KOMPA REVIEWER 1937 - Disyembre 30, 1937 ay iprinoklamani

Pangulong Manuel L. Quezon ang wikang

KAHULUGAN NG WIKA Tagalog upang maging batayan ng Wikang
● ginagamit para maipahayag at mangyari Pambansa.
ang anumang minimithi o 1940 - nagsimulang ituro ang wikang
pangangailangan natin. (Paz Fernandez pambansang batay sa Tagalog sa mga paaralan.
at Panerya 2003) 1946 - Hulyo 4, 1946 ay ipinahayag ding ang mga
● ang wika ay masistemang balangkas ng wikang opisyal sa bansa ay Tagalog at Ingles sa
sinasalitang tunog na isinasaayos sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570.
paraang arbitraryo. (Henry Allan 1959 - Agosto 13, 1959, pinalitan ang tawag sa
Gleason) Wikang Pambansa. Mula Tagalog, ito ay naging
● ito ay sistemang komunikasyong Pilipino sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran
nagtataglay ng mga tunog, salita, at Blg. 7 na ipinalabas ni Jose E. Romero.
gramatika. (Cambridge Dictionary) 1972
● ang wika ay sining tulad ng paggawa ng ● nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa
isang serbesa, pagbe-bake ng cake, o Kumbensiyong Konstitusyunal noong
pagsusulat. (Charles Darwin) 1972 kaugnay ng usaping pangwika.
● ang wika ay parang hininga, dahil ● Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV,
gumagamit tayo ng wika upang kamtin Seksiyon 3, Blg. 2 “pormal na
ang bawat pangangailangan natin. magpapatibay sa isang panlahat na
(Bienvenido Lumbera) wikang pambansang kikilalaning Filipino.”
● ang wika ay pagpapahayag ng damdamin
at opinyon sa pamamagitan ng mga salita WIKANG OPISYAL
upang magkaunawaan ang mga tao. ● tinadhana ng batas na maging wika sa
(Jose Villa Panganiban) opisyal na talastasan ng pamahalaan.
● ang wika ay politika, nagtatakda ng (Virgilio Almario 2014)
kapangyarihan. (George Lakoff) ● ginagamit sa edukasyon, sa pamahalaan,
● ang wika ay pangunahing anyo ng sa politika, sa komersiyo at industriya.
simbolikong gawaing pantao. (Archibal A. BATAS KOMONWELT BLG. 570 - Ang wikang
Hill) Pambansa ay ipinahayag bilang opisyal na wika
LINGUA FRANCA - nagsisilbing tulay para simula Hulyo 4, 1946.
makapag-usap at makaunawaan ang iba’t ibang
grupo ng taong may kani-kaniyang gamit.
DIYALEKTO - nagpapakita ng pagkakaiba ng
dalawang wika batay sa pagkakagamit nito sa
isang lugar. humigit kumulang 150 wika at
WIKANG PANTURO WIKA AT
diyalekto ang umiiral sa ating bansa.
DIYALEKTO NA
ITINADHANA NG
1934 - iminungkahi ni Lope K. Santos na ang DEPED
wikang pambansa ay dapat ay dapat ibatay sa isa
sa mga umiiral na wika sa Pilipinas. ● Ang mga ● Tagalog
1935 - Artikulo XIV, Seksiyon 3 ng Saligang Batas katutubong ● Kapampanga
1935 “Hangga’t hindi itinatakda ang batas, ang wika (unang n
wika ng mga ● Pangasinense
Wikang Ingles at Kastila ang siyang mananatiling
estudyante) ● Chavacano
opisyal na wika.” ang ● Ilokano
BATAS KOMONWELT BLG. 184 gagamiting ● Bicol
● isinulat ni Noberto Romualdez ng Leyte wikang ● Cebuano
na nagtatag ng Surian ng Wikang panturo ng ● Hiligaynon
Pambansa. iba’t ibang ● Waray
asignatura sa ● Tausug
● may layuning mag-aral ng mga diyalekto
Baitang 1 at ● Maguindanao
sa pangkalahatan para sa layuning 2. an
magpaunlad at magpatibay ng isang ● Ituturo ang ● Meranao
pambansang wika.
 Ang bata ay namumulat sa iisang wika
Ingles bilang ● Ivatan
hiwalay na ● Sambal sinasalita ng mga magulang ngunit hindi
asignatura ● Aklanon ginagamit sa pamayanang
simula ● Kinaray-a kinabibilangan.
