Filipino 11 Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Aralin 1. Mga Konseptong Pangwika

Ang opisyal na estadistika tungkol sa mga wika at diyalekto sa ating bansa ay hango sa
Census of Population and Housing (CPH) na isinasagawa tuwing isa ng dekada ng National
Statistics Office (NSO). Ayon sa datos ng CPH noong 2000, may humigit-kumulang 150 wika at
diyalekto sa bansa. Tagalog ang nangungunang wika na ginagamit ng 5.4 milyong sambahayan.

Ang wika ay isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon. Ito ay mula sa

pinagsama-samang makabuluhang simbolo, at tuntunin ay ay nabubuo ang mga salitang
nakapagpapahayag ng ng kahulugan o kaisipan. Ito ay behikulong ginagamit sa pakikipag-usap
at pagpaparating ng mga mensahe sa isa’t-isa. Ito ay mula sa salitang Latin na lingua na
nangangahulugang “dila” at “wika” o “lengguwahe”

Ayon kay Virgilio Almario ang wikang opisyal ay ang itinadhana ng batas na maging wika
sa opisyal na talastasan ng pamahalaan. Ang wikang panturo naman ang opisyal na wikang
ginagamit sa pormal na edukasyon.
Sa pagpasok ng K to 12 Curriculum, ang Mother Tongue o unang wika ng mga mag-aaral
ay naging opisyal na wikang panturo mula Kindergarten hanggang Grade 3 sa mga paaralang
pampubliko at pribado man. Tinatawag itong Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education
(MTB-MLE).

Aralin 2. Monolingguwalismo, Biingguwalismo, at Multilingguwalismo

Unang Wika (L1) ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa
isang tao.
Tinatawag din itong katutubong wika, mother tongue, at arterial na wika. Sa wikang ito
pinakamatatas o pinakamahusay na naipahahayag ng tao ang kanyang mga ideya, kaisipan, at
damdamin.
Habang lumalaki ang bata ay nagkakaroon siya ng exposure sa iba pang wika sa kanyang
paligid na maaaring magmula sa telebisyon, o sa iba pang tao. Dito ngayon umuusbong ang
kanyang pangalawang wika (L2).
Sa pagdaraan ng panahon ay lalong lumalawak ang mundo ng bata. Dumarami pa ang mga
taong nakasasalamuha niya, gayun din ang mga lugar na kanyang nararating, mga palabas na
kanyang napapanood sa telebisyon, mga aklat na kanyang nababasa at tumataas din ang antas
ng kanyang pag-aaral. Ang wikang ito ang ginagamit niya sa pakikiangkop sa lumalawak na
mundong kanyang ginagalawan. Ito ang ikatlong wika o L3.
Monolingguwalismo ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa tulad ng
isinasagawa sa mga bansang England, Pransya, South Korea, Hapon at iba pa. Maliban sa
edukasyon, sa sistemang monolingguwalismo ay may iisang wika ring umiiral bilang wika ng
komersyo, wika ng negosyo, at wika ng pakikipagtalastasan sa pang-araw araw na buhay.
Bilingguwalismo ay paggamit at pagkontrol ng tao sa dalawang wika na tila ba ang
dalawang ito ay kanyang katutubong wika. Maituturing na bilingguwal ang isang tao kung
magagamit niya ang dalawang wika ng matatas sa lahat ng pagkakataon.
Multilingguwalismo. Ang Pilipinas ay isang bansang multilingguwal. Mayroon tayong
mahigit 150 na wika at wikain.

Aralin 3. Mga Barayti ng Wika

Dayalek-ito ay ginagamit ng partiikular na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na

lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan. Hal. Dayalek ng wikang Tagalog ang barayti ng
Tagalog sa Morong, Tagalog sa Maynila, at Tagalog sa Bisaya.
Idyolek- Kahit iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ay mayroon pa ring
pansariling paraan ng pagsasalita ang bawat isa. Sa barayting ito, lumulutang ang katangian at
kakanyahang natatangi ng taong nagsasalita. Hal. Kris Aquino, “Aha, ha, ha! Nakakaloka!
Okey! Darla!
Sosyolek- Ito ang barayti ng wika na nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensiyong
sosyal ng mga taong gumagamit ng wika. Hal. Wika ng mga beki, wika ng mga conyo o sosyal,
wika ng mga jejemon.
Etnolek- Ito ay barayti ng wika mula sa mga etnolongguwistikong grupo. Mula sa pinagsamang
etniko at dialek, taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng pagkakakilanlan ng isang
pangkat-etniko.
Register-Ito ang barayti ng wika kung saan naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng wikang
ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang pormal na tono ng
pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mas mataas na katungkulan o
kapangyarihan, nakatatanda, o hindi niya masyadong kakilala.
Pidgin at creole- Ang pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na ‘nobody’s
native language’ o katutubong wikang di pag-aari ninuman. Nangyayari ito kapag may
dalawang taong nagtatangkang mag-usap subalit pareho silang may magkaibang unang wika
kaya’t di magkaintindihan dahil hindi nila alam ang wika ng isa’t isa. Hal. Ang nangyari nang
dumayo ang mga Espanyol sa Zamboanga at makipag-usap sila sa mga katutubo roon. Dahil
pareho silang walang nalalaman sa wika ng bawat isa kaya nagkaroon sila ng tinatawag sa
makeshift language. Sa kaso ng mga Espanyol at katutubo ng Zamboanga, nakalikha sila ng
wikang may pinaghalong Espanyol at wikang katutubo. Pidgin ang tawag sa nabuo nilang wika.