Глава 3

ПРЕСМЕТКА НА КУСИ ВРСКИ ВО

ЕЛЕКТРОЕНЕРГЕТСКИТЕ СИСТЕМИ
ЗАДАЧА 3.1

Даден е електроенергетски систем кој е прикажан на сликата 3.1. Параметрите на

елементите на системот, изразени во единечни вредност и за базна моќност
S B  100 MVA , дадени се во табелата 3.1, за базни напони кои се наведени во втората
колона на истата табела.
a) Да се пресметаат базните струи и импеданции на сите елементи, за дадените
базни вредности на напоните и базната мо ќност;
б) Да се нацртаат мрежите на импеданциите за директен, инверзен и нулти
редослед на системот
в) Мрежите од точката б) да се редуцираат на соодвтените Тевененови
еквиваленти, гледано од местото на гре шка (собирница 3).

Слика 3.1. Еднополна шема на ЕЕС од задача 3.1.

Табела 3.1. Основни параметри на системот

Напонско ниво Реактанции на елементите

Елемент (базен напон) (pu)
(kV) Xd Xi X0
G1* 25 0,2 0,2 0,05
G2* 13,8 0,2 0,2 0,05
T1** 25/230 0,05 0,05 0,05
T2*** 13,8/230 0,05 0,05 0,05
L12 230 0,1 0,1 0,3
L13 230 0,1 0,1 0,3
L23 230 0,1 0,1 0,3
*
-Двата генератори се заземјени преку индуктивна реактанција 0,03 pu
**
-Спрега на трансформаторот е Y/y (двете ѕвездишта се директно заземјени)
***
- Спрега на трансформаторот е Y/d (ѕвездиштето на страната на повисокиот напон е
директно заземјено)

РЕШЕНИЕ:

a) За дадената базна моќност, базните вредности на струите и импеданциите по

поединечните напонски нивоа се:

-Мрежа 25 kV (G1, T1):

SB 100  10 3 U B2 25 2
IB    2310 A; ZB    6,25 
3 U B 3  25 S B 100

82
-Мрежа 230 kV (T1, T2, L12, L13, L23):

SB 100  10 3 U B2 230 2
IB    251 A; ZB    529 
3 U B 3  230 SB 100

-Мрежа 13,8 kV (G2, T2):

SB 100  10 3 U B2 13,8 2
G2 : IB    4184 A; ZB    1,905 
3 U B 3  13,8 SB 100
S B 100  10 3 U B2 13,8 2
T2: IB    7246 A; ZB    1,905 
UB 13,8 SB 100

б) Мрежата на импеданциите на системот за директен, инверзен и нулти редослед

(со внесени вредности на импеданциите и напоните) прикажани се на сликата 3.2:

j0,1
j0,2 j0,05 j0,05 j0,2

j0,1 j0,1
E 1  1,0 E 2  1,0
U f 3  1,0

(а)

j0,1
j0,2 j0,05 j0,05 j0,2

j0,1 j0,1

(б)

j0,3
j0,05 j0,05 j0,05 j0,05

j0,3 j0,3
j0,09 j0,09

83
 (в)

Слика 3.2. Мрежа на директните (а), инверзните (б) и нултите (в) импеданции на системот

Може да се забележи дека импеданциите за директен и инверзен редослед се исти.

За пресметка на еквивалентните импеданции за сите три редоследи, треба прво да

се изврши трансфигурација на триаголникот 1 -2-3 од сликата 3.2, а потоа да се изврши
еквивалентирање на сериските и паралелните гранки.

X  X X 0,1
XY      0,033 p.u. за директен и инверзен систем
X  X  X 3 3
X  X X 0,3
XY      0,1 p.u. за нулти систем
X  X  X 3 3

j0,033 j0,033
j0,2 j0,05 j0,05 j0,2

j0,033

Слика 3.3. Еквивалентната шема на директните (инверзните) импеданции за одредување

на Тевененовата импеданција за директен (инверзен) систем, после трансфигурацијата на
триаголникот 1-2-3.

Од сликата 3.3 се добива се добива еквивалентната Тевененова импеданција за

директен (инверзен) систем, гледано од местото на грешка (собирница 3):

Zd  Zi
ekv ekv

 j0,2  j0,05  j0,033   j0,2  j0,05  j0,033  j0,033  j0,175 p.u.
 j0,2  j0,05  j0,033   j0,2  j0,05  j0,033

j0,1 j0,1
j0,05 j0,05 j0,05

j0,09 j0,1

Слика 3.4. Еквивалентната шема на нултите импеданции за одредување на Тевененовата

импеданција за нулти систем, после трансфигурацијата на триаголникот 1 -2-3.

84
 Од сликата 3.4 се добива еквивалентната Тевененова импеданција за нулти систем,
гледано од местото на гре шка (собирница 3):

Z0 
ekv  j0,09  j0,05  j0,05  j0,1   j0,05  j0,1  j0,1  j0,199 p.u.
 j0,09  j0,05  j0,05  j0,1   j0,05  j0,1
Редуцираните Тевененови еквиваленти на мрежите за директен, инверзен и нулти
редослед, за куса врска на собирницата 3, се прикажани на сли ката 3.5.

j0,175 j0,175 j0,199

Id Ii I0
E d  1,0
Ud Ui U0

Ed  U d  Z d  I d U i  Z i  I i U 0  Z 0  I 0
ekv ekv ekv

Слика 3.5. Тевененовите еквиваленти на мрежите со директен (а), инверзен (б) и нулти (в)
редослед на системот, при куса врска на собирницата 3.

ЗАДАЧА 3.2

За системот дефиниран во задачата 3.1., да се пресметаат фазорите на струите и

напоните на собирница 3 на системот, ако на неа се случиле следниве куси врски:
1. трифазна куса врска;
2. двофазна куса врска;
3. двофазна куса врска со земја;
4. еднофазна куса врска.
Во пресметките да се користат еквивалентните реактнации на системот со директен
(инверзен) и нулти редослед, пресметани во задачата 3.1, со претпоставка дека во
моментот на настанување на кусата врска, напонот на собирницата 3 бил 1,00 p .u.

РЕШЕНИЕ:

1. Трифазна куса врска

IA

IB

IC

U fC U fB U fA

Граничните услови при трифазна куса врска се: U d  U i  U 0  0

85
Симетричните компоненти на струјата се:

U 1,00
Id     j5,71 p.u.   j5,71  I B   j5,71  251   j1433,2 A   j1,4332 kA
f
ekv
Z d
j0,175
Ii  I0  0

Фазните напони на местото на куса врска се:

U fA  0
   
U fB   0
U fC  0
 

Фазните струи на местото на куса врска се:

1  I d   1   j5,71 5,71  e  j90 


I A  1 1 1 1
I    2     2     j150  
 B a a 1    I i   a a 1    0    5,71  e  p.u.
 I C  a a
2
1   I 0   a a
2 
1   0   5,71  e j30  
  

5,71  e  j90  5,71  e  j90  1433,2  e  j90 

  
I A 
I    j150    j150    j150  
 B  5,71  e   I B   5,71  e   251  1433,2  e A
 I C   5,71  e j30   5,71  e j30   1433,2  e j30 
     

2. Двофазна куса врска (фази B и C)

IA

IB

IC

U fC U fB U fA

Граничните услови се: I A  0; I B   I C ; U fB U fC

Симетричните компоненти на струјата се:

U 1,00
I d  I i     j2,86 p.u.   j2,86  251   j717,9 A
f

Z
ekv
d Z
ekv
i
j0,175  j0,175
I0  0

Симетричните компоненти на напонот се:

U d  U i  E  Z d  I d   Z i  I i   j 0,175  j 2,86  0,5 pu  0,5  U B  0,5  231  115,5 kV

ekv ekv

U0 0

86
Фазните напони на местото на куса врска при фазен базен напон:
U fB  U B / 3  133,4 kV , се:
U fA  1 1 1  U d   1 1 1  0,5  1,0 
   2     2     
U fB   a a 1   U i   a a 1   0,5   0,5 p.u.
U fC  a a
2
1  U 0   a a
2
1   0   0,5
  
U fA   1,0   1,0   133,4  e j0 
   0,5  U   0,5  133,4   66,7  e j0  kV
U fB     fB    
U fC   0,5  0,5  66,7  e j0 
   

Фазните струи на местото на куса врска се:

I A  1 1 1   I d   1 1 1   j 2,86  0 
I    2   2 
 B a a 1    I i   a a 1    j 2,86    4,95 p.u.
a 1   I 0   a a 1   0   4,95 
 I C 
2 2
 a
I A   0   0   0 
 I    4,95  I   4,95  251   1242,5 A
 B   B    
 I C   4,95   4,95   1242,5 

3. Двофазна куса врска со земја

IA

IB

IC

U fC U fB U fA

Граничните услови се: I A  0; U fA  U fB  0

Симетричните компоненти на струјата и напонот се:

U 1,00
Id     j3,73 p.u.   j936,2 A
f

Z
ekv
Z
ekv
0,175  0,199
Zd 
ekv i 0 j0,175  j
Z
ekv
Z
ekv 0,175  0,199
i 0
ekv
Z
  j3,73  j1,99 p.u.  j499,5 A
j0,199
Ii   0
Id  
Z
ekv
i Z
ekv
0
j0,175  0,199 
ekv
Zi
  j3,73  j1,75 p.u.  j439,25 A
j0,175
I0   Id  
Z
ekv
i Z
ekv
0
j0,175  0,199 
U d  U i  U 0   Z i  I i   j0,175  j1,99  0,348 p.u.  0,348  U fB  46,42 kV
ekv

Фазните напони на местото на куса врска се:

87
 U fA  1 1 1  U d   1 1 1  0,348 1,044  e j0 
   2     2     
U fB   a a 1   U i   a a 1   0,348   0  p.u.
U fC  a a
2
1  U 0   a a
2
1  0,348  0 
   
U fA  1,044  e j0  1,044  e j0  139,3  e j0 
       
U fB     U fB     133,4   0  e
j0
 0 0  kV
U fC   0   0   0e j 0 
       

Фазните струи на местото на куса врска се:

