Komunikasyon at Pananaliksik

Rev
GOLDENSTATE COLLEGE Issue No. Reference No.

No.
General Santos City 01 RF-ACA-SHS12-001-20
00
Komunikasyon at
Effectivity Date: Page No.
Pananaliksik sa Wika at
June 15, 2020 1 of 42
Kulturang Pilipino
UNANG LINGGO
LAYUNIN:
a. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon.
b. Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika.
c. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at
mga karanasan.
ARALIN 1.Wika
Layunin:
a. Natutukoy ang kahulugan at kahalagahan ng wika.
b. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang mga kahulugan ng wika.
Wika?ano ba ang WIKA?Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan.

Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang
nais sabihin ng kaisipan. Ginagamit ang pamamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan
at damdamin sa pamamagitan ng pagsasalita at pagsulat. Isa rin itong likas na
makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipan, damdamin at mga hangarin
sa pamamagitan ng isang kaparaanang lumilikha ng tunog; at kabuuan din ito ng mga
sagisag sa paraang binibigkas. Sa pamamagitan nito, nagkakaugnayan,
nagkakaunawaan at nagkakaisa ang mga kaanib ng isang pulutong ng mga tao
Hindi maaaring kulungin sa iisang kahulugan lamang ang wika, ngunit sinumang
bihasasa pag-aaral nito ay sasang-ayon kung sabihing isa itong kakayahan ng tao
nagagamit sapagkalap at pagbabahagi ng kaisipan, damdamin, at anumang naisin niya.
Gamit ang mgasimbolo at kaparaanang napagkasunduan ng isang partikular na grupo,
nagagawa ng mgapartisipant na makipag-unayan sa isa’t isa upang makamit ang isang
layunin. Bukod pa rito,nagbigay rin ng kanilang pakahulugan ang mga sumusunod na
eksperto hinggil sa wika.
‘’Ang wika ay proseso ng malayang paglikha; ang mga batas at tuntunin nito ay
hindi natitinag,ngunit ang paraan ng paggamit sa mga tuntunin ng paglikha ay malaya
at nagkakaiba-iba.Maging ang interpretasyon at gamit ng mga salita ay
kinasasangkutan ng proseso ng malayangpaglikha.”– Noam Chomsky
Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Goldenstate College SHS Property Department
May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 2 of 42
Kulturang Pilipino
‘’Ang wika ay kasintanda ng kamalayan, ang wika ay praktikal na kamalayan na

umiiral din parasa ibang tao...ang wika, gaya ng kamalayan, ay lumilitaw lamang dahil
kailangan, dahilan sapangangailangan sa pakikisalamuha sa ibang tao.” – Karl Marx
‘’...habang pinangangalagaan ng isang bayan ang kanyang wika, pinangangalagaan
niya angmarka ng kanyang kalayaan, gaya ng pangangalaga ng tao sa kanyang
kalayaan habangpinanghahawakan niya ang sariling paraan ng pag-iisip.” – Jose Rizal
‘’Kapag kinausap mo ang tao sa wikang kanyang nauunawaan, ito’y patungo sa
kanyang isip.Kapag kinausap mo siya sa kanyang wika, ito’y patungo sa kanyang
puso.”–Nelson Mandela
Ang wika ay may iba't ibang katangian. Ito ay isa sa mga mahahalagang bagay
na ibinigay ng Diyos sa tao upang mabuhay nang may kabuluhan at makamit niya ang
kanyang mga pangarap at mithiin sa buhay.
1. Ang wika ay masistemang balangkas. Ang wikang ginagamit ng bawat tao sa

daigdig ay sistematikong nakaayos sa isang tiyak na balangkas.
Halimbawa:
 Nag-aaral Sarah mabuti makapasa eksamin
Mapapansing batay sa mga salitang nakalahad sa itaas, tayo ay makabubuo ng isang
pangungusap tulad ng:
Si Sarah ay nag-aaral nang mabuti upang makapasa sa eksamin.
2. Ang wikang ay sinasalitang tunog.Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay
nagtataglay ng tunog. Subalit hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat hindi lahat ng tunog
ay may kahulugan. Sa tao, ang pinakamakabuluhang tunog ay may kahulugan. Sa tao,
ang pinakamakabuluhang tunog na nilikha natin ay ang tunog na salita. Ito rin ang
kasangkapan ng komunikasyon sa halos lahat ng pagkakataon. Tanging sinasalitang
tunog lamang na nagmumula sa tao ang maituturing na wika. Nilikha ito ng ating
aparato sa pagsasalita na nagmumula sa hanging nanggagaling sa baga ng nagdaraan
sa pumapalag na bagay na siyang lumilikha ng tunog (artikulador) at minomodipika ng
ilong at bibig (resonador).

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 3 of 42
Kulturang Pilipino
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. Mahalaga sa isang nakikipagtalastasan na

piliing mabuti at isaayos ang mga salitang gagamitin upang makapagbigay ito ng
malinaw na mensahe sa kausap. Sa lahat ng pagkakataon, pinipili natin ang wikang
ating gagamitin.
4. Ang wika ay arbitraryo. Ang isang taong walang kaugnayan sa komunidad ay hindi
matututong magsalita kung papaanong ang mga naninirahan sa komunidad na iyon ay
nagsasalita sapagkat ang esensya ng wika ay panlipunan.
Halimbawa:
 Kung ikaw ay nasa Pangasinan, kailangan ang wikang iyong sinasalita ay ang
wikang gamitin sa Pangasinan upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa
lipunang iyong ginagalawan.
Ang pagiging "arbitrary" ng wika ay maari ring maiayon sa konbensyunal na
pagpapakahulugan ng salitang ginagamit. Walang kaugnayan ang salitang ginagamit sa
ipinakakahulugan nito. Isang halimbawa ay ang salitang "aso" sa ingles ang gamiting
salita ay "dog", sa Ilokano, ito ay "aso", sa Pangasinan ito ay "aso" maaaring pareho
ang mga salitang ginamit dahil ang mga gumagamit ng wika ay napagkayariang ito ang
gamiting salita kaya't ito ang pangkalahatang gamit sa salitang "aso"
5. Ang wika ay ginagamit. Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon at katulad ng
iba pang kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit. Ang isang kasangkapang
hindi ginagamit ay nawawalan ng saysay.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura. Paanong nagkakaiba-iba ang wika sa daigdig?
Ang sagot ay makikita sa pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mga bansa at pangkat. Ito
ang paliwanag kung bakit may mga kaisipan sa isang wika ang walang katumbas sa
ibang wika. Pansinin natin ang pagkakaiba ng wikang Filipino sa Ingles. Anu-ano ang
iba't ibang anyo ng "ice formations" sa Ingles? Ngunit ano ang katumbas ng mga iyon
sa Filipino? Maaring yelo at niyebe lamang, ngunit ano ang katumbas natin sa iba pa?
Wala, dahil hindi naman bahagi sa ating kultura ang "glacier", "icebergs", "forz",
"hailstorm" at iba pa.
7. Ang wika ay nagbabago.Dinamiko ang wika.Hindi ito maaaring tumangging

magbago.Ang isang wika ay maaaring nadaragdagan ng mga bagong
bokabularyo.Bunga ng pagiging malikhain ng mga tao, maaaring sila ay nakalilikha ng
mga bagong salita.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 4 of 42
Kulturang Pilipino
8. Ang wika ay komunikasyon. Ang tunay na wika ay wikang sinasalita. Ang wikang
pasulat ay paglalarawan lamang ng wikang sinasalita. Gamit ito sa pagbuo ng
pangungusap. Walang pangungusap kung walang salita.
9. Ang wika ay makapangyarihan. Maaaring maging kasangkapan upang labanan
ang bagay na salungat sa wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa
nito ay ang wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa nito ay ang
walang kamatayang akdang "Uncle Tom's Cabin" na isinulat ni Stowe. Dahil sa
nobelang ito, nagkaroon ng lakas ang mga aliping itim na ipaglaban ang kanilang mga
karapatang pantao laban sa mga Amerikano. Ang salita, sinulat man o sinabi ay isang
lakas na humihigop sa mundo. Ito ay nagpapatino o nagpapabaliw, bumubuo o
nagwawasak, nagpapakilos o nagpapahinto.
10. Ang wika ay kagila-gilalas.Bagama't ang pag-aaral ng wika ay isang agham,
kayraming salita pa rin ang kay hirap ipaliwanag.
Pansinin ang mga halimbawa:
 may ham nga ba sa "hamburger"? (beef ang laman nito at hindi ham)
 may itlog nga ba sa gulay na "eggplant"?
Ayon kay Garcia (2008), mahahati sa tatlong pangkalahatang uri ang mga
kahalagahan ng wika, dito uusbong ang mga detalyadong kahalagahan nito.
1. Kahalagahang PANSARILI. Nakapaloob dito ang individwal na kapakinabangan.
Halos lahat ng teorya ng pinagmulan ng wika ay nag-ugat sa sariling kapakinabangan:
pagpapahayag ng damdamin, iniisip at maging ng mismong pagkatao. Isipin na lamang
kung walang wikang natutuhan ang tao! Ang bunga nito ay kalunos-lunos! Alisin ang
wika sa isang individwal at waring inalis na rin ang pagkatao.
2. Kahalagahang PANLIPUNAN. Walang alinlangang ang tao ay hindi namumuhay ng
mag-isa. Kailangan niya ang kanyang kapwa upang bumuo ng isang lipunang
sasagisag sa kanilang iisang mithiin, sa kanilang natatanging kultura. Ito ang dahilan
kung bakit may iba't ibang lipunan. Wika ang dahilan kung bakit minamahal ng
sinumang nilalang ang kanyang sariling kultura. Ayon kay San Buenaventura (sa aklat
nina Resuma at Semorlan, 2002):
Ang wika ay isang larawang binibigkas at isinulat: isang hulugan, taguan, imbakan, o
deposito ng kaalaman ng isang bansa, isang ingat-yaman ng mga tradisyong nakalagak
dito. Sa madaling salita, ang wika ang kaisipan ng isang bansa kaya't kailanman, ito'y
tapat sa pangangailangan at mithiin ng sambayanan. Taglay nito ang mga haka-haka at
katiyakan ng isang bansa". Bawat salitang ipinahahayag sa isang lipunan ay katumbas
ng kanilang mga tanging pakahulugan sa buhay.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 5 of 42
Kulturang Pilipino
3.Kahalagahang Global Interaksyunal. Ang kahalagahang ito ay kailan lamang ganap

