You are on page 1of 111

socialur mecnierebaTa seria

Tvisebrivi
meTodebi
socialur kvlevaSi

momzadebulia socialur mecnierebaTa centris


akademiuri stipendiis safuZvelze

saleqcio kursi
socialuri mecnierebebis magistraturisaTvis

TinaTin zurabiSvili

Tbilisi
2006
socialur mecnierebaTa seria In the Appendix 1, a transcript of a focus group interview is presented.

mTavari redaqtori: marine CitaSvili


In the Appendix 2, a Short Glossary of the terms used in qualitative research practice is
enobrivi redaqtori: lia kaWarava presented. This is a concise reference for the students, where only terms covered in terms of
this particular course are explained. Nevertheless, I hope this will be helpful for the students,
given that some of them may not be familiar with any vocabulary connected with research
practice, and few of the terms used in this course are already established in Georgian (some
dakabadoneba, ydis dizaini: giorgi bagrationi are not fully established even in English).
Over 40 terms are defined in this glossary, e.g.: actor; respondent; in-depth interview;
biographic interview; life history; research design; observation; close-ended questions; open-
ended questions; ethnography; ethics; qualitative methods; quantitative methods; content
analysis; focus group; moderator; case-study; fieldwork; discussion guide, transcript;
hypothesis, et al. The terms and in (Georgian) alphabetical sequence.
© socialur mecnierebaTa centri, 2006 This Glossary, however, is not the only one the students will be using; they will be
© Center for Social Sciences, 2006 encouraged to consult academic social science dictionaries.

q. Tbilisi, 0108, T. WoveliZis q. # 10


el. fosta: contact@ucss.ge
internet gverdi: www.ucss.ge

wigni momzadebulia da gamocemulia `socialur mecnierebaTa


centris” (Center for Social Sciences) mier, fondis OSI – Zug,
budapeStis Ria sazogadoebis institutis umaRlesi ganaTlebis
mxardaWeris programis (HESP) finansuri xelSewyobiT

The book has been published by the Center for Social Sciences,
sponsored by the OSI-Zug Foundation and the Higher Education
Support Program (HESP) of the Open Society Institute-Budapest.

ISBN: 99940 - 871 - 9 - 3

111
Week 8. s a r C e v i
Ethics of Qualitative Research
Lecture, 2 hours; discussion, 2 hours
winaTqma 4
It’s hard to overestimate significance of ethical issues while doing fieldwork. During our
Tema 1. Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi:
last class, we will focus on the responsibility of the researcher while doing fieldwork and the
Sesavali da saerTo mimoxilva 5
requirements of professional communities towards their members.
Codes of ethics have been elaborated in a systematic way after the Second World War Tema 2. siRrmiseuli interviu 16
by professional associations of the social scientists in Europe and North America; other magaliTi #1. axalgazrduli umuSevrobis problema
countries joined them later. Nowadays, most of the professional association are saqarTveloSi. sadiskusio gegma 25
international, which leads to unification of ethical standards of the respective professional
activity over the state boarders. Tema 3. fokus-jgufi 27
Codes of ethics should be distinguished from the legal requirements, and from mutual magaliTi #2. Rvinis moxmarebis kultura Tanamedrove
responsibilities outlined in the contracts signed between the researchers and clients; during saqarTveloSi. sadiskusio gegma 37
the class, we discuss the specific character of ethical norms. magaliTi #3. korufcia saqarTveloSi da misi Sefaseba
Two Codes of Ethics we are focusing on in this class are ICC/ESOMAR International sxvadasxva profesiuli jgufis
Code of Marketing and Social Research Practice (ICC/ESOMAR, 1995) and Code of Ethics warmomadgenlebis mier.
and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics (American fokus-jgufebis angariSi 39
Sociological Association, 1999). We focus on: (a) Rights of the respondents; (b) Rights of
the clients who commission research; and (c) responsibility towards the society in general. Tema 4. dakvirveba 48
Sanctions against those who violate ethical norms are discussed based on the hierarchy
of sanctions in the ASA Code of Ethics. Tema 5. monografiuli gamokvleva 61
We will also discuss special rules that try to regulate publications of research results in
the media, in order to avoid misinformation and deception of public. Tema 6. socialuri kvlevis eTika 71
Two case studies are presented during the class, to be discussed during the seminar; magaliTi #4. gamokiTxvam uCvena, rom didi britaneTis 76
one is a CNN publication where survey results are presented, and the second is a paper mosaxleobaSi izrdeba emigraciis survili
where an ethnographer (Eric J. Arnould) discusses ethical dilemmas he faced while doing
fieldwork in Chad. danarTi #1. korufcia saqarTveloSi.
fokus-jgufis transkripti 77
Homework assignments for this week are: danarTi #2. Tvisebrivi kvlevis meTodikis terminologiis
1. the students are required to find on the web codes of ethics of several professional ganmartebiTi leqsikoni 100
organizations whose members are involved in social research, and to compare these Codes;
2. Assess the quality of presentation of the finding in the CNN publication distributed in QUALITATIVE METHODS IN SOCIAL RESEARCH 104
class.
3. Discuss the case study concerning ethical dilemmas that Eric J. Arnould faced during
his fieldwork and provide their own assessment of the situation and best ways to deal with it.

Required readings for this week are:

W. Lawrence Newman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative


Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 396-398 (“Ethical Dilemmas of Field
Research”).

Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, Calif.:
Thomson/Wadsworth. Pp. 306-307 (“Research Ethics in Qualitative Field Research”).

Eric J. Arnould. 1998. “Ethical Concerns in Participant Observation/Ethnography,” in


Advances in Consumer Research 25: 72-74.

ICC/ESOMAR International Code of Marketing and Social Research Practice.


http://www.esomar.org/esomar/show/id=65961

American Sociological Association. 1997. Code of Ethics.


http://www.asanet.org/members/ecoderev.html

American Sociological Association Committee on Professional Ethics. 1997. Policies


and Procedures. http://www.asanet.org/members/enforce.html

110 3
winaTqma Week 6.
Case Study
winamdebare saleqcio kursze muSaoba daviwye Telavis saxelmwifo univers- Lecture, 3 hours; discussion, 1 hour
itetSi. Tavdapirvelad is warmoadgenda saleqcio kursis “sociologiuri
kvlevis meTodebi” erT-erT nawils, romelic Tamar zurabiSvilTan erTad Case study is the final method considered in terms of this course. As in the case of
SevimuSave. socialur mecnierebaTa centris akademiuri stipendiis farglebSi participant observation, we will discuss this method during two week.
saSualeba momeca, gamefarTovebina da magistraturis studentebisTvis gada- First we will focus on the history of this method, which was introduced in the social
memuSavebina am saleqcio kursis is nawili, romelic kerZod Tvisebriv meTodebis sciences based on the experience of anthropologists. Experience of the Chicago School and
eZRvneba. kursze muSaoba davasrule kaliforniis universitetSi los- their role in establishing this method are also discussed.
anjelesSi, sadac Ria sazogadoebis institutis FDFP programis farglebSi Case studies are a lot in common with participant observation, but we consider the
vimyofebodi. former as an even broader research approach, rather than a single method of collecting the
samwuxarod, am saleqcio kursSi ver moxerxda socialuri kvlevis yvela data. As a multi-method approach, case studies employ a number of research techniques
Tvisebrivi meTodis ganxilva, amitom yuradReba gamaxvilebulia im meTodebze, that help the researchers to collect the data; what is particularly specific with case studies,
romlebic yvelaze farTod gamoiyeneba Tanamedrove praqtikaSi da romlebic, the methods used can be both qualitative and quantitative (e.g., surveys).
Cemi azriT, yvelaze metad daexmareba studentebs sakuTari kvlevebis Cata- As an example of early case study research, we will discuss a study of the 1930s
rebaSi. TiTqmis yvela meTodTan dakavSirebiT saleqcio kursSi moyvanilia conducted by Paul Lazarsfeld and his colleagues in the Austrian village of Marienthal. This
Sesabamisi kvleviTi instrumentebis magaliTebi; garda amisa, yoveli Temis bo- study is very interesting for us mainly from the methodological perspective, use of many
los moyvanilia Sesabamisi meTodisadmi miZRvnili sakvanZo literaturis sia. various techniques of data collection which are discussed in detail by the authors.
ramdenadac kvlevis meTodebis Seswavla warmoudgenelia mxolod literaturis Since there is no single way to conduct case study research, and there are no clear
Seswavlis meSveobiT, yvela Temis dasasruls moyvanilia praqtikuli davalebebi. guidelines regarding site selection and data analysis, one of the best ways to learn about
minda didi madloba gadavuxado Cems kolegebs moskovis levada-centridan this method is to introduce more examples. So, the second study we will discuss in detail in
da, upirveles yovlisa, aleqsei levinsons; swored am kvleviT centrSi muSaobis this class is Mitchel Dunier’s Sidewalk, which is distinctive in a number of ways. We discuss
periodSi davinteresdi kvlevis Tvisebrivi meTodebiT da ramdenime Zalze several aspects of this study: the research question and how it was formulated; its
saintereso kvlevaSi miviRe monawileoba; aseve didi madloba Ria sazogadoebis theoretical context and how Dunier fit his study into the particular one; methodology used by
institutis FDFP programas, romlis farglebSic saSualeba momeca davswrebodi Dunier and, specifically, his relationships with the informants; use of photography in
wamyvani Tvisebrivi mkvlevrebis kursebs kaliforniis universitetSi los-anje- presenting the findings.
lesSi (UCLA); socialur mecnierebaTa centrs da akademiuri stipendiebis prog-
ramas (AFP), romlis farglebSic vaswavlidi am kurss socialur mecnierebaTa Required readings for this week are:
centrSi; da Cems studentebs, romlebmac mniSvnelovani roli iTamaSes am
saleqcio kursis SeqmnaSi. Mitchel Dunier. 2001. Sidewalk. New York: Farrar, Strauss and Giroux. Pp. 17-42, 231-
289.

James P. Spradley. 1979. The Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and
Winston. Pp. 25-39 (“Informants”).

Recommended readings:

Robert K. Yin. 2002. Applications of Case Study Research. Second edition. Sage
Publications.

James P. Spradley. 1979. The Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and
Winston. Pp. 55-68 (“Interviewing an Informant”).

Week 7.
Case Study (continued)
Discussion, 2 hours; students’ presentations, 2 hours

This week is focused on discussions. During the class, we will first discuss readings
from the Sidewalk, focusing on the specific ways of conducting fieldwork and building
relationships with informants.
In the second part of the class, the students will present their research projects focusing
on (a) their research questions; (b) sites; and (c) methodology they use to conduct the
fieldwork. This will be our final discussion of students’ research projects before they finish
and submit them.

4 109
Historically, participant observation was first developed by anthropologists and Tema 1.
ethnographers, and was considered as a means to learn about distinctive culture.
Contemporary participant observation as it is practiced by most social sciences, can be Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi:
applied in modern as well as in non-modern societies; its major aim as well as its major Sesavali da saerTo mimoxilva
advantage is the possibility to study a distinctive (sub)culture and explain its meanings as
they are understood and interpreted by its members. Paradoxically, it is considered that
socialuri mecnierebebisaTvis damaxasiaTebelia mWidro kavSiri Teoriasa da
studying unfamiliar cultures is usually more effective than researchers’ own culture, because
empiriul kvlevebs Soris. sazogadoebrivi cxovrebis ama Tu im aspeqtis
in the latter case the researcher can not approach his/her own culture as a complete Seswavlis mizniT, mecnierebi regularulad atareben empiriul kvlevebs, raTa
stranger. Seamowmon esa Tu is Teoriuli mosazreba; am kvlevebis Sedegebi xSirad iwvevs
Participant observation is always a long-time commitment and usually takes years to arsebuli Teoriebis gadasinjvas da daxvewas, zogjer ki — Zveli Teoriis
collect the data. It starts with entering the field, establishing contact with the actors, finding uaryofas da axali Teoriis warmoSobas. magaliTad, socialuri mkvlevrebi jer
informants. Characteristics of good informants are also discussed during the lecture. kidev XIX-XX saukuneebis mijnaze Seiswavlidnen siRaribes da mis gamomwvev
During the fieldwork, the researcher defines the exact focus of observations, starting mizezebs; am kvlevebis Sedegad Seiqmna siRaribis klasikuri Teoriebi. magram XX
with descriptive stage of observation and eventually arriving to selective observation. saukunis 60-ian wlebSi aSS-Si siRaribis specifikuri formebis empiriuli
Fieldnotes are discussed in detail, as a way to document how the fieldwork proceeds. Seswavlis Sedegad moxda am Teoriebis gadasinjva da Seiqmna “qveklasis” Teoria.1
As an example of possible analytic strategy used by participant observers, W.F.White’s siRaribis es forma klasikuri Teoriebis yuradRebis miRma iyo darCenili.
classical analysis of group structure in the Street Corner Society will be presented, to be empiriuli socialuri kvlevebi mniSvnelovan rols TamaSobs ara mxolod
further discussed during next week’s class. Teoriuli codnis gamdidrebis TvalsazrisiT, aramed praqtikul donezec,
There is only one homework assignments for this week: sazogadoebrivi cxovrebis sxvadasxva sferos Sesaxeb arsebuli codnis
The students are required to go to a public library in pairs, take different seats and gaRrmavebasa da saxelmwifo marTvis optimizaciaSi. aseT SemTxvevebSi saubaria
observe what’s going on in the library for 3 hours. They are required to take notes during the e.w. gamoyenebiTi kvlevebis Sesaxeb, romlebic Seiswavlis sazogadoebrivi cxov-
observation, but not to share any observations with each other. Immediately after the rebis iseT aspeqtebs rogorebicaa, magaliTad, araformaluri urTierTobebi
observation, they have to write (again, separately) fieldnotes based on what they’ve formalur organizaciebSi; korufciis gavrcelebis xelisSemwyobi faqtorebi;
observed, and submit them. siRaribis mizezebi; da sxva. gamoyenebiTi socialuri kvlevebis Sedegebi SeiZ-
leba gaxdes gadawyvetilebebis miRebis safuZveli saxelmwifo marTvis an
Required readings for this week are: arasamTavrobo TviTmmarTvelobis doneze.
aranaklebi roli eniWeba empiriul kvlevebs samomxmareblo bazris Seswav-
James P. Spradley. 1997. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and laSi — e.w. marketinguli (sabazro) kvlevebis meSveobiT mimdinareobs momxmare-
Winston. Pp. 53-62; 73-84; 100-111; 122-129. belTa motivaciis, ama Tu im produqtis SeZenis survilis, reklamis efeqturobis
detaluri Seswavla. swored sabazro kvlevebis damsaxurebaa, rom wamyvani kom-
William Foote White. 1993. Street Corner Society: The Social Structure of an Italian paniebis mier warmoebuli produqcia maqsimalurad iTvaliswinebs momxma-
Slum. Forth edition. Chicago: University of Chicago Press. Pp. 3-51; 94-110; 279-373. rebelTa moTxovnebs da survilebs, xolo reklama sul ufro efeqturi xdeba.
socialuri sinamdvilis sul ufro da ufro meti mxare Seiswavleba
Recommended readings: empiriuli kvlevebis meSveobiT, xolo Catarebuli kvlevebis Sedegebi xSirad
mniSvnelovan gavlenas axdens sazogadoebaze. amitom Zalze mniSvnelovania, rom
H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and es kvlevebi kompetenturad iyos Catarebuli da miRebuli iqnes sando Sedegebi.
Quantitative Approaches. Third edition. AltaMira Press. Pp. 323-364 (“Participant socialuri kvlevis meTodika2 Seiswavlis empiriuli socialuri kvlevis
Observation”). ganxorcielebis konkretul gzebs, ganixilavs informaciis Segrovebis mecni-
eruli saSualebebis, anu meTodebis erTobliobas da im eTikur principebs,
romelTa dacviTac unda Catardes socialuri kvleva. empiriuli socialuri
kvlevis meTodika, rogorc sistematuri codnis dargi, socialur TeoriasTan
Week 5. SedarebiT gvian Camoyalibda da Tumca ufro praqtikul xasiaTs atarebs, xSirad
Participant Observation (continued) gamoiyeneba Teoriuli problemebis Semowmebis, hipoTezebis damtkicebis an
Lecture, 1 hour; discussion, 3 hours uaryofis mizniT.
socialuri kvlevis meTodebi or did jgufad iyofa: raodenobriv da Tvi-
During our fifth week, we continue to learn participant observation, in particular – how to sebriv meTodebad. Tumca am ori jgufis meTodebs Soris aris mniSvnelovani
write fieldnotes during the fieldwork, and how to transform them into the research report. gansxvavebebi, maT erTi uaRresad mniSvnelovani garemoeba aerTianebs: maTi
Relatively little new material will be delivered during this week; instead, we will focus of mTavari da, SeiZleba iTqvas, erTaderTi mizania Cveni codnis gamdidreba
detailed discussion of (a) fieldnotes submitted by the students as a result of observations socialuri samyaros Sesaxeb.
they made, and (b) readings from White’s Street Corner Society. kvlevis raodenobrivi meTodebi (rogorebicaa masobrivi gamokiTxva,
By next week, the students have to make final decisions regarding their course projects, kontent-analizi) iSveliebs raodenobriv maCveneblebs — qulebs, procentebs —
so these discussions will be particularly helpful at this stage.
1
ix. Michael B. Katz, ed. 1993. The “Underclass” Debate: Views from History. Princeton, NJ: Princeton
University Press; TinaTin zurabiSvili. 2002. “‘qveklasis’ Teoria da misi gamoyenebis
SesaZlebloba saqarTveloSi.” epoqa 2: 76-84.
2
sityvebi “meTodi”, “meTodika” warmoiSva berZnuli sityvisgan methodos, rac SeiZleba
iTargmnos rogorc “Seswavlis gzebi”.
108 5
da miznad isaxavs daadginos ama Tu im socialuri fenomenis gamovlenis sixSire. moderator.
meTodebis es jgufi uaRresad formalizebulia, ris gamoc isini “mkacri” Next section is devoted to the 10 most frequently used projective techniques that
meTodebis saxeliTaa cnobili. facilitate focus group discussions. These techniques are: verbal associations, finishing
raodenobrivi meTodebis mecnierulobas da am meTodebis meSveobiT sentences, personification, stereotypes, collages, brand mapping, etc.
miRebuli Sedegebis sandoobas statistikuri kanonzomierebebi uzrunvelyofs. Last section discusses the possibilities of analysis of the data obtained through focus
raodenobrivi kvlevis Sedegebis erT-erT umTavres Rirsebas am Sedegebis group discussions. Analysis of focus group results is quite similar to the analysis of in-depth
reprezentatuloba warmoadgens, rac gulisxmobs, rom kvlevis procesSi interview data, although there are several specific considerations, first of all – the level of
gamokiTxuli adamianebi (respondentebi) proporciulad warmoadgenen mTel analysis should be determined; although both individual and group level can be justified, our
mosaxleobas, an mosaxleobis im nawils, romlis Seswavlac dagegmilia kvlevis advise is to base analysis on the interplay of the two levels of analysis (Morgan 1997: 60).
procesSi (anu generalur erTobliobas, romelic ganisazRvreba yoveli kon- Two examples are offered in the end of this lecture, one of which is a possible
kretuli kvlevis amocanebidan gamomdinare). respondentebis reprezentatuli discussion guide, and the other – a descriptive report of a research project based exclusively
SerCeva mecnierulad amarTlebs gamokiTxvis Sedegebis gavrcobas generalur on focus groups. In addition, Appendix 1 offers a transcript of a focus group conducted with
erTobliobaze, ris Sedegadac saSualeba gveZleva, respondentTa mier gamoT- students of one of Georgian universities, where the causes of corruption in Georgian higher
qmuli azri generaluri erTobliobis warmomadgenlebis azrad CavTvaloT. education are discussed.
raodenobriv meTodebs Soris msoflio praqtikaSi yvelaze gavrcelebulia
masobrivi gamokiTxva — xalxis azris Seswavla ama Tu im problemasTan Homework assignments for this week are:
dakavSirebiT. am meTods safuZvlad udevs ori daSveba: (1) rom mosaxleobis mier 1. To find out which projective techniques are used in the Discussion Guide presented
socialuri movlenebis Sefasebebis gavrceleba garkveul statistikur kanonebs in the Example 2.
emorCileba, da (2) rom msgavsi socialuri mdgomareobis mqone pirovnebebi, 2. To write a Project Proposal on a given topic (“Causes of Corruption in the Georgian
rogorc wesi, analogiurad afaseben movlenebs. masobrivi gamokiTxvis dros Higher Educational Institutions”); the project should be conducted using focus groups.
yoveli respondenti ganixileba ara rogorc unikaluri pirovneba mdidari da 3. To prepare a discussion guide which could be used to conduct a series of focus-
ganumeorebeli Sida samyaroTi, aramed rogorc ama Tu im socialuri erTobis group discussions, where the students are required to use projective techniques they find
(jgufis) nawili, romelic warmoadgens misi msgavsi pirovnebebis azrs da gvawv- suitable for the topic they choose.
dis informacias CvenTvis saintereso socialuri fenomenis an misi Sefasebis
Sesaxeb. aseTi midgomidan gamomdinare iTvleba, rom analogiuri socialuri Our discussion classes will be based on the analysis of the students’ homework
mdgomareobis mqone individebi kvlevis procesSi “urTierTSemcvlelni” arian. 3 assignments; besides, we’ll watch a tape of a focus-group discussion and evaluate how it
Tumca raodenobrivi meTodebis farglebSi intensiurad Seiswavleba respon- was conducted. If possible, I’ll try to arrange a visit to a research center where the students
dentebis mier dafiqsirebuli mosazrebebi da/an Sefasebebi mniSnvelovan socia- will have an opportunity to see a room designed for focus group discussions, with all
lur problemebTan dakavSirebiT, es meTodebi, rogorc wesi, ver dagvexmareba necessary equipment.
respondenTa mier gamoTqmuli azrebis motivaciis SeswavlaSi; respondentebs ar
eZlevaT saSualeba, axsnan, Tu ratom fiqroben ase, da ara sxvagvarad. Required readings for this week are:
socialuri kvlevis meTodebis meore jgufi, Tvisebrivi meTodebi siRr-
miseulad Seiswavlis socialur cxovrebas; xSir SemTxvevaSi es Seswavla xdeba David L. Morgan. 1997. Focus Groups as Qualitative Research. Second Edition.
ara mkvlevris ofisSi an sxva xelovnurad Seqmnil garemoSi, aramed “bunebriv” Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications. Pp. 31-65.
pirobebSi, iq, sadac realurad viTardeba urTierToba adamianebs Soris — iqneba
es saklaso oTaxi, soflis maRazia, gazeTis redaqcia Tu sxva. Richard A. Krueger. 2000. Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Third
Tvisebrivi meTodebi interdisciplinarulia da farTod gamoiyeneba TiTqmis edition. Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications. Pp. 39-68; 97-124.
yvela socialur mecnierebaSi: sociologiaSi, eTnografiaSi, anTropologiaSi,
fsiqologiaSi, fsiqiatriaSi, biografiul mecnierebaSi, istoriaSi, da sxv. maia araviaSvili, Tamar zurabiSvili. 2001. “narkomania: problemis Sefaseba
zogadad, Tvisebrivi meTodebi SeiZleba davaxasiaToT rogorc meTodebi, axalgazrdebis mier.” // sociologia saqarTveloSi: Tanamedrove mdgomareoba da
romelTa meSveobiT mopovebuli monacemebic sxvadasxva mizezis gamo ver perspeqtivebi. Telavi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”.
daeqvemdebareba raodenobriv analizs (es mizezebi SeiZleba iyos dakvirvebaTa
mcire ricxvi; iSviaTi an sulac unikaluri movlenebis Seswavla; arafor- Recommended readings:
malizebuli midgoma calkeuli SemTxvevebis Seswavlisadmi, da sxva). am meTodebs
aklia maTematikuri sizuste; maTi meSveobiT Cven ver miviRebT informacias imis
С. Белановский. 2001. Метод фокус-групп. М.: Никколо М.
Sesaxeb, Tu procentulad rogoraa gavrcelebuli sazogadoebaSi esa Tu is azri.
samagierod, Tvisebrivi meTodebis gamoyenebis Sedegad mkvlevrebs eZlevaT
saSualeba, SeniSnon, daafiqsiron da axsnan adamianebis qcevis iseTi niuansebi,
Week 4.
romlebic SeiZleba SeumCneveli darCes raodenobrivi meTodebis gamoyenebisas.4
Participant Observation
Tvisebrivi meTodebis meSveobiT Cven ufro Rrma codnas viRebT im xalxis
Lecture, 3 hours; discussion, 1 hour
Sesaxeb, vis cxovrebas an vis mosazrebebsac SeviswavliT; Cven ara mxolod
As we move towards non-verbal techniques of data collection, observation is obviously
3
Tumca es ar aris aucilebeli piroba am saleqcio kursis SemswavlelTaTvis, the first method to be introduced. In contrast with the interview techniques discussed during
sasurvelia, rom studentebs hqondeT Tudnac sawyisi warmodgena socialuri kvlevis the previous weeks, observation takes place in the natural environment, which presents
raodenobrivi meTodebis Sesaxeb. es meTodebi ganxilulia saleqcio kursSi: Tamar additional challenges to the researcher. Although a distinction will be made between non-
zurabiSvili, TinaTin zurabiSvili. 2004. socilogiuri kvlevis meTodika. participant and participant observation, we will focus on the latter, which is one of the most
raodenobrivi meTodebi. Tbilisi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”.
4 popular qualitative research methods.
ix. Earl Babbie. 2002. The Basics of Social Research. Belmont, CA: Wadsworth Thomson Learning. P. 281.
6 107
interviews. An example of a discussion guide is presented in the appendix, which can help vafiqsirebT maT mier gamoTqmul azrebs azrebs, aramed, agreTve saSualebas
students to work on their own guide; vaZlevT, axsnan Tavisi pozicia, Tqvan, Tu ratom fiqroben ise, rogorc fiqroben;
2) to conduct 3 in-depth interviews based on this guide, and to discuss the process of ra faqtorebma iqonia gavlena maT cxovrebaze da rogor afaseben yoveli am
conducting these, specifically focusing on the difficulties they encounter; faqtoris rols Tavis cxovrebaSi. kvlevis mxolod es meTodebi gvaZlevs
3) the students are also required to transcribe one of these interviews – the one they saSualebas, SeviswavloT ama Tu im movlenis mizezebi; vupasuxoT ara kiTxvebs
think was the most successful. “ra?”, “ramdeni?” (am or kiTxvas raodenobrivi meTodebis meSveobiT vupasuxebT),
The most important and/or typical experiences reported by the students will be aramed kiTxvebs “ratom?”, “rogor?”
discussed during next meeting. Tvisebrivi meTodebis erT-erTi umTavresi Rirseba isaa, rom es meTodebi
saSualebas gvaZlevs, davinaxoT da aRvweroT samyaro kvlevis obieqtebis Tva-
Required readings for this week are: liT. vinaidan Tvisebrivi meTodebiT muSaobisas mkvlevris mizania individua-
luri saqcielis gageba, es meTodebi xSirad “interpretaciuli sociologiis”
Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative farglebSi ganixileba. magram Tvisebriv meTodebTan dakavSirebiT erTi serio-
Interview Studies. New York: Free Press. Pp. 121-150 (“Issues in Interviewing”). zuli sirTule arsebobs: gamokvlevis Sedegebis damuSavebisas problemuri xdeba
individualuri donidan saerTo kanonzomierebebze gadasvla, ris gamoc
H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and socialur mecnierTa nawils eWvi Seaqvs am meTodebis mecnierulobaSi (am sityvis
Quantitative Approaches. Third edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. Pp. 206-220 pozitivisturi gagebiT) anu imaSi, rom maTi meSveobiT SesaZlebelia sando
(“Unstructured Interviewing”). monacemebis miReba socialuri samyaros Sesaxeb. Tvisebrivi meTodebis gamo-
yenebisas Cven, rogorc wesi, gagviWirdeba imis mecnierulad damtkiceba, rom
gabriele kapai. 2000. “biografiul-naratiuli interviu: Teoriuli srulad SeviswavleT esa Tu is fenomeni, da rom Cvens mier miRebuli Sedegebi
winamZRvrebi da gamoyenebis xerxebi.” (Targmani wignidan: Gabriele Cappai. 2000. Fra obieqturi da sandoa, miT umetes — rom Catarebuli kvleva pasuxobs repre-
realtà locale e processi globali. Emigrazione, associanismo ed identità nelle società zentatulobis moTxovnebs. Tvisebrivi Sedegebi arasodes ar aris reprezen-
multikulturali. Halle/Saale: Hallescher Verlag). tatuli, rac imas niSnavs, rom Tvisebrivi meTodebiT warmarTuli kvlevis Se-
degebi ar SeiZleba ganvazogadoT da movaxdinoT maTi eqstrapolacia generalur
Recommended readings: erTobliobaze. magram mniSvnelovania aRiniSnos, rom es arc aris Tvisebrivi
kvlevis mizani — Tvisebrivi meTodebi Seiswavlis imas, Tu rogor xsnis adamiani
Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative socialur samyaros da Tavis adgils masSi.
Tvisebrivi meTodebi intensiurad iyenebs informaciis Segrovebis iseT sa-
Interview Studies. New York: Free Press. Pp. 61-120 (“Interviewing”).
Sualebebs, rogorebicaa araformaluri interviu da dakvirveba, amitom pirveli
SexedviT Tvisebrivi mkvlevris muSaoba Zalian hgavs Cveulebrivi adamianis
H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and
yoveldRiur saqmianobas. Tumca, am saleqcio kursis farglebSi Cven davrwmun-
Quantitative Approaches. Third edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. Pp. 449-488
(“Some Traditions of Text Analysis”). debiT, rom es msgavseba zedapiruli da moCvenebiTia.5
Tvisebrivi meTodebi mraval kvleviT teqnikas aerTianebs. esenia, magaliTad:
Gail Kligman. 1998. The Politics of Duplicity. Controlling Reproduction in Ceausescu’s • siRrmiseuli interviu;
Romania. Berkley: University of California Press. Pp. 148-205 (“Bitter Memories: The Politics
of Reproduction in Everyday Life”). • “cxovrebis istoria”;
• biografiuli interviu;
С. Белановский. 2000. Глубокое интервью. М.: Никколо М., 2000.
• zepiri istoria;

Week 3. • werilebis, piradi dRiurebis da sxva werilobiTi dokumentebis Tviseb-


Focus Groups rivi Seswavla;
Lecture, 2 hours; discussion, 2 hours • fokus-jgufi da jgufuri interviu;
We discuss focus group as a “group in-depth interview,” which, however, has several • dakvirveba;
specific features, which are determined, first of all, by the fact that up to a dozen of
• monografiuli gamokvleva (“SemTxvevis Seswavla”).
respondents participate in a single focus group discussion. The greatest advantage of focus
groups as a qualitative research method is that it gives the researchers the possibility to xSirad Tvisebriv meTodebze damyarebuli kvleva moiTxovs erTdroulad
observe the process of forming group judgments and/or decisions. ramdenime kvleviTi teqnikis gamoyenebas, rac mkvlevars saSualebas aZlevs,
A short review of the historical development of the focus groups in the social sxvadasxva kuTxiT Seiswavlos misTvis saintereso fenomeni. Tvisebrivi meTo-
sciences focuses on Robert K. Merton’s and his colleagues’ work in this field. Major areas of debis kompleqsuri gamoyeneba yvelaze xSirad monografiuli gamokvlevis
use of focus groups in contemporary research practice are reviewed, namely, marketing (“SemTxvevis Seswavlis”) farglebSi xdeba.
research, social and political research; these are the areas where focus groups proved to be
most effective, while there are some areas where it is not usually recommended to use focus
5
groups – e.g., personal relationships; income. Tumca es ar aris aucilebeli piroba am saleqcio kursis SemswavlelTaTvis, sasurve-
In the section devoted to the main features of this method, we discuss distinctiveness lia, rom studentebs hqondeT Tudnac sawyisi warmodgena socialuri kvlevis raode-
of focus groups, technical aspects of their preparation, selection of participants, and advises nobrivi meTodebis Sesaxeb. es meTodebi ganxilulia saleqcio kursSi: Tamar zurabi-
Svili, TinaTin zurabiSvili. 2004. socilogiuri kvlevis meTodika. raodenobrivi
regarding how to conduct them, specifically focusing on the role and functions of the
meTodebi. Tbilisi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”.
106 7
mniSvnelovania aRvniSnoT, rom ara marto saqarTveloSi, aramed ingli-
surenovan qveynebSic, sadac warmoiSva socialuri kvlevis Tvisebrivi meTodebi, John Lofland and Lyn Lofland. 1995. Analyzing Social Settings: A Guide to Qualitative
dRemde ar aris Camoyalibebuli Tvisebriv meTodebTan dakavSirebuli uni- Observation and Analysis. Belmont, Calif.: Wadsworth. Pp. 101-122 (“Thinking Topics”).
ficirebuli terminologia. Zalze xSirad terminebs “Tvisebrivi meTodebi”,
“eTnografia”, “CarTuli dakvirveba”, “SemTxvevis Seswavla” xmaroben rogorc iago kaWkaWiSvili. 1998. “konkretuli sociologiuri kvlevis meTodologia.”
sinonimebs, Tumca zog naSromSi isini ganixileba, rogorc gansxvavebuli me- // sociologiuri kvlevis meTodebi. Tbilisi: Tbilisis universitetis
Todebi. yvelaze ufro xSirad, Tvisebrivi meTodebi gaigivebulia eTnogra- gamomcemloba, 1998. gv. 22-44.
fiasTan,6 Tumca, Cveni azriT, eTnografia ufro farTo cnebaa, vidre nebismieri
Tvisebrivi meTodi; rogorc j.spradli aRniSnavs, eTnografia niSnavs Recommended readings:
[gansxvavebuli] kulturis aRweras, da misi ZiriTadi mizania cxovrebis gan-
sxvavebuli wesebis gageba ise, rogorc es wesebi Tavad am kulturis Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, Calif.:
warmomadgenlebs esmiT7; amgvari eTnografiuli Seswavla ki SeiZleba ramdenime Thomson/Wadsworth. Pp. 282-268 (“Qualitative Filed Research”).
Tvisebrivi meTodis gamoyenebiT moxdes.8
Howard S. Becker. 2001. “The Epistemology of Qualitative Research.” Pp. 317-330 in:
Tvisebrivi meTodebi naklebadaa formalizebuli, amitom maT “rbil”, “moq- Robert M. Emerson, ed. Contemporary Field Research. Perspectives and Formulations.
nil” meTodebsac uwodeben. iSviaTia SemTxvevebi, rodesac arsebobs konkretuli Prospect Heights, Ill.: Waveland Press.
instruqciebi imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda moiqces mkvlevari ama Tu im
situaciaSi — rogorc wesi, mas uwevs gadawyvetilebis miReba Seqmnili viTa- W. Lawrence Newman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative
rebidan gamomdinare, is TiTqmis yovelTvis iTvaliswinebs kvlevis obieqtebis Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 363-381 (“Field Research”).
individualur Tvisebebs. “gadawyvetilebis miRebisas Tqven unda ixel-
mZRvaneloT meTodologiuri da eTikuri mosazrebebiT. vinaidan isini xSirad В. Ядов. 1995. Социологическое исследование: методология, программа, методы.
upirispirdeba erTmaneTs, gadawyvetilebis miReba Zalze rTuli iqneba”, — Изд-во «Самарский университет». С. 42-80 («Методология»).
afrTxilebs momaval mkvlevrebs e. babi9.
ramdenadac Tvisebrivi meTodebis gamoyenebis SemTxvevaSi Zalze mcirea im After the first lecture, students are required to prepare two assignments to be submitted
aucilebel moTxovnaTa sia, romelTac kvleva unda akmayofilebdes, aseTi two days prior the next class:
kvlevis warmateba didadaa damokidebuli iseT subieqtur faqtorze, rogoricaa a) Think of and bring a list of 5 issues which are suitable for qualitative research; and
mkvlevris gamocdileba da ostatoba. Tvisebrivi meTodebis gamoyeneba indi- b) Come up with a research design of their own, where both theoretical and practical
vidualuria, isini did Tavisuflebas aniWeben mkvlevars, romelic, rogorc wesi, aspects of the proposed research will be considered; research proposals submitted by the
gamodis ara mxolod gamokvlevis ideis avtoris, misi Teoriuli nawilisa da students will be discussed during the next seminar.
problematikis SemmuSaveblis, aramed aseve empiriuli informaciis Semgroveb-
lis, interviueris da/an damkvirveblis rolSic.
is garemoeba, rom Tvisebrivi mkvlevari ar unda emorCilebodes mkacr Week 2.
instruqciebs, ar niSnavs, rom Tvisebrivi kvlevis Catareba iolia — piriqiT, es In-Depth Interview
Zalian rTuli da Sromatevadi saqmea, romelic araCveulebriv koncentrirebas Lecture, 2 hours; discussion, 2 hours
da Sromisunarianobas moiTxovs, iseve rogorc mTel rig specialur unar-
Cvevebs, romelTa umravlesobac mxolod kvlevis Catarebis procesSi SeiZleba
The first method that is covered in detail in terms of this course is in-depth interview.
iqnes Camoyalibebuli. xSir SemTxvevaSi, Tvisebrivi mkvlevris individualuri
While introducing this method, we first distinguish between structured, semi-structured and
pasuxismgebloba kvlevis msvlelobazec da miRebul Sedegebzec ufro didia,
non-structured interviews. In-depth interview is an example of semi-structured interviews
vidre raodenobrivi mkvlevrisa.
which are conducted based on a discussion guide as a major research instrument, which,
Tvisebrivi mkvlevris profesionalizmi unda gamoixatebodes, agreTve im
however, is not directive, and allows both researcher/interviewer and respondent to develop
garemoebis gacnobierebaSi, rom gamokvlevis procesSi mkvlevari Zalauneburad
new issues not mentioned in the guide, provided that they are of interest to the study.
axdens gavlenas Sesaswavl socialur jgufebze da urTierTobebze; Tumca
After Robert S. Weiss, we consider in-depth interviewing as a process of collaboration
garkveulwilad SesaZleblia am gavlenis minimizacia, misi srulad gamoricxva
between researcher and respondent. Use of open-ended questions stimulates
SeuZlebelia.
development of the respondent’s narrative, which can be directed by the questions of the
Tvisebrivi kvlevis procesSi mkvlevari, rogorc wesi, axlo da xangrZliv
interviewer. We also discuss several probing techniques (silence, echo, baiting) that can
urTierTobebs amyarebs im xalxTan, vis cxovrebasac Seiswavlis, sargeblobs maTi
help us get more information, often – without interviewer’s injection in respondent’s narrative.
ndobiT. Tvisebrivi meTodebis umravlesobis warmatebiT gamoyeneba SeuZlebelia
respondentebis aqtiuri daxmarebis gareSe, romlebic savele muSaobis dros We also discuss technical aspects of conducting in-depth interviews, such as selection
and preparation of the setting; recording equipment; selection of respondents.
In addition to general discussion about in-depth interview as qualitative research method
6
ix., magaliTad: James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston; in the social sciences, we consider two variations of in-depth interviewing, namely, life
Robert M. Emerson, Rachel I. Fretz, and Linda L. Shaw. 1995. Writing Ethnographic Fieldnotes. Chicago: histories and biographic narrative interviews (Gail Kligman’s and Gabriele Cappai’s works
University of Chicago Press; Michael Burawoy et al. 1991. Ethnography Unbound: Power and Resistance in are used to get better understanding of these types of in-depth interview).
the Modern Metropolis. Berkeley: University of California Press. The lection finishes with the discussion of possibilities of analyzing in-depth interviews.
7
Spradley, James P. 1979. The Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. P. 3. In the end, we offer an example of how a Discussion Guide of an in-depth interview can
8
am saleqcio kursis farglebSi yoveli meTodis ganxilvisas moyvanili iqneba look like, with a short review which emphasizes its major features.
qarTulenovan literaturaSi gamoyenebuli yvela Sesabamisi termini da moSveliebuli Homework assignments for this week are:
iqneba misi inglisurenovani Sesatyvis(eb)i. 1) to prepare a discussion guide which could be used to conduct a series of in-depth
9
Earl Babbie. Op. cit. P. 285.
8 105
Tinatin Zurabishvili mkvlevris “informantebis” rols kisruloben da exmarebian mas “SeaRwios”
Sesaswavl jgufSi. Sesabamisad, raodenobriv meTodebTan SedarebiT, Tvisebrivi
meTodebis gamoyenebisas ufro mwvaved dgeba kvlevasTan dakavSirebuli eTikuri
normebis dacvis sakiTxi, kerZod: gvaqvs Tu ra moraluri ufleba, Cveni kvleviTi
QUALITATIVE METHODS IN SOCIAL RESEARCH miznebis misaRwevad gamoviyenoT adamianis Cvendami ndoba da gulaxdiloba,
saaSkaraoze gamovitanoT misi piradi cxovreba? Tvisebriv mkvlevars gansa-
Course outline kuTrebuli eTikuri pasuxismgebloba akisria; mniSvnelovania, rom masa da
kvlevis obieqtebs Soris arsebuli ndoba kvlevis damTavrebis da Sedegebis
gamoqveynebis Semdegac iqnes SenarCunebuli.
As stated in the course syllabus, the main objectives of this 8-week course are two-fold: rogorc wesi, Tvisebriv meTodebze damyarebuli gamokvlevis savele etapi,
as a result of attending this course, the students will: (a) get familiar with the theory and iseve rogorc monacemTa damuSaveba, ufro met dros moiTxovs, vidre
history of qualitative research methods in social sciences; and (b) learn how to conduct raodenobrivi kvlevis SemTxvevaSi, vinaidan Tvisebrivi mkvlevrebi sruliad
various types of qualitative research which are most frequently used in the contemporary gansxvavebul kvleviT instrumentebze dayrdnobiT muSaoben. Tumca arsebobs
social research practice. kompiuteruli programebi, romlebic specialurad Tvisebrivi meTodebiT
miRebuli Sedegebis damuSavebisTvisaa Seqmnili, Tvisebrivi Sedegebis analizis
Main topics covered in the course are outlined below. sakvanZo etapebi dRemde kompiuteris gareSe xorcieldeba. rogorc wesi,
Tvisebrivi kvlevis Sedegad yvelaze xSirad viRebT sakvlevi obieqtis Sida
Week 1. struqturis analizs da/an kvlevis sakiTxis adekvatur tipologias.
Qualitative Methods in Social Research: Introduction and Historical Overview.
Lecture, 3 hours; discussion, 1 hour
Teoriuli winamZRvrebi
The first lecture offers introduction to qualitative research methods in social sciences. Tu raodenobrivi meTodebis ganviTareba socialuri kvlevis praqtikaSi
We start with discussion of the nature and distinctive features of qualitative research sabunebismetyvelo mecnierebebis miRwevebs ukavSirdeba, Tvisebrivi meTodebi
methods, which are compared with quantitative methods, such as surveys. We stress that, humanitarul sferosa da xelovnebasTanaa kavSirSi; maT damkvidrebaSi
unlike quantitative research method results, qualitative data are not representative, which, garkveuli roli iTamaSa, agreTve samedicino praqtikam, romelic yvela
however, does not mean that they are less scientific; they provide deeper understanding of pacientisadmi individualur midgomas da calkeuli samedicino SemTxvevebis,
the social world than the quantitative methods do, although they can not be generalized and daavadebebis Rrma da safuZvlian Seswavlas moiTxovs. Tvisebrivi meTodebi
claimed that their results are representative for the population under study. calkeuli pirovnebis an pirovnebaTa patara jgufis gamocdilebis, grZnobebis,
Qualitative research methods offer more flexibility to the researcher while doing field Sefasebebis irgvlivaa koncentrirebuli, amitom am midgomas xSirad “subieqturi
work. On the other hand, this leads to higher responsibility of the researcher, and poses sociologiis”, an mikrosociologiis farglebSi ganixilaven. Tu raodenobrivi
specific ethnical issues, which will be covered more in detail later on. meTodebis farglebSi respondenti ganixileba, rogorc ama Tu im socialuri
Major issues in the discussion of the nature of qualitative and quantitative research jgufis warmomadgeneli, Tvisebriv kvlevaSi yoveli respondenti sainteresoa
methods are connected with the idea that qualitative and quantitative methods of social rogorc pirovneba. adamianebisadmi gamovlenili Rrma interesis gamo mkvlevrebi
research are of different, but not of opposite nature; they should be used appropriately in Tvisebrivi meTodebis rolis gazrdas XX saukunis meore naxevarSi sociologiis
order to achieve reliable results. The model of “qualitative – quantitative interactive da, ufro farTod, socialuri mecnierebebis humanizaciis periods ukavSireben.
continuum” developed by Isadore Newman and Carolyn R. Benz (1998) is introduced, which Tvisebriv da raodenobriv meTodebs sxvadaxva “filosofia” udevs safuZ-
stresses the idea that the two groups of methods can mutually enrich the research. vlad. Tu raodenobrivi meTodebi pozitivistur ideebs emyareba da gulisxmobs,
First lecture also offers a historical analysis of development of qualitative research rom xalxi srulad acnobierebs Tavis grZnobebs, saqciels da Sexedulebebs,
methods, and a discussion of theoretical paradigms that lay behind qualitative and Tvisebrivi meTodologia simboluri interaqcionizmis principebs iziarebs.
quantitative research methods simboluri interaqcionizmis mizania SevecadoT gavigoT adamianis saqcieli ise,
At the end of the lecture, we discuss research design and the ways to develop it. rogorc es Tavad moqmed pirs, anu aqtors esmis. am Teoriis fuZemdeblis,
Detailed analyses of components of research design are presented, in order to make the herbert blumeris Tanaxmad, simboluri interaqcionizmis oTxi ZiriTadi
students familiar with the ways of thinking about new research projects and getting prepared principi SemdegSi mdgomareobs:10
to start one. 1) adamianebis qceva ganpirobebulia im mniSvnelobiT, romelsac adamianebi
At the end of the class, we will have discussion and/or Q&A session. ukavSireben sagnebs, romelic maTi samyaros nawilia; e.i. adamianebi moqmedeben
ara sagnebis, aramed im mniSvnelobis mimarT, romelsac isini am sagnebSi xedaven;
Required readings for this week are: 2) sagnebis mniSvneloba yalibdeba socialuri interaqciis procesSi, Sesa-
bamisad, kultura adamianebs Soris sagnebis damkvidrebuli mniSvnelobebis
Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, Calif.: urTierTgaziarebaa;
Thomson/Wadsworth. Pp. 288-298 (“Some Qualitative Filed Research Paradigms”). 3) rogorc individualuri, aseve koleqtiuri socialuri moqmedeba damoki-
debulia aqtorebis mier socialuri situaciis interpretaciis form(eb)ze;
Michael Burawoy. 1991 “The Extended Case Method.” Pp. 271-287 in: Michael Burawoy et al. 4) sagnebis mniSvneloba icvleba aqtorebis mier samyaros interpretaciis
1991. Ethnography Unbound. Power and Resistance in the Modern Metropolis. Berkley: University of procesSi.
California Press. es sami principi Tvisebrivi kvlevis principebadac SegviZlia miviCnioT. ro-
gorc ukve aRvniSneT, Tvisebrivi meTodebis mizania, gamovlenili da aRwerili
Isadore Newman and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research
Methodology. Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University 10
Herbert Blumer. 1998 [1969]. Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Englewood Cliffs, N.J.:
Press. Pp. 1-12 (“Qualitative-Quantitative Research: A False Dichotomy”). Prentice-Hall. P. 50.
104 9
iqnes is mniSvneloba, romelsac moqmedi pirebi Tavad ukavSireben ama Tu im fonis meSveobiT tardeba. satelefono interviuebi, rogorc wesi, 10-15 wuTze
moqmedebas, da ara — daadginon ama Tu im azris gavrcelebis sixSire. met xans ar grZeldeba. satelefono gamokiTxvis Catarebisas gansakuTrebiT
Znelia reprezentatulobis dacva.
siRrmiseuli interviu — intervius saxeoba, romelic farTod gamoiyeneba
istoriuli mimoxilva
Tvisebriv meTodebSi. esaa nawilobriv struqturirebuli interviu, romelic
Tvisebrivi meTodebis ganviTarebaSi gansakuTrebuli wvlili Seitanes
sadiskusio gegmis safuZvelze warimarTeba da miznad isaxavs, Seityos
evropelma anTropologebma, romlebmac ganaviTares “CarTuli dakvirvebis”
respondentis ara mxolod damokidebuleba da pozicia, aramed motivaciebi.
meTodi afrikisa da aziis primitiuli sazogadoebebis Seswavlis mizniT. Cikagos
sociologiuri skolis pirveli yvelaze cnobili gamokvleva, uiliam Tomasisa da transkripti — intervius an fokus-jgufis audio-Canaweris qaRaldze
florian znaneckis “poloneli glexi evropasa da amerikaSi” (1918 w.) srulad gadatanis (“gaSifvris”) Sedegad miRebuli teqsti. Tvisebriv kvlevaSi xSirad
emyareba Tvisebriv meTodebs, kerZod, amerikaSi gadasaxlebuli poloneli swored transkriptis saxiT viRebT pirvelad (“nedl”) monacemebs, romelTa
glexebis mier gamogzavnili werilebis, maTi Canawerebis (piradi dRiurebi da damuSavebac xdeba kvlevis Sedegebis analizis mizniT.
sxv.) da e.w. “cxovrebis istoriebis” Seswavlas. raodenobrivi meTodebi da,
fokus-jgufi — Tvisebrivi kvlevis erT-erTi yvelaze popularuli meTodi,
upirveles yovlisa, masobrivi gamokiTxvis meTodi mxolod XX saukunis 30-ani romelic aseve cnobilia “jgufuri diskusiis” saxeliT. rogorc wesi, fokus-
wlebis dasawyisidan damkvidrda aSS-Si adgilobrivi gazeTebisa da politikuri
jgufSi 6-dan 12-mde respondenti iRebs monawileobas; is warimarTeba
partiebis iniciativiT da materialuri mxardaWeriT. sadiskusio gegmis safuZvelze specialuri kvalifikaciis mqone wamyvanis,
XX saukunis dasawyisSi aSS-s socialur mecnierebebSi da, kerZod, sociolo-
moderatoris mier.
giaSi ganviTarda “meTodebis konfliqti”, romelic raodenobrivi da Tvisebrivi
meTodebis momxre mecnierTa dapirispirebaSi gamoixata. am dapirispirebaSi “Ria” kiTxva — kiTxvis saxeoba, romelic ar sTavazobs respondentebs pasuxis
sufTa meToduri kamaTis garda igrZnoboda, agreTve im droisaTvis wamyvani SesaZlo variantebs. am tipis kiTxvebi Zalian mizanSewonilia imdenad,
amerikuli universitetebis ori meToduri skolis, kolumbiis da Cikagos ramdenadac isini minimalur gavlenas axdens respondnetTa pasuxebze, magram
skolebis dapirispireba. Tu Cikagos skolis waromadgenlebi did yuradRebas maTi statistikuri damuSaveba Zalian Sromatevadia, amitom Ria kiTxvebi ufro
uTmobdnen Tvisebriv meTodebs da mniSvnelovani roli iTamaSes maT ganviTa- farTodaa gavrcelebuli, da ufro damaxasiaTebelia Tvisebrivi kvlevisTvis.
rebaSi, kolumbiis universitetis mecnierebi raodenobrivi meTodebis momxreni SerCeva — wesebi, romelTa Tanaxmadac unda moxdes respondentTa SerCeva
iyvnen da miiCnevdnen, rom sociologia ar unda acxadebdes Tavs namdvil generaluri erTobliobis wevrebisagan. am process gansakuTrebuli mniSvneloba
mecnierebad, Tu mas ar SeuZlia miRebuli empiriuli monacemebis utyuarobis aqvs masobrivi gamokiTxvis Catarebis dros, sadac SerCeva reprezentatuli unda
dasabuTeba sabunebismetyvelo mecnierebebis analogiurad. swored sabunebis- iyos; Tvisebriv kvlevaSi SerCevis SedgenasTan dakavSirebiT naklebi moTxovna
metyvelo mecnierebebi iyo, kolumbiis skolis warmomadgenelTa azriT, arsebobs.
“WeSmariti” mecnierebebi; isini miiCnevdnen, rom sociologiaSi da, zogadad,
socialur mecnierebebSi empiriuli monacemebis utyuarobis dasabuTeba mxolod SerCeviTi erToblioba — respondentTa jgufi, romelsac Cven viRebT
maSinaa SesaZlebeli, rodesac kvleva raodenobrivi meTodebiT, upirveles SerCevis Sedegad da romlebsac uSualod gamovkiTxavT. Tu SerCeva sworad
yovlisa — respondentTa reprezentatuli SerCevis safuZvelze tardeba. ganxorcielda, SerCeviTi erToblioba generaluri erTobliobis
Tvisebriv meTodebs kolumbiis skolis warmomadgenlebi aramecnierulad reprezentatuli iqneba.
miiCnevdnen da maTi damkvidrebis winaaRmdeg gamodiodnen. “cxovrebis istoria” — siRrmiseuli intervius nairsaxeoba, romelic miznad
amis sapirispirod, Tvisebrivi meTodebis momxreebi xazs usvamdnen im isaxavs ama Tu im problemis Seswavlas respondentis cxovrebaSi am problemis
garemoebas, rom am meTodebiT SesaZlebelia rTuli da naklebad gavrcelebuli adgilis, misi gavlenis dadgenis meSveobiT. ix. agreTve: biografiuli interviu.
fenomenebis siRrmiseuli Seswavla, rom es meTodebi dagvexmareba iq, sadac yvela
raodenobrivi meTodi uZluria; Tvisebrivi meTodebi aseve sasargebloa hipoTeza — mecnierulad dasabuTebuli varaudi imis Sesaxeb, Tu rogori
adamianTa Sinagani samyaros, Sidajgufuri urTierTobebis Seswavlis dros. maTi pasuxia mosalodneli mkvlevris mier dasaxul kvleviT kiTxvebze. hipoTeza
meSveobiT, rogorc wesi, xdeba problemuri situaciis sruli da yovelmxrivi gamokvlevis programis aucilebeli nawilia.
Seswavla, da ara misi calkeuli gamovlinebebis dafiqsireba.
ra Tqma unda, SeuZlebeli iyo imis uaryofa, rom arc erTi Tvisebrivi meTodi
ar pasuxobda statistikuri reprezentatulobis moTxovnebs, arc Tvisebrivi
kvlevis Sedegebis generalizacia iyo SesaZlebeli. garkveul sirTuleebs war-
moadgenda Tvisebrivi kvlevis Sedegebis analizis strategiac, romelic, agreTve
minimalurad iyo formalizebuli da Zalze mwvaved svamda mkvlevaris obieq-
turobis sakiTxs. aRiarebdnen ra am sirTuleebs, Tvisebrivi meTodebis
mxardamWerni xazs usvamdnen im garemoebas, rom aseT kvlevebs ZaluZT mniS-
vnelovnad gaamdidron Cveni codna socialuri samyaros Sesaxeb. amisaTvis ki
saWiroa, rom es meTodebi maTTvis Sesaferis adgilas iyos gamoyenebuli da ar
iqnes Sefasebuli raodenobrivi kriteriumebiT.
1930-iani wlebis dasawyisisaTvis “meTodebis konfliqtSi” droebiTi gamar-
jveba moipoves kolumbiis universitetis warmomadgenlebma. 1935 wels maT mier
daarsebuli iqna axali mecnieruli Jurnali American Sociological Review.11 Review-s

11
manamde, jer kidev 1895 wels, pirveli sociologiuri Jurnali, American Journal of
Sociology, Cikagos universitetis sociologiis fakultetze iqna daarsebuli albion
smolis mier.
10 103
damuSavebis da gamoyenebis meTodebis erToblioba. furclebze ver gamoinaxa adgili verc Tvisebrivi meTodebisaTvis da verc
Cikagos sociologiuri skolis warmomadgenlebisaTvis. magram es gamarjveba ar
socialuri kvlevis meTodologia — samecniero kvlevis logika, romelic
iyo xangrZlivi — meore msoflio omis Semdeg ganaxlda da Semdgom TandaTan
erTian sistemaSi aerTianebs mis principebs, wesebsa da meTodebs. socialur
gaizarda mkvlevrebis interesi Tvisebrivi meTodebis mimarT, romlebic dRes
kvlevaSi meTodologia ganixileba rogorc kvlevis Teoriuli safuZveli,
sul ufro da ufro myar adgils ikaveben socialur gamokvlevebSi.
ukavSirdeba mis problemur monaxazs da Tavis gamoxatulebas poulobs
gamokvlevis programaSi.
moderatori — fokus-jgufis wamyvani, romelic SeiZleba iyos rogorc Tavad “meTodebis konfliqti” dRes
mkvlevari, aseve mowveuli piri. Tumca raodenobrivi da Tvisebrivi meTodebi mniSvnelovnad gansxvavdeba
monografiuli gamokvleva — kvleviTi midgoma socialur mecnierebebSi, erTmaneTisagan, ar arsebobs erTazrovani pasuxi kiTxvaze, Tu romelia am
meTodebidan “ukeTesi” da romeli — “uaresi”, an romels unda mivaniWoT
romelic ramdenime meTods aerTianebs; cnobilia, agreTve “SemTxvevis Seswavlis”
saxeliT. es midgoma upirveles yovlisa gamoirCeva imiT, rom mis farglebSi upiratesoba. yvela meTods aqvs Tavisi Zlieri da susti mxareebi, yvela SeiZleba
kargi da saWiro iyos Tavis adgilas, gamomdinare iqidan, Tu ra sakiTxis
mravali meTodi gamoiyeneba (upirveles yovlisa — CarTuli dakvirveba), savele
samuSaoebi ki Zalian didi xnis manZilze grZeldeba. Tumca yvelaze xSirad Seswavlas vapirebT da ra kvleviT kiTxvebze veZebT pasuxs. kvlevis meTodis
SerCeva konkretuli kvleviTi amocanidan gamomdinare unda moxdes — aris
monografiuli gamokvleva Tvisebriv meTodebTan asocideba, mis farglebSi
raodenobrivi meTodebic gamoiyeneba. amocanebi da kiTxvebi, romelTa gadaWrasac ukeT SeZlebs raodenobrivi
meTodebi, iseve rogorc aris amocanebi, romelTa gadawyvetac Tvisebrivi
naxevrad daxuruli kiTxvebi — kiTxvebis saxeoba sociologiur kiTxvarSi, meTodebis meSveobiTaa yvelaze mizanSewonili.12 rogorc ukve aRvniSneT,
romlebsac Tan erTvis pasuxis SesaZlo variantebis sia, magram, agreTve Tvisebrivi meTodebi gamoiyeneba ama Tu im problemis, socialuri situaciis
mocemulia damatebiTi varianti “sxva”, sadac respondentebs saSualeba eZlevaT, siRrmiseulad Seswavlis mizniT. am meTodebis meSveobiT Seswavlili problemebi
daafiqsiron gansxvavebuli azri, romelic ar iqna (an ver iqna) gaTvaliswinebuli moicavs, magaliTad, migracias da emigrantebis cxovrebas axal garemoSi;
gamokiTxvis organizatorebis mier. damnaSaveTa samyaros Sida struqturas da/an damnaSaveTa pirovnul Tvisebebs;
pirispir interviu — intervius yvelaze gavrcelebuli saxeoba, romlis Zalauflebis ganawilebas mcire socialur jgufebSi; gansxvavebuli yofis mqone
drosac interviueri pirispir esaubreba respondents da kiTxvarSi iniSnavs mis adamianTa (mag., musikosebis, mocekvaveebis) cxovrebis aRweras da sxv. sxva mxriv,
mier gacemul pasuxebs. pirispir interviu, rogorc wesi, respondentis binaze raodenobrivi meTodebis gamoyeneba iqneba gamarTlebuli, Tu SeviswavliT
tardeba; misi xanrgZlivoba SeiZleba meryeobdes 20 wuTidan 60 wuTamde. sazogadoebaSi arsebul stratifikaciul sistemas; ama Tu im politikuri
intervius sxva saxeobebia satelefono da safosto interviu. partiis mxardaWeris perspeqtivebs; romelime masobrivi informaciis saSualebis
auditoris demografiul Tvisebebs, da sxv.
raodenobrivi meTodebi — socialuri kvlevis formalizebuli meTodebi, amasTan, socialuri sinamdvile imdenad rTulia, rom warmoudgenelia misi
romelTa gamoyenebac statistikur kanonzomierebebs emyareba da romlebic miz- Seswavla mxolod erTi meTodis saSualebiT. Cven yovelTvis gvaqvs arCevani
nad isaxavs gamoavlinos ama Tu im socialuri fenomenis gavrceleba, misi gamov- mraval midgomas Soris, xolo saukeTeso Sedegs, rogorc wesi, Tvisebrivi da
lenis sixSire. es iseTi meTodebia, rogorc masobrivi gamokiTxva, kontent-ana- raodenobrivi meTodebis gaerTianebisas, maTi paraleluri gamoyenebisas
lizi. miviRebT.
reaqtiuloba — mkvlevris an kvleviTi situaciis gavlena aqtorebis sociologiis istoriaSi cnobilia ramdenime kvleva, romlebic am ori jgufis
saqcielsa da naTqvamze, kvlevis obieqtebis reaqcia im garemoebaze, rom meTodebis Serwymis TvalsazrisiTaa gansakuTrebiT saintereso. maT Soris erT-
mkvlevari Seiswavlis maT; gansakuTrebiT vlindeba CarTuli dakvirvebis erTi yvelaze adrindelia 1930-ian wlebSi avstriis sofel marientalSi maria
warmoebis procesSi. ician ra, rom maT moqmedebas akvirdebian, adamianebi iahodas, pol lazarsfeldis da hans caizelis mier Catarebuli gamokvleva,
gansakuTrebul yuradRebas aqceven imas, Tu rogor iqcevian, rogor epyrobian romlis Temac umuSevroba da masTan dakavSirebuli problemebi iyo.13 ukanasknel
sxva adamianebs, ras da rogor amboben, da saboloo jamSi maTi saqcieli bunebrivi wlebSi Catarebuli kvlevebidan aRsaniSnavia ielis universitetis mier 2000-2001
aRar aris, mkvlevris arseboba rom ara, isini ase ar moiqceodnen. reaqtiuloba wlebSi Catarebuli gamokvleva aRmosavleT evropis 7 qveyanaSi, romelic
adamianebis bunebrivi reaqciaa, magram dakvirvebis warmoebisas es Zalze Seiswavlida e.w. “eTnikuri siRaribis” problemas.14 aseTi kvlevebi adasturebs,
seriozuli problemaa, vinaidan amaxinjebs miRebul Sedegebs. rom “meTodebis konfliqtis” gadaWris yvelaze mizanSewonili gza iqneba
raodenobrivi da Tvisebrivi meTodebis erToblivi gamoyeneba, rac saSualebas
reprezentatuloba — mTavari moTxovna respondentTa SerCevisadmi mogvcems, ufro srulad davinaxoT is problema an sakiTxi, romelsac
masobrivi gamokiTxvis Catarebis dros. reprezentatuloba gulisxmobs, rom SeviswavliT.
SerCeva proporciulad asaxavs generaluri erTobliobis ZiriTad maCveneblebs, amerikeli mkvlevrebi isador niumani da kerolain benci, romlebmac Tavisi
warmoadgens ra mis “mikromodels”. wigni Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebis Tanaarsebobisa da TanamSromlobis
respondenti — adamiani, romelic kvlevis Catarebis dros informaciis gzebs miuZRvnes, xazs usvamen am meTodebis dapirispirebis xelovnurobas da, amis
uSualo wyaroa, romlisganac mkvlevrebi iReben maTTvis saWiro informacias;
gamokiTxuli. 12
raTa miviRoT gadawyvetileba imasTan dakavSirebiT, Tu romeli meTodis gamoyeneba
sadiskusio gegma — kvlevis instrumenti, romelic gamoiyeneba siRrmiseuli mogvcems ukeTes Sedegs ama Tu im problemis Seswavlisas, aucileblad unda
intervius da fokus-jgufebis struqturirebis mizniT. esaa intervius sava- gaviTvaliswinoT is garemoebac, Tu ramdeni dro gvaqvs gamokvlevis Casatareblad da
raudo kiTxvebis sia. sadiskusio gegma ZiriTadad “Ria” kiTxvebisgan Sedgeba. ramdeni Tanxaa gamoyofili amisaTvis.
13
Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an Unemployed
savele samuSaoebi — termini, romliTac moixsenieba kvlevis Catrebisas Community. Chicago: Aldine-Atherton.
pirveladi informaciis Segrovebis procesi. 14
am kvlevis Sedegebi jer ar gamoqveynebula. aseTi kompleqsuri gamokvlevebi SedarebiT
iSviaTad tardeba, im ubralo mizezis gamo, rom maTi Catareba Zalze rTulia, da
satelefono gamokiTxva — masobrivi gamokiTxvis saxeoba, romelic tele-
amasTan — Zalian ZviradRirebuli.
102 11
sapirispirod, laparakoben maT Soris arsebuli “interaqtiuli kontiniumis” srulad iziarebs dakvirvebis obieqtTa yofas, monawileobas iRebs maT
Sesaxeb, romelsac, maTi rwmeniT, ara aqvs gamokveTili sawyisi da bolo wertili — saqmianobaSi, esaubreba maT, raTa ukeT Seiswavlos maTi cxovreba.
kvleviTi amocanidan gamomdinare, mkvlevarma SeiZleba daiwyos muSaoba am
daxuruli kiTxvebi — kiTxvebis saxeoba sociologiur kiTxvarSi, romlebsac
“kontiniumis” nebismier wertilSi, rac kvlevis sworad warmarTvis pirobebSi ar
Tan axlavs pasuxis SesaZlo variantebis sia.
Seamcirebs am kvlevis xarisxsa da mecnierul faseulobas15.
Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebis “kontimuumze” laparaki socialuri demografia — mosaxleobis struqturis mecnieruli Seswavla, romelic
kvlevis mimarT axlebur midgomas warmoadgens. Tanamedrove etapze mkvlevari ar awarmoebs mosaxleobis raodenobis zrdisa da Semcirebis, Sobadobis, sikvdi-
unda Semoifarglos meTodebis mxolod erTi jgufiT, miT umetes — romelime lianobis, sicocxlis xangrZlivobis, migraciis analizs; agreTve, ganixilavs mis
erTi meTodiT. piriqiT, Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebi unda ganixile- asakobriv, sqesobriv Tanafardobas da am maCveneblebis cvlilebebs. demogra-
bodes rogorc urTierTSemavsebeli da urTierTgamamdidrebeli. rac ufro fiuli informaciis Segrovebis umTavresi wyaroa regularuli aRwera, romelic
mravali kuTxidan SevecdebiT Cvens winaSe mdgari amocanis Seswavlas, miT ufro yvela saxelmwifoSi saSualod 10 weliwadSi erTxel tardeba.
mniSvnelovan da faseul Sedegebs miviRebT. eTnografia — gansxvavebuli kulturis Seswavla da aRwera, romelic
ZiriTadad Tvisebrivi meTodebis gamoyenebiT xdeba. eTnografiis ZiriTadi mi-
zania cxovrebis gansxvavebuli wesebis gageba ise, rogorc es wesebi am kulturis
gamokvlevis programa
warmomadgenlebs esmiT.
empiriuli socialuri gamokvlevis Catareba arasodes ar aris TviTmizani — is
miznad isaxavs axali codnis miRebas socialuri sinamdvilis ama Tu im aspeqtis eTika — profesiuli saqmianobis ganmsazRvreli principebis da normebis
Sesaxeb, emsaxureba akademiuri samyaros, mTavrobis, kerZo biznesis, Tu farTo erToblioba, romelic ama Tu im profesiis zneobriv Rirebulebebs gamoxatavs.
sazogadoebis interesebs. kvlevis daniSnuleba da is interesebi, romlebsac is eTikuri normebi Tavmoyrilia eTikis kodeqsebSi.
emsaxureba, gamoxatulia gamokvlevis programaSi. Tvisebrivi meTodebi — socialuri kvlevis meTodebis jgufi, romelic
miuxedavad imisa, rom Tvisebrivi kvleva naklebad formalizebulia, misi aerTianebs iseT meTodebs, rogorebicaa siRrmiseuli interviu, “cxovrebis is-
Catarebisas, iseve rogorc raodenobrivi kvlevis Catarebis SemTxvevaSi, toria”, fokus-jgufi, dakvirveba, monografiuli gamokvleva, da sxv. es meTodebi
aucilebelia, rom Sedgenili iqnes gamokvlevis programa. programis Sedgena cnobilia rogorc “moqnili” meTodebi da raodenobrivi meTodebisagan gan-
aucilebelia gamokvlevis miznebis, amocanebisa da problemebis Camoyalibebis sxvavebiT miznad isaxavs ara Sesaswavli fenomenis raodenobrivi gavrcelebis
mizniT. amasTan, am dokumentSi Camoyalibebuli iqneba SerCeuli meTodis suraTis dadgenas, aramed mis siRrmiseul Seswavlas.
gamoyenebis marTebuloba.
gamokvlevis programebi gansxvavdeba kvlevis tipidan gamomdinare. socia- interviu — respondentis gamokiTxvis, misgan informaciis miRebis procesi.
luri gamokvlevis sami ZiriTadi tipi arsebobs: dazverviTi, aRweriTi da interviu verbaluri informaciis miRebis yvelaze ufro gavrcelebuli
analitikuri. gamokvlevis tipis SerCeva damokidebulia imazec, Tu ramdenad iqna saSualebaa socialur kvlevebSi. misi ramdenime ZiriTadi tipi gamoirCeva,
Seswavlili esa Tu is problema adrindeli gamokvlevebis Sedegad. gamomdinare iqidan, ramdenad struqturirebulia interviu: struqturirebuli,
dazverviTi gamokvleva kvlevis yvelaze martivi tipia — misi mizania, nawilobriv struqturirebuli da arastruqturirebuli.
Seagrovos pirveladi monacemebi ama Tu im problemis irgvliv, “dazveros” misi interviueri — kvleviTi jgufis wevri, romelic uSualod esaubreba
mdgomareoba. aseT gamokvlevas, rogorc wesi, Zalian martiv programaze respondents, mimarTavs mas kiTxvaris kiTxvebiT da iniSnavs miRebul pasuxebs.
dayrdnobiT da mxolod erTi meTodis gamoyenebiT atareben. yvelze xSirad interviueri ZiriTadad masobrivi gamokiTxvis procesSi gamoiyeneba.
dazverviTi gamokvleva ama Tu im problemis Seswavlis pirveli etapia.
aRweriTi gamokvleva ufro rTulia, misi mizania garkveuli problemis an informanti — CarTuli dakvirvebis dros mkvlevaris informaciis erT-erTi
adamianTa jgufis Sesaxeb vrceli informaciis miReba, romelic SemdegSi ZiriTadi wyaro; Sesaswavli kulturis warmomadgeneli, romelic exmareba
saSualebas miscems mkvlvrebs daadginon, arsebobs Tu ara raime kavSiri am mkvlevars am kulturis SeswavlaSi.
problemis sxvadasxva elements Soris. aRweriTi gamokvleva sruli kvleviTi kiTxvari — specialuri wesebis Tanaxmad Sedgenili kiTxvebis erToblioba,
programis SemuSavebas moiTxovs. romelTac respondentebi pasuxoben masobrivi gamokiTxvis dros. gamokiTxvis
analitikuri gamokvleva yvelaze ufro rTulia. socialuri problemis tipidan gamomdinare, kiTxvari SeiZleba miZRvnili iyos mxolod erTi Temisadmi,
aRwerasTan erTad is miznad isaxavs misi mamoZravebeli Zalebis, mizezebis an sxvadasxva Tematuri blokisagan Sedgebodes.
gamoaSkaravebas. sworad Catarebuli analitikuri gamokvleva movlenebis ganvi-
Tarebis prognozirebis saSualebasac iZleva. analitikur gamokvlevaSi, rogorc kontent-analizi — sociologiuri kvlevis meTodi, romlis meSveobiTac
wesi, paralelurad gamoiyeneba informaciis Segrovebis ramdenime gansxvavebuli Seiswavleba sxvadasxva tipis dokumentebi maTSi ama Tu im maCveneblebis gamov-
meTodi. lenis sixSiris dafiqsirebis mizniT. termini iTargmneba qarTul enaze rogorc
yvela tipis kvleva ramdenime etapisagan Sedgeba, romlebic, rogorc wesi, “Sinaarsis analizi”; is SeiZleba iyos rogorc raodenobrivi, aseve Tvisebrivi.
Tanamimdevrulad xorcieldeba. esenia: masobrivi gamokiTxva — sociologiuri kvlevis yvelaze farTod gavrce-
‰ gamokvlevis programis SemuSaveba; lebuli raodenobrivi meTodi, mosaxleobis azris Seswavla ama Tu im prob-
‰ savele etapi, romlis drosac xdeba informaciis Segroveba; lemasTan dakavSirebiT misi reprezentatuli nawilis (SerCevis) gamokiTxvis
safuZvelze. gamokiTxva xdeba formalizebuli kiTxvaris safuZvelze,
‰ informaciis damuSaveba; specialuri wesebis Tanaxmad SerCeul respondentebTan.
‰ miRebuli Sedegebis analizi;
meTodi — ama Tu im saqmianobis praqtikuli ganxorcielebis konkretuli
‰ kvlevis angariSis momzadeba da publikacia. xerxi. socialur kvlevaSi — pirveladi informaciis Segrovebis saSualeba. ix.
agreTve: Tvisebrivi meTodebi da raodenobrivi meTodebi.
15
ix. Isadore Newman, and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research Methodology. socialuri kvlevis meTodika — pirveladi informaciis Segrovebis,
Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University Press.
12 101
danarTi #2. nebismieri kvleva programis SedgeniT iwyeba. Tu am dokumentis Sedgenas
saTanado yuradRebis gareSe movepyrobiT, SeiZleba mTeli gamokvleva CaiSalos.
maSinac ki, rodesac yvelaze martivi, dazverviTi gamokvlevis programis Sesaxeb
Tvisebrivi kvlevis meTodikis terminologiis vsaubrobT, aucilebelia misi Sedgenis dros maqsimalurad davasabuToT Cveni
ganmartebiTi leqsikoni miznebi da amocanebi.
gamokvlevis programis mTavari mizania gamokvlevis problemis gansazRvra,
analitikuri gamokvleva — socialuri gamokvlevis yvelaze rTuli saxeoba, misi aqtualobis dasabuTeba da am problemis SeswavlisaTvis SerCeuli gzebis
romelic miznad isaxavs ara marto socialuri problemis aRweras, aramed, marTebulobis damtkiceba. programa unda pasuxobdes kvleviTi kiTxvebis
agreTve misi mamoZravebeli Zalebis, mizezebis gamoaSkaravebas. ix. agreTve: logikur Tanamimdevrobas:
dazverviTi gamokvleva da aRweriTi gamokvleva.
o ra unda SeviswavloT?
anketireba — masobrivi gamokiTxvis saxeoba, romelic kiTxvaris gamoyenebiT o ra miznebis misaRwevad unda SeviswavloT?
warimarTeba. anketirebis dros respondenti TviTon kiTxulobs kiTxvaris
kiTxvebs da Tavadve aRniSnavs pasuxebs, romlebic mis azrs Seesabameba. ix. o sad da ra pirobebSi unda SeviswavloT?
agreTve: interviu. o kvlevis ra saSualebebis gamoyenebiT unda SeviswavloT?
aqtori (Tvisebriv kvlevaSi) — pirovneba, romlis moqmedebac mkvlevris
am kiTxvebze pasuxebis Camoyalibeba gamokvlevis ukeT momzadebasa da
dakvirvebis da Seswavlis sagania. termini gamoiyeneba ZiriTadad CarTuli
CatarebaSi gvexmareba.
dakvirvebis Sesaxeb saubrisas.
gamokvlevis programa, romelic, agreTve “gamokvlevis koncefciis”
biografiuli interviu — siRmiseuli intervius nairsaxeoba, romelic saxeliTaa cnobili, rogorc wesi, ori nawilisagan Sedgeba: meTodologiuri da
miznad isaxavs respondentis cxovrebis (biografiis) qronologiur rekonstruq- proceduruli.
cias, raTa Seswavlil iqnes ama Tu im socialuri problemis gavlena individis programis meTodologiur nawilSi, romelic Teoriuli xasiaTisaa, xdeba (1)
cxovrebaze, mis mier ama Tu im movlenebis gaazreba da Sefaseba, da sxv. socialuri problemis Camoyalibeba da misi aqtualobis dasabuTeba; (2) gamo-
biografiul interviusa da “cxovrebis istorias” Soris bevria saerTo, Tumca kvlevis obieqtisa da Temis gansazRvra; (3) dasmuli problemidan gamomdinare,
pirveli gansakuTrebiT farTod gamoiyeneba evropaSi, kerZod — germaniaSi, xolo gamokvlevis miznis (an miznebis) da amocanebis dasaxva da (4) gamokvlevis
meore — aSS-Si. ix. agreTve: cxovrebis istoria. hipoTezis Camoyalibeba.
programis procedurul (meTodur) nawilSi saWiroa (1) Sesaswavli erTeulis
aRweriTi gamokvleva — socialuri gamokvleva, romelic tardeba ama Tu im
(jgufis) gamoyofa da (2) informaciis Segrovebis meTodebis aRwera da daxa-
socialuri problemis SeZlebisdagvarad sruli aRweris mizniT, xSirad — raTa
siaTeba.
gamovlenili iqnes, arsebobs Tu ara kavSiri am problemis Semadgenel elementebs
ganvixiloT moTxovnebi gamokvlevis programis orive nawilisadmi.16
Soris. ix. agreTve: dazverviTi gamokvleva da analitikuri gamokvleva.
gamokvlevis programa — sabuTi, romelic aucilebelia empiriuli programis meTodologiuri nawili
socialuri gamokvlevis Casatareblad. gamokvlevis programa kvlevis dawyebamde 1. problemis Camoyalibeba. SeuZlebelia socialuri gamokvlevis Catareba
unda SemuSavdes. aq Camoyalibebulia gamokvlevis strategia, dasabuTebulia “saerTod” — mas aucileblad unda hqondes fokusi, unda gamoiyos konkretuli
gamokvlevis problemis mniSvneloba da aqtualuroba da mis Sesaswavlad sakiTxebis jgufi, romelic mkvlevris ZiriTadi interesia. yvela kvleva tardeba
SerCeuli gzebis (meTodebis) gamoyenebis marTebuloba. gamokvlevis programis ama Tu im socialuri problemis Seswavlis mizniT. sazogadoebaSi arsebuli so-
safuZvliani damuSaveba xels uwyobs xarisxiani gamokvlevis Catarebas da sando cialuri problemebi SeiZleba exebodes cxovrebis sxvadasxva sferos, magram isi-
Sedegebis miRebas, Tumca wminda gamoyenebiTi gamokvlevebis SemTxvevaSi misi ni yovelTvis xalxis erToblivi cxovrebiT, urTierTqmedebiT da/an maTi socia-
SemuSaveba SeiZleba ar moxdes. lur institutebTan urTierTobiTaa gamowveuli, asaxaven interesebis sxvada-
generaluri erToblioba — yvela im adamianTa erToblioba, visac axasiaTebs sxvaobas da mosaxleobis farTo fenebisTvisaa mniSvnelovani. ra Tqma unda,
is socialur-demografiuli Tvisebebi, romelTa Seswavlac mkvlevris mizans gamokvleva am problemebs ver gadaWris, magram mas SeuZlia, gaamdidros Cveni
warmoadgens. gamokvlevis obieqtidan gamomdinare, generaluri erToblioba codna maT Sesaxeb da daexmaros sazogadoebas arsebuli problemebis gadaWraSi.
SeiZleba sxvadasxva iyos. magaliTad, Tu Cveni mizania saqarTvelos mosaxleobis ar aris mizanSewonili erTi gamokvlevis farglebSi ramdenime socialuri
azris Seswavla, generalur erTobliobas warmoadgens saqarTvelos yvela problemis Seswavla — aseTi kvlevis praqtikuli ganxorcieleba Zalian Znelia,
srulwlovani moqalaqe; Tu SeviswavliT qarTveli qalebis damokidebulebas ama xSirad ki SeuZlebelic.
Tu im problemisadmi, generaluri erTobliobaa saqarTveloSi mcxovrebi qalebi; gamokvlevis problemis ukeT Camoyalibebisa da misi aqtualobis dasabuTebis
Tu Telavis saxelmwifo universitetis studentebis azris Seswavlas visaxavT mizniT aucilebelia Seswavlili iqnes arsebuli literatura am problemasTan
miznad, Cveni generaluri erToblioba am universitetis studentebi iqnebian. dakavSirebiT. agreTve mniSvnelovania am problemisadmi miZRvnili wina kvlevebis
generaluri erTobliobis gansazRvra SerCevis Sedgenis safuZvelia. Sedegebis moZieba. literaturis mimoxilvaSi xdeba moZiebuli literaturis
ganxilva da dagegmili kvlevis adgilis gansazRvra arsebul samecniero wyaroebs
dazverviTi gamokvleva — socialuri gamokvlevis yvelaze ubralo tipi, Soris.
romlis mizanicaa ama Tu im problemis winaswari Seswavla, misi mdgomareobis gamokvlevis programis es nawili mizanSewonilia davasruloT Cveni uSualo
“dazverva”. ix. agreTve: aRweriTi gamokvleva da analitikuri gamokvleva. kvleviTi kiTxvis CamoyalibebiT.
dakvirveba — informaciis Segrovebis meTodi (ZiriTadad gamoiyeneba 2. gamokvlevis Temisa da obieqtis gansazRvra. gamokvlevis TemaSi gamo-
eTnografiaSi, antropologiaSi da sociologiaSi), romlis drosac mkvlevari
16
akvirdeba aqtor(eb)is moqmedebas. erTmaneTisagan ganasxvaveben e.w. “ubralo” da qvemoT moyvanili moTxovnebi ar aris SemuSavebuli specifikurad Tvisebrivi kvlevi-
“CarTul” (“monawile”) dakvirvebas. pirvel SemTxvevaSi, mkvlevari aranairad ar saTvis. ramdenadac, rogorc aRvniSneT, gamokvlevis programa yvela tipis
ereva im movlenebSi, romlebsac akvirdeba, xolo meore SemTxvevaSi is xSirad gamokvlevisTvis unda iqnes SemuSavebuli, es moTxovnebi SeiZleba wavuyenoT rogorc
Tvisebriv, aseve raodenobriv kvlevas.
100 13
kveTilia socialuri problemis is aspeqtebi, romelTa uSualo Seswavlacaa konkretulad ra SeiZleba gavakeToT Cven?
dagegmili. rogorc wesi, socialuri problemebi Zalian rTulia; gamokvlevis - me, magaliTad, Zalian cud mdgomareobaSi var, imitom rom me bevrad
Temis gamoyofa aucilebelia imisTvis, rom kvleva mimarTuli iyos problemis mirCevia, rom mivce fuli leqtors da raRac CavTvalo, imitom rom namdvilad
swored im mxareebze, romelTa Seswavlac kvlevis mizans warmoadgens. gamokvle- problemebiT var savse, magram dRes-dReobiT me amas ar gavakeTeb, miT umetes,
vis Temis gamoyofa problemis gansazRvris Semdeg xdeba da mis yvelaze mniS- maqvs saSualeba. me sami gamocda gadavitane da vapireb swavlas. me vfiqrob, es iyo
vnelovan maxasiaTeblebs ukavSirdeba. magaliTad, gvalvis gavlenis Seswavlisas Cemi erT-erTi Setanili wvlili am sakiTxTan dakavSirebiT.
gamokvlevis uSualo Tema SeiZleba iyos (a) zaralis odenoba, romelic gvalvam - marTali xar.
mosaxleobas miayena; (b) resursebi, romelic aqvs mosaxleobas, raTa gaumklavdes - albaT marTla, rom aRar gadavixadoT gamocdebSi da CaTvlebSi fuli.
zarals; (g) sxvadasxva saxis saxelmwifo an saerTaSoriso daxmarebis efeqtu- - Cveni cxovreba xom marto gamocdebi da CaTvlebi ar aris?
robis Sefaseba da sxv. - ara.
gamokvlevis obieqtis gansazRvra advilia gamomdinare im Temidan, romlis - arc arsad.
Seswavlacaa dagegmili. gamokvlevis obieqti Seswavlis uSualo sagania. - me vfiqrob, zogadad interesi unda gaviRviZoT imisa, rom ar CavdgaT fexi
socialur gamokvlevebSi, rogorc wesi, esaa mosaxleoba (an misi romelime nawili) iq, sadac...
an sabuTebi. magaliTad, Tu SeviswavliT kaxeTSi gvalvis gamo warmoqmnil - Cvens uflebebs unda gavecnoT, unda gavacnoT sxva adamianebic am uflebebs.
problemebs, ara aqvs azri, gamovkiTxoT Tbilisis mosaxleoba, romelsac - erTi, pirveli — Seni piradi magaliTiT misce magaliTi sxvas, meores; es aris
araviTari kavSiri ara aqvs soflis meurneobasTan an glexebi, romlebic imereTSi erTi momenti, da meore momenti — is, rac Sen ici da iman ar icis (Tundac
an aWaraSi cxovroben. gamokvlevis obieqtis gansazRvris Sedegad Cven vayalibebT uflebebi, Tundac Sen ufro mebrZoli xar, vidre is) — Sen daexmaro im adamians im
generalur erTobliobas, anu yvela im adamianis erTobliobas, romlebic im resursiT, rac Sen gaqvs. bunebrivia, Tu raime organizaciis wevri xar, meti
specifikuri socialur-demografiuli Tvisebebis matareblebi arian, romelTa saSualeba SeiZleba gqondes, TavisTavad, magram Tu xar rigiTi pirovneba, es ar
Seswavlac kvlevis mizans warmoadgens. niSnavs, rom ar SegiZlia — Tundac kerZo saubarSi Sens megobars uTxra,
sxva magaliTebi: Tu Cveni mizania saqarTvelos mosaxleobis azris Seswavla elementarulad is informacia, romelic SeiZleba ver moipova, SeiZleba ar
umaRlesi ganaTlebis reformasTan dakavSirebiT, generalur erToblioba iqneba undoda, ar gaigo; anda qmediTi daxmareba aRmouCino, gahyve imas, igive
saqarTvelos yvela srulwlovani moqalaqe; Tu SeviswavliT qarTveli qalebis informaciis gamoTxovebis momentSi, yvelam xom ar icis? egec Setanili wvlilia.
damokidebulebas ama Tu im problemisadmi, generalur erToblioba bevri rame SeiZleba!
saqarTveloSi mcxovrebi yvela qalia; Tu Telavis saxelmwifo universitetis - Tundac, ukanono gadasaxads — magaliTad, pasportis aReba mindoda,
studentebis azris Seswavlas visaxavT miznad, generalur erToblioba iqneba am Sevitane gancxadeba. 6 lari Tu 12 lari momTxoves. me vuTxari: “damiwere qviTari
universitetis yvela studentebi. da vixdi”. ar dagiwero. ratom ar damiwer, veubnebi — sxvaTaSoris, maSin vicrue da
3. gamokvlevis miznisa da amocanebis dasaxva. gamokvleva SeiZleba atarebdes Tavisuflebis institutis saxeli gamoviyene...
sufTa mecnierul xasiaTs. am SemTxvevaSi mas mxolod SemecnebiTi mizani eqneba — - ar aris eg korufcia?
garkveuli problemis an sazogadoebrivi jgufis Sesaxeb monacemebis Segroveba, - pasporti, Tu piradobis mowmoba?
codnis gaRrmaveba an Teoriuli mosazrebebis Semowmeba. arsebobs, agreTve e.w. - pasporti.
gamoyenebiTi kvlevebi, romlebic raime praqtikuli miznis misaRwevad tardeba. - 6 lari Zalian iafia pasportisTvis.
es SeiZleba iyos romelime azris gavrcelebis an sareklamo kampaniis - ara, ubralod gancxadebis Setana.
efeqturobis Sefaseba; xalxis cxovrebis donis Sefaseba; ama Tu im sferoSi - veubnebi, damiwere [qviTari] da 24 lari unda mogce. analogiurad, diplomis
arsebuli problemebis gadaWris gzebis dasaxva da a.S. fuli minda, rom bankSi Sevitano — ar aris aranairi gza!
Tu gamokvlevis mizani mkvlevris farTo interess gamoxatavs, amocanebi am - angariSis nomeri ici, rom Seitano?
miznis dakonkretebis Sedegia. magaliTad, Tu gamokvlevis mizani kaxeTSi gvalvis - Tundac, bavSvi myavs, da ramdenime dRis win aRricxvaze aviyvane bavSvTa
Sedegebis Sefasebaa, misi amocanebi SeiZleba iyos gvalvis gamo yvelaze metad poliklinikaSi. maqvs polisi, dedisac da bavSvisac. TbilisSi samSobiaroSi 100
dazaralebuli glexebisaTvis daxmarebis SesaZlo gzebis SemuSaveba. dolari moaWra polisma. aq mivitane — rveuli xom mivitane, kargi, istoriebi ara
4. gamokvlevis hipoTezis Camoyalibeba. hipoTeza mecnierulad dasabuTebuli aqvT; 10 lari xom gadavixade, risTvis — eg RmerTma icis. da 5 lari kidev wamlebi
varaudia imis Sesaxeb, Tu rogori pasuxia mosalodneli mkvlevaris mier dasmul mogvces raRac da imaSi gadagvaxdevines.
kiTxvebze, rogor SeiZleba aixsnas Sesaswavli procesebi. nebismieri socialuri - da is sadazRvevo polisi raRa iyo?
gamokvlevis Catarebas win uswrebs met-naklebad Camoyalibebuli mosazreba imis - hoda, polisis funqcia ver gavige. Zlivs vikavebdi Tavs, magram aqeT sidedri
Sesaxeb, Tu ra bunebis problemasTan gvaqvs saqme, raa misi warmoSobis mizezebi da medga, iqiT dedaCemi — “kargi, gaCumdi! eqimebia, dagvWirdeba”. gavCumdi. mere
rogori SeiZleba iyos misi gadaWris gzebi. gamokvlevis Catarebis Sedegad gamovdivar da yvirian, intriganiao. intrigani var?
hipoTeza an dadasturdeba, an uaryofili iqneba. - eg aris kidev — mSoblebis faqtori Zalian is aris. Cems das Sehqonda
pasportze 10 lari rom mosTxoves, me vuTxari, ar gadavixdiT-meTqi, da
kargi hipoTeza iseT hipoTezas ar niSnavs, romelic aucileblad deidaCemma: “sircxvilia, gadavixadoT, ra moxdao”.
dadasturdeba. uaryofili hopiTezac SeiZleba kargi kvleviTi - jer skolidanve, Ramis skolaSi vswavlobdi, 9 Tve xom vswavlob, TveSi 10
kiTxvebis dasmaSi dagvexmaros da swori mimarTuleba misces lari unda gadamexada, ese igi 90 lari, ara? fasianze vswavlobdi. kaco, 120
gamokvlevas. lariani gadasaxadi momitanes. me vuTxari, damiwereT-meTqi qviTari — damiweres,
Senaxuli maqvs dRemde. rom moviTxove es qviTari — ratom moiTxoveo, direqtori
programis proceduruli nawili iZaxis, eg giJiao, rom dadis, TavisTvis laparakobso. anu igive, ra!
1. Sesaswavli jgufis gamoyofa eyrdnoba gamokvlevis obieqtis gansazRvras,
romlis Sedegadac gamoiyofa im mosaxleobis Tu sabuTebis raodenoba da didi madloba!
konkretuli maxasiaTeblebi, romlebic uSualod unda iqnes Seswavlili.
socialur gamokvlevebSi aucilebelia Sesaswavli erTeulebis SerCeva, radgan
praqtikulad SeuZlebelia gamokvlevis obieqtSi gansazRvruli yvela erTeulis

14 99
maS axla aravin ar unda ifiqros imaze, rom rame seriozuli brZola anu generaluri erTobliobis yvela warmomadgenlis Seswavla.
daiwyos korufciis winaaRmdeg? magaliTad, Tu Cveni gamokvlevis generalur erTobliobas kaxeTis glexebi
- ara, rogor ara. warmoadgenen, kaxeTSi mcxovreb yvela glexs, anu ramdenime aTeul aTas adamians,
- seriozuli brZola da seriozuli cvlilebebi moitana am revoluciam. mkvlevarTa jgufi ver gaesaubreba SezRuduli droisa da finansuri resursebis
- aba ra aris seriozuli cvlileba? gamo. es arc aris saWiro. aucilebelia mxolod glexebis nawilis Seswavla, rome-
- Zalian bevri! lic sworad unda iyos SerCeuli. generaluri erTobliobis am nawils SerCeviTi
- me davinaxe cvlileba, dRes-dReobiT myavs axalgazrda axloblebi TbilisSi, erToblioba hqvia, da misi amorCeva gansakuTrebul kanonzomierebebs eyrdnoba.
romlebic samsaxurs eZebdnen da sakmaod kargi codna aqvT, erTma gogom sami ena Sesaswavli jgufis gamoyofas sxvadasxva mniSvneloba aqvs raodenobrivi da
icis, yvela Tavis profesiaSi, ase vTqvaT, karg donezea. aqamde Zalian wva- Tvisebrivi meTodebis gamoyenebisas. rogorc ukve aRvniSneT, raodenobrivi
lobdnen, da sxvaTaSoris oTxidan samma ukve samsaxuri naxa. me vfiqrob, ukve meTodebiT muSaoba moiTxovs SerCevis reprezentatulobis uzrunvelyofas,
iciT, rogori done Semovida da rogori azrovneba? rom Tu ar geyoleba maSin rodesac Tvisebrivi meTodebiT muSaobisas aseTi moTxovna ar arsebobs.
samsaxurSi profesionali, ukve rom midixar, TbilisSi elementarulad: “ingli- 2. informaciis Segrovebis meTodebi aRwerili unda iyos programis daskvniT
suri ici? kompiuteri ici?” atestacias gadixar da giReben samsaxurSi. nawilSi. aq aRiniSneba, kvlevis romel meTodebs aniWeben upiratesobas
- eg kerZo struqturebSi. gamokvlevis organizatorebi, da ratom. garda amisa, mizanSewonilia specialur
- ki, kerZoSia, magram am SemTxvevaSi TviTon Cveni codniT, Cemi azriT, raRac danarTSi moyvanili iqnes yvela is kvleviTi instrumenti (kiTxvebi,
patara wvlils SevitanT korufciis winaaRmdeg. instruqciebi da sxva), romlebic gamoyenebuli iqneba gamokvlevis Catarebisas.
- ki!
- imitom, rom sul rom gvqondes magis imedi, weRan rogorc vTqvi, Tu qvevidan
ar wamovida, is zemodan namdvilad ar iqneba. davalebebi:
- Cemi azriT, kidev, unda Seiqmnas (da mgoni ukve Seqmnilic aris) anti-
korufciuli komisiasaviT raRaca, sadac iqnebian arasamTavrobo organizaciebis 1. moifiqreT 5 socialuri problema, romelTa Seswavlac mizanSewonilad
wevrebi, ucxoeTidan moyvanili eqspertebi... unda gaakontrolon. migaCniaT Tvisebrivi meTodebis meSveobiT.
- oRond, es ar unda iyos... [formalurad.]
- da unda Sedges es antikorufciuli sabWo da unda gaakontrolon igive Cveni 2. SeadgineT gamokvlevis programa TqvenTvis saintereso socialuri
universiteti da ase mivaRwevT Sedegs. fenomenis empiriulad Seswavlis mizniT; dagegmeT am fenomenis Seswavla
romelime Tvisebrivi meTodis gamoyenebiT.
kidev ra SeiZleba gakeTdes?
- Zalian kargia, precedentebi iqmneba, rom korumpirebulebs iWeren, vinc
rekomendebuli literatura:
ixlarTeba raRaceebSi, iWeren, magram Cumad mainc xdeba, ra.
- Cumad ki ar xdeba, yvelaze didi Secdoma ra aris — iWeren, magram ar iWeren
1. iago kaWkaWiSvili. 1998. “konkretuli sociologiuri kvlevis meTodologia.”
Tavisebs. axla saCvenebel daWerebze nu damiwyebT laparaks, ra!
// sociologiuri kvlevis meTodebi. Tbilisi: Tbilisis universitetis
- wavidnen, daiWiron anzor burjanaZe da davijereb rom asea, ra!
gamomcemloba. gv. 22-44.
vin unda ibrZodes, Tqveni azriT, axla saqarTveloSi korufciis wina- 2. В. Ядов. Социологическое исследование: методология, программа, методы. Изд-во
aRmdeg? «Самарский университет», 1995. С. 42-80.
- yvela.
3. Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, CA:
- xalxi.
Thomson/Wadsworth. Pp. 281-311 (Chapter 10. “Qualitative Filed Research”).
- yvela absoluturad.
- yvelam, magram mTavrobisgan unda modiodes keTili neba. me rac ginda viy- 4. Howard S. Becker. 2001. “The Epistemology of Qualitative Research.” Pp. 317-330 in: Robert M.
viro... Emerson, ed. Contemporary Field Research. Perspectives and Formulations. Second Edition.
- ra Tqma unda! Prospect Heights, Ill.: Waveland Press.
5. Herbert Blumer. 1998 [1969]. Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Englewood
ra SemTvevaSi iqneba brZola korufciis winaaRmdeg dRevandel
saqarTveloSi warmatebuli? Cliffs, N.J.: Prentice-Hall. Pp. 1-60.
- Tu kanoni ikanonebs. 6. Michael Burawoy. 1991. “The Extended Case Method.” Pp. 271-287 in: Michael Burawoy et al.
- Tu ara marto sityviT, aramed Cveni saqmiTac... sinamdvileSi ai gamodian 1991. Ethnography Unbound. Power and Resistance in the Modern Metropolis. Berkley:
revoluciis dros, da sinamdvileSi saqme saqmeze rom midges, saqmiT verafers ver University of California Press.
gaakeTeben.
- kanoni ikanonebs da xelfasebi gaizrdeba. magram erTi SemTxveva moxda — 7. W. Lawrence Neuman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative
sagadasaxados TanamSromlebs hqondaT 400 lari xelfasi. axla daaWres da 30 Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 363-401 (Chapter 13. “Field Research”).
lari dautoves. 8. Isadore Newman and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research Methodology.
- ara, 40 lari — nuli mouWres. Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University Press. Pp. 1-26.
- ara, vici rom 30 — Zmakacis deda 400 lars iRebda, atestacia gavlilebi,
samjer gamocdebi Caabarebines, axla meoTxed Caabarebines da 30 larze dasves. 9. James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. Pp. 3-
adre iRebda 400 lars. axla wadi da nu moaparineb imas! 16 (Chapter 1. “Ethnography and Culture”).
- jerjerobiT mainc Zalian Znelad moxdeba es, magram imedi ar unda 10. Anselm Strauss and Juliet Corbin. 1998. Basics of Qualitative Research. Techniques and
daikargos. Procedures for Developing Grounded Theory. Second Edition. Thousand Oaks: Sage
Publications. Pp. 3-14 (Chapter 1. “Introduction”).
98 15
Tema 2. - movaleobas ixdi, ver gaxsovdeba.
- axla iseTi gadaRlili var gamocdebis mere, ver vazrovneb.
siRrmiseuli interviu - me Tu mkiTxavT, pirvel rigSi, unda gamoicvalon leqtorebi, arian ukve
Zalian bebrebi bevrni.
rogorc cnobilia, interviu informaciis Segrovebis erT-erTi yvelaze - marTalia!
farTod gavrcelebuli saSualebaa, da es mxolod socialur mecnierebebTan - marTalia!
dakavSirebiT rodia swori. Tanamedrove dasavlur sazogadoebas rigi mkvlev- - sapensio asaki...
rebisa “intervius sazogadoebas” uwodebs17 — mosaxleobis interviuirebis sxva- - axali kadri unda movides.
dasxva forma imdenadaa gavrcelebuli, rom interviu yoveldRiuri cxovrebis - ara, erTi-ori xanSi Sesuli namdvilad kargia oRond, ver ityvi, rom
nawilad iqca. arsebobs intervius mravali saxeoba; maT Soris gvxvdeba iseTebi, axalgazrdebi unda Semoiyvano...
romlebic mniSvnelovnad gansxvavdeba erTmaneTisagan. sayovelTao aRwerac da - ara, me ar viZaxi, axalgazrdebi unda SemoviyvanoT — unda SemoviyvanoT
Jurnalisturi preskonferenciac intervius nairsaxeobebia. iseTebi, vinc ufro...
interviuersa da respondents Soris urTierTobis formis safuZvelze gamo- - Semoyvanaze, umjobesi xom ar iqneba, rom weRan rogorc vTqvi — rom
iyofa pirispiri, satelefono da safosto interviu. intervius xangrZlivoba gadaxalisdes.
mniSvnelovnadaa damokidebuli imaze, Tu rogori tipis interviusTan gvaqvs - asaksac gaaCnia, mikiTxavda kaci, SeiZleba, Zalian brwyinvaledac icoda,
saqme: satelefono intervius xangrZlivoba SeiZleba 5 wuTs ar aRematebodes, [magram] misi xmis tembri iyo CurCuli, da auditoriis damorCilebis done — nuli.
xolo e.w. “cxovrebis istoria” SeiZleba ramdenime dRes gagrZeldes. - da, sxvaTaSoris, eg iwvevs ukve... xuTianze damTavrebuli studenti, marTla
Tavisi struqturisa da kiTxvebis tipidan gamomdinare, interviu SeiZleba kargi studenti, Cemi axlobeli movida SarSan, undoda rom leqtorad imuSavos,
iyos struqturirebuli; nawilobriv struqturirebuli da arastruqturirebu- magram... am dros me mikiTxavs qali leqcias, romelsac kbilebi daaviwyda saxlSi
li. masobrivi gamokiTxvis Catarebisas gamoiyeneba struqturirebuli interviu, da meubneba, “wadi Svilo, kbilebi momitaneo”. amasTan is axalgazrda gogo,
romelic kiTxvarze dayrdnobiT warimarTeba da saSualebas gvaZlevs, maqsima- romelmac marTla xuTebze daamTavra — “me xuTosnebi ar mainteresebso”, maSin
lurad formalizebulad warvmarToT ramdenime aTasi interviu. eTnografiuli reqtoratSi uTxres.
kvlevis Catarebisas, gansakuTrebiT, kvlevis sawyis etapze, gamoiyeneba ara- - erTi momentic aris, arian aq moxucebi, xanSi Sesuli kadri, romelsac
struqturirebuli interviuebi, romlebic exmareba mkvlevars, Seiqmnas saerTo SeiZleba sapensio asaki aqvs, magram imas ver Secvli, imitom rom brwinvalea.
warmodgena kvlevis obieqtebis Sesaxeb. intervius orive am saxeobasTan Seda- - egeTi SemTxvevebi...
rebiT, siRrmiseuli interviu, romelic Tvisebrivi kvlevis erT-erTi “savizito - skolaSic da universitetSic asaks ratomRac abaven Rvawlmosilebas — es ase
baraTia”, Zalze gansxvavebul tips warmoadgens da e.w. nawilobriv struqtu- aRar aris.
rirebuli interviuebis ricxvs ganekuTvneba, anu ikavebs Sualedur pozicias - marTalia.
struqturirebul da arastruqturirebul interviuebs Soris. rogorc am meTo-
dis erT-erTi wamyvani specialisti robert vaisi aRniSnavs, siRrmiseul inter- universitetis situacia, mgoni, safuZvlianad ganvixileT. Tqveni azriT,
vius mravali saxeliT moixsenieben, romelTa Sorisaa: “Tavisufali interviu”, SeiZleba Tu ara axla vilaparakoT warmatebuli brZolis Sesaxeb korufciis
“naratiuli interviu”, “fokusirebuli interviu”, “biografiuli interviu” da winaaRmdeg zogadad saqarTveloSi?
sxv.18 Tavad vaisi am meTods “Tvisebriv intervius” uwodebs. misi azriT, Tumca - araviTar SemTxvevaSi.
Tvisebrivi interviu sxvaTa azris Seswavlis “bunebrivi saSualebaa, is jer kidev - jer ara.
ar aris saTanadod damkvidrebuli socialuri kvlevebis samyaroSi, rom erTi - jerjerobiT ar SegviZlia.
saxeliT moixseniebodes”19. - Cemi azriT, igive revoluciam erTi Zalian cudi raRac moaxdina — xalxi
siRrmiseuli interviu da misi nairsaxeobebi gamoiyeneba ara mxolod socia- adre xom iZaxda, Cven verafers ver SevcliT, unda movides kargi mTavrobao. axla
lur mecnierebebSi, aramed, agreTve, mraval monaTesave dargSi: JurnalistikaSi, xalxi uaresad gazarmacda da iZaxis, Cven kargi mTavroba gvyavs da axla isini
kriminalistikaSi, boigrafiul mecnierebaSi, marketingSi da sxv. gansxvavebuli gviSvelian. anu, ratom aqvs am xalxs aseTi...
midgomebis miuxedavad, yvela am SemTxvevaSi am meTods aerTianebs is garemoeba, - ar gamigia maseTi naTqvami.
rom is miznad isaxavs respondentebisagan detaluri, Rrma da Tanamimdevruli - ra? yvela mase iZaxis!
informaciis miRebas maTi cxovrebiseuli gamocdilebis Sesaxeb, romlis - marTalia, revoluciam erTi ra SeiZleba cudi moitanos — xalxs amdeni wlis
safuZvelzec SesaZlebeli gaxdeba garkveuli sazogadoebrivi kanonzomierebebis dagrovili energia im ramdenime kviraSi daaxarjvina da axla aRar ainteresebs im
dadgena, zog SemTxvevaSi ki — saerTo xasiaTis daskvnebis gakeTeba.20 xalxs jer-jerobiT, ai mere ukve daiwyebs isev, albaT.
xSirad gamoiyofa siRrmiseuli intervius Semdegi fazebi: preinterviu, - ara, ki ar ainteresebs, ukve imedi aqvT, albaT, rom raRacas gamocvlian.
kerZod interviu da postinterviu. yovel maTgans Tavisi funqcia aqvs. - ara, imedi SeiZleba gqondes, magram Senc unda iyo aqtiuri.
preintervius mTavari mizania kontaqtis damyareba respondentTan. swored - es aqsiomaa: Sen xar moqalaqe, Sen gaqvs uflebebi, romlebic pirvel rigSi Sen
preintervius dros unda avuxsnaT mas gamokvlevis mizani da is, Tu rogor iqna unda daicva. xelisuflebas — aravis ar hqondes iluzia, rogorc ginda kargi
arCeuli respondentad konkretulad es pirovneba; davarwmunoT igi intervius xelisufleba iyos, is yovelTvis Tavxeddeba xelisuflebiT, es ase xdeba
anonimurobaSi da aucileblad vTxovoT nebarTva, CaviweroT interviu audio- an gamonaklisebis gareSe.
- Sen xom axla amas iZaxi — Sen rom moxvide xelisuflebaSi, analogiurad
17
iqneba.
ix., magaliTad: Jaber F. Gubrium and James A. Holstein. 2002. “From Individual Interview to the - aucileblad! adamiani var da ase iqneba!
Interview Society,” pp. 3-32 in: Handbook of Interview Research: Context and Method. Ed. by Jaber F. - Tu ar Segawuxe, raRaca Tu ar gaiZule, ar gaakeTeb. keTili nebiT es ar
Gubrium. Thousand Oaks: Sage Publications. iqneba.
18
zogi qarTveli mkvlevari am meTods “CaRrmavebul intervius” uwodebs.
19 - aqedan gamomdinare, Sen rogorc ki xuWav Tvalebs...
Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative Interview Studies. New
York: Free Press. P. 208. - iTxove da mogecemao — raRac unda iTxovo da...
20
Ibid. P. 210.
16 97
- unda CaWran! videofirze.
- ar SeiZleba! kerZod interviu warmoadgens kiTxva-pasuxis gacvlis process interviuersa
- ara, ar unda CaWran! da respondents Soris, romlis msvlelobaSic mkvlevari iRebs misTvis saWiro
- unda CaWran! axla ratom — informacias. qvemoT detalurad visaubrebT interivus am nawilis Sesaxeb.
- Cemi azria! unda gauSvan, wavidnen. da bolos, postinterviu respondentisa da interviueris damSvidobebis
- wavidnen da adamians wamali dauniSnon, romelic mas ar sWirdeba? procesia, magram amasTan rig damatebiT funqciasac asrulebs. swored
- ara, imas ar miiReben samsaxurSi, roca ar eqneba codna. postintervius dros SeiZleba molaparakebuli iqnes Semdgomi Sexvedris
- e-e, fuls miscems da miiReben. SesaZlebloba, Tu gamokvlevis programa aseT Sexvedras iTvaliswinebs; gadaeces
- Tu maSin, me vlaparakob, roca gamoswordeba situacia. respondents saCuqari an fuladi anazRaureba gamokvlevaSi monawileobisaTvis,
- jerjerobiT xom... Tu Sen igives gaakeTeb, ar gamowordeba! Tu es winaswar iyo molaparakebuli, da sxv.
- meti raRa pativi unda ecaT [saxelmwifo gamocdebze], ver gavige —
geubnebian, wigni Semoitane, konspeqti Semoitane, mTeli biblioTeka amoitane,
dade da waikiTxe — erT saaTs gaZleven, ori sityva gviTxari! oTxians giwerT, Tu meTodis daxasiaTeba
oTx sityvas gvetyvi, or sityvaze samians giwerT. ver iZaxian! maS ar unda CaWra Tumca, erTi SexedviT, siRrmiseuli interviu waagavs Tavisufal saubars
egeTebi? mkvlevarsa da respondents Soris, es ase ar aris, da warmatebuli intervius
- hoda unda gauSva, isini arc arasdros ar iswavlian, unda gauSva eseTebi, Catarebas mTeli rigi profesiuli unar-Cvevebis daufleba da sakmaod mdidari
wavidnen ra! praqtikuli gamocdileba ganapirobebs — es aris meTodi, romelSi daxelovnebac
- unda sacerSi gatardes yvela. mxolod misi gamoyenebis procesSia SesaZlebeli.
- ver garicxav, imitom rom roca fuliT gyavs miRebuli, imas... siRrmiseuli intervius mizania, gavigoT respondentebis maqsimalurad deta-
- kargi, is wava da giCivlebs. luri mosazrebebi Sesaswavl sakiTxTan dakavSirebiT; amitom “rogor?” da "ra-
- sad giCivlebs? tom?" kiTxvebi yvelaze xSiri da sasargebloa am tipis interviuSi. ara nakleb xSi-
- getyvis, rom vabarebdi, ras gamomarTvio fuli? rad aqvs adgili Txovnas respondentisadmi, dawvrilebiT agviRweros esa Tu is
- ras giCivlebs, ras ambob? SemTxveva Tavisi cxovrebidan da misi STabeWdilebebi, misi reaqcia am Sem-
- raRaca sistemis cvlas mohyveba xolme viRacis... TxvevasTan dakavSirebiT; misi damokidebuleba garkveuli xalxis an movlenebi-
- ZiriTadi yvelaferi iTqva, da, Cemi azriT, erT-erTi mniSvnelovania, rom sadmi, mis mier CvenTvis saintereso movlenebis Sefaseba.
Seicvalos saswavlo programebi, romlebic aris Zalian moZvelebuli, Tundac robert vaisi ganixilavs siRrmiseul intervius rogorc interviuersa da
Cems fakultetze, ucxo enebze, aranairad ara varT kmayofili im swavliT respondents Soris TanamSromlobis process, romlic drosac orive monawiles
meTodebiT, rasac gavdivarT, da me ara var darwmunebuli, rom rodesac erTi mizani amoZravebs — esaa axali informaciis warmoeba kvlevis TemasTan
davamTavreb, viqnebi srulyofili da kargi specialisti da isev bavSvi fiqrobs, dakavSirebiT. metic, misi TqmiT, am TanamSromlobaSi interviueri “is instru-
rom sxva gzebiT miiRos, Seivsos is codna — roca man es codna unda miiRos mentia, romlis saSualebiTac respondenti mogviTxrobs Tavis ambavs”21. amitom
universitetSi, da yvelanairad unda iyos dakmayofilebuli. Cemi azriT, es unda interviueri arasodes ar unda Seecados, srulad akontrolos intervius
Seicvalos. msvlelobis procesi — piriqiT, man unda misces respondents saSualeba, rac
- Cemi azriT, aucileblad unda gadaxalisdes saswavlo programebi, ukve SeiZleba meti ilaparakos Tavisi cxovrebis Sesaxeb, Tumca, ra Tqma unda,
iTqva da veTanxmebi, absoluturad gawelili, gaberili da xSir SemTxvevaSi, valdebulia uzrunvelyos, rom saubarma ar gadauxvios kvlevis Temas; mxolod
uazro sagnebis swavleba, anu, rogorc wesi, ar aris saWiro, vTqvaT, akademiur ukanasknel SemTxvevaSi SeuZlia interviuers, gamoiyenos Tavisi Zalaufleba da
doneze icode saqarTvelos istoria, Cemi azriT. Seitanos cvlileba intervius msvlelobaSi, Tumca man es rbilad unda gaakeTos.
- Tu ar abareb istoriulze. rogorc h.r.bernardi aRniSnavs, “Tqven agebT pasuxs imaze, rom saubari
- sjobia profesiuls daeTmos meti dro da ara piriqiT, profesiuli sagnebis fokusirebuli iyos [kvlevis Temaze], magram saSualebas aZlevT respondents,
xarjze farTovdeba is sagnebi, romlebic... elementarulad, saqarTvelos gansazRvros saubris Sinaarsi. mieciT mas ufleba, mogawodoT informacia,
istoria igulisxmeba, rom iswavleba skolaSi. igive qarTuli ena. marTalia, romelic, misi azriT, mniSvnelovania”22.
qarTuli ena aucilebelia, imitom rom aCvena gamokiTxvebma, rom TiTqmis aravin mniSvnelovania aRvniSnoT, rom siRrmiseul intervius, rogorc wesi, atarebs
ar icis normalurad aq, magram mainc es ar unda aRematebodes, vTqvaT, erT wels ara daqiravebuli interviueri, romelsac ara aqvs miRebuli monawileoba
da ar unda gadadiodes sam welze. kvlevis dagegmvis procesSi, aramed Tavad mkvlevari, romelic muSaobda
- ubralod normalurad unda iswavlebodes. gamokvlevis programis Sedgenaze, winaswar Seiswavla socialuri problema,
- da testi unda iyos. es aucilebelia, Cemi azriT. romelsac interviu exeba.23 “iyo kargi interviueri, niSnavs icode, Tu ra saxis
- me minda kidev erTi davamato, Cemi azriT, CaTvla-gamocdebis arsebuli informaciaa saWiro kvlevisaTvis da Segwevdes unari, daexmaro respondents
sistema unda Seicvalos testirebiT, imitom rom, Cemi azriT, jer erTi CaTvla- mogvces es inforamcia”24, — aRniSnavs robert vaisi.
gamocdebs miaqvs uazrod didi dro, meorec, aseTi erTi erTze Secvla
leqtorTan yovelTvis iwvevs korufciul moments, da sjobia testi, jer erTi, is
21
dokumentic aris. Ibid. P. 65.
22
- davamateb — testebi iyos ara marto, vTqvaT, pirveli semestris bolos, H. Russel Bernard. 2002. Reseach Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches. Third
meore semestris bolos, aramed, vTqvaT, erTi Tvis Semdeg... edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. P. 209.
23
- ki, yoveli Tvis bolos, da gaadvildeba studentis saqme. es yovelTvis ase ar aris dasavleTis qveynebis Tanamedrove kvleviT praqtikaSi, sadac
- ki, yoveli Tvis bolos, imitom rom ici, rogor aris? rom ar gTxoven, miRebulia interviuerebis daqiraveba ara mxolod raodenobrivi, aramed, agreTve
Tvisebrivi interviuebis Catarebis mizniT. miuxedavad amisa, am saleqcio kursSis far-
adamiani xar da gimuSavdeba erTi momenti. yovelTviuri an yovelkvireuli
glebSi Cven ufro mizanSewonilad migvaCnia, rom siRrmiseuli interviu Tavad
gamokiTxva rodesac ar aris, Sen ar swavlob, da gamocdebis [win] amxela wignebs mkvlevarma Caataros, da am leqciaSi terminebi “mkvlevari” da “interviueri” ixmareba
ixli TavSi da ra Zali medga... rogorc sinonimebi.
- ho, ra! 24
Robert S. Weiss. Op cit. P. 66.
96 17
siRrmiseuli intervius Catarebis mizniT, mkvlevari ar amzadebs struqtu- Caabarono.
rirebul kiTxvars — magram mas yovelTvis aqvs Sedgenili savaraudo kiTxvebis da - maraa, kaco, me rom gamocdebi mqonda, mubnebodnen, mwvane ginTia, risi
maTi sasurveli Tanamimdevrobis werilobiTi monaxazi, romelic emyareba geSiniao.
intervius procesSi gansaxilveli Temebisa da sakiTxebis winaswar Seswavlas. am - movidao viRac qisti, romelmac ar icoda qarTuli. axla me veubnebio, me ar
monaxazs sadiskusio gegma ewodeba. sadiskusio gegma mkvlevris samuSao instru- vici qisturio da rusuli me ki vicio, magram ruseTSi ar varT da ratom unda
mentia, romelic gvexmareba vakontroloT intervius procesi, ar gamovtovoT gamogcado rusulad? am dros is unda mieRoT.
mniSvnelovani sakiTxebi da maqsimaluri informacia miviRoT respondentisgan - Cems win gogo gadioda, istorias rom vabarebdi — ra Tqma unda, ar icoda, da
CvenTvis saintereso sakiTxebis Sesaxeb.25 erT-erTi sakiTxi hqonda [erekle]. [gamomcdeli] eubneba axla, rac ici is moyevio
sadiskusio gegmis momzadeba aucilebelia, Tu gvinda miviRoT sando da — araferi ar vicio. gagiJda, moixsna saTvale — ras hqvia araferi ar vicio,
Tvisebrivi monacemebi, rac SemdgomSi saSualebas mogvcems, SevadaroT sxvada- uxerxul mdgomareobaSi nu magdebo, iq 70 kacze meti zis auditoriaSi, Tan icis,
sxva intervius Sedegad miRebuli informacia. amave mizniT, gansaxilveli Temebis rom viRaca magis mere unda CaWras — moyevio rame! araferi ar vicio.
Tanamimdevroba intervius dros sasurvelia ucvleli iyos, Tumca dasaSvebia
garkveuli variaciebi. mainc, ar aris sasurveli, rom winaswar SemuSavebuli geg- sanam movrCebiT universitetis Sesaxeb saubars, vinmes rame xom ar darCa
misagan gadaxveva, kiTxvebis formulirebisa da Tanamimdevrobis Secvla Zalian saTqmeli?
xSiri da/an radikaluri iyos. - am yvela problemis mogvarebasTan erTad unda aiwios universitetis pres-
siRrmiseuli intervius mTavari Rirseba isaa, rom is saSualebas gvaZlevs tiJi, anu, raSi gamoixateba: unda daematos iseTi sagnebi, iseTi fakultetebi,
rogorc Cven, mkvlevrebs, aseve respondentebs uSualod intervius msvlelo- romlebic kaxeTs sWirdeba, ra. amdeni pedagogi weliwadSi kaxeTs ara sWirdeba,
bisas wamovwioT an ganvaviTaroT axali Temebi, romlebic aqtualuria gamo- Cemi azriT, da es aucileblad unda gakeTdes da es reqtoris Zalian didi
kvlevisaTvis, magram sxvadasxva mizezis gamo ar iqna winaswar gaTvaliswinebuli survilia da, albaT, momavali wlidan gakeTdeba, unda gakeTdes mevenaxeoba-
kvlevis dagegmvis etapze. uSualod intervius procesSi wamoWrili axali meRvineobis fakulteti, razec aris moTxovna kaxeTSi, oRond es unda iyos Zalian
Temebis ganviTareba SesaZlebeli xdeba, ramdenadac sadiskusio gegma ar prestiJuli fakulteti, Tundac weliwadSi uSvebdes xuTs, magram profesional
moiTxovs, zedmiwevniT zustad davicvaT iq dasmuli kiTxvebis formulireba da kadrs. da imas garantirebuli eqneba samsaxuri. axla Cven rom mivdivarT, ar viciT
Tanamimdevroba, aramed garkveul Tavisuflebas gvaniWebs. swored es garemoeba sad mivdivarT — diploms ki viRebT, magram sul sxvagan vfiqrob vimuSavo, imitom,
ganapirobebs imas, rom, rogorc zemoT aRvniSneT, siRrmiseuli interviu rom maRali xelfasia.
nawilobriv struqturirebuli interviuebis ricxvs ganekuTvneba. - kidev erTs davamatebdi. me vfiqrob, leqtorebis kadri unda gadaxalisdes,
siRrmiseuli interviu ZiriTadad “Ria” kiTxvebze dayrdnobiT warimarTeba, anu gadamzaddessaviT...
anu iseT kiTxvebze, romlebic ar sTavazoben respondentebs pasuxis SesaZlo - rame treningebisaviT...
variantebs. aseT kiTxvebze pasuxis gacemisas respondentebs sruli Tavisufleba - ... da literaturac unda gaZlierdes, Torem is literatura, romliTac
eniWebaT sakuTari azris gamoxatvisas, mkvlevari aranairad ar “ubiZgebs” maT swavlobdnen 10 wlis win, ukve CvenTvis moZvelebulia.
garkveuli kategoriis pasuxebisaken, amitom iTvleba, rom aseTi kiTxvebi gansa- - anu, Taobebia gaWedili. erTi qalia kaxeTSi, 75 wlis, vinc akeTebs miwis
kuTrebiT mizanSewonilia iseTi Temebis Seswavlis mizniT, romlebic SedarebiT analizs.
naklebadaa Seswavlili, da am Temebisa da sakiTxebis ufro Rrmad Seswavlis - marto erTi qali?
saSualebas gvaZlevs. “daxuruli” kiTxvebi, romlebic Zalian gavrcelebulia - is qali rom mokvdes, ver gaigeb, kaxeTSi ra miwaSi ra Cayaro. SeiZleba vazis
raodenobriv kvlevebSi, TiTqmis ar gvxvdeba siRrmiseul interviuSi. miwaSi miwis Txili Cayaro, qvebSi Cayaro RanZili, anu ra unda gaakeTo, ar ici.
sirRmiseuli interviu warmatebulia maSin, rodesac mkvlevarma miiRo - me vfirqob, mTavari problemebi ukve Tqves: is, rom leqtorebma unda
mdidari da detaluri informacia sakvlev sakiTxTan dakavSirebiT. aseTi atestacia, Tu rac aris [gaiaron], rom leqtoris done iyos maRali, da rac
inforamciis miRebaSi mas xSirad exmareba moTxovna, daakonkretebinos respon- mTavaria, da mec amis msxverpli var, rom TviTon ara var mondomebuli, magram
dents misi pasuxebi. Tu respondenti yveba Tavisi gamocdilebis Sesaxeb, magram vapireb — Cemi azriT, bavSvebis mondomeba swavlisadmi, es iqneba, me mgoni,
Zalian zogadad ganixilavs mas, interviueri aucileblad unda Caeros saubarSi gadamwyveti, imtom rom Tu is bavSvi swavlobs, da Semdeg Tu is Tavis uflebebs
da sTxovos mas, daakonkretos esa Tu is detali. magaliTad, SeiZleba dausvas gaecnoba, da Semdeg, Tu is Tavisi uflebebisaTvis daiwyebs brZolas, ukve
aseTi kiTxva: “rogor ganviTarda bolo aseTi SemTxveva?” an “rodis moxda es daanaxebs Tavis saxes reqtoratsac da leqtorebsac da ukve esec erT-erTi is
ambavi bolos?”26 rac ufro vrcel informacias viRebT respondentis gamoc- iqneba, rom korufcia aRmoifxvras mTlianad. imitom, rom am revoluciazec,
dilebis Sesaxeb, miT ufro meti masala gveqneba dasamuSaveblad da miT ufro igive, xalxma daanaxa, da ara vinmes yvirilma, ukacravad, xalxma daanaxa, aqvs
metia imis albaToba, rom kvleva warmatebuli iqneba. xalxs amis saSualeba, energia da CveniT unda gavakeToT es, me mgoni.
siRrmiseuli intervius dros mizanSewonilia, interviuerma Zalian cota - Cemi azriT, sanam saxelmwifoSi ar Seicvleba situacia, universitetSic ar
ilaparakos; rogorc wesi, rac ufro uwyvetia respondentis Txroba, miT ufro Seicvleba; roca saxelmwifoSi Seicvleba, me vfiqrob, rom avtomaturad aqac
warmatebulia interviu. sxvanairi situacia Seiqmneba.
siRrmiseuli intervius xangrZlivoba damokidebulia gamokvlevis tipze - araswori midgomaa.
da/an Temaze, magram nebismier SemTxvevaSi is sul cota 1 — 1,5 saaTs grZeldeba da - ho.
iSviaTad grZeldeba 3 saaTze mets. ra Tqma unda, intervius mizania respon- - saerTod es aris Zalian daStampuli, yovelTvis ase iyo, zevidan qveviT.
dentisgan informaciis miReba da, Teoriulad, rac met informacias miviRebT modiT, piriqiT, qvevidan SevcvaloT, da ava is nel-nela zeviT.
misgan, miT ukeTesi iqneba, magram praqtikaSi SeuZlebelia, saubari usasrulod - saxlis Senebas iwyeben, me rogorc vici, saZirkvlidan.
gagrZeldes. amitom mkvlevris profesionalizmis erT-erTi umniSvnelovanesi - weRanac vTqvi me es azri da axlac gavimeoreb, rom igive saxelmwifo
maCvenebelia, droulad “gamoicnos” is pasuxebi da gadaxvevebi, romlebic gamocdebze is, rodesac 4 weli aZlev fuls, axla, saxelmwifo gamocdebze, aRar
unda aiRon fuli da pirdapir gauSvan isini, arc CaWran, araferi — Cemi azriT.
25
am leqciis Semdeg (magaliTi #1) moyvanilia siRrmiseuli intervius sadiskusio gegmis
gauSvan is studentebi, da igive samsaxurSi roca miva is, mixvdebian, rom mas ara
magaliTi. aqvs codna, da morCa. is, rom is studentebi CaWran, romlebic 4 wlis
26
Robert S. Weiss. Op. cit. Pp. 74-76. ganmavlobaSi fuls aZlevdnen universitets...

18 95
zedmeti an usargebloa am konkretuli gamokvlevis problemis Seswavlis
axla skolis Tema davxuroT. erTi Zalian mokle SekiTxva universitetTan TvalsazrisiT, da iswavlos respondentis Tavazianad gaCumeba da saubris
dakavSirebiT — rogor fiqrobT, axali reqtori ras Secvlis? ramdenad msvlelobis Secvla saWiro mimarTulebiT.
TvliT, rom reqtoris Secvla moitans sasurvel cvlilebebs korufciis iTvleba, rom siRrmiseuli intervius meTodiT ganxorcielebuli erTi gamo-
dargSi? sxva dargebs jerjerobiT nu SevexebiT. kvlevis farglebSi sakmarisia 20-30-dan 50-60-mde siRrmiseuli intervius
- axali reqtori ecdeba, me vfiqrob, rom mcdeloba iqneba, magram ramdenad Catareba27, raTa miRebuli iqnes sakmarisi da sando empiriuli monacemebi. saerTo
ganaxorcielebs, eg ar vici. imitom rom me vici erTi magaliTi, rom moatyues rCeva interviuebis raodenobasTan dakavSirebiT aseTia: interviuebis Catareba
reqtori. sinamdvileSi fuli iqna aRebuli, erT-erTi bavSvis SeyvaniT, aiRo sxvam unda Sewydes maSin, rodesac axali interviuebis msvlelobaSi miRebuli
is fuli, 300 dolarzea aq saubari, aiRo sxvam, erT-erTma moxelem es fuli da informacia meordeba, axali informacia umniSvnelo da periferiuli xasiaTisaa
Seiyvana reqtorTan rogorc uniWieresi bavSvi, rogorc es-es-es. da aRar amdidrebs Cvens codnas Sesaswavli sakiTxis Sesaxeb, Sesabamisad,
- me SemiZlia faqtebiT vilaparako. 12 maisidan aris reqtori, damtkicda 1 damatebiTi interviuebis Catareba aRar aris gamarTlebuli28. masobrivi gamo-
ivniss, Tu ar vcdebi. ukve aris raRac sasikeTo Zvrebi, me, magaliTad, Cems Tavze kiTxvis dros gamokiTxul aTasobiT respondentTan SedarebiT es ricxvi
gamovcade, davinaxe. SeiZleba Zalian mcired mogveCvenos, magram nu daviviwyebT, rom yoveli aseTi
- ki. intervius dros Cawerili saubris qaRaldze gadatanas (“gaSifvras”) sul cota 6-
- axali cocxis faqtori mgonia jerjerobiT. 8 saaTi dasWirdeba, ris Sedegadac miviRebT 20-ze meti gverdis moculobis
- ara, me ara mgonia axali cocxis faqtori. axla raSia saqme — saxelmwifo teqsts (“transkripts”); yvela interviu damuSavebuli da gaanalizebuli unda
gamocdebze am kacma Semoiara absoluturad yvela auditoria da uTxra, rom ar iqnes. es Zalze Sromatevadi samuSaoa.
gadaixadoT araferi, ar mokrifoT, dekans ar misceT, aravis ar misceT, vinc Znelia CamovayaliboT zusti wesebi, romelTa Tanaxmadac xdeba responden-
ginda mogTxovoT, imitom rom azri ar eqneba. da marTla CaiWrnen is tebis SerCeva siRrmiseuli interviusaTvis. iseve rogorc saerTod Tvisebrivi
fulgadaxdilebi. meTodebiT muSaobisas, aq arasodes ara gvaqvs saqme reprezentatul SerCevasTan.
- ukan daubrunes fuli? respondentebis SerCeva xdeba gamokvlevis miznidan gamomdinare, im moTxovnebis
- ar vici, ra gaakeTes. gaTvaliswinebiT, romlebsac mkvlevars gamokvlevis amocana karnaxobs. Cveu-
- eg dekanebis da studentebis [saqmea]. lebriv saqme gvaqvs erTi da igive socialuri jgufis warmomadgenlebTan, an
- mere mirbodnen saCivlelad, ai, maS fuli raRas gamogvarTveso? karg dros xalxTan, romlebsac miRebuli aqvs garkveuli gamocdileba — magaliTad, Tu
mirbodnen! es erTi. meore, sanam reqtoris arCevnebi iqneboda, studentebis SeviswavliT warmatebul biznes-karieras, unda davukavSirdeT warmatebul
garkveulma nawilma movagroveT 600 xelmowera [erT-erTi kandidatis] mxardasa- biznesmenebs; Tu gamokvlevis Temaa bavSvebis aRzrdasTan dakavSirebuli saerTo
Werad — magram es ar iyo raRaca Tavis moqonvis principi, Cven mas warvudgineT problemebi, maSin kvlevaSi monawileoba axalgazrda mSoblebma unda miiRon; Tu
Cveni programa, ra unda Seesrulebina mas studnetebisTvis. da amaze dagvTan- gamokvlevis Temaa migracia, unda CavataroT interviu migrantebTan; Tu gamo-
xmda. iq iyo: biujetis gamWvirvaloba, misaRebi gamocdebis gamWvirvaloba, rac kvleva umaRlesi saswavleblebis problemebs exeba, unda moviwvioT studentebi
ukve faqtia da me piradad Cemi arasamTavrobo organizaciis saxeliT mivmarTav da/an profesor-maswavleblebi, da a.S.29
da me davakvirdebi misaReb gamocdebs Telavis saxelmwifo universitetSi axla. siRrmiseuli intervius Catareba yovelTvis winaswar SeTanxmebulia respon-
da iq iyo sxvadasxva sakiTxebi, romlebzec es kaci dagvTanxmda, romlebzec visa- dentTan da tardeba aseve winaswar SeTanxmebul adgilas — es SeiZleba iyos
ubreT, romlebic gvjera, rom gakeTdeba, da jerjerobiT midis sworad yve- respondentis saxli, misi samsaxuri an mkvlevris ofisi. aseTi interviu arasodes
laferi. ar tardeba quCaSi an sazogadoebrivi TavSeyris adgilebSi, rogorebicaa kafe,
- ho, imedi aris. biblioTeka da sxv. siRrmiseuli interviu tardeba pirispir mkvlevarsa da
- is fuli, mosawyobi fuli, ojaxidan mainc xom gamodioda, ara? da midioda respondents Soris; sxva pirTa daswreba akrZalulia. vinaidan amis miRweva
marcxena jibeSi. axla me vnaxe, rom fasian seqtorze gazrdilia gadasaxadebi. sakmaod Znelia respondentis ojaxSi, siRrmiseuli intervius Catareba ufro
- ho. mizanSewonilia mkvlevris ofisSi, sadac daculi iqneba simSvide da intervius
- da es aris marTali. imitom rom mainc gamodis is fuli, da [sjobs] wavides CatarebisaTvis xelsayreli sxva pirobebi.
ise, rom leqtorebs gauzardo xelfasi, vidre is “marcxniv” wavides. siRrmiseuli intervius diqtofonze Cawera aucilebelia misi Semdgomi ana-
- ar SeiZleba, Seni arasamTavrobo organizacia ara marto misaRebze lizis mizniT. es moTxovna damatebiT pasuxismgeblobas akisrebs mkvlevars
daeswroT, aramed, vTqvaT, saxelmwifo gamocdebze da aseve sesiaze? rogorc teqnikuri TvalsazrisiT (teqnikuri aRWurvilobis momzadeba, misi
- ki. gamarTulad muSaobis uzrunvelyofa), aseve eTikuri TvalsazrisiTac (respon-
- kargi iqneba! dentebis konfidencialobis dacva).

danarCenebis azri mainteresebs — kidev ra unda gakeTdes imisaTvis, rom siRrmiseuli intervius specipikuri saxeobebi
universitetSi situacia gamoswordes korufciis TvalsazrisiT? siRrmiseuli interviu Tvisebrivi kvlevis Zalze gavrcelebuli meTodia, da
- Cemi azriT, pirvel rigSi leqtorebs xelfasi unda gaezardoT. gasakviri ar aris, rom misi gamoyenebis manZilze SemuSavebuli iqna misi ramdenime
- unda gaezardoT. nairsaxeoba. biografiul-naratiuli interviu da “cxovrebis istoria”, iseve
- [fasiani seqtoris gadasaxadebis gamoyenebiT ufro kargia maTi xelfasebis
gazrda.]
27
- ki, Torem saxelmwifo ar gazrdis Tavisi iniciativiT. SesaZloa, yvela am intervius damuSaveba ver moxerxdes, vinaidan respondentebs Soris
- da Semdeg leqtorebis atestacia unda moxdes. SeiZleba Segvxvdes adamianebi, romlebic ver moaxerxeben Tavisi azris sakmaod
vrclad Camoyalibebas. Tumca, siRrmiseuli interviuebis Catarebis dros aseTi ram
- unda akontrolon misaRebi gamocdebi, TviTon universitetis xelmZRva-
SedarebiT iSviaTad xdeba, vinaidan yvela respondenti, rogorc wesi, individualurad
nelobam. anu, me viZaxi, kargi mxriv unda akontrolon. aris xolme SerCeuli, da SerCevis erT-erTi moTxovna swored maTi lingvistikuri
- a. erT wels iyo mimReb komisiaSi Tavmjdomared. movida viRac qistio, imas, komunikaciis maRali donea.
ra Tqma unda, Tavidanve ise hqonda saqme, rom imas unda Caebarebina. dedaCemma 28
Robert S. Weiss. Op. cit. P. 21.
[Tqva], Tavidanve momceso sia, ai amaT unda Caabarono, da danarCenebma ar unda 29
ix. Robert S. Weiss. Op. cit.
94 19
rogorc fokus-jgufi, romlis Sesaxebac Semdeg leqciaze visaubrebT, SeiZleba Sen vina gkiTxavs, wadio — ar iZleva! azri ara aqvs, xalxo!
ganvixiloT rogorc siRrmiseuli intervius nairsaxeobebi — Tumca maT sakmaod - iq sxva situaciaa.
specifikuri Tvisebebi gaaCnia, samive es meTodi Tavisi ZiriTadi maxasiaTeble- - magedan modis.
biT siRrmiseuli intervius analogiuria. - ra doneze qreboda fuli, kacma ver miagno.
“cxovrebis istoria” iTvaliswinebs respondentis cxovrebis dawvrilebiT - ara, dawyeba eg aris, skolidan, magram dRes-dReobiT universitetis
aRweras. siRrmiseuli interviusagan gansxvavebiT, es aris arastruqturirebuli korufcia ufro damRupvelia.
interviu, romelic ar moiTxovs sadiskusio gegmis SemuSavebas da romlis - ara, gamomdinarea skolidan.
Catarebis procesSic mkvlevris roli xSirad mxolod msmenelis rols utoldeba - me vfiqrob, universitetidan gadaiRo skolis struqturam, imitom rom adre
— is sTxovs respondents, mouyves mas Tavisi cxovrebis Sesaxeb, da misi Semdgomi ar iyo.
Careva Txrobis procesSi Zalian umniSvneloa, rogorc wesi, mxolod Txrobis - ara, ra aris — erTi rame, ra. studenti rom modis universitetSi, is modis
fokusirebis an qronologiis dacvis mizniT xdeba. skolidan da is skolaSi Tu mieCvia meqrTameobas, fulis micemas, raRaceebs, xom —
“cxovrebis istoriis” meSveobiT SeiZleba Seswavlili iqnes, magaliTad, mig- igives gaagrZelebs aq da aravis ar unda gaukvirdes es.
raciis gavlena adamianis cxovrebaze da axal kulturul garemoSi adaptaciis - amis mizezi ra aris, iciT? weRan rom viZaxdiT, im avtobusebze, im fasadis
sirTuleebi. intervius msvlelobaSi miRebuli informaciis gamdidrebis mizniT SekeTebaze da a.S. — skolas ara aqvs fuli da iZulebuli xdeba, xom?
mkvlevarma SeiZleba gamoiyenos piradi dokumentebi, rogorebicaa werilebi, - ki, iZulebuli xdeba.
dRiurebi, fotosuraTebi da sxv. - anu saxelmwifom dRes, samwuxarod, qarTulma saxelmwifom yvelanairi mora-
Tumca misi saxeliT Tu vimsjelebT, es meTodi TiTqos respondentis mTeli luri ufleba dakarga, vinmes rame mosTxovos; Tundac im adamians, romelsac Sia
cxovrebis momcvelia, es ase ar aris. cxovrebis periodi, romelsac kvlevis da raRacas iparavs, da martivad vityvi, ratomac. saqarTvelos parlamentma
procesSi SeviswavliT, Zalauneburad SerCeviTia; aseT SemTxvevaSic ki interviu rodesac daadgina, rom saarsebo minimumi unda iyos 115 lari, da igive parlamenti
Zalian xangrZlivia da SeiZleba ramenime dRis ganmavlobaSi gagrZeldes (aseT adgens, rom minimaluri xelfasi qveyanaSi unda iyos 14 lari, xom — amiT igive Seni
SemTxvevebSi, ra Tqma unda, saubari mTeli dRe ar mimdinareobs, magram ramdenime xelisufleba geubneba, rom sasikvdilod xar ganwiruli da Seni Tavis gadasar-
dRis manZilze mkvlevari da interviueri ramdenime saaTs saubroben). Cenad rac ginda is qenio. aqedan gamomdinare, yvelanair moralur valdebulebas
“cxovrebis istoriis” meTodis erT-erTi umniSvnelovanesi upiratesoba mosamarTle kargavs, rom miusajos...
gamoixateba sxvadasxva pirovnebebis istoriebis Sedarebis da garkveuli soci- - ese igi, raRac momentSi saxelmwifo gvibiZgebs korufciisken.
aluri kanonzomierebebis Ziebis SesaZleblobaSi. amitom es meTodi farTod - raRac momentSi ki ara, gibiZgebs Sen!
gamoiyeneba sociologiaSi, fsiqologiaSi, fsiqiatriaSi, kriminalistikaSi. - eg yvelaferi maRlidan modis, aba...
socialur mecnierebebSi gamoiyeneba “cxovrebis istoriis” ramdenime saxe- - isic sakiTxavia, minimumi aris marTla is 115 lari, Tu ufro meti sWirdeba
oba, kerZod, amerikuri kvleviTi tradiciisaTvis damaxasiaTebeli “cxovrebis is- adamians, magram rodesac Sen amas akeTeb, da plius...
toria” da biografiul-naratiuli interviu, romelic farTod gamoiyeneba evro- - yvelas ara aqvs imis saSualeba, kerZo biznesi wamoiwyos, yvelas ara aqvs imis
peli (upirveles yovlisa, germaneli) mkvlevrebis mier. amerikul sociologiaSi saSualeba, arian adamianebi, mcodneebi...
es meTodi saTaves iRebs Cikagos skolis warmomadgenlebis uiliam Tomasis da - ver dadgeba da papiross ver gayidis quCaSi!
florian znaneckis klasikuri gamokvlevidan “poloneli glexi evropasa da ame- - profesoria!
rikaSi” (1918) da kliford r. Sous “jek roleris” cxovrebis aRweraSi (1930). 1930- - viRa iyidis, yvelam rom papirosi gayidos?
iani wlebidan interesi am meTodisadmi Sesustda, magram 1960-anebSi kvlav - rogor ara, gaiyideba! oRond, erTi rame kidev da skolasTan dakavSirebiT
gaZlierda. xmas aRar amoviReb. Zalian aris axla yuradReba misaqcevi da dasafiqrebeli —
“cxovrebis istoriis” gamoyenebisadmi ori midgoma gamoirCeva: rogorc viciT, reformiT SeiZleba iseTi rame moxdes, umaRles saswavlebelSi
tradiciuli, romelic miznad isaxavs respondentis cxovrebis obieqtur saerTod gauqmdes gamocdebi da skolaSi miRebuli raRac Sefasebebis mixedviT
aRweras da gamoirCeva interesiT imisadmi, Tu ra asaxva pova mis cxovrebaSi ganawildes. es aris absurdi — aq ixsneba korufcia da midis skolaSi, Tu direq-
farTo socialurma procesebma, ra gavlena iqonies maT Cveulebrivi adamianis tori ar Seicvala, Tu sistema ar Seicvala, Tu monitoringi an sazogadoebrivi, an
cxovrebaze. aseTi midgoma gvexmareba, SeviswavloT socialuri procesebis saxelmwifo, an raRacnairi monitoringi ar ganxorcielda.
subieqturi Sefasebebi, gavamaxviloT yuradReba socialur procesebsa da - nu, praqtikebze rom viyaviT [skolebSi] — bavSvebs, SeiZleba iTqvas, swavla ar
individualur cxovrebas Soris arsebul kavSirze, SevafasoT socialuri undaT! es aris kidev yvelaze didi, da maswavlebels rom eubnebian, “ki-Wa!” mere
cvlilebebis mniSvneloba, da sxv. am konteqstSi es meTodi xSirad gamoiyeneba vubnebi, Sen swavla ar ginda-meTqi? da — “me rad minda swavla, me rad minda!”,
axali socialuri fenomenebis Seswavlis mizniT, raTa Sevsebuli da marto rom ipranWebian da bolos veRar Sevikave Tavi, me rom Seni maswavlebeli
gamdidrebuli iqnes mkvlevrebis xelT arsebuli statistikuri masala. viyo, kedelze gartymevinebdi-Tqo Tavs. aris usaSinlesi mdgomareoba. ara, ar
SedarebiT axali midgoma miznad isaxavs respondentis cxovrebiseuli gzis vartymevinebdi, magram im wuTas...
interpretacias da/an aseTi interpretaciis SesaZlo gzebis Seswavlas, ris - meoTxe skolaSi maswavlebelma marilze daayena muxlebiT bavSvi.
Sedegadac es midgoma fsiqologias uaxlovdeba. - eg adre iyo, axla piriqiT xdeba.
amerikelma sociologma geil kligmanma (Gail Kligman) “cxovrebis istoriis” - adre ara, erTi wlis winandeli faqti.
gamoyenebiT Seiswavla rumineli qalebis reproduqciuli janmrTelobis prob- - Sevedi skolaSi da guli gamiskda — telefonze TamaSobs naxevari klasi, ra!
lemebi CauSeskus reJimis dros, rodesac eris gamavlebis iZulebiTi politika meoTxeklaseli lawirakebi!
tardeboda. am politikas tragikuli Sedegebi hqonda qalebis janmrTelobisa da - Cems periodSic iyo, magram verc erTi maswavlebeli ver bedavda xeli daedo
TviT sicocxlisTvisac ki, vinaidan rTuli ekonomikuri pirobebi qalebs xSirad CemTvis.
ubiZgebda aralegaluri abortebi gaekeTebinaT, romlebic arakvalificiurad - maswavlebeli rom yviris, maswavlebeli rom wivis, wixliT rom Semodis, rom
keTdeboda, ris gamoc maT mravali qalis sicocxle Seewira.30 Semodis da ar icis, rom Sesavali unda gaakeTos, bavSvi unda moamzados, da im
gagiJebul bavSvs rom dadgeba da wivil-kivils dauwyebs: “modi gakveTili
30
ix. Gail Kligman. 1998. The Politics of Duplicity. Controlling Reproduction in Ceausescu's Romania. Camabare!”, JurnalSi yofaqcevis magivrad saganSi “erTians” rom dauwers — ar
Berkley: University of California Press. iswavlis da ver gaamtyuneb. ai eg maswavlebeli unda miartya kedelze!

20 93
Caabaros, daCagrulia. “cxovrebis istoriis” analogiurad, biografiul-naratiuli interviuc
- ai, universitetSia eg faqtori, rom momzadebaze — skola maxsendeba xolme respondentis cxovrebiseuli gamocdilebis Seswavlas isaxavs miznad; esec
magaze, erT leqtorTan vemzadebodi, da Semdeg ukve, rom davanebe am leqtorTan arastruqturirebuli interviua, romlis msvlelobaSic interviueri minimalu-
momzadebas Tavi, imitom rom aranairi Sedegi vera vnaxe — ai veranairi, naxevari rad ereva saubarSi, vinaidan am tipis intervius erT-erTi mTavari mizani
saaTi vsaubrobdiT, meWoraveboda uxeSad rom vTqvaT, da siTamamec ar myofnida, Txrobis spontanurobis uzrunvelyofaa. am intervius ZiriTadi gansxvaveba
rom meTqva rom “ara” — Semdeg misi mSoblebis binis pirdapir daviwye momzadeba da “cxovrebis istoriisagan” imaSi gamoixateba, rom biografiul-naratiul inter-
amis gamo ignorirebas mikeTebda kursze, maxsovs, maSin kargi aRmavlobis periodi viuSi ufro meti yuradReba eTmoba Tavad respondentis Sefasebebis Seswavlas
mqonda, da, rasac hqvia, Caaqro mTlianad CemSi eg, da axla ver viwyeb isev Tavidan, mis cxovrebaSi mimdinare procesebTan dakavSirebiT, rac, rogorc am meTodis
imitom rom is Zalian Zlieri survili mqonda. da rom vuyvebodi seminars, Teoretikosebi varaudoben, saSualebas gvaZlevs gansakuTrebulad Rrmad
yovelTvis ukmayofilebis SegrZneba hqonda da Suaze mawyvetinebda an roca xels SeviswavloT am procesebis roli adamianis cxovrebaSi.31
viwevdi, ignorirebas mikeTebda — es imitom, rom masTan aRar vemzadebodi.
- aseTi faqtebi skolaSi xSiria xolme.
- amaSi geTanxmebi, magram meore momentic aris. rodesac aq adamiani modis, da respondentTa gulaxdilobis gamomwvevi meTodikebi
elementaruli, minimaluri azrovnebis donec ara aqvs. magaliTad, Cven visxediT siRrmiseuli intervius warmatebis upirveles sawindars warmoadgens
CaTvlaze, Sexvda qristianoba, da naxevari saaTi mekiTxeboda, saidan daviwyo interviuersa da respondents Soris iseTi urTierTobis damyareba, romelic
qristianobao. bolos leqtorma mohkra yuri da eubneba — saidan unda daiwyo respondentis gulwrfelobas gamoiwvevs. aseTi urTierTobis winapirobaa
qristianoba, axla ar gamagiJoo! mkvlevris WeSmariti interesi respondentis cxovrebisadmi, araSefasebiTi
- mkalaviSvilidan-Tqo. damokidebuleba misi gamocdilebis an misi azrebisadmi da misi unari daarwmunos
- miT umetes, rom faqtebi dazepirebuli ki hqonda, magram veRar moaxerxa imis respondenti, rom intervius Sedegad miRebuli informacia mxolod kvleviTi
“gadaxarSva”. amocanebisTvis iqneba gamoyenebuli.
- TviTon skolaSi maswavleblebis done aris Zalian dabali. erTi statia amasTan, arsebobs specialuri profesiuli meTodikebi, romlebic gvexmareba,
davwere erTi sami Tvis win — ese igi, 90% maswavleblebisa ori xeliT mwyevlida. gamoviwvioT respondentis meti gulwrfeloba da miviRoT misgan meti informacia,
statia exeboda skolis problemebs, arc saxelebi damisaxelebia, arc gvarebi — vidre is Tavidan apirebda gaemJRavnebina CvenTvis. es meTodikebi xSirad moixsenieba
modiodnen da, “Sen is ratom dawere?”. iq wamZRvarebuli maqvs ilia WavWavaZis rogorc “zondirebis” saSualebebi (“probing”); maTi meSveobiT Cven vubiZgebT respon-
“kacia-adamianSi” romaa, “vinc luarsabis saxeSi Tavis Tavs icnobs” da a.S. dents, daasrulos azri, romelic bolomde ar ganumartavs, an agvixsnas is, rasac
vekiTxebi: “icani Seni Tavi?” — “ara, kaco!” — “Sen gagikeTebia aseTi rame?” — “ara!” mxolod gakvriT Seexo. zondireba gansakuTrebiT mniSvnelovania iseT SemTxvevebSi,
- “maS ra ginda?” — “ara, es xom skolis prestiJia!” ra skolis prestiJia, es rom rodesac respondentebi aRiqvamen gamokvlevis Temas rogorc Zalze rTuls an
xdeba, ar aris prestiJis dacema? saTuTs, da amis gamo SeiZleba Tavi Seikavon detaluri da gulwrfeli pasuxebisagan.
- ai, goka gabaSvilma rom Tqva, erTi gadacema gavakeTeo da sul nacvalsa- qvemoT ganvixilavT respondentebis gulaxdilobis gamomwvev ramdenime
xelebiT vlaparakobdio — da yvelam damirekao, “ratom Tqvi, goka, Cemze?” yvela meTodikas — “siCumes”, “eqos” da “ganacxads”; mniSvnelovania, rom maTi gamoye-
kargad xvdeboda, vin ra gaakeTa. nebis dros interviueri ar ereva saubarSi, Sesabamisad, ar axdens gavlenas
- yofili ganaTlebis ganyofilebis gamge mibarebs — axla mibarebs, warmoid- respondentebis pasuxebze.
gine — meo suliT pedagogi varo, da rogor unda makadros adamianmao, rom 1) siCume. imis magivrad, rom saubris dros warmoqmnili pauzis dros
skolaSi fuliT awyoben xalxso? saxeli da gvari miTxari, vino? axla, me unda mkvlevarma morigi kiTxva dasvas, is agrZelebs Cumad jdomas. xSirad xdeba, rom
vuTxra, gaigeT? mere is wavides, ciliswamebaze miCivlos da marbeninos giJiviT. aseT situaciaSi respondenti Tavs uxerxulad grZnobs, amitom gadawyvets, Tavad
- axla, skolis wesdebaSi weria, rom is bavSvebi, vinc cxovroben Telavs gareT, Seavsos siCume, agrZelebs saubars, Tan ambobs mets, vidre Tavidan apirebda.
skolas unda hqondes erTi avtobusi, rogorc sazRvargareT aris, da Turme es es meTodika Zalian misasalmebelia im TvalsazrisiTac, rom is neitraluria,
bavSvebi — me ar vicodi, axla gavige — skola valdebulia es bavSvebi waiyvanos mkvlevari arafers ambobs, ar svams damatebiT kiTxvebs, Sesabamisad, gamoricxu-
saxlSi da Semdeg diliT wamoiyvanos. imis gamo, rom skolas ara aqvs, igive pirvel lia, raime gavlena iqonios respondentis pasuxze.
skolas, amis saSualeba, hqondes avtobusi, hqondes yoveldRiurad benzini... amasTan, aRsaniSnavia, rom am meTodikis warmatebiT gamoyeneba Zalze rTulia,
- ra sisulelea! vinaidan aq ar SeiZleba gadaWarbeba — SeiZleba isec moxdes, rom respondenti
- ... direqtori ar iRebs saerTod soflidan bavSvebs, dameTanxmebiT, albaT, aRar apirebs arafris Tqmas; aseT SemTxvevaSi Camovardnili siCume SeiZleba uxe-
imitom, rom pirvel skolaSi iSviaTia... rxuli gaxdes. mkvlevars unda Seswevdes unari, droulad auRos alRo situacias
- eg aris diskriminacia sacxovrebeli adgilis mixedviT. da gadawyvitos, gaagrZelos siCume Tu droulad gadavides morig kiTxvaze.
- ... an Tu iRebs, maSin im bavSvs saxlSi manqana unda hyavdes, da im SemTxvevaSi 2) eqo Zalze neitraluri da nakleb sarisko meTodikaa, romelic ar iwvevs
iRebs. intervius mimarTulebis Secvlas. im SemTxvevaSi, rodesac respondentma daas-
- an fuli unda hqondes da gadaixados. rula pasuxi raime kiTxvaze, magram mkvlevari ar aris maincdamainc kmayofili
- ra Tqma unda, esec korufciaa, xom? miRebuli pasuxiT, mas SeuZlia ubralod nela gaimeoros respondentis mier
- ara, ara, es ukve diskriminaciaa sacxovrebeli adgilis mixedviT. naTqvami bolo sityva an fraza. didia imis albaToba, rom respondenti
- ai ra informacias vflob: 2003 welSi skolebSi, Tu ar vcdebi, 355 aTasi lari daubrundeba Sewyvetil Temas da ufro srul informacias mogvawvdis.
iyo gamoyofili xelfasebisa da socanaricxebis garda, rom unda daxarjuliyo. 3) ganacxadi. es meTodika gansakuTrebiT mgrZnobiare, daxurul Temebze
ese igi, rom gadagvexeda, rogor iyo gamoyofili: yvela skolaSi saxuravi unda saubrisas gamoiyeneba, rodesac respondentebs euxerxulebaT saubari an ar
iyos gakeTebuli, fasadi unda iyos gakeTebuli, merxebi unda iyos, skamebi unda undaT, raime jgufuri saidumlo “gascen”. ganacxadis teqnikis gamoyenebisas
iyos, dafebi, sul yvelaferi unda iyos — ar aris arsad! midixar buRalteriaSi, mkvlevari iqceva ise, TiTqos man ukve icis yvelaferi, rac am sakiTxTanaa
xom? am saqmes edga a. g., proeqtis farglebSi. mivida buRalterTan, ekiTxeba: es dakavSirebuli, da Tavisuflad saubrobs respondentTan “daxuruli” an “akrZa-
fuli Camogividao? — Camomividao. <...> mere mivida sxva skolebSi, wamoiReTo? —
arao. is midis isev buRalterTan, romelic eubneba, waRebuli aqvTo [fuli]. aba 31
Gabriele Cappai. 2000. Fra realtà locale e processi globali. Emigrazione, associanismo ed identità nelle
maCveneo qviTrebio, miReba-Cabarebis raRaca — eg kontrolis palatis saqmeao, società multikulturali. Halle/Saale: Hallescher Verlag.
92 21
luli” detalebis Sesaxeb. amis Sedegad respondents uCndeba grZnoba, rom - ki, marTalia, es aris — maSin ar unda arsebobdes.
yvelaferi isedac cnobilia, am TemasTan dakavSirebiT aRaraferia dasamali, da - CamovTvaloT, ra SemTxvevaSi ar iqneba universitetSi korufcia. Cemi azriT
is ufro gulaxdili xdeba, mosalodnelia gacilebiT meti gviTxras, vidre sxva — SeiZleba srulad ver vTqva, magram SevavsoT. erTi is, rom xelfasi unda
SemTxvevaSi ityoda, vinaidan rac ufro gaTviTcnobierebuli miaCnia mkvlevari moematos profesor-maswavleblebs. meore is, rom skolidanve bavSvi unda
am sakiTxTan dakavSirebiT, miT ufro uadvildeba laparaki. is gabedulad wamovides codniT. mesame is, rom saerTod es kvalifikacia gadaisinjos
grZnobs Tavs, vinaidan Tvlis, rom araviTari saidumlo ar gaucia — mkvlevarma profesor-maswavleblebis.
isedac icoda yvelaferi. - ki, aucileblad, eg aris pirveli.
miuxedavad imisa, rom es meTodika SeiZleba Zalze efeqturi iyos, misi - SemCneulebi vinc arian ise ki ara, rom Tan “ar ginda” da Tan jibes uwevs,
gamoyenebis SemTxvevaSi yovelTvis unda vifiqroT respondentis interesebze da ar iZulebiT rom arTmevs im fuls, [aramed] Zalian-Zalian rom aqvT am korufciaSi
davarRvioT eTikis elementaruli normebi. rac ufro gulaxdilia respondenti gadgmuli fexebi, eseni unda moSordnen.
CvenTan saubrisas, miT metia Cveni pasuxismgebloba imasTan dakavSirebiT, rom - ki.
mogvianebiT man ar inanos, rom dagvTanxmda interviuze. swored Cven varT - da ucodinroba, TviTon leqtorebis done unda iyos normaluri.
pasuxismgeblebi, agreTve, imaze, Tu rogor iqneba gamoyenebuli intervius msvle- - da iseTi leqtorebi, romlebic bavSvebs ukiTxaven — vTqvaT, sagani uweria
lobaSi miRebuli informacia. aris SemTxvevebi, rodesac ukeTesic aris, SevaCeroT “ekonomiqsi” magram es ver gaurCevia politikuri ekonomikisgan. aseTi
respondenti da ar vaTqmevinoT is, ris Tqmasac is, SesaZloa, ukve apirebda.32 leqtorebic unda gavidnen.
“zondireba” SeiZleba iyos arasruli an sruli. s.belanovskis mohyavs sruli - aris leqcia, rodesac erT-erTma leqtorma — aseTi faqti arsebobs, ra —
zondirebis aseTi magaliTi: datova bavSvebi auditoriaSi da uTxra: Cumad iyaviTo, bazari daiketebao,
interviueri: Tavis tkivilis ra wamlebi iciT? RanZili maqvs sayidelio. taqsiT gaiqca, RanZili iyida, da isev im leqciaSi
respondenti: aspirini, analgini, piramidoni. da citramoni. moaswro, amovida da gauSva is bavSvebi. isini Cumad isxdnen, iman RanZili iyida. an,
interviueri: (siCume.) rZal-dedamTilis urTierTobebze midis saubari.
respondenti: kidev, spazgani, da, Tu ar vcdebi, maqsigani. isini erTmaneTSi - bavSvebsac awyobdaT, xom, ese igi, Cumad jdoma?
meSleba xolme. - rogor ar awyobdaT! mageTi leqtoris Catarebul leqcias naRdad mirCevia,
interviueri: kidev? rom siCumes vusmino!
respondenti: Svils panadols vaZlev xolme, amboben, is usafrTxoao... - eg marTalia.
interviueri: hm. - ise marTali xar.
respondenti: a, gamaxsenda — kidev baralgini.
interviueri: baralgini... skolebSi korufcias aqvs adgili?
respondenti: kidev, reklamaa xolme televiziiT, magram saxeli ar maxsovs, - ki.
raRac wamali, romelsac ormagi moqmedeba aqvs. - ra Tqma unda!
interviueri: kidev? - adre ise ar iyo...
respondenti: sxva araferi maxsendeba. - skolidan modis, me Tu mkiTxavT.
interviueri: aRaraferi?
respondenti: diax, veRarafers vixseneb.33 sad ufro metia — skolaSi Tu universitetSi?
sruli zondireba mTavrdeba maSin, rodesac interviueri darwmundeba, rom - universitetSi.
respondents aRaraferi aqvs saTqmeli am sakiTxTan dakavSirebiT. - universitetSi.
- skolaSi iafi, universitetSi Zviri.
- skolaSi gamoxatvis forma sxva aris.
siRrmiseuli intervius Sedegebis damuSavebis SesaZleblobebi - skolaSi iwyeba korufcia da mere grZeldeba universitetSi.
ar arsebobs unificirebuli midgoma Tvisebrivi Sedegebis damuSavebisadmi. - ara, iq fuli ar aris, skolaSi.
ramdenadac TviTon es meTodebi araa formalizebuli, maTi Sedegebis damu- - rogor ar aris! pirvel skolaSi vici maswavlebeli, rom 60 lars iRebs
Savebis formalizaciac Zalian rTuli, zog SemTxvevaSi ki SeuZlebeli amocanaa. niSanSi!
avtorebis umravlesoba xazs usvams, rom iseve rogorc nebismieri Tvisebrivi - Tavi daanebe pirvel skolas!
monacemebis SemTxvevaSi, siRrmiseuli intervius (da misi nebismieri nairsa- - ginda dagisaxelo?
xeobis) Sedegebis damuSaveba ar aris kvlevis izolirebuli safexuri, aramed - vin aris?
monacemTa analizi savele etapis dros, interviuebis Catarebis paralelurad - n. T.
iwyeba. kerZod, jeims spradlis Tanaxmad, analizi pirveli intervius dasru- - ara.
lebisTanave unda daiwyos, ramdenadac Catarebuli intervius Sedegebis gaana- - studenti modis skolidan, me vfiqrob, skolidan unda daiwyos maswavleb-
lizeba dagvexmareba, ukeT SevarCioT kiTxvebi Semdeg interviuebisaTvis.34 amis lebisa da sistemis gadaxaliseba, rom mere kadri wamovides normaluri.
sapirispirod, robert vaisi miiCnevs, rom naadrevia analizis dawyeba savele - ar aris korufcia, rom Sen bavSvs Zalas atan, rom, ginda Tu ara, SenTan
etapis damTavrebamde.35 moemzados, da Tu SenTan ar moemzadeba, niSans ar dauwer?
ar SeiZleba ar vaRiaroT, rom Tvisebrivi analizi bevradaa damokidebuli - da emzadebian?
mkvlevris individualur midgomaze; zog SemTxvevaSi, masze garkveul gavlenas - ar aris korufcia, rom am umaRles damTavrebul Clungs Sen 500 dolars
arTmev da maswavleblad iReb, rom is bavSvebi isev daaClungos, mere isev aq fu-
32 liT moawyos, da mere isev gaaubeduros da ase gagrZeldes mudmivad?
damatebiT aseTi meTodikebis Sesaxeb ix. H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in
- Caketili wrea.
Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches. Pp. 210-217.
33 - eg modis skolidan. TavSi rom urtyav, rom eubnebi, rom Seni saqme ar aris,
С. Белановский. 2001. Метод фокус-групп. М.: Никколо М. С. 26.
34
James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. P. 92. Seni uflebebis dacva araferi ar aris — aq universitetSi rom amodis da is rom
35
Robert S. Weiss. Op. cit. P. 151. fuls sZalavs — iman ar icis, rom komisia unda moiwvios da viRacasTan erTad

22 91
azriT, aqvs raime gamarTleba? axdens, agreTve interviuebis Sedegad Segrovebuli masalis specifika. miuxe-
- araviTari. davad amisa, SesaZlebelia gamovyoT ramdenime ZiriTadi midgoma Tvisebrivi
- gaaCnia visTvis? teqsturi informaciis analizisadmi. esenia, magaliTad: naratiuli analizi,
- ara, gamarTleba aqvs. magaliTad, 16 lari rodesac aqvs leqtors xelfasi da hermenevtikuli analizi, diskursuli analizi, kontent-analizi; interpreta-
mas Semosavlis sxva wyaro ara aqvs, imas veranairad ver mosTxov, rom ar aiRos ciuli analizi; “dafuZnebuli Teoria” (grounded theory). yvela es analitikuri
fuli viRac debilisgan, visac aqvs fuli da sTavazobs. codoa. strategia kargad aqvs ganxiluli h.r.bernards.36
- magram erTi ramea oRond — is bavSvi ar aris codo, rom niSans ar uwers? teqstis Tvisebrivi analizis TiTqmis yvela saxeoba moiTxovs informaciis
- ar aris codo, is aris debili... kodirebas anu mniSvnelovani Tematuri blokebis an elementebis gamoyofas
- mcodnesac rom ar ar uwers niSans, mainc awvalebs? respondentis monaTxrobSi. es analizis sawyisi etapia; swored kodirebis dros
- ara, eg... xdeba, rogorc wesi, sawyisi Teoriuli konstruqtebis gamoyofa.
- ara, ki, aseTi faqtebi aris, rom gawvaleben. Tu adre kodireba “xeliT” xdeboda da mkvlevari yuradRebiT kiTxulobda
- Cven erTi rame gamogvrCa. dRes, Cems kursels — dRes moxda es ambavi — yvela intervius transkripts, raTa aRmoeCina mniSvnelovani Temebi, kategoriebi
romelic pirvelia Tavis kursze da romelsac hyavs yvelgan “xuTi” — yvelaferi an kanonzomierebebi, amJamad arsebobs ramdenime kompiuteruli programa,
icoda, mesamed daibara qalma da mainc “oTxi” dauwera, im imediT, rom romelsac SeuZlia intervius transkriptebis kodireba37; miuxedavad amisa, rigi
“xuTianisTvis” fuls miutanda. es ar aris gawameba? Tvisebrivi mkvlevrebisa mainc “xeliT” muSaobas amjobinebs, Tumca mkvlevrebis
- ara, me magaze ar viZaxi. axali Taoba xSirad kompiuterul programebs aniWebs upiratesobas.
- “oTxi” damiwereo, Tqva am bavSvma, “xuTi” ar mindao. ukve itira kidec. yvelaze ufro gavrcelebuli mosazrebis Tanaxmad, Tvisebrivi monacemebis
- ar aris ganaTleba. unda icodes, rom SeuZlia man moiwvios komisia... analizis saboloo mizania miRebuli Sedegebis safuZvelze Sesaswavli fenomenis,
- ukve ra aris, ici? is imedi da isa — yvela iseTi xom ver iqneba, ara? an misi romelime aspeqtis tipologizacia, anu socialurad mniSvnelovani
- magas viZaxi — samoqalaqo sazogadoeba ar aris kargad Camoyalibebuli, tipebis garkveuli klasifikaciis Seqmna. es xdeba respondentTa naambobze
brZolisunariani. daydnobiT da, amave dros, mkvlevris analitikuri unaris gamoyenebiT,
- me magaze ar viZaxi. ramdenadac gamoyofili tipebi, rogorc wesi, Teoriuli abstraqciis Sedegia.
- axla sxva Temaze gadavediT, Cven xom...
- ara, sxva Tema ar aris, am qals uWirs am SemTxvevaSi, ityvi, rom 16 lari aqvs bunebrivia, siRrmiseuli intervius, iseve rogorc yvela misi nairsaxeobis
xelfasi. gamoyenebiT Catarebuli gamokvlevis Sedegad Cven ver davTvliT Sedegebs
- ara, es aris ubralod gamamarTlebeli sabuTi. procentulad. am SemTxvevaSi Sedegebi gamoixateba ara ama Tu im maCveneblis
- me raze vbrazdebi, iciT — Cemi azriT, dauSvebelia students aqvs stipendia gavrcelebis an misi gamovlenis sixSiris SefasebaSi, aramed garkveuli
17 lari da leqtorebs, profesorebs aqvT sadRac 50 laramde, ra, dedaCems aqvs socialuri problemis Sefasebebis, mizezebis, kanonzomierebebis, gadalaxvis
sadRac 31 Tu raRaca, imdenad sasaciloa es yvelaferi! gzebis Sesaxeb informaciis miRebaSi.
- 45 lari dekans aqvs. siRrmiseuli intervius da misi analogiuri meTodebis gamoyenebiT
- erTi Zalian uxeSi Sedareba unda moviyvano, bodiSs vixdi winaswar. es aris Catarebuli kvlevebis Sedegebis warmodgena xdeba angariSis saxiT, sadac Zalze
realoba. aiRebs qrTams, maS ras izavs! axla warmoidgineT: erTi leqciis Catareba farTod gamoiyeneba citatebi Catarebuli interviuebidan, romlebic
Rirda 15 TeTri. da samoqalaqo tualetSi rom Sexvide, Rirs 20 TeTri. ar aiRebs adasturebs mkvlevris mier gakeTebul daskvnebs.
qrTams? aiRebs!
- Zalian kargi Sedarebaa, magram...
- roca bavSvi Clungia da ar swavlobs, mag SemTxvevaSi ver gaamtyuneb.
- ukacravad, magram Cemi 3 Tvis disSvils Clungma eqimma dauniSna gentamicini davalebebi:
— sinamdvileSi araferze! axla, dedaCemi ki azrovnebs da ar gaukeTa, magram Sen
rom dauniSnav bavSvs da — imitom aris, dayruvdao da is mouvida da es mouvida — 1. SeadgineT siRrmiseuli intervius sadiskusio gegma TqvenTvis
Sen ase nu uyureb, rom Clungia da morCa, gavida [universitetidan] da arafers ar saintereso Temaze.
gaakeTebs, imaze (vTqvaT, ucxo enebze ara) — aTi da aTasi adamianis sicocxlea
damokidebuli da aTi da aTasi adamianis ganaTlebaa damokidebuli. 2. CaatareT 3 siRrmiseuli interviu (SeZlebisdagvarad — sxvadasxva soci-
- ra Tqma unda! aluri da demografiuli maxasiaTeblebis mqone respondentebTan) Tqvens mier
- cxadia. Sedgenili sadiskusio gegmis safuZvelze. samive interviu CawereT audioka-
setaze. dawereT dawvrilebiTi angariSi imis Sesaxeb, Tu rogor warimarTa es
axla warmovidginoT Telavis saxelmwifo universiteti korufciis interviuebi (SesaZlebeli iyo Tu ara intervius etapebis gamoyofa; ra
gareSe. reaqcia hqonda respondents Tqvens SekiTxvebze; ra sirTuleebs grZnobdiT
- sami studentiRa darCeba! intervius Catarebis procesSi da rogor gadalaxeT es sirTuleebi).
- ver warmomidgenia!
- me ver warmomidgenia. 3. gaSifreT Tqvens mier Catarebuli erT-erTi intervius audioCanaweri,
- Zalian sasiamovno iqneba, magram Zalian mcire raodenobiT darCeba — me romelic, Tqveni azriT, yvelaze warmatebulad warimarTa.
gaviricxebi, magram mirCevia meored Caviricxo, magram axla gaviricxo, me amas
Tamamad vityvi.
- me Zalian gamixardeba!
- me, magaliTad, vityvi — mirCevia, am universitetSi sul 5 kaci dadiodes da
iyos iseTi, rogoric unda iyos wesiT, vidre aq iaros 3 aTasma...
- universiteti ver iarsebebs maSin, Tu xuTi kaci ivlis. 36
H. Russel Bernard. Op. cit. Pp. 449-488.
- maSin ar unda arsebobdes, es aris sircxvili amis arseboba! 37
aseTi programebia, magaliTad, ATLAS.ti da NUD.IST.
90 23
rekomendebuli literatura: - ki.
- [anu] moewyobi, da pirvel sesiamde Tu ar dafarav am gadasaxads, gagricxaven.
1. С. Белановский. 2000. Глубокое интервью. М.: Никколо М. - me xom ar viyavi fuliT mowyobili da cxonebuli g. a. <...> — me xom ar viyavi
fuliT mowyobili, da es xom icoda iman, iyo proreqtori, da Tu vinme raRacas
2. H. Russel Bernard. 2002. Reseach Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative akeTebda fuliT, midioda magasTan, da is mere reqtorTan iyofda. me rom ar
Approaches. Third edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. Pp. 206-220 (“Unstructured viyavi fuliT mowyobili, pirveli kvira araferi da meore kviras biWebma dalies
Interviewing”) and 449-488 (“Some Traditions of Text Analysis”). sasmeli da kursze viyaviT sami kaci fxizlebi, ra — atyda mTeli ambavi,
3. Gabriele Cappai. 2000. Fra realtà locale e processi globali. Emigrazione, associanismo ed dagvibares xuTi kaci, ori CemTan erTad sxva, vinc ufulod moewyo da ori kidev
identità nelle società multikulturali. Halle/Saale: Hallescher Verlag. fuliT mowyobilebi, magram imaT Zalian cudi raRaceebi gaakeTes simTvraleSi.
me ise iZulebuli gamxades, rom meRiarebina, rom ar gavegde, rom mec davlie,
4. James A. Holstein and Jaber F. Gubrium. 1995. The Active Interview. Thousand Oaks: Sage gesmis?
Publications. - eg ukve dabali donea raRac, sxva sakiTxze gadavdivarT. axla me minda
5. Gail Kligman. 1998. The Politics of Duplicity. Controlling Reproduction in Ceausescu’s prestiJs Sevexo — ese igi, nulzea dacemuli universitetis prestiJi, azri ara
Romania. Berkley: University of California Press. Pp. 148-205 (“Bitter Memories: The Politics of aqvs, wiTels aiReb, mwvanes aiReb, cisfers aiReb, mniSvneloba ara aqvs aranairi.
Reproduction in Everyday Life”). - da me mindoda gamemaxvelebina yuradReba TviTon leqtorebis doneze —
piradad me ucxo enebze vswavlob, magram me Tu ar movemzade da me Tu ar viswavle
6. John Lofland and Lyn Lofland. 1995. Analyzing Social Settings: A Guide to Qualitative kerZo maswavlebelTan...
Observation and Analysis. Belmont, Calif.: Wadsworth. Pp. 78-89. - eg skolaSia eg problema da magazec vilaparakebT.
7. James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. - ... kerZo maswavlebeli Tu ar meyoleba, me vinc maswavlis — nu movkvdebi, me
mgoni, namdvilad.
8. Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative Interview - is ver gaswavlis.
Studies. New York: Free Press. - xandaxan, magaliTad — jek londonis istoria movuyeviT, magram
sinamdvileSi sul sxva rame movuyeviT da ubralod saxelebi SevcvaleT da qali —
cota nela moyeviTo, rom cota SeesworebinasaviT; me ar movyevi, Cemma kurselma
gaakeTa, da Tavisi sakurso miutana TviTon, ese igi gadaaqseroqsa Cumad da
miutana, nu qali ver mixvda.
- anu kvalifikacia aris Zalian dabali.
- ki.
- bodiSi, erTi wami, Tundac CvenTan, iuristebTan rac xdeba — am
universitetSi romc gadawyvitos vinmem, rom iswavlos im programiT, rac aris
dRes — verasodes ver gaxdeba normaluri iuristi, Tu TviTon ar aris aqtiuri
pirovneba.
- eg mindoda [meTqva], TviTon aqtiuroba Zalian [mniSvnelovania].
- ki, jer marto masalebi — ganaTlebis sistemaSi marTla reforma unda
gatardes, imdenad moZvelebul raRaceebs vswavlobT, ubralod...
- SeiZleba vinmem iswavlos, vTqvaT, 60-ian wlebSi gamocemuli wignidan, magram
iuristisTvis es aris dauSvebeli.
- ki, zustad!
- davamateb, ra, Tu SeiZleba — ai is patiosani leqtorebic, romlebic Zalian
cotaa am universitetSi, isinic garkveulwilad xels uwyoben korufcias, da
ratom. magaliTad, sociologiurze mowyoba pirvel weliwads Rirda 400 dolari.
mere, rodesac prestiJi aiwia, ramodenime leqtorma daxvewa jgufi da Zalian
kargad gamoiyvana, igive konferenciebze waiyvana da raRacaSi CarTo — mere
gaZvirda es, faqtia ra, 800 dolaramde iyo SarSan, saSualod.
- ara, meti.
- SeiZleba. anu, ese igi, ginda Tu ar ginda, mainc xels uwyob korufcias, ra!
- korufciul sistemaSi yvelaferi...
- albaT, prestiJis xarjze Rirs raRac, albaT...

axla minda Sevecado Zalian mokled SevajamoT is, rac ukve vTqviT, da mere
gadavideT sxva Temaze. ese igi, Tqvens studentur cxovrebaSi yvelas gvxdebaT
raRac korufciuli faqtebi da yvelas erTxel mainc, Soridan mainc
daginaxavT is, rac xdeba arakanonierad. es exeba (a) universitetSi Cabarebas,
(b) sesiebs da (g) saxelmwifo gamocdebs. amis garda, Tu aris kidev rame
korufciuli SemTxvevebi Tqvens studentur cxovrebaSi?
- sxva raRa darCa?

Tu SegiZliaT damisaxeloT korufciis raime faqti, romelsac, Tqveni


24 89
- ki, ra Tqma unda. magaliTi #1
- ra Tqma unda, aris.
- erTi wuTi, davamTavreb Tu SeiZleba. is viRacis Svilia, is viRacis naTesavia, axalgazrduli umuSevrobis problema saqarTveloSi
moewyo. nawili aris fuliT mowyobili, imitom rom imas ara hyavs naTesavi da unda
swavla — iyvnen, Cemi kurselebic iyvnen, brwyinvaled daamTavres, magram fuli sadiskusio gegma38
hqondaT gadaxdili. Cemma meuRlem 800 dolari gadaixada inglisurze rom
mowyobiliyo, magram oTxi weliwadi da saxelmwifo gamocdebze ise gavida, rom
arc erT imaSi kapiki ar gadauxdia. SeniSvnebi:
- Zalian kargi! rogorc es sadiskusio gegma gviCvenebs, kiTxvebis formulireba ar aris
- iZuleba ara yofila, magram survili radgan hqonda swavlisa, gadaixada, mkacri, aramed SesaZlebelia gvqondes erTi da igive SekiTxvis ramdenime
imitom rom meti gza ara hqonda. versia. garda amisa, sadiskusio gegma SeiZleba Seicavdes pasuxis mosalodnel
- aravin ar moawyobda. variantebs — aq yvelaze xSirad gvxvdeba variantebi, romlebic mniSvnelovania
- ki, ra Tqma unda, sabednierod maseTebic arian jer kidev. kvleviTi amocanebidan gamomdinare.
Tu interviueri amas saWirod miiCnevs, mas SeuZlia Seitanos sadiskusio
Tu saidumlo ar aris, kidev vin Caabara aq ise, rom fuli ar gadauxdia? gegmaSi garkveuli cvlilebebi, moniSnos, ra kiTxva miaCnia yvelaze
- me. mizanSewonilad ama Tu im informaciis miRebis mizniT, rogor gaagrZelos
- me Cavabare. diskusia ama Tu im pasuxis miRebis SemTxvevaSi. savsebiT dasaSvebia da
- mec. mosalodnelic aris, rom sadiskusio gegmam cvlilebebi ganicados
- me — arc fuli, arc... interviuebis Catarebis Sedegad, imis mixedviT, Tu ra damatebiT codnas
- me Cavabare, magram axla raSia saqme, viRacam viRacas uTxrao — me ubralod miiRebs interviueri Sesaswavl sakiTxTan dakavSirebiT.
ar damikarges Cemi codna, imitom rom ver damikargavdnen, amitom ar vTvli me amas
garigebad.
- bevrs daukarges. ai Cems dros bevrs daukarges.
- pirovnulad Cemze ver damikargavdnen, ra, imitom rom… [SesavalSi gaacaniT respondents intervius mizani, amocanebi, daarwmuneT
- bevri vici iseTi, rom hqondaT conda da daarekines ubralod, hyavdaT is misi pasuxebis anonimurobaSi.]
naTesavi an axlobeli, ise rom am bavSvs codna aqvs da ar daukargoT.
vin brZandebiT? gTxovT mokled momiyveT Tqveni Tavis Sesaxeb. [asaki, ojaxi,
rom ar daerekinebinaT ra moxdeboda? pirveladi identifikacia]
- daukargavdnen!
- ki, ar miiRebdnen! ras saqmianobdiT skolis damTavrebis Semdeg? [rac SeiZleba dawvrilebiT;
- dakargavdnen, imitom rom — magaliTs moviyvan, Cemi meuRle rom skolis damTavrebis Semdeg gasuli mTeli drois manZilze]
mowyobiliyo, erT-erT umaRles pirTan reqtoratSi rom mividnen da gasaubreba
iyo, Tu Tanxaze iyo laparaki, Tu rac iyo, maSin eubnebodnen, rom ai, ra ganaTleba gaqvT miRebuli? sad swavlobdiT? rodis daamTavreT swavla?
momzadebulia da raRaca — maSin uTxres, “Cven am etapze codna ar gvainteresebs”.
- ki, eg... [Tu respondenti ar swavlobs da arc uswavlia skolis Semdeg:] ratom ar
- “Cven am etapze codna ar gvainteresebs”. ar minda davasaxelo saxeli da swavlobT? [abarebda, magram ver Caabara; arc ucdia; sxva]
gvari.
- arc gWideba, yvela mixvda! ratom airCieT es specialoba? [nanobs?] romelime sxva specialobaze Tu
- gavagrZeleb. inglisuri icio, ekiTxeba — kio, kargad vicio. mere rad fiqrobdiT?
gindao? inglisurze rad ginda rom iswavloo, aq mainc verafers ver iswavlio.
anu prestiJi aris nulze dacemuli. TiTqmis yvela fakultetze, garda dRes rom irCevdeT specialobas, ras airCevdiT? igives Tu sxvas? ratom?
sociologiurisa, ar aris imis prestiJi dacemuli.
- ara, Cvenebi ki fiqrobdnen imas, rom, sityvaze, cudi momentia, rom Svilma ramdenad kmayofili xarT miRebuli ganaTlebiT? ratom?
ver Caabaros, da iZulebuli gaxdebi mag SemTxvevaSi, rom gadaixado, xom? rom ar
darCes Svili gareT — magram me vuTxari, rom axla, sityvaze, viRacas daarekinoT rogor swavlobdiT? rogor daamTavreT umaRlesi saswavlebeli?
— iqneb vabareb, hoda ratom unda viyo imis madlieri, Tu SevZeli, rom me CemiT
Cavabaro. is fuli gadavixado — ar iyo is fuli gadasaxdeli da xom ar isesxebT- ras saqmianobT amJamad? [rac SeiZleba dawvrilebiT]
meTqi? Tu raRaca, RmerTma daifaros, moxda ise, rom ver da raRaca — mere an
vinmes [daurekeT] an raRaca, magram gavedi Cveulebriv, uSpargalkod Sevedi, ramdenad gadgebaT miRebuli ganaTleba?
Cveulebriv davjeqi, davwere, gamovedi, damiweres 7 qula.
- erTaderTi viyavi, vinc Tavisufali Tema dawera qarTulSi. visTan erTad cxovrobT amJamad? [ojaxuri mdgomareoba]
- mec Tavisufali Tema davwere.
- meore dRes [maTematikaSi] mqonda testireba, 10-quliani sistemiT iyo da vin muSaobs ojaxSi? rogor SeafasebdiT Tqveni ojaxis materialur
miviRe 7 damiweres, magram aRar vidave, imitom rom gasuli viyavi. mdgomareobas? vin arCens ojaxs ZiriTadad?
- magram Cems gverdze ra moxda, vTqvaT — Zalian kargad momzadebuli bavSvi,
romelic ar iyo Telaveli — brwyinvaled abarebda istorias, magram ar uwerdnen 38
es sadiskusio gegma Sedgenili iqna Tesau sociologiis specialobis me-2 kursis
am bavSvs im niSans! sanam aman mere panika ar daiwyo da viRac ar ipova. studentebis mier 2003 wels da gamoyenebuli iqna saswavlo siRrmiseuli intervius
- iyo “posleze” mowyoba. Catarebisas.
88 25
- erT welSi ver iswavlis is.
eZebT Tu ara samsaxurs amJamad? - ara, me vambob axlandel mdgomareobaze, meoTxe kurselebi, vinc amTavrebs
axla.
[ara:] ratom ara? - bodiSs vixdi, magram axla saxelmwifo gamocdebze ici ra moxda?
exvewebodnen leqtorebi, sam-sami sakiTxi iswavleTo — aq ar iyo laparaki yvela
[diax:] rogor eZebT? rogor samsaxurs eZebT? [specialobiT Tu nebismiers; sakiTxis momzadebaze.
rogori anazRaurebiT] - sami ki ara, erTi sakiTxi.
- imdenad aqvT tvini gayinuli, rom ver iswavles is sami sakiTxi — ver iswavles
rogor fiqrobT, ra adgils daikavebs es samsaxuri Tqvens cxovrebaSi? Tu ar iswavles, amas ara aqvs mniSvneloba. mainc iqidan cdiloben gaZvrenas.
[Semosavlis wyaro; “saxlidan gasvla”, sayvareli saqmis keTeba da sxv.] - es ukve aris TviTon im pirovnebis brali, rogor, sami furceli ver unda
iswavlo?
ratom ver moaxerxeT samsaxuris Sovna dRemde? [iyo Tu ara variantebi? iyo - axlobels hqonda erTi gverdi saswavli — leqtorma uTxra, es erTi gverdi
Tu ara iseTi varianti, romelzec TviTon TqviT uari? ra mizeziT? rogori iswavle da dagiwer ra niSans, samians dagiwer da wadi, ra — da es erTi gverdis
variantebi iyo es?] swavla ver moaxerxa, gadaixada 15 lari. kinaRam ara vceme, me vuTxari, dajeqi ra,
rom waikiTxo, viRaca rom mogiyves, imas daimaxsovreb amxela kaci!
Tqveni azriT, ra pirobebi Seuwyobs xels imas, rom Tqven amJamad samsaxuri - ho, magram elementarulad ar atokeben tvins.
daiwyoT? - urCeviaT fuli gadaixadon da...
- CvenTan, magaliTad, agrarulSi96 xom vswavlob — aris aseTi pirovneba, g. C.,
romeli specialobaa dRes yvelaze perspeqtiuli? romelic aris Tbiliseli profesori, Camodis CvenTan universitetSi, leqcias
atarebs, midis. magram am adamianis sagani xom maqvs me, vswavlob. imis magivrad
visTan gaqvT urTierToba yvelaze xSirad? [megobrebi — megobrebis dasaqmeba] atarebs viRac qali — im sagans, leqcias ra. da es kaci Camodis — am semestrSi,
bolo semestrSi iyo erTxel Camosuli — da is leqcia ratomRac gavacdine me, ver
Tqvens megobrebs/axloblebs Soris, vis gaumarTla yvelaze metad samsaxuris vnaxe, ise rom am semestrSi ar minaxia es pirovneba. Camovida, axla CaTvla-
mxriv? [mogviyevs dawvrilebiT — rogori samsaxuri aqvs am adamians; sad; rogor gamocdebis periodi xom modis — es kaci Camodis erTi dRiT, da im erT dReSi
iSova es samsaxuri; ramdenad kmayofilia, da a.S.] warmoidgine Sen rom vin Caabarebs, Tan aris saSineli mkacri, rom ra vici. hoda, es
iTxovs — darekavs, Tavis sagans vinc kiTxulobs, etyvis imas, rom amdeni
rogor gesaxebaT Tqveni cxovreba 10 wlis Semdeg? kerZod, dasaqmebis momikrifos jgufma, rom Camova, dro aRar dakargos, aiRos, Caidos jibeSi da
sferoSi? risken iswrafviT, risi imedi gaqvT? wavides — xels ki moawers.
- da aseTi kaci aris profesori? profesori aris Zalian bevri, rogorc aris
generali Zalian bevri.
- hoda aris profesori aseTi kaci da is kaci amayobs, rom profesoria da
sazogadoebaSi Cans, rom profesoria. me Tu mkiTxav, aseTi profesorebi ki ar
unda daiWiro, unda raRac...
- unda xarisxi CamoarTva da gauSva...
- aseTi momenti xom ar SeiZleba, ara? Camodis — iZulebuli xar rom misce
fuli, imitom rom...
- ho, aseTi situaciaa, zustad magas vambob, Sen xar imisi studenti,
iZulebuli xar misce, xom? oTxi weli es studenti iZulebulia misces leqtors
fuli, da is leqtoric — “ra kargi bavSvi xar, ai dagiwer Sen xuTians” da mere rom
saxelmwifo gamocdebze sTxov codnas...
- ara, am universitetSi97 xom ar aris aseTi situacia rom erTi profesori
Camodis da magitom, Torem aq xom ar aris ase, rom Tbilisidan...
- profesori ar aris, leqtoria, da leqtori gaiZulebs...
- ara, rogor ar aris, aq ufro metia, magram me minda isev TavSi davbrunde,
erTi wuTi — axla, nu davikavebT iseT pozicias, rom Cven yvelani ise movediT am
universitetSi da ai “sxvebi”, sxvebze fuls iReben da isa.
- ara, magas arc aravin ar ambobs.
- me marTla ar gadamixdia.
- arc me gadamixdia.
- me 15 larad Cavabare.
- me gadavixade.
- arc me gadamixdia, magram viRacam viRacas uTxra da movewye universitetSi.

eg aris Tu ara korufcia?


- ar vici.

96
saqarTvelos agraruli universitetis Telavis filiali.
97
Telavis saxelmwifo universitetSi
26 87
gvarebis dasaxeleba, ara? ese igi, Cemi meuRle wayvanili myavda TbilisSi Tema 3.
samSobiarod da darCenili hqonda gamocda germanulSi, qalbaton m. g.-sTan.
mivedi am qalTan da veubnebi, rom iqneba an gadavavadoT, an raRaca, imitom rom ar fokus-jgufi
aris fizikurad da axla mSobiare qali rogor Camogiyvano Casabareblad? 25 lari
momecio, da yvelaferi kargad iqnebao. nu, vici es qali vinc aris, rac aris — fokus-jgufi jgufuri intervius saxeobaa, romlis msvlelobac garkveul
rasac metyoda vicodi. jibeSi midevs Cveulebrivi radio. me vuTxari, nakleb ar wesebs emorCileba da romelsac specifikuri miznebi axasiaTebs. aseve
iqneba-meTqi? arao, rogor, Tan xuTianio — mase ara xdebao. me vuTxari, vuxsni, gansxvavebulia fokus-jgufis Catarebis procesSi gamoyenebuli meTodikebi,
rom Tan gundSi mReris, aqtiuri studentebi varT, is gvikeTebia, es gvikeTebia da moTxovnebi respondentTa SerCevisadmi da mkvlevarsa da respondentebs Soris
iqneba gagviwioT angariSi... daicao, kaco, grantebi gikeTebiao da geqnebao fuli. urTierTobis formebi.
- da am SemTxvevaSi Sen sTxov gadavadebas, araTu niSnis daweras, ara? zogierTi mkvlevari fokus-jgufs “jgufur siRrmiseul intervius” uwodebs,
- nu, iqneb ramiT mogvexmaroT, an raRaca — kargi, gadamivade, eg miTxari! vinaidan, rogorc wina leqciaSi aRvniSneT, fokus-jgufsa da siRrmiseul
pirdapir 25 lars rom majaxeb, egre xom ara xdeba? kargi-meTqi maSin — amoviRe es intervius saerTo Tvisebebi axasiaTebs. magram am or meTods Soris aris seri-
radio, davanaxe. ai-meTqi diqtofoni, hoda unda garbeino-meTqi magrad. es xdeba ozuli gansxvavebebic, romelTa Soris yvelaze mniSvnelovani isaa, rom fokus-
reqtoris arCevnebamde. Camovedi, reqtorobis orive kandidats vuTxari me es jgufis dros erTdroulad ramdenime respondents vesaubrebiT (yvelze ufro
yvelaferi, am SemTxvevaSi vicrue, rom viTom diqtofonze mqonda es Cawerili, xSirad maTi raodenoba 8-dan 10-mde meryeobs), da Cveni mizania, xeli SevuwyoT
rom cota seriozuloba Semateboda am faqts, da orive Cavayene saqmis kursSi. maT Soris azrTa gacvlas (aqedan gamomdinareobs am meTodis kidev erTi
mere iman etyoba gaikiTxa, gamoikiTxa, rom viRaca igre ar viyavi — Tavidan miTxra, dasaxeleba — “jgufuri diskusia”).
sadac ginda iq miCivle, rac ginda isa qenio da mere, rom, etyoba, mixvda, iq siRrmiseul interviusTan SedarebiT, fokus-jgufs is upiratesoba aqvs, rom
viRacasTan mivida da Tqva, uTxres, rom cota saxumaro Tema ar aris egao, mere ramdenime adamianisagan Semdgar jgufSi yovelTvis aRmoCndeba xolme adamiani,
daiwyo aqeT-iqiT sirbili, xan vin damireka, kaseta momecio, xan isa qenio, xan isa, romelic sxvebTan SedarebiT ufro gulaxdilia, da misi gulaxdiloba, rogorc
xan esa... wesi, jgufis sxva wevrebis gulaxdilobasac iwvevs.
- mere ratom ar uTxari, 25 lari momeci da mogcem-Tqo? garda amisa, siRrmiseuli intervius Catarebis procesSi gansakuTrebiT
TvalSi sacemia interviuersa da respondents Soris arsebuli socialuri
da is 25 lari iqna gadaxdili Tu ara? distancia, romelmac, SesaZloa, damTrgunvelad imoqmedos respondentze.
- ara. niSani ki Tavisi surviliT dawera, dawera oTxiani. fokus-jgufSi es socialuri distancia ar qreba, magram aq respondenti marto
- iZulebiT. aRar aris — mis gverdiT sxedan sxva respondentebi, romlebic, rogorc wesi, imave
socialuri fenis warmomadgenlebi arian da romlebic missave mdgomareobaSi
studentis gamoCenis gareSe? arian, rac respondentis met siTamames iwvevs da TviTdajerebulobas matebs mas.
- ki. empiriul socialur mecnierebebSi fokus-jgufebis Tanamedrove saxe
- SantaJireba moaxdine. Camoyalibda jgufebTan eqsperimentaluri muSaobis gamocdilebis safuZvelze,
- ara, SantaJi ar momixdenia, imitom rom me ara mqonia is kaseta. mere ukve romelsac Tavidan fsiqologebi mimarTavdnen.
vTqvi, rom is ar iyo Cawerili. morCa. Tumca 1940-ian wlebSi socialuri kvlevebis sivrceSi raodenobirivi meTo-
- minda vTqva saxelmwifo gamocdebze. vfiqrob, rom is pirovnebebi, vinc debi dominirebda, am periodSi amerikul socialur mecnierebs Soris iyvnen
Tavidanve fuliT miiRes, mTeli oTxi wlis ganmavlobaSi codna ar miuRiaT, ese iseTebi, vinc skeptikur damokidebulebas gamoTqvamda struqturirebuli da
igi aZlevdnen leqtorebs fuls. imaT rom mosTxovo saxelmwifo gamocdebze mkacrad formalizebuli meTodebis mimarT. am skepticizmis ZiriTadi mizezi is
codna, cota, Cemi azriT, vfiqrob rom ararealuria, imitom rom axla Tu, vTqvaT, iyo, rom formalizebuli meTodebi mniSvnelovnad zRudavdnen rogorc
mesame kursze xar, axla SeiZleba leqtorma, vTqvaT, fuli aRar aiRos da respondentebis, aseve mkvlevrebis Tavisuflebas, mkacr CarCoebSi aqcevdnen
saxelmwifo gamocdazec fuli aRar gTxovon, magram im moswavles, romelsac kvlevas, rac, zogis azriT, uaryofiT gavlenas axdenda miRebuli informaciis
oTxi wlis ganmavlobaSi fuls arTmevdnen, axlac, Cemi azriT, isev fuliT unda sandoobaze. amitom TandaTanobiT sul ufro meti popularobiT sargeblobdnen
isa qnan... naklebad formalizebuli meTodebi, sadac Ria kiTxvebi da araformalizebuli
- ki, veTanxmebi. interviuebi dominirebda.
- imitom rom ... Tanamedrove fokus-jgufebis uSualo winamorbedad socialur mecniere-
- magram axla uyure — ver dageTanxmebi, universitets Tu unda ramis bebSi amerikeli sociologis robert mertonis da misi kolegebis mier meore
pretenzia hqondes, anu Tu unda winsvlis pretenzia hqondes, man diplomi ar unda msoflio omis dros SemuSavebuli “fokusirebuli intervius” meTodi iTvleba. am
gasces ucodinarze — da es daiwyeba dReidan Tu xvalidan... meTodis meSveobiT isini ikvlevdnen faSisturi germaniis samxedro propagandis
- piradad CemTvis es didi xarji iqneba, marTali giTxraT, magram [mase] saqme gavlenas jariskacebze. magram mertonis fokusirebuli interviu SeiZleba
ar gakeTdeba. yofiliyo rogorc jgufuri, aseve individualuri. miuxedavad imisa, rom 1956
- is pirovneba, romelic Tavisi swavlis periodSi ixdida da axla aRmoCnda am wels mertonma Tavis kolegebTan, m. fiskesa da p. kendalTan erTad gamosca am
situaciaSi, Cemi azriT, Rirsia da ar imsaxurebs... meTodisadmi miZRvnili wigni “fokusirebuli interviu”,39 maT ar SeumuSavebiaT
- ki, ki, ki! am terminis mkacri ganmarteba. omis damTavrebis Semdeg mertonma Sewyvita
- ki. muSaoba am mimarTulebiT, da garkveuli drois manZilze es meTodi daviwyebas
- Rirsia ratom, kargi ra! yvelaferi misaRebi gamocdebidan iwyeba. mieca, sanam 1970-ian wlebSi mis Sesaxeb ar gaixsenes marketinguli kvlevebis
- maseTi arc unda miiRo. Catarebis mizniT.
- qrTams rom aZlev Sen, marto is ar aris, vinc aiRo, korumpirebuli, Senc xar miuxedavad imisa, rom amJamad fokus-jgufebi farTod gamoiyeneba empiriul
korumpirebuli.
- gasagebia, magram oTxi wliT ukan dros ver davabrunebT.
- kaco, sami weli rom fuli ixade, ar geyo im fulis gadaxda? dajeqi is erTi 39
Robert K. Merton, Marjorie Fiske, and Patricia L. Kendall. 1956. The Focused Interview. A Manual of
weli, iswavle ra! Problems and Procedures. Glencoe, Ill.: Free Press.
86 27
kvlevebSi da maT sayovelTao aRiareba poves rogorc marketingSi, aseve Tqvens cxovrebaSi korufciasTan dakavSirebiT Seicvala Tu ar Seicvala?
politikuri situaciebis da socialuri problemebis Seswavlisas, Teoriuli - Cvens SemTxvevaSi ar Secvlila.
TvalsazrisiT jerac ar aris Seswavlili Tu ra tipis gamokvlevebSia es meTodi - jerjerobiT...
yvelaze ufro mizanSewonili. iTvleba, rom fokus-jgufebis gamoyeneba - araferi ar Secvlila, jerjerobiT mainc.
saukeTeso Sedegebs sabazro situaciis, bazarze axali saqonlisaTvis Sesaferisi - magram me vfiqrob, imedi unda iyos, magram jerjerobiT...
adgilis Seswavlis mizniT Catarebul kvlevebSi iZleva. es meTodi yvelaze ukeT
gvexmareba gavigoT respondentebis azri ama Tu im saqonlis Sesaxeb, davadginoT niSnavs Tu ara es, rom axla korufcia isevea, rogorc iyo revoluciamde?
am saqonlis moxmarebis formebi da, rac ara nakleb mniSvnelovania, arCevanis - ara, imis laparaki, rom ar Secvlila situacia, cota mgoni ararealuri
gakeTebis motivebi. es informacia SemdgomSi exmareba mwarmoeblebs, gaaumjo- meCveneba, imitom rom situacia marTla Seicvala.
beson saqonlis xarisxi, Secvalon sareklamo strategia da sxv. aseve, fokus- - ara, me rasTanac mqonda Sexeba, iq ar Secvlila situacia. igive
jgufebis gamoyeneba efeqturia momavali reklamis efeqturobis gansazRvis universitetis sakiTxTan dakavSirebiT, leqtorebTan mimarTebaSi.
mizniT. marketingis garda, es meTodi farTod gamoiyeneba politikur kvlevebSi, - SeiZleba ufro gaCumda da ar ismis. ise aRar aris aSkarad.
politikuri partiebis an calkeuli politikosebis imijis da maTi saarCevno San- - gamocdebTan dakavSirebiT.
sebis Sefasebisa da gaumjobesebis mizniT. fokus-jgufebi socialuri xasiaTis - axla dameTanxmebiT, sami Tvea Tu oTxi Tvea, rac avirCieT Cveni prezidenti
kvlevebSic gamoiyeneba, xSirad — rogorc problemis winaswari Seswavlis — sam TveSi da oTx TveSi aseTi didi problemis mogvareba ar SeiZleba. SeiZleba
saSualeba an raime socialuri programis efeqturobis Sefasebis mizniT. nela, magram situacia nel-nela win midis — gaumjobesebisaken, korufcias
amasTan, aris Temebi, romelTa Seswavlisas mizanSewonili ar iqneba fokus- vgulisxmob.
jgufebis gamoyeneba. esenia, upirveles yovlisa, intimuri xasiaTis sakiTxebi, - imedi geqneba, magram jerjerobiT...
maT Soris — piradi higiena, col-qmruli urTierTobebi, Ralati ojaxSi. fokus- - centridan iwyeba korufciis winaaRmdeg brZola da mere regionebSi cota
jgufis meTodi aseve naklebefeqturia respondentebis Semosavlis da saerTod, ufro sustdeba.
maTi finansuri mdgomareobis Sesaxeb kvlevis Catarebisas. - erTi rame minda vTqva, Tu SeiZleba momismineT. Tu xalxs ar endomeba, rom
korufcia moispos, is ar moispoba.
- ki.
meTodis daxasiaTeba - jerjerobiT me amas ver vxedav. universitetSi ixdidnen fuls, imitom rom
rogorc mkvlevarTa didi nawili Tvlis, fokus-jgufebi saSualebas gvaZlevs, eswavlaT. marwyvs yididnen da ixdidnen. mere imaSi ixdidnen, rom ar eswavlaT.
ara mxolod Zalian Rrmad SeviswavloT esa Tu is rTuli sakiTxi, aramed mere imaSi ixdidnen, rom mowyobiliyvnen samsaxurSi da is fuli amoeRoT. axlac
SeviqmnaT naTeli warmodgena am sakiTxis irgvliv sazogadoebaSi arsebuli azrTa asea. movida axali reqtori — rac Cemi TvaliT maqvs danaxuli, modiT konkretul
mravalferovnebis Sesaxeb. fokus-jgufis dros warmoqmnili diskusiebis Sede- faqtebze davideT, mgoni, sjobia. saxelmwifo gamocdaze moikrifa isev fuli,
gad ukeT vlindeba respondentebis damokidebuleba garkveuli socialuri prob- TiTqmis yvela jgufSi. midis reqtori da eubneba: “es fuli daabruneT ukan, azri
lemebisadmi, maTi fsiqologiuri ganwyobebi da emociuri Sefasebebi, romlebic ara aqvs”. an: “mokrefili gaqvT? dekans mieciT?” — “ara, rogor gekadrebaT”,
xSirad arc aris Segnebulad gaTviTcnobierebuli respondentebis mier. studenti iZaxis. arada, dekani udga gverdze — konkretuli faqti vici, da “ara,
rogorc ukve aRvniSneT, fokus-jgufis monawileTa raodenoba 8-dan 10-mde aravis ar miutanoT”, es dekanic iZaxis; arada, is fuli jibeSi udevs. kargi, im
meryeobs, Tumca zog SemTxvevaSi respondentTa minimaluri raodenoba SeiZleba students awyobs, rom gadaixados, ase vTqvaT, raRacnairad gaZvres.
5-6 iyos, xolo maqsimaluri — 12.40 respondentTa raodenobis mkacri SezRudva - ki, veTanxmebi, es meqrTameoba universitetSi, pirvel rigSi, xels aZlevs
imitomaa aucilebeli, rom fokus-jgufis msvlelobaSi mis yvela monawiles unda students. rom aviRoT, me roca vabarebdi aq universitetSi, da 100 kaci viyaviT
mieces Tavisi azris Tavisuflad da srulad gamoTqmis saSualeba. Tu es piroba Tu ufro metni, vinc vabarebdiT erTad, iqidan codna hqonda erTi xuT-aT kacs.
ar sruleba, fokus-jgufi ver aRwevs Tavis mizans. gvqonda. danarCeni abarebda fuliT. gamocdebze axlac yvelani aZleven fuls,
rogorc wesi, fokus-jgufis monawileebs specialuri kriteriumebis safuZ- imitom rom Cairicxnen fuliT, ar ainteresebT codna, mSoblebs aqvT aseTi is,
velze arCeven, es kriteriumebi ki gamokvlevis amocanebiTaa ganpirobebuli. rom “Cems Svils aucileblad unda hqondes diplomi” da ar uyureben imas, rom
upirvelesi moTxovna monawileTa SerCevisadmi isaa, rom isini unda iyvnen gaT- imaT Svils ar unda swavla.
viTcnobierebulni im sakiTxTan dakavSirebiT, romelsac fokus-jgufi eZRvneba - diplomiani siZe unda iyos, diplomiani rZali unda iyos...
(marketinguli kvlevebis SemTxvevaSi — unda iyvnen ama Tu im saqonlis momxma- - da Semdeg gamocdebzec leqtorebs aZleven fuls. leqtori aiRebs fuls,
reblebi, an potenciuri momxmareblebi). imitom rom valdebuli ar aris, rom ucodinar bavSvs ise dauweros niSani.
saerTo rekomendaciis Tanaxmad, fokus-jgufis monawileebi ar unda icob-
nden erTmaneTs da jgufis wamyvans. iTvleba, rom ucxo adamianebs Soris jgufis axla, am bolo sesiaze aZleven fuls?
msvlelobisas SeiZleba e.w. “Tanamgzavris efeqti” gaCndes, da respondentebi met - ki.
gulaxdilobas gamoiCenen im adamianebis gverdiT, romlebsac ar icnoben, visac - ki, kaco.
cxovrebaSi pirvelad da ukanasknelad xedaven. magram rig SemTxvevaSi (maga- - ki, ai axla. ufro Cumad, magram ...
liTad, patara TemebSi muSaobisas) am moTxovnis dakmayofileba Zalze rTulia. - arian leqtorebi, romlebic nebayoflobiT iZaxian uars, da es Zalian kargia,
amasTan dakavSirebiT unda aRiniSnos, rom cnobilia SemTxvevebi, rodesac Cata- SemiZlia davasaxelo kidec es leqtorebi, magram arian leqtorebi, romlebic,
rebuli iqna fokus-jgufebis seria, sadac yvela respondenti icnobda erTma- piriqiT, moswrebaze arian, rom vTqvaT momavali wlidan [ar ician, ra moxdeba].
neTs. am jgufebis araformaluri xasiaTis xazgasmis mizniT isini erT-erTi res- - gavaldebuleben, iseT situacias giqmnian, rom valdebuli xar...
pondentis binaSi Catarda. rogorc am eqsperimentma daadastura, aseT pirobebSi - ki, im dRes erTma Tqva, fuli momikrifeT jgufmao.
- ara, bolos mase aSkarad aRar aris, magram mainc.
- da kidev ra situaciaa — rom CaTvlaSi 7 lari ar kmara da 10 lari unda
moitano da aseTi raRaceebi.
40
aris SemTxvevebi, rodesac fokus-jgufis wevrebis raodenoba 15-s aRwevs, magram es ar - “seilebi” ar aris.
aris mizanSewonili. - ubralo magaliTs moviyvan, rac me gadamxda. xom SeiZleba saxelebis da

28 85
iyos misaReb gamocdebze... garkveulwilad aferxebs korufcias. savsebiT SesaZlebelia fokus-jgufebis warmatebiT Catareba.41
- meore momentic aris, TviTon saxelmwifoebriv doneze Tu vityviT, mizanSewonilia, rom jgufis Semadgenloba homogenuri iyos asakobrivi da
saxelmwifoSi moqalaqem ar icis Tavisi valdebulebebi, ra movaleobebi akisria sqesobrivi TvalsazrisiT; aseve, fokus-jgufSi erTi da imave socialuri mdgo-
saxelmwifos winaSe... mareobis mqone pirebi unda iRebdnen monawileobas. winaaRmdeg SemTxvevaSi
- da ra uflebebi aqvs, arc is ar icis. jgufis warmatebis perspeqtivebi mcirea, vinaidan mis msvlelobaSi Tavs iCens
- ... da rac mTavaria, ar icis, ra uflebebi aqvs, imitom rom misi uflebebi, daZabuloba, mTeli rigi emociuri aspeqtebi, romlebic respondentTa yurad-
rogorc wesi, gamoixateba saxelmwifos valdebulebebSi. Rebis gafantvas iwvevs.
- ki magram, Cemi azriT, mgoni umetesobas arc unda rom icodes... fokus-jgufis warmatebas didwilad gansazRvravs jgufis wamyvanis, anu
- masas, zogadad, ver moTxov amas. moderatoris xelovneba.42 misi mTavari daniSnulebaa, gauZRves diskusias im
- arc aqvT moTxovnileba. sadiskusio gegmis safuZvelze, romelic sakiTxis winaswari Seswavlis da
- gind icode, xom weria xolme, vTqvaT, “icode kanoni, iqnebi daculi” — vici gamokvlevis programis safuZvelze iqna SemuSavebuli. ar SeiZleba imis Tqma, rom
kanoni — rom, vTqvaT, ar unda gamCxrikon orderis gareSe, — vici, rom is ar aris siRrmiseuli intervius da fokus-jgufis sadiskusio gegmebs Soris raime
sabuTi imisa, rom im wuTas me damiWiron, magram dRes-dReobiTac sakmaod principuli gansxvavebebi iyos, Tumca fokus-jgufis sadiskusio gegma, ra Tqma
efeqturad mimdinareobs es. kanoni icis im adamianma, magram ver icavs im kanons! unda, orientirebulia ramdenime respondentze.
- verc daicavs, martivad vityvi: Sen rogorc ar unda icode kanoni, Sen ise ver moderatoris ostatoba imaSi gamoixateba, rom man unda gamoiwvios jgufis
daicav kanons, rogorc iuristi dagicavs — maSin Cveni profesia saerTod ar monawileebis gulaxdiloba, uzrunvelyos yvela respondentis monawileoba
gaxdeboda saWiro. diskusiaSi, maT Soris maTi, vinc ar aris aqtiuri, an Tavs gaubedavad grZnobs. Tu
- elementarul imeebze, yvelaferze advokati xom ar geyoleba, ara? jgufis msvlelobaSi raime mizezis gamo viTareba daiZabeba, an respondentebs
- ara, yvelaferze advokati ara, Tundac igive saproceso moqmedebebze roca Soris raime gaugebroba moxdeba, moderatoris movaleobaa, ganmuxtos situacia.
vsaubrobT, da gakaveben, mainc gWirdeba damcveli. moderatori kargi msmeneli unda iyos, didi yuradRebiT usminos gamarTul
saubars da rodesac saWirod CaTvlis, gaCumdes, raTa respondentebma Tavad war-
Tqven daiwyeT laparaki, rom xalxs arc undao arafris Secvla... marTon diskusia. fsiqologebisTvis kargadaa cnobili, rom rodesac responden-
- ubralod, me ase mgonia, rom arc cdiloben im situaciis Secvlas, rac aris. tebi xedaven, rom maT yuradRebiT usmenen, rom maTi azri ainteresebT, isini
iolad da siamovnebiT Tanxmdebian TanamSromlobaze. moderatorma unda
Tu ar cdiloben, maSin ise gamodis, rom moswonT is situacia, Tu ra xdeba? gauadvilos respondentebs diskusiaSi monawileoba; mis qcevaSi ar unda iyos
- ar moswonT, me ubralod ise mgonia, rom mieCvivnen. araferi, rac SeboWavs respondentebs. swored moderatorzea damokidebuli
- rogor aris, iciT? yvela adamians saqarTveloSi rom hkiTxo, unda yvela- jgufSi megobruli da Ria atmosferos Seqmna, rac ueWvelad Seuwyobs xels
feri iyos kanonierad; magram unda, rom am situaciaSi yvela iqceodes kanonierad diskusiis warmatebas. idealur SemTxvevaSi, fokus-jgufis msvlelobaSi
TviTon mis garda, xolo TviTon isev Zveleburad agrZelebdes. anu, yvela fiq- Seqmnili atmosfero mis monawileebs siamovnebas unda aniWebdes, saintereso
robs, rom ki, ra Tqma unda, kanoni unda kanonobdes, damnaSave unda daisajos, unda iyos maTTvis.
magram... fokus-jgufis Catarebisas aqtualobas kargavs masobrivi gamokiTxvebisTvis
- Tan qarTvelebis fsiqologia ufro sxvanairia. Zalze mniSvnelovani sakiTxi imis Taobaze, Tu ramdenad adekvaturad esmiT
- ... magram am dros TviTonve fiqrobs, rom kargi iqneboda, rom yvela ase respondentebs dasmuli kiTxvebi —moderatoris erT-erT movaloebas swored
iqceodes, magram me mainc privilegirebuli unda viyo. es momenti namdvilad aris. imis uzrunvelyofa warmoadgens, rom respondentebma sworad gaigon dasmuli
- Cemi azriT kidev, eg ar aris imis dasabuTeba, rom ar unda qarTvel xalxs kiTxvebi; zogjer moderatoris Careva arc aris xolme aucilebeli, vinaidan
raRac Secvalos, imitom rom igive es Cveni ori revolucia imis saWiroebis SemTxvevaSi jgufis sxva wevrebi Tavad exmarebian im respondents,
damadasturebelia, rom xalxs raRac undoda da Secvales kidec. romelmac ver gaigo kiTxva, azusteben ra kiTxvis Sinaarss. saerTod, jgufis
- ara, Sen cudad gamige — gana ar unda Secvla, unda rom Secvalos, magram... msvlelobaSi respondentebis urTierToba erTmaneTTan xSirad saSualebas
- revolucia moxda, magram jer imdeni araferi ar momxdara. aZlevs moderators, CrdilSi darCes, Sesabamisad — naklebad moaxdinos gavlena
- survili rom ara yofiliyo raRacis Secvlisa da keTildReobisken, arc respondentebis azrebze Tavisi SekiTxvebiT da komentarebiT, rac, ra Tqma unda,
moxdeboda revolucia. mniSnvelovnad amcirebs respondentebis pasuxebis reaqtiulobas. es garemoebac
- ki. fokus-jgufebis Zalze mniSvnelovan upiratesobad iTvleba. amasTan, es, ra Tqma
- me vityvi, rom is elodeba viRacisgan Svelas — ki unda, rom Seicvalos, unda, ar niSnavs, rom moderatori nakleb yuradRebas aqcevs jgufis msvle-
magram TviTon mainc ar akeTebs. lobisas gamarTul diskusias — piriqiT, misi CrdilSi gasvla, rodesac es saWiroa
- eg marTalia. da sasargebloa jgufis msvlelobisaTvis, mis maRal profesiul ostatobaze
- saerTod, qarTveli xalxis Cvevaa, da, mgoni, mTavrobac ukve ise mieCvia mowmobs. rodesac is amis saWiroebas dainaxavs, moderatori kvlav CaerTveba
sazRvargareTidan daxmarebas, miliardi, ori miliardi — rogora varT ici, jgufis wayvanis procesSi, imdenad aqtiurad, ramdenadac es saWiro iqneba.
rogorc patara ToTo bavSvi, rom sul Wamaze da sul TxovniT TvaliT vuyurebT, iseve rogorc Tvisebrivi meTodebis nebismieri saxeoba, fokus-jgufebis
ukve gamogvimuSaves aseTi Tviseba. meTodi garkveul Tavisuflebas aniWebs mkvlevars am meTodis gamoyenebis
- nu, axla martivad rom aviRoT: Tu universitetis biblioTekaSi ar aris konkretul formebTan dakavSirebiT. moderatoris mier fokus-jgufis Cata-
wigni, Sen SegiZlia moiTxovo es, anu daayeno aseTi moTxovna, imitom rom gaqvs rebis stili SeiZleba iyos rogorc mkacri, aseve liberaluri. ukanasknel
amis ufleba, da meore varianti, rasac realurad studentoba mimarTavs: elodeba SemTxvevaSi, rogorc wesi, saqme gvaqvs gamocdil moderatorTan, vinaidan
axal reqtors, romelic SeiZleba 10 wlis Semdeg movides. “iman gadawyvitos” — es
momenti Zalian aris. 41
David L. Morgan. 1997. Focus Groups as Qualitative Research. Second Edition. Thousand Oaks, CA: Sage
Publications. P. 19.
ori ramis Sejereba minda. Tqven yvelam — TiTqmis yvelam — TqviT, rom 42
moderatori SeiZleba iyos rogorc kvleviTi gundis warmomadgeneli, romelic
gqoniaT Sexeba korufciasTan. amave dros, Tqven axseneT revolucia. Tu uSualod muSaobs gamokvlevis Catarebaze da monacemTa damuSavebaze, aseve mowveuli
SevadarebT mdgomareobas revoluciamde da revoluciis Semdeg, situacia piri, romlis daniSnulebac mxolod fokus-jgufis Catarebaa.
84 29
respondentebis moCvenebiTi Tavisuflebis miuxedavad, man mainc unda akontro- gvaqvs saqme?
los diskusiis msvleloba da unda miiRos pasuxebi dasmul kvleviT kiTxvebze. - ara, universitetSi rom Semodis studenti, iq unda xdebodes piradi
fokus-jgufis erT-erTi udidesi upiratesoba isaa, rom es meTodi gasaubreba da uflebebis ganmarteba.
saSualebas gvaZlevs, Tvali vadevnoT azrebis Camoyalibebis process, da amasTan, - ki, magram ar xdeba.
SevecadoT davadginoT, Tu ratom fiqrobs xalxi ise, rogorc fiqrobs43. es xdeba - magram me ras viZaxi — TviTon kanoni ukve ar avaldebulebs universitets,
jgufis monawileebs Soris azrTa gacvlis dros. ara nakleb mniSvnelovania is, rom [studentis] Semosvlis Tanave, Tavisive iniciativiT...
rom fokus-jgufis Catareba xSirad xels uwyobs ama Tu im sakiTxis axali TvaliT - anu Tu gainteresebs Seni uflebebi, is getyvis uxeSad: me unda gaswavlo, Sen
danaxvas, misi mniSvnelovani aspeqtebis gamoyofas, romlebic, SesaZloa, ar unda iswavlo; is arc imas getyvis, rom Tu ar iswavli, fuli gadamixadeo...
gamoaSkaravebuliyo formalizebuli intervius dros. amitom, rogorc devid - gasagebia, vTqvaT, igive Cvens universitetze rom aviRoT, debulebaSi wlebis
morgani Tvlis, fokus-jgufebis erT-erT umniSvnelovanes Rirsebas warmoadgens ganmavlobaSi iyo Cadebuli, rom 40% vTqvaT fasiani seqtoridan Semosuli
am meTodis unari, aRmoaCinos axali Temebi da wamoWras axali hipoTezebi44. Tanxebis unda moxmarebodaT studentebs, TviTon universitets, materialur-
amasTan, fokus-jgufi araviTar SemTxvevaSi ar isaxavs miznad raime gadaw- teqikuri bazis saxiT, xolo 60% leqtorebs xelfasebis saxiT — ar xmardeboda,
yvetilebis miRebas — misi mTavari daniSnulebaa, yvela respondents Tavisi azris martivad imitom, rom mxolod im adamianebs hqondaT es debuleba wakiTxuli, vinc
gamoTqmis saSualeba misces. es miiRo. da sakmaod rTulad mosapovebeli dokumentia dRemde.
magram fokus-jgufis, iseve rogorc siRrmiseuli intervius Sedegad
mkvlevari mxolod respondentebis verbalur informaciaze dayrdnobiT akeTebs sxva mizezebi, sxva mosazrebebi?
daskvnebs, rac, ra Tqma unda, garkveulad amcirebs Sedegebis sandoobas, imitom - Cemi azriT, SeiZleba cota xmamaRali naTqvami iyos Cemi mxridan, magram
rom es informacia yovelTvis ar Seesabameba sinamdviles.45 TelavSi, yovel SemTxvevaSi, asea, me ase mgonia, rom Cveni mTavroba da xalxi
fokus-jgufis Catareba seriozul momzadebas moiTxovs, rac gulisxmobs erTmaneTTan kavSirSi saerTod ar aris, anu Cven, adamiani laparakobs sul sxva
Temis winaswar Seswavlas, gamokvlevis programis da sadiskusio gegmis Semu- enaze, mTavroba laparakobs sul sxva enaze, Cvens problemebze ar laparakoben.
Savebas, agreTve, jgufis Catarebis teqnikuri mxareebis uzrunvelyofas.
Senoba, sadac fokus-jgufi tardeba, specialur moTxovnebs unda pasuxobdes. mTavrobas xalxi ar irCevs?
es unda iyos sada oTaxi, romelic daculia gare xmaurisagan. rogorc wesi, - irCevs, magram raRac momentSi isini ...
fokus-jgufebi tardeba mkvlevaris ofisSi, specialur oTaxSi, romlis erTi - formalurad irCevs.
kedelzec calmxirivi sarkea, romelic saSualebas aZlevs mkvlevarTa gunds an - adamianebis azrs isini aRar aqceven yuradRebas imis Semdeg, rac isini
damkveTebs Tvali adevnon diskusias ise, rom xeli ar SeuSalon mis msvlelobas. amorCeulebi arian.
respondentebma ar ician am sarkis da meore oTaxis arsebobis Sesaxeb. - dabali politikuri kulturac aris amomrCevlisa, amas aucileblad unda
yovelTvis xdeba fokus-jgufis dros gamarTuli saubris audio- da/an vide- gavusvaT xazi, ZiriTadad populisti [politikosebi].
oCawera, ris Sesaxebac respondentebi winaswar unda iyvnen gafrTxilebulni. ra - me ise mgonia, rom xalxi arc cdilobs imis gamosworebas, rac xdeba.
Tqma unda, am SemTxvevaSic uzrunvelyofili unda iqnes maTi konfidencialoba. - es yvelaferi modis, Cemi azriT, mainc saboloo jamSi imas vfiqrob, im
fokus-jgufis xangrZlivoba, rogorc wesi, saaTnaxevridan or saaTamdea; doneze midis ukve aqcenti, rom mTavroba, mTavroba — me vfiqrob, yvela
Sesvenebis gakeTeba fokus-jgufis mimdinareobis dros ar aris mizanSewonili. CvenTaganis bralic, imitom rom saganmanaTleblo sistema Zalian dabal donezea,
fokus-jgufis msvlelobisas respondentebs, rogorc wesi, umaspinZldebian es SeiZleba imis bralic aris, amis bralic, magram Cven kargad viciT, rom Tu
gamargilebeli sasmelebiT. adamians unda swavla da raRacis miRweva, gadalaxavs im raRac problemebs, magram
erTi kvleviTi proeqtis farglebSi, rogorc wesi, ramdenime fokus-jgufi kidev viZaxi, rogorc weRan vTqvi, Cven vuwyobT amas xels da Cveni isic aris.
tardeba, romlebic xSirad gansxvavdeba monawileTa maCveneblebis mixedviT - ki.
(qalebi; mamakacebi; sxvadasxva asakobrivi an profesiuli jgufi); arc Tu iSviaTia - sxvaTaSoris, bibliidan moviyvan, rom codvili is ki ar aris, vinc qrTams
SemTxvevebi, rodesac jgufebi sxvadasxva qalaqSi, an sulac sxvadasxva qveyanaSi iRebs, Sen codvili xar, rodesac qrTams aZlev. da am SemTxvevaSi — me maqvs
tardeba. yvela aseT SemTxvevaSi mkvlevari gacilebiT ufro mdidar informacias micemuli, vTqvaT, qrTami da me Cems Tavs ufro vTvli am SemTxvevaSi damnaSaved,
iRebs, da Sedegebis Sedarebis SesaZlebloba eZleva asakobriv, sqesobriv, vidre imas, vinc aiRo es.
teritorialur/regionalur WrilSi. - erTi faqti SemiZlia — dResdReobiT imasac davoben, uxeSad rom SevadaroT,
arcTu iSviaTad fokus-jgufebi gamoiyeneba kvlevis dazverviT etapze, qaTami ufro adre gaCnda Tu kvercxi; igive situaciaa, meqrTameoba ufro adre
rogorc naklebad cnobili problemis Seswavlis pirveli nabiji, romelic gaCnda Tu TviTon meqrTame? imdenad gadajaWvulia es yvelaferi erTmaneTze,
gvexmareba saerTo hipoTezebis formulirebaSi. garda amisa, fokus-jgufebis igive Cvens dRevandel mdgomareobaSi, rom...
msvlelobisas miRebuli informacia mdidar da sasargeblo masalas iZleva - eg marTalia; iyo periodi, roca arc codna, araferi marTla ar fasdeboda,
masobrivi gamokiTxvis kiTxvaris Sesadgenad, kerZod, kiTxvebis Camoyalibebisa marTla gareT rCebodi, marTla katastrofa iyo.
da maTi “daxurvis” daxvewis mizniT, vinaidan fokus-jgufebis msvlelobaSi
kargad vlindeba respondentebis “leqsikoni”, maTi azrovnebis modelebi. axla laparakia am Senobaze, am qalaqze, am qveyanaze Tu ...?
fokus-jgufebi kargad uTavsdeba kvlevis sxva meTodebs, amitom xSirad - am Senobazec, am qalaqzec da am qveyanazec. elementarulad, ver Sexval,
gamoiyeneba farTomasStabian proeqtebSi sxva meTodebTan, maT Soris masobriv gindac codna gqondes, ver Sexval, Tu raRac gadasaxadi ar Seitane
gamokiTxvasTan erTad. ukanasknel SemTxvevaSi, fokus-jgufebis Sedegad miRe- universitetSi; misaReb gamocdebze erTxel CaWra, orjer CaWra, samjer CaWra —
buli Tvisebrivi informacia, rogorc wesi, amdidrebs raodenobriv Sedegebs. es ukve xdeboda raRac katastrofulad.
aRsaniSnavia, agreTve isic, rom masobriv gamokiTxvebTan SedarebiT fokus-
axla mase aRar aris?
43 - me vfiqrob, axla SeiZleba ase iyos, magram mcodnes xmis amoRebis unari da
Richard A. Kruger. 1994. Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Second Edition. Thousand
saSualeba eqneba, odnav mainc rom gaitanos Tavisi simarTle.
Oaks, Calif.: Sage Publications. P. 3.
44
David L. Morgan. Op. cit. P. 21. - meti aqvs.
45
David L. Morgan. Op. cit. P. 8. - ukve raRas sasikeTo Zvrebi iqneba, ukve raRac testireba, romelic unda

30 83
- igivea. jgufebis Catareba nakleb dros moiTxovs da damkveTs gacilebiT ufro iafi
- Cemi azriT, igivea. ujdeba, vidre sxva tipis kvlevis Catareba.
- aranairad naklebad.
- SedarebiT naklebi SeiZleba iyos.
- iqidan gamomdinare, rom Telavi saqarTvelosTan SedarebiT Zalian pataraa... proeqciuli teqnikebi
- ara, me vityodi piriqiT, TbilisSi ufro, Cemi azriT, naklebia, vidre aq — Tvisebriv meTodebSi da, kerZod, fokus-jgufebSi farTod gamoiyeneba e.w.
patara qalaqia, magram Zalian [gavrcelebulia]. proeqciuli teqnikebi46, romlebic wina leqciaSi ganxiluli zondirebis saSua-
- procentulad Tu aiRebT, am SemTxvevaSi ... lebebis ganviTarebis Sedegs warmoadgens. proeqciuli teqnikebis mizania adamia-
- SeiZleba sadRac naklebi Tanxaa gadasaxdeli, magram Semosavalic naklebia. nis Sinagani samyaros ufro Rrma Seswavla. es meTodikebi mWidro kavSirSia fsi-
- eg aris mTavari, Tu korufcia ra donezea? is aris mTavari, ramdens ixdi, Tu qologebis mier SemuSavebul testebTan, da fsiqologiis mraval miRwevas iye-
ra donezea? is xom mainc iRebs am SemTxvevaSi? korufcia is aris, rom iman neben.
SeiZleba — uxeSad ar gamigo — lari aiRos, magram iman xom mainc safasurad proeqciuli teqnikebis aucileblobas aqvs rogorc fsiqologiuri, aseve
gagikeTa! am wuTas korufciazea laparaki, samarTlebrivi is rom irRveva; aqac lingvisturi gamarTleba. fsiqologiuri TvalsazrisiT, adamianis qcevis
sakmaod irRveva. motivebi xSirad qvecnobierebaSi arsebuli mizezebiT da motivebiT aixsneba,
- ki, hoda Tanabrad aris procentulad Tu aviRebT. amitom zog SemTxvevaSi adamians ar SeuZlia sakuTari saqcielis an poziciis axsna
- nu, Tanabrad. verbaluri saSualebebis gamoyenebiT. amas emateba lingvisturi gamarTleba —
enis, anu Cveni verbaluri komunikaciis saSualebis arasrulyofili xasiaTi.
piradad Tqven Tu gqoniaT Sexeba korufciasTan? swored proeqciuli teqnikebi dagvexmareba am ori SezRudvis gadalaxvaSi.
- albaT, yvelas hqonia met-naklebad. mkvlevrebi gamoiyeneben proeqciuli teqnikebis mraval saxeobas. vidre
- met-naklebad. mkvlevari gadawyvetilebas miiRebdes imasTan dakavSirebiT, Tu romeli teqnika
- me SemiZlia vTqva, rom ar mqonia. Tamamad SemiZlia vTqva, rom arasodes ar gamoiyenos ama Tu im gamokvlevis farglebSi, man sam kiTxvas unda gasces pasuxi:
mqonia. 1. romeli teqnika dagvexmareba yvelaze ukeT Cvens winaSe mdgari miznis
- ho, axla mec vfiqrob, ra vici, verafers ver vigoneb. misaRwevad?
- qrTami ar mimicia, magram vici, rom... 2. rogor unda gamoviyenoT SerCeuli teqnika?
3. rogor unda davamuSavoT miRebuli Sedegebi?
Tqvens pirad gamocdilebas davubrundebiT, magram manamde — ra aris qvemoT moyvanilia aTi yvelaze gavrcelebuli proeqciuli teqnikis mokle
korufciis gavrcelebis mizezi saqarTveloSi, ra iwvevs korufcias? aRwera.47
- Cemi azriT, ucodinroba.
- kanonis ucodinroba. 1. sityvieri asociaciebi
- gaunaTlebloba. magaliTi: “ra azri gebadebaT, rodesac gesmiT sityva “. . .”?”
- samarTlebrivi...
- arsebuli mdgomareoba, raSic Cven vcxovrobT, is saSinelebebi, ase vTqvaT, es meTodika Zalze martivia. misi gamoyenebis SemTxvevaSi respondentebs,
rac dRes-dReobiT xdeba: ukanonoba... rogorc wesi, advilad esmiT, Tu ra gvinda maTgan. amasTan, aseTi “savarjiSo”, Tu
- es SeiZleba iyos erTi kompleqsi, socialuri foni, zogadi socialuri foni, is fokus-jgufis an siRrmiseuli intervius dasawyisSi gamoiyeneba, saSualebas
rodesac igive dabali xelfasi aqvT saxelmwifo samsaxurSi da bunebrivia, gvaZlevs, SeviqmnaT warmodgena respondentebis “leqsikonis”, maTi sityvaTa
sajaro moxeles ar SeuZlia 16 larian xelfasze cxovreba. aqedanac gamom- maragis Sesaxeb da agreTve, gaverkveT ama Tu im produqtis an socialuri
dinareobs, erTi faqtori SeiZleba es gamovyoT. meore faqtori, TviTon situaciis Sefasebis variaciebSi.
moqalaqis samarTlebrivi ganaTlebis zedmetad dabali done. mesame faqtoric es teqnika SeiZleba gamoviyenoT rogorc zepiri, aseve werilobiTi saxiT;
SeiZleba arsebobdes am SemTxvevaSi... ukanasknel SemTxvevaSi, mas aucileblad anonimuri xasiaTi unda hqondes. magram
- mainc araferi ar Seicvleba. mniSvnelovania gvaxsovdes, rom nebismieri teqnikis werilobiTi gamoyeneba
- mesame faqtoria umTavresi, zogadad saxelmwifoSi ukve sakanonmdeblo dasaSvebia mxolod sakmaod maRali ganaTlebis donis mqone respondentebTan
vakuumi, rodesac esa Tu is urTierToba ar regulirdeba kanoniT, aq yovelTvis muSaobisas.
iqmneba raRac SezRuduli wre, sadac mimdinareobs es procesi. anu es procesi
rom SeCerdes, es vakuumi unda moispos aucileblad. igive universitetSi, 2. winadadebebis damTavreba
ganaTlebis sistemaSi, es vakuumebi Zalian bevria. magaliTebi: “isini, vinc mxolod xsnad yavas svams, arian . . .”
“idealuri qorwineba — esaa qorwineba, romelic . . .”
ganaTlebis sistemaSi konkretulad ra vakuumebia?
- vTqvaT, igive ar aris gansazRvruli studentis da universitetis es meTodikac Zalze iolia, da amasTan — uaRresad efeqturi. misi gamoyeneba
valdebulebebi. Cven praqtikulad aranair, rodesac SemovdivarT universitetSi, saSualebas gvaZlevs, gamovaaSkaravoT respondentebis faseulobebi, cxovrebi-
formalurad Tu iuridiulad ar xdeba gamijvna, ra valdebulebebi aqvs seuli orientaciebi da interesebi. is gvexmareba, swrafad da mkafiod Camova-
universitets Cvens mimarT. yalibebinoT repondentebs maTi damokidebuleba CvenTvis mniSvnelovani
- es valdebulebebi wesdebiT aris gansazRvruli. sakiTxebisadmi.
- ho, wesdebiT aris gansazRvruli, magram sainteresoa, ramdeni icnobs am
wesdebas, xom?
- erTi procenti. 46
termini nawarmoebia sityvebisgan ~proeqcia~, ~proecireba~.
- erTic ara. 47
es proeqciuli teqnikebi gamoyofilia sruliad ruseTis sazogadoebrivi azris kvlevis
centris (amJamad — levada-centris) Tvisebrivi kvlevebis ganyofilebis mier 1996-1998
Tu aris es wesdeba da Tqven mas ar icnobT, maSin iqneb sxva problemasTan wlebSi.
82 31
3. SekiTxvebi “mesame pirSi” kanons gareSea, vakuumia sakanonmdeblo.
magaliTebi: “ratomaa, rom zogi diasaxlisi iSviaTad wmends macivars?” - unda meTqva is, rom axlandeli axalgazrdobac uwyobs amas efeqturad xels,
“rogorc fiqrobT, ratom ar uyvars xalxs zangebi?” imitom rom ukve rom ici, rom amis gareSe ar xdeba, fulis gareSe, an qrTamis
gareSe, da ukve rogor aris, iciT? mcdeloba aRar aris. im dRes erTma amerikelma
cnobilia, rom rodesac adamiani sakuTari Tavis Sesaxeb laparakobs, is Tqva, rom qarTvelebis Cvevaao rom dawyebul saqmes bolomde ar amTavrebeno — da
imyofeba sakmaod Zlieri socialuri gavlenis qveS, romelic zRudavs mas Tavisi daaxloebiT hgaqvs, rom dabrkolebas gana gadalaxavs, is fiqrobs, rom modi axla
azrebisa da Sefasebebis gamoxatvaSi da xels uSlis misi azrebis gulaxdil ukve fuls mivcem, axla ukve daviRale...
gamoxatvas. magram rodesac Cven mas vTxovT sxvebis Sesaxeb (anu “mesame pirSi”) - marcxena gzas gamonaxaven.
ilaparakos, is gacilebiT ufro Tavisufali xdeba, da ufro gulwrfelad - Cvenc vuwyobT xels raRac momentSi, me vfiqrob.
gviziarebs Tavis mosazrebebs. - ra Tqma unda!
- da sazRvargareT aravin gadaixdis fuls uswavlelobisTvis, rogorc Cven
4. “Rrubliani” naxatebi vakeTebT, mgoni, amas.
magaliTi: vuCvenoT respondentebs naxati an fotosuraTi, romelzec - rogorc yovelTvis, ukuRma varT niWierebi — nebismieri sxva SeiZleba
aRbeWdilia raime socialuri situacia da erT-erTi mTavari moqmedi piris fiqrobdes problemis gadaWraze, qarTvelma SeiZleba oTxjer meti ifiqros
gverdiT daxatulia carieli “Rrubeli”, romelic simbolurad misi azris marcxena mxridan mogvarebaze, mainc moZebnis raRacas.
Casawer adgils warmoadgens. vTxovoT respondentebs, “RrubelSi” am adamianis - da sabolood ver xvdebian, rom uswavleloba ufro Zviri ujdebaT da ufro
azri Caweron. cudia qveynisTvis ekonomikuradac da saerTodac.
- cudi kidev is aris, rom adamiani, romelic profesias korufciuli xerxebiT
es meTodika SedarebiT ufro rTulia. misi meSveobiT Cven vigebT eufleba, anu romelic, vTqvaT, iqidanve ixdis ukanonod, mere, ra Tqma unda, isic
respondentebis reaqcias suraTze asaxul socialur situaciasTan dakavSirebiT ukanonod gadaaxdevinebs, rodesac Tanamdebobas daikavebs, anu ukan amoiRebs.
ise, rom Cven mas ar vubiZgebT, raime tipis daskvna gaakeTos — Cven saerTod ar - ho, xelisuflebaSi modis da...
aRvwerT arafers, ubralod naxats vuCvenebT. am naxatSi respondenti dainaxavs - jaWviviT modis.
mxolod imas, ris dasanaxadac is ukve momzadebulia Tavisi socialuri Tu
kulturuli mdgomareobidan gamomdinare, xolo respondentis mier “RrubelSi” Cvens qveyanas davubrundeT. saqarTveloSi korufcia ramdenad aris
Cawerili azri naTlad gviCvenebs mis damokidebulebas im problemisadmi, gavrcelebuli, Tqveni azriT?
romelic gvainteresebs. - sakmaod.
am meTodikis gamoyenebisas didi yuradRebiT unda movekidoT Sesabamisi - Zalian.
naxatebis SerCevas, da SeZlebisdagvarad karg mxatvrebs unda SevukveToT isini. - Zalian gavrcelebulia.
naxati unda iyos sada, naTeli da ubralo.
sakmaod Tu Zalian?
5. personifikacia - Zalian.
magaliTebi: “warmoidgineT, rom axali markis BMW-s avtomobili adamiania. - Zalian.
rogori adamiania is? SegiZliaT amiRweroT?” - me vityodi, katastrofuli masStabiT.
“warmoidgineT, rom es organizacia raime cxovelia. konkretulad romel - igives vityodi mec.
cxovels gagonebT is?” - faqtiurad sfero ar arsebobs, sadac korufcia ar aris.

xdeba xolme, rom Tavidan respondentebs uWirT am meTodikis gamoyeneba, SegiZliaT daasaxeloT sami sfero, sadac korufcia yvelaze Zalian aris
magram, rogorc wesi, SemdgomSi isini gatacebiT umateben maT mier Seqmnil saxes gavrcelebuli? an Tu TvliT, rom erTia aseTi sfero — ki, batono, erTi
axal-axal detalebs. daasaxeleT.
sworad gamoyenebis SemTxvevaSi es meTodika Zalze mdidar informacias - ganaTleba.
mogvcems rogorc raime saqonlis imijis Sesaxeb, aseve misi “tipiuri - saganmanaTleblo.
momxmareblis” warmomadgenlebis Taobaze; masTan dakavSirebul faseulobebze; - ganaTleba, samarTaldamcavi organoebi...
reklamis gavlenaze; da sxva. - saxelisuflo struqturebSi, ganaTlebis sistemaSi, da mesame — damexmareT.
- samarTaldamcav organoebSi.
6. stereotipebi - es SeiZleba Sevides saxelmwifo struqturebSi.
magaliTi: respondentebs sTavazoben produqtebis sias, romlebsac - es im doneze, rom yvelas TvalSia.
yoveldRiurad moixmars romelime hipoTeturi ojaxi, da sTxoven, aRweron es
ojaxi. Telavis raionSi igive sami sferoa, Tu aq raime specifikuri situaciaa?
- ara, me mgoni, igive sami gvaqvs.
am meTodikis gamoyeneba sapirispiro formiTac SeiZleba: aRvweroT ojaxis - mgoni, gamonaklisebi iqneba, magram ZiriTadad igive.
tipi da vTxovoT respondentebs, Seadginon im produqtebis sia, romlebsac es - adgilobrivi TviTmmarTvelobis doneze Tu gadmovitanT xelisuflebis
ojaxi yoveldRiurad moixmars. situacias, maSin igive sami sferoa.
es meTodika personifikaciis meTodikis Tavisebur gagrZelebadac SeiZleba - igive.
CaiTvalos. is saSualebas gvaZlevs, gamovyoT momxmarebelTa jgufebi, romlebic, - samarTaldamcavebi, saganmanaTleblo da...
respondentTa azriT, tipiuria.
saSualod saqarTvelos dones Tu SevadarebT, TelavSi korufcia metad
7. rolebis gaTamaSeba aris gavrcelebuli, naklebad Tu igivea?
magaliTi: respondentebs vTxovT, rolebSi gaiTamaSon raime situacia, - igivea.

32 81
korufciis masStabi — aq yvela sferoSi midis korufcia, iq ki, SeiZleba... magaliTad, ganasaxieron sxvadasxva firmis mier warmoebuli analogiuri
- aseve CamorCenili qveynebi. saqoneli.

modiT davasaxeloT qveynebi, nu davajgufebT. es sakmaod rTuli meTodikaa, romlis gamoyenebasac Zalian didi dro
- indoeTi mgonia me. sWirdeba da amasTan, is moiTxovs moderatoris gansakuTrebul ostatobas. is
- ruseTi. saSualebas gvaZlevs, gavigoT, Tu ra adgils ikavebs esa Tu is saqoneli
- sasomxeTic aseve. respondentebis yofaSi.
- sasomxeTi, azerbaijani, ruseTi, ukraina. yofili sabWoTa samyaro.
8. naxatebi da “fsiqonaxatebi”
ratom aris am qveynebSi SedarebiT metad gavrcelebuli? magaliTi: vTxovoT respondentebs, Tavad daxaton naxati raime
- kanoni ar kanonobs, albaT. situaciasTan dakavSirebiT.
- ufro metad gavrcelebuli ar aris, me mgoni, sasomxeTSi an ruseTSi, magram
sadac marTlaa gavrcelebuli — indoeTSi, vTqvaT. aseTi naxatebi saSualebas gvaZlevs, SevafasoT respondentebis mier ama Tu im
- moicavs im qveynebs, rasac hqvia “ganviTarebadi”. saqonlis aRqma, amitom isini Zalian xSirad gamoiyeneba satelevizio sareklamo
- da xalxis donea ufro SeiZleba dabali. rgolebis efeqturobisadmi miZRvnil fokus-jgufebSi. amasTan, aseTi naxatebis
- ara, TviTon saxelmwifo institutebis Camoyalibebis procesi ar aris iq meSveobiT SesaZlebloba gveZleva SevamowmoT, Tu ramdenad daaxsovdaT
dasrulebuli, aqedan gamomdinare, TviTon sazogadoebac da, xSir SemTxvevaSi, respondentebs ama Tu im saqonlis SefuTva, samarko niSani, da sxva.
saxelmwifo moxeleebic ver acnobiereben, ras niSnavs saxelmwifoSi cxovreba. ra Tqma unda, aseTi meTodikis gamoyenebis SesaZleblobebi SezRudulia,
meorec, TviTon korufciis sistemazec aris aq saubari, vTqvaT, nebismier ramdenadac bevri respondenti ukan daixevs im mizezis gamo, rom xatva ar icis,
ganviTarebul qveyanaSi, rodesac atyoben, rom raRac sfero eqceva maqsimarulad Tumca aq xatvis xarixs ara aqvs gadamwyveti mniSvneloba. amitom es meTodika
CrdilSi, da iq xdeba korufciuli garigeba, cdiloben es gadmoitanon sakanon- yvelaze xSirad bavSvebTan muSaobisas gamoiyeneba.
mdeblo regulirebis sferoSi, da aq es kultura ar aris xSir SemTxvevaSi.
- imitom, rom, albaT, kanoni ar kanonobs. 9. kolaJi
- damokidebulia azrisa da sityvis TavisuflebasTan, rac CvenTanac iyo didi magaliTi: Jurnalebidan gamoWrili suraTebis didi raodenobidan
problema. respondentebs sTavazoben SearCion iseTebi, romlebic, maTi azriT, yvelaze
metad Seesabameba romelime saqonlis an adamianis imijs.
kargiT. da romelia, Tqveni azriT, qveynebi, sadac korufcia ar aris, an
SedarebiT naklebad aris gavrcelebuli? es meTodika saSualebas gvaZlevs, gamovaaSkaravoT respondentebis
- naklebad. damokidebuleba ama Tu im saqonlis mimarT, da mogvcems iseT informacias,
- gacilebiT naklebad. romlis verbalurad gamoxatvac repondentebs gauWirdebaT.
- evropis TiTqmis yvela qveyana. rogorc wesi, kolaJis Sedgena sakmaod Znelia, amitom iTvleba, rom Tu
- es aris civilizebuli qveynebi. respondentebma Tavi gaarTves am amocanas, e.i. isini xangrZlivi drois manZilze
- amerika. Segnebulad moixmaren ama Tu im saqonels, da maT cnobierebaSi ukve
- me amerikas davasaxelebdi. Camoyalibebulia myari warmodgena mis Sesaxeb.
- korufcia aris yvela qveyanaSi. amasTan, unda aRiniSnos, rom kolaJis teqnika mniSvnelovan sirTuleebs
- ara, naklebad. Seicavs ara marto respondentebisTvis, aramed mkvlevarebisTvisac, romlebsac,
rogorc wesi, uWirT Sedegebis interpretacia. amitom am teqnikis gamoyenebisas
da ra aris imis mizezi, rom am qveynebSi korufcia naklebadaa uaRresad mniSvnelovania, mivceT respondentebs saSualeba, Tavad agvixsnan
gavrcelebuli? Tavisi arCevani da agviRweron is, rac “Seqmnes”.
- ganviTarebulia, kanoni kanonobs.
- iq aris sakanonmdeblo regulireba. 10. kartografireba (Brand mapping)
- Zalian did pativs scemen sazRvargareT saerTod, ginda amerikaSi, gind magaliTi: respondentebs vTxovoT, ramdenime jgufad dayon konkurenti
evropaSi, kanonebs da eSiniaT, imitom rom ician, raRacas rom daaSaveben, ician, firmebis mier damzadebuli msgavsi saqoneli.
rom marTla daisjebian. es meTodika sakmaod farTod gamoiyeneba marketinguli xasiaTis fokus-
- weRan damaviwyda meTqva, rom kriminogenuli situacia CvenTan da im qveynebSi jgufebSi. is saSualebas gvaZlevs, gamovacocxloT jgufis msvleloba. amasTan,
[sadac korufcia gavrcelebulia] Zalian dabal donezea, da iq, [sadac korufcia is gvaZlevs Zalze Rirebul informacias imasTan dakavSirebiT, Tu rogor xedavs
ar aris gavrcelebuli,] me vfiqrob, ufro maRal donezea. ician, rom Tu es bazars TviTon momxmarebeli. am meTodikis daxmarebiT SeiZleba davinaxoT,
moxdeba, daisjeba is adamiani, da CvenTan ukve aravis eSinia arafris gakeTebis. ramdenad “savsea” bazari Tu, piriqiT, jer kidev aris axali markis saqonlis
- ho, igive momentia — raRacas Caiden, fuls miitan da morCa. SemoRwevis SesaZlebloba. is saSualebas gvaZlevs, agreTve davinaxoT, icvleba
- eg cxadia, kanonis simkacre imdenad ar gansazRvravs kanonis dacvas, Tu ara momxmareblis warmodgena arsebuli saqonlebis Sesaxeb reklamis gavlenis
ramdenadac TviTon sasjelis aucilebloba, anu prevencia am SemTxvevaSi. qveS.
- dausjeloba akeTebs amas. am meTodikis gamoyenebis SemTxvevaSi unda gaviTvaliswinoT, rom is sakmaod
- dausjelobis sindromia saqarTveloSi. did dros moiTxovs da misi CatarebisTvis saWiroa damxmare “TvalsaCino
- isic ar dagvaviwydes, rom iseT qveynebSi arsebobs iseTi kanonebi, romlebic masalis” gamoyeneba.
uSualod xels uwyoben korufciis gaRvivebas.
- martiv magaliTs moviyvan — amerikis nebismier universitetSi ratom ar aris proeqciuli teqnikebis gamoyenebisas aucilebelia Semdegi moTxovnebis
korufciis didi masStabi? elementarulad, yvela gadasaxadi iq aris kanoni- dacva:
zirebuli, anu is ukanono imaSi ar eqceva. aq yvelaferi dauregulirebelia,

80 33
• maTi gamoyeneba dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, Tu SeuZlebelia CvenTvis - qrTamis SemTxvevaSi iniciativa modis Seni mxridan, xolo korufciis
saWiro informaciis miReba sxva gziT (kerZod, pirdapiri kiTxvebis meSveobiT); SemTxvevaSi iniciativa modis im mxridan.
- Cemi azriT, SeiZleba xmamaRla ar iyos naTqvami, rom ai, Sen raRac momitane,
• mkvlevarma unda SearCios is meTodika, romelic yvelaze metad Seesabameba mis magram qvecnobierad, farulad miganiSnebs, rom ai, kargi iqneboda, Tu raRacas
winaSe mdgar amocanebs; momitan.
• aucilebelia winaswar ganvsazRvroT, fokus-jgufis Catarebis romel etapze - ki.
ufro mizanSewonilia SerCeuli teqnikis gamoyeneba; - sityvaze, vTqvaT, romeliRac samsaxurSi gamocxadda raRac konkursi,
SesarCevi, miiRe monawileoba da geubnebian, rom ai, ki, akmayofileb amas, magram
• respondentebs gasagebad unda avuxsnaT, Tu ra gvinda maTgan, rogoria “TamaSis raRac damatebiTi isini unda gaimarTos — Sen atyob, rom giWianureben saqmes, ar
wesebi”; gawyoben — iZulebuli xdebi rom SesTavazo raRac, “pativs gcem, ra”...
- qrTami me mainc sul cudi gagebiT maxsovs, ai “qrTami misca” da...
• aucilebelia Seiqmnas garemo, sadac respondentebi ar igrZnoben Tavs ise, - ara, kargi gagebiT verc ityvi.
TiTqos isini raRac gamocdas abareben; - kargi gagebaa, rodesac pativs gcemen da Sen pativs scem adamians, magas xom
• moderatoris saqcieli maqsimalurad moqnili unda iyos, da Tu meTodika ar qrTams ver daarqmev?
“amuSavda” (rac xdeba xolme), man unda moaxerxos jgufTan muSaobis gagrZeleba - qrTami aris korufciis gamomxatveli meTodi.
ise, rom aRar gaamaxvilos amaze yuradReba;
maSin sxva kiTxva — korufcia SeiZleba aRviqvaT rogorc raRac fuladi
• araa mizanSewonili, gadavtvirToT jgufi proeqciuli teqnikebiT — erTi Tanxis an saCuqris miReba, Tu amas sxva formebic aqvs?
jgufisTvis savsebiT sakmarisia 1-2 aseTi meTodikis gamoyeneba (erTi meTo- - sxva formebic aqvs, ra Tqma unda.
dikis gamoyeneba saSualod 20 wuTs ikavebs); - da bankSi ver Seitan, namdvilad.
- korufcias aqvs yvelanairi forma — swored is aris, rom Sen arasamarTleb-
• yvelaze ufro mniSvnelovani am meTodikebis gamoyenebaSi maTi Sedegebis Sem- rivad im adamians, vTqvaT, igive rogorc samsaxurTan dakavSirebiT Camovarda
dgomi interpretaciaa. yvelanairad unda vecadoT, pirveladi interpretacia laparaki, TanamSromlad iyvan da nebismieri — amas SeiZleba, uxeSad geubnebi,
TviT respondentebma mogvcen. parketis dageba undodes an sul sxva raRacis [SekeTeba]; am SemTxvevaSi Sen
raRacis safasurad ukeTeb amas. imiT ki ara, rom is samarTlebrivad sworia, rom
proeqciuli teqnikebis gverdiT, fokus-jgufebSi farTod gamoiyeneba, is daimsaxura an raRaca — sxvas toveb TamaSgareT, imitom rom gawyobs im wuTas
agreTve zondirebis saSualebebi, kerZod: Sen am adamianis SemoTavazebuli winadadeba, da mniSvneloba ara aqvs, es ra iqneba.
- amas kanonic aregulirebs, kanonSi aris, rom sajaro pirebs ar SeuZliaT
siCume. rogorc ukve viciT, es aris erT-erTi yvelaze ubralo, neitraluri miiRon saCuqari, romlis fasic aRemateba [800] lars, Tu sworad maxsovs — aris
da amasTan efeqturi meTodi, da amitom is Zalian xSirad gamoiyeneba. konkretuli Tanxa miRebuli, anu saCuqarSi igulisxmeba Tanxac da igulisxmeba
Jestebis ena. jgufis msvlelobisas Zalze didi mniSvneloba aqvs nivTic.
moderatoris araverbalur saqciels, kerZod, misi saxis gamometyvelebas, - 1000 lari.
mimikas, xmis intonaciebs, Tvalebis moZraobas, Tavis daqnevas, xmis intonacias, - am SemTxvevaSi maSin is moiTxovs sam 400-larians, da Tavisuflad SeuZlia
diqcias da sxv. yvela es aris jgufis gaZRolis araverbaluri xerxebi. rom cal-calke aiRos.
mizanSewonilia, moderatori pirdapir uyurebdes Tavis Tanamosaubres, magram - elementarulad ai, nacnobia, kargi, fuls ar gamovarTmev, magram ukve ici,
amasTan ar iTvleba sworad, Tu is didi xniT daacqerdeba jgufis romelime rom saCuqari Sen unda “ikisro”.
monawiles. - madlierebis niSnad.
jgufuri urTierTobis marTva SesaZlebelia ramdenime teqnikis meSveobiT, - eg ukve tradiciuli momentia.
romelTa Sorisaa: dasmuli kiTxvebis “gadagzavna” jgufis sxva wevrebisTvis; - ara! mainc korufciaa.
gamoTqmuli azris gameoreba; monawileTa Segnebuli “dapirispireba”, da sxv. - korufcias imas ver davarqmevT, rom eqimTan midixar da “banbanerka” migaqvs.
informaciis arasrulad gageba an respondentTa mier gamoTqmuli azris - ara, ra Tqma unda!
Segnebulad damaxinjeba moderatoris mier aiZulebs respondentebs, ukeT - anda, vTqvaT, pativs scem adamians elementarulad adamianuri motiviT da
Camoayalibon Tavisi azrebi. ara imitom, rom...
“ratom?”-kiTxvebis gamoyeneba, romlebic SeiZleba davyoT “motivis” - eg vTqvi weRan, qrTams ver daarqmev-Tqo pativiscemas; pativiscema sxvaa,
(“ratom?”) da “interesis” (“rogor?/rogori?/rogor moxda?”) kiTxvebad. qrTami sxvaa.
“zondirebis”, iseve rogorc proeqciuli teqnikebis gamoyenebisas - eg iyo istoriuli winamZRvari qrTamisa.
yvelanairad unda vizrunoT imaze, rom ar dairRves respondentebis interesebi
da ar CavayenoT isini uxerxul mdgomareobaSi. aris aq vinme, vinc dRes pirvelad gaigo sityva “korufcia”?
- raRac ar mgonia, saqarTveloSi...
fokus-jgufebis Sedegebis damuSavebis SesaZleblobebi - imdenad xSirad ismis dRes-dReobiT, rom ara mgonia.
fokus-jgufis Catarebis Semdeg xdeba mis msvlelobaSi Cawerili saubris
qaRaldze srulad gadatana, ris Sedegadac iqmneba saubris transkripti (fokus- aris aq vinme, visac ucxo xalxis TandaswrebiT jer ar ulaparakia imis
jgufis transkriptis magaliTi ix. danarTSi #1). am transkriptis safuZvelze Sesaxeb, Tu ra aris korufcia da ar gamouTqvia Tavisi azri?
mkvlevari an mkvlevarTa jgufi SemdgomSi amzadebs angariSs, romelic, kvlevis - Sedegebze gvilaparakia, magram korufcia ar gangvimartavs rogorc aseTi.
miznebis Tanaxmad, Seicavs pasuxebs gamokvlevis programaSi dasmul kiTxvebze.
fokus-jgufis angariSi analitikuri dokumentia, romelic Cveulebriv Seicavs romeli qveynebia, Tqveni azriT, sadac korufcia Zalian aris
citatebs respondentTa saubridan, iseve rogorc mkvlevris daskvnebs da, gavrcelebuli?
xSirad, praqtikul rekomendaciebs. - es aris ZiriTadad ganviTarebadi qveynebi, Tumca korufciis xarisxi da

34 79
- korufcia aris, rodesac romelime adgilze mosaxvedrad Tu raRac, ramdenadac fokus-jgufi axlosaa siRrmiseul interviusTan, am ori meTodis
gWirdeba gasamrjelo, rom miitano, da ara is, rac sinamdvileSi saWiroa, codna an gamoyenebis Sedegad mopovebuli informaciis damuSavebis analogiuri SesaZleb-
raRac; sinamdvileSi rac ar gaqvs, im kriteriumebs Sen ver akmayofileb da amis lobebi arsebobs. analizis pirvel etapze xdeba informaciis kodireba, Semdeg ki
safasurad Sen unda gadaixado raRac... — Sedegebis interpretacia; analizis saboloo safexurze mkvlevari akeTebs das-
- Seavso... kvnebs, romlebic warmoadgens pasuxs gamokvlevis programaSi dasmul kiTxvebze.
- korufcia es aris kanonis gareT momxdari garigeba, rodesac orive mxare siRrmiseuli interviuebis Sedegad mopovebuli informaciis damuSavebisagan
raRac valdebulebas kisrulobs, vTqvaT, erTi mxare kisrulobs raime Tanxis gansxvavebiT, fokus-jgufebis Sedegebis damuSaveba damatebiT moiTxovs
gaRebas, xolo meore, da ZiriTadad saxelmwifo moxeleze unda gvqondes aq gadawyvetilebis miRebas imasTan dakavSirebiT, Tu ra doneze unda ganxorciel-
saubari, kisrulobs raime ukanono qmedebis Sesrulebas am piris sasargeblod. des analizi. siRrmiseuli intervius SemTxvevaSi am kiTxvaze pasuxi TavisTavad
- mec, albaT, daaxloebiT ase vfiqrob. cxadia — aq analizis done SeiZleba mxolod respondenti iyos. magram fokus-
jgufebis SemTxvevaSi es SeiZleba iyos rogorc respondenti, aseve jgufi
korufcia da meqrTameoba erTi da igivea Tu ara? (rogorc erTeuli), miT umetes, Tu gaviTvaliswinebT, rom erTi kvlevis far-
- ki. glebSi ramdenime fokus-jgufi tardeba. gadawyvetilebis miReba analizis donis
- Cemi azriT, ki. Taobaze Zalze mniSvnelovania. Tumca, erTi mxriv, yvela jgufi responden-
- ki. tebisgan Sedgeba da swored individualuri respondentebi ayalibeben jgufis
- erTia. msvlelobaSi gamoTqmul azrebs, udavoa, rom jgufis dinamika gavlenas axdens
- Cemi azriT, ara, imitom rom meqrTameoba SeiZleba gamoixatos nebismier calkeul respondentebze, anu arsebobs agreTve analizis meore SesaZlo done,
pirTan mimarTebaSi, anu es SeiZleba ar iyos saxelmwifo moxele, vTqvaT, da jgufuri. amitom, d.morganis azriT, fokus-jgufis Sedegebis analizi aucileb-
qrTami miutano kerZo pirs, romelmac ginda rom samsaxurSi migiRos. korufciaze lad unda iTvaliswinebdes am or dones Soris arsebul urTierTobebebs.48
rodesac vsaubrobT, es aris uSualod saxelmwifo samsaxurSi momxdari movlena, ramdenadac fokus-jgufebi xSirad gamoiyeneba raime problemis winaswari
xolo qrTami SeiZleba gamoixatos kerZo seqtorSic, arasamTavrobo organi- Seswavlis mizniT, maTi Sedegebis analizi xSirad aRweriTi xasiaTisaa. am leqciis
zaciaSic. bolos moyvanilia fokus-jgufebis Sedegebis swored aRweriTi analizis
- mainc korufciasTan aris gadajaWvuli. magaliTi (ix. magaliTi #3). is eyrdnoba kvlevas, romelic Catarda Tavisuflebis
- magram amas ar SeiZleba davarqvaT, Cemi azriT, korufcia. institutis mier saqarTvelos sxvadasxva qalaqSi 2004 wlis zafxulSi. kvleva
- qrTami pirdapir kavSirSia, Cemi azriT, korufciasTan, imitom rom qrTams mieZRvna sxvadasxva profesiul jgufSi korufciis gavrcelebis Sefasebas,
iReb, ese igi... Sen xdebi korumpirebuli. korufciis gamomwvevi mizezebis ganxilvas da korufciis daZlevis SesaZlo
- raRacas ukanonod akeTeb am SemTxvevaSi. gzebis dasaxvas. TiToeul jgufSi monawileobas iRebda respondentTa jgufi,
- Tu am gansazRvrebas gamoviyenebT, am SemTxvevaSi ver mivalT korufciamde, romelic homogenuri iyo profesiuli statusis mixedviT (mag., profesor-
imitom rom, rogorc wesi, igulisxmeba saqarTveloSi qrTami rogorc saCuqari, maswavleblebi; policielebi; saxelmwifo moxeleebi; studentebi), magram ara
anu raime valdebulebis Sesruleba, raime momsaxurebis SemTxvevaSi, rodesac sqesisa da asakis mixedviT (Tumca, ra Tqma unda, studentTa jgufebi asakis
adamiani madlierebis niSnad uxdida adamians raRacas. gansakuTrebiT, vTqvaT, mixedviTac sakmaod homogenurebi iyo).
notariusebTan mimarTebaSi, vTqvaT, raRac moqmedebas asruleben, xom? moqalaqe, fokus-jgufebis Catarebis Sedegad miRebuli Sedegebis generalizacia ar
romelic raime TxovniT mimarTavs, cdilobs rom rame gadauxados, rom is aris gamarTlebuli, Tumca zog SemTxvevaSi es SeiZleba dasaSvebad CaiTvalos —
daayenos pirvel rigSi, an ufro ukeTesad moemsaxuros. es mentalobidanac gamom- Tu Catarebuli iqna sakmaod bevri fokus-jgufi, romlebSic monawileoba miiRes
dinareobs. sxvadasxva socialur-demografiuli jgufis da teritoriuli erTeulis
- da ar aris, Seni azriT, es korufcia? warmomadgenelma respondentebma.
- ara, korufcia aris, korufciis erT-erTi Semadgeneli nawilia, magram iseve rogorc saerTod Tvisebriv kvlevaSi, fokus-jgufis Sedegebis
mTlianobaSi identuri cnebebi ar aris. analizisas ganuyofelia analizis da angariSis weris etapebi.
- ara, identuri ar aris, ra Tqma unda.

...-m rom moiyvana magaliTi — rodesac samsaxurSi iReben ara codnis davalebebi:
safuZvelze, aramed imis safuZvelze, Tu vis ras miscem — im SemTxvevaSi, Tu
viRaca gaiZulebs raRaca misce samsaxurSi miRebisaTvis, magram amave dros 1. gaecaniT fokus-jgufis sadiskusio gegmas “Rvinis moxmarebis kultura
ase Tu ise akmayofilebs, Tundac formalurad, codnis mxriv arsebul Tanamedrove saqarTveloSi” (magaliTi 2). romeli proeqciuli teqnikebis
moTxovnebs — am SemTxvevaSi rasTan gvaqvs saqme? gamoyenebaa dagegmili am sadiskusio gegmis safuZvelze Catarebul fokus-
- esec korufciaa, me Tu mkiTxavT, TviTon im moxelis mimarT, vinc iRebs jgufSi?
fuls, imitom rom is mainc akeTebs amas da arasamarTlebrivad xdeba im mxriv, rom
SeiZleba ufro kargi kriteriumebis, ufro kargi Sefasebis mqone adamiani darCes 2. SeadgineT gamokvlevis programa Temaze “korufciis gavrcelebis
gareT. mizezebi saqarTvelos umaRlesi ganaTlebis sistemaSi”; kvleva Catarebuli
- cxadia, aseT SemTxvevaSi TviTon im adamianis uflebac irRveva, visac Txoven unda iyos fokus-jguf(eb)is gamoyenebiT.
[fuls], magram korufciis yvelaze ganmasxvavebeli niSani swored is aris, rom
saxelmwifo moxele TviTon iTxovs “aucilebel” gadasaxads, xolo qrTamis 3. SeadgineT sadiskusio gegma TqvenTvis saintereso Temaze fokus-
SemTxvevaSi meqrTame TviTon aris SemTavazebeli. jgufis Catarebis mizniT; gamoiyeneT is proeqciuli teqnikebi, romlebic
- dRes-dReobiT, mgoni, qrTamic igivenairad xdeba — eg SeiZleba adre iyo mase, yvelze mizanSewonilad migaCiaT kvlevis Temidan gamomdinare.
magram dRes qrTamis micemisas igive movaleobas asrulebs is, rom Sen gTxoven im
qrTams, rom miitano. adre SeiZleba nebayoflobiTi iyo, magram dRes-dReobiT
aRar aris, me mgoni, nebayoflobiTi.
- Tu nebayoflobiTia, maSin es ukve saCuqaria, vTqvaT, madlierebis niSnad. 48
David L. Morgan. Op. cit. P. 60.
78 35
rekomendebuli literatura: danarTi #1

1. maia araviaSvili, Tamar zurabiSvili. 2001. “narkomania: problemis Sefaseba


axalgazrdebis mier.” // sociologia saqarTveloSi: Tanamedrove mdgomareoba
korufcia saqarTveloSi92
da perspeqtivebi. Telavi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”. fokus-jgufis transkripti

2. С. Белановский. 2001. Метод фокус-групп. М.: Никколо М. fokus-jgufis Catrebis TariRi: 29 ivnisi, 2004 w.
fokus-jgufis Catrebis adgili: q. Telavi.
3. Richard A. Krueger. 2000. Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Third edition.
fokus-jgufis respondentebis kategoria: studentebi.
Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications.
4. David L. Morgan. 1997. Focus Groups as Qualitative Research. Second Edition. Thousand Oaks,
SeniSvna:
Calif.: Sage Publications.
transkripti fokus-jgufis dros gamarTuli diskusiis dros Cawerili
audio- an videokasetis detaluri gaSifvris Sedegia; masSi unda aisaxos
fokus-jgufis msvlelobaSi gamoTqmuli yvela azri, romlebic SeZlebis-
dagvarad sityvasityviT unda iyos gadatanili qaRaldze. aris SemTxvevebi,
rodesac respondenti Cumad laparakobs da misi sityvebis garCeva ver
xerxdeba — maSin transkriptSi Sesabamisi miniSneba unda iyos gakeTebuli. am
magaliTSi, aseT SemTxvevebSi gamoyenebuli kvadratuli frCxilebi.
fokus-jgufis msvlelobaSi gamarTuli diskusiis gaSifvris Sedegad
srulad xdeba respondentTa stilis dacva; dauSvebelia saubris
stilisturi redaqtireba.
zogjer transkripSi miTiTebulia, Tu romel respondents ekuTvnis
yoveli gamoTqmuli azri; vinaidan fokus-jgufis respondentebis vinaobis
gamJRavneba arasodes ar xdeba, respondentebs pirobiTi saxelebiT moixse-
nieben xolme. aq moyvanil magaliTSi moyvanilia mxolod jgufis msvlelobaSi
gamoTqmuli azrebi, avtoris miTiTebis gareSe. gamoyofilia mxolod mode-
ratoris sityvebi.

Cveni saubris Temaa korufcia. saubris procesSi kidev davakonkretebT im


sakiTxebs, romlebsac dRes ganvixilavT; magram Tavdapirvelad gTxovT
yvelam warvadginoT Tavi.
- ...,93 studenti.
- ..., agraruli universiteti.
- ..., ucxo enebi94.
- ....
- ..., biosamedicino.
- ..., ucxo enebi.
- ..., iuridiuli.
- ..., studenti.

sanam konkretul magaliTebze da konkretul SemTxvevebze gadavalT, jer


SevecadoT cota akademiurad mivudgeT am sakiTxs — Tqveni azriT, rogor
SeiZleba ganvmartoT, ra aris korufcia? am cnebis Teoriuli ganmarteba Tu
gaqvT vinmes?
- gaaCnia, iseT SenobaSi vimyofebiT, rom akademiurad midgoma, albaT, ufro
saWiro iqneba,95 samecniero doneze. gasarkvevia, korufciaSi ras vgulisxmobT —
es aris marto fulis micema, Tu saCuqaric igulisxmeba, namcxvari... Cemi azriT,
orive igulisxmeba.
- igulisxmeba.

92
fokus-jgufi Catarda Tavisuflebis institutis proeqtis farglebSi “korufcia
saqarTveloSi da misi Sefaseba sxvadasxva profesiuli jgufis warmomadgenlebis
mier”.
93
respondentTa saxelebi gamotovebulia maTi anonimurobis dacvis mizniT.
94
Tumca es ar iyo moderatoris moTxovna, ramdenime respondentma miuTiTa fakulteti,
sadac swavlobdnen.
95
fokus-jgufi Catarda Telavis saxelmwifo universitetis SenobaSi.
36 77
magaliTi #4. magaliTi #2

gamokiTxvam uCvena, rom didi britaneTis mosaxleobaSi Rvinis moxmarebis kultura Tanamedrove saqarTveloSi
izrdeba emigraciis survili
sadiskusio gegma49
CNN Italia, 26 agvisto, 2002 w.
londoni (CNN) — isini veRar itanen amindis kaprizebs da cxovrebis siZvires,
zogi — samzareulosac ki. swored esaa ZiriTadi mizezebi, romelTa gamoc SeniSvna:
britaneTis moqalaqeebis umravlesobas surs sazRvargareT gamgzavreba — iq, rogorc fokus-jgufis es sadiskusio gegma gviCvenebs, kiTxvebi SeiZleba
sadac ufro rbili hava, dabali fasebi da gemrieli samzareuloa. dajgufebuli iyos Tematurad, da ganlagebuli iyos ise, rom moderators
amaze mowmobs gamokiTxvis Sedegebi, romelic gazeT «deili telegrafis» gauadvildes muSaoba. garda amisa, sadiskusio gegma SeiZleba Seicavdes
SekveTiT Caatara demoskopiurma sazogadoebam YouGov. rogorc gamokiTxulTa 54 ramdenime kiTxvas erTsa da imave Temaze, dazustebebs, romelTa mizania
procentma ganacxada, SesaZlebloba rom hqondeT isini siamovnebiT respondentebis daxmareba im SemTxvevaSi, Tu maT gauWirdebaT kiTxvaze
gaemgzavrebodnen sazRvargareT sacxovreblad. pasuxis gacema. Tu moderatori amas saWirod miiCnevs, mas SeuZlia Seitanos
maTTvis yvelze sasurveli qveynebia SeerTebuli Statebi da avstralia, sadiskusio gegmaSi pasuxebis mosalodneli variantebi da moniSnos, Tu
sadac maT ar dasWirdebaT enobrivi barieris gadalaxva. (evrogaerTianebaSi rogor gaagrZelos diskusia ama Tu im pasuxis miRebis SemTxvevaSi.
britanelebi yvelaze naklebad floben ucxo enebs). rom ara es barieri, maSin aqve aRvniSnavT, rom sadiskusio gegma xSirad individualuri dokumentia
espaneTs da safrangeTs arCevdnen. da moderatoris gamocdilebasa da mis profesiul midgomas asaxavs.
ukanaskneli wlebis manZilze britaneTis mosaxleobaSi gaizarda qveynidan
gamgzavrebis survili. msgavsi gamokiTxvis Sedegad, romelic uSualod meore
msoflio omis damTavrebis Semdeg Catarda, gairkva, rom aseTi survili saerTo SekiTxvebi:
mosaxleobis 42 procents hqonda. 1975 wels ki es raodenoba 40 procentamde ra SemTxvevebSi svamT Rvinos?
Semcirda. - yoveldRiurad
- dResaswaulebze (dabadebis dRe, axali weli da a.S.)
umTavresi motivi, ris gamoc mosaxleobas didi britaneTidan gamgzavreba - qorwili, qelexi
surs, aris cxovrebis siZvire da SesaZleblobebis nakleboba. havis cvalebadoba - sxva ?
kidev erTi mizezia, romelsac gamokiTxulebi xSirad asaxelebdnen. daaxloebiT ramden litr Rvinos moixmarT weliwadSi? (kerZod, ramdeni
litri Rvino moixmareT Tqven/Tqvenma ojaxma SarSan?)
ingliselebis mxolod 25 procentma ganacxada, rom axali sacxovrebeli
adgilebis Zebnis mTavari mizezia maTi ukmayofileba erovnuli samzareuloTi. arCevani
piradad Tqven, rogor Rvinos aniWebT upiratesobas?
sxva mxriv, umTavresi, rac maT Sin darCnis survils uZlierebs, ojaxi, - TeTrs Tu wiTels?
megobrebi, da erovnuli istoriiT gamowveuli siamayis grZnobaa. - glexurs Tu qarxnuls?
ratom?
Tqveni nacnobebis umravlesoba rogor Rvinos aniWebs upiratesobas?
rogor fiqrobT, rogor Rvinos aniWebs upiratesobas axalgazrdebis
umravlesoba saqarTveloSi? ratom?
rogor Rvinos aniWebs upiratesobas asakovani xalxi? ratom?

rogor fiqrobT, rogor Rvinoze ufro didi moTxovna arsebobs dRes


saqarTveloSi?
- TeTrs Tu wiTels?
- glexurs Tu qarxnuls?
ratom?

Tqveni azriT, ra gansxvavebaa am tipebis Rvinoebs Soris:


- glexuri;
- qarxnuli Camosasxmeli;
- qarxnuli boTlis.

vin aniWebs upiratesobas glexur Rvinos? (aRwereT es xalxi.) ratom irCeven


isini aseT Rvinos?

49
es sadiskusio gegma Sedgenili iqna Tesau sociologiis specialobis II kursis
studentebis mier 2003 wels da gamoyenebuli iqna 2 saswavlo fokus-jgufis
Catarebisas.
76 37
vin aniWebs upiratesobas qarxnul Rvinos? (aRwereT es xalxi) ratom irCeven
isini aseT Rvinos? davalebebi:

rogor fiqrobT, dalevs Tu ara glexi qarxnul Rvinos? 1. ipoveT internetSi socialuri kvlevis eTikis ramdenime kodeqsi (garda
(Tu ara — ratom?) im kodeqsebisa, romlebic am masalaSia miTiTebuli) da SeadareT isini
ra SemTxvevaSi dalevs? erTmaneTs maTi detalurobis TvalsazrisiT.

Tqveni azriT, dRes saqarTveloSi yvelaze did mowonebas romeli tipis Rvino 2. gaecaniT publikacias “gamokiTxvam uCvena, rom didi britaneTis
imsaxurebs? ratom? mosaxleobaSi izrdeba emigraciis survili” (magaliTi #4). rogor
SeafasebdiT kvlevis Sedegebis gaSuqebis xarisxs?
daasruleT fraza: “is, vinc svams mxolod boTlSi Camosxmul Rvinos, aris . . .”

ra Tvisebebi aqvs xarisxian Rvinos? (naturaluri Rvino?)


Tu SegiZliaT dagvisaxeloT romelime xarisxiani Rvino?
rekomendebuli literatura:
fasi
sad yidulobT xomle Rvinos yvelaze xSirad? 1. Bruce L. Berg. Qualitative Research Methods for the Social Sciences. Fifth edition. Boston:
saSualod ra fasSi yidulobT xomle Rvinos? Pearson. Pp. 43-73 (“Ethical Issues”).
ra gavlenas axdens Tqvens arCevanze Rvinis fasi? Rvinis xarisxi?
Tqveni arCevani Rvinis xarisxze ufroa damokidebuli Tu mis fasze? 2. Eric J. Arnould. 1998. “Ethical Concerns in Participant Observation/Ethnography,” in Advances
ra unda Rirdes Rvino? in Consumer Research 25: 72-74.
unda gansxvavdebodes Tu ara Rvinis fasi misi saxeobis mixedviT (wiTeli da
TeTri, glexuri da qarxnis) 3. ICC/ESOMAR International Code of Marketing and Social Research Practice.
http://www.esomar.org/esomar/show/id=65961
Rvinis smis kultura
rogor gesmiT fraza: “Rvinis smis kultura”? 4. American Sociological Association. 1997. Code of Ethics. http://www.asanet.org/members/
ra iciT Rvinis smis kulturis Sesaxeb sazRvargareT? ecoderev.html
aris Tu ara raime gansakuTrebuli im wesebSi da tradiciebSi, romlebic
axasiaTebs Rvinis smis wesebs da masTan dakavSirebul tradiciebs saqarTveloSi? 5. American Sociological Association Committee on Professional Ethics. 1997. Policies and
kaxeTSi? Procedures. http://www.asanet.org/members/enforce.html
rogori iyo Rvinis smis kultura saqarTveloSi daaxloebiT 100 wlis win?
Seicvala Tu ara bolo 10-15 wlis manZilze Rvinis smis kultura saqarTve-
loSi / TelavSi / TbilisSi? rogoria Rvinis smis kultura axla? ra mogwonT amaSi
da ra — ara?

38 75
arCevnebSi, ar iqnes ganxiluli misi kandidatura asociaciis wevrebisaTvis magaliTi #3
gankuTvnili kvleviTi stipendiebis ganawilebis procesSi da a.S. im sakiTxs, Tu,
kerZod, romeli privilegiebi CamoerTmeva eTikis normebis damrRvevs, korufcia saqarTveloSi
profesiuli eTikis komiteti yoveli konkretuli SemTxvevidan gamomdinare da misi Sefaseba sxvadasxva profesiuli jgufis
gadawyvets. warmomadgenlebis mier
d) asociaciaSi wevrobis Sewyveta ASA-s profesiuli eTikis komitetis
yvelaze seriozuli sanqciaa. aqac, komiteti yvela konkretul SemTxvevaSi fokus-jgufebis angariSi
wyvets, Tu ramdeni xniT unda moxdes ama Tu im sociologis wevrobis Sewyveta
ASA-Si da ra pirobiTaa SesaZlebeli am wevrobis ganaxleba momavalSi. sasjelis Tavisuflebis institutis mier 2004 wlis ivnisSi Catarebuli iqna fokus-
yvelaze mZime formaa profesiuli sazogadoebis wevrTa rigebidan garicxva, rac jgufebi saqarTvelos ramdenime qalaqSi (axalcixe, Tbilisi, Telavi, quTaisi).
TavisTavad ara mxolod samarcxvinoa, aramed abrkolebs garicxulis Semdgom jgufebi Catarda sxvadasxva profesiuli jgufis warmomadgenlebTan: profesor-
profesiul saqmianobas, xels uSlis mas mniSvnelovani SekveTebis mozidvaSi. maswavleblebi, studentebi, mZRolebi, policielebi, saxelmwifo moxeleebi.
fokus-jgufebis mTavari mizani iyo am profesiuli jgufebis warmomad-
genlebis mier korufciuli qmedebebis Sefaseba da korufciis formebis Seswavla
kvlevis Sedegebis publikacia profesiuli saqmianobis Sesabamis sferoebSi; korufciuli da arakorufciuli
profesiuli normebis specifikuri jgufia moTxovnebi kvlevis Sedegebis qmedebebis gamijvna ama Tu im profesiis warmomadgenlebis TvalSi; agreTve,
gamoqveynebisadmi masobrivi informaciis saSualebebSi. am moTxovnebis korufciis gamomwvevi mizezebis Seswavla.
SemuSaveba araprofesiuli publikaciebis momravlebis Sedegad gaxda
aucilebeli. mkvlevrebi sul ufro da ufro xSirad rwmundebodnen, rom angariSi eyrdnoba Semdegi fokus-jgufebis masalebs:
Jurnalistebi, romlebsac ara aqvT Sesabamisi codna, xSirad sakmaod uxeS
Secdomebs uSvebdnen masobrivi gamokiTxvebis an sxva tipis kvlevebis Sedegebis
gamoqveynebisas, am Secdomebs ki Semdeg maTi mkiTxvelebi imeorebdnen. arcTu profesiuli jgufi qalaqi Catarebis TariRi
iSviaTad Jurnalistur masalebSi daSvebuli Secdomebis gamo kvlevis Sedegebi saxelmwifo moxeleebi axalcixe ivnisi, 2004 w.
Sefasebuli iyo rogorc araswori, es ki arasaxarbielo gavlenas axdenda am
kvlevebis Sefasebaze sazogadoebis mier. studentebi axalcixe ivnisi, 2004 w.
am problemis gadaWris mizniT 1983 wels sazogadoebrivi azrisa da sabazro maswavleblebi da mSoblebi Tbilisi seqtemberi, 2004 w.
kvlevis evropulma kavSirma (ESOMAR) SeimuSava “sazogadoebrivi azris
gamokiTxvebis gzamkvlevi”91, romlis mizansac presaSi socialuri gamokvlevebis profesor-maswavleblebi Telavi ivnisi, 2004 w.
Sedegebis gamoqveynebisas daSvebuli Secdomebis Semcireba iyo. gansakuTrebuli studentebi Telavi ivnisi, 2004 w.
yuradReba am kodeqsSi masobrivi gamokiTxvis Sedegebis publikacias eZRvneba,
romlebic yvelaze ufro xSirad Suqdeba masobrivi informaciis saSualebebis policielebi quTaisi ivnisi, 2004 w.
mier. garda imisa, rom es kodeqsi ganixilavs gamokiTxvebis Sedegebis
mniSvnelobas demokratiuli sazogadoebebisaTvis da Jurnalistebisa da
socialuri mecnierebebis profesiuli TanamSromlobis Taviseburebebs, aq 1. ra aris korufcia da ra ar aris korufcia
warmodginelia praqtikuli rekomendaciebi kvlevis Sedegebze damyarebuli fokus-jgufebis TiTqmis yvela monawilem daaxloebiT erTnairad ganmarta
publikaciebis momzadebasTan dakavSirebiT. ESOMAR-is rCeviT, yvela korufcia, rogorc:
publikacias, romelic masobrivi gamokiTxvebis Sedegebs iyenebs, aucileblad
unda axldes meToduri informacia Catarebuli gamokiTxvis Sesaxeb, kerZod: “Tanamdebobrivi ufleba-movaleobebis gadameteba angarebis mizniT”
(policielebi, quTaisi)
o romelma kvleviTma organizaciam Caatara gamokiTxva;
“adamiani rom nebismier Tanamdebobaze borotad iyenebs Tavis Tanamdebobas
o gamokiTxvis Catarebis meTodika (piradi, satelefono, safosto Tu sxva); sakuTari interesebidan gamomdinare” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
o SerCeviTi erTobliobis raodenoba; “korufcia es aris kanons gareT momxdari garigeba” (studentebi, Telavi)
o SerCevis reprezentatuloba; “korufcia aris, rodesac garkveuli Tanamdeboba aqvs pirovnebas da am
o gamokiTxvis Catarebis TariRebi; TanamdebobiT sargeblobs Tavis raRac gadaWarbebuli ambiciebiT da gZalavs
fuls arakanonierad” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
o dasmuli kiTxvebis tipi (Ria, daxuruli Tu naxevraddaxuruli) da maTi
zusti formulireba. “adamianTa mier saxelmwifo qonebis xelyofa” (profesor-maswavleblebi,
Telavi)
socialuri kvlevis Sedegad miRebuli informaciis gamoqveynebisas “[korufcia] qrTamis garda sxva saxiTac arsebobs: gadasaxadebis damalva,
aucilebelia mkafiod gaimijnos miRebuli Sedegebi da am Sedegebis safuZvelze sagzao policiis TanamSromeli rom mZRols fuls arTmevs, esec korufciaa”
Jurnalistebis mier gakeTebuli komentari. (policielebi, quTaisi)
garda amisa, ESOMAR-i urCevs kvleviT organizacias da masobrivi
informaciis organos, dadon xelSekruleba, romelSic ganxiluli iqneba maT sxva respondentebisagan gansxvavebiT, policiis TanamSromlebi ufro
Soris TanamSromlobis pirobebi. farTod ganmartaven korufcias:
“korufcia pirvel rigSi sisxlis samarTlis danaSaulia, kanonis darRvevaa”
(policielebi, quTaisi)
91
Guide to Opinion Polls. E.S.O.M.A.R., 1993.
74 39
“movaleobas pasuxismgeblobiT rom ar Seasruleb, isic korufciaa” da samarTlebrivi dokumentebi, amdenad eTikis kodeqsebi aregulirebs
(policielebi, quTaisi) mkvlevrisa da damkveTis urTierTobebis im sferoebs, romlebic xelSekru-
lebebis miRma rCeba da urTierTpatiosnebisa da urTierTgagebisken, maRali
SedarebiT iSviaTad gvaqvs saqme korufciis ganmartebasTan moralur WrilSi:
profesiuli standartebis dacvisaken mouwodebs orive mxares.
“korufcia aris fulis, sindisis da kanonis ukmarisoba” (saxelmwifo
moxeleebi, axalcixe) g. farTo sazogadoebriobis interesebis dacva
ramdenadac socialuri mecnierebis pasuxismgebloba farTo sazogadoebis
xSir SemTxvevaSi, respondentebi aigiveben korufcias da meqrTameobas, Tumca
zogjer isini aRniSnaven, rom korufcia meqrTameobasTan SedarebiT ufro farTo winaSe iuridiuli regulirebis obieqts ar warmoadgens, is mTlianad eqceva pro-
fesiuli eTikis farglebSi. miuxedavad amisa, sazogadoebrivi interesebis gaTva-
cnebaa, vinaidan is moicavs, agreTve arafuladi saxis garigebebs. SedarebiT
iSviaTad iqna gaigivebuli korufciasTan nepotizmi: liswineba sociologebis moRvaweobis Zalze mniSvnelovan sferos warmoadgens.
rogorc amerikis sociologiuri asociaciis eTikis kodeqsSia xazgasmuli,
“naTesauri kavSirebi, megobroba, nacnoboba korufciaa, Tanamdebobaze iseTi sociologebi acnobiereben maT profesiul da mecnierul pasuxismgeblobas im
adamianebi SeiZleba dainiSnon, romlebic saerTod Sesaferisi ar arian im sazogadoebis winaSe, sadac isini cxovroben da muSaoben; isini iyeneben Tavis
Tanamdebobis” (policielebi, quTaisi) codnas, raTa xeli Seuwyon sazogadoebriv keTildReobas. gamokvlevis Cata-
yvela jgufSi respondentebi eTanxmebian azrs, rom korufcia saqarTveloSi rebisas isini miznad isaxaven rogorc sociologiuri mecnierebis ganviTarebas,
farTodaa gavrcelebuli da aRniSnaven, rom is gamoxatavs rogorc qrTamis aseve sazogadoebrivi keTildReobis xelSewyobas.90
amRebis, aseve qrTamis mimcemis interesebs:
“vinc aZlevs [qrTams], isic kmayofilia da vinc iRebs, isic” (policielebi, sanqciebi
quTaisi) ramdenadac profesiuli eTikis kodeqsebi iuridiuli dokumentebi ar aris,
“meqrTameoba universitetSi pirvel rigSi xels aZlevs students” maTi normebis damrRvevTa winaaRmdeg ver iqneba gamoyenebuli samarTlebrivi
(studentebi, Telavi) sanqciebi. arada, eTikis kodeqsis normebis damyareba mxolod mkvlevarTa
keTilganwyobaze da maT mier am normebis didi mniSvnelobis gacnobierebaze
respondentebi yvelaze ufro xSirad Tvlian, rom korufcia erTnairad yovelTvis sakmarisi ar aris. amitom, profesiuli sazogadoebebi zrunaven imaze,
gasakicxia imis miuxedavad, Tu ra TanxiT gamoixateba aRebuli an micemuli rom profesiuli eTikis darRvevis SemTxvevebma SeumCnevlad ar Caiaros da
qrTami; Tumca es pozicia erTsulovani ar iyo: SeZlebisdagvarad Zvirad daujdes am normebis damrRvevs, vinaidan yoveli aseTi
“nemsis qurdi da aqlemis qurdi erTiao” (profesor-maswavleblebi, Telavi) darRvevis SemTxvevaSi laqa ecxoba yvela mkvlevars, socialuri mecnierebis
sazogadoebriv reputacias.
“is, vinc 5 maneTs aiRebs, imas Tu saSualeba miecema, milionsac Tavisuflad eTikuri kodeqsebis specifikuri bunebidan gamomdinare, maT mier
aiRebs” (profesor-maswavleblebi, Telavi) gaTvaliswinebuli sanqciebic Taviseburi xasiaTisaa. isini did yuradRebas
“- rogorc ar arsebobs nawilobrivi orsuloba, ise ar arsebobs nawilobrivi aqcevs eTikuri normebis darRvevis SemTxvevebis gaxmaurebas profesiul wreSi
[korumpirebuloba]. an aris, an ar aris. da aseTi faqtebis dagmobas kolegebis mier. amasTan, mniSvnelovania imis
aRniSvna, rom nebismieri faqti mxolod im SemTxvevaSi ganixileba rogorc
- ara! zogi, magaliTad, davuSvaT, im wamlisTvis, im gaWirvebisTvis [iRebs profesiuli eTikis normebis darRveva, Tu es damtkicebuli iqna, iqamde ki
qrTams] da zogi — fufunebisTvis, sasaxleebisTvis, mersedesebisTvis, “be-em-ve”- yvelas mimarT Taviseburi “udanaSaulobis prezumfcia” moqmedebs.
ebisTvis. aq gansxvaveba unda iyos, Cemi azriT” (profesor-maswavleblebi, Telavi) profesiuli eTikis normebis damrRvevTa winaaRmdeg Zalze seriozuli
respondentebi ganixilaven korufcias, rogorc erTmniSvnelovnad uaryofiT sanqciebi iqna SemuSavebuli amerikis sociologiuri asociaciis (ASA) mier. am
movlenas, romelsac ar SeuZlia, raime dadebiTi Sedegi mohyves da raime organizaciis farglebSi muSaobs profesiuli eTikis komiteti, romelic eTikis
gamarTleba hqondes: normebis darRvevis faqtebs ganixilavs. es komiteti uflebamosilia ASA-s
wevrebis mier, Semdegi saxis sanqciebi gamoiyenos damnaSaveTa mimarT:
“korufciiT ara mgonia, qveyanam miiRos rame kargi, korufcia sikeTes
a) piradi gafrTxileba. es SedarebiT rbili sanqcia gamoiyeneba im
moutans konkretul pirovnebas da mis ojaxs” (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe)
SemTxvevaSi, Tu darRveva SedarebiT msubuqi iyo da ar gamouwvevia seriozuli
“korufcia TavisTavad ar SeiZleba iyos kargi, SeiZleba korufcias raRac piradi an profesiuli ziani. piradi gafrTxileba, rogorc wesi, werilis saxiT
dadebiTi Sedegebi gaaCndes, magram misi zneobrivi mxare sul gadawonis im egzavneba eTikis normebis damrRvevs.
dadebiTs. amitom korufcia ar SeiZleba iyos kargi” (saxelmwifo moxeleebi, b) sajaro gafrTxilebas im SemTxvevaSi mimarTaven, Tu darRveva seriozul
axalcixe) xasiaTs atarebda. isic SeiZleba werilis saxiT iyos, magram es werili qveyndeba
Sesabamis sainformacio saSualebebSi.
amasTan, qarTvel respondentebs uWirT erTmaneTisagan gamijnon korufcia
g) privilegiebis CamorTmeva. nebismieri sociologiuri asociaciis (maT
da e.w. “pativiscema”, gamomdinare im garemoebidan, rom saqarTveloSi
tradiciulad pativs scemen sxva adamianebs, iqneba es saCuqris Tu, ubralod, Soris ASA-s) wevroba ara mxolod sakmaod maRali statusis niSania, aramed
madlobis Tqmis meSveobiT. maTi azriT, ZiriTadi ganmasxvavebeli niSani wevrebisaTvis garkveul profesiul da materialur privilegiebTanaa
korufciasa da pativiscemas Soris is aris, rom pirveli gamoZalvasTanaa dakavSirebuli. amitom am privilegiebis CamorTmeva sakmaod seriozul sasjels
dakavSirebuli, xolo meore — nebayoflobiTia. warmoadgens. kerZod, eTikis normebis damrRvevi SeiZleba ar iqnes daSvebuli am
asociaciis mier mowyobil RonisZiebebze; ar iqnes Seyvanili saredaqcio
“qrTams ver daarqmev-Tqo pativiscemas; pativiscema sxvaa, qrTami sxvaa” kolegiebSi; aekrZalos monawileobis miReba asociaciis sxvadasxva komitetebSi
(studentebi, Telavi)
“yvelafers korufcias ver davarqmev. magaliTad, bavSvi yvavils rom miutans 90
maswavlebels skolaSi, es ar aris korufcia, es pativiscemaa. korufciad ar Code of Ethics and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics. American
Sociological Association, 1999. P. 4-5.
40 73
respondentebis uflebebisa da Rirsebis pativiscema; pasuxismgebloba sazoga- miviCnev, roca eqims sakuTari surviliT pacienti rames aCuqebs. ar aris qrTami,
doebis winaSe, da sxv. radgan sakuTari surviliT Cuqnis” (policielebi, quTaisi)
profesiuli normebis dayofa mizanSewonilia ramdenime jgufad, gamomdinare
“[Tu] me miCndeba survili, rom im adamians pativi vce, me amas qrTams ar veZaxi.
iqidan, Tu romeli socialuri jgufis interesebis dacvis mizniTaa SemuSavebuli
es SeiZleba iyos sunamo, “banbanerka” an sulac erTi fila Sokoladi. es, Cemi
eTikuri moTxovnebis esa Tu is jgufi. am TvalsazrisiT, gamoiyofa eTikuri nor-
azriT, namdvilad ar unda aRiqmebodes qrTamad da korufciad” (maswavleblebi
mebi, romlebic icavs (a) respondentebis, (b) damkveTebis da (g) farTo sazo-
da mSoblebi, Tbilisi)
gadoebis interesebs. profesiuli kodeqsebis erT-erTi mTavari daniSnulebaa,
gansazRvros mkvlevarTa pasuxismgebloba am sami jgufis mimarT. “me, magaliTad, Zalian mewyineba, Tu isic korufciad CaTvales, rodesac me
viRacis pativiscema minda da SemeSindes, rom is ar daiWiron an me ar damiWiron,
a. respondentTa uflebebi rom imas pativi vce. pativiscema sxva aris, magram TviTon ar unda moiTxovon”
eTikis kodeqsebi gansakuTrebul yuradRebas uTmoben respondentTa (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
uflebebis dacvas. es gasagebicaa — respondentebi kvlevis umTavres obieqts
warmoadgenen. maTi monawileoba kvlevaSi damokidebulia maT keTil nebaze, da
Cveni upirvelesi valdebuleba unda iyos uzrunvelvyoT, rom isini ar 2. korufciis mizezebi saqarTveloSi
dazaraldnen kvlevaSi monawileobis miRebis Sedegad.
korufciis ZiriTad mizezad respondentebi TiTqmis erTxmad asaxeleben
eTikis kodeqsebis moTxovnebis Tanaxmad, respondentebis monawileoba dabal xelfasebs sajaro samsaxuris yvela sferoSi; yvela profesiuli jgufi,
gamokvlevaSi nebayoflobiTi unda iyos, mkvlevarma SeZlebisdagvarad unda
gasagebi mizezebis gamo, gansakuTrebul aqcents akeTebs Tavisi profesiuli
miawodos mas sruli informacia gamokvlevis miznebisa da amocanebis Sesaxeb. sferos did mniSvnelobaze sazogadoebriv cxovrebaSi, da mizanSewonilad
respondentTa uflebebis dacvis erT-erTi umniSvnelovanesi valdebuleba,
miiCnevs, rig SemTxvevaSi ki moiTxovs, am sferoSi xelfasebis mniSvnelovan
romelsac mkvlevrebi kisruloben, maTi konfidencialobis dacvaa. xSirad gazrdas; sainteresoa, rom TiTqmis yvela sferos warmomadgenlebi, mamakacebi
respondentebi mxolod im pirobiT iZlevian Tanxmobas CvenTan saubarze, Tu maTi
iseve rogorc qalebi, aucilebel saarsebo minimumad TveSi daaxloebiT 500 lars
vinaoba ar iqneba gamJRavnebuli, magram, zog SemTxvevaSi, Zalze rTulia maTi asaxeleben.
darwmuneba, rom Cven maT konfidencialobas davicavT, vinaidan mkvlevrebisTvis,
rogorc wesi, cnobilia respondentis vinaoba, masobrivi gamokiTxvis Catarebisas “xelfasi minimumze minimumia” (policielebi, quTaisi)
ki interviuerebis muSaobis kontrolis uzrunvelsayofad yovelTvis xdeba “roca Tanamdebobis piri xar, Zalian Znelia, cduneba Zalian didia”
TiToeuli respondentis saxelisa da misamarTis Cawera. mniSvnelovania, (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe)
davarwmunoT respondentebi, rom es mxolod gamokvlevis saTanado xarisxiT
Catarebis uzrunvelsayofad xdeba da rom Sedegebis damuSavebis Semdeg maTi “maswavlebels imdeni xelfasi unda hqondes, rom aRar izrunos SeTavsebaze,
pasuxebi mxolod anonimurad iqneba gamoyenebuli, masobrivi gamokiTxvis rom sxvaganac aiRos saaTebi” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
SemTxvevaSi — statistikuri damuSavebis Semdeg. “maswavlebels ar unda ecvas moswavleze cudad, ufro lamazad unda hqondes
socialuri gamokvlevis zogierTi saxeoba moiTxovs interviuebis Caweras Tma davarcxnili” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
audio- an videofirze. amisaTvis aseve calke nebarTva gvWirdeba
respondentebisgan, da aqac, iseve rogorc yvela sxva SemTxvevaSi, Cven unda “Tu xelfasebi ar gaizrdeba, araferic ar Seicvleba” (maswavleblebi da
davarwmunoT respondentebi, rom Camweri mowyobilobebis gamoyenebis mSoblebi, Tbilisi)
miuxedavad maTi konfidencialoba daculi iqneba. bevri respondentis azriT, korumpirebuli pirebis nawili iZulebiT iRebs
gansakuTrebiT rTulia respondentTa uflebebis dacva maSin, rodesac qrTams, vinaidan isini sxva gamosavals ver xedaven, es maTTvis Tavis an ojaxebis
xorcieldeba gaumJRavnebeli dakvirveba; magaliTad, Tu dakvirvebas xalxmraval rCenis erTaderTi realuri gzaa; Zlieria rwmena, rom es xalxi Zalze ganicdis
adgilas vatarebT, sadac Cveulebriv mravali adamiani iyris Tavs, Cven, ra Tqma aseT mdgomareobas:
unda, ver gavafrTxilebT yvela adamians, rom isini kvlevis obieqtebi arian.
amitom CarTuli dakvirvebis Catarebisas, eTikis normebi garkveulwilad “ekonomikuri mdgomareoba unda Seiqmnas imisTana, rom ar gaxde [korum-
specifikur xasiaTs iZens, da sakmaod relativisturi xasiaTisaa; erTaderTi pirebuli] — magram miuxedavad amisa, is korumpirebulebi, vinc arian — isini
stabiluri mosazreba, romliTac mkvlevari unda xelmZRvanelobdes, isaa, rom iReben kidec [qrTams] da ekonomiuri mdgomareobac Zlieri aqvT. magram visac
miRebuli unda iqnes yvela zoma, raTa kvlevam respondentebs raime vneba ar araviTari saSualeba ara aqvs — iman rom patara raRaca gaakeTos, me mgoni,
miayenos. kvlevis angariSidan amoRebuli iyos ara mxolod respondentTa korumpirebuli ar unda dauZaxon” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
saxelebi da gvarebi, aramed, agreTve yvela is informacia, romlis mixedviTac “me rodesac maqvs kargi xelfasi, var Cemi saqmis profesionali da, ase vTqvaT,
SesaZlebeli iqneba adamianis identificireba. patrioti, me namdvilad ar davimcireb Tavs da ara mgonia, arc erTma
maswavlebelma daimciros Tavi da gamarTos mSobelTan raRac uxerxuli saubari,
b. damkveTebis uflebebi raRac zewola moaxdinos masze, rom mere iman “pativi sces” — isevdaisev, Tu iqneba
empiriuli gamokvlevebis mniSvnelovani nawili komerciuli xasiaTisaa da normaluri xelfasebi. imitom, rom pirovneba, vinc aseT saubars warmarTavs,
sabazro, politikuri Tu sxva SekveTebis Sesasruleblad tardeba. mkvlevarebs TviTonac Zalian Seuracxyofilia, da roca mas kargi xelfasi eqneba, merwmuneT,
ara naklebi pasuxismgebloba akisriaT damkveTebTan urTierTobisas, da maTi igi ar Caigdebs Tavs aseT saCoTiro situaciaSi” (maswavleblebi da mSoblebi,
movaleobaa, uzrunvelyon, rom TiToeuli gamokvleva damkveTis mier dasmuli Tbilisi)
problemebis gadaWris gzebis povnas isaxavdes miznad da yvelaze ufro
optimalur gzebs sTavazobdes damkveTs gamokvlevis gansaxorcieleblad. rodesac aseT iZulebiT SemTxvevebTan gvaqvs saqme, maSin, saerTo azris
mkvlevarisa da damkveTis urTierTobebi gansakuTrebuli xasiaTisaa imdenad, Tanaxmad, xelfasebis gazrda gadaWris korufciis problemas.
ramdenadac profesiuli eTikis kodeqsis garda maTi regulireba xdeba agreTve amasTan, fokus-jgufebis msvlelobis procesSi gamoikveTa azri, rom maRali
or mxares Soris dadebuli xelSekrulebis safuZvelze. magram rogorc ukve xelfasi TavisTavad yovelTvis ar iqneba aucilebeli da sakmarisi garantia imisa,
aRvniSneT, eTikis moTxovnebi ufro farTo xasiaTisaa, vidre administraciuli

72 41
rom korufcia aRar iqneba, vinaidan mas sxva mizezebic aqvs: (a) sixarbe da (b) Tema 6.
tradiciuli kulturuli normebi, romlebic saqarTveloSi xels uwyobs
korufciis gavrcelebas, anu, rogorc respondentebi moixsenieben, e.w. “qarTuli socialuri kvlevis eTika
mentaliteti”.
“adamians rac ufro meti aqvs, miT ufro meti unda” (studentebi, axalcixe) socialuri kvleva yovelTvis respondentebis, anu Cveulebrivi moqalaqeebis
monawileobiT tardeba, misi Sedegebi ki arcTu iSviaTad mniSvnelovan gavlenas
“marto gadarCenisTvis xom ar aris es korufcia? mTlad ise, vTqvaT — axdens sazogadoebriv cxovrebaze. amitom socialuri mecnierebis yvela dargis
adamiani iRebs qrTams, rom gadarCes — esec ar mimaCnia sworad, imitom rom Zalian warmomadgeneli profesiuli organizaciebis erT-erTi umTavresi moTxovnaa
bevri adamiani vici me, romelic ar aris korumpirebuli, da Zalian bevri vici, gamokvlevebis warmarTvisas mTeli rigi eTikuri principebis dacva, romlebic
rom ukve ‘gadarCenilia’, magram korufciis gzas agrZelebs” (profesor- respondentTa da farTo sazogadoebis uflebebsa da interesebs icavs da
maswavleblebi, Telavi) romlebic profesiuli eTikis kodeqsebSia gaerTianebuli.
“zogierT maswavlebels rom misce 1000 lari, is mainc aiRebs qrTams” eTikis kodeqsi profesiuli saqmianobis principebis krebulia, romelic ama
(maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi) Tu im profesiis zneobriv Rirebulebebs gamoxatavs. rogorc wesi, is asaxavs
idealur warmodgenebs ama Tu im profesiis Sesaxeb. saerTo azris Tanaxmad,
bevri respondentis azriT, korufcia yvelaze seriozul formebs
profesiuli moralis normebis SemuSaveba ama Tu im profesiuli jgufis war-
xelisuflebis yvelaze maRal safexurebze iRebs, kerZod, xSirad saxeldeba
momadgenlebis mier maTi sazogadoebrivi pasuxismgeblobis gacnobierebisa da
parlamenti. es kidev erTxel adasturebs azrs, rom TavisTavad xelfasebis
aRiarebis Sedegia. mniSvnelovania, rom profesiuli eTikis normebis aRiareba am
gazrda ar gadawyvets korufciis problemas saqarTveloSi, ramdenadac
profesiis warmomadgenlebis mier xdeba nebayoflobiT, vinaidan isini afaseben am
korufciis gavrcelebaSi dabal xelfasebTan erTad sxva faqtorebic TamaSoben
profesiul gaerTianebaSi wevrobas; profesiuli eTikis moTxovnebi maT
mniSvnelovan rols; Tumca, ra Tqma unda, xelfasebis gazrda sajaro samsaxurebis
internalizebuli aqvT profesiuli momzadebis Sedegad.
moxeleebisTvis (gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, Tu es dakavSirebuli iqneba
eTikis kodeqsebi xSirad ganixileba rogorc qveyanaSi arsebuli samarTleb-
pasuxismgelobis amaRlebasTan da dausjelobis sindromis aRmofxvrasTan),
rivi normebis gavrcoba ama Tu im profesiuli saqmianobis gaTvaliswinebiT, Tum-
saerTo rwmeniT, mniSvnelovnad Seuwyobs xels korufciis masStabebis
ca Tavad eTikis kodeqsebi samarTlebriv dokumentebs ar warmoadgenen — isini
Semcirebas.
ufro farTo xasiaTisa da Sinaarsisaa, vidre iuridiuli dokumentebi. amasTan,
dausjelobis sindromi korufciis gavrcelebis kidev erTi mniSvnelovani gaTvaliswinebuli unda iqnes, rom vercerTi profesiuli kodeqsi ver SeZlebs,
mizezia, da respondentebis mier xSirad iqna gamoTqmuli eWvi axlandeli SesaZlo situaciebis sruli speqtri moicvas.
xelisuflebis moqmedebebis marTebulebaSi, rodesac xdeba arakanonieri gzebiT aSkaraa, rom nebismieri socialuri kvlevis warmateba damokidebulia
mopovebuli qonebis patronebis gaTavisufleba winaswari patimrobidan sazogadoebis keTilganwyobaze mkvlevrebis mimarT, respondentebis ndobaze
mniSvnelovani jarimis gadaxdis Semdeg. maTi azriT, es xalxi seriozulad unda interviuerebisa da gamokvlevis organizatorebisadmi, maT rwmenaze, rom kvleva
daisajos. tardeba keTilsindisierad, obieqturad, sazogadoebrivi interesebis dacviT da
rom daculi iqneba respondentTa konfidencialoba. eTikis kodeqsis mizania,
korufciis gavrceleba garkveuli Sidasauwyebo zewolis Sedegadac SeiZleba
aamaRlos socialuri kvlevebis sazogadoebrivi prestiJi, gaaZlieros ndoba am
moxdes, ris Sesaxebac, kerZod, saxelmwifo moxeleebi saubrobdnen:
tipis saqmianobis mimarT da misi warmarTvisaTvis maqsimalurad xelsayreli
“SeiZleba ar gindodes, magram Seqmnilia rgoli da gaiZulebs, rom gaakeTo pirobebi Seqmnas.
[qrTami aiRo], rom samsaxuri ar dakargo. gaiZulebs TviTon situacia” socialur mecnierebebSi eTikuri standartebis sistematuri SemuSaveba XX
(saxelmwifo moxeleebi, axalcixe) saukunis 50-ian wlebSi daiwyes sxvadasxva qveynis profesiulma gaerTianebebma.
dRes es gaerTianebebi xSir SemTxvevaSi transnacionalur xasiaTs atarebs da
Tumca, amave fokus-jgufis erT-erTi respondenti imasac aRniSnavs, rom
sxvadasxva qveynis warmomadgenel mkvlevrebs aerTianeben.
“vardebis revoluciis” Semdeg xelisuflebis Secvlis Sedegad es situacia
eTikuri normebis SemuSaveba da maTi SeZlebisdagvarad farTod danergva
Seicvala:
socialuri mecnierebis profesiuli gaerTianebebis erT-erTi umniSvnelovanesi
“adre iyo is, rom ver imuSavebdi, Tu qrTams ar gadauxdidi, radgan fuli unda misiaa. yvela aseT asociaciaSi gaerTianebis aucilebel pirobas warmoadgens
gekeTebina da yofiliyavi korumpirebuli. dRes me vityvi xmamaRla Cemi saxeliT kandidatis mier asociaciis eTikuri kodeqsis normebis aRiareba da miReba.
da Cemi TanamSromlebis saxeliT, rom Cven vzivarT moWril konkretul xelfasze, socialuri mecnierebis profesiuli kodeqsis normebis Seswavlis mizniT Cven
ar davasaxeleb Tanxas, romelic ar gvyofnis elementarul, magaliTad, dawvrilebiT ganvixilavT or aseT dokuments — saerTaSoriso savaWro palatis
sigaretze” (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe) (ICC) da sazogadoebrivi azrisa da sabazro kvlevis evropuli kavSiris (ESOMAR)
respondentebi im garemoebas usvamen xazs, rom korufcia xSirad sakuTari sabazro da socialuri kvlevis praqtikis erTobliv kodeqss88 da amerikis
Tavis kvlavwarmoebas uwyobs xels: sociologiuri asociaciis (ASA) eTikis kodeqss89.
dRes ukve danamdvilebiT SeiZleba imis Tqma, rom socialuri kvlevis eTikuri
“ar aris korufcia, rom am umaRles damTavrebul Clungs Sen 500 dolars standartebi sayovelTaod aRiarebuli normebisagan Sedgeba, romelTa dacvasac
arTmev da maswavleblad iReb [skolaSi], rom is bavSvebi isev daaClungos, mere yvela mkvlevari Tavis movaleobad miiCnevs. yvela profesiuli kodeqsi Seicavs
isev aq [universitetSi] fuliT moawyos, da mere isev gaaubeduros da ase e.w. saerTo principebs, rogorebicaa: profesiuli kompetenturoba, patiosneba,
gagrZeldes mudmivad?” (studentebi, Telavi)
garda amisa, korufciis gavrcelebas garkveulwilad xels uwyobs Tavad is 88
garemoeba, rom dRevandel saqarTveloSi korufcia Zalze farTodaa ICC/ESOMAR International Code of Marketing and Social Research Practice. ICC/ESOMAR, 1995.
kodeqsis naxva SeiZleba agreTve ESOMAR-is veb-gverdze: www.esomar.nl.
gavrcelebuli, rac respondentTa aseT mosazrebebs iwvevs: 89
Code of Ethics and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics. American
“me Tu ar aviRe, sxva mainc aiRebs, aseTi fiqric xdeba” (policielebi, quTaisi) Sociological Association, 1999. kodeqsi SegiZliaT ixiloT agreTve amerikis sociologiuri
asociaciis veb-gverdze: www.asanet.org.
42 71
quCaSi policiam ubrZana movaWres, aelagebina Tavisi saqoneli, winaaRmdeg “arian iseTi [studentebi], rom marTla modian, udevT raRac CaTvlis wignakSi;
SemTxvevaSi mas konfiskaciiT daemuqrnen. dunierma gadawyvita Seemowmebina, [me isini] gavabrune — ase iyo me-6 semestrSi, ase iyo me-7 semestrSi, ase iyo me-8
policia mis mimarTac iseTive zomebs mimarTavda Tu ara. man gaSala magida imave semestrSi, da saxelmwifo gamocdaze wamomisves win. axla: ara sjobda, me TviTon
adgilas da daeloda policiis gamoCenas — sabednierod, mas Tan hqonda Tavisi gamomerTva?” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
magnitofoni da SeZlo Caewera policiasTan saubari, Semdeg ki gaaanalia, Tu ra
garda amisa, korufciis mizezebad dasaxelda kanonebis ucodinroba,
gavlenas axdens rasa da socialuri mgomareoba imaze, Tu rogor eqceva policia
gaunaTlebloba, da arasrulyofili sakanonmdeblo baza:
adamianebs.
swored dunieris dakvirvebis arasistematurobam ganapiroba is, rom aseTi “rodesac esa Tu is urTierToba ar regulirdeba kanoniT, aq yovelTvis
xangrZlivi savele muSaobis miuxedavad, kritikosebi dunieris kvlevis erT-erT iqmneba raRac SezRuduli wre, sadac mimdinareobs [korufciuli] procesi. anu es
mTavar naklad miiCnevdnen imas, rom mas ar hqonda SesaZlebloba, 24 saaTis procesi rom SeCerdes, es [sakanonmdeblo] vakuumi unda moispos aucileblad”
manZilze dakvirveboda Tavisi informantebis cxovrebas da saqmianobas. rogorc (studentebi, Telavi)
wesi, is maT weliwadSi ramdenime Tvis manZilze xedavda; xvdeboda diliT da
Sordeboda saRamoTi, Tumca maTTan erTad wignebiT da JurnalebiT vaWrobasTan
dakavSirebul sxvadasxva saqmianobaSi monawileobda — magaliTad, mouwia 3. ra uwyobs xels korufcias
saqmeebis garkveva policiasTan, rodesac policielebma magidebis aReba
miuxedavad yovelive zemoT Tqmulisa, korufcia respondentebSi garkveul
moiTxoves; gahyva Tavis informantebs gadasayrelad gamzadebuli nivTebidan gagebas iwvevs imdenad, ramdenadac is xSir SemTxvevaSi ganixileba rogorc Tavis
gasayidad gamosadegi wignebis da Jurnalebis amosarCevad, da a.S.
gadarCenis erT-erTi xelmisawvdomi strategia im pirobebSi, rodesac adamians
mainc, dunieris kvleva warmatebulad unda CaiTvalos; es warmateba, hasanis sxva araferi gamosvali aRar darCenia, rodesac is ganwirulia saxelmwifos mier.
azriT, iman ganapiroba, rom mitCels mosmenis unari hqonda — is ar axvevda Tavis
rogorc zemoT aRvniSneT, dabali xelfasebi ganixileba rogorc korufciis
azrs Tanamosaubreebs, aramed cdilobda gaerkvia, Tu ratom iqceoda esa Tu is ZiriTadi mizezi saqarTveloSi, Sesabamisad, respondentebi miiCneven usaxsrobas
adamiani ise, rogorc is iqceoda, amasTan, mas Tavad am adamianis axsna
korufciis erT-erT umTavres gamarTlebad:
ainteresebda. “quCa mainc quCaa, — ambobs hakim hasani. — es ar unda dagaviwydeT.
mitCi amas maSinve mixvda. mas ar ucdia moeCvenebina Tavi sxva adamianad, vidre is “16 lari rodesac aqvs leqtors xelfasi da mas Semosavlis sxva wyaro ara
sinamdvileSi iyo: adamiani da sociologi, romelic cdilobda Caswvdomoda Cveni aqvs, imas veranairad ver mosTxov, rom ar aiRos fuli viRac debilisgan, visac
cxovrebis azrs”86. aqvs fuli da sTavazobs” (studentebi, Telavi)
metic, hasani ambobs, rom dunieris midgoma kvlevisadmi ar gamomdinareobda amas garda, fokus-jgufebis msvlelobis procesSi gamoikveTa korufciis
paradigmidan “mecnierma yvelaze ukveT icis”, aramed mas axasiaTebda socialuri kidev ori SesaZlo gamarTleba qarTveli respondentebis mxridan: “susti
mecnieris mondomeba, moesmina sxvebisTvis87. saxelmwifo”, romelic ver asrulebs Tavis funqciebs, da “qarTveloba/qarTuli
mentaliteti”.

3.1. “susti saxelmwifo”, rogorc korufciis


rekomendebuli literatura: institucionaluri gamarTleba
1. Mitchel Dunier. 2001. Sidewalk. New York: Farrar, Strauss and Giroux. repondentTa umravlesoba “patara kacis” poziciidan uyurebs korufciis
problemas qveyanaSi da miiCnevs, rom pasuxismgebloba korufciis gavrcelebaze
2. Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld, and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an srulad ekisreba saxelmwifos da mis “pirvel moxeleebs”. am poziciisgan
Unemployed Community. Chicago: Aldine - Atherton. gansxvavdeba studentebis Sefasebebi, romlebic SedarebiT ufro
3. Robert K. Yin. 2002. Applications of Case Study Research. Second edition. Sage Publications. TviTkritikulebi arian da xedaven rigiTi moqalaqeebis pasuxismgeblobas
korufciis gavrcelebas dakavSirebiT.
“yvelaferi mainc saxelmwifos meTauridan da mTavrobidan iwyeba da
mTavrdeba” (policielebi, quTaisi)
“rodesac saxelmwifo winaswar uSvebs korufcias, imitom rom xelfass aZlevs
amdagvars, is ukve geubneba — midi da iSoveo” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
“korufciis Tavi da Tavi mainc, me mgoni, zemodan modis” (saxelmwifo
moxeleebi, axalcixe)
“saxelmwifos midgomaa aseTi, rom imas awyobs, rom ase iyos. korufcia iyos”
(profesor-maswavleblebi, Telavi)
“ase Tu ise, korufcia yvela sferoSia, saboloo jamSi yvela sferodan Tanxa
erT xelSi iyris Tavs — kancelariasa da parlamentSi. korufciis saerTod moSla
gamoricxulia, magram Tu zemoT ar moiTxoven fuls, korufciis masStabebi
Semcirdeba” (policielebi, quTaisi)
86
saxelmwifosadmi wayenebuli ZiriTadi pretenziebi aseTia: is ar zrunavs
Ibid. P. 325 moqalaqeTa keTildReobaze; ar uzrunvelyobs “kanonierebis kulturis”
87
Ibid. P. 327. ukve ramdenime welia, rac hakim hasani quCaSi aRar vaWrobs — is niu iorkis
damkvidrebas, rac warmoSobs dausjelobis sindroms; da ar zrunavs iseTi
erT-erT saxelmwifo universitetSi muSaobs (Director of the Metropolitan Institute at MCNY,
kanonebis miRebaze, romlebic ukeT imuSavebs Cvens qveyanaSi da mZime tvirTad ar
Metropolitan College of New York).
70 43
daawveba mosaxleobas. amasTan, sazogadoebaSi Rrmadaa fesvgadgmuli rwmena, rom <...> Cemi ideebi Camoyalibda imis safuZvelze, Tu ras vxedavdi da ra mesmoda
maRali rangis saxelmwifo moxeleebi yvelaze ufro korumpirebulTa Soris quCaSi”82.
arian saqarTveloSi, rac spobs mosaxleobaSi pasuxismgeblobis grZnobas am rogorc CarTul damkvirvebels, duniers unda SeemCnia da yuradReba
saxelmwifo moxeleebis, an sxva moqalaqeebis winaSe. gaemaxvilebina iseT movlenebze, romlebic sxvebs umniSvnelod eCveneboda. metic
— imis wyalobiT, rom mas TiTqmis mTeli dRis ganmavlobaSi CarTuli hqonda
“vfiqrob, saxelmwifom unda ifiqros imaze, rom xelfasebi gaizardos, rom
magnitofoni, kasetebis mosmenisas is afiqsirebda iseT momentebs, romlebic
saxlSi mSieri bavSvi ar melodebodes da am saxlSi misvla ar meSinodes”
gamorCa anda ar CaTvala mniSvnelovnad uSualod dakvirvebis dros. “CarTuli
(saxelmwifo moxeleebi, axalcixe)
dakvirvebis dros kvleviTi SekiTxvebi savele samuSaoebis Catarebisas ibadeba.
“mSier adamians ver mosTxov kanonis dacvas” (saxelmwifo moxeleebi, magaliTad, me ar SemeZlo meTqva marvinisTvis da ronisTvis83, rom mainteresebda
axalcixe) imis Seswavla, Tu rogor esaubreba ramodenime mamakaci (romelic quCaSi vaWrobs
— T.z.) Camvlel qalebs, imitom rom me ar vicodi, rom es sakiTxi wamoiWreboda.
“saxelmwifom unda uzrunvelyos materialuri keTildReoba da iseTi garemo,
sadac adamians kanondarRvevis SemTxvevaSi SeeSindeba dasjis” (policielebi, aseve, me srulebiT ar vicodi, Tu damainteresebda dRevandeli trotuaris
cxovrebis Sedareba im periodTan, rodesac jein jeikobsi werda Tavis wigns. me
quTaisi)
viyavi iq, raTa ubralod mewarmoebina dakvirveba da gamekeTebina Canawerebi, da me
“kacs rom 30 lars aZlev da imas mere cixeSi Casvam — imis moraluri ufleba vTxovdi im adamianebs, romlebic quCaSi muSaobdnen, rom CemTvis amis neba
ara gaqvs!” (profesor-maswavleblebi, Telavi) daerToT”84.
“Cveni [universitetis] Semosavali rom aris, fasianebidan — 60% mihqonda dunierma es nebarTva miiRo, Tumca is bolomde ar iyo darwmunebuli, rom
saxelmwifos aramwarmoebeli sferodan, amitom ara gvaqvs xelfasi. sad aris, ra quCis movaWreebi endobodnen da “Tavisianad” miiCnevdnen mas. is aRiarebs, rom
kanonzea laparaki? es aris saxelmwifosgan dadgenili oficialuri yaCaRoba. ... quCis movaWreebs sxvadasxva motivi amoZravebdaT, rodesac maT masTan
es aris naZirlebis dawerili kanoni” (profesor-maswavleblebi, Telavi) TanamSromlobaze Tanxmoba ganacxades: “zogierT gamyidvels ... ubralod
undoda, rom iq vyofiliyavi rogorc cotaodeni xurdis da sesxebis wyaro, ...
“sagadasaxado kanoni, magaliTad, unda iyos iseTi loialuri, rom adamiani kidev ramodenimem ki CemTan saqmis daWera imitom gadawyvita, rom daweriliyo
gaiqces gadasaxadis gadasaxdelad” (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe) wigni am ubnis da maT Sesaxeb. magram Cemi mxridan gulubryvilo iqneboda mefiqra,
“Sroma moenatra yvelas! aucilebelia imuSaon, sawarmoebi amuSavdes, pirvel rom me vicodi, Tu ras fiqrobdnen isini, rom isini mendobodnen, an “Tavisianad”
rigSi” (profesor-maswavleblebi, Telavi) mTvlidnen, rasac ar unda niSnavdes es”85.
adamianebi ficis qveSac ityuebian, miT umetes mkvlevars ara aqvs aranairi
saxelmwifo ar uqmnis Tavis moxeleebs normalurad muSaobisaTvis saWiro garantia, rom informanti mas srul WeSmaritebas etyvis. amitomaa, rom dunieris
elementarul pirobebs, rac kidev ufro amcirebs saxelmwifos am xalxis TvalSi. kvlevisTvis damaxasiaTebelia mokvleuli masalis gadamowmebis mcdeloba —
“qurdobaze [Tu] daiWire vinme, saqme Ziebamde rom miiyvano, daaxloebiT 50- yovelTvis, rodesac es SesaZlebeli iyo. magaliTad, dunierma gadaamowma misi
dan 100 laramde gWirdeba. furceli ginda, eqsperti, qseroqsi, benzini — am informantebis biografiis faqtebi (marTla hqonda Tu ara hasans damTavrebuli
yvelafers aravin afinansebs, policieli cdilobs, yvelafer amisTvis Tanxa rutgersis universiteti? marTla miatova Tu ara ronma Tavisi sacxovrebeli
moipovos” (policielebi, quTaisi) bina, rodesac umuSevari darCa? marTla zrunavda Tu ara merdiki Tavis
SviliSvilze da a.S.); Seiswavla quCaSi beWvdviTi produqciiT vaWrobis kanonis
“Tavidan muSaobas rom iwyeb, forma gWirdeba, aravin ar gaZlevs mas, sakuTari evolucia; rodesac es SesaZlebeli iyo, iyenebda mraval mowmes, da a.S.
saxsrebiT unda iyido an Seikero. “pagonebi” 10 lari Rirs, formis perangi 18 kvlevis warmoebis procesSi dunieri im daskvnamde mivida, rom imisaTvis,
lari, 50 lari — Sarvali, forma 100 laramde gijdeba. tyviebi Sen unda iyido, raTa mkvlevarma warmatebuli kvleva Caataros, ar aris aucilebeli, rom
sawvavi Sen unda Caasxa. aseT pirobebSi korufciisagan Tavs ver daizRvev” aqtorebma is “Tavisianad” miiCnion — sakmarisia, rom mkvlevars hqondes
(policielebi, quTaisi) dakvirvebis saSualeba; rac ufro mniSvnelovania, is unda akvirdebodes iseT
vinaidan saxelmwifo ar arsrulebs Tavis funqciebs, xdeba korufciaze socialur struqturas, sadac meordeba garkveuli moqmedebebi da situaciebi.
pasuxismgeblobis srulad “gadatana” saxelmwifoze an Tundac mis calkeul magaliTad, Tu ojaxSi damokidebuleba meuRleebs Soris arc Tu idealuria,
maRalCinosnebze, rac mosaxleobas sakuTari udanaSaulobis grZnobas umtkicebs droTa ganmavlobaSi Cven aucileblad gavxdebiT Cxubis an usiamovnebis mowmeni —
da Sesabamisad, amcirebs samoqalaqo pasuxismgeblobis grZnobas. respondentebi ra Tqma unda, es konkretuli Cxubi SeiZleba sul sxva ramis gamo iyos gamowveuli
iSviaTad afiqsireben SemTxvevebs, rodesac Tavad xalxi ase Tu ise xels uwyobs da sul sxva formebi miiRos, vidre maT Soris Cxubis wina SemTxvevam, magram TviT
korufcias daufiqreblobis, gulgrilobis an sxva raime mizezis Sedegad: aseTi faqtis sixSiremac SeiZleba miuTiTos imaze, Tu ramdenadaa gamwvavebuli
urTierTobebi; anda, Tu romelime dawesebulebaSi farTodaa gavrcelebuli
“yvelafers mTavrobas ver davabraleb, adamianebis mentaliteti unda korufcia, didia imis albaToba, rom Cven aucileblad SeveswrebiT aseT faqts.
Seicvalos. 100-dan 70-s hgonia, rom qrTami aris saukeTeso gamosavali. xom miuxedavad amisa, CarTuli dakvirvebis Catarebisas mainc sasurvelia, rom
SeiZleba moqalaqem pasporti moiTxovos erTi TviT adre da ara bolo wuTSi? mkvlevari maqsimalurad iyos “saitze”, radgan arsebobs unikaluri SemTxvevebic,
moqalaqe, romelic erT kviraSi iTxovs pasportis damzadebas, korufcias uwyobs romlebic aRar meordeba da romlebsac SeiZleba gadamwyveti mniSvneloba
xels” (policielebi, quTaisi) hqondes kvlevis warmatebisTvis. magaliTad, masala, romelic dunieris kvlevis
fokus-jgufebis msvlelobaSi SedarebiT iSviaTad gaiJRera mosazrebam, rom erT-erT umniSvnelovanes Tavs daedo safuZvlad (“Soba me-6 avenueze”), sruliad
korufciaSi met-naklebad Tanabrad ageben pasuxs rogorc qrTamis amRebi, aseve SemTxveviT iqna Segrovebuli. Soba dRes, rodesac dunieri ar apirebda kvlevis
qrTamis mimcemi — rogorc wesi, SeiniSneba tendencia, mTeli pasuxismgebloba Catarebas, man gauara hakims, raTa kinoSi wasuliyvnen. aRmoCnda, rom erT-erT
korufciuli garigebis mxolod erT mxares daekisros, kerZod — qrTamis amRebs,
romelic, ra Tqma unda, yvelaze ufro xSirad saxelmwifo moxelea. 82
Ibid. P. 341.
83
“vinc aZlevs, igivea. es ianusia, orsaxovani, arafriT masze ukeTesi ar aris, dunieris informantebi.
84
amRebic da mimcemic orive erTia. amitomac, TiTis miSvera mxolod imisken [vinc Mitchel Dunier. 2001. Op. cit. P. 335.
85
Ibid. P. 338-339.
44 69
am Teoriis gavlenis Sedegad aSS-s policiam gaamkacra damokidebuleba qrTams iRebs] es aris uzneoba” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
naklebad seriozuli sazogadoebrivi wesrigis danaSaulebebisadmi — maTxov-
“bibliidan moviyvan, rom codvili is ki ar aris, vinc qrTams iRebs, Sen
rebisadmi, mTvralebisadmi, xulignebisadmi da a.S. aseTi midgomis farglebSi
codvili xar, rodesac qrTams aZlev. me maqvs micemuli, vTqvaT, qrTami da me Cems
policia quCis movaWreebic wesrigis damrRvevebad aRiqvams da yvelanairad
Tavs ufro vTvli am SemTxvevaSi damnaSaved, vidre imas, vinc aiRo es”
cdilobs maTi saqmianobis SezRudvas.
(studentebi, Telavi)
dunieri ki cdilobs daamtkicos, rom quCis gamyidvlebis magaliTma bevr
cixidan gamosuls uCvena, rom SeiZleboda fulis patiosnad Sovna — anu, quCaSi miuxedavad imisa, rom fokus-jgufebis msvlelobaSi mTavrobis mimarT
muSaoba socialuri reabilitaciis funqcias asrulebs. zogadad uaRresad uaryofiTi damokidebuleba dafiqsirda, axal mTavrobas
rogorc dunierma kvlevis Sedegad daadgina, erTi SexedviT erTmaneTis mainc aqvs garkveuli ndobis krediti.
msgavs quCis gamyidvlebs Soris sakmaod mkacri ierarqia arsebobs; maT Soris respondentTa umravlesoba imediT uyurebs mTavrobis Secvlas da axali
ganawilebulia rolebi da funqciebi. aq arian “adgilis damkaveblebi”, anu
saxeebis gamoCenas, Tumca jerjerobiT es imedi araviTar realur cvlilebebze
adamianebi, romlebic yvelaze adre modian da ikaveben savaWro adgils, Semdeg ki ar aris damyarebuli, aramed mxolod dapirebebsa da imedebze, amitom Znelia imis
“yidian” mas 20-50 dolarad; aq arian “momtanebi” — adamianebi, romlebsac moaqvT
Tqma, Tu ramden xans gastans es ndobis krediti. situaciis gamosworebis imeds
Senaxuli saqoneli sawyobebidan da amisaTvis garkveul gasamrjelos iReben; badebs, agreTve is garemoeba, rom, respondentebis SefasebiT, TandaTan
“magidaze Tvalis damWerebs”, romlebic xSirad iqve axlos mdgomi maTxovrebi an
mkvidrdeba SiSis faqtori, romelic, SesaZloa, xels Seuwyobs dausjelobis
sxva gamyidvlebi arian, Tvali uWiravT ama Tu im saqmeze wasuli gamyidvlis sindromis aRmofxvras.
magidaze, raTa policiam misi konfiskacia ar moaxdinos79, da a.S.
dunieri cdilobs daamtkicos, rom quCis movaWreebi “sajaro figurebi” (public
character) arian, romlebic awesrigeben cxovrebas da sazogadoebrivi kontrolis 3.2. “qarTveloba”, rogorc korufciis kulturuli gamarTleba
funqciasac asruleben. “qarTveloba”, “qarTuli mentaliteti”, agreTve xSirad ganixileba rogorc
“sazogadiebrivi figurebis” koncefcia cnobil socialur mecniers, jein korufciis Taviseburi gamarTleba. rogorc zemoT ukve aRvniSneT, qarTvelebs
jeikobss (Jane Jacobs) ekuTvnis, romelmac jer kidev 1961 wels gamosca wigni “didi sCveviaT, “pativi scen” sxvebs, gamoxaton Tavisi madliereba saCuqrebis meSve-
amerikuli qalaqebis sikvdili da sicocxle” (“Death and Life of Great American Cities”), obiT. amas respondentebi miiCneven misaReb movlenad da ar Tvlian, rom amis
sadac is grinviC vilijis ubanSi ganxorcielebuli dakvirvebebis safuZvelze winaaRmdeg saWiroa brZola.
saubrobs Tanamedrove qalquri cxovrebis Sesaxeb: “iciT ra aris — qarTvel kacs mentalitetSi aqvs raRacis Cuqeba, TiTqos
mgonia, niSnisTvis ki ar miaqvT es...” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
“trotuaris socialuri cxovreba bevrad aris damokidebuli maTze, visac
SeiZleba TviTdaniSnuli sajaro figurebi vuwodoT. sajaro figura aris nebis- “rogorc wesi, saqarTveloSi qrTamSi igulisxmeba rogorc saCuqari, raime
mieri adamiani, visac xSiri kontaqti aqvs mraval adamianTan da vinc sakmarisad momsaxurebis SemTxvevaSi, rodesac adamiani madlierebis niSnad uxdida adamians
aris dainteresebuli imiT, rom sakuTari Tavi sajaro figurad warmoaCinos. sa- raRacas. moqalaqe, romelic raime TxovniT mimarTavs [Tanamdebobis pirs],
jaro figuras ar unda hqondes raime gansakuTrebuli niWi an sibrZne, raTa Tavisi cdilobs rame gadauxados, rom is daayenos pirvel rigSi, an ufro ukeTesad
funqciebi Seasrulos — Tumca mas xSirad aqvs es Tvisebebi. <...> misi mTavari moemsaxuros. es mentalobidanac gamomdinareobs” (studentebi, Telavi)
kvalifikacia isaa, rom is aris sajaro, rom is esaubreba bevr sxvadasxvanair “yvela adamians saqarTveloSi rom hkiTxo, unda yvelaferi iyos kanonierad;
adamians. amgvarad xdeba axali ambebis gavrceleba, rac trotuaris mizania”80. magram unda, rom am situaciaSi yvela iqceodes kanonierad TviTon mis garda,
xolo TviTon isev Zveleburad agrZelebdes. anu, yvela fiqrobs, rom ki, ra Tqma
jein jeikobsi sajaro figurebad miiCnevs maRaziis gamyidvlebs, mcire unda, kanoni unda kanonobdes, damnaSave unda daisajos, magram...” (studentebi,
biznesis mepatroneebs, romlebsac “Tvali uWiravT quCaze”. dunieris azriT, Telavi)
swored aseT funqcias asruleben wignebiT da JurnalebiT quCis movaWreebi — maT
utoveben sagazeTo jixurSi motanil gazeTebs, isini yuradRebas aqceven maT
maxloblad gaCerebul manqanebs, isini esaubrebian ubnis macxovreblebs, da a.S.
4. korufciis winaaRmdeg mebrZoli agentebi
Tavis kvlevis meTods mitCel dunieri “diagnostikur eTnografias” uwodebs.
respondnetebi yvelaze ufro xSirad miiCneven, rom korufciis winaaRmdeg
“rodesac me davbrundi me-6 avenueze, raTa memuSava rogorc Jurnalebis
brZola calkeuli pirovnebebis doneze SeuZlebelia:
gamyidvels, me jer kidev ar mqonda Camoyalibebuli zusti kvleviTi SekiTxva”81, —
ambobs dunieri. miT umetes, kvlevis sawyis etapze mas ar hqonia Teoria, romlis “pirovneba ver aRudgeba korufcias, sanam qveyanaSi socialuri mdgomareoba
Semowmebasac apirebda. amitom is cdilobda yuradReba gaemaxvilebina quCaSi ar amaRldeba” (policielebi, quTaisi)
mimdinare koleqtiur saqmianobaze; rogor xdeboda saqonlis moZieba, rogori “korufciasTan brZolaSi moqalaqe uZluria, brZola mTavrobidan unda
urTierToba iyo gamyidvlebsa da myidvelebs, gamyidvlebsa da policielebs daiwyos” (policielebi, quTaisi)
Soris, da a.S. “is, rom me ar mqonda gakrveuli kvleviTi SekiTxva Cemi kvlevis
dawyebisas, SeiZleba ewinaaRmdegebodes imas, rac sociologiaSia miRebuli. Tavad respondentebi, rogorc wesi, ar SebrZolebian korufciul faqtebs,
miuxedavad amisa, me sxvanairi Sexeduleba maqvs. xSirad socialur mecnierebebSi, romlebTanac hqoniaT Sexeba, vinaidan arCies, moridebodnen dapirispirebas,
gansakuTrebiT ki Tvisebrivi kvlevis dros, rodesac monacemTa didi raodenoba romelsac aseTi brZola gamoiwvevda.
moipoveba, kvlevis dizaini monacemebis Segrovebis Semdeg gamoikveTeba xolme. amasTan, respondentebma rig SemTxvevaSi daafiqsires is cvlilebebi, rome-
79
lic moxda maT damokidebulebaSi bolo Tveebis manZilze:
kanonis Tanaxmad, policies ufleba aqvs im magidis konfiskacia moaxdinos, romelic
upatronod dgas trotuarze. “axla me ukve SemiZlia [xmis amaRleba]. me Tu guSin cota mSiSara viyavi, dRes
80 cota Tamami var” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
Mitchel Dunier. 2001. Op. cit. P. 6.
81
Ibid. P. 340-341.
68 45
“imaze, razec vCumdebodi me yovelTvis, me gulaxdilad vityvi, razec vCum- saubrebi myidvelebTan. amasTan, dunieri maqsimalurad cdilobda gaekeTebina im
debodi, raRac situaciebze, yovelTvis, me ar gavCumdi erTi Tvis win, Zalian dialogebis mokle Canawerebi (jotted notes), romlebis momswrec is xdeboda. rogorc
delikaturad, <...> magram me ukve ratom ar gavCumdi, iciT? me ukve vicodi, rom Tavad dunieri aRniSnavs, es gansakuTrebiT mniSvnelovania iseT viTarebaSi,
zurgi ukve cota magari meqneboda, rom Tu me xmas amoviRebdi da Tu amas vityodi, rodesac erTi kulturis an rasis warmomadgneli ikvlevs sxva kulturis da rasis
ukve vicodi, rom im Cems zurgs ukan ukve SeiZleba damdgariyo adamiani, romelic warmoadgenlebs. “kulturis mniSvneloba garkveulwilad enaSia Caqsovili, da
mxars momcemda” (profesor-maswavleblebi, Telavi) SeuZlebelia kulturis gageba sxva kulturis warmomadgenlis mier imis gareSe,
SedarebiT iSviaTad saubroben respodnentebi Tavad moqalaqeTa rolis rom yuradReba daeTmos sityvebisa da winadadebebis, maTi Tanamimdevrobis
Sesaxeb korufciis winaaRmdeg brZolaSi: SerCevas”78. amasTan, dunieri aRniSnavs, rom magnitofons SesaZloa garkveuli
zegavlena moexdina informantebze — rodesac ici, rom Seni saTiTao sityva
“aq aris mTavari sakuTari uflebebis da movaleobebis gacnobiereba, da fiqsirdeba, Sen Zalauneburad cdilob, akontrolo sakuTari saubari, Tavi
rogorc Tanamdebobis pirma unda gaiTvaliswinos sakuTari movaleoba, aseve aarido zogierT Temas da ar iyo zedmetad gulaxdili. magram, dunieris TqmiT,
saxelmwifom nebismieri moqalaqisadmi unda gaacnobieros [Tavisi] ufleba- magnitofonma SeZlo is, rac yvelaze mTavari iyo — trotuarze mimdinare
movaleoba. ase unda iyos gacnobierebuli kanonis uzenaesoba” (saxelmwifo cxovrebis dafiqsireba. Cawerili dialogebis Seswavlis mizniT dunierma saubris
moxeleebi, axalcixe) specialur analizs mimarTa (conversational analysis), raTa gamoekveTa urTierTobis
“sazogadoebam is unda gaakeTos pirvel rigSi, rom unda SeveCvioT SeniSvnis garkveuli strategiebi.
micemas. ai, magaliTad: quCaSi mimavalma axlagazrdam daagdo Zirs nayinis imisaTvis, rom rac SeiZleba sruli informacia Seekriba, dunierma Caatara
qaRaldi, Cven mas SeniSvnas ar mivcemT, rom Caagdos qaRaldi urnaSi” (saxelmwifo interviuebi ZiriTad informantebTan, gaesaubra wignebisa da Jurnalebis
moxeleebi, axalcixe) myidvelebs, moinaxula da interviuebi Caatara niu-iorkis im organizaciebis
xelmZRvanelebTan, romlebic qalaqis raionebis keTilmowyobisaTvis ibrZvian da
aqac, sxva jgufebTan SedarebiT studentebi yvelaze xSirad gamoTqvemen zRudaven usaxlkaroebs (da usaxlkaro quCis movaWreebs) TaviaanTi raionebis
konstruqciul mosazrebebs imasTan dakavSirebiT, Tu rogori SeiZleba iyos teritoriebze; gaicno da interviu CamoarTva im adamians, vinc dawera kanoni
rigiTi moqalaqeebis roli korufciis winaaRmdeg brZolaSi: quCaSi beWvdiTi produqciiT vaWrobis Sesaxeb. dunierma aseve Caatara inter-
“Cvens uflebebs unda gavecnoT, unda gavacnoT sxva adamianebic am uflebebs” viuebi axlomdebare kafeebisa da maRaziebis mepatroneebTan, raTa daedgina, Tu
(studentebi, Telavi) ra azris arian quCis movaWreebis Sesaxeb maT maxloblad momuSave adamianebi.
imis saCveneblad, Tu ramdenad gansxvavebuli SeiZleba iyos damokidebuleba
“kanoni unda vicodeT” (studentebi, axalcixe) quCaSi momuSave adamianebis mimarT maTi socialuri, ekonomikuri da rasobrivi
“is, rac Sen ici da [sxva adamianma] ar icis — Tundac uflebebi, Tundac Sen maxasiaTeblebidan gamomdinare, dunierma, agreTve Caatara Taviseburi sakon-
ufro mebrZoli xar, vidre is — Sen [unda] daexmaro im adamians im resursiT, rac trolo dakvirveba iqve maxloblad, ramdenime kvartalis moSorebiT momuSave
Sen gaqvs” (studentebi, Telavi) naZvis xeebiT movaWreTa TeTrkanian ojaxze.
es naZvis xeebi yovel zamTars Camoaqvs niu-iorkSi erT ojaxs vermontis
“Tu xalxs ar endomeba, rom korufcia moispos, is ar moispoba” (studentebi, Statidan; isini TeTrkanianebi arian; isini noembris bolos Camodian niu-iorkSi
Telavi) da Sobamde rCebian. mTeli am periodis manZilze maT manqanis misabmelSi uwevT
“saxelmwifoSi moqalaqem ar icis Tavisi valdebulebebi, ra movaleobebi cxovreba, sadac arc abazanaa da arc tualeti. magram maT moaxerxes
akisria saxelmwifos winaSe da, rac mTavaria, ar icis, ra uflebebi aqvs, imitom daemyarebinaT imdenad kargi urTierToba ubanSi mcxovreb xalxTan, rom isini maT
rom misi uflebebi, rogorc wesi, gamoixateba saxelmwifos valdebulebebSi” uflebas aZleven, maTi abazanebiT isargeblon, xolo rodesac qalaqgareT midian,
(studentebi, Telavi) binis gasaRebsac ki utoveben naZvis xeebiT movaWreebs. aseTi keTilmosurne
damokidebuleba radikalurad gansxvavdeba im damokidebulebisgan, rasac
“sabani sadamdec gagwvdeba, ise unda daifaro” (studentebi, axalcixe)
mosaxleoba iCens wignebiT da JurnalebiT quCis movaWreebis mimarT; Zala-
“axlandeli axalgazrdobac uwyobs amas [korufcias] efeqturad xels, imitom uneburad ibadeba kiTxva, Tu ratom xdeba ase. dunieris azriT, amas SeiZleba
rom ukve ici, rom amis gareSe ar xdeba, fulis gareSe, an qrTamis gareSe, da ukve ramdenime axsna hqondes — is, rom naZvis xeebiT movaWreebi TeTrkanianebi da
rogor aris, iciT? mcdeloba aRar aris” (studentebi, Telavi) saSualo klasis warmomadgenlebi arian; is, rom isini bavSvebTan erTad arian
Camosulebi, bavSvebi ki yovelTvis met TanagrZnobas iwveven; sxva mizezebi
mainc, ZiriTadi agenti, romelsac, respondentTa azriT, Seswevs Zala
SeiZleba ukavSirdebodes im garemoebas, rom bevri quCis movaWre an nasa-
SeebrZolos korufcias, aris saxelmwifo. mas es SeuZlia gaakeTos Semdegi
marTlevia, an narkomani/yofili narkomani, rac afrTxobs mosaxleobas; yovelive
RonisZiebebis gatarebis meSveobiT: xelfasebis gazrda da kanonierebis
amasTan erTad, zog maTgans sakmaod gamomwvevad uWiravs Tavi, rac, ra Tqma unda,
kulturis damkvidreba, Sesabamisad, dausjelobis sindromis aRmofxvra. es
ar iwvevs mosaxleobis simpaTiebs.
ukanaskneli SeiZleba, kerZod, gakeTdes mosaxleobis samarTlebrivi ganaTlebis
dunieri Tvlis, rom jeims vilsonis da jorj kelingis Teoria, romelic
meSveobiT:
cnobilia rogorc “Camtvreuli fanjrebis Teoria”, quCaSi momuSave wignebisa da
“saxelmwifom unda izrunos sakuTari moqalaqeebis samarTlebrivi Jurnalebis gamyidvlebTan dakavSirebiT ar marTldeba. es Teoria amtkicebs, rom
ganaTlebisaTvis. moqalaqeebi ufro aqtiuri unda gaxdnen, aRar unda ifiqron, es Tu romelime ubnis binebSi Camtvreulia fanjrebi da quCebSi matulobs nagavi,
Cemi saqme ar ariso. unda gaacnobieron, rom saxelmwifos mSenebloba TiToeul mosaxleobas eqmneba STabeWdileba, rom aravis ar adardebs da aravis ar
maTganzea damokidebuli. mentalitetis Secvlas albaT dro dasWirdeba” ainteresebs, Tu ra xdeba am ubanSi; Sesabamisad, am ubanSi matulobs danaSauli,
(policielebi, quTaisi) mosaxleoba cdilobs sxva ubnebSi gadavides sacxovreblad; saboloo jamSi es
“saxelmwifom unda akontrolos xalxi, rogor asrulebs kanons; Tu [kanoni] yvelaferi iwvevs kriminogenuli mdgomareobis gauaresebas da ubanSi cxovrebis
donis dacemas.
ar Sesruldeba, unda agebinon pasuxi” (studentebi, axalcixe)
“saxelmwifom unda daanaxos xalxs, rom kanons Tu ar Seasruleb, daisjebi.
78
viRaca rom dainaxavs, daisaja, sxvac aRar gaakeTebs” (studentebi, axalcixe) Ibid. P. 339.
46 67
“— saidan gaqvT es wigni? — vkiTxe mas, Tan gamefiqra, moparuli xom ar aris- respondnetebi acnobiereben im garemoebas, rom korufciis winaaRmdeg
meTqi. brZola ioli ar aris:
me Cemi arxebi aqvs, — mipasuxa hakimma. — gainteresebT es wigni?
“xan aris, rom isea gamartivebuli qrTamis aRebis procedura, rom Zalian
es wigni me davwere, — vupasuxe.
Znelia vinme konkretulze xelis dadeba” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
marTla? aq axlomaxlo cxovrobT?
diax, quCis kuTxeSi, merseris quCaze. SesaZloa, yvelaze ufro konstruqciulia pozicia, romlis Tanaxmadac
xom ar momcemdiT Tqvens misamarTs da telefonis nomers, Cems rolodeqsSi brZola korufciis winaaRmdeg unda xdebodes erToblivad, rogorc
rom Sevitano?”76 saxelmwifos, aseve calkeuli moqalaqeebis Zalebis gaerTianebis Sedegad:
swored hakimis am bolo frazam gamoiwvia dunieris daintereseba: quCis gam-
“moqalaqeebi ufro aqtiuri unda iyvnen, saxelmwifom ki socialuri pirobebi
yidvlebis umravlesoba iqve quCaSi cxovrobda da is faqti, rom hakims hqonda ro- unda mouwesrigos Tavis moqalaqeebs” (policielebi, quTaisi)
lodeqsi — misamarTebis da telefonebis Casaweri specialuri mowyobiloba, ro-
melsac, rogorc wesi, saqmiani adamianebi xmaroben, — marTlac rom gasakviri iyo. “sazogadoeba kanonmorCili unda gaxdes, saxelmwifom socialuri
mitCels daebada idea, dakvirveba daewyo wignebiT da JurnalebiT quCis problemebi unda moagvaros” (policielebi, quTaisi)
movaWreebis saqmianobaze da Seeswavla, Tu ra rols TamaSoben es adamianebi —
romelTa didi nawilic usaxlkaroa, zogi narkomani, zogic cixidan axali
gamosuli — qalaqis am ubnis cxovrebaSi. mitCeli Seecada daaxloveboda da oqtomberi, 2004 w.
damegobreboda hasans, da es erT-erTi Tavisi yofili kurselis meSveobiT
moaxerxa, romelic hasanis wignebis xSiri myidveli aRmoCnda.
rogorc dunieri aRniSnavs, Tavidan hasani Zalian skeptikurad Sexvda mis
ideas — pirvel rigSi imitom, rom dunieris gegma iTvaliswinebda Savakniani quCis
movaWreebis gverdiT muSaobas, maSin rodesac quCaSi muSaoba TavisTavad ar iyo
usafrTxo saqmianoba, miT umetes ki dunierisTvis — ebrauli warmoSobis
TeTrkaniani profesorisTvis, romlis garegnobac da aqcentiT maSinve
gamoyofda mas quCis movaWreebs Soris, romelTa umravlesobasac afro-
amerikeli mamakacebi Seadgendnen.
miuxedavad amisa, dunieri TandaTan Caeba dakvirvebaSi, romelic saerTo
jamSi TiTqmis 7 wels gagrZelda — radgan is sxva qalaqSi aswavlida universi-
tetSi, dunieri mxolod ardadegebis periodSi axerxebda dakvirvebis ganxor-
cielebas, ise rom, Tu SeiZleba iTqvas, misi kvleva sezonur xasiaTs atarebda.
dunierma hakimi 1992 wels gaicno da nel-nela dauaxlovda mas. hakimma is sxva
quCis movaWreebs gaacno da dunierma daiwyo muSaoba maT damxmared — is Tvals
adevnebda movaWreebis magidebs, rodesac isini sxvagan midiodnen; mohqonda yava;
yidulobda da yidda saqonels. 1996 wlis zafxulSi, Semdgom ki 1997 wlis
zafxulSi da Semodgomaze man Jurnalebis gamyidvlad imuSava; 1998 wlis
zafxulSi regularulad midioda xolme “saitze” dReSi ramdneime saaTiT, xolo
1999 wlis martSi, rodesac misi kvleva TiTqmis ukve dasrulebuli iyo, kidev 2
kviris manZilze imuSava sruli datvirTviT rogorc quCis movaWrem77.
Tavad dakvirvebis adgili (Greenwhich Village) niu-iorkis erT-erT yvelaze
Tavisufal, garkveulwilad bohemur raionad iTvleba, sadac uamravi mxatvari,
mwerali, sqesobrivi umciresobebis warmoamdgeneli cxovrobs. aqvea ramdenime
umaRlesi saswavlebeli — niu-iorkis universiteti (NYU), New School University, ise
rom am ubanSi bevri studenti da profesori cxovrobs. es xels aZlevs quCis
gamyidvlebs — am ubnis mosaxleoba maT Zveli wignebiT da JurnalebiT amaragebs;
amasTan, gamyidvlebi Tavad eZeben gadasayrelad gamzadebul nivTebSi wignebs da
Jurnalebs.
Tavdapirvelad dunieri mxolod hasans da mis saqmianobas akvirdeboda; wignis
pirveli variantic mxolod hasans exeboda — mas “hasanis magida” erqva (“Hassan’s
Table”; es saTauri garkveulwilad dunieris pirveli wignis saTauris — “Slim’s
Table” — gamoZaxili iyo). dunierma es varianti hasans waakiTxa, da swored am
ukanasknelma CaTvala, rom kvleva usamarTlod iyo fokusirebuli mxolod masze;
man urCia duniers, Tavis kvlevaSi Jurnalebis gamyidvlebic CaerTo.
kvlevis Catarebis procesSi dunieris ZiriTad “iaraRs” warmoadgnenda
magnitofoni, romelic faqtiurad mTeli dRis manZilze CarTuli iyo. dunieri
cdilobda, yvelaferi Caewera —gamyidvlebis saubrebi erTmaneTs Soris, maTi

76
Mitchel Dunier. 2001. Op. cit. P. 21.
77
Ibid. P. 11.
66 47
Tema 4. pretacia. amitom mkvlevars naratiuli niWi unda hqondes. am mxriv sainteresoa,
rom am meTodis Camoyalibebis periodSi, rodesac jer ar arsebobda Teoriuli
dakvirveba literatura mis Sesaxeb, Cikagos universitetis studentebs urCevdnen, ekiTxaT
romanebi da avtobiografiuli Txzulebebi, romlebic Tanamimdevrulad asaxaven
intervius nebismier saxeobas (maT Soris siRrmiseul intervius da fokus- adamianis an jgufis cxovrebas da amdenad garkveulwilad avsebdnen arsebul
jgufs) informaciis Segrovebis verbaluri saSualebebi udevs safuZvlad. magram sicarieles.
adamianTa cxovrebaSi ara naklebi mniSvneloba aqvs moqmedebebs, qcevebs, Tavdapirvelad monografiuli gamokvlevis CatarebisTvis yvelaze
urTierTobas, da am moqmedebebs Soris aris iseTebi, romelTa sityvierad aRwera mizanSewonil “saitebad” iTvleboda did qalaqebs da sxva dasaxlebebs
da gadmocema respondents SeiZleba gauWirdes; damaxinjebulad gadmogvces mowyvetili patara soflebi da mcire izolirebuli tomebi, vinaidan, erTi mxriv,
isini; an ubralod ar CaTvalos laparakis Rirsad. arada, es SeiZleba iyos maTi mosaxleobis kulturuli da eTnikuri erTianoba SesaZlebels xdida, aseTi
moqmedebebi, romelTa mniSvnelobac socialuri cxovrebis analizisaTvis Zalze dasaxlebebi ganxiluli yofiliyo rogorc kulturuli erToba, xolo meore
didia. zog SemTxvevaSi respondentebi ar aqceven yuradRebas sakuTari qcevis mxriv, maTi mcire zoma da mosaxleobis mcire raodenoba aseT Seswavlas
garkveul detalebs, amitom intervius dros ver ixseneben maT; sxva SemTxvevaSi ki SesaZlebels xdida erTi adamianis ZalebiTac ki.
isini arasworad ixsomeben imas, Tu rogor ganviTarda movlenebi. socialuri Tanamedrove mkvlevrebi monografiuli gamokvlevis meSveobiT Seiswavlian
mecnierebisTvis kargadaa cnobili, rom adamianebi ar arian sakuTari qcevis iseT mravalferovan sakiTxebs, rogorebicaa saskolo ganaTlebis xarisxi,
kargi aRmwerebi, da ver gvawvdian sando informacias mis Sesaxeb.50 socialuri daxmarebis programebis efeqturoba, Tanamedrove samrewvelo
situaciebSi, rodesac intervius verc erT saxeobas ver gamoviyenebT, organizaciebis struqtura, eTnikuri da rasobrivi problemebi da sxv. Tumca,
CvenTvis saWiro informaciis mopovebaSi dakvirveba dagvexmareba. iseve rogorc XX saukunis dasawyisSi, monografiuli gamokvlevebi SedarebiT
dakvirvebis meTodi Zalze farTod gamoiyeneba socialur mecnierebebSi. mcire Temebis an organizaciebis SeswavliT Semoifargleba, raTa SesaZlebeli
yvelaze xSirad am meTods antropologebi da eTnografebi mimarTaven iyos mkvlevris uSualo kontaqti Sesaswavli jgufis wevrebTan.
gansxvavebuli kulturis warmomadgenelebis cxovrebis Seswavlis mizniT, da aq saboloo jamSi, monografiuli gamokvlevis mizania aRweros Sesaswavli
sityva “kultura” Zalze farTo gagebiT ixmareba. es SeiZleba iyos rogorc sxva, jgufis cxovreba da gaaanalizos am cxovrebis damaxasiaTebeli Tvisebebi,
SedarebiT mcirericxovani da naklebad cnobili socialuri jgufis kultura SeZlebisdagvarad — gaakeTos mecnieruli daskvnebi jgufSi arsebuli ierarqiis,
(magaliTad, rok-musikosebis; damnaSaveebis; mecxvareebis) da maTi cxovrebis urTierTobaTa specifikis da a.S. Sesaxeb.
Sinagani wesebis dadgena, aseve antropologiuri gamokvlevebi — naklebad
cnobili tomis an eris cxovreba an am cxovrebis romelime aspeqti, iqneba es maTi
religiuri wes-Cveulebebi; Taobebs Soris urTierToba; Sromis ganawileba, Tu “SIDEWALK”: monografiuli gamokvlevis erTi magaliTi
sxva. ukanasknel SemTxvevaSi kvleva Soreul qveynebSi xorcieldeba, SedarebiT Tanamedrove monografiuli gamokvlevis erT-erTi yvelaze saintereso
naklebad Seswavlil kunZulebze, magram Tanamedrove kvleviT praqtikaSi magaliTia mitCel dunieris wigni “Sidewalk” (“trotuari”)74. es wigni am meTodis
savsebiT miRebulia, mivmarToT dakvirvebas Cvensave qalaqebSi mcxovrebi xalxis gamoyenebis erT-erT saukeTeso nimuSad iTvleba, romelmac ramdenime premiac ki
subkulturis Seswavlis mizniT. miiRo75. garda imisa, rom es saintereso da SemecnebiTi kvlevaa, is amave dros
dakvirvebis meTodis Teoretikosebi, kerZod, h.r.bernardi, xazs usvamen im inovaciurisaa rogorc savele samuSaoebis Catarebis, aseve Sedegebis
garemoebas, rom damkvirveblis amocana gacilebiT iolia misTvis ucxo warmodgenis TvalsazrisiT — is uxvadaa ilustrirebuli fotosuraTebiT,
kulturaSi muSaobis dros; es amocana mniSvnelovnad rTuldeba, rodesac mas romlebic “Cikago tribiun”-is fotokorespondentma ovi karterma gadauRo
mSobliur kulturaSi uwevs dakvirvebis ganxorcieleba. amis mizezi ki isaa, rom dunieris TxovniT aqtorebs da im garemos, sadac maT uwevdaT cxovreba da
mSobliur kulturaSi Cven “bunebrivad” aRviqvamT da Cveulebrivad gveCveneba muSaoba (da, ra Tqma unda, suraTebi aqtorebis nebarTviT iqna gadaRebuli).
moqmedebebisa da reaqciebis umravlesoba, romlebic mraval kiTxvas warmoSoben, Sesabamisad, mkiTxvels saSualeba eZleva sakuTari TvaliT naxos is adamianebi,
Tu maT miukerZoebeli TvaliT SevxedavT; zogierTi mniSvnelovani elementi ki romlebic wignis mTavari gmirebi arian, dainaxos is garemo, sadac isini
SeiZleba saerTod yuradRebis gareSe dagvrCes, im ubralo mizezis gamo, rom cxovroben da muSaoben. garda amisa, dunieris kvleva erT-erTi im kvlevaTagania,
isini Cveni yoveldRiuri cxovrebis nawilia da miCveulebi varT maT. romlis procesSic ganviTarda gansakuTrebiT mWidro urTierToba da, SeiZleba
dakvirveba erT-erT umniSvnelovanes Tvisebriv meTods warmoadgens, romlis iTqvas, inteleqtualuri TanamSromloba mkvlevarsa da informantebis Soris;
umTavresi Rirseba isaa, rom is bunebriv garemoSi xorcieldeba, iq, sadac rea- dunierma saSualeba misca informantebs, gacnobodnen wignis xelnawers da
lurad mimdinareobs cxovreba, da ara “laboratoriul” pirobebSi, rogoricaa TavianTi SeniSvnebi gamoeTqvaT. dunieris kvleva imiTac gamoirCeva, rom man
mkvlevris ofisi. swored es garemoeba ganapirobebs am meTodis specifikas da gamomcemlobasTan gaaforma kontraqti, romlis mixedviTac mis informantebs
masTan dakavSirebul gansakuTrebul sirTuleebs. Tumca Cven ukve aRvniSneT, rom wignis gayidvidan Semosuli mogebis garkveuli procenti unda mieRoT. ufro
Tvisebrivi meTodebi gamoirCeva Tavisi araformaluri xasiaTiT, es gansakuTrebiT metic, dunierma miiwvia Tavisi ZiriTadi informanti, hakim hasani Tavis
sworia dakvirvebis SemTxvevaSi, rodesac SeuZlebelia imis winaswarmetyveleba, universitetSi da masTan erTad uZRveboda seminars bakalavrebisaTvis “Savi
Tu vin Sexvdeba mkvlevars quCaSi an kafeSi; rodis, ra pirobebSi da ra Temaze amerikis quCis cxovreba da gonebrivi cxovreba” (“The Life of the Street and the Life of
mouwevs intervius Catareba; ra movlenebis momswre gaxdeba dRis manZilze. Mind in Black America”); dunierma, agreTve SesTavaza hakim hasans, misi wignis
iTvleba, rom dakvirvebis warmoebis yvelaze mizanSewonili obieqtia yovel- blosityvaobis avtori yofiliyo, razec hasans uari ar uTqvams.
dRiuri saqmianoba, romelic mniSvnelovani cvlilebebis gareSe meordeba dRidan dunieris kvleva, iseve rogorc bevri sxva monografiuli gamokvleva,
dRemde. es SeiZleba iyos urTierToba TanamSromlebs Soris samuSao saaTebSi; sruliad SemTxveviT daiwyo. niu-iorkSi myofi dunieris yuradReba miipyro
Tavisufali drois organizacia ojaxSi an megobarTa wreSi; saswavlo procesi wignebis erT-erTma quCis movaWrem — hakim hasanma, romlis magidazec man Tavisi
(skolSi, umaRles saswavlebelSi); bazris cxovreba an maRaziaSi myidvelebis wigni dainaxa.

50 74
Robert S. Weiss. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative Interview Studies. New York: Mitchel Dunier. 2001. Sidewalk. New York: Farrar, Strauss and Giroux.
75
Free Press. P. 236. Los Angeles Time Book Prize da The C.Wright Mills Award.
48 65
kvleviTi midgoma (romelic meTodebis vrcel arsenals aerTianebs), da ara qceva, da sxva. mklevris uSualo interesi SeiZleba iyos xalxis Cacmuloba ama Tu
romelime erTi calkeuli meTodi? vfiqrobT, am kiTxvas dadebiTad unda im situaciaSi; an mosaxleobis quCaSi moZraobis siCqare, nacnobebTan
vupasuxoT. gamosaubrebis mizniT SeCerebis sixSire da am SeCerebebis xangrZlivoba.
ra Tqma unda, mravali meTodis gamoyenebisas moulodneli ar unda yofiliyo iSviaTi SemTxvevebis garda51, kvlevis procesSi damkvirvebeli Zalauneburad
gansxvavebuli, zogjer — sawinaaRmdego Sedegebis miReba. Tumca, “raodenobrivi” axdens gavlenas moqmed pirebze da socialur situaciebze, romelSic isini arian
mkvlevrebisagan gansxvavebiT, Tvisebrivi meTodebis momxreebi amas ar aRiqvamen CarTulni. es gavlena cnobilia rogorc reaqtiuloba — ician ra, rom maT
rogorc saSiSroebas, aramed rogorc kidev erT SesaZleblobas, miRebul moqmedebas akvirdebian, adamianebi gansakuTrebul yuradRebas aqceven imas, Tu
Sedegebs gansxvavebuli TvaliT SevxedoT, rac, saboloo jamSi, sruli da rogor iqcevian, rogor epyrobian sxva adamianebs, ras da rogor amboben, da
yovelmxrivi suraTis daxatvaSi unda dagvexmaros. xazgasmiT unda aRiniSnos saboloo jamSi maTi saqcieli bunebrivi aRar aris, mkvlevris arseboba rom ara,
isic, rom monografiul gamokvlevaSi gamoyenebuli meTodebi savsebiT ar isini ase ar moiqceodnen. reaqtiuloba adamianebis bunebrivi reaqciaa, magram
Semoifargleboda mxolod Tvisebrivi meTodebiT — piriqiT, isini xSirad dakvirvebis warmoebisas Zalze seriozul problemas warmoadgens, vinaidan
mdidrdeboda statistikuri da raodenobrivi monacemebiT. Cikagos skolis erT- amaxinjebs Sedegebs. misi srulad gadalaxva faqtiurad SeuZlebelia, Tumca
erTi lideris, ernest berjesis TqmiT, “ori midgomis Tanamoqmedeba ueWvelad arsebobs misi Semcirebis SesaZleblobebi, romelTa Sesaxebac qvemoT visaubrebT.
yvelaze nayofieri iqneba”69.

rogorc am meTodis Teoretikosebi miiCneven, kvleviTi amocanebis dasaxva meTodis daxasiaTeba


monografiuli gamokvlevis SemTxvevaSi SesaZlebelia mxolod mas Semdeg, rac iseve rogorc nebismieri sxva tipis gamokvleva, dakvirveba Sesaswavli
mkvlevarma daiwyo savele samuSaoebi, amitom TviTon gamokvleva iwyeba, rogorc erTeulis gamoyofiT iwyeba. es SeiZleba iyos:
wesi, gamokvlevis saerTo Temis gansazRvriT, da ara konkretuli hipoTezebis
o adgili, sadac xdeba moqmedeba. specialur literaturaSi es adgili
SemuSavebiT. amis Sedegad monografiuli gamokvleva gansakuTrebuli moqnilo-
biT gamoirCeva. Tumca, rogorc robert iini aRniSnavs, “paradoqsaluria, magram moxsenieba rogorc “saiti” (ingl. site);
rac ufro “rbilia” kvleviTi strategia, miT ufro rTuli gansaxorcielebelia o adamianebi, romlebic CarTulni arian CvenTvis saintereso saqmianobaSi da
is praqtikulad”70. vis moqmedebebsac vakvirdebiT, anu “aqtorebi” (ingl. actor);
monografiuli gamokvlevis CatarebaSi Zalian didia mkvlevris roli da
Zalian bevria damokidebuli am ukanasknelis profesiulobaze. monografiuli o TviTon moqmedeba an saqmianoba (scenebi), situaciebi, movlenebi, romlebsac
gamokvlevis Catarebis dros mkvlevari ar aris daculi emociuri stresisagan, uSualod vakvirdebiT; da
romelic yovelTvis Tan axlavs CarTul dakvirvebas. amitom kvlevis dawyebamde o nivTebi, romlebis irgvliv an romelTa gamoyenebiTac xdeba moqmedeba.
mis mier kargad unda iyos gaTviTcnobierebuli mis winaSe mdgari sirTuleebi.
ZiriTadad mkvlevarzea damokidebuli, Tu rogor gansazRvravs is socialur gamokvlevebSi dakvirvebis meTodi iSviaTad gvxvdeba rogorc
gamokvlvevis xangrZlivobas — is SeiZleba gagrZeldes rogorc ramdenime Tve, kvlevis erTaderTi meTodi. es imiT aixsneba, rom, rogorc vTqviT, dakvirveba
aseve ramdenime weli. Znelia imis dadgena, Tu rodis unda damTavrdes savele yvelaze xSirad gamoiyeneba gansxvavebuli kulturis warmomadgenlebis cxov-
samuSaoebi. metic, rogorc u.f.uaiTi aRiarebs, “romelime Temis an organizaciis rebis wesis Seswavlis mizniT, aseTi Seswavla ki SeuZlebelia mxolod dakvirvebis
Seswavlas ar SeiZleba, raime logikuri dasasruli hqondes. rac ufro mets meSveobiT — is aucileblad iTvaliswinebs sxva meTodebis gamoyenebasac, upirve-
igebT, miT ukeT gesmiT, Tu ra dagrCaT kidev Sesaswavli”71. les yovlisa — gasaubrebas Sesaswavli jgufis warmomadgenlebTan da eqsperteb-
iTvleba, rom monografiuli gamokvleva yvelaze efeqturia rogorc Tan, romlebic dagvexmarebian sworad avxsnaT is, rac davafiqsireT dakvirvebis
romelime socialuri problemis winaswar Seswavlis, misi pirveladi aRweris dros. gasaubreba ki, ra Tqma unda, intervius erT-erTi saxeobaa. amitom “sufTa”,
saSualeba, amitom praqtikaSi es meTodi yvelaze xSirad aRweriT fuqncias an “ubralo” dakvirveba, romlis msvlelobaSic mkvlevari ar amyarebs urTi-
asrulebs. aRsaniSnavia, rom aseve xedavda am meTodis rols Cikagos skolis erTobas aqtorebTan, romlebsac is Seiswavlis, iSviaTad gamoiyeneba. rogorc
warmomadgeneli vivien palmeri, am meTodisadmi miZRvnili pirveli saxel- wesi, dakvirvebis meTodi ixmareba kompleqsurad sxva meTodebTan — upirveles
mZRvanelos72 avtori (es saxelmRvanelo 1928 wels gamovida). Tumca Tanamedrove yovlisa, interviusTan erTad, da am meTodiT muSaobisas mkvlevari Zalaune-
mkvlevrebi sul ufro da ufro xSirad Tvlian, rom am meTods savsebiT Seswevs burad erTveba socialur situaciaSi, romelSic aqtorebi monawileoben.
Zala, ara marto aRweros, aramed, agreTve axsnas esa Tu is socialuri situacia; mkvlevris monawileoba socialur situaciaSi, misi CarTva im procesebSi,
kerZod, robert iini gamoyofs monografiuli gamokvlevebis or gansxvavebul romlebsac is Seiswavlis, SeiZleba sxvadasxva intnsiurobiT moxdes. am intensi-
saxeobas — romlebic aRweren socialur sinamdviles da romlebic xsnian mas.73 urobidan gamomdinare, gamoiyofa CarTvis Semdegi tipebi:52
monografiuli gamokvlevis Sedegebi vrceli angariSis, xSirad ki — wignis
saxiT xdeba xolme cnobili, sadac avtori cdilobs, SesTavazos mkiTxvels CarTvis intensiuroba CarTvis tipi
Sesaswavli jgufis wevrebis Rirebulebebis da normebis Taviseburi inter- maRali sruli (“CarTuli dakvirveba”)
aqtiuri
saSualo
mokrZalebuli
69
citirebulia Semdegi gamocemis mixedviT: Martin Bulmer. 1984. The Chicago School of Sociology. dabali pasiuri
Institutionalization, Diversity, and the Rise of Sociological Research. Chicago and London: The University mkvlevari ar iRebs monawileobas ar aris “CarTva”
of Chicago Press. P. 162. socialur situaciaSi
70
Robert K Yin. 1994. Case Study Research: Design and Methods. 2nd Ed. Thousand Oaks: Sage Publications.
(“ubralo dakvirveba”)
P. 16.
71
William F. Whyte. 1993. Street Corner Society. The Social Structure of an Italian Slum. Fourth Edition.
51
Chicago and London: The University of Chicago Press. P. 324-325. aseT SemTxvevad SeiZleba CavTvaloT situacia, rodesac Sesaswavli obieqti ver
72
Viven M. Palmer. 1928. Field Studies in Sociology: A Student’s Manual. Chicago, Ill.: The University of igrZnobs damkvirveblis arsebobas — erT-erTi aseTi magaliTia dakvirveba xalxmraval
Chicago Press. adgilebSi.
73 52
Robert K. Yin. Op. cit. ix. James P. Spradley. 1980. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and Winston. gv. 58.
64 49
“ubralo” dakvirveba Seesabameba situacias, rodesac mkvlevari saerTod ar saskolo eseebi: skolis damwyebi da saSualo klasebis ramdenime moswavlem dawera
iRebs monawileobas socialur situaciaSi — magaliTad, is zis kafeSi da mxolod naSromebi Semdeg Temebze: “ra minda yvelaze metad”, “vin minda viyo” da “ra saCuqari minda
akvirdeba im movlenebs, romlebic iq viTardeba. saSobaod”.
amis sapirispirod, socialur situaciaSi sruli CarTva Seesabameba CarTul eseebis konkursi, romlis gamarjvebulisTvisac dawesebuli iyo jildo: ramdenime
dakvirvebas (participant observation), romlis drosac mkvlevari ar rCeba gare mozardma dawera naSromi Temaze: “rogor mesaxeba Cemi momavali”.
damkvirveblad, aramed srul monawileobas iRebs im socialur situaciebSi, kvebis angariSebi: erTi kviris manZilze 40 ojaxi iwerda, Tu ras Wamdnen, agreTve, ra
romlebsac Seiswavlis. es monawileoba gamoixateba aqtorebTan erTad maT sagzals atandnen skolaSi bavSvebs Semweobis miRebis wina dRes da Semweobis miRebis
yoveldRiur saqmianobasa Tu zeimebSi monawileobis miRebaSi; damatebiT, Semdgom dRes.
mkvlevari awarmoebs araformalur gasaubrebebs aqtorebTan an srulfasovan
sxvadasxva saxis informacia: Cven SevagroveT informacia 80 patara bavSvis mier
interviuebs atarebs maTTan.
miRebuli saSobao saCuqrebis Sesaxeb; barebSi saubris Temebisa da saqmianobis Sesaxeb; im
CarTuli dakvirvebaa is meTodi, romelic xSirad gaigivebulia Tavad Tviseb- sirTuleebis Taobaze, romlebsac mSoblebi Svilebis aRzrdisas awydebian (im Canawerebis
riv meTodebTan da/an eTnografiasTan; xSirad literaturaSi terminebi safuZvelze, romlebic eqimis sakonsultacio kabinetSi moviZieT); samedicino analizebi;
“eTnografia”, “eTnografiuli kvleva” da “CarTuli dakvirveba” ixmareba rogorc maswavleblebisgan miRebuli informacia maTi moswavleebis warmatebebis Sesaxeb;
sinonimebi.53 saxelmwifo organoebis, qarxnis, eklesiis da sxvaTa mier warmoebuli saqvelmoqmedo
CarTuli dakvirvebis meTodisadmi miZRvnil klasikur saxelmZRvanelod saqmianobis Sesaxeb; duqanSi, dalaqTan, yasabTan, fexacmlis SemkeTebelTan, mkeravTan,
iTvleba jeims spradlis “CarTuli dakvirveba”.54 spradlis Tanaxmad, ucnob konditerTan daxarjuli Tanxebis Sesaxeb; agreTve, sxvadasxva politikuri klubis Tu
socialur situaciaSi moxvedrili nebismieri adamiani CarTuli damkvirvebeli sxva organizaciebis mier mowodebuli informacia.
xdeba, vinaidan misTvis ucxoa am situaciaSi moqmedi wesebi da normebi, da is statistikuri monacemebi: am tipis monacemebs warmoadgenda kooperatiuli maRaziis
iZulebuli xdeba, gamoikvlios da Seiswavlos isini xalxTan urTierTobis meS- saangariSo wignebi; sajaro biblioTekidan gatanili wignebis Sesaxeb gakeTebuli
veobiT. Canawerebi; informacia gazeTebis gamoweris Sesaxeb; klubebis wevrebis raodenoba;
socialuri mecnierebebis farglebSi CarTuli dakvirveba warmoadgens arCevnebis Sedegebi; asakobrivi ganawilebis, Sobadobis, sikvdilianobis, qorwinebebis da
mcdelobas gavigoT, Tu ra mniSvnelobebs aniWeben sxvadasxva socialuri Tu migraciis maCveneblebi.
kulturuli jgufis warmomadgenlebi TavianT cxovrebas, rogor aRiqvamen saojaxo statistika: marientalSi Camovida savaWro palatis oficialuri
sxvadasxva movlenebs da ra mniSvnelobas aniWeben maT. amis Seswavlas sakmaod warmomadgeneli specialuri mizniT: raTa Seegrovebina saojaxo statistika, magram
bevri dro sWirdeba. CarTuli dakvirvebis minimalur xangrZlivobad ramdenime teqnikuri sirTuleebis gamo man mxolod ramdenime ojaxis monacemebis Segroveba
Tve iTvleba; srulfasovani gamokvleva ki sul cota erTi wlis manZilze moaxerxa.”67
grZeldeba, vinaidan erTi SexedviT martiv socialur situaciebSic ki xSirad
Rrma da rTuli kulturuli azria Caqsovili. imisaTvis, rom kargad SeviswavloT garda amisa, kvlevis manZize sofelSi ganxorcielebuli iqna ramdenime
ucxo kulturis warmomadgenlebi, maTi kulturuli normebi da/an simboloebi, socialuri progarma (e.w. tansacmlis proeqti; samedicino momsaxurebis pro-
didi droa saWiro. maSinac ki, Tu gamokvlevis savele periods ramdenime eqti; Wra-kervis kursebi; konsultaciebi mSoblebisaTvis da sxv.); am programebis
weliwads davuTmobT, iZulebulebi viqnebiT, SevarCioT cxovrebis konkretuli msvlelobaSi, agreTve Segrovebuli iqna damatebiTi informacia. informaciis
aspeqtebi, romlebic dakvirvebis ZiriTad fokuss warmoadgenen da romlebsac wyaroebis aseTi mdidari sia Tanamedrove monografiuli gamokvlevebisTvisac
dawvrilebiT SeviswavliT, danarCenebs ki mxolod zedapiruli yuradReba STambeWdavad gamoiyureba.
davuTmoT. Cikagos skolis warmomadgenlebic intensiurad iyenebdnen e.w. “mravalmeTo-
ar arsebobs CarTuli dakvirvebis warmoebis sayovelTao wesebi, iseve ro- dur midgomas” (multimethod approach) monografiuli gamokvlevis farglebSi; isini
gorc ar arsebobs dakvirvebis saitis SerCevasTan dakavSirebuli rekomendaci- Tvlidnen, rom amis meSveobiT informaciis maqsimalurad farTo speqtris
ebi. am gadawyvetilebebis miReba yovelTvis konkretuli situaciidan gamomdi- Segroveba iyo SesaZlebeli. oTxi ZiriTadi meTodi, romlebsac isini iyenebdnen,
nare xdeba. xSirad mkvlevari iwyebs muSaobas garemoSi, sadac aravis ar icnobs; is iyo: (1) Sesaswavli dasaxlebuli punqtis socialuri istoria; (2) ama Tu im
ubralod midis kafeebSi, biblioTekebSi, eswreba ama Tu im Temis mier maCveneblebis gavrcelebis amsaxveli grafikuli masalebi; (3) sxvadasxva
organizebul RonisZiebebs, dadis SerCeuli “saitis” quCebSi, da TandaTan icnobs kulturuli jgufis an urTierTobis modelebis aRwera, da (4) iseTi
xalxs, romlebic droTa ganmavlobaSi misi informaciis wyaroebi gaxdebian. raodenobrivi monacemebis statistikuri analizi, rogorebicaa Semosavlebi da
miuxedavad am meTodikis simartivisa, “quCaSi dgomis” strategia Zalian efeq- xarjebi, mosaxleobis mobiloba, miwis zoma, da sxv.
turia. magram informantebis gacnobis Semdeg Tveebia saWiro imisaTvis, rom Cikagos skolis warmomadgenlebs Soris gansakuTrebuli popularobiT
mkvlevarma daimkvidros adgili Sesaswavl jgufSi da moipovos xalxis ndoba. sargeblobda aseTi gamokvlevebSi piradi xasiaTis dokumentebis (werilebis,
h.r.bernardi Tvlis, rom am meTodis Seswavlis saukeTeso xerxi misi praq- dRiurebis) gamoyeneba, iseve rogorc gansakuTrebuli yuradRebis daTmoba
tikuli gamoyenebaa. amasTan, misi azriT, SeuZlebelia am meTodis warmatebiT respondentebis cxovrebis istoriebisadmi; rig SemTxvevebSi, gamokvlevis
gamoyeneba, Tu mkvlevari Seecdeba SecdomaSi Seiyvanos is xalxi, visTanac is saboloo angariSic ise iyo moyolili, rogorc mTavar aqtorTa cxovrebis
muSaobs, anu aqtorebi. “sakuTari Tavis wardgenis wesebi Zalze martivia, — ambobs istoria68. am angariSebSic Tavis asaxvas poulobs kvlevis dros ramdenime me-
bernardi. — ilaparakeT simarTle, iyaviT Tanamimdevruli da nu ilaparakebT Todis gamoyeneba, ramdenadac aq moyvanilia rogorc dakvirvebis Sedegebi, aseve
zedmets. CarTul dakvirvebaSi, Tu mkvlevari Seecdeba warmoadginos Tavi sxva Catarebuli interviuebis fragmentebi, eqspertebis Sefasebebi, romlebic arc
adamianad, vidre is sinamdvileSia, is ver miaRwevs warmatebas”55. Tu iSviaTad ilustrirebulia rukebiT, sqemebiT an fotosuraTebiT.
CarTuli dakvirvebis ori tipi arsebobs — gamJRavnebuli, (ingl. overt), monografiuli gamokvlevis farglebSi gamoyenebuli meTodebis mravalfe-
rovneba aqtualurs xdis SekiTxvas, romelsac rigi mkvlevari svams: kerZod,
53 ufro gamarTlebuli xom ar iqneboda, monografiul gamokvlevas ewodos
qarTulad CarTuli dakvirveba zog SemTxvevaSi moixsenieba rogorc “monawile
dakvirveba” rac Sesabamisi inglisuri terminis ufro zusti Targmania.
54 67
James P. Spradley. 1980. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and Winston. Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld and Hans Zeisel. [1971.] Op. cit. Pp. 4-5.
55 68
H. Russel Bernard. 1994. Research Methods in Anthropology. 2nd Edition. Thousand Oaks: Sage Publishers. mag.: Clifford R. Shaw. 1966. The Jack-Roller: A Delinquent Boy’s Own Story. Chicago: University of
P. 144. Chicago Press.
50 63
xangrZlivi savele muSaoba Sedgeba, erTi mxriv, pirveli SexedviT Cveu- rodesac mkvlevari Tavidanve acnobs aqtorebs Tavis vinaobas da miznebs, da
lebrivi yoveldRiuri cxovrebisgan, romelsac mkvlevari aqtorebTan erTad gaumJRavnebeli (ingl. covert), romlis drosac aqtorebisTvis ucnobia, rom saqme
iziarebs, eswreba maT Sexverdebs, muSaobs maT gverdiT, saubrobs maTTan, aqvT mkvlevarTan — isini mas aRiqvamen, rogorc socialuri situaciis rigiT
isvenebs maTTan erTad da a.S., xolo meore mxriv — yoveldRiuri angariSebis monawiles. miuxedavad imisa, rom gaumJRavnebeli dakvrivebis warmoebas Tavisi
Sedgenisgan, sadac rac SeiZleba dawvrilebiTaa gadmocemuli yovelive is, rasac upiratesobebi aqvs (upirveles yovlisa, aRar gvaqvs saqme reaqtiulobis
mkvlevari akvirdeboda da rac man Seityo dRis manZilze. yovelive es Zalian problemasTan), is Zalze seriozul eTikur problemebTanaa dakavSirebuli,
mkacr TviTdisciplinas, sakuTari Tavis moqmedebebis kontrols da drois vinaidan misi warmoebis dros Segnebulad xdeba aqtorebis SecdomaSi Seyvana.
optimalurad ganawilebis unars moiTxvos, gansakuTrebiT maSin, rodesac amasTan, mkvlevari mudam “gamomJRavnebis” saSiSroebis winaSea — yovelTvis aris
mkvlevari marto muSaobs. imis SesaZlebloba, rom romelime aqtori Seityobs mis namdvil vinaobas, an vinmes
monografiuli gamokvleva SeiZleba Caataros rogorc erTma mkvlevarma, xelSi Cauvardeba mis mier kvlevasTan dakavSirebiT gakeTebuli Canawerebi.
aseve mkvlevarTa jgufma. ukanasknel SemTxvevaSi, saWiroa gamokvlevis Zalian gaumJRavnebeli dakvirveba yvelaze xSirad gamoiyeneba maSin, rodesac SeuZle-
maRal doneze organizeba, raTa kvleviTi jgufis wevrebi marTlac erTsa da imave belia ama Tu im jgufis Seswavla sxvagvarad, rodesac kvlevis erTaderT
sakiTxze muSaobdnen, da miRebuli iqnes Sedegebi, romelTa Sedarebac SemdgomSi saSualebas gaumJRavnebeli CarTuli dakvirveba warmoadgens; arcTu iSviaTad,
SesaZlebeli iqneba. Tavdapirvelad monografiuli gamokvlevebi individualur mkvlevari ase Seiswavlis daxurul jgufebs, maT Soris — kriminalur
kvleviT proeqtebs warmoadgenda, da dRemde SeimCneva tendencia, es kvleviTi dajgufebebs. magram Tu mkvlevari kriminaluri dajgufebis wevri xdeba kvlevis
midgoma erTi mkvlevris mier iqnes gamoyenebuli. Catarebis mizniT da ar miaCnia mizanSewonilad Tavisi namdvili vinaobis gam-
monografiuli gamokvlevis Catarebis procesSi mkvlevari arasodes JRavneba, maSin is iZulebulia, monawileoba miiRos am jgufis kanonsawinaaRmdego
yabuldeba informaciis Segrovebis mxolod erT meTods, aramed ramdenime qmedebebSi; garda amisa, mas eqneba informacia dagegmili qurdobis/Zarcvis/yaCa-
urTierTSemavsebel meTodikas gamoiyenebs, romlebic Sesaswavli problemis Robis Sesaxeb. rogor unda moiqces is aseT SemTxvevebSi? am sakiTxis gadawyveta
gansxvavebul mxareebs gamoavlenen. esenia, upirveles yovlisa, dakvirveba da Zalian rTulia, imitom rom Tu is Seatyobinebs policias aseT informacias, maSin
sxvadasxva saxis interviu, dokumentebis analizi, fokus-jgufi; es SeiZleba iyos, iZulebuli gaxdeba Sewyvitos kvleva, xolo Tu Tavs Seikavebs am informaciis
agreTve saarqivo sabuTebis Seswavla, piradi werilebi da/an dRiurebi, aseve — gamxelisagan, maSin damnaSaveTa Tanamonawile xdeba.
fotosuraTebi da sxv. sxvadasxva meTodis gamoyeneba uzrunvelyofs gamokvlevis CarTuli dakvirvebis sami etapi gamoiyofa — aRweriTi, fokusirebuli da
Sedegebis sandoobis gazrdas, rac Zalze mniSvnelovania Tvisebrivi meTodebiT SerCeviTi dakvirveba.56
Catarebuli yvela gamokvlevisaTvis. arcTu iSviaTad, Sesaswavli Temis Sesaxeb mkvlevari axorcielebs aRweriT dakvirvebas (descriptive observation) kvlevis
sruli informaciis miRebis mizniT mkvlevrebi mimarTaven mosaxleobis aRweras sawyis etapze, rodesac mas jer ara aqvs gadawyvetili, socialuri realobis
an gamokiTxvas ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT. aseTi mravalmeToduri midgoma konkretulad romel aspeqtebze gaamaxvilebs yuradRebas. amitom am etapze is
axasiTebda jer kidev 1930-ian wlebSi avstriis sofel marientalSi maria iahodas, “yvelafers akvirdeba”, Tumca, ra Tqma unda, yvelafris dakvirveba sinamdvileSi
pol lazarsfeldis da hans caizelis mier Catarebul gamokvlevas, romlis Temac SeuZlebelia. aRweriTi dakvirveba dakvirvebis pirveli, sacdeli etapia, romlis
umuSevroba da masTan dakavSirebuli problemebi iyo.66 es gamokvleva Catarda msvlelobaSic mkvlevari cdilobs, gaerkves arsebul socialur situaciaSi da
sofelSi, romlis TiTqmis mTeli mosaxleoba struqturuli cvlilebebis Seiqmnas saerTo warmodgena imis Sesaxeb, Tu “ra xdeba aq”. aRweriTi dakvirvebis
Sedegad umuSevari darCa. mkvlevarTa mizani mosaxleobaze umuSevrobis gavlenis meSveobiT SesaZlebelia pasuxi gavceT mkvlevaris winaSe mdgar aRweriT
Seswavla iyo, rac maT iseTi gansxvavebuli midgomebis gamoyenebiT ganaxor- kiTxvebze57, romlebic saerTo xasiaTis informaciis miRebas isaxavs miznad.
cieles, rogorebicaa raodenobrivi monacemebis Segroveba da situaciaSi warmovidginoT, rom es esaa daviwyeT dakvirvebis Catareba sasamarTloSi da
“CarTva”. am gamokvlevis Sesaxeb gamoqveynebuli angariSis dasawyisSive gvsurs SeviswavloT, Tu rogor xdeba garkveuli tipis saqmeebis warmoeba.
mkvlevrebs moyavT Tavisi infomaciis wyaroebis sruli sia: dakvirvebis aRweriT etapze Cven SevZlebT mxolod Zalian saerTo doneze
“saojaxo dosie: marientalSi mcxovrebi 478-ve ojaxis yvela wevris Sesaxeb aRvweroT, Tu rogor iqceva sasamrTlo darbazSi xalxi; ra Temebs exeboda Cvens
Segrovebuli iqna detaluri da vrceli informacia: maTi piradi monacemebi, umuSevrobis mier mosmenili saubrebi, ra tipis saqmeebis ganxilva mimdinareobs, romeli
Semweobis saxeoba, da sxva. dosie Seicavda agreTve srul informacias sacxovrebeli saqmeebi iwvevs yvelaze did interess da a.S.
pirobebis, ojaxuri cxovrebis, ojaxSi Sromis ganawilebis Sesaxeb da a.S. damatebiT, aRweriT dakvirvebas ar SeuZlia met-naklebad mniSvnelovani Sedegebi
yvela ojaxSi Cveni TxovniT avsebdnen saojaxo dRiurs. mogvces — misi erTaderTi mizania, dagvexmaros dakvirvebis fokusis dadgenaSi —
cxovrebis istoriebi: Cven CaviwereT 32 mamakacis da 30 qalis detaluri cxovrebis xSirad es xdeba eqspertebTan da/an Sesaswavli kulturis warmomadgenlebTan
istoria. am istoriebis mniSvneloba pirvel rigSi ganpirobebulia imiT, rom isini konsultaciebis meSveobiT, romlebic eyrdnoba aRweriTi dakvirvebis dros
adamianis mTel cxovrebas asaxaven. rodesac am adamianebma umuSevrobis Sesaxeb daiwyes Segrovil masalas.
laparaki, maTi Txroba ukve mimdinareobda. maTTvis ufro ioli iyo umuSevrobis dakvirvebis fokusis SerCeva da misi Semdgomi dazusteba, anu saboloo jamSi
gamocdilebis aRwera, vinaidan am droisaTvis maT ukve moyolili hqondaT Tavisi im situaciis SerCeva, romelic Cveni Seswavlis “fokusSi” moeqceva, yovelTvis
cxovrebis wina periodis Sesaxeb, romelic maTTvis Sedarebebis safuZvels warmoadgenda. konkretuli gamokvlevis miznebidan da amocanebidan gamomdinareobs. fokusis
Cven rom pirdapir maTi axlandeli mdgomareobis Sesaxeb dagvesva kiTxvebi, Sedegad SerCevaSi SeiZleba mniSvnelovani roli iTamaSos socialuri situaciis
SeiZleba moridebuli siCume an arafrismTqmeli saerTo frazebi migveRo. monawileebTan gasaubrebis Sedegad miRebulma informaciam, maTma komentarebma.
drois grafikebi: 80 adamianma Seavso kiTxvari, romelSic aRweres, Tu rogor fokusirebuli dakvirveba (focused observation) dakvirvebis meore etapia,
gaatares Tavisi cxovrebis erTi dRe. rodesac mkvlevars ukve gamokveTili aqvs Seswavlis konkretuli erTeulebi.
angariSebi da Civilebi: Cven SeviswavleT ukanaskneli ramdenime wlis manZilze venis dakvirvebis fokusireba Zalauneburad iwvevs socialuri situaciis im
noiStatis olqis samrewvelo komisiaSi wardgenili angariSebi da Civilebi (marientali am elementebis ignorirebas, romlebic ar warmoadgens Seswavlis uSualo interess.
olqSi Sedis).

56
James P. Spradley. Op. cit. Pp. 33-34.
66
Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld, and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an Unemployed
57
jeims spradlis mohyavs aRweriTi kiTxvebis yvela SesaZlo tipis cxrili (ix. James
Community. Chicago: Aldine - Atherton. Spradley. Op. cit. Pp. 82-83).
62 51
warmatebuli fokusirebuli dakvirveba moiTxovs gasaubrebas Sesaswavli Tema 5.
kulturis warmomadgenlebTan, raTa SevZloT ama Tu im movlenebis axsna TviT am
kulturis warmomadgenelTa TvaliT. aseTi interviuebis Sedegad miRebuli monografiuli gamokvleva
komentarebis gareSe zogi moqmedeba SeiZleba Cveni yuradRebis miRma darCes, an
uazro da SemTxveviTi gveCvenos, maSin rodesac am kulturis wamomadgenlebis iseve rogorc Tvisebrivi meTodebis umaravlesoba, monografiuli gamokvle-
TvalSi mas garkveuli mniSvneloba aqvs. amasTan, ar unda daviviwyoT, rom Tumca vac Tavdapirvelad antropologebis mier iqna SemuSavebuli da maTi gamoc-
damkvirvebelma SeiZleba CaTvalos, rom adamianebi racionalurad moqmedeben, es dilebis gaTvaliswinebis Sedegad damkvidrda socialur mecnierebebSi. erT-
yovelTvis ase ar xdeba. erTi pirveli mkvlevari, romelmac es meTodi gamoiyena, iyo cnobili britaneli
SerCeviTi dakvirveba (selective observation) dakvirvebis bolo etapia da moiTxovs antropologi bronoslav malinovski (1884-1942 ww.). Tumca, garkveulwilad
damkvirveblis yuradRebis sferos kidev ufro dazustebas da SezRudvas, SeiZleba monografiul gamokvlevad miviCnioT agreTve 1890-iani wlebis bolos
fokusirebuli dakvirvebis etapze gamoyofili Seswavlis erTeulebis ama Tu im londonSi Carlz butis mier Catarebuli siRaribis cnobili gamokvleva,
damaxasiaTebeli niSnebis Seswavlas. magaliTad, Tu restoranSi oficiantebis romelic erT-erT pirvel socialur gamokvlevad iTvleba msoflioSi da ara aqvs
saqcielis Seswavla aRweriTi dakvirvebis sagania, maT mier klientebisagan dama- kavSiri antropologiasTan.
tebiTi gasamrjelos miRebis xerxebi (magidis SerCeva klientisaTvis; daxmareba monografiuli gamokvleva sakmaod ganviTarebuli iyo frangul mecniereba-
menius SerCevaSi, da sxv.) SeiZleba gaxdes fokusirebuli dakvirvebis sagani, Sic, sadac is klod levi-strosis da frederik le pleis saxels ukavSirdeba.
xolo am xerxebis SedarebiTi efeqturobis dadgena — SerCveviTi dakvirvebis miiCnevda ra, rom sazogadoebis Seswavlis mizniT saWiroa misi sakvanZo elementis
sagani. anu mklevaris interesi garkveulwilad viwrovdeba, sanam is aRweriTi dak- SerCeva, sadac yvelaze aSkarad gamoikveTeba am sazogadoebis damaxasiaTebeli
virvebidan SerCeviTamde miva. SerCeviTi dakvirveba aucileblad moiTxovs Tvisebebi, le pleim sazogadoebebis Seswavla muSaTa ojaxebis Seswavlis
interviuebis Catarebas Sesaswavli kulturis warmomadgenlebTan maTi Sexe- meSveobiT gadawyvita. le pleis da mis mimdevarTa naSromebSi yvelaze xSirad
dulebebis da komentarebis miRebis mizniT, raTa daskvnebis gamotanisas ar iqnes gamoiyeneboda informaciis Segrovebis iseTi meTodebi, rogorebicaa dakvirveba,
ugulebelyofili mniSvnelovani niuansebi, romlebis gagebac mxolod am xer- interviu da samTavrobo organoebis mier Segrovebul monacemTa Seswavla.
xiTaa SesaZlebeli. monografiuli gamokvlevis ganviTarebaSi didi roli iTamaSes Cikagos so-
dakvirvebis samive etapi, rogorc wesi, erTi gamokvlevis farglebSi ganxor- ciologiuri skolis warmomadgenlebma. sociologiaSi swored maT daamkvidres
cielebuli Tanamimdevruli etapebia, Tumca SesaZloa, rom kvleva mxolod mkvlevris xangrZlivi droiT dasaxlebis tradicia aqtorebis gverdiT, da
aRweriTi dakvirvebiT Semoifarglos. yvelaze xSirad es im SemTxvevaSi xdeba, Tu maTTvis saintereso fenomenis mravalmxrivi siRrmiseuli Seswavla.
sakiTxis sawyis SeswavlasTan gvaqvs saqme, rodesac mkvlevari jer ar aris
darwmunebuli, Tu ra iqneba misi kvlevis sagani da problema, an Tu dakvirveba meTodis aRwera
gamoiyeneba rogorc damxmare meTodi kompleqsuri kvlevis farglebSi. monografiuli gamokvleva65 calkeuli SemTxevis, Temis an socialuri jgufis
Tu aRweriTi dakvirvebis etapze mkvlevari SeiZleba sakuTari miznebis siRrmiseuli da yovelmxrivi Seswavlaa mkvlevarTa xelT arsebuli yvela
gamJRavnebis gareSe muSaobdes, fokusirebuli dakvirvebis etapze is Zalaunebu- saSualebis meSveobiT, romelTa Soris umniSnvelovanesia CarTuli dakvirveba.
rad amJRavnebs Tavs rogorc mkvlevari; xolo SerCeviTi dakvirvebis etapze is saerTod, CarTul dakvirvebasa da monografiul gamokvlevas Soris imdeni
ukve am situaciis monawile xdeba. dakvirvebis SerCeviTi etapis yvelaze mniS- saerTo elementia, rom zogjer isini gaigivebulicaa erTmaneTTan; miuxedavad
vnelovan damaxasiaTebel niSnad iTvleba mkvlevris mier kontrastruli amisa, monografiuli gamokvlevis farglebSi mkvlevaris xelT kvlevis Catarebis
Sedarebebis da kontrastuli SekiTxvebis gamoyeneba, vinaidan am etapze misi ufro mdidari da mravalferovani saSualebebia, vidre CarTuli dakvirvebis
mizania kulturul situaciaSi arsebuli gansxvavebebis gamomJRavneba. Catarebis dros, Tumca es ukanasknelic kvlevis umniSvnelovanesi elementia.
nebismieri Tvisebrivi meTodis gamoyenebisas, gansakuTrebiT ki dakvirvebis monografiuli gamokvlevis mTavar upiratesobad iTvleba mis mier
SemTxvevaSi, Cven ar unda gagvikvirdes, Tu muSaobis procesSi gamoCndeba axali problemis siRrmisulad da mravalmxriv Seswavlis unari. am meTods, iseve
Temebi, romlebic SeiZleba Zalze mniSvnelovani iyos Cveni gamokvlevisTvis, da rogorc saerTod Tvisebriv meTodebs, safuZvlad udevs maqs veberis saxelTan
mzad unda viyoT, CavrToT es Temebi Cveni muSaobis procesSi, zog SemTxvevaSi — dakavSirebuli “interpretaciuli sociologiis” principebi, romelic miznad
SevcvaloT kvlevis fokusi. isaxavs socialuri agentebis moqmedebaTa sazrisSi Cawvdomas. monografiuli
CarTuli dakvirveba warmoudgenelia mkvlevaris mier damatebiTi kvleviTi gamokvlevis Sesaxeb tradiciuli warmodgenis Tanaxmad, mkvlevari Seiswavlis ama
teqnikebis, kerZod, intervius sxvadasxva saxeobis gamoynebis gareSe. CarTuli Tu im socialur erTobas masSi “CaZirvis” meSveobiT. am “CaZirvis” Sedegad
dakvirvebis procesSi SeiZleba gamovyoT intervius ori ZiriTadi saxeoba: mkvlevari ukeT ecnoba Sesaswavli jgufis cxovrebas, iziarebs misi wevrebis
formalizebuli da araformalizebuli. yofas da saSualeba eZleva, maTi TvaliT Sexedos samyaros.
araformalizebulia yvela is interviu, romelic tardeba moumzadeblad, mkvlevris muSaoba iwyeba misi “saitSi” CasvliT da pirveli kontaqtebis
CarTuli dakvirvebis dros aqtorebTan urTierTobis damyarebis an ganmtkicebis damyarebiT Sesaswavli jgufis warmomadgenlebTan. aseT gamokvlevebSi, ra Tqma
procesSi, an aqtorebisagan damatebiTi informaciis mopovebis mizniT, rodesac unda, Zalian mniSvnelovania CarTuli dakvirvebis roli; muSaobis warmateba
damkvirvebeli grZnobs, rom misTvis araa srulad gasagebi im movlenebis didad aris damokidebuli kargi informantebis povnaze.
mniSvneloba, romlebsac is akvirdeba. aseTi interviuebi araa struqturirebuli savele muSaobis dros aucilebeli moTxovnaa, mkvlevari imyofebodes
da, rogorc wesi, araa winaswar SeTanxmebuli da dagegmili — isini Cveulebriv “saitze” sakmoad xangrZlivi drois manZilze, respondentebTan erTad icxovros
gasaubrebas ufro hgavs da maTi Cawera diqtofonze yovelTvis ar xdeba, Tumca da gaiziaros maTi yofis yvela elementi. es saSualebas aZlevs mkvlevars, ara
mis msvlelobaSi damkvirvebelma SesaZloa (da sasurvelicaa) gaakeTos marto uSualo urTierToba daamyaros aqtorebTan da ufro Rrmad Seiswavlos
Canawerebi. magram, miuxedavad maTi “moumzadeblobisa”, araformalizebuli maTi cxovreba, aramed, agreTve moipovos maTi ndoba.
interviuebi informaciis Zalze mniSvnelovani wyaroa.
formalizebuli interviu mkvlevarsa da aqtors Soris winaswari molapa-
rakebis da SeTanxmebis Sedegia; aseTi interviuebi tardeba winaswar daTqmul 65
qarTul enaze jer ar aris damkvidrebuli inglisuri “case-study”-s Sesabamisi termini.
drosa da adgilas da xdeba maTi Cawera audiokasetaze. es interviu Zalze waagavs mis qarTul Sesatyvisad Cven vxmarobT termins “monografiuli gamokvleva”, Tumca
siRrmiseul intervius da tardeba winaswar SemuSavebuli gegmis (sadiskusio misi zusti Targmani “SemTxvevis Seswavla” iqneba.
52 61
monacemTa analizi gegmis) mixedviT. rogorc wesi, CarTuli dakvirvebis procesSi saWiroa erTi
CarTuli dakvirvebis Sedegebis damuSaveba eyrdnoba savele Canawerebs da Temisadmi miZRvnili mTeli rigi formaluri interviuebis Catareba.
kvlevis procesSi Catarebuli interviuebis Sedegad Segrovebul informacias. interviuebis gamoyenebasTan erTad, CarTuli dakvirvebis erT-erTi umniS-
vinaidan CarTuli dakvirvebis manZilze Catarebuli yvela intervius vnelovanesi damaxasiaTebeli niSania mkvlevrebis mWidro TanamSromloba infor-
audioCawera ar xerxdeba, zog SemTxvevaSi mkvlevari eydnoba intervius Sedegad mantebTan.
xeliT gakeTebul Canawerebs, zog SemTxvevaSi ki — transkriptebs. informanti, anu Sesaswavli jgufis warmomadgeneli, exmareba mkvlevars ama
analizis procesSi mkvlevarma Zalian vrceli masala unda Seiswavlos — am Tu im jgufis warmomadgenlebis cxovrebis wesis SeswavlaSi da jgufSi arsebuli
masalis umravlesoba mis mieraa Segrovebuli xangrZlivi savele muSaobis wesebisa da normebis gagebaSi; swored is uadvilebs mkvlevars jgufSi SeRwevas,
procesSi; sakuTari savele Canawerebis Seswavlis dros mkvlevari gamoyofs im acnobs xalxs. informantebis gareSe Cven gagviWirdeba SeviswavloT movlenebi,
detalebs, SemTxvevebs, faqtebs da citatebs, romlebic mniSvnelovania Sesaswavl romelTa mowmeebic vxdebiT. informantis roli gacilebiT ufro mniSvnelovani
sakiTxTan dakavSirebiT da cdilobs, gaakeTos daskvnebi Seswavlili socialuri xdeba maSin, rodesac mkvlevari misTvis ucxo kulturaSi muSaobs, romlis
urTierTobebis specifikisa da aRmoCenili kanonzomierebebis Sesaxeb. warmomadgenelTa enac man ar icis. am SemTxvevaSi informanti, rogorc wesi,
monacemTa analizis saboloo mizani unda iyos kvleviT kiTxvebze pasuxis Tarjimnis funqciebsac kisrulobs xolme, da misi gavlena miRebul Sedegebze
gacema, magram ramdenadac xSir SemTxvevaSi kvleviTi kiTxvebis saboloo erTiorad izrdeba.
dazusteba savele muSaobis Catarebis procesSi xdeba, bunebrivia, rom adreuli informantebis SerCeva ioli ar aris, vinaidan kargi informanti mTel rig
Canawerebi am miznisTvis SedarebiT naklebad gamosadegi iqneba. magram es moTxovnebs unda akmayofilebdes. pirvel rigSi, is unda iyos Sesaswavli kul-
Canawerebi SeiZleba gamodges imis asaRwerad, Tu rogor moxda kvlevis fokusis turis warmomadgeneli, romelic kargad icnobs sakuTar kulturas. sasurvelia,
gamoyofa, Tu isini Seicaven informacias im movlenis Sesaxeb, romelmac ubiZga es iyos komunikabeluri pirovneba, vinc dainteresdeba gamokvleviT da mTeli
mkvlevars, garkveuli mimarTulebiT waremarTa kvleva. gulisyuriT CaerTveba masSi; rac mTavaria, mas unda hqondes survili, rom
rogorc analitikuri strategiis magaliTi, sainteresoa uiliam f. uaiTis daexmaros mkvlevars. garda amisa, mas dadebiTad unda uyurebdnen Sesaswavl
mier gakeTebuli analizi imisa, Tu rogoria erT-erTi amerikuli qalaqis jgufSi, ukeTesia, Tu is garkveuli avtoritetiTac sargeblobs. bevri mkvlevari
italiur ubanSi arsebuli dajgufebis Sida struqtura, ra aris am jgufis Tvlis, rom karg informants Seswevs Zala, Cveni “maswavlebeli” gaxdes CvenTvis
lideris avtoritetis safuZvels.64 ucxo kulturis Seswavlis saqmeSi. amasTanave, rogorc aRvniSneT, informanti ar
CarTuli dakvirvebis Sedegebis Sejameba, maTi analizis saboloo Sedegi, unda gaxdes erTaderTi pirovneba, vis azrsac gadamwyveti mniSvneloba unda
rogorc wesi, aris monografia, sadac ganxilulia kvlevis savele etapi da mivaniWoT — Tu es moxdeba, maSin kvlevas seriozuli safrTxe daemuqreba. xolo
moyvanilia miRebuli daskvnebi. aRsaniSnavia, rom gamarTulad weris unari im SemTxvevaSi, Tu informanti Tarjimnis rolsac TamaSobs, ufro izrdeba imis
saWiro da aucilebelia ara mxolod savele muSaobis yvela etapze, aramed, saSiSroeba, rom is “gafiltravs” aqtorebis naTqvams da mxolod im informacias
agreTve miRebuli Sedegebis analizis dros, Sualeduri Tu daskvniTi gadaTargmnis, romelic mas miaCnia mniSvnelovnad, amitom, sasurvelia, rom
angariSis/monografiis daweris mizniT. mkvlevarma rac SeiZleba male moaxerxos im enis Seswavla, romelzec mas uwevs
kvlevis Catareba.
magram informanti araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos socialur mecni-
davaleba:
erebaTa specialisti, adamiani, vinc Seecdeba mecnieruli terminebiT agvixsnas
mimdinare movlenebi — Cven gvWirdeba Cveulebrivi adamiani, Sesaswavli jgufis
wadiT sajaro biblioTekaSi, SeukveTeT wignebi da daakvirdiT iq
rigiTi wevri, SesaZloa, sxvebze ufro xalisiani da gonebagaxsnili, magram
myof/misul adamianebs da situaciebs 3 saaTis manZilze. dakvirvebis
araviTar SemTxvevaSi ara mecnieri; Cven gvesaWiroeba misi daxmareba, magram man
dasrulebisTanave gaakeTeT detaluri Canawerebi.
Tavisive eniT unda agvixsnas yvelaferi, yoveldRiuri cxovrebis eniT, da ara
samecniero kategoriebis gamoyenebiT.
rekomendebuli literatura: rac unda kargi iyos informanti, misi brmad ndoba ar SeiZleba — rogorc am
kulturis warmomadgenels, mas SeiZleba gauCndes survili, met-naklebed
Sealamazos faqtebi, an ar gamoitanos saaSkaraoze cxovrebis is elementebi,
o H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative
romlebic miaCnia samarcxvinod, an, yovel SemTxvevaSi arasatrabaxod.
Approaches. Third edition. AltaMira Press. Pp. 323-364 (“Participant Observation”).
rogorc wesi, erTi gamokvlevis CatarebisTvis mkvlevars ramdenime infor-
o Robert M. Emerson, Rachel I.Fretz, and Linda L. Shaw. 1995. Writing Ethnographic Fieldnotes. manti sWirdeba xolme, romelTa Sorisac arian ZiriTadi, mTavari (key informant) da
Chicago: The University of Chicago Press. “damatebiTi” informantebi. informantebis SerCeva, ra Tqma unda, ver iqneba da
o David M.Fetterman. 1989. Ethnography: Step by Step. Beverly Hills, Calif.: Sage Publications. arc unda iyos reprezentatuli.
Tumca garegnulad mkvlevari, romelic CarTul dakvirvebas awarmoebs,
o Roger Sanjek, ed. 1990. Fieldnotes. The Making of Anthropology. Ithaca: Cornell University xSirad arafriT ar gansxvavdeba sxva aqtorebisgan, sinamdvileSi mas sruliad
Press. gansxvavebeli roli aqvs da, garkveulwilad, ormagi cxovrebiT cxovrobs — erTi
o James P. Spradley. 1980. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and Winston. mxriv, is Cveulebriv monawileobs aqtorebis yoveldRiur cxovrebaSi, magram
amave dros is regularulad awarmoebs Canawerebs am cxovrebis Sesaxeb, raTa
o John Van Maanen. 1988. Tales of the Field. On Writing Ethnography. Chicago: The University of Seiswavlos misi wesebi; is cxovrobs, raTa Seiswavlos. amitom mniSvnelovania
Chicago Press. ganvasxvavoT ama Tu im socialuri situaciis Cveulebrivi monawilis da CarTuli
o William Foote White. 1993. Street Corner Society: The Social Structure of an Italian Slum. Forth damkvirveblis rolebi. aq SeiZleba gamovyoT 6 ZiriTadi gansxvaveba58:
edition. Chicago: University of Chicago Press. 1. damkvirvebels ormagi mizani aqvs: Cveulebrivi monawilisagan gansxva-
vebiT, is ara marto monawileobs socialur situaciaSi, aramed Segnebulad da

