‫وزارت معارف‬

‫معينيت انکشاف نصاب تعليمی و تربيۀ معلم‬

‫رياست عمومی انکشاف نصاب تعليمی‬
‫و تآليف کتب درسی‬

‫کتاب های درسی متعلق به وزارت معارف بوده‪ ،‬خريد و فروش أن‬

‫مهارت های زنده ګی‬

‫مهارت های زنده ګی‬ ‫جدا ً ممنوع است‪ .‬با متخلفين برخورد قانونی صورت می ګيرد‪.‬‬
‫‪moe.curriculum@gmail.com‬‬

‫صنف دوم‬

‫صنف دوم‬

‫سال چاپ ‪ 1396 :‬هـ ‪ .‬ش ‪.‬‬

 ‫سرود ملی‬
‫دا عـــزت د هـــر افـغـان دى‬
‫هر بچی يې قهرمـــــــان دى‬
‫د بـــــلـوڅــــــو د ازبـکـــــــو‬
‫د تـــرکـمنــــــو د تـــاجـکـــــو‬
‫پــاميــــريان‪ ،‬نـورستانيــــــان‬
‫هـــــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه ېان‬
‫لـکـــه لـمــــر پـر شنـــه آسمـان‬
‫لـکـــه زړه وي جـــاويـــــدان‬
‫وايــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬
‫دا وطــن افغانستـــــان دى‬
‫کور د ســولې کور د تورې‬
‫دا وطــن د ټولو کـــور دى‬
‫د پښتــــون او هــــزاره وو‬
‫ورسره عرب‪ ،‬گوجــــر دي‬
‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬
‫دا هيـــــواد بــه تل ځليږي‬
‫په سينــــه کــې د آسيـــــا به‬
‫نــوم د حق مو دى رهبـــــر‬
 ‫وزارت معارف‬
‫معینیت نصاب تعلیمی و تربیۀ معلم‬
‫ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی‬

‫مهارتهای زنده گی‬

‫‪Life Skills‬‬

‫دوم‬
‫صنف‬
‫سال چاپ‪ 1396 :‬هـ ‪.‬ش‪.‬‬

‫الف‬
 ‫مؤلفان‪:‬‬
‫‪ ‬معاون سرمؤلف ترینا ستار محب زاده عضو علمی و مسلکی دیپارتمنت بیولوژی‬

‫ایدیت علمی‪:‬‬
‫‪ ‬معاون سرمؤلف غالم حسین سلیمانزی عضو علمی و مسلکی دیپارتمنت بیولوژی‬

‫ایدیت زبانی‪:‬‬
‫‪ ‬معاون سرمؤلف مریم منزه کوهستانی عضو علمی و مسلکی دیپارتمنت زبان و ادبیات دری‬

‫کمیته دینی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی‪:‬‬

‫‪ ‬حبیب اهلل راحل مشاور وزارت معارف در ریاست انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی‬
‫‪ ‬محمد آصف کوچی مسوول بخش اسالمیات‪.‬‬

‫کمیتۀ نظارت‪:‬‬
‫‪ ‬دکتور اسداهلل محقق معين انکشاف نصاب تعليمي‪ ،‬تربیۀ معلم و مرکز ساینس‬
‫‪ ‬دکتور شير علي ظريفي مسؤول پروژۀ انکشافی نصاب تعليمي ‬
‫‪ ‬دکتور محمد یوسف نیازی سرپرست ریاست عمومی انکشاف نصاب تعلیمی و تألیف کتب درسی‬

‫طرح و ديزاين‪:‬‬
‫‪ ‬عبدالحق "سمون"‬

‫تنظیم امور چاپ‪ :‬محمد کبیر حقمل رئیس نشرات و اطالعات وزارت معارف‪.‬‬

‫ب‬
 ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫پیام وزیر معارف‬

‫سپاس بیکران آفریدگاری را که انسان را در احسن تقویم آفرید و او را قدرت بیان بخشید و به زیور علم‬
‫و اندیشه آراست و درود بی پایان بر پیامبر مکرم اسالم حضرت محمد مصطفی‪ -‬صلی اهلل علیه وسلم‪ -‬که‬
‫معلم بزرگ انسانیت است و پیام آور رحمت و هدایت و روشنایی‪.‬‬
‫تعلیم و تربیت نقطة آغاز هر تحول و سنگ بنای توسعه در هر جامعه است‪ .‬هدف اصلی تعلیم و تربیت‬
‫به فعلیت رساندن نیروهای بالقوة انسان و شگوفا کردن استعدادهای درونی وی است‪.‬‬
‫کتاب درسی یکی از ارکان مهم در فرایند تعلیم و تربیت محسوب می‌شود که همگام با تحوالت‬
‫وپیشرفت‌های علمی نوین و مطابق با نیازمندیهای جامعه تهیه و تألیف می‌گردد و باید دارای ظرفیت و‬
‫ظرافتی باشد که بتواند آموزه‌های دینی و اخالقی را توأم با فرآورده‌های علوم جدید با میتودهای نوین‬
‫به شاگردان منتقل کند‪.‬‬
‫کتابی که اکنون در اختیار شما قرار دارد‪ ،‬بر اساس همین ویژه‌گی‌ها تهیه و تألیف شده است‪ .‬سعی وزارت‬
‫معارف همواره براین بوده که نصاب تعلیمی و کتب درسی معارف کشور‪ ،‬متکی بر مبانی تعلیم و تربیت‬
‫اسالمی و حفظ هویت ملی‪ ،‬مطابق با معیارهای علمی و روش‌های تربیتی نوین بوده‪ ،‬استعدادهای دانش‬
‫آموزان را در همه زمینه‌های اخالقی و علمی شگوفا گرداند و قدرت تفکر‪ ،‬ابتکار و حس جستجوگری‬
‫را در آنها تقویت بخشد‪ .‬ترویج فرهنگ گفتگو و رواداری‪ ،‬تقویت حس وطن دوستی‪ ،‬مهربانی‪ ،‬گذشت‬
‫و همبستگی از خواست‌های دیگر وزارت معارف است که باید در کتب درسی متبلور باشد‪.‬‬
‫کتاب‌های درسی بدون داشتن معلم خوب و مسلکی نمی‌تواند اهداف مورد نظر را بر آورده سازد‪ .‬معلم‬
‫یکی از ارکان مهم تعلیم و تربیت و مجری برنامه‌های آموزشی و تربیتی است‪ .‬از معلمان و آموزگاران‬
‫خوب‪ ،‬متعهد و دلسوز کشورم که ستیزه با سیاهی و نادانی را پیشة خود ساخته اند‪ ،‬صمیمانه آرزومندم‬
‫که با تطبیق دقیق و مخلصانة نصاب تعلیمی‪ ،‬کودکان و جوانان میهن را بسوی فتح قله‌های رفیع دانش‪،‬‬
‫اخالق و معنویت رهنمون گردند‪.‬‬
‫کامیابی نظام آموزشی کشور بدون همکاری جدی مردم غیر ممکن است‪ .‬ازین رو از همه اقشار و افراد‬
‫ملت شریف افغانستان‪ ،‬بخصوص از خانواده‌ها و اولیای محترم شاگردان خواهشمندم که از هیچگونه‬
‫همکاری در جهت تحقق اهداف معارف دریغ نورزند‪ .‬همچنان از همه نویسندگان‪ ،‬دانشمندان‪،‬‬
‫متخصصان تعلیم و تربیت و اولیای محترم شاگردان تقاضا می‌شود که با ارایة نظریات و پشنهادات سالم‬
‫و نقدهای سازندة خود وزارت معارف را در بهبود هر چه بیشتر کتاب‌های درسی همکاری نمایند‪.‬‬
‫الزم میدانم از تمام مؤلفان دانشمند و کارمندان اداری و فنی وزارت معارف که در تهیه‪ ،‬تألیف‪ ،‬طبع و‬
‫توزیع این کتاب زحمت کشیده اند و از همه نهادهای ملی و بین المللی که در زمینة چاپ و توزیع کتب‬
‫درسی همکاری نموده اند‪ ،‬قدردانی و تشکر نمایم‪.‬‬
‫در اخیر از خداوند منان استدعا دارم که به لطف بی پایان خود‪ ،‬ما را در تحقق آرمانهای مقدس معارف‬
‫یاری رساند‪ .‬إنه سمیع قریب مجیب‪.‬‬
‫دکتور اسداهلل حنیف بلخی‬
‫وزیر معارف‬

‫ج‬
‫صفحه‬
‫فهرست‬ ‫شماره‬
‫‪1‬‬ ‫نقش اطفال در خانه‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫نقش اطفال بیرون از خانه‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫تنظیم و نگهداری وسایل خانه‬ ‫‪3‬‬
‫‪7‬‬ ‫حل مشکالت خانه‬ ‫‪4‬‬
‫‪9‬‬ ‫جلوگیری از خطر در خانه‬ ‫‪5‬‬
‫‪11‬‬ ‫مراسم در خانواده‬ ‫‪6‬‬
‫‪13‬‬ ‫تنظیم کارهای روزانه‬ ‫‪7‬‬
‫‪15‬‬ ‫زنده گی صلح آمیز‬ ‫‪8‬‬
‫‪17‬‬ ‫حل اختالفات‬ ‫‪9‬‬
‫‪19‬‬ ‫کمک کردن و کمک خواستن‬ ‫‪10‬‬
‫‪21‬‬ ‫صفات یک شاگرد خوب‬ ‫‪11‬‬
‫‪23‬‬ ‫صفات مسلمان‬ ‫‪12‬‬
‫‪25‬‬ ‫احوال پرسی از مریضان‬ ‫‪13‬‬
‫‪27‬‬ ‫گوش دادن به سخنان بزرگان‬ ‫‪14‬‬
‫‪29‬‬ ‫رعایت آداب در مجالس‬ ‫‪15‬‬
‫‪31‬‬ ‫بخشش خواستن‬ ‫‪16‬‬
‫‪33‬‬ ‫احترام بزرگان‬ ‫‪17‬‬
‫‪35‬‬ ‫ترحم بر حیوانات‬ ‫‪18‬‬
‫‪37‬‬ ‫سهم گیری در کارهای اجتماعی‬ ‫‪19‬‬
‫‪39‬‬ ‫خیراندیشی‬ ‫‪20‬‬
‫‪41‬‬ ‫حفظ الصحه‬ ‫‪21‬‬
‫‪43‬‬ ‫همدردی با دیگران‬ ‫‪22‬‬
‫‪45‬‬ ‫دوستی‬ ‫‪2٣‬‬
‫‪47‬‬ ‫دوری از کارهای ناشایسته‬ ‫‪2٤‬‬
‫‪49‬‬ ‫قهر‬ ‫‪2٥‬‬
‫‪51‬‬ ‫خطرات محیطی‬ ‫‪2٦‬‬
‫‪53‬‬ ‫اشاره های ترافیکی‬ ‫‪2٧‬‬
‫‪55‬‬ ‫خطرهای ماین و مواد منفجر ناشده‬ ‫‪2٨‬‬
‫د‬
 ‫مقدمه‬
‫معلمان گرامی‪ ،‬مهارت های زنده گی مضمونی است که از طریق عرضۀ دانش‪ ،‬مهارت و‬
‫ذهنیت مثبت برای شاگردان‪ ،‬آنها را در مورد مصؤنیت‪ ،‬رشد شخصیت و تحکیم روابط‬
‫اجتماعی کمک کرده و آمادۀ پیشبرد یک زنده گی بهتر در جهان امروزی می سازد‪.‬‬
‫کتاب مهارت های زنده گی صنف دوم به سیستم تدریس فعال تألیف شده و اهداف‬
‫عمومی آن با درنظرداشت نیاز مبرم اوالد جامعه تعیین گردیده است‪.‬‬
‫تسلسل منطقی مفردات مهارت های زنده گی یک مقدمۀ خوبی برای پروگرام علوم‬
‫اجتماعی صنوف ‪ 6-4‬می باشد‪ .‬این مضمون می تواند برای تمام مضامین دیگر ممد واقع‬
‫ال‪ :‬دانستن محیط فزیکی‪ ،‬حفظ الصحۀ شخی و محیطی‪ ،‬دانستن مسایل اخالقی‬ ‫گردد‪ ،‬مث ً‬
‫و دینی‪ ،‬کسب مهارت های علم ریاضی و یا کسب دانش و مهارت زبان از طریق کار‬
‫های گروپی مفاهمه و پاسخ گفتن و هم افزایش ذخیرۀ لغات و باآلخره بلند بردن مهارت‬
‫های علمی از طریق تمثیل و نقش بازی کردن‪ ،‬ترسیم و رسامی که همه به طور موثر در‬
‫ارتقای ظرفیت و موفقیت های اجتماعی و آرامش روحی شاگردان کمک خواهد کرد‪.‬‬
‫گرچه در شیوۀ نگارش کتاب اندکی تفاوت دیده می شود‪ ،‬آن هم به خاطر تحقیق و نظر‬
‫خواهی که از تطبیق کتب درسی در سال ‪ 1390‬هـ ‪ .‬ش در سراسر کشور صورت گرفت‪.‬‬
‫نتیجه به دست آمد که کتاب مهارت های زنده گی در پالن درسی شامل ولی هفته یک‬
‫ساعت درسی تدریس گردد‪.‬‬
‫بنا ًء ساختار کتاب مهارت های زنده گی صنف دوم شامل چهار فصل و ‪ 28‬درس می‬
‫باشد که هر درس شامل عنوان‪ ،‬هدف‪ ،‬سوال ها‪ ،‬فعالیت های گروپی‪ ،‬انفرادی‪ ،‬تصاویر‬
‫و بعضی فعالیت های دیگر شامل تمثیل‪ ،‬قصه یا ارتباط دادن تصاویر به خاطر مشق تمرین‬
‫بیشتر درس می باشد‪.‬‬
‫امیدواریم با فراهم کردن یک محیط خوب آموزشی برای دانش آموزان تدریس را موثر‬
‫دلچسپ سازید و بتوانید با تدریس موضوعات آن احساس خوشی کرده دانش‪ ،‬مهارت و‬
‫ذهنیت سالم برای شاگردان انتقال گردد‪.‬‬
‫پیروز باشید‬

‫هـ‬
 ‫درس اول‬
‫نقش اطفال در خانه‬

‫هدف‪ :‬شاگردان نقش خودرا درخانه بفهمند وآن را به خوبی اجرا کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬شما گاهی دربارۀ نقش تان در خانه فکر کرده اید؟‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا باید در کارهای خانه سهم بگیریم؟‬

‫ببینید و بگویید‬

‫با سالم دادن و احترام کردن بزرگان را قدر می دهم‬ ‫در نهال شانی پدر کالن خود را کمک می کنیم‬

‫همیشه از خواهر و برادر کوچک خود مواظبت می کنم‬

‫با آوردن آب مادرم را خوش می سازم‬ ‫بشنو و بگویید‬

‫‪‬آب آوردن‪ ،‬سودا آوردن‪ ،‬پاک کاری‪ ،‬آماده ساختن دسترخوان‪ ،‬آماده‬
‫ساختن آب دست از جمله کارهایی است که انجام داده می توانید‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫تمثیل کنید‬
‫‪ ‬در گروپ های چهار نفری نقش اطفال خوب خانواده را که پدر و‬
‫مادر خود را چگونه احترام كرده و با کمک در کارها آن ها را خوش‬
‫می سازند‪ ،‬تمثیل نمایید‪.‬‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫احترام‬ ‫کمک کردن‬ ‫صمیمیت‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬در خانه چه کارها را انجام می دهید؟‬
‫‪ ‬چرا کارهایی را که شما در خانه انجام می دهید‪ ،‬مهم است؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬کارهایــی را کــه درخانــه انجــام مــی دهیــد‪،‬‬
‫نــام بگیریــد و در انجــام کارهــا از والدیــن کمــک‬
‫بخواهیــد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫درس دوم‬
‫نقش اطفال بیرون از خانه‬

‫هدف‪ :‬شاگردان با نقش اطفال در بیرون از خانه آشنا شوند و توانایی اجرای آن را پیداکنند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬آیا فکر کرده اید که در بیرون از خانه چه نقش دارید؟‬
‫‪ ‬به نظر شما کارهای بیرون از خانه کدام ها می باشند؟‬
‫ببین و بگو‬

‫وسایل تفریح را خراب نمی کنم‬ ‫در دکان با پدرم همکاری می کنم‬

‫گوسفندها را می چرانم‬ ‫چای را برای پدرم آماده می سازم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـاز‬
‫ـورد نیـ‬
‫ـواد مـ‬
‫ـد مـ‬
‫ـب‪ ،‬خریـ‬
‫ـه مکتـ‬
‫ـن بـ‬
‫ـجد‪ ،‬رفتـ‬
‫ـه مسـ‬
‫ـن بـ‬‫‪‬رفتـ‬
‫ـط‬‫ـت محیـ‬‫ـا و حفاظـ‬
‫ـایه هـ‬
‫ـا همسـ‬‫ـک بـ‬
‫ـران‪ ،‬کمـ‬
‫ـا دیگـ‬
‫ـوب بـ‬
‫ـۀ خـ‬‫رویـ‬
‫ـام‬
‫ـه انجـ‬
‫ـرون از خانـ‬
‫ـا در بیـ‬
‫ـه مـ‬
‫ـت کـ‬
‫ـای اسـ‬‫ـۀ کارهـ‬
‫ـت از جملـ‬‫زیسـ‬
‫ـم‪.‬‬
‫ـی دهیـ‬‫مـ‬

‫‪3‬‬
 ‫قصه کنید‬
‫‪ ‬بــه نوبــت بگوییــد کــه دیــروز بیــرون از خانــه چــه‬
‫ـود‬
‫ـام کار خـ‬
‫ـا از انجـ‬
‫ـد؟ آیـ‬
‫ـام داده ایـ‬
‫ـوب را انجـ‬
‫ـای خـ‬
‫کارهـ‬
‫ـد؟‬‫ـرده ایـ‬‫ـی کـ‬ ‫ـاس خوشـ‬
‫احسـ‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چگونــه نظافــت و آداب اجتماعــی را در بیــرون از‬
‫خانــه مراعــات مــی کنیــد؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـه انجام‬
‫ـرون از خانـ‬
‫ـد بیـ‬
‫ـه بایـ‬
‫ـی را کـ‬
‫ـای خوبـ‬
‫‪ ‬کارهـ‬
‫دهیــد‪ ،‬نــام ببرید‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫درس سوم‬
‫تنظیم و نگهداری وسایل خانه‬

‫هدف‪ :‬شاگردان جای معین اشیا را درخانه بدانند و وسایل را بعد از استفاده دوباره درجای آن بگذارند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫ـود را در‬
‫ـب خـ‬‫ـایل مکتـ‬
‫ـاس و وسـ‬ ‫ـر لبـ‬
‫ـما اگـ‬‫ـر شـ‬‫ـه نظـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫ـود؟‬
‫ـی شـ‬ ‫ـه مـ‬
‫ـث چـ‬ ‫ـم‪ ،‬باعـ‬‫ـش نگذاریـ‬‫جایـ‬
‫‪ ‬اگر وسایل خانه در جای معین گذاشته نشوند‪ ،‬چه می شود؟‬
‫ببین و بگو؟‬

‫آشپزخانۀ منظم‬ ‫اتاق با نظم‬

‫بوتهایم را درجای آن می گذارم‬

‫لباسم را در الماری می گذارم‬
‫بشنو و بگو‬
‫ـود‪،‬‬
‫ـته شـ‬
‫ـای آن گذاشـ‬
‫ـه در جـ‬
‫ـب و خانـ‬
‫ـایل مکتـ‬
‫ـاس و وسـ‬
‫ـر لبـ‬
‫‪ ‬اگـ‬
‫از ســرگردانی جلوگیــری می شــود‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫قصه کنید‬
‫‪ ‬راجع به پاکی و نظم خانه یک خاطرۀ خود را قصه کنید‪.‬‬
‫‪ ‬راجع به بی نظمی خانه یک خاطرۀ خود را قصه کنید‪.‬‬

‫ببینید و بگویید چگونه باید وسایل را تنظیم کنیم؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬وسایل خانه چگونه تنظیم و نگهداری می گردد؟‬
‫‪ ‬تنظیم و نگهداری وسایل خانه چرا ضروری می باشد؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـن‬
‫ـا والدیـ‬
‫ـه بـ‬
‫ـایل خانـ‬
‫ـم وسـ‬
‫ـت تنظیـ‬
‫ـارۀ اهمیـ‬
‫‪ ‬دربـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـث کنیـ‬
‫ـود بحـ‬
‫خـ‬

‫‪6‬‬
 ‫درس چهارم‬
‫حل مشکالت در خانه‬

‫ـن‬
‫ـی چندیـ‬‫ـواده گـ‬
‫ـکل خانـ‬‫ـر مشـ‬
‫ـه هـ‬ ‫ـد کـ‬
‫ـاگردان بداننـ‬
‫ـدف‪ :‬شـ‬‫هـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـرده بتواننـ‬
‫ـاب کـ‬
‫ـن آن را انتخـ‬
‫ـل دارد و خوبتریـ‬‫راه حـ‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬گاهی درخانه به کدام مشکل روبرو شده اید؟‬
‫‪ ‬برای حل یک مشکل در خانه با کی ها مشوره می کنید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫ما برای حل مشکل مشوره می کنیم‬ ‫دود و گرد در خانه سبب ایجاد مشکل می گردد‬

‫راست گفتن در حل یک مشکل ما را کمک می کند‬ ‫مادرم با تقسیم وظایف در خانه مشکل را حل ساخت‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـر‬
‫ـردن‪ ،‬صبـ‬
‫ـر کـ‬
‫ـا فکـ‬
‫ـر بـ‬
‫ـکل دیگـ‬
‫ـر مشـ‬
‫ـا هـ‬
‫ـه و یـ‬
‫ـکالت در خانـ‬
‫‪ ‬مشـ‬
‫ـود‪.‬‬
‫ـی شـ‬
‫ـل مـ‬
‫ـه آن حـ‬
‫ـردن بـ‬
‫ـل کـ‬
‫ـزرگان و عمـ‬
‫ـا بـ‬
‫ـوره بـ‬
‫ـل مشـ‬
‫و تحمـ‬

