Вонредни ПРВИ ДОМАШНИ ПРЕД КОЛОКВИУМСКИ ВЕЖБИ

A) Се Заокружува само еден точен одговор на секое прашање

1. Личноста кој има влијание врз соработниците и другите луѓе во

организацијата за остварување на одредени цели на организацијата се
нарекува:
а) лидер -точен
б) менаџер
в) координатор

2. Раководењето при кое се обезбедува единство на акции на исто ниво на

раководење т.е. помеѓу раководителите на различните организациони единици
(погони, сектори, служби) или помеѓу вработените во одредена организациона
единица, се нарекува:
а) хоризонталното раководење -точен
б) вертикално раководење
в) дијагонално раководење

3. Вршење на работите на прав начин, правилно, економично, со минимално

трошење на ресурсите се нарекува:
а) ефективност
б) економичност
в) ефикасност -точен

4. Со top-down пристапот:
а) целите се идентификуваат и избираат на ниво на менаџментот од прва
линија, а потоа се прелеваат на повисоки управувачки граници.
б) тргнуваат како иницијативи со пониски граници на управување, кои што се
редуцираат со низата на филтри и се качуваат на хиерархиската скала
нагоре.
в) целите се идентификуваат и избираат на ниво на топ менаџментот, а потоа се
прелеваат на пониски управувачки граници. -точен

5. Активност на менаџментот, преку која се уредуваат, поврзуваат,

унифицираат, синхронизираат и хармонизираат активностите и напорите на
поединеците, групите или колективот се нарекува:
а) планирање
б) раководење
в) координирање -точен

6. Координирањето кое е насочено кон обезбедување на единство на акции

помеѓу менаџерите т.е. раководителите на различните нивоа на излизни или
влезни линии на раководење.
а) вертикално - точен
б) хоризонтално

1
 в) дијагонално

7. Кога бројот на подредените е мал, при што, раководителот се издвојува

спонтано и со својот талент и искуство обезбедува обѕири спрема потребите
и целите на организацијата, без користење на власт и наука, раководењето
се нарекува:
а) формално
б) неформално - точен
в) колективно

8. Организирањето е:
а) функција т.е. процес со кој менаџерите воспоставуваат структура на работни
односи меѓу вработените, за да им овозможи ефикасно и ефективно
остварување на организациските цели. - точен
б) е процес т.е. функција која е насочена кон проверка на активностите или
процесите дали се во склад со саканите, односно, планираните дејствија.
в) е функција т.е. процес кој се дефинира како перманентна акција со која
организацијата настојува не само да се прилагоди туку и активно да влијае
на условите во кои ја врши својата активност.

9. Оперативни (технички) менаџери, се нарекуваат:

а) менаџерите од најниско ниво -точен
б) менаџерите од средно ниво
в) менаџерите од највисокото ниво

10. Методи на координирањето согласно големината на претпријатието,

односно бројот на вработените се групираат во:
а) формално координирање, автократско, демократско и научно.
б) автократско, демократско и научно.
в) неформално координирање, автократско, демократско и научно. -точен

11. Кадрирањето е насочено кон:

а) привлекување, развој и одржување на ефективните кадри во претпријатието
-точен
б) процесите со кои што менаџерите го насочуваат однесувањето на
работниците за остварување на целите на организацијата.
в) мотивирање на подредените на перформансите над нормалните очекувања

12. Менаџерите кои одговараат за само една организациона активност (пример

на финансиски директори, комерцијални директори и сл.) се нарекуваат:
а) генерални менаџери
б) технички менаџери
в) функционални менаџери - точен

2
13. Модераторската улога:
а) менаџерот ја извршува преку неговото контролирање на целокупното
работење во организацијата.
б) менаџерот-лидер, како еднаков меѓу еднаквите, ја извршува така што,
иницира и креира активности, проблемите тимски ги поставува на заедничка
дискусија и истата на крајот ја обликува, постојано комуницира како со
соработниците, така и со вработените и многу природно се однесува во
работната средина.
в) менаџерот ја извршува преку неговото контролирање на целокупното
работење во организацијата, што значи дека неговата улога на модератор не
треба да се сфати буквално, дека тој е должен да оди на секое место, при сите
процеси или при секоја активност, итн.,.

14. Научниот пристап на менаџментот:

а) е заснован врз концептот дека најдобар начин за подобрување на
продуктивноста на работниците е креирањето подобрени техники или методи,
што работниците ќе ги користат -точен
б) се заснова врз концептот дека унапредувањето на односите помеѓу
работникот менаџерот води кон поголемо задоволство и подобра
продуктивност.
в) се заснова врз концептот за нагласување на меѓузависноста и поврзаноста на
деловите во целина и на целината со околината.

15. Самата комплексност на планирањето подразбира, планска активност

насочена кон:
а) утврдување на краткорочните цели на организацијата
б) утврдување на долгорочните цели на организацијата -точен
в) воспоставување на структура на работни односи меѓу вработените

16. Темелна предност на организацискиот графикон (oрганограмот) е тоа што

овозможува разбирање на основна организациска целината на претпријатието
на:
а) дексриптивен начин
б) визуелен начин - точен
в) графички

17. Плановите според формата/обликот можат да бидат:

а) дексриптивни планови, пресметковни т.е. планови на пресметки и графички
-точен
б) дексриптивни планови и пресметковни т.е. планови на пресметки
в) дексриптивни и графички планови.

3
18. Градењето или изборот на правилна организациска структура, прилагодена
на конкретниот работен состав, претставува:
а) организациска структура -точен
б) организациско дизајнирање
в) организациска политика
19. Екстерните извори за регрутирање на кадри:
а) најчесто се: агенциите за вработување, образовни институции и синдикати
б) подразбираат пополнување на работни места со прегрупирање на постојните
вработени, што резултира со низа предности но и потенцијални ограничувања -точен
в) под а) и б)

20. Самата комплексност на планирањето подразбира, планска активност

насочена кон:
а) утврдување на краткорочните цели на организацијата
б) утврдување на долгорочните цели на организацијата -точен
в) воспоставување на структура на работни односи меѓу вработените

21. Темелна предност на организацискиот графикон (oрганограмот) е тоа што

овозможува разбирање на основна организациска целината на претпријатието
на:
а) дексриптивен начин
б) визуелен начин -точен
в) графички

22. Авторитетот на менаџерот:

а) вклучува право да донесува одлуки во делокругот на авторитетот, право да
определува задачи на подредените и право да бара подредените на
задоволителен начин да ги извршат задачите. -точен
б) вклучува право да донесува одлуки во делокругот на авторитетот и право да
определува задачи на подредените.
в) вклучува право да донесува одлуки во делокругот на авторитетот, и право да
бара подредените на задоволителен начин да ги извршат задачите.

Б) Група на прашања со дополнување

1. Кохезија на групата претставува: = степен на лојалност и поверење на членовите

спрема групата.
2. Кохезијата поттикнува: = натпреварување помеѓу групите, персонална
привлеченост, поволна проченка, ускладеност на целите.
3. Основните менаџерски функции се: = планирање, организирање, водење и
мотивирање, контолирање, управување со човечките ресурси

4
 4. Хиерархија на потребите според Маслов е следнава:
- Потреби за преживување (храна, безбедност, засолниште, затоплување) (Овде е
одговорено, продолжете натаму)
- Потреби за сигурност, безбедност, (стан, облека)
- Потреби за социјализација, вклопеност, прифатеност, љубов
- Потреби за доверба, признание, почитување
- Потреби за себепотврдување, себеостварување, себеактуализација

5. Теоријата Y поаѓа од претпоставката дека луѓето = ако се правилно мотивирани,

луѓето можат да ја најдат вистинската насока и да и бидат креативни
и дека задачата на менаџментот е да го “разбуди” = овој потенцијал кај
работникот.

6. Харизматично раководство се карактеризира со способност за = мотивирање

на подредените на перформансите над нормалните очекувања.
Харизматичниот раководител се карактеристира со: = самодоверба,
визионерство, неконвенционалност, креирање на промени.

7. Капиталот на клиентите подразбира = степен на изграденост на лојалната база

на клиентите и партерите (добавуваците, дистрибутерите), степенот на
задоволување на клиентите, сензибилност (чувствителност) на клиентите на
промена на цените и сл.
8. Департманизацијата е процес на логично групирање на работите спрема нивната
поврзаност.

9. Некои од принципите на административниот менаџмент се:

-=Поделба на работата
-Авторитет и одговорност
-Дисциплина
-Единство во заповедување
- Единство во насочување
- Личните интереси мора да бидат подредени на општите интереси (одговорено)

- Наградување
- Централизација
- Синџир на заповедување
- Ред
- Правичност
- Стабилност во вработување
- Иницијатива
- Кооперативен дух

5
10. Организациската политика како дел од менаџерската функција организирање
опфаќа:= утврдување на работата, групирање на работите, дефинирање и
делегирање на одговорност и создавање на односи.
11. Партиципативниот стил на раководење се карактеризира со:
Менаџерот имa = потполна доверба во своите подредени. Донесувањето на
одлуките е широко распространето на сите категории на хиерархија.
Линиите на комуникација се двонасочни. Вработените се мотивирани со
партиципација, со учество во поставување на целите и сл. Постои пријателски
однос помеѓу надредените и подредените, па грижата на социјалните контакти
како и резултатите е на високо ниво.

Трета група на прашања со давање на одговор

1. Објаснете го концептот на теорија Х.

Теорија Х
1. Луѓето природно не ја сакаат работата, тие настојуваат да ја одбиваат
2.Поголемиот број на луѓе = не се амбициозни, немаат голема желба за
одговорност,затоа сакаат да бидат водени
3. Најголемиот број на луѓе немаат = голема креативност за решавање на
организациските проблеми

4. = Мотивацијата се јавува само за задоволување на физилошките потреби и

безбедноста.
5. Најголем бој на луѓе треба да = се контролираат и форсираат кон
остварување на организациски цели.

2. Објаснете го првото (најниското) ниво на менаџмент.

Првото (т.е. најниското) = се вика менаџмент од прва линија или надзор. Во ова
ниво менаџерот непосредно раководи со работниците, ги надгледува и завзема многу
важна положба во извршување на задачите на организацијата.Тој пред работниците
се јавува од една страна како нивни директен раководител, а од друга страна како
претставник на повисокото ниво на менаџментот,а истовремено и како лице преку кое
работниците можат да бидат во контакт на менаџментот.

3. Како се дефинира одлучувачката улога?

= Одлучувачката група на улоги ги прифаќа оние улоги на менаџерот кои тој ги
извршува при одлучување во врска со активностите во организацијата, како на
премер: при преземање на некои потфати, при промени, при распоредување на
ресурсите, при преговарање. Во тој поглед менаџерот се јавува во улога на

6
претприемач,овладувач на промените, распоредувач на ресурсите, и одлучувач во
преговарањето односно преговарач.

4. Постојат три генерални стратегии за минимизирање на конфликтот, наведете

кои се и објаснете ги.
a) Сублимарна побуда. Треба да се создадат услови победата или успехот на една
група, или индивудуа, да не биде на штета на другите.
b) Компромис. Секоја од конкурентските групи треба да се откаже од некои лични
барања.
c) Заедничка победа. Се наметнува соработка, при што се интегрираат целите и
силите во заеднички креативен пристап.

5.Дефинирајте го Планирањето - како менаџмент функција.

= Планирањето може да се дефинира како перманентна акција со која организацијата
настојува не само да се прилагоди туку и активно да влијае на условите во кои ја
врши својата активност.

6. Накратко објаснете ги основните видови на менаџерски способности и каква

е потребата од нив на одделни менаџерски нивоа.
Техничката способност Секој менаџер треба да поседува извесно знаење за
она што се рабти во организацијата. Поголем број на менаџери работат во некој од
ови области на положбте како што се директор на производството, шеф на
сметководството, шеф на маркетингшката служба или надзорник за односите меѓу
луѓето.
Менаџерската спосопност се изразува преку способноста-знаењето за
стварање на атмосферата во која луѓето се чуствуваат сигурно и пријатно и ќе можат
слободно да ги изразат воите ставови, вештини на јасно артикулирањеи изразувае на
личните ставови и сл.
Концептуалната способност се изразува преку способноста да се
анализираат, дијагностицираат и предвидат одредени ситуации, одредени проблеми,
одредени појави и да се прави разлика меѓу причините и последиците за нивното
одвивање.

7. Објаснете го бирократски менаџмент.

Еден од најпознатите претставници на оваа школа е Max Weber. Тој често се
нарекува и татко на современата социологија. Ја анализирал логичноста и
рационалноста на големите организации. Weber сметал дека врвна форма на
организациона стурктура е бирократската структура која што ги следи
долунаведените насоки во организацијата:
-Хиерархиска структура ладе пониските оддели се под надзор на повисоките од
нив
-Поделба на работата јасно разграничување на задолженијата, односно со
јасно дефинирање надлежност и задачи кои с епредмет на промена од стана на
врвот.

7
 -Правила и одредби односно документирани истабилни групи на правила
според кои се донесуваат сите одлуи и се одредуваат сте активности.
-Техничка компетенција како предуслов за извршување на работата и
напредувања
-Разграничување на сопственоста и раководењет, односно не е дизволено
вплеткување на сопственикот во приблемите на управувањето .
-Раководниот кадар се избира врз основа на неговите способности, а личниот
доход и бенифициите се одредуваат според техничките кфалификации.
-Вработувањето се смета за постојан статус, по одреден пробен период.
-Водење на архива (меморија на организацијата)

Водството ја поседува највисоката власт, за која се смета дека им поголемо

знаење од пониските рангови во структурата.
8. Објаснете какви треба да бидат целите (кои критериуми треба да ги
исполнат) (потсетување Акронимот SMART..........)
Низа на критериуми кои што треба да бидат применети во формирањето на
цлите можно е да се престават со акронимот- SMART. Целите мора да бидат:
Специфични (S), Meрливи(M), Акцептирани(прифатени) од страна на они кои
што партиципираат(A), Реални(остварливи)- (9), Термински одредени- временски
одредени (T).
SMART цели- елементи од затворена цел:
Проверлива цел е: 1.Јасна,разбирлива,остварлива.
2.Предизвикувачка(стимулативна) но и реална
3.Мерлива(проверлива)
4.Одредена временска
5.Прифатлива од сите кои што ќе ја реализираат како мотивирачка.
Останати правци:
1. Да се означи саканиот квалитет и да предвидените трошоци за остварување
на целите
2. Да се назначат приоритетите
3. Со дефинирање да се овозмножи поттикна личнот и професионалниот раст
и развој.

9. Објаснете ја функционалната организациска структура со нејзините

предности и недостатоци.
Предности на фукционалните организациските структури се во нивните
едноставност, очигледноста и логичноста. СО функционалната организациска
структура се специјализираат, спрема сличноста на работите, колку пто подолго се
извршуваат работите толку повеќе се извршуваат со повеќе искуство и знаење, а
бидејќи функцијата ги опслужува сите производи и услиги на претпријатието набавка
и продажба е централизирана и можно е намалување на трошоците на економскиот
обем. Недостатоците на функцоналната организациска структура се следните:
барање поголем координациски напор за менацерот кој пто ги нагледува гункциските
одделии, ја намалува чивствителноста на претпријатието на потребита на

8
купувачите, премногу насочено на развивање на специјализирани менаџери, го
стекнуват видокругот , бавно реагира.
При функциона организациска структура вработениво извршувањето на задали
се групирани спрема функциите односно спрема сличноста и зависнота на условите
на работење.

10. Што претставува компензацијата на вработените и кои се нејзините

елементи?
Под компезација се подразбира вкупниот надоместок- платата на вработените
за работата која што ја извршуваат бо претпријатието. Тој надоместок е во пари,
производи, разни форми на награди или помош од материјална и нематеријална
природа.Платата е најважната форма ма компезација, а претставува сума на пари
која што работодавачот е долѓен да ја исплати на личноста која пто е во работен
однос за работата што тој за одредено време ја извршил за него.Покрај платата
работниците можат да остваруваат и компезации од оделот во добивка, или врз
основа на припадноста на претпријатието. Најпозната форма на компезација по основ
на учество во добивка се составите на донаторство на вработените или нивните
заштеди. Елементи на компезацијата се стимулација, основна плата, додатоци на
платата, учество во добивката, награди, хонорари, бенифиции врз основа на
припадноста на претпријатието.

11. Кои се улогите на менаџерот и накратко објаснете ги:

(Потсетување се мисли на:

Г рупа на улоги Улоги П ос е б н и у л о г и

-Водач (пример, идеал)

-Инспиратор
1. Лидерска група - Лидер -Мотиватор
-Воспитувач
-Ментор
- Визионер

-Планер
- Дизајнер
2. Менаџерска група - Менаџер - Организатор
-Мисионер
-Наредбодовач

-Создател на односи
3. Координаторска - Координатор - Посредник
- Претставник

-Иницијатор

9
 -Креатор
4. Модераторска група - Модератор -Другар (еднаков меѓу
еднаквите)
-Обликувач на идеите

-Примател на информации
5. Информациска група - Информатор -Селектор на информации
-Давател на информации
- Поштар-пренесувач

-Надгледувач
6. Супервизорска група - Супервизор -Контролор
-Превентивец т.е. Укажувач

-Претприемач
-Овладувач со промените
7. Одлучувачка група -Одлучувач -Алокатор на ресурсите
-Преговарач

12.Осврнете се кон Научен пристап на менаџментот во класичната школа

(Потсетување) Frederick Taylor, американски практичар и теоретичар е познат како почетник

на научниот пристап на методите на работа.
Неговото дело е прагматично и се темели на емпириски инженеринкг, кој се развива од
наљудувачките студии, работени со цел за зголемување на ефикасноста на
работниците.Тејлоровите истражувања на индустриското инженерство или научен пристап
на менаџмент се засновани на концептот дека најдобар начин за подобрување на
продуктивноса на работниците е креирање на подобрени техники или методи, што
работниците ќе ги користат.
Максималната продуктивност може да се постигне со мотивација на работникот,
која се поврзува со плаќање по единица извршена работа и економска
задоволеност.
Тејлор поставил 4 темелни принципи за работничкиот пристап кон менаџментот:
-потребно е да се воведат работно докажани процеси,
-работничкиот избор на вработени и нивно оспособување за работа,
-финансиско стимулирање:наградување,по остварување,
-поделба на улогата:менаџерите планираат, работниците извршуваат.

10
13.Осврнете се кон Придонес на бихевиористичката школа

Бихевиористите ги унапредиле сфаќањата на улогата на поединецот во организацијата, групните

процеси, односите во хиерахријата, па укажуваат на значењето на комуникациските вештини за
менаџерот со веќе утврденото значење на техничките вештини.

Задоволството на работниците е интерпретирано како клучен елемент напродуктивноста.

Современата разлика на бихевиористите е концептот на HRM (human resourse menagament) – концепт

на управување со човечките ресурси, теоријата на раководењето, организацискиот пораст и развиток,
комуникации, разрешување на конфликтите.

14.Осврнете се кон Природа на организирањето

(Потсетување ) Организирањето е процес со кој менаџерите воспоставуваат структура на работни

односи меѓу вработените, за да им овозмножи ефикасно и ефективно остварување на оганизациските
цели.

Еден од најпознатите авторитети за предизвиците на организирањето - Edgar Schein ,,смета дека

функцијата на организацијата бара уредување на 4 клучни претпоставки на работење:

- Заеднички цели: (Објасне те ги)- Со заедничките цели организациската структура осигурува

низа на интересни и екстерни добивки,го зајакнува чувството на смисла и целта, ја дефинира
основата на соработката.
- Поделба на работата- Откако работниците се запознале со целите, потребно е работата да се
организира како на најдобар начим да се придонесе за реализација на целите.
- Координација - Со координацијата поединичните напори на одделот го прават поконзистентен
со вкупните организациски цели. Без координација на одделот лесно би можело да се случи
одделите за развој на новите производи да работи на производи кои пто маркетингшкиот
оддел не може да го пласира, а производството не може да го реализира на економски
исплатлива основа.
- Структура на авторитетите- Авторитетот најчесто се дефинира како право на насочување на
активноста на другите работници.

15. Поширокиот поим на организацијата на работењето (организирањето) ги

инкорпонира поимите:

- организациона структура и
- организациона политика.
(Објснете ги накратко)

Организациската структура претставува скелет на организацијата, хиерархија

на длабинските слоеви и вредности, систем на правила и јасна свест за
нивното постоење, основна рамнотежа меѓу одделните нивоа, ничин на
поделба на работата и работните задачи во организацијата.

11
 Организациона политка т.е. организирањето како функција на менаџерот
подразбира утврдување на работата, групирање, дефинирање и делегирање
на одговорост и авторите и создавање на односи.

16. Накратко објаснете го Координирањето и начините на вршење на

координирањето:

Координирањето се однесува на уредување, поврзување, синхронизирање и

хармонизирање на активностите и напорите на поединеците, групите или
колективот.Суштината на координирањето е да се поврзат, синхронизираат и
хармонизираат, напорите и активностите, бидејќи без координирање истите би
биле хаотични и не би можело навремено и успешно да се изврши работата.
Координирањето со човечки ресурси се извршува вертикално, хоризонтално и
дијагонално.
Вертикалното координирање е она кое насочено кон обезбедување на
единство на акции помеѓу менаџерите т.е раководителите на различни нивоа
на излезни и влезни линии на раковедење,
Преку хоризонтално координирање се обезбедува единство на акции на исто
ниво на раковедење т.е помеѓу ракводителите на различни организациони
единици(погони,сектори) или помеѓу вработените во одредена организациона
единица.
Дијагоналното координирање, се применува заради поуспешно извршување на
некои проктни задачи, определена работа, активност и сл. која бара побрз тек
на информации.

17. Наведете ги и објанете ги Елементите на Интелектуалниот Капитал

(Потсетување)

Интелекталниот капитал опфаќа: човековиот капитал, капиталот на клиентите,

организацискиот структурен капитал.

 Човековиот капитал ја означува способноста и вештините на вработените. Неговото

зголемување се остварува со образование и трениг. Спрецифичност му е што вработените не
се во сопстеност на претпријатието, туку тоа само ги изнајмува нивните услуги.Човековиот
капитал го напушта претпријатието и може да се изнајмува на друг.

 Капиталот на клиентите подразбира степен на изграденост на лојалната база на

клиентите и партерите (добавуваците, дистрибутерите), степенот на задоволување на
клиентите, сензибилност (чувствителност) на клиентите на промена на цените и сл.

 Структурниот капитал е сопственост на претпријатието и претпријатието со него може да

тргува, оа затоа се дели на интелектуална сопственост и инфраструктурен капитал.

12
 18. Накратко објаснете за:
1) Планирање и потреба за работници (Овде истакнете ги двете работи)....
Приодот кон планирање на нивните потреби се заснова врз основа на :Анализа на работните
места, согласно описот на работите и работните задачи, и Анализа на потребните знаења,
квалификација вештини и способностите неопходни за успешно извршување на работите.
Анализа на работата подразбира собирање на податоци кои што се однесуваат на пописот на
работи, норми на остварување, информации потребни за извршување а работите, средствата
за извршување на работите, материјал, трошоци, технолигија, организација на работата,
услови за работа и потребни заења.
Задачата на анализата на работата е документ кој до описот на работата и условите за
извршување на работара. Описот на работата е документот кој служи за: назив на работа и
шифра, опис на физички потреби за извршување на работата, опис на работните услови, опис
на обврските и одговорностите, образованието, вештините и сл.

2) Регрутирање на кадрите

Регрутирањето е активност на привлекување на заинтересирани лица за вработување.

Регрутурање опфаќа избор на кадри кои што можат да бидат интерни и екстерни.

Интерни изворина регрутирање на кадри подразбираат пополнување на работните места со

прегрутирање на постојаните вработени, што резултира со низа предност но и потенцијални
ограничувања.

Екстерните извори за регрутирање на кадрите најчесто се: агенциите за вработување,

образовните институции, и синдикати.

3) Селекција на кадрите- подразбира постапката на избор на еден или потребен број на

кадри помеѓу сите пријавени во текот на регрутирањето за одредена работа. Селекцијата е процес кој
пто се одредува дали одговараат личните квалитети на кандидатите со потребите на таа работа.
Секцијата на кадрите опфаќа : Собирање на информации за кандидатите –е можно на повеќе
начини :Обично станува збор за примена на вообичаена процедура. Засновање на работен однос
подразбира склопувае на договор за работа. Подрачјето за засновање и престанок на работниот одно
е ругулирано со Законза работа и Закон за вработување. Работниот одно се заснова со пишан договор.

Социјализација на новите вработени работниците минимално подразбира запознавање со колегите,

условитево претпријатието, политиките и процедурите во претпријатието, со бенифициите за работа и
сл. телесна соработка и помош барем од еден работник во првите месец дена во работа на новиот
вработен.

4) Развојни активности на кадрите (Обука, развој)

Под обука на кадри обилно се подразбира припремање и трениг на вештини

потребни за извршување на одредени работи.Добивките кои што се остваруваат
со обука и вложување во развојот и образованието на луѓето опфаќаат:
зголемување на продуктивноста, намалување на бројот на работниците кои што
го напуштаат претпријатието, зголемување на заработувачката на вработените,

13
намалени трошоци за материјали и опрема заради намелниот бро на грешки,
потребно е помало надгледување и контрола, зголемување на мотивираноста и
задоволствата на вработените.

Обуката е ориетирана на работата ,а развојот е ориентиран на поединецот и

неговите потенцијали. Развој на кадрите е врзан за стекнување на нови знаење ,
вештини и способности кои на поединецот му овозмножуваат превземање на
нови, посложени и други работи

5) Одржување на кадрите (Компензација, работни односи, напуштање на

организација) Под конпезација се подразбира вкупниот надоместок- платата на
вработените за работата која што ја извршуваат во претпријатието.

Работните односи се врски кои што вработените ги воспоставуваат со

работодавачот со цел регулирани на меѓусебните права и обврски врз основа на
работата. Иако работниот однос се воспоставува со заклучување на
идивидуален договор за работа, сепак условите под кои што тој договор се
склучува во најголем дел со одреден закон и колективен договор.

Терминирањето на работните односи може да настане заради нормално

заминување во пензија, со добровилна флуктуација на работникот, со отказа
заради нерализираност или повреда на одговорност о на други начини.
19) Објаснете за ефективниот менаџер

(Потсетување-Научете го)

Ефективен менаџер е личност која што ги извршува функциите на менаџментот и ги остварува

работните цели.

Ефективниот менаџер-лидер мора да извршува низа активности како што се:

1. Координирање на групите
2. Активирање и посредување во конфликти
3. Појаснување, инспирирање
4. Објаснувања, сугерирање на решенија.
5. Иницирање и забрзување на активностите
6. Репрезентирање на групата спрема надвор и организацијата спрема групата
7. Давање на сигурност и оптимизам
8. Наградување
9. Интегрирање
10. Обновување и развој на групата

14
20) Наведете ги и објасне те ги моделите на раководење

(Потсетување-Научете ги добро, ќе Ви требаат и за Колоквиум и за Испит)

Модели на раководење

Раните модели на раководење се фокусирани на индивидуалноста на раководителот: неговиот

карактер, температмент, склоност, интереси и очекувања. Но, годините на тестирање на
карактеристиките на раководителот, не резултирале со консензус по прашањето на индивидуалноста.

Дури во 1980 година е формирана и научно одбранета хипотезата дека ефективните раководители
(раководители кои што поставуваат и остваруваат вистински цели) имаат најмалку 5 лични
карактеристики, што го дава научниот кредибилитет наспротив моделите на особините. Покрај
личните карактеристики и способностите на раководителот, раководителите различно се однесуваат
во различни ситуации бирајќи различни стилови на однесувања во зависност од карактеристиките на
задачите, вештините и ангажираноста на подредените. Кој стил да се користи во која ситуација е
предмет на истражување на бихевиоралниот модел; на контингентските модели и современите
модели на раководење.

1. Модел на особини: во поранешните верзии овие теории сметале дека раководителите се

раѓаат, а не се ствараат. Концентрирани се на физичките (телесните) и персоналните
карактеристики на раководителот.

2. Бихевиоралните модели: се ориентирани на истражување на различни стилови на

раководење (Ликертов модел, модел на континуум, менаџерска мрежа)

3. Контигенциските модели се ориентирани на истражување на факторите на пошироките

работни ситуации (Fiedler-ров модел, теорија за патот до целта, Hersey-Blanshard-ов модел)

4. Современ пристап кон раководење: трансакциски, харизматичен, трансформациски

Објаснете за секој модел пооделно :

1.Модел на особини: во поранешните верзии овие теории сметале дека

раководителите се раѓаат, а не се ствараат. Концентрирани се на физичките
(телесните) и персоналните карактеристики на раководителот.

Клучни карактеристики на ефективните лидери се:

-фокус, амбизиозност, енергичност, иницијативност

-преферираат и сакаат повеќе да водат отколку то сакаат да бидат водени

- искреност и интегритет

-самодоверба

-концепциски вештини-интелегенција

15
2.Бихевиоралните модели: се ориентирани на истражување на различни стилови на
раководење (Ликертов модел, модел на континуум, менаџерска мрежа).
Бихевиористичките медоли на раководење се ориетирани на барање одговор на
прашањето Како раководителите ги користат своите лични карактеристики, вештина,
моќ, и ги стимулират луѓето? Со своето однесување лидерите остваруваат две цели:
осигуруваат постигнување на некои резултатти(решение на проблеми),
воспоставување однос со работниците и ги задоволуваат неговите темелни
организациски потреби.

Ликертов систем на раководење е втемелен на емпириските истражувања за

утврдување на карактеристиките на менаџментот односно стиловите на раковедење,
во повеќе успешни и неуспешни претпријатија во 1961 година. Ликертовите стилови
на раковедење се разликуваат по низа фактори кои што е можно да се
класифицираат во 6 групи: -мотивирачки фактори, комуникациски фактори, начин на
донесување на одлуки, интеракција и влијанија, начин на поставување на целите,
контролен механизам.

Модел на континиум на стиловите на раководење

Го развиле Robert Tannenbaum и Werren J. Schmidt, во 1957. Прикажува низа

стиловите на раководење во распон од автократски до демократски, со обзир на
различниот степен на употреба на авторитетот на менаџерите и слободата на
подредените. Теоријата на континиум признава дека прилагодливоста на некој стил
на раководење зависи од раководителот, следбениците, ситуацијата.

Мемаџерската мрежа.- Префериран менаџерски стил треба да биде оној , кој што
води кон висока ориентација на луѓето и висока ориентација на задачите.

3. Контигенциските модели се ориентирани на истражување на факторите на

пошироките работни ситуации (Fiedler-ров модел, теорија за патот до целта, Hersey-
Blanshard-ов модел)

Се темелат на претпоставките дека успешноста на раководење зависи од факторите

на работната ситуација, односно дека не е можно однапред да се знае кој стил на
раководење ќе биде поуспешен. Успешноста на раковедењето зависи од
интеракцијата на раководителот, неговите следбеници иситуацијата во која што
делува раководењето.

Hersey-Blanchardoy модел –овој модел поаѓа од препоставката дека клучните

ситуациски варијабли кои што лидерот мора да ги земе во предвид се
компетентноста на работникот и неговата ангажираист. Основна улога на лидерот е
во проденката компетентноста и заинтересираноста на работникот, врз основа на таа
проценка да го прилагоди соодветниот стил на раководење кој што го преферират
работникот.Забележано е дека покомплетни и заинтересирани(високо мотивирани)
работници повеќе ја ценат автономноста, додека помалку компетентни( помалку

16
инстренираните) и помалку заинтересирани очекуваат и повеќе го ценат водењето и
насочувата.

4. Современ пристап кон раководење: трансакциски, харизматичен, трансформациски

Современите пристапи кон раководењето ориентирани се со зголемување на

индивидуалните способности на раководителот, преку саморазвој и дополнителна
едукација. Менаџерите често ја менуваат работата, или напредуваат на хиерариската
скала, или излегуваат од корпорацискиот живот и стануваат предприемачи, па им е
во интерес да го надоградуваат знаењето и на тој начин да одговараат на новите
барања.

21) Објаснете за Управување со групи, видови на групи, карактеристики на

групите

Управување со групи – Групата е основен елемент на социјалниот состав. Се состои

од двајца или повеќе луѓе кои што се во интеракција. Претпријатието може да се
интерпретира како збир на групи поврзани со формални или неформални врски.
Групите се важни, затоа што со здружувањето расте и колективната снага на
индивидуалните потреба и анкции. Поединичните потреби за зголемување на плата
никогаш немаат значење на синдикалните барања за зголемување на платите.
Тимовите се посебен вид на грпа кои што сочинуваат целина луѓе, во слободната
интеракција, која што го карактеризира заедничкиот идентите и целите на постоење.
Тимовите ги карактеризираат одговорност и отивираност за заеднички цели и
резултати.

Видови на групи- Формални групи настануваат планирано и се резултат на

организациската интеракција. Припадноста на групите е заснована на позицијата на
поединецот во организацијата. Улогите и потребите за припадност се даде
експлицитно и јасно,- Оддели,проектни групи,комитети и одбори,-постојани или
повремени: заповеднички групи,одбори,комисии,советодавни групи,- групи за
специјални потреби.

Карактеристики на групата:

Големина на групата-најчесто во распон од 5-12 членови. Поголемите групи обично

се поагресивни во решавањето на проблемот, помалку овозмножуваат поголема
ускладеност на членовите на групата и се поподобни за конкретни акции.

Структура на улогите – јас покажува положбата на секој член од групата во процесот

на остварување на нејзините цели.

Норми на однесување- нормите се стандарди на однесување кои што групата ги

прифаќа и нивното поддржување се вреднува со награди или санкции.Изворите за
настанување на нормите се: експлицитни искази, критични случувања, први
однесувања, претходни искуства.

17
Кохезија на групата претставува: = степен на лојалност и поверење на членовите
спрема групата. Кохезијата поттикнува: = натпреварување помеѓу групите,
персонална привлеченост, поволна проченка, ускладеност на целите.

Водење на групата- подразбира интеграција на групата, ја стимулира распаравата, ја

креира свеста за предизвиците, унифицирани решенија.

Цели на групит- групите имаат две низа на цели: одредени од страна на менаџерот и
одредени од страна на групата

Интрагрупно однесување- Постои веродостојност на внатрешни недоразбирања

помеѓу членовите на групата заради олановите, распоредите, стандардите.

Интергрупно однесување- конфликти помеѓу групите се појавуваат заради

ограничените ресурси, реаличните перцепции,нејасна комуникација, различни
интереси.

18