Baitang 5

IBA’T-IBANG ASPEKTO NG PANDIWA/

PAGSULAT NG BALITA

Narito na naman ako upang samahan ka sa iyong pag-aaral upang

sa katapusan ng modyul na ito ikaw ay inaasahang
Makagagamit ng pandiwa sa iba’t ibang aspekto nito
Nakasusulat ng maikling balita tungkol sa pangyayaring
nagaganap sa paligid

Pagbalik-aralan Mo

May tatlong aspekto ng pandiwa. Alam kong napag-aralan mo na ang mga ito.
Pag-usapan nating muli bilang paghahanda sa mga susunod na aralin.

 Ang aspektong pangnagdaan ng pandiwa ay kilos o galaw na nangyari o naganap

na.
Hal. Si Ramon ay nagkasakit ng tuberculosis.

 Ang aspektong pangkasalukuyan ng pandiwa ay kilos o galaw na nangyayari o

nagaganap.
Hal. Siya ay nagpapagamot sa Ospital ng Maynila.

 Ang aspektong panghinaharap ng pandiwa ay kilos o galaw na hindi pa

nangyayari o nagaganap.
Hal. Iinom siya ng gamot at kakain ng masusustansyang pagkain upang
gumaling sa kanyang karamdaman.

Subukin natin ang iyong kakayahan sa pagkilala ng mga pandiwa sa iba’t ibang aspekto.

1
Basahin ang mga pangungusap. Isulat sa iyong sagutang papel ang pandiwa at isulat ang
aspekto nito.

1. Nagdulot ng malaking baha ang magdamag na ulan.

2. Lumutang sa tubig-baha ang mga plastic at iba pang basura.
3. Ang mga kabahayan ay nalubog sa tubig-ulan.
4. Ang mga sasakyan ay naiwan sa lansangan.
5. Itinutulak ng mga tao ang mga tumirik na sasakyan upang hindi makaabala sa
lansangan.
6. Isinasakay sa bangka ang mga pangunahing kakailanganin ng mga tao.
7. Ang mga taong nalubog sa tubig-baha ang mga tahanan ay isinasakay sa baha.
8. Ang pamahalaang-bayan ay maghahanap ng lugar na paglilipatan sa mga
taong nasalanta ng bagyo.
9. Maghahandog ng tulong ang Red Cross sa mga biktima ng kalamidad.
10. Ang iba’t ibang organisasyon ay mangangalap ng pondo upang makatulong sa
mga biktima.

Pandiwa Aspekto

1. -
2. -
3. -
4. -
5. -
6. -
7. -
8. -
9. -
10. -

Iwasto mo ang iyong mga sagot.

2
 Pag-aralan
Basahin ang kuwento.Mo

Ipagpatuloy mo ang iyong pag-aaral.

Ngayon ay handa ka na sa ating aralin. Basahin ang usapan.

Pangalagaan ang Kapaligiran

Julie: Mon, nabalitaan mo ba na pinayagang muli ng DENR ang pagtotroso

sa ibang lugar ng bansa?
Mon: Nabasa ko nga sa isang kolum ng pahayagan. Kaya nga laganap na
naman daw ang pagtotroso sa mga lugar na iyon.
Julie: Libo-libong ektarya na naman ng kagubatan ang makakalbo.
Mon: Hindi ba nila nauunawaan ang epekto ng pagpuputol ng puno sa
kabundukan? Wala nang pipigil sa tubig na aagos mula sa mga
kabundukan tuwing uulan. Aagos ang tubig sa mababang lugar at
tiyak na babaha sa kapatagan.
Julie: Maaaring mangyari sa atin ang naganap sa Quezon, Aurora at Nueva
Ecija, di ba?
Mon: Oo,at hindi lamang tubig ang darating sa atin. Maging putik at bato
ay dadaloy sa ating pamayanan.
Julie: Tama ka. Maiiwasan ito kung tayo ay magtutulungan.
Mon: Sige, tutulong ako. Magtatanim ako ng mga punungkahoy.
Julie: Tinutulungan ko si Tatay sa kanyang mga itatanim na puno.
Dinidiligan ko ang mga ito araw-araw. Babakuran ni kuya ang mga
ito.
Mon: Mabuti yan, gagaya na ako sa iyo. Siguro gagaya na rin ang iba
nating kamag-aral.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano ang nabasa ni Mon sa pahayagan?