I A  1 1 1  I d   1 1   j 3,73 1 0 
 2   2    j152 ,1 
I  
 B a a 1    I i   a 
a 1    j1,99   5,6  e  p.u.
 I C  a a
2
1   I 0   a
a
2 
1   j1,75   5,6  e j 27 , 9  
  
I A   0   0   0 
 I   5,6  e j152 ,1   I  5,6  e j152 ,1   251  1405,6  e j152 ,1  A
 B   B    
 I C   5,6  e j27 ,9   5,6  e j27 ,9  1405,6  e j27 ,9 


     

4. Еднофазна куса врска

IA

IB

IC

U fC U fB U fA

Граничните услови се: I B  I C  0; U fA  0

Симетричните компоненти на струјата и напонот се:

U 1,00
Id  Ii  I0     j1,82 p.u.
f

Z
ekv
d Z
ekv
i Z
ekv
0
j2  0,175  0,199 
U d  E  Z d  I d  1  j0,175   j1,82   0,681 p.u.
ekv

U i   Z i  I i   j0,175   j1,82   0,319 p.u.

ekv

U 0   Z 0  I 0   j0,199   j1,82   0,362 p.u

ekv

Фазните напони на местото на куса врска се:

U fA  1 1 1  U d   1 1 1   0,681   0 
   2   2    0 

U fB   a a 1   U i   a a 
1    0,319   1,022  e j 238  p.u.
U fC  a 1  U 0   a 1   0,362  1,022  e j122 
2 2 0

   a a
 

88
 U fA   0   0   0 
   0   0   0 

U fB    1,022  e   U fB   1,022  e   133,4   136,34  e

j 238 j 238 j 238
 kV
U fC   1,022  e j122 0
 1,022  e j122 0
 136,34  e j1220 
       

Фазните струи на местото на куса врска се:

I A  1 1 1  I d   1 1 1   j1,82  j5,46
I    2     2     
 B a a 1    I i   a a 1    j1,82   0  p.u.
 I C  a 2  I 0   a 2   j1,82  0 
 a 1     a 1     
I A   j5,46  j5,46  j1370,5
I    0   I   0   251   0 A
 B   B    
 I C   0   0   0 

ЗАДАЧА 3.3
Се разгледува режим на куса врска во субтранзиентен период, настаната кај
потрошувачките собирници 3 за системот на сликата 3.6. Да се одредат фазните напони и
струи на местото на куса врска за случај на:

1. Трифазна куса врска;

2. Двофазна куса врска;

Сите водови имаат подолжни параметри z  0,1  j 0,4 / km . Пред настанувањето

на кусата врска системот бил практично растоварен односно бил во празен од.

Слика 3.6. Еднофазна шема на системот од задача 3.3.

Податоците за елементите на системот се:

G : S n  50 MVA; U n  10,5 kV; X d"  X i  13%; X 0  8%
T : S n  50 MVA; mT  10,5 / 115 kV/kV; u k  13%
EES : U n  110 kV; S k" 3  1210 MVA; X d"  X i

РЕШЕНИЕ:
Прво потребно е да се пресметаат параметрите на елементите на системот, сведени
на местото на куса врска, а тоа е 110 kV напонско ниво:

89
 X d" U n2 13 10,5 2 115 2
за генераторите: X d"  X i    mT     34,38 
100 S n 100 50 10,5 2
u k U n2 12 115 2
за трансформаторите: XT      31,74 
100 S n 100 50

X v1 2  0,4  30  12 
за водовите: X v13  0,4  40  16 
X v 23  0,4  50  20 

U n2 110 2
за ЕЕС: X d"  X i    10 
S n 1210

За да ги определиме напоните и струите кај потрошувачот во режимот н а куса

врска, најнапред ќе биде потребно да ги одредиме влезните импеданции на системот
ekv ekv
Z d (за субтранзиентен период како што е нагласено во задачата) и Z i , гледано од
местото на куса врска. Притоа ќе ги занемариме активните отпори на сите елементи на
ekv ekv
системот и за импеданциите на директниот и инверзниот систем Z d и Z i , ќе добиеме
чисто имагинарни вредности. Еквивалентните шеми на системот за директен и инверзен
систем се прикажани на сликите 3.7(а) и 3.8(а), а на сликите 3.7(б) и 3.8(б) се дадена
истите шеми во упростен облик при што триаголникот 1 -2-3 е трансфигуриран во ѕвезда и
групата на генератори и трансформатори, приклучени на собирницата 2 се
еквивалентираат со еден еквивалентен генератор. ЕМС на сите генератори за директен
систем во овој случај ќе изнесува E "  U nf  U n / 3 , бидејќи системот е во празен од пред
настанувањето на кусата врска.

"
E
j34,38 j31,74 j12 "
E
j10

j20 j16
"
j34,38 j31,74
E

(а)
"
E
j33,06 j5 j4 "
E
j10

j6,67

(б)

Слика 3.7. Еквивалентна шема на системот за директен систем (а), упростена шема за
директен систем (б)

90
 j34,38 j31,74 j12
j10

j20 j16
j34,38 j31,74

(а)

j33,06 j5 j4
j10

j6,67

(б)

Слика 3.8. Еквивалентна шема на системот за инверзен систем (а), упростена шема за
инверзен систем (б)

Влезната импеданција на директниот систем, гледана од местото на кусата врска

(собирница 3) е:

j10  4   j5  33,062 

Z d  j6,67   j16,9 
j10  4  5  33,062 

Влезната импеданција на инверзниот систем, гледана од местото на кусата врска

(собирница 3) е:

Z i  Z d  j16,9 

1. Трифазна куса врска на собирница 3:

E" Un 110
Id      j3,758 kA
3Zd 3  j16,9
ekv
Zd
I i  I 0  0 kA

Фазните струи на местото на куса врска се:


I A  I d  I i  I 0  I d   j3,758 kA  3,758  e  j90 kA

I B  a  I d  a  I i  I 0  a  I d  3,758  e j150 kA
2 2


I C  a  I d  a  I i  I 0  a  I d  3,758  e j30 kA
2

Фазните напони на местото на куса врска се:

Ud Ui U0  0
U fA U fB U fC 0

91
 2. Двофазна куса врска на собирница 3

E" 110
Id     j1,879 kA
Z 3   j16,9  j16,9 
ekv ekv
Z d i

I i   I d  j1,879 kA
I 0  0 kA

U d  U i  E  Z d  I d   Z i  I i   j16,9  j1,879  31,755 kV

" ekv ekv

U0 0

Фазните струи на местото на куса врска се:

I A  Id  Ii  I0  0
 
I B  a  I d  a  I i  I 0  a  a  I d   j 3   j1,879    j3,254 kA
2 2

I C   I B  j3,254 kA

Фазните напони на местото на куса врска се:

U fA  U d  U i  U 0  2  U d  63,51 kV
U fB
2
 2

 a  U d  a  U i  U 0  a  a  U d  U d  31,755 kV
U fC U fB  31,755 kV

ЗАДАЧА 3.4
За системот даден на сликата 3.9, за случај на еднофазна куса в рска на собирницата
1, да се пресметаат фазните струи низ трансформаторот Т2. Напонот на местотото на
грешка пред настанувањето на грешката изнесувал: U 1 f  1 p.u.

Податоци з елементите (p.u.)

G1  G2 : X d  X i  0,15 X 0  0,05
T1  T2 : X d  X i  0,05 X 0  0,05
V12  V13  V23 : X d  X i  0,1 X 0  0,3
пригушница : X p  0,01

Слика 3.9. ЕЕС од задача 3.4

РЕШЕНИЕ:
Мрежата на импеданциите на системот за директен, инверзен и нулти редослед (со
внесени вредности на импеданциите) прикажани се на сликата 3.10:

92
 1
j0,15 j0,05
j0,1
3

j0,1

j0,15 j0,05 j0,1

2
a)
1
j0,15 j0,05
j0,1
3

j0,1

j0,15 j0,05 j0,1

2
б)

j0,05 j0,03
jX T1 3  jX p
в)

Слика 3.10. Еквивалентни шеми на системот за: а) директен редослед; б) инверзен

редослед; в) нулти редослед

Од сликата 3.10 а) (б)) се добива се добива еквивалентната Тевененова импеданција

за директен (инверзен) систем, гледано од местото на гре шка (собирница 1):

  j0,1  j0,1  j0,1 

  j0,2   j0,2
j0,1  j0,1  j0,1
Zd  Zi     j0,114 p.u.
ekv ekv

  j0,1  j0,1  j0,1 

  j0,2   j0,2
 j0,1  j0,1  j0,1 

Од сликата 3.10 в) се добива еквивалентната Тевененова импеданција за нулти

систем, гледано од местото на гре шка (собирница 1):

Z 0  j0,05  j0,03  j0,08 p.u.

ekv

93
Симетричните компоненти на струјата на местото на грешка (собирница 1) се:

U 1,00
Id  Ii  I0     j3,24 p.u.
f

Z
ekv
d Z
ekv
i Z
ekv
0
j2  0,114  0,08

Симетричните компоненти на струјата низ трансформаторот Т2 се:

  j3,24    j1,388 p.u.

0,2
I dT 2  I iT 2 
0,2  0,267
I 0T 2  0

Фазните струи низ трансформаторот Т2 се:

I AT 2  I dT 2  I iT 2   j2,776 p.u.
 
I BT 2  a  I dT 2  a  I iT 2  a  a  I dT 2  j1,388 p.u.
2 2

I CT 2  a  I dT 2  a  I iT 2  a  a  I  j1,388 p.u.
2 2
dT 2

ЗАДАЧА 3.5
За системот даден на сликата 3. 11, за случај на еднофазна куса врска на
собирницата 3, да се пресметаат фазните струи низ водот 2-3 V23. Напонот на местотото
на грешка пред настанувањето на грешката изнесувал: U 3 f  1 p.u.
Податоци з елементите (p.u.)
G1  G2 : X d  X i  0,14 X 0  0,05
T1  T2 : X d  X i  0,06 X 0  0,06
T3 : X d  X i  0,05 X 0  0,05
V13  V23 : X d  X i  0,1 X 0  0,3
мрежа : X d  X d  0,02 X 0  0,05

Слика 3.11. ЕЕС од задача 3.5

РЕШЕНИЕ:
Мрежата на импеданциите на системот за директен, инверзен и нулти редослед (со
внесени вредности на импеданциите) прикажани се на сликата 3.11:

94
 1
j0,14 j0,06
j0,1
3 4
j0,05 j0,02

j0,14 j0,06 j0,1

2
a)

j0,14 j0,06
j0,1

j0,05 j0,02

j0,14 j0,06 j0,1

б)
1
j0,06
j0,3
3
j0,05

j0,3


2
в)
Слика 3.11. Eквивалентни шеми на системот за: а) директен редослед; б) инверзен
редослед; в) нулти редослед
Од сликата 3.11 а) (б)) се добива се добива еквивалентната Тевененова импеданција
за директен (инверзен) систем, гледано од местото на гр ешка (собирница 3):

  j0,2  j0,1   j0,2  j0,1 

    j0,05  j0,02 
 2   j0,2  j0,1 
Zd  Zi   j0,0477 p.u.
ekv ekv

  j0,2  j0,1   j0,2  j0,1 

    j0,05  j0,02 
 2   j0,2  j0,1 

95
 Од сликата 3.10 в) се добива еквивалентната Тевененова импеданција за нулти
систем, гледано од местото на гре шка (собирница 1):

Z0 
ekv  j0,06  j0,3  j0,05  j0,0439 p.u.
 j0,06  j0,3  j0,05
Симетричните компоненти на струјата на местото на грешка (собирница 3) се:

U 1,00
Id  Ii  I0     j7,179 p.u.
f

Z
ekv
d Z
ekv
i Z
ekv
0
j2  0,477  0,0439 

Симетричните компоненти на струјата низ трансформаторот V23 се:

  j7,179    j1,142 p.u.

1 0,07 1 0,07
I dV 23  I iV 23   Id  
2 0,22 2 0,22
I 0V 23  0

Фазните струи низ трансформаторот V23 се:

I AV 23  I dV 23  I iV 23   j2,284 p.u.
 
I BV 23  a  I dV 23  a  I iV 23  a  a  I dV 23  j1,142 p.u.
2 2

I CV 23  a  I dV 23  a  I iV 23  a  a  I  j1,142 p.u.
2 2
dV 23

ЗАДАЧА 3.6
На сликата е прикажан едноставен 110 kV ЕЕС кој работи во режим на номинално
оптоварување. Да се пресмета распределбата на наизменичните компоненти на струите на
грешка низ водовите на системот во субтранзиентниот период за случај на еднофазна куса
врска на собирница 2.
Податоци за елементите:

 G : S n  50 MVA; U n  10,5 kV; X d"  X i  12%; X 0  10%

 T : S n  50 MVA; mT  115 / 10,5 kV / kV; u k  12%
 V : U nv  110 kV; x v  j 0,4 Ω/km; x 0  1,2 Ω/km

Слика 3.12. ЕЕС од задача 3.6

96
РЕШЕНИЕ:
Прво потребно е да се пресметаат параметрите на елементите на системот, сведени
на местото на куса врска, а тоа е 110 kV напонско ниво:

X d" U n2 12 10,5 2 115 2

за генераторите: X d"  X i    mT     31,74 
100 S n 100 50 10,5 2
X 0 U n2 10 10,5 2 115 2
X 0" g    mT     26,45 
100 S n 100 50 10,5 2
u k U n2 12 115 2
за трансформаторите: XT      31,74 
100 S n 100 50

X dV 1 2  0,4  20  8  X 0V 1 2  1,2  20  24 
за водовите: X dV 13  0,4  40  24  X 0V 13  1,2  60  72 
X dV 23  0,4  50  20  X 0V 23  1,2  50  60 

Мрежата на импеданциите на системот за директен, инверзен и нулти ре дослед (со

внесени вредности на импеданциите) се прикажани на сликата 3.13:

j31,74 j31,74 j24

j24

j31,74 j31,74 j20

j8

а)

j72

j72
j31,74


j24 j60

б)

97
Слика 3.13. Eквивалентни шеми на системот за: а) директен (инверзен) редослед; б)нулти
редослед.

Од сликата 3.13 а) се добива се добива еквивалентната Тевененова импеданција за

директен (инверзен) систем, гледано од местото на гре шка (собирница 2):

 j24 
  j20    j8
Zd  Zi
ekv ekv

2  
2  j31,74  2  j31,74  j38,14 
j32  j8 4  j31,74

Од сликата 3.13 б) се добива еквивалентната Тевененова импеданција за нулти

систем, гледано од местото на грешка (собирница 2):

 j72 
  j60    j24 
 
2
 j31,74  j50,94 
ekv
Z0
j96  j24

Симетричните компоненти на струјата на местото на грешка (собирница 2) се:

U 1,1  110
I d 2  I i 2  I 02     j0,55 kA
f

Z Z 3  j2  38,14  50,94 

ekv ekv ekv
Z d i 0

Симетричните компоненти на струите низ водовите можат да се одредат со

примена на Кирхофовите з акони на шемите за дирек тен (инверзен) и нулти редослед. Од
шемата за директен (инверзен) редослед можат да се напишат следните равенки:

