Komunikasyon at Pananaliksik Sa Wika at Kulturang Pilipino

Rev Reference No.
GOLDENSTATE COLLEGE Issue No.

No. RF-ACA-SHS12-
General Santos City 01
00 001-20
Komunikasyon at
Effectivity Date: Page No.
Pananaliksik sa Wika at
June 15, 2020 1 of 42
Kulturang Pilipino
UNANG LINGGO
LAYUNIN:
a. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong

pangkomunikasyon.
b. Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika.
c. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at mga
karanasan.
ARALIN 1.Wika
Layunin:
a. Natutukoy ang kahulugan at kahalagahan ng wika.

b. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang mga kahulugan ng wika.
Wika?ano ba ang WIKA?Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng

mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan.
Ginagamit ang pamamaraang ito sa pagpapaabot ng kaisipan at damdamin sa pamamagitan ng
pagsasalita at pagsulat. Isa rin itong likas na makataong pamamaraan ng paghahatid ng mga
kaisipan, damdamin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kaparaanang lumilikha ng
tunog; at kabuuan din ito ng mga sagisag sa paraang binibigkas. Sa pamamagitan nito,
nagkakaugnayan, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang mga kaanib ng isang pulutong ng mga
tao
Hindi maaaring kulungin sa iisang kahulugan lamang ang wika, ngunit sinumang bihasasa
pag-aaral nito ay sasang-ayon kung sabihing isa itong kakayahan ng tao nagagamit sapagkalap
at pagbabahagi ng kaisipan, damdamin, at anumang naisin niya. Gamit ang mgasimbolo at
kaparaanang napagkasunduan ng isang partikular na grupo, nagagawa ng mgapartisipant na
Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Goldenstate College SHS Property Department
Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 2 of 42
Kulturang Pilipino
makipag-unayan sa isa’t isa upang makamit ang isang layunin. Bukod pa rito,nagbigay rin ng
kanilang pakahulugan ang mga sumusunod na eksperto hinggil sa wika.
‘’Ang wika ay proseso ng malayang paglikha; ang mga batas at tuntunin nito ay hindi
natitinag,ngunit ang paraan ng paggamit sa mga tuntunin ng paglikha ay malaya at nagkakaiba-
iba.Maging ang interpretasyon at gamit ng mga salita ay kinasasangkutan ng proseso ng
malayangpaglikha.”– Noam Chomsky
‘’Ang wika ay kasintanda ng kamalayan, ang wika ay praktikal na kamalayan na umiiral din
parasa ibang tao...ang wika, gaya ng kamalayan, ay lumilitaw lamang dahil kailangan, dahilan
sapangangailangan sa pakikisalamuha sa ibang tao.” – Karl Marx
‘’...habang pinangangalagaan ng isang bayan ang kanyang wika, pinangangalagaan niya

angmarka ng kanyang kalayaan, gaya ng pangangalaga ng tao sa kanyang kalayaan
habangpinanghahawakan niya ang sariling paraan ng pag-iisip.” – Jose Rizal
‘’Kapag kinausap mo ang tao sa wikang kanyang nauunawaan, ito’y patungo sa kanyang
isip.Kapag kinausap mo siya sa kanyang wika, ito’y patungo sa kanyang puso.”–Nelson
Mandela
Ang wika ay may iba't ibang katangian. Ito ay isa sa mga mahahalagang bagay na
ibinigay ng Diyos sa tao upang mabuhay nang may kabuluhan at makamit niya ang kanyang
mga pangarap at mithiin sa buhay.
1. Ang wika ay masistemang balangkas. Ang wikang ginagamit ng bawat tao sa daigdig ay
sistematikong nakaayos sa isang tiyak na balangkas.
Halimbawa:
 Nag-aaral Sarah mabuti makapasa eksamin

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 3 of 42
Kulturang Pilipino
Mapapansing batay sa mga salitang nakalahad sa itaas, tayo ay makabubuo ng isang

pangungusap tulad ng:
Si Sarah ay nag-aaral nang mabuti upang makapasa sa eksamin.
2. Ang wikang ay sinasalitang tunog.Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay nagtataglay ng

tunog. Subalit hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat hindi lahat ng tunog ay may kahulugan. Sa
tao, ang pinakamakabuluhang tunog ay may kahulugan. Sa tao, ang pinakamakabuluhang
tunog na nilikha natin ay ang tunog na salita. Ito rin ang kasangkapan ng komunikasyon sa
halos lahat ng pagkakataon. Tanging sinasalitang tunog lamang na nagmumula sa tao ang
maituturing na wika. Nilikha ito ng ating aparato sa pagsasalita na nagmumula sa hanging
nanggagaling sa baga ng nagdaraan sa pumapalag na bagay na siyang lumilikha ng tunog
(artikulador) at minomodipika ng ilong at bibig (resonador).
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. Mahalaga sa isang nakikipagtalastasan na piliing

mabuti at isaayos ang mga salitang gagamitin upang makapagbigay ito ng malinaw na
mensahe sa kausap. Sa lahat ng pagkakataon, pinipili natin ang wikang ating gagamitin.
4. Ang wika ay arbitraryo. Ang isang taong walang kaugnayan sa komunidad ay hindi
matututong magsalita kung papaanong ang mga naninirahan sa komunidad na iyon ay
nagsasalita sapagkat ang esensya ng wika ay panlipunan.
5. Ang wika ay ginagamit. Ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon at katulad ng iba pang
kasangkapan, kailangang patuloy itong ginagamit. Ang isang kasangkapang hindi ginagamit ay
nawawalan ng saysay.
6. Ang wika ay nakabatay sa kultura. Paanong nagkakaiba-iba ang wika sa daigdig? Ang
sagot ay makikita sa pagkakaiba-iba ng mga kultura ng mga bansa at pangkat. Ito ang
paliwanag kung bakit may mga kaisipan sa isang wika ang walang katumbas sa ibang wika.
Pansinin natin ang pagkakaiba ng wikang Filipino sa Ingles. Anu-ano ang iba't ibang anyo ng
"ice formations" sa Ingles? Ngunit ano ang katumbas ng mga iyon sa Filipino? Maaring yelo at
niyebe lamang, ngunit ano ang katumbas natin sa iba pa? Wala, dahil hindi naman bahagi sa
ating kultura ang "glacier", "icebergs", "forz", "hailstorm" at iba pa.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 4 of 42
Kulturang Pilipino
7. Ang wika ay nagbabago.Dinamiko ang wika.Hindi ito maaaring tumangging magbago.Ang

isang wika ay maaaring nadaragdagan ng mga bagong bokabularyo.Bunga ng pagiging
malikhain ng mga tao, maaaring sila ay nakalilikha ng mga bagong salita.
8. Ang wika ay komunikasyon. Ang tunay na wika ay wikang sinasalita. Ang wikang pasulat
ay paglalarawan lamang ng wikang sinasalita. Gamit ito sa pagbuo ng pangungusap. Walang
pangungusap kung walang salita.
9. Ang wika ay makapangyarihan. Maaaring maging kasangkapan upang labanan ang bagay
na salungat sa wastong pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa nito ay ang wastong
pamamalakad at pagtrato sa tao. Isang halimbawa nito ay ang walang kamatayang akdang
"Uncle Tom's Cabin" na isinulat ni Stowe. Dahil sa nobelang ito, nagkaroon ng lakas ang mga
aliping itim na ipaglaban ang kanilang mga karapatang pantao laban sa mga Amerikano. Ang
salita, sinulat man o sinabi ay isang lakas na humihigop sa mundo. Ito ay nagpapatino o
nagpapabaliw, bumubuo o nagwawasak, nagpapakilos o nagpapahinto.
10. Ang wika ay kagila-gilalas.Bagama't ang pag-aaral ng wika ay isang agham, kayraming
salita pa rin ang kay hirap ipaliwanag.
Pansinin ang mga halimbawa:
 may ham nga ba sa "hamburger"? (beef ang laman nito at hindi ham)
 may itlog nga ba sa gulay na "eggplant"?
Ayon kay Garcia (2008), mahahati sa tatlong pangkalahatang uri ang mga kahalagahan ng
wika, dito uusbong ang mga detalyadong kahalagahan nito.
1. Kahalagahang PANSARILI. Nakapaloob dito ang individwal na kapakinabangan. Halos lahat

ng teorya ng pinagmulan ng wika ay nag-ugat sa sariling kapakinabangan: pagpapahayag ng
damdamin, iniisip at maging ng mismong pagkatao. Isipin na lamang kung walang wikang

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 5 of 42
Kulturang Pilipino
natutuhan ang tao! Ang bunga nito ay kalunos-lunos! Alisin ang wika sa isang individwal at
waring inalis na rin ang pagkatao.
2. Kahalagahang PANLIPUNAN. Walang alinlangang ang tao ay hindi namumuhay ng mag-

isa. Kailangan niya ang kanyang kapwa upang bumuo ng isang lipunang sasagisag sa kanilang
iisang mithiin, sa kanilang natatanging kultura. Ito ang dahilan kung bakit may iba't ibang
lipunan. Wika ang dahilan kung bakit minamahal ng sinumang nilalang ang kanyang sariling
kultura. Ayon kay San Buenaventura (sa aklat nina Resuma at Semorlan, 2002):
Ang wika ay isang larawang binibigkas at isinulat: isang hulugan, taguan, imbakan, o deposito
ng kaalaman ng isang bansa, isang ingat-yaman ng mga tradisyong nakalagak dito. Sa
madaling salita, ang wika ang kaisipan ng isang bansa kaya't kailanman, ito'y tapat sa
pangangailangan at mithiin ng sambayanan. Taglay nito ang mga haka-haka at katiyakan ng
isang bansa". Bawat salitang ipinahahayag sa isang lipunan ay katumbas ng kanilang mga
tanging pakahulugan sa buhay.
3.Kahalagahang Global Interaksyunal. Ang kahalagahang ito ay kailan lamang ganap na

napag-uukulan ng pansin. Naging mainit ang isyung ito nang magkaroon ng 2001 Revisyon ng
Alfabeto. Maraming nagtaas ng kilay sa mga letrang F, J, at Z bilang mga letrang maaari nang
gamiting sa pagbaybay ng mga karaniwang salitang hiram. Malinaw na nakasaad sa
Konstituyon ng 1987 na ang Wikang Filipino ay ang wikang pambansa at ang Ingles ang wikang
internasyunal. Dahil sa nangyaring revision, lumilitaw na "lumalapit" ang baybay ng maraming
salitang Filipino sa mga salitang Ingles at iba pang banyagang wika.
GAWAIN 1.Sa pamamagitan ng ‘radial circle’ sa ibaba lagyan ng mga salita na magbibigay ng
maliwanag na kahulugan sa wika.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 6 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 2. Malaki ang ginagampanan

ng wika sa pakikipagkapwa tao. Ibigay ang iyong pagpapakahulugan sa wika, ang kahalagahan
nito at ang iyong reaksyon.
Pagbibigay ng Reaksyon
Kahulugan ng Wika Kahalagahan ng wika Reaksyon

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 7 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 2.TEORYA NG WIKA
Ang wika ay masistemang balangkas na ginagamit sa pagpapahayag ng kuro-kuro at
damdamin sa pamamagitan ng pasalita at pasulat na paraan upang magkaunawaan ang lahat.
Ayon sa pagpapahayag ni Constantino, isang
dalubwikang wika ay maituturing na behikulo ng pagpapahayag ng damdamin, isang
insrumento rin sa pagtatago at pagsisiwalat ng katotohanan.
Kaugnay nito, ayon sa depinisyon ni Gleason: Ang wika ay masistemang balangkas. Lahat ng
wika ay nakabatay sa tunog na kung tawagin ay ponema, na ang maagham na pag-aaral nito
ay tinatawag na ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-sama maaaring makabuo
ng maliliit na yunit ng salita na tinatawag na morpema. Sintaksis ang tawag sa makaagham na
pinagugnay-ugnay na mga pangungusap. Diskors, kapag nagkaroon ng makahulugang palitan
ng dalawa o higit pang tao.
Mga Teorya ng pinagmulan ng Wika
Maraming haka-haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami-daming teorya ng iba’t
ibang tao hindi padin maipaliwanag kung saan, paano at kailan talaga nagsimula ang wika.
Tinatanggap ng mga dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa ring katiyakan ang iba’t

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 8 of 42
Kulturang Pilipino
ibang teorya tungkol sa pinagmulan nito. Isa itong palaisipang hanggang sa kasalukuyan ay
hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring hiwaga o misteryo.
Teorya ang tawag sa siyentipikong pag-aaral sa iba’t ibang paniniwala ng mga bagay-bagay na
may mga batayan subalit hindi pa lubusang napapatunayan. Iba’t ibang pagsipat o lente ang
pinanghahawakan ng iba’t ibang eksperto. Ang iba ay siyentipiko ang paraan ng pagdulog
samantalang relihiyoso naman sa iba. May ilang nagkakaugnay at may ilan namang ang layo
ng koneksiyong sa isa’t isa. Narito ang iba’t ibang teorya ng wika sa tulong ng talahanayan.
 Tore ng Babel

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 9 of 42
Kulturang Pilipino
Batay sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong unang panahon kaya’t walang suliranin
sa pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na higitan ang kapangyarihan ng
Diyos, naging mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit, at nagtayo ng pakataas-
taas na tore. Mapangahas at mayabang na ang mga tao, subalit pinatunayan ng Diyos na
higit siyang makapangyarihan kaya sa pamamgitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho
niya ang tore. Ginawang magkakaiba ang Wika ng bawat isa, hindi na magkaintindihan at
naghiwa-hiwalay ayon sa wikang sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)
 Bow-wow

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 10 of 42
Kulturang Pilipino
Ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog
ng kalikasan. Ang mga primitibong tao diumano ay kulang na kulang sa mga bokabularyong
magagamit. Dahil dito, ang mga bagay-bagay sa kanilang paligid ay natutunan nilang
tagurian sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga ito. Marahil ito ang dahilan
kung bakit ang tuko ay tinatawag ng tuko dahil sa tunog na nalilikha ng nasabing insekto.
Pansinin ang mga batang natututo pa lamang magsalita. Hindi ba’t nagsisimula sila sa
panggagaya ng mga tunog, kung kaya’t ang tawag nila sa aso ay aw-aw at sa pusa
ay miyaw.
 Ding- dong
 Kahawig ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika ang tao, ayon sa teoryang ito,
sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid. Ngunit ang
teoryang ito ay hindi limitado sa mga kalikasan lamang kungdi maging sa mga bagay na
likha ng tao. Ayon sa teoryang ito, lahat ng bagay ay may sariling tunog na siyang
kumakatawan sa bawat isa at ang tunog niyon ang siyang ginagad ng mga sinaunang tao
na kalauna’y nagpabagu-bago at nilapatan ng iba’t ibang kahulugan. Tinawag din ito ni Max
Muller na simbolismo ng tunog.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 11 of 42
Kulturang Pilipino
 Pooh-poohUnang natutong magsalita ang mga tao, ayon teoryang ito, nang hindi
sinasadya ay napabulalas sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit, tuwa,
sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa.
 Yo-he-ho
Pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay natutong
magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga ba’t tayo’y nakalilikha rin
ng tunog kapag tayo’y nag-eeksert ng pwersa. Halimbawa, ano’ng tunog ang nililikha natin
kapag tayo’y nagbubuhat ng mabibigat na bagay, kapag tayo’y sumusuntok o nangangarate
o kapag ang mga ina ay nanganganak.
 Yum-yumKatulad ng teoryang ta-ta, sinasabi rito na ang tao ay tutugon sa
pamamagitan ng pagkumpas sa alinmang bagay na nangangailangan ng aksiyon. Ang
pagtugong ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng bibig ayon sa posisyon ng dila. Katulad

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 12 of 42
Kulturang Pilipino
halos ng teoryang ta-ta ang paliwanag ng mga proponent ng teoryang ito sa pinagmulan ng
wika.
 Ta-taAyon naman sa teoryang ito, ang kumpas o galaw ng kamay ng tao na kanyang
ginagawa sa bawat partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng
taong lumikha ng tunog at kalauna’y nagsalita.
 Sing-songIminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa
paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal.
Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang teorya, ang mga unang salita ay sadyang
mahahaba at musikal, at hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami
 Hey you!

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 13 of 42
Kulturang Pilipino
Hawig ito ng teoryang pooh-pooh. Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na bunga ng
interpersonal na kontak ng tao sa kanyang kapwa tao ang wika. Ayon kay Revesz, nagmula
ang wika sa mga tunog na nagbabadya ng pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang (Tayo!).
Napapabulalas din tayo bilang pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din
itong teoryang kontak.
 Coo Coo
 Ayon sa teoryang ito, ang wika ay nagmula sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol.
Ang mga tunog daw na ito ang ginaya ng mga matatanda bilang pagpapangalan sa mga
bagay-bagay sa paligid, taliwas sa paniniwala ng marami na ang mga bata ang nanggagaya
ng tunog ng mga matatanda.
 Babble LuckyAyon sa teoryang ito, ang wika raw ay nagmula sa mga walang
kahulugang bulalas ng tao.
 Hocus PocusAyon kay Boeree (2003), maaaring ang pinanggalingan ng wika ay tulad
ng pinanggalingan ng mga mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga
ninuno.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 14 of 42
Kulturang Pilipino
 Eureka!Sadyang inimbento ang wika ayon sa teoryang ito. Maaari raw na ang ating mga
ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga
tiyak na bagay. Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha, mabilis na iyong kumalat sa iba
pang tao at naging kalakaran sa pagpapangalan ng mga bagay-bagay (Boeree, 2003).
 La-laMga pwersang may kinalaman sa romansa. Ang salik na nagtutulak sa tao upang
magsalita.
 Ta-ra-ra-boom-de- ay
 Likas sa mga sinaunang tao ang mga ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat ng
gawain tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda, pagkakasal,
pagpaparusa sa nagkasala, panggagamot, maging sa paliligo at pagluluto. Kaakibat ng mga
ritwal na iyon ay ang pagsasayaw, pagsigaw atincantation o mga bulong.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 15 of 42
Kulturang Pilipino
 Mama
Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga pinakamadadaling pantig ng
pinakamahahalagang bagay. Pansinin nga naman ang mga bata. Sa una’ y hindi niya masasabi
ang salitang mother ngunit dahil ang unang pantig ng nasabing salita ang pinakamahalaga
diumano, una niyang nasasabi ang mama bilang panumbas sa salitang mother.
Ang wika ay maaaring nagagamit ng tao sa dalawang kaparaanan: pagtamo at pagkatuto.
Nagbigay si Krashen (1981) ng magandang paliwanang hinggil sa pagkakaiba nito.
Gawain1 :Panuto: Pagtambalin ang una at ikala!ang hanay ayon sa tunog na hatid ng kalikasan at
kasangkapan ng ginagamit ng tao.Isulat sa patlang ang sagot.
______1. Sirena a. ng tren

______2. Angil b. ng kapanelya ng sorbetes
______3. Kilingling c. ng trak ng bombero
______4. Kalembang d. ng kampana
______5. Kiriring e. ng orasan
______6. Tiktak f. ng kawali
______7. Tsug-tsug g. ng motorsiklo
______8. Sagitsit h. ng kutsara at tinidor
______9. Kalatog i. ng telepono
______10. Lagapak j. pintuan
Gawain 2: Isulat ang mga sumusunod na halimbawa ng Teorya ng Wika.
Teoryang Teoryang Teoryang Teoryang Teoryang

Bow-wow Ding-dong Pooh-pooh Sing-song Ta-ta

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 16 of 42
Kulturang Pilipino
1. 1. 1. 1. 1.
2 2 2 2 2
3 3 3 3 3
4 4 4 4 4
5 5 5 5 5

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 17 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 3.Wikang Pambansa

Layunin:
a. Natutukoy ang wikang pambansa sa Pilipinas.
b. Naipaliliwanag ang mga pinagdaanang pangyayari kung paano nagkaroon ng wikang
Pambansa.
c. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang wikang Pambansa.
Aktibiti:Tukuyin kung ano ang pinagkaiba ng Pilipino, Filipino, at Tagalog.
PILIPINO FILIPINO TAGALOG
Ang kasaysayan ng wikang Filipino ay kasingkulay ng kasaysayan ng bansang

Pilipinas.Gaya ng isang buháy na organismo, sumailalim at patuloy na sumasailalim sa
pagbabago atpag-unlad ang ating wikang pambansa – mula pa man noong bago dumating ang
mga Kastilahanggang sa kasalukuyan.
Ang wikang pambansa ay isang wikang nagiging daan ng pagkakaisa at pag-unlad

bilang simbolismo ng kaunlaran ng isang bansa. Ito ay kinikilala bilang pangkalahatang midyum
ng pagkikipagtalastasan o komunikasyon sa isang bansa. Madalas ay ginagamit ito sa pang-
araw-araw na pamumuhay ng mga mamamayan sa isang bansa. Ito rin ay isang wika na
natatanging kinakatawan ang pambansang pagkilanlan ng ating lahi at bansa. Ginagamit ang
Pambansang Wika sa politikal at legal nadiskurso at tinatalaga ng pamahalaan.
Mahalagang maintindihan ang kasaysayan ng Wikang Pambansa – kung paano ito

nagsimula bilang Tagalog (kung saan umalma ang mga Bisaya), naging Pilipino, at ngayon nga
ay Filipino na. Isang arkipelago ang Filipinas kung kaya nagkaroon ito ng maraming katutubong
wika. Ang maganda sa penomenong ito ay nagkaroon din ng kaniya-kaniyang literatura ang

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 18 of 42
Kulturang Pilipino
bawat etnolingguwistikong grupo. Dahil dito, maraming mulat na mga kritiko katulad ni Isagani
R. Cruz ang nagsasabing “isa sa pinakamayamang literatura sa mundo ay ang literatura ng
Filipinas." Noon pa mang sinulat ang 1935 Konstitusyon, nabanggit na ang pagkakaroon ng
wikang pambansa. Nakasaad sa Artikulo 14 Seksiyon 3 na, “Ang Konggreso ay gagawa ng mga
hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa
sa mga umiiral na katutubong wika." (Art. 14, Sek. 3) Noong 1936, itinatag ni Pangulong Manuel
Quezon ang Surian upang mamuno sa pag-aaral at pagpili sa wikang pambansa. Tungkulin ng
Surian na magsagawa ng pananaliksik, gabay at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng
wikang pambansa ng Filipinas. Si Jaime de Veyra ang naging tagapangulo ng komite na
nagsagawa ng pag-aaral, at napili nito ang Tagalog bilang batayan ng “Wikang Pambansa."
Ipinalabas ni Pangulong Quezon noong 1937 ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na
nag-aatas na Tagalog ang batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang pambansa.
Dahil sa pagsusumikap ni Pangulong Quezon na magkaroon tayo ng wikang pagkakalilanlan,
hinirang siyang “Ama ng Wikang Pambansa." Noong 1940 ipinalabas ni Pangulong Quezon ang
Kautusang Tagapaganap Blg. 203 na nagpapahintulot sa pagpapalimbag ng Talatinigang
Tagalog-Ingles at Balarila sa Wikang Pambansa. Pinasimulan din nito ang pagtuturo ng Wikang
Pambansa sa lahat ng mga paaralan sa buong bansa. Noong 1959 nagpalabas si Kagawaran
ng Edukasyon Kalihim Jose Romero ng Kautusang Blg. 7 na nagsasaad na Pilipino ang opisyal
na tawag sa wikang pambansa. Sa 1973 Konstitusyon noong kapanahunan ng diktador na si
Pangulong Ferdinand Marcos, nakasaad sa Artikulo 15 Seksiyon 2 at 3 na “ang Batasang
Pambansa ay magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit
ng pambansang wikang Pilipino. Hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino ang
mananatiling mga wikang opisyal ng Pilipinas." Noong panahon naman ng Rebolusyonaryong
Gobyerno sa ilalim ni Pangulong Corazon C. Aquino muling binago ang Konstitusyon noong
1987 kung saan nakasaad sa Artikulo 14 Seksiyon 6 na: “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na
wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika." Mahalaga ang papel ng mga wikang katutubo sa
pagpapayaman ng Filipino, na sa ngayon ay nagbabago ang anyo. Idinagdag sa alfabetong
galing sa Tagalog ang mga letra na f, j, q, v, at zDahil dito, ang dapat na maging baybay ng

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 19 of 42
Kulturang Pilipino
pangalan ng ating bansa ay Filipinas at ng pambansang wika ay Filipino, gaya ng ipinanukala

ng Pambansang Alagad ng Sining para sa Literatura Virgilio Almario sa kaniyang librong Filipino
ng mga Filipino: Mga Problema sa Ispeling, Retorika, at Pagpapayaman ng Wikang Pambansa.
Tama rin na isama ang mga letrang tulad ng f at vkung gusto nating makapag-ambag talaga
ang mga wikang katutubo sa wikang pambansa. Halaw ang mga ito sa mga magagandang wika
ng mga Ivatan, Ifugaw, at Manuvu na katutubong grupo sa bansa.
Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas
Saligang Batas ng Biyak-na-Bato (1896) Ang Wikang Tagalog ang magiging opisyal na
wika ng Pilipinas.
Saligang Batas ng 1935. Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.
Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang Ingles at Kastila ay patuloy ng gagamiting
mga wikang opisyal.
Saligang Batas ng 1973 Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng mga hakbang
tungo sa paglinang at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na wikang pambansa na
tatawaging Filipino.
Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA
SEK.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga
wika. Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng
Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang
itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng
pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.
SEK.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wika ng

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 20 of 42
Kulturang Pilipino
rehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing opisyal na

pantulong na midyum ng pagtuturo.
Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang Kastila at Arabic.
SEK.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang panrehiyon, Arabic, at Kastila.
SEK.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng
mga kinatawan ng iba’t-ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at
magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili
sa Filipino at iba pang mga wika.
EBOLUSYON NG WIKANG PAMBANSA
Disyembre 30, 1937 – iprinoklamang ang wikang Tagalog ang magiging batayan ng Wikang
Pambansa. Magkakabisa ang proklamasyong ito dalawang taon matapos itong mapagtibay.
1940 – ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa lahat ng

pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong institusyong pasanayang pangguro sa
buong bansa.
Hunyo 4, 1946 – nagkabisa ang Batas Komonwelt Blg. 570 na pinagtibay ng Pambansang
Asambleya noong Hunyo 7, 1940 na nagproklama na ang Wikang Pambansa na tatawaging
Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang wikang opisyal.
1959 – ibinaba ng Kalihim Jose B. Romero ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg.
7 nanagsasaad na ang Wikang Pambansa ay tatawaging Pilipino upang mailagan na ang
mahabang katawagang “Wikang Pambansang Pilipino” o “Wikang Pambansa Batay sa
Tagalog”.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 21 of 42
Kulturang Pilipino
1987 – Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa, alinsunod sa Konstitusyon na

nagtatadhanang “ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.” Ito ay hindi pinaghalu-halong
sangkap mula sa iba’t ibang katutubong wika; bagkus, ito’y may nucleus, ang Pilipino o
Tagalog?
GAWAIN 1:Masasagot mo ba?
1. Sa iyong palagay, taos ba sa puso ng mga Pilipino ang pagtanggap sa mga pambansang
wikang iniugat sa Tagalog? Patibayan.
2. Anu-ano ang mga sinasabi ng mga mananaliksik tungkol sa wikang Tagalog?
3. Paano naging Pilipino at Filipino ang wikang Tagalog?
4. Sinu-sino ang mga bumubuo ng kasalukuyang Komisyon sa Wikang Filipino at anu-ano ang
mga tungkulin at gawain at kapangyarihan nito?
5. Lagumin ang kasaysayan ng wikang pambansa.
GAWAIN 2:Dinamikong Gawain

1. Gumawa ng islogan na tumutukoy sa wika at pagkakaisa ng mga Pilipino.
2. Magsaliksik ng mga batas na ginawa ng Komisyon ng Wika sa taong 1991 hanggang 1995.
3. Magsaliksik at manipi pa na mga sinasabi ng mga kilalang tao o dalubwika hinggil sa

ikatatagumpay ng wikang pambansa na dapat isagawa ng bawat mamamayang Pilipino
bago ito tinawag na Filipino, anu-ano ang mga katawagan o pariralang ginamit sa pagtukoy sa
wikang pambansa.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 22 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 3:Talakayin sa isang sanaysay ang pag-unlad at kasaysayan ng Wikang Pambansa.

Gamitin ang mga sumusunod bilang gabay:
1. Ano ang naging batayang wika ng ating wikang pambansa?
2. Isa-isahin ang mga argumento ng mga eksperto kung bakit natukoy na ito ang
nakatutugon sa pangangailangan ng isang wikang pambansa.
3. Ano-anong batas simula noong 1935 hanggang sa kasalukuyan ang nagtataguyod sa

wikang pambansa?
4. Tukuyin ang mahahalagang yugto ng kasaysayan na may kinalaman sa wikang

pambansa.
5. Ipaliwanag ang kasalukuyang kalagayan ng wikang pambansa.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 23 of 42
Kulturang Pilipino
Ikalawang Linggo
LAYUNIN:
a. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan.

b. Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa lipunan.
ARALIN 1.Konseptong Pangwika (Wikang Opisyal)
Layunin:
a. Naipapaliwanag at nagagamit ang wikang opisyal sa Pilipinas.
b. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang wikang opisyal na wika sa Pilipinas.
Ang wikang opisyal ay ang wika o lenggwahe na binigyan ng katangi-tanging istatus

mula sa saligang batas ng mga bansa, mga estado, at iba pang teritoryo. Ito ay madalas na
ginagamit sa mga lehislatibong mga sangay ng bansa kahit na hinihiling ng batas sa maraming
bansa na isalin ang mga dokumento ng gobyerno sa ibang wika. Ang isang wikang opisyal na
kinikilala ng isang bansa ay tinuturosa mga paaralan, at ginagamit sa mga opisyal na
komunikasyon.
Paano naging wikang opisyal ang wikang pambansa?

Sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570 (Hulyo 7, 1940) ang wikang pambansa ipinahayag
bilang isang wikang opisyal simula Hulyo 4, 1946. Ang atas na iyon ay inulit sa Konstitusyon ng
1973 na nagsasaad na hangga't walang ibang itinatadhana ng batas, ang Ingles at Pilipino ang
magiging ofisyal na mga wika. At ang kasalukuyang Konstitusyon ay nagtatadhana na "para sa
mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga ofisyal na wika ng Pilipinas ay Filipino

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 24 of 42
Kulturang Pilipino
hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles."

Ano ang desisyon ng hukuman sa kaso tungkol sa Wikang Pambansa noong 1963 laban
sa mga ofisyal ng pamahalaan na gumagamit at nagpapalaganap ng Filipino?
Pinawalang-saysay ng Hukumang Unang Dulugan ng Maynila ang kaso na sinang-ayunan ng
hukuman ng mga Paghahabol at ng Kataas-taasang Hukuman. Ang desisyon ay nagsasaad,
bukod sa iba na:
Hindi maipagkakaila na sa kasalukuyan ay mayroon tayong wikang pambansa na
nilinang at patuloy na nililinang sa Tagalog ang batayan na ngayon ay tinatawag na Pilipino ....
Mahirap magtayo, madaling magwasak. Ang likha ng isang henerasyon napinaggugulan ng
milyun-milyong piso ay hindi maipagwawalang-bahala o mawawasak sa isang kumpas na
lamang ng panulat.
Umuunlad ang wika sa pamamagitan ng pagtanggap at paggamit ng bayan. Patuloy pa

ang proseso ng pagpapadalisay at pagpapayaman at hindi ito mapipigil sapagkat patuloy na
nagbabago ang isang buhay. Hindi maikakailang paparami ang
bilang ng mga Pilipinong nakapagsasalita na ng wikang pambansa kung ihahambing sa bilang

noong nakalipas na bilang ng salinlahi nang pairalin ang Tagalog bilang batayan ng wikang
pambansang wika.
Ano ba ang Filipino?

Ang Pilipinas ay mayroong 175 na iba’t ibang dayalekto. Ang Tagalog ang unang lenguwahe ng
isang katlo ng mga mamayang Pilipino, humigit kumulang ay 30 milyon. Ang Tagalog ay siyang
pangalawang lenguwahe naman ng halos kalahati ng populasyon, 45 milyon.
Ang Filipino ay isang pamantayang bersyon ng Tagalog. Ito ay pinagyabong pa at pinagyaman
pa ng ibang mga dayalekto, na hindi sumusunod sa mga katangiang gramatikal ng Tagalog.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 25 of 42
Kulturang Pilipino
Si dating Pangulong Manuel L. Quezon ang nagdeklara, noong 1937, na magkaroon ng

pambansang wika at ito ay ang Tagalog. Ang pambansang wika ay tinaguriang Pilipino noong
1959 upang maihiwalay ito sa mga Tagalog. Dumating ang panahon na nagkaroon ng pormal
na pagbagay na lenguwahe – Filipino sa halip na Pilipino.
Si Quezon ay ipinanganak nuong Agosto 19, 1878.Simula pa nuong 1955 ay ipinagdiriwang
natin ang Linggo ng Wika tuwing Agosto 13–19, upang parangalan din si Quezon bilang “Ama
ng Wikang Filipino.” Subalit ito ay naging Buwan ng Wika nang iproklama ito ni dating
Pangulong Fidel Ramos nuong 1997.
MGA KAPANGYARIHAN, GAWAIN, AT TUNGKULIN NG KWF

Magbalangkas ng mga patakaran, mga plano, at mga programa upang matiyak ang higit
pang pagpapaunlad, pagpapayaman, pagpapalaganap, at preserbasyon ng Filipino at iba pang
mga wika ng Pilipinas.
Magpalaganap ng mga tuntunin, mga regulasyon at mga patnubay upang isakatuparan
ang mga patakaran, mga plano at mga programa nito.
Magsagawa o makipagkontrata sa mga pananaliksik at iba pang mga pag-aaral upang
isulong ang ebolusyon, pagpapaunlad, pagpapayaman at sa dakong huliý istandardisasyon ng
Filipino at iba pang mga wika ng Pilipinas. Saklaw nito ang pagtitipon at pagsasaayos ng mga
akda para sa posibleng paglalakip nito mula sa multilinggwal na diksyunaryo o ng mga salita,
mga parirala, mga idyom, mga koteysyon, mga salawikain at iba pang mga wika na sa
kasalukuyan ay karaniwang ginagamit o nakasama na sa lingua franca;
Ganyakin at itaguyod – sa pamamagitan ng sistema ng mga insentibo, mga grant at
award ang pagsulat at paglalathala sa Filipino at sa iba pang mga wika ng Pilipinas, ng mga
obrang orihinal, pati na mga teksbuk at mga materyales na reperensiya sa iba-ibang disiplina;
Organisahin at reorganisahin ang istruktura ng Komisyon, lumikha o bumuwag ng mga
posisyon, o magpalit ng designasyon ng umiiral na mga posisyon upang matugunan ang
nagbabagong mga kondisyon o kailanman at dumarating ang pangangailangan, sa pasubali, na
ang naturang mga pagbabago ay hindi makaaapekto sa istatus ng mga nasa puwesto, ibaba
ang kanilang mga ranggo, bawasan ang kanilang mga sahod o magresulta sa kanilang
pagkatiwalag sa serbisyo;

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 26 of 42
Kulturang Pilipino
Gampanan ang iba pang mga aktibidad na kinakailangan sa epektibong paggamit ng

naturan sa unahan na mga kapangyarihan, mga gawain, mga tungkulin at mga pananagutan.
GAWAIN 1:Gumawa ng sariling komposisyon ng spoken word poetry gamit ang opisyal na wika
ng Pilipinas. Maging malikhain sa pagsusulat.
GAWAIN 2: Magsaliksik ng iba pang sitwasyong pangwika sa lipunang Pilipino. Magtala ngmga
tiyak na salitang madalas gamitin sa napiling sitwasyon, at bigyang-pansin ang pormalidad(o
kawalan nito) sa paggamit ng wika.
1. Jeep/bus/tricycle driver sa kaniyang mga pasahero at kapwa tsuper
2. Simbahan
3. Rally ng mga manggagawa/magsasaka
4. Health worker sa mga pasyente sa isang Rural Health Unit
5. Usapan ng mga bata sa isang internet shop
ARALIN 2.Konseptong Pangwika (Billingwalismo)
Layunin:
a. Natutukoy ang kahulugan ng Billingwalismo.

b. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang konseptong billingwalismo.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 27 of 42
Kulturang Pilipino
Ang bilinggwalismo ay ipinakikitang kakayahan sa pakikipag-usap sa pamamagitan ng

dalawang wika. Ito'y hindi nangangahulugan ng kahit na anong natatanging kapantayan ng
ipinakikitang kakayahan o sa ano mang natatanging uri ng pakikipag-usap.
Sa asignatura ng mga primarya at sekondaryang Antas ng mga mag- aaral, isinabatas
ng gobyerno ang paggamit ng Billingwal na Patakaran ng Edukasyon o ang BPE. Ingles at
Pilipino ang pangunahing wika na ginagamit, ngunit may mga bago na ring kurikulum na kung
saan ang mga texto ng mgaaklat at iba pang uri ng babasahin ay nilimbag na gamit ang
bilinggwalismo na uri ng wika.
Implementasyon ng Edukasyong Bilingguwal

Ang implementasyon ng Edukasyong Bilingguwal ay binubuo ng apat na taong
transisyon (1974-1978) na uumpisahan ang paggamit ng Pilipino bilang midyum sa mga
asignaturang tulad ng A.P (Social Studies), Agham Panlipunan (Social Science), Edukasyong
Panggawain (Work Education), Edukasyon sa Wastong Pag-uugali (Character Education),
Edukasyong Pangkalusugan (Health Education).
Ang edukasyong bilingguwal ay binibigyan ng katuturang magkahiwalay na paggamit ng
Pilipinoat Ingles bilang mga panturo sa mga tiyak na asignatura, sa pasubaling gagamitin.
Maging sa pagtuturo at pakikipagtalastasan ng mga guro sa kanilang mga estudyante ay
pinalalaganap na rin nila ang paggamit ng bilinggwalismo. Ito ay sa kadahilanang mas madali
nilang maipaunawa o ipaintindi ang mga bagay na mahirap maintindihan ng ibang mag-aaral sa
wikang Ingles. Sa kabilang dako may mga mag-aaral din naman na mas mabilis silang umintindi
sa wikang Ingles.
Sa ating pang araw-araw na gawain sa buhay dito man o sa iba pang parte ng mundo,
napakahalaga sa atin ang may kaalaman ng iba pang uri ng wika bukod pa sa ating sariling
gamit. Walang masama kung matuto man tayo ng iba pang global na salita.
Batas/Kautusan at Mahahalagang PangyayariNoong 1969 pinagtibay ni Pangulong

Ferdinand E. Marcos ang Executive Order No.202 na bubuo sa Presidential Commission to

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 28 of 42
Kulturang Pilipino
Survey Philippine Education (PCSPE) upang gumawa ng masusing pag-aaral sa pagpapabuti

ng sistema ng edukasyon tulad ng inaasahan. . .ang wika ng pagtuturo ang siyang nakita ng
komisyon na nangangailangan ng atensy. Ang Pilipino ang pangunahing midyum sa
elementary, at ang bernakular ay pantulong na wika sa unang dalawang taon sa mga lugar na
di-Tagalog(2) ang Pilipino at Ingles ang mga midyum sa sekundarya at tersiyarya Noong 1971
sa bisa ng E.O. 318 s. 1971, binuo ng Pangulo ng Pilipinas ang Educational Development
Projects Implementing Task Force(EDPITAF) sa ilalim ng pamumuno ng Kagawaran ng
Edukasyon upang bumuo ng programa para sa implementasyon ng mga rekomendasyon sa
Komisyon.Kasunod nito pinagtibay noong 1973 ang palisi sa edukasyon sa pamamagitan ng
bagong Konstitusyon na nagsasaad sa Sek. 3, Artikulo XIV, na ang Pambansang Asamblea ay
gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na
wikang pambansa na makikilalang Filipino.Hangga’t walang ibang itinadhana ang batas, ang
Ingles at Pilipino ang dapat na mga wikang opisyal
Batay sa probisyon ng bagong Konstitusyon sinunod ng Lupon ng Pambansang
Edukasyon ang Bilingguwal na patakaran sa Edukasyon. Sa Resolusyon Blg. 73-7 ng Lupon
noong Agosto 7, 1973, pinagtibay ang mga sumusunod (Bernabe 1987-159):Na ang Ingles at
Pilipino ay magsisilbing midyum ng pagtuturo at ituturo bilang mga asignatura sa kurikulum
mula Baitang I hanggang sa unibersidad sa lahat ng mga paaralang publiko at pribado.Hunyo
19, 1974 ang Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ay naglagda sa pamamagitan ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatupad ngPatakarang
Edukasyong Bilingguwal.
GAWAIN 1: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
a. Ano ang kahulugan ng balingwalismo at bakit ito nagkaroon sa Pilipinas?
b. Bilang isang mag-aaral, ano ang kapakinabangan sa iyo ng pagkakaroon ng

sapat na kaalaman sa pamamagitan ng dalawang wika? Paano ito
nakatutulong sa pagpapaunlad sa iyong sarili?

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 29 of 42
Kulturang Pilipino
c. Ano ang konsepto ng bilingwalismo at kailan ito dapat gamitin?
GAWAIN 2: Dugtungan ang mga pahayag sa ibaba ng inyong nabuong konsepto o pananaw
gamit ang mga ekspresyon ng pagpapahayag.
Sa aking pananaw ang bilingwalismo

ay____________________.
Nauunawaan ko na ang bilinggwalismo ay

___________________.
Bilang pagkilala sa konseptong bilinggwalismo

ako ay __________________.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 30 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 3: Sumulat ng isang sanaysay na nagpapakita ng kahalagahan ng bilinggwalismo.
ARALIN 3.Konseptong Pangwika (Multilinggwalismo)

Layunin:
b. Natutukoy ang kahulugan ng Multilinggwalismo.
c. Nabibigyan ng pagpapahalaga ang kahulugan ng multilinggwalismo.
Aktibiti: Gamit ang Venn Diagram isulat ang pagkakaiba at pagkakatulad ng konseptong
bilnggwal at multilinggwal.
Naiisip nyo ba kung paano tayo nagkakaintindihan sa ibang parte ng mundo?

Ang multilinggwalismo o multilanguage ay termino na tumutukoy sa paggamit ng
maraming uri ng wika kapwa sa pagsasalita at pagsusulat. Ang salitang "multi" ay salitang
English na ang ibig sabihin ay "marami" at ang salitang "linggwalismo" naman o "language" sa
english ay tumutukoy sa wika. Kaya kung pagsasamahin ang dalawang salitang ito, malinaw
ang ibig sabihin nito - "maraming wika". Kaya malaki ang pagkakaiba ng dalawang salitang ito:
ang multilinggwalismoay paggamit ng maraming wika, samantalang ang bilinggwalismo naman
ay paggamit ng dalawang wika lamang.
Ang wikang Pilipino ay binubuo ng maraming wika. Mula sa ating wikang pambansang
gamit, may mga nabuo pang salita hango sa ating mga kasalong wika.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 31 of 42
Kulturang Pilipino
Ang mga halimbawa nito ay ang paggamit ng wikang Kapampangan ng mga taga
Pampanga, Tarlac at Bataan, Ilocano naman sa mga rehiyon ng Ilocos at ilang bayan ng
Pangasinan at Nueva Ecija.
Nabibilang din sa multilinggwalismo ang mga banyagang salita na natutunan natin mula
sa mga dayuhang mananakop at mga kaibigan. Andiyan ang Niponggo ng mga Hapon at
Mandarin naman sa mga kapatid na Tsino.
Sa sektor ng edukasyon, ay nagkaroon din ng patakaran ng paggamit ng
multilinggwilismo. Sa katunayan ay kasalukuyang ipinatutupad ng kagawaran ang pagdagdag
sa paggamit ng “Mother Tongue” o Inang Wika sa sistema ng asignatura ng mga elementarya
sa mga pampublikong paaralan.
Sinabatas ang paggamit ng katutubong dayalekto maliban pa sa paggamit ng Pilipino at
Ingles sa loob ng paaralan ng mga elementarya. Sinang-ayunan ang paggamit ng
multilinggwalismo lalo ng inang wika para mapreserba at di mawala sa sirkulasyon ang ating
katutubong wika.
Pangalawa ay para mas maayos nating maiparating ang ating mensahe sa pamamagitan ng
paggamit ng sariling wika. Bukod dito ay may mga aklat na rin na nilimbag gamit ang
multilinggwalismo. Saan ka man dumako ngayon sa ating lipunan multilinggwalismo ang gamit
ng maraming indibidwal, sa sangay man ng edukasyon, komersyo at iba pa.
GAWAIN 1: Tangungan-Sagutan.
 Bakit Multilinggwismo ang K-12 Curriculum? Ipaliwanag ang konseptong

multilinggwismo?
 Kailangan ba ng mother tongue-based multilinggwal education (MTB-MLE)?
 Bilang isang mag-aaral ng K-12, ano ang magandang maidudulot ng multilinggwismo?
Ipaliwanag.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 32 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 2: Patibayin ang Palagay.

Bumuo ng sariling konsepto o pananaw gamit ang mga ekspertong pahayag….
 Kinakailangan kong matuto ng iba’t ibang wika sapagkat __________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________.
 Sa aking pananaw ang kahalagahan ng multilinggwismo ay_______________

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________.
GAWAIN 3.Pagsasaling-Wika. Isalin ang awiting si ‘Pilemon’ sa nakagisnang wika.
Si Pilemon, si pilemon, nangisda sa karagatan
Nakahuli, nakahuli ng isdang tambasakan
Pinagbili, pinagbili sa isang maliit na palengke
Kumita ng kaunting pera, kumita ng kaunting pera
Para lang sa kaniyang alak na tuba
Ikatlong Linggo
ARALIN 1.Register bilang barayti ng Wika
Layunin:
a. Naipapaliwanag ang mga konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at

karanasan.
b. Nasasabi kung ano ang register bilang barayti ng wika.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 33 of 42
Kulturang Pilipino
AKTIBITI.Iklasipika ang mga gamit ayon sa gamit o larangang pinaggamitan ng mga ito. Piliin
ang mga salita sa loob ng kahon na nasa ibaba.
Edukasyon Pagpapaganda Komunikasyon
BOLPEN SUKLAY KWADERNO PAPEL
LIBRO CELLPOHONE WIKA LAPIS
PULBO EARPHONE COMPUTER INTERNET
Ang wika ay bahagi ng kultura at kasaysayan ng bawat lugar. Ito rin ay isang simbolismo
tungo sa pagkakakilanlan ng bawat indibidwal. Sa pamamagitan ng wika, ay nailalabas o
napapahayag natin an gating mga emosyon at saloobin, masaya man o malungkot. Ginagawa
natin ito sa pamamaraan ng pagsusulat, pakikipagtalastasan at iba pa.
Ang salita o termino ay maaaring magkaroon ng ibat’-ibang kahulugan ayon sa larangan

o disiplinang pinaggamitan nito. Register ang tawag sa ganitong uri ng mga termino gaya ng
mga salitang siyentipiko o teknikal na nagtataglay ng iba’t-ibang kahulugan sa iba’t-ibang
larangan o disiplina.
Halimbawa ng register ang salitang “capital” na may kahulugang “puhunan” sa larangan ng