2. Ano ang epekto ng malawakang pagputol ng mga puno?
3. Paano maiiwasan ang mga kalamidad na dulot nito?
4. Paano ka makatutulong sa pangangalaga ng kapaligiran?

Hindi lamang malawakang pagputol ng mga punungkahoy ang sanhi ng pagbaha. Paano
ka makakatulong upang maiwasan ang mga kalamidad na dulot ng kalikasan?

3
Basahin mong muli ang mga pangungusap na hango sa usapan.
Pansinin ang mga pandiwang ginamit at ang aspekto ng mga ito.

1. “Nabalitaan mo ba na ibinalik na ng DENR ang pagtotroso sa ibang lugar sa

bansa?”
2. “Nabasa ko nga sa isang kolum sa pahayagan.”
3. “Libu-libong ektarya na naman ng kagubatan ang makakalbo.”
4. “Hindi ba nila nauunawaan na kapag ang mga puno sa kabundukan ay naputol,
wala nang pipigil sa tubig na aagos mula sa mga kabundukan tuwing uulan.”
5. Aagos ang tubig sa mababang lugar sa kapatagan at tiyak na babaha.

Itala sa iyong sagutang papel ang mga pandiwa at isulat ang aspekto ng mga ito.

Pandiwa Aspekto

__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________
__________________

Maaari ba nating gamitin sa pagsasalaysay ang iba’t ibang aspekto ng pandiwa?

Wasto bang lahat ang iyong sagot? Alam kong kayang-kaya mo ito. Bukod sa
pagsasalaysay, magagamit ba natin ang iba’t ibang aspekto ng pandiwa sa pagsulat ng
balita? Oo, maaari rin nating magamit ang mga ito, di ba?

Isaisip Mo

Magagamit ang iba’t ibang aspekto ng pandiwa sa pagsulat ng balita at pagsasalaysay.

4
 Pagsanayan Mo

Pera sa Basura

Patuloy na namumulot ng basura para may ikabuhay ang ilang residente ang
Barangay Cyterus, San Jose Del Monte City, Bulacan sa ginawang dumpsite.
Hindi naman alintana ng mga residente ang nakaambang panganib sa kanilang
kalusugan.

Tingnan mo ngayon kung makabubuo ka ng mga pandiwa sa iba’t ibang aspekto.

Gamitin ang balangkas na inihanda upang magkaroon ng patnubay sa pagsulat.

Maaari kang magdagdag ng iba pang kaisipang kaugnay sa paksa.

5
itinapon sa lansangan basurang pakikinabangan

maaaring ipagbili

Basura
karaniwang
nakikita maganda
at malinis na
taong hindi nagmamalasakit kapaligiran

mapananatili natin ang kalinisan

mapapanatili natin ang kagandahan ng paligid

Isulat mo ang iyong talata sa iyong sagutang papel.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
__________________________________.

Pera sa Basura

Bawat isa sa atin ay naghahangad na makapamuhay sa isang maganda at malinis

na kapaligiran. Makakamit natin ito kung tayo ay magtutulung-tulong magsinop
ng ating mga basura. Ang mga basurang karaniwang nakikita sa mga lansangan
ang nagpapapangit sa ating kapaligiran. Alam mo ba na maaaring ipagbili ang
mga basurang itinapon sa lansangan? Kung puputulin o itatabi ang mga basurang
pakikinabangan pa, nakatutulong tayo sa pagpapanatili ng kalinisan ng ating
paligid. Bukod dito, maaari pang pagkakitaan ang mga basura.

6
 Nakasulat ka ba ng talata tulad ng aking isinulat? Ngayon, handa ka na ba sa
ating pangwakas sa gawain?

Subukin ang sarili

Tingnan ang larawan. Sumulat ng isang balita tungkol dito.

Dahil sa matinding init ng panahon, hindi na alintana ng mga batang ito ang
masamang maaaring maidulot sa kanilang kalusugan ng maruming tubig sa
Navotas.

7
Narito ang ilang katanungan na makatutulong sa iyo sa pagsulat ng balita.

1. Ano ang kalagayan ng ilog?

2. Bakit naging marumi ang ilog?
3. Ano ang masamang epekto ng maruming tubig sa mga isda at sa kalusugan ng
mga batang naliligo?

8
Natutuwa ako at natapos mo ang mga gawain sa modyul na ito.
Inaasahan kong natutuhan mo ang mga kasanayang nakapaloob dito.

Ipagpatuloy ang pag-aaral sa susunod na modyul