2 ტესტირება შეფასება 5 ქულა +2 ქულა სასემინარო წერა. სახელი გვარი.

თამთა ფოფხაძე
ვარ.1

1. თარგმნეთ ლათინურად: (შეფასება 2)

მოჩი, ეპიდერმისი, ნაღველი, თვალის ბროლი, თავის ტვინის გარსი, ფალანგი, ფესვი, მოსმენა,
პალპაცია, ინექცია, ჩაქრობა, გამოყოფა, გადასხმა, ლორწო, ხსნარი.

მორჩი - Appendix, ეპიდერმისი - Epidermis, ნაღველი - Bilis, თვალის ბროლი - Lens, თავის ტვინის
გარსი - Meninx, ფალანგი - Phalanx, ფესვი - Radix, მოსმენა - Auscultatio, პალპაცია - Palpatio,
ინექცია - Iniectio, ჩაქრობა - Remissio, გამოყოფა - Secretio, გადასხმა - Transfusio, ლორწო - Mucilago,
ხსნარი - Solutio

2. თარგმნეთ ქართულად: (შეფასება 1)

Albumen, abdomen, animal, diafragma, fel, hepar, anamnesis, anastomosis, basis, lactis,
neoplasma, oedema, pectus, puris.

Albumen-კვერცხი, animal-ცხოველი, diafragma-დიაფრაგმა, fel-ნაღველი, heparღვიძლი, basis-ძირითადი,

lactis-რძე, neoplasma-ნეოპლაზმა, pectus-მკერდის, puris-ჩირქი,

Abdomen-მუცელი,oedema-შეშუპება,

43. აწარმოეთ ტერმინები ტერმინოელემენტების გამოყენებით. (შეფასება 2)

Dys……..გართულებები, ნაწლავში, მოძრაობის შეფერხება, საუბრის უნარის შეზღუდვა

Epi……გულის კუნთის გარეთა გარსი, ზედა მუცელი, ყოვლადსახალხო დაავადება

Hypo……კანქვეშა, ენისქვეშა, დაბალი წნევა

Pan-----მტალი სხეულის გაუტკივარება, ყველაფრის განკურნებადი წამალი, გულის ყველა შრის

ანთება

Dynamia….. ძალია დაკარგვა, ტოლძალოვნება

Dys……..enteriaგართულებები ნაწლავში, Dys-basia მოძრაობის შეფერხება, Dys-lalia საუბრის

უნარის შეზღუდვა

Epi……kardium გულის კუნთის გარეთა გარსი, Epi-gastrium ზედა მუცელი, Epi-demia

ყოვლადსახალხო დაავადება

Hypo…… dermaticusკანქვეშა, hypo-glossus ენისქვეშა, hypo-tonia დაბალი წნევა

Pan----- anaesthesia მტალი სხეულის გაუტკივარება, pan-acea ყველაფრის განკურნებადი წამალი,

pan-karditis გულის ყველა შრის ანთება

Dynamia….. a-dynamia ძალია დაკარგვა, iso-dynamia ტოლძალოვნება

12 სასემინარო წერა (შეფასება 2 ქულა)

1. დაახასიათ თხევადი სამკურნალწამლო ფორმები (1 ქულა)
თხიერ სამკურნალწამლო ფორმათა ნაწილი გალენური და ნეოგალენური პრეპარატებია.
გალენურ პრეპარატებს
ამზადებენ მცენარეული ნედლეულის მოქმედი ნივთიერებების გამოწვლილვის გზით.
გამომწვლილველ საშუალებად
გამოიყენება სპირტი, წყლიანი სპირტი, სპირტიანი ეთერი და სხვა. გალენური
პრეპარატები გარდა გამოწვლილული
მოქმედი ნივთიერებებისა შეიცავენ დიდი რაოდენობით ბალასტ ნივთიერებებს (ლორწო,
ცილები). გალენური
პრეპარატებიდან უფრო ხშირად გამოიყენება ნაყენები და ექსტრაქტები.
ნეოგალენური პტეპარატები გამოიყენება ინექციისთვის, რადგან არ შეიცავს ბალასტ
ნივთიერებებს და მაქსიმალურად
სუფთაა.

ხსნარები - Solutiones

ხსნარი ეს არის გამჭვირვალე სითხე, რომელიც მიიღება სამკურნალწამლო საშუალების

(მყარი, თხევადი) მთლიანი გახსნით
გამხსნელში. გამხსნელად აუცილებლად გამოიყენება წყალი-aqua destillata, სპირტი-
spirtus aethylicus, გლიცერინი-Glycerinum,
ვაზელინი- vazelinum, ზეითუნის ზეთი-oleum olivarum, ატმის ზეთი-oleum
persicorum. გამომდინარე ხსნარები
იყოფა წყლიან-solutiones aquosae, სპირტიან-solutiones spirituosae და ზეთიან-
solutiones oleosae ხსნარებად.

გამონაცემები და ნახარშები-infusa et decocta

წყლიანი გამონაწვლილებია მცენარეული ნედლეულიდან ან სპეციალურად ამ მიზნით

დამზადებული ექსტრაქტების წყლიანი ხსნარები. გამონაცემებისათვის გამოიყენება
მცენარის
რბილი ნაწილები-ბალახი- herba, ფოთლები-folium, ყვავილები-flos, floris, ხოლო
ნახარშებისთვის უფრო მკვრივი, უხეში ნაწილები: ფესვები- radix, ფესურები-rhizoma,
ქერქი-cortex. გამონაცემებს ადუღებენ 15 წუთის განმავლობაში.

ნაყენები-tincturae

ნაყენი სპირტიან-წყლიანი ან სპირტიან-ეთეროვანი სამკურნალწამლო

ნივთიერებების გამონაწვლილია. მცენარეული ან ცხოველური წარმოშობის
ნედლეულიდან.
ნაყენები უმეტესად გამოიყენება შინაგანი ხმარებითვის.

ექსტრაქტები-extracta (extractum)

ექსტრაქტი არის კონცენტრირებული გამონაწვლილი მცენარეული ნედლეულიდან.

კონსისტენციის
 მიხედვით განასხვავებენ თხიერ ექსტრაქტს -extractum fluidum, სქელ ექსტრაქტს- extractum
spissum,
მშრალ ექსტრაქტს - extractum siccum.

ემულსია შინაგანი ხმარებისთვის- emulsum

ემულსია არის თხიერი სამკურნალწამლო ფორმა, რომელიც გამოიყენება შინაგანი

ხმარებისთვის და
გარეგნული ფორმით ძლიერ წააგავს რძეს. ემულსია წარმოიქმნება წამლის შერევით წყალში
უხსნად
სითხეებთან-ცხიმებთან, ზეთებთან, ბალზამთან. არსებობს ზეთოვანი (emulsa ex oleis) და
თესლიანი (emulsa ex seminibus) ემულსიები.

ლორწოები- mucilagines (mucilago)

ლონწო ეს არის სქელი სითხე და მიიღება ლორწოვანი ნივთიერებების შემცველი

მცენარეებისაგან:
სელის თესლი (semen lini) , სახამებელი ან თავისთავად ლორწოვანი ნივთიერებებისაგან,
როგორიცაა
არავიული გუმფისი (gummi arabicum). ლორწოებს ხშირად უმატებენ ძლიერმოქმედ
ნივთიერებებს, რადგან
ისინი ლორწოვან გარსს ფარავენ თხელი ფენით და იცავენ მას შეყვანილი წამლის
გამაღიზიანებელი
მოქმედებისაგან. ლორწოები ზღუდავენ სამკურნალწამლო ნივთიერებების შეწოვის
სისწრაფეს.
ლორწოები შეყავთ შიგნით ან რექტალურად (per os, per rectum).

მიქსტურები-mixturae.

მიქსტურა არის სითხე, რომელიც მიიღება რამდენიმე სამკურნალწამლო

ფორმის შერევით: სითხისა და ექტრაქტის ან ნახარშის, ნაყენის ან სხვადასხვა
მარილების. მიქსტურა იყოფა: გამჭვირვალე mixturae limpidae, დაბურული
mixturae turbidae, შესანჯღრევი mixturae agitandae.

სიროფები-sirupi, sirupus

სიროფი არის სქელი გამჭვირვალე სითხე, მისი შემადგენელი ნივთიერებების

დამახასიათებელი სუნითა და გემოთი. სიროფები ფართოდ გამოიყენება
მიქსტურებში, გამონაცემებში, ნახარშებში, როგორც გამასწირებელი
ნივთიერებები. ბევრ სიროფი, რომელიც შეიცავს სამკურნალწამლო
ნივთიერებებს, ახდენენ გარკვეულ მოქმედებას. მაგ: რევანდის სიროფი
(sirupus Rhei)- კუჭის გამხსნელი, იპერკაკუანას სიროფი (sirupus
Ipecacuanhae)-ამოსახველებელი.
2. ვიტამინების და ალკალოიდების სახელწოდებებსის წარმოება (1 ქულა)
Vitamina ვიტამინები არიან ბიოლოგიურად აქტიური ორგანული ნივთიერებებია, რომელთა
ნაკლებობაც იწვევს ავიტამინოზს და ჰიპოვიტამინოზს: სუროვაბდი, ბერი-ბერის, ქათმის სიბრმავე.
სახელწოდება vitaminum წარმოდგება ლათინური სიტყვისგან vita- ცხოვრება და amin-აზოტის
შემცველი. თუმცა მოგვიანებით

დღეს მიღებულია, რომ ვიტამინებს ეწოდება ქიმიური სახელწოდებები:

Retinolum vitaminum A1
Thiaminum vit. B1
Riboflavinum vit. B2
Pyrodoxini hydrochloridum vit. B6
Cyanocobalaminum vit. B12
Acidum ascorbunicum vit. C
Ergocalciferolum vit. D2
Nicotinamidum Vit. PP

ალკალოიდების სახელწოდებები იწარმოება მცენარის სახელწოდების

ფუძეზე -in სუფიქსის დართვით, იშვიათად -sid სუფიქსიც გვხდვება.

Atropinum, I ატროპინი (მცენარეული ალკალოიდია, აფართოებს თვალის გუგას,

ამცირებს სპაზმს და ტკივილს

Platyfphyllinum, I პლატიფილინი (მ-ქოლინომაბლოკილებელი ალკალოიდია)

Erysiminum, I ერიზიმინი (საგულე გლიკოზიდია)

Colchicinum, I კოლხიცინი (მცენარე უცუნას შემცველი ალკალოიდის, მოქმედენს

ახალწარმონაქმნებზე)

Absinthinum, I აბზანთინი (მწარე გემოს ნივთიერებაა, გემოსგამაძლიერებელი)

Theophyllinum, I თეოფილინი (მოქმედებს ცნს)

Euphyllinum,I ეუფილინი (სპაზმოლიტიკი, მოქმედებს ცნს)

Ephedrinum, I ეფედრინი (ალკალოიდი. მოქმედებს ცნს)

Theophedrinum, I თეოფედრინ

Chloroforminum, I ქლოროფორმი (სანარკოზო მოქმედება)

Iodoforminum, i იოდოფორმი (სადეზინფექციო)

Glycerinum, I გლიცერინი (უმარტივესი სამატომიანი სპირტია, შედის ცხიმების

შემადგენლობაში)