ტესტირების ჩატარება

მთავარი მიზანი, რისთვისაც იყენებენ ტესტირებას ის არის, რომ შესაძლებელია

ტესტურ სიტუაციაში დასაკვირვებლად შერჩეული ქცევის სახეების განზოგადება სხვა,
არატესტურ სიტუაციში წარმოშობილ ქცევებზე. ტესტური მაჩვენებელი უნდა
გვეხმარებოდეს იმის პროგნოზირებაში, თუ როგორ იგრძნობს თავს, ან როგორ მოიქცევა
პაციენტი კლინიკის გარეთ, ან როგორ ისწავლის სტუდენტი კოლეჯში, ან სამსახურში
მისაღები ადამიანი როგორ გაუმკლავდება თავის ვალდებულებებს.
ტესტირების ჩატარებისათვის მომზადება. ყველაზე უფრო მნიშვნელოვანი პირობა
ტესტირების ჩასატარებლად არის წინასწარი მომზადება. ტესტირებისას არ უნდა
წარმოიშვას გაუთვალისწინებელი ვითარება. წინასწარ უნდა მივიღოთ ზომები, რათა
თავიდან ავიცილოთ მოულოდნელობები, მხოლოდ ასე შეიძლება უზრუნველვყოთ
ტესტირების პროცედურის ერთგვაროვნება.
წინასწარ მომზადებას შეიძლება სხვადასხვა ფორმები ჰქონდეს: ინდივიდუალური
ტესტების ჩატარებისას შეიძლება წინასწარ ვისწავლოთ სიტყვიერი ინსტრუქცია. თუნდაც
ჯგუფური ტესტირებისას, როდესაც გამოსაცდელებს ტესტირების ჩამტარებელი
ინსტრუქციას უკითხავს, ასეთ შემთხვევაში ტესტირების წარმმართველი წინასწარ უნდა
გაეცნოს ამ ინსტრუქციას, რათა წაკითხვისას შეცდომა არ დაუშვას და უფრო ბუნებრივად
გამოიყურებოდეს ტესტირებისას. ძალზე მნიშვნელოვანია ტესტური მასალის მომზადება.
ინდივიდუალური ტესტირებისას, განსაკუთრებით კი მოქმედების ტესტირების
გაკეთებისას ასეთი მომზადება მოიცავს საჭირო მასალების განთავსებას ისე, რომ
მინიმუმამდე იქნას დაყვანილი მათი ძებნა და მოუხერხებელი მოპყრობა. როგორც წესი,
მასალა განლაგებული უნდა იყოს მაგიდაზე ტესტირების ადგილის მახლობლად, ისე, რომ
იგი ადვილად ხელმისაწვდომი იყოს გამოსაცდელისათვის, მაგრამ მის ყურადღებას არ
ფანტავდეს. რთული აპარატურის გამოყენებისას, ხშირად მისი პერიოდული შემოწმებისა
აუცილებლობა დგება. ჯგუფური ტესტირებისას ყველა ბლანკი, პასუხების ფურცელი,
სპეციალური ფანქრები და სხვა მასალა თავიდანვე გულმოდგინედ უნდა იყოს
შემოწმებული, დათვლილი და სამუშაო მაგიდებზე განლაგებული.
კონკრეტული ტესტის ჩატარებისას პროცედურის დეტალურად გაცნობა კიდევ ერთი
მნიშვნელოვანი ფორმაა ტესტირების მომზადებისათვის. რაც შეეხება ინდივიდუალურ
ტესტირებას, მომზადება ხდება ტესტირების პრექტიკული შესწავლით გამოცდილი
სპეციალისტის (სუპერვიზორის) ზედამხედველობით. ჯგუფური ტესტირებისას,

1
განსაკუთრებით კი მასიური გამოკვლევებისას, ასეთი მომზადება შეიძლება მოიცავდეს
ექსპერიმენტატორებისა და დამკვირვებლების წინასწარ ინსტრუქტაჟს, იმისათვის, რომ
თითოეულმა კარგად იცოდეს თავისი ფუნქცია. ჩვეულებრივად, გამომცდელები
კითხულობენ ინსტრუქციას, აკონტროლებენ დროს და ხელმძღვანელობენ ერთ-ერთ
ჯგუფს. კუrატორები არიგებენ და კრებენ ტესტურ მასალებს და ყურადღებას აქცევენ, რომ
გამომცდელებმა შეასრულონ ინსტრუქცია, პასუხობენ ინსტრუქციით გათვალისწინებულ
გამოსაცდელთა შეკითხვებს და აკონტროლებენ იმას, რომ არ დაუშვან გამოსაცდელთა
მხრიდან მოტყუება.
ტესტირების პირობები: სტანდარტიზაცია ეხება არა მხოლოდ სიტყვიერ ინსტრუქციას,
დავალების შესრულების დროს, მასალას და ა. შ, არამედ ტესტირების გარემოსაც. დიდი
ყურადღება უნდა მიექცეს შესაბამისი სათავსოს (შენობის, ოთახის) შერჩევას. ის
იზოლირებული უნდა იყოს ხმაურისაგან და ყოველივე იმისაგან, რაც ყურადღებას
ფანტავს. აუცილებელია იყოს შესაბამისი განათება, ვენტილაცია, მოხერხებული სამუშაო
ადგილი გამოსაცდელისათვის, უნდა მიიღონ შესაბამისი ზომები ტესტირების შეწყვეტისა
და შეფერხების თავიდან ასაცილებლად. კარებზე სპეციალური გამაფრთხილებელი ნიშანი
ეფექტურია მხოლოდ მაშინ, როდესაც ყველამ იცის, რომ ეს ნიშანი კრძალავს შენობაში
შესვლას. დიდი ჯგუფების ტესტირებისას ურიგო არ იქნება კარის ჩაკეტვა, ან კართან
დამხმარეების დაყენება. ერთი შეხედვით უმნიშვნელო დეტალმაც კი შეიძლება
მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს ტესტირების შედეგებზე. მაგალითად, ერთი
შეხედვით უმნიშვნელო დეტალი - ტესტირებისას მერხებს იყენებდნენ თუ მაგიდიან
სავარძლებს - გავლენას ახდენს ჯგუფური ტესტირების შედეგებზე სკოლის
მოწაფეთათვის: იმ ჯგუფებში, რომლებშიც ბავშვები მერხებთან ისხდნენ, უკეთესი
შედეგები დაფიქსირდა. შედეგებზე გავლენას ახდენს აგრეთვე პასუხების ბლანკების
ტიპებიც. მეხუთე კლასამდე ბავშვების ტესტირებისას ნებისმიერი ცალკე ბლანკის
გამოყენება მნიშვნელოვნად ამცირებს ტესტირების შედეგებს, ასეთი ასაკის
ბავშვებისათვის უმჯობესია პასუხები რვეულშივე მონიშნონ.
მნიშვნელოვანი განსხვავებაა ტესტები ბლანკების სახით მიეცემათ, თუ კომპიუტერის
meSveobiT; ტესტირებას სრულიად უცნობი პირი ატარებს თუ ნაცნობი; გამომცდელის
მანერას-თუ გამომცდელი იღიმება და კეთილგანწყობილია-შედეგები უკეთესია. როდესაც
დავალება იყო მიცემული, რომ დაეწერათ ისტორია მიცემული სიტყვების მიხედვით,
ოთახში ფსიქოლოგ-დიაგნოსტიკოსის ყოფნამ დააქვეითა ამ ისტორიების ემოციური

2
შეფერილობა. ბეჭვდის სისწრაფის ტესტირებისას შედეგი უკეთესი იყო, თუ გამოსაცდელი
მარტო იჯდა, ვიდრე ჯგუფური ტესტირებისას.
ყოველივე ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე შეგვიძლია გამოვიტანოთ სამი ძირითადი
დასკვნა: პირველი: აუცილებელია პროცედურების სტანდარტიზება უმნიშვნელო
წვრილმანებშიც კი; მეორე: უნდა დაფიქსირდეს ტესტირების ნებისმიერი
არასტანდარტული პირობა, რაც არ უნდა მეორე ხარისხოვნად გვეჩვენებოდეს და მესამე:
ინტერპრეტირებისას მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ ტესტირების პირობები.
პიროვნების ყოველმხრივი გამოკვლევისას, ინდივიდუალური ტესტირებისას,
გამოცდილი დიაგნოსტი ხანდახან გადაუხვევს ხოლმე სტანდარტულ პროცედურებიდან,
რათა მიიღოს განსაკუთრებით საინტერესო დამატებითი ინფორმაცია. მაგრამ ამის შემდეგ
იგი უფლებას კარგავს ტესტირების რეზულტატის ინტერპრეტირება გააკეთოს ტესტის
ნორმების მიხედვით. ამ შემთხვევაში ტესტური დავალება გამოიყენება მხოლოდ
თვისობრივი ანალიზისათვის, ხოლო გამოსაცდელის რეაქცია აუცილებელია განხილული
იქნას, როგორც სხვა არაფორმალური დაკვივება, ან როგორც ინტერვიუს მონაცემები.
ტესტირების საწყისი ეტაპი: რაპორტი და გამოსაცდელის ორიენტირება. ტესტირების
კონტექსტში «რაპორტი» ნიშნავს სპეციალისტის მიერ გამოსაცდელისათვის ტესტისადმი
ინტერესის აღძვრას, მასთან თანამშრომლობის მიღწევას და იმის ხელშეწყობას, რომ
გამოსაცდელის რეაქციები ტესტის მიზნებს შეესაბამებოდეს, იწვევდეს მის
კონცენტრირებას მოცემული ამოცანების გადასაჭრელად და სრულ ძალისხმევას, რომ ეს
ამოცანები კარგად გადაჭრას.
პირovnuli კითხვarების მიზანი არის მაქსიმალურად გულწრფელი და მართალი
პასუხებიs miReba. ზოგიერთი პროექციული ტესტი მოითხოვს იმ ასოციაციების სრულ
ანგარიშს, რომელიც აღიძრა ტესტური სტიმულებით, ყოველგვარი ცენზურისა და
რეაქციების გარეშე. სხვა ტესტები სხვა მიდგომებს საჭიროებენ, მაგრამ ყველა შემთხვევაში
ტესტის ჩამტარებელი სპეციალისტი ცდილობს აღძრას რესპოდენტში სურვილი, რომ is
რაც შეიძლება კეთილსინდისიერად მიჰყვეს ინსტრუქციას.
ტესტირების სპეციალისტების მომზადება ითვალისწინებს არა მხოლოდ ტესტირების
ჩატარების მეთოდიკების სწავლებას, არამედ რაპორტის დაყენების ხერხების სწავლებასაც.
რაპორტირების დროსაც აუცილებელია ერთგვაროვნების მიღწევა. მაგ. თუ ბავშვს ყოველი
ამოცანის გადაჭრისას აძლევენ სასურველ საჩუქარს, არ შეიძლება მისი რეზულტატის
ნორმასთან შედარება, ან სხვა ბავშვების რეზულტატებთან შედარება, რომლებსაც

3
უბრალოდ, აქებდნენ სწორად შესრულებისათვის. ნებისმიერი გადახრა მოტივირების
სტანდარტული პირობებიდან აუცილებლად უნდა აღინიშნოს და მხედველობაში მიიღონ
რეზულტატების ინტერპრეტირებისას.
ინდივიდუალური ტესტირებისას უფრო სრული რაპორტი დგება, ვიდრე ჯგუფური
ტესტირებისას. ჯგუფური ტესტირებისას გარკვეული ნაბიჯები უნდა გადაიდგას
დადებითი მოტივაციის შესაქმნელად და შფოთვის შესამცირებლად. მნიშვნელობა აქვს
გამოსაცდელთა ასაკსაც. სკოლამდელების ტესტირებისას უნდა გავითვალისწინოთ ისეთი
ფაქტორები, როგორიცაა: უცხო ადამიანების შიში, ნეგატივიზმი და ყურადღების
გაფანტულობა. ტესტირების სპეციალისტის მეგობრული, მხიარული და რბილი მოპყრობა
ბავშვს ამშვიდებს . აღსანიშნავია, რომ მშიშარა და ჩაკეტილ ბავშვს უფრო მეტი დრო
სჭირდება ახალი გარემოსთან შეგუებისათვის. ტესტირების პერიოდი ხანგძლივი არ უნდა
იყოს, ხოლო საკითხები სხვადასხვაგვარი და ბავშვისათვის ინტერესის აღმძვრელი უნდა
იყოს. ტესტირებას თამაშის ფორმა უნდა ჰქონდეს და ყოველი დავალება
ცნობისმოყვარეობას უნდა აღძრავდეს. ამ ასაკობრივ ჯგუფში ტესტირება რბილი და
საკმაოდ მოქნილი უნდა იყოს, გათვალისწინებულია აგრეთვე, უარის, ინტერესის
დაკარგვის და სხვა ნაგატივიზმის მომენტები.
პირველ-მეორე კლასელთა ტესტირება ბევრ შემთხვევაში იგივე სირთულეებს მოიცავს,
რასაც სკოლამდელთა ტესტირება. მოსწავლეების მოტივირება შეიძლება შეჯიბრებებით,
იმის სურვილით, რომ სხვებისაგან გამორჩეულად გააკეთონ დავალება. თუმცაღა თუ
ხდება სწავლაში ჩამორჩენილი ბავშვთა , ან სხვა კულტურულ სფეროში აღზრდილ
ბავშვთა ტესტირება, არ უნდა ველოდოთ, რომ მათი სურვილი - აკადემიური ამოცანების
ამოხსნაში სხვას აჯობონ-ისეთივე ძლიერი იქნება, როგორც სტანდარტიზაციით
შერჩეული ბავშვებისა.
მოტივაციური ფაქტორების სპეციფიკური ურთიერთზეგავლენის პრობლემებს
შეიძლება შევხვდეთ ემოციური დარღვევების მქონე, პატიმრებსა ან მცირეწლოვანი
დამნაშავეების ტესტირებისას. განსაკუთრებით კი მაშინ, როცა გამოკვლევები
ოფიციალურ გარემოში ტარდება. ეს კატეგორია ხშირად ავლენს ისეთ არასასიკეთო
ატიტუდებს, როგორიცაა ეჭვიანობა, თავის თავში დაურწმუნებლობა, შიში, ანდა
ცინიკური გულგრილობა. მათი წარსული გამოცდილება შეიძლება არასასიკეთოდ აისახოს
ტესტირების შესრულებაზე. მაგ. წარსული წარუმატებლობის და სკოლაში ჩავარდნების
გამო, შეიძლება შეექმნას მტრული,საკუთარი არასრულყოფილების განცდისეული

4
დამოკიდებულება სკოლის ამოცანების მიმართ, რომლებსაც ძალიან ჰგვანან ტესტის
ამოცანები. გამოცდილი ფსიქოლოგ-დიაგნოსტი სპეციალური ძალისხმევით ცდილობს,
რომ დაამყაროს კონტაქტი გამოსაკვლევთან. ყოველ შემთხვევაში ის უნდა იყოს ძალზე
ფხიზელი ასეთი სირთულეების მიმართ და მხედველობაში მიიღოს ტესტირების
რეზულტატი ინტერპრეტირებისას.
მხედველობაში უნდა მივიღოთ, რომ ყოველი ტესტი წარმოადგენს ფარულ საფრთხეს
ინდივიდუმის პრესტიჟისათვის. ამიტომ დასაწყისში გამოსაცდელი უნდა დაამშვიდონ.
კარგია, მაგალითად , თუ აუხსნიან, რომ არავინ მოელის მისგან ყველა ამოცანის სწორად
ამოხსნას. საწინააღმდეგო შემთხვევაში ადვილიდან რთულ ამოცანებზე გადასვლისას, ან
დროში ვერ ჩატევის გამო, შეიიძლება «ჩავარდნის» გრძობა გაუჩნდეს. სასურველია
აგრეთვე შეძლებისდაგვარად ტესტირების დროს თავიდან ავიცილოთ
მოულოდნელობები, რადგანაც ყოველგვარი მოულოდნელოbა და გაურკვევლობა იწვევს
შფოთvas. კარგია, თუ ტესტირების შესახებ გამოვაცხადებთ რამოდენიმე დღით ადრე და
ყოველ გამოსაცდელს გადავცემთ ბროშურას, რომელშიც ახსნილი იქნება ტესტირების
მიზანი და ამოცანები.
ზრდასრულთა ტესტირებისას წარმოიშვება ზოგიერთი დამატებითი პრობლემაც.
დაწყებითი სკოლის მოსწავლისაგან განსხვავებით, ზრდასრული სულაც არ ეცდება
შეასრულოს ტესტის ამოცანები მხოლოდ იმიტომ, რომ ეს ამოცანები დაუსვეს, ამიტომ
გაცილებით მნიშვნელოვანია, დაარწმუნო დიდი იმაში, რომ ტესტირების მიზანი საკუთარ
მიზნად მიიღოს. გამოსაცდელებთან თანამშრომლობა შეიძლება მოღწეულ იქნეს, თუ მათ
დაარწმუნებთ, რომ მათსავე ინტერესებში შედის ტესტის მიხედვით ვალიდური
მაჩვენებლის მიღება. ადამიანთა უმრავლესობას ესმის, რომ არასანდო ტესტურ
მონაცემებზე დაყრდნობით მიღებულმა გადაწყვეტილებამ, შეიძლება, შემდგომ
წარუმატებლობამდე, დროის Tu რწმენის დაკარგვამდე მიიყვანოს.
ასეთი მიდგომა არა მხოლოდ აღძრავს გამოსაცდელს რათა ეცადოს ტესტირებისას
კარგად აჩვენოს თავი, არამედ აქვეითებს ცრუ რეაქციების პროცენტს და უბიძგებს
გულწრფელი პასუხებისაკენ პირovnul კითხვarებSი, რადგანაც, ამ დროს რესპოდენტს
ესმის, რომ საწინააღნდეგო შენთხვევაში თვითონვე დარჩებიან წაგებულნი. ცხადია,
ადამიანის ინტერესებში არ შედის ჩაირიცხოს ამა თუ იმ სწავლების კურსზე, თუ მის
ასათვისებლად შესაბამისი ცოდნა და უნარი არ გააჩნია, ან მიღებულ იქნეს სამუშაოზე,
რომლის შესრულებასაც იგი ვერ შეძლებს, ან სულაც მის ფსიქოწყობას არ შეესაბამება.

5
 ტესტირების წარმართველის მახასიათებლები და სიტუაციური ცვლადები
დიდებთან შედარებით ბავშვები უფრო მგრძნობიარენი არიან ტესტირების
წარმართველისა და სიტუაციური ცვლადების მიმართ. სკოლამდელების გამოკვლევისას
დიაგნოსტის როლი გადამწყვეტია. ემოციურად გაუწონასწორებელი და თავის თავში
დაურწმუნებელი ხალხი, ნებისმიერ ასაკში უფრო დამოკიდებულნი არიან ასეთ
ფაქტორებზე, ვიდრე გაწონასწორებულნი.
მრავალრიცხოვანი გამოკვლევები გვიჩვენებენ, რომ ინტელექტის ტესტების ან
პროექციული ტესტების ინდივიდუალური შესრულების შედეგებზე შეიძლება გავლენა
მოახდინოს ბევრმა ისეთმა ცვლადმა, რომლებიც ტესტირების წამყვანის პირად თვისებებს
მიეკუთვნება: ასაკი, სქესი, რასა, პროფესიული ან სოციოეკონომიკური სტატუსი,
მომზადების უნარი ან მუშაობის გამოცდილება, პიროვნების თავისებურებანი, გარეგნობა.
მიუხედავად იმისა, რომ აღმოჩენილია რამდენიმე მნიშვნელოვანი კავშირი, მსგავსი
გამოკვლევების რეზულტატიმი ხSირად არადამაჯერებელი და მატყუარაა, იმიტომ რომ
მათი ექსპერიმენტული პლანი, საშუალებას არ იძლეოდა ეკონტროლებინა ან გამყოფი
ხაზი გაევლო ტესტის წამყვანისა და გამოსაცდელის მახასიათებლების გავლენას შორის.
აქედან გამომდინარე, სრულიად შესაძლებელია ორი ან მეტი ცვლადის ეფექტის აღრევა.
რაც შეეხება ტესტის წამყვანის ქცევის გავლენას ტესტირების შედეგებზე უშუალოდ
ტესტირების დაწყების წინ ან ტესტირების დროს, აქ უფრო ცხადი და დამაჯერებელი
მონაცემები არსებობს. მაგ. ინტელექტის ტესტირებისას შედეგები დამოკიდებული იყო
იმაზე, «თბილი» თუ «ცივი» ურთიერთობა მყარდებოდა ტესტირების ჩამტარებელსა და
გამოსაცდელს შორის, აგრეთვე იმაზე, ტესტირების წამყვანი დაძაბული და გაუცხოებული
იყო თუ პირიქით, ბუნებრივი და ძალდაუტანებელი. აგრეთვე სრულიად შესაძლებელია
მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს ტესტირების წამყვანსა და გამოსაცდელს შორის
ქცევის მანერების მსგავსება-განსხვავებამ. მაგ. ტესტის წამყვანის ერიდაიგივე ქცევის
მანერამ, შეიძლება ერთ გამოსაცდელზე სხვა გავლენა მოახდინოს, მეორეზე სხვა.
დიერმა ეს ჩამონათვალი შეავსო სხვა ცვლადებითაც, ყურადღებას აქცევდა რა იმის
შესაძლებლობას, რომ ტესტირების ფუნქციასა და მიზანს შეიძლება ტესტის წამყვანი
სხვაგავარად ხედავდეს და გამოსაცდელი სხვაგვარად.
კიდევ ერთი შესაძლო უნებლიე გავლენა ტესტის წამყვანისა შეიძლება იყოს საკუთარი
მოლოდინები. ეს მხოლოდ კონკრეტული შემთხვევაა თვითგანხორციელებადი
წინასწარმეტყველებისა. მაგ. რორშახის ტესტი: 14 ასპირანტი ნებაყოფილობით დათანხმდა

6
დიაგნოსტის როლს, ამასთან 7 მათგანი სხვათაშორის გააფრთხილეს, რომ გამოცდილი
დიაგნოსტები H და Hd (ადამიანის ფიგურები და მასი ნაწილები) ტიპის რეაქციებს უფრო
მეტად ამოაცნობინებენ ტესტირების მონაწილეებს,, ვიდრე A და Ad (ცხოველების
ფიგურები და მისი ნაწილები) ტიპის რეაქციებს. ხოლო დანარჩენ შვიდს საწინააღმდეგოს
ეუბნებოდნენ. ამ პირობებში დიაგნოსტების ამ ორმა ჯგუფმა მიიღეს
გამოსაკვლევებისაგან მნიშვნელოვნად განსხვავებული პასუხები A (Ad) და H (Hd)-ის
მიმართებაში. ეს განსხვავება წარმოიშობოდა იმის მიუხედავათ, რომ არც ასპირანტები
დიაგნოსტების როლში და არც გამოსაკვლევები არ მიუთითებდნენ მათზე ზეგავლენის
მოხდენის რაიმე მცდელობაზე, უფრო მეტიც, ტესტირების პროცესის მაგნიტოფონურ
ჩანაწერებში არ გამოვლინდა არანაირი სიტყვიერი ზემოქმედება დიაგნოსტების მხრიდან.
მათმა მოლოდინებმა როგორც ჩანს ასახვა ჰპოვა პოზების თუ სახის გამომეტყველების
ცვლილებაში.
ტესტირების პროცესებზე გავლენა სხვა ასპექტებმაც შეიძლება მოახდინოს. მაგ:
Seiswavles ახალწვეულებze ჩატარებული ტესტების პასუხებi. ახალწვეულებს ჩაუტარეს
მრავალჯერადი ტესტირება გაწვევიდან ცოტა ხნის შემდეგ, როდესაც ისინი ჯერ კიდევ
უცნობი და სტრესული სიტუაციის მიმართ ინტენსიურi შეგუების პროცესში
იმყოფებოდნენ. ერთ-ერთ გამოკვლევაში, რომლის მიზანი იყო, დაედგინათ ახალ
სიტუაციასთან აკლიმატიზაციის გავლენა ტესტის შესრულებაზე, 2728 ახალწვეულს
შესთავაზეს საზღვაო ფლოტის saკლასიფიkacio ტესტები საწვრთნელ ბაზაზე მისვლიდან
მე-9 დღეს, ხოლო მეორე ჯგუფს- 2180 ახალწვეულს მისვლიდან მე-3 დღეს; მე-9 დღეს
გამოკვლეულების მაჩვენებლები გაცილებით უკეთესი იყო, ტესტების ყველა ასპექტში.
ტესტის შესრულებაზე გავლენა იმანაც შეიძლება მოახდინოს, თუ რას აკეთებდა
გამოსაცდელი უშუალოდ ტესტირების წინ, განსაკუთრებით კი თუ ეს იწვევს ღელვას,
მოუსვენრობას, დაღლილობასა და სხვა უარყოფით მდგომარეობებს. მე-3 -მე-4 კლასელთა
ტესტირებამ აჩვენა, რომ IQ რომელიც ფასდება ტესტის «დახატე ადამიანი»-ის მიხედვით,
დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას აკეთებდნენ ბავშვები გაკვეთილზე ტესტირების წინ: ერთ
შემთხვევაში ბავშვები წერდნენ თემას «ყველაზე კარგი, რაც კი თავს გადამხდენია», ხოლო
მეორე შემთხვევაში_თემას «ყველაზე ცუდი, რაც კი თავს გადამხდენია.» მეორე
შემთხვევაში შედეგი (საშუალო IQ) 4-5 პუნქტით დაბალი იყო, ვიდრე პირველში.
იგივე ექსპერიმენტი «დახატე ადამიანი» ჩატარდა, როცა ერთ შემთხვევაში ბავშვები
კმაყოფილები იყვნენ საინტერესო ამოცანა-ტესტის წარმატებულ ამოხსნით და მას შემდეგ

7
კანფეტებისა და საჩუქრების მიღებით, ხოლო მეორე შემთხვევაში ბავშვები ემოციურად
ნეიტრალურები იყვნენ. პირველი შემთხვევის შედეგები უკეთესი იყო. მსგავსი შედეგები
მიიღო ვ.ე. დევისმა კოლეჯის სტუდენტებზე: ტესტის მათმატიკური ნაწილის შედეგები
მნიშვნელოვნად უარესდებოდა, როცა სტუდენტებს აცნობდნენ, რომ ვერბალური ნაწილის
შედეგები ცუდი იყო, რაც არ შეინიშნებოდა საკონტროლო ჯგუფებში, სადაც ვერბალური
ნაწილის შედეგებს არ აცნობდნენ მათემატიკური ნაწილის გაკეთების წინ.
ტესტის რეზულტატის უკუკავშირზე შემდგომი ტესტის შესრულებასთან , მიუთითებს
შემდეგი ექსპერიმენტი: ბრიჯმანმა დაადგინა, რომ «წარმატებულობის» შესახებ
შეტყობინება აუმჯობესებს, ხოლო «წარუმატებლობის» შესახებ აუარესებს: თუმცაღა
ორივე შემთხვევაში წინა ტესტი ერთნაირად იყო შესრულებული. მაგრამ ეს არ უნდა
ავურიოთ მაკორექტირებელ უკუკავშირში_როდესაც ინდივიდუმს აწვდიან ინფორმაციას
მის მიერ დაშვებულ კონკრეტულ შეცდომების შესახებ და იღებენ ინსტრუქციას მათ
გამოსასწორებლად: ასეთ პირობებში, ალბათ ტესტის შესრულება უნდა გაუმჯობესდეს იმ
გამოსაცდელებისათვის, ვისი მაჩვენებლებიც დასაწყისში დაბალი იყო.
ტესტების კვალიფიციური სპეციალისტი ყოველთვის ყურადRებით უნდა იყოს, რომ
დროზე აღმოაჩინოს ტესტირებაზე ზემოქმედების მომხდენი ფაქტორები და მათი
მოქმედება მინიმუმამდე დაიყვანოს. იმ შემთხვევაში კი, როცა გარემოება არ იძლევა
კონტროლირების საშუალებას ტესტირების შედეგებს თან უნდა ახლდეს შემარბილებელი
შესწორებები.
ტასტირება გამოსაცდელის თვალსაზრისით
ტესტური შფოთვა. ბევრი ხერხი, რომელიც რაპორტის გაუმჯობესებას ემსახურება,
ეხმარება ტესტური შფოთვის შემცირებასაც. პროცედურები, რომლებიც ემსახურებიან
შიშის გაფანტვას, დამშვიდებას, გამხნევებას, ცხადია ამცირებენ შფოთვასაც. სწორედ იგივე
მიზანს ემსახურება ტესტირების წამყვანის კარგი მანერა და ტესტირების პროცესის კარგი
ორგანიზება.
ეს პრობლემა შესწავლილია სკოლის მოსწავლეებსა და კოლეჯის სტუდენტებზე.
პირველი საფეხური იყო კითხვარების შედგენა გამოსაცდელის ატიტუდების
შესაფასებლად. ბავშვებისათვის ფორმა შეცვლილია. მაგ. ასეთი კითხვაბი:
ძალიან ღელავთ ტესტირების წინ? გული გიჩქარდებაროდესაც მასწავლებელი ამბობს,
რომ აპირებს თქვენი ცოდნის შემოწმებას? ტესტის შესრულებისას ფიქრობ იმაზე, რომ
ტესტს მაინცდამაინც კარგად ვერ აკეთებ?

8
 მოსწავლეთათვის როგორც სასკოლო მიღწევების, ისე ინტელექტუალური ტესტირების
შედეგები მნიშვნელოვნად უარყოფით კორელაციაშია შფოთვასთან. იგივე ხდება
კოლეჯის სტუდენტებისათვისაც.
ცხადია, ეს არაფერს ამბობს მიზეზობრივი კავშირის მიმართულებაზე. შესაძლებელია,
მოსწავლეები იმიტომ შფოთავენ, რომ ცუდად «ერევიან» ტესტირებას და უკვე აქვთ
წარუმატებლობის გამოცდილება თუ გულის გატეხვა წინა ტესტირებიდან. ამის
დამამტკიცებლად შეგვიძლია მოვიყვანოთ ის ფაქტი, რომ მაღალი შედეგების მქონე
ქვეჯგუფის ინტელექტში ტესტირებისას, უკუკავშირი შფოთვის დონესა და ტესტის
წარმატებით შესრულებას შორის ქრება. თუმცაღა არის მონაცემებიც, რომლებიც მოწმობენ
იმას, რომ ნაწილობრივ მაინც უარყოფითად მოქმედებს შფოთვა ტესტების შესრულებაზე:
მაღალი და დაბალი შფოთვის ბავშვებს, რომლებსაც ინტელექტის ტესტის შედეგები
თანაბარი ჰქონდათ daსწავლის დავალებaს xelmeored ასრულებდnen, მიუხედავად
იმისა, რომ პირველად ერთნაირი წარმატება ჰქონდათ daსწავლის ტესტის შესრულებაში,
დაბალი შფოთვის ბავშვების ჯგუფის შედეგები გაცილებით მაღალი იყო (გაცილებით
გააუმჯობესეს შედეგები), ვიდრე მაღალი შფოთვის mqone ბავშვებისa.
მანდლერმა და სარაზონმა გამოავლინეს, რომ iseTi ინსტრუქციis Sesruleba,
რომელშიც ხაზგასმული იყო ტესტის ჩამტარებლის მოლოდინი, რომ ტესტირების ყველა
მონაწილე მოასწრებს სამუშაოს დამთავრებას გარკვეულ დროში, დადებითად
მოქმედებდა დაბალი შფოთვის გამოსაცდელებზე და უარყოფითად-მაღალშფოთვიანებზე.
სხვა გამოკვლევებმა, აღმოაჩინეს კავშირი ტესტირების პირობებსა და გამოსაცდელის ისეთ
ინდივიდუალურ თვისებებს შორის, როგორიცაა შფოთვა და მიღწევის მოტივაცია.
სავარაუდოა, რომ კავშირს შფოთვასა და ტესტის შესრულებას შორის წრფივი სახე აქვს:
პატარა შფოთვა-დადებითად მოქმედებს რეზულტატზე, ხოლო დიდი შფოთვა
დამღუპველად. დაბალი შფოთვიანებისათვის კარგია ისეთი პირობები, რომელიც
SfoTvis garkveul xarisxs შეიცავs, მაშინ როცა მაღალშფოთვიანებისათვის უკეთესია
მშვიდი პირობები.
ეჭვს არ იწვევს, რომ შფოთვის ქრონიკულად მაღალი დონე დამღუპველად მოქმედებს
სასკოლო და ინტელექტუალურ განვითარებაზე. განგაში ხელს უშლის როგორც ცოდნის
მიღებას, ასევე ინფორმაციის მოძიებას მეხსიერებაში.
დამტკიცებულია, რომ კონკრეტული ზეწოლის პირობებში, რომელსაც განიცდიან
საშუალო სკოლის კურსდამთავრებულები კოლეჯში ჩაბარებისას, ტესტური შფოთვა

9
არსებითად მოქმედებს მისაღების ტესტების შესრულებაზე. ფრენჩმა შეადარა აკადემიური
უნარების ტესტირებისას (SAT) მიღებული შედეგები, სხვა დროს, ნაკლებად დაძაბულ
ვითარებაში ჩატარებულ ტესტის შედეგებს. ამ შემთხვევაში ინსტრუქციაში ხაზი ესმებოდა
იმას, რომ ტესტს მხოლოდ სამეცნიერო-კვლევითი ხასიათი ჰქონდა და მისი
რეზულტატები კოლეჯს არ მიეწერებოდა. აღმოჩნდა, რომ სატანდარტულ საგამოცდო
სიტუაციაში შედეგები არაფრით არ იყო უარესი მშვიდ ვითარებაში მიღებულ შედეგებზე.
რაც შეეხება ტესტური შფოთვის ბუნებას, აქ გამოყოფილია ორი მნიშვნელოვანი
კომპონენტი: ემოციურობა და wuxili - შეფიქრიანებულობა:
ემოციურობა მოიცავს გრძნობებს და ფიზიოლოგიურ რეაქციებს, როგორიცაა
დაძაბულობა და გულისცემის აჩქარება, ხოლო wuxili ანუ კოგნიტური ნაწილი მოიცავს
უარყოფით აზრებს, ისეთებს, როგორიცაა წარუმატებლობის მოლოდინი ან წუხილი
ჩაჭრის შედეგებზე. ეს აზრები გამოსაცდელს ყურადღებას გადაატანინებს ტესტის
ამოცანებისაგან და ამით ხელს უშლიან ტესტირების პროცესს. შფოთვის ორივე
კომპონენტი იზომება სპეციალურად ამისათვის დამუშავებული კითხვებით. (ერთ-ერთია
სპილბერგerის მიერ Seმუშავებული კითხვარი.)
ტესტური შფოთვისაგან თავის დაღწევის უამრავი ტესტია Seმუშავებული, რომლებიც
თავისთავში მოიცავენ ქცევის თერაპიის მეთოდიკებს. შფოთვის ემოციური კომპონენტი
თავის თავადაც იკლებს ყოველი შემდგომი ტესტირებისას. (საკონტროლო ჯგუფშიც იგივე
ხდება ყოველნაირი თერაპიuli ჩაrევის გარეშე, არაფერი რომ არ ვთქვათ იმ
საკონტროლო ჯგუფებზე, რომლებშიც ტარდებოდა ფსევდოთერაპია.)
ტესტების რეზულტატების გაუმჯობესება გაცილებით ხშირად ხდება ინდივიდების
კოგნიტური რეაქციების ზემოქმედებისას. საუკეთესო რეზულტატები მიიღწევა
კომბინირებული ზემოქმედებისას, რომელიც მიმართულია არა მხოლოდ ზედმეტი
ემოციურობასა და ზრუნვის აღმოსაფხვრელად, არამედ სწავლის უნრის
სრულყოფისაკენაც. ჩარევის პროგრამები უფრო ეფექტური რომ იყოს, იგი მისადაგებული
უნდა იყოს კონკრეტულi ადამიანის საჭიროებაზე, ამავე დროს ისიც უნდა
გავითვალისწინოთ, რომ ტესტური შფოთვა მხოლოდ ერთი გამოვლინებაა იმ უფრო
ზოგადი პირობების კომპლექსისა, რომელიც აქვეითებს ადამიანის, როგორც მოსწავლის
ეფექტურობას.
ტესტირებისადმი გამოსაცდელის დამოკიდებულების კომპლექსური გამოკვლევა.
თუმცა ტესტური შფოთვა წარმოადგენს თვალშისაცემ და მნიშვნელოვან ასპექტს ქცევისას,

10
არსებობის უამრავი სხვა ასპექტიც, რომელთა შესწავლასაც მნიშვნელოვანი სიკეთის
მოტანა შეუძლია. (ბარუხა ნემოს წიგნში-ერთადაა თავმოყრილი ინფორმაცია
გამოსაცდელების რაექციაზე ტესტირების, განათლების, წარმოების, მედინიცისა და
კონსულტირების სფეროში.) ამ წიგნში წარმოდგენილია გამოკვლევა იმ მიზნით, რომ
მოიძებნოს თანამედროვე ტესტირების რიგი სოციალური და პრაქტიკული პრობლემების
გადაჭრის საშუალებები. ამავე დროს, ისიც თუ როგორ გაუმჯობესდეს ტესტირების
გამომყენებლებისა და გამოსაცდელებს შორის ურთიერთგაგება.
პრაქტიკული სწავლების გავლენა ტესტირებაზე
ტესტis მაჩვენებლებზე ვარჯიშის ან პრაქტიკული გავლენის Seswavlisas, ძირითადი
საკითხი მდგომარეობს შემდეგში: გაუმჯობესება exeba მხოლოდ im კონკრეტული
davalebebis Sesrulebas, romlebic ტესტSიa mocemuli, თუ ქცევის უფრო ფართო
sferos მოიცავს, რomlის შესაფასებლადაც არის ეს ტესტი Seqmnili. ამ კითხვაზე
პასუხი SeiZleba vipovoT სწავლeბასა და ვარჯიშს შორის განსხვავებაში. ცხადია, რომ
ინდივიდების მიერ მიღებული ნებისმიერი სასწავლო გამოცდილება, დამოუკიდებლად
იმისა, ფორმალური თუ არაფორმალური ხასიათი აქვს, სკოლაში აქვს მიღებული თუ მის
გარეთ, აისახება მის მიერ იმ ტესტების შესრულებაზე, რომლებიც არჩევითად ამოწმებენ
ქცევის რელევანტურ ასპექტებს. ასეთი ფართო ზემოქმედება, არაფრით არ ამცირებს
ტესტის ვალიდურობას, რადგან ტესტური მაჩვენებელი გამოსაკვლევ უნარებთან
მიმართებაში იძლევა ინდივიდების მიმდინარე სტატუსის ზუსტ სურათს. ზეგავლენა არ
შეიძლება დაიყოს, rogorc ვიწრო და ფართო, რადგანაც ის mniSvnelovnad ვარირებs
თავისი მაsშტაბით: დაწყებული იმ ზემოქმედებით, რომელიც vlindeba ერთეული
ტესტის ერთჯერადi გამოყენებisas; შემდეგ, იმ ზემოქმედებით, რომელიც აისახება
გარკვეული ტიპის ყველა ამოცანის შესრულებაზე, დამთავრებული იმ ზემოქმედებით,
რომელიც ცვლის ინდივიდების მიერ ოპერაციaTa დიდი უმრავლესობის შესრულებას.
თუმცა ეფექტური ტესტირების თვალსაზრისით, შეიძლება შემოვიღოთ სამუშაო
კრიტერიუმი კონკრეტული სასწავლო გამოცდილების ზემოქმედების გასამიჯნად. მაგ.
შეიძლება მივიღოთ, რომ ტესტური მაჩვენებელი არავალიდური ხდება მხოლოდ იმ
შემთხვევაში, როცა კონკრეტული გამოცდილება zrdis მას და ამავე დროს არ ახდენს
raime SesamCnev გავლენას იმ ქცევის sferoze, რomlის გასაზომადაც არის ეს ტესტი
gankuTvnili.
ვარჯიში. ვარჯიშის გავლენა ტესტურ მაჩვენებლებზე საკმაოდ კარგად არის
გამოკვლეული. რამდენიმე ძველი გამოკვლევა გაკეთებულია ინგლისელი ფსიქოლოგების
11
მიერ, რომლებსაც განსაკუთრებით აინტერესებდათ პრაქტიკისა და წვრთნის
ზემოქმედება ტესტებზე, რომლებსაც იყენებდნენ თერთმეტ წლიანი ბავშვების
გასანაწილებლად სხვადასხვა ტიპის სკოლებში. როგორც მოსალოდნელი იყო,
გაუმჯობესების ხარისხი დამოკიდებული იყო, ბავშვების უნარებსა და ganaTlebis
mxriv miRebul წინა gamocdilebaზე, ტესტის ხასიათზე, აგრეთვე წვრთნის
რაოდენობასა და ტიპზე. ცხადია, განათლებaSi xarvezების მქონე ბავშვები მეტ
სარგებლობას იღებდნენ სპეციალური წვრთნებიდან, ვიდრე is ბავშვები, romlebsac
კარგი განათლება aqvT მიღებული და, შესაბამისად, მზად iyvnen imisaTvis, rom
kargad Seasrulon ტესტი. ცხადია აგრეთვე, რომ რაც უფრო მეტია მსგავsება ტესტiს
Sinaarssa და treinigebis masalas შორის, მით ufro maRali მაჩვენებლებიa
mosalodneli. მეორე მხრივ, რაც უფრო ნაკლებად გამოდის სწავლება კონკრეტული
ტესტის შინაარსის საზღვრებიდან, მით ნაკლებია იმის ალბათობა, რომ გაუმჯობესება
გავრცელდება იმაზე, რის გასაზომადაც არის გankuTvniლი ეს ტესტი. ამასთან უნდა
აღვნიშნოთ, რომ სხვადასხვა კვლევები წვრთის გავლენის შესახებ ტესტების
შესრულებაზე, არაერთგვაროვან და არაინტერპრეტირებad შედეგებს იძლევა.
სერიოზული მეთოდოლოგიური ნაკლის გამო, რომელთა შორის მთავარია ის, რომ
შეუძლებელია მოიძებნოს არანავარჯიშები საკონტროლო ჯგუფი, რომელიც რეალურად
დაუპირისპირდებოდა ნავარჯიშეv ჯგუფს. მაგ. მოსწავლეები, რომლებიც ეწერებოდნენ
ფასიან მოსამზადებელ პროგრემებზე, წარმოადგენენ თვითფორმირებულ Seრჩევას და
მთლიანობაში განსხვავდება საკონტროლო ჯგუფის მოსწავლეებისაგან უნარების საწყისი
დონით, მოტივაციით და სხვა პირovnulი თვისებებით, რომლებიც გავლენას ახდენენ
ტესტის შესრულებაზე. garda amisa, ექსპერიმენტულ გეგმებში, რომლებიც
ითვალისწინებs ტესტირებას ვარჯიშის წინ და mas შემდეგ, რთულია უზრუნველყოთ
გამოსაცდელების Tanabari donis მოტივაცია, რაც შეიძლება ukeT შეასრულონ ტასტი
ორივე შემთხვევაში, რადგან ერთ შემთხვევაში კვლევა ტარდება ცოდნის რეგულარული,
ფორმალური შემოწმების დროს, ხოლო მეორე შემთხვევაში- არაფორმალურ ვითარებაში,
მხოლოდ გამოკვლევის მიზნით.
ა.შ.შ-ის კოლეჯში მისაღები გამოცდების საბჭო შეწუხებული იყო იმით, რომ gaizarda
არაკეთილსინდისიერი კომერციული მოსამზადებელი კურსებიs ricxvi
აბიტურიენტები-სათვის. ამ საკითხის გასარკვევად საბჭომ ჩაატარა მთელი რიგი კარგად
დაგეგმილი ექსპერიმენტებიsa im gavlenis sakvlevad, romelsac treiningebis es

12
kursi axdenda აკადემიური უნარების ტესტების შესრულებაზე (SAT). ამავე დროს
მომზადდა იმ შედეგების განხილვა, რომლებიც მიღებული იყო დამოუკიდებელი
სპეციალისტebის მიერ ჩატარებული ანალოგიური კვლევების შედეგად. ეს კვლევები
მოიცავდნენ ვარჯიშების სხვადასხვა მეთოდიკებს, როგორც სახელმწიფო, ასევე კერძო
სკოლების მოსწავლეთათვის და შერჩევები იყო სხვადასხვა ფენის მოსახლეობიდან,
უმცირესობის, ქალაქის და სოფლის რეგიონებისათვის. საერთო დასკვნა ასეთია:
ინტენსიური «gawafva» SAT-ის დავალებების შესრულებaSi, ar axdens raime SesamCnev
gavlenas ტესტური მაჩვენებლების zrdaze იმასთან შედარებით, რაც აღინიშნება SAT-
ის გაnმეორებით Catarebis დროს საშუალო სკოლებში რეგულარული სწავლების ერთი
წლის შემდეგ.
უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ კოლეჯის საბჭო და ასპირანტების წერითი საგამოცდო
საბჭო, საკუთარი ტესტების შედგენისას იკვლევენ ახალი დავალების ტიპებს, რომლებიც
ვარჯიშს ექვემდებარებიან. იმ ტიპის დავალებები, რომელთა შესრულებაც
მნიშვნელოვნად შეიძლება გაუმჯობესდეს მოკლევადიანი ვარჯიშებით და ვიწრო
მიმართულების სწავლებით, გამოირიცხება ტესტების Sedgenisas. ამის naTeli
მაგალითია იმ ტიპის ამოცანები, რომლის ამოხსნაც მოითხოვს ინსაიტის მარტივ აქტს,
საკმარისია, გამოსაცდელი მიხვდეს, როგორ ამოხსნას ერთი ასეთი ამოცანა, რომ ადვილად
Seasrulos ყველა დანარჩენi მისi მსგავსi ამოცანებi. თუ ასეთი ამოცანა შეხვდა
შემდგომ ტესტირებაში, ეს უფრო მასალის გახსენების შემოწმება იქნება, ვიდრე ამოცანის
ამოხსნის უნარი. მეორე მაგალითია ის რთული ამოცანები, რომლებიც მოიცავენ ახალ და
რთულ მასალას და მოითხოვენ გრძელ და რთულ ინსტრუქციას.
ვარჯიშის (coaching) დანიშნულებაა მაღალსპეციფიკური ჩვევebის განვითარება,
რომელTაც შეიძლება სულაც არ ჰქონდეს გამოყენება რეალურ ცხოვრებაში, გარდა
ერთადერთიsa - ტესტირების სიტუაციაში. მსგავსად ამისა, პრაქტიკა «სწავლება იმისი, თუ
როგორ გაიაროს ტესტი», ჩვეულებრივ, კონცენტრირებულია ცოდნისა და უნარების
კონკრეტულ შერჩევაზე, რომლebსაც ეს ტესტები მოიცავენ და არა ცოდნისა და უნარების
ფართო sferoze, რომლის შეფასებასაც ცდილობენ ამ ტესტებით. ე.წ. კანონები
«ტესტირებაში სამართლიანობის» ან ინფორმაციის გახსნის შესახებ, რომლებიც
მოითხოვენ ტესტების სრულ xelმიღწევადობას მისი ერთჯერადი გამოყენების შემდეგ,
აგრეთვე ხელს უწყობs მოცემულ ტესტTan dakavSirebul da viwro gamoyenebis
mqone Cvevebze კონცენტრირებას. და ბოლოს, რადგანაც ვარჯიში ხელმისაწვდომია

13
ერთისათვის და არ არის ხელმისაწვდომი მეორისათვის, es ganapirobebs ტენდენციაs,
შეიტანოს ინდივიდუალური განსხვავებebi გამოსაცდელTa mkacrad gansazRvrul
CvevebSi და ამით დააქვეითოს ტესტის დიაგნოსტიკური ღირებულება.
ტესტური გამოცდილება/ gawafuloba. განსaხilveლ პრობლემasთან დაკავშირებით
კარგია, შევეხოთ ე.წ. ტესტურ გამოცდილებას, ანუ ტესტების Sesrulebis ფართო
პრაქტიკის miRebas. კვლევები გვიჩვენებენ, რომ აღინიშნება ტენდენცია: პარალელური
ფორმის ერთი ტესტის კეთების შემდეგ, მეორე ტესტირების შედეგები უმჯობესდება.
ტესტური მაჩვენებლის მნიშვნელოვანი ზრდა ხდება იმ შემთხვევაში, როცა ტესტის
პარალელური ფორმები გამოსაცდელებს მიეწოდებოდათ უშუალოდ ერთი მეორის
შემდეგ, ან ინტერვალით ერთი დღიდან სამ წლამდე. მსგავსი რეზულტატები იქნა
მიღწეული ნორმალური და niWier დაბალკლასელთა მოსწავლეთა, საშუალო სკოლის
მოსწავლეთა, კოლეჯის სტუდენტთა, მოსამსახურეთა შერჩევებში. საერთოდაც,
monacemebi maCvenebelTa ზრდის ganawilebis შესახებ პარალელური ფორმის ტესტის
განმეორებით Catarebisas, gaTvaliswinebul unda iaqnas შედეგTa
ინტერპრეტაციისას.
ცხადია, ფაქტორები, რომლებიც ტესტურ მაჩვენებლებს ზრდიან, არ შემოისაზღვრება
მხოლოდ პარალელური ტესტების გამოყენებისას. ადამიანs, რომელსაც მდიდარი
გამოცდილება აქვს სტანდარტიზირებულ ტესტების შესრულებაში, უპირატესობა aqvs
იმასთან შედარებით, ვინც პირველად მონაწილეობს ტესტირებაში. ნაწილობრივ, ეს
უპირატესობა გამომდინარეობს არაბუნებრივობის გრძნობის გადალახვაში,
თავდაჯერებულობაში და ტესტური სიტუაციის მიმართ უფრო პოზიტიურ
დამოკიდებულებაში. კარგი ნაცნობობა ჩვეულებრივი ტესტური დავალების ტიპებთან და
პასუხის ფურცლების შევსების პრაქტიკა, აგრეთვე აუმჯობესებს ტესტის შესრულებას.
ტესტური გამოცდილებას განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს იმ შემთხვევაში,
როცა ერთმანეთს დარდება იმ პირების შედეგები, რომლებსაც მნიშვნელოვნად
განსხვავებული ტესტური გამოცდილება აქვთ; კომპიუტერული ტესტირებისას კი
განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს გამოსაცდელის ამ ტიპის ტესტირების
ნაცნობონას.
ტესტური გამოცდილების გასათანაბრებლად, საკმარისია მოკლე ორიენტირებები და
პრაქტიკული მეცადინეობები, რადგანაც ტესტურ სიტუაციას თავისი სპეციფიკა აქვს,
მასTან გაცნობა და ტესტური გამოცდილების დონეთა შორის სხვაობის შემცირება

14
საშუალებას იძლევა მოხდეს უფრო ვალიდური შეფასება. ეს მოდგომა კარგად ჩანს
კოლეჯთა საბჭოს გამოცემებში «როგორ გავიაროთ SAT”. ეს ბროშურები ურიგდება ყველა
აბიტურიენტს, რომლებიც რეგისტრირდება ამ ტესტის გასავლელად. ამ ბროშურებში
მოცემულია რჩევები, როგორი მოქცევაა ტესტირებისას უკეთესი, მოცემულია მაგალითები
და ახსნები სხვადასხვა ტიპის დავალებისა, რომლებიც ჩართულია ტესტებში, მოცემულია
ტესტის მთლიანი ფორმა პასუხებთან ერთად და რეკომენდაცია, შეასრულოს ეს ტესტი
სტანდარტულ დროში და შეაფასოს თავისი რეზულტატი.
არის კიდევ უამრავი საშუალება ტესტირების პროცესისი გაცნობისა (სლაიდები,
ვიდეოკასეტები, კომპიუტერული პროგრამები.)
ფართო კოგნიტური უნარების სწავლება. ზოგიერთი მკვლევარი ეძებდა რა ტესტირების
შედეგების გაუმჯობესების ხერხებს, საწინააღმდეგო მიმართულებით წავიდა. მათი
მიზანი იყო, ფართოდ გამოყენებული ინტელექტუალური უნარების, შრომითი ჩვევების,
ამოცანების ამოხსნის სტრატეგიის განვითარება. ასეთი ჩარევის ეფექტი უნდა
გამოვლინდეს, როგორც ტესტების შედეგებზე, ასევე ვთქვათ, კოლეჯში სწავლის დონეზე
(ანუ მოქმედების უფრო ფართო სპექტრზე) . ამ ტიპის პროგრამები უზრუნველყოფენ
სწავლებას და არა წვრთნას.
ამ პროგრამებში გამოყენებული სწავლების ბევრი მეთოდიკა განკუთვნილია ამოცანის
ამოხსნის უნარის განსავითარებლად: სწავლება (ან მიჩვევა) იმისა, რომ საგულდაგულოდ
გაანალიზოს ამოცანები ან საკითხები, გაითვალისწინოს ყველა ალტერნეტივა,
მონაცემები და დასკვნები, ამოხსნას ძიებისას ყველაფერი, აწონ-დაწონოს და არა
იმპულსურად ჩამოაყალიბოს ან აირჩიოს პასუხი და მაღალი სტანდარტით შეაფასოს
თავისი ქმედება. ყოველივე ეს დაკავშირებულია იმ მაღალ სტრატეგიებთან, რომლებმაც
უნდა გააუმჯობესონ ინდივიდუმის ინტელექტის ფუნქციონირება არა მხოლოდ ტესტის
შესრულებისას, არამედ სწავლებასა და სხვა ყოველდღიურ საქმიანობის პროცესში. და
მაინც, მთავარია ასეთი ეფექტების გატანისა და გავრცელების საკითხი, უფრო ფართო და
მრავალმხრივ ქმედებებში, ვიდრე ეს სწავლების დროს არის. რეზულტატები, რომლებიც
აქამდე იყო ცნობილი, მრავალმხრივია. თუმცაღა ეს პროგრამები ჯერ კიდებ დამუშავების
პროცესშია და შემდგომ კვლევას საჭიროებს.
მოკლე მიმოხილვა. ჩვენ განვიხილეთ ტესტირებამდელი სწავლების სამი ტიპი,
რომლებიც მნიშვნელოვნად განსხვავდებიან თავიანთი მიზნებით. როგორ მოქმედებს
სწავლების ეს ტიპები ტესტის ვალიდურობასა და მის, როგორც შემფასებელ

15
ინსტრუმენტის პრაქტიკულ სარგებლიანობაზე? პირველი ტიპი - ვარჯიში, - ეს არის
ინტენსიური, მრავალჯერადი ვარჯიში ტესტის დავალებების მსგავს დავალებებზე.
როგორც აღინიშნებოდა, კარგად კონსტრუირებულ ტესტებში დავალებების ტიპები
შერჩეულია ისე, რომ ტესტი ნაკლებად «გრძნობადი» იყოს ასეთი გამოსაცდელების
«გაქაჩვის» მიმართ, ამასთანავე, მათში გათვალისწინებულია დავალების შინაარსის დაცვა
არასანქცირებულ მისაწვდომებისაგან. თუკი ასეთი ვარჯიში მაინც აუმჯობესებს
ტესტირების რეზულტატს, შესაბამისი გაუმჯობესება კრიტერიალურ ქმედებებში არ
ხდება. ამასთან დაკავშირებით წინასწარი ტესტირებამდელი ვარჯიში იწვევს ტესტის
ვალიდურობის დაქვეითებას. შედეგად ტესტი ხდება ნაკლებად ეფექტური იმ ფართო
უნარების გასაზომად, რომლის შეფასებაც ევალებოდა. მეორეს მხრივ, გაცნობითი
ღონისძიება, რომელიც ორიენტირს აძლევს გამოსაცდელს ტესტირების პირობების,
პროცედურების, ძირითადი შინაარსების შესახებ, მიზნად ისახავს ტესტების
შესრულებისას გამოცდილების დონის გათანაბრებას, სხვაობის შემცირებას. მსგავსად
ვარჯიშისა, ეს განსხვავებებიც წარმოადგენენ იმ პირობებს, რომლებისც გავლენას ახდენენ
ტესტირების მაჩვენებლებზე. შესაბამისად ასეთი გაცნობითი ღონისძიებები ამაღლებენ
ტესტის ვალიდობას, სპეციფიკური ფაქტორების გავლენის შემცირებით.
და ბოლოს - პრაქტიკული სწავლება ფართოდ მისაღებ კოგნიტური უნარებისა. ასეთი
სწავლების ეფექტურობის შემთხვევაში უნდა გაუმჯობესდეს მოსწავლის მიერ შემდგომში
ინტელექტუალური ამოცანების გადაჭრის უნარები. ეს გაუმჯობესება შესაძლოა და უნდა
აისახებოდეს კიდეც ტესტირების შედეგებში. რადგანაც ასეთი სწავლებისას უმჯობესდება,
როგორც ტესტური მონაცემები, ასევე კრიტერიული ქმადებები, ის გავლენას არ ახდენს
ტესტის ვალიდურობაზე, მაგრამ ამაღლებს ინდივიდუმის შანსს, მიაღწიოს სასურველ
მიზნებს.

Ffsiqologiuri testebis buneba da daniSnuleba

F
fsiqologiuri testebi-es aris instrumenti, romelsac SeuZlia mogvces
rogorc dadebiTi ise uaryofiTi Sedegi;es damokidebulia imaze Tu rogor
gamoviyenebT mas. tradiciulad, testebis daniSnulebaa gavzomoT adamianebs
an maT reaqciebs Soris gansxvaveba sxvadasxva situaciebSi.
testebi pirvalad Seiqmna goenbrivi CamorCenilobis Sesaswavlad. testebis
Seqmna aseve mniSvnelovani iyo ganaTlebis sistemis sferoSi : magaliTad,
16
inteleqtis gasazomi testebis fuZemdebelia bine, romelsac dResac
aqtiurad iyeneben skolaSi , raTa gamoavlinon rogorc gonebrivad
CamorCenilebi , aseve garkveuli niWiT dajildovebuli bavSvebi. msgavsi
testebi efeqturad gamoiyeneba personalis SesarCevadac. maTi gamoyeneba,
gansakuTrebiT maSin rodesac saqme exeba maralkvalificiur samsaxurs
SesaZlebelia mxolod damatebis saxiT, gasaubrebis Semdeg. Testebs aseve
gamoiyeneben SeiaraRebul ZalebSi samxedro mosamsaxureebis SerCevasa da
gadanawilebaSi. pirvel msoflio omTan SedarebiT meore msoflio omis
dros axalwveulebis fsiqologiuri gamokvlevebis masStabebi gacilebiT
gaizarda. aseve, ufro xSirad gamoiyeneben testebs TviTgansazRvrisTvis da
pirovnuli zrdisTvis. am Sedegebze dayrdnobiT, adamiani iRebs
gadawyvetilebas sakuTar TavTan da sakuTar cxovrebasTan mimarTebaSi.
cxadia, rom , dResdReisobiT, fsiqologiuri testebi praqtikuli
problemebis gadasaWrelad gamoiyenebaTumca arc is unda daviviwyoT, rom
aseTi saSualeba mniSvnelovania fundamenturi gamokvlevebisTvis. magaliTad,
indvidualuri gansxvavebebis xarisxi, xasiaTi da buneba, fsiqologiuri
Tvisebebis struqturebi, jgufuri gansxvavebebis gazomva, romelic
dakavSirebulia qcavaTa gansxvavebulobasTan.
Ffsiqologiuri testebi aris kvlevis standartizirebuli instrumenti
iseTi gansxvavebuli problemebisas, rogorebicaa:mTeli cxovrebis manZilze
adamianis ganviTarebisas asakobrivi cvlilebebi, swavlebis sxvadasxva
meTodis efeqturoba, fsqoterapiis Sedegobrioba, socialuri programebis da
garemo cvladebiszemoqmedeba adamianis qmedebebze. daniSnulebis mixedviT
gansxvavebuli testebi Tavisi xasiaTiTac gansxvavdebian erTmaneTisagan.
pirvel rigSi isini gansxvavdebian testirebis catarebis
meTodiT:individualuri , jgufuri an kompiuteruli. Semdgom, testebi
gansxvavdebian qcevis im aspeqtebiT, romelTa gasazomadac es testi
gamoiyeneba. zogierTi mimarTulia kognituri SesaZleblobebis
Sesafaseblad, sxva testebi zomaven afeqturi cvladebis an pirovnebis
rogorc emociur ise motivaciur Tvisebebs, adamianebs Soris qcevas,
interesebs, atitudebsa da Rirebulebebs.

ra aris fsiqologiuri testi

qcevis SerCeviTi analizi

17
fsiqologiuri testi, Tavisi arsiT, warmoadgens qcevis obieqtur da
standartizirebul sazoms. is tardeba individis qcevaTa mcire SerCevaze.
Tu fsiqologs sWirdeba Seamowmos bavSvis leqsikuri maragi, is warudgens
mas sityvaTa reprezentatul krebuls. Tu ramdenad adekvaturia testi
qcevis Sesaswavl aspeqtTan mimarTebaSi, damokidebulia davalebebis
Tvisebebsa da raodenobaze, romlebic qmnian mocemul testSi davalebaTa
nakrebs.
testis diagnostikuri an wanaswarmetyveluri Rirebuleba damokidebulia
imaze, Tu ramdenad SeuZlia mas qcevaTa farTo speqtris indikatoris rolis
Sesruleba.
aRsaniSnavia, rom ar aris aucilebeli testis davaleba hgavdes qcevas,
romlis gasazomadacaa igi Seqmnili. mniSvnelovania, rom davalebasa da
qcevas Soris iyos empiriuli Sesatyvisoba. msgavsebis xarisxi testirebuli
qcevis magaliTebsa da prognozirebul qcevas Soris farTod varirebs.
kontiniumis erT polusze testis ”msgavseba-gansxvaveba” SeiZleba sruliad
daemTxves nawinaswarmetyveleb qcevis raRac nawils. amis magaliTad
SeiZleba moviyvanoT ucxo enebis leqsikuri testi, romelic amowmebs 20
naswavli an 50 Tavidan naswavli sityvebis codnas.
Mmeore polusze pirovnebis proeqciuli testebia. rogoricaa rorSaxis
melnis laqebis testi, romelic mdgomareobs imaSi laqebis Cvenebisas Tu ra
asocaciebi gauCndebaT adamianebs. amis mixedviT unda iwisnaswarmetyvelon
rogor ireagirebs igi sxva adamianebze.
Mmiuxedavad maTi garegnuli gansxvavebisa, yvela es testi Sedgeba individis
qcevaTa nakrebisgan.
Kkidev erTi momenti, romelic aRsaniSnavia dakavSirebulia unarebis
gagebasTan. savsebiT SesaZlebelia SevqmnaT testi , romelic gazomavs
ramdenad warmatebiT SeuZlia individs daeuflos frangul enas iqmde, sanam
is daiwyebs am enis Seswavlas. maSin SegviZlia vTqvaT es testi zomavsunars
an potenciur SesaZleblobasiswavlos franguli ena. Tumca aseTi terminebis
fsiqologiur testebtan gamoyenebisas sifrTxile unda gamoviCinoT, radgan
arc erT fsiqologiur tests gazomos raime sxva, garda qcevisa, ar SeuZlia.
iqneba Tu ara es qceva sxva qcevis efeqturi maCvenebeli ganisazRvreba
empiriuli gziT.

18
standartizacia. standartizacia gulisxmobs testis Catarebis da Sefasebis
proceduris. Tu Cven gvinda, rom testirebis Sedegebi iyos Sedarebadi, misi
pirobebi yvelasaTvis erTnairi unda iyos. imisTvis, rom vuzrunvelyoT
testirebis pirobebis erTgvarovneba, testis Semqmneli iZleva detalur
instruqcias yoveli axlad Seqmnili testis Casatareblad. aseTi
instruqciis formulireba axladSeqmnili testis standartizaciis
mniSvnelovani nawilia . is moicavs zepir instruqciebs cdispir ebisTvis,
droiT SezRudvasa da sxv. zogierTi testis Catarebisas SeiZleba gavlena
moaxdinos iseTma faqtorebma , romlebic arcTu ise SesamCnevia. magaliTad,
cdispir ebisTvis zepiri instruqciis wakiTxvisas mniSvnelovania intonacia,
pauza da saxis gamometyveleba.
testis standartizaciis meore mniSvnelovani faqtoria normebis dadgena.
fsiqologiur testebs ar gaaCniaT Tavidanve gansazRvruli standartebi maTi
an warumateblad Sesrulebisa. yoveli testis Sesrulebis kriteriumi iqmeba
empiriuli monacemebis safuZvelze. umetes SemTxvevaSi, individis testis
maCvenebeli interpretireba xdeba igive testis sxva adamianebis mier
miRebuli Sedegebis safuZvelze. rogorc am terminidanve Cans norma - esaa
Sesrulebis saSualo done. aseT maCveneblebs uwodeben pirvelad an nedl
qulebs. isini gamoisaxebian sworad Sesrulebuli davalebebis raodenobiT,
droiT romelic sWirdeba cdispir s davalebis Sesasruleblad, SecdomaTa
ricxviT da sxva obieqturi sazomebiT. aseTi pirveladi qulebi arfris
mTqmelia sanam ar miiReba erTeuli, romlis Sedareba unda moxdes normasTan.
testis standartizacia gulisxmobs mis morgebas, aq misi sandoobis da
validobis dadgenac igulisxmeba. amis Semdeg ki testi unda Catardes did
SerCevaze, saidanac dadgindeba saSualoebi da standartuli qulebi, anu
gvecodineba, adamianebis ra procents aqvs tendencia garkveul qulebs Soris
moxvdes maTi pasuxi. testis standartizaciis procesisas mas atareben
gansazRvruli tipis pirebis did reprezentatul SerCevaze. es jgufi,
romelsac ewodeba standartizirebuli SerCeva emsaxureba normebis
Camoyalibebas. aseTi normebi gviCveneben ara marto am testis Sesrulebis
saSualo dones, aramed saSualodan gadaxrasac; romelic saSualebas
gvaZlevs raodenobrivad SevafasoT normebidan CamorCena, an piriqiT,
gadaWarbeba. standartizacia unda Catardes adeკvatur SerCevaze, unda iyos
daculi misi zoma da Semadgenloba, specializirebuli qvejgufebis
normebis SeqmniT.

