vera' procui
gat felicitatis coiiscquenda' potentiain. Non cnim dul)io videantur vei etiam ijisi rem ita se ha-
:

ex eo, (juod proliteatiir aliquid possidere, jani bere existimant: nos autem ad notos tantuni
jjossidet: quin et multa jilcrique non liaberc se verl)a facimus, ad multos auteni, qui illos au-
eognoscentes, iiabere se jactant, atque etiam non diunt minime nihil enim suadendo proficere-
:

liabentcs o))inantur habere, sohque possidere, mus, jiersuadere conantes, ne ab illis se perverti
cum tamen ijisi soli sint, (pii iion possicleant. j)ermittant, denionstrationes (juidcm nullas in
medium aff erentibus ; qua enim ratione valeant .^

X. Quantuiii errent, qui dicunt, muniii fabrum errure sed j)ertinacius se jactantibus. Cum alter qui-
quodain fecisse munduin atque malum. dam sit modus, quo quis scribens eos refellat,
Alla praeterea muha, imo vero omnia quis dis- qui non verentur circa j)rasclarissima verissima-
cutiens, abunde facilc(jue inveniet, qiia ratione que priscorum divinorumque virorum mysteria
sigillatim, quaUs sit illorum sermo, demonstrct. cavillari. Quam ob rem illum discussionis modum
 LIBER NONUS. 379

eareov e^erd^etv' koI yap roi? ravra aKpL^fog ka^ovat rd vvv elpr)-
jxeva earat Kal rrepl rCov dX.X(ov aTravrcov, bircog ep(et, elSevaC eKelva
be eiTTOvra eareov rov koyoV 87] Kal rravra v7rep^e^\.7]Kev droTrla'
€c Set droTTtav rovro keyetv' '^vxw ydp etirovre^ vevaat Karw, Kot
aocptav rtvd, etre rTjg i//"t%^9 dp^do-7]^, etre rijg rotavrr)^ atrta^ yevo-s
D/Jbevrj^; ao(pta^, etre akkag
d^cfxo ravrov edekovatv elvat, ra^ /Jtev

yjrv^dg avyKarekTjkvOevai keyovre^, koI fxekr] rrj^ ao<ptag, ravrag

fxev evSvvat keyovat aco/Jiara, otov ra rcov dvdpcoTrcov. 'H9 Se x^P''^

KCtt avrat Karifkdov, eKeivrjV keyovat rraktv av fjn] KarekOetv, otov

/xrj vevaat, dkk' ekka/jf^at /Jtovov rco aKorco' etr eKeWev etScokov ev^o
rrj vkr) yeyovevat' elra rov elScokov etScokov Trkaaavreg, evravOa

ETTOV 8t vkr]g 77 vkorrjro^, r] ort ovo/Jta^etv Oekovat, ro fjtev dkko, ro

he dkko keyovreg, Kal irokkd dkka ovofjtara elwovre^, ov keyovatv
ei^ errtaKorrjatv, rov keyof/,evov rrap avrol<; hrjfjttovpyov yevvcoat' Kat
drroardvra rrjg fjtr]rpo<; rrotr]aavreg, rov Koafiov irap avrov keyov- 15

aiv, err ea^ara elScokcov, Iva acpoSpa kot8opr]ar]rat 6 rouro ypa-

^a^.
JJpcorov fJtev ovv et fjtr] KarykOev, dkX evekafib^^e ro aKorog, TriJog

3. •JT£f/3i/3A>ij:!»] Marc. C. ixt^^sliXn- 8. wSSvai] Cod. Ciz. «5u»ai7-o. Mon. C. ii. trXao-awTi;] Codd. Ciz. (ut vide-
xiKti. hiumi To (sic). Mon. A. iMtaiTii xx!. tur), Mon. A.C. Marc. A. Vat. irXa.
5. upiaffTts] Ita Codd. omnes ut marg. Vat. \v%rivtt.iro ; in marg. IvSui/a/, ut scrip- o-avres.

Ed. Ipsa : afi'^airia.1. tum erat in Ed., cujus nos accentum cor- 12. « vXiTnTos] Cod. Ciz. i vXoryis.
6. o-oipia,-] Codd. Ciz. Darm. Marcc. reximus. ib. tc Ss «xx»] Codd. Ciz. et Vat.
Mon. A. flled. A.B. Vat. iriKpiits. Sed ib. twv M^iutuv] Codd. Ciz. Mon.
tcc Marcc. to 5' «xxo. Pergit Marc. C. o»Ti,-

Vat. in m. a», ut edit. Pro tHs Tsiavryis A.C. Marc. A. Vat. ra twv eivSjiatxciv. Ed. pro kiyovns.
Neauder de rationibus Gnosticomm p. -ra avS^. 13. ov Xiyovcriv] Codd. Ciz. fllarc. A.C.
212. mavult Toi/rat/. Libri non siiffragan- 9. xvrai] Codd. Par. A. Vat. Marc. Mon. C. Med. B. Par. A. Vat. oi. Sed
tur, nec neoesse. A.B. atiTxi. Vat. in m. ut Ed.
ib. WiXiivcriv] Codd. Ciz. Marcc. Mon. 10. sVSwXo» i»] Cod. Mon. A. ii^oiXov 16. rovro] Ita Cod. Vat. Reliqui
C. Med. A.B. UXevixiv. il^uXov iv. cum Ed. tovto.
7. fciXri ryjs] MaiT. C. fi.sXiTns.

inissum in prssentia faciamus. Qui enim, quas hic formantes per niaterlam, sive per materiali-
mododicta sunt, perfectecomprehenderintjjilane, tatem, sive quomodocunque nominare velint,
qualia sint et reliqua, poterunt judicare. Mitto aliud quidem hoc dicentes, aliiid vero illud, aha-
et in ]ira'sentia dictum illud absurditate onniia que multa nomina obscuritatis gratia confin-
sujierans, si modo absurditatem convenit iianc gentes, cum sic qui apud eos nuindi opifcx no-
ajij)c!larc aiunt enim, animani atque sajiientiam
: minatur, efficiunt. Atque desciscentem a matre
quandam ad id, ([Uod inferius annuisse, sive fingentes mundum ab ijjso deducunt ad cxtrema
nutuni hunc inclioaverit anima, sive sapientia simulachrorum : ut, qui hasc scrijjsit, mordacius
nutandi causa fucrit, sive ambo idcm esse ve- etiam conviciaretur.
hnt, alias utique animas condcscenchsse ferunt,
et sajiicntia? menibra, easque ingrcdi corjiora XI. quod dicebnnt, illustrationem ab anima
liefellit,

veiut iiumana. Cujus autem gratia anim;e col- in materiam fevisse aliam animam, el illam fabrica-
lap.sa' sunt, iiiam rursus tradunt miuinie lalii, visse singula.

quasi non annucrit quidem, sed tantum tenebras ATvero, si anima illa non cecicht, scd tenc-
illustravcrit. Deindc hinc sinnilachrum in matc- bras illustravit, quomodo recte dicetur infcrius
ria resultasse dcincejis simulaciiri simulaclirum
: annuisse Non enim ex co, quod aliijuid quasi
.-*

3 C 2
 38o PLOTINI ENNEAD. II.

av opOco^ keyotTO vevevKdvai ; ov yap et n irap' avTrj<; eppevaev olovF

(fxo^y 7)87] vevevKevac avTyv keyecv TrpoarjKei' el fXT) ttov to fiev eKeiTO
TTov ev T(o KaTco, 7] 8e 7}k6e tottlkS)^ 7rpo<; avTo, koI eyyv^ yevofxevr],
eveka/j,\lrev' el S" e(f> eavTTJg /mevovaa eveka/xyjre, fjbr)8ev el^ tovto
SepyacrafjLevr], 8ia tc fxovr/ avTrj evekafx-^ev, akk' ov to, 8vvaT0)Tepa 2 1 o
avTi]^ ev Tolg ovacv ; Et 8e tco koyiafiov ka^elv avTy KoafLOv r]8v-
vr]di] ekkafxy^ac e/c tov koycafJbov, 8ca tc ov-^ afjca ekkafiyjraaa Kal
KoafJbov eirocrfaeVj aXX efiecve Trjv tcov el^cokcov yeveatv ; KvrecTa
Kat 6 koycafiog 6 tov Koafiov, avTOc^ y ^evr) keyofjcevr], yevofxevr]
77 yij
iovTTO Tcov fied^ovcov co^ keyovacv avTol, ov KaTrjyayev el? vevacv tov^B
TTOCTfaavTag. KirecTa irco^ r] vkr] cficoTcadelaa ec8a)ka -^v^^^cKa Trotet,
akk' ov acofiaTcov (fivatv. "^v^yg 8e ei8cokov ov8ev av 8eotTO aKO-
TOV<; 7] vkr]^' akka yevofxevov, et yiyveTat, irapaKokovdol av tco
TTOtrjaavTc, Kal avvrjpTr/fjievov eaTat. E,7retTa iroTepov ovata tovto,
^5V, (og (f)aatv, evvorjfjta ; Et fiev yap ovata, Tt<; r] 8tacf)opa 7rpo<; to
a(j> ov ; et 8' akko ec8o? '^^XV^) ^^ eKecvr] koycKi], Ta^a av (f)VTtK7]C
Kat yevv7]TtK7] avT7]' e't 8e tovto, Trco^ av eTt tva TtfxcoTO, Kal ttco? 8t
aka^ovetav Kat Tokfxav irotet, kcu okcog, to 8ta cpavTaata'; ; Kal eTt

1. Taj' a!/Tr,i] Ita, i)ro (tvToTs, CVxid. ib. ui rsuTt] Ita Codd., prseter Ciz., lo. kiycuri)] Ita scripsi, pro xiyeuri,
Mmi. A. Jled. A.li. Vat. Marc. A.B. omnes cum marg. Ed. qua; iii textu i/'t c.\ Codd. Dami. Blon. C. Med. A.B.
ib. iffitiirii] Codd. Ciz.
Ita, pro i'fii/iri>, rilcytt. Vat.
Marc. A.C. Mon. C. \'at. .Sed in Vat. 6. Codd. Ciz. Mon. C. Vat. «i-
aiirns] 15. ^! fiit yct(\ Cod. Vat. ^ fiiv yi(.
scriptuin est iffwri. Mox. Marc. ('. «uto» Ttii. Ceteri c-um Edit. auT^7i. ib. ir{« t«] Marc. C. omittit tc.
pro at/rri». ib, Ta* ktytfffiiv] C^kI. Vat. Tev, in m. 16. Tti^f^K av fuTiKttj Codd. Ciz. fllarcc,
2. Tfa^nxi,] Cod. Ciz. TfiriKc: ut Ed. Cod. Ciz, et Marc B, a pr, m. Jlon. C. Vat. t»;);" «». Iii .'Mon. C.
ib. tKtiTo T»y] Codd, Ciz, et Vat. i»ir Xoyiff/i^. Pro seq, awT*j Codd, Ciz, Marcc. Marc. A. est fuiriKr. De qua confnsione
ToTou. et Par. A. turr. supra est monitum p. 36. A. p. 37. F.
4, 11
3' — iviXaiar^i] Desunthaec in Cod, 7, i>.>.a/i\),iz,] Codd, Mon. A,C. Marc 17. Ji' ikoiZ'"""] Codd. pra-u-r Jlon.
Ciz. A. Vat. iKXii/t^pxi. .\. et Par. A. omnes 5/', sed Ed. perpe-
ib. iuvrric] Codd. Mon. C. Med. A.B. 9. yH aiiTo7s] Cod. 'Vat. yi aurtii. rain 5". Mox Jlarc. A. TauTo Ji.oyi!^iriui.
Vat. Marcc. aiiT^s.

lumen cffluxit ab ipsa,jam (liceiida est annuisse: joribus (ut ipsi ferunt) |]au(]({ua(]uam effectores
nisi aliud (juideni (juDniodo inferius positum sit deorsum coegit annuere. l'ra'terea, qua?nam ra-
lia?c autem ad id, (]uasi de loeo ad locum trans- tio est,per (juam niateria illustrata non corporum
lata descenderit, facta(]ue ])ro])iiU]uior illustrave- naturam, secl simulachra facial animarum Jam .''

rit: si autcm in se ipsa ])ernianens lunien etfu- vero anima- simulaclirum nihil vcl tenebris vel
dit, nihil in hoc familiarius ojicrata : curnam niateria indigere videtur sed siquid fiat, inox :

sola anima illustravit, non autem illa etiam, qua; factuni comitabitur effectorem, (.secumque) eique
in ipso reruin ordinc jiotentlora siuit, quam maiicbit anncxum. Iteni qiiod jirimum infundi-
anima .-'
Quod si dicant animani ex eo, cjuod ra- tur in niateriam, utrum csscntia est, an potius
tionalem muiidi notioncm iii se coni|)reliendcrit, (ut eoruni verbis utar) excogitamen Sienimest i'

potuisse ex ipso rationali discursu illuminare: essentia, qua-nam differentia erit interhocetillud,
quidnani proiiibet, quo minus, cuni primum illu- a quo manavit ? Sin autem altera est animas spe-
minavit, simul quoque niundum effecerit cur : cies, siquidem superior rationalis sit, forte haec
simulachrorum genituram ulterius expectavit .-'
vegetahs est atque genitalis: quod si ita sit, quo-
Deinde rationalis ipsa mundi notio, (]ua^ ab illis modo veruin erit, ut lionoraretur effecisse mun-
tcrra pcregrina liosjiitalisque dicitur, facta a nia- dum Et quopacto per audaciam superbiamque
.'
 LIBER NONUS. 381

fxakkov rov koyit,€(rdai aprjpTjrai' ri

8' en eSei efMiroielv e^ vX.7)<; Kal
ei8(t)X.ov Tov TTOiTjaavTa ; el 5' evvoTjfjua, irpcoTOV to bvo/na eTncrTjfxav-
reov odev' eireiTa Trcog eaTiv, el jMr] tm evv07]f/,aTt 8a)crei to iroielv
T)aXXa Trpo? tcZ TrkaafJbaTt irco^ 7} 7roi7]ai<; ; tovtI fxev irpwTOV, akko
Se fieT eKelvo, dXX &)? eir e^ovalaq keyovTe<;' 8ia tI 8e irpcoTOvS
TTvp ;

Kat apTi yevofyievov Trw? eTn^eipet fiv7]fjbrf cov ei8ev ; Akk' bko)^
ovK Tjv, "iva av Kal eJSev, ovTe avTog, ovTe 77 fJbr]T7]p, yv 8i8oaaiv
avTco' elTa ircog ov OavfjiacTTbv avTov? fjbhv ovk ei8coka ^lrv^cov ev6a8e
£ ekdovTa^ elg tov Kocrfiov TOvSe, dXX dX7]6ivag yjrv^ag, fioki? Kai aya- 10
TrrfTcog eva rj 8vo avTcov e/c tov Koafiov KiV7]67Jvai, ek6ovTag et? ava-
fjiV7]CTiv, fjbokig dvaTcokrfCTiv ka^elv cbv iroTe et8ov. To Se e'i8cokov

TovTO ei Kal dfMv8pcbg w? keyovcnv, dkk' ovv dpTi yevofxevov, ev6vfL7]67J-

vat GKetva, 7/ Kal t7]v fX7]Tepa avTOv, etScokov vktKov, Kat ftr] fiovov
evdvfJb7]6r]vai eKelva, kcu Koafxov kajBelv evvotav Koafiov eKetvov, 15

F dkkd Kcti fjba6elv ef wv dv yevotTo, 7r66ev 87] Ka\ TrpcoTov irvp iroiTjaai,

1. oLv^^Yirai\ Codd. omnes, ut marg. quenti capite sumpsit. Est autem locus cidisse videtur aa), quod Fic. etiam ex-
Ed. a.y/io7)raf, quod rec«piraus. Ed. av)?^T»i- hic universus impeditior cum verbis tum pressit.
Tiri. Legendum videtur ri Xoyit^. vel rc argumento. 1 2. uvoiTo>.nriy] Marc. A. tcvecroXy.tri.
rou Xoy, 7. iihy —Cod. Par. A. i'Si» 'ihv,
srSsv] C. iva •rixtioi. Ab eodem absunt verba i
ib. fSii] Ita scribendum fuit, pro e"Ss/, Pro oXms in Codd. Ciz. Marc. A. Mon. Ktxi usque ad ixuva.
ex Codd. nostris omnibus, et mox tl oi ex C. Vat. est ofius. Sed Vat. in m. habet Codd. Darm. Mon. C.
13. xiyovtriy] Ita
Codd. Par. A. et Vat. pro u 5i. Sed scri- X. Med. A.B. Vat. Ed. xiyovfi.
bitur ?' in Codd. praeter Mon. A. et Par. 8. oiVs xiro;] Codd. Ciz. Mon. C. Vat. 14. Usrva] Cod. Darm. xa) ixsTva.
A. omnibus. oilrt uvri. Sed Vat. in m. oV. Marc. A. 15. Koir/iov] Coild. Ciz. et Marc. B. A^^at.
2. ro ovoftec] Cod. Vat. ro vonuaj in m. otvrov;. in marg., ut marg. Ed., xotrficov. Sed Vat.
ayofite, g. xlrohs] Codd. Slon. A.C. Marc. A. in contextu ov. Fic. ha?c expressit : «aJ
J. In Cod. Vat. sequitur
(TjiTo» Tu^i] Vat. rovs.
oi/ Sed Vat. in m. avrovs. rovrov rov Koafiov X. ('. x.a) 'tKiivov. NoH
dist,min., in Par. A. plane nulla. Quod 10. ixx' iXxSivi;] Codd. Vat. et Marcc. niaie.
Ficinus sul)jecit Deinde caetera, ex se-
: (iXXi a.Xn^tya.s. Mox post xivjjSJjvai ex-

fecit,atque omnino, quod dicitur, per imagina- chrum illud nuper genitum aggrediatur effectio-
tioncm quandam ? multoque magis, quod per neni recordatione quadani eorum, quas antea no-
ratiocinationem fecisse dicitur, sic est confutatum. verat ? Non enim erat omniiio, quo posset cog-
Quidve rursus oportuit effectorem ex materia si- noscere neque etiam erat illa, quam illi suam
:

nuilachroque intus eflicere? sin autem dicatur, matreni esse dicunt. Accedit ad hax-, quod illi
quod primum infunditur, essc excogitamen hunc in mundum non tanquam animarum simu-
primo quidem interpretandum erit, unde nomen lachra quaedam, sed tanquam verae anima; de-
ejusmodi sit deductum deinde qua ratione id : scenderunt, et tamen vix et a?gre inter illos unus
cxcogitamini liuic dederit efficiendi vir-
est, nisi et ad sumnium duo ex mundo commoti, scque
tutem. At vero quonam jiacto penes figmen- in memoriam revocantes, vix tandem nonnihil
tum hoc vigebit cffectio ? Dicent utique, hoc eorum, quae viderant, animadversione resumunt.
quidcm prius fleri, aliud vero deinceps. Verum Nonne igitur supra modum mirabile est, vel si-
id sua quadam licentia dicent. Cur autem jirimo mulachrum hoc, etiam si (ut aiunt) tenuiter, at-
quidem ignis [deinde caetera,] .''

tamen statim genitum excogitare superna :

vel

etiam ejus matrem eadem susjiicari, quaj simula-

XII. Refellit eadem et probat mundum factum esse chrum est prorsus materiale? Neque soltun illa

s'imiil tolum. considcrare, et mundi hujus iUiusque accipere

Similiter quserendum est, qua ratione simuia- notionem, sed etiam comprehendere, ex (juibus
 382 PLOTINI ENNEAD. II.

210
OLTjdevra Selv rovro irpcorov. Ata rc yap ovk akko ; aXX el eSvvaro
Troielv, ev6vju,7)6etg Trvp^ 8ia rl evdvfX7]del<; Koafxov {Trpcorov yap e8ec
ev6v/xrj6T]vao rov bkov) ov Koa/Jiov a6pocog eTrotei ; e/XTreptet^ero yap 211
KaKelva ev ry ev6vfjbricret' (pvcrtKcorepov yap Trcivrcog, aAA' ov^' 0)9 al
Sre^vat eirotet' vcrrepat yap rij^ cpvcreco'; Kctl rov Kocr/xov at re^vaty
eiret Kat vvv kclI ra Kara /jbepo<; ytyvo/Jteva vrro ruiv cpvaecov, ov
TTpcorov TTvp, eiff eKacrroVy elra cpvpacrt^ rovrcov, akka Trepi/Sokr} Kat
TreptypacpTjy rvTrovcra eirt rotg Kara/x,7)vtotg iravro^ rov ^coov. AtaB
TL ovv ov KCLKet 7/ vkr/ irepteypacpero rvirco Koa/Jtov, ev ca rvirco Kcti

loyij, Kat TTvp, Kat ra akka. 'AAA' tcrco^ avrot ovrco Koa/Jtov ervotr/-

aav, coq av akr/^earepci '^v^^^r/ ^pco/ievot' eKeivo^ 8e ovrcog r/yvoet

rrotr/aat' Katrot 7rpot8etv kclI /ieye6o<; ovpavov, /JtaXkov 8e roaovrov
etvat, Kal rr/v kogcoatv rcov ^co8tcov, koX rcov vir avrcov ryv cpopav,
Kat rijv yrjv ovrcog &)? ^^^lv elirelv atria^ 8l a? ovrcog, ovk el^cokovC
i^VV, akka Travrco^ airo rcJov aplarcov ri]<; 8vva/ytecog ek6ova7/g, b kclI

avrol aKovreg o/xokoyovaLv. 'H yap eXXa/Jby\n<; r/ et<; ro aKoro<; e^-

eraa6etaa irot^/aet b/jtokoyelv rag akyde?^ rov Koa/iov atrta^. Tt

2. T^if^rsii yif] Codd. Mon. A.C. Marc. n'eif. C. et Par. A., omnes xnira, (|uod legit
A. Vat. trjirii» ^iv yd^. q. oi xccKu] Aliest oi a Codd. Mon. C. Fic. Edit. xa) ro vitiose.
3. Tov JXo»] Codd., praeter Darm. ct Marc. A. 13. ut' ai-ri»] Codd. Med. B. (sed su-
Par. A., omnes : riSxot. ib. i> i tiJt»] Codd., pra-ter Vat., pra lin. ut Ed.) et Par. A. iir". Idem
ib. a9{oiu!] Ita, pro ii^ua.-i, scripsi ex omnes, et marg. edit. t» » TiJcr»;, quod legit Par. A. Marcc. et Vat. aurct: sed Vat.
Codd. Mon. C. et Par. A. Fic. Ed. i» Tf r. in m. »».
5. Sirriiai] C(xld. Ciz. Marc. A. Alon. ib. xai yn, xai ti/o,] Cod. Mon. C. xa) rm ^»;«»] Codd. ad nnum omnes,
ih.
A.C. Vat. vffn^ov. rrvp xai y^. ut marg. Ed., <popav, quod pra?stat, et jam
6. yiyvofiim'] Codd. Marc. A. Mon. C. 11. ^i oSrats'] Cad. Mon. A. ya^ ovru;. Ficino placuit. Edit. mal. t«» Sja^wa».
Vat. yitiftiva. 12. xairoi] Codd., praeter Darm. Marc. 16. iliTMSir»-»] Cod. Dann. i;!Ta<rSiiV.
8. Kara/.tr.vtois] Cod. Ciz. xara ftr,.

efficiatiir ? Undenam ]irimo igncm fieri cofrita- teria simul insignita sit totius mundi figura .''
in
vit, existimans ojwrtere id fieri ])rimum. Cur quacjuidem figura,ct terra, et ignis, et cieleracon-
non similiter aliud.'' Sed si jiotuit facere ex eo, nexa necessario fuerint. Forsan illi ita mundum
cjuod notio ejus insignita est igne : cur non in- procreavissent utpote tjui meiiorem nacti sint
:

signita mundo cnim oportuit

(prius insigniri animam. Faber vero mundi ita mundum facere
toto) mundura simul totum effecit. In ijjso nesciebat, cjuanquam jiricvidere magnitudinem
namque cxcogitato totius signaculo illa quocjue Cieli, certamque mensuram (obliquamque signo-
sunt consignata. Ita certc naluralius judicabi- rum tcxturam), et orbis signiferi obliquitatem et
tur cffecisse. Ncquc jiuiandum est artificum niotus sub illis atque ita hiec
actos, ct tcrram,
more tabricavlsse : quij)j)c cum artes sint et na- omnia singuiorum ratio, jier quam
jjra;videre, ut
tura et niundo jDosteriorcs. Quancloquidem, qua; ita se habeant, tcncatur, non simulachri uUius
in singuiis cjuotidie sj^eciebus naturaliter gene- estmunus, sed alicujus jjotius jDotestatis, quae
rantur, non ita fiunt, ut j)rimo quidem fiat ignis ab optimis.
jiroficiscatur Quod quidem ipsi
dcinde reliqua slgillatlm deniquc mistura cunc-
: quoque vel inviti confitebuntur. lilustratio enini
torum, imo vero totius simul viventis configura- illa difiusa jier tenebras diligenter examinata fa-
tio necessariam membrorum ad totum complee- ciet,ut veras niundi causas fateantur. Quid
tens connexionem, in menstruis coalescit. Quid- enim oportebat illuminarc, si non ojjortebat om-
nam igitur obstat, quin in ipso reruni ordine ma- nino Vel enim secundum naturam, vel prsEter
.''
 LIBER NONUS. 583
21 I
yap eXkdfJbTretv eSeo, el /jlt] Travrcog eSei ; y yap Kara (pvcrtv 7; Trapa
\)(f)V(TtVy dviyKi]. 'AAA' el ixev Kara (fivcTtv, del ovtco^' ct 8e Trapd
(pvcrtv, Kot ev rotg e/cet earat to Trapa (pvcrtv, Ka\ tu KaKa irpo tov
Kocr/jtov TovSe. Kal ov^ 6 Ko^r/xog atTto? tcov KaKcov, aAA.a TaKel
TOVTCo' Kctt TTJ "^VXV ^^'^ evTevBev, dXXa irap avTij? evTavOa' Kal5
ij^et 6 k6yo<; dvacpepcov tov Kocrfjtov eTn Ta TrpcoTa. Et 8e Sy kcu tj

T.vX.7], oOev (f)avet7]' rj yap "^v^V V vevoraaa, t/St] ov to aKOTog, (fiacrtv,

elBe Kal KaTekafjL^e. Hodev ovv tovto el S" avTijv cfirjcrovat Trotrjcrat ;

vevcracrav, ovk i]v Sijkov, oTt, ottov dv evevcrev, ovS" avTo to aKOTO^;
atTtov T7]<; vevaeco^, akk' avTi] ?; ^vxij? cpvatg. Tovto 8e TavTov 10

Tal^ 7rpor]yi]aafjbevat<; dvayKatq' caaTe eTu Ta irpwTa 77 atTta.

F 'O apa fjbefx,cf)Ofievo<; Trj tov Koafjtov cfivaet, ovk olSev 0, Tt iTotel,
ov8' OTTOV To dpaaog avTOv tovto ^^pel. Tovto 8e, oTt ovk taaat
Td^tv Toov ecfie^rj^, TTpcoTcov Kcti SevTepcov Kal TptTCOV, Kal del fJteypt
Tcov eaxo-TOiV, kcu &>? ov kotSopijTeov Tolg x^tpoat tcov TrpcoTcov, dkkd 15
QTTpacog avyxoipr]Teov TTj iravTcov cfivaet, avTov deovTa 7rpo<; to irpcoTa,
Travaafjtevov r^? TpaycoStag tcov (po/3epcov, w? otovTat ev Ta7g tov
212 KoafJtov a(fiatpat<; , cCt 8r] iravTa fjtetktxci Tev)(pvatv avTo7.<;. Tt ydp

1. i'5i/,] Ita scripsi ex Codd. Blon. A. 8. .rS.] Codd. Med. B. Par. A. "h. nai;, ciuiid est nihili.
C. Jlarcc. aied. A.B. et Vat. pro t!hi, ib. y.a.TiXctff^i] Codd. omnes KitTi- 12. 'o apa.] Marc. C. o^x.
quod est in Ed. XnfA^i, sed nulliis, prjeter Marc. B., ut '5- X'''i'""] I'^ Codd. Mon. A.C. -Med.
ib. Tu.vTi/}, Kd. ^rawTiy; wf
sS^i] 'i}nt. marg. Ed. kcct •Xxfc^P:. Ed. /ciT'iXxfi-4'i. A.B. Par. A. Vat. Sed Ciz. et Darm.
Abest wf, ut in marg. Ed., a Codd., prje- ib. ipmav(,4] Ita Codd. Med. A.B. Vat. ^n^eti/ri, Ed. ^^ii^ovffi.

ter Marc. C. et I\Ion. C, omnibus. Ne- Reliqui cum Ed. ^jio-ouo-i». 17. Tievira/Mtov] Codd. Mon.A.C. Marc.
que legit Fic. 9. -^v Codd. Vat. Marc. A.
Sjxo», ;Vi,] A. TaVffO/iCiVOV.
2. avay»»;] Edit. « u.va,yicn sed abest n fl SjjXawflT/, in m. ut Ed.In Cod. Ciz. ib. o'UvTa4] Cod. Mon. A. oTov n. Non
a Codd., pra?ter Darm. et Par. A., omni- deest SSxov. Cf. annot. Mox Marc. B. male.
bus. Vat. in marg. habet n. XV tzvivivffiv. 18. T/ yao] Cod. Ciz. to yd^. Mox
4. ToiJS-.] Codd. Jlon. A.C. Marc. A. il). ovd' aiiro] Cod. Vat. ii 5' ovv to. fllarc. C. Ta; a.mioovs.
Vat. ruli. Sed Vat. in m. Touh.. jo. vivffiMs] Ita Codd. omnes. Ed. uviv-

naturam erat illa necessitas. Verum si secun- nis causa non in tencl)ris, sed in ipsa natura
dum naturain, CLM'te ita esset et semper : sin au- animae constat. Id autem niliii aliud est, quam
tem j3ra;ter naturani, ct sujierioribus illis jjrancr causam ex pra^cedcntibus necessitatibus assiff-
t3
nare quapropter m ipsa rerum prmcijjia ejus-
. . . . .

naturam aliquid accidit, jjrocid dubio ante hunc :

niundum mala fucrunt. Neque hic mundus ma- modi causa refcretur.
loruni causa est, sed sujieriora sunt huic causa
niali nequc niahim anima' ex hoc accidit mun-
: XIII. Nonjien a calomaln : et omnia mundana natu-
do sed jrotius numdo hulc ab anima, atque ita
: raliler esse bona, quamvis 7ion a:que inter se bona :

ratio rite discurrcns nnmdum hunc rediget in nec cequalia divinis.

suj)rcma. Vcrum si matcriam quoque esse maH Qui ergo naturam mundi vituperat, quod agit,
causani dixcrint, undenam materia jirodiit j)rorsus ignorat,neque quo cum temeraria arro-
aninia nanique ad inferiora vcrgens, tencbras, (ut gantia sua deducat, intcUigit. In lioc autem er-
aiunl) quae jam erant, vidit atquc illustravit. rant j)lcriquc, quia nesciunt perj)etuum ordincm
Undciiam igitur dicenuis tencbras prodiisse ? Si a j)rimis per media ad tcrtia atque ita semj)er :

dicant, aniniam ad infcriora vcrgentem cas in mc- us(jue ad extrema necessario dcsccndcntem ne- :

diuni attulisso, sciiuctur, antc tiuam inclinarctur quc considerant, non dcccre [vcl inferiores incu-
anima, tencbras non fuisse : atquc ita inclinatio- sare suj)ren)a vcl] suj)remorun) subscquentia
 384 PLOTINI ENNEAD. II.

O T O
(po/Sepov k^ovcrtv avrat, &)? (po^ovcn Tovg aTrelpov^; koycov, koX ireTTat-
hevfjievi]<; avTjKOOV? Kal ejbijiieX.ovg yvcoaecog ; ov yap, ec Trvptva ra
awfJtaTa avTooVy (f)o^etcrdat Set, (rv/n/jteTpo)? rrpog to irav Kai irpo^ t7]v
yijv e^ovTa, elg 8e Tag yjrv^a^ avTcov ^keiretv, al^ Kal avTol 87]-

STTOvdev a^iovcrt Tt/ntot etvat' KatTot Kal Ta crcojjtara avrcov /jteyedetB

KOt KakXet 8tacf)epovTa, crv/jt7rpaTT0VTa kcu crvvepyovvTa Totg KaTct
(pvcrtv ytyvo/ievotg' a ovk av ov yevotTO iroTe, eg t av y Ta irpcoTa,
crv/jtTrkT/povvTa 8e ro Trdv Kal /jteyaka fJteprj ovTa tov iravTO^. Et 8e
avdpcoTTOt Ttpttov Tt irap akka t^coa, Trokkco /Jtdkkov TavTa ov Tvpav-
jo vt8o? ev€Ka ev tco TravTt ovTa, dXXa Kocr/xov Kal Ta^tv Trape^ovTa.
*A 8e keyeTat ytyvecrOat Trap avTcav, cn]/xela vo/jtt^etv tcov eao/ievcovc
elvat' ytyveaOat 8e Ta ytyvo/Jteva, 8ta(popa Kal Tv^at^. Ov yctp
olov re rjv TavTa irepl eKaaTov; av/i^atvetv, Kat Katpo?g yeveaecov,
Kal TOTTOt^ TrkelaTOv d(peaT7jKoat, KcCi 8tadeaeat yjrv^cov. Kai ovk
isdiratTT/Teov Trdktv dyaOov^ iravTag, ov8\ brt /Jtij tovto 8vvaTov,
/jte/x(peadat jrpo^etpco^, Traktv d^tovat /X7j8ev 8ta(f)epetv TavTa eKet-B

2. ifijuiXovi] Cod. Ciz. iKf^sktus (sic) ib. T»!; xavTiis] Codd. Mon. C. Ciz. Totf, hoc vel ex neghgentia lihrariomm

Mox Marc. V. omittit xvtuv. Vat. Marc. A. halient glossam Toij KOfffjtov. explicandum vel ex Enallage vel Attrac-
4. tis Si s'mi] Desunt haec in Codd. Ciz. Sed Vat. in m. TavTos. tione.
Mon. A.C. Marc. A. Vat. Sed Vat. in ib. Ei Ji] Codd. Ciz. Marcc. et Vat. 15. aTaiTUTiov] Codd. omnes, ut marg.
in. haichabet (.Vo-f- SirSi), tlii rus ^vy^ai .;r. Ed., aTaiTfiTtov^nisi quod in IVIed. B.
aiiTuv (iVwf /3^£-THv) /SXi^r, «7s Kai aCroi <). tra; a?.>.a] Codd., praetcr Mon. A. scriiiitur aTiTuTiflv. Edit. aTavTnTtov.
inTov^iv a^iovffi Tifiioi iivai. Pro ii ii Codd. et Par. A., omnes Ta^' ixxa. Ed. Taaa to. Paullo superius Marc. C. liaViffti.
Med. A.B. Par. A. habent ils Ji. Scri- aXXfic. ib. TdvTasyOvh\] Codd. omnes, ut marg.

hitur etiam, cum niarj?. Ed., /SXitk» in 10. TavT/ ovTa\ Abest oWa a Cod. Ed., TavTas. .Sed iidem etiam omnes ha-
Codd. Dami. Jled. A.Il. Par. A. i." 51— Ciz. hent ovo. Edit. ^avTa : oii yd^.
6Xiir»i edit. lis legendum esse vidit etiam 11. Cod. Darm. ymoftivtk'».
iffa^ivafi'] 16. T^oxti^us] Cod. Vat. T^o^f^ti^aiv ; sed

Taylor Marc. C. omittit Kairoi.
•j. oiiK av oii] Ahest ov a Cod. Ciz.
8. ffvfi.-rXr^ovvTa] Codd. Ciz. Mon. A.
C. Vat. Marc. A. (ry/*.a£T^cw»Ta. Sed Vat.
in m. ut Ed. Sequitur to Si to.
12. yiyvtff^ai] Codd. Darm. Med. A. in m. ft/f. quod Taylor adjiciendura existi-
(sed supra lin. ut Ed.) Par. A. ^iviTa*. mat Tviv Ta|iv Tcv TavTos : libri non suffra-
13. iKdffTov;] Codd. Dami. Marcc. gantiir, et Fic. ha;c perspicuitatis caussa,
Mon. ('. Med. A. Par. A. V'at. iKdffTous, ut ssepissime facit, sine libris interpo-
et ita Fic. quod non sequitur a^tffT^xo- suit.

improbare sed oportere universi natura? «quo

: scrvanda conducunt. AUoquin quamdiu prima
animo sempcr obtem})erare, seque ad ipsos supe- sunt, sequentia ha-c fierent. non
Complent uti-
riora conferre : spernentes omnino trajjicos ter- que universum, membraque sunt totius ingentia.
rores, quos nonnulli mortalibus ex mundi sphw- Quod si homincs prw ca;teris animantibus hono-
ris incutiunt. Quic tamen salularia onmia ho- randi sunt, multo magis illa, qu;e quidem non
minibus (afFerunt) struunt. Quid enini hax in tyrannidis exercendw gratia sunt in mundo : sed
se contincnt metuendum ? quo
plerique perter- ornamentum ordinemque efficiunt. Quae vero
rere debeant homines rationum imperitos et doc- fieri dicuntur ab illis, significari ab eis potius,

trinarum recta?que cognitionis expertes. Quam- (juam fieri, est judicandum. Provenire autem
vis enim ignea sphsrarum corpora sint, non ta- qUcB fiunt differentia etiam fortunis. Non enim
men timenda sunt quippe cum ad universi ter-
: fieri potest, ut eadem proveniant circa singulos,

raeque bonum accommodatissimae sint. Decet tum generationis temporibus, tum diversitate lo-
autem animas illarum considerare, penes quas corum, tum affectionibus animorum inter se longe
(illi) et ipsi magni pretii censeri se putant. Etsi distantes. Nec rursus exigendum est, ut omnes
illarum corpora niagnitudine pulchritudineque in mundo sint boni: neque, si id fieri nequeat,
nostra hKC mirifice antecedunt atque ad illa, : repente mundi ordinem incusare decet neque :

quae naturas gignuntur, efficienda conferunt, et requirere rursus, ut inferiora ha-c nihiio a supe-
 LTBER NONUS. 385
212
v(jov, ro, re KaKov jui')] vo/jiill^eiv , akko n y ro evSeearepov et? cppovr}-

(Tiv, Kal ekarrov (xyadov, Kal ael Trpo? ro a-jMKporepov. Olov et n^

ri]V (pvaiv KaKov keyoi, bn /xt] ai^rOijcn^ e(rn' Kai ro ai^rdrjnKov,
ort fJii] Aoyof* el 8e //-?), KaKel ra KaKa avayKaaOrjdovrai keyeiv
elvai. Kttl yap e/cet '^v^^rj ^elpov vov, Kai ovro^ akkov ekarrov. 5

E M.dki^rra 8e avrol Kal akk(o<^ rroiovaiv ovk aKijpara ra eKet.

"Orav ydp erraoi^a^ ypa(p(oaiv, &>? rrpog eKelva keyovre?, ov /xovov

7rpo<i r7]v -[jrv^ijv, dkka Kal ra eTravo) n iroiovaiv ; ?; yorjreiaq Kai
6ek^ei<;, kcu rreiaeig keyovai ; Kal koyoi viraKOveiv, Kat dyeaOai, el

n? yjuMV re^ViKcorepo^ elirelv ra8l Kai ovrcoai /jiekr) Kai ij^^ovg, Kai ic

V 7rpoarrvevaei<; kcu aiy/JLOV^ rijg dkka oaa eKel /Jbayevetv

(pcovr]<;, Kai ra
yeypairrai; Et 8e /Jbi/ ^ovkovrat rovro keyeiv, dkka TTCog (pcovaig ra
daco/jiara, (oare o\ olg ae/xvorepov^ avrcov rov? koyov^ rroiovai (pai-
veadai, rovroi<; kekijdaaiv avrov^, ro ae/jbvov eKeivcov acpaipov/ievoi'
KadaipeaOai 8e voacov keyovreg avrov^, keyovreg /lev av acocppoavvrj 15

Kcu Koa/iia 8iairr/^ ekeyov dv opdio^, Kadairep oi (pikoaocpoi keyovai.

1. «axov /*«] Abest /^ri a C<>d. Ciz. T^offTviufffist quod recepi. Edit. t^os Tviu- e.st u, in marg. lectiti Ed., sed additur :

ib. aA.Xfl Ti] Cof). ."Moii. A. «X>.o Tif. trit;. 'tffus' « o'is. Iiitactum reliqui iocum, quem
Ficiimin .sus]»iceris iioii legisse uXXa ti ri, ili. cty/j.ois] Codd. Darm. Marc. B.C. lacunosum suspicor. Fic. supplevit ne- :

sed iii libris rass. nihil deest. Med. A.B. Par. A., ut marg. Ed. ciy- qnctnr. Marc. C. omittit iroiovfft, et mox
2. «-^ixfoTso^v] Codd. Marc. A.C. Slon. f/.ovs. et ita Ficiii. In Cod. Vat. est in exhibet uvtovs.
C Par. A. Vat. /xDc^oTt^ov. Sed A^at. conte.xtu fx.ovaiKUs., ut in edit. in marg. 14. XiXv.<lctffiv ayTov?] Cod. ("iz. AsXfc-
8upra lin. babet <r. iTtyfious, 'iffias ffvptyfiovs. Paulo superius in ff^oct uvrovs. Posterius est etiani in Codd.
Cf, xxi 6VTo;^ IVIarc. C. zxt ounu;. Ed. erat ju/v^j; sed nos ex Codd. pr*ter Par. A. Vat.
a«»i^aTa] Cod. ("iz. axsigaTos.
(t. i\Ion. A., omnibus scripsinms fAiXTi. IMox 15. virtjf] Codd. Ciz. Mon. C. Marc.
8. T^oiT*5y] Aliest cr^flj a Codd. Darra. i\Iarc. A. t" uXXct pro tu. aXAa. A. 3Iarc. B.C. INIed. A.B. Par. A. et marg. Vat.,
iMerl. A. (ali al. ni. add.) Par. A. Omit- ('. aliest ut marg. Ed., voffajv. Edit. voffov. In
titiir T>i» in Codd. Ciz. iMarc. A.C. 3Ion. \T^.
fivi.

uffTt ci ois] A Codd. Darm. Marc. Marc. A. deest to ffiftvov ctvTovs, —

A.C. Med. C. Yat. Quod Taylor ex C. et 5Ied. A. abest o'l, sed Med. A. ab ib. ftiv u.v'] Codd. omnes /iiv ccv. Edit.
Fic. legendnm susj>icatur ov f/.oyoy : cr^os al. m. superscriptum habet A. Codd. K vitiose, nt Marc. B. a sec. m.
Toj trufictTCt aXXa Kcct Triv ^u^^v : libri Marc. A. Mon. A.C. Med. B. Par. A. 16. )cofffjcico %iu'iT'/i] Ita Cod. Vat. Edit.
nostri non suffragantur. •abest ois. Pro utraque voce in Cod. Vat. XOff/ziu iluiT>J.

1 1. 'T^ovTvivffds] Cod. Mon. C. una voce

rioribiis difFerant: nequc censcre, [icl csse ma- vcnda, non [corjiora] solum [et] animas, scd
luni, (luod] aliud esse nialuni quani ([uod ad ctiam his suj)enora flectenda. Vcrum j^er lia?c
])rudenliani cst ineptius, minusquc bonuni, dein- quidnam in liis cfficiunt Respondebunt, se fas-
?

cejjsque ])roee(lend() semjier in minus. Perinde cinationes et dclinimenta j)ersuasionesquc compo-

ac si quis naturam asserat esse malam, ]:)ropterea nere : adco ut ct verba exaudiant, atquc tralian-
quod i|)sa non sit sensus similiterque sensuale : tur. Si quis vidclicet nostrum artificiosc admo-
malum quoniam non sit ratio alioquin
esse, : dum noverit talia (|ua;dam pronunciare, et certa
apud supcros quoque mala essc fateri cogentur. quadam rationc cantus sonosque edcrc, atquc
Etcnim illic aiiinia cst infcrior mentc, atque aspiramenta vocis, et sibila, ct quaeciMKjuc alia
mens cst inferior alio. aj)ud eos scrij)ta sunt, virtutem magicam conti-
nere. Quod si id diccre nolint, imo vocibus in-
XIV. RefeHit, quud tlicnnt ccrto verhurnm soiio siipcra corj)orea quicdam significare, scquctur ut, dum
Jiecti : et morbos essc (Ucmoiiia : et liiec expelli qui- suam artem reddcre volunt honestiorem, interim
busdam verbis et ritibus absque virtute. etsi niinus advertant, gloriam suam e mcdio tol-
Maxime vcro liinc rursus cffieiunt, ut superna lant. Gloriantur j)raetcrea se morbos expellerc.
inviolata non videaiitiir, quod cantilcnas (juas- Quod si per temj)erantiam rcctaiiujuc vitjc regu-
dam comj)onunt, ad illa j^ro arbitrio commo- lam fiicturos id se polhccntur, rectc uti^jue, ct
VOL. I. 3 D
 386 PLOTINI ENNEAD. II.

212
Ni)!/ 8e VTTOCTTriad/Jbevoi rd? vocrov<; Bat/xovta eJvat, Kul ravra e^at- q
pelv koyco (paaKovreg hvvaaOat, Kal e7rayyekX.o/Jbevot, crefjtvoTepot /Jtev

dv elvat So^atev irapd To2g TroAAoZf, dt Tag irapa to7? /utayot^ 8vva- 2 i
3
//-ei9 6av/J.a^ov(rt, Tovg /JtevTot ev cfipovovvTa? ovk dv Treidotev, W9
5ov)( al vocrot Tag alTtag e^ovcrtv, r/ Ka/JtaTOtq, r/ 7rk7](r/Jtoval<; , r/ ev-
8etat?, 1) cr7)\lreat, kclI bkcog /jteTa^okatg t/ e^oodev tt/v dp^T/v, ?; ev8o-
6ev ka^ovcrat<;. ^r/kovcrt 8e kclI at 6epa7retat avTcov' yaaTpo<; yap
pvetayg, r/ cfiap/xaKov 8o6evTO^, 8te^Q)pr]ae KaTco et<; to e^co to vo-
arj/jta' Kctt a't/iaTO<; dcf)r/pt]/jbevov, koI evSeia 8e laaaTO, r/ Tretvrj-B

ioaavTO<; tov 8at/Jbovtov, Kat tov <pap/jtaKOV Trotr/aavTO? Ti/Kea6at, iroTe

8e d6p6co; e^ek6ovTO<; r/ /^evovTog ev8ov. 'Akk' el /lev eTt /levovTo^,

7rco<; ev8ov ovto<; ov voael, eTt ; el 8\ e^eki]kv6e, 8td Tt ; Tt yap

avTO 7re7rov6ev, y oTi eaTpecf>eTO V7to Tr]<; voaov ; rjv dpa r/ voao^
erepa ovaa tov 8at/iovo9. ETretra e^ ov8evo? ovrog aiTiov etaetat,
is8td Ti ovK det voaet ',
el 8e yevo/jtevov atTtov, tL 8et tov 8at/Movo<;('
7r/)09 To voaeiv ; to ydp atTtov tov TvvpeTov avTapKeg eaTtv epya-
aaa6at. Tekolov 8e to a/na to atTtov yevea6at, Kat ev6ecog coa^rep
7rapv7roaT7]vat rco atTtco to 8atfxovtov eTOt/Jtov ov. 'Akka yap oTTCog

2. «««»»Tt;] Codd. Ciz. Marc. A. il). TtmrxtTo;] Codd. Blon. A.C. Par. morbo nutriebiitur et ita Taylor. Sed al-
Moil. A. Vat. ^a/vovTt;. A. Marc. A. Vat. TmcrxiTos. Sed Vat. teram lectionein flagitant illa i* tt i^tXn-

ib. IvtfyyiX^^a/.ttvii] Co(i(l. Danii. l\IaiT. stipra lin. ha1>et f/. At/6( — TtcroFSiv.

B. Mon. A. Med. A. (supra lin. al) al. 10. ToTS Vi] Cum marp. Ed. habent 17. To ajKa To] Codd. omnes ro afjux. TO.
m. a.) Vat. (TayyfWofisvoi. Kdit. uTxyy. oVav Codd. Marc. B. Jled. B. (sed iii
Si Ed. li xfux. To. In prieccd. Marc. C.
Marc. A. 'frocyyt\rfjt.uoi. m. ah al. m. ut Ed.) Vat. I'ar. A. Sed TO TVOtTTOV.
3. ol Taj] Cod. Vat. 0/ Tcts. Vat. in m. nl Ed. In Cod. Ciz. est otxv 18. Ta> aiTiif To "iatfjioviov] Cod. Darm.
4. tu ^potoZvTeL;^ Cod. ^^at. tup^onoui- TOTt Se. 3Iarc. C. «V»t(. To oaifteviev tw aiTitu.

TOLi. 12. yo^t^iTi] Cod. Ci?.. ititiitTi. Idem ib. iToifLevi Codd. Ciz. Mon. A.C.
5. ri ti^tittii^ Ita necessario, pro ivSi/af, mox orsToiUt pro Tiore>hv. Marcc. Jled. A. (a sec. m.) B. Vat. Vto/.
scribendum fuit e.>c Codd. Ci/.. Dann. i^. tyTjsfiT»] Codd. Med. A. et Par. fjt.ev. Et ita Fic Edit. alV/ay. et sic Marc.
.Mon. A.C. Med. A.B. .\. iTT^iptTo. Edit. iT^ipiTo etiam Fic. B. suj^ra hn.
9. a^«^W;ttswat/] Jlarc. C. a^xioeufjttvov.

}ihiloso]ilionininiore loqininiur. Nunc autcni ciente pharmaco, ut daemon liquefiat atque ta-
cuni inorbos dicant csse daMiiones, cosque verbis bescat. quando vero quis subito convalcscat,
Si
expellerc, idque jirofessi divulgent, vulgo jiras- aut prodeunte aut intus manente daniione id effi-
stantiores habentur. Consuevit cnim vulgus ma- citur. Quod si etiam |iermanente, cur regnan-
gorum vires niniium admirari: prudentibus ta- tem adhuc intus non »grotat Sin autem foras .'

men viris nequaquam ]iersuaderent, niorbos lui- abiit, quidnam in causafuit? Nam quid ipse
manos causas iion liabere : videlicct ex laboribus passus cst.'' Num(]uld,quoniam a niorbo torque-
vel saturitatc, vel indigentia, vel putrefactione batur (vexabatur) Erat igitur niorbus aliud
.''

quadam jirovcnientes, ct summatini a mutationl- quiddam, quam ipse da?nion. Pra-terea si nulla
bus quibusdaiii vel intrinsecus vel extrinsecus etiam causa existente dasmon ingreditur, quare
orientibus. Declarant lioc nobis curationes ips;e non semper aegrotat Sin auteni pra?sente causa
.''

morborum siquidem ex fluxu ventris et phar-

: solum: quidnam ad aegrotandum opus est dae-
macis morbus per inferiora solet educi quin : nione ipsa enim causa febrem sufficienter pot-
.''

etiam misso sangiiine atque jejuniosape curatur. est accendere. Ridiculuni vero est, cum primum
Forsan esuriente tunc dsemone, atque ita effi- accidit causa, repente adesse daBmoneni, quasi
 LIBER NONUS. 587
012
Koi ravTa eip7]Tai avTol^, Kal otov ^^aptv, 87]X.op' tovtov yap eveKa
ovy tovtmv twv Saijnovtcov e/xvrjadTjiJLev. Ta 8' aX.X.a v/xlv
rjTTOV, Kal
\) KaTakeLTTO) avaytvwaKOvaiv eirtaKOirelcrdat, Kal decopetv eKelvo irav-
Tayov, M^ TO fJtev Trap rj/jbCov eiSog (f)tkocFO(j)La<; /jbeTahiCitKoiJLevov , Trpo?
Tol^ akkot^ cnraaLV ayadol<;, kclL ttjv airkoTriTa tov ijOovg fxeTa tovs
(Ppovetv Kadapco? evSetKVVTat to aefJLVov, ov to av6a8e? /jLeTaStco-
Kovaa, TO dappakeov fxeTa koyov kcu /jbeTa aa(fiaketa<; irokkTjg Kctt

Devka^eta^ Kal akka tco tolovtco

TrkeiaTt]^ TrepLCOTrrjg e^^ovaa, Ta S"

7rapa/3akkeLV' to 8e irapa tcov akkoiv evavTLCoTaTa KaTeaKevaaTaL

8La TravTOov' ov8ev yap av irkeov' ovtco yap irepl avTCOv keyeLv rjfjLlv io

av TTpeTTOL.

'KKelvo 8e /JtaktaTa 8et /jlt] kavdavetv r]iJba<;, tl Trore iroLOvaLV ol

koyot ovTOL etg Tag ^jrv^a? tcov aKovovTCov, KCtl tov Koa/xov kclI toov

Fey avTW KaTa^ppoveiv , TretadevTcov. Avolv yap ovaoov atpeaecov tov

TV^etv Tov Tekov;, jiita<; fJtev, Tijg r]8ovi]v t7]v tov aco/btaTO? Tekog 15

Ttde/Jtevr]?' eTepag 8e, Trjg to Kakov /coi t7]v dpeT7]v atpov/jLevyg, Tjg

Kal e/c Oeov, Kal elg deov dv7]pT7]TaL 7) ope^Lg. &>? 8e ev dkkoL^ Oeco-

2. ri S' aXXa] Codd., praeter Mon. C, Sed Vat. in rii. to. ib. Avtiv] Codd. Med. A.B. Marc. B.
omnes, iit marg. Ed., ra ^ aXXa. Pro ib. UuvTii^rarci'] Cod. Ciz. IvavnorTiTi. Par. A. ovuv. IIoc magis Atticum. Cf.
seq. iif.c7v edit. in Codd. Mon. C, et Vat. ib. xaTiffxiuajTcii] Ed. KaraiTKttiaa^ut. Heindf". ad Platonis Cratyl. \i. 1 7. ubi 1

est viiUVj ut legit fic. atque ita scripsi- Ilanc le('tionem, qua? nihili est, nullus etiam Cod. Darmst. a nie inspectus, %vo7y
mus. lialict Cod. In Cod. Ciz. est xitTiirxwa- lialiet; Ast. ad de Legg. VI. 3. p. 284. et
6. eii ra avSahsl Ed. aiiTi, quod iiiliili vTai (voluit fortasse xaTnrxivuir^ai), in re- Lobeck. ad Plirynioh, pag. 211,
est, Cod, C^iz, oZ ro, Reliqui omnes, ex- liquis omnihus xaTisxivaiTTiti. Hoc rece- 15. «Sov/iv] Cod, Vat. Tviv rMvr.v, Marc.
cepto Par. A., ut nos scripsimus. pimns. C. t^c ii^ov^j t7,; tov, Rlarc. A. t«? n&ovyii

7. fj.iTa u.iT^ccXuas] Codd, Vat, et Marcc, 10, tixvtojv] Cod, Vat, tovtuv ; iu m, ut tov.
I.1.1T' ictaMiu;, Ed, 16. «s »oi U] Codd. Mon, A.C, Marc.
8. ivXa^iias] Codd. omnes, Ficin. ut 12. fiaXiirTa^htt] Codd. Med, A. Marc. A.C. IMed. B. Par. A. Vat. oii xa.] U.
~~
marg. Ed,, ivXapiiix;, Edit. ivffipiitu;, ^. 6u fjiuXiirTcc. Nou male, siipiidem ipsos sectatores cog-
ib. S' axka] Codd. Dann. I\Iarcc. et ib, 01 Xoyoi oZtbi\ Codd, Ciz, Marc, A, ites, et ex Plotiniaiio usii,
Vat. li aXXa. C. fllon. C. Vat. ovtoi ei Xeyoi. i\Iarc. C. 17. us Se] Kdit. ^; evTi sed Codd. :

9. Tii 5i crafi] Codd. omnes, exceptis ov voiovcTiv, omnes, ut niarg. Ed., w,- Si, cum Ficino.
Mon. A. Marc. C. et Par. A., to Js eraed. 14. Tr-iiT<3ivTcov] Cod. Ciz. TrtcThiVTc^v, Scd Marc. B. in marg. ye. u; evli.

sedulo ad id paratum. Ca^tcrum quo pacto ct XV. Quam moribus opiniu, vituperans totam
nn.ria sit
cujus gratia talia jactantur ab illis, compertum mundi naturum atque vitam, et quiccpiid in inundo

satis habcmus.Hujus enim non jninus, quam gignitur aut eliam ab hominibus agitur,
de his da^monibus modo fecinnis
altcrius gratia In primis auteni nos latere non debet, quid
mentionem ca>tera legentibus vobis consideranda
: pariant in audientiuni aniniis serniones eoruni,
rehncpio: illudque in primis ubiquc animadver- qiii niundum et i|U!V' in ipso sunt, despicere per-
tcndum, nostra; jiliilosophiaj genus rite percep- suadent. Dupiex profecto est electio sectaque
tum, pncter omnia rehqua bona morum sinqilici- de fine: ima quidcm in voluptate corporis finem
tatem una cum intelligentiie puritatc complecti coiiocat, altera vero honestatem virtutemque an-
necpie inanem jactantiam scqui, sed elegantia' tcponit : cujus quidem appetitio ex Deo pendct,
ilignitatem. animositatem pricterea cum ratione in Deumque Idquc qua ratione fiat,
refertur.
tutaqueciuitioncetcircumspccta jirovidentiacon- alibi contemplandum. Epicurus quidcm, cum
tinere, rerKjua vero ad id comjwata, idque vicis- ]H-ovidcntiani sustulissct, quod reliquum est, vo-
sim ad reliqua contraria jjrorsus ex jiartibus sin- luptatem oblectamentaque se(iui pnecepit, Gnos-
gidis apjjarere, Nihil enim ultra dici potest, ticorum vero sermo insolentius etiam dominatio-
Nos vero ita de illis loqui decere videtur, nem auctoritatcmque providcntia' propriant, ip-
3 D 2
 j88 PLOTINI ENNEAD. II.

V s 2 1
3
prjTeov. 'O fjbkv 'JLTTiKOvpog rrjv irpovocav avekwv, ttjv rjhoviiv Kat to
ySecrdai, oirep rjv koiTrov, tovto 8cu)K6tv irapaKekeveTat' 6 8e koyo<;

ovTog, eTt veavtKWTepov, tov ttj? Trpovotag Kvptov Kat avTrjv t7]v Trpo-
votav iJbefxy\raiJbevo'; , Kal iravTa^ vofjbOV<; Tovg evTavda aTtfxada^;, KatQ,
5 Trjv dpeTTjv t7]v 6K wavTog tov ^povov dvevpTjfievrjv , to, re acocppo-

velv TOVTO ev yekcoTt Oefjtevog, Iva fxrjhev Kakov evTavda Si] ocpOetrj

vTrdpyov, dvetke to, re acocppovelv, kcu ttjv ev TOig rfdecrt crvfxcpvTOV 8i-

KatocrvvTfv, ttjv Tekovfjtevrjv e/c koyov kclL dcrK7faeco<;, Kcit bkcog, KaO a2I4
a7rov8a7og avdpcoTrog av yevotTO' coaTe avTotg KaTaketTreadat ttjv

T.orj8ovifv Kal To irepl avTovg, Kal to ov KOtvov 7rpo<; dkkovg dvdpcoirovg,

KCLt To rr;? ^petag fjtovov, et fJtT]Tt<; Ty (f)vaet Trj avTOv KpetTTCov ety
Tcov koycov TOVTCov. TovTCOv yap ovSev avTOtg Kakov, akka dkko Tt,

biroTe fjbeTa8tco^ovat. Katrot e^pw ^ovg ijSrj eyvcoKOTa^ evTevdev

8tcoKetv' 8tb)K0VTa<; 8e irpooTa KaTopBovv TavTa e/c deta<; cj)vaeo)g 7]kov-

15 ra?. 'KKetV7]^ yap Trjg cpvaeco<; Kakov eTraietv, ttjv r)8ovr]v tov aco-B

fjbaTO^ dTtfJba^ovaTf^. oig 8e dpcTrjg firj fJteTeaTtv, ovk dv eiev to ira-

I. avsXoiv] Ita Cod. Ciz. Darm. (a sec. fiitti. Tum Cotl. Vat. omittit '/«, sed Par. A. etiiTov;.

m.) IMarcc. Med. B. Par. A. (iiterque a habet in marg. M. ^^tia;] Marc. A. ;^foiaf. Idem iu
sec. m.) Vat. (iii cinitextu) .Miui. A.C. 7. Tt, Ti] Codd. Ciz. Jlarc. A. Mon. seqq. 0, ToTt.
IMed. A. .Sed Codd. Dariu. -Med. B. et A.C. Par. A. Vat. ti to, Codd. Darni. 13. 'ivTivitt] Cod. Ciz. ivTXvilC.
Par. A. a pr. m., iit mar)<. Ed., a»a/fi», Marc. li. etMed. A. nonuisi to. 14. Tavrec £x] Cod. Ciz. TeiavTx 'tx.

quod est etiam iii niarf;. ^'at. et Jlarc. B. 8. TiXovfjtivriy] Codd. Mou. A. Med. 15. xa>.ov] Cod. A^at. xaXfl». Non
3. 'iTi ntiviKJjripo)i\ ('um inarj;. Ed. ha- A.B. Marc. A.B. Par. A. Vat. TiUiov- male : Pulcrum est enim anscultare ei na-
lient !Vti ti Marc. B. ;\Ied. B. ex corr. ab fiivnv. 8ed Vat. in m. nt Ed. tura' qiue. .Sed jjotior tainen videtur ea

al. m. et Vat. in mar/i'. iSed ivT'i absque ib. IK \'oyov\ Cod. Ciz. 'ix Xoyuv. senteutia quurn ex vulgata lectione exhi-
T. Codd. Darm. et Mou. A. ; posterior ex ili. xici' «1 Codd. Darm. Marc. B. hent Fic. et Taylor. Nimirum post (fv-
corr. Med. A.B. Par. A. c^im niarg. edit. fftui coijitaudum 'trzi.

Codd. Darm. Med. A.

5. avsi/jjiju!»»:»] ««9«. In seqq. abest <£» a Codd. Ci/.. 16. ai a.^iTrii] Codd. Marc. A. Mon.
(ab al. in.) B. I\Iarc. B.C. dvnv^nfiUnv. Marc. A. Mou. C.A. et Vat. Sed Vat. C. Vat. firt a^iTfis, ille omisso, hic ser\'ato
Med. A. (a pr. m.) et Par. A. itn^n/ii- hahet iu marg. ?i. Sed iii niarp;. ^'at. fi.'n obelo jugula-
9. aiiToT;] C<Kld. I\Ied. A. (a ]ir. m.) et tur.
6. ^•.fitvsi] Codd. Ciz. Marc. A. ti5I.

samque providentiam culpans, ct quae hic sunt (juodcunque iili aUquando prosequantur. Quan-
lcges omnes, .at(|ue virtutein multis seculis (eom- (|uam dccebat eos, (jui jam noverint, liinc jam
probatam) repertani lionore jirivans, et ridicu- jjrosequi, se(|uentes autem jirima hac nostra cor-
lam existimans tem]ierantiani, ne quid boni ajiud rigere ex divina nalura ad haic accedentes. Illius
nos esse appareat, extirjiat temjierantiam, et jus- namque natura' duntaxat, qua; volujitatem cor-
titiam moribus insitam ratione exercitationeque bonum honestumque sit,
poris negligit, est, quid
comjMrandam, atque omnem jjrorsus viam, qua mteingcre. Qui autem virtutis expertes sunt
quis virtutem ccmsecjui jiossit: adeo ut niiiil aliud onuiino, iiullo modo ad sujjerna accedere pote-
illis reliquum sit, ([uam volu|)tatem sequi, jiro- runt. Testinionium id (juoquc iiis adliibct, (juod
priisque rebus duntaxat incumbere, desertaque nullum faciunt de virtute verbum, sermonemque
generis bumani communione jirojjriic solum uti- omncm de iiis, qus ad virtutcm j^ertinent, om-
litati studere : nisi forte quis suapte natura ser- nino dimittunt neque definire student, quid vir-
:

monibus ejusmodi sit praestantior. Nam eorum, tus et bonum, quotve sint et oumino qua^cun- :

qua," apud nos bona honestaque censentur, nihil que tam jirfficlara quam multa priscorum dispu-
apud illos bonum existimatur, sed aliud quiddam, tationibus continentur neque rursus ex quibus
:
 LIBER NONUS. 389
214.
pcLTrav KtvijOevreg 7rpo<; eKelva' /Ltaprvpet 8e avTo2<; Kal roSe, to /x?;-

8eva koyov Trepl apeTyg ireTroLrjcrdaL, eKkekoLTrevaL 8e TravTaTracTL tov

irepl TOVTCov koyov, Kal ju,r/Te tl ecTTLV elirelv, /jLi]Te Troaa^ /xi/Te

oaa TeOecopr/TaL TTokka Kai Kaka To2g tu)V irakaLwv koyoL? /ir/Te e^
wv irepLeaTaL, koX KTr/creTaL, /xi/Te o)? depaireveTaL yjrv^r/, /jLi/Te ft)?5
CKadalpeTaL. Ov yap 81/ to elirelv, ^kerre irpog 0eov, Trpovpyov tl
epyal^eTai, eav /xr/ ttw? Kal ^kexlrr/, 8L8a^r/. Tt yap KcokvcL, eLTroL tl^
av, l^keTreLV, Kal /jir/8e/XLa<; a7re)(^ecrdaL r/8ovr/<;, r/ aKpaTr/ dv/LOv
elvat, /jbe/jbvr//jLevov /Lev ovo/JbaTO<; tov deog, avve^o/Jbevov 8e arraaL
TradecTL, /ir/8ev 8e avTwv ireLpco/xevov e^aLpelv ; apeTr/ /xev ovv elg 10
Tekog TrpoLovcra, kclI ev "^v^y eyyevo/ievr/ /jbera cf)povr/creoo<;, Oeov
8eLKVvcrLV' avev 8e apeTrjg akrjOtvi/i; 6eo; keyo/Jbevog ovo/Jba ecTTLV.
D Ov8' av To KaTacppovr/craL Kocr/jbov kcu decov tcov ev avTco Kal twv
akkcov Kakcov, ayaBov ecrTi yeveadaL. Kat yap Trag KaKog kcu irpo
tov KaTacfypovr/aeLev av decov, Kal /Jbr/ irpoTepov 7ra<; KaKo; KaTa<ppovr/- 15

adaL' Kcu el Ttzkka /xr/ iravTa KaKo; elrj, avTco tovtco av yeyovcog
elrj. Kai yap av Kal 7/ Trpog tov<; vor/Tov; Beovg keyo/xevr/ avTOL?
TL/Jbr/, aav/ib7radr/g av yevotTO. 'O yap to cjiLkelv 7rpo<; otlovv e^wv
EKal To avyyeve; irav, ov cptkel, aaTra^eTaL, Kal tov; 7ral8ag, cov tov

I. fcmiint. >.iyot] Cod. Vat. ^>i5s» xXo- Ciz. haljet xai S/Sa?>7. Codd. Marc.
/3a.'^^£i. ili. xara^fowOai] Ita nonnisi Cod. Vat.

yov; in m. ut Ed. Mox Marc. A. te^i B.C. omittunt ^ev ante ovfl^aTaj. inmarg. Omnes ««Ta^^ow^Va;.
rauTeK 9. tou 0£a,-] Cod. Ciz. tous Ofot'?, reliqui 16. 7/iK\a] Cddd. !\Ion. C. Mare. A.
3. ^jJte otra.] Ed. f.t-nTs ors, sed Codd. ad omnes tou $£o,-j quod recepimus. Edit. rou B. Med. A.15. Ta ilWa. i\Iarc. C. u^a
unum omnes fj.rim oca, et legit Fic. htov, aXXa. Mo-\ Mon. A. iiis ^« ^a.\Ta..
6. Sm to iiTiiv] Codd., pra^ter Marc. C. 10. iU tsXos] Cod. Vat. us to TtXos. \\i. toi/t»] Cod. Vat. ToaouToo, in m. ut
et Par. A., onmes 5/j, Ed. liu. Ibidem est 13. oVS aV\ Cod. Ciz. ovS ouv. ]\Iarc. Ed.
lcrsrv, quod correxi ex Codd.j pr*ter Ciz. C. ouV auTo: idem omittit xoafiou. j8. 'O ya^ to] Ed. to yu^. Sed ita,
et Darm., omnibus. 15. rr^oTi^ov] Codd. omnes, ut marg. ut nos scrijisimus, Codd. fei-e omnes.
il(. T^ou^you] Codd. Ciz. Marc. A. Mon. Ed., t^ots^ov. Ed. t^utu;. Hoc posterins Quod jierperam scriptum est to post yr-
A.C. Vat. •r^ou^yoy, Sed Vat. in m. ut autem in locum vocum t^o toZ ante KaTa- voito, abest ab omnibus. Solus Ciz. habet
Ed. <p^ov7ii7uiv concedat. Certe ita legisse vi- u ya^ ro.

7. Kai (iKi^r.j SjSaSjj] Cod. Vat. oniit- detur Ficin. vertens inprimis. Sine libris 19. tov TaTi^u] Abest tIv a Cod. Ciz.
tit xai, Jlarc. A.C. Mon. C. exhibent tamen mutare noluimns.

acquiranturbona atque possideantur nequequo : XVI. Qiii dicunt nulluin in corporibus mumli numen
pacto animus excoiatur atque ]iurgetur. Qiiod esse honum, peri-ertunt ordinem universi, et sihi adi-
eniin solent dicere, «d Z)c«m as/jkr, nlhil prodost '""«* media : quibus ad supcriora possent commo-
omnino : nisi, quo pacto inspecturus sis, jier- '^'"*' pervenire.

spicue doccant. Nani nihil prohiberc quis dix- Nenio putet, ex hoc bonum se evasurum,
i]5so
erit, quin aliquis aspiclat quldem, nulia tamen quod despiciat Deosque, qui in mundo
mundum
abstineat voluptate, ncque cohibeat iram atque : regnant, ca.'tcraquc mundi bona at(|uc jiricclara.
conimcmorans duntaxat ipsum Dci nomen, suc- Etenim malus onniis in jjrimis id iiabet, ut desj)i-
cuml)at intcrim j)crturbati(mibusonmibus, ncquc ciat Deos neque jirius aliquis totus est malus,
:

eas j)roj)ul.sare contendat. Virtus profccto per quam despiciat sujieros. Ac si nondum in aliis
prudentiam accjuisita, ad summumque j)rogressa, omnibus malus sit, ex hoc tanien uno in cunctis
Deum nobis ostendit : si quis autcm absquc vcra malus evadit. Proinde quod aiunt, se Deos in-
virtute jironunciat Dcum, niiiii habct aliud jira;- tclligibiles colere, conscntancum sivc cognatum
ter nomcn. niiiil liabct. Qui enini aiiiiuid aniat, (|uic(iuid
 S^'^ PLOTINI ENNEAD. II.

214
Trarepa a^yaira' '^v^tj Se iraaa Trarpog eKeivov. "^v^ai Se Kac ev
rovTOi^, Kal voepat, koI ayadal, koI avvacpet? rol^ eKel 7roX.v /xak-
kov, 7] ai y/jtcov. yap av aTror/xr^Oeli; oSe
Ylcog 6 Kocr/j.og eKetvov rjv,
7rw9 Se ot ev avrw Oeoi aXXa ravra /Jbev, Kal ; rrporepov. vvv 8e, brt
^Kal rcov avyyevcov eKetvotg Karacppovovvreg, brt /jt7]8e eKetva tcraatv,
aXX ?; koyco. 'ETrei kcu rb irpovotav /jlt) SttKvetcrdai eh ra rjjSe, 7/

elg brtovv, ircog euo-e/3eg ; rrrcog 8e kcu av/Jbcpcovov eavroh ; keyovatv

yap avrcov irpovoetv av /jlovov, rrorepa 8e eKet yevo/Jtevcov, t/ Kai
evda8e ovrcov ; Ei /Jtev yap eKet, rrcoq rjkOov ; 66 8\ ev6a8e, rrco<; eri 2 I
5
jo etalv ev6cx8e ; ttw? 8e ov Kal avrog eartv ev6a8e ;
rro6ev yap yvcoae-
rat, ort etalv ev6a8e ; Trcog 8e, brt evda8e ovreg, ovk e7reka6ovro
avrov, Kal eyevovro kokoI ; el 8e ytyvcoaKet rovg /jty yevo/ievov;
KaKOvg, Kcxt rovg yevo/ievovg ytyvcoaKet, tva 8taKpiv7/ air eKeivcov

avrov<;' iraatv ovv rrapearat, kcu earat ev rco Koa/hOi rco8e, bartg oB
x^rpoTTO?' coare KOt /JL,e6e^ei avrov b Koa/Jtog. Et 8e aireart rov Koa-
/jbov, Kal v/jbu)v arrearat' kclI ovS" av exotre ri keyetv irepl avrov.

I. ^raTf»! Uijni/] Codd., pra-ter Med. C. Med. A.B. Par. A. pnepositionem perperam positam non ag-
B., omnes, ut inarg. Ed., rraroi; iKutou. ib. nrai; liiffi^i; ;] Cod. Ciz. Tii; oy» iy- noscunt Codd., pra-ter Darm. et Mon. A.,
£dit. vitii>se e,x romj^eudio literarum ri^!!. omnes. Fic. non legisse videtur ovx.
ib. Ka) ffuft.^ot*oJ\ Codd. Ciz. ]Marc. B. 13. yiyvuffKu] Cod. Vat. ytyttkiffKoi. Se-
rjis ("ff Cod. Slarc. 15.)
Sed, C. et Vat. omittunt Ka'i : sed ^'at. in m. quitur in Cod. Ciz. rt; rov;. In eodem
ib. '^ty/a^i 5t xii't\ Kd. ^uxtz) Si %\.

ut nos scripsimus, Codd., pr<i'ter Ciz. et addittun habet. l!i Ed. perperam scrilii- mox scribitur yivuftivov;.
tur ffiifji^^uvovy ut est in Codd. Ciz. et Par. ib. iiax(i<K] Cod. Darm. Sioix(i'>i/.
Par. A., onnies ; nisi ijuod 3Ied. A. xui
addituni haliet ali al. m. et in marg. \dA. A. 15. /isSili»] Codd. Ciz. et Mon. A. xxi.
(ilieliis adpietus est. 8. iiim\ Codd. Ciz. Marc. A.B. et iji/.

yi^ Aliest a» a Cod. Med. I?. Mon. C. ftivuj,. ib. Si ccTiffri] Codd. Ciz. Darm. Vat. S'
3. ciJ]

Mox jlarc. C. « Si xitrfitis. ib. a Kat] Omissum in Cod. \'at. xai, a^tffri.

in m. adilitimi est. 16. uAei»] Cumraarg. Ed. habent ii/iiv

4. Cod. Med. B. 'Jr^i Kat flj.
cralf 5t 01]

6. To Codd. ('iz. ]\Iarc. B.

ir^^voiayj i). Tu;abest a Cod. 3Iarc. C.
i-i] iri C«ld. Ciz. Marc. A.B. Jlon. A.C. Med.
Med. B. (a pr. m.) Vat. (in marg.) ut 10. xoSi» yao] Cod. .^lon. C. omittit A.B. Par. A. et marg. Vat. et Fic. recte.
marg. Ed. t>i« x^iima^. Mox Ciz. n' pro ya^ cum Cod. Marc. A. oVi post Si abest Edit. vftaiv.

"' a Marc. C. Mox Marc C. yiionro Kaxol. ib. !x.otri] Codd. Jlarc. A. -Mon. C.
Ed. Ui ri iriadir. .^liest
oTietiv] 11. iTi/.alovro] Ed. IT* tTiXoo^oiTO. Sed et Vat. t^f^tri. Sed Vat. in m. 0/.
7. ijf

rc, ut in marg. Ed., a Cudd. Uann. Mon.

ejus, quod amat, cognatum cst, dilectione pro.se- quomodo ipsis omninoconsentiens Ferunt enim .''

quitur. Nam etfiiios diiijrit (diiigis), quoruni yja- hominum tiuntaxat curam esse Deo. Utrum
trem amat (anias) . Anima vero onmis ])atris illius vcro hominuni, dum ilhc sunt, solummodo vel
est Atqiie aninue in mundi sphan-is .sunt
filia. etiam in terra viventiuni ? Si enim iilic, quo-
intellectuales atque bona?, cognatwque supemis modo descenderunt Si autem et hic, quomodo
.'

multo magis quam nostrie. Quo cnim pacto hic sunt adhuc in terra.'' Rursum cur non sit et hic
mundus ab ilio segregatus esset, quove modo Deus ? Unde enim cognoscet, hic eos esse Et .''

et Dii, qui sunt in mundo Sed de his quidem .''

quomodo compertum habet, quod, hic viventes
in sujjerioribus quo([ue diximus. Nunc autera neque deficientes (deficientesque) ab ipso, facti
affirmandum est, eos, qui sujieriorum numinum suntmali.'' Quod si cognoscit animos nondum ma-
cognata despiciuiit, neque numina quidem illa los, nimirum et malos jam factos animadvertit,
cognoscere, sed verbis duntaxat appreliendere. ut hos ab illis discernere valeat.Itaque omni-
Quinetiam, quod aiunt, jirovidentiam ad hasc bus aderit :
mundo, quacunque
eritquc hoc in
omnia, vel etiam ad aliquid, quodcunque sit, non ratione adsit. Quapropter ejus particeps erii
pervenire, quomodo potest esse pium .''
Item mundus. Sin autem abest a raundo, a vobis
 LIBER NONUS. 591

ovSe rcov /Jber avrov. 'AAA' etre v/jblv Trpovotd tl^ ep^erai eKetdev^
eiT6 0, Ti /Bovkeade, dXK oye Koa-^o<; eKeldev e^ei, Kal ovk diroX.e-

keLirrat, 01)8' d7roX.6t(pOrjo-eTat' irokv yap /jbdkkov tcov okcov ?; tcov

Cfjuepwv, 7] irpovota Kal ?; /xeOe^f^, KdKetvyg r^f -[jrv^^TJg irokv /xdkkov

87]kot Se, Kot To elvat, Kal to 6/jt(f)povco<; elvat. Ttg yap ovto) Teray-s
/jt6V0<;, 7] €/jt(pp(jOV Twv v7r6p(f)povovvT(t)v dcppovco'; <y? to Tvdv, y irapa-
^dkketv ; Kal yekotov, Kal 7rokk7]v ti]v dTOTrtav e^et' koI bye /Jt7]

Tov koyov eveKa 7rapa/3akko)v, ovk e^co dv tov dae^elv yevotTo, Kal
ovSe TO ^7]Te2v ^rept tovtcov 6/^(/)povog, akka TV(f)kov Ttvog Kat TvavTa-
T)7racrtv ovTe atcrdrjatv, ovt6 vovv e^ovTO^, kcu Troppco tov votjtov kocf- 10

/jtov thelv bvTog, 69 tovtov ov ^kerret. Ti? yap dv /lovatKog avyp

617/, bg T7]v 6V vo7]T(o dp/jtovtav Ihcov, ov Ktv7]cr6Tat T7]<; ev (f)doyyotg
atcr67]T0tg dKovcov ; 7] Tt<; y6Co/jt6Tpta<; Kat aptd/Jtwv 6/i7T6tpo<; , 69 to
av/Jt/jt6Tpov Kot dvakoyov Kal T6Tay/ievov t8(ov 8t o/Jt/JtaTCov , ov^
^^r]adr]aeTat ; etTrep ov^ b/jtotoog Ta avTa /3ke7rovatv, ov8e ev Tatg ypa-is

(pat?, o't 8t o/jt/jtaTO)v to3V TTJg T6^v7]<; ^ke^rovTeg, akX e^rtytyvco-

1. ilri 'viJuJ\ Codd. Jlon. C. Marc. A. 8. av Tot'] Cod. Ciz. ai/Tov. Vat. ov Cum niarg. Ed. habent oV, l>ro il; editio-
UTi y^f/Jty. TOU. nis Cndd. Darm. Med. A.B. Par. A.
2. siVs T/] Ed.0', or;. Diastolen addidi il). Cum marg. Ed. halicnt
airi/jsr»] Marc. B. Vat. Sed Vat. nonnisi in marg.
ex Cod. Par. A. Codd. Darm. Marc. B.C. Med.
i,rifii7v Marc. C. wf.
ib. Codd. Ciz. Blarc. A. Mon. C.
'ix."^ A.B. Par. A. et marg. Vat. Edit. iia- ib. TouTov oi] Codd. Ciz. Marc. A.
Vat. tKil. Sed ^^at. in m. s.^e/. HiTv. Mon. A.C. Vat. touto oii. Sed Vat. in m.
7^. a.'jro'ku^%cnTai\ Cod. Vat. a?roX«^9>5- ib. xai oiSi] Aljest za'i a Codd. Ciz. ov.

ffiTKt ; in marg. i/. Dann. Par. A. Vat. Sed Vat. habet in 12. T^; £v] Codd. Dann. Marc. B. ]\Ied.
5. TirayfAivo;] Cod. Vat. riTctyfiivoj;. m. A.B. tTis. Edit. vitiose to7;. I\Iarc. C. us
6. us TO Tav^ Cod. Vat. affTi vav. In g. 'ifi^^ovosl Codd. Darm. Marc. A.B. pro oV.

marg. to additur. Mon. C. flled. A.B. Par. A. Vat., ut 14. e'tjx yiff^rtffirat \\ Scripsi ou^ pro ovk
7. aTOTtxv s.-t^w] Cod. Vat. 'ix-'^ ; i" niarg. Ed., 'ifzf^avof. Cod. Ciz. si^p^ovo;. ex Codd. Ciz. et Darm.
m. ut Ed. Ed. IfJL^^OVOlS. 15. oi/Ti iv] Codd. ('iz. Blarcc. et Vat.
ili. xa)
oV-l It''> '"j p™ scribendum 10. oiVs itiV9>iyi»] Desunt hsec in Cod. ovh' 'iv,

fuit ex auotoritate Codd. Ciz. Mon. A.C. Ciz. 16. ol Si' ofjLfAaTitjv'] Ita Codd. omnes,
Par. A. Vat. Marcc. 11. 'ovTos, 05] Cod. Par. A. SvTui (sic). excepto Mon. A.

quoqiic aberit : niliilque vcl de i]5so, vcl de his, potcst. Nemj)e de liis ambigere ncquaquam j)ru-
quffi jiost ijisum, loqui valcbitis. At sive qua?- dentis cst, imo ca?ci cujusdam j)otius, et oninino
dam vobis illinc providcntia favet sive quod- : ncque sensum habcntis, necjue mentcm, procul-
cunque vclitis, ccrtc et liic niundus illinc .siniilitcr que ab ij)sa intelligil)ills nuuidi cognitione se-
habct, neque destitutus est a Deo, nequc unquani moti, quij)]3e cum ]umcniin)dum minime videat.
destituetur. Multo enim niagis univcrsoruni, Quis cnim vir n)usicus erit, qui cum intclligibi-
quam jjartium curam Deus liabet inagis([uc to- : lcm conij)rehenderit harmoniain, non deinde com-
tum, i|uam jiars munth divinitatis est jiarticejis. movcatur, cum harmoniam sentit in vocibus re-
Attjui et univcrsi anima a Deo curatur magis at- sonanteni ? Aut quis geometriie numerorimique
que cxornatur. Declarat hoc ij)sum csse mundi, j)eritus, qui, ubi consjiiciat sj)ectaculum congrua
es.scquc sapienter. Et qui.snani eorinii, qui j)i'ojiortione conij)ositum, non admodum dclecte-
stulte sujjcrbiunt, tam orilinatus cst atque sa- tur? Si quidem haud quaquam similitcr conspi-
piens, quam imivcrsuni .''
Imo vero riilicnlum ciunt eadem, vcl in [dc.scri])tionibus] ij)sis [at-
est j)rorsusq\ic absurdum
comj^arationcm h;ec in que] j)icturis, qui j)cr artiflciosos oculos contuen-
adducerc. Et quisquis aiiter, (juam dis])utandi tur. Sed animadvertimt imitationeni (luandam
gratia, comjiarat, ab imj)ietatc ahcnus esse non in eo, quod sentitur, illius, (juod cst in intclli-
 392 PLOTINI ENNEAD. II.

215
(TKOVTe<; iJbifjbi]fjba ev rco alcrdrjTco, tov ev voTjaet K6i/ji€V0Vy olov dopv-
/Bovvrat Kal elg avafjbV7]aiv ep-)(^ovTai tov aXrjdovg' e^ ov 8rj Tradovg
Kai KivovvTai ol epcoTeg. 'AAA' fj.ev IScov /caAAo? ev TrpocrcoTrco ev
fJiefJbifjbrifjbevoVy cpepeTai e/ceZ. 'Apyog 8e ti<; ovtco? ecrTat ttjv yvcofJbrjv^
SKOi elg ovSev oAAo KivrfaeTai, coaTe opcJov avfJnravTa fiev Ta evY
aladrfTU) KaXXrj, avfjbiraaav he avfLfxeTpiav, Kol Tr]V fieyaXyv evTa-
^lav TavTTfv, KCii TO €fJ,(paivofievov ev Tolg aaTpoig elSog, kcu Troppco-
6ev ovaiv, ovk evTevOev evdvfj^yOyaeTat, Kal ae'/3ag avTCov kafji/Savei,
ola acf) oicov. Ovk apa ovt€ TavTa KaTevorjaev , ovTe eKelva eide.

10 Ka/ TOi el Kal fjuaelv avTOig eTryei ttjv tov acofJuaTO^ cpvaiv, SiOTi
ciKrjKoaai TlkaTCovo^ TroXXa fiefz^jrafievov tco acofjbaTi, ola ef/,7ro8iaG
Trape^ei tt} '^v^j}, kcu iraaav tijv acofiaTiKrjv cpvatv etTre ^elpovay
e^prjv TavTrjv TreptekovTag ttJ Siavota, i8e?v to koiirov, acpalpav vorj-
T7]v, To €7ri Tco Koafjico eJSog efiirepie^ovaav , ^j/v^ag ev Ta^et avev
15TCOV aoofiaTcov fLeyedoq Sovaag, KaTa to votjtov elg 8iaaTaaiv irpo- 2l6
ayayovaag' co? rco fieyedet tov yevofjbevov, tco afiepel tcu tov irapa-
8eiyfiaT0<; ei<; 8vvafi.iv egiacoOrjvat' to yap e/cet fieya hv Svvafiei, ev-

I. ^oflv&auvretij Cod. Vat. ip&aZvreii ; in omnes. De ua-n nim verlio finito vid. iTro. Subscripsi iota. Hac lectione loci
m. iit £(1. Keisk. Indic. Onec. Deniostli. \'iger. p. constructio exjjeditur. Edit. 'tvolu, Cf.
Ita jvilientibus Codd., oni-
3. «j»»i/»T«.] 558. 850. ibiq. Zeiui. et Hemiaun. et Annot.
nibus scripsi pro xticvvrn. Borger. ad Galat. II. 13. p. 136. s<|. 11. fiif,L*^at/iv6v\ Cod. Dami. Ttfi^a
ib. iv /Aif^tfinf^i^ov\ Kdit. fiiftiyfiivov. ib.avriv '/.afcliavu\ C{Hld. Dann. IMarc. fiiVOV.

Abest tij a Cod. \'at. Ideni in contextu A.B. 3Ion. C. Val. uvrov, Ciz. avrov. ib. ota K.r.X.\ Omnes Codd
'ifjLvohiov

liabet <pii'mru$, in inarj^. iploirai. S"ri- Codd. Dami. Med. A. Par. A. Xxftlia. ut marg. Ed. i^ToSia Ta^t^u.
bendiun auteni liaud (iui)ie erat fi.ifttftr,i*i- vuv. 12. {ixs] Codd. omnes cimi marg. Ed,
vov^ de cujus usu jiji-ssiv. et confusione cuni g. aip' «'/«»] Edit. ap' euv nim marg. t^rt, nisi quod in Cod. Par. A. est tWtv,
fj^ifiiyfiivfiv jiutiduni sit li. 1. dicere. Ed. babent iip' o'luv Codd., pneter Darm., Edit. itTtiv.

6. «i«XA)i| Cixld. tiz. ^Marc. A.IJ. Blon. omiies. In CfKi. I\Ion. C. in marg. ab 13. ravrnv\ CoA. Mon. C. raurr,.
A.C. Vat. Ku>./.r,, ut legit Fic, edit. xi>.- al. m. scriptum est :
** 07« a^' »iuv ib. Cod. \'at. it7v, in m. iitiv.
iei7v\

Xu. Hippo." 16. »5 T»] Cod. iMon. A. tv reu.

8. l¥^vf/.ti^wir!tt] Ed. u%fiurai, sed cum ib. JSi.] Cod. Vat. uitv cum Rlarc. A. ib. r^ rov\ Codd. Ciz. Marc. A.C. et
marg. Ed. liabent iiSufcKiKirsriti (kxid., et B. (a pr. m.). \'at. ri rov. Sed Vat. in m. ri.
praiter Ciz. Marc. A.C. Jlon. j\.('., 10. i<r«,] Codd. Marc. B.C. .\Ied. A.

gentia posituin. Itaquc quasi stupent, in veri- X\'II. Super niundum corporeuni est mundus animalis
que memoriam revocantin-. Ex qua quideni mohilii (juodammodo, et dimensiones corporum sua
affectione amores insupcr oriuntur. At vcro qui vtrluiis magnitudine possidens : et producens mun-
jDulchritudliicm in vultu ccriiit aptius rcfulgen- duni Iiunc ipsu sua virlutis stabilitate, et putcherri-

tem,ad 7nus ipse pulcherrimum.

intelligibilem elcvatur.
erit j)rorsus ignavo nccjuc ad alicjuid unquam :
aliud incitabitur. Quisquis videns cuncta in hoc
mundo j:)ra;clara spectacula, absolutumcjue or-
dinem ex perfecta mcnsurarum j>rojiortione com-
jwsitum, ac sjieciem in stcilis quamvis longe re-
motis mirifice resjilendcntem, hinc non admira-
tione intentissima contemjiletur, et colat, qualia
videlicet a qualibus
Alioquin neque hasc
cognovit.
Ille igitur animo
Et si fortc ad odium corporis provocati sunt a
Platone, ubi de corpore queritur, quod impcdiat
animam, et ubi totam corpoream naturam longe
infcriorcm anima judicat, oportebat tamen natu-
ram corjioris intelligentia segregantes inspicere
rcliquum, intclligibilem videlicet spiia?ram in se
mundanam spcciem complectentcm, animas m
proficiscantur admirans. ordine absque corjwribus magnitudincm sub ra-
consideravit, neque illa tione intelligibili dantes, atque in distantiam pro-
ducentes: adeo ut ejus, quod gignitur, magni-
 LIBER NONUS. 393
2 i6
TavOa ev ojkw. Kat eiVe KLVOVfJievr^v TavTi]v ti]v crcpalpav el^ovkovTO

voelv, Trepiayo/JLevTjv viro deov hvva/Jb€oo<; , ap^7]v koX /XGaa Kal TeA.09
T^? TrdcTTjg eyovTO<;, eiTe eaTuxrav, (W9 ovttw Kal aXXo tl StoLKOvarjg,
B/caAfti? av etxev et? evvocav Trjg ToSe to irav •(//f;^?;? 8totKOV(rr]g. evdev-

Ta<; Se rj8ri Ka\ to crcojJia avTrj, w? ovhev av Tradovcrrjg, 8ovcrr]<; he

eTepro, otl /Jbr] 6e/jjt<; c^Bovov ev toI<; 6eol<; etvat, e)(^etv, el Tt SvvaTat
ka/Jt^dtvetv eKacTTa, ovTcog avT0v<; htavoelcrOat KaTa Kocr/iov, ToaovTco

8t86vTag TTJ Tov Koa/Jiov '^l^v^rj 8vva/jieo)q , baco tt/v aco/JtaTO<; (f>vatv ov

Kaki]v ovaav, e7roir]aev, oaov avTy KakkvveaOat, /jteTe^etv Kak- rjv

Ckov<;. Kot avTO Tag yjrv^ag deiag ovaag Ktvet' et /Jtr] apa avTot (palev \o
fjbrj KtvetaOat, /Jti] 8e 8ta(f)6pco^ ata^pa Kal Kaka bpav aco/xaTa.
Akk
ovTCo^ ov8e 8ta(fi6pco^ ala^pa Kal Ko-ka e7TtTr]8ev/JbaTa, ov8e Kaka
/jbaOr]/jbaTa' ov8e Oecoptag TOtvvv ov8e Oebv TOtvvv' Kal yap 8ta Ta

TrpcoTa TavTa. Et ovv /Jtr/ TavTa, ov8e eKelva' /JteT eKelva TOtvvv
TavTa Kakd. 'AAA' oto.z^ keyooat, KaTa(f)pove2v tov Tr/8e Kakkovg, 15

BKakcog av Trototev tov ev Tratal kcu yvvat^l KaTacppovovvTe; , ca; /li]

etg aKokaatav r/TTaaOat. 'Akk' el8evat 8el, oTt ovk av ae/ivvvotVTO,

et ala^pov KaTacppovoteV dkk' oTt KaTa(ppovovat irpoTepov etTTOVTeg

I. E^tfyXovTa] Cod. Ciz. £/SaA XowTO. Plotinus scripsit ojBauTus similite^; pariter, marg. u.\yj. Pro Marc. C. yiXojiTi.
Kiybjffi

3. ^isiKti'jjt^;] Ciz. ^r/jxovff^i. videlicet pttlcre, recte e superioribus ««Xalf ib. ToZ t^Se] Cod. fllon. A. tOjv tJjSe.
4. xxXais] Cod. Vat. xx'i w; ; iii marg. uv li^tv us ivvoiav. 16. av Toioiiv] Edit. '^oiiiv. Codd. Ciz.
ut Ed. 9. rjv uuTtj]Cod. Vat. vtv avTrt, et Vat. «isrsv ; reliijui, prseter fllon. A.
ib. Codd., prseter Darra. et
'MvTcts] 10. Kai auTo] Cod. Ciz. Kcti xiiTcis. et Par. A., •roioiiv. A
Cod. I\Iai-c. A. ab-
Mon. A., omues ivSsvTas. Sed Vat. et ib. ij ^»1] Codd. Ciz. IMarc. A. Mon. est iis post ^«.
]Marc. B. in m. ut Ed. nimirum UbUTis. A. Vat. f-tiv.
'-i 8ed Vat. in m. f-iv. 1 7. OTI oiiK av] Cod. Ciz. omittit. on.

Mox Marc. C. a.vr'?is. 14. El ovv /j-ri ruvTa\ Adsunt haec a 18. Kara^^ovotiv] Codd. Ciz. Darm.
7. fluTws] Sed outus Codd.,
Ed. avTu. Codd. Mon. A. et Marc. A. Murcc. Blon. C. Sled. A.B. xnTaip^ovoiiv.

exceptis Mon. A. Par. A., omnes. Fic. ib. fjtiT iKi^ivit] Cod. Ciz. «ai ftiT ix-iiva. Edit. cum relifiuis KUTatp^ovuiv.
recte vertit, Foi^tasse pro ovtuis uvtovs 15. '.\XX* 'oTu.v] Cod. Vz-t. Jt-ai ovav : in

tudine ad rationem impartibilem exemplaris pro Quae quidem pulchritudo animas ad se rapit
viribus adaequatio tiat. Quod enim illic est vir- quasi divinas. Nisi forsan illi dixerint suos ani-
tute niagnuin, liic niole niagnuni evadit. Ac sive mos ab hac minimc incitari, neque differenti ra-
agitatani lianc ipsani s])liaM-am considcrare volu- tione corpora turpia formosaque s}3ectare. Quod
erint, a divina potentia, continente totius sj^hisras si id admittatur, sequetur ctiam, ut neque crga

principium mediaque et finem, circumductam : turjiia atque honesta studla difterenter affician-
sive consistentem, quasi nondum quicquam aliud tur, neque doctrinas pulchras ca?teris antcpo-
gul)crnantem, jirofecto sic rite ad excogitandam nant, nc(jue ergo contemplatlonem ipsam, (con-
animam, quie niundum gubernat, accedent. Ac templationes ij)sas,) neque igltur ipsum Deum.
si deince])» anima" corpus annectant, non ita vi- Etcnim hac j)roj3ter jirinia sunt bona vel jiul-
delicet, ut h;t>c aliquid patlatur, sod allc|uld ]to- chra. Si igitur ha'c bona pulchrave non sunt,
tius alteri largiatin- : ])ro])terea quod ncfas sit, conjicimus, necjue illa quidem esse bona, vel j)ul-
esse penes J)eos invidiam : quo minus singula chra, itaque post illa jam ha;c bona pulchrave
inde pro facultate perci])iant, recte admodum de censcntur. Proinde cjuoties aiunt, hanc se pul-
mundo sentire judicabuntur. Ingentcni ex eo chritudinem nihili j)endere, si formam in j)ueris
potentlam in numdi anlnia cogitantis, <|uod na- mulieribusfjue conteninant, nc libidini j)areant,
turam corporls, j)cr se miniiue pulchram, j^ro rccte utique faciunt. \'eruntanien nos laterc non
ipsius cai^acitate participem pulchritudinis efticit. decet, eos nequaquam gloriaturos, si tur])c ali-
VOL. I. 3 E
 394 PLOTINI ENNEAD. II.

216
Kakov' Kai Tr(o<; TavTov Ka\.X.og eirl /ixepet Ka\
StaTt6evT6<i. cTretTa oTt ov
bkoi Kol iracrt koI iravTt' elff otc eaTl TOtavTa Kakkrj Kal ev alaBrj-
TOt^, Kot TOtg ev /xepety ota Bat/jtovuiv , wg Oav/jiaaat tov ireirotT/KOTay E
KOt TTtcTTevaat, wg eKetOev' Kat evTevdev a/Jtri^avov to 6Ke7 Kakkog
5 elirelv, ovk 6)(^o/jbevov tovtcov, akX! airo tovtcov eir eKetva lovTa, /Jbr/

kotSopov/jtevov 8e TOVTOt^. Kat et /Jtev Kat TavSov Kaka crv/Jtcpoiva

akkr/kotg elvat keyetv, 6t 8e tclvBov (pavka, TOtg ^ekTtocrtv rjkaTTW-

crdat' /jLrjSeTTOTe Se ovSe ecTTtv ovtco^ Tt Kakov ov Ta e^O) atcr^povF
etvat TavSov. K.al yap to egoo vrav Kakov KpaTr/cravTO^; ecTTc tov
loevSov. 0't 8e keyo/jcevot Kakot, TavSov atcr^pot ijrevSog koX to e^co

Kakkog e^ovcrtv. Et Se tc^ cfir/crec ecopaKevac Kakovg ovtco^ ovTa^,

accr^povg Se TctvSov, ot/iat /jcev avTov /Lr/ ecopaKevat, ak)C akkovg
etvat vo/it^etv tov<; Kakovg' et S' apa, to alcr^pov avTolg eirtKTr/TOV
eivat, Kakotg t7]v <pvatv ovat. rioAAa yap evdaSe Ta Kcokii/jtaTaG
15 elvat ekdelv elg Tcko^. Tm Se iravTl Kakco ovTt, Tt e/jciroStov r/v, 21 "J

etvat Kakw Kal tccvSov ; kccc /ir/v olg /xt/ to Tekecov aireScoKev e^ ap-
XV^ V ^i^crt?, TOVTOC^ '^o^X^ ^^ ^^^- ^^^^tv eh Tekog yevocTO' coaTe

I. ou ™uTs»] Ita C()dd. Ciz. et A^^at. B. Par. A. Marc. B.C. et marg. Vat., ib. xaXoiii — lot^axivai] Cod. Med. B.
Marc. A.C. Keliqui runi Ed. our ctitTav. ut marg. Ed., ri^.a.TTu^^ai. Kdit. hrTair<:ai. omittit liaii'.

ib. ET( fii^u — TavTi] Oniiies nostri 8. iWJiSixoTi] Codd. Ciz. Mon. A.C. i.^. II i cifa'] Cod. Ciz. £(' 5! a^a.
('odd., ut niarfT. Kd., iTt ftiau xai okM xai Jlarc A.C. Med. B. /«iiniTi. H. 'tiixoitov B»] Abest rtv a Codd. Mon.
va.rTi Kat fravri, Kdit. 'iTi fti^l xat 'flXus Ka't il>. cvrais] Co<l. Ciz. ovTOi. C. Jlarc. A.
vixtrn Kai TavTt. ib. ;. Tii] Codd. Jled. A. Par. A. 1 6. xaXi] Codd. omues, excepto Mon.
5. iV Codd. Ciz. Marc. A.C. et
'ixiiva] 3Iarcc. Vat. ovra. Sed \&i. in m. ov Ta. A., «ecAw. Kdit. xtzXoy.
Vat. 'iwixuva. Sed Vat. in m. ut Ed. ib. tiiff^^ov uvat — i|a.] Desunt in C(xi. 1 7. Tax" «»] Codd. Ciz. Dann. Marcc.
7. 8( li Ta^Sov] Codd. Ciz. Mon. C. Ciz. Scripsi autem xai yaft t'o i|ai Tav Mon. C. Vat. TajiJ av. Mox Jlarc. C.
Marc. A.B. Med. A.B. Vat. ravlev j^ro KaXov cum Ficino pro ov ya^ t. 'i. v. k. l^ikltv.
ra VvSow editionis. QikkI se(|uitur (paZ>.a 9. Tai-Sov] Kdit. Ta 'iv^hov sed Codd. Mon. il). TsXof] Cod. Vat. To Ti>.o!. Sed in
abest a Cod. Ci/.. C. Med. A.B. Tctviov. marg. est ol)elus.
ib. MA.flETTaitf-9a( ] Codd. Durni. Med. A. II. <^n>!(] Cud. Vat. in marg. (priirui.

quid nlhili penderent. Sed hoc ipso jam gloriari, forme. Etenim quod extrinsecus pulchrum est
quod spernant, cjuod jirius concesserant esse ]m\- omnino, eo quod est interius superante, fit tale.
chruni, ijisique affecti (luodammodo fuerint. Pra?- Qui vero dicuntur asjjcctu quidem pulchri, intus
terea non eandem esse pulchritudinem in jiarte vero turpes, faisam quoquc habent extrinsecam
atque toto et oninibus at<jue universo. Denique j)ulchritudinem. Quod si quis objiciat, se vidisse
multa esse adeo pulchra in rebus etiam. qusB sen- formosos quidem corpore, animo tamen turpes,
tiuntur, particularesque sunt, vckit in ordine arbitror equidem non vidisse, sed alios quosdam
diemonuni, ut horum auctoreni sa'})e liinc admo- pulchros existimare ac si forte viderit, assero,
:

dum admiremur, facileque h;cc ab eo facta cre- turpitudinem adventitiam illis esse natura pul-
damus. Atque hinc auctoris inajstimabilem |)ul- chris. Multa enim apud nos sunt ad finem con-
ciiritudinem laudare possimus. Si modo his qui- sequendimi imj)edimenta. Toti autem mundo,
dem nequaquam irretiamur sed ab his ad illa : aspectu pulcherrimo quid imj)edimenti esse po-
volemus, neque opera hgec illius vituperemus. tuit, quo minus intrinsecus quoque sit pulcber?
Profecto si interiora quoque, sicut exteriora, pul- Tum vero, quibus perfectionem ab initio natura
chra sunt, consentire inter se atfirmare debemus. non dedit, iis forte accidit ad finem minime per-
Sin autem interna mala sunt, in mehoribus dimi- venire, ideoque j)rava fieri jjossunt. At vero
nula fuisse. Sed certe fieri nequit, ut, quod est mundo non contigit, ut ahquando quasi puer
extrinsecus re vera pulchrum, intrinsecus sit de- esset, atque nondum perfectus neque tanquam
:
 LIBER NONUS. 395

KCil (havkoi^ €p8ex^crdat yeveadai. Tco Be TravTt ovk ijv iroTe TraiSl

&)? areXei elvai' ov Se TrpocreyeveTO avTUi TrpoiovTi, Kai irpocreTiOeTO

eU awfJia' irodev yap irdvTa ydp el^ev' dkk' ov8e elg ^v^rjv irka-
;

liaetev dv Tig. Et S" dpa tovto Ttg avTo2g ^^apiaaiTO, aXX ov KaKov Ti.
'AAA' tacog (pyaovatv, eKelvov^ /xev Tovg koyov? cfievyetv to awfjbas
TTOielv TToppcoOev fjiiaovvTa^' Tovg 8e r)fjieTepov<; KaTex^iv t7]v ^v^tjv
Trpog avTco. Tovto 8e o/jiOiov dv etri^ coairep dv ei 8vo oIkov Ka\ov
Tov avTov oiKovvTCoVy Tov jbiev yjreyovTog ttjv KaTaaKevrjv Kai tov rroi-

CqaavTa^ KCtl fxevovTog ov)(^ yTTOV ev avTM' tov 8e //.?; yjreyovTog, aS.X.a

Tov TTOiTfaavTa Te^viKcoTaTa TreTrotrjKevai keyovTog' tov 8e ^povov lo

dva/bievovTog ecog dv rjKrj ev co dTTaXXa^eTai, ov fJirfKeTi otKOV 8e7)aoi-

TO' 6 8e aocpcoTcpog eTvai otoiTO, koX eTOifxoTepog egeXdeiv, oTt olSe
keyetv e/c kidcov dyjfv^cov Tovg TOi^ovg koX ^vkcov avveaTavai, Kal
DTTokkov Setv T7;9 dkridivri<; OiKTjaeco^' dyvocov, oTi tco fiTf (pepeiv Ta
dvayKala Siacpepet, eiTtep Kal fjirj iroielTai 8va)(^epalveiv , ayaTTcovis

Tfavxv "^^ Kakkog tcov kidcov. Ae? Se fxevetv fx,ev ev oiKOi? awf/^a
e^ovTag, KaTaaKevaaOelaiv vtto \lrvx7]<; d8ekc/)7Jg ayaOrj?, Trokk^jv
Svvafjiiv eig ro Srffjnovpyelv dirovcog e^ova^jg' 7] dSekcpovg fcev Kai

1. Cod. Med. A. WHxirat,

i»Ss;(;£irfei] Nec necesse. pr. m. Yiitii.

supra Et plane sic Marc. A.

lin. iriui, 5. l«£/'»oi/,-] Codd. omnes, ut marg. Ed., 1 2. ilvoii o"o/To] Codd. Ciz. Marc. A.C.
ib. Tf Ss Tmri] Oodd. Ciz. Marc. A. Ixiivov;, Edit. iKi7vo. Mon. A.C. Vat. o'ioiro iivf/.i.

Mon. A.C. Vat. tb. Sed Vat. in m. ut 7. ^fo; aiiTo)] Ed. vpo; ctiiro. Codd. 14. oTi ri^ y.vi]Codd. Ciz. fllon. C.
Ed. Ciz. Mou. A.C. Marc. A.B. Par. A. Vat. ori ro fA-n, Sed Vat. in m. tm. Codd.
ib. stote] Cod. Vat. ts/te (sic) ; in m. Vat. T^oi aiirM, In Cod. Vat. vox o/,ioiov Marc. A. Mon. A. ori fn-n.

punctis subscriptis notata est. 15. s/Vij] Cod. Vat. iVsf, in m. ut Ed.
2. rfotnyinro] Codd. Marc. A.C. Blon. 1 1. £6/; U.V riKTi] Ita Codd. Ciz. Marc. 16. i«i» " oi'/!»/5] ('od. Ciz. omittit ,!«!»;
C. et Vat. T^offtyiv-.ro ; sed Vat. in m. C. Mon. A. Med. B. Vat. In Codd. Cod. Vat. habet o/'«4/, sed in ra. o/,-. IMarc.
yiv, Taylor excidisse putat ri viov com- IMai-c. A.B. Mon. A. Med. A. Par. A. C. 'i^ovra..

motus versione Ficini. Libri nihil addunt. (ex corr.) est n«a/. In Ed. et Par. A. a

ulterius progredienti mundo novi quiequam co- pulchram et alter quidem constitutionem et ap-
:

aluit, corporique ejus est appositum. Unde enim paratum domus auctoremque vituperet niliilo- :

id fieri )iotuisset ? Quipjje cum omnia jam habu- minus tamen ibi |jermaneat aUer vero nequa- :

erit. Sed neque ejus anima; subjunctum quic- (juam vituperet, scd domicihi fabrum artificiosis-
quam licet fingere. Ac si forsan id Gnosticis sime construxisse dicat : exjicctet vero tenipus
quis concesserit, non tamen maii quicquam lice- quamdiu habitat, quo indc sit abiturus : utjiote
bit admittere. qui tunc habitaculo ulterius non indigeat ille :

vero sajiientior et ad exitum paratior ob hoc vi-

XVIII. Non decet vituperare opijicium mundanum et deatur, quod novit dicere asdificium ex lapidibus
ejus opificem : iieque vi hinc ahire. Licet tamen et inanimatis hgniscjue csse constructum, et ab tpdi-
ferre fatalia, et insuper moderari. Datur quoque ficio vero jirocul abesse ignorans phuimum in-
:

ad vitam mundana; animcE, et illius heatitudinem minime ferre si-

teresse necessaria tolerare, vel :

pervenire.
quidem ab a^dificio, quod pulchrum existimat,
Dicent forte sermonibus quidem suis effici, ut non moleste discedet, si pulchritudinem lajjidum
corporiscommercium fugiatur, atque odio ad- dihgat moderate. Manendum est sane, duni cor-
modum habeatur nostros vero scrmones ani-
: pus habemus, in domiciliis, quic ab anima bona
mani in corpore detlnere. Id autcm ]3crsimile nostraque sorore sunt fabricata, jiotestatcm ha-
est, ac si duo quidam domum eandem habitent bente quam plurimam, per quam fabricct absque
3 E 2
 39^ PLOTINI ENNEAD. 11.

, 217
TOv; cf)avX.OTarovg a^tovcrc TrpocreveTreiVy rjkiov he kcll tov^; ev t(7) ov-
pavco aTra^iovcnv a8ek(f)OV<; keyeiv^ ovhe ttjv koct/mov yj/v^ijv aTo/JiaTili.

fjbaivofjbevco' cf)avkovg /xev ovv bvTa^, ov dejjHTOV elg crvyyeveiav avv-

aiTTeiv' ayadov<; he yevofjbevov^; , kcu fjbi] crcofJbaTa ovTa^, akka -^v^ag
5ev crcofjbacri, kclI ovTcog oiKelv dvvafjbevovg ev avTolg, &)? eyyvTaTca
elvai oiK7]aeo)g "^v^TJg rov iravTog ev crcofiaTi tco bkco. '
JLcTTi 8e tovto,
To fLt) Kpoveiv, fjbTfhe viraKoveiv Tolq e^codev irpocnTiTrTOvaiv rjbecnv ?;

bpo)fJbevoig , fjb7]8' ei Ti cTKkrfpov TapaTTeadai. 'E/cetV?/ ftev ovv ovF

7rkrjTT6Tai, ov yap e^ei vtto tov' 7]fjbel<; he evOaSe bvTe';, apeTJj Tag
lorrkifyag cnrcoOoifJbeff av ySr] vtto fzeyedovg yvcofjbr]^, Tag fjbev ekaTTOvg

Ta<; 8e ov8e 7rkr]TT0vaa<;, vtto lcr^vo<; yevofjbevag. 'Kyyv<; 8e yevofie-

voi Tov airkrfKTOV , fxifjbovfJbeO' av T7]v tov avfJbTravTog \lrv^7]v, kcu t7]v
t6)v aaTpcov, e'ig eyyvT7]Ta 8e bfiOiOTrfTog ek6ovTe<; a7rev8oifxev av
Trpog To avTO. Kai Ta avTa av ev dea koX rjfuv etrj, aTe Kakcog /catG
iSavTo2g 7rapeaKevaafjbevoi<; cpvaeai Kal eTTifjbekeiaig' Tolg 8e e^ ctpxv^
V7rap^ei' ov8e, e'i fiovoi keyoiev Oecopelv 8vvaa6ai, rrkeov av 6ecopeiv 218
avTolg yiyvoiTO' ov8' oTi avTol<; cpaalv elvai e^ek6elv a7ro6avovai'

1 . TaOff£V<TWl'] Edit. T^OyiWKtCTiiV, Sfil Cod. 3Ion. A. 13. ffwivhtiifjLiv] Cod. Ciz. ff-rtii^oft.t.v.

C(id(l. Mon. C. Warr. A. ct Par. A. 7. To /jt» x^ovitv] Edit. ro /juxaoVf sed Coiitra pauUo ante scribendum videtur :

T^flffsviVjiv, ^''at. T^orvviTiiv ; scd iii in.ut Codd. oinnes cum marg. Ed. ro fiit x^ovtitf fi4fJL0'tfJLt<i a.v.

Ed. Iii seqq. Marc. C. oinittit oJv ante ut legit Fic. 14. To alro^ C(k1. Jlon. A. omittit t'o.
avTa;. il). rr^otririTrovriv^ Cod. Ci/. WfCfftflTTay- ib. iv 6ia] C(Kld. Vat. .Marc. A.B. iv
3. lU ffvyyi<tita.v'\ Ctwid. omru'S, ut nxar|j. fflV. Siot (et ita Fic), iii marg. ut Ed. nimirum
Ed., Edit. wfd;.
siV. Ficinus insii]ior le- 8. ra^uTTlff^ai] Cod. Darm. Ta^afffft- (v$f«.
ffisse videtur M^aj, sed in liliris lum le- ff^ai. Marc. C. TapaTarrtff^jai. ib. xai yituv\ Cod. Med. A. xa^ nfiitis.

f^tur. Nune vertendum Nefas est

erit : t). ya^ t^tt^ ('od. i\It*d. B. ya^ t^ot. I 5 . ^Vfftffl] C(h1. Ciz. <pijffta)i.

pravos (queinpiam) (onjuiigere, sed tunc ib. hfiit'; 5i] 2i, (juod al>erat, rece])i ex ili. Codd. Darin. Marcc. Vat. %' i|.
5s ij]

deinuin, quuin honi sint etc. Codd., excepto Ciz., omnilitis. 16. oiSi, Codd. Marc. A.C. Mon. A.
tl]

4. ytvofiiy/ovi^ Cod. X^X. yive/iivet/i. 1 ras Si ovli 1 Codd. Marc. A.C. (liic C. Vat. ov 'hn tt. Marc. B. eitV tl o't ftovei.
—
.

ih. Kott fiiri Ivvafiivovsl Desunt ha^c in a pr. m.) Mon. C. T<rf li ov. ib. Xiyeisv] Cod. Vat. kiytiiv^ in m. ettv.

labore. An vero llli lioniines etiani pessinios quo- vcro minime tangant. Cum vero ad id, quod
tidie fratres apjiellarc dignantur, solem vcro cw- pulsari ncqnlt, proxime accesserimus, tunc de-
tcraqiie civlestia ai)])cllarc fralrcs pcniliis dedig- nnmi numdi stcliarumquc animam imitabinnir.
nantur.'' quiii ctiain inuiidi totius aniniam orc Itcm cum similitudincm jiroximam adcjiti fueri-
jjrorsus insano a fratcrno consortio scorcgant, cl nuis, in idcm dcnicjuc consj)iral)imus. Tum vero
profecto c]uanidiu pravi smnus, ncfas est, nos cadcm nobis sjjcctacula offcrcnlur, ([ua? ct superis
cum superis affinitatcm conjungcrc: sed tunc de- ab initio adsunt, ct nobis non dcsunt, videlicet
muni, c(uutn boni sumns, ncque sumus corpora, tum natnra bcne inslitntis, tum studio pra.'para-
sed animas in corporibus, atque ita in ipsis liabi- tis. Si qui vcro se jactcnt, (juod soli divina va-
tare jDotcntcs, ut quam jiroxinie ad illam habi- lcant contcmj)lari, ob niliil habcnt facul-
lioc jjIus
tandi rationcm acccdamus, cjua nunidi anima to- tatis ad contcmjilandum : scd ncque etiam ob
tum babitat cor))us. Id autem csi e suo gradu hoc ij)sinn, cjuod quidcm per obi-
gloricntur, sc
non ncque extcrnis illcccbris aut sjiccta-
dcjici, tum c corjjoribus abituros aniniabus autem :

culis indulgere, ncquc duris frangi. IUa quidem niundum scnipcr gubernaturis nuncjuam id lice-
aninia non pulsatur, neque enim est, unde jjul- re hi namque id aiiuit imperitia (juadani, quid
:

setur. Nos autcm hic habitantes virtute ictus sit, quod extra dicitur, ignorante, quin etiam

possumus projiulsare, adeo ut animi niagnitudlne nesciente, cjua rationc totius anima tota gubernct
atque roborc alii cjuidem ictus leviores fiant, alii inanimatum. Data cst ergo facultas pcr quam
 LIBER NONUS. T^c,y

2 I 8
Tdl<; 8e /Jii], aei rov ovpavov tcoa/jiovcrtv' aTrecpia yap av tov e^co o,

Ti TTOTe etJTt, TovTO cbv Xejoiev , iccu tov bv Tpoirov "^v^tj TravTo^ ein-
/xekelTai rj oXr/ tov a-^v^ov. e^ecTTiv ovv Kal //,?) (Pikoo-w/uiaTelv kcu

W Kadapot? ytveadat, Kal tov OavaTOV KaTacppovetv, Kal Ta ajLietvco el-

Sevat, KCtKeiva StcoKetv Kat Totg akkotg Totg Svvajbtevoi^ StcoKetv, Kals
StcoKOvatv det, fxri TavTO Tracr^etv TOtg
(pdovetv 0)9 ov htcoKOVcrt' jxt) 8e
Oio/xevoi<i TO acTTpa /Jti/ 6eiv, OTt avTotg r/ aladr/cni; eaTavat avTa

keyet. Ata tovto yap KCit avTol ovk otovTat Ta e^co /SkeTretv Tr/v tmv
C aaTpcov cjivatv, OTt ov^ opcoat tt/v xjrv^^i/v avTcov e^codev ovaav.

1. Tol; Ss /*?7, a-ii rov ov^xv'ov\ Posiii vir- C(Ki. ('iz., cuin niarg. Ed. lialient yi. Iii B. J\Ion. C. ro uuto.
gulani post ^>j, suspicor autem iustiper Cod. I\Iou. A. scribitur yXtj. 8. AEyei] C!o(l. Vat. Xiyitv^ \n m. £(.

rois ante «e/, at(]ue ita Fic. videtur legisse. ib. ipi>.off(^fj.aTi7v'\ Cod. Vat. <piXofjt.it^uv '.,
Idem statim m. ha.,
^/ a, iu
ili. «TEifia] Ita sine libris corrigeudum in m. ut Ed. ib. tovto yci^ Abest yaj a Cod. I\Iou.
fuit. lu Ed. est u.^jru^iot. 6. ou ^iuKouTt^ Ed. ov^ ituKouirt. Sed A.
ib. a» Tou] Codd. Jlon. A. et Vat. a!i. onmes Codd. oi, nisi quod ea vox a Codd. 9. ipijiv} Cod. Vat. ipxuait. Clausulse
Tou. In marp. Vat. est tou. 1\Iou. A. et Vat. abest. In Vat. tamen in loco Cod. ^larc. C. ita : Tixo? 'ruv Se» t^j
2. Xiyotfv^ Cod. Vat. X'sy'.tiv. marg. addittu*. tou ^ikoao^ou IIXutivou %iut'iouc ivviuho;.
3. ii oA.ii] Edit. fi, sed omnes, excepto ili. toi/to] Codd. Ciz. Darm. Marc. A.

non indulgeamus corpori, sed jjuri quandoque plerique putantes astra iion cm-rcre, propterea
efficianiur. Contemnamus mortem : superiora quod sensus eis nuncient illis quiescere ob id :

intelligamus intellecta sequamur : ca;teris, qui enim non putant astrorum naturam ea,
et ipsi
consequi possunt, semperque secjuuntur, nequa- quae sunt extra, suspicere, quoniam ipsi non vi-
quam invideamus, et quasi nequeant, detralia- dent ipsorum animam extrinsecus uxistentem.
mus : neque unquam patiamur idem, quod et
 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM PRIMUM ENNEADIS TERTIiE,

DE FATO,
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI.

De aeternis et actione illorum de causis eorum, quse fiunt

: : de quatuor
opinionibus circa Fatum.

J.N ordine rerum alia quidem sunt duntaxat cssc. llursum calere in fcrro ignito ajiud est,
alia insupcr fiunt. Itcm (jua; solum sunt, aut quani esse ferri : quoniam a forma fit advcntitia.
principia sunt, aut ex principiis. Kursum qu;c Sed in igne caicre niiiil aliud est, (juam esse
sunt, aut scmpcr fiunt, aut alicjuando. Res qui- ignem. Quoniam igitur in suljstantiis prorsus
dcm, qua; ])nmffi sunt, quatcnus primse sunt, in ffiternis nulla est advcntitia forma ideotjue ab :

alias causas rcfcrri non possunt. Quod enim eadem et in eadcm naturali forma est agcre a
simplicitcrprimum cst, simplicitcr quoque non cjua, et csse, atque tam proxime, merito idem est
habet causam. Quod vcro est in aliquo genere agerc, quod et esse. Nam esse dicimus actum
prinium, causam in co gcncre nullam habct. Ita- esscntia; esscntialisque forma'. Qui sane actus
(juc in gcncrc niobilium, ipsum pcr sc mobile, intimus cst, et actio ])cnitus intima. Hanc ob
(|ua prinu) niobiie cst, non habct supcriorcm cau- causam cum in anima vita non sit adventitia for-
sam pcr (juam sit niobilc pcr quam vero intel-
: ma, vivere cst cssc anima>. Similiter in i])so in-
lectuale sit, aliquam habct. Primus similiter in- tellectu intclligcrc ab intcllectuali forma natura-
tellectus non |)roi)ric pcr supcriorem causam est htcr micans, intcllectus ipsius est esse: prassertim
intellectus, scd quod cxistat unum aliquid atque quoniam intellectio est Ideoque
actio prima.
bonum, ex supcriorc causa possidct. Ipsum vero cum ah esse non dis-
]ierfectissinia sit et intima,
bonuni cx nuila causa quic(}uam habet. Qua> igi- tat. Hanc utique j)rimam Platonici ponunt qui :

tur intcr alerna cxistunt a causa, esscntiam qui- actionem jirojirie in ipso bono non jionunt cum :

deni liabent ab iiia, (juam esse pcrpetuo comita- omnis actio sit circa bonum. Hactenus de his,
tur et actio. Qu» quidem actio sive actus (ut ex quaj projjrie sunt, sit dictum cjua; cjuidem nec:

Plotini scntentia loquar) idcm ibi est atque esse. volumus esse sub fato, nee in fato. Quas vero
Profecto ubi actio transit cxtra, procul dubio fiunt, si aliquo in tempore fiunt, fato subjecta
aliud est, quam csse. Itcm ul)i actio etiam, ijua? putamus. Si fiunt scmjier, id est, si perpetuo
manet intus, ab adventitia forma procedit, ahud revolvuntur, non tam sul) fato quam in fato lo-
etiam est, quam cssc. Ubi autcm et intima est camus. Sunnnatim vero actionem omnem in
et perpetua, ct a forma solum cssentiali, idem motu (juomodolibet positam, tanquam non om-
nimirum est, quod csse, vel saltem quod existere nino ]ierfectam referre debemus in causam et :

dicitur. Nam et ab illa ct in illa eadem forma in illam fjuidcm denique permanentem. De eo
est esse tunc a qua provenit, et
: in qua residet quidcm, quod movetur ab alio, non est dubium,
actus. quidem ex igne in aquam
Sic calefactio motum actionemque ejus ab alio proficisci. Quod
procedens procul dubio aUud est, quam ignis insuper ex se, id est, natura sua movetur, quod
 ARG. MARSIL. FIC. IN LIB. I. ENNEAD. III. 599

inobilitcr agat, habet suaptc natura (luod au- :

Neque cogi neque Jieri a cOTporihiis omnid : neque fa-
tcin sinipHciter agat, atque sit, aliunde sortitur. tum neque prasagium forte atiquid si principia re-
Actio enim mobilis cuni imi)crfectior sit, quam rum fuerint contingentia.

stabilis, significat essentiani, in qua est, ab alio III. Corporum naturam ab incorporca causa
proficisci. Atc)ue ejusmodi aciio a stabili (|ua- una tandem omnia onniibus pro-
proficisci, et al)

(iam ejusdcm cssentias potentia regitur. Ncmj)e vidente, Tlieologia satis ostendinius.
in llur-
cum niotio velut accidens quiddam indctermina- suni communem corporum pulcliritudinem in or-
tum sit ct indigum, privationcmque et disper- dine et modo spccie(jue consistcre : atcjue hiec
sionem patiatur admistam, merito niaxime pen- tria et ipsam pulchritudincm esse ali^juid incor-
det. Quam ob rem ex subjecto in quo est, et poreum, in libro de Amore probavimus. Ato-
efficientc virtute, ex qua editur, et ex finc, cujus morumquidem motum carerc ordine Democritus
gratia fit, et occasionc quadam incitante depcn- ipse fatetur. Unde non faciic potcst summum
det. Nemo itaque somniet inclinationcm ([uan- ordinem universi ex rebus duntiixat dcterioribus
dam incursionemque atomorum vcl rcpcntinam : ordine producereatque semper continuarc. Om-
alicujus corporis motionem : vel similcni inclina- nium insuper corporuni molcm, qua riitione cor-
tioncm animjc a nulia causa dependcntem rebus porea ordinem non scrvare ex eo patet, cjuocl
est,
dedisse pi-incipium, sed omnem ejusmodi vel ac- ordo, modus, sjiecies, puichritudo in ipsa mundi
tioncm, vcl passionem existimct a causa quadam mole prfEStantiora sunt, quam ipsa molcs, sunt-
superiore productam, vel etiam a circumstanti- que insujjer incorjjorca. Quam ob rem a pr.t-
bus incitatam. Cum igltur quicquid aliquando .stantiori cjuadam incorporcarjue natura et ratio-
fit, a causa fiat causas in plerisquc projiinquas
: nali atquc vivcntc j)ropagantur in corpus. Idque
et manifestas habcmus. Ubl vero causae pro- proxime anima est corjjorum agitatrix, itemque
pinquiB non satis patent, vel non sunt ad eflec- mens et ipsum bonum univcrsi j)rincipium atque
tum suflficientes remotiorcs mcrito causas per-
: finis. Ordo igitur ip.se et ratio unde ordo, et
scrutamur pra?scrtim quando sub eadem pro-
: anima, in qua ratio, non secjuuntur corpora, sed
pin(jua causa imminente cfFcctus in alio quidem prascedunt. Jam vero cjuicunque res omnes ex
sequitur in alio vero non scquitur. Et ([uando
: inordinato corporum motu deducunt, non pos-
ex operibus hominum similibus simiiia cuilibct sunt fatalem i-ebus afferre necessitatem. Quin-
non eveniunt. Item ubi fortuna rerumque con- imo expcrtem ordinis contingentiam principiis
cursus prffiter actionum nierita favet, atque con- introducere, nihil aliud est, quam a rebus exclu-
tra. Denique ingeniorum et morum fortuna- dere fatum. Sic enim nulla rcs omnino deter-
rumque diversitas c]uaj ex causis nobis notis
: minate necessarioque pi'oveniet, si nullus fuerit
esse tanta non potest, occultiores superioresque oi'do, ex quo aliud dcinceps consequatur ex alio.

causas indagare compellit. In causarum vero Nunc vero, quod fiictum cst, saltcm postquam
occultarum investigatione suborta est inter phi- factum est, dicitur necessario factum : cjuia vide-
losophos opinio fati. Fatum quideni communi licet, dum in prassentia fiebat, quadam necessi-
quadani notione definiunt, nccessitatem quan- tate fiebat. Atque hiEC oninis sive circa priete-
dam desuper rebus illatam. Cum igitur qua- ritum sive circa jjrwsens conditionalis necessitas
tuor pra^cipue sint sententiiE de principiis, nimi- ex sujDcriori quadam natiu-a j^rocedit, quit sim-
rum opinioncs quatuor sunt de fato. Aiii cnim pliciter sit ipsanecessitas. Unde constat, non
necessitatem rebus inferri a corporibus (juibus- fortunam in principiis, sed necessitatem potius
d.am, qua3 sint principia rerum, judicaverunt esse ponendam. Mitto, cjuod si nullus in rcbus
sive ab atomorum concursionibus, ut Democri- sit ordo, in quo aliud projirie sequatur ex alio
tus sive ab aliorum quorundam corporum na-
: nulla futurorum recta jir.Tedictio esse jiotcrit, sive
turis et motibus inferatui-, ut Tiialcti, Anaxi- cx arte fieri soieat, sive instinctu aliquo naturali,
mcni, An.iximandro placuisse ferunt. Alii prin- sjve quodam afHatu divino. PraL'tcrca ex atomis
cipium cunctis vitalo arbitrantur infusum a quo : aiiisve corjjoribus non j)otest in animam
ea vis et
passim nccessitate singula nioveantur c[uod
fatali : motio jjrovenire: qua vigore ex
vitali ct scnsuali
nonnulii Stoici voluerunt. Sunt et qui inter semovetur et movct qua : tamen repente, tam-
Astronomos revolutionem cajlestium esse rerum que artificiose imaginatur tam varia qua genus
:

principium arbitrentur ct fatum. Necjue desunt corjjoreum contcmjolando, ct amando transcen-

intcr pliysicos atc(ue mctapliysicos, (|ui singula dit : qua jierturbationibus corporis advcrsatur:
quotidie putcnt a serie quadani connexione-
fieri qua aiiiE animae ad aiias disci))liiias, et lias qui-
que cunctarum invicem causarum, sive ca?les- dem incorjwreas, sunt aj^tiores : qua deni^jue
tium, sive superiorum, sive rursum inferiorum, tanquam libera? et sui juris agunt, iil)crtatemcjue
atque inde fatum oninibus imminci'e sive con- : a necessitate discernunt. Animam vcro liiibere
geries ejusmodi causarum princi))ium iiabeat aliquam libertatem in Tlieologia latius disputa-
unum, sive non habeat. mus.
400 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
Non esse in universo tantuni unum agens. teneat notionem, in hac autem bona singula com-
IV. Neque rursum existimandum est, mun- jirehcndantur merito motus animi non ad hoc,
:

dum slc unum duntaxat animal esse, ut in eo aut illud tanquam bonum nccessario destinatur,
non sit anima nisi una unicumque corpus, et sed ad quodlibet pro conjecturarum varietate
omnes ubique motus pariter et effectus opera a?que conferre se potest. Jam vero longa in sin-
tantum ejusdem anima; sint nccessario proceden- gulis consuhatio, ac per opposita vicissim pensi-
tia: nullaque sit alia prteter eam causa nuUum : tatio diligens, et exacta (jua>dam electio, et mox
denique agens. Sic enim et ordo tollitur causa- ad conjcctiu-as alias retractatio declarat, animum
rum, in quo fatum consistere communiter arbi- non ferri natura quadam, vel more vel instinctu
trantur, et dignitas mundo summa detrahitur, si natur.x', sed universali potius liberaque movendi
unicum inagens atque movens ca?tera
eo sit : et agendi facundia. Cum igitur jiropriam na-
patiantur tantum at([ue moveantur. Perfectio turam habeamus, ideo(jue propriam
et efficaciam
enim mundi potissimum in eo consistit, ut uni- insujicr actionem, merito non solum sub cajlesti
versum hoc maxime formale sit et agens, in eo- jjatimur actione, sed caelcstem quoque influxum
que sit formarum et agcntium ordo quam pluri- jjro efficaci jirojjrietate suscipimus, ijisique ali-
mus. PrEeterea cum tota primi agentis natura quid inde j)rojirium agimus itemque aliquid
:

sit ipsa efficacia prorsus immcnsa, res phu-imas niera nostra jiroprietate j:)eragimus. Mutatur
efficaces, ideoque agentes cx se propagat quando : etiam ca-lestis influxus circa nos cx natura loco-
quidem et ignis agcns agentem generat ignem. rum : nam
et sub exigua climatis cujus(|ue par-
Item primus ipsc motor, qua:?cunque solus agit ticula, ubi etiam stellarum influxus est idem, eo-
et movet, quam optime peragit. Multa vero dcm momento et semper diversa nascuntur, at-
passim prseter ordinem exactissimum atque opti- que contingunt jiro diversitate situs, et terrae,
mum, quantum in singiilis est naturis, vidcntur aeri.stjue et aqua' et ventorum, atque vaporum,
accidcrc. Ex (pio jiatet, naturis sequentibus niorumquc ct legum. Pra^terca similes plerum-
munus ad agendum ^jroprium non dcesse. De- (jue filii sunt jiarentibus et nutncibus in qua-
niquc intcUectualis animu (hnn ad se converti- cun^jue hora nascantur et nutriantur, utjjote qui
tur dum vicissim in oppositas consultando ijisa
: plus admodum a suis, quani ab hora suscipiant,
se distrahit conjccturas dum opcra naturie imi-
: atfjue etiam si ob communem loci et generationis,

tatur, emendat, instaurat dum aiias quidem : nutritionisque naturam forma inter se sint si-
recte progreditur, alias vero pntvaricatur dum : miles sffijjc tamcn jilurimum moribus et ingenio
:

et corporum ct anlmarum sujjergredilur ordi- diffcrunt, (|ui])])e cum divcisitas animorum tum
neni, jjrofecto declarat, ncc esse sc animalis uni- ingenio, tum moribus difterens aliunde insuper,
versi jiartem, nec ilh necessario subditam. (juam ex his cor])orcis causis, oriatur. Denique
ubi aniuHis incitamcntis cor])oris adversatur, id-
Neque nos a ccelo cogi, neque ccetera a cceIo tantum, et que facit tranquillitatis et intelligentia; gratia,
necessario Jieri. declarat se et operari libcre, et a corjjore projjrio
V. Tertii fatorum asscrtores sunt astrologi, non dcpcndcre, neque igitur a ca^lcsti corjwre
non onmes, inquam, scd plures, id(|ue fatum (juod (juidem per nostrum corpus sohim agere
esse dicunt, quod suus cuique astrorum conspec- nos jiosse vidctur. Corjiori vero nostro mentis
tus neccssitate decernit. Destinari vero inde tum virtute, tum gratia jjossunius reluctari, vi-
suam cuique ex eo confirmant, quod
sorteni tanujue ehgcre menti consentancam, (|uamvis cor-
astrorum observatione singuhs ventura praenun- pori noxiam, ac sa?pe dum similis jiermanet na-
tientur. Pr.-vterea quod ex accessu, et decessu, tura et incitatio corjjoris, qua-dam dissimilia inter
et habitudine hmiinum in corporibus mutationes sequando(]ue solemus eligerc pro conjecturarum
niulta' contingant. IMolinus autem nullo pacto duntaxat varictate, atquc ctiani ubi evasit natura
ferre potest homincm in singulis motibus ra(ho- C()rj)oris jam dissimilis, similia niliilominus eligere
rum confluxu ca^lestium quia
neccssario agitari, consuevimus, si ratio similis jicrsuaserit, utpote
neque corpus humanum pars mundi continua qui tunc non tam ex influxu c(>rj)oreo, quam ex
est neque aninia liominis pars anima? mundi,
: intcUigentia? rationisque affluentia pcndeamus.
neque a nuuidi anima procreatiu-. Habet ergo Quod autem nonnulli tradunt, nostra liaec a stel-
corpus humamun privtcr tiguram propriam, mo- lis cffici, (luia significentur ex steliis, confuta-
torem quoque intra se propriuni, proprium([ue tum est alibi etiam dillgentius. Tu vero ita
progressum motorem, in^iuam, intellcctualem,
: conclude In quolibet momento ac ctiam in eo-
:

qui sane per intellectualem naturam transcendit
corpus vitamque mundi, quippe qui non sit pars
universi, sed ipse in se ahquod universum. Cum-
(jue omnis motio sit gratia boni animus vero
noster communem ipsam totius boni simpliciter
dem stadio quam plurima simul nasci possunt
inter se diversa, non solum singularibus acciden-
tibus, verum etiam specie atque genere, quibus
: etiam diversa valde sors obtigit, quasi non ab
hora duntaxat natura reruni et fortuna trahatur:
 IN LIB. I. ENNEAD. TERTIyE. 401

qiiod quidem hinc etiam coiifirmatiir, qiiod qiiam portenderunt, ccrtis sul)inde temjioribus exequi
pliirimi sxpe eodem communique exitio simul damonum quidem meliorum meliora, deteriorum
pereunt nequc tamen vel eadem hora sunt nati,
:
vero deteriora. Per hos itaque post longa cur-
vel simul ad iocum exitii confluxerunt. ricula temporum expleri possunt, qua' calestium
ille habitus, qui jamdiii prorsus evanuit, ideoque

Quotnodo singula generentur a naturis propriis con- nec agere quicquam potest, quandoque fore sig-
ferente caio. Quomodo eeelestia significent, dce- nificavit nequetamen da'mones ita nos movent
:

mones cognoscant atque exeijuantur.
VI. Igitur quemadmoduni alibi disputabi-
mus, in propria generatione rerum causa; infe-
riores tanquam proxim» atque propriaj jiossunt
(juam plurimum. Itaque hic homo nascitur,
ille equus: non quia tunc nascatur aut alias, sed
quoniam iiic ex liomine, ille flt ex equo. Simi-
quod Plato ait, ut necessitate compellant, modo
enim imaginario sa;pius quam corporeo ducunt
tametsi agunt in nos non electione solum, verum
etiam quadam proprietate natura', sicut et stellae
oculis apparentes. Agunt insuper in inferiora
suis quibusdam motibus ct aspectibus quatenus
stellarum ciioreas comitantur sed quoniam pro-:

Hter quod homo liic ita nascatur, afFectus ex prii muneris ali(juid adhibcnt, ca'lestium in nobis
certa parentum affectione procedit, potius quani actio judiciumque confunditur. Hac itaque ra-
ex quadam ca'lestium habitudine exteriore, com- tione quip stella visibiles portenderunt, invisi-
muni, accidentah, ac protinus [Ed. pr. potius] l)iles subinde stella', id est, dannones partim no-

momentanea. Concludit tamen ad id ciclestis bis suggerunt, partim pro viribus exe(|uuntur.
influxus, vel ad efficaciam, vel ad qualitatem ge- Hinc iilud Platonis : Animas in generationem
nerantibus, ac genitis adhibendam valde commu- labentes ducunt da^mones, electa' jam vitas sor-
nem, et hanc quidem corpoream, quoniam a cor- tisque fatalis executores. Daemones quidem Sa-
poribus fit in corporibus, atque ha'c etiam pro turnii Saturnias regunt animas, et Saturnia mu-
suscipientium et loci conditlone suscipitur. Dotes nera peragunt : Jovii similiter Jovias atque Jo-
autem animi, qua non obsequuntin- corj)ori, nc- via: caeterique similiter. Cumque sicut ho-
que sequuntur ex corpore, spectantes videlicet mines in qualibet regione, parliin Saturnii, par-
ad incorporea, nequeunt a corpore ca'li in ani- tim Joviales sunt sic et da-mones similiter varii
:

mum proficisci, neque per corpus nostrum, et in qualibet spha?ra mundi versentur meliores :

multo minus sine corpore. Industria igitur ra- quidem inter Saturnios, meliora Saturni munera
tiones reruni incorporeas sagaciter investigans, deteriores vero inter eosdem, deteriores sub eo-
non corpus caU sequitur, sed incorpoream nientis dein eventus peragere solent eodemque pacto:

humana; naturam, qua; forte ad ha'C adjuvatur Martii caterique simillter. Ubi vero Plotinus
ab ipsis siderum animabus, mcntibusque earum, ait, quotidianas ca'Iestium motiones prjeter com-
contemplatorum da^monum ministerio. Quod muiiem mundi salutem esse insupcr utiles, ubi
autem stellie natura divina^ ex motu locaii natu- potentibus intelligere futura significant osten- :

ram quotidie mutent, et in malum aliquando, dit significata posse vitari, si mala sint sin bona, :

nefas esse dictu, aiibi demonstravimus. Dixi- iterum adjuvari multo magis, quam medicus
:

mus etiam, ubi mala et incommoda ordinisque possit ad signa, quw sunt in nobis, valetudinem
expertia observatione calestium portenduntur, adjuvare alioquin et in Astrologia et in medi-
:

haec non ab bonis videlicct atque ordi-

illis fieri, cina signorum observatio foret inanis, ac Deus
natis
.
sed ita significari, sicut aviuni volatu
...":

ntuque, alnsve portentis sigmficari dicuntur

. ....
.*^s-ar- qui signa prwscripsit, in cce\o inferiorum saluti
prospiciens frustra pramonuisset.
multa, non fieri quas quidem significandi fa-
:

cultas in mutua quadam rerum connexione con- Qui necessariam rerum seriem introducunt, inevita-
sistit : quae signa, quamve connexionem non iio- hiliter singula peragentem auferunt, tum injimis

mines, sed da;mones ipsi cognoscere jiossunt.
Quod Origenes disputat, et Plotinus liic innuit,
ubi ait, qui vidclicet hteraturam ejusmodi nove-
rint et Piato his verbis in Timao significat,
: convenit in eo, quod ab uno quodam vitali prin-
quid fiat, vel significetur ex coelestium habitu-
dine tentarevanum est, sine diligenti simulachro-
rum illorum inspectione. Omnia vero illa per-
spicere, non nostrum cst, sed damonimi nobis
enim nec a'tas, nec oculus, nec Ingenium su))pe-
contingentiam, tum consiiw iihertatem.
VII. Quarta de fato sententia, quam suscipi-
mus pertractandani, una cum sccunda sententia
cipio cunctis infuso, singula per rationes semi-
nales existimat generari, (juod est jjotissimum
a Stratone probatum. Dissentit vcro in eo, quod
: non solum ejusmodi vitale principium e.sse efficax
arbitrantur sed multa praterca sub eo ali(juani
:

tit. Quemadmodum vero damonum pracipuc agendi efficaciam possidcre, ita tamen,ut non aliter
munus est, calestia signa tenere, nobisque sug- agant, quam a primo trahantur. Addunt, causas
gerere sive dormientibus, sive etiam vigilanti- sub his alias deinceps aliasquc subinde consecjui,
bus ita quoque illorum est saepe, qua ca-Icstia
: atque ita connecti, ut et a prioribus sequentes ne-
VOL. I. 3 F
40 r ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

cessario deducantur, atque ducantur, et quicquid tiam. anima extra corpus sit omnino,
Si igitur
agunt, necessario facere: quicquid indefit, neces- fatum si sit in corjjore, qua-
similiter est extra :

sariofieri,atque ad omneni ubique eventum cunc- tenus indulget corpori naturaliter jiatienti sub
tas invicem, quamvis aliter alibi conspirare, qua fato, ipsa quoque eatenus in fato patitur. Sin
maxime videtur sententia fuisse Chrysippi. Mitto autem jsro viribus se a corpore segregat, solam-
in praesentia, c|uod hac opinio rebus aufert con- que huic vim accommodat vegetalem, in fato
tingentiam, quani saltem circa infima mundi doc- duntaxat computatur ut agens agit tamen pro :

tissimi quique arbitrantur accidere. Id autem conditione fortunas et nonnulla quidem ipsa vel
:

in primis Plotinus dctestari videtur, quod ratio- naturali facultate vel arte quadani
jiermutat,
nalem animam electionis libertate, et actionis auc- emendat magnanimitate facillime
et corrigit, vel
toritate procul dubio privant : si modo verum tolerat. Quod autcm anima eatenus fatuin sub-
sit, quod aiunt, actionem quamlibet animaj
ab eat, quatenus se immergit in corpus, ostendit
impetu quodam et inipetum ab imaginatione,
: Tima-us dicens, animas tunc jmmum leges didi-
et imaginationcm a praesenti rerum serie vel in cum sunt conjunctae vehiculis hinc
cisse fatales, :

nobis, vel circa nos agente, necessario proficisci. enim trahuntur e.xordia.
fati Sed interea, quod
Quam vero turpc sit, intellectualera animam, in- libero motu et fatum adeant, et deinceps quan-
corporca a corporibus segregantem, illaque his doque se solvere jwssint, declarat, quod ait Plato
prajponentem, corporum necessitati subjicere, in et in Tinueo et in decimo de Repub. Dcuni
Theologia satis ostcndimus. Non incitari au- docuisse animas tum fatales leges, tum rationem
teni a caslo quemlibet animi motum, Zael et juris divini panter et liumani, ut extra culpam
Mesadach, ct alii, ubi de interrogatione ioquun- Deus existeret, et addit, virtutem rationemque
tur, ostendunt aiunt enim, interrogationem tunc
: liberam esse.
et judicium duntaxat hal)ere cftectum, quando
interrogans veiienienliori quadam sollicitudinc Quomodo anima in fato sit tit agens : quomodo ul
quasritat, (piasi tunc solum moveri c;elitus videa- patiens : ilem de ronimgeutia rerum.

tur. Seil (piando interrogatio non est sollicita, IX. Adillos autem, (jui dicebant, quicquid
fallacissinium essc responsum, quasi tunc interro- fit,ideo necessario et inevitabiliter evenire, quia
gator non moveatur a ca^lo. Quid plura ? Stu- cuncto! simul cau.sa; connectantur : positis auteni
dium et industria contradicendi fato nobis non omnibus undicjue causis, effectus necessario se-
datur a fato. Cultus supercirlcstis Dei in cau- quitur jain sic objicitur: Etiamsi vobis id con-
:

sam ca;lo superiorem postremo resolvitur. cedatur, auctoritatem tamen suam jiotest animus
rctinere nam et ijise cst iii ordiiie causarum,
:

Quomodo anima sit super fatum, infato, subfato. tum naturalium, quatenus per vim vegetalcra non
VIII. Communis de fato philosophorum opin- patitur, sed agit in corpore, tum earum, quae
io est, essc ncccssitatem (]uandani ex corporea- voluntate fiiciunt, ideoque ex se libereque mo-
rum causarum conspiralione rebus illatani. Cum ventur. Quando igitur aninius linguam bra-
vero et c()r|)(>rum motus ab aiiinia, ct ordo cor- chiuiiKjue niovere decrevit, necessario fit motus
poralium fonnarum ab iniellectu proveniat, me- in membro, si modo causas cunctic concurrant,
rito inteileclualem animam a necessitate, quiE ex una cum electione videlicet atque jirojiosito, sin-
motu et ordine vel scrie corporali .solet inferri, gula quae circumstant, id cst, (juiecun(jue sunt
existimamus naturaliter esse solutam tantum- : praeter animuni, quorum concursus hic fortuna
que abesse, ([uod subjiciatur fato, ut ctiam ipsa vocalur scilicct ut membra sint aj)ta, et nihil
:

sit ipsius fati principimn, siquidcm fatuni sit cor- obstet. Annuiiieratur etiam inter cxternas cau-
porea series, li;ec autem ab anima intcllectuaii sas, qua? fortuna" nomine designantur, si quid ex
dependeat. Ab anima, iiiquani, universi series universi molu uiia cum se^iucntibus causis con-
communiter universa: ;ib animabus quoque ca;- ducit ad ojius. Opus itaquc tunc necessitate
teris simili qu;idam intelligentia ])r;editis series j)rocedit,non tamen aninius tanquam compulsus
alibi passim, alibi propria. Duo sunt igitur in movetur ad opus, si neque incitamentum ex cor-
fato genera causarum, causa?, inquam, animalcs, j)ore surrcjiens sequitur eligcndo, neque exter-
velut fati priiuipia, id cst animaj sese corporibus niim cogitat circa corporea commodum vel in-
regendis acconimodantes causa; iterum corpo-: commodum. Ne(]ue oninino sjx^ctat externa,
rales tanquam complentia fatum. Est ordo pr;r- ncque falsa oj)inione decij)itur, sed intelligentiam
terea triplex, tuin corporum omiiium ad primuin rationemque ccrtam et jjassionis expertem ha-
corpus tum animarum ad priniam animam
: : beiit ducem, atque ad ipsius optimum habitum
tum corporum ad animas, perque animas ad ani- velut ad fincm omnia dirigit. Ex eo certe, quod
mam primam : perf|ue illani intellectualem ad sapiens animus ad se velut ad finem dirigit ac-
intellectum ])rinuim : atque
universa ita series tiones, constat ipsuni non externum, sed inter-
fatorum ad divinam tandcm redigitur providen- num actionis principium possidere. Hactenus
 IN LIB. I. ENNEAD. TERTItE. 403
agere animus jiidicatur, quia per formani sibi prorsus et absoluta qua'cun(juc promit, ex intel-
propriam et intimam ct prascipuam, et sui ipsius non patitur. Sapien-
lectuali principio agit ipsa,
•^iatia oj)eratur. Quando vero vel ipse ex se tia enim intellectualis apud Plotinum et magnos
prius degencrans, vcl ignorans, vc\ extrinsccus plerosque philosophos causam non habet exter-
incitatus, ct instigatus a corpore aggreditur ali- nam, ex occurrentibus vidclicct incitantem, sed
(]uiil,aliorsum spectans, c|uani ad animum, non intus ab avo lucct, ct micat intrinsecus, hucus-
tam agerc, quam pati, censctur. Agit autem que nullo prorsus impcdiente. Emicat quocjue
maximc, ubi non solum ex se et sui gratia opcra- in rationem intelligcnti;c proximam, et utentem
tur, sed ctiani in se ipso per se solum sine in- intelligentia, quoties non impcditur. Impeditur
strumentis agit, id est niunus contcmplationis autem tum communiter ob distractionem cjuan-
exercet. Ubi vero vel voluptuosam vivit vitam dam aniniffi circa plurima, tuni ))roj)ric in cjui-
sinc moderatione, vel activam scquitur sine pru- busdam, qui vel nascuntur insani, vel fiunt, ct
dcntia, gravissime scrvit, ct patitur. At quoties hoc cjuidcm tribus pra'cij)uc modis nam aut :

activam cum prudentia partim quidcm agit ipse, hcbetes, vel obliviosi, aut stolidi, aut furiosi sunt.
partim vero agitur, quatenus et ab externis inci- Hujus insania; causa est tum sensualium instru-
tatur ad motum, et pro conditione circumstan- mentorum ineptitudo, tum elevatio vaporum,
tium excquitur ministerium. Memento vero, tum vehementior imaginationis intentio, cjua ra-
Plotinum hic concursum rcrum, qua; nos prope tionis remittltur actus, tiun natura- occu})atio
circumstant, qucm fortunam noniinat, cxistimare, nimia circa morbi curam, tum dcnicjue occujm-
non nccessario ubique in fota ca.'lcstia rcdigen- tio cjuadam damonica. Forsan vero sicut im-
dum, ita ut disponatur ad iniguem, quemadmo- manes in moribus actiones a nobis instisatione
dum ex se coelestia digerunt non enim tam ex-
: daMiionum infimorum procedcre solent sic insa- :

actus in his, quam in illis est ordo, neque firmi- nia fit pleriunque mira quadam machina damo-
tas a?qua, neque concordia similis. Hinc illud num cjui, sicut vapores huniorum sensibilesque
:

Plotini EfFectus apud nos CKlestium pro causa-

: imagines ad incitamenta concitant vitiorum, sic et
rum inferiorum conditlone contingunt item na- : vapores in corpore et imagines in j^hantasia non-
turales effectus snnilitudinem cum causis propin- nuncjuam j)rovocant ad cam incitandam, ac j)cni-
quis longe majorem habent, quam cuni rcmotis. tus roborandam, ut indc ratio vel rcmittatur,
Rursum cfelestium aspectus plerumque non tara vel illudatur. Fieri vcro insaniam a damionibus
causa? sunt quam signa, propterea cum quadam humores mirabiliter irritantibus, Serapio et Avi-
conditione loquitur, ubi ait Et si quid praetcrca
: cenna majoresque non negant, et Evangelium
ex ca^lestium motionc conducit ad opus. Dcni- ubique testatur ubi, dum sanantur correpti
:

que mutari ordinem inde huc forsitan proventu- damone, curantur insani. Non enim vcrisimile
rum, diligentia nonnunquam humana virtuteque est animam divinitatis jiarticipcm vel tam scele-
animi posse putat. rate peccare, vel natura id in-
adeo insanlre, nisi
sujoer d^monica moliatur ideo forsan in secundo
:

Natura intellectualis agit libere, sed ejus effectus ali- capite dixit, ingentem ingeniorum morumque di-
quando impeditur in ratione. versitatcm non esse a manifestis tantum causis
X. Concludit igitur, neque res agitari casu, sed atque ])ropinquis. idcirco Paulus Aj)ostoIus in-
esse in rebus ordinem per causas consec[uentem, quit, nobis non esse certamen duntaxat adversus
unde res artificiose fieri .significariquc possint corpus, sed adversum daBmoncs caliginoso huic
ncque rursum omnia semper externa necessitate aerl destinatos. Pi'osj)era igitur vel dispositio
pulsari siquidem oporteat non solum esse, qufe
: humorum ac membrorum vel stellarum j)ositio
extrinsecus, sed etiam, quaj intrinsecus movcan- non efficit sapientiam, sed significat sapientise
tur. Et qu£e intrinsecus, partim quidem a de- usum ab opposita disj)ositionc vcl j)ositione non
terminato quodam instinctu naturae, partim vcro imj)ecliri. Quo cjuidem imj)edimcnto nobis sub-
ab absoluto et amplo liberoque principio alio- ; lato per se ij)sum foras cmicat sapientias lumen.
quin ordo mobilium aut nullus erit, aut non re- Quae vero de diemonibus diximus, sic a Porphy-
digctur ad summuni et, quaj mobilia sunt, per
: rio in libro de Oraculis confirmantur Sunt, in- :

aliud ad ipsum, quod per se mobile est, quod quit, corpora hominummalignis {)lena da?moni-
tamcn oportct esse, mininie referentur. Quod bus, praesertim illorum, qui cpulis dclicatioribus
enim fertur solum instinctu natura', non se ip- vivunt. Comedentibus cnim nobis, adveniunt
sum movct, scd vel impelliturab impnmente na- etinharent corjoori idcirco jcjunium et castitas
:

turam more gagltta, vel trahitur a cognato, sicut maximc laudantur non quia ])roj)ric Deus bo-
:

a magnete ferrum. Quam ob rcm intcllcctualis nus ita placetur, sed ut reccdant illi, qui san-
anima cum optima quadam, id cst, intcllcctuali, guine et immunditia gaudentes, iit his ij)si quo-
ratione facit omnia ratione, inquam, universali
: que fruantur, corj)ora voluj)tuosorum ingrediun-
3 F 2
404 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

tur. Constat cnini vehementem caducarum re-
rum cupiditatem et libidinosi spiritus impetum
non aliunde, quam ex malignorum da?monum
pra?sentia nimiuin invalescere: quare cum appe-
titio veiiementius inflammata est, et voluptatis
ardor animum sic exagitat, ut omnis cogitatio ad
exteriora vagetur, tunc hujusmodi daemones prae-
sentes esse cognoscito, quorum prajsentia facit,
ut spiritus naturaliter avidus in nobis excrescat.
Ha?c ibi, quas et in hbro de Abstinentia eisdem
pene comprobat verbis.

SUMMA MARSILIANA.
Quod non onuiia fatali necessitate proveniatit. speciem necessarium est : hominem vero
esse
I. QUONIAjM vcro desideras, Laurenti, seor- hunc moveri vel quiescere pariter acci-
et illum
sum, quid de his Marsiiius Ficinus sentiat, intelli- dit. Hominis manum habere digitos quinque
gere,rem ipsam ab alio rursum exordio rcpetam. contingit ut plurimum, rarius autem sex habere
Ipsum bonum oninibus providere constat, ex or- vel quatuor. Esse autem ipsuni a'que ad utrum-
dine rerum omnium ad certum iinem mirabiiiter que contingens rcrum ordo re([uirit, ut, si datur
instituto. In (juo quideni ordine et singula ubi- neccssarium, detur et ipsius oppositum in qua :

que ad bonum propriuni ihriguntur, et cuncta quidem oppositione propria, ipsius, quod di-
simul ad bonum coninume conducunt. Et si citur ens, distinctio reperitur. Sic crgo, si dan-
mirum videri potest, ipsum bonum in ordine pro- dum est oppositum neccssario rationc formali,
videntia- sua' permiltere niaiuni, satis tanien con- extare oportct ipsum pariter ad utrumque con-
stat, id sivpe perniittere,
videlicet gratia boni, tingens. Rursum si dandum cidem est oppo-
dum rerum pra^sentium perniittit interitum, ut situm ratione matcria', dicemus ei, quod essc
infinita! deinceps novarum forinaruin facies ge- necessarium est, opponi, quod impossibile sit
nerentur quas quidem existere simul neque for-
: existere. Intcr ha'c vero medium possibile col-
marum repugnantia patitur, neque locus admit- locabimus id autem est contingens tum sa?-
: :

tit. Cum vero Deus sit bonitas ipsa simpliciter, pius quod nccessario potius appropin(]uat, tum
non tanien sinijiliciter sit ipsa necessitas, scd rarius, quod dcclinare videtur ad iinpossibile:
quantum spectat ad bonum, magis videtur (ut tum indifterenter esse vel non esse contingens,
ita dixerim) ojjponi nialum Deo, quani contin- quod sane conccdendinn cst tanquam verum et
gentia. Ila([ue si pcrmittit malum, nimirum a^que distans, hac ratione medium inter necessa-
contingentiam (|uoque permittit. Veruntamen rium atque imjjossibile fore. Nascitur vero
esse,
sicut maium ubiquc rcducit in bonum, ita con- contingcns ipso rcrum ordinc per gradus continue
tingcns passim in necessarium rcdigit. Quicquid plurimos de.sccndcntc (|Uo quidem in ordine,
:

cnim durn futurum erat, fore contingcre poterat qua' pro])iiiquiora sunt, ])rim() jjcnitus immobilia
atque non fore, id totuin et dum jam est, neces- sunt, ij)si videlicct intellcctus Aniiiia' deinde
:

sarium est cxistere, et cum pra'teriit, nccessarium
priuteriisse : et collectis per conditi(mem undique
circumstantiis ex contingentiplerumque necessa-
rium vidctur evadere. Proinde ncm est putan-
dum, necessitatis oppositum sccimdum formalem
rationem esse ipsum, (piod dicitur impossibile
tanciuain pauio rcmotiorcs motu tantum formali
moventur substaniiam non mutante. Caslestes
subindc substantia?, dum ipsae quoque perma-
nent, locali intcrim ()Uodam motu volvuntur, et
formali rursus, quatcnus configurationes quas-
dam vicissim orbe commutant sed moventur :

in ipso cnim formalis nccessitatis opposito nulla (ut ita dixcrim) immobiliter, quatenus eodem
debet includi neccssitas ha'c tamcn in eo, quod
: semper ordine neccssario revolvuntur. Ad hax-
impossibilc est, includitur.Impossibile enim est, autem conscquens cst, ut, qu.Te sub ca^lo sunt,
quod esse non Quod
vcro nequit esse,
potest. jam mobiliter moveantur. In hac sane vaga mo-
necessarium est non esse. Item in ipso necessa- tionum sorte nascitur contingentia, dum, qua-
rio impossibile vidctur incliuh cjuod enim ne- : ita movcntur, a pro])ri() iionnuncjuam solitoque
cessarium cst cxisterc, Impossibile est n(m esse. ordinc digredi ct pivcvaricari videntur, quam-
Verum igitur opjjositum neccssarii est contin- vis conmuincm ordineiii univcrsi transtjredi ne-
gens. Sicut enim ipsa nei:essarii ratio ad esse queant. Cum enini j^er plurimos deinceps agen-
tantum, vel non esse solum detinita est sic vi- : tiuni gradus et virtus efficax minuatur, ct com-
ad esse vergit, pariter
cissira ratio contingentis plurima tandem repugnantiura forraarum con-
atque non esse. At vcro inter nccessarium, idve, fluat multitudo, nimirum sequitur, ut propria
quod pariter contingit, utrimque, medium vide- quaquc natura ab cjuandoque deficiat,
officio
tur esse contingens ut plurinunii, cujus quidcm dum paulatim debilitata virtus aliquando diver-
oppositum rarius accidit. Sic itaque humanam sorum occursu facilius impeditur. Sic itaquc
 IN LIB. I. ENNEAD, TERTI^. 405
semlnaria plaiitae animalisvc natura prolem suam capax, et confunditur cum aliis, et perdit, subinde
ncque parit scniper, neque opportune parit ubi- aliud receptura, tum regio plcna discordium qua-
quc, neque perfectam. Quamvis igitur, quan- litatum commiscet protinus atque transforniat,
tum ad naturain ctelestem pertinet, rem procul ut vix certum alicpiid liic ca;htus oriatur, et vix
dubio neccssariam, absoluta prolcs iuvc planta- (luale sit nasciturum valeas conjectare, nisi forte
vel animalis ccrtis foret temporibus provcntura : circumspexeris univcrsum: ut, quot qualesve tum
contingit tamcn interdum non cvenire, vel nou ex alto, tuin e medio, tum ex infimo causa; con-
provenirc pcrfectani, quaiido scilicet natura ge- ditioncscpie quolibct momento confluant quidve :

nerantis propria vel intrinsccus deficit, vcl impe-
ditur extrinsecus. Saepe quidem praesens dis-
positio ca-li ccrtam quandam in hac matcria qua-
litatem jamjani productura vidctur at divcrsa
materice quaiitas ex propinquis causis conditioni-
rursus et quale consurgat ex cunctis, perpen-
dere possis. Proinde si natura corporea, quae
et manifestius corpori caslesti subjicitur, ct ad
: unuin quiddam jwtissimum dcterminata videtur,
non necessario caslestes admittit influxus tales :

busque contracta cftectum ca'ii aliter aliterve dico prorsus, qualcs mittuntur e calo, multo mi-
permutat. Ncque nobis objiciat aliquis, Iianc nus rationalis anima, cujus notio motio(|ue et in-
quoque materiai qualitatem idcirco a cajlestibus tima et latissima est, et saepe genus corporale
evenisse, quia proplnquae caus£e a caelestibus mo- transgreditur, corporique repugnat, ca-iestem in-
veantur. Esto, moveantur quidem, sed pro na- stinctum necessario sequitur: cui sane frustra
tura sua neque enim vel Dcus, dum per Cfe-
: natura dedisset, ut quotidie consultaiido possit
lum agit in inferiora, aufert sua munera caslo : pro conjecturarum diversitate plura inter se op-
vel cailuni, cuni per causas infcriores agit ui posita in consultatione proponere, nisi posset acl
nostra, interim proprias naturalesque his causis utrumlibet eligendo se ducere non posset au-
:

vires actioncscpie subducit. Cum igitur effectus tcm ad utrumlibet se conferre, si certa (juotidie
uniuscujusque forma siraul atque conditio pro constitutione caeU compelleretur ad certum. Ac-
affectione iiiateriiB soleat provenire, ipsaque ma- ccdit ab hfec, quod, cum divina providcntia per-
teriashujus affectio a ctBlestibus quidcm commu- niittat in rebus naturalibus quandam ad utrum-
niori quodam pacto, a propinquioribus vero cau- libet contingentiam, ex earum defectu nascen-
sis modo penitus proprio fiat, sequitur, ut pro- tein :multo niagis in agentibus voluntariis, ubi
pria efFectus terreni conditio talis proveniat po- haec ex perfectione oritur, permittit eandem, quaa
tius, qualem causa propinqua materiam afficiendo profecto magis admodum horuin propria est
requirit, quam
(jualem tentare vel inchoare causa cjuippe cum illa quidem ex impressa tantum
reniota videtur. Non enim si causa remota ne- forma, hasc autem ex concepta insuper notione
cessaria est, mox cventus inde omnis provenit moveantur et agant.
necessarius, nisi etiam causa propinquior neces- Adde, quod omnis caelestis instinctus, quate-
saria fuerit. Jam vero manifcstum est, quod nus e calo est proxinio divinfe provideiitia' in-
saspe jam dicimus, effectus singulos causis ubi- strumento, atque inde mirabiliter ordinato, ad
que propriis similiores cvadere, quam remotis, optimum semper certoque ordine ducit. Quod
ut plauta; et animalia quiclibct, non tam cailcsti- igitur absque ordine recto saepe vagemur, et ab
bus similia judicantur, qiiam propriis genitoribus optimo saepius aberremus, non a calo quidem, et
et seminibus unde nascuntur : ex quo patet, effec- multo minus a motore ca4i, sed a propria nostri
tus ejusmodi naturam sortemque suorum senii- generis, aut moris, aut fortuna; conditione con-
num sequi, potius quam cajlestium, ac pro condi- tingit. Jam vero si generis nostri morisque pro-
tione familiarium causarum, rerumque omnium prietas ca?lestem influxum ex ordinato bonoque
circumstantiuni, quEe omnino mutabihs est, mu- in oppositum pervertere potest, multo facilius ex
tabiliter evenire, iion necessario pro conditione qualibet alia qualitate in aliam sa?pe convertere.
caelestium : et merito, quoruin natura non neces- Dedit natura conimunis per gravitatcm gravlbus
sario suum retinet esse, scd ab eo deficere potest, ut descenderent. Desccndent ig-itur oniiiia srra-
eorundem (juoque virtus non necessario agit, via quodam natura> communis impulsu, nisi for-
sed interdum cadit ab actionc. Quam ob rem san inipediantur. Impediri vero procul dubio
quaj necessaria fore forsan judicarentur ex caelo, possunt, ne nioveantur sagpe etiam incitari, ut
:

eadem apud nos ex hac materia regioneque con- rapacius, quam natura ferat, praecipitcntur tum :

tingenter eveniunt. Materia, inquam, quoniam vero pro diversitate figurae sive naturalis, sive ar-
omnium aqiic formarum semper est avida. Re- tificiosK aliter per declivia, ahterve descendent.
gione, inciuam, quoniam innumerahiles hic ct Aliter enim spha'ra, aliter cylindrus, aliter angu-
inter se pugiianles confluiint qualitates. In- laris figiira labetur : quidcm Chrysippus
(juod
fluxum ergo ca'lcstem ]iroprio quodam ordine ille fatetur, fati calestis magnus assertor. Ergo
quandotpic ad certum aliquid processurum, tam praesens ha>c aut illa constitutio cali his
siniiliter
materia lia-c alioruni (|U()qiic avida, facilcquc hac hora nascentibus, atque illis communiter tum
4o6. ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

in corpore calorein, tum in animo vehementiam que »tate sint constituti, simul in morbos inci-
illatura videtur sed in hoc quidem natura pa-
: dunt, qui in regionem contagiosam pariter con-
rentura, loci, tcmporis, nutrimenti frigida humi- fluxerunt. Profecto quamvis universales supe-
daque immincntcm ca?li vim temperat, et con- rioresque causa? vim habeant in effectibus am-
vertit forsitan ad oppositum. In illo autem eo- j)lam, intimam, diuturnam medife tamen causa?
:

rundem calida siccaque natura, moderatam quo- jMtissimum j)ropinqua; ad proprias eventuum
dammodo qualitatcm caslitus venientem producit qualitates quam jjlurimum ac fcre totum pos-
in nimiam. Rursum tum propria? variasque na- sunt quo fit, ut effectus eis admodum similiores
:

turte generantium atque nasccntium, tum leges evadant. Communis.simi enim influxus causa-
consuetudinesque diversae impulsum tam animi, rum longinquiorum persequentes causas grada-
quam corporis, talem caelitus dcscendentcm varia tim determinantur, atque distinguuntur sic vi- :

inter se graduum modorumque sorte distinguunt. vifica Cfeli virtus, conimuniter favens omnibus
Quo factum est, quemadmodum sa^pe dixinuis, nascituris, in diversis plantarum et animahum
ut non tam pro agentis natura jiricsei-tim remoti, ad eas ipsas species dcfinitur in sin-
.sjieciebus :

quam pro conditione propinquiorum agentium, gulis quoque sub specie ad proprietates contra-
et denique pro affectione materia' ac dispositione hitur singulares. Actiones deinde passionesque
loci sa?pius eftectus solcant e.Koriri. Quid ])lura.'' naturales rerum tales potissimum aut tales singu-
Kadius Solis idcm aliud alitcrciue agit, si ex laria individuorum ])rincipia iii primis, et spe-
recto,quam si ex obliquo pei'cutiat si per aerem : cialia insu])er j^otius,(luam communissima ubi-
serenum, quam si pcr caliginosum transeat. Ca- (juesequuntur prasertim quando principia com-
:

liginosum vero acrem non tam cajlestia, quam munissima sunt a'quivoca, ac gcnere ab eflfecti-
terrestria reddunt itcm aliud agit, si ccram,
: bus diversissima, talia esse caelestia ncmo negat.
quam si lutum aggrcdiatur hanc enim liqucfa- : Caterum ne quis forsan objiciat, quicquid est in
cit, hoc exsiccat. si glaciem, quam si
Rursum secundis causis, a j)rimis inessc, ac deinceps quic-
crystalhnn : aVupiandofundit, iiocvcronun-
illani (|uid in tertiis rcj^eritur, tribui pcnitus a secun-
quam. Si nivcm in cacuminc montis, quani si dis atquc ila iiiliil ullo modo a scquentibus cau-
:

in concavo montis invadat illam enim tardius : sis provcnirc, quin similiter a suj)crioribus quo-
admodum, hanc citius liquefacit. Licet ct hic que j)roveniat. Memento causa se(|ucntis natu-
saepe videre in eodem cacumine nivem eodem ram non solum esse superiori similem,
quatenus
dclapsam tcmpore, qua parte ad meridicm vcr- habet indc, sed etiani dissimileni, (juatenus extra
git, citius admodum exiillare (|ua vcro ad scp- : j)r()cessit, neque solum degeneravit inde, sed in-

tentrioncm, durare diutius, (piamvis pars a parte suj)cr aliud quiddam ct qualitate (juadam pro-
vix cubito distet, tantuni cfficit vcl brevis discre- pria diffcrens jam cvasit
sicut radius in caelo
:

j)antia situs. Deni(jue radius, si ad breve tem- niulcens, in terra vorans item in ca'lo nitcns, in
:

j)us agat, sa?pe caligincs congregat si ad lon- : nube rubens, ut non mirum sit, aliquid hinc sub-
gimi, disgregat et aliter per aperta, aliter per
: inde fieri tale, quale jiroprie non j^rovcnit inde.
concava facit ct aliis (juidcm codem tempore
: Itaque multa ])er causas calo iiifcriores effici
j)rodcst, aliis vcro vcl in eodcm loco nocet. Tan- talia jjassiiu at(|uc talia, qualia non cfficiuntur a
tum vcro suj)crioruni vircs nnilantur ex loco at- ca'lo. Memcnto rursum has sub Luna causas
quc materia, ut, cum ad motuin Luna? aqua? sortiri vires a vita inundi non solum jier caelestia,
j)lcrumque crescant atque decrcscant, non tamen sed etiam proxime per vegetalem animae vim
omnes id a(jua; faciant : nam et mare non ubi- ubique vigentem, sicut et animalis vita multa
que id patitur aut a>que atque ubi maximc vi- : dat j)cdibus manibusquc per niembra praecipua:
detur id observarc, vcnto sa'j)c contrario imjiedi- multa etiam j)er se ij)sam ; et qua- dat per mem-
tur excresccre. Sunt j)roj)ria' locorum sub (juo- bra pracipua, cliam transformantur in illis. Me-
libet sidere (jualitates, alia'quidein j)alustrium, mento denique, ex omnium causarum concursu
alias vero cam])estriuiu j)uriorimi,alia' autem do- consurgere vim, (jua? j)roprie rejjerilur in nullis,
mesticorum coUium, alia'vero sylvestrium. Item sicut ex confluxu materiarum et qualitatum ma-
pro varietate caloris, frigoris, siccitatis, humoris, teria quaedam nova, qualitasve resultat. Neque
ventorum, vajiorum, fluminum, valliuin quali-' vero negabit oninino sub necessariis contingentia
tates longe diversa-, quodcun(|ue sidus immineat legitimus ille Platonicus, qui sub unitale multi-
unde et differcntes atatum tcrmini, ct varise cor- tudineuijSub statu motum conlemjilalur rite nas-
porum habitudincs, diversi ingcniorum caj)tus centem, alque res ij)sas sub unilate staluque sim-
proficiscuntur. Quocunque momcnto nascantur, plici per certam multitudinem mobilitalemque
multi simul nati, quia diversis in locis habitant, longo graduum tractu ad innumerabilem ferme
non simul a?grotant: multi non simul nati, ex numerum et incertam mobilitatem denique per-
vento et nebula et vapore simili simul aegrotant venire: in quo quidem amplissimo graduum dif-
et, quocunque tempore nati sint, et in quacun- ferentium ordine decus bonumque universi con-
 IN LIB. I. ENNEAD. TERTIiE. 407

sistit. Quam ob rem singulnL' sinnulorum mo- fieri, fient etiam jir;cter fatum, at(jue ita sulidit

tiones et passiones, quas in multitudinem iiiobi- Videmus corpora lumiana tcgrotationibiis aliis
litatcmque inflnite muitipiiccm variantur, non aliud secundum particularem eorum naturam
possunt per vires motiones(|ue «clestes, qua? esse sulijecta. Scimus quin ctiam naturalem
certo nuniero detinitji? sunt, et ordine eerto pro- cjusmodi corjjorum habitudinem diligcnti nornia
cedunt, ita ut eontinue variantur, distrihui ])ro- vivendi, et medicorum arte, et Deorum consilio
prie atque duci : nisi forte (piispiani ita deliret, in melius verti quod
: similiter animo quoque
ut singulos etiam delirantium et ludentiiuii pue- accidit : nam jira>tcr naturalem inclinationem
rorum motus (]uovis momento singuiis cseles- ejus, (juam compiexione corjioris habet, exercitio
tium assignet iniluxibus, ut nec aliter moveantur atque doctrina saepe fit melior. Unde quum
manus, pedes, digiti, labia, oculi, sensus, imagi- pliysiognomon Zoj)yrus turj^ia quaedam de So-
natio momento quolibet, (|uam caelestis ille de- crate et a virtute ipsius aliena dixisset, et a mul-
cernat influxus. Sic ad illius normam innumera- tis idcirco derideretur: respondit Socratcs : Non
bilium locustarum saltus describatur muscarum- errat Zopyrus. Talis enim natura forcm, nisi
que voiatus, ct offensiones qujelibet illatae qui- naturam j3hiloso])liia sujDeravissem. Hujusmodi
buslibet. Sed profecto non omnia fiunt prorsus ergo sunt illa (juil)us natura pra^est : quaj natu-
et compelluntur a caslo imo et cffilum opera
: ralia nihil a fatalibus differunt. A fortuna vero
actionesque elementorum et mixtorum planta- ea fiunt, cjua' nullo niodo intenduntur. Quando
rumque et animalium non efficit sine iliis, atque alterius gratia qua'dani fiunt, et aliud accidit
ignis sub quolibet sidere calefacit, et generat quod a1i initio nec sperabatur (juidem: ut si quis
ignem proprietate natunE: neque sub ullo sidere agrum fodiens, thesaurum rejieriat, cjuum hujus
generat aquam, casteraque similiter.
frigefacit, vel gratia non foderet, quse certe non aguntur fato.
Quam ob rem, quomodocunque se cselum lia- Sunt autem causie quaedam hominibus prorsus
beat, continue naturalia qua-libet, tam non viven- ignota-. Nonnulla enim suspensa collo morbos
tia quam viventia pro natura sua, iuipulsu, occa- quosdam curare dicuntur, in quibus nullam cer-
sione, indigentia, imaginatione ita potius agunt, tam habemus causam. Excantationes etiani ma-
aut ita huc potius, aut illuc manifeste feruntur: lefica^que artes cjuam causam habeant, incertum
atque hrec onuiia, cpiod sint, vivantque commu- est. Sed prseter ha?c nonnulla sunt, quae ad
niter, et agere communiter movereque possint, utrumlibet contingentia nominantur, quse fato
ac moveri, habent caelesti favore. Quod autem omnino negamus, ut movere jiedem, levare
fieri

in tali specie et singulari proprietate sint, a geni- supercilia, tacere, loqui, ca?teraque hujusmodi
toribus habent atque loco, et quia talia taiiter jirorsus innumerabiha, qua; fiori fatis nullo niodo
agunt. Quod vero tot talesve in universo sint dici possunt. Quod enim fatale est, suscipere
species, tum ex idealilius divinas mentis provenit contrarium noquit. Pra;terca consilium hominis
speciebus, tum ex rationibus animas seminalibus. omnino vanum esse non debet. Esset autem
Ipsa enim specialis distinctio rerum neque casu frustra, si qua?cunque agimus, necessario facere-
accidit,quum semper ordinatissima sit neque : nius. Procul dubio autcm id prfeter animalia
ex materia fit prorsus informi, quum ipsa sit cwtera homo possidet, ut non similiter atque illa
mira formositas subjecto formato pra-stantior jihantasiam id)i(]ue sequatur, sed rationem ha-
neque vei ex mobili c»lestium habitudine, ipsa boat, qua faciunda dijudicet: cujus quidom usu
enim est immoliilis ac prorsus aeterna: vel ex qua' iu jDhantasiam incidcrunt examinans: siqui-
CKlestibus formis duntaxat atque figuris, quum dem examinando probat, phantasias concedit, at-
et in caelo species ita describi non possint, et que ad agendum deinde movetur. Sin autem
multas sint rerum species incorporeas, et fornialis improbat, illa rejicit exjwllitque obtemj)erans
:

ipsarum ordo artificiose directus ad finom, ab in- rationi. Itaque de his solummodo, qu« agere
telligentia quadam praescribente finem, debeat jiossumus vel non agere, deliborare solemus ac :

proficisci. si quando consilio non maturo, sed cujiiditate

j)r;cci])iti aliquid jx-rpetrennis, postea nos ipsos
contra caleste fatum per Alexandrum,
Confirmalio temeritatis spretique consilii crimine accusamus,
Enomaum, Diogenianum, Ptoletnaum. et omnes temere aliquid agentes vituperamus,
II. Alexander Aphrodisius in libro de Fato hortamurque consilio uti, quasi nobis insit agondi
ad Antonium (.'hrysippi opinionem de fato re- potestas. Quod auteni ojjinio, (jua? de fato habe-
futat, multis(|ue argumentis (istendit, nihil aliud tur, falsa jienitus .sit, indc jwtet, quod etiani ojjin-
esse fatum vel fatale, quam (piod natia-a fit, et ionis ejusmodi auctores et doccnt, et discunt, et
ostendit, pricternaturam etiam fieri nonnulla, hortantur, et consulunt increpant etiam, casti-
:

quum interdum accidat im])cdimento quodam gantque suos tanquam propria voluntate jiec-
naturam detineri. Quum crgo j)raeter naturam cantes quare vel secundum iji.sos nulla cst hasc
:

qua'dam fiant, jjrofecto, si natura fieri est fato fati necessitas. Libert;is igitur nostra natura om-
4o8 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

nibus inest plura tamen non esse nostrse pote-

: multa hune
statis concedimus, ut, quje natura vel fortuna
fiunt, qu;c nullus subjecta fatis dicere prorsus
audebit. Ha^c Alexander. Similia ferme tradit
Enomaus pliilosoplnis contra Chrysippum, con-
cludens animalia bruta proprio quodam appetitu
quolibet momento utcunque contingit moveri,
potius quam necessaria quapiam serie causarum,
multoque magis homines proprio consilio vivere:
qui etiam muhas e.K causis, quo minus concur-
rant ad effectum conficiendum, sua possint in-
dustria permutare. Confirmat cadem Diogenia-
nus philosophus in hbro contra Chrysippum,
probatque non omnia fieri necessaria quadam
serie causarum incvitabihter concurrentium sed
et alia insuper propria cjuadam tt singulari na-
tura, aha vero iortuna, aha consiiio nostro, aha
in modum : Omnes Judaei Mosaica
lege octava die pueros circumcidunt, ncc alicujus
stellas vi ad talia compclluntur, nec regionis na-
tura coguntur, nec alienis moribus un^iuam, ut
aliter faciant, adducuntur: profecto ubicunque
sunt, legein suam servant, cjuod necessitate nati-
vitatis fieri nullo modo potest. Non enim possi-
bile est, eandem nativitatem Judaeos omnes ha-
bere, ut simul nati similiter octavo die sanguinem
fundant, vel septimo quoque die pariter conqui-
escant. Quid autem dicemus de Christianorum
secta, qui in oinni orbis parte,imo vero in omni
civitate rcperiuntur: et ubicunque sint, ut alienis
legibus moni)usque vivant, cogi non possunt
: nec genethliaca necessitate, aut principis alicujus
imperio compelluntur, ut, quw nefanda magister
eorum duxit, facienda piitent sed paupertatem, :

vohnitate Deorum. Conlirmat Ptolemaniset sa'pe laborcs, ignominiam, cniciatus intolcrabilcs suf-
alibi, et in Quadriparlito, dicens, eficctus et a ferunt. Proinde si oinnia potestatis essent nostrae,
Deo in caelestia, et a ca;lestibus inter se indisso- nos essemus universum sin vero nihil possemus,
:

lubili quadam serie proficisci sed a ca?lestibus

: aliorum es.semus instrumenta, neque voluntate
adversus inferiora non semper inevitabiliter ct nostra quicquam ageremus : Deo autem volente,
ordine civhtus inchoato. Permutari enim et im- impediri ])otest: illius eniin jjotestati cuncta
niliil

pediri j)osse tum naturis iliforioribus aliquando subduntiir, (jui unicui^jue natura- pia»cipuuin ali-
rcpugnantilius, tuin arte simul ati|ue consiho. quid est largitus hoinini autem illud dedit exi-
:

Tum vero in liiiro de Judiciis inquit, homines niium, ut libertatc vohintatis atque judicii utere-
non semper sequi generaies instinctus cfchtus in- tur. Ostendit inter ha?c vanum csse tcrrarum
stitutos propter jiarticularcs locorum generanti- quidcm orbcm in septem climata jjartiri, et alium
umque naturas, et proptcr consuetudines varias, planetarum dicere in alio chmate dominari: quo-
atque regionum occasiones ad tpia^dam proprie rum virtutc jiassim sint condita lcges nam etsi :

provocantes vcl adjuvantcs. terrarum orbis septcni ])artibus dividatur, in sin-

gulis tamen jwrtibus niultas, nec sejjtem solum-
Confirmatio svperiormn per Bardesanem Syrum, per- modo, septem jilaneiarum instar: ncc rursum
que alios et per Marsilium ipsum. duodecim, ad numcrum signorum nec triginta :

III. Bardesanos Syrus, quem

tradunt astro-
nomia et Chahhcorum onmiuni sapientissimum
exstitisse, longo (piodain dialogo disputat bruta
quidem fcrri singulatim ad propria tiu.Tdam in-
stinctu naturav lioniines autein pr»ter natura-
lem instinctum possiderc mentem, et orationem,
sex, ad nuinerum triginta et sex facierum, sed
innumerabiles legum asserit differentias inveniri,
: quarum iiistitutionilius alii ahter vivant, ad quam-
cuiKjue conimigravcrint regioncm. Eadem om-
nino cisdem ])eiie veri)is confirmat Clemens sec-
tator Apostolorum confirmat expericntia mo-
:

quae a mente profertur, cujus munere non om- rum. Ubi enim impune peccare licet, etiam
nino natura fcrantur: unde varia sit hominum modestiores peccant ubi vero et quando acrius
:

vita. Non unus more brutorum, non vcs-

victus aniniadvertitur in jicccantes, etiam, qui naturah-
titus idem, non mores siniiles atque leges, non ter instigantur ad scelera, cohibentur. Saepe
cupidilas reruni simplex : sed pro arbitrio fit etiam ])ro majori minorive occasione commodita-
variis electio differens, ac vita; institutio varia. teque magis minusve j^cccatur, vel eliam recte
Hinc ergo prol)al non natura passim hominem agitur. Confirmant cadcm Ai-istotcles et Plu-
ferriquoniam una in omnibus sit natura, studia
: tarchus jiotissimum auctoritate Lycurgi, quem
vero divcrsa. Narrat subinde longo quodam or- tradunt ostendcre volentem, quantum pra? caete-
dine quam diversa- leges morescjue sint gcntibus, ris lcx et consuetudo ct cducatio vaieat catulos :

quibus actiones (]ua'dain jjrohibeantur, vel etiam geminos cjusdcm ])artus educavisse, qui quatenus
permittantur: qua> (luidem institutiones serventur a Lycurgo dissimiliter educati fuerint, eatenus
ab eis quacunque hora n.ascantur, et ad quam- evaserint inter se dissimiles. Quod si educatio in
cunque transmigra^erint regioncm neque ulla : brutis superat paritatem genesis et j)arentum,
positione siderum aut in genesi, aut in loco reg- multo magis in liominibus superare potest. Jam
nante aliter agere compellantur quasi firmior : vero quantum consuetudo et diligentia valeat,
sit ad vivendi normam in legibus et moribus, longa narratione Plutarchus ostendit, ubi scribit
quam in sideribus auctoritas. Subdit vero post multos natura seniper infirmos, diligentia sola
 IN LIB.
senium implevisse. Mitto quid de Phileta poeta,
et Maecenate scripserit, ca?terisque penniillis.
Aristoteles profecto scribit, Herodicum quendam
litcratum viruin, sed adnKKlum valetudinarium
sola victus dili^entia centum annos implcvisse.
Qua de re Tlato ctiam testis est in
Sed quid opus cst testibus .''
Et nos cognovimus
similes, et miros medicinae et diligentiae fructus
sa'pius expcrti sumus, atque ex diversa consue-
tudine, educationc, disciplina diversitatem pluri-
mam in corporibus moribusque et ingeniis profi-
quod l'liysici omnes comprobant, com-
cisci, et
pertum habcmus in jiiurimis consuetudincm ij)-
sam alteram csse naturam. Consuetudinem vero
scimus, non quadam naturali necessitate constare
sed vel legibus publicisque moribus, vel cxemplo
et disciplina privata, vel fortuna et occasione
quadam, vel proprio quodam consilio opinione-
que provenire, aut etiam ex bis omnibus congre-
gari. Saepe quin etiam consuetudo regionis et
temporis et alicujus pra^stantioris exempluni,
musicos fac.it multos et poetas, vel oratores, at-
que pictores, vel etiam venatores potius, quam
certa nativitas. Etquando nativitas inchoat,
tamen absolvitur, nisi pro facultate nascentium,
et regionis et temporum. Sa^pe miiitaris vel regia
domus milites efficit, atque reges potius,
nativitas. Imitatione bonorum multi quotidie
fiunt boni, niali vero imitatione malorum, quo-
cunque sidere nati fuerint sicut ex contagione
: ter animae rationales ;igunt, (]uam
per unum multi subinde languent, non tam stel-
lis, quam veneno contagionis infecti. Quid plura.''
quantum possit facultas regionis et hominum
stitutio, declaratur ex eo, quod nullum sidus
piscatores facit et venatores, ubi nulla facultas,
nulla consuetudo piscandi est atque venandi
atque vicissim onmes ferme sub quolibet sidere
nati piscantur atque venantur, ubi et occasio et
usus id et indigentia prwstat. Quando et ubi
consueverunt homincs animalibus vesci, animalia
prorsus innumerabilia quotidie ante institutum a
natura tempus interimuntur contra vero, ani- :
maliaeadem consenescunt, sub quocunque sidere
nata dicantur. Similia de frugum pomorumque
devastatione contingerc, quocunque tempore co-
aluerint, pro consuctudine hominum atque libi-
dine, non pro fatali serie licet argumentari. Ob-
servo equidem quotidie tcrminos aspectusque
planetarum, cjuidve portendant, diligenter ex-
ploro. Mitto, quod in die (ut dicitur) infortu-
nato prospera multis eveniunt: in die fortunato
accidunt multis adversa: ct quolibet momento
certantes alii quidem sujierant, alii
Certe infelices astrologorum dies ssvpe serenis-
simi sunt atcjuc placidissimi, felices sajpe contra.
Ego vero expertus sum tum corporum, tum ani-
morum qualitatcs potius ad aeris difterentias,
VOL. I.
I. ENNEAD. TERTIvE. 409
quam ad diScrentes stellarum aspectus aliter at-
(|ue aliter
affici. Tandem compertum habuo,
notatos planetarum ettectus pro diversitale regio-
num atque hominum longe differentes evadere.
Si pluvia promittatur, alibi (|iiidem pluit mul-
Republica. tum, alibi parum, alihi uihil ad differentias regio-
num. Si designentur discordi;e vel libidines, alii
quidem ad hasc vehementius incitantur, alii vcro
remissius, alii minime: ncque lantum id pro cor-
porum naturali varietatc, sed etiam pro a'tatum
diversitate, imo eliam |)ro differentia educationis
et disciplina? consuetuiiiiiis(jue et occasionis dif-
ferenter contingere video. Ut denique ccrtus
sim, eventus e cselo quotidianos non ita prorsus,
sicut caelitus destinati videntur, expleri, sed aliler
passim aliterque contingcre. Si (juid vero ad
discrimen ejusmodi moiuenti est, ex ipso nascendi
momento, in quo ([ualitas e c;rlo certa nobis di-
catur infusa. Assero similitcr illam non potuisse
ad cxactam caeli normam examussim in nobis ex-
primi, quippe cum ad confundendam hanc ex-
pressionem multa sub caslo tum ab initio, tum
quotidie, propriam adhibcant efficaciam vel pas-
non sionem quae sane sicut singula naturam h;ibent
:
longe a cffilestibus ditterentem, sic et cuncta con-
gressionem progressionemque non omnino caeles-
quam tibus ordinibus congruentem. Confluunt igitur
sub ca?Io multa invicem saepe aliter, quam ordo
caslestis conciliaret : quemadmodum et saepe ali-
summa Dei
ratio dictet. Concurriiut et plurima contingen-
pulchritudo iii liomine simul atque elo-
ter, velut
in- quentia: nullum enim ordinem duo ha?c invicem
habent, cx quo patet, ex nulla un^juam deter-
minata causa conttuere simul. Ex hoc tamen
: concursu persuasio vulgo contingit uberior. Quod
quidem pulcher homo sit, cx certa causa fieri
potest. Item quod eloquens, ex causa certa,
quamvisalia. Quod autem ambo sint simul, ex
quorum congressu facilis nascitur porsuasio, ex
nulla videtur determinata causa fieri, alioquin
ordinem haberent inviccm necessarium. Nunc
vero pulchro accidit fortuito, ut sit eloquens, at-
que e converso neque quia pulcher aut albus,
:
ideo necessario eloquens, ne(jue vicissim. Hunc
ergo similesque concursus velut fortuitos in cau-
sam determinatam rcfcrre non potes. Falsum
est igitur omnia ex dcterminata quadam causa
proficisci. Falsuni quoque est, posita alicujus
determinata quadam causa, illud mox necessario
perfici. Cadit enim ex diversis passim impedi-
mentum ex inferioribus tum inter se sibi repug-
superantur. nantibus, tum adversum c.elestia ca'lestium or-
dini resistentibus, durius(|uc cedentibus, atque
confundentibus, tum casu invicem confluentibus.
Accedit ad naturalia permutanda, tam animalis
motus, quani rationalis naturse consilium, aut
3 G
4IO ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. I. ENNEAD. TERTI^.
unius, aut etiam pluritnorum, sive consentiant rerumque peritissimus divinarum, cum imperium
inter se, sive dissideant. Quam
ob rem cum falsa Osiri fiho traderet, admonet eum, iit Typiionem
sint illa duo, quibus potissimum assertores fati fratrem e medio tollat, sic dicens quasi pestem
:

nituntur, constat non omnia fato, id est, neces- quandam et fatum iniquum fratrem tuum, si
saria causarum serie caelitus dependentium pro- recte sentis, removendum cura: ut tuum /Egyp-
venire. Juvat autem praesentem disputationem tiorumque omnium fatum adversum occupes, et
auctoritate quadam prophetica simul regiaque consiho ne invadat prohibeas licet enim ac fieri
:

concludere. Apud Synesium

Platonicum rex potcst.
yEgyptiorum, idemque (ut ille ait) Propheta,

LIBRORUM TERTI^ ENNEADIS PLOTINI PHILOSOPHI SERIES,

MARSILIO FICINO INTERPRETE.

I. Defato. V. De amore. VIII. De natura et contempla-

II. Dc providentia. VI. De impossibilitate in- tiane, et uno-

III. De providentia. corporeorum. IX. De diversis meditationi~
IV. De familiari cujusque VII. De aternitate et tem- > bus.
doimone. pore.
 n A 12 T I N O T
ENNEAA02 T.

Aoros A.

P L O T I N I
ENNEAD. TERTI.E,
LIBER I.

nEPI EIMAPMENH2,

De Fato.

228 An ANTA Kar alrlag yiyverao ra

To, ycyvo/j.eva kcu ra ovra ijrot

yiyvojjbeva Kol eari ra ovra, 77 avev alrla^ a/u,(po)' 7} ra fxev avevio

alriagy ra 8e /xer alriag ev a/x(porepoL^' 7] ra fxev ytyvo/Jbeva /Jber
B alriag Trdvra, ra Se ovra^ ra /xev eanv avrwv /xer airla^, ra 8e
avev alrlag' rj ovBev /j.er alrtag 77 dvaTraktVy ra /Jtev ovra /ler at-
rta<; rrdvray rd he ytyvo/xeva, ra /Jtev ovro), ra 8e eKetvcog' tj ov8ev

7. nEPI EIMAPMENHS] Enneadi ter- ib. xai Ta o»Ta] In Cod. Vind. A. 13. Ti oi/tiv ftiT aiTias] Ita Codd. Darm.
tise titulos librorum prsemittit Cod. Marc. omissum est xa/. Proxime Orellius : ^Tot Med. A.B. Marc. B.C. Par. A. marg. et
1$. T«S' i^Ti nXi/Ti'vou iptXova^ou svwlaSoj xolt' BUTiXi ytyiTxt Ta yivofjtiveo nai Ta ovTa Vat. et expressit Fic. Sed omittuntur
T^irns: (n) ni^i ti^cco/^ivn;; &c. eadem lec- omisso iVt/, credo operanim vitio nam et hffic in Codd. Ciz. Mon. A.C. Vind. A.
tione variante in titulo libri sexti, quam libri agnoscunt, et Ficinus atque Grotius Marc. A. et contextu Cod. Vat. et a Gro-
exliibuitis Cml. ad calcem vitee Plotini, expresserunt, et senteutia postulat. tio. In Cod. Bled. B. eadem bis deinceps
ut supra notavi. 12. iirTiv airwv] Codd. Ciz. Marc. A.C. scripta sunt. In Ed. est v S' /ht aiTiast
g. AriANTA] Edit. TiitTx sed Codd. Mon. A.C. Med. B. Vat. Vind. A. ai. et sic Orell.
Dnrm. Mon C. Med. A.B. Vat. Marcc. TMV iffTIV, 14. oiiToj] Ita Codd. Mon. C. et Vind.
Vind. A. Sfjraira. Tum Med. A. et ib. Ti avtv'] Cod. Ciz. S' aJvfy, cimi A. Reliqui cum Ed. cvtus, et sic Orell.
IVlarc. B. yWofiita.. Marcc.

I. Alia sunt, aUafiunt. Qucefiunt, a causafiunt: ac, vel quae fiunt quidem omnia, ex causa veniant
preeter cauiias propinquas, scepe remotiores investi- qufE vero existunt, partim causam habeant, par-
gare conipelUmur. tim vero non habeant vel existentium nulium :

ORDO eorum, quas sunt et qua? fiunt, ejus- in causam referatur, aut vicissim existentia qui-
niodi esse clebet, ut vcl tam, qute sunt, sint per dem omnia sint ex causa quaj vero fiunt, par- :

causam, quain qutc fiunt, fiant quocjue per cau- tim quidem hoc modo, partim illo vel corum :

sjim, vel utraque sine causa, vel in utri.s(|ue par- nullum a causa veniat. Principio in ordine re-
tim quidem absque causa, partim vero cx causa rum sempiternarum, qua;cunque primas sunt, ob
3 G 2
 412 PLOTINI ENNEAD. III.

228
avTCov yu-er atrta?. 'FjTtI fJtev ovv to)v dihicov, ra fjtev Trpcora etg akka
alrta avayetv ov^ otov re irpcora bvra' baa 8e e/c rcov Trpwrcov yprr)-
raty eg eKetvcov ro elvat e^erco. Ta? re evepyeta<; eKacrrcov aiTobtSovg
rt<; eirt rag ovcrta<; avayero). Tovro yap ecrrt ro elvat avrcaVy roC
Srotavhe evepyetav airobtbovat. Ti-epi 8e rcJov ytyvojutevcov, y bvrcov jxev
aety ov r7]v avri]V he evepyetav Trotovfjtevcov aet, Kar atrtag arravra
KeKreov ytyveadat' ro 8e avatrtov ov irapaheKreov, ovre irapeyKkt-
creat Keval^ ^copav StSovra, ovre Ktvrjcret crcofxarcov r^ e^atcpvy? ?) ov-
8evog 7rpoT]yr)cra/j,evov virearri' oure "^v^TJg bp/xy e/jtTrX.rjKrco, /irjbevb^j)
^o Ktvrjcravro<; avrrjv etg ro rt irpa^at, cov rrporepov ovk eirotet. 'H avrco
ye rovrco /jtet^ov av rtg €^ot avrrjv avayKr/ rcu /jtri avrrjg elvat' (pe'pe-

crdat 8e rag rotavrag cf)opa<;, a/3ovX.rjrov^ re, kcu avatrtov<; ovaag.

ti yap ro povArjrov , rovro oe, ?; egco, r/ etaco, rj ro eTTtov/jtrjrov e/ct-

vrjaev' rj et /jtrj^ev opeKrov eKtvrjaev, ov8' av bX.cog eKtvrjdrj. Ytyvo-

^5fJ^evo)v 8e Travrcov Kar atrta^, rag /jtev rrpoae^etg eKaarco pa8tov Aa-E

I. «vTi* /jtiT atrtets'] Cod. Jled. .\. 7. Ss avaiTiov^ Cod. \iit. J' avaiTiav. a) Mon, A,C. Par. A. Vat. Vind. A.
]\larc. A. (KEr' aiTiit! auTui. il). •Taetyxy.iffio-i'] Pra?positionem i» <nim 9. i^<rX«xTa'] C(k1. Vat. ixTXrlxT», iii

ib. Cod. \^at. Ttt fjuv eyv.

Tet fjLtv\ Kd. haltent nounisi C(xid. Med. B. et m. ut Ed.
3. \ifi^yit!i.s\ Codd. 3IiHi. A. et Par. A. mari;. Vat. Rehqui eam omittuut. Cod. 10. oifK iToiij] Cod. Darm. ix ivolu.
male (uni Ed. iM^yuxs. Orelli ('uusatus ^larc. A. lial»et -raoattXnBin (sic). In 11. ai/Tns !!»ai] C(Kld. Ciz. ct Mon. A.
in cdit. Icf^i TOts av iiioyitxs dedit ra; Tl Cod. IMon. C. .scril»itur 'ractyxXr.jiri. Post aiTois Correxi autem : tm fjtri aiiTr,e
itvat.
a.1. Libri non sutfragantur, nec opus est. xtvais abest distinctio a ('odd. Dami. ilagitante sententia et ex version. Ficini
Grot. legisse videtnr Ta; V ivt^y. Blon. C. Vat, Viiul. A. l'n(le locum et (Jrotii.
4. iTi Ta; oiiffiac] ow^/af, (|uod aberat correximus. Conr. Orell, Ivegeiidum sine 13. tTi^iuftnTov'] Edit. ivi^uftvTixov sed ita
ab Kd,, addidi ex C(Kld. omnilius, et ita dnbie i/xTaeaK?.ifftrt. At vero hoc voca- nonnisi Codd. Mon. A. etVat. in contextu.
Ficiu. (irotius ipujtit coffitavit. Conr. bulum Tu cf, Annutt. nostr,
uihili est. Sed marg. Vat. et r(?ll. Codd. omnes cum
OrelJ. volel)at iv'i to i*voti auTiis. Libri 8, 5i5e»Ta]Codd. omnes cum marg. Ed. marg. Ed. It(^(/^*jto», et ita Fic. et Grot.
refr:i^antiir, iiiotTa. Conr. Orell. nudebat legere io- Blale Conr. Orell. tiietur vulgatam.
ib. To uvat ai/Toiv] Codd. Ciz. Mon. A. Tiov, sed h}ovTa unice venim, et cogitan- 14. ooiKTcv] Cod. Mon. A. eotKnxiv,
C. Med. B. Vat. aiiT^ pro auTZv. yiuA. diun Tiva e.K usu Plotiniano, ib. oiji' av\ C<M. Ciz. Marc. A.C.
A, TO ttvai TM t]vai aiiral. 8i let^as air^ in ib. tS s|a.'j»i;] Cod, fllon. A. omittit Mon. A. Par. A. Vat. Vind. A. n oiii'
priccedentilius corrigas necesse <»t iicaffTUj Tr,. av. Sed, si lioc valeat, in pnvcedentibus
quod libri non aijnoscunt Annot.
et vid. ib. n ouitvosj Cum
marg. Ed. habent n legendum sit n ftriiiv^ objecto £*', (piod libri
ib. To Toietvit — ovTbiv
;

^sv] Desuut ha*c Codd. Ciz. Marc. A.B. (sed hic in marg. tamen tuentiu' et Fic. expressit.
iu contextu Cod. Vat. in ni. add.

id ipsum, quod primjc sunt, in alias causas re- rum, qua; antea non agebat. Forte vero ex hoc
ferri non jios.^unt : (juivciniquc vcro jiendcnt cx ipso major animam astringct necessitas, quod sui
primis, csse ah illis accipiani. Actiones quoque ij)sius niinime sit feratur autcm cjusmodi mo-
:

singulis ritc distrihues, si rcfcras in essentias. Id tionibus tjra-ter voluntatem atque causam pro-
enim est illoruni csse, actuni vidclicet ejusmodi j)riam incidcntihus. -\ut cnim ad voicndum ali-
edere. In eorum vero gcncrc quas fiunt, vel qua; (juid animam incitavit, sive id cxtra sit, sive sit
semjjerquidem sunt, non eundcm tamen semper intus aut concupiscendum ali(juid j)rovo(^vit:
:

producunt actum, omnia prorsus fieri secundum alioquin si nihil jiroscquendum niovisset, nullo
causas affirmanduni. Fieri vero aliquid sine prorsus modo usquam mota fuissct. Cum vero
causa nullo modo debenuis admitterc: patefaci- secundum causas fiant omnia, j)ropinquas qui-
cntes videlicet aditum, vcl inclinationibus incur- dem singulis causas facile j)ossumus invenire, ef-
sionibusque vanis, vcl rejicntinw corjwrum mo- fectus(jue in eas reducere Vclut eundi in forum :

tioni nullo pra?ccdcntc duceque prodeunti, vel causa proj)inqua est existimatio, per quam decer-
inijietu animas temerario atque subito, nullo vide- nimus quendara inveniendum, vel debitum exi-
licet animam incitante ad aliquid agcndum eo- gendum atque omnino eligere hac aut illa ct
:
 LIBER PRIMUS. 413

'"'
ISeLVf Kol elg ravra? avdyetV olov rou 0a8taat et? ajopav ro ohj-
AOyvat 8etv Ttva tSetv y XP^^^ aTroka^elv, Kal bXcog, tov Ta8e r; Ta8e
ekeadat Kal op/ubyo-at. "ETretra ^e to (pavyvat eKaarw Ta8l irotelvy

Kol Te^vaq avayetv' tov vytaaat tj taTptKy Kat

To, fjtev eTTt Tcig ta-

Tpo^, Kol Tov TrXovTTJaat Oyaavpo^ evpede\<;, tj 8oatg Trapa tov, ?; eK5
irovoiv 7] Texyi)^ ;^^77//.aTi(ra(r^at* Kat tov TeKvov o iraTrjp, Kat etTt

Bavvepyov e^codev et<; 7rat8o7rotiav, akko irap akXov tjkov' oiov atTta
T0td8e, 7) Kal oktyco rrpoaooTepa evpovg etg 7rat8o7rotiav y yvvr), eTTt-

T7]8eto<; el^ TOKOvg, Kat bko)<; et<; (pvatv.

M.expi' Atey ovv tovtcov ekdovTU ava^ravaaaOat , Kat 7rpog to avco 10

fjtT) edekrjaat ^f^petv, padvptov tacog Kctt ov KaraKOvovTog tcov eTTt Ta

TrpwTa KCii eTri to, eireKetva atTta dvtovTCOv. Aia Tt yap tcov avTcov

Cyevo/Jtevcov, olov, tt]? aekrjvr)^ cpavetaTjg, b fjtev rjpTvaaev, b 8e ov' Kat

Tcov bjutotcov e/c tov TveptexovTO^ 7]kovtcov, b fjtev evoarjaev, b 8e ov'
KCbi 7rkovato<; b 8e 7rev7]<; e/c tcov avTcov epycov. Kai rpo^rot 87] Ka\ 15

'ifjdr) Stacpopa' koX tvxch-) G7rt ra TToppco dqtovatv tevat. Kat ovtco 87]

del ovx laTafievot, ot fjtev dp^d^; acofytaTtKag OefJtevot, otov aTOfJtov;,

T^ TOVTcov (popd, Kal 7rk7]ya2g, Kcti avfjt7rkoKal<; 7rpog akk7]ka eKaara

3. TaS/] Cod. Vat. TaSe ; in m. c-a?/. ib. TetiioTonav] Tai^OTOlta; cum Ed. SO- A^erba £« tcov absunt a Cod. Ciz. Eadem
6. TtxTTif] ArticiiJiis in Cod. Vat. lus Cod. Vat. in niarg. Reliqui omnes in Cod. Vind. A. pnnctis subscriptis no-
omissus, in marg. additus est. Tai^oToitav, nisi quod iii Cod. Par. A. om- tantur additurque Kai. Pro avTujv in Cod.
7. si; ^raiSjiro.iav] Cod. Med. A. voci nia liiec ukXo t^o; us<(ue ad Tai^oToiTas Vat. est awTw, sed in marg. uv. xai o fiiv
E(V superscriptum habet crga?. In Cod. desunt. Pro seq. « Cod. fllon. C. habet w. TXovirios cttnjecit etiam Casp. Orell.
Darm. utraque lectione conjuncta scribi- 10. To avot] Cod. Vat. iu marg. ra avM. 16. '1%] Ita Codd. Darm. et Mon. C,
tur T^flf fis. IT. paStifAOu] Cod. Ciz. f>a.1lvf,.ov. I\Iox ut legit Fic. Reliqni cuni Ed. «S«.
ib. eiXXo Ta^*] Edit. aXXo toos aAXoy, in eodem deest it) post «a/. iii. dlioviriv iivai] Codd. omnes ut marg.

sed omnes CtKid., praiter Par. A., cum 13. ^avs/Vr;] Ita Codd. omnes. Sed Ed. iivai, Edit. i^vai,

marg. Ed, exhibent Ta^, Ed. perperam (paviioderi;. 17. itrrdfj.ivoi] Quatuor priores hujus
8. iv^ovi] Edit. ii^ovtra vitiose Conr. 14. Codd. Ciz. Marc. A. et
ivoorioiv] verbi litera? in Cod. Vat. punctis sub-
Orell. iv^iBi7oa. conjiciebat infeliciter ; Vind. A. ivvoytffiv. Mon. A.C. Vat. ivo'n- scriptis notata? sunt, et in marg. item ad-
Codd. Ciz. Mon. A.C. A'at. Vind. A. oiv In seqq. videtur scribendum : Kai o picta sunt tria puncta, ut corniptio signi-
JlaiT. C. tuotjus. IMed. B. swgow;. fiiv TkoveioSj Se Tivni Ik toiv aiiTuv i^yoiv. ficari videatur.

prosequi. Denique similium causa est opinio, in II. Quia caustE scepe e propinquo sufficientes non sunt,
quacuique videatur talia qua?clam esse efficienda. ideo superiores causce indagantur, Unde nascitur
Et nonnulla quidem in artes rcferimus vclut cau- opinio defato in quatuor senteutias distributa.

sas, ceu convalescentiam in medicinam atque me- Hucusque vero progressum subito conqules-
dicum. Et divitiarum nuper accuniulatarum cere, neque velle ad superiora procedere, l^igri
causam in thesaurum forte repertum, vel iargi- forsan bominis videatur, ejusque, qui viris ad
tionem ab aliquo factam, vel labores, vel quas- sublimes causas asccndentibus aures non praestit-
stuariam artem. Similiter pater est filli causa, et erit. Quid enim in causa cst, ut iisdem jiroveni-
si quid pra.>terea conducit extrinsccus ad liberos entibus, velut apparente luna, alter quidem ra-
procreandos dum videlicet aliud procedit ab
: puerit, alter vero minime? Atque similibus veni-
alio: velut tales quidam cibi, vel aliquanto pri- entibus a continente ca^io, vel aere, alter quideni
ora remotioraque ad generandos filios conferen- a;grotet, alter vero nequaquam Quin etiam ex .''

tia, ceu fcemina ad foetum partumque aptior. Et eisdem operibus hic dives evadat, at ille ]iauj)er.''
omnino referimus in naturam. Prai-terea varii ingeniorum modi, moresque dif-
 414 PLOTINI ENNEAD. III.

TTotovvre^ y Kat ovto)<; e^eiv Kat 'yiyvecrvai rj eKetva crvvearT], iroiei re-Q
Kal Trao-^ei' Kal rag 7j/j,eTepag bpfjba^ Kal Siadeaeig TavTjj e^^eiv, <w?

av eKetvai Troiioatv, avayKTjv TavTrjv Kol ttjv irapa tovtcov eig Ta bv-
ra etaayovat. ls.av akka he Tt? (Tco/^aTa ap^ag 8t86), Kal e/c tovtcov
Sra iravTa ytyvecroat, tt) irapa tovtcov avayKT) oovkevetv Trotet Ta
ovTa. Ol 8e eTTt T7]v tov TiavTog ap^rjv ekdovTeg air avTTJ? Kara-
yovat TTavTa, 8ta iravTCov (potTrjaacrav atTiav, Kal TavTrjv ov /jtovovB
Ktvovaav, aXXa Kal irotovaav eKaaTa keyovTe^, ei/jtapfjtevrjv TavTrjv
Ka\ KvptcoTaTTjv atTtav dejbcevot, avTrjv ovaav Ta iravTa, ov jJjOvov Ta
^oakka oaa yiyveTat, akka Kal Tag r}fjteTepa<; 8tavo7]aetg e/c tcov eKet-

vri<; tevat KivrjfJtaToov' olov ^coov fjtoptcov Ktvovfievcov eKaaTCOV ovk e^

avTMv, eK 8e tov 7']yefJbovovvTO^ ev eKaaTco tcov ^cocov akkot 8e ttjv
Tov TravTo<; (popav Trepie^ovaav, kcu TravTa iroiovaav Trj Kivrjaet, /catF
Taig Tcov ciaTpcov irkavcofievcov re Kat aTrkavcov a^eaeat, Kat a^Tjfxa-
^STtafjyolg irpog akkrjka, ctTTO tt}^ e/c tovto)V Trpoppijaeco^ TTtaTOVfievot,
eKaaTa evTevdev yiyveaBat d^tovat. Kal fjtijv Kal rrjv tcov aWicov
€7ri7rkoK7]v Trpog dkk7]ka, Kot tov dvcodev etpfJtov, Kat to eireadat toI<;

TrpoTepot^ del Ta varepa, Kal Tavra ew' eKetva dvtevai 8i avTcovG

I. i lxt7ix] Codd. Darm. Mcd. A.15. v. ib. «t' (tvTr.i] Codd. Blarc. A. Mon. tra ad iinum omnes et Fic. ante i- ai-it
ib. Cod. Par. A. rmt li.
xoiti T(] C. i-r aurri ; hic in marg. : *' Stoicorum addunt eiiK ; et pro aiiTuv hal>ent ia.u7uv
•?. Cod. Vind. A. ixi?»».
iKt7vxi'] est illud dogma." Codd. Ciz. Marc. A. IMon. C. Bled. A.
ib. «»«7«»!») Codd. Darm. et Med. A. 7. oi ^o»»»] Codd. Darm. Marr. B. ct B. Vat. Sed Vat. in marg. otelimi habet.
(hic ex corr.) aviiyKi:v. Kdit. uvxyKtt. Med. A. (hic ex corr.) eiifievev. Et ita 12. t» ixecff-a>] Codd. i\Iarc. C. Med. B.
ib. ilt Tx o»Ta] Ita Codd. omnes : sed scripsimus Edit. ^»01- «y. Marc. B. elctav omittunt i».

Ed. OTX. prO Kivcvvav. 14. cxri'J^XTifffj,o7s\ Cod. Ciz. ff^ifffia.'

4. ilfftiyovai]Cod. IVIon. C. nVayotffi». 8. TnvTnv] Cod. iVIon. A. voivuv. Tifffjio7t.

il). aXAa] Cod. 3Ied. B. a>.A{£>'. II. Kivovfiivuv] Edit. ^»; Kivof^. sed vo- 15. or^epf^fftu;'] Ita Codd. ad unum
j. oreii7] Cod. Ciz. i-oiir». rem omittunt Codd. omnes, et nonnisi
fti; onuies ; sed Ed. v^effjiffiv. Cf. Anuott.
6. li tTi] Cmi. Vat. 5' i-ri cnm Alarcc. Vat. eam in marg. lialret cum Ed. Con-

ferentcs, et fortuna' diversa' nos admonent, ut lum, veruni etiam singula facere arbitrantur.
remotiores causas jierscrulcmur. Itaque cum Quam quidem etfatum e.xisti-
fatuni vocant,
philosophi nunquam in j)ropinquis causis con- manlcs causam jwtentissimam cuncta moventem,
quiescere vellent, quicunque jsrincijjia corporea iion modo cfttera quotcunque fiunt, sed cogita-
posuerunt, velut atomos, earum motu impulsi- tiones quoquc nostras ex
ipsius motionibus pro-
busque comjjhcationibus mutuis singula faci-
ct non aliter quam in animaii partes singulae
ficisci:
entcs, dixerunt ea condilione fieri, atque se ha- moveantur, non quideni a se ipsis, sed ab eo,
bcre singula, (|ua illa jjriiicijiia cocunt, faciunt- quod in ([uohbet aiiimaii obtinet principatum.
que atque jiatiuntur nostros (juofjue imjjetus
: Ahi jirfcterca totius mundi circuitum omnia com-
affectionesque tales esse, quales iila faciunt. Hi jilectentem, motuquc singula facientem, atque
ergo necessitatem hanc in jirincipiis, et in iis, habitihus conligurationibusque stellarum tam er-
quae sunt ab illis, passim rebus inducunt et : rantium, quam non errantium, mutuis jDeragen-
quaecunque alia quis corjjora esse j)rincij)ia dicit, tem fatuni judicant. Et jira;dictionibus per ca?-
ab cisque omnia ficri, is nimirum necessitati cui- lestiafaclis frcti, singula inde fieri arbitrantur.
dam in his fiindat;e, servire omnia putat. Aiii Posset insuper aliquis alia quadam ratione de-
vero, ad ij)suni uiiiversi jirincijiium ascendentes, scribere fatun), dicens, id esse complexionem
ab ijjso cuncta de(hicunt, atque causam hanc pri- mutuam causarum, seriemque connexara desujjer
mam per omnia se diffundere, neque movere so- emanantem, jjer quam posteriora semper priori-
 LIBER PRIMUS. 415

230
yevoiJbeva, koI avev tK6iV0)V ovk av yevo/xeva, Sovkeveiv re to2<; Trpo

avTCov TO, vaTepa, TavTa et Ttg keyoL el/xapfMevTjv , eTepov Tpoirov ela-

Aaycov (pavenaL. AtTTOvg Be av tl<; defxevo^ Kal tovtov;, ovk av tov

akri6ov<; aTroTvyxavoL. Ol /Jiev yap, d(f> evog Ttvog Ta TravTa avap-
Tcoo-LV, ol 8e, ovx ovTOi. AexOrjaeTat Se irepl tovtcov' vvv Se eTns
Tov^ TrpcoTOvg Weov tw koyco' eiT ecpe^y^ tq tcov dkkcov eirLCTKeTrTeov.
^oifjiaaL /jL6v ovv eTrLTpe^yjrao tcl TrdvTa, etre dT0fi0L<;, elre toI<; cttol-

BVe/oi? KakovfjuevoL^ , Kal ttj e/c tovtmv dTaKTCo (f>opa, TagLV Kat koyov
Kat Yvyijv tt^v rfyovfjbevriv yevvctv, afjtcpOTepcog fJtev aTOirov Kat aOv-
vaTOv. ' ASvvaTcoTepov de, 6t olov re keyetv, to e^ dTOfLcov. Kat Trept 10

TovTcav, TTokkol etprjvTat koyot dkr]6el<;. Et Se hif] kcu 6etTo Tt<; TOt-

avTa<; dpyd?, ovS" ovtco^ dvayKatov ovt6 Trjv KaTa TravTCov avayKrjv,
ovTe T7]v dkko)<; etfjtapfJievrjv eireaOat. ^epe yap irpcoTOV, Tag aTOfLov<;
Celvat' avTat tolvvv KtvrjaovTat, ti]v fjtev, etg to KaTco' ecrrw yap Tt
KaTO)' Trjv 8' 6K irkaytcov, ottt] eTV^ev, dkkat KaT dkka. OvSev Srjis
irdvTox;, Ta^eco^; ye ovk ovar]<;' to Se yevofjtevov tovto, oTe yeyove

1. •rjo aJri»] Codd. Ciz. Blon. A.C. —deducere." Proprie debebat : generare. 14. Ta
supra xai est ri,
ita.Tui\ Cod. Med. A. xai xd-M^
et huic inscriptum ab al.
Med. A.B. Vat. ir^o auTai», quod recepi- 10. Codd. Ciz. Blon. A.C.
016V rt\
mus. Edit. -t^os ai/T^v. Marc. A.C. Vat. Vind. A. male olo\ra.i. m. To.

2. kiysi] Codd. Med. B.

Ita, exceptis 11. u.\Yihut\ Cod. I\lon. A. xai a.'kSCie. 15. x«t' iixxx] Codd. Mon. C. Vat.
Marc. C. Par. A., Codd. omnes. Ed. ib. 2>j Kci\ HuTc\ Codd. omnes iuterpo- KaT* aX>.a. Edit. xaTa aXXa.
?.iyu. nunt «ffii' quos secuti sumus. Ab edit.
: ib. oiSi» S)i] Codd. Ciz. Marc. A. oiSi

3. 2e av Tisl Cod. Vat. S' av m cum abest hnec copula. ^u. Mon. A. Vat. Conr. Orell.
oiiSui Ssi".

Debebat
Marc. A.B. ib. Tif fl-fliayT«f] Cod. Par. to TOMVTtts. ex Grotii vers. conj. Tairi;.
5. oi/Ts;] Codd. Darm. Marc. B. Mon. 13. aXX«] Cod. Vind. A. ci?.>.ri>. Fic. certe TfTttyfiitai;. Idem proxime sic : to

A.C. ovTus. Mox Blarc. A.B. l' iTi. " vel necessitate quadam per omnia vel tf£ yivof.civov TfluTO, 0T£ ylyovi, -VltVTaJi OUTl

!i'r£ iTo^o;,-] Codd. Ciz. Mon. A. alio quodam pacto inde fatum sequi." ^^opfyio-ii , sc. av tiyi, deleto verbo oijTi.
7.
Vind. A. cum Ed. male ilVa. Reliqui Grotius accommodatius ad verba " ne : Audaciam lil>ri nou adjuvant.
recte un. sic quidem necesse est statuere aut re- 16. Tiilic^s yt] Ita, prajter Cod. Mon.
8. Codd. Ciz. Mon. A.C.
aTa«T4;] rum omnium necessitatem^ aut cujusque A., omnes. Ed. n. Mox Mon. C. o, n
Vind. A. Marc. A.C. aTiicTait. Grot. generis fatimi." Proinde correximus Fi- pro oTi,
" et ex eorum inordinato incitu ordinem cini versionem.

bus obsecundent atque haec ipsa posteriora in

: causis cuncta committere, sive atomis, sive ele-
praecedentia reflectantur, utpote quaj per ipsa
fiant, et absque ipsis effici nequeant quo efficia-
tur, ut antecedentibus semper sequentia serviant.
Si quis autem bifariam hos distinxerit, a veritate
forsan non aberrabit. Nempe aUi quideni cuncta
ab uno principio dependere putabunt alii vero
nequaquam. De quibus in sequentibus disputa-
bitur. In prsesentia vero jjrimum quidem cum
primis disputare debemus: deinde et aliorum
dicta deinceps considerare.
mentis, motionique corporum inordinatae ordinem
: et rationem etanimam duccm subdere. Maxime
vero impossibile est subjicere atomis, et de his
quidem refellendis rationes inulta? vera?que tra-
ditas sunt. Si quis autem principia jiosuerit talia,
: neque sic tamen necessarium est, vel necessitatem
quandam per omnia, vel alio quodam pacto inde
fatum sequi. Pone prinumi atomos esse : hae
movebuntur partim quidcm deorsum, si
igitur
modo quicquam sit deorsuni jiartim vero e :

transverso,utcunque contigerit aUo videlicet aliae.

III. Neque cogi nequefieri a corporibus omnia : neque Nihil utiqiie omnino, ordine scihcet non exist-
fatum neque prasagium fore aliquid, si principia re- ente. Id ij^sum vero factum, quando factum est,
rumfuerint contingentia. omnino. Quani ob rem neque pra;ihctio, ncque
Impossibile certe est et absurdum, corporeis vaticinium prorsus erit, neque prassagium ulkim
 4i6 PLOTINI ENNEAD. III.

TravTCog' co(TT6 out6 TrpoppTjcrc^, ovt6 fjbavTtKii TOTrapairav av ^ly, ovt6

6i Ti<; 6K T6^v7]g. Ilft)? yap 67n T0i<; aTaKTOi? T6^vrj ; ovt6 yTi? eg
6v6ovaiaa^ov koI 67ri7rvoiag. Aet yap KOi evTavda wpiafievov to
/xeXXov elvai' koI acofjuaai fjuev kaTai irapa tmv aTOfJbcov 7raa^6ivD
S7Tkr]TT0fJi6V0i<; y a7r6p av 6K6lvai (pepcoacv e^ avajKri^. Ta 5e hrj ijrv-

^rj^ epya KOi ^radi]^ Tcai Kivrjaeai tmv aTOfxwv avaOrjaei Tig ; 7roia

yap ^rX.rjyi] ?; KaTO) <p6pofJ.6vrj?, rj b^rovovv 7rpoaKpovovar)9 , ev Xoyia-

/jiol^ TOiola86 7] opfjialg TOialah^, r) oAw? 6v koyiafjbol';, y opfjia??, ?;

Kivrja^ai 7roir)a6i avayKalacg elvai, 77 'ok(o<; elvai ;

'
O^av he 8r] kvav- E
loTixoTai '^v^T] Tol<; Tov acofJiaTO<; TraBrjfxaai ; KaTa 7roia<; Se <popa<;
aTOfMcov, 6 fxhv y6U)fi6TpiK0^ avayKaadr]a6Tai ^lvai, 6 Se api6fX7]TiKr]v

Kal aaTpovofJbiav 67riaK6y\r6TaL, 6 86, ao(po<; haTai ; 6Aw9 yap to 7]fjb6-

T6pov kpyov, Kai to ^cootg 6lvai a^rokeiTai, (f>6pofi6V(ov Ta acofiaTa

jf

ay6i, codovvTa r]fia^, (i)a7T6p a^^v^a acofxaTa. Ta avTa Se TavTa,

iSKal 7rpo<; Tovg eTepa acofiaTa alTia tcov TravTcov Tid^fjL^vov; , Kal OTiF
d6pfxaLV6iv fL6v Kac yjfv^^iv rffjba^ Kal (pO^lp^iv Se Ta aad6V6aT6pa 8v-
vaTai TavTa. ' Kpyov Se ov86V tcov baa "^v^rf 6pya'C,6Tai Trapa tov-
Tcov av ylyvoiTO' akk' acf) 6T6pag Set TavTU app^rjg l^vai.

2. e" T/s] C«k1(1, Darm. Med. A. Par. /jtast fAv taTu. Non necesse. Conr. Orell. volebat: n votnvifrtv uvetyna'
A. Marc. B. et marg. \'at. itTis, ut 5. Cod. Ciz. omittit Jn.
ih '/•i'^"'] M/nriti J.a» i i>.. 1. (?) Mecum faciunt
marg. Ed. 7- icaru ^{^a^tv*;;] Cod. V^at. x«T«^(gfl- Ficin. et Grot.
ib. Solus Cod. Vind. A. ciim
«T^s] f^ivmt, 'n\ marg. iit Ed. 9. tvai/Ti*7-a<] Cod. Mou. A. iv«vTiayTai.
marg. Ed. habet i" t*». In seqq. ])ro it*- ib. oVot;oe>vJ C(m1. Mon. A. i-ruffiuv. Cod. Vat. Uit>Tiwvraiy in ni. urxi. Idem post
votai dediiims Witvoiocs , ut legit Vicinus Vat. otou awv. oraHfiaffi distinctioiieiii oniittit.
iteinque Grotius, et est Platonicuin. \'id. 8. « icivr.ffiffi oroiKvu a^iayx.. tTvai] Editio: 13. « Ta] C<k1. Par. A. f, ra.
modo PlltPdr. p. 265. B. ^avTtxijv ^tv ixi- « ionriffi « Toir,inffi¥ anayit. s. Altemin « 14. St raZra\ C(m1. Vat. 2« TayTa.
irvoiay 'AxoXXiuvof abest a Codd. Ciz. Mon. A.C. Vat. \'ind. 18. yiyvoiro'] CiM. Mon. C. Marc. A.
4. Codd. Ciz.
!rair;tiiv xXnTTa/tivo/s] A. Marc. A. Reliiiiii et niarg. Vat. ex- et Vind. A. yivoiTo. Pro af' Cod. i\led.
Mai*c. A. Mon. C. Vat. Vind. A. tXzt- hibeut, ut marg. Ed., n xivvffiffiv avayx. B. ip'.

rofi'ivoti ^raff^uv. Conr. Orell. volebat ffu-

ex avte. Quo enim pacto in rcbus inordinatis ars nam atomi ad id conducunt Dic rursus, per .-'

uUa esse ]TOtest ? Neque ex oraculo in.sjViratione- quas diftcrentias atomorum homines compellan-
que divina, vel mentis instinctu. Nam in liis tur, ut alii quidem fjeometrae sint, alii aritli-
quoque o])()rtet futurum jam essc determinatum: nietra>, atque astronomi, alii sapientes Oninino .^'

et corporibus quideui accidet ab atomis pulsanti- vero lil)ertas arbitrii oj)usque nostrum tolletur e
bus \iat.\, quaxunque atomi ferant ex necessitate. medio, atcjue id insujwr quod est animal es.se.
Animas vero actiones et passiones quibusnam Fcrremur enim quocunque corpora trahant ita, :

motibus atomorum adscribere poteris ? Quinam ut inanimata corjiora nos impellentia. Eadem
impulsus sive jier descensimi, sive per qualem- similiter illis objici jiossunt, qui alia corpora esse
cunque incidentiam atomorum, facict in anima omnium causas arl)itraiUur quodve }ira?terea :

quosdam rationis discursus,

tales vel tales im- calefacere, frigefacere, dissolvere nos, et qua^cun-
petus? Aut omnino discursiones, vel impetus, que iilis infirmiora sunt, jiossunt. Actiones vero
vel niotus necessario j)rovenire, vel quomodo- quales jwrit anima ab his fieri nequeunt: sed has
cunque etiam jirovenire. Praeterea quando ani- oportet ab alio quodam principio fieri.

mus periurbationibus corjjoris adversatur, quid-

 LIBER PRIMUS. 417
230
'AAA' apa fxla rt<; '^v^rj 8ta iravTo^ SctjKOVcra Trepaivec ra iravra,
G eKaarov ravrrj Kivovfxevov &)9 jJiepov»; y ro okov ayei (fiepo/jbevwv Se ;

eKeWev rwv alricov aKokovdcov dvayKT] ryv rovrcov e(f)e^7Jg crvve^etav

Kol avfMTrkoKT/v eiiJbap/jbev7]v , olov et (f)vrov e/c pt^y^ rrjv dp^7]v e^ov-
ro<;, ri]v evrevdev evrt rravra 8totK7](rtv avrov ra fJtepi], kcu TrpogS
1^1 aXXrjka avfL7rkoK7]Vy iroir^crtv re koX irelatv, 8totK7]crtv fjttav, kcu
otov elfjbapfJbev7]v rov (pvrov rt<; eivat keyot. 'Akka rrpwrov fxev
rovro ro crtpoSpov rrjg avayK7]<; Kat rrj? rotavrr]^ eifLapfJbev7]^ avro
rovTO T7]v etfJbapiJbevr]v Kat ra>v atrtcov rov etpfjbov kcu r7]v avfJbirkoKTfv
dvatpet. 'XI9 yap ev rot^ iffxerepotg fxepeat Kara ro rfyefjbovovv Ktvov- 10

fievot^, dkoyov ro Kaff etfxapfxev7]v keyetv KtvelaOat' ov ydp dkko

Bfxev To ev8e8(OKog ryv Ktvifatv, dkko 8e ro irapaSe^afjbevov , kcu irap
avrov rrj opfiy Ke-^prffxevov' akk' eKelvo eart Trpcorov ro Ktvrjaav ro
aKeko<;' rov avrov rpoirov et Kat eirl rov iravrog ev earat ro irdv,
TTOtovv Kat Traa^ov, Kat ovk dkko irap' dkkov, Kar atrtag rrjv dva- 15

ycoyr]v det e(f)' erepov e^ovaag, ov 87] dkrjdeg Kar a'iTta<; rd rravra
Cyiyveadat, dkK kv karat ra Travra. '
^are ovre r}fjbel<; rffjteli;, ovre

1. Sjn'j:oKo-a] Ita Cod. Vind. sed iion tim rationem secnti, quam etiam Conr. A.C. Vat. Vind. A. kiy.i.
sine signo acc^ntuationis prava? hr,KoZffa^ <_)rellius est secutus, distinctionem emen- 9. Cod. Vind. A. sJ^ov.
ii^f/.ov]

qua? est in rell. omnibus et Ed. davimus. Quod vero idem vir doctus in 10. ^vatciT] Cod. Par. A, u.ia.ioi7v.
2. 'tKurrTov] Ita, prpeter Mon. A. et i^rdinem reduxit : \Kcf.T7ou Ta.ijrr. Kivovf^tvou 11. xivuv^at] Cod. Vat. nai vJvSat^ in
Par. A., omnes Ed. ixaffTov (sic). fi.i^ov; ri t'o oXov «.yit deleto ^? : recte illud m. ut Ed. Proxime Fic. legit y.ut rra^ :

ib. Cod. Ciz. omittit «.

fiLioovs f] In quidem hoc minime. Nec magis recte,
: avTod Tr, o^fivi x=-^. Grotius contra ut edit.
Vat. est H. Tum scripsi «Aov ex Codd. quod post iifx.a^f4ivr,v cogitari vuJt iivai : auTou. Vertit enim : " et inde impetnni
Mon. C. I\Ied. A.B. Par. A. Vat., pro potius cogitandum xiynv sc. nva, e se- mutuatiir." liao aiToi est in Cod. Marc.
o'A.a*v, quod est in Ed. quentibus t*; itvai kiyot. Denique post B.
3. aKo?.oLSo,/v] In Cod. Vat. sequitur i/^a^^svMv necessano conima ponendum 16. eip' etsjov) Cod. Vind. A. tf^ £««t£-
minor, et nvUla plane post trv,u.T\oiim.
dist. erat. Orellianus autem textus, in Anno- ^ov.

In textu editionis nimium cumulatis in- tatione maxime operarum vitiis Itedatus ib. tx ravTx] Cod. Vat. tr. (sic) witTu,
terrogandi signis aliisque distinctionibus est. in m. ut Ed.
totius l(x;i sententia impedita est. Nos ib. Triv tovtoiv] Co<I. Ciz. t^» tiDv 17. riiii7; hiti.iii] Non repetitur V'"'' '"
partim ex libris, maxime Vaticano, par- 7. xiyoi] Codd. Ciz. Jlarc. A. Jlon. C'od. Ciz.

IV. Non esse in unwerso tanlum unum agens. in partibus nostris a nostro principali motis, ab-
Sed niUKjuid una quaedam anima pcr cuncta surdum cst dicere, secunduni fatalem scriem agi-
discurrens singula puragit, adeo lU ([uodlibet ceu tari : non enim aliud quidem cst, quod tradit
pars perferatur illuc, quo ducit totum.'' Ferantur motum, aliud vero, quod accipit, ipsum quoque
autem indc causa? consequentes necessitate, atque proprium quendam habens impetuni, sed primum
continuam horum omnium connexionem, fatum iikid est, quod crus etiam movet eodem modo :

appellare dcbenius .''