64 58
William Foote White. 1993. Street Corner Society: The Social Structure of an Italian Slum. Forth edition. es klasifikacia moyvanilia Semdegi gamocemis mixedviT: James P. Spradley. 1980. Op. cit. Pp.
Chicago: University of Chicago Press. 53-58.
60 53
mizanmimarTulad akvirdeba movlenaTa ganviTarebas, xalxs, maT saqmianobas. es Canaweri gakeTda espaurenovani rok-musikis erT-erT klubSi. Cven vigebT,
amasTan, mas akisria garkveuli movaleobebi: daakvirdes, Tu rogor viTardeba rom jorji magidasTan zis, rom Tavidan is inglisurad saubrobda da raRac
movlenebi, CainiSnos da/an daixsomos yvelaferi, rac xdeba, raTa SemdgomSi Tavis momentSi gadavida espanurze. jorjma ar gaacno mkvlevari aravis, vinc
CanawerebSi aRweros movlenebi da maTSi monawile pirebi. magidasTan ijda. magidasTan saerTo saubari mimdinareobs, romlis drosac
2. Cveulebrivi adamianisgan gansxvavebiT, damkvirvebelma gaaskecebuli viRacam ikiTxa, romeli jgufi ukravs am dros scenaze; erT-erTi damswreTagani —
yuradReba unda gamoiCinos mis garSemo mimdinare movlenebisadmi, raTa SeniSnos ara mkvlevari — akeTebs komentars imasTan dakavSirebiT, Tu rogor ukravs es
da daixsomos iseTi detalebic ki, romlebsac Cveulebriv pirobebSi yuradRebas jgufi — “isini ar arian Zalian magrebi”, da mkvlevari aRniSnavs, rom es SeniSvna
ar vaqcevT. es garkveul momzadebas moiTxovs. CarTuli dakvirvebisas Cveni miza- garkveulwilad bodiSis moxdas niSnavs, imis gamo, rom is iseT klubSi moiyvanes,
ni unda iyos, SeZlebisdagvarad araferi dagvrCes yuradRebis gareSe (ra Tqma sadac jgufi ver ukravs saTanado doneze.
unda, yvelafris SeniSvna SeuZlebelia, magram, miuxedavad amisa, Cveni mizani unda mkvlevari unda ecados, rac SeiZleba dawvrilebiT gadmosces Tavis Cana-
iyos, maqsimalurad gavzardoT dakvirvebuli elementebis raodenoba). werebSi is garemo da dialogebi, romelTa momswrec xdeba. es SeiZleba iyos
3. cxovrebaSi yvelas gviwevs garkveuli dakvirvebebis Catareba; aseTi pirdapiri naTqvami, perefrazireba an iribi naTqvami. savele CanawerebSi
cxovrebiseuli dakvirvebebisagan gansxvavebiT, CarTuli damkvirveblis mizani informantis zusti naTqvami brWyalebSi unda movaTavsoT, perefrazirebuli
unda iyos, movlenaTa rac SeiZleba farTo speqtri moaqcios Tavisi dakvirvebis sityvebi ki brWyalebis gareSe davweroT. ganvixiloT Semdegi magaliTi:
sferoSi; es miT ufro mniSvnelovani xdeba maSin, rodesac mkvlevris mizania,
Seiswavlos socialuri jgufis kulturuli normebi, romlebic araa gamotanili 2004 wlis ... ivnisi. niu-iorki.
saaSkaraoze. Sexvedraze — metros gaCereba braiton biCi, me-10 aRmosavleTis quCa — Tamazi
4. kidev erTi, SesaZloa, umniSvnelovanesi gansxvaveba movlenebis rigiT zustad wuTi-wuTze movida (saRamos 5 saaTze). Tamazi maRali, daaxlovebiT 1.80
monawilesa da damkvirvebels Soris isaa, rom damkvirvebeli, imasTan erTad, rom sm. da 32-34 wlisaa. ecva TeTri perangi da lurji jinsebi, tyavis fexsacmeli.
aris movlenebis monawile, uyurebs am movlenebs gareSe mowmis — “ucxos” — perangis jibeSi uCanda Camel-is kolofi da sanTebela. im drois manZilze, rac
TvaliT, anu erTsa da imave dros is aris am socialuri situaciis monawilec da saxlamde mivdiodiT, Cven mivesalmeT da movikiTxeT erTmaneTi da is gamiZRva
Semswavlelic, romelic ganixilavs situacias, rogorc Sesaswavl obieqts. ese Tavisi sacxovrebeli binisken, ufro swored ki im binisken, sadac is sawol-
igi, erTsa da imave dros profesiuli damkvirveblebi arian situaciis adgils qiraobda. gzad SevekiTxe, ramdeni welia, rac niu-iorkSi cxovrobda da
monawileebic da gareSe pirebic, romlebic am situacias akvirdebian. mkvlevari aRmoCnda, rom ukve meeqvse weli iyo. “sul aq cxovrobdiT Tu sxva binac gqondaT
aTviTcnobierebs, rom is ormag rols TamaSobs, da mkafiod ganasxvavebs Tavisi naqiravebi?” — “sul aq, rac Camovedi, pirveli dRidan, aqa var”. rogorc aRmoCnda,
moqmedebebis “monawileobiT” da “SemecnebiT” mxareebs. masTan erT oTaxSi kidev 3 adamiani cxovrobs, zogi dRisiT muSaobs da zogi
5. CarTuli dakvirvebis procesSi mkvlevari Tavad aris Tavisi kvlevis RamiT. “iseTi daRlili movdivar xandaxan samsaxuridan rom Zilis garda arafris
instrumenti — mas ar “exmareba” arc kiTxvari, arc sadiskusio gegma an raime sxva Tavi ara maqvs xolme. ai, movediT kidec”. Cven gaviareT 3 kvartali aRmosaleTiT
instrumenti. yovel saRamos, savele muSaobis Semdeg, iwyeba kvlevis meore, ara da aRmovCndiT TeTrad SeRebili orsarTuliani binis win, romelsac ori
nakleb mniSvnelovani etapi, rodesac man unda gaaanalizos mis mier Segrovebuli Sesasvleli qonda, win patara kibeebiT. Cven marcxena SesasvlelSi SevediT — “ar
informacia, nanaxi da gagonili, maT Soris — Tavisi sakuTari moqmedebebi, grZno- SegeSindeT, cota dasalagebelia aqauroba, mainc, kacebi vcxovrobT yvelani”,
bebi, reaqciebi, da azrebi. aseT introspeqcias yoveldRiurad mimdinareobs da is gamotyda Tamazi da kari SeaRo.63
didad amdidrebs CarTuli dakvirvebis procesSi mopovebul faqtologiur
masalas. ra Tqma unda, Cveulebrivi adamiani ar eweva Tavisi moqmedebebis da am magaliTSi gamoyenebulia rogorc pirdapiri, aseve iribi naTqvami,
grZnobebis aseT sistematur da Rrma analizs. perefrazi, mocemulia garemos da Tavad informantis aRwera.
6. da bolos, damkvirvebeli awarmoebs Tavisi dakvirvebis Sedegebis dawvri- mniSvnelovania, rom savele CanawerebSi daTariRebuli iyos yoveli Canaweri.
lebiT Caweras — esaa iseTi ram, rasac socialuri situaciis nebismieri sxva, sasurvelia aseve, miTiTebuli iyos zusti saaTi, rodesac esa Tu is dakvirveba
rigiTi monawile arasdros ar akeTebs — Tu ar gaviTvaliswinebT im adamianebs, ganxorcielda, adgili, monawileTa raodenoba, maTi daxasiaTeba — rogorc
vinc regularulad awarmoebs pirad dRiurs. magram bolo SemTxvevaSi, rogorc eTnografebi amboben, rac meti detalia, miT ukeTesi. aseTi Canawerebi
wesi, aseTi dRiurebi mimarTulia individis piradi grZnobebis da gamocdile- informaciis mdidari wyaroa, kvlevis savele etapis damTavrebis Semdeg is
bebis aRsawerad da amiT gansxvavdeba savele Canawerebisgan. dakvirvebis Sede- exmareba mkvlevars aRadginos grZnobebi da ganwyobebi, romlebmac, SesaZloa,
gebis Cawerasac saTanado codna da gamocdileba sWirdeba, da Cven ganvixilavT gavlena iqonies miRebul Sedegebze.
moTxovnebs maTi warmarTvisadmi. savele Canawerebi sakmaod fragmentul xasiaTs atarebs, radgan isini
calkeuli dakvirvebebis aRweras warmoadgens. magram maTi analizisa da
CarTuli dakvirvebis umTavresi upiratesoba ubralo dakvirvebasTan gadamuSavebis Sedegad iqmneba saboloo naSromi, romelic gamarTulia rogorc
SedarebiT isaa, rom aqtorebTan xangrZlivi da mWirdo urTierTobis Sedegad Sinaarsobrivad, aseve stilisturad.
mkvlevari Zalze mdidar informacias iRebs maTi cxovrebis Sesaxeb; metic, is ramdenadac savele Canawerebi mxolod mkvlevrisTvisaa gankuTvnili, maTSi
Tavad iziarebs maTi cxovrebis wess sakmaod xangrZlivi drois manZilze. rogorc SeiZleba aqtorebis da informantebis namdvili saxelebis xmareba, magram ro-
zemoT aRvniSneT, dakvirvebis meTodiT Catarebuli gamokvleva, rogorc wesi, desac kvlevis angariSs vamzadebT, yvela saxeli unda Seicvalos ise, rom
didxans grZeldeba, da am drois manZilze mkvlevari da aqtorebi Zalauneburad SeuZlebeli gaxdes aqtoris identifikacia. zog SemTxvevaSi, aqtorebis
sakmaod axlos icnoben erTmaneTs. warmatebuli dakvirvebis ganxorcieleba konfidencialobis dacvis mizniT, aucilebelia, agreTve SevcvaloT an saerTod
SeuZlebelia, Tu mkvlevarma ar moipova aqtorebis ndoba, ndobis mopoveba ki ar davasaxeloT dasaxlebuli punqti, sadac kvleva Catarda, an organizacia,
garkveuli pirovnuli urTierTobebis damyarebas gulisxmobs. rigiT inter- sadac vawarmoebdiT dakvirvebas.
viuers, romelic maTTvis sruliad ucxo adamiania, respondentebi gacilebiT
naklebi gulaxdilobiT esaubrebian, vidre damkvirvebels, romelic Tveebis, ar
ramdenime wlis ganmavlobaSi iziarebs maTi cxovrebis wess; es exeba ara marto
saerTo informacias, aramed, agreTve informacias aqtorebisTvis mgZnobiare
Temebze. 63
Tamar zurabiSvilis mier Catarebuli kvlevis savele Canawerebidan.
54 59
irRveva, vinaidan damkvirvebelisTvis ufro advilia, mokled da “Taviseburad” ara nakleb mniSvnelovania, rom gamokvlevis manZilze aqtorebi eCvevian maT
gaukeTos Tqmuls perefrazireba. SemdgomSi es mravali Secdomis mizezi xdeba, gverdiT damkvirveblis yofnas, ris Sedegadac mcirdeba maTi qcevis da maTi
rameTu aqtorebis mier gamoynebuli ena maTi kulturis erT-erTi yvelaze saubrebis reaqtiuloba, Sesabamisad, CarTuli dakvirvebis Sedegad mopovebuli
mniSvnelovani gamoxatulebaa, da Tu is ar SevinarCuneT, maSin garkveul informacia ufro sando xdeba.
kulturul elementebsac davkargavT. CarTuli dakvirvebis ganxorcieleba yovelTvis moqmedebs mkvlevaris
spradlis mesame rCeva aseTia: dakvirvebis Sedegebis Cawerisas, iyaviT rac emociur mdgomareobaze. rac ar unda ecados mkvlevari, obieqturi iyos Tavisi
SeiZleba zusti da konkretuli, movlenebi dawvrilebiT aRwereT, maSinac ki, informatebis mimarT, amis srulad miRweva SeuZlebelia, ufro metic, eTno-
rodesac Tqveni STabeWdilebebisa da grZnobebis Sesaxeb laparakobT. es rTulia, grafiuli kvlevis Sedegad mkvlevrebi xSirad resocializaciis process gadian,
da gacilebiT met dros moiTxovs, vidre mokle “Sejamebebi”, magram saboloo anu eCvevian aqtorebis TvaliT uyuron movlenebs. xSirad mkvlevari rTuli eTi-
jamSi swored detalebia, rac yvelaze metad dagvexmareba monacemebis analizis kuri dilemis winaSe dgeba — aRweros Tu ara moqmedeba, romelic mis
dros. CanawerebSi araa mizanSewonili, vixmaroT iseTi mecnieruli terminebi, informantebs cudad daaxasiaTebs? miuxedavad amisa, mkvlevari mainc “ucxod”
rogorebicaa “roli”, “socialuri situacia”, “interaqcia”, “kulturuli rCeba im sazogadoebaSi, romlis Seswavlasac cdilobs, Tundac imis gamo, rom is
strategia”, “socializacia” da sxv. detaluri da konkretuli aRwera imisa, risi yovelTvis, nebismieri movlenis dros imaze fiqrobs, ramdenad mniSvnelovania is
mowmeebic Cven gavxdiT dakvirvebis dros, dagvexmareba davicvaT Tavi winaswari misi kvlevisTvis, Rirs Tu ara masze yuradRebis gamaxvileba da CaniSvna, da a.S.
(da xSirad mcdari) Sejamebebisa da Sefasebebisagan; ra Tqma unda, ganzogadoebebi xSir SemTxvevaSi mkvlevarma SeiZleba imitom miiRos monawileoba ama Tu im
saWiro iqneba Cveni Semdgomi muSaobisas, magram es unda moxdes mas Semdeg, rac RonisZiebaSi, rom mas gadwyvetili aqvs mis Sesaxeb daweros, mniSnvelovnad
ukve SevagrovebT faqtebs. miaCnia Tavisi kvlevisTvis. aqedan gamomdinareobs is, rom rac ar unda ecados
mklvevari unda ecados, rom gadmogvces ama Tu im movlenis informantiseuli mkvlevari, srulad “Seerwyas” Sesaswavls jgufs, misTvis es SesaZlebeli gaxdeba
axsna-ganmartebebi, maT Tavs gadamxdari ambebi, sxvadasxva istoriebi — savele mxolod im SemTxvevaSi, Tu is xels aiRebs Tavis kvlevaze.
etapis Catarebis procesSi aqtorebis yuradrebiT mosmenis unari erT-erTi bernardi gamoyofs CarTuli dakvirvebis ganxorcilebis procesSi
yvelaze mniSvnelovania. mkvlevaris mier gancdili fsiqologiuri mdgomareobebis Tanamimdevrobas:
ganxorcielebuli dakvirvebis aRwera savele CanawerebSi yoveldRiurad
unda xdebodes uSualod dakvirvebis dasrulebis Semdeg — winaaRmdeg • pirveli kontaqti;
SemTxvevaSi Cven SeiZleba dagvaviwydes detalebi da davkargoT bevri faseuli • kulturuli Soki;
informacia. dakvirvebis angariSis dawera SeiZleba or etapad moxdes: uSualod
dakvirvebis damTavrebisas iwereba mokle angariSi, Semdeg ki — vrceli. vrceli • aRmoCena imisa, rac aSkaraa;
angariSis dawerac ar unda gadavdoT Soreuli momavlisaTvis, magram vinaidan
• Sesveneba;
aseTi angariSebis Caweris dasrulebisTvis meti droa saWiro, sanam maT
SevudgebodeT, mizanSewonilia mokle angariSis dawera uSualod dakvirvebis • fokusireba;
damTavrebis Semdeg.
vrcel angariSSi damkvirvebels ar unda eSinodes xSiri ganmeorebebis — • daqancva, meore Sesveneba da gaSmagebuli saqmianoba; da
piriqiT, Tu movlenebi xSirad meordeba, isini isev da isev unda iqnes aRwerili;
• muSaobis dasruleba da “saitis” datoveba.59
SemdgomSi es mniSvnelovnad dagvexmareba ucxo kulturis SecnobaSi. amasTan,
spradli darwmunebulia, rom swored mravalgzis ganmeorebuli dakvirvebebis
SemTxveviTi ar aris, rom mkvlevars eufleba Soki, garkveul etapze is
aRweris Sedegad axerxebs mkvlevari Cawvdes socialuri situaciis mTel
gadaiRleba, gauCndeba Sesvenebis aucilebloba. dasaxuli miznis misaRwevad
sirTules, romelic pirveli SexedviT mas, SesaZloa, iolic ki eCvena.
CarTuli dakvirveba mkvlevrisagan srul CarTvas moiTxovs. bolos, arc iseTi
detaluri savele Canawerebis regularuli gakeTeba zog SemTxvevaSi
etapis gamoyofaa SemTxveviTi, rogoricaa “saitis” datoveba — CarTuli
SeuZlebelia, amitom eTnografisTvis aucilebelia kargi mexsierebis qona. mas
dakvirvebis damTavreba da “saitidan” wasvla cxovrebis mniSvnelovani periodis
unda SeeZlos daimaxsovros adamianebis garegnoba, sakvanZo frazebi, garemo,
damTavrebas niSnavs, da is xSirad mtkivneulia rogorc mkvlevrisTvis,iseve im
Jestebi da sxva. magram mexsierebis srulad ndoba ar SeiZleba. imisaTvis, rom
aqtorebisaTvis, visTanac man yvelaze mWidro urTierTobebi daamyara;
mkvlevars ar daaviwydes mniSvnelovani movlenebi, man aucileblad unda
mkvlevarsa da aqtorebs Soris damyarebuli urTierTobebi, rogorc wesi,
ramenairad CainiSnos isini; es SeiZleba ar iyos gamarTuli da Camoyalibebuli
gamokvlevis damTavrebis Semdegac grZeldeba; aris SemTxvevebi, rodesac
winadadebebi — sakmarisia sakvanZo fraza, an raime sakvanZo detalis mokled
damkvirvebeli daumegobrda aqtorebs, monaTla maTi Svilebi, da sxv.
CaniSvna, rom maTi wakiTxvis Semdeg mkvlevarma SeZlos ama Tu im movlenis
CarTuli dakvirveba saboloo jamSi Zalze piradi xasiaTis ganumeorebeli
mexsierebaSi aRdgena da detalurad aRwera.
gamocdilebaa; es ar aris romelime rigiTi meTodi, romelic SeiZleba “vcadoT,
arsebobs aseTi termini — jottings, an jotting notes, rac mokle Canaweris gakTebas rogor gamogviva” — es aris saqme, romelsac mkvlevari uZRvnis cxovrebis
niSavs. es termini Seesabameba situacias, rodesac mkvlevari iyenebs mxolod mniSvnelovan periods. amitomaa, rom bernardi Tvlis, rom garkveuli
misTvis gasageb Semoklebebs, SeiZleba, figurebs an sqemebs imisaTvis, rom TvalsazrisiT, “mkvlevari arasodes tovebs saits” — sulierad is iq rCeba. rac ar
CainiSnos raime detali Tu movlena. aseTi Canawerebi xSir SemTxvevaSi ucxo unda ecados is, SeuZlebelia informatebis mimarT gulgrili damokidebulebis
pirebs SesaZloa sityvebis uazro nakrebi eCvenos. qvemoT moyvanilia aseTi SenarCuneba da bevri informanti saboloo jamSi mkvlevris namdvili megobari
Canwerebis magaliTi: xdeba.
jorji=magidasTan aravin ar gamacno
exla marto espanurad saubrobs
saerTo saubari — vin ukravs
“isini ar arian Zalian magrebi” — bodiSi62
59
H. Russell Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches.
62
Robert M. Emerson, Rachel I.Fretz, and Linda L. Shaw. Op. cit. P. 30. Third Edition. Walnut Creek: AltaMira Press. Pp. 356-362.
58 55
savele Canawerebi aris miRweuli konsensusi imasTan dakavSirebiT, Tu konkretulad ra saxis
rogorc ukve aRvniSneT, eTnografiuli kvlevis farglebSi xdeba individebis Canawerebs unda ewodos “savele Canawerebi”, ramdenad unda ganvasxvavoT maTgan
da socialuri jgufebis yoveldRiuri cxovrebis aRwera maTi kulturuli “dRiurebi” an “Junalebi”, da, saerTod, ramdenad marTebulia savele Canawerebis
normebis Seswavlis mizniT, rac TavisTavad gulisxmobs savele muSaobis sxvadasxva tipebad dayofa61.
Catarebas ara eqsperimentalur pirobebSi, aramed ama Tu im Sesaswavli jgufis robert emersonis msgavsad, Cven vTvliT, rom savele Canawerebia savele
Tu individisaTvis damaxasiaTebel bunebriv pirobebSi. eTnografiuli kvlevis muSaobisas gakeTebuli yvela Canaweri. Tumca zogierTi mkvlevari Tvlis, rom
Catarebis ZiriTadi mizania imis gageba, Tu ra mniSvnelobas aniWebenen ama Tu im arsebobs gansxvaveba savele Canawerebsa da dRiurebs Soris. maTi azriT, savele
gamocdilebas, cxovrebis wessa Tu kulturul normas is adamianebi, romelTa Canawerad unda miviCnioT mxolod da mxolod is Canaweri, sadac mkvlevari
yofasac Cven SeviswavliT. SeZlebisdagvarad miukerZoeblad aRwers savele pirobebSi gakeTebuli dakvir-
CarTuli dakvirvebis Catareba mkvlevrisagan mTeli rigi unar-Cvevebs vebis Sedegebs. rac Seexeba dRiurs an Jurnals, maTSi is Tavis pirad mosazrebebs
daxvewas moiTxovs — is unda iyos yuradRebiani damkvirvebeli, kargi msmeneli, da STabeWdilebebs iniSnavs, Seaqvs Tavisi SeniSvnebi gamokvlevis msvlelobasTan
kvalificiuri interviueri rogorc formalizebuli, aseve araformalizebuli dakavSirebiT, Tavisi molodini, miRebuli gamocdileba, daSvebuli Secdomebi,
interviuebis Catarebisas. mas unda hqondes Zalian kargi mexsiereba, romelic problemebi, romlebic uCndeba muSaobis procesSi. magram, rogorc emersoni
daexmareba daimaxsovros is, rasac SeniSnavs dakvirvebis procesSi, raTa Semdgom aRniSnavs, aseTi dayofis SemTxvevaSi xelovnurad xdeba dakvirvebisaTvis
Caiweros dakvirvebis Sedegebi, xolo am Canawerebis da SemdgomSi dakvirvebis “obieqturobis” miniWebis mcdeloba, ramdenadac savele Canawerebi (am terminis
angariSis momzadebisaTvis mas moeTxoveba sxvadasxva tipis teqstebis Seqmnis viwro gagebiT) momxdaris obieqtur asaxvad iTvleba, xolo dRiurebi ganixileba
unari — dawyebuli savele CanawerebiT da damTavrebuli Semajamebeli angariSiT, rogorc warmoebuli dakvirvebis “subieqturi” STabeWdilebebis asaxva.
romelic xSirad monografiis safuZveli xdeba. amasTan, mas unda SeeZlos miiRos savele Canawerebi uaRresad individualuri dokumentia, romelzec Zalian
gadawyvetilebebi gamokvlevis fokusis dadgenisa da gamokvlevis dros did gavlenas axdens mkvlevris pirovnuli Tvisebebi. eWvs gareSea, rom ramdenime
wamoWrili axali sakiTxebis integrirebis an uaryofis Taobaze. mkvlevris mier erTi da igive movlenis Sesaxeb gakeTebuli savele Canawerebi
mkvlevris mier ganxorcielebuli dakvirvebis dokumentacia savele SeiZleba absoluturad gansxvavdebodes erTmaneTisgan iqidan gamomdinare, Tu
Canawerebis meSveobiT xdeba, sadac is cdilobs CainiSnos yvela is wvrilmani Tu romel aqtorebze, movlenebze, detalebze, faqtebze gaamaxviles maT yuradReba.
mniSvnelovani movlena, romlis momswrec gaxda. kvlevis procesSi yoveldRiuri savele Canawerebis auditoria mxolod erTi adamiania — Tavad mkvlevari.
savele Canawerebis (fieldnotes) warmoebis wesebis Seswavla CarTuli dakvirvebis magram swored savele Canawerebis gakeTebiT iwyeba monacemTa analizi, amrigad,
meTodis Seswavlis mniSvnelovani nawilia Tanamedrove eTnografiaSi. savele savele Canawerebi unda ganvixiloT ara mxolod rogorc instrumenti, aramed
CanawerebSi warmoCenili unda iyos is socialuri realoba, romelsac mkvlevari rogorc warmatebuli eTnografiuli kvlevis umniSvnelovanesi nawili.
Seiswavlis; maTSi xdeba arsebuli cxovrebis wesis, kulturuli normebis da savele Canawerebi ar unda ganvixiloT rogor ama Tu im movlenis ubralo
socialuri organizaciis formebis aRwera detaluri dakvirvevebis doneze. aRwera; maTi waramoebis procesi eTnografiuli kvlevis erT-erTi ZiriTadi
savele Canawerebi is masalaa, romelic SemdgomSi umniSvnelovanes rols komponentia. xSirad swored savele Canawerebis gakeTebis dros uCndeba
TamaSobs dakvirvebis Sedgebis Seswavlasa da analizSi — saboloo jamSi, savele mkvlevars esa Tu is kiTxva, wamoiWreba kvlevis axali mimarTulebebi. es procesi
Canawerebi masobrivi gamokiTxvis dros Sevsebuli kiTxvarebis analogiuri exmareba mkvlevars gaaanalizos movlenebi, romelTa momswrec is gaxda, rac
informaciis wyaroa, amitom maTi Sedgena da momzadeba guldasmiT unda moxdes. xels uwyobs kvlevis warmatebulad Catarebas.
CarTuli dakvirvebis meTodis gamoyenebiT kvlevis Catarebis erT-erTi rogor unda gaukeTdes organizacia am Canawerebs?
ZiriTadi ganmasxvavebeli Tviseba isaa, rom kvleviT unar-CvevebTan erTad, aseTi pirveli kiTxva, romelsac mkvlevarma unda gasces pasuxi savele Canawerebis
kvleva moiTxovs gamarTulad da sainteresod weris unars. mkvlevars unda warmoebisas, aris is, Tu romel enaze unda awarmoos es Canawerebi? ra Tqma unda,
Seswevdes unari, yoveldRiurad aRweros rogorc mniSvnelovani, aseve upirveles yovlisa, es kiTxva exeba im mkvlevrebs, romlebic ucxo qveynebSi
umniSvnelo movlenebi, romelTa mowmec gaxda kvlevis procesSi, CainiSnos yvela muSaoben da kvlevis savele etapi ucxo enaze xorcieldeba, magram maSinac ki,
detali da SemdgomSi es detalebi ufro farTo konteqstSi moaTavsos. rodesac mkvlevari Tavis mSobliur qveyanaSi muSaobs, es sakiTxi ar kargavs Tavis
savele Canawerebis mimarT ori ZiriTadi damokidebuleba arsebobs. erTis aqtualobas, vinaidan mainc arsebobs ramdenime enis gamoyenebis SesaZlebloba:
Tanaxmad, savele Canawerebis warmoebis unari, iseve rogorc zogadad weris niWi,
• yoveldRiuri, salaparako ena;
Tandayolilia da misi swavleba SeuZlebelia — is an aqvs adamians, an ara. meore
midgomis Tanaxmad ki savele Canawerebis warmoeba iseTive warmatebiT SeiZleba • mecnieruli ena (ufro konkretulad, socialuri mecnierebis ena);
aswavlo adamians, rogorc nebismieri sxva unar-Cveva. Cvenc am azrs viziarebT da
gvjera, rom savsebiT SesaZlebelia am unar-Cvevis daufleba Seswavlis da • Sesaswavli jgufis ena (profesiuli leqsika, Jargoni da sxv.).
praqtikuli saqmianobis procesSi; Tu adamiani dRidan dRemde awarmoebs
Canawerebs da kritikuli TvaliT afasebs maT, mas aucileblad gamoumuSavdeba mkvlevari ar unda ahyves survils, gaamartivos mis winaSe mdgari amocana da
maTi ukeT warmoebis unari. ukve savele Canawerebis warmoebis procesSi mecnierul enaze Targmnos is, rasac
dakvirvebis Sedegad gakeTebuli savele Canawerebis umravlesoba akvirdeba; es arc Tu iSviaTad xdeba movlenebis kulturuli mniSvnelobis
warmoadgens TxrobiT Canawerebs, sadac aRwerilia damkvirveblis mier danaxuli damaxinjebis mizezi. jeims spradli urCevs yvela mkvlevars, uari Tqvas
socialuri situaciebi, Cawerilia mosmenili dialogebi an calkeuli frazebi. Sefasebebsa da ganzogadoebebze savele Canawerebis gakeTebis dros,
devid m. fetermanis azriT, savele Canawerebi “eTnografiuli struqturis SeZlebisdagvarad gaakeTos Canawerebi imave enaze, ra enazec mimdinareobda
aguri da cementia”60. miuxedavad imisa, rom jer kidev XIX saukunidan moyolebuli saubarebi, da aucileblad miuTiTos Tavis CanawerebSi yvela frazis avtoris
maT yvela eTnografi iyenebda Tavis muSaobaSi, meTodologiuri ganxilvis sagani vinaoba, raTa rac SeiZleba zustad moxdes ganxorcielebuli dakvirvebis asaxva.
savele Canawerebi sul raRac bolo 15-20 wlis win gaxda. rogorc robert rodesac mklevari aqtorebis naTqvams gadmoscems, misi mizani unda iyos, es
emersoni aRniSnavs, adre mkvlevrebi ar aqcevdnen yuradRebas imas, Tu rogor naTqvami sityvasityviT CainiSnos. es moTxovna, spradlis azriT, yvelaze xSirad
unda warmoebuliyo savele Canawerebi. amitomaa, rom dResdReobiT jer kidev ar
61
Robert M. Emerson, Rachel I.Fretz, and Linda L. Shaw. 1995. Writing Ethnographic Fieldnotes. Chicago:
60
David M.Fetterman. 1989. Ethnography: Step by Step. Beverly Hills, Calif.: Sage Publications. P. 107. The University of Chicago Press. Pp.viii-x.
56 57
savele Canawerebi aris miRweuli konsensusi imasTan dakavSirebiT, Tu konkretulad ra saxis
rogorc ukve aRvniSneT, eTnografiuli kvlevis farglebSi xdeba individebis Canawerebs unda ewodos “savele Canawerebi”, ramdenad unda ganvasxvavoT maTgan
da socialuri jgufebis yoveldRiuri cxovrebis aRwera maTi kulturuli “dRiurebi” an “Junalebi”, da, saerTod, ramdenad marTebulia savele Canawerebis
normebis Seswavlis mizniT, rac TavisTavad gulisxmobs savele muSaobis sxvadasxva tipebad dayofa61.
Catarebas ara eqsperimentalur pirobebSi, aramed ama Tu im Sesaswavli jgufis robert emersonis msgavsad, Cven vTvliT, rom savele Canawerebia savele
Tu individisaTvis damaxasiaTebel bunebriv pirobebSi. eTnografiuli kvlevis muSaobisas gakeTebuli yvela Canaweri. Tumca zogierTi mkvlevari Tvlis, rom
Catarebis ZiriTadi mizania imis gageba, Tu ra mniSvnelobas aniWebenen ama Tu im arsebobs gansxvaveba savele Canawerebsa da dRiurebs Soris. maTi azriT, savele
gamocdilebas, cxovrebis wessa Tu kulturul normas is adamianebi, romelTa Canawerad unda miviCnioT mxolod da mxolod is Canaweri, sadac mkvlevari
yofasac Cven SeviswavliT. SeZlebisdagvarad miukerZoeblad aRwers savele pirobebSi gakeTebuli dakvir-
CarTuli dakvirvebis Catareba mkvlevrisagan mTeli rigi unar-Cvevebs vebis Sedegebs. rac Seexeba dRiurs an Jurnals, maTSi is Tavis pirad mosazrebebs
daxvewas moiTxovs — is unda iyos yuradRebiani damkvirvebeli, kargi msmeneli, da STabeWdilebebs iniSnavs, Seaqvs Tavisi SeniSvnebi gamokvlevis msvlelobasTan
kvalificiuri interviueri rogorc formalizebuli, aseve araformalizebuli dakavSirebiT, Tavisi molodini, miRebuli gamocdileba, daSvebuli Secdomebi,
interviuebis Catarebisas. mas unda hqondes Zalian kargi mexsiereba, romelic problemebi, romlebic uCndeba muSaobis procesSi. magram, rogorc emersoni
daexmareba daimaxsovros is, rasac SeniSnavs dakvirvebis procesSi, raTa Semdgom aRniSnavs, aseTi dayofis SemTxvevaSi xelovnurad xdeba dakvirvebisaTvis
Caiweros dakvirvebis Sedegebi, xolo am Canawerebis da SemdgomSi dakvirvebis “obieqturobis” miniWebis mcdeloba, ramdenadac savele Canawerebi (am terminis
angariSis momzadebisaTvis mas moeTxoveba sxvadasxva tipis teqstebis Seqmnis viwro gagebiT) momxdaris obieqtur asaxvad iTvleba, xolo dRiurebi ganixileba
unari — dawyebuli savele CanawerebiT da damTavrebuli Semajamebeli angariSiT, rogorc warmoebuli dakvirvebis “subieqturi” STabeWdilebebis asaxva.
romelic xSirad monografiis safuZveli xdeba. amasTan, mas unda SeeZlos miiRos savele Canawerebi uaRresad individualuri dokumentia, romelzec Zalian
gadawyvetilebebi gamokvlevis fokusis dadgenisa da gamokvlevis dros did gavlenas axdens mkvlevris pirovnuli Tvisebebi. eWvs gareSea, rom ramdenime
wamoWrili axali sakiTxebis integrirebis an uaryofis Taobaze. mkvlevris mier erTi da igive movlenis Sesaxeb gakeTebuli savele Canawerebi
mkvlevris mier ganxorcielebuli dakvirvebis dokumentacia savele SeiZleba absoluturad gansxvavdebodes erTmaneTisgan iqidan gamomdinare, Tu
Canawerebis meSveobiT xdeba, sadac is cdilobs CainiSnos yvela is wvrilmani Tu romel aqtorebze, movlenebze, detalebze, faqtebze gaamaxviles maT yuradReba.
mniSvnelovani movlena, romlis momswrec gaxda. kvlevis procesSi yoveldRiuri savele Canawerebis auditoria mxolod erTi adamiania — Tavad mkvlevari.
savele Canawerebis (fieldnotes) warmoebis wesebis Seswavla CarTuli dakvirvebis magram swored savele Canawerebis gakeTebiT iwyeba monacemTa analizi, amrigad,
meTodis Seswavlis mniSvnelovani nawilia Tanamedrove eTnografiaSi. savele savele Canawerebi unda ganvixiloT ara mxolod rogorc instrumenti, aramed
CanawerebSi warmoCenili unda iyos is socialuri realoba, romelsac mkvlevari rogorc warmatebuli eTnografiuli kvlevis umniSvnelovanesi nawili.
Seiswavlis; maTSi xdeba arsebuli cxovrebis wesis, kulturuli normebis da savele Canawerebi ar unda ganvixiloT rogor ama Tu im movlenis ubralo
socialuri organizaciis formebis aRwera detaluri dakvirvevebis doneze. aRwera; maTi waramoebis procesi eTnografiuli kvlevis erT-erTi ZiriTadi
savele Canawerebi is masalaa, romelic SemdgomSi umniSvnelovanes rols komponentia. xSirad swored savele Canawerebis gakeTebis dros uCndeba
TamaSobs dakvirvebis Sedgebis Seswavlasa da analizSi — saboloo jamSi, savele mkvlevars esa Tu is kiTxva, wamoiWreba kvlevis axali mimarTulebebi. es procesi
Canawerebi masobrivi gamokiTxvis dros Sevsebuli kiTxvarebis analogiuri exmareba mkvlevars gaaanalizos movlenebi, romelTa momswrec is gaxda, rac
informaciis wyaroa, amitom maTi Sedgena da momzadeba guldasmiT unda moxdes. xels uwyobs kvlevis warmatebulad Catarebas.
CarTuli dakvirvebis meTodis gamoyenebiT kvlevis Catarebis erT-erTi rogor unda gaukeTdes organizacia am Canawerebs?
ZiriTadi ganmasxvavebeli Tviseba isaa, rom kvleviT unar-CvevebTan erTad, aseTi pirveli kiTxva, romelsac mkvlevarma unda gasces pasuxi savele Canawerebis
kvleva moiTxovs gamarTulad da sainteresod weris unars. mkvlevars unda warmoebisas, aris is, Tu romel enaze unda awarmoos es Canawerebi? ra Tqma unda,
Seswevdes unari, yoveldRiurad aRweros rogorc mniSvnelovani, aseve upirveles yovlisa, es kiTxva exeba im mkvlevrebs, romlebic ucxo qveynebSi
umniSvnelo movlenebi, romelTa mowmec gaxda kvlevis procesSi, CainiSnos yvela muSaoben da kvlevis savele etapi ucxo enaze xorcieldeba, magram maSinac ki,
detali da SemdgomSi es detalebi ufro farTo konteqstSi moaTavsos. rodesac mkvlevari Tavis mSobliur qveyanaSi muSaobs, es sakiTxi ar kargavs Tavis
savele Canawerebis mimarT ori ZiriTadi damokidebuleba arsebobs. erTis aqtualobas, vinaidan mainc arsebobs ramdenime enis gamoyenebis SesaZlebloba:
Tanaxmad, savele Canawerebis warmoebis unari, iseve rogorc zogadad weris niWi,
• yoveldRiuri, salaparako ena;
Tandayolilia da misi swavleba SeuZlebelia — is an aqvs adamians, an ara. meore
midgomis Tanaxmad ki savele Canawerebis warmoeba iseTive warmatebiT SeiZleba • mecnieruli ena (ufro konkretulad, socialuri mecnierebis ena);
aswavlo adamians, rogorc nebismieri sxva unar-Cveva. Cvenc am azrs viziarebT da
gvjera, rom savsebiT SesaZlebelia am unar-Cvevis daufleba Seswavlis da • Sesaswavli jgufis ena (profesiuli leqsika, Jargoni da sxv.).
praqtikuli saqmianobis procesSi; Tu adamiani dRidan dRemde awarmoebs
Canawerebs da kritikuli TvaliT afasebs maT, mas aucileblad gamoumuSavdeba mkvlevari ar unda ahyves survils, gaamartivos mis winaSe mdgari amocana da
maTi ukeT warmoebis unari. ukve savele Canawerebis warmoebis procesSi mecnierul enaze Targmnos is, rasac
dakvirvebis Sedegad gakeTebuli savele Canawerebis umravlesoba akvirdeba; es arc Tu iSviaTad xdeba movlenebis kulturuli mniSvnelobis
warmoadgens TxrobiT Canawerebs, sadac aRwerilia damkvirveblis mier danaxuli damaxinjebis mizezi. jeims spradli urCevs yvela mkvlevars, uari Tqvas
socialuri situaciebi, Cawerilia mosmenili dialogebi an calkeuli frazebi. Sefasebebsa da ganzogadoebebze savele Canawerebis gakeTebis dros,
devid m. fetermanis azriT, savele Canawerebi “eTnografiuli struqturis SeZlebisdagvarad gaakeTos Canawerebi imave enaze, ra enazec mimdinareobda
aguri da cementia”60. miuxedavad imisa, rom jer kidev XIX saukunidan moyolebuli saubarebi, da aucileblad miuTiTos Tavis CanawerebSi yvela frazis avtoris
maT yvela eTnografi iyenebda Tavis muSaobaSi, meTodologiuri ganxilvis sagani vinaoba, raTa rac SeiZleba zustad moxdes ganxorcielebuli dakvirvebis asaxva.
savele Canawerebi sul raRac bolo 15-20 wlis win gaxda. rogorc robert rodesac mklevari aqtorebis naTqvams gadmoscems, misi mizani unda iyos, es
emersoni aRniSnavs, adre mkvlevrebi ar aqcevdnen yuradRebas imas, Tu rogor naTqvami sityvasityviT CainiSnos. es moTxovna, spradlis azriT, yvelaze xSirad
unda warmoebuliyo savele Canawerebi. amitomaa, rom dResdReobiT jer kidev ar
61
Robert M. Emerson, Rachel I.Fretz, and Linda L. Shaw. 1995. Writing Ethnographic Fieldnotes. Chicago:
60
David M.Fetterman. 1989. Ethnography: Step by Step. Beverly Hills, Calif.: Sage Publications. P. 107. The University of Chicago Press. Pp.viii-x.
56 57
irRveva, vinaidan damkvirvebelisTvis ufro advilia, mokled da “Taviseburad” ara nakleb mniSvnelovania, rom gamokvlevis manZilze aqtorebi eCvevian maT
gaukeTos Tqmuls perefrazireba. SemdgomSi es mravali Secdomis mizezi xdeba, gverdiT damkvirveblis yofnas, ris Sedegadac mcirdeba maTi qcevis da maTi
rameTu aqtorebis mier gamoynebuli ena maTi kulturis erT-erTi yvelaze saubrebis reaqtiuloba, Sesabamisad, CarTuli dakvirvebis Sedegad mopovebuli
mniSvnelovani gamoxatulebaa, da Tu is ar SevinarCuneT, maSin garkveul informacia ufro sando xdeba.
kulturul elementebsac davkargavT. CarTuli dakvirvebis ganxorcieleba yovelTvis moqmedebs mkvlevaris
spradlis mesame rCeva aseTia: dakvirvebis Sedegebis Cawerisas, iyaviT rac emociur mdgomareobaze. rac ar unda ecados mkvlevari, obieqturi iyos Tavisi
SeiZleba zusti da konkretuli, movlenebi dawvrilebiT aRwereT, maSinac ki, informatebis mimarT, amis srulad miRweva SeuZlebelia, ufro metic, eTno-
rodesac Tqveni STabeWdilebebisa da grZnobebis Sesaxeb laparakobT. es rTulia, grafiuli kvlevis Sedegad mkvlevrebi xSirad resocializaciis process gadian,
da gacilebiT met dros moiTxovs, vidre mokle “Sejamebebi”, magram saboloo anu eCvevian aqtorebis TvaliT uyuron movlenebs. xSirad mkvlevari rTuli eTi-
jamSi swored detalebia, rac yvelaze metad dagvexmareba monacemebis analizis kuri dilemis winaSe dgeba — aRweros Tu ara moqmedeba, romelic mis
dros. CanawerebSi araa mizanSewonili, vixmaroT iseTi mecnieruli terminebi, informantebs cudad daaxasiaTebs? miuxedavad amisa, mkvlevari mainc “ucxod”
rogorebicaa “roli”, “socialuri situacia”, “interaqcia”, “kulturuli rCeba im sazogadoebaSi, romlis Seswavlasac cdilobs, Tundac imis gamo, rom is
strategia”, “socializacia” da sxv. detaluri da konkretuli aRwera imisa, risi yovelTvis, nebismieri movlenis dros imaze fiqrobs, ramdenad mniSvnelovania is
mowmeebic Cven gavxdiT dakvirvebis dros, dagvexmareba davicvaT Tavi winaswari misi kvlevisTvis, Rirs Tu ara masze yuradRebis gamaxvileba da CaniSvna, da a.S.
(da xSirad mcdari) Sejamebebisa da Sefasebebisagan; ra Tqma unda, ganzogadoebebi xSir SemTxvevaSi mkvlevarma SeiZleba imitom miiRos monawileoba ama Tu im
saWiro iqneba Cveni Semdgomi muSaobisas, magram es unda moxdes mas Semdeg, rac RonisZiebaSi, rom mas gadwyvetili aqvs mis Sesaxeb daweros, mniSnvelovnad
ukve SevagrovebT faqtebs. miaCnia Tavisi kvlevisTvis. aqedan gamomdinareobs is, rom rac ar unda ecados
mklvevari unda ecados, rom gadmogvces ama Tu im movlenis informantiseuli mkvlevari, srulad “Seerwyas” Sesaswavls jgufs, misTvis es SesaZlebeli gaxdeba
axsna-ganmartebebi, maT Tavs gadamxdari ambebi, sxvadasxva istoriebi — savele mxolod im SemTxvevaSi, Tu is xels aiRebs Tavis kvlevaze.
etapis Catarebis procesSi aqtorebis yuradrebiT mosmenis unari erT-erTi bernardi gamoyofs CarTuli dakvirvebis ganxorcilebis procesSi
yvelaze mniSvnelovania. mkvlevaris mier gancdili fsiqologiuri mdgomareobebis Tanamimdevrobas:
ganxorcielebuli dakvirvebis aRwera savele CanawerebSi yoveldRiurad
unda xdebodes uSualod dakvirvebis dasrulebis Semdeg — winaaRmdeg • pirveli kontaqti;
SemTxvevaSi Cven SeiZleba dagvaviwydes detalebi da davkargoT bevri faseuli • kulturuli Soki;
informacia. dakvirvebis angariSis dawera SeiZleba or etapad moxdes: uSualod
dakvirvebis damTavrebisas iwereba mokle angariSi, Semdeg ki — vrceli. vrceli • aRmoCena imisa, rac aSkaraa;
angariSis dawerac ar unda gadavdoT Soreuli momavlisaTvis, magram vinaidan
• Sesveneba;
aseTi angariSebis Caweris dasrulebisTvis meti droa saWiro, sanam maT
SevudgebodeT, mizanSewonilia mokle angariSis dawera uSualod dakvirvebis • fokusireba;
damTavrebis Semdeg.
vrcel angariSSi damkvirvebels ar unda eSinodes xSiri ganmeorebebis — • daqancva, meore Sesveneba da gaSmagebuli saqmianoba; da
piriqiT, Tu movlenebi xSirad meordeba, isini isev da isev unda iqnes aRwerili;
• muSaobis dasruleba da “saitis” datoveba.59
SemdgomSi es mniSvnelovnad dagvexmareba ucxo kulturis SecnobaSi. amasTan,
spradli darwmunebulia, rom swored mravalgzis ganmeorebuli dakvirvebebis
SemTxveviTi ar aris, rom mkvlevars eufleba Soki, garkveul etapze is
aRweris Sedegad axerxebs mkvlevari Cawvdes socialuri situaciis mTel
gadaiRleba, gauCndeba Sesvenebis aucilebloba. dasaxuli miznis misaRwevad
sirTules, romelic pirveli SexedviT mas, SesaZloa, iolic ki eCvena.
CarTuli dakvirveba mkvlevrisagan srul CarTvas moiTxovs. bolos, arc iseTi
detaluri savele Canawerebis regularuli gakeTeba zog SemTxvevaSi
etapis gamoyofaa SemTxveviTi, rogoricaa “saitis” datoveba — CarTuli
SeuZlebelia, amitom eTnografisTvis aucilebelia kargi mexsierebis qona. mas
dakvirvebis damTavreba da “saitidan” wasvla cxovrebis mniSvnelovani periodis
unda SeeZlos daimaxsovros adamianebis garegnoba, sakvanZo frazebi, garemo,
damTavrebas niSnavs, da is xSirad mtkivneulia rogorc mkvlevrisTvis,iseve im
Jestebi da sxva. magram mexsierebis srulad ndoba ar SeiZleba. imisaTvis, rom
aqtorebisaTvis, visTanac man yvelaze mWidro urTierTobebi daamyara;
mkvlevars ar daaviwydes mniSvnelovani movlenebi, man aucileblad unda
mkvlevarsa da aqtorebs Soris damyarebuli urTierTobebi, rogorc wesi,
ramenairad CainiSnos isini; es SeiZleba ar iyos gamarTuli da Camoyalibebuli
gamokvlevis damTavrebis Semdegac grZeldeba; aris SemTxvevebi, rodesac
winadadebebi — sakmarisia sakvanZo fraza, an raime sakvanZo detalis mokled
damkvirvebeli daumegobrda aqtorebs, monaTla maTi Svilebi, da sxv.
CaniSvna, rom maTi wakiTxvis Semdeg mkvlevarma SeZlos ama Tu im movlenis
CarTuli dakvirveba saboloo jamSi Zalze piradi xasiaTis ganumeorebeli
mexsierebaSi aRdgena da detalurad aRwera.
gamocdilebaa; es ar aris romelime rigiTi meTodi, romelic SeiZleba “vcadoT,
arsebobs aseTi termini — jottings, an jotting notes, rac mokle Canaweris gakTebas rogor gamogviva” — es aris saqme, romelsac mkvlevari uZRvnis cxovrebis
niSavs. es termini Seesabameba situacias, rodesac mkvlevari iyenebs mxolod mniSvnelovan periods. amitomaa, rom bernardi Tvlis, rom garkveuli
misTvis gasageb Semoklebebs, SeiZleba, figurebs an sqemebs imisaTvis, rom TvalsazrisiT, “mkvlevari arasodes tovebs saits” — sulierad is iq rCeba. rac ar
CainiSnos raime detali Tu movlena. aseTi Canawerebi xSir SemTxvevaSi ucxo unda ecados is, SeuZlebelia informatebis mimarT gulgrili damokidebulebis
pirebs SesaZloa sityvebis uazro nakrebi eCvenos. qvemoT moyvanilia aseTi SenarCuneba da bevri informanti saboloo jamSi mkvlevris namdvili megobari
Canwerebis magaliTi: xdeba.
jorji=magidasTan aravin ar gamacno
exla marto espanurad saubrobs
saerTo saubari — vin ukravs
“isini ar arian Zalian magrebi” — bodiSi62
59
H. Russell Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches.
62
Robert M. Emerson, Rachel I.Fretz, and Linda L. Shaw. Op. cit. P. 30. Third Edition. Walnut Creek: AltaMira Press. Pp. 356-362.
58 55
mizanmimarTulad akvirdeba movlenaTa ganviTarebas, xalxs, maT saqmianobas. es Canaweri gakeTda espaurenovani rok-musikis erT-erT klubSi. Cven vigebT,
amasTan, mas akisria garkveuli movaleobebi: daakvirdes, Tu rogor viTardeba rom jorji magidasTan zis, rom Tavidan is inglisurad saubrobda da raRac
movlenebi, CainiSnos da/an daixsomos yvelaferi, rac xdeba, raTa SemdgomSi Tavis momentSi gadavida espanurze. jorjma ar gaacno mkvlevari aravis, vinc
CanawerebSi aRweros movlenebi da maTSi monawile pirebi. magidasTan ijda. magidasTan saerTo saubari mimdinareobs, romlis drosac
2. Cveulebrivi adamianisgan gansxvavebiT, damkvirvebelma gaaskecebuli viRacam ikiTxa, romeli jgufi ukravs am dros scenaze; erT-erTi damswreTagani —
yuradReba unda gamoiCinos mis garSemo mimdinare movlenebisadmi, raTa SeniSnos ara mkvlevari — akeTebs komentars imasTan dakavSirebiT, Tu rogor ukravs es
da daixsomos iseTi detalebic ki, romlebsac Cveulebriv pirobebSi yuradRebas jgufi — “isini ar arian Zalian magrebi”, da mkvlevari aRniSnavs, rom es SeniSvna
ar vaqcevT. es garkveul momzadebas moiTxovs. CarTuli dakvirvebisas Cveni miza- garkveulwilad bodiSis moxdas niSnavs, imis gamo, rom is iseT klubSi moiyvanes,
ni unda iyos, SeZlebisdagvarad araferi dagvrCes yuradRebis gareSe (ra Tqma sadac jgufi ver ukravs saTanado doneze.
unda, yvelafris SeniSvna SeuZlebelia, magram, miuxedavad amisa, Cveni mizani unda mkvlevari unda ecados, rac SeiZleba dawvrilebiT gadmosces Tavis Cana-
iyos, maqsimalurad gavzardoT dakvirvebuli elementebis raodenoba). werebSi is garemo da dialogebi, romelTa momswrec xdeba. es SeiZleba iyos
3. cxovrebaSi yvelas gviwevs garkveuli dakvirvebebis Catareba; aseTi pirdapiri naTqvami, perefrazireba an iribi naTqvami. savele CanawerebSi
cxovrebiseuli dakvirvebebisagan gansxvavebiT, CarTuli damkvirveblis mizani informantis zusti naTqvami brWyalebSi unda movaTavsoT, perefrazirebuli
unda iyos, movlenaTa rac SeiZleba farTo speqtri moaqcios Tavisi dakvirvebis sityvebi ki brWyalebis gareSe davweroT. ganvixiloT Semdegi magaliTi:
sferoSi; es miT ufro mniSvnelovani xdeba maSin, rodesac mkvlevris mizania,
Seiswavlos socialuri jgufis kulturuli normebi, romlebic araa gamotanili 2004 wlis ... ivnisi. niu-iorki.
saaSkaraoze. Sexvedraze — metros gaCereba braiton biCi, me-10 aRmosavleTis quCa — Tamazi
4. kidev erTi, SesaZloa, umniSvnelovanesi gansxvaveba movlenebis rigiT zustad wuTi-wuTze movida (saRamos 5 saaTze). Tamazi maRali, daaxlovebiT 1.80
monawilesa da damkvirvebels Soris isaa, rom damkvirvebeli, imasTan erTad, rom sm. da 32-34 wlisaa. ecva TeTri perangi da lurji jinsebi, tyavis fexsacmeli.
aris movlenebis monawile, uyurebs am movlenebs gareSe mowmis — “ucxos” — perangis jibeSi uCanda Camel-is kolofi da sanTebela. im drois manZilze, rac
TvaliT, anu erTsa da imave dros is aris am socialuri situaciis monawilec da saxlamde mivdiodiT, Cven mivesalmeT da movikiTxeT erTmaneTi da is gamiZRva
Semswavlelic, romelic ganixilavs situacias, rogorc Sesaswavl obieqts. ese Tavisi sacxovrebeli binisken, ufro swored ki im binisken, sadac is sawol-
igi, erTsa da imave dros profesiuli damkvirveblebi arian situaciis adgils qiraobda. gzad SevekiTxe, ramdeni welia, rac niu-iorkSi cxovrobda da
monawileebic da gareSe pirebic, romlebic am situacias akvirdebian. mkvlevari aRmoCnda, rom ukve meeqvse weli iyo. “sul aq cxovrobdiT Tu sxva binac gqondaT
aTviTcnobierebs, rom is ormag rols TamaSobs, da mkafiod ganasxvavebs Tavisi naqiravebi?” — “sul aq, rac Camovedi, pirveli dRidan, aqa var”. rogorc aRmoCnda,
moqmedebebis “monawileobiT” da “SemecnebiT” mxareebs. masTan erT oTaxSi kidev 3 adamiani cxovrobs, zogi dRisiT muSaobs da zogi
5. CarTuli dakvirvebis procesSi mkvlevari Tavad aris Tavisi kvlevis RamiT. “iseTi daRlili movdivar xandaxan samsaxuridan rom Zilis garda arafris
instrumenti — mas ar “exmareba” arc kiTxvari, arc sadiskusio gegma an raime sxva Tavi ara maqvs xolme. ai, movediT kidec”. Cven gaviareT 3 kvartali aRmosaleTiT
instrumenti. yovel saRamos, savele muSaobis Semdeg, iwyeba kvlevis meore, ara da aRmovCndiT TeTrad SeRebili orsarTuliani binis win, romelsac ori
nakleb mniSvnelovani etapi, rodesac man unda gaaanalizos mis mier Segrovebuli Sesasvleli qonda, win patara kibeebiT. Cven marcxena SesasvlelSi SevediT — “ar
informacia, nanaxi da gagonili, maT Soris — Tavisi sakuTari moqmedebebi, grZno- SegeSindeT, cota dasalagebelia aqauroba, mainc, kacebi vcxovrobT yvelani”,
bebi, reaqciebi, da azrebi. aseT introspeqcias yoveldRiurad mimdinareobs da is gamotyda Tamazi da kari SeaRo.63
didad amdidrebs CarTuli dakvirvebis procesSi mopovebul faqtologiur
masalas. ra Tqma unda, Cveulebrivi adamiani ar eweva Tavisi moqmedebebis da am magaliTSi gamoyenebulia rogorc pirdapiri, aseve iribi naTqvami,
grZnobebis aseT sistematur da Rrma analizs. perefrazi, mocemulia garemos da Tavad informantis aRwera.
6. da bolos, damkvirvebeli awarmoebs Tavisi dakvirvebis Sedegebis dawvri- mniSvnelovania, rom savele CanawerebSi daTariRebuli iyos yoveli Canaweri.
lebiT Caweras — esaa iseTi ram, rasac socialuri situaciis nebismieri sxva, sasurvelia aseve, miTiTebuli iyos zusti saaTi, rodesac esa Tu is dakvirveba
rigiTi monawile arasdros ar akeTebs — Tu ar gaviTvaliswinebT im adamianebs, ganxorcielda, adgili, monawileTa raodenoba, maTi daxasiaTeba — rogorc
vinc regularulad awarmoebs pirad dRiurs. magram bolo SemTxvevaSi, rogorc eTnografebi amboben, rac meti detalia, miT ukeTesi. aseTi Canawerebi
wesi, aseTi dRiurebi mimarTulia individis piradi grZnobebis da gamocdile- informaciis mdidari wyaroa, kvlevis savele etapis damTavrebis Semdeg is
bebis aRsawerad da amiT gansxvavdeba savele Canawerebisgan. dakvirvebis Sede- exmareba mkvlevars aRadginos grZnobebi da ganwyobebi, romlebmac, SesaZloa,
gebis Cawerasac saTanado codna da gamocdileba sWirdeba, da Cven ganvixilavT gavlena iqonies miRebul Sedegebze.
moTxovnebs maTi warmarTvisadmi. savele Canawerebi sakmaod fragmentul xasiaTs atarebs, radgan isini
calkeuli dakvirvebebis aRweras warmoadgens. magram maTi analizisa da
CarTuli dakvirvebis umTavresi upiratesoba ubralo dakvirvebasTan gadamuSavebis Sedegad iqmneba saboloo naSromi, romelic gamarTulia rogorc
SedarebiT isaa, rom aqtorebTan xangrZlivi da mWirdo urTierTobis Sedegad Sinaarsobrivad, aseve stilisturad.
mkvlevari Zalze mdidar informacias iRebs maTi cxovrebis Sesaxeb; metic, is ramdenadac savele Canawerebi mxolod mkvlevrisTvisaa gankuTvnili, maTSi
Tavad iziarebs maTi cxovrebis wess sakmaod xangrZlivi drois manZilze. rogorc SeiZleba aqtorebis da informantebis namdvili saxelebis xmareba, magram ro-
zemoT aRvniSneT, dakvirvebis meTodiT Catarebuli gamokvleva, rogorc wesi, desac kvlevis angariSs vamzadebT, yvela saxeli unda Seicvalos ise, rom
didxans grZeldeba, da am drois manZilze mkvlevari da aqtorebi Zalauneburad SeuZlebeli gaxdes aqtoris identifikacia. zog SemTxvevaSi, aqtorebis
sakmaod axlos icnoben erTmaneTs. warmatebuli dakvirvebis ganxorcieleba konfidencialobis dacvis mizniT, aucilebelia, agreTve SevcvaloT an saerTod
SeuZlebelia, Tu mkvlevarma ar moipova aqtorebis ndoba, ndobis mopoveba ki ar davasaxeloT dasaxlebuli punqti, sadac kvleva Catarda, an organizacia,
garkveuli pirovnuli urTierTobebis damyarebas gulisxmobs. rigiT inter- sadac vawarmoebdiT dakvirvebas.
viuers, romelic maTTvis sruliad ucxo adamiania, respondentebi gacilebiT
naklebi gulaxdilobiT esaubrebian, vidre damkvirvebels, romelic Tveebis, ar
ramdenime wlis ganmavlobaSi iziarebs maTi cxovrebis wess; es exeba ara marto
saerTo informacias, aramed, agreTve informacias aqtorebisTvis mgZnobiare
Temebze. 63
Tamar zurabiSvilis mier Catarebuli kvlevis savele Canawerebidan.
54 59
monacemTa analizi gegmis) mixedviT. rogorc wesi, CarTuli dakvirvebis procesSi saWiroa erTi
CarTuli dakvirvebis Sedegebis damuSaveba eyrdnoba savele Canawerebs da Temisadmi miZRvnili mTeli rigi formaluri interviuebis Catareba.
kvlevis procesSi Catarebuli interviuebis Sedegad Segrovebul informacias. interviuebis gamoyenebasTan erTad, CarTuli dakvirvebis erT-erTi umniS-
vinaidan CarTuli dakvirvebis manZilze Catarebuli yvela intervius vnelovanesi damaxasiaTebeli niSania mkvlevrebis mWidro TanamSromloba infor-
audioCawera ar xerxdeba, zog SemTxvevaSi mkvlevari eydnoba intervius Sedegad mantebTan.
xeliT gakeTebul Canawerebs, zog SemTxvevaSi ki — transkriptebs. informanti, anu Sesaswavli jgufis warmomadgeneli, exmareba mkvlevars ama
analizis procesSi mkvlevarma Zalian vrceli masala unda Seiswavlos — am Tu im jgufis warmomadgenlebis cxovrebis wesis SeswavlaSi da jgufSi arsebuli
masalis umravlesoba mis mieraa Segrovebuli xangrZlivi savele muSaobis wesebisa da normebis gagebaSi; swored is uadvilebs mkvlevars jgufSi SeRwevas,
procesSi; sakuTari savele Canawerebis Seswavlis dros mkvlevari gamoyofs im acnobs xalxs. informantebis gareSe Cven gagviWirdeba SeviswavloT movlenebi,
detalebs, SemTxvevebs, faqtebs da citatebs, romlebic mniSvnelovania Sesaswavl romelTa mowmeebic vxdebiT. informantis roli gacilebiT ufro mniSvnelovani
sakiTxTan dakavSirebiT da cdilobs, gaakeTos daskvnebi Seswavlili socialuri xdeba maSin, rodesac mkvlevari misTvis ucxo kulturaSi muSaobs, romlis
urTierTobebis specifikisa da aRmoCenili kanonzomierebebis Sesaxeb. warmomadgenelTa enac man ar icis. am SemTxvevaSi informanti, rogorc wesi,
monacemTa analizis saboloo mizani unda iyos kvleviT kiTxvebze pasuxis Tarjimnis funqciebsac kisrulobs xolme, da misi gavlena miRebul Sedegebze
gacema, magram ramdenadac xSir SemTxvevaSi kvleviTi kiTxvebis saboloo erTiorad izrdeba.
dazusteba savele muSaobis Catarebis procesSi xdeba, bunebrivia, rom adreuli informantebis SerCeva ioli ar aris, vinaidan kargi informanti mTel rig
Canawerebi am miznisTvis SedarebiT naklebad gamosadegi iqneba. magram es moTxovnebs unda akmayofilebdes. pirvel rigSi, is unda iyos Sesaswavli kul-
Canawerebi SeiZleba gamodges imis asaRwerad, Tu rogor moxda kvlevis fokusis turis warmomadgeneli, romelic kargad icnobs sakuTar kulturas. sasurvelia,
gamoyofa, Tu isini Seicaven informacias im movlenis Sesaxeb, romelmac ubiZga es iyos komunikabeluri pirovneba, vinc dainteresdeba gamokvleviT da mTeli
mkvlevars, garkveuli mimarTulebiT waremarTa kvleva. gulisyuriT CaerTveba masSi; rac mTavaria, mas unda hqondes survili, rom
rogorc analitikuri strategiis magaliTi, sainteresoa uiliam f. uaiTis daexmaros mkvlevars. garda amisa, mas dadebiTad unda uyurebdnen Sesaswavl
mier gakeTebuli analizi imisa, Tu rogoria erT-erTi amerikuli qalaqis jgufSi, ukeTesia, Tu is garkveuli avtoritetiTac sargeblobs. bevri mkvlevari
italiur ubanSi arsebuli dajgufebis Sida struqtura, ra aris am jgufis Tvlis, rom karg informants Seswevs Zala, Cveni “maswavlebeli” gaxdes CvenTvis
lideris avtoritetis safuZvels.64 ucxo kulturis Seswavlis saqmeSi. amasTanave, rogorc aRvniSneT, informanti ar
CarTuli dakvirvebis Sedegebis Sejameba, maTi analizis saboloo Sedegi, unda gaxdes erTaderTi pirovneba, vis azrsac gadamwyveti mniSvneloba unda
rogorc wesi, aris monografia, sadac ganxilulia kvlevis savele etapi da mivaniWoT — Tu es moxdeba, maSin kvlevas seriozuli safrTxe daemuqreba. xolo
moyvanilia miRebuli daskvnebi. aRsaniSnavia, rom gamarTulad weris unari im SemTxvevaSi, Tu informanti Tarjimnis rolsac TamaSobs, ufro izrdeba imis
saWiro da aucilebelia ara mxolod savele muSaobis yvela etapze, aramed, saSiSroeba, rom is “gafiltravs” aqtorebis naTqvams da mxolod im informacias
agreTve miRebuli Sedegebis analizis dros, Sualeduri Tu daskvniTi gadaTargmnis, romelic mas miaCnia mniSvnelovnad, amitom, sasurvelia, rom
angariSis/monografiis daweris mizniT. mkvlevarma rac SeiZleba male moaxerxos im enis Seswavla, romelzec mas uwevs
kvlevis Catareba.
magram informanti araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos socialur mecni-
davaleba:
erebaTa specialisti, adamiani, vinc Seecdeba mecnieruli terminebiT agvixsnas
mimdinare movlenebi — Cven gvWirdeba Cveulebrivi adamiani, Sesaswavli jgufis
wadiT sajaro biblioTekaSi, SeukveTeT wignebi da daakvirdiT iq
rigiTi wevri, SesaZloa, sxvebze ufro xalisiani da gonebagaxsnili, magram
myof/misul adamianebs da situaciebs 3 saaTis manZilze. dakvirvebis
araviTar SemTxvevaSi ara mecnieri; Cven gvesaWiroeba misi daxmareba, magram man
dasrulebisTanave gaakeTeT detaluri Canawerebi.
Tavisive eniT unda agvixsnas yvelaferi, yoveldRiuri cxovrebis eniT, da ara
samecniero kategoriebis gamoyenebiT.
rekomendebuli literatura: rac unda kargi iyos informanti, misi brmad ndoba ar SeiZleba — rogorc am
kulturis warmomadgenels, mas SeiZleba gauCndes survili, met-naklebed
Sealamazos faqtebi, an ar gamoitanos saaSkaraoze cxovrebis is elementebi,
o H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative
romlebic miaCnia samarcxvinod, an, yovel SemTxvevaSi arasatrabaxod.
Approaches. Third edition. AltaMira Press. Pp. 323-364 (“Participant Observation”).
rogorc wesi, erTi gamokvlevis CatarebisTvis mkvlevars ramdenime infor-
o Robert M. Emerson, Rachel I.Fretz, and Linda L. Shaw. 1995. Writing Ethnographic Fieldnotes. manti sWirdeba xolme, romelTa Sorisac arian ZiriTadi, mTavari (key informant) da
Chicago: The University of Chicago Press. “damatebiTi” informantebi. informantebis SerCeva, ra Tqma unda, ver iqneba da
o David M.Fetterman. 1989. Ethnography: Step by Step. Beverly Hills, Calif.: Sage Publications. arc unda iyos reprezentatuli.
Tumca garegnulad mkvlevari, romelic CarTul dakvirvebas awarmoebs,
o Roger Sanjek, ed. 1990. Fieldnotes. The Making of Anthropology. Ithaca: Cornell University xSirad arafriT ar gansxvavdeba sxva aqtorebisgan, sinamdvileSi mas sruliad
Press. gansxvavebeli roli aqvs da, garkveulwilad, ormagi cxovrebiT cxovrobs — erTi
o James P. Spradley. 1980. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and Winston. mxriv, is Cveulebriv monawileobs aqtorebis yoveldRiur cxovrebaSi, magram
amave dros is regularulad awarmoebs Canawerebs am cxovrebis Sesaxeb, raTa
o John Van Maanen. 1988. Tales of the Field. On Writing Ethnography. Chicago: The University of Seiswavlos misi wesebi; is cxovrobs, raTa Seiswavlos. amitom mniSvnelovania
Chicago Press. ganvasxvavoT ama Tu im socialuri situaciis Cveulebrivi monawilis da CarTuli
o William Foote White. 1993. Street Corner Society: The Social Structure of an Italian Slum. Forth damkvirveblis rolebi. aq SeiZleba gamovyoT 6 ZiriTadi gansxvaveba58:
edition. Chicago: University of Chicago Press. 1. damkvirvebels ormagi mizani aqvs: Cveulebrivi monawilisagan gansxva-
vebiT, is ara marto monawileobs socialur situaciaSi, aramed Segnebulad da

64 58
William Foote White. 1993. Street Corner Society: The Social Structure of an Italian Slum. Forth edition. es klasifikacia moyvanilia Semdegi gamocemis mixedviT: James P. Spradley. 1980. Op. cit. Pp.
Chicago: University of Chicago Press. 53-58.
60 53
warmatebuli fokusirebuli dakvirveba moiTxovs gasaubrebas Sesaswavli Tema 5.
kulturis warmomadgenlebTan, raTa SevZloT ama Tu im movlenebis axsna TviT am
kulturis warmomadgenelTa TvaliT. aseTi interviuebis Sedegad miRebuli monografiuli gamokvleva
komentarebis gareSe zogi moqmedeba SeiZleba Cveni yuradRebis miRma darCes, an
uazro da SemTxveviTi gveCvenos, maSin rodesac am kulturis wamomadgenlebis iseve rogorc Tvisebrivi meTodebis umaravlesoba, monografiuli gamokvle-
TvalSi mas garkveuli mniSvneloba aqvs. amasTan, ar unda daviviwyoT, rom Tumca vac Tavdapirvelad antropologebis mier iqna SemuSavebuli da maTi gamoc-
damkvirvebelma SeiZleba CaTvalos, rom adamianebi racionalurad moqmedeben, es dilebis gaTvaliswinebis Sedegad damkvidrda socialur mecnierebebSi. erT-
yovelTvis ase ar xdeba. erTi pirveli mkvlevari, romelmac es meTodi gamoiyena, iyo cnobili britaneli
SerCeviTi dakvirveba (selective observation) dakvirvebis bolo etapia da moiTxovs antropologi bronoslav malinovski (1884-1942 ww.). Tumca, garkveulwilad
damkvirveblis yuradRebis sferos kidev ufro dazustebas da SezRudvas, SeiZleba monografiul gamokvlevad miviCnioT agreTve 1890-iani wlebis bolos
fokusirebuli dakvirvebis etapze gamoyofili Seswavlis erTeulebis ama Tu im londonSi Carlz butis mier Catarebuli siRaribis cnobili gamokvleva,
damaxasiaTebeli niSnebis Seswavlas. magaliTad, Tu restoranSi oficiantebis romelic erT-erT pirvel socialur gamokvlevad iTvleba msoflioSi da ara aqvs
saqcielis Seswavla aRweriTi dakvirvebis sagania, maT mier klientebisagan dama- kavSiri antropologiasTan.
tebiTi gasamrjelos miRebis xerxebi (magidis SerCeva klientisaTvis; daxmareba monografiuli gamokvleva sakmaod ganviTarebuli iyo frangul mecniereba-
menius SerCevaSi, da sxv.) SeiZleba gaxdes fokusirebuli dakvirvebis sagani, Sic, sadac is klod levi-strosis da frederik le pleis saxels ukavSirdeba.
xolo am xerxebis SedarebiTi efeqturobis dadgena — SerCveviTi dakvirvebis miiCnevda ra, rom sazogadoebis Seswavlis mizniT saWiroa misi sakvanZo elementis
sagani. anu mklevaris interesi garkveulwilad viwrovdeba, sanam is aRweriTi dak- SerCeva, sadac yvelaze aSkarad gamoikveTeba am sazogadoebis damaxasiaTebeli
virvebidan SerCeviTamde miva. SerCeviTi dakvirveba aucileblad moiTxovs Tvisebebi, le pleim sazogadoebebis Seswavla muSaTa ojaxebis Seswavlis
interviuebis Catarebas Sesaswavli kulturis warmomadgenlebTan maTi Sexe- meSveobiT gadawyvita. le pleis da mis mimdevarTa naSromebSi yvelaze xSirad
dulebebis da komentarebis miRebis mizniT, raTa daskvnebis gamotanisas ar iqnes gamoiyeneboda informaciis Segrovebis iseTi meTodebi, rogorebicaa dakvirveba,
ugulebelyofili mniSvnelovani niuansebi, romlebis gagebac mxolod am xer- interviu da samTavrobo organoebis mier Segrovebul monacemTa Seswavla.
xiTaa SesaZlebeli. monografiuli gamokvlevis ganviTarebaSi didi roli iTamaSes Cikagos so-
dakvirvebis samive etapi, rogorc wesi, erTi gamokvlevis farglebSi ganxor- ciologiuri skolis warmomadgenlebma. sociologiaSi swored maT daamkvidres
cielebuli Tanamimdevruli etapebia, Tumca SesaZloa, rom kvleva mxolod mkvlevris xangrZlivi droiT dasaxlebis tradicia aqtorebis gverdiT, da
aRweriTi dakvirvebiT Semoifarglos. yvelaze xSirad es im SemTxvevaSi xdeba, Tu maTTvis saintereso fenomenis mravalmxrivi siRrmiseuli Seswavla.
sakiTxis sawyis SeswavlasTan gvaqvs saqme, rodesac mkvlevari jer ar aris
darwmunebuli, Tu ra iqneba misi kvlevis sagani da problema, an Tu dakvirveba meTodis aRwera
gamoiyeneba rogorc damxmare meTodi kompleqsuri kvlevis farglebSi. monografiuli gamokvleva65 calkeuli SemTxevis, Temis an socialuri jgufis
Tu aRweriTi dakvirvebis etapze mkvlevari SeiZleba sakuTari miznebis siRrmiseuli da yovelmxrivi Seswavlaa mkvlevarTa xelT arsebuli yvela
gamJRavnebis gareSe muSaobdes, fokusirebuli dakvirvebis etapze is Zalaunebu- saSualebis meSveobiT, romelTa Soris umniSnvelovanesia CarTuli dakvirveba.
rad amJRavnebs Tavs rogorc mkvlevari; xolo SerCeviTi dakvirvebis etapze is saerTod, CarTul dakvirvebasa da monografiul gamokvlevas Soris imdeni
ukve am situaciis monawile xdeba. dakvirvebis SerCeviTi etapis yvelaze mniS- saerTo elementia, rom zogjer isini gaigivebulicaa erTmaneTTan; miuxedavad
vnelovan damaxasiaTebel niSnad iTvleba mkvlevris mier kontrastruli amisa, monografiuli gamokvlevis farglebSi mkvlevaris xelT kvlevis Catarebis
Sedarebebis da kontrastuli SekiTxvebis gamoyeneba, vinaidan am etapze misi ufro mdidari da mravalferovani saSualebebia, vidre CarTuli dakvirvebis
mizania kulturul situaciaSi arsebuli gansxvavebebis gamomJRavneba. Catarebis dros, Tumca es ukanasknelic kvlevis umniSvnelovanesi elementia.
nebismieri Tvisebrivi meTodis gamoyenebisas, gansakuTrebiT ki dakvirvebis monografiuli gamokvlevis mTavar upiratesobad iTvleba mis mier
SemTxvevaSi, Cven ar unda gagvikvirdes, Tu muSaobis procesSi gamoCndeba axali problemis siRrmisulad da mravalmxriv Seswavlis unari. am meTods, iseve
Temebi, romlebic SeiZleba Zalze mniSvnelovani iyos Cveni gamokvlevisTvis, da rogorc saerTod Tvisebriv meTodebs, safuZvlad udevs maqs veberis saxelTan
mzad unda viyoT, CavrToT es Temebi Cveni muSaobis procesSi, zog SemTxvevaSi — dakavSirebuli “interpretaciuli sociologiis” principebi, romelic miznad
SevcvaloT kvlevis fokusi. isaxavs socialuri agentebis moqmedebaTa sazrisSi Cawvdomas. monografiuli
CarTuli dakvirveba warmoudgenelia mkvlevaris mier damatebiTi kvleviTi gamokvlevis Sesaxeb tradiciuli warmodgenis Tanaxmad, mkvlevari Seiswavlis ama
teqnikebis, kerZod, intervius sxvadasxva saxeobis gamoynebis gareSe. CarTuli Tu im socialur erTobas masSi “CaZirvis” meSveobiT. am “CaZirvis” Sedegad
dakvirvebis procesSi SeiZleba gamovyoT intervius ori ZiriTadi saxeoba: mkvlevari ukeT ecnoba Sesaswavli jgufis cxovrebas, iziarebs misi wevrebis
formalizebuli da araformalizebuli. yofas da saSualeba eZleva, maTi TvaliT Sexedos samyaros.
araformalizebulia yvela is interviu, romelic tardeba moumzadeblad, mkvlevris muSaoba iwyeba misi “saitSi” CasvliT da pirveli kontaqtebis
CarTuli dakvirvebis dros aqtorebTan urTierTobis damyarebis an ganmtkicebis damyarebiT Sesaswavli jgufis warmomadgenlebTan. aseT gamokvlevebSi, ra Tqma
procesSi, an aqtorebisagan damatebiTi informaciis mopovebis mizniT, rodesac unda, Zalian mniSvnelovania CarTuli dakvirvebis roli; muSaobis warmateba
damkvirvebeli grZnobs, rom misTvis araa srulad gasagebi im movlenebis didad aris damokidebuli kargi informantebis povnaze.
mniSvneloba, romlebsac is akvirdeba. aseTi interviuebi araa struqturirebuli savele muSaobis dros aucilebeli moTxovnaa, mkvlevari imyofebodes
da, rogorc wesi, araa winaswar SeTanxmebuli da dagegmili — isini Cveulebriv “saitze” sakmoad xangrZlivi drois manZilze, respondentebTan erTad icxovros
gasaubrebas ufro hgavs da maTi Cawera diqtofonze yovelTvis ar xdeba, Tumca da gaiziaros maTi yofis yvela elementi. es saSualebas aZlevs mkvlevars, ara
mis msvlelobaSi damkvirvebelma SesaZloa (da sasurvelicaa) gaakeTos marto uSualo urTierToba daamyaros aqtorebTan da ufro Rrmad Seiswavlos
Canawerebi. magram, miuxedavad maTi “moumzadeblobisa”, araformalizebuli maTi cxovreba, aramed, agreTve moipovos maTi ndoba.
interviuebi informaciis Zalze mniSvnelovani wyaroa.
formalizebuli interviu mkvlevarsa da aqtors Soris winaswari molapa-
rakebis da SeTanxmebis Sedegia; aseTi interviuebi tardeba winaswar daTqmul 65
qarTul enaze jer ar aris damkvidrebuli inglisuri “case-study”-s Sesabamisi termini.
drosa da adgilas da xdeba maTi Cawera audiokasetaze. es interviu Zalze waagavs mis qarTul Sesatyvisad Cven vxmarobT termins “monografiuli gamokvleva”, Tumca
siRrmiseul intervius da tardeba winaswar SemuSavebuli gegmis (sadiskusio misi zusti Targmani “SemTxvevis Seswavla” iqneba.
52 61
xangrZlivi savele muSaoba Sedgeba, erTi mxriv, pirveli SexedviT Cveu- rodesac mkvlevari Tavidanve acnobs aqtorebs Tavis vinaobas da miznebs, da
lebrivi yoveldRiuri cxovrebisgan, romelsac mkvlevari aqtorebTan erTad gaumJRavnebeli (ingl. covert), romlis drosac aqtorebisTvis ucnobia, rom saqme
iziarebs, eswreba maT Sexverdebs, muSaobs maT gverdiT, saubrobs maTTan, aqvT mkvlevarTan — isini mas aRiqvamen, rogorc socialuri situaciis rigiT
isvenebs maTTan erTad da a.S., xolo meore mxriv — yoveldRiuri angariSebis monawiles. miuxedavad imisa, rom gaumJRavnebeli dakvrivebis warmoebas Tavisi
Sedgenisgan, sadac rac SeiZleba dawvrilebiTaa gadmocemuli yovelive is, rasac upiratesobebi aqvs (upirveles yovlisa, aRar gvaqvs saqme reaqtiulobis
mkvlevari akvirdeboda da rac man Seityo dRis manZilze. yovelive es Zalian problemasTan), is Zalze seriozul eTikur problemebTanaa dakavSirebuli,
mkacr TviTdisciplinas, sakuTari Tavis moqmedebebis kontrols da drois vinaidan misi warmoebis dros Segnebulad xdeba aqtorebis SecdomaSi Seyvana.
optimalurad ganawilebis unars moiTxvos, gansakuTrebiT maSin, rodesac amasTan, mkvlevari mudam “gamomJRavnebis” saSiSroebis winaSea — yovelTvis aris
mkvlevari marto muSaobs. imis SesaZlebloba, rom romelime aqtori Seityobs mis namdvil vinaobas, an vinmes
monografiuli gamokvleva SeiZleba Caataros rogorc erTma mkvlevarma, xelSi Cauvardeba mis mier kvlevasTan dakavSirebiT gakeTebuli Canawerebi.
aseve mkvlevarTa jgufma. ukanasknel SemTxvevaSi, saWiroa gamokvlevis Zalian gaumJRavnebeli dakvirveba yvelaze xSirad gamoiyeneba maSin, rodesac SeuZle-
maRal doneze organizeba, raTa kvleviTi jgufis wevrebi marTlac erTsa da imave belia ama Tu im jgufis Seswavla sxvagvarad, rodesac kvlevis erTaderT
sakiTxze muSaobdnen, da miRebuli iqnes Sedegebi, romelTa Sedarebac SemdgomSi saSualebas gaumJRavnebeli CarTuli dakvirveba warmoadgens; arcTu iSviaTad,
SesaZlebeli iqneba. Tavdapirvelad monografiuli gamokvlevebi individualur mkvlevari ase Seiswavlis daxurul jgufebs, maT Soris — kriminalur
kvleviT proeqtebs warmoadgenda, da dRemde SeimCneva tendencia, es kvleviTi dajgufebebs. magram Tu mkvlevari kriminaluri dajgufebis wevri xdeba kvlevis
midgoma erTi mkvlevris mier iqnes gamoyenebuli. Catarebis mizniT da ar miaCnia mizanSewonilad Tavisi namdvili vinaobis gam-
monografiuli gamokvlevis Catarebis procesSi mkvlevari arasodes JRavneba, maSin is iZulebulia, monawileoba miiRos am jgufis kanonsawinaaRmdego
yabuldeba informaciis Segrovebis mxolod erT meTods, aramed ramdenime qmedebebSi; garda amisa, mas eqneba informacia dagegmili qurdobis/Zarcvis/yaCa-
urTierTSemavsebel meTodikas gamoiyenebs, romlebic Sesaswavli problemis Robis Sesaxeb. rogor unda moiqces is aseT SemTxvevebSi? am sakiTxis gadawyveta
gansxvavebul mxareebs gamoavlenen. esenia, upirveles yovlisa, dakvirveba da Zalian rTulia, imitom rom Tu is Seatyobinebs policias aseT informacias, maSin
sxvadasxva saxis interviu, dokumentebis analizi, fokus-jgufi; es SeiZleba iyos, iZulebuli gaxdeba Sewyvitos kvleva, xolo Tu Tavs Seikavebs am informaciis
agreTve saarqivo sabuTebis Seswavla, piradi werilebi da/an dRiurebi, aseve — gamxelisagan, maSin damnaSaveTa Tanamonawile xdeba.
fotosuraTebi da sxv. sxvadasxva meTodis gamoyeneba uzrunvelyofs gamokvlevis CarTuli dakvirvebis sami etapi gamoiyofa — aRweriTi, fokusirebuli da
Sedegebis sandoobis gazrdas, rac Zalze mniSvnelovania Tvisebrivi meTodebiT SerCeviTi dakvirveba.56
Catarebuli yvela gamokvlevisaTvis. arcTu iSviaTad, Sesaswavli Temis Sesaxeb mkvlevari axorcielebs aRweriT dakvirvebas (descriptive observation) kvlevis
sruli informaciis miRebis mizniT mkvlevrebi mimarTaven mosaxleobis aRweras sawyis etapze, rodesac mas jer ara aqvs gadawyvetili, socialuri realobis
an gamokiTxvas ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT. aseTi mravalmeToduri midgoma konkretulad romel aspeqtebze gaamaxvilebs yuradRebas. amitom am etapze is
axasiTebda jer kidev 1930-ian wlebSi avstriis sofel marientalSi maria iahodas, “yvelafers akvirdeba”, Tumca, ra Tqma unda, yvelafris dakvirveba sinamdvileSi
pol lazarsfeldis da hans caizelis mier Catarebul gamokvlevas, romlis Temac SeuZlebelia. aRweriTi dakvirveba dakvirvebis pirveli, sacdeli etapia, romlis
umuSevroba da masTan dakavSirebuli problemebi iyo.66 es gamokvleva Catarda msvlelobaSic mkvlevari cdilobs, gaerkves arsebul socialur situaciaSi da
sofelSi, romlis TiTqmis mTeli mosaxleoba struqturuli cvlilebebis Seiqmnas saerTo warmodgena imis Sesaxeb, Tu “ra xdeba aq”. aRweriTi dakvirvebis
Sedegad umuSevari darCa. mkvlevarTa mizani mosaxleobaze umuSevrobis gavlenis meSveobiT SesaZlebelia pasuxi gavceT mkvlevaris winaSe mdgar aRweriT
Seswavla iyo, rac maT iseTi gansxvavebuli midgomebis gamoyenebiT ganaxor- kiTxvebze57, romlebic saerTo xasiaTis informaciis miRebas isaxavs miznad.
cieles, rogorebicaa raodenobrivi monacemebis Segroveba da situaciaSi warmovidginoT, rom es esaa daviwyeT dakvirvebis Catareba sasamarTloSi da
“CarTva”. am gamokvlevis Sesaxeb gamoqveynebuli angariSis dasawyisSive gvsurs SeviswavloT, Tu rogor xdeba garkveuli tipis saqmeebis warmoeba.
mkvlevrebs moyavT Tavisi infomaciis wyaroebis sruli sia: dakvirvebis aRweriT etapze Cven SevZlebT mxolod Zalian saerTo doneze
“saojaxo dosie: marientalSi mcxovrebi 478-ve ojaxis yvela wevris Sesaxeb aRvweroT, Tu rogor iqceva sasamrTlo darbazSi xalxi; ra Temebs exeboda Cvens
Segrovebuli iqna detaluri da vrceli informacia: maTi piradi monacemebi, umuSevrobis mier mosmenili saubrebi, ra tipis saqmeebis ganxilva mimdinareobs, romeli
Semweobis saxeoba, da sxva. dosie Seicavda agreTve srul informacias sacxovrebeli saqmeebi iwvevs yvelaze did interess da a.S.
pirobebis, ojaxuri cxovrebis, ojaxSi Sromis ganawilebis Sesaxeb da a.S. damatebiT, aRweriT dakvirvebas ar SeuZlia met-naklebad mniSvnelovani Sedegebi
yvela ojaxSi Cveni TxovniT avsebdnen saojaxo dRiurs. mogvces — misi erTaderTi mizania, dagvexmaros dakvirvebis fokusis dadgenaSi —
cxovrebis istoriebi: Cven CaviwereT 32 mamakacis da 30 qalis detaluri cxovrebis xSirad es xdeba eqspertebTan da/an Sesaswavli kulturis warmomadgenlebTan
istoria. am istoriebis mniSvneloba pirvel rigSi ganpirobebulia imiT, rom isini konsultaciebis meSveobiT, romlebic eyrdnoba aRweriTi dakvirvebis dros
adamianis mTel cxovrebas asaxaven. rodesac am adamianebma umuSevrobis Sesaxeb daiwyes Segrovil masalas.
laparaki, maTi Txroba ukve mimdinareobda. maTTvis ufro ioli iyo umuSevrobis dakvirvebis fokusis SerCeva da misi Semdgomi dazusteba, anu saboloo jamSi
gamocdilebis aRwera, vinaidan am droisaTvis maT ukve moyolili hqondaT Tavisi im situaciis SerCeva, romelic Cveni Seswavlis “fokusSi” moeqceva, yovelTvis
cxovrebis wina periodis Sesaxeb, romelic maTTvis Sedarebebis safuZvels warmoadgenda. konkretuli gamokvlevis miznebidan da amocanebidan gamomdinareobs. fokusis
Cven rom pirdapir maTi axlandeli mdgomareobis Sesaxeb dagvesva kiTxvebi, Sedegad SerCevaSi SeiZleba mniSvnelovani roli iTamaSos socialuri situaciis
SeiZleba moridebuli siCume an arafrismTqmeli saerTo frazebi migveRo. monawileebTan gasaubrebis Sedegad miRebulma informaciam, maTma komentarebma.
drois grafikebi: 80 adamianma Seavso kiTxvari, romelSic aRweres, Tu rogor fokusirebuli dakvirveba (focused observation) dakvirvebis meore etapia,
gaatares Tavisi cxovrebis erTi dRe. rodesac mkvlevars ukve gamokveTili aqvs Seswavlis konkretuli erTeulebi.
angariSebi da Civilebi: Cven SeviswavleT ukanaskneli ramdenime wlis manZilze venis dakvirvebis fokusireba Zalauneburad iwvevs socialuri situaciis im
noiStatis olqis samrewvelo komisiaSi wardgenili angariSebi da Civilebi (marientali am elementebis ignorirebas, romlebic ar warmoadgens Seswavlis uSualo interess.
olqSi Sedis).

56
James P. Spradley. Op. cit. Pp. 33-34.
66
Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld, and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an Unemployed
57
jeims spradlis mohyavs aRweriTi kiTxvebis yvela SesaZlo tipis cxrili (ix. James
Community. Chicago: Aldine - Atherton. Spradley. Op. cit. Pp. 82-83).
62 51
“ubralo” dakvirveba Seesabameba situacias, rodesac mkvlevari saerTod ar saskolo eseebi: skolis damwyebi da saSualo klasebis ramdenime moswavlem dawera
iRebs monawileobas socialur situaciaSi — magaliTad, is zis kafeSi da mxolod naSromebi Semdeg Temebze: “ra minda yvelaze metad”, “vin minda viyo” da “ra saCuqari minda
akvirdeba im movlenebs, romlebic iq viTardeba. saSobaod”.
amis sapirispirod, socialur situaciaSi sruli CarTva Seesabameba CarTul eseebis konkursi, romlis gamarjvebulisTvisac dawesebuli iyo jildo: ramdenime
dakvirvebas (participant observation), romlis drosac mkvlevari ar rCeba gare mozardma dawera naSromi Temaze: “rogor mesaxeba Cemi momavali”.
damkvirveblad, aramed srul monawileobas iRebs im socialur situaciebSi, kvebis angariSebi: erTi kviris manZilze 40 ojaxi iwerda, Tu ras Wamdnen, agreTve, ra
romlebsac Seiswavlis. es monawileoba gamoixateba aqtorebTan erTad maT sagzals atandnen skolaSi bavSvebs Semweobis miRebis wina dRes da Semweobis miRebis
yoveldRiur saqmianobasa Tu zeimebSi monawileobis miRebaSi; damatebiT, Semdgom dRes.
mkvlevari awarmoebs araformalur gasaubrebebs aqtorebTan an srulfasovan
sxvadasxva saxis informacia: Cven SevagroveT informacia 80 patara bavSvis mier
interviuebs atarebs maTTan.
miRebuli saSobao saCuqrebis Sesaxeb; barebSi saubris Temebisa da saqmianobis Sesaxeb; im
CarTuli dakvirvebaa is meTodi, romelic xSirad gaigivebulia Tavad Tviseb- sirTuleebis Taobaze, romlebsac mSoblebi Svilebis aRzrdisas awydebian (im Canawerebis
riv meTodebTan da/an eTnografiasTan; xSirad literaturaSi terminebi safuZvelze, romlebic eqimis sakonsultacio kabinetSi moviZieT); samedicino analizebi;
“eTnografia”, “eTnografiuli kvleva” da “CarTuli dakvirveba” ixmareba rogorc maswavleblebisgan miRebuli informacia maTi moswavleebis warmatebebis Sesaxeb;
sinonimebi.53 saxelmwifo organoebis, qarxnis, eklesiis da sxvaTa mier warmoebuli saqvelmoqmedo
CarTuli dakvirvebis meTodisadmi miZRvnil klasikur saxelmZRvanelod saqmianobis Sesaxeb; duqanSi, dalaqTan, yasabTan, fexacmlis SemkeTebelTan, mkeravTan,
iTvleba jeims spradlis “CarTuli dakvirveba”.54 spradlis Tanaxmad, ucnob konditerTan daxarjuli Tanxebis Sesaxeb; agreTve, sxvadasxva politikuri klubis Tu
socialur situaciaSi moxvedrili nebismieri adamiani CarTuli damkvirvebeli sxva organizaciebis mier mowodebuli informacia.
xdeba, vinaidan misTvis ucxoa am situaciaSi moqmedi wesebi da normebi, da is statistikuri monacemebi: am tipis monacemebs warmoadgenda kooperatiuli maRaziis
iZulebuli xdeba, gamoikvlios da Seiswavlos isini xalxTan urTierTobis meS- saangariSo wignebi; sajaro biblioTekidan gatanili wignebis Sesaxeb gakeTebuli
veobiT. Canawerebi; informacia gazeTebis gamoweris Sesaxeb; klubebis wevrebis raodenoba;
socialuri mecnierebebis farglebSi CarTuli dakvirveba warmoadgens arCevnebis Sedegebi; asakobrivi ganawilebis, Sobadobis, sikvdilianobis, qorwinebebis da
mcdelobas gavigoT, Tu ra mniSvnelobebs aniWeben sxvadasxva socialuri Tu migraciis maCveneblebi.
kulturuli jgufis warmomadgenlebi TavianT cxovrebas, rogor aRiqvamen saojaxo statistika: marientalSi Camovida savaWro palatis oficialuri
sxvadasxva movlenebs da ra mniSvnelobas aniWeben maT. amis Seswavlas sakmaod warmomadgeneli specialuri mizniT: raTa Seegrovebina saojaxo statistika, magram
bevri dro sWirdeba. CarTuli dakvirvebis minimalur xangrZlivobad ramdenime teqnikuri sirTuleebis gamo man mxolod ramdenime ojaxis monacemebis Segroveba
Tve iTvleba; srulfasovani gamokvleva ki sul cota erTi wlis manZilze moaxerxa.”67
grZeldeba, vinaidan erTi SexedviT martiv socialur situaciebSic ki xSirad
Rrma da rTuli kulturuli azria Caqsovili. imisaTvis, rom kargad SeviswavloT garda amisa, kvlevis manZize sofelSi ganxorcielebuli iqna ramdenime
ucxo kulturis warmomadgenlebi, maTi kulturuli normebi da/an simboloebi, socialuri progarma (e.w. tansacmlis proeqti; samedicino momsaxurebis pro-
didi droa saWiro. maSinac ki, Tu gamokvlevis savele periods ramdenime eqti; Wra-kervis kursebi; konsultaciebi mSoblebisaTvis da sxv.); am programebis
weliwads davuTmobT, iZulebulebi viqnebiT, SevarCioT cxovrebis konkretuli msvlelobaSi, agreTve Segrovebuli iqna damatebiTi informacia. informaciis
aspeqtebi, romlebic dakvirvebis ZiriTad fokuss warmoadgenen da romlebsac wyaroebis aseTi mdidari sia Tanamedrove monografiuli gamokvlevebisTvisac
dawvrilebiT SeviswavliT, danarCenebs ki mxolod zedapiruli yuradReba STambeWdavad gamoiyureba.
davuTmoT. Cikagos skolis warmomadgenlebic intensiurad iyenebdnen e.w. “mravalmeTo-
ar arsebobs CarTuli dakvirvebis warmoebis sayovelTao wesebi, iseve ro- dur midgomas” (multimethod approach) monografiuli gamokvlevis farglebSi; isini
gorc ar arsebobs dakvirvebis saitis SerCevasTan dakavSirebuli rekomendaci- Tvlidnen, rom amis meSveobiT informaciis maqsimalurad farTo speqtris
ebi. am gadawyvetilebebis miReba yovelTvis konkretuli situaciidan gamomdi- Segroveba iyo SesaZlebeli. oTxi ZiriTadi meTodi, romlebsac isini iyenebdnen,
nare xdeba. xSirad mkvlevari iwyebs muSaobas garemoSi, sadac aravis ar icnobs; is iyo: (1) Sesaswavli dasaxlebuli punqtis socialuri istoria; (2) ama Tu im
ubralod midis kafeebSi, biblioTekebSi, eswreba ama Tu im Temis mier maCveneblebis gavrcelebis amsaxveli grafikuli masalebi; (3) sxvadasxva
organizebul RonisZiebebs, dadis SerCeuli “saitis” quCebSi, da TandaTan icnobs kulturuli jgufis an urTierTobis modelebis aRwera, da (4) iseTi
xalxs, romlebic droTa ganmavlobaSi misi informaciis wyaroebi gaxdebian. raodenobrivi monacemebis statistikuri analizi, rogorebicaa Semosavlebi da
miuxedavad am meTodikis simartivisa, “quCaSi dgomis” strategia Zalian efeq- xarjebi, mosaxleobis mobiloba, miwis zoma, da sxv.
turia. magram informantebis gacnobis Semdeg Tveebia saWiro imisaTvis, rom Cikagos skolis warmomadgenlebs Soris gansakuTrebuli popularobiT
mkvlevarma daimkvidros adgili Sesaswavl jgufSi da moipovos xalxis ndoba. sargeblobda aseTi gamokvlevebSi piradi xasiaTis dokumentebis (werilebis,
h.r.bernardi Tvlis, rom am meTodis Seswavlis saukeTeso xerxi misi praq- dRiurebis) gamoyeneba, iseve rogorc gansakuTrebuli yuradRebis daTmoba
tikuli gamoyenebaa. amasTan, misi azriT, SeuZlebelia am meTodis warmatebiT respondentebis cxovrebis istoriebisadmi; rig SemTxvevebSi, gamokvlevis
gamoyeneba, Tu mkvlevari Seecdeba SecdomaSi Seiyvanos is xalxi, visTanac is saboloo angariSic ise iyo moyolili, rogorc mTavar aqtorTa cxovrebis
muSaobs, anu aqtorebi. “sakuTari Tavis wardgenis wesebi Zalze martivia, — ambobs istoria68. am angariSebSic Tavis asaxvas poulobs kvlevis dros ramdenime me-
bernardi. — ilaparakeT simarTle, iyaviT Tanamimdevruli da nu ilaparakebT Todis gamoyeneba, ramdenadac aq moyvanilia rogorc dakvirvebis Sedegebi, aseve
zedmets. CarTul dakvirvebaSi, Tu mkvlevari Seecdeba warmoadginos Tavi sxva Catarebuli interviuebis fragmentebi, eqspertebis Sefasebebi, romlebic arc
adamianad, vidre is sinamdvileSia, is ver miaRwevs warmatebas”55. Tu iSviaTad ilustrirebulia rukebiT, sqemebiT an fotosuraTebiT.
CarTuli dakvirvebis ori tipi arsebobs — gamJRavnebuli, (ingl. overt), monografiuli gamokvlevis farglebSi gamoyenebuli meTodebis mravalfe-
rovneba aqtualurs xdis SekiTxvas, romelsac rigi mkvlevari svams: kerZod,
53 ufro gamarTlebuli xom ar iqneboda, monografiul gamokvlevas ewodos
qarTulad CarTuli dakvirveba zog SemTxvevaSi moixsenieba rogorc “monawile
dakvirveba” rac Sesabamisi inglisuri terminis ufro zusti Targmania.
54 67
James P. Spradley. 1980. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and Winston. Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld and Hans Zeisel. [1971.] Op. cit. Pp. 4-5.
55 68
H. Russel Bernard. 1994. Research Methods in Anthropology. 2nd Edition. Thousand Oaks: Sage Publishers. mag.: Clifford R. Shaw. 1966. The Jack-Roller: A Delinquent Boy’s Own Story. Chicago: University of
P. 144. Chicago Press.
50 63
kvleviTi midgoma (romelic meTodebis vrcel arsenals aerTianebs), da ara qceva, da sxva. mklevris uSualo interesi SeiZleba iyos xalxis Cacmuloba ama Tu
romelime erTi calkeuli meTodi? vfiqrobT, am kiTxvas dadebiTad unda im situaciaSi; an mosaxleobis quCaSi moZraobis siCqare, nacnobebTan
vupasuxoT. gamosaubrebis mizniT SeCerebis sixSire da am SeCerebebis xangrZlivoba.
ra Tqma unda, mravali meTodis gamoyenebisas moulodneli ar unda yofiliyo iSviaTi SemTxvevebis garda51, kvlevis procesSi damkvirvebeli Zalauneburad
gansxvavebuli, zogjer — sawinaaRmdego Sedegebis miReba. Tumca, “raodenobrivi” axdens gavlenas moqmed pirebze da socialur situaciebze, romelSic isini arian
mkvlevrebisagan gansxvavebiT, Tvisebrivi meTodebis momxreebi amas ar aRiqvamen CarTulni. es gavlena cnobilia rogorc reaqtiuloba — ician ra, rom maT
rogorc saSiSroebas, aramed rogorc kidev erT SesaZleblobas, miRebul moqmedebas akvirdebian, adamianebi gansakuTrebul yuradRebas aqceven imas, Tu
Sedegebs gansxvavebuli TvaliT SevxedoT, rac, saboloo jamSi, sruli da rogor iqcevian, rogor epyrobian sxva adamianebs, ras da rogor amboben, da
yovelmxrivi suraTis daxatvaSi unda dagvexmaros. xazgasmiT unda aRiniSnos saboloo jamSi maTi saqcieli bunebrivi aRar aris, mkvlevris arseboba rom ara,
isic, rom monografiul gamokvlevaSi gamoyenebuli meTodebi savsebiT ar isini ase ar moiqceodnen. reaqtiuloba adamianebis bunebrivi reaqciaa, magram
Semoifargleboda mxolod Tvisebrivi meTodebiT — piriqiT, isini xSirad dakvirvebis warmoebisas Zalze seriozul problemas warmoadgens, vinaidan
mdidrdeboda statistikuri da raodenobrivi monacemebiT. Cikagos skolis erT- amaxinjebs Sedegebs. misi srulad gadalaxva faqtiurad SeuZlebelia, Tumca
erTi lideris, ernest berjesis TqmiT, “ori midgomis Tanamoqmedeba ueWvelad arsebobs misi Semcirebis SesaZleblobebi, romelTa Sesaxebac qvemoT visaubrebT.
yvelaze nayofieri iqneba”69.

rogorc am meTodis Teoretikosebi miiCneven, kvleviTi amocanebis dasaxva meTodis daxasiaTeba


monografiuli gamokvlevis SemTxvevaSi SesaZlebelia mxolod mas Semdeg, rac iseve rogorc nebismieri sxva tipis gamokvleva, dakvirveba Sesaswavli
mkvlevarma daiwyo savele samuSaoebi, amitom TviTon gamokvleva iwyeba, rogorc erTeulis gamoyofiT iwyeba. es SeiZleba iyos:
wesi, gamokvlevis saerTo Temis gansazRvriT, da ara konkretuli hipoTezebis
o adgili, sadac xdeba moqmedeba. specialur literaturaSi es adgili
SemuSavebiT. amis Sedegad monografiuli gamokvleva gansakuTrebuli moqnilo-
biT gamoirCeva. Tumca, rogorc robert iini aRniSnavs, “paradoqsaluria, magram moxsenieba rogorc “saiti” (ingl. site);
rac ufro “rbilia” kvleviTi strategia, miT ufro rTuli gansaxorcielebelia o adamianebi, romlebic CarTulni arian CvenTvis saintereso saqmianobaSi da
is praqtikulad”70. vis moqmedebebsac vakvirdebiT, anu “aqtorebi” (ingl. actor);
monografiuli gamokvlevis CatarebaSi Zalian didia mkvlevris roli da
Zalian bevria damokidebuli am ukanasknelis profesiulobaze. monografiuli o TviTon moqmedeba an saqmianoba (scenebi), situaciebi, movlenebi, romlebsac
gamokvlevis Catarebis dros mkvlevari ar aris daculi emociuri stresisagan, uSualod vakvirdebiT; da
romelic yovelTvis Tan axlavs CarTul dakvirvebas. amitom kvlevis dawyebamde o nivTebi, romlebis irgvliv an romelTa gamoyenebiTac xdeba moqmedeba.
mis mier kargad unda iyos gaTviTcnobierebuli mis winaSe mdgari sirTuleebi.
ZiriTadad mkvlevarzea damokidebuli, Tu rogor gansazRvravs is socialur gamokvlevebSi dakvirvebis meTodi iSviaTad gvxvdeba rogorc
gamokvlvevis xangrZlivobas — is SeiZleba gagrZeldes rogorc ramdenime Tve, kvlevis erTaderTi meTodi. es imiT aixsneba, rom, rogorc vTqviT, dakvirveba
aseve ramdenime weli. Znelia imis dadgena, Tu rodis unda damTavrdes savele yvelaze xSirad gamoiyeneba gansxvavebuli kulturis warmomadgenlebis cxov-
samuSaoebi. metic, rogorc u.f.uaiTi aRiarebs, “romelime Temis an organizaciis rebis wesis Seswavlis mizniT, aseTi Seswavla ki SeuZlebelia mxolod dakvirvebis
Seswavlas ar SeiZleba, raime logikuri dasasruli hqondes. rac ufro mets meSveobiT — is aucileblad iTvaliswinebs sxva meTodebis gamoyenebasac, upirve-
igebT, miT ukeT gesmiT, Tu ra dagrCaT kidev Sesaswavli”71. les yovlisa — gasaubrebas Sesaswavli jgufis warmomadgenlebTan da eqsperteb-
iTvleba, rom monografiuli gamokvleva yvelaze efeqturia rogorc Tan, romlebic dagvexmarebian sworad avxsnaT is, rac davafiqsireT dakvirvebis
romelime socialuri problemis winaswar Seswavlis, misi pirveladi aRweris dros. gasaubreba ki, ra Tqma unda, intervius erT-erTi saxeobaa. amitom “sufTa”,
saSualeba, amitom praqtikaSi es meTodi yvelaze xSirad aRweriT fuqncias an “ubralo” dakvirveba, romlis msvlelobaSic mkvlevari ar amyarebs urTi-
asrulebs. aRsaniSnavia, rom aseve xedavda am meTodis rols Cikagos skolis erTobas aqtorebTan, romlebsac is Seiswavlis, iSviaTad gamoiyeneba. rogorc
warmomadgeneli vivien palmeri, am meTodisadmi miZRvnili pirveli saxel- wesi, dakvirvebis meTodi ixmareba kompleqsurad sxva meTodebTan — upirveles
mZRvanelos72 avtori (es saxelmRvanelo 1928 wels gamovida). Tumca Tanamedrove yovlisa, interviusTan erTad, da am meTodiT muSaobisas mkvlevari Zalaune-
mkvlevrebi sul ufro da ufro xSirad Tvlian, rom am meTods savsebiT Seswevs burad erTveba socialur situaciaSi, romelSic aqtorebi monawileoben.
Zala, ara marto aRweros, aramed, agreTve axsnas esa Tu is socialuri situacia; mkvlevris monawileoba socialur situaciaSi, misi CarTva im procesebSi,
kerZod, robert iini gamoyofs monografiuli gamokvlevebis or gansxvavebul romlebsac is Seiswavlis, SeiZleba sxvadasxva intnsiurobiT moxdes. am intensi-
saxeobas — romlebic aRweren socialur sinamdviles da romlebic xsnian mas.73 urobidan gamomdinare, gamoiyofa CarTvis Semdegi tipebi:52
monografiuli gamokvlevis Sedegebi vrceli angariSis, xSirad ki — wignis
saxiT xdeba xolme cnobili, sadac avtori cdilobs, SesTavazos mkiTxvels CarTvis intensiuroba CarTvis tipi
Sesaswavli jgufis wevrebis Rirebulebebis da normebis Taviseburi inter- maRali sruli (“CarTuli dakvirveba”)
aqtiuri
saSualo
mokrZalebuli
69
citirebulia Semdegi gamocemis mixedviT: Martin Bulmer. 1984. The Chicago School of Sociology. dabali pasiuri
Institutionalization, Diversity, and the Rise of Sociological Research. Chicago and London: The University mkvlevari ar iRebs monawileobas ar aris “CarTva”
of Chicago Press. P. 162. socialur situaciaSi
70
Robert K Yin. 1994. Case Study Research: Design and Methods. 2nd Ed. Thousand Oaks: Sage Publications.
(“ubralo dakvirveba”)
P. 16.
71
William F. Whyte. 1993. Street Corner Society. The Social Structure of an Italian Slum. Fourth Edition.
51
Chicago and London: The University of Chicago Press. P. 324-325. aseT SemTxvevad SeiZleba CavTvaloT situacia, rodesac Sesaswavli obieqti ver
72
Viven M. Palmer. 1928. Field Studies in Sociology: A Student’s Manual. Chicago, Ill.: The University of igrZnobs damkvirveblis arsebobas — erT-erTi aseTi magaliTia dakvirveba xalxmraval
Chicago Press. adgilebSi.
73 52
Robert K. Yin. Op. cit. ix. James P. Spradley. 1980. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and Winston. gv. 58.
64 49
Tema 4. pretacia. amitom mkvlevars naratiuli niWi unda hqondes. am mxriv sainteresoa,
rom am meTodis Camoyalibebis periodSi, rodesac jer ar arsebobda Teoriuli
dakvirveba literatura mis Sesaxeb, Cikagos universitetis studentebs urCevdnen, ekiTxaT
romanebi da avtobiografiuli Txzulebebi, romlebic Tanamimdevrulad asaxaven
intervius nebismier saxeobas (maT Soris siRrmiseul intervius da fokus- adamianis an jgufis cxovrebas da amdenad garkveulwilad avsebdnen arsebul
jgufs) informaciis Segrovebis verbaluri saSualebebi udevs safuZvlad. magram sicarieles.
adamianTa cxovrebaSi ara naklebi mniSvneloba aqvs moqmedebebs, qcevebs, Tavdapirvelad monografiuli gamokvlevis CatarebisTvis yvelaze
urTierTobas, da am moqmedebebs Soris aris iseTebi, romelTa sityvierad aRwera mizanSewonil “saitebad” iTvleboda did qalaqebs da sxva dasaxlebebs
da gadmocema respondents SeiZleba gauWirdes; damaxinjebulad gadmogvces mowyvetili patara soflebi da mcire izolirebuli tomebi, vinaidan, erTi mxriv,
isini; an ubralod ar CaTvalos laparakis Rirsad. arada, es SeiZleba iyos maTi mosaxleobis kulturuli da eTnikuri erTianoba SesaZlebels xdida, aseTi
moqmedebebi, romelTa mniSvnelobac socialuri cxovrebis analizisaTvis Zalze dasaxlebebi ganxiluli yofiliyo rogorc kulturuli erToba, xolo meore
didia. zog SemTxvevaSi respondentebi ar aqceven yuradRebas sakuTari qcevis mxriv, maTi mcire zoma da mosaxleobis mcire raodenoba aseT Seswavlas
garkveul detalebs, amitom intervius dros ver ixseneben maT; sxva SemTxvevaSi ki SesaZlebels xdida erTi adamianis ZalebiTac ki.
isini arasworad ixsomeben imas, Tu rogor ganviTarda movlenebi. socialuri Tanamedrove mkvlevrebi monografiuli gamokvlevis meSveobiT Seiswavlian
mecnierebisTvis kargadaa cnobili, rom adamianebi ar arian sakuTari qcevis iseT mravalferovan sakiTxebs, rogorebicaa saskolo ganaTlebis xarisxi,
kargi aRmwerebi, da ver gvawvdian sando informacias mis Sesaxeb.50 socialuri daxmarebis programebis efeqturoba, Tanamedrove samrewvelo
situaciebSi, rodesac intervius verc erT saxeobas ver gamoviyenebT, organizaciebis struqtura, eTnikuri da rasobrivi problemebi da sxv. Tumca,
CvenTvis saWiro informaciis mopovebaSi dakvirveba dagvexmareba. iseve rogorc XX saukunis dasawyisSi, monografiuli gamokvlevebi SedarebiT
dakvirvebis meTodi Zalze farTod gamoiyeneba socialur mecnierebebSi. mcire Temebis an organizaciebis SeswavliT Semoifargleba, raTa SesaZlebeli
yvelaze xSirad am meTods antropologebi da eTnografebi mimarTaven iyos mkvlevris uSualo kontaqti Sesaswavli jgufis wevrebTan.
gansxvavebuli kulturis warmomadgenelebis cxovrebis Seswavlis mizniT, da aq saboloo jamSi, monografiuli gamokvlevis mizania aRweros Sesaswavli
sityva “kultura” Zalze farTo gagebiT ixmareba. es SeiZleba iyos rogorc sxva, jgufis cxovreba da gaaanalizos am cxovrebis damaxasiaTebeli Tvisebebi,
SedarebiT mcirericxovani da naklebad cnobili socialuri jgufis kultura SeZlebisdagvarad — gaakeTos mecnieruli daskvnebi jgufSi arsebuli ierarqiis,
(magaliTad, rok-musikosebis; damnaSaveebis; mecxvareebis) da maTi cxovrebis urTierTobaTa specifikis da a.S. Sesaxeb.
Sinagani wesebis dadgena, aseve antropologiuri gamokvlevebi — naklebad
cnobili tomis an eris cxovreba an am cxovrebis romelime aspeqti, iqneba es maTi
religiuri wes-Cveulebebi; Taobebs Soris urTierToba; Sromis ganawileba, Tu “SIDEWALK”: monografiuli gamokvlevis erTi magaliTi
sxva. ukanasknel SemTxvevaSi kvleva Soreul qveynebSi xorcieldeba, SedarebiT Tanamedrove monografiuli gamokvlevis erT-erTi yvelaze saintereso
naklebad Seswavlil kunZulebze, magram Tanamedrove kvleviT praqtikaSi magaliTia mitCel dunieris wigni “Sidewalk” (“trotuari”)74. es wigni am meTodis
savsebiT miRebulia, mivmarToT dakvirvebas Cvensave qalaqebSi mcxovrebi xalxis gamoyenebis erT-erT saukeTeso nimuSad iTvleba, romelmac ramdenime premiac ki
subkulturis Seswavlis mizniT. miiRo75. garda imisa, rom es saintereso da SemecnebiTi kvlevaa, is amave dros
dakvirvebis meTodis Teoretikosebi, kerZod, h.r.bernardi, xazs usvamen im inovaciurisaa rogorc savele samuSaoebis Catarebis, aseve Sedegebis
garemoebas, rom damkvirveblis amocana gacilebiT iolia misTvis ucxo warmodgenis TvalsazrisiT — is uxvadaa ilustrirebuli fotosuraTebiT,
kulturaSi muSaobis dros; es amocana mniSvnelovnad rTuldeba, rodesac mas romlebic “Cikago tribiun”-is fotokorespondentma ovi karterma gadauRo
mSobliur kulturaSi uwevs dakvirvebis ganxorcieleba. amis mizezi ki isaa, rom dunieris TxovniT aqtorebs da im garemos, sadac maT uwevdaT cxovreba da
mSobliur kulturaSi Cven “bunebrivad” aRviqvamT da Cveulebrivad gveCveneba muSaoba (da, ra Tqma unda, suraTebi aqtorebis nebarTviT iqna gadaRebuli).
moqmedebebisa da reaqciebis umravlesoba, romlebic mraval kiTxvas warmoSoben, Sesabamisad, mkiTxvels saSualeba eZleva sakuTari TvaliT naxos is adamianebi,
Tu maT miukerZoebeli TvaliT SevxedavT; zogierTi mniSvnelovani elementi ki romlebic wignis mTavari gmirebi arian, dainaxos is garemo, sadac isini
SeiZleba saerTod yuradRebis gareSe dagvrCes, im ubralo mizezis gamo, rom cxovroben da muSaoben. garda amisa, dunieris kvleva erT-erTi im kvlevaTagania,
isini Cveni yoveldRiuri cxovrebis nawilia da miCveulebi varT maT. romlis procesSic ganviTarda gansakuTrebiT mWidro urTierToba da, SeiZleba
dakvirveba erT-erT umniSvnelovanes Tvisebriv meTods warmoadgens, romlis iTqvas, inteleqtualuri TanamSromloba mkvlevarsa da informantebis Soris;
umTavresi Rirseba isaa, rom is bunebriv garemoSi xorcieldeba, iq, sadac rea- dunierma saSualeba misca informantebs, gacnobodnen wignis xelnawers da
lurad mimdinareobs cxovreba, da ara “laboratoriul” pirobebSi, rogoricaa TavianTi SeniSvnebi gamoeTqvaT. dunieris kvleva imiTac gamoirCeva, rom man
mkvlevris ofisi. swored es garemoeba ganapirobebs am meTodis specifikas da gamomcemlobasTan gaaforma kontraqti, romlis mixedviTac mis informantebs
masTan dakavSirebul gansakuTrebul sirTuleebs. Tumca Cven ukve aRvniSneT, rom wignis gayidvidan Semosuli mogebis garkveuli procenti unda mieRoT. ufro
Tvisebrivi meTodebi gamoirCeva Tavisi araformaluri xasiaTiT, es gansakuTrebiT metic, dunierma miiwvia Tavisi ZiriTadi informanti, hakim hasani Tavis
sworia dakvirvebis SemTxvevaSi, rodesac SeuZlebelia imis winaswarmetyveleba, universitetSi da masTan erTad uZRveboda seminars bakalavrebisaTvis “Savi
Tu vin Sexvdeba mkvlevars quCaSi an kafeSi; rodis, ra pirobebSi da ra Temaze amerikis quCis cxovreba da gonebrivi cxovreba” (“The Life of the Street and the Life of
mouwevs intervius Catareba; ra movlenebis momswre gaxdeba dRis manZilze. Mind in Black America”); dunierma, agreTve SesTavaza hakim hasans, misi wignis
iTvleba, rom dakvirvebis warmoebis yvelaze mizanSewonili obieqtia yovel- blosityvaobis avtori yofiliyo, razec hasans uari ar uTqvams.
dRiuri saqmianoba, romelic mniSvnelovani cvlilebebis gareSe meordeba dRidan dunieris kvleva, iseve rogorc bevri sxva monografiuli gamokvleva,
dRemde. es SeiZleba iyos urTierToba TanamSromlebs Soris samuSao saaTebSi; sruliad SemTxveviT daiwyo. niu-iorkSi myofi dunieris yuradReba miipyro
Tavisufali drois organizacia ojaxSi an megobarTa wreSi; saswavlo procesi wignebis erT-erTma quCis movaWrem — hakim hasanma, romlis magidazec man Tavisi
(skolSi, umaRles saswavlebelSi); bazris cxovreba an maRaziaSi myidvelebis wigni dainaxa.

50 74
Robert S. Weiss. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative Interview Studies. New York: Mitchel Dunier. 2001. Sidewalk. New York: Farrar, Strauss and Giroux.
75
Free Press. P. 236. Los Angeles Time Book Prize da The C.Wright Mills Award.
48 65
“— saidan gaqvT es wigni? — vkiTxe mas, Tan gamefiqra, moparuli xom ar aris- respondnetebi acnobiereben im garemoebas, rom korufciis winaaRmdeg
meTqi. brZola ioli ar aris:
me Cemi arxebi aqvs, — mipasuxa hakimma. — gainteresebT es wigni?
“xan aris, rom isea gamartivebuli qrTamis aRebis procedura, rom Zalian
es wigni me davwere, — vupasuxe.
Znelia vinme konkretulze xelis dadeba” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
marTla? aq axlomaxlo cxovrobT?
diax, quCis kuTxeSi, merseris quCaze. SesaZloa, yvelaze ufro konstruqciulia pozicia, romlis Tanaxmadac
xom ar momcemdiT Tqvens misamarTs da telefonis nomers, Cems rolodeqsSi brZola korufciis winaaRmdeg unda xdebodes erToblivad, rogorc
rom Sevitano?”76 saxelmwifos, aseve calkeuli moqalaqeebis Zalebis gaerTianebis Sedegad:
swored hakimis am bolo frazam gamoiwvia dunieris daintereseba: quCis gam-
“moqalaqeebi ufro aqtiuri unda iyvnen, saxelmwifom ki socialuri pirobebi
yidvlebis umravlesoba iqve quCaSi cxovrobda da is faqti, rom hakims hqonda ro- unda mouwesrigos Tavis moqalaqeebs” (policielebi, quTaisi)
lodeqsi — misamarTebis da telefonebis Casaweri specialuri mowyobiloba, ro-
melsac, rogorc wesi, saqmiani adamianebi xmaroben, — marTlac rom gasakviri iyo. “sazogadoeba kanonmorCili unda gaxdes, saxelmwifom socialuri
mitCels daebada idea, dakvirveba daewyo wignebiT da JurnalebiT quCis problemebi unda moagvaros” (policielebi, quTaisi)
movaWreebis saqmianobaze da Seeswavla, Tu ra rols TamaSoben es adamianebi —
romelTa didi nawilic usaxlkaroa, zogi narkomani, zogic cixidan axali
gamosuli — qalaqis am ubnis cxovrebaSi. mitCeli Seecada daaxloveboda da oqtomberi, 2004 w.
damegobreboda hasans, da es erT-erTi Tavisi yofili kurselis meSveobiT
moaxerxa, romelic hasanis wignebis xSiri myidveli aRmoCnda.
rogorc dunieri aRniSnavs, Tavidan hasani Zalian skeptikurad Sexvda mis
ideas — pirvel rigSi imitom, rom dunieris gegma iTvaliswinebda Savakniani quCis
movaWreebis gverdiT muSaobas, maSin rodesac quCaSi muSaoba TavisTavad ar iyo
usafrTxo saqmianoba, miT umetes ki dunierisTvis — ebrauli warmoSobis
TeTrkaniani profesorisTvis, romlis garegnobac da aqcentiT maSinve
gamoyofda mas quCis movaWreebs Soris, romelTa umravlesobasac afro-
amerikeli mamakacebi Seadgendnen.
miuxedavad amisa, dunieri TandaTan Caeba dakvirvebaSi, romelic saerTo
jamSi TiTqmis 7 wels gagrZelda — radgan is sxva qalaqSi aswavlida universi-
tetSi, dunieri mxolod ardadegebis periodSi axerxebda dakvirvebis ganxor-
cielebas, ise rom, Tu SeiZleba iTqvas, misi kvleva sezonur xasiaTs atarebda.
dunierma hakimi 1992 wels gaicno da nel-nela dauaxlovda mas. hakimma is sxva
quCis movaWreebs gaacno da dunierma daiwyo muSaoba maT damxmared — is Tvals
adevnebda movaWreebis magidebs, rodesac isini sxvagan midiodnen; mohqonda yava;
yidulobda da yidda saqonels. 1996 wlis zafxulSi, Semdgom ki 1997 wlis
zafxulSi da Semodgomaze man Jurnalebis gamyidvlad imuSava; 1998 wlis
zafxulSi regularulad midioda xolme “saitze” dReSi ramdneime saaTiT, xolo
1999 wlis martSi, rodesac misi kvleva TiTqmis ukve dasrulebuli iyo, kidev 2
kviris manZilze imuSava sruli datvirTviT rogorc quCis movaWrem77.
Tavad dakvirvebis adgili (Greenwhich Village) niu-iorkis erT-erT yvelaze
Tavisufal, garkveulwilad bohemur raionad iTvleba, sadac uamravi mxatvari,
mwerali, sqesobrivi umciresobebis warmoamdgeneli cxovrobs. aqvea ramdenime
umaRlesi saswavlebeli — niu-iorkis universiteti (NYU), New School University, ise
rom am ubanSi bevri studenti da profesori cxovrobs. es xels aZlevs quCis
gamyidvlebs — am ubnis mosaxleoba maT Zveli wignebiT da JurnalebiT amaragebs;
amasTan, gamyidvlebi Tavad eZeben gadasayrelad gamzadebul nivTebSi wignebs da
Jurnalebs.
Tavdapirvelad dunieri mxolod hasans da mis saqmianobas akvirdeboda; wignis
pirveli variantic mxolod hasans exeboda — mas “hasanis magida” erqva (“Hassan’s
Table”; es saTauri garkveulwilad dunieris pirveli wignis saTauris — “Slim’s
Table” — gamoZaxili iyo). dunierma es varianti hasans waakiTxa, da swored am
ukanasknelma CaTvala, rom kvleva usamarTlod iyo fokusirebuli mxolod masze;
man urCia duniers, Tavis kvlevaSi Jurnalebis gamyidvlebic CaerTo.
kvlevis Catarebis procesSi dunieris ZiriTad “iaraRs” warmoadgnenda
magnitofoni, romelic faqtiurad mTeli dRis manZilze CarTuli iyo. dunieri
cdilobda, yvelaferi Caewera —gamyidvlebis saubrebi erTmaneTs Soris, maTi