Baitang 3. ● Yakanan DOUBLE NON-DOMINANT LANGUAGE
● Gagamiting ● Surigainon WITHOUT COMMUNITY SUPPORT -
pantulong na ● Ybanag
Nasasanay ang bata sa magkaibang
wikang
panturo ang wikang sinasalita ng kanyang magulang
mga gayundin sa wikang ginagamit sa
katutubong pamayanang kinabibilangan ng iba, sa
wika sa wikang gamit sa loob ng tahanan.
Baitang 3 at
NON-DOMINANT PARENTS - Pareho ng
4.
● Gagamiting unang wika ang mga magulang at wika
pantulong na din nila ang dominanteng wika sa
wikang pamayanan.
panturo ang MIXED - nasasanay ang bata sa
wikang pagpapalit-palit ng wika.
pambansa sa
MULTILINGGWALISMO
Baitang 5 at
6. ● ang Pilipinas ay maituturing na
multilingguwal.
WALONG WIKANG PANTURO SA UNANG
MONOLINGGWALISMO TAON NG MTB-MLE
● iisang wika ang ginagamit na wikang ● Tagalog, kapampangan, pangasinense,
panturo sa lahat ng larangan o ilokano, bikol, cebuano, hiligaynon, waray
asignatura.
BILINGGWALISMO ANG PINAGMULAN NG WIKA
● Ang paggamit o pagkontrol ng tao sa Paniniwala sa Banal na pagkilos ng Panginoon
dalawang wika na tila ba ito ang kaniyang ❖ Teologo ay naniniwalang ang
katutubong wika. (Leonard Bloomfield pinagmulan ng wika ay matatagpuan sa
1935) Banal na Aklat. Sa Genesis 2:20.
● Ang paggamit ng dalawang wika nang ❖ Pagsilang din ng wika na ginagamit sa
magkasalitan ay matatawag na pakikipagtalastasan.
bilingguwalismo at ang taong gagamit ng ❖ Genesis 11:1-9 pinagmulan ng
mga wikang ito ay bilingguwal. (Uriel pagkakaiba-iba ng wika.
Weinreich 1953) Ang Tore ng Babel
● isang taong may sapat na kakayahan sa ❖ Iisa ang wika at magkakapareho ang mga
isa sa apat na makrong kasanayang salitang ginamit.
pangwikang. (John Macnamara 1967)
ARTIKULO 15 SEKSYON 2 AT 3 SALIGANG Teoryang Ding Dong
BATAS 1973 - ang probisyon para sa bilingguwal ❖ Tunog ng kalikasan.
o pagkakaroon ng dalawang wikang panturo sa Teoryang Bow-wow
mga paaralan. ❖ Tunog na nilikha ng mga hayop.
ONE-PERSON, ONE LANGUAGE - Teoryang Pooh-Pooh
Nalalantad ang bata sa wikang sinasalita ❖ Makaramdam ng masisidhing damdamin.
ng mga magulang. Teoryang Ta-Ta
ONE LANGUAGE, ONE-ENVIRONMENT ❖ Kumpas o galaw ng kamay ng tao sa
- Natutuhan ng bata ang wikang paggalaw ng dila.
sinasalita ng mga magulang gayundin Teoryang Yo-he-ho
ang wikang di-dominante sa pamayanang ❖ Ang wika ay nabuo mula sa
kinabibilangan. pagsasama-sama.
NON DOMINANT LANGUAGE
WITHOUT COMMUNITY SUPPORT - PANAHON NG KATUTUBO
Teorya ng Pandarayuhan
● Wave migration theory na pinasikat ni Dr.
Henry Otley Beyer.
● Negrito, Indones, Malay
Teorya ng Pandarayuhan mula sa Rehiyong
Austronesyano
● Pinaniniwalaan ng teoryang ito na ang
mga Pilipino ay nagmula sa lahing
Austronesian. Ang Austronesian ay
hinango sa salitang Latin na auster na
nagangahulugang “south wind” at nesos
na ang ibig sabihin ay “isla.”
Panahon ng Espanyol
● Ginamit ng mga Espanyol sa panulat ang
alpabetong Romano bilang kapalit ng
baybayin.
Panahon ng Propaganda o Rebolusyong Pilipino
● Maraming akdang naisulat sa wikang
Tagalog.
