2/22/2019

Mga batayang prinsipyo at konsepto: Sitwasyong Pangwika ng Pilipinas

• Batayang yunit ng pagsusuri ang komunidad ng mananalita. • multilinggwal at multi-kultural

• Isang mahalagang salik sa pagbabago sa (isang) wika. • kalakhan ng mga wika ay mula sa iisang pamilya: Malayo-
• Mga tao mismo ang nagtatagpo hindi ang wika. Polynesian/Austronesian
Katangian ng wikang Filipino • Kailangang unawain ang panlipunang kalagayan. • may 180+ na wika, katutubo at banyaga
bago sakupin ng mga Espanyol, nakipagkalakaran sa mga karatig na komunidad

sinakop ng mga Espanyol ng halos 400 na taon ngunit hindi itinuro ang kanilang wika

sinakop ng mga Amerikano ng humigit-kumulang na 40 taon at itinuro ang kanilang wika

Filipino 40: Wika, Kultura at Lipunan

Sitwasyong Bilinggwal Kontinuum ng paghahalo ng mga wika: Sitwasyon ng Pagpapaunlad

Filipino Taglish Filipino Tagalog
 isang nabubuong wika, kundi  isang halimbawa ng  tawag sa Wikang Pambansa ng  isa sa mga katutubong wika
man barayti pagpapalit-wika Pilipinas simula 1973 sa Pilipinas
 bilinggwal sa Tagalog at  batay sa mga umiiral na wika sa  bernakular na wika ng mga
 hindi kinakailangang
Ingles Pilipinas at mga banyagang Tagalog
bilinggwal (sa Ingles) Bilinggwal
 isang sosyolinggwistikong wika  naging batayan ng WP 1935-
 malay at sadyang paghulma penomenon  batay sa umiiral na 1959
 pamantayan ang gramar ng  pagpapapalit-palit ayon sa malawakang lingua franca ng  patuloy na umuunlad bilang
(mga) katutubong wika constraints o pagtatakda ng Monolinggwal
bansa buhay na wika ng isang tiyak
mga wikang kalahok na komunidad
 wika ng mga miyembro ng
Pilipinong komunidad
 2/22/2019

Filipino bilang konsepto Filipino bilang konsepto Mga katangiang komon sa karamihan ng mga wika sa
Pilipinas
• simple ang pagpapantig (CV)
• karaniwang inuulit ang mga pantig (bitbit), panlapi (magtatanong) o ang mga
salita (malaking-malaki)
• mahalaga ang haba o ang diin, e.g. [tU.bo] at [tu.BO]
• deribasyon ang pangunahing paraan ng pagbuo ng mga salita
• maraming bokabularyo na galing sa Espanyol

Mga katangiang komon sa karamihan ng mga wika sa Ang Filipino

Pilipinas Ilang lumilitaw na katangian ng Filipino:

• may pagtitiyak kung kasali o hindi ang kausap (kita, kami, tayo) Filipino Tagalog • Ebidensiyang istruktural
• maaaring nasa unahan o hulihan ang modipikasyon (maliit na bahay o bahay  Sa ponolohiya:  Sa ponolohiya: • Ebidensiyang sosyolohikal at sikolohikal
na maliit) pagkawala ng aloponikong baryasyon, e.g. [ɾ] at [d]
walang mga kondisyon para lumikha ng bagong wika
may aloponikong baryasyon, e.g. [ɾ] at [d]
• nauuna ang panaguri bago ang simuno pagtanggap ng mga mas komplikadong klaster ng katinig
Sa morpolohiya:
pinapasimple ang klaster ng katinig urbanisadong barayti ng umiiral na wika
• may sistema ng pagpopokus ng pandiwa (bumili, binili, ibinili, ipambili) 

paggamit ng mag- sa mga pandiwang hindi binabanghay sa  Sa morpolohiya:

kaiba sa creole continuum, iisa ang patunguhang tinutumbok ng pag-unlad o debelopment
parehong -um- at mag- tiyak na paghahati sa mga pandiwang -um- at mag-
 Sa sintaks: sinimulan sa pagpapayaman upang magamit sa iba't ibang domeyn
 Sa sintaks:
pagiging komon ng baligtad na ayos ng pangungusap
(simuno + panaguri) alternatibo sa karaniwang ayos ang baligtad na ayos ng nasa maagang yugto pa lang kung kaya't malapit sa saligang wika
pangungusap (simuno + panaguri)