76
Mitchel Dunier. 2001. Op. cit. P. 21.
77
Ibid. P. 11.
66 47
“imaze, razec vCumdebodi me yovelTvis, me gulaxdilad vityvi, razec vCum- saubrebi myidvelebTan. amasTan, dunieri maqsimalurad cdilobda gaekeTebina im
debodi, raRac situaciebze, yovelTvis, me ar gavCumdi erTi Tvis win, Zalian dialogebis mokle Canawerebi (jotted notes), romlebis momswrec is xdeboda. rogorc
delikaturad, <...> magram me ukve ratom ar gavCumdi, iciT? me ukve vicodi, rom Tavad dunieri aRniSnavs, es gansakuTrebiT mniSvnelovania iseT viTarebaSi,
zurgi ukve cota magari meqneboda, rom Tu me xmas amoviRebdi da Tu amas vityodi, rodesac erTi kulturis an rasis warmomadgneli ikvlevs sxva kulturis da rasis
ukve vicodi, rom im Cems zurgs ukan ukve SeiZleba damdgariyo adamiani, romelic warmoadgenlebs. “kulturis mniSvneloba garkveulwilad enaSia Caqsovili, da
mxars momcemda” (profesor-maswavleblebi, Telavi) SeuZlebelia kulturis gageba sxva kulturis warmomadgenlis mier imis gareSe,
SedarebiT iSviaTad saubroben respodnentebi Tavad moqalaqeTa rolis rom yuradReba daeTmos sityvebisa da winadadebebis, maTi Tanamimdevrobis
Sesaxeb korufciis winaaRmdeg brZolaSi: SerCevas”78. amasTan, dunieri aRniSnavs, rom magnitofons SesaZloa garkveuli
zegavlena moexdina informantebze — rodesac ici, rom Seni saTiTao sityva
“aq aris mTavari sakuTari uflebebis da movaleobebis gacnobiereba, da fiqsirdeba, Sen Zalauneburad cdilob, akontrolo sakuTari saubari, Tavi
rogorc Tanamdebobis pirma unda gaiTvaliswinos sakuTari movaleoba, aseve aarido zogierT Temas da ar iyo zedmetad gulaxdili. magram, dunieris TqmiT,
saxelmwifom nebismieri moqalaqisadmi unda gaacnobieros [Tavisi] ufleba- magnitofonma SeZlo is, rac yvelaze mTavari iyo — trotuarze mimdinare
movaleoba. ase unda iyos gacnobierebuli kanonis uzenaesoba” (saxelmwifo cxovrebis dafiqsireba. Cawerili dialogebis Seswavlis mizniT dunierma saubris
moxeleebi, axalcixe) specialur analizs mimarTa (conversational analysis), raTa gamoekveTa urTierTobis
“sazogadoebam is unda gaakeTos pirvel rigSi, rom unda SeveCvioT SeniSvnis garkveuli strategiebi.
micemas. ai, magaliTad: quCaSi mimavalma axlagazrdam daagdo Zirs nayinis imisaTvis, rom rac SeiZleba sruli informacia Seekriba, dunierma Caatara
qaRaldi, Cven mas SeniSvnas ar mivcemT, rom Caagdos qaRaldi urnaSi” (saxelmwifo interviuebi ZiriTad informantebTan, gaesaubra wignebisa da Jurnalebis
moxeleebi, axalcixe) myidvelebs, moinaxula da interviuebi Caatara niu-iorkis im organizaciebis
xelmZRvanelebTan, romlebic qalaqis raionebis keTilmowyobisaTvis ibrZvian da
aqac, sxva jgufebTan SedarebiT studentebi yvelaze xSirad gamoTqvemen zRudaven usaxlkaroebs (da usaxlkaro quCis movaWreebs) TaviaanTi raionebis
konstruqciul mosazrebebs imasTan dakavSirebiT, Tu rogori SeiZleba iyos teritoriebze; gaicno da interviu CamoarTva im adamians, vinc dawera kanoni
rigiTi moqalaqeebis roli korufciis winaaRmdeg brZolaSi: quCaSi beWvdiTi produqciiT vaWrobis Sesaxeb. dunierma aseve Caatara inter-
“Cvens uflebebs unda gavecnoT, unda gavacnoT sxva adamianebic am uflebebs” viuebi axlomdebare kafeebisa da maRaziebis mepatroneebTan, raTa daedgina, Tu
(studentebi, Telavi) ra azris arian quCis movaWreebis Sesaxeb maT maxloblad momuSave adamianebi.
imis saCveneblad, Tu ramdenad gansxvavebuli SeiZleba iyos damokidebuleba
“kanoni unda vicodeT” (studentebi, axalcixe) quCaSi momuSave adamianebis mimarT maTi socialuri, ekonomikuri da rasobrivi
“is, rac Sen ici da [sxva adamianma] ar icis — Tundac uflebebi, Tundac Sen maxasiaTeblebidan gamomdinare, dunierma, agreTve Caatara Taviseburi sakon-
ufro mebrZoli xar, vidre is — Sen [unda] daexmaro im adamians im resursiT, rac trolo dakvirveba iqve maxloblad, ramdenime kvartalis moSorebiT momuSave
Sen gaqvs” (studentebi, Telavi) naZvis xeebiT movaWreTa TeTrkanian ojaxze.
es naZvis xeebi yovel zamTars Camoaqvs niu-iorkSi erT ojaxs vermontis
“Tu xalxs ar endomeba, rom korufcia moispos, is ar moispoba” (studentebi, Statidan; isini TeTrkanianebi arian; isini noembris bolos Camodian niu-iorkSi
Telavi) da Sobamde rCebian. mTeli am periodis manZilze maT manqanis misabmelSi uwevT
“saxelmwifoSi moqalaqem ar icis Tavisi valdebulebebi, ra movaleobebi cxovreba, sadac arc abazanaa da arc tualeti. magram maT moaxerxes
akisria saxelmwifos winaSe da, rac mTavaria, ar icis, ra uflebebi aqvs, imitom daemyarebinaT imdenad kargi urTierToba ubanSi mcxovreb xalxTan, rom isini maT
rom misi uflebebi, rogorc wesi, gamoixateba saxelmwifos valdebulebebSi” uflebas aZleven, maTi abazanebiT isargeblon, xolo rodesac qalaqgareT midian,
(studentebi, Telavi) binis gasaRebsac ki utoveben naZvis xeebiT movaWreebs. aseTi keTilmosurne
damokidebuleba radikalurad gansxvavdeba im damokidebulebisgan, rasac
“sabani sadamdec gagwvdeba, ise unda daifaro” (studentebi, axalcixe)
mosaxleoba iCens wignebiT da JurnalebiT quCis movaWreebis mimarT; Zala-
“axlandeli axalgazrdobac uwyobs amas [korufcias] efeqturad xels, imitom uneburad ibadeba kiTxva, Tu ratom xdeba ase. dunieris azriT, amas SeiZleba
rom ukve ici, rom amis gareSe ar xdeba, fulis gareSe, an qrTamis gareSe, da ukve ramdenime axsna hqondes — is, rom naZvis xeebiT movaWreebi TeTrkanianebi da
rogor aris, iciT? mcdeloba aRar aris” (studentebi, Telavi) saSualo klasis warmomadgenlebi arian; is, rom isini bavSvebTan erTad arian
Camosulebi, bavSvebi ki yovelTvis met TanagrZnobas iwveven; sxva mizezebi
mainc, ZiriTadi agenti, romelsac, respondentTa azriT, Seswevs Zala
SeiZleba ukavSirdebodes im garemoebas, rom bevri quCis movaWre an nasa-
SeebrZolos korufcias, aris saxelmwifo. mas es SeuZlia gaakeTos Semdegi
marTlevia, an narkomani/yofili narkomani, rac afrTxobs mosaxleobas; yovelive
RonisZiebebis gatarebis meSveobiT: xelfasebis gazrda da kanonierebis
amasTan erTad, zog maTgans sakmaod gamomwvevad uWiravs Tavi, rac, ra Tqma unda,
kulturis damkvidreba, Sesabamisad, dausjelobis sindromis aRmofxvra. es
ar iwvevs mosaxleobis simpaTiebs.
ukanaskneli SeiZleba, kerZod, gakeTdes mosaxleobis samarTlebrivi ganaTlebis
dunieri Tvlis, rom jeims vilsonis da jorj kelingis Teoria, romelic
meSveobiT:
cnobilia rogorc “Camtvreuli fanjrebis Teoria”, quCaSi momuSave wignebisa da
“saxelmwifom unda izrunos sakuTari moqalaqeebis samarTlebrivi Jurnalebis gamyidvlebTan dakavSirebiT ar marTldeba. es Teoria amtkicebs, rom
ganaTlebisaTvis. moqalaqeebi ufro aqtiuri unda gaxdnen, aRar unda ifiqron, es Tu romelime ubnis binebSi Camtvreulia fanjrebi da quCebSi matulobs nagavi,
Cemi saqme ar ariso. unda gaacnobieron, rom saxelmwifos mSenebloba TiToeul mosaxleobas eqmneba STabeWdileba, rom aravis ar adardebs da aravis ar
maTganzea damokidebuli. mentalitetis Secvlas albaT dro dasWirdeba” ainteresebs, Tu ra xdeba am ubanSi; Sesabamisad, am ubanSi matulobs danaSauli,
(policielebi, quTaisi) mosaxleoba cdilobs sxva ubnebSi gadavides sacxovreblad; saboloo jamSi es
“saxelmwifom unda akontrolos xalxi, rogor asrulebs kanons; Tu [kanoni] yvelaferi iwvevs kriminogenuli mdgomareobis gauaresebas da ubanSi cxovrebis
donis dacemas.
ar Sesruldeba, unda agebinon pasuxi” (studentebi, axalcixe)
“saxelmwifom unda daanaxos xalxs, rom kanons Tu ar Seasruleb, daisjebi.
78
viRaca rom dainaxavs, daisaja, sxvac aRar gaakeTebs” (studentebi, axalcixe) Ibid. P. 339.
46 67
am Teoriis gavlenis Sedegad aSS-s policiam gaamkacra damokidebuleba qrTams iRebs] es aris uzneoba” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
naklebad seriozuli sazogadoebrivi wesrigis danaSaulebebisadmi — maTxov-
“bibliidan moviyvan, rom codvili is ki ar aris, vinc qrTams iRebs, Sen
rebisadmi, mTvralebisadmi, xulignebisadmi da a.S. aseTi midgomis farglebSi
codvili xar, rodesac qrTams aZlev. me maqvs micemuli, vTqvaT, qrTami da me Cems
policia quCis movaWreebic wesrigis damrRvevebad aRiqvams da yvelanairad
Tavs ufro vTvli am SemTxvevaSi damnaSaved, vidre imas, vinc aiRo es”
cdilobs maTi saqmianobis SezRudvas.
(studentebi, Telavi)
dunieri ki cdilobs daamtkicos, rom quCis gamyidvlebis magaliTma bevr
cixidan gamosuls uCvena, rom SeiZleboda fulis patiosnad Sovna — anu, quCaSi miuxedavad imisa, rom fokus-jgufebis msvlelobaSi mTavrobis mimarT
muSaoba socialuri reabilitaciis funqcias asrulebs. zogadad uaRresad uaryofiTi damokidebuleba dafiqsirda, axal mTavrobas
rogorc dunierma kvlevis Sedegad daadgina, erTi SexedviT erTmaneTis mainc aqvs garkveuli ndobis krediti.
msgavs quCis gamyidvlebs Soris sakmaod mkacri ierarqia arsebobs; maT Soris respondentTa umravlesoba imediT uyurebs mTavrobis Secvlas da axali
ganawilebulia rolebi da funqciebi. aq arian “adgilis damkaveblebi”, anu
saxeebis gamoCenas, Tumca jerjerobiT es imedi araviTar realur cvlilebebze
adamianebi, romlebic yvelaze adre modian da ikaveben savaWro adgils, Semdeg ki ar aris damyarebuli, aramed mxolod dapirebebsa da imedebze, amitom Znelia imis
“yidian” mas 20-50 dolarad; aq arian “momtanebi” — adamianebi, romlebsac moaqvT
Tqma, Tu ramden xans gastans es ndobis krediti. situaciis gamosworebis imeds
Senaxuli saqoneli sawyobebidan da amisaTvis garkveul gasamrjelos iReben; badebs, agreTve is garemoeba, rom, respondentebis SefasebiT, TandaTan
“magidaze Tvalis damWerebs”, romlebic xSirad iqve axlos mdgomi maTxovrebi an
mkvidrdeba SiSis faqtori, romelic, SesaZloa, xels Seuwyobs dausjelobis
sxva gamyidvlebi arian, Tvali uWiravT ama Tu im saqmeze wasuli gamyidvlis sindromis aRmofxvras.
magidaze, raTa policiam misi konfiskacia ar moaxdinos79, da a.S.
dunieri cdilobs daamtkicos, rom quCis movaWreebi “sajaro figurebi” (public
character) arian, romlebic awesrigeben cxovrebas da sazogadoebrivi kontrolis 3.2. “qarTveloba”, rogorc korufciis kulturuli gamarTleba
funqciasac asruleben. “qarTveloba”, “qarTuli mentaliteti”, agreTve xSirad ganixileba rogorc
“sazogadiebrivi figurebis” koncefcia cnobil socialur mecniers, jein korufciis Taviseburi gamarTleba. rogorc zemoT ukve aRvniSneT, qarTvelebs
jeikobss (Jane Jacobs) ekuTvnis, romelmac jer kidev 1961 wels gamosca wigni “didi sCveviaT, “pativi scen” sxvebs, gamoxaton Tavisi madliereba saCuqrebis meSve-
amerikuli qalaqebis sikvdili da sicocxle” (“Death and Life of Great American Cities”), obiT. amas respondentebi miiCneven misaReb movlenad da ar Tvlian, rom amis
sadac is grinviC vilijis ubanSi ganxorcielebuli dakvirvebebis safuZvelze winaaRmdeg saWiroa brZola.
saubrobs Tanamedrove qalquri cxovrebis Sesaxeb: “iciT ra aris — qarTvel kacs mentalitetSi aqvs raRacis Cuqeba, TiTqos
mgonia, niSnisTvis ki ar miaqvT es...” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
“trotuaris socialuri cxovreba bevrad aris damokidebuli maTze, visac
SeiZleba TviTdaniSnuli sajaro figurebi vuwodoT. sajaro figura aris nebis- “rogorc wesi, saqarTveloSi qrTamSi igulisxmeba rogorc saCuqari, raime
mieri adamiani, visac xSiri kontaqti aqvs mraval adamianTan da vinc sakmarisad momsaxurebis SemTxvevaSi, rodesac adamiani madlierebis niSnad uxdida adamians
aris dainteresebuli imiT, rom sakuTari Tavi sajaro figurad warmoaCinos. sa- raRacas. moqalaqe, romelic raime TxovniT mimarTavs [Tanamdebobis pirs],
jaro figuras ar unda hqondes raime gansakuTrebuli niWi an sibrZne, raTa Tavisi cdilobs rame gadauxados, rom is daayenos pirvel rigSi, an ufro ukeTesad
funqciebi Seasrulos — Tumca mas xSirad aqvs es Tvisebebi. <...> misi mTavari moemsaxuros. es mentalobidanac gamomdinareobs” (studentebi, Telavi)
kvalifikacia isaa, rom is aris sajaro, rom is esaubreba bevr sxvadasxvanair “yvela adamians saqarTveloSi rom hkiTxo, unda yvelaferi iyos kanonierad;
adamians. amgvarad xdeba axali ambebis gavrceleba, rac trotuaris mizania”80. magram unda, rom am situaciaSi yvela iqceodes kanonierad TviTon mis garda,
xolo TviTon isev Zveleburad agrZelebdes. anu, yvela fiqrobs, rom ki, ra Tqma
jein jeikobsi sajaro figurebad miiCnevs maRaziis gamyidvlebs, mcire unda, kanoni unda kanonobdes, damnaSave unda daisajos, magram...” (studentebi,
biznesis mepatroneebs, romlebsac “Tvali uWiravT quCaze”. dunieris azriT, Telavi)
swored aseT funqcias asruleben wignebiT da JurnalebiT quCis movaWreebi — maT
utoveben sagazeTo jixurSi motanil gazeTebs, isini yuradRebas aqceven maT
maxloblad gaCerebul manqanebs, isini esaubrebian ubnis macxovreblebs, da a.S.
4. korufciis winaaRmdeg mebrZoli agentebi
Tavis kvlevis meTods mitCel dunieri “diagnostikur eTnografias” uwodebs.
respondnetebi yvelaze ufro xSirad miiCneven, rom korufciis winaaRmdeg
“rodesac me davbrundi me-6 avenueze, raTa memuSava rogorc Jurnalebis
brZola calkeuli pirovnebebis doneze SeuZlebelia:
gamyidvels, me jer kidev ar mqonda Camoyalibebuli zusti kvleviTi SekiTxva”81, —
ambobs dunieri. miT umetes, kvlevis sawyis etapze mas ar hqonia Teoria, romlis “pirovneba ver aRudgeba korufcias, sanam qveyanaSi socialuri mdgomareoba
Semowmebasac apirebda. amitom is cdilobda yuradReba gaemaxvilebina quCaSi ar amaRldeba” (policielebi, quTaisi)
mimdinare koleqtiur saqmianobaze; rogor xdeboda saqonlis moZieba, rogori “korufciasTan brZolaSi moqalaqe uZluria, brZola mTavrobidan unda
urTierToba iyo gamyidvlebsa da myidvelebs, gamyidvlebsa da policielebs daiwyos” (policielebi, quTaisi)
Soris, da a.S. “is, rom me ar mqonda gakrveuli kvleviTi SekiTxva Cemi kvlevis
dawyebisas, SeiZleba ewinaaRmdegebodes imas, rac sociologiaSia miRebuli. Tavad respondentebi, rogorc wesi, ar SebrZolebian korufciul faqtebs,
miuxedavad amisa, me sxvanairi Sexeduleba maqvs. xSirad socialur mecnierebebSi, romlebTanac hqoniaT Sexeba, vinaidan arCies, moridebodnen dapirispirebas,
gansakuTrebiT ki Tvisebrivi kvlevis dros, rodesac monacemTa didi raodenoba romelsac aseTi brZola gamoiwvevda.
moipoveba, kvlevis dizaini monacemebis Segrovebis Semdeg gamoikveTeba xolme. amasTan, respondentebma rig SemTxvevaSi daafiqsires is cvlilebebi, rome-
79
lic moxda maT damokidebulebaSi bolo Tveebis manZilze:
kanonis Tanaxmad, policies ufleba aqvs im magidis konfiskacia moaxdinos, romelic
upatronod dgas trotuarze. “axla me ukve SemiZlia [xmis amaRleba]. me Tu guSin cota mSiSara viyavi, dRes
80 cota Tamami var” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
Mitchel Dunier. 2001. Op. cit. P. 6.
81
Ibid. P. 340-341.
68 45
daawveba mosaxleobas. amasTan, sazogadoebaSi Rrmadaa fesvgadgmuli rwmena, rom <...> Cemi ideebi Camoyalibda imis safuZvelze, Tu ras vxedavdi da ra mesmoda
maRali rangis saxelmwifo moxeleebi yvelaze ufro korumpirebulTa Soris quCaSi”82.
arian saqarTveloSi, rac spobs mosaxleobaSi pasuxismgeblobis grZnobas am rogorc CarTul damkvirvebels, duniers unda SeemCnia da yuradReba
saxelmwifo moxeleebis, an sxva moqalaqeebis winaSe. gaemaxvilebina iseT movlenebze, romlebic sxvebs umniSvnelod eCveneboda. metic
— imis wyalobiT, rom mas TiTqmis mTeli dRis ganmavlobaSi CarTuli hqonda
“vfiqrob, saxelmwifom unda ifiqros imaze, rom xelfasebi gaizardos, rom
magnitofoni, kasetebis mosmenisas is afiqsirebda iseT momentebs, romlebic
saxlSi mSieri bavSvi ar melodebodes da am saxlSi misvla ar meSinodes”
gamorCa anda ar CaTvala mniSvnelovnad uSualod dakvirvebis dros. “CarTuli
(saxelmwifo moxeleebi, axalcixe)
dakvirvebis dros kvleviTi SekiTxvebi savele samuSaoebis Catarebisas ibadeba.
“mSier adamians ver mosTxov kanonis dacvas” (saxelmwifo moxeleebi, magaliTad, me ar SemeZlo meTqva marvinisTvis da ronisTvis83, rom mainteresebda
axalcixe) imis Seswavla, Tu rogor esaubreba ramodenime mamakaci (romelic quCaSi vaWrobs
— T.z.) Camvlel qalebs, imitom rom me ar vicodi, rom es sakiTxi wamoiWreboda.
“saxelmwifom unda uzrunvelyos materialuri keTildReoba da iseTi garemo,
sadac adamians kanondarRvevis SemTxvevaSi SeeSindeba dasjis” (policielebi, aseve, me srulebiT ar vicodi, Tu damainteresebda dRevandeli trotuaris
cxovrebis Sedareba im periodTan, rodesac jein jeikobsi werda Tavis wigns. me
quTaisi)
viyavi iq, raTa ubralod mewarmoebina dakvirveba da gamekeTebina Canawerebi, da me
“kacs rom 30 lars aZlev da imas mere cixeSi Casvam — imis moraluri ufleba vTxovdi im adamianebs, romlebic quCaSi muSaobdnen, rom CemTvis amis neba
ara gaqvs!” (profesor-maswavleblebi, Telavi) daerToT”84.
“Cveni [universitetis] Semosavali rom aris, fasianebidan — 60% mihqonda dunierma es nebarTva miiRo, Tumca is bolomde ar iyo darwmunebuli, rom
saxelmwifos aramwarmoebeli sferodan, amitom ara gvaqvs xelfasi. sad aris, ra quCis movaWreebi endobodnen da “Tavisianad” miiCnevdnen mas. is aRiarebs, rom
kanonzea laparaki? es aris saxelmwifosgan dadgenili oficialuri yaCaRoba. ... quCis movaWreebs sxvadasxva motivi amoZravebdaT, rodesac maT masTan
es aris naZirlebis dawerili kanoni” (profesor-maswavleblebi, Telavi) TanamSromlobaze Tanxmoba ganacxades: “zogierT gamyidvels ... ubralod
undoda, rom iq vyofiliyavi rogorc cotaodeni xurdis da sesxebis wyaro, ...
“sagadasaxado kanoni, magaliTad, unda iyos iseTi loialuri, rom adamiani kidev ramodenimem ki CemTan saqmis daWera imitom gadawyvita, rom daweriliyo
gaiqces gadasaxadis gadasaxdelad” (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe) wigni am ubnis da maT Sesaxeb. magram Cemi mxridan gulubryvilo iqneboda mefiqra,
“Sroma moenatra yvelas! aucilebelia imuSaon, sawarmoebi amuSavdes, pirvel rom me vicodi, Tu ras fiqrobdnen isini, rom isini mendobodnen, an “Tavisianad”
rigSi” (profesor-maswavleblebi, Telavi) mTvlidnen, rasac ar unda niSnavdes es”85.
adamianebi ficis qveSac ityuebian, miT umetes mkvlevars ara aqvs aranairi
saxelmwifo ar uqmnis Tavis moxeleebs normalurad muSaobisaTvis saWiro garantia, rom informanti mas srul WeSmaritebas etyvis. amitomaa, rom dunieris
elementarul pirobebs, rac kidev ufro amcirebs saxelmwifos am xalxis TvalSi. kvlevisTvis damaxasiaTebelia mokvleuli masalis gadamowmebis mcdeloba —
“qurdobaze [Tu] daiWire vinme, saqme Ziebamde rom miiyvano, daaxloebiT 50- yovelTvis, rodesac es SesaZlebeli iyo. magaliTad, dunierma gadaamowma misi
dan 100 laramde gWirdeba. furceli ginda, eqsperti, qseroqsi, benzini — am informantebis biografiis faqtebi (marTla hqonda Tu ara hasans damTavrebuli
yvelafers aravin afinansebs, policieli cdilobs, yvelafer amisTvis Tanxa rutgersis universiteti? marTla miatova Tu ara ronma Tavisi sacxovrebeli
moipovos” (policielebi, quTaisi) bina, rodesac umuSevari darCa? marTla zrunavda Tu ara merdiki Tavis
SviliSvilze da a.S.); Seiswavla quCaSi beWvdviTi produqciiT vaWrobis kanonis
“Tavidan muSaobas rom iwyeb, forma gWirdeba, aravin ar gaZlevs mas, sakuTari evolucia; rodesac es SesaZlebeli iyo, iyenebda mraval mowmes, da a.S.
saxsrebiT unda iyido an Seikero. “pagonebi” 10 lari Rirs, formis perangi 18 kvlevis warmoebis procesSi dunieri im daskvnamde mivida, rom imisaTvis,
lari, 50 lari — Sarvali, forma 100 laramde gijdeba. tyviebi Sen unda iyido, raTa mkvlevarma warmatebuli kvleva Caataros, ar aris aucilebeli, rom
sawvavi Sen unda Caasxa. aseT pirobebSi korufciisagan Tavs ver daizRvev” aqtorebma is “Tavisianad” miiCnion — sakmarisia, rom mkvlevars hqondes
(policielebi, quTaisi) dakvirvebis saSualeba; rac ufro mniSvnelovania, is unda akvirdebodes iseT
vinaidan saxelmwifo ar arsrulebs Tavis funqciebs, xdeba korufciaze socialur struqturas, sadac meordeba garkveuli moqmedebebi da situaciebi.
pasuxismgeblobis srulad “gadatana” saxelmwifoze an Tundac mis calkeul magaliTad, Tu ojaxSi damokidebuleba meuRleebs Soris arc Tu idealuria,
maRalCinosnebze, rac mosaxleobas sakuTari udanaSaulobis grZnobas umtkicebs droTa ganmavlobaSi Cven aucileblad gavxdebiT Cxubis an usiamovnebis mowmeni —
da Sesabamisad, amcirebs samoqalaqo pasuxismgeblobis grZnobas. respondentebi ra Tqma unda, es konkretuli Cxubi SeiZleba sul sxva ramis gamo iyos gamowveuli
iSviaTad afiqsireben SemTxvevebs, rodesac Tavad xalxi ase Tu ise xels uwyobs da sul sxva formebi miiRos, vidre maT Soris Cxubis wina SemTxvevam, magram TviT
korufcias daufiqreblobis, gulgrilobis an sxva raime mizezis Sedegad: aseTi faqtis sixSiremac SeiZleba miuTiTos imaze, Tu ramdenadaa gamwvavebuli
urTierTobebi; anda, Tu romelime dawesebulebaSi farTodaa gavrcelebuli
“yvelafers mTavrobas ver davabraleb, adamianebis mentaliteti unda korufcia, didia imis albaToba, rom Cven aucileblad SeveswrebiT aseT faqts.
Seicvalos. 100-dan 70-s hgonia, rom qrTami aris saukeTeso gamosavali. xom miuxedavad amisa, CarTuli dakvirvebis Catarebisas mainc sasurvelia, rom
SeiZleba moqalaqem pasporti moiTxovos erTi TviT adre da ara bolo wuTSi? mkvlevari maqsimalurad iyos “saitze”, radgan arsebobs unikaluri SemTxvevebic,
moqalaqe, romelic erT kviraSi iTxovs pasportis damzadebas, korufcias uwyobs romlebic aRar meordeba da romlebsac SeiZleba gadamwyveti mniSvneloba
xels” (policielebi, quTaisi) hqondes kvlevis warmatebisTvis. magaliTad, masala, romelic dunieris kvlevis
fokus-jgufebis msvlelobaSi SedarebiT iSviaTad gaiJRera mosazrebam, rom erT-erT umniSvnelovanes Tavs daedo safuZvlad (“Soba me-6 avenueze”), sruliad
korufciaSi met-naklebad Tanabrad ageben pasuxs rogorc qrTamis amRebi, aseve SemTxveviT iqna Segrovebuli. Soba dRes, rodesac dunieri ar apirebda kvlevis
qrTamis mimcemi — rogorc wesi, SeiniSneba tendencia, mTeli pasuxismgebloba Catarebas, man gauara hakims, raTa kinoSi wasuliyvnen. aRmoCnda, rom erT-erT
korufciuli garigebis mxolod erT mxares daekisros, kerZod — qrTamis amRebs,
romelic, ra Tqma unda, yvelaze ufro xSirad saxelmwifo moxelea. 82
Ibid. P. 341.
83
“vinc aZlevs, igivea. es ianusia, orsaxovani, arafriT masze ukeTesi ar aris, dunieris informantebi.
84
amRebic da mimcemic orive erTia. amitomac, TiTis miSvera mxolod imisken [vinc Mitchel Dunier. 2001. Op. cit. P. 335.
85
Ibid. P. 338-339.
44 69
quCaSi policiam ubrZana movaWres, aelagebina Tavisi saqoneli, winaaRmdeg “arian iseTi [studentebi], rom marTla modian, udevT raRac CaTvlis wignakSi;
SemTxvevaSi mas konfiskaciiT daemuqrnen. dunierma gadawyvita Seemowmebina, [me isini] gavabrune — ase iyo me-6 semestrSi, ase iyo me-7 semestrSi, ase iyo me-8
policia mis mimarTac iseTive zomebs mimarTavda Tu ara. man gaSala magida imave semestrSi, da saxelmwifo gamocdaze wamomisves win. axla: ara sjobda, me TviTon
adgilas da daeloda policiis gamoCenas — sabednierod, mas Tan hqonda Tavisi gamomerTva?” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
magnitofoni da SeZlo Caewera policiasTan saubari, Semdeg ki gaaanalia, Tu ra
garda amisa, korufciis mizezebad dasaxelda kanonebis ucodinroba,
gavlenas axdens rasa da socialuri mgomareoba imaze, Tu rogor eqceva policia
gaunaTlebloba, da arasrulyofili sakanonmdeblo baza:
adamianebs.
swored dunieris dakvirvebis arasistematurobam ganapiroba is, rom aseTi “rodesac esa Tu is urTierToba ar regulirdeba kanoniT, aq yovelTvis
xangrZlivi savele muSaobis miuxedavad, kritikosebi dunieris kvlevis erT-erT iqmneba raRac SezRuduli wre, sadac mimdinareobs [korufciuli] procesi. anu es
mTavar naklad miiCnevdnen imas, rom mas ar hqonda SesaZlebloba, 24 saaTis procesi rom SeCerdes, es [sakanonmdeblo] vakuumi unda moispos aucileblad”
manZilze dakvirveboda Tavisi informantebis cxovrebas da saqmianobas. rogorc (studentebi, Telavi)
wesi, is maT weliwadSi ramdenime Tvis manZilze xedavda; xvdeboda diliT da
Sordeboda saRamoTi, Tumca maTTan erTad wignebiT da JurnalebiT vaWrobasTan
dakavSirebul sxvadasxva saqmianobaSi monawileobda — magaliTad, mouwia 3. ra uwyobs xels korufcias
saqmeebis garkveva policiasTan, rodesac policielebma magidebis aReba
miuxedavad yovelive zemoT Tqmulisa, korufcia respondentebSi garkveul
moiTxoves; gahyva Tavis informantebs gadasayrelad gamzadebuli nivTebidan gagebas iwvevs imdenad, ramdenadac is xSir SemTxvevaSi ganixileba rogorc Tavis
gasayidad gamosadegi wignebis da Jurnalebis amosarCevad, da a.S.
gadarCenis erT-erTi xelmisawvdomi strategia im pirobebSi, rodesac adamians
mainc, dunieris kvleva warmatebulad unda CaiTvalos; es warmateba, hasanis sxva araferi gamosvali aRar darCenia, rodesac is ganwirulia saxelmwifos mier.
azriT, iman ganapiroba, rom mitCels mosmenis unari hqonda — is ar axvevda Tavis
rogorc zemoT aRvniSneT, dabali xelfasebi ganixileba rogorc korufciis
azrs Tanamosaubreebs, aramed cdilobda gaerkvia, Tu ratom iqceoda esa Tu is ZiriTadi mizezi saqarTveloSi, Sesabamisad, respondentebi miiCneven usaxsrobas
adamiani ise, rogorc is iqceoda, amasTan, mas Tavad am adamianis axsna
korufciis erT-erT umTavres gamarTlebad:
ainteresebda. “quCa mainc quCaa, — ambobs hakim hasani. — es ar unda dagaviwydeT.
mitCi amas maSinve mixvda. mas ar ucdia moeCvenebina Tavi sxva adamianad, vidre is “16 lari rodesac aqvs leqtors xelfasi da mas Semosavlis sxva wyaro ara
sinamdvileSi iyo: adamiani da sociologi, romelic cdilobda Caswvdomoda Cveni aqvs, imas veranairad ver mosTxov, rom ar aiRos fuli viRac debilisgan, visac
cxovrebis azrs”86. aqvs fuli da sTavazobs” (studentebi, Telavi)
metic, hasani ambobs, rom dunieris midgoma kvlevisadmi ar gamomdinareobda amas garda, fokus-jgufebis msvlelobis procesSi gamoikveTa korufciis
paradigmidan “mecnierma yvelaze ukveT icis”, aramed mas axasiaTebda socialuri kidev ori SesaZlo gamarTleba qarTveli respondentebis mxridan: “susti
mecnieris mondomeba, moesmina sxvebisTvis87. saxelmwifo”, romelic ver asrulebs Tavis funqciebs, da “qarTveloba/qarTuli
mentaliteti”.

3.1. “susti saxelmwifo”, rogorc korufciis


rekomendebuli literatura: institucionaluri gamarTleba
1. Mitchel Dunier. 2001. Sidewalk. New York: Farrar, Strauss and Giroux. repondentTa umravlesoba “patara kacis” poziciidan uyurebs korufciis
problemas qveyanaSi da miiCnevs, rom pasuxismgebloba korufciis gavrcelebaze
2. Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld, and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an srulad ekisreba saxelmwifos da mis “pirvel moxeleebs”. am poziciisgan
Unemployed Community. Chicago: Aldine - Atherton. gansxvavdeba studentebis Sefasebebi, romlebic SedarebiT ufro
3. Robert K. Yin. 2002. Applications of Case Study Research. Second edition. Sage Publications. TviTkritikulebi arian da xedaven rigiTi moqalaqeebis pasuxismgeblobas
korufciis gavrcelebas dakavSirebiT.
“yvelaferi mainc saxelmwifos meTauridan da mTavrobidan iwyeba da
mTavrdeba” (policielebi, quTaisi)
“rodesac saxelmwifo winaswar uSvebs korufcias, imitom rom xelfass aZlevs
amdagvars, is ukve geubneba — midi da iSoveo” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
“korufciis Tavi da Tavi mainc, me mgoni, zemodan modis” (saxelmwifo
moxeleebi, axalcixe)
“saxelmwifos midgomaa aseTi, rom imas awyobs, rom ase iyos. korufcia iyos”
(profesor-maswavleblebi, Telavi)
“ase Tu ise, korufcia yvela sferoSia, saboloo jamSi yvela sferodan Tanxa
erT xelSi iyris Tavs — kancelariasa da parlamentSi. korufciis saerTod moSla
gamoricxulia, magram Tu zemoT ar moiTxoven fuls, korufciis masStabebi
Semcirdeba” (policielebi, quTaisi)
86
saxelmwifosadmi wayenebuli ZiriTadi pretenziebi aseTia: is ar zrunavs
Ibid. P. 325 moqalaqeTa keTildReobaze; ar uzrunvelyobs “kanonierebis kulturis”
87
Ibid. P. 327. ukve ramdenime welia, rac hakim hasani quCaSi aRar vaWrobs — is niu iorkis
damkvidrebas, rac warmoSobs dausjelobis sindroms; da ar zrunavs iseTi
erT-erT saxelmwifo universitetSi muSaobs (Director of the Metropolitan Institute at MCNY,
kanonebis miRebaze, romlebic ukeT imuSavebs Cvens qveyanaSi da mZime tvirTad ar
Metropolitan College of New York).
70 43
rom korufcia aRar iqneba, vinaidan mas sxva mizezebic aqvs: (a) sixarbe da (b) Tema 6.
tradiciuli kulturuli normebi, romlebic saqarTveloSi xels uwyobs
korufciis gavrcelebas, anu, rogorc respondentebi moixsenieben, e.w. “qarTuli socialuri kvlevis eTika
mentaliteti”.
“adamians rac ufro meti aqvs, miT ufro meti unda” (studentebi, axalcixe) socialuri kvleva yovelTvis respondentebis, anu Cveulebrivi moqalaqeebis
monawileobiT tardeba, misi Sedegebi ki arcTu iSviaTad mniSvnelovan gavlenas
“marto gadarCenisTvis xom ar aris es korufcia? mTlad ise, vTqvaT — axdens sazogadoebriv cxovrebaze. amitom socialuri mecnierebis yvela dargis
adamiani iRebs qrTams, rom gadarCes — esec ar mimaCnia sworad, imitom rom Zalian warmomadgeneli profesiuli organizaciebis erT-erTi umTavresi moTxovnaa
bevri adamiani vici me, romelic ar aris korumpirebuli, da Zalian bevri vici, gamokvlevebis warmarTvisas mTeli rigi eTikuri principebis dacva, romlebic
rom ukve ‘gadarCenilia’, magram korufciis gzas agrZelebs” (profesor- respondentTa da farTo sazogadoebis uflebebsa da interesebs icavs da
maswavleblebi, Telavi) romlebic profesiuli eTikis kodeqsebSia gaerTianebuli.
“zogierT maswavlebels rom misce 1000 lari, is mainc aiRebs qrTams” eTikis kodeqsi profesiuli saqmianobis principebis krebulia, romelic ama
(maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi) Tu im profesiis zneobriv Rirebulebebs gamoxatavs. rogorc wesi, is asaxavs
idealur warmodgenebs ama Tu im profesiis Sesaxeb. saerTo azris Tanaxmad,
bevri respondentis azriT, korufcia yvelaze seriozul formebs
profesiuli moralis normebis SemuSaveba ama Tu im profesiuli jgufis war-
xelisuflebis yvelaze maRal safexurebze iRebs, kerZod, xSirad saxeldeba
momadgenlebis mier maTi sazogadoebrivi pasuxismgeblobis gacnobierebisa da
parlamenti. es kidev erTxel adasturebs azrs, rom TavisTavad xelfasebis
aRiarebis Sedegia. mniSvnelovania, rom profesiuli eTikis normebis aRiareba am
gazrda ar gadawyvets korufciis problemas saqarTveloSi, ramdenadac
profesiis warmomadgenlebis mier xdeba nebayoflobiT, vinaidan isini afaseben am
korufciis gavrcelebaSi dabal xelfasebTan erTad sxva faqtorebic TamaSoben
profesiul gaerTianebaSi wevrobas; profesiuli eTikis moTxovnebi maT
mniSvnelovan rols; Tumca, ra Tqma unda, xelfasebis gazrda sajaro samsaxurebis
internalizebuli aqvT profesiuli momzadebis Sedegad.
moxeleebisTvis (gansakuTrebiT im SemTxvevaSi, Tu es dakavSirebuli iqneba
eTikis kodeqsebi xSirad ganixileba rogorc qveyanaSi arsebuli samarTleb-
pasuxismgelobis amaRlebasTan da dausjelobis sindromis aRmofxvrasTan),
rivi normebis gavrcoba ama Tu im profesiuli saqmianobis gaTvaliswinebiT, Tum-
saerTo rwmeniT, mniSvnelovnad Seuwyobs xels korufciis masStabebis
ca Tavad eTikis kodeqsebi samarTlebriv dokumentebs ar warmoadgenen — isini
Semcirebas.
ufro farTo xasiaTisa da Sinaarsisaa, vidre iuridiuli dokumentebi. amasTan,
dausjelobis sindromi korufciis gavrcelebis kidev erTi mniSvnelovani gaTvaliswinebuli unda iqnes, rom vercerTi profesiuli kodeqsi ver SeZlebs,
mizezia, da respondentebis mier xSirad iqna gamoTqmuli eWvi axlandeli SesaZlo situaciebis sruli speqtri moicvas.
xelisuflebis moqmedebebis marTebulebaSi, rodesac xdeba arakanonieri gzebiT aSkaraa, rom nebismieri socialuri kvlevis warmateba damokidebulia
mopovebuli qonebis patronebis gaTavisufleba winaswari patimrobidan sazogadoebis keTilganwyobaze mkvlevrebis mimarT, respondentebis ndobaze
mniSvnelovani jarimis gadaxdis Semdeg. maTi azriT, es xalxi seriozulad unda interviuerebisa da gamokvlevis organizatorebisadmi, maT rwmenaze, rom kvleva
daisajos. tardeba keTilsindisierad, obieqturad, sazogadoebrivi interesebis dacviT da
rom daculi iqneba respondentTa konfidencialoba. eTikis kodeqsis mizania,
korufciis gavrceleba garkveuli Sidasauwyebo zewolis Sedegadac SeiZleba
aamaRlos socialuri kvlevebis sazogadoebrivi prestiJi, gaaZlieros ndoba am
moxdes, ris Sesaxebac, kerZod, saxelmwifo moxeleebi saubrobdnen:
tipis saqmianobis mimarT da misi warmarTvisaTvis maqsimalurad xelsayreli
“SeiZleba ar gindodes, magram Seqmnilia rgoli da gaiZulebs, rom gaakeTo pirobebi Seqmnas.
[qrTami aiRo], rom samsaxuri ar dakargo. gaiZulebs TviTon situacia” socialur mecnierebebSi eTikuri standartebis sistematuri SemuSaveba XX
(saxelmwifo moxeleebi, axalcixe) saukunis 50-ian wlebSi daiwyes sxvadasxva qveynis profesiulma gaerTianebebma.
dRes es gaerTianebebi xSir SemTxvevaSi transnacionalur xasiaTs atarebs da
Tumca, amave fokus-jgufis erT-erTi respondenti imasac aRniSnavs, rom
sxvadasxva qveynis warmomadgenel mkvlevrebs aerTianeben.
“vardebis revoluciis” Semdeg xelisuflebis Secvlis Sedegad es situacia
eTikuri normebis SemuSaveba da maTi SeZlebisdagvarad farTod danergva
Seicvala:
socialuri mecnierebis profesiuli gaerTianebebis erT-erTi umniSvnelovanesi
“adre iyo is, rom ver imuSavebdi, Tu qrTams ar gadauxdidi, radgan fuli unda misiaa. yvela aseT asociaciaSi gaerTianebis aucilebel pirobas warmoadgens
gekeTebina da yofiliyavi korumpirebuli. dRes me vityvi xmamaRla Cemi saxeliT kandidatis mier asociaciis eTikuri kodeqsis normebis aRiareba da miReba.
da Cemi TanamSromlebis saxeliT, rom Cven vzivarT moWril konkretul xelfasze, socialuri mecnierebis profesiuli kodeqsis normebis Seswavlis mizniT Cven
ar davasaxeleb Tanxas, romelic ar gvyofnis elementarul, magaliTad, dawvrilebiT ganvixilavT or aseT dokuments — saerTaSoriso savaWro palatis
sigaretze” (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe) (ICC) da sazogadoebrivi azrisa da sabazro kvlevis evropuli kavSiris (ESOMAR)
respondentebi im garemoebas usvamen xazs, rom korufcia xSirad sakuTari sabazro da socialuri kvlevis praqtikis erTobliv kodeqss88 da amerikis
Tavis kvlavwarmoebas uwyobs xels: sociologiuri asociaciis (ASA) eTikis kodeqss89.
dRes ukve danamdvilebiT SeiZleba imis Tqma, rom socialuri kvlevis eTikuri
“ar aris korufcia, rom am umaRles damTavrebul Clungs Sen 500 dolars standartebi sayovelTaod aRiarebuli normebisagan Sedgeba, romelTa dacvasac
arTmev da maswavleblad iReb [skolaSi], rom is bavSvebi isev daaClungos, mere yvela mkvlevari Tavis movaleobad miiCnevs. yvela profesiuli kodeqsi Seicavs
isev aq [universitetSi] fuliT moawyos, da mere isev gaaubeduros da ase e.w. saerTo principebs, rogorebicaa: profesiuli kompetenturoba, patiosneba,
gagrZeldes mudmivad?” (studentebi, Telavi)
garda amisa, korufciis gavrcelebas garkveulwilad xels uwyobs Tavad is 88
garemoeba, rom dRevandel saqarTveloSi korufcia Zalze farTodaa ICC/ESOMAR International Code of Marketing and Social Research Practice. ICC/ESOMAR, 1995.
kodeqsis naxva SeiZleba agreTve ESOMAR-is veb-gverdze: www.esomar.nl.
gavrcelebuli, rac respondentTa aseT mosazrebebs iwvevs: 89
Code of Ethics and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics. American
“me Tu ar aviRe, sxva mainc aiRebs, aseTi fiqric xdeba” (policielebi, quTaisi) Sociological Association, 1999. kodeqsi SegiZliaT ixiloT agreTve amerikis sociologiuri
asociaciis veb-gverdze: www.asanet.org.
42 71
respondentebis uflebebisa da Rirsebis pativiscema; pasuxismgebloba sazoga- miviCnev, roca eqims sakuTari surviliT pacienti rames aCuqebs. ar aris qrTami,
doebis winaSe, da sxv. radgan sakuTari surviliT Cuqnis” (policielebi, quTaisi)
profesiuli normebis dayofa mizanSewonilia ramdenime jgufad, gamomdinare
“[Tu] me miCndeba survili, rom im adamians pativi vce, me amas qrTams ar veZaxi.
iqidan, Tu romeli socialuri jgufis interesebis dacvis mizniTaa SemuSavebuli
es SeiZleba iyos sunamo, “banbanerka” an sulac erTi fila Sokoladi. es, Cemi
eTikuri moTxovnebis esa Tu is jgufi. am TvalsazrisiT, gamoiyofa eTikuri nor-
azriT, namdvilad ar unda aRiqmebodes qrTamad da korufciad” (maswavleblebi
mebi, romlebic icavs (a) respondentebis, (b) damkveTebis da (g) farTo sazo-
da mSoblebi, Tbilisi)
gadoebis interesebs. profesiuli kodeqsebis erT-erTi mTavari daniSnulebaa,
gansazRvros mkvlevarTa pasuxismgebloba am sami jgufis mimarT. “me, magaliTad, Zalian mewyineba, Tu isic korufciad CaTvales, rodesac me
viRacis pativiscema minda da SemeSindes, rom is ar daiWiron an me ar damiWiron,
a. respondentTa uflebebi rom imas pativi vce. pativiscema sxva aris, magram TviTon ar unda moiTxovon”
eTikis kodeqsebi gansakuTrebul yuradRebas uTmoben respondentTa (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
uflebebis dacvas. es gasagebicaa — respondentebi kvlevis umTavres obieqts
warmoadgenen. maTi monawileoba kvlevaSi damokidebulia maT keTil nebaze, da
Cveni upirvelesi valdebuleba unda iyos uzrunvelvyoT, rom isini ar 2. korufciis mizezebi saqarTveloSi
dazaraldnen kvlevaSi monawileobis miRebis Sedegad.
korufciis ZiriTad mizezad respondentebi TiTqmis erTxmad asaxeleben
eTikis kodeqsebis moTxovnebis Tanaxmad, respondentebis monawileoba dabal xelfasebs sajaro samsaxuris yvela sferoSi; yvela profesiuli jgufi,
gamokvlevaSi nebayoflobiTi unda iyos, mkvlevarma SeZlebisdagvarad unda
gasagebi mizezebis gamo, gansakuTrebul aqcents akeTebs Tavisi profesiuli
miawodos mas sruli informacia gamokvlevis miznebisa da amocanebis Sesaxeb. sferos did mniSvnelobaze sazogadoebriv cxovrebaSi, da mizanSewonilad
respondentTa uflebebis dacvis erT-erTi umniSvnelovanesi valdebuleba,
miiCnevs, rig SemTxvevaSi ki moiTxovs, am sferoSi xelfasebis mniSvnelovan
romelsac mkvlevrebi kisruloben, maTi konfidencialobis dacvaa. xSirad gazrdas; sainteresoa, rom TiTqmis yvela sferos warmomadgenlebi, mamakacebi
respondentebi mxolod im pirobiT iZlevian Tanxmobas CvenTan saubarze, Tu maTi
iseve rogorc qalebi, aucilebel saarsebo minimumad TveSi daaxloebiT 500 lars
vinaoba ar iqneba gamJRavnebuli, magram, zog SemTxvevaSi, Zalze rTulia maTi asaxeleben.
darwmuneba, rom Cven maT konfidencialobas davicavT, vinaidan mkvlevrebisTvis,
rogorc wesi, cnobilia respondentis vinaoba, masobrivi gamokiTxvis Catarebisas “xelfasi minimumze minimumia” (policielebi, quTaisi)
ki interviuerebis muSaobis kontrolis uzrunvelsayofad yovelTvis xdeba “roca Tanamdebobis piri xar, Zalian Znelia, cduneba Zalian didia”
TiToeuli respondentis saxelisa da misamarTis Cawera. mniSvnelovania, (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe)
davarwmunoT respondentebi, rom es mxolod gamokvlevis saTanado xarisxiT
Catarebis uzrunvelsayofad xdeba da rom Sedegebis damuSavebis Semdeg maTi “maswavlebels imdeni xelfasi unda hqondes, rom aRar izrunos SeTavsebaze,
pasuxebi mxolod anonimurad iqneba gamoyenebuli, masobrivi gamokiTxvis rom sxvaganac aiRos saaTebi” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
SemTxvevaSi — statistikuri damuSavebis Semdeg. “maswavlebels ar unda ecvas moswavleze cudad, ufro lamazad unda hqondes
socialuri gamokvlevis zogierTi saxeoba moiTxovs interviuebis Caweras Tma davarcxnili” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
audio- an videofirze. amisaTvis aseve calke nebarTva gvWirdeba
respondentebisgan, da aqac, iseve rogorc yvela sxva SemTxvevaSi, Cven unda “Tu xelfasebi ar gaizrdeba, araferic ar Seicvleba” (maswavleblebi da
davarwmunoT respondentebi, rom Camweri mowyobilobebis gamoyenebis mSoblebi, Tbilisi)
miuxedavad maTi konfidencialoba daculi iqneba. bevri respondentis azriT, korumpirebuli pirebis nawili iZulebiT iRebs
gansakuTrebiT rTulia respondentTa uflebebis dacva maSin, rodesac qrTams, vinaidan isini sxva gamosavals ver xedaven, es maTTvis Tavis an ojaxebis
xorcieldeba gaumJRavnebeli dakvirveba; magaliTad, Tu dakvirvebas xalxmraval rCenis erTaderTi realuri gzaa; Zlieria rwmena, rom es xalxi Zalze ganicdis
adgilas vatarebT, sadac Cveulebriv mravali adamiani iyris Tavs, Cven, ra Tqma aseT mdgomareobas:
unda, ver gavafrTxilebT yvela adamians, rom isini kvlevis obieqtebi arian.
amitom CarTuli dakvirvebis Catarebisas, eTikis normebi garkveulwilad “ekonomikuri mdgomareoba unda Seiqmnas imisTana, rom ar gaxde [korum-
specifikur xasiaTs iZens, da sakmaod relativisturi xasiaTisaa; erTaderTi pirebuli] — magram miuxedavad amisa, is korumpirebulebi, vinc arian — isini
stabiluri mosazreba, romliTac mkvlevari unda xelmZRvanelobdes, isaa, rom iReben kidec [qrTams] da ekonomiuri mdgomareobac Zlieri aqvT. magram visac
miRebuli unda iqnes yvela zoma, raTa kvlevam respondentebs raime vneba ar araviTari saSualeba ara aqvs — iman rom patara raRaca gaakeTos, me mgoni,
miayenos. kvlevis angariSidan amoRebuli iyos ara mxolod respondentTa korumpirebuli ar unda dauZaxon” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
saxelebi da gvarebi, aramed, agreTve yvela is informacia, romlis mixedviTac “me rodesac maqvs kargi xelfasi, var Cemi saqmis profesionali da, ase vTqvaT,
SesaZlebeli iqneba adamianis identificireba. patrioti, me namdvilad ar davimcireb Tavs da ara mgonia, arc erTma
maswavlebelma daimciros Tavi da gamarTos mSobelTan raRac uxerxuli saubari,
b. damkveTebis uflebebi raRac zewola moaxdinos masze, rom mere iman “pativi sces” — isevdaisev, Tu iqneba
empiriuli gamokvlevebis mniSvnelovani nawili komerciuli xasiaTisaa da normaluri xelfasebi. imitom, rom pirovneba, vinc aseT saubars warmarTavs,
sabazro, politikuri Tu sxva SekveTebis Sesasruleblad tardeba. mkvlevarebs TviTonac Zalian Seuracxyofilia, da roca mas kargi xelfasi eqneba, merwmuneT,
ara naklebi pasuxismgebloba akisriaT damkveTebTan urTierTobisas, da maTi igi ar Caigdebs Tavs aseT saCoTiro situaciaSi” (maswavleblebi da mSoblebi,
movaleobaa, uzrunvelyon, rom TiToeuli gamokvleva damkveTis mier dasmuli Tbilisi)
problemebis gadaWris gzebis povnas isaxavdes miznad da yvelaze ufro
optimalur gzebs sTavazobdes damkveTs gamokvlevis gansaxorcieleblad. rodesac aseT iZulebiT SemTxvevebTan gvaqvs saqme, maSin, saerTo azris
mkvlevarisa da damkveTis urTierTobebi gansakuTrebuli xasiaTisaa imdenad, Tanaxmad, xelfasebis gazrda gadaWris korufciis problemas.
ramdenadac profesiuli eTikis kodeqsis garda maTi regulireba xdeba agreTve amasTan, fokus-jgufebis msvlelobis procesSi gamoikveTa azri, rom maRali
or mxares Soris dadebuli xelSekrulebis safuZvelze. magram rogorc ukve xelfasi TavisTavad yovelTvis ar iqneba aucilebeli da sakmarisi garantia imisa,
aRvniSneT, eTikis moTxovnebi ufro farTo xasiaTisaa, vidre administraciuli

72 41
“movaleobas pasuxismgeblobiT rom ar Seasruleb, isic korufciaa” da samarTlebrivi dokumentebi, amdenad eTikis kodeqsebi aregulirebs
(policielebi, quTaisi) mkvlevrisa da damkveTis urTierTobebis im sferoebs, romlebic xelSekru-
lebebis miRma rCeba da urTierTpatiosnebisa da urTierTgagebisken, maRali
SedarebiT iSviaTad gvaqvs saqme korufciis ganmartebasTan moralur WrilSi:
profesiuli standartebis dacvisaken mouwodebs orive mxares.
“korufcia aris fulis, sindisis da kanonis ukmarisoba” (saxelmwifo
moxeleebi, axalcixe) g. farTo sazogadoebriobis interesebis dacva
ramdenadac socialuri mecnierebis pasuxismgebloba farTo sazogadoebis
xSir SemTxvevaSi, respondentebi aigiveben korufcias da meqrTameobas, Tumca
zogjer isini aRniSnaven, rom korufcia meqrTameobasTan SedarebiT ufro farTo winaSe iuridiuli regulirebis obieqts ar warmoadgens, is mTlianad eqceva pro-
fesiuli eTikis farglebSi. miuxedavad amisa, sazogadoebrivi interesebis gaTva-
cnebaa, vinaidan is moicavs, agreTve arafuladi saxis garigebebs. SedarebiT
iSviaTad iqna gaigivebuli korufciasTan nepotizmi: liswineba sociologebis moRvaweobis Zalze mniSvnelovan sferos warmoadgens.
rogorc amerikis sociologiuri asociaciis eTikis kodeqsSia xazgasmuli,
“naTesauri kavSirebi, megobroba, nacnoboba korufciaa, Tanamdebobaze iseTi sociologebi acnobiereben maT profesiul da mecnierul pasuxismgeblobas im
adamianebi SeiZleba dainiSnon, romlebic saerTod Sesaferisi ar arian im sazogadoebis winaSe, sadac isini cxovroben da muSaoben; isini iyeneben Tavis
Tanamdebobis” (policielebi, quTaisi) codnas, raTa xeli Seuwyon sazogadoebriv keTildReobas. gamokvlevis Cata-
yvela jgufSi respondentebi eTanxmebian azrs, rom korufcia saqarTveloSi rebisas isini miznad isaxaven rogorc sociologiuri mecnierebis ganviTarebas,
farTodaa gavrcelebuli da aRniSnaven, rom is gamoxatavs rogorc qrTamis aseve sazogadoebrivi keTildReobis xelSewyobas.90
amRebis, aseve qrTamis mimcemis interesebs:
“vinc aZlevs [qrTams], isic kmayofilia da vinc iRebs, isic” (policielebi, sanqciebi
quTaisi) ramdenadac profesiuli eTikis kodeqsebi iuridiuli dokumentebi ar aris,
“meqrTameoba universitetSi pirvel rigSi xels aZlevs students” maTi normebis damrRvevTa winaaRmdeg ver iqneba gamoyenebuli samarTlebrivi
(studentebi, Telavi) sanqciebi. arada, eTikis kodeqsis normebis damyareba mxolod mkvlevarTa
keTilganwyobaze da maT mier am normebis didi mniSvnelobis gacnobierebaze
respondentebi yvelaze ufro xSirad Tvlian, rom korufcia erTnairad yovelTvis sakmarisi ar aris. amitom, profesiuli sazogadoebebi zrunaven imaze,
gasakicxia imis miuxedavad, Tu ra TanxiT gamoixateba aRebuli an micemuli rom profesiuli eTikis darRvevis SemTxvevebma SeumCnevlad ar Caiaros da
qrTami; Tumca es pozicia erTsulovani ar iyo: SeZlebisdagvarad Zvirad daujdes am normebis damrRvevs, vinaidan yoveli aseTi
“nemsis qurdi da aqlemis qurdi erTiao” (profesor-maswavleblebi, Telavi) darRvevis SemTxvevaSi laqa ecxoba yvela mkvlevars, socialuri mecnierebis
sazogadoebriv reputacias.
“is, vinc 5 maneTs aiRebs, imas Tu saSualeba miecema, milionsac Tavisuflad eTikuri kodeqsebis specifikuri bunebidan gamomdinare, maT mier
aiRebs” (profesor-maswavleblebi, Telavi) gaTvaliswinebuli sanqciebic Taviseburi xasiaTisaa. isini did yuradRebas
“- rogorc ar arsebobs nawilobrivi orsuloba, ise ar arsebobs nawilobrivi aqcevs eTikuri normebis darRvevis SemTxvevebis gaxmaurebas profesiul wreSi
[korumpirebuloba]. an aris, an ar aris. da aseTi faqtebis dagmobas kolegebis mier. amasTan, mniSvnelovania imis
aRniSvna, rom nebismieri faqti mxolod im SemTxvevaSi ganixileba rogorc
- ara! zogi, magaliTad, davuSvaT, im wamlisTvis, im gaWirvebisTvis [iRebs profesiuli eTikis normebis darRveva, Tu es damtkicebuli iqna, iqamde ki
qrTams] da zogi — fufunebisTvis, sasaxleebisTvis, mersedesebisTvis, “be-em-ve”- yvelas mimarT Taviseburi “udanaSaulobis prezumfcia” moqmedebs.
ebisTvis. aq gansxvaveba unda iyos, Cemi azriT” (profesor-maswavleblebi, Telavi) profesiuli eTikis normebis damrRvevTa winaaRmdeg Zalze seriozuli
respondentebi ganixilaven korufcias, rogorc erTmniSvnelovnad uaryofiT sanqciebi iqna SemuSavebuli amerikis sociologiuri asociaciis (ASA) mier. am
movlenas, romelsac ar SeuZlia, raime dadebiTi Sedegi mohyves da raime organizaciis farglebSi muSaobs profesiuli eTikis komiteti, romelic eTikis
gamarTleba hqondes: normebis darRvevis faqtebs ganixilavs. es komiteti uflebamosilia ASA-s
wevrebis mier, Semdegi saxis sanqciebi gamoiyenos damnaSaveTa mimarT:
“korufciiT ara mgonia, qveyanam miiRos rame kargi, korufcia sikeTes
a) piradi gafrTxileba. es SedarebiT rbili sanqcia gamoiyeneba im
moutans konkretul pirovnebas da mis ojaxs” (saxelmwifo moxeleebi, axalcixe)
SemTxvevaSi, Tu darRveva SedarebiT msubuqi iyo da ar gamouwvevia seriozuli
“korufcia TavisTavad ar SeiZleba iyos kargi, SeiZleba korufcias raRac piradi an profesiuli ziani. piradi gafrTxileba, rogorc wesi, werilis saxiT
dadebiTi Sedegebi gaaCndes, magram misi zneobrivi mxare sul gadawonis im egzavneba eTikis normebis damrRvevs.
dadebiTs. amitom korufcia ar SeiZleba iyos kargi” (saxelmwifo moxeleebi, b) sajaro gafrTxilebas im SemTxvevaSi mimarTaven, Tu darRveva seriozul
axalcixe) xasiaTs atarebda. isic SeiZleba werilis saxiT iyos, magram es werili qveyndeba
Sesabamis sainformacio saSualebebSi.
amasTan, qarTvel respondentebs uWirT erTmaneTisagan gamijnon korufcia
g) privilegiebis CamorTmeva. nebismieri sociologiuri asociaciis (maT
da e.w. “pativiscema”, gamomdinare im garemoebidan, rom saqarTveloSi
tradiciulad pativs scemen sxva adamianebs, iqneba es saCuqris Tu, ubralod, Soris ASA-s) wevroba ara mxolod sakmaod maRali statusis niSania, aramed
madlobis Tqmis meSveobiT. maTi azriT, ZiriTadi ganmasxvavebeli niSani wevrebisaTvis garkveul profesiul da materialur privilegiebTanaa
korufciasa da pativiscemas Soris is aris, rom pirveli gamoZalvasTanaa dakavSirebuli. amitom am privilegiebis CamorTmeva sakmaod seriozul sasjels
dakavSirebuli, xolo meore — nebayoflobiTia. warmoadgens. kerZod, eTikis normebis damrRvevi SeiZleba ar iqnes daSvebuli am
asociaciis mier mowyobil RonisZiebebze; ar iqnes Seyvanili saredaqcio
“qrTams ver daarqmev-Tqo pativiscemas; pativiscema sxvaa, qrTami sxvaa” kolegiebSi; aekrZalos monawileobis miReba asociaciis sxvadasxva komitetebSi
(studentebi, Telavi)
“yvelafers korufcias ver davarqmev. magaliTad, bavSvi yvavils rom miutans 90
maswavlebels skolaSi, es ar aris korufcia, es pativiscemaa. korufciad ar Code of Ethics and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics. American
Sociological Association, 1999. P. 4-5.
40 73
arCevnebSi, ar iqnes ganxiluli misi kandidatura asociaciis wevrebisaTvis magaliTi #3
gankuTvnili kvleviTi stipendiebis ganawilebis procesSi da a.S. im sakiTxs, Tu,
kerZod, romeli privilegiebi CamoerTmeva eTikis normebis damrRvevs, korufcia saqarTveloSi
profesiuli eTikis komiteti yoveli konkretuli SemTxvevidan gamomdinare da misi Sefaseba sxvadasxva profesiuli jgufis
gadawyvets. warmomadgenlebis mier
d) asociaciaSi wevrobis Sewyveta ASA-s profesiuli eTikis komitetis
yvelaze seriozuli sanqciaa. aqac, komiteti yvela konkretul SemTxvevaSi fokus-jgufebis angariSi
wyvets, Tu ramdeni xniT unda moxdes ama Tu im sociologis wevrobis Sewyveta
ASA-Si da ra pirobiTaa SesaZlebeli am wevrobis ganaxleba momavalSi. sasjelis Tavisuflebis institutis mier 2004 wlis ivnisSi Catarebuli iqna fokus-
yvelaze mZime formaa profesiuli sazogadoebis wevrTa rigebidan garicxva, rac jgufebi saqarTvelos ramdenime qalaqSi (axalcixe, Tbilisi, Telavi, quTaisi).
TavisTavad ara mxolod samarcxvinoa, aramed abrkolebs garicxulis Semdgom jgufebi Catarda sxvadasxva profesiuli jgufis warmomadgenlebTan: profesor-
profesiul saqmianobas, xels uSlis mas mniSvnelovani SekveTebis mozidvaSi. maswavleblebi, studentebi, mZRolebi, policielebi, saxelmwifo moxeleebi.
fokus-jgufebis mTavari mizani iyo am profesiuli jgufebis warmomad-
genlebis mier korufciuli qmedebebis Sefaseba da korufciis formebis Seswavla
kvlevis Sedegebis publikacia profesiuli saqmianobis Sesabamis sferoebSi; korufciuli da arakorufciuli
profesiuli normebis specifikuri jgufia moTxovnebi kvlevis Sedegebis qmedebebis gamijvna ama Tu im profesiis warmomadgenlebis TvalSi; agreTve,
gamoqveynebisadmi masobrivi informaciis saSualebebSi. am moTxovnebis korufciis gamomwvevi mizezebis Seswavla.
SemuSaveba araprofesiuli publikaciebis momravlebis Sedegad gaxda
aucilebeli. mkvlevrebi sul ufro da ufro xSirad rwmundebodnen, rom angariSi eyrdnoba Semdegi fokus-jgufebis masalebs:
Jurnalistebi, romlebsac ara aqvT Sesabamisi codna, xSirad sakmaod uxeS
Secdomebs uSvebdnen masobrivi gamokiTxvebis an sxva tipis kvlevebis Sedegebis
gamoqveynebisas, am Secdomebs ki Semdeg maTi mkiTxvelebi imeorebdnen. arcTu profesiuli jgufi qalaqi Catarebis TariRi
iSviaTad Jurnalistur masalebSi daSvebuli Secdomebis gamo kvlevis Sedegebi saxelmwifo moxeleebi axalcixe ivnisi, 2004 w.
Sefasebuli iyo rogorc araswori, es ki arasaxarbielo gavlenas axdenda am
kvlevebis Sefasebaze sazogadoebis mier. studentebi axalcixe ivnisi, 2004 w.
am problemis gadaWris mizniT 1983 wels sazogadoebrivi azrisa da sabazro maswavleblebi da mSoblebi Tbilisi seqtemberi, 2004 w.
kvlevis evropulma kavSirma (ESOMAR) SeimuSava “sazogadoebrivi azris
gamokiTxvebis gzamkvlevi”91, romlis mizansac presaSi socialuri gamokvlevebis profesor-maswavleblebi Telavi ivnisi, 2004 w.
Sedegebis gamoqveynebisas daSvebuli Secdomebis Semcireba iyo. gansakuTrebuli studentebi Telavi ivnisi, 2004 w.
yuradReba am kodeqsSi masobrivi gamokiTxvis Sedegebis publikacias eZRvneba,
romlebic yvelaze ufro xSirad Suqdeba masobrivi informaciis saSualebebis policielebi quTaisi ivnisi, 2004 w.
mier. garda imisa, rom es kodeqsi ganixilavs gamokiTxvebis Sedegebis
mniSvnelobas demokratiuli sazogadoebebisaTvis da Jurnalistebisa da
socialuri mecnierebebis profesiuli TanamSromlobis Taviseburebebs, aq 1. ra aris korufcia da ra ar aris korufcia
warmodginelia praqtikuli rekomendaciebi kvlevis Sedegebze damyarebuli fokus-jgufebis TiTqmis yvela monawilem daaxloebiT erTnairad ganmarta
publikaciebis momzadebasTan dakavSirebiT. ESOMAR-is rCeviT, yvela korufcia, rogorc:
publikacias, romelic masobrivi gamokiTxvebis Sedegebs iyenebs, aucileblad
unda axldes meToduri informacia Catarebuli gamokiTxvis Sesaxeb, kerZod: “Tanamdebobrivi ufleba-movaleobebis gadameteba angarebis mizniT”
(policielebi, quTaisi)
o romelma kvleviTma organizaciam Caatara gamokiTxva;
“adamiani rom nebismier Tanamdebobaze borotad iyenebs Tavis Tanamdebobas
o gamokiTxvis Catarebis meTodika (piradi, satelefono, safosto Tu sxva); sakuTari interesebidan gamomdinare” (profesor-maswavleblebi, Telavi)
o SerCeviTi erTobliobis raodenoba; “korufcia es aris kanons gareT momxdari garigeba” (studentebi, Telavi)
o SerCevis reprezentatuloba; “korufcia aris, rodesac garkveuli Tanamdeboba aqvs pirovnebas da am
o gamokiTxvis Catarebis TariRebi; TanamdebobiT sargeblobs Tavis raRac gadaWarbebuli ambiciebiT da gZalavs
fuls arakanonierad” (maswavleblebi da mSoblebi, Tbilisi)
o dasmuli kiTxvebis tipi (Ria, daxuruli Tu naxevraddaxuruli) da maTi
zusti formulireba. “adamianTa mier saxelmwifo qonebis xelyofa” (profesor-maswavleblebi,
Telavi)
socialuri kvlevis Sedegad miRebuli informaciis gamoqveynebisas “[korufcia] qrTamis garda sxva saxiTac arsebobs: gadasaxadebis damalva,
aucilebelia mkafiod gaimijnos miRebuli Sedegebi da am Sedegebis safuZvelze sagzao policiis TanamSromeli rom mZRols fuls arTmevs, esec korufciaa”
Jurnalistebis mier gakeTebuli komentari. (policielebi, quTaisi)
garda amisa, ESOMAR-i urCevs kvleviT organizacias da masobrivi
informaciis organos, dadon xelSekruleba, romelSic ganxiluli iqneba maT sxva respondentebisagan gansxvavebiT, policiis TanamSromlebi ufro
Soris TanamSromlobis pirobebi. farTod ganmartaven korufcias:
“korufcia pirvel rigSi sisxlis samarTlis danaSaulia, kanonis darRvevaa”
(policielebi, quTaisi)
91
Guide to Opinion Polls. E.S.O.M.A.R., 1993.
74 39
vin aniWebs upiratesobas qarxnul Rvinos? (aRwereT es xalxi) ratom irCeven
isini aseT Rvinos? davalebebi:

rogor fiqrobT, dalevs Tu ara glexi qarxnul Rvinos? 1. ipoveT internetSi socialuri kvlevis eTikis ramdenime kodeqsi (garda
(Tu ara — ratom?) im kodeqsebisa, romlebic am masalaSia miTiTebuli) da SeadareT isini
ra SemTxvevaSi dalevs? erTmaneTs maTi detalurobis TvalsazrisiT.

Tqveni azriT, dRes saqarTveloSi yvelaze did mowonebas romeli tipis Rvino 2. gaecaniT publikacias “gamokiTxvam uCvena, rom didi britaneTis
imsaxurebs? ratom? mosaxleobaSi izrdeba emigraciis survili” (magaliTi #4). rogor
SeafasebdiT kvlevis Sedegebis gaSuqebis xarisxs?
daasruleT fraza: “is, vinc svams mxolod boTlSi Camosxmul Rvinos, aris . . .”

ra Tvisebebi aqvs xarisxian Rvinos? (naturaluri Rvino?)


Tu SegiZliaT dagvisaxeloT romelime xarisxiani Rvino?
rekomendebuli literatura:
fasi
sad yidulobT xomle Rvinos yvelaze xSirad? 1. Bruce L. Berg. Qualitative Research Methods for the Social Sciences. Fifth edition. Boston:
saSualod ra fasSi yidulobT xomle Rvinos? Pearson. Pp. 43-73 (“Ethical Issues”).
ra gavlenas axdens Tqvens arCevanze Rvinis fasi? Rvinis xarisxi?
Tqveni arCevani Rvinis xarisxze ufroa damokidebuli Tu mis fasze? 2. Eric J. Arnould. 1998. “Ethical Concerns in Participant Observation/Ethnography,” in Advances
ra unda Rirdes Rvino? in Consumer Research 25: 72-74.
unda gansxvavdebodes Tu ara Rvinis fasi misi saxeobis mixedviT (wiTeli da
TeTri, glexuri da qarxnis) 3. ICC/ESOMAR International Code of Marketing and Social Research Practice.
http://www.esomar.org/esomar/show/id=65961
Rvinis smis kultura
rogor gesmiT fraza: “Rvinis smis kultura”? 4. American Sociological Association. 1997. Code of Ethics. http://www.asanet.org/members/
ra iciT Rvinis smis kulturis Sesaxeb sazRvargareT? ecoderev.html
aris Tu ara raime gansakuTrebuli im wesebSi da tradiciebSi, romlebic
axasiaTebs Rvinis smis wesebs da masTan dakavSirebul tradiciebs saqarTveloSi? 5. American Sociological Association Committee on Professional Ethics. 1997. Policies and
kaxeTSi? Procedures. http://www.asanet.org/members/enforce.html
rogori iyo Rvinis smis kultura saqarTveloSi daaxloebiT 100 wlis win?
Seicvala Tu ara bolo 10-15 wlis manZilze Rvinis smis kultura saqarTve-
loSi / TelavSi / TbilisSi? rogoria Rvinis smis kultura axla? ra mogwonT amaSi
da ra — ara?

38 75
magaliTi #4. magaliTi #2

gamokiTxvam uCvena, rom didi britaneTis mosaxleobaSi Rvinis moxmarebis kultura Tanamedrove saqarTveloSi
izrdeba emigraciis survili
sadiskusio gegma49
CNN Italia, 26 agvisto, 2002 w.
londoni (CNN) — isini veRar itanen amindis kaprizebs da cxovrebis siZvires,
zogi — samzareulosac ki. swored esaa ZiriTadi mizezebi, romelTa gamoc SeniSvna:
britaneTis moqalaqeebis umravlesobas surs sazRvargareT gamgzavreba — iq, rogorc fokus-jgufis es sadiskusio gegma gviCvenebs, kiTxvebi SeiZleba
sadac ufro rbili hava, dabali fasebi da gemrieli samzareuloa. dajgufebuli iyos Tematurad, da ganlagebuli iyos ise, rom moderators
amaze mowmobs gamokiTxvis Sedegebi, romelic gazeT «deili telegrafis» gauadvildes muSaoba. garda amisa, sadiskusio gegma SeiZleba Seicavdes
SekveTiT Caatara demoskopiurma sazogadoebam YouGov. rogorc gamokiTxulTa 54 ramdenime kiTxvas erTsa da imave Temaze, dazustebebs, romelTa mizania
procentma ganacxada, SesaZlebloba rom hqondeT isini siamovnebiT respondentebis daxmareba im SemTxvevaSi, Tu maT gauWirdebaT kiTxvaze
gaemgzavrebodnen sazRvargareT sacxovreblad. pasuxis gacema. Tu moderatori amas saWirod miiCnevs, mas SeuZlia Seitanos
maTTvis yvelze sasurveli qveynebia SeerTebuli Statebi da avstralia, sadiskusio gegmaSi pasuxebis mosalodneli variantebi da moniSnos, Tu
sadac maT ar dasWirdebaT enobrivi barieris gadalaxva. (evrogaerTianebaSi rogor gaagrZelos diskusia ama Tu im pasuxis miRebis SemTxvevaSi.
britanelebi yvelaze naklebad floben ucxo enebs). rom ara es barieri, maSin aqve aRvniSnavT, rom sadiskusio gegma xSirad individualuri dokumentia
espaneTs da safrangeTs arCevdnen. da moderatoris gamocdilebasa da mis profesiul midgomas asaxavs.
ukanaskneli wlebis manZilze britaneTis mosaxleobaSi gaizarda qveynidan
gamgzavrebis survili. msgavsi gamokiTxvis Sedegad, romelic uSualod meore
msoflio omis damTavrebis Semdeg Catarda, gairkva, rom aseTi survili saerTo SekiTxvebi:
mosaxleobis 42 procents hqonda. 1975 wels ki es raodenoba 40 procentamde ra SemTxvevebSi svamT Rvinos?
Semcirda. - yoveldRiurad
- dResaswaulebze (dabadebis dRe, axali weli da a.S.)
umTavresi motivi, ris gamoc mosaxleobas didi britaneTidan gamgzavreba - qorwili, qelexi
surs, aris cxovrebis siZvire da SesaZleblobebis nakleboba. havis cvalebadoba - sxva ?
kidev erTi mizezia, romelsac gamokiTxulebi xSirad asaxelebdnen. daaxloebiT ramden litr Rvinos moixmarT weliwadSi? (kerZod, ramdeni
litri Rvino moixmareT Tqven/Tqvenma ojaxma SarSan?)
ingliselebis mxolod 25 procentma ganacxada, rom axali sacxovrebeli
adgilebis Zebnis mTavari mizezia maTi ukmayofileba erovnuli samzareuloTi. arCevani
piradad Tqven, rogor Rvinos aniWebT upiratesobas?
sxva mxriv, umTavresi, rac maT Sin darCnis survils uZlierebs, ojaxi, - TeTrs Tu wiTels?
megobrebi, da erovnuli istoriiT gamowveuli siamayis grZnobaa. - glexurs Tu qarxnuls?
ratom?
Tqveni nacnobebis umravlesoba rogor Rvinos aniWebs upiratesobas?
rogor fiqrobT, rogor Rvinos aniWebs upiratesobas axalgazrdebis
umravlesoba saqarTveloSi? ratom?
rogor Rvinos aniWebs upiratesobas asakovani xalxi? ratom?

rogor fiqrobT, rogor Rvinoze ufro didi moTxovna arsebobs dRes


saqarTveloSi?
- TeTrs Tu wiTels?
- glexurs Tu qarxnuls?
ratom?

Tqveni azriT, ra gansxvavebaa am tipebis Rvinoebs Soris:


- glexuri;
- qarxnuli Camosasxmeli;
- qarxnuli boTlis.

vin aniWebs upiratesobas glexur Rvinos? (aRwereT es xalxi.) ratom irCeven


isini aseT Rvinos?

49
es sadiskusio gegma Sedgenili iqna Tesau sociologiis specialobis II kursis
studentebis mier 2003 wels da gamoyenebuli iqna 2 saswavlo fokus-jgufis
Catarebisas.
76 37
rekomendebuli literatura: danarTi #1

1. maia araviaSvili, Tamar zurabiSvili. 2001. “narkomania: problemis Sefaseba


axalgazrdebis mier.” // sociologia saqarTveloSi: Tanamedrove mdgomareoba
korufcia saqarTveloSi92
da perspeqtivebi. Telavi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”. fokus-jgufis transkripti

2. С. Белановский. 2001. Метод фокус-групп. М.: Никколо М. fokus-jgufis Catrebis TariRi: 29 ivnisi, 2004 w.
fokus-jgufis Catrebis adgili: q. Telavi.
3. Richard A. Krueger. 2000. Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Third edition.
fokus-jgufis respondentebis kategoria: studentebi.
Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications.
4. David L. Morgan. 1997. Focus Groups as Qualitative Research. Second Edition. Thousand Oaks,
SeniSvna:
Calif.: Sage Publications.
transkripti fokus-jgufis dros gamarTuli diskusiis dros Cawerili
audio- an videokasetis detaluri gaSifvris Sedegia; masSi unda aisaxos
fokus-jgufis msvlelobaSi gamoTqmuli yvela azri, romlebic SeZlebis-
dagvarad sityvasityviT unda iyos gadatanili qaRaldze. aris SemTxvevebi,
rodesac respondenti Cumad laparakobs da misi sityvebis garCeva ver
xerxdeba — maSin transkriptSi Sesabamisi miniSneba unda iyos gakeTebuli. am
magaliTSi, aseT SemTxvevebSi gamoyenebuli kvadratuli frCxilebi.
fokus-jgufis msvlelobaSi gamarTuli diskusiis gaSifvris Sedegad
srulad xdeba respondentTa stilis dacva; dauSvebelia saubris
stilisturi redaqtireba.
zogjer transkripSi miTiTebulia, Tu romel respondents ekuTvnis
yoveli gamoTqmuli azri; vinaidan fokus-jgufis respondentebis vinaobis
gamJRavneba arasodes ar xdeba, respondentebs pirobiTi saxelebiT moixse-
nieben xolme. aq moyvanil magaliTSi moyvanilia mxolod jgufis msvlelobaSi
gamoTqmuli azrebi, avtoris miTiTebis gareSe. gamoyofilia mxolod mode-
ratoris sityvebi.

Cveni saubris Temaa korufcia. saubris procesSi kidev davakonkretebT im


sakiTxebs, romlebsac dRes ganvixilavT; magram Tavdapirvelad gTxovT
yvelam warvadginoT Tavi.
- ...,93 studenti.
- ..., agraruli universiteti.
- ..., ucxo enebi94.
- ....
- ..., biosamedicino.
- ..., ucxo enebi.
- ..., iuridiuli.
- ..., studenti.

sanam konkretul magaliTebze da konkretul SemTxvevebze gadavalT, jer


SevecadoT cota akademiurad mivudgeT am sakiTxs — Tqveni azriT, rogor
SeiZleba ganvmartoT, ra aris korufcia? am cnebis Teoriuli ganmarteba Tu
gaqvT vinmes?
- gaaCnia, iseT SenobaSi vimyofebiT, rom akademiurad midgoma, albaT, ufro
saWiro iqneba,95 samecniero doneze. gasarkvevia, korufciaSi ras vgulisxmobT —
es aris marto fulis micema, Tu saCuqaric igulisxmeba, namcxvari... Cemi azriT,
orive igulisxmeba.
- igulisxmeba.

92
fokus-jgufi Catarda Tavisuflebis institutis proeqtis farglebSi “korufcia
saqarTveloSi da misi Sefaseba sxvadasxva profesiuli jgufis warmomadgenlebis
mier”.
93
respondentTa saxelebi gamotovebulia maTi anonimurobis dacvis mizniT.
94
Tumca es ar iyo moderatoris moTxovna, ramdenime respondentma miuTiTa fakulteti,
sadac swavlobdnen.
95
fokus-jgufi Catarda Telavis saxelmwifo universitetis SenobaSi.
36 77
- korufcia aris, rodesac romelime adgilze mosaxvedrad Tu raRac, ramdenadac fokus-jgufi axlosaa siRrmiseul interviusTan, am ori meTodis
gWirdeba gasamrjelo, rom miitano, da ara is, rac sinamdvileSi saWiroa, codna an gamoyenebis Sedegad mopovebuli informaciis damuSavebis analogiuri SesaZleb-
raRac; sinamdvileSi rac ar gaqvs, im kriteriumebs Sen ver akmayofileb da amis lobebi arsebobs. analizis pirvel etapze xdeba informaciis kodireba, Semdeg ki
safasurad Sen unda gadaixado raRac... — Sedegebis interpretacia; analizis saboloo safexurze mkvlevari akeTebs das-
- Seavso... kvnebs, romlebic warmoadgens pasuxs gamokvlevis programaSi dasmul kiTxvebze.
- korufcia es aris kanonis gareT momxdari garigeba, rodesac orive mxare siRrmiseuli interviuebis Sedegad mopovebuli informaciis damuSavebisagan
raRac valdebulebas kisrulobs, vTqvaT, erTi mxare kisrulobs raime Tanxis gansxvavebiT, fokus-jgufebis Sedegebis damuSaveba damatebiT moiTxovs
gaRebas, xolo meore, da ZiriTadad saxelmwifo moxeleze unda gvqondes aq gadawyvetilebis miRebas imasTan dakavSirebiT, Tu ra doneze unda ganxorciel-
saubari, kisrulobs raime ukanono qmedebis Sesrulebas am piris sasargeblod. des analizi. siRrmiseuli intervius SemTxvevaSi am kiTxvaze pasuxi TavisTavad
- mec, albaT, daaxloebiT ase vfiqrob. cxadia — aq analizis done SeiZleba mxolod respondenti iyos. magram fokus-
jgufebis SemTxvevaSi es SeiZleba iyos rogorc respondenti, aseve jgufi
korufcia da meqrTameoba erTi da igivea Tu ara? (rogorc erTeuli), miT umetes, Tu gaviTvaliswinebT, rom erTi kvlevis far-
- ki. glebSi ramdenime fokus-jgufi tardeba. gadawyvetilebis miReba analizis donis
- Cemi azriT, ki. Taobaze Zalze mniSvnelovania. Tumca, erTi mxriv, yvela jgufi responden-
- ki. tebisgan Sedgeba da swored individualuri respondentebi ayalibeben jgufis
- erTia. msvlelobaSi gamoTqmul azrebs, udavoa, rom jgufis dinamika gavlenas axdens
- Cemi azriT, ara, imitom rom meqrTameoba SeiZleba gamoixatos nebismier calkeul respondentebze, anu arsebobs agreTve analizis meore SesaZlo done,
pirTan mimarTebaSi, anu es SeiZleba ar iyos saxelmwifo moxele, vTqvaT, da jgufuri. amitom, d.morganis azriT, fokus-jgufis Sedegebis analizi aucileb-
qrTami miutano kerZo pirs, romelmac ginda rom samsaxurSi migiRos. korufciaze lad unda iTvaliswinebdes am or dones Soris arsebul urTierTobebebs.48
rodesac vsaubrobT, es aris uSualod saxelmwifo samsaxurSi momxdari movlena, ramdenadac fokus-jgufebi xSirad gamoiyeneba raime problemis winaswari
xolo qrTami SeiZleba gamoixatos kerZo seqtorSic, arasamTavrobo organi- Seswavlis mizniT, maTi Sedegebis analizi xSirad aRweriTi xasiaTisaa. am leqciis
zaciaSic. bolos moyvanilia fokus-jgufebis Sedegebis swored aRweriTi analizis
- mainc korufciasTan aris gadajaWvuli. magaliTi (ix. magaliTi #3). is eyrdnoba kvlevas, romelic Catarda Tavisuflebis
- magram amas ar SeiZleba davarqvaT, Cemi azriT, korufcia. institutis mier saqarTvelos sxvadasxva qalaqSi 2004 wlis zafxulSi. kvleva
- qrTami pirdapir kavSirSia, Cemi azriT, korufciasTan, imitom rom qrTams mieZRvna sxvadasxva profesiul jgufSi korufciis gavrcelebis Sefasebas,
iReb, ese igi... Sen xdebi korumpirebuli. korufciis gamomwvevi mizezebis ganxilvas da korufciis daZlevis SesaZlo
- raRacas ukanonod akeTeb am SemTxvevaSi. gzebis dasaxvas. TiToeul jgufSi monawileobas iRebda respondentTa jgufi,
- Tu am gansazRvrebas gamoviyenebT, am SemTxvevaSi ver mivalT korufciamde, romelic homogenuri iyo profesiuli statusis mixedviT (mag., profesor-
imitom rom, rogorc wesi, igulisxmeba saqarTveloSi qrTami rogorc saCuqari, maswavleblebi; policielebi; saxelmwifo moxeleebi; studentebi), magram ara
anu raime valdebulebis Sesruleba, raime momsaxurebis SemTxvevaSi, rodesac sqesisa da asakis mixedviT (Tumca, ra Tqma unda, studentTa jgufebi asakis
adamiani madlierebis niSnad uxdida adamians raRacas. gansakuTrebiT, vTqvaT, mixedviTac sakmaod homogenurebi iyo).
notariusebTan mimarTebaSi, vTqvaT, raRac moqmedebas asruleben, xom? moqalaqe, fokus-jgufebis Catarebis Sedegad miRebuli Sedegebis generalizacia ar
romelic raime TxovniT mimarTavs, cdilobs rom rame gadauxados, rom is aris gamarTlebuli, Tumca zog SemTxvevaSi es SeiZleba dasaSvebad CaiTvalos —
daayenos pirvel rigSi, an ufro ukeTesad moemsaxuros. es mentalobidanac gamom- Tu Catarebuli iqna sakmaod bevri fokus-jgufi, romlebSic monawileoba miiRes
dinareobs. sxvadasxva socialur-demografiuli jgufis da teritoriuli erTeulis
- da ar aris, Seni azriT, es korufcia? warmomadgenelma respondentebma.
- ara, korufcia aris, korufciis erT-erTi Semadgeneli nawilia, magram iseve rogorc saerTod Tvisebriv kvlevaSi, fokus-jgufis Sedegebis
mTlianobaSi identuri cnebebi ar aris. analizisas ganuyofelia analizis da angariSis weris etapebi.
- ara, identuri ar aris, ra Tqma unda.

...-m rom moiyvana magaliTi — rodesac samsaxurSi iReben ara codnis davalebebi:
safuZvelze, aramed imis safuZvelze, Tu vis ras miscem — im SemTxvevaSi, Tu
viRaca gaiZulebs raRaca misce samsaxurSi miRebisaTvis, magram amave dros 1. gaecaniT fokus-jgufis sadiskusio gegmas “Rvinis moxmarebis kultura
ase Tu ise akmayofilebs, Tundac formalurad, codnis mxriv arsebul Tanamedrove saqarTveloSi” (magaliTi 2). romeli proeqciuli teqnikebis
moTxovnebs — am SemTxvevaSi rasTan gvaqvs saqme? gamoyenebaa dagegmili am sadiskusio gegmis safuZvelze Catarebul fokus-
- esec korufciaa, me Tu mkiTxavT, TviTon im moxelis mimarT, vinc iRebs jgufSi?
fuls, imitom rom is mainc akeTebs amas da arasamarTlebrivad xdeba im mxriv, rom
SeiZleba ufro kargi kriteriumebis, ufro kargi Sefasebis mqone adamiani darCes 2. SeadgineT gamokvlevis programa Temaze “korufciis gavrcelebis
gareT. mizezebi saqarTvelos umaRlesi ganaTlebis sistemaSi”; kvleva Catarebuli
- cxadia, aseT SemTxvevaSi TviTon im adamianis uflebac irRveva, visac Txoven unda iyos fokus-jguf(eb)is gamoyenebiT.
[fuls], magram korufciis yvelaze ganmasxvavebeli niSani swored is aris, rom
saxelmwifo moxele TviTon iTxovs “aucilebel” gadasaxads, xolo qrTamis 3. SeadgineT sadiskusio gegma TqvenTvis saintereso Temaze fokus-
SemTxvevaSi meqrTame TviTon aris SemTavazebeli. jgufis Catarebis mizniT; gamoiyeneT is proeqciuli teqnikebi, romlebic
- dRes-dReobiT, mgoni, qrTamic igivenairad xdeba — eg SeiZleba adre iyo mase, yvelze mizanSewonilad migaCiaT kvlevis Temidan gamomdinare.
magram dRes qrTamis micemisas igive movaleobas asrulebs is, rom Sen gTxoven im
qrTams, rom miitano. adre SeiZleba nebayoflobiTi iyo, magram dRes-dReobiT
aRar aris, me mgoni, nebayoflobiTi.
- Tu nebayoflobiTia, maSin es ukve saCuqaria, vTqvaT, madlierebis niSnad. 48
David L. Morgan. Op. cit. P. 60.
78 35
• maTi gamoyeneba dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, Tu SeuZlebelia CvenTvis - qrTamis SemTxvevaSi iniciativa modis Seni mxridan, xolo korufciis
saWiro informaciis miReba sxva gziT (kerZod, pirdapiri kiTxvebis meSveobiT); SemTxvevaSi iniciativa modis im mxridan.
- Cemi azriT, SeiZleba xmamaRla ar iyos naTqvami, rom ai, Sen raRac momitane,
• mkvlevarma unda SearCios is meTodika, romelic yvelaze metad Seesabameba mis magram qvecnobierad, farulad miganiSnebs, rom ai, kargi iqneboda, Tu raRacas
winaSe mdgar amocanebs; momitan.
• aucilebelia winaswar ganvsazRvroT, fokus-jgufis Catarebis romel etapze - ki.
ufro mizanSewonilia SerCeuli teqnikis gamoyeneba; - sityvaze, vTqvaT, romeliRac samsaxurSi gamocxadda raRac konkursi,
SesarCevi, miiRe monawileoba da geubnebian, rom ai, ki, akmayofileb amas, magram
• respondentebs gasagebad unda avuxsnaT, Tu ra gvinda maTgan, rogoria “TamaSis raRac damatebiTi isini unda gaimarTos — Sen atyob, rom giWianureben saqmes, ar
wesebi”; gawyoben — iZulebuli xdebi rom SesTavazo raRac, “pativs gcem, ra”...
- qrTami me mainc sul cudi gagebiT maxsovs, ai “qrTami misca” da...
• aucilebelia Seiqmnas garemo, sadac respondentebi ar igrZnoben Tavs ise, - ara, kargi gagebiT verc ityvi.
TiTqos isini raRac gamocdas abareben; - kargi gagebaa, rodesac pativs gcemen da Sen pativs scem adamians, magas xom
• moderatoris saqcieli maqsimalurad moqnili unda iyos, da Tu meTodika ar qrTams ver daarqmev?
“amuSavda” (rac xdeba xolme), man unda moaxerxos jgufTan muSaobis gagrZeleba - qrTami aris korufciis gamomxatveli meTodi.
ise, rom aRar gaamaxvilos amaze yuradReba;
maSin sxva kiTxva — korufcia SeiZleba aRviqvaT rogorc raRac fuladi
• araa mizanSewonili, gadavtvirToT jgufi proeqciuli teqnikebiT — erTi Tanxis an saCuqris miReba, Tu amas sxva formebic aqvs?
jgufisTvis savsebiT sakmarisia 1-2 aseTi meTodikis gamoyeneba (erTi meTo- - sxva formebic aqvs, ra Tqma unda.
dikis gamoyeneba saSualod 20 wuTs ikavebs); - da bankSi ver Seitan, namdvilad.
- korufcias aqvs yvelanairi forma — swored is aris, rom Sen arasamarTleb-
• yvelaze ufro mniSvnelovani am meTodikebis gamoyenebaSi maTi Sedegebis Sem- rivad im adamians, vTqvaT, igive rogorc samsaxurTan dakavSirebiT Camovarda
dgomi interpretaciaa. yvelanairad unda vecadoT, pirveladi interpretacia laparaki, TanamSromlad iyvan da nebismieri — amas SeiZleba, uxeSad geubnebi,
TviT respondentebma mogvcen. parketis dageba undodes an sul sxva raRacis [SekeTeba]; am SemTxvevaSi Sen
raRacis safasurad ukeTeb amas. imiT ki ara, rom is samarTlebrivad sworia, rom
proeqciuli teqnikebis gverdiT, fokus-jgufebSi farTod gamoiyeneba, is daimsaxura an raRaca — sxvas toveb TamaSgareT, imitom rom gawyobs im wuTas
agreTve zondirebis saSualebebi, kerZod: Sen am adamianis SemoTavazebuli winadadeba, da mniSvneloba ara aqvs, es ra iqneba.
- amas kanonic aregulirebs, kanonSi aris, rom sajaro pirebs ar SeuZliaT
siCume. rogorc ukve viciT, es aris erT-erTi yvelaze ubralo, neitraluri miiRon saCuqari, romlis fasic aRemateba [800] lars, Tu sworad maxsovs — aris
da amasTan efeqturi meTodi, da amitom is Zalian xSirad gamoiyeneba. konkretuli Tanxa miRebuli, anu saCuqarSi igulisxmeba Tanxac da igulisxmeba
Jestebis ena. jgufis msvlelobisas Zalze didi mniSvneloba aqvs nivTic.
moderatoris araverbalur saqciels, kerZod, misi saxis gamometyvelebas, - 1000 lari.
mimikas, xmis intonaciebs, Tvalebis moZraobas, Tavis daqnevas, xmis intonacias, - am SemTxvevaSi maSin is moiTxovs sam 400-larians, da Tavisuflad SeuZlia
diqcias da sxv. yvela es aris jgufis gaZRolis araverbaluri xerxebi. rom cal-calke aiRos.
mizanSewonilia, moderatori pirdapir uyurebdes Tavis Tanamosaubres, magram - elementarulad ai, nacnobia, kargi, fuls ar gamovarTmev, magram ukve ici,
amasTan ar iTvleba sworad, Tu is didi xniT daacqerdeba jgufis romelime rom saCuqari Sen unda “ikisro”.
monawiles. - madlierebis niSnad.
jgufuri urTierTobis marTva SesaZlebelia ramdenime teqnikis meSveobiT, - eg ukve tradiciuli momentia.
romelTa Sorisaa: dasmuli kiTxvebis “gadagzavna” jgufis sxva wevrebisTvis; - ara! mainc korufciaa.
gamoTqmuli azris gameoreba; monawileTa Segnebuli “dapirispireba”, da sxv. - korufcias imas ver davarqmevT, rom eqimTan midixar da “banbanerka” migaqvs.
informaciis arasrulad gageba an respondentTa mier gamoTqmuli azris - ara, ra Tqma unda!
Segnebulad damaxinjeba moderatoris mier aiZulebs respondentebs, ukeT - anda, vTqvaT, pativs scem adamians elementarulad adamianuri motiviT da
Camoayalibon Tavisi azrebi. ara imitom, rom...
“ratom?”-kiTxvebis gamoyeneba, romlebic SeiZleba davyoT “motivis” - eg vTqvi weRan, qrTams ver daarqmev-Tqo pativiscemas; pativiscema sxvaa,
(“ratom?”) da “interesis” (“rogor?/rogori?/rogor moxda?”) kiTxvebad. qrTami sxvaa.
“zondirebis”, iseve rogorc proeqciuli teqnikebis gamoyenebisas - eg iyo istoriuli winamZRvari qrTamisa.
yvelanairad unda vizrunoT imaze, rom ar dairRves respondentebis interesebi
da ar CavayenoT isini uxerxul mdgomareobaSi. aris aq vinme, vinc dRes pirvelad gaigo sityva “korufcia”?
- raRac ar mgonia, saqarTveloSi...
fokus-jgufebis Sedegebis damuSavebis SesaZleblobebi - imdenad xSirad ismis dRes-dReobiT, rom ara mgonia.
fokus-jgufis Catarebis Semdeg xdeba mis msvlelobaSi Cawerili saubris
qaRaldze srulad gadatana, ris Sedegadac iqmneba saubris transkripti (fokus- aris aq vinme, visac ucxo xalxis TandaswrebiT jer ar ulaparakia imis
jgufis transkriptis magaliTi ix. danarTSi #1). am transkriptis safuZvelze Sesaxeb, Tu ra aris korufcia da ar gamouTqvia Tavisi azri?
mkvlevari an mkvlevarTa jgufi SemdgomSi amzadebs angariSs, romelic, kvlevis - Sedegebze gvilaparakia, magram korufcia ar gangvimartavs rogorc aseTi.
miznebis Tanaxmad, Seicavs pasuxebs gamokvlevis programaSi dasmul kiTxvebze.
fokus-jgufis angariSi analitikuri dokumentia, romelic Cveulebriv Seicavs romeli qveynebia, Tqveni azriT, sadac korufcia Zalian aris
citatebs respondentTa saubridan, iseve rogorc mkvlevris daskvnebs da, gavrcelebuli?
xSirad, praqtikul rekomendaciebs. - es aris ZiriTadad ganviTarebadi qveynebi, Tumca korufciis xarisxi da

34 79
korufciis masStabi — aq yvela sferoSi midis korufcia, iq ki, SeiZleba... magaliTad, ganasaxieron sxvadasxva firmis mier warmoebuli analogiuri
- aseve CamorCenili qveynebi. saqoneli.

modiT davasaxeloT qveynebi, nu davajgufebT. es sakmaod rTuli meTodikaa, romlis gamoyenebasac Zalian didi dro
- indoeTi mgonia me. sWirdeba da amasTan, is moiTxovs moderatoris gansakuTrebul ostatobas. is
- ruseTi. saSualebas gvaZlevs, gavigoT, Tu ra adgils ikavebs esa Tu is saqoneli
- sasomxeTic aseve. respondentebis yofaSi.
- sasomxeTi, azerbaijani, ruseTi, ukraina. yofili sabWoTa samyaro.
8. naxatebi da “fsiqonaxatebi”
ratom aris am qveynebSi SedarebiT metad gavrcelebuli? magaliTi: vTxovoT respondentebs, Tavad daxaton naxati raime
- kanoni ar kanonobs, albaT. situaciasTan dakavSirebiT.
- ufro metad gavrcelebuli ar aris, me mgoni, sasomxeTSi an ruseTSi, magram
sadac marTlaa gavrcelebuli — indoeTSi, vTqvaT. aseTi naxatebi saSualebas gvaZlevs, SevafasoT respondentebis mier ama Tu im
- moicavs im qveynebs, rasac hqvia “ganviTarebadi”. saqonlis aRqma, amitom isini Zalian xSirad gamoiyeneba satelevizio sareklamo
- da xalxis donea ufro SeiZleba dabali. rgolebis efeqturobisadmi miZRvnil fokus-jgufebSi. amasTan, aseTi naxatebis
- ara, TviTon saxelmwifo institutebis Camoyalibebis procesi ar aris iq meSveobiT SesaZlebloba gveZleva SevamowmoT, Tu ramdenad daaxsovdaT
dasrulebuli, aqedan gamomdinare, TviTon sazogadoebac da, xSir SemTxvevaSi, respondentebs ama Tu im saqonlis SefuTva, samarko niSani, da sxva.
saxelmwifo moxeleebic ver acnobiereben, ras niSnavs saxelmwifoSi cxovreba. ra Tqma unda, aseTi meTodikis gamoyenebis SesaZleblobebi SezRudulia,
meorec, TviTon korufciis sistemazec aris aq saubari, vTqvaT, nebismier ramdenadac bevri respondenti ukan daixevs im mizezis gamo, rom xatva ar icis,
ganviTarebul qveyanaSi, rodesac atyoben, rom raRac sfero eqceva maqsimarulad Tumca aq xatvis xarixs ara aqvs gadamwyveti mniSvneloba. amitom es meTodika
CrdilSi, da iq xdeba korufciuli garigeba, cdiloben es gadmoitanon sakanon- yvelaze xSirad bavSvebTan muSaobisas gamoiyeneba.
mdeblo regulirebis sferoSi, da aq es kultura ar aris xSir SemTxvevaSi.
- imitom, rom, albaT, kanoni ar kanonobs. 9. kolaJi
- damokidebulia azrisa da sityvis TavisuflebasTan, rac CvenTanac iyo didi magaliTi: Jurnalebidan gamoWrili suraTebis didi raodenobidan
problema. respondentebs sTavazoben SearCion iseTebi, romlebic, maTi azriT, yvelaze
metad Seesabameba romelime saqonlis an adamianis imijs.
kargiT. da romelia, Tqveni azriT, qveynebi, sadac korufcia ar aris, an
SedarebiT naklebad aris gavrcelebuli? es meTodika saSualebas gvaZlevs, gamovaaSkaravoT respondentebis
- naklebad. damokidebuleba ama Tu im saqonlis mimarT, da mogvcems iseT informacias,
- gacilebiT naklebad. romlis verbalurad gamoxatvac repondentebs gauWirdebaT.
- evropis TiTqmis yvela qveyana. rogorc wesi, kolaJis Sedgena sakmaod Znelia, amitom iTvleba, rom Tu
- es aris civilizebuli qveynebi. respondentebma Tavi gaarTves am amocanas, e.i. isini xangrZlivi drois manZilze
- amerika. Segnebulad moixmaren ama Tu im saqonels, da maT cnobierebaSi ukve
- me amerikas davasaxelebdi. Camoyalibebulia myari warmodgena mis Sesaxeb.
- korufcia aris yvela qveyanaSi. amasTan, unda aRiniSnos, rom kolaJis teqnika mniSvnelovan sirTuleebs
- ara, naklebad. Seicavs ara marto respondentebisTvis, aramed mkvlevarebisTvisac, romlebsac,
rogorc wesi, uWirT Sedegebis interpretacia. amitom am teqnikis gamoyenebisas
da ra aris imis mizezi, rom am qveynebSi korufcia naklebadaa uaRresad mniSvnelovania, mivceT respondentebs saSualeba, Tavad agvixsnan
gavrcelebuli? Tavisi arCevani da agviRweron is, rac “Seqmnes”.
- ganviTarebulia, kanoni kanonobs.
- iq aris sakanonmdeblo regulireba. 10. kartografireba (Brand mapping)
- Zalian did pativs scemen sazRvargareT saerTod, ginda amerikaSi, gind magaliTi: respondentebs vTxovoT, ramdenime jgufad dayon konkurenti
evropaSi, kanonebs da eSiniaT, imitom rom ician, raRacas rom daaSaveben, ician, firmebis mier damzadebuli msgavsi saqoneli.
rom marTla daisjebian. es meTodika sakmaod farTod gamoiyeneba marketinguli xasiaTis fokus-
- weRan damaviwyda meTqva, rom kriminogenuli situacia CvenTan da im qveynebSi jgufebSi. is saSualebas gvaZlevs, gamovacocxloT jgufis msvleloba. amasTan,
[sadac korufcia gavrcelebulia] Zalian dabal donezea, da iq, [sadac korufcia is gvaZlevs Zalze Rirebul informacias imasTan dakavSirebiT, Tu rogor xedavs
ar aris gavrcelebuli,] me vfiqrob, ufro maRal donezea. ician, rom Tu es bazars TviTon momxmarebeli. am meTodikis daxmarebiT SeiZleba davinaxoT,
moxdeba, daisjeba is adamiani, da CvenTan ukve aravis eSinia arafris gakeTebis. ramdenad “savsea” bazari Tu, piriqiT, jer kidev aris axali markis saqonlis
- ho, igive momentia — raRacas Caiden, fuls miitan da morCa. SemoRwevis SesaZlebloba. is saSualebas gvaZlevs, agreTve davinaxoT, icvleba
- eg cxadia, kanonis simkacre imdenad ar gansazRvravs kanonis dacvas, Tu ara momxmareblis warmodgena arsebuli saqonlebis Sesaxeb reklamis gavlenis
ramdenadac TviTon sasjelis aucilebloba, anu prevencia am SemTxvevaSi. qveS.
- dausjeloba akeTebs amas. am meTodikis gamoyenebis SemTxvevaSi unda gaviTvaliswinoT, rom is sakmaod
- dausjelobis sindromia saqarTveloSi. did dros moiTxovs da misi CatarebisTvis saWiroa damxmare “TvalsaCino
- isic ar dagvaviwydes, rom iseT qveynebSi arsebobs iseTi kanonebi, romlebic masalis” gamoyeneba.
uSualod xels uwyoben korufciis gaRvivebas.
- martiv magaliTs moviyvan — amerikis nebismier universitetSi ratom ar aris proeqciuli teqnikebis gamoyenebisas aucilebelia Semdegi moTxovnebis
korufciis didi masStabi? elementarulad, yvela gadasaxadi iq aris kanoni- dacva:
zirebuli, anu is ukanono imaSi ar eqceva. aq yvelaferi dauregulirebelia,

80 33
3. SekiTxvebi “mesame pirSi” kanons gareSea, vakuumia sakanonmdeblo.
magaliTebi: “ratomaa, rom zogi diasaxlisi iSviaTad wmends macivars?” - unda meTqva is, rom axlandeli axalgazrdobac uwyobs amas efeqturad xels,
“rogorc fiqrobT, ratom ar uyvars xalxs zangebi?” imitom rom ukve rom ici, rom amis gareSe ar xdeba, fulis gareSe, an qrTamis
gareSe, da ukve rogor aris, iciT? mcdeloba aRar aris. im dRes erTma amerikelma
cnobilia, rom rodesac adamiani sakuTari Tavis Sesaxeb laparakobs, is Tqva, rom qarTvelebis Cvevaao rom dawyebul saqmes bolomde ar amTavrebeno — da
imyofeba sakmaod Zlieri socialuri gavlenis qveS, romelic zRudavs mas Tavisi daaxloebiT hgaqvs, rom dabrkolebas gana gadalaxavs, is fiqrobs, rom modi axla
azrebisa da Sefasebebis gamoxatvaSi da xels uSlis misi azrebis gulaxdil ukve fuls mivcem, axla ukve daviRale...
gamoxatvas. magram rodesac Cven mas vTxovT sxvebis Sesaxeb (anu “mesame pirSi”) - marcxena gzas gamonaxaven.
ilaparakos, is gacilebiT ufro Tavisufali xdeba, da ufro gulwrfelad - Cvenc vuwyobT xels raRac momentSi, me vfiqrob.
gviziarebs Tavis mosazrebebs. - ra Tqma unda!
- da sazRvargareT aravin gadaixdis fuls uswavlelobisTvis, rogorc Cven
4. “Rrubliani” naxatebi vakeTebT, mgoni, amas.
magaliTi: vuCvenoT respondentebs naxati an fotosuraTi, romelzec - rogorc yovelTvis, ukuRma varT niWierebi — nebismieri sxva SeiZleba
aRbeWdilia raime socialuri situacia da erT-erTi mTavari moqmedi piris fiqrobdes problemis gadaWraze, qarTvelma SeiZleba oTxjer meti ifiqros
gverdiT daxatulia carieli “Rrubeli”, romelic simbolurad misi azris marcxena mxridan mogvarebaze, mainc moZebnis raRacas.
Casawer adgils warmoadgens. vTxovoT respondentebs, “RrubelSi” am adamianis - da sabolood ver xvdebian, rom uswavleloba ufro Zviri ujdebaT da ufro
azri Caweron. cudia qveynisTvis ekonomikuradac da saerTodac.
- cudi kidev is aris, rom adamiani, romelic profesias korufciuli xerxebiT
es meTodika SedarebiT ufro rTulia. misi meSveobiT Cven vigebT eufleba, anu romelic, vTqvaT, iqidanve ixdis ukanonod, mere, ra Tqma unda, isic
respondentebis reaqcias suraTze asaxul socialur situaciasTan dakavSirebiT ukanonod gadaaxdevinebs, rodesac Tanamdebobas daikavebs, anu ukan amoiRebs.
ise, rom Cven mas ar vubiZgebT, raime tipis daskvna gaakeTos — Cven saerTod ar - ho, xelisuflebaSi modis da...
aRvwerT arafers, ubralod naxats vuCvenebT. am naxatSi respondenti dainaxavs - jaWviviT modis.
mxolod imas, ris dasanaxadac is ukve momzadebulia Tavisi socialuri Tu
kulturuli mdgomareobidan gamomdinare, xolo respondentis mier “RrubelSi” Cvens qveyanas davubrundeT. saqarTveloSi korufcia ramdenad aris
Cawerili azri naTlad gviCvenebs mis damokidebulebas im problemisadmi, gavrcelebuli, Tqveni azriT?
romelic gvainteresebs. - sakmaod.
am meTodikis gamoyenebisas didi yuradRebiT unda movekidoT Sesabamisi - Zalian.
naxatebis SerCevas, da SeZlebisdagvarad karg mxatvrebs unda SevukveToT isini. - Zalian gavrcelebulia.
naxati unda iyos sada, naTeli da ubralo.
sakmaod Tu Zalian?
5. personifikacia - Zalian.
magaliTebi: “warmoidgineT, rom axali markis BMW-s avtomobili adamiania. - Zalian.
rogori adamiania is? SegiZliaT amiRweroT?” - me vityodi, katastrofuli masStabiT.
“warmoidgineT, rom es organizacia raime cxovelia. konkretulad romel - igives vityodi mec.
cxovels gagonebT is?” - faqtiurad sfero ar arsebobs, sadac korufcia ar aris.

xdeba xolme, rom Tavidan respondentebs uWirT am meTodikis gamoyeneba, SegiZliaT daasaxeloT sami sfero, sadac korufcia yvelaze Zalian aris
magram, rogorc wesi, SemdgomSi isini gatacebiT umateben maT mier Seqmnil saxes gavrcelebuli? an Tu TvliT, rom erTia aseTi sfero — ki, batono, erTi
axal-axal detalebs. daasaxeleT.
sworad gamoyenebis SemTxvevaSi es meTodika Zalze mdidar informacias - ganaTleba.
mogvcems rogorc raime saqonlis imijis Sesaxeb, aseve misi “tipiuri - saganmanaTleblo.
momxmareblis” warmomadgenlebis Taobaze; masTan dakavSirebul faseulobebze; - ganaTleba, samarTaldamcavi organoebi...
reklamis gavlenaze; da sxva. - saxelisuflo struqturebSi, ganaTlebis sistemaSi, da mesame — damexmareT.
- samarTaldamcav organoebSi.
6. stereotipebi - es SeiZleba Sevides saxelmwifo struqturebSi.
magaliTi: respondentebs sTavazoben produqtebis sias, romlebsac - es im doneze, rom yvelas TvalSia.
yoveldRiurad moixmars romelime hipoTeturi ojaxi, da sTxoven, aRweron es
ojaxi. Telavis raionSi igive sami sferoa, Tu aq raime specifikuri situaciaa?
- ara, me mgoni, igive sami gvaqvs.
am meTodikis gamoyeneba sapirispiro formiTac SeiZleba: aRvweroT ojaxis - mgoni, gamonaklisebi iqneba, magram ZiriTadad igive.
tipi da vTxovoT respondentebs, Seadginon im produqtebis sia, romlebsac es - adgilobrivi TviTmmarTvelobis doneze Tu gadmovitanT xelisuflebis
ojaxi yoveldRiurad moixmars. situacias, maSin igive sami sferoa.
es meTodika personifikaciis meTodikis Tavisebur gagrZelebadac SeiZleba - igive.
CaiTvalos. is saSualebas gvaZlevs, gamovyoT momxmarebelTa jgufebi, romlebic, - samarTaldamcavebi, saganmanaTleblo da...
respondentTa azriT, tipiuria.
saSualod saqarTvelos dones Tu SevadarebT, TelavSi korufcia metad
7. rolebis gaTamaSeba aris gavrcelebuli, naklebad Tu igivea?
magaliTi: respondentebs vTxovT, rolebSi gaiTamaSon raime situacia, - igivea.

32 81
- igivea. jgufebis Catareba nakleb dros moiTxovs da damkveTs gacilebiT ufro iafi
- Cemi azriT, igivea. ujdeba, vidre sxva tipis kvlevis Catareba.
- aranairad naklebad.
- SedarebiT naklebi SeiZleba iyos.
- iqidan gamomdinare, rom Telavi saqarTvelosTan SedarebiT Zalian pataraa... proeqciuli teqnikebi
- ara, me vityodi piriqiT, TbilisSi ufro, Cemi azriT, naklebia, vidre aq — Tvisebriv meTodebSi da, kerZod, fokus-jgufebSi farTod gamoiyeneba e.w.
patara qalaqia, magram Zalian [gavrcelebulia]. proeqciuli teqnikebi46, romlebic wina leqciaSi ganxiluli zondirebis saSua-
- procentulad Tu aiRebT, am SemTxvevaSi ... lebebis ganviTarebis Sedegs warmoadgens. proeqciuli teqnikebis mizania adamia-
- SeiZleba sadRac naklebi Tanxaa gadasaxdeli, magram Semosavalic naklebia. nis Sinagani samyaros ufro Rrma Seswavla. es meTodikebi mWidro kavSirSia fsi-
- eg aris mTavari, Tu korufcia ra donezea? is aris mTavari, ramdens ixdi, Tu qologebis mier SemuSavebul testebTan, da fsiqologiis mraval miRwevas iye-
ra donezea? is xom mainc iRebs am SemTxvevaSi? korufcia is aris, rom iman neben.
SeiZleba — uxeSad ar gamigo — lari aiRos, magram iman xom mainc safasurad proeqciuli teqnikebis aucileblobas aqvs rogorc fsiqologiuri, aseve
gagikeTa! am wuTas korufciazea laparaki, samarTlebrivi is rom irRveva; aqac lingvisturi gamarTleba. fsiqologiuri TvalsazrisiT, adamianis qcevis
sakmaod irRveva. motivebi xSirad qvecnobierebaSi arsebuli mizezebiT da motivebiT aixsneba,
- ki, hoda Tanabrad aris procentulad Tu aviRebT. amitom zog SemTxvevaSi adamians ar SeuZlia sakuTari saqcielis an poziciis axsna
- nu, Tanabrad. verbaluri saSualebebis gamoyenebiT. amas emateba lingvisturi gamarTleba —
enis, anu Cveni verbaluri komunikaciis saSualebis arasrulyofili xasiaTi.
piradad Tqven Tu gqoniaT Sexeba korufciasTan? swored proeqciuli teqnikebi dagvexmareba am ori SezRudvis gadalaxvaSi.
- albaT, yvelas hqonia met-naklebad. mkvlevrebi gamoiyeneben proeqciuli teqnikebis mraval saxeobas. vidre
- met-naklebad. mkvlevari gadawyvetilebas miiRebdes imasTan dakavSirebiT, Tu romeli teqnika
- me SemiZlia vTqva, rom ar mqonia. Tamamad SemiZlia vTqva, rom arasodes ar gamoiyenos ama Tu im gamokvlevis farglebSi, man sam kiTxvas unda gasces pasuxi:
mqonia. 1. romeli teqnika dagvexmareba yvelaze ukeT Cvens winaSe mdgari miznis
- ho, axla mec vfiqrob, ra vici, verafers ver vigoneb. misaRwevad?
- qrTami ar mimicia, magram vici, rom... 2. rogor unda gamoviyenoT SerCeuli teqnika?
3. rogor unda davamuSavoT miRebuli Sedegebi?
Tqvens pirad gamocdilebas davubrundebiT, magram manamde — ra aris qvemoT moyvanilia aTi yvelaze gavrcelebuli proeqciuli teqnikis mokle
korufciis gavrcelebis mizezi saqarTveloSi, ra iwvevs korufcias? aRwera.47
- Cemi azriT, ucodinroba.
- kanonis ucodinroba. 1. sityvieri asociaciebi
- gaunaTlebloba. magaliTi: “ra azri gebadebaT, rodesac gesmiT sityva “. . .”?”
- samarTlebrivi...
- arsebuli mdgomareoba, raSic Cven vcxovrobT, is saSinelebebi, ase vTqvaT, es meTodika Zalze martivia. misi gamoyenebis SemTxvevaSi respondentebs,
rac dRes-dReobiT xdeba: ukanonoba... rogorc wesi, advilad esmiT, Tu ra gvinda maTgan. amasTan, aseTi “savarjiSo”, Tu
- es SeiZleba iyos erTi kompleqsi, socialuri foni, zogadi socialuri foni, is fokus-jgufis an siRrmiseuli intervius dasawyisSi gamoiyeneba, saSualebas
rodesac igive dabali xelfasi aqvT saxelmwifo samsaxurSi da bunebrivia, gvaZlevs, SeviqmnaT warmodgena respondentebis “leqsikonis”, maTi sityvaTa
sajaro moxeles ar SeuZlia 16 larian xelfasze cxovreba. aqedanac gamom- maragis Sesaxeb da agreTve, gaverkveT ama Tu im produqtis an socialuri
dinareobs, erTi faqtori SeiZleba es gamovyoT. meore faqtori, TviTon situaciis Sefasebis variaciebSi.
moqalaqis samarTlebrivi ganaTlebis zedmetad dabali done. mesame faqtoric es teqnika SeiZleba gamoviyenoT rogorc zepiri, aseve werilobiTi saxiT;
SeiZleba arsebobdes am SemTxvevaSi... ukanasknel SemTxvevaSi, mas aucileblad anonimuri xasiaTi unda hqondes. magram
- mainc araferi ar Seicvleba. mniSvnelovania gvaxsovdes, rom nebismieri teqnikis werilobiTi gamoyeneba
- mesame faqtoria umTavresi, zogadad saxelmwifoSi ukve sakanonmdeblo dasaSvebia mxolod sakmaod maRali ganaTlebis donis mqone respondentebTan
vakuumi, rodesac esa Tu is urTierToba ar regulirdeba kanoniT, aq yovelTvis muSaobisas.
iqmneba raRac SezRuduli wre, sadac mimdinareobs es procesi. anu es procesi
rom SeCerdes, es vakuumi unda moispos aucileblad. igive universitetSi, 2. winadadebebis damTavreba
ganaTlebis sistemaSi, es vakuumebi Zalian bevria. magaliTebi: “isini, vinc mxolod xsnad yavas svams, arian . . .”
“idealuri qorwineba — esaa qorwineba, romelic . . .”
ganaTlebis sistemaSi konkretulad ra vakuumebia?
- vTqvaT, igive ar aris gansazRvruli studentis da universitetis es meTodikac Zalze iolia, da amasTan — uaRresad efeqturi. misi gamoyeneba
valdebulebebi. Cven praqtikulad aranair, rodesac SemovdivarT universitetSi, saSualebas gvaZlevs, gamovaaSkaravoT respondentebis faseulobebi, cxovrebi-
formalurad Tu iuridiulad ar xdeba gamijvna, ra valdebulebebi aqvs seuli orientaciebi da interesebi. is gvexmareba, swrafad da mkafiod Camova-
universitets Cvens mimarT. yalibebinoT repondentebs maTi damokidebuleba CvenTvis mniSvnelovani
- es valdebulebebi wesdebiT aris gansazRvruli. sakiTxebisadmi.
- ho, wesdebiT aris gansazRvruli, magram sainteresoa, ramdeni icnobs am
wesdebas, xom?
- erTi procenti. 46
termini nawarmoebia sityvebisgan ~proeqcia~, ~proecireba~.
- erTic ara. 47
es proeqciuli teqnikebi gamoyofilia sruliad ruseTis sazogadoebrivi azris kvlevis
centris (amJamad — levada-centris) Tvisebrivi kvlevebis ganyofilebis mier 1996-1998
Tu aris es wesdeba da Tqven mas ar icnobT, maSin iqneb sxva problemasTan wlebSi.
82 31
respondentebis moCvenebiTi Tavisuflebis miuxedavad, man mainc unda akontro- gvaqvs saqme?
los diskusiis msvleloba da unda miiRos pasuxebi dasmul kvleviT kiTxvebze. - ara, universitetSi rom Semodis studenti, iq unda xdebodes piradi
fokus-jgufis erT-erTi udidesi upiratesoba isaa, rom es meTodi gasaubreba da uflebebis ganmarteba.
saSualebas gvaZlevs, Tvali vadevnoT azrebis Camoyalibebis process, da amasTan, - ki, magram ar xdeba.
SevecadoT davadginoT, Tu ratom fiqrobs xalxi ise, rogorc fiqrobs43. es xdeba - magram me ras viZaxi — TviTon kanoni ukve ar avaldebulebs universitets,
jgufis monawileebs Soris azrTa gacvlis dros. ara nakleb mniSvnelovania is, rom [studentis] Semosvlis Tanave, Tavisive iniciativiT...
rom fokus-jgufis Catareba xSirad xels uwyobs ama Tu im sakiTxis axali TvaliT - anu Tu gainteresebs Seni uflebebi, is getyvis uxeSad: me unda gaswavlo, Sen
danaxvas, misi mniSvnelovani aspeqtebis gamoyofas, romlebic, SesaZloa, ar unda iswavlo; is arc imas getyvis, rom Tu ar iswavli, fuli gadamixadeo...
gamoaSkaravebuliyo formalizebuli intervius dros. amitom, rogorc devid - gasagebia, vTqvaT, igive Cvens universitetze rom aviRoT, debulebaSi wlebis
morgani Tvlis, fokus-jgufebis erT-erT umniSvnelovanes Rirsebas warmoadgens ganmavlobaSi iyo Cadebuli, rom 40% vTqvaT fasiani seqtoridan Semosuli
am meTodis unari, aRmoaCinos axali Temebi da wamoWras axali hipoTezebi44. Tanxebis unda moxmarebodaT studentebs, TviTon universitets, materialur-
amasTan, fokus-jgufi araviTar SemTxvevaSi ar isaxavs miznad raime gadaw- teqikuri bazis saxiT, xolo 60% leqtorebs xelfasebis saxiT — ar xmardeboda,
yvetilebis miRebas — misi mTavari daniSnulebaa, yvela respondents Tavisi azris martivad imitom, rom mxolod im adamianebs hqondaT es debuleba wakiTxuli, vinc
gamoTqmis saSualeba misces. es miiRo. da sakmaod rTulad mosapovebeli dokumentia dRemde.
magram fokus-jgufis, iseve rogorc siRrmiseuli intervius Sedegad
mkvlevari mxolod respondentebis verbalur informaciaze dayrdnobiT akeTebs sxva mizezebi, sxva mosazrebebi?
daskvnebs, rac, ra Tqma unda, garkveulad amcirebs Sedegebis sandoobas, imitom - Cemi azriT, SeiZleba cota xmamaRali naTqvami iyos Cemi mxridan, magram
rom es informacia yovelTvis ar Seesabameba sinamdviles.45 TelavSi, yovel SemTxvevaSi, asea, me ase mgonia, rom Cveni mTavroba da xalxi
fokus-jgufis Catareba seriozul momzadebas moiTxovs, rac gulisxmobs erTmaneTTan kavSirSi saerTod ar aris, anu Cven, adamiani laparakobs sul sxva
Temis winaswar Seswavlas, gamokvlevis programis da sadiskusio gegmis Semu- enaze, mTavroba laparakobs sul sxva enaze, Cvens problemebze ar laparakoben.
Savebas, agreTve, jgufis Catarebis teqnikuri mxareebis uzrunvelyofas.
Senoba, sadac fokus-jgufi tardeba, specialur moTxovnebs unda pasuxobdes. mTavrobas xalxi ar irCevs?
es unda iyos sada oTaxi, romelic daculia gare xmaurisagan. rogorc wesi, - irCevs, magram raRac momentSi isini ...
fokus-jgufebi tardeba mkvlevaris ofisSi, specialur oTaxSi, romlis erTi - formalurad irCevs.
kedelzec calmxirivi sarkea, romelic saSualebas aZlevs mkvlevarTa gunds an - adamianebis azrs isini aRar aqceven yuradRebas imis Semdeg, rac isini
damkveTebs Tvali adevnon diskusias ise, rom xeli ar SeuSalon mis msvlelobas. amorCeulebi arian.
respondentebma ar ician am sarkis da meore oTaxis arsebobis Sesaxeb. - dabali politikuri kulturac aris amomrCevlisa, amas aucileblad unda
yovelTvis xdeba fokus-jgufis dros gamarTuli saubris audio- da/an vide- gavusvaT xazi, ZiriTadad populisti [politikosebi].
oCawera, ris Sesaxebac respondentebi winaswar unda iyvnen gafrTxilebulni. ra - me ise mgonia, rom xalxi arc cdilobs imis gamosworebas, rac xdeba.
Tqma unda, am SemTxvevaSic uzrunvelyofili unda iqnes maTi konfidencialoba. - es yvelaferi modis, Cemi azriT, mainc saboloo jamSi imas vfiqrob, im
fokus-jgufis xangrZlivoba, rogorc wesi, saaTnaxevridan or saaTamdea; doneze midis ukve aqcenti, rom mTavroba, mTavroba — me vfiqrob, yvela
Sesvenebis gakeTeba fokus-jgufis mimdinareobis dros ar aris mizanSewonili. CvenTaganis bralic, imitom rom saganmanaTleblo sistema Zalian dabal donezea,
fokus-jgufis msvlelobisas respondentebs, rogorc wesi, umaspinZldebian es SeiZleba imis bralic aris, amis bralic, magram Cven kargad viciT, rom Tu
gamargilebeli sasmelebiT. adamians unda swavla da raRacis miRweva, gadalaxavs im raRac problemebs, magram
erTi kvleviTi proeqtis farglebSi, rogorc wesi, ramdenime fokus-jgufi kidev viZaxi, rogorc weRan vTqvi, Cven vuwyobT amas xels da Cveni isic aris.
tardeba, romlebic xSirad gansxvavdeba monawileTa maCveneblebis mixedviT - ki.
(qalebi; mamakacebi; sxvadasxva asakobrivi an profesiuli jgufi); arc Tu iSviaTia - sxvaTaSoris, bibliidan moviyvan, rom codvili is ki ar aris, vinc qrTams
SemTxvevebi, rodesac jgufebi sxvadasxva qalaqSi, an sulac sxvadasxva qveyanaSi iRebs, Sen codvili xar, rodesac qrTams aZlev. da am SemTxvevaSi — me maqvs
tardeba. yvela aseT SemTxvevaSi mkvlevari gacilebiT ufro mdidar informacias micemuli, vTqvaT, qrTami da me Cems Tavs ufro vTvli am SemTxvevaSi damnaSaved,
iRebs, da Sedegebis Sedarebis SesaZlebloba eZleva asakobriv, sqesobriv, vidre imas, vinc aiRo es.
teritorialur/regionalur WrilSi. - erTi faqti SemiZlia — dResdReobiT imasac davoben, uxeSad rom SevadaroT,
arcTu iSviaTad fokus-jgufebi gamoiyeneba kvlevis dazverviT etapze, qaTami ufro adre gaCnda Tu kvercxi; igive situaciaa, meqrTameoba ufro adre
rogorc naklebad cnobili problemis Seswavlis pirveli nabiji, romelic gaCnda Tu TviTon meqrTame? imdenad gadajaWvulia es yvelaferi erTmaneTze,
gvexmareba saerTo hipoTezebis formulirebaSi. garda amisa, fokus-jgufebis igive Cvens dRevandel mdgomareobaSi, rom...
msvlelobisas miRebuli informacia mdidar da sasargeblo masalas iZleva - eg marTalia; iyo periodi, roca arc codna, araferi marTla ar fasdeboda,
masobrivi gamokiTxvis kiTxvaris Sesadgenad, kerZod, kiTxvebis Camoyalibebisa marTla gareT rCebodi, marTla katastrofa iyo.
da maTi “daxurvis” daxvewis mizniT, vinaidan fokus-jgufebis msvlelobaSi
kargad vlindeba respondentebis “leqsikoni”, maTi azrovnebis modelebi. axla laparakia am Senobaze, am qalaqze, am qveyanaze Tu ...?
fokus-jgufebi kargad uTavsdeba kvlevis sxva meTodebs, amitom xSirad - am Senobazec, am qalaqzec da am qveyanazec. elementarulad, ver Sexval,
gamoiyeneba farTomasStabian proeqtebSi sxva meTodebTan, maT Soris masobriv gindac codna gqondes, ver Sexval, Tu raRac gadasaxadi ar Seitane
gamokiTxvasTan erTad. ukanasknel SemTxvevaSi, fokus-jgufebis Sedegad miRe- universitetSi; misaReb gamocdebze erTxel CaWra, orjer CaWra, samjer CaWra —
buli Tvisebrivi informacia, rogorc wesi, amdidrebs raodenobriv Sedegebs. es ukve xdeboda raRac katastrofulad.
aRsaniSnavia, agreTve isic, rom masobriv gamokiTxvebTan SedarebiT fokus-
axla mase aRar aris?
43 - me vfiqrob, axla SeiZleba ase iyos, magram mcodnes xmis amoRebis unari da
Richard A. Kruger. 1994. Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Second Edition. Thousand
saSualeba eqneba, odnav mainc rom gaitanos Tavisi simarTle.
Oaks, Calif.: Sage Publications. P. 3.
44
David L. Morgan. Op. cit. P. 21. - meti aqvs.
45
David L. Morgan. Op. cit. P. 8. - ukve raRas sasikeTo Zvrebi iqneba, ukve raRac testireba, romelic unda

30 83
iyos misaReb gamocdebze... garkveulwilad aferxebs korufcias. savsebiT SesaZlebelia fokus-jgufebis warmatebiT Catareba.41
- meore momentic aris, TviTon saxelmwifoebriv doneze Tu vityviT, mizanSewonilia, rom jgufis Semadgenloba homogenuri iyos asakobrivi da
saxelmwifoSi moqalaqem ar icis Tavisi valdebulebebi, ra movaleobebi akisria sqesobrivi TvalsazrisiT; aseve, fokus-jgufSi erTi da imave socialuri mdgo-
saxelmwifos winaSe... mareobis mqone pirebi unda iRebdnen monawileobas. winaaRmdeg SemTxvevaSi
- da ra uflebebi aqvs, arc is ar icis. jgufis warmatebis perspeqtivebi mcirea, vinaidan mis msvlelobaSi Tavs iCens
- ... da rac mTavaria, ar icis, ra uflebebi aqvs, imitom rom misi uflebebi, daZabuloba, mTeli rigi emociuri aspeqtebi, romlebic respondentTa yurad-
rogorc wesi, gamoixateba saxelmwifos valdebulebebSi. Rebis gafantvas iwvevs.
- ki magram, Cemi azriT, mgoni umetesobas arc unda rom icodes... fokus-jgufis warmatebas didwilad gansazRvravs jgufis wamyvanis, anu
- masas, zogadad, ver moTxov amas. moderatoris xelovneba.42 misi mTavari daniSnulebaa, gauZRves diskusias im
- arc aqvT moTxovnileba. sadiskusio gegmis safuZvelze, romelic sakiTxis winaswari Seswavlis da
- gind icode, xom weria xolme, vTqvaT, “icode kanoni, iqnebi daculi” — vici gamokvlevis programis safuZvelze iqna SemuSavebuli. ar SeiZleba imis Tqma, rom
kanoni — rom, vTqvaT, ar unda gamCxrikon orderis gareSe, — vici, rom is ar aris siRrmiseuli intervius da fokus-jgufis sadiskusio gegmebs Soris raime
sabuTi imisa, rom im wuTas me damiWiron, magram dRes-dReobiTac sakmaod principuli gansxvavebebi iyos, Tumca fokus-jgufis sadiskusio gegma, ra Tqma
efeqturad mimdinareobs es. kanoni icis im adamianma, magram ver icavs im kanons! unda, orientirebulia ramdenime respondentze.
- verc daicavs, martivad vityvi: Sen rogorc ar unda icode kanoni, Sen ise ver moderatoris ostatoba imaSi gamoixateba, rom man unda gamoiwvios jgufis
daicav kanons, rogorc iuristi dagicavs — maSin Cveni profesia saerTod ar monawileebis gulaxdiloba, uzrunvelyos yvela respondentis monawileoba
gaxdeboda saWiro. diskusiaSi, maT Soris maTi, vinc ar aris aqtiuri, an Tavs gaubedavad grZnobs. Tu
- elementarul imeebze, yvelaferze advokati xom ar geyoleba, ara? jgufis msvlelobaSi raime mizezis gamo viTareba daiZabeba, an respondentebs
- ara, yvelaferze advokati ara, Tundac igive saproceso moqmedebebze roca Soris raime gaugebroba moxdeba, moderatoris movaleobaa, ganmuxtos situacia.
vsaubrobT, da gakaveben, mainc gWirdeba damcveli. moderatori kargi msmeneli unda iyos, didi yuradRebiT usminos gamarTul
saubars da rodesac saWirod CaTvlis, gaCumdes, raTa respondentebma Tavad war-
Tqven daiwyeT laparaki, rom xalxs arc undao arafris Secvla... marTon diskusia. fsiqologebisTvis kargadaa cnobili, rom rodesac responden-
- ubralod, me ase mgonia, rom arc cdiloben im situaciis Secvlas, rac aris. tebi xedaven, rom maT yuradRebiT usmenen, rom maTi azri ainteresebT, isini
iolad da siamovnebiT Tanxmdebian TanamSromlobaze. moderatorma unda
Tu ar cdiloben, maSin ise gamodis, rom moswonT is situacia, Tu ra xdeba? gauadvilos respondentebs diskusiaSi monawileoba; mis qcevaSi ar unda iyos
- ar moswonT, me ubralod ise mgonia, rom mieCvivnen. araferi, rac SeboWavs respondentebs. swored moderatorzea damokidebuli
- rogor aris, iciT? yvela adamians saqarTveloSi rom hkiTxo, unda yvela- jgufSi megobruli da Ria atmosferos Seqmna, rac ueWvelad Seuwyobs xels
feri iyos kanonierad; magram unda, rom am situaciaSi yvela iqceodes kanonierad diskusiis warmatebas. idealur SemTxvevaSi, fokus-jgufis msvlelobaSi
TviTon mis garda, xolo TviTon isev Zveleburad agrZelebdes. anu, yvela fiq- Seqmnili atmosfero mis monawileebs siamovnebas unda aniWebdes, saintereso
robs, rom ki, ra Tqma unda, kanoni unda kanonobdes, damnaSave unda daisajos, unda iyos maTTvis.
magram... fokus-jgufis Catarebisas aqtualobas kargavs masobrivi gamokiTxvebisTvis
- Tan qarTvelebis fsiqologia ufro sxvanairia. Zalze mniSvnelovani sakiTxi imis Taobaze, Tu ramdenad adekvaturad esmiT
- ... magram am dros TviTonve fiqrobs, rom kargi iqneboda, rom yvela ase respondentebs dasmuli kiTxvebi —moderatoris erT-erT movaloebas swored
iqceodes, magram me mainc privilegirebuli unda viyo. es momenti namdvilad aris. imis uzrunvelyofa warmoadgens, rom respondentebma sworad gaigon dasmuli
- Cemi azriT kidev, eg ar aris imis dasabuTeba, rom ar unda qarTvel xalxs kiTxvebi; zogjer moderatoris Careva arc aris xolme aucilebeli, vinaidan
raRac Secvalos, imitom rom igive es Cveni ori revolucia imis saWiroebis SemTxvevaSi jgufis sxva wevrebi Tavad exmarebian im respondents,
damadasturebelia, rom xalxs raRac undoda da Secvales kidec. romelmac ver gaigo kiTxva, azusteben ra kiTxvis Sinaarss. saerTod, jgufis
- ara, Sen cudad gamige — gana ar unda Secvla, unda rom Secvalos, magram... msvlelobaSi respondentebis urTierToba erTmaneTTan xSirad saSualebas
- revolucia moxda, magram jer imdeni araferi ar momxdara. aZlevs moderators, CrdilSi darCes, Sesabamisad — naklebad moaxdinos gavlena
- survili rom ara yofiliyo raRacis Secvlisa da keTildReobisken, arc respondentebis azrebze Tavisi SekiTxvebiT da komentarebiT, rac, ra Tqma unda,
moxdeboda revolucia. mniSnvelovnad amcirebs respondentebis pasuxebis reaqtiulobas. es garemoebac
- ki. fokus-jgufebis Zalze mniSvnelovan upiratesobad iTvleba. amasTan, es, ra Tqma
- me vityvi, rom is elodeba viRacisgan Svelas — ki unda, rom Seicvalos, unda, ar niSnavs, rom moderatori nakleb yuradRebas aqcevs jgufis msvle-
magram TviTon mainc ar akeTebs. lobisas gamarTul diskusias — piriqiT, misi CrdilSi gasvla, rodesac es saWiroa
- eg marTalia. da sasargebloa jgufis msvlelobisaTvis, mis maRal profesiul ostatobaze
- saerTod, qarTveli xalxis Cvevaa, da, mgoni, mTavrobac ukve ise mieCvia mowmobs. rodesac is amis saWiroebas dainaxavs, moderatori kvlav CaerTveba
sazRvargareTidan daxmarebas, miliardi, ori miliardi — rogora varT ici, jgufis wayvanis procesSi, imdenad aqtiurad, ramdenadac es saWiro iqneba.
rogorc patara ToTo bavSvi, rom sul Wamaze da sul TxovniT TvaliT vuyurebT, iseve rogorc Tvisebrivi meTodebis nebismieri saxeoba, fokus-jgufebis
ukve gamogvimuSaves aseTi Tviseba. meTodi garkveul Tavisuflebas aniWebs mkvlevars am meTodis gamoyenebis
- nu, axla martivad rom aviRoT: Tu universitetis biblioTekaSi ar aris konkretul formebTan dakavSirebiT. moderatoris mier fokus-jgufis Cata-
wigni, Sen SegiZlia moiTxovo es, anu daayeno aseTi moTxovna, imitom rom gaqvs rebis stili SeiZleba iyos rogorc mkacri, aseve liberaluri. ukanasknel
amis ufleba, da meore varianti, rasac realurad studentoba mimarTavs: elodeba SemTxvevaSi, rogorc wesi, saqme gvaqvs gamocdil moderatorTan, vinaidan
axal reqtors, romelic SeiZleba 10 wlis Semdeg movides. “iman gadawyvitos” — es
momenti Zalian aris. 41
David L. Morgan. 1997. Focus Groups as Qualitative Research. Second Edition. Thousand Oaks, CA: Sage
Publications. P. 19.
ori ramis Sejereba minda. Tqven yvelam — TiTqmis yvelam — TqviT, rom 42
moderatori SeiZleba iyos rogorc kvleviTi gundis warmomadgeneli, romelic
gqoniaT Sexeba korufciasTan. amave dros, Tqven axseneT revolucia. Tu uSualod muSaobs gamokvlevis Catarebaze da monacemTa damuSavebaze, aseve mowveuli
SevadarebT mdgomareobas revoluciamde da revoluciis Semdeg, situacia piri, romlis daniSnulebac mxolod fokus-jgufis Catarebaa.
84 29
kvlevebSi da maT sayovelTao aRiareba poves rogorc marketingSi, aseve Tqvens cxovrebaSi korufciasTan dakavSirebiT Seicvala Tu ar Seicvala?
politikuri situaciebis da socialuri problemebis Seswavlisas, Teoriuli - Cvens SemTxvevaSi ar Secvlila.
TvalsazrisiT jerac ar aris Seswavlili Tu ra tipis gamokvlevebSia es meTodi - jerjerobiT...
yvelaze ufro mizanSewonili. iTvleba, rom fokus-jgufebis gamoyeneba - araferi ar Secvlila, jerjerobiT mainc.
saukeTeso Sedegebs sabazro situaciis, bazarze axali saqonlisaTvis Sesaferisi - magram me vfiqrob, imedi unda iyos, magram jerjerobiT...
adgilis Seswavlis mizniT Catarebul kvlevebSi iZleva. es meTodi yvelaze ukeT
gvexmareba gavigoT respondentebis azri ama Tu im saqonlis Sesaxeb, davadginoT niSnavs Tu ara es, rom axla korufcia isevea, rogorc iyo revoluciamde?
am saqonlis moxmarebis formebi da, rac ara nakleb mniSvnelovania, arCevanis - ara, imis laparaki, rom ar Secvlila situacia, cota mgoni ararealuri
gakeTebis motivebi. es informacia SemdgomSi exmareba mwarmoeblebs, gaaumjo- meCveneba, imitom rom situacia marTla Seicvala.
beson saqonlis xarisxi, Secvalon sareklamo strategia da sxv. aseve, fokus- - ara, me rasTanac mqonda Sexeba, iq ar Secvlila situacia. igive
jgufebis gamoyeneba efeqturia momavali reklamis efeqturobis gansazRvis universitetis sakiTxTan dakavSirebiT, leqtorebTan mimarTebaSi.
mizniT. marketingis garda, es meTodi farTod gamoiyeneba politikur kvlevebSi, - SeiZleba ufro gaCumda da ar ismis. ise aRar aris aSkarad.
politikuri partiebis an calkeuli politikosebis imijis da maTi saarCevno San- - gamocdebTan dakavSirebiT.
sebis Sefasebisa da gaumjobesebis mizniT. fokus-jgufebi socialuri xasiaTis - axla dameTanxmebiT, sami Tvea Tu oTxi Tvea, rac avirCieT Cveni prezidenti
kvlevebSic gamoiyeneba, xSirad — rogorc problemis winaswari Seswavlis — sam TveSi da oTx TveSi aseTi didi problemis mogvareba ar SeiZleba. SeiZleba
saSualeba an raime socialuri programis efeqturobis Sefasebis mizniT. nela, magram situacia nel-nela win midis — gaumjobesebisaken, korufcias
amasTan, aris Temebi, romelTa Seswavlisas mizanSewonili ar iqneba fokus- vgulisxmob.
jgufebis gamoyeneba. esenia, upirveles yovlisa, intimuri xasiaTis sakiTxebi, - imedi geqneba, magram jerjerobiT...
maT Soris — piradi higiena, col-qmruli urTierTobebi, Ralati ojaxSi. fokus- - centridan iwyeba korufciis winaaRmdeg brZola da mere regionebSi cota
jgufis meTodi aseve naklebefeqturia respondentebis Semosavlis da saerTod, ufro sustdeba.
maTi finansuri mdgomareobis Sesaxeb kvlevis Catarebisas. - erTi rame minda vTqva, Tu SeiZleba momismineT. Tu xalxs ar endomeba, rom
korufcia moispos, is ar moispoba.
- ki.
meTodis daxasiaTeba - jerjerobiT me amas ver vxedav. universitetSi ixdidnen fuls, imitom rom
rogorc mkvlevarTa didi nawili Tvlis, fokus-jgufebi saSualebas gvaZlevs, eswavlaT. marwyvs yididnen da ixdidnen. mere imaSi ixdidnen, rom ar eswavlaT.
ara mxolod Zalian Rrmad SeviswavloT esa Tu is rTuli sakiTxi, aramed mere imaSi ixdidnen, rom mowyobiliyvnen samsaxurSi da is fuli amoeRoT. axlac
SeviqmnaT naTeli warmodgena am sakiTxis irgvliv sazogadoebaSi arsebuli azrTa asea. movida axali reqtori — rac Cemi TvaliT maqvs danaxuli, modiT konkretul
mravalferovnebis Sesaxeb. fokus-jgufis dros warmoqmnili diskusiebis Sede- faqtebze davideT, mgoni, sjobia. saxelmwifo gamocdaze moikrifa isev fuli,
gad ukeT vlindeba respondentebis damokidebuleba garkveuli socialuri prob- TiTqmis yvela jgufSi. midis reqtori da eubneba: “es fuli daabruneT ukan, azri
lemebisadmi, maTi fsiqologiuri ganwyobebi da emociuri Sefasebebi, romlebic ara aqvs”. an: “mokrefili gaqvT? dekans mieciT?” — “ara, rogor gekadrebaT”,
xSirad arc aris Segnebulad gaTviTcnobierebuli respondentebis mier. studenti iZaxis. arada, dekani udga gverdze — konkretuli faqti vici, da “ara,
rogorc ukve aRvniSneT, fokus-jgufis monawileTa raodenoba 8-dan 10-mde aravis ar miutanoT”, es dekanic iZaxis; arada, is fuli jibeSi udevs. kargi, im
meryeobs, Tumca zog SemTxvevaSi respondentTa minimaluri raodenoba SeiZleba students awyobs, rom gadaixados, ase vTqvaT, raRacnairad gaZvres.
5-6 iyos, xolo maqsimaluri — 12.40 respondentTa raodenobis mkacri SezRudva - ki, veTanxmebi, es meqrTameoba universitetSi, pirvel rigSi, xels aZlevs
imitomaa aucilebeli, rom fokus-jgufis msvlelobaSi mis yvela monawiles unda students. rom aviRoT, me roca vabarebdi aq universitetSi, da 100 kaci viyaviT
mieces Tavisi azris Tavisuflad da srulad gamoTqmis saSualeba. Tu es piroba Tu ufro metni, vinc vabarebdiT erTad, iqidan codna hqonda erTi xuT-aT kacs.
ar sruleba, fokus-jgufi ver aRwevs Tavis mizans. gvqonda. danarCeni abarebda fuliT. gamocdebze axlac yvelani aZleven fuls,
rogorc wesi, fokus-jgufis monawileebs specialuri kriteriumebis safuZ- imitom rom Cairicxnen fuliT, ar ainteresebT codna, mSoblebs aqvT aseTi is,
velze arCeven, es kriteriumebi ki gamokvlevis amocanebiTaa ganpirobebuli. rom “Cems Svils aucileblad unda hqondes diplomi” da ar uyureben imas, rom
upirvelesi moTxovna monawileTa SerCevisadmi isaa, rom isini unda iyvnen gaT- imaT Svils ar unda swavla.
viTcnobierebulni im sakiTxTan dakavSirebiT, romelsac fokus-jgufi eZRvneba - diplomiani siZe unda iyos, diplomiani rZali unda iyos...
(marketinguli kvlevebis SemTxvevaSi — unda iyvnen ama Tu im saqonlis momxma- - da Semdeg gamocdebzec leqtorebs aZleven fuls. leqtori aiRebs fuls,
reblebi, an potenciuri momxmareblebi). imitom rom valdebuli ar aris, rom ucodinar bavSvs ise dauweros niSani.
saerTo rekomendaciis Tanaxmad, fokus-jgufis monawileebi ar unda icob-
nden erTmaneTs da jgufis wamyvans. iTvleba, rom ucxo adamianebs Soris jgufis axla, am bolo sesiaze aZleven fuls?
msvlelobisas SeiZleba e.w. “Tanamgzavris efeqti” gaCndes, da respondentebi met - ki.
gulaxdilobas gamoiCenen im adamianebis gverdiT, romlebsac ar icnoben, visac - ki, kaco.
cxovrebaSi pirvelad da ukanasknelad xedaven. magram rig SemTxvevaSi (maga- - ki, ai axla. ufro Cumad, magram ...
liTad, patara TemebSi muSaobisas) am moTxovnis dakmayofileba Zalze rTulia. - arian leqtorebi, romlebic nebayoflobiT iZaxian uars, da es Zalian kargia,
amasTan dakavSirebiT unda aRiniSnos, rom cnobilia SemTxvevebi, rodesac Cata- SemiZlia davasaxelo kidec es leqtorebi, magram arian leqtorebi, romlebic,
rebuli iqna fokus-jgufebis seria, sadac yvela respondenti icnobda erTma- piriqiT, moswrebaze arian, rom vTqvaT momavali wlidan [ar ician, ra moxdeba].
neTs. am jgufebis araformaluri xasiaTis xazgasmis mizniT isini erT-erTi res- - gavaldebuleben, iseT situacias giqmnian, rom valdebuli xar...
pondentis binaSi Catarda. rogorc am eqsperimentma daadastura, aseT pirobebSi - ki, im dRes erTma Tqva, fuli momikrifeT jgufmao.
- ara, bolos mase aSkarad aRar aris, magram mainc.
- da kidev ra situaciaa — rom CaTvlaSi 7 lari ar kmara da 10 lari unda
moitano da aseTi raRaceebi.
40
aris SemTxvevebi, rodesac fokus-jgufis wevrebis raodenoba 15-s aRwevs, magram es ar - “seilebi” ar aris.
aris mizanSewonili. - ubralo magaliTs moviyvan, rac me gadamxda. xom SeiZleba saxelebis da

28 85
gvarebis dasaxeleba, ara? ese igi, Cemi meuRle wayvanili myavda TbilisSi Tema 3.
samSobiarod da darCenili hqonda gamocda germanulSi, qalbaton m. g.-sTan.
mivedi am qalTan da veubnebi, rom iqneba an gadavavadoT, an raRaca, imitom rom ar fokus-jgufi
aris fizikurad da axla mSobiare qali rogor Camogiyvano Casabareblad? 25 lari
momecio, da yvelaferi kargad iqnebao. nu, vici es qali vinc aris, rac aris — fokus-jgufi jgufuri intervius saxeobaa, romlis msvlelobac garkveul
rasac metyoda vicodi. jibeSi midevs Cveulebrivi radio. me vuTxari, nakleb ar wesebs emorCileba da romelsac specifikuri miznebi axasiaTebs. aseve
iqneba-meTqi? arao, rogor, Tan xuTianio — mase ara xdebao. me vuTxari, vuxsni, gansxvavebulia fokus-jgufis Catarebis procesSi gamoyenebuli meTodikebi,
rom Tan gundSi mReris, aqtiuri studentebi varT, is gvikeTebia, es gvikeTebia da moTxovnebi respondentTa SerCevisadmi da mkvlevarsa da respondentebs Soris
iqneba gagviwioT angariSi... daicao, kaco, grantebi gikeTebiao da geqnebao fuli. urTierTobis formebi.
- da am SemTxvevaSi Sen sTxov gadavadebas, araTu niSnis daweras, ara? zogierTi mkvlevari fokus-jgufs “jgufur siRrmiseul intervius” uwodebs,
- nu, iqneb ramiT mogvexmaroT, an raRaca — kargi, gadamivade, eg miTxari! vinaidan, rogorc wina leqciaSi aRvniSneT, fokus-jgufsa da siRrmiseul
pirdapir 25 lars rom majaxeb, egre xom ara xdeba? kargi-meTqi maSin — amoviRe es intervius saerTo Tvisebebi axasiaTebs. magram am or meTods Soris aris seri-
radio, davanaxe. ai-meTqi diqtofoni, hoda unda garbeino-meTqi magrad. es xdeba ozuli gansxvavebebic, romelTa Soris yvelaze mniSvnelovani isaa, rom fokus-
reqtoris arCevnebamde. Camovedi, reqtorobis orive kandidats vuTxari me es jgufis dros erTdroulad ramdenime respondents vesaubrebiT (yvelze ufro
yvelaferi, am SemTxvevaSi vicrue, rom viTom diqtofonze mqonda es Cawerili, xSirad maTi raodenoba 8-dan 10-mde meryeobs), da Cveni mizania, xeli SevuwyoT
rom cota seriozuloba Semateboda am faqts, da orive Cavayene saqmis kursSi. maT Soris azrTa gacvlas (aqedan gamomdinareobs am meTodis kidev erTi
mere iman etyoba gaikiTxa, gamoikiTxa, rom viRaca igre ar viyavi — Tavidan miTxra, dasaxeleba — “jgufuri diskusia”).
sadac ginda iq miCivle, rac ginda isa qenio da mere, rom, etyoba, mixvda, iq siRrmiseul interviusTan SedarebiT, fokus-jgufs is upiratesoba aqvs, rom
viRacasTan mivida da Tqva, uTxres, rom cota saxumaro Tema ar aris egao, mere ramdenime adamianisagan Semdgar jgufSi yovelTvis aRmoCndeba xolme adamiani,
daiwyo aqeT-iqiT sirbili, xan vin damireka, kaseta momecio, xan isa qenio, xan isa, romelic sxvebTan SedarebiT ufro gulaxdilia, da misi gulaxdiloba, rogorc
xan esa... wesi, jgufis sxva wevrebis gulaxdilobasac iwvevs.
- mere ratom ar uTxari, 25 lari momeci da mogcem-Tqo? garda amisa, siRrmiseuli intervius Catarebis procesSi gansakuTrebiT
TvalSi sacemia interviuersa da respondents Soris arsebuli socialuri
da is 25 lari iqna gadaxdili Tu ara? distancia, romelmac, SesaZloa, damTrgunvelad imoqmedos respondentze.
- ara. niSani ki Tavisi surviliT dawera, dawera oTxiani. fokus-jgufSi es socialuri distancia ar qreba, magram aq respondenti marto
- iZulebiT. aRar aris — mis gverdiT sxedan sxva respondentebi, romlebic, rogorc wesi, imave
socialuri fenis warmomadgenlebi arian da romlebic missave mdgomareobaSi
studentis gamoCenis gareSe? arian, rac respondentis met siTamames iwvevs da TviTdajerebulobas matebs mas.
- ki. empiriul socialur mecnierebebSi fokus-jgufebis Tanamedrove saxe
- SantaJireba moaxdine. Camoyalibda jgufebTan eqsperimentaluri muSaobis gamocdilebis safuZvelze,
- ara, SantaJi ar momixdenia, imitom rom me ara mqonia is kaseta. mere ukve romelsac Tavidan fsiqologebi mimarTavdnen.
vTqvi, rom is ar iyo Cawerili. morCa. Tumca 1940-ian wlebSi socialuri kvlevebis sivrceSi raodenobirivi meTo-
- minda vTqva saxelmwifo gamocdebze. vfiqrob, rom is pirovnebebi, vinc debi dominirebda, am periodSi amerikul socialur mecnierebs Soris iyvnen
Tavidanve fuliT miiRes, mTeli oTxi wlis ganmavlobaSi codna ar miuRiaT, ese iseTebi, vinc skeptikur damokidebulebas gamoTqvamda struqturirebuli da
igi aZlevdnen leqtorebs fuls. imaT rom mosTxovo saxelmwifo gamocdebze mkacrad formalizebuli meTodebis mimarT. am skepticizmis ZiriTadi mizezi is
codna, cota, Cemi azriT, vfiqrob rom ararealuria, imitom rom axla Tu, vTqvaT, iyo, rom formalizebuli meTodebi mniSvnelovnad zRudavdnen rogorc
mesame kursze xar, axla SeiZleba leqtorma, vTqvaT, fuli aRar aiRos da respondentebis, aseve mkvlevrebis Tavisuflebas, mkacr CarCoebSi aqcevdnen
saxelmwifo gamocdazec fuli aRar gTxovon, magram im moswavles, romelsac kvlevas, rac, zogis azriT, uaryofiT gavlenas axdenda miRebuli informaciis
oTxi wlis ganmavlobaSi fuls arTmevdnen, axlac, Cemi azriT, isev fuliT unda sandoobaze. amitom TandaTanobiT sul ufro meti popularobiT sargeblobdnen
isa qnan... naklebad formalizebuli meTodebi, sadac Ria kiTxvebi da araformalizebuli
- ki, veTanxmebi. interviuebi dominirebda.
- imitom rom ... Tanamedrove fokus-jgufebis uSualo winamorbedad socialur mecniere-
- magram axla uyure — ver dageTanxmebi, universitets Tu unda ramis bebSi amerikeli sociologis robert mertonis da misi kolegebis mier meore
pretenzia hqondes, anu Tu unda winsvlis pretenzia hqondes, man diplomi ar unda msoflio omis dros SemuSavebuli “fokusirebuli intervius” meTodi iTvleba. am
gasces ucodinarze — da es daiwyeba dReidan Tu xvalidan... meTodis meSveobiT isini ikvlevdnen faSisturi germaniis samxedro propagandis
- piradad CemTvis es didi xarji iqneba, marTali giTxraT, magram [mase] saqme gavlenas jariskacebze. magram mertonis fokusirebuli interviu SeiZleba
ar gakeTdeba. yofiliyo rogorc jgufuri, aseve individualuri. miuxedavad imisa, rom 1956
- is pirovneba, romelic Tavisi swavlis periodSi ixdida da axla aRmoCnda am wels mertonma Tavis kolegebTan, m. fiskesa da p. kendalTan erTad gamosca am
situaciaSi, Cemi azriT, Rirsia da ar imsaxurebs... meTodisadmi miZRvnili wigni “fokusirebuli interviu”,39 maT ar SeumuSavebiaT
- ki, ki, ki! am terminis mkacri ganmarteba. omis damTavrebis Semdeg mertonma Sewyvita
- ki. muSaoba am mimarTulebiT, da garkveuli drois manZilze es meTodi daviwyebas
- Rirsia ratom, kargi ra! yvelaferi misaRebi gamocdebidan iwyeba. mieca, sanam 1970-ian wlebSi mis Sesaxeb ar gaixsenes marketinguli kvlevebis
- maseTi arc unda miiRo. Catarebis mizniT.
- qrTams rom aZlev Sen, marto is ar aris, vinc aiRo, korumpirebuli, Senc xar miuxedavad imisa, rom amJamad fokus-jgufebi farTod gamoiyeneba empiriul
korumpirebuli.
- gasagebia, magram oTxi wliT ukan dros ver davabrunebT.
- kaco, sami weli rom fuli ixade, ar geyo im fulis gadaxda? dajeqi is erTi 39
Robert K. Merton, Marjorie Fiske, and Patricia L. Kendall. 1956. The Focused Interview. A Manual of
weli, iswavle ra! Problems and Procedures. Glencoe, Ill.: Free Press.
86 27
- erT welSi ver iswavlis is.
eZebT Tu ara samsaxurs amJamad? - ara, me vambob axlandel mdgomareobaze, meoTxe kurselebi, vinc amTavrebs
axla.
[ara:] ratom ara? - bodiSs vixdi, magram axla saxelmwifo gamocdebze ici ra moxda?
exvewebodnen leqtorebi, sam-sami sakiTxi iswavleTo — aq ar iyo laparaki yvela
[diax:] rogor eZebT? rogor samsaxurs eZebT? [specialobiT Tu nebismiers; sakiTxis momzadebaze.
rogori anazRaurebiT] - sami ki ara, erTi sakiTxi.
- imdenad aqvT tvini gayinuli, rom ver iswavles is sami sakiTxi — ver iswavles
rogor fiqrobT, ra adgils daikavebs es samsaxuri Tqvens cxovrebaSi? Tu ar iswavles, amas ara aqvs mniSvneloba. mainc iqidan cdiloben gaZvrenas.
[Semosavlis wyaro; “saxlidan gasvla”, sayvareli saqmis keTeba da sxv.] - es ukve aris TviTon im pirovnebis brali, rogor, sami furceli ver unda
iswavlo?
ratom ver moaxerxeT samsaxuris Sovna dRemde? [iyo Tu ara variantebi? iyo - axlobels hqonda erTi gverdi saswavli — leqtorma uTxra, es erTi gverdi
Tu ara iseTi varianti, romelzec TviTon TqviT uari? ra mizeziT? rogori iswavle da dagiwer ra niSans, samians dagiwer da wadi, ra — da es erTi gverdis
variantebi iyo es?] swavla ver moaxerxa, gadaixada 15 lari. kinaRam ara vceme, me vuTxari, dajeqi ra,
rom waikiTxo, viRaca rom mogiyves, imas daimaxsovreb amxela kaci!
Tqveni azriT, ra pirobebi Seuwyobs xels imas, rom Tqven amJamad samsaxuri - ho, magram elementarulad ar atokeben tvins.
daiwyoT? - urCeviaT fuli gadaixadon da...
- CvenTan, magaliTad, agrarulSi96 xom vswavlob — aris aseTi pirovneba, g. C.,
romeli specialobaa dRes yvelaze perspeqtiuli? romelic aris Tbiliseli profesori, Camodis CvenTan universitetSi, leqcias
atarebs, midis. magram am adamianis sagani xom maqvs me, vswavlob. imis magivrad
visTan gaqvT urTierToba yvelaze xSirad? [megobrebi — megobrebis dasaqmeba] atarebs viRac qali — im sagans, leqcias ra. da es kaci Camodis — am semestrSi,
bolo semestrSi iyo erTxel Camosuli — da is leqcia ratomRac gavacdine me, ver
Tqvens megobrebs/axloblebs Soris, vis gaumarTla yvelaze metad samsaxuris vnaxe, ise rom am semestrSi ar minaxia es pirovneba. Camovida, axla CaTvla-
mxriv? [mogviyevs dawvrilebiT — rogori samsaxuri aqvs am adamians; sad; rogor gamocdebis periodi xom modis — es kaci Camodis erTi dRiT, da im erT dReSi
iSova es samsaxuri; ramdenad kmayofilia, da a.S.] warmoidgine Sen rom vin Caabarebs, Tan aris saSineli mkacri, rom ra vici. hoda, es
iTxovs — darekavs, Tavis sagans vinc kiTxulobs, etyvis imas, rom amdeni
rogor gesaxebaT Tqveni cxovreba 10 wlis Semdeg? kerZod, dasaqmebis momikrifos jgufma, rom Camova, dro aRar dakargos, aiRos, Caidos jibeSi da
sferoSi? risken iswrafviT, risi imedi gaqvT? wavides — xels ki moawers.
- da aseTi kaci aris profesori? profesori aris Zalian bevri, rogorc aris
generali Zalian bevri.
- hoda aris profesori aseTi kaci da is kaci amayobs, rom profesoria da
sazogadoebaSi Cans, rom profesoria. me Tu mkiTxav, aseTi profesorebi ki ar
unda daiWiro, unda raRac...
- unda xarisxi CamoarTva da gauSva...
- aseTi momenti xom ar SeiZleba, ara? Camodis — iZulebuli xar rom misce
fuli, imitom rom...
- ho, aseTi situaciaa, zustad magas vambob, Sen xar imisi studenti,
iZulebuli xar misce, xom? oTxi weli es studenti iZulebulia misces leqtors
fuli, da is leqtoric — “ra kargi bavSvi xar, ai dagiwer Sen xuTians” da mere rom
saxelmwifo gamocdebze sTxov codnas...
- ara, am universitetSi97 xom ar aris aseTi situacia rom erTi profesori
Camodis da magitom, Torem aq xom ar aris ase, rom Tbilisidan...
- profesori ar aris, leqtoria, da leqtori gaiZulebs...
- ara, rogor ar aris, aq ufro metia, magram me minda isev TavSi davbrunde,
erTi wuTi — axla, nu davikavebT iseT pozicias, rom Cven yvelani ise movediT am
universitetSi da ai “sxvebi”, sxvebze fuls iReben da isa.
- ara, magas arc aravin ar ambobs.
- me marTla ar gadamixdia.
- arc me gadamixdia.
- me 15 larad Cavabare.
- me gadavixade.
- arc me gadamixdia, magram viRacam viRacas uTxra da movewye universitetSi.

eg aris Tu ara korufcia?


- ar vici.

96
saqarTvelos agraruli universitetis Telavis filiali.
97
Telavis saxelmwifo universitetSi
26 87
- ki, ra Tqma unda. magaliTi #1
- ra Tqma unda, aris.
- erTi wuTi, davamTavreb Tu SeiZleba. is viRacis Svilia, is viRacis naTesavia, axalgazrduli umuSevrobis problema saqarTveloSi
moewyo. nawili aris fuliT mowyobili, imitom rom imas ara hyavs naTesavi da unda
swavla — iyvnen, Cemi kurselebic iyvnen, brwyinvaled daamTavres, magram fuli sadiskusio gegma38
hqondaT gadaxdili. Cemma meuRlem 800 dolari gadaixada inglisurze rom
mowyobiliyo, magram oTxi weliwadi da saxelmwifo gamocdebze ise gavida, rom
arc erT imaSi kapiki ar gadauxdia. SeniSvnebi:
- Zalian kargi! rogorc es sadiskusio gegma gviCvenebs, kiTxvebis formulireba ar aris
- iZuleba ara yofila, magram survili radgan hqonda swavlisa, gadaixada, mkacri, aramed SesaZlebelia gvqondes erTi da igive SekiTxvis ramdenime
imitom rom meti gza ara hqonda. versia. garda amisa, sadiskusio gegma SeiZleba Seicavdes pasuxis mosalodnel
- aravin ar moawyobda. variantebs — aq yvelaze xSirad gvxvdeba variantebi, romlebic mniSvnelovania
- ki, ra Tqma unda, sabednierod maseTebic arian jer kidev. kvleviTi amocanebidan gamomdinare.
Tu interviueri amas saWirod miiCnevs, mas SeuZlia Seitanos sadiskusio
Tu saidumlo ar aris, kidev vin Caabara aq ise, rom fuli ar gadauxdia? gegmaSi garkveuli cvlilebebi, moniSnos, ra kiTxva miaCnia yvelaze
- me. mizanSewonilad ama Tu im informaciis miRebis mizniT, rogor gaagrZelos
- me Cavabare. diskusia ama Tu im pasuxis miRebis SemTxvevaSi. savsebiT dasaSvebia da
- mec. mosalodnelic aris, rom sadiskusio gegmam cvlilebebi ganicados
- me — arc fuli, arc... interviuebis Catarebis Sedegad, imis mixedviT, Tu ra damatebiT codnas
- me Cavabare, magram axla raSia saqme, viRacam viRacas uTxrao — me ubralod miiRebs interviueri Sesaswavl sakiTxTan dakavSirebiT.
ar damikarges Cemi codna, imitom rom ver damikargavdnen, amitom ar vTvli me amas
garigebad.
- bevrs daukarges. ai Cems dros bevrs daukarges.
- pirovnulad Cemze ver damikargavdnen, ra, imitom rom… [SesavalSi gaacaniT respondents intervius mizani, amocanebi, daarwmuneT
- bevri vici iseTi, rom hqondaT conda da daarekines ubralod, hyavdaT is misi pasuxebis anonimurobaSi.]
naTesavi an axlobeli, ise rom am bavSvs codna aqvs da ar daukargoT.
vin brZandebiT? gTxovT mokled momiyveT Tqveni Tavis Sesaxeb. [asaki, ojaxi,
rom ar daerekinebinaT ra moxdeboda? pirveladi identifikacia]
- daukargavdnen!
- ki, ar miiRebdnen! ras saqmianobdiT skolis damTavrebis Semdeg? [rac SeiZleba dawvrilebiT;
- dakargavdnen, imitom rom — magaliTs moviyvan, Cemi meuRle rom skolis damTavrebis Semdeg gasuli mTeli drois manZilze]
mowyobiliyo, erT-erT umaRles pirTan reqtoratSi rom mividnen da gasaubreba
iyo, Tu Tanxaze iyo laparaki, Tu rac iyo, maSin eubnebodnen, rom ai, ra ganaTleba gaqvT miRebuli? sad swavlobdiT? rodis daamTavreT swavla?
momzadebulia da raRaca — maSin uTxres, “Cven am etapze codna ar gvainteresebs”.
- ki, eg... [Tu respondenti ar swavlobs da arc uswavlia skolis Semdeg:] ratom ar
- “Cven am etapze codna ar gvainteresebs”. ar minda davasaxelo saxeli da swavlobT? [abarebda, magram ver Caabara; arc ucdia; sxva]
gvari.
- arc gWideba, yvela mixvda! ratom airCieT es specialoba? [nanobs?] romelime sxva specialobaze Tu
- gavagrZeleb. inglisuri icio, ekiTxeba — kio, kargad vicio. mere rad fiqrobdiT?
gindao? inglisurze rad ginda rom iswavloo, aq mainc verafers ver iswavlio.
anu prestiJi aris nulze dacemuli. TiTqmis yvela fakultetze, garda dRes rom irCevdeT specialobas, ras airCevdiT? igives Tu sxvas? ratom?
sociologiurisa, ar aris imis prestiJi dacemuli.
- ara, Cvenebi ki fiqrobdnen imas, rom, sityvaze, cudi momentia, rom Svilma ramdenad kmayofili xarT miRebuli ganaTlebiT? ratom?
ver Caabaros, da iZulebuli gaxdebi mag SemTxvevaSi, rom gadaixado, xom? rom ar
darCes Svili gareT — magram me vuTxari, rom axla, sityvaze, viRacas daarekinoT rogor swavlobdiT? rogor daamTavreT umaRlesi saswavlebeli?
— iqneb vabareb, hoda ratom unda viyo imis madlieri, Tu SevZeli, rom me CemiT
Cavabaro. is fuli gadavixado — ar iyo is fuli gadasaxdeli da xom ar isesxebT- ras saqmianobT amJamad? [rac SeiZleba dawvrilebiT]
meTqi? Tu raRaca, RmerTma daifaros, moxda ise, rom ver da raRaca — mere an
vinmes [daurekeT] an raRaca, magram gavedi Cveulebriv, uSpargalkod Sevedi, ramdenad gadgebaT miRebuli ganaTleba?
Cveulebriv davjeqi, davwere, gamovedi, damiweres 7 qula.
- erTaderTi viyavi, vinc Tavisufali Tema dawera qarTulSi. visTan erTad cxovrobT amJamad? [ojaxuri mdgomareoba]
- mec Tavisufali Tema davwere.
- meore dRes [maTematikaSi] mqonda testireba, 10-quliani sistemiT iyo da vin muSaobs ojaxSi? rogor SeafasebdiT Tqveni ojaxis materialur
miviRe 7 damiweres, magram aRar vidave, imitom rom gasuli viyavi. mdgomareobas? vin arCens ojaxs ZiriTadad?
- magram Cems gverdze ra moxda, vTqvaT — Zalian kargad momzadebuli bavSvi,
romelic ar iyo Telaveli — brwyinvaled abarebda istorias, magram ar uwerdnen 38
es sadiskusio gegma Sedgenili iqna Tesau sociologiis specialobis me-2 kursis
am bavSvs im niSans! sanam aman mere panika ar daiwyo da viRac ar ipova. studentebis mier 2003 wels da gamoyenebuli iqna saswavlo siRrmiseuli intervius
- iyo “posleze” mowyoba. Catarebisas.
88 25
rekomendebuli literatura: - ki.
- [anu] moewyobi, da pirvel sesiamde Tu ar dafarav am gadasaxads, gagricxaven.
1. С. Белановский. 2000. Глубокое интервью. М.: Никколо М. - me xom ar viyavi fuliT mowyobili da cxonebuli g. a. <...> — me xom ar viyavi
fuliT mowyobili, da es xom icoda iman, iyo proreqtori, da Tu vinme raRacas
2. H. Russel Bernard. 2002. Reseach Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative akeTebda fuliT, midioda magasTan, da is mere reqtorTan iyofda. me rom ar
Approaches. Third edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. Pp. 206-220 (“Unstructured viyavi fuliT mowyobili, pirveli kvira araferi da meore kviras biWebma dalies
Interviewing”) and 449-488 (“Some Traditions of Text Analysis”). sasmeli da kursze viyaviT sami kaci fxizlebi, ra — atyda mTeli ambavi,
3. Gabriele Cappai. 2000. Fra realtà locale e processi globali. Emigrazione, associanismo ed dagvibares xuTi kaci, ori CemTan erTad sxva, vinc ufulod moewyo da ori kidev
identità nelle società multikulturali. Halle/Saale: Hallescher Verlag. fuliT mowyobilebi, magram imaT Zalian cudi raRaceebi gaakeTes simTvraleSi.
me ise iZulebuli gamxades, rom meRiarebina, rom ar gavegde, rom mec davlie,
4. James A. Holstein and Jaber F. Gubrium. 1995. The Active Interview. Thousand Oaks: Sage gesmis?
Publications. - eg ukve dabali donea raRac, sxva sakiTxze gadavdivarT. axla me minda
5. Gail Kligman. 1998. The Politics of Duplicity. Controlling Reproduction in Ceausescu’s prestiJs Sevexo — ese igi, nulzea dacemuli universitetis prestiJi, azri ara
Romania. Berkley: University of California Press. Pp. 148-205 (“Bitter Memories: The Politics of aqvs, wiTels aiReb, mwvanes aiReb, cisfers aiReb, mniSvneloba ara aqvs aranairi.
Reproduction in Everyday Life”). - da me mindoda gamemaxvelebina yuradReba TviTon leqtorebis doneze —
piradad me ucxo enebze vswavlob, magram me Tu ar movemzade da me Tu ar viswavle
6. John Lofland and Lyn Lofland. 1995. Analyzing Social Settings: A Guide to Qualitative kerZo maswavlebelTan...
Observation and Analysis. Belmont, Calif.: Wadsworth. Pp. 78-89. - eg skolaSia eg problema da magazec vilaparakebT.
7. James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. - ... kerZo maswavlebeli Tu ar meyoleba, me vinc maswavlis — nu movkvdebi, me
mgoni, namdvilad.
8. Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative Interview - is ver gaswavlis.
Studies. New York: Free Press. - xandaxan, magaliTad — jek londonis istoria movuyeviT, magram
sinamdvileSi sul sxva rame movuyeviT da ubralod saxelebi SevcvaleT da qali —
cota nela moyeviTo, rom cota SeesworebinasaviT; me ar movyevi, Cemma kurselma
gaakeTa, da Tavisi sakurso miutana TviTon, ese igi gadaaqseroqsa Cumad da
miutana, nu qali ver mixvda.
- anu kvalifikacia aris Zalian dabali.
- ki.
- bodiSi, erTi wami, Tundac CvenTan, iuristebTan rac xdeba — am
universitetSi romc gadawyvitos vinmem, rom iswavlos im programiT, rac aris
dRes — verasodes ver gaxdeba normaluri iuristi, Tu TviTon ar aris aqtiuri
pirovneba.
- eg mindoda [meTqva], TviTon aqtiuroba Zalian [mniSvnelovania].
- ki, jer marto masalebi — ganaTlebis sistemaSi marTla reforma unda
gatardes, imdenad moZvelebul raRaceebs vswavlobT, ubralod...
- SeiZleba vinmem iswavlos, vTqvaT, 60-ian wlebSi gamocemuli wignidan, magram
iuristisTvis es aris dauSvebeli.
- ki, zustad!
- davamateb, ra, Tu SeiZleba — ai is patiosani leqtorebic, romlebic Zalian
cotaa am universitetSi, isinic garkveulwilad xels uwyoben korufcias, da
ratom. magaliTad, sociologiurze mowyoba pirvel weliwads Rirda 400 dolari.
mere, rodesac prestiJi aiwia, ramodenime leqtorma daxvewa jgufi da Zalian
kargad gamoiyvana, igive konferenciebze waiyvana da raRacaSi CarTo — mere
gaZvirda es, faqtia ra, 800 dolaramde iyo SarSan, saSualod.
- ara, meti.
- SeiZleba. anu, ese igi, ginda Tu ar ginda, mainc xels uwyob korufcias, ra!
- korufciul sistemaSi yvelaferi...
- albaT, prestiJis xarjze Rirs raRac, albaT...

axla minda Sevecado Zalian mokled SevajamoT is, rac ukve vTqviT, da mere
gadavideT sxva Temaze. ese igi, Tqvens studentur cxovrebaSi yvelas gvxdebaT
raRac korufciuli faqtebi da yvelas erTxel mainc, Soridan mainc
daginaxavT is, rac xdeba arakanonierad. es exeba (a) universitetSi Cabarebas,
(b) sesiebs da (g) saxelmwifo gamocdebs. amis garda, Tu aris kidev rame
korufciuli SemTxvevebi Tqvens studentur cxovrebaSi?
- sxva raRa darCa?

Tu SegiZliaT damisaxeloT korufciis raime faqti, romelsac, Tqveni


24 89
azriT, aqvs raime gamarTleba? axdens, agreTve interviuebis Sedegad Segrovebuli masalis specifika. miuxe-
- araviTari. davad amisa, SesaZlebelia gamovyoT ramdenime ZiriTadi midgoma Tvisebrivi
- gaaCnia visTvis? teqsturi informaciis analizisadmi. esenia, magaliTad: naratiuli analizi,
- ara, gamarTleba aqvs. magaliTad, 16 lari rodesac aqvs leqtors xelfasi da hermenevtikuli analizi, diskursuli analizi, kontent-analizi; interpreta-
mas Semosavlis sxva wyaro ara aqvs, imas veranairad ver mosTxov, rom ar aiRos ciuli analizi; “dafuZnebuli Teoria” (grounded theory). yvela es analitikuri
fuli viRac debilisgan, visac aqvs fuli da sTavazobs. codoa. strategia kargad aqvs ganxiluli h.r.bernards.36
- magram erTi ramea oRond — is bavSvi ar aris codo, rom niSans ar uwers? teqstis Tvisebrivi analizis TiTqmis yvela saxeoba moiTxovs informaciis
- ar aris codo, is aris debili... kodirebas anu mniSvnelovani Tematuri blokebis an elementebis gamoyofas
- mcodnesac rom ar ar uwers niSans, mainc awvalebs? respondentis monaTxrobSi. es analizis sawyisi etapia; swored kodirebis dros
- ara, eg... xdeba, rogorc wesi, sawyisi Teoriuli konstruqtebis gamoyofa.
- ara, ki, aseTi faqtebi aris, rom gawvaleben. Tu adre kodireba “xeliT” xdeboda da mkvlevari yuradRebiT kiTxulobda
- Cven erTi rame gamogvrCa. dRes, Cems kursels — dRes moxda es ambavi — yvela intervius transkripts, raTa aRmoeCina mniSvnelovani Temebi, kategoriebi
romelic pirvelia Tavis kursze da romelsac hyavs yvelgan “xuTi” — yvelaferi an kanonzomierebebi, amJamad arsebobs ramdenime kompiuteruli programa,
icoda, mesamed daibara qalma da mainc “oTxi” dauwera, im imediT, rom romelsac SeuZlia intervius transkriptebis kodireba37; miuxedavad amisa, rigi
“xuTianisTvis” fuls miutanda. es ar aris gawameba? Tvisebrivi mkvlevrebisa mainc “xeliT” muSaobas amjobinebs, Tumca mkvlevrebis
- ara, me magaze ar viZaxi. axali Taoba xSirad kompiuterul programebs aniWebs upiratesobas.
- “oTxi” damiwereo, Tqva am bavSvma, “xuTi” ar mindao. ukve itira kidec. yvelaze ufro gavrcelebuli mosazrebis Tanaxmad, Tvisebrivi monacemebis
- ar aris ganaTleba. unda icodes, rom SeuZlia man moiwvios komisia... analizis saboloo mizania miRebuli Sedegebis safuZvelze Sesaswavli fenomenis,
- ukve ra aris, ici? is imedi da isa — yvela iseTi xom ver iqneba, ara? an misi romelime aspeqtis tipologizacia, anu socialurad mniSvnelovani
- magas viZaxi — samoqalaqo sazogadoeba ar aris kargad Camoyalibebuli, tipebis garkveuli klasifikaciis Seqmna. es xdeba respondentTa naambobze
brZolisunariani. daydnobiT da, amave dros, mkvlevris analitikuri unaris gamoyenebiT,
- me magaze ar viZaxi. ramdenadac gamoyofili tipebi, rogorc wesi, Teoriuli abstraqciis Sedegia.
- axla sxva Temaze gadavediT, Cven xom...
- ara, sxva Tema ar aris, am qals uWirs am SemTxvevaSi, ityvi, rom 16 lari aqvs bunebrivia, siRrmiseuli intervius, iseve rogorc yvela misi nairsaxeobis
xelfasi. gamoyenebiT Catarebuli gamokvlevis Sedegad Cven ver davTvliT Sedegebs
- ara, es aris ubralod gamamarTlebeli sabuTi. procentulad. am SemTxvevaSi Sedegebi gamoixateba ara ama Tu im maCveneblis
- me raze vbrazdebi, iciT — Cemi azriT, dauSvebelia students aqvs stipendia gavrcelebis an misi gamovlenis sixSiris SefasebaSi, aramed garkveuli
17 lari da leqtorebs, profesorebs aqvT sadRac 50 laramde, ra, dedaCems aqvs socialuri problemis Sefasebebis, mizezebis, kanonzomierebebis, gadalaxvis
sadRac 31 Tu raRaca, imdenad sasaciloa es yvelaferi! gzebis Sesaxeb informaciis miRebaSi.
- 45 lari dekans aqvs. siRrmiseuli intervius da misi analogiuri meTodebis gamoyenebiT
- erTi Zalian uxeSi Sedareba unda moviyvano, bodiSs vixdi winaswar. es aris Catarebuli kvlevebis Sedegebis warmodgena xdeba angariSis saxiT, sadac Zalze
realoba. aiRebs qrTams, maS ras izavs! axla warmoidgineT: erTi leqciis Catareba farTod gamoiyeneba citatebi Catarebuli interviuebidan, romlebic
Rirda 15 TeTri. da samoqalaqo tualetSi rom Sexvide, Rirs 20 TeTri. ar aiRebs adasturebs mkvlevris mier gakeTebul daskvnebs.
qrTams? aiRebs!
- Zalian kargi Sedarebaa, magram...
- roca bavSvi Clungia da ar swavlobs, mag SemTxvevaSi ver gaamtyuneb.
- ukacravad, magram Cemi 3 Tvis disSvils Clungma eqimma dauniSna gentamicini davalebebi:
— sinamdvileSi araferze! axla, dedaCemi ki azrovnebs da ar gaukeTa, magram Sen
rom dauniSnav bavSvs da — imitom aris, dayruvdao da is mouvida da es mouvida — 1. SeadgineT siRrmiseuli intervius sadiskusio gegma TqvenTvis
Sen ase nu uyureb, rom Clungia da morCa, gavida [universitetidan] da arafers ar saintereso Temaze.
gaakeTebs, imaze (vTqvaT, ucxo enebze ara) — aTi da aTasi adamianis sicocxlea
damokidebuli da aTi da aTasi adamianis ganaTlebaa damokidebuli. 2. CaatareT 3 siRrmiseuli interviu (SeZlebisdagvarad — sxvadasxva soci-
- ra Tqma unda! aluri da demografiuli maxasiaTeblebis mqone respondentebTan) Tqvens mier
- cxadia. Sedgenili sadiskusio gegmis safuZvelze. samive interviu CawereT audioka-
setaze. dawereT dawvrilebiTi angariSi imis Sesaxeb, Tu rogor warimarTa es
axla warmovidginoT Telavis saxelmwifo universiteti korufciis interviuebi (SesaZlebeli iyo Tu ara intervius etapebis gamoyofa; ra
gareSe. reaqcia hqonda respondents Tqvens SekiTxvebze; ra sirTuleebs grZnobdiT
- sami studentiRa darCeba! intervius Catarebis procesSi da rogor gadalaxeT es sirTuleebi).
- ver warmomidgenia!
- me ver warmomidgenia. 3. gaSifreT Tqvens mier Catarebuli erT-erTi intervius audioCanaweri,
- Zalian sasiamovno iqneba, magram Zalian mcire raodenobiT darCeba — me romelic, Tqveni azriT, yvelaze warmatebulad warimarTa.
gaviricxebi, magram mirCevia meored Caviricxo, magram axla gaviricxo, me amas
Tamamad vityvi.
- me Zalian gamixardeba!
- me, magaliTad, vityvi — mirCevia, am universitetSi sul 5 kaci dadiodes da
iyos iseTi, rogoric unda iyos wesiT, vidre aq iaros 3 aTasma...
- universiteti ver iarsebebs maSin, Tu xuTi kaci ivlis. 36
H. Russel Bernard. Op. cit. Pp. 449-488.
- maSin ar unda arsebobdes, es aris sircxvili amis arseboba! 37
aseTi programebia, magaliTad, ATLAS.ti da NUD.IST.
90 23
luli” detalebis Sesaxeb. amis Sedegad respondents uCndeba grZnoba, rom - ki, marTalia, es aris — maSin ar unda arsebobdes.
yvelaferi isedac cnobilia, am TemasTan dakavSirebiT aRaraferia dasamali, da - CamovTvaloT, ra SemTxvevaSi ar iqneba universitetSi korufcia. Cemi azriT
is ufro gulaxdili xdeba, mosalodnelia gacilebiT meti gviTxras, vidre sxva — SeiZleba srulad ver vTqva, magram SevavsoT. erTi is, rom xelfasi unda
SemTxvevaSi ityoda, vinaidan rac ufro gaTviTcnobierebuli miaCnia mkvlevari moematos profesor-maswavleblebs. meore is, rom skolidanve bavSvi unda
am sakiTxTan dakavSirebiT, miT ufro uadvildeba laparaki. is gabedulad wamovides codniT. mesame is, rom saerTod es kvalifikacia gadaisinjos
grZnobs Tavs, vinaidan Tvlis, rom araviTari saidumlo ar gaucia — mkvlevarma profesor-maswavleblebis.
isedac icoda yvelaferi. - ki, aucileblad, eg aris pirveli.
miuxedavad imisa, rom es meTodika SeiZleba Zalze efeqturi iyos, misi - SemCneulebi vinc arian ise ki ara, rom Tan “ar ginda” da Tan jibes uwevs,
gamoyenebis SemTxvevaSi yovelTvis unda vifiqroT respondentis interesebze da ar iZulebiT rom arTmevs im fuls, [aramed] Zalian-Zalian rom aqvT am korufciaSi
davarRvioT eTikis elementaruli normebi. rac ufro gulaxdilia respondenti gadgmuli fexebi, eseni unda moSordnen.
CvenTan saubrisas, miT metia Cveni pasuxismgebloba imasTan dakavSirebiT, rom - ki.
mogvianebiT man ar inanos, rom dagvTanxmda interviuze. swored Cven varT - da ucodinroba, TviTon leqtorebis done unda iyos normaluri.
pasuxismgeblebi, agreTve, imaze, Tu rogor iqneba gamoyenebuli intervius msvle- - da iseTi leqtorebi, romlebic bavSvebs ukiTxaven — vTqvaT, sagani uweria
lobaSi miRebuli informacia. aris SemTxvevebi, rodesac ukeTesic aris, SevaCeroT “ekonomiqsi” magram es ver gaurCevia politikuri ekonomikisgan. aseTi
respondenti da ar vaTqmevinoT is, ris Tqmasac is, SesaZloa, ukve apirebda.32 leqtorebic unda gavidnen.
“zondireba” SeiZleba iyos arasruli an sruli. s.belanovskis mohyavs sruli - aris leqcia, rodesac erT-erTma leqtorma — aseTi faqti arsebobs, ra —
zondirebis aseTi magaliTi: datova bavSvebi auditoriaSi da uTxra: Cumad iyaviTo, bazari daiketebao,
interviueri: Tavis tkivilis ra wamlebi iciT? RanZili maqvs sayidelio. taqsiT gaiqca, RanZili iyida, da isev im leqciaSi
respondenti: aspirini, analgini, piramidoni. da citramoni. moaswro, amovida da gauSva is bavSvebi. isini Cumad isxdnen, iman RanZili iyida. an,
interviueri: (siCume.) rZal-dedamTilis urTierTobebze midis saubari.
respondenti: kidev, spazgani, da, Tu ar vcdebi, maqsigani. isini erTmaneTSi - bavSvebsac awyobdaT, xom, ese igi, Cumad jdoma?
meSleba xolme. - rogor ar awyobdaT! mageTi leqtoris Catarebul leqcias naRdad mirCevia,
interviueri: kidev? rom siCumes vusmino!
respondenti: Svils panadols vaZlev xolme, amboben, is usafrTxoao... - eg marTalia.
interviueri: hm. - ise marTali xar.
respondenti: a, gamaxsenda — kidev baralgini.
interviueri: baralgini... skolebSi korufcias aqvs adgili?
respondenti: kidev, reklamaa xolme televiziiT, magram saxeli ar maxsovs, - ki.
raRac wamali, romelsac ormagi moqmedeba aqvs. - ra Tqma unda!
interviueri: kidev? - adre ise ar iyo...
respondenti: sxva araferi maxsendeba. - skolidan modis, me Tu mkiTxavT.
interviueri: aRaraferi?
respondenti: diax, veRarafers vixseneb.33 sad ufro metia — skolaSi Tu universitetSi?
sruli zondireba mTavrdeba maSin, rodesac interviueri darwmundeba, rom - universitetSi.
respondents aRaraferi aqvs saTqmeli am sakiTxTan dakavSirebiT. - universitetSi.
- skolaSi iafi, universitetSi Zviri.
- skolaSi gamoxatvis forma sxva aris.
siRrmiseuli intervius Sedegebis damuSavebis SesaZleblobebi - skolaSi iwyeba korufcia da mere grZeldeba universitetSi.
ar arsebobs unificirebuli midgoma Tvisebrivi Sedegebis damuSavebisadmi. - ara, iq fuli ar aris, skolaSi.
ramdenadac TviTon es meTodebi araa formalizebuli, maTi Sedegebis damu- - rogor ar aris! pirvel skolaSi vici maswavlebeli, rom 60 lars iRebs
Savebis formalizaciac Zalian rTuli, zog SemTxvevaSi ki SeuZlebeli amocanaa. niSanSi!
avtorebis umravlesoba xazs usvams, rom iseve rogorc nebismieri Tvisebrivi - Tavi daanebe pirvel skolas!
monacemebis SemTxvevaSi, siRrmiseuli intervius (da misi nebismieri nairsa- - ginda dagisaxelo?
xeobis) Sedegebis damuSaveba ar aris kvlevis izolirebuli safexuri, aramed - vin aris?
monacemTa analizi savele etapis dros, interviuebis Catarebis paralelurad - n. T.
iwyeba. kerZod, jeims spradlis Tanaxmad, analizi pirveli intervius dasru- - ara.
lebisTanave unda daiwyos, ramdenadac Catarebuli intervius Sedegebis gaana- - studenti modis skolidan, me vfiqrob, skolidan unda daiwyos maswavleb-
lizeba dagvexmareba, ukeT SevarCioT kiTxvebi Semdeg interviuebisaTvis.34 amis lebisa da sistemis gadaxaliseba, rom mere kadri wamovides normaluri.
sapirispirod, robert vaisi miiCnevs, rom naadrevia analizis dawyeba savele - ar aris korufcia, rom Sen bavSvs Zalas atan, rom, ginda Tu ara, SenTan
etapis damTavrebamde.35 moemzados, da Tu SenTan ar moemzadeba, niSans ar dauwer?
ar SeiZleba ar vaRiaroT, rom Tvisebrivi analizi bevradaa damokidebuli - da emzadebian?
mkvlevris individualur midgomaze; zog SemTxvevaSi, masze garkveul gavlenas - ar aris korufcia, rom am umaRles damTavrebul Clungs Sen 500 dolars
arTmev da maswavleblad iReb, rom is bavSvebi isev daaClungos, mere isev aq fu-
32 liT moawyos, da mere isev gaaubeduros da ase gagrZeldes mudmivad?
damatebiT aseTi meTodikebis Sesaxeb ix. H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in
- Caketili wrea.
Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches. Pp. 210-217.
33 - eg modis skolidan. TavSi rom urtyav, rom eubnebi, rom Seni saqme ar aris,
С. Белановский. 2001. Метод фокус-групп. М.: Никколо М. С. 26.
34
James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. P. 92. Seni uflebebis dacva araferi ar aris — aq universitetSi rom amodis da is rom
35
Robert S. Weiss. Op. cit. P. 151. fuls sZalavs — iman ar icis, rom komisia unda moiwvios da viRacasTan erTad

22 91
Caabaros, daCagrulia. “cxovrebis istoriis” analogiurad, biografiul-naratiuli interviuc
- ai, universitetSia eg faqtori, rom momzadebaze — skola maxsendeba xolme respondentis cxovrebiseuli gamocdilebis Seswavlas isaxavs miznad; esec
magaze, erT leqtorTan vemzadebodi, da Semdeg ukve, rom davanebe am leqtorTan arastruqturirebuli interviua, romlis msvlelobaSic interviueri minimalu-
momzadebas Tavi, imitom rom aranairi Sedegi vera vnaxe — ai veranairi, naxevari rad ereva saubarSi, vinaidan am tipis intervius erT-erTi mTavari mizani
saaTi vsaubrobdiT, meWoraveboda uxeSad rom vTqvaT, da siTamamec ar myofnida, Txrobis spontanurobis uzrunvelyofaa. am intervius ZiriTadi gansxvaveba
rom meTqva rom “ara” — Semdeg misi mSoblebis binis pirdapir daviwye momzadeba da “cxovrebis istoriisagan” imaSi gamoixateba, rom biografiul-naratiul inter-
amis gamo ignorirebas mikeTebda kursze, maxsovs, maSin kargi aRmavlobis periodi viuSi ufro meti yuradReba eTmoba Tavad respondentis Sefasebebis Seswavlas
mqonda, da, rasac hqvia, Caaqro mTlianad CemSi eg, da axla ver viwyeb isev Tavidan, mis cxovrebaSi mimdinare procesebTan dakavSirebiT, rac, rogorc am meTodis
imitom rom is Zalian Zlieri survili mqonda. da rom vuyvebodi seminars, Teoretikosebi varaudoben, saSualebas gvaZlevs gansakuTrebulad Rrmad
yovelTvis ukmayofilebis SegrZneba hqonda da Suaze mawyvetinebda an roca xels SeviswavloT am procesebis roli adamianis cxovrebaSi.31
viwevdi, ignorirebas mikeTebda — es imitom, rom masTan aRar vemzadebodi.
- aseTi faqtebi skolaSi xSiria xolme.
- amaSi geTanxmebi, magram meore momentic aris. rodesac aq adamiani modis, da respondentTa gulaxdilobis gamomwvevi meTodikebi
elementaruli, minimaluri azrovnebis donec ara aqvs. magaliTad, Cven visxediT siRrmiseuli intervius warmatebis upirveles sawindars warmoadgens
CaTvlaze, Sexvda qristianoba, da naxevari saaTi mekiTxeboda, saidan daviwyo interviuersa da respondents Soris iseTi urTierTobis damyareba, romelic
qristianobao. bolos leqtorma mohkra yuri da eubneba — saidan unda daiwyo respondentis gulwrfelobas gamoiwvevs. aseTi urTierTobis winapirobaa
qristianoba, axla ar gamagiJoo! mkvlevris WeSmariti interesi respondentis cxovrebisadmi, araSefasebiTi
- mkalaviSvilidan-Tqo. damokidebuleba misi gamocdilebis an misi azrebisadmi da misi unari daarwmunos
- miT umetes, rom faqtebi dazepirebuli ki hqonda, magram veRar moaxerxa imis respondenti, rom intervius Sedegad miRebuli informacia mxolod kvleviTi
“gadaxarSva”. amocanebisTvis iqneba gamoyenebuli.
- TviTon skolaSi maswavleblebis done aris Zalian dabali. erTi statia amasTan, arsebobs specialuri profesiuli meTodikebi, romlebic gvexmareba,
davwere erTi sami Tvis win — ese igi, 90% maswavleblebisa ori xeliT mwyevlida. gamoviwvioT respondentis meti gulwrfeloba da miviRoT misgan meti informacia,
statia exeboda skolis problemebs, arc saxelebi damisaxelebia, arc gvarebi — vidre is Tavidan apirebda gaemJRavnebina CvenTvis. es meTodikebi xSirad moixsenieba
modiodnen da, “Sen is ratom dawere?”. iq wamZRvarebuli maqvs ilia WavWavaZis rogorc “zondirebis” saSualebebi (“probing”); maTi meSveobiT Cven vubiZgebT respon-
“kacia-adamianSi” romaa, “vinc luarsabis saxeSi Tavis Tavs icnobs” da a.S. dents, daasrulos azri, romelic bolomde ar ganumartavs, an agvixsnas is, rasac
vekiTxebi: “icani Seni Tavi?” — “ara, kaco!” — “Sen gagikeTebia aseTi rame?” — “ara!” mxolod gakvriT Seexo. zondireba gansakuTrebiT mniSvnelovania iseT SemTxvevebSi,
- “maS ra ginda?” — “ara, es xom skolis prestiJia!” ra skolis prestiJia, es rom rodesac respondentebi aRiqvamen gamokvlevis Temas rogorc Zalze rTuls an
xdeba, ar aris prestiJis dacema? saTuTs, da amis gamo SeiZleba Tavi Seikavon detaluri da gulwrfeli pasuxebisagan.
- ai, goka gabaSvilma rom Tqva, erTi gadacema gavakeTeo da sul nacvalsa- qvemoT ganvixilavT respondentebis gulaxdilobis gamomwvev ramdenime
xelebiT vlaparakobdio — da yvelam damirekao, “ratom Tqvi, goka, Cemze?” yvela meTodikas — “siCumes”, “eqos” da “ganacxads”; mniSvnelovania, rom maTi gamoye-
kargad xvdeboda, vin ra gaakeTa. nebis dros interviueri ar ereva saubarSi, Sesabamisad, ar axdens gavlenas
- yofili ganaTlebis ganyofilebis gamge mibarebs — axla mibarebs, warmoid- respondentebis pasuxebze.
gine — meo suliT pedagogi varo, da rogor unda makadros adamianmao, rom 1) siCume. imis magivrad, rom saubris dros warmoqmnili pauzis dros
skolaSi fuliT awyoben xalxso? saxeli da gvari miTxari, vino? axla, me unda mkvlevarma morigi kiTxva dasvas, is agrZelebs Cumad jdomas. xSirad xdeba, rom
vuTxra, gaigeT? mere is wavides, ciliswamebaze miCivlos da marbeninos giJiviT. aseT situaciaSi respondenti Tavs uxerxulad grZnobs, amitom gadawyvets, Tavad
- axla, skolis wesdebaSi weria, rom is bavSvebi, vinc cxovroben Telavs gareT, Seavsos siCume, agrZelebs saubars, Tan ambobs mets, vidre Tavidan apirebda.
skolas unda hqondes erTi avtobusi, rogorc sazRvargareT aris, da Turme es es meTodika Zalian misasalmebelia im TvalsazrisiTac, rom is neitraluria,
bavSvebi — me ar vicodi, axla gavige — skola valdebulia es bavSvebi waiyvanos mkvlevari arafers ambobs, ar svams damatebiT kiTxvebs, Sesabamisad, gamoricxu-
saxlSi da Semdeg diliT wamoiyvanos. imis gamo, rom skolas ara aqvs, igive pirvel lia, raime gavlena iqonios respondentis pasuxze.
skolas, amis saSualeba, hqondes avtobusi, hqondes yoveldRiurad benzini... amasTan, aRsaniSnavia, rom am meTodikis warmatebiT gamoyeneba Zalze rTulia,
- ra sisulelea! vinaidan aq ar SeiZleba gadaWarbeba — SeiZleba isec moxdes, rom respondenti
- ... direqtori ar iRebs saerTod soflidan bavSvebs, dameTanxmebiT, albaT, aRar apirebs arafris Tqmas; aseT SemTxvevaSi Camovardnili siCume SeiZleba uxe-
imitom, rom pirvel skolaSi iSviaTia... rxuli gaxdes. mkvlevars unda Seswevdes unari, droulad auRos alRo situacias
- eg aris diskriminacia sacxovrebeli adgilis mixedviT. da gadawyvitos, gaagrZelos siCume Tu droulad gadavides morig kiTxvaze.
- ... an Tu iRebs, maSin im bavSvs saxlSi manqana unda hyavdes, da im SemTxvevaSi 2) eqo Zalze neitraluri da nakleb sarisko meTodikaa, romelic ar iwvevs
iRebs. intervius mimarTulebis Secvlas. im SemTxvevaSi, rodesac respondentma daas-
- an fuli unda hqondes da gadaixados. rula pasuxi raime kiTxvaze, magram mkvlevari ar aris maincdamainc kmayofili
- ra Tqma unda, esec korufciaa, xom? miRebuli pasuxiT, mas SeuZlia ubralod nela gaimeoros respondentis mier
- ara, ara, es ukve diskriminaciaa sacxovrebeli adgilis mixedviT. naTqvami bolo sityva an fraza. didia imis albaToba, rom respondenti
- ai ra informacias vflob: 2003 welSi skolebSi, Tu ar vcdebi, 355 aTasi lari daubrundeba Sewyvetil Temas da ufro srul informacias mogvawvdis.
iyo gamoyofili xelfasebisa da socanaricxebis garda, rom unda daxarjuliyo. 3) ganacxadi. es meTodika gansakuTrebiT mgrZnobiare, daxurul Temebze
ese igi, rom gadagvexeda, rogor iyo gamoyofili: yvela skolaSi saxuravi unda saubrisas gamoiyeneba, rodesac respondentebs euxerxulebaT saubari an ar
iyos gakeTebuli, fasadi unda iyos gakeTebuli, merxebi unda iyos, skamebi unda undaT, raime jgufuri saidumlo “gascen”. ganacxadis teqnikis gamoyenebisas
iyos, dafebi, sul yvelaferi unda iyos — ar aris arsad! midixar buRalteriaSi, mkvlevari iqceva ise, TiTqos man ukve icis yvelaferi, rac am sakiTxTanaa
xom? am saqmes edga a. g., proeqtis farglebSi. mivida buRalterTan, ekiTxeba: es dakavSirebuli, da Tavisuflad saubrobs respondentTan “daxuruli” an “akrZa-
fuli Camogividao? — Camomividao. <...> mere mivida sxva skolebSi, wamoiReTo? —
arao. is midis isev buRalterTan, romelic eubneba, waRebuli aqvTo [fuli]. aba 31
Gabriele Cappai. 2000. Fra realtà locale e processi globali. Emigrazione, associanismo ed identità nelle
maCveneo qviTrebio, miReba-Cabarebis raRaca — eg kontrolis palatis saqmeao, società multikulturali. Halle/Saale: Hallescher Verlag.
92 21
rogorc fokus-jgufi, romlis Sesaxebac Semdeg leqciaze visaubrebT, SeiZleba Sen vina gkiTxavs, wadio — ar iZleva! azri ara aqvs, xalxo!
ganvixiloT rogorc siRrmiseuli intervius nairsaxeobebi — Tumca maT sakmaod - iq sxva situaciaa.
specifikuri Tvisebebi gaaCnia, samive es meTodi Tavisi ZiriTadi maxasiaTeble- - magedan modis.
biT siRrmiseuli intervius analogiuria. - ra doneze qreboda fuli, kacma ver miagno.
“cxovrebis istoria” iTvaliswinebs respondentis cxovrebis dawvrilebiT - ara, dawyeba eg aris, skolidan, magram dRes-dReobiT universitetis
aRweras. siRrmiseuli interviusagan gansxvavebiT, es aris arastruqturirebuli korufcia ufro damRupvelia.
interviu, romelic ar moiTxovs sadiskusio gegmis SemuSavebas da romlis - ara, gamomdinarea skolidan.
Catarebis procesSic mkvlevris roli xSirad mxolod msmenelis rols utoldeba - me vfiqrob, universitetidan gadaiRo skolis struqturam, imitom rom adre
— is sTxovs respondents, mouyves mas Tavisi cxovrebis Sesaxeb, da misi Semdgomi ar iyo.
Careva Txrobis procesSi Zalian umniSvneloa, rogorc wesi, mxolod Txrobis - ara, ra aris — erTi rame, ra. studenti rom modis universitetSi, is modis
fokusirebis an qronologiis dacvis mizniT xdeba. skolidan da is skolaSi Tu mieCvia meqrTameobas, fulis micemas, raRaceebs, xom —
“cxovrebis istoriis” meSveobiT SeiZleba Seswavlili iqnes, magaliTad, mig- igives gaagrZelebs aq da aravis ar unda gaukvirdes es.
raciis gavlena adamianis cxovrebaze da axal kulturul garemoSi adaptaciis - amis mizezi ra aris, iciT? weRan rom viZaxdiT, im avtobusebze, im fasadis
sirTuleebi. intervius msvlelobaSi miRebuli informaciis gamdidrebis mizniT SekeTebaze da a.S. — skolas ara aqvs fuli da iZulebuli xdeba, xom?
mkvlevarma SeiZleba gamoiyenos piradi dokumentebi, rogorebicaa werilebi, - ki, iZulebuli xdeba.
dRiurebi, fotosuraTebi da sxv. - anu saxelmwifom dRes, samwuxarod, qarTulma saxelmwifom yvelanairi mora-
Tumca misi saxeliT Tu vimsjelebT, es meTodi TiTqos respondentis mTeli luri ufleba dakarga, vinmes rame mosTxovos; Tundac im adamians, romelsac Sia
cxovrebis momcvelia, es ase ar aris. cxovrebis periodi, romelsac kvlevis da raRacas iparavs, da martivad vityvi, ratomac. saqarTvelos parlamentma
procesSi SeviswavliT, Zalauneburad SerCeviTia; aseT SemTxvevaSic ki interviu rodesac daadgina, rom saarsebo minimumi unda iyos 115 lari, da igive parlamenti
Zalian xangrZlivia da SeiZleba ramenime dRis ganmavlobaSi gagrZeldes (aseT adgens, rom minimaluri xelfasi qveyanaSi unda iyos 14 lari, xom — amiT igive Seni
SemTxvevebSi, ra Tqma unda, saubari mTeli dRe ar mimdinareobs, magram ramdenime xelisufleba geubneba, rom sasikvdilod xar ganwiruli da Seni Tavis gadasar-
dRis manZilze mkvlevari da interviueri ramdenime saaTs saubroben). Cenad rac ginda is qenio. aqedan gamomdinare, yvelanair moralur valdebulebas
“cxovrebis istoriis” meTodis erT-erTi umniSvnelovanesi upiratesoba mosamarTle kargavs, rom miusajos...
gamoixateba sxvadasxva pirovnebebis istoriebis Sedarebis da garkveuli soci- - ese igi, raRac momentSi saxelmwifo gvibiZgebs korufciisken.
aluri kanonzomierebebis Ziebis SesaZleblobaSi. amitom es meTodi farTod - raRac momentSi ki ara, gibiZgebs Sen!
gamoiyeneba sociologiaSi, fsiqologiaSi, fsiqiatriaSi, kriminalistikaSi. - eg yvelaferi maRlidan modis, aba...
socialur mecnierebebSi gamoiyeneba “cxovrebis istoriis” ramdenime saxe- - isic sakiTxavia, minimumi aris marTla is 115 lari, Tu ufro meti sWirdeba
oba, kerZod, amerikuri kvleviTi tradiciisaTvis damaxasiaTebeli “cxovrebis is- adamians, magram rodesac Sen amas akeTeb, da plius...
toria” da biografiul-naratiuli interviu, romelic farTod gamoiyeneba evro- - yvelas ara aqvs imis saSualeba, kerZo biznesi wamoiwyos, yvelas ara aqvs imis
peli (upirveles yovlisa, germaneli) mkvlevrebis mier. amerikul sociologiaSi saSualeba, arian adamianebi, mcodneebi...
es meTodi saTaves iRebs Cikagos skolis warmomadgenlebis uiliam Tomasis da - ver dadgeba da papiross ver gayidis quCaSi!
florian znaneckis klasikuri gamokvlevidan “poloneli glexi evropasa da ame- - profesoria!
rikaSi” (1918) da kliford r. Sous “jek roleris” cxovrebis aRweraSi (1930). 1930- - viRa iyidis, yvelam rom papirosi gayidos?
iani wlebidan interesi am meTodisadmi Sesustda, magram 1960-anebSi kvlav - rogor ara, gaiyideba! oRond, erTi rame kidev da skolasTan dakavSirebiT
gaZlierda. xmas aRar amoviReb. Zalian aris axla yuradReba misaqcevi da dasafiqrebeli —
“cxovrebis istoriis” gamoyenebisadmi ori midgoma gamoirCeva: rogorc viciT, reformiT SeiZleba iseTi rame moxdes, umaRles saswavlebelSi
tradiciuli, romelic miznad isaxavs respondentis cxovrebis obieqtur saerTod gauqmdes gamocdebi da skolaSi miRebuli raRac Sefasebebis mixedviT
aRweras da gamoirCeva interesiT imisadmi, Tu ra asaxva pova mis cxovrebaSi ganawildes. es aris absurdi — aq ixsneba korufcia da midis skolaSi, Tu direq-
farTo socialurma procesebma, ra gavlena iqonies maT Cveulebrivi adamianis tori ar Seicvala, Tu sistema ar Seicvala, Tu monitoringi an sazogadoebrivi, an
cxovrebaze. aseTi midgoma gvexmareba, SeviswavloT socialuri procesebis saxelmwifo, an raRacnairi monitoringi ar ganxorcielda.
subieqturi Sefasebebi, gavamaxviloT yuradReba socialur procesebsa da - nu, praqtikebze rom viyaviT [skolebSi] — bavSvebs, SeiZleba iTqvas, swavla ar
individualur cxovrebas Soris arsebul kavSirze, SevafasoT socialuri undaT! es aris kidev yvelaze didi, da maswavlebels rom eubnebian, “ki-Wa!” mere
cvlilebebis mniSvneloba, da sxv. am konteqstSi es meTodi xSirad gamoiyeneba vubnebi, Sen swavla ar ginda-meTqi? da — “me rad minda swavla, me rad minda!”,
axali socialuri fenomenebis Seswavlis mizniT, raTa Sevsebuli da marto rom ipranWebian da bolos veRar Sevikave Tavi, me rom Seni maswavlebeli
gamdidrebuli iqnes mkvlevrebis xelT arsebuli statistikuri masala. viyo, kedelze gartymevinebdi-Tqo Tavs. aris usaSinlesi mdgomareoba. ara, ar
SedarebiT axali midgoma miznad isaxavs respondentis cxovrebiseuli gzis vartymevinebdi, magram im wuTas...
interpretacias da/an aseTi interpretaciis SesaZlo gzebis Seswavlas, ris - meoTxe skolaSi maswavlebelma marilze daayena muxlebiT bavSvi.
Sedegadac es midgoma fsiqologias uaxlovdeba. - eg adre iyo, axla piriqiT xdeba.
amerikelma sociologma geil kligmanma (Gail Kligman) “cxovrebis istoriis” - adre ara, erTi wlis winandeli faqti.
gamoyenebiT Seiswavla rumineli qalebis reproduqciuli janmrTelobis prob- - Sevedi skolaSi da guli gamiskda — telefonze TamaSobs naxevari klasi, ra!
lemebi CauSeskus reJimis dros, rodesac eris gamavlebis iZulebiTi politika meoTxeklaseli lawirakebi!
tardeboda. am politikas tragikuli Sedegebi hqonda qalebis janmrTelobisa da - Cems periodSic iyo, magram verc erTi maswavlebeli ver bedavda xeli daedo
TviT sicocxlisTvisac ki, vinaidan rTuli ekonomikuri pirobebi qalebs xSirad CemTvis.
ubiZgebda aralegaluri abortebi gaekeTebinaT, romlebic arakvalificiurad - maswavlebeli rom yviris, maswavlebeli rom wivis, wixliT rom Semodis, rom
keTdeboda, ris gamoc maT mravali qalis sicocxle Seewira.30 Semodis da ar icis, rom Sesavali unda gaakeTos, bavSvi unda moamzados, da im
gagiJebul bavSvs rom dadgeba da wivil-kivils dauwyebs: “modi gakveTili
30
ix. Gail Kligman. 1998. The Politics of Duplicity. Controlling Reproduction in Ceausescu's Romania. Camabare!”, JurnalSi yofaqcevis magivrad saganSi “erTians” rom dauwers — ar
Berkley: University of California Press. iswavlis da ver gaamtyuneb. ai eg maswavlebeli unda miartya kedelze!

20 93
zedmeti an usargebloa am konkretuli gamokvlevis problemis Seswavlis
axla skolis Tema davxuroT. erTi Zalian mokle SekiTxva universitetTan TvalsazrisiT, da iswavlos respondentis Tavazianad gaCumeba da saubris
dakavSirebiT — rogor fiqrobT, axali reqtori ras Secvlis? ramdenad msvlelobis Secvla saWiro mimarTulebiT.
TvliT, rom reqtoris Secvla moitans sasurvel cvlilebebs korufciis iTvleba, rom siRrmiseuli intervius meTodiT ganxorcielebuli erTi gamo-
dargSi? sxva dargebs jerjerobiT nu SevexebiT. kvlevis farglebSi sakmarisia 20-30-dan 50-60-mde siRrmiseuli intervius
- axali reqtori ecdeba, me vfiqrob, rom mcdeloba iqneba, magram ramdenad Catareba27, raTa miRebuli iqnes sakmarisi da sando empiriuli monacemebi. saerTo
ganaxorcielebs, eg ar vici. imitom rom me vici erTi magaliTi, rom moatyues rCeva interviuebis raodenobasTan dakavSirebiT aseTia: interviuebis Catareba
reqtori. sinamdvileSi fuli iqna aRebuli, erT-erTi bavSvis SeyvaniT, aiRo sxvam unda Sewydes maSin, rodesac axali interviuebis msvlelobaSi miRebuli
is fuli, 300 dolarzea aq saubari, aiRo sxvam, erT-erTma moxelem es fuli da informacia meordeba, axali informacia umniSvnelo da periferiuli xasiaTisaa
Seiyvana reqtorTan rogorc uniWieresi bavSvi, rogorc es-es-es. da aRar amdidrebs Cvens codnas Sesaswavli sakiTxis Sesaxeb, Sesabamisad,
- me SemiZlia faqtebiT vilaparako. 12 maisidan aris reqtori, damtkicda 1 damatebiTi interviuebis Catareba aRar aris gamarTlebuli28. masobrivi gamo-
ivniss, Tu ar vcdebi. ukve aris raRac sasikeTo Zvrebi, me, magaliTad, Cems Tavze kiTxvis dros gamokiTxul aTasobiT respondentTan SedarebiT es ricxvi
gamovcade, davinaxe. SeiZleba Zalian mcired mogveCvenos, magram nu daviviwyebT, rom yoveli aseTi
- ki. intervius dros Cawerili saubris qaRaldze gadatanas (“gaSifvras”) sul cota 6-
- axali cocxis faqtori mgonia jerjerobiT. 8 saaTi dasWirdeba, ris Sedegadac miviRebT 20-ze meti gverdis moculobis
- ara, me ara mgonia axali cocxis faqtori. axla raSia saqme — saxelmwifo teqsts (“transkripts”); yvela interviu damuSavebuli da gaanalizebuli unda
gamocdebze am kacma Semoiara absoluturad yvela auditoria da uTxra, rom ar iqnes. es Zalze Sromatevadi samuSaoa.
gadaixadoT araferi, ar mokrifoT, dekans ar misceT, aravis ar misceT, vinc Znelia CamovayaliboT zusti wesebi, romelTa Tanaxmadac xdeba responden-
ginda mogTxovoT, imitom rom azri ar eqneba. da marTla CaiWrnen is tebis SerCeva siRrmiseuli interviusaTvis. iseve rogorc saerTod Tvisebrivi
fulgadaxdilebi. meTodebiT muSaobisas, aq arasodes ara gvaqvs saqme reprezentatul SerCevasTan.
- ukan daubrunes fuli? respondentebis SerCeva xdeba gamokvlevis miznidan gamomdinare, im moTxovnebis
- ar vici, ra gaakeTes. gaTvaliswinebiT, romlebsac mkvlevars gamokvlevis amocana karnaxobs. Cveu-
- eg dekanebis da studentebis [saqmea]. lebriv saqme gvaqvs erTi da igive socialuri jgufis warmomadgenlebTan, an
- mere mirbodnen saCivlelad, ai, maS fuli raRas gamogvarTveso? karg dros xalxTan, romlebsac miRebuli aqvs garkveuli gamocdileba — magaliTad, Tu
mirbodnen! es erTi. meore, sanam reqtoris arCevnebi iqneboda, studentebis SeviswavliT warmatebul biznes-karieras, unda davukavSirdeT warmatebul
garkveulma nawilma movagroveT 600 xelmowera [erT-erTi kandidatis] mxardasa- biznesmenebs; Tu gamokvlevis Temaa bavSvebis aRzrdasTan dakavSirebuli saerTo
Werad — magram es ar iyo raRaca Tavis moqonvis principi, Cven mas warvudgineT problemebi, maSin kvlevaSi monawileoba axalgazrda mSoblebma unda miiRon; Tu
Cveni programa, ra unda Seesrulebina mas studnetebisTvis. da amaze dagvTan- gamokvlevis Temaa migracia, unda CavataroT interviu migrantebTan; Tu gamo-
xmda. iq iyo: biujetis gamWvirvaloba, misaRebi gamocdebis gamWvirvaloba, rac kvleva umaRlesi saswavleblebis problemebs exeba, unda moviwvioT studentebi
ukve faqtia da me piradad Cemi arasamTavrobo organizaciis saxeliT mivmarTav da/an profesor-maswavleblebi, da a.S.29
da me davakvirdebi misaReb gamocdebs Telavis saxelmwifo universitetSi axla. siRrmiseuli intervius Catareba yovelTvis winaswar SeTanxmebulia respon-
da iq iyo sxvadasxva sakiTxebi, romlebzec es kaci dagvTanxmda, romlebzec visa- dentTan da tardeba aseve winaswar SeTanxmebul adgilas — es SeiZleba iyos
ubreT, romlebic gvjera, rom gakeTdeba, da jerjerobiT midis sworad yve- respondentis saxli, misi samsaxuri an mkvlevris ofisi. aseTi interviu arasodes
laferi. ar tardeba quCaSi an sazogadoebrivi TavSeyris adgilebSi, rogorebicaa kafe,
- ho, imedi aris. biblioTeka da sxv. siRrmiseuli interviu tardeba pirispir mkvlevarsa da
- is fuli, mosawyobi fuli, ojaxidan mainc xom gamodioda, ara? da midioda respondents Soris; sxva pirTa daswreba akrZalulia. vinaidan amis miRweva
marcxena jibeSi. axla me vnaxe, rom fasian seqtorze gazrdilia gadasaxadebi. sakmaod Znelia respondentis ojaxSi, siRrmiseuli intervius Catareba ufro
- ho. mizanSewonilia mkvlevris ofisSi, sadac daculi iqneba simSvide da intervius
- da es aris marTali. imitom rom mainc gamodis is fuli, da [sjobs] wavides CatarebisaTvis xelsayreli sxva pirobebi.
ise, rom leqtorebs gauzardo xelfasi, vidre is “marcxniv” wavides. siRrmiseuli intervius diqtofonze Cawera aucilebelia misi Semdgomi ana-
- ar SeiZleba, Seni arasamTavrobo organizacia ara marto misaRebze lizis mizniT. es moTxovna damatebiT pasuxismgeblobas akisrebs mkvlevars
daeswroT, aramed, vTqvaT, saxelmwifo gamocdebze da aseve sesiaze? rogorc teqnikuri TvalsazrisiT (teqnikuri aRWurvilobis momzadeba, misi
- ki. gamarTulad muSaobis uzrunvelyofa), aseve eTikuri TvalsazrisiTac (respon-
- kargi iqneba! dentebis konfidencialobis dacva).

danarCenebis azri mainteresebs — kidev ra unda gakeTdes imisaTvis, rom siRrmiseuli intervius specipikuri saxeobebi
universitetSi situacia gamoswordes korufciis TvalsazrisiT? siRrmiseuli interviu Tvisebrivi kvlevis Zalze gavrcelebuli meTodia, da
- Cemi azriT, pirvel rigSi leqtorebs xelfasi unda gaezardoT. gasakviri ar aris, rom misi gamoyenebis manZilze SemuSavebuli iqna misi ramdenime
- unda gaezardoT. nairsaxeoba. biografiul-naratiuli interviu da “cxovrebis istoria”, iseve
- [fasiani seqtoris gadasaxadebis gamoyenebiT ufro kargia maTi xelfasebis
gazrda.]
27
- ki, Torem saxelmwifo ar gazrdis Tavisi iniciativiT. SesaZloa, yvela am intervius damuSaveba ver moxerxdes, vinaidan respondentebs Soris
- da Semdeg leqtorebis atestacia unda moxdes. SeiZleba Segvxvdes adamianebi, romlebic ver moaxerxeben Tavisi azris sakmaod
vrclad Camoyalibebas. Tumca, siRrmiseuli interviuebis Catarebis dros aseTi ram
- unda akontrolon misaRebi gamocdebi, TviTon universitetis xelmZRva-
SedarebiT iSviaTad xdeba, vinaidan yvela respondenti, rogorc wesi, individualurad
nelobam. anu, me viZaxi, kargi mxriv unda akontrolon. aris xolme SerCeuli, da SerCevis erT-erTi moTxovna swored maTi lingvistikuri
- a. erT wels iyo mimReb komisiaSi Tavmjdomared. movida viRac qistio, imas, komunikaciis maRali donea.
ra Tqma unda, Tavidanve ise hqonda saqme, rom imas unda Caebarebina. dedaCemma 28
Robert S. Weiss. Op. cit. P. 21.
[Tqva], Tavidanve momceso sia, ai amaT unda Caabarono, da danarCenebma ar unda 29
ix. Robert S. Weiss. Op. cit.
94 19
siRrmiseuli intervius Catarebis mizniT, mkvlevari ar amzadebs struqtu- Caabarono.
rirebul kiTxvars — magram mas yovelTvis aqvs Sedgenili savaraudo kiTxvebis da - maraa, kaco, me rom gamocdebi mqonda, mubnebodnen, mwvane ginTia, risi
maTi sasurveli Tanamimdevrobis werilobiTi monaxazi, romelic emyareba geSiniao.
intervius procesSi gansaxilveli Temebisa da sakiTxebis winaswar Seswavlas. am - movidao viRac qisti, romelmac ar icoda qarTuli. axla me veubnebio, me ar
monaxazs sadiskusio gegma ewodeba. sadiskusio gegma mkvlevris samuSao instru- vici qisturio da rusuli me ki vicio, magram ruseTSi ar varT da ratom unda
mentia, romelic gvexmareba vakontroloT intervius procesi, ar gamovtovoT gamogcado rusulad? am dros is unda mieRoT.
mniSvnelovani sakiTxebi da maqsimaluri informacia miviRoT respondentisgan - Cems win gogo gadioda, istorias rom vabarebdi — ra Tqma unda, ar icoda, da
CvenTvis saintereso sakiTxebis Sesaxeb.25 erT-erTi sakiTxi hqonda [erekle]. [gamomcdeli] eubneba axla, rac ici is moyevio
sadiskusio gegmis momzadeba aucilebelia, Tu gvinda miviRoT sando da — araferi ar vicio. gagiJda, moixsna saTvale — ras hqvia araferi ar vicio,
Tvisebrivi monacemebi, rac SemdgomSi saSualebas mogvcems, SevadaroT sxvada- uxerxul mdgomareobaSi nu magdebo, iq 70 kacze meti zis auditoriaSi, Tan icis,
sxva intervius Sedegad miRebuli informacia. amave mizniT, gansaxilveli Temebis rom viRaca magis mere unda CaWras — moyevio rame! araferi ar vicio.
Tanamimdevroba intervius dros sasurvelia ucvleli iyos, Tumca dasaSvebia
garkveuli variaciebi. mainc, ar aris sasurveli, rom winaswar SemuSavebuli geg- sanam movrCebiT universitetis Sesaxeb saubars, vinmes rame xom ar darCa
misagan gadaxveva, kiTxvebis formulirebisa da Tanamimdevrobis Secvla Zalian saTqmeli?
xSiri da/an radikaluri iyos. - am yvela problemis mogvarebasTan erTad unda aiwios universitetis pres-
siRrmiseuli intervius mTavari Rirseba isaa, rom is saSualebas gvaZlevs tiJi, anu, raSi gamoixateba: unda daematos iseTi sagnebi, iseTi fakultetebi,
rogorc Cven, mkvlevrebs, aseve respondentebs uSualod intervius msvlelo- romlebic kaxeTs sWirdeba, ra. amdeni pedagogi weliwadSi kaxeTs ara sWirdeba,
bisas wamovwioT an ganvaviTaroT axali Temebi, romlebic aqtualuria gamo- Cemi azriT, da es aucileblad unda gakeTdes da es reqtoris Zalian didi
kvlevisaTvis, magram sxvadasxva mizezis gamo ar iqna winaswar gaTvaliswinebuli survilia da, albaT, momavali wlidan gakeTdeba, unda gakeTdes mevenaxeoba-
kvlevis dagegmvis etapze. uSualod intervius procesSi wamoWrili axali meRvineobis fakulteti, razec aris moTxovna kaxeTSi, oRond es unda iyos Zalian
Temebis ganviTareba SesaZlebeli xdeba, ramdenadac sadiskusio gegma ar prestiJuli fakulteti, Tundac weliwadSi uSvebdes xuTs, magram profesional
moiTxovs, zedmiwevniT zustad davicvaT iq dasmuli kiTxvebis formulireba da kadrs. da imas garantirebuli eqneba samsaxuri. axla Cven rom mivdivarT, ar viciT
Tanamimdevroba, aramed garkveul Tavisuflebas gvaniWebs. swored es garemoeba sad mivdivarT — diploms ki viRebT, magram sul sxvagan vfiqrob vimuSavo, imitom,
ganapirobebs imas, rom, rogorc zemoT aRvniSneT, siRrmiseuli interviu rom maRali xelfasia.
nawilobriv struqturirebuli interviuebis ricxvs ganekuTvneba. - kidev erTs davamatebdi. me vfiqrob, leqtorebis kadri unda gadaxalisdes,
siRrmiseuli interviu ZiriTadad “Ria” kiTxvebze dayrdnobiT warimarTeba, anu gadamzaddessaviT...
anu iseT kiTxvebze, romlebic ar sTavazoben respondentebs pasuxis SesaZlo - rame treningebisaviT...
variantebs. aseT kiTxvebze pasuxis gacemisas respondentebs sruli Tavisufleba - ... da literaturac unda gaZlierdes, Torem is literatura, romliTac
eniWebaT sakuTari azris gamoxatvisas, mkvlevari aranairad ar “ubiZgebs” maT swavlobdnen 10 wlis win, ukve CvenTvis moZvelebulia.
garkveuli kategoriis pasuxebisaken, amitom iTvleba, rom aseTi kiTxvebi gansa- - anu, Taobebia gaWedili. erTi qalia kaxeTSi, 75 wlis, vinc akeTebs miwis
kuTrebiT mizanSewonilia iseTi Temebis Seswavlis mizniT, romlebic SedarebiT analizs.
naklebadaa Seswavlili, da am Temebisa da sakiTxebis ufro Rrmad Seswavlis - marto erTi qali?
saSualebas gvaZlevs. “daxuruli” kiTxvebi, romlebic Zalian gavrcelebulia - is qali rom mokvdes, ver gaigeb, kaxeTSi ra miwaSi ra Cayaro. SeiZleba vazis
raodenobriv kvlevebSi, TiTqmis ar gvxvdeba siRrmiseul interviuSi. miwaSi miwis Txili Cayaro, qvebSi Cayaro RanZili, anu ra unda gaakeTo, ar ici.
sirRmiseuli interviu warmatebulia maSin, rodesac mkvlevarma miiRo - me vfirqob, mTavari problemebi ukve Tqves: is, rom leqtorebma unda
mdidari da detaluri informacia sakvlev sakiTxTan dakavSirebiT. aseTi atestacia, Tu rac aris [gaiaron], rom leqtoris done iyos maRali, da rac
inforamciis miRebaSi mas xSirad exmareba moTxovna, daakonkretebinos respon- mTavaria, da mec amis msxverpli var, rom TviTon ara var mondomebuli, magram
dents misi pasuxebi. Tu respondenti yveba Tavisi gamocdilebis Sesaxeb, magram vapireb — Cemi azriT, bavSvebis mondomeba swavlisadmi, es iqneba, me mgoni,
Zalian zogadad ganixilavs mas, interviueri aucileblad unda Caeros saubarSi gadamwyveti, imtom rom Tu is bavSvi swavlobs, da Semdeg Tu is Tavis uflebebs
da sTxovos mas, daakonkretos esa Tu is detali. magaliTad, SeiZleba dausvas gaecnoba, da Semdeg, Tu is Tavisi uflebebisaTvis daiwyebs brZolas, ukve
aseTi kiTxva: “rogor ganviTarda bolo aseTi SemTxveva?” an “rodis moxda es daanaxebs Tavis saxes reqtoratsac da leqtorebsac da ukve esec erT-erTi is
ambavi bolos?”26 rac ufro vrcel informacias viRebT respondentis gamoc- iqneba, rom korufcia aRmoifxvras mTlianad. imitom, rom am revoluciazec,
dilebis Sesaxeb, miT ufro meti masala gveqneba dasamuSaveblad da miT ufro igive, xalxma daanaxa, da ara vinmes yvirilma, ukacravad, xalxma daanaxa, aqvs
metia imis albaToba, rom kvleva warmatebuli iqneba. xalxs amis saSualeba, energia da CveniT unda gavakeToT es, me mgoni.
siRrmiseuli intervius dros mizanSewonilia, interviuerma Zalian cota - Cemi azriT, sanam saxelmwifoSi ar Seicvleba situacia, universitetSic ar
ilaparakos; rogorc wesi, rac ufro uwyvetia respondentis Txroba, miT ufro Seicvleba; roca saxelmwifoSi Seicvleba, me vfiqrob, rom avtomaturad aqac
warmatebulia interviu. sxvanairi situacia Seiqmneba.
siRrmiseuli intervius xangrZlivoba damokidebulia gamokvlevis tipze - araswori midgomaa.
da/an Temaze, magram nebismier SemTxvevaSi is sul cota 1 — 1,5 saaTs grZeldeba da - ho.
iSviaTad grZeldeba 3 saaTze mets. ra Tqma unda, intervius mizania respon- - saerTod es aris Zalian daStampuli, yovelTvis ase iyo, zevidan qveviT.
dentisgan informaciis miReba da, Teoriulad, rac met informacias miviRebT modiT, piriqiT, qvevidan SevcvaloT, da ava is nel-nela zeviT.
misgan, miT ukeTesi iqneba, magram praqtikaSi SeuZlebelia, saubari usasrulod - saxlis Senebas iwyeben, me rogorc vici, saZirkvlidan.
gagrZeldes. amitom mkvlevris profesionalizmis erT-erTi umniSvnelovanesi - weRanac vTqvi me es azri da axlac gavimeoreb, rom igive saxelmwifo
maCvenebelia, droulad “gamoicnos” is pasuxebi da gadaxvevebi, romlebic gamocdebze is, rodesac 4 weli aZlev fuls, axla, saxelmwifo gamocdebze, aRar
unda aiRon fuli da pirdapir gauSvan isini, arc CaWran, araferi — Cemi azriT.
25
am leqciis Semdeg (magaliTi #1) moyvanilia siRrmiseuli intervius sadiskusio gegmis
gauSvan is studentebi, da igive samsaxurSi roca miva is, mixvdebian, rom mas ara
magaliTi. aqvs codna, da morCa. is, rom is studentebi CaWran, romlebic 4 wlis
26
Robert S. Weiss. Op. cit. Pp. 74-76. ganmavlobaSi fuls aZlevdnen universitets...

18 95
- unda CaWran! videofirze.
- ar SeiZleba! kerZod interviu warmoadgens kiTxva-pasuxis gacvlis process interviuersa
- ara, ar unda CaWran! da respondents Soris, romlis msvlelobaSic mkvlevari iRebs misTvis saWiro
- unda CaWran! axla ratom — informacias. qvemoT detalurad visaubrebT interivus am nawilis Sesaxeb.
- Cemi azria! unda gauSvan, wavidnen. da bolos, postinterviu respondentisa da interviueris damSvidobebis
- wavidnen da adamians wamali dauniSnon, romelic mas ar sWirdeba? procesia, magram amasTan rig damatebiT funqciasac asrulebs. swored
- ara, imas ar miiReben samsaxurSi, roca ar eqneba codna. postintervius dros SeiZleba molaparakebuli iqnes Semdgomi Sexvedris
- e-e, fuls miscems da miiReben. SesaZlebloba, Tu gamokvlevis programa aseT Sexvedras iTvaliswinebs; gadaeces
- Tu maSin, me vlaparakob, roca gamoswordeba situacia. respondents saCuqari an fuladi anazRaureba gamokvlevaSi monawileobisaTvis,
- jerjerobiT xom... Tu Sen igives gaakeTeb, ar gamowordeba! Tu es winaswar iyo molaparakebuli, da sxv.
- meti raRa pativi unda ecaT [saxelmwifo gamocdebze], ver gavige —
geubnebian, wigni Semoitane, konspeqti Semoitane, mTeli biblioTeka amoitane,
dade da waikiTxe — erT saaTs gaZleven, ori sityva gviTxari! oTxians giwerT, Tu meTodis daxasiaTeba
oTx sityvas gvetyvi, or sityvaze samians giwerT. ver iZaxian! maS ar unda CaWra Tumca, erTi SexedviT, siRrmiseuli interviu waagavs Tavisufal saubars
egeTebi? mkvlevarsa da respondents Soris, es ase ar aris, da warmatebuli intervius
- hoda unda gauSva, isini arc arasdros ar iswavlian, unda gauSva eseTebi, Catarebas mTeli rigi profesiuli unar-Cvevebis daufleba da sakmaod mdidari
wavidnen ra! praqtikuli gamocdileba ganapirobebs — es aris meTodi, romelSi daxelovnebac
- unda sacerSi gatardes yvela. mxolod misi gamoyenebis procesSia SesaZlebeli.
- ver garicxav, imitom rom roca fuliT gyavs miRebuli, imas... siRrmiseuli intervius mizania, gavigoT respondentebis maqsimalurad deta-
- kargi, is wava da giCivlebs. luri mosazrebebi Sesaswavl sakiTxTan dakavSirebiT; amitom “rogor?” da "ra-
- sad giCivlebs? tom?" kiTxvebi yvelaze xSiri da sasargebloa am tipis interviuSi. ara nakleb xSi-
- getyvis, rom vabarebdi, ras gamomarTvio fuli? rad aqvs adgili Txovnas respondentisadmi, dawvrilebiT agviRweros esa Tu is
- ras giCivlebs, ras ambob? SemTxveva Tavisi cxovrebidan da misi STabeWdilebebi, misi reaqcia am Sem-
- raRaca sistemis cvlas mohyveba xolme viRacis... TxvevasTan dakavSirebiT; misi damokidebuleba garkveuli xalxis an movlenebi-
- ZiriTadi yvelaferi iTqva, da, Cemi azriT, erT-erTi mniSvnelovania, rom sadmi, mis mier CvenTvis saintereso movlenebis Sefaseba.
Seicvalos saswavlo programebi, romlebic aris Zalian moZvelebuli, Tundac robert vaisi ganixilavs siRrmiseul intervius rogorc interviuersa da
Cems fakultetze, ucxo enebze, aranairad ara varT kmayofili im swavliT respondents Soris TanamSromlobis process, romlic drosac orive monawiles
meTodebiT, rasac gavdivarT, da me ara var darwmunebuli, rom rodesac erTi mizani amoZravebs — esaa axali informaciis warmoeba kvlevis TemasTan
davamTavreb, viqnebi srulyofili da kargi specialisti da isev bavSvi fiqrobs, dakavSirebiT. metic, misi TqmiT, am TanamSromlobaSi interviueri “is instru-
rom sxva gzebiT miiRos, Seivsos is codna — roca man es codna unda miiRos mentia, romlis saSualebiTac respondenti mogviTxrobs Tavis ambavs”21. amitom
universitetSi, da yvelanairad unda iyos dakmayofilebuli. Cemi azriT, es unda interviueri arasodes ar unda Seecados, srulad akontrolos intervius
Seicvalos. msvlelobis procesi — piriqiT, man unda misces respondents saSualeba, rac
- Cemi azriT, aucileblad unda gadaxalisdes saswavlo programebi, ukve SeiZleba meti ilaparakos Tavisi cxovrebis Sesaxeb, Tumca, ra Tqma unda,
iTqva da veTanxmebi, absoluturad gawelili, gaberili da xSir SemTxvevaSi, valdebulia uzrunvelyos, rom saubarma ar gadauxvios kvlevis Temas; mxolod
uazro sagnebis swavleba, anu, rogorc wesi, ar aris saWiro, vTqvaT, akademiur ukanasknel SemTxvevaSi SeuZlia interviuers, gamoiyenos Tavisi Zalaufleba da
doneze icode saqarTvelos istoria, Cemi azriT. Seitanos cvlileba intervius msvlelobaSi, Tumca man es rbilad unda gaakeTos.
- Tu ar abareb istoriulze. rogorc h.r.bernardi aRniSnavs, “Tqven agebT pasuxs imaze, rom saubari
- sjobia profesiuls daeTmos meti dro da ara piriqiT, profesiuli sagnebis fokusirebuli iyos [kvlevis Temaze], magram saSualebas aZlevT respondents,
xarjze farTovdeba is sagnebi, romlebic... elementarulad, saqarTvelos gansazRvros saubris Sinaarsi. mieciT mas ufleba, mogawodoT informacia,
istoria igulisxmeba, rom iswavleba skolaSi. igive qarTuli ena. marTalia, romelic, misi azriT, mniSvnelovania”22.
qarTuli ena aucilebelia, imitom rom aCvena gamokiTxvebma, rom TiTqmis aravin mniSvnelovania aRvniSnoT, rom siRrmiseul intervius, rogorc wesi, atarebs
ar icis normalurad aq, magram mainc es ar unda aRematebodes, vTqvaT, erT wels ara daqiravebuli interviueri, romelsac ara aqvs miRebuli monawileoba
da ar unda gadadiodes sam welze. kvlevis dagegmvis procesSi, aramed Tavad mkvlevari, romelic muSaobda
- ubralod normalurad unda iswavlebodes. gamokvlevis programis Sedgenaze, winaswar Seiswavla socialuri problema,
- da testi unda iyos. es aucilebelia, Cemi azriT. romelsac interviu exeba.23 “iyo kargi interviueri, niSnavs icode, Tu ra saxis
- me minda kidev erTi davamato, Cemi azriT, CaTvla-gamocdebis arsebuli informaciaa saWiro kvlevisaTvis da Segwevdes unari, daexmaro respondents
sistema unda Seicvalos testirebiT, imitom rom, Cemi azriT, jer erTi CaTvla- mogvces es inforamcia”24, — aRniSnavs robert vaisi.
gamocdebs miaqvs uazrod didi dro, meorec, aseTi erTi erTze Secvla
leqtorTan yovelTvis iwvevs korufciul moments, da sjobia testi, jer erTi, is
21
dokumentic aris. Ibid. P. 65.
22
- davamateb — testebi iyos ara marto, vTqvaT, pirveli semestris bolos, H. Russel Bernard. 2002. Reseach Methods in Anthropology. Qualitative and Quantitative Approaches. Third
meore semestris bolos, aramed, vTqvaT, erTi Tvis Semdeg... edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. P. 209.
23
- ki, yoveli Tvis bolos, da gaadvildeba studentis saqme. es yovelTvis ase ar aris dasavleTis qveynebis Tanamedrove kvleviT praqtikaSi, sadac
- ki, yoveli Tvis bolos, imitom rom ici, rogor aris? rom ar gTxoven, miRebulia interviuerebis daqiraveba ara mxolod raodenobrivi, aramed, agreTve
Tvisebrivi interviuebis Catarebis mizniT. miuxedavad amisa, am saleqcio kursSis far-
adamiani xar da gimuSavdeba erTi momenti. yovelTviuri an yovelkvireuli
glebSi Cven ufro mizanSewonilad migvaCnia, rom siRrmiseuli interviu Tavad
gamokiTxva rodesac ar aris, Sen ar swavlob, da gamocdebis [win] amxela wignebs mkvlevarma Caataros, da am leqciaSi terminebi “mkvlevari” da “interviueri” ixmareba
ixli TavSi da ra Zali medga... rogorc sinonimebi.
- ho, ra! 24
Robert S. Weiss. Op cit. P. 66.
96 17
Tema 2. - movaleobas ixdi, ver gaxsovdeba.
- axla iseTi gadaRlili var gamocdebis mere, ver vazrovneb.
siRrmiseuli interviu - me Tu mkiTxavT, pirvel rigSi, unda gamoicvalon leqtorebi, arian ukve
Zalian bebrebi bevrni.
rogorc cnobilia, interviu informaciis Segrovebis erT-erTi yvelaze - marTalia!
farTod gavrcelebuli saSualebaa, da es mxolod socialur mecnierebebTan - marTalia!
dakavSirebiT rodia swori. Tanamedrove dasavlur sazogadoebas rigi mkvlev- - sapensio asaki...
rebisa “intervius sazogadoebas” uwodebs17 — mosaxleobis interviuirebis sxva- - axali kadri unda movides.
dasxva forma imdenadaa gavrcelebuli, rom interviu yoveldRiuri cxovrebis - ara, erTi-ori xanSi Sesuli namdvilad kargia oRond, ver ityvi, rom
nawilad iqca. arsebobs intervius mravali saxeoba; maT Soris gvxvdeba iseTebi, axalgazrdebi unda Semoiyvano...
romlebic mniSvnelovnad gansxvavdeba erTmaneTisagan. sayovelTao aRwerac da - ara, me ar viZaxi, axalgazrdebi unda SemoviyvanoT — unda SemoviyvanoT
Jurnalisturi preskonferenciac intervius nairsaxeobebia. iseTebi, vinc ufro...
interviuersa da respondents Soris urTierTobis formis safuZvelze gamo- - Semoyvanaze, umjobesi xom ar iqneba, rom weRan rogorc vTqvi — rom
iyofa pirispiri, satelefono da safosto interviu. intervius xangrZlivoba gadaxalisdes.
mniSvnelovnadaa damokidebuli imaze, Tu rogori tipis interviusTan gvaqvs - asaksac gaaCnia, mikiTxavda kaci, SeiZleba, Zalian brwyinvaledac icoda,
saqme: satelefono intervius xangrZlivoba SeiZleba 5 wuTs ar aRematebodes, [magram] misi xmis tembri iyo CurCuli, da auditoriis damorCilebis done — nuli.
xolo e.w. “cxovrebis istoria” SeiZleba ramdenime dRes gagrZeldes. - da, sxvaTaSoris, eg iwvevs ukve... xuTianze damTavrebuli studenti, marTla
Tavisi struqturisa da kiTxvebis tipidan gamomdinare, interviu SeiZleba kargi studenti, Cemi axlobeli movida SarSan, undoda rom leqtorad imuSavos,
iyos struqturirebuli; nawilobriv struqturirebuli da arastruqturirebu- magram... am dros me mikiTxavs qali leqcias, romelsac kbilebi daaviwyda saxlSi
li. masobrivi gamokiTxvis Catarebisas gamoiyeneba struqturirebuli interviu, da meubneba, “wadi Svilo, kbilebi momitaneo”. amasTan is axalgazrda gogo,
romelic kiTxvarze dayrdnobiT warimarTeba da saSualebas gvaZlevs, maqsima- romelmac marTla xuTebze daamTavra — “me xuTosnebi ar mainteresebso”, maSin
lurad formalizebulad warvmarToT ramdenime aTasi interviu. eTnografiuli reqtoratSi uTxres.
kvlevis Catarebisas, gansakuTrebiT, kvlevis sawyis etapze, gamoiyeneba ara- - erTi momentic aris, arian aq moxucebi, xanSi Sesuli kadri, romelsac
struqturirebuli interviuebi, romlebic exmareba mkvlevars, Seiqmnas saerTo SeiZleba sapensio asaki aqvs, magram imas ver Secvli, imitom rom brwinvalea.
warmodgena kvlevis obieqtebis Sesaxeb. intervius orive am saxeobasTan Seda- - egeTi SemTxvevebi...
rebiT, siRrmiseuli interviu, romelic Tvisebrivi kvlevis erT-erTi “savizito - skolaSic da universitetSic asaks ratomRac abaven Rvawlmosilebas — es ase
baraTia”, Zalze gansxvavebul tips warmoadgens da e.w. nawilobriv struqtu- aRar aris.
rirebuli interviuebis ricxvs ganekuTvneba, anu ikavebs Sualedur pozicias - marTalia.
struqturirebul da arastruqturirebul interviuebs Soris. rogorc am meTo-
dis erT-erTi wamyvani specialisti robert vaisi aRniSnavs, siRrmiseul inter- universitetis situacia, mgoni, safuZvlianad ganvixileT. Tqveni azriT,
vius mravali saxeliT moixsenieben, romelTa Sorisaa: “Tavisufali interviu”, SeiZleba Tu ara axla vilaparakoT warmatebuli brZolis Sesaxeb korufciis
“naratiuli interviu”, “fokusirebuli interviu”, “biografiuli interviu” da winaaRmdeg zogadad saqarTveloSi?
sxv.18 Tavad vaisi am meTods “Tvisebriv intervius” uwodebs. misi azriT, Tumca - araviTar SemTxvevaSi.
Tvisebrivi interviu sxvaTa azris Seswavlis “bunebrivi saSualebaa, is jer kidev - jer ara.
ar aris saTanadod damkvidrebuli socialuri kvlevebis samyaroSi, rom erTi - jerjerobiT ar SegviZlia.
saxeliT moixseniebodes”19. - Cemi azriT, igive revoluciam erTi Zalian cudi raRac moaxdina — xalxi
siRrmiseuli interviu da misi nairsaxeobebi gamoiyeneba ara mxolod socia- adre xom iZaxda, Cven verafers ver SevcliT, unda movides kargi mTavrobao. axla
lur mecnierebebSi, aramed, agreTve, mraval monaTesave dargSi: JurnalistikaSi, xalxi uaresad gazarmacda da iZaxis, Cven kargi mTavroba gvyavs da axla isini
kriminalistikaSi, boigrafiul mecnierebaSi, marketingSi da sxv. gansxvavebuli gviSvelian. anu, ratom aqvs am xalxs aseTi...
midgomebis miuxedavad, yvela am SemTxvevaSi am meTods aerTianebs is garemoeba, - ar gamigia maseTi naTqvami.
rom is miznad isaxavs respondentebisagan detaluri, Rrma da Tanamimdevruli - ra? yvela mase iZaxis!
informaciis miRebas maTi cxovrebiseuli gamocdilebis Sesaxeb, romlis - marTalia, revoluciam erTi ra SeiZleba cudi moitanos — xalxs amdeni wlis
safuZvelzec SesaZlebeli gaxdeba garkveuli sazogadoebrivi kanonzomierebebis dagrovili energia im ramdenime kviraSi daaxarjvina da axla aRar ainteresebs im
dadgena, zog SemTxvevaSi ki — saerTo xasiaTis daskvnebis gakeTeba.20 xalxs jer-jerobiT, ai mere ukve daiwyebs isev, albaT.
xSirad gamoiyofa siRrmiseuli intervius Semdegi fazebi: preinterviu, - ara, ki ar ainteresebs, ukve imedi aqvT, albaT, rom raRacas gamocvlian.
kerZod interviu da postinterviu. yovel maTgans Tavisi funqcia aqvs. - ara, imedi SeiZleba gqondes, magram Senc unda iyo aqtiuri.
preintervius mTavari mizania kontaqtis damyareba respondentTan. swored - es aqsiomaa: Sen xar moqalaqe, Sen gaqvs uflebebi, romlebic pirvel rigSi Sen
preintervius dros unda avuxsnaT mas gamokvlevis mizani da is, Tu rogor iqna unda daicva. xelisuflebas — aravis ar hqondes iluzia, rogorc ginda kargi
arCeuli respondentad konkretulad es pirovneba; davarwmunoT igi intervius xelisufleba iyos, is yovelTvis Tavxeddeba xelisuflebiT, es ase xdeba
anonimurobaSi da aucileblad vTxovoT nebarTva, CaviweroT interviu audio- an gamonaklisebis gareSe.
- Sen xom axla amas iZaxi — Sen rom moxvide xelisuflebaSi, analogiurad
17
iqneba.
ix., magaliTad: Jaber F. Gubrium and James A. Holstein. 2002. “From Individual Interview to the - aucileblad! adamiani var da ase iqneba!
Interview Society,” pp. 3-32 in: Handbook of Interview Research: Context and Method. Ed. by Jaber F. - Tu ar Segawuxe, raRaca Tu ar gaiZule, ar gaakeTeb. keTili nebiT es ar
Gubrium. Thousand Oaks: Sage Publications. iqneba.
18
zogi qarTveli mkvlevari am meTods “CaRrmavebul intervius” uwodebs.
19 - aqedan gamomdinare, Sen rogorc ki xuWav Tvalebs...
Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative Interview Studies. New
York: Free Press. P. 208. - iTxove da mogecemao — raRac unda iTxovo da...
20
Ibid. P. 210.
16 97
maS axla aravin ar unda ifiqros imaze, rom rame seriozuli brZola anu generaluri erTobliobis yvela warmomadgenlis Seswavla.
daiwyos korufciis winaaRmdeg? magaliTad, Tu Cveni gamokvlevis generalur erTobliobas kaxeTis glexebi
- ara, rogor ara. warmoadgenen, kaxeTSi mcxovreb yvela glexs, anu ramdenime aTeul aTas adamians,
- seriozuli brZola da seriozuli cvlilebebi moitana am revoluciam. mkvlevarTa jgufi ver gaesaubreba SezRuduli droisa da finansuri resursebis
- aba ra aris seriozuli cvlileba? gamo. es arc aris saWiro. aucilebelia mxolod glexebis nawilis Seswavla, rome-
- Zalian bevri! lic sworad unda iyos SerCeuli. generaluri erTobliobis am nawils SerCeviTi
- me davinaxe cvlileba, dRes-dReobiT myavs axalgazrda axloblebi TbilisSi, erToblioba hqvia, da misi amorCeva gansakuTrebul kanonzomierebebs eyrdnoba.
romlebic samsaxurs eZebdnen da sakmaod kargi codna aqvT, erTma gogom sami ena Sesaswavli jgufis gamoyofas sxvadasxva mniSvneloba aqvs raodenobrivi da
icis, yvela Tavis profesiaSi, ase vTqvaT, karg donezea. aqamde Zalian wva- Tvisebrivi meTodebis gamoyenebisas. rogorc ukve aRvniSneT, raodenobrivi
lobdnen, da sxvaTaSoris oTxidan samma ukve samsaxuri naxa. me vfiqrob, ukve meTodebiT muSaoba moiTxovs SerCevis reprezentatulobis uzrunvelyofas,
iciT, rogori done Semovida da rogori azrovneba? rom Tu ar geyoleba maSin rodesac Tvisebrivi meTodebiT muSaobisas aseTi moTxovna ar arsebobs.
samsaxurSi profesionali, ukve rom midixar, TbilisSi elementarulad: “ingli- 2. informaciis Segrovebis meTodebi aRwerili unda iyos programis daskvniT
suri ici? kompiuteri ici?” atestacias gadixar da giReben samsaxurSi. nawilSi. aq aRiniSneba, kvlevis romel meTodebs aniWeben upiratesobas
- eg kerZo struqturebSi. gamokvlevis organizatorebi, da ratom. garda amisa, mizanSewonilia specialur
- ki, kerZoSia, magram am SemTxvevaSi TviTon Cveni codniT, Cemi azriT, raRac danarTSi moyvanili iqnes yvela is kvleviTi instrumenti (kiTxvebi,
patara wvlils SevitanT korufciis winaaRmdeg. instruqciebi da sxva), romlebic gamoyenebuli iqneba gamokvlevis Catarebisas.
- ki!
- imitom, rom sul rom gvqondes magis imedi, weRan rogorc vTqvi, Tu qvevidan
ar wamovida, is zemodan namdvilad ar iqneba. davalebebi:
- Cemi azriT, kidev, unda Seiqmnas (da mgoni ukve Seqmnilic aris) anti-
korufciuli komisiasaviT raRaca, sadac iqnebian arasamTavrobo organizaciebis 1. moifiqreT 5 socialuri problema, romelTa Seswavlac mizanSewonilad
wevrebi, ucxoeTidan moyvanili eqspertebi... unda gaakontrolon. migaCniaT Tvisebrivi meTodebis meSveobiT.
- oRond, es ar unda iyos... [formalurad.]
- da unda Sedges es antikorufciuli sabWo da unda gaakontrolon igive Cveni 2. SeadgineT gamokvlevis programa TqvenTvis saintereso socialuri
universiteti da ase mivaRwevT Sedegs. fenomenis empiriulad Seswavlis mizniT; dagegmeT am fenomenis Seswavla
romelime Tvisebrivi meTodis gamoyenebiT.
kidev ra SeiZleba gakeTdes?
- Zalian kargia, precedentebi iqmneba, rom korumpirebulebs iWeren, vinc
rekomendebuli literatura:
ixlarTeba raRaceebSi, iWeren, magram Cumad mainc xdeba, ra.
- Cumad ki ar xdeba, yvelaze didi Secdoma ra aris — iWeren, magram ar iWeren
1. iago kaWkaWiSvili. 1998. “konkretuli sociologiuri kvlevis meTodologia.”
Tavisebs. axla saCvenebel daWerebze nu damiwyebT laparaks, ra!
// sociologiuri kvlevis meTodebi. Tbilisi: Tbilisis universitetis
- wavidnen, daiWiron anzor burjanaZe da davijereb rom asea, ra!
gamomcemloba. gv. 22-44.
vin unda ibrZodes, Tqveni azriT, axla saqarTveloSi korufciis wina- 2. В. Ядов. Социологическое исследование: методология, программа, методы. Изд-во
aRmdeg? «Самарский университет», 1995. С. 42-80.
- yvela.
3. Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, CA:
- xalxi.
Thomson/Wadsworth. Pp. 281-311 (Chapter 10. “Qualitative Filed Research”).
- yvela absoluturad.
- yvelam, magram mTavrobisgan unda modiodes keTili neba. me rac ginda viy- 4. Howard S. Becker. 2001. “The Epistemology of Qualitative Research.” Pp. 317-330 in: Robert M.
viro... Emerson, ed. Contemporary Field Research. Perspectives and Formulations. Second Edition.
- ra Tqma unda! Prospect Heights, Ill.: Waveland Press.
5. Herbert Blumer. 1998 [1969]. Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Englewood
ra SemTvevaSi iqneba brZola korufciis winaaRmdeg dRevandel
saqarTveloSi warmatebuli? Cliffs, N.J.: Prentice-Hall. Pp. 1-60.
- Tu kanoni ikanonebs. 6. Michael Burawoy. 1991. “The Extended Case Method.” Pp. 271-287 in: Michael Burawoy et al.
- Tu ara marto sityviT, aramed Cveni saqmiTac... sinamdvileSi ai gamodian 1991. Ethnography Unbound. Power and Resistance in the Modern Metropolis. Berkley:
revoluciis dros, da sinamdvileSi saqme saqmeze rom midges, saqmiT verafers ver University of California Press.
gaakeTeben.
- kanoni ikanonebs da xelfasebi gaizrdeba. magram erTi SemTxveva moxda — 7. W. Lawrence Neuman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative
sagadasaxados TanamSromlebs hqondaT 400 lari xelfasi. axla daaWres da 30 Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 363-401 (Chapter 13. “Field Research”).
lari dautoves. 8. Isadore Newman and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research Methodology.
- ara, 40 lari — nuli mouWres. Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University Press. Pp. 1-26.
- ara, vici rom 30 — Zmakacis deda 400 lars iRebda, atestacia gavlilebi,
samjer gamocdebi Caabarebines, axla meoTxed Caabarebines da 30 larze dasves. 9. James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. Pp. 3-
adre iRebda 400 lars. axla wadi da nu moaparineb imas! 16 (Chapter 1. “Ethnography and Culture”).
- jerjerobiT mainc Zalian Znelad moxdeba es, magram imedi ar unda 10. Anselm Strauss and Juliet Corbin. 1998. Basics of Qualitative Research. Techniques and
daikargos. Procedures for Developing Grounded Theory. Second Edition. Thousand Oaks: Sage
Publications. Pp. 3-14 (Chapter 1. “Introduction”).
98 15
kveTilia socialuri problemis is aspeqtebi, romelTa uSualo Seswavlacaa konkretulad ra SeiZleba gavakeToT Cven?
dagegmili. rogorc wesi, socialuri problemebi Zalian rTulia; gamokvlevis - me, magaliTad, Zalian cud mdgomareobaSi var, imitom rom me bevrad
Temis gamoyofa aucilebelia imisTvis, rom kvleva mimarTuli iyos problemis mirCevia, rom mivce fuli leqtors da raRac CavTvalo, imitom rom namdvilad
swored im mxareebze, romelTa Seswavlac kvlevis mizans warmoadgens. gamokvle- problemebiT var savse, magram dRes-dReobiT me amas ar gavakeTeb, miT umetes,
vis Temis gamoyofa problemis gansazRvris Semdeg xdeba da mis yvelaze mniS- maqvs saSualeba. me sami gamocda gadavitane da vapireb swavlas. me vfiqrob, es iyo
vnelovan maxasiaTeblebs ukavSirdeba. magaliTad, gvalvis gavlenis Seswavlisas Cemi erT-erTi Setanili wvlili am sakiTxTan dakavSirebiT.
gamokvlevis uSualo Tema SeiZleba iyos (a) zaralis odenoba, romelic gvalvam - marTali xar.
mosaxleobas miayena; (b) resursebi, romelic aqvs mosaxleobas, raTa gaumklavdes - albaT marTla, rom aRar gadavixadoT gamocdebSi da CaTvlebSi fuli.
zarals; (g) sxvadasxva saxis saxelmwifo an saerTaSoriso daxmarebis efeqtu- - Cveni cxovreba xom marto gamocdebi da CaTvlebi ar aris?
robis Sefaseba da sxv. - ara.
gamokvlevis obieqtis gansazRvra advilia gamomdinare im Temidan, romlis - arc arsad.
Seswavlacaa dagegmili. gamokvlevis obieqti Seswavlis uSualo sagania. - me vfiqrob, zogadad interesi unda gaviRviZoT imisa, rom ar CavdgaT fexi
socialur gamokvlevebSi, rogorc wesi, esaa mosaxleoba (an misi romelime nawili) iq, sadac...
an sabuTebi. magaliTad, Tu SeviswavliT kaxeTSi gvalvis gamo warmoqmnil - Cvens uflebebs unda gavecnoT, unda gavacnoT sxva adamianebic am uflebebs.
problemebs, ara aqvs azri, gamovkiTxoT Tbilisis mosaxleoba, romelsac - erTi, pirveli — Seni piradi magaliTiT misce magaliTi sxvas, meores; es aris
araviTari kavSiri ara aqvs soflis meurneobasTan an glexebi, romlebic imereTSi erTi momenti, da meore momenti — is, rac Sen ici da iman ar icis (Tundac
an aWaraSi cxovroben. gamokvlevis obieqtis gansazRvris Sedegad Cven vayalibebT uflebebi, Tundac Sen ufro mebrZoli xar, vidre is) — Sen daexmaro im adamians im
generalur erTobliobas, anu yvela im adamianis erTobliobas, romlebic im resursiT, rac Sen gaqvs. bunebrivia, Tu raime organizaciis wevri xar, meti
specifikuri socialur-demografiuli Tvisebebis matareblebi arian, romelTa saSualeba SeiZleba gqondes, TavisTavad, magram Tu xar rigiTi pirovneba, es ar
Seswavlac kvlevis mizans warmoadgens. niSnavs, rom ar SegiZlia — Tundac kerZo saubarSi Sens megobars uTxra,
sxva magaliTebi: Tu Cveni mizania saqarTvelos mosaxleobis azris Seswavla elementarulad is informacia, romelic SeiZleba ver moipova, SeiZleba ar
umaRlesi ganaTlebis reformasTan dakavSirebiT, generalur erToblioba iqneba undoda, ar gaigo; anda qmediTi daxmareba aRmouCino, gahyve imas, igive
saqarTvelos yvela srulwlovani moqalaqe; Tu SeviswavliT qarTveli qalebis informaciis gamoTxovebis momentSi, yvelam xom ar icis? egec Setanili wvlilia.
damokidebulebas ama Tu im problemisadmi, generalur erToblioba bevri rame SeiZleba!
saqarTveloSi mcxovrebi yvela qalia; Tu Telavis saxelmwifo universitetis - Tundac, ukanono gadasaxads — magaliTad, pasportis aReba mindoda,
studentebis azris Seswavlas visaxavT miznad, generalur erToblioba iqneba am Sevitane gancxadeba. 6 lari Tu 12 lari momTxoves. me vuTxari: “damiwere qviTari
universitetis yvela studentebi. da vixdi”. ar dagiwero. ratom ar damiwer, veubnebi — sxvaTaSoris, maSin vicrue da
3. gamokvlevis miznisa da amocanebis dasaxva. gamokvleva SeiZleba atarebdes Tavisuflebis institutis saxeli gamoviyene...
sufTa mecnierul xasiaTs. am SemTxvevaSi mas mxolod SemecnebiTi mizani eqneba — - ar aris eg korufcia?
garkveuli problemis an sazogadoebrivi jgufis Sesaxeb monacemebis Segroveba, - pasporti, Tu piradobis mowmoba?
codnis gaRrmaveba an Teoriuli mosazrebebis Semowmeba. arsebobs, agreTve e.w. - pasporti.
gamoyenebiTi kvlevebi, romlebic raime praqtikuli miznis misaRwevad tardeba. - 6 lari Zalian iafia pasportisTvis.
es SeiZleba iyos romelime azris gavrcelebis an sareklamo kampaniis - ara, ubralod gancxadebis Setana.
efeqturobis Sefaseba; xalxis cxovrebis donis Sefaseba; ama Tu im sferoSi - veubnebi, damiwere [qviTari] da 24 lari unda mogce. analogiurad, diplomis
arsebuli problemebis gadaWris gzebis dasaxva da a.S. fuli minda, rom bankSi Sevitano — ar aris aranairi gza!
Tu gamokvlevis mizani mkvlevris farTo interess gamoxatavs, amocanebi am - angariSis nomeri ici, rom Seitano?
miznis dakonkretebis Sedegia. magaliTad, Tu gamokvlevis mizani kaxeTSi gvalvis - Tundac, bavSvi myavs, da ramdenime dRis win aRricxvaze aviyvane bavSvTa
Sedegebis Sefasebaa, misi amocanebi SeiZleba iyos gvalvis gamo yvelaze metad poliklinikaSi. maqvs polisi, dedisac da bavSvisac. TbilisSi samSobiaroSi 100
dazaralebuli glexebisaTvis daxmarebis SesaZlo gzebis SemuSaveba. dolari moaWra polisma. aq mivitane — rveuli xom mivitane, kargi, istoriebi ara
4. gamokvlevis hipoTezis Camoyalibeba. hipoTeza mecnierulad dasabuTebuli aqvT; 10 lari xom gadavixade, risTvis — eg RmerTma icis. da 5 lari kidev wamlebi
varaudia imis Sesaxeb, Tu rogori pasuxia mosalodneli mkvlevaris mier dasmul mogvces raRac da imaSi gadagvaxdevines.
kiTxvebze, rogor SeiZleba aixsnas Sesaswavli procesebi. nebismieri socialuri - da is sadazRvevo polisi raRa iyo?
gamokvlevis Catarebas win uswrebs met-naklebad Camoyalibebuli mosazreba imis - hoda, polisis funqcia ver gavige. Zlivs vikavebdi Tavs, magram aqeT sidedri
Sesaxeb, Tu ra bunebis problemasTan gvaqvs saqme, raa misi warmoSobis mizezebi da medga, iqiT dedaCemi — “kargi, gaCumdi! eqimebia, dagvWirdeba”. gavCumdi. mere
rogori SeiZleba iyos misi gadaWris gzebi. gamokvlevis Catarebis Sedegad gamovdivar da yvirian, intriganiao. intrigani var?
hipoTeza an dadasturdeba, an uaryofili iqneba. - eg aris kidev — mSoblebis faqtori Zalian is aris. Cems das Sehqonda
pasportze 10 lari rom mosTxoves, me vuTxari, ar gadavixdiT-meTqi, da
kargi hipoTeza iseT hipoTezas ar niSnavs, romelic aucileblad deidaCemma: “sircxvilia, gadavixadoT, ra moxdao”.
dadasturdeba. uaryofili hopiTezac SeiZleba kargi kvleviTi - jer skolidanve, Ramis skolaSi vswavlobdi, 9 Tve xom vswavlob, TveSi 10
kiTxvebis dasmaSi dagvexmaros da swori mimarTuleba misces lari unda gadamexada, ese igi 90 lari, ara? fasianze vswavlobdi. kaco, 120
gamokvlevas. lariani gadasaxadi momitanes. me vuTxari, damiwereT-meTqi qviTari — damiweres,
Senaxuli maqvs dRemde. rom moviTxove es qviTari — ratom moiTxoveo, direqtori
programis proceduruli nawili iZaxis, eg giJiao, rom dadis, TavisTvis laparakobso. anu igive, ra!
1. Sesaswavli jgufis gamoyofa eyrdnoba gamokvlevis obieqtis gansazRvras,
romlis Sedegadac gamoiyofa im mosaxleobis Tu sabuTebis raodenoba da didi madloba!
konkretuli maxasiaTeblebi, romlebic uSualod unda iqnes Seswavlili.
socialur gamokvlevebSi aucilebelia Sesaswavli erTeulebis SerCeva, radgan
praqtikulad SeuZlebelia gamokvlevis obieqtSi gansazRvruli yvela erTeulis

14 99
danarTi #2. nebismieri kvleva programis SedgeniT iwyeba. Tu am dokumentis Sedgenas
saTanado yuradRebis gareSe movepyrobiT, SeiZleba mTeli gamokvleva CaiSalos.
maSinac ki, rodesac yvelaze martivi, dazverviTi gamokvlevis programis Sesaxeb
Tvisebrivi kvlevis meTodikis terminologiis vsaubrobT, aucilebelia misi Sedgenis dros maqsimalurad davasabuToT Cveni
ganmartebiTi leqsikoni miznebi da amocanebi.
gamokvlevis programis mTavari mizania gamokvlevis problemis gansazRvra,
analitikuri gamokvleva — socialuri gamokvlevis yvelaze rTuli saxeoba, misi aqtualobis dasabuTeba da am problemis SeswavlisaTvis SerCeuli gzebis
romelic miznad isaxavs ara marto socialuri problemis aRweras, aramed, marTebulobis damtkiceba. programa unda pasuxobdes kvleviTi kiTxvebis
agreTve misi mamoZravebeli Zalebis, mizezebis gamoaSkaravebas. ix. agreTve: logikur Tanamimdevrobas:
dazverviTi gamokvleva da aRweriTi gamokvleva.
o ra unda SeviswavloT?
anketireba — masobrivi gamokiTxvis saxeoba, romelic kiTxvaris gamoyenebiT o ra miznebis misaRwevad unda SeviswavloT?
warimarTeba. anketirebis dros respondenti TviTon kiTxulobs kiTxvaris
kiTxvebs da Tavadve aRniSnavs pasuxebs, romlebic mis azrs Seesabameba. ix. o sad da ra pirobebSi unda SeviswavloT?
agreTve: interviu. o kvlevis ra saSualebebis gamoyenebiT unda SeviswavloT?
aqtori (Tvisebriv kvlevaSi) — pirovneba, romlis moqmedebac mkvlevris
am kiTxvebze pasuxebis Camoyalibeba gamokvlevis ukeT momzadebasa da
dakvirvebis da Seswavlis sagania. termini gamoiyeneba ZiriTadad CarTuli
CatarebaSi gvexmareba.
dakvirvebis Sesaxeb saubrisas.
gamokvlevis programa, romelic, agreTve “gamokvlevis koncefciis”
biografiuli interviu — siRmiseuli intervius nairsaxeoba, romelic saxeliTaa cnobili, rogorc wesi, ori nawilisagan Sedgeba: meTodologiuri da
miznad isaxavs respondentis cxovrebis (biografiis) qronologiur rekonstruq- proceduruli.
cias, raTa Seswavlil iqnes ama Tu im socialuri problemis gavlena individis programis meTodologiur nawilSi, romelic Teoriuli xasiaTisaa, xdeba (1)
cxovrebaze, mis mier ama Tu im movlenebis gaazreba da Sefaseba, da sxv. socialuri problemis Camoyalibeba da misi aqtualobis dasabuTeba; (2) gamo-
biografiul interviusa da “cxovrebis istorias” Soris bevria saerTo, Tumca kvlevis obieqtisa da Temis gansazRvra; (3) dasmuli problemidan gamomdinare,
pirveli gansakuTrebiT farTod gamoiyeneba evropaSi, kerZod — germaniaSi, xolo gamokvlevis miznis (an miznebis) da amocanebis dasaxva da (4) gamokvlevis
meore — aSS-Si. ix. agreTve: cxovrebis istoria. hipoTezis Camoyalibeba.
programis procedurul (meTodur) nawilSi saWiroa (1) Sesaswavli erTeulis
aRweriTi gamokvleva — socialuri gamokvleva, romelic tardeba ama Tu im
(jgufis) gamoyofa da (2) informaciis Segrovebis meTodebis aRwera da daxa-
socialuri problemis SeZlebisdagvarad sruli aRweris mizniT, xSirad — raTa
siaTeba.
gamovlenili iqnes, arsebobs Tu ara kavSiri am problemis Semadgenel elementebs
ganvixiloT moTxovnebi gamokvlevis programis orive nawilisadmi.16
Soris. ix. agreTve: dazverviTi gamokvleva da analitikuri gamokvleva.
gamokvlevis programa — sabuTi, romelic aucilebelia empiriuli programis meTodologiuri nawili
socialuri gamokvlevis Casatareblad. gamokvlevis programa kvlevis dawyebamde 1. problemis Camoyalibeba. SeuZlebelia socialuri gamokvlevis Catareba
unda SemuSavdes. aq Camoyalibebulia gamokvlevis strategia, dasabuTebulia “saerTod” — mas aucileblad unda hqondes fokusi, unda gamoiyos konkretuli
gamokvlevis problemis mniSvneloba da aqtualuroba da mis Sesaswavlad sakiTxebis jgufi, romelic mkvlevris ZiriTadi interesia. yvela kvleva tardeba
SerCeuli gzebis (meTodebis) gamoyenebis marTebuloba. gamokvlevis programis ama Tu im socialuri problemis Seswavlis mizniT. sazogadoebaSi arsebuli so-
safuZvliani damuSaveba xels uwyobs xarisxiani gamokvlevis Catarebas da sando cialuri problemebi SeiZleba exebodes cxovrebis sxvadasxva sferos, magram isi-
Sedegebis miRebas, Tumca wminda gamoyenebiTi gamokvlevebis SemTxvevaSi misi ni yovelTvis xalxis erToblivi cxovrebiT, urTierTqmedebiT da/an maTi socia-
SemuSaveba SeiZleba ar moxdes. lur institutebTan urTierTobiTaa gamowveuli, asaxaven interesebis sxvada-
generaluri erToblioba — yvela im adamianTa erToblioba, visac axasiaTebs sxvaobas da mosaxleobis farTo fenebisTvisaa mniSvnelovani. ra Tqma unda,
is socialur-demografiuli Tvisebebi, romelTa Seswavlac mkvlevris mizans gamokvleva am problemebs ver gadaWris, magram mas SeuZlia, gaamdidros Cveni
warmoadgens. gamokvlevis obieqtidan gamomdinare, generaluri erToblioba codna maT Sesaxeb da daexmaros sazogadoebas arsebuli problemebis gadaWraSi.
SeiZleba sxvadasxva iyos. magaliTad, Tu Cveni mizania saqarTvelos mosaxleobis ar aris mizanSewonili erTi gamokvlevis farglebSi ramdenime socialuri
azris Seswavla, generalur erTobliobas warmoadgens saqarTvelos yvela problemis Seswavla — aseTi kvlevis praqtikuli ganxorcieleba Zalian Znelia,
srulwlovani moqalaqe; Tu SeviswavliT qarTveli qalebis damokidebulebas ama xSirad ki SeuZlebelic.
Tu im problemisadmi, generaluri erTobliobaa saqarTveloSi mcxovrebi qalebi; gamokvlevis problemis ukeT Camoyalibebisa da misi aqtualobis dasabuTebis
Tu Telavis saxelmwifo universitetis studentebis azris Seswavlas visaxavT mizniT aucilebelia Seswavlili iqnes arsebuli literatura am problemasTan
miznad, Cveni generaluri erToblioba am universitetis studentebi iqnebian. dakavSirebiT. agreTve mniSvnelovania am problemisadmi miZRvnili wina kvlevebis
generaluri erTobliobis gansazRvra SerCevis Sedgenis safuZvelia. Sedegebis moZieba. literaturis mimoxilvaSi xdeba moZiebuli literaturis
ganxilva da dagegmili kvlevis adgilis gansazRvra arsebul samecniero wyaroebs
dazverviTi gamokvleva — socialuri gamokvlevis yvelaze ubralo tipi, Soris.
romlis mizanicaa ama Tu im problemis winaswari Seswavla, misi mdgomareobis gamokvlevis programis es nawili mizanSewonilia davasruloT Cveni uSualo
“dazverva”. ix. agreTve: aRweriTi gamokvleva da analitikuri gamokvleva. kvleviTi kiTxvis CamoyalibebiT.
dakvirveba — informaciis Segrovebis meTodi (ZiriTadad gamoiyeneba 2. gamokvlevis Temisa da obieqtis gansazRvra. gamokvlevis TemaSi gamo-
eTnografiaSi, antropologiaSi da sociologiaSi), romlis drosac mkvlevari
16
akvirdeba aqtor(eb)is moqmedebas. erTmaneTisagan ganasxvaveben e.w. “ubralo” da qvemoT moyvanili moTxovnebi ar aris SemuSavebuli specifikurad Tvisebrivi kvlevi-
“CarTul” (“monawile”) dakvirvebas. pirvel SemTxvevaSi, mkvlevari aranairad ar saTvis. ramdenadac, rogorc aRvniSneT, gamokvlevis programa yvela tipis
ereva im movlenebSi, romlebsac akvirdeba, xolo meore SemTxvevaSi is xSirad gamokvlevisTvis unda iqnes SemuSavebuli, es moTxovnebi SeiZleba wavuyenoT rogorc
Tvisebriv, aseve raodenobriv kvlevas.
100 13
sapirispirod, laparakoben maT Soris arsebuli “interaqtiuli kontiniumis” srulad iziarebs dakvirvebis obieqtTa yofas, monawileobas iRebs maT
Sesaxeb, romelsac, maTi rwmeniT, ara aqvs gamokveTili sawyisi da bolo wertili — saqmianobaSi, esaubreba maT, raTa ukeT Seiswavlos maTi cxovreba.
kvleviTi amocanidan gamomdinare, mkvlevarma SeiZleba daiwyos muSaoba am
daxuruli kiTxvebi — kiTxvebis saxeoba sociologiur kiTxvarSi, romlebsac
“kontiniumis” nebismier wertilSi, rac kvlevis sworad warmarTvis pirobebSi ar
Tan axlavs pasuxis SesaZlo variantebis sia.
Seamcirebs am kvlevis xarisxsa da mecnierul faseulobas15.
Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebis “kontimuumze” laparaki socialuri demografia — mosaxleobis struqturis mecnieruli Seswavla, romelic
kvlevis mimarT axlebur midgomas warmoadgens. Tanamedrove etapze mkvlevari ar awarmoebs mosaxleobis raodenobis zrdisa da Semcirebis, Sobadobis, sikvdi-
unda Semoifarglos meTodebis mxolod erTi jgufiT, miT umetes — romelime lianobis, sicocxlis xangrZlivobis, migraciis analizs; agreTve, ganixilavs mis
erTi meTodiT. piriqiT, Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebi unda ganixile- asakobriv, sqesobriv Tanafardobas da am maCveneblebis cvlilebebs. demogra-
bodes rogorc urTierTSemavsebeli da urTierTgamamdidrebeli. rac ufro fiuli informaciis Segrovebis umTavresi wyaroa regularuli aRwera, romelic
mravali kuTxidan SevecdebiT Cvens winaSe mdgari amocanis Seswavlas, miT ufro yvela saxelmwifoSi saSualod 10 weliwadSi erTxel tardeba.
mniSvnelovan da faseul Sedegebs miviRebT. eTnografia — gansxvavebuli kulturis Seswavla da aRwera, romelic
ZiriTadad Tvisebrivi meTodebis gamoyenebiT xdeba. eTnografiis ZiriTadi mi-
zania cxovrebis gansxvavebuli wesebis gageba ise, rogorc es wesebi am kulturis
gamokvlevis programa
warmomadgenlebs esmiT.
empiriuli socialuri gamokvlevis Catareba arasodes ar aris TviTmizani — is
miznad isaxavs axali codnis miRebas socialuri sinamdvilis ama Tu im aspeqtis eTika — profesiuli saqmianobis ganmsazRvreli principebis da normebis
Sesaxeb, emsaxureba akademiuri samyaros, mTavrobis, kerZo biznesis, Tu farTo erToblioba, romelic ama Tu im profesiis zneobriv Rirebulebebs gamoxatavs.
sazogadoebis interesebs. kvlevis daniSnuleba da is interesebi, romlebsac is eTikuri normebi Tavmoyrilia eTikis kodeqsebSi.
emsaxureba, gamoxatulia gamokvlevis programaSi. Tvisebrivi meTodebi — socialuri kvlevis meTodebis jgufi, romelic
miuxedavad imisa, rom Tvisebrivi kvleva naklebad formalizebulia, misi aerTianebs iseT meTodebs, rogorebicaa siRrmiseuli interviu, “cxovrebis is-
Catarebisas, iseve rogorc raodenobrivi kvlevis Catarebis SemTxvevaSi, toria”, fokus-jgufi, dakvirveba, monografiuli gamokvleva, da sxv. es meTodebi
aucilebelia, rom Sedgenili iqnes gamokvlevis programa. programis Sedgena cnobilia rogorc “moqnili” meTodebi da raodenobrivi meTodebisagan gan-
aucilebelia gamokvlevis miznebis, amocanebisa da problemebis Camoyalibebis sxvavebiT miznad isaxavs ara Sesaswavli fenomenis raodenobrivi gavrcelebis
mizniT. amasTan, am dokumentSi Camoyalibebuli iqneba SerCeuli meTodis suraTis dadgenas, aramed mis siRrmiseul Seswavlas.
gamoyenebis marTebuloba.
gamokvlevis programebi gansxvavdeba kvlevis tipidan gamomdinare. socia- interviu — respondentis gamokiTxvis, misgan informaciis miRebis procesi.
luri gamokvlevis sami ZiriTadi tipi arsebobs: dazverviTi, aRweriTi da interviu verbaluri informaciis miRebis yvelaze ufro gavrcelebuli
analitikuri. gamokvlevis tipis SerCeva damokidebulia imazec, Tu ramdenad iqna saSualebaa socialur kvlevebSi. misi ramdenime ZiriTadi tipi gamoirCeva,
Seswavlili esa Tu is problema adrindeli gamokvlevebis Sedegad. gamomdinare iqidan, ramdenad struqturirebulia interviu: struqturirebuli,
dazverviTi gamokvleva kvlevis yvelaze martivi tipia — misi mizania, nawilobriv struqturirebuli da arastruqturirebuli.
Seagrovos pirveladi monacemebi ama Tu im problemis irgvliv, “dazveros” misi interviueri — kvleviTi jgufis wevri, romelic uSualod esaubreba
mdgomareoba. aseT gamokvlevas, rogorc wesi, Zalian martiv programaze respondents, mimarTavs mas kiTxvaris kiTxvebiT da iniSnavs miRebul pasuxebs.
dayrdnobiT da mxolod erTi meTodis gamoyenebiT atareben. yvelze xSirad interviueri ZiriTadad masobrivi gamokiTxvis procesSi gamoiyeneba.
dazverviTi gamokvleva ama Tu im problemis Seswavlis pirveli etapia.
aRweriTi gamokvleva ufro rTulia, misi mizania garkveuli problemis an informanti — CarTuli dakvirvebis dros mkvlevaris informaciis erT-erTi
adamianTa jgufis Sesaxeb vrceli informaciis miReba, romelic SemdegSi ZiriTadi wyaro; Sesaswavli kulturis warmomadgeneli, romelic exmareba
saSualebas miscems mkvlvrebs daadginon, arsebobs Tu ara raime kavSiri am mkvlevars am kulturis SeswavlaSi.
problemis sxvadasxva elements Soris. aRweriTi gamokvleva sruli kvleviTi kiTxvari — specialuri wesebis Tanaxmad Sedgenili kiTxvebis erToblioba,
programis SemuSavebas moiTxovs. romelTac respondentebi pasuxoben masobrivi gamokiTxvis dros. gamokiTxvis
analitikuri gamokvleva yvelaze ufro rTulia. socialuri problemis tipidan gamomdinare, kiTxvari SeiZleba miZRvnili iyos mxolod erTi Temisadmi,
aRwerasTan erTad is miznad isaxavs misi mamoZravebeli Zalebis, mizezebis an sxvadasxva Tematuri blokisagan Sedgebodes.
gamoaSkaravebas. sworad Catarebuli analitikuri gamokvleva movlenebis ganvi-
Tarebis prognozirebis saSualebasac iZleva. analitikur gamokvlevaSi, rogorc kontent-analizi — sociologiuri kvlevis meTodi, romlis meSveobiTac
wesi, paralelurad gamoiyeneba informaciis Segrovebis ramdenime gansxvavebuli Seiswavleba sxvadasxva tipis dokumentebi maTSi ama Tu im maCveneblebis gamov-
meTodi. lenis sixSiris dafiqsirebis mizniT. termini iTargmneba qarTul enaze rogorc
yvela tipis kvleva ramdenime etapisagan Sedgeba, romlebic, rogorc wesi, “Sinaarsis analizi”; is SeiZleba iyos rogorc raodenobrivi, aseve Tvisebrivi.
Tanamimdevrulad xorcieldeba. esenia: masobrivi gamokiTxva — sociologiuri kvlevis yvelaze farTod gavrce-
‰ gamokvlevis programis SemuSaveba; lebuli raodenobrivi meTodi, mosaxleobis azris Seswavla ama Tu im prob-
‰ savele etapi, romlis drosac xdeba informaciis Segroveba; lemasTan dakavSirebiT misi reprezentatuli nawilis (SerCevis) gamokiTxvis
safuZvelze. gamokiTxva xdeba formalizebuli kiTxvaris safuZvelze,
‰ informaciis damuSaveba; specialuri wesebis Tanaxmad SerCeul respondentebTan.
‰ miRebuli Sedegebis analizi;
meTodi — ama Tu im saqmianobis praqtikuli ganxorcielebis konkretuli
‰ kvlevis angariSis momzadeba da publikacia. xerxi. socialur kvlevaSi — pirveladi informaciis Segrovebis saSualeba. ix.
agreTve: Tvisebrivi meTodebi da raodenobrivi meTodebi.
15
ix. Isadore Newman, and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research Methodology. socialuri kvlevis meTodika — pirveladi informaciis Segrovebis,
Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University Press.
12 101
damuSavebis da gamoyenebis meTodebis erToblioba. furclebze ver gamoinaxa adgili verc Tvisebrivi meTodebisaTvis da verc
Cikagos sociologiuri skolis warmomadgenlebisaTvis. magram es gamarjveba ar
socialuri kvlevis meTodologia — samecniero kvlevis logika, romelic
iyo xangrZlivi — meore msoflio omis Semdeg ganaxlda da Semdgom TandaTan
erTian sistemaSi aerTianebs mis principebs, wesebsa da meTodebs. socialur
gaizarda mkvlevrebis interesi Tvisebrivi meTodebis mimarT, romlebic dRes
kvlevaSi meTodologia ganixileba rogorc kvlevis Teoriuli safuZveli,
sul ufro da ufro myar adgils ikaveben socialur gamokvlevebSi.
ukavSirdeba mis problemur monaxazs da Tavis gamoxatulebas poulobs
gamokvlevis programaSi.
moderatori — fokus-jgufis wamyvani, romelic SeiZleba iyos rogorc Tavad “meTodebis konfliqti” dRes
mkvlevari, aseve mowveuli piri. Tumca raodenobrivi da Tvisebrivi meTodebi mniSvnelovnad gansxvavdeba
monografiuli gamokvleva — kvleviTi midgoma socialur mecnierebebSi, erTmaneTisagan, ar arsebobs erTazrovani pasuxi kiTxvaze, Tu romelia am
meTodebidan “ukeTesi” da romeli — “uaresi”, an romels unda mivaniWoT
romelic ramdenime meTods aerTianebs; cnobilia, agreTve “SemTxvevis Seswavlis”
saxeliT. es midgoma upirveles yovlisa gamoirCeva imiT, rom mis farglebSi upiratesoba. yvela meTods aqvs Tavisi Zlieri da susti mxareebi, yvela SeiZleba
kargi da saWiro iyos Tavis adgilas, gamomdinare iqidan, Tu ra sakiTxis
mravali meTodi gamoiyeneba (upirveles yovlisa — CarTuli dakvirveba), savele
samuSaoebi ki Zalian didi xnis manZilze grZeldeba. Tumca yvelaze xSirad Seswavlas vapirebT da ra kvleviT kiTxvebze veZebT pasuxs. kvlevis meTodis
SerCeva konkretuli kvleviTi amocanidan gamomdinare unda moxdes — aris
monografiuli gamokvleva Tvisebriv meTodebTan asocideba, mis farglebSi
raodenobrivi meTodebic gamoiyeneba. amocanebi da kiTxvebi, romelTa gadaWrasac ukeT SeZlebs raodenobrivi
meTodebi, iseve rogorc aris amocanebi, romelTa gadawyvetac Tvisebrivi
naxevrad daxuruli kiTxvebi — kiTxvebis saxeoba sociologiur kiTxvarSi, meTodebis meSveobiTaa yvelaze mizanSewonili.12 rogorc ukve aRvniSneT,
romlebsac Tan erTvis pasuxis SesaZlo variantebis sia, magram, agreTve Tvisebrivi meTodebi gamoiyeneba ama Tu im problemis, socialuri situaciis
mocemulia damatebiTi varianti “sxva”, sadac respondentebs saSualeba eZlevaT, siRrmiseulad Seswavlis mizniT. am meTodebis meSveobiT Seswavlili problemebi
daafiqsiron gansxvavebuli azri, romelic ar iqna (an ver iqna) gaTvaliswinebuli moicavs, magaliTad, migracias da emigrantebis cxovrebas axal garemoSi;
gamokiTxvis organizatorebis mier. damnaSaveTa samyaros Sida struqturas da/an damnaSaveTa pirovnul Tvisebebs;
pirispir interviu — intervius yvelaze gavrcelebuli saxeoba, romlis Zalauflebis ganawilebas mcire socialur jgufebSi; gansxvavebuli yofis mqone
drosac interviueri pirispir esaubreba respondents da kiTxvarSi iniSnavs mis adamianTa (mag., musikosebis, mocekvaveebis) cxovrebis aRweras da sxv. sxva mxriv,
mier gacemul pasuxebs. pirispir interviu, rogorc wesi, respondentis binaze raodenobrivi meTodebis gamoyeneba iqneba gamarTlebuli, Tu SeviswavliT
tardeba; misi xanrgZlivoba SeiZleba meryeobdes 20 wuTidan 60 wuTamde. sazogadoebaSi arsebul stratifikaciul sistemas; ama Tu im politikuri
intervius sxva saxeobebia satelefono da safosto interviu. partiis mxardaWeris perspeqtivebs; romelime masobrivi informaciis saSualebis
auditoris demografiul Tvisebebs, da sxv.
raodenobrivi meTodebi — socialuri kvlevis formalizebuli meTodebi, amasTan, socialuri sinamdvile imdenad rTulia, rom warmoudgenelia misi
romelTa gamoyenebac statistikur kanonzomierebebs emyareba da romlebic miz- Seswavla mxolod erTi meTodis saSualebiT. Cven yovelTvis gvaqvs arCevani
nad isaxavs gamoavlinos ama Tu im socialuri fenomenis gavrceleba, misi gamov- mraval midgomas Soris, xolo saukeTeso Sedegs, rogorc wesi, Tvisebrivi da
lenis sixSire. es iseTi meTodebia, rogorc masobrivi gamokiTxva, kontent-ana- raodenobrivi meTodebis gaerTianebisas, maTi paraleluri gamoyenebisas
lizi. miviRebT.
reaqtiuloba — mkvlevris an kvleviTi situaciis gavlena aqtorebis sociologiis istoriaSi cnobilia ramdenime kvleva, romlebic am ori jgufis
saqcielsa da naTqvamze, kvlevis obieqtebis reaqcia im garemoebaze, rom meTodebis Serwymis TvalsazrisiTaa gansakuTrebiT saintereso. maT Soris erT-
mkvlevari Seiswavlis maT; gansakuTrebiT vlindeba CarTuli dakvirvebis erTi yvelaze adrindelia 1930-ian wlebSi avstriis sofel marientalSi maria
warmoebis procesSi. ician ra, rom maT moqmedebas akvirdebian, adamianebi iahodas, pol lazarsfeldis da hans caizelis mier Catarebuli gamokvleva,
gansakuTrebul yuradRebas aqceven imas, Tu rogor iqcevian, rogor epyrobian romlis Temac umuSevroba da masTan dakavSirebuli problemebi iyo.13 ukanasknel
sxva adamianebs, ras da rogor amboben, da saboloo jamSi maTi saqcieli bunebrivi wlebSi Catarebuli kvlevebidan aRsaniSnavia ielis universitetis mier 2000-2001
aRar aris, mkvlevris arseboba rom ara, isini ase ar moiqceodnen. reaqtiuloba wlebSi Catarebuli gamokvleva aRmosavleT evropis 7 qveyanaSi, romelic
adamianebis bunebrivi reaqciaa, magram dakvirvebis warmoebisas es Zalze Seiswavlida e.w. “eTnikuri siRaribis” problemas.14 aseTi kvlevebi adasturebs,
seriozuli problemaa, vinaidan amaxinjebs miRebul Sedegebs. rom “meTodebis konfliqtis” gadaWris yvelaze mizanSewonili gza iqneba
raodenobrivi da Tvisebrivi meTodebis erToblivi gamoyeneba, rac saSualebas
reprezentatuloba — mTavari moTxovna respondentTa SerCevisadmi mogvcems, ufro srulad davinaxoT is problema an sakiTxi, romelsac
masobrivi gamokiTxvis Catarebis dros. reprezentatuloba gulisxmobs, rom SeviswavliT.
SerCeva proporciulad asaxavs generaluri erTobliobis ZiriTad maCveneblebs, amerikeli mkvlevrebi isador niumani da kerolain benci, romlebmac Tavisi
warmoadgens ra mis “mikromodels”. wigni Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebis Tanaarsebobisa da TanamSromlobis
respondenti — adamiani, romelic kvlevis Catarebis dros informaciis gzebs miuZRvnes, xazs usvamen am meTodebis dapirispirebis xelovnurobas da, amis
uSualo wyaroa, romlisganac mkvlevrebi iReben maTTvis saWiro informacias;
gamokiTxuli. 12
raTa miviRoT gadawyvetileba imasTan dakavSirebiT, Tu romeli meTodis gamoyeneba
sadiskusio gegma — kvlevis instrumenti, romelic gamoiyeneba siRrmiseuli mogvcems ukeTes Sedegs ama Tu im problemis Seswavlisas, aucileblad unda
intervius da fokus-jgufebis struqturirebis mizniT. esaa intervius sava- gaviTvaliswinoT is garemoebac, Tu ramdeni dro gvaqvs gamokvlevis Casatareblad da
raudo kiTxvebis sia. sadiskusio gegma ZiriTadad “Ria” kiTxvebisgan Sedgeba. ramdeni Tanxaa gamoyofili amisaTvis.
13
Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an Unemployed
savele samuSaoebi — termini, romliTac moixsenieba kvlevis Catrebisas Community. Chicago: Aldine-Atherton.
pirveladi informaciis Segrovebis procesi. 14
am kvlevis Sedegebi jer ar gamoqveynebula. aseTi kompleqsuri gamokvlevebi SedarebiT
iSviaTad tardeba, im ubralo mizezis gamo, rom maTi Catareba Zalze rTulia, da
satelefono gamokiTxva — masobrivi gamokiTxvis saxeoba, romelic tele-
amasTan — Zalian ZviradRirebuli.
102 11
iqnes is mniSvneloba, romelsac moqmedi pirebi Tavad ukavSireben ama Tu im fonis meSveobiT tardeba. satelefono interviuebi, rogorc wesi, 10-15 wuTze
moqmedebas, da ara — daadginon ama Tu im azris gavrcelebis sixSire. met xans ar grZeldeba. satelefono gamokiTxvis Catarebisas gansakuTrebiT
Znelia reprezentatulobis dacva.
siRrmiseuli interviu — intervius saxeoba, romelic farTod gamoiyeneba
istoriuli mimoxilva
Tvisebriv meTodebSi. esaa nawilobriv struqturirebuli interviu, romelic
Tvisebrivi meTodebis ganviTarebaSi gansakuTrebuli wvlili Seitanes
sadiskusio gegmis safuZvelze warimarTeba da miznad isaxavs, Seityos
evropelma anTropologebma, romlebmac ganaviTares “CarTuli dakvirvebis”
respondentis ara mxolod damokidebuleba da pozicia, aramed motivaciebi.
meTodi afrikisa da aziis primitiuli sazogadoebebis Seswavlis mizniT. Cikagos
sociologiuri skolis pirveli yvelaze cnobili gamokvleva, uiliam Tomasisa da transkripti — intervius an fokus-jgufis audio-Canaweris qaRaldze
florian znaneckis “poloneli glexi evropasa da amerikaSi” (1918 w.) srulad gadatanis (“gaSifvris”) Sedegad miRebuli teqsti. Tvisebriv kvlevaSi xSirad
emyareba Tvisebriv meTodebs, kerZod, amerikaSi gadasaxlebuli poloneli swored transkriptis saxiT viRebT pirvelad (“nedl”) monacemebs, romelTa
glexebis mier gamogzavnili werilebis, maTi Canawerebis (piradi dRiurebi da damuSavebac xdeba kvlevis Sedegebis analizis mizniT.
sxv.) da e.w. “cxovrebis istoriebis” Seswavlas. raodenobrivi meTodebi da,
fokus-jgufi — Tvisebrivi kvlevis erT-erTi yvelaze popularuli meTodi,
upirveles yovlisa, masobrivi gamokiTxvis meTodi mxolod XX saukunis 30-ani romelic aseve cnobilia “jgufuri diskusiis” saxeliT. rogorc wesi, fokus-
wlebis dasawyisidan damkvidrda aSS-Si adgilobrivi gazeTebisa da politikuri
jgufSi 6-dan 12-mde respondenti iRebs monawileobas; is warimarTeba
partiebis iniciativiT da materialuri mxardaWeriT. sadiskusio gegmis safuZvelze specialuri kvalifikaciis mqone wamyvanis,
XX saukunis dasawyisSi aSS-s socialur mecnierebebSi da, kerZod, sociolo-
moderatoris mier.
giaSi ganviTarda “meTodebis konfliqti”, romelic raodenobrivi da Tvisebrivi
meTodebis momxre mecnierTa dapirispirebaSi gamoixata. am dapirispirebaSi “Ria” kiTxva — kiTxvis saxeoba, romelic ar sTavazobs respondentebs pasuxis
sufTa meToduri kamaTis garda igrZnoboda, agreTve im droisaTvis wamyvani SesaZlo variantebs. am tipis kiTxvebi Zalian mizanSewonilia imdenad,
amerikuli universitetebis ori meToduri skolis, kolumbiis da Cikagos ramdenadac isini minimalur gavlenas axdens respondnetTa pasuxebze, magram
skolebis dapirispireba. Tu Cikagos skolis waromadgenlebi did yuradRebas maTi statistikuri damuSaveba Zalian Sromatevadia, amitom Ria kiTxvebi ufro
uTmobdnen Tvisebriv meTodebs da mniSvnelovani roli iTamaSes maT ganviTa- farTodaa gavrcelebuli, da ufro damaxasiaTebelia Tvisebrivi kvlevisTvis.
rebaSi, kolumbiis universitetis mecnierebi raodenobrivi meTodebis momxreni SerCeva — wesebi, romelTa Tanaxmadac unda moxdes respondentTa SerCeva
iyvnen da miiCnevdnen, rom sociologia ar unda acxadebdes Tavs namdvil generaluri erTobliobis wevrebisagan. am process gansakuTrebuli mniSvneloba
mecnierebad, Tu mas ar SeuZlia miRebuli empiriuli monacemebis utyuarobis aqvs masobrivi gamokiTxvis Catarebis dros, sadac SerCeva reprezentatuli unda
dasabuTeba sabunebismetyvelo mecnierebebis analogiurad. swored sabunebis- iyos; Tvisebriv kvlevaSi SerCevis SedgenasTan dakavSirebiT naklebi moTxovna
metyvelo mecnierebebi iyo, kolumbiis skolis warmomadgenelTa azriT, arsebobs.
“WeSmariti” mecnierebebi; isini miiCnevdnen, rom sociologiaSi da, zogadad,
socialur mecnierebebSi empiriuli monacemebis utyuarobis dasabuTeba mxolod SerCeviTi erToblioba — respondentTa jgufi, romelsac Cven viRebT
maSinaa SesaZlebeli, rodesac kvleva raodenobrivi meTodebiT, upirveles SerCevis Sedegad da romlebsac uSualod gamovkiTxavT. Tu SerCeva sworad
yovlisa — respondentTa reprezentatuli SerCevis safuZvelze tardeba. ganxorcielda, SerCeviTi erToblioba generaluri erTobliobis
Tvisebriv meTodebs kolumbiis skolis warmomadgenlebi aramecnierulad reprezentatuli iqneba.
miiCnevdnen da maTi damkvidrebis winaaRmdeg gamodiodnen. “cxovrebis istoria” — siRrmiseuli intervius nairsaxeoba, romelic miznad
amis sapirispirod, Tvisebrivi meTodebis momxreebi xazs usvamdnen im isaxavs ama Tu im problemis Seswavlas respondentis cxovrebaSi am problemis
garemoebas, rom am meTodebiT SesaZlebelia rTuli da naklebad gavrcelebuli adgilis, misi gavlenis dadgenis meSveobiT. ix. agreTve: biografiuli interviu.
fenomenebis siRrmiseuli Seswavla, rom es meTodebi dagvexmareba iq, sadac yvela
raodenobrivi meTodi uZluria; Tvisebrivi meTodebi aseve sasargebloa hipoTeza — mecnierulad dasabuTebuli varaudi imis Sesaxeb, Tu rogori
adamianTa Sinagani samyaros, Sidajgufuri urTierTobebis Seswavlis dros. maTi pasuxia mosalodneli mkvlevris mier dasaxul kvleviT kiTxvebze. hipoTeza
meSveobiT, rogorc wesi, xdeba problemuri situaciis sruli da yovelmxrivi gamokvlevis programis aucilebeli nawilia.
Seswavla, da ara misi calkeuli gamovlinebebis dafiqsireba.
ra Tqma unda, SeuZlebeli iyo imis uaryofa, rom arc erTi Tvisebrivi meTodi
ar pasuxobda statistikuri reprezentatulobis moTxovnebs, arc Tvisebrivi
kvlevis Sedegebis generalizacia iyo SesaZlebeli. garkveul sirTuleebs war-
moadgenda Tvisebrivi kvlevis Sedegebis analizis strategiac, romelic, agreTve
minimalurad iyo formalizebuli da Zalze mwvaved svamda mkvlevaris obieq-
turobis sakiTxs. aRiarebdnen ra am sirTuleebs, Tvisebrivi meTodebis
mxardamWerni xazs usvamdnen im garemoebas, rom aseT kvlevebs ZaluZT mniS-
vnelovnad gaamdidron Cveni codna socialuri samyaros Sesaxeb. amisaTvis ki
saWiroa, rom es meTodebi maTTvis Sesaferis adgilas iyos gamoyenebuli da ar
iqnes Sefasebuli raodenobrivi kriteriumebiT.
1930-iani wlebis dasawyisisaTvis “meTodebis konfliqtSi” droebiTi gamar-
jveba moipoves kolumbiis universitetis warmomadgenlebma. 1935 wels maT mier
daarsebuli iqna axali mecnieruli Jurnali American Sociological Review.11 Review-s

11
manamde, jer kidev 1895 wels, pirveli sociologiuri Jurnali, American Journal of
Sociology, Cikagos universitetis sociologiis fakultetze iqna daarsebuli albion
smolis mier.
10 103
Tinatin Zurabishvili mkvlevris “informantebis” rols kisruloben da exmarebian mas “SeaRwios”
Sesaswavl jgufSi. Sesabamisad, raodenobriv meTodebTan SedarebiT, Tvisebrivi
meTodebis gamoyenebisas ufro mwvaved dgeba kvlevasTan dakavSirebuli eTikuri
normebis dacvis sakiTxi, kerZod: gvaqvs Tu ra moraluri ufleba, Cveni kvleviTi
QUALITATIVE METHODS IN SOCIAL RESEARCH miznebis misaRwevad gamoviyenoT adamianis Cvendami ndoba da gulaxdiloba,
saaSkaraoze gamovitanoT misi piradi cxovreba? Tvisebriv mkvlevars gansa-
Course outline kuTrebuli eTikuri pasuxismgebloba akisria; mniSvnelovania, rom masa da
kvlevis obieqtebs Soris arsebuli ndoba kvlevis damTavrebis da Sedegebis
gamoqveynebis Semdegac iqnes SenarCunebuli.
As stated in the course syllabus, the main objectives of this 8-week course are two-fold: rogorc wesi, Tvisebriv meTodebze damyarebuli gamokvlevis savele etapi,
as a result of attending this course, the students will: (a) get familiar with the theory and iseve rogorc monacemTa damuSaveba, ufro met dros moiTxovs, vidre
history of qualitative research methods in social sciences; and (b) learn how to conduct raodenobrivi kvlevis SemTxvevaSi, vinaidan Tvisebrivi mkvlevrebi sruliad
various types of qualitative research which are most frequently used in the contemporary gansxvavebul kvleviT instrumentebze dayrdnobiT muSaoben. Tumca arsebobs
social research practice. kompiuteruli programebi, romlebic specialurad Tvisebrivi meTodebiT
miRebuli Sedegebis damuSavebisTvisaa Seqmnili, Tvisebrivi Sedegebis analizis
Main topics covered in the course are outlined below. sakvanZo etapebi dRemde kompiuteris gareSe xorcieldeba. rogorc wesi,
Tvisebrivi kvlevis Sedegad yvelaze xSirad viRebT sakvlevi obieqtis Sida
Week 1. struqturis analizs da/an kvlevis sakiTxis adekvatur tipologias.
Qualitative Methods in Social Research: Introduction and Historical Overview.
Lecture, 3 hours; discussion, 1 hour
Teoriuli winamZRvrebi
The first lecture offers introduction to qualitative research methods in social sciences. Tu raodenobrivi meTodebis ganviTareba socialuri kvlevis praqtikaSi
We start with discussion of the nature and distinctive features of qualitative research sabunebismetyvelo mecnierebebis miRwevebs ukavSirdeba, Tvisebrivi meTodebi
methods, which are compared with quantitative methods, such as surveys. We stress that, humanitarul sferosa da xelovnebasTanaa kavSirSi; maT damkvidrebaSi
unlike quantitative research method results, qualitative data are not representative, which, garkveuli roli iTamaSa, agreTve samedicino praqtikam, romelic yvela
however, does not mean that they are less scientific; they provide deeper understanding of pacientisadmi individualur midgomas da calkeuli samedicino SemTxvevebis,
the social world than the quantitative methods do, although they can not be generalized and daavadebebis Rrma da safuZvlian Seswavlas moiTxovs. Tvisebrivi meTodebi
claimed that their results are representative for the population under study. calkeuli pirovnebis an pirovnebaTa patara jgufis gamocdilebis, grZnobebis,
Qualitative research methods offer more flexibility to the researcher while doing field Sefasebebis irgvlivaa koncentrirebuli, amitom am midgomas xSirad “subieqturi
work. On the other hand, this leads to higher responsibility of the researcher, and poses sociologiis”, an mikrosociologiis farglebSi ganixilaven. Tu raodenobrivi
specific ethnical issues, which will be covered more in detail later on. meTodebis farglebSi respondenti ganixileba, rogorc ama Tu im socialuri
Major issues in the discussion of the nature of qualitative and quantitative research jgufis warmomadgeneli, Tvisebriv kvlevaSi yoveli respondenti sainteresoa
methods are connected with the idea that qualitative and quantitative methods of social rogorc pirovneba. adamianebisadmi gamovlenili Rrma interesis gamo mkvlevrebi
research are of different, but not of opposite nature; they should be used appropriately in Tvisebrivi meTodebis rolis gazrdas XX saukunis meore naxevarSi sociologiis
order to achieve reliable results. The model of “qualitative – quantitative interactive da, ufro farTod, socialuri mecnierebebis humanizaciis periods ukavSireben.
continuum” developed by Isadore Newman and Carolyn R. Benz (1998) is introduced, which Tvisebriv da raodenobriv meTodebs sxvadaxva “filosofia” udevs safuZ-
stresses the idea that the two groups of methods can mutually enrich the research. vlad. Tu raodenobrivi meTodebi pozitivistur ideebs emyareba da gulisxmobs,
First lecture also offers a historical analysis of development of qualitative research rom xalxi srulad acnobierebs Tavis grZnobebs, saqciels da Sexedulebebs,
methods, and a discussion of theoretical paradigms that lay behind qualitative and Tvisebrivi meTodologia simboluri interaqcionizmis principebs iziarebs.
quantitative research methods simboluri interaqcionizmis mizania SevecadoT gavigoT adamianis saqcieli ise,
At the end of the lecture, we discuss research design and the ways to develop it. rogorc es Tavad moqmed pirs, anu aqtors esmis. am Teoriis fuZemdeblis,
Detailed analyses of components of research design are presented, in order to make the herbert blumeris Tanaxmad, simboluri interaqcionizmis oTxi ZiriTadi
students familiar with the ways of thinking about new research projects and getting prepared principi SemdegSi mdgomareobs:10
to start one. 1) adamianebis qceva ganpirobebulia im mniSvnelobiT, romelsac adamianebi
At the end of the class, we will have discussion and/or Q&A session. ukavSireben sagnebs, romelic maTi samyaros nawilia; e.i. adamianebi moqmedeben
ara sagnebis, aramed im mniSvnelobis mimarT, romelsac isini am sagnebSi xedaven;
Required readings for this week are: 2) sagnebis mniSvneloba yalibdeba socialuri interaqciis procesSi, Sesa-
bamisad, kultura adamianebs Soris sagnebis damkvidrebuli mniSvnelobebis
Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, Calif.: urTierTgaziarebaa;
Thomson/Wadsworth. Pp. 288-298 (“Some Qualitative Filed Research Paradigms”). 3) rogorc individualuri, aseve koleqtiuri socialuri moqmedeba damoki-
debulia aqtorebis mier socialuri situaciis interpretaciis form(eb)ze;
Michael Burawoy. 1991 “The Extended Case Method.” Pp. 271-287 in: Michael Burawoy et al. 4) sagnebis mniSvneloba icvleba aqtorebis mier samyaros interpretaciis
1991. Ethnography Unbound. Power and Resistance in the Modern Metropolis. Berkley: University of procesSi.
California Press. es sami principi Tvisebrivi kvlevis principebadac SegviZlia miviCnioT. ro-
gorc ukve aRvniSneT, Tvisebrivi meTodebis mizania, gamovlenili da aRwerili
Isadore Newman and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research
Methodology. Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University 10
Herbert Blumer. 1998 [1969]. Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Englewood Cliffs, N.J.:
Press. Pp. 1-12 (“Qualitative-Quantitative Research: A False Dichotomy”). Prentice-Hall. P. 50.
104 9
mniSvnelovania aRvniSnoT, rom ara marto saqarTveloSi, aramed ingli-
surenovan qveynebSic, sadac warmoiSva socialuri kvlevis Tvisebrivi meTodebi, John Lofland and Lyn Lofland. 1995. Analyzing Social Settings: A Guide to Qualitative
dRemde ar aris Camoyalibebuli Tvisebriv meTodebTan dakavSirebuli uni- Observation and Analysis. Belmont, Calif.: Wadsworth. Pp. 101-122 (“Thinking Topics”).
ficirebuli terminologia. Zalze xSirad terminebs “Tvisebrivi meTodebi”,
“eTnografia”, “CarTuli dakvirveba”, “SemTxvevis Seswavla” xmaroben rogorc iago kaWkaWiSvili. 1998. “konkretuli sociologiuri kvlevis meTodologia.”
sinonimebs, Tumca zog naSromSi isini ganixileba, rogorc gansxvavebuli me- // sociologiuri kvlevis meTodebi. Tbilisi: Tbilisis universitetis
Todebi. yvelaze ufro xSirad, Tvisebrivi meTodebi gaigivebulia eTnogra- gamomcemloba, 1998. gv. 22-44.
fiasTan,6 Tumca, Cveni azriT, eTnografia ufro farTo cnebaa, vidre nebismieri
Tvisebrivi meTodi; rogorc j.spradli aRniSnavs, eTnografia niSnavs Recommended readings:
[gansxvavebuli] kulturis aRweras, da misi ZiriTadi mizania cxovrebis gan-
sxvavebuli wesebis gageba ise, rogorc es wesebi Tavad am kulturis Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, Calif.:
warmomadgenlebs esmiT7; amgvari eTnografiuli Seswavla ki SeiZleba ramdenime Thomson/Wadsworth. Pp. 282-268 (“Qualitative Filed Research”).
Tvisebrivi meTodis gamoyenebiT moxdes.8
Howard S. Becker. 2001. “The Epistemology of Qualitative Research.” Pp. 317-330 in:
Tvisebrivi meTodebi naklebadaa formalizebuli, amitom maT “rbil”, “moq- Robert M. Emerson, ed. Contemporary Field Research. Perspectives and Formulations.
nil” meTodebsac uwodeben. iSviaTia SemTxvevebi, rodesac arsebobs konkretuli Prospect Heights, Ill.: Waveland Press.
instruqciebi imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda moiqces mkvlevari ama Tu im
situaciaSi — rogorc wesi, mas uwevs gadawyvetilebis miReba Seqmnili viTa- W. Lawrence Newman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative
rebidan gamomdinare, is TiTqmis yovelTvis iTvaliswinebs kvlevis obieqtebis Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 363-381 (“Field Research”).
individualur Tvisebebs. “gadawyvetilebis miRebisas Tqven unda ixel-
mZRvaneloT meTodologiuri da eTikuri mosazrebebiT. vinaidan isini xSirad В. Ядов. 1995. Социологическое исследование: методология, программа, методы.
upirispirdeba erTmaneTs, gadawyvetilebis miReba Zalze rTuli iqneba”, — Изд-во «Самарский университет». С. 42-80 («Методология»).
afrTxilebs momaval mkvlevrebs e. babi9.
ramdenadac Tvisebrivi meTodebis gamoyenebis SemTxvevaSi Zalze mcirea im After the first lecture, students are required to prepare two assignments to be submitted
aucilebel moTxovnaTa sia, romelTac kvleva unda akmayofilebdes, aseTi two days prior the next class:
kvlevis warmateba didadaa damokidebuli iseT subieqtur faqtorze, rogoricaa a) Think of and bring a list of 5 issues which are suitable for qualitative research; and
mkvlevris gamocdileba da ostatoba. Tvisebrivi meTodebis gamoyeneba indi- b) Come up with a research design of their own, where both theoretical and practical
vidualuria, isini did Tavisuflebas aniWeben mkvlevars, romelic, rogorc wesi, aspects of the proposed research will be considered; research proposals submitted by the
gamodis ara mxolod gamokvlevis ideis avtoris, misi Teoriuli nawilisa da students will be discussed during the next seminar.
problematikis SemmuSaveblis, aramed aseve empiriuli informaciis Semgroveb-
lis, interviueris da/an damkvirveblis rolSic.
is garemoeba, rom Tvisebrivi mkvlevari ar unda emorCilebodes mkacr Week 2.
instruqciebs, ar niSnavs, rom Tvisebrivi kvlevis Catareba iolia — piriqiT, es In-Depth Interview
Zalian rTuli da Sromatevadi saqmea, romelic araCveulebriv koncentrirebas Lecture, 2 hours; discussion, 2 hours
da Sromisunarianobas moiTxovs, iseve rogorc mTel rig specialur unar-
Cvevebs, romelTa umravlesobac mxolod kvlevis Catarebis procesSi SeiZleba
The first method that is covered in detail in terms of this course is in-depth interview.
iqnes Camoyalibebuli. xSir SemTxvevaSi, Tvisebrivi mkvlevris individualuri
While introducing this method, we first distinguish between structured, semi-structured and
pasuxismgebloba kvlevis msvlelobazec da miRebul Sedegebzec ufro didia,
non-structured interviews. In-depth interview is an example of semi-structured interviews
vidre raodenobrivi mkvlevrisa.
which are conducted based on a discussion guide as a major research instrument, which,
Tvisebrivi mkvlevris profesionalizmi unda gamoixatebodes, agreTve im
however, is not directive, and allows both researcher/interviewer and respondent to develop
garemoebis gacnobierebaSi, rom gamokvlevis procesSi mkvlevari Zalauneburad
new issues not mentioned in the guide, provided that they are of interest to the study.
axdens gavlenas Sesaswavl socialur jgufebze da urTierTobebze; Tumca
After Robert S. Weiss, we consider in-depth interviewing as a process of collaboration
garkveulwilad SesaZleblia am gavlenis minimizacia, misi srulad gamoricxva
between researcher and respondent. Use of open-ended questions stimulates
SeuZlebelia.
development of the respondent’s narrative, which can be directed by the questions of the
Tvisebrivi kvlevis procesSi mkvlevari, rogorc wesi, axlo da xangrZliv
interviewer. We also discuss several probing techniques (silence, echo, baiting) that can
urTierTobebs amyarebs im xalxTan, vis cxovrebasac Seiswavlis, sargeblobs maTi
help us get more information, often – without interviewer’s injection in respondent’s narrative.
ndobiT. Tvisebrivi meTodebis umravlesobis warmatebiT gamoyeneba SeuZlebelia
respondentebis aqtiuri daxmarebis gareSe, romlebic savele muSaobis dros We also discuss technical aspects of conducting in-depth interviews, such as selection
and preparation of the setting; recording equipment; selection of respondents.
In addition to general discussion about in-depth interview as qualitative research method
6
ix., magaliTad: James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston; in the social sciences, we consider two variations of in-depth interviewing, namely, life
Robert M. Emerson, Rachel I. Fretz, and Linda L. Shaw. 1995. Writing Ethnographic Fieldnotes. Chicago: histories and biographic narrative interviews (Gail Kligman’s and Gabriele Cappai’s works
University of Chicago Press; Michael Burawoy et al. 1991. Ethnography Unbound: Power and Resistance in are used to get better understanding of these types of in-depth interview).
the Modern Metropolis. Berkeley: University of California Press. The lection finishes with the discussion of possibilities of analyzing in-depth interviews.
7
Spradley, James P. 1979. The Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. P. 3. In the end, we offer an example of how a Discussion Guide of an in-depth interview can
8
am saleqcio kursis farglebSi yoveli meTodis ganxilvisas moyvanili iqneba look like, with a short review which emphasizes its major features.
qarTulenovan literaturaSi gamoyenebuli yvela Sesabamisi termini da moSveliebuli Homework assignments for this week are:
iqneba misi inglisurenovani Sesatyvis(eb)i. 1) to prepare a discussion guide which could be used to conduct a series of in-depth
9
Earl Babbie. Op. cit. P. 285.
8 105
interviews. An example of a discussion guide is presented in the appendix, which can help vafiqsirebT maT mier gamoTqmul azrebs azrebs, aramed, agreTve saSualebas
students to work on their own guide; vaZlevT, axsnan Tavisi pozicia, Tqvan, Tu ratom fiqroben ise, rogorc fiqroben;
2) to conduct 3 in-depth interviews based on this guide, and to discuss the process of ra faqtorebma iqonia gavlena maT cxovrebaze da rogor afaseben yoveli am
conducting these, specifically focusing on the difficulties they encounter; faqtoris rols Tavis cxovrebaSi. kvlevis mxolod es meTodebi gvaZlevs
3) the students are also required to transcribe one of these interviews – the one they saSualebas, SeviswavloT ama Tu im movlenis mizezebi; vupasuxoT ara kiTxvebs
think was the most successful. “ra?”, “ramdeni?” (am or kiTxvas raodenobrivi meTodebis meSveobiT vupasuxebT),
The most important and/or typical experiences reported by the students will be aramed kiTxvebs “ratom?”, “rogor?”
discussed during next meeting. Tvisebrivi meTodebis erT-erTi umTavresi Rirseba isaa, rom es meTodebi
saSualebas gvaZlevs, davinaxoT da aRvweroT samyaro kvlevis obieqtebis Tva-
Required readings for this week are: liT. vinaidan Tvisebrivi meTodebiT muSaobisas mkvlevris mizania individua-
luri saqcielis gageba, es meTodebi xSirad “interpretaciuli sociologiis”
Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative farglebSi ganixileba. magram Tvisebriv meTodebTan dakavSirebiT erTi serio-
Interview Studies. New York: Free Press. Pp. 121-150 (“Issues in Interviewing”). zuli sirTule arsebobs: gamokvlevis Sedegebis damuSavebisas problemuri xdeba
individualuri donidan saerTo kanonzomierebebze gadasvla, ris gamoc
H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and socialur mecnierTa nawils eWvi Seaqvs am meTodebis mecnierulobaSi (am sityvis
Quantitative Approaches. Third edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. Pp. 206-220 pozitivisturi gagebiT) anu imaSi, rom maTi meSveobiT SesaZlebelia sando
(“Unstructured Interviewing”). monacemebis miReba socialuri samyaros Sesaxeb. Tvisebrivi meTodebis gamo-
yenebisas Cven, rogorc wesi, gagviWirdeba imis mecnierulad damtkiceba, rom
gabriele kapai. 2000. “biografiul-naratiuli interviu: Teoriuli srulad SeviswavleT esa Tu is fenomeni, da rom Cvens mier miRebuli Sedegebi
winamZRvrebi da gamoyenebis xerxebi.” (Targmani wignidan: Gabriele Cappai. 2000. Fra obieqturi da sandoa, miT umetes — rom Catarebuli kvleva pasuxobs repre-
realtà locale e processi globali. Emigrazione, associanismo ed identità nelle società zentatulobis moTxovnebs. Tvisebrivi Sedegebi arasodes ar aris reprezen-
multikulturali. Halle/Saale: Hallescher Verlag). tatuli, rac imas niSnavs, rom Tvisebrivi meTodebiT warmarTuli kvlevis Se-
degebi ar SeiZleba ganvazogadoT da movaxdinoT maTi eqstrapolacia generalur
Recommended readings: erTobliobaze. magram mniSvnelovania aRiniSnos, rom es arc aris Tvisebrivi
kvlevis mizani — Tvisebrivi meTodebi Seiswavlis imas, Tu rogor xsnis adamiani
Robert S. Weiss. 1994. Learning from Strangers. The Art and Method of Qualitative socialur samyaros da Tavis adgils masSi.
Tvisebrivi meTodebi intensiurad iyenebs informaciis Segrovebis iseT sa-
Interview Studies. New York: Free Press. Pp. 61-120 (“Interviewing”).
Sualebebs, rogorebicaa araformaluri interviu da dakvirveba, amitom pirveli
SexedviT Tvisebrivi mkvlevris muSaoba Zalian hgavs Cveulebrivi adamianis
H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and
yoveldRiur saqmianobas. Tumca, am saleqcio kursis farglebSi Cven davrwmun-
Quantitative Approaches. Third edition. Walnut Creek, CA: AltaMira Press. Pp. 449-488
(“Some Traditions of Text Analysis”). debiT, rom es msgavseba zedapiruli da moCvenebiTia.5
Tvisebrivi meTodebi mraval kvleviT teqnikas aerTianebs. esenia, magaliTad:
Gail Kligman. 1998. The Politics of Duplicity. Controlling Reproduction in Ceausescu’s • siRrmiseuli interviu;
Romania. Berkley: University of California Press. Pp. 148-205 (“Bitter Memories: The Politics
of Reproduction in Everyday Life”). • “cxovrebis istoria”;
• biografiuli interviu;
С. Белановский. 2000. Глубокое интервью. М.: Никколо М., 2000.
• zepiri istoria;

Week 3. • werilebis, piradi dRiurebis da sxva werilobiTi dokumentebis Tviseb-


Focus Groups rivi Seswavla;
Lecture, 2 hours; discussion, 2 hours • fokus-jgufi da jgufuri interviu;
We discuss focus group as a “group in-depth interview,” which, however, has several • dakvirveba;
specific features, which are determined, first of all, by the fact that up to a dozen of
• monografiuli gamokvleva (“SemTxvevis Seswavla”).
respondents participate in a single focus group discussion. The greatest advantage of focus
groups as a qualitative research method is that it gives the researchers the possibility to xSirad Tvisebriv meTodebze damyarebuli kvleva moiTxovs erTdroulad
observe the process of forming group judgments and/or decisions. ramdenime kvleviTi teqnikis gamoyenebas, rac mkvlevars saSualebas aZlevs,
A short review of the historical development of the focus groups in the social sxvadasxva kuTxiT Seiswavlos misTvis saintereso fenomeni. Tvisebrivi meTo-
sciences focuses on Robert K. Merton’s and his colleagues’ work in this field. Major areas of debis kompleqsuri gamoyeneba yvelaze xSirad monografiuli gamokvlevis
use of focus groups in contemporary research practice are reviewed, namely, marketing (“SemTxvevis Seswavlis”) farglebSi xdeba.
research, social and political research; these are the areas where focus groups proved to be
most effective, while there are some areas where it is not usually recommended to use focus
5
groups – e.g., personal relationships; income. Tumca es ar aris aucilebeli piroba am saleqcio kursis SemswavlelTaTvis, sasurve-
In the section devoted to the main features of this method, we discuss distinctiveness lia, rom studentebs hqondeT Tudnac sawyisi warmodgena socialuri kvlevis raode-
of focus groups, technical aspects of their preparation, selection of participants, and advises nobrivi meTodebis Sesaxeb. es meTodebi ganxilulia saleqcio kursSi: Tamar zurabi-
Svili, TinaTin zurabiSvili. 2004. socilogiuri kvlevis meTodika. raodenobrivi
regarding how to conduct them, specifically focusing on the role and functions of the
meTodebi. Tbilisi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”.
106 7
da miznad isaxavs daadginos ama Tu im socialuri fenomenis gamovlenis sixSire. moderator.
meTodebis es jgufi uaRresad formalizebulia, ris gamoc isini “mkacri” Next section is devoted to the 10 most frequently used projective techniques that
meTodebis saxeliTaa cnobili. facilitate focus group discussions. These techniques are: verbal associations, finishing
raodenobrivi meTodebis mecnierulobas da am meTodebis meSveobiT sentences, personification, stereotypes, collages, brand mapping, etc.
miRebuli Sedegebis sandoobas statistikuri kanonzomierebebi uzrunvelyofs. Last section discusses the possibilities of analysis of the data obtained through focus
raodenobrivi kvlevis Sedegebis erT-erT umTavres Rirsebas am Sedegebis group discussions. Analysis of focus group results is quite similar to the analysis of in-depth
reprezentatuloba warmoadgens, rac gulisxmobs, rom kvlevis procesSi interview data, although there are several specific considerations, first of all – the level of
gamokiTxuli adamianebi (respondentebi) proporciulad warmoadgenen mTel analysis should be determined; although both individual and group level can be justified, our
mosaxleobas, an mosaxleobis im nawils, romlis Seswavlac dagegmilia kvlevis advise is to base analysis on the interplay of the two levels of analysis (Morgan 1997: 60).
procesSi (anu generalur erTobliobas, romelic ganisazRvreba yoveli kon- Two examples are offered in the end of this lecture, one of which is a possible
kretuli kvlevis amocanebidan gamomdinare). respondentebis reprezentatuli discussion guide, and the other – a descriptive report of a research project based exclusively
SerCeva mecnierulad amarTlebs gamokiTxvis Sedegebis gavrcobas generalur on focus groups. In addition, Appendix 1 offers a transcript of a focus group conducted with
erTobliobaze, ris Sedegadac saSualeba gveZleva, respondentTa mier gamoT- students of one of Georgian universities, where the causes of corruption in Georgian higher
qmuli azri generaluri erTobliobis warmomadgenlebis azrad CavTvaloT. education are discussed.
raodenobriv meTodebs Soris msoflio praqtikaSi yvelaze gavrcelebulia
masobrivi gamokiTxva — xalxis azris Seswavla ama Tu im problemasTan Homework assignments for this week are:
dakavSirebiT. am meTods safuZvlad udevs ori daSveba: (1) rom mosaxleobis mier 1. To find out which projective techniques are used in the Discussion Guide presented
socialuri movlenebis Sefasebebis gavrceleba garkveul statistikur kanonebs in the Example 2.
emorCileba, da (2) rom msgavsi socialuri mdgomareobis mqone pirovnebebi, 2. To write a Project Proposal on a given topic (“Causes of Corruption in the Georgian
rogorc wesi, analogiurad afaseben movlenebs. masobrivi gamokiTxvis dros Higher Educational Institutions”); the project should be conducted using focus groups.
yoveli respondenti ganixileba ara rogorc unikaluri pirovneba mdidari da 3. To prepare a discussion guide which could be used to conduct a series of focus-
ganumeorebeli Sida samyaroTi, aramed rogorc ama Tu im socialuri erTobis group discussions, where the students are required to use projective techniques they find
(jgufis) nawili, romelic warmoadgens misi msgavsi pirovnebebis azrs da gvawv- suitable for the topic they choose.
dis informacias CvenTvis saintereso socialuri fenomenis an misi Sefasebis
Sesaxeb. aseTi midgomidan gamomdinare iTvleba, rom analogiuri socialuri Our discussion classes will be based on the analysis of the students’ homework
mdgomareobis mqone individebi kvlevis procesSi “urTierTSemcvlelni” arian. 3 assignments; besides, we’ll watch a tape of a focus-group discussion and evaluate how it
Tumca raodenobrivi meTodebis farglebSi intensiurad Seiswavleba respon- was conducted. If possible, I’ll try to arrange a visit to a research center where the students
dentebis mier dafiqsirebuli mosazrebebi da/an Sefasebebi mniSnvelovan socia- will have an opportunity to see a room designed for focus group discussions, with all
lur problemebTan dakavSirebiT, es meTodebi, rogorc wesi, ver dagvexmareba necessary equipment.
respondenTa mier gamoTqmuli azrebis motivaciis SeswavlaSi; respondentebs ar
eZlevaT saSualeba, axsnan, Tu ratom fiqroben ase, da ara sxvagvarad. Required readings for this week are:
socialuri kvlevis meTodebis meore jgufi, Tvisebrivi meTodebi siRr-
miseulad Seiswavlis socialur cxovrebas; xSir SemTxvevaSi es Seswavla xdeba David L. Morgan. 1997. Focus Groups as Qualitative Research. Second Edition.
ara mkvlevris ofisSi an sxva xelovnurad Seqmnil garemoSi, aramed “bunebriv” Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications. Pp. 31-65.
pirobebSi, iq, sadac realurad viTardeba urTierToba adamianebs Soris — iqneba
es saklaso oTaxi, soflis maRazia, gazeTis redaqcia Tu sxva. Richard A. Krueger. 2000. Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Third
Tvisebrivi meTodebi interdisciplinarulia da farTod gamoiyeneba TiTqmis edition. Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications. Pp. 39-68; 97-124.
yvela socialur mecnierebaSi: sociologiaSi, eTnografiaSi, anTropologiaSi,
fsiqologiaSi, fsiqiatriaSi, biografiul mecnierebaSi, istoriaSi, da sxv. maia araviaSvili, Tamar zurabiSvili. 2001. “narkomania: problemis Sefaseba
zogadad, Tvisebrivi meTodebi SeiZleba davaxasiaToT rogorc meTodebi, axalgazrdebis mier.” // sociologia saqarTveloSi: Tanamedrove mdgomareoba da
romelTa meSveobiT mopovebuli monacemebic sxvadasxva mizezis gamo ver perspeqtivebi. Telavi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”.
daeqvemdebareba raodenobriv analizs (es mizezebi SeiZleba iyos dakvirvebaTa
mcire ricxvi; iSviaTi an sulac unikaluri movlenebis Seswavla; arafor- Recommended readings:
malizebuli midgoma calkeuli SemTxvevebis Seswavlisadmi, da sxva). am meTodebs
aklia maTematikuri sizuste; maTi meSveobiT Cven ver miviRebT informacias imis
С. Белановский. 2001. Метод фокус-групп. М.: Никколо М.
Sesaxeb, Tu procentulad rogoraa gavrcelebuli sazogadoebaSi esa Tu is azri.
samagierod, Tvisebrivi meTodebis gamoyenebis Sedegad mkvlevrebs eZlevaT
saSualeba, SeniSnon, daafiqsiron da axsnan adamianebis qcevis iseTi niuansebi,
Week 4.
romlebic SeiZleba SeumCneveli darCes raodenobrivi meTodebis gamoyenebisas.4
Participant Observation
Tvisebrivi meTodebis meSveobiT Cven ufro Rrma codnas viRebT im xalxis
Lecture, 3 hours; discussion, 1 hour
Sesaxeb, vis cxovrebas an vis mosazrebebsac SeviswavliT; Cven ara mxolod
As we move towards non-verbal techniques of data collection, observation is obviously
3
Tumca es ar aris aucilebeli piroba am saleqcio kursis SemswavlelTaTvis, the first method to be introduced. In contrast with the interview techniques discussed during
sasurvelia, rom studentebs hqondeT Tudnac sawyisi warmodgena socialuri kvlevis the previous weeks, observation takes place in the natural environment, which presents
raodenobrivi meTodebis Sesaxeb. es meTodebi ganxilulia saleqcio kursSi: Tamar additional challenges to the researcher. Although a distinction will be made between non-
zurabiSvili, TinaTin zurabiSvili. 2004. socilogiuri kvlevis meTodika. participant and participant observation, we will focus on the latter, which is one of the most
raodenobrivi meTodebi. Tbilisi: “samoqalaqo ganaTlebis proeqti”.
4 popular qualitative research methods.
ix. Earl Babbie. 2002. The Basics of Social Research. Belmont, CA: Wadsworth Thomson Learning. P. 281.
6 107
Historically, participant observation was first developed by anthropologists and Tema 1.
ethnographers, and was considered as a means to learn about distinctive culture.
Contemporary participant observation as it is practiced by most social sciences, can be Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi:
applied in modern as well as in non-modern societies; its major aim as well as its major Sesavali da saerTo mimoxilva
advantage is the possibility to study a distinctive (sub)culture and explain its meanings as
they are understood and interpreted by its members. Paradoxically, it is considered that
socialuri mecnierebebisaTvis damaxasiaTebelia mWidro kavSiri Teoriasa da
studying unfamiliar cultures is usually more effective than researchers’ own culture, because
empiriul kvlevebs Soris. sazogadoebrivi cxovrebis ama Tu im aspeqtis
in the latter case the researcher can not approach his/her own culture as a complete Seswavlis mizniT, mecnierebi regularulad atareben empiriul kvlevebs, raTa
stranger. Seamowmon esa Tu is Teoriuli mosazreba; am kvlevebis Sedegebi xSirad iwvevs
Participant observation is always a long-time commitment and usually takes years to arsebuli Teoriebis gadasinjvas da daxvewas, zogjer ki — Zveli Teoriis
collect the data. It starts with entering the field, establishing contact with the actors, finding uaryofas da axali Teoriis warmoSobas. magaliTad, socialuri mkvlevrebi jer
informants. Characteristics of good informants are also discussed during the lecture. kidev XIX-XX saukuneebis mijnaze Seiswavlidnen siRaribes da mis gamomwvev
During the fieldwork, the researcher defines the exact focus of observations, starting mizezebs; am kvlevebis Sedegad Seiqmna siRaribis klasikuri Teoriebi. magram XX
with descriptive stage of observation and eventually arriving to selective observation. saukunis 60-ian wlebSi aSS-Si siRaribis specifikuri formebis empiriuli
Fieldnotes are discussed in detail, as a way to document how the fieldwork proceeds. Seswavlis Sedegad moxda am Teoriebis gadasinjva da Seiqmna “qveklasis” Teoria.1
As an example of possible analytic strategy used by participant observers, W.F.White’s siRaribis es forma klasikuri Teoriebis yuradRebis miRma iyo darCenili.
classical analysis of group structure in the Street Corner Society will be presented, to be empiriuli socialuri kvlevebi mniSvnelovan rols TamaSobs ara mxolod
further discussed during next week’s class. Teoriuli codnis gamdidrebis TvalsazrisiT, aramed praqtikul donezec,
There is only one homework assignments for this week: sazogadoebrivi cxovrebis sxvadasxva sferos Sesaxeb arsebuli codnis
The students are required to go to a public library in pairs, take different seats and gaRrmavebasa da saxelmwifo marTvis optimizaciaSi. aseT SemTxvevebSi saubaria
observe what’s going on in the library for 3 hours. They are required to take notes during the e.w. gamoyenebiTi kvlevebis Sesaxeb, romlebic Seiswavlis sazogadoebrivi cxov-
observation, but not to share any observations with each other. Immediately after the rebis iseT aspeqtebs rogorebicaa, magaliTad, araformaluri urTierTobebi
observation, they have to write (again, separately) fieldnotes based on what they’ve formalur organizaciebSi; korufciis gavrcelebis xelisSemwyobi faqtorebi;
observed, and submit them. siRaribis mizezebi; da sxva. gamoyenebiTi socialuri kvlevebis Sedegebi SeiZ-
leba gaxdes gadawyvetilebebis miRebis safuZveli saxelmwifo marTvis an
Required readings for this week are: arasamTavrobo TviTmmarTvelobis doneze.
aranaklebi roli eniWeba empiriul kvlevebs samomxmareblo bazris Seswav-
James P. Spradley. 1997. Participant Observation. New York: Holt, Rhinehart and laSi — e.w. marketinguli (sabazro) kvlevebis meSveobiT mimdinareobs momxmare-
Winston. Pp. 53-62; 73-84; 100-111; 122-129. belTa motivaciis, ama Tu im produqtis SeZenis survilis, reklamis efeqturobis
detaluri Seswavla. swored sabazro kvlevebis damsaxurebaa, rom wamyvani kom-
William Foote White. 1993. Street Corner Society: The Social Structure of an Italian paniebis mier warmoebuli produqcia maqsimalurad iTvaliswinebs momxma-
Slum. Forth edition. Chicago: University of Chicago Press. Pp. 3-51; 94-110; 279-373. rebelTa moTxovnebs da survilebs, xolo reklama sul ufro efeqturi xdeba.
socialuri sinamdvilis sul ufro da ufro meti mxare Seiswavleba
Recommended readings: empiriuli kvlevebis meSveobiT, xolo Catarebuli kvlevebis Sedegebi xSirad
mniSvnelovan gavlenas axdens sazogadoebaze. amitom Zalze mniSvnelovania, rom
H. Russel Bernard. 2002. Research Methods in Anthropology. Qualitative and es kvlevebi kompetenturad iyos Catarebuli da miRebuli iqnes sando Sedegebi.
Quantitative Approaches. Third edition. AltaMira Press. Pp. 323-364 (“Participant socialuri kvlevis meTodika2 Seiswavlis empiriuli socialuri kvlevis
Observation”). ganxorcielebis konkretul gzebs, ganixilavs informaciis Segrovebis mecni-
eruli saSualebebis, anu meTodebis erTobliobas da im eTikur principebs,
romelTa dacviTac unda Catardes socialuri kvleva. empiriuli socialuri
kvlevis meTodika, rogorc sistematuri codnis dargi, socialur TeoriasTan
Week 5. SedarebiT gvian Camoyalibda da Tumca ufro praqtikul xasiaTs atarebs, xSirad
Participant Observation (continued) gamoiyeneba Teoriuli problemebis Semowmebis, hipoTezebis damtkicebis an
Lecture, 1 hour; discussion, 3 hours uaryofis mizniT.
socialuri kvlevis meTodebi or did jgufad iyofa: raodenobriv da Tvi-
During our fifth week, we continue to learn participant observation, in particular – how to sebriv meTodebad. Tumca am ori jgufis meTodebs Soris aris mniSvnelovani
write fieldnotes during the fieldwork, and how to transform them into the research report. gansxvavebebi, maT erTi uaRresad mniSvnelovani garemoeba aerTianebs: maTi
Relatively little new material will be delivered during this week; instead, we will focus of mTavari da, SeiZleba iTqvas, erTaderTi mizania Cveni codnis gamdidreba
detailed discussion of (a) fieldnotes submitted by the students as a result of observations socialuri samyaros Sesaxeb.
they made, and (b) readings from White’s Street Corner Society. kvlevis raodenobrivi meTodebi (rogorebicaa masobrivi gamokiTxva,
By next week, the students have to make final decisions regarding their course projects, kontent-analizi) iSveliebs raodenobriv maCveneblebs — qulebs, procentebs —
so these discussions will be particularly helpful at this stage.
1
ix. Michael B. Katz, ed. 1993. The “Underclass” Debate: Views from History. Princeton, NJ: Princeton
University Press; TinaTin zurabiSvili. 2002. “‘qveklasis’ Teoria da misi gamoyenebis
SesaZlebloba saqarTveloSi.” epoqa 2: 76-84.
2
sityvebi “meTodi”, “meTodika” warmoiSva berZnuli sityvisgan methodos, rac SeiZleba
iTargmnos rogorc “Seswavlis gzebi”.
108 5
winaTqma Week 6.
Case Study
winamdebare saleqcio kursze muSaoba daviwye Telavis saxelmwifo univers- Lecture, 3 hours; discussion, 1 hour
itetSi. Tavdapirvelad is warmoadgenda saleqcio kursis “sociologiuri
kvlevis meTodebi” erT-erT nawils, romelic Tamar zurabiSvilTan erTad Case study is the final method considered in terms of this course. As in the case of
SevimuSave. socialur mecnierebaTa centris akademiuri stipendiis farglebSi participant observation, we will discuss this method during two week.
saSualeba momeca, gamefarTovebina da magistraturis studentebisTvis gada- First we will focus on the history of this method, which was introduced in the social
memuSavebina am saleqcio kursis is nawili, romelic kerZod Tvisebriv meTodebis sciences based on the experience of anthropologists. Experience of the Chicago School and
eZRvneba. kursze muSaoba davasrule kaliforniis universitetSi los- their role in establishing this method are also discussed.
anjelesSi, sadac Ria sazogadoebis institutis FDFP programis farglebSi Case studies are a lot in common with participant observation, but we consider the
vimyofebodi. former as an even broader research approach, rather than a single method of collecting the
samwuxarod, am saleqcio kursSi ver moxerxda socialuri kvlevis yvela data. As a multi-method approach, case studies employ a number of research techniques
Tvisebrivi meTodis ganxilva, amitom yuradReba gamaxvilebulia im meTodebze, that help the researchers to collect the data; what is particularly specific with case studies,
romlebic yvelaze farTod gamoiyeneba Tanamedrove praqtikaSi da romlebic, the methods used can be both qualitative and quantitative (e.g., surveys).
Cemi azriT, yvelaze metad daexmareba studentebs sakuTari kvlevebis Cata- As an example of early case study research, we will discuss a study of the 1930s
rebaSi. TiTqmis yvela meTodTan dakavSirebiT saleqcio kursSi moyvanilia conducted by Paul Lazarsfeld and his colleagues in the Austrian village of Marienthal. This
Sesabamisi kvleviTi instrumentebis magaliTebi; garda amisa, yoveli Temis bo- study is very interesting for us mainly from the methodological perspective, use of many
los moyvanilia Sesabamisi meTodisadmi miZRvnili sakvanZo literaturis sia. various techniques of data collection which are discussed in detail by the authors.
ramdenadac kvlevis meTodebis Seswavla warmoudgenelia mxolod literaturis Since there is no single way to conduct case study research, and there are no clear
Seswavlis meSveobiT, yvela Temis dasasruls moyvanilia praqtikuli davalebebi. guidelines regarding site selection and data analysis, one of the best ways to learn about
minda didi madloba gadavuxado Cems kolegebs moskovis levada-centridan this method is to introduce more examples. So, the second study we will discuss in detail in
da, upirveles yovlisa, aleqsei levinsons; swored am kvleviT centrSi muSaobis this class is Mitchel Dunier’s Sidewalk, which is distinctive in a number of ways. We discuss
periodSi davinteresdi kvlevis Tvisebrivi meTodebiT da ramdenime Zalze several aspects of this study: the research question and how it was formulated; its
saintereso kvlevaSi miviRe monawileoba; aseve didi madloba Ria sazogadoebis theoretical context and how Dunier fit his study into the particular one; methodology used by
institutis FDFP programas, romlis farglebSic saSualeba momeca davswrebodi Dunier and, specifically, his relationships with the informants; use of photography in
wamyvani Tvisebrivi mkvlevrebis kursebs kaliforniis universitetSi los-anje- presenting the findings.
lesSi (UCLA); socialur mecnierebaTa centrs da akademiuri stipendiebis prog-
ramas (AFP), romlis farglebSic vaswavlidi am kurss socialur mecnierebaTa Required readings for this week are:
centrSi; da Cems studentebs, romlebmac mniSvnelovani roli iTamaSes am
saleqcio kursis SeqmnaSi. Mitchel Dunier. 2001. Sidewalk. New York: Farrar, Strauss and Giroux. Pp. 17-42, 231-
289.

James P. Spradley. 1979. The Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and
Winston. Pp. 25-39 (“Informants”).

Recommended readings:

Robert K. Yin. 2002. Applications of Case Study Research. Second edition. Sage
Publications.

James P. Spradley. 1979. The Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and
Winston. Pp. 55-68 (“Interviewing an Informant”).

Week 7.
Case Study (continued)
Discussion, 2 hours; students’ presentations, 2 hours

This week is focused on discussions. During the class, we will first discuss readings
from the Sidewalk, focusing on the specific ways of conducting fieldwork and building
relationships with informants.
In the second part of the class, the students will present their research projects focusing
on (a) their research questions; (b) sites; and (c) methodology they use to conduct the
fieldwork. This will be our final discussion of students’ research projects before they finish
and submit them.

4 109
Week 8. s a r C e v i
Ethics of Qualitative Research
Lecture, 2 hours; discussion, 2 hours
winaTqma 4
It’s hard to overestimate significance of ethical issues while doing fieldwork. During our
Tema 1. Tvisebrivi meTodebi socialur kvlevaSi:
last class, we will focus on the responsibility of the researcher while doing fieldwork and the
Sesavali da saerTo mimoxilva 5
requirements of professional communities towards their members.
Codes of ethics have been elaborated in a systematic way after the Second World War Tema 2. siRrmiseuli interviu 16
by professional associations of the social scientists in Europe and North America; other magaliTi #1. axalgazrduli umuSevrobis problema
countries joined them later. Nowadays, most of the professional association are saqarTveloSi. sadiskusio gegma 25
international, which leads to unification of ethical standards of the respective professional
activity over the state boarders. Tema 3. fokus-jgufi 27
Codes of ethics should be distinguished from the legal requirements, and from mutual magaliTi #2. Rvinis moxmarebis kultura Tanamedrove
responsibilities outlined in the contracts signed between the researchers and clients; during saqarTveloSi. sadiskusio gegma 37
the class, we discuss the specific character of ethical norms. magaliTi #3. korufcia saqarTveloSi da misi Sefaseba
Two Codes of Ethics we are focusing on in this class are ICC/ESOMAR International sxvadasxva profesiuli jgufis
Code of Marketing and Social Research Practice (ICC/ESOMAR, 1995) and Code of Ethics warmomadgenlebis mier.
and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics (American fokus-jgufebis angariSi 39
Sociological Association, 1999). We focus on: (a) Rights of the respondents; (b) Rights of
the clients who commission research; and (c) responsibility towards the society in general. Tema 4. dakvirveba 48
Sanctions against those who violate ethical norms are discussed based on the hierarchy
of sanctions in the ASA Code of Ethics. Tema 5. monografiuli gamokvleva 61
We will also discuss special rules that try to regulate publications of research results in
the media, in order to avoid misinformation and deception of public. Tema 6. socialuri kvlevis eTika 71
Two case studies are presented during the class, to be discussed during the seminar; magaliTi #4. gamokiTxvam uCvena, rom didi britaneTis 76
one is a CNN publication where survey results are presented, and the second is a paper mosaxleobaSi izrdeba emigraciis survili
where an ethnographer (Eric J. Arnould) discusses ethical dilemmas he faced while doing
fieldwork in Chad. danarTi #1. korufcia saqarTveloSi.
fokus-jgufis transkripti 77
Homework assignments for this week are: danarTi #2. Tvisebrivi kvlevis meTodikis terminologiis
1. the students are required to find on the web codes of ethics of several professional ganmartebiTi leqsikoni 100
organizations whose members are involved in social research, and to compare these Codes;
2. Assess the quality of presentation of the finding in the CNN publication distributed in QUALITATIVE METHODS IN SOCIAL RESEARCH 104
class.
3. Discuss the case study concerning ethical dilemmas that Eric J. Arnould faced during
his fieldwork and provide their own assessment of the situation and best ways to deal with it.

Required readings for this week are:

W. Lawrence Newman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative


Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 396-398 (“Ethical Dilemmas of Field
Research”).

Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, Calif.:
Thomson/Wadsworth. Pp. 306-307 (“Research Ethics in Qualitative Field Research”).

Eric J. Arnould. 1998. “Ethical Concerns in Participant Observation/Ethnography,” in


Advances in Consumer Research 25: 72-74.

ICC/ESOMAR International Code of Marketing and Social Research Practice.


http://www.esomar.org/esomar/show/id=65961

American Sociological Association. 1997. Code of Ethics.


http://www.asanet.org/members/ecoderev.html

American Sociological Association Committee on Professional Ethics. 1997. Policies


and Procedures. http://www.asanet.org/members/enforce.html

110 3
socialur mecnierebaTa seria In the Appendix 1, a transcript of a focus group interview is presented.

mTavari redaqtori: marine CitaSvili


In the Appendix 2, a Short Glossary of the terms used in qualitative research practice is
enobrivi redaqtori: lia kaWarava presented. This is a concise reference for the students, where only terms covered in terms of
this particular course are explained. Nevertheless, I hope this will be helpful for the students,
given that some of them may not be familiar with any vocabulary connected with research
practice, and few of the terms used in this course are already established in Georgian (some
dakabadoneba, ydis dizaini: giorgi bagrationi are not fully established even in English).
Over 40 terms are defined in this glossary, e.g.: actor; respondent; in-depth interview;
biographic interview; life history; research design; observation; close-ended questions; open-
ended questions; ethnography; ethics; qualitative methods; quantitative methods; content
analysis; focus group; moderator; case-study; fieldwork; discussion guide, transcript;
hypothesis, et al. The terms and in (Georgian) alphabetical sequence.
© socialur mecnierebaTa centri, 2006 This Glossary, however, is not the only one the students will be using; they will be
© Center for Social Sciences, 2006 encouraged to consult academic social science dictionaries.

q. Tbilisi, 0108, T. WoveliZis q. # 10


el. fosta: contact@ucss.ge
internet gverdi: www.ucss.ge

wigni momzadebulia da gamocemulia `socialur mecnierebaTa


centris” (Center for Social Sciences) mier, fondis OSI – Zug,
budapeStis Ria sazogadoebis institutis umaRlesi ganaTlebis
mxardaWeris programis (HESP) finansuri xelSewyobiT

The book has been published by the Center for Social Sciences,
sponsored by the OSI-Zug Foundation and the Higher Education
Support Program (HESP) of the Open Society Institute-Budapest.

ISBN: 99940 - 871 - 9 - 3

111

You might also like