Logopedie

2213LOGOPA
 Pabo 2020

Inhoudsopgave
Taak 1: Praktijk en onderzoek/ observatie.............................................................................................3
Taak 2: koppeling theorie.......................................................................................................................4
Taak 3: aanpak.......................................................................................................................................4
Bijlages...................................................................................................................................................5
Bijlage 1 Spraakanalyseformulier leerkrachten..................................................................................5
Ingevuld door naaste......................................................................................................................5
BIJLAGE 2: Spraakanalyseformulier leerkrachten...............................................................................6
Ingevuld door student....................................................................................................................6
BIJLAGE 3: Spraakanalyseformulier leerkrachten...............................................................................8
Ingevuld door praktijkbegeleidster.................................................................................................8
Bijlage 4: Handicap Voice Index..........................................................................................................9
Bijlage 5: Intakeformulier Stem........................................................................................................10

2
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Taak 1: Praktijk en onderzoek/ observatie.

Voor deze opdracht heb ik twee personen (iemand uit mijn naaste omgeving en mijn
praktijkbegeleidster) het spraakanalyseformulier leerkrachten laten invullen. Hiernaast vul ik
zelf de ‘Voice Handicap Index’ en het ‘ Intakeformulier Stem’ in. Aan de hand van de
ingevulde formulieren ga ik mijn eigen spreekgedrag beoordelen en beschrijven.
Uit de drie formulieren is gebleken dat we allemaal overeenkomen met dat ik praat met een
zachte g. Als aanvulling bij het ingevulde formulier van Sara Moers kreeg ik te horen dat ik
ook gebruik maak van Belgische woorden. Het is volgens vele niet storend, ook al moet er
soms toch even gezocht worden naar wat ik daadwerkelijk wil zeggen. Ondanks dat ben ik
nog steeds duidelijk verstaanbaar.
Over het algemeen pas ik mijn intonatie en expressiviteit aan. Het voorbeeld die Sara Moers
gaf is: als ik met een klein kind praat zorg ik ervoor dat mijn intonatie en manier van praten
aansluit bij de leeftijd van het kind. Ook probeer ik dan extra duidelijk te praten, zodat het
kind mij beter kan begrijpen
Bij mijn zelfreflectie vind ik mijn houding in elkaar gezakt. Ik sta soms met een kromme rug.
Mijn borsten zijn zwaar waardoor het lastig is om de hele dag recht te staan of te zitten. Als
ik gespannen ben is het soms ook wel te zien aan mijn houding. Ik sta dan stijf en beweeg vrij
weinig.
Sara Moers meldde bij de bijzonderheden dat ik soms een hoorbare ademhaling heb. Het
kan sporadisch voorkomen dat ik opeens harder ademhaal dan gewoonlijk. Ik ben hiermee
eens, luid adem halen doe ik onbewust. Als ik er bewust van word dan probeer ik op een
andere manier adem te halen. Dit doe ik dan door me neus in plaats van door me mond.
Volgens de andere ingevulde formulieren praat ik niet luid noch zacht. Luidheid is in orde bij
mij. Persoonlijk merk ik dat als ik enthousiast ben dat mijn stem verhoog naar een andere
toon. Dit kan erg luid overkomen, soms word ik door me vrienden ook aangesproken dat ik
ietsjes rustiger moet zijn. Ik doe dit volkomen onbewust.
Sara Moers schreef als conclusie een aandachtspunt erbij: Juiste Nederlandse woorden
gebruiken. Hierbij had ze geen extra toelichting bij geschreven, maar ik heb hier uiteraard
wel naar gevraagd. Ze vertelde dat ik soms niet de juiste woordkeuze gebruik, de boodschap
is uiteindelijk wel duidelijk , maar ze gaf aan als tip dat ik beter moet nadenken als ik wat wil
zeggen. Anders kan het misschien zijn dat er verwarring voorkomt.
Ik kan concluderen dat ik volgens iedereen duidelijk en goed verstaanbaar praat. Ook is mijn
stem fijn om naar te luisteren. Ik pas mijn intonatie en manier van praten goed aan op mijn
gesprekspartner. Naar de toekomst neem ik mee dat ik meer ga nadenken voor ik wat zeg,
zodat ik de juiste woordkeuze zal maken.

3
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Taak 2: koppeling theorie

De houding die een leraar heeft, laat een bepaalde indruk achter. Zo moet de leraar de
kinderen aankijken, een actieve houding geven en (al niet te veel) gebaren gebruiken . De
basis voor een goede stem is een goede houding hebben. Hierbij is het belangrijk om een
evenwichtige spierspanning te hebben. Een slechte houding heeft ook meestal als gevolg
een inefficiënte manier van ademen.
Een goede ademhaling is wanneer je ademt via je buik (lage ademing). Een vergroting van de
borstholte naar beneden en naar opzij veroorzaakt een goede ademsteun, een ontspannen
gevoel en een goede, resonerende stem. Als de leraar zijn of haar stem verkeerd blijft
gebruiken, kunnen er stembandafwijkingen ontstaan. Ook moet de stemvolume aangepast
worden aan de ruimte waarin je als leraar spreekt. Het kan verschillende indrukken
achterlaten wat het kind onrustig kan maken.
De leraar moet een goede articulatie hebben. Als hij niet duidelijk spraakklanken uitspreekt,
kunnen kinderen de leraar niet goed verstaan of de verkeerde uitspraak overnemen.
Als de leraar tijdens het praten zijn tempo versneld, kan de klanken beïnvloed worden door
de klank die erna komt of die eraan voorafgaat. Dit noemt men assimilatie. Als er gesproken
wordt zonder te assimileren klinkt zijn uitspraak onnatuurlijk en overdreven. Hierdoor kan
de leraar ook minder verstaanbaar zijn.
De leraar moet zorgen voor voldoende afwisseling in tempo en luidheid. Zo kan er een
accent gelegd worden door een woord zachter of juist luider te zeggen dan de rest van de
zin. Echter is het belangrijk om rekening te houden met de klemtonen, bij te veel klemtonen
gaat het monotoon klinken. Dit maakt de les saai en is de aandacht er niet bij.
Melodie bij het vertellen, voorlezen of geven van instructie is belangrijk. Het verduidelijkt
dat je staat achter wat je zegt. De leraar moet ervoor zorgen dat hij/zij voldoende pauzes
tijdens het spreken of vertellen van een verhaal. Hierdoor voorkom je dat de luisteraars niet
meer kunnen volgen waar je over praat.
De houding die ik aanneem is vrij goed. Ik ben altijd enthousiast, ik loop rond in de klas, ik
mimiek past zich aan op wat ik vertel en ik maak gebruik van gebaren. Echter heb ik wel vaak
last van rugpijn waardoor ik niet te lang recht op kan staan.
Ik merk persoonlijk dat ik op sommige momenten een hoge ademhaling heb, ook bij het niet
intensief bewegen. Als ik hier bewust van word, adem ik door me mond in plaats van door
mijn neus.

Taak 3: aanpak
Presentatie in de klas op 14/01/2020

4
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Bronnen:

o Lindenberg-Meijerman, C. (2010). Logopedie en leerkracht.

Groningen: Noordhoff.

o Pronk-Boerma, M. (2014). Logopedie voor onderwijsgevenden.

Amsterdam: Boom Lemma.

5
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Bijlages

Bijlage 1 Spraakanalyseformulier leerkrachten

Ingevuld door naaste
Geef aan of het volgende spreekgedrag oké is ( X ) en/of markeer/ noteer evt. de verbeterpunten.

Naam spreker: Datum observatie: 07/01/2020

Yasmina Mohamed
Geobserveerd Oké Verbeterpunten
spreekgedrag
Uitspraak algemeen:
Boeiend, levendig,
expressief, duidelijk,
verstaanbaar?
Naam observator: Sara Moers
Relatie tot de student: praktijkbegeleider / mede student /
familielid / vriend(in)
Noteer hier de algemene verbeterpunten
Yasmina communiceert duidelijk en verstaanbaar. Ze zorgt dat ze haar
intonatie en expressiviteit aan haar gesprekspartner aanpast. Bijvoorbeeld:
als ze met een klein kind praat zorgt ze dat haar intonatie en manier van
praten aansluit bij de leeftijd van het kind. Ook probeert ze dan extra
duidelijk te praten, zodat het kind haar beter kan begrijpen.

Uitspraak klinkers en x Noteer hier de algemene verbeterpunten

medeklinkers

Houding x Passief, in elkaar gezakt Gespannen in het

gebied van hals,
schouders, romp,
benen of handen
Adem Hoog en hoorbaar Ademt vaak bij, ook Soms heeft Yasmina
midden in de zin een hoorbare
(onregelmatig) ademhaling. Dit is niet
continu, maar kan
sporadisch voorkomen.
Stem x Hees Krakerig bijzonderheden:

Intonatie x Monotoon (geen Wel enige melodie, bijzonderheden:

melodie) maar steeds dezelfde

Spreektempo Snel Langzaam bijzonderheden:

Uitstempeling x Inslikken van klanken Vaak inslikken van bijzonderheden:

lettergrepen /lettergrepen aan het
einde van de zin
Timing spreekpauzes x Weinig pauzes, lang
doorspreken op een
adem
Dialect en Niet goed verstaanbaar
streekaccent
lettergrepen
Onlogisch geplaatst bijzonderheden:
Leidt af van de inhoud bijzonderheden:
gebruikt af en toe
Belgische woorden,
waardoor het voor
Nederlanders soms

6
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

even zoeken is naar wat

ze daadwerkelijk
bedoeld. Ook praat
Yasmina met een
Limburgs accent wat
duidelijk hoorbaar is als
zij praat. Desondanks is
zij nog steeds
verstaanbaar.
Luidheid x Zacht Erg luid bijzonderheden:
Yasmina praat niet luid
noch zacht. Luidheid is
normaal.
Vloeiendheid x Veel haperen, Struikelen over bijzonderheden:
regelmatig ‘uh’ woorden of klanken
Conclusie Yasmina praat duidelijk en is goed verstaanbaar. Ze past haar intonatie,
verbeterpunten expressiviteit en manier van praten goed aan op haar gesprekspartner.
spreken Aandachtspunten zijn: juiste Nederlandse woorden gebruiken.

*Dit formulier wordt 3 x ingevuld: 1 door je praktijkbegeleider tijdens een vertelling of instructie; 1 door een
medestudent of iemand uit je omgeving tijdens voorlezen; 1 door jezelf over je manier van spreken in het
algemeen.

BIJLAGE 2: Spraakanalyseformulier leerkrachten

Ingevuld door student
Geef aan of het volgende spreekgedrag oké is ( X ) en/of markeer/ noteer evt. de verbeterpunten.

Naam spreker: /Datum observatie: 07/01/2020

Yasmina Mohamed
Naam observator: Yasmina Mohamed (student zelf)
Relatie tot de student: praktijkbegeleider / mede student /
familielid / vriend(in)
Geobserveerd Oké Verbeterpunten
spreekgedrag
Uitspraak algemeen: Noteer hier de algemene verbeterpunten
Boeiend, levendig, X
expressief, duidelijk, Soms iets te enthousiast.
verstaanbaar?
Uitspraak klinkers en X Noteer hier de algemene verbeterpunten
medeklinkers

Houding Passief, in elkaar gezakt Gespannen in het Soms sta ik een beetje
gebied van hals, krom met me rug. Dit
schouders, romp, komt omdat mijn
benen of handen borsten vrij zwaar zijn
waardoor het lastig is
om met rechte
schouders te
staan/zitten.
Adem Hoog en hoorbaar Ademt vaak bij, ook
Wisselvallig. Soms is het midden in de zin
hoorbaar (onregelmatig)

7
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Stem X Hees Krakerig bijzonderheden:

Intonatie X Monotoon (geen Wel enige melodie, bijzonderheden:

melodie) maar steeds dezelfde

Spreektempo X Snel Langzaam bijzonderheden:

Uitstempeling X Inslikken van klanken Vaak inslikken van bijzonderheden:

lettergrepen /lettergrepen aan het lettergrepen
einde van de zin
Timing spreekpauzes X Weinig pauzes, lang Onlogisch geplaatst bijzonderheden:
doorspreken op een
adem
Dialect en X Niet goed verstaanbaar Leidt af van de inhoud bijzonderheden:
streekaccent Ik praat met een zachte
G. Dit kan voor
sommige mensen in de
randstad wat moeilijker
zijn om te verstaan.
Luidheid X Zacht Erg luid bijzonderheden:
Soms praat ik er wel
onbewust overheen.
Bv: wanneer ik te
enthousiast ben.
Vloeiendheid Veel haperen, Struikelen over bijzonderheden:
X/- regelmatig ‘uh’ woorden of klanken Ik struikel alleen als ik
zenuwachtig ben, of als
ik onzeker ben over
mijn zaak.
Conclusie Ik praat naar mijn geweten redelijk goed, op een paar kleine puntjes na
verbeterpunten (beschreven bij bovenstaande bijzonderheden).
spreken

*Dit formulier wordt 3 x ingevuld: 1 door je praktijkbegeleider tijdens een vertelling of instructie; 1 door een
medestudent of iemand uit je omgeving tijdens voorlezen; 1 door jezelf over je manier van spreken in het
algemeen.

8
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

BIJLAGE 3: Spraakanalyseformulier leerkrachten

Ingevuld door praktijkbegeleidster

9
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Bijlage 4: Handicap Voice Index

10
Logopedie 2213LOGOPA
 Pabo 2020

Bijlage 5: Intakeformulier Stem

11
Logopedie 2213LOGOPA