- narzędzia: palce, dmuchawki, pędzle z włosia tradycyjny podział pradziejów:
człowiek – od ok. miliona lat temu
człowiek na ziemiach polskich – ok. 200 tys. lat p.n.e. paleolit – starsza epoka kamienia – od ok. 550 tys. lat p.n.e. mezolit – środkowa epoka kamienia – od ok. 8 tys. lat p.n.e. neolit - młodsza epoka kamienia – od ok 6 tys. lat p.n.e. epoka brązu – od ok 700 roku p.n.e. epoka żelaza – od 450 roku p.n.e. (wