وهابی کیست؟ عقاید وهابیت

‫(‪)1‬‬ ‫ٍّاتی کیست؟ (ضٌاذت ػقایس ٍّاتیت)‬
‫ٍّاتی کیست؟‬
‫(بیان عقاید وىابیت)‬
‫وشناخت چهره واقعی‬
‫محمدبن عبدالوهاب‬
‫نویسندگان‪:‬جمعی ا ز علما ی ا فغا نستان‬
‫ضٌاذت کتاب‪:‬‬
‫ٍّاتی کیست؟ ٍچِ ػقایس زارز؟‬ ‫‪::‬‬ ‫ًام کتاب‬
‫تیاى ػقایس ٍّاتیت‬ ‫‪::‬‬ ‫هَضَع‬
‫خوؼی اس ػلوای افغاًستاى‬ ‫‪::‬‬ ‫ًَیسٌسُ‬
‫اتَضاکزهسلن‬ ‫خوغ ٍتزتیة ‪::‬‬
‫پٌدن‬ ‫ًَتت اًتطار ‪::‬‬
‫‪8931‬‬ ‫‪::‬‬ ‫سال اًتطار‬
‫ًطز ٍچاج ایي کتاب تزای ّزهسلواى آساز است‬
‫این کتاب از کتاخبانو موحدین دانلود شده است‪.‬‬

‫صفحو‬ ‫فهرست مطالب‬ ‫عناوین‬
‫قبل از اینکو عصبانی شوی! فقط یک حلظو این منت را خبوان‪ٚ.........................‬‬
‫خالصػػو ی از زنػػدای نامػػو ی امػػاد رلػػدد زلوػػدبن عبػػدالوىاب ر ػو اهلل وحرکػػت بیػػدار کننػػده‬
‫وی (ازتولد تا وفات)‪ٜ..............................................................‬‬
‫فعالیت فرزندان شیخ بعد از ایشان ‪ٕٙ..............................................‬‬
‫اسرتش و انتشار دعوت شیخ زلود بن عبدالوىاب‪ٖٕ................................‬‬
‫متأثر شدن کشورىای اسالمی از دعوت اماد زلود بن عبدالوىاب ر و اهلل‪ٖٗ...........‬‬
‫[ؽلن‪،‬عراؽ‪،‬اجلزائر‪،‬سودان‪،‬مصر‪،‬مغرب‪،‬پاکستان‪،‬ىندوس ػػتان ‪ ،‬افغانس ػػتان ودیگ ػػر کش ػػورىای‬

‫اسالمی]‪ٖٗ.......................................................................‬‬
‫خدمات اماد زلودبن عبدالوىاب بو اسالد ومسلوانان‪ٖٜ..............................‬‬
‫خدمات او در میدان عقیده ‪ٖٜ....................................................‬‬
‫خدمات اودر میدان نوشنت کتب‪ٗٓ.................................................‬‬
‫خدمات او بو مسلوانان در مصر‪ٗٓ................................................‬‬
‫خدمات او در سرزمنی حجاز‪ٗٓ...................................................:‬‬

‫خدمات او بو مردد افغانستان‪ٗ٘....................................................‬‬
‫خدمات او بو سباد امت مسلوو‪٘ٗ...................................................‬‬
‫تألیفات شیخ زلود بن عبدالوىاب‪ٗٙ................................................‬‬
‫افتػ ػ ػ ػػو ىػ ػ ػ ػػای بعاػ ػ ػ ػػی از نویسػ ػ ػ ػػنداان ودانشػ ػ ػ ػػوندان دربػ ػ ػ ػػاره ی دعػ ػ ػ ػػوت شػ ػ ػ ػػیخ زلوػ ػ ػ ػػدبن‬
‫عبدالوىاب‪ٗٛ.....................................................................‬‬
‫خاورشناسان در مورد شیخ زلودبن عبدالوىاب می اویند‪ٖ٘...........................‬‬
‫اقوال علواء احناؼ درمورد زلودبن عبدالوىاب‪٘٘....................................‬‬
‫نظریات علواء احناؼ درموردوىابی‪٘ٛ...............................................‬‬
‫عامل حنفی دروصف وىابیت شعر سروده است‪ٙٓ....................................‬‬
‫عقیده مشرتک اماد ابوحنیفو وزلودبن عبدالوىاب‪ٙٔ..................................‬‬
‫اماد ابوحنیفو ر و اهلل نیز بو افتو مردد وىابی است‪ٖٙ................................‬‬
‫ما دو اونو حنفی دارَل‪ٙ٘..........................................................‬‬
‫زلود بن عبدالوىاب شاارد احناؼ است‪ٙٙ.........................................‬‬

‫اماد زلود بن عبدالوىاب اتفاؽ را بو میان آورد واختالؼ را دور ظلود‪ٙٚ.................‬‬
‫چرا اماد رلدد زلودبن عبدالوىاب را دوست دارَل؟‪ٙٛ.................................‬‬
‫چرا مستشرقنی ورافاو وصوفیو تری شان را در مقابل شخصیت ىای چػون بػا امػاد زلوػد بػن‬
‫عبدالوىاب دراز ظلوده اند؟‪ٚٓ.......................................................‬‬
‫سخن علفرجاسوس انگلیس راقبول میکنی؟یا از من مسلوان را؟‪ٖٚ.....................‬‬
‫دمشنان اماد زلود بن عبدالوىاب چو کسانی اند؟‪ٚ٘..................................‬‬
‫دعوت زلودبن عبدالوىاب دعوت(قرآنی وزلودی) نو دعوت وىابی!‪ٚٙ................‬‬
‫آیا عقاید اماد زلودبن عبدالوىاب خالؼ سلف صاحل بود؟‪ٚٚ........................‬‬
‫عقایدوىابیت و وىابیان‪ٛٓ.........................................................‬‬
‫آیا وىابیت از اىل سنت خارج است؟‪ٛٔ............................................‬‬
‫وىابی ػ ػػت یک ػ ػػو دمشن ػ ػػان اس ػ ػػالد بػ ػ ػرای موح ػ ػػدین خط ػ ػػاب میکنن ػ ػػد م ػ ػػنه و ریق ػ ػػو ش ػ ػػان‬
‫اینست‪(:‬عقاید اماد رلدد ر و اهلل)‪ٕٛ...............................................‬‬
‫وىابیت نو عقیده است و نو مذىب‪ٜٖ..............................................‬‬
‫حرکت ومنه اماد رلدد ر و اهلل حرکت جدیدی نیست!‪ٜ٘..........................‬‬

‫چرا منه اماد زلود بن عبدالوىاب در مذاىب اسالمی درج نشد؟‪ٜٙ..................‬‬
‫[احادیػػو وارده در مػػورد شػػاخ شػػیطان!]آیا زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب شػػاخ شػػیطان اسػػت؟ وآیػػا‬
‫احادی ػ ػ ػ ػػو یک ػ ػ ػ ػػو درم ػ ػ ػ ػػورد فتن ػ ػ ػ ػػو صل ػ ػ ػ ػػد آم ػ ػ ػ ػػده مػ ػ ػ ػ ػراد آن ش ػ ػ ػ ػػیخ زلو ػ ػ ػ ػػد ب ػ ػ ػ ػػن عب ػ ػ ػ ػػدالوىاب‬
‫میباشد؟‪ٖٔٓ......................................................................‬‬
‫حقیقت تصویر شیخ زلود بن عبدالوىاب‪ٜٔٓ.......................................‬‬
‫ایا شیخ زلودبن عبدالوىاب خالفت عثوانی دخالت ظلود وآنرا شکست داد؟‪ٔٓٔ.......‬‬
‫(شػػبهو)آیا در اسػػالد ‪ ،‬فقػػط زلوػػدبن عبػػدالوىاب اسػػت کػػو توسػػل را رد مینوایػػد؟ وایػػا زلوػػد‬
‫بن عبدالوىاب توسل یکو برآن امجاع شده بود آنرا رد ظلود؟‪ٔٔٔ........................‬‬
‫صوفیان چرا موحدین را "وىابی"میگویند؟‪ٖٕٔ........................................‬‬
‫(دراخری)زلود بن عبدالوىاب از خود دفاع میکند‪ٖٖٔ................................‬‬
‫کتب یکو در دفاع وزنداانی اماد رلدد ر و اهلل نوشتو شده است‪ٖٔٗ.................‬‬
‫سلفی وسلفیت چو معنی دارد؟‪ٖٔٛ.................................................‬‬
‫دیدااه دعوتگران درصفحات اجتواعی پریامون زلودبن عبدالوىاب ر و اهلل‪ٖٜٔ........‬‬
‫فهرست منابع ومأخذ‪ٖٔٗ..........................................................‬‬

‫قثل اس ایٌکِ ػصثاًی ضَی! فقط یک لحظِ ایي هتي را ترَاى‬
‫علدد مدده ال وبدد بعددذ وعلدد آلدد‬ ‫والسدد‬ ‫الحمددذ هلل وحددذ والصدد‬
‫وصحب والتابعيه لهم بإحسان إل يى الذيه أما بعذ‪:‬‬
‫بلو عزیزد! قبل از اینکو عصبانی شوی فقط این منت را خبوان!‬
‫ب ػرادر وخ ػواىر مػػبمنر! بػػاور بػػو اهلل کػػن ای ػن مػػنت را بػػا اریػػو وزاری نوشػػتر فقػػط خب ػوان قبػػل از‬
‫اینکو تصویر عجوالنو بگریی!‬
‫خط ػػاب کن ػػی واعو ػػال اورا وه ی ا ا ب ػػدانی و(محم ا ا ا ا‬ ‫قب ػػل از اینک ػػو کس ػػی را وه ا ا‬
‫عبا وهاه ) عػػامل بزراػوا ِر را کػػافر ومرتػػد وغػػریه خطػػاب کنػػی! فقػػط بػراَل بگػػو‪ :‬چقػػدر درس‬
‫دیػن خوانػده ای؟! چقػدر در درسػػهای تفسػری وترمجػو قػرآن کػػرَل اشػرتاک کػرده ای؟! بػاور بػػو‬
‫اهلل کػػن ااػػر فقػػط یػػک ىفتػػو در درس ترمجػػو وتفسػػری قػػرآن نشسػػتو باشػػی میػػدانی کػػو ىػػرکس‬
‫خطػاب میکننػد حػال آنکػو‬ ‫آنچو کو اهلل هلالج لج ورسػول اهلل ملسو هیلع هللا یلص افتػو باشػد بیػان دارد اورا وها‬
‫وىابی ػػت در اص ػػل وج ػػود ن ػػدارد ‪ ،‬زیػ ػرا در ت ػػاریخ مس ػػلوانان ک ػػو نظ ػػر انداخت ػػو ش ػػود در ى ػػر‬
‫سرزمنی کو مستشرقنی جهت ازبنی بردن عقیده ی توحیػد کػار کننػد مبمنػان واقعػی آصلػا را بػو‬
‫یػػک نػػادِ مشػػهور میسػػازند تػػا مػػردد جامع ػػو سػػخنان آهن ػػا را قب ػػول نک ػػرده وعلیػػو آهنػػا جبهػػو‬
‫بگرینػد علانطوریکػو لقػػب پیػامم اسػػالد را دیػروز صا ی اذاشػػتند وامػروز لقػػب امػت پیػػامم را‬
‫میگذارند ‪ ،‬برادرد ىوشیار باش با افنت اینکو فػالن وىػابی اسػت تػرا وسوسػو میکننػد‬ ‫وه‬
‫کػػو اخػػوت وب ػرادری ت ػرا از آن بشػػکنند ‪ ....‬عزیػػزد ب ػرای تػػو مػػی اػػوَل! علػػنی کسػػی را کػػو تػػو‬
‫می اویی از او بپرس کو چو می خواىد؟! آیا مقاد وچوکی میخواىػد یػا اینکػو برایػت‬ ‫وه‬
‫مػػی اػػویی‬ ‫مػػی اویػػد آنچػػو در قػػرآن اسػػت بػػو آن عوػػل کػػن؟! عزیػػزد کسػػی را کػػو تػػو وه ا‬
‫فقط از آن یکی بپرس کو آیا غری از عول بو حػدیو صػحیک کػداد چیػزی دیگػری میخواىػد‬
‫می اویی از آن بپرس آیا وه ی وجود دارد ؟! ‪...‬‬ ‫یا خری؟! حد اقل کسی را کو وه‬
‫یعنی چو؟! یا کو از زبان عواد فهویدی وبس سباد؟!‬ ‫آیا ااىی فکر کرده یی کو وه‬
‫خطػػاب میکنػػی غػػری از قػػرآن‬ ‫آیػػا اػػاىی فکػػر کػػرده یػػی کػػو ىػػر آن کسػػی کػػو تػػو آن ػرا وه ا‬
‫وح ػػدیو چی ػػزی دیگ ػػری نگفت ػػو ول ػػی آن ىن ػػدو وج ػػادواری ک ػػو ن ػػو ق ػػرآن اا ػػاىی دارد ون ػػو از‬
‫حدیو ونو از مذىب! اما تو اورا مذهب میدانی ومدعی قرآن وحدیو را وه ؟!‬
‫آیا ااىی فکر کػرده یػی کػو در افغانسػتان یهػودی ‪ ،‬نصػرانی ‪ ،‬امریکػائی وصػدىا کػافر ومرتػد‬
‫دیگػػر وجػػود دارد امػػا ىػػی کسػػی بػػا آهنػػا کػػاری ندارنػػد وفقػػط زبانشػػان را بػػاالی کسػػانی دراز‬
‫میکنند کو جز «ادعی وپریوی قرآن وحدیو بو فهر سلف صاحل» را ندارند؟!‪.‬‬
‫امػػا ‪ ............‬ااػػر مػػی ا ػػویی نػػو! وىػػابی وج ػػود دارد و وىابیػػت یػػک مػػذىب جدیػػدی‬
‫است پس لطفاً این رسالو را بدون تعصب وبا اخالص تاد مطالعػو کػن‪ ...‬تػا بػدانی وىابیػت‬
‫وجود ندارد واین ناد برای بدنامگی اىل سنت است وبس‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ذالصِ ی اس سًسگی ًاهِ ی اهام هدسز هحوستي ػثدسالَّاب رمودِ ا‬

‫ٍمزکت تیسار کٌٌسُ ٍی (استَلس تا ٍفات)‪:‬‬
‫و در اینجا‪ ،‬بطور خالصو زنداینامو شیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب را ذکػر میکنػیر (کػو نػاد ىػا‬
‫و القػػاب زیػػادی از جانػػب سلالفػػان بػػو ایػػن دعػػوت شػػیخ داده شػػده اسػػت ماننػػد‪ :‬وىابیػػت یػػا‬
‫توحیدارا و دیگر القاب‪).‬تا یک شخص مسلوان ادعات دروغنی علیو وی را بػا شخصػیت‬
‫حقیقی این بزراوار مقایسػو کنػد و سػپس عقػل و منطػ خػوی را قاضػی و حػاکر بگػرید تػا‬
‫منصفانو بو حقیقت نائل آید‪.‬‬
‫‪ :‬شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػن سػػلیوان بػػن علػػی بػػن زلوػػد بػػن ا ػػد بػػن‬ ‫ايش ب‬ ‫نس ب‬
‫راشد بن برید بن مشرؼ سبیوی‪ ،‬در سال ٘ٔٔٔ ىجری قوری (ٖٓ‪ٔٚ‬د) بو دنیا آمد‪.‬‬
‫اصل ایشان بو قبیلو ی سبػیر بػازمی اػردد‪ .‬علػان قبیلػو ای کػو مػو ن خػوی را در منطقػو ی‬
‫صلد حفظ کرده است‪ ،‬و در آن استقرار یافتو و مػو ن ازیػده و زنػدای بادیػو نشػینی را رىػا‬
‫ساختو و بو دیگر فعالیت ىایی مانند کشت و زرع و ذبارت مشغول اشتو اند‪.‬‬
‫حتصيالت وی ‪ :‬وی در سال ٘ٔٔٔ ىجرت رسول اکػرد صػلی اهلل علیػو و سػلر بػو دنیػا‬
‫آمد‪.‬‬
‫نزد پدرش در روستای عیینو ربصیالت را آغاز ظلود‪ .‬این روستا زادااه ایشػان ر ػ اهلل علیػو‬
‫بػود‪ .‬عینیػػو دىکػػده ای شػػناختو شػػده در ؽلامػػو‪ ،‬در صلػػد و مشػػال غػػرب شػػهر ریػػاض قػرار دارد‬
‫کو تػا شػهر ریػاض حػدود ىفتػاد کیلػومرت مسػافت دارد و از مسػت غػرب نیػز چیػزی در علػان‬
‫حػػول و حػػوش اسػػت‪ .‬ایشػػان ر ػ اهلل علیػػو در آن جػػا بػػو دنیػػا آمػػد و بػػو شایسػػتگی در آن‬
‫پرورش یافت و بزرگ شد‪ .‬در علان کودکی قرآن را فراارفت‪.‬‬
‫وی بػػو تػػالش خػػود ب ػرای ف ػرااریی درس ىػػا و آمػػوخنت فقػػو نػػزد پػػدرش شػػیخ عبػػدالوىاب بػػن‬
‫سلیوان‪ ،‬کو فقیهی بزرگ و عادلی ارانقدر بود‪ ،‬ادامػو داد‪ .‬پػدرش در عینیػو منصػب قاػا را‬
‫ب ػػو عه ػػده داش ػػت‪ .‬پ ػػس از رس ػػیدن ب ػػو س ػػن بل ػػوغ ب ػػو قص ػػد بی ػػت اهلل احلػ ػراد و جب ػػای آوردن‬
‫مناسػػک ح ػ بػػو راه افتػػاد و در آن جػػا نػػزد برخػػی از علوػػای حػػرد ش ػریف بػػو ف ػرااریی علػػود‬
‫پرداخت‪.‬‬
‫سػػپس متوجػػو مدینػػو ی منػػوره اشػػت کػػو برت ػرین سػػالد و درود بػػر سػػاکن ارانقػػدر آن شػػهر‬
‫باشد‪ .‬در آن جا بو حاور علوػای آن شػهر شػتافت و مػدتی در آن جػا اقامػت ازیػد و از‬
‫علوػػای بػػزرگ و مشػػهور مدینػػو در آن زمػػان نیػػز هبػػره ىػػای ف ػراوان بػػرد‪ .‬از مجلػػو اسػػاتید آن‬
‫شػػهر‪ :‬شػػیخ عبػػداهلل بػػن اب ػراىیر بػػن سػػیف صلػػدی‪ ،‬کػػو اصػػالتاً اىػػل رلوعػػو و نیػػز پػػدر شػػیخ‬
‫ابراىیر بن عبداهلل صاحب کتاب "العذب الفائض فی علر الفرائض" بود‪ ،‬علچنػنی از زلاػر‬
‫استاد بزرگ زلوػد حیػاة سػندی در مدینػو نیػز سػود جسػت‪ .‬ایػن ىػا دو تػن از عادلػانی بودنػد‬
‫کػػو معػػروؼ اسػػت کػػو شػػیخ نػػزد ایشػػان در مدینػػو درس فراارفتػػو اسػػت و شلکػػن اسػػت نػػزد‬
‫کسان دیگری نیز بو فرااریی مشغول بوده ولی ما از آن بی ا الع باشیر‪.‬‬
‫شیخ برای فرااریی علر بو سوی عػراؽ رىسػپار اشػت و در بصػره بػو زلاػر علوػای آن جػا‬
‫رفػػت و تػػا جاییکػػو مػػی توانسػػت از زلاػػر ایشػػان هبػػره بػػرد و بػػو فػرااریی علػػود پرداخػػت‪ .‬در‬
‫علاصلا دعوت خوی بو سوی یکتاپرستی و توحید را آشکار ساخت و مػردد را بػو پػریوی از‬
‫سنت پیامم اکرد صلی اهلل علیو و سلر فراخوانػد‪ .‬علچنػنی اعػالد کػرد کػو علػو ی مسػلوانان‬
‫باید دین خوی را از سرچشوو ىای پػاک کتػاب خداونػد و سػنت رسػول اهلل علیػو الصػالة‬
‫والسالد براریند‪ .‬وی در این باره رلػادالتی را اصلػاد داد و بػا علوػای زیػادی منػارره کػرد‪ .‬وی‬
‫در میان اساتید وی در آن جا کو شهرت داشت شخصی بو ناد شػیخ زلوػد رلوػوعی بػود‪.‬‬
‫برخػػی از علوػػای نػػاالی بصػػره علیػػو او برخاسػػتو و ایشػػان و اسػػتادش را مػػورد اذیػػت و آزار‬
‫ق ػرار دادنػػد‪ .‬بػػو علػػنی سػػبب وی از آن جػػا بػػو نیػػت سػػرزمنی شػػاد خػػارج شػػد ولػػی بػػو خػػا ر‬
‫نداشنت سلارج سفر از رفنت بداصلا بازماند و از بصره بو زبری رفػت و از زبػری بػو سػوی احسػاء‬
‫بػػو راه افتػػاد‪ .‬در آصلػػا در زلاػػر علوػػای آن دیػػار حاضػػر شػػد و دربػػاره ی م ػواردی از اصػػول‬
‫دیػن بػػا ایشػان مػػذاکره ظلػود‪ .‬سػػپس رىسػپار دیػػار حػرؽلالء شػػد و ایػن واقعػػو در دىػو ی پػػنجر‬
‫قػػرن دوازدىػػر صػػورت ارفػػت‪ .‬چػػون پػػدرش کػػو قاضػػی عیینػػو بػػود بػػا حػػاکر آصلػػا دراػػری شػػد و‬
‫در سػػال ‪ ٖٜٔٔ‬ىجػػری از آصلػػا بػػو ح ػرؽلالء منتقػػل اردیػػد‪ .‬شػػیخ زلوػػد نیػػز پػػس از انتقػػال‬
‫پػػدرش بػػداصلا در سػػال ‪ ٖٜٔٔ‬ىجػػری نػػزد وی رفػػت‪ .‬بنػػابراین رفػػنت وی بػػو حػرؽلالء در سػػال‬
‫ٓٗٔٔ ىػ ؽ یػا بعػد از آن رخ داده اسػت‪ .‬وی در علاصلػا سػاکن شػد و علچنػان سػرارد علػر‬
‫و آموزش و کار دعوت در حرؽلالء بود تا زمانی کػو پػدرش در سػال ٖ٘ٔٔ ىجػری قوػری‬
‫از دنیا رفت‪ .‬پس از آن از جانب برخی از اىالی حرؽلالء علیو وی شػرارت ىػایی اصلػاد شػد‬
‫و بعای از افراد فرومایو در آصلا قصد کشنت وی را داشتند‪ .‬می اوینػد‪ :‬تعػدادی از آن ىػا‬
‫سعی داشتند از دیوار خانو اش باال بروند و کسانی آنان را دیدند و پا بو فرار هنادند‪.‬‬
‫شببير ه ببو ال ده عيينببو‪ :‬بعػػد از ایػػن حادثػػو شػػیخ از آصلػػا خػػارج‬ ‫شب‬ ‫سب‬
‫شػده و بػو سػػوی عیینػو راه افتػاد و در علاصلػػا نیػز سػاکن اردیػػد‪ .‬اشػخاص فرومایػو ی مػػذکور‬
‫بػو ایػػن دلیػػل از وی بػػو خشػػر آمػػده بودنػػد کػػو وی دسػػت از امػػر بػػو معػػروؼ و هنػػی از منکػػر‬
‫بػػاز ظلػػی کشػػید و از حاکوػػان مػػی خواسػػت تػػا رلرمػػانی کػػو از مػػردد سػػرقت کػػرده و آنػػان را‬
‫آزار می رسانند و مالشان را بو تػاراج مػی برنػد را پػی اػریی ظلاینػد‪ .‬از مجلػو آن اشػرار کسػی‬
‫بود کو عبید نامیده می شد‪ .‬وقتی آنان دانسػتند کػو شػیخ علیػو آهنػا عوػل ظلػوده و کارىػای‬
‫آنان را ناپسند می دارد و امریان را بػو تعقیػب و رلازاتشػان فرامػی خوانػد‪ ،‬خشػوگنی شػده و‬
‫بػػو فکػػر کشػػنت ایشػػان افتادنػػد‪ .‬ولػػی خداونػػد متعػػال وی را مصػػون داشػػتو و از شػػر آنػػان در‬
‫امػػان داشػػت‪ .‬آنگػػاه بػػود کػػو وی بػػو عیینػػو نقػػل مکػػان ظلػػود‪ ،‬و امػػری آن عثوػػان بػػن زلوػػد بػػن‬
‫معور بود‪ .‬شیخ زلود بن عبدالوىاب نزد امری آن شهر رفػت و وی نیػز از وی اسػتقبال ظلػود‬
‫و افت‪ :‬برای دعوت بو سوی خداوند برخیز و مػا نیػز بػا تػو ىسػتیر و یاریػت مػی رسػانیر‪،‬‬
‫وی اره ػػار ش ػػادمانی و دوس ػػتی و موافق ػػت ظل ػػود ب ػػر آنچ ػػو وی قص ػػد آن را دارد‪ .‬ش ػػیخ نی ػػز‬
‫مشػغول تعلػیر و ارشػاد و دعػوت بػو سػوی خداونػػد عزوجػل شػد و بػو متوجػو ظلػودن مردمػػان‪،‬‬
‫مردان و زنان‪ ،‬بػو سػوی خػری و زلبػت خداونػد پرداخػت‪ .‬کػار وی در عیینػو شػهرت پیػداکرد‬
‫و ناد نیک ایشان پرآوازه اشت و از شهر و دىات ا راؼ برای دیدارش بداصلا می رفتند‪.‬‬
‫در یکػػی از روزىػػا شػػیخ بػػو امػػری عثوػػان افػػت‪ :‬اجػػازه دىیػػد انبػػد روی قػػم زیػػد بػػن خطػػاب‬
‫رضی اهلل عنو را ویران کنر‪ ،‬چػرا کػو بػر خػالؼ دسػتور دیػن اسػالد بنػا شػده و خداونػد جػل‬
‫وعػػال بػػو ایػػن کػػار راضػػی نیسػػت و رسػػول اهلل صػػلی اهلل علیػػو و سػػلر نیػػز از برپػػاظلودن بنػػا بػػر‬
‫فراز قبور و مسجد قرار دادن آن ىا منع فرموده اند‪ ،‬و این انبد مردد را دچػار فتنػو ظلػوده و‬
‫عقایػػد آنػػان را تغیػػری داده اسػػت و موجػػب بوجػػود آمػػدن شػػرک اشػػتو اسػػت‪ ،‬بنػػابراین بایػػد‬
‫خراب شود‪ .‬امری عثوان پاسػخ داد‪ :‬ایػرادی نػدارد‪ .‬شػیخ افػت‪ :‬مػن ترسػر از آن اسػت کػو‬
‫اىالی جبیلو سربو شورش هنند‪ .‬جبیلػو روسػتایی در جػوار قػم مػذکور بػود‪ .‬بنػابراین عثوػان بػو‬
‫علراه لشکر خوی کو بی از ٓٓ‪ ٙ‬مبارز در آن بود برای ویران کردن انبد با شػیخ ر ػ‬
‫اهلل علیػػو بػػو راه افتادنػػد‪ .‬وقتػػی کػػو بػػو انبػػد مزبػػور نزدیػػک شػػدند‪ ،‬اىػػالی جبیلػػو وقتػػی از ایػػن‬
‫موضػػوع بػػاخم شػػدند بػرای دفػػاع از آن و زلافظػػت از انبػػد بػػریون آمدنػػد ولػػی بػػا دیػػدن امػػری‬
‫عثوان و کسانی کػو بػا وی بودنػد منصػرؼ شػده و بازاشػتند‪ .‬شػیخ نیػز بػو ویػران کػردن آن‬
‫پرداخػػت و بػػو کوػػک خداونػػد عزوجػػل بػػا دسػػتان وی ر ػ اهلل علیػػو انبػػد مػػذکور از میػػان‬
‫برکنده شد‪.‬‬
‫شیخ بو امری عثوان بن معور افت‪ :‬چاره ای نیست جز اینکو انبد روی قػم زیػد (زیػد بػن‬
‫خطاب رضی اهلل عنو برادر امریادلبننی حارت عوػر بػن خطػاب رضػی اهلل تعػالی عػن اجلویػع‬
‫بػػا مسػػیلوو ی کػػذاب در سػػال ٕٔ ىجػػرت نبػػوی بػػود وی‬ ‫بػػود و از مجلػػو شػػهدای جن ػ‬
‫جزو کسانی بود کو در آن جا بو قتل رسید و انبد مذکور را بر مقػمه اش سػاختند‪ ،‬شلکػن‬
‫است قم وی جای دیگری باشد ولی می اوینػد کػو علػان قػم از آن او اسػت‪ ،‬امػری عثوػان‬
‫نیز ب آنچو پیشرت افتو شد در ایػن کػار بػا وی علراىػی و موافقػت ظلػود و انبػد مزبػور بػو‬
‫داهلل ویران شد و اثر آن نیز تا علنی امروز از میان برده شػد‪ ،‬وهلل احلوػد وادلنػو‪ .‬چراکػو ایػن‬
‫عوػػل بػػا نیػػت راسػػت و بػػو قصػػدی مس ػػتقیر ب ػرای نص ػػرت دیػػن خداونػػد اصل ػاد ارفتػػو ب ػػود‪.‬‬
‫قمىػػای دیگػػری نیػػز در آصلػػا بودنػػد کػػو مػػی افتنػػد قػػم ضػرار بػػن اوزر اسػػت‪ ،‬انبػػدی نیػػز بػػر‬
‫روی آن قػػم وجػػود داشػػت کػػو آن نیػػز از میػػان بػػرده شػػد‪ .‬مشػػاىد دیگػػری نیػػز وجػػود داشػػت‬
‫کػػو خداونػػد عزوجػػل آن ىػػا را از بػػنی بػػرد‪ .‬مػزار و درختػػان دیگػػری نیػػز بودنػػد کػػو بػػو غػػری از‬
‫خداونػػد یکتػػا جػػل وعػػال پرسػػت مػػی شػػدند علگػػی آن ىػػا زدوده شػػده و از میػػان برداشػػتو‬
‫شػػدند و مػػردد از اصلػػاد چنػػان کارىػػایی برحػػذر داشػػتو شػػدند‪ .‬ىػػدؼ شػػیخ ر ػ اهلل علیػػو در‬
‫دعوت قولی و عولی آنچو بیان شد استورار یافت‪.‬‬
‫در این زمان زنی نزد وی آمد و بو ارتکاب زنا ی چند فقػره اعػرتاؼ ظلػود‪ .‬شػیخ از سػایرین‬
‫در مورد وضعیت عقلی وی سبال کرد و افتند کو او عاقل اسػت و مشػکلی نػدارد‪ .‬وقتػی‬
‫کو آن زن بر ادعای خود پافشاری ظلود و از اعرتافی کو کرده بود دسػت نکشػید و باتوجػو‬
‫بو اینکو ادعػای وجػود اکػراه یػا شػبهو ای نیػز وجػود نداشػت و زنػای زلصػنو بػود‪ ،‬شػیخ ر ػ‬
‫اهلل علیػػو ک ػو قاضػػی عینیػػو بػػود بػػو رجػػر وی دسػػتور داد و او را رجػػر کردنػػد‪ .‬بػػو ایػػن ترتیػػب‬
‫کػػار وی بػػو خػػا ر زبریػػب انبػػدىا و سنگسػػار زن و فراخ ػوان بػػزرگ و خطػػری وی بػػو سػػوی‬
‫خداوند متعػال آوازه ای بسػیار یافػت و مهػاجرین بسػیاری از جاىػای سلتلػف بػو سػوی عیینػو‬
‫ىجرت می ظلودند‪.‬‬
‫از شبرر عيينبو ‪:‬خػم کػار و بػار شػیخ بػو امػری احسػاء‬ ‫عبب اوهى‬ ‫طرد شير ب‬
‫و توابػػع آن از بنػػی خالػػد سػػلیوان بػػن عریعػػر خالػػدی رسػػید کػػو وی بػػو سػػوی خداونػػد فرامػػی‬
‫خواند و انبدىا را زبریب می کند و حدود خداوندی را اجرا می کند‪ ،‬این موضػوع بػر آن‬
‫مػرد بػدوی سػػخت دشػوار آمػػد‪ .‬بػرای آنکػػو عػادات و رسػود اىػػل بادیػو چیػػزی جبػز دسػػتورات‬
‫خداوند بود و رلر و سػتر پیشػو ظلػوده و خػونریزی و تػاراج امػوال و ىتػک حرمػت ىػا خػوی‬
‫ایشػان بػػود و او ترسػػید کػػو کػػار ایػػن شػػیخ بػاال ارفتػػو و سػػلطان بػػو برکنػػاری وی اقػػداد کنػػد‪.‬‬
‫بنابراین نامو ای را بو عثوان نوشتو و در آن وی را هتدید کرده و دستور داد تا این شػخص‬
‫ربت فرمان خوی را در عیینو بو قتل رساند‪ ،‬و برای او نوشػت‪ :‬شػخص ربػت امػر مشػا کػو‬
‫دربػػاره ی وی چنػػنی و چنػػان بػػو مػػا خػػم رسػػیده اسػػت را مػػی کشػػی و یػػا آنکػػو خ ػراج تػػو را‬
‫قطع می کنیر!! امری عثوان خراجی از ػال نػزد وی داشػت‪ .‬ایػن کػار امػری بػر عثوػان اػران‬
‫برخیػزد‪ .‬بنػػابراین‬ ‫آمػد و از آن ترسػید کػػو وی خػراج را بػػر وی قطػع ظلػػوده یػا بػػا وی بػو جنػ‬
‫بو شیخ افت‪ :‬این امری چنػنی و چنػان بػرای مػا نوشػتو اسػت‪ ،‬مػا ىػی خػوش نػدارَل کػو تػو‬
‫را بو قتل رسانیر ولی از این امری بیر دارَل و با وی مقابلػو نیػز نتػوانیر ظلػود‪ .‬بنػابراین چنانچػو‬
‫خواسػػتی از اینجػػا بػػریون شػػوی چنػػان ک ػن‪ .‬شػػیخ نیػػز بػػو او افػػت‪ :‬آنچػػو مػػن بػػدان فرامػػی‬
‫خ ػواًل علػػان دیػػن خداونػػد و جامػػو ی عوػػل پوشػػیدن بػػو کلوػػو ی " ال إلػػو إال اهلل" و ربقی ػ‬
‫بزنػد و بػو‬ ‫این شهادت و اواىی است کو زلود رسول اهلل اسػت‪ .‬آنکػو بػو ایػن دیػن چنػ‬
‫یاری آن بشتابد و در این کار صداقت داشتو باشد‪ ،‬خداوند نیز وی را نصػرت داده و وی‬
‫را پشػتیبانی کػرده و بػر سػرزمنی دمشنػػان والیػت خبشػد‪ .‬پػس ااػػر تػو نیػز شػکیابیی ظلػػوده و‬
‫پایػػداری کنػػی و ایػػن خػػم را بپػػذیری مػػهده بػػاد تػػو را کػػو پرورداػػار نیػػز تػرا یػػاری رسػػانیده و از‬
‫ایػن بػدوی و دیگػران ایتػت مػی ظلایػػد و بػو زودی خداونػد تػرا سرپرسػتی دیػار و عشػػریه اش‬
‫بػا وی را نػدارَل و اقػت سلالفػت امػر‬ ‫را می دىد‪ .‬امػری پاسػخ داد‪ :‬یػا شػیخ‪ ،‬مػا تػوان جنػ‬
‫او را نیز در خود ظلی بینیر‪.‬‬
‫وهود شير حمم ه و ال ببو دهعيبو‪ :‬آنگػاه شػیخ از آن جػا خػارج شػده و راه‬
‫خوی را از عیینو بو سوی دیار درعیو تغیری داد‪ .‬چنانچو تعریػف مػی کننػد وی پیػاده بػو آن‬
‫جػا رفػت و در پایػان روز بػػو آن دیػار رسػید‪ .‬او عیینػػو را ىػر در آغػاز روز بػػا پػای پیػاده تػػرک‬
‫ظلػػوده بػػود و امػػری عثوػػان بػػو بدرقػػو اش نیػػز نرفتػػو بػػود‪ .‬او در درعیػػو بػػو خانػػو ی شخصػػی از‬
‫بزراػػان آصلػػا در بػػاالی شػػهر رفػػت کػػو زلوػػد بػػن سػػویلر عرینػػی خوانػػده مػػی شػػد و مهوػػان او‬
‫شػػد‪ .‬مػػی اوینػػد‪ :‬ایػػن مػػرد چنػػان از آمػػدن مهوػػان مػػذکور مػػی ترسػػید کػػو زمػػنی بػػر وی تنػ‬
‫اشػػتو بػػود و از امػػری درعیػػو زلوػػد بػػن سػػعود بیونػػاک بػػود‪ .‬شػػیخ وی را آراد ظلػػود و افػػت‪:‬‬
‫مهده باد ترا کو آنچو من مردد را بدان فرامی خواًل دین خداوندی اسػت و پرورداػار بػزودی‬
‫آن را آشػػکار و غالػػب مػػی سػػازد‪ .‬ایػػن خػػم بػػو زلوػػد بػػن سػػعود رسػػید و اوینػػد‪ :‬ایػػن خػػم را‬
‫یکی از صاحلان بو علسر وی رسانید‪ ،‬وی نزد او رفت و بػو وی افتػو بػود‪ :‬زلوػد را از کػار‬
‫این مرد باخم سػاز و او را تشػوی کػن تػا دعػوت وی را بپػذیرد و او را بػر یػاری و پشػتیبانی‬
‫وی ترغیب ظلا‪ .‬علسر زلود بن سعود زنی پارسا و نیک کردار بود‪.‬‬
‫وقتی کو شوىرش زلوػد بػن سػعود امػری درعیػو و توابػع آن نػزد وی آمػد‪ ،‬بػو وی افػت‪ :‬مػهده‬
‫باد ترا بو این غنیوت و فرصت بػزرگ! ایػن غنیوتػی کػو خداونػد آن را بػو سػوی تػو کشػانده‬
‫است‪ ،‬مردی است دعوتگر کو بو سوی دین خداوند و کتاب اهلل فرامی خواند و بو سػوی‬
‫سنت رسول اهلل علیو الصالة والسالد‪ ،‬چػو غنیوػت بػزرگ تػر از ایػن!؟ بػو قبػول وی برخیػز و‬
‫مکن‪ .‬امری مشورت وی را پػذیرفت‪ .‬ولػی مانػده بػود‬ ‫یاری رسان و در این کار ىی درن‬
‫کو خود نػزد وی بػرود یػا آنکػو وی را بػو سػوی خػوی خبوانػد؟! بػو او مشػورت دادنػد و مػی‬
‫اویند کو علسرش نیز جزو کسانی بود کو نظر خػوی را بػو علػراه دسػتو ای از صػاحلان بػو‬
‫وی افت‪ ،‬اینگونو کو‪ :‬شایستو نیست کو وی را بو این جا فراخوانی‪ ،‬بلکػو بایػد بػو سػوی‬
‫خانو اش روانو شوی‪ .‬تا آنکو تو بو سػوی او روانػو شػوی و علػر و دعػوتگر خػری و نیکػی را‬
‫ارامی داشتو باشی‪ .‬او نیز این رأی را پذیرفت‪ .‬چرا کػو خداونػد متعػال بػرای او سػعادت و‬
‫خری را رقر زده بود‪ ،‬ر اهلل علیو وأکرد اهلل مثواه!‬
‫آ‬ ‫و اب سعهد و قبراه ميب‬ ‫عب اوهى‬ ‫شير حمم ب‬ ‫دي اه مي‬
‫وی ظلػود و‬ ‫دو ‪ :‬بو این ترتیب وی بػو سػوی شػیخ در منػزل زلوػد بػن سػویلر رفػت و آىنػ‬
‫بػػر وی سػػالد کػػرد و بػػا وی بػػو افتگػػو نشسػػت‪ .‬افػػت شػػیخ زلوػػد‪ ،‬مػػهده بػػاد بػػو نصػػرت و‬
‫امن و یاری و مساعدتت‪ .‬شیخ نیز پاسخ افت‪ :‬و تػو نیػز مػهده بػادت بػو نصػرت و سبکػنی‬
‫و س ػراصلاد پسػػندیده‪ .‬ایػػن دیػػن خداونػػد اسػػت و آنکػػو بػػو یػػاری آن برخیػػزد خدوانػػد بػػو یػػاری‬
‫بشػػتابد و آنکػػو آن را ایػػت کنػػد تاییػػد و ایػػت خداونػػد او را اسػػت و بػػزودی نتیجػػو ی‬
‫ایػػن کػػار خػػوی را خ ػواىی دیػػد‪ .‬افػػت‪ :‬یػػا شػػیخ‪ ،‬پػػس مػػن بػػا تػػو بػػر سػػر دیػػن خداونػػد و‬
‫پیػػاممش و جهػػاد در راه خداونػػد بیعػػت مػػی ظلػػاَل ولػػی مػػی ترسػػر کػػو ااػػر تػػو را ایػػت و‬
‫نصرت رساندَل و خداوند ترا پریوزی خبشید مػا را بػو حػال خػود اذاشػتو و دیػار دیگػر را بػو‬
‫جػػز دیػػار مػػا برازینػػی و از زمػػنی مػػا بػػو جػػایی دیگػػر نقػػل مکػػان کنػػی‪ .‬افػػت‪ :‬بػػر ایػػن بػػا تػػو‬
‫بیعت نکنر ‪ . . .‬با تو بر اینکو خون در برابر خون و ویرانی در برابػر ویرانػی بیعػت کػنر و‬
‫ىراز از دیارت بریون نشػود‪ .‬بنػابراین بػا وی بػر نصػرت و مانػدااری در آن شػهر بیعػت کػرد‬
‫و ب ػػا ام ػػری دبان ػػد ت ػػا او را کو ػػک ک ػػرده و ب ػػا وی در راه خداون ػػد جه ػػاد ظلای ػػد ت ػػا آنک ػػو دی ػػن‬
‫خداوند آشکار و غالب اردد و بو این ترتیب بیعت صورت ارفت و بو اصلاد رسید‪.‬‬
‫شب بير ده دهعيببو ‪ :‬ظلاینػػداانی از مػػردد دسػػتو دسػػتو از ىػػر جػػایی‪ ،‬از عینیػػو‪،‬‬ ‫اعمبب‬
‫عرقػػو‪ ،‬منفوحػػو‪ ،‬ریػػاض و دیگػػر جاىػػا و شػػهرىای ا ػراؼ بػػو سػػوی درعیػػو روانػػو مػػی شػػدند‪.‬‬
‫علچنان درعیو مکانی بود کو مردمان از ىرجایی بػو سػوی آن ىجػرت ظلػوده و بػو سػخنان و‬
‫درس ىػػای شػػیخ و دع ػػوت ایشػػان بػػو سػػوی خداونػػد و ارشػػادات در درعیػػو ا ػػوش فرامػػی‬
‫دادند‪ ،‬دستو دستو یا بو صورت انفرادی بو آن جا راه می پیوودند‪.‬‬
‫بػػو ایػػن ترتیػػب شػػیخ در درعیػػو بگونػػو ای مػػورد اح ػرتاد‪ ،‬ایػػت شػػده‪ ،‬زلبػػوب و برخػػوردار از‬
‫ی ػػاری و مس ػػاعدت مان ػػداار ش ػػد و درس ى ػػایی را در درعی ػػو درب ػػاره ی عقای ػػد‪ ،‬ق ػػرآن ک ػػرَل‪،‬‬
‫تفس ػػری‪ ،‬فق ػػو و اص ػػول آن‪ ،‬ح ػػدیو و مص ػػطلحات آن‪ ،‬عل ػػود عرب ػػی‪ ،‬ت ػػاریخ و دیگ ػػر عل ػػود‬
‫سودمند را ترتیب داد‪ .‬مػردد از ىػر شػهر و دیػاری اػروه اػروه بػو سػوی وی روانػو مػی شػدند‬
‫و در درعی ػػو م ػػردد بس ػػیاری از جوان ػػان و دیگػ ػران آم ػػوزش دیدن ػػد و بػ ػرای م ػػردد درس ى ػػای‬
‫زیادی برای عػواد و خػواص برقػرار شػد و علػر و دانػ در شػهر درعیػو اسػرتش یافػت و در‬
‫دعوت پابرجا ماند‪.‬‬
‫آنگػػاه جهػػاد را آغػػاز ظلػػود و ب ػرای مػػردد جهػػت ورود بػػو ایػػن میػػدان و زدودن غبػػار شػػرک در‬
‫شهرىا و دیار خوی نامو نوشت و بػا اىػالی صلػد کػار را آغػاز ظلػود و بػو امػرا و علوػای آن‬
‫نامو نوشت‪ .‬بو علوای ریاض و امری آن دىاد بن دواس نیز نامو ای نوشػت و بػرای علوػای‬
‫خ ػػرج و ام ػریان آن‪ ،‬ب ػرای علو ػػای ب ػػالد جن ػػوب و قص ػػیر و حائ ػػل و وش ػػر‪ ،‬س ػػدیر و دیگ ػػر‬
‫شػػهرىا نیػػز نامػػو ىػػا نوشػػت و پیوسػػتو ب ػرای آنػػان و علوػػا و ام ػرای آن والیػػات نامػػو ىػػا مػػی‬
‫نوشت‪.‬‬
‫بػػو ایػػن ترتیػػب بػرای علػػو ی علوػػای احسػػاء و علوػػای حػػرمنی شػریفنی‪ ،‬علوػػای خػػارج کشػػور‬
‫مانند مصر‪ ،‬شاد‪ ،‬عػراؽ‪ ،‬ىنػد‪ ،‬ؽلػن و سػایر کشػورىا نامػو مػی نگاشػت‪ .‬در نوشػنت نامػو ىػا‬
‫ب ػرای مػػردد و آوردن دالیػػل مػػداومت ظلػػود و در آن آنچػػو را از شػػرک و بػػدعت کػػو مردمػػان‬
‫بدان ارفتار شده اند را توضیک می داد‪ .‬این بدان معنا نیست کػو کسػی بػرای نصػرت دیػن‬
‫وجود نداشت‪ ،‬خداوند متعال انصار و مددکارانی را برای ایػن دیػن تاػونی فرمػوده اسػت و‬
‫حتو ػاً کسػػی بػػو نصػػرت آن برمػػی خیػػزد و ىراػػاه اروىػػی از ایػػن امػػت بػػر ح ػ باشػػند حتو ػاً‬
‫یػػاری داده م ػی شػػوند‪ ،‬علػػانطور کػػو پیػػامم خػػدا علیػػو الصػػالة والسػػالد خػػود فرمػػوده انػػد‪ ،‬در‬
‫بسیاری از اوشو و کنارىای جهان یاری دىنداان ح و حقیقت وجود دارند‪.‬‬
‫لیکن سخن ما اکنػون در مػورد سػرزمنی صلػد اسػت کػو در آن شػر‪ ،‬فسػاد‪ ،‬شػرک و خرافػات‬
‫بو اندازه ای وجود داشت کو تنها خداوند عزوجل مشار آن را مػی دانسػت‪ .‬ارچػو در میػان‬
‫آنان خری و نیکی نیػز وجػود داشػت‪ ،‬امػا تػوان آن را نداشػتند کػو بػرای دعػوت دیػن خداونػد‬
‫چنان کػو بایػد و شػاید بػو کػار و فعالیػت بپردازنػد‪ .‬علچنػنی در سػرزمنی ىػای ؽلػن و غػری آن‬
‫دعوتگرانی بو سوی ح و انصاری برای آن وجػود داشػت کػو ایػن مػی دانسػتند ایػن ىػا علػو‬
‫شػػرک خرافػػو ىسػػتند ولػػی تقػػدیر خداونػػد چنػػان نبػػود کػػو دعػػوت آنػػان را آنگونػػو کػػو ب ػرای‬
‫دعوت شیخ با اسباب بسیار زمینو ی پریوزی را فراىر ساختو بود‪ ،‬پریوز ارداند‪.‬‬
‫از مجلو ی اسباب پریوز نشدن آن ىا می توان موارد زیر را ذکر ظلود‪:‬‬
‫‪ -‬فراىر نگشنت حامی و نصرت دىنده ای کو بتواند آنان را یاری رساند‪.‬‬
‫‪ -‬نبػػود صػػم و شػػکیبایی نػػزد بسػػیاری از دعػػوتگران در ربوػػل ان ػواع آزار و اذیػػت ىػػا در راه‬
‫خداوند متعال‪.‬‬
‫‪ -‬کر بودن علر و دانػ ‪ .‬آاػاىی برخػی از دعػوتگران کػو آنقػدر کػو بػا آن بتواننػد مػردد را‬
‫ب ػػا ش ػػیوه ى ػػای مناس ػػب و س ػػخنان شایس ػػتو و حکو ػػت و موعظ ػػو ی حس ػػنو متوج ػػو ى ػػدؼ‬
‫خوی ظلایند‪.‬‬
‫‪ -‬و دالیل دیگری غری از آنچو افتو شد‪.‬‬
‫بػػو خػػا ر مکاتبػػات بسػػیار و جهػػاد‪ ،‬کػػار شػػیخ آوازه ی بسػػیار یافػػت و امػػر دعػػوت آشػػکار‬
‫اردیػػد‪ .‬نامػػو ی وی بػػو علوػػای داخػػل شػػبو جزیػػره و خػػارج آن رسػػید و دعػػوت او مجػػع بػػی‬
‫مشػػاری از مػػردد را در ىنػػد‪ ،‬انػػدونزی‪ ،‬افغانسػػتان‪ ،‬آفریقػػا‪ ،‬مغػػرب‪ ،‬مصػػر‪ ،‬شػػاد و ع ػراؽ ربػػت‬
‫تاثری قرار داد‪ .‬دعوتگران بسیاری بودند کو با حقیقت و دعوت آااىی و شناخت داشػتند‬
‫و با رسیدن دعوت شیخ شور و نشػاط تػازه ای ارفتنػد و نػریوی آنػان را فزونػی خبشػید و بػو‬
‫آن دعػػوت شػػهرت یافتنػػد‪ .‬دعػػوت شػػیخ علچنػػان راه خػػوی را ارفتػػو و در جه ػان اسػػالد و‬
‫سایر جاىا شناختو می شد‪.‬‬
‫آنگاه در علان دوران کتاب ىا‪ ،‬نامػو ىػا‪ ،‬کتػاب ىػای فرزنػدان‪ ،‬نػوه ىػا‪ ،‬یػاران و علکػاران‬
‫از علوػػای مسػػلونی در جزیػػره وبػػریون از آن چػػا و منتشػػر اردیػػد‪ .‬علچنػػنی کتػػاب ىػػایی‬
‫دربػػاره ی دعػػوت وی‪ ،‬زنداینامػػو اش و حػػول و حػػوش او و یػػاران چػػا و منتش ػر اردیػػد‬
‫تا آنکو در بنی مردد اوشو و کنار جهان شهرت پیدا کرد‪ .‬ولی می دانیر کو ىػر صػاحب‬
‫نعوتی حسودانی را نیز دارد و دعػوتگر دمشنػان زیػادی خواىػد داشػت‪ ،‬علچنػان کػو خداونػد‬
‫اجلِػػن‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫متعػػال در قػػرآن کػػرَل مػػی فرمایػػد‪َ { :‬وَک ػ َذلِ َ‬
‫س َو ْ‬ ‫نی ِْ‬
‫اْلنْػ ِ‬ ‫ک َج َع ْلنَػػا ل ُکػػل نَبِػػی َعػ ُػدوا َشػػیَا َ‬
‫ک َمػػا فَػ َعلُػػوهُ فَػ َذ ْرُى ْر َوَمػػا یػَ ْفػ َػرتُو َن‬
‫ورا َولَػ ْػو َشػػاءَ َربُّػ َ‬ ‫اػػهر إِلَػػی بػعػػض ُز ْخػػر َ ِ‬ ‫ِ‬
‫ؼ الْ َقػ ْػول غُػ ُػر ً‬‫ُ‬ ‫یػُػوحی بػَ ْع ُ ُ ْ َ ْ‬
‫}(األنعاد‪ )ٕٔٔ:‬یعنی‪ « :‬و بدین اونو بػرای ىػر پیػاممی دمشنػی از شػیطاهنای انػس و جػن‬
‫براواشػػتیر بعاػػی از آهنػػا بػػو بعاػػی بػرای فریػػب [یکػػدیگر] سػػخنان آراسػػتو القػػا مػػیکننػػد و‬
‫ااػػر پروردا ػػار ت ػػو م ػػیخواس ػػت چنػػنی ظل ػػیکردنػػد پ ػػس آن ػػان را ب ػػا آنچ ػػو بػػو دروغ م ػػیس ػػازند‬
‫وااذار!»‬
‫زمانیکو دعوت شیخ شػهرت یافػت و کتػاب ىػای بسػیاری نوشػتو شػده و نویسػنداان بػزرگ‬
‫دربػػاره اش نگاش ػػتند و در می ػػان م ػػردد منتش ػػر اردیػػد‪ ،‬علو ػػا ب ػػا وی مکاتب ػػو کردن ػػد و ا ػػروه‬
‫بسیاری از حسودان و سلالفان پیداشدند‪ .‬دمشنان و سلالفان او دو اروه بودند‪:‬‬
‫اػػروه اول بػػو نػػاد علػػر و دیػػن بػػا وی دمشنػػی مػػی کردنػػد و اػػروه دیگػػر بػػو نػػاد سیاسػػت ولػػی‬
‫سلالفػػت خػػود را بػػا رػػاىر علػػر و بػػا نقػػاب دیػػن پوشػػانده بودنػػد و از سلالفػػت علوػػای دیگػػر‬
‫هبره برده و می افتند‪ :‬او بر ح نیست و فالن و فالن است‪.‬‬
‫شػػیخ ر ػ اهلل علیػػو در دعػػوت خػػوی مػػداومت داشػػت و شػػبهات را مػػی زدود و دالیػػل را‬
‫روشػػن مػػی سػػاخت و مػػردد را بػػو سػػوی حقػػایقی کػػو در کتػػاب خػػدا و سػػنت رسػػول خػػدا‬
‫صلی اهلل علیو و سلر است راىنوایی می کرد‪.‬‬
‫سػػخنان سلتلفػػی دربػػاره اش مػػی افتنػد‪ .‬ماننػػد اینکػػو‪ :‬او از خػوارج اسػػت‪ .‬یػػا آنکػػو ادعػػا مػػی‬
‫کردنػػد‪ :‬او امجػػاع را بػػو ىػػر مػػی زنػػد و ادعػػا مػػی کنػػد کػػو دارای اجتهػػاد مطل ػ اسػػت و بػػو‬
‫علوا و فقهای پػی از خػوی تػوجهی نػدارد‪ .‬اػاه نیػز هتوػت ىػای دیگػری بػو او مػی زدنػد‬
‫کػػو دلیلػػی جػػز کوبػػود آاػػاىی و علػػر عػػده ای و پػػریوی و اعتوػػاد عػػده ای دیگػػر از آنػػان‬
‫نداشت و اروىی دیگر از مراکز سیاسی اش بیوناک بػود و بػا وی دمشنػی سیاسػی داشػتند‬
‫کو آن را زیر ناد دین سلفی می کردند و افتو ىای افػراد اوراىػان و خرافػو پرسػتان را اػواه‬
‫می آوردند‪.‬‬
‫آغ ز جر د بو وسبيلو ی مششبري‪ :‬جهػاد بوسػیلو ی مششػری شػروع شػد‪ ،‬و بػا افتگػو‬
‫و روشنگری‪ ،‬با دالیل و براىنی و سپس دعوت بو ری جهاد با استفاده از مششریىا ادامػو‬
‫یافت‪ .‬چنانچو می دانیر اار دعوتگر بو سوی خداوند عزوجل دارای قدرت نصػرت حػ و‬
‫اجرا و تنفیذ آن نباشد بو زودی دعػوت خػانوش اشػتو و آوازه و نػام فرامػوش مػی اػردد‬
‫و یاران کاستو می شوند‪.‬‬
‫علچنػػنی مشػػخص اسػػت کػػو سػػالح و قػػدرت چػػو تػػاثری بس ػزایی را در اسػػرتش دعػػوت و از‬
‫می ػػان برداش ػػنت معارض ػػان و ی ػػاری رس ػػاندن ب ػػو حػ ػ و حقیق ػػت و از ب ػػنی ب ػػردن با ػػل دارد‪.‬‬
‫خداونػػد عزوجػػل در ق ػػرآن کػػرَل ىرآنچ ػػو م ػػی فرمایػػد علگ ػػی راس ػػت و درس ػػت اس ػػت و م ػػی‬
‫ػاس بِالْ ِق ْسػ ِػط‬
‫ػود النَّػ ُ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫فرمایػػد‪ « :‬لََق ػ ْد أ َْر َس ػ ْلنَا ُر ُس ػلَنَا بالْبَینَػػات َوأَنْػَزلْنَػػا َم َع ُهػ ُػر الْکتَػ َ‬
‫ػاب َوالْویػ َػزا َن لیَ ُقػ َ‬
‫صرهُ ور ُسلَوُ بِالْغَْی ِ‬
‫ػب إِ َّن اللَّػوَ قَػ ِوی‬ ‫احل ِدید فِ ِیو بأْس ش ِدید ومنافِع لِلن ِ ِ‬
‫َّاس َولیَ ْعلَ َر اللَّوُ َم ْن یػَْن ُ ُ َ ُ‬ ‫َوأَنْػَزلْنَا َْ َ َ َ َ َ َ ُ‬
‫َع ِزیز » (احلدیػد‪ )ٕ٘:‬یعنػی‪« :‬بػو راسػتی [مػا] پیػاممان خػود را بػا دالیػل آشػکار روانػو کػردَل‬
‫و با آهنا کتاب و ترازو را فرود آوردَل تا مردد بو انصاؼ برخیزنػد و آىػن را کػو در آن بػرای‬
‫مردد خطری سخت و سودىایی است پدید آوردَل تػا خػدا معلػود بػدارد چػو کسػی در هنػان‬
‫او و پیػ ػػاممان را یػ ػػاری مػ ػػیکنػ ػػد آری خػ ػػدا نریومنػ ػػد شکسػ ػػت ناپػ ػػذیر اسػ ػػت‪ ».‬در اینجػ ػػا‬
‫خداونػػد سػػبحانو و تعػػالی بیػػان مػػی دارد کػػو او فرسػػتاداانی را بػػا بینػػات‪ ،‬کػػو علػػان دالیػػل و‬
‫براىنی روشنگری است کو خداوند بوسیلو ی آن ح را آشػکار مػی سػازد و با ػل را کنػار‬

‫مػػی زن ػػد‪ ،‬فروفرس ػػتاده و ب ػػا آن پی ػػاممان کت ػػاب ى ػػایی را فرس ػػتاده اس ػػت ک ػػو در آن بی ػػان‪ ،‬و‬
‫ىدایت و توضػیحاتی اسػت و بػا آنػان میػزان‪ ،‬تػرازو‪ ،‬را کػو علػان عػدلی اسػت کػو بػا آن داد‬
‫مظلػود را از رػػامل مػی ارینػػد و حػ را بپاداشػػتو و ىػدایت را اسػػرتش خبشػیده و در پرتػػو آن‬
‫با مردد با عدل و داد رفتار مػی کننػد فرسػتاده اسػت و آىػن را فروفرسػتاده اسػت کػو در آن‬
‫خطػػری اسػػت سػػخت‪ ،‬شلانعػػت و بازدارنػػدای اسػػت ب ػرای آنانکػػو بػػا ح ػ بػػو سلالفػػت برمػػی‬
‫خیزند‪ .‬آىػن بػرای آن ىػایی اسػت کػو دلیػل و برىػان در او اثػر نػدارد و بینػو در وی اثػر ظلػی‬
‫کند و آىن علراه و مالزد ح است و فرونشاننده ی با ل است‪.‬‬
‫انسان عاقل دارای فطرتی سػامل اسػت کػو دالیػل روشػن در وی اثػر داشػتو و حػ را بػا دلیػل‬
‫و برىػػان مػػی پػػذیرد‪ .‬امػػا انسػػان رػػامل کػػو پػػریو ى ػوا و میػػل حػػوی اسػػت جػػز مششػػری چیػػز‬
‫دیگری او را بازظلی دارد‪ .‬بنابراین شیخ ر و اهلل در کار دعوت و جهػاد بػو تػالش ادامػو داد‬
‫و آل سػعود وی را یػاری دادنػد خداونػد نیکػو دارد اوالدشػان را بػرای ایػن کارشػان‪ .‬جهػاد و‬
‫دعػػوت را از سػػال ‪ٔٔ٘ٛ‬ىػ ػ ؽ تػػا روزی کػػو شػػیخ در سػػال ‪ٕٔٓٙ‬ىػ ػ ؽ وفػػات کػػرد ادامػػو‬
‫دادند‪ .‬این جهاد و دعوت تا حػدود پنجػاه سػال تػداود یافػت جهػاد‪ ،‬دعػوت‪ ،‬کشػوک ‪،‬‬
‫جػػدال ب ػرای ح ػ ‪ ،‬روشػػنگری آنچػػو خػػداو و رسػػول بیػػان داشػػتو انػػد‪ ،‬دعػػوت بػػو سػػوی دیػػن‬
‫خداوند و ارشاد و راىنوایی مردد بو آنچو رسول اهلل علیو الصالة والسالد وضع ظلوده بود‪.‬‬
‫تػػا آنکػػو مردمػػان بػػو اعػػت اػػردن هنادنػػد و داخػػل دیػػن خداونػػد اشػػتو و ىرچػػو انبػػد و قبػػو‬
‫بود ویران ظلودند و مساجدی کو بر قمىا بنا کرده بودند را نابود کردند‪ ،‬احکػاد شػریعت را‬
‫اجرا ظلودند‪ ،‬تسلیر دین خداوند شده و ىر اونو پػریوی از آبػا و اجػداد و قػواننی سػاختگی‬
‫خوی را رىا ساختو و بو سوی ح و حقیقت بازاشتند‪.‬‬
‫این بػار مسػاجد بػا ظلػاز و حلقػو ىػای علوػی آبػاد شػد و زکػات را پرداختنػد و مػاه رماػان را‬
‫روزه ارفتنػػد‪ .‬علػػانطور کػػو خداونػػد عزوجػػل فرمػػان داده بػػود‪ .‬امػػر بػػو معػػروؼ و هنػػی از منکػر‬
‫ظلودنػػد و امنیػػت در شػػهرىا‪ ،‬دىػػات‪ ،‬جػػاده ىػػا و بادیػػو ىػػا شػػایع اشػػت و ىػػر بادیػػو ای در‬
‫حد و حدود خوی باقی ماند و علگی بو دین خداوند وارد اشتو و ح را پػذیرا شػدند و‬
‫شیخ دعوت خوی را در میان ایشان منتشر ساخت‪.‬‬
‫شػػیخ راىنوایػػانی را بػػو سػػوی آنػػان روانػػو سػػاخت و دعػػوتگرانی را ب ػو بیابػػان ىػػا و بادیػػو ىػػا‬
‫فرسػػتاد‪ ،‬علچنػػنی معلوػػان‪ ،‬مرشػػدین و قاػػاتی را بػػو شػػهرىا و روسػػتاىا اسػػیل داشػػت و ایػػن‬
‫خری وبرکت عظیر و راه آشکار را در کل سرزمنی صلػد اسػرتش داد و حػ را در آن منتشػر‬
‫ظلود و دین خداوند عزوجل را در آصلا آشکار ساخت‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫فؼالیت فزسًساى ضید تؼس اس ایطاى‬
‫عالمػو ابػن حػزد مػی اویػػد‪ :‬درقبػال ىػر مػرد مبفػ اوالد وزن مبفػ مػی باشػد ‪ ،‬شػیخ االسػػالد‬
‫ابن تیویو می اوید‪ :‬پاکدامن باشید تػا اوالد ىػای تػان پاکػدامن اردنػد ‪ ،‬پػس شػیخ ر ػو اهلل‬
‫مرد پاکی ‪ ،‬اوالدان پاک تربیو ظلود‪.‬‬
‫بعد از وفات شیخ ر اهلل فرزندان‪ ،‬نواداان‪ ،‬شااردان و یاران دعػوت و جهػاد او حػرکت‬
‫را تػػداود خبشػػیدند‪ .‬در رأس فرزنػػدان شػػیخ‪ ،‬امػػاد عبػػد اهلل بػػن زلوػػد‪ ،‬شػػیخ حسػػنی بػػن زلوػػد‪،‬‬
‫شػیخ علػی بػن زلوػػد‪ ،‬شػیخ ابػراىیر بػػن زلوػد و در میػان نواداػان ایشػػان شػیخ عبػدالر ن بػػن‬
‫حسػن‪ ،‬شػیخ علػػی بػن حسػػنی‪ ،‬شػیخ سػػلیوان بػن عبػداهلل بػػن زلوػد و عػػده ای دیگػر بودنػػد‪،‬‬
‫از میان شااردان وی نیػز شػیخ ػد بػن ناصػر بػن معوػر و مجػع بػی مشػاری از علوػای درعیػو‬
‫و بسػیاری دیگػػر بودنػد کػػو علچنػػان کػار دعػػوت و جهػاد و نشػػر دیػػن خداونػد متعػػال را پػػی‬
‫ارفتو و بو نوشنت کتػب و نامػو ىػا و تألیفػات بسػیار و جهػاد بػا دمشنػان دیػن پرداختنػد‪ .‬در‬
‫بنی این دعوتگران و دمشنانشان چیزی جز این وجود نداشت کو اینػان بػو سػوی یکتاپرسػتی‬
‫و اخػػالص در عبػػادت خداونػػد عزوجػػل‪ ،‬پایػػداری در ایػػن مسػػری‪ ،‬نػػابود کػػردن مسػػاجد و قبػػو‬
‫ىایی کو بر قمىا بناشده بود و دعوت بو ربکیر شریعت و اسػتقامت بػر ایػن امػر و دعػوت‬
‫بػو امػػر بػو معػػروؼ و هنػی از منکػػر و برپػا سػػاخنت حػدود شػػرعی فرامػی خواندنػػد‪ ،‬علػنی مػوارد‬
‫دلیل نزاع و خصومت میان این دو اروه بوده است‪.‬‬
‫خالصػػو آنکػػو‪ :‬آن ىػػا مػػردد را بػػو سػػوی توحیػػد و یکتاپرسػػتی راىنوػػایی کػػرده بػػدان امػػر مػػی‬
‫ظلودنػػد و مػػردد را از شػػرک بػػو خداونػػد و سبػػاد وسػػائل و ذرایػػع پیػػدای ایػػن شػػرک برحػػذر مػػی‬
‫داشتند و مردد را بػو برپاداشػنت شػریعت اسػالمی ملػزد مػی کردنػد‪ .‬ىػرکس امتنػاعع مػی ورزیػد‬
‫و پ ػػس از دع ػػوت وبی ػػان حقیق ػػت و آوردن توض ػػیحات و دالی ػػل روش ػػن علچن ػػان ب ػػو ش ػػرک‬
‫خػوی پایبنػػد مػػی مانػد بػػا وی بػػو خػا ر خداونػػد عزوجػػل جهػاد کػػرده و در سػػرزمین بػػا او‬
‫برخػػورد مػػی کردنػػد تػػا بػػر حػ و حقیقػػت اػػردن هنػػد و بػػدان بگػػرود و او را بػػا زور و مششػػری‬
‫ملزد می داشتند تا او و اىالی آن شهر تسلیر آن اردند‪.‬‬
‫آن ىػػا مػػردد را از بػػدعت ىػػا و خرافػػاتی کػػو خداونػػد دلیلػػی را ب ػرای آن فرونفرسػػتاده اسػػت‬
‫برحذر می داشتند‪ ،‬کارىایی مانند برپاکردن بنا بر روی قمىػا‪ ،‬سػاخنت انبػد بػر روی آن ىػا‬
‫و بردن زلکوو بو نزد اغوت‪ ،‬سبال کػردن از سػاحران و کاىنػان و تصػدی افتػو ىایشػان‬
‫و دیگػر کارىػا‪ .‬خداونػػد متعػال بػو دسػػت شػیخ و یػػاران ر ػ اهلل علػیهر مجیعػػا ایػن بػػدعت‬
‫ىا را از میان برداشت‪ .‬مساجد با تدریس کتاب قرآن عظیر و سنت مطهره‪ ،‬تػاریخ اسػالد‪،‬‬
‫عل ػػود عربػػی و س ػػودمند آبػػاد اردی ػػد و م ػػردد مشػػغول تب ػػادل نظ ػػر‪ ،‬مطالع ػػو‪ ،‬علػػر‪ ،‬ى ػػدایت‪،‬‬
‫دعػػوت و ارشػػاد اشػػتند و عػػده ای از ایشػػان نیػػز بػػو آنچػػو مربػػوط بػػو امػػور دنیػػایی شػػان مػػی‬
‫شػػد ماننػػد کشػػاورزی و صػػنعت و ماننػػد آن‪ .‬علػػر و عوػػل‪ ،‬دعػػوت و ارشػػاد‪ ،‬دنیػػا و دیػػن‪،‬‬
‫می آموختنػد و مطالعػو مػی کردنػد و بػا ایػن حػال در بػر روی زمػنی خػود کشػاورزی ظلػوده یػا‬
‫بػػو صػػنعت یػػا ذبػػارت و دیگػػر مشػػاغل خػػوی ىػػر مػػی پرداختنػػد‪ .‬زمػػانی را ب ػرای دیػػن خػػود‬
‫اختصاص داده و اوقاتی را ىر برای دنیایشان‪ ،‬دعوتگرانی بو سوی خداونػد کػو روی بػو راه‬
‫ایػػزد بػػاری تعػػالی اردانػػده انػػد و بػػا اینحػػال مشػػغول ان ػواع صػػنعت ىػػای متػػداول در کشػػور‬
‫خػػوی بودنػػد و مػػی کوشػػیدند تػػا آنچػػو را مػػی خواىنػػد بػػدون نیازمنػػدی بػػو خػػارج از کشػػور‬
‫خ ػػوی بدس ػػت آورن ػػد‪ .‬پ ػػس از فراغ ػػت دع ػػوتگران و و آل س ػػعود از س ػػرزمنی صل ػػد دع ػػوت‬
‫ایشان بو سوی حرمنی و جنوب شبو جزیره امتداد یافت‪.‬‬
‫ورود بػو حػػرمنی شػریفنی ‪:‬پػػی تػر نامػػو ىػػای زیػػادی بػػو علوػای حػػرمنی ارسػػال کػػرده بودنػػد و‬
‫پػػس از آن ایػػن مکاتبػػات ادامػػو یافػػت و دعػػوت راه بػػو جػػایی نػػمد و اىػػل حػػرمنی علچنػػان بػػر‬
‫شػیوه ی خػػوی در تعظػػیر و بزراداشػػت قبػػو ىػػا‪ ،‬برافراشػنت انبػػد و باراػػاه بػػر قمىػػا و وجػػود‬
‫شػػرک پریامػػون آن و درخواسػػت و س ػبال از صػػاحبان قػػم ادامػػو مػػی دادنػػد‪ .‬امػػاد سػػعود بػػن‬
‫عبدالعزیز بن زلود یازده سال بعد از وفػات شػیخ بػو سػوی حجػاز پػی روی ظلػود و بػا اىػل‬
‫اىػػل مکػػو را ظلػػود‪ ،‬البتػػو پػػی از سػػعود بػػن عبػػدالعزیز‪،‬‬ ‫ػػائف رویػػاروی شػػد و سػػپس آىن ػ‬
‫امری عثوان بػن عبػدالر ن ماػایفی بػو شػدت و بػا نػریوی بسػیار بػا اىػل ػائف رویػارو شػده‬
‫بػػود‪ ،‬امػػاد سػػعود بػػن عبػػدالعزیز بػػن زلوػػد امػػری درعیػػو نػػریوی عظیوػػی از اىػػالی صلػػد و غػػریه را‬
‫اسیل داشت و وی را تا تسلط کامل بر ائف یاری داد و بزراان و امراء آن چػا را بػریون‬
‫کرده و دعوت بو سوی خداوند‪ ،‬ارشاد بو سػوی حػ و هنػی از شػرک و پرسػت ابػن عبػاس‬
‫و دیگران ػػی ک ػػو ج ػػاىالن و س ػػفیهان ػػائف ب ػػو پرس ػػت آن ػػان مش ػػغول بودن ػػد را در آن ج ػػا‬
‫آشکار ساختند‪ .‬سپس امری سعود بو دستور پػدرش عبػدالعزیز روی بػو سػوی سػرزمنی حجػاز‬
‫ظلود و لشگریان را در ا راؼ مکو اردآورد‪.‬‬
‫وقتػػی کػػو بزراػػان مکػػو دانسػػتند کػػو چػػاره ای جػػز تسػػلیر یػػا ف ػرار ندارنػػد بػػو سػػوی جػػده ف ػرار‬
‫در سػپیده دد طلسػتنی روز‬ ‫کردند‪ .‬امری سعود و مسلوانان علراى بػدون خػونریزی و جنػ‬
‫زل ػػرد س ػػال ‪ٕٔٔٛ‬ى ػ ػ وارد مک ػػو ش ػػده و ب ػػر آصل ػػا مس ػػلط اش ػػتند و دع ػػوت ب ػػو س ػػوی دی ػػن‬
‫خداونػػد را در مکػػو نیػػز چػػریه سػػاختو و قبػػو ىػػایی کػػو بػػر قػػم حاػػرت خدغلػػو و دیگػران بنػػا‬
‫ش ػػده ب ػػود را وی ػران ظلودن ػػد و سب ػػاد انب ػػدىا را ا می ػػان بردن ػػد‪ .‬دع ػػوت ب ػػو یکتاپرس ػػتی خداون ػػد‬
‫عزوج ػ ػ ػل برافراش ػ ػػتند و علو ػ ػػا و مدرس ػ ػػنی‪ ،‬راىنوای ػ ػػان و مرش ػ ػػدان و قا ػ ػػاتی را در آن ج ػ ػػا‬
‫اواردند تا شریعت را در آن مکان حاکر سازند و پس از اندک زمػانی مدینػو ی منػوره نیػز‬
‫فػػتک شػػد و آل سػػعود در سػػال ٕٕٓٔىػ ػ ؽ و دو سػػال پػػس از مکػػو بػػر مدینػػو نیػػز تسػػلط‬
‫یافتند‪.‬‬
‫اکنػػون ىػػر دو حػػرد (مکػػو و مدینػػو) ربػػت حکورانػػی آل سػػعود ق ػرار داشػػت‪ .‬در آن جػػا نیػػز‬
‫ىػػدایتگران و راىنوایػػانی را تعیػػنی ظلودنػػد و در آن سػػرزمنی عػػدل و داد و حاکویػػت شػریعت‬
‫را برپا ظلوده و با اىالی آن با نیکی رفتار کردند سلصوصاً با فقرا و نیازمندان آصلػا‪ ،‬بػو آن ىػا‬
‫مال و ثروت خبشیده و آنان را یاری دادند‪ .‬کتاب خداوند کرَل را آمػوزش داده و بػو سػوی‬
‫خری و نیکی راىنوایی شان ظلوده و علوا را بزراداشتو و آنػان را بػو آمػوزش و ارشػاد سػایرین‬
‫تشوی کردند‪ .‬حرمنی شریفنی علچنان و تا سال ‪ٕٕٔٙ‬ىػ ؽ ربت سػلطو ی آل سػعود بػود‬
‫تا آنکو لشگریان مصر و ترکیو حرکػت خػوی بػو سػوی حجػاز و بػو قصػد نػمد بػا آل سػعود‬
‫و اخراج آنان از حرمنی را آغاز ظلودند‪ .‬دالیل این رفتار را پیشرت بیػان ظلػودَل‪ ،‬چنانچػو افتػو‬
‫شػػد بػػو خػػا ر آن بػػود کػػو دمشنػػان آن ىػػا و حسػػودان و خرافػػو ارایػػانی کػػو فاقػػد بصػػریت و‬
‫بین درستی بودند و نیز برخی سیاستودارانی کػو قصػد فرونشػاندن ایػن دعػوت را داشػتو و‬
‫از اینکو قدرت از دسػت ایشػان بػرود مػی ترسػیدند و از اینکػو وػع ىایشػان بربػاد بػرود‪ ،‬بػر‬
‫شیخ و پریوان و یاران دروغ بسػتو و افتنػد کػو آنػان بػا رسػول اهلل علیػو الصػالة والسػالد و‬
‫اولیػای خػػدا کینػو و دمشنػػی دارنػد‪ ،‬کرامػػات آنػان را انکػػار مػی کننػػد و چػو چیزىػػای دیگػػری‬
‫ک ػػو نگفتن ػػد از آنچ ػػو م ػػی پنداش ػػتند آن ى ػػا ب ػػو پی ػػاممان خ ػػدا عل ػػیهر الص ػػالة و الس ػػالد ب ػػی‬
‫احرتامی می کننػد‪ .‬بعاػی افػراد نػادان و بعاػی از مغرضػان ایػن سػخنان را بػاور کػرده و آن‬
‫بػا ایشػان و تشػوی تػرک ىػا و مصػریان بػرای نػمد بػا آنػان‬ ‫را دست آویز دشناد دادن وجن‬
‫ق ػرار دادن ػػد‪ .‬فتن ػػو و آش ػػوب و نمدى ػػای بس ػػیاری درارف ػػت‪ .‬ب ػػنی نریوى ػػای مص ػػری و ترکی ػػو و‬
‫علدستانشػػان بػػا آل سػػعود در صلػػد و حجػػاز ب ػرای مػػدتی ػػوالنی از سػػال ‪ ٕٕٔٙ‬ىػ ػ ؽ تػػا‬
‫و خػونریزی میػان‬ ‫و اریز برقرار بود و بو مدت ىفت سػال جنػ‬ ‫سال ٖٖٕٔ ىػ ؽ جن‬
‫قوای ح و با ل ادامو داشت‪.‬‬
‫خالصو آنکو‪ :‬این امػاد یعنػی شػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب ر ػ اهلل علیػو بػرای غالػب سػاخنت‬
‫دی ػػن خداون ػػد‪ ،‬ارش ػػاد مردم ػػان ب ػػو س ػػوی توحی ػػد و یکتاپرس ػػتی و انک ػػار سب ػػاد ب ػػدعت ى ػػا و‬
‫خراف ػػاتی ک ػػو ب ػػو ن ػػاد دی ػػن رای ػ اش ػػتو ب ػػود و علچن ػػنی بػ ػرای مل ػػزد س ػػاخنت م ػػردد ب ػػو حػ ػ و‬
‫دورساخنت آنان از با ل و امر ظلودن آنان بو معروؼ و هنی از منکر برخواستو بود‪.‬‬
‫ایػػن خالصػػو ای از دعػػوت ایشػػان ر ػ اهلل تعػػالی علیػػو بػػود‪ .‬در عقیػػده ایشػػان بػػر ریقػػو ی‬
‫سلف صاحل بود و بو خدا و بو امساء و صفات وی اؽلان داشػت و بػو فرشػتگان‪ ،‬پیػاممان و‬
‫کتػػاب ىػػای پرورداػػار بػػاور داشػػت‪ ،‬بػػو روز قیامػػت‪ ،‬بػػو قاػػا قػػدر چػػو خػػری و چػػو شػػر اؽلػػان‬
‫داشت و بر ریقو ی امامان دین اسػالد در زمینػو ی توحیػد خداونػد و اخػالص در عبػادت‬
‫آن ذات جل وعال بود‪ .‬در زمینو ی اؽلان بو امساء خداوند وصفات انگونػو کػو شایسػتو ی‬
‫شأن پرورداػار سػبحان باشػد و بػدور از تعطیػل صػفات خداونػد یػا تشػبیو خداونػد بػو آفریػده‬
‫ىػػای و در اؽلػػان بػػو رسػػتاخیز و ب ػرانگیخنت و ج ػزاء و حسػػاب و هبشػػت و دوزخ و دیگػػر‬
‫مسائل علان عقاید بی آالی را داشت‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫گستزش ٍ اًتطار زػَت ضید هحوس تي ػثسالَّاب‬
‫شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب مػػی اوید‪(:‬لسػػت وهلل احلوػػد أدعػػو إىل مػػذىب صػػوي أو فقیػػو أو‬
‫مػػتملر أو إمػػاد مػػن األئو ػ الػػذین أعظوهػػر مثػػل ابػػن القػػیر والػػذىي وابػػن كثػػری وغػػریىر‪ ،‬بػػل‬
‫أدعػػو إىل اهلل وحػػده ال شػری لػػو‪ ،‬وأدعػػو إىل سػػن رسػػول اهلل ‪ -‬صػػل اهلل علیػػو وسػػلر ‪ -‬الػػي‬
‫أوص ػ هب ػػا أول ّأمت ػػو وآخ ػػرىر)[مبلف ػػات الش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن عب ػػد الوى ػػاب ‪ -‬القس ػػر اخل ػػامس‬
‫"الرسائل الشخصی " صٕٕ٘]‪.‬‬
‫یعنػػی‪ :‬مػػن احلوػػدهلل نیسػػتر کػػو دعػػوت دىػػر بػػو مػػذىب تصوؼ(صػػوفی اػػری) یػػا رأی کػػداد‬
‫فقهػػی یػػا کػػداد فلسػػفی ویػػا یکػػی از امػػاد ىػػای بػػزرگ علاننػػد ابػػن قػػیر وذىبػػی وابػػن کثػػری وغػػری‬
‫ایشػػان ‪ ،‬بلکػػو دعػػوت مػػن بطػػرؼ اهلل واحػػد اسػػت کػػو بػرای آن شػریکی نیسػػت ونیػػز دعػػوت‬
‫م ػػن بط ػػرؼ س ػػنت پی ػػامم ص ػػلی اهلل علی ػػو وس ػػلر اس ػػت آن دع ػػوت یک ػػو اول وآخ ػػرت ام ػػت‬
‫خوی را بر آن توصیو ظلود‪.‬‬
‫دعوت شیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب در خػارج از سػرزمنی صلػد زمػانی انتشػار یافػت کػو دولػت‬
‫سعودی بػر مکػو ی مکرمػو در سػال ‪ ٕٜٔٔ‬ىجػری قوػری تسػلط پیػداکرد و بگونػو ای شػد‬
‫کػو حجػاج سػرزمنی ىػای اسػالمی اػروه اػروه بػو مکػو ی مکرمػو مػی آمدنػد و علوػای آنػان‬
‫این دعوت راستنی را مشاىده می ظلودند و بو خطبو ىا و ارشػادات آنػان اػوش مػی دادنػد‪،‬‬
‫علػػانطور کػػو رفتػػار دولػػت آن را نیػػز مػػی دیدنػػد کػػو چػػو می ػزان بػػو کتػػاب خداونػػد و سػػنت‬
‫پایبند مػی باشػد و برخػی از حجػاج از ایػن دعػوت متػاثر اشػتند و بػو نشػر اصػول و مبػادی‬
‫دعوت و ستیز با خرافات و بدعت ىا در سرزمنی خوی دست زدند‪.‬‬
‫انتشار این دعوت در جهان اسالد آثاری بو جای اذارد کو از مجلو مهر ترین این تػاثریات‬
‫موارد زیر را می توان ذکر کرد ‪:‬‬
‫ٔ‪ -‬خیزش بیداری فکری اسالمی در وضعیتی کو جهان اسػالد و مسػلونی بػو شػدت بػدان‬
‫نیازمند بودند‪.‬‬
‫ٕ‪ -‬ای ػ ػػن دع ػ ػػوت یک ػ ػػی از عوام ػ ػػل مه ػ ػػر رش ػ ػػد و تک ػ ػػوین ىوش ػ ػػیاری مل ػ ػػی در بس ػ ػػیاری از‬
‫کشورىای اسالمی اردید کو در چنگال استعوار ارفتار بودند‪.‬‬
‫ٖ‪ -‬از مجل ػػو آث ػػار دع ػػوت س ػػلفی در بس ػػیاری از دول ػػت ى ػػای اس ػػالمی زم ػػنی ا ػػری ش ػػدن و‬
‫تاعیف علو ی اندیشو ىای سلالف این دعوت مبارک بود‪.‬‬
‫ٗ‪ -‬تأیید فرااری این دعوت اصالحی از جانب علوای مسلوان غیور بر دیػن وعقیػده ىػای‬
‫خػػود در سػػرزمنی ىػػای اسػػالمی و بػػو عن ػوان سرچشػػوو ای کػػو بسػػیاری از رجػػال اصػػالح و‬
‫ذبدید در کشورىای مسلوان بدان اعتواد و تکیو ظلودند‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫هتأثز ضسى کطَرّای اسالهی اس زػَت اهام هحوس تي ػثسالَّاب رمودِ‬

‫‪:‬‬ ‫ا‬
‫ع‬ ‫[مي ععرا‪،‬عازجساررعسهدا عمصرعمغر عپ ست عىن وسب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ببت‬

‫وديگر شههى ی اسالمی]‬ ‫افغ نست‬
‫ده ميب ب ‪ :‬در کش ػػور ؽلػػن ش ػػیخ عل ػػی ش ػػوکانی (مت ػػوفی ب ػػو س ػػال ٕٓ٘ٔ ىج ػػری قو ػػری)‬
‫برخاس ػػت و دع ػػوتی را آغ ػػاز ظل ػػود ک ػػو خ ػػود جل ػػوه ای از دع ػػوت ش ػػیخ ب ػػن عب ػػدالوىاب و‬
‫تقلی ػػدی از اب ػػن تیوی ػػو ب ػػود و کت ػػاب "نبی ػػل االو ػػان" را نوش ػػت ک ػػو ش ػػرح کتػ ػاب "منتق ػػی‬
‫األخبػار" شػیخ االسػالد ابػن تیویػو بػود‪( .‬دعػوة الشػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب وأثرىػا فػی العػػامل‬
‫اْلسالمی)‬
‫ده عبرا‪ :،‬خػانواده ی (آلوسػی ) را مػػی یػابیر کػو زنػدای خػػود را وقػف عوػ خبشػیدن بػػو‬
‫تربیت اسالمی در کشور عػراؽ ظلػوده و کتػب ىػایی در مػورد شػیخ و دعػوت نگاشػتو و از‬
‫آن دفاع کردند‪( .‬دعوة الشیخ زلود بن عبدالوىاب وأثرىا فی العامل اْلسالمی ص ٖ‪)ٛ‬‬
‫ده ازجساي بر ‪ :‬طلسػػتنی کسػػی کػػو پػػرچر دعػػوت قػػرآن وسػػنت را برافراشػػت مػػبرخ اجلزایػػری‬
‫(ابػورواس ناصػری ) بػود کػػو تقػدیر چنػان بػػود کػو وی در مراسػر بػا شػػااردان شػیخ زلوػد بػػن‬
‫عبدالوىاب روبرو اردد و درباره ی امور بسیاری با ىر حبو ظلودند کو منجػر بػو اقتنػاع وی‬
‫اشت‪ .‬این واقعو در در حاور اروىی از حجاج بود کػو در رأس آن ىػا ولیعهػد آن زمػان‬
‫مػ ػراک قػ ػرار داش ػػت‪( .‬عب ػػد احلل ػػیر ع ػػویس‪ ،‬أث ػػر اْلم ػػاد زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب ف ػػی الفک ػػر‬
‫اْلسالمی اْلصالحی باجلزائر‪ ،‬مصر‪ ،ٔ ،‬دار الصحوة‪ ٖٔٓ٘ ،‬ىجری‪ ،‬ص ٖٔ)‬
‫ب ػػو ای ػػن ترتی ػػب ( مجعی ػ ػ العلو ػػاء ادلس ػػلونی اجلزائ ػ ػرینی ) ب ػػا رویک ػػردی س ػػلفی و ب ػػو ریاس ػػت‬
‫عبداحلوید بن بادیس (ٖ٘ٓٔ‪ )ٖٜٔ٘-‬تاسیس اردید‪ .‬بن بػادیس وقتػی کػو بػرای حػ بػو‬
‫مکو ی مکرمػو رفتػو بػود بػا اصػول دعػوت سػلفیو آشػنا شػده بػود و شػروع کػرد بػو فراخوانػدن‬
‫اىالی اجلزایر بو اصالح عقاید خوی و پاک سازی آن از بػدعت ىػا و خرافػات و بػو روی‬
‫آوردن بػػو اجتهػػاد و سػػتیز بػػا تقلیػػد کورکورانػػو و ربجػػر فکػػری ظلػػود و ایػػن کػػار را بػػا تعو ػ و‬
‫ژرؼ اندیشػػی در ف ػرااریی ق ػػرآن کػػرَل و س ػػنت نب ػػوی ص ػػورت داد‪( .‬زلو ػػد السػػلوان‪ ،‬دع ػػوة‬
‫الشیخ زلود بن عبدالوىاب‪ ،‬ص ٘‪)ٜ‬‬
‫س ببهدا ‪ :‬سػػر آرنولػػد مػػی اویػػد‪ " :‬نزدیکػػی ىػػای پایػػان قػػرن ىجػػدىر مػػیالدی در میػػان‬
‫مجاعػػت فلبػػی مػػردی معػػروؼ کػػو شػػیخ عثوػػان دانفػػودو خوانػػده مػػی شػػد پیػػدا شػػد‪ .‬چنانچػػو‬
‫مػػی کػػرد‪ .‬او ب ػرای ادای‬ ‫پیػػدا بػػود وی یػػک مصػػلک دینػػی بػػوده و دعػػوت مػػی داد و جن ػ‬
‫فریاػػو ی حػ از سػػودان بػػو مکػػو سػػفر کػػرد و از آن جػػا پػػر از تػػب و تػػاب و غػػریت دینػػی‬
‫برای اصالح و دعوت بو اسالد بازاشت‪.‬‬
‫کسانی را کو کارشان بر سحر و افسون بود را با عقاید وىابیت متػاثر سػاخت و فرسػتادن‬
‫درود بر روح میت‪ ،‬بزراداشت اولیائی کو فوت می کننػد را انکػار ظلػوده و عوػل کسػانی را‬
‫کو در سبجید خود زلود مبالغو می ظلودند را ناپسند داشتو و بػر شػرب مخػر و فسػاد اخػالؽ‬
‫کو ىردو در آصلا رواج داشتند لو کػرد‪( .‬زلوػد بػن عبػدالوىاب‪ ،‬أ ػد عبػد الغفػور العطػار‪،‬‬
‫ص ٖٕٔ)‬
‫مص ببر ‪ :‬در آصلػػا شػػیخ زلوػػد عبػػده و زلوػػد رشػػید رضػػا را مػػی یػػابیر کػػو ىػػردو منتسػػب بػػو‬
‫اص ػػول دع ػػوت زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ب ػػوده و در کتػػاب ىایش ػػان از وی دف ػػاع م ػػی ظلودن ػػد‪.‬‬
‫علچننی عبدالر ن جمتی مبرخ مصری کو از مجلو سرسػخت تػرین افػراد متػأثر از دعػوت بػن‬
‫عبػدالوىاب بػػود و عقیػػده داشػت کػػو تػػرک ىػا مرتکػػب خطػػای فاحشػی شػػدند زمانیکػػو علیػػو‬
‫دعػػوت شػػیخ و یػػاران بػػو نػػمد برخاسػػتو و زلوػػد علػػی پاشػػا را بػػو قتػػل وی واداشػػت‪( .‬نگػػا‪:‬‬
‫حبوث الشیخ زلود بن عبدالوىاب‪ ،‬جٕ‪ ،‬صٕٖٓ ‪ -‬ص‪)ٖٖٚ‬‬
‫مغببر ‪( :‬سػػیدی زلوػػد بػػن عبػػداهلل ) کػػو در آن جػػا بػػا صػػوفیو بػػو نػػمد پرداخػػت متػػاثر از‬
‫کتاب ىا و آراء شیخ زلود بن عبدالوىاب بود‪ .‬علچننی (مػوالی سػلیوان) کػو علیػو خانقػاه‬
‫ى ػػا و زوای ػػا قی ػػاد ظل ػػود و م ػػردد را ب ػػو س ػػوی توحی ػػد دع ػػوت ک ػػرد‪( .‬حی ػػات الش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن‬
‫عبػػدالوىاب وحقیقػ دعوتػػو‪ ،‬االسػػتاذ الػػدکتور سػػلیوان بػػن عبػػدالر ن احلقیػػل‪ ،‬الطبع ػ األولػػی‬
‫‪ٜٜٜٔ‬د‪ ،‬ص‪)ٕٓٛ‬‬
‫مطػػاب آنچػػو ذکػػر شػػد مالحظػػو مػػی شػػود کػػو کػػو انتشػػار دعػػوت مبػػارک و اصػػالحگرای‬
‫سلفیو در کل جهان اسالد بو شدت در حال اسػرتش مػی باشػد و در جػوامعی کػو بػو آن‬
‫مػػی رسػػد حرکػػات اصػػالحی را بػػر مػػی انگیػػزد کػػو ىػػدؼ آن ىػػا اسػػالد و پػػاک ظلػػودن آن از‬
‫ىراونػو بػدعت و شػائبو و خرافػات بػوده و بػو تصػحیک اوضػاع زنػدای و برکنػدن فسػاد از آن‬
‫مػ ػػی پػ ػػردازد‪ .‬سػ ػػپس مػ ػػی کوشػ ػػد تػ ػػا دولتػ ػػی اسػ ػػالمی را روی کػ ػػار آورده و ىػ ػػدؼ تشػ ػػکیل‬
‫حکومػػت اسػػالمی شایسػػتو را کامػػل سػػازد‪( .‬نگػػا‪ :‬قػػول دکتػػور عبػػداهلل بػػن یوسػػف الشػػبل‪،‬‬
‫العدد الرابع‪ ،‬رلل الدارة‪ ،‬عاد ‪ ،ٖٜٜٔ‬ص ٕٖ‪ -‬ص ٕٗ)‬
‫پ سبت ‪:‬درپاکسػتان از کتػب زلوػدبن عبػػدالوىاب مسػلوانان متػأثر شػدند ‪ ،‬واکثریػػت داد‬
‫تقلی ػػد را اذاش ػػتو وب ػػو س ػػوی ق ػػرآن وح ػػدیو روی آوردن ػػد ک ػػو م ػػن مجل ػػو ش ػػیخنا عالم ػػو س ػػید‬
‫عبدالسػػالد رسػػتوی ر ػػو اهلل بػػود ‪ ،‬کػػو دىػػا ىػزار نفػػر خبػػا ر وی اىػػل حػػدیو شػػده بودنػػد ‪،‬‬
‫وعلنی ور علوای زیادی علانند شیخ ابوزلودامنی اهلل البشاروی حفظو اهلل ‪ ،‬شیخ عبػدادلنان‬
‫‪ ،‬شیخ ابواسحاؽ ‪ ،‬شیخ جػالل الػدین ر ػو اهلل ‪ ،‬شػیخ ابػوعور النورسػتانی (کػو کتػب شػیخ‬
‫زلود بن عبدالوىاب در مدرسو اش تدریس میشود) وصدىا شیوخ دیگر کو از عقیػده امػاد‬
‫زلودبن عبدالوىاب متأثر اردیدند وعقیده وی را دوباره تبلیغ میکنند‪.‬‬
‫ىن وس ببت ‪ :‬مػػردد ىندوسػػتان وهلل احلوػػد بعػػد ىػػا دانسػػتند کػػو دع ػػوت مبػػارک صلػػد علانػػا‬
‫دعوت قرآن وحدیو بوده ومنه خالی از شرک وبدعت می باشد پس بو کاران امػاد زلوػد‬
‫بن عبدالوىاب لبیک افتو وآنػرا علراىػی کردنػد کػو بعاػی از اهنػا‪ :‬زلوػد عبػد الػر ن بػن عبػد‬
‫الػرحیر ادلبػاركفور اسػت ‪ ،‬پػس یکبػار بػو کتػاب آن"ربفػ االحػوذی" مراجعػو کنیػد میبینػد کػػو‬
‫چقدر از زلود بن عبدالوىاب ومنه او تأیید ظلوده است‪.‬‬
‫افغ نس ب ببت ‪:‬در افغانس ػ ػػتان ماشػ ػػاء اهلل دع ػ ػػوت بػ ػػو شػ ػػکل درس ػ ػػت روان اسػ ػػت ‪ ،‬وای ػ ػػن‬
‫دعوتگران متأثر ىستند از عقیػده امػاد زلوػد بػن عبػدالوىاب ر ػو اهلل ‪ ،‬ودر اکثریػت مػدارس‬
‫افغانسػػتان مثػػل‪ :‬تعل ػػیر القػػرآن والس ػػن نػػارن بػػاغ جػػالل آبػػاد ‪ ،‬تعلػػیر الق ػػرآن والسػػنو کنػػر ‪،‬‬
‫وعلینط ػػور در بدخش ػػان ‪ ،‬و درم ػػدارس کاپیس ػػاء ‪ ،‬پ ػػروان ‪ ،‬نورس ػػتان ‪ ،‬ىػ ػرات ودر کاب ػػل ودر‬
‫دیگر والیات کتب اماد زلود بن عبػدالوىاب بػو خصػوص کتػاب توحیػد وی تػدریس میشػود‬
‫‪ ،‬وآنچػػو از عقیػػده امػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل بػػو مػریاث مانػػده دعػػوتگران آنػرا بػػو‬
‫مسػػع مػػردد مریسػػانند وآن دعػػوتگران یکػػو در ایػػن راه سػػعی وتػػالش دارنػػد میت ػوان [بلبػػل زبػػان‬
‫اىل حدیو شیخ سردار ولػی ثاقػب ‪ ،‬شػیخ ا ػد شػاه ‪ ،‬شػیخ خوشػهال خػان حلػیر ‪ ،‬شػیخ‬
‫معتص ػ ػػر ب ػ ػػاهلل ‪ ،‬ش ػ ػػیخ ابواالسػ ػ ػرار س ػ ػػید ان ػ ػػور عو ػ ػػری ‪ ،‬اس ػ ػػتاد عب ػ ػػدالظاىر "داع ػ ػػی" ش ػ ػػیک‬
‫ابوعبیػداهلل" شػیخ ػػاد ‪ ،‬شػیخ عبدالقػػدوس حکیوػی ‪ ،‬شػػیخ ابػوتراب و‪ ]...‬نػػاد بػرد‪– .‬وایػػن‬
‫کاروان باذن اهلل ادامو دارد‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ذسهات اهام هحوستي ػثسالَّاب تِ اسالم ٍهسلواًاى‬
‫پػػی از رهػػور هناػػت زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب در جهػػان اسػػالد ان ػواع و اقسػػاد بػػدعت ىػػا و‬
‫اعوػال شػرک آمیػز رواج پیػدا کػرده بػود‪ .‬مػردد از بسػیاری از اصػول دیػن و عقیػده ی راسػػتنی‬
‫منحرؼ شده بودند‪.‬‬
‫در اینجا بو برخی از این کجروی ىا اشاره می کنیر ‪:‬‬
‫ده مي ا عقي ه ‪ :‬شرک کر کر سربرآورد و تصػورات بسػیاری بػر مػردد چػریه شػد کػو‬
‫بػػارزترین آن ىػػا دعػػا و لػػب حاجػػت از غػػری خداونػػد و پرسػػت ضػریک ىػػا و انبػػدىا بػػود و‬
‫توسل بو مشایخ و اشخاص صاحل زنػده یػا مػرده‪ .‬ایػن بػدعت ىػا وعػادات و شػیوه ىػایی کػو‬
‫دی ػػن اس ػػالد آن را ح ػراد دانس ػػتو اس ػػت‪ ،‬در ب ػػنی مس ػػلوانان اس ػػرتش یافت ػػو و ریق ػػت ى ػػای‬
‫سلتلف تصوؼ بو عنوان مرجع اساسی مردمان در مسائل دینی پدیدار شده بود‪.‬‬
‫شیخ سلیوان بػن سػحوان وضػعیت مزبػور در سػرزمنی صلػد را ایػن چنػنی تعریػف مػی کنػد‪« :‬‬
‫م ػػردد از ریس ػػوان دی ػػن و توحی ػػد دس ػػت کش ػػیده بودن ػػد و سب ػػاد ت ػػالش و کوشػ ػ آن ػػان در‬
‫استغاثو و بو دامان غری خداوند متعال و اولیاء و صاحلان و بت ىػا و معبودىػای سػاختگی‬
‫ىا و اشیاء بی جان بػو‬ ‫و شیا نی درآوؼلتو بودند‪ ».‬بسیاری از مردد باور داشتند کو سن‬
‫ایشػػان نفػػع مػػی رسػػاند و از درختػػان تػػمک جسػػتو و در علػػو ی حػػاالت از آنػػان امیػػد قب ػولی‬
‫حاجاتشان را داشتند‪.‬‬
‫(حیاة الشیخ زلود بن عبدالوىاب وحقیق دعوتو‪ ،‬تألیف استاد دکػرت سػلیوان بػن عبػدالر ن‬
‫حقیل‪ ،‬چا طلست‪ ٜٜٜٔ ،‬د)‬
‫ت ‪:‬امػاد زلوػدبن عبػدالوىاب خبػا ر بیػداری امػت مسػلوو کتاهبػای زیػادی‬ ‫ده مي ا‬
‫نوشػػت کػػو مشػػهور تػرین آهنا‪:‬کتػػاب التوحیػػد اسػػت کػػو علوػػاء درمػػوردش مػػی اوینػػد‪ :‬تػا حػػاال‬
‫درجهان اسالد مثل این کتاب تألیف نشده است ‪ ،‬وایػن کتػاب صػدىا شػرح دارد ‪ /‬ودیگػر‬
‫کتب آنرا بعدا معرفی خواىیر کرد باذن اهلل‪.‬‬
‫ده مصبر‪ :‬در سػرزمنی االزىػر پػرچر عبػادات بػت پرسػتانو‬ ‫خ م ت او ببو مسبلم ن‬
‫و ادعاىا و خواستو ىای فرعونیو افراشتو شده و دولت داعیو داران دراوی برپا اشتو بػود‪.‬‬
‫(زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب مصػػلک مظلػػود ومفػػرتی علیػػو‪ ،‬اسػػتاد مسػػعود نػػدوی‪ ،‬ترمجػػو و تعلی ػ‬
‫عبدالعلیر عبػدالعظیر بسػتوی‪ ،‬بػا ذبدیػد نظػر دکػرت زلوػد تقػی الػدین ىاللػی‪ ٕٔٗٓ ،‬ىجػری‬
‫قوری)‬
‫خ م ت او ده سرزمني حج ز‪ :‬دعا و لب حاجت در جوار قبػور جػزو امػور عػادی‬

‫نزد بسیاری از مردد شده بود‪ .‬چو تعظیر و تقدیر و استغاثو و لب شفاعتی کػو حػول قػم‬
‫حارت خدغلػو رضػی اهلل عنهػا و ابو الػب کػو صػورت ظلػی ارفػت کػو تػن انسػان را بػو لػرزه‬
‫می انداخت‪ .‬در ؽلن قبػوری وجػود داشػت کػو مػردد عػادی بػدان تػمک مػی جسػتند علینطػور‬
‫در حدیػػده و حاػػرموت و یػػافع و ‪...‬در سػػرزمنی شػػاد قمىػػایی در شػػهر دمش ػ ‪ ،‬حلػػب و‬
‫دورت ػرین نقػػاط شػػاد وجػػود داشػػت کػػو بػػدان تػػمک مػػی جسػػتند‪ .‬در کشػػور ع ػراؽ قػػم امػػاد‬
‫ابوحنیفو و معروؼ کرخی بود و در صلف در مشهد قم حارت علی ابن ابی الػب رضػی‬
‫اهلل عنو علنی کارىا اصلاد مػی ارفػت و در باراػاه قػم امػاد حسػنی رضػی اهلل عنػو در کػربال و‬
‫ک ػػارونی و ‪ ...‬علػ ػػو ی ایػ ػػن مقػ ػػابر مکػ ػػان ىػ ػػایی بودنػ ػػد کػ ػػو مػ ػػردد ب ػ ػرای لػ ػػب کوػ ػػک و‬
‫درخواست برآوردن حاجات خوی بدان ىجود می بردنػد و انتظػار داشػتند مشکالتشػان را‬
‫حل کنند‪( .‬تاریخ العرب احلدیو وادلعاصر‪ ،‬دکتػور عبػدالرحیر عبػداحلون عبػدالرحیر‪ ،‬الطبعػ‬
‫اخلامس ٓ‪ ٜٜٔ‬د)‬
‫یک نویسنده ی آمریکایی بو ناد (لوتروب استودارد) وضعیت روزىای قبػل از آشػکار شػدن‬
‫دعػػوت زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب را اینگونػػو بػػو تصػػویر مػػی کشػػد‪ " :‬در قػػرن ىجػػدىر جهػػان‬
‫اسالد بػو اوج خػواری و زبػونی خػوی رسػیده بػود و در فرومػایگی و اضلطػاط بػو عویػ تػرین‬
‫درجات سقوط کرده بود‪ .‬بر رخسار مردد غبار بیچارای نشستو و تاریػک بػر اوشػو اوشػو‬
‫ی آن سایو افکنده بود‪ .‬فساد و تباىی اخػالؽ و آداب در آن بػی داد مػی ظلػود و ىرچػو از‬
‫آثار پاکی و صفای عربی بػو جػا مانػده بػود بربػاد رفتػو و جوامػع اسػالمی در پػریوی از امیػال‬
‫و شهوات خوی غرقو شده و فایلت و عزت نفس در مردد خاموش اشتو بػود‪ .‬جهػل و‬
‫نادانی در علو جا ریشو دوانیػده و علػو ی حکومػت ىػای اسػالمی بػو مػرز اسػتبداد و ىػرج و‬
‫مػػرج و درنػػدای رسػػیده بودنػػد‪( ".‬دراسػػات فػػی تػػاریخ اخللػػی العربػػی احلػػدیو وادلعاصػػر‪ ،‬دکػػرت‬
‫بدرالدین عباس خصوصی‪ ،‬جزء اول‪ ،‬چا دود ٗ‪ ٜٔٛ‬د)‬
‫اما در مورد دین‪ ،‬آن را پرده ای تاریک پوشانیده بػود و آن یکتاپرسػتی کػو صػاحب رسػالت‬
‫آن را بو مردد آموختو بود را پػرده ىػای خرافػو و الیػو ىػای تصػوؼ فراارفتػو بػود‪ .‬مسػاجد پػر‬
‫بػػود از مػػدعیان دینػػداری و افػراد جاىػػل‪ ،‬اػػروه ىػػای فقػرا و مسػػاکنی از جػػایی بػػو جػػایی مػػی‬
‫رفتند و بر اردن ىایشان آویزىػای شػانس و اقبػال و تعاویػذ و تسػبیک ىػایی را آوؼلتػو بودنػد‬
‫و مػػردد را بػػو ابا یػػل و شػػبهات کشػػانیده و در حػ قصػػد زیػػارت مقػػمه ی اولیػػا را داشػػتند‪.‬‬
‫سبنای شفاعت از اشخاص مدفون در قمستان ىا را برای مردمان می آراستند و بػدان فرامػی‬
‫خواندنػػد‪ .‬فاػػائل و خػػری و نیکػػی ىػػای ق ػػرآن در بػػنی م ػػردد نایػػاب اشػػتو و ش ػػرب مخػػر و‬
‫اسػػتفاده از افیػػون علػػو جػػا دیػػده مػػی شػػد‪ ،‬اعوػػال پسػػت و ناپسػػند و ىتػػک حرمػػت ىػػا در‬
‫ىرجا رواج یافتو و مکو ی مکرمو و مدینو ی منوره نیز علچون دیگر سرزمنی ىػای مسػلوان‬
‫از ای ػػن مص ػػیبت ى ػػا در ام ػػان ظلان ػػده ب ػػود‪ .‬در رلو ػػوع مس ػػلوانان اس ػػالد را کن ػػار هن ػػاده و ب ػػو‬
‫نامسػػلوانی رسػػیده بودنػػد و بػػو شػػدت از آن دور افتػػاده و در اعوػػاؽ اوراىػػی سػػقوط کػػرده‬
‫بودنػػد و چنانچػػو رسػػول خػػدا صػػلی اهلل علیػػو و سػػلر در آن زمػػان بػػو زمػػنی بػػازمی اشػػت و‬
‫سباد آن حاالت را بو ناد اسػالد مػی دیػد حتوػاً خشػوگنی مػی اشػت‪( .‬مػذکرة تػاریخ العػرب‬
‫احلدیو‪ ،‬دکرت فیصل مسلر)‬
‫ابن غناد نیز اوضاع سرزمنی صلد را قبل از حرکت شیک زلود اینگونو بػرای مػا بػو تصػویر مػی‬
‫کشد‪ " :‬در شهرىای صلد وضعیتی بسیار دشوار و ترس وحشتی مانػداار حػاکر بػود‪ .‬مػردد‬
‫بو قصد زیارت قػم زیػد بػن خطػاب در جبیلػو مػی رفتنػد و از وی لػب اشػای مشػکالت‬
‫و اره ىا و برآوردن حاجاتشػان را مػی ظلودنػد و چنػان مػی پنداشػتند کػو در دىکػده ای در‬
‫درعیػػو قمىػػا بعاػػی از صػػحابو وجػػود دارد و بػػو پرسػػت آن روی آورده و در دل ىػػای مػػردد‬
‫از آنػػان تػػرس و خػػوفی بػػی از خداونػػد متعػػال داشػػتند و بػػو آن ىػػا پنػػاه بػػرده و اوػػان مػػی‬
‫بردند کو آنان در پاسخ دادن بو نیازىایشان از خداوند پیشی می جویند‪"...‬‬
‫علچنػػنی بػو شػػعیب مػػی رفتنػػد و چنػػان غبػػار منکػرات آنػػان را فراارفتػػو بػػود و بػػو آن روی مػػی‬
‫ظلودند کو کر تر جایی چنان بود و اوان داشتند کو قم ضػرار بػن ازور در آن جػا اسػت‪.‬‬
‫در شهر عفرا درخت طللػی وجػود داشػت کػو بػو (بالفحػال) معػروؼ بػود و مػردان و زنػان بػو‬
‫زیػػارت آن رفتػػو و منکراتػػی را کػػو دیػػن خداونػػد ناپسػػند مػػی داشػػت نػػزد آن اصلػػاد مػػی دادنػػد‬
‫فق ػرا بػػداصلا رفتػػو و لػػب فراخػػی روزی مػػی ظلودنػػد و بیوػػاران درخواسػػت شػػفا مػػی کردنػػد‪.‬‬
‫دخرتانػی کػو خواسػتگار نداشػتند بػا زاری و فروتنػی بػو آن متوسػل شػده و بػو او مػی افتنػػد‪:‬‬
‫"یا فحل الفحول ارزقنی زوجا قبػل احلػول"‪ .‬یعنػی‪« :‬ای نیػک مػرد فرزانػو مػرا شػوىری نصػیب‬
‫اردان پی از آمدن سال تازه‪».‬‬
‫علچنػػنی درختػػی بػػود کػػو درخػػت اػػرگ خوانػػده مػػی شػػد و زنػػانی کػػو فرزنػػد پسػػر مػػی آوردنػػد‬
‫بػػدان توسػػل جسػػتو و کهنػػو پارچػػو ىػػایی را بػػو آن مػػی بسػػتند تػػا بلکػػو فرزندانشػػان از مػػرگ و‬
‫از حسد در امان دبانند‪.‬‬
‫در خػػرج مػػردی بػػود کػػو ( تػػاج ) خوانػػده مػػی شػػد و مػػردد در رابطػػو بػػا وی راه و روش بػػت‬
‫پرسػػتی را پػػی ارفتػػو و نػػذورات زیػػادی را بػرای وی بػػو راه انداختػػو و اوػػان مػػی کردنػػد کػػو‬
‫او برایشػػان نفػػع و ضػػرر مػػی رسػػاند‪ .‬در حػ مػػردد دسػػتو دسػػتو بػػو زیػػارت وی رفتػػو و دربػػاره‬
‫اش افسانو ىا و خرافو ىای بسیاری ساختو و پرداختو می شد‪.‬‬
‫ش ػػیخ عب ػػداللطیف ب ػػن عب ػػدالر ن بػ ػػن حس ػػن ح ػػال و روز آن دوران ک ػػو در آن زلو ػػد بػ ػػن‬
‫عبدالوىاب سربرآورد را اینگونػو بػرای مػا بػازاو مػی ظلایػد‪ " :‬اىػل عصػر و سػرزمنی وی بسػیار‬
‫اشػتو بػود‪ .‬سػتون ىػای ملػت راسػتنی نػابود شػده‬ ‫با اسالد بیگانو شده و آثار دین کورنػ‬
‫و آنچو در جاىلیت می اذشت بر بیشػرت مردمػان چػریه اشػتو بػود‪ .‬بزراػان شػریعت اوشػو‬
‫ی عزلت ازیده و نادانی و تقلید و رویگردانی از سنت و قرآن بػاب شػده بػود‪ ،‬کوچکرتىػا‬
‫دربػػاره ی دیػػن بػػو شػػبهو افتػػاده و چیػػزی از آن ظلػػی دانسػػتند مگػػر آنچػػو مردمػػان آن دوران بػػر‬
‫آن بودن ػػد و س ػػاخلورداان نی ػػز ب ػػر آنچ ػػو از آب ػػا و اج ػػداد خ ػػوی یافت ػػو بودن ػػد روزا ػػار م ػػی‬
‫اذرانیدند‪ .‬بزراان شرع و دین خاموش و منزوی شده و نصوص قرآن کػرَل و اصػول سػنت‬
‫و احادیو در آن میان کنار هنػاده شػده و راه و ریقػو ی نیاکػان و پیشػینیان ارج هنػاده مػی‬
‫ش ػػد‪ ،‬نش ػػان و افت ػػار کاىن ػػان و واغی ػػت مقب ػػول و غریم ػػردود ب ػػود و ب ػػو مقابل ػػو اش برظل ػػی‬
‫خاسػ ػػتند‪ ،‬و ریسػ ػػوان دیػ ػػن خداونػ ػػدی و یکتاپرسػ ػػتی را واهنػ ػػاده بودنػ ػػد‪ .‬در لػ ػػب یػ ػػاری و‬
‫اسػػتغاثو و دلبسػػتگی بػػو غػػری خػػدا و اولیػػا و صػػاحلان و ب ػػت ىػػا و شػػیا نی سػػعی و تػػالش‬
‫بسیار می ظلودند‪ .‬علوا و حاکوانشػان بػدان روی آورده و از ایػن دریػای شػور مػی نوشػیدند‬
‫و از قبل آن عایدات و منافعی بو آنان می رسید و شهوات و امیالشان آنػان را دربنػد ظلػوده‬
‫ب ػػود و از اوج ا ػػرفنت ب ػػو س ػػوی قل ػػب و روح ى ػػدایت از ریػ ػ ن ػػص ى ػػای آی ػػات زلک ػػر و‬
‫روشنگر خداوندی بازداشتو بود‪".‬‬
‫این ىا خالصو ای بػود از وضػعیت دینػی جهػان اسػالد بطػور کلػی و سػرزمنی صلػد بػو شػکل‬
‫خاص در ىنگاد رهور دعوت و حرکػت شػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب‪ ،‬کػو آن را بػرای شػروع‬
‫سػػخن از زنػػدای شػػیخ و دعػػوت ایشػػان کػػو در ادامػػو بػػو امیػػد خداونػػد متعػػال حبػػو خواىػػد‬
‫شد بو میان آوردد ‪.‬‬
‫خب م ت شبير ه ببو ال ده افغ نسبت ‪ :‬در افغانسػتان قبػػل از اینکػو کتػب زلوػػد‬
‫بن عبدالوىاب نشر وتوزیػع وتػدریس شػوند ‪ ،‬مػردد خػاک قػم را مػی خوردنػد ‪ ،‬قػم را ػواؼ‬
‫مػػی کردنػػد از آن حاجػػات خػػوی را لػػب مػػی کردنػػد ونػػذر لغػػری اهلل اصلػػاد مػػی دادنػػد ‪ ،‬نػػاد‬
‫پسػران خػوی را اسػالمی ظلػی اذاشػتند (مػثال‪ :‬خػاکرا ‪ ،‬کبػل ‪ ،‬غنچػو اػل ‪ ،‬غوػی ‪ ،‬مسػػتک‬
‫وغػػریه) امػػا اینکػػو کتػػب امػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػو زبػػان فارسػػی وپشػػتو ترمج ػو اردیػػد (بػػو‬
‫خصػػوص کتػػاب التوحیػػد کػػو توسػػط اسػػحاؽ دبػػریی ترمجػػو شػػد) مػػردد افغانسػػتان وهلل احلوػػد‬
‫آىستو آىستو دوباره رؼ توحید ااد هنادند‪.‬‬
‫مسب ببلمو‪:‬سب ػػاد ام ػػت مس ػػلوو ام ػػروز ک ػػو بی ػػدار ش ػػدند از‬ ‫خب ب م ت او ب ببو ب ب س امب ب‬
‫تػػأثریدعوت امػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب میباشػػد ‪ ،‬ااػػر امػػروز عقیػػده رامیشناسػػیر ‪ ،‬سػػنت را‬
‫میشناسیر بدعت را میشناسیر و‪ .....‬علو از تأثری دعػوات امػاد زلوػد بػن عبػدالوىاب اسػت‬
‫‪ ،‬بػػو ی ػػاد داش ػػتو باش ػػید در جایک ػػو کت ػػب ش ػػیخ ر ػػو اهلل آصل ػػا نباش ػػد ‪ ،‬س ػػنت ب ػػدعت ب ػػوده‬
‫وبدعت سنت ‪ ،‬ومردد توحید را شرک می دانند وشرک را توحید‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫تألیفات ضید هحوس تي ػثسالَّاب‬
‫شیخ ر و اهلل نو تنها کو در عرصو زبان خدمت واالئی را بو جامعػو مػا اصلػاد داد ‪ ،‬بلکػو در‬
‫ىرعرصو ی بو ما خدمت کػرده (کػو متأسػفانو عػده ی از جهػال خػدمات وی را نادیػده مػی‬
‫ارینػػد) امػػاد رلػػدد ر ػػو اهلل کتاهبػػای زیػػادی نوشػػتو بػػود کػػو بعاػػی ازتألیفػػات آهنػػا را کػػو در‬
‫مکتبو من موجود است ذکر خواىیر ظلود باذن اهلل‪.‬‬
‫ىذه مسائل‬ ‫ست مواضع من السریة‬ ‫کشف الشبهات‬

‫نصیح ادلسلونی‬ ‫معنی الطاغوت ورؤس انواعو‬ ‫تفسری کلو التوحید‬
‫اصول االؽلان‬ ‫تلقنی اصول العقیدة للعام‬ ‫سلتصر سریة الرسول‬
‫مسائل اجلاىلی‬ ‫بعض فوائد صلک احلدیبیو‬ ‫نواقض االسالد‬
‫کتاب الطهارة‬ ‫سلتصر االنصاؼ والشرح الکبری‬ ‫احکاد سبنی ادلوت‬
‫القواعد االربع‬ ‫تفسری بعض سور القرآن‬ ‫الرسائل الشخصی‬
‫فتاوی ومسائل‬ ‫سلتصر تفسری سورة االنفاؽ‬ ‫االصول الثالث‬
‫فال االسالد‬ ‫اربع قواعد من قواعد للدین‬ ‫کتاب الکبائر‬
‫ثالث مسائل‬ ‫آداب ادلشی الی الصالة‪.‬‬ ‫رلووع احلدیو‬

‫احکاد الصالة‬ ‫شروط الصالة وارکاهنا وواجباهتا‬ ‫سلتصر صحیک البخاری‬
‫سلتصر زاد ادلعاد‬ ‫مبحو االجتهاد واخلالؼ‬ ‫الرد علی الرافاو‬
‫فاائل القرآن‬ ‫احادیو فی الفنت واحلوادث‬ ‫رسال فی توحید العبادة‬
‫اخلطب ادلنمی‬ ‫اربع قواعد تدور االحکاد علیها‬ ‫تفسری آیات القرآن الکرَل‬
‫ستت اصول عظیو‬ ‫مفید ادلستفید فی حکر تارک‬ ‫االصل اجلامع‬
‫مفیدة‬ ‫التوحید‬
‫» کػػو هب ػرتین کتػػاب آن "کتػػاب التوحیػػد" میباشػػد وبػػو زبػػان ىػػای سلتلػػف دنیػػا چػػون(عربی ‪،‬‬
‫فارسی ‪ ،‬پشتو ‪ ،‬ترکی ‪ ،‬انگلیسی) بو چا رسیده است‪.‬‬
‫کو احلودهلل زمستان سػال‪ ٖٜٔٙ‬بنػده ی فقری(ابوشػاکر) رسػالو ی شػروط الصػالة آنػرا ترمجػو‬
‫کرده وتقدَل عزیزاًل ظلودد [از سایت کتاخبانو موحدین دانلودکنید]‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫گفتِ ّای تؼضی اس ًَیسٌسگاى ٍزاًطدوٌساى زرتدارُ ی زػدَت‬

‫ضید هحوس تي ػثسالَّاب‪:‬‬
‫مببی يهيب ‪ " :‬حرکػػت موحػػدین توانسػػت کػػو بػػو نشػػر علػػر و آاػػاىی در‬ ‫ا ب قطب‬
‫بػػنی بقػػات سلتلػػف جوام ػػع سلتلػػف دس ػػت زده و نی ػػز ت ػوان آن را داش ػػت کػػو قش ػػر شلت ػػاز و‬
‫برجسػػتو ای را از علوػػای دیػػن و رجػػال معرفػػت بپرورانػػد‪ .‬بنػػابراین ایػػن حرکػػت در میػػان مػػردد‬
‫علػػود ش ػریعت پػػاک و ل ػوازد آن یعنػػی تفسػػری‪ ،‬حػػدیو‪ ,‬توحیػػد و فقػػو‪ ,‬سػػریه‪ ،‬تػػاریخ و دیگػػر‬
‫علػػود را اسػػرتش داد و موجػػب شػػد تػػا شػػهر درعیػػو بػػو قبلػػو ی علػػود و معػػارؼ مبػػدل اػػردد‬
‫از آن هبػره ارینػد و علػر را در میػان علػو ی بقػات در‬ ‫کو الب از دیگر نواحی و منا‬
‫جامعو انتشار داد‪( ".‬عبداهلل بن یوسف الشبل‪ ،‬الشیخ زلود بن عبدالوىاب‪ ،‬ص ٗ‪)ٙ‬‬
‫رد‪ :‬عالمو ی سرزمنی شاد "زلود کرد" حبو و ربقیقی را با نػاد (اصػل الوىابیػ )‬ ‫حمم‬
‫نوشػػتو کػػو در انتهػػای آن چنػػنی آورده اسػػت‪ " :‬ابػػن عبػػدالوىاب کسػػی نبػػود جػػز دعػػوتگری‬
‫کػػو آنػػان را از اوراىػػی ىػػدایت کػػرد و بػػو سػػوی دیػػن پػػر از اذشػػت سػػوؽ داد‪ .‬چنانچػػو از‬
‫برخػػی از آن ىػػا چیػػزی ىػػر دیػػده شػػود از تػػاثریات بادیػػو اسػػت و بػػو نػػدرت ملتػػی را در میػػان‬
‫مسلوانان می بینػیر کػو دینػداری و صػداقت بػر آن ىػا اینچنػنی چػریه اػردد‪ .‬مػا سػالیان دراز‬
‫دربػػاره ی ع ػواد و خ ػواص آنػػان کنکػػاش کػػردَل و ندیػػدَل کػػو بػػو انػػدازه ی یػػک تػػری از دیػػن‬
‫اسالد فاصلو بگریند‪ ....‬الی آخر" (القدَل و احلدیو‪ ،‬زلود کرد علی‪ ،‬ص ٕٓٔ)‬
‫طو حسني‪ :‬بدینگونو دعوت زلود بن عبدالوىاب را توصیف می ظلایػد‪ " :‬افػتر کػو ایػن‬
‫مذىبی است کو علزمان ىر جدید و ىر قدَل مػی باشػد‪ ،‬واقعیػت ایػن اسػت کػو بػو نسػبت‬
‫حرکػػت ىػػای معاصػػر جدیػػد نیسػػت ولػػی در حقیقػػت خػػود قػػدَل اسػػت‪ .‬ب ػرای آنکػػو چیػػزی‬
‫نیسػػت جػػز دعػػوتی نریومنػػد بػػو س ػػوی اسػػالد خػػالص و پػػاکیزه و مطه ػػر از ىراونػػو عیػػب و‬
‫نقص و شرک و بت پرسػتی‪ .‬دعػوتی اسػت بػو سػوی اسػالد بػو علػان ترتیػب کػو پیػامم صػلی‬
‫اهلل علیػػو و سػػلر آورده بػػود و خػػالص ب ػرای خداونػػد و بػػا کنػػار زدن ىراونػػو واسػػطو ای بػػنی‬
‫خداون ػػد و م ػػردد‪(".‬حی ػػات الش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب وحقیقػ ػ دعوت ػػو‪ ،‬األس ػػتاذ ال ػػدکتور‬
‫سلیوان بن عبدالر ن احلقیل‪ ،‬الطبع األولی ‪ٜٜٜٔ‬د‪ ،‬ص ٕٓٔ)‬
‫ح فظ وىبو‪ :‬در کتاب با ناد (جزیرة العرب ) در مورد شیخ زلود بن عبػدالوىاب بیػان‬
‫می کند‪" :‬مصلک رلدد‪ ،‬دعوتگر بو بازاشت بػو دیػن راسػتنی و حقیقػت‪ .‬شػیخ زلوػد دارای‬
‫تعػػالیوی سلصػػوص یػػا دیػػدااىی ویػػهه نبػػود و سبػػاد آنچػػو در صلػػد بػػو اج ػرا درمػػی آورد مطػػاب‬
‫مذىب اماد ا د بن حنبل ر و اهلل بود‪ ،‬اما در عقاید پریو آراء سلف صػاحل بػوده و سلػالف‬
‫کسانی بود کو با آنان دمشنی کنند‪" .‬‬
‫زه ل ب ببی ‪ :‬در کتػ ػػاب خػ ػػود بػ ػػا نػ ػػاد ( األعػ ػػالد‪ ،‬جلػ ػػد ىفػ ػػتر ) دربػ ػػاره ی شػ ػػیخ زلوػ ػػد بػ ػػن‬
‫عبدالوىاب می اوید‪ " :‬دعوت وی شعلو ىػای طلسػتنی هناػت نػوین در کػل علػر اسػالمی‬
‫بود کو مردان اصالح ار را در ىند‪ ،‬مصر‪ ،‬عراؽ و سوریو و غریه ربت تاثری قرار داد‪" .‬‬
‫حمم ب هش بي هض ب ‪ :‬سػػید زلوػػد رشػػید رضػػا دربػػاره ی زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب چنػػنی مػػی‬
‫اوید‪ " :‬او برای یگانو و خالص ساخنت توحید و اخالص در عبػادت یگانػو بػرای خداونػد‬
‫و مطػػاب ش ػریعت خداونػػدی کػػو در قػػرآن کػػرَل و بػػر زبػػان پیػػامم خػػام النبیػػنی علیػػو الصػػالة‬
‫والسػػالد آمػػده برخاسػػت و ب ػرای تػػرک بػػدعت ىػػا و معاصػػی و برپػػایی شػػعائر اسػػالد کػػو رىػػا‬
‫شده بودند و پاسداشنت حرمت ىایی کو شکستو شده بودند‪" .‬‬
‫عق ب د ‪:‬اسػػتاد عبػػاس عقػػاد در کتػػاب خػػود بػػا عن ػوان (اسػػالد در قػػرن بیسػػتر) و دربػػاره ی‬
‫دع ػػوت ش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب چن ػػنی م ػػی نویس ػػد‪ " :‬از سراذش ػػت ش ػػیخ زلو ػػد اب ػػن‬
‫عبدالوىاب وىابی معلود می شود کو در جریان رسػالت خػوی بػا درد و رنػ ىػای فراوانػی‬
‫مواجػػو شػػده اسػػت‪ .‬او دچػػار رنػ و نػػاراحتی مػػی شػػد از اینکػػو آنػػان کسػػی را مػػی خواندنػػد‬
‫کو مسیع نبود و از پریشان حالی اقشار مػردد از نػادانی و توسػل بػو چیػزی کػو نػو سػود و نػو‬
‫زیػػانی مػػی رسػػانند و سبنػػای مصػػلحت و منفعػػت کننػػد بػػدون آنکػػو اسػػباب آن را فػراىر آورده‬
‫باشند و راه جویان بو شللکت ىا از راىی بو جز دروازه ىػای ‪ .‬بادیػو آن زمػان را پشػت سػر‬
‫هن ػػاده ب ػػود ک ػػو در آن تعاوی ػػذ را م ػػی خواندن ػػد و آویزى ػػا و اوراى ػػان حیل ػػو ا ػػر و منجو ػػنی‬
‫بزراان آن را بو تالش برای توسل بػو ابا یػل سػاحران و دجػاالن جهػت شػفا یػابی و بر ػرؼ‬
‫ظلودن وبا فرامی خواندند و بر دعوتگران واجب بود کػو آنػان را از ایػن نػادانی بازدارنػد و از‬
‫ىػػا و ان ػواع بػػدعت و خرافػػو را از ریشػػو‬ ‫دسػػتاوردىای ایػػن دعػػوت آن بػػود کػػو علػػو ی رن ػ‬
‫برکند‪" .‬‬
‫شير حمم ح مب اوفقرب ‪ :‬رئػیس مجاعػ أنصػار السػن احملودیػ از علوػاء األزىػر در‬
‫کتػاب خػػود(( أثػر الػػدعوة الوىابیػ )) مینویسػد‪ :‬امػػاد زلوػػدبن عبػدالوىاب ‪ ،‬شػػیخ االسػػالد ‪،‬‬
‫اماد مصلک ‪ ،‬اماد رلدد قرن دوازدىر‪.‬‬
‫عب ب اوغفببهه احلج ب ز ‪ :‬درکتػػاب " زلوػػد عبػػد الوى ػاب" مینویسػػد‪ :‬بػػود‬ ‫أ ب بب‬
‫زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ‪ ،‬ج ػوانی از جوانػػان فکػػری مسػػلوان ‪ ،‬رونػػده بػػو مػػنه اسػػالد ‪ ،‬کػػو‬
‫دعوت بو اخالص بود‪.‬‬
‫ق س ب ‪ :‬در کتػػاب "تػػاریخ أوربػػا " مینویسػػد‪ :‬بػػود زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػو‬ ‫حمم ب ب ب‬
‫ریقو اىل سن ومجاعت ‪ ،‬اساس مذىب شان ‪ ،‬توحید اهلل بود‪.‬‬
‫اوب ب رتهه حممب ب عبب ب ال م ضب ب ‪ :‬درکت ػػاب "حاض ػػر العػػامل اْلس ػػالم "مینویس ػػد‪:‬‬
‫مصػػلک دینػػی ‪ ،‬ورىػػم اسػػالمی ‪ ،‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب در قػػرن دوازدىػػر ىج ػػری دع ػػوت‬
‫میداد بو صحیک بودن عقیده ‪ ،‬ورجوع کردن بو اصل اسالد‪.‬‬
‫او ببري ‪ :‬أس ػػتاذ الت ػػاریخ اْلس ػػالم درجامع ػ ف ػباد مینویس ػػد‪:‬‬ ‫حممب ب ض ببي اوب ب ي‬
‫مبس ػػس دع ػػوت ب ػػو ػػرؼ اعتق ػػاد ص ػػحیک در ای ػػن عص ػػر ام ػػاد رل ػػدد زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب‬
‫است‪.‬‬
‫‪ :‬عبػػد ادلتعػػال الصػػعید در کتػػاب "اجملػػددون ي اْلسػػالد"‬ ‫*وعلم ب ی ديگببری چببه‬

‫والسػػید زلوػػد رشػػید رضػػا در کتػػاب "صػػیان اْلنسػػان" و الػػدكتور ػػو حسػػنی واألسػػتاذ مػػنک‬
‫ىارون در کتاب رد كاتب انگلیسی ( كونت ویلز ) وعور أبو النصر ي در کتاب " ابػن‬
‫سػػعود " و أ ػػد بػػن سػػعید البغػػداد درکتػػاب" نػػدَل األدی ػػب " و الشػػیخ بشػػری السهس ػواٍل‬
‫اذلند ‪،‬درکتاب "صیان اْلنسان عػن وسوسػ دحػالن" وزلوػد مجیػل بػیهر ي درکتػاب "احللقػ‬
‫ادلفقودة ي تاریخ العرب"و ستودارد األمریمػ مبلػف کتػاب"حاضػر العػامل اْلسػالم " ومنػری‬
‫البعلبم درکتاب "احلرك الوىابی ي بالد العرب" و‪......‬‬
‫از اماد زلود بن عبدالوىاب تأیید وسبجید ظلوده وآنرا مصلک ورلدد دین دانستو اند‪.‬‬
‫برارفتػػو از کتػػاب‪ :‬الشػػیخ زلوػػد بػػن عبػػد الوىػػاب عقیدتػػو السػػلفی ودعوتػػو اْلصػػالحی وثنػػاء‬
‫العلواء علیو‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ذاٍر ضٌاساى زر هَرز ضید هحوس تي ػثسالَّاب هی گَیٌس‪:‬‬
‫عل ػ ػػانطور ک ػ ػػو اندیش ػ ػػوندان ع ػ ػػرب درب ػ ػػاره ی دع ػ ػػوت مط ػ ػػالبی را بی ػ ػػان داش ػ ػػتو ان ػ ػػد‪ ،‬برخ ػ ػػی‬
‫خاورشناسان نیز مطالبی را عرضو کرده اند‪:‬‬
‫وهترو ستهداهد‪ :‬در کتاب با عنوان (حاضر العامل اْلسالمی ) می نویسد‪:‬‬
‫" در قرن دوازدىر ىجری جهان اسالمی بو شدیدترین حالػت زبػونی و اضلطػاط رسػیده بػود‪.‬‬
‫زل ػػیط و ج ػػوی تػػار کػػو رلوػػت اوشػػو اوشػػو ی آن را فراارفتػػو ب ػػود ‪ .‬و درحالیکػػو جه ػػان‬
‫اسػػالد در آرامػ خػػوی خفتػػو بػػود و در رلوػػت خػػود سػػردرار مانػػده بػػود‪ ،‬بػػا صػػدای یػػک‬
‫بػػدوی در قلػػب صػػحرا در شػػبو جزیػػره ی عربػػی‪ ،‬مهػػد اسػػالد‪ ،‬مسػػلوانان بیػػدار اشػػتو و وی‬
‫آنػػان را بػػو سػػوی اصػػالح و بازاشػػت بػػو راه درسػػت و ص ػراط مسػػتقیر فرامػػی خوانػػد‪ .‬فریػػاد‬
‫برآورنػػده ی ایػػن صػػدا علانػػا مصػػلک مشػػهور زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػود کػػو آت ػ وىابیػػت را‬
‫شعلو ور ساخت و آن را برافروخت و آنگػاه ایػن دعػوتگر شػروع کػرد بػو ترغیػب و واداشػنت‬
‫مسػػلوانان بػػو اصػػالح نفػػوس و بػػازاردادن رلػػد و عظوػػت پیشػػنی بػػو اسػػالد‪( ".‬حاضػػر العػػامل‬
‫اْلسالمی‪ ،‬ج ٔ)‬
‫‪" :‬وقتػػی کػػو زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػو زاداػػاه خػػوی‬ ‫مستشببرقی بببو ن ب س بببرو لم‬
‫بازاشػػت کوشػػید تػػا بػػو عقیػػده و زنػػدای اسػػالمی صػػفا و شػػفافیت اصػػلی اش را بازاردانػػد‪.‬‬
‫(تاریخ الشعوب اْلسالمی ‪ ،‬ترمج الدکتور نبیو أمنی ومنری البعلبکی)‬
‫ويلفرد نته ‪" :‬از استادانی در دانشگاه مک ییلدر در کانادا شنیدد کو‪:‬‬
‫زلود بن عبػدالوىاب پػی از ىػر چیػز مػی اویػد کػو دوسػت دارد بػر اسػاس شػریعت اسػالد‬
‫زنػػدای کنیػػد و ایػػن بػػدان معنػػی اسػػت کػػو مسػػلوان باشػػید و نػػو آن یػػاوه اػػوی احساسػػی و‬
‫دارای ارمػػای خالصػػی کػػو تصػػوؼ عرضػػو مػػی دارد‪ .‬چ ػرا کػػو اسػػاس اسػػالد علػػان ش ػریعت‬
‫اسػػت و ااػػر دوسػػت داریػػد کػػو مسػػلوان باشػػید بایػػد براس ػػاس اوام ػػر ش ػػرع زنػػدای کنیػػد‪".‬‬
‫(اْلسالد فی نظر الغرب جلواع من ادلستشرقنی نقلو للعربی إسحاؽ احلسینی)‬
‫‪ ":‬و ب ػرای اسػػالمی خػػالی از شػػائبو ىػػایی کػػو در ق ػػرن اول در آن رواج‬ ‫برنب ب هد و ببهي‬
‫یافتػػو بػػود‪ ،‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػو دور اشػػنت از ىػػر پریایػػو ای کػػو بػػر عقیػػده و عبػػادات‬
‫بػػرآورد‪".‬‬ ‫بسػػتو شػػود‪ ،‬کػػو آن را بػػدعت ىػػای خرافػػی بیگانػػو بػػا اسػػالد مػػی دانسػػت‪ ،‬بان ػ‬
‫(العرب فی التاریخ ‪ ,‬ترمج نبیو أمنی وزلود سیف زائد)‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫اقَال ػلوای امٌاف زرهَرز هحوستي ػثسالَّاب‬
‫بعای از برادران نا اااه حنفی ‪ ،‬اماد زلود بن عبدالوىاب را بػو بػدی یادمیکننػد درینجػا مػا‬
‫احلودهلل اقوال علوػای حنفػی را مجػع کػرده ائػیر کػو دفػاع وصػفت امػاد زلوػدبن عبػدالوىاب‬
‫را کرده اند‪.‬‬
‫مشت ظلونو خروار‬
‫❈ٔ ‪:‬وم م آهاس حنف رحمه وهلل مبلف تفسری روح ادلعانی درکتاب خود مینویسد ‪ :‬ىػو‬
‫االماد زلی السنو ورلدد الشریعو زلود بن عبدالوىاب ر و اهلل ‪.‬‬
‫ترمجػػو ‪ :‬ان امامیکػػو زنػػده کننػػده سػػنت اسػػت وذبدیػػد کننػػده ش ػریعت (ش ػریعت اهلل را دوبػػاره‬
‫پیاده میسازد) ان زلود بن عبدالوىاب است‪ .‬مسائل اجلاىلیو ص‪.ٜ‬‬
‫❈ٕ ‪:‬ماالن رشای وحما گنگااه حنفا رحماه وهلل درکتػاب خػود مینویسػد ‪ :‬زلوػد بػن‬
‫عبػػدالوىاب یػػک شخصػػیت خػػوب حنبلػػی مػػذىب وعوػػل کننػػده بػػو حػػدیو رسػػول اهلل صػػل‬
‫اهلل علیػػو وسػػلر واز شػػرک ‪ ،‬بػػدعت وخرافػػات مػػردد رامنػػع میکػػرد‪ .‬فتػػاوای رشػػیدیو ص‪ٕٜٚ‬‬
‫مکتبو ر انیو‬
‫ماالنا ا ا گاهر وه ا اارحم حنفا ا ا رحم ا ااه وهلل میفرمای ػ ػػد ‪ :‬زلو ػ ػػد ب ػ ػػن‬ ‫❈ٖ‪:‬ش ا اای وهحا ا ا‬
‫عبدالوىاب درعرب یک عامل دین اذشتو است است دعوای ان توحیػد وسػنت بػوده اسػت‬
‫واز شػػرک وبػػدعت ‪ ،‬ازقمپرسػػتی ‪ ،‬رسػػر ىػػا و رواج ىػػا مػػردد را منػػع میکػػرد‪ .‬تفهػػیر ادلسػػائل‬
‫صٖٕٓ‬
‫❈ٗ‪ :‬حکیم والم ماالن وشرف عل تها نا رحماه وهلل در دو کتػاب خػود ذکػر زلوػد‬
‫بن عبدالوىاب را کرده است واز او صفت کػرده اسػت وچنػنی صػفات زلوػدبن عبػدالوىاب‬
‫را درکت ػػاب ى ػػای خ ػػود ذک ػػر ک ػػرده اس ػػت ک ػػو زلو ػػدبن عب ػػدالوىاب تابع ػػدار خ ػػالص اس ػػالد‬
‫وتابعدار قرآن وسنت ‪ ،‬سلالف بدعات وخرافات بوده اسػت مثػل رلػددالف ثػانی ‪ ،‬شػاه ولػی‬
‫اهلل دىلػوی وشػاه امساعیػل شػهید وغػریه سلػالف بػدعات وخرافػات بػوده انػد‪ .‬اشػرؼ السػوائک‬
‫صفحو ٓ‪ٜٔ‬‬
‫❈٘ ‪ :‬عػػامل نػػاد دار در ىندوسػػتان بنػػاد ماالن ا مساادا ن ا و حنف ا رحمااه وهلل دربػػاره‬
‫صػػفت زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ودر تأییػػد دعػػوت ان یػػک کتػػاب نوشػػتو اسػػت بنػػاد " زلوػػدبن‬
‫عبػػدالوىاب مصػػلک مظلػػود ومفػػرتی علیػػو یعنػػی زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب یػػک شخصػػیت مصػػلک‬
‫ومردد باالی ان رلر کرده است ودروغ ىا وهتوت ىا باالی آن زدند‪ .‬فتک اجملید ص‪.ٛ‬‬
‫❈‪ :ٙ‬عالمه شاک ن حنف رحمه وهلل نیز از دعوت ىای شػیخ زلوػدبن عبػدالوىاب تأییػد‬
‫وصفت کرده است‪ .‬حیاة الشیخ زلود بن عبدالوىاب ص‪.ٕٓٙ‬‬
‫حنف ا ا رحما ااه وهلل از اس ػػتاد دان ش ػػیخ زلو ػػدبن‬ ‫سا اان‬ ‫شا اای محم ا ا حی ا ا‬ ‫❈‪:ٚ‬‬
‫عبدالوىاب است او شیخ ر و اهلل را از پیشتازان در دعوت توحید یاد کرده است‪.‬‬
‫تأمالت فی دعوة شیخ زلودبن عبدالوىاب صفحو ٓٔ‬
‫❈‪:ٛ‬عالمه زرکل رحمه وهلل درکتػاب االعػالد صػفحو ٕٔٓ ازشػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب‬
‫تأیید کرده است‪.‬‬
‫❈‪ :ٜ‬عالمه شی و اازهر حنفا رحماه وهلل میفرمایػد ‪ :‬شػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب یکػی‬
‫ازکس ػػانی ىس ػػت ک ػػو درمقابػ ػػل ب ػػدعت کام ػػل مب ػػارزه کػ ػػرده اس ػػت‪.‬تاریخ ادل ػػذاىب االربعػ ػػو‬
‫ص‪ٕ٘ٚ‬‬
‫❈ٓٔ‪ :‬ع ا هم مصاار وحم ا وماای حنف ا رحمااه وهلل میفرمایػػد ‪ :‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػا‬
‫علکاری علواء ح پرور ریشو ىای شػرک وبػدعت را ازبػنی بػرد وعػزت کننػده حػرمنی شػرفنی‬
‫وبػػدعت ىػػا وخرافػػات را از زمػػنی پػػاک کػػرده اسػػت وملنگػػان رلػػاوران را از اصلػػا دور کػػرده‬
‫است وحدود شرعی را تطبی کرده بود‪ .‬زعواء االصالح فی عصر احلدیو ص‪.ٕٜ‬‬
‫تلک عشر کامل‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ًظزیات ػلوای امٌاف زرهَرزٍّاتی ٍ ٍّاتیت‬
‫»دریػػن دور یػػک تعػػداد غػػالد ىػػای پنجػػابی وبرلویهػػا وبعاػػی از مالىػػای (شػػکر پرسػػت)‬
‫وبػػدعتی (درلبػػاس حنفیػػت) علوػػای ح ػ پرسػػت را بنػػاد وىػػابی یػػاد میکننػػد ودر ىرجاییکػػو‬
‫عػػادلی مصػػروؼ قػػرآن وسػػنت اسػػت ویػػا شخصػػی بػػو احادیػػو صػػحیک رسػػول اهلل صػػل اهلل‬
‫علیػػو وسػػلر عوػػل کنػػد وی را وىػػابی میگوینػػد ومػػردد بػػاالی اهنػػا روزاػػار تلخػػی را اورده اسػػت‬
‫پس مشت ظلونو خروار اقػوال علوػای حنفػی را ذکػر میکنػیر کػو وىػابی بػو چػو کسػی افتػو‬
‫میشود ؟‬
‫❈مح ث زرگ ا ن ماالن رشی وحم گنگاه حنف رحماه وهلل میفرمایػد ‪ :‬وىػابی‬
‫ىػرآن کسػػی را اوینػػد کػػو بػػو سػػنت ىػای رسػػول اهلل تابعػػدار ودیػػن دار باشػػد‪.‬فتاوای رشػػیدیو‬
‫صٕٔ٘ مکتبو ر انیو‬
‫❈محا ث ومفتا وعظاام وروهدلااام ا ن ا ماالن ا کف ا وهلل هلااا حنفا رحمااه وهلل‬
‫میفرمای ػػد ‪ :‬در ىندوس ػػتان ب ػػدعتیان ( اوراى ػػان) ى ػػر آن کس ػػی را وى ػػابی میگوین ػػد ک ػػو ب ػػو‬
‫س ػػنت رس ػػول اهلل ص ػػل اهلل علی ػػو وس ػػلر عو ػػل کنن ػػد واز ب ػػدعت واز اوراى ػػی م ػػردد را من ػػع‬
‫کند‪.‬کفایت ادلفتی ص‪ ٜٔٛ‬جٔ مکتبو امدادیو‬
‫❈محا ث گر ا نا وشاارف علا تها نا حنفا رحمااه وهلل میگویػد ‪ :‬بػػدعتی ىػػا مػػردد‬
‫ح پرست را وىابی میگویند‪ .‬اجلواب صٔ‪ ٜ‬مکتبو فاروقیو‬
‫حنف ا رحمااه وهلل میگویػػد ‪ :‬بریلویهػػا وصػػوفی ىاوىػػابی ى ػران‬ ‫ا نا‬ ‫❈مفت ا عب ا وهدل‬
‫کسػػی را میگوینػػد کػػو از سػػامری بػػداوئی کنػػد وشػػرک را مػػذمت کنػػد پػریان اوػراه ایشػػان را‬
‫وىابی میگویند‪ .‬بلوغ ادلراد فی تعلیر االسالد صٕٔ چا مکتبو حقانیو‬
‫❈ع ػػامل مش ػػهور دیگ ػػر احن ػػاؼ بن ػػاد ماالنا ا گ اااهر وه اارحم حنفا ا رحم ااه وهلل میگوی ػػد ‪:‬‬
‫بدعتی ىا وىابی ىران کس را میگویند کو خاص از اهلل واز سػنت رسػول اهلل صػل اهلل علیػو‬
‫وسػػلر تابعػػداری کنػػد ومػػردد را از بػػدعت ىػػا منػػع کنػػد وبػػاز فرمػػود ‪ :‬وىػػاب نػػاد اهلل دبعنػػی‬
‫ربانی سللص واهلل پرست‪ .‬تفهیر ادلسائل ج‪ٙ‬صٖٕٓ‪.‬‬
‫❈ع ا هم گاار وحن ا ف میگا ا بػػدعتی ىػػا بػػو سػػبب دمشنػػی خػػوی کسػػانیکو بػػو سػػنت‬
‫رسول اهلل صل اهلل علیو وسلر آهنا را درمساجد ظلی ازارند واین یک رلػر بػزرگ اسػت بلکػو‬
‫باید خود علنی مبتدعنی باید ازمساجد کشیده شوند‪ .‬کفایت ادلفتی ص‪ ٜٔٛ‬جٔ‬
‫❈ٓٔ‪:‬ماالن عمرون حنف رحمه وهلل میگویػد ‪ :‬مػردد عػواد وىػابی مسػلوانی را اوینػد کػو‬
‫بو سنت ىای رسول اهلل عول میکند‪ .‬اىل حدیو ىر اىل النبی ص‪ٔٚ‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ػالن مٌفی زرٍصف ٍّاتیت ضؼز سزٍزُ است‬
‫عامل حنفی اصػلی دانسػتو اسػت کػو انسػا ن ىػای جاىػل موحػدین وضػد خرافػات را وىػابی‬
‫میگویند ذلذا شعر جالبی هتیو ظلوده است کو برای مشا تقدَل میکنر‪:‬‬
‫کٍ اوکار دضاللت يَابیت يی‬
‫اوس جه دی يی گًاٌ چی يَابی یم‬
‫کٍ اوکار دبدعت يَابیت يی‬
‫سما اعالن دی بزمال چی يَابی یم‬
‫کٍ پٍ رد دسامزی يَابی کیژی‬
‫سٌ دايایم پٍ رسًا چی يَابی یم‬
‫کٍ مىکز دگمزاَاوً يَابی يی‬
‫شاَدان ارض يسما چی يَابی یم‬
‫کٍ مذَب ايشزیعت يَابیت يی‬
‫گالبی يای رشتیا چی يَابی یم‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ػقیسُ هطتزک اهام اتَمٌیفِ ٍهحوس تي ػثسالَّاب‬
‫برادران عزیز !‬
‫علػو علوػای عزیزمػا یػک ىػدؼ داشػنت دعػػوت بػو سػوی اهلل واجتنػاب از واغیػت ومنػع کػػردن‬
‫مردد ازخرافات وبدعات‪.‬‬
‫وقتیکػػو بػػو کتػػاب ىػػای احنػػاؼ وکتػػاب ىػػای زلوػػدبن عبػػدالوىاب میبینػػیر میػػدانیر کػػو امػػاد‬
‫ابوحنیفػػو ر ػػو اهلل وامػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب یػػک عقیػػده داشػػنت ىػػی فرقػػی بػػو انػػدازه سػػر‬
‫سوزن ظلیبینیر کو بنی عقیده زلودبن عبدالوىاب وابوحنیفو باشد‪. .‬‬
‫فرؽ را در عقیده این دو شخص بزراوار جز جاىالن ومبتدعنی می اورند وبس ‪.‬‬
‫درینجػػا م ػػن چنػػد عقی ػػده مشػػرتک ام ػػاد ابوحنیفػػو وام ػػاد زلوػػد ب ػػن عبػػدالوىاب را می ػػاورد ک ػػو‬
‫بدانیر اار وىابیت وجود داشتو باشد پس اماد ابوحنیفو ر و اهلل نیز وىابی است‬
‫❈ٔ ‪ :‬زلوػد بػن عبػدالوىاب ر ػو اهلل میگویػد ‪ :‬جػزء از اهلل جػل جاللػو از کسػی دیگػر‬
‫لب نکنید ‪[ .‬کتاب التوحید]‬
‫امػاد ابوحنیفػو ر ػو اهلل نیػز بػر ایػن عقیػػده اسػت ومیگویػد ‪ :‬مکػروه اسػت از بػرای کسػی بػػو‬
‫ح ػ مشػػعر احل ػراد وبیػػت احل ػراد چیػػزی لػػب کنػػد بلکػػو جػػزء از اهلل لػػب کػػردن از دیگ ػران‬
‫جائز نیست‪[.‬ىدایو]‬
‫پس اار این عقیده وىابیت باشد اماد ابوحنیفو ر و اهلل نیز وىابی است‬
‫❈ٕ ‪ :‬امػػاد زلوػػدبن عبػػدالوىاب میگویػػد ‪ :‬یکػػی ازعقایػػد مػػا اینسػػت کػػو اهلل متعػػال بػػر‬
‫عرش است‪[ .‬کتاب التوحید]‬
‫امػػاد ابوحنیفػػو ر ػػو اهلل میگویػػد ‪ :‬اهلل ب ػػر ع ػػرش اسػػت ى ػػرکس بگوییػػد اهلل ب ػػر ع ػػرش نیسػػت‬
‫اوکافراست‪[ .‬اجتواع جیوش االسالمی ]‪.‬‬
‫پس اار سخن زلود بػن عبػدالوىاب ر ػو اهلل وىابیػت باشػد پػس سػخن امػاد ابوحنیفػو ر ػو‬
‫اهلل نیػػز سػػخن وىابیػػت اسػػت زیراکػػو امػػاد زلوػػدبن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل وامػػاد ابوحنیفػػو ر ػػو‬
‫اهلل یک عقیده دارند‪.‬‬
‫❈ٖ ‪ :‬اماد زلود بن عبدالوىاب میگوید ‪ :‬نذرلغریاهلل شرک است ‪[ .‬کتاب التوحید]‬
‫ام ػػاد ابوحنیف ػػو ر ػػو اهلل میگوی ػػد ‪ :‬ى ػػر عو ػػل م ػػا را بای ػػد خب ػػا ر اهلل کن ػػیر ن ػػو ب ػرای بی ػػت اهلل‬
‫ومشعراحلراد و‪ ...‬تفسری ازىرالبیان جٖص‪ٗ٘ٙ‬‬
‫»پػػس ااػػر ایػػن عقیػػده زلوػػدبن عبػػدالوىاب وىابیػػت باشػػد پػػس بعػػدازین امػػاد ابوحنیفػػو را نیػػز‬
‫وىابی بگویید زیرا کو ىردو شخصیت بزراوار یک عقیده دارند‬
‫❈ٗ ‪ :‬امػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل شخصػػی بػػود کػػو مػػردد را از بػػدعت ىػػا منػػع‬
‫مینوود مسائل اجلاىلیو ص‪ٜ‬‬
‫اماد ابوحنیفػو ر ػو اهلل میفرمایػد ‪ :‬بػاالی خػود الزد بگرییػد ریقػو سػلف را واز بػدعت دوری‬
‫کنید ‪ .‬العقیدة احلنفیو صفحو ‪ٛٚ‬‬
‫پ ػػس بػ ػرادر زل ػػرتد ای ػػن ب ػػود مش ػػت ظلون ػػو خ ػػروار ک ػػو عقی ػػده ام ػػاد ابوحنیف ػػو وام ػػاد زلو ػػد ب ػػن‬
‫عبدالوىاب یک عقیده است‪.‬‬
‫اار تو زلود بن عبػدالوىاب را وىػابی ‪ ،‬و کػالن وىػابی ىػا میگػویی اشػتباه میکنػی ‪ ،‬زیراکػو‬
‫عقایػػد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب را امػػاد ابوحنیفػػو وعلوػػای دیگػػری ى ػزار سػػال قبػػل داشػػنت وان ػرا‬
‫برای مردد ابالغ میکردند ‪.‬‬
‫برای دانسنت عقیده مشرتک اماد ابوحنیفو ر و اهلل وزلودبن عبدالوىاب ر و اهلل بػو کتػاب‬
‫التوحید وفقو اکممراجعو ظلائید‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‪.‬‬
‫ًیش تِ گفتِ هززم ٍّاتی است‬ ‫اهام اتَمٌیفِ رموِ ا‬
‫درمطلػػب قبلػػی دانسػػتیر کػػو درعلػػو امػػور ‪ ،‬عقایػػد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب وامػػاد ابوحنیفػػو‬
‫ر هر اهلل یکی بود اما درو ن ما کسی کو خرافات وبػدعات را رد میکنػد اورا تاپػو میزننػد‬
‫کو تو وىابی ىستی‪.‬‬
‫این جاىالن خم ندارند ىر ان دعوت اری کو بو توحید وسػنت دعػوت میدىػد ومػردد را‬
‫از خرافػػات منػػع میکنػػد درحقیقػػت کػػار ابوحنیفػػو ودیگػػر امامػػان را اصلػػاد داده اسػػت زیراکػػو‬
‫کار اماد ابوحنیفو ر و اهلل دعوت بو توحید بوده است‪.‬‬
‫وااػػر ابوحنیفػػو ر ػػو اهلل درعصػػر مػػا موجػػود میبػػود خبػػا ر ان عقیػػده ی کػػو داشػػت مػػردد اورا‬
‫کالن وىابی ىا میگفنت ‪.‬‬
‫زیراکو اماد ابوحنیفو ر و اهلل از خرافات وقم پرستی وزیارت پرستی بیزار است‪.‬‬
‫بازىر می اوَل کو حػاال کسػیکو حیلػو اسػقاط ‪ ،‬ذبلیػل از روز نػوروز ‪ ،‬ذبلیػل از میالدالنبػی ‪،‬‬
‫چهلی ‪ ،‬مجعگی ‪ ،‬فاربو خوانی مروجو ‪ ،‬ختر وخریات وارفنت پول در مقابػل آن وغػریه اصلػاد‬
‫را کػػو کسػػی رد ظلایػػد تاپػػو ی وىػػابی بػػودن را مػػی خػػورد ‪ ،‬حػػال آنکػػو امػػاد ابوحنیفػػو ر ػػو اهلل‬
‫یکی از این چیز ىای ذکر شده را اصلاد نػداده بػود! پػس امػاد ابوحنیفػو ر ػو اهلل نیػز بػو زعػر‬
‫ایشان از سران وىابیت بود‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ها زٍ گًَِ مٌفی زارین‬
‫‪ ‬حنفی اصلی (پریوان اماد ابوحنیفو ر و اهلل )‪.‬‬

‫‪ ‬حنفی قالبی( بطن الکبری)‪.‬‬
‫با حنفی اصلی و واقعػی مشػکل نػدارَل زیػرا کػو حنفػی اصػلی در دیػن اضػافو ظلیکنػد ‪ ،‬تقلیػد‬
‫را بػػدعت میدانػػد ‪ ،‬کسػػانیکو بػػو سػػنت ىػػای رسػػول اهلل صػػل اهلل علیػػو وسػػلر (رفػػع الیػػدین‪،‬‬
‫امػػنی بػػو جهػػر ‪ ،‬دسػػت بػػو سػػینو ‪ ،‬قرائػػت خلػػف االمػػاد وغػػریه‪)..‬عوػػل میکننػػد بػػا اهنػػا ضػػد‬
‫ظلیکننػػد ‪ ،‬کسػػانیکو بػػا بػػدعت ىػػا وخرافػػات مبػػارزه میکننػػد حنفػػی ىػػای اصػػلی اهنػػا را وىػػابی‬
‫ظلیگویند ‪.‬‬
‫اما با احناؼ قالبی (کو بنده شکر خود ىستند) مشکل دارَل !‬
‫زیراکو سباد مذىب اماد ابوحنیفػو ر ػو اهلل را در اسػقاط وخػتر خػریات منحصػر سػاختو انػد و‬
‫بػ ػػس ‪ ،‬وبػ ػػدعت را در نظػ ػػر مػ ػػردد س ػ ػػنت معرفػ ػػی کػ ػػرده انػ ػػد ‪ ،‬وس ػ ػػنت را بػ ػػدعت ‪ ،‬جالػ ػػب‬
‫اینجاس ػػت م ػػذىب ام ػػاد ابوحنیف ػػو را ػػوری س ػػاختو ان ػػد ک ػػو اوی ػػا ام ػػاد ابوحنیف ػػو درحقیق ػػت‬
‫سلػػالف سبػػاد احادیػػو صػػحیک بػػود حػػال انکػػو خػػود امػػاد ابوحنیفػػو مػػی اویػػد‪ :‬ىراػػاه حػػدیو‬
‫صحیحی را یافتید بو آن عول کنید ‪ ،‬آن مذىب و ریقو ی من می باشد‪.‬‬
‫جالػػب اینجاسػػت کػػو اکثػػر تعویػػذ ا ػران امػػروزی احنػػافی ىسػػتند کػػو بػػدروغ خػػود را بػػو امػػاد‬
‫ابوحنیفػو ر ػو اهلل منسػوب میسػازند ‪ ،‬ونیػز جػادواران ‪ ،‬کاىنػان ‪ ،‬فالبینػان ‪ ،‬خػریات لبػان‬
‫وغریه خود را در لباس حنفیت جػا زده وزیػر لبػاس مػذىب نػان پیػدا کػرده وسلػالفنی خػوی را‬
‫وىابی می دانند‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫هحوس تي ػثسالَّاب ضاگزز ػلوای امٌاف است‬
‫جالػػب اینجاسػػت عػػامل بزرا ػواری را هتوػػت میبندنػػد کػػو او ازعلوػػای احنػػاؼ متػػأثر ونػػزد اهنػػا‬
‫درس خوانده است‪.‬‬
‫ای بػرادران عزیػػز احناؼ!اارمشػػا زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب را بػػد میبینیػػد پػػس احنػػاؼ تػػان نیػػز بػد‬
‫است !زیراکو زلود بن عبدالوىاب شاارد علوای احناؼ است ‪.‬‬
‫ىر ان عقیده ی کو احناؼ داشنت اورا امػاد زلوػدبن عبػدالوىاب بػرای مػردد ابػالغ کػرد کػو‬
‫عبارت است ‪ :‬توحید ورد شرک است‪.‬‬
‫اماد زلودبن عبدالوىاب ر و اهلل شاارد دو عامل طلبػو وزبػر دسػت احنػاؼ اسػت کػو جهػان‬
‫اسالد بو ناد ان اشنا است ‪.‬‬
‫‪ ‬استاد اولی آن‪:‬شیخ زلودحیاة سندىی حنفی صاحب حاشیو صحیک البخاری است‪.‬‬
‫‪ ‬اس ػػتاد دود آن‪ :‬ش ػػاه ول ػػی اهلل دىل ػػوی (کس ػػی ک ػػو اول ػػنی ب ػػار ترمج ػػو قػ ػران را ب ػػو فارس ػػی‬
‫نوشت) است‪.‬‬
‫برارفتو از مقالو ی کو درمدرسو تعلیر القرآن والسنو در نارن باغ بو چا رسیده بود‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫اهام هحوس تي ػثسالَّاب اتفاق را تِ هیاى آٍرز ٍاذتالف را زٍر‬

‫ًوَز‪:‬‬
‫تصػ ػػویریکو در ذیػ ػػل میبینیػ ػػد ‪ ،‬قبػ ػػل از‬

‫دعػ ػػوت شػ ػػیخ زلوػ ػػد بػ ػػن عبػ ػػدالوىاب‬
‫ر ػ ػػو اهلل میباش ػ ػػد ‪ ،‬ک ػ ػػو ى ػ ػػر م ػ ػػذىب‬
‫بػ ػ ػ ػرای خ ػ ػ ػػود مق ػ ػ ػػامی س ػ ػ ػػاختو ب ػ ػ ػػود ‪،‬‬
‫ومػ ػ ػػذىب شػ ػ ػػافعی خبػ ػ ػػا ر حسػ ػ ػػد بػ ػ ػػا‬
‫مذىب احناؼ در آمنی غلو میکردند‬
‫مکه‬ ‫‪ ،‬وم ػػذىب حنف ػػی بع ػػد از ظل ػػاز ف ػػرض‬
‫وسنت در افنت آمػنی غلػو مػی ظلودنػد‬
‫‪ ،‬علینطور حنبلی ومالکی‪.‬‬
‫اما با قػدود آوردن امػاد رلػدد شػیخ زلوػدبن عبػدالوىاب ر ػو اهلل اتفػاؽ ووحػدة بػنی مسػلونی‬
‫آمد ‪ ،‬وحرد یک حرد شد فقط حرد مسلوانان‪.‬‬
‫عػػده ی جاىػػل میگوینػػد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب تفرقػػو را دربػػنی امػػت مسػػلوو انػػداخت! مػػن‬
‫ریقػػو ی‬ ‫میگػػوَل امػػاد رلػػدد سػػبب شػػد کػػو چهػػار مسػػلک ‪ ،‬چهػػار مػػنه ‪ ،‬چهػػار ریقػػو‬
‫واحد شود‪.‬‬
‫وریکو در کتاب دیگر خود"زنداانی اماد ابن تیویو وخدمات او بو اسالد "افتر کو‪:‬‬
‫شیخ االسالد ابن تیویو ‪ ،‬شیخ االسالد ابن قیر ‪ ،‬اماد زلود بن عبدالوىاب‪ :‬این ىػر سػو از‬
‫نشانو ی اتفاؽ مسلوانان است ‪ ،‬اار مسلوانان خبواىند مثل صحابو (سػلف صػاحل) اتفػاؽ‬
‫داشػتو وبػو امػػن وامػان زنػػدای کننػد ‪ ،‬بایػػد مػنه ایػن سػػو شػخص را در زنػػدای خػوی پیػػاده‬
‫سازند‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫چزا اهام هدسز هحوستي ػثسالَّاب را زٍست زارین؟‬
‫برای ىر مسلوان الزد است تا برادر مسلوان دیگر خود را دوسػت بػدارد ‪ ،‬ااػر در سػختی‬
‫ىا بود وی را تنهػا نػزارد ‪ ،‬درخوشػی وخفگػی بػا بػرادر مسػلوان خػود شػریک باشػد ‪ ،‬وزلبػت‬
‫بػػا شػػخص مسػػلوان از عالمػػو اؽلػػان یػػک شػػخص بػػوده واؽلػػان را لػػزت میبخشػػد[اماد خبػػاری‬
‫ر ػػو اهلل در صػػحیک خػػود بػػاب مینگػػارد کػػو "بػػاب مػػزه ولػػزت اؽلػػان" سػػو شػػخص اسػػت کػػو‬
‫لزت اؽلان را میچشد ٔ‪ :‬کسیکو از علو مردد کرده اهلل ورسول را دوست بػدارد ٕ‪ :‬کسػیکو‬
‫یکنفر را خػاص خػا ر اهلل دوسػت بػداردٖ‪ :‬شخصػی کػو از مرتػد شػدن برتسػد] وعلچنػان در‬
‫حػدیو دیگػػر مػی آیػػد کػو [زلبػػت خبػػا ر اهلل ودمشنػی خبػػا ر اهلل از اؽلػان اسػػت] وعلچنػػان در‬
‫حػػدیو دیگػػری مػػی آیػػد[ىفت نفػػر زیػػر سػػایو عػػرش پرورداػػار میباشػػند کػػو یػػک آن بػػا یػػک‬
‫شخص خبا ر اهلل زلبت میکنند وخبا ر اهلل ازىر جدا میشوند]‬
‫وشػػیخ االسػػالد ابػػن تیویػػو ر ػػو اهلل میفرماید‪:‬برمسػػلوانان واجػػب اسػػت کػػو بعػػد از م ػواالت‬
‫ودوسػػتی بػػااهلل وپیػػاممش باسػػائر مسػػلونی مػواالت ودوسػػتی داشػػتو باشػػند ‪ ،‬چنانچػػو قػػرآن بػػو‬
‫آن نط ػ کػػرده اسػػت ‪ ،‬خصوص ػاً م ػواالت بػػا علوػػاء ک ػراد کػػو ورثػػو انبیػػاء ىسػػتند واهلل آهنػػا را‬
‫ماننػػد سػػتاره ىػػا ق ػرار داده اسػػت کػػو ذریعػػو آن ىػػا درشػػب تاریػػک مػػردد راه مػػی یابنػػد‪(.‬رفع‬
‫ادلالد)‬
‫بن ػػاء زلب ػػت ب ػػا ی ػػک ش ػػخص مس ػػلوان از اؽل ػػان اس ػػت ‪ ،‬ام ػػا زلب ػػت ب ػػا ام ػػاد رلػ ػدد زلو ػػدبن‬
‫عب ػػدالوىاب از نش ػػانو ی ق ػػوی ب ػػودن اؽل ػػان میباش ػػد ‪ ،‬زیػ ػرا او ی ػػک رل ػػدد ‪ ،‬داع ػػی ‪ ،‬ع ػػامل ‪،‬‬
‫وکسیکو تکالیف مشقت باری را در راه دین بو خرچ داده است‪.‬‬
‫پس ب فرموده اهلل ورسول ‪ :‬ما مسلوانان با اماد رلدد زلودبن عبػدالوىاب دوسػتی دیرینػو‬
‫داشتو وعلیشو دارَل باذن اهلل – وان شاء اهلل با این زلبت باوی زیػر سػایو عػرش پرورداػار مػی‬
‫استیر‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫چزا هستطزقیي ‪ ،‬رٍافض ٍ اّل تصَف ستداى ذدَیص را فدزف‬

‫ضرصیت ّای چَى‪ :‬هحوس تي ػثسالَّاب زراس هی کٌٌس؟‬
‫بیعی اسػت کػو دمشنػان اسػالد بػرای ضػربو زدن بػو اسػالد از ػرؽ سلتلػف اسػتفاده میکننػد‪،‬‬
‫مػػن مجلػػو عػػن و ض ػربو زدن بػػو شخصػػیتهای اسػػالمی‪ ،‬کػػو در حقیقػػت ایػػن سیاسػػت علػػان‬
‫سیاسػ ػػت کفػ ػػار ق ػ ػری اسػ ػػت‪ ،‬کػ ػػو پیػ ػػامم صػ ػػلی اهلل علیػ ػػو و سػ ػػلر را قبػ ػػل از بعثػ ػػت امػ ػػنی‬
‫میدانستند‪ ،‬ولی بعػد از بعثػت او را سػاحر و کػذاب و شػاعر و دروغگػو و غػریه نامیدنػد تػا‬
‫بو شخصیت ضربو بزنند و مردد از وی روی بگردانند‪.‬‬
‫مثػػال دیگػػر‪ ،‬ضػربو زدن بػػو شخصػػیت عایشػػو صػػدیقو و ابػػوىریره رضػػی اهلل عنهوػػا اسػػت کػػو‬
‫مدعیان تشیع شخصیت آهنا را زیر سبا ل میمند‪ ،‬زیرا آهنا بیشرتین روایػات پیػامم صػلی اهلل‬
‫علیو و سلر را نقل کرده اند‪ ،‬و بیعتا ااػر شخصیتشػان منکػر شػوند‪ ،‬سبػاد روایػات آهنػا نیػز‬
‫خودخبود با ل خواىد شد‪.‬‬
‫ولی خوشبختانو علیشو خداوند متعػال اشخاصػی را بػرای دفػاع از بزراػان اسػالد قػرار میدىػد‬
‫و با دالیل قا ع و براىنی روشن از آهنا دفاع میکنند‪.‬‬
‫و شیخ زلود بن عبدالوىاب کو رلدد عقیده و توحید و رلدد قػرن دوازدىػر ىجػری بػود‪ ،‬او‬
‫نیز از مجلو کسانی است کو بػو شخصػیت ضػربو وارد شػده و میشػود تػا مػردد را از او دور‬
‫کنن ػػد‪ ،‬و در واق ػػع ى ػػدؼ ای ػػن دمشن ػػان ران ػػدن م ػػردد از عقی ػػده ص ػػحیک توحی ػػد و یکتاپرس ػػتی‬
‫اسػػت‪ ،‬زیػرا شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب عقیػػده توحیػػد را در جزیػػرة العػػرب و سػػایر بلػػدان کػػو‬
‫شللوء از شرک و قمپرستی بود‪ ،‬ذبدید کرد‪.‬‬
‫و ش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب ر ػ ػ اهلل علی ػػو ى ػػی دخ ػػالتی در س ػػقوط خالف ػػت عثو ػػانی‬
‫نداشتو‪ ،‬از آصلاییکو شروع حرکت زلود بن عبدالوىاب در سػاذلای ٔٔ‪ ٔٛ‬مػیالدی بػود‪ ،‬و‬
‫در سػ ػػال ‪ٕٔٓٙ‬ىػ ػ ػ ؽ وف ػ ػػات کػ ػػرد‪ ،‬در حالیک ػ ػػو س ػ ػػقوط خالفػ ػػت عثوػ ػػانی س ػ ػػال ٕٕ‪ٜٔ‬‬
‫میالدی بود‪ ،‬یعنی تقریبا ٓٔٔ سال پس از شروع حرکػت شػیخ‪ ،‬و ‪ ٔٙ‬سػال پػس از وفػات‬
‫وی‪.‬‬
‫و حرکت شیخ زلود بن عبدالوىاب حرکت دینی بود بػرای ذبدیػد عقیػده مػردد‪ ،‬کػو شللػوء از‬
‫شرک و خرافػات شػده بػود‪ ،‬و شػروع حػرکت در صلػد بػود کػو زیػر سػیطره عثوانیهػا نبػود کػو‬
‫دمشنان وی میگویند حرکت سبرد بود‪ ،‬ولی از آصلاییکو در دولت عثوػانی شػرک و بػدعت و‬
‫خرافػػات زیػػادی رای ػ شػػده بػػود‪ ،‬لػػذا اتبػػاع ایػػن دولػػت بػػو مبػػارزه بػػا ایػػن حرکػػت رلػػدد عقیػػده‬
‫برخواسػتند‪ ،‬و بػو علکػػاری بػا انگلػػیس سػعی کردنػد ایػػن حرکػت را متوقػػف سػازند‪ ،‬علچنانکػػو‬
‫حتی امروزه نیز انگلیس با کوک از دستنشانده ىای خود مانند رژَل فعلی ایػران‪ ،‬سػعی در‬
‫سرکوبی این حرکت میکنند‪.‬‬
‫و از مجلػػو م ػواردی کػػو ظلایػػانگر ضػػدیت انگلػػیس علیػػو حرکػػت وىابیػػت مػػی باشػػد آن اسػػت‬
‫کػػو آن ىػػا کاپیتػػان فورسػػرت سػػادلری را ب ػرای عػػرض تمیػػک بػػو اب ػراىیر پاشػػا از جهػػت پػػریوزی‬
‫ابػراىیر پاشػا بػا "درعیػو"‪ ،‬و‬ ‫کو علیو وىابی ىا بو دست آورده بػود فرسػتادند‪ ،‬ىنگػاد جنػ‬
‫نیز برای آنکو بر میزان سبایػل وی بػرای علکػاری بػا ربرکػات بریتانیػا جهػت فرونشػاندن اعوػال‬
‫آن ىایی کو راىزن می نامیدند در خلی فارس تاکید ظلاید‪.‬‬
‫اصوالً نامو ی مذکور بو صػراحت از سبایػل بػو اغلػاد توافػ و علػاىنگی بػنی حکومػ بریتانیػا و‬
‫ابراىیر پاشا برای برچیدن کامل نفوذ وىابی ىا حبو شده است‪.‬‬
‫شیخ زلود بن منظور نعوانی نیز می اوید‪:‬‬
‫انگلستان از وضعیت ناسازاار در ىند علیو شیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب هبػره بػرداری ظلػوده و‬
‫ىرکس کو بػا آنػان درافتػاده و برسػر راىشػان قػرار ارفتػو و اىدافشػان را بػو خطػر انػدازد را بػو‬
‫وىابیت متهر کرده و خود آنان را وىػابی مػی خواندنػد… علچنػنی انگلػیس علوػای دیوبنػد‬
‫‪ -‬ىندوسػػتان – را نیػػز بػػو خػػا ر ایسػػتادای راسخشػػان آن ىػػا و ب ػرای ربػػت فشػػار هنػػادن و‬
‫اغلاد اختناؽ در آن جا وىابی می نامید‪ "( .‬دعایات مکثف ضد الشػیخ زلوػد عبػد الوىػاب‬
‫" ص ٘ٓٔ – ‪. ) ٔٓٙ‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫سري ّوفزخاسَس اًگلیس راقثَل هیکٌی؟یا اس هي هسلواى را؟‬
‫جػای تعجػب اسػت ‪ ،‬مػن روز پػن وقػت ظلػاز میخػواًل ‪ ،‬زکػاة میػدىر ‪،‬روزه مػی اػرید ‪ ،‬وغػریه‬
‫اعوػػال شػػرعی را اصلػػاد مػػی دىػػر ‪ ،‬امػػا ب ػرادر مسػػلواًل سػػخن مػػن را درمػػورد امػػاد زلوػػد بػػن‬
‫عبػػدالوىاب قبػػول ظلػػی کنػػد سػػخن یػػک کػػافر درغگػػو بنػػاد"علفر" را قبػػول میکنػػد!! جػػای‬
‫تعجب نیست؟ چگونو ایػن بػرادر را مسػلوان خطػاب کػنر کػو سػخن بػرادر مسػلوان خػود را‬
‫ف َْرب ُم ُوو َن}‬
‫قبول ظلی کند! بلکو سخن یک کافر را قبول میکند؟{فَ َوا لَ ُم ْر َكْی َ‬
‫ىیچگاه کافر راز خود را افشاء ظلی سػازد آهنػر در مػورد یػک مسػلوان! مسػلوانی کػو خػا ر‬
‫اسالد زجر وتکالیف بو خػرچ داده ‪ ،‬مسػلوان یکػو دىػا کتػاب نوشػتو ‪ ،‬امػا اورا کػافر راز اش‬
‫را پخ کند؟‬
‫خوب‪ :‬تو بػرو کتػب امػاد زلوػد بػن عبػدالوىاب را خبػوان! ااػر خػالؼ افتػو ی اهلل ورسػول‬
‫ب ػػود آنػ ػرا قب ػػول نک ػػن ض ػػرور ب ػػو ی ػػک ک ػػافر خبی ػػو پلی ػػد نیس ػػت ک ػػو ت ػػورا بگوی ػػد زلو ػػدبن‬
‫عبدالوىاب چننی عقیده را دارد‪.‬‬
‫برادرد ىرااه خمی را برایت می آورند حتی ااػر از مسػلوان میباشػد زود قبػول نکن{یَػا أَیػُّ َهػا‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َّ ِ‬
‫ین َآمنُ ػوا إِ ْن َجػػاءَ ُك ْر فَاس ػ بِنَبَػػأ فَػتَبَیَّنُ ػوا أَ ْن تُصػػیبُوا قَػ ْوم ػاً جبَ َهالَ ػ فَػتُ ْ‬
‫ص ػبِ ُحوا َعلَ ػ َمػػا فَػ َع ْلػػتُ ْر‬ ‫الػػذ َ‬
‫نی }‬ ‫ِِ‬
‫نَادم َ‬
‫*مس ػػلوانان عزی ػػز* کت ػػابی ک ػػو علف ػػر جاس ػػوس انگل ػػیس نوش ػػتو اس ػػت درم ػػورد ام ػػاد زلو ػػدبن‬
‫عبػػدالوىاب[کتابی اسػػت کػػو پػػر از دروغ وافرتائػػات ‪ ،‬کػػو سبػػاد مستشػػرقنی ورافاػػو وصػػوفیو‬
‫نشستو اند ودروغ بافی ىا را مجع آوری ظلػوده وتوسػط مکتبػو وچػا خانػو ىػای چػا کػرده‬
‫ورلانی توزیع مینوایند]‬
‫*برادرد* کوی فکر کن چرا صحیک البخاری را کسی مفت ورلانی توزیع ظلی کند امػا صػدىا‬
‫رسالو دروغنی یک جاسوس کافر در کشور ىای اسالمی رلانی توزیع میشود با چػا ىػای‬
‫رللل ومزین؟؟؟؟؟‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫زضوٌاى اهام هحوس تي ػثسالَّاب چِ کساًی اًس؟‬
‫دمشنان وی در حقیقت بو سو دستو تقسیر می شوند‪:‬‬
‫علوای یاوه او و خرافػو پرسػت حػ را با ػل و با ػل را حػ مػی بیننػد و معتقػد بػو سػاخنت‬

‫بنػػا قبػػور‪ ،‬اغلػػاد مسػػجد بػػر آن دعػػا و خوانػػدن مػػرده بػػو جػػای خداونػػد و لػػب اسػػتغاثو از او‬
‫بوده و چننی کارىایی را دین و آینی پنداشػتو و اوػان مػی برنػد ىػرکس آن را انکػار ظلایػد بػا‬
‫صاحلان درافتاده و اولیا را دمشن داشتو و دمشنی است کو جهاد با وی واجب است‪.‬‬
‫اروه دیگر‪ :‬مجاعتی منتسب بػو علػر بودنػد کػو از حقیقػت حػال ایػن مػرد بػی ا ػالع بودنػد‬
‫و بػػو حقیقػػت دعػػوت وی پػػی نػػمده و تنهػػا بػػو افتػػو ىػػا و پنػػدار دیگ ػران و خرافػػو پرسػػتان و‬
‫اوراىػػان اکتفػػا ظلػػوده و از آن پػػریوی کردنػػد و مػػی پنداشػػتند کػػو وافع ػاً آنگونػػو کػػو بػػو وی‬
‫نس ػػبت داده ان ػػد وی ب ػػا اولی ػػا و انبی ػػا بغ ػػض و کین ػػو دارد و ب ػػا آن ػػان ب ػػو دمشن ػػی پرداخت ػػو و‬
‫کرامات ایشان را انکػار مػی ظلایػد ودرنتیجػو وی را نکػوى کػرده و بػر او خػرده ارفتػو و از‬
‫وی دوری می جستند‪.‬‬
‫دستو ی دیگر‪ :‬بیر پست و مقاد و درجػات خػوی را داشػتو و بػا وی بػرای آن دمشنػی مػی‬
‫کردند تا دست انصار دعوت اسالمی وی بو آن مقاد ىػا نرسػیده و آنػان را از مناصػبی کػو‬
‫دارند پاینی نکشند و بر شهرىایشان مسلط نشوند‪.‬‬
‫کالمػی و رلػادالت و مناقشػات میػان شػیخ و سلالفػان ادامػو یافػت و‬ ‫بػو ایػن ترتیػب جنػ‬
‫با ىر مکاتبو می ظلودند و با او رلادلو می ظلودند و او نیز پاسخشان را مػی داد و آنػان نیػز‬
‫بو پاسخگویی برمی خاسػتند‪ .‬ایػن وضػعیت بػنی فرزنػدان و نػوه ىػای او و یػاران و سلالفػان‬
‫دعوت ادامو پیدا کرد‪ .‬تا جاییکو ایػن نامػو ىػا و پاسػخ ىػا علگػی اػردآوری شػده و سبػاد آن‬
‫ىا و فتاوا و پاسخ ىا را در چندین جلد کتاب مجػع ظلػوده و بیشػرت آن ىػا بػو ػدهلل منتشػر‬
‫شده اند‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫زػَت هحوستي ػثسالَّاب زػَت(قزآًی ٍهحوسی) ًِ زػدَت‬

‫ٍّاتی!‬
‫دعوت زلودبن عبدالوىاب ر و اهلل ‪ ،‬دعوت زلود رسول اهلل صلی اهلل علیو وسػلر ودعػوت‬
‫قرآن است ‪ ،‬پس دعوت اورا الزد است دعوت قرآنی افت نو دعوت وىابی!!‬
‫ایػػن دعػػوت را الزد اسػػت بػػو اسػػالد منسػػوب سػػاخت ‪ ،‬چػػون از اسػػالد اسػػت نػػو از شػػخص‬
‫زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب پػػس ااػػر کس ػػی دعػػوت زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب را از اس ػػالد ظلػػی پػػس‬
‫بفرماید با دالئل شرعی آنرا از اسالد نفی کند ‪ ،‬وکتػب زلوػد بػن عبػدالوىاب ر ػو اهلل را در‬
‫اختیػػارش قػرار میػػدىیر ‪ ،‬پػػس ىرچػػو علػػر دارد ودیگػػر رافاػػو ومستشػػرقنی وصػػوفیو را در اػػرد‬
‫وبػر خػود مجػع کػرده حتػػی یػک کلوػو خػالؼ قػرآن وحػػدیو وامجػاع صػحیک امػت مسػػلوو در‬
‫کتػػب وی پیػػدا کنػػد[انا منتظػػرون الػػی قیػػاد السػػاع ] [ مػػن ذا یبػػارز فلیقػػدد نفسػػو ‪ ،‬ومػػن ذا‬
‫یبارز فلیبدأ بادلیدان]‬
‫بػػازىر دلسػػوزانو میگػػوَل‪ :‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل یػػک داعػػی ودعػػوتگر دیػػن بػػوده وبػػو‬
‫اخلػ ِػری وی ػأْمرو َن بِػػالْوعر ِ‬
‫وؼ َویػَْن َه ػ ْػو َن َع ػ ِن الْ ُوْن َم ػ ِر‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ُْ‬ ‫وحکر{ولْػػتَ ُم ْن م ػْن ُم ْر أ َُّم ػ یَػ ْدعُو َن إ َىل َْ ْ َ َ ُ ُ‬
‫َ‬ ‫بػ‬
‫َوأُولَئِ َ ُى ُر الْ ُو ْفلِ ُحو َن} عول کرده وعقاید ک مردد را با ایات وسنت رسا ظلوده است‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫آیا ػقایس اهام هحوستي ػثسالَّاب ذال سلف صالح تَز؟‬
‫دربػػاره ی اؽلػػان علػػان چیػػزی را مػػی اویػػد کػػو سػػلف افتػػو انػػد کػػو اؽلػػان بػػا افتػػار و کػػردار‬
‫آدمػػی اسػػت و افػػزوده و کاسػػتو مػػی شػػود‪ .‬بػػا اعػػت و عبػػادت افػػزون شػػده و بػػو انػػاه و‬
‫نافرمػػانی فروکاسػػتو مػػی شػػود‪ .‬ایػػن ىػػا علػػو عقیػػدی وی ر ػػو اهلل ىسػػتند و او بػػر ریقػػو ی‬
‫سػػلف صػػاحل اسػػت و بػػر عقیػػده ی آنػػان بػػو صػػورت ق ػولی و عولػػی و بػػو ىػػی عن ػوان از راه‬
‫آن ػػان خ ػػارج نگش ػػتو اس ػػت‪ .‬ایش ػػان بػ ػرای خ ػػود م ػػذىبی خ ػػاص ی ػػا حت ػػی ریق ػػو ای خ ػػاص‬
‫نداشػػت بلکػػو او بػػر ریػ سػػلف صػػاحل از بػػنی صػػحابو و تػػابعنی آنػػان بػػو احسػػان بػػود رضػػی‬
‫اهلل عن اجلویع‪.‬‬
‫وی این مواضع را ابتدا در صلػد و ا ػراؼ آن ظلایػان سػاخت و بػو سػوی آن دعػوت داد و بػا‬
‫آنکو از آن امتناع ورزد جهاد ظلود و دمشنی کرده و جنگید تا آنکػو دیػن خداونػد را آشػکار‬
‫سػػاختو و ح ػ را یػػاری رسػػاند‪ .‬وی ماننػػد دیگػػر دعػػوتگران مسػػلوان بػػو سػػوی خػػدا ف ػرا مػػی‬
‫خوانػد و با ػل را منکػر شػده و امػػر بػو معػروؼ و هنػی از منکػر مػػی ظلػود مگػر آنکػو شػػیخ و‬
‫یػػاران مػػردد را بػػو سػػوی ح ػ فرامػػی خواندنػػد و آنػػان را بػػدان ملػػزد مػػی سػػاختند و از با ػػل‬
‫برحذر داشتو و با ل را برایشان ناپسند دشتو و از آن بازمی داشتند تا آن را رىا سازند‪.‬‬
‫علچننی او در انکار بدعت ىا و خرافػات جػدیت بػو خػرج داد تػا آنکػو خداونػد سػبحان بػو‬
‫سبب دعوت وی سباد آن ىا را از میان برداشت‪ .‬دالیل سو اانػو ای کػو پػی تػر ذکػر شػد‬
‫دالیل دمشنی ىا و رویارویی وی با مردد بودند‪ ،‬کو بو قرار زیر می باشند‪:‬‬
‫اوالً ‪ :‬انکار شرک و دعوت بو توحید خالص ‪.‬‬
‫ثانی ػاً ‪ :‬انکػػار بػػدعت ىػػا و خرافػػاتی علچػػون سػػاخنت بنػػا بػػر روی قمىػػا و ق ػرار دادن آن بػػو‬
‫عنػوان مسػػجد و ماننػػد آن از قبیػػل زلػػل روزی دادن فرزنػػد و دیگػػر چیزىػػایی کػػو ریقػػو ىػػای‬
‫سلتلف صوفیو برساختو بودند‪.‬‬
‫ثالثاً‪ :‬او مردد را بو معػروؼ دسػتور داده و بػا نػریو و احبػار بػدان ملػزد مػی سػاخت و ىػرکس‬
‫از آن معروفػػی کػػو خداونػػد متعػػال بػػر وی واجػػب سػػاختو روی مػػی اردانػػد وی را بػػدان رلػػور‬
‫سػػاختو و در صػػورت تػػرک آن وی را آاػػاه مػػی سػػاخت و مػػردد را از منک ػرات هنػػی کػػرده و‬
‫بػػازمی داشػػت و حػػدود خداونػػد را برپػػا مػػی داشػػت و مػػردد را بػػو پایبنػػدی بػػر ح ػ ملػػزد مػػی‬
‫ساخت و از با ل دور مػی ظلػود‪ .‬بػو ایػن ترتیػب حػ ظلایػان اشػت و انتشػار یافػت و با ػل‬
‫خػ ػوار و ذلی ػػل ش ػػد و تنه ػػا مان ػػد‪ .‬م ػػردد راه و روش نیک ػػو و روش ػػی راس ػػت و درس ػػت را در‬
‫بازارىا‪ ،‬مساجد و دیگر حاالتشان پی ارفتند‪.‬‬
‫دیگػػر بػػدعتی در میػػان آن ىػػا شػػهرت نداشػػتو و در سػػرزمنی آنػػان شػػرکی نیسػػت و منک ػرات‬
‫آشػػکار صػػورت ظلػػی ارینػػد‪ .‬در عػػوض کسػػی کػػو از سػػرزمنی آنػػان دیػػدن کنػػد و وضػػعیت‬
‫آنػػان را دریابػػد کػػو چگونػػو انػػد بػػو یػػاد حػػال و وضػػعیت سػػلف صػػاحل و رفتػػار آنػػان در زمػػان‬
‫پیاممعلیػو الصػػالة والسػػالد و زمػػان صػػحابو زمػػان تػػابعنی نیکرفتػػار ایشػػان ر ػ اهلل علػػیهر در‬
‫هبرتین قرن ىا خواىد افتاد‪.‬‬
‫آری‪ ،‬ایػػن اشػػخاص راه خػػوی را پیوودنػػد و بػػر شػػیوه ی خػػوی اشػػتند و بػػر آن شػػکیب‬
‫ورزیدن ػػد و ب ػػر آن ج ػػدیت ظل ػػوده و س ػػخت کوش ػػیدند‪ .‬زمانیک ػػو برخ ػػی تغی ػػری و رب ػػوالت در‬
‫زمانی دیگػر و سػال ىػا پػس از وفػات شػیخ زلوػد و وفػات بسػیاری از فرزنػدان وی ر ػ اهلل‬
‫علػػیهر و بسػػیاری از یػػاران رخ داد‪ ،‬ایػػن ربػػوالت باعػػو بػػروز برخػػی آزمػػای ىػػا و دشػواری‬
‫ىػػا بػرای دولػػت ىػػای ترکیػػو و مصػػر اردیػػد و مصػػداؽ فرمػػای خداونػػد عزوجػػل بػػود کػػو مػػی‬
‫فرمای ػػد‪{ :‬إِ َّن اللَّ ػػوَ ال یػُغَ ػػریُ َم ػػا بَِق ػ ْػود َحتَّ ػػی یػُغَ ػػریُوا َم ػػا بِأَنْػ ُف ِسػ ػ ِه ْر} (الرع ػػد‪ )ٔٔ:‬یعن ػػی‪ « :‬در‬
‫حقیقتخدا حال قومی را تغیری ظلیدىد تا آنان حال خود را تغیری دىند‪».‬‬
‫از خداوند عزوجل می خواىیر کو سختی ىػایی را کػو دیدنػد را کفػاره و پػاکی اناىانشػان‬
‫و موجػػب بلنػػدی قػػدر و درجػػو ی شػػهادت بػرای کشػػتو شػػداان ایشػػان قراردىػػد‪( .‬رضػػی اهلل‬
‫عنهر ور هر)‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ػقایسٍّاتیت ٍ ٍّاتیاى‬
‫وىػػابی بػػو کسػػی میگوینػػد کػػو‪ :‬بػػو جػػز اهلل متعػػال کسػػی را عبػػادت نکنػػد ‪ ،‬در عبػػادت اهلل‬
‫متعال کسی رو شریک نکند ‪ ،‬علو چیز را از اهلل متعػال بدانػد‪ ،‬بگوینػد دعػاء سلصػوص اهلل‬
‫متعػال باشػػد ‪ ،‬نػػذر بػرای اهلل متعػػال باشػػد ‪ ،‬حاجػػت را از اهلل متعػػال خبواىػػد ‪ ،‬بػػو جػػز اهلل‬
‫متعال از کسی کوک لب نکند ‪ ،‬بنی خودش و اهلل متعال کسی را واسػطو قػرار ندىػد ‪،‬‬
‫قسر جز بو اهلل متعال یاد نکند ‪ ،‬قربانی برای اهلل متعال باشد ‪ ،‬غػری از اهلل متعػال از کسػی‬
‫مػػدد طلواىػػد و دون اهلل (پیػػاممان و امامػػان و‪)...‬را طلوانػػد ‪ ،‬پػػریو راسػػتنی رسػػول اکػػرد صػػلی‬
‫اهلل علیو وآلػو وسػلر باشػد ‪ ،‬بػو روش و مػنه پیػامم صػل اهلل علیػو وسػلر باشػد ‪ ،‬دسػتورات‬
‫پیامم صل اهلل علیو وسلر را مو بو مو اجرا کند ‪ ،‬اىل بیت پیػامم صػلی اهلل علیػو و سػلر را‬
‫دوس ػػت داش ػػتو باش ػػد ‪ ،‬ی ػػاران پی ػػامم ص ػػلی اهلل علی ػػو و س ػػلر را دوس ػػت داش ػػتو باش ػػد ‪ ،‬از‬
‫اذشتگان بو نیکی یاد کند ‪ ،‬کسی رو لعن و نفػرین نکنػد ‪ ،‬دسػتورات قػرآن کػرَل و سػنت‬
‫صػػحیک حاػػرت رسػػول اکػػرد صػػلی اهلل علیػػو و سػػلر رو در زنػػدای خػػود پیػػاده کنػػد ‪ ،‬اىػػل‬
‫دروغ و نفاؽ و تقیو نباشد‪،‬‬
‫‪ ‬حػػاال مشػػا خ ػواىر و ب ػرادر ارامػػی ااػػر چنػػنی عقایػػدی داریدبایػػد خػػودت را آمػػاده کنیػػد‬
‫وبػرای ىػر هتوػػت و پػاپوش از ػػرؼ منافقػان و مشػػرکان کػو از قػػرآن و سػنت رسػػول اهلل‬
‫صلی اهلل علیو وسلر بویی نمده اند‪.‬‬
‫منافقػػان و ملحػػدان میخواىنػػد بػػا بػػدناد کػػردن موحػػدان کػػو دارای عقایدتوحیػػدی دارنػػدبنی‬
‫اىل سنت تفرقػو اغلادظلاینػد کػو پػریوز ىػر شػدند و فرقػو ای در اىػل سػنت را کػو ىػر عقیػده‬
‫خودشػػان ىسػػتندبناد اىػػل تصػػوؼ کػػو بػػو ب ػرادران و خ ػواىران موحػػد و یکتاپرسػػت میگوینػػد‬
‫سلفی یا وىابی یا پن پریی؟ آیا واقعا چننی است؟‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫آیا ٍّاتیت اس اّل سٌت ذارج است؟‬
‫اماد زلودبن عبدالوىاب نور چشػر اىػل سػنت بػوده وىسػت ‪ ،‬ودر راه سػنت تکػالیفی را بػو‬
‫خرچ داد ‪ ،‬اار او از اىل سنت خارج باشد ىی کسی از اىل سنت نیست‪.‬‬
‫فرقػو جػدایی از اىػل سػنت نیسػت‪ ،‬بلکػو خػود‬ ‫اماد زلود بن عبدالوىاب منه ومسػلک‬
‫شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب تػػابع پیػػامم صػػلی اهلل علیػػو و سػػلر و اصػػحاب بػػوده‪ ،‬بنػػابراین‬
‫وىابیػػت بػػا سػػلفیت و سػػایر اىػػل سػػنت کػػو تػػابع پیػػامم صػػلی اهلل علیػػو و سػػلر و اصػػحاب‬
‫ىستند ىػی فرقػی ندارنػد‪ ،‬ولػی دمشنػان اسػالد ایػن اػروه را جػدا از اىػل سػنت میداننػد بلکػو‬
‫آهنا را کافر میداننػد‪ ،‬کػو در واقػع سیاسػت پلیػدی بػی نیسػت کػو بػنی اىػل سػنت تفرقػو و‬
‫جدایی بیاندازند‪.‬‬
‫» در اى ػػل س ػػنت م ػػا فرق ػػو ای بن ػػاد وىابی ػػت ن ػػدارَل و ای ػػن اص ػػطالحات را بیش ػػرت ش ػػیعو و‬
‫صػػوفیان بػػو سلالفػػان سػػنی خػػود مػػی اوینػػد‪ ،‬منظػػور اىػػل سػػنت کػػو بػػا عقایػػد قمپرسػػتی آهنػػا‬
‫سلالفت می کند!‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ٍّاتیت یکِ زضوٌاى اسالم تزای هَمسیي ذطاب هیکٌٌس ؛ هدٌْح‬

‫)‬ ‫ٍفزیقِ ضاى ایٌست‪(:‬ػقایس اهام هدسز رموِ ا‬
‫در میان مذاىب اربعوی اىل سنت‪ ،‬مذىب حنبلی برخوردی صریکتر و شفاؼتػر از دیگػر‬
‫مػػذاىب نسػػبت بػػو خرافػػات دارد‪ .‬از سػػویی در زمػػان زلوػػدبن عبػػدالوىاب(ر ػػو اهلل) بیشػػرت‬
‫م ػػردد از مس ػػری ص ػػحیک عقی ػػدهی توحی ػػدی فاص ػػلو ارفت ػػو بودن ػػد و در وادی خراف ػػات ا ػػاد‬
‫برمػػیداشػػتند یعنػػی عػػده ای کثػػری از مسػػلوانان فرقػػو ی تصػػوؼ ارفتػػار بودنػػد و جبػػای اینکػػو‬
‫مستقیوا از خدا لب حاجات ظلایند بر سر قبور اولیا می رفتند و از آهنا لب مػی کردنػد‬
‫کػػو علگػػی ایػػن امػػور بػػر بػ نػػص صػریک کتػػاب و سػػنت حػراد و بلکػػو شػػرک اسػػت‪.‬در ایػػن‬
‫میان علوا بسیاری بو تبینی این شػرکیات پرداختنػد‪.‬ولػی از بػنی آهنػا شخصػی عػامل بنػاد زلوػد‬
‫بػػن عبػػدالوىاب از شػػجاعت و شػػهامت بسػػیاری برخػػوردار بػػود و وقتیکػػو اوضػػاع و اح ػوال‬
‫مسلوانان را مشػاىده مػی ظلػود کػو چقػدر از توحیػد صػدر اسػالد دور شػده انػد‪ ،‬باعػو شػد‬
‫کو ایشان بو ربػذیر مسػلوانان بػا ایػن شػرکیات بپػردازد کػو در اینکػار اهلل تعػالی وی را توفیػ‬
‫داد و بػػا تبیػػنی و روشػػنگری مسػػلوانان باعػػو بیػػداری آهنػػا از خرافػػات و شػػرک شػػد‪ .‬دمشنػػان‬
‫دین و توحید اعر از تصوؼ و روافض و استعوار انگلیس کو زنػده شػدن توحیػد را خطػری‬
‫بػػر منػػافع خػػود مػػی دیدند‪،‬بػػو پػػریوی از سیاسػػت شػػود خػػود‪( :‬فَػػر ْؽ تَ ُس ػ ْد ‪ :‬تفرق ػو بینػػداز و‬
‫س ػػروری ک ػػن) بػ ػرای اغل ػػاد تفرق ػػوی بیش ػػرت ب ػػنی مس ػػلونی اق ػػدامات زلو ػػدبن عب ػػدالوىاب در‬
‫روشنگری مسػلوانان و بػاخم ظلودنشػان از شرکیاتشػان ‪ ،‬را مػذىبی تػازه نامیدنػد تػا علػو را از‬
‫وی و روشنگری هبراسانند کػو متاسػفانو مسػلوانان ناآاػاه نیػز بػو پػریوی از دمشنػان توحیػد‪،‬‬
‫از رهور مذىبی نو سخن افتند ‪.‬و زلود ابن عبدالوىاب و مبارزه ی وی را با شػرک دینػی‬
‫جدید با عنوان وىابی!! ناد اذاشتند!!‬
‫مهو ػػرت اینک ػػو اص ػػل مس ػػائلی ک ػػو ش ػػیخزلو ػػد تب ػػنی و ی ػػا تشػ ػریک ظل ػػوده اس ػػت ت ػػازه و نوپی ػػدا‬
‫نبػػودهانػػد‪ .‬بعبػػارت دیگػػر آن نظریػػاتی کػػو امػػروزه ربػػت نػػاد وىابیػػت تػػازه جلػػوه داده مػػیشػػود‬
‫چیزی تازه نیست زیرا علان مسائل و نظریات در قرآن بطور واضػک و شػفاؼ آمػده اسػت و‬
‫نیػز در احادیػػو پیاممصػػلی اهلل علیػػو وسػػلر و دیگرکتػػب معتػػم اىػػل سػػنت و مجاعػػت موجػػود‬
‫میباشد‪.‬‬
‫در حقیقت زلود بن عبدالوىاب یک رلدد دینی بودند کو توحیػدی را کػو رسػول اهلل صػلی‬
‫اهلل علیو وسلر بر شبو جزیره عرب عرضو ظلػود ‪ ،‬زنػده کػرد و علاننػد ایشػان در نفػی شػرک بػا‬
‫دمشنان و کینو توزان کو از توحید ىراسان بودند روبرو شدند‪.‬‬
‫»در ذیل بو ظلونوىایی اشاره میظلاییر تا « سیاه روی شود ىرکو در او غ باشد‪.‬‬
‫(ٔ) ااػػر اعتقػػاد بػػو شػػرک بػػودن اسػػتغاثو ‪ -‬لػػب فریادرسػػی‪ -‬از غریخػػدا «نشػػانوی وىػػابی‬
‫ب ػػودن باش ػػد» بای ػػد پ ػػذیرفت ک ػػو پیاممص ػػلی اهلل علی ػػو وس ػػلر ‪ ،‬اى ػػل بی ػػت ایش ػػان‪ ،‬خلف ػػای‬
‫راشدین‪ ،‬ائووی اربعو و علوای اسالد و ‪ ...‬علوی آهنا و پریوانشان وىابی ىستند‪ .‬زیرا‪:‬‬
‫ال ػػف) خداون ػػد متع ػػال م ػػیفرمای ػػد‪[ :‬إذ تس ػػتغیثون ربک ػػر فاس ػػتجاب لک ػػر]«ىنگامیک ػػو مش ػػا‬
‫مسػػلونی پرورداارتػػان را بػػو فریادرسػػی خواسػػتید پػػس بػرای مشػػا اسػػتجابت ظلػػود»(انفػػال‪ .)ٜ/‬و‬
‫باز خداوند میفرماید‪:‬‬
‫(إن الػػذین تػػدعون مػػن دون اهلل عبػػاد أمثػػالکر) «کسػػانی را کػػو بػػو غػػری از خػػدا مػػیخوانیػػد‬
‫بنداانی مثل خودتان ىستند»(اعراؼ‪.)ٜٔٗ/‬‬
‫یعنػػی علچنانکػػو مشػػا سللػػوؽ و نیازمنػػد ىسػػتید و قػػادر نیسػػتید بػػو فریػػاد کسػػی برسػػید‪ ،‬آهنػػا ‪-‬‬
‫بنداانی را کو از ماورای عامل بو شهادت میخوانید‪ -‬نیز ظلیتوانند بو فریاد مشػا برسػند‪ .‬زیػرا‬
‫سبػامی بنػداان خػػدا خودشػان سػراپا نیازمنػد ىسػػتند‪ .‬حػال ىػر چنػػد بسػیار صػػاحل و پػاک ىػػر‬
‫باشػ ػػند ىراػ ػػز قػ ػػادر بػ ػػو نصػ ػػرت و یػ ػػاری دادن دیگ ػ ػران نیسػ ػػتند‪ .‬چنانکػ ػػو خداونػ ػػد یگانػ ػػو و‬
‫بیشریک میفرماید‪:‬‬
‫(والذین تدعون من دونو ال یستطیعون نصرکر) «کسانی کو بغری از خدا مػیخوانیػد توانػایی‬
‫یاری دادن مشا را ندارند»(اعراؼ‪.)ٜٔٚ/‬‬
‫اساساً بنداان صاحلی کو از این دنیا رفتواند و یا اینکو زنػدهانػد ولػی بػا مػا فاصػلوی مکػانی‬
‫زیػػادی دارنػػد‪ ،‬از احػوال مػػا بػػیخػػم ىسػػتند‪ .‬بفرضػػی اهلل عنػػو ىػػر کػػو مطلػػع باشػػند ظلػػیتواننػػد‬
‫دعای ما را استجابت کنند‪.‬‬
‫چنانکو در قرآن کرَل میخوانیر‪:‬‬
‫(إن ت ػػدعوىر ال یس ػػوعوا دع ػػائکر و ل ػػو مسعػ ػوا م ػػا اس ػػتجابوا لک ػػر)« اا ػػر آهن ػػا (غریخ ػػدا) را‬
‫خبوانید دعای مشا را ظلیشنوند‪ .‬اار (بفرضی اهلل عنو زلال) ىر بشػنوند ظلػیتواننػد دعػای مشػا‬
‫را استجابت کنند(فا ر‪.)ٔٗ/‬‬
‫بعػػالوه تنهػػا کسػػی میتوانػػد بػػو فریػػاد آدمیػػان برسػػد کػػو قػػدرت خل ػ و آف ػرین داشػػتو باشػػد‪،‬‬
‫چون خداوند میفرماید‪:‬‬
‫(والػػذین یػػدعون مػػن دون اهلل ال ؼللقػػون شػػیئا و ىػػر ؼللقػػون)« وکسػػانی را کػػو غػػری از خػػدا‬
‫میخوانند چیزی را خل نکردهاند آهنا خودشان ىر سللوؽ(نیازمند) ىستند(ضلل‪.)ٕٓ/‬‬
‫شگفتا! کو کسانی «من دون اهلل» را بػو «بتهػای چػوبی و سػنگی» معنػی مػیکننػد‪ ،‬آنگػاه‬
‫اسػػتاخانو رأی میدىنػػد کػػو خوانػػدن صػػاحلان و نیکوکػػاران عػػنی توحیػػد اسػػت در حالیکػػو‬
‫واضک و آشػکار اسػت کػو «مػن دون اهلل» یعنػی ىرکسػی و ىػر چیػزی غػری از خداونػد قػادر‬
‫متعال‪.‬‬
‫وقتػػی کسػػی معتقػػد باشػػد ق ػراردادن واسػػطوای مػػرده‪ ،‬بػػنی خػػود و خػػدا با ػػل اسػػت‪ .‬هبوػػنی‬
‫دلیػػل او را وىػػابی بنامنػػد بایػػد قبػػول ظلػػود کػػو علػػوی مسػػلوانان پػػریو قػػرآن و سػػنت صػػحیک‬
‫وىابی باشند‪.‬‬
‫یعنػػی‪ :‬علوػػا در مػػورد رسػػیدن ثػواب قرائػػت قػػرآن بػػو مػػرده اخػػتالؼ دارنػػد‪ ،‬ولػػی قػػول راجػػک و‬
‫مشهور مذىب اماد شافعی و پریوان او و مجعی از علوا این است کو ثواب قرائت قرآن بػو‬
‫مرده ظلیرسد‪.‬‬
‫زیرا خدای متعال میفرماید‪:‬‬
‫(فاسػػتقیووا إلیػػو و اسػػتغفروه و ویػػل للوشػػرکنی)« بػػو سػػوی خػػدا مسػػتقیواً روی آوریػػد و از او‬
‫آمرزش خبواىید و ىالکت بر مشرکان باد‪( .‬فصلت‪.)ٙ/‬‬
‫عالمو زسلشری صاحب تفسری کشاؼ با توجو بو عبارت «فاستقیووا الیػو» و تفػاوت آن بػا‬
‫عبارت «فاستقیووا لو» در تفسری آیوی مذکور میفرماید‪( :‬فاستووا الیػو بالتوحیػد و إخػالص‬
‫العبػػادة و غریذاىب ػػنی ؽلین ػػا و ال مشػػاال و ال ملتفت ػػنی إل ػػی م ػػا یس ػػول لک ػػر الش ػػیطان م ػػن إزب ػػاذ‬
‫االولیاء و الشفعاء و توبوا إلیو شلا سب لکر من الشرک)‬
‫»بػػا توحیػػد و اخػػالص در بنػػدای مسػػتقیواً بػػو سػػوی خػػدا روی آوریػػد و بػػو راسػػت و چ ػ‬
‫نروید و بو فریبىای شیطان توجو نکنید کو مشا را بو دسػت اػرفنت‪-‬متوسػل شػدن‪ -‬اولیػاء‬
‫میکند و از شرک اذشتوی خود بو سوی خدا توبو کنید»‪.‬‬
‫و شفیعان تشوی ‪‎‬‬
‫اػػر کسػػی معتقػػد باشػػد سػػاخنت انبػػد و باراػػاه روی قبػػور ح ػراد اسػػت و هبوػػنی دلیػػل او را‬
‫وىابی بدانند بایػد اذعػان داشػت کػو پیػامم صػلی اهلل علیػو وسػلر امػاد خبػاری‪ ،‬مسػلر‪ ،‬نػووی‬
‫و پریوانشان وىابی باشند زیرا در صحیک مسلر آمده است‪:‬‬
‫(عػػن جػػابر رضػػی اهلل عنهػػی اهلل عنػػو قػػال ‪ :‬هنػػی رسػػول اهلل صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر أن غلصػػص‬
‫الق ػػم و أن یقع ػػد علی ػػو و أن یبن ػػی علی ػػو)« از ج ػػابر(رض ػػی اهلل عن ػػو) نق ػػل ش ػػده ک ػػو اف ػػت‪:‬‬
‫رسول خدا صلی اهلل علیو وسلر از ا کاری و سن کاری قػم و نشسػنت بػر آن‪-‬یعنػی در‬
‫کنػػار قػػم نشسػػنت و بػػا مػػردهای کػػو در آن ق ػرار دارد سػػخن افتػػو شػػود‪ -‬و سػػاخنت بنػػا و‬
‫عوارت بر آن هنی فرموده است»‪(.‬ریاض الصاحلنی‪ ،‬تألیف اماد نووی‪،‬ص ٓ‪.)ٜٗ‬‬
‫در صحیک مسلر آمده است‪:‬‬
‫(عػػن ابػػی اذلیػػاج االسػػدی قػػال‪ :‬قػػال لػػی علػػی بػػن ابػػی الػػب أال أبعثػػک علػػی مػػا بعثنػػی علیػػو‬
‫رسػول اهلل صػلی اهلل علیػو وسػلر أن ال تػػدع سبثػاال إال وسػتو و ال قػما مشػرفا إال سػػویتو)« از‬
‫ابواذلیػػاج اسػػدی روایػػت شػػده کػػو افػػت‪ :‬علػػی بػػن ابػػی الػػب بػػو مػػن افػػت تػػو را انتخػػاب‬
‫مػیکػػنر بػر آنچػػو رسػول اهلل صػػلی اهلل علیػو وسػػلر مػن را بػػر آن انتخػاب کػػرد وآن ایػن اسػػت‬
‫کػػو ىػػی عکػػس و تصػػویر و رلسػػووای را فرونگػػذاری جػػز آنکػػو آن را پػػاک ظلػػایی و از بػػنی‬
‫بمی و ىی قمی را فرونگذاری جز آنکو آن را زبت ظلایی‪.‬‬
‫مالحظو میفرمایید آراء و نظریاتی کو امروزه بنػاد وىابیػت مػورد سػوء رػن و لعػن قػرار ارفتػو‬
‫‪-‬وتبدیل بو حربػو و وسػیلوای شػده بػرای تػرور شخصػیتها وتػروی و ادامػوی بدعتاػذاری‪-‬‬
‫عیناً در کتب معتم اىػل سػنت و شػیعو نیػز موجػود و مػورد تأییػد مػیباشػد‪.‬پػس بػدون شػک‬
‫ااػػر کسػػی از عقػػل و انصػػاؼ و تقػػوی هبػػرهمنػػد باشػػد و رسػػالوی حاضػػر را مطالعػػو کنػػد و‬
‫دربػػارهی م ػوارد مسػػتندی کػػو بعن ػوان ظلونػػو ذکػػر شػػده – ىػػر چنػػد کػػو دالیػػل در ایػػن بػػاره در‬
‫قرآن و سنت صحیک رسولاللهصلی اهلل علیو وسلر خیلی زیاد است‪ -‬ا ػالع حاصػل ظلایػد‬
‫بو آسانی تصدی میکند کو وىابیت امسی بیمسوی‪ ،‬نامفهود و بدون مصداؽ است‪.‬‬
‫البتػػو ایػػن نامگػػذاری و کػػاربرد کلوػػوی وىابیػػت توسػػط انگلػػیس رواج پیػػدا کػػرد و قاػػیو ایػػن‬
‫بػػود کػػو‪ :‬وقتػػی کػػو روشػػنگری زلوػػد بػػنعبػػدالوىاب ب ػرای یکتاپرسػػتی در عبػػادت و پرسػػت‬
‫خداوند شروع شد و دوباره زمینوىای توحید الوىیت در میان مردد شػروع بػو رشػد کػرد‪ ،‬در‬
‫آن زم ػػان ىندوس ػػتان مس ػػتعورهی انگل ػػیس ب ػػود و در هنای ػػت خراف ػػوپرس ػػتی و ش ػػرک ب ػػو س ػػر‬
‫میبػرد‪ .‬حاجیػانی کػو از ىندوسػتان بػرای اصلػاد مناسػک حػ بػو عربسػتان مػیآمدنػد کػرکػر‬
‫در آصلػػا بػػا ایػػن افک ػار و عقایػػد صػػحیک اسػػالمی آش ػػنا شػػدند و دوبػػاره در صػػدد تصػػحیک‬
‫عقایػػد و باورىػػای خػػود بػػو خػػدا و قػػرآن بػػرآمدنػػد‪ ،‬بػػو علػػنی خػػا ر آهنػػا نیػػز بػػا براشػػنت بػػو‬
‫کشورشان شروع بو تروی این دعوت توحیدی در میان مردد کردنػد و انگلػیس از ایػن نظػر‬
‫احساس خطر میکرد زیػرا مػیدانسػت کػو ایػن دعػوت یػک بیػداری اسػالمی قػوی‪ ،‬پابرجػا و‬
‫رسػ ػػتگار اسػ ػػت‪ .‬بػ ػػو علػ ػػنی دلیػ ػػل در صػ ػػدد چػ ػػارهجػ ػػویی برآمػ ػػد و مثػ ػػل علیشػ ػػو خواسػ ػػت از‬
‫دسیسػػوىػػای مکارانػػوی انگلیسػػی اسػػتفاده کنػػد و برچسػػبی بػػر ایػػن دعػػوت بزنػػد‪ ،‬بػػو علػػنی‬
‫خا ر شایع کرد کو این دعوت‪ ،‬دعوتی اسالمی و اذلی نیسػت‪ ،‬بلکػو دعػوتی وىابیسػت و‬
‫آن را منتسػػب بػػو اسػػر پػػدر زلوػػد کػػو عبػػدالوىاب بػػود‪ ،‬کػػرد کػػو در اصػػل بایػػد دعػػوت را بػػو‬
‫اسػػر صػػاحب دعػػوت مػػیکػػرد و صػػاحب ایػػن دعػػوت ىػػر زلوػػد بػػود نػػو عبػػدالوىاب پػػدرش‪،‬‬
‫ولی انگلیس میدانست ااػر بگویػد ایػن یػک دعػوت زلوػدی اسػت در ذىػن مػردد ظلػیتوانػد‬
‫اغلاد شبو کند‪ ،‬پس شایع کرد کػو ایػن دعػوت‪ ،‬دعػوتی وىابیسػت و آن را منتسػب بػو اسػر‬
‫پدر زلود‪ ،‬کو عبدالوىاب است‪ ،‬کرد‪.‬‬
‫در حقیق ػػت رواف ػػض و تص ػػوؼ م ػػی خواىن ػػد ک ػػو ب ػػا مچ ػػاؽ و برچس ػػب وىابی ػػت ب ػػو ت ػػرور‬
‫دانشوندان و آااىان مبارز و نستوه اىل سنت و مجاعت اقداد ظلایند‪.‬‬
‫در زیػػر متنػػی را از سػػخنان شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب را مػػی آورَل کػػو بػػو ىیػػاىوی دمشنػػان‬
‫توحید جواب می دىند‪.‬‬
‫امػػا بشػػنوید قسػػوتی از سػػخنرانی شػػیخ االسػػالد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب در میػػان جلسػػات و‬
‫اروىهػای سػػاالنو حجػػاج ازمجلػػو سػخنان وی در روز اول ذػلجػػو سػػال ‪ٖٔٗٚ‬ى‪.‬ؽ‪ .‬مطػػاب‬
‫با ٔٔ مو سال ‪ٜٕٜٔ‬د ربت عنوان (این عقیده ماست )اصلاد داد‪ ،‬مطالب زیر میباشد‬
‫ع ػػدهای م ػػا را (وى ػػابی) و م ػػذىب م ػػا را (وىابی ػػت) مینامن ػػد ب ػػا ادع ػػای اینک ػػو م ػػذىب م ػػا‪،‬‬
‫مذىب پنجر اسػت‪ .‬ایػن یػک اشػتباه بػزرگ اسػت کػو نػام از ادعاىػای دروغػی اسػت کػو‬
‫اف ػ ػراد دارای قص ػػد و غ ػػرض خ ػػاص آن را ت ػػروی میکردن ػػد‪ .‬م ػػا م ػػذىب جدی ػػد ی ػػا عقی ػػده‬
‫جدیػػدی نػػدارَل‪ .‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب امػػر ی ػا عقیػػده تػػازهای نیػػاورده اسػػت‪ .‬عقیػػده مػػا علػػان‬
‫عقیػػده سػػلف صػػاحل (پیشػػینیان نیکوکػػار) اسػػت کػػو در قػػرآن و سػػنت پیػػامم ص و عقایػػد و‬
‫آثار سلف صاحل آمده است ‪.‬‬
‫مػا بػػو ائوػػو چهػػار اانػػو احػرتاد میاػػذارَل و در نظػر مػػا شػػافعی‪ ،‬مالػػک‪ ،‬ابوحنیفػػو و ا ػػد بػػا‬
‫عل ػػدیگر ى ػػی فرق ػػی ندارن ػػد‪ .‬عل ػػو آهن ػػا از نظ ػػر م ػػا م ػػورد اح ػرتاد ىس ػػتند‪ .‬م ػػا در ام ػػور فقه ػػی‬
‫براساس مذىب حنبلی عول میکنیر ‪.‬‬
‫ایػػن علػػان عقیػػدهای اسػػت کػػو شػػیخ اْلسػػالد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب [مػػردد را] بػػدان دعػػوت‬
‫میکػرد و ایػػن علػان عقیػػده ماسػت کػػو براسػاس یکػػی دانسػنت خداونػػد ػ عػػز وجػل ػ و توحیػػد‬
‫خالص و پاک و بو دور از ىر شبهو و آالی بدعتی بنػا شػده اسػت‪ .‬ایػن عقیػده توحیػدی‬
‫اسػ ػػت کػ ػػو مػ ػػا مػ ػػردد را بػ ػػو سػ ػػوی آن دعػ ػػوت مػ ػػیکنیر‪ ،‬علػ ػػان چیػ ػػزی اسػ ػػت کػ ػػو مػ ػػا را از‬
‫مصیبتىا و زلنتىایی کو بدان دچار شدهاَل‪ ،‬صلات میدىد ‪.‬‬
‫اما ذبدیدی کػو اروىػی بػا ادعػای اینکػو باعػو صلػات مػا از دردىاؽلػان میشػود‪ .‬میخواىنػد‬
‫بو وسیل آن مردد را فریب دىند‪ ،‬باعو رسػیدن بػو ىػی ىػدفی ظلیشػود و مػا را بػو سػعادت‬
‫اخروی نزدیک ظلیسازد‬
‫مس ػػلوانان ت ػػا زم ػػانی ک ػػو براس ػػاس کت ػػاب خ ػػدا و س ػػنت پی ػػامم ص عو ػػل ظلاین ػػد‪ ،‬ب ػػر مس ػػری‬
‫ىػػدایت حرکػػت میکننػػد و آنػػان فقػػط بػػو وسػػیل توحیػػد خػػالص بػػو سػػعادت دنی ػػا وآخػػرت‬
‫دست مییابند‪ .‬ما ذبدیدی را کو موجب از دست رفنت دیػن و عقیػدهمان شػود ظلیخػواىیر‬
‫ما فقط رضایت پرورداار ػ عػز وجػل ػ را میخػواىیر کسػی کػو بػرای رضػایت خداونػد تػالش‬
‫ظلایػػد‪ ،‬خداونػػد ب ػرای کػػافی و یػػاور اوسػػت‪ .‬ذبدیػػد بػػو مسػػلوانان سػػودی ظلیرسػػاند‪ ،‬بلکػػو‬
‫فقػػط بازاشػػت بػػو اعتقػػادات سػػلف صػػاحل (پیشػػینیان نیکوکػػار) موجػػب سػػعادت و رسػػتگاری‬
‫آنان میشود ‪.‬‬
‫آنػػان در حقیقػػت از عوػػل کػػردن بػػو آنچػػو در کتػػاب خػػدا و سػػنت پیػػامم ص آمػػده اسػػت‪،‬‬
‫دور شده بودند و در اناىان و بدیها غرؽ شده بودند‪ .‬خداوند ػ جػل شػأنو ػ آهنػا را دچػار‬
‫شکسػػت کػػرده و بػػو ذل ػػت و خ ػواری ارفتػػار ک ػػرد‪ .‬و چنانچ ػػو آن ػػان بػػو کتػػاب خداون ػػد و‬
‫میزدن ػ ػػد و ب ػ ػػدان عو ػ ػػل میکردن ػ ػػد‪ .‬دچ ػ ػػار مص ػ ػػیبت و ان ػ ػػاه‬ ‫س ػ ػػنت پی ػ ػػاممش ص چنػ ػ ػ‬
‫ظلیشدند‪ .‬و عزت و افتخارشان را از دست ظلیدادند ‪.‬‬
‫مػػن در حػػالی کػػو از ام ػوال دنیػػا و نػػریوی انسػػانی چیػػزی نػػدارد‪ ،‬قیػػاد کػػردد‪ ،‬دمشنػػان بػػو مػػن‬
‫لػػو کردنػػد‪ .‬امػػا بػػو فاػػل و قػػوت خػػدا بػػر دمشنػػان چػػریه شػػدد و علػػو ایػػن سػػرزمنی را فػػتک‬
‫کردد‪.‬‬
‫مسػػلوانان امػػروزه بػػو علػػت تػػرک عوػػل بػػو کتػػاب خداونػػد و سػػنت پیػػامم ص بػػو فرقػػوىای‬
‫سلتلفػػی متفػػرؽ شػػدند‪ .‬اینکػػو اوػػان کنػػیر کػػو بیگانگػػان باع ػػو ایػػن تفرقػػو شػػدهاند‪ ،‬فکػػر‬
‫اشػػتباىی اسػػت‪ .‬علػػت ایػػن مصػػیبتىا خودمػػان ىسػػتیر نػػو بیگانگػػان‪ .‬یػػک نفػػر خػػارجی بػػو‬
‫سرزمنی میآید و در میػان ىػزاران بلکػو میلیوهنػا مسػلوان زنػدای میکنػد‪ .‬او بػو تنهػایی کػار‬
‫میکند‪ ،‬آیا میتوان باور کرد کو یک نفر بتوانػد بػر میلیوهنػا نفػر تػأثری بگػذارد‪ ،‬بػدون اینکػو‬
‫در میان این میلیوهنا نفر افرادی باشند با افکار و اعوالشان بو او کوک کنند؟؟!‬
‫ىراػػز !! علػػت بػػال و مصػػیبتىا علػػنی افػراد ىسػػتند کػػو در حقیقػػت دمشػػن خػػدا و خودشػػان‬
‫ىسػػتند‪ .‬پ ػػس بای ػػد خ ػػود مسػػلوانان را س ػػرزن ک ػػرد‪ ،‬ن ػػو بیگانگ ػػان را‪ .‬اا ػػر بن ػػایی زلک ػػر و‬
‫استوار باشد‪ .‬ىی چیػز ظلیتوانػد آن را زبریػب و ویػران کنػد‪ .‬بػو شػر ی کػو در آن سػوراخی‬
‫بػػو وجػػود نیامػػده باشػػد کػػو کلن ىػػا از آن وارد شػػوند‪ ،‬مسػػلوانان نیػػز چنػػنی ىسػػتند‪ .‬ااػػر‬
‫آنان با ىر متحد میبودند‪ ،‬کسی ظلیتوانست صفوؼ آنان را بشکند و وحدت آنػان را از‬
‫بنی بمد‬
‫در س ػػرزمینهای عرب ػػی و اس ػػالمی افػ ػرادی ىس ػػتند ک ػػو در راه زی ػػان رس ػػاندن ب ػػو ش ػػبو جزی ػػره‬
‫عربستان و اسػالد‪ ،‬از ریشػو بػر کػردن آن و اذیػت کػردن مػا مسػلوانان تػالش میکننػد(علػنی‬
‫ایران) اما إن شاء اهلل تا زمانی کو ما زنػده ىسػتیر آنػان بػو اىػداؼ شومشػان دسػت طلواىنػد‬
‫یافت‪.‬‬
‫اار مسلوانان با ىر متحػد باشػند و بػو قػرآن و سػنت پیػامم ص عوػل کننػد‪ ،‬خوشػبخت و‬
‫سعادسبند ىستند‪ ،‬بیتردید مسلوانان با عول کردن بػو آن پیشػرفت میکننػد‪ ،‬و بػا یکػدیگر‬
‫ب ػػر س ػػر عو ػػل ب ػػو کت ػػاب خ ػػدا و س ػػنت پی ػػامم ص و آنچ ػػو در آن آم ػػده اس ػػت و دع ػػوت‬
‫خالصانو بو سوی توحیػد اتفػاؽ نظػر پیػدا کننػد‪ .‬بیتردیػد مػن بػو سػوی آنػان خػواىر شػتافت‬
‫و بو علراه آنان در ىر عول و حرکتی کو اصلاد میدىند علراه و علگاد خواىر بود‪.‬‬
‫بػػو خػػدا سػػواند مػػن حکومػػت و قػػدرت و شػػکوه آن را ظلیخ ػواىر‪ ،‬ىػػدؼ مػػن فقػػط جلػػب‬
‫رضػػایت پرورداػػار و دعػػوت بػػو سػػوی توحیػػد اسػػت‪ ،‬تػػا مسػػلوانان در میػػان خودشػػان بػػر سػػر‬
‫سبسػػک و عوػػل بػػو آنػػان اتفػػاؽ پیػػدا کننػػد‪ .‬در ایػػن صػػورت مػػن نػػو بػػو عن ػوان پادشػػاه و رىػػم‬
‫بلکػػو بػػو عنػوان یػػک خػػادد آنػػان را علراىػػی مػػیکنر ( رجػػوع کنیػػد بػػو کتػػاب‪ :‬تصػػحیک یػػک‬
‫اشتباه تارؼلی در مورد وىابیت)‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ٍّاتیت ًِ ػقیسُ است ٍ ًِ هذّة!‬
‫عده ی کو خود را درلباس مػذىب جػا زده واز علػر فقػری بػوده بػرای اینکػو عػواد فریبػی کنػد ‪،‬‬
‫میگوید زلودبن عبدالوىاب عقاید دیگری داشتو وعلچنان مػذىب پػنجر میباشػد[اارچو ایػن‬
‫هتوػػت را خػود امػػاد رلػػدد ر ػػو اهلل رد کػػرده بػػود (درحبػػو امػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب از خػػود‬
‫دفاع میکند مطالعػو ظلاییػد)] امػا در حػوزه مسػائل دینػی‪ ،‬مػذىب بیشػرت بػو آرای فقهػی افتػو‬
‫می شود‪ ،‬مثال مذىب حنفی یا مذىب مػالکی در فػالن مسػئلو ی فقهػی ( بعنػوان مثػال در‬
‫رفػػع یػػدین در ظلػػاز) شلکػػن اسػػت بػػا ىػػر اخػػتالؼ داشػػتو باشػػند‪ ،‬ولػػی عقیػػده مربػػوط اسػػت بػػو‬
‫مسائل اعتقػادی و باورىػای شخصػی مػثال در مػورد توحیػد و شػرک و اؽلػان بػو قػرآن و انبیػاء‬
‫و مسػػائل مشػػابو‪ ...‬مػػثال عقیػػده ی صػػوفی و شػػیعو بػػا عقیػػده ی اىػػل سػػنت متفػػاوت اسػػت‬
‫زیرا تصوؼ و شیعو متاسفانو بو شرکیات اعتقاد دارند‪.‬‬
‫» خالصػػو اینکػػو‪ :‬مػػذىب زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل عل ػػان مػػذىب اى ػػل سػػنت (امػػاد‬
‫خبػػاری ‪ ،‬امػػاد مسػػلر ‪ ،‬امػػاد نسػػائی ‪ ،‬امػػاد ترمػػذی ‪ ،‬امػػاد اسػػحاؽ راىویػػو ‪ ،‬امػػاد ابوحنیفػػو ‪،‬‬
‫اماد شافعی ‪ ،‬اماد ا د ‪ ،‬اماد مالک ‪ ،‬اماد ابن تیویػو ) میباشػد وىػی فرقػی بػا آهنػا نػدارد ‪،‬‬
‫صرؼ عده ی را اهلل خوار وذلیػل ظلػوده کػو یهػود ونصػاری ورافاػو را اذاشػتو انػد پشػت امػاد‬
‫رلدد را ارفتو اند_شرد باد برمشا_‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫مزکت خسیسی ًیست!‬ ‫مزکت ٍهٌْح اهام هدسز رموِ ا‬
‫حرکت شیخ زلود بن عبدالوىاب سلفی حرکتی جدید یا مذىبی تازه نبود کو بػرای آن قیػاد‬
‫ظلػػود بلکػػو ذبدیػػد و احیػای علػػان دیػػن اسػػالمی حنیػػف و راسػػتنی مػػا اسػػت بػػو دور از ىراونػػو‬
‫شػػائبو و بػػدعت و مسػػائل شػػرک آمیػػزی کػػو در ػػول تػػاریخ اسػػالمی قػػدَل و جدیػػد در آن‬
‫رواج یافتو بود و حتی بسیاری از آن ىا ىنوز ىر ادامو داشتو اند‪ ،‬ولی ىنػوز ىػر فرقػو ىػای‬
‫بسػػیاری ىسػػتند کػػو حرکػػت سػػلفیو بػػا آنػػان سػػر سػػتیز دارد‪ ،‬ایػػن فرقػػو ىػػا صػػوفیو‪ ،‬اشػػعریو‪،‬‬
‫حبشیو و اباضیو و بسیاری دیگر از فرقو ىای مسلوانان و نیز مسیحیان‪ ،‬یهودیان و ىنػدو‬
‫و دیگر فرقو ىا می باشند‪.‬‬
‫امػػا نػػاد اػػذاری دعػػوت ذبػػددارای شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بیشػػرت از سػػوی سلالفػػان وی‬
‫صورت ارفتو است‪ ،‬برخی آن را بو ناد حرکت وىابیت یا حرکت موحدون یػا سػلفیو نامیػده‬
‫انػػد‪ ،‬بطوریکػػو ایػػن اسػػر بػػر ىراونػػو حرکتػػی کػػو بػػر مسػػری اندیشػػو ىػػای شػػیخ رلػػدد زلوػػد بػػن‬
‫عبػػدالوىاب و بػرای برکنػػدن شػػرک و دعػػای از غػػری خداونػػد بػػو ىرشػػیوه و بػػا سبػػاد اشػػکال آن‬
‫باشد‪ ،‬استفاده می شود‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫چزا هٌْح اهام هحوس تي ػثسالَّاب زر هدذاّة اسدالهی زرج‬

‫ًطس؟‬
‫اذاشػػنت اصػػطالح وىابیػػت بػػر روشػػنگری زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب از ػػرؼ دمشنػػان توحیػػد و‬
‫نػػان خورىػػای خرافػػات بػػود تػػا مسػػلوانان را از روشػػنگریهای ایشػػان هبراسػػانند‪.‬وارنػػو ایشػػان‬
‫ىراػػز مػػذىبی جدیػػد را تاسػػیس نکػػرده انػػد و خػػود را پایبنػػد بػػو مػػذىب امػػاد ا ػػد حنبػػل و‬
‫حنبلی مذىبها کرده اند‪.‬‬
‫در زم ػػان زلو ػػدبن عب ػػدالوىاب(ر ػػو اهلل) بیش ػػرت م ػػردد از مس ػػری ص ػػحیک عقی ػػدهی توحی ػػدی‬
‫فاصلو ارفتػو بودنػد و در وادی خرافػات اػاد برمػیداشػتند یعنػی عػده ای کثػری از مسػلوانان‬
‫بػو داد فرقػو ی تصػوؼ ارفتػار بودنػد و جبػای اینکػو مسػتقیوا از خػدا لػب حاجػات ظلایینػد‬
‫بػػر سػػر قبػػور اولیػػا مػػی رفتنػػد و از آهنػػا لػػب مػػی کردنػػد کػػو علگػػی ایػػن امػػور بػػر ب ػ نػػص‬
‫صریک کتاب و سنت حراد و بلکو شرک است‪.‬در ایػن میػان علوایػان بسػیاری بػو تبیػنی ایػن‬
‫شػػرکیات پرداختنػػد‪.‬ولػػی از بػػنی آهنػػا شخصػػی عػػامل بنػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب از شػػجاعت و‬
‫شهامت بسیاری برخوردار بود و وقتیکو اوضاع و احوال مسلوانان را مشاىده مػی ظلػود کػو‬
‫چقػػدر از توحیػػد صػػدر اسػػالد دور شػػده انػػد‪ ،‬باعػػو شػػد کػػو ایشػػان بػػو ربػػذیر مسػػلوانان بػػا‬
‫ای ػػن ش ػػرکیات بپ ػػردازد ک ػػو در اینک ػػار اهلل تع ػػالی وی را توفیػ ػ داد و ب ػػا تبی ػػنی و روش ػػنگری‬
‫مسلوانان باعو بیداری آهنا از خرافات و شرک شد‪ .‬دمشنان دین و توحیػد اعػر از تصػوؼ‬
‫و روافض و استعوار انگلػیس کػو زنػده شػدن توحیػد را خطػری بػر منػافع خػود مػی دیدند‪،‬بػو‬
‫پریوی از سیاست شود خػود‪( :‬فَػػر ْؽ تَ ُسػ ْد ‪ :‬تفرقػو بینػداز و سػروری کػن) بػرای اغلػاد تفرقػوی‬
‫بیشرت بنی مسلونی اقدامات زلودبن عبدالوىاب در روشنگری مسلوانان و باخم ظلودنشػان‬
‫از شرکیاتش ػ ػػان ‪ ،‬را م ػ ػػذىبی ت ػ ػػازه نامیدن ػ ػػد ت ػ ػػا عل ػ ػػو را از وی و روش ػ ػػنگری هبراس ػ ػػانند ک ػ ػػو‬
‫متاس ػػفانو مس ػػلوانان ناآا ػػاه نی ػػز ب ػػو پ ػػریوی از دمشن ػػان توحی ػػد‪ ،‬از ره ػػور م ػػذىبی ن ػػو س ػػخن‬
‫افتنػد ‪.‬و زلوػد ابػن عبػػدالوىاب و مبػارزه ی وی را بػا شػرک دینػػی جدیػد بػا عنػوان وىػػابی!!‬
‫ناد اذاشتند!!‬
‫مهو ػػرت اینک ػػو اص ػػل مس ػػائلی ک ػػو ش ػػیخزلو ػػد تب ػػنی و ی ػػا تشػ ػریک ظل ػػوده اس ػػت ت ػػازه و نوپی ػػدا‬
‫نبػػودهانػػد‪ .‬بعبػػارت دیگػػر آن نظریػػاتی کػػو امػػروزه ربػػت نػػاد وىابیػػت تػػازه جلػػوه داده مػػیشػػود‬
‫چیزی تازه نیست زیرا علان مسائل و نظریات در قرآن بطور واضػک و شػفاؼ آمػده اسػت و‬
‫نیػز در احادیػػو پیاممصػػلی اهلل علیػػو وسػػلر و دیگرکتػػب معتػػم اىػػل سػػنت و مجاعػػت موجػػود‬
‫میباشد‪.‬‬
‫در حقیقت زلود بن عبدالوىاب یک رلدد دینی بودند کو توحیػدی را کػو رسػول اهلل صػلی‬
‫اهلل علیو وسلر بر شبو جزیره عرب عرضو ظلػود ‪ ،‬زنػده کػرد و علاننػد ایشػان در نفػی شػرک بػا‬
‫دمشنان و کینو توزان کو از توحید ىراسان بودند روبرو شدند‪.‬‬
‫مبارزه با خرافات و شرک کو امروزه بناد وىابیت مورد سوء رػن و لعػن قػرار ارفتػو ‪-‬وتبػدیل‬
‫بػػو حربػػو و وسػػیلوای شػػده بػرای تػػرور شخصػػیتها وتػػروی و ادامػػوی بدعتاػػذاری‪ -‬عینػاً در‬
‫کتػػب معتػػم اىػػل سػػنت و شػػیعو نیػػز موجػػود و مػػورد تأییػػد مػػیباشػػد‪.‬پػػس بػػدون شػػک ااػػر‬
‫کسػػی از عقػػل و انصػػاؼ و تقػػوی هبػػرهمنػػد باشػػد بػػو آسػػانی تصػػدی میکنػػد کػػو وىابیػػت‬
‫امسی بیمسوی‪ ،‬نامفهود و بدون مصداؽ است‪.‬‬
‫البتػػو ایػػن نامگػػذاری و کػػاربرد کلوػػوی وىابیػػت توسػػط انگلػػیس رواج پیػػدا کػػرد و قاػػیو ایػػن‬
‫بػػود کػػو‪ :‬وقتػػی کػػو روشػػنگری زلوػػد بػػنعبػػدالوىاب ب ػرای یکتاپرسػػتی در عبػػادت و پرسػػت‬
‫خداوند شروع شد و دوباره زمینوىای توحید الوىیت در میان مردد شػروع بػو رشػد کػرد‪ ،‬در‬
‫آن زم ػػان ىندوس ػػتان مس ػػتعورهی انگل ػػیس ب ػػود و در هنای ػػت خراف ػػوپرس ػػتی و ش ػػرک ب ػػو س ػػر‬
‫میبػرد‪ .‬حاجیػانی کػو از ىندوسػتان بػرای اصلػاد مناسػک حػ بػو عربسػتان مػیآمدنػد کػرکػر‬
‫در آصلػػا بػػا ایػػن افکػػار و عقایػػد صػػحیک اسػػالمی آش ػػنا شػػدند و دوبػػاره در صػػدد تصػػحیک‬
‫عقایػػد و باورىػػای خػػود بػػو خػػدا و قػػرآن بػػرآمدنػػد‪ ،‬بػػو علػػنی خػػا ر آهنػػا نیػػز بػػا براشػػنت بػػو‬
‫کشورشان شروع بو تروی این دعوت توحیدی در میان مردد کردنػد و انگلػیس از ایػن نظػر‬
‫احساس خطر میکرد زیػرا مػیدانسػت کػو ایػن دعػوت یػک بیػداری اسػالمی قػوی‪ ،‬پابرجػا و‬
‫رسػ ػػتگار اسػ ػػت‪ .‬بػ ػػو علػ ػػنی دلیػ ػػل در صػ ػػدد چػ ػػارهجػ ػػویی برآمػ ػػد و مثػ ػػل علیشػ ػػو خواسػ ػػت از‬
‫دسیسػػوىػػای مکارانػػوی انگلیسػػی اسػػتفاده کنػػد و برچسػػبی بػػر ایػػن دعػػوت بزنػػد‪ ،‬بػػو علػػنی‬
‫خا ر شایع کرد کو این دعوت‪ ،‬دعوتی اسالمی و اذلی نیسػت‪ ،‬بلکػو دعػوتی وىابیسػت و‬
‫آن را منتسػػب بػػو اسػػر پػػدر زلوػػد کػػو عبػػدالوىاب بػػود‪ ،‬کػػرد کػػو در اصػػل بایػػد دعػػوت را بػػو‬
‫اسػػر صػػاحب دعػػوت مػػیکػػرد و صػػاحب ایػػن دعػػوت ىػػر زلوػػد بػػود نػػو عبػػدالوىاب پػػدرش‪،‬‬
‫ولی انگلیس میدانست ااػر بگویػد ایػن یػک دعػوت زلوػدی اسػت در ذىػن مػردد ظلػیتوانػد‬
‫اغلاد شبو کند‪ ،‬پس شایع کرد کػو ایػن دعػوت‪ ،‬دعػوتی وىابیسػت و آن را منتسػب بػو اسػر‬
‫پدر زلود‪ ،‬کو عبدالوىاب است‪ ،‬کرد‪.‬‬
‫در حقیق ػػت رواف ػػض و تص ػػوؼ م ػػی خواىن ػػد ک ػػو ب ػػا مچ ػػاؽ و برچس ػػب وىابی ػػت ب ػػو ت ػػرور‬
‫دانشوندان و آااىان مبارز و نستوه اىل سنت و مجاعت اقداد ظلایند‪.‬‬
‫در زیػػر متنػػی را از سػػخنان شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب را مػػی آورَل کػػو بػػو ىیػػاىوی دمشنػػان‬
‫توحید جواب می دىند‪.‬‬
‫امػػا بشػػنوید قسػػوتی از سػػخنرانی شػػیخ االسػػالد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب در میػػان جلسػػات و‬
‫اروىهػای سػػاالنو حجػػاج ازمجلػػو سػخنان وی در روز اول ذػلجػػو سػػال ‪ٖٔٗٚ‬ى‪.‬ؽ‪ .‬مطػػاب‬
‫با ٔٔ مو سال ‪ٜٕٜٔ‬د ربت عنوان (این عقیده ماست )اصلاد داد‪ ،‬مطالب زیر میباشد‬
‫جدیػػدی نػػدارَل‪ .‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب امػػر یػػا عقیػػده تػػازهای نیػػاورده اسػػت‪ .‬عقیػػده مػػا علػػان‬
‫عقیػػده سػػلف صػػاحل (پیشػػینیان نیکوکػػار) اسػػت کػػو در قػػرآن و سػػنت پیػػامم ص و عقایػػد و‬
‫آثار سلف صاحل آمده است‬
‫عل ػػدیگر ى ػػی فرق ػػی ندارن ػػد‪ .‬عل ػو آهن ػػا از نظ ػػر م ػػا م ػػورد اح ػرتاد ىس ػػتند‪ .‬م ػػا در ام ػػور فقه ػػی‬
‫براساس مذىب حنبلی عول میکنیر‬
‫ایػػن علػػان عقیػػدهای اسػػت کػػو شػػیخ اْلسػػالد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب [مػػردد را] بػػدان دعػػوت‬
‫میکػرد و ایػػن علػان عقیػػده ماسػت کػػو براسػاس یکػػی دانسػنت خداونػػد ػ عػػز وجػل ػ و توحیػػد‬
‫خالص و پاک و بو دور از ىر شبهو و آالی بدعتی بنػا شػده اسػت‪ .‬ایػن عقیػده توحیػدی‬
‫اسػ ػػت کػ ػػو مػ ػػا مػ ػػردد را بػ ػػو سػ ػػوی آن دعػ ػػوت مػ ػػیکنیر‪ ،‬علػ ػػان چیػ ػػزی اسػ ػػت کػ ػػو مػ ػػا را از‬
‫مصیبتىا و زلنتىایی کو بدان دچار شدهاَل‪ ،‬صلات میدىد‬
‫اما ذبدیدی کػو اروىػی بػا ادعػای اینکػو باعػو صلػات مػا از دردىاؽلػان میشػود‪ .‬میخواىنػد‬
‫بو وسیل آن مردد را فریب دىند‪ ،‬باعو رسػیدن بػو ىػی ىػدفی ظلیشػود و مػا را بػو سػعادت‬
‫اخروی نزدیک ظلیسازد‬
‫مس ػػلوانان ت ػػا زم ػػانی ک ػػو براس ػػاس کت ػػاب خ ػػدا و س ػػنت پی ػػامم ص عو ػػل ظلاین ػػد‪ ،‬ب ػػر مس ػػری‬
‫ىػػدایت حرکػػت میکننػػد و آنػػان فقػػط بػػو وسػػیل توحیػػد خػػالص بػػو سػػعادت دنی ػػا وآخػػرت‬
‫دست مییابند‪ .‬ما ذبدیدی را کو موجب از دست رفنت دیػن و عقیػدهمان شػود ظلیخػواىیر‬
‫ما فقط رضایت پرورداار ػ عػز وجػل ػ را میخػواىیر کسػی کػو بػرای رضػایت خداونػد تػالش‬
‫ظلایػػد‪ ،‬خداونػػد ب ػرای کػػافی و یػػاور اوسػػت‪ .‬ذبدیػػد بػػو مسػػلوانان سػػودی ظلیرسػػاند‪ ،‬بلکػػو‬
‫فقػػط بازاشػػت بػػو اعتقػػادات سػػلف صػػاحل (پیشػػینیان نیکوکػػار) موجػػب سػػعادت و رسػػتگاری‬
‫آنان میشود‬
‫آنػػان در حقیقػػت از عوػػل کػػردن بػػو آنچػػو در کتػػاب خػػدا و سػػنت پیػػامم ص آمػػده اسػػت‪،‬‬
‫دور شده بودند و در اناىان و بدیها غرؽ شده بودند‪ .‬خداوند ػ جػل شػأنو ػ آهنػا را دچػار‬
‫شکسػػت کػػرده و بػػو ذل ػػت و خ ػواری ارفتػػار ک ػػرد‪ .‬و چنانچ ػػو آن ػػان بػػو کتػػاب خداون ػػد و‬
‫میزدن ػ ػػد و ب ػ ػػدان عو ػ ػػل میکردن ػ ػػد‪ .‬دچ ػ ػػار مص ػ ػػیبت و ان ػ ػػاه‬ ‫س ػ ػػنت پی ػ ػػاممش ص چنػ ػ ػ‬
‫ظلیشدند‪ .‬و عزت و افتخارشان را از دست ظلیدادند‬
‫مػػن در حػػالی کػػو از ام ػوال دنیػػا و نػػریوی انسػػانی چیػػزی نػػدارد‪ ،‬قیػػاد کػػردد‪ ،‬دمشنػػان بػػو مػػن‬
‫لو کردند‪ .‬اما بو فال و قوت خدا بر دمشنان چریه شدد و علو این سرزمنی را فتک کردد‬
‫مسػػلوانان امػػروزه بػػو علػػت تػػرک عوػػل بػػو کتػػاب خداونػػد و سػػنت پیػػامم ص بػػو فرقػػوىای‬
‫سلتلفػػی متفػػرؽ شػػدند‪ .‬اینکػػو اوػػان کنػػیر کػػو بیگانگػػان باع ػػو ایػػن تفرقػػو شػػدهاند‪ ،‬فکػػر‬
‫اشػػتباىی اسػػت‪ .‬علػػت ایػػن مصػػیبتىا خودمػػان ىسػػتیر نػػو بیگانگػػان‪ .‬یػػک نفػػر خػػارجی بػػو‬
‫سرزمنی میآید و در میػان ىػزاران بلکػو میلیوهنػا مسػلوان زنػدای میکنػد‪ .‬او بػو تنهػایی کػار‬
‫میکند‪ ،‬آیا میتوان باور کرد کو یک نفر بتوانػد بػر میلیوهنػا نفػر تػأثری بگػذارد‪ ،‬بػدون اینکػو‬
‫در میان این میلیوهنا نفر افرادی باشند با افکار و اعوالشان بو او کوک کنند؟؟!‬
‫ىراػػز !! علػػت بػال و مصػػیبتىا علػػنی افػراد ىسػػتند کػػو در حقیقػػت دمشػػن خػػدا و خودشػػان‬
‫ىسػػتند‪ .‬پ ػػس بای ػػد خ ػػود مسػػلوانان را س ػػرزن ک ػػرد‪ ،‬ن ػػو بیگانگ ػػان را‪ .‬اا ػػر بن ػػایی زلک ػػر و‬
‫استوار باشد‪ .‬ىی چیػز ظلیتوانػد آن را زبریػب و ویػران کنػد‪ .‬بػو شػر ی کػو در آن سػوراخی‬
‫بػػو وجػػود نیامػػده باشػػد کػػو کلن ىػػا از آن وارد شػػوند‪ ،‬مسػػلوانان نیػػز چنػػنی ىسػػتند‪ .‬ااػػر‬
‫آنان با ىر متحد میبودند‪ ،‬کسی ظلیتوانست صفوؼ آنان را بشکند و وحدت آنػان را از‬
‫بنی بمد‬
‫در س ػػرزمینهای عرب ػػی و اس ػػالمی افػ ػرادی ىس ػػتند ک ػػو در راه زی ػػان رس ػػاندن ب ػػو ش ػػبو جزی ػػره‬
‫عربستان و اسػالد‪ ،‬از ریشػو بػر کػردن آن و اذیػت کػردن مػا مسػلوانان تػالش میکننػد(علػنی‬
‫ایران) اما إن شاء اهلل تا زمانی کو ما زنػده ىسػتیر آنػان بػو اىػداؼ شومشػان دسػت طلواىنػد‬
‫یافت‬
‫اار مسلوانان با ىر متحػد باشػند و بػو قػرآن و سػنت پیػامم ص عوػل کننػد‪ ،‬خوشػبخت و‬
‫سعادسبند ىستند‪ ،‬بیتردید مسلوانان با عول کردن بػو آن پیشػرفت میکننػد‪ ،‬و بػا یکػدیگر‬
‫ب ػػر س ػػر عو ػػل ب ػػو کت ػػاب خ ػػدا و س ػػنت پی ػػامم ص و آنچ ػػو در آن آم ػػده اس ػػت و دع ػػوت‬
‫خالصانو بو سوی توحیػد اتفػاؽ نظػر پیػدا کننػد‪ .‬بیتردیػد مػن بػو سػوی آنػان خػواىر شػتافت‬
‫و بو علراه آنان در ىر عول و حرکتی کو اصلاد میدىند علراه و علگاد خواىر بود‪.‬‬
‫بػػو خػػدا سػػواند مػػن حکومػػت و قػػدرت و شػػکوه آن را ظلیخ ػواىر‪ ،‬ىػػدؼ مػػن فقػػط جلػػب‬
‫رضػػایت پرورداػػار و دعػػوت بػػو سػػوی توحیػػد اسػػت‪ ،‬تػػا مسػػلوانان در میػػان خودشػػان بػػر سػػر‬
‫سبسػػک و عوػػل بػػو آنػػان اتفػػاؽ پیػػدا کننػػد‪ .‬در ایػػن صػػورت مػػن نػػو بػػو عن ػوان پادشػػاه و رىػػم‬
‫بلکػػو بػػو عنػوان یػػک خػػادد آنػػان را علراىػػی مػػیکنر ‪ (.‬رجػػوع کنیػػد بػػو کتػػاب‪ :‬تصػػحیک یػػک‬
‫اشتباه تارؼلی در مورد وىابیت)‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫(اح ديث واهده ده مههد ش خ شيط )‬
‫آیا هحوس تي ػثسالَّاب ضاخ ضیطاى است؟ ٍآیا امازیث یکِ زرهَرز فتٌِ‬
‫ًدس آهسُ هزاز آى ضید هحوس تي ػثسالَّاب هیثاضس؟‬
‫احػادیثی کػػو اىػػل بػػدعت و خرافػػات از صػػوفیو و روافػػض ‪ -‬ایػػن دو بػرادر علیشػػو متحػػد بػػر‬
‫علیػػو اىػػل توحیػػد و سػػنت ارائػػو مػػی دىنػػد‪ ،‬در حقیقػػت جػػز ب ػرای ف ػریفنت مسػػلوانان قصػػد‬
‫دیگری ندارند‪.‬‬
‫احػػادیثی کػػو ذکػػر کػػرده انػػد در حقیقػػت در مػػورد خ ػوارج اسػػت! و اىػػل شػػرک و خرافػػات‬
‫برای اینکو خود را برح نشان دىند احادیثی کو پیامم صػلی اهلل علیػو وسػلر در مػورد بػروز‬
‫فتنو ی خوارج فرموده است را بر موحدین و امػاد زلوػد ابػن عبػدالوىاب ر ػو اهلل تطبیػ مػی‬
‫دىند!‬
‫و یػػا احػػادیثی ىسػػتند کػػو مربػػوط بػػو فتنػػو ىػػای آخرالزمػػان اسػػت و اىػػل بػػدعت ىػػی حػػدیثی‬
‫نیافتند تا خود را ح جلوه دىند جز احادیثی کو مربوط است بو فتنو ىای آخرالزمان!!‬
‫جالػػب اینسػػت کػػو شػػیعو ىیچیػػک از احادیػػو اىػػل سػػنت را قبػػول نػػدارد امػػا در ایػػن قاػػیو‬
‫برای اینکو شرکیات و خرافات خود را توجیو کند بو احادیو اىل سنت استناد می کند!!‬
‫اما االن بو بررسی دو حدیو می پردازَل کو اىل بدعت بو آن اسػتدالل مػی کننػد تػا بػا آن‬
‫خرافات و شرک را بر توحید و سنت پریوز دىند‪:‬‬
‫اما حدیو اول کو در سوال نیز بدان اشاره شده است‬
‫خباری در کتاب الفنت ازابن عور نقل می کند‪« :‬انو (صػلی اهلل علیػو وسػلر) قػاد الػی جنػب‬
‫ادلنم فقال الفتن ىاىنا‪ ،‬الفتن ىاىنا من حیو یطلع قرن الشیطان قرن الشوس»‪.‬‬
‫خبػػاری از ابػػن عوػػر نقػػل مػػی کنػػد‪ :‬کػػو پیػػامم(صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر)در حػػالی کػػو روبػػو روی‬
‫مشػػرؽ بػػود فرمػػود‪« :‬اال ا ّن الفتنػ ىػػا ىنػػا مػػن حیػػو یطلػػع قػػرن الشػػیطان» یعنػػی‪ :‬ىػػان آاػػاه‬
‫باشید کو از این ناحیو (رو بو مشرؽ ظلودند) شاخ شیطان لوع می کند‪.‬‬
‫امػػا احادیػػو دیگػػری بػػا ایػػن الفػػاظ وج ػػود دارد کػػو در آن پیػػامم ص ػػلی اهلل علیػػو وسػػلر بػػو‬
‫مکانی بناد "صلد" اشػاره مػی کننػد ( خبػاری ٗ‪ ،)ٜٚٓ‬و حػال اىػل بػدعت ارهػار مػی دارنػد‬
‫کػػو منظػػور از صلػػد‪ ،‬صلػػد عربسػػتان اسػػت و امػػاد زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب کسػػی اسػػت کػػو در‬
‫آصلا متولد یافتو است!!‬
‫اما برای اینکو این مغالطو را رد ظلائیر ابتػدا بایػد بػدانیر کػو بػرای اینکػو در مػورد مسػئلو ای‬
‫قااوت ظلاییر الزمست کو سبػامی احادیػو را در مػورد آن مسػئلو هپلػوی ىػر قػرار دىػیر بعػد‬
‫بػا اسػتفاده از رلوػػوع نصػوص نتیجػو ایػػزی هنػایی را اعػػالد ظلػاییر‪ ،‬زیػرا ااىػػا برخػی از راویػػان‬
‫حدیثی را بصورت ناقص از پیامم صلی اهلل علیو وسلر روایت مػی کننػد کػو در آن حػدیو‬
‫شلک ػػن اس ػػت برخ ػػی از رله ػػوالت موج ػػود باش ػػند‪ ،‬ام ػػا راوی ػػان دیگ ػػر عل ػػان ح ػػدیو را ک ػػاملرت‬
‫روایػػت مػػی کننػػد کػػو در حػػدیو آهنػػا آن رلهػػوالت واضػػک مػػی شػػوند‪ ،‬ماننػػد ایػػن قاػػیو کػػو‬
‫برخػػی از احادیػػو فقػػط بػػو "صلػػد" اشػػاره کػػرده انػػد ولػػی احادیػػو دیگػػر توضػػیک داده انػػد کػػو‬
‫منظور از صلد کجاست‬
‫حػػال ااػػر بػو رلوػػوع احادیػػو وارده در ایػػن قاػػیو بنگػػرَل متوجػػو خػواىیر اشػػت کػػو منظػػور‬
‫پیػػامم صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر "صلػػد ع ػراؽ" ب ػػوده اس ػػت نػػو "صلػػد عربس ػػتان" زی ػرا ب ػػا توجػػو بػػو‬
‫حدیو زیر‪ :‬وعن ابن عباس رضػی اهلل عنهوػا قػال دعػا النبػی صػلی اهلل علیػو وسػلر ‪« :‬اللهػر‬
‫بارک لنا فی صاعنا ومدنا ‪ ،‬وبارک لنا فی شامنا وؽلننا ‪ .‬فقال رجل من القود یا نبی اهلل وفػی‬
‫عراقنا ‪ .‬قال ‪ :‬إن هبا قرن الشیطان ‪ ،‬وهتی الفنت ‪ ،‬وإن اجلفاء بادلشرؽ» ‪.‬‬
‫در این حدیو آشکار است کو رأس فتنو از سوی عراؽ است کو در حدیثی بنػاد صلػد یػاد‬
‫شده است ‪:‬‬
‫و لذا مقصود از مشرؽ در احادیو ‪ ،‬عراؽ است و صلد علان صلد عراؽ اسػت نػو صلػد ؽلامػو‬
‫‪.‬‬
‫اماد خطابی ر و اهلل چنانکو امػاد ابػن حجػر ر ػو اهلل از او نقػل مػی کنػد در خصػوص ایػن‬
‫حػدیو اویػد‪" ":‬صلػد" در جانػب مشػرؽ اسػت‪ ،‬و کسػی کػو در شػهر مدینػو باشػد‪ ،‬صلػد را‬
‫در مش ػ ػػرؽ ش ػ ػػهر مدین ػ ػػو یعن ػ ػػی نػ ػ ػواحی بادی ػ ػػو نش ػ ػػنی عػ ػ ػراؽ خواى ػ ػػد یاف ػ ػػت"( ف ػ ػػتک الب ػ ػػاری‬
‫(ٖٔ‪))ٗٚ/‬‬
‫علچننی حافظ ابػن حجػر ر ػو اهلل در مػورد ایػن حػدیو پیػامم صػلی اهلل علیػو وسػلر ‪ ":‬رأس‬
‫الکف ػػر ضل ػػو ادلش ػػرؽ " م ػػی اوی ػػد‪ :‬ای ػػن ح ػػدیو اش ػػاره دارد ب ػػو ش ػػدت کف ػػر رلوس ػػیان ‪ ،‬زیػ ػرا‬
‫سرزمنی فارس و تابع آن در جهت مشرؽ مدینو النبی است"‬
‫و عالمػػو البػػانی ر ػػو اهلل اویػػد‪ ":‬از رلوػػوع ػػرؽ احادیػػو مرب ػػوط بػػو شػػاخ شػػیطان چنػػنی‬
‫برداشت می اردد کو منظور از "صلد" در روایت اماد خباری علان "صلػد" معػروؼ کػو امػروزه‬
‫در ؽلامو است نیست‪ ،‬بلکو منظور "صلد"ی ات کو در سػرزمنی عػراؽ امػروزی اسػت و امػاد‬
‫خطػػابی و ابػػن حجػػر ر هػػر اهلل نیػػز آن ػرا چنػػنی تفسػػری کػػرده انػػد‪ ،‬و براسػػتی کػػو بیشػػرت فتنػػو‬
‫ىای بزرگ از عراؽ بر خواستو است و لذا حدیو پیػامم صػلی اهلل علیػو وسػلر از معجػزات‬
‫ایشان ىستند‪ (".‬لکتاب فاائل الشاد ودمش ألبی احلسن الربعی (ص‪.))ٕٙ‬‬
‫حال سلا ب عزیز خود قااوت ظلایید؟! آیا علوای بزراوار اىػل سػنت و مجاعػت نیػز ماننػد‬
‫اىل بدعت حدیو را تفسری کرده اند؟ اىل بدعت با استناد بػو یکػی از آن احادیػو قصػد‬
‫دارد تا بگوید"صلد" علان صلد امػروزی عربسػتان اسػت کػو امػاد زلوػد ابػن عبػدالوىاب از آصلػا‬
‫متولد شده است! ولی آهنا از ذکػر بقیػو احادیػو کػو اشػاره بػو ایػن حقیقػت دارد کػو "صلػد‪،‬‬
‫منطقو ای در عراؽ" منظور پیامم صػلی اهلل علیػو وسػلر بػوده اسػت‪ ،‬خػودداری مػی کننػد تػا‬
‫خواننده را بو مستی کو می خواىند میل دىند!!‬
‫خالصػػو اینکػػو در احػػادیثی بسػػیار نقػػل شػػده کػػو مرکػػز فتنػػو عػراؽ اسػػت و اشػػاره ی رسػػول‬
‫اهلل بو سوی مشرؽ و یا عراؽ است کو جنػاب رسػول اهلل بدانسػو اشػاره فرمػوده اسػت "صلػد‬
‫ع ػراؽ" بػػوده اسػػت و ایػػن واقعیػػت از رلوػػوع احادیػػو وارده کػػامال و بػػو روشػػنی معلػػود مػػی‬
‫شود‪ .‬و برای اصحاب پیامم صلی اهلل علیو وسلر شکی در فهر سػخن ایشػان نبػوده اسػت‬
‫کو او بسوی مشرؽ اشاره می کند‪.‬‬
‫و کسی کو تاریخ را بررسی کرده باشد خواىد یافت کػو بیشػرت فتنػو ىػا از زمػان صػحابو تػا‬
‫عصر کنػونی از عػراؽ برخواسػتو اسػت ماننػد قتػل عثوػان رضػی اهلل عنػو توسػط مػردد عػراؽ و‬
‫رهػػور خ ػوارج کػػو در نزدیکػػی کوفػػو ی ع ػراؽ بػػود‪ ،‬و فرقػػو ىػػای شػػیعو و با نیػػو و قدریػػو و‬
‫جهویو و معتزلو علگی از عراؽ برخواستو اند‪.‬‬
‫و اکنون در عراؽ کنونی فرقػو ای بنػان یزیدیػو وجػود دارد کػو شػیطان را مقػدس مػی داننػد و‬
‫بو فرقو ی شیطان پرست مشهورند ‪.‬‬
‫و تػػاریخ نیػػز شػػاىد اسػػت کػػو در ایػػن مکػػان قتػػل حسػػنی و اىػػل بیػػت رضػػی اهلل عػػنهر و‬
‫رهور فرقو ىای با ل صورت ارفتو است‪.‬‬
‫وعلوا در باره ی صلػد و تعػنی مکػان آن بسػیار سػخن نوشػتو انػد و جالػب اینسػت کػو تعػنی‬
‫مکان صلد قبل از رهور شیخ زلود عبدالوىاب ر و اهلل در کتاهبای علوا مذکور است !!‬
‫امػػا حػػدیو بعػػدی کػػو بػػاز اىػػل بػػدعت بػػدان اسػػتناد مػػی کننػػد‪ ،‬حػػدیو خبػػاری (ٕ‪)ٚ٘ٙ‬‬
‫است بصورت زیر‪:‬‬
‫" از ابی سلوو و عطاء بن یسػار روایػت کػرده کػو آن دو نػزد ابػو سػعید خػدری آمدنػد و از‬
‫رسولاهلل صلی اهلل علیو وسلر شػنیدی کػو فرمػود‪ « :‬در‬
‫او درباره حروریو پرسیدند کو آیا از ‪‎‬‬
‫ایػػن امػػت ‪ -‬نگفػػت از ایػػن امػػت » قػػومیخػػارج مػػیشػػود کػػو مشػػا ظلػػاز خػػود را در مقایسػػو بػػا‬
‫ظلػػاز آنػػان نػػاچیز و کػػر ارزش مػػیمشاریػػد‪ .‬و قػػرآن مػػیخواننػػد و ایػػن قػػرآن خوانػػدن از حلقػػود‬
‫آنػػان ‪ -‬یػػا حنجرىهایشػػان ‪ -‬فراتػػر ظلػػیرود و از دیػػن خػػارج م ػیشػػوند علػػان اونػػو کػػو تػػری از‬
‫بػػدن شػػکار خػػارج مػػیشػػود و تریانػػداز بػػو تػػری خػػود‪ ،‬پیکػػان آن‪ ،‬بنػػد بعػػد از پیکػػان آن نگػػاه‬
‫میکند و سپس در شکاؼ انتهای تری جستجو میکند کو ایا خونی بو آن رسیده است"‬
‫و ایػػن حػػدیو در مػػذمت خ ػوارج اسػػت و سبػػامی علوػػای اسػػالد بػػر آن اتفػػاؽ دارنػػد‪ .‬حػػال‬
‫ببینیػػد اىػػل بػػدعت چگونػػو بػػو احادیػػو مربػػوط بػػو خ ػوارج اسػػتناد مػػی کننػػد تػػا دعػػوت ضػػد‬
‫خرافػػی زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب را زبری ػػب کننػػد ت ػػا علچنػػان بػػو خرافػػات خػػود ادامػػو دىنػػد و‬
‫کسی نباشد خرافات آهنا را رد کند!‬
‫امػػا ب ػرای روشػػن شػػدن بیشػػرت موضػػوع و رد بسػػیار زلکوػػی بػػر ایػػن دروغ پردازیهػػا توصػػیو مػػی‬
‫شػ ػػود کػ ػػو کتػ ػػاب " تصػ ػػحیک یػ ػػک اش ػ ػػتباه ت ػ ػػارؼلی درب ػ ػػاره وىابیػ ػػت" و کتػ ػػاب زلوػ ػػد ب ػ ػػن‬
‫عبدالوىالب مصلک اعتقادی یا رىم وىابی ! رامطالعو ظلایید‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫مقیقت تصَیز ضید هحوس تي ػثسالَّاب‬
‫در صفحات اجتوػاعی خصوصػا در اواػل و فیسػبوک‬

‫از ػػرؼ روافػػض وصػػوفیان تصػػویری بنػػاد شػػیخ زلػػد بػػن‬
‫عبػػدالوىاب منتسػػب شػػده اسػػت کػػو ان شػػاء اهلل دروغ‬
‫بودن ان تصویر را اینجا ذکر خواىیر کرد ‪.‬‬
‫تاريخچ پيذايش عکاسی درجهان‪.‬‬
‫» عکاسػػی در اروپػػا متولػػد شػػد ودر امریکػػا بػػو تکامػػل‬

‫رسید ژوزؼ نیسفورنی ئپس افسر بازنشػتو ارتػ فرانسػو‬
‫‪ ،‬پػػس ز مػػدهتای تػػالش وربقیػ سػػر اصلػاد توانسػػت ودر‬
‫سال ٕٕ‪ ٔٛ‬اولنی عکس دنیا را بو ثبت برساند‪.‬‬
‫ژوزؼ نیسػػفورنی ئػػپس ایػػن را امػػالک شخصػػی خػػود واقػػع در دىکػػده ای بنػػاد سػػن لػػودووارن‬
‫درچند کیلومرتی شالن سورسن هتیو کرد‪.‬‬
‫» بناء سال ٕٕ‪ ٔٛ‬درواقع سال اخرتاع عکاسی است ‪.‬‬
‫حال بااندکی تأمل میدانیر کو عور عکس وعکاسی ٕ‪ ٜٔ‬سال است ‪.‬‬
‫بعای ازاوراىان چشر واوش بستو ‪ ،‬یک عکسی را بو ظلای اذاشػتند وفرمودنػد مربػوط‬
‫بو زلود بن عبدالوىاب است ر و اهلل‪.‬‬
‫درصػػورتیکو زلوػػدبن عبػػدالوىاب درسػػال ٘ٔٔٔ ىجػػری قوػػری (ٖٓ‪ )ٔٚ‬مػػیالدی بػػو دنیػػاء‬
‫امده است درسال ‪ ٕٔٓٙ‬ىجری قوری یاٗ‪ ٜٔٚ‬میالدی دراذشتو است‪.‬‬
‫»حاال میپرسیر کو عکس وعکاسی ‪ ٕٛ‬سال بعد از دراذشػت شػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب‬
‫بو وجود امده است ‪.‬‬
‫وعکس ىػر جػوان معلػود میشػود ‪ ،‬پػس نتیجػو میگػریَل یػا ایػن عکػس دروغ اسػت ومتعلػ بػو‬
‫شیخ زلود بن عبدالوىاب نیست‪[ .‬لعنت اهلل علی الکاذبنی]‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ایا ضید هحوستي ػثسالَّاب ذالفت ػثواًی زذالت ًوَز ٍآًدزا‬

‫ضکست زاز؟‬
‫این دروغ زلض بوده کو بر اماد رلدد ر و اهلل بستو اند‬
‫کسانانیکو بر اماد رلدد ر و اهلل دیگر ظلی توانند شػبهو انػدازی کننػد بعػد از پاسػخ دادن بػو‬
‫ایشػػان شػػبهو بػػو ایػػن دروغ متوسػػل شػػده ومیگوینػػد کػػو وی ر ػػو اهلل خالفػػت مس ػلوانان را‬
‫سقوط داد درحالیکو اماد زلود بن عبدالوىاب ر و اهلل از این هتوت پاک است‪.‬‬
‫وریکػػو قػػبال ىػػر افتیر(شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ر ػ اهلل علیػػو ىػػی دخػػالتی در سػػقوط‬
‫خالفػ ػػت عثوػ ػػانی نداشػ ػػتو‪ ،‬از آصلاییکػ ػػو شػ ػػروع حرکػ ػػت زلوػ ػػد بػ ػػن عبػ ػػدالوىاب در سػ ػػاذلای‬
‫ٔٔ‪ ٔٛ‬م ػػیالدی ب ػػود‪ ،‬و در س ػػال ‪ٕٔٓٙ‬ى ػ ػ ؽ وف ػػات ک ػػرد‪ ،‬در حالیک ػػو س ػػقوط خالف ػػت‬
‫عثوػػانی سػػال ٕٕ‪ ٜٔ‬مػػیالدی بػػود‪ ،‬یعنػػی تقریبػػا ٓٔٔ سػػال پػػس از شػػروع حرکػػت شػػیخ‪ ،‬و‬
‫‪ ٔٙ‬سال پس از وفات وی‪) .‬‬
‫ولی برای تفصیل الزد اسػت بػو کتػاب "بػراءة دعػوة الشػیخ زلوػد بػن عبػد الوىػاب (ر ػو اهلل)‬
‫من ‪ -‬هتو اخلروج علػ الدولػ العثوانیػ " مراجعػو کنیػد کػو بػرای ایػن شػبهو ی وارده بػر شػیخ‬
‫ر و اهلل جوابات دندان شکن داده است‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫(ضثِْ)آیا زر اسالم ‪ ،‬فقط هحوستي ػثسالَّاب است تَسل را رز‬