Perinde ac si in planta ha- si et in universo unum crit omnc faciens atque
bentc principium a radice, aliquis plantaj fatum paticns: neque allud prorsus ab alio secundum
dicat dispositionem ab i])sa radice ])cr omnes causas continue reductas in aliud, certe non erit
plantjc partcs cjuasigubernando diffusam, con- veruni, omnia secundum causas fieri, sed erunt
spirationenK|uc mutuani, ct actionem et passio- omnia unum. Quapropter neque nos ipsi nos
neni una dispensatione contentam. At vero ni- erimus, neque nostrum opus ulhmi neque ipsi :

mius hic necessitatis exccssus fatique ejusmodi ratiocinabimur, sed aherius cujusdan) i'atiocinatio
ipsum fatum seriemque causarum, et
constitutio crit, altcrius (juoc[ue conslHum ncquc agcmus :

earum coniplexionem funditus aufert. Sicut enim ipsi cjuemadiuodum nunc neque pedcs calcitrant,
VOL. I. 3 H
 4i8 PLOTINI ENNEAD. III.

V 231
Ti Tjfjberepov epyov' ovhe koyt^ofjbeda avroi' ahX erepov koyia/Jboq ra
yjmerepa ^ovkev/jiara, ovhe rrparro/JLev rjfjbelg, coairep ovSe ol TroSeg
kaKrt^ovaiV aAA' rj/jbel^; 8ia /Jbepcov rcov eavrcov, 'AAAa yap 8ei Kal
eKaarov eKacrrov elvai, Kal irpa^eig -^/x^erepag, Kal 8iavoia<; V7rap)^eiv,

5 Kal rag eKacrrov Kakcig re kcu alcr^pag Trpa^ei^, irap' eavrov eKacrrov,
akka /xrj tm iravrX rrjv yovv tmv alcr^pcov TroiTjaiv avandevai. D
'AAA' iaco<; /nev, ov^ ovrco'; eKaara rrepaiverai, rj 8e cfiopa 8iOiKovaa
rravra kcu rj rcov aarpcov Kivrjai^ ovrcog eKaara ridr/aiv, co<; av wpog
akkrjka ardaecog e^y /jbeaovpavi/aeat Ka), avarokalg , 8vaeai re kcu
io7rapa/3okaig. '
Atto tovtcov yovv /lavrevo/jbevoi rrpokeyovai rrepi re
rcov ev rco rravr\ eao/ievcov, rrepi re eKaarov, ottco^ re rv^y<; kcu 8ta- E
voiag ov^ rjKiara egei. 'Opav 8e Kal ra akka t,coa re kcu (pvra czTro

rrjg rovrcov av/JiTradeia<; av^o/jbeva re kcu /xetov/Jbeva Kal ra akka irap

avTCOV iraa^ovra rov<; re roTrov<; rov<; errl yf}; 8iacf)epovTa<; dkkr/kcov
i^eJvai, Kara re rr/v rrpog ro rrdv a^eatv, Kal Trpo; r]kiov /Jbakiara'
aKokovOelv 8e toI<; roiroi; ov /Jbovov ra dkka (f)vra re kcu ^cioa, dkka
I. Xoyifj-^o?] Codd. 31<m. C. Vat. OreUiiis voieljat iir,x.'.vsa. j)ro "onnKoZea. Jlarc. B. Darm. et ."Med. A.
Marc. A.C. Vind. A. Xeynrfmi. Par. A. liiiiri non sutrraf^antur, nec ratio patitur. ib. Htuis Ti] E<1. fft. Sed ts est in Codd.
Xoyivfiov. Proxime possis ariolari «>-a' <). it»:] Codd. ,'Marc.A.C. 3Ion. A.C. Ch. Jlon. C. .Aled. A.B. Par. A. Vind.
iTipoti (iovXivfjcctTx pro Ta iifjtir. powA. Se<i ^ltni. U. s'^»i. Edit. E;^;ai. Sed illud recepi. A. In Yat. est ti. Proxime Grotius :

rerte opinor <Trotius ita " iieqtie nos ra-

: it). fj^tffev^otvr,<riiri\ Kd. fiao-vpiiei;. Codd. Cori.Kpici, unde Conr. Orell. volebat «{S-
tionamiir, sed nostra consiilta sunt alte- Dann.Me<l. A. (ex corr. rcc.) Marc. 15. ffiai. Non opus. Tu cogita \iyevffi ex
rius ratiocinatio." etmarg. Vat. cum marg. Ed. ftiirouuitiin. pnegresso T^o>.iyevffi : Dicuitt etiam (va-
2. «iSi si'] Codd. Darni. ^lanr. et Vat. AA marg. coUationis Co<l. Darmst. Wer- tes) se videre etc.
ovo 01, fenis adscripsit : i. e. ftttrovoatifft^i, quae 13. fjtii6viitva\ (IqA. Vat. fivevfitm, in
5. iBtvrov'] Codd. Ci/.. Dami. 3Ion. A. lectio egre^a. Idem est in mar^. (,'<Mi. m. ut Ed.
IVIed.A.B. xvToZ. 3Ion. (', ^''at. avTev. Vat. ubi priori v<K'abuio a<iscriptum est 14. •xaffxovTu — ri>.ioy\ Ha?c omnia in
6. /tnT* cravTi] Cod. Ciz. /u«Ti zoLvri. iffo/s fitffovoanlirtiri. Cura Orellio dedimus Ctxl. Vat. bis scrij)ta sunt.
In Cod. Par. A. sequitur dist. minor, in f,nffov^atr)aiiri <|mwl passim ol)vium. Simi- ib. Tatis T(] Co<l. V^at. Tovs Vt.
Vat. major. liter IJoethems noster Joanni liaur. Lydo I!. aXio»] Cod. Vind. A. tm r,>.iev.
8. rSnTiv] Ita Codd. Ciz. Mon. C. de mensibus p. 56. ex co<l. Barberin. red- 16. aKSAa(/5ii~»] Cod. Vat. otKoXoiAiij iii

Med. A.B. Vind. A. Reliqui cuni Ed. didit fj.tffovoaiir,/Aa pro f,ctjov^avifff^a. m. iir.

TSr.at, In j)roxime praecedentibus Casp. II. iv ry TavTi] Abesl Ti a Codd.

sed nos pcr pedcs tanquani partes nostras dici- univcrsum, et tjua' circa quemlibct
his, quffi circa
niur caicitrarc. Oportet tanien quemiibet no- futui'a sunt. Ncque solum qualis fortuna, sed
strum id proprie, quod est, existcre, actionesque etiam qualis ferme cogitatio sit futura. Videre
et cogitationcs csse nostras. Et uniusciiju.squc licet aiia quoquc animalia piantasque ab ipsii
vel honcstas, vel turpes actioncs ab ipso uniHjuo- illorum conscnsione tum augeri, tuni minui, tum
que procederc : nctiue dccct luiiverso actiones caetera ab iilis omnia perpeti. Ilegiones quin
turpes ascribere. ctiam in terra inter se diftcrre secundum habituni
qucndam ad univcrsum, jjra^cijjue vcro per aspec-
V. Neque nos a ctelu regi, iieque catera a ccelo tantum, tuni ad soleni. Sequi autem loci naturam ap-
et necessario Jieri.
Earet non solum plantas et bruta, verum etrani
Forte vero non ita singula jieraguntiu'. Verum oniinum sjjecies et niagnitiulincs, et colores,
circuitus cwlestium cuncta gubernans, astroruin- iras, cupiditatcs, studia, mores. Itaque omnium
que motus singula ita disponunt, jirout sc niutuo auctoritas penes ipsum consistere videtur uni-
inter se liabent, secundum meridianum tempus vcrsi circuitum. Ad
haec igitur primo dicenduni
atque situm, et ortus, et occasus, atque congres- est, hunc quoque sermonem, quamvis alio quo-

sus. Ab his utique praesagientes prKdicunt de dam pacto, superioribus omnia nostra subjicere,
 LIBER PRIMUS. 419

""^p/ca^ avOpwircov €187] re koI /jbeyeO^j, koX ^poaq, Kal dv/xovg, Kal eirtdv-

fjbia<;, k7nTi]8eviJbara re Kal ^St). Kvpla apa 77 rov iravrog Travrcov

(popa. Hpo^ 87] ravra rrpcorov /xev eKelvo p7]reov, brt Kal ovrog erepov

rpoTTOV eKelvotg avartdrjat ra rjjxerepa, ^ovX.ag Kal Tradrj, KaKta^ re

Kal opfjia^' rjfxiv 8e ovSev 8i8ov?, ktOotg cpepo/jtevotg Karaketiret eivat,5
Cj dXX ovK dvdpcorrotg e^ovat irap avrcov Kal e/c rijg avrwv (pvcreco^ ep-

yov. 'AXXa xpV 8i86vat fjtev ra 7]/xe-

ro rj/xerepov r)/jbtv' 7]Ketv 8e etg

repa, r]8r] rtva ovra Kal otKela rjfXMV, diro rov iravro^, arra Kat
8tatpov/jtevov, rtva /Jtev r]/xel<; epyal,6/jteda, rtva 8e Tracr-^o/iev e^ dva-

yK7]g, /jbT] iravra eKeivot<; dvartOevat' Kat tevat /Jtev rrapa rcov roircov \o

2^2 Kal rijg 8ta(popdg rov 7repte'^ovrog etg r]/jtdg, olov dep/Jborr]ra<; 7] yjrv^etg

ev rr/ Kpdcret, tevat 8e Kal irapd rcov ytyvo/xevcov' rol; yovv yovevcrtv
o/jbotot Kal rd et87] cog rd TroAAa, Kat rtva rcov dX.oycov rrj? ^frvxv^

TraOcov', ov /X7]v dXXd Kal 6/xotcov bvrcov rolg ei8ecrt rrapa rov? roirov;
ev ye rol<; r/Oecrt rvkeicrrr] rvapaXXayi], koX ev ra7g 8tavotat<; evopdrat, 15

B&)? dv drr dXXr]; dp^rj? rcov rotovrcov i6vro)v' aire irpo? ra; Kpaaetg
rd>v aco/Jtdrciov Kcti rrpb<; rd<; eirtdv/Jbta^ evavrtcocret^ Kat evravda rrpe-

I. Tj xaJ] Abest Ti a Codd. I\Ied. A.B. fpovfiivov. Conr. Orell. conjiciebat : aTrec Taou, Item mox omnes us pro xa/, quod
sed in priore addiUim est ab al. m. In xcci liai^nTiov vel 3/a/o£/V5/z/. Neutro opus in edit. est.
Cod. Vat. omissum *«* additur in marg. est, sed ^iiat^ovftivov, sc. t/v/z, pendet a prte- 14. TOTovs] Edit. T^oTovs, verum ita
6. CiifTa/v Cod. Vat. auTOjv
Ui/Totv} — gressis xV^ ^i^iivat ex perpetuo usu Plo- nuUus ; sed cum marg. Ed. habent tvtovs
ai/TMv. Posterius est etiam in Cod. flled. tiniano. Codd. Mon. A. et Vat. (hic in marg.)
A. Edit. TXO aUTMV K. E. T. aUTCiiV,
: il). T/'va Ss] Ita Codd. Par. A. et Vat. Reliqui omnes totovs, et ita Fic. et Grot.
8. 01'«!/"«] Ita Codd. JMon. C. Med. A. et Orell. Reliqui cnm Ed. Tivii hi. De Ta^cc, propler, dixi sujira p. 3. B.
B. Vat. Reli<)ui cum Ed. oixuva. Cae- 10. ix-.lvots] Codd. Marc. A. Mon. C. 15. 'iv yi Tois — II»c bis scripta
iovTajv]

terum ha^c paullulum contnrbata ita dis- Ixiivfis. sunt in Cod. Vat. Sed in m. obelo no-
jiosuerim ; 'nKnv ai tii tu rifjctTi^a. Hiv] ovtcc ib. !ra{a Tal»] Codd. Ciz. Med. A.B. tantur.
»ai aixita v\fiMV Tivx «cro Tov TruvToc, £T/ TOIV, ih. TXtiffTv]] Cod. Ciz. ^XaT*;.
ib. arra] C»Kld. Darm. Marcc. Mon. 11. ^v^ii;] Cod. Vind. A. ^vx,'.is, Et 16. Kjsciffus] Cod. Mon. A. x^iffns,
C. Vat. «TTa. Edit. et Oreil. aTTct. itaetiam infra, cap. \'I. 17. Tjo! ] Abest a Codd. Daim. Marc.
g. 5ia/fou^£v5v]omnes, exceptis
Ita Ta^a] Edit. it) sed omnes, prwter
12. B. et Med. A.
Codd. Mon. A. et Vind. A. Sed Ed. 2/a- Codd. Ciz. et Blarc. C, cum marg. Ed.

voluiUates, passiones, vitia, imjjetus: nobis au- tum quibusdam anima? irrationaiis affecti-
figura,
teni nihil assignare nostrum, secl nos existimare bus Quinimo sa?pe sin)iles forma sunt ob com-
.''

tanquam lapides agitari, potius quam, tanquam niunem loci naturam quani jjlurimam tamen in:

homines,quoddam ex nobis nostraque natura moribus et cogitationibus difFerentiam, quasi haec

projmum munus iiabentes. Veruntamen conce- ab alio cjuodani princijiio oriantur. PrBetcrea
dere decet nostruni nobis, o{)inarique pra;terea, repugnantia rationis adversus comjilexioncni cor-
pervenire qua?dam ab universo usque ad nostra, jwris atcjue libidines ad haec similiter rcfellenda
quiv jani per se aliquid sint, nobisque propria. conducit. Sin autem ex eo, quod liabitudinem
Sane distinguendum est, qusenam ipsi nos aga- stellarum suspicientes singulis futura jjnenunti-
mus, quaeve nccessario patiamur, neque caelesti- ant, ab illis quoque fieri opinentur perinde id :

bus omnia conccdcnda. Existimare debcnius a se habebit, ac siaves eorum, quae significant,
regionibus aerisquc circunifusi diversitate multa causiE forent : simiUterque si omnia, quorum in-
nobis accidere vdut in corporis com])lexione
: sjiectione vates prajsagiunt, facere etiam, qua
frigus atque calorem, accidcre quoque ab eorum, significant, dicerentur. Item ex his eadcm pcr-
qui gignuntur, conditionc. Nonne jwrcntibus fectius considerare licet, <juae nato pra-dicit astro-
plurimum nati similcs oriuntur, tum fornia atque logus, suspiciens stellarum disj30sitionem, quando
3 H 2
 420 PLOTINI ENNEAD. III.

233
TropTco? X.eyoLVTO av. Et S' qtl e\<; ttjv tu)V aaTpoiv a^^^eaLV opcovTe?
irepL eKaaTcov keyovcTL tcl ytyvofjLeva, Trap' eKeivcov TTOLeladat TeK/xaL-
povTat, bfMOiU)<; av kcll ol bpveLg ttolijtlkoI cop a7jjj,aLV0vaLV eiev, kol
TravTa, el<; a ^keirovTe^ ol jjuavTeL^; irpokeyovaLV. '
Ert be Kal eK
5Tcov8e aKpL/3eaTepop av rt? eTTLaKe^jraLTO irepL tovtcov' a tl<; av IbcovC
el? T7]v Tcov aaTpcov a^eaLV, rjv ei^ov oTe eKaaTog eylyveTO, Trpoel-
TTOL, TavTa (paal kcll yiyveadat Tcap avTcov, ov arjjuLaLVOVTCov jjlovov,

akXa Kcu TTOLovvTcov. '

OTav TOLvvv irepi evyevetag keycoaLV &>? e^ ev-
8o^cov Tcov iraTepcDV Kal jiijTepcov, ttcJo^; evL TroLelaOaL keyeiv TavTa, a
iOTipovTrap^eL Trepl Tovg yovelg, Trplv a^eatv yeveadat TavTTjv tcov
aaTpcov, a(f> ->)<; irpokeyovaL. Kat jJbirjv KaL yovecov TV)^ag, (vno TcavX)
Tral^cov T7j<; yeveaecog, Kal TralScov 8La6eaetg oiat eaovTat, Kal birotat^;
avveaovTat Tv^aLg, aTTO tcov iraTepcov irepl tcov ovttco yeyovoTcov ke-
yovai.' KCLL e^ ahekcpcov aSekcpcov 0avaTOV<;' Kal e/c yvvaLKCov Ta irepl
iSTOvg avSpag avaTraklv xe e/c tovtcov eKelva, VLco^ av oiiv rj eKaaTOV
a^eat<; eTU tcov aaTpcov TroLel, a tjStj e/c TvaTepcov ovTcog e^eLV keye-
Tat. H yap eKetva Ta irpoTepa eaTat Ta TrotovvTa , rj et jjjij eKelva
TTOLel, ov8e TavTa. Kai jjlijv kol rj bjjbOLOTrjq ev toI<; eiSeaL Trpo? tov<;
yovea<; olKoOev (f)7jal koX KakXo<; kcu ala^og levaL, akk' ov irapa (f>o-

pa<; aaTpcov. l^vkoyov re KaTa Tovg avT0v<; ^povov<; Kal akka ^coa

1. XiyoivT')] Co(i. Mon. A. Xiy eiTO. (rS«i. Scilicet paniin iutcllexit loci senteu- corr.) \'ind. A. Marcc. xaio7.
ib. }' oTi] Cod. Ci'/. li ri. tiam ! ib. OVTUS t^iiv] Ctxi. Ciz. i^iiv eirais.
ib. oeuvTt?] Cum niJirg'. Ed. haltent *oi'- 8. "Orav\ Cod. Vat. OTI. 17. craioiivra;] C(hI. Vat. non habet in-
ri,- Codd. Dai-ni. 3Iarr. H. ^M. A. (a 10. TfJ*] Edit. viol rr,)/ sod ita solus terrogandi signimi.
])!. ni.) Par. A. t't niar^'. Vat. Par. A. et niarg. \'at. Keliqui omnes ib. iKtivK ^Toiti] Cod. \'ind. A. l»iivec

2. £*£jvaiv] Cod. (_'iZ. EXtiVSW. T{i"», ut legit Fic. Toiei.

},. o^tuc] ('od. Vat. forma Attica o^w/f, 12. yitidius] Ita, pro y!ii<rio!, scripsi 18. Toyf yuviaf] rohs abest a C(xl. Ciz.
cum IVIarc. A. px Codd. Jlon. C. Med. A.B. Par. A. Idem mox habet ^airi.

4. tx Tm%i\ Cod. Ci/. auriiv 3e'. Marcc. Vat. 19. ^o^a.;] Cod. Vat. ^fljaf.
5. WnrKi-^atTo -Tn^i toCto^v] Cotlil. ("i/.. 13. ffvviffoi/rat] Cod. Par. A. ffuvi^ovrat. 20. lixxu] Codd. Mcd. A. (a pr. m.)
Marc. A. Mon. A.C. Vat. Viud. A. 14. «fi Toi/f] (yodd. Ciz. Marc A. Par. A. Vat. (in marj;.) ut marg. Ed.
Mon. A.C. Vat. ir) roiis. aXXae. Cod. Darm. utroque conjuncto
6. iyiyviTo] Cod. Val. iyiviTo. Proxinie 16. Toiii"] Codd. Dami. Slon. A.C. (ex u.k\a ufi.a., Kdit. afia solum.
Coiir. Orellius ])ost iw (leletum vult iroiii"-

iiascitur, constitiitaiii c|ii;r (juiilcMii si dixcrint

: (jue genituris saepe fratrum mortes item ex mu- :

non taiilum a jjra-scnti disioositiono,

signiticari lieribus virorum sortes: vicissiniquc cx liis ilia
sed fieri, siepius nienticntur. Nempe ijuando de dijudicant. Quanam igitur ratione stellarinn dis-
generosa stirpe judicant dicentes, natum ex no- positio cujusquc propria facit ea, quEe jam ex
bilibus jiatrihus, vel niatribus ortum : quonam patribus certa quadam conditione futura dicun-
pacto licet diccre hinc illa fieri, cjute parentibus tur.' Aut enim jiriora iiia sunt efficientes causae:
insunt prius, (]uam talis stellaruni veniat dis})o- aiit, si non sunt, ne(jue hjBc etiam
illa caus.-e
sitio, cujus conteniiilatione jiraxlicunt.'' Etenini causa? erunt. Quin etiam filiorum forma parenti-
j)arentum (|uoque fortunas a (iiiorinn generatione bus similis testatur pulciiritudincm dcformita-
declarant. llursus futuras fllioruni conditiones temque ab ipsa stirpe, non al) astrorum motibus
atque fortunas ab ij)sis jjarentibus circa iilos, qui proficisci. Probabile est insuper, eodem in teni-
nondum suiit nati, ]3ortendunt. A fratrum quo- pore animalia oninigena hominesquc simul oriri
 LIBER PRIMUS. 421

" re TravToSaTra, Kal avOpoiTrov^ ajxa yiyveaOaCy olg cnraaiv exPV^ "^^
^ avra elvai, 019 97 avrr) axeaig. Ylco<; ovv afxa fjbev avdpcoirov;, ajua

Se Kal ra akka 8ia ruiv o-^^rjfjbaTcov ;

'AAAa yap yiyveTai /Jbev eKaara Kara Tag avTcov (f)vcreig' 'iTTTro?

fiev, OTi e^ iTnrov, Kal avOpcoTro^, on eg avOpcoTTOv' kcu TOiocrSe, 0Ti5

e/c TOiovSe. 'Ecttw 8e crvvepyog Kai ?; tov iravTog (f>opa, crvyxcapovcra
To TTokv TOig yivojmevoi?' ecrrcocrav 8e irpog Ta tov crcofJiaToq Trokka
crcojubaTiKcog 8i8ovTeg, OepjaoTrjTa^ Kal ^jrv^eig, kclI crco/JbaTCiiv Kpcicreig

G eTraKokovdovaaq' ircog ovv Ta ijdij Kal Ta e7riT7]8ev/xaTa kcu fJuakicrTa

ov)(^ bcra 8oKei Kpacrei crco/xaTcov Sovkeveiv' olov ypa/x/xaTiKog Ti<; kcu 10

yeco/ieTpiKO^ , kcu KV^evTiKog, Kal Tcov8e Tig evpeTr/g ; Trovi/pia 8e

"^SSv^ov; irapa Oewv ovrcov rrojg av Sodeirj ; Kal bkco? bcra keyovrai 8i86-
vai KaKa KaKov/Jbevoi bn 8vvovcri, kcu bn vrro yrjv c^epovrai, coairep
8iacfiopov n Traa^ovTCov, el irpo? 7]/ia^ 8vvoiev, akk' ovk ael eiri

acpalpag ovpavlag cf^epo/Jievcov , Kal irpog ttjv yrjv tijv avrijv e^ovTcovj^
a)(^eaiv. Ov8e keKTeov, o)? aAAo? akkov l8cov tcov Oecov Kar akkrjv
Kcu akkrjv araaiv, ^elpcov tj KpeiTTCov yiyverai' coaTe eviraOovvTa^
B/xev y/Mag eviroielv, KaKovv 8e, el Tavavria. 'AAAa /Jiakkov &>? (f>epe-

^, Kai TM aX7.a] Codd. ]\Ion. A.C. g. xx) Ti] Ahest Ti a Codd. Marc. B. 13. 'oTi i^o] Abest 'oTt a Cod. Med. B.
I\Iarc. A. Vat. Vind. A. Knt t» akXa^ nt C. Med. A.B. 14. Taff^ovTitjv] Kdit. Ta^air^ovTwv, sed
legit Fic. Cod. Ci/. Kar« liXXa. Edit. ra. 10. x^afl-sj] Coil. Vat. KpaTu. Sed Kpa- Codd. Ciz. Darm. IMon. C. Marcc. Vat.
aXXa sive xai. Conr. Orellins post ^ia ffiiin marg. Pro oiix 'oira Conr. Orell. waff-:^ovTaiv, ut leg^it Ficinus et Grotius.
Tuv tr^nfii^Tajv snppleri vnlt yivnr^at iuXa- volebat oaa oij. Liliri nil variant. ib. oiiK uu] Cod. Ciz. oii Kai,
yev. Non necesse. 12. 'oXo];] C'Od. Vat. 'oXojv, in marg. 16. tOiv Oii»] Cod. Vat. omittit tHiv.
5. oTt i| av^^&i^ov] Cod. Ciz. pro ori, oXw?. Mox Conr. Orell. vult KaKoufi'ivci)v,
: 18. u TuvavTia] Cod. Ciz. £(f. Scripsi
Genitivnm, pro av^^uTov;, dedi ex Codd. sed nnllus liiier addidit et Ktvov/.t.ivoi pendet autem TavavTia, pro eo quod in Ed. erat
Ciz. Jlon. C. Med. A.B. Par. A. Vat. a x'iyovTat. Variat enim constmctio. Pro- T avavTia, I\Io.\ Conr. OrelJ. ita : tviv Toi
8. x»a<r£,;] Codd. Marc. A. Mon. A.C. inde perspicuitatis causa virgulam delevi si; ai/Ta — l^XiorovTa;, Ha?c COrmpta " et
Vat. Vind. A. li^iirit;. pOSt XCCXfX. ab antecedentibns " dirimenda censeo.

inquibus cadem omnino oporteret accidere, qui- quentes : at quonam
buscunque stellarum eadem dispositio imminet. pra?sertim qua-cunque non
Quo igitur modo homines simul et caetera pev comjjlexionibus obsequi
mores, et studia,
jiacto
videntur corporum
ceu quod aliquis sit
:

easdem caeli figuras exoriuntur ? grammaticus, vel geometra, vel aleator, talisque
rei aut talis inventor. Jam vero jiravitas morum
VI. Singula Iiic a naturis propriis magis, quam calo quoinodo a ca'lestibus, qui Dii sunt, hominibus
propriam in generatione accipiunt qualitatem : quam- dari jiotes.'' Et omnino (juotcunque dare dicuntur
vis a ctelo signijicentur,
mala ipsi videlicet facti mali, propterea quod oc-
Sed profecto singula secundum naturas suas cidant, vel sub terram ferantur, quasi diversum
fiunt. Equus (juidem quoniam ex equo, liomo aliquid jiatiantur, si nobis occiderint, non autem
autem quoniam ex liomine nascitur quin etiam : semjjer per cwlestem sjihaeram circumferantur,
talis vel equus vel homo, quoniam fit ex tali. et quantum in se est, terram cadem ratione re-
Conducat ad idem quoque casli motus, eoncedens sjiiciant. Neque etiam dicendum est, Deorum
tamen genitoribus genitisquc quam jjlurimum. alium, dum alio atquc alio situ aspicit aliuni,
Tradant vero cii'lestia quantum ad corpus spcctat meliorem deterioremve evadere: adeo ut affecti
multa, et ha-c quidem conditione corporea, ca- bene nobis etiam benefaciant, male vero affecti
lores,frigora, com})lcxiones corporum conse- noceant. Pra-stat vero dicere, cjelestia pro uni-
 422 PLOTINI ENNEAD. III.

^33
rai fJbevravra €7n aoyrrjpla rwv oX-MV, Trape^eTai 8e koI akXrjv ^pelav
T7]v Tov elg avTa coairep ypa/JbfjbaTa /SkeTrovrag Tovg tt]v ToiavT7]v
ypajbi/xaTiKTjv elSoTag avaycyvocxjKeiv Ta fxeXXovTa e/c tcov a^^^rj/jLaTCov
KaTa To avakoyov, /jbedoSevovTag to arjfjbaivofJbevov' wairep ei tc^ k.e~
Syoi eiTeihri v-^rfX.o'; 6 bpvi?, arjfLalvei vy^r}X.a<; Tivag Trpagei^. c
AoiTTov Se I8eiv ttjv eTmrkeKOvaav Kal olov avveipovaav akkrjkoi?
iravTa, kcu to eKaaTov eTricpepovaav, ap^i]v Tidefnevrfv fJblav
tto)? ecf)

a<p' Tjg iravTa KOTa koyovg airepfJbaTiKOvg irepaiveTai. Ecrt fiev ovv '

Kal avTT] 7] 8o^a eyyvg eKelvrjg Trjg iraaav kcu a^eaiv kcu Kivrjaiv
^orjfjbeTepav re kcu Traaav e/c r^? twv bkcov yjrv^rj? ijKeiv keyovayg, el

KCLi /BovkeTal Ti rjfilv Kal CKaaTOig ^apll^eadai, elg to rrap rjfjbcav iroi- D
elv Ti e^ei fxev ovv rrjv iravTcog Travrcov avayKrjv, kcu iravTcov elkrjfi-

fievcov Tcov OLTiCOV, ovK eaTiv eKaaTOV fjbr) ov ylyveadai' ov8ev yap
eTi To Kcokvaov, y akXcog yeveadai Troirjaov, el iravTa etkrjTrrai ev
^StJJ elfjbapfjbevr) . ToiavTa 8e bvTa, cog airb fJbiaq ap^rj'; wpfjbrjfieva, rffjblv

ov8ev KaTakeiyjrei, 77 cfiepeadai birr] av eKelva coOrj' al re yap cpavTa-

criac TOi? irporjyrjaafjbevoig , al re bpficu Kara TavTag eaovTai' ovofjbaE

Neque enim, ut ex fine Capitis videmus, c^vis. Conr. Orell. ad uifxio u Tif >.tyoi solus Cod. Par. A. Reliqui omnes cum
concedit vel proliat, sed explodit auctor suppleri vult Tatrav ivrtv. Miniine.
: marg. Ed. xai ff^ifftv,
prasdictiones a;.tralogicas. Quare legen- ib. cnnaitu] Codd. Marc. B. Darra. et 10. !«' xai] Cod. Ciz. 11 Ss.

dum cenj:eo : ro St u; aura k. t. X. Liliri IMed. A. enfjntivuv, 11. ^ouXirai Ti] Ti! cum Ed., nonnisi
non snffnigantur. Nec menior fuit Orei- 6. Cod.
Si tiuy'\ Ci7-. 3i ri ilitv. Codd. Jlarc. B. JMed. A. (a pr. m.) Par.
lius eonim iju;*' ipse ex Plotino landaverat 7. i^' iKaffTot/] Codd. Mon. C. Par. A. A. et marg. A^at. Reliqui omnes /SoyAiToti
ad Sallustinzn de Diis et .Muudo cap. q. Vat. Vind. A. i^* ixaff-Tay, quod recepi- Ti. Recte. Nanique cogiiandum (^ovXiTai
pag. 137. Nec iMoshemius nec Cndworth. mus. Edit. a^' 'tKajTov. a'vTfj « 5tf|a ex pnecedentibus.
in his hffisenint. Tn vide ([ua' supra po- 8. ffTsouaTiKovs] Co<ld. Darm. Med. A. 16. oTu av] Codd. Darm. 3Iarc. B. et
suimus ad paf;.140. infr. ct p;m. 141. su- 1$. Par. A. IVIarc. 15.C. \'at. ut marg. 3Ied. A. 'oTov «V.
pra ; ul)i et hnnc locuni tract;ivimus. Ed. ffTi^fiaTixov;. Edit. Wtiose y^a/j^/.uz- ih. a'i Ti ya^ ^avraffiai to7; Toonynfrafii-

2. T>iv TaiauTr,^] Cotld. Ciz. Mon. A.C. TiKou!. Coiir. Orell. conjectabat a-faj/^aTi- voii] Conr. Orell. supplendum censet ai-
Vat. A'ind. A. oniittunt rni-. Koi!. Sed vii, Annot. nostr. in cap. 4. t'ioi! yivovTai. Non necesse, sed pendent
5. of»/f] Edit. ojn! sine articulo, sed init. haec a sequente iffovTai ex Plotiniana bre-
omnes Codd., pneter Alon. C, habent i 9. xai ffy^iffiv] xara ff;^iffiVy nun Ed., \itate.

versi salute percurrere, sed interim ad iiliuiTi gula generentur.Est autem haec opinio illi
quendam usum conducerc qui illa : quo scilicet persimilis, quum
omnem habitum atque dicit,
suspiciunt quasi literas, qua' videlicct literaturam motum tum nostrum tum universum, ab anima
ejusmodi noverint, futura lcgant, ex ipsis figuris universi procedere. Et si quis velit nobis et sin-
comjiaratione quadam analogica indagantes signi- gulis condonare, ut nonnihil a nobis ipsis efficia-
ficatum quemadmodum si quis dixerit, avem
: mus, habet tanien omnino omnium necessitatem.
{)er sublimia pervolantem actiones quasdam sub- Sane omnibus una causis comprehensis impossi-
imes significare. bile est, unumquodque non effici. Nihil enira
prijeterea reliquum est, quod vel prohibere queat,
VII. Qid necessariam rerum seriem iiitruiliicunt iiiev'i- vel aliter fieri forte compellat : siquidem cuncta
tahHiter singula peragentem, auferunt tum injimis comprehendantur in fato. Cum vero talia sint,
contingentiam, tum consilio libertatem. ut ab uno principio profluant, nihil jam nobis
Reiiquum est, considerare opinionem dicentem aliud restat, nisi ut feramur quocunque nos illa
cuncta simul implicari atque connecti, unde sin- compulerint. Nam et imaginationes causas se-
gulis conditio assignatur: ponentem quoque prin- quentur antecedentes, et impetus imaginationes
cipium unum, a quo per rationes seminales sin- comitabuntur : arbitriique libertas nomen erit
 LIBER PRIMUS. 423
o o ^
^ Te /xovov To i)iMV ecTTaL. Ov yap otl op/jLoy/xGV rjixelq, TavTrj to
€(f)

Trkeov earTac, ttj^; 6p/j,7J^ KaT eKelva yevv(jdfJbev7]<;' tolovtov re to r/fxe-

Tepov ecTTac, olov koX to tcov aXXcov ^cocov Kat to tcov vrjTncov, Kaff
bpfMa<; Tvcpka^ Iovtcov, Kal to tcov fxaivo/Mevcov' op/LcoaL yap Kal ovTOt,
Kcu vrj Ata al irvpo^ bp/jLCU, kcll wavTcov oara SovkevovTa Trj avTcovs
V KaTacTKevrj (pepeTaL KaTa TavTrjv. Tovto 8e kcll iravTeg bpcovTeg ovk
a/ijL<pccri3r}Tov(TLV, akka Trjg bp/x7]<; TavTrj<; akka? aLTLag ^r/TOvvTe^,
ov^ laTavTaL &)9 eir ap^-r/g TavTr/g.
T/? ovv aXXr/ aWla irapa TavTag eTrekOovaa avaiTLOV re ovhev
KaTakely^reL, aKokovdlav re Trjpr/aeL Kol Ta^LV, r]/xa<; re tl elvaL avy- 10

^copr/aeL, Trpoppr/aeLg re Kal /jbavTeia^; , ovk avaLpyaec ; "^v^rjv 8r} Scl

Gap^7]v ovaav akkrjv, eTTeLa(pepovTa<; el<; Ta ovTa, ov /xovov Tr]v tov

TravTO^, akka Kal Tr]v eKaaTOV /xeTa TavT7]<;, &>? CLpxV^ ov a/iLKpag
ovar]?, irkeKeLV tol iravTa, ov yLyvo/JLevr]<; Kal avT7]g coairep Ta akka
e/c aTrep/JLaTOiv, akXa TrpcoTovpyov alTia; ova7]?. Avev /xev ovv aco- 15

/juaTo; ovaa KvpLcoTaT7] re avTTJg kol ekevdepa, KaL Koa/iLKT/g aLTLag

234e^&)" evexdelaa 8e elg aco/Jba, ovk eTc iravTa Kvpla, w? av /lueff eTepayv

1 . o!/ yaii —
'VTai] Desunt hcec in Cod. C. omittunt to. Vocem av habet nonnisi Cod. ]\Ion. A. et
Ciz. Operarnin autem ritio hwc eadeni 4. ).«{ xxi ovroi] Codd. Ciz. Marcc. marg. Vat. Delevimus.
omissa sunt in contextu Orelliano. Mon. A. Vat. ya^ y-ai bZtoi. Ab edit. il). ^vx''''' ^''] todd. Ciz. Mon. C.
ih. Oy yka oTi o^fioi^fjtiv] Addit fiovov post abest xal, sed expressei"unt Fic. et Grot. Med. A.B. Vind. A. ^uxm 3>!. Edit. Si.
opu.b/fAiv editio, sed omittunt juovov Codd. et recepit Orellius. Quod sequitur xai 12. iTiiff^i^ovra? ii;\ Codd. Ciz. et Vat.
Mon. A.C. Med. B. Vat. Blarc. A.C. omissum est in Cod. Ciz. iviiTfpi^ovTai ojs. Sed Vat. in m. ii;,
Vind. A. Sed Vat. hahet in marg. Ne- 8. "iiTTOC.vTa.t TauTT,?] Ed. vi^TavTXi. Post 16. Usi/Ssga] Cod. Vat. 6Xsi/$£gj'a, sed in
que tamen Fic. et Grot. expresseiimt. hanc vocem Codd., j^raeter Dann., omnes m. ut Ed.
2. yivvMfiivt:s] Edit. yivofjihr,; y sed om- addunt i^; i-r a^-<;^f, quod edit. non habet, 17. i»";(9!i>a] Codd. Darm. Med. A.B.
nes, praeter Codd. Mon. A. et Vind. A., sed legit etiara Fic. et nos recejiimus. Par. A. Marc. B. et marg. Vat. cum
cum marg'. Kd. ytvvatfiivns. Cf. Annot. 9. Tif] Cod. Vat. T/, in m. tis. marg. Ed. ihvix^i''<^a. Videtur ex ante-
praecedentem. II. oiiK ivai^ricrii^ £d. oiiK av i.vxpriffii. cfidente i^u nata lectio.
3. «ai To TJIv] Codd. Med. A. Marc.

inane. Non enim ex co, quod ijisi nos aliqiiid sequentiam rerum ordinemqiie conservet, nos ali-
impetu quodam aggredimur, arbitrii jilus habc- quid csse jiermittat, jjrwdictioncs vaticiniaque
hinuis: quipjie cum impetus onuiis ab antecc- non tollat .''
Animam itaque ojjortet, quae aliud
dcntibusincitetm': jusqiie nostrum erit talc, C(ualc j5rincij)ium sit, rerum ordinibus inserentes, neque
animalium relicjuorum infantiumque atque fur- universi tantum, sed etiam cujuslibet animani
entium Ciecis quibusdam stimulis discurrentium : una cum totius anima, utpote quas princijiium
nam et in liis siint impetus. Et jier Jovem si- sit non jiarvum cuncta contexere cum vidclicet :

mills fcrme impetus est in igne, atque in omni- anima non sicut ca;tcra ex seminibus oriatur, scd
l)us, quotcunquc conditioni proprite servientia in causarum gcnerationem jorwcedentium ordine
ipsius instinctu ])r;ccipitantur.Id autem omnes collocetur. Quam ob rem quando a corjiore se-
})erspicue contuciites non ambigunt. Verum alias mota vivit, maxime sui ipsius domina est atque
quasdam hiijus impetus causas indagantes in hoc libera et extra mundana? causse potestatem at :

quasi ]irinci))io minime conquicscunt. infusa corpori haud amjjlius in omnibus domi-
nandi auctoritatem habet vel libertatcm : utj)ote
VIII. Qtwmodi) anima sitsuper Jatum, in fato, sub qua? una cum aliis jam fucrit ordinata. Fortun.-e
fatu. vero, qu;e circumstant, (|uibuscum
scilicet ea,
Quajnam igitur alia, ])r:eter has, rcstat causa, mcdium, jmssuiU ([uam j)luri-
concidit jjrofccta in
qua; acccdens nihil relinquat extra causam, con- nuim, usque adeo, ut anima proptcr circumstan-
 424 PLOTINI ENNEAD. III.

, 234
Tay(dGi(xa. Tv^^ac 8e ra kvkX.co Travra, olg crvveTreaev ekdovaa et^
/xeaoVy ra TioAAa rjyayov, coare ra /Jbev rrotelv 8ta ravra, ra 8e Kpa-
rovaav avryv, ravra ottt] edeX.ec ayeiv. YlXecco 8e Kparec rj afjcecvwv'
ekdrrco 8e 77 ^elpcov' y yap Kpaaec crcofJbaro^ rc ev8c8ovcra eTTcOv/jcelv
57) opyc^ecrOac rjvdyKacrrac, i] irevcac^ rairetvT], r/ Trkovrotg ^avvo^, yB

^vvdjjceat rvpavvog' 1] 8e kclI ev roc? avroc? rovrocg avrea^ev, tj

dyadrj ri]v (f>vatv' Kal ykkoccoaev avrrj fxdXXov, ?; ykkoccodr) , coare

rd /Jtev erepocwaat, rolg 8e avy^coprjaat, /jct] fjuera KaKijg.

' AvayKaca {jcev ovv ravra, baa rrpoacpeaec kcu rv^ac? KpaOevra
loytyverat' rc yap dv erc kclI akko ecy ; iravrcov 8e k7](f)devro)V rcov
alrccov, rrdvra 7ravro)<; ytyverac, ev ro7g e^caOev, kcu et rt 6K r^^fC
(fiopd? avvreketrat. '
Orav fjcev ovv dkkotcoOetaa irapa rcov h^co ^v^rj
irpdrrr) rt Kal bp/jta , olov rvcpkrj rj} (jiopa ^pcojJcevT}, ov^l eKOvacov
rr]v rrpd^cv, ov8e ri]v 8cadeacv keKreov' Kai brav avrr] irap avrr]^

Ta Js] Cod. Vat. rot?!.

2. Marc. A.C. Mon. C. Med. B. Par. A. KaKtiS (sic.
K^xTu] Cod(i. Ciz. 5Ion. A. Maroc.
3. Utmmque pnsuimus. In Codd. Darm. 9. KoaiivTa] Abest a Cod. Med. B.
MbI. A.B. Vat. Vind. A. (ex corr.) Mon. A. Med. A. Vind. A. .Marc. B. .Se(|uens «m a C(xi. Vat. Nec Orot.
aliest

K^a.-i7. Moll. C. x^uTii. Kdit. K^ttruv. nvtiyKttff^jat (sic). Casp. Orell. voleltat : « expressit. Ficinum suspiceris le^sse x^a-
ib. ti uautu<i]Cud. Vat. iii iiiarf;. iV«f ya^ K^affti — o^yi^toiai rivayKtitff^n. TnVivTa. Xara si verbotenus vertere vole-

u ; in contextu cum Marcc. « jjro v,. Et 6. T«7f avToii^ C(xl. Vat, omittit alToTs, bat, (ielieliat : commixta. Sed solet lilje-
ita Grot. quem sequimur. Fic. legit. :i. in m. add. rius vertere.
Edit. a. ib. avTitTxtv] Ita, pro avTtffx"*, scri- 10. i.>iipiivToiv] In Cod. Vat. litera fi

4. iXciTTu Se n] Cod. Ciz. t?.aTTwv. Pro bendiLm ex C(Kid. Ciz. Med. A.Ii.
fuit pnnctorum circulo inclusa est.
« editionis est « in C<Mi(i. Ciz. Par. A. Par. A. Yat. Vind. A. In Cod, IMon. 11. TavTtus^ Cod. Vat. oravTbiv:, in m.
Marcc. Vat. Sed Vat. iterum in marg. C. est av-iff^ov. tti-

Isats.
i'i,

7. TiWoiatfftv — TikX9ia,'!>yi] Ita C(Mid. iMon. ib. iJwSi», Ka)] Codd. Ciz. Mon. C.Vat.
ib. yic^ — Ti] Abest yct( a Cod. Par. A. A.C. Marcc. Med. A.B. Par. A. Vat. Vind. A. iloiitv ii Ta ; Cixld. Med. A.B.
et T, a Cod. Mcd. 15. Vind. A. Sed Ed, riXXittifftv vi>.>.ic^^n. — Par. A. «5»/5i» 5i xai; Cod. Mon. A. <?»-

ib. WiiiciKra^ Codd. Mon. C. Marc. A. 8. tTt^oioiiirai^ Cod. Mon. C. (supra lin. ^lv Ta.
Vind. A. ivhovaot. ab alt. m.) iTaiooiutrai. (\h\. 3Iarc. A. su- 1 2. ^ofias'\ C(xi. Mon A. ^^o^as, fre-
5. ojj-iJsirSui] Cod. Vat. S;syi»9ai, vel ]>ra liu. tTt^aiciffai. Se(|uitur rois pro tcc quenti confusione. \\A. m(xi() ^langey ad
ad v'esti{2pa scripttir» ooiyivhett, in man^. editionis in C^d., prwter Dann. i\Iarc. C. Pliilon. Jud. vol. I. p. 238. ed. Pfeilferi.
tit Ed. Tuni abest nt in Cod. Par. .•\.,
!>, Par. A. et \'ind. A,, omnilius. Recepi. 13. ovxi\ C(xld. ^lon. C. Vat. «1»;^.
et scribitur «vayxatrTaj, ut est in C'odd. il). xaxijfj Cod. Vat. Kaiiaf (sic); in m. 14. «Ta» aiiT7.\ Cod. \'at. OTt ai/Tn.

tiam faciat multa, quaedam vero quodam imperio simul atque fortunis comprehensa conficiuntur.
quocuiujue dccrcverit agat. In pluribus sanc Quid enim praeter ha^c csse queat Cunctis au- 'f

dominatur auiuia, si nielior sit in paucioribus : tcm una causis comprehensis omnino onmia fiunt.
vero, si pcjor. Aut enim complexioni corporis Intcr illa, ciua- sunt cxtrinsecus, conniuneratur et
obsequens concupiscere, vel irasci compellitur, si <[uid ex universi motu una cum sequentibus

aut paupertati succumbens evadit humilior, aut causis conducit ad opus. Quoiies igitur anima ab
admirata divitias jam tumescit, aut exultans im- externis jam mulata agit aliquid et aggreditur,
perio tyrannidem jam exercet anima vero boni- : quasi caeco utens motu, neque actionem neque
tate natura? freta, si in cadcni inciderit, his re- aftectionem cjusmodi voluntariam liberamque
pugnat atque dominatur : potiusquc permutat appellarc debemus. Similitcr quando ipsa ex se
ipsa, quam j)ernnitetur: et partim quidem mutat, ipsa pejor existensnon rectis ubique ncque prin-
partim absque culpa permittit. cipaUbus motionum exordiis utitur. At quoties
rationem puram et passionis expcrtem tanquam
IX. Quomodo aniina in fato sit ut agens. Item de proprium ducem habens aggreditur, hanc solam
contingentia rerum. aggressionem judicare debemus in nostro arbitrio
Necessaria itaque sunt, quascunque proposito sitam esse, vcreque liberam: idque opus nostrum
 LIBER PRIMUS. 425

yeipcov ovcra TreptTTov ovk opaat? iravTaxov ovoe 7]yefxovovaat<; Tat<;

Dop/jtatg rj ^poi/Jbevri' koyov 8e OTav riyefjbova KaOapov Kat cnradri tov

otKetov e^ovo-a op/na, TavTi]v /Jtovov Trjv op/xrjv (paTeov etvat ecf) rj/Jtlv,

Kal eKovatov, Kal tovto etvat to rjpteTepov epyov, /xr) aXkodev rjkOev,

aXX evSodev aTTo Kadapdg r^? i^f;^?;?, aTr dpxV'^ TrpcoTrj^; rjyovfjtevr]^

Kal Kvpta?, dkk' ov Trkavr/v ef dyvotag Tradovarig, 7] rjTTav e/c /3/a?

V. eTTtdvjJttwv , at irpocrekOovaat dyovcrt koX ekKOVcrf Kal ovk eTt epya

ewcrtv elvat, dkXa 7radr]fjtaTa Ttap rf/Jtwv.

TeAo? hi] cj)r]aiv 6 A.oyos', iravTa fJtev crrjfjtatvecTdat Kat ytyveaOat'

KaT alTta<; fiev iravTa, btTTa^ 8e TavTag' koX Ta fitev, viro xjrv^r]^, 10

Ta 8e, Sta dkka? atTtag, Tag KVKk(o' TrpaTTOVcrag 8e \j/vxa?, bcra

TTpaTTOvat, KaTa fjtev koyov irotovcra? opOov, irap avTCov irpaTTetv
F ocra irpaTTOvcrt, Ta 8e dkka efJt'Tro8tt,ofjteva<; Ta avTwv irpaTTetv ira-
a^x^etv re fjtdkkov i] TvpaTTetv' cocTTe tov fhev firj (ppovetv dkka atTta
elvat' Kctt TavTa tcrcog bpdov Kaff elfjtapfjtevrjv keyetv irpaTTetv, ol<; ye\^
KOt 8oKet e^codev ti]v elfjtapfxevr]v a'tTtov elvat, Ta 8e dptaTa, irap
Tjficov. TavT7]g ydp kcu. Trj^ (pvcreco<; ecrfJtev, b^av fjtovot (hfJtev, Kat

i. vioirrfiyJ] Ahest hspc vox a Codd. X^^i neque hac de mutatione verbulum Vind. A. In marg. Vat. addita sunt.
Ciz. Dann. Blarcc. I\Ion. A.C. Vat. Vind. addit. ib. ira^' ficyrwv] C(jdd. Med. A.15. fllarc.
A. Neque Fic. expressit. Conr. Orell. 6. uXk' 011] Cod. Vat. ciX>^ov ; in m. ut B. ^ao a^Tiv. Edit. •Trao' ai^rcuv.

conjuiigi vult cum x.^ri}f^Un " cmn ni-

s? Ed. 13. ora zpaTTOuat] Edit. orav ^pocTTOiffiv
miiun utatur, indulgeat." Sed cum hoc ib. «Traw] Edit. rrrrov sed Codd. om- Codd. Darm^ Jled. A. Marc. B. Par. A.
oiationis membro conjunctum est jravTa- nes, pneter Ciz. Mon. A. et Vind. A., cum marg. Ed. oca T(tetTToviri. Et ita
ut exhibuimus ; itaque haud a?gre
nTTotv^ Ficin. et OreUius. Med. B. •r^eiTTa/ffi.

2. n xi"'/^'-'''']
Codd., excejitis Mon. A. omittemus Conr. Orellii conjecturam : '/ir. ili. TO! ai/riv] Codd. Ciz. Mon. C.
et Vind. A., omnes cum niarg. Ed. «. rovo; SC. ^u^ri;, Vind. A. iavTMv. Cour. Orell. volebat toc
Edit. in textu -/i viti()se. £^7«] Ed. 'i^yat.
7. .Sed s^ya Codd. avTuv ov z^aTTiiv. Libri refragantur item-
3. ^o.o.] Cddd. Jlon. A.C. Bled. A.B. Ciz. Mon.
C. Med. A.B. Vind. A. que Ficinus, sed fortasse post /ra.ff^nv de-
Marcc. ^svjjv. 9. TiXo; 5i] Codd. AIou. C. Vind. A. lendum te.

5. 'M:>] Codd. Ciz. Slarc. A. Mon. TiXo; Si. Vat. TsXo; S" %!;. Placet. 14. oixxa a^iriu] (!odd. Ciz. Darm. Mon.
A.C. Vat. i»5av. Vind. A. h So» (sic). 11. ha. a^kXa;} Codd. Marcc. Jlon. C. A. Med. A.B. Viiid. A. ut Ed. aXXa :

Rixnerus in Handl)ucli der Gescliidite der Vat. Si' ciXXa;. reliqui recte aXXa.
Philosophie I. .^87. infr. ex hoc loco dat 12. —
xtra juiv 7roa.TTovtrt\ Desunt ha»c 1 7. fAOvoi oi^tv] Cod. Vat. /A£v oiifclv :

in Codd. Ciz. M;,rc. A. IMon. A.C. Vat. in m. ut Ed.

existere. Qiiod quidem non aliunde ducitur, sed Causas vero geminas esse jjartim videiicet ad :

intrinsecvis ab aninia pura : Anima inquam a animam, jjartim ad circumstantia jiertinentes :

primo ]3ra'cipuo(jue et proprio

progrcssa prin- item animas inter agendum, si secundum ratio-
ci|)i(), ne(|uc ])r()]itcr ignorantiam aberrante, vel nem rcctam agant, a se ipsis omnia faccre, caetera
a violentia libidinum superata. Concui^iscentiw vero facere veiut imjieditas ojius jirojjrium exe-
namque vehementius animam occuj)antes ducunt qui, ideoque pati magis, quam facei'e. Quaprop-
at(jue traliunt neque permittunt uiterius jjenes
: ter, quod anima jirudentia careat, alias esse cau-
nos actiones esse, sed passiones. sas est putandum, taliacjue agere secundum fa-
tum rccte forsitan diceretur, pr;tcipue jienes illos,
X. Natiira mteUectualis agit libere : sed ejus effectus qui putant fatum causam externam esse. Oj)tima
(iHilUdiido iiiipcditur in ratiime. vero cjua?que a nobis ipsis agi censendum est.
Ratio tandem summatim jam concludit, omnia Optima? namque naturse sumus, quando soli su-
quidem secundum causas significari at(jue fieri. mus. Denique judicare decet, probos quidem
VOL. I. 3 I
426 PLOTINI ENNEAD. III. LIBER PRIMUS.
234
Tov? y€ (r7rov8aiov<; 7rpaTT€tv, koI e7r' avToig Ta Kaka TrpaTTetv , tov<;
he aXXovq Kaff oaov av avaTrvevacocrc avyxo^piqdevTe^ , Ta Kaka 7rpaT-G
T€LV' ovK akkodev ka/36vTa^ to (ppovelv oTav (ppovcoac^ /xovov Se ov
Kcokvde'vTag.

I. Tiiui T<] Codd. Ciz. Jlarcf. Jled. A. nisi in marg. habet. cum hoc verbo jungeretur, nisi forte le-

B. Vat. Vind. A. toi/'; ^s : quod rescrip- ib. tcI;ixXsu;] Ita omnes Codd. ut
ii gendum est cuyx"?'^"^''^-
simus. marg. Ed. et Fic. Grot. atque Orellius. 3. ni KwXuiitTiLs] Ita, prseter Ciz.,

ib. It' aiTot;]Cod. Ciz. i-r ttvTKS' Context. edit. to. Ti ak>.a. Mox post at-a- Codd. omnes. Ed. perperam oi» xofkv-
ib. xaXa] Codd. iMon. A. Marc. A. •xnvatuai delevi comma, ut ayy;^;«^»)$svTij hiyri;.

et Vind. .\. a.i.\a. Vat. illam vocem non-

agere, atque ex se ipsis libcrc honesta facere : re. Nec aruinde nancisci sapientiam, quoties sa-
alios autem, quatenus respiraverint, expeditique piunt ; scd, cum primum non impediuntur uti

iam fuerint, eatcnus libere, lioncsta similitcr age- sapicntia, sapcre.

 MARSILII FICINI
IN

LIBRUM SECUNDUM ENNEADIS TERTIiE,

DE PROVIDENTIA,
ARGUMENTUM.

SUMMA TOTIUS LIBRI,

Ordo in mundo non contingit casu.

i^ASUM in illis, quse possunt aliter se habere, constitui, quam nullus frustratur eventus. Qi
tantuin ponere consuevinnis. Possibilitas autem niam igitur nuindiforma non est pra^ter agentis
in rebus aliter se iiabendi, soliiin provenit ex in- iiitcntionem, mcrito ncque sorte contingit. Cuni
detcrminata natura inateria; ad aliud semper et vero forma totius consistat in distinctione atque
aliud dilabente, non autem ex natura forma" sein- ordine partium neque ipsa rursum distinctio
:

per ad aliquiil certum determinante sed in or- : rerum potuit esse fortuita. Denique quod opti-
dine universi cst ct materia priina, quse non est mum est in opere, rite finis operis est judican
ex matcria, et forma.^ in se ipsis naturaliter sub dum. ~
Optimum •
vero mundi totius in mutuo
sistentes: quae etiam ex materia esse non possunt partium ordine collocatur. Ordo autem esse sine
Neque igitur has substantia;, neque harum se- distinctione non potcst per ejusmodi ordinem
:

cundum se ipsas distinctio casu fieri possunt. mundus in sua integritate, qua» optimuni ipsius
Forte cnim individuorum quorundam distinctio est, constituitur. Ordo itaque partium universi
per solam mohs divisionem inter se distinctorum, earumque distinctio tanquam optimum produc
sorte quadani potest contingere. Distinctio vero tionis ipsius est finis, quam ob reni ordo distinc-
ipsarum inter se specierum, quas formahs est, tioque reruin casu contigisse non potest.
omnino fortuna quapiam contigisse non potcst.
Oportet autem res ab initio una cum spcciali dis- Mundanus ordo non provenit ex materia.
tinctione fuisse productas siquidem in universo
: Si specierum distinctio non resultat casu, se-
sunt multa, quae nec ex se invicem generantur, quitur, ut nec eliam cx materia. Cum enini hac
neque ex aliquo rursuni cominuni quando qui-
: indeterminata sit naturaliter ad quam pkiriina, si
deni non conveniunt in materia. Neque igltur quid inde prodeat, fortuito profluit prsesertim :

formalis ipsa distinctio, neque })roductio rerum si nulla introducatur agentis superioris inteiitio.

ullo casu potuit evenisse: pra>sertim quia causa Si (hxeris, materias esse diversas, proptcreaque
pcr se cxisteiis prior est, (iiiam illa, qua^ est per forinas inde varias proficisci, confiteri cogeris
accidens. Cum igitur jiostcriora pkirimum a materias, cum iniperfcctissimain essendi con(iitio-
causa per scdeterminata procedant, nefas dictu ncin habeant, nierito non ex se ipsis, sed a prin-
est, priora a causa fortuita provenissc, sortemque cipio superiore pendere, ideoque et quod sint, et
moliilissimam rerum stabilium fuisse principium: quod distincta' siiit, akunde sortiri. Atque ita
cum tamen contra ficri nccesse sit, id est, mobilia primam mundo distinctionis causam non esse
semper a stabilibus regi duci(|ue, et in suis nioti- inaterias : pra-sertim quia multa suiit et intcr se
bus ordinari. Pr;eterea ciiiii alibi probatum sit distincta quorum niilkim cx matcria constat
: :

ab intcllectu divino ficri imivcrsuni, quod jiatct atque ipsa materia a rebus immaterialibus non
ex artificiosissimo rcrum ordine intelligentia" pro- per aliam materiam segregatur acccdit ad ha'c, :

prio, necesse est communem universi formam tum quod agcns quodlibet ciim performani agat, for-
ab intcUigentia Dei excogitari, tum a voluntate mam intendit vckit finein. Non igitur iiitnjductaj
3 I 2
428 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

in universo sunt formae materise gratia, sed et causa; simjjjicitate degenerat. Jam vero si in-
materia, ut formiu naturales sint, et materias ita tegra dispositio mundi, quiE in jiartium cuncta-
passim afficiimtur, et ita ut forma? sint tales. rum ordine coiiocatur, sicut ordo in distinctione
Distinctio vero rerum secundum speciem est per consistit si, inquam, ejusmodi dispositio tan-
:

formas. Ha^c ergo distinctio non ad materiam, fjiiam ultima forma mundi, optimumque munus
tanquam ad primam causam, referri debet, sed maximeque formale, finisque omnium, rite causa'
niateria prorsus ad formas qu;e quidem a causa
: jirima? respondct, merito liuic disjiositioni se-
per formam agente et intendente formam aliter quentes j)ost Deum causae serviunt. Non igitur
aliterve movetur et merito, cum materia vilior
: lia?c velut fortuito ex c^usarum sequenlium jiau-

sit, quani forma, non formae ad materiam, velut latim actione resultat sed ad lianc conslituen-
:

ad finem, sed vicissim matcria refertur ad formas, dam vel conservandam causie sequentes agunt,
dum videlicet ab ipsa agentis supremi forma, et quicquid agunt, velut ad finem ipsis a causae
fit, et movetur, et certis ubique modis afficitur. primfB mente praescriptum. Qua quidem in
Distinctio itaque in universo formalis non ex mente si rerum est dispositio designata, certe res
conditione materia; primum, scd ex auctoris in- omiies necessario sunt descriptii'. Ac si effica-
tentione proccdit. (,)uici|uid vero vel materiam cissima illic intelligentia est, possunt complurima
sequitur, non tam ad formale, (juam ad defonnc simui inde jirodire j)ra>scrtim t]uia divina virtus
:

declinat, vel materiic tpiantie divisionem, id spe- et jwr ununi actum agere quam jilurima potcst,
cialem non variat formam. et velut immensa non definitur ad unum quove :

simjjlicior est, eo (ut ita dicam) unita magis et

Mundanus ordo noii est er (llver.iitate principiorum. fortior, et ad jilura jjrocreandii jiotentior. Deni-
Si quis rerum diver.sitatem admirans propterea (jue cum multii mirani cssentiie
sint,(iiiiT! jirojitcr

primorum agentiuni diversltalem inducat, vclut siia- simjilicitatini jjcrfcctionenuiue lum possunt

causam, considerare deliet, ulrum agentia inter aliunde, (|iiiuii a prima causa proxime proficisci,
se diver.sa ordinem illum invicem Iiabeant, nec- nccessiu-ium cst, rcrum inter se distinctiU'um dis-
ne. quem ccminumem habent ordinem, hunc
Si jwsitioncm ex j)rimie causa; jjrovidcntia sequi.
ex uno quodam superiorc possident. A quo sunt Hujus intelligentia cum jjlurima possit, et quae
ilhi, et distinctii sunl, ct sunt unita, ad quod rc- potest intelligat: ita dcmum opiis sibi facit jjcr-
rum onuiium dislinctio tandem redigitur, ut in simile, si multijilcx variunKiue confcccrit : opus-
causiun at si : agentia iila ordinem luiiium haliere (]ue ii)siim iii jilurimis immcnsam causae copiam
dicantur, ct casu concurreiit, et nuihis in rebus rcjinvsentat, (|uam iii uiio vcl jiaucis reprsesen-
perpetuus ordo servabitur. tarc non j)otcst. Et cum in Deo tiiin l)onitas sit,

tum diffusio bonitatis, in operc nimirum divino

Ordo rerum non uccidit tantum ex mccessione rerum : ajitissime refcrtur Deus : si bonum, et in sub-
.sed fx unius intentione. stantia fucrit, ct cminus diffundatur in aha, qua;
Sunt, qui nniltiphciuin rerum diversitatem ne- (juidem difiiisio fieri netjuit, nisi reruni diversitas
(luciint ex una mox causa deri\are, sed existimcnt et iiiiciiualitas insit: ina-qualitas, inquam, sccun-
gradatim crescere multitudincm ex uno (juodam duni sjjeciem. Sic cnim perfectissima in mundo
in duo, e duobus iterum in tria dcinceps, aut multitudo erit niaxinicquc fornialis, si species
quatuor cx co videhcet, (]iiod prima causa om-
:
(]uam ])lurimie fuerint.
nino sit .simplcx, prorsusque una,fiiciatque ununi,
quod non potenscausie puritati iiclni([ue se pror- Foics rerum et motionum declarant res divina provi-

sus iwiuare, in polentiam actiimquc diiiibatur. dentia Jieri, diipuni, moveri.

Sed iiivc o])iino efrectibus (]uidem singulis causas Proinde ajiud jVIcdicos caterosqiie physicos
deteruiinatas assignat, toti vero rerum univcrsi- exploratum cst, sublata finis assignatione nou
tatlnon potest unam causam assignare, sed totani jiosse ulla in re dispositionum motionumque na-
ex concursu omnium causarum ojiinabitur resui- turalium causas assignari. Tota igitur et natura»
tare atque ita fortuita (luadam sortc contingcrc.
: disjiositio, et scientia ratio peritura est, si natu-
Proinde quod in univer.so cst ojitimum, sciiicet ralibus effectibus certus finis non fucrit dcstina-
conuiuinc totius bonum, in onhne cunctarum tus. IMulta sane rejieriuntur in qiiolibet, qua et
jiartium et distinctione consistcns, in ojjtimam siij)ervacua crunt et onerosa imo nec fieri pot- :

eorum, (]ua' snnt, causam, est refercndum. Dis- crunt, nisi certi cujusdam finis inoveantur inten-
tinctio itaque et dispositio reruni, non ex sequen- tione, qua partes quaUbet in re invicem partibus
tium duntaxat gradibus causanim, sed ex prima? serviant, et jjartes cunctae obsecundent ipsi for-

causiK providentia proficiscitur. Sed quis non mae, bonoqiie totiiis. Dic, cedo, curnani durio-
videat esse nefas, lioc ipsum, quod in cunctis est ribus plantis vimina non nascantur, sed tenerio-
ojDtimum, in defcctum quendam redigere causa- ribus germincnt ? nisi quia ha; tantum indigent
rum quatenus videlicet causa sequens a prioris
.''
sustentaculo, cui jier vimina vinciantur .^ Sic
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTI/E. 429
natura neque supcrvacua patitur, neque caret Atque sicut ars in nohis ahsolutissima
niliil con-

alicuhi ncccssariis. Sic vinien quasi nianus ultra sultat amplius, sed agit (juasi naturie: sic modo
jiorrigitur, ea potissimum parte, qua situm fuerit naturalem divinamque artcm etsi ratione finisque
sustentaculimi ([uod (juatenus non offertur, vi-
: gratia faciat, nullis tamen rationis discursibus in-
men explicatur in longuni cum primuin id ila-
: digerc, ([uibus ars consununata non egeat ])ne- :

tur, vimen huic sese protinus implicat. Nonne sertim si ars humana non extra, ut nunc dieatur
Iiic mentem, et manus, et oculos natura videtur tractare materiam, sed intus divinte artis more
habere.'' Dic, age, cum finis ipse ca?teras moveat agitari fingatur.
causas, ideoque omnes quodammodo antecedat,
ut in arte consiiio^jue apparet, ubinam flnis in Quomodo muiidus hic a supcrno fiat, atque degeneret

natura pra-cedit, ad (piem naturalia destinantur.'' qualis sit iiiundus inteUigibilis.

Sane cum in materia non pnecedat, antecedit in I. Quod in jirimo capite dicitur : si Deus
motore niateria^ finem vero praeponere his, (juie
: numdum aliquando fecit novum, ergo antea con-
diriguntur ad finem, ordinemqiie servare perpe- sultavit, utrum et ([uomodo faceret, non conse-
tuuni, rationis est proprium. Est igitur sumina quitur. Tantuni vero consequens est, cogitari a
in motore materia? ratio naturalium qua; si in: nohis posse, Deum ita consultavisse : cjuod cogi-
quolibet toto ])artes jubet invicem servire parti- tarinon licet, si ])onatur, mundum nunquam ini-
bus, et ad totius bonum revocat, ut ad fiiiem, tium temjTOris habiiisse. Secundo nota, j^rimam
multo magis qua^lihet passini tota et accommodat essentiam vitamque et mentem, (juod et idem est,
invicem, et tanquam universi partes ad honum esse mundi causam, scilicet efficientem et exem-
universi perducit, nec usquam patitur accidere plarem, finalem vero esse honum. Fieri vero
vacuum. Atque hujus devitandi gratia tanquam inde mundum, quoniam mundus est ipsa, sicut
finis intentione passim niirahilia facit, movetque ex igne fit ignis. In mundo corporeo aliud est
et sistil prffiter natune modum impetus naturales, ordo formalis, aliud dimensio atque motus. Si
tan(|uam dux natura longe superior. Mitto nunc, ergo dimensionem motumque suhtrahas, ordinem
quam mirahiliter ad animantis honum transferat vero relinquas, mentem
contcmjjlaris mundi hu-
praeter elemcntorum conditionem deorsum levia, jus artificem qua (juidem sunt formarum
: in
gravia sursum et quam mirifica quajlihet artc
: omnium gradus, siquidem est ordo formalis. Sed
figuret. Mitto, quanta cautione aquam quie pro- quoniam non est ihi motus et tempus, prajsenti
prio elementorurn ordine terram totam obrutura forma; neque quicquam abiit in prffiteritum ne- :

videtur cohiheat penitus operire terram, ob hoc que deest alicjuid in futurum. Rursus cjuoniam
ipsum duntaxat, ut plurima; in terra rerum spe- non est dimensio, jDer quam ])ars alia solet a jjarte
cies generentur. Mitto, (juam opportune omni- distare, in qualihet j)arte sunt cunctae. Ideoque
bus, quag gignuntur, membra instrumentaque et forma quaelibet est omniformis, (juamvis aliter
necessaria passim omnia sint provisa, variisque atque aliter. Non enim aufertur formalis ipsa
diversa modis niunita divinitus, atque etiam ultra distinctio, quamvis dimensio tollatur et tempus.
necessitatem quam mirahiliter exornata. Sum- Nam et uhi dimensio est et motus, multie quali-
matim vero cum in arte consilioque finis nihil sit tates admocUun differentcs simul sunt in eodem,
aliud, quam terminus aliquis, ad quem potissi- et in cjualihet ejus jjarte sunt cunctie. Cum igi-
mum movetur agentis intentio, et in quo denique tur iii mundo intellectuali in unoquoque sint
conquiescit : certe naturalihus motibus siniiliter omnia, ideoque nihil alicui desit, merito nullus
pra^scriptus est finis. Non enim vel fiunt quo'- est ihi motus, nullus ah alio in aliud impetus,
libet ex quibuslihet, vel moventur ad qu;elibet, nulla vel injuria, vel generatio nova. Non enim
vel quomodolihet fiunt ad quK moventur: sed jjatitur unitas continentis, alia illic, aliis esse con-
certis omnia modis, semperque similiter utpote : traria. Quin etiamsi contraria forent: non tamen
qua? neque coaggerantur temere, neque fortuna hoc imj)etum, cum nullis ali(juid
in illud faceret
vagantur. Sic calor ratione summa moventis desit, et unumquodque sit prorsus in actu, ut ex
congruum sibi locum petit, uhi servetur, fugit eo nihil effici possit. Omnino vero, quia pro-
ineptum, fugit (juandoque etiam prse-
et frigus, jjrium caeli corporei motus est, incorjjorei vero
ter propria" natura; niodum, ne contrariis exstin- status, merito sicut ca?Ium hoc, quo niagis mo-
guatur. Cum igitur naturalium motus certum vetur, eo magis in terris agit et generat sic et :

ubique petant terminum in quo quiescant, simili- illud, quo verius jjermanet, eo verius et hoc facit
terque rerum naturalium compositiones, cx (jui- totnm, et in hoc oninia facit.
bus certi niotus eduntur certi gratia termini dis-
posita? sint consequens est, naturalia alia [Non
: Quoinodo mundus hic a superno fiat, atque degeneret.
est alia in Ed. pr,] quanto artificiosius cjuam ar- II. Quo autem modo hic mundus jjrocedit ex
tificia diriguntur ad finem, tanto praestantiore illo ? Profecto sicut cx semine quolihet simpli-
quadam arte fieri moverique, quani artificia. ciore niultiplex ubique naturaliter j)ullulat ger-
 430 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
nien : illiiis qiiidem foecunditas in hoc evadit inter se jam distributa sunt membra, et partcs
jjropfi-essio plurima. Virtiis illius ingens in lioc jani rejjugnantes, qua.- in semine simul erant, ne-
fit ampla dimensio: actus ille vegetus liic transit que pugnabant. Constat quidein mundus ex
in motuni, et in tempus seternitas. Ex distantia necessitate, id est, materia et defectu ex materia
igitur tum forma?, tum situs discordia surgit ex : contingente. Item ex intelligentia, id est, for-
divisione vero accidit indigentia ex utrisque ap- : mali ordine intelligentiam referente. Resolvitur
petitus, et motus, et impetus. enim tota Cum in partes, velut intimas, id est, in materiam ra-
natura sit a bono, ideoque nulla ejus intentio sit tionemque seminariam et formalem. Ipsa vero
ad malum, sed ad bonum nimirum res natu- : anim;e intellcctualis essentia non est pars intima
rales non odio inter se agunt, ut destruant alie- mundi, sed jiraesidet.
num sed indigentia et amore sui, ut se aliundc
:

servent atque reficiant. Cum vero natura in Qiiatuor post boniim mundi, mtellectualis, animalin,
unoquoque genere prima, tanquam foecundissima seminarius, sensibilis : et quomodo processio fiat at-
per se faciat in eo gcnere, quas scquinitur, multo que judicium.
magis essentia vitaquc prima nullo pra'ter essen- III. Si quid in mundo considerando te offen-
tiaiem vitam adminiculo indiget, quo rerum csscn- derit, noli Deum incusare, quasi de mundi con-
tias genei'et atiiue vitas: sed eo ipso proprie, (juo structione non bene consultaverit et elegerit.
ipsa est vivitc|ue, catera illinc essentiam sortiun- Non enim consilio indiget scd facit sufficienter
:

tur et vitam. Quod si per intclligentiam quocjuc ipsa natura. Nc(jue naturam rursus accuses in
et voluntatem dicatur efficere, nihil propterea prinio reruni principio. Est enim ipsa bonitas,
illinc adjtmgitur. Nam intelligentia ct voluntas et bonitate opus proxime facit simpliciter opti-
illic est ipsa natura. Quatcnus ergo natura fa- mum, intellectualem videlicet numdum, et hunc
cit, neces.-iitate facit (juateinis vero natura illic
: (juidem j^rojiosito primo. enim bonitate facit,
Si
intelligentia est, facit ct voluntate. Cum vero facit ct voluntate. (Joncurrit nam(jiie in primo
et per naturam voluntariani ct per voluntatem cum l)onitate voluntas. Vult croo intelligibilem
naturalem agat, niniirum inquisitione consilioque niundum j)rima (ut ita dixcrim) voluntate: ani-
non indiget ad agendum. Proinde si illic essen- nialem vcro mundum, qui deinceps ex intelligi-
tiam et intelligcntiam ratione distinxeris, ab essen- bili sequitur, ncccssitatc quodammodo vult, ne-
tia videbis niateriam liujus mundi ijroflucrc, et cessitate(ut ita dixerim) conse^juentia' : non enim
ab intelligentia formam : et sicul essentia illic latet ipsinn ex ojicrc primo sequi secundum,ncque
cogitatur ordine quodam intelligentiam antcce- rursum rcj^robat, sed non probat ut jjriinum. Si-
dere, ita ct materiam cogitabis prajcedere
hic militer intellectualis ille mundus non consilio, sed
formam. Scd enim ante(juam intelligcntia illa natura generat animalem. Quum vero natura
forniam pnebeat niundo, corporcam longe ab ipsa ejus intelligentia sit, et intelligentia sit voluntas,
distantem projiinquam sibi exhibet incorporcam : dum natura facit, intelligentia facit et voluntate :

ex vita videlicct sua intcr essentiam et intelligen- jjrinia, iiKjuam, animalem niundum, consequenter
tiam quasi media animam mundi procreans, vitam autem et seminariuni in natura mundum, quem
vcgetalem intelligentia' compotcm, mediani <juo- novit ad animalem necessario secjui. Eadem ra-
(jue inter maleriam formanujue corjHircam .sicut : tione animalismundus, id est, intellectualis anima
illic vita inter essentiam et intelligentiam obtinet naturali quadam intelligentia et voluntate vitam
medium : Atque haec ipsa ratio ost .scminaria generat, naturamque genitalem mundum sci- :

mundi, et quasi quoddam divina? intelligentia? licet scniinarium vestigium ultimum divinorum.
verbum, quo verberata materia mundanum sus- Nccessitate vero consequentiie genera et sensibi-
cejiit ornatum. Tu vero ubi legis, intellectus lem ad seniinarium consequcntem consequen- :

infundit materi;e rationem : cxjione, intellectum tem, iiKjuam, ex seminario utente ad hunc effi-
non tantum ipsum sinipliciter intellectum, scd in- ciendum ipsa duntaxat vita non autcm intelli- :

tellectum etiani aniinalem, intellectu videlicet gentia vel voluntate, qua caret. Ita enim vi-
primo formatum. Ab illo enim per hunc, et ab vendo facit sicut et anima intellectualis, et intel-
hoc illius virtute pullulat in materiam potentia lectus j)riinus agit intelligendo, atque vicissim
genitalis, ab utriusque essentia depcndentem. sic naturaliter intellectus intelligendo facit, et
Similiter dici solet : Sol generat naturalia, quod more naturae, sicut natura vivendo generat, et
tamen cum lumine facit inde manante. Atque ordine intelligentiw fabricat. Tu itaque noli ex
ibi lux solaris et lumen simul h.-ec efficit per ca- mundo sensibili mirabilem ij)sius boni, vel intel-
lorem. Comj)arat vero intellectum utrumque lectus puri, vel intellectus animalis dignitatem
masculo. Generat enim ut separatus a genito. prorsus sestimare atque perjiendere sed ex sen- :

Seminalem vero mundi naturam virtute semi- sibili conjecta seminarii dignitatem, ex hoc natu-
nariae masculi utraque enim intrinsecus agit.
: ram anima', et ex anima excellentiam mentis, ex
iMunduin vero genitas proli. Utrobique enim mente denique bonum. Tum vero in mundo
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTItE. 431
sensibili contcmplando nc in partcs fi,(!,as intui- omnia dumquc
: in natura ]iropiia pcnnanet,
tiini,sed conspice totinn ni-(|ue ad partes totum
: omnia producit ct inovet. IIuc usque Por])liy-
rcferas, scd partes ad totum neque opus lioc
: rius.

