PAMANTASAN NG SILANGAN

KALOOKAN
KAGAWARAN NG BASIKONG PAG- AARAL

Ang makasaysayang Arkong Bato.

Nakatayo pa rin ba hanggang ngayon?
Almazan, James Gabriel R.
Lacsi, Aljer John
Guro: Enrico Mendoza Pilongo, MA Ed L.P.T
Lagom
Tumatalakay ang pag-aaral na ito sa isang makasaysayang bato na tinatawag na
Arkong bato. Ang Arkong bato ay matagal na tinayo simula pa nung nagkaroon ng
gera sa pagitan ng Amerika at Pilipinas. Layunin nito alamin ang (1) Ang Arkong
Bato ay nananatili pa ring nakatayo. (2) Nadadaan pa rin ito sa lugar ng
Valenzuela. (3) Ang mamamayan ay tinuturing itong sagrado. Dahil ang Arkong
Bato ang somisimbolo ng kanilang lugar o pook.
Keywords
Nanatiling sagrado, henerasyon, at simbolo.
Ang Arkong bato ay isa sa mga sa ng Rizal at Bulacan. Ang Arkong bato
nasasakupang barangay sa lungsod ay ipinatuyo ng mga Amerikano
ng Valenzuela, Metro Manila ng noong 1910. Ang sukat din ng Arkong
Pilipinas. Makikita mo ang Arkong Bato ay itinatayang laki na 34. 40km²
bato ang naghahati sa Valenzuela at o halos (13.28 sq mi) na lawak, isa na
Malabon ngunit ang mahiwagang nga urbanisadong lugar kaya malaki
bato ay pag-aari ng Valenzuela. ang sakop nito. Ang Arkong bato na
Sapagkat, kapag na sa Arkong bato ang tawag sa kanilang luga dahil
na ikaw ay sakop na ng lungsod ng doon sa somisimbolo na bato na
Valenzuela ang iyong inaapakan. gawa sa Arko. Nalaman din namin na
Ayon sa amin pananaliksik sa iba't noong Setyembre 22, 2012 lamang
ibang artikulo, ang Arkong bato ay isa napatotoo na ang "Arkong Bato" ay
na ngayon urbanisadong lugar.Ito ay sa lungsod ng Valenzuela.
makasaysayang barangay na
May populasyon itong mahigit
pinangalan sa bantog na
sampung libo (10,000 at higit pa)
palantandaan ng Arkong bato na
ngayong 2019, ang mga tao dito ay
nagpapahiwatig ngayon ng
nagdidiwang sila ng Sta. Cruz pista
hangganan sa pagitan ng lalawigan
sa ikatlo ng Mayo ng linggo sa lugar
ng Santolan at ng Malabon. Ngunit
ng Arkong bato sa Valenzuela.
noong panahon ng Amerikano, ang
Madaming programa pinoproklama
Arkong bato ay orihinal na
doon katulad ng libreng gupit, poster
hangganan sa pagitan ng lalawigan
making contest, slogan making, at

Pahina
Almazan at Lacsi 17
 PAMANTASAN NG SILANGAN
KALOOKAN
KAGAWARAN NG BASIKONG PAG- AARAL
distribution of hygiene kit. Sa Arkong
Bato din makikita mo doon ang
istatwa ni Delfin Belilia sa Navarese
at Navarette Street sa tabi ng bangko
ngayon. Ayon naman sa nasagap
naming impormasyon noong kami ay
nagsaliksik. Kapitan Delfin Velilla ang
nakaukit na pangalan sa
istatwa.(1868-1899) siya ay isang
medikal na mag-aaral sa Unibersidad
ng Santo Tomas o UST nang sumali
siya sa katipunan noong Mahal na
araw ng 1896. Siya ay pinarangalan
ni Cornello Lozads. Pinuno ng
katipunan Balangay ng Polo. Nang
sumiklab ang rebolusyon noong
Agosto 1896. Ito lang ang mga bagay
mayroon sa lungsod ng Valenzuela
sa Arkong bato.
Metodo
Panimula
-Ang Arkong Bato ay kilala dahil sa
Hugis nitong Arko at kamangha
mangha na pag ukit dito. Ito rin ay
kilala dahil ito'y ginawa ng mga
Amerikano, upang syang magbigay
hangganan para sa probinsya ng
Rizal at Bulacan. Magaling na
enhinero ang syang gumawa dito
para sa kanilang diskarte laban sa
kanilang mga kaaway.
Pagbanggit ng Suliranin
Gaano nga ba kalawak ang Arkong
Bato? Sa totoo ay may itinatayang
laki na 34. 40km² o halos (13.28 sq
mi) na lawak. malawak din, tama ba?
Ngunit saan natin ito makikita? Isa na
itong lugar ngayon kung saan ating
makikita sa lungsod ng Valenzuela
kung saan napatotoo nitong
Pahina
Almazan at Lacsi
Setyembre 22, 2012 lamang. Malapit
ito sa eskwelahan sa Malabon kung
saan ito'y katabi ng Arkong Bato.
Interesante hindi ba? Ngayong 2019
mayroon na itong mahigit sampung
libong residente (10,000 na
populasyon) napakarami na?
Kamusta na kaya ang Arkong Bato?
Sa ngayon nakakalungkot lamang
dahil nagmukha na itong madumi
sapagkat kahit isang residente ang
balak maglinis dito? Ano kaya ang
dahilan? May ibat' ibang sagot ang
mga residente, maari daw itong linisin
ng Barangay kung saan magmukha
itong maganda ulit, ngunit ayon sa
barangay pinapanatili lamang nila ito
at baka gumuho. Tama nga naman?
Pero dapat atin parin linisin ang gilid
nito, kung noon ay may mga bulaklak
at magagandang puno, ngayon ay
wala nang halos bulaklak dito at puro
na sako ng basura mga 10 metro ang
layo. Sa gilid nito ay may nakatayo ng
kubo, na may roong naninirahan.
Nakakalungkot lamang dahil ang
istrakturang ito ay dapat lamang
mapanatili dahil ito'y isa sa
kasaysayan ng Pilipinas.
Dagdag na Kaalaman
Sa aming pagsasaliksik, aming
nasilayan ang rebulto “Delfin Velilia.
Matatagpuan ang rebulto na ito sa
Navarrese at Navarrette St. Si Delfin
ay kumuha ng medisina na kurso sa
Unibersidad ng Santo Tomas. Sya ay
sumali sa katipunan nung Mahal na
Araw noong 1896. Sya ay pinaslang
ni Corncilo Lozads ng masira ang
Rebolusyon.
18
 PAMANTASAN NG SILANGAN
KALOOKAN
KAGAWARAN NG BASIKONG PAG- AARAL

Resulta at Talakayan Ang Larawan pang Galleria

Ang Arkong bato ay urbanisadong

lugar na ngayon sa lungsod ng
Valenzuela. Ayon kay Romeo L.
Santos, sa taong 1986 nang sumapit
sa kaalaman ng maraming taga-
Arkong Bato ang demolition na
resulta ng Court Decision ng
Supreme Court na final and
executory: Natalo sa MTC, RTC, CA
at SC sa kaso tungkol sa lupa laban Arkong Bato Istatwa ni Kapitan
sa B.E. San Diego, ang mga taga Delfin Velilla
Arkong Bato ay nalungkot.
Sanggunian
Idedemolish kasi ang ilang tahanan
sa nasabing Barangay na nakatirik sa Almazan at Lacsi Retrieved (2019)
lupa ng B.E. San Diego, na dating
pag-aari ng mga unang Pilipino na Pinag-isang damdamin ng Arkong
namayan sag awing iyon ng Arkong Bato, Inc (2018) Retrieved october
Bato, (Palasan pa noon) na idinonate (2019)
nila sa simbahang Katoliko upang https://m.facebook.com/notes/pinag-
kanilang kaluluwa ay mapunta raw sa isang-damdamin-ng-arkong-bato-
langit. Ayon naman kay Dr. Jose inc/maikling-tala-ng-pinag-isang-
Rizal, ang kaso ay nagsimula pa damdamin-ng-arkongbato-inc-
noong 1952. Iyon ang taon na Valenzuela city page (2019)
ipinagbili ng simbahang Katolika ang Retrieved october (2019)
mga lupain na dating pag-aari ng mga
unang Pilipino. "Ako noon ay walong http://www.valenzuela.gov.ph/i
taon pa lamang subalit mulat na ako ndex.php/the_city/barangays/
sa mga nakikita kong kaganapan Arkong+Bato
dahil sa aking tiyuhin na si G. Arsenio Wikipedia (2019) Retrieved october
C. Lorenzo na isa sa mga unang 2019
namayan sa nasabing Barangay, na
nanungkulan bilang Teniente del https://en.m.wikipedia.org/wiki
Barrio noong una. Siya rin ang may /Arkong_Bato
kinalaman na mahiwalay sa Palasan
ang ngayon ay kilala sa pangngalang
Arkong Bato, at pagpapatayo ng
panimulang silid-aralan ng PR San
Diego noon, sa lupa na idinonate ni
Otillo San Diego." sambit ni Rizal.

Pahina
Almazan at Lacsi 19