‫هی ًوایس؟ ٍایا هحوس تي ػثسالَّاب تَسل یکِ تزآى اخواع ضسُ‬
‫تَز آًزا رز ًوَز؟‬
‫موضػػوعی کػػو بػػدان اشػػاره شػػده کػػو بػػر توسػػل کػػردن بػػو پیػػامم صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر امجػػاع‬
‫وجػػود داشػػتو‪ ،‬کػػامال نادرسػػت اسػػت و ىػػی امجػػاعی در ىػػی دوره ای از تػػاریخ روی نػػداده‬
‫کو توسل بو پیامم صلی اهلل علیو وسلر صحیک بوده باشػد‪ ،‬و بنظػر مػی رسػد امجػاع در نػزد‬
‫صػوفیو علػػان امجػػاع مػػابنی خودشػػان باشػد! وارنػػو ایػػن ادعػػا کػػو بػر سػػر توسػػل بػػو پیػػامم صػػلی‬
‫اهلل علیػػو وسػػلر امجػػاع وجػػود داشػػتو نیػػاز بػػو دلیػػل دارد‪ .‬دلیػػل آهنػػا بػػر امجػػاع چیسػػت؟ آیػػا بػػا‬
‫صرؼ ادعا و افنت امجاع‪ ،‬ثابت می شود؟‬
‫در کداد کتاب معتم از علوای سرشناس اىل سنت این امجاع ذکر شده است؟؟‬
‫نػػو تنهػػا ىػػی امجػػاعی صػػورت نگرفتػػو‪ ،‬بلکػػو بػػر اسػػاس آیػػات قػػرآن و عوػػل صػػحابو رضػػی اهلل‬
‫عنهر متوجو مػی شػوَل کػو توسػل بػو شػخص پیػامم صػلی اهلل علیػو وسػلر شلنػوع بػوده اسػت‪،‬‬
‫چرا ىراز یکی از اصحاب ایشان بو پیامم صلی اهلل علیو وسلر توسل صلستند؟ البتو مػا مػی‬
‫دانػػیر کػػو صػػوفیو چنػػد روایػػت ضػػعیف و دروغ را بػرای اثبػػات توسػػل صػػحابو بػػو پیػػامم صػػلی‬
‫اهلل علیػػو وسػػلر مػػداد ذکػػر مػػی کننػػد‪ ،‬ولػػی آهنػػا ب ػرای اثبػػات ادعػػای خػػوی دلیػػل صػػحیحی‬
‫ندارند‪..‬‬
‫چػرا ىراػػز رسػػول خػػدا صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر در زمػػان حیاتشػػان بػػو انبیػػای پػػی خػػود توسػػل‬
‫نفرمود تػا شػااردان را بیػاموزد کػو در وقػت دعػا کػردن بػو پیػاممان و خػودش توسػل کننػد؟‬
‫و چ ػرا پیػػامم صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر بػػو یػػاران امػػر نکػػرد کػػو بعػػد از مػػرا بػػو او متوسػػل‬
‫شوند؟‬
‫حػػال آن مبتػػدعان چػػون از آوردن دلیػػل عػػاجز مانػػده انػػد‪ ،‬اینبػػار ادعػػای ازافػػی را کػػرده و‬
‫مدعی شده اند کػو قبػل از ابػن تیویػو ر ػو اهلل بػر سػر توسػل بػو پیػامم صػلی اهلل علیػو وسػلر‬
‫امجاع وجود داشتو است؟!!‬
‫و نیػػز یکػػی از اکػػاذیبی کػػو دمشنػػان توحیػػد ویکتػػا پرسػػتی‪ ،‬مػػردد را بوسػػیلو آن از اؽلػػان آوردن‬
‫بػػو توحیػػد بػػاز مػػی دارنػػد اینسػػت کػػو بػػو زعػػر آهنػػا مبػػارزه بػػا قػػم پرسػػتی‪ ،‬مػػذىب جدیػػد ونػػو‬
‫رهوری است کو توسط زلودبن عبد الوىػاب انتشػار یافتػو اسػت‪ .‬در ایػن مقالػو کػذب ایػن‬
‫مدعا با نقل اقوال متعددی از علوای مشهور اسػالد کػو در قػرون قبػل از عصػر شػیخ زلوػد‬
‫بن عبدالوىاب ر و اهلل می زیستو اند‪ ،‬ثابت می شود‪.‬‬
‫علوػای اسػػالد از ىػػر مػػذىبی ‪ ،‬بػػا شػػرک مبػػارزه کػػرده انػػد و شػػرک بػػودن نػػذرو نیػػاز و قربػػانی‬
‫ب ػرای قبػػور و کوػػک خواسػػنت از آهنػػا را بیػػان کػػرده انػػد و ای ػن مسػػئلو ابػػداع شػػیخ زلوػػد ابػػن‬
‫عبدالوىاب یا کسی دیگر نیست‪ ،‬بلکػو مػورد اتفػاؽ چهػار مػذىب معػروؼ اىػل سػنت مػی‬
‫باشد‪.‬‬
‫اینػک اقػوالی را از فقهػػای مػػذاىب اربعػو کػػو پػػی از شػػیخ زلوػد ابػػن عبػػدالوىاب مػػی زیسػػتو‬
‫اند نقل می کنیر ‪:‬‬
‫حنفبی ‪ :‬از مجلػو کسػانی کػو قبػل از شػیخ االسػالد زلوػد بػن عبػدالوىاب‬ ‫او ‪ :‬مذى‬
‫وشػػیخ االسػػالد ابػػن تیویػػو (ٔ‪ٕٚٛ-ٙٙ‬ىػ ػ) در مػػورد عػػدد ج ػواز توسػػل بػػو پیػػامم صػػلی اهلل‬
‫علیو وسلر افتو بوند‪ ،‬اماد ابوحنیفو (ٓ‪ٛ‬ىػ ‪ٔ٘ٓ -‬ىػ) ر و اهلل بودند‪.‬‬
‫اماد ابوحنیفو میاویػد‪( :‬بػرای ىػی شخصػی جػایز نیسػت کػو بػرای خواسػنت از خداونػد بػو‬
‫غری خدا توسل جوید‪ ،‬بلکو باید از ذات اقدس اذلی خبواىد و دعػایی کػو بػو آن اجػازه داده‬
‫ش ػػده و انس ػػان ب ػػو اصل ػػاد آن م ػػأمور اردی ػػده ای ػػن دع ػػایی اس ػػت ک ػػو از ای ػػن فرم ػػوده خداون ػػد‬
‫استنباط میشود‪( :‬و هبرتین و زیباترین نامها فقط شایستو خداونػد اسػت‪ ،‬پػس بػو ایػن نامهػا‬
‫او را خبوانیػػد و از کسػػانی کػػو در نامهػػای خػػدا دچػػار اضلػراؼ و سػػراردانی مػػیشػػوند‪ ،‬دوری‬
‫کنی ػ ػ ػػد و آهن ػ ػ ػػا را ت ػ ػ ػػرک ظلایی ػ ػ ػػد‪ ،‬ب ػ ػ ػػو زودی سػ ػ ػ ػزا و کیف ػ ػ ػػر اعوالش ػ ػ ػػان را خواىن ػ ػ ػػد دی ػ ػ ػػد‪..‬‬
‫(اعراؼ‪ .))ٔٛٓ/‬الدر ادلختار مع حاشی رد ادلختار‪.ٖٜٚ-ٖٜٙ/ٙ ،‬‬
‫بػػاز امػػاد ابوحنیفػػو مػػیاویػػد‪ « :‬یکػػره أن یقػػول الػػداعی ‪ :‬أسػػألک حبػ فػػالن أو حبػ أنبیائػػک‬
‫ورسلک وحب البیػت احلػراد وادلشػعر احلػراد» «مکػروه اسػت در دعػا بگػوییر‪ :‬خداونػدا! از تػو‬
‫حب فالن کس‪ ،‬یا حب پیاممان و رسوالنت و یا حب بیت احلراد و مشػعر احلػراد‪ ،‬میخػواىر‬
‫مشػػکلر را حػػل کنػػی ویػػا‪( »...‬ر‪ .‬ک‪ .‬بػػو شػػرح العقیػػدة الطحػػاوی‪ ٕٖٗ/‬و اربػػاؼ السػػادة‬
‫ٕ‪ ٕٛ٘/‬و شرح الفقو االکم‪.)ٜٔٛ/‬‬
‫و این دلیل بر عدد جػواز بػو توسػل ىػر شخصػی حتػی رسػول خػدا صػلی اهلل علیػو وسػلر نػزد‬
‫اماد ابوحنیفو است‪.‬‬
‫و باز اماد ابوحنیفػو میاویػد‪« :‬ال ینبغػی ألحػد أن یػدعوا اهلل إال بػو ‪ ،‬وأکػره أن یقػول دبعاقػد‬
‫العػز مػػن عرشػػک ‪ ،‬أو حبػ خلقػػک» بػرای کسػی شایسػػتو نیسػػت خداونػد را جبػز بػػا خػػود او‬
‫(امسها‪ ،‬صفات و علان روشی کو مشروع قػرار داده) خبوانػد و مکػروه مػی داًل کػو بگویػد از‬
‫عزت عرشػت یػا حبػ سللوقاتػت‪ [..‬التوسػل والوسػیل صٕ‪, ٛ‬‬ ‫تو میخواىر بو تکیوااىهای ِ‬
‫و نگاه کنید بو‪ :‬شرح الفقو األکمص‪]ٜٔٛ‬‬
‫پػػس ىػػرکس کػػو بػػر ایػػن قائػػل اسػػت کػػو منک ػرین توسػػل وىػػابی انػػد پػػس امػػاد ابوحنیفػػو رىػػم‬
‫وىابیت است‪.‬‬
‫اماد بزازی حنفػی ر ػ اهلل علیػو متػوفی ‪ ٕٛٚ‬ىجػری قوػری‪ ،‬کػو حػدود ٖٓٓ سػال پػی از‬
‫شػػیخ زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب مػػی زیسػػتو ‪ ،‬در «فتػػاوای بزازیػػو» میفرمایػػد‪« :‬ىػػر کػػس بگویػػد‬
‫ارواح مشایخ حاضر است و احوال مردد را می داند ‪ ،‬کافر می شود»‪.‬‬
‫و علچنػنی شػػیخ قاسػر ابػػن قطلػػو بغػای حنفػػی ر ػ اهلل علیػػو متػػوفی ‪ ٜٛٚ‬ىجػری قوػػری کػػو‬
‫حػػدود ٕٓ٘ سػػال پػػی از شػػیخ زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب مػػی زیسػػتو در «شػػرح دررالبحػػار»‪،‬‬
‫می فرماید ‪:‬‬
‫« نػػذری کػػو بسػػیاری از مػػردد اصلػػاه مػػی دىنػػد‪ ،‬ػػوری کػػو نػػزد قػػم بعاػػی از صػػاحلنی رفتػػو و‬
‫می اوینػد‪ :‬ای سػرورد اوشػده اد را براػردان‪ ،‬یػا مریاػر را شػفا بػده‪ ،‬یػا حػاجتر را بػر آورده‬
‫کن و در مقابل‪ ،‬فالن قػدر ػال یػا غػذا یػا مشػع و غػریه برایػت مػی دىػر ‪ ،‬ایػن اونػو نػذر بػو‬
‫امجاع با ل است‪ ،‬بو چنػد دلیػل از مجلػو ایػن کػو‪ :‬نػذر بػرای سللػوؽ جػایر نیسػت و ایػن کػو‬
‫او اوان می کند کو مرده در امور مردد دخل و تصرؼ دارد ‪ ،‬در حػالی کػو ایػن اعتقػاد ‪،‬‬
‫کف ػػر اس ػػت‪ .‬و م ػػردد ب ػػو ای ػػن ک ػػار مب ػػتال ش ػػده ان ػػد خبص ػػوص در مراس ػػر م ػػیالد ش ػػیخ ا ػػد‬
‫بدوی»‪.‬‬
‫و نی ػػز ش ػػیخ ص ػػنع اهلل حلب ػػی حنفػ ػػی ر ػ ػ اهلل علی ػػو ‪ ،‬مت ػػوفی ٕٓٔٔ ىج ػػری قوػ ػػری ‪ ،‬در‬
‫کتاب بو اسر «سیف اهلل علی من کذب علی اولیػاء اهلل» میفرمایػد‪« :‬امػروزه بػنی مسػلونی‬
‫‪ ،‬مجاعػػاتی رػػاىر شػػده ‪ ،‬کػػو ادعػػا مػػی کننػػد ‪ ،‬اولیػػاء در حیػػات و بعػػد وفاتشػػان ‪ ،‬تصػػرفاتی‬
‫دارنػػد و در شػػدائد و بالىػػا میت ػوان از آهنػػا کوػػک ارفػػت و مشػػکالت بػػو وسػػیلو آهنػػا حػػل‬
‫میشود ‪ .‬نزد قمىایشان رفتو ‪ ،‬و برای بر آورده شدن حاجاتشػان آهنػا را نػدا مػی کننػد …‪.‬‬
‫و شیخ ادامو می دىد تا آصلا کو می اوید‪:‬‬
‫«ایػػن سػػخن ‪ ،‬پػػر از افػراط و تفػریط اسػػت ‪ ،‬بلکػػو در آن ىالکػػت ابػػدی و عػػذاب سػػرمدی‬
‫است ‪ ،‬خبا ر آنکػو در آن نسػیر شػرک زلقػ و تصػادد بػا قػرآن اسػت و سلػالف عقائػد ائوػو‬
‫و امجاع امت می باشد»‪.‬‬
‫شب ب فعی ‪ :‬امػػاد فخرالػػدین رازی شػػافعی (ٗٗ٘ ‪ٙٓٙ -‬ىػ ػ) ‪ ،‬فقیػػو ‪،‬‬ ‫علمب ب ی م ببذى‬
‫اص ػولی ‪ ،‬مػػتکلر ‪ ،‬مفسػػر ‪ ،‬و از فقهػػای بػػزرگ شػػافعیو ‪ ،‬متػػوفی ‪ ٙٓٙ‬ىجػػری قوػػری ‪ ،‬کػػو‬
‫در قػػرن ششػػر ىجػػری قوػػری‪ ،‬کػػو او قبػػل از ش ػػیخ االسػػالد ابػػن تیویػػو بػػوده و حتػػی بػػی‬
‫ازٓٓ٘ س ػػال پ ػػی از ش ػػیخ زلو ػػد اب ػػن عب ػػدالوىاب (٘ٔٔٔ – ‪ )ٕٔٓٙ‬م ػػی زیس ػػتو‪ ،‬در‬
‫تفس ػػری کب ػػریش‪ ،‬در تفس ػػری س ػػوره ی ػونس آی ػػو ‪ٔٛ‬م ػػی فرمای ػػد‪ « :‬أهن ػػر وض ػػعوا ى ػػذه األص ػػناد‬
‫واألوثان علی صور أنبیائهر وأکابرىر ‪ ،‬وزعووا أهنػر متػی اشػتغلوا بعبػادة ىػذه التواثیػل ‪ ،‬فػنن‬
‫أولئػػک األکػػابر تکػػون شػػفعاء ذلػػر عنػػد اهلل تعػػالی ‪ ،‬ونظػػریه فػػی ىػػذا الزمػػان اشػػتغال کثػػری مػػن‬
‫اخللػ بتعظػػیر قبػػور األکػػابر ‪ ،‬علػػی اعتقػػاد أهنػر إذا عظوػوا قبػػورىر فػػنهنر یکونػػون شػػفعاء ذلػػر‬
‫عند اهلل »‪.‬‬
‫«نػوع چهػػارد بػت پرسػػتی ‪ :‬مشػرکنی بػػت ىػا را بػػر اسػاس چهػػره پیػاممان و بزراانشػػان سػػاختو‬
‫بودنػػد و اوػػان مػػی کردنػػد کػػو ااػػر بػػو پرسػػت ایػػن رلسػػوو ىػػا مشػػغول باشػػند ‪ ،‬آن بزراػػان‬
‫شػػفیع اینػػان نػػزد خداونػػد متعػػال خواىنػػد بػػود و نظػػری آن بػػت پرسػػتی در ایػػن زمػػان ‪ ،‬مشػػغول‬
‫شدن بسیاری از مردد بو بزراداشت قبػور بزراػان اسػت‪ .‬بػر اسػاس ایػن اعتقادشػان‪ ،‬کػو ااػر‬
‫قبورشان را احرتاد و بزراداشت کنند ‪ ،‬آن بزراان شفیع اینان نزد اهلل خواىند بود»‪.‬‬
‫زلػػدث شػػاد و فقیػػو شػػافعیّو امػػاد ابػػو شػػامو ر ػ اهلل علیػػو متػػوفی ٓ٘‪ ٙ‬ىجػػری قوػػری کػػو در‬
‫قػػرن ‪ ٚ‬ىجػػری‪ ،‬یعنػػی قبػػل از ابػػن تیویػػو و حتػػی حػػدود ٓٓ٘ سػػال پػػی از شػػیخ زلوػػد ابػػن‬
‫عبػػدالوىاب مػػی زیسػػتو اسػػت ‪ ،‬در کتػػاب بػػو «اسػػر الباعػػو علػػی انکػػار البػػدع واحل ػوادث»‬
‫بعػػد از ذکػػر مثػػال ىػػایی از افعػػال جاىالنػػو و شػػرک آلػػود عػػده ای از مػػردد جاىػػل زمػػان ‪،‬‬
‫«کفر و بت پرستی با امثال علنی امور شروع شده است و از مجلو این امػور علػنی کارىػایی‬
‫اسػت کػػو بسػػیاری ازمػػردد بػدان ارفتػػار شػػده انػػد و شػیطان آن اعوػػال را در نظرشػػان آراسػػتو‬
‫است مانند‪ :‬عطر آانی کردن دیوارىػا وسػتوهنا و قػرار دادن چػراغ در مکػان ىػایی سلصػوص‬
‫کػو در ىػػر شػػهری رواج دارد‪ .‬راوی بػرای مػػردد حکػػایتی مػی کنػػد کػػو خػوابی بػرای شخصػػی‬
‫کو مشهور بو تقوا و درستکاری اسػت دیػده ‪ ،‬بعػد از آن اعلیػت ایػن امػاکن در قلػوب شػان‬
‫بیشػ ػػرت مػ ػػی شػ ػػود و بػ ػػا نػ ػػذر کػ ػػردن ب ػ ػرای ایػ ػػن امػ ػػاکن ‪ ،‬شػ ػػفای بیوػ ػػاران و بػ ػػرآورده شػ ػػدن‬
‫حاجاتشػان را ازایػن مکاهنػػا امیػد دارنػد و ایػػن مکػان ىػا معوػػوال چشػوو یػا درخػػت یػا دیػواری‬
‫مػػی باشػػد و در شػػهر دمشػ کػػو خػػدا آن را از ایػػن اعوػػال مصػػون کنػػد مواضػػع متعػػددی از‬
‫این قبیل است»‪.‬‬
‫فقیػػو رلاىػػد‪ ،‬امػػاد ابػػن ضلػػاس شػػافعی ر ػ اهلل علیػػو متػػوفی ٗٔ‪ ٛ‬ىجػػری قوػػری کػػو حػػدود‬
‫ٖٓٓ سال پی از شیخ زلود ابن عبدالوىاب می زیسػتو اسػت‪ ،‬در کتػاب بػو اسػر «تنبیػو‬
‫الغافلنی» می فرماید ‪:‬‬
‫ىػا و‬ ‫«و از مجلو اناىان کبریه ای کو مردد اصلاد می دىند این اسػت کػو نػزد برخػی سػن‬
‫درختان و چشوو ىا و چاه ىا ‪ ،‬چراغ روشػن مػی کننػد و مػی اوینػد کػو آن جػا نػذر قبػول‬
‫می شود و علو این ىا بدعتهای شنیع و منکرات قبیحی ىستند کو از بنی بػردن آهنػا و زلػو‬
‫آثارشان واجػب اسػت و بسػیاری از جهػال معتقدانػد کػو آهنػا نفػع و ضػرر مػی رسػانند و در‬
‫صورت نذر کػردن بػرای آهنػا ‪ ،‬مػریض را شػفا مػی دىنػد و اوشػده را بػر میگرداننػد و ایػن ‪،‬‬
‫شػ ػػرک و سلالفت با اهلل تعالی و رسول صلی اهلل علیو و سلر است»‪.‬‬
‫عالمػو ا ػػد ابػػن مقریػػزی شػػافعی ر ػ اهلل علیػو متػػوفی ٘ٗ‪ ٛ‬ىجػػری قوػػری کػػو حػػدود ٓ‪ٕٚ‬‬
‫سػػال پػػی از شػػیخ زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب مػػی زیسػػتو ‪ ،‬در کتػػاب بػػو اسػػر «ذبریػػد التوحیػػد‬
‫ادلفیػػد» میفرمایػػد ‪« :‬و شػػرک امػػر ‪ ،‬دو نػػوع اسػػت ‪ .‬شػػرک در الوىیػػت و شػػرک در ربوبیػػت‬
‫‪.‬و شرک مشرکنی غالباً شرک در الوىیػت و عبػادت اسػت ماننػد شػرک بػت پرسػتان و فرشػتو‬
‫پرستان و جن پرستان و شیخ پرستان و پرستنداان صاحلنی زنده و مرده ‪ .‬علان کسػانی کػو‬
‫می اویند (مانعبدىر اال لیقربون الی اهلل زلفی) یعنی ‪ :‬مػا آنػان را پرسػت ظلػی کنػیر ‪ ،‬مگػر‬
‫بدان خا ر کػو مػا را بػو خداونػد نزدیػک اردانػد‪ .‬و مػا را نػزد او شػفاعت کننػد و بػو سػبب‬
‫قرب و کرامت آهنا نزد اهلل ‪ ،‬ما نیػز قػرب و کرامػاتی پیػدا مػی کنػیر‪ ،‬علػانطور کػو در دنیػا ‪،‬‬
‫ىػػر کػػس بػػو یػػاران و نزدیکػػان و خػواص پادشػػاه خػػدمت کنػػد ‪ ،‬داری احػرتاد و نزدیکػػی نػػزد‬
‫پادشػػاه مػػی شػػود ‪ .‬و علػػو کتػػاب ىػػای اذلػػی از اول تػػا آخرشػػان ‪ ،‬ایػػن عقیػػده را ابطػػال و رد‬
‫م ػػی کنن ػػد و رف ػػداران را تقب ػػیک ک ػػرده و تص ػریک م ػػی کنن ػػد ک ػػو آهن ػػا ‪ ،‬دمشن ػػان اهلل تع ػػالی‬
‫ىس ػػتند و سب ػػاد پی ػػاممان ص ػػلوات اهلل عل ػػیهر ‪ ،‬از اول ت ػػا آخرش ػػان ‪ ،‬ب ػػر ای ػػن اتف ػػاؽ دارن ػػد و‬
‫خداوند متعال ىی امتی را ىالک نکرده ‪ ،‬مگر بو سبب و بو خا ر این شرک»‪.‬‬
‫و باز عالمو مقریزی ر اهلل علیو می فرمایػد ‪ :‬و مػردد در بػاره زیػارت قبػور سػو دسػتو انػد ‪:‬‬
‫عده ای مرداان را زیارت کرده و برای آهنا دعا می کنند و این زیارت شرعی اسػت و عػده‬
‫ای آهنػا را زیػارت کػػرده ‪ ،‬و بػا وسػیلو و واسػػطو قػرار دادن آهنػا ‪ ،‬دعػػا مػی کننػد ‪ ( .‬یعنػػی از‬
‫آهن ػػا ش ػػفاعت و واس ػػطو اػ ػػری ل ػػب م ػػی کنن ػػد ) و اینػ ػػان مش ػػرکنی در الوىی ػػت و زلبػ ػػت‬
‫ىستندو عده ای آهنا را زیارت کػرده و خػود آهنػا را ‪،‬بػو کوػک میخواننػد و پیػامم صػلی اهلل‬
‫علیو و سلر فرموده اند ( اذلر ال ذبعل قمی و ثنػاً یعبػد) یعنػی ‪ :‬خداونػدا ‪ ،‬مگػذار قػمد بتػی‬
‫شده و ‪ ،‬پرستیده شود و اینان مشرکنی در ربوبیت ىستند‪.‬‬
‫و بػػاز ایشػػان مػػی فرماینػد ‪« :‬و از خصػػائص الوىیػػت ‪ ،‬سػػجده اسػػت ‪ .‬پػػس ىػػر کػػس بػرای‬
‫اهلل سجده کرد‪ ،‬آن مسجود را بو اهلل تشبیو کرده و باز از خصائص الوىیػت ‪ ،‬توکػل اسػت‬
‫‪ .‬پس ىر کس بر غری او توکل کند ‪ ،‬آن را بو اهلل تشبیو کرده و از خصػائص الوىیػت توبػو‬
‫اسػت ‪ .‬پػػس ىػر کػػس بػرای غػػری او توبػو کنػػد‪ ،‬در واقػع او را بػػو اهلل تشػبیو کػػرده اسػػت و از‬
‫خصائص الوىیت ‪ ،‬قسر خوردن بو اسر غری اوست‪ .‬پس ىر کس ‪ ،‬بػو غػری او قسػر خػورد‬
‫‪ ،‬آن را بػػو اهلل تشػػبیو کػػرده اسػػت و از خصػػائص الوىیػػت‪ ،‬ذبػػک اسػػت‪ .‬پػػس ىػػر کػػس بػرای‬
‫غػػری او ذبػػک کنػػد ‪ ،‬آن را بػػو اهلل تشػػبیو کػػرده اسػػت ‪ ،‬و از خصػػائص الوىیػػت‪ ،‬حل ػ ال ػرأس‬
‫است و غری آن ‪.‬‬
‫ایػػن در بعػػد تشػػبیو کػػردن بػػود ‪ .‬امػػا در بعػػد تشػػبو ‪ :‬ىػػر کػػس خػػود را بػػزرگ دانسػػتو و تکػػم‬
‫کند ‪ ،‬و مردد را بو غلو کردن در باره خود و بیر و امید از او خبواند ‪ ،‬خود را بػو اهلل شػبیو‬
‫کػرده ‪ ،‬و در ربػػوبیت بػػو منازعػػو پرداختػػو اسػػت و شایسػػتو اوسػػت ‪ ،‬کػػو اهلل او را بػػو بػدترین‬
‫وجو خوار کند و او را مانند ذره ای زیر اقداد خلق بیندازد‪.‬‬
‫امػػاد اب ػػن حج ػػر ىیتوػػی ش ػػافعی ر ػ اهلل علیػػو ‪ ،‬مت ػػوفی ٗ‪ ٜٚ‬ىج ػػری قو ػػری ‪ ،‬ک ػػو ح ػػدود‬
‫ٓ‪ ٔٚ‬سػػال پػػی از شػػیخ زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب مػػی زیسػػتو اسػػت در «شػػرح اربعػػنی نػػووی»‬
‫می اوید‪ :‬ىر کس غری اهلل را بو کوک خبواند ‪ ،‬کػ ػػافر است ‪.‬‬
‫و اماد ابن کثری (ٓٓ‪ٚٚٗ - ٚ‬ى ػ) در رابطػو بػا آیػوی ‪ ٙ‬سػورهی جػن کػو میفرمایػد‪َ « :‬وأَنَّػوُ‬
‫نس یػعػوذُو َن بِ ِرجػال مػن ِْ‬ ‫َکا َن ِر َجال م َن ِْ‬
‫وى ْر َرَى ًقػا» «و اینکػو مردانػی از بشػر بػو‬
‫اجلػن فَػ َػز ُاد ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫اْل ِ َ ُ‬
‫مردانػ ػػی از ج ػ ػػن پن ػ ػػاه میبرن ػ ػػد‪ ،‬و آهن ػ ػػا س ػ ػػبب اف ػ ػزای اوراى ػ ػػی و غیانش ػ ػػان میش ػ ػػوند‪».‬‬
‫روایتىػػایی را وارد کػػرده کػػو میاوینػػد‪ ،‬ایػػن آیػػو در ارتبػػاط بػػا اسػػتعاذهی اىػػل جاىلیػػت بػػو‬
‫جن نازل شده است‪ .‬سپس در مورد آن داستانی را نقل میکند کو در آن داسػتان‪ ،‬اراػی‬
‫مػیآورد‪ .‬آن اػاه چوپػان آن‬ ‫بو الوی اوسفندی لو میکند‪ ،‬و برهای را از آن فػرا چنػ‬
‫اوس ػػفندان پن ػػاه خواى ػػان میاوی ػػد‪ :‬ای س ػػاکن ای ػػن دره‪ ،‬علس ػػایوات را فرام ػػوش نک ػػن و ب ػػو‬
‫دادش برس! آن ااه ندا کنندهای ندا در میدىػد کػو‪ :‬ای اػرگ! آن بػره را رىػا کػن! بػدین‬
‫ترتیػػب اػػرگ بػػره را رىػػا میکنػػد و آن بػػره شػػتابان بػػو میػػان اوسػػفندان بػػاز میاػػردد ‪ . . .‬و‬
‫ابػػن کثػػری در مقػػاد نقػػد و تصػػحیک ایػػن داسػػتان میاویػػد‪« :‬احتوػػال دارد کػػو ایػػن اراػػی کػػو‬
‫آن بػره را ارفتػو بػود‪ ،‬یػک جنػی بػوده کػو میخواسػتو آن انسػان را برتسػاند‪ ،‬سػپس وقتػی کػو‬
‫آن انسان بو او متوسل شد و پنػاه بػرد‪ ،‬آن بػره را بػو او پػس داد‪ ،‬تػا او را اوػراه ظلایػد‪ ،‬و او‬
‫را از حیطوی دین خارج کند»‪ .‬تفسری ابن کثری ج ٗ ص‪.ٕٜٗ‬‬
‫بػػاری‪ ،‬ابػػن کثػػری بػػا ص ػراحت ىػػر چػػو سبػػادتر‪ ،‬بیػػان کػػرد‪ ،‬دعػػایی کػػو آن چوپػػان از آن جػػن‬
‫کرد‪ ،‬نوعی از شرک اکم است کو موجب خروج از دایره دین است‪.‬‬
‫و ابن کثری با ذکر این داستان و تشػریک و تصػحیک آن میخواىػد بػو ایػن نکتػو یػادآور شػود‬
‫کػو‪ ،‬کسػػانی کػػو بػرای خػػدا شػریک قایػل میشػػوند‪ ،‬ااػػر علیالظػػاىر دیدنػػد کػػو دعاىایشػػان‬
‫ربقػ پیػدا میکنػد‪ ،‬ولػی بایػد ایػن را بداننػد کػو کیػد و حقػو و مکػر شػیطانىا در ایػن زمینػو‬
‫دخالت داشتو است‪ ،‬تا علواره بر این اوراىی و شرک ورزی خود باقی دبانند!!‪.‬‬
‫علوػػای متقػػدد و پیشػػنی شػػافعی مػػذىب ػ وقتػػی کػػو در میػػان مسػػلوانان کسػػی دیػػده ظلیشػػد‬
‫کو غری اهلل تعالی را خبواند ػ در ارتباط با شرک دعا آنچنان سخن میافتند کو اویػا چنػنی‬
‫چیػػزی ىراػػز از ناحیػػوی انسػػان مسػػلوان روی ظلیدىػػد‪ ،‬و در اثنػػای بیػػان بعاػػی از مسػػائل‬
‫عقیدتی‪ ،‬برای بدعت ازاران دلیل میآورند کو پیامػد و نتیجػوی سخنشػان دربػارهی مسػائل‬
‫عقیػدتی‪ ،‬بػػو مسػئلوای شػػنیع و زشػػت منجػر میشػػود‪ ،‬کػو علػػان دعػػا از غػری خػػدای تبػػارک و‬
‫تعػ ػػالی میباشػ ػػد‪ ،‬و ایػ ػػن مسػ ػػئلو را بػ ػػو عن ػ ػوان رػ ػػاىرترین دلیػ ػػل بػ ػػر بطػ ػػالن سخنشػ ػػان ق ػ ػرار‬
‫میدادنػػد‪ ،‬بػػدین خػػا ر کػػو بػػو شػػرک منتهػػی میاػػردد‪ .‬و ایػػن مطلبػػی اسػػت کػػو ابػػن خزؽلػػو‬
‫«ر ػ ػػو اهلل» (ٖٕٕ ‪ٖٔٔ -‬ىػ ػ ػ) بػ ػػو صػ ػػورت آشػ ػػکار‪ ،‬در اثنػ ػػای پاسػ ػػخی بػ ػػو جهویػ ػػو کػ ػػو‬
‫میافتنػػد‪ ،‬کػػالد اهلل سللػػوؽ اسػػت‪ ،‬میدىػػد‪ ،‬آن را توضػػیک میدىػػد‪ .‬آنجػػا کػػو ایػػن حػػدیو‬
‫را روایػػت میکنػػد‪« :‬ل ػػونزل اح ػػدکر من ػزالً‪ ،‬فلیقػػل‪ :‬اع ػػوذ بکلو ػػات اهلل التامػػات مػػن شػػر م ػػا‬
‫خل ػ » روایػػت مسػػلر‪«.‬ااػػر مشػػا در ج ػػایی و منزلػػی ات ػراؽ کردیػػد‪ ،‬بگوئیػػد‪ :‬پنػػاه میبػػرد بػػو‬
‫کلوػػات سبػػاد و کوػػال خػػدای تعػػالی از شػػر آنچػػو کػػو آفریػػده اسػػت»‪ .‬و نیػػز بػػو ایػػن حػػدیو‬
‫پیامم(صػلی اهلل علیػو وسػلر) ىػر اسػتناد میکنػد کػو در آن پیػامم(صػلی اهلل علیػو وسػلر) بػو‬
‫آن کسػػی کػػو عقػػرب او را نػػی زده بػػود‪ ،‬افػػت‪« :‬امػػا انػػک لػػو قلػػت حػػنی امسػػیت‪ ،‬اعػػوذ‬
‫تارک» «اارتو شب ىنگاد میافتػی‪ :‬پنػاه میبػرد‬
‫بکلوات اهلل التامات من شر ما خل مل ّ‬
‫ب ػ ػػو کلو ػ ػػات سب ػ ػػاد و کو ػ ػػال خ ػ ػػدای متع ػ ػػال از ش ػ ػػر آنچ ػ ػػو ک ػ ػػو آفری ػ ػػده اس ػ ػػت‪ ،‬آن عق ػ ػػرب‬
‫ظلیتوانست آسیبی بو تو برساند» روایت مسلر‪.‬‬
‫سػػپس ابػػن خزؽلػػو افتػػو اسػػت‪« :‬ای جػػدال خواىػػان! آیػػا تػػا بػػو حػػال نفهویدهایػػد کػػو جػػایز‬
‫نیست‪ ،‬پیامم (صلی اهلل علیو وسلر) دستور دىد برای درامػان مانػدن از شػر خلػ خػدا‪ ،‬بػو‬
‫متوسل شدن و پناه بردن بػو سللػوؽ خػدا روی آورَل؟! آیػا تػا بػو حػال از یػک عػامل شػنیدهاید‬
‫کػػو جػػایز بدانػػد‪ ،‬دعاکننػػده بگویػػد‪ :‬از شػػر خل ػ خػػدا بػػو کعبػػو پنػػاه میبػػرد؟!! یػػا صػػحیک‬
‫بداند کو شخص دعاکننده بگوید‪ :‬بو صػفا و مػروه پنػاه میبػرد؟!! یػا از شػر آنچػو کػو خػدا‬
‫آفریده‪ ،‬بو عرفات و ِمنی پناه میبرد؟!!‬
‫آری‪ ،‬مسلوانی کو از دین خداوند تبارک و تعالی آااه است‪ ،‬نػو ایػن سػخن را میاویػد و‬
‫نػػو آن را جػػایز میمشػػارد‪ .‬ل ػػذا قا عانػػو میا ػػوئیر کػػو زل ػػال اس ػػت مسػػلوانانی از شػػر خل ػ‬
‫خدا‪ ،‬بو خود خل خدا پناه بمد‪.‬‬
‫پػس‪ ،‬بایػػد در ایػػن سػػخنان قػػوی و نریومنػػد اندیشػػو کنػػیر تػػا بػػدانیر کػػو شػػرک دعػػا‪ ،‬از مجلػػو‬
‫چیزىایی بوده کو در نزد این پیشینیان ‪ ،‬شناختو شده نبوده است‪.‬‬
‫م ػػثالً عل ػػنی اب ػػن خزؽل ػػو در مق ػػاد اس ػػتدالل و احتج ػػاج‪ ،‬قا عان ػػو میاوی ػػد ک ػػو زل ػػال اس ػػت‬
‫مسػػلوانی کػػو از حقیقػػت دیػػن آاػػاه اسػػت‪ ،‬چنػػنی عولػػی را اصلػػاد دىػػد‪ .‬آخػػر مگػػر نػػو ایػػن‬
‫است کو دین بر پایوی تسلیر شدن در برابػر خػدای تبػارک و تعػالی و اختصػاص دادن و‬
‫اصلاد دادن علوی عبادتىا بو او و بػرای او‪ ،‬و بػدون ازبػاذ ىػی شػریکی‪ ،‬اسػتوار و تأسػیس‬
‫شػػده اس ػػت؟! و ای ػػن قس ػػوت س ػػخن اب ػػن خزؽل ػػو کػػو میاوی ػػد‪« :‬آی ػػا ت ػػا ب ػػو ح ػػال از ع ػػادلی‬
‫شنیدهاید‪ »...‬بػو صػورت کػامالً واضػک و روشػن نشػان میدىػد کػو اىػل علػر علگػی بػر ایػن‬
‫امجػػاع دارنػػد کػػو جػػایز نیسػػت انسػػان مسػػلوان دعػػای را بػػو غػػری از پرورداػػارش متوجػػو کػػس‬
‫دیگری سازد‪ ،‬حال آن کس‪ ،‬ىػر موجػودی کػو میخواىػد باشػد‪ .‬بػو علػنی خػا ر اسػت کػو‬
‫ابػن خزؽلػو‪ ،‬سػرزن کنػان میپرسػد‪ :‬آیػا تػا بػو حػال از عػادلی شػنیده شػده کػو خػالؼ ایػن را‬
‫بگویػػد و جػػایز بدانػػد کػػو (غػػری خػػدا) خوانػػده شػػود ولػػو از مجلػػوی چیزىػػایی باشػػد کػػو اهلل‬
‫تعػ ػػالی آن را مهػ ػػر و ب ػ ػػزرگ کػ ػػرده باش ػ ػػد مانن ػ ػػد ش ػ ػػعایرش ک ػ ػػو ح ػ ػ ج ػ ػػز در آهنػ ػػا ص ػ ػػورت‬
‫ظلیارید؟»‪.‬‬
‫و نظػػری ایػػن احتجػػاج ابػػن خزؽلػػو‪ ،‬احتجػػاج دارمػػی (ٕٓٓ ‪ ٕٛٓ -‬ى ػ) اسػػت کػػو‪ ،‬وقتػػی ایػػن‬
‫ػت أ َْر ُجلِ ُک ْػر‬
‫و علَی ُکر ع َذابا من فَػوقِ ُکر أَو ِمن َْرب ِ‬
‫ْ ْ ْ‬
‫ِ‬
‫آیو نازل شد‪ « :‬قُ ْل ُى َو الْ َقاد ُر َعلَی أَن یػَْب َع َ َ ْ ْ َ ً‬
‫» (انعاد‪ :‬آیو٘‪)ٙ‬‬
‫ترمجو‪« :‬بگو کو او میتواند عذابی را از باالی سر مشا یا از زیر پاىایتان بر مشا بفرستد»‪.‬‬
‫پیػػامم(صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر) فرمػػود‪« :‬خػػدایا! بػػو تػػو پنػػاه میبػػرد»‪ .‬خبػػاری‪ .‬در ایػػن رابطػػو‬
‫دارمػػی میاویػػد‪« :‬ای کسػػی کػػو علػواره از در سلالفػػت در میآیػػی! آیػػا جػػایز اسػػت کػػو ایػػن‬
‫اسػػتعاذهی پیػػامم(صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر) ایػػن اون ػو تأویػػل شػػود کػػو‪ :‬پنػػاه میبػػرد بػػو ث ػواب‬
‫اعوػػالی کػػو بػػو وسػػیلوی آهنػػا رضػػایت تػػو کسػػب کػػرده میشػػود‪ ،‬و پنػػاه میبػػرد بػػو قبلػػو؟!!‬
‫قا عانػػو میاػػوئیر کػػو پنػػاه بػػردن بػػو ذات ىػػی چیػػزی غػػری از ذات اهلل تعػػالی و کلوػػات وی‬
‫جػػایز نیسػػت‪ ،‬و بػػو سللػػوؽ پنػػاه بػػرده ظلیشػػود»‪ .‬پاسػػخ بػػو مریسػػی (در ضػػون کتػػاب عقائػػد‬
‫السلف ص ‪.)٘ٔٛ-٘ٔٚ‬‬
‫بیهقی (‪ ٘ٙ٘ - ٜٜٗ‬ىػ) ىر بعداً آمػده در رابطػو بػا مسػألوی فػوؽ الػذکر بػو ایػن اسػتدالل‬
‫احتجاج کرده و افتو است‪« :‬و جػایز نیسػت کػو از شػر سللػوقی بػو سللػوقی دیگػر اسػتعاذه‬
‫و پناه برده شود»‪ .‬االمساء و الصفات ج ٔ ص ‪.ٗٚٚ‬‬
‫بغ ػػوی (ٕٗٔ ‪ٖٔٚ -‬ىػ ػ) بیػػان ک ػػرده‪ ،‬علاناونػػو کػػو پیػػامم(ص ػػلی اهلل علیػػو وسػػلر) ب ػػو اهلل‬
‫تعػػالی پنػػاه بػػرده‪ ،‬بػػو کػػالد و صػػفات وی ىػػر پنػػاه ب ػػرده اسػػت و «ىیچگػػاه نیامػػده از شػػر‬
‫سللوقی بو سللوقی دیگر پناه بمد»‪ .‬شرح السنو ج ٔ ص ٘‪.ٔٛ‬‬
‫با توجو بو احادیثی کو در رابطو با استعاذه بو نادىای خدا و کلوػات او و مسػألت کػردن‬
‫با آن کلوات‪ ،‬وارد شدهاند‪ ،‬ابن حجر (ٖ‪ٚٚ‬ىػ ‪ٕٛ٘ -‬ىػ) چنػنی برداشػت کػرده کػو قػرآن‬
‫غػػری سللػػوؽ اسػػت‪ .‬و در مقػػاد اسػػتناد و اسػػتدالل [ب ػرای ایػػن نظریػػوی خػػود] افتػػو اسػػت‪:‬‬
‫«ااػػر قػرار باشػػد کػػو قػػرآن سللػػوؽ باشػػد‪ ،‬ىی اػػاه بػػو آن پنػػاه بػػرده ظلیشػػد‪ ،‬چػػو‪ ،‬ىی اػػاه بػػو‬
‫سللوقی پناه برده ظلیشود»‪ .‬فتک الباری ج ‪ ٕٛ‬ص ‪.ٔ٘ٚ‬‬
‫این بدین علت است کو «پناه بردن جایز نیست مگر بو کسی کو بتوانػد شػر آنچػو را کػو‬
‫فػػرد از دسػػت آن بػػو او پنػػاه بػػرده اسػػت‪ ،‬از س ػػر او کوتػػاه کنػػد» مرجػػع س ػػاب ج ٕٗ ص‬
‫‪.ٖٗٛ-ٖٗٚ‬‬
‫و او کسی نیست جز خدای یگانو‪.‬‬

‫اماد خطابی (‪ ٖٛٛ - ٖٜٔ‬ىػ) صراحتاً و روشن ساختو است آصلا کػو میاویػد‪« :‬بػو غػری‬
‫خػدا و صػػفات ‪ ،‬بػو کػػس دیگػر پنػػاه بػرده ظلیشػػود‪ ،‬زیػرا ىػػر چیػزی کػػو غػری خػػدا و صػػفات‬
‫است‪ ،‬سللوؽ است‪ ،‬و بو علنی خا ر اسػت کػو کلوػات خػدای تعػالی بػو سبامیػت کػو علػان‬
‫کوالیػػت اسػػت‪ ،‬توصػػیف شػػده اسػػت‪ .‬و ىػػر سللػػوقی کػػو وجػػود دارد‪ ،‬حتوػاً دارای نقػػص و‬
‫کوبودی میباشد‪ ،‬و استعاذه و پناه بردن بو سللوؽ شرکی است کو با توحیػد و یکتاپرسػتی‬
‫خال منافات دارد‪ ،‬زیرا این عول‪ ،‬رفتار و تعاملی را کو بنػده واجػب اسػت در قبػال خػدای‬
‫خػػود اصلػػاد دىػػد و بػػدان معتقػػد باشػػد‪ ،‬بػػو تعطیلػػی میکشػػاند»‪ (.‬ایػػن مطلػػب را سػػویدی در‬
‫العقدالثونی ص ٕٕ٘ نقل کرده است‪ ).‬بنابراین وی بػا صػراحت بیػان کػرده کػو دعػا کػردن‬
‫از غػػری خػػدای تعػػالی شػػرک اکػػم اسػػت چػػون در توصػػیف آن افتػػو‪« :‬شػػرکی اسػػت کػػو بػػا‬
‫توحید و یکتاپرستی خال منافات دارد‪.»...‬‬
‫ق ػواد السػػن اصػػفهانی در اثنػػای شػػرحی کػػو بػػر نادىػػای نیکػػوی خػػدای تبػػارک و تعػػالی بیػػان‬
‫داشػػتو اسػػت‪ ،‬افتػػو اسػػت‪« :‬یکػػی از نادىػػای خداونػػد تبػػارک وتعػػالی «وىػػاب» اسػػت‪ .‬کػػو‬
‫عافیػت و تندرسػتی میخبشػد‪ ،‬و ىػی سللػوقی ظلیتوانػد آن را ببخشػد‪ ،‬و از سػوی دیگػر ایػن‬
‫ن ػػاد‪ ،‬ق ػػدرت میخبش ػػد‪ ،‬در حالیکػ ػػو ى ػػی سلل ػػوقی ظلیتوانػ ػػد آن را ببخش ػػد‪ ،‬ت ػػو میاػ ػػویی‪:‬‬
‫پرورداارا! بو من عافیت و سالمتی عطا فرما! و این عافیت را از سللػوقی مسػألت ظلیظلػایی‪،‬‬
‫ااػػر ىػػر درخواسػػت کنػػی‪ ،‬ظلیتوانػػد آن را بػػو تػػو ببخشػػد‪ .‬و بػػو ىنگػػاد ضػػعف و ناتوانیػػت‬
‫میاػػویی‪ :‬پرورداػػارا! قػػوت وت ػوانی را بػػو مػػن ببخشػػای! و حػػال آنکػػو سللػػوؽ ظلیتوانػػد ایػػن‬
‫ق ػػوت را ب ػػو ت ػػو ببخش ػػد!»‪ (.‬الػ ػػحج ف ػػی بی ػػان ال ػ ػػوحج ج ٔ ص ٗٗٔ)‪ .‬و ىنگامیک ػػو‬
‫جهت تقریر مسأل خل افعػال بنػداان‪ ،‬آیػوی ‪ ٘ٙ‬سػورهی قصػص را ذکػر میکنػد‪ « :‬إِنػَّ َ‬
‫ک‬
‫ػت َولَ ِک ػ َّػن اللَّ ػػوَ یػَ ْه ػ ِػدی َم ػػن یَ َش ػػاءُ» ترمج ػػو‪« :‬ت ػػو کس ػػی را ک ػػو دوس ػػت‬
‫َحبَْب ػ َ‬
‫ِ‬
‫َال تَػ ْه ػػدی َم ػ ْػن أ ْ‬
‫داشتوای‪ ،‬ىدایت ظلیدىی‪ ،‬اما اهلل تعالی ىر کس را کو خبواىد ىدایت میدىد»‪.‬‬
‫میافزای ػػد‪« :‬وقت ػػی ک ػػو م ػػیبینیر ب ػػا وج ػػود آنک ػػو خ ػػدای تب ػػارک تع ػػالی معجػ ػزات فراوان ػػی ب ػػو‬
‫پی ػػامم(ص ػػلی اهلل علی ػػو وس ػػلر) اختص ػػاص داده و در پرت ػػو آهن ػػا وی را م ػػورد اکػ ػراد قػ ػرار داده‬
‫اس ػػت‪ ،‬اهلل تع ػػالی ق ػػدرت ای ػػن ک ػػار را از پی ػػامم(ص ػػلی اهلل علی ػػو وس ػػلر) س ػػلب میکن ػػد [و‬
‫پیػػامم(صػػلی اهلل علیػػو وسػػلر ) قػػادر بػػو ىػػدایت عزیزت ػرین کػػس خػػود طلواىػػد شػػد ااػػر خػػدا‬
‫طلواىػػد] بایػػد قا عانػػو بػػو ایػػن نکتػػو اذعػػان کنػػیر کػػو دیگػػر بنػػداان نػػاتوانتر و کوػػرت از آن‬
‫ىسػػتند کػػو یکػػی از افعالشػػان را خلػ کننػػد»‪ .‬الػػحج فػػی بیػػان الػػوحج ج ٕ ص ٗٔٗ‪-‬‬
‫٘ٔٗ‪.‬‬
‫عبػدالکرَل شهرسػػتانی (‪ ٘ٗٛ - ٜٗٚ‬ى ػ) بیػػان کػرده کػػو یکػی از اشػػکال و ظلادىػای شػػرک‬
‫جاىلیػ ػػت اول‪ ،‬درخواس ػ ػػت ک ػ ػػردن نیازىػ ػػا از غ ػ ػػری خ ػ ػػدای تعػ ػػالی میباش ػ ػػد‪ .‬وی در اثن ػ ػػای‬
‫سػػخن دربػػارهی بػػت پرسػػتان افتػػو اسػػت‪« :‬ایػػن مجاعػػت‪ ،‬وقتػػی کػػو بػػر روکػػردن بػػو آهنػػا‬
‫(بتىا) عکوؼ کردند (و بو این کػار عػادت پیػدا کردنػد) ایػن عکػوؼ آهنػا نػوعی عبػادت‬
‫بػود‪ ،‬و اینکػو میآمدنػد از آهنػا لػب قاػػای حاجػات میظلودنػد‪ ،‬بػو نػوعی خػدابودن آهنػػا را‬
‫ثابت میکردند!!»‪ .‬ادللل و النحل ج ٕ‪ ،‬ص ‪.ٕٜ٘‬‬
‫و مسعػػانی (‪ ٕ٘ٙ - ٘ٓٙ‬ىػ ػ) در رابطػػو ب ػػا آیػػوی ٘‪ ٙ‬س ػػورهی غ ػػافر کػػو میاویػػد‪ُ « :‬ى ػ َػو‬
‫ین »ترمجػػو‪« :‬او (خػػدای) زنػػدهای اسػػت کػػو ىػػی‬ ‫ِِ‬ ‫احلَػ ُّػی َال إِلَػػوَ إَِّال ُىػ َػو فَػ ْ‬
‫ػنی لَػػوُ الػػد َ‬
‫ػادعُوهُ سلُْلصػ َ‬ ‫ْ‬
‫خدایی جز او وجود ندارد‪ ،‬پس در حالیکو دین را بر او خالص کردهاید‪ ،‬او را خبوانید»‪.‬‬
‫افتو است‪« :‬و دعای سللصانو ایػن اسػت کػو فػرد علػراه بػا خػدای تبػارک و تعػالی غػری او را‬
‫طلواند»‪ .‬تفسری مسعانی ٘‪.ٖٓ/‬‬
‫بنابراین مسعانی روشن و واضک کرده کو دعػا کػردن از احػدی علػراه بػا خػدا بػو مثابػوی کػار‬
‫مشػػرکان اسػػت زی ػرا کػػو فػػرد مشػػرک قلػػب خػػود را در بػػنی دو معبػػود تقسػػیر کػػرده‪ ،‬امیػػدوار‬
‫اسػػت کػػو ااػػر یکػػی از آهنػػا نتوانسػػت دعػػای را بػػرآورده سػػازد‪ ،‬دیگػػری بتوانػػد ایػػن کػػار را‬
‫اصلاد دىد‪.‬‬
‫لذا باید بگوئیر کو دعای چننی شخصی با آن اخالصی کو در آیػو ٕ٘ سػوره غػافر و غػری‬
‫آن بو دعاکننده دستور داده شده تا آن را فراىر کند‪ ،‬فرسن ىا فاصلو دارد‪.‬‬
‫بنابراین میتوانیر بگوئیر کو این نقلقولىا و روایتىای مشابو و ىر معنػی آنىػا‪ ،‬در نظػر‬
‫علوػػای شػػافعی از یػػک قاعػػدهی مسػػلر و ش ػػک ناپػػذیری مایػػو میارینػػد و آن قاعػػده ایػػن‬
‫است‪ ،‬از آصلػا کػو اسػتعاذه و پنػاه بػردن یػک نػوع دعػا اسػت‪ ،‬جػایز نیسػت مگػر ایػن کػو بػو‬
‫خدای یگانو صورت پذیرد‪ ،‬و جایز نیست کو بو احدی از خل خػدا ػ حػال ىػر کػس کػو‬
‫میخواىد باشد ػ استعاذه شود‪.‬‬
‫و در ک ػػل بای ػػد بگ ػػوییر ک ػػو علو ػػای ش ػػافعی م ػػذىب مس ػػلوانان را از ای ػػن ش ػػرک ب ػػر ح ػػذر‬
‫داشػػتواند‪ ،‬چػػون فسػػادی دامنػػو دار بػػر آن مرتتػػب میاػػردد‪ ،‬زی ػرا کسػػی کػػو بػػو خػػود ج ػرأت‬
‫میدىػػد و از غػػری خػػدا دعػػا میکنػػد‪ ،‬تنهػػا بعػػد از زمػػانی ایػػن کػػار را میکنػػد کػػو بػػو حلػػاظ‬
‫اعتقػادی در بػاتالؽ عویقػػی از اضلػراؼ افتػاده باشػػد‪ ،‬کػو بػػو علػت آن غػری خػػدا را بػو مقػػامی‬
‫باال برده کو ىی سللوقی بو آن ظلیرسد‪ ،‬سپس بر این پایو‪ ،‬چننی بو خػود باورانػده کػو بایػد‬
‫از او انتظار جلب منفعت و دفع مارت داشتو باشد (و برای این مهر تالش کند)‪.‬‬
‫و این علان شرکی است کو اصالً شکی در آن وجود ندارد‪.‬‬
‫حنبلی ‪ :‬شیخ حنابلو اماد ابوالوفاء علی ابن عقیل حنبلػی ر ػ اهلل علیػو ‪ ،‬متػوفی‬ ‫مذى‬
‫ٖٔ٘ ىجػػری قوػػری کػػو در قػػرن پػػنجر و ششػػر ىجػػری قوػػری ‪ ،‬یعنػػی قبػػل از ابػػن تیویػػو و‬
‫حتی ٓٓ‪ ٙ‬سال پی از شیخ زلود ابن عبػدالوىاب مػی زیسػتو‪ ،‬در کتػاب بػو اسػر الفنػون‬
‫میفرماید‪:‬‬
‫«وقتی تکالیف بر جاىالن و اراذل مشکل آمد ‪ ،‬از قواننی و رسػومات شػرع ‪ ،‬بػو رسػوماتی‬
‫کو خود برای خوشان وضع کػرده بودنػد‪ ،‬روی آوردنػد و ایػن کػار برایشػان آسػان آمػد‪ ،‬چػرا‬
‫کػو دیگػر ربػت امػػر دیگػری نبودنػد و اینػػان در نظػر مػن‪ ،‬کػافر ىسػػتند خبػا ر سػاخنت چنػػنی‬
‫رسػػوماتی‪ ،‬مثػػل بزراداشػػت قبػػور و اک ػراد آهنػػا‪ ،‬بػػا روش ىػػایی کػػو ش ػریعت از آن هنػػی کػػرده‬
‫اس ػػت‪ .‬مانن ػػد آتػ ػ روش ػػن ک ػػردن و بوس ػػیدن و بن ػػا س ػػاخنت روی آن و خط ػػاب قػ ػرار دادن‬
‫مرداان برای برآورده شدن حوائ و نوشنت نامو ىایی مو در آن می نویسند‪:‬‬
‫ای سرور و موالی من ‪ ،‬چنػنی و چنػان بػرای مػن اصلػاد بػده ‪ ،‬یػا خػاک برداشػنت بػرای تػمک‬
‫و رؼلنت عطر بر روی قبور و بار سفر بسنت بر روی آهنا ‪ ،‬و پارچو آویزان کػردن از درختػان‬
‫‪ ،‬کو در واقع ‪ ،‬اقتدا بو کسانی است کو الت و عزی را می پرستیدند»‪.‬‬
‫و علچننی در کتاب «االقناع»‪ ،‬کػو از کتػب معػروؼ فقػو حنبلػی مػی باشػد و حػدود ٓ٘ٔ‬
‫سػػال پػػی از شػػیخ زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب تػػالیف شػػده در بػػاب حکػػر مرتػػد ‪ ،‬چنػػنی آمػػده‬
‫اسػػت ‪« :‬ىػر کػػس بػػنی خػػود و اهلل واسػػطو ىػػایی ق ػرار داده و آهنػػا را بػػو کوػػک خبوانػػد ‪ ،‬بػػو‬
‫امجاع علوا ‪ ،‬کافر می شود»‪.‬‬
‫مب ب و ی‪ :‬امػػاد ابػػوبکر ر وش ػػی مػػالکی ر ػ اهلل علیػػو از فقهػػای بػػزرگ مػػالکی‬ ‫م ببذى‬
‫مت ػػوفی ٓٔ٘ ىج ػػری قو ػػری ک ػػو در ق ػػرن پ ػػنجر و شش ػػر ىج ػػری قو ػػری یعن ػػی قب ػػا از ش ػػیخ‬
‫االسالد ابن تیویو و حتی حدود ٓٓ‪ ٙ‬سال پی از شػیخ زلوػد ابػن عبػدالوىاب مػی زیسػتو‬
‫اسػػت ‪ ،‬در کتػػاب بػػو اسػػر «احلػوادث والبػػدع»‪ ،‬بعػػد از ذکػػر حػػدیو درخػػت ذات انػواط ‪،‬‬
‫«بررسی کنید‪ ( ،‬خدا بر مشا رحر آورد ) ىر کجا سدر یا درختی را دیدید کػو مػردد بػو آن‬
‫روی آورده و آن را مه ػػر م ػػی پندارن ػػد و ش ػػفای بیوارانش ػػان را از آن امی ػػد دارن ػػد و م ػػیخ و‬
‫پارچو بو آن آویزان میکنند ‪ ،‬آن را قطع کنید ‪ ،‬کو علان ذات انواط است»‪.‬‬
‫آری‪ ،‬این اوشو ای از اقوال علوای سرشناس اىل سنت بودند کو در کتاهبای معتػم خػود‬
‫بو غری مشروع بودن توسل و قمپرستی و مػدد خواسػنت از غػری غػدا اشػاره کػرده بودنػد‪ ،‬ولػی‬
‫متاسفانو اىل بدعت قصد دارد تا بو زور چننی بو مردد القػاء کنػد کػو ایػن اعتقػادات نوپیػدا‬
‫ىستند و توسط استعوار رواج داده شده اند!!‬
‫پس آیات قرآن را چگونو انکار می کنید کو بو حقیقت شرکیت مدد خواسنت از غػری خػدا‬
‫اقرار کرده است‪.‬‬
‫خالصو اینکو‪ :‬پػی از امػاد رلػدد ر ػو اهلل سبػاد علوػاء توسػل غػری شػرعی را رد ظلػوده ‪ ،‬وبعػد‬
‫از آهنا اماد زلود رح بو پریوی آنان توسل غری شرعی را رد ظلود‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫صَفیاى چزا هَمسیي را "ٍّاتی"هیگَیٌس؟‬
‫صوفیان اوراه کو مارا بو دلیػل اینکػو فقػط اهلل را مػی خػوانیر و از خوانػدن غػری آن هنػی مػی‬
‫کنیر عصبانی شده و لقب وىػابی بػو مػا مػی زننػد ‪ ،‬ماننػد کػافران شػده انػد کػو قػرآن دربػاره‬
‫ین ٰال یػُ ْبِمنُػو َن بِ ْػاآ ِخَرةِ َو إِ ٰذا ذُكِ َػر‬ ‫آنان می اوید‪：‬و{ إِ ٰذا ذُكِر اَل ٰلّو وحده اِ ْمشأَزَّت قػُلُ َّ ِ‬
‫وب اَلذ َ‬
‫ُ‬ ‫َ ُ َ ْ َُ َ ْ‬
‫ین ِم ْن ُدونِِو إِ ٰذا ُى ْر یَ ْستَْب ِش ُرون}‬ ‫َّ ِ‬
‫اَلذ َ‬
‫و چػػون خػػدا بػػو تنهػػاُل یػػاد شػػود‪ ،‬دذلػػا کسػػاٌل کػػو بػػو آخػػرت اؽلػػان ندارنػػد‪ ،‬منزجػػر م ػ‬
‫اردد‪ ،‬و چون کساٌل غری از او یاد شوند‪ ،‬بناااه آنان شادماٌل م کنند‪.‬الزمر (‪)۵۴‬‬
‫توحید خشر آنان را بر می انگیزد و با قم پرستی و مرده پرستی شاد می شوند‪.‬‬
‫شیخ االسالد ابوزلود امنی اهلل حفظػو اهلل مػی اویػد‪ :‬نػاد اصػلی شػیخ ر ػو اهلل"زلوػد" اسػت‬
‫‪ ،‬ولیکن مبتدعنی جبای اینکو اورا زلودی یاد کنند وىابی یاد می کننػد زیػرا مػی داننػد ااػر‬
‫عامل سنت را زلودی بگویند مردد فریب آهنػا را ظلػی خورنػد بلکػو جهػت مػدتی فریػب دادن‬
‫مردد لفظ وىابی را انتخاب کردند‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫(زراذیز)هحوس تي ػثسالَّاب اس ذَز زفاع هیکٌس‪.‬‬
‫اماد رلدد دانستو بود کو ىر دعوتگر را جاىالن عنو وارد میکننػد ‪ ،‬او در فکػر ایػن شػد تػا‬
‫جػػاىالن یکػػو بػػر او خبػػا ر جهػػل شػػان هتوػػت میکننػػد از خػػود دفػػاع کػػرد کػػو قسػػوتی از‬
‫سخنرانی شیخ االسالد زلود بن عبػدالوىاب در میػان جلسػات و اروىهػای سػاالنو حجػاج‬
‫ازمجلػػو سػػخنان وی در روز اول ذػلجػػو سػػال ‪ٖٔٗٚ‬ى‪.‬ؽ‪ .‬مطػػاب بػػا ٔٔ مػػو سػػال ‪ٜٕٜٔ‬د‬
‫ربت عنوان (این عقیده ماست )اصلاد داد‪ ،‬مطالب زیر میباشد ‪:‬‬
‫جدیػػدی نػػدارَل‪ .‬زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب امػػر یػػا عقیػػده تػػازهای نیػػاورده اسػػت‪ .‬عقیػػده مػػا علػػان‬
‫عقیػػده سػػلف صػػاحل (پیشػػینیان نیکوکػػار) اسػػت کػػو در قػػرآن و س ػنت پیػػامم ص و عقایػػد و‬
‫آثار سلف صاحل آمده است‪.‬‬
‫عل ػػدیگر ى ػػی فرق ػػی ندارن ػػد‪ .‬عل ػػو آهن ػػا از نظ ػػر م ػػا م ػػورد اح ػرتاد ىس ػػتند‪ ،‬م ػػا در ام ػػور فقه ػػی‬
‫براساس مذىب حنبلی عول میکنیر‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫ًَضدتِ ضدسُ‬ ‫کتة یکِ زر زفاع ٍسًسگاًی اهام هدسز رموِ ا‬

‫است‪.‬‬
‫کتػػب و مبلفػػاتی کػػو در مػػورد دعػػوت شػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل منصػػفانو تػػالیف‬
‫شده و از ایشان دفاع کرده اند‪:‬‬
‫ٔ‪ :‬دعػػوة الشػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بػػنی ادلعارضػػنی وادلنصػػفنی وادلبیػػدین ادلبلػػف‪:‬الشػػیخ‬
‫زلود مجیل زینو حفظو اهلل (حلب –سوریا)‬
‫ٕ‪ :‬السػػن والشػػیع أو الوىابی ػ والرافا ػ ادلبلػػف‪ :‬الشػػیخ زلوػػد رشػػید رضػػا ر ػػو اهلل (متولػػد‬
‫رابلس شاد)‬
‫ٖ‪ :‬الشیخ زلود بن عبػد الوىػاب (ر ػو اهلل) دعػوة ومػنه ادلبلػف‪ :‬خطیػب احلػرد ادلمػ د‪-‬‬
‫صاحل بن ید (متولد بریدة‪-‬قصیر)‬
‫ٗ‪ :‬أثر الدعوة الوىابی ػ ي اْلصالح الدیين والعوراٍل ي جزیرة العرب وغریىػا ادلبلػف‪ :‬الشػیخ‬
‫األزىر زلود حامد الفق ر و اهلل (متولد مصر)‬
‫٘‪ :‬نظرة عل احلرك الوىابی ادلبلف‪ :‬ثناء اهلل األمرتسر ر و اهلل(متولد ىندوستان)‬
‫‪ :ٙ‬الص ػواع اْلذلی ػ لطػػرد الشػػیا نی اللهابی ػ ادلبلػػف‪ :‬الشػػیخ بشػػری الػػدین القنػػوج (متولػػد‬
‫قنوج ىندوستان)‬
‫‪ :ٚ‬اْلم ػػاد زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب أو انتص ػػار ادل ػػنه الس ػػلف ادلبل ػػف‪ :‬ادلستش ػػار عب ػػداحللیر‬
‫اجلند (متولد مصر)‬
‫‪ :ٛ‬حقیق دعوة اْلماد زلود بن عبػدالوىاب وظلػاذج مػن رسػائلو وشػهادات علوػاء احلػرمنی لػو‬
‫ادلبلف‪ :‬عبدالر ن بن اد العور (متولد عربستان سعودی)‬
‫زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ادلبلػػف‪ :‬الشػػیخ االدیػػب أ ػػد عبػػدالغفور عطػػار (متولػػد عربسػػتان‬
‫‪ّ :ٜ‬‬
‫سعودی)‬
‫ٓٔ‪ :‬دعوة التوحیػد والسنػ ادلبلف‪:‬الشیخ زلود هبج األثر (متولد بغداد عراؽ)‬
‫‪ :۱۱‬احلرك الوىابی ػ ادلبلف‪ :‬الدكتور زلود خلیل ىراس (متولد مصر)‬

‫ٕٔ‪ :‬الشیخ زلود بن عبدالوىاب ادلبلف‪ :‬الشیخ أ د بن حجر آل بو ام (متولد قطر)‬
‫ٖٔ‪ :‬زلوػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب مصػػلک مظل ػػود ومف ػػرت علی ػػو ادلبلػػف‪ :‬الش ػػیخ مسع ػػود الن ػػدو‬
‫(متولد ىند)‬
‫ٗٔ‪ :‬حقیق ػ ػ دعػ ػػوة اْلمػ ػػاد ادلصػ ػػلک زلوػ ػػد بػ ػػن عبػ ػػدالوىاب ادلبلػ ػػف‪ :‬إسػ ػػحاؽ بػ ػػن الشػ ػػیخ‬
‫عبدالر ن بن حسن (متولد ریاض عربستان)‬
‫٘ٔ‪: :‬التحفػ ػ الوىػػابی ػ ادلبلػػف‪ :‬زلوػػد إمساعیػػل الغزنػػو بػػن الشػػیخ عبدالواحػػد الغزنػػو بػػن‬
‫العالم عبداهلل الغزنو (متولد ىند)‬
‫‪ :ٔٙ‬زلود بن عبدالوىاب ودعوتو إىل التوحید ادلبلف‪ :‬الدكتور التهام نقرة (متولد تونس)‬
‫‪ :ٔٚ‬فص ػػل اخلط ػػاب ي بی ػػان عقی ػػدة الش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب ادلبل ػػف‪ :‬د‪ -‬أ ػػد ب ػػن‬
‫عبدالمرَل صلیب (متولد إدلب سوری )‬
‫‪ :ٔٛ‬أىػ ػػداؼ دعػػوة الشػػیخ زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب ادلبلػػف‪ :‬دکػػرت إب ػراىیر بػػن عثوػػان الفػػارس‬
‫(متولد سدیر عربستان)‬
‫‪ :ٜٔ‬حی ػػاة الش ػػیخ زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب وآث ػػاره العلوی ػ ادلبل ػػف‪:‬إمساعی ػػل زلو ػػد األنص ػػار‬
‫(مايل أفریقا)‬
‫ادلبلف‪ :‬زلود بن إبراىیر اجلوناكر (متولد جوناكره ىنػػد)‬ ‫ٕٓ‪ :‬أنص ػػار زلود‬
‫ادلبلف‪ :‬زلود بن إبراىیر اجلوناكر‬ ‫ٕٔ‪ :‬بػ ػراءت زلو ػػد‬
‫ادلبلف‪ :‬زلود بن إبراىیر اجلوناكر‬ ‫ٕٕ‪ :‬ح زلو ػػد‬
‫ادلبلف‪ :‬زلود بن إبراىیر اجلوناكر‬ ‫ٖٕ‪ :‬توحی ػػد زلو ػػد‬
‫ٕٗ‪ :‬ادلستط ػػاب ي أسػػباب صلػػاح دعػػوة اْلمػػاد زلوػد بػػن عبػػدالوىاب ادلبلػػف‪ :‬عبػػدالر ن بػػن‬
‫یوسف الر (متولد ریاض)‬
‫ادلبلف‪ :‬زلود بن إبراىیر اجلوناكر‬ ‫ٕ٘‪ :‬قبیل زلود‬
‫‪ :ٕٙ‬دعوة اْلماد زلود بن عبدالوىاب سلفی ال وىابی ادلبلف‪ :‬أ د بػن عبػدالعزیز احلصػنی‬
‫(متولد قصیر بریدة)‬
‫‪ :ٕٚ‬ربفػ صلد ادلبلف‪ :‬زلود داود الغزنو (متولد ىند أمرتسر)‬
‫‪ :ٕٛ‬حیاة الشیخ زلود بن عبدالوىاب وحقیقػ دعوتػو ادلبلػف‪ :‬أ‪.‬د‪ .‬سػلیوان بػن عبػدالر ن‬
‫احلقیل (متولد صلد سدیر)‬
‫‪ :ٕٜ‬القول الفیصل ادلبلف‪ :‬احلػػافظ زلود أمنی (متولد بنگالدش كلمتو)‬
‫ٖٓ‪ :‬عقیدة الشیخ زلود بن عبػدالوىاب وأثرىػا ي العػامل اْلسػالم ادلبلػف‪ :‬دكػرت صػاحل بػن‬
‫عبداهلل العبود (متولد صلد)‬
‫ٖٔ‪ :‬داعیػ ػ التوحی ػػد زلو ػػد ب ػػن عب ػػدالوىاب ادلبل ػػف‪ :‬عب ػػدالعزیز س ػػید األى ػػل (متول ػػد لبن ػػان‬
‫بریوت)‬
‫ٕٖ‪ :‬من أعالد اجملددین ادلبلف‪ :‬دكتور صاحل بن فوزان الفوزان (متولد القصیر الشواسی )‬
‫ٖٖ‪ :‬اْلمػػاد زلوػػد ب ػػن عبػػدالوىاب ي ادلوصػػل ادلبل ػػف‪ :‬الل ػواء ال ػػركن زلو ػػود شػػیت خط ػػاب‬
‫(متولد العراؽ بغداد)‬
‫ٖٗ‪ :‬اعتواد دعػوة الشػیخ زلوػد بػن عبػدالوىاب علػ المتػاب والسػن ادلبلػف‪ :‬معػايل الشػیخ‬
‫عبدالعزیز آل الشیخ (متولد صلد الریاض)‬
‫ٖ٘‪ :‬أجوب ادلسائل الثوان ي السن والبدعػ والمفػر واْلؽلػان ادلبلػف‪ :‬العالمػ زلوػد سػلطان‬
‫ادلعصوم (متولد بالد ماوراءالنهر َسْیحون ُخ َجْندة)‬
‫‪ :ٖٙ‬إسػ ػػالمی ػ ال وىػابیػ ػ ػ ادلبلف‪ :‬دكرت ناصر بن عبدالمرَل العقل (متولد قصیر بریدة)‬
‫‪ :ٖٚ‬التحف النجدی ادلبلف‪ :‬ثناء اهلل األمرتسر (متولد ىند بلدة كانفور)‬
‫‪ :ٖٛ‬اعتواد فقو دعوة الشیخ زلود بػن عبػدالوىاب علػ المتػاب والسػن ادلبلػف‪ :‬صػاحل بػن‬
‫عبدالر ن األ رد (متولد صلد)‬
‫‪ :ٖٜ‬الشبهات الػي أثػریت حػول دعػوة الشػیخ اْلمػاد زلوػد بػن عبػدالوىاب ادلبلػف‪ :‬الػدكتور‬
‫عبدالر ن بن راتب عوریة (متولد مصر)‬
‫ٓٗ‪ :‬سریة اْلماد الشیخ زلود بن عبدالوىاب ادلبلف‪ :‬أمنی سعید (متولد سوریو)‬
‫بػرای سػػالمت دعػػوت شػػیخ ابػػن عبػػدالوىاب ر ػػو اهلل‪ ،‬علػػنی بػػس اسػػت کػػو در بػػالد سلتلػػف‬
‫عامل اسالد‪ ،‬درمورد وی کتاب نوشتو و از عقیده وی دفاع ظلوده اند‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫سلفی ٍسلفیت چِ هؼٌی زارز؟‬
‫» دربعا ػػی از مطال ػػب س ػػلفی وس ػػلفیت اف ػػتر ‪ ،‬ع ػػده ی ظلیدانن ػػد س ػػلفی چ ػػو؟ وس ػػلفیت‬
‫چیست؟ اینجا سلتصراً حبو کوتاىی میکنیر باذن اهلل‪.‬‬
‫سلف بو معنی اذشتو و اذشتگان است و در اصطالح بو پیػامم صػلی اهلل علیػو وسػلر و‬
‫اصػػحاب ایشػػان و تػػابعنی کسػػانیکو در سػػو قػػرن اول اسػػالد مػػی زیسػػتند اوینػػد‪ .‬و سػػلفی‬
‫کسی است کو خود را ملتػزد ظلػوده کػو دیػن و عقیػده خػود را مسػتقیوا از آهنػا اخػذ ظلایػد و‬
‫سلالف نوآوری و بدعت در عقیده و احکاد می باشند‪.‬‬
‫پػس بػا ایػػن اوصػاؼ بػػر سبػامی مسػػلوانان واجػب اسػت کػػو از پیػامم و اصػػحاب ایشػان دیػػن‬
‫ین‬ ‫ػاج ِرین واألَ ِ َّ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫بیاموزن ػػد زی ػرا در ق ػػرآن آم ػػده ک ػػو ‪ « :‬و َّ ِ‬
‫نص ػػار َوال ػػذ َ‬
‫الس ػػاب ُقو َن األ ََّولُػػو َن م ػ َػن الْ ُو َه ػ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫ین‬ ‫اتػَّبعػػوىر بِِنحسػػان َّر ِضػػی اللّػػو عػْنهر ورضػواْ عْنػػو وأَعػ َّػد َذلػػر جنَّػػات َذبػ ِری َربتهػػا األَنْػهػ ِ ِ‬
‫ػار َخالػػد َ‬
‫َُ‬ ‫ْ َْ َ‬ ‫َ ُ َ ُ ْ ََ ُ َ ُ َ َ ُ ْ َ‬ ‫َُ ُ ْ َ‬
‫ػیر »‪ .‬توب ػػو ٓٓٔ‪ .‬یعن ػػی‪ :‬و پیش ػػگامان طلس ػػتنی از مه ػػاجران و‬ ‫ِ‬ ‫فِ َیه ػػا أَبَػ ًػدا ذَلِ ػ َ‬
‫ک الْ َف ػ ْػوُز الْ َعظ ػ ُ‬
‫انصػػار و کس ػانی کػػو بػػا نیکوکػػاری از آن ػػان پػػریوی کردنػػد خػػدا از ایش ػػان خشػػنود و آنػػان‬
‫[نیز] از او خشنودند و برای آنان باغهایی آمػاده کػرده کػو از زیػر [درختػان] آن هنرىػا روان‬
‫است علیشو در آن جاودانواند این است علان کامیابی بزرگ‪.‬‬
‫کو در این آیو کسانیکو از سابقنی پریوی می کنند بػو هبشػت وعػده داده شػده انػد‪.‬بنػابراین‬
‫تبعیت از آهنا در دین و احکاد الزمست‪.‬‬
‫ولی قایو سلف و پریوی از سلف را دباننػد مػاجرای روشػنگری زلوػد ابػن عبػدالوىاب کػرده‬
‫اند ‪ .‬زیرا اار مسلوانان بو عقاید صدر اسالد بازاردند در حقیقت بو علان توحیػدی دسػت‬
‫ارفتػػو انػػد کػػو زلوػػد ابػػن عبػػدالوىاب خبػػا ر آن امػػر بػػو معػػروؼ ظلػػود و مسػػلوانان را تبیػػنی‬
‫ظلود‪.‬لذا بو دمشنی پرداختو و سعی کردند تا از اصطالح "بازاشت بو سػلف"‪ ،‬مچػاقی دیگػر‬
‫شبیو وىػابی بسػازند تػا جلػوی توحیػد ارفتػو شػود و در زیػر مچػاؽ خػود بػو تػروی شػرکیات و‬
‫خرافات خود بپردازند و از منافع دنیایی خرافاتشان برخوردار‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫زیسگاُ زػدَتگزاى زرصدفحات اختوداػی پیزاهدَى هحودستي‬

‫‪:‬ظ‬ ‫ػثسالَّاب رموِ ا‬
‫بنػػده تنهػػا در صػػفحو فیسبوکر[صػػفحو رمسػػی ابوشاکرمسػػلر] کػػو بػػی از«ٕٓى ػزار » بیننػػده‬
‫دارد ‪ ،‬اکثریػػت آنػػان از امػػاد رلػػدد ر ػػو اهلل سبجیػػد کػػرده ووی را مصػػلک ورلػػدد دانسػػتند کػػو‬
‫برخی آنان را اینجا ذکر مینواَل ان شاء اهلل‪.‬‬
‫*سی فیصل سیر * مینویسد کػو‪ :‬وی رلػدد عصػر خػوی بػوده وشػرکیات را ریشػو کػن ظلػود‬
‫‪ ،‬ووی احیاء ار سنت ودمشن بدعت بود‪.‬‬
‫*عز ز محم * مینویسد‪ :‬رلدد دین وزلیی السن ونابود کننده بدعت بود‪.‬‬
‫*وست مج ه پروون * مینویسػد‪ :‬کػان امامػا رلتهػداً زلػدثا مفسػرا فقهیػا تقیػا ورعػا وصػاحب‬
‫مئات تصانیف ومصححا فی رلال العقائد ‪ ،‬وکان قامعا للبدع‪.‬‬
‫*عب ا وهرحیم و روهیم ا * مینویسػػد‪ :‬امػػاد زلوػػد بػػن عبػػدالوىاب بنیػػان اػػذار عقیػػده اسػػالمی‬
‫بود‪.‬‬
‫* رو ر گر که وسمش رو ونگلیس ناشته* مینویسد‪ :‬یک عامل بزرگ جهان اسػالد بػود‬
‫‪ ،‬سنت ىای فراموش شده را زنده کرد وعقائد مسلوانان را تصحیک ظلود‪.‬‬
‫* شخصا ااه وساام ن ا و ا ر* مینویسػػد‪ :‬عػػامل بػػزرگ ‪ ،‬اهلل تػػرس ‪ ،‬حقگػػو ‪ ،‬ودر عصػػرش‬
‫خدمت بزرای ظلوده است بػو دیػن [ونیزبػرادر نوشػتو اسػت کػو ‪:‬مػن خػودد حنفػی ىسػتر ولػی‬
‫حنفی موحد وایشان را دوست دارد]‬
‫* شیر وحم مبشر وز غالن* مینویسد‪ :‬از نظر مػن یػک عػامل ربػانی درمقابػل سبػاد ػاغوت‬
‫ىا از قبیل شرک ‪ ،‬بدعت ‪ ،‬کفر مبارزه فکری وعولی ظلود‪.‬‬
‫*محم خیبر وز ک پیس ء* مینویسد‪ :‬اماد زلوػد بػن عبػدالوىاب یػک موحػد ضػد شػرک ودر‬
‫کل عور باشرک مبارزه کرده است ‪ ،‬اهلل در قمش ر ت بی اندازد‪.‬‬
‫*خ ا ور ر ح ا ن* مینویسػػد‪ :‬یػػک عػػامل دیػػن وسلػػالف بػػدعت وشػػرک بػػود واز علوػػای اىػػل‬
‫سنت بود من خودد حنفی مذىب ىستر ولیکن ح را کتوان ظلی کنر‪.‬‬
‫* رو ر گر م که وسمش رو ونگلیس ناشاته وما وز ک پیسا * مینویسػد‪ :‬یػک عػامل بػزرگ‬

‫جهان اسالد ‪ ،‬احیاء ار سنت رسول اهلل صلی اهلل علیو وسلر بود‪.‬‬
‫*هرو هرو * مینویسد‪ :‬یک شخص داعی وضد انساهنای اوراه ومبتدع بود‪.‬‬
‫*مد و ه منصار* نوشتو‪ :‬عامل دعوتگر ورلاىد بود‪.‬‬
‫*و ا دقا ه شم *نوشتو‪ :‬او شیخ االسالد میباشد‪.‬‬
‫* ارو ر گاار م ا وز ک اال* نوشػػتو‪ :‬یػػک مبػػارز حقیقػػی وتػػأثری اػػذار علیػػو خرافػػات وبػػدعتها‬
‫وقمپرستی بود ‪ ،‬ان شاء اهلل حرکت ایشان بو حرکت زلودی مشهور بود‪.‬‬
‫*وهلل و ونار * مینویسد‪ :‬عامل بزرای است کو تا اکنون مثل آن سراغی ندارَل‪.‬‬
‫*وم ن وهلل عمر * مینویسد‪ :‬خار چشر اىل بدعت است‪.‬‬

‫*وسا وهلل عاما ن وز ف ر ا * مینویسػد‪ :‬امػػاد زلوػػد بػػن عبػدالوىاب عػػامل دیػػن وضػػد بػػدعت‬
‫بود‪.‬‬
‫*توجػػو* آن عػػده از ب ػرادران یکػػو نظػػر شػػان اینجػػا درج نشػػد ‪ ،‬عفػػو میخ ػواىر زی ػرا نػػاد شػػان‬
‫انگلیسی بود‪.‬‬
‫•┈┈┈┈┈•✿❁✿•┈┈┈┈┈•‬
‫فهرست منابع ومأخذ‬
‫االماد زلودبن عبدالوىاب دعوتو وسریتو‬

‫الشیخ زلود بن عبد الوىاب حیاتو ودعوتو ي الرؤی االستشراقی‬
‫الشیخ زلود بن عبد الوىاب عقیدتو السلفی ودعوتو اْلصالحی وثناء العلواء علیو‬
‫الشیخ زلود بن عبدالوىاب ي سطور‬
‫الشیخ زلود بن عبدالوىاب ػلارهبر فمیف ینسب إىل معتقداهتر؟؟‬
‫ادلستطاب ي أسباب صلاح دعوة اْلماد زلود بن عبد الوىاب ر و اهلل‬
‫براءةدعوة الشیخ زلود بن عبدالوىاب‬
‫حقیق دعوةاْلماد زلود بن عبد الوىاب‬
‫دروس وعممن سریة زلود بن عبد الوىاب‬
‫عقیدةالشیخ زلودبن عبدالوىاب السلفی‬
‫زلود بن عبد الوىاب داعی ولیس مبسسا‪.‬‬
‫زلود بن عبد الوىاب وأئو الدعوة النجدی وموقفهر من آل البیت علیهر السالد‪.‬‬
‫نبذة نفیس عن حقیق دعوة اْلماد ادلصلک زلود بن عبدالوىاب‬
‫مزایا دعوة اْلماد زلود بن عبدالوىاب ر و اهلل‬
‫زلودبن عبدالوىاب مصلک اعتقادی ‪ ،‬یارىم وىابی!‬
‫وىابیت ‪ ،‬وحنفیت‬
‫[سایت جامع فتاوای اىل سنت ومجاعت]‬

‫[سایت موحدین]‬
‫[سایت نوار االسالد]‬
‫کشف الشبهات‬
‫جریده(بیایید وىابیت را بشناسیر)‬
‫ادلکتب الشامل‬
‫ختم رساله باذن اهلل|روز شنبه‪7931‬‬
‫توصیو‪ :‬عزیزاًل در این رسالو زیاد ز ات بو خرچ داده اد ‪،‬اار انرتنت دارید ‪ ،‬در انرتنت‬
‫منتشر کنید واار توان چا را دارید آنرا چا کنید‪-.‬جزاکر اهلل خریا‪.‬‬

وهابی کیست؟ عقاید وهابیت

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

وهابی کیست؟ عقاید وهابیت

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫(‪)1‬‬ ‫ٍّاتی کیست؟ (ضٌاذت ػقایس ٍّاتیت)‬

‫ٍّاتی کیست؟ ٍچِ ػقایس زارز؟‬ ‫‪::‬‬ ‫ًام کتاب‬

‫تیاى ػقایس ٍّاتیت‬ ‫‪::‬‬ ‫هَضَع‬

‫خوؼی اس ػلوای افغاًستاى‬ ‫‪::‬‬ ‫ًَیسٌسُ‬

‫اتَضاکزهسلن‬ ‫خوغ ٍتزتیة ‪::‬‬

‫پٌدن‬ ‫ًَتت اًتطار ‪::‬‬

‫‪8931‬‬ ‫‪::‬‬ ‫سال اًتطار‬

‫ًطز ٍچاج ایي کتاب تزای ّزهسلواى آساز است‬

‫این کتاب از کتاخبانو موحدین دانلود شده است‪.‬‬

‫صفحو‬ ‫فهرست مطالب‬ ‫عناوین‬

‫قبل از اینکو عصبانی شوی! فقط یک حلظو این منت را خبوان‪ٚ.........................‬‬

‫فعالیت فرزندان شیخ بعد از ایشان ‪ٕٙ..............................................‬‬

‫اسرتش و انتشار دعوت شیخ زلود بن عبدالوىاب‪ٖٕ................................‬‬

‫متأثر شدن کشورىای اسالمی از دعوت اماد زلود بن عبدالوىاب ر و اهلل‪ٖٗ...........‬‬

‫[ؽلن‪،‬عراؽ‪،‬اجلزائر‪،‬سودان‪،‬مصر‪،‬مغرب‪،‬پاکستان‪،‬ىندوس ػػتان ‪ ،‬افغانس ػػتان ودیگ ػػر کش ػػورىای‬

‫خدمات اماد زلودبن عبدالوىاب بو اسالد ومسلوانان‪ٖٜ..............................‬‬

‫خدمات او در میدان عقیده ‪ٖٜ....................................................‬‬

‫خدمات اودر میدان نوشنت کتب‪ٗٓ.................................................‬‬

‫خدمات او بو مسلوانان در مصر‪ٗٓ................................................‬‬

‫خدمات او در سرزمنی حجاز‪ٗٓ...................................................:‬‬

‫خدمات او بو مردد افغانستان‪ٗ٘....................................................‬‬

‫خدمات او بو سباد امت مسلوو‪٘ٗ...................................................‬‬

‫تألیفات شیخ زلود بن عبدالوىاب‪ٗٙ................................................‬‬

‫خاورشناسان در مورد شیخ زلودبن عبدالوىاب می اویند‪ٖ٘...........................‬‬

‫اقوال علواء احناؼ درمورد زلودبن عبدالوىاب‪٘٘....................................‬‬

‫نظریات علواء احناؼ درموردوىابی‪٘ٛ...............................................‬‬

‫عامل حنفی دروصف وىابیت شعر سروده است‪ٙٓ....................................‬‬

‫عقیده مشرتک اماد ابوحنیفو وزلودبن عبدالوىاب‪ٙٔ..................................‬‬

‫اماد ابوحنیفو ر و اهلل نیز بو افتو مردد وىابی است‪ٖٙ................................‬‬

‫ما دو اونو حنفی دارَل‪ٙ٘..........................................................‬‬

‫زلود بن عبدالوىاب شاارد احناؼ است‪ٙٙ.........................................‬‬

‫اماد زلود بن عبدالوىاب اتفاؽ را بو میان آورد واختالؼ را دور ظلود‪ٙٚ.................‬‬

‫چرا اماد رلدد زلودبن عبدالوىاب را دوست دارَل؟‪ٙٛ.................................‬‬

‫سخن علفرجاسوس انگلیس راقبول میکنی؟یا از من مسلوان را؟‪ٖٚ.....................‬‬

‫دمشنان اماد زلود بن عبدالوىاب چو کسانی اند؟‪ٚ٘..................................‬‬

‫دعوت زلودبن عبدالوىاب دعوت(قرآنی وزلودی) نو دعوت وىابی!‪ٚٙ................‬‬

‫آیا عقاید اماد زلودبن عبدالوىاب خالؼ سلف صاحل بود؟‪ٚٚ........................‬‬

‫آیا وىابیت از اىل سنت خارج است؟‪ٛٔ............................................‬‬

‫وىابیت نو عقیده است و نو مذىب‪ٜٖ..............................................‬‬

‫حرکت ومنه اماد رلدد ر و اهلل حرکت جدیدی نیست!‪ٜ٘..........................‬‬

‫چرا منه اماد زلود بن عبدالوىاب در مذاىب اسالمی درج نشد؟‪ٜٙ..................‬‬

‫حقیقت تصویر شیخ زلود بن عبدالوىاب‪ٜٔٓ.......................................‬‬

‫صوفیان چرا موحدین را "وىابی"میگویند؟‪ٖٕٔ........................................‬‬

‫(دراخری)زلود بن عبدالوىاب از خود دفاع میکند‪ٖٖٔ................................‬‬

‫سلفی وسلفیت چو معنی دارد؟‪ٖٔٛ.................................................‬‬

‫دیدااه دعوتگران درصفحات اجتواعی پریامون زلودبن عبدالوىاب ر و اهلل‪ٖٜٔ........‬‬

‫فهرست منابع ومأخذ‪ٖٔٗ..........................................................‬‬

‫قثل اس ایٌکِ ػصثاًی ضَی! فقط یک لحظِ ایي هتي را ترَاى‬

‫ذالصِ ی اس سًسگی ًاهِ ی اهام هدسز هحوستي ػثدسالَّاب رمودِ ا‬

‫‪ -‬فراىر نگشنت حامی و نصرت دىنده ای کو بتواند آنان را یاری رساند‪.‬‬

‫‪ -‬و دالیل دیگری غری از آنچو افتو شد‪.‬‬

‫براىنی روشنگری است کو خداوند بوسیلو ی آن ح را آشػکار مػی سػازد و با ػل را کنػار‬

‫فؼالیت فزسًساى ضید تؼس اس ایطاى‬

‫گستزش ٍ اًتطار زػَت ضید هحوس تي ػثسالَّاب‬

‫هتأثز ضسى کطَرّای اسالهی اس زػَت اهام هحوس تي ػثسالَّاب رمودِ‬

‫ع‬ ‫[مي ععرا‪،‬عازجساررعسهدا عمصرعمغر عپ ست عىن وسب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ب ببت‬

‫ذسهات اهام هحوستي ػثسالَّاب تِ اسالم ٍهسلواًاى‬

‫در اینجا بو برخی از این کجروی ىا اشاره می کنیر ‪:‬‬

‫خ م ت او ده سرزمني حج ز‪ :‬دعا و لب حاجت در جوار قبػور جػزو امػور عػادی‬

‫تألیفات ضید هحوس تي ػثسالَّاب‬

‫ىذه مسائل‬ ‫ست مواضع من السریة‬ ‫کشف الشبهات‬

‫ثالث مسائل‬ ‫آداب ادلشی الی الصالة‪.‬‬ ‫رلووع احلدیو‬

‫گفتِ ّای تؼضی اس ًَیسٌسگاى ٍزاًطدوٌساى زرتدارُ ی زػدَت‬

‫‪ :‬عبػػد ادلتعػػال الصػػعید در کتػػاب "اجملػػددون ي اْلسػػالد"‬ ‫*وعلم ب ی ديگببری چببه‬