‫‪7‬‬
 ‫قصه کنید‬
‫ـه‬
‫ـه گونـ‬
‫ـید‪ ،‬آن را چـ‬
‫ـورده باشـ‬
‫ـکل برخـ‬
‫ـدام مشـ‬
‫ـه کـ‬
‫ـر بـ‬
‫‪ ‬اگـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـه کنیـ‬
‫ـد‪ ،‬قصـ‬
‫ـرده ایـ‬
‫ـوره کـ‬
‫ـی مشـ‬
‫ـا کـ‬
‫ـد؟ بـ‬
‫ـرده ایـ‬
‫ـل کـ‬
‫حـ‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫پاسخ دهید‬
‫ـکل‬
‫ـل یک مشـ‬
‫ـن در حـ‬
‫ـت گفتـ‬
‫ـردن و راسـ‬
‫ـوره کـ‬
‫‪ ‬مشـ‬
‫چــرا مهم اســت؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬آن چــه را کــه دربــارۀ حــل یــک مشــکل یــاد‬
‫گرفتــه ایــد‪ ،‬بــرای دوســتان خــود تشــریح نماییــد‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫درس پنجم‬
‫جلوگیری از خطر درخانه‬

‫هدف‪ :‬شاگردان باید شیوه های جلوگیری ازخطرها درخانه را بدانند و خود را حفاظت کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما بی احتیاطی با کدام اشیا در خانه باعث خطر می شوند؟‬
‫‪ ‬به نظر شما از اشیایی خطرناک چه طور خود را محافظت می کنیم؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫بی احتیاطی با سیم های برق باعث خطر می شود‬ ‫دسترسی اطفال به ادویه خطر دارد‬

‫دست زدن با وسایل برقی خطر دارد‬ ‫بازی کردن در بام خطر دارد‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـون گاز‪ ،‬کارد‪،‬‬
‫ـرد‪ ،‬بالـ‬
‫ـت از گوگـ‬
‫ـتفادۀ نادرسـ‬
‫ـی و اسـ‬
‫ـی احتیاطـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫قیچــی‪ ،‬ســوزن‪ ،‬اشــیای نــوک تیــز‪ ،‬وســایل برقــی وغیــره ســبب‬
‫ـد‪.‬‬‫ـی توانـ‬
‫ـده مـ‬‫ـه شـ‬‫ـر در خانـ‬
‫خطـ‬

‫‪9‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـاک را‬
‫ـز خطرنـ‬
‫ـج چیـ‬
‫ـام پنـ‬
‫ـورۀ هم نـ‬
‫ـه مشـ‬
‫ـروپ بـ‬
‫ـر گـ‬
‫‪ ‬هـ‬
‫ـر‬
‫ـاد خطـ‬ ‫ـبب ایجـ‬‫ـا سـ‬
‫ـا آن هـ‬
‫ـی بـ‬
‫ـی احتیاطـ‬
‫ـه بـ‬‫ـد کـ‬
‫بگیریـ‬
‫ـان کنند‪.‬‬
‫ـت آن را بیـ‬
‫ـتفادۀ درسـ‬
‫ـۀ اسـ‬
‫ـد طریقـ‬
‫ـود‪ .‬بعـ‬
‫ـی شـ‬‫مـ‬

‫ببینید و بگویید‬
‫‪ ‬چه وقت اشیایی زیر باعث خطر می شوند؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫ـرد‬
‫ـی‪ ،‬گوگـ‬
‫ـایل برقـ‬
‫ـا وسـ‬
‫ـی بـ‬
‫ـی احتیاطـ‬
‫ـازی و بـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫ـت؟‬
‫ـاک اسـ‬
‫ـرا خطرنـ‬
‫ـز چـ‬
‫ـوک تیـ‬
‫ـیای نـ‬
‫و اشـ‬
‫‪ ‬خودداری از بازی با اشیای خطرناک چرا مهم است؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬چند چیزی راکه باعث خطر درخانه میشوند‪ ،‬نام ببرند‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫درس ششم‬
‫مراسم در خانواده‬

‫هدف‪ :‬شاگردان باید با محافل و مراسم در خانواده آشنا شوند‪ ،‬آداب و نزاکت ها را‬
‫رعایت کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬آیا در کدام محفل اشتراک کرده اید؟‬
‫‪ ‬در مراسم خانواده گی کدام آداب باید مراعات شود؟‬

‫ببین و بگو‬

‫در مجلس خانواده گی بزرگان را آزار نمی دهیم‬

‫در مراسم عید همه یکجا غذا می خوریم و دعا می کنیم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـر‬
‫ـزدن‪ ،‬سـ‬
‫ـرف نـ‬
‫ـورد‪ ،‬حـ‬
‫ـی مـ‬
‫ـا و بـ‬
‫ـی جـ‬
‫ـوخی بـ‬
‫ـری از شـ‬
‫‪ ‬جلوگیـ‬
‫ـده‬‫ـه را پراگنـ‬
‫ـواد خوراکـ‬
‫ـدۀ مـ‬
‫ـی مانـ‬
‫ـن‪ ،‬باقـ‬
‫ـر راه نینداختـ‬
‫ـدا بـ‬
‫و صـ‬
‫نکــردن و درســت غــذا خــوردن از جملــه آداب محافــل و مراســم‬
‫ـود‪.‬‬
‫ـت شـ‬ ‫ـد رعایـ‬
‫ـد‪ ،‬بایـ‬
‫ـی باشـ‬‫مـ‬

‫‪11‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫‪ ‬شاگردان شکل گروهی دربارۀ آداب محافل و مراسم خانواده گی‬
‫با هم صحبت نموده و با گروپ های دیگر تبادل نظر کنند‪.‬‬

‫مقایسه کنید‬
‫‪ ‬در کدام تصویر آداب مجلس رعایت گردیده است؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫ـدام آداب را‬
‫ـی کـ‬
‫ـواده گـ‬
‫ـل خانـ‬
‫ـم و محافـ‬
‫‪ ‬در مراسـ‬
‫ـد؟‬
‫ـات کنیـ‬
‫ـد مراعـ‬
‫بایـ‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬در مــورد اهمیــت رعایــت آداب مراســم خانــواده گــی بــا‬
‫والدیــن خــود بحــث نماینــد‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫تنظیم کارهای روزانه‬ ‫درس هفتم‬

‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت تنظیم کارهای روزانه را بدانند و به آن عادت نمایند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما کارهای روزانه چه بوده می تواند؟‬
‫‪ ‬آیا برای اجرای کارهای روزانه وقت تعیین کرده اید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫ما برای درس خواندن و انجام کارخانه گی‬

‫وقت مناسب را تعیین کردیم‬
‫تنظیم بستر خواب از جملۀ کارهای روزانۀ ما است‬

‫در وقت مناسب با هم تفریح می کنیم‬ ‫همکاری با مادر هنگام آماده ساختن غذا‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـت از‬
‫ـه وقـ‬
‫ـد‪ :‬بـ‬
‫ـا؛ ماننـ‬
‫ـام کارهـ‬
‫ـرای انجـ‬
‫ـات بـ‬
‫ـیم اوقـ‬
‫ـتن تقسـ‬
‫‪ ‬داشـ‬
‫ـب‪،‬‬
‫ـه مکتـ‬
‫ـن بـ‬
‫ـاز‪ ،‬رفتـ‬
‫ـردن‪ ،‬ادای نمـ‬
‫ـو کـ‬‫ـدن‪ ،‬وضـ‬
‫ـدار شـ‬‫ـواب بیـ‬
‫خـ‬
‫ـره‬
‫ـی وغیـ‬
‫ـه گـ‬
‫ـرای کارخانـ‬ ‫ـن اجـ‬‫ـا والدیـ‬
‫ـک بـ‬
‫ـح‪ ،‬کمـ‬
‫ورزش و تفریـ‬
‫ـود‪.‬‬
‫ـی شـ‬ ‫ـه مـ‬
‫ـای روزانـ‬
‫ـم کارهـ‬
‫ـث تنظیـ‬‫باعـ‬

‫‪13‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫‪ ‬در گــروپ هــا دربــارۀ کارهــای روزانــۀ خــود صحبــت‬
‫نمــود‪ ،‬بگوییــد کــه در یــک شــبانه روز کــدام کارهــا را در‬
‫ـد؟‬ ‫ـام مــی دهیـ‬‫کــدام اوقــات انجـ‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫در بیرون از خانه‬ ‫درمکتب‬ ‫درخانه‬

‫نوشتن کارخانه گی‬ ‫استراحت کردن‬ ‫سودا آوردن‬

‫آماده گی رفتن به مکتب‬ ‫تنظیم بستر خواب‬ ‫همکاری با همصنفان‬

‫توپ بازی کردن‬ ‫همکاری با مادر‬ ‫دیدن هم صنفان‬

‫خواندن مجله‬ ‫رسیده گی به نظافت شخصی سهم گیری درنظافت صنف‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬اگر کارهای روزانه به وقت معین انجام نشوند چه می شود؟‬
‫‪ ‬شما چه گونه کارهای روزانۀ خود را تنظیم می کنید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـیم‬
‫ـک تقسـ‬
‫ـود یـ‬
‫ـۀ خـ‬
‫ـای روزانـ‬
‫ـام کارهـ‬
‫ـرای انجـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـب دهیـ‬
‫ـات ترتیـ‬
‫اوقـ‬

‫‪14‬‬
 ‫درس هشتم‬
‫زنده گی صلح آمیز‬

‫ـی‬
‫ـده گـ‬
‫ـد و آن را در زنـ‬
‫ـز را بداننـ‬
‫ـح آمیـ‬‫ـای صلـ‬ ‫ـدف‪ :‬روش هـ‬‫هـ‬
‫ـد‪.‬‬‫ـرده بتواننـ‬
‫ـه کار بـ‬
‫ـود بـ‬
‫ـرۀ خـ‬
‫روزمـ‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا صلح برای زنده گی مهم است؟‬
‫‪ ‬گاهی برای پیشبرد زنده گی صلح آمیز کوشش کرده اید؟ چگونه؟‬

‫ببین و بگو‬

‫حل مشکالت از طریق گفت و شنود صلح آمیز‬ ‫برخورد نیک در هنگام خرید و فروش‬

‫بی صبری و بی حوصله گی در امور روزانه فضای صلح آمیز را برهم میزند‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـتن‪،‬‬
‫ـوره خواسـ‬
‫ـکاری‪ ،‬رویۀ نیک‪ ،‬مشـ‬
‫ـت‪ ،‬همـ‬
‫ـتی‪ ،‬صداقـ‬
‫ـت‪ ،‬راسـ‬‫‪ ‬صمیمیـ‬
‫ـد به‬
‫ـت‪ .‬بایـ‬‫ـز اسـ‬‫ـح آمیـ‬
‫ـای صلـ‬ ‫ـوب‪ ،‬روش هـ‬‫ـاق خـ‬ ‫ـه و اخـ‬
‫ـر و حوصلـ‬
‫صبـ‬
‫ـیم‪.‬‬
‫ـته باشـ‬
‫ـت و آرام داشـ‬
‫ـی راحـ‬‫ـا زنده گـ‬
‫ـم تـ‬
‫ـادت کنیـ‬
‫ـا عـ‬
‫آن هـ‬

‫‪15‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫در گروپ های با هم صحبت کنید کهبا دوست آزردۀ خود چگونه آشتی‬
‫کرده و فضا را صلح می سازید‪.‬‬

‫ببینید و مقایسه کنید‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چطور می توانید زنده گی خود را به خوبی سپری کنید؟‬
‫‪ ‬رویۀ خوب و یا خراب چه تأثیری باالی زنده گی ما دارد؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـه‬
‫ـز آنچـ‬
‫ـح آمیـ‬‫ـی صلـ‬‫ـده گـ‬
‫ـت زنـ‬‫ـورد اهمیـ‬‫‪ ‬در مـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـران بگوییـ‬
‫ـه دیگـ‬
‫ـد بـ‬
‫ـده ایـ‬‫را فهمیـ‬

‫‪16‬‬
 ‫درس نهم‬
‫حل اختالفات‬

‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت مشوره رابرای حل اختالفات بدانند و آنرا در زنده گی عملی کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬گاهی با کسی اختالف نظر پیداکرده اید؟‬
‫‪ ‬به نظر شما اختالفات چگونه حل شده می تواند؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫انتخاب بهترین راه حل به نفع همۀ ماست‬ ‫مشوره در مورد صحی ساختن آب قریه‬

‫رفع اختالف با مشورۀ مادر‬ ‫بعضی اختالفات سبب دعوا می گردد‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـبب‬
‫ـه سـ‬‫ـت کـ‬‫ـات اسـ‬
‫ـل اختالفـ‬‫ـن راه حـ‬‫ـوره بهتریـ‬
‫ـه و مشـ‬‫‪ ‬مفاهمـ‬
‫ـن‬
‫ـر‪ ،‬گفتـ‬
‫ـاف نظـ‬
‫ـگام اختـ‬
‫ـود‪ .‬در هنـ‬
‫ـراد میشـ‬‫ـن افـ‬‫ـاد بیـ‬
‫ـاق و اتحـ‬
‫اتفـ‬
‫ـت‪.‬‬‫ـت نیسـ‬‫ـت کار درسـ‬ ‫ـای زشـ‬‫ـرف هـ‬ ‫حـ‬
‫‪17‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـت راه حل‬
‫ـای دریافـ‬
‫ـیوه هـ‬
‫ـورد شـ‬
‫ـا در مـ‬
‫ـروپ هـ‬ ‫‪ ‬در گـ‬
‫ـوره‬
‫ـای مشـ‬
‫ـرده و مزایـ‬
‫ـت کـ‬
‫ـر صحبـ‬
‫ـا همدیگـ‬ ‫ـات بـ‬‫اختالفـ‬
‫کــردن را بیــان نمایید‪.‬‬

‫ببینید و نتیجۀ برداشت خود را بیان کنید‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬برای دریافت حل اختالفات چه باید کرد؟‬
‫‪ ‬برای حل اختالفات با کی ها مشوره می کنید؟‬
‫‪ ‬در هنگام مشوره‪ ،‬کدام چیزها را باید مراعات کنیم؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـل‬
‫ـت راه حـ‬
‫ـرای دریافـ‬
‫ـوره بـ‬
‫ـت مشـ‬
‫ـورد اهمیـ‬
‫‪ ‬در مـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـت کنیـ‬
‫ـود صحبـ‬
‫ـوادۀ خـ‬
‫ـای خانـ‬
‫ـا اعضـ‬
‫ـات بـ‬
‫اختالفـ‬

‫‪18‬‬
 ‫درس دهم‬
‫کمک کردن و کمک خواستن‬

‫هدف‪ :‬شاگردان باید طریقه و موقع کمک کردن و کمک خواستن را بدانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬گاهی با کسی کمک کرده اید؟‬
‫‪ ‬گاهی از کسی کمک خواسته اید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫از کمک با همسایه ها احساس خوشی می نمایم‬ ‫با برادرم در درس ها کمک می کنم‬

‫به خاطر فهمیدن درست درس از معلم کمک می خواهم‬ ‫به خاطر جمع کردن سودا از رهگذر ها کمک خواستم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـی را‬
‫ـی را آب دادن‪ ،‬نابینایـ‬
‫ـنه یـ‬
‫ـردن‪ ،‬تشـ‬
‫ـک کـ‬
‫ـان کمـ‬
‫ـه مریضـ‬‫‪ ‬بـ‬
‫از ســرک گذشــتاندن‪ ،‬بــه مصیبــت زده گان همــدردی کــردن همــه‬
‫ـم از‬
‫ـا هـ‬
‫ـاز مـ‬
‫ـورت نیـ‬
‫ـت و در صـ‬‫ـران اسـ‬‫ـه دیگـ‬
‫ـک بـ‬
‫ـای کمـ‬‫ـال هـ‬
‫مثـ‬
‫ـم‪.‬‬
‫ـی توانیـ‬
‫ـته مـ‬
‫ـک خواسـ‬ ‫ـران کمـ‬
‫دیگـ‬

‫‪19‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫‪ ‬در گروپ ها دربارۀ کمک کردن‪ ،‬کمک خواستن و موقع مناسب‬
‫آن بحث و تبادل نظر کنید‪.‬‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫کمک خواستن‬ ‫کمک کردن‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چه وقت به دیگران کمک می کنید؟‬
‫‪ ‬چه وقت از دیگران کمک می خواهید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬در کــدام کارهــا بــا مــادر تــان درخانــه کمــک‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـام ببریـ‬
‫ـد؟ نـ‬
‫ـی کنیـ‬
‫مـ‬

‫‪20‬‬
 ‫صفات شاگرد خوب‬ ‫درس یازدهم‬

‫هدف‪ :‬شاگردان صفات شاگرد خوب را دانسته و به آن عمل نمایند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما شاگرد خوب دارای کدام صفات است؟‬
‫‪ ‬چرا خوش دارید یک شاگرد خوب باشید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫شاگردان خوب با هم صمیمانه بازی می کنند‬

‫کتاب های خود را پوش می کنم‬

‫شاگرد خوب از پیاده رو عبور می کند‬

‫از مادر کمک می خواهد‬
‫بشنو و بگویید‬
‫‪ ‬شــاگرد خــوب والدیــن‪ ،‬معلمــان و بــزرگان را احتــرام مــی‬
‫ـت‬‫ـا دقـ‬
‫ـا را بـ‬
‫ـرف هـ‬‫ـد‪ .‬حـ‬‫ـی دهـ‬‫ـنام نمـ‬
‫ـی را آزار و دشـ‬
‫ـد‪ ،‬کسـ‬‫کنـ‬
‫ـه درس های‬ ‫ـد ‪ ،‬بـ‬
‫ـی کنـ‬
‫ـش مـ‬ ‫ـد و کوشـ‬
‫ـی گویـ‬‫ـنود‪ ،‬دروغ نمـ‬
‫ـی شـ‬ ‫مـ‬
‫ـت‬
‫ـود را در وقـ‬‫ـی خـ‬ ‫ـه گـ‬
‫ـای خانـ‬
‫ـد و کارهـ‬‫ـته باشـ‬
‫ـه داشـ‬
‫ـود توجـ‬
‫خـ‬
‫ـد‪.‬‬‫ـام دهـ‬
‫ـن انجـ‬
‫معیـ‬
‫‪21‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫ـت‬
‫ـم صحبـ‬
‫ـوب باهـ‬
‫ـاگرد خـ‬
‫ـات شـ‬
‫ـارۀ صفـ‬
‫ـا دربـ‬
‫ـروپ هـ‬‫‪ ‬در گـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـر نماییـ‬
‫ـار نظـ‬
‫ـرده اظهـ‬
‫کـ‬

‫ببینید و وظایف شاگرد خوب را مشخص سازید‪.‬‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬شاگرد خوب کدام صفات را می داشته باشد؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـن‬
‫ـرای والدیـ‬
‫ـوب را بـ‬
‫ـاگرد خـ‬ ‫ـک شـ‬ ‫ـت یـ‬
‫ـد صفـ‬‫‪ ‬چنـ‬
‫ـد‪.‬‬‫ـا را بخواهیـ‬
‫ـر آنهـ‬
‫ـد و نظـ‬
‫ـود بگوییـ‬
‫خـ‬

‫‪22‬‬
 ‫درس دوازدهم‬
‫صفات مسلمان‬

‫هدف‪ :‬شاگردان باید اوصاف یک مسلمان خوب را بدانند و از وی پیروی نمایند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما اوصاف یک مسلمان خوب چیست؟‬
‫‪ ‬کوشش کرده اید که یک مسلمان واقعی باشید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫منحیث مسلمانان خوب همیشه نماز می خوانیم‬

‫مسلمانان مشکل را به مشوره حل می سازد‬ ‫ضرر رسانیدن کار مسلمان خوب نیست‬

‫بشنو و بگو‬
‫‪ ‬نمــاز خوانــدن‪ ،‬مهربانــی و ترحــم‪ ،‬راســت گفتــن‪ ،‬خیانــت نکــردن‪،‬‬
‫ـت نکردن‪،‬‬ ‫ـتن‪ ،‬غیبـ‬
‫ـوب داشـ‬‫ـت خـ‬ ‫ـردن‪ ،‬نیـ‬‫ـت نکـ‬
‫ـردن‪ ،‬آزار و اذیـ‬
‫دزدی نکـ‬
‫ـه زور‬
‫ـزی را بـ‬‫ـردن‪ ،‬چیـ‬‫ـگ و دعوا نکـ‬ ‫ـن‪ ،‬جنـ‬
‫ـه نگرفتـ‬
‫ـردن‪ ،‬کینـ‬‫ـرام کـ‬
‫احتـ‬
‫ـد‬
‫ـت خداونـ‬ ‫ـبب رضایـ‬
‫ـه سـ‬‫ـت کـ‬ ‫ـلمان اسـ‬‫ـک مسـ‬‫ـاف یـ‬‫ـه اوصـ‬ ‫ـن همـ‬
‫نگرفتـ‬
‫ـود‪.‬‬‫ـی شـ‬‫ـال مـ‬
‫متعـ‬
‫‪23‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫ـلمان خوب‬
‫ـک مسـ‬
‫ـت یـ‬
‫ـد صفـ‬
‫ـا چنـ‬
‫ـروپ هـ‬
‫ـاگردان در گـ‬
‫‪ ‬شـ‬
‫را لســت کــرده حســب نوبــت بخواننــد و بــا گــروپ هــای‬
‫ـد‪.‬‬‫ـر نماینـ‬
‫ـادل نظـ‬
‫ـر تبـ‬
‫دیگـ‬

‫اوصاف مسلمان خوب را روی رسم ها مشخص سازید‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چگونه یک مسلمان خوب بوده میتوانیم؟‬
‫‪ ‬خداوند متعال چه وقت از ما راضی خواهد بود؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬راجــع بــه اوصــاف یــک مســلمان خــوب بــا‬
‫والدیــن صحبــت کــرده بگوییــد کــه چگونــه بــه‬
‫چنیــن اوصــاف عــادت میکنیــد‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫درس سیزدهم‬
‫احوال پرسی مریضان‬

‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت و آداب عیادت مریض رابدانند و آنرا عملی کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬گاهی مریض شده اید؟‬
‫‪ ‬در وقت مریضی از دیگران چه توقع داشتید؟‬
‫‪ ‬گاهی به احوال پرسی مریض رفتید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫گریه مکن‪ ،‬مادر مریض است‪ ،‬اذیت می شود‬ ‫احوال پرسی از مریض کار ثواب است چگونه به دوست مریض خود کمک کنیم؟‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـت‪.‬‬
‫ـامی اسـ‬ ‫ـانی و اسـ‬
‫ـۀ انسـ‬
‫ـک وظیفـ‬‫ـض یـ‬‫ـی از مریـ‬‫ـوال پرسـ‬
‫‪ ‬احـ‬
‫ـبب‬
‫ـد سـ‬‫ـا بایـ‬
‫ـاز دارد‪ .‬مـ‬
‫ـك نیـ‬
‫ـی و كمـ‬‫ـه دلجویـ‬‫ـض بـ‬ ‫ـخص مریـ‬ ‫شـ‬
‫ـویم‪.‬‬
‫ـض نشـ‬ ‫ـت مریـ‬‫آزار و اذیـ‬

‫‪25‬‬
 ‫تمثیل کنید‬
‫ـک‬
‫ـش یـ‬
‫ـد و نقـ‬
‫ـف بیاییـ‬
‫ـل صنـ‬
‫ـب در مقابـ‬
‫ـر داوطلـ‬
‫ـه نفـ‬
‫‪ ‬سـ‬
‫ـد‪،‬‬
‫ـده انـ‬
‫ـض آمـ‬
‫ـان مریـ‬
‫ـه پرسـ‬
‫ـه بـ‬
‫ـری را کـ‬
‫ـض و دو نفـ‬‫مریـ‬
‫ـد‪.‬‬‫ـل کنیـ‬
‫تمثیـ‬

‫ببینید‬
‫‪ ‬به نظر شما تصویرهای زیر چه مفهوم را بیان می کند؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫ـه‬
‫ـه چـ‬
‫ـر و دوا بـ‬
‫ـر از داکتـ‬
‫ـض غیـ‬‫ـما مریـ‬
‫ـر شـ‬
‫ـه نظـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫چیز نیــاز دارد؟‬
‫‪ ‬شما به مریض چه کمک کرده می توانید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـض از‬
‫ـخص مریـ‬
‫ـه شـ‬
‫ـد کـ‬
‫ـود را بفهمانیـ‬
‫ـتان خـ‬
‫‪ ‬دوسـ‬
‫ـع دارد؟‬‫ـه توقـ‬
‫ـما چـ‬
‫شـ‬

‫‪26‬‬
 ‫درس چهاردهم‬
‫گوش دادن به سخنان بزرگان‬
‫ـه‬
‫ـد و بـ‬
‫ـزرگان را بداننـ‬
‫ـخنان بـ‬
‫ـه سـ‬
‫ـردن بـ‬
‫ـوش کـ‬‫ـت گـ‬ ‫ـدف‪ :‬اهمیـ‬
‫هـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـوش دهنـ‬‫ـت گـ‬
‫ـا دقـ‬
‫ـا بـ‬
‫ـخن آن هـ‬‫سـ‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬آیا بزرگان با شما سخن گفته اند؟ در مورد چه؟‬
‫‪ ‬در وقت شنیدن سخنان بزرگان کدام اداب را مراعات می کنید؟‬
‫ببین و بگو؟‬

‫اجازه سخن گفتن می خواهد‬ ‫به سخن بزرگان گوش می دهند‬

‫سخن مادرش را فراموش کرده است‬ ‫به سخنان مادر با دقت گوش نمی دهد‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـع‬
‫ـواس جمـ‬
‫ـا حـ‬
‫ـد بـ‬
‫ـد‪ ،‬بایـ‬
‫ـی گویـ‬
‫ـخن مـ‬
‫ـا سـ‬
‫ـا مـ‬
‫ـی بـ‬
‫ـی کسـ‬‫‪ ‬وقتـ‬
‫ـع‬
‫ـزرگان را قطـ‬
‫ـخن بـ‬
‫ـم‪ ،‬سـ‬
‫ـوش بدهیـ‬‫ـت گـ‬‫ـا دقـ‬
‫ـم و بـ‬
‫ـرف او ببینیـ‬
‫طـ‬
‫ـاس‬‫ـنیدن اسـ‬
‫ـوب شـ‬‫ـه خـ‬
‫ـرا کـ‬
‫ـم چـ‬
‫ـپ نزنیـ‬
‫ـازه گـ‬
‫ـدون اجـ‬ ‫ـم‪ ،‬بـ‬‫نکنیـ‬
‫ـت‪.‬‬‫ـدن اسـ‬ ‫ـوب فهمیـ‬ ‫خـ‬

‫‪27‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـزرگان‬
‫ـخنان بـ‬
‫ـنیدن سـ‬
‫ـت شـ‬
‫ـه اهمیـ‬
‫ـع بـ‬
‫ـا راجـ‬
‫ـروپ هـ‬
‫‪ ‬در گـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـر کنیـ‬
‫ـادل نظـ‬
‫ـث و تبـ‬
‫ـم بحـ‬
‫ـا هـ‬
‫ـنیدن آن بـ‬
‫ـای نشـ‬
‫و ضررهـ‬

‫ببینید و در مورد تبصره کنید‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬گوش کردن به سخنان بزرگان چرا ضروری می باشد؟‬
‫‪ ‬گــوش کــردن بــه ســخنان بــزرگان و عملــی‬
‫کــردن آن چــه اهمیــت دارد؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬ســه فایــدۀ حــرف شــنیدن و ســه ضــرر حــرف‬
‫ـا اعضای‬
‫ـورد آن بـ‬
‫ـاخته در مـ‬
‫ـخص سـ‬ ‫ـنیدن را مشـ‬
‫ناشـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـت کنیـ‬
‫ـود صحبـ‬‫ـل خـ‬ ‫فامیـ‬

‫‪28‬‬
 ‫درس پانزدهم‬
‫رعایت آداب در مجالس‬

‫هدف‪ :‬شاگردان آداب اشتراک در مجالس عامه را بدانند و آن را عملی کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬در مجالس خانواده گی کدام آداب را مراعات می کنید؟‬
‫‪ ‬به نظر شما در مجالس عامه کدام آداب باید مراعات شود؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫در یک مجلس عمومی سخنان را با دقت گوش می دهیم‬

‫ما آداب مسجد را رعایت می کنیم‬

‫بشنو و بگو‬
‫در مجلس بزرگان اداب را مراعات می کنیم‬

‫ـخن دیگران‬
‫ـه سـ‬
‫ـردن‪ ،‬بـ‬
‫ـه کـ‬
‫ـت نـ‬
‫ـد صحبـ‬
‫ـه آواز بلنـ‬
‫ـس بـ‬
‫‪ ‬در مجالـ‬
‫ـم‬
‫ـس را برهـ‬
‫ـم مجلـ‬
‫ـن‪ ،‬نظـ‬
‫ـهم گرفتـ‬
‫ـا سـ‬
‫ـی کارهـ‬‫ـوش دادن‪ ،‬در بعضـ‬‫گـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـه می باشـ‬
‫ـس عامـ‬ ‫ـه آداب مجالـ‬
‫ـره از جملـ‬
‫ـزدن وغیـ‬
‫نـ‬

‫‪29‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـد اداب‬
‫ـم چنـ‬‫ـورۀ هـ‬‫ـا مشـ‬ ‫ـری بـ‬‫ـش نفـ‬ ‫ـای شـ‬
‫ـروپ هـ‬ ‫‪ ‬در گـ‬
‫اشــتراک در مجالــس را نــام ببریــد و بگوییــد کــه مراعــات‬
‫کــردن ایــن آداب چــرا مهــم اســت‪.‬‬

‫بخوانید و ارتباط کلمات را در کتابچه های خود ترتیب دهید‬

‫نظم در مجلس عامه‬ ‫بینظمیدرمجلسعامه‬

‫جنگ و پرخاش‬ ‫بلند صحبت کردن‬

‫خاموش بودن‬ ‫گوش کردن به سخنان‬

‫بدون نوبت گپ زدن‬ ‫بدون اجازه گپ زدن‬

‫هر چیز را بی جا انداختن‬ ‫هر چیز خواستن‬

‫سنجیده سخن گفتن‬ ‫بازی گوشی کردن‬

‫به آرامی چیزی خواستن‬ ‫نظافت را مراعات نکردن‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چه چیز سبب بی نظمی دریک محفل می گردد؟‬
‫‪ ‬چه طور می توانید از بی نظمی درمجالس جلوگیری کنید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـی کنید؟‬
‫ـات مـ‬
‫ـدام آداب را مراعـ‬
‫ـه کـ‬‫ـس عامـ‬
‫‪ ‬در مجالـ‬
‫ـود بگویید‪.‬‬
‫ـن خـ‬‫ـرای والدیـ‬
‫بـ‬

‫‪30‬‬
 ‫درس شانزدهم‬
‫بخشش خواستن‬
‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت بخشش خواستن را برای رفع آزرده گی بدانند وعم ً‬
‫ال بخشش خواسته بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما چه وقت عفو و بخشش خواسته می شود؟‬
‫‪ ‬در مورد فایدۀ عفو و بخشش چه می دانید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫از چپه شدن بوتل رنگ معذرت می خواهم‬

‫مادرجان مرا ببخش دیگر حرف های نادرست نمی گویم‬

‫عفو و بخشش ثواب دارد‬

‫بشنو و بگو‬
‫اگر کسی از ما ناراحت شود‪ ،‬باید بخشش بخواهیم‬

‫‪ ‬بخشش خواهی باعث رفع اختالفات می شود‪.‬‬

‫‪ ‬از نگاه دین اسالم عفو کردن و بخشیدن ثواب دارد‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫‪ ‬در گــروپ هــا راجــع بــه اهمیــت عذرخواهــی و بخشــش‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـر کنیـ‬
‫ـادل نظـ‬‫ـث و تبـ‬‫بحـ‬

‫بخوانید‬
‫‪ ‬کلمات را زیر عنوان کاردرست و کارنادرست در کتابچه های‬
‫خود ترتیب کنید‪.‬‬

‫از زور کار گرفتن‬ ‫بخشیدن‬

‫بهانه کردن‬ ‫نه بخشیدن‬

‫صبر کردن‬ ‫آشتی‬

‫راست گفتن‬ ‫کمک کردن‬

‫دروغ گفتن‬ ‫پرخاش‬

‫آزار رساندن‬ ‫معذرت خواستن‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬در صورتی که از شما اشتباه سر بزند‪ ،‬چه می کنید؟‬
‫‪ ‬بخشش خواستن و راست گفتن چه فایده دارد؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـه‬‫ـیدن آنچـ‬ ‫ـی و بخشـ‬‫ـت عذرخواهـ‬ ‫ـورد اهمیـ‬
‫‪ ‬در مـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـم بفهمانیـ‬
‫ـران هـ‬‫ـرای دیگـ‬
‫ـد‪ ،‬بـ‬
‫ـه ایـ‬
‫ـاد گرفتـ‬
‫را یـ‬

‫‪32‬‬
 ‫درس هفدهم‬
‫احترام بزرگان‬
‫هدف‪ :‬شاگردان روش های احترام آمیز را در مقابل بزرگان بدانند و به اهمیت آن پی ببرند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا ما بزرگان خود را احترام کنیم؟‬

‫ببین و بگو‬

‫مادرجان! بفرمایید چوکی خالی است‬

‫احترام به پدر‬

‫پدرجان اجازه است گپ بزنم؟‬ ‫به دقت گپ های مادرم را میشنوم‬

‫بشنو و بگو‬
‫‪ ‬ســام دادن و احتــرام کــردن‪ ،‬بلنــد گــپ نــزدن‪ ،‬بــا دقــت گــوش‬
‫کــردن‪ ،‬حــرف هــای بــزرگان را قطــع نکــردن‪ ،‬بــه نصیحــت آن هــا‬
‫گــوش دادن‪ ،‬بــدون اجــازه جــای نرفتــن‪ ،‬در مجلــس بــزرگان باالتــر‬
‫ـه‬‫ـت کـ‬ ‫ـزرگان اسـ‬‫ـه بـ‬
‫ـرام بـ‬
‫ـای احتـ‬
‫ـه روش هـ‬ ‫ـه از جملـ‬
‫ـتن‪ .‬همـ‬
‫ـه نشسـ‬
‫نـ‬
‫ـود‪.‬‬‫ـت شـ‬ ‫ـد رعایـ‬‫ـرده بایـ‬
‫ـه کـ‬
‫ـا توصیـ‬
‫ـرای مـ‬‫ـام بـ‬‫ـدس اسـ‬ ‫ـن مقـ‬
‫دیـ‬

‫‪33‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫ـه و‬
‫ـای مؤدبانـ‬
‫ـه روش هـ‬
‫ـع بـ‬
‫ـا راجـ‬
‫ـروپ هـ‬
‫ـاگردان در گـ‬
‫‪ ‬شـ‬
‫احتــرام بــزرگان باهــم مشــوره نمــوده و دربــارۀ هــر کــدام‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـران بخوانیـ‬ ‫ـه دیگـ‬
‫ـید و بـ‬
‫ـه بنویسـ‬‫ـک جملـ‬ ‫آن یـ‬
‫ببینید‬
‫‪ ‬کــدام تصویــر احتــرام بــزرگان و کــدام تصویــر بــی‬
‫احترامــی را نشــان مــی دهــد؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چرا به بزرگان احترام کنیم؟‬
‫‪ ‬احترام کردن به بزرگان چه اهمیت دارد؟‬
‫‪ ‬روش های احترام به بزرگان کدام ها اند؟‬
‫کارخانه گی‬
‫ـرادران‬
‫ـزرگان با بـ‬
‫ـه بـ‬
‫ـرام بـ‬
‫ـت احتـ‬
‫ـورد اهمیـ‬
‫‪ ‬در مـ‬
‫ـه بگیرید‪.‬‬
‫ـد و نتیجـ‬
‫ـت نماییـ‬
‫ـود صحبـ‬
‫ـران خـ‬
‫و خواهـ‬

‫‪34‬‬
 ‫درس هژدهم‬
‫ترحم بر حیوانات‬
‫هدف‪ :‬شاگردان شیوه های ترحم بر حیوانات و اهمیت آن رابدانند و به آن عمل کنند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬حیوانات را که می شناسید‪ ،‬نام بگیرید‪.‬‬
‫‪ ‬شما با حیوانات چگونه رفتار می کنید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫ترحم بر حیوانات کار خوب است‬

‫زخم پای بزغاله را بسته می کنم‬ ‫به چوچه های پشک آب می دهم‬ ‫به چوچه های مرغ دانه می دهم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـا آن ها‬
‫ـا باید بـ‬
‫ـت‪ .‬مـ‬
‫ـرده اسـ‬‫ـات را پیداکـ‬ ‫ـال حیوانـ‬
‫ـد متعـ‬‫‪ ‬خداونـ‬
‫ـه‬
‫ـویم بـ‬
‫ـا نشـ‬‫ـت و آزار آن هـ‬‫ـث اذیـ‬‫ا‪ :‬باعـ‬‫ـیم؛ مثـ ً‬
‫ـته باشـ‬
‫ـم داشـ‬‫ترحـ‬
‫ـی آن‬ ‫ـده گـ‬‫ـای زنـ‬ ‫ـم‪ ،‬جـ‬
‫ـذا بدهیـ‬‫ـن آب و غـ‬ ‫ـت معیـ‬‫ـه وقـ‬‫ـا بـ‬
‫آن هـ‬
‫ـم و‬
‫ـا کار نگیریـ‬
‫ـان از آن هـ‬
‫ـوان شـ‬‫ـر از تـ‬
‫ـم‪ .‬باالتـ‬
‫ـاک نگهداریـ‬‫ـا را پـ‬
‫هـ‬
‫ـم‪.‬‬‫ـی ببریـ‬
‫ـک حیوانـ‬‫ـه کلنیـ‬‫ـا را بـ‬
‫ـی آن هـ‬ ‫ـت مریضـ‬ ‫در وقـ‬
‫‪35‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫ـر‬
‫ـروپ دیگـ‬‫ـات و گـ‬‫ـر حیوانـ‬
‫ـم بـ‬
‫ـارۀ ترحـ‬
‫ـروپ دربـ‬‫ـک گـ‬‫‪ ‬یـ‬
‫ـادل‬
‫ـر تبـ‬
‫ـم دیگـ‬
‫ـرده باهـ‬
‫ـث کـ‬ ‫ـت بحـ‬
‫ـای درسـ‬‫ـورد رفتارهـ‬
‫در مـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـر کننـ‬
‫نظـ‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬ترحم بر حیوانات چه فایده دارد؟‬
‫‪ ‬از حیوانات مریض چگونه مواظبت می کنید؟‬
‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬یــک حیوانــی را کــه مــورد عالقــۀ شــما اســت‪،‬‬
‫رســم کنیــد‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫درس نزدهم‬
‫سهم گیری در کارهای اجتماعی‬
‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت کارهای اجتماعی را دانسته و در آن سهم گرفته بتواند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬شما گاهی در کارهای اجتماعی حصه گرفته اید؟‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا در کارهای اجتماعی سهم بگیریم؟‬

‫ببین و بگو‬

‫به خاطر سرسبزی باغچه مسجد نهال ها را آب می دهیم‬ ‫در پاک کاری منطقه همۀ ما سهم می گیریم‬

‫در تنظیم و پاک کاری صنف با هم کار می کنیم‬ ‫کارمند شاروالی را کمک می کنم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـا‬
‫ـت مـ‬
‫ـط زیسـ‬
‫ـزء محیـ‬
‫ـب جـ‬
‫ـجد‪ ،‬مکتـ‬
‫ـه‪ ،‬مسـ‬
‫ـه‪ ،‬قریـ‬
‫ـهر‪ ،‬کوچـ‬
‫‪ ‬شـ‬
‫ـوده‬
‫ـط آن از آلـ‬‫ـت محیـ‬ ‫ـبزی و حفاظـ‬
‫ـت‪ ،‬سرسـ‬‫ـد در نظافـ‬
‫ـت‪ ،‬بایـ‬
‫اسـ‬
‫ـم‪.‬‬‫ـهم بگیریـ‬
‫ـی سـ‬‫ـته جمعـ‬
‫ـردی و دسـ‬‫ـکل فـ‬‫ـه شـ‬
‫ـی بـ‬‫گـ‬

‫‪37‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫‪ ‬در گــروپ هــا پیرامــون مزایــای کارهــای دســته‬
‫جمعــی کــه در داخــل و خــارج مکتــب انجــام مــی‬
‫دهیــد صحبــت نماییــد‪.‬‬

‫ببینید‬
‫‪ ‬نتیجۀ سهم گیری در کارهای اجتماعی را بیان کنید‪.‬‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬سهم گیری در کارهای اجتماعی چه فایده دارد؟‬
‫‪ ‬حصه گرفتن در کارهای اجتماعی چرا مهم است؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـای‬
‫ـا اعضـ‬
‫ـی بـ‬
‫ـای اجتماعـ‬
‫ـت کارهـ‬
‫ـورد اهمیـ‬
‫‪ ‬در مـ‬
‫ـد‪.‬‬‫ـت کنیـ‬
‫ـود صحبـ‬
‫ـوادۀ خـ‬‫خانـ‬

‫‪38‬‬
 ‫درس بیستم‬
‫خیر اندیشی‬

‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت خیراندیشی را دانسته وآنرا جز عادت های زنده گی خود بسازند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما خیر اندیشی چه را می گویند؟‬
‫‪ ‬گاهی برای کسی خیرخواهی کرده اید؟ چگونه؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫غمگین مباش! انشاء اهلل دوباره صحبت می یابی‬

‫عیادت مریض کار خیر است‬

‫باهم آشتی کنید‬ ‫بیا از چتری من استفاده کن‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـی می‬ ‫ـران قدردانـ‬
‫ـی دیگـ‬‫ـد‪ ،‬از خوبـ‬ ‫ـی باشـ‬‫ـش مـ‬ ‫ـر اندیـ‬
‫ـلمان خیـ‬
‫‪ ‬مسـ‬
‫کنــد‪ ،‬کســی را تحقیــر نمــی کننــد‪ ،‬در برابــر دیگــران بدبیــن نمــی‬
‫باشــد‪ ،‬دلســوز و مهربــان بــوده از افــراد مســکین و محتــاج دلجــوی‬
‫ـاند‪.‬‬
‫ـی رسـ‬‫ـرر نمـ‬
‫ـی ضـ‬ ‫ـه کسـ‬‫ـگاه بـ‬‫ـد و هیچـ‬‫ـی گویـ‬‫ـد‪ .‬دروغ نمـ‬
‫ـی کنـ‬ ‫مـ‬

‫‪39‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫‪ ‬در گــروپ هــا باهــم مشــوره کــرده مثــال هــا و مزایــای‬
‫خیراندیشــی را بیــان کنیــد‪.‬‬

‫ببینید‬
‫‪ ‬در چــوکات کلمــات زیــر مثــال هــای خیــر اندیشــی و‬
‫بدبینــی را از هــم تفکیــک کنیــد‪.‬‬

‫کمک و دلجوی‬ ‫تحقیر کردن‬

‫ناسپاسی‬ ‫قدردانی کردن‬

‫شکر نکردن‬ ‫احترام به خوردان و بزرگان‬

‫دوستی و صمیمیت‬ ‫بی احترامی‬

‫درغم دیگران شریک شدن‬ ‫به خوشی دیگران خوش شدن‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬خیراندیشی در مورد دیگران چه فایده دارد؟‬
‫‪ ‬چرا شخص خیراندیش را همه دوست دارند؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬راجع به فواید خیراندیشی با والدین خود صحبت نمایید‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫درس بیست و یکم‬
‫حفظ الصحۀ شخصی‬

‫هدف‪ :‬شاگردان اهمیت حفظ الصحۀ شخصی رابدانند و ازخود مراقبت کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا خود را پاک نگهداریم؟‬
‫‪ ‬گاهی فکر کرده اید که چرا بعد از خوردن غذا دست ها و دندان‬
‫های خود را بشویم؟‬

‫ببین و بگو‬

‫به خاطر سردی هوا‪ ،‬لباس گرم می پوشم‬

‫به خاطر حفظ سالمتی دندان ها را مسواک و برس می کنیم‬

‫از آفتاب زده گی خود را محافظت می کنیم‬

‫ورزش می کنیم تا صحتمند باشیم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـذا‬
‫ـل از غـ‬‫ـود را قبـ‬
‫ـای خـ‬ ‫ـت هـ‬ ‫ـد دسـ‬‫ـت‪ ،‬بایـ‬
‫ـان اسـ‬ ‫ـزء ایمـ‬‫ـت جـ‬‫‪ ‬نظافـ‬
‫و بعــد از غــذا خــوردن و بعــد از رفــع حاجــت بــا آب پــاک و صابــون‬
‫ـواک‬ ‫ـود را مسـ‬
‫ـای خـ‬ ‫ـذا دندانهـ‬
‫ـوردن غـ‬‫ـد از خـ‬ ‫ـب و بعـ‬‫ـح و شـ‬‫ـویم‪ .‬صبـ‬‫بشـ‬
‫ـت ناخن‬‫ـم‪ ،‬نظافـ‬ ‫ـاک نگهداریـ‬‫ـود را پـ‬
‫ـدن خـ‬ ‫ـاس و بـ‬ ‫ـم‪ ،‬لبـ‬
‫ـرس کنیـ‬‫ـا بـ‬
‫و یـ‬
‫ـاک دوری کنیم‪.‬‬ ‫ـرد و خـ‬‫ـرده و از گـ‬‫ـه ورزش کـ‬‫ـم‪ ،‬همیشـ‬ ‫ـت کنیـ‬‫ـا را رعایـ‬
‫هـ‬
‫‪41‬‬
 ‫باهم کنید‬
‫‪ ‬شــاگردان در گــروپ هــا بــا هــم مشــوره کــرده بگوییــد کــه‬
‫ـته‬
‫ـای ناشسـ‬‫ـرکاری هـ‬ ‫ـاک‪ ،‬تـ‬
‫ـیده و ناپـ‬‫ـای نارسـ‬‫ـوه هـ‬‫ـوردن از میـ‬
‫خـ‬
‫و ناپاکــی بــدن‪ ،‬لبــاس و محیــط زیســت بــاالی حفــظ الصحــۀ‬
‫شــخصی مــا چــه تأثیــر دارد‪.‬‬

‫ببینید‬
‫چگونه از این مواد استفاده کنیم تا صحتمند باشیم؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬اهمیت پاکی و حفظ الصحۀ شخصی چیست؟‬
‫‪ ‬کدام کارها را به خاطر سالمتی خود انجام می دهید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـی‬
‫ـه مـ‬
‫ـخصی آن چـ‬ ‫ـۀ شـ‬
‫ـظ الصحـ‬ ‫ـد حفـ‬‫ـورد فوایـ‬
‫‪ ‬در مـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـان کنیـ‬
‫ـود بیـ‬
‫ـتان خـ‬
‫ـرای دوسـ‬ ‫ـد‪ ،‬بـ‬
‫دانیـ‬

‫‪42‬‬
 ‫درس بیست و دوم‬
‫همدردی با دیگران‬

‫هــدف‪ :‬شــاگردان بایــد طریقــه هــای همــدردی بــا دیگــران را‬

‫بداننــد و اهمیــت آن را درک کننــد‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬گاهی با کسی همدردی کرده اید‪ ،‬در چه مورد؟‬
‫‪ ‬به نظر شما همدردی با دیگران چرا مهم است؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫همدردی دوستان ما را خوشی و قوت می دهد‬ ‫از مریض دلجوی میکنیم‬

‫با اشخاص نیازمند باید کمک کنیم‬

‫همدردی کردن سبب خوشی انسان ها می شود‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـودن‪ ،‬در‬
‫ـان بـ‬
‫ـه و مهربـ‬
‫ـا عاطفـ‬
‫ـوش دادن‪ ،‬بـ‬ ‫ـی گـ‬
‫ـای کسـ‬ ‫ـرف هـ‬ ‫ـه حـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫ـردن‪ ،‬عیادت‬‫ـک کـ‬‫ـد کمـ‬ ‫ـخاص نیازمنـ‬‫ـا اشـ‬
‫ـدن‪ ،‬بـ‬
‫ـن شـ‬ ‫ـی غمگیـ‬ ‫ـم کسـ‬
‫غـ‬
‫ـای‬‫ـا و روش هـ‬
‫ـت هـ‬‫ـه صفـ‬‫ـران‪ ،‬همـ‬‫ـوی از فقیـ‬‫ـک و دلجـ‬‫ـان‪ ،‬کمـ‬‫از مریضـ‬
‫همــدردی بــا دیگران اســت‪.‬‬

‫‪43‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـت‬
‫ـران صحبـ‬
‫ـا دیگـ‬
‫ـدردی بـ‬
‫ـد همـ‬
‫ـورد فوایـ‬
‫ـا در مـ‬
‫ـروپ هـ‬
‫‪ ‬در گـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـت کنیـ‬
‫ـدردی را یادداشـ‬
‫ـای همـ‬
‫ـال هـ‬
‫ـرده‪ ،‬مثـ‬
‫کـ‬

‫ببینید‬
‫‪ ‬هرکدام به چه نوع همدردی ضرورت دارند؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬با اشخاص محتاج چگونه همدردی می کنید؟‬
‫‪ ‬اهمیت همدردی با دیگران چیست؟‬

‫کارخانه گی‬
‫ـتان‬
‫ـران با دوسـ‬
‫ـا دیگـ‬
‫ـدردی بـ‬
‫ـد همـ‬‫ـورد فوایـ‬
‫‪ ‬در مـ‬
‫خــود صحبــت نمایید‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫درس بیست و سوم‬
‫دوستی‬

‫هــدف‪ :‬شــاگردان بایــد ضــرورت و اهمیــت دوســتی را بداننــد‪،‬‬

‫کوشــش کننــد دوســتان خــوب انتخــاب نماییــد‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا دوست های خوب داشته باشیم؟‬
‫‪ ‬به نظر شما در وقت مشکل با کی ها باید مشوره کنیم؟‬
‫ببین و بگو؟‬

‫دوست خود را کمک می کنم‬

‫به نوبت اشیای دوستان خود را حفاظت می کنیم‬

‫در مورد رسم ها از دوستم مشوره می گیرم‬

‫به دوست خود بایسکل را امانت می دهم‬

‫بشنو و بگو‬
‫‪ ‬دوســتان خــوب مــا را در هنــگام مصیبــت تنهــا نمــی گذارنــد‪ ،‬دوســتان‬
‫خــوب در خوشــی مــا شــریک بــوده‪ ،‬در حــل مشــکالت مــا را کمــک مــی‬
‫ـا‬
‫ـر را بـ‬
‫ـای همدیگـ‬‫ـرف هـ‬ ‫ـن‪ ،‬حـ‬ ‫ـت کار گرفتـ‬‫ـتی و صداقـ‬ ‫ـم از راسـ‬
‫ـد‪ ،‬وهـ‬
‫کننـ‬
‫احتــرام گــوش کــردن‪ ،‬غیبــت و بدگویــی نکــردن دوســتی و صمیمیــت را‬
‫زیــاد دوامــدار مــی ســازد‪.‬‬
‫‪45‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫ـدام‬
‫ـات کـ‬
‫ـه مراعـ‬
‫ـد کـ‬
‫ـم بگوییـ‬
‫ـورۀ هـ‬
‫ـا مشـ‬
‫ـا بـ‬
‫ـروپ هـ‬‫‪ ‬در گـ‬
‫ـود و‬
‫ـی شـ‬ ‫ـدن آن مـ‬ ‫ـدار شـ‬‫ـتی و دوامـ‬
‫ـظ دوسـ‬‫ـبب حفـ‬‫ـکات سـ‬ ‫نـ‬
‫ـان‬‫ـرده انسـ‬
‫ـن بـ‬
‫ـتی را از بیـ‬
‫ـکات دوسـ‬‫ـدام نـ‬
‫ـردن کـ‬‫ـات نکـ‬
‫مراعـ‬
‫ـازد‪.‬‬
‫ـی سـ‬‫ـا مـ‬
‫را تنهـ‬

‫ببینید‪.‬‬
‫ـن بردن‬
‫ـتی و از بیـ‬
‫ـت دوسـ‬
‫ـظ روابـ‬
‫ـر‪ ،‬حفـ‬
‫ـای زیـ‬
‫ـر هـ‬
‫‪ ‬در تصویـ‬
‫آن را تفکیــک کنید‪.‬‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬اهمیت و ضرورت دوستی با دیگران چیست؟‬
‫‪ ‬چگونه می توانید دوستی خود را حفظ نمایید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬در مورد ضرورت دوستی و داشتن یک دوست صمیمی‬
‫هر چه میدانید با والدین خود شریک بسازید‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫درس بیست و چهارم‬
‫دوری از کارهای ناشایسته‬

‫هدف‪ :‬شاگردان ضررهای کارهای ناشایسته را بدانند و از آن دوری کنند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما کارهای ناشایته کدام ها اند؟‬
‫‪ ‬شما می خواهید از کارهای ناشایسته دوری کنید‪ ،‬چرا؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫ضرر رساندن خطر دارد‬ ‫شکستن گل و گلدان کار خوب نیست‬

‫برداشتن اشیای ناشناخته کار خوب نیست‬ ‫آزار رسانیدن به حیوانات کار شایسته نیست‬

‫بشنو و بگو‬
‫‪ ‬جنگ‪ ،‬دعوا‪ ،‬دروغ گفتن‪ ،‬سخنان بدگفتن‪ ،‬سخن چینی‪ ،‬ضرر رسانیدن‬
‫به انسان ها‪ ،‬حیوان و نبات کارهای ناشایسته است‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫‪ ‬در گــروپ هــا دو عمــل ناشایســته را بــا ضررهــای آن دو‬
‫ـر نمایید‪.‬‬
‫ـادل نظـ‬
‫ـرده تبـ‬
‫ـان کـ‬
‫ـد آن بیـ‬‫ـا فوایـ‬
‫ـوب را بـ‬
‫ـل خـ‬‫عمـ‬

‫ببینید‬
‫‪ ‬کارهای خوب و بد را تشخیص دهید‪.‬‬

‫کارهای بد‬ ‫کارهای خوب‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چرا باید کارهای خوب را انجام دهیم؟‬
‫‪ ‬چگونه از کارهای خراب دوری کنیم؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬ســه کار خــوب را بــا فایــدۀ فوایــد آن و ســه‬
‫ـم‬‫ـال آورده باهـ‬
‫ـای آن مثـ‬‫ـا ضررهـ‬ ‫ـته را بـ‬
‫کار ناشایسـ‬
‫مقایســه کنیــد‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫درس بیست و پنجم‬
‫قهر‬
‫هدف‪ :‬شاگردان دالیل قهر شدن رابدانند و از آن خود داری کنند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬به نظر شما چرا انسان ها قهر می شوند؟‬
‫‪ ‬به نظر شما از عواملی که سبب قهر انسان ها می گردد‪ ،‬چگونه‬
‫جلوگیری کنیم؟‬
‫ببین و بگو‬

‫خسارۀ قهر و پرکاش‬ ‫بی حوصله گی سبب قهر و جنگ می شود‬

‫بازیگوشی سبب قهر معلم می شود‬ ‫درهنگام قهر به نصیحت معلم باید گوش داد‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـرر‬
‫ـی‪ ،‬ضـ‬‫ـی احترامـ‬
‫ـت‪ ،‬بـ‬ ‫ـخن دروغ‪ ،‬تهمـ‬‫ـنام‪ ،‬سـ‬
‫ـردن‪ ،‬دشـ‬ ‫ـاش کـ‬ ‫‪ ‬پرخـ‬
‫ـران‬
‫ـر دیگـ‬
‫ـبب قهـ‬‫ـا و ‪ ...‬سـ‬
‫ـی جـ‬‫ـای بـ‬
‫ـوخی هـ‬ ‫ـی‪ ،‬شـ‬ ‫ـانیدن‪ ،‬نافرمانـ‬
‫رسـ‬
‫ـم‪.‬‬
‫ـودداری کنیـ‬ ‫ـال خـ‬‫ـن اعمـ‬
‫ـام چنیـ‬
‫ـد از انجـ‬
‫ـوند‪ ،‬بایـ‬‫ـی شـ‬‫مـ‬

‫‪49‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـر‬
‫ـردن قهـ‬
‫ـن بـ‬
‫ـای از بیـ‬
‫ـیوه هـ‬‫ـه شـ‬‫ـع بـ‬
‫ـا راجـ‬‫ـروپ هـ‬
‫‪ ‬در گـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـر نماییـ‬
‫ـادل نظـ‬‫ـت و تبـ‬
‫ـم صحبـ‬
‫ـا هـ‬
‫بـ‬

‫بخوانید و ترتیب کنید‬

‫در هنگام قهر انجام ندهید‬ ‫در هنگام قهر انجام بدهید‬

‫فکر و سنجش‬ ‫جنگ و دعوا‬

‫بی احترامی‬ ‫حوصله‬

‫خاموش باشید‬ ‫دشنام ندهید‬

‫چیزی را نشکنید‬ ‫جای خود را تغییر دهید‬

‫سبب قهر را بگویید‬ ‫بهانه جوی‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬هنگام قهر چه باید بکنید؟‬
‫‪ ‬هنگام قهر چه باید نکنید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬راجــع بــه ضررهــای قهــر شــدن هرچــه مــی‬
‫دانیــد‪ ،‬بــه دوســتان خــود قصــه نماییــد‪.‬‬

‫‪50‬‬
 ‫درس بیست و ششم‬
‫خطرات محیطی‬

‫هدف‪ :‬شاگردان خطرهای محیطی را دانسته از آن خود را حفاظت کرده بتوانند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬شما دربارۀ خطرات محیط زیست چیزی می دانید؟‬
‫‪ ‬به نظر شما بی پروایی در محیط زیست سبب کدام خطرها می گردد؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫هنگام رفتار موتر‪ ،‬پایین شدن از آن خطر دارد‬ ‫کاری که خطر دارد‬

‫استفاده از بیت الخال و رعایت نظافت‬

‫باید جلو آلوده گی محیط زیست را بگیریم‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـاب‬‫ـر آفتـ‬‫ـازی زیـ‬‫ـرق‪ ،‬بـ‬
‫ـای بـ‬
‫ـن هـ‬
‫ـا لیـ‬
‫ـازی بـ‬
‫ـر‪ ،‬بـ‬
‫ـب موتـ‬‫ـدن عقـ‬‫‪ ‬دویـ‬
‫و یــا هــوای ســرد‪ ،‬آزار دادن حیوانــات‪ ،‬خــوردن غــذای ناپــاک و یــا‬
‫ـث‬ ‫ـه باعـ‬
‫ـت همـ‬ ‫ـط زیسـ‬‫ـاختن محیـ‬‫ـوده سـ‬‫ـی و آلـ‬‫ـر صحـ‬‫ـیدن آب غیـ‬‫نوشـ‬
‫ـوند‪.‬‬
‫ـی شـ‬ ‫ـی مـ‬‫ـای محیطـ‬ ‫خطرهـ‬
‫‪51‬‬
 ‫با هم کار کنید‬
‫ـدن‬‫ـرو شـ‬ ‫ـی‪ ،‬روبـ‬
‫ـای محیطـ‬ ‫ـه خطرهـ‬
‫ـع بـ‬
‫ـا راجـ‬
‫ـروپ هـ‬ ‫‪ ‬در گـ‬
‫بــا ســگ هــا در کوچــه‪ ،‬خطرهــای اســتفاده از آب و غــذای‬
‫ـر نمایید‪.‬‬
‫ـادل نظـ‬‫ـرده تبـ‬
‫ـت کـ‬
‫ـم صحبـ‬
‫ـا هـ‬
‫ـازار بـ‬
‫ـی در بـ‬
‫غیرصحـ‬

‫ببینید‬
‫‪ ‬در هر تصویر کدام خطر محیطی را تشخیص می کنید؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬خطرهای محیطی را نام بگیرید‪.‬‬
‫ـود را‬
‫ـی خـ‬
‫ـای محیطـ‬
‫ـد از خطرهـ‬ ‫ـی توانیـ‬
‫ـور مـ‬
‫‪ ‬چطـ‬
‫ـد؟‬
‫ـت کنیـ‬‫حفاظـ‬
‫کارخانه گی‬
‫ـتید‪،‬‬
‫ـا آن مواجه هسـ‬
‫ـط بـ‬
‫ـه در محیـ‬
‫ـی را کـ‬‫‪ ‬خطرهایـ‬
‫نــام بگیرید‪.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫درس بیست و هفتم‬
‫اشاره های ترافیکی‬

‫هدف‪ :‬شاگردان باید عالمات و اشاره های ترافیکی را بدانند و آن را مراعات کنند‪.‬‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬آیا فکر کرده اید که اشاره های ترافیکی برای چیست؟‬
‫‪ ‬آیا به کدام عالمات و اشاره های ترافیکی آشنایی دارید؟‬

‫ببین و بگو؟‬

‫منع پیاده رو‬ ‫منع دوش‬

‫عالمات ترافيكي را بايد بشناسیم و آن را رعایت نماییم‬

‫بشنو و بگو‬
‫‪ ‬از نــه فهمیــدن اشــارات ترافیکــی حــوادث خطرنــاک رخ مــی‬
‫ـاده رو‬
‫ـای پیـ‬
‫ـز هـ‬
‫ـا دهلیـ‬
‫ـد بـ‬
‫ـود‪ .‬بایـ‬
‫ـی شـ‬
‫ـرگ مـ‬‫ـبب مـ‬
‫ـی سـ‬ ‫ـه حتـ‬‫ـد کـ‬
‫دهـ‬
‫ـای‬
‫ـاره هـ‬
‫ـر اشـ‬
‫ـهری و دیگـ‬
‫ـای شـ‬
‫ـس هـ‬
‫ـتگاه بـ‬
‫ـۀ ایسـ‬
‫ـا‪ ،‬عالمـ‬
‫ـرک هـ‬
‫در روی سـ‬
‫ـویم‪.‬‬
‫ـت شـ‬
‫ـی حفاظـ‬
‫ـوادث ترافیکـ‬
‫ـا از حـ‬
‫ـم تـ‬
‫ـل نماییـ‬
‫ـنایی حاصـ‬
‫ـی آشـ‬
‫ترافیکـ‬

‫‪53‬‬
 ‫با هم کار نمایید‬
‫ـی‬
‫ـه مـ‬
‫ـی را کـ‬
‫ـای ترافیکـ‬
‫ـاره هـ‬
‫ـی اشـ‬
‫ـا بعضـ‬
‫ـروپ هـ‬‫‪ ‬در گـ‬
‫شناســید‪ ،‬روی صفحــۀ کاغــذ ترســیم کــرده‪ ،‬بــرای همدیگــر‬
‫معرفــی نماییــد و نظریــات خــود را بــا گــروپ هــای دیگــر‬
‫ـازید‪.‬‬
‫ـریک بسـ‬ ‫شـ‬

‫ببینید و بگویید آیا قواعد ترافیکی مراعات شده است؟‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬چه گونه می توانید خود را از حادثۀ ترافیکی محافظت کنید؟‬
‫‪ ‬هنگام عبور از سرک عمومی کدام قواعد را باید رعایت نمایید؟‬

‫کارخانه گی‬
‫‪ ‬مفهــوم ســه رنــگ چــراغ ترافیکــی را بــرای‬
‫دوســتان خــود تشــریح کنیــد‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫درس بیست و هشتم‬
‫خطرهای ماین‪ ،‬و مواد منفجر ناشده‬

‫ـده را‬
‫ـر ناشـ‬
‫ـواد منفجـ‬
‫ـلحه و مـ‬
‫ـن‪ ،‬اسـ‬ ‫ـای مایـ‬
‫ـد خطرهـ‬‫ـاگردان بایـ‬‫ـدف‪ :‬شـ‬‫هـ‬
‫ـد‪.‬‬
‫ـرده بتواننـ‬‫ـت کـ‬‫ـود را از آن حفاظـ‬
‫ـد و خـ‬
‫بداننـ‬

‫بگویید‬
‫‪ ‬در مورد خطرهای ماین و اسلحه چه می دانید؟‬
‫ـواد انفجار‬
‫ـلحه و مـ‬
‫ـن‪ ،‬اسـ‬‫ـای مایـ‬
‫ـی از خطرهـ‬ ‫ـما آگاهـ‬
‫ـر شـ‬‫ـه نظـ‬
‫‪ ‬بـ‬
‫ناشــده چــرا مهم اســت؟‬

‫ببین و بگو‬

‫اقسام ماین ها را بشناسید‬

‫در جاهای ویرانه و جنگ زده خطر ماین و مواد منفجر ناشده موجود است‬ ‫ضررهای انفجار ماین‬

‫بشنو و بگو‬
‫ـدا‬
‫ـگ زده پیـ‬ ‫ـر ًا در جاهـ‬
‫ـای جنـ‬ ‫ـده اکثـ‬
‫ـر ناشـ‬
‫ـواد منفجـ‬
‫ـن و مـ‬
‫‪ ‬مایـ‬
‫مــی شــود‪ .‬مــواد انفجــاری گاه گاهــی در بازیچــه هــای اطفــال‬
‫ـز‬
‫ـه چیـ‬‫ـود‪ ،‬بـ‬
‫ـی شـ‬ ‫ـا مـ‬‫ـه جـ‬‫ـا بـ‬
‫ـاعت جـ‬ ‫ـا سـ‬‫ـم و یـ‬
‫ـکل قلـ‬‫ـه شـ‬‫بـ‬
‫ـد‪.‬‬‫ـت بزنیـ‬
‫ـد دسـ‬ ‫ـید‪ ،‬نبایـ‬
‫ـی شناسـ‬ ‫ـه نمـ‬
‫هاییکـ‬
‫‪55‬‬
 ‫باهم کار کنید‬
‫‪ ‬در گــروپ هــا راجــع بــه خطرهــای مایــن‪ ،‬اســلحه و مــواد‬
‫ناشــناخته بــا هــم بحــث و تبــادل نظــر کنیــد‪.‬‬

‫ببینید و ارتباط دهید‬

‫بی خطر‬ ‫خطرناک‬

‫پاسخ دهید‬
‫‪ ‬از خطرهــای مایــن‪ ،‬اســلحه و مــواد ناشــناخته چگونــه‬
‫ـد؟‬
‫ـی کنیـ‬
‫ـت مـ‬
‫ـود را حفاظـ‬
‫خـ‬

‫کارخانه گی‬
‫ـن و مواد‬
‫ـرات مایـ‬‫ـود از خطـ‬‫ـت خـ‬ ‫ـورد حفاظـ‬ ‫‪ ‬در مـ‬
‫انفجــار ناشــده آنچــه را مــی دانیــد بــه دیگــران‬
‫ـد‪.‬‬‫بفهمانیـ‬

‫‪56‬‬