Univerzitet u Tuzli

Medicinski fakultet
Datum: 10.1.2021.g

SEMINARSKI RAD

Infektologija
Tema: Typhus abdominalis

Student: Husić Dženana Predmetni nastavnik: Dr.sc.Dilista Piljić, vanr.prof

Sadržaj:

UVOD.........................................................................................................................................1
EPIDEMIOLOGIJA...................................................................................................................2
PATOGENEZA I PATOLOGIJA..............................................................................................2
KLINIČKA SLIKA....................................................................................................................2
KOMPLIKACIJE.......................................................................................................................3
DIJAGNOZA..............................................................................................................................3
TERAPIJA..................................................................................................................................4
PROFILAKSA............................................................................................................................4
ZAKLJUČAK.............................................................................................................................5
LITERATURA...........................................................................................................................6

Popis slika:
Slika 1. Raseola Typhosa.......................................................................................................................3
UVOD

Trbušni tifus je akutno infektivno oboljenje izazvano bakterijom Salmonella typhi.To je teška
dugotrajna bolest sa komplikacijama u velikom broju slučajeva.William Budd je 1856.g.
pokazao da se bolest prenosi stolicom i predložio adekvatne mjere za njeno
suzbijanje.Klinička slika i epidemiologija trbušnog tifusa,mogla se bolje proučiti poslije
otkrića uzročnika , te uvođenja testa aglutinacije po Widalu.Salmonella typhi je uzročnik
tifusa i prema antigenoj strukturi se klasificira u grupu D1 Salmonella a prema Vi antigenu
imamo više od 40 različitih fagotipova.Kao rjeđi uzročnici mogu se navesti i druge invazivne
Salmonellae kao što su S.paratyhi i S.Cholere suis.

INFEKTOLOGIJA 1
EPIDEMIOLOGIJA

Širom svijeta svake godine zabilježi se 22 miliona slučajeva trbušnog tifusa .To je bolest
područja sa niskim higijenskim standardom , od nje obolijeva domicilno stanovništvo ili
putnici u području visokog rizika , gdje spadaju Meksiko ,Indija,Filipini.Čovjek je rezervoar
infekcije a infekcija se prenosi direktnim ili indirektnim kontaktom sa osobe na osobu.Klice
se izlučuju putem stolice i mokraće tako da je najčešći put širenja zaraze hrana i voda
kontaminirana ljudskim fecesom.Bolest je vrlo kontagiozna i za nastanak bolesti potreban je
inokulum od 10 na petu bakterija kako bi došlo do pojave bolesti.

PATOGENEZA I PATOLOGIJA

Kontaminiranom hranom , vodom , prljavim rukama bakterije dospijevaju kroz usta u tanko
crijevo : 1) adheriraju se na epitelne stanice sluznice tankog crijeva a potom vrše invaziju
sluzničnog epitela gdje se umnožavaju te 2) proizvode kolera toksin sličan enterotoksinu koji
povećava nivo adenozin monofosfata u epitelnim stanicama tankog crijeva lociranih u
predjelu intestinalnih kripti , te time dovode do efluksa elektrolita i vode u crijevni lumen , 3)
invazijom sluznice preuzimaju ili M ćelije Pajerovih ploča distalnog ileuma i proksimalnog
kolona ; 4) preživljavaju u makrofagima Pajerovih ploča,mezenteričnih limfnih čvorova i
ekstraintestinalnog retikulooendotelnog sistema i 5) preživljavaju u krvotoku. Najvažniji
način na koji zaobilaze imunološki odgovor domaćina je njihova sposobnost da prežive i
umnožavaju se u fagocitima . Krvlju se širi do drugih organa.Veliki broj salmonela prelazi u
žuč ondje se množe i putem žuči opet izlučuju u crijevo a iz crijeva ponovo idu u limfatično
tkivo sluznice i u krvotok.

KLINIČKA SLIKA

Period inkubacije traje od 10 do 14 dana , sa varijacijama od 7 do 21 dan.

POČETNI STADIJ ( stadium incrementi) : Početni stadij bolesti traje oko 7 dana. Bolest
počinje postepeno,početni simptomi su nespecifiči i ukjučuju pojavu temperature
,slabosti,gubitka apetita,glavobolje i bolova u mišićima.Temperatura je remitentna i kreće se
između 38 i 40 stepena ,praćena zimicama i obilnim preznojavanjem.Može se javiti
konstipacija ili proliv,ponekad i respiratorni simptomi kao što su gušobolja i kašalj.
TIFOZNI STADIJ ( stadium acmis) : Tifozni stadij traje 10-14 dana.Bolesnik daje sliku teško
oboljelog , intoksiciranog izgleda lica sa obloženim jezikom i ima karakterističan miris mokre
slame.U ovom stadiju bolesti temperatura posteoeno rasrte i postaje kontinua uz prisutnu
zimicu, tresavicu i znojenje.Bolesnici se žale na tipičnu frontalnu glavobolju.Pojavljuju se
neuropsihijatrijske manifestacije kao što su : konfuzija,vrtoglavica,konvulzije ili akutno
psihotično ponašanje.U drugoj sedmici bolesti se na koži pojavljuju svijetlo crvene ,
makulozne promjene koje nestaju na pritisak promjera 2-4 mm blago iznad nivoa kože
( roseola typhosa),obično se pojavljuju u predjelu abdomena ili prsišta,ospa je oskudna te ju
treba tražiti,obično se javi do 10 lezija a nestaju za nekoliko sati ili dana.Abdomen je napet

INFEKTOLOGIJA 2
posebno u donjim kvadrantima.U velikom procentu slučajeva prisutna je
hepatosplenomegalija.