I d 2  I d 1 2  I d 3 2
 24 
I d 1 2  j8  I d 3 2  j  20 
 2 
од каде се добива:
I d 1 2  I i1 2   j0,44 kA ; I d 3 2  I i1 2   j0,11 kA ; I d 13  I i13   j0,055 kA

Од шемата за нулти редослед можат да се напишат следните равенки:

I 02  I 01 2  I 03 2
 72 
I 01 2  j24  I 03 2  j  60 
 2 
од каде се добива:
I 01 2   j0,44 kA ; I 03 2   j0,11 kA ; I 013   j0,055 kA

Фазните струи низ водовите се:

I A1 2  I d 1 2  I i1 2  I 01 2  2   j0,44  - j0,44   j1,32 kA

2
 
I B1 2  a  I d 1 2  a  I i1 2  I 01 2  a  a  I d 1 2  I 01 2  1   j0,44  - j0,44  j0 kA
2

I C1 2  a  I d 1 2  a  I i1 2  I 01 2  a  a  I  I 01 2  1   j0,44  - j0,44  j0 kA

2 2
d 1 2

98
 I A3 2  I d 3 2  I i 3 2  I 03 2  2   j0,11 - j0,11   j0,33 kA
2
 
I B 3 2  a  I d 3 2  a  I i 3 2  I 03 2  a  a  I d 3 2  I 03 2  1   j0,11 - j0,11  j0 kA
2

I C 3 2  a  I d 3 2  a  I i 3 2  I 03 2  a  a  I  I 03 2  1   j0,11 - j0,11  j0 kA

2 2
d 3 2

I A13  I d 13  I i1 2  I 013  2   j0,055  - j0,055   j0,165 kA

2
 
I B13  a  I d 13  a  I i13  I 013  a  a  I d 13  I 013  1   j0,055  - j0,055  j0 kA
2

I C13  a  I d 13  a  I i13  I 013  a  a  I  I 013  1   j0,055  - j0,055  j0 kA

2 2
d 1 3

ЗАДАЧА 3.7
Да се пресметаат струите во сите три фази на високонапонската страна на
трансформаторот со спрега Dy5 прикажан на сликата, при симулација на двофазна куса
врска во фазите L2 и L3 на собирницата А. Сите по требни податоци за пресметката се
дадени на сликата 3.14.

prenosna A
mre`a
X d  25 
X i  15 
u k  10 %
U n  110 kV
S n  63 MVA
110 / 21 kV / kV

Слика 3.14. Еквивалент на преносната мрежа и трансформатор ВН/СН

РЕШЕНИЕ:
За пресметка на струјата на куса врска потребно е да се одредат параметрите на
елементите од сликата 3.14, како и соодветните шеми за директен (инверзен) ре дослед.
Бидејќи од интерес се вредностите на струите на високонапонската (110 kV) страна на
трансформаторот, наједноставно е да се сведат сите вредности на параметрите на тоа
напонско ниво. Вредностите на еквивалентот на мрежата се дадени на тоа напонско ниво,
што значи дека треба само да се пресмета вредноста на импеданцијата на
трансформаторот:

u k % U n2 10 110 2
XT      19,2 
100 S n 100 63

Соодветната шема за директен (инверзен) режим е прикажана на сликата 3.15.

XM XT

Слика 3.15. Шема за директен (инверзен) режим за куса врска на собирницата А.

99
 Шемите за директен и инверзен режим се тополошки идентични. Се разликуваат
само по вредностите на параметрите на реактанцијата на еквивалентот на преносната
мрежа. Модулот на струјата на двофазна куса врска на собирницата А се пресметува врз
основа на следниот израз:

Un 110
3 3
3 3
I 2 fkv    1,403 kA
Z d  Z i 25  19,2   15  19,2 

Во оваа задача не е воопшто важно дали се работи со минималната или со

максималната струја на куса врска. П ресметаната струја е по модул еднаква на струите во
фазите L2 и L3, а овие две струи се со спротивни насоки.
За пресметка на струите на високонапонската страна на трансформаторот,
потребно е да се пресметаат вредностите на симетричните компоненти на струја та на
нисконапонската страна. Кај трансформатор чија спрега има група на соединување
различна од нула, секоја од симетричните компоненти се пресликува од една на друга
страна по различна законитост. За да се пресметаат симетричните компоненти на струјата
се користи матрицата за трансформација:

 I L1  1 1 1  I d   1 1 1   Id 
I    2   2 
 L2  a a 1    I i   a a 1    I d 
 I L 3  a a
2
1   I 0   a a
2
1   0 


На тој начин се добива дека струите во фазите L2 и L3 се еднакви:

I L1  I d  I i  I 0  0
 
I L2  a  I d  a  I i  I 0  a  a  I d   j 3  I d
2 2

I L3   I L 2  j 3  I d

што значи дека директната и инверзната компонента на струјата се:

1,403
Id   0,81 kA
3
I i   I d  0,81 kA

Влијанието на групата на соединување на спрегата на трансформаторот Dy5 се зема

во предвид на еден начин за директен, а на друг начин за инверзен режим. Спрегата Dy5
означува дека фазорите на нисконапонската страна на разгледуваниот транс форматор се
поместени (дефазирани) за 5 саати (150 0) во однос на фазорите на високонапонската
страна за директен режим. Гледано од нисконапонската страна на истиот
трансформатор фазорите на високонапонската страна се поместени за 7 саати (210 0=-
1500) во однос на фазорите на нисконапонската страна за директен режим.
Во инверзен режим разгледуваниот трансформатор има спрега Dy(12-5), што значи
дека фазорите на нисконапонската страна се поместени за 7 саати (210 0) во однос на
фазорите на високонапонската стран а. Гледано од нисконапонската страна на истиот
трансформатор фазорите на високонапонската страна се поместени за 5 саати (150 0) во
однос на фазорите на нисконапонската страна во инверзен режим.

100
 Согласно ова, директната компонента на струјата на високонапон ската страна на
трансформаторот е:

I D  I d  e j210  0,81  e j210

0 0

Бидејќи за пресметка се користи шема која е сведена на едно напонско ниво,

преносниот однос на трансформаторот не го менува интензитетот на симетричните
компоненти, меѓутоа групата на соединување на трансформаторот го менува нивниот
фазен агол. За инверзен режим важи:

I I  I i  e j150  0,81  e j150

0 0

Сега можат да се пресметаат струите во фазите L1, L2 и L3 на високонапонската

страна на трансформаторот:

1 1  I d   1 1   0,81  e j210 
0
 I L1  1 1
 2   2   0 
I  
 L2  a a 1    I i   a a 1    0,81  e j150 
 I L 3  a 1   I 0   a 1   
2 2
 a a 0
 


I L1  0,81  e j210  e j150   j0,81 kA
I L 2  0,81  a  e  2 j 210

 a  e j150  j1,62 kA

I L 3  0,81  a  e j210  a  e j150   j0,81 kA
2

На крајот може да се даде краток коментар на добиените резултати:
При двофазна куса врска помеѓу фазите L2 и L3 на нисконапонската страна на
трансформаторот, струјата во фазите L2 и L3 изнесува 1,403 кА (при што треба уште
еднаш да се нагласи дека се работи со шема на трансформаторот сведена на
високонапонската страна. Струја нема во фазата L1. Кога ќе се пресметаат струите на
високонапонската страна на трансформаторот (при тоа во пресм етката се зема во предвид
само поместувањето кое го внесува спрегата, бидејќи целата шема е сведена на едно
напонско ниво) се добива дека:
1. Постојат струи во сите трифази!
2. Струјата во фазата L2 е два пати поголема од струите во фазите L1 и L3 и е со
спротивна насока од нив;

ЗАДАЧА 3.8
На сликата е прикажан дел од дистрибутивна мрежа со паралелни водови. Нека на
половина од должината на еден од паралелните 35 kV водови се случила еднофазна куса
врска на фазата L1. Да се пресметаат фазните струи низ водовите. Сите потребни
податоци за пресметката се дадени на сликата 3.16.

101
 А
T1 вод 35 kV T2
S 3 fkv  1500 MVA
вод 35 kV
110/35 kV/kV 35/10,5 kV/kV
x  0,3 /km
u k  7% u k  7%
x0  3 x
S n  8 MVA S n  8 MVA
l  15 km

Слика 3.16. Дел од дистрибутивна мрежа со паралелни водови

РЕШЕНИЕ:
Слично како во претходните задачи, за пресметка на струјата на еднофазна куса
врска, потребно е да се одредат параметрите на елементите на дистрибутивната мрежа од
сликата 3.16 и соодветните шеми за директен(инверзен) и нулти редослед. Со оглед на тоа
што местото на грешка е 35 kV, наједноставно е сите параметри да се сведат на ова
напонско ниво. Вредностите на параметрите на мрежата се:

U n2 110 2 35 2
XM   mT 1    0,82 
Sn 1500 110 2

додека вредностите на параметрите на трансформаторите Т1 и Т2 се:

u k U n2 7 35 2
X T1  X T 2      10,72 
100 S n 100 8

Параметрите на водовите за директен (инверзен) и нулти редослед се:

X dV  x  l  0,3  15  4,5 
X 0V  x 0  l  3  0,3  15  13,5 

Соодветните шеми за директен (инверзен) и нулти редослед се дадени на сликата 3.17.

Id2 j4,5
j0,82 j10,72 j10,72
I d1
j2,25 j2,25

а)

I 02 j13,5
j10,72 j10,72
 I 01
j6,75 j6,75

102
 б)

Слика 3.17. а) Шема за директен (инверзен) редослед; б) Шема за нулти редослед

За пресметка на вредностите на струјата на куса врска на местото на куса врска,

потребно е да се пресметаат еквивалентните импеданции на местото на куса врска врз
основа на шемите на сликата 3.17. Еквивалентните импеданции за директен (инверзен)
редослед се пресметуваат на сл едниот начин:

 j4,5 
  j4,5    j2,25
 
2
Zd  Zi  j10,72  j0,82  j13,23 
ekv ekv
j4,5
 j4,5  j2,25
2

При пресметката на еквивалентната импеданција за нулти редослед, потребно е да

се забележи дека гледано од местото на грешка лево и десно, мрежата е симетрична. Тоа
значи дека нултите струи ќе се распределата симетри чно на двете страни гледано од
местото на грешка. Тоа значи дека и вредностите на нултите напони во шемата со нулти
редослед ќе бидат еднакви во симетричните точки на истата. Од тука следи дека низ водот
на кој нема куса врска нема да протекува струја со н улти редослед. Затоа при пресметката
на еквивалентната импеданција за нулти редослед од шемата на сликата 3.17 б), може да
не се земе во предвид горниот вод кој не е изложен на куса врска, со што значително се
упростува пресметаката на еквивалентната импед анција за нулти редослед. За секое друго
место на куса врска на водот, мора да се изврши трансфигурација триаголник - ѕвезда на
инволвираните импеданции и тоа двете од долниот вод лево и десно од кусата врска и
импеданцијата на горниот вод.
Земајќи ги во предвид претходно изнесените тврдења, еквивалентната импеданција
на мрежата со нулти редослед, гледано од местото на куса врска е:

1  j13,5 
Z0    j10,72   j8,735 
ekv

2  2 

Симетричните компоненти на струјата на куса врска на местото на куса врска се:

U 35
Id  Ii  I0     j0,57415 kA   j574,15 A
f

Z Z 3  j2  13,23  8,735

ekv ekv ekv
Z d i 0

Симетричните компоненти на струите низ водовите, можат да се пресметаат од

соодветните шеми за директен (инверзен) и нулти редослед, со користење на струен
делител:

j4,5
j4,5 
I d 1  I i1  2  I  0,75  - j574,15   j430,61 A
2  j4,5
d

I d 2  I i 2  I d  I d 1   j574,15   j430,6    j143,54 A

I 01   I 0    j574,15   j287,1 A
1 1
2 2
I 02  0

103
Струјата која тече низ фазата L1 на долниот вод е:

I L1  I d 1  I i1  I 01  2   j430,6  - j287,1   j1148,3 A

1

Струјата која тече низ фазата L1 на горниот вод е:

I L1  I d 2  I i 2  I 02  2   j143,54   j0   j287,08 A
2

ЗАДАЧА 3.9
За еден ЕЕС кој е изложен на куса врска претпоставуваме дека еквивалентните
импеданции за директен и инверзен редослед ( Z d  Z i гледано од местото на грешка) се
ekv ekv

еднакви и ги занемаруваме активните отпрори на елементите ( R ekv  0 ). Потребно е:

а) Да се изведат изразите за односите на струите на еднофаз на ( I K 1Z ), двофазна
куса врска со земја ( I K 2 Z ) и двофазна куса врска ( I K 2 ), со трифазната куса врска
( I K 3 ) и тоа во функција од k  Z 0 / Z d ;
ekv ekv

б) Да се одреди вредоста на коефициентот к при кој се изедначуваат струите на

еднофазна куса врска и двофазна куса врска со земја;
в) Да се нацртаат дијаграмите I k1Z / I k 3  f 1 (k ) , I k 2 Z / I k 3  f 2 (k )

РЕШЕНИЕ:
а)Равенките за поединечните фазни струи на местото на куса вр ска се:
( Z d  Z i ; k  Z 0 / Z d ) ( U f -фазниот напон на местото на куса врска пред
ekv ekv ekv ekv

настанување на кусата врска)

трифазна куса врска:
Uf Uf
I k3  ekv
 ;
Z d
X dekv

еднофазна куса врска:

3U f Uf 3 Uf 3 3
I k 1Z     ekv   I k3  ;
Zd Zd Zd
ekv ekv ekv
Z
ekv
d
2 k Xd 2 k 2k

двофазна куса врска со земја:

Uf  2 Z0
ekv
Zi
ekv

I K 2Z    a  a   
Zi Z0
ekv ekv  Zi  Z0
ekv ekv
Zi  Z0
ekv ekv 
Z d  ekv
ekv  
Zi  Z0
ekv


Uf

a 2

1  Z i  a  a  Z 0
ekv
 2
 ekv

  j 3Uf   a 2

1 Z i  Z 0
ekv ekv

Zi Z0 Zi  Z0 Zd Zi  Zd Z0  Zi Z0
ekv ekv ekv ekv ekv ekv ekv ekv ekv ekv


ekv
Z d
Zi  Z0
ekv ekv

1 3
a 2
1 Z  ekv
i Z
ekv
0 3U f
k
2
j
2 k 2  k 1
I K 2 Z  3U f     3I K 3
Zd Zi  Zd Z0  Zi Z0
ekv ekv ekv ekv ekv ekv
Zd
ekv
1  2k 1  2k

104
двофазна куса врска:
3U f Uf 3 3
IK2      I K3
Z
ekv
d Z
ekv
i
X ekv
d 11 2
Бараните односи на струите на куси врски се:

I K 1Z 3
 ;
I K3 2k
I K 2Z k 2  k 1
 3 ;
I K3 1  2k

IK2 3
  0,866
I K3 2

б)
2.00

1.80

1.60

1.40

1.20
Ik/Ik3

Ik1z/Ik3
1.00
Ik2z/Ik3

0.80

0.60

0.40

0.20

0.00
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4
k

Слика 3.18. Дијаграми I k1Z / I k 3  f 1 (k ) , I k 2 Z / I k 3  f 2 (k )

105