na napag-uukulan ng pansin. Naging mainit ang isyung ito nang magkaroon ng 2001
Revisyon ng Alfabeto. Maraming nagtaas ng kilay sa mga letrang F, J, at Z bilang mga
letrang maaari nang gamiting sa pagbaybay ng mga karaniwang salitang hiram.
Malinaw na nakasaad sa Konstituyon ng 1987 na ang Wikang Filipino ay ang wikang
pambansa at ang Ingles ang wikang internasyunal. Dahil sa nangyaring revision,
lumilitaw na "lumalapit" ang baybay ng maraming salitang Filipino sa mga salitang
Ingles at iba pang banyagang wika.
GAWAIN 1.Sa pamamagitan ng ‘radial circle’ sa ibaba lagyan ng mga salita na

magbibigay ng maliwanag na kahulugan sa wika.
GAWAIN 2. Malaki ang ginagampanan ng wika sa pakikipagkapwa tao. Ibigay ang

iyong pagpapakahulugan sa wika, ang kahalagahan nito at ang iyong reaksyon.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 6 of 42
Kulturang Pilipino
Pagbibigay ng Reaksyon
Kahulugan ng Wika Kahalagahan ng wika Reaksyon

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 7 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 2.TEORYA NG WIKA
Ang wika ay masistemang balangkas na ginagamit sa pagpapahayag ng kuro-kuro at
damdamin sa pamamagitan ng pasalita at pasulat na paraan upang magkaunawaan
ang lahat.
Ayon sa pagpapahayag ni Constantino, isang dalubwikang wika ay maituturing na
behikulo ng pagpapahayag ng damdamin, isang insrumento rin sa pagtatago at
pagsisiwalat ng katotohanan.
Kaugnay nito, ayon sa depinisyon ni Gleason: Ang wika ay masistemang balangkas.
Lahat ng wika ay nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na ang maagham
na pag-aaral nito ay tinatawag na ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-sama
maaaring makabuo ng maliliit na yunit ng salita na tinatawag na morpema. Sintaksis
ang tawag sa makaagham na pinagugnay-ugnay na mga pangungusap. Diskors, kapag
nagkaroon ng makahulugang palitan ng dalawa o higit pang tao.
Mga Teorya ng pinagmulan ng Wika

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 8 of 42
Kulturang Pilipino
Maraming haka-haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami-daming teorya ng
iba’t ibang tao hindi padin maipaliwanag kung saan, paano at kailan talaga nagsimula
ang wika. Tinatanggap ng mga dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa ring
katiyakan ang iba’t ibang teorya tungkol sa pinagmulan nito. Isa itong palaisipang
hanggang sa kasalukuyan ay hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring hiwaga
o misteryo.
Teorya ang tawag sa siyentipikong pag-aaral sa iba’t ibang paniniwala ng mga bagay-
bagay na may mga batayan subalit hindi pa lubusang napapatunayan. Iba’t ibang
pagsipat o lente ang pinanghahawakan ng iba’t ibang eksperto. Ang iba ay siyentipiko
ang paraan ng pagdulog samantalang relihiyoso naman sa iba. May ilang
nagkakaugnay at may ilan namang ang layo ng koneksiyong sa isa’t isa. Narito ang
iba’t ibang teorya ng wika sa tulong ng talahanayan.
 Tore ng Babel

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 9 of 42
Kulturang Pilipino
Batay sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong unang panahon kaya’t walang suliranin
sa pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na higitan ang kapangyarihan ng Diyos,
naging mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit, at nagtayo ng pakataas-taas na
tore. Mapangahas at mayabang na ang mga tao, subalit pinatunayan ng Diyos na higit siyang
makapangyarihan kaya sa pamamgitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho niya ang tore.
Ginawang magkakaiba ang Wika ng bawat isa, hindi na magkaintindihan at naghiwa-hiwalay
ayon sa wikang sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)
 Bow-wow
Ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng
kalikasan. Ang mga primitibong tao diumano ay kulang na kulang sa mga bokabularyong
magagamit. Dahil dito, ang mga bagay-bagay sa kanilang paligid ay natutunan nilang
tagurian sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga ito. Marahil ito ang dahilan kung
bakit ang tuko ay tinatawag ng tuko dahil sa tunog na nalilikha ng nasabing insekto. Pansinin
ang mga batang natututo pa lamang magsalita. Hindi ba’t nagsisimula sila sa panggagaya ng
mga tunog, kung kaya’t ang tawag nila sa aso ay aw-aw at sa pusa ay miyaw.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 10 of 42
Kulturang Pilipino
 Ding- dong
 Kahawig ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika ang tao, ayon sa teoryang ito, sa
pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid. Ngunit ang teoryang
ito ay hindi limitado sa mga kalikasan lamang kungdi maging sa mga bagay na likha ng tao.
Ayon sa teoryang ito, lahat ng bagay ay may sariling tunog na siyang kumakatawan sa bawat
isa at ang tunog niyon ang siyang ginagad ng mga sinaunang tao na kalauna’y nagpabagu-
bago at nilapatan ng iba’t ibang kahulugan. Tinawag din ito ni Max Muller na simbolismo ng
tunog.
 Pooh-poohUnang natutong magsalita ang mga tao, ayon teoryang ito, nang hindi
sinasadya ay napabulalas sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa,
sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 11 of 42
Kulturang Pilipino
 Yo-he-ho
Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay natutong
magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga ba’t tayo’y nakalilikha rin
ng tunog kapag tayo’y nag-eeksert ng pwersa. Halimbawa, ano’ng tunog ang nililikha natin
kapag tayo’y nagbubuhat ng mabibigat na bagay, kapag tayo’y sumusuntok o nangangarate o
kapag ang mga ina ay nanganganak.
 Yum-yumKatulad ng teoryang ta-ta, sinasabi rito na ang tao ay tutugon sa pamamagitan
ng pagkumpas sa alinmang bagay na nangangailangan ng aksiyon. Ang pagtugong ito ay
isinasagawa sa pamamagitan ng bibig ayon sa posisyon ng dila. Katulad halos ng

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 12 of 42
Kulturang Pilipino
teoryang ta-ta ang paliwanag ng mga proponent ng teoryang ito sa pinagmulan ng wika.
 Ta-taAyon naman sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng kamay ng tao na kanyang
ginagawa sa bawat partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng
taong lumikha ng tunog at kalauna’y nagsalita.
 Sing-songIminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa

paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal.
Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya, ang mga unang salita ay sadyang
mahahaba at musikal, at hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami
 Hey you!

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 13 of 42
Kulturang Pilipino
Hawig ito ng teoryang pooh-pooh. Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na bunga ng

interpersonal na kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika. Ayon kay Revesz, nagmula
ang wika sa mga tunog na nagbabadya ng pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang (Tayo!).
Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din
itong teoryang kontak.
 Coo Coo
 Ayon sa teoryang ito, ang wika ay nagmula sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol.
Ang mga tunog daw na ito ang ginaya ng mga matatanda bilang pagpapangalan sa mga
bagay-bagay sa paligid, taliwas sa paniniwala ng marami na ang mga bata ang nanggagaya
ng tunog ng mga matatanda.
 Babble LuckyAyon sa teoryang ito, ang wika raw ay nagmula sa mga walang
kahulugang bulalas ng tao.
 Hocus PocusAyon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng
pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga ninuno.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 14 of 42
Kulturang Pilipino
 Eureka!Sadyang inimbento ang wika ayon sa teoryang ito. Maaari raw na ang ating mga
ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga
tiyak na bagay. Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha, mabilis na iyong kumalat sa iba pang
tao at naging kalakaran sa pagpapangalan ng mga bagay-bagay (Boeree, 2003).
 La-laMga pwersang may kinalaman sa romansa. Ang salik na nagtutulak sa tao upang
magsalita.
 Ta-ra-ra-boom-de- ay
 Likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat ng
gawain tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda, pagkakasal, pagpaparusa
sa nagkasala, panggagamot, maging sa paliligo at pagluluto. Kaakibat ng mga ritwal na iyon
ay ang pagsasayaw, pagsigaw atincantation o mga bulong.
 Mama

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 15 of 42
Kulturang Pilipino
Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng

pinakamahahalagang bagay. Pansinin nga naman ang mga bata. Sa una’ y hindi niya masasabi
ang salitang mother ngunit dahil ang unang pantig ng nasabing salita ang pinakamahalaga
diumano, una niyang nasasabi ang mama bilang panumbas sa salitang mother.
Ang wika ay maaaring nagagamit ng tao sa dalawang kaparaanan: pagtamo at
pagkatuto. Nagbigay si Krashen (1981) ng magandang paliwanang hinggil sa
pagkakaiba nito.
Gawain1 :Panuto: Pagtambalin ang una at ikala!ang hanay ayon sa tunog na hatid ng kalikasan at
kasangkapan ng ginagamit ng tao.Isulat sa patlang ang sagot.
______1. Sirena a. ng tren

______2. Angil b. ng kapanelya ng sorbetes
______3. Kilingling c. ng trak ng bombero
______4. Kalembang d. ng kampana
______5. Kiriring e. ng orasan
______6. Tiktak f. ng kawali
______7. Tsug-tsug g. ng motorsiklo
______8. Sagitsit h. ng kutsara at tinidor
______9. Kalatog i. ng telepono
______10. Lagapak j. pintuan
Gawain 2: Isulat ang mga sumusunod na halimbawa ng Teorya ng Wika.
Teoryang Teoryang Teoryang Teoryang Teoryang

Bow-wow Ding-dong Pooh-pooh Sing-song Ta-ta

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 16 of 42
Kulturang Pilipino
1. 1. 1. 1. 1.
2 2 2 2 2
3 3 3 3 3
4 4 4 4 4
5 5 5 5 5

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 17 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 3.Wikang Pambansa

Layunin:
a. Natutukoy ang wikang pambansa sa Pilipinas.
b. Naipaliliwanag ang mga pinagdaanang pangyayari kung paano nagkaroon ng
wikang Pambansa.
c. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang wikang Pambansa.
Aktibiti:Tukuyin kung ano ang pinagkaiba ng Pilipino, Filipino, at Tagalog.
PILIPINO FILIPINO TAGALOG
Ang kasaysayan ng wikang Filipino ay kasingkulay ng kasaysayan ng bansang

Pilipinas.Gaya ng isang buháy na organismo, sumailalim at patuloy na sumasailalim sa
pagbabago atpag-unlad ang ating wikang pambansa – mula pa man noong bago
dumating ang mga Kastilahanggang sa kasalukuyan.
Ang wikang pambansa ay isang wikang nagiging daan ng pagkakaisa at pag-
unlad bilang simbolismo ng kaunlaran ng isang bansa. Ito ay kinikilala bilang
pangkalahatang midyum ng pagkikipagtalastasan o komunikasyon sa isang bansa.
Madalas ay ginagamit ito sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga mamamayan sa
isang bansa. Ito rin ay isang wika na natatanging kinakatawan ang pambansang
pagkilanlan ng ating lahi at bansa. Ginagamit ang Pambansang Wika sa politikal at
legal nadiskurso at tinatalaga ng pamahalaan.
Mahalagang maintindihan ang kasaysayan ng Wikang Pambansa – kung paano
ito nagsimula bilang Tagalog (kung saan umalma ang mga Bisaya), naging Pilipino, at
ngayon nga ay Filipino na. Isang arkipelago ang Filipinas kung kaya nagkaroon ito ng
maraming katutubong wika. Ang maganda sa penomenong ito ay nagkaroon din ng
kaniya-kaniyang literatura ang bawat etnolingguwistikong grupo. Dahil dito, maraming
mulat na mga kritiko katulad ni Isagani R. Cruz ang nagsasabing “isa sa
pinakamayamang literatura sa mundo ay ang literatura ng Filipinas." Noon pa mang

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 18 of 42
Kulturang Pilipino
sinulat ang 1935 Konstitusyon, nabanggit na ang pagkakaroon ng wikang pambansa.

Nakasaad sa Artikulo 14 Seksiyon 3 na, “Ang Konggreso ay gagawa ng mga hakbang
tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa
mga umiiral na katutubong wika." (Art. 14, Sek. 3) Noong 1936, itinatag ni Pangulong
Manuel Quezon ang Surian upang mamuno sa pag-aaral at pagpili sa wikang
pambansa. Tungkulin ng Surian na magsagawa ng pananaliksik, gabay at alituntunin na
magiging batayan sa pagpili ng wikang pambansa ng Filipinas. Si Jaime de Veyra ang
naging tagapangulo ng komite na nagsagawa ng pag-aaral, at napili nito ang Tagalog
bilang batayan ng “Wikang Pambansa." Ipinalabas ni Pangulong Quezon noong 1937
ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nag-aatas na Tagalog ang batayan ng
wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang pambansa. Dahil sa pagsusumikap ni
Pangulong Quezon na magkaroon tayo ng wikang pagkakalilanlan, hinirang siyang
“Ama ng Wikang Pambansa." Noong 1940 ipinalabas ni Pangulong Quezon ang
Kautusang Tagapaganap Blg. 203 na nagpapahintulot sa pagpapalimbag ng
Talatinigang Tagalog-Ingles at Balarila sa Wikang Pambansa. Pinasimulan din nito ang
pagtuturo ng Wikang Pambansa sa lahat ng mga paaralan sa buong bansa. Noong
1959 nagpalabas si Kagawaran ng Edukasyon Kalihim Jose Romero ng Kautusang Blg.
7 na nagsasaad na Pilipino ang opisyal na tawag sa wikang pambansa. Sa 1973
Konstitusyon noong kapanahunan ng diktador na si Pangulong Ferdinand Marcos,
nakasaad sa Artikulo 15 Seksiyon 2 at 3 na “ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Pilipino. Hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino
ang mananatiling mga wikang opisyal ng Pilipinas." Noong panahon naman ng
Rebolusyonaryong Gobyerno sa ilalim ni Pangulong Corazon C. Aquino muling binago
ang Konstitusyon noong 1987 kung saan nakasaad sa Artikulo 14 Seksiyon 6 na: “Ang
wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga
wika." Mahalaga ang papel ng mga wikang katutubo sa pagpapayaman ng Filipino, na
sa ngayon ay nagbabago ang anyo. Idinagdag sa alfabetong galing sa Tagalog ang
mga letra na f, j, q, v, at zDahil dito, ang dapat na maging baybay ng pangalan ng ating
bansa ay Filipinas at ng pambansang wika ay Filipino, gaya ng ipinanukala ng
Pambansang Alagad ng Sining para sa Literatura Virgilio Almario sa kaniyang librong
Filipino ng mga Filipino: Mga Problema sa Ispeling, Retorika, at Pagpapayaman ng
Wikang Pambansa. Tama rin na isama ang mga letrang tulad ng f at vkung gusto nating
makapag-ambag talaga ang mga wikang katutubo sa wikang pambansa. Halaw ang
mga ito sa mga magagandang wika ng mga Ivatan, Ifugaw, at Manuvu na katutubong
grupo sa bansa.
Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 19 of 42
Kulturang Pilipino
Saligang Batas ng Biyak-na-Bato (1896) Ang Wikang Tagalog ang magiging

opisyal na wika ng Pilipinas.
Saligang Batas ng 1935. Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga
umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang Ingles
at Kastila ay patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal.
Saligang Batas ng 1973 Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga

hakbang tungo sa paglinang at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na wikang
pambansa na tatawaging Filipino.
Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA
SEK.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay

dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba
pang mga wika. Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan
upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng
opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.
SEK.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wika
ng rehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing opisyal
na pantulong na midyum ng pagtuturo.
Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang Kastila at Arabic.
SEK.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa
mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.
SEK.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na

binubuo ng mga kinatawan ng iba’t-ibang mga rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik para sa
pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili sa Filipino at iba pang mga wika.
EBOLUSYON NG WIKANG PAMBANSA
Disyembre 30, 1937 – iprinoklamang ang wikang Tagalog ang magiging batayan ng
Wikang Pambansa. Magkakabisa ang proklamasyong ito dalawang taon matapos itong
mapagtibay.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 20 of 42
Kulturang Pilipino
1940 – ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa lahat ng

pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong institusyong pasanayang
pangguro sa buong bansa.
Hunyo 4, 1946 – nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570 na pinagtibay ng

Pambansang Asambleya noong Hunyo 7, 1940 na nagproklama na ang Wikang
Pambansa na tatawaging Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang wikang opisyal.
1959 – ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang Kautusang

Pangkagawaran Blg. 7 nanagsasaad na ang Wikang Pambansa ay tatawaging Pilipino
upang mailagan na ang mahabang katawagang “Wikang Pambansang Pilipino” o
“Wikang Pambansa Batay sa Tagalog”.
1987 – Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa Konstitusyon na

nagtatadhanang “ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.” Ito ay hindi pinaghalu-
halong sangkap mula sa iba’t ibang katutubong wika; bagkus, ito’y may nucleus, ang
Pilipino o Tagalog?
GAWAIN 1:Masasagot mo ba?
1. Sa iyong palagay, taos ba sa puso ng mga Pilipino ang pagtanggap sa mga

pambansang wikang iniugat sa Tagalog? Patibayan.
2. Anu-ano ang mga sinasabi ng mga mananaliksik tungkol sa wikang Tagalog?
3. Paano naging Pilipino at Filipino ang wikang Tagalog?
4. Sinu-sino ang mga bumubuo ng kasalukuyang Komisyon sa Wikang Filipino at anu-

ano ang mga tungkulin at gawain at kapangyarihan nito?
5. Lagumin ang kasaysayan ng wikang pambansa.
GAWAIN 2:Dinamikong Gawain

1. Gumawa ng islogan na tumutukoy sa wika at pagkakaisa ng mga Pilipino.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 21 of 42
Kulturang Pilipino
2. Magsaliksik ng mga batas na ginawa ng Komisyon ng Wika sa taong 1991 hanggang

1995.
3. Magsaliksik at manipi pa na mga sinasabi ng mga kilalang tao o dalubwika hinggil sa

ikatatagumpay ng wikang pambansa na dapat isagawa ng bawat mamamayang Pilipino
bago ito tinawag na Filipino, anu-ano ang mga katawagan o pariralang ginamit sa
pagtukoy sa wikang pambansa.
GAWAIN 3:Talakayin sa isang sanaysay ang pag-unlad at kasaysayan ng Wikang

Pambansa.
Gamitin ang mga sumusunod bilang gabay:
1. Ano ang naging batayang wika ng ating wikang pambansa?
2. Isa-isahin ang mga argumento ng mga eksperto kung bakit natukoy na ito ang
nakatutugon sa pangangailangan ng isang wikang pambansa.
3. Ano-anong batas simula noong 1935 hanggang sa kasalukuyan ang nagtataguyod sa

wikang pambansa?
4. Tukuyin ang mahahalagang yugto ng kasaysayan na may kinalaman sa wikang

pambansa.
5. Ipaliwanag ang kasalukuyang kalagayan ng wikang pambansa.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 22 of 42
Kulturang Pilipino
Ikalawang Linggo
LAYUNIN:
a. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan.
b. Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa lipunan.
ARALIN 1.Konseptong Pangwika (Wikang Opisyal)
Layunin:
a. Naipapaliwanag at nagagamit ang wikang opisyal sa Pilipinas.
b. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang wikang opisyal na wika sa Pilipinas.
Ang wikang opisyal ay ang wika o lenggwahe na binigyan ng katangi-tanging

istatus mula sa saligang batas ng mga bansa, mga estado, at iba pang teritoryo. Ito ay
madalas na ginagamit sa mga lehislatibong mga sangay ng bansa kahit na hinihiling ng
batas sa maraming bansa na isalin ang mga dokumento ng gobyerno sa ibang wika.
Ang isang wikang opisyal na kinikilala ng isang bansa ay tinuturosa mga paaralan, at
ginagamit sa mga opisyal na komunikasyon.
Paano naging wikang opisyal ang wikang pambansa?

Sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570 (Hulyo 7, 1940) ang wikang pambansa
ipinahayag bilang isang wikang opisyal simula Hulyo 4, 1946. Ang atas na iyon ay inulit
sa Konstitusyon ng 1973 na nagsasaad na hangga't walang ibang itinatadhana ng
batas, ang Ingles at Pilipino ang magiging ofisyal na mga wika. At ang kasalukuyang
Konstitusyon ay nagtatadhana na "para sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo,
ang mga ofisyal na wika ng Pilipinas ay Filipino hangga't walang ibang itinatadhana ang
batas, Ingles."
Ano ang desisyon ng hukuman sa kaso tungkol sa Wikang Pambansa noong
1963 laban sa mga ofisyal ng pamahalaan na gumagamit at nagpapalaganap ng
Filipino?
Pinawalang-saysay ng Hukumang Unang Dulugan ng Maynila ang kaso na sinang-
ayunan ng hukuman ng mga Paghahabol at ng Kataas-taasang Hukuman. Ang
desisyon ay nagsasaad, bukod sa iba na:

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 23 of 42
Kulturang Pilipino
Hindi maipagkakaila na sa kasalukuyan ay mayroon tayong wikang pambansa

na nilinang at patuloy na nililinang sa Tagalog ang batayan na ngayon ay tinatawag na
Pilipino .... Mahirap magtayo, madaling magwasak. Ang likha ng isang henerasyon
napinaggugulan ng milyun-milyong piso ay hindi maipagwawalang-bahala o
mawawasak sa isang kumpas na lamang ng panulat.
Umuunlad ang wika sa pamamagitan ng pagtanggap at paggamit ng bayan.

Patuloy pa ang proseso ng pagpapadalisay at pagpapayaman at hindi ito mapipigil
sapagkat patuloy na nagbabago ang isang buhay. Hindi maikakailang paparami ang
bilang ng mga Pilipinong nakapagsasalita na ng wikang pambansa kung ihahambing sa

bilang noong nakalipas na bilang ng salinlahi nang pairalin ang Tagalog bilang batayan
ng wikang pambansang wika.
Ano ba ang Filipino?

Ang Pilipinas ay mayroong 175 na iba’t ibang dayalekto. Ang Tagalog ang unang
lenguwahe ng isang katlo ng mga mamayang Pilipino, humigit kumulang ay 30 milyon.
Ang Tagalog ay siyang pangalawang lenguwahe naman ng halos kalahati ng
populasyon, 45 milyon.
Ang Filipino ay isang pamantayang bersyon ng Tagalog. Ito ay pinagyabong pa at
pinagyaman pa ng ibang mga dayalekto, na hindi sumusunod sa mga katangiang
gramatikal ng Tagalog.
Si dating Pangulong Manuel L. Quezon ang nagdeklara, noong 1937, na magkaroon ng

pambansang wika at ito ay ang Tagalog. Ang pambansang wika ay tinaguriang Pilipino
noong 1959 upang maihiwalay ito sa mga Tagalog. Dumating ang panahon na
nagkaroon ng pormal na pagbagay na lenguwahe – Filipino sa halip na Pilipino.
Si Quezon ay ipinanganak nuong Agosto 19, 1878.Simula pa nuong 1955 ay
ipinagdiriwang natin ang Linggo ng Wika tuwing Agosto 13–19, upang parangalan din si
Quezon bilang “Ama ng Wikang Filipino.” Subalit ito ay naging Buwan ng Wika nang
iproklama ito ni dating Pangulong Fidel Ramos nuong 1997.
MGA KAPANGYARIHAN, GAWAIN, AT TUNGKULIN NG KWF

Magbalangkas ng mga patakaran, mga plano, at mga programa upang matiyak
ang higit pang pagpapaunlad, pagpapayaman, pagpapalaganap, at preserbasyon ng
Filipino at iba pang mga wika ng Pilipinas.
Magpalaganap ng mga tuntunin, mga regulasyon at mga patnubay upang
isakatuparan ang mga patakaran, mga plano at mga programa nito.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 24 of 42
Kulturang Pilipino
Magsagawa o makipagkontrata sa mga pananaliksik at iba pang mga pag-aaral

upang isulong ang ebolusyon, pagpapaunlad, pagpapayaman at sa dakong huliý
istandardisasyon ng Filipino at iba pang mga wika ng Pilipinas. Saklaw nito ang
pagtitipon at pagsasaayos ng mga akda para sa posibleng paglalakip nito mula sa
multilinggwal na diksyunaryo o ng mga salita, mga parirala, mga idyom, mga koteysyon,
mga salawikain at iba pang mga wika na sa kasalukuyan ay karaniwang ginagamit o
nakasama na sa lingua franca;
Ganyakin at itaguyod – sa pamamagitan ng sistema ng mga insentibo, mga grant
at award ang pagsulat at paglalathala sa Filipino at sa iba pang mga wika ng Pilipinas,
ng mga obrang orihinal, pati na mga teksbuk at mga materyales na reperensiya sa iba-
ibang disiplina;
Organisahin at reorganisahin ang istruktura ng Komisyon, lumikha o bumuwag
ng mga posisyon, o magpalit ng designasyon ng umiiral na mga posisyon upang
matugunan ang nagbabagong mga kondisyon o kailanman at dumarating ang
pangangailangan, sa pasubali, na ang naturang mga pagbabago ay hindi makaaapekto
sa istatus ng mga nasa puwesto, ibaba ang kanilang mga ranggo, bawasan ang
kanilang mga sahod o magresulta sa kanilang pagkatiwalag sa serbisyo;
Gampanan ang iba pang mga aktibidad na kinakailangan sa epektibong
paggamit ng naturan sa unahan na mga kapangyarihan, mga gawain, mga tungkulin at
mga pananagutan.
GAWAIN 1:Gumawa ng sariling komposisyon ng spoken word poetry gamit ang opisyal
na wika ng Pilipinas. Maging malikhain sa pagsusulat.
GAWAIN 2: Magsaliksik ng iba pang sitwasyong pangwika sa lipunang Pilipino.

Magtala ngmga tiyak na salitang madalas gamitin sa napiling sitwasyon, at bigyang-
pansin ang pormalidad(o kawalan nito) sa paggamit ng wika.
1. Jeep/bus/tricycle driver sa kaniyang mga pasahero at kapwa tsuper
2. Simbahan

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 25 of 42
Kulturang Pilipino
3. Rally ng mga manggagawa/magsasaka
4. Health worker sa mga pasyente sa isang Rural Health Unit
5. Usapan ng mga bata sa isang internet shop
ARALIN 2.Konseptong Pangwika (Billingwalismo)

Layunin:
a. Natutukoy ang kahulugan ng Billingwalismo.
b. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang konseptong billingwalismo.
Ang bilinggwalismo ay ipinakikitang kakayahan sa pakikipag-usap sa

pamamagitan ng dalawang wika. Ito'y hindi nangangahulugan ng kahit na anong
natatanging kapantayan ng ipinakikitang kakayahan o sa ano mang natatanging uri ng
pakikipag-usap.
Sa asignatura ng mga primarya at sekondaryang Antas ng mga mag- aaral, isinabatas
ng gobyerno ang paggamit ng Billingwal na Patakaran ng Edukasyon o ang BPE. Ingles
at Pilipino ang pangunahing wika na ginagamit, ngunit may mga bago na ring kurikulum
na kung saan ang mga texto ng mgaaklat at iba pang uri ng babasahin ay nilimbag na
gamit ang bilinggwalismo na uri ng wika.
Implementasyon ng Edukasyong Bilingguwal

Ang implementasyon ng Edukasyong Bilingguwal ay binubuo ng apat na taong
transisyon (1974-1978) na uumpisahan ang paggamit ng Pilipino bilang midyum sa mga
asignaturang tulad ng A.P (Social Studies), Agham Panlipunan (Social Science),
Edukasyong Panggawain (Work Education), Edukasyon sa Wastong Pag-uugali
(Character Education), Edukasyong Pangkalusugan (Health Education).
Ang edukasyong bilingguwal ay binibigyan ng katuturang magkahiwalay na paggamit
ng Pilipinoat Ingles bilang mga panturo sa mga tiyak na asignatura, sa pasubaling
gagamitin. Maging sa pagtuturo at pakikipagtalastasan ng mga guro sa kanilang mga
estudyante ay pinalalaganap na rin nila ang paggamit ng bilinggwalismo. Ito ay sa
kadahilanang mas madali nilang maipaunawa o ipaintindi ang mga bagay

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 26 of 42
Kulturang Pilipino
na mahirap maintindihan ng ibang mag-aaral sa wikang Ingles. Sa kabilang dako may

mga mag-aaral din naman na mas mabilis silang umintindi sa wikang Ingles.
Sa ating pang araw-araw na gawain sa buhay dito man o sa iba pang parte ng
mundo, napakahalaga sa atin ang may kaalaman ng iba pang uri ng wika bukod pa sa
ating sariling gamit. Walang masama kung matuto man tayo ng iba pang global na
salita.
Batas/Kautusan at Mahahalagang PangyayariNoong 1969 pinagtibay ni

Pangulong Ferdinand E. Marcos ang Executive Order No.202 na bubuo sa Presidential
Commission to Survey Philippine Education (PCSPE) upang gumawa ng masusing
pag-aaral sa pagpapabuti ng sistema ng edukasyon tulad ng inaasahan. . .ang wika ng
pagtuturo ang siyang nakita ng komisyon na nangangailangan ng atensy. Ang Pilipino
ang pangunahing midyum sa elementary, at ang bernakular ay pantulong na wika sa
unang dalawang taon sa mga lugar na di-Tagalog(2) ang Pilipino at Ingles ang mga
midyum sa sekundarya at tersiyarya Noong 1971 sa bisa ng E.O. 318 s. 1971, binuo ng
Pangulo ng Pilipinas ang Educational Development Projects Implementing Task
Force(EDPITAF) sa ilalim ng pamumuno ng Kagawaran ng Edukasyon upang bumuo
ng programa para sa implementasyon ng mga rekomendasyon sa Komisyon.Kasunod
nito pinagtibay noong 1973 ang palisi sa edukasyon sa pamamagitan ng bagong
Konstitusyon na nagsasaad sa Sek. 3, Artikulo XIV, na ang Pambansang Asamblea ay
gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adopsiyon ng isang
panlahat na wikang pambansa na makikilalang Filipino.Hangga’t walang ibang
itinadhana ang batas, ang Ingles at Pilipino ang dapat na mga wikang opisyal
Batay sa probisyon ng bagong Konstitusyon sinunod ng Lupon ng Pambansang
Edukasyon ang Bilingguwal na patakaran sa Edukasyon. Sa Resolusyon Blg. 73-7 ng
Lupon noong Agosto 7, 1973, pinagtibay ang mga sumusunod (Bernabe 1987-159):Na
ang Ingles at Pilipino ay magsisilbing midyum ng pagtuturo at ituturo bilang mga
asignatura sa kurikulum mula Baitang I hanggang sa unibersidad sa lahat ng mga
paaralang publiko at pribado.Hunyo 19, 1974 ang Kagawaran ng Edukasyon at Kultura
ay naglagda sa pamamagitan ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974 ng mga
panuntunan sa pagpapatupad ngPatakarang Edukasyong Bilingguwal.
GAWAIN 1: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

a. Ano ang kahulugan ng balingwalismo at bakit ito nagkaroon sa
Pilipinas?

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 27 of 42
Kulturang Pilipino
b. Bilang isang mag-aaral, ano ang kapakinabangan sa iyo ng

pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa pamamagitan ng dalawang
wika? Paano ito nakatutulong sa pagpapaunlad sa iyong sarili?
c. Ano ang konsepto ng bilingwalismo at kailan ito dapat gamitin?
GAWAIN 2: Dugtungan ang mga pahayag sa ibaba ng inyong nabuong konsepto o

pananaw gamit ang mga ekspresyon ng pagpapahayag.
Sa aking pananaw ang bilingwalismo

ay____________________.
Nauunawaan ko na ang bilinggwalismo ay

___________________.
Bilang pagkilala sa konseptong bilinggwalismo

ako ay __________________.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 28 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 3: Sumulat ng isang sanaysay na nagpapakita ng kahalagahan ng

bilinggwalismo.
ARALIN 3.Konseptong Pangwika (Multilinggwalismo)

Layunin:
b. Natutukoy ang kahulugan ng Multilinggwalismo.
c. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang kahulugan ng multilinggwalismo.
Aktibiti: Gamit ang Venn Diagram isulat ang pagkakaiba at pagkakatulad ng

konseptong bilnggwal at multilinggwal.
Naiisip nyo ba kung paano tayo nagkakaintindihan sa ibang parte ng mundo?

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 29 of 42
Kulturang Pilipino
Ang multilinggwalismo o multilanguage ay termino na tumutukoy sa paggamit ng

maraming uri ng wika kapwa sa pagsasalita at pagsusulat. Ang salitang "multi" ay
salitang English na ang ibig sabihin ay "marami" at ang salitang "linggwalismo" naman o
"language" sa english ay tumutukoy sa wika. Kaya kung pagsasamahin ang dalawang
salitang ito, malinaw ang ibig sabihin nito - "maraming wika". Kaya malaki ang
pagkakaiba ng dalawang salitang ito: ang multilinggwalismoay paggamit ng maraming
wika, samantalang ang bilinggwalismo naman ay paggamit ng dalawang wika lamang.
Ang wikang Pilipino ay binubuo ng maraming wika. Mula sa ating wikang
pambansang gamit, may mga nabuo pang salita hango sa ating mga kasalong wika.
Ang mga halimbawa nito ay ang paggamit ng wikang Kapampangan ng mga

taga Pampanga, Tarlac at Bataan, Ilocano naman sa mga rehiyon ng Ilocos at ilang
bayan ng Pangasinan at Nueva Ecija.
Nabibilang din sa multilinggwalismo ang mga banyagang salita na natutunan
natin mula sa mga dayuhang mananakop at mga kaibigan. Andiyan ang Niponggo ng
mga Hapon at Mandarin naman sa mga kapatid na Tsino.
Sa sektor ng edukasyon, ay nagkaroon din ng patakaran ng paggamit ng
multilinggwilismo. Sa katunayan ay kasalukuyang ipinatutupad ng kagawaran ang
pagdagdag sa paggamit ng “Mother Tongue” o Inang Wika sa sistema ng asignatura ng
mga elementarya sa mga pampublikong paaralan.
Sinabatas ang paggamit ng katutubong dayalekto maliban pa sa paggamit ng
Pilipino at Ingles sa loob ng paaralan ng mga elementarya. Sinang-ayunan ang
paggamit ng multilinggwalismo lalo ng inang wika para mapreserba at di mawala sa
sirkulasyon ang ating katutubong wika.
Pangalawa ay para mas maayos nating maiparating ang ating mensahe sa
pamamagitan ng paggamit ng sariling wika. Bukod dito ay may mga aklat na rin na
nilimbag gamit ang multilinggwalismo. Saan ka man dumako ngayon sa
ating lipunan multilinggwalismo ang gamit ng maraming indibidwal, sa sangay man ng
edukasyon, komersyo at iba pa.
GAWAIN 1: Tangungan-Sagutan.
 Bakit Multilinggwismo ang K-12 Curriculum? Ipaliwanag ang konseptong
multilinggwismo?
 Kailangan ba ng mother tongue-based multilinggwal education (MTB-MLE)?
 Bilang isang mag-aaral ng K-12, ano ang magandang maidudulot ng
multilinggwismo? Ipaliwanag.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 30 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 2: Patibayin ang Palagay.

Bumuo ng sariling konsepto o pananaw gamit ang mga ekspertong pahayag….
 Kinakailangan kong matuto ng iba’t ibang wika sapagkat __________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________.
 Sa aking pananaw ang kahalagahan ng multilinggwismo ay_______________

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________.
GAWAIN 3.Pagsasaling-Wika. Isalin ang awiting si ‘Pilemon’ sa nakagisnang wika.

Si Pilemon, si pilemon, nangisda sa karagatan
Nakahuli, nakahuli ng isdang tambasakan
Pinagbili, pinagbili sa isang maliit na palengke
Kumita ng kaunting pera, kumita ng kaunting pera
Para lang sa kaniyang alak na tuba
Ikatlong Linggo
ARALIN 1.Register bilang barayti ng Wika

Layunin:
a. Naipapaliwanag ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at
karanasan.
b. Nasasabi kung ano ang register bilang barayti ng wika.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 31 of 42
Kulturang Pilipino
AKTIBITI.Iklasipika ang mga gamit ayon sa gamit o larangang pinaggamitan ng mga

ito. Piliin ang mga salita sa loob ng kahon na nasa ibaba.
Edukasyon Pagpapaganda Komunikasyon
BOLPEN SUKLAY KWADERNO PAPEL
LIBRO CELLPOHONE WIKA LAPIS
PULBO EARPHONE COMPUTER INTERNET
Ang wika ay bahagi ng kultura at kasaysayan ng bawat lugar. Ito rin ay isang
simbolismo tungo sa pagkakakilanlan ng bawat indibidwal. Sa pamamagitan ng wika, ay
nailalabas o napapahayag natin an gating mga emosyon at saloobin, masaya man o
malungkot. Ginagawa natin ito sa pamamaraan ng pagsusulat, pakikipagtalastasan at
iba pa.
Ang salita o termino ay maaaring magkaroon ng ibat’-ibang kahulugan ayon sa
larangan o disiplinang pinaggamitan nito. Register ang tawag sa ganitong uri ng mga
termino gaya ng mga salitang siyentipiko o teknikal na nagtataglay ng iba’t-ibang
kahulugan sa iba’t-ibang larangan o disiplina.
Halimbawa ng register ang salitang “capital” na may kahulugang “puhunan” sa
larangan ng negosyo at may kahulugan naming “punong lungsod” o “kabisera” sa
larangan ng heograpiya.
Bawat propesyon ay may register o espesyalisadong salitang ginagamit. Iba ang
register ng wika ng guro sa abogado. Iba rin sa inhinyero at negosyante. Hindi lamang
ginagamit ang register sa isang particular o tiyak na larangan kundi sa iba’t-ibang
disiplina rin. Espesyal na katangian ng mga register ang pagababagong kahulugan
atglay kapag ginamit na a iba’t ibang disiplina o larangan.
Ang ating wika ay may iba’t – ibang barayti. Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng
lipunan na ating ginagalawan, heograpiya, antas ng edukasyon, okupasyon, edad at

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 32 of 42
Kulturang Pilipino
kasarian at uri ng pangkat etniko na ating kinabibilangan. Dahil sa pagkakaroon ng

iba’t- ibang baryasyon nito, ayon sa pagkakaiba ng mga indibidwal.
Dinamiko ang wika kaya nagkaroon ito ng iba-ibang rehostro sa konteksto ng
paggamit nito at kung sino ang gumagamit nito. Sa pagkakaroon ng pagbabago ng wika
sa taong nagsasalita o gumagamit ng wika ayon sa:
a. Tono – naaayon ang wika kung sino ang nag-uusap. (para kanino)
b. Paksa – batay sa larangan na tinalakay at sa panahon. (layunin)
c. Paraan o paano nag-uusap – ito ay pasalita o pasulat pagtalima sa mga
panunturan na dapat sundin batay sa uri ng piniling paraan ng pag-uusap.
Barayti ng Wika
d. Dayalek – ito ay barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko.
Tinatawag din itong wikain sa ibnag aklat. Ang dayalekto ang wikang ginagamit
sa isang rehiyon, lalawigan, o pook Malaki man o maliit.
e. Sosyolek – ito ay nabubuo batay sa dimensyong sosyal. Tinatawag din itong
sosyal na barayti ng wikadahil nakabatay ito sa mga pangkat-etniko. Ang
sosyolek ay maaari ding may legal na rehistro na tinatawag na jargon. Ang
jargon ang mga tanging bokabularyo ng isang particular na pangkat ng Gawain.
f. Idyolek – ito ay ang mga indibidwal na paraan, istilo ng paggamit ng wika.
g. Pidgin – ito ay tinatawag sa English bilang ang “nobody’s native language”.
Nagkakaroon nito kapag ang dalawang taal na tagapagsalita ng dalawang
magkaibang wika na walang komong wika ay nagtatangkang magkaroon ng
kumbersasyong makeshift.
h. Creole – isang wika na una naging pidgin at kalaunan ay naging likas na wika.
Nagkaroon nito sapagkat may komunidad ng mga tagapagsalita ang nag-angkin
ng wikang ito.
GAWAIN 1. Ibigay ang kahulugan ng mga salita sa ibang larangang nakatala sa ibaba.
1. Bituin
-pelikula

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 33 of 42
Kulturang Pilipino
-edukasyon
2. Beat
-sayaw at awit
-pagluto
GAWAIN 2. Magtala ng limang register ng bawat larangang nakasulat.
SIYENSYA
EDUKASYON MEDISINA
INDUSTRIYA
PAGLULUTO POLITIKA
ARALIN 2.Homogeneous at Heterogeneous

Layunin:
a. Natutukoy ang homogeneous at heterogeneous na kahulugan bilang barayti ng
wika.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 34 of 42
Kulturang Pilipino
b. Naipapaliwanag at nabibigyang halaga ang homogeneous at heterogeneous na

kahulugan ng wika.
AKTIBITI: Mag-isip at magtala ka ng limang (5) salita sa iyong lugar at sabihin kung
anong klaseng salita iyon.
Ang Heterogeneous ay isang pang-uri na salita. Mula sa salitang heterous (magkaiba)

at genos (uri/lahi) nabuo ang heterogeneous. Ito ay isang uri ng wikang karaniwang
ginagamit sa pakiki-interaksyon sa araw-araw. Bawat lugar o rehiyon ay may particular
na dayalektong ginagamit.
Ito ay wikang iba-iba ayon sa lugar, grupo, at pangangailangan ng paggamit nito,
maraming baryasyon na wika. Ito ay nagtataglay o binubuo ng magkaibang content o
element.
Homogeneous ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit
nito.Ito rin ang nagsasabing ang wikang pormal sa naiimbentong wika. Ayon sa
Merriam-Webster Dictionary, ang salitang homogenous ay nagmula sa salitang Griyego
na homogenes mula sa hom-na nangangahulugan ng uri o klase at genos na
nangangahulugan ng kaangkan o kalahi. kung gayon, ang salitang homogenous ay
nangangahulugang isang klase mula sa iisang lahi o angkan. kung ilalapat sa wika,
tumutukoy ito sa pagkakaroon ng iisang anyo at katangian ng wika. Mahalaga ang
language uniformity o ang pagkakaroon ng iisang edtandard ng paggamit ng isang
partikular na wika.
Ang pagiging homogenous o heterogenous ng isang wika ay tumutukoy sa
pagkakaroon ng iisang porma o estandard na anyo nito o kaya tumutukoy sa
pagkakaroon ng iisang porma o estandard na anyo nito o kaya ay pagkakaroon ng iba't
ibang porma o barayti.
Sa kabilang banda, maaaring magkaiba-iba ang paggamit ng isang wika batay sa iba't
ibang salik at kontekstong pinagmumulan ng nagsasallita nito. Dito papasok ang
pagiging heterogenous o pagkakaiba-iba ng uri at katangian ng isang wika. Nakapaloob
sa palagay na ito ang iba't ibang konsepto ng dayalektal na baryasyon sa wika.
Halimbawa, maaaring magkaroon ng magkakaibang porma at uri ang wikang Ingles
batay sa iba't ibang grupo ng taong nagsasalita nito. Ibang-iba ang punto at pagbubuo
ng salita ng mga taong nagsasalita ng British English, American English o kaya ay mga
Third World Englishes gaya ng Filish (Filipino-English), Singlish (Singaporean English)
o kaya ay Inlish (Indian English). Kabaligtaran ng homogeneity sa wika, ipinakikita ng

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 35 of 42
Kulturang Pilipino
pagiging heterogenous na natural na penomenon ang pagkakaiba-iba ng paggamit ng

wika kung kaya't mahirap takdaan ang hangganan ng estandardisasyon ng wika.
Ayon kay Yule (2014), ang wika at pamamaraan ng paggamit nito ay isang porma ng
panlipunang identidad at ginagamit, malay man o hindi, upang ipahiwatig o maging
palatandaan ng pagiging kasapi ng isang tao sa isang tiyak na grupong panlipunan.
Gayon pa man, kailangang tandaan na hindi lahat ng nagsasalita ng isang wika
ay kasapi ng isang tiyak na lingguwistikong komunidad. Halimbawa, ang isang Aleman
ay maaaring mag-aral ng wikang Tagalog, ngunit hindi kailan man siya magiging
kabilang sa lingguwistikong komunidad ng mga taal na tagalog. Ibig sabihin, ang
pagkakaiba-iba ng paraan ng paggamit ng isang wika ay nagtatakda rin ng iab't ibang
lingguwistikong komunidad sa loob nito.
Unang Wika at Ikalawang Wika
Ang unang wika na kadalasan ay tinatawag ding katutubong wika o sinusog wika
(mother tongue) ay ang wikang natutuhan at ginamit ng isang tao simula
pagkapanganak hanggang sa panahon kung kailan lubos nang naunawaan at
nagagamit ng tao ang nasabing wika. Halimbawa, kung ang isang bata ay Iloko at mula
sa angkan ng mga taal na Iloko, ngunit simula pagkapanganak ay tinuruan ng wikang
Ingles, mananatiiling Iloko ang kanyang katutubong wika o mother tongue.
Samantala, ayon kay Lee (2013) sa kanyang artikulo na THE NATIVE
SPEAKER: An Achievable Model na nailathala sa Asian EFL Journal, narito ang mga
gabay upang matukoy kung isang tao ay katutubong tagapagsalita ng isang wika.
1. Natutunan ng indibidawal ang wika sa murang edad,

2. Ang indibidwal ay may likas at instinktibong kaalaman at kamalayan sa wika,
3. May kakayahan ang indibiduwal na makabuo ng mataas at ispontasyong diskurso
gamit ang wika.
4. Mataas ang kakayahan sa komunikasyon ng indibidwal gamit ang wika,
5. Kinikilala ang sarili bilang bahagi at nakikilala bilang kabahagi ng isang
lingguwistikong komunidad, at
6. May puntong dayalektal ang indibiduwal na taal sa katutubong wika.
Sa kabilang banda, ang ikalawang wika naman ay ang wikang natutuhan at ginagamit
ng isang tao labas pa sa kanayang unang wika. Ang wikang ito ay hindi taal o
katutubong wika para sa tagapagsalita ngunit isang wikang ginagamit din sa lakalidad
ng taong nagsasalita. Iba ang ikalawang wika sa dayuhan o banyagang wika sapagkat
ang dayuhang wika ay tumutukoy sa isang wikang inaral lamang ngunit hindi ginagamit

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 36 of 42
Kulturang Pilipino
o sinasalita sa lokalidad ng taong nag-aaral nito. Halimbawa, maituturing na ikalawang

wika ng mga Pilipino ang wikang Ingles sapagkat bukod sa isa ito sa mga opisyal na
wika ng Pilipinas ay laganap ang paggamit dito sa sistema ng edukasyon at iba pang
larangan habang banyaga wika ang wikang Aleman sapagkat hindi na lamang kung
sadya itong pag-aaralan.
Isa sa mga kinilala sa Krashen (1982) sa teorya ng Second Langguage

Acquisition (SLA) na nagpaliwanag sa pagkakaiba sa acqiring (likas na natural na
pagtatamo) at learning (pagkatuto) ng wika. Ayon sa kanya, ang acquisition o
pagtatamo ay isang natural na proseso habang ang learning o pag-aaral ay
kinasasangkutan ng malay o sadyang desisyon napag-aralan ang wika. Sa una,
kailangang makaagapay at pumaloob ng isang mag-aaral sa natural na komunikatibong
sitwasyon habang ang ikalawa ay nagbibigay-diin sa pagkatuto ng natural na gamit nito.
Bagama't hindi lahat ng dalubhasa sa wika ay sumasang-ayon sa ideya ng SLA ni
Krashen, malaki ang naging ambag nito sa pagdidisenyo ng iba't ibang modelo at
proseso ng pagkatuto ng ikalawang wika.
GAWAIN 1.Tanungan-Sagutan.
a. Tukuyin ang pinagkaiba ng homogeneous at heterogeneous bilang
barayti ng wika.
b. Bilang isang mag-aaral ano ang nakita mong halaga ng homogeneous

at heterogeneous na barayti ng wika.
GAWAIN 2.Isa-isahin ang mga salik sa pagkakaroon ng homogeneous at

heterogeneous ng wika at bigyan ng paliwanag ang bawat isa.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 37 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 3.Mga kaalamang Pangwika (Conotive, informative, at labeling)

Layunin:
a. Nabibigyang kahulugan ang komunikatibong gamit ng wika na conotive,
informative, at labeling.
AKTIBITI: Basahin ang nakasulat sa larawan.

Ano ang ibig sabihin ng “bawal tumawid”? Ano ang ipinahahatid ng pahayag na “may
namatay na ditto”? Ano ang gamit ng wika sa pahayag na “bawal tumawid may
namatay na”.
Bawal Tumawid may

namatay na dito
Ang wika at isang mahalagang instrumento sa komunikasyon. Ang wika ay ang

grupo ng mga salita na ginagamit natin upang ipahayag ang ating saloobin sa ating
kapwa. Naipararating natin ang nais natin sabihin sa pamamagitan ng wika. Sa
Pilipinas, ang pambansang wika na itinalaga sa atin ay Filipino.
Wika ang midyum na ginagamit natin sa komunikasyon. Wika ang instrument sa
paghahatiran ng mensahe at palitan ng reaksyon ng mga nag-uusap. May mga gamit
ang wika ayon sa intension ng nagsasalita.
CONATIVE NA GAMIT NG WIKA
Ito ay ang paghimok at pag-impluwensya sa iba sa pamamagitan ng mga pag-
uutos at paki-usap. Gusto nating humimok o manghikayat, may gusto tayong mangyari
o gusto nating pakilusin ang isang tao.
Halimbawa:

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 38 of 42
Kulturang Pilipino
Tuwing darating ang eleksyon, gamitin at huwag balewalain ang isang mahalagang
pamana sa atin ng demokrasya – ang pagboto. Piliin natin ang mga kandidatong
maglingkod sa atin. Nasa matalino nating pagpapasiya nakasalalay ang kinabukasan
ng ating bayan.
INFORMATIVE NA GAMIT NG WIKA

Sa mga sitwasyong may gusto tayong ipaalam sa isang tao, nagbibigay ng mga datos
at kaalaman at nakababahagi sa iba ng mga imposmasyong nakuha o narinig natin.
Halimbawa:
Narrative report
balita
LABELING NA GAMIT NG WIKA
Ito ang gamit ng wika kapag nagbibigay tayo ng bagong tawag o pangalan sa
isang tao o bagay.
halimbawa:
"Noypi"
"Manong Guard"
GAWAIN 1: Sagutan natin.

 Magtala ng iba’t ibang sitwasyon na ginagamit ag conative, informative at
labelling na gamit ng wika.
 Ipaliwanag sa sariling pangungusap ang pagkakaiba-iba ng gamit na
conotive, informative, at labelling.
GAWAIN 2:Pagsulat ng Sanaysay

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 39 of 42
Kulturang Pilipino
Manuod ng balita sa telebisyon o magbasa ng diyaryo. Pumili ng isang mahalagang

isyu o pangyayari sa lipunan na narinig mo. Magsaliksik tungkol sa isyu o pangyayaring
napili. Gamit ang mga nasaliksik na impormasyon, sumulat ng isang sanaysay na
Informative tungkol sa isyu o pangyayaring napili.
GAWAIN 3.Panuto: Magsaliksik kung sino ang tinutukoy ng mga sumusunod na label o
bansag.
1. Ama ng Wikang Pambansa
2. Huseng Sisiw
3. Ina ng katutubong sayaw na Pilipino
4. Makata ng manggagawa
5. Lola Basyang
6. Impeng Negro
7. Gurong Mabuti
8. Pilosopo Tasyo
9. Sisang Baliw
10. Vicenteng Bingi
11. Pambansang Kamao
12. King of Talk
13. King of Comedy
14. Pnoy
15. Pop Princess
Ika-apat na Linggo
ARALIN 1.Mga kaalamang Pangwika (Phatic, Emotive at Expressive)
Layunin:
a. Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika na phatic, emotive
at expressive.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 40 of 42
Kulturang Pilipino
AKTIBITI: Matutukoy mo ba kung ano ang phatic, emotive at expressive na gamit ng

wika?
phatic expressive
emotive
PHATIC
Nagpapakita ng pakikipagkapwa-tao o pakikipag-ugnayan
Karaniwang maikli ang usapang phatic. Sa Ingles, tinatawag itong social talk o small
talk.
EMOTIVE
Pagpapahayag ng damdamin, saloobin at emosyon o pagpapalutang ng karakter ng
nagsasalita
Nagpapahayag ng damdamin o emosyon gaya ng lungkot, takot at awa sa pang araw-
araw nating pakikipag-ugnayan. May mga pagkakataong maibabahagi natin ang ating
nararamdaman o emosyon sa ating kausap.
EXPRESSIVE
Ang expressive gamit ng wika ay nakakatulong sa atin upang mas makilala at
maunawaan tayo ng ibang tao. Gayundin sa pagbuo ng isang kaaya-ayang relasyon sa
ating kapwa.
Hindi maiiwasan sa pakikipag-usap na nababanggit natin ang ilang bagay tungkol sa
ating sariling paniniwala, pangarap, mithiin, panuntunan sa buhay, kagustuhan at
marami pang iba.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 41 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 1: Sumulat ng tatlong halimbawa ng pangungusap na nagpapakita ng gamit

ng wika.
PHATIC
1._________________________________________________
2._________________________________________________
3._________________________________________________
EMOTIVE
1._________________________________________________
2._________________________________________________
3._________________________________________________
EXPRESSIVE
1_________________________________________________
2._________________________________________________
3._________________________________________________
GAWAIN 2: Gamit ang mga piling saknong ng mga awit, tukuyin kung alin sa mga linya
ng awit ang phatic, emotive at expressive.
Kamusta ka?
Ano ba’ng dapat sabihin pa?
Dibdib koy malakas na naming kumakaba
Kapag kayang malaman mong hindi nagbabago
Hanggang ngayon sinta, mahal pa rin kita
Kaytagal din nating di nagkita

Ako’y nasasabik na sa iyo
Kamusta ka na nalulungkot ka rin ba?

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 42 of 42
Kulturang Pilipino
Sana ay kapiling kita

Umulan bumagyo ayos lang,
Huwag kang mangangamba, ayos lang
Kamusta ka mahal ko, ayos ba?
Sanay di pa rin nagbabago
Bakit kayo nagkagulo, bakit kayo nag-aaway

Prinsipyo mo’y igagalang ko kung ako’y iyong nirespeto
Kung nagtulungan kayo, di sana magulo ang bayan ko.
Sa bayan kong sinilangan, sa timog Cotabato
Ako ay namulat sa napakalaking gulo
Dahil walang respeto sa prinsipyo ng kapwa tao
Kapwa Pilipino ay pinahihirapan mo, ang gulo.
Gawain 3: Sumulat ng isang naratibo ng karanasan sa loob ng tahanan na may Phatic,

Expressive at Emotive. • Ilagay ito sa malinis na papel.
ARALIN 2.Mga kaalamang Pangwika (Instrumental, Regulatori, at

Heuristiko)
Layunin:
a. Nakapagbibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong tungkulin ng wika na
nakatuon sa instrumental, regulatori, at heuristiko.
Ano ang iba’t ibang tungkulin ng wika na tumutugon sa pangalawang

pangangailangan ng tao? Paano makatutulong sa akademiko at praktikal na larang ng
pang-araw araw na paggamit ng wika ang pag-unawa sa mga tungkulin nito?
Ang wika ay repleksyon ng panlipunang pangangailangan at konteksto. – Malowski
Anomang wika ay may tungkuling tumugon sa pangangailangan ng tao at
lipunang kinabibilangan nito. Sa wika nasasalamin ang pagtaya ng kalayaan,
kamalayan at kultura ng tao.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 43 of 42
Kulturang Pilipino
Instrumental
Naipapahayag ng isang tao ang kanyang mga pangangailangan at gusto sabihin.
• Ginagamit na wika ng tagapagsalita para mangyari/maganap ang mga bagay-
bagay. Pinababayaan ng wikang pagalawin ng tagapagsalita ang kanyang
kapaligiran. Maaaring humiling ang mga tao ng mga bagay at maging dahilan ng
paggawa at pagkaganap ng mga bagay-bagay sa paggamit ng mga salita
lamang.
Halimbawa:
Pagmumungkahi, panghihikayat, pagbibigay-panuto, pag-uutos
Regulatori
May kakayahang makaimpluwensya at magkontrol sa pag-uugali ng iba.
Gamit ng wika para aalalayan ang mga pangyayaring nagaganap (pag-alalayo
maintenance of control).Maaaring kasangkot ang sarili o iba.Inialalayan ng wika ang
pakikisalamuha ng mga tao. Itinatakda nito ang mga papel na ginagampanan ng bawat
isa, nagbibigay-daan para sumang-ayon, di-sumang ayon at pag-alalay sa gawa/kilos
ng iba. Ito ang wika na nagbibigay sa mga para alalayan ang mga pangyayaring
nagaganap.
Halimbawa:
Pagtutol, pag-ayon, pag-alalay sa kilos/gawa, pagtatakda ng mga tuntunin at alituntunin
sa paglalaro, pagsagot sa telepono, pagtatalumpati sa bansa.
Heuristiko
Kapag ginamit ang wika sa pag-aaral at pagtuklas upang makapagtamo ng kaalaman
ukol sa kapaligiran.Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga kaalaman at
pag-unawa. Maaaring gamitin ang wika para malaman ang mga bagay sa daigdig.
Nagbubunga ng sagot ang mga tanong, konklusyon, ang pangangatwiran, mga bagong
tuklas, na pagsubok.
Ang gamit na ito ay batayan ng kaalaman sa iba-ibang disiplina. Binibigyan ng wika
ang tao ng pagkakataong pinananahanan nila at bumuo ng mga posibleng sagot. Isang
paraan para ipakilala ang kabataan sa gamit na ito ng wika ang pormal na edukasyon.
Karaniwan ng isang sistemang abstraktong nagpapaliwanag ng isang bagay ang
kinalalabasan nito. Kaya isang resultang kailangan sa wikang ginagamit sa pagtukoy sa
wika na naglalaman ng mga katawagan tulad ng tunog, pantig, pagbabago,
pangungusap at iba pa.
Naging institusyon na ang paggamit na ito ng wika sa mga kalagayang pang-
edukasyon at sa mga gawaing pangkaalaman ngunit patuloy pang makapupukaw ng
iba-ibang pananaliksik ang mga posibleng paraan ng pagkaalam sa pamamagitan ng

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 44 of 42
Kulturang Pilipino
wika at hindi paggamit ng wika. Isa ring suliranin ay kung paano nabubuo, inaayos at
nalilinang ang kaalaman. Mahalaga ang papel ng wika sa mga pagbabagong
nangyayari sa retorika ng iba-ibang disiplina.
GAWAIN 1. Lumikha ng isang islogan na humihikayat o nakaiimpluwensya sa

pagsusulong ng pangangalaga sa ating kalikasan.
GAWAIN 2: Ibigay ang kahulugan ng instrumental, regulatori, at heuristikong tungkulin

ng wika at magbigay ng tig limang halimbawa.

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 45 of 42
Kulturang Pilipino
Aralin 3: .Mga kaalamang Pangwika (Interaksyonal, Impormatibo, imahinassyon at

Personal )
Layunin:
a. Natutukoy ang ibat-ibang gamit ng wika sa lipunna.

b. Nakapagbibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong tungkulin ng wika na
nakatuon sa Interaksyonal, Impormatibo, imahinassyon at Personal
Interaksyonal
Ang wikang interaksyonal ay kung may interaksyon sa isat-isa o ang pagkaroon ng
kontak sa iba at bumuo ng pagkakaugnayan sa pamamagitan ng pakikipag talakayan
ng tao sa kanyang kapwa.
Mga halimbawa:
Pagpapaalam
Pagbibigay galang o Pagbati
Paggawa ng Liham ng ibang tao at iba pa.
Impormatibo
Ang wika ay instrumento upang ipaalam ang iba’t ibang kaalaman at insight tungkol sa
mundo.Ang wika ay ginagamit upang magbigay ng impormasyon/datos sa paraang
pasulat at pasalita.
Halimbawa nito ay pag-uulat, panayam, pagtuturo, pagpapaliwanag, pagsagot,
pagtuturo at pagsusulat ng pamanahunang papel o tesis.
Imahinatibo
Ang wika ay Imahinatibo ay may kaugnayan sa pag-iisip kahit anumang imahinatibo na
bagay. Madalas itong kinukwento sa paraang pagsusulat o pagsasalita na produkto.
Halimbawa sa wikang ito ay ang pagtula, pagawit, pagkukwento ng kwento, pagbabasa

ng nobela, at iba pa.
Personal
Ang wika ay sinasabing personal kung ito’y tinatamaan sa personal na damdamin tulad
ng pag[ahayag ng sariling opinion o nararamdaman. Ang wikang ito ay impormal at
walang tiyak na balangkas.
Halimbawa:

May 7, 2020
Rev
No.
00
Komunikasyon at
June 15, 2020 46 of 42
Kulturang Pilipino
Paglalait o pagmumura
Pagsisigaw
Pagsulat ng editorial
Pagsusulat ng dyaryo at iba pa.
Gawain 1: Tukuyin ang mga pangungusap. Isulat sa patlang ang mga sumusunod na
Gamit ng wika.
______________1.Anim ang patay sa trahedya sa lansangan kahapon ng umaga sa may

baryo San Agustin
______________2. Mahal kita!
______________3. Heneral Luna: “Kung magiging isang bansa man tayo kailangan natin
ng isang radikal na pagbabago. Mga kapatid, mayroon tayong mas malaking kaaway
kaysa mga Amerikano- ang ating mga sarili.”
______________4. Magandang umaga !
______________ 5. “Diri na lang ko kutob, diri na lang ko taman, dili na ko mogukod sa
tawong kusog modagan.”
Gawaion 2: Tingnan at basahin ang mga post ng iyong mga kaibigan sa newsfeed ng
inyong Facebook account. Pansinin kung anong gamit ng wika ang iyong nakikita sa
iba’t ibang post. Base sa iyong obserbasyon, paano ginagamit ng iyong mga kaibigan
ang social media? Magbigay ng limang halimbawa (post ng inyong mga kaibigan) bilang
suporta sa iyong sagot.

May 7, 2020

Komunikasyon at Pananaliksik

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Komunikasyon at Pananaliksik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Rev

GOLDENSTATE COLLEGE Issue No. Reference No.

Wika?ano ba ang WIKA?Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan.

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

‘’Ang wika ay kasintanda ng kamalayan, ang wika ay praktikal na kamalayan na

1. Ang wika ay masistemang balangkas. Ang wikang ginagamit ng bawat tao sa

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. Mahalaga sa isang nakikipagtalastasan na

7. Ang wika ay nagbabago.Dinamiko ang wika.Hindi ito maaaring tumangging

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

3.Kahalagahang Global Interaksyunal. Ang kahalagahang ito ay kailan lamang ganap

GAWAIN 1.Sa pamamagitan ng ‘radial circle’ sa ibaba lagyan ng mga salita na

GAWAIN 2. Malaki ang ginagampanan ng wika sa pakikipagkapwa tao. Ibigay ang

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Kahulugan ng Wika Kahalagahan ng wika Reaksyon

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

ARALIN 2.TEORYA NG WIKA

Ang wika ay masistemang balangkas na ginagamit sa pagpapahayag ng kuro-kuro at

damdamin sa pamamagitan ng pasalita at pasulat na paraan upang magkaunawaan

Ayon sa pagpapahayag ni Constantino, isang dalubwikang wika ay maituturing na

behikulo ng pagpapahayag ng damdamin, isang insrumento rin sa pagtatago at

Kaugnay nito, ayon sa depinisyon ni Gleason: Ang wika ay masistemang balangkas.

Lahat ng wika ay nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na ang maagham

na pag-aaral nito ay tinatawag na ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-sama

maaaring makabuo ng maliliit na yunit ng salita na tinatawag na morpema. Sintaksis

ang tawag sa makaagham na pinagugnay-ugnay na mga pangungusap. Diskors, kapag

nagkaroon ng makahulugang palitan ng dalawa o higit pang tao.

Mga Teorya ng pinagmulan ng Wika

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Maraming haka-haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami-daming teorya ng

ang wika. Tinatanggap ng mga dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa ring

hanggang sa kasalukuyan ay hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring hiwaga

ang paraan ng pagdulog samantalang relihiyoso naman sa iba. May ilang

iba’t ibang teorya ng wika sa tulong ng talahanayan.

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

naging mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit, at nagtayo ng pakataas-taas na

makapangyarihan kaya sa pamamgitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho niya ang tore.

Ginawang magkakaiba ang Wika ng bawat isa, hindi na magkaintindihan at naghiwa-hiwalay

ayon sa wikang sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

teoryang ta-ta ang paliwanag ng mga proponent ng teoryang ito sa pinagmulan ng wika.

 Sing-songIminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Hawig ito ng teoryang pooh-pooh. Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na bunga ng

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng

Ang wika ay maaaring nagagamit ng tao sa dalawang kaparaanan: pagtamo at

pagkatuto. Nagbigay si Krashen (1981) ng magandang paliwanang hinggil sa

______1. Sirena a. ng tren

Gawain 2: Isulat ang mga sumusunod na halimbawa ng Teorya ng Wika.

Teoryang Teoryang Teoryang Teoryang Teoryang

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

ARALIN 3.Wikang Pambansa

Aktibiti:Tukuyin kung ano ang pinagkaiba ng Pilipino, Filipino, at Tagalog.

PILIPINO FILIPINO TAGALOG

Ang kasaysayan ng wikang Filipino ay kasingkulay ng kasaysayan ng bansang

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

sinulat ang 1935 Konstitusyon, nabanggit na ang pagkakaroon ng wikang pambansa.

Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas