6

FILIPINO
KUWARTER 3 – MODYUL 1
 MELC: Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggan/binasang ulat at tekstong
pang-impormasyon.

 K to 12 BEC CG (F6PB-Ic-e-3.1.2)

0
UNANG BAHAGI-PANIMULANG GAWAIN

A. Maikling Pagpapakilala ng Aralin

Magandang araw mahal kong mag-aaral. Kumusta ka na? Handa ka na ba sa

panibagong aralin?
Sa modyul na ito ay iyong matututuhan ang tungkol sa pagsagot ng mga tanong base sa
napakinggan o nabasang teksto. Mapapaunlad din sa araling ito ang iyong kakayahang
sumagot nang mabilis sa mga tanong na bakit at paano. Mahahasa ang bilis ng iyong isip sa
pagpapaliwag ng mga mahalagang pangyayari base sa nabasang teksto o napakinggang ulat.
Masusubukan mo rin ang iyong kakayahan sa pagbuo ng tanong base sa nabasa o
napakinggang tekstong impormatibo. Naghanda ako ng mga gawain na makatutulong sa iyo
upang lalo mong maintindihan ang mga aralin. Mayroon din itong mga pagsasanay upang
lalo kang humusay.

B. Pagtalakay at mga Halimbawa

Pagsagot ng mga Tanong Tungkol sa Napakinggan/Binasang Ulat at

Tekstong Pang-impormasyon.

Sa ating pang araw-araw na buhay at pakikisalamuha sa kapwa, lubos nating

mauunawaan ang mga bagay na nangyayari sa ating paligid sa pamamagitan ng pakikinig,
pagbabasa, at maging pagtatanong. Maiintindihan nating mabuti kung sarili nating tanong at
anupamang gustong malaman sa isang impormasyon, isyu o ulat ay nasasagot batay sa
napakinggan o nabasa.
Ang tekstong pang-impormasyon ay isang uri ng teksto na nagbibigay kaalaman sa
mga mahahalagang pangyayari. Ito ay may laman na tiyak na impormasyon sa isang
pangalan. Ito ay walang halong opinyon ng manunulat. Ang sumusunod ay ang layunin ng
pakikinig at pagbabasa ng tekstong pang-impormasyon o tekstong impormatibo.
1. Nagbibigay ng mahahalagang impormasyon at kaalaman
2. Nagbibigay ng linaw kung paano nangyayari o nangyari ang isang bagay
3. Pinauunlad ang pagsusuri sa detalye at impormasyon

1
Mga halimbawa:
 Pahayagan (Newspaper) Listahan (Directory)
 Encyclopedia Diksyunaryo
 Posters Ulat
 Talambuhay at sariling talambuhay Mga legal na dokumento
 Libro at aklat-aralin Manwal panturo (Instructional Manual)
 Mga tala (Notes)

Ang balita o ulat ay isang uri ng lathalain na tumatalakay sa mga kasalukuyang

kaganapan sa labas at/o loob ng isang bansa na nakatutulong sa pagbibigay-alam sa mga
mamamayan. Maaari itong ihayag sa pamamagitan ng paglilimbag, pagsasahimpapawid,
internet, o galing sa bibig at ikalat sa ikatlong partido o sa maramihang mambabasa at
tagapakinig. Maaari itong balitang pampalakasan (isports), pangkalusugan, pang-edukasyon,
pampolitikal, pandaigdig, pambansa, at pangkabuhayan. https://tl.wikipedia.org/wiki/Balita Halimbawa:

Todas sa Tigdas sa Pangasinan

Nasa siyam na ang naitalang nasawi sa tigdas habang 201 ang nahawaan nito sa
Pangasinan, kamakailan.

August 8, 2019 Filed under Balita Posted by Balita Online RSS Feed

Ito ang kinumpirma kanina ng Pangasinan Provincial Health Office (PHO) at

sinabing ang nasabing impormasyon ay naitala mula Enero 1 hanggang Agosto 5.
Nilinaw naman ni Provincial Health Officer, Dr. Anna Ma. Teresa de Guzman, ang
mga kumpirmadong nasawi ay nagmula sa Bani, Villasis, Bolinao, San Fabian, Bautista,
at mga lungsod ng Dagupan at San Carlos habang ang dalawa pa ay mula sa Mangaldan.
“The total number of suspected cases from January to August 5 is 1,323, higher than
the 179 suspected cases with one casualty on the same period last year,” sabi pa ni de
Guzman.
-Liezle Basa Iñigo
http://balita.net.ph/2019/08/08/9-todas-sa-tigdas-sa-pangasinan/

2
Sagutin ang mga tanong.
1. Ano ang ikinasawi ng siyam na taga-Pangasinan?
2. Saang mga bayan sa Pangasinan nabibilang ang mga nasabing nasawi?
3. Ilan na sa mga taga-Pangasinan ang nahawaan ng nasabing sakit?
4. Sino ang may ulat ng balitang binasa?
5. Kailan naiulat ang balitang “Todas sa Tigdas sa Pangasinan”?
6. Sa anong link naitala ang nabasa mong ulat?
7. Anong uri ng ulat itong nabasa mo, pangkalusugan o pampalakasan? Bakit?
8. Ilan ang itinaas na bilang sa kaso ng tigdas sa Pangasinan sa taong 2019 kumpara sa
naunang isang taon ng 2018?
9. Sino ang mahalagang taong kinapanayam o ininterbyu ng manunulat ng balita
tungkol sa kumpirmadong namatay dahil sa sakit?
10. Sa kabuuan ay mayroong 1, 323 kaso ng tigdas sa Pangasinan, gaano katagal nang
nanalasa ang naturang sakit kung nag-umpisa ito ng Enero hanggang Agosto 5?

Ganito rin ba ng iyong mga sagot?

1. tigdas
2. Bani, Villasis, Bolinao, San Fabian, Bautista, Lungsod ng Dagupan at San Carlos
3. 201
4. Liezle Basa Iñigo

5. Agosto 8, 2019
6. http://balita.net.ph/2019/08/08/9-todas-sa-tigdas-sa-pangasinan/
7. Pangkalusugan. Dahil ito ay may kinalaman sa sakit na nakamamatay
at mabilis makahawa.
8. 22
9. PDO Dr. Anna Ma. Teresa de Guzman
10. Pitong (7) buwan

Magaling! Binabati kita!

3
IKALAWANG BAHAGI-PANLINANG NA GAWAIN
Gawain 1
Panuto: Basahin ang ulat. Sagutin nang wasto ang mga katanungang bakit at paano. Isulat
ang sagot sa iyong sagutang papel.

Pangasinan Isinailalim sa Extreme Enhanced Community Quarantine

March 24, 2020 Filed under Probinsya Posted by Balita Online RSS Feed

LINGAYEN – Matapos na makumpirma nitong Lunes ng gabi ang tatlong COVID-19

positive, agad isinailalaim ang probinsiya sa Extreme Enhanced Community
Quarantine (EECQ) .
Sa ilalim ng Executive Order No. 0015-202 na nilagdaan ni Gob. Amado
Espino III ay nagsasabi na sa EECQ, walang sinuman ang papayagang makapasok
at makalabas ng probinsiya epektibo Marso 23, hanggang Marso 31, 2020.
Sa pamamagitan ng pamahalang probinsiya, kinumpirma ng Department of
Health ang tatlong kaso ng COVID-19 na nadagdag sa bilang ng positibong kaso sa
probinsiya, na may apat na. Isa sa Bayambang , isa sa Rosales at dalawa mula
Malasiqui . Sa apat na nagpositibo, dalawa na ang iniulat na namatay. Iyong unang
namatay ay taga-Bayambang na nai-confine sa Lung Center Manila habang ang isa
naman na taga-Rosales ay dinala sa Region1 Medical Center sa Dagupan City.
Ang pinakahuling dalawa na positibo ay taga-Malasiqui , 70-anyos na lalaki at
54-anyos na babae, na nakaconfine ngayon sa Pangasinan Provincial Hospital ,
Bolingit San Carlos City . Ang bayan ng Malasiqui ay nasa ilalim ng EECQ habang
ang Bayambang ay hinabaan ang lockdown hanggang March 31.
“Because of lockdown of the two towns, residents are not allowed to leave their
respective residences and are ordered to be on home quarantine,” pahayag ng
Provincial Health Office.
Samantala, sa COVID Monitoring Report ng Pangsinan nasa 62,340 ang
kabuuang Person Under Monitoring (PUM) at ang nasa Under 14 Days
Quarantine
– 58,121, ang Completed Quarantine – 4,186 at Incomplete Quarantine – 33.
-Liezle Basa Iñigo
http://balita.net.ph/2020/03/24/pangasinan-isinailalim-sa-extreme-enhanced-community-quarantine/

4
Mga Tanong:

1. Bakit isinailalaim ang probinsiya ng Pangasinan sa Extreme Enhanced Community

Quarantine (EECQ)?
2. Paano ipatutupad sa probinsiya ang nilagdaang Executive Order No. 0015-202 ni
Governor Amado Espino III sa panahon ng EECQ?
3. Paano isinasagawa ang 14-day quarantine sa probinsiya?
4. Bakit nagkaroon ng lockdown sa dalawang bayang magkalapit na Bayambang at
Malasiqui sa Pangasinan?
5. Bakit tinatawag na ulat pangkalusugan ang binasa mong balita?

Gawain 2
Panuto: Basahin ang tekstong pang-impormasyon hango sa malayang ensayklopedya.
Sagutin nang wasto ang mga katanungan. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

[5]
Ang COVID-19 (Corona Virus Disease 2019) o sakit sa korona birus
2019 na dating4 kilala bilang 2019-nCoV Acute Respiratory Disease, ay isang
nakakahawang sakit dulot ng SARS-CoV-2, isang birus na may kaugnayan sa SARS-
[6][7]
CoV. Naitala ang mga unang kaso nito sa Wuhan, kabisera ng lalawigan ng
Hubei, sa Tsina noong Disyembre 2019, at mula noon ay kumalat sa buong mundo,
[8][9]
na humantong sa nagpapatuloy na pandemya ng korona birus 2019–20. Kabilang
[10]
sa mga sintomas nito ang lagnat, ubo, at pangangapos ng hinihinga. Kabilang sa
mga iba pang sintomas ang kirot sa kalamnan, pag-uuhog, pagtatae, pamamaga ng
[3][11][12]
lalamunan, pagkawala ng pang-amoy, at sakit sa tiyan. Habang nagreresulta
ang karahiman ng kaso sa mga di-malubhang sintomas, maaaring humantong ang ilan
[8][13]
sa pulmonya at pagkasira ng iilang sangkap. Noong pagsapit ng Enero 18, 2021,
higit sa 95.1 milyon kaso ng COVID-19 ay naitala sa higit sa 200 bansa at teritoryo,
[14]
na nag resulta sa kamatayan ng humigit-kumulang sa 2,030,000. Higit sa
[14]
52,400,000 katao ang gumaling na.
COVID-19 - Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
COVID-19- Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

5
Mga Tanong:
1. Ano ang COVID-19?
2. Saan naitala ang unang kaso nito?
3. Isa-isahin ang mga sintomas ng sakit na ito.
4. Kailan nag-umpisang kumalat sa buong mundo ang sakit na ito?
5. Noong sumapit ang Enero 18, 2021, ilang katao na ang naitalang kaso sa mahigit
na 200 bansa?

Gawain 3
Panuto: Narito ang ilan sa mga naiulat hango sa mahalagang tekstong pang- impormasyon.
Mula sa mga ito, ay sumulat ng tig-isang tanong upang mahasa ang iyong kakayahan sa
pagbuo ng katanungang hango sa binasang ulat o tekstong impormatibo. Isulat ang sagot sa
malinis na papel.

1. Natagpuan ng mga mananaliksik ang isang antigong bowl o mangkok ng noodles sa Tsina
na sinasabing pinakamatanda sa buong mundo.
__________________________________________________________

2. Ayon sa mga historyador, nagmula sa salitang “Asinan” ang pangalang Pangasinan dahil
dito ginagawa at nanggagaling ang produktong asin sa lalawigan na sinusuplay naman sa
iba’t ibang bayan.
_________________________________________________________________

3. Higit sa 52,400,000 katao ang gumaling na sa sakit na COVID-19.

__________________________________________________________________________________________________

4. Francisco Domagoso ang tunay na pangalan ni Isko Moreno. Naging tanyag lamang siya
sa kaniyang screen name kaya ito na rin ang naging pangalan niya bilang politiko.
__________________________________________________________________

5. Mahigpit na ipinagbabawal sa buong bayan at barangay ang pagtitipon-tipon ng mga tao

maging ang pagdalo sa party o kasiyahan upang maiwasan ang pagkalat at paghahawaan
ng COVID-19.
___________________________________________________________________

6
IKATLONG BAHAGI-PANAPOS NA GAWAIN—FILIPINO 6 MODULE 1

A. Panuto: Suriing mabuti ang larawang hango sa isang ulat tungkol sa pagkalat ng sakit na
COVID-19. Sagutin ang limang (5) katanungan upang makuha ang pinakamahalagang
mensahe ng ulat-larawan sa ibaba. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Tingnan mo muna itong mensahe ng ulat-larawang hango sa balitang pang-

impormasyon nitong ika-11 ng Hunyo, 2020 sa dakong 11.42 ng umaga.
Ulat-larawan ay kuha ni Lete Zias

Ulat-larawan ay kuha ni Lete Zias

1. Bakit dumadami ang kaso ng COVID-19 sa ating bansa?

2. Bakit hindi makabubuti ang pamamasyal sa ibang mga lalawigan ngayong pandemya?
3. Bakit kailangang maging maingat sa panahong may pandemya?
4. Sa iyong sariling pang-unawa, paano natin malulutas ang mabilis na pagkalat ng
COVID-19 sa ating bansa?
5. Paano ka makatutulong bilang isang mag-aaral sa paglutas o pagpigil ng mabilis na
pagkalat ng COVID-19 sa Pilipinas?

7
B. Panuto: Basahin ang ulat sa ibaba. Pagkatapos ay sagutin nang wasto ang mga tanong.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Paglabas ng bahay ng mga batang nasa edad 10-14 tinutulan

Tatlo sa 16 ang na-detect na may United Kingdom variant ng COVID-19 sa bansa ay

pawang menor de edad.
Kasabay nito, sinabi ng Philippine Pediatric Society na hindi pa panahon ang
pagpayag ng Inter-Agency Task Force (IATF) na makalabas ng bahay ang mga
batang 10 gulang pataas sa mga lugar na nasa ilalim ng modified general community
quarantine (MGCQ).

 Children aged 10-14 allowed to go out in MGCQ areas: Palace

"Ang sintomas sa mga bata, hindi mo alam. May na-admit ako na 2 pasyente na may
LBM at rashes. Akala mo dengue, it turned out to be COVID pala," ani Cynthia
Cuayo-Juico ng Philippine Pediatric Society.
Ipinayo naman ng isang doktor na suriin ng mga magulang kung kailangan talagang
lumabas kasama ang mga bata.
"'Pag pinayagan natin ang ages 10 to 65, mas dadami ang lalabas. Ang daming ito,
might be a factor in the containment or spread," ani Dr. Anna Ong-Lim.
Una nang sinabi ng Department of Health na pag-aaralan nila kung magrerekomenda
sila sa IATF na huwag munang ipatupad ang mas maluwag na age restriction.

Kokonsulta naman ang Metro Manila Council (MMC) sa medical experts tungkol sa
panukala.
Nakatakda sa Martes ang susunod na pulong ng IATF.
ABS-CBN News (abs-cbn.com)01/24/2021

1. Anong bagay ang tinutulan sa binasang tekstong pang-impormasyon?

2. Ano ang sinabing paliwanag sa panig ng Philippine Pediatric Society tungkol dito?
3. Bakit mariing sumuporta sa panukalang pagtutol sa paglabas ng mga batang edad 10-14 sa
ilalim ng MGCQ si Dra. Cynthia Cuayo-Juico ng Philippine Pediatric Society?
4. Ipaliwanag naman ang panig ng Department of Health tungkol sa age restriction.
5. Kung ikaw ang tatanungin tungkol sa panukala ng palasyo, tututol kaba o sasang-
ayon? Bakit?

8
SUSI SA PAGWAWASTO- FILIPINO A6 MODULE 1
IKALAWANG BAHAGI-PANLINANG NA GAWAIN

GAWAIN 1
1. Dahil nakumpirna nang gabi ng Lunes ang tatlong (3) positibo sa COVID-19
sa probinsiya.
2. Walang sinuman ang papayagang makapasok at makalabas ng probinsiya
epektibo Marso 23, 2020 hanggang Marso 31. Total lockdown.
3. Nakahiwalay sa ligtas na lugar ang mga kumpirmadong Persons Under
Monitoring (PUM) na kinuhanan ng swab test ng 14 na araw bago
payagang makauwi sa tahanan.
4. Dahil nagkaroon ng dalawang positibong namatay sa bayan ng Bayambang
at isang 70 anyos na lalaking positibo rin ng COVID sa bayan ng Malasiqui.
5. Sa pamamagitan ng paglalarawan at pagsasalaysay ng mga mahahalagang
pangyayari, bilang, tao, at lugar na may kinalaman sa COVID-19 at EECQ
ng probinsiya.
6. Dahil ito ay tungkol sa nakamamatay at nakahahawang sakit na dala ng
virus. Dahil ito ay ukol sa pandemic./Dahil tungkol ito sa kalusugan.

GAWAIN 2
[5]
1. Ang COVID-19 (coronavirus disease 2019) o sakit sa korona birus 2019
na dating kilala bilang 2019-nCoV acute respiratory disease, ay isang
nakakahawang sakit dulot ng SARS-CoV-2, isang birus na may kaugnayan
sa SARS-CoV.
2. Wuhan Hubei, Tsina
3. lagnat, ubo, pangangapos ng hinihinga, kirot sa kalamnan, pag-uuhog, pagtatae,
pamamaga ng lalamunan, pagkawala ng pang-amoy at sakit sa tiyan.
4. Disyembre 2019
5. Higit 95.1 milyon

9
 GAWAIN 3: Mga Posibleng Sagot

1. Ano ang natagpuan ng isang mananaliksik sa Tsina?

2. Paano nabuo at nagkaroon ng pangalan ang Pangasinan?
3. Ilang katao na ang gumaling sa sakit na COVID-19?

4. Bakit naging Isko Moreno ang tawag kay Francisco

Domagoso? Ano ang tunay na pangalan ni Isko Moreno?
5. Ano ang ipinagbabawal sa buong bayan at barangay?
Bakit ipinagbabawal sa buong bayan at barangay ang party o
pagtitipon-tipon?

SANGGUNIAN
A. Aklat
Department of Education, 2016. K to 12 Filipino 2016 Curriculum
Guide http://balita.net.ph/2019/08/08/9-todas-sa-tigdas-sa-pangasinan/

B.Internet Sources

COVID-19 - Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Inigo, L. B. (2019, August 8). Todas sa Tigdas sa Pangasinan. Balita, p. 1.

http://balita.net.ph/2020/03/24/pangasinan-isinailalim-sa-extreme-enhanced-community-
quarantine/

Inigo, L. B. (2020, March 24). Pangasinan Isinailalim sa Extreme Enhanced

Community Quarantine. Balita, p. 8.

Paglabas ng bahay ng mga batang nasa edad 10-14 tinutulan | ABS-CBN News (abs-
cbn.com)01/24/2021

Zias, L. (2020, June 11, 11.42 am). Ulat-larawan www.facebook.com

10
 SUSI SA PAGWAWASTO
IKATLONG BAHAGI-PANAPOS NA
GAWAIN A.

1. Dumadami ang kaso ng COVID-19 sa ating bansa dahil mabilis kumalat

ang virus sa maraming paraan at madaling makahawa ang sinumang taong
positibo sa COVID-19.
2. Dahil nakamamatay ang COVID-19. Mayroon ding mga taong malayang
nakalalabas na kung tawagin ay asymphtomatic, walang sintomas ng sakit
subalit may COVID-19.
3. Magkaroon ng sariling disiplina ang mga tao. Manatili sa bahay o tahanan.
Maging malinis at maingat sa lahat ng oras.
4. Sumunod sa mga batas o patakarang ipinapatupad ng mga lider at
frontliners. Manatili sa bahay o tahanan.
Magsaliksik at maghanda ng mabisang gamut laban sa COVID-19.
5. Huwag lalabas ng bahay at sumunod sa mga patakaran ng bayan at IATF.

B.
1. Paglabas ng bahay ng mga batang nasa edad 10-14
2. Hindi pa panahon ang pagpayag ng Inter-Agency Task Force (IATF) na
makalabas ng bahay ang mga batang 10 gulang pataas sa mga lugar na
nasa ilalim ng modified general community quarantine (MGCQ).
3. Pinaliwanag/Sinabi ni Dra. Cynthia Cuayo-Juico ng Philippine
Pediatric Society, na "Ang sintomas sa mga bata, hindi mo alam. May
na-admit na 2 pasyente na may LBM at rashes. Akala ay dengue, pero
it turned out to be COVID pala” .
4. Una nang sinabi ng Department of Health na pag-aaralan nila kung
magrerekomenda sila sa IATF na huwag munang ipatupad ang mas
maluwag na age restriction.
5. Mga Posibleng Tamang Sagot:
Sasang-ayon ako dahil para iyon sa kaligtasan.
Tututol ako dahil lalabas naman kapag kailangan na may facemask,
face shield at pag-iingat sa social distancing kapag madami ang tao.

11