19
sirTuleebis obieqturi gazomva
testis Catarebisas mniSvnelovania ara mxolod standartizacia, aramed
misi obieqturi interpretacia, igi unda iyos damoukidebeli mkvlevaris
subiqturi msjelobidan. Tumca absoluturi obieqturoba da
standartizacia praqtikulad SeuZlebelia. mkvlevars gezi aRebuli unda
hqondes am aspeqtebis Sesrulebisken.
sandooba.
fsiqologiuri testebis obieqturi Sefaseba gulisxmobs pirvel rigSi maTi
sandoobisa da validobis gansazRvras mkacrad mocemul situaciaSi sandooba
niSnavs testis stabilurobas, Tanmimdevrulobas, prognozirebis unars, mis
sizustes. sxva sityvebiT, Tu imave cdispirs tests sxva pirobebSi CavutarebT,
miiviRebT Tu ara imave qulebs. fsiqometriaSi termini sandooba niSnavs
SeTanxmebulobas.
arsebobs sandoobis miRwevis oTxi ZiriTadi meTodi: test-retestireba,
alternatiuli formebis Catareba, punqtebis Sinagani Tanxmoba, or
eqsperimentators Soris Tanxmoba. test-retestireba gulisxmobs stabilobas,
anu droSi gamZleobas. alternatiuli formebis Catareba - testis sizustes
mocemul momentSi. punqtebis Sinagani Tanxmoba ki gulisxmobs, rom testis
yvela punqti erTi da igives unda zomavdes. or eqsperimentators Soris
Tanxmobis xarisxi es aris ori eqsperimentatoris mier testebis
damoukideblad Catareba da damuSaveba.
validoba.
testma jer validobas unda miaRwios da mere sandoobas. Tanac, validobis
saSualebas gvaZlevs gavigoT ramdenad kargad asrulebs testi Tavis
funqcias. rogorc wesi, validobis gansasazRvrad saWiroa damoukidebeli
Sinagani kriteriumebi yvelaferi imisa, rac unda gazomos testma. testi
absoluturad validuri ver iqneba, is iqneba validuri mxolod konkretul
konteqstSi, adamianebis specifikur jgufSi.
Aarsebobs validobis miRwevis ori meTodi:
Sinaarsis validoba - mkvlevari sTxovs kolegebs Seafason testis Sinaarsi,
raTa darwmundes, rom is namdvilad im sferos asaxavs, romlis gazomvis
pretenziac aqvs.
kriteriumis validoba - anu empiriuli, anu winaswarmetyveluri validoba.
kriteriumis validoba gviCvenebs, ramdenad SeiZleba vimsjeloT adamianis

20
qcevis romelime aspeqtze (im aspeqtze, romelic Cven gvainteresebs) awmyoSi
an momavalSi testis Sedegebis mixedviT.
ratom aris aucilebeli fsiqologiuri testebis gamoyenebaze kontroli.
Ffsiqologiuri testi unda moxvdes kvalificiuri specialistis xelSi, raTa
Seasrulos Tavisi funqciebi: iyos-validuri, sando da dadgenili hqondes
normebi. mxolod ase SeuZlia momxmarebels gansazRvros ramdenad gamodgeba
testi maTi specifikuri amocanebis gadasawyvetad da ramdenad miesadageba im
pirebis kategorias, romelTa gamokvlevasac isini gegmaven am testebis
daxmarebiT.
testis momxmareblis roli. fsiqologiuri testebis ganviTarebaSi
mniSvnelovani roli Seitana momxmareblis rolis mniSvnelobis cnobam. am
konteqstSi testis momxmarebeli-nebismieri adamiani, romelic iyenebs
testebis maCvenebels rogorc informaciis ZiriTad wyaros praqtikuli
gadawyvetilebebis miRebisas. testis momxarebeli SeiZleba iyos an ar iyos
Catarebuli testis da testirebis Sedegebis gadamusavebis specialisti.
Ria da faruli informacia testebze.
Ffsiqologiuri testi ar unda iyos yvelasaTvis xelmisawvdomi, radgan
winaaRmdeg SemTxvevaSi igi Tavis Rirebulebebs dakargavs. magaliTad, Tu
inteleqtis tests bavSvi iswavlis anu mis pasuxebs daimaxsovrebs,
Tavisuflad SeuZlia mas moxvdes skolaSi, Sesabamisad am faqtiT testma
Tavisi funqcia dakarga.

ratom aris saWiro fsiqologiuri testebis gamoyenebis kontroli?

`SegiZliaT stenford-bines testis blankebis momceT? Cemi disSvili
momaval kviras skolaSi midis da minda cota vavarjiSo.~
`guSin testis kiTxvebs vupasuxe, romelic jurnalSi iyo gamoqveynebuli
da IQ 80 miviRe – mgoni fsiqologiuri testebi saerTod sisulelea.~
`Cemi oTaxis megobari fsiqologias swavlobs. man testi momca, romlis
mixedviTac nevrotuli pirovneba aRmovCndi. ise wamixda guneba, rom
leqciebze siarulsac ki Tavi davanebe.~
`SarSan Cvens TanamSromlebs kvlevis mizniT pirovnebis axali testi
CautareT. Cven maTi Sedegebis codna gvWirdeba kadrebis gadasarCevad.~

zemoT moyvaanili gamoTqmebi mogonili ar aris – yoveli maTgani realuri

SemTxvevidanaa aRebuli da am sias nebismieri fsiqologi advilad

21
gaagrZelebs - es aris fsiqologiuri testebis araswori gamoyenebisa da
interpretaciis ilustracia, romelsac mivyavarT testebis Sesaxeb
warmodgenamde, rom is usargeblo an sulac mavne ramaa. rogorc nebismieri
mecnieruli meTodi an zusti instrumenti, fsiqologiuri testic mxolod
maSin aris efeqturi, roca mas sworad iyeneben. arakvalificiuri an
arakeTilsindisieri momxmareblis xelSi maT seriozuli zianis motana
SeuZliaT. testebis kontrolis gasamarTleblad ori ZiriTadi argumenti
arsebobs: pirveli, es aris imis garantia, rom tests mxolod
kvalificirebuli specialisti Caatarebs da misi Sedegebi sworad iqneba
interpretirebuli. da meore – testi farTo sazogadoebisTvis ar unda iyos
cnobili da xelmisawvdomi, es maTi validurobis maCvenebels mniSvnelovnad
Seamcirebs.

testis kvalificiuri specialisti. kvalificirebuli specialisti saWiroa

testirebis samive etapze (testis SerCeva, testirebis Catareba da Sedegebis
daTvla-interpretacia). testebs katalogiT ver airCev, verc saxeliT Tu
avtoris gvariT. marTalia, iseTi faqtorebis Sesafaseblad, rogoricaa fasi,
moculoba, transportirebis simartive, testirebis dro da Sedegebis
daTvlis siswrafe, fsiqologiuri momzadeba saWiro ar aris – es monacemebi
testis katalogSia moyvanili da maTi gaTvaliswineba aucilebelia
testirebis programis Sedgenisas. magram imisTvis, rom testma funqciebi
Seasrulos, saWiroa misi iseTi teqnikuri maxasiaTeblebis gaTvaliswineba,
rogoricaa validoba, sandooba, sirTulis done da normebi. am informaciis
gareSe ver gadavwyvetT, vargisia Tu ara testi konkretuli problemis
gadasaWrelad da ramdenad gamosadegia im jgufSi, romlis kvlevasac
vgegmavT.
testirebis Camtarebeli pirovnebis saTanado momzadeba Zalian
mniSvnelovania. saWiroa mas saTanadod esmodes instruqciis miyolis da
standartuli procesebis codnis aucilebloba, Tu gvinda, rom Cveni Sedegebi
Sedarebadi iyos sxva specialistis mier miRebul SedegebTan da konkretuli
populaciis normebTan. aranakleb mniSvnelovania testirebis procesis mkacri
kontroli. analogiurad, nedli qulebis daTvlaSi daSvebulma Secdomam
SeiZleba mTlianad gaaufasuros testuri maCvenebeli. saTanado kontrolis
ararsebobis situaciaSi nedli qulebis daTvlis Secdomebi, rogorc Cans,
ufro xSiria, vidre Cven vfiqrobT.

22
 testuri maCveneblis swori intrepretacia TviTon testis Zireul gagebas,
cdispiris Taviseburebebisa da testirebis pirobebis codnas moTxovs.
gasaTvaliswinebelia, rom erTi da igive Sedegis ukan sruliad gansxvavebuli
mizezebi SeiZleba idges. araviTar SemTxvevaSi mxedvelobidan ar unda
gamogvrCes iseTi monacemebi, rogoricaa testirebis situacia, emociuri Tu
fizikuri faqtorebi da cdisipiris msgavs testirebebSi arsebuli
gamocdileba.

testebis momxmareblis roli. testis momxmarebeli aris nebismieri

adamiani, romelic praqtikuli sakiTxebis gadaWrisas iyenebs testur
monacemebs, rogorc sakvanZo informacias – is SeiZleba iyos an ar iyos
Sedegebis gadamuSavebis Tu testirebis Catarebis specialisti – magaliTad,
maswavlebeli, konsultantebi, ganaTlebis sferoSi momuSave personali,
kadrebis menejerebi da ase Semdeg. testebis kritikis lomis wili modis ara
TviTon testis, rogorc instrumentis, Taviseburebebze, aramed maTi Sedegebis
araswor gamoyenebaze arasakmarisad kompetenturi pirebis mier. aseve xSirad
cud SedegebTan mivyavarT testebis mokle variantebisTvis upiratesobis
miniWebas.
nacionaluri profesionaluri organizaciebis specialurma komitetebma
zemoTxsenebuli problemebis gadasaWrelad Seqmnes proeqti saxeliT `Test
User Qualifications Working Group~, romelic cnobilia abreviaturiT TUQWoG. am
jgufis mTavari mizani iyo gamocdilebaze dayrdnobiT sxvadasxva testebis
gamomyenebelTa mimarT sakvalifikacio moTxovnebis SemuSaveba, romelTac
SemdgomSi testis Semqmnelebi myidvelis formaSi Seitandnen. xuTi wlis
internacionaluri muSaobis Semdeg specialistebma monacemebis STambeWdavi
baza Seqmnes, romelsac testis Semqmnelebi ukve iyeneben. mogvianebiT Seiqmna
jgufi romlis mizansac normatiuli dokumentebisa da saxelmZRvaneloebis
Sedgena iyo TUQWoG-is monacemebis safuZvelze. ase Seiqmna TUTWoG, sadac W
wina abreviaturidan Secvlilia T-Ti sityvidan training – swavla.

Ria da daxuruli informacia testebis Sesaxeb. naTelia, rom Tuki

cdispiri daiswavlis swor pasuxebs, testi srulebiT dakargavs validobas.
aqedan gamomdinare, testebis Sesaxeb informacia yvelasTvis da bolomde
xelmisawvdomi ar unda iyos. varjiSma testuri davalebebis SesrulebaSi
SesaZloa gazardos TviTon testuri maCvenebeli, magram ar iqonios gavlena

23
unarebis farTo speqtrze, rac amcirebs testis, rogorc prognostuli da
diagnostikuri instrumentis, validobas. Tumca, udavoa, rom operatiuli
informacia unda miewodos yvela dainteresebuls, maT Soris pirebs,
romlebic gadian testirebas da specialistebs. es gvexmareba testebis
Sesaxeb gavrcelebuli `miTebis~ gafantvasa da araswori damokidebulebebis
SecvlaSi, Tu ras emsaxureba testi da misi maCveneblebi. gavrcelebuli
informacia aseve Seicavs proceduris aRweras da monacemebs testis
validobis, sandoobisa da sxva fsiqometruli maxasiaTeblebis Sesaxeb,
romelic xSirad Tan erTvis tests, da is cnobilia yvela dainteresebuli
pirisTvis.
testebis Sesaxeb informaciis gavrceleba aseve acnobs pirovnebas,
romelmac unda gaiaros testireba, tipur proceduras da situacias,
romelSic tardeba testi, rac emsaxureba SfoTvis Semcirebas da saSualebas
aZlevs individs bolomde gamoavlinos sakuTari SesaZleblobebi. am mizniT
xSirad ibeWdeba bukletebi, romlis naTel magaliTs SAT-sainformacio
bukleti warmoadgens. aseve mniSvnelovania cdispirisTvis ukukavSiris
miwodeba misi Sedegebis Sesaxeb. testebis Sesaxeb informaciis gavrceleba
kanoniT regulirdeba da aqac mniSvnelovan gansxvavebebs vawydebiT –
magaliTad, niu-iorkis Statis kanoni iTxovs testebis Sesaxeb mTeli
informaciis gaxsnas, romelic umaRles saswavleblebSi misaRebad tardeba.
vinaidan amis gamo yovel jerze saWiro xdeba axali testis Seqmna, es faqti
SesaZloa rigi usiamovno Sedegebis mizezi gaxdes: maT Soris naRdi ideebis
amowurva da sxva dros Catarebul testTan Sedarebis sirTule, xarjebis
gazrda da xarisxis kontrolis Semcireba.

testirebis Catareba

testirebis Catarebis mTavari mizezi testis Sedegebis aratestur

situaciaSi ganxorcielebul qcevaze ganvrcobis saSualebaa - is gvexmareba
winaswarmetyvelebaSi. ase rom, mniSvnelovania gavlenis yvela wyaros
gaTvaliswineba, romelsac wvlili Seaqvs Secdomebis dispersiaSi da
amcirebs testis validobas.
testirebisTvis momzadeba. winaswari momzadeba Zalian mniSvnelovania –
gauTvaliswinebelma movlenebma testirebas xeli ar unda SeuSalos,
rosTvisac winaswar aris saWiro zomebis miReba.

24
 winaswari momzadebis formebi icvleba testidan testamde. individualuri
testirebisas umetes SemTxvevaSi saWiroa instruqciis zepirad swavla.
jgufuri testirebis SemTxvevaSic, rodesac instruqcia ZiriTadad ikiTxeba,
teqstTan winaswari gacnoba agvacilebs arasworad wakiTxvas, enis dabmas da
saSualebas mogvcems ufro bunebrivad moviqceT.
mniSvnelovania aseve testuri masalebis momzadebac – saWiro masalebis
ganTavseba advilad misawvdom adgilas, rom ar davkargoT dro mis ZebnaSi da
ar gavfantoT cdispiris yuradReba. Tu viyenebT aparaturas, drodadro
aucilebelia misi Semowmebac. jgufuri testirebisas aucileblad winaswar
unda SevamowmoT, davTvaloT da gavanawiloT testuri blankebi, furclebi
da kalmebi.
auiclebelia gavecnoT testis Catarebis procedurebs. individualuri
testirebis SemTxvevaSi saWiroa praqtikis saxiT tetirebis Catareba
superviziiT. amas SesaZloa swavlebis wlebi an sul ramdenime praqtikumi
dasWirdes – es testzea damokidebuli. masiuri testirebisas saWiro xdeba
gamomcdelebisa da damkvirveblebis winaswari instruqtaJi, raTa yoveli
maTgani kargad iyos sakuTar funqciebSi garkveuli.

testirebis pirobebi. standartizacia dakavSirebulia aramarto testirebis

drosTan, sityvier instruqciasa da masalebTan, aramed aseve testirebis
situaciasTan. yuradReba unda mivaqcioT Sesabamisi Senobis Tu oTaxis
SerCevas, ganaTebas, ventilacias. cdispirebs unda SevuqmnaT moxerxebuli
samuSao pirobebi. testirebis msvlelobas xeli araferma unda SeuSalos.
patara detalebic ki, romelic Cven umniSvnelod gveCveneba, SeiZleba did
gavlenas axdendes testirebis Sesrulebaze – es SeiZleba iyos samuSao
magida, pasuxebis furceli, testireba `qaRaldze tardeba~ Tu -
kompiuterulad da ase Semdeg. am gansxvavebebis gavlena normebze, sandoobasa
da validobaze aucileblad unda gaviTvaliswinoT testisa da populaciis
maxasiaTeblebis miuxedavad. gansxvavebul situaciaSi Catarebuli testebis
Sefasebis gasaioleblad specialuri meToduri saxelmZRvaneloebia Seqmnili.
testis Sesrulebaze aseve gavlenas axdens testirebas nacnobi adamiani
atarebs Tu ucnobi, misi qcevis manera (`Tbili~ Tu `civi~), ukukavSiris qona-
ar qona, marto tardeba testi Tu – jgufurad da ase Semdeg. am CamonaTvalis
gagrZeleba kidev SeiZleba, magram esec sakmarisia imisTvis, rom sami
ZiriTadi daskvna gamovitanoT: pirveli, standartizacia aucilebelia

25
umniSvnelo detalebis donezec. meore, nebismieri gadaxra standartuli
proceduridan unda aRiweros. mesame, Sedegebis interpretaciisas saWiroa
testirebis situaciis gaTvaliswineba.
testirebis sawyisi etapi: raporti da cdispiris orientacia. testirebis
konteqstSi `raporti~ niSnavs testis Camtareblis mcdelobebs cdispirebs
gauRviZos testis mimarT interesi da ganawyos saTanamSromlod, raTa maT
keTilsindisierad Seasrulon instruqcia da gulwrfelad upasuxon kiTxvebs.
testirebis specialistebis momzadeba testirebis Catarebis sxvadasxva
meTodebis swavlasTan erTad raportis damyarebis swavlebasac gulisxmobs,
sadac aseve aucilebelia gaviTvaliswinoT proceduris standartizacia. Tuki
erT bavSvs davalebis Sesrulebis Semdeg tkbileuliT ajildoeben, mis
Sedegebs ver SevadarebT im bavSvTan, romelic ubralod sityvier ukukavSirs
iRebda. nebismieri arastandartuli motivirebis gaTvaliswineba aucilebelia
testis Sedegebis interpretaciisas.
raportis damyarebis xerxebi icvleba testis xasiaTisa da cdispirTa
maxasiaTeblebis mixedviT. ar unda dagvaviwydes, rom nebismieri testi
faruli muqaraa individis prestiJisTvis, amitom, pirvel rigSi, aucilebelia
cdispirebis damSvideba da axsna, rom maTgan ar elodebian yvela davalebis
absoluturad sworad Sesrulebas.
zrdasruli adamianebis SemTxvevaSi Sejibris komponentis Semotana ar
gvaZlevs iseT efeqtebs, rogorc es saskolo asakis bavSvebTan xdeba. amitom
saWiroa individis darwmuneba imaSi, rom testis miznebi sakuTad miznebad
miiRos, rom missave interesebSi Sedis validuri maCveneblis miReba.

testirebis Camtareblis maxasiaTeblebi da situaciuri cvladebi

naTelia, rom gareSe cvaldebis gavlena arastruqturirebul da
gaurkvevel stimulebze ufro Zlieria, vidre zustad reglamentirebul da
kargad aTvisebulze; bavSvebze es cvladebi ufro Zlier gavlenas axdens,
vidre ufrosebze da ase Semdeg.
testur Sedegebze SeiZleba gavlena moaxdinos Camtareblis asakma, sqesma,
eTnikurma mikuTvnebulobam, profesiulma Tu socioekonomikurma statusma,
gamocdilebis donem, pirovnulma Tvisebebma da garegnobamac ki. Tumca,
gamokvlevebis mimdinareobis struqtura, romelTaganac es Sedegebi iqna
miRebuli, gadaxedvas saWiroebs. Camtareblis qcevis gavlenis Sesaxeb
uSualod testirebis dawyebis win ufro damajerebeli Sedegebia miRebuli –

26
gamomcdelis `Tbili~ da `civi~ qcevis manera, maTi molodinebi
(`TviTganxorcielebadi winaswarmetyveleba~) da mravali sxva.
testur maCveneblbze mniSvnelovan gavlenas axdens sxva gareSe cvladebic,
rogoricaa testirebis Catarebis dro, cdispiris mdgomareoba, maTi
saqmianobis xasiaTi da emociuri Seferiloba uSualod testirebis win,
waxalisebisa da motivaciuri Tu sakoreqcio ukukavSiris qona-ar qona da ase
Semdeg.
zemoT moyvanili magaliTebi gvaCvenebs, rom testis maCveneblebze gavlenis
mqone cvladebis speqtri Zalian farTo areals moicavs. magram Tuki Cven
mkacrad davicavT standartul procedurebs da yvelafers sworad
gavakeTebT, maTi gavlena mniSvnelovani aRar iqneba. da mainc, gamocdili
specialisti yovelTvis yuradRebiT unda iyos, rom droze aRmoaCinos garese
cvladebis gavlena da isini minimumamde Seamciros. im SemTxvevaSi, rodesac
situacia kontrolis saSualebas naklebad gvaZlevs, Sedegebis
interpretaciisas aucileblad unda moxdes maTi gaTvaliswineba.

27