MANTIĞIN ALANI

b. Sebeplilik: Herşeyin bir sebebi vardır. Sebepsiz hiç bir

A. MANTIĞIN KONUSU şey yoktur. Bu kitabın yazılması belli sebeplere dayanır.

Mantık, doğru düşünmeyi konu edinen normatif (kuralcı) Not: Akıl ilkeleri doğru düşünebilmek için uyulması
bir disiplindir. Doğru düşünme, kendini akıl gereken temel ilkelerdir.
yürütmede gösterdiğinden, akıl yürütmelerde kullanılan
ve dil ile ifade edilen yargılar (önermeler) mantığın KLASİK MANTIK (ARİSTOTALES MANTIĞI)
konusuna girer.
A. KAVRAM

1<2 Varlıkların zihindeki tasarımı kavram olarak ifade edilir.

“Ağaç”, “kuş”, “çiçek”, “insan” tek tek varlıkların
2<4 tasarımıyla ortaya çıkmış kavramlardır. Kavramlar genel
olduklarından tek bir varlığın zihindeki tasarımı olan
O halde 1 < 4 hayâlden farklıdır. (Kavram genel, hayal ise özeldir.)
Örneğin ev hayali, bir tek evin hayalidir; oysa “ev”
Bu şekilde oluşturulan akıl yürütme ve akıl yürütmede kavramının içine bütün evler girer.
geçen yargılar mantığın inceleme alanındadır. Mantık akıl
yürütmelerde aklın işleyiş kurallarını belirlemeye Kavramlar dil ile ifade edilirse terim adını alır. Mantık’ta
çalıştığından normatiftir. Olgulara dayalı deneylemeler terim, kendi başına bir anlam ifade eden en küçük
yapmaz. birimdir. (Buna göre önermelerdeki terim sayısı kendi
başına bir anlamı olan ifadelerin belirlenmesiyle bulunur.)
B. MANTIĞIN YARARLARI
1. Terim Çeşitleri
1. Dilin doğru kullanılmasını sağlar.
– Tümel terim (Bütün şehirler)
2. Muhakeme gücünü geliştirir.
– Tikel terim (Bazı şehirler)
3. Bilimlere metotluk yapar.
– Tekil terim (İstanbul)
4. Bilgisayar gibi elektrikli devrelerde kullanılır.
– Genel terim (Şehir)
C. AKIL İLKELERİ
– Somut terim (İnsan)
1. Özdeşlik
– Soyut terim (İnsanlık)
Bir şey ne ise odur. Herşey kendisidir. A, A’dır.
– Olumlu terim (Canlı)
2. Çelişmezlik
– Olumsuz terim (Canlı olmayan)
Bir şey hem kendisi hem de kendisinden başka bir şey
olamaz. A, A olmayan değildir. Televizyon hem açık, hem – Kollektif terim (Meclis)
kapalı olamaz. Aksi halde çelişki oluşur.
– Distribütif terim (Milletvekili)
3. Üçüncü Hâlin İmkânsızlığı
2. Kavramlar Arası İlişkiler
Birşey ya kendisidir, ya da kendisinden başka bir şeydir. A
ya da A olmayandır. Televizyon ya açıktır ya da açık a. Eşitlik: İki kavramdan her biri diğerinin bütün
değildir. Bunun dışında bir olasılık yoktur. elemanlarını kapsıyorsa, bu iki kavram arasında eşitlik
vardır. (Canlı – Beslenen)
4. Yeter Sebep İlkesi Her canlı beslenendir.
Her beslenen canlıdır.
Bir akıl yürütmenin doğru sonuç vermesi için yeterli bir
sebebe dayanması gerekir.
1< 2 ve 2 < 4 ise buradan 1 < 4 sonucuna ulaşmak için b. Ayrıklık: İki kavramdan hiçbiri diğerinin hiçbir elemanını
yeterli bir sebep var demektir. kapsamıyorsa, bu iki kavram arasında ayrıklık vardır. (Deve
Yeter sebep ilkesi iki ayrı ilkeyle bütünleşir. – Kuş)
Hiçbir kuş deve değildir.
a. Amaçlılık: Herşeyin bir amacı vardır. Amaçsız hiç bir şey Hiçbir deve kuş değildir.
yoktur. Bu kitabın yazılmasının bir amacı olduğu gibi.
c. Tam girişimlilik: İki kavramdan sadece biri diğerinin
bütün elemanlarını kapsıyorsa bu iki kavram arasında tam
girişimlilik vardır. (Çiçek – Lâle)
Bütün laleler çiçektir.
Bazı çiçekler laledir.

d. Eksik girişimlilik: İki kavramdan her biri diğerinin bazı

elemanlarını kapsıyorsa bu iki kavram arasında eksik
girişimlilik vardır.
Bazı insanlar çalışkandır. “Varlık” daha geneldir kaplamı çok, içlemi azdır. “Kuş” az
Bazı çalışkanlar insandır. geneldir, kaplamı daha az, içlemi daha çoktur.

Not 2: İçlem ile kaplam arasındaki ilişki cins tür ilişkisinde

3. İçlem – kaplam ilişkisi olan kavramlarda belirlenir.

a. İçlem: Bir kavramın içine aldığı bireylerin ortak c. Beş tümel

özellikleri o kavramın içlemini gösterir. “Kuş” kavramının
içleminin ortak özellikleri olan “hayvan”, “canlı”, “varlık” 1. Cins
vs. gösterir.
2. Tür

3. Ayırım

4. Özgülük

5. ilinti

b. Kaplam: Bir kavramın içine aldığı bireyler o kavramın

kaplamını gösterir. “Hayvan”, “kuş”, “serçe” kavramları
“canlı” kavramının kaplamında yer alırlar ve “canlı”
kavramının kaplamını gösterirler.
“Akıl”, insana özgüdür. (Özgülük) Çünkü insandan başka
akıllı varlık yoktur. “Uyuma”, insanda ilintidir; çünkü
insandan başka uyuyan varlıklar da vardır.

4. Tanım

Bir şeyin ne olduğunun belirtilmesidir; içleminin

verilmesidir. Örnek olarak önermenin tanımını verelim:

“Önerme, iki veya daha fazla terimden oluşmuş yargı

cümleleridir.”

a. Tanımın şartları

– Tanım, tam olmalıdır.

Not 1: – Tanım, kendisinden daha açık olmayan kavramlarla

yapılmamalıdır.
İçlem ile kaplam arasındaki ilişki ters orantılıdır. Kaplam
arttıkça içlem azalır. b. Tanımlanamazlar

– Duygular (Aşk, kin, ümit, vs.


– Deneyin doğrudan verileri (Renk, koku, ses, vs.)
– Üstün cinsler (Zaman, mekân, vs.)
B. ÖNERMELER
En az iki veya daha fazla terimden oluşmuş yargı
cümleleridir. Önermeyi oluşturan terimler önerme bağıyla
bağlıdır. Yargı belirttiklerinden bir doğruluk değerine de
sahiptir. Önermenin doğruluk değeri “doğru” ya da
“yanlış” olmasıdır.
“Dünya gezegen dir” ifadesi bir önermedir.
Terim Terim Bağ
Yargı belirtmeyen dua, istek, emir, soru, duygu belirten ve
belgisiz zamirle başlayan cümleler önerme değildir. Bu
ifadelerin doğruluk değeri de yoktur.
“Bu gün nasılsınız? gibi bir soru ifadesi,
“Ah bir çocuk olsaydım” gibi bir duygu ifadesi yargı
belirtmediklerinden önerme değildirler.
1. Önerme Çeşitleri
a. Niceliğine göre
– Tümel önerme: Bütün insanlar beslenir.
– Tikel önerme: Bazı insanlar düzenlidir.
– Tekil önerme: Ali çalışkandır.
– Belirsiz önerme: İnsan canlıdır.
b. Niteliğine göre
– Olumlu önerme: Hava bulutludur.
– Olumsuz önerme: Hava bulutlu değildir.
c. Nicelik ve niteliğine göre
– Tümel olumlu (A): Bütün kuşlar kanatlıdır.
– Tümel olumsuz (E): Hiçbir kuş dört ayaklı değildir.
– Tikel olumlu (İ): Bazı kuşlar ötücüdür.
– Tikel olumsuz (O): Bazı kuşlar göçmen değildir.
– Tekil olumlu: Ankara başkenttir.
– Tekil olumsuz: İstanbul başkent değildir.
d. Olgusal içeriğine göre
 Analitik Önerme: Yükleminin öznesi hakkında
yeni bir bilgi vermediği önermelerdir. Örnek: “Kara kediler
karadır”. Analitik önermelerin doğruluk değeri, her zaman
doğrudur.
 Sentetik Önerme: Yükleminin öznesi hakkında
bilgi verdiği önermelerdir. Örnek: “Bazı ülkeler
gelişmiştir.” Sentetik önermelerin doğruluk değerinin
belirlenmesi deney ve gözleme dayanır.
e. Yargı sayısına göre
• Basit Önerme: İçinde tek yargı bulunduran önermeler
basittir.
“Ateş yakıcıdır” önermesi tek yargısı olan basit bir
önermedir.
• Bileşik Önerme : İçinde birden fazla yargı bulunduran
önermeler bileşiktir.
“Kant 1724 te doğmuştur ve 1804 te ölmüştür.” önermesi
iki yargı dile getirdiğinden, bileşiktir.
“İnsan huzur istiyorsa ruh sukunetine ermelidir.” yargısı
da bileşik bir önermedir.
2. Önermeler Arası İlişkiler
a. Karşı olma ilişkisi: Özne ve yüklemleri aynı terimlerden
oluşmuş iki önerme, sadece nitelik, sadece
nicelik veya hem nitelik hem nicelik bakımından farklı ise,
bu iki önerme arasında karşı olma ilişkisi vardır.
“Bazı insanlar zekidir.”
“Bazı insanlar zeki değildir.”
Terimleri aynı olan fakat nitelikleri farklı olan bu
önermeler arasında karşı olma ilişkisi vardır.
– Üst karşıt
Terimleri aynı, nitelikleri farklı olan iki tümel önerme üst
karşıttır.
Bütün çiçekler güzeldir. (Tümel olumlu)
Hiçbir çiçek güzel değildir. (Tümel olumsuz)
– Alt karşıt
Terimleri aynı nitelikleri farklı olan iki tikel önerme alt
karşıttır.
Bazı çiçekler güzeldir. (Tikel olumlu)
Bazı çiçekler güzel değildir. (Tikel olumsuz)
– Altık
Terimleri aynı nicelikleri farklı olan önermeler altıktır.
Bütün çiçekler güzeldir. (Tümel olumlu)
Bazı çiçekler güzeldir. (Tikel olumlu)
Hiçbir çiçek güzel değildir. (Tümel olumsuz)
Bazı çiçekler güzel değildir. (Tikel olumsuz)
– Çelişik
Terimleri aynı nicelik ve nitelikleri farklı olan önermeler
çelişiktir. Çelişik önermelerin yargısı ve doğruluk değeri
değişir. Çelişik önermelerden biri doğru ise diğeri zorunlu
olarak yanlıştır.
Bütün çiçekler güzeldir. (Tümel olumlu)
Bazı çiçekler güzel değildir. (Tikel olumsuz)
Bazı çiçekler güzeldir. (Tikel olumlu)
Hiçbir çiçek güzel değildir. (Tümel olumsuz)
b. Döndürme ilişkisi
– Düz döndürme
Bir önermenin olumlu ve olumsuzluğuna ve doğruluğuna
dokunmadan öznesini yüklem, yüklemini özne yapmaktır.
Bütün kuşlar kanatlıdır. D
Bazı kanatlılar kuştur. D
– Ters döndürme
Bir önermenin niteliğine ve doğruluğuna dokunmadan
öznesinin karşıt halini yüklem, yükleminin karşıt halini
özne yapmaktır.
Bazı şehirler düzenli değildir.
Bazı düzenli olmayanlar şehir olmayan değildir.
C. ÇIKARIM
Verilen önermelerden bir sonuç çıkarma işlemidir. “O
halde”, “öyleyse” ile başlayan bir sonuç önermesine
ulaşılması halinde, verilen önermeler kümesi bir
çıkarımdır.
1 < 3, o halde 3 > 1 (çıkarım)
Canlılar beslenir. O halde bitkiler beslenir. (çıkarım)
Çıkarımda sonuçtan önce gelen ve sonuca bilgi sağlayan
(veri olan) önermelere öncül denir. Çıkarımlar, öncül ve
sonuç gibi en az iki yargıdan oluşurlar.
1. Çıkarım Çeşitleri
a. Analoji: Özelden özele yapılan akıl yürütmedir. Konya İç
Anadolu’dadır ve karasal iklimi vardır. Ankara da İç
Anadolu’dadır. O halde Ankara’da da karasal iklim görülür.
b. Tümevarım: Özelden genele yapılan akıl yürütmedir.
Somali ve Yeni Gine gelişmemiştir ve milli gelir düşüktür.
O halde, gelişmemiş ülkelerde milli gelir düşüktür.
c. Tümdengelim: Genelden özele yapılan akıl yürütmedir.
Her canlı beslenir.
O halde, bitkiler de canlı olduğundan beslenir.
2. Kıyas
Verilen önermelerden zihnin zorunlu olarak bir sonuç
çıkarmasıdır.
a. Kıyas kuralları
 Her kıyasta büyük, küçük ve orta terim bulunur.
 Orta terim sonuçta yer almaz.
 Orta terim öncüllerin en az birinde bütün
kaplamıyla alınmalıdır.
 İki tikel öncülden sonuç çıkmaz.
 İki olumsuz öncülden sonuç çıkmaz.
 Öncüller olumlu ise sonuç olumsuz olmaz.
 Sonuç öncüllerin zayıf olanına bağlıdır. (Olumsuz
ve tikel olana) Buna göre öncüllerden biri tikel ise sonuç ta
tikeldir, öncüllerden biri olumsuz ise sonuç da
olumsuzdur.
b. Kıyas çeşitleri
ba. Basit kıyas
İki öncül ve bir sonuçtan oluşur. ikiye ayrılır.
– Kesin kıyas çıkarma işlemidir. Eldeki bilgilerden beklenen sonuçların
çıkıp çıkmadığını araştırmayadenetleme denir.
Kıyasın sonucu öncüllerde sadece anlam bakımından Sembolik mantık günlük dildeki önermeleri semboller
vardır. Örnek yardımıyla çok anlamlılığa ve belirsizliğe yer vermeden
denetleyebilmeyi sağlar.
Bütün insanlar ölümlüdür. (Öncül) A. ÖNERMELER MANTIĞI
Aristo insandır. (Öncül) 1. Önermelerin Sembolleştirilmesi
O halde Aristo ölümlüdür. (Sonuç) Önermeler mantığında her bir yargı p, q, r… gibi
sembollerle ifade edilir. Örnek:
Dünya gezegendir. Dünya’nın şekli elipstir.
– Seçmeli kıyas p q
Güneş yakıcıdır.
Sonuç öncüllerde hem şekil, hem de anlam bakımından r
vardır. Örnek: 2. Önerme Eklemleri : ~, Ú, Ù, Ş, Û
Dünya gezegen ise güneş yakıcıdır. (p Ş r)
p Şr
Sayı tektir ya da sayı çifttir. (Öncül)
Dünya gezegendir ve şekli elipstir. (p Ù q)
Sayı tek değildir. (Öncül)
p Ùq
O halde sayı çifttir. (Sonuç)
Ay, ışık kaynağı değildir. (~p)
p ~
Bitkiler köklüdür. (p)
bb. Bileşik kıyas Dünya gezegendir veya güneş yakıcıdır. (p Ú r)
p Úr
İkiden fazla öncülü bulunan kıyaslardır. Güneş doğduğunda ancak gündüz olur. (p Û r)
p Ûr
bc. Düzensiz kıyas 3. Önerme Çeşitleri
a. Basit önerme
Basit ve bileşik kıyas türüne uymayan kıyaslardır. Örneğin: Bir tek yargısı olan önermeler basittir.
Aristotales filozoftur.
Düşünüyorum. (Öncül) p
Bazı çiçekler kokuludur.
O halde, varım. (Sonuç) q
b. Bileşik önerme
Bu kıyas düzensiz kıyaslardan entimem’e örnektir. Birden fazla yargısı olan önermeler bileşiktir.
Aristotales filozoftur veya bilim adamıdır. (p Ú q)
bd. Zincirleme kıyas p q
Yağmur yağıyor ise hava bulutludur. (r Ş s)
İkiden fazla öncüle sahip bileşik kısaylara zincirleme kıyas r s
denir. Birden fazla basit kıyastan oluşur. Not: İçinde önerme eklemi taşıyan önermeler de birden
fazla yargı taşıdıklarından bileşiktirler.
Bütün omurgalılar kırmızı kanlıdır. İstanbul başkent değildir (~ p)
p (bileşen) ~
Bütün memeliler omurgalıdır. Kuşlar kanatlıdır ve iki ayaklıdır. (q Ù r)
q (bileşen) r (bileşen)
Bütün memeliler kırmızı kanlıdır.
Bileşik önermeyi meydana getiren önermelerin her birine bileşen den
Bütün memeliler kırmızı kanlıdır. önermeler basittir. Sadece değilleme (~) ekleminin tek bileşeni vardır.
önermesi basittir.
Bütün et yiyenler memelidir. Kuşlar ötücü değildir. (~p) önermesi bileşiktir.
4. Ana Eklem – Ana Bileşen
Bütün et yiyenler kırmızı kanlıdır.
Birden fazla bileşik önermeden oluşan önermelerde en
son işleme katılan eklem, ana eklemdir.
Bütün kediler et yer.
Ana eklemin karşıladığı önermeler de ana bileşendir.
O halde bütün kediler kırmızı kanlıdır.

Zincirleme kıyasta ortadaki sonuçlar çıkarılırsa, bu kıyas

sorit olur.

SEMBOLİK MANTIK
Çıkarımları sembolik bir dille denetlemek için
geliştirilmiştir. Çıkarım, eldeki bilgilerden bir sonuç
 Yağmur yağıyor ise hava bulutludur. (p Ş q)
p (ön bileşen) q (ard bileşen)

Hava bulutlu değilse yağmur yağmaz. (~q Ş ~p)

~q ~p
önermesi, p Ş q önermesinin mantıksal sonucudur.
Dolayısıyla aynı doğruluk değerlerine sahiptirler.
Yağmur yağmıyor veya hava bulutludur. (~ p Ú q)
~p q
önermesi de, p Ş q önermesinin mantıksal sonucudur.
Dolayısıyla doğruluk değerleri aynıdır.

5. Temel Doğruluk Çizelgeleri

a. Değilleme eklemi (~)
Bilim faydalıdır. (p)
Bilim faydalı değildir. (~ p)
p ~
Bilimin faydalı olmadığı doğru değildir. (~~p)
~P ~
e. Karşılıklı koşul eklemi (Û)
b. Tikel evetleme eklemi (Ú)
Yargının sadece tek bir koşula bağlı olduğu önerme
Bileşenlerden en az birinin doğru olduğunu kabul eden
eklemidir.
önerme eklemidir.
Güneş doğduğunda ancak ve ancak gündüz olur. (p Û q)
Hava bulutludur veya hava yağmurludur. (p Ú q)
6. Denetlemeler
p q
a. Tutarlılık
 Bir önermenin tutarlılığı : Yorumlama tablosunda
doğrulardan oluşan en az bir satırı bulunan önermeler
tutarlıdır.
Mevsim kıştır. p
p D Tutarlı
Y Geçersiz
Not 1:
1. Tutarlı önermeler geçersiz olabilir.
2. Geçersiz önermeler tutarlı olabilir.
c. Tümel evetleme eklemi (Ù) Mevsim kıştır veya mevsim kış değildir. (p Ú ~ p)
Bileşenlerinin tümünün doğru olduğunu kabul eden p ~p
önerme eklemidir. Bileşenlerin birlikteliğini ifade eden ile,
kadar, hem-hem, da-da tümel evetleme eklemiyle
belirtilir.
Mevsim yazdır ve güneş yakıcıdır. (p Ù q)
p q
Not : 2 Geçerli her önerme tutarlıdır.
Mevsim kıştır ve mevsim kış değildir. (p Ù ~ p)

d. Koşul eklemi (Ş)

Yargının bir koşula bağlı olduğu önerme eklemidir.

Not 3:
 Tutarsız her önerme geçersizdir.
 Geçersiz bir önerme tutarsız olabilir.
 Birden fazla önermenin birlikte
tutarlılığı: Yorumlama tablosunda doğrulardan oluşan
ortak bir yorumu bulunan önermeler birlikte tutarlıdır.
~ p Ú q, ~ p Ş q
önermeleri birlikte
tutarlıdır.
b. Geçerlilik:
Yorumlama tablosunda yanlışlardan oluşan hiçbir satırı
bulunmayan önermeler geçerlidir. Yukarıda geçen
önermelerin geçerliliğini inceleyelim,
 Çıkarımların Geçerliliği: Bir çıkarımın geçerli
olması, öncülleri doğruyken sonucun yanlış olmamasına
bağlıdır. Buna göre öncülleri doğru iken sonucu yanlış olan
çıkarım geçersiz, diğer hallerde geçerlidir.Örnek:
Güneş doğmuştur. (p) öncül
O halde gündüz olmuştur (q) sonuç
p Ş q olarak sembolleştirilebilen bu çıkarımın geçerliliğini
inceleyelim.
c. Eşdeğerlilik:
Aynı doğruluk değerine sahip önermeler eşdeğerdir.
Not: Bütün geçerli önermeler eşdeğerdir.
Not: Bütün tutarsız önermeler eşdeğerdir.
A, B gibi iki ayrı önermenin eşdeğer olması (aynı doğruluk
değerinde olması) A Û B önermesinin geçerli olmasına
veya ~ (A Û B ) önermesinin tutarsız olmasına bağlıdır.
Buna göre ~ (A Û B) tutarsız ise, (A Û B) geçerlidir.
Dolayısıyla A ile B eşdeğerir.
B. YÜKLEMLER MANTIĞI
İçinde “ (her), $ (bazı) gibi niceleyici geçen önermeler
yüklemler mantığının konusunu oluşturur. Bu
önermelere genel önerme denir. İçine niceleyici
geçmeyen önermelere de tekil önermedenir.
Yüklemler mantığında önermeler mantığından farklı
olarak basit önermelerin iç yapıları da
sembolleştirilebilmektedir. Örnek olarak:
“Bütün kuşlar kanatlıdır” önermesi önermeler
mantığında p olarak sembolleştirilirken, yüklemler
mantığında “xFx şeklinde sembolleştirilir. Bu ayrıntılı
sembolleştirilmeden dolayı önermeler mantığında tutarlı
olan bir önerme yüklemler mantığında tutarsız
olabilmektedir.
1. Tanımlamalar
a. Değişmezler ve sembolleştirilmesi:
– Mantık değişmezleri
~, Ú, Ù, Ş, Û (önerme eklemleri)
“, $ (niceleyiciler)
– Özel değişmezler
a, b, c…(ad değişmezleri )
F, G, H …(yüklem değişmezleri)
Aristo filozoftur (Fa)
a F
Aristo insandır. (Ga)
a G
Sokrates insandır. (Gb)
b G
Aristo filozof ise Aristo insandır. (Fa Ş Ga)
Fa Ş Ga
b. Değişkenler: Belli bir değeri olmayan ve farklı değerler
alabilen x, y, z… gibi sembolleredeğişken denir. içine x, y, z
gibi değişken geçen önermelere de açık önerme denir.
Örneğin;
“x < z”
“x + y = 4″
“z başkenttir.” birer açık önermedir.
Açık önermelerin doğruluk değeri yoktur.
c. Tümel Niceleme: “x katıdır” (Kx) açık önermesi E=
{demir, cam} evreninde
“Demir katıdır.”
“Cam katıdır.” özellemeleri yapıldığında, evrendeki tüm
elemanlar (Tümel niceleme gereği evrendekilerin hepsi)
açık önermedeki x’i karşılarsa, Kx açık önermesi verilen
evren için
“x K x olarak gösterilir.
““x (x başkenttir)” önermesinin E = {Ankara, İstanbul}
evreninde;
“Ankara başkenttir.” D
“İstanbul başkenttir.” Y
özellemeleri yapıldığında, D Ù Y º Y sonucuna ulaşılır. Buna
göre tümel niceleyici ile yapılan önerme verilen evrende
gerçeklenmemiştir.
d. Tikel niceleme: “x sıvıdır.” (Sx) açık önermesi E= {su,
taş} evreninde, “Su sıvıdır.”
“Taş sıvıdır.” özellemeleri yapıldığında; evrendeki bazı
elemanlar (Tikel niceleme gereği evrendekilerden en az
biri) açık önermedeki x’i karşılarsa, Sx açık önermesi
verilen veren için $ x S x olarak gösterilir.
“$ x (tek sayıdır.)” önermesinin E = {0, 1, 2}} evreninde
“0 tek sayıdır.” Y
“1 tek sayıdır.” D
“2 tek sayıdır.” Y özellemeleri yapıldığında,
Y Ú D Ú Y º D sonucuna ulaşılır. Buna göre tikel niceleyici
ile yapılan önerme verilen evrende gerçeklenmiştir.
Tümel niceleyici ile yapılan önermelerde, özellemelerin arasında tümel evetleme eklemi (Ù)
kullanılır. Tikel niceleyici ile yapılan önermelerde, önermeler arasında tikel evetleme eklemi (Ú)
kullanılır.
e. Niceleyici Değilleme Kuralları (Eşdeğerlilik)
~ “ x F x º $ x ~Fx
~ $ x F x º “ x ~Fx
~ “ x ~ F x º $ x Fx
~ $ x ~ F x º “ x Fx
Eşdeğerlilik Örnekleri

Her insanın fakir olduğu doğru değildir.

Bazı insanlar fakir değildir.

Bazı insanların fakir olduğu doğru değildir.

Hiçbir insan fakir değildir.

Hiçbir insanın fakir olmadığı doğru değildir.

Bazı insanlar fakirdir.

Bazı insanların fakir olmadığı doğru değildir.

Her insan fakirdir.