PRAVNI FAKULTET

SVEUČILIŠTE U MOSTARU
ODSJEK ZA KRIMINALISTIKU I SIGURNOSNI MENADŽMENT

DRŽAVNO UREĐENJE BOSNE I HERCEGOVINE

Seminarski rad

Profesorica: dr.sc.Vesna Kazazić, red.prof. Studentica: Josipa Bagarić, 505/Rpl

Mostar, veljača 2019.

Sadržaj
1.UVOD ................................................................................................................................................... 1
2.PARLAMENTARNA SKUPŠTINA .............................................................................................................. 2
2.1 DOM NARODA ......................................................................................................................... 2
2.2 PREDSTAVNIČKI DOM .................................................................................................................... 3
3.PREDSJEDNIŠTVO ................................................................................................................................. 4
4.SAVJET MINISTARA ............................................................................................................................... 5
5.USTAVNI SUD ....................................................................................................................................... 6
6.CENTRALNA BANKA .............................................................................................................................. 7
7. ZAKLJUČAK .......................................................................................................................................... 8
8.LITERATURA ......................................................................................................................................... 9
 1.UVOD

Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta: Federacije Bosne i Hercegovine i Republike

Srpske.1

Bosna i Hercegovina je specifična državna zajednica nastala potpisivanjem Dejtonskog

mirovnog sporazuma2. Ustavom Bosne i Hercegovine propisano je da se sastoji od dva entiteta:
Republike Srpske i Federacije Bosne i Hercegovine, što određuje složeno državno uređenje Bosne
i Hercegovine. Detaljniju sliku složenog državnog uređenja možemo dobiti analizom Ustava
Bosne i Hercegovine posebno u pogledu nadležnosti između Bosne i Hercegovine i njenih entiteta.
Ustav Bosne i Hercegovine je najviši pravno-politički dokument ove države. Trenutni
ustav je donesen kao aneks IV Dejtonskog mirovnog sporazuma potpisanog 14. decembra 1995.
godine u Parizu. Taj sporazum je potpisan od strane tri predsjednika država učesnica u ratu u Bosni
i Hercegovini - Alije Izetbegovića, Franje Tuđmana i Slobodana Miloševića. Sporazum je
podrazumijevao okončanje sukoba, te donošenje novog ustava Bosne i Hercegovine.
Organizacija, nadležnost i način rada institucija Bosne i hercegovine regulirani su
članovima IV, V, VI i VII Ustava Bosne i Hercegovine i u njima se govori o Parlamentarnoj
Skupštini, Predsjedništvu kao kolektivnom šefu Bosne i Hercegovine, Savjetu ministara,
Ustavnom sudu i Centralnoj banci.

1
Ustav Bosne i Hercegovine, član I stav 3
2
Opći okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini

1
 2.PARLAMENTARNA SKUPŠTINA

Parlamentarna skupština je najviši zakonodavni organ Bosne i Hercegovine i sastoji se od

dva doma, Predstavničkog doma i Doma naroda. Sve zakonodavne odluke donose se usvajanjem
u oba doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine. Konstituiranje ove institucije Bosne i
Hercegovine je zasnovano na principu pariteta, to jest zastupljenosti entiteta.

Mandat izabranih članova Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine do 2002. godine

bio je dvije godine, a nakon izbora 2002. godine oni se biraju i delegiraju na mandat od četiri
godine.

2.1 DOM NARODA

Dom naroda se sastoji od petnaest delegata, dvije trećine iz Federacije Bosne i Hercegovine
i jedne trećine iz Republike Srpske. Hrvatske, odnosno bošnjačke delegate biraju delegati Doma
naroda Federacije Bosne i Hercegovine, a delegate iz Republike Srpske bira Narodna skupština
Republike Srpske. Devet članova doma naroda sačinjavaju kvorum, s tim što najmanje tri
bošnjačka, tri hrvatska i tri srpska delegata moraju biti prisutni.

Dom naroda je ovlašten da stavi veto na usvajanje određenog zakona u parlamentarnoj

proceduri koji je već usvojen u Predstavničkom domu. Ukoliko većina bošnjačkih, hrvatskih ili
sprskih delegata zaključi da određeni zakon ugrožava vitalni nacionalni interes jednog od
konstitutivnih naroda Bosne i Hercegovine, tada ulaže veto na taj zakon. U tom slučaju se saziva
Zajednička komisija koja u roku od pet dana mora postići saglasnost, te se u protivnom zakon
prosljeđuje Ustavnom sudu Bosne i Heregovine koji donosi konačnu odluku. Zajedničku komisiju
čine po jedan član bošnjačkom, hrvatskog i srpskog naroda koji je ujedno i delegat u Domu naroda.

2
2.2 PREDSTAVNIČKI DOM

Predstavnički dom se sastoji od četrdeset dva člana, dvije trećine izabranih na teritoriji
Federacije Bosne i Hercegovine, a jedna trećina izabrana na teritoriji Republiek Srpske. Članovi
predstavničkog doma će se birati neposredno u svom entitetu prema izbornom zakonu koji će
usvojiti Parlamentarna skupština.
Da bi se određeni zakon usvojio u Predstavničkom domu potrebno je najmanje 2/3 ukupnih
glasova (28 glasova), a od toga mora biti najmanje 1/2 iz svakog entiteta (14 iz Federacije i 7 iz
Republike Srpske). Ovakav način glasanja se naziva etničko glasanje i utvrđen je članom 4 Ustava
Bosne i Hercegovine i bio je jedna od tačaka Dejtonskog mirovnog sporazuma.
Na čelu Predstavničkog doma se nalazi Predsjedavajući Predstavničkog doma Bosne i
Hercegovine sa dva zamjenika, te se to rukovodstvo rotira. Članovi rukovodstva (predsjedavajući
i zamjenici) moraju biti različite nacionalnosti, odnosno u rukovodstvo mora biti jedan Bošnjak,
jedan Srbin i jedan Hrvat.

Slika 1

Predstavnički dom BiH ( izvor: https://www.parlament.ba/ )

3
 3.PREDSJEDNIŠTVO

Predsjedništvo je nadležno za vođenje vanjske politike Bosne i Hercegovine, imenovanje

ambasadora i drugih međunarodnih predstavnika Bosne i Hercegovine, predstavljanje Bosne i
Hercegovine u međunarodnim i evropskim organizacijama i institucijama i traženje članstva u
onim međunarodnim organizacijama i institucijama u kojima Bosna i Hercegovina nije član,
vođenje pregovora za zaključenje međunarodnih ugovora Bosne i Hercegovine, otkazivanje i, uz
saglasnost Parlamentarne skupštine, ratifikovanje takvih ugovora, izvršavanje odluka
Parlamentarne skupštine, predlaganje godišnjeg budžeta Parlamentarnoj skupštini, uz preporuku
Vijeća ministara, podnošenje izvještaja o rashodima Predsjedništva Parlamentarnoj skupštini na
njen zahtjev, koordinaciju sa međunarodnim i nevladinim organizacijama u Bosni i Hercegovini,
vršenje drugih djelatnosti koje mogu biti potrebne za obavljanje dužnosti koje mu prenese
Parlamentarna skupština, ili na koje pristanu entiteti.

Predsjedništvo Bosne i Hercegovine se sastoji od tri člana: jednog Bošnjaka, jednog

Hrvata, koji se svaki biraju neposredno sa teritorije Federacije, i jednog Srbina, koji se bira
neposredno sa teritorije Republike Srpske i predstavlja kolektivnog šefa državne zajednice.
Članovi predsjedništva među sobom imenuju predsjedavajućeg koji se mijenja metodom rotacije.
Ovo državno tijelo nastoji da svoje odluke donosi konsenzusom, osim u slučaju da svi pokušaji
ovakvog načina donošenja odluka ne uspiju i takve odluke donose dva člana predsjedništva.

Predsjedništvo imenuje predsjedavajućeg Savjeta ministara koji preuzima dužnost po

odobrenju Predstavničkog doma. Predsjedavajući imenuje ministra vanjskih poslova, ministra
vanjske trgovine i druge ministre po potrebi, koji preuzimaju dužnost po odobrenju Predstavničkog
doma.

4
 4.SAVJET MINISTARA

Savjet ministara je organ izvršne vlasti Bosne i Hercegovine koji vrši svoja prava i dužnosti
kao vladine funkcije, u skladu sa Ustavom BiH, zakonima i drugim propisima Bosne i
Hercegovine.
Savjet ministara čine predsjedavajući i ministri, i to:
- ministar spoljnih poslova,
- ministar spoljne trgovine i ekonomskih odnosa,
- ministar finansija i trezora,
- ministar komunikacija i transporta,
- ministar civilnih poslova,
- ministar za ljudska prava i izbjeglice,
- ministar pravde,
- ministar bezbjednosti,
- ministar odbrane.
-
Predsjedništvo imenuje predsjedavajućeg Savjeta ministara koji preuzima dužnost po
odobrenju Predstavničkog doma. Predsjedavajući i ministri zajedno sačinjavaju Savjet ministara i
odgovorni su za provođenje politike i odluka Bosne i Hercegovine u oblastima kako je naznačeno
u stavovima 1, 4 i 5 člana III Ustava Bosne i Hercegovine, o čemu podnose izvještaj
Parlamentarnoj skupštini (uključujući, najmanje jedanput godišnje, izvještaj o rashodima Bosne i
Hercegovine).
Najviše dvije trećine svih ministara mogu biti imenovani sa teritorije Federacije Bosne i
Hercegovine. Predsjedavajući će, također, imenovati zamjenike ministara (koji neće biti iz istog
konstitutivnog naroda kao i njihovi ministri), koji će preuzeti dužnost nakon odobrenja
Predstavničkog doma.

5
 5.USTAVNI SUD

Institucija Ustavnog suda je regulisana članom VI Ustava Bosne i Hercegovine, kojim se

osim nadležnosti uređuju i organizacija i procedure, te konačnost i obaveznost odluka.

Ustavni sud se sastoji od devet članova: četiri člana bira Predstavnički dom Federacije
Bosne i Hercegovine, a dva člana Narodna skupština Republike Srpske. Ostala tri člana bira
predsjednik Europskog suda za ljudska prava nakon konsultacija sa Predsjedništvom Bosne i
Hercegovine.

Nadležnosti Ustavnog suda se odnosi na zaštitu Ustava Bosne i Hercegovine, tako da

ustavni sud ima isključivo pravno na rješavanje sporova koji nastaju po Ustavu, između entiteta,
ili između Bosne i Hercegovine i jednog ili oba entiteta, ili između ustanova Bosne i Hercegovine.
Ova nadležnost obuhvaća:
- da li je odluka jednog entiteta da uspostavi specijalne paralelne odnose sa susjednom
državom u skladu sa ovim Ustavom, uključujući tu odredbe koje se odnose na
suverenitet i teritorijalni integritet Bosne i Hercegovine,
- da li je neka odredba ustava ili zakona nekog od entiteta u skladu sa ovim Ustavom.

Slika 2.

Zgrada Ustavnog suda BiH (izvor: http://www.ccbh.ba/)

6
 6.CENTRALNA BANKA

Centralna banka Bosne i Hercegovine održava monetarnu stabilnost u skladu s currency

board3 aranžmanom. Centralna banka definiše i kontroliše provođenje monetarne politike Bosne i
Hercegovine, te upravlja službenim deviznim rezervama ostvarenim izdavanjem domaće valute.

Najviši organ Centralne banke Bosne i Hercegovine je Upravni savjet, koju je nadležan za
utvrđivanje monetarne politike i kontrolu njenog provođenja, organizaciju i strategiju Centralne
banke u skladu s ovlaštenjima utvrđenim Zakonom.

U prvih šest godina, Upravni savjet činili su guverner, koji je bio i predsjedavajući, i tri
člana, od kojih su dva (Bošnjak i Hrvat) iz Federacije Bosne i Hercegovine i jedan (Srbin) iz
Republike Srpske. Nakon toga, Upravni savjet se, prema Zakonu o Centralnoj banci Bosne i
Hercegovine, sastoji od pet osoba koje imenuje Predsjedništvo na period od šest godina. Savjet za
guvernera imenuje jednog od svojih članova.

Upravu Centralne banke čine guverner i tri viceguvernera, koje imenuje guverner uz
odobrenje Upravnog savjeta. Zadatak Uprave je operativno rukovođenje poslovanjem Centralne
banke.

Centralna banka Bosne i Hercegovine ima tri glavne jedinice i dvije filijale. Glavne
jedinice su: Glavna jedinica Sarajevo, Glavna banka Republike Srpske Banja Luka i Glavna
jedinica Mostar. Filijale su: Brčko Distrikt i Filijala Glavne Banke RS Pale.

3
currency board aranžman znači da izdaje domaću valutu uz puno pokriće u slobodnim konvertibilnim deviznim
sredstvima po fiksnom kursu 1 KM: 0,51129 EURO

7
 7. ZAKLJUČAK

Bosna i Hercegovina je složena državna zajednica sa pretežnim elementima konfederalnog

državnog uređenja, iako ne posjeduje značajnu karakteristiku ovakvog oblika državnog uređenja,
a to je mogućnost secesije bilo kojeg od dva entiteta.
Iz podjele i načina funkcionisanja Parlamentarne skupštine može se zaključiti da je način
odlučivanja tipičan za konfederalni oblik državnog uređenja jer njena nadležnost ne obuhvata
nadležnosti potrebne za funkcionisanje savezne države. Postojanje kolektivnog šefa države
upućuje na njeno složeno uređenje, kao i postojanje Savjeta ministara.
Kompleksnost strukture Bosne i Hercegovine može se uvidjeti i iz strukture njenih entiteta.
Svaki entitet ima svoju političku strukturu i upravu, sa krovnim centralnim organima vlasti.
Politička struktura Federacije Bosne i Hercegovine podijeljena je na tri nivoa:
- entitetski nivo, sa dvodomim Parlamentom (Predstavnički dom i Dom naroda),
predsjednikom, dva potpredsjednika i Vladom, pod vođstvom premijera;
- kantonalni nivo, gdje svaki od deset kantona ima svoju skupštinu, sa ovlašćenjima da
usvaja kantonalne zakone, kao i kantonalnu vladu;
- opštinski nivo, gdje svaka opština ima vlastito opštinsko vijeće i upravnu strukturu.
Nasuprot tome, Republika Srpska ne sastoji se od kantona, već samo od opština. Na nivou
Republike Srpske postoje Narodna skupština, Savjet naroda, predsjednik, dva potpredsjednika, kao
i Vlada, pod vođstvom premijera. Sve opštine imaju vlastite skupštine opština i upravnu strukturu.

8
 8.LITERATURA

1. S. Savić, Osnove prava, Banja Luka, 2005.

2. R. Kuzmanović, Ustavno pravo, Banja Luka, 2002.

3. Ustav Bosne i Hercegovine, Aneks IV Općteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i

Hercegovini

INTERNETSKI IZVORI

1. www.bs.wikipedia.org , Wikipedia – slobodna enciklopedija, novembar 2008.

2. www.oscebih.org , Organizacija za Evropsku bezbjednost i saradnju - Misija u Bosni
i Hercegovini, novembar 2008
3. www.parlament.ba Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine, novembar 2008.
4. www.predsjednistvobih.ba , Predsjedništvo Bosne i Hercegovine, novembar 2008.
5. www.vijeceministara.gov.ba , Savjet ministara Bosne i Hercegovine, novembar 2008.
6. www.ccbh.ba , Ustavni sud Bosne i Hercegovine, novembar 2008.
7. www.cbbh.ba , Centralna banka Bosne i Hercegovine, novembar 2008.

POPIS SLIKA I TABLICA

Slika1. Predstavnički dom BiH ( izvor: https://www.parlament.ba/ )

Slika 2. Zgrada Ustavnog suda BiH (izvor: http://www.ccbh.ba/)