Professional Documents
Culture Documents
Pambansang Salbabida at Kadena NG Dependensiya: Isang Kritikal Na Pagsusuri Sa Labor Export Policy (LEP) NG Pilipinas
Pambansang Salbabida at Kadena NG Dependensiya: Isang Kritikal Na Pagsusuri Sa Labor Export Policy (LEP) NG Pilipinas
1 (2014): 48-68
Mga Susing Salita: Teoryang Dependensiya, neokolonyalismo, polisiya sa ekonomiya, Labor Export
Policy, migrasyon, globalisasyon, intelektuwalisasyon ng wikang Filipino
The Philippine Labor Export Policy (LEP) was an initially temporary policy implemented in the 1970s to
help resolve the unemployment crisis under the Marcos dictatorship, and from then on became a permanent
fixture in successive regimes’ policies. This article presents and analyzes the origins, development, and current
problems brought by or related to the Philippine LEP, using the lens of Dependency Theory. This critical
review encompasses all regimes from the Marcos dictatorship to the second Aquino administration which all
implemented the LEP as a job generation scheme. In general, this article also contributes to the continuing
intellectualization of the Filipino language in the field of economics.
Keywords: Dependency Theory, neocolonialism, economic policy, Labor Export Policy, migration,
globalization, intellectualization of the Filipino language
Talahanayan 1.
Kita ng Foreign Direct Investments (FDI) at Kitang Mula sa FDI na Muling Ipinuhunan
o Reinvested FDI Earnings (2004-2012)
Pinagkunan: Bangko Sentral ng Pilipinas Online (2014) at World Bank Database Online (2014)
Pambansang Salbabida at Kadena ng Dependensiya D.M. San Juan 51
PUHUNAN
UTANG
MAKINARYA/TEKNOLOHIYA
BANSANG
IMPORT
MAUUNLAD PILIPINAS
DEPENDENSIYA SA EKONOMYA
AT/O MAYAMAN
SA KAPITAL EKSPORT
MANGGAGAWA/PROPESYUNAL
HILAW NA MATERYALES
SEMI-MANUPAKTURA (semi-processed goods)
TUBO
Pigura 1.
Ang Ekonomiya ng Pilipinas sa Konteksto ng Teoryang Dependensiya
52 Malay Tomo XXVII Blg. 1
Talahanayan 2.
Antas ng Kawalan at Kakulangan ng Trabaho sa Ilalim ng Rehimeng Marcos
Talahanayan 3.
OFW Remittances Mula 1989-2012
repatriation fund” na gagamitin sa panahon ng Hindi rin naiba ang populistang administrasyong
digmaan, kaguluhan at iba pang di inaasahang Estrada sa ibang rehimen, sa usapin ng pagsusulong
pangyayari na makaaapekto sa mga migranteng sa LEP bilang isang pambansang patakaran.
Pilipino. Karagdagang ebidensiya sa pagsandig Inihayag ni Gaite na “ang maikling panahon ng
ng administrasyong Ramos sa LEP ang pagsusuri pinatalsik na Pangulong Estrada ay lalo lamang
ni Brillo (24-61): “Ipinakikita ng mga estadistika nagsistematisa sa pagpapadala ng mga Pilipino
mula sa mga institusyong pinansyal gaya ng World sa ibayong dagat. Kinasangkapan ng kanyang
Bank, NEDA, at Department of Finance na ang administrasyon ang Technical Education for
labor export policy ay nananatiling mahalagang Skills Development Authority (TESDA) bilang
bahagi ng programang ekonomiko ng gobyerno. institusyon na maghahanda ng mga kasambahay,
Samakatwid, sa kabila ng usapin ng peligro at entertainers at iba pang uri ng manggagawang
social cost ng migrasyon, hindi binaligtad ng pang-eksport.” Ayon pa kay Gaite, nag-organisa
R.A. 8042 ang padron ng polisiya ng migrasyon rin ang administrasyong Estrada – sa koordinasyon
ng mga manggagawa.” ng Department of Labor and Employment
Pinag-ugnay rin ni Bello (“Our Failed (DOLE), Department of Foreign Affairs (DFA);
Labor Export Policy”) ang liberalisasyon ng at ng Department of Trade and Industry (DTI) –
ekonomiya at ang LEP na kapwa ipinatupad ng ng mga “job fair” na naging kasangkapan para
administrasyong Ramos: “Dahil sa malawakang makapamili ng mga manggagawang Pilipino ang
disempleyo na dulot ng liberalisasyon ng mga rekruter at employer.
kalakalan sa industriya at agrikultura at sa Gaya ng iba pang administrasyon, isinulong
kawalan ng kakayahan ng gobyerno na itaguyod din ng rehimeng Macapagal-Arroyo ang
ang mga aktibidad sa ekonomiya na makasasalo institusyonalisasyon ng LEP. Bahagi ng LEP ng
sa mga mawawalan ng trabaho, bumaling sa rehimeng Macapagal-Arroyo ang “malikhaing
pandaigdigang pamilihan ang mga Pilipino.” ideya” ng pagsasanay ng “super-maids para
Sa ilalim ng administrasyong Ramos, naging magtrabaho sa mga mauunlad na bansa” (Pernia
kasapi ng General Agreement on Tariffs and 13-34). Binanggit naman sa ulat ng Asia Pacific
Trade-World Trade Organization (GATT-WTO). Mission for Migrants (APMM) na “...isa sa
Ang wala sa panahong pagsapi sa nasabing mga unang policy announcement” ng rehimeng
ahensiya ng globalisasyon ay nagwasak sa sektor Macapagal-Arroyo na “dapat manatili sa ibayong
industriyal ng Pilipinas, at malao’y humantong sa dagat ang mga Pilipinong nagtatrabaho roon.”
malawakang pagkawala ng mga trabaho bunsod Para lalong pagtibayin ang sentral na papel ng
ng mahinang baseng industriyal ng bansa na hindi LEP sa pambansang ekonomiya, nilagdaan ni
pa handa sa full-blast na kumpetisyon sa ilalim Macapagal-Arroyo ang Presidential Decree
ng mga tuntunin ng GATT-WTO. Karugtong No. 76 na nagdedeklara sa Year 2002 bilang
nito, ipinaliwanag ni Diokno-Pascual (147-164) “Year of the Overseas Employment Providers.”
ang ilan sa mga dahilan kung bakit nabigo ang Sa ilalim din ng rehimeng Macapagal-Arroyo,
“Proyektong Ramos” gaya ng pagdepende nito sa isinabatas ang House Bill 387 o “An Act
“...perang padala ng mga manggagawang Pilipino Liberalizing and Accelerating the Processing
sa ibayong dagat at malayang dayuhang kapital– and Deployment of Overseas Filipino Workers.”
perang portfolio na makilos at napakasensitibo sa Lalong pinabilis ng nasabing batas ang proseso
mga salik na sentimental....” Binigyang-diin pa ng deployment ng OFWs upang akitin ang mas
ni Diokno-Pascual na ang perang padala ng mga maraming mamamayan na maging migranteng
manggagawa sa ibayong dagat ay bumubuo sa manggagawa. Sa isang aklat hinggil sa digmaan
higit sa 5% ng gross domestic production (GDP) at pag-eeksport ng mga manggagawa, inilarawan
mula 1995 hanggang 1997. Noong 1997, umabot ni Tyner (95) ang aktibong promosyon ng LEP
na ito sa 7% ng GDP.” sa ilalim ng administrasyong Macapagal-Arroyo
56 Malay Tomo XXVII Blg. 1
“na determinado ring mas tahasang gamitin ang mga sumusunod: sunud-sunod na rehimen
ang pagpapatrabaho sa ibayong dagat bilang ang nagpatupad ng LEP bilang isa sa mga
paraan ng pagsustine sa paglago ng ekonomya... pangunahing kasangkapan sa paglikha ng trabaho;
Isinantabi nito ang mga naunang diskurso ng isinulong ang LEP sa halip na industriyalisasyon
migrasyong ‘managed’, at ng migrasyon bilang at modernisasyon ng agrikultura sa kabila ng
prosesong natural, at buong-pusong sinuportahan katotohanan na ang dalawang iskemang ito’y mas
ang intensipikasyon ng pag-eeksport ng mga akma sa Pilipinas na sagana sa likas na yaman;
manggagawa.” Idinagdag pa ni Tyner na “Tuluy- lalong naging nakadepende sa mga dayuhang
tuloy na itinakda ni Macapagal-Arroyo ang bansa ang ekonomiya ng Pilipinas dahil sa LEP;
target na isang milyong manggagawa ang dapat bilang pagpapatibay sa LEP, iniangkop sa mga
maideploy sa bawat taon, at isinulong niya pangangailangan ng dayuhan ang sistemang pang-
ang pilosopiyang nakabatay sa pagpapataas ng edukasyon ng bansa sa kasalukuyan.
efficiency at pagtatanggal ng burukratikong red
tape...” Kaugnay nito, inatasan ng rehimeng Paghina ng Pagmamanupaktura
Macapagal-Arroyo ang POEA na “agresibong
maghanap ng mga bagong labor market, at Ikinukubli ng LEP ang kahinaan ng ekonomiya
idiversify ang mga umiiral na market...” ng bansa sa pamamagitan ng pagsasampa ng
Bunga ng mga nabanggit, tinaguriang limpak-limpak na remitans na nagiging dahilan
“nakadepende sa remitans” ng Migrante upang hindi na mapansin ang pagkabansot ng
International, ang ekonomiya ng Pilipinas na mga lokal na industriya. Sa unang tingin, malusog
pinatutunayan ng pagiging “numero unong ang ekonomiya ng Pilipinas batay sa Gross
tagasampa ng perang dayuhan” ng pag-eeksport Domestic Product (GDP), ngunit malalantad
ng mga manggagawa sa ilalim ng rehimeng ang kahinaan nito kapag sinipat ang paghina ng
Macapagal-Arroyo. Ayon pa sa Migrante sektor ng pagmamanupaktara sa mga nakaraang
International, “Ang pagtaas ng remitans ay taon kasabay ng paglawak ng dependensiya ng
sumasalamin sa paglobo ng deployment ng ekonomiya sa remitans ng OFWs. Habang halos
mga Pilipinong manggagawa sa ibayong dagat laging palaki nang palaki ang remitans, ang
sa ilalim ng rehimeng Macapagal-Arroyo na balance of payments ng bansa sa mga produkto
lumagpas sa isang milyon (1.24 million) noong ay nagrerehistro ng negatibong paglago gaya ng
2007. Nangangahulugan ito na 3,700 Pilipino ipinakikita sa talahanayan sa ibaba, kasabay ng
ang umaalis ng bansa patungong ibayong dagat paghina ng pagmamanupaktura (bilang porsiyento
araw-araw, bukod pa sa mga di dokumentadong ng Gross Domestic Product/GDP) batay sa
manggagawa.” estadistika mula sa Bangko Sentral ng Pilipinas
Sa ilalim ng kasalukuyang administrasyon, (2014) at World Bank Database (2014).
ipinagpapatuloy ang LEP bilang patakaran ng Gaya ng ipinakikita ng talahanayan, bunsod
Estado. Katunayan, ang pagsuporta sa LEP ay ng lumalaking remitans ay tila bantulot ang
bahagi ng at binibigyang-diin sa Philippine gobyerno ng Pilipinas na buhayin at palakasin
Development Plan (2011-2016). Bukod dito, ang sektor ng pagmamanupaktura sa pamamagitan
isinabatas na rin ang programang Kindergarten ng pagdaragdag ng suporta sa mga industriya,
to 12 years of Basic Education na nagdaragdag lalo na yaong nakatuon sa pamilihang lokal. Tila
ng dalawang taong senior high school upang kuntento na ang gobyerno sa remitans at hindi ito
mapabilis ang produksiyon ng mga manggagawang nagsisikhay na palakasin ang mga domestikong
akma ang kasanayan sa pangangailangan ng mga industriya, lalo pa’t ang remitans ay nagpatuloy
dayuhan (San Juan 96-120). sa paglaki kahit pagkatapos ng pagsambulat ng
Sa konteksto ng naunang pagtalakay sa pandaigdigang krisis na nagsimula noong 2008.
kaligiran ng LEP, malinaw na napatunayan Samakatwid, “(a)ng pinakaseryosong negatibong
Pambansang Salbabida at Kadena ng Dependensiya D.M. San Juan 57
Talahanayan 4.
Remitans ng OFWs, Balance of Payments, at Pagmamanupaktura Bilang Porsiyento ng GDP (1999-
2012)
Manufacturing
OFW Remittances Balance of Payments
Year as Percent of the
In US dollars in US dollars
Philippine GDP
1999 6,021,219,000 -5,977,000,000 23%
2000 6,050,450,000 -5,971,000,000 24%
2001 6,031,271,000 -6,265,000,000 25%
2002 6,886,156,000 -5,530,000,000 25%
2003 7,578,458,000 -5,851,000,000 25%
2004 8,550,371,000 -5,684,000,000 24%
2005 10,689,005,000 -7,773,000,000 24%
2006 12,761,308,000 -6,732,000,000 24%
2007 14,449,928,000 -8,391,000,000 23%
2008 16,426,854,000 -12,885,000,000 23%
2009 17,348,052,000 -8,842,000,000 21%
2010 18,762,989,000 -10,966,000,000 21%
2011 20,116,992,000 -15,652,000,000 21%
2012 21,391,333,000 -14,818,000,0001 21%
1
Preliminary ang datos para sa 2012.
epekto ng LEP ay ang pagpapabaya sa domestikong pamumuhunan ng gobyerno ang isa sa mga
produksyon at matamlay na pamumuhunan pangunahing dahilan ng kawalan ng paglawak
sa imprastraktura, agrikultura, pagmimina, ng mga industriya (“industrial deepening”) sa
promosyon ng eksport, at panlipunang pag-unlad bansa (Intal at See).
dahil sa mabilis na pagpasok ng pondo mula sa Ang malaking remitans ng OFWs ay nagsisilbi
remitans. Ang bansa ay maihahalintulad sa isang ngang salbabida ng sisinghap-singhap na
lalaking tinamad na sapagkat nakakatanggap ng ekonomiya ng bansa, ngunit ito’y itinataguyod
remitans mula sa asawang nagtatrabaho bilang habang kinalilimutan ang sektor ng industriya na
kasambahay sa ibang bansa. Para sa gobyerno, may potensiyal ding mag-ambag sa paglago ng
ang mabilis na kita mula sa remitans ay isa sa mga ekonomiya. Umasa na lamang ang Pilipinas sa
pangunahing sanhi ng kawalan nito ng kakayahan pag-eeksport ng mga manggagawa at pagkubra
na isulong ang mga komprehensibong programang ng remitans, sa halip na bigyang-pansin din ang
makapagpapaunlad sa ekonomya” (Laquian). paglinang sa saganang likas na yaman nito. Taliwas
Isang pananaliksik ni Tabuga (7) na inilabas ng ang programa ng Pilipinas sa ginagawa ng ilang
isang ahensiya ng gobyerno – ang Philippine mauunlad at umuunlad na bansa sa Asya, gaya
Institute for Development Studies (PIDS) – ang ng pinatutunayan ng datos hinggil sa porsiyento
nagpaalala sa gobyerno na “...ang mga remitans ng pagmamanupaktura sa kanilang GDP, at ang
ay di dapat tratuhing panacea (gamot sa lahat) relatibong maliit na porsiyento ng remitans bilang
na magbibigay ng dahilan sa gobyerno na huwag bahagi ng kanilang GDP. Gaya ng Pilipinas,
nang magpatupad ng mga reporma sa polisiya ang Nepal ay isa ring bansang nakadepende sa
na magtitiyak ng pangmatagalang progreso sa remitans, kaya kapansin-pansing mahina rin ang
ekonomya.” Kaugnay nito, ang kakulangan ng sektor ng pagmamanupaktura roon.
58 Malay Tomo XXVII Blg. 1
Talahanayan 5
Pagmamanupaktura at Remitans Bilang Porsiyento ng GDP ng Ilang Bansang Asyano
Pagmamanupaktura Bilang
Remitans Bilang Porsyento ng GDP
Country Porsyento ng GDP
2008 2009 2010 2011 2012 2008 2009 2010 2011 2012
Philippines 23 21 21 21 21 10.7 11.9 10.8 10.3 9.8
South Korea 28 28 30 31 31 1.0 0.7 0.5 0.5 0.5
Malaysia 25 24 25 24 24 0.6 0.6 0.4 0.4 0.4
Indonesia 28 26 25 24 24 1.3 1.3 1.0 0.8 0.8
No Data
China 33 32 32 32 0.5 0.5 0.6 0.6 0.5
Available
Nepal 8 7 7 6 7 21.7 23.1 21.7 22.4 25.0
Pinagkunan: World Bank Database (2014).
ng kontrata. Madalas, ang mga Pilipino, kasama Dahil sa LEP, nagagawa rin ng mauunlad na
ang iba pang migranteng manggagawa, ang unang bansang tulad ng Singapore na mamili ng mas
nawawalan ng trabaho sa panahon ng krisis sa murang lakas-paggawa gaya ng pinatutunayan
ekonomya at bihirang mabigyan ng oportunidad ng kanilang pagbibigay-priyoridad sa pagkuha
na magkaroon ng mga trabahong may mataas na ng mga kasambahay na Cambodian at iba
estado.” pang mamamayan na handang magtrabaho sa
Isang bahagi naman ng ulat ng Human Rights suweldong mas mababa pa sa tinatanggap ng
Watch ang nakatuon sa “pagsasamantala at mga Pilipinong kasambahay (The Guardian
pang-aabuso sa mga migranteng manggagawa sa Online). Habang tumitindi ang kumpetisyon
Saudi Arabia,” kasama na ang mga testimonya sa pagitan ng mga bansang Third World na
ng mga migranteng Pilipino. Lalong lumala nagkakandarapa sa pagbebenta ng kanilang
sa mga nakalipas na taon ang pagsasamantala sariling mamamayan, lalo namang tuwang-tuwa
at pang-aabuso sa mga migrante sa Saudi ang mga employer sa mauunlad na bansa na
dahil sa patakarang Saudization (nitaqat) ng sinasamantala ang karerang pabaratan (“race to
gobyerno roon – na nagtatakda ng mas estriktong the bottom”). Kung tutuusin, ang pagtitipid sa
limitasyon sa migrasyon at pagpapalayas ng suweldo ng mga manggagawa ang pangunahing
mga migrante upang diumano’y magkaroon ng dahilan kung bakit pinapayagan – at kung
trabaho ang mga mamamayan ng Saudi. Libu- minsa’y hinahikayat pa – ng mga mayayamang
libong Pilipino ang matagal na nagsiksikan sa bansa ang pagtatrabaho ng mga migranteng mula
tinatawag na tent city sa Jeddah, Saudi Arabia Third World. Sa aspektong ito’y malinaw na higit
habang naghihintay na maproseso ang kanilang ang pakinabang ng mga bansang destinasyon ng
exit papers. Sa usapin ng sahod, mababang- mga migrante kaysa pakinabang ng kanilang mga
mababa rin ang suweldo ng mga kasambahay pinagmulang bayan.
sa Saudi Arabia at sa United Arab Emirates. Maging sa mga bansang itinuturing na
Noong 2012 lamang itinaas sa $250 mula $400 bahagi ng Kanluran–at ng “demokratikong
ang minimum na sahod ng mga kasambahay sa daigdig”–gaya ng Canada, may mga migranteng
mga nasabing bansa (Doha News Online). Sa manggagawang Pilipino na nabiktima ng isang
kabila ng nasabing pagtataas, nasa $384 lamang transnasyunal na korporasyon na hindi nagbayad
ang average na sahod ng mga kasambahay na ng airfare, overtime, at recruitment agency
nasa ilalim ng kumpanyang Qatar Maid Service, fees ng mga migrante at hindi rin sumunod sa
ngunit ang mga kasambahay na Ethiopian napagkasunduang mga oras ng kontrata (The Tyee
at Bangladeshi na nagtatrabaho sa kanila ay Online). Ang mga manggagawang ito’y saklaw ng
tumatanggap lamang ng halos $220 (Doha programa ng gobyernong Canadian na tinatawag
News Online). Samantala, $800 ang minimum na Temporary Foreign Worker Program (TFWP).
na sahod para sa mga mamamayan ng Saudi Ayon sa National Union of Public and General
Arabia (Arabian Business Online, “Saudi Employees ng Canada, ang TFWP ay ginagamit
sets minimum wage for nationals”); $9,922 ng mga korporasyon “...upang pagsamantalahan
naman ang average household income ng mga ang mga migranteng manggagawa na walang
mamamayan ng UAE (Arabian Business Online, sapat na proteksiyon, benepisyo, at sahod sa
“UAE monthly household income revealed”); trabaho.” Sa simpleng salita, ito’y isang iskema ng
$8,219 naman ang average monthly household mga mapagsamantalang kumpanya na kumukuha
income ng mga mamamayan ng Qatar (The ng mga kontraktuwal na trabahador mula sa mga
Peninsula Qatar). Malinaw kung gayon na ang bansang Third World gaya ng Pilipinas at Tsina, sa
LEP ay sinasamantala ng mga mauunlad na bansa halip na mga Canadian, sapagkat ang huli’y mas
sa pamamagitan ng baratilyong pasahod sa mga malaki ang suweldo at karaniwang binibigyan ng
manggagawa mula sa Third World. trabahong permanente.
60 Malay Tomo XXVII Blg. 1
Talahanayan 6.
Bilang ng Mga Nadeploy na Landbased Overseas Filipino Workers Ayon sa 10 Nangungunang
Kategorya ng Okupasyon, New Hires: 2007-2012
Kategorya ng
2007 2008 2009 2010 2011 2012
Okupasyon
All Occupational
313,260 376,973 349,715 341,966 437,720 458,575
Categories Total
Household Service
47,878 50,082 71,557 96,583 142,689 155,831
Workers
Nurses Professional 9,178 11,495 13,014 12,082 17,236 15,655
Waiters,
Bartenders and 9,276 13,911 11,977 8,789 12,238 14,892
Related Workers
Caregivers and
14,399 10,109 9,228 9,293 10,101 10,575
Caretakers
Wiremen and
6,980 8,893 9,752 8,606 9,826 10,493
Electrical Workers
Plumbers and Pipe
9,187 9,664 7,722 8,407 9,177 9,987
Fitters
Welders and
6,140 6,777 5,910 5,059 8,026 9,657
Flame-Cutters
Laborers/Helpers
7,317 9,711 8,099 7,833 7,010 9,128
General
Charworkers,
Cleaners and 6,300 11,620 10,056 12,133 6,847 8,213
Related Workers
Cooks and Related
5,124 5,791 5,028 4,399 5,287 6,344
Workers
Others 191,481 238,920 197,372 168,782 209,283 207,800
62 Malay Tomo XXVII Blg. 1
Talahanayan 7.
Top 20 Sources of OFW Remittances and Their Scores in the Human Development Index
Ang malaking ambag ng mga Pilipino sa para magampanan ang mga responsabilidad nila
ekonomiya ng mauunlad na bansa ay lalong sa bahay na sinasalo ng mga kasambahay na
magiging malinaw kung susuriin ang mga pinapasahod nila ng baratilyo. Narito ang bilang
sektor na pinagtatrabahuhan ng maraming OFW. ng mga Pilipinong kasambahay sa iba’t ibang
Halimbawa, dapat bigyang-diin na ang libu-libong mauunlad na teritoryo/bansa: 136,723 sa Hong
kasambahay na Pilipino – na bumubuo sa mayorya Kong (2010); 35,000 sa Qatar (2012); mas mababa
ng OFWs – sa mauunlad na bansa ay gumagampan sa 100,000 sa Kuwait (2010); 70,000 sa Singapore
sa mga gawaing bahay at kung gayo’y esensiyal (2013); at 250,000 sa Saudi Arabia (2011).
upang magkaroon ng karagdagang oras sa kani-
kanilang trabaho ang mag-asawa o ang mga may- Mga Panlipunang Epekto (Social Costs) ng
ari ng bahay na mamamayan ng mga bansang LEP
iyon. Kung hihinto sa pagtatrabaho ang mga
kasambahay na Pilipino, malaki ang posibilidad na Lalong mapatutunayan ang pinsala ng LEP
sumadsad ang ekonomiya ng maraming mauunlad sa Pilipinas kapag sinipat ang mga panlipunang
na bansa sapagkat mapipilitan ang kanilang epekto nito sa bansa. Sa isang pananaliksik na
mga mamamayan na magbawas ng oras para sa pinondohan ng Friedrich Ebert Stiftung (FES),
kanilang trabaho o kaya’y hindi na magtrabaho inisa-isa ni Alcid ang napakaraming panlipunang
Pambansang Salbabida at Kadena ng Dependensiya D.M. San Juan 63
Talahanayan 8.
Mga Bansang Nangunguna sa RGDP Per Capita at Proporsiyon ng Migranteng Populasyon
Average
Migrants as
Rank, annual
proportion of RGDP Rank, RGDP
Economy RGDP per RGDP
total population growth, 2010 growth, 2010
capital, 2010 growth, 2006
2010 (%)
to 2010
Qatar 1 74.2 16.6 16.6 2
Luxembourg 2 34.2 1.9 2.7 149
Macao, China 3 55.1 12.2 27.0 1
Singapore 4 38.7 6.6 14.8 4
Norway 5 9.9 0.8 0.7 191
Kuwait 6 76.6 2.6 3.4 126
Brunei Darussalam 7 37.1 0.7 2.6 150
United Arab
8 43.8 3.2 1.4 179
Emirates
United States 9 13.8 0.7 3.0 139
Hongkong, China 10 38.8 4.0 7.0 52
Talahanayan 9.
Manggagawa sa Sektor ng Kalusugan sa Bawat 10,000 ng Populasyon sa Piling Bansang
Destinasyon ng mga Migranteng Pilipinong Nagtatrabaho sa Sektor ng Kalusugan
pagbalik, kundi nagiging sanhi rin upang ang Añonuevo sa pag-aaral na iprinesenta sa 2008
mga kasanayan sa kanilang dating edukasyon ay UN-sponsored International Conference on
maging uncompetitive at out-dated.” Naglahad ng Gender, Migration and Development na “Mayorya
empirikal na datos hinggil sa deskilling sina Zosa sa mga anak ng mga migranteng manggagawa
and Orbeta, Jr. ay walang kamalayan sa kondisyon ng buhay ng
Hinggil sa pagdami ng mga nasirang pamilya kanilang mga magulang sa ibang bansa... Ang
(broken families) sa hanay ng mga OFW, ilan sa anti-social behaviors ng mga bata gaya
ipinanukala ni Senador Miriam Defensor- ng adiksyon sa droga o paghinto sa pag-aaral ay
Santiago ang Senate Bill 1779 noong 2007. itinuturing ng mga tao na tanda ng rebelyon nila
Ayon sa nasabing panukalang-batas, maraming sa pag-iwan sa kanila ng kanilang mga magulang.”
ulat mula sa Philippine Overseas Employment Inihayag din nina Zosa at Orbeta na “ang impact
Administration, Overseas Workers Welfare ng pansamantalang migrasyon sa mga bata...
Administration (OWWA) at Non-Government ang pinakaproblematikong panlipunang epekto”
Organizations ang nagpapatunay na ang mga ng LEP. Dokumentado rin na mas malaki ang
suliraning gaya ng “pumalyang kasal (broken impact sa mga bata kapag ang ina, sa halip na ang
marriages), adiksyon sa droga, imoralidad sa seks, ama, ang nagtrabaho sa ibang bansa (Institute of
krimen, pagpapakamatay o mga psychological Labor Studies). Dapat bigyang-diin na maraming
breakdowns” ay maiuugnay “sa pangmatagalang migranteng Pilipino ay babae, at marami sa kanila
paghihiwalay ng mga mag-asawa at ng kanilang ang may pamilya/anak. Sa bawat 11 lalaking
mga anak” na malinaw na bunga ng LEP. May OFWs, may 10 babaeng OFWs noong 2008-2010
ebidensiyang empirikal na rin hinggil sa mga ayon sa datos na inilabas ng National Statistical
ganitong kaso, tulad ng isang sarbey ng OWWA Coordination Board (NSCB) noong 2012. Sa
sa rehiyong Cordillera na sumasaklaw sa 100,000 pinakahuling datos mula sa POEA, 185,601 sa
OFWs. Ayon sa nabanggit na surbey, “3 sa 340,279 new hires noong 2010 ang babae, at
10 contract workers mula sa Cordillera ang 175,296 naman sa 331,752 noong 2009 ang babae.
nang-iwan sa kanilang mga pamilya o kaya’y Bukod sa deskilling at pagkasira ng mga
nakipaghiwalay sa kanilang mga asawa, batay pamilya, suliranin din ang talamak na illegal
sa kanilang remitans mula 2006 hanggang recruitment. Makikita sa mga kasong hinawakan ng
2007” (Cabreza). Ipinaliwanag naman ni Dizon- Philippine Overseas Employment Administration
Pambansang Salbabida at Kadena ng Dependensiya D.M. San Juan 65
Talahanayan 10.
Mga Kaso ng Illegal Recruitment na Hinawakan ng POEA
Bilang ng Mga Inaksiyunan 650 206 350 339 329 183 283
(POEA) mula 2004-2010, ang tindi ng suliraning OFWs sa LEP. Pinalalabnaw ng samu’t saring
ito, bukod pa sa mga hindi naiuulat na kaso na panlipunang epekto ang mga benepisyong
dokumentado naman ng mga organisasyon ng nakukuha ng bansa sa pamamagitan ng LEP.
migrante. Gayundin, maraming OFWs ang nabibiktima ng
Panghuli, dapat bigyang-diin na mayorya pang-aabuso at pagsasamantala ng mga employer
sa mga OFW ay nasa kasibulan ng buhay, sa sa mga bansang destinasyon ng mga migranteng
kanilang prime years. Nangangahulugan ito na manggagawa.
sa halip na makapag-ambag sa pag-unlad ng Sa lente ng Teoryang Dependensiya, ang mga
Pilipinas sa panahong pinakaproduktibo sila, estruktura ng ekonomikong dependensiya ng
ang mga migrante’y pinagsasamantalahan ng Pilipinas sa mga bansang First World ay pinanatili
mauunlad na bansa na nakikinabang nang husto at pinatitibay pa ng LEP sapagkat hindi ito
sa kanilang kabataan at kahusayan. Mismong humahantong sa dibersipikasyon ng ekonomiya
ang National Statistical Coordination Board sa pamamagitan ng industriyalisasyon at iba
(NSCB) sa isang ulat ay nagtanong na “Kailan pang ekonomikong aktibidad na makalilinang
natin mabibigyan ng oportunidad sa trabaho ang sa pamilihang lokal ng bansa tungo sa isang
pangkat na ito ng mga kabataan na marami’y sistemang ekonomikong makalilikha ng sapat
katatapos pa lamang ng kolehiyo upang sila’y na trabaho para sa mga mamamayan upang
direktang makatulong sa paglago ng ating hindi na kailangangin pa ang pag-eeksport ng
ekonomiya sa halip na ekonomiya ng ibang milyun-milyong manggagawa sa ibayong-dagat.
bansa? Kailan natin maiibsan ang social cost Habang nananatiling prayoridad at opisyal na
ng Pinoy diaspora?” Ayon sa nasabing ulat ng patakaran ng gobyerno ang LEP, mananatili rin
NSCB, halos 50% ng mga OFW ang nasa edad ang mga kadena ng dependensiya ng Pilipinas sa
25-29 at 30-34. ekonomiya ng mauunlad na bansa. Sa ganitong
diwa, hinihikayat ang mga awtoridad ng Pilipinas
at iba pang bansang Third World na suriing
PANGWAKAS mabuti at malao’y ibasura ang kanilang LEP,
at humanap ng alternatibong landas patungong
Sa pangkalahatan, lalo lamang ikinadena ng kaunlaran na hindi na magsasakripisyo sa yamang
LEP sa dependensiya ang Pilipinas. Pinigilan at tao ng bansa, sa altar ng tubo at ginhawa para sa
binansot nito ang pag-unlad ng mga industriya sa mayayamang bansang mapagsamantala.
Pilipinas sapagkat nahirati na ang gobyerno sa
pagdepende sa remitans. Ang kaso ng Pilipinas
ay kahawig din ng sitwasyon ng Nepal na isa SANGGUNIAN
ring bansang lubos na nakadepende sa remitans.
Naging salbabida ng ekonomiya ng Pilipinas Alcid, Mary Lou L. Migrant Labour in Southeast Asia:
ang remitans ng OFWs ngunit higit naman ang Country Study: The Philippines. Friedrich Ebert
pakinabang ng mga bansang destinasyon ng Stiftung/FES. c. 2005.
66 Malay Tomo XXVII Blg. 1
Gao, George and Joe Hitchon. “Filipino Workers Urge Migrante International. “Anti-Migrant Regime: Nine
Overhaul of U.S. Guest Worker Policies.” Inter Years Under Arroyo.” 2010. Web. 20 June 2013.
Press Service News Agency. 19 March 2013. Web. http://internationalmigrants.org/cms/aggregator/
20 June 2013. http://www.ipsnews.net/2013/03/ categories/6
filipino-workers-urge-overhaul-of-u-s-guest- Motlagh, Jason. “Palm Oil for the West, Exploitation for
worker-policies/ Young Workers in Malaysia.” The Atlantic Online.
Guevara, Che. “On Development.” 25 March 1964. 08 April 2013. Web. 20 June 2013. http://www.
Web. 14 August 2014. https://www.marxists.org/ theatlantic.com/international/archive/2013/04/
archive/guevara/1964/03/25.htm palm-oil-for-the-west-exploitation-for-young-
Halabi, Romina. “Contract Enslavement of Female workers-in-malaysia/274769/
Migrant Domestic Workers.” c. 2007. Web. 24 National Statistical Coordination Board/NSCB. “The
Oct 2013. https://www.du.edu/korbel/hrhw/ Pinoy Diaspora: Where Do Our OFWs Come
researchdigest/slavery/fmd.pdf From and Where Do They Go?.” 16 May 2012.
Human Rights Watch. “Bad Dreams: Exploitation and Web. 25 October 2013. http://www.nscb.gov.ph/
Abuse of Migrant Workers in Saudi Arabia.” 13 sexystats/2012/SS20120516_ofw.asp
July 2004. Web. 20 June 2013. http://www.hrw. National Union of Public and General Employees.
org/reports/2004/07/13/bad-dreams “UFCW voices migrant worker concerns at
Institute of Labor Studies/ILS. “Migration “Orphans”: federal roundtable on Temporary Foreign Worker
On the Social Cost of Migration on Children Left Program.” 12 March 2013. Web. 20 June 2013.
Behind.” ILS Policy Brief Vol. 1 No. 1 January http://www.ufcw.ca/index.php?option=com_co
2011. Web. 20 June 2013. http://ilsdole.gov.ph/ ntent&view=article&id=3290:ufcw-makes-its-
wp-content/uploads/2012/08/Orphans-ILS-Policy- voice-heard-in-roundtable-on-temporary-foreign-
Brief-vol1_is1.pdf worker-program&Itemid=6&lang=en
Intal, P.S. Jr. and E. See. “Whither the Philippine Ofreneo, Rene E. “Migration and Development: When
Manufacturing Sector: Looking Back, Way Will the Turning Point Come?”, in Filomeno S.
Forward.” Production Networks, Industrial Sta. Ana III (ed.) Philippine Institutions: Growth
Adjustments, Institutions, Policies and Regional and Prosperity for All. 2010. 263-283. Action for
Cooperation Conference of the DLSU-Angelo King Economic Reforms, Inc.
Institute. 2006. Web. 24 Oct 2013. www.dlsu.edu. Oishi, Nana. 2005. Women In Motion: Globalization,
ph/research/centers/aki/_pdf/_concludedProjects/_ State Policies, And Labor Migration In Asia.
volumeI/IntalSee.pdf Stanford University Press. 84
Katipunan ng mga Samahan ng Migranteng Pernia, E. “Is labor export good development
Manggagawa sa Korea/Collective of Migrant policy?” The Philippine Review of Economics 48.1
Workers’ Organizations in Korea (KASAMMA- (2011): 13-34. http://paase.org/images/Pernia21_
KOREA). “Migrant Orientation: THE PerniaPRE_June_2011_060612.pdf
PROGRESSIVE MOVEMENT OF OVERSEAS Philippine Daily Inquirer. “Taiwan wage hike benefits
COMPATRIOTS.” 2007. Web. 24 Oct 2013. Filipino workers.” 07 April 2013. Web. 20 June
http://www.kasammako.prophp.org/education. 2013. http://globalnation.inquirer.net/71397/
htm taiwan-wage-hike-benefits-filipino-workers
Laquian, Prod. “The Philippines’ Labour Export San Juan, David Michael M. “Kaisipang Nasyonalista at
Policies – Pros and Cons.” Asia Pacific Memo Teoryang Dependensiya sa Edukasyon: Ideolohikal
Online. 2011. Web. 20 June 2013. http://www. na Kritik ng Programang K to 12 ng Pilipinas.”
asiapacificmemo.ca/the-philippines-labour-export- Malay, 26.1 (2013): 96-120.
policies-pros-and-cons Siar, Shiela V. “From Highly Skilled to Low Skilled:
Medina, A. and Pulumbarit, V. “How Martial Revisiting the Deskilling of Migrant Labor.”
Law helped create the OFW phenomenon.” 21 Philippine Institute for Development Studies
September 2012. Web. 24 Oct 2013. http://www. Discussion Paper Series No. 2013-30. http://www.
gmanetwork.com/news/story/275011/pinoyabroad/ pids.gov.ph/dp.php?id=5176&pubyear=2013
ofwguide/how-martial-law-helped-create-the-ofw- Sayres, Nicole. An Analysis of The Situation of
phenomenon Filipino Domestic Helpers. International Labor
68 Malay Tomo XXVII Blg. 1
Organization. c.2004. Web. 20 June 2013. http:// University, Taiwan. 2012. Web. 24 Oct 2013. http://
www.ilo.org/manila/whatwedo/publications/ nccur.lib.nccu.edu.tw/retrieve/80614/602701.pdf
WCMS_124895/lang--en/index.htm World Health Organization. Health Personnel Density.
Tabuga, Audrey D. “How do Filipino families use the Web. 20 June 2013. http://www.who.int/gho/
OFW remittances?” PIDS Policy Notes 2007-12. health_workforce/en/
http://dirp4.pids.gov.ph/ris/pn/pidspn0712.pdf Van Milink, Renske. “Reskilling the Skills of the
Tan, Randolph. “The role of foreign migrant workers in Skilled?: A report analyzing the pre-departure
several economic successes in Asia and the Middle and Hong-Kong based reintegration training
East.” 21 September 2012. Web. 25 February 2013. programs and their effects on the lives of Filipino
www.asiapathways-adbi.org/2013/02/ Domestic Workers in Hong Kong.” University of
The Guardian Online. “Maid in Singapore: will Utrecht, 2011. Web. 20 June 2013. http://dspace.
Cambodian domestic workers be better protected?” library.uu.nl/bitstream/handle/1874/209169/
11 November 2013. Web. 20 December 2013. FINAAAL%2520thesis.pdf
http://www.theguardian.com/global-development/ Yap, J. “Inflation and Economic Growth in the
poverty-matters/2013/nov/11/maid-singapore- Philippines.” Philippine Institute for Development
cambodia-domestic-workers Studies, September 1996. Web. 20 June 2013.
The Peninsula Qatar Online. “Average monthly http://core.kmi.open.ac.uk/download/pdf/7105318.
income of Qatari household soars.” 10 January pdf.
2013. Web. 20 June 2013. http://thepeninsulaqatar. Zosa, Victorina and Aniceto Orbeta Jr. “The Social and
com/news/qata/221261/average-monthly-income- Economic Impact of Philippine International Labor
of-qatari-household-soars Migration and Remittances” Philippine Institute
The Tyee Online. “Denny’s Settles with Filipino for Development Studies Discussion Paper. Series
Migrants.” 01 March 2013. Web. 20 June 2013. No. 2009-32. Web. 20 June 2013. http://www.pids.
http://thetyee.ca/News/2013/03/01/Dennys- gov.ph/dp.php?id=4508&pubyear=2009
Migrant-Workers
Tyner, James. The Business of War: Workers,
Warriors And Hostages in Occupied Iraq. Ashgate Paunawa: Ang malaking parte ng pananaliksik na ito
Publishing, Ltd. 2006. 95 ay bahagi ng disertasyon na pinamagatang “A Dependency
Wolfgram, A. “I Have It “Maid” in Taiwan: Runaway Theory Critique of Selected Segments of the Philippine
Filipino Domestic Household Workers and Development Plan (PDP 2011-2016)” na idinepensa ng
Taiwan’s Foreign Labor Policy.” National Chengchi mananaliksik sa kaguruan ng Graduate School ng Centro
Escolar University (CEU)-Manila noong 2013.