Câu 2: đề thi semi final CPhO 2017

Quỹ đạo chuyển động của một thiên thể P (hành tinh hoặc sao chổi) quanh Mặt Trời là một
đường conic cho bởi công thức:
k
r , trong đó r là khoảng cách từ P đến Mặt Trời S
1   cos 
và  là góc tạo bởi véc tơ bán kính SP với trục cực SA (chiều
dương của chuyển động ngược chiều kim đồng hồ),
L2
k , L là mô men động lượng của P,
GMm 2
G  6.67  1011 m3.kg1 .s 2 là hằng số hấp dẫn,
2 EL2
M  1,99  1030 kg là khối lượng Mặt Trời,   1 
G 2 M 2m3
là tâm sai quỹ đạo, m và E lần lượt là khối lượng và cơ năng của P.
Giả sử một ngôi sao chổi chuyển động quanh Mặt Trời theo quỹ đạo parabol. Quỹ đạo Trái
Đất quanh Mặt Trời có thể coi gần đúng là đường tròn. Hai quỹ đạo cắt nhau tại hai điểm
C và D. Cho biết: bán kính quỹ đạo Trái Đất RE  1.49  1011 m , điểm cận nhật A của quỹ
đạo sao chổi cách Mặt Trời một khoảng bằng một phần ba bán kính quỹ đạo Trái Đất, bỏ
qua tương tác giữa Trái Đất và sao chổi. Hãy tính:
1. Thời gian sao chổi đi bên trong quỹ đạo Trái Đất.
2. Tốc độ của sao chổi khi nó đi qua hai điểm C, D.
xdx 2
Cho công thức tính tích phân:   ( x  a )3/2  2a( x  a )1/2  C , C là hằng số
xa 3
tùy ý.
Lời giải:
1.Theo đề bài, quỹ đạo chuyển động của sao chổi là parabol, vì vậy:
  1, E  0 (1)

Phương trình quỹ đạo chuyển động của sao chổi quanh Mặt Trời là:
k
r (2)
1  cos 
Bảo toàn cơ năng trong quá trình chuyển động của sao chổi quanh Mặt Trời:

1 2 L2
mr   V( r )  E  0 (3)
2 2mr 2
GMm
Trong đó: V( r )   (4)
r
Khi sao chổi di chuyển tới điểm cận nhật A, vận tốc theo phương xuyên tâm của nó bằng 0 và
khoảng cách từ nó tới Mặt Trời đạt giá trị nhỏ nhất rmin , kết hợp (3) suy ra:

L2 Mm
2
 V( rmin )  G (5)
2mr min rmin

L2 R
Kết hợp giả thiết suy ra: 2
 rmin  E (6)
2GMm 3

dr 2GM L2
Từ (3) ta cũng có   2 2
dt r mr

dr
Suy ra: dt  (7)
2GM L2
 2 2
r mr

Gọi thời gian cần thiết để sao chổi chuyển động từ điểm A đến điểm C là t , tích phân hai vế của
(7) và sử dụng kết quả (6) cho ta
RE RE
dr 1 rdr
t   2GM L2

2GM  R
(8)
rmin
 2 2
RE
3
r E
r mr 3

Áp dụng công thức tích phân đã cho thu được

RE
1 rdr
t 
2GM  R
RE
3
r E
3

1 2  RE 
3/2
2 RE  RE  
1/2

   E R     E
R    (9)
2GM  3  3  3  3  

10 3 RE 3/2

27 GM

Do tính đối xứng, thời gian sao chổi đi bên trong quỹ đạo Trái Đất là

20 3 RE 3/2
T  2t  (10)
27 GM

Thay số liệu vào biểu thức (10) được: T  6.40  106 s (11)
1 2 GMm
2.Bảo toàn cơ năng cho ta: mv  E 0 (12)
2 r
Trong đó, v là độ lớn vận tốc sao chổi khi nó cách Mặt Trời một khoảng r. Từ đó suy ra

2GM
v (13)
r

Tại C và D: rC  rD  RE (14)

Kết hợp (13) và (14) suy ra tốc độ của sao chổi tại hai điểm C và D là

2GM
vC  vD  (15)
RE

Thay số vào (15) ta được: vC  vD  4.22  104 m / s