exigas simpliciter optimum, scd oplimian (|uate- Qucecunqiic videutur mahi vel circa corpora vel circa

nus capit gradus, nuindi(|iie jain (piarti natura uiiiwas, rcforinaiiiur iii bonum.
post bonum. Notabis intcrca ubi mundus l()(|ui IV. Duin elementum hoc suas idicubi ]iartcs
fingitur quando cjuidem sunt in infimo globo
: caetcris mutuivt eleincntis, interim aliunde jiartes
inundi multa viventium genera cssc cjuoque : ab aliis mutuatur: idcoque elemcntorum globi
supcrne multa pcr totuin pro dignitate et ampli- nihil niali subire vidcntur. Similitcr in compo-
tudine spatii virtute magnitudinc(|ue ingentia : sitorum dissolutione inaluin nuindus i])se non ]5a-
quoruin prima Deos noniinat, se(jucntia da;- titur. Nam vel elemciita tuiic suas revcrtiintur
moncs, terlia particulares animas, qu.-e transfe- in s])haTas, vel comiiosituni aliud generatur, at-
runtur in dtvmones et ubi ponit populos d.-vmo-
: que gcneratio ij)sa, duin jiartes cajiit ;ib elemen-
num, ostendit per totuni siqira nos numduin tis, formis ea novis exornat ])erj)ctua vero, ha?c
:

greges esse dsemonuni distributos, iiabereque generationis vicissitudo est necessaria niundo.
dnces suos qui stellas sequantur nt reges: nam Cum enim inundana materia et jiossit et debeat
ct corpora d;enioiuim supra nos nbiquc sequun- innumerabiles ad jierfectionein suam composito-
tur inotu proprio stcllarum niotus, similcmque runi formas accijiere, ne()uc valcat onines cndem
ubique agunt clioream. Imitanturct stellas ])ro tempore capere, (juia ne(jue matcria, de qua
viribus, magnitudine, figura mod()(|ue agcndi fiuiit, innumcrabilibus comjiositis simul su])])ctit,
et ut stellae agunt intuitu radiorum imaginatio- ncque spatiuni ca})it, nc(jue tam diversa concur-
nem sequentium efficacem. Notabis insuper, runt factum est, ut commutatione ])er])etua ca-
:

aetherem esse aerem icnituin itcm omnia ex : piat, duin et caeluni similiter innumerabiles niotu
bono pendere, quando quidem omnia bonum ap-
petunt. Denique ipsam simplicitcr vitam, esse
ipsam simplicitcr mentein ubi dicit intcllcctua-
: potest
lem naturam duntaxat totain habere vitam. Sic
ergo conjicies, quoslibet reruni gradus eatenus
esse vitas participes, qiiatenus intellectualc ali-
quid habent. Mundum a Deo fieri non per con-
silium, sed naturam, sic confirmat Porphyrius in
Timico: Artes quidem instrumentis indigent,
quoniam nec omni materiie ))r;esunt, ncc domi-
nantur omnino, et extra laborant. Potcntijc
vero naturales, quoniam et perfectiores siint, et
intima?, ipso tantum suo esse agunt, quicquid
agunt : sic omnes, sic et anima semper
vita nutrit, auget, generat, spirat, sentit, et rcli-
qua. Ipsa Cjuoque imaginatio pncpotcns
(piodain sui actu variis statiin corpus tjualitatibus
aflicit atque motibus. Quin ctiam
thcologi) diemones imaginationibus suis abscjue
instrumcnto vel actu passim mirabilia faciunt,
subito prout volunt, efficacissimos inde radios
emittentes, ac sa?pe motibus imaginationis suiv
formas extra mirabilcs ostendcntcs eis, qui talia
inspicere valeaiit: inulto inagis mundi opifex
ipso csse, id est, ipso intelligere substantiam ex-
hibet universo individuus videlicct mundo divi-
: mobiles descendatur.
duo. Cui cnim mirum, ex incorporeo corpo-
reum propagari ? Siquidem ex minimo saspe se-
mine vastuni pullulat animal, tot, taiitis, tam di-
versis inter se membris indc comjiositum. At-
qui et in semine ])arvo ratio i])sa seminalis non
est parva, duni efficit inagna neque rursum
magna, dum tota in qualibet seniinis ])articula
viget, sed ratio quidea) seminalis materia indiget:
ratio vcro divina nullo indigct, sed fabricat
figuras induit vircsque sortitur noviis, <juas nec
simul nec manens, velut repiignantes admittcre
: atque intcrca inotu confcrt ad inferiorem
materiam naturaliter traiisformandani. Hac ita-
que ratione transmutatio tum localis tum fomialis
et in caelo atque sub cselo ad optimum confert
habitum universi, ideoque ccnsctur et bona
prsesertim quia mundi totius ordo tanquam oj)ti-
mum universi regula (jutcdam est, qua censere
singula debeanius ut bona, quatenus conferre ad
ordinem videantur. Ordo vero videtur exigere,
ut, qua; constructa sunt ab alio, atque tunc ex
aliorum destructione constructa quandoque de-
essentiali striiantur ab alio, vicissim ad alia construenda.
Quicquid interea vel nascitur vcl contingit erga
solo aliqua noxium atque maluin, iion aliter evenire
permittitur, nisi ad alia attjue jilura sit confcrens
(ut tradunt atque bonum, ac nisi rite complcat ordinein uni-
versi. Pra;terea totius ordo requirit, si ex jDotes-
tate jjrimorum mirabili procul exuberante, plu-
rimi seqiicntium gradus eveniunt, atcjue a j)rimo-
rnin unitate statuque stabilia niox oriuntur: ut
deincc])S])rocessione dependcntique crescente sta-
tus ipse cum inotu misceatur, fiantque statim
essentiae j^er se mobiles,antequam ad res ab alio
Cuni eiiim inotus derive-
tur ex statu merito motus ipse ex status ipsius
distinctione distinguitur. Itaquc sicut multa per
aliud stabilia reducuntur ad alia quodammodo
per se stabilia: sic ct qua? movcntur ab aliis, in
iila qua; inotum ex se i])sis habcnt, deiiiquc re-
: solvuntur. Tum vero in ipso per se niobilium
ordine esse o])ortet superiora in communi qua-
dam potentia constituta, cisque succedere infe-
riora pcr multa j)articularcin nacta jiotentiam.
432 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

Cum enim processio rcrum continua esse debeat, ex anima mundi j)rimum, ct ex animabus simul
niliilque vacuum in liac successione relinqui, me- sj)ha?rarum oninium mundanarum infusam ma-
rito ]K)st universalia simul atque per se mobilia, teriic, eiijue dominantem, appellat rationem mun-

priusquam acl eorum o])posita ]iarticularia scilicet, diuiani caducorum animalium genitricem quo- :

ab alioque mobilia desccndatur, interponuntur rum quidem animalium formas ait in superiori
aliqua, qujc partlcuiaria quidem sint, id est par- caelo, id est, intellectuali consistere. Unde per
ticularem sortita ]iotentiam sed naturam ha-
: seniinariam rationem ita venerint in materiam :

beant ])er se mobileni. Atqui res ejusmodi ob
particularem natura- conditionein in quandam
liabitudinem quandoiiue contralii jiossunt sed :
propter ipsam ex se mobilem facultatem solvi
quandoque ex omni propria habitudine possunt.
Affert quoque particularis natura? conditio alter-
nam quandam per i»rtesque attingentem vitas
vicissiludinem, motu interim ad h«c libero con-
ferente, ut alias ))ro])rium retineant habitum,
alias su])eriorem, alias inferiorem habitum sor-
tiantur. Utrimque facile vergere possunt na-
turae medium obtincntes, vicibusquc alternis ex-
sicut j)lcri([iie dicunt rerum terrenarum fornias e
formis cwlestibus j)cr lumina inde huc emicantia
j)roficisci. Nam neque formas ex hac informi
materia, nequc ordincm ex inordinato casu, ne-
que stabilem tenorcm ex natura j)rorsus instabili
provenire j)utandum. Sed utredeamus ad ordi-
nem universi, cui tanquam oj)timo quicquid quo-
modolibet consonat, bonum est judicandum, talis
ordo re(|uirit, ut animic j)articulares ac per se
mobiles, taiKjuam in motione libene, ct tanquam
non soluni inteHiircntiic, vcrum etiam generationi
cognatif alternc j^ossint eligere tum intelligibile,

plent, quas supcriora communiaque tractu quo- tum sensibile bonum. Atque ha?c ipsa alterna
dam unico conqilectuntur. Intcrea vero circu- electio bona est universo in quo ita explentur
:

lari hac molionuni vicissitudine gaudet universi utraque ministcria simul, ct opera proveniunt
natura. In iiocautcm gencrc substantiarum ]wr- naturalia, duin anini:e scnsibile bonum intelligi-
ticularium ])er sccjue mobilium ]M)nuntur aninur, bili cligcndo jjrojjonunt. Ubi anima tjuic^juid

quas Plotinus ait vicissim cor^iora pcrnuitare, id cligit, cligit riitione boni, ct si minus honum ma-
est,aninue hominuni inferiorumque dannonum, jori i^ncfcrrc cligcnti sit malum, universo tamcn
aereni hunc habitantium turbulentum. Habi- est bonum : i)ra'sertim quia statim electione ejus-
tarc quideni hic (juoque animantes oportuit ratio- modi rependitur consentaneum ut, quic ad de- :

nales : nc(|uc lamen hingulatim habitare scm])er teriora vcrgit, cfiiciatur [Ed. j)r. afficiatur] quo-
intcllectualcs uaturas in rcgione ])ropter mistio- que detcriiis, detcriorcmquc subciit vitiim. Qui
nem at(jue discordiam vitie et intelligcntiic felici- sanc status ideo ccnsctur bonum, quoniiun justi-
tatique re])ugnantc. Ilinc ergo confirmant Pla- tiic naturalis ordini consouiit. Eviidit et animic
toniei vicissitudinem animarum. Et quoniam bonuni (juatcnus animi dclincjuentis angustia ad
animabus cjusmodi obtigit provincia durior, at- poenitcntiam (juando(|ue pravas electionis addu-
que etiam ad detcriora merito com-
])roclivior: cit. Sic igitur divina; j^rovidentiiB bonitas, ma-
j)ensatum est ])rovi(lcnter, lU quando^juc j)ossint lum subito nascens triUisforniat in bonum idque :

non solum ad gradus j^roximc supcriorcs, sed ad tum in corjjorum, tum in animorum motionibus

alios ctiani aitiores, id cst, ad ca-lum us^jue niirabilitcr efficit. Contingit forte ex hac aqua
transccnderc. Putant ejusmodi animas dcj)osito fieri acrcni, vcl ex hoc aere a(juam : j)ostquiim
corj)ore tam terrsL' (juam aeris turbulenti, ad tem- vero vel matcria suscej)erit levitatein,
a()ua,' illius

pus in acris corpore purioris inter a?therios dae- vel aeris niateria gravitatem non contingit for-
:

moncs computari, at^jiie etiam cum ca^lesti cor- tuito, vcl illam materiiun jam ad aeris locum

porc, (juod cxtra gcucrationcm j)ositum dicitur a ascendere, vcl hanc ad aquii; descendcre situm
Plotino, collcgas cilici universalis animif , id est, sed forma jam insitii naturaliter, et necessario loca
cslestium animarum. Deniquc si c;eleste in- congruentia j)etunt lege naturw legeque divina,
suj)er corpus quasi dcponant, non tam cum ca^- (juam naturif lex j)crj)etuo scquitur. Similiter
lesti anima, quam cum ipsa animarum idea, quam aniinas j)roprii arbitrii facultate contingit adtalia
oninem apj)cllanl animam, vitam agcre. Ap- jjrinium vel talia vergere deinde frequentius
:

pellat hic Plotinus vitam j)rorsus immobilem, ad cadcm inclinari demum facto jam habitu ad
:

scilicet omnem intcllectualcm vitain sivc mentis illa feruntur (juiisi natura lcgeque naturali simul

primac sive sequcntium. Vitam vero mobilcm
communiter animalcs effcctus, sive in discursionc
rationali imaginariaque, sive in genitali ministcrio
])ositos. Proprie vero vim genitalem Iiic vitam
nominat mobilem, quiE ex ipsa superioris vitae
consistentia ita jugitcr effluat, tanquam ejus spi-
atquc divina, talcnujue ita vitam aut talem de-
niquc sortiuntur. Qui vero sancit nalurie legem,
non (juasi consultando ex transgressione legis et
ordinis adductus cst ad sanciendam legem et or-
dinem statuendum, sicut homines plerumque so-
lent ante enim ipsam primam simpliciter legem,
:

raculum sicut ex anima hic nostra motus in

: quic et priinus ordo cst, nulla est transgressio
i)ulsu vitalis. Genitalem ejusmodi facultatem legis, neque potest ordo primus ex privatione or-
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTI^. 433
dinis procreari, ea scilicet conditione, qua condi- tionis ejusmodi stimulos animam sanet, dum sic

tores apud nos leguni ex legis naturalis trans- ad habitus pcrversi odium provocat, pceniten-
gressione adnionentur ad leges jiopulis conscri- tiamque electionis iniqufe, atque vicissim ad con-
bendas: sed ipsa essentialis forma tum divinie trarite electionis amorcm. Similiter electio recta

nientis, tuni deinde naturas lex est omnium atque et pra^mii simul est et virtutis exordium. Utrum-
ordo. Quiccjuid igitur ob impotentiam ab op- que vero fieri Proculus ait opera divina; provi-
timo hoc ordine delicit, statim eodem ordine in dentiae intus agentis sanumque animum oblec-
malum cadit a bono, in nialum, inquam, sibi, sed tantis, insanum vero mirabihter affligentis.

mundo bonuni quatenus ita demuni et iiluc ca-

:

dit, sicut et (juo totius ordo reqiiirit maliun vero

: Covfirmat eadem. Ubi nota gradus ad felicitatem, et
Syuesii sententiam de providentia.
cujusque jiroprium non esse aliud, (juam defcc-
tum ejusmodi. Ita Proculus Dionysium (ut ar- V. Intellectibus quidem tanquam stabilibus
bitror) secutus Areojiagitam exjilicat. Malum bono jiropinquis convenit, ut sint felices
ipsicjuc
neque est in rebus intellectualibus, nam jjroxima? animabus autem tanquam mobilibus remotiori-
sunt ipsi bono neque in animabus corporibus-
: busque comjictit, ut felices efficiantur sed quia :

que universalibus, unlversalis enim forma et auc- per se mobiles, ut sua opera tales fiant. At vero
toritas est jirojma bono. lleliquum est igitur, animabus communioribus beatitudo brevi qua-
ut malum in jiarticularibus sit animabus atque dam opera comparatur. Animabus autem jwti-
corporibus. Neque tamen in horum essentiis ex cularibus operosa felicitas obtigit ijjsa' quidem :

Deo natis: neque rursus in naturalibus horum
viribus : nam ex Deo quoque dependent. Ho-
rum igitur actionibus duntaxat accidit malum
sed quantum spectat ad aninias, non in actioni-
bus quidem earum rationalibus : omnes enim
petunt bonum neque rursum
: in actionibus ea-
se beatas, sed longo tempore laboreque reddunt.
Cumque omnes quandoque id assequi jiossint, de
: conditione nostra nefas est concjueri, neque rur-
sum licet de providentia divina propter adversa
ajD- diffidere. Audi Synesium Platonicum hac de re
divine loquentem Adversa etiam, quae praeter
:

rum ratione carentibus: has namque natura fe- merita nobis videntur accidere, pku-imum con-
runtur : sed in quadam earum inter se incon- ferunt ad noxium affectum, quo caducis affici-
gruitate, quam asymmetriam, id est, incommen- mur, extirpandum. Fortunis certe ejusmodi apud
surationem vocant. Quantum deinde spcctat ad eos qui mentem habent, providentia confirma-
corpora, nialum non est in forma. Vult enim tur, quibus et qui mente capti sunt, diffidere
materia; dominari. Neque iterum in materia, de providentia solent. Nullus enim relinquitur
nam apjietit exornari sed in materi» ad formam
: animae locus, quo materiam fugiat, sic in jiatriam
ineptitudine. unde concludit, maium omne jirae- reversura, si in nullum hic malum inciderit. Qua-
ter subsistentiam esse, et quicquld denique sit propter existimandum est inferioris provinciae
subito surrepens sub boni conditione divinitus co- prasides vulgares adinvenisse prosperitates, tan-
lorari. Existente quidem generatione necessa- quam animabus insidiaturas itaque hinc emi- :

rio idquoque subesse ad mundanam conducens grantibus animabus obliviosum contingere po-
perfectionem, sed divina jjrovidentia omnia supe- tum alius dixerit. Ingredienti certe hanc vitam
rante, bonaque volente m bonum mirifice con- animae jiotum oblivionis affert sors quaedam vitse
formari. Acaliorum destructione, quasi mala,
si suavis et blanda. Hiec ille. Proindc necesse
utitur ad aliorum constructionem, quasi bonam, est ordine rerum ita currente plerisque non aliter
et restitutionemmundi, tanquam optimam,multo adversa contingere, quam in concentu aliquid
magis defectu (juodam anima; uti mirabiliter ad quodammodo dissonare, sed quemadmodum,quod
perfectum. In capitis hujus calce notabis tres in concentu secundum jiartem dissonare videtur,
habitus in malum contracti causas primam qui-
: interea toti consonat : sic jienitus et in ordine
dem inchnationem illam, qua etiam ante praesen- mundi, in quo pnBter c«tera, qufe diximus, ad-
tem vitam ca-j^it anima ad vitam ejusmodi ver- versitas, sive in corjjore sive in fortuna, bonis
gere, paulatinujue propcnsior fieri. Secundam, quidem exercitatio est atque profectus, malis vero
corpus sic affectum, ut animam ad taiia provocet, punitio atque purgatio quin etiam ipsa pravitas
:

et statim ab initio incautam, et deinceps grada- eatenus confert ordini, quatenus non solum or-
tim assuefactam. Tertiam, subitum sensibilium dinate punitur, verum etiam justitiae materiam
occursum per sensus in animam, sic aut sic affi- praebet, et juris exemplum. Ac dum gravi tan-
cientem illam, antequam ratio, vel animadvertat, dem miseria premitur, tum caeteros deterret a
vel maturc deliberet, et omnino ipsam consul- vitiis, tum comparatione quanta sit in
declarat,
tando animi negligentiam. Sequitur autem nc- virtute fehcitas. Post haec animadverte mala,
cessario poena. Nam electio ipsa motioque per- nec ullam in supernis mundi rectoribus ideam
versa et jicccatum est, et poena, acriter affligens habere, nec ex ulla illorum intentione procedere,
animam, donec providentia more medici perafflic- sed ex longissimo ductu bonorum contingere tan-
VOL. I. 3 K
434 ARGUMENTUM
dem, ubi deficit bonum. Quamvis autem bsec
itaquasi sorte contingaut, crat tamen ab initio in
rectorum intentione et in naturae virtute malis
quomodolibet contingentibus, bene uti, ac passim
informia reformare.
Cojifinnat eadem : movet dubia.
VI. Quoniam pro natura suscipientis unum-
quodque recipitur, constat, bonis, quacunque
contingunt, bona tandem evadere, malis vero
mala. Item cum et homo sit ipse animus, ac to-
tum animi bonum in virtute consistat, totum
vero malum in pravitate consequens est, ut ho-
:
mini per virtutem absolutam beato sequentia ex-
tra animum commoda vel inconmioda nihil ip-
sius bono addant aliquando aut demant. Simi-
liter ut homini, id est, aiiimo per vitium confir-
matum misero, sequentia niliil boni afferant, et
mali nihil auferant: deccntius tamen plerisque
videbitur, bonis quidem contingere prospera, ma-
hs adversa ut ita saltcm pr.xx-lara bonorum au-
:
geantur opera, maiorum vcro pubhca scelera com-
primantur. Sed antcquam ad liasc respondea-
tur, considerabis usque ad minima
universum
qua.'que, sic ab inteiligentia dependerc, ut intel-
lectualis providentiaj virtus et actio usque ad mi-
nima se diftundat, nihilciue rcUnquat non ordina-
tuni.
Dat principia respondendi.
VII. NoU hoc in mundo, qui non primus
niundus est, scd quartus longequc a primo dege-
absolutam pulchritudinem primi
iierat, mundi
desiderare. Noli rursum in actionibus anima-
rum rationalium (]Uie tanquam ex se
: mobiles
actionum ips;T? suaruin tahum videhcet aut ta-
liuni princlpia sunt, incusare Deum, tanquam
taliuni pn)j)rie causa sit actionum noh quoque :
animas arbitrari cx ipsa natura mundi compelh,
ut actionem vitamque taiem eiigant aut talem.
Cum enim animarum essentia sit natura mun-
dana superior atque prior, non ex mundo, sed ex
ipsis accidit, ut in numdo vivant, magisque mi-
nusve afficiantur ad mundum. Noii denique
ab animabus cum natura corporuni jam nimium
coeuntibus, subUmium animarum perfectionem
prorsus exigere. Cave, ne, quia minus ordina-
tum genus hominum videatur, neges usque ad
homines divinam providenliam provenire, quam
etiam infra liominem ad mininia qua;que descen-
dere decet artiticiosissinia horum omnium dispo-
sitio, simul et motio qua' non ahter effici potest,
:
quam a seminavia vitalique ratione divina? spira-
culo mentis: quemadmodum et in animali a si-
mili quadam ratione natura? non superiora tan-
tum mediaque, sed etiam infima membra fiunt
atque reguntur.
Respondet dubitationibus superioribus, et iangit opi-
niones novas.
VIII. Dubitationibus responsurus, ne quis mi-
MARSIL. FIC.
retur, non esse inter nos in terris ordinem, qualis
in summis, absolutissimum, ait, genus humanum
non summum animalium esse, sed medium inter
bruta Deosque, id est, daemones, ideoque errare
quamvis hoc ipsum ad ordinem universi perti-
neat, ut natura media utrimque mista, et mobilis
per se ipsam servet aliquando mcdium, tum utrim-
que ad extrema se vertat. Inter iuT?c, ut expri-
meret rerum nostrarum exiguitatcm, ait terram
ad universum esse quasi punctum, vel quasi stel-
lam quandam minimam reliquarum. Forte vero
tangit liic Pythagoreorum quorundam opinionem,
putantium, terras globum circumfusum aqua, si
r)rospiciatur ex ampliore coelo, apparere quasi
unam solis radiis verberatam qua;, quamvis
:
stella> modo continue moveatur, non deprehendi
tanien a nobis quoniam simul moveatur et cae-
:
lum, et sidera consequenter. Sic ergo in quali-
bet stella esse ahquid solidi, rursumque liquidi
perspicuique, sicut in stella terrena, et forsitan
fusci nonnihii, sicut in luna, sed e ionginquo mi-
nime apparerc : totum vero spatium esse simile
acri, glol)un)([uc untiiquc unum, stellis quasi
mundis ubi(|uc refcrtum movcri stcllas progres-
:
sione proj)ria, quahs ejusmodi animalia decet,
plenasque hal)itatoribus cssc, sicut stella terrena,
ahas tamen ahis pra^stantiores csse, et praestantio-
ribus habitari. Post haec observaljis novum Plo-
tini rcsj)onsuin, non esse in bonis animi nume-
randa soia, quae ad contemplationem et tempe-
rantiam ct justitiam pcrtinent, sed etiam, quae ad
omnem jicritiam ingenio et consuctudine, et dex-
teritatc constantem. Itaque, qui lioc genere
boni pra-stantiores sunt, justum cst in eis, quae
hoc jirojirie comparantur, superare alios in lioc
ij)so uifcriores, atque inde jilus ali(juid reportare :
atfjue vicissiu), (jui contemplatione, temjierantia,
justitia his jira-stantiores sunt, a-quun) cst, hos
sitniliter inrcportandis piopinis virtuti suae prae-
miis sujierare. Horum quidem j)ra'mia sunt di-
vina, illorum vero caduca. Juste vero punitur
intcrea, et illorum eff^raenata voluntas, et horum
ociosior vita sa-j^ius nccessaria negligens. Deni-
cjue non posse per h»c et similia ad sununum
providentiain justitiamque defendi, si solam pra;-
sentem hanc agamus vitam ncque in alia, vel
:
ex alia vita, vel alibi, quae hic frcqucnter, et in
praesentia praemio, vel supplicio desunt, valeant
comjicnsari.
Quod potentia divina in agendo non prohibet, quin ca-
tera insuper agant, prcesertim rationalia.
IX. Fingunt aliqui omnes eftcctus, a quibus-
cunque rebus effici videantur, sive inanimatis siye
animatis atque rationalibus, a causa prima sic
usurpa)-i, ut hac duntaxat agcnte fiant, casteris
solun)n)odo jwtientibus, nec ulla intercedat re-
rum actio p)-opria. Sic ergo sublatis rerum pro-
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTItE. 435
priis actionibus, inanes erunt virtutes propriae, affirmamus, post agens unum communissimum-
vel potiiis niillce crunt. Siniiiitcr ct esscntife pro- cjuc esse multa, qua? ipsa per se insuj)cr agant,
priiv tolientur e nicdio, sola rcstabit omnino coni- ct jirojiria quirdam j3roj)riis virtutibus expleant
munis confiisaque csscntia, vcl potius crit nulla quatenus vidclicet communi agcntis primi virtutc
post primani. Sic itcruin eventus quilibet etiam actioncque ducuntur sicut agcntia passim sub
:

vilissimi, et ordinis prinuim expertes, et mali a luna suii, (jua^quc pcr se agunt atquc jjcr solem.
solo fient proxime summo bono. Sic tandem Quod si rebus ctiam infra hominem munus id cst
post immensum prinii agentis actum, nullus inde tributum,multomagis homini datum est, per iini-
actus, actio nulla subsistet sed soia passio com-
; mam ex se mobilem cx se ahtjuid agerc, et aliter
munissima et imo post actum illum
cxtrema : sa'j)ius attjue aliter, quam .si trahatur ex alto.
subito proxinia, pcrinde ac si ab immensa luce Et (juemadmodum in operibus naturalibus, quod
vel caliditate, niliil lucidum calidumque prove- communius meliusque rejieritur, cx suj)crioribus
niat, nihil quod illuminando, vel calefaciendo sajic causis est tributum, quicquid vero magis
suam originem imitetur, sed opus penitus tenc- projmum minusve bonum, ex causis proximis
brosum. Opus certe Dei, nullo modo divinum, est adjunctum sic in humanls actionibus et ope-
:

sed abjcctissinunn penitus erit, si ex mancipiis
duntaxat patientibus(jue tantum coaccrvetur ne-
que recte Deus dicetur prima causa, primum
agens, si nulla? post ipsum causae fuerint, agen-
ribus comnumis actus et efficax atque rectus
: nobis atlvcnit ex divinis. Projoria vero sic aut
sic agenth, dcteriorque conditio ex nobis locoque
contingit non aliter, quam in claudo progressio-
:

tia nulla et qui actu quodam agit efficacissimo,

: nis obliquitas ex curvitate cruris, .setl eundi fa-
non agens aliquid aut actum, sed patiens tantum cultas ex anima. Cum igitur divina providentia
aget et passionem. Denique sicut nunc ubique non auferat rebus naturas actioncsque jjrojjrias,
per res certas certos effici videmus effectus, jam quas et ipsa dedit atque conscrvat ex his au- :

hos sine rebus a Deo passim statimcjue resultare
vidcbimus, ac si sol absque clementorum misto-
rum, jjlantarum, animalium opera omnes horum
quandoque absolvat eventus praesertim si actio
tem longo tractu gradatim deficientibus, defectus
et malum contingat in ojicre, mcrito non tam au-
fcrtiu' a providentia maluni, quam subito trans-
: bonum sicut et a niusica non tollitur
fertur in :

primi nullum (ut fertur) exigat subjectum ne- : vox quodammodo dissona, nec mcdium sape si-
que sit varia
idcirco quod in variis agat. Sed
; lentium sed utrumque consonantiae consummatae
:

re vera Deus naturas rebus dedit, actionesque gratiasque pcrfectie necessarium adhibetur. Pro-
inde concessit et merito, cimi ad primum qui
: inde si non tollit e medio providentia malum,
est simplicitcr actus, pertineat simphcitcr agere, merito non aufcrt inde fortunam minus, tjuam
reliqua indc habent ut in quodam actu consis- mahmi contrariam providentiiB bonitati. Eo
tant, sortiuntur etiam, ut aliquid agant. Ac enim ipso, quod providcntia sub se constituit
dum ab immenso bono habent ut sint pro viri- ; longum ordinem causarum, sujieriores causae am-
bus optima, bonum in alia suum operando dif- pliorl virtute prieditae longius latiusque, quam
fundunt Sic et ipsum bonum dum communi-
: inferiores agunt. Quoustjue vero naturalis vir-
cavit rebus similitudinem suam quantum ad hoc, tus extenditur, eous(juc duntaxat et intentio
ut essent, communicavit etiam quantum ad hoc, naturiB jiorrigitur. Multa igitur in effectibus
ut aliorum causas forent. Nam ct ipsum ut causa, a jirimo longe distantibus eveniunt ex virtute,
eis dedit, ut essent. Procedit autem rei cujus- actione, intentlone superiorum ad quae non ex- :

libet effectus, etsi non tam proprie, tamen tam tenditurmcdiarum intentio causarum quan- :

prope a Deo, sicut a causa pi-opria sicut tam : doquidem non eatenus potcntia propagatur. Ta-
propinqua est virtus solis uvae sicut vitis, quam- lia itaque cum pncter intentionem inferiorum
vis non ieque sit propria, neque sit pars operis a causarum fiant, ex intentione tamcn superiorum
causa propria: pars a communi, scd ab utraque nimirum his quidcm fortuita sunt, non illis, adeo,
totum quamvis aliter ab alterutra, sicut et a
: ut etiam,qua> jirodigiosa dicuntur, tanquam jira-
principali simulatque instrumento. Considera- ter naturas jjarticularis intentionem et ordincm
mus igitur in quovis agente essentiam et virtu- contingentia, intcrea sujwriorum ordinem projDO-
tem, ipsamque virtutem a virtute superioris agen- silumque sequantur. Non tollit igitur jiroviden-
tis depcndere ([uatcnus inde datur, vel etiam
: tia casum, ne interca longum perdat ordineni
conservatur, vcl adniovetiir ad opus. Et sicut causarum non toilit malum, ne interim bonorum
:

effectus fit ab esscntia causas inferioris

pariter auferat amj)litudincm, imo vcro ne variarum di-
ejustjue virtute, sic ab hac ipsii virtute simul at- rimat ordinem sjjecicrum quie, dum j^rojirus
:

que virtute superioris. Itemque superioris ul-
terius, ct dcni(jue virtute primi requa semper
propinquitatc, quatenus sc(juens agit sempcr po-
tentia praxcdentis. His potissimum rationibus
inter se differentiis distinguuntur, gradibus quo-
que bonitatis pariter sejunguntur. Auferct igi-
tur mirabilcm variarum copiam specierum, quis-
quis diversos gradus auferet bonitatis. Ex longa
3 K 2
43^ ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
vero graduum bonitatis productione malum po- agunt atque perversa. Similiter motum ad vir-
stremo suboritur, ubi aliquid vel a bono etiam tutes ex rationali projmoque principio homines
proprio jam deficit, vel deficere potest. Si di- agunt. Atque si quando connumerantur actio-
vina; providenti.-e bonitas non tollit malum, si num princijiia j)lura, semper in ipso principiorum
ejusdem ratio non perdit casum, certe neque agentium numero facultas ipsa rationalis habe-
libertas ejus nobis aufert libertatem, imo si pro- tur.
videntia regit fatura, non vult fatis cogi animos Prater corporum qualitates ubique incorporea vita
est
ad peccanduni, ne ipsa demum sit causa peccato- rationaliter oninia atque hcec nniversalis
regens :

rum. Si quo Deus pacto sit reliqua compulsu- natura naturis particularibus dominatur.
rus immensa certe potentia, rerum impellet po- XI. Quaeritur in undecimo capite, utrum sin-
tentias, ut divinitus actae agant ubique divine. gulirerum exitus ex fatali quadam corporearum
At vero quoniam divina potestas, dum agit om- duntaxat causarum connexione jirovemant ne- :

nia, suo modo non prohibet, quin agant et ipsa que sit alia praeterea providentia. Esse vero
interim et suo modo agant certe neque divma : pra?ter causas corporales vitam quandam ubique
scientia, dum proprias rerum naturas considerat, rcbus infusam certis omnia rationibus naturaliter
sua res proprietate privabit. Nam et hwc una fabricantem, et alibi et in Tbeologia satis osten-
cum potestate, ([ua; ct existit eadem rerum om- dimus. Ha?c cnim corporeis qualitatibus toto
nium ita causa est, ut propriis pradita? sint na- (ut fertur) imjietu jiroruentibus ccrtos iraponit
turis. Causa est, ut intellectuales rationalesque niodos : conciliat rcjjugnantia : formas figuras-
natursB ad divinam similitudinem in agendo se que certas incertis per se vagisque materiis im-
ducant, potius quam trahantur. Causa est, ut j)rimit : ex non viventibus viventia facit. Atque
natura; inferiores dissimihoresque Deo ahundc sicut ars fabricat extra : sic ipsa, veiut ars natu-
quidem potius in agendo ducantur, sed pro sua ralis: ideoijue facilius et felicius fabricat intus.
interim proprietate ducantur, ne sub ordine Dei iVIovet et intus stupidas per se j)lantas et igna-
naturarum institutoris res contra naturas suas vissima qua'(|ue animalia statutis tcmj)oribus mi-
ubique trahanlur, neve pcrpetua qua?dam sit vio- risque modis ad speciem jjropagandam, Instruit
lentia, ubi omnia sunt mirabihter ipsius boni quoque intus j)lantarura tum radices ad humo-
vohintate disposita, bonumque non vioicnter, sed rem, tum fructus et folia ad calorem sagaciter
naturaiiter appetunt. Revocat aulem ad Deum cligendum. Gravia quoque et levia ad rectas
animas providentia, ingeniosas quidem ad admi- lineas geometrice movet, et abjectissiraa qufpque
randum ornatu et ordine rerum tardiores autem : aiiimalia vaticiniis, sagacitatc, artibus naturalibus
ad aniandum saUem commoditate mirifica omnes : oj^jiortune ad necessaria dirigit, rationibus saepe
tanquam uicdicus atque pater curans atque casti- humanam superantibus rationem: ducuntur nani-
gans. que divinitus. Est enim hsec spiraculum quod-
Aninuc rationales neque a superioribus, neque ab infe- dam verbunuiue anim» mundi vivaeiter rationa-
rioribus ad actiones turpes oninino coguntur. literquemateriam verberansatque figurans, duos-
X. Cum in superioribus dixerit, iiomines esse que habet lerminos. Nam et ab intellectuali sub-
sub providentia hberos, deinceps dubitat, rjua stantia ij)sius aniina- j)endet, et desinit in mate-
ratione intelhgcndum sit, quod saepe dicitur a riam. Quatenus ergo in materiam desinit, ratio
Platone homines non sponte fieri malos. Si
: dicitur simpliciter seminalis: quatenus autem ex
enim ita sit, ad peccandum cogi videntur, sive intellectu sive animae proprio, sive per hunc ex
caelo, sive aiio fatali intimoque instinctu, sive j)rimo procedit, ratio dicitur intellectualis atque
seminali ratione cogantur. Kespondelur, quando legifera. Ilursum, prout seminalis est, corjMrea
peccant, voluntarie moveri ad actionem, quam facit: prout lcgifera, gradus (juosdam rautatio-
elegerunt, quamvis non voluntarie cailant in per- num accommodat niotibus animarura. Sane
versum habitum, qui ciam sensimque ex fre- quantum seminalis simul est at^jue legifera, to-
quentibus actionibus inoiescit. Sic et a volun- tum gradibus suis disponit ordinein universi.
tate motum exordiuntur et quatenus ita diu
: Tot, inquam gradibus, quot et ipsa impressa
progrediuntur, necessitate in habitum ejusmodi })rius est ab intellectuali princij)io, cujus ipsa
prolabuntur: atcjue cx lial>itu taii in tale suppii- quasi sigillum est, materiam iniprimens examus-
cium necessario transferuntur. Quod homines sim. Ha^c universaiis natura est ex cujus in- :

non ex corporibus inferioribus ad agendum ubi-
que traliantur, jiatet, quando eligunt atque jier-
agunt, quffi et pr»ter et contra inferiorum condi-
tionem esse ratio comprobat. Quod rursum nec
a superioribiis vcl corporibus, vel eorum rectori-
bus comjjeilantur, liquet ex eo, quod sa?pe con-
tentione sunt multa, quae praner naturae particu-
laris intentionem saejje contingunt. Sic ubi ge-
nitalis in quovis aniinali virtus tanquam mascula
ubique masculum nititur procreare, velut in suo
genere perfectissimura, interim universahs na-
tura quandoquc vult foeminam ut ex masculo :

tra superiorum dignitatem ordineraque perverse atque f(pmina animalibus propagatis perfectius
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTItE. 437
sit univorsum. Sic, ubi res qu;elibet se ipsain mundanffi collegic, partem suam, id est, auctori-
suaque duntaxat intendit continuare, universalis tatem munusque in opificlo inundano proprium
natura intendit interim ex hac resoluta aliani de- possident. Moventur igitur sursum deorsumque
inceps alianique componcre bono consulens uni- cardine proprio, non quidem a natura mundi
versi. Sic dum sinoula sub qualibet specic sibi- compulsa?, sed opportune cimi ipsa natura potius
met potius ex natura propria, quam specici con- conspirantes. Qua- quidem animabus ita vel ita
sulerent : liasc dam impellit, ut speciei vcl magis, mundo se ipsas aptantibus, tales et ipsa rite ta-
vel «que, ac ac diligentius ex
sibi, ]3rospiciant, lesve sedes sortesque coaptat.
se natis, quam provideant, utpote qua; non
sibi,

tam propria qualitate, quani providentia univer- Quo ordine providentia puniat, et quomodo agat.
sali ducantur. Sic ubi propria; duntaxat species XIII. Post haec descendit ad Platonicam et
naturaliter ex speciebus propriis nascerentur Pythagoricam yEgy))tiamque sententiam, omni-
haec ex cquina et asinina specie nuili specicm pro- um rerum vicissitudinem esse, ideoque deiicta,
creat, ac, ne propagatio fiat ex mulis, ipsa prohi- quae providentia in una non punit vita, in alia
bet, dum natura particularis mulos quoque in- vita talionis poena punire. Quo sensu Origenes
strumentis genitalibus armat. Sic denique tum Evangelicum illud accepit Qui : ferit gladio, gla-
composita qua?]ibet, tum compositum universum dio perit. Sed hoc iile viderit. Taieni quoque
ex disparibus longeque dissimilibus vult esse re- puniendi conditionem Cabbalistae Hebra^orum
fertum, mirabill variarum formarum copia ditans. doctorcs comprobant, putantes animas hominum
Ex quibus omnibus maium videtin-, id est, aii- sa?pius in hanc vitani sub figura tantum humana
cubi minus bonum admittere, sub majori grada- revolvi atque ita curahilia peccata purgari, sed
:

tim boiio universalis gratia boni. ter tantum huc posse reverti. Ha;c enim ad pro-
bationem sufficere, et qua' his vicibus purgata
Naturaunwersalis quia est omniformis, universum facit fuerit merueritque beatiorem fieri, quam ante
omniforme : neque cogit animas. descensum: quie veroprorsus abjecerit rationem,
XII. Si artifices, qui qualitatibus adventitiis restare seniper in gradu quodam ad rationem in-
agunt, et qualitates simihter agunt, solent tamen feriore, id est, in ipsa imaginatione affectuque
se ipsos quodammodo facere : quatenus artificis brutali. Addunt, ne quis suum excuset pecca-
imaginatio imaginariusque spiritus in imaginem tum, omnes tunc animas adfuisse, quando Deus
formatur equinam, ante quam faciat equum. Si dedit Moysi legem. Perpetuam vero periodum
rursum naturaha, qus per qualitates efliciunt non satis probant. Transformationem enim ejus-
naturales faciunt quoque se ipsa, suam foras
: modi usque ad finem nuuidani motus posse fieri
propagantia formam si csehun insuper per lucis
: arbitrantur, quem sequatur a'terni sabbati quies,
motionisque qualitatem agens in elementis agit asternaque beatitudo bonorum. Huc Davidis il-
caelum, cwlestibus videhcet dotibus elementaha lud tendere judicant: Immaculatorum ha;reditas
donans nimirum et ipsa natura haec omnia re-
: in aBternum. Item sancti in icternum conserva-
gens, cum non ejusmodi quahtatibus agat sed : buntur. Sed ad Plotinum regrediamur. Quod
ipsa natura in efficiendo mimdo efficit semet ip- omnes hcminum actiones habitusque observentur
sam : facit igitur omniformem : quoniam ipsa cst a providentia, et ordine certo pro meritis dispo-
omniformis. Omniformis, inquam, ex omniformi nantur, confirmat cx eo, quod providentia multo
intclligentia profluens : ea videlicet conditione, etiam inferiora noliis, imo et infima quwque dili-
ut forma' rerum
hac ipsa natura longius inter
in gentissime curat, ordinatissimeque disponit. Si
se discrepent, quam in mente tum quia longius : qua enim a summa providentia negligi debuis-
ab unitate discedit, ideoque neque potis est, ut sent, res certe vilissiniie debuissent. At vero in
mens inter se conciliare sua, tum quia, cum sit his non minus admirabile apyjaret, quam in pre-
formarum plurium ad
inferior potestate, pUiribus ciosissimis, artiflcium tuni ad necessitatem spec-
agendum indiget adminiculis, tum denique quo- tans, tum etiani ad ornatum. Imo etiam tanto
niam se ipsam cst accommodatura materiac, in potentia artificis et diligentia major, ijuanto ma-
qua innumerabiha pro innumeris pereuntibus re- gis materia hagc locusque ordini repugnare vide-
stitucnda sunt ideoque et ipsa natura, inquam,
: tur. Ordinem vero in universa mundi materia
plurimum distracta est sub intelligentia mune- et actionibus mundanorum constitui semper at-
rum. Multa igitur in materia mundi ex propria que a divinitate judicat, non per consul-
restitui
potius ipsius natura; conditione, quam ex ipsa tationem aliquam, qua ordo qua'ratur, sed per
mentis proprictate resuhant, in quibus nefas est ipsam ejus essentiam, quiE ipse sit ordo. Divini-
divinam mentem, quasi proximum artificem, in- tateni hic intelligc non solum inteilectum divi-
cusare. Notabis rationales aninias non cogi, ab num: sed etiam intellectualem mundi anunam :

hac i})sa mundi seminaria ratione in deteriorem atcpie insuper intellectuale hujus seminariumque
prolabi sortem siquidem ct ipsa;, quasi animos
: spiraculum in mundi materiam. Quod autem de
438 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

rerum vicissitudine dictum est, natura quodam- miranda naturae potestas atque sapientia: quod
modo monere quando filii nas-
videtur in vipera, ])er tot gradus, tamque dispares, tam ordinate se
centes matrem necant, quse patreni eorum neca- ij^sam adeo propagaverit. Post ha>c obscurum
verat coeuntem. Hinc forte significatur, quo hujus capituli calcem sic intellige Homines :

sensu leges antiqua; parricidas

culeo inclusos da;monesque secundum vitam corpoream partes
cum vipera sufFocant. Et profecto quemadmo- sunt universi. Rursum secundum actionem ra-
dum provisum est, ut innocuum aninialium ge- tionalem sunt aliquid cjuodammodo particulare :

nus facileque ab aliis devorandum, multiplicctur quia disciu'sio dum motu pcr j)lura prius jiosteri-
quoque facillime, sic ut genus pestiferum diffici- usve distrahitur, alias ad aliud proprie se deter-
lius habeat incrementum. niinat :Secundum vero mentem simul sunt uni-
versurn quia mens habet omnia simul, nec est
:

Artijiciosa naturcs opera suat a providentia modo artis ad aliud jjotius, quam ad aliud, definita, nec
naturaque agente. Iteni nientes non sunt proprie aifectionem habet mundo contiguam. Denique
hujus mundi partes. sicut in ca>lo stell», sic mentes in dfemonibus
XIV. Solemus ex operum actionumque qua- liominibusque lucent excellentiusque munus,
:

litatibus qualitates virtutum in agentibus con-
jectare. Hac ratione calefactoriam humificamve
virtutem sic in sole lunave, sicut in igne et aqua
per opera actionesque depreliendimus. Cum igi-
tur naturae opus et sumniatim et sigillatim tale
sit semper, taliterque fiat, quale semper et qua-
quam ut partes, habent. Neque tamen horum
mcntes, etiam si ut partes considerentur, dero-
gant universo. Eatenus enim excellentes haben-
tur, quatenus ipsi totius menti, et intellectuali
totius ordini similes judicantur.

liter ab arte providentiaque fieri gubernarique Ipsa vniversi ratio seminaria, qute natiira universalis
solet merito conjicinius incsse natune atque
: est, habet in se prtssignata etiam, tjua: mala dicun-

praeesse artificiosam providentemque potestatem, tur ; et licBC universi hono conjirmat. Item omnia
non ambigentem, non fatigabilcni, non vacillan- mundana ludorum more inania sunt.

tem siquidem non minus continue opus recte

: XV. Rerum defectus atque interitus rebus
geritur, nusquam aliquid rctractatur, nunquam invicem a rebus illatos existimat non solum ex
soUtus ordo descritur. Et profecto cum nulla materia materialiumque conditione contingere :

unquam humana', quanivis

discursio rationis ortlinem namquc j)erpetuum habent verum cti- :

summa, possit absolutum naturalium artificium am ex ijwa natura' univcrsalis intcntione. Ex

vcl o])era vcl excogitatione pcnitus assequi, sig- cujus jirojwsito est gradatim rcs dcficere, dum
num hinc habemus, id ()|)us non cogitationis dis- dispares constituit gradus. Est vel sponte, vel
cursu tcntari, sed intellcctu prorsus absolvi. In- ab aliis interire dum ex praesentibus vult for-
:

tellectu,inquam, rationis di.scursu superiore, sal- mare futura: ut infinitum deinceps, cjuem semel
tem quanto id opus extat super humana; artis nequit, rcrum numcrum con.scquatur. Quatuor
o])US. Intellectu rursum iion qua-rcnte, scd inter liac de ratione scminali, id cst, de univer-
agcnte potius tenore naturie: sicjuidcm non aliter sali natura notabis. Primum (juidcm hanc gene-
agit, quam soleat ciuodlibct naturaiiter agcns, in- rabilium onmium efficiens esse principium. Se-
tellectu procul dubio stabili : alioquin nullus fo- cundum iianc esse bisc omnia, quatenus semina
ret in rebus status, unio nulla, nuUus ordo rerum comjjlectituromnium. Tertium singula, quae
actionumque per]ietuus servaretur. Intellectu gignuntur, per eam fieri sigillatim: videlicet se-
denique naturalibus intelligentiis omnia siniul cunduni ij)sius cfficacem exemjjlarenuiue virtu-
facilius feliciusque intelligente, inlelligendoc|ue tem. yuartum univcrsam naturalium dispositio-
faciente, quam sol radiis univcrsum et singula nem intcr se vicissitudinemque esse ea prae- in
simul contueatur et agat. IntelligentiiB hujus scriptam: atque ita foras exprimi quemadmodum
tum absolutae, tum animalis spiritus verbumque est intus impressa adeo ut nihil extra j^roviden-
:

natura est, et verberatu suo singula geiierans at- tiam relinquatur. Nam et quod contingenter
que movens, et suo rursum significatu, intclli- venit in ojjcre, non est ipsi rationi contingens,
gentibus interj^retans artificis intelligentiw notio- sed et j)ra>signatum jam, et mirabilitcr ordina-
nes. Hac interim conditione ])i-olatum, ut in tum. Tangit inter hac opinionem j)utantium
voce liac longius inter se singula disjungantur, animas omnium animantium posse a prasentibus
quam in notione loquentis. Illic enim pro])ter corporibus separari, nccjue in animam universi
niirabilem unitatem in cjualibet notione, comjire- resolvi, sed in sua proprietate subsistere, iterum-
henduntur et omnes: hic autem ob discrepantiam que ad corjiora remigrare. Tangit et opinionem
longiorem non pariter in re qualibet sunt penitus dicentium brutorum animas, quas ex anima pro-
omnes. Ideoque et hic et in mundo nec in jwr- fluinit, universi in eandem quoque refluere: Om-
tibus est totius perfectio requirenda: nec in joarte nino vero jjutat multam universo inesse vitam
alia proprietas alterius exoptanda, sed potius ad- multam, inquam, id est, potentem atque multi-
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTIiE. 439
plicem secundum varias rationalium substantias tametsi imaginatio eam operis comitatur: quo-
aniniarum, quae quidem omnes passim vitas cor- niani actio cjus ex se penetrat in materiam, mo-
jioreas cx se propai^ent, ipsaque propagine (juasi tio nuncupatur agit vero et movet omnia. Non
:

ludos aninialia faciant alioquin si nuUa iiiinc

: agit, inquam, velut ignis proprie determinatum
animalia fierent, tuni niateria oninis vita eareret, ali(]uid et impetu toto: sed varia primum, et
tum vita jani in alio quam in materia, icl est, in moderamine certo, ad certum finem, et terminum
suo fonte consistens, quasi sterilis videretur et figuranujue et tempus, et varie varia varia, in- :

impotens. llata quidem Plotini sententia est,
irrationaiem vitam qualiscunque et ubicuncpic
sit, a rationaii vita, qualiscunque sit, et quomo-
docunque fiat, ita procedere, sicut imperfectum
necessario a perfecto dependet. Profeeto queni-
admodum in corpore naturalitcr lucido tria con-
sideras: prinunn formam ipsam, id est luceni
secundum vero actum ejus in se, dum micat
tertium, actionem extra se procedentem, dum
illuniinat aliquid ubi illuminare pendet ex mi-
: andi arte animo ijjsius iiisita: prwsertim si fin-
care, hoc similiter et lucere, ita sensualem vitam
existimato ex vita rationali, hanc ex intellcctuali
pendere. Ilatio enim motus quidam est ab in-
tellectuali substantia quasi luce in se ipsa con-
versus in semet ipsani, quasi ex luce micans.
Sensus autem, quasi lumen, est qu»dam pro-
cessio foras. Proinde sicut a corporibus cffluunt
imagines, qua? sunt quasi corpora sic ab ani-
quam, primo, non sicut ignis, qui varia quoque
facere possit per accidens vel conse(]uenter atque
per aliud. Movet quoque non loco simpliciter,
ut impellens, (juod movere soleat non formando.
Movere autem ejus cst formare, non alterationis
tantumniodo, sed etiam magisque rationis artis-
que tenore. Ibi enim ars est ipsa ratio, ibi ratio
est ipsa natura. Inde corpus ita naturale move-
tur, quemadmodum tripudiator ab ipsa tripudi-
gatur hsec ars non (ju;csita (juandoque, sed ita
naturaliter insita, ut ibi sit ipsa natura. Quot
sane modos formas(pie in se ars complectitur, tot
modis atque figuris movct intrinsecus ipsa sal-
tanteni. Utrum vero ratio ha?c naturalia mo-
vendo formans, ac vicissim formando movens sit
forma et quasi qualitas, aut (juasi motio et actio
: quaidam.'' Est utique velut utrumcjue est enim :

mabus, qu<e efficaciores sunt, quam corpora, pro- actus essentialem forma; jTOSsidens firmitatem, et
fluunt imagines animales, quae sunt quasi anima', efficaciam motionis est cjuasi qualitas qua?dam
:

ex quibus simulatque accommodatis sibi corpori- sine accidente est motio sine transitu
: est vita, :

bus animalia fiunt. Et quoniam haec ludicra id est, substantiahs vigor ex anima in materiam,
sunt, ideo quicquid ad htcc attinet commodi vel actusque jjerennis vivaciter omnia et rationaliter
incommodi, nihil plus ad bonum malumve mo- agens agit autem comjilurima, imo et contraria
:

menti habet, quam quod afFert opinio nos decipi- jwimum ipsa enim comjilurima ac ferme con-
:

ens atque perturbans. traria simul. Hic tu multiludinem sive jolenitu-

dinem quadruplicem intelligito: Intellectum pu-
Quid sit ratio seminaria mundi, quomodo agat : item rum, intellectum animalem, animam naturalem,
de quatuor gradihus plenitudinis : item quomodo ra- naturam materialem. Intellectus cjuidem purus
tiones rerum in communi ratione contraria sint. sub ijisa statim unitate adeo sibiniet evadit uni-
XVI. Si omnia ex intentione quodammodo tus, ut ipse formaliter consistens omnia, in (juo-
sunt universalis naturalisque rationis, videntur libet sui .sitIdeoque ij)sius omnia in ipso
totus.
omnia naturaliter rationabiliterque fieri : ideoque sui quolibet comprehenduntur. Igitur penes
nec aliquid fieri contra naturam, neque peccari. ipsum partes cuncta; sunt in qualibet non jjer
Ad haec autem solvendaitaconsiderandum: sicut jiotcntiam solum, sed per actum. DifTerunt vero
nocte ex sole lunaque solari non duo lumina formaliter, quoniam jjcr actum alium at(jue ali-
derivantur, sed unum emicat lumen, solare qui- um et aliter atque aliter, sive magis etiam atque
dem non paruni, sed lunare magis: et quatenus minus. Intellectus vero animalis sive aninia in-
inde ad nostra desccndit, jam evadit deterius, tellectualis jilenitudo quidem est et multitudo
quam lunare: sic cx ipso intellectu, atque ex penitus universa, quamvis non unita penitus
anima illinc intellcctuali jam facta prodit ratio ideoque et si partes ejus cunctse comprehendan-
seminalis universalisque natura. Jam quidem tur in quallbet, tamen non tam actu, cjuam pot-
utroque deterior, sane plus quam in-
et animalis entia, continentur. Anima naturalis, quaj est
tellectualis cxistcns, atque in materia rursus ab universalis ratio jiuratjue natura, est insuj^er jile-
utroque degenerans, qua quidem res naturales nitudo multitudoque tota, scd longius ab unilatc
tancjuam lunari lumine coalescunt. Haec quo- discedens, non tota hsec amplius in sui quolibet
niam ex animali substantia pcndct, est vita qua;- continetur, nec actu, incjuam, neque potcntia.
dam: quoniam ex intellectuali dependct non dis- Hinc ergo fit, ut partes (jmedam contrarije sint
currente, est ratio non discurrens, quoniam es- quibusdam siquidem altera jam alteram non
:

sentialis ratio est, rationaliter agit, per esseiuiam jiossit admittere. Natura tan(lem niaterialis, id
videlicet, ctiam si, quod agit, minime sentiat. est, corjjorea machina in tantam videtur nuilti-
440 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

tudinem contrarietatemque distracta, ut aliud
non solum jam non admittat aliud, sed etiam
accessu disperdat. Quod
sane exitium in ipsis
natura superioris partibus non accideret ad
quam regredientes dicamus eam ipsa sui diversi-
tate originemjam esse quodammodo diversitatis
et pugnas inter mundi partes exorientis. Sic
utique mentis officium in unione consistit magis,
rationisautem magis in descriptione versatur.
Neque posset esse ratio nisi muitiplex admodum,
: suisque in j)artibus intra se contraria: ratio, in-
quam, seminaria mundi, et infima divinorum, in
qua tanta partium discrej)antia deprehenditur,
quanta divinis obtingere potest ideoque cum
:

mundus liic positus dicitur in maligno, nec pa- extrema in divinorum genere ilhc dissidentia sit,
cem habere, nec dare alicui pacem diemonem- : merito ibi nomen contrarietatis accej)it. Proinde
que potentem mundi hujus principem esse quam cum identitas statusque ad perfectum magis at-
proximum. Concludamus itaque cum in uni- tineat, alteritas vero motusque agit ad imperfec-
versah natura unitas jam longius ab ipsa superi- tum: merito quatenus ab ipsa identitatis status-
orum unitate degeneret, simulque degeneret ple- que idea descenditur, eatenus gradatim res ideae
nitudo, adeo partes a partibus discrepare jani participes minus habent identitatis et status.
atque deficere, ut, quod adest aliis, interim desit Contra vero quanto longius ab idea alteritatis
aliis itaque inter se fernie pugnatura? jani vide-
: motusve descendit, tanto res inde particij)es phis
antur, ut quod sibi dcest vindicent ahunde, dum aiteritatis, id est, diversitatis in se ipsis, mobih-
singulfe cupiunt evadere totum : totumque ip- tatisque admittunt. Alteritas igitur atque diver-
sum non adeo potens, ut contrarietatem ex se
est sitas rationi seminaria?mundi inserta divinitus
pror^us expellat. Unde fit, ut mundus subinde reddit eam maxime alteram intra se atque diver-
corporeus neque contrarietatem, neque mutuam sissimam divinorum. Quum vero rationis hujus
arebus ])erniciem possit cxpellere. Interea tamen conditio prwcipue spectet ad ij)sam alteritatis
universalis ipsa natura tanipiam superioris iiitel- ideam, iihusque vis in hac longe praevaleat, dum
ligentia? verbum musica ratione prolatum oppo- idca ilia seu vis cjusmodi rationem hanc in diver-
sitas inter se voces suas virtute proportionum sitatem j^roj^agat extremam, videtur ha?c ipsa
reddit amicas atque ita tota, sic esl unum, ut
: ratio non aliter {)roj)agare se ij)sam, quam plantae
musica tota, totaque tragredia ex contrariis in radix in stipitem atque ramos et reliqua quae :

unum conciliata concentum atquc dccorem. Si- tamen id agit quodam vegetalis vitae vigore. Et
milis autem cst ipsa ratio mundi regina ])otius profecto, quac vita carent, non intus agere, sed
rationi musica?, quain jioetica?. enim res l'oetica extra videnlur efficere :viventia vero intus etiam
personasque accipit aliunde factas, neque neces- in se ij)sis, muitociue magis vita interiiis agere,
sario conficitur ex contrariis musica vero ipsa
: ct intra se ex uno quodam in niulta gradatim
profert tonos, necessarioque contrarios, neque proj)agare se ipsani. Atque ita ratio seminaria
enim concentus est, nisi cx gravibus et acutis, ex mundi, vita quidem, sed divinorum universali-
intensis atquc remissis, ex ascendentibus atque umque ultima, vidctur sub ij)sa videlicet diversi-
descendentibus, imo etiam cx discordibus et con- tatis itlea se ij^sani in se per divcrsa articulatim
cordibus comj)onatur. Ne(jue igitur concentus contrariaque diffundere.
ij)sius ratio est communis, nisi ex ralionibus ho-
rum oj)positorum inter se oppositis similiter ipsa Decrescenle a superioribus ad inferiora virtute supple-
constet. Eodem pacto rationem scniinariam mun- tur numero : item quomodo humana notata sunt or-
di ex contrariis rationibus intelligc constitutam, dinanturque in providentia intellectuali atque natu-
per quas ipsa formas j)roducat in imuido contra- rali.

rias. Harum enim formalis inter se discrej^antia, XVII. Natura plura continet in se rerum se-
quum neque ex se invicem, neque ex materia mina, quam mens ideas. Quum enim naturae
neque casu j)roveniat, nimirum examussim ex- seminisque virtus sit debilior, non j)otest in uno
primitur, ex formulis in ratione contrariis. For- semine comprehendere, perque unum facere,
mw quidem ideales in mente contrariorum non quaecunque idea possidet potestque una. Ergo
sunt contraria?, imo in oppositis saepe cognoscun- per plura semina distribuitur ide» unicas vigor
tur opj)osita formula? vero seminales in natura
: virtutisque debilitas numero compensatur. Ea-
effectrices contrariorum contrariw sunt. Nam in dem ratione materia in plures j)erducitur sub
semine ignis esse semcn aqua» non j)otest, sicut unoquoque semine formas. Accedit ad mundi hu-
nec ignis in aqua. In mente divina ideam ipsam jus innumerabiiem multitudinem dimensio sem-
identitatis, et ideam alteritatis, statusque et mo- per divisioni subjecta, motusque singula varians,
tus esse memento. Inteilectuales subinde sub- ac rerum inter se commistio multipTex, congeri-
stantias ad identitatem statumque potius, quam esque virtutum munerumque ex singulis ubique
ad opposita referas rationales vero j)otentias ad
: superioribus causis necessitate j)roveniens. Deni-
ideam potius aheritatis et motus: praesertim ul- que ne rerum mutabilium species aliquando per-
timam rationem materia; jam contiguam. Sic eant, substantiis numerus singulorum tum suc-
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTI.E. 441

cessione,tum simul iiltra permanentium niuUi- imo vero ct res omnes oportet in ipso universi
tudinein divinitus augetur. Proinde in tanta tractu nonnihil proprictatis haberc. Sic enim et
rerum turba ob niaxiinam discrepantiam disso- jpse pro])rias naturas asserunt, et principium,
nantiamquc aliis alia noxia veniunt, et propter quod omnia facit, ita potissimum cfficit sibi si-
indii>entiain ex aiiorum destructionc sc tueri, niilia, si facientia facit nam
: ipse facit effcctione.
servare, rccreare conantur: intcrea vero adversus Si igitur actio ipsa omnium
est origo, probabile
multitudinem dissensionenujue tantam providcn- est,quae oriuntur inde agentia fore atque ut :

tia singulis amorem et ad se ipsa et ad totiun habeant, in quod agant, fore etiam patientia
veliementem inserit, quo et singula passim insi- fore quoque matcriam passionum priccipuum
nuata singulis inviccm uniantur, et denique toti. fundamentum.
Post h<TC dubitatur, utrum boni malivc liomines
sint ipsa rationis universalis forma prfesignali, et l)e ordhiibus, speciebus, differentiis animarum, et quo-
quoniodo. Resjjondetur autcm iongo comocdia- modo singula in divina providentia designata sunt.
rum exemplo sicut histriones proprias fiouras,
: XVIII. Plato in Timaso distribuens ordines
et voces, et gestus, et ingenia sua secum afferunt animarum ad tres potissimum gradus usque pro-
prajter illa, qu;e mandat poeta, qui prudcntcr duxit, ob eam, ut arljitror, rationem, quod in
singulis officia iocatjue congrua pro singulorum anima vel elcmenta, ex quibus componitur, vel
proprietate distribuit: sic rationales animas ctiam potcntiam, vel actionem ejus consideramus. Ra-
antc corpora liaec suis quibusdam inchnationibus tionc elementorum in gradus trcs commode chs-
tales evadere sive taies. Subinde rationem mundi tribuimus. In primo siquidem animarum ordine
taiia illis accommodare corpora, et quatenus iilas idem statusque diversum motumque superant
perseverant et prosequuntur, tales quoque fortu- in secundo iequantur: in tertio fit ad primum
nas et denique sedes ;ex hac autem utrimque vicissitudo similiter per tres gradus essentia at-
:

disparitate, mutuaque interim proportionum con- que esse percurrit in eis. Rursus quantum spec-
gruitate mundum esse pulcherrimum atque jus- tat ad vires, in primo intellectus praevalet, in se-
ti.ssimum. Totum vero hoc inventum similiter cundo ratio, in tertio tandem iniaginatio. Quan-
babemus ab origine simihaque de angelis vel
: tum spectat ad actiones, in primo est actio om-
non labentibus, vel minus niagisvc labentibus nino universaliter providens, scilicet omnibus
feruntur a multis. Tu vero, ubi mundana ratio omnia in secundo univcrsaliter cpiodammodo
:

nominatur, intellige, sa>pe cum virtute seniinaria
inteliigentiam anim» mundanjc conjunctam, a
qua seminalis assidue natura dcpcndet, regitur-
que ad normam. Proprios igitur et antecedentes
animorum motus non in seminario, sed intellectu-
scilicet vel omnibus qua?dam, vel quibusdam
omnia: in tertio vero particulariter scilicet cjuje-
dam atque quibusdam. In primo gradu sjahae-
rarum ponimus animas, in secundo stellarum, in
tcrtio daemonum atque hominum tum vero in :

ali potius libro esse pr^escriptos, neque tamen inde ipsis daemonum et hominum animabus tot spe-
compulsos. Scripti enim sunt tales ubique, qua- cies Timaeus ponit, quot stellce sunt in caelo spe-
les et ipsi sunt, id est cx fontibus propriis ori- cie inter se quibus ordine respon-
aiffi?rentcs :

undi sortes item fortunasque et sedcs pra?sciri

: deant in sphaeris subinde suis species totidem
inde simul, atque pro meritis destinari. In se-
minario autem exceptis antccedentibus animorum
niotibus, reliqua, quae rite sequuntur, esse non
intellectualiter, sed naturaliter efficacitcrque im-
pressa. Sicut ergo seminarium intellectuali con-
gruit, sic notionibus, qua; sunt ibi, formulcr in
seminario efficaces. Quo fit, ut scminarium con-
sequentia scniperaptet antecedentibus animorum
motibus, quamvis non silii, sed intelligentia? no-
tis: sicut in arte potentia motrix exequitur ad
unguem, quse non ipsa quidem, scd imaginatio
novit. In antecedentibus quidem anima semper
agit proprie, Deus vero comnnmitcr: in conse-
daemonicarum humanarumque animarum. Sed
hoc interesse forsitan arbitrabitur, quod in specie
stellae quavis stella sit unica: sed in speciebus
subsequentium animarum plura sint in quahbct
singularia. Plura item in qualibet animarum
humanarum specie, quam in quavis spccie dae-
monum. Semper enim deinccps minor virtus
majori quodam nuniero conipcnsatur. Cogita in
qualibet idea naturam, in cujus virtute sint mille
dotes (ut ita dixerim) vel effectus ad multiplicem
universi ordinem bonitatemque ])crtinentes. Spe-
ciem j^raeterea stellarem velut pcrfcctissimam ha-
bere in se individuum perfectissinuun ideoque :

quentibus autem anima vicissim connnuniter ope- totam in se cajiiens sjjcciem et ideam, cunctasque
ratur, proprie vero Deus atque natura. Oportet speciei ideaquc actiones absolvcns. Speciem vero
autcm propriam aliquam inesse animis aclioncm dsemonicam velut minus perfectam individuum
pra?ter tractum ex universo pcndcntem alioquin
: quoque perfectum minus habere, quod quidem
si nullam liabcrent propriam actionem, non pos- nequeat solum varias ideae specieique dotes ex-
sent de universi principio, finc, forma, ac de rc- plerc. Ideoque per jjlura hic individua varii
bus hoc mundo pracstantioribus assequi rationcm, speciei et ideae implentur effectus. In specie tan-
VOL. I. 3 L
442 ARGUMENTUM
dem humana pliira etiam, quam in dferaonica,
oportct individua esse, per qua; varia? ideas suae
specieique dotes distribuantur, plurimique confi-
ciant animi, quse nec unus nec pauci explere va-
lerent. Esse praeterea plures humanarum species
animarum Platonicus inde conjectat, quod tanta
est in hominibus discrepantia, ut alii divini, alii
bruti, alii videantur humani. Neque tanta vel
circa animam vel circa corpus diversitas in alia
uUa animalium specie reperitur: neque tutum
esse Platonici putant, incredibilem animarum di-
versitatem solum in diversitatem corporum ter-
renorum referre velut in causam praesertim
: Quartam denique difterentiam animabus accidere
quoniam, qui corporibus siminimi sunt, saepe in-
genio sunt et moribus dissimillimi, ac s<epe vicis-
sim. Praiterea quod hic illo ali(iuanto ingenio
sit velocior aut tardior, iracundior quoque
mitior, et similia : ad has corporeas qualitates
quodammodo referre quis poterit. Quod autem
ahi seorsiun ad scientias artesque ahas natura
propensiores sint, et admodum aptiores, nullus
ex corporum difierentiis asseverare valebit: quip-
pe cum artes sa?pc scienti;e(|ue ejusmodi non tam
ad corpoream, tiuam ad incorpoream, videantur
spectare naturam. Mitto mathematicas el phy-
sicas disciplinas, et gubernanch prudentiam, mi-
rasque versutias artium, in quibus ahi ab ahis
natura longissime discrepant certe quod hic na-
: jirias corum tencat facuitates.
tura videalur esse Theologus, iste Proplieta, ille
miraculorum auctor legumque conditor a-terna-
rum alii vero nequaquam, qui non muhum ab
: Sed antecedentia j)ra'cij)ue prima non tam in se-
his corpore differunt, non potest causam ex cor-
poribus assignare, ncque propriis, inquam, neque
ergo connnunibus, qua' per |)ropria duntaxat in-
structura nostros animos videantiir. Quam ob
rem animas hominum Platonici sj)ecie colhgcnt
subalterna, in (jua muk;e sint species (ut ita lo-
quar) specialissimas multa quoque sub specie
: cjua? intelliguntur in altero. Adeo vero per an-
qualibet individua, adco ut anima? qua>dam inter
se naturaliter similhma' ct amicissima^ sint: aha;
vero contra. Onniino vero singula- specics ani-
marum ad congruas i-.uorum damonum specics,
et ad similes stcliarum species rediguntur: sic
solares anima ad solares damones atque soiem
Venereas ad Venereos atque Venerem, cateraque
simihter. Hactenus differentias tractavimus ani-
marum, quas Piotinus hic primas asseruit qua : pariter intelligentiaque
videhcet ex ipsa primum natura sunt vcl secun-
dum specialem, vel secundum singularem sub
specie sua proprietatem. Secundo differre putat
ab ahis ahas, postquam niotu hbero forte etiam
ante corpus aliter atc[ue aliter surgcre vel incli-
nari caperunt. Ubi et iilud evenit, ut eadem
anima diversis temporibus per varias sui vires
operetur, et vivat: ut non solum evadat aliis, sed
etiam sibi ipsi dissimiiis. Tertio divcrsitatem in
animabus ex corporibus putat acciderc. Primo
quidem ex corpore spiritali, deinde sohdo. Per-
MARSIL. FIC.
multum enim interesse, ex qua parte mundanje
spharae spirltale velamen sibi famlliare sortitus
sit animus, sive cjeleste, sive athereum, sive ae-
rium sortiatur ubi et referre quampiurimum
:
sub quali stellarum cursu figuraque susceperit.
jVIulta enim et varia in ejusmodi corpora ex su-
pernis influere, et animam inde transfluere: au-
geri vero ejusniodi differentiam ex damonibus
variis tunc acceptis ducibus animarum aliter ali-
terque ducturis: neque parum adhibere momenti
ad quasdam differentias animarum, haec demum
sohda corpora, genesinque, et tempus et locum.
vult ex varia educatione, consuetudine, disciplina.
Totam vero ejusmodi differcntium animarum dis-
tributionem per inaquaies gradus et partes esse
vel vult in ipsa intellectuaii ratione muiidi descrip-
tam. Totam quin etiam distributionem corporum
variorum, ct fortunarum, et terminorum cono-ru-
entem proportione ijuadam differentiis animorum
in ratione seminaii putat esse signatam, singula-
que liunc m
modum ojiportune smguhs coaj)tan.
Sul)dit j)r()videntiam non jiosse congrua officia,
pramia, sujjplicia reddere proprietatibus animo-
rum, nisi has quoque in se penitus comj)lectatur.
Sicut neque poeta competentes histrionibus sin-
gulis j)ersonas et gest\is, nisi naturalcs et j)ro-
Utrobicjue igitur
tam anteccdentia (|uam conse^juentia jxartes pro-
vidcntia' sunt, et humana' similiter et divinas.
minario, quam in exemjjlari intellectualiquc di-
vina? providentia? libro sunt j)artcs, ubi leginitur
etiam, (jua' non onmino efficiuntur inde sicut et
jjrovidcntia solet humana consequcntia vero
:
jiartes sajie etiam sunt in libro providentia se-
minario, ubi imj)rimimtur et exj)rimuntur inde,
tecedentia semper riteque consequentia ordinata
sunt singula, ut quando cx inordinata libidine
comniittitur aduiterium, statim tuni in libro na-
tur;e ex coitu conse^iujitur ordinata jiropagatio
jirolis,tum in ij)S() intelligentia libro ex pertur-
: bata concuj)iscentia deteriorique electione dein-
ceps ordine debito conscquatur j)erturbata adul-
teri vita, conchtiocjue deterior. Sic ergo natura
quacunque vei male vel
sorte videntur accidore, communi cjuodam con-
sensu suis ordinibus implicant. Ita vero animo-
rum iniqui mores et ojiera mala j)artes rationis
mundana chcuntur: ipsamque rationem cum his
malis fertur habere communionem. Non quoniam
proprie trahantur ha?c inde, sed quoniam ibi ab
aliis facienda notantur, et facta plectuntur: ita-
que cum jarovidentia consideretur tanquam ex-
cmjilar omnium atquc opifex, jjeccata quidem
sunt i^artes ejus, prout est exemplar potius, quam
ut o[)ifcx : pcensE vero peccantium utraque con-
 IN LIB. II. ENNEAD. TERTIvE. 443
ditione sunt partes. Utrum vcro niala ibi pro- sequentia amjiUssimus est influxus, ct, cjua; post
prium quantum mala sunt cxenn)lar liaheant, an ipsum agunt, ubique virtute moventur et
ipsius
ex ipso potius exemplari bonorum clijudiccntur, agunt. Aguntur vero ubique non species ipsiE
opportunius alibi pertractatur. Conclucle jam rerum, quaL- aeterna> sunt, quic Deus ipsas sunt
providentiam non vegetalem solum more planta?, scd individua. Aut ergo Dcus nihil extra se in-
verum ctiam intellcctualeni artis et providentias teUigit, atque agit, quod est falsum aut agendo :

inore, sed naturalis, usque acl minima sc diffun- singula, intelhgit eadem, qua- nusquain fierent,
dere. nisiprius intelligerentur a Dco sicut non fiunt :

Confirmatio primi libri atque secundi
ciat, intelligut, curet singula.
XIX. Operw pretium est, qu.e ct in hoc et in
sequenti libro de providcntia transiguntur, ita
breviter confirmare. Cum csse iibi(pic sit pcr
tbrmam, et quatenus habctur forma, catcnus ha-
bcatur et esse, atque vicissim merito conjecta-
: ijiiod Deus fa- a quas jirospiciuntur a sole.
sole, nisi InteUigit
itaque Deus ipse singula, non distractus in plu-
rima, sed coilectus in semet ipsum : cjuem intu-
endo velut totius exemjjlar et causam causarum,
perque causas omnium causam contuetur et om-
nia, et contuendo curat et providet, cjuatcnus ad
: finem singula dirigit atcjue bonum quando cjui- :

mus essentiam primam formam quocpie existere dem sub ipsa ipsius boni forma omnia jjrocreavit
primam. Formam vero primam oportere puta- ad bonum. Quod autem cjuam facillime cuncta
mus siniplicissimam esse pariter atcjue communis- tam diUgentissime curet, incle jjrobatur: cjuoniam
simam: quatenus entia omnia superat,et concipit ab ipso Deo res habent, non, ut sint tantum, sed
atque parit. Simplicitatem vero uniformem, com- etiam, ut causEe sint. Nam et ut sint, inde ha-
munitatemque omniformem ita dcmum possidet, bent, jirout ipse esi causa. Si igitur illinc habent,
si sit intellectus, prasertim quoniam ad intelli- ut sint causa?, inde quoque jDossident officium
gentiam pertinet, tum composita resolvere peni- causae joroprium. Hoc autem est conservare pro
tus iii simphcia, tum res singulas sub universa- viribus, et curare, quod facit. Quam ob rem si a
hssima comprehcndere forma. Prima igitur es- causa prima caus;e omnes hanc habeiit jiroj^rie-
sentia est prima forma: prima vero fornia jirimus tatem, quantum causa^ cjua^dam sunt, merito hanc
est intellectus. Quod si essentia illic re ijjsa et habet illa jjotissinnnn, ut omnia curet et singula:
intellectus est idem : nimirum et esse atcjue in- quatenus maxime causa est, et causa singulorum:
telligere illic est similiter idcm. Tiun vero sicut qufe quidem nisi singulatim custodiantur, non
essentia talis jjassim, aut talis in suo genere jjri- custodientur unquam communia, quae conservan-
ma, scquentia facit non alio addito sed eo tan- : tur in singuhs: non conservabitur totum, quod
tum ipso quod talis, ceu sol lucendo illuminat, necessario constat ex jjartibus non excoletur
:

ignis calefacit ubique calendo: sic ipsa sinijjliciter universalis ordo totius, qui in gradibus uscjue ad
essentia simpliciter essendo omnia jirocreat entia. minima descendentibus necessario constat. Qui
Ac si causa est, ut omnia esse simpUcitcr habe- sane ordo, qute cUstinctio, cum certum jjerpetu-
ant est insuper et in causa, iit omnia esse tale
: umque habeat orcUnem, ideoque casu nequeat
habeant atque tale nam esse tale ex ipso sim-
: esse, sed ex ahcujus agentis intentionc procedat,
pUciter esse dependet atque formalis ipsa com-
: neque tamen ex intentione agentis necessitate
munisque chstinctio talium atque talium, non ex naturae, cujus intentio detenninatur ad unum
materia, sed ex ipsa prima omnium forma uni- potius, quam ad multa, quatenus sint distincta:
formi simul et omniformi procedit. Haec igitur merito ex quadani intelligentis intentione proce-
cjuatenus essendo efficit omnia, catenus facit in- dit, non intelligentia cujusdam causa'que parti-
telhgendo siquidem penes ipsam intelligere non
: cularis. Omnes enim ejusmodi in numero dis-
ahud est, cjuam esse cjuod intelligendo facit
: tinctorum operum computantur. Ex intentione
omnia, nimirum et faciendo intelligit omnia. In- igitur intelligentia jirima maximeque communis
telligit, inquam, non solum quwdam omnibus j^rovenit universalis distinctio rerum. Illa enim
communissima, sed etiam unicuicjue jjroj)ria, qui- ab aliis jier se distinguitur, cieteraque inter se
bus unumquodquc in suo esse, actuque jierfici- sua notionis norma distinguit : et cjuatenus cUs-
tur : alioquin confuse nimium intelligeret, mini- tinctissime novit, distinctissime curat.Denicjue
niamque intelligentiam possideret ac res potius : si providere ex abundanti providentis bonitate
in potentia, et hac cjuidem remota et confusa jirocecUt, et ad bonum gubernata perducit, me-
cognoscerct, quam in actu. AccecUt, quod, si rito acl causam optimam causarum sjiectat, ex-
actio ijisius projiria intelligentia est, tanquam actissime singuhs providere.
eminentissima amplissimacjue simui et intima,
cjuouscjue agit, eouscjue prorsus intelUgit, atcjue e Cunfirmatio eorundem. Item quod Deus certe sciat
converso. Agit autem in singulis etiam atcjue etiam contingentia, neque tamen libertas indc tolla-
minimis peragcndis siquidem entis primi jier
:
tur arbitrii.

