PANITIKAN NG PILIPINAS - FINALS
Baliti at Kamarag: uri ng sayaw na
Rehiyon 11 – Rehiyon ng Davao
DAVAO
- wikang ginagamit: Cebuano, Tagalog,
Ilokano at Ilonggo
- Tuwaang: ng mga Bagobo; karaniwang
binibigkas sa kasalan, lamayan,
taniman, atbp
- Dawot: awitin ng mga Mandaya
- Atingan: awit ng mga Bagobosa na
lalawigan ng Davao bilang awit na
panghele o pag-ibig
- Tud-um: tawag ng Mandaya
- Mansaka: sa Atingan
- Oppad: isang mahabang awitin na
ipinahahayag ay ayon sa karanasan ng
tao lalo na kung kabayanihan
- impluwensya ng Kastila at Amerikano
ang kultura at sining
- tinalak: pagtatali at paghuhukay ng
abaka
MGA LALAWIGAN AT KABISERA
1. Compostela Valley - Nabunturan
2. Davao del Norte - Tagum
3. Davao del Sur - Digos
4. Davao Oriental – Mati
MGA KATUTUBONG SAYAW
1. Tangongo: sayaw ng mga may edad na
at ng mga mag-asawa
2.
ang mga sumasayaw ay sabay sa galaw
ng dahon ng baliti
3. Sampak: sayaw ng mga lalaking nag-
aaway
MGA MUSIKA AT INSTRUMENTO
1. K u l i n t a n g : a n g p a g - a w i t a y
sinasabayan ng tugtog ng
instrumentong kung tawagin ay
kulintang din
2. Bolangbolang: isang uri ng tambol na
ginagamit ng mga babae
3. Gimpan: isang tambol na kahoy ng
mga Bagobo
4. T’onggong: para sa mga T’boli na may
kasamang balat ng baboy at tinutugtog
sa pamamagitan ng kamay o patpat
MGA INSTRUMENTONG YARI SA
KAWAYAN
1. Alpa: higit na kilala sa tawag na Lud
2. Dilaan: tinatwag namang K’ ring ng
mga Bagobo
3. Lantoy: o Towali ng mga Mandaya
4. Diwagaz: sinaunang biyulin mula sa
Bilaan
5. Teu: instrumentong hinihipan ng mga
T’boli
MGA PANINIWALA AT KAUGALIAN
IBA’T IBANG KATAWAGAN:
1. ama/anakun – niece/nephew
2. ina – parents/relative
3. babo – aunt
4. igagaw – cousin
5. bana – husband
6. kimod – bunsong anak
7. bayaw/hipag – sister in law
4 NA BAHAGI NG KASAL O
PANUNUYO
1. Pasakayod – binibisita ng mga
magulang ng lalake ang babaing
mapapangasawa ng kanilang anak
upang makilala
2. Pamuku – muling magkikita ang
pamilya ng magkabilang panig para
pag- usapan ang halaga ng dote
3. Pagtawan – ang lalake ay mani-
nilbihan na sa mga magulang ng babae
4. Kasamongan – magpapasya na ang
mga magulang tungkol sa kasal. Kung
payag na ang magkabilang panig,
itatakda na ang araw ng kasal at
paghahandaan ito
COMPOSTELA VALLEY
- isa sa pinakabagong lalawigan ng
Pilipinas
- hindi nakararanas ng bagyo - naging
isang “Melting Pot of Migrants” tulad
ng mga Tagalog at Bisaya
- mayroon din pangkat: Mansaka,
Mandaya, Manobo, Dibabawon,
Manguangon at Talaingod
- pangunahing produkto: Timber
DAVAO DEL NORTE
- itinitturing lugar o mina ng mga saging
- kilala bilang “Green Gold Country”
dahil sa malawak na taniman ng saging
at gayundin mayaman sa ginto
- populasyon: mga migrante mula sa
Visayas at Luzon
- pangunahing wika: Cebuano at
Tagalog
- mga naninirahan ay tinatawag:
Mandaya, Mansaka, Dibabowon at Ata
- kasuotan ng lalaki: mahabang
manggas na damit
- kasuotan ng babae: malong (colorful
tube skirt)
DAVAO DEL SUR
- laging sinasalita: Cebuano at Tagalog
- Davaoeno: Pidgin Spanish na sinasalita
sa lungsod ng Zamboanga
- iba pang naninirahan: Bilaan, Bagobo,
Manobo, Tagacaolo at Samal
- mayaman ang lugar sa fish product
Kadayawan Festival of Davao
- ginaganap tuwing ika-3 linggong Agosto
DAVAO ORIENTAL
- Mandaya: kilala sa kanilang di
karaniwang pagdaramit, pagaayos at
paggayak na pansarili
- kasuotan ng mga babae: burdadong
cotton jackets at tube-like abaca skirts
- kasuotan ng mga lalaki: maluwang na
puti o asul na salawal (trousers)
- kuwintas: yari sa butil, buto, ngipin
- bracelet: yari sa brass, shell at baging
- singsing: yari sa tanso o “tortoise
shell”
LITERATURA NG REHIYON 11
1. BUGTONG
- Atukon: bugtong ng mga Manobo
2. SALAWIKAIN
3. BULONG
- ito ay inuusal ng mga Bagobo ng
Mindanao kung napagnanakawan sila
ng bigas
4. KUWENTONG BAYAN
5. MAIKLING KUWENTO
6. TULA
MGA MANUNULAT NG REHIYON 11
1. Jose L. Angliongto
- sumulat ng nobelang “The Sultenate”
na handog niya sa mga “young overseas
Chinese”
- kolumnista ng Mindanao Times
- tagapamahala ng Mindanao Publishers
Inc.
- pangulo ng Davao Jaycees at
Continental Containers Corp.
- naging miyembro ng Armed Forces of
the Philippines, Corps of Engineers at
may ranggong First Lieutenant
2. Jospehine Malay Dischoso
- isa sa mga manunulat ng UP Summer
Writers Workshop (1974)
- kilala sa larangan ng panitikan at
pagpipinta
3. Aida L. Rivera Farol
- karamihan sa mga sinulat ay nalathala
sa “Lands and Coral” sa lathalain ng
S.U.
- naging editor ng “Lands andCoral”
- Bridge of Tomorrow (1948)
- MA in English and Literature sa
University of Michigan
- Hollywood Award for Fiction (1954) sa
sinulat na “Now and at the Hour”
- “Now and at the Hour and Other Short
Stories”
4. Pepito Deiparine
- Peps: palayaw
- “bi-lingual fictionist”
5. Marili Fernandez-Ilagan
- galing Davao Oriental
- Theater and R eality; CCP’s Ani;
Mindanao Community Theater Network
6. Jeneen R. Garcia
- mula sa Davao City
- mga sanaysay at tula ay nailathala sa
Heights, Sun at Star Weekend Cebu