Slika 1. Raseola Typhosa

STADIJ SMIRIVANJA SIMPTOMA (stadium decrementi) : Ovaj stadij traje 10-14
dana.Povišena temperatura opada,bolesnici se bolje osjećaju,san je bolji kao i
apetit.Temperatura opada u toku 7 dana , rijtko je pad tempertaure kritičan ili amfibolan
( imamo velike oscilacije ali je svaki skok tmperature niži nego prethodni).
STADIJ REKONVALESCENCIJE : Prati poboljšanje kiničkog statusa bolesnika koji su još
uvijek blijedi,mršavi sa atrofičnim promjenama na koži,noktima i kosi.Ovaj stadij traje 7-14
dana.
Recidivi se javljaju 10-20% slučajeva i kraći su i blaži nego prvobitno oboljenje.Obično see
javljaju u prve 4 sedmice nakon pada temperature.

KOMPLIKACIJE

Komplikacije trbušnog tifusa su česte i raznovrsne,obično se javljaju u drugoj i trećoj sedmici

bolesti.Mogu biti uzrokovane : 1. Lokalnim lezijama crijevne sluznice koje mogu dovesti do
krvarenja iz GITA ; 2. Komplikacije usljed tokesmije( miokarditis,hiperpireksija,oštećenja
jetre i koštane srži);3.Komplikacije koje nastaju zbog dužine bolesti ( dekubitusi i
pneumonija) i 4.Komplikacije usljed održavanja i daljeg množenja tifoidnih bacila(relapsi,
meningitisi, endokarditisi ,artritisi ).

DIJAGNOZA

Postavlja se na osnovu kliničke slike,epidemioloških podataka,bakterioloških

ispitivanja,serološke dijagnostike:Widalova reakcija aglutinacije ( mjeri antitijela protiv O i H
antigena ) kao pozitivan rezultat se uzima četverostruki porast titra antitijela u parnom
serumu.Najvažnije je uzeti veći broj uzoraka za kultivaciju –stolica,urin,žuč,krv,koštana
srž.Za izolaciju uzrčnika iz stolice koristi se podloga kao što je SS,Hektoen
enterični,MacConkey podloge.Obavezno za kulti8vaciju uzeti i druge uzorke obzirom da su u
prve dvije sedmice bolesti hemokulture i kulture aspirata koštane srži pozitivne u 90 posto

INFEKTOLOGIJA 3
slučajeva,dok su koprokulture i urinokulture negativne.Kod uzimanje hemokulture važno je
uzeti adekvatan volumen krvi-preporuka je 10-15 ml za odrasle i djecu ,dok se za novorođenčad i
dojenčad može uzeti 2-4 ml

TERAPIJA

1.Antibiotska terapija , antibiotici izbora su hloramfenikol,amoksicilin i kotrimoksazol.

2.Dijetalna prehrana: Hrana mora biti lahko probavljiva i visokokalorična.Usnu šupljinu
održavati čistom.
2.Antipireza : Visokofebrilne tretirati oblozima i visokim dozama antipiretika svakih 4-5 sati.
4.Kortikosteroidi-deksametazon se daje bolesnicima sa teškim oblikom bolesti,jer smanjuju
pirogeni efekat endotoksina a daje se kratkotrajno u malim ozama jer bolesnici imaju
ulceracije u probavno traktu.
5.Hirurški tretman u slučaju perforacije cijeva podrazmijeva resekciju crijeva 10cm iznad i 10
cm ispod mjesta perforacije.

PROFILAKSA

1.Otkrivanje,hospitalizacija i iuječenje oboljelih

2.Otkrivanje i liječenje kliconoše
3.Opšte mjere (održavanje lične higijene ,higijenska priprema hrane ,opskrba čistom vodom).
4.Imunizacija ; 2 vakcine – oralna živa atenuirana Ty21a vakcina i Vi kapsularna
polisaharidna
vakcina,oralna vakcina postoji u tečnom i kapsularnom obliku,daje se u 4 doze ,revakcinacija
je svakih 5-7 godina.Vi kapsularna vakcina se daje u jednoj dozi 2 sedmice prije izlaganja,kod
odraslih i djece starije od 5 godina,revakcinacija je svake 3 godine.

INFEKTOLOGIJA 4
ZAKLJUČAK

Trbušni tifus je zarazna boloest koju uzrokuje bakterija Salmonella typhi.Bakterije trbušnog
tifusa nalaze se u fecesu i mokraćni zaraženih ljudi.Zbog nedovoljnog pranja ruku nakon
stolice ili mokrenja, bakterija se može prenijeti u hranu ili uređaje za opskrbu vodom.Muhe
mogu prenijeti izravno iz fecesa na hranu.U rijetkim slučajevima bolnički radnici koji nisu
poduzeli odgovarajuće mjere opreza mogu dobiti trbušni tifus prilikom rukovanja zaprljanom
posteljinom zaraženih ljudi.Prvi i osnovni korak u prevenciji tifusa je pravilna higijena,to jest
obratiti pozornost na pripremu hrane i redovno prati ruke.U područjima u kojima je
endemičan preporučuje se izbjegavanje hrane koja se čuva pri sobnoj temperaturi.Preporučuje
se konzumiranje hrane koja je vruća,termalno obrađena ,sirova ali se može guliti te flaširanih
pića sa ugljičnim dioksidom.

INFEKTOLOGIJA 5
LITERATURA

[1] Sead Ahmetagić i saradnici , Infektologija , Tuzla 2016.

[2] https://www.krenizdravo.hr/zdravlje/bolesti-zdravlje/tifus-uzroci-simptomi-i-lijecenje

INFEKTOLOGIJA 6