Aralin 1 upang mas maging kahali-halina ang pahayag Isang Punongkahoy 4. Larawang Diwa (Imagery)- mga salitang na nag- o Ni Jose Corazon De Jesus iiwan ng malinaw na larawan sa isipan ng Ang kauna-unahang “Hari ng Balagtasan” mambabasa 5. Simbolismo- salita sa tula na may ibang “Makata ng Pag-ibig” kahulugan Isang Elehiya: tungkol sa kanyang kamatayan, Puno – buhay malungkot na damdamin o Bokabolaryo Ilaw – pag-asa Nakadipang- nakaunat Tinik – pagsubok o hirap 6. Kariktan o Haraya- pagpili ng angkop na salita na Nagtutumangis- tumatawag nagbibigay ng pangkalahatang impresyon sa tula Pugad- lugar ng pahinga ng mga hayop Nunukal- lalabas o aagos Pagpili ng Angkop na Salita sa Pagbuo ng Tula Taghoy- daing 1. Kasingkahulugan o Kasalungat- upang mailinaw ang ugnayang magkapareho o magkasalungat ang Lambong- takip mesaheng gustong iparating Malabay- malago 2. Idyoma Malamlam- malungkot, malabo 3. Konotasyon at Denotasyon o Nagpapahayag ng pagsisisi Konotasyon- may malalim na ibig sabihin o Pagkalanta ng punongkahoy na sumisimbolo sa Denotasyon- literal o mula sa diksyonaryo pagkawala niya sa mundo 4. Tindi ng Kahulugan o Clining- pag-aayos ng o Inihambing sa kandila- habang tumatagal ay kahulugan ng salita ayon sa intensidad unti-unting nauubos kaya dapat pahalagahan ang bawat sandali ng ating buhay Pikon, tampo, inis, galit, siklam, poot o Batis- pag-iyak Hikbi, nguyngoy, iyak, hagulgol o Organo- kalungkutan Nagutom, kumakalam ang sikmura, hayok na o Gabi- upang hindi makita ang pagkalanta hayok Mainit, mabanas, maalinsangan Tula o Pinakamatandang sining, mula pa sa Panahon Aralin 2 ng Katutubo Dunong at Salapi o Dito nagmula ang iba pang uri ng sining tulad 1. Dunong ng awit, at dula Nilalaman ng aklat o Salawikain, sawikain, bugtong, bulong, awit at Gumawa ng mga gusali korido, kasabihan, epiko Nakakaisip ng kaunlaran Elemento ng Tula Mabilis maubos ang salapi 1. Sukat- bilang ng panting sa bawat taludtod; Gumagawa ng blueprint at ng materyales sesura ang saglit na tigil pagkatapos ng ikaanim na Kaalaman ng doctor at manananggol \ pantig para sa tulang may sukat na 12 Inayos ang isyu sa income tax Korido (Ibong Adarna): 8 pantig Mahahatulan ang walang karunungan Awit (Florante at Laura): 12 pantig Malilinlang ang walang kaalaman ng Haiku at Senryu: 5-7-5 kaibigan Tanaga: 7 pantig Kaalaman ang ginamit para makapunta sa 2. Tugma- pagkakapareho ng huling pantig sa bawat buwan taludtod (patinig o katinig) Gumawa ng sasakyan aaaa Kaalaman sa panunulat o kung ano man ng aabb mga bayani na nagdala ng kalayaan abab abba 2. Salapi Aralin 5 Saranggola Pondo para sa pagpatayo ng gusali o Nais ng bata ang isang saranggola ngunit Pangpalimbag ng aklat at para makabili ng gagawa nalang daw sila sabi ng tatay niya, aklat nainis ang bata Suweldo sa karpintero o Mas matibay at maganda ang gawa nila kaysa sa Bayad sa tuition mga bumili, taas at tagal ng lipad ay dala ng Bayad sa doctor at manananggol para husay, ingat at tiyaga tulungan o Kapag nasira raw sapatos nung bata, saka na Pambili ng pagkain papalitan, nahiya yung bata Matuto maging matipid o Mas maganda kung simple, matiyaga at di Pera ang nagpa-aral sa mga bayani masyadong magastos sa mga di naman kailangan Bilyon-bilyon para magawa ang proyekto sa pagpunta sa buwan