6

Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon III
SANGAY NG ZAMBALES

FILIPINO
Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto
Paggamit sa Usapan at Iba’t Ibang
Sitwasyon ng mga Uri ng Pangungusap
Ikatlong Markahan – Ikaanim na Linggo
FILIPINO – Ikaanim na Baitang
Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Paggamit sa Usapan at Iba’t Ibang Sitwasyon ng mga Uri ng Pangungusap
Ikatlong Markahan – Ikaanim na Linggo

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng kagamitan. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang
walang pahintulot sa Kagawaran.

Bumuo sa Pagsulat ng Kagamitan

sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto
Manunulat: Carla A. Escobar
Editor: Cristina Q. Artates
Tagasuri: Marie Ann C. Ligsay PhD
Mona Liza G. Abelon
Chester F. Mertola
Tagaguhit at Taga-anyo: Tiffany P. Pacifico
Tagalapat: Chester F. Mertola
Tagapamahala: Ma. Editha R. Caparas EdD
Leonardo C. Zapanta EdD, CESO V
Michele Ablian-Mejica EdD
Manolito B. Basilio EdD
Ma. Lilybeth M. Bacolor EdD
Garry M. Achacoso
Rachelle C. Diviva
Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon III
Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan sa Zambales
Zone 6, Iba, Zambales
Tel./Fax No. (047) 602 1391
E-mail Address: zambales@deped.gov.ph
Website: www.depedzambales.ph
 Paggamit sa Usapan
at Iba’t Ibang Sitwasyon
ng mga Uri ng Pangungusap

Panimula

Kumusta ka na? Matagal-tagal na rin na ikaw ay naglagi sa inyong tahanan.

Naku! Mukhang marami ka ng bagay na nais gawin ngunit hindi pinahihintulutan
dahil sa pandemya. Hindi natin ito napaghandaan. Lahat tayo ay natakot at
nangamba. Subalit, wala naman tayong hindi malalampasang pagsubok basta tayo
ay laging mananalangin at magtitiwala sa Maylikha.

Maraming mga tanong sa ating isipan. Mga pangamba at alalahanin na ating

nararamdaman. Marami tayong kuwento ng ating naranasan sa taong ito na
nagdulot sa ating buhay ng aral.

Ngayon ay ibahagi mo ang lahat ng iyong karanasan at saloobin sa bagong

aralin gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap.

Kasanayang Pampagkatuto

Nagagamit sa usapan at iba’t ibang sitwasyon ang mga uri ng pangungusap.

(F6WG-Iva-j-13)

1|Pahina
 Mga Layunin

Sa pagtatapos ng Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto

na ito, ikaw ay inaasahan na:

1. nakikilala ang mga uri ng pangungusap;

2. nakasusulat ng mga uri ng pangungusap na may wastong bantas; at
3. nagagamit sa usapan at iba’t ibang sitwasyon ang mga uri
ng pangungusap.

Balik-Aral

Naaalala mo pa ba sa nakaraang aralin kung ano ang parirala at ang

pangungusap? Iyong balikan ang aralin na makatutulong sa iyo sa pamamagitan ng
mga susunod na gawain.

Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag. Kilalanin kung ito
ay parirala o pangungusap. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

1.
1. Ako ay labis na nagpapasalamat sa
mga biyaya na aking tinatanggap.

2. Kailan kaya matatapos ang pandemya?

3. Sa susunod na taon

4. Nais ko nang pumasok sa paaralan.

2|Pahina
 5. Pupunta kami sa ilog sa Linggo.

6. kuwentong dagat

7. magagandang tanawin

8. Napakasarap magpahinga sa
silong ng punongkahoy.

9. halamang ornamental

10. Takbo! Bilisan mo!

Ang parirala ay salita o lipon ng mga salita na hindi buo ang diwa. Ito ay
maaaring simuno o panaguri lamang.

Ang pangungusap ay salita o lipon ng mga salita na buo ang diwa, may
simuno at panaguri. Ito ay nagsisimula sa malaking titik at nagtatapos sa bantas
na angkop sa nilalaman nito.

3|Pahina
 Pagtalakay sa Paksa

Sa panahon ng pandemiko kinakailangan na tayo ay maging alerto. Basahin

ang usapan at tuklasin ang paraan upang maging ligtas sa panahong ito.

Sa iyong pagbabasa, pansinin ang pagkakaiba ng mga pangungusap na

ginamit. Ano-ano ang nais nitong ipahayag?

Paghahanda at Paalaala
ni Maricel P. Ceynas,Villaflor E/S

(Isang araw nag-uusap ang magkaibigang si Pedro at si Juan)

Juan: Napanood mo ba ang balita kahapon tungkol sa virus?

Pedro: Oo, naku! Mukhang malala ang epekto ng virus sa ating mga baga.
Kaya mahirap ito sa mga matatanda at mga may sakit sa paghinga.

Juan: Kaya nga eh, kailangan nating mag-ingat. Sundin natin ang mga
babala na ipinatutupad, tulad ng bawal ang mga handaan at
pagdiriwang ng maramihan.

Pedro: Dumistansiya ng anim na talampakan sa bawat isa , magsuot ng

face mask at maghugas ng kamay.

Juan: Madali lang ang gagawin para tayo ay ligtas. Kaya gawin natin para
maganda ang kapupuntahan.

Pedro: Tama, para sa pamilya natin at para sa ibang tao.

4|Pahina
Panuto: Basahin ang mga pangungusap sa bawat bilang na hango sa binasang
usapan. Pagkatapos sagutin ang mga gabay na tanong sa iyong sagutang papel.

COVID-19

1. Napanood mo ba ‘yong balita kahapon tungkol sa

virus?

2. Naku! Mukhang malala ang epekto ng virus sa ating

mga baga.

3. Sundin natin ang mga babala na

pinatutupad.

4. Madali lang ang gagawin para tayo ay ligtas.

Mga Gabay na tanong:

1. Sa mga nakatalang pangungusap sa bawat bilang sa itaas, alin-alin dito ang

mga pangungusap na nagsasalaysay? Nagtatanong? Nag-uutos?
Nagpapahayag ng damdamin?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Ano ang bantas na ginamit sa pangungusap na nagsasalaysay? Nagtatanong?

Nag-uutos? Nagpapahayag ng matinding damdamin?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Ano-ano ang mga uri ng pangungusap na ginamit sa usapan?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

5|Pahina
TANDAAN

Iba-iba ang mga uri ng pangungusap na maaaring gamitin sa usapan at

sa iba’t ibang sitwasyon. Ito ay ang mga sumusunod:

1. Pasalaysay o Paturol

Ito ay pangungusap na ginagamit sa paglalarawan, pagkukuwento,

pagsasabi at pagsasalaysay ng isang pangyayari. Nagsisimula ito sa malaking
letra at nagtatapos sa bantas na tuldok. (.)

Halimbawa: Madali lang ang ating gagawin para tayo ay maligtas.

2. Patanong

Ito ay pangungusap na ginagamit sa pagtatanong. Nangangailangan ito ng

kasagutan. Nagsisimula ito sa malaking letra at nagtatapos sa bantas na tandang
pananong. (?)

Halimbawa: Napanood mo ba ang balita tungkol sa virus?

3. Padamdam

Ito ang tawag sa uri ng pangungusap na nagpapahayag ng matinding

damdamin tulad ng takot, tuwa, gulat at iba pa. Nagsisimula sa malaking letra
at ginagamitan ng tandang pandamdam (!) ang pangungusap na ito. Ito ay
maaaring isang salita lamang o ekspresyon na maaaring maunawaan agad.

Halimbawa: Naku! Mukhang malala ang epekto ng virus sa ating baga.

4. Pautos

Ito ay pangungusap na nag-uutos. Nagsisimula sa malaking letra at

nagtatapos din sa bantas na tuldok. (.) Gumagamit ng ekpresyon na paki at maki
ang magalang na pag-uutos.

Halimbawa: Sundin natin ang mga babala na pinatutupad.

6|Pahina
 Gawain

Pinatnubayang Pagsasanay 1

Panuto: Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Kilalanin ang uri ayon sa
gamit kung ito ay pasalaysay, pautos, patanong o padamdam . Isulat ang sagot
sa iyong sagutang papel.

1. Kunin mo ang mga paso sa tindahan.

2. Naku! Napakamahal naman ng halaman na iyan.
3. Saan mo nabili ang matabang lupa na ginamit mo sa pagtatanim?
4. Halos karamihan sa tao ngayong panahon ng pandemya ay nahilig sa
paghahalaman.
5. Aray! Natusok ako ng tinik ng rosas.
6. Kailan kaya mamumulaklak ang aking tanim na Daisy?
7. Lagyan mo ng pataba ang mga pananim.
8. Kailangan ng sapat na tubig ang palayan.
9. Marami ba ang inani ng mga magsasaka ngayong taon?
10. Yehey! Malapit na ang bakasyon.

Pinatnubayang Pagsasanay 2

Panuto: Isulat nang wasto ng may tamang bantas at paggamit ng malaking letra
ang mga sumusunod na pahayag. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

1. aking pinakahihintay ang nalalapit na bakasyon

2. yehey maliligo kami sa dagat
3. sino-sino kaya sa mga kaibigan ko ang aking makakasama sa pamamasyal
4. mag-ihaw ka ng isang matabang bangus
5. masarap mag picnic sa bukid
6. sunog
7. nagkaroon ng seminar ang mga guro ng villaflor elementary school
8. bakit gumagawa ng kagamitang pampagkatuto ang mga guro
9. kunin ang modyul ayon sa itinakdang araw at oras
10.yehey nasagutan ko nang wasto ang tanong sa aking modyul

7|Pahina
Pang-isahang Pagsasanay

Panuto: Bumuo ng mga pangungusap ayon sa sitwasyon na ibinigay at ayon sa uri

ng pangungusap na paglalapatan sa loob ng panaklong.

1. Nanalo ka sa patimpalak ng pagsayaw.

(Patanong)_______________________________________________________________

2. Nasusunog ang sinaing.

(Padamdam) ____________________________________________________________

3. Umuulan ng malakas.
(Pasalaysay) _____________________________________________________________

4. Maagang nagising ang mga bata.

(Patanong) ______________________________________________________________

5. Mataas ang puno ng narra sa Villaflor Elementary School

(Pautos) _________________________________________________________________

6. Namasyal kayo sa lawa ng Castillejos.

(Pasalaysay) _____________________________________________________________

7. Sobrang lakas ng hangin dulot ng bagyo.

(Padamdam)_____________________________________________________________

8. Makulimlim ang panahon habang kayo ay namamasyal.

(Patanong)_______________________________________________________________

9. Nagkalat ang mga sanga ng punungkahoy pagkatapos ng bagyo.

(Pautos)_________________________________________________________________

10. Tinangay ng hangin ang bubong ng bahay.

(Padamdam) ____________________________________________________________

8|Pahina
 Pagsusulit

Panuto: Gumamit ng angkop na pangungusap upang mabuo ang usapan. Isulat

ang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Ken : Trisha, pupunta kami ng Anawangin Cove sa Linggo.

__________________________________________________ (patanong)
Trisha : Hindi siguro, marami akong gagawin.

2. Aldrin :_________________________________________________(padamdam)
Jimrey : Bakit siya nahulog sa puno?

3. Carla : Nais ko nang pumasok sa paaralan.

Yanna :________________________________________________ (pasalaysay)

4. Ed : Ron, malapit na ang aking kaarawan.

____________________________________________________ (pautos)
Ron : Salamat sa imbitasyon.

5. Allen :________________________________________________ (padamdam)

Ganito pala ang pakiramdam.
Niel : Binabati kita. Dahil sa sipag mo, nakamit mo ang iyong
minimithi.

6. Budoy : Kailan kaya matatapos ang pandemya?

Nais ko nang makapasyal kahit saan ko gusto.
Dan :________________________________________________ (pasalaysay)

7. Mang Odie :__________________________________________________ (patanong)

Naku napakamahal na ng bilihin ngayon!
Aling Cion : Kaya kailangan na maging masipag tayo sa pagtatanim ng
gulay sa bakuran.

8. Emma : ________________________________________________ (pasalaysay)

Paz : Mahal ang bili ko sa mga halaman na iyan.

9|Pahina
 9. Sean : Mamasyal tayo kapag pinahihintulutan na ng gobyerno.
Shane :_____________________________________________________ (pautos)
Sana matapos na nga ang pandemya.

10. Rene :________________________________________________ (pasalaysay)

Jun : Nais kong magpaturo sa kanya upang yumabong ang aking
mga halaman.

Pangwakas

Panuto: Punan ang patlang batay sa iyong natutuhan sa aralin. Piliin ang sagot sa
loob ng kahon. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

tandang pananong pasalaysay

usapan patanong
sitwasyon Pautos
tandang padamdam paki at maki
padamdam takot

Ang mga uri ng pangungusap ay maaring gamitin sa (1)__________ at sa iba’t

ibang (2)_______________. (3)_______________ ang tawag sa pangungusap na
ginagamit sa paglalarawan, pagkukuwento at pagsasabi ng isang pangyayari.
Ginagamit sa pagtatanong ang pangungusap na (4)______________.Ito ay nagsisimula
sa malaking letra at nagtatapos sa bantas na (5)_________________. Ang
(6)____________ ay tawag sa uri ng pangungusap na nagpapahayag ng matinding
damdamin tulad ng (7)_______________, tuwa, gulat at iba pa. Gumagamit ito ng
(8)__________________. (9)________________ang tawag sa uri ng pangungusap na nag-
uutos at nagtatapos sa tuldok. Gumagamit ng ekspresyon ng (10)_____________ ang
magalang na pag-utos.

10 | P a h i n a
 Mga Sanggunian

Jho. 2020. "Uri Ng Pangungusap Ayon Sa Gamit". Slideshare.Net.

https://www.slideshare.net/flamerock/uri-ng-pangungusap-ayon-sa-gamit-
modyul.

Liwanag, Lydia. 1999. Landas Sa Wika 6. Dhane Publishing House Inc. pahina 2-7.

"-1File Download". 2020. 1 File Download.

https://1filedownload.com/downloads/?url=YUhSMGNITTZMeTh4Wm1sc1p
XUnZkMjVzYjJGa0xtTnZiUzkzY0MxamIyNTBaVzUwTDNWd2JHOWhaSE12T
WpBeE9TOHhNaTlFYkd3dFJtbHNhWEJwYm04MkxWRTBWMlZsYXkwMExt
UnZZM2c9&format=cryptic&t=MTU=.

2, UA, UA 2, and View profile. 2020."LessonPlan". Pscaedtekkers2.Blogspot.Com.

http://pscaedtekkers2.blogspot.com/2008/10/lesson-plan.html.
https://www.youtube.com/watch?v=07Iwh_fRF8Y

2020. Coursehero.Com. https://www.coursehero.com/file/56283359/PPT- SA-

URI-NG-PANGUNGUSAP-1pptx/.

11 | P a h i n a
 12 | P a h i n a
Pang-isahang Pagsasanay Pinatnubayang Pagsasanay 1
May pagkakaiba-iba sa sagot
(Maaaring mga sagot) 1. Aking pinakahihintay ang nalalapit na
bakasyon.
1. Yehey! Nanalo ako.
2. Yehey maliligo kami sa dagat!
2. Naku nasusunog ang sinaing!
3. Umuulan ng malakas dahil sa bagyo. 3. Sino-sino kaya sa mga kaibigan ko ang
4. Bakit maaagang nagising ang mga bata? aking makakasama sa pamamasyal?
5. Umakyat ka sap uno ng narra. 4. Mag-ihaw ka ng isang matabang bangus.
6. Napakaganda ng lawa ng Castillejos. 5. Masarap mag picnic sa bukid.
7. Naku napakalakas ng hangin! 6. Sunog!
8. Bakit kaya makulimlim ngayon?
7. Masayang nagkaroon nag seminar ang mga
9. Pakilinis ang nagkalat na sanga ng
guro ng Villaflor Elementary School.
punongkahoy.
10. Hala! Tinangay ng hangin ang bubong ng 8. Bakit gumagawa ng kagamitang
bahay nila. pampagkatuto ang mga guro?
9. Kunin ang modyul ayon sa itinakdang araw
Pagsusulit at oras.
(May pagkakaiba-iba ang sagot ng mga bata) 10. Yehey nasagutan ko nang wasto ang
(Maaaring mga sagot) tanong sa modyul ko!
1. Gusto mo bang sumama?
2. Naku nahulog ang bata! Pinatnubayang Pagsasanay 2
3. Nais ko naman na pumasyal sa Baguio
City. 1. Pasalaysay
4. Punta ka sa bahay sa Linggo.
2. Padamdam
5. Yehey nanalo ako ng unang gantimpala!
6. Nais ko nang makita ang aking mga 3. Patanong
kaibigan. 4. Pasalaysay
7. Magkano po ang isang kilong karne? 5. Padamdam
8. Kakaiba ang halaman na ito? 6. Patanong
9. Sumunod sa mga health protocols. 7. Pautos
10. Mahusay mag-alaga ng halaman ang 8. Pasalaysay
aking ama.
9. Patanong
10. Padamdam
Pangwakas
1. usapan
2. sitwasyon
3. pasalaysay
4. patanong
5. tandang pananong
6. padamdam
7. takot
8. tandang padamdam
9. Pautos
10. paki o maki
Susi sa Pagwawasto
 Pasasalamat

Ipinaaabot ng Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales ang

taos-pusong pasasalamat sa mga sumusunod, na nakapag-ambag ng tagumpay
para sa paghahanda, pag-unlad, pagtiyak ng kalidad, paglimbag at pamamahagi ng
Ikatlong Markahang Kagamitan sa Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto sa
lahat ng asignatura sa iba’t ibang antas bilang tugon sa pagbibigay sa mag-aaral ng
naaangkop na kagamitang pampagkatuto hango sa Pinakamahalagang Kasanayang
Pampagkatuto (MELCs) - ayon sa mga pagsasanay na nakabatay sa mga
pamantayan ng pinatnubayang kasanayan at tuwirang pagtuturo:
Una, ang Learning Resource Development Team na binubuo ng mga
manunulat at tagaguhit, sa kanilang iginugol na panahon at kakayahan upang
makabuo ng iba’t ibang kinakailangang kagamitang pampagkatuto.
Ikalawa, ang mga tagapatnugot sa nilalaman, tagasuring pangwika, at mga
tagasuring pandisenyo na maingat na nagwasto at bumuo sa lahat ng Kagamitan sa
Pinatnubayang Kasanayang Pampagkatuto upang matiyak ang kawastuhan at
katugunan sa mga pamantayan ng Kagawaran ng Edukasyon;
Ikatlo, ang mga gurong tagapatnubay at mga guro sa bawat asignatura sa
kanilang malapit na pakikipag-ugnayan sa mga punongguro, sa kanilang
lingguhang pamamahagi at pagbabalik ng mga Kagamitan sa Pinatnubayang
Kasanayang Pampagkatuto at sa kanilang madalas na pagsubaybay sa pag-unlad
ng mag-aaral sa lahat ng paraan; at
Panghuli, ang mga magulang at iba pang pantahanang tagapagdaloy sa
kanilang pagbibigay sa mag-aaral ng kinakailangang patnubay at gabay upang
maisagawa ang mga gawain at upang patuloy na matulungan ang bawat mag-aaral
na maging responsableng indibidwal sa hinaharap.
Sa inyong patuloy na paghahatid ng kaalaman sa mapanghamong panahon
ay lubos na makamit ang sama-samang pagpupunyagi at matibay na malasakit na
pagsilbihan ang ating mag-aaral na Zambaleño.
Muli, ang aming walang hanggang pasasalamat!

Tagapamahala
 Para sa katanungan o karagdagang puna,
maaaring sumulat o tumawag sa:

Pansangay na Tanggapan ng mga Paaralan ng Zambales

Zone 6, Iba, Zambales
Tel./Fax No. (047) 602 1391
E-mail Address: zambales@deped.gov.ph
Website: www.depedzambales.ph