singula quomodohbet entia certis ordinibus con- XX. Providere Deum rebus maxime, tan-
3 L 2
444 ARGUM. MARS. FIC. IN LIB. II. ENNEAD. TERTI^.
quam maxime suis, quousque videt, non dubita- vaga : sicut ssepe visus individuo quodam ictu
mus videre quoque Deum res, quatenus certis
: multa conspicit, qua? moventur : neque rursum,
causarum vel deinceps agentium, vel e conspectu qua naturahter mutabilia sunt, propterea firma
necessario concurrentium ordinibus consequun- redduntur, quod ille firmiter comprehendat: sic-
tur asserimus: siquidem ita quoque philosophi ut neque immaterialia fiunt ex eo, quod ille im-
multa nonnunquam procul admodum futura, materiahter (ut ita dixerim) complectatur. Nam
quasi sint praesentia, vident. Vidcnt haec, in- et ipse intelligentia sua, id est, actione sua tam
quam, in causis, quas ipsi nec agunt, neque con- contingentibus ipsam contingentiae sortem impo-
nectunt. Multo itaque magis prospicit Deus, nit, quam necessariis necessilatis exhibet legem :

quid ex causls, quid ex causarum proprietatibus, atqui et inteliigentia voluntatisque nostrae motus
quid ex earum conspiratione proveniat siqui- : quoslibet quamvis liberos firmissime tenet. In-
dem ipse videndo causas efficit, easque donat telligit, inquam, eos nam essentia prima sicut
:

proprietatibus et connectit in unum. Ac si phi- omnibus quomodolibet essendi causa est sic in- :

losophi, quanto sagaciores sunt, tanto citius ex tellectuahbus quomodolibet rite intelligendi at-
prasentibus vel causis vel indiciis absentia colli- que volendi. Directos itaque motus intelHgit
gunt et cjuamvis temporali quadam rationis
:
tanquam ipse quoque movens, obhquos autem
discursione nitantur, tamen futura quasi statim tanquam ex opposito deficientis a rectis. Intel-
redigunt ad pra'sentiam. Profecto aterna? men- hgit et certos motus, qui in se ipsis videntur in-
tis individuus ille stabilisque omnino totusque certi : siquidcm singulos fieri jam non fore videt.
simul intuitus universam rerum distantiam vel -Eternitati nainque ita semel totum tempus est
locaiem vel etiam temporalem, ictu quodam in- prasens, sicut et centro totus pariter circumfe-
divisibili prsEsentarioque com})lcctitur, ut, quiE rentia tractus. Et quamvis, qui nunc ita volun-
inter se distantia sunt atque futura, illi penitus tate movctur, possit aliter deinccps aliterve mo-
proxima sint atque pnpscntia ita([uc ncc tam in
: veri, ille tanieii dc boc non ahter atque ahter

causis, quam in se ipsis, contucatur effectus. opinatur. Singulos namciue niotus eorumque
Jam vero ex hoc ipso, quod cvcntus non in cau- niodos iib initio seinel anticipans mutabiiem pro-
sis tantum, neque tanquam futuros aspicii, sed gressioneni individuo penes se ipsum cardine fir-
praescntes sequitur, ut, ubi philosophi, dum con- mat. Quod autem plcrique sic argumentari so-
tingcntes in futurum eventus aucui)antur, ambi- lcnt si certus est Deus, aniinam id acturam,
:

gunt, Deus ipse non ambigat. Nani, qua; con- anima necessario id cfficict, nori consequitur si- :

tingcntia dicinuis, hivc quamdiu adhuc futura
sunt, possunl cx causis non exire: cum vero pri-
mum pnEscntia sunt, non exisse non possunt:
neque valent etiam, dum sunt non esse neque
in ipsis contingentibus, quatenus sunt ad pra;-
sens, datur esse pariter atque non esse, sed esse
(]uidem ille certus cst animaiii libere id facturam:
inio vero id lihere facere. Pra^sentia eniin cernit
in se, qua' futiira sunt rebus. Cum igitur pra-
: sentes jam cernat eventus, non iicet rursus inter-
rogare, utrum possit animus electionem suam in-
tcrea permutare, postquam Deus aniinum sic

duntaxat, quamvis in futiu-um possint non csse : viderat eiccturum. Non eniin ciidit interea tem-
aiiare ncccssariorum jain conditioncm sortita vi- pus, ubi non electuruui viderat, sed videt potius
entur. Deus igitur ita firmitcr contingentia cligcnlem. Ne(]ue tu rursum objicias Si Deus :

tenct,quando quidem ut pra-sentia vldct, ut qu« firniiter videt eligere ergo compulsus ehgit.
:

sunt naturaUter necessaria. Nam et quilibet cer- Quid enim prohibet animuin sua intcrim volun-
tus cst cssc fieriquc contingentia ha-c intuens in tate facerc, quod Deus firmiter natura sua cernit
pra>senti, qua olim, utruni in posteruni forent, animam o])erari, at(]ue ut iibera faciat voiuntate,
erat incertus. Prieterea sicut ex causa necessaria Deus ipse sua scm])er instituit voluntate. Deni-
eftectum secuturuni certo sciri potcst ita ex : {]ue (]Uod argunientari nonnulli consueverunt
causis contingentibus, quotics coiiii^rehcnduntur Necessarium est id aiiiimim facere, si Deus fac-
cuncta, sciturque, utrum impediantur aiicunde, turum scit ita velle faccrc. Similiter argumen-
necne. Cum vero Deus, tanquam et exemplar, tari posscmus : si homo
dicatur idem scire, et
et effector, et motor omnium omnia comprehen- utrobique necessitas non tam in consequente,
dat : ex contingentibus, sicut ex
ita certus est quain in consequentia ])onitur neque in re ipsa, :

necessariis exitum secuturum, imo jam sequi. sed in argunientante dej)rehenditur et conditio- :

Neque vero mutabilia intelligit nnitabihter, ne- nidis quiedain neccssitas ha'c est, non absoluta:
que divisibiliter divisibilia ccrnit, sed pro indivi- conditionalis autem absolutam trahere secum mi-
dua sui immobihque natura siinul firmiterque nime consuevit.
tenet distracta etiam in se ipsis atque circuin-
 MARSILII FICINI
IN
LIBRUM TERTIUM ENNEADIS TERTIiE,
DE PROVIDENTIA SECUNDUM,
ARGUMENTUM.
SUMMA TOTIUS
Quomodo machina mundi congruat cum
divina : quae etiam fortunam ordinat.
I. -L ER hsec clubitationcs solvimus, quas in hujus
hbri fine moventur, atquc secundum aggredimur
de providentia hbrum. Profecto sic anima^ ra-
tionales in providentia dcsignatte sunt partes,
non partes, inquam, natune vel machina? corpo-
rahs: sed partcs, id est, participes providentiic,
atque in gubernando collega'. Hinc et motus
conceduntur deteriores, postquam seniel nonnulla
concessa minoribus est auctoritas. Quoniam vero
dicit seminariam universi naturam esse animam
quandam, memento, sicut vocalis oratio distincte
significans non solum ex intellectuali notione pro-
cedit, verum etiam est notio qua^dam sic semi-
: seminario mundi iicque totum partes generat,
narium mundi vivum, et omniforme ex ipsa mun-
di anima puHulans animam quandam esse: Ac si
dicitur instrumentuni vel intelHgentiae puras, vel
animahs inteUigentia' tale est profecto, cui motor
ipse suus non tantum prsebeat motum, sed etiam
opificii formam. Est cnim cognatissimum instru-
mentum, suoque subest opifici, non tanquam ma-
nus, sed tanquam imaginatio vel imaginarius S]3i-
ritus practica; rationi. Subdit in hbro secundo,
rationem ejusmodi bona simul et maia compiecti.
Si enim in hac rerum habitus primo designati sunt,
privationcs quoque consignatic sunt consequcnter.
Si mehora descripta, etiam deteriora, et in longum
progrediendo detcrrlma (|uoque conscripta nou
ita .sokmi, iil peraganlur iiule omnino pejora, scd
ut, tanquam inchoata vel designata, tandeni ])cr
corporcas causas sive conditiones expieantur iu
LIBRI,
natura, et natura cum intelligentia
mundo. Cujus quidcm universi gradus omnes
et ordines ita sunt in mundana ratione conscripti,
ut non ipsa ratio primum eos in se construxerit:
sed tota potius una cum suis ejusmodi partibus
expressa fuerit ex intcilectuah sigillo, dum tamen
evaderet subinde deterior. Multa enim in hoc
ipso mundanas rationis ordine coaptantur ad un-
guem motibus animarum, qua; sane congruitas
non ex hac ipsa ratione tantum animabus sub-
dita, sed etiam multoque magis ex intelligentia
quadam animabus sujjerlore prwscita simul et
prffidestinata videtur.Qucmadmodum vero in
neque pars ab initio j:)artem sic et corporea:
mundi machina ex seminario germinat simul to-
ta, neque partes generat suas, ex quibus ipsa
componitur: neque inter partes necessarias ejus
aha jjrocreat aliam Ita neque stella facit stel-
:
lam, nec ignis ab initio tcrrara, neqiie homo leo-
nein. Hinc efficitur, ut nulla j^ars mundi jjcnitus
subsit aliis : sed potius toti resjTOndeat ita vero :
totum una cum partibus jjrodiisse ex suo semine
niundum, semenque ex mente, similiter testatur
jjlantarum animaliumque generatio. Ubi non
jiars efficit partcm, sed jiartes simul una cum
toto paulatim ex semine jiullulant: ex quo etiam
jiatct partium cunctarum atque totius rationes in
semine contincri similiterque rationes mundi
:
totius in natura natura>que in anima, et animie
:
jirorsus in mente. Proinde ait, totuni machinae
446 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

seminanum esse actum, et quasi spintum totiiis Ipsum namque unum, quatenus simpliciter est
anima? mundi similitenjue partes in eo esse ac-
: ubique, in unum coUigit omnia quatenus au- :

tus quosdam, etquasi spiracula qua^dam partium tem inde tale unum fit, atque tale videtur esse
animae propriarum simili quodam ordine totum
: difFusum sed tale interim atque tale ad ijisum
:

hunc mundum seminarii totius actum esse, par- simjjliciter unum necessario religatur. Neque
tesque partium. Cum vero congruat undique ita reperitur in cunctis unum ipsum, ceu species
macliina seminario, et hoc anima^ mundi, et anima una ex singulis, vel genus unum in speciebus :

menti sequitur, ut in machina ad mentis nu-

: sed secunchnn jirius atque posterius, magis et
tum omnia dispensentur. Probabile quoque est, minus ferme sicut in numeris passim unitas nu-
:

particulares aniraas tanquam anima» mundanEe meralis. Proinde Plotinus ipsum simpliciter
secundum motus circui-
sorores, atque collegas, unum proxime quasi derivat in unum ens: in-
tusque suos animse mundana; penitus consonare : tellectum videhcet unum auctorem mundi pro-
:

adeo ut vices electionum actionumque, quas jirium atque rectorera : qui ex multitudine in
agunt animte, accommodentur ubique vicibus se ipso concepta muUijilicem conficiat mundum,
animw mundi in naturahbus peragendis. Qua atque ex unitate in se suam multitudinera super-
quidem connexione ad certas animarum elec- ante multa mundi membra in unum colligat ani-
tiones, actiones, vitas, certte quoque in universo mal. In quo sane quicquid est tum ex natura
sortes fortunaque corpora certa, exitusque
et communi jiars quaxlam est totius, tum ex natura
consimiles rite respondent. Inter ha^c ne quis insujicr projiria, est aliquod totum, jjropriamque
opinetur difficilem esse Deo mundi totius curam, adhibet actionem, prjeter communem ex universo
propterea quod innunierabilia in hoc sunt atquc passionem cunctis illatam. Ex quo apparet,
contraria, subdit omnia (|uantuincun(|ue diversa Deuni mira actionis sua' potentia actiones a re-
in unam congredi formani (jua facilHme imi : Ijus j)roj3rias non auferre a rebus inquam vel
:

pareant auctori si in mistis elementa contraria

: minimis, ceu ab igne vcl cquo, multocjue minus
in formam desinunt imam si in plantis et ani- : a pra"stantioribus auferre scilicct ab animabus,
:

mahbus membrorum contraria" (|ualitates unam non conditione natura? determinatis ad ununi, sed
admittunt viventis formam. Idque utrobique fit ad plurima se vicissim opjwsitaque vertentibus.
natura' particularis oflicio, cuinam niirum videri Idquc j)ro natura sua j^cr divcrsa mobili facien-
debet, partes mundi contrarias isi unam coire tibus, sed interim ordinante Deo quaies ubi-
formam, licet nobis (xcultam ? coire, in(juam, que se animi redthderunt, tales eis scmper red-
natura' universalis o})era, quam et natura- par- duntur eventus.
ticulares ubi(|ue sequuntur. Si redigas igitur
opera singula ad singulas ubique natin"as, castjuc Nihil contingit casu. Nam providentia minima qua-
subigas universali natura, et hanc connectas in- que ordinat.
telligentia', intelligentiam unitati, plane cognosces II. Considera j)rimum totam mundi machi-
intelligentiam ex uno cardine rcrum uno quo- nam circimifusam terris, esse in omni disjjosi-
dam nutu cardincs omnes sequentiaque deinccps tione motuquc semper ordinatissimam. Secundo
mira facilitate niovere movere, in(juam, intelli-
: terrcna onmia j^lurinunn ordinatissime nasci, at-
gendo, atque ita singuiis providere. Exempla que procedere. Tertio, terram ad reliquum
vero, qua; ex praxhcamentorum ordine Plotinus mundum esse veiut jiunctum. Per haec quarto
adducit ad multitudinem generatim in unum de- concludes, in hoc puncto molis immensae ab ipsa
nique redigendam, perspicua sunt. Intcr hac no- mole concluso mirabiliter ordinata, nihil non or-
tabis, argumentum hoc csse, quod ijisum imum dinatum jwsse rclinqui, ut etiam, qua; interdum
sit omniiun princijjium quod omnia vel contra-
: casu quodam fiuitare videntur, certo scias penes
ria in universo rediguntur in unimi, scilicet pra- ordinem universi suo quodam ordine non carere,
ter naturam suam in unum ab unitate coacta. penes ordinatorem, inquam, mundi totius intel-
Notabis, qua ratione ipsum esse in causam re- lectum. Ordo namque nasci semper ab intelli-
solvas superiorem sive enim dicas ens, id cx
: gentia consuevit. Illiusenim nutu simplici j)ror-
essentia corporis et esse ideoque in simjilicibus: susque immobili raachina ex tam diversis mobi-
resolvere cogeris : sive dicas cssc id tanquam libusque congesta ordinatissime consjiirat et re-
actum, redigis in essentiam, veluti fundamen- gitur. Pra'terea cum in qualibet gubernatione
tum, sive dicas essentiam, hanc primum imper- quatenus raajor gradatim majorque in guberna-
fectam vides, nisi suscijiiat actum. Itaque super tore intelligentia est atque potestas, eatenus mi-
hanc unum ipsum, id est, ineffabilem simplicita- nus aliquid fortuito illic accidat certe si summa :

tem esse cognoscis, a qua dependeat essentia ac- qusedara potestas et intelligentia gubernat raun-
tusque essentia?. Ait ipsum unum et diffimdi dura, totunique omnino subcst illi, nullus us-
per omnia et colligere cuncta, quasi per mcm-
: quara rehnquitur temeritati locus. Accidere nam-
bra nervus qui dum videtur distrahi, contrahit.
: que gubernatori casus solet inopinatus vel ahenus.
 IN LIB. III. ENNEAD. TERTIiE. 447
quia vel non omnia conspicit, vel non omnibus rarentur etiam sub terra caelestia: nimirum et
dominatur, soletque casus ab extcrnis inciilere. intclligentiieprimic radii per omnia protendun-
Universum vero sub unius divinsfi nientis ini|)erio tur, et quatenus se ipsos ad .singula us(jue dcri-
conspectuque comprelienditur, ut nihil subter- vant, procreant ubicpie singula, perspiciunt(]ue
fuirere prievarieari([ue possit pra-sertim quia
: ]irocreando,(]uandoquidem et procreant intuendo.
sicut vita mundi est in (pialibet parte tota, sic I'erinde ac si dicas, et stellas as}X>ctibus facere
et inteliigentia in lioc vivente corpore tota simul singula, et strulliionem ova niirabiliter intuendo
ubique. Neque tractat extrinsecus materias alie- fovere, pulloscjue formare. Cum igitur nihil
nas, ncc in plura distrahitur, sed suam agitat usquam divinum ordo sit
lateat intellectum, et
intus, atque ex uno cardine totam tamque fa- : intelligentia' ]iro])rius, niiiil usquam in hoc intel-
ciie regit intelligendo, quam vita vivendo vivifi- ligentioe o]iificio ]iotest accidere, c]Uod non ab
cat, quam corpus agit cssendo. Quod cnim in ipso totius ordinatore sit ordinatum, etiam ante-
corpore est esse per formam a vita intelligentia- t|uam accidat, ct subito veniens annexum Cieteris
que susccptam, id quidem est in vita vivere id : consequenter, et in ordinem universi redactum.
rursum in intellectu est intelligere. Ex tota qui- Qui sane ordo ita demum absolutissimus est, si
dem inteliigentia tota profluit vita ex universa
: minima quaeque jirovidentissime sint ordinata.
rursum vita similiter corporis universi communis Ita rursus excellentissimus, si non solum ex or-
emicat forma. Simili (piadam proportione di- dinatis, verum etiam ex ordinatoribus comjilea-
versiB in machina forma? cx variis prosiliunt in tur. Plures igitur in hoc ordinatores sub primo
vita seminibus. Differentia semina ex differen- gubernata disjiensaiit, virtute legibus(jue jjrimi
tibus in intelliffentia notionibus inseruntur. No- cujus tanquam potentissimi virtus et actio per
tiones igitur intellectus ipsius per semina rerum omnes sub ipso gubernatores, atque ultra pro-
usque ad singulas rerum perveniunt formas at- : pria eorum munera se prorsus amjjlificat. Ita-
que sicut semen unum dum plures singulorum que sicut multa, fiuae noljis fortuita sunt, eadem
generat formas, non confuse, sed distincte agit in gubernatoribus simt j)rovisa sic et nonnulla
:

singulis, alioquin singula non perfecte forniaret extra gubernatorum iiitentionem veniunt, cjuiB
sic et una intelligentice notio ubi per plura se- sunt ex providentia j)rimi, cui nihil us^juam ac-
mina vitse plurimas insuper formas in singulis cidit improvisum quijijje cum ad jierfcctissi-
:

exprimit, non indefinite quidem, sed determinate mum ojDtimum intellectum consummatissima
et
agit in singulis, alioquin ageret imperfecte ne- : jiertineat jirovidentia. Ea vero est, qufe nihil
que actio ejus et virtus usque ad ipsas na- vita; ignorat, nihil improvisum esse permittit. Om-
turalis actiones proprias perveniret tametsi ne-
: nino vero casus inojjiuiiti nobis, qui ex diversa-
cesse est superioris ampliorisque semper causae rum inter se causarum confluxu contingunt, si-
virtutem actionemque ultra ministerium infe- quidem ab aliqua causa ordinantur, non a causa
rioris ionge lateque procedere. Quo efficitur, ut quadam reguntur agente tantum more naturas.
f)rima2 ipsius essentiis virtus et actio, quas intel- Causa enim simpliciter naturalis cum per unam
igentia est, per singula protendatur. Tum
vero agat formam, dcterminatur ad unum nequit :

si dixeris, eftectus passini singulares in rebus
propriis duntaxat formis et virtutibus provenire,
meminisse debes, virtutes ubic]ue formasque pro-
prias quiB ad formalem jiertinent ordinem uni-
versi ex primo rerum ordinatore procedere, pe-
ex igitur evenlus inojiinati causas plures inter se
dispersas, nec ullum invicem jier se habentes or-
dinem ad unum eff'(>ctum ijisa per se redigere,
cohibere vero multiformes in unum causas potest
causa sola cognitionis munere fungens quEe :

nitusque servari atque moveri. Cum igitur in multas in se concijiiens formas, merito et rerum
formis et virtutibus ipsis exitus singuli compre- multiformium est j)rincipium, et diffornies causiis
hendantur, necessarium est, per virtutes saltem in unam aliis inojiinati formam mirifice
eventus
formasque ipsas singulos ubique effectus ad ip- conffreaat. Hinc Proculus in Timfeo fortunam
sum virtutum et formarum onmium larsitorem definiens incjuit non temerariam esse vel caecam,
:

et servalorem atque motorem penitus pertinere
virtutes, inquam, et formas sive speciales sive
etiam singulares. Nam et in singulis physici
dotes mirabiles invenerunt, qua? snepe cieteris sub
eadem s])ecic minime conceduntur. Denique si,
quod Platonici putant, et astrologi nescio quo-
modo coiiiitentur, lux in cii-lo scnsus est,
radios passim ex luce protendere est singula per-
sentire, sentiendoque facere, et faciendo sentire
nihilque vel sub terra latet, quod non
iiide latentibus ubiquc radiis, alioquin
sed esse divinam vel daemonicam potestatem, in
unum exitum divulsas causas congregantem.
Ideo Plato ubi in epistolis fortuitum quendam
tractat eventum, post fortuna? nomen subito die-
monis nomen adduxit. Itacjue saepe dannones
occulta quadam jjersuasione liominem Ininc liac
atque via, illum vero illa in locum eundem niittunt,
cjuo illic occurrentes sil)i invicem, aut tertio even-
tum jiariant improvisum illis, superis vero provi-
sentiatur sum. Interdum quoquc superi non tam diver-
non gene- sos ad unum alicjuid ij)si movent, quam motis
448 ARGUMENTUM MARSIL. FIC.

per se illis ad aliquid ipsi interim utuntur ad tio rerum similis et machina mundi ex causa
:

aliud, inopinatum quidem hominibus, superis non consuitante quidem ac per consihum eh-
vero prospectum. Proinde sive moveant primuni gente sed ita naturahter in se affecta, ita natu-
:

superi nostros animos, sive per se motis utantur ralitergerminante. Di.spositio ejusmodi spe-
dasmones quidem superiores ratione potissimum cierum in natura est ipsa natura in machina si- :

agunt in rationem, pcrsuadendo simpliciter atque
tranquille, inferioresautem imaginatione pluri-
mum atque spiritu, in spiritum imaginationem-
que nostram perturbationes aliquas suscitando,
et utrique consequenter agunt in voluntatem,
Deus autem directe agit in voluntatem. Deni-
mihter est ipsa machina mundi. Quaerere igitur,
cur mundus tot tamque disparibus rerum gradi-
bus constet, est inquirere, quam ob causam mun-
dus ipse sit mundus. Quemadmodum si quis
qua;rat, cur planta vitam habeat et non sensum,
et radices habeat atque ramos cur animal sen- :

que quomodocunque et undecunque in casus in- sum habeat, nec rationem : cur pedes atque ca-
opinatos incidimus, vel prosperos vel adversos, put quare homo humanam intelhgentiam, non
:

contingentia nobis semper meritis nostris consen- divinam. Optare autem plantam quidem esse
tanea sunt vel praesentibus vel prwteritis, vcl fu- animal, et animal esse hominem et hominem :

turis: et conferunt nobis quidem (piandoque esse Deum, nihil ahud est, quam Deum relin-
universo semper. Sic enim Dcus universi tem- quere solum, mundumque destruere perinde :

perat harmoniam ut, si quis totum orbis spa-

: atque si quis pedem veht esse manum, hanc ocu-
tium, et in eo singula, totumque tempus uno lum esse desideret : sic et singulatim membra
conspicere possit intuitu, perspecturus sit uni- disperdet, et denique totum. Verum ut ad con-
cuique justa rependi: aliaque passim aliis ita so- ditionem nobis magis propriam descendamus
nare, ut toti potissinium omnia consonent. homo non debet conqueri, quod ab initio prae-
stantior non (juandoquidem
sit effectus: ita satis
Quamvis singula sint in providentis Dei mente signata, habuit, atque ut nonnulh probant, ipse se quo-
lameii animus agit libeTe. Item universum oportuit danmiodo pra.>stantiorem potest efficere, quod ho-
dispares gradus habere. minc inferiora iion possunt. Itaqvie habet quan-
III. Penes efFectorem ipsum, ct exemplar dam in rationem siquidem bonum
se principii :

mundi prinumi sicut numeratji' sunt anima», nu- quiddam addere bono, quod habuit ab
potest
merata et corj)ora. Sic quales anima= sint ab initio (juod vero ita possit, ex eo corijicimus,
:

initio, similiter et rursus quales

qualia corpora : quia potcst et in pejus ah(juando labi, quod infe-
animae qujtque se reddant,atque deinceps, quales riora non possunt. Deus autem non fecisset hu-
eis pro meritis rependendae sint sortes : cuncta manam speciem,qua! plantis et brutis est melior,
igitur et ((uid agant et quomodo, et quid patian- talem, ut in pejus prolabi posset, nisi fecisset et
tur, et quomodo in ipso providentiie ordine com- talem, ut possit in melius ])roficisci, quippe cum
prehendantur. Quod quidem lunnanus animus sit primo bono propincjuior. Inter ha?c vero
ita vel ita moribus affectus progrediatur, in causa quod ait cxemplar universi ipsumque universum
est, quoniam ita ccrpit ([uandoqiie vel ita ((uod : esse cuncta digesta per gradus, memento cum in
autem sic incfcperit, causa est duntaxat, quia sic prima puraque forma non possint muha esse nisi
atque sic incipere potuit at vero quod utrum-
: differant, nec]ue differre cjueant, nisi formahter
que potuerit, non potes in aham resolvere cau- iUic duplicitcr inter se distingui, tum variis for-
sam. Hific cnim ipsius est natura, scilicet vita marum mochs quasi per latituchnem tum diver- :

fibere mobilis atque rationalis. Si quis autem sis forniarum gradibus cjuasi per longum. Nempe
ulterius perquirat causam, cur anima sit ab initio (juia mens processione quadam sub bono suam
talis, non ahter erit ridicuhis, quam si perquirat, accepit formam ideo ct in se ij)sa simihter pro-
:

cur anima ipsa sit anima, aut cur ignis ipse sit cedendo varios sua? forma? gradus induit velut
ignis. Sane cur ignis ascendat, penetret et dis- vultus. Hinc efficitur, ut in mundo quoque
solvat, causam assignabis quoniam levis sit, ct
: deinceps per gradus impares processio fiat, aha-
subtUis, et calidus. Sed pcrscrutari, quare sit que consec|uenter aha faciant, vel projwgentur in
hoc ipsum, niliil ahud est, quani, cur ignis sit alia. In disj)ositione rursum plantarum atque
ignis, inquirere. Unaqu.cque rerum species ab animahum partes gradibus ina-qualibus digerun-
seterno certis est intrinsecus terminis definita. tur sed disj)ositio tahs in mundo ideo dicitur
:

Cuncta? itaque species sic ab a^vo
terminatas nihil aliud esse videntur, quam certse
quffidam determinationes, quibus intelhgentia
prima constat primum, et quasi partibus discer-
nitur in se ipsa, adeo ut mens ipsa sit definitiones
ejusmodi intellectuah, necessitate natura». Si-
mihs subinde in vegetah natura sequitur disposi-
in se ipsis de- non esse simpiiciter optima, quoniam longissime
distat a bono, cui jiroximus est mundi faber pri-
mus, cui subjicitur anima mundi. Huic subdi-
tur mundi ratio seminalis, ex cjua simul ac mundi
corjiore animal fit mundanum, rationi subjicitur
corporea mundi fornia. Ejusmodi vero ratio
non sic animata, id est, viva dicitur, ut est anima
 IN LIB. III. ENNEAD. TERTI/E. 449
iiuiiuli : iino in hanc ita cksinit ipsius aniniif homines, atquc mcns rarius admodiim, ([uam ra-
vigor, iit in ti-porem calor, ac lumon siniilitcr in tio,fulgcat. Si ([nando vcro anima sit iii brutis,

pallorem. Siniiii (piadani proportionc ilcgene- nc(]ue nicntcm iic([uc rationcin ali([uid viilt cssc
rant a vitis uI)if[uo in sc mancntibus vitio qujv- brutorum, scd imaginationcm tantum vegctatio-
dam inde corporibiis dcdicatic, sivc in sphasris ncmque cum cis communicari j)osse. Quod au-
stelhsquc, sivc dicmonihus et hominibus id cogi- tem non soluin communitcr, sed
intelligentia;

tctiir. Ubique vcro superius in natura natura- etiain rationis (|uando(juefulgor in animabus mi-
liter infcriori providct, ct i[uanto su|)crius, tanto carc niiniinc videatur, in causa est, vel perversa
providet magis, ac providendo firniius ])crmanct niniium corporis conijMsitio, tuiii incjita frequen-
in sc i])so: nani cx hac ijjsa firmitatc sua ])rovc- tcr ingcnio, tum jicrturbationi jiarata, vcl fortc
nit ])crpetuus ]irovidentiai tenor, dum videhcet ijisa ratio seminalis aniina- jaiiidiu in habitum
noii afficitur, non inchnatur in aha, sed exuberat. conversa brutalem, atque subindc corpus in ma-
teria jirout fert ojijoortunitas sibi brutale con-
De intelleclu el ralione et imaginatione. Cur ho- formans : si modo j)otentia genltalis primam cor-
mines non semper utantur ratione : cur anima Jiat pori cjualitatcm affert ut anima tunc non talis
:

deterior : iiuod non transit
IV. In se([uenti capite considerabis itcruni ge-
niinani esse rationem niundi communein. Pri-
mam quidein adesse mundo vclut artificem se-
cundam vero inesse vehit formam, per rjuam velut
coffnatani artifici etiam artifcx videatur niundo
conjunctus. Artifex quidem prwsidens cst in-
tellectuahs i])sa substantia: insidens vcro veiut
forma est ratio scminalis, ([ua coire inteliectus
cum materia miindi vidctur atrpie gcnerare. Re-
hquam Plotini sententiam summatim ita colhge
Duo sunt in anima nostra actionum ]irincipia h-
berarum, inteilcctus et ratio: quorum oiwra ]3ot-
in Lcstias. evadat omnino, cjualis nanciscatur et corjius, sed
tale sibi fingat corj)us, cjualem jani naturam ipsa
sibi concejjcrit, ut merito in se facta deterior in
: deteriorem vitam transferatur et sortem. l*ost
haec quatuor causas observabis, quibus anima
nostra dcterior quandoque possit evadere. Pri-
inam, quia jx)sita est ab initio jiost sccundum or-
dincm animarimi. Secundam, ([uoniam momcn-
tum ab initio minimum longius j)aulalim cadcndo
fitmaximum. Tertiam, quia, dum anima cum
alia cjuadam vel anima vel re forte concurrit, vel
potius duin in anima afllcctio quEedam prior cum
posteriore congreditur, ex tali ([uodam congre.ssu

est aninia ])raster id i])sum, (juod habuit ab ini- vis nova novum([ue inde facit cfFectum
rcsultat, :

tio, progredi. Sed intcllcctu quidcm jjrofecit sicut est in aliarum rerum commistione comjier-
subito, factusque est animus statim cx humano tum. Quartam, quia jir.-vcedcntes actioncs in
divinus : ratione vero ]iroficit tcmjxjre, deficitque vita jjraeterita talein habitum inchoaverunt vita;
similiter: ut vel sit humanus, vel divinus, fiat et jjra^senti. Verum ubi Plotinus velle videtur ra-
djemonicus atque fcrinus. Adsunt quidein om- tionem anima" seminalem ex actionibus antece-
nibus hominum animabus scinper intellcctus et dcntibus adeo degenerare, ut ij)sa j:)otentia geni-
ratio, sed non omnes rationc vivunt intellectu : talis qua> erat in jjropria hominis sjiecic, fiat jam
([uin eliam jiaucissimi. ]\Iulti enim imaginatione in sjiecie bruti cujusdam: at([ue ita ha'c brutum
vivunt potius atque sensu in rjuorum imagina- : ejusinodi concijiiat vcl accipiat, intellige totum
tione rationis ipsius scintillae vel raro micant, vel sub conditione dictum id est, si quando ij)sa
:

etiam quandoc[ue non micant, quum imaginatio naturalis potentia in se sjjeciem mutare possit,
potius ad o]i]iosita convertatur ([uemadmodum : consequenter ad talem speciem transfeiri feri-
et intellectus communiter in rationem humanam, nam sed certc non j)osse ratio nobis ostendit.
:

pra;tcr cjuam in bcatis vix scintillare videtur. Primoquidem,([uia cum rci nullius esscntia j)ro-
Ade.sse c[uidcm IntcUigentiam et rationem [^ro- j)ria essentialis(jue potentia, quamdiu cxistit, j)os-
priam animabus humanis etiam non utcntibus sit ipsuin cs.se alterius specici proprium, actum-
non diftidet, ([uicunque cognoverit intehigentiam que illius essentialem quandoque subire : certe
quoque rationemque communem ubique vigere, nec hominis anima rebus multis longc praestan-
rebus(]ue quam minimis esse praesentem. In- tior adeo potest a sjiecie sua cadere, ut speciem
terea notabis intcllectum non esse adeo separa- induat aliorum, atquc nonnunquam dcteriorum.
tum, ([uin sil ])ars anim;c item sicut ignis sem- : Secundo, (juia, cuni dicat Plotinus alibi, i])sum
pcr calet, sic intciicctuin inteliigcrc semper, et intcUigere atc[ue ij)sum vegctare esse jirorsus sub-
potentiani anim;« in discursionc ])ositam discur- stantiale, ncquc j)ermutari intelligentiam j)er
rere semjier c]uociinc[ue modo chscurrat, sive per actiones animae consequens est, ut fateatur, ne-
:

rationes, sive jjcr imagines, niore etiam somnian- que jiotentiam vegctalem per actiones aliquas
tis : ]iotentiam simihter vegetalem assidue vege- permutari, cjuod exj)cricntia jiatet. Non enim
tare. Prwterca dum anima vivit in hominc, tnm j)cr habitum morum jiravum ipsa fit j^rava, vel
mentem tum ratioiieiii cssc aiiquid lioniinum, fit bona j)cr boiuim et ratio ipsa dcmoiistrat ac-
:

([iiamvis noii iitra(jue senipcr actu rcduiidct iii cidcns ij)sum niobile non permutare substantiam
VOL. I. 3 M
45° ARGUMENTUM MARSIL. FIC.
peniianentcm, prfescrtim si oriatur intrinsccus. mam vel circmnstantia excedantur ab ea sexqui-
Quam ob reni ipsa vegetalis essentia nunquam altera ratione, vel j)otius sexquitertia
simiU pro- :

ex sua specie pcr accidentales imaginationes, bru- portione, quas circumfusa sunt, creaturis secjuen-
tis cjuodammodo similes, in bruti sjiccicm trans- tibus suj)erari. Non igitur aritUmctica, sed gco-
mutabitiu', neque per se speciem descret pro- metrica potius {cqualitate j)rovidentia gaudet.
priam : si(juidem ijisa sit semjiiterna: sed habi- H»c enim est justitia; j)roj)ria, qua 'civiUs pru-
tus quidam ferinus jiotius contrahctur, in ij)sis dentia domum ct civitatcm gubernat, et regnum,
imaginationis actibus et affectibus habitus, in- : cui quidcm j)rudcntia3 Plotinus divinam provi-
quam, jiotentiam insuper rationalem afficiens ima- dentiam comparavit. Item j)oetica; siraul et
ginationi videlicct sxTpc consentientem. Qui sane musictc, denique et sa?j)ius et lii)entius vegetali
habitus velut nimium aUenus diu animam a di- comparavit natura, animal j)lantamque regenti.
vinorum contcmjilatione, et vita locoquc detor- Naturaenim instrumentum est j)rovidentia?. Hac
quet. Tcrtio, quum transfcrri animum in vitam igitur comparatione docet, sicut animal unum-
sortcmquc dctcrrimam jiutent jiurgationis gratia, quodquc una disj)ensatur ubique natura, mem-
quo malefacta rctractct pra'teritorum jMcnitentia bris infimis tani praesente, quam summis: sic et
ductus, aditus omnis poenitentia? clauditur, si mundanum hoc animal una providentia regi sin-
rationahs ipsa sjiecics prfccijiitatur in brutam. gulis ubique jira-sente. Inter ha»c observabis in
Accedit ad h;ec, quod in genere nostro tam di- mundo singula, sicut in animali menibra ultra
versi sunt gracUis, ut figuram corjjoris non oj)or- communem conditionem vires quasdam ct ac-
teat justitiic vel congruentia- gralia comnuitare: tiones jirojirias j)ossidere. Itcm, quam facile in
quando quitiem sub Uac ijisa figura liomincs suiit quolibet animali jjartes j)ropter communcm na-
humani et bruti (ut ita (Uxcrim) at^jue cUcmo- turam cum j)artibus scnsu statim et j)assione
nici. Si liactenus Plotinus sentiat, a Tima;o communicant, tam facile singula in mundano
Pythagorico non dissentiet, et al) Aristotclc for- Uoc animali tanquam mcmbra proj)tcr natursE
san non dissidebit, nec imj^robabitur ab Hcbncis. unius communioncm c()mj)ati conscntireque in-
Hi namquc onmcs facilc conccdcnt animam nos- vicem, non solum (jua situ propinqua sunt, sed
tram jier corj)ora (hmtaxat liominum j)ossc re- ctiam (|ua' intcr sc longissime distant sicut enim :

volvi brulis vero nc(jua(|uam acconmiodari

: cx capitc ad j)cdcs, sic ex numdi summis ad in-
accommodari vcro d;emonicis j)osse figuris nam : fima motio statim ct affisctio j)ro.silit. Semina-
habet et ab initio sjjiritale corpus corporibus riam vero mundi vitam, qua velut forma totum
daemonum quam simillimum. hoc unum cst animal vocat fatum, cujus explica-
Quod oporteat csse diversos rerum i^radus : qnod pro- tio quadam causarum motionumque
est scries

vtdentia dispenset siii^ula gcometrictr proportionis ccElcstium, inqua cxj)licatione Atroj)os noraina-
(Cqualilate : quod fatum serviat providentia; : de tur alicjuando firmamentum ClotUo vero volu-
:

lihero arlntrio. admodum rcgio planetarum Lachesis vero,

bilis :

V. Divina mens sicut formalcs in se rcrum quod sub Lunam pcr sortcs inde traducitur.
rationes habct sj)eciebus gradibusque distinctas Universa igitur hac disj)ensatio et dispositio re-
(non enim aliter in jiura forma, (juam formaliter, rum ubiquc simj)liciter j)rovidentia cst, sed quo-
potcst csse distinctio) sic in numdo distinctionem niam dej)cndct a mente, et ubique racntis nutu
ejusmodi configurans, non a^^jualcm ubi(jue ser- peragitur, j)rovidentia nominatur. Quoniam vero
vat numerum, ut, quot vircs ct (jualcs in se res per naturani animw vegctalem, et subinde per
hasc habet, totidcm taics(jue habeat illa alioqui : ca^lcstia j)roficiscitur, nominatur et fatum. Qua^-
una qua^dam forte sufficcret, suj)crvacua; forent cunquc igiturfiunt fato, j)rovidcntia fiunt: quam-
reliquiB novi nihil addcntes, factjcque vidercntur vis niulta insuper faciat j)rovidentia, quw fati
j^lurcs dimcnsionis jjotius sectione vel accidente terminis non clauduntur : quaecunque videlicet
quodam quam esscntialis diffi.>rentia forma'. Quas ad intcllcctualia j)ertinent, et qua> similiter intel-
ergo rcs Deus non aqiiat intcr se numeris at^jue lectuales ipsa» substantia' faciunt. Non aliter
ponderibus, saltcm congruitate j^rojaortionis ad- vero dependet fatum a ])rovidentia, quam a lu-
asquat. Ut, si progrcdiaris in longum, vidcas mine calor. Ubi, cjua' facit calor, facit et lu-
creaturam jjrimam vigore sujjcrare secundam mcn, neque vicissim. Mirabiles enim latent in
jjroportione dujila jirasterea secundam sicut per
: luminc, qua; non sunt in calore, virtutes simi- :

dujjlam sujjcratur a prima, jier dujilam similiter liter spiritus dejiendet ab anima, niUil absque
tertiam superare, atque dcincejis tcriiam, quar- anima faciens, alicjuid sine sj)iritu faciente. Hac-
tam. Similibus cjuo^jue jsrojwrtionibus quibus tenus communia actionumque principia
rci-um
natura; naturas superant, cognosces actiones na- j)osuit j)rovidentiam atque fatum. Propria vero
turarum et passiones vicissim excedere actioncs motionum princij)ia sunt cfficaccs ubique naturfe:
aUarum atque jiassiones. Si rursus digrediaris prasertim rationalis anima non uniformis tantum,
in amj)lum, videbis si comitantia creaturam jjri- non determinata prorsus ad unum, sed multi-
 IN LIB. III. ENNEAD. TERTI^. 451
ionnis et ad ilivcrsa se ipsam consultandi) dcri- forn);i' tum rc i|)sa, tum longissime separari it;i-
:

vans. Qtiic(|tii(l ijiitur vcnit cx fato, ])ropno
paritcr(|uc cx providcntia vcnit ([uod aiitcni cx
: ergo (]uo jiotissimuni ordinc c()nsc(jucnli;c nicns
rationali natura fit jji-opric, non fit cx providcn-
tia propric, quamvis quodam influxu conmumi
(|Uod si ad iincm optimum elcctissima
consiiiuiri
procedit via, id sanc dum fit ab anima secinidum
ordincm proficiscitur, qucm ct ipsa providcntia
servat alio([ui ncxpic a providcntia fit, ncquc
:
secundum primas ])rovidenli;c rcgulas, et quo-
inodocimquc nostra? res fiant, nc^jue providen-
tiam latent, nequc negliguntur ab ca, sed inse-
runtur ordini providentisi? perque ipsas provi-
: du^
dentia; regulas in habitu scmpcr atquc loco pro
meritis congruo disponuntur. llccti quidcni
motus pcr jirimas, obiiqui vcro jier sccundas
providentia; rcgulas digeruntur: non alitcr, quam
natura i^aciat in corporc vivo,
quc informc jicr se rcm;inct atijuc m;imm. Vidcs
vidcrc j)r;cvidcrc([uc j)ossit cx forma m;itcri;un,
cx bono dcni(juc malum. Pncterea jsrovidcntia;
ordo constituit varios in mundo habitus qualita-
tiim, c[iii naturali fwcunditate longa dcincejis
j)roj);igationc jjrocedercnt. Ex hoc jirogressionis
ordinc coguntur multa longius a stio fontc dis-
tarc, idcoquc dctcrius sc habcrc. Vidcs itcruni,
(jua j)rovidenti;i? scric ex liabitibus jinenosci jiri-
vationcs jwssint at(|ue defcctus. Qucmadmo-
vero et ijisc mundus ct res in eo ex formoso
constant atquc deformi, j^erfectionesque natura-
rarum jiaulatim dcsinunt in dcfcctus, sic et om-
nium actioncs. Itacjue cx ijjso actionum recto
vigorc iongius dcscendcnte jira^sentiri jiotest ob-
dum sanitatem liquitas carundcm atquc defectus sed tale jira;-:

custodit membris, pcrditamque aiteratione rcsti- sagium ex principiis extrema pros)iiciens, ad

tuit, humores quosque suis locis accommodans Deum jiertinet atque divinos vero non
: cseteri
atque purgans. Quod autem nos pra3varicemur per causas quidem latentcs, sed per indicia, qua;
interdum ordinem ])rovidcnti», vcl solum ex ig- jialam causas comitantur, futura jmcvidcnt in
norantia nostra contingil ])roptcr negligentiani j)r;escntibus jicrinde atque iilc, qui sosjic, quas
:

contingentc, dum negligentius consultamus, vel
etiam ex proclivitate sensus atqiic naturw oblec-
tamentis externis niinium concedentis. Tametsi,
quas nobis offeruntur extrinsecus non tam pro
natura sua, quam ])ro qualitate nostra nos mo-
vent : vcrimtamen ex occursu s£e]ie certi liominis
ad homincm certuin, sive rcm quam]^iam novum
ahquid occuitumque contingit, vcl in utro(juevel
alterutro saltcm, ob causam nobis ignotam, pro-
videntiae notam, sive id accidat ex nostris ubique
pro]5rietatibus foras etiam emicantibus, suoque
confluxu ]iro]5rietatcm tertiani generantibus, sive
nostrorum ])otestatc d»monum, sive stciiarum
facturus in jMsterum sit amicus, per cjus literas
jani certior est cffectus. Prajsentcs namque re-
rum causa?, in quibus futuri continentur efFec-
tus, agunt aliquid jiassim, quasi scribendo ven-
turis quodammodo congruens, ex quo sagaees
qiiasi legendo futura jirassagiunt. Cum enlm
omnia li;cc aninialis unius mundani sint membra,
merito sujierioriim membroruin motus inferiora
mcnibra motibus suis frcquenter vel .scqiiuntur
vel imitantur, atque in superioribus infcriorum
praeferuntur indicia, quibus sa?pe comjiaratione
quadam jirojiortionis jiotius, qiiam efHcacia ra-
tionis, futuri cognoscuntur evcntus sic igitur :

influxibus in nobis et ex nobis aliter atque aliter auspex ita pr<X'dicit volavit huic avis in altuni,
:

confluentibus, quod mirabiliter feliciterquc ex illi vcro contra hic igitur altius extollctur, de-
:

Socrate contigisse multis Plato in Tlieage testa- jirimetur ille similitcr augur garritu aviiim lae-
:

tur. tiore lEetiora promittit ; tristia tristiorc niinatur :

Quo consequentiiE ordine possint ex bonis pravideri similiter astrologi solent altitudinem dio-nitatis
mala. Quomodo in prcesentibus sint futurorum pcr planetarum altitudincm de.signare. Post
signa. haec notabis rcrum, sicut ratio scminaria muiidi
VI. Si mala non sunt secundum providentia? est una cjuKdam vita ex multis congesta seniini-
ordinem, carcre videntur ordine itaque ])raevi- : bus, qua? nec facit ijjsa, sed sic affecta jjroccssit
dcri non jwsse vidcntur ]ira?videntur tanien a
: nec aliud ibi gcncrat aliud, scd consjiirant ita :

multis. Quomodo igitur jirassagiri jjossunt ? mundum hunc una cum mcmbris suis inde velut
quoniam vel consequuntur tandcm ad ipsum or- unum animal jiuUulare, neque ipsum facere
dincm providenti;e, vei si divulsa contingant, in- mcmbra, sed fieri necjue mcmbra ha?c illa fa-
:

stituto jirovidcntia," ordini mirabilitcr inseruntur. cere, sed niovcre, vicissimcjue moveri ct singula :

Proinde cuiii a j)rimo ad ultimun) gradatim di- non utcunque, scd jjro natura sua jiati vel agcrc,
visio multitudoquc crcscat, ideoquc in mundo ct significare aliis suo cjuodani jwcto, ct ab aliis
corjjorco sit cxtrema divisio, necesse est qiiod in ita significari.
mundis superioribus cst, non materia quidem
ipsa, sed qua.si quiddam materiale, dum ad ac- Quod in providentia Dei actio artificiosa et naturalis
tum cjus absolutissinuim conijjaratur, a quo non est eadem, qute gubernnt mundum sicut vita plan-

rc ijisa, scd (jtiadam rationc distinguitur, id in tam.

mundo corjjoreo jam esse matcriam, et a natura VII. Neque vero audicndi sunt, qui cavillan-
3 m2
45' ARG. MARSIL. FIC. IN LIB. III. ENNEAD. TERTI.^.
tur : si est providentia, ergo non est malum : sin generas, qua' intehigis, neque vicissim intehigis,
vero malum est, non est igitur providentia : imo quae tu generas. Mentem vero divinam cogita
ex hoc ipso, quod optimum ipsum agit, provi- eodem jirorsus actu, quo et quomodo intelhgit,
dendo, et agendo providct, agit curatque aliquid jiariter generare, atque vicissim. Sicut lucere
minus honuni. Gradatim vero per bonum mi- dtque calere, quse joer duas quahtates sunt in
nus atque niinus pcrvenitur in malum. ToUe igne, sunt in sole per unam sic intehigere at-
:

malum, sustulcris j)rovidcntiam. Providentiam
videre desideras.'' mcmento dotcs, quae sunt in
inferioribus distributit, essc in superiore collec-
tas. Sic astronomi calorcm humoremque per
Martem seorsum Lunamque dispersum, agnos-
cunt in Jove conjunctum. Mentem divinam
que generare in tc duo sunt actus per geminas
quoque vires, in Deo sunt unicus actus, cui sub-
est et intehigcntia qua:'dam anima? mundi artis
instar, et vcgetahs animae mundana^ potentia loco
naturae. His vero subest mundi corpus, sic ani-
raatum, ita rcctum, ut corpus animahs et plantae :

credis esse natura ct artc superiorem nam et : conspirant cnim tria hac invicem, divina mens,
naluram illius instrinnentum esse non negas, et anima mundi, natura, in quibus omnia mundana
artem putas annulam utriusquc. Artem cog- sic insunt, ut totum comj)rehendatur in quohbet.

noscis intcHigcrc c[uidem, quse fabricat quando : Horum igitur conspiratio radix mundani arboris
quidem facit intelligendo, sed extrinsccus fabri- nominatur, sivc radicahs vigor per arboreni to-
care Naturam fateris agere quidem intus, sed
:
tus ubique diffusus. In arbore vero mimdano
absquc propria intelhgentia facere. Utrumque res jain ita sunt differentcs, ut a radice stijics, ab
igitur in)|)crfectum essc dcj)rehcndis, imde rc(h- hoc ranii muki, ab his surcuh j)hnx's, ab his folia
gere cogcris ad jicrfcctum, quod ct intelhgendo j)omaquc complurima in quibus, quamvis ex-
:

fabricet intus, et intclligat simihtcr fabricando.
Sic divinam j)rovidcntiam aijjjrehendis, ul)i in
unaTesunt conjuncta, quas in rebus sunt dua-
bus, id est, natura et arte disjuncta, ubi in una
jjrorsus cadcmque jiotcntia coMiguntur, qu;r in
tremis, radicis vigor ijDsc servatur aj)tus ad pro-
j)agan(luni. In his igitur considerarc hcet pri-
muni, nnuidana omnia, quantumcunque dis-
juncta inter se videantur, invicem tamen esse
conncxa, eidcmque subnexa principio deinde :

aninia tua j)cr duas j)otcntias dividuntur. Pcr facilc intcr se in actione passioncquc j)osse com-

aliani (|uidcni j)otcntiam intclligis atcjuc disj)Utas, municarc. Pr;cterca faciUime rcgi ab eodem om-
j)cr aliani inlcrini corjius alis, siugulatjuc in cor- nia ubi^juc mancntc, et in nnum articulatim ad
j)ore gencras ct disjjensas : quapropter necjuc ncrvi ni()(Unn cuncta penitus connectente.
 n A O T I N O T
ENNE AAO
Aoros B.

P L O T I N I

ENNEAD. TERTItE
LIBER IL

nEPi npoNoiAs npnTOs,

De Providentia Primus.

254 AO /jiev TM avTOjjidTco koL ttj tv^^t) dcSovac TOvSe tov jravTog Tyv
ovatav Kal (TvaTaatv, w? akoyov, Kai avSpo? oiiTe vovv ovTe atcrdri- 10

(jtv KeKTrjiJtevov, 8f]kov ttov Kat irpo koyov, Kal irokkol KOt iKavol
KaTa^e^ki]VTat SetKvvvTeg tovto koyot. To he tU 6 Tpoiro? tov
liTavTa yiyveaBat eKacTTa kcu Treirotriadat, eg wv Kal evtoiv 6)<; ovk
opdux; ytyvojxevwv airopelv irept Trjg tov iravTO? irpovotag o-vja^atvet.

7. Tlea/Tos] Marc. A.B. v^utov. aXoyov. 12. Xo^aj]Cod. Vat. xiyoi in m.

:,

g. Tvx^\ Cod. Vat. tw tv^^ etiam

TJi 1 1. xiKTviftivov] Ita Codd. ad umim Koyoi. Theodoret. in text. xai iKavoi
:

liber ms. Theodoret Therapeut. VI. p. omnes et Theod(»i'. Ed. xixTvf^ivov. Mox o-^fl TOVTov xaTafo. 2'.tKvvvTi; Xoyoi^ omisso

868. e<l. Schulz. ubi hjec laudaatur usque Theodoreti codex uuus Kai Tpo 'i^yov ; ahi TowTtf. Cod. unus : Ti^i tovtov iri^i(ii^>.yiv-
ad verba dux^vvTii TavTo Xoyot, Edit. et K. 'TT^o i^yov^ sed te.xtus et unus Hber in rat,
reliqui libri Ktti Tv^rt. Theo-
INIox Tovii marg. x. t^o Xoyov. ('a'terum rectius
; 13. 'Tioroi^ff^ai] Cod. Vind. A. in-roi-
doret. Edil. perperam Proxime
tov V.. h. I. oratmnem .scripsisset Fic. quam ra-
pro oi/aiaty edilt. et mss. excepto uno Theo- tionem. Interpres Theodoreti " mani-
:
— iiffQai.

ib. ui evx] Aliest ^f a Coiid. I\Ion. C.

doreti) aiTtcev. I))idem : ^vtrTotffiv. festum est, vel si a me verlinm iwiifiut." et Marc. A.
10. eiXoyivl Cod. Vat. xKoyov, in m.

1. Dispositio mundi Jit a pruvidentia diviiKS menthi, quamlibct rationem quanquam et de lioc ipso
:

non prcecedente per tempus vel consultante, sed aii~ multae sufficientescjue adductae sunt rationes.
tecedenle per ordiiiem causa' et exprimcnte munduin Oportet autem, a princi])io disjiutationem assu-
modo si!iiUi naturalis eljirmi.
mentcs, considerare modum i|)suni, quo haBC 0111-
QUOD essentiam c()inpositioiieiii(|iie univcrsi nia fiant, facta(]ue fucrint : pra'sertiiii ciim iu
comniitterc casui atquc fortun.i' irralioiiale sit, quibusdam, quasi non rectc fiant, accidat dc to-
propriuin(]ue liominis ncquc intcllectum neque tius jirovidentia dubitarc, undc nonnullis coiitigil
sensum liabentis, perspicuum est etiam ante providcntiam omnino ncgare, nonnullis autem
 454 PLOTINI ENNEAD. III.

2 S4-
Kai TOL? /Jbev eTrrjkde, fjutjhe elvai eiiTelv, toI<; he, w? vtto KaKOv 87]/j,i-

ovpyov ecTTi yeyevf^jj^evo?, eiricrKey^ratfdai TrpoayKCi, avcodev kcu e^

ap^rjg Tov koyov kalBovTa^. Upovoiav toIvvv t7]v ixev ecf) eKacrTco,
7] ecTTi koyog irpo epyov, OTTCog Sel yeveadat 7] /xi] yeveadai Ti tcov ov c
sBeovTcov TTpa^Oyvai, 7] oTrco? tl ei7], 7] /Jb7] e'i7] 7']fjuv, acf^elcrOa)' 7]v 8e
Tov TravTog keyofjbev rrpovoiav elvai, TavT7]v viroOe/Jievoi, Ta ecpe^ijg

crvvaTTTCo/Jiev. Et /Jbev ovv arro Tivog ^povov irpoTepov ovk ovTa tov
Koa/Jbov ekeyofjiev yeyovevai, t7]v avT7)v av tco koyco eTiOe/JbeOa, 2$^
o\av KCil evrl Tolg KaTa /j,epog ekeyo/juev elvai, irpoopacriv Tiva koI
zokoytcr/Jbov deov, w? av yevoiTo ToSe to irav, kclI O)? av apicrTa KaTa
To SvvaTOV ei7]. 'ETrei ^e to aei kclI to oviroTe /Jbr] tco Koa/ico TcoSe

opdwg av kcu aKokovdcog keyoi/iev tco

cpa/xev Tvapelvai, tt/v Trpovotav
TravTL elvai, to KaTa vovv avTOV elvai, kclI vovv inrpo avTov elvai,
otn^ ft)? ^povcp TrpoTepov ovTa, akX otl irapa vov ecrTi' Kal cpvaeiB
i^TrpoTepog eKeivo<;, kcu aiTLog tovtov, dp^eTVTrov oiov koX irapaheiy/jia
eiKovog TOVTOV ovto^, kclI 8i eKelvov ovto<;, Ka\ viroaTavTO^; dei,
TovSe Tov TpoTTOv. H TOv vov Kac Tov ovTog cfivai<; Koa/no^ ea^lv 6

1. u; u-re] Coti. Vut. u; 'iTtj ill m. fi. iJilJf] Ita Cod. \'at. In Ed. est spntentiam nil refert. ^Vjttenbach. ad
iiTC, tj)' i|Sf. A Codd. Darm. Marc. B. Med. Plat. Pha-don. p. 257. legi jubet :t» x.
2. 'yfytttiftmi'] Codd. omnes et Fic A. Par. A. abest i?'. 1-. avToi i7vat, Ego sine lifiris mutare
ysytyKfiivos, neqne vero, ut marg. Ed., 8. ir/Si/is6a] Ita scripsi ex Cod. Vat. nutui.
yivnfiuo;. Edit. in text. yiyivtif^iir. Reliqui omnes cura Ed. irt i(fjn<ia. In ^^ovM v^oTi^ov ovTa] Edit. ^tovov
I.J.

^, rev keyoy ka(iovTa;] Cod. A'at. Xa- proxime pnefjressis cum Ficino, quem ^tf.,avToZ ovTu, sed Codd. omnes x^ovm
[iovTa; rov Xoyov, AIox cum Fic. st^ripsi Taylor est secutus, posui xeir/Aov pro x^^- TooTioov avTa, excepto Cod. Darm. ubi est
r( tirri Xoyo; pro » itrri Xoyt;. et ita ]\Iarc. »5». Vel sequentia arguunt : i«< 5s ro — ^^ovov T^ari^ov ovTa. Omnes omittunt aii~
B.C. In sequentibus afiiciu sine liljiis ari— T* KCiTfiM Ta/Ol ipaftiv Ta^iiiai, Tou. Nobiscum facit Ficin.
nolui mutare. Videtur ex]>licandimi e.x 11./*« T»] Cod. Vat. i««Ti, in m. t*. 16. *a* 5i' tKtTvcv ovTo;] Deerant haec
Enallape constructionis et intelliffenduni 13. avTov i%at] Cum mar{;. Ed. lia!)ent in Cod. 3Ied. A. Sed addita sunt in
ad lioc verl)um Taiiru. Talia liauii rara auTo Codd. Darm. .'\Iarc. B. .'Med. A. marg. ab al. m.
in Plotino. (ex corr.) Par. A. et marg. Vat. Ad

affirmare, mundum fuisse a malo artifice consti- jiosset, construeretur. Quoniam vcro mundum
tutum. JMissam in pra?sentia faciamus provi- hunc arbitramur esse quidem semjier, nunquam
denliani iilam, ijuic in sinirulis faciendis est ratio vero non esse, nierito jirovidentiam consequenter
quaedam ante opus, describens, quo jiacto opor- mundo assignare debemus hoc ipsum, quod se- :

teat ficri, et quo non fieri quic<|uam eorum, qufe cundum mentem sit, mensque sit ante ipsum non
facere non cxpcdiat item quomodo nobis adsit
: quasi jiriecedens temj)ore, sed quoniam hic est a
aliquid, vel non adsit quam vero universi pro-
: niente, jjriorque natura mens est, quam mundus,
videntiam appellamus, hanc in pra-sentia suppo- causaque mens existit mimdi, ac velut principaiis
nentes, qua? deinceps sequmnur congrue conncc- forma atque excmjiiar nuindi, inquam, hujus
:

tamus. Si igitur mundum ex quodam temjiore, veiut imaginis exemj)iar illud existentis, eo-
jier
quum jirius non fuisset, factum arbitraremur, demque modo inde perjietuo subsistentis. Est
eandem jjrovidentiam jioneremus, quam et in autem modus ejusmodi: Ijjsa mentis entisque
singuloruni effectione jiosuimus, pranisionem vi- natura mundus est et verus, et jirimus, a se ipso
deiicet quandam ratiocinationemque Dei delibe- non distans, neque conditione ulia dividua debi-
rantis, qua conditione j)otissimum fieret univer- lis, neque ob defectum ulluni etiam in partibus

sum, ctqua ratione quam optime, tjuoad fieri indigens, quippe quum nulia pars sit a toto se-
 LIBER SECUNDUS. 455
o e e
a\.7]6tvo9 Koi TrpcoTO?, ov StacrTag acf eavTOv, ovSe acr^ey?)? t(o /xe-
piafJbM, ovSe eAA67rr;9, ovSe toI<; /juepeaL yevo/Jbevo^, ctTe eKacTTOv jj,r}

C a7rocnTaad€VTO<; tov okov, aAA' rj iraaa ^coi] avTov Kal Trdg vovg, ev
evl ^axra, kcu voovcra b/jbov, Kat to fjiepo<; Trape^eTat okov, Kat Trdv

avTco (ptkov, ov ^coptadev aAAo a7r' dkXov, ov8e eTepov jeyevri/jbevovS

fjbovov, Kat TU)V aXXcov aTre^evcd/Jbevov' odev ov8e ci8tKe2 dkko dkko,
ovS" dv 7] evavTtov. TlavTa^ou Se ov ev, Kat Teketov ottovovv,
eaTTjKe re kcu dkkotcoatv ovk G^et' ov8e yap Trotel dkko et<; dkko.
DTiVo? yap dv eveKa irotol, ekkelirov ov8evt, tl 8 dv koyo? koyov
epyaaatTO, 7/ vov? vovv dkkov, dXXa to 8t avTOv 8vvaadat Tt TTOtetv. lo

Hv dpa ovK ev e^ovTo? TravTrj, dkka TavTy irotovvTog Kat Ktvov/ie-

vov, Ka0 o, Tt KoX ^eipov eaTt' Tolg 8e iravTr/ /jbaKaptotg ev avTo1<;
eaTavat, Kal tovto etvat, b irep elat, /Jtovov apKel. To 8e irokv-
irpay/Jbovelv ovk dacpake^ eavTOv; e^ avTCov TrapaKtvovatv' dkka yap
'EOVTCO /JbaKaptov KdKetvo, w? ev tco /Jbr] irotelv, /xeyaka av epyal^eaOat, 15

Kal ev Tco ecp' eavTOv /jtevetv, ov a/JbtKpa Trotetv.

'TcptaTaTac yovv e/c tov Koa/xov tov dkrjOtvov eKetvov Kal evo^

2. iXXiT^;] Edjt. IWifTTie, setl Codd. ut Ed. scil. titv. b. a. avTod. Codd. Slarc. B. Med. A.B. ut
Darm. Mon. A.C. Marc. A.B. flled. A. ib. ov £»]Cod. Vind. s» ov (sic). Vox nos rescripsimus : rehqui h' kutov.
B. £XXiT>ir, fomia usitatiore, quara recepi. '•»
abest a Cod. Darm. cum distinctione. 12. ^aitaoiois] Ed. fiaxaoia:^ ut Mon.
Cf. Wjttenl). ad Plutarch. de discrim. ib. oVoKoS»] Codd. Ciz. Blon. A. oto- A. et Par. A. Cod. Ciz, y.aKa.^105 a pr. m.
Adul. et Amici. annot. crit. p. 187. vovv. Vat. vrro voy», in m. ut Ed., Marc. Sed ab altera, cum reliquis omnibus, ut
ib. yinofttvo;] Cod. Vat. y-viu-vav ; iu A. Vind. oToiov oj», idem 'ifTT-/i pro 'ifrrr.xt. nos reposuimus.
m. 0;, g. yU^ «»] Cod. Ciz. omittit a». ib. £» aiiToti XffTavat] Codd. Vat. et
4. vocVffa\ Cod. Ciz. KivoZira. ib. £'»E«a 'roioi'\ Codd. Ciz. et Vat. ivty.a. Marc. C. t» aliToi; 'ivTavat,
5. awTa/] Ciid. Darm. :tiiTy et ita dedi ToitT. Vat. pergit a>.X' tiTc»; sed in m. 13. siVj] Cod. Mon. A. Is-r/.
cum Fic. Edit. alrM. habet IkXurov, 14. £4 aiiTbjv'] Ita,pro aiiTbJv^ Codd.Darm.
6. a.\XoaXXa] Ita scripsi pro u.}.>,0 ib. rl 3' «»] Cod. Vat. ri 0' xS ; in m. Jlarc. Vat.
15. et
aXX»/ ex Codd. Darm. Marcc. Mon. A.C. eev. 16. T^tn^a] Cod. Vat. fitxod.
Vat. yuam<|uam Vat. in m. liabet i-i. 10. i^yairatTo] Ita, pro s^yairaTo^ Codd., 17. 'TipiffTaTat\ Cod. Vat. 'spiiTTaTaty in
7. aiS' av ^ EKayr.] Omnes, praeter Cod. exceptis Par. A. et Vat., omnes. marg. ut Ed.
3'
Ciz., ciun raarg. Ed. J. Sed Vat. in m. ib. 5/ airoi] Ed. et Codd. Ciz. Par.

creta, sed tota ipsius vita, totaque mens in uno nus in sc nonnihil dcterius esset. Omnino vero
vivens .simulque intelligens, etiani jjartem recldat beatis satis est consistere in se ipsis, idquc quod
ut totum, et omne sibimet amicuni, ubi aliud sunt duntaxat existere. At negociari non satis
non est ab alio segregatum, neque aliquid solita- est tutuin, sed negociantes cogit digrcdi a se ipsis.
rium, vel a cjeteris destitutum quo fit, ut alte- : Usque adco vero beatum est illucl mundi hujus
rum non noceat alteri, neque etiam si sit contra- exemplar, ut non faciendo maxima faciat, penes-
rium. Quum vero ubique sit, perfectumque ubi- que se ipsum permanendo non }:)arva perficiat.
que nimirum pcrmanet, nec mutationem ullam
prorsus admittit nequc cnim aliud illic agit in
: II. Miimlu.^ hic ex intelligibUi nascitur, ex itnito dis-
aliud. Nam cujus gratia in aliud agat, cjuum persus, ut animal ex semine : dum materia ab in-

nihil desil omnino.'' Cur cnim ratio illic faciat teltectu primo simul et ammali ratiunem accipit se-

rationem, vel inteliectus aliiim intellectum, num- minalem.

quid ex eo, quod per se possit aiicjuid facere ? Ab illo itaque mundo vero prorsus ct uno
At vero ita non omnino se bene prius haberet niundus hic dependet jam non vere unus mul- :

sed eatenus tentaret facere, movercturcjue, cjuate- tiplex ergo in multitudinemque chvisus, in ciuo
 456 PLOTINI ENNEAD. III.

KOdjjboq ovTO<;y ov^ et? akrj6w<;' Trokv^ yovv Koi et? 7rA.7J0o? /j.e/xepi(r-
/Jbevoq, Kat, akko air aKkov cKpearriKO^, Ka\ akkorpiov yeyevrjfjbevov.

Kat ovKert (ptkLa /jbovov, akka Kal e^Opa Tjj Stao-Tacret, koI ev t^F
ekket-\\ret e^ avayKrjq Trokefjttov akko akkco. Ov yap apKet avTco to
5/xepo?, akka acol^o/xevov toj akko), Troke/xtov ecTtv, v(p ov crco^eTat.
Teyove 8e, ov koyta/Jtw tov Setv yevecrBat, akka cpvcrecog bevTepa^
avayKT)' ov yap r/v TotovTov eKetvo, oiov ea^aTov eivat tcov ovtcov.
IlpcoTov yap r/v, Kat Trokkrjv hvva/jttv e^ov, Kal iracrav, kcu TavTr/vG
TOtvvv Ti/v Tou TTOtelv cikko avev tov ^r]T€tv Trotrjaat' rjBif/ yap av ,

10 avTodev OVK ei-)^ev, et e^i/Tet. Oj)S' av r/v e/c ttj^ avTOv ovcrta?,
akk' ijv oiov Te^vtTT]^, acf) avTov to Tvotelv ovk e^cov, akX erraKTOv,
e/c Tov /JtaOelv ka^cov tovto. ^iovg Totvvv 8ov<; Tt eavTOv et<; vkr/v, 256
aTpe/xi/<; Kai yav)^o? Ta iravTa etpya^eTO' ovTog 8e 6 koyog, e/c vov
pvetg. To yap airoppeov e/c vov, koyo;' Kat aet ctTToppet, ecog dv ^
iSirapcov ev toI<; ovat vovg. ' ilaTrep 8e ev koyco tco ev tco airep/LaTt
o/Jbov TravTcov Kat ev tco avTco 'ovtcov, Koi ovSevog ov8evt /Jta^o/ievov
ovSe 8ta(pepo/ievov, ovSe e/iTroStov ovTog, ytyveTat Tt r/Srj ev oyKco,
Kat akko /Jbepo<; akka^ov. Hat 8i] Kcti e/XTTo8taetev av eTepov eTepco, B

3, fli/*ETj] C()d. A'at. eix iert. 9. anv\ Cod. Vat. «va, in m. ^v. Tum Mon. A. fni;.
5. woXs^iflv] Cod. Dann. ve>.ifMos. Mox. 10. Trts etiiTau^ Cod. IVlon. A. rm uv- 15. Abest rf a Codd. Marc. A.
£v rai]

Marc. B. Alon. C. ai/T» afKsi. Vat. Mare. TVf. C. Mon. C. et ^'^at. Sed Vat. habet in
A.C. CCVTBu. 11. i^' etlirevl Codd. Ciz. Marc. A.C.
ili. i/f' ei] Cod. Ciz. i^' el, Vat. i^' Mon. A.C. Vat. Vind. A. (ex corr. ut 18. Kai 5.;] Ed. Ss 2». Sed «<ci exlii-
ev, in m. l^'. videtur) iV xvreu. Sed Vat. in m. ut bent, pra^ter Dami. Mon. C. et Par. A.,
6. roi Ssr»] Ivdit. rev iiu\, sed Codd., Ed. omnes.
e.\cei)to Vind. A., onmes, ut marg. Ed., 13. e Xo}.(i,-] Articulus, ut in marj». Ed., ib. 'irioov] Edit. irtee!, scd omnes, ex-
Tou atU, et ita Ficinus. aliest a C<xid. Darm. et Marc. IJ. In ceptt) Cod. Par. A., ut marg. Ed. 'in-
ib. inj-i^cti^ Cod. JMed. A. 5ii/7-:^a, su- Cod. Med. A. erasus est. pev.

pra lin. nli al. m. at. il). E« ,5y] Ct)d. Vat. i« vous, in m. veu.

aliud al) alio distans alicnumque provenit. Ne- fiiciat, sed tanquam adventitium comparans per-
(|ue aniplius hie vioet aniicitia soluni, .scd
proptcr discendo. Intellectus igitur, infundens sui ah-
distantiam discordia nascitur, atque in ipso de- quid in materiam, immobilisipse quietusque con-
fectu alia jam neccssario aliis adversantur. Non sistens omnia fabricavit : id autem est ratio ab
enim pars ulla sibi ipsi sufficit sed dum saluteni : inteilectu jjrofluens. Sane quod ab intellectu
sibi quwritat aliunde, bellum illi iiifert, ex quo defluit, ratio cst, effluitque semper, quamdiu in-
servatur. Factus est autcm non ratioeinatione tellectus ijwe in rerum ordine J3ermanet. Quem-
quadani concludente faciendum esse, sed necessi- adniodum vero in ratione inserta semini simul
tate quadam facientc, ut secunda natura jirimam omnia in eodemque sunt, nihilrjue cuni ahopug-
comitaretur non enim intclligibilis mundus talis
: nat, aut dissidet, aut impedit, atque interea ali-
erat, ut rerum esse posset Primum
cxtremum. quid fit in mole, in qua quidem aiibi est pars
namque erat, potestatemque habebat quam jjlu- aha, et ahud imjieditur, lcsditurque ab alio : sic
rimam, imo vero totam.et lianc quidem ad aliud utique ex uno intellectu rationeque ab ipso ma-
faciendum, jirocul ab ea cin'a, quiv agere quie- nante jDullulavit hoc universum a se ipso jam
i-at alioquin id suapte natura minime habuisset,
: distans atque necessario aha quidem nata sunt
:

si forte quaesiverit. Neque ex sua esset essentia, aniica inter se atque salutaria, alia vero inimica
sed foret velut artifex non habens a se ipso, quod atquc perniciosa . et partim quidem volentia,
 LIBER SECUNDUS. 457

" Ovtco Kal eg evog vov koI tov

Kol a7ravaku>aei€v akko akko. 87]

air avTOv koyov, aveaTT) To8e to Trav, Kal SieaTT], Kai eg civayKT]^
TO, fiev eyeveTO (f>ika Kal Trpoayvrj, Ta 8e e^Opa Kal 7rokejj,ia, kcu Ta
fjuev €KOVTa, Ta Se kcu aKOVTa, akkrjkoig ekvjxrjvaTO, Kai (pdeipojxeva
daTepa yeveaiv dkkrjkoi^ elpyaaaTO' Kal /Xiav err avTo2g TOiavTa^
CTTOiovai Kal Traa^ovaiv, b/Jbco? dpfxovcav eveaTTjaaTo, cf)6eyyo/j,evcov

jiev eKciaTCOV Ta avTcov, tov 8e koyov eir avTolg Trjv ap/Jboviav Kai
fiiav Tiiv avvTa^iv elg Ta oka Tvoiovfjievov. Ecrrt yap to ttclv To8e, '

ov^ coairep eKel vovg Kal koyo?, akka /jieTe^ov vov Kai koyov. Aio
Kal e8er}d7] dpfioviag avvekdovTog vov Kal dvayKTjg, Trjg /xev Trpo? 10

Bto ^elpov ekKOvarj^, Kal elg dkoyiav (pepovarj?, aTe ovar)? akoyov,
ap^ovTog 8e vov ofjuco^ dvayKr/q. 'O fhev yap vorjToq fnovov koyo?'
Kcu ovK dv yevoiTO dkkog fxovov koyog. Et 8e Ti eyeveTO dkko, e8ei
ekaTTOv eKelvov, kclI fxr} koyov, fX7]8' av vkrjv Tiva, dKoafJbov yap'
fiiKTOv dpa. Kai et? a fJiev krjyei, vkrj Ka\ koyog, bdev 8e dp^CTai, 15

yj/v^rj ecpeaTcoaa tco fiefLiyfjievco' rjv ov KaKOTradelv 8ei vojii^eiv paaTa

8iOiKovaav To8e to irdv Trj olov irapovaici.

1, a-riivxXeLffutv] Codd. Ciz. Marc. A. (a pr. m.) Marc. A. Vind. A. iviffTri. 14. lxuvotj\ Omnes, excepto Vind. A.,
Alon. A.C. iTavaXuiriili, ffaTo, iniivov. Edit. tKiivov. Sed illud expressit
ib. eikXit «x>.oJ Cod. IVIon. C. «XX^ 8. toSe] Cod. Vat. To Vt. et Fic.
aXky. Hic Dativus et Ficini Iteditur 10. TTis fjiiv —a.vdyx.ns] Desunt haec in 15. fjLiv Xnyii] Edit. ^«v, sed Codd.
possit in snspicioneni nos adducere scrip- Cod. Mon. A. Mon. A.C. Marcc. Par. A. Vat. Vind. A.
tum fuisse aToyuiitia-Uiv vel iTika,fir,(rii'.v, ib. cr^oj To] Cod. Vat. fr^o to. ^•», recte. In Codd. Mai-c. A. Mon. A.
Cf. Odyss. p. 323. Sophocl. Ajac. 182, 1 I. dXoyiav] Cod. Vind. A. dvaXoyiav C. Vat. est Xtyti. Sed Vat. habet in m.
217. De XwiSaff^a:* Tiw vid. Ainiot. in I. cum Marc. A. x-iyu, BIox in marg. £d. est ohtv d^x^Tai,
6. 5. pag. 54. D. Proxime in Tbeodor. ib. ft^ovffvis] Cod. Par. ift^o/tsvou ; sed omisso Se.

libro uno legitrir Outu 3?! Ik tou vou pro i? supra lin. ut Kd. 16. liptffTi^-ffa'] Codd. Marc. A. Blon.
ivis vou vitiose. ib. ooTt ovffns dXtiyov]dXoyou sme
oufft\s A. et A^ind. A. t^iffTMffa.

4. ra 5e] Cod. ^''at. TaSs. ou« est, ut in marg. Ed. in Codd. Darm. ib. oti K/xKoTaVuv] Edit. oiiK dorocraSiiv,
ib. tXv/ima'7o'\ Cod. ^'^at. 'iKVfi^varo^ in Marc. B. IMed. A. (ex corr.) Ficino et sed Codd. omnes, ut marg. Ed., oti xaKo-
m. ix. raarg. Vat. In contextu Vat. est «te ouk Tahtv, nisi quod in Vind, A. ita scriptum
6. a^ucviav] Codd. Mon. C. Vat. d^- oCffns Xoyov ut in edit. est otiK dKOTaSiiv. Cod. Ciz. paffT dv.
fiovtas. Sed Vat. in m. av. Cod. Mon. A. 13. E( Vi T*] Cod. Ciz. TiSf et raox aX- 17. Tithi To] Codd., prjeter 3Ied. A.B.
ap/Lovius. Xos pro uXXo. et Vind. A., omnes toSs to.
ib. IvtffTi^ffaTo] Codd. Ciz. Mon. C. Vat.

partim nolentia inviccm se disperdunt ipsoque : reat ratione, intellectu autem necessitati interim
intcritu generationem mutuam operantur. At- dominante. Intelligibihs enim mundus solum
que simul harmoniani unam in his talia patienti- ratio est, neque fieri potest alter talis, ut sit ratio
bus agcntibusque faber instituit, dum singula solum. Quod siquid aliud post ipsum factum
proprium qiiiddam sonant ratio vero in ipsis : est, oportuit minus illo evadere, neque amplius
consonantiam contcmperantianKiue ordinis imam rationem, ncque rursus quandam duntaxat ma-
per universa constituit. Est enim id universum teriam, alioquin ordine caruisset prodiit itaque :

non c[uemadniodum illic intcllectus et ratio, sed mixtuni. Et profecto illa in quam mundus de-
intellectus ipsius rationisque particeps. Qua- sinit, matcria est et ratio illud vero unde ex- :

propter indiguit consonantia intellectu videlicet orditur et rcgitur, anima est mixto perfecta
simul neccssitateque concurrcnte et hac quidem : quani quidem laborare non est putandum, quipjie
ad id quod detcrius cst trahente, in privationem- quum ipsa velut pra^sentia gubernet facillime to-
que rationis deflectentc : quippe quura ipsa ca- tum.
VOJL. I. 3 N
 458 PLOTINI ENNEAD. III.

2 "^6
Kat ovK av rt^ eiKOTCog ov8e tovtco fJbefJb^lratTO cog ov KaXco, ovSej^
Tcov /leTa acofxaTO^ ovk apcaToy, ovS' av tov atTiov tov elvai avTcp
alTtaaaiTO. YlpcoTOv /Jiev e^ avajKri<; ovto^ avTov, koI ovk e/c Ao-
yiCTfJbov yevofjbevov, aXka cfivcrecog a/Jbeivovo? yevvcoaijg KaTa cpvabv
Sb/Jbotov eavTTj. ' KireLTa ovS" el koyta/Jbog eh) 6 Trotr/aa^, ala^vvetTac
TM TTOiTjdevTL' okov yap Ti eiroLTjae TrayKakov, KaL avTapKe?, KacF
(pLkov avTco' KCLL T0L9 fjbepeaL Tolg avTov TOL? re KvpicoTepoLg kcu toI^
ekaTToaLV, coaavTCog Trpoacpopov. O tolvvv e/c tcov jxepchv to okov
aLTLco/jtevo? aTOTro<; av eXr/ tt}^ aLTLag' Ta re yap /Jtepi], irpo? avTO to
iobkov 8eL aKOTtelv, el av/Jbcfyoova KaL ap/JbOTTOVTa eKelvco' to re bkov
aKOTTov/Jbevov, /hr/ irpo? /JLepr/ aTTa /iLKpa ^keireLv. Tovto yap, ovQ,
Tov Koa/xov alTLco/jtevov, akka TLva tcov avTOv x^P'-'^ ka/t/SavovTO^,
OLOv el iravTO^ ^coov Tpl^a, i/ tcov xa/ial SaKTvkcov, a/ibeki]aa^ tov
iravTa avOpcoTrov SaL/xovlav TLva o-^lv (BkeireLV' r/ vrj Ala Ta akka 2^7
15 ^coa cKpel^, To evTekeaTaTov ka/jb^avoL, ?; okov to yevo? irapelg, olov

1. «iSs TtuTif^ Ita Codd. Ciz. et Marcc. ib. Cum marg. Ed. habent
er^offfefov] 13. V ^afia) eaxTiiXaiv] Post hsec
reiiv

Fic. Edit. ov}i TouTo. ez^off^e^ovCodd. Darm. Marc. B. Med. A. verba Sylbiirgius iiiserenda censiiit et
ib. oi/o'i Tu/y] Codd. Darm. IVIarc. B. (ex oorr.) et Vat. (iii niarf;.) et l'"ic. Edit. Schiil/.. in ordine retinuit: T,vd ckoto^to,
Med. A. et niarg. Vat. ut marg. Ed. «I oiffavTus ereofffooois. Theodur. us ayT* orpeff' Voluit fortasse Tivds sk. Sed nulliis liber
T&fv. Keliqiii omnes cum Fic eiili rm. (pepois. nec Plotinianus iiec Theodoreteiis agnos-
£dit. OVCl TOVTU. ib. 'O reivttv] Omnes pneter Par. A. et cit, et in liac Iirevitate Plotini iiitelligen-
2. aSCod. Vat. awrov. Fic. le-
Tov] Vat., malc cum Ed. S. Theo<ioret. 'O. dum potius ex praegre.sso Xafe^dvovToi et
gisse videtur to. Alioquin deliel^at
etv Ap. eundem unus liber proxiine : aToTov. cx seq. xdftHavoi illiid (luod seiitentia pos-
" eum ((ui miiiido causa est existeudi." 11. uTTa] Ed. ciTTay sed Codd. Ci/,. cit. Qiiod Ficiii. interposuit: intu^atnr,

Mox Theodoret. in coiitext. Tom, I\'. ji. Marcc. et Vat. aTTa^ quod pra^stat. C(m1. fecit jiersjiicuitatis caitsa, ut sexcenties.
869. ed. Scliulz. : eXov ydp reij sed libri Vat. pergit ftiK^ev. 'Tiieodoret. : f*yi Tp. fi. Ideiii Sylb, ante eaiftoyiav habet ri, male.
aliquot: r/. otTTa ff/iiK^a /3x, iii coiitext. ut iinus cod.: 14. Libri Theixloreti aliquot
v»j A/a]
j. Codd. Ciz. Par. A. et Vat. ita
e'ui' ji'] Ka) T^o; fi. alter : ««) fiM ^r^oj ft,. Ibid. ihia vitiose. '^li}:^. ibid. Sinnond. Xa-
iit scrijisimus reliqui cum Ed. u.
: mox iiuus liber aiTieifitvoi. feovTa pro kaf/fldvoi.
7. (ptXov a-jTw] Cod. Ciz. ^/x<5j; idem 12. ^ejoii XafifiavoyToi] Edit. Xafeeyra. 15. tiiri?.iffTaTev] Cod. Vat. dTi>.iffra-
cum Vat. et Marc. A. airf. Theodoret. Codd. Theodoreti partini et ipsi Xaleovra, rev ; in m. ii^. Ideni Xafifldvii (sic), et
contra iit cdit. partim kaSuy. Qiiod dedimus siiasit Syl- oXov To pro To o>,ev. Theod. « eXoy ro yivesj
8. i>.aTTeffty] Ita nonnisi Ciz. Par. A. burg, ad Theodoiet. et siiadet ratio tem. et ita c<)rrexi, Edit. Plotini t^ ekev y.
et Vind. A. ; reliqui ciim Ed. l^.arTaKriv. ponim ; iiiide iii seiiiieiitil). XafiQdyoi et Mo.x Theod. oJov dvh^uffreu, Sylb. volebat
Sed Viiid. A. habet iXoiTTOffi xal aiffav' dyoi. Ueiiitivum expressit et Fic. eiov Tov dv7P.
TOIS.

III. Mimdus corpureus procedit ah intelligentia di- minoribus asque conveniens. Quisquis igitur in
vinii modo naturic, ct (juam optimus fieri potest, si partibus vituj)erat totum, stuhe vituperat si- :

totus ipse consideretur. quidem tum partes ad ipsum totum comparando

Neqnc potest quispiaiii liuic niundo quasi non decet considerare, num consonent, accommoden-
pulchro jure detraliere, vel quasi non optimus turque toti : tum ipsum totum considerando ad
sit omniuni, quae esse cum corpore possint ne- : minimas quasque particulas nequaquara decet
que rursus causam, per quam mundus est, incu- aspicere ahoquin id non foret hominis mun-
:

sare. Primo quidem, cum ex necessitate sit dum vituperantis, sed quasdam niundi partes ab
mundus, neque rationis consilio sit constructus, aiiis seorsum accipientis. Quemadmodum siquis
sed a natura pra'stantiore, secundum naturam totius animahs pilum solum, vel digitulum pedis
opus sibi simiie oenerante deinde neque etiam : intueatur, neghgens mirum totius liominis spec-
si consilium in causa fuerit, mundus dedecori est taculum contemplari, et per Jovem perinde ac si
auctori. Ille namque totum quiddam fecit pul- quis, omissis omnino ca^teris animantibus, acci-
chrum prorsus atque sufficiens, sibiqueniet ami- piat abjectissimum, vel gcnere quodam toto di-
cum pra;terea partibus suis tum majoribus tum
: misso vekit humano Thersitem adducat in me-
 LIBER SECUNDUS. 459

ro avOpwTTOV, QepatTTjp eh /neaov ayoi. 'ETrei ovv ro yevojxevov 6

KO(T/jbo<; earlv 6 av/J.7rag, rovrov Oecopcov, ra^ av aKovaatg irap

avrov, fo)? e/x6 ireTTOirjKe Oeo<;, Kayco eKeWev eyevofjbi]v rekeio<; e/c irav-
rcov ^cocov, Ka\ iKavo^ e/j,avrco kclI avrapKTjg, ovSevog^ Seo/zevog, ori

BTTcivra ev efxol, Kal (pvra, Kal ^coa, kcu cTV/MTravroiv rcov yevvT/rcJovs

(fiV(n<;, Kal Oeol irokkol, kcu hai/hovcov hrj/JbOi, Kal ^v^i^al ayaOal, kcu
avdpcoTTOi aperjj ev8ai/iove<;. Ov yap Sr/ yr/ /lev KeKOcr/Jbrjrai (pvrot^

re TTciai Kal ^cooii; TravrohaiTol^ , Kal /^e^pi dakaaar/^ ^^XV^ rjX.de

Bvva/jitg' ar/p 8e ira^;, kclI aldt/p, Ka\ ovpavog av/JbiTa<;, "^v^T/g a/ioi-

Cpo?' akX! eKel yj/v^al ayadaX iraaai, aarpoi<; ^rjv SiSovaai, Kal ry 10

evrciKTCo ovpavov, Kal aiSlco Trepicpopa, vov /jU/iT/aei kvkKco (jiepo/Jbevr/

€/jb(f)p6vo)g irepl ravrov ael' ovhev yap e^co ^Tjrel. Ylavra 8e ra ev

e/jbol e(f)berai /Jbev rov ayaOov, rvy^avet 8e Kara Svva/jbiv rr/v eavrwv
eKaara' e^r/prr/rai yap Tra? /Jbev ovpavog eKelvov, iraaa 8e e/Jbr/ -[j/v^r},

Kal ol ev /Jbepeaiv e/jbol<; 6eol, kclI ra ^cJoa 8e Travra, Kai ra (f)vra, 15

D/cat et n a-^v^ov 8oKe% elvai ev e/jboi' koX ra /Jbev rov elvai /Lere^eiv
8oK€i fjbovov, ra 8e rov ^rjv, ra 8e /xaXXov ev rco aladaveaOai, ra 5e
rj8r] Xoyov 6%6t, ra 8e rraaav ^coifv. Ov yap ra laa airairelv 8el

1. lcyoi. '£»;] C(h1. Vat. xyu. sVtj ; lin. «. 12. tx iy if^o)] Cod. Vind. A. non ha-
in raarg. Itzi. jlox Theod. o ^j/iTxs, o ;. :txvtx] Cod. Vat. ricvTie; sed vriiyrx bet t«, nec Marc. A.
TotJTov $. et unus Hb. o Tovrov "hl o^uv. et in margr. Theod. ko.] to. ^utu. ku) tx ^. 13. Uyr&iv] Codd. Darm. et Med. A.
axoijtrai in cflntext. ib. y.vviorMv] Codd. fllarc. CC. ]\Ied. tauTov. Sed Med. A. supra hn. ab al. m.

2. Tax av] Cod. Vat. Ta^^et «v cum A.B. yivTiTiuv. Unus Hb. Theod. t^v yiv- uv.
Marcc. Codd. Marcc. B.C. in marg. ha- vyitmv: in contextu: y.a\ ^w^wavrwv tuv J5. $£0)] Ed. 6eov. Sed pripter Cod.
beat : 2»jt5v ui Vfihiv \k tou \offf.cov ?^oyov, yivuv h ipviTi;. Par. A. omiies recte ^ini.

evoTos. 7. (Jw ya^ Sii] Codd. omnes, ut marg. ib. ««) tu i^u>a. —
\v i^oj] Desunt ha;c in

3. fisoj] Codd. Marc. A. A^^ind. A. et Ed., o'vya^ 3«'. Edit. oh %\ ya^. Codd. Vind. A. et Marc. A.
Theod. Sioj. Unus Ub. Theod. «rtiroi^- 8. 'iaXairirns] Cod. Vind. A. txXaTTm ib. xai tcc ipi>Ti},Codd. Med. A. Par.
Kti, cum fllarcc. A. Marc. B. *«' Ta ipvTd. Edit. x«*
ib. TiXsio,-] Codd. Mon. A. Marc. A. 9. ««{] Cod. Vat. oh ya^ ; in m. a>ij. fvra.
C. et Par. A. TiXoc, Vat, tiXios, supra 11. nn^Kpo^a] Cod. Vind. A. ipojf.

dium. Quoniam vero quod factum est, mundus tionique caslesti ordinatissime siniul atque sem-
simul si mentis aures ad hunc conver-
cst totus, piterne. Adde et ad imitationem mentis in cir-
tere libeat, forsan audies clamantem Me
ita : cuitum agitatae sapienter circa idem seinper ni- :

procul dubio fecit Dcus; atque ego inde factus iiil enim quierit extrinsecus. Prasterea quacun-
sum perfectus ex cunctis animaiibus constitutus, que in me sunt, a])jK'tunt quidem omnia bonum,
milii ipsi sufficiens, miiii pcnitus satisfaciens, nul- singula vero jiro facultate projiria consequuntur.
lius indigus quoniam omniasunt in meanimalia
; Dependet enim totum ab illo ca-luni, tota quin
simul atque planta?, cunctorum natura gcnera- etiam anima niea. Prseterea Dii, qui in partil)us
lium, Dii (|uani piinimi, daMnonuni po|)uli, bono- meis regnant item animalia omnia sinud et
:

rum cxcrcitus animorum, homines virtute fehces. plantae denique si quid etiam esse in me vide-
:

Neque enim terra sola ornata quidem est plantis tur inanimum. Tum vero alia quidem essendi
omnil)us et omnigcnis animantibus, neque tan- tantum jiarticipia esse videntur, alia vcro vivcndi,
timi usque ad mare poteslas anima- se difludit: alia magis scntiendi, alia jam rationem habeiu,
aer autem totus ct ictlier totumque ca-linn anima alia totam deni(|uc vitam. Non enini a'i|ualia pas-
vitaque caret vermn anim.e illic cjuo({ue sunt
: sim in rebus non wqualibus re(juirere tlecct ne- :

omnes bona? vitani stellis suppcditantes, revolu- ([ue ut digitus videat, exigendum, sed oculo id

3 N 2
 460 PLOTINI ENNEAD. III.

2 tj
7
Tol<; fjuri laot?, ovSe yap BaKTvkco to /3X.67r6tv, aXXa 6(f)dak/j,co tovto'
SaKTvkco Se akko to etvai ol/jiat SaKTvkco, kcu to avTov e^etv.
Tlvp Se et VTTO iiSaTog cr/SevvvTat, kcu 6T6pov inro Trvpog cpdetpeTat, E
/j,7] Oav/jtacTTjg' Kat yap €t<; to elvat aXXo avTO rjyayev, ovk a^^^&hv

5v(f) avTov, VTT akkov ecpdapT/, Kcxi rjkOe he eh to elvat vtt akkov
(pOopag, Kat 77 (pOopa Se avTco ovSev av, et ovtco, Setvov (fiepot, kcu
avTt Tov (f)dap6VTo; TTvpo^, TTvp akko' Tco /jbev yap acrco/JLaTco ovpavco
eKacTTOV /Jtevet, ev Se TcoSe t£ ovpavco, irav fiev ael ^y, Kal ocra Tt/Jtta

Kcu Kvpta /Jtepr/. Al Se a/jtei/Bovcrat -[jrv^al croo/JtaTa \kcu\ akko re evF

loakkco etSet ytyvovTat' Kal oTav 8e 8vv7]Tat, e^co yevecrecog aTacra
"^v^y /jteTa ttJ^ iracTTjg eaTl i/rir^?;?. '^cofjtaTa Se ^y KaT el8o? koX
Kaff bka eKacTTa, etTrep e^ avTcov Kal l^coa ecnat kclI Tpacfir/creTat'
^coy yap evTavOa klvov/jJvi] , eKet 8e aKtvtjTo?. E8et 5e Ktvr/crtv e^
aKtvr/atag elvat, Kal 6k TTjg ev avTrj ^cotj; tt/v e^ avT7]<; yeyovevatQ
iSakkr]v, olov e/jtTrveovaav kclI ovk ctTpe/iovaav ^corjv dvaTrvoTjv tt}^
r/pe/xovarj^; ovaav' ^cocov 86 et? akkr/ka ctvayKatat ai eyrtOeaetg kcu
(f)6opat, ov 86 yap ai8ta eyeveTO. 'KyeveTO 8e, OTt koyo<; iraaav 2^8

1. oiSs
y«f] Codd. Ciz. etMoii. A. oniit- doret. in context. : Kai 'iTioov il —iiaf^ti^i. 10. iraii] Edit. itin, sed Codd. Ciz. (ex
tiint yiio. Theodoret OySi ya^ ra iVa
: ^tTai. 8ed i( aliest ab uuo libro et in aliis corr.) Mon. A. Med. A.B. Vat. (a pr.
el/i't yeca Saxry^wv ro /SA. aXy.' o^SaX/tw». ip^ti^tTai, m.) Vind. A. ii'5i/, et ita Ficin.
ib. tsDto] C(«ld. Darm. Wed. A. (a 6. !i oiirui]Codd. Vat. Jlarc. A. et 11. Kai KaV cXa] Cod. Vind. omittit
pr. m.) Vat. (in niarg.), iit marg. Kd., Viiid. A. h o'uTu. Sed A'at. in niarg. li Kai. In Cod. Ciz. scriptum est o/ay.
revTtu : sed Theodoret. touto, et ita Fic. IVlon. A. n euTot. Immisi virgulam post 15. avrtTvoifii] C"o(i. 3Ion. A. avawyoyv,
recte. euTei. 16. avayKalai] Kd. avayKala. Sed Ut
2. iTneti
eJf^ett'] Cod. Vind. A. eVa/ iivai 8. 'iKxirret—eueayZ] Desunt hsec in Cod. nos rescripsimus, praiter Cod. Vat.,hahent
Theodor. in context. lattTuXou Se aXke oT- Par. A. omnes.
fiaij re sivai SaKTuXiii : in cod. ixKTuXeu 5(, il). T»Si] Al)est a Codd. Ciz. et Marc. 17. 'tyiviTe. ^'^ytnTe] Ed. iytvtTe. iyi.
Te iivai oifiai oaKTuXtu. A. ; aliest item in Ciz. et in Cod. Vat. viTo ; Darm, Vind, A. Priore
et ita Ciz,
5. up' avTeu]Codd, INIed. A. (a pr. m.) Kai ante xi^^jk. loco in Codd. IMon. A. Med.
est 'tyiviTo
Par. A. Vat. (a pr. m.) \'iiid. A. u^' au. 9. eiuiiSouffai] Cod. Vind. A. d/iei&ev- A.B. Par. A. Yat, Alterum iyivtTo est
Tou. Cod. Ciz. lauTeu Paulloante Theo- aai. Ante S.\Xe delendum videtur x«i. in Codd. Mon. A. Med. A.B.

est assignandum digito vcro aliud (luiddam de-

: ct quaDCunque honoranda sunt et praecipua per-
sideranduni. Id autem esse arbitror, ut sit diffi- manent. Animae vero vicissim corpora permu-
tus, propriumque ofneuim peragat. tantes, aliud quidem in alia fiunt specic et quo- :

tiens anima potest, extra generationem posita

IV. Nusquam est piinim malum : nam et circa cor- una cum universa anima vivit. Corpora vero
pora et c'irca aitimas nuscetiir houo. secundum specicm atquc singula secundum tota,
Nemo
admirari debet, <|uod ignis ab aqua ex- siquidem ex ipsis et animalia erunt, ct nutrien-
tinguatur, et ipse aiia s;vpe consumat: etenim tur: vita enim hic est mobiiis, illic autem immo-
aliud quiddam luinc ad suum esse perduxit nec : bilis. Opor-tebat sane motum ex immobili na-
injuria a se ipso non productus ab alio quoque tura prodire, atque ex vita in se ipsa vigente al-
corrumpitur quin etiam in esse suum ex alte-
: teram manare, quasi siiiraculum quoddam vitale
rius corruptione processit, atque intcritus ipsi sic quodammodo jam instabile, quod quidem exspi-
se babenti niliil infert iniquum. Item pro ex- ratio quwdam sit vit» quieta?. Animalium pra>-
tincto igne alius aliquando viget ignis profecto : terea mutui inter se impetus atque ca;des neces-
in cwlo incorporeo unumquodque pennanet, sario accidunt non enim nata sunt seuipiterna.
:

In iioc autem c;elo totiuii quidem vivit semper, Nata vero sunt, quoniam ratio totam matei-iam
 LIBER SECUNDUS. 461

258.
vk7]v KarekafJb^ave , Kal el^ev ev avTro Travra, 'ovtcov avTwv €Ke7, ev

Tco avco ovpavco' TroOev yap av ijkOe, ixi) bvTcov eKei ; ' AvdpcoTrcov
8e el? akki]kov<; aScKtai e^otev /Jtev av acTtav, ecpeaiv tov ayadov'
aBvva/Jbta he tov Tv^elv crcfiakko/Jtevot en akkov? TpeTTOvrai. lcr^ovcn '

B8e aSiKovvr€<; StKag KaKVVOjutevot re ralg -^v^ai?, evepyetat^ KaKta<;,s

rarrovrat re elg tottov ^etpova' ov yap /JirjTrore eKcpvyj) jutrjSev ro
ra^Oev ev rco rov Travrog vo/xco. '
Kcm 8e ov 8ta rr/v ara^tav ra^t?
ovSe Sta T7]v avo/itav vo/x^o;, &)? ng o'ierai, Iva yevotro eKelva Sta
ra ^etpco, KaX Iva cpatvotro' akka Sta ttjv ra^tv eiraKTOV ovcrav kcu
OTi ra^i^, ara^ia' Kal 8ta rov vo/iov kcu tov koyov' kcu ort koyo^, 10

Crrapavo/Jbta koI avota' ov rcov ^ekriovcov ra X^^P^ TreirotyKorcov,

dkka ru)V hex^crOai 8eo//,evcov ra d/jtetvco cpvaei rrj eavrcov, r/ crvvrv-
^ta, Kal Kcokvcret akkcov Se^aaOai ov SeSvvij/ievcov. To yap eTraKTco
Xpco/xevov ra^et, rovro av ov rvxot, r/ 8i avro irap avrov, r/ ht

dkko irap dkkoV irokka 8e vtt dkkcov Traax^t, Kal aKovrcov rcov 15

DTTOtovvrcov, kcu Trpog dkko te/jtevcov. Ta 8e 8i avra exovra Ktvycnv

2. avty] Cod. Vat. «vw ; sed in m. avw. ib. Uipiiyr,] Codd. IMed. A. Marc. A. B. lcra^$ov,
a» nX9i] Ed. a»Sx6s».
ib. Sed, ut nos B. Par. A. ly.fpuyot. 14. ri S/ aiiTo] Codd. omnes ut marg.
rescripsimus, Codd. Ciz. Darm. Jlarc. A. 8. u; T(f] Cod. Ciz. oi Tt;. Ed. ri li cciiTo. Solus Med. A. u.tjTu. Edit.
B. Jled. A. Vat. In Codd. Med. B. et ib. yivoiTo'] Codd. Darm. Marc. B. et OUO CCVTO.

Vind. A. est a»>?x6;. Med. A., omnes supra lin., yivtjTaiy sed \\). Toc^ a.bTov] Cod. Vat. ?r«g' oci/Tou

3. fiiv «»] Abest a» a Cod. Vat. Sed in contextu ut Ed. cum 3Iarc. C.
in marg. additum est, 10. xoci To» Xojo»] Codd. Ciz. Mon. A. ib. Si' aXAo] Ita Codd. omnes, praeter
4. «AXai/f] Codd. Jlon. A. Vind. A. Marcc. Med. A.B. Vat. xai to» koyov, INIon. A. Par. A. Vind. A. Reliqui cum
aXXwXaw;. In edit. abest articulus. Ed. S' In seq. scripsimus iif^svinv
aXXo.
6. raTTOVTCc! T:] Cod. Vat. TaTTOVTO, 12. ^zo/xUav] Cod. Vat. ^uvafjcivci/v. pro h/civciiv quod est in edit. et in Theo-
Tl. 13. ov h^vvrt/itivcav] Cod. Vind. A. omit- doret. Hic insuper proxime in contextu
ib. To^fl»] Ita Codd. omnes, excepto tit oii. Codd. Ciz. Darm. Mon. A. et Vat. habet y^* aXX»5X(y» pro irr aXXaiv sed in
Par. A., qui cum Ed. liabet t^otov. (a pr. m.) cum Ed. halteut Se Su»»^!»^». codicc. tamen aliquot ut edit. Plotini.
ib. fzriTOTi^l Codd. omnes, excepto A^ind. Reliqui ut uos scripsimus. 16. aiiToc t:^ovTu] Codd. Ciz. Vat. Vind.
A., ^JiTdTE. Sed Vat. in marg. ut Ed. ib. EcraxT»] Codd. Mon. A. et Vat. A. aiiToc ; iidem cum I\Iarc. A.C. Par. A.
et Cod. Vind. A. /t>i ctsItot!. Edit. vi- WccKTov. Sed Vat. in m. ». Cod. Med. \-XovTbiv, Sed Vat. in m. t«.
tiose TeToTi.

occu]5avit, in se ipsa omnia possidens, quae qui- illa, nobisque ajipareant : imo vero propterea,
dem in superno illic caelo consistunt : alioquin quod ordo hic cst adventitius et quoniam ordo
:

undenam venissent, nisi illic existerent .''

Proinde est, transgressio ordinishabet locinii, atque prop-
mutuae hominum inter se injuriae ab ipso forsan ter legem et rationem, et quia existit ratio, acci-
boni ajipetitu proficiscuntur quando videlicet : dit legis rationisque transgressio non ita tamen, :

bonum consequi non valentes aberrant, aliosque ut, quas meliora sunt, deteriora fecerint sed :

invadunt. At vero qui egerunt injuste, pcenas quia qu<"c indigent, debentque mehora suspicere,
luunt, tum quia ex actionibus pravitatis repor- sa>pe vel suapte natura, vel fortuna, vel impedi-
tant animam depravatam, tum quia certo quo- mento ahunde illato accipere nequcant, Quod
dam ordine in locum transmittuntur deteriorem : enim ordine utitur adventitio, id forsitan non
nihilenim potest imquam, quod in universi lege assequitur vel interiori vitio, vel propter ahud
ordinatum est, effugere, Non est autem, ut quiddam ab aho accidens: multa quoque ab ahis
quidam ])Utat, ordo j^ropter praevaricationem or- patitur, ahis quidem nolentibus, alio^iue tenden-
dinis institutus, nequc lcx propter lcgis trans- tibus. Anlmaha vero, quif per se i))sa .sponta-
gressionem, quo videlicet propter detcriora fiant neum habent motum, tum quidcm tendunt ad
 \
4.62 PLOTINI ENNEAD. III.

v258
avTeqovaLov ^(oa, peiroL av, ore /xev tt^o? ra ^eXrlo), bre he irpog ra
^etpco. ra X^^P^ rpoTrrjv TrapavriKa ^rjretv to-cog ovk
Ti-jv be irpog
agtov' oA.tyr] yap rpoirr] Kara apxa^ yevo/JbevTj, 'jrpdiovaa ravrjjy
Trkeov Kat /juelt^^ov ro aixapravojjuevov aet rrotel. Kai awixa 8e avvecrrt
Skcu eg dvayKr]<; eTrtOvfjbta. Kat irapoffidev ro irpcorov Kat ro e^atcfi-
vrjg, Koi /jtrj dvakrjcpdev avrtKa, Kol atpecnv etg rtg e^eirecrev etpyd- E
craro. '
E,7rerat ye /xyv SIkt]' kcu ovk dStKOV rotovSe yevo/xevov dKO-
kovda Tvacrx^tv rr/ htadeaet. ovS" dirairr/reov rovrotg ro evSat/jto-

velv vrrapxetv, ot? /n/ etpyaarat evhat/Jbovta^ d^ta' ol S" dyadol

lo/iovoL evSat/ioveg' yap kclI deol evSat/xoveg.
8ta rovro
Et roivvv KCLt \j/vxct7^ ev rwSe rc2 Travrl egeartv evhaL/jtoaLv etvat, F
ei rLve<; /ir/ evhal/Jtove^ , ovk alnareov ro irdv akka rag eKelvcov dhv-

va/jbtaq, /jbrj Svvr/Oetaag Kakcog evaycovtaaaOat, ov Sr/ ddka dperij^

TrpoKetrat. Kat /jtrj Oelovg 8e yevo/xevovq Oelov IBlov /xr/ e^^Lv, rl

isSeLVov; UevLaL 8e kol voaoL rotg /xev dyadol<; ov8ev, rol^ 8e KaKol<;,G

1. ai/Tiloutriov] Codd. Danii. Marr. li. TheiMl. et Fic. Edit. in context. : Tcicvffa. vilv pro tii^aifioffiv uvai,
et Med. A. (a pr. m.) Kunliittrta. Vat. Sed Theod. aiirit pro raCrr,. Idem mox 12. ovK alriariov ro •reiv] Edit. et libri
eivrt^cuff-m ; in m. xvt. The(Mioret. avTu, xai ffaifia ^i ffuJiffrr,. Sed Cod. Sylb. ffvv- nostri : oCk alr, rev roorov et sic Ficin.
et iii mss. xiiriloiitnn, et ita Ficiu., in con- tffri. lum licet de hac regioiie cotiqueri. Veram
textii autem aiirilouffix. 6. a"(tffit] Cod. Vind. A. «rifsnt. Libri lectionem sujipeditant Theodoreti libri
ib. oTi fiit] Cod. A^^at. iyi fiiv, in m. ut aliquot Theod. iiat^iffiv. et alius : ivti^yci- omnes.
Ed. ffBtro. i^^. KaXais] C<k1, 3Ied. B. omittit hanc
2. !raoai/r/'«a] Codd. Med. A.B. Par. ib. Tij] Cod. Med. B. offns. Vat. c, vocem. Ex ThetKl. scrip.si ftii iwvjhiffees
A. Marc. A.C. \'at. ^raj' atircii et ita ri. Ciz. ri, pro oii ^,
Sylburpii edit. Theodoreti et Ficin. ver- 7. "Ertrai yt fcriv Vixn] Ed. 'ivirai yifJiKv ili. ou Jii] Vat. ov, sed in m. ut Ed.
tens : ab ipsomct Schulziana autem »«»- 'oriKn. Sed Vntn exhii>ent Mon. A. Med. 14. fiii fxtiv] Codd. oiimes fiv t^tiv,
avriKot, statim, qiiod recei^innis. iMlit. A.B. Par. A. Vat. et Theod. ciun Fic. Sed fiii in Vat. obelo uotatum est et edit.
Plotini ^af' ahroi. Fic fortasse h. 1. legit Theod. mox. d 2i iTatrr-iaw Plotini oniisit. Sed habent Theodoreti
povhv pro r^oT^v. 10. 3ia roZrc —
tiJaaift.ovis'] Desunt hiec codd. ad unum omnes et expressit Fic.
Kxri aj^if] Codd. Ciz. Vat. Kxr
3. in CVkI. Mon. A. Paiilo suiierius pro 15. Uivtut Si] Theo<ioretus Utvia ya^,
u(;(xs. Mon. A. Kxrx^;^iis. Theodoret. fi.'ovov in Codd. ."ilon. A. \'at. Viud. A. est Mox ffvfiipeca, omnes nostri et Theodoret.
e^iyi] ya^ KCtrccp^ai rcocrh ytv. fi.'ovei, et ita Theodoret. quos sequiniur. caltimitas. Fic. tamen, utilia vertens, le-
ib. T^oicuocc] C(Kld., prieter Vind. A., Idem raox : 'ita ya^ ro^urc. Idem iijoaiftc~ gisse videtur ovfKfe^a, qu<Ki placet.
omnes cum marg. Ed. TfomDini, et ita

meliora ; tuui vcro ad deteriora labuntiir. Qu.t- dignum fehcitate fecerunt. Boni autem soli fe-
rereautem statim inclinationem lajisumve ad de- hces sunt : nam ob id ijjsum sunt et Dii beati.
teriora forte non decet exiguuni namque ad la- :

benduni momentum ab initio datum, eademque V. Corifirmat cailein, doceus nullum posse de provi-
via procedcns erratum et plus et majus assidue dentia conqueri, E tiinde sit malum,
reddit. Adest quin etiam corjjus, atquc cx ne- quoque hoc in mundo datur,
Si igitur animis
cessitate concujiiscentia inest. Pra?terea quod facukas ad beatitudinem consequendam, non est
priuio subitoque occurrit, neque statim anlmad- hoc universum accusandum quod aiiqui non sint
vertitur, atque deprehenditur, electionem quo- fehces, sed eorum imbecilhtatem potius crimi-
que ad illud efficit, in quod quis primo fuerit nari, quod strenue certare non valeant, ubi vir-
inclinatus. Sequitur tamen sub divino judicio tutis J5r»mia proposita sunt. Quis enim juste
poena: neque injustum est, animum, qui talis conqueratur, eos, qui nondum facti sint divini,
est factus, aftectioni suae consentanea pati ne- : vitam non liabere divinam ? Proinde pauj)ertas
que requirendum est eos fore felices, qui nihil et morbus bonis quideui viris monienti nihil ha-
 LIBER SECUNDUS. 4^3
259
avfJbtpopa' Kcu avajKri voaelv awjxaTa e^ovac' Kat ovk a-)(^f)eia 5e
ovh\ ravra iravTaTraaiv ei? crvvTa^Lv Kal avfXTrkTjpwaLV tov okov wg
Ayap (pdapevTcov tivcov 6 koyo^ 6 tov iravTO? KaT6^p7]aaTO TOtg cpda-
pelatv et<; yeveatv aXXcov' ovSev yap ovSa/jtr} eKcpevyet to vtto tovtov
KaTakafJb^aveadat, ovtco kclI KaKcodevTog aoi/naTO? Kat fJbakaKtadet-
ai]<; 8e Ta ToiavTa Traa^ovarjg, ra Kal voaotg Kal KaKta,
-[jfv^^^TJg t?;^

KaTakrj(pdevTa VTre^kifOr] akXco elpfxco, kcu akkrf Ta^et' Kal Ta fxev

avTOt<; avvTfveyKe toI<; Tradovatv, olov ivevta Kat voaog. H Se KaKta
BelpyaaaTO Tt )(p7]atfjbov etg to bkov, TrapaSetyfxa 8tK7]g yevofjtevr] , Kal
TTokka e^ avTT]'; ^pi]atfxa Trapaa^Ofjievr]' kclI yap eypr]yopoTa<; eirotrjae, lo

Kat vovv Kal avveatv eyetpet, 7rov7]ptag 68otg avTtTaTTOfxevovg . Kat

fjtavdcivetv 8e TTOtel, ayadov apeTT], TrapaOeaet KaKuiv, cbv ol
otov
7rov7]pol e^^ovat. Kat ov yeyove Ta KaKa 8ta TavTa, akka oTt XPV-
CTat KoX avTolg el? Seov, eTretTrep eyeveTO, etpr]Tat' tovto 8e 8vva-
fjteco<; fJteytaTr]<;, Kakcio? KCtt to7<; KaKotg ^pTJaOat 8vvaadat' Kot TOtgis
ctfiopcpotg yevofxevotg, etg eTepag fxopcpag ^prjadat 'tKavrfv elvat. '
Okcog

4, owSa^jj] Codd. Ciz. et Vind. A. av- Sed Theodoret. ut edit. et reliiiui mss. 12. «fsri] Codd. Med. A.B. Marc. B.
Sa^oy. Posterior statim iK^uyoiro. il). jj^^T-o^aTa;] omnes Codd. et
Ita i^iTti, ut legit Fic. et Theod. Edit. Plot.
ib. vvo TauTiv] Cod. Ciz. u^ro toZ, Idem Theod. excejitis Par. A. et Vind., qui cioiT^. Sylb. a^tTtis.
IIIOX TaZ fft^fLXTo;. cum Ed. habent iy^Tiyo^oTvis. Sylb. \yoin~ 13. 5/a TavTa] Cod. Mon. A. Si' aiiTcz.

6. ^vx,>ii^Cod. Vind. A. tS; 4'vxns. yo^ovvTcts. I\Iox xai voi/v abest ab ahquot Sequitur axx' in Codd. Darm. et Vat.
ib. Tcc ToiocvTa'^ Codd. Ciz. fllon. A. Ubris Theod. Ex ejus contextu scripsi 14. xai aiiTois iis ^ioVy i-niTip tyivZTo]
Vat. omittnnt tx ; sed Vat. additum ha- iyiif^ii Jlro iyti^cti. Codd. Dami. Marc. B. et Par. A. ItsiVsj
bet in marg. II. avTiTaTTo/.civovs] Codd. Ciz. Darm. xai aiiTo7s iis oiov iyivlTO.

ib. Tk xai uiroi.-] Codd. Par. A. Vat. Marc. A.C. Won. 3Ied. A. (a pr. m.) 15. xaKoTs xZTia^ai] Cod. Darm. xct~

Vind. A. Marc. A.C. xoii votrois. In B. Vat. (sed marg. ut Ed.) avTiTaTTOfci~ ?.o7;.Ciz. x^nTaohai et ita Tlieodoret. et
edit. deest ««/. voiv, In Cod. Vat. sequitm* xai f^av^avu : ita quoque proxime idem. I\Io,xex Theo-
8. irvnf.yxi] Codd. Ciz. 3Ion. A.
et olov ayaSov; ; sed in marg. est ut in Ed. doreti contextn et libris ejus plurimis
ffvvriviifii^ Vat. ffyi>Jv£(«£; in m. ut Ed. Theod. a.vTiTaTTofiivov in ed. Schulz. in
: scripsi iX?.ii^iv Tov oiya^ov, Edit. et hbri
JMox unus liber Theodoreti « yi Kaxia.
: al. aVTiTOCTTofiivaiv. nostri articulum omittunt.
10. Ta^ecrxofitivn] Cod. Vat. Tccir^i^ofciyt;.

hent, malis vero utilia sunt. Quin etiam necesse hgenter excogitent, qua via potissimum a prasci-
interdum est a^grotare, quum corpora habeamus. l^itio pravitatis valeant deciinare] excitatque men-
Nec inutilia lia?c sunt omnino ad ordinem ipsum tem et intelligentiam pravitatis viis oppositas.
communem ac plcnitudinem universi : nem]5c Facit rursus, ut quantum bonum virtus sit, com-
(juemadniodum corruptis quibusdam ratio ipsa })aratione malorum vitiosos animos affiigentium
mundi rerum artifex ad aliorum utitur genitu- cognoscamus, neque propter ha?c facta sunt
ram (nihii enim usquam effugere potest, quin ab mala sed dictum est, ipsam mundi artificem ra-
:

hac ipsa comjirehendatur) sic et depravato cor- tionem maiis postquam facta sunt, opportune ad-
pore, et anima passionibus ejusmodi languida, modum uti solere : id autem maxima? potestatis
qua; morbis {iravitateque occupata fuerunt, niox est,malis etiam bene uti valere. Posse quin
sub alia serie et ordine comiirehenduntur, et aiia etiam rebus, quic informes jam facta? sunt, uti
quidcm ipsis confcrunt jiatientibus, sicut paupcr- ad formas alias generandas omnino vero malum :

tas atque morbus. Pravitas autcm utile quid- existimare debemus boni defectum. Necesse
dam affert ad universum, facta videhcet juris autem hic boni defectum accidere quoniam
est
ipsius exemphnn, muitaque ex se utiha pariens : est in alio. Ipsum itaque aliud in quo Iwnum
reddit cnim anitnos vigiiantes, [efficitque, ut di- est, quum diversum sit a bono, infert boni de-
 464 PLOTINI ENNEAD. III.

259
ayadov OeTeoV avayKT} 8e eAA6n//-ty elvac
Be To KUKOV ekkefyjrLV tov
evTavda ayadov^ otl ev akkw. To ovv akko ev O) etJTL to ayadov,
eTepov ayadov ov, iroiel Tyv ekkeiyj/cv' tovto yap ovk ayadov rjv.
Aoo ovTe aiTokeadai. Ta KaKa, otl re a\Xa akkcov ekaTTCo irpog aya- D
5001) (pvatv eTepa re akka tov ayaOov, ttjv atTiav TTJg i/Trocracrews'
eKeWev ka/36vTa, TOtavTa Stj yevo/jteva tco Troppco.
To 8e Trap a^tav, oTav ayaBol KaKa e^cocrt, (pavkot 8e Ta evav-
Tta, To fxev keyetv U)<; ovSev KaKov tco ayadoo, ov8' av tw cpavkfo
ctyadov, opBco^ fxev keyeTat. 'AAAa 8ta tI Ta /xev irapa <pvatv
loTOUTco, Tct 8e KaTa (f)vcrtv tco Trov7]pco', tto)? yap Kakcog vefjtetv ovTcog ;e
'AAAa et to KaTct cjyvcrtv ov irotel TrpocrdrjKyv tt/oo? to evhatfiovelv, ovB'
av TO Trapa cpvcrtv dcf)atpet tov KaKov tov ev (pavkotg, Tt Stacf^epet, to
ovTco?, 7j ovTCo^; cocnrep ovSe et b fjtev Kakog to crcofjta, 6 Se atcr^po? 6

dyado?' dkkct to Trpejrov Kot dvakoyov Kctt to KaT d^iav, eKetvcog

15 dv Tjv, vvv ovK ecTTt' Trpovota? 8e dplaTr/g eKetvo yv. Kat firjv Kat^
To SeaTTOTag elvat Kctl dp-^ovTa<; tcov irokecov Tovg KaKov;' tov^ 8e

2. fltyaSov, tripav iya%u] Kdlt. tTioov 10. >!/«iiv] Cod. Vind. A. fiivtiv. Se- Cod. Mon. A. oZra;. Se-
13. licrio]
iya^on Cod. Vat. uya^ov (Tifoy ayttioif. qnitur in Cod. Vat. oiira. (luiturevY in Codd. Ciz. Marcc. Vat.
Secundo l(ico Geniti\aim aya&ov habent 11. 'AXXi 11] Cod. Ciz. aXX' II cum (Vind. A.) deest ea voc-ula, suspiceris
etiani omnes reliijni ; idqne Ficinus ex- Marcc. fiiv xaJco; KaAtii ro Tufjia^ sihI in lil>ris ni-
prfssit et nos rece])iinus. ib. TJ6P ro tuoai/jtovtiv] Cod. Vind. A. hil comj^aret, et Plotinus in contrariis
4. ort rt aXXa] Abest aXXfle a Cod. Tpet tviaiftoviav. saepe omittit altenmi substantimm.
Vat. ; in inarg. est ovrt ra «XXa. 12. au ri] Ita Codd. Ciz. Mcd. B. A 15. oiiK tm]
Cod. Darm. oi/K in.
ib. ixaTT-a/] Cod. Med. B. non hatiet Par. A. Sed Ed. ai to (sic) et Vat. ib. afliVTvjj] Cod. Vat. ati vrns (sic), in
alire. m. iit £d.
hant vocem. BIox Marc. C. irifiirra (sic) ih. a^aigfi] Edit. a^aiBi7rai, sed Codd. 16. SiiriToTat] Codd. Marc. A.C. Mon.
«XXa. ad unnm omnes ut marg. Ed., «^ai^ir. A. Vat. Vind. A. "hovXovs revt "ii itff-rorai.
7. Ta ivavria] Cixld. Jlon. A. et \'at. Si libri .Medim vestijria hajwrent ]>lenioris Sed ^'at. in m. habet obeliim. Cod. Ciz.
T£ pro Ta. Sed Vat. in m. ra. le<"ti(tnis, snsj^icere Ficinnra plura h. 1. iovXevs (supra lin. ab al. m. xaKoiis) roiis
8. ro fiiv] Cod. Ciz. Ta fiiv. le^isse. Nunc, ut sa»i>issime, ]>ers])icui- ^iffTeras. Darm. et Par, A, reiif ieuXeus
ib. ay Tw] Cod. Vat. aijrai ; iii m. ut Ed. dicendus est Marsilius.
tati iiiserviisse revs 2f itvTorat.

fectum : id namquc non crat luMuini. Quajjroji- natura.' consentanea pravocontingant.^ Quaenim
ter [ut Plato inquit] imjiossihilc cst, mala j)eni- ratione recta distrihutio ha^c esse potcst Verum
.''

tus extirjiari, quoniam sunt

et alia aliis infcriora si,quod secvnidum naturam est, neque felicitatis
ad ipsam boni naturam, et alia diversa sunt a quicquam addit bonis, nequc mali quicquam de-
bono, subsistentia; sua' causam indc sortita, ta- niit jjravis, atcjue tjuod jira-tcr naturam non de-
liaque evascrunt, jiroptcrea quod a bono remo- mit (|uicquam bonis (juidnam interest, sicne,
:

tissima provenere. aut sic jiotius sc hahcrc ? Qucmadmodum neque

si malus quidem pulchro sit corjDore, bonus vero

VI. Conjirmat eadem, et movet dubia. deformi veruntamen decorum atque consenta-
:

Ad id vero quod videtur praHcr dignitatem neum, ct quod pro dignitate dici potest, modo
Sffipe contingere, quando vcl boni mala, vel mali illo j3otissinie fieret, quo nunc minime fit : op-
bona reportant, rccte uticjue rcsjxmdebitur, iiiliil timas vero jirovidenti» erat ita instituisse, Prse-
vel bono malum accidcre, vcl malo contingere tcrea malos (juidcni esse dominos jirincijjesque
bonum. Ca?teruni qua'ri jiolcst, curnam multa prohos aulcm servos minime decuit:
civitntuni,
praster naturam bono honiini accidant, multa vero neque etiam, si hax vel bono vel nialo nihil ad-
 LIBER SECUNDUS. 465

eTnecKel? 8ovkov<; elvai, ov TrpeirovTa yv, ov8' el TrpoadrjKijv ravra (xri

cbepeL eis ayadov koI KaKOV KTrjcnv' KatTOi Kac Ta avo/xcoTaTa av

Trpd^eiev ap^cov Troviipog. Kai KpaTOvcri Se ev 7ro\e/u,oog 01 KaKoc ;

Kttl ola alcr^pa Bpcoacv ac^fiaX.o)TOvg ka^ovTeg ; iravTa yap TavTa

GaTTopecv Trocel, ottco? Trpovocag ovcrr]^ ycyveTac' yap ec irpog T05
kcic

okov ^keirecv 8ec tov otcovv ^ekkovTa Trocelv, dkka. kcu Ta fxepr} 6p6S)<;
eyec TCCTTecv ev 8eovTc avTCOv kccc fxakcaTa OTav €fj,^frv^a 7/, Kal ^cotjv

260 ey?;, 77 Kal koycKa ff,

kccc Tr/v irpovocav 8e ejrc iravTa cpdavecv, Kac to
epyov avTrj<; tovto elvac, to fjiri8evo<; rffjiekrfKevac. Ei ovv cpafjcev e/c

vov ToSe To irdv ifpTrjcrOai, kclI ei<; diravTa ekrfkvdevat ttjv 8vvafjbiv 10

avTOv, ireipdaOai 8el 8ecKvvvac, birr] eKaaTa tovtcov Kakco^ ^X^'"

UpCOTOV TOiVVV kTjTTTeOV, 0)9 TO Kakcog eV TCO fJbiKTCO ^TJTOVVTag ^prf
fjbrf TrdvTTf diraiTeiv, bcrov to Kakcog ev tcu dfhiKTco 6^et, fJbrf^ ev 8ev-
BTepoig ^7]Te?v Ta jrpcoTa' dk)C eireiSr] Kal acofjia e^ei, avy^copeiv kccI
Trapd TOVTOV levai elg to irdv, d^raiTelv 8e irapa tov koyov, baov 15

TjSvvaTO 8e^aa$ac to fiiyfia, el fi7]8ev tovtov ekkecirec. Ocov ecTcg

2. itatroi xa.1 Ta] Codd. Ciz. IMarc. A. Mon. A. Vat. esse illis aliijuid veni» concedendum : «/-

C. Mon. A. Vat. Viiid. A. xatToi tx. 11. iii] Abest Sii" a Codd. Ciz. Mcm. qiie hinc oportere ad miiversi coniemphi-
3. Ttfvjijof] Cod. Vat. •zovvi^us ; in m. A. Vat. Sed Vat. eam vocem habet in tionem transire. Sed omittamus ha-c et
os. Vind. A. •rovri^oi. marg. similia multa, quse ex Ficini interpreta-
ib. 01 KUKoil In Cod. Ciz. omissuni est ib. 'ix.^t] Edit. 'ixVi sed Codd. Darm. tione corrigere poterat vel potius debebat
5/. Pjiullo snperius fllarcc. S" Iv. Mon. A. Med. A. Par. A. fllarcc. Vind. Schulzius.
Cod. Vind. A. xai ol.
4. Kxi «7«] A. 'ix^. 14. Cod. Vat. ete/ S>j.
i^rs/S»)]

5. si T^oi] Cod. Med. B. ^i; voa;. 12. Xn-^rlov]Theodoreti mss. et edit. ib. a Cod. Ciz.
£;^;£i] iVltest

7. i;t-'] Codd. Ciz. et Vat. aw 'ix"'- XExriov. Sed vid. Annotat. nostr. lidem 16. Codd. Darm. Marc. A.B.
rilvvaro]
Sequitxir in Vat. •r^drTuv ; sed in m. est To »aX'ov et unus hber f^ix-^iu pro f/.tKTu. et Vat. iiivuTo. Sequitur iu Vat. Soja-
Tarriiv. 13. -TTavrn] Codd. Dami. et I\Ied. A. a^ai ; in ra. est 5f|.

Codd. Darm. et Med. A.

ib. ociruv] TavTo:, sed uterque supra lin. habet n. ib. EXXjiVsi] Cod. Vind. A. ixXii-roi.

(a pr. m.) ctvTuv et ita Ficin. Edit. avrM. Theodor. -ravrn octF, aXX' 'oirov ro KaXai; Iv Tlieodoret. in context. omisit tovtov. Ah-
8. riiv T^otoiuv] Codd. Ciz. et Mon. A. TM fjiiKr^ 'sx-' et unus liber 'ix-iv. Proxima quot pro eo rovroiv et fi
lil)ri Vi pro ;/ fj^r,-

non habent rm. Latiiuis interpres Theodoreti perversis- S^v. Unde Sylburg. legi vult : il Sir^tejjSsv

9. toZto Civai] Cod. Darm. cum Marcc. sime accepit : sed quoniam corpus habent rovTCii IXXiTsi^v.

roZr' tivat. Sequens To abest a Codd. Ciz.

dant, profecto princeps iniquus (vel) injustissima VII. Dat principia respondendi. Tractat quoque de
patrat facinora. Quid vero ? quod scelesti in vonditione Jmjus mundi a primo degenerante : et

pra?lio superant, adversusque captivos turpis- de libero animarum arbitrio.

sima qua?que comniittunt ? Hsec omnia dubitare Princijjio nos latere non debet, quando pul-
compellunt, (jua ratione regnante providentia chritudinem in mixto quserinius, non esse omnia
fiant et si ad ijjsuni totum sjjcctare debet, quis-
: exigcnda, quas jjuichritudo continet in natura
quis est aliquid etfecturus verumtanien pavtes : non mixta, ncque in rebus sequentibus jirinias
quoque quod eis expediat, assequi debent, pra;- esse qua>rendas scd quando quidem nuuulus ha-
:

sertini iibi animatse sunt vitamque habent, j^r»- bet corjius, concedendimi ab ijisa natin-a corporis
cipue si rationem. Denique [probabile est] pro- universo nonnihil accidere: item ab ipsa ratione
videntiam se per cuncta porrigere, idque ejus eatenus expetendum, quatenus mixtum suscipere
officium esse, ut nihil prorsus alicubi negligat. potest, quasi satis fuerit factum, si nihil ex his.
Quam ob rem, si totuni hunc mundum ab intel- quas potest capere, desit. Qucmadmodum si

lectu dependere concedlmus, virtutemque mentis «juis in terris hominem jjulcherrinunu contem-
se per omnia fundere, conandum est omnino, quo pletur nec tanien oportere existimet, hunc
:
ijisi,

pacto singula haec bene se habeant, demonstrare. qui in mente est, iiomini eundem fore, sed satis

VOL. I. 3 O
 466 PLOTINI ENNEAD. III.

ecTKOTret rov avOpcoTrov tov aladrjTOV 69 Tcg KaX.X.iaTO<;' ovk av SyTrov

Tw kv va dv6p(07ra> jj^iaxre tov avTov elvac' dXX eKelvo dTroSeSe^dat
Tov TrocyTov, el o/JbO)<; ev crap^l Kai vevpoig Kol oarTeocg bvTa, KaTe-
X.a/3e T(o koydi, loaTe Kal TavTa KaXXvvac Kal tov koyov hvvrjBrjvacC
SeTravekdelv tt} vkj]. TavTa
tocvvv VTrode/jcevov ^p7] rrpocevac to ev-
TevOev €7rc Ta €7rc^7}T0v/jceva. Ta^a yap av ev tovtoc^ to Oav/jja-
(TTOV evpocfjcev tt}? irpovocag kccI Tijg 8vva/jbecog, irap ov vrreaTri to
Trdv To8e. '
Ocra fjcev ovv epya ^v^cov, d 8r} ev avTac? lcrTaTac Tal^
epya^o/ievac? Ta ^ecpo), olov b(Ta KaKoc yjrv^al dkka? e0ka\jfav, Kat
10 ocra dkkykag ac KaKac' el fxrj Kac tov KaKa? bkoyg avTag eivac to
irpovoovv acTC(pT0, airacTecv koyov ov8e evdvvag irpoarjKec, alrtavT)
ekofjcevTj 8t8ovTa<i. ^cprjTac yap OTi e8ec Kal ^jrv^ag Kcvijcrecg olKecag
e^ecv' KoX OTc ov yj/v^al fjcovov, akka ^coa rj8r)' kcu 87) Kctl ov8ev
OavfxaaTov ovaag b elatv, dKokovdov ^cov e^etv' ov8e yap otc Koa-
iSfjcog r)v ekrjkvdaacv, dkka irpo Koafjcov to Koafjtov ecvac ec^ov, kclc

eTTtfjcekecadac koX vcficaTavac, koc 8iocKecv, kcu irocecv 69 Tcg Tporrog

ecTe ecpeaTcoaac Kal 8c8ovaac tc irap avTcov, ecTe KaTcovaac' ecTe ai

fxev ovTcog, ac 8' ovtoo^. Ov yap dv Ta vvv irepX tovto)Vj akX bTiE

2, T* ly vf ] Crtd. Vat. Tov iv J; in m. Vat. \'ind. A. r^ovaiTv^ Sed Vat. iri m. 13. «xxa ^a/a] Cod. Vind. A. interpo-
ut Ed. cVv. nit xx], ibidem mux Hii, sed correctum in
3. KXTi^.x^i^ Ctx\. Mon. A. ^iri&cty.i. ib. aWtuv 'iX6u.ivin\ Codd. Darm. Mon. ^Sir.

6. ya,^ «>] Abest «v a (^odd. Dann. A. Med. A.B. I'ar. A. Jlarc. A.B. ib. xa.'' Vn ««!] Cod. Vat. il Jn xai.
Med. A. et Vind. A. Vind. A. «iVja 'o.ofihiiu. iMarc. C. cciTietv 16. ivtfii>.uirSu4] Codd. Darm. et Med.
7. tv^oifiu'^ Cmld. fllarc. B. 3Ied. A. 'tXoftivou;. Cod. Ciz. ittTtciv 'iXofiLtvou, et su- A. EWiXiX^^Sa/, sed in utroijue syllaba! Xc
(a pr. ni. uviij^oifciv') et Vind. A. av i'ij^si~ pra ou al> al. m. w. Vat. aiTiec ikoftivos, in superscriptum fn. ]Marc B. iTtfisX^riat.
fciv. Scribitur uviv^oifjctv in Codd. flled. uiarg. ut Kd. qua; s\of/'tvn habet, unde ib. v^nrTavai] Cod. Ciz. vftffTtivcci.

B. Par. A. Marc. A. \'at. Sequens iXo,at>»j feci, sc. •^j.y-^;»: e.x pnecedentibus. 17. «-«^' ayT*»] Cod. Dann. «*«{' «wt*v
T^f abest a I\Ion. .\. 12. 'o'ti 'tati] Kd. oVi; sed aVi est iu Ed. ira»' ayrwv.
10. xctiia;] ('odd. Mon. A. et \'at. ('i.dd. Dami. Jled. A.B. \'at. Vind. A. 18. ixx' JV/] Abest ikk' a Ck)d. Par.
xaXcif. Sed Vat. in m. ut Ed. Marcc. A.
11. rpovoovv] Codd. 3Iarc. A. 3Ion. .\. ib. eiKitaf] Cod. Ciz. p/w/af.

abauctorc factum jHitet, si hominciu liunc, cjiiam- jiotius causam rcferre in eligentem. Dictum
vis in carnibus, nervis, ossibus sit, tamen ratione namque est, animas quoquc oportere ])roprias
comj^lcxus est, usque adeo, ut hasc quoque jjul- motiones habere. Iteni non animas solum nunc
chra reikHderit, eftecerltque, ut ratio sujDcr ma- esse, sed jam animalia jirajterea non esse mi-
:

teriam se difFuiidcret. His itaque concessis, de- randum, quando tales qua-dam sunt, vitani quo-
inceps ad t|ua'sita iirogrediendum. Forte cnim (jue talem liabore congrue consequentem. Non
in hisadniirandum jirovidentia' niunus, miral)i- enim cx eo, cjuod mundus erat, huc vcnerunt,
lemque jM)tentiain niundi hujus artiticem inve- sed ante mundum habuerunt, ut mundi (juando-
iiire jjoterinius. Profecto circa illas animarum que forent, niundana curarent, sistendi causae
actiones, quEe in ipsis animabus collocantur, forent, gubernarent, efficerent, quocunque id
quando agunt deteriora, vekit (juando iniqusu modo facerent, sive j:)ra>sidendo ex se nonnihil
anima? alias la'dunt vel quando iniquie iniquas,
: attribuentes, sive immergendo se dederent, sive
nisi forte quispiam providentiam jiravitatis earum ali;E quidem sic, alia^ vero allter id efficerent.
causam esse velit, non decet ab ijjsa jirovidentia Non enim id agitur in pra?sentia, sed quomodo-
rationem facti retractationemquc exigere, quin cunque se res habeat, providentiam non esse
 LIBER SECUNDUS. 467

oTTCog TTOT CLV 7), TTjv je TTpovoiav €7rt TovTOLg ov /Jbe/jbTrTeov. 'AAA'
OTav Trpog Tov? VTrevavTiovg ttjv irapaOeaiv TOiv KaKWv Tig Oecopy,
7rev7)Tag ayadov<;, kcu Trovrjpou^ 7r\ovaiovg , Kai irkeoveKTOvvTaq ev
oX<; e^eiv del avOpcoTrovg ovTag Tovg ^elpovg, Kai KpaTOvvTa? , kclI eav-
Twv KOi Ttt edvrj, Kal Tag 7roX.eig. Ap' oiiv oTt /^i] jiyie^pc yri<; (pdd-s
F vet dXXa ; tcov dXXcov yiyvojxevcov Xoyco fjbapTvpiov tovto Kal /J^e^pi
yrj^ levai. Kat yap ^coa, Kal cjiVTa kclI koyov Kal xj/v^^ijg Kal t,corjg

2^1 fJbGTaka/jb^avei' akka (fidavovaa ov KpaTet. AX.X.a ' l^coov evog bvTog
Tov iravTO^, o/jboiov dv yevoiTO, el Tcg Ke(f)aki]v /Jbev dvdpcoirov Kal
TrpocrcoTrov vtto (pvaeco^ Kal Xoyov ylyvecrdai X.eyoi KpaTovvTo^, to Seio
kotTTOv dkkatg dvadetr/ atTtatg, Tv^atg, ?; dvayKatg, Kat (pavka 8ia
TOVTO, 7] 8i dbvva/Jbtav cjivcreco^ yeyovevac' dkk' ovSe oatov ovSe
evae/3e<; evSovTag to /jbr] Kakcog TavTa e^etv, KaTa/jbe/J,(f)eaOai tco

TTOirj/JbaTi.

B AoiTTOV 8r] ^r]Te2v, ottt] Kakco^ TavTa Kal o)^ Ta^ecog /leTe^et, 97 15
OTrr] /jbr], 77 ov KaKco<;, YlavTO<; Sr] ^coov Ta /lev dvco, TrpoacoTra Kctl
Kecfiakr/, Kakkico' ra 8e /leaa kcu KaTCo, ovk taa' dvOpcoTTOC 8e, ev
fjbeaco Kal KaTco' dvco 8e ovpavog, koI ot ev avTco Oeot' Kal to irkel-
aTOV Tov Koa/Jbov, Oeoi, kcu ovpavo? 7rd<; KVKkco' yr] 8e, ota KevTpov

1. Tm yi] Cod, Ciz. T»jv t:. 5.(^9«v£/;] Interrogandi signum addidi atiiue illiul recepi.
2. icTEvctvT/oi/,-] Ita marg. Cod. Vat. ex Cod. Darm. 15. Aoim» S>i] Codd. Ciz. et Med. A.
In Ed. est ycr' IvxvtIbvs. Vocem y-r' omit- 6. xiycJ] Edit. omnes tamen
Xoywu ; iit pro Sw.
tunt Codd. Ciz. Marc. A.C. Mon. A. exceptis Codd. Mon. A. et Vind. A. il). oViaj xciXui;'^ Codd. omnes, exceptis
Vat. (in contextu) \'ind. A. Xoyu, et ita Ficin. Sed Vat. habet Xoyuv Par. A. et IVIarc. C. oV?;.
ib. ^fw^ji] Cod. i\Ied. B. ^iwou. in marg. 16. ol x.a.xui;'] Cotld. omnes et Ficin.
4. xai Eayrft.v] Edit. Ip' lavTZv., sed 7. Ka.i l^uyif\ Desunt hwc in Cod. Par. ol kukuj?.Sed A'at. in m. KaXi^;, et in
onuies Codd., prieterMon. A., cura marg. A. Cod. Vind. A. ita per rasuram kxk^;.
Ed. omittunt i^'. Quos sequimur. C«- 10. Xjyo;] Cod. Ciz. Aty:; : et sic Marc. Ildit. »i kxXu;.
Ficinimi sequitur etiam
tenuu possis conjicere Kat tt^' iavTov; Ta;
: A. a pr. m. Taylor vertens :
" or rather io sliev^ that
voXus sed iroioviAivov; etiam
Toiovfiivov;, IF. Tv^at;] Abest a Cod. ]\Ion. thet/ are noth-ddly disposcfl."
potest cogitari ad iavTut ex Plotiniana 12. oiiil ivtr-fii;] Cod. Vat. cum Marcc. ib. navTo; Si] Cod. Ciz. TavToj Si.
brevitate. oiS' ivinfii;. Mox ro pro rf editionis, 18. Sio!] Cod. Vat. 9sof.

culjiandam. At quando quis consideret nialo- fieri, ratione videlicet scminaria superanto: reli-
runi comparationeni ad contrarios, videiicet bonos quuni vero aliis quibusdam attribuat causis sive
quidem esse jiauperes, malos autem divites, ac fortuitis, sive etiam necessariis, ideoque esse de-
plerumque deteriores pius admodum in liis possi- teriora : vel etiam ob naturag imbeciliitatem talia
dere, quffi humana; naturic necessaria sunt. Item provenire. At
vero ncquc sanctum est, neque
dominari, et civitates gentesquc occupare, quid- pium concedere, ha'C non puichre disponi, unde
nam dicet.'' An forte providentiam usque ad ojjificium simui atque opificcm crimiiiari cogaris.
terras niinime pervenire ? Veruntanien, cum cse-
tera ratione fiant omnia, testimonio id ipsum est VIII. Respdmlet dubilationihus.
ad terram usque descendere etcnim aniraalia et : Reliquum est, ut quseramus, quomodo haec
plantas rationem et animam vitamque partici- recte se habeant, ordinemque teneant, vel ^i (pio
pant: forsan liuc usque pervenit quidem, sed jjacto nequaquam, vel jiotius haud ninle. Oiiiiiis
non dominatiir. Verum cum universum hoc autem animahs suprema quideni, sciiicet caput,
ununi aniiiiai sit, perinde id se ]iaberet,ac si quis ct facies, puichriora sunt, media vero ct infinia
dicat, caput iiuidem faciemque hominis a natura minus. Homines autem in medio inferiorique
3 O 2
 468 PLOTINI ENNEAD. III.

261
Kat Trpog ep tc tcov aaTpcov. &avjui,a^€Tac 8e ev av6po)Trot<; aStKta, q
oTt avdpcoTTov agtovatv ev tm TravTl to Tt/xtov elvat, &)? ovhevo<; ovto<;
cro(f)0)Tepov. to 8e KetTat avOpcoTTog ev /Jtecroi decov Kal Orjpicov, kclI

peiret eir a/utcpo), KCtl 6/xotovvTat ot /xev tco eTepco, oi Se tco eTepco, ot
s8e fJteTa^v etcrtv ol irokkot. Ot 87} KaKvvdevTe? etg to eyyvg ^cocov
akoycov kcu drjptcov tevat, ekKOvat Tovg /u.ecrov';, kclI /Sta^ovTat' ot 8e
^ekTtovg /jtev etat twv (Bta^o/ievoov, KpaTovvTat ye /i7]v viro tcov ^et- D
povcoVy 7/ elcrt ^etpovg Kat avTol, Kal ovk etcrtv ayaOol, ov8e Tcape-
cTKevacrav avTOV? /jtr/ iradelv. Et ovv 7ra28e<; aaKT/aavTeg /lev to,

10 aco/iaTa, Tag 8e xlrv^ag vtt a7rat8evatag tovtcov ^etpov<; ytyvo/ievot

ev irakr/ KpaTotev tcov /jtrjTe Ta aco/jtaTa, /jtr/Te Ta? yj/v^ag 7re7rat8ev-
/jtevcov, Kat Ta atTta avTcov dpTra^otev, Kal Ta t/JtaTta avTcov tcl dj^pa
ka/L^avotev , tL av to 7rpdy/xa tj yekwg etr/; 7/ Trciog ovk bpdov KCtl tovE
vo/jtodeT7]v avy^copetv , TavTa /Mev 7raa^etv eKeivovg 8tKr)v dpyiaq Kat
i5Tpf07;? 8t8ovTag, et d7ro8e8ety/Jtevoov yv/jtvaaioov avTolg, ot S' V7r dp-
yta<; Kat tov ^t/v /jtakaKcog kclI avet/jtevcog 7reptet8ov eavTov? apva<;
KaTa7rtav6evTag , kvKcov dp^rayag elvat. Tot? 8e TavTa Troiovat,

I, T^o;] Cod. i\Ied. B. wpoj et supra 10. TouT-a»] Onnies, exceptis Codd. omnes tKtivoi/;, cum marg. Ed.
liii. cuni Blarc. B. u; et ita ndetur lei^sse Dann. .Marc. 15. Sed
ct Vind. A., toutou. 15. ti aTohhiyfiivoi] Cod. Marc, A.C,
Ficin. Vat. in m. eav, et Med. A. Tovrav nunnisi Jled. A, 11 pro 0/ ex corr, Cod. Par, A.
ib. Ti •»] Abest Ss a CiKtd. Ciz. Jlon. in marg. habct. o'i. Tum omnes aTootouyfjcivaiv, et ita
A. Vat. ib. yiyvofitvot] Cod. Darm. ytvo/nvoi scripsi.
4. pk^ii] Cod. Vat. pixai, in m. u, cuni Marcc. ib. o'i S' vt'] Cod. Vat, oi/ 5* i/t'. Sed
8. ^ iltri] Cod. INIon. A. nl utri, Codd. 1 1. •^tixoc;] Cod. Par. A. ijj^;»;. in mai*g, o'i.

Marc. B. Med. A. ^ (cx corr.) siV/, ut I 2. ai/Touv T(i «lai-a] Cod. Vind. A. Ta 17, KaraTiavhivTa;] Cofl. Ciz. kxtxvi-
niarg. Ed. et Fic, Cod. Vat. ^ iiin. a/S^a auTiiv. Proxime Ficin. It^sse ^nde- aff^tvTa;.
ib. ra^tffKivaffav] Ita, pra-tcr Codd, tUr : Ti av i) Toa^u r, ytXoiov Vertit
iit}. ib. aoTxyx;^ Edit. xi/KXik/, sed
XCko/v
Darm. et Mon. A., Codd. omiics sed ; enim: " quidnam vet durum vet ridiculum Codd. omnes, ut marg. Ed., ?.uKa/v. Vat,
Kd. 'rx^affKtuci<rav. Wderi debet ?" XvKuv a^Txya; (ex corT., eraso videlicet
9. Ei ovv] Cod. Mon. A. ei oSv. i.f. xizi tm] Abest Kxi a Cod. Ciz. aocentu in syll. anlepenuli.). Quixl rece-
il). f^iv ra] Al)est jMU a Codd. Ciz. Mon. 14. iKiivot/;] Edit. 'iKiTvov, sed Codd. pimus.
A. Vat.

sunt. At in sublimi caeluni, Diique caelestes et pati non possent. Si ergo pueri quidani exercita-
niundi plurinumi Dii tencnt, onuieque in circuitu veriiit (juidem corpora, animas auteni ob imperi-
cseluni: terra vero cjuasi centrum, et velut una tiani deteriores his habeant ideoque in paliestra :

quiedam ex stellaruni numero. Mirantur pro- vincant eos, qui neque corjioribus neque animis
fecto plerique lioniincm injustc vivcre: jiropterea exercitati fuerint, rapiant eorum cibos, molhbus-
quod honilneni in iniiverso existiniant ajijjrime que vestibus eos exspoHent: quidnam aiiud quam
venerandum, cjuasi nihil omnino sit sajiientius. ridiculum negotium sit Cur enim non rectum .''

Sed re vera homo Deorum brutorumque cst me-
dius, ct ad iitraque veririt: itaque
Diis, aHi vcro brutis simihores
autem inter hiec obtinent
depravati brutis quaUtate jiroj^inquant, rapiunt
medios, vimque ilHs inferunt: hi vero cogentibus
simt meliores: ab ijjsis tamen deterioribus super-
antur, (juatenus ij)si quoque deteriores sunt, ne-
que sunt boni, neque se ita comparaverunt, ut
sit, ut ipse quoque legum conditor taHa illos pati
aiii quidem jiermittat, meritas pa?nas ignava^ dcHciosasquc
evadunt : plurimi vitw luentes? Quippe cum gymnasia iliis demon-
medium. Qui ergo strata jam fuerint, ij3si vero per ignaviam et mol-
Htiem et incuriam adeo suum neglexerint cultum,
ut se ijisos rcddiderint vekit pingues agnos prae-
damque iujjorum. His ergo, qui ejusmodi sce-
lera jicrpetrarunt, jjrima imminet poena, ut lupi
sint, el homines infeUces: deinde praescriptum
 LIBER SECUNDUS. 469
361
YirpcoTT] /Ji€V SiK-)] ro X.vKocg eivaiy koI KaKohalfMocnv avOpcoTrot^' etra
avTol^ Kal KecTac a Tradelv ;^|0ew7^ tov; tocovtov<;. Ov 8e yap ecrrcv

evravda rocovrocg KaKOig yevo/Jbevoc^ cnrodavelvy aXXa rol<; aec rrpore-

poi<; eTrerac, bcra Kara koyov Kal (pvcrcv, p^eipa) To7g ^ecpocrc, to2<; 8e

a/jcecvoac ra ajicecvo), aXX ov ra roiavra 7raka2crrpai' iracSca yaps

eK6c. '
R8ec yap /jceci^ovwv rcov 7rac8cov /jcera avocag ajmcfiOTepcov ycyvo-
GfJcevayv, a/uccporepovg /uev ^covvvcrOac 7]8r] Kac OTrka e^ecv' Kac 7]0ea
KakXcoi, 7] Kara rrakag yvfjbva^ovrc. ISivv 8e oc fjcev aoTrkoc, oc 8e
OTrkccrdevre^; Kparovcrcv, evOa ov deov e8ec virep rcov aTTokefjccov avrov
fxa-^ecrOac. ^co^ecrOat yap e/c iroke/jccov (pi]ac 8ecv 6 vo/jco<; av8pc^o//.e- 10

262vov^, akk^ ovK ev^^o/tevov? . Ov8e yap K0/jcct,ecr6ac KapiTOvg ev^o/jce-

vovg, akka yrjg eTrc/jcekov/Jcevov? , ov8e ye vycacvecv /ir/ vyeia<; eiri/jce-

kov/jCevovg , ov8' ayavaKrelv 8e, ec toI<; (pavkocg Trkecov; ycyvocvro

Kapirol, 7] bkcog avrolg yecopyovcrcv ec7] a/jceivov. 'F^Trecra yekoiov, ra
/jcev akka iravra ra Kara rov ^cov yvco/jcrj ry eavrcov Trparreiv, Kavi^
/JC7] ravTT/ irparrcocrcv j/ 0eo7g cficka, crco^ecrdac 8e /jcovov ^T/recv irapa

I. T^uTti\ Ed. T^urusj sed Cod. Ciz. Cod. Vat. ^'5ia xaXXiwv. Ciz. Dami. « 9fa Toi Theodoreti omnes libri.
T^^rtiv ; reliqui omnes •r^urvi ; sed Vat. KaX>.ioi. Scribitur «aXXiiu» etiam in Codd. 14. n oXa;;]Codd. Darm. Marc. B. et
in m. CD^. Marc. C. Mon. A. Par. A. Vind. A. et Jled. A. (ex corr.) sj oXu;. Theod. i'

\\i. xai xa,Kohai(Actri\\ Cod. Ciz. ^«, Sed xaXA/w in Coild. Marc. B. flled. A.B. afAiivov.
Kat ab al. m. supra lin. 8. craXaf] Cod. Vind. A. crakaiirTflas, 15. tA Kara^ Abest Ta a Codd. Vat.
il>. iiTfz. auTots Kat KUTat a ira.^uj] Cod. ib. Se fli] Cod. Vat. cum Marcc. 5' oi. et Ciz. Sed Vat. liabet in marg. In eo-
Vat. itTa Ka) KiiTat airots ava^llvy in m. Theodoret. ed. Schulz. : Nvv Jje, oi f/.iv, aa- dem omissum tov in marg. additum est.
a rraillt. Cod. flled. A. Ka) u. rraiilt. orXot' oi Se, ov^^ierSivTis KpaTovirtv, Et in 16. TatjTvl] Cod. Vat. ravTa, in m, 91.
2. <iul\ ya.^\trTty ivTatj^aToiovToii KaKoli^^ versioue : "
Nunc vero alii qnidem in- ib. rr^xTTuirtv] Cod. Vind, A, supra u
Cod. Ciz. omittit Ss et rotovTot^. Reliqui, ermes, alii armati renun putiuntui'." habet ov.

(praiter Cod. Vind., qui tantnmmodo timit- 9. ».»«] Cod. Par. A. 9s^ ib. ^07;] Cod. Par. A. H, Vat. oT;,
n
tit Ss)omisso cum marg. Ed. faciunt
Ss ib. avTov'] Codd. Vat. et Par. A. avTi pro VI ; sed hoc in marj?. Tiieod. in con-
ubi est: oijhi ya^ itrTri iVTav9a KaKoii yivOfA. Sic etiam in lil)r. Tlieod. sed in coutextu te.xt. n. Abest autem ibid. ab aliquot li-
nisi qno<l Vat. in m. additum habet Ss. avTov. bris. JMox ^j'Xia ibid. ed. Sylb. De for-
Ego ia ejusmodi loco nil tentaverim 10. Si/'»] Cod. Vat. Sii". Theod. in eon- mula Platonica o-Trvi ^io7s ipiXov vid. Ast. ad
5. Ta. Toiavra Codd. Ciz.
•7raXai<rT^ai'\ text. av^^as ; sed in MSS, aliquot av^^t^e- Platonis Piuedr. cap. XXV. p. 295.
Darra. Vat. Par. A. IMarc. B. TaXai-rTpa fJiiVOVS. ib. St fcovov — irai^iir^ai] Desunt haic in
Ta TotavTa. Jled. B. i\Iarc. C.A. et Vind. II. OuSi ya(\ Abest a Codd. Ciz. Cod. Med. B.
A. Tay.aiirTpai Ta TciavTa. Mon. A. Vat. il>. ftovov] Cod. Ciz. fjiovuv, sed correxit
ib. Ta.S.i] Ita Codd. Ciz. Par. A. Vat. Cod. Darm. vyiat fjori vyiiias
12. vyiias\ al. m. i

Rehqui cum Edit. cra.Sja. et Sylb. edit. Theodoreti SchiUz. : ^>i5i ib. Ahest a Codd, Darm. Blarc.
^«Tsr*]
7. riin Kat\ ri^n deletum est in Cod. vytiia;. Idem : ^«5' ayavaKnTv ] A.C. A. Par. A. Vat. Vind. A.
ftlon.
Par. A. 13. yiyvotvTo] Cod. Vat. yiyvovTo. Tum et Theodoreto. Sed Vat. habet in marg.
ib, «'5i« KaXX/i/] Edit, ri Sia KaXXiovs. Pa.T. A. xa^oroti;. iiylb. yivoivro. Eto/xaf. et e.xpressit Ficin.

est, qUcE tales pati conveniat. Neque cnim datur pro his, qui sunt imbelles jjugnare, Lex enim
liic factos jani malos mori, sed
ad priora sempcr ait,Salutem non votis, sed fortitudinc in bello
secjuuntur, quwcunque secundum rationem sunt qua;rendam, Neque decet eos, qui vovent, sed
atquc naturam. Deteriora scilicet sequuntur de- eos, qui colunt terram, colligere fructus, neque
tcriores, meliora vero similitcr meliores. Nec sanos esse eos, qui curam valetudinis negligunt
talia qua-dani paliEstra sunt. lAidus nanique neque graviter ferendum cst, si mali quidam
lialjctur ibi, Oj)ortuit enim j)ostquam atloleverint fructus jjlures accumulent, si modo in agricul-
pueri, ct utrique cuni inscitia utrosque jam ac- tura valuerint, PraHerea ridiculum cst, c;ctera
cingi, armaque habere, morcscjuc jiricstantiores quidem ad vitani jiertinentia omnia j)roj)ria scn-
quam cssc soleant in yjalaL-stra luctantium nunc : tcntia facere, quamvis non
ut j)lacct Diis, ita,
autcm lii quidem inermes sunt, armati autem efficiant: salutem vero solam aDiis exigere, prae-
suj)erant : ul)i jirofccto non ojjortct Ucum ijjsum scrtim cum ncque illa fcccrint, jier qutc Dii ho-
 470 PLOTINI ENNEAD. III.