o Ginusto ng bata mag commerce para kasama =Patas lang ang dalawang panig ang barkada kaso mas bagay raw ang engineering Mga Elemento ng Balagtasan o Naglayas ang bata nang makapagtapos nagbukas o Tauhan ng sariling machine shop na naging kilala 1. Lakandiwa- pumapagitan sa dalawang panig, o Ayaw niya pumunta sa ama kahit sinasabi ng karaniwang nagsisismula ng balagtasan sa nanay niya pero pumupunta pala ang kanyang pamamagitan ng pagpapakilala sa dalawang mag-ina sa kanila pangkat at paksang pag-uusapan o Nang pumunta yung bata, patay na ang kanyang 2. Mambabalagtas- panig na sang-ayon at di sang- ama ngunit wala raw hinanakit sa kanya dahil ayon, pangatwiranan ang pinaglalaban sa naging matagumpay naman siya pamamagitan ng paglalahad ng ebidensya (*pitagan- paggalang) Elemento ng Maikling Kuwento 3. Mga manonood- nagbibigay ng hatol ukol sa 1. Banghay- pagkasunod-sunod ng mga pangyayari narinig na pangangatwiran ng dalawang panig 2. Paningin (Point of View)- saan dapat talakayin o Pinagkaugalian- sukat, tugma, indayog ang paksa at kung sinong tauhan ang dapat (pagbigkas ayon sa kariktan) maglahad ng pangyayaring nagaganap o Paksa- napapanahon, tiyak, at may mensahe 3. Suliranin- problemang hinaharap ng pangunahing o Mensahe- maipapahayag sa pamamagitan ng tauhan galaw o kumpas, at ekpresyon ng mukha 4. Paksang-diwa (Theme)- mahalagang pang-isipin Pahayag ng Pagsang-ayon at Pagsalungat sa na iniikutan ng akda Pagpapahayag ng Opinyon 5. Himig (Mood)- tumutukoy sa kulay ng 1. Pahayag sa Pagsang-ayon- bilib ako sa iyong damdamin sinasabing, ganoon nga, sang-ayon ako, sige, kaisa 6. Salitaan (Dialogue)- usapan ng tauhan, upang mo ako sa bahaging iyan, lubos akong nananalig, maging natural ang daloy ng kuwento maaasahan mo ako riyan, oo, iyan din ang palagay 7. Pagtutunggali (Conflict)- paglaban ng ko, iyan ay nararapat, talagang kailangan, totoong, pangunahing tauhan sa kapwa tauhan, kalikasan, o tama ang sinabi mo, tunay nga sa sarili niya 2. Pahayag sa Pagsalungat- gumagamit ng pang- 8. Kakalasan (Disentangle)- kinalabasan ng abay na pananggi: ayaw ko ang pahayag na, hindi pagtutunggali ako naniniwala riyan, hindi ako sang-ayon dahil, 9. Kasukdulan (Climax)- kung magtatagumpay ba o hindi ko matatanggap ang iyong sinabi, hindi tayo mabibigo ang pangunahing tauhan sa paglutas ng magkasundo, hindi totoong, huwang kang, suliranin ikinalulungkot ko, maling-mali talaga ang iyong, 10. Galaw (Action)- pag-unlad ng kuwento mula sumasalungat ako sa simula hanggang wakas Pang-uri o Salitang naglalarawan sa mga pangalan o panghalip Kaantasan ng Pang-uri o Lantay- naglalarawan ng isa o payak na pangalan o panghalip o Pahambing Magkatulad- patas ang katangian ng pinagtutulad, ginagamit ang mga panlaping ka, magka, sing, gaya, tulad -sing: patinig, k, g, h, m, n, w, y (nagsisimula) -sim: d, l, r, s, t -sin: b, p Di magkatulad- diwa ng pagkakait, pagtanggi o pagsalungat Palamang- may higit na positibong katangian, paggamit ng lalo, higit, di hamak, at mas Pasahol- higit na negatibong katangian, gumagamit ng di gaano, di gasino, di masyado o Pasukdol- pinakamataas na digri ng kaantasan ng pang-uri, maaring positibo o negatbio, gumagamit ng katangang sobra, ubod, tunay, talaga, saksakan ng, hari ng, o pag-uulit ng pang-uri