MGA GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
Ayon kay Michael A.K. Halliday, isang
lingguwistang Briton, may anim (6) na gamit ang
wika sa lipunan.
INSTRUMENTAL - pangangailangan ng tao gaya
ng pakikipag-ugnayan sa iba.
REGULATORYO - pagkontrol sa ugali o asal ng
tao.
INTERAKSIYONAL - paraan ng
pakikipag-ugnayan ng tao sa kaniyang kapwa.
PERSONAL - pagpapahayag ng sariling opinyon
o kuro-kuro.
HEURISTIKO - pagkuha o paghahanap ng ng
impormasyong may kinalaman sa paksang
pinag-aaralan.
IMPORMATIBO - pagbibigay ng impormasyon sa
paraang pasulat at pasalita.
IMAHINATIBO - nagpapahayag ng imahinasyon
sa malikhaing paraan.
Si Jakobson (2013) naman ay nagbahagi rin ng
anim (6) na paraan ng paggamit ng wika.
PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN O EMOTIVE -
pagpapahayag ng mga saloobin, damdamin, o
emosyon.
PANGHIHIKAYAT O CONATIVE - makahimok at
makaimpluwensya sa iba sa pamamagitan ng
pag-uutos at pakiusap.
PAGSISIMULA NG PAKIKIPAG-UGNAYAN O
PHATIC - makipag-ugnayan sa kapwa at
makapagsimula ng usapan.
PAGGAMIT BILANG SANGGUNIAN O IOTOPIA O HISTORIA - salitang griyego na
REFERENTIAL - nagmula sa aklat at iba pang
sangguniang pinagmulan ng kaalaman upang
magparating ng mensahe at impormasyon.
PAGGAMIT NG KURO-KURO O METALINGUAL
- lumilinaw sa mga suliranin sa pamamagitan ng
pagbibigay ng komento sa isang kodigo o batas.
PATALINGHAGA O POETIC - masining na
paraan ng pagpapahayag gaya ng panulaan,
prosa, sanaysay, at iba pa.
REGISTER - baryasyon batay sa gamit ng salita.
BARAYTI - pagkakaiba sa uri ng wika na
ginagamit ng mga tao sa bansa.
DALAWANG BARAYTI NG WIKA (John Cafford)
PANSAMANTALA
● ESTILO - relasyon ng nagsasalita sa
kausap.
● MODE - gagamiting midyum sa
pagpapahayag.
DAYALEK - uri ng pagsasalita na nabubuo ayon
sa heograpikong kinabibilangan ng mga
mamamayan.
IDYOLEK - nakaayon ito sa istilo sa
pagpapahayag at pananalita.
SOSYOLEK - ang pagkaka-pangkat na ito ay
nagbubunga rin ng kanilang sariling paggamit at
pagbigkas ng mga salita.
EKOLEK - tumutukoy sa mga salita at wikang
ginagamit sa loob ng tahanan at kadalasang
tumatatak sa mga bata.
ETNOLEK - naging pagkakakilanlan na ng mga
pangkat etniko sa bansa.
CREOLE - ang pagkakahalo ng wika o salita ng
mga indibidwal mula sa magkaibang lugar o
bansa.
PIDGIN - ang mga wikang ginagamit ng
dalawang indibidwal mula sa magkaibang bansa
upang magkaintindihan.
WIKANG KATUTUBO o UNANG WIKA
● Wikang kinamulatan ng isang tao.
WIKANG PANTULONG O AUXILIARY
LANGUAGE
● ginagamit para sa higit na
pagkakaintindihan ng dalawa o mahigit
pang nag-uusap.
HETEROGENOUS NA WIKA
● pamumuhay ng magkakaibang mga
indibidwal at pangkat na namumuhay sa
magkakaibang lugar.
HOMOGENOUS NA WIKA
● nababatay sa kapaligiran ng mga
indibidwal o pangkat na naninirahan sa
iisang pook; pagkakatulad ng interes.
“Ang kasaysayan ay sanaysay na may saysay na
isinasalaysay.”
ngangahulugang inkuwiri, kaalamang nakukuha
mula sa imbestigasyon.
KAPANAHUNAN NG MGA ALAMAT - ita,
indones, hindu, malay, arabe, at persyano
KAPANAHUNAN NG MGA EPIKO - malay,
instik, madjapahi, at malacca.