, 262
decoVy ovhe Tavra TrotrjaavTa? , 8c o)V Kekevovaiv avrov; oi Oeoc crco
^eo-Oac. Kai tocvvv oc davaTOc avTol^ /3eX.TCov^, rj to ovtco l^covTagB
elvac, oTTcog ^tjv avTovg ovk eOekovaiv oc ev tco TravTl vo/JboC coaTe
Tcov evavTccov ycyvofMevcov, elpTjvyg ev avocac^ Kac KaKcac^ rracrac^ cf)V-

skaTTOfJcevrj^i, afjcekco^ av eaxe to, t^? Trpovocag, ecoarjg Kparecv bvTceg

Tcc yecpco.
'
Ap^ovcrc Se KaKol ap^^ofjcevcov avavdpccc' tovto <yap hcKac-
OV, OVK €Kecvo. C
Ov yap 87] oiiTco ttjv rrpovocav elvac 8ec, cocTTe /joihev rjfjcag ecvac'

TrdvTa 8e ovai]<; irpovocag, Kcii fiovrjg avT^tjg ovS" av eirf. Tcvo<; yap
10 av eTc ehf ; dkka fjjovov av eirj to Oecov. Tovto Be koX vvv ecTTC, kcu
irpog dkko 8e ekrjkvOev, ov^ Iva dvekrf to akko, dkX eircov tco, ocov
dvdpcoTTCo, rjv eTT avTco, Trjpovcra tov dvOpcoTTOv bvTa tovto 8e ecTTC, D

vofjbo) Trpovocag ^covTa' baa 6 vofxog avTTjg ke- 8r} eaTC, irpaTTOVTa
yec. Aeyec 8e toc^ fjcev dya6ol<; yevofjcevocg, dyadov /3cov eaeaOac,
'5KdKec0ev Kac ecavarepov, To2g 8e KaKOcg, ra evavTca' KaKOvg 8e yevo-
fjcevov<;, d^covv dkkovg avTcov acoTrjpa<; elvac eavTOvg Trpoefjbevovg , ov

1. auTou;] Codd. Darm. et Med. A. 6. Ko.Kci] Cod. 3Ion. A. KdKii. Vat. in m. ut Ed.
al/Tiui. Sed Med. A. supra lin. ab al. m. ib. i»avSji'«] Codd. Ciz. Mon. A. \'at. ib. aiiTns] CoAti. Bled. B. Vat. Marc
ciii. Tlieod. TcuTov!. Idem in ed. Syllj. et iv ay%oict. Vat. in m. ecvavoeiia ut edit. ha- C. Vind. A. avTtjs. Sed Vat. in m. cTs ut
Sclltllz. KeciTei ^eivaTa; — [itXTie^v sed edit. bet. Par. A. ]\Ied. A. ^^ind. A.
barm. Editio. Ficinus le^sse videtnr aiiTu. Pro
prior ci ieivecTei — ^iXTievi. Theod. avavOoia, Vid. supra ad
avavhpitt. scq. Xiyti Codd. Mon. A. Jlarc. A. Aiyij.
2. cuTc,] Codd. Med. A.B. Marc. II. pag. 57. F. SIox Theodoret Kai cvk : 15. Codd. Ciz. Par. A. Vat.
licvffTtcev]

avTiui, IKilVO. Marc. A., tls 'vffrt^ev. Codd. Darm. Marc.

3. tfVajf] Cod. Ciz. ocrij. 8. 5n oijTcS] Codd. Med. A.B. 5vi oZtw;. 1$. Bled. A. iffvtrTi^ev. Thcodoret. *«- :

ib. xItcus} Cod. Vind. A. ci!jTc'ii. Mox Sii" abest a Cod. Theod. uno alius Kii^tv tiffvffTi^cv quod rec^pi, servato tamen

ib. i^iXovffiv'] Cod. Par. A. WiXuaiv. Sk-v. secundo xai, et ita Fic. tpioque videtur
4. uteia.is} Edit. in'«i>- Codd. omnes, iit 9. cvT av] Cod. Med. A. ex cflrr. olliv le^^sse. Edit. et reliqui lil>ri Kai Ktiff^at

marg. Ed., «vo/a*,-. Theod. Scliulz. etyvot- at. Non

opns, ct Theod. vulgatum tuetur Kcci tiffvartpev.

ai;. Blarc. B. in m. ut Ed. et ita Ficinus. 16. alievv — T^etfi'ivevs'] Desunt haec in
Kui xxKietis Ta^eeis] Codd. IMed. A.
il). II. tTievTcf, «rov] Codd. Darm. et Bled. Cod. iMed. B. In eodem mox e.st afivTci
et Par. A. Marc. B. crdtrai; itai xa«i«i<. A. (ex corr.) 'tTiov tsii oiov et ita Ficin. pro a^ivraf. Theotloret. etl. Schulz. in
Vat. Tcins, iu m. xis. Tlieodoret. prox- Edit. 'tTiovri, context. Tfoiifjcivovs in cod, nt ad. Plotin. et
inie: ctToereii; av 'ir^i Tee Tri; crpovcitts. Unde TcdTTOVTaj Co<l. I^Ied. A.
13. TOVTO Ss hoc recte hal)et ex consecutione temporura
Tr,; recepi. omittit h»c omuia. priecedit euim ytvoii'tvcv;. fllo-t unus lib.

Cod. Ciz. Theo- Jn] Codd. Ciz. et Vat. a ir,. Sed Theod. ^i,aiTr,v, vitiose.
J. ctTon] evTci et ita 13.
doret. nec absurdum est.

mines servari jubent : quin eliam mors iilis est ijosa sit onmia, ipsaque sola, non erit amphus
melior, quani ejusmodi vita, cjualem ipsa^ uni- jjrovidentia. Cujus enini ulterius providentia
versi leges agere nolunt. Contrariis itaque factis, foret ? j^rofccto sola divinitas esset. Nunc vero
siperseverante stultitia pravitatcque jxix divini- divinltas quidem est, seque confert ad aliud, non
tus custodiatur, negligentiw accusari poterit pro- tamen ut ipsum aliud auferat sed accedens ex- :

videntia, quasi ])ermittat supcrare dcteriora. Do- enijDli gratia ad hominem, servat in eo, quod est

minantur vero maii ignavia subditorum: hoc enim esse hominem. Id auteni est servare providentiae
justius est quam illud. lege viventem quod quidem est agentem quae-
:

cunque iex (ei) ejus pra?scribit. Prsescribit au-

IX. Prcpter acfwnem Dci ccetera etiam agunt, prcp- tcm homines, qui boni facti sint, manere deinceps
sertim homines, qui interim omnibus modis a provi- vitam bonam etiam jiost obitmn constitutam,
dentia provocantur ad Deum. nialos autem contrariam. Nefas autem est ex-
Non
oportet autcm ita providentiam esse, ut istimare eos, qui evasere mali, servatoribus aliis
nos omnino nihil sinuis, alioquin si providentia custodiri, dum ipsi desides votis duntaxat confi-
 LIBER SECUNDUS. 4/1
262
de/xcTov evyrjv Trocov/uevMV. Ov tocvvv ovSe deov^ avTwv ap^etv Ta
BKadeKaaTa, cKpevTag tov eavTwv (^iov, ov8e re Tovg avSpa? Tovg aya-
dov? aXXov iBiov ^covTa?, tov ap^rjg avBpMTrivr]? afjuelvo), tovtov<; av-

TOdv ap^0VTa<; etvat' eTrel ovS" avTOC eTrejiiekr/OTjaav Trore OTrcog ap-
yovTe^ ayadol yevotVTO tcov aXX.O)v, OTrco? avTOL^ eiev eTrifJiekov/xevoL' s

aXXa (f)6ovov(TLV, eav tl^ ayado<; irap avTov tpvTjTaL' eireL TrkeLOV^

F av eyevovTO ayadol, el tovtov? eiroLOvvTO TrpoaTaTag. Tevo/xevov

TOLVvv ^coov ovK apLCTTOv, aXkcL /Jiearjv Ta^LV e^ov kcu ekofjbevov, o/xco^
ev o) KelTat tottco, vtto Trpovolag ovk ecojxevov airokeaOai, akka ava-
(pepo/xevov ael Trpog Ta avco TravTOtac^ /ULij^avat^, ai<; to deiov ^py/Tat, 10

eTTiKpaTeaTepav apeT7]v iroiovv, ovk aircokeae to koytKov eivat to av-

G OpcoTrtvov yevo<;, akXa /jteTe^ov et Kal /JtT/ aKpco? eaTl KCtl aocpta?, Kot
vov, Kcti Te^vr/';, Kal StKatoavvr]?, Trj? yovv irpog akkr/kov^ eKaaTOt'
Kcii ovq aSiKovat 8e, otovTaL SLKatco? TavTa Trotelv, eivat yap agLovg.
OvTco Kakov eaTLV avOpcoTTO? TroLr}/jta, baov SvvaTat Kakov eivat Kat 15

avvv(pavdev elg to irav, /jtolpav e^et tcov ctkkcov ^cocov, oaa eTTt yrjg

26^ ^ekTiova' eirel Kal TOtg akkot^ oaa ekaTTco ^coa avTOv Koa/xov irr}

2. iitvru9\ Ita scripsi, pro ictvrh, ex ib. irAsi'»!/!] Co<ld. Ciz. Mon. A. Vat. ov;, ut legit Fic.
Codd. Ciz. Par. A. Vat. Vind. A. xoii rrXiiov;. Non male. 16. ffvvv^av^iv^ Cod. Ciz. ffvvvftipavSiV.

ih. chVi Ts] Codd. omiies awSs yi, sed 7. Cndd. Ciz. Marc. A.C.
r£v»^£><i»] Darm. 3Ied. B. et marg. \'at. ut niarg.
Mon. A. ex corr. Mon. A. Vat. yivofA.ivoi. 3Iargo ed. yiwo- Ed. ffvvti0'iv. 3Ied. A. ffvvv^a^^iv. fllarc.
4. a^;^owTj;] Ita omnes, prieter Codd. ftivov voluit yivvcofcivov. B. ffvviJa^Siv (sic.) Vat. ffvviipav^iv. Verbo
Dann. et Vind. A. ; sed Ed. ao^avra.;. 10. TccvToiais^ Cod. Ciz. a£i TotvToiat;. ffvvvtpaiviiv et ffvvvtpaiviffQat SEepius utitur
5. avrois iiiv\ Codd. fllon. A. et Vat. 1 2. il Koti ftn ax^a/;] Desunt haec in Noster ut IV. 3. 15. IV. 3. 16. IV. 4. 39.
31', Ciz. iiit. Recte, unde recepi et ita Fic. Cod. Par. A. 17. 'offa IXaTTOj] Edit. 'offa iffTiv iX. sed
Edit. 1?. 13. •j.oi/»] Abest a Cod. Med. B. non agnoscunt Tlierxloret. Codd. Ciz.
iffTlv

6. ip^cvovtnv\ Cod. Darm. ^^ivauffiv. Vind. ib. 'ix{tffTot\ Cod. Vat. %KoiffT00f in m. oi. Mon. A. IMed. A.B. Slarcc. P:u-. A. et
A. ^^CVCVfflV. Ad 'iKo-ffTot cogitaudum videtur (tiTi^cvfft Vat. sed hic in marg. haliet.
il). aiToiT] Codd. Ciz. Mon. A. Vind. ex prjecedente f/.iTi-^ov. il). Koffftov rTvt\ 'i']ieodoret. Schulz. xoff.
A. Jlarc. A. itvroZ. Med. A.B. Marc. 14. Jiliov;] Edit. a|iV, sed Cod. Ciz. ftov Tn, Sylb. Koffftov T'/]. Edit. et Codd.
B. auTcv. Vat. et ]\Iarc. C. otvrct; ut Edit. i^tois, ut marg. Ed. Reliqui omnes i^t- nostri Keffft.ov yri Fic. expressit yn : terrte.
Nos cum Fic. recepimus uvtov.

diint: quam ob rem neque fas est, Deos vita pro- utitur, virtutem continue reddens potentia prEe-
pria intermissa malis negocia singula ilispensare : valentem quo quidem factum est, ut genus hu-
:

neque etiam decet [^robos viros aliam agentes vi- manum rationalem nimquam amiserit facultatem:
tam, humano princij)io meliorem, deterioribus imo particeps et si non summo[)ere sa[)ientia? sit,
gubernandis incumbei-e quandoquidera neque : mentisque atque justitiae, quam singuli
et artis
hi aliquando curaverunt qua via boni aliorum inter se exercent, atque ubi injuria nonnullos
principes fiercnt, nieditantes qua ratione ijjsis id afficlunt, se juste id agere o[)inantur: csse nam-
adsit, sed invident etiam, si quis sponte bonus que eos judicant dignos, qui ab ipsis afficiantur
cxoriatur quoniain jilures facti jam essent boni,
: injuria. Homo profecto tam pulchrum opificium
si hos jirsfisides statuisseiit. Humanum itaque est,quam piilchrum esse potest, atque ita in
genus factuni animai (|uidem, non tamen rerum mundo constitutus est, ut sortem habcat ]X)tio-
onniium pra?stantissiniuni, sed medium obtinens rem quam ca-tcra quae in terra sunt aninialia :

eligensque ordlncm, simul tamen, quo in loco cjuandoquidem animalia etiam inferiora lioinine
positum est, jjrovidentia? benedcio [wrdi nequa- quo[)iam affcrentia ornamentum [irudens iicmo
quam dimittitur, scd ad supcrna revocatur assi- vituperat. Ridicuium namque foret, si quis ani-
due, omnibus ubique machinis quibus divinitas malium naturii; detraheret,quod hominem mor-
 472 PLOTINI ENNEAD. III.

63
(f)epovTa, iJie/x(f)eTat ovSelg vovv e^cov. yeXolov yap, eiTL^ fxe/JbcjiOiTo

OTi Tovg avdpMTTOV? haKvoi, fo)? heov avTovg ^yv KOiixco/Jievov^. ' Kva
yKT] 5e Kal TavTa elvat' koX al /Jiev Trpodrjkot, irap avTcov cocpekeiai'
Tag 8e, ov cfiavepag, avevpe iroXXag 6 ^povog, waTe /X7}hev avTOt? jxa-
5T7]v /Ji7)8e av6pu>7rotg elvai. Tekolov 8e kcu OTi aypta irokka avTwv^
/jie/i(f>e(r6ai, ytyvo/ie^vcov KCtl avdpcoTTCov aypuov' et 8e /xt) TreTTiaTevKev
avdpcoTTot?, akka airtcrTOvvTa a/nvveTaL, tL dav/taaTOV ecTTtv ;

'AAA' et avdpcoTTOi aKovTeg elai KaKol Kal TotovTot ov^ cKOVTe^,

OVT av Ti^ T0V9 d8iK0VVTag aiTtaaatTO, ovTe tov? Tracr^ovTa?, &)? 8i
10 avTOvg TavTa iraa^ovTa^. Et 8e 87} Kal dvayKT/ ovtco KaKovg ytyve- C
aOat, etTe viro Trj<; (f^opdg, etTe Tyg dp^i}? 8i8ova7]? to dKokovdov ev-
Tevdev, (pvatKcog ovTCog' et 8e 8t) Kat 6 koyog avTog eaTtv 6 Trotcov,
TTco^ ovK d8iKa ovTcog ; dkka to /jtev aKOVTeg, oTt d/jtapTta dKovatov'
TOVTO 8e ovK dvatpe? to avTovg tov<; TrpaTTOVTag irap avTwv eivat'
i^aAA.' OTi avTol Trotovat, 8ia tovto Kal avTOt d/JtapTavovatv' y ou8'
dv okcog ij/jtapTOV, /MTj avTol ol TTOtovvTe^ ovTeg. To 8e Trjg dvayKT/q, d
ovK e^coOev' dkk' oTi iravTco^. To 8e TTJg (f>opdg, ov)^ ooaTe /Ji7]8ev

2. SttxMiJ Codd. omiies cum Fic. et Suspiceris : um /^jjSiv /jt^Ti auTsis fitaTtjii, ib. 5/ aiiTois] Ito Codd. Marc. A.C.
marg. Ed. laicKi. Sed Vat. nonnisi in fiViTt a.v^aitfjroi5 uvai. Edit. uim ^ijoi. Med. A.B. Vat. Vind. A. Sed Jlarc. B.
marg. ; in contcxtu est Sa^vw. Theodoret. 5. ay^ia\ Cod. Vat. ayoua et mox 2/ aiiTov;. Reliqui rum Ed. 5' avTou;.
S«e«»»i. Edit. Plot. liiiKvici. Mox unus li- ay^iiuv ; in m. ul Ed. l^ius hber Theod. II. ^ojas] Cod. Med. B. fit^a;. Marc.
ber Theodoreti : oh Vi^y. ylXaiov Si TO xa\ u; ay^. Iion male. A. aTo pro VTo.
3. u^iXutti\ Coti. Par. A. uipiXiai cum 6. 11' Si /in] Codd., praiter Par. A. et ib. i"rt Tjjf] Cod. A^at. ii't£ uto t??.
Marc. A. Vat., omnes il Si ftn. Edit. ti fiv. 14. avTols Toii;] Abest roij; a Cod.
4. fxn^ais] Theod. ct Codd. oinnes 8. £1 avS^uToi] Cod. Vat. avoia, vitio ex .Med. B.
^ecn^ets, exceptis Mon. A. et Vind. A., scribendi compendio orto : in marg. ut il>. xaf* avruiy] Codd. Ciz. 3Iarc. A.B.
qui cum Ed. perperam exhil)ent ^angaf. Ed. Tap' avTuv.
Libri aliquot Theod. ipaii^d;. ib. xai ToioDroi] Codd. Mon. A. et Vat. ib. sr»ai] Codd. ad imum omnes, ut
il».
Xf''^°^^ Articulum omittunt, prse-
xoti oii toioStoi. Scd Vat. iu inarg. obelum marg. Ed., uvai. Edit. i\vai.

ter Dami. et Viiid. A., omnes. Sed Vat. babet. 16. aiiToi oi] Ed. uiiTo oi, Sed ita, ut
eum habet in marfj. 9. aiTiatraiTo] Ita, pro ainaffaro, scripsi nos scripsimus, Codd. omnes, excepto
ib. arrt |Uii5s»] Codd., exceptis Darm. ex Codd., pr«eter Ciz. et Par. A., omni- Cod. A'ind. A. In Cod Vat. oi omissum
et Par. A., omnes et Tlieod. Mtrn /inSi». bus. in marg, additum est.

deant, quasi deceat honiines secura prorsus igna- sunt nolentes, nullus vel inferentes injuriam cri-
via ^ivere. Neccssarium est auteni, lia^c etiam minabitur, vel cos qui jiatiuntur, quasi per se
esse, atque utilitates, (jua; ab illis provenire pos- ipsos talia patiantur. Sane si necesse est, ita
sunt, partim per se evidentissinifE sunt, jiartim fieri malos, sive motu ca?lesti, sive principio quo-

vero, si minus manifestae sunt, temporis longi- dam deinceps afferente, quas consequuntur, natu-
tudo demonstrat, adeo ut nihil in eis vel quoad raiiter id ita se habet atqui si ct ratio ijjsa h£ec
:

se, vel etiam quoad homines, frustra sit. Risu eftieit, quonam jiacto sic non facit injusta.' For-
vero dignuni est, si quis projiterea improbet, san vero dicuntur non sjjonte jieccare, quoniam
quod jileraque animalium agrestia sunt quippe : peccatum ipsum non sit voluntarium. Id autem
quum homines etiam sint agrestes. Quod si non prohibet, quin ipsi ex se ipsis agant sed :

multa non parent homini, sed diffidentia reluc- quoniam ipsi faciunt, idcirco et ipsi peccant
tantur, nihil mirum videri debet. ahoquin nec ipsi quidem peccavissent, si ipsi non
esseut actionum talium auctores. Quod autem
X. Quamvis hahitus mali nun sint voluntarii, actiones dicitur, eos necessitate malos fieri, non ab extrin-
tamen vobDitarite sunt. seco accipiendum est duntaxat, sed quoniam
At vero si homines inviti sunt maH, talesque communi quadam conditione peccant. Quod
 LIBER SECUNDUS. 473

60' rifjuv elvat' koI yap el e^oidev ro Tvav, oiiTcog av rjv, &)? avTol ol

TTOCovvTe? e^ovkovTO' coaTe ovk av avTolq evavTca eTiOevTo avdpcoTroc'

ov8' av aae^et^, el 6eol eTroiOVv' vvv 8e irap avTcov tovto' ap^rji;

E^e hodelarig to ecfye^rjg irepaiveTai, av/jbTTapaka/JilBavoiJbevoiV elg Tyv

aKokovdiav Kal tcov, oaai elalv ap^al. 'Ap^al 8e Kal avdpcoTroi'

KivovvTai yovv irpo^ Ta Kaka oiKeia cpvaec, Kal dp^rj avTy avTe^ov-
acog.
YVoTepa 8e (pvaiKal<; dvajKaig ovtco? eKaaTa Kal dKokovdiai<;, Kal
oTrrj 8vvaT0V Kakco<; , 7; ov. ' AkK 6 koyog TavTa iravTa Trocei dp^cov,
FKal ovTco ^ovkeTac Ta keyo/jbeva KaKa avTO<; KUTa koyov iroiel, 10 kclc

ov /3ovko/u,evo<; iravTa dyada elvai' coairep dv ec tc? Te^vcTjjg ov

TrdvTa Ta ev tw ^coco ocjiOakfjcov^ Tvocel' ovtco<; ov8' 6 koyog jravTa
Oeov^ e'ipya^eT0' dkka Ta jnev Oeovg, Ta 8e 8aifJbova<; 8evTepav cpvaiv,
eiTa dvBpwTTOvg kclI t,coa ecpe^rj?' ov cpOovco, dkka koyco iroiKikiav
Gvoepav e^ovTi. 'H/iet? 8e, coairep ol direipoi ypacpiKrj? Te-^^vrjg acTC-i^
covTai, &)? 01) Kaka Ta '^pcofJcaTa TravTa^ov' 6 8e dpa Ta TrpoarjKOVTa
d7re'8coKev CKaaTCo tottco' kcu al Trokecg Se ovk eg cacov Ta2g evvofxlaig
a64;\^/3(5z^Tai. 7] etTC^ 8pdfia fjiefJbcpoiTO , otc fjbr) iravTe^; ypcoe; ev avTco,

1. i! 'i^tit^iv] Cod. Med. B. t>'t 'i^tii^iv, ib. o^tKiltt <pi/trit\ Ed. t>'iKuit, Codd. Med. i6. ri^ rr^oaviy-ti^Tx^ Codd. Ciz. Mon. A.
2. av^^a^xoj] Cod. \'ind. a'i ii.v^ob/vt>i, A. Vat. aixitee. SoUis Par. A. recte "'- Vat. omittiint Ta sed Vat. in marg. ad-
;

Sed 01 piincta haliet sul>scTipta. xiitf. ditum habet. Theod. in conte.xt. Schulz.
3. !j Oittt'] Codd., prwter 3Ied. B. et ib. «yV»)] Cod. t!iz. ayTjJ. «i/li ii^a Tct 'jr^iirrixovTix. in cod. o h,

Vind. A., omnes cum marg. Ed. li Sioi. 8. o'urttJs\ Cod. Vnt. o'vTta. 17. Ttxii; ttjvofji.iais'] Codd. Ciz. JNIarc. A.
Id enim vohiit editor, quamquam expres- 9. toJvtu. TtivTa] Codd. Ciz. A^at. Marc. C. Mon. A. Bled. A. (ex corr. ab al. m.)
sum est oi. Edit. ol ^ioi. A. Vind. A. n-aira TctiJTtz. B. Vat. Vind. A. xeci ati sijvofAiati. .Sed
4. tr'j/irx^otkacftfixtoft.'-vait\ Cod. Vat. ib.H^x"'] ^d. ii(x"- '^^''i prffiter Codd. Vat. in m. ut £d. Absunt hffic omnia
<ri/^!!-o!«ai3a>.X»^s»iu». Vind. A. ex corr., iMon. A. et \'ind. A., onines ut nos re- «ai 0.1 nXin — x.i'"''^'" a Theo<loreti libris
ut Wdetur, iTuiA'jri^ikte/jtli,avofjt,'ivcov. scripsimus. Mo.x Theodoret. wj au xaXa MSS. et editis.
6. yoiiv] Cod. fllon. A. ya.^. ^^o&J/^aTa omisso articulo.

item de motu caslesti dlcitur, non sic accipien- cunque fieri potest, recte fiunt. Forsan vero non

dum est, quasi nihil in nostra potestate sit posi- ita, sed ipsa ratio dominans ha;c omnia facit,
tum etenim si ab extrinseco duntaxat cuncta
: atque ita vult et qua; mala dicuntur, ipsa ra-
:

fierent, certe ita ficrent, sicut auctorcs ipsi vole- tionaliter agit, nolons ipque bona omnia esse.
bant: quaprojjter honiines contraria ipsis minimc Quemadmoduni enlm artifex noii oiimia, tpiaa in
patravissent atqui nec homines forent impii, si
: animali sunt, cfficit oculos, ita ncque ratio fecit
Dii ha'c omnia perpetrassent, nunc autem id ab omniaDeos: verum aliaquidem esseDeos statuit,
ipsis procedit lioininibus dato vero principio, : alia vero daemones sequenti natura post haec :

quod conscquilur inde peragitur, comprchensis autem homines, animaliaque deinceps: neque id
videlicet ad consequentiam cunctis quoque ilhs (|uidcm invidia, scd ratione intellectualcm lia-
qua> principia sunt. Principia vero sunt et ho- bente varietatcm. Nos autem sic aftecti sunuis,
mines movcntur igitur ad honesta suapte na-
: sicut imperiti pictura>, cpii pictorem damnant,
tura, qua; quidem spontaneum est principium. quod non ubi(iiie pulchros icque colores posucrit:
pictor auleni unicui([ac parti, (|Uod eam dccebat,
XI. lUiiio mumli ciTtifex disparcs in mundo vuluit gra- attribuit. Civitates quoque bene institutas non
dus ad mundi perfectione.m aequaliter in omnibus disponuntur. Prancrea
Utrum autem naturalibus qulbusdam necessi- quisnam comocdiain trag(rdiain(|uc vituperet,
tatibus consequentiisque ita singula fiutit ? ct ut- ([uod omnes in ea non sint heroes, sed intersit et

VOL. I. 3 P
 474 PLOTINI ENNEAD. III.

akka Kal olKeT7)<;, Kat Ttg a<ypo7Kog koI (f^avkco^ (f>deyyofMevo<; ; to 8e

ov Kakov eaTiVy ec Ttg Tovg ^(eipov^ e^ekoty koX to e/c tovtcov crf/x-

Trkrjpovjbtevov.

Et /otev ovv avTo^ 6 koyog evap/jLoaa^ eavTov el^ vkrjv TavTa elpya-
5 aaTO, TOVTO U)V otog eaTlv avojutoLog TOi^ jjtepeo-iv, €K tov Trpo avTOv
TOVTO oiv, Kal TOVTO TO yevojbtevov ovTco yevofjtevov /xt] ctv ecr^e AcaA-B
ktov eavTov akko, 'O he Aoyo? e/c TravTcov 6/xotcov Kai TrapaTrkTjcrtcov
OVK av eyeveTOf KCtl ovto<; 6 Tpovrog ov /u-e//.7rT0?, navTa ovTog KaTa
/ijtepog eKacTTOV akko<;. Et be egco eavTov akka elayyayev oTov i^w^a?,
ioKcti e^tacraTO Trapa ttjv avTcov (j>vatv evapfjtoaat tco Trotrj/utaTt irpo^
To ^etpov TTokka^, ircog opdcJo<; ; aAAa cf^aTeov Kat Ta^ yjrv^a^ olovC
/Jtepr/ avTOv etvat^ Kal /Jtr/ ^etpovg irotovvTa evap/ioTTetv, aAA' OTTOf
irpoarJKOv avTatg KaTa^a^pt^etv, KaT a^tav.
'ETret ovB' eKetvov airolBkr/Teov tov koyov, bg ov Trpo<; to rrrapov
iseKaaTOTe (f)r/at ^kerretv, akka Trpo? Ta^ Trpoadev TreptoSov^' Ka\ av

1. Codd. Mon. A.
«j«/T»)f] et Vat. flj- 4. ivitpfcoirtts] Cod. Vat. \v<tp/iioffas. ^aiS opvijs \

xirai. Sed Vat. iii m. >it. ih. u^ysiffare] Ita, exceptis Ciz. Mon. ih. o'»TO(] Codd. Ciz. et Vat. »»«;; sed
il). cLy^67Ka;\ Ct>dd. V\7.. Dami. jMarc. A. et Vind. A., Codd. omnas. Ed. i^yd. Vat. in m. o»tos.
A.B. Med. A. (a pr. ni.) Vat. ut marf^. iraro. 10. r»)» al/ruv] Cod. Vind. A. T»j» iav. I
Ed., ay^otKcui. Tlieod. ay^atKo;. Quod T^o alroZ] Ed. T^es. Sed ^fo, prse-
5. ri», ruin Marc. A.
recepi. Et
Theodoret. et Ficin.
ita ter Par. A. Marc. B. et Vind. A., Codd. ih. iva^ftoffai] Ita Ciz. Darm. Par. A.
ib. Codd. Ciz. flled. A.B.
(paiXut] omnes. Vat. ; sed Ed. cum rell. iva^ft-urai. In
Par. A. Vat. Marcc, ut marpf. Ed., ^au- 6. lifi a»] Codd. Darm. Jlarc. B. et marg. Cod. Vat. ante vocahulum m-
Iioc
Xiis. Verba to Ji t%iXot absunt a Cod.
Mim. A. Tlieod. edit. .Schulz. i" tjj ^u.
Med. A. OVK ar.
Ed. iV;^iv. Codd. Darm. Med.
ib. iirxi]
seritur oj^».

ivaofceffas K. r. X.
Fortasse legendum ^i/irj»,:
—
^ov; i^. sed Sylb. rovs ^ii^ou;. A. Jlarc. B. m&rg. Vat., ut marg. Ed., 1 2. juif »] Cod. Ciz. (oi^es.
2. Cod. Viiid. A. fotvXous.
^iipovs] ir;^;»;». Sed <ir;^i Codd. Ciz. Med. B. Vat. 14. ouf] Codd. Ciz. et Vat. oi^S! cum
ih. «aj te E»J Ahest to a C'odd. Marc. Vind. A. Marc. A.C. Marcc.
A.C. Ciz. Med. A. (iu m. a<ld.) 15. Vat. 8. tyivsTa] Cod. 3Ied. A. supra lin. ib. Xoyo»] Coiid. Darm. Med. A. (a pr.
(iii m. add.) Vind. A. et a TluHidoret. syj'». Proxime ed. rpoTo; fitfiTras. In- m.) Par. A. ;^:^ovo». Post (oXioruv exspectes
Fic. autem le^sse videtur: t« ^«vtww ver- serui oii cum Fic. quem et Taylor est se- 5ij~», seil ifm'i i>otest accipi pro jubet.
tens ej cuncti.-i : TheiHioreti iiilerpres ;
: cutus, et ita legi juhent sequentia : Ej' 5: 15. oF^ns ras] Cod. Darni. Tfos ra.
" cum per lios quoijue compleatur."

servus, et rusticus aliquis rudiori voce pronunci- quum ejusmodi ratio rerum artifex sit quidem
aus ? Poi-ma tamcn non erit pulcliruni, si quis omnia, sed in parte qualibet difterens. Sin autem
inde tollat deteriores, quodve ex his quoque im- extra se ipsam in numdum alia introduxisset
j)letur. velut animas, conniulissetque }ira?ter earum na-
turam cum opificio mundano congruere, ac plu-
XII. Rtitio seminaria mundi omniformis emicat al> om- rimas in deterius quanam ratione id recte fac-
:

niformi natura intellectuali, neque cogit animas se tum fuisset.'' Sed profecto putandum est, animas
immergere mundo. quoque quasi partes ipsius existere, rationemque
Si igitur ipsa ratio se ipsam niaterias prorsus non faciendo deteriores accommodare mundo
accommodans lia.>c omnia fecit, id ipsum existens sed, ubi convenit expeditque ipsis, pro dignitate
quale est quiddam, sciiicet dissimilibus constans disponere.
partibus, tale quidem existens ex eo, quod est
ante ijDsum, certe id, quod factum est, ita factum XIII. Omnium rerum vicissitudo est.
nihil aliud jiotest habere se ];)ulchrius.
Ratio Spernendum praeterea non est, quod dici solet,
vero ex omnibus similibus penitusque conformi- non decere semper spectare praesentia, sed prse-
hus atque proximis fieri minime debuit atquc : teritos quoque circuitus atque futuros. Inde
iioc quidem modo non est culpandus auctor, namque juste pro dignitate rependitur, dum
 LIBER SECUNDUS. 475

To ixeXXov, coaTe eKeiOev TaTTetv ttjv a^lav' koI /xeTaTiOevat ck 8e-

DaTTOTCov Twv TTpoadev 8ovX.ovg TTOtovvTa, et eyevovTO KaKot SeajroTat'
Kal OTt aufjttpopov avTolg ovtw' koI et KaKa>^ e^pTjaavTo TrXovTcOy ire-
vqTa^, Kot aya6ol<; ovk aav/utcpopov irevrjatv eivat, Kat (povevaavTag
a8tK0)g, <povevd7Jvat' aStKcog fjtev t(o TTOtrjaavTt, avTco 8e 8tKat(09 tms
iradovTt' Kal tov Tretao/Jbevov avvayayelv et<; to avTo tco e7rtTi]8etco

ETTOt-TJaat a iraOelv e^pr/v eKetvov' fjbrj yap 87] KaTa avvTv^^tav 8ovX.ov,
/j,7]8e at^/Jtak.coTOV &)? eTV^e, /jtrj8e v^ptadyvat etg a(o/ia etKTJ' aXXa
7JV TTore TavTa TrotT/aa^, a vvv eaTt Traa^cov. Kat /iT/Tepa Ttg ave-

X.(ov VTTo 7rat8og avatpe$7]aeTat, yevo/xevog yvvrj, Kal ^taaa/Levog yv- 10

vcbtKa, eaTat tva ^taadr}. bdev kcu Oeta (f)7]/jt7}, 'A8paaTeta, avTTj
Fyap 7/ 8taTa^t<;, ' A8paaTeta bvTCog. Kal bvTcog AtK7], koI ^ocpta dav-
/laaTT]. TeK/jtatpeaOat 8e 8et T0tavT7]v Ttva elvat tt/v Ta^tv ael twv
okcov, eK T(ov bpco/x,evcov ev tm iravTl, co<; el<; aTrav ^copei, kcu b Tt
/itKpoTaTOv, KCLt rj Te^vTj Oav/jtaaT7}, ov /jtovov ev TOtg detot<;, akX.a 15

av Tt? virevorjae KaTacppovTJaat <y? /jttKpwv t7]v irpovotav. Ota

GKCit (ov
Koi ev TOt^ TV^ovat ^cootg, r/ irotKtkri Oav/JtaTovpyta' Kal to /Jte^^pt

I. Ixs75i» vfiaht] Desunt haec in Codd. Ficin. Sed illa altera lectio non absurda cx praecedentibus intelligi debet.
Vind. A. et Marc. A. Mox Marc. C. est. 11. ^rifcvi, 'Ah^aff-Tlia^ Cod. Med. B.
ib. iviTrjhilu} Ita Codd., exceptis Darm. articulum h interponit.
3. Kiti ii'] Cod. Vat. x.a.) 01. Mon. A. Vind. A., onmes. Sed Ed. 12. o»T&i;] Cod. Ciz. oi/roii.

4. a(ri/|U^a{o»] Codd. Ciz. Med. A. (a l-riTn^iM. 13. ToiavTnv} In Cod. Vat. haec vox
pr. m.) B. Blarc. A.C. Vat. itriftips^oi. 7. fjtvi yaf] Cod. Vat. Kctiya.^:, sed ftvi bis scripta : sed in m. est obelus.
Sed Vat. in ni. o». in marg. ib. T>i» i-«|/»] Codd. Vind. A. et Marc.
ib. sT»<ti] Abest a Cod. Med. B. 8. akXa ^»] Codd. Ciz. et Vat. aXX' m A. non habent t»'».

c,. ^ixxioii} Cod. Vat. xa.'i uis; in ra. ut cum Marc. A.B, 14. £1! aTav} Codd. omnes, ut marg.
Ed^ 9. Toimxs ] Ita Codd. ad unimi omnes Ed., lis a^jrav. Solus Marc. A. omittit tis.

6. 3-a9o»Ti] Ita, excepto Par. A., Codd. sed Ed. Toivriv. Edit. i/f aTitvTa.
omnes. Ed. !ra$£»T/. ib. a»iXi»] Codd. Mon. A. et Vat. 16. bis Ed. Tiw». Sed o'? habent
fj,iKouv\
ib. To» Codd., praeter Darm.,
'ruffofj.tvov'\ ii>aW». Sed Vat. in m. ut Ed. Mox Codd. omnes. In Vind. A. est fffinc^ov, in
omnes to. Sed in Vat. Marc. B. et Med. putes Ficinimi legisse : tirrai yuvyi^ 'Iva. JMarc. A. fAixoaVf in Marc. C. fffnx^aiv.
A. ex corr. scriptum to», et ita quoque (iiatrB. Sed in libris uihil vestigii, et yuvvi

commutatio fit ex dominis in priori vita, in scr- matrem, in posterum extinguetur a filio, aliquan-
vos in vita sequenti, si modo improbi fuere do- do natus fcemina. Et qui vitiaverat mulierem,
mini et profecto ita mutari his hominibus ex-
: ortus deinde mulier vitiabitur. Hinc oraculum
pedit. Praeterea si divitiis abusi sunt, in jiau- ilhid de Adrastia, id cst, divinarum legum in-
peres transferuntur ubi bonis quidem esse pau-
: evitabih jiotestate. Ejusmodi namque ordinis
peres non est inutile. Item, qui injuste quem- institutio procul dubio Adrastia cst ac re vera :

piam occiderunt, injuste similiter occidentur. judicium et justitia sapientiaque miranda. Con-
Iniuste quidera, quo ad eum spectat, qui inter- jectare Hcet, talem in universo semper ordinem
ficit, juste vcro, quo ad eum pertinet, qui neca- esse, ex his, quae quotidie videntur in mundo :

tur. Sane qui ])atietur ita in idem conducet una ubi certe ordo quidam tahs jier omnia vel minima
cum illo, qui ad h;ec jierpetranda fit promptus, quwque jiercurrit arsque apjiaret ubique mi-
:

qua' ilknn j)ali decebat. Nemo putct, quemjiiam randa, non in divinis sokmi sed in his ctiani, :

temeraria sortc fieri servmn, neque casu quodam qujc faciie quis ob e.xiguitatem sperni a jirovi-
fore captivum, neque absque ratione violari cor- dentia judicarit. Qualis utique est in abjectissi-
pus : sed c|uondam ille perpetravit alicjuando, mis quibusque bcstiolis artificiosa stujiendaque
quae in pra;sentia patitur. Et qui olim extinxit varietas quin etiam usque ad plantarum fructus
:

3 P 2
 476 PLOTINI ENNEAD. IIL
265
Tcov efKpvTcov , Kapirol^, koI eTi <pvX.X.ot? pacTa
to eveoSeg, Kac to
evavdeg, Kal paStvov, Kal TTOtKtXov, koI oti ov TreTrotTjTat airag KaiA
eiravaaTO, akka aet irotelTat, tcov VTrepavw (pepojnevMV KaTa TavTa
01)-^ waavTco^. M^eTaTtdeTat toIvvv Ta jbteTaTtde/jteva, ovk etKrj /JteTa-

^TtdefJteva, ovS" akka a^^rjfxaTa /xeTaka/jblBavovTa' akk «w? Kakov, Kat

o)? TrpeTTOt av 8vva/xeat Oetatg Trotetv. Hotet yap TTCtv to Oetov &>?
7re(f)VKe' TvecpvKe 8e KaTa ti]v avTOv ovaiav' ovata 8e avTco, rj to
Kakov ev Tatg evepyeiatg avTOv Kat to 8iKatov avveKcfiepet. Et yapB
fjtrj eKet TavTa, ttov av elrj ;

lo
^X^^ Toivvv rj 8taTa^t<; ovtco KaTa vovv, <W9 avev koyta/Jtov etvat'
oiiTco 8e etvat, 0)g et Tt<; aptaTa SvvatTO koytafjtco ^prjadat, davfjtaaat
OTt av akkco? eiipe koytafytog Trotrjaai, birolov Tt ytyvcoaKeTat kclL
fir]

kv Tatg Ka& eKaaTa (f>vaeat ytyvofjtevov, et<; aet' voepcoTepov , tj KaTa

koytafiov StaTa^tv. 'E(^' eKaaTOV fjtev ovv tcov ytvofjtevcov aet yevcovc

T^SovK eaTtv alTtaadat Trjv TTOtovvTa koyov, et Ttg //.?; a^tot eKaaTov
ovTco yeyovevat ^prjvat, w? ra //.?; yeyovoTa ai8ta 8e, ev re vorjTotg,
ev Te ataOrfTols ae\ Kctt avTa ovTa, 7rpoa6i]Kr}v atTcov ayaOov Trkeiova,

I. iiii^is] Ita Codd. Jlon. A. Jlarc. hitai. ib. iU aii] C(m1. V'at. s^aEi.

A.B. Bled. A.B. Par. A. Vat. IMarc. 7. auTu] Cod. Vat. in. Codd. Darm.
it ib. vot^uTi^ov] C(Kid. Darm. Med. A.B.
C. tv iiSayf. Sed Ed. cuni rell. iDijSi;. Se- Marc. B. Med. A. Par. A. uvtoZ. Pro Marc. B. (a sec. m.) marg. Vat., ut mai^.
qiieiis To abest a Cod. Ciz. fi in Cod. Par. A. est >?. Ed., viuTi^av. Villd. A. vluTi^aiv.

3. ixxx «()] Codd. Ciz. Marcc. et Vat. 8. ivi^yiiaii] Cod. Vat. Ivioyiait. ib. KUTa yoyifffzov] Ita solus Cod. Ciz.
uW' ali, il>. <ri/»i«^i{i<] ('odd. Ciz. Mon. A. Vat. Heli(|ui cum Ed. xaTaKoyiffptoiJ.
KUTu] Cod. Vat. f^tra ; in m. Kxra.
ib. evfifi^ti. fllarc. A. Tav pro tov. 14. yivefjivuv] Exceptis Codd. Ciz. et
4. MsTacthTiii] Cod. Darm. ftiTetTihf- 11. evTu Si tr»«/] Desunt ha?c in Cod. 5I011. A., omnes cum Ficino yivefiUuvy
T(u cimi Marc. B. Mon. inillus cum marg. Ed. yivoittvov, Edit. ys-
ib. oiix. uKii] Cod. Vat. tvKaKii^ in ni. 12. Xoyiffftot] Codd. Darm. Med. A. VOftivuV.
ut Ed. XeyifffAu. Sed ftlcil. A. .supra lin. ftoi. 16. oiiTu] Abest a Cod. Ciz.
5. [jLiritXtitJ:^atif»Ta\ Codd. Ciz. Darm. 13. Codd. Darm. Marc. B.
yiyvofjLivov] 17. <rfo?S>ix>i»] Cod. Vind. A. us rgec-
Marc. B. Med. B. Par. A. Vat., ut Med. A. (a sec. in.) J!. (a pr. m.) V'at. (a flriKnv.

marg. Ed., Xafji{ia.vovTa. se<*. ni.) ut marg. Ed., yivttfxtvov. Edit. ib. alTuv] Codd. Mon. Mare. B. (a pr.
6. 'ivva.ij.ivi Ssjajf] Cod. Ciz. 'hvvuu.iis yivofiiviuv. m.) A. ai Tuv. V'at. aiiTuv.

ct folia ars ejusmodi se propagat. Ubi iiiirari XIV. Quanto naturalia opera rationabilius disposita
licet quam pulchr» siiit forma?, quam facile op- sunt moventurque quam noslra, tanto prccstantior
portunequc florescant, quam sine labore naturas ratio ducit illu, quam nostra. Item non est in par-
varia speciosaque puliulent, neque semel ita facta tibus ipsa totius perfeclio requirenda, nec in parle

sunt, statimque fieri tiesivere altera alterius proprietas exigcnda.

imo vero senijier :

ita fiunt, dum sujieriora secundum haec non om- Habet igcitur ordo sic institui secundum men-
nino simiiiter perferuntur. Qua>cunque igitur teni, ut absque ratioms discursione consistat, at-
per vices alias atque aiias traducuntur, non te- que ita consistat, ut si cjuis jierfectissime discur-
mere jjermutantur, non casu figuras alias indu- rere valeat ratione, supra modum stujieat totum
unt imo vero sicut et mundi decor expetit, et
: sic esse dispositum, ut non aliter ratio inventura
divinas putentias agere decet. Agit namque di- fuerit atcjue factura, cjuale semper animadverti-
vinitas omnis, ut propria fert natura Fert au- : tur in singulis quoque naturis effici semper in- :

teni divina natura secundum suam duntaxat es- quam inteliectualis formse plus liabens, quam vel
sentiam : Essentia vero ejus pulchrum justumque concijiiat rationis ordo, vel jiariat. In quolibet
una in suis actionibus exj^licat: nisi enim ibi ha'c igitur eorum, qua? fiunt, genere, non licet ratio-
essent, nusquam esse possent. nem effectricem incusare, nisi quis existimet,
 LIBER SECUNDUS. 477

aAA' ov To 8o6ep eKaarco elSo^ avTapKe? 7fyovf/.evog' olov T(p8e oto

fjbrj Kal KepaTa, ov aKOTrov[Jbevo<; otl aZvvaTOV i)v koyov fXT] ovk e7n
DTvavTa ekdelv, akX' oto eSec ev tco fjbel^ovi Ta eXaTTO), kcu ev tco okco
TOt fJ^epy, Ka^ ovK tcra SvvaTov elvat, 7] ovk av rfv fMeprf. To f^ev yap
avco Trdv iravTa' to, he KaTCo ov rravTa eKaaTOV. Kai dvdpcairoi; 87)5

Kaff oaov fiepo<; eKacTTO^, ov Trdg' el 8e irov ev fiepecn Ticn Kat aXXo
TC o ov fzepog, tovtco KaKelvo Tvdv' 6 8e Kaff eKacTTa, if tovto, ovk
d7racT7)Te'og Tekeog elvac eh dpeTTJg dKpov' ri8r} yap, ovKeT dv fLepo<;'

'Eov firfv ov8e tco okco to fJcepo<; Koafiri&ev elg fjcec^ova d^cav ecpOovTjTac'
Kal ydp Kakkcov to okov irocel, Koafjcrjffev d^ccc fjbectl,ovc. Kat yap 10

ycyveTac tocovtov, dcfiOfJboccjodev tco okco, kccc ocov avy^cop7]6ev tocovtov

elvac, Kcu avvTa^dev ovtux;, Iva Kal KaTa tov avdpcoirov tottov eK-
kdfibTTrf Tc ev avTw. olov Kcci. KaTa tov delov ovpavov Ta daTpa, Kac
97 evTevdev dvTckrj-^c^, olov dyakfibaTO<; fjceyakov Kac Kakov, etre eft-

Fyjrv^ov, ecTe kcu Te^vy. 'HcjiacaTOV yevofjcevov, cJoac fjcev Kac KaTai^
To TrpoacoTTOv eTrcaTcklBovTe<; daTepe<;, Ka\ ev to?s aT7]6eac 8e dkkoc'
Kcci el efiekkev eTrcirpeTrecv daTpwv 6eacg Kecfjcevcov.
1. xurx^xts] Cod. Mon. A. aiTajxst. 6, tKccirra;] Codd. Ciz. Marc. A.C. m. ut Ed. Ii]em mox /ruvlax''" i in m. t.

Vat. ccuiaoKts.Ed. avra^Kos

'
et statim vyou' Mon. A. Par. A. \'at. iKairTsv. Sed Vat. 12. kcctu rov] Cod. Ciz. xitTa tdv.
/jLttos. in m. os. ib. t««»] Codd. omnes, ut marg. Ed.
ib. oTi /iii xai] Codd. omnes, prfeter 7. i Toura] Ita Fic. Codd. Dami. Blarc. et Fic, toto». Edit. tjoto».
Marc. B. et Par. A., ot/ sed Ka}
^»i koc) ; A.C.B. (hic in ni.) Med. A.B. Vat., ut 14. i»Tsi;9!»] Ita C(Kld. omnes, cum Fic.
in Cdd. Med. A. ab al. m. supra lin. ad- marg. Ed., H. Edit. in te.vt. ?i. et marg. Ed., te.xt. vu\g. ivTauSa.
ditum est. Ab Edit. abest itidem. 8. TtUas] Ita Codd. Mon. A. Med. 15. T£j;»ii] Codd. Mon. A. Vat. T£;t;»!)f.
2. Cod. Ciz. kiyiu.
x«yo»] A.B. Par. A. Vind. A. Reliqui cum Sed Vat. in m. b. Et ita Ed. Nos cum
3. aX\' or,] In Cod. Vat. syllaba Ed. tsXo,-. Fic. correximus.
puncti.s suliscriptis notata est. Non male, 9. oi fitit] Cod. IMed. B. oi |io'». 16. to •tr^iircjTov] Codd. Darm. Med. A.
si legas : aKXcc tI —
ra fii^ri ; ib. )too-|aii6s»] Ita Codd. Sed Ed. bis Vat. Vind. A. ro" T^i^uiroi. Ab editione
ib. E» T<w] Cod. Vat. xlircu in m. ut : xoo-^jSsv. abest articulus.
Ed. Mox Ciz. ««Ti pro ra. 11. ii^o^o/aSb] Ed. cum Codd, Darm. ib. ^tbSso-i] Cod. Vat. Hitiri ; in m. o-t.
4. ou« iW] Ita Codd. omnes. Sed Ed. I\Ion. A. Vind. A. a^' o^o/oiSs». Reliqui 17. W/t^-^tsi»] Codd. Ciz. Vat. (in con-
lira ovK. Fic. legisse vel correxisse vide- ut nos scripsimus. textu) \'ind. A. 3Iarc. A. irtroi^ptiv.
lur : *a/ /Va ou IvvaTov non male. tivcciy ib. ffvy^w^ttSiv] Codd. omnes ffuy^c>i^>;- Reliqui i-rriT^i^tiv:, sed marg. Vat. ut Ed.
5. Tcc 5s icaTu] Codd. Dann. et Bled. 6s» Edit. irvy^u^iiTiiv. ib. iiiris] Ita Codd. Darm. fllon. A.
A. To ; sed JMed. A. ali al. m. ri. ib. Tomvriiv tUai] Cod. Vat. Toioircf- in Med. A.B. Vind. A. Edit. 6:o-s/,-.

unutnquodque oportere ita esse factum, ut ea, omne. Nec exigendum est, ut quilibet singula-
qua,'non sunt facta, sed sempiterna sunt, tum in tim, quatenus id proprie est, summum sit virtutis
genere inteiligibiii, tum sensibili, in quo nonnulla adeptus, alioquin non ultra pars forct. Non ta-
etiam sunt semjjiterna, requircns videlicet cumu- men j^ars dignitate excellentius exornata quasi
lum boni quam jjlurimuin, neque putans sjDcciem per invidiam totum namque cfRcit
toti detraliit:
unicuique attributam per se sufficere: veluti si jiuichrius, quatenus dignitate magis excellit. Ta-
naturam culparet in homine, quod cornua quo- lis enim fit, quatenus toti fit simihs, et quasi con-

que ei neque considerans, fieri non

non dederit, cessa sit e.sse talis, atque ita simul ordinata, ut et
omnia sc difFuderit, opor-
potuisse, quin ratio per secundum hominis locuni in eo nonnihil effulgeat,
tuisse tamen in majori minora etiam contineri, non ahter, quam ]wv (hvinum ca-ium stell;E co-
partesque in toto, neque posse aequalia esse, alio- ruscent. Hinc vero taiis quicdam oritur excogi-
quin partes mlnime fore. Supcrnum quidem tatio, veiut si statua qusedam ingens atque ])ul-
omne est omnia inferiora vcro non singula om-
: chra, sive animata, sive arte Vulcani ficta habeat
nia sunt. Atque homo, quatenus unus<|uisque quidcm micantes in facie stellas, alias insuper et
pars quadam est, non est omnis. Quod sicubi in jicctore, atque ita dispositas, ut decorem rite
m partibus quibusdam aliquid quoqiie aliud sit, conficiant.
quod quldem non sit par.s, ])er hoc et illud est
 4/8 PLOTINI ENNEAD. III.

Ta ixev ovv eKaara avra €(p' iavrcov dewpovfjbeva ovt(o<;' tj av/j,-

irXoKT] Se 77 rovTcov yevvTjdevrcov, kcu ae\ yevo/xevcov, e^^oi av rrjv

eTTLCTTaacv Kat aTropcav Kara re ttjv a\X.7)X.o(paycav rcov aKkcov ^cocov^ G
Kat rag avdpcoTrcov ec? akkr^kov^ eTrtdecretg' kcu ort Troke/xo^ aet, Kal
50V /jbr/TTore iravkav ov8' av avo^r/v ka/3ot' Kal /lakccrra ei koyo^ rre- 166
rroci/Kev ovrcog e^ecv, Kal ovrco keyerat Kakco^ ^X^''^' ^^ 7^P '^'^''
roc? oiirco keyovcnv eKelvoq koyog (Boridel^ C09 Kakco^ Kara ro Svva-
rov e^etv' alrta vkTj ovrco? e^ovrcov^ o)? ekarrovcog e^etv, kclI w? ov
Bvvarov ra KaKa airokecrdat, etirep ovrco^ ^XPV^ ^X^''^' '^^^ Kakcog
10 ovrcOy Kat ovx V ^^V Trapekdovcra Kparet, akka Trapi/^dr/, Iva ovrco'
/jcdkkov Se r/v kccL avrr/ [atrtaj koyov ovrcog. Ap^ij ovv koyo?, kcu '

iravra koyog' koI ra ycyvo/iteva Kar avrov koX crvvrarro/ieva eTTt rrJB
yeveaet iravrcog ovrco^. Tt? ovv r/ rov iroke/xov rov aKrjpvKrov ev
^coocg Kac ev avdpcoTrocg ctvayKT/ ; r/ dkkr/kocpaytat /jcev dvayKalat,
i^a/Jbot^at ^cocov ovcrac, ov hvva/jcevcov ovh' ecrcg /jcy Krcvvvoc avrd ovrco

i. etjTus] Crtd. Vind. A. buto/. Panlo 7. xiXij] Codd. Ciz. ct Vat. xaXHs ct clusimus vocem suspectam.
ante (-'(xl. Mon. A.
ap' pro i^\ ita Fic. Edit. kooXos. II. Af;^;»] Codd. omnes, ut marg. Ed.,
2. yivofi.ivoiv] Codd. Ciz. Par. A. Vind. 8. aiTia ifXfj] Codd. Darm. Marcc. ao^f^h et ita. Fic. Edit. af;^;ai'.
A. Marcc. yfww^jvijv; quod probuni vide- Med. A. (ex corr.) Vat. (in marg. nam ib. x'eyes'] ('(kUI. WmA. A. Marc. A.
tur. Cmid. JMed. A.B. yivMfcivi^t. in contextu desunt lia-c us(|ue ad t;^*") "^ iJ Xeyos, Mox iidem pro 't^i habent iffTi,
ib. 'ix^^\ (!<Hi(l. omnes Ed. ix^i.
s;^;o'. marg. Ed. atTia (noiuiulli a<r/a) u\yi. Ai- 13. yivijti] (xkI. Med. B. ytwiffti,
ib. av T»]v] 'J)k1. Vat. iu marg. his vo- Tia 'vXn; est iii ('odd. Ciz. Mon. A. Med. ib. wavTwf] C-(m1. Vat. •rdvTiuv ; non
cibus interpoiiit iti. B. Vind. A. Edit. aina» 'vXr,s, Fic. vel male, sed tamen idem in m. us. Statim
5. Tiiukav\ ('od. Ciz. ^uZxuv, sed aj. m. ita lej^it, ut nos scrijisimus, ^-el : «ai aiTiav V^ind. A. fluViii pro oiiriy; ; ab eodem abest
correxit w. Iliidem est iva/x^v. uAijv sc. irvai. L(K*us est impeditior. B in seqij. et a Codd. Ciz. et Vat, i».
ib. !i' xiyc;] Codd. Ciz. Mon. A. Vat. g. xa>.6Js o'vT6i\ Abest oiVw a C(Mld. 14. avayxarai] Edit. eix avayx, AbeSt
X'oyos, Sed Vat. in m. ti. \'ind. A. Slarc. A. eiix a Codd. omnibiis exceptis Codd. Darm.
6. KOLi ovTof — ^uvaTov ivtiv] Desunt hjEC 10. x^aTii] Ed. x^eoTsTv. Sed KoaTti et Marc. C. Neque eam v(K"era legit Fic.
in (Jod. Par. A. halient, exc4*pto Par. A., Codd. omnes. C(kI. Vat. eam in marg. habet. Nimirum
ib. «aX*s] Cod. Vat. xai us ; in m. ut \'at. autem iii m. li^v. hunc ciKiicem cumaho codice contnlit li-
Ed. 11. [airii] Xoyov] Abest aiV/ot a Cod. brarius, vel diK-tus lector.
ib. ya^ ?ri] Codd. Ciz. et Vat. Icti ; Ciz. et statim ibidem o'uTaus. Etiam Fic. Scribitur KTiwvti in Codd.
15. *-ivvii»i]
sed in Ciz. linea subscripta est liuic voci, omisit aiTia, vel ita legit ftaXXov 3i «v : Mon. A. Marc. A.B. Med. A. Vat.
in Vat. sVi est in marg. —
Ck)d. Mon. A. xat avTns aiTia Xoyes ovreus. Edit. ita : Vind. A. (a pr. m.) ; xTnvvvtt in (^od.
haltet 'fTTt,
fc. 5. jfai ayrn aiTia Xoyov. ovrus a^^ai. Ciz. fiovTi (pro fih) xTtviiot in Cod. Med.
:

7. Xoyos] Sequitur in Cod. Vat. to7s Nos in eju.sm(Kii loco uncini.s tantum in- B.
ouTu xiyovffi. Sed in m. est obelus.

XV. /n natura: universalis intentione sunt mala neces- samque esse materiam, ut quae sic habent, infe-
sariatotius bono, ideoque toti bona, Item in hoc riorihabeant conditione, neque posse mala fun-
mundo vanitas vanitatum, et omnia vanitas, ditus extirpari siquidem sic ojjortuit se habere,
:

Sin^ula igitur in se ijwis considerata ita se ha- atque ita bene neque accedens materia superat,
:

bere videntur. Horum vero comple.xio tum, quse sed invecta est, ut ita fieret, imo vero ct ipsius
facta sunt, tum quaj perpetuo fiunt, instantiam materiae causa ratio erat hoc jjacto. Principium
dubitationemque patitur: tuni circa mutuam ani- itaque ratio est, et omnia ratio: et quse fiunt, per
malium brutorum voracitatem, tum circa iiomi- ipsamfiunt: et quae in generatione simul inter
num impetus adversus liomines. Item propter se ordinantur, ita penitus se habent. Qua-nam
perpetuum bellum, quod quidem neque sedari igitur perj)etui naturaUsque beili in animahbus
potest, neque facile tolerari, prwcipue si ipsa et liominibus necessitas est Forsan voragines .''

mundi ratio, ut haec ita se haberent, efFecerit, animahum mutuae ideo necessarise sunt, quia
atque ita bene se habere dicantur. Non enim sunt quwdam vicissitudines animaUum, quae qui-
ultcrius ita dicentibus iila ratio suffragatur di- dem etiam si nulius interimat, ita semper manere
cens, quoad fieri potest ha;c habere se bene, cau- non possunt. Quod si quo in tempore o})ortet
 LIBER SECUNDUS. 479

ixevetv el<; aet' Et Se ev co

XP^^V ^^^ aTrekdelv, ovTCog airekdeZv eSet,

fo)? aXXoi^ yeveadai ;!^|Oetat' irap avrwVy rl (pSovelv eBet ; rt 8' el

l3po)6evTa, akka ecjiueTo; olovel eTri (tk7)V7]^ twv vTroKpLTcov 6 irecpovev-

to axVf^^y avaka^cov Trakiv elcrloi akkov irpoa-co-

Cfx,evo<; akka^ii/j,evo<;

TTOV. akk' ov Te0v7]Kev ak7]0u)<; ovTog. Ei ovv Kal to airoOavelv akk-5

cuyi) ecTTi crwfxaTO^; wairep eaOrJTo^ eKel, 7] Kal Tiveg aTToOecrei^ crco-

jj,aTO^f cocnrep eKel e^oBog e/c ttj? cTKTjvrj^ TravTekrjg totc ei^ vcTTepov

TTCxkiv rj^ovTO^ evaycoviaaaOai, tL av Setvov etr] y TOiavTT] tcov ^cocov

€49 akkrjka fjbeTa^okr]^ Trokv jSekTiccv ovaa tov /Ji7]8e t7]v apxw avTa
T>yeveaOai. 'F.Keivco<; /j,ev yap, ep7]/jbia C<^^?, Kal tt]^ ev akkco ova7)gio
aSvva/^ia' vvv 8e ttoAA^ ovaa ev tco TravTi ^cot/, iravTa iroiel Kat
TTOiKikkei ev Tco ^7/v' Kal ovK avex^Tai /xt/ iroiovaa ael Kaka Kai ev-
ei87] ^covTa Tralyvia. ' AvOpoiTTcov 8e eir akkTjkov; oTrka Ov7]tcov ovtcov
ev Ta^ei evaxv/J^ovi /jbaxo/J^evcov , ola ev Trvpplxaig irai^ovTeg epya^ov-
Tai, 8r]kovai t(j,<; re avOpcoTrlva? aTrov8ag cxTraaag iraiSia^ ovaa^y 15

1. » XS^^"^] Edit. Ta>^^. sed Codd., 6. oitrTi^ — ffcafiaros] Desunt hsec in Cod. textu habet : irail^ovris') iv otXois xa) ffuv-

exceptis Mon. A. et Par. A., omiies u Med. B. rofiois aTo Hijpfou

o^x^fftfftv Tlupfi;i,ou »t- *!

^^ A. tantummodo ex
Vind. rivt;] Codd. Marc. A.C. Mon. A. xXn/iivais. In marg. eam habent Codd.
X^^V' il).

oorr. et Vat. in m. habet t*. Vat. Vind. A. riffiv. Marc. B.C. Med. A. (ubi est ivoT>.ioi;)
2. ixx»;;] Codd. omnes ita ut marg. ib. aTo^iffits'] Cod. Ciz. aToHffis ex corr. Par. A. (ut in Med. A.) Vat. .id cujus
Ed., text. o-xxs)s. 8. ivayoiviffaff^ai] Cod. Vat. ayuviffaff^ai; marg. Amatius scri])sit " Videtur sane :

3. /3ffij9£yTa] Cod. Vat. (i^Mfiara z in in m. ut Ed. scholion in textum intnisura." In Cod,

m. ut Ed. ib. Seivov] Cod. Vind. A. hivn. Darm. etiam est ivoTXiois Ficin. in textu
ib. i^vtro^ Cod. Par. A. t^Iiro. Vat. g. litkrioiv'] Ita Codd., exceptis Darm. retinuit tvoTXlois Nos librornm
o^^^fftfftv.

ei^uiro ; in m. nt Ed. Mon. A. Vind. A., onmes. Sed Ed. Si>.- MSS. omnia ejeci-
et rationis jussu ha;c
ib. oImi Wi] Codd. Ciz. Hlon. A. Vat. riov. mus. SchoUon autem maxime congnnun
010V £i iTt, Edit. OiOV. \ I. ToiiT Kai] Omissa heec in Cod. Vat. cmn iis, quse Hesydiius habet in Tu'fftx,I-

ib. Tsfoyiti/iim;] Ita cum marg. Ed. in m. adduntxu-. ^ji». II. p. Grammatici variant in
1088.
Codd. omnes. Ed. ornPfovtvftivos, 12. avixirat fith •rotouffa] Cod. Vat. t^i' 'ivoTXos et ivoTXios. Sed ffuvrovoi; pro ffuv-
4. TBiy.iv — Codd. IVIed. A.
T^otruorov] rat fiii Tavffa ; in m. ut Ed. rofioi; scribendum esse docent EtA.nnol.

Marc. B. aXXov ToeacjTov Td/.iv tiirtoi. Le- 14. £» ru\ii] ItaCodd. omnes, ut marg. Blagn. Hesych. Etymolog. Gud. in Tuffi-
nius neque tamen Plotini similius. Ed., et Fic. Sed Text. iv-tiilu. XI et TuffixiZ"'- Vide etiam Orionis ad
5. aXV oii] Ita Codd. Darm. Marc. B. ib. Ev Tupplxais Tai^ovrts] Desunt haec calc. EtjTOolog. Gudiani a me adjuncti
i\Ied. A. marg. Vat., marg. Ed., et Fic. in Cod. Darm. loGum p. 638.
Reliqui cum ed. a?.\a. Hoc verum sit, si ib. iv Tv'fpixats Tai^ovris] Cum editione 15. ffTouhx;] Cod. Mon. X. ffTov^Sas.

ouTo; pro ixsivos h. 1. acceperis. solus Cod. Darm. hanc glossam in con-

obire, tunc obire sic oportebat, ut aliis quoque ab initio non fuissent. Tunc enim vitse orbitas

ex ipsis proveniret utiiitas, curnam dccuit invi- esset, et impotentia quaedam vitic in alio existen-
dere ? Quid vero,
si qua? devorata sunt, quan- tis nunc autem cum multa in universo sit vita,
:

doque renascuntur
alia veiut si in scena per- .''
omnia facit variatque in vita, ncque continere se
sona, quae fingitur interfecta, niox figuram mutet, potest, quin pulchra semper eflRciat animalia,
alteriusque personam induens regrediatur in sce- quasi ludicra valde grata conspectu. Hominum
nam At dixerit forte quispiam, non vere iiunc
.''
vero arma vicissim illata, cum et mortales sint,
esse mortuum. Verum si mori est permutare et decenti quodam ordine pugnent eorum more,
corpus, non aliter quam permutare vestem in qui in pyrrhicliiis armatorum tripudiis ludunt,
scena aut si niors cst corpus omnino deponere,
: plane deciarant et omnia hominum studia iudos
quemadmodum in comirdia cxitus ex ludo post- obitum non
esse, et esse durum existimandum.
remus: ubi tamen (pios in postcrum quandoque Occumbentes autem in prajlio breviusculo quo-
sit rediturus ad ludum, (|uidnam mali secum af- dam tempore mortem in senectute fu-
anticiparc
fert ejusmodi aniinaliuni invicem commutatio .''
turam, abeundo quidem velocius, sed vicissim
qujB profecto nuilto meiior est, quam si vel nata alias redituros. Proinde si viventcs fortunis ex-
 480 PLOTINI ENNEAD. III.

266
rovg T6 OavaTOV^ /jurivvovatv ov8ev Setvov elvat. ' A7roOvr]aK€tv Se evp
7rokefjLot<; koI ev [xa-^at<;^ okiyov Trpoka^ovTag tov ytyvojiievov ev yypa,
dctTTOV airtovTa? , Kal iraktv lovTa;' et 8' dcpatpolvTO ^covre? ^prj/xa-
Tcov, ytyvcocTKOtev av, /jbirjhe irpoTepov avTcav etvat, Kctt To7.g dpTra^ov-
Scrtv avTolg yekoiav elvat ttjv KTrjcrtv, dcpatpovjuievcov avTovg dkkcov,
eTret kcu toI<; jjur) dcpatpeOelat, -^elpov ytyveadat Trj<; dcfiatpeaeco^ tt/v
KTTjatv. '
^aTrep 8e eirt tcov OeaTpcov Talg aK'r]val<;, ovtco XPV x^^^i-^

Tov? cpovovi; OedaOat, Kat iravTag OavaTovg , Kal irokecov dkcoaet<;, kclI

dpiraya^, fxeTaOeaet<; iravTa Kat jjteTaaxVJ^<^'^^(^^i'^ ) k^<^'' Oprjvcov Kat

lool/xcoycov v7roKptaet<;' Kat yap evTavOa eTrt tcov ev tco ^tco eKaarcov,
ov^ 7} ev8ov "^v^^rj dkX rj e^co dvOpdnrov aKtd Kal ot/xcol^et Kal o8vpe-
Tat' Kcii iravTa Trotet ev aKrjvrj Trj okr) yrj, irokka^ov aKijvag Trotrj-

aa/Jtevcjov. TotavTa yap epya dvOpcoirov, Ta KaTCo Kal Ta e^co fjtoval^J

^rjv et8oTO<;, Kal ev 8aKpvot<; Kal a'TTOv8atot<; OTt Trat^cov earlv rjyvorj-
iSKOTog. ISIovco yap tco a7rov8atco airov^aaTeov ev a7TOv8atot<; toI^ ep-
yotg' 6 8' dkkog dvOpco7ro<; , 7ratyvtov. ^7rov8a^eTat 8e koX Ta Tvat-
yvta Tol<; a7rov8a^etv ovk el8oat, kclI To7g avTOtg ovat Tratyvtotg. E«
Se Ttg av/jtTrat^cov avTot? Ta TOtavTa 7raOot, taTCo 7rapa7reacov 7rat8cov
7rat8td, To 7repl avTov arroOe/jtevog 7ratyvtov' et 86 ^t] Kat 7rat^6tB
1. Cod, Vind. A. QavovTa;.
SavoCTflyf] Vind. A. omittit 3i. Ed. habent Taioi.
2. iv Vat. omittit iv; in
fta.^at;\ C<>d. 9. fitretff^^ti/txTtffii;] Ita, prseter Ciz, ig. Tar/Sia] Ita Codd. Par. A. et Vat.
m. add. Pro 5s U Cmld. Marcc. S' i». Par. A. Vind. A., Cixld. umnes. Sed Reli(|ui cuni Ed. ni;Je iraiS/a.
ili. T^cXafiivTai] Ita Cotid. ad nimm Kd. ^tTaff^rftaTtivit;. ili. Ti^i ai/TCv] Cod. V'at. xsji airiv.
omnes, eum niarj;;. Ed., Text. Tfofi«i>.«»ra,- I 2. okf!yn] CoA. Ciz, ckz Tn y%. fllarc. A.C. T. auTev.
frequenti confusione, 3Iox fort, legendmn ill. ToXXayaiJ ffjcr.tcci^ C<)d. Vat. vavTa^ ib. ccToiiuitci] Ita Codd. Marc. A.B.
Jcai xtxXtv avievTai. ^eZ vxKvet! ; in m. ffK. Ca?terum Wd. An- Mon. A. Jled. A.B. Par. A. Vat. Re-
4. aiiTuv] Codd, Ciz. Med. B. Par, A. not, in hunc locum. liqni cum Ed. «TaSi/^swov. Ficiniira autem
Vat. Marc. A.('. Vind. A. aiiTuv. Se- 14. ffTeuhaicti]Cod. Vat. ffTevdaiMi. h. 1. lej^sse credas ^TeoffoiTt^ev pro ^aiynev
quens i^vai abest a Codd. Vind. A. Marc. 17. Codd. Ciz. 3Ion. A. \'at.
eiiK t^ticffi] nisi Iiotr vocabulo Plotimis est usus pro
A, omittunt «ix, Sed \'at. in m, addit. ludicro vestimento aut persona,
6. Te7t firi] Omissum to7i in Cod. Vat. 18. Ta-»*] Edit. Tafli; \-oIuit sine dubio ib. TaiXi'] C<Mld. Ciz. Mon. A. 3Ied,
in m. add. xair. Codd. autem Ciz. Mon. A. Med. B. Par. A. (ex corr.) \'ind. A. Tai'.

7. ti Wt] Codd. Vat. et Jlarce. 3' i^i. A.B. Par. A. Vat. Vind A. cum marg. ^et.

spolientiir, facilc animadvcrtere poterunt, eas in ijiia qiiideni [nuilt;e animarum umbr« resul-
neque antea ciuidem fuisse suas, ipsisque raptori- tant] nuilta[iiue] scenarum fediticantur unibra-
bus deridendam fore possessionem, quantioque cula. Talia itaque sunt hominis opera, qui sola
ab alio vicissim exspoliandis quiii etiam si nul- : inferiora cxternaque vivere novit, neque animad-
lusabstulerit, deterioreni fore posscssionem, quam vertit in seriis (juoquc fletibus quasi se ludere.
exspoliatis jactura fuisset. Queniadmodum vero Solinamc|ue probo serio studendum est officiis
in theatri scenis, similiter ct in vita coiitcniplari studio dignisalius autem liomo nihil aliud est
:

debemus cxpugnationes urbiuni,

cajdes, obitus, quam ludus. Illi vero in rebus quoque ludicris
rapinas, et pr«das, tanquam oninia transmuta- studiose sericxjue agunt, qui res studio dignas, et
tiones quaedani sint, figurarumque vices alternir, cjuomodo studendum sit ignorant, ipsique ridi-
ficti quoque fletus passim atque ululatus. Etcnim culi sunt. Si quis autem una cum illis ludens
in singulis vitjc iiumanse actibus, non ipsa, qua^ agnoscat, se in jiuerorum ludos in-
talia ])atiatur,
intus est aiiima, homoque sed exterlor
verus, cidisse,dejwnens, qua indutus est, personam ac :

hominis umbra lamentatur et ejulat, cajteraque si Socrates quoque ludat, ludet certe Socrate
agit otnnia in terra, velut arapliori quadam scena, duntaxat externo. Merainisse insuper oportet,
 LIBER SECUNDUS. 481
267
^0)KpdT7]<;, 7rai^€t tco e^co ^coKpaTei. Aet 5e KaKelvo evdv/jieladai, &>?

ov 8ei TeK/J,7)pia tov KaKa elvai to SaKpveiv Kal to Qprjvelv Ttdeadai.

OTi 87) Kol 7ral8e^ enl ov KaKOtg Kal 8aKpvovai KOi o8vpovTat.
'AAA' el KaKcog TavTa keyeTai, TTMg av eTi Trovrjpia; ttov 8' a8tKia;
cd/JbapTta 8e ttov; Trcog yap ecTTi Kakco^ yfyvojjbevcov diravTcov, d8iKelv,S

7] d/xapTaveiv Tovg TrotovvTag ; KaKo8aijj,oveg 8e ttco^, el /Ji7] d/jtapTa-

votev fM7j8' d8tK0tev. TlcJog 8e TaTa 8e irapa cpvcnv
jutev KaTii (fyvatv,
(j)7]cro//,ev elvai, tcov ytyvopievcov diravTcov kcu 8pco/jievcov KaTa (j)vcriv
ovTcov ; TTcog S" dv Kcu 'Trpo<; to deiov dae^eta Ti<; etrj, TotovTov ovToq
TiTOv TTOtov/Jievov ; olov et Tt? ev 8pa//,acri koi8opov/ievov 7rot7]T7]g vtto- 10
KptT7]V 7roi7]cratTO Kcit KaTaTpe^ovTa tov TTOtTjTOv Tov 8pa/jiaT0<;. Tla-
ktv ovv cracfiecTTepov keyco/Jtev, Tt<; 6 koyog, Kat w<; elKOTCog TotovTog
eaTtv. Eo"Ti TOtvvv ovTog 6 koyog' TeTok/i7]a6co yap, Tay^a 8' ctv

Kal Tv-)(ot/hev. Ecrrt Totvvv ovto<; ovk aKpaTO^ vov<;, ov8' avTOVov<;,
ov8e ye -[jrv^TJ^ KaOapdg to yevog' 7)pT7]/ievo<; 8e eKetv7]g, koX 0I0V15
E eKka/^ijri^ e^ d/xcf>olv, vov Kal -^v^Tjg' kcu ^jrv^TJg KaTa vovv 8taKei/ie-

V7J9} yevvrjaavTcov tov koyov tovtov, ^cotjv koyov Tiva yav^TJ e^ov-

1. rS £54.] Codd. Ciz. Par. A. Vat. tm Marc. A. iv<r'ip,iiii Tt;. et Vat. tlTTU TOtVVV.
i-u, ut legit Fic. Edit. to 'ilw. Codd. Ciz. Mon. A.
10. Xotioooufzivoy] ib. ovTos — cixoaToi'] Desunt hsec in
2. Ttxfi^oioL^ Cod. Vat. TiKfinfuct^ in m. Vat. Xot^o^otjf/.ivo;. lidem etiam TotijTy.v Cod. Ciz.
ut Ed. pro T«i«T»)5. Sed tunc abesse debebat xai ib. TiToXftYiir^iu ya^] Cod. Med. A. tet.
ib. ToZ KizKfj.\ Ta xuxuy sed Codd.
E(iit. ante xaTetT^tX' Vulgatam retinuit etiam y av ; sed sujira lin. yao.
Ciz. Jled. A.B. Par. A. Vat. Vind. A. Fic. 14. avTovovs] Cod. Vat. att TO vov; ; in
Marcc. cura marg. Ed. toZ xaxa. 12. Xiyojftiv] ItaCodd. Marc. A. Mon. m. ut Ed.
ib. To Sf»»'!'.] lui Codd. Ciz. Mon. A. A. Med. A. (a |ir. m.) B. Par. A. (a Codd. Ciz. et Vat. ix-
16. 'ixXafi.-^ts]
Vat. In edit. omissus articulus. sec. m.) Vat. Reliqui cum Ed. Xt^oaiv. Xitfi^tv. Sed Vat. in m. ut Ed. Cod.
j. Ss rci ;] Ita Codd. Par. A. et Vat.