AJ BATERNA

Makatotohanan at mahahalagang ulat ng mga

pangyayaring nangyayari pa, nangyari na at mangyayari
pa lamang. Maaaring maibahagi sa pamaraang pasalita,
pasulat at panonood.
 - naisasagawa sa pamamagitan ng paglalahad ng mga
pangyayari sa radyo at telebisyon.
e.g. news anchor, reporter, brodkaster
 - kung ito ay nakalimbag sa anumang uri ng mga akda o
artikulo.
e.g. pahayagan, magazine
 - anumang uri ng pagkakasaksi sa isang mahahalagang
pangyayari. E.g. aksidente, anunsyo, panonood sa
telebisyon.
- Ang mga nakapaloob na mga datos ay
kailangang totoo at makatotohanan.
- Ang pagtatasa sa mga datos ay walang
pagpapanig. Iiwasan dito ang fabrication.
Walang pagliligoy sa mga detalye. Dapat na
nakapunto kaagad sa nais na ilahad.
N
agbibigay-impormasyon
- Ang pagbabalita ay may layuning magbigay-alam sa
mga mahahalagang bagay na may kabuluhan sa
buhay ng tao.
N
agtuturo

- Ang paghahatid ng balita ay may layuning magturo

ng mga bagay na maaaring hindi pa alam ng marami.
M
ang-aliw
- Mga balitang artista o katatawanan sa politika.
M
akapagmulat

- Mga balitang itinuturing na eye-opener o mga

balitang nakapagdudulot ng pagbabago sa takbo ng
isang sistema.
K
apanahunan
- Maaaring ang pangyayari ay naganap sa nakaraan
subalit ngayon pa lamang natuklasan. Tumutukoy ang
kapanahunan sa mga panibagong pangyayari sa
lipunan.
L
ugar ng Pangyayari
- Sinasabing mas mataas ang interes sa balita kung
malapit sa sariling kinaroroonan ang pangyayari.
Subalit nakadepende pa rin ito sa bigat ng balita sa
isang lugar.
K
atanyagan/Popularidad
- Ang kahalagahan ng balita ay nakabatay sa antas ng
popularidad ng taong sangkot sa pangyayari.
T
unggalian
- Ang tao laban sa kanyang kapwa, laban sa kalikasan
o maging ang tao laban sa sarili.
M
akataong Kawilihan
-Nakapagbibigay ng bisa sa damdamin ang balita.
Nagigising nito ang damdamin ng tao tulad ng, awa,
simpatiya, galit.
P
akikipagsapalaran
-Balita ng pagtulong, pagsasagip at mga kwento ng
pagtatahak sa mga pagsubok.
P
ag-unlad at Pagbabago
- Mga balitang pumapaksa sa mga pagbabago sa isang
lugar sistema. Tulad ng pagpapatayo ng bagong gusali
at maging mga pagbabago sa teknolohiya.
B
ilang at Estadistika
- Mga balitang pumapaksa sa pananalapi, resulta ng
eleksyon o mga survey.
P
angalan
-mga balitang may kinalaman sa isang pangalan na
sangkot sa isang mahalagang pangyayari. Maaaring
tanyag man o hindi.
H ayop
- Mga balitang may kinalaman sa pagdiskobre sa mga
bagong specie ng hayop, preserbasyon ng mga ito sa
kalikasan.
K
alamidad
-anumang balitang may kaugnayan sa bagyo,
pagbaha, paglindol, global warming atbp.
P
amatnubay
- Ang pinakapunong-diwa ng balita.
Ito’y maaaring isang talatata,
pangungusap o salita.
 - kilala/sikat
Halimbawa: pangulo ng bansa,
artista
Nagbigay ng kanyang saloobin si
INO? Pangulong Duterte hinggil sa mga
nambabatikos sa kanya.
 - Ano ang pinag-uusapan?
- Halimbawa: halalan, krisis sa
Marawi, operation tok-hang.

NO? Tinatayang tumagal nang

isandaa’t limampu’t tatlong
(153) araw ang bakbakan sa
Marawi.
 - Ang lugar ng pinagyarihan.

S
aan?
Idadaos sa Beijing, China ang
Olympics ngayong taon.
 - Tumutukoy kung kailan
magaganap ang isang
pangyayari.
Hanggang sa Oktubre na

K
ailan?
lamang ngayong taon ang
ekstensyon na ibinigay ng
pamahalaan upang mapalitan
ang mga lumang pera.
 - Tumutukoy sa dahilan ng
pangyayari.

B
akit? Dulot ng lumalalang problema sa
populasyon, nagpatupad ng batas
ang pamahalaan tulad ng RH Law.
 - Kung ang kaparaanan ng
pangyayari ang anggulong

P
aano?
tinitignan na pinakamahalaga.
Nagpakilala bilang isang balikbayan,
isang lalake ang pinaniniwalaang
tumangay sa isang dalawang taong
gulang na bata sa Dipolog.
Mga Dapat
Tandaan sa
Pagsulat ng
Mabisang
‘BALITA’
Jaime B.
Ramirez
 PRIMARY
LEAD
SECONDARY
LEAD
OTHER
IMPORTANT
DETAILS
LEAST
IMPORTANT
DETAILS
 ULO NG MGA
NAGBABAGANG
BALITA

LIVE
Gawan ng balita ang mga
pangyayaring ibibigay ng guro sa
bawat grupo. Gagawin ito sa loob
ng limang minuto. Pagkatapos nito
ay iuulat ito sa klase tulad ng isang
reporter sa telebisyon.