FIL 244 PAGSASALIN: Mga Teorya at Metodolohiya

Pagsulat at Pananaliksik sa Wikang Filipino

nina Prop. Rommel Rodriguez, Prop. Clemen Aquino at Prop. Luna Sicat-Cleto
ng Unibersity of the Philippines – Diliman

Ang tinalakay dito ay tungkol sa halaga ng Wikang Filipino sa larangan

ng pagsulat – malikhaing pagsulat at pananaliksik. Pinag-usapan ang
paghikayat ng unibersidad sa mga mag-aaral mula sa iba’t ibang kurso o
disiplina na matutong magsulat sa Filipino sa larangan ng pagsulat o
pananaliksik.

Sapagkat ang wika’y panlahat, dapat natin itong gamitin sa pang-araw-

araw na pakikipag ugnayan at pakikipag-usap sa lahat ng mga Pilipino dahil
hindi lamang ito nagsisimbolo ng isang dayalekto sa Pilipinas kundi ito’y
panlahat. Kagaya ng sinabi ni Jose Rizal, “Ang Hindi Marunong Magmahal sa
Sariling Wikay ay Higit Pang Mabaho sa Malansang Isda.” Ang wikang ito ng
ating pambansang bayani ay isa lamang sa kanyang mga makabayang pamana
tungkol sa pagmamahal sa ating sariling wika, ang Wikang Filipino. Ang
paalalang ito ng ating bayani ay hindi dapat kalimutan sapagkat ang ating
wika’y huwad din sa iba at dapat ipagmalaki. 

Dapat natin itong gamitin at nang ito’y hindi maglaho sa susunod na

henerasyon. Ang panghihiram ng mga salita sa ibang wika ay hindi dapat
natin itakwil, bagkus ating itong tanggapin ng buong puso sapagkat parte ito
ng ating nakaraan, na tayo ay naging sakop ng ibang mga bansa gaya ng
Espanya at ng Amerika. Ang mga wikang hiniram natin sa mga bansang ito ay
dapat nating ipagmalaki sapagkat isa lamang ito sa mga magagandang
pamana ng mga bansang sumakop sa atin noong una. 
 Hindi rin natin dapat itakwil ang mga salitang ipinamana ng iba pang
mga dayuhan na nag-ambag upang mapayaman ang wikang Filipino gaya na
lamang ng mga tsino na kung saan hindi man nila sinakop ang Pilipinas ay
nakipag ugnayan naman ito ng kanilang mga produkto at kagamitan bago pa
man dumating ang mga mananakop sa atin. Ipagmalaki natin ang ating
ugnayan sa kanila lalunglalo na ang kanilang mga ipinamanang wika.

Mahalaga ang pagkakaroon ng self-identity o kakanyahan. Ang simbolo

ng isang bandila, isang marcha national, isang pambansang awit, isang
pambansang bulaklak, isang pambansang kasuotan ay makabuluhang lahat
bilang mga tanda ng kakanyahan at pagsasarili. Ngunit ito ay mga tanda
lamang, isang simbolo. Nangangailangan ng kahulugan sa mga gumagamit ng
mga simbolo. At mas mahalaga ang kahulugan kaysa sa simbolo. Ang simbolo
ay simbolo lamang, walang kabuluhan kung wala roon ang damdamin ng mga
gumagamit ng simbolo. At ang mga palatandaan ay maaaring palitan, gawing
makabago kung kailangan.

Kaya, tayong mga Pilipino, huwag tayong mahiya sa ating wika.

Ipagmalaki, pagyamanin, at gamitin natin ito kagaya ng ginawa ng ating
pambansang bayani na si Rizal na kahit marami na siyang alam na wika’y taas
noo parin niyang ginamit ang ating wikang Filipino sa kanyang mga obra kahit
saan man siya pumunta. Isa lamang halimbawa nito ang kanyang pagsalin ng
mga obra ng dayuhang manunulat sa ating wika. 
 MGA PAMAMARAAN SA PAGSASALIN
1. Salita-sa-salita - sa pagsasaling ito, ang ayos ng mga salita ay nanatili.

2. Literal - ang gramatikal na pagkabuo ng wikang isinasalin ay hinahanap

sa pinakamalapit na katapat nito sa target language.

3. Matapat - ang pagtatangkang maisalin ang tiyak na kahulugang

pangnilalaman ng wikang isinasalin sa istrukturang panggramatika ng
Source Language.

4. Semantik - naiiba ito sa matapat na pagsasalin dahil dito binibigyan

diin ang estetiko, ng tunog pagiging natural; ang mga kulturang salita ay
hindi gaanong binibigyan diin.

5. Adaptasyon - ito ang pinakamalayang anyo ng pagsasalin.

6. Malaya - kadalasan ang saling ito ay malayo na sa orihinal. Ito rin ay

kadalasang mas mahaba kaysa orihinal at maaaring sabihing hindi na
salin.

7. Komunikatibo - pagtatangkang magbigay pakahulugan sa nilalaman sa

paraang katanggap- tangap at nauunawaan ng mambabasa. Literal na
pagsasalin. Naniniwala si Newmark na ang literal na salin ang
pangunahing hakbang sa gawaing pagsasaling-wika; ang semantika at
komunikatibong pagsasalin ay kapwa nagsisimula sa paraang ito. Mula
sa literal na salin mahuhugot natin ang mga kahulugang nakapaloob,
nakapagitan o nakakubli sa pagitanng mga salita.