1

Mother Tongue
Kumaduwan Markaaan –Modyul 3:
Saray Salitan Mangkapara’y Tanol
Mother Tongue – Unang Baitang
Alternative Delivery Mode
Kumaduwan Markaan – Modyul 3: Saray Salitan Mangkapara’y Tanol
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Contextualization Team of the Module

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Maria Florentina L. Paguia Contextualizer: Virginia P. Albino
Editors: Marivi B. Oriane, Ruth D. Agustin, Editor: Gemma M. Erfelo
Lerma V. Gumpal, Janette P. Suguitan, Reviewer: Renata G. Rovillos
Marites S. Mendez, Myrna C. Damgasin Management Team:
Tagasuri: Marietess B. Baquiran Aguedo C. Fernandez
Management Team: Ma. Criselda G. Ocang
Estela R. Cariño, EdD, CESO IV Venus Maria SM. Estonilo
Octavio V. Cabasag Maria Linda R. Ventenilla
Rizalino G. Caronan Renata G. Rovillos

James Pamittan Gemma M. Erfelo

Rodrigo V. Pascua
Maria Christina A. Acosta
Maria Geraldine G. Lastra

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region II

Office Address: Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
Telefax: (078) 304-3855; (078) 396-9728
E-mail Address: region2@deped.gov.ph
 1

Mother Tongue
Kumaduwan Markaan – Modyul 3:
Saray Salitan Mangkapara’y
Tanol
Pangigapo’y Salita

Sayan Self-Learning Module o SLM ët inasikason imprepara

para ëd say ugugaw tayon man-aaral ëd abung.
Tutugyupën iya na nanduruman parte na mangiwanwan
ëd sikara umpiyan natalusan da so kada aaralën tan
napabulaslas da ray kasanayan ya impaksëb na kurikulum.

Sayan modyul ët wala’y impreparan pangiwanwan na

Bumabangat/Tagadaloy ya panunot, tulong o
estratehiyan nausar na saray atëng o siyopa man a
mangantabay tan untulong ëd panag-aral na ugugaw
diya’d kaabungan da.

Aya ët wala’y tekep ton paunan gagawaën umpiyan

nasukat so pakayari na ugaw ya wala’y koneksiyon ëd
impreparan aaralën. Aya so mangibaga no manëpëg a
lalon tulungan malapu’d bumabangat o tagadaloy. Wala
mët so gagawaën diya’d balang pansamput na aaralën
umpiyan nasukat so naaralan. Wala’y dugan ëbat
umpiyan nanëngnëng no duga o aliwa so saray ëbat ëd
kada gagawaën. Ilaluan mi ya matuwa/matuor so balang
sakëy ëd sayan pan-usar.

Ipapanunot ëd say ugugaw na asikasuën iyan SLM

umpiyan nausar ni na saray mangkaukulan. Aga susulatan
o mamarkaan so antukaman na parte na modyul. Man-
usar na papel ëd pan-ëbat ëd say gagawaën.
Aayatën iray ugugaw ya tawagëy imano na say
bumabangat da no sikara ët makadanas na problema ëd
pantalos ëd saray aaralën tan diya’d pan-usar na sayan
SLM.

Ëd panamëglëy na sayan modyul tan say tulong na saray

tagadaloy/bumabangat, man-ilalo kami na makaaral iray
ugugaw tayo anggano anggapo ira’d eskuwelaan.
 Amtaën

Sayan modyul ët imprepara piyan napaaliguwas so

pakayari na say ugugaw. Aya so mangiwanwan ëd
pan-aral mo. Igiya to ka ya man-aral diya’d tulong na say
aaralën tan gagawaën. Natulungan ka ya piyan naitdan
ka’y pangkanawnawa ya magmaliw ya malikët so pan-
aral mo ëd asignaturan Mother Tongue ëd unaan a
grado.
Sayan modyul ët wala ira’y gagawaën piyan makatulong
ëd sika ya makapangitër na salitan mangkapara’y tanol
piyan natuop iray kansiyon, anlong tan panitikan.

Kasumpalan a naaralan iyan modyul, iilaluan ya:

• Nakabat iray salitan mangkapara’y tanol;

• Makapangitër na salitan mangkapara’y tanol piyan
natuop iray kansiyon, anlong tan panitikan;
• Makatumbok ëd saray akasulat iran direksiyon.

1
 Subukën

Basaën o dëngëlën so anlong ëd lëksab a basaën

nën Nanay mo. Kasumpal to ëbatan iray tëpët .

Bilay ëd Abung Makaligtas a Bilay

Say panaon natan ët duma la

Ipaway ëd abung isësebël da
Tëpët na karaklan panun la iya?
Angga’d kapigan so unyan sistema?

Diya’d abung ag nëpëg umpaway

Piyan nailigtas so dakël a bilay
Ag ka umpapaway bilin nën Tatay
Man-uras ka na limam panunot nën Nanay.

Ëd intiron mundo antakot iray tutuo

Diya’d sayan pandemya amin ët problemado
Say ugugaw ya wala’d karsada
Antakot iran umparada

Saksakëy labat so nëpëg ya asinggëran

Diyos lawas, panangaro to’y andi anggaan
Mandasal tayo tan manisya
Proteksiyon na Diyos, sayakupën to ka .

Mangitër na saray salitan mangkapara’y tanol

manlapo ëd anlong. Ibitla ira ya na maksil.

2
Aaralën

3 Saray Salitan Mangkapara’y Tanol

Pawilën

Piliën diya’d dasig B so tutukuyën na saray retraton

wala’d dasig A. Isulat so letra na dugan ëbat ëd
kuwaderno.
Hanay A Hanay B
1. a. tatay

2. b. nanay

3. c. ugaw

4. d. lima

e. abung
5.
f. alog

3
 Sukayan

Buuën so anlong, usarën iray salita ëd lëksab. Isulat so

dugan ëbat ëd kuwaderno.

mangkaiba mantulungan selebrasyon

nanëngnëng tayo mundo

Sa Aming Bayan
Diya’d Balëy Mi
Manunaan so pan-aaruan
Diya’d kaparam a tuo tan balëy ya binalëgan
Say tutuo so (1) ________
Sikami’y lanang a man-iitëran.

No wala’y okasyon
Amin ët mantitipon para ëd (2) _______
Likët ëd puso so (3) __________
Lupa’y kada tuo so ag napaëng.

Anggano ag kami mandalaan

Mangkakasakëy kami natan
Bagyo tan problema so undalan
Sikami so mantutulungan.

Siyak tan sika

Malikët ya (4) _______
Say pan-aliguwas na balëy tayo.
Idayëw tayo ëd intiron (5)_______.

4
 Suriën

Kasumpal a naaralan mo so nanduruman gagawaën

ya inaral, amtam no anto so tawag ëd saray salitan
mangkapara’y tanol ëd samput?
Sarag mo’y mangitër iray alimbawa? Mannëngnëng
ka ya taluran bëngatla ëd luob na abung ya wala’y
salitan mangkapara’y tanol. Ibitla iyan maksil.
Anto so liknaan mo nën gagawaën mo iya ya
kaibam si amam tan inam?

Pakanunutën

Gagawaën A. Itër so katanol na salitan agulisan usar so

saray retrato. Isulat so ëbat sa kuwaderno.

1. Ambalanga so kolor ya paypay kapara

na ______.
( uusarën ëd pan-ayos na buwëk )

2. Ampëtang so silëw kapara’y _________.

( mangiitër na liwawa kada agëw )

5
 3. Mabiskëg so puwëg a singa _____.
( kaaro na dumaralos )

4. Ikarga ëd bayong saray ______.

( kolor berde ya wala’d kiyew )

5. Si Tatay so kaantabay nën _______.

(sikato so silëw na abung)

Gagawaën B. Anapën so salitan mangkapara’y

tanol ëd kada pamitla. Piliën so ëbat na saray
salitan wala’d lëksab na retrato. Isulat so ëbat ëd
kuwaderno.

1. Say kiyëw wala’d katakëlan

Diya’d dayat sira so malaman .

katakëlan - malaman sira - dayat

- masitira 6
2. Unaakis anggapo’y mata
Man-aakar anggapo’y sali tan lupa.

sali - ilog mata-lupa

3. Wadya si Katoto
Wala’y awit ton kubo.

Katoto - kubo awit - wadya

4. Bimmatik si Geleen
Apisag sodalin.

apisag - bimmatik Geleen - dalin

7
 6. Sakëy so niluoban
Talura so pinawayan.

niluoban-pinawayan sakëy - talura

Pakanunutën

Say salitan rima ët salitan mangkapara’y tanol ëd

samput no ibabalikas iya. Magkapareho mët so
tanol, saray salitan rima ët duma so kabaliksan.
Maslak, uusarën ira ya diya’d arum a panitikan tan
kansiyon. Mainumay iyan nanunutan o tandaan tan
marakëp a dëngëlën.
Halimbawa:

kahon - sabon
aso - baso
bola - sala
mais - panis
kawës - bakës
sili - tiki

8
 Gawaën

Anapën iray retraton wala’d lëksab a mangkapara’y

tanol da. Piliën so ëbat diya’d dalëm na kahon tan isulat
so letra na dugan ëbat ëd kuwaderno.

a b c d e

1. __________________

2. __________________

3. ___________________

4. ____________________

5. ____________________

9
 Sumalën

Isulat ëd gulis iray manuntumbok iran salitan

mangkapara’y tanol a nanëngnëng ëd leksab na retrato.
Isulat iray suston ëbat ëd dilin papel.

Diya’d Sular Mi
Tanol: Leron-Leron Sinta

Diya ëd sular mi palya

Salim a linggisën
Tanëm na tanaman
Sarag mon (1) __________ okra

Talon,kalubasa
Agayëp tan (2) _____
Nanduruman pising
Ungkinis so (3) _____ mata

Gala pasyar ka’d diya

Piyan nanëngnëng mo iya aping
Mamburbor ka’y (4) ________
Ligliwa na (5) _______
tawayan
Tanaman nën Ina
Aasikasuën nën ama
Sular ya ambëtël
Tanaman a dakël.

10
 Kaaruman a Gagawaën

Isulat so ngaran na saray retrato piyan

makatugyop na salitan mangkapara’y tanol.

1.

______________ __________________

2.

__________________ _________________

3.
__________________ ____________________

4.
_________________ ______________

5.

_____________________ _____________________

11
 12
Ëbat ëd Subukën Ëbat ëd Pawilën Ëbat ëd sa Sukayan
1. iya-sitema 1. b 1. mantulungan
2. tatay-nanay 2. a 2. selebrasyon
3. tutuo-problemado 3. e 3. nanënëng
4. karsada-unparada 4. f 4. mankaiba
5.asinggeran-anggaan 5. c 5. mundo
Ëbat ëd Gagawaën Ëbat ëd Gagawaën B
Ëbat ëd Suriën A
1. katakëlan - laman
1. Tinidor-aparador 1. sagaysay 2. mata-lupa
2. Dukulan-yurungan 2. agëw 3. Katoto-kubo
3. sabon-kahon 3. duwëg 4. Geleen - dalin
4. yuro-sando 4. bulong 5. nilooban -
5. Balkës-kawës 5. nanay pinawayan
Ëbat ëd Kaaruman a
Ëbat ëd Gawaën Ëbat ëd sumalën
Gagawaën
1. a 1. tawayan
1. nanay-tinapay
2. e 2. palya
2. maso--aso
3. c 3. aping
3. karumata-
4. b 4. okra
karsada
5. d 5. mata
4. talaba-baka
5. balaok-manok
Saray Suston Ëbat
Reperensiya
Mother Tongue-Based Multilingual Education pahina 104-109
webstock.review.net

13
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph