ლოგიკური ოპერაციები.

ლოგიკური მსჯელობის
შეფასება
ლექცია 3
 მარტივი კატეგორიული წინადადება
მარტივი კატეგორიული წინადადება
სუბიექტსა
პრედიკატს

ავტობუსი ლურჯია
ავტობუსი
ლურჯია
 მარტივი კატეგორიული წინადადება

ზოგად - დადებითი ყველა პროკურორი იურისტია

ზოგად უარყოფითი არც ერთი პროკურორია იურისტი

კერძოობით - დადებითი ზოგიერთი პროკურორი იურისტია

კერძოობით - უარყოფითი ზოგიერთი პროკურორი არ არის იურისტი

შენიშვნა: ყველა პროკურორი არ არის იურისტი

ზოგიერთი პროკურორი არ არის იურისტი
მარტივი კატეგორიული წინადადების უარყოფა
ჭეშმარიტი მცდარი

ეს ფილმი საინტერესოა. ეს ფილმი არ არის საინტერესო.

ეს ფილმი არ არის საინტერესო. ეს ფილმი საინტერესოა.

მარტივი კატეგორიული წინადადების უარყოფა

ყველა ფილმი საინტერესოა. ზოგიერთი ფილმი არ არის საინტერესო.

ზოგიერთი ფილმი საინტერესოა. არც ერთი ფილმია საინტერესო.

ზოგიერთი ფილმი საინტერესო არ არის. ყველა ფილმი საინტერესოა.

ერთი ფილმიც კი არ არის საინტერესო. ზოგიერთი ფილმი საინტერესოა.

 მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე
დასკვნის გამოტანა (უკუქცევა)
ზოგად დადებითი

„ყველა მოკრივე სპორტსმენია“.

მოკრივე სპორტსმენი
მოკრივე
სპორტსმენი

დასკვნის გამოტანა უკუქცევის (უკუღმათქმის) გზით:

სუბიექტსა პრედიკატს
ყველა ზოგიერთით

„ზოგიერთი სპორტსმენი მოკრივეა“.

 მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე
დასკვნის გამოტანა (უკუქცევა)
ზოგად უარყოფითი .

„არც ერთი ოთხკუთხედია სამკუთხედი“.

ოთხკუთხედი სამკუთხედი
ოთხკუთხედი
სამკუთხედი

დასკვნის გამოტანა უკუქცევის (უკუღმათქმის) გზით:

სუბიექტსა პრედიკატს
არც ერთი

: „არც ერთი სამკუთხედია ოთხკუთხედი“.

 მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე
დასკვნის გამოტანა (უკუქცევა)
კერძოობით დადებითი .

„ზოგიერთი მეზობელი ექიმია“.

მეზობელი
მეზობელი
ექიმი
ექიმი

დასკვნის გამოტანა უკუქცევის (უკუღმათქმის) გზით:

სუბიექტსა პრედიკატს
ზოგიერთი

: „ზოგიერთი ექიმი მეზობელია“.

 მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე
დასკვნის გამოტანა (უკუქცევა)
კერძოობით უარყოფითი

ზოგიერთი მცენარე მარადმწვანე არ არის.

მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე დასკვნის გამოტანა (გადაქცევა)

ზოგად დადებითი
ყველა S არის P.
S P
არცერთი S არ არის არა P.

ყველა მოსამართლე იურისტია.

არც ერთი მოსამართლეა არ არის არაიურისტი

არა P

ზოგად უარყოფითი წინადადება

S P
არცერთი S არ არის P.
ყველა S არის არა P.

არცერთი ფიზიკოსი არ აღიარებს ასტროლოგიას, როგორც მეცნიერებას.

ყველა ფიზიკოსი არის ასტროლოგიის, როგორც მეცნიერების, უარმყოფელი.
 მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე
დასკვნის გამოტანა (გადაქცევა)
კერძოობით დადებითი
ზოგიერთი S არის P.
ზოგიერთი S არ არის არა P.

ზოგიერთი პოლიტიკოსი მემარცხენეა.

ზოგიერთი პოლიტიკოსი არ არის არამემარცხენე.

არა P

S P
 მარტივი კატეგორიული წინადადების საფუძველზე
დასკვნის გამოტანა (გადაქცევა)
კერძოობით უარყოფითი წინადადება
ზოგიერთი S არ არის P.
ზოგიერთი S არის არა P.

ზოგიერთი ექიმი არ არის ჰომეოპათიის მიმდევარი.

ზოგიერთი ექიმი არის ჰომეოპათიის არამიმდევარი.

არა P

S P
 ორი მარტივი კატეგორიული წინადადებიდან
დასკვნის გამოტანა

სილოგიზმი წანამძღვრები
დასკვნა

ყველა ექიმს ლიცენზია აქვს.

დათო ექიმია.
დათოს ლიცენზია აქვს.

ყველა მოცეკვავე დაიღალა.

ყველა მოცეკვავე კულისებშია.
კულისებში მყოფებს შორის დაღლილები არიან.
არისტოტელე (384 - 322 წწ ქ.წ.)

არსებობს დასკვნის გამოტანის შვიდი წესი

 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 1
ყველა მგელი მტაცებელია
ყველა ლომი მტაცებელია

დასკვნა არ გამოიტანება.

მტაცებელი მტაცებელი

მგელი ლომი მგელი ლომი

 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 2

ყველა სპორტსმენი სწრაფად დარბის.

ყველა სპორტსმენი შრომისმოყვარეა.

ზოგი შრომისმოყვარე სწრაფად დარბის

(ან ზოგი სწრაფადმორბენალი შრომისმოყვარეა).

შრომისმოყვარეები სწრაფად მორბენალები

სპორტსმენები
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 3
დასკვნა არ გამოიყვანება

ჯგუფში არცერთი სტუდენტია ხევსური.

ვინც ხევსურია არ არის, ტალავარი არ ცმია

ტალავარჩაუცმელი

არახევსური
ჯგუფში ყველა სტუდენტი არახევსურია.
სტუდენტი
ყველა არახევსური ტალავარჩაუცმელია.

ჯგუფში ყველა სტუდენტი ტალავარჩუცმელია.

 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 4
უარყოფითი
უარყოფითი

ყველა ინჟინერმა იცის მათემატიკა.

მათემატიკის მცოდნეებიდან არც ერთია ბალეტის მოყვარული.
არც ერთ ინჟინერს უყვარს ბალეტი.

მათემატიკა

ინჟინერი ბალეტი
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 4

ეს სასიკვდილო დარტყმა განხორციელდა ისეთი ადამიანის მიერ, რომელიც ფლობს

უზარმაზარ ფიზიკურ ძალას.
ბრალდებული არ წარმოადგენს ადამიანს უზარმაზარი ფიზიკური ძალით.

ბრალდებულს არ შეეძლო სასიკვდილო დარტყმის განხორციელება.

ადამიანი ფლობს
უზარმაზარ ადამიანი არ ფლობს
ფიზიკურ უზარმაზარ
სასიკვდილო ძალას
დარტყმა ფიზიკურ
ძალას
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 5

დასკვნა არ გამოიტანება

ზოგიერთ სტუდენტს უყვარს ლუდი.

ზოგიერთი სტუდენტი ცაციაა.

ზოგიერთი წიგნი საინტერესოა.

ზოგიერთი მაღაზიაში წიგნები არ იყიდება.
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 6

ყველა რაინდი მეომარია.

ზოგიერთი რაინდი მორწმუნეა.
ზოგიერთი მეომარია მორწმუნეა.

ყველა თაგვი მღრღნელია.

ზოგიერთი თაგვი არ არის რუხი
ზოგიერთი მღრღნელი არ არის რუხი.
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი - 7

დადებითი დასკვნა გამოიტანება

ყველა რაინდი მეომარია.
ყველა მეომარი მკაცრია.
ყველა რაინდი მკაცრია.

ზოგადი
კერძოობითი დასკვნა.
ყველა თაგვი მღრღნელია.
ყველა თაგვი მშიშარაა.
არსებობს მშიშარა მღრღნელები.
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი

ყველა თავისუფალი ბაზარი ხასიათდება კომპანიების დიდი რიცხვით.

ზოგიერთი ბაზარი თავისუფალია.
ზოგიერთი ბაზარი კომპანიების დიდ რიცხვს მოიცავს.

ყველა ადამიანს აქვს ლოგიკური აზროვნების უნარი.

არც ერთ მწერს აქვს ლოგიკური აზროვნების უნარი
არც ერთი მწერია ადამიანი.
 მარტივი კატეგორიული სილოგიზმი
ყველა კომპანია იურიდიული პირია.
ყველა კომპანიას აქვს საკუთარი ბეჭედი.

ზოგიერთ იურიდიულ პირს აქვს საკუთარი ბეჭედი.

(ან იმათგან ვისაც საკუთარი ბეჭედი აქვს, ზოგი იურიდიული პირია)

ყველა მევიოლინე მუსიკოსია.

ყველა მუსიკოსი ხელოვანია.

ყველა მევიოლინე ხელოვანია

ზოგიერთი ხელოვანი მევიოლინეა
 პირობით-კატეგორიული სილოგიზმი
მტკიცებითი: A⇒ B, A
B
თუ სტუდენტი საფუძვლიანად სწავლობს სამართალს (A), მისგან შეიძლება
კარგი იურისტი დადგეს (B) .
სტუდენტი საფუძვლიანად სწავლობს სამართალს (A).

სტუდენტისგან შეიძლება კარგი იურისტი დადგეს (B).

უარყოფითი: A⇒ B, არა B
არა A
თუ სტუდენტი საფუძვლიანად სწავლობს სამართალს (A), მისგან შეიძლება
კარგი იურისტი დადგეს (B).
სტუდენტისგან არ დადგა კარგი იურისტი. (არა B)

: სტუდენტი არ სწავლობდა სამართალს საფუძვლიანად. (არა A)

 დილემა
მარტივი კონსტრუქციული დილემა A ⇒ B, C ⇒ B, B
A C

თუ ბევრს ცურავ (A), კარგი სუნთქვა გექნება (B).

თუ ბევრს დარბიხარ (C), კარგი სუნთქვა გექნება (B).
კარგი სუნთქვა გაქვს (B).

: ბევრს ცურავ ან ბევრს დარბიხარ. (A C)

მარტივი დესტრუქციული დილემა A ⇒ B, A ⇒ C, არა B C

არაA

თუ ბევრ ამოცანას ხსნი (A), სწრაფი აზროვნება გაგივითარდება (B).

თუ ბევრ ამოცანას ხსნი (A), ლოგიკური აზროვნება გაგივითარდება (C).
ვანოს ვერ აზროვნებს სწრაფად ან ლოგიკურად. არა (B ან C)

ვანოს არ ამოუხსნია ბევრი ამოცანა. არა (A).

 დილემა
რთული კონსტრუქციული დილემა: A ⇒ B, C ⇒ D, A C
B D

თუ ვინმე მუსიკოსია (A), მას კარგი სმენა აქვს (B).

თუ ვინმე მოცეკვავეა (C), ის რიტმს კარგად გრძნობს (D).
თაკო მუსიკოსი ან მოცეკვავეა (A C) .

თაკოს კარგი სმენა აქვს ან რიტმს კარგად გრძნობს.(B D)

რთული დესტრუქციული დილემა: A ⇒ B, C ⇒ D, არა (B D)

არა (A C)

თუ მიზანში ზუსტად ისვრი (A), კარგი მხედველობა გაქვს (B).

თუ მოძრავ სამიზნეს კარგად ახვედრებ (C), კარგი რეაქცია გაქვს (D).
პაატას კარგი მხედველობა ან კარგი რეაქცია არ აქვს. არა (B D).

პაატა ვერ ახერხებს მიზანში ზუსტად სროლას ან მოძრავი სამიზნის დაზიანებას.

არა (A C)
 გამოყენებული წყაროები:

• თ.ალიბეგაშვილი, ელემენტარული ლოგიკა, თბ. 2012

• დ. ზარნაძე, ლოგიკურ-ანალიტიკური აზროვნების საფუძვლები,
თბ. 2017
• http://philosophy.hku.hk/think/logic/knights.php
• https://edu.aris.ge/news/images/doc/GRE/653062-lr1-geo.pdf
• http://www1.naec.ge/images/doc/GRE/2016-lr_ii_ac.pdf
• http://www.naec.ge/uploads/images/doc/EXAMS/2015-
krebuli-abit-zogadi-unarebi-geo.pdf
• http://www.lawacademy.ru/iblock/77e/pogudina_logika_1.pdf
 ლექცია 3

ლოგიკური ოპერაციები.
ლოგიკური მსჯელობის შეფასება
1.

2.

3.

„კოტეს შეეძლო ჩემზე ეთქვა, რომ ავაზაკი ვარ“.

„არ არის მართალი, რომ ქეთო ავაზაკია“.

4.

5.
 ლექცია 3

6.

7.