negosyo at may kahulugan naming “punong lungsod” o “kabisera” sa larangan ng heograpiya.
Bawat propesyon ay may register o espesyalisadong salitang ginagamit. Iba ang register
ng wika ng guro sa abogado. Iba rin sa inhinyero at negosyante. Hindi lamang ginagamit ang
register sa isang particular o tiyak na larangan kundi sa iba’t-ibang disiplina rin. Espesyal na
katangian ng mga register ang pagababagong kahulugan atglay kapag ginamit na a iba’t ibang
disiplina o larangan.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 34 of 42
Kulturang Pilipino
Ang ating wika ay may iba’t – ibang barayti. Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan
na ating ginagalawan, heograpiya, antas ng edukasyon, okupasyon, edad at kasarian at uri ng
pangkat etniko na ating kinabibilangan. Dahil sa pagkakaroon ng iba’t- ibang baryasyon nito,
ayon sa pagkakaiba ng mga indibidwal.
Dinamiko ang wika kaya nagkaroon ito ng iba-ibang rehostro sa konteksto ng paggamit nito
at kung sino ang gumagamit nito. Sa pagkakaroon ng pagbabago ng wika sa taong nagsasalita
o gumagamit ng wika ayon sa:
a. Tono – naaayon ang wika kung sino ang nag-uusap. (para kanino)
b. Paksa – batay sa larangan na tinalakay at sa panahon. (layunin)
c. Paraan o paano nag-uusap – ito ay pasalita o pasulat pagtalima sa mga panunturan na

dapat sundin batay sa uri ng piniling paraan ng pag-uusap.
Barayti ng Wika
d. Dayalek – ito ay barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko. Tinatawag din

itong wikain sa ibnag aklat. Ang dayalekto ang wikang ginagamit sa isang rehiyon,
lalawigan, o pook Malaki man o maliit.
e. Sosyolek – ito ay nabubuo batay sa dimensyong sosyal. Tinatawag din itong sosyal na
barayti ng wikadahil nakabatay ito sa mga pangkat-etniko. Ang sosyolek ay maaari ding
may legal na rehistro na tinatawag na jargon. Ang jargon ang mga tanging bokabularyo
ng isang particular na pangkat ng Gawain.
f. Idyolek – ito ay ang mga indibidwal na paraan, istilo ng paggamit ng wika.
g. Pidgin – ito ay tinatawag sa English bilang ang “nobody’s native language”.

Nagkakaroon nito kapag ang dalawang taal na tagapagsalita ng dalawang magkaibang
wika na walang komong wika ay nagtatangkang magkaroon ng kumbersasyong
makeshift.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 35 of 42
Kulturang Pilipino
h. Creole – isang wika na una naging pidgin at kalaunan ay naging likas na wika.
Nagkaroon nito sapagkat may komunidad ng mga tagapagsalita ang nag-angkin ng
wikang ito.
GAWAIN 1. Ibigay ang kahulugan ng mga salita sa ibang larangang nakatala sa ibaba.
1. Bituin
-pelikula
-edukasyon
2. Beat
-sayaw at awit
-pagluto
GAWAIN 2. Magtala ng limang register ng bawat larangang nakasulat.
SIYENSYA
EDUKASYON MEDISINA
INDUSTRIYA
PAGLULUTO POLITIKA

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 36 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 2.Homogeneous at Heterogeneous
Layunin:
a. Natutukoy ang homogeneous at heterogeneous na kahulugan bilang barayti ng wika.

b. Naipapaliwanag at nabibigyang halaga ang homogeneous at heterogeneous na kahulugan
ng wika.
AKTIBITI: Mag-isip at magtala ka ng limang (5) salita sa iyong lugar at sabihin kung anong
klaseng salita iyon.
Ang Heterogeneous ay isang pang-uri na salita. Mula sa salitang heterous (magkaiba) at

genos (uri/lahi) nabuo ang heterogeneous. Ito ay isang uri ng wikang karaniwang ginagamit sa
pakiki-interaksyon sa araw-araw. Bawat lugar o rehiyon ay may particular na dayalektong
ginagamit.
Ito ay wikang iba-iba ayon sa lugar, grupo, at pangangailangan ng paggamit nito, maraming
baryasyon na wika. Ito ay nagtataglay o binubuo ng magkaibang content o element.
Homogeneous ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit nito.Ito
rin ang nagsasabing ang wikang pormal sa naiimbentong wika. Ayon sa Merriam-Webster
Dictionary, ang salitang homogenous ay nagmula sa salitang Griyego na homogenes mula sa
hom-na nangangahulugan ng uri o klase at genos na nangangahulugan ng kaangkan o kalahi.
kung gayon, ang salitang homogenous ay nangangahulugang isang klase mula sa iisang lahi o
angkan. kung ilalapat sa wika, tumutukoy ito sa pagkakaroon ng iisang anyo at katangian ng
wika. Mahalaga ang language uniformity o ang pagkakaroon ng iisang edtandard ng paggamit
ng isang partikular na wika.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 37 of 42
Kulturang Pilipino
Ang pagiging homogenous o heterogenous ng isang wika ay tumutukoy sa pagkakaroon

ng iisang porma o estandard na anyo nito o kaya tumutukoy sa pagkakaroon ng iisang porma o
estandard na anyo nito o kaya ay pagkakaroon ng iba't ibang porma o barayti.
Sa kabilang banda, maaaring magkaiba-iba ang paggamit ng isang wika batay sa iba't ibang
salik at kontekstong pinagmumulan ng nagsasallita nito. Dito papasok ang pagiging
heterogenous o pagkakaiba-iba ng uri at katangian ng isang wika. Nakapaloob sa palagay na
ito ang iba't ibang konsepto ng dayalektal na baryasyon sa wika. Halimbawa, maaaring
magkaroon ng magkakaibang porma at uri ang wikang Ingles batay sa iba't ibang grupo ng
taong nagsasalita nito. Ibang-iba ang punto at pagbubuo ng salita ng mga taong nagsasalita ng
British English, American English o kaya ay mga Third World Englishes gaya ng Filish (Filipino-
English), Singlish (Singaporean English) o kaya ay Inlish (Indian English). Kabaligtaran ng
homogeneity sa wika, ipinakikita ng pagiging heterogenous na natural na penomenon ang
pagkakaiba-iba ng paggamit ng wika kung kaya't mahirap takdaan ang hangganan ng
estandardisasyon ng wika.
Ayon kay Yule (2014), ang wika at pamamaraan ng paggamit nito ay isang porma ng
panlipunang identidad at ginagamit, malay man o hindi, upang ipahiwatig o maging palatandaan
ng pagiging kasapi ng isang tao sa isang tiyak na grupong panlipunan.
Gayon pa man, kailangang tandaan na hindi lahat ng nagsasalita ng isang wika ay
kasapi ng isang tiyak na lingguwistikong komunidad. Halimbawa, ang isang Aleman ay
maaaring mag-aral ng wikang Tagalog, ngunit hindi kailan man siya magiging kabilang sa
lingguwistikong komunidad ng mga taal na tagalog. Ibig sabihin, ang pagkakaiba-iba ng paraan
ng paggamit ng isang wika ay nagtatakda rin ng iab't ibang lingguwistikong komunidad sa loob
nito.
Unang Wika at Ikalawang Wika
Ang unang wika na kadalasan ay tinatawag ding katutubong wika o sinusog wika
(mother tongue) ay ang wikang natutuhan at ginamit ng isang tao simula pagkapanganak

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 38 of 42
Kulturang Pilipino
hanggang sa panahon kung kailan lubos nang naunawaan at nagagamit ng tao ang nasabing
wika. Halimbawa, kung ang isang bata ay Iloko at mula sa angkan ng mga taal na Iloko, ngunit
simula pagkapanganak ay tinuruan ng wikang Ingles, mananatiiling Iloko ang kanyang
katutubong wika o mother tongue.
Samantala, ayon kay Lee (2013) sa kanyang artikulo na THE NATIVE SPEAKER: An
Achievable Model na nailathala sa Asian EFL Journal, narito ang mga gabay upang matukoy
kung isang tao ay katutubong tagapagsalita ng isang wika.
1. Natutunan ng indibidawal ang wika sa murang edad,

2. Ang indibidwal ay may likas at instinktibong kaalaman at kamalayan sa wika,
3. May kakayahan ang indibiduwal na makabuo ng mataas at ispontasyong diskurso gamit ang
wika.
4. Mataas ang kakayahan sa komunikasyon ng indibidwal gamit ang wika,
5. Kinikilala ang sarili bilang bahagi at nakikilala bilang kabahagi ng isang lingguwistikong
komunidad, at
6. May puntong dayalektal ang indibiduwal na taal sa katutubong wika.
Sa kabilang banda, ang ikalawang wika naman ay ang wikang natutuhan at ginagamit ng isang
tao labas pa sa kanayang unang wika. Ang wikang ito ay hindi taal o katutubong wika para sa
tagapagsalita ngunit isang wikang ginagamit din sa lakalidad ng taong nagsasalita. Iba ang
ikalawang wika sa dayuhan o banyagang wika sapagkat ang dayuhang wika ay tumutukoy sa
isang wikang inaral lamang ngunit hindi ginagamit o sinasalita sa lokalidad ng taong nag-aaral
nito. Halimbawa, maituturing na ikalawang wika ng mga Pilipino ang wikang Ingles sapagkat
bukod sa isa ito sa mga opisyal na wika ng Pilipinas ay laganap ang paggamit dito sa sistema
ng edukasyon at iba pang larangan habang banyaga wika ang wikang Aleman sapagkat hindi
na lamang kung sadya itong pag-aaralan.
Isa sa mga kinilala sa Krashen (1982) sa teorya ng Second Langguage Acquisition

(SLA) na nagpaliwanag sa pagkakaiba sa acqiring (likas na natural na pagtatamo) at learning
(pagkatuto) ng wika. Ayon sa kanya, ang acquisition o pagtatamo ay isang natural na proseso

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 39 of 42
Kulturang Pilipino
habang ang learning o pag-aaral ay kinasasangkutan ng malay o sadyang desisyon napag-

aralan ang wika. Sa una, kailangang makaagapay at pumaloob ng isang mag-aaral sa natural
na komunikatibong sitwasyon habang ang ikalawa ay nagbibigay-diin sa pagkatuto ng natural
na gamit nito. Bagama't hindi lahat ng dalubhasa sa wika ay sumasang-ayon sa ideya ng SLA
ni Krashen, malaki ang naging ambag nito sa pagdidisenyo ng iba't ibang modelo at proseso ng
pagkatuto ng ikalawang wika.
GAWAIN 1.Tanungan-Sagutan.
a. Tukuyin ang pinagkaiba ng homogeneous at heterogeneous bilang barayti ng

wika.
b. Bilang isang mag-aaral ano ang nakita mong halaga ng homogeneous at

heterogeneous na barayti ng wika.
GAWAIN 2.Isa-isahin ang mga salik sa pagkakaroon ng homogeneous at heterogeneous ng

wika at bigyan ng paliwanag ang bawat isa.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 40 of 42
Kulturang Pilipino
ARALIN 3.Mga kaalamang Pangwika (Conotive, informative, at labeling)
Layunin:
a. Nabibigyang kahulugan ang komunikatibong gamit ng wika na conotive, informative, at

labeling.
AKTIBITI: Basahin ang nakasulat sa larawan.

Ano ang ibig sabihin ng “bawal tumawid”? Ano ang ipinahahatid ng pahayag na “may namatay
na ditto”? Ano ang gamit ng wika sa pahayag na “bawal tumawid may namatay na”.
Bawal Tumawid may

namatay na dito
Ang wika at isang mahalagang instrumento sa komunikasyon. Ang wika ay ang grupo ng
mga salita na ginagamit natin upang ipahayag ang ating saloobin sa ating kapwa. Naipararating
natin ang nais natin sabihin sa pamamagitan ng wika. Sa Pilipinas, ang pambansang wika na
itinalaga sa atin ay Filipino.
Wika ang midyum na ginagamit natin sa komunikasyon. Wika ang instrument sa

paghahatiran ng mensahe at palitan ng reaksyon ng mga nag-uusap. May mga gamit ang wika
ayon sa intension ng nagsasalita.
CONATIVE NA GAMIT NG WIKA

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 41 of 42
Kulturang Pilipino
Ito ay ang paghimok at pag-impluwensya sa iba sa pamamagitan ng mga pag-uutos at

paki-usap. Gusto nating humimok o manghikayat, may gusto tayong mangyari o gusto nating
pakilusin ang isang tao.
Halimbawa:
Tuwing darating ang eleksyon, gamitin at huwag balewalain ang isang mahalagang pamana sa
atin ng demokrasya – ang pagboto. Piliin natin ang mga kandidatong maglingkod sa atin. Nasa
matalino nating pagpapasiya nakasalalay ang kinabukasan ng ating bayan.
INFORMATIVE NA GAMIT NG WIKA
Sa mga sitwasyong may gusto tayong ipaalam sa isang tao, nagbibigay ng mga datos at
kaalaman at nakababahagi sa iba ng mga imposmasyong nakuha o narinig natin.
Halimbawa:
Narrative report
balita
LABELING NA GAMIT NG WIKA
Ito ang gamit ng wika kapag nagbibigay tayo ng bagong tawag o pangalan sa isang tao o
bagay.
halimbawa:
"Noypi"
"Manong Guard"

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 42 of 42
Kulturang Pilipino
GAWAIN 1: Sagutan natin.
 Magtala ng iba’t ibang sitwasyon na ginagamit ag conative, informative at labelling na

gamit ng wika.
 Ipaliwanag sa sariling pangungusap ang pagkakaiba-iba ng gamit na

conotive, informative, at labelling.
GAWAIN 2:Pagsulat ng Sanaysay
Manuod ng balita sa telebisyon o magbasa ng diyaryo. Pumili ng isang mahalagang isyu o

pangyayari sa lipunan na narinig mo. Magsaliksik tungkol sa isyu o pangyayaring napili. Gamit
ang mga nasaliksik na impormasyon, sumulat ng isang sanaysay na Informative tungkol sa isyu
o pangyayaring napili.
GAWAIN 3.Panuto: Magsaliksik kung sino ang tinutukoy ng mga sumusunod na label o bansag.
1. Ama ng Wikang Pambansa
2. Huseng Sisiw
3. Ina ng katutubong sayaw na Pilipino
4. Makata ng manggagawa
5. Lola Basyang
6. Impeng Negro
7. Gurong Mabuti
8. Pilosopo Tasyo
9. Sisang Baliw

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 43 of 42
Kulturang Pilipino
10. Vicenteng Bingi

11. Pambansang Kamao
12. King of Talk
13. King of Comedy
14. Pnoy
15. Pop Princess
Ika-apat na Linggo
ARALIN 1.Mga kaalamang Pangwika (Phatic, Emotive at Expressive)
Layunin:
a. Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika na phatic, emotive at

expressive.
AKTIBITI: Matutukoy mo ba kung ano ang phatic, emotive at expressive na gamit ng wika?
phatic expressive
emotive
PHATIC
Nagpapakita ng pakikipagkapwa-tao o pakikipag-ugnayan
Karaniwang maikli ang usapang phatic. Sa Ingles, tinatawag itong social talk o small talk.
EMOTIVE
Pagpapahayag ng damdamin, saloobin at emosyon o pagpapalutang ng karakter ng nagsasalita

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 44 of 42
Kulturang Pilipino
Nagpapahayag ng damdamin o emosyon gaya ng lungkot, takot at awa sa pang araw-araw

nating pakikipag-ugnayan. May mga pagkakataong maibabahagi natin ang ating nararamdaman
o emosyon sa ating kausap.
EXPRESSIVE
Ang expressive gamit ng wika ay nakakatulong sa atin upang mas makilala at maunawaan tayo
ng ibang tao. Gayundin sa pagbuo ng isang kaaya-ayang relasyon sa ating kapwa.
Hindi maiiwasan sa pakikipag-usap na nababanggit natin ang ilang bagay tungkol sa ating
sariling paniniwala, pangarap, mithiin, panuntunan sa buhay, kagustuhan at marami pang iba.
GAWAIN 1: Sumulat ng tatlong halimbawa ng pangungusap na nagpapakita ng gamit ng wika.

PHATIC
1._________________________________________________
2._________________________________________________
3._________________________________________________
EMOTIVE
1._________________________________________________
2._________________________________________________
3._________________________________________________
EXPRESSIVE
1_________________________________________________

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 45 of 42
Kulturang Pilipino
2._________________________________________________
3._________________________________________________
GAWAIN 2: Gamit ang mga piling saknong ng mga awit, tukuyin kung alin sa mga linya ng awit
ang phatic, emotive at expressive.
Kamusta ka?
Ano ba’ng dapat sabihin pa?
Dibdib koy malakas na naming kumakaba
Kapag kayang malaman mong hindi nagbabago
Hanggang ngayon sinta, mahal pa rin kita
Kaytagal din nating di nagkita

Ako’y nasasabik na sa iyo
Kamusta ka na nalulungkot ka rin ba?
Sana ay kapiling kita
Umulan bumagyo ayos lang,
Huwag kang mangangamba, ayos lang
Kamusta ka mahal ko, ayos ba?
Sanay di pa rin nagbabago
Bakit kayo nagkagulo, bakit kayo nag-aaway

Prinsipyo mo’y igagalang ko kung ako’y iyong nirespeto
Kung nagtulungan kayo, di sana magulo ang bayan ko.
Sa bayan kong sinilangan, sa timog Cotabato
Ako ay namulat sa napakalaking gulo
Dahil walang respeto sa prinsipyo ng kapwa tao
Kapwa Pilipino ay pinahihirapan mo, ang gulo.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 46 of 42
Kulturang Pilipino
Gawain 3: Sumulat ng isang naratibo ng karanasan sa loob ng tahanan na may Phatic,

Expressive at Emotive. • Ilagay ito sa malinis na papel.
ARALIN 2.Mga kaalamang Pangwika (Instrumental, Regulatori, at

Heuristiko)
Layunin:
a. Nakapagbibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong tungkulin ng wika na nakatuon sa
instrumental, regulatori, at heuristiko.
Ano ang iba’t ibang tungkulin ng wika na tumutugon sa pangalawang

pangangailangan ng tao? Paano makatutulong sa akademiko at praktikal na larang ng pang-
araw araw na paggamit ng wika ang pag-unawa sa mga tungkulin nito?
Ang wika ay repleksyon ng panlipunang pangangailangan at konteksto. – Malowski
Anomang wika ay may tungkuling tumugon sa pangangailangan ng tao at lipunang
kinabibilangan nito. Sa wika nasasalamin ang pagtaya ng kalayaan, kamalayan at kultura ng
tao.
Instrumental
Naipapahayag ng isang tao ang kanyang mga pangangailangan at gusto sabihin.
• Ginagamit na wika ng tagapagsalita para mangyari/maganap ang mga bagay-bagay.
Pinababayaan ng wikang pagalawin ng tagapagsalita ang kanyang kapaligiran.
Maaaring humiling ang mga tao ng mga bagay at maging dahilan ng paggawa at
pagkaganap ng mga bagay-bagay sa paggamit ng mga salita lamang.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 47 of 42
Kulturang Pilipino
Halimbawa:
Pagmumungkahi, panghihikayat, pagbibigay-panuto, pag-uutos
Regulatori
May kakayahang makaimpluwensya at magkontrol sa pag-uugali ng iba.
Gamit ng wika para aalalayan ang mga pangyayaring nagaganap (pag-alalayo maintenance of
control).Maaaring kasangkot ang sarili o iba.Inialalayan ng wika ang pakikisalamuha ng mga
tao. Itinatakda nito ang mga papel na ginagampanan ng bawat isa, nagbibigay-daan para
sumang-ayon, di-sumang ayon at pag-alalay sa gawa/kilos ng iba. Ito ang wika na nagbibigay
sa mga para alalayan ang mga pangyayaring nagaganap.
Halimbawa:
Pagtutol, pag-ayon, pag-alalay sa kilos/gawa, pagtatakda ng mga tuntunin at alituntunin sa
paglalaro, pagsagot sa telepono, pagtatalumpati sa bansa.
Heuristiko
Kapag ginamit ang wika sa pag-aaral at pagtuklas upang makapagtamo ng kaalaman ukol sa
kapaligiran.Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga kaalaman at pag-unawa.
Maaaring gamitin ang wika para malaman ang mga bagay sa daigdig. Nagbubunga ng sagot
ang mga tanong, konklusyon, ang pangangatwiran, mga bagong tuklas, na pagsubok.
Ang gamit na ito ay batayan ng kaalaman sa iba-ibang disiplina. Binibigyan ng wika ang tao
ng pagkakataong pinananahanan nila at bumuo ng mga posibleng sagot. Isang paraan para
ipakilala ang kabataan sa gamit na ito ng wika ang pormal na edukasyon. Karaniwan ng isang
sistemang abstraktong nagpapaliwanag ng isang bagay ang kinalalabasan nito. Kaya isang
resultang kailangan sa wikang ginagamit sa pagtukoy sa wika na naglalaman ng mga
katawagan tulad ng tunog, pantig, pagbabago, pangungusap at iba pa.
Naging institusyon na ang paggamit na ito ng wika sa mga kalagayang pang-edukasyon at
sa mga gawaing pangkaalaman ngunit patuloy pang makapupukaw ng iba-ibang pananaliksik
ang mga posibleng paraan ng pagkaalam sa pamamagitan ng wika at hindi paggamit ng wika.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 48 of 42
Kulturang Pilipino
Isa ring suliranin ay kung paano nabubuo, inaayos at nalilinang ang kaalaman. Mahalaga ang
papel ng wika sa mga pagbabagong nangyayari sa retorika ng iba-ibang disiplina.
GAWAIN 1. Lumikha ng isang islogan na humihikayat o nakaiimpluwensya sa pagsusulong ng

pangangalaga sa ating kalikasan.
GAWAIN 2: Ibigay ang kahulugan ng instrumental, regulatori, at heuristikong tungkulin ng wika

at magbigay ng tig limang halimbawa.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 49 of 42
Kulturang Pilipino
Aralin 3: .Mga kaalamang Pangwika (Interaksyonal, Impormatibo, imahinassyon at Personal )
Layunin:
a. Natutukoy ang ibat-ibang gamit ng wika sa lipunna.

b. Nakapagbibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong tungkulin ng wika na
nakatuon sa Interaksyonal, Impormatibo, imahinassyon at Personal
Interaksyonal
Ang wikang interaksyonal ay kung may interaksyon sa isat-isa o ang pagkaroon ng kontak sa
iba at bumuo ng pagkakaugnayan sa pamamagitan ng pakikipag talakayan ng tao sa kanyang
kapwa.
Mga halimbawa:
Pagpapaalam
Pagbibigay galang o Pagbati
Paggawa ng Liham ng ibang tao at iba pa.
Impormatibo
Ang wika ay instrumento upang ipaalam ang iba’t ibang kaalaman at insight tungkol sa
mundo.Ang wika ay ginagamit upang magbigay ng impormasyon/datos sa paraang pasulat at
pasalita.
Halimbawa nito ay pag-uulat, panayam, pagtuturo, pagpapaliwanag, pagsagot, pagtuturo at
pagsusulat ng pamanahunang papel o tesis.
Imahinatibo
Ang wika ay Imahinatibo ay may kaugnayan sa pag-iisip kahit anumang imahinatibo na bagay.
Madalas itong kinukwento sa paraang pagsusulat o pagsasalita na produkto.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 50 of 42
Kulturang Pilipino
Halimbawa sa wikang ito ay ang pagtula, pagawit, pagkukwento ng kwento, pagbabasa ng

nobela, at iba pa.
Personal
Ang wika ay sinasabing personal kung ito’y tinatamaan sa personal na damdamin tulad ng
pag[ahayag ng sariling opinion o nararamdaman. Ang wikang ito ay impormal at walang tiyak na
balangkas.
Halimbawa:
Paglalait o pagmumura
Pagsisigaw
Pagsulat ng editorial
Pagsusulat ng dyaryo at iba pa.

Rev Reference No.
No. RF-ACA-SHS12-
00 001-20
Komunikasyon at
June 15, 2020 51 of 42
Kulturang Pilipino
Gawain 1: Tukuyin ang mga pangungusap. Isulat sa patlang ang mga sumusunod na Gamit ng
wika.
______________1.Anim ang patay sa trahedya sa lansangan kahapon ng umaga sa may baryo

San Agustin
______________2. Mahal kita!
______________3. Heneral Luna: “Kung magiging isang bansa man tayo kailangan natin ng
isang radikal na pagbabago. Mga kapatid, mayroon tayong mas malaking kaaway kaysa mga
Amerikano- ang ating mga sarili.”
______________4. Magandang umaga !
______________ 5. “Diri na lang ko kutob, diri na lang ko taman, dili na ko mogukod sa tawong
kusog modagan.”
Gawaion 2: Tingnan at basahin ang mga post ng iyong mga kaibigan sa newsfeed ng inyong
Facebook account. Pansinin kung anong gamit ng wika ang iyong nakikita sa iba’t ibang post.
Base sa iyong obserbasyon, paano ginagamit ng iyong mga kaibigan ang social media?
Magbigay ng limang halimbawa (post ng inyong mga kaibigan) bilang suporta sa iyong sagot.


Komunikasyon at Pananaliksik Sa Wika at Kulturang Pilipino

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Komunikasyon at Pananaliksik Sa Wika at Kulturang Pilipino

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Rev Reference No.

GOLDENSTATE COLLEGE Issue No.

a. Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong

a. Natutukoy ang kahulugan at kahalagahan ng wika.

Wika?ano ba ang WIKA?Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

‘’...habang pinangangalagaan ng isang bayan ang kanyang wika, pinangangalagaan niya

 Nag-aaral Sarah mabuti makapasa eksamin

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

Mapapansing batay sa mga salitang nakalahad sa itaas, tayo ay makabubuo ng isang

Si Sarah ay nag-aaral nang mabuti upang makapasa sa eksamin.

2. Ang wikang ay sinasalitang tunog.Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay nagtataglay ng

3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos. Mahalaga sa isang nakikipagtalastasan na piliing

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

7. Ang wika ay nagbabago.Dinamiko ang wika.Hindi ito maaaring tumangging magbago.Ang

Pansinin ang mga halimbawa:

 may itlog nga ba sa gulay na "eggplant"?

1. Kahalagahang PANSARILI. Nakapaloob dito ang individwal na kapakinabangan. Halos lahat

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

2. Kahalagahang PANLIPUNAN. Walang alinlangang ang tao ay hindi namumuhay ng mag-

3.Kahalagahang Global Interaksyunal. Ang kahalagahang ito ay kailan lamang ganap na

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

GAWAIN 2. Malaki ang ginagampanan

Kahulugan ng Wika Kahalagahan ng wika Reaksyon

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

ARALIN 2.TEORYA NG WIKA

Ang wika ay masistemang balangkas na ginagamit sa pagpapahayag ng kuro-kuro at

damdamin sa pamamagitan ng pasalita at pasulat na paraan upang magkaunawaan ang lahat.

Ayon sa pagpapahayag ni Constantino, isang

dalubwikang wika ay maituturing na behikulo ng pagpapahayag ng damdamin, isang

insrumento rin sa pagtatago at pagsisiwalat ng katotohanan.

Kaugnay nito, ayon sa depinisyon ni Gleason: Ang wika ay masistemang balangkas. Lahat ng

ay tinatawag na ponolohiya. Kapag ang ponema ay pinagsama-sama maaaring makabuo

ng maliliit na yunit ng salita na tinatawag na morpema. Sintaksis ang tawag sa makaagham na

pinagugnay-ugnay na mga pangungusap. Diskors, kapag nagkaroon ng makahulugang palitan

ng dalawa o higit pang tao.

Mga Teorya ng pinagmulan ng Wika

Maraming haka-haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami-daming teorya ng iba’t

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring hiwaga o misteryo.

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

sa pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na higitan ang kapangyarihan ng

Diyos, naging mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit, at nagtayo ng pakataas-

higit siyang makapangyarihan kaya sa pamamgitan ng kaniyang kapangyarihan, ginuho

naghiwa-hiwalay ayon sa wikang sinasalita. (Genesis kab. 11:1-8)

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid. Ngunit ang

Muller na simbolismo ng tunog.

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa.

kapag tayo’y nagbubuhat ng mabibigat na bagay, kapag tayo’y sumusuntok o nangangarate

o kapag ang mga ina ay nanganganak.

 Yum-yumKatulad ng teoryang ta-ta, sinasabi rito na ang tao ay tutugon sa

pamamagitan ng pagkumpas sa alinmang bagay na nangangailangan ng aksiyon. Ang

pagtugong ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng bibig ayon sa posisyon ng dila. Katulad

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino

halos ng teoryang ta-ta ang paliwanag ng mga proponent ng teoryang ito sa pinagmulan ng

ginagawa sa bawat partikular na okasyon ay ginaya ng dila at naging sanhi ng pagkatuto ng

taong lumikha ng tunog at kalauna’y nagsalita.

 Sing-songIminungkahi ng linggwistang si Jesperson na ang wika ay nagmula sa

paglalaro, pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at iba pang mga bulalas-emosyunal.

mahahaba at musikal, at hindi maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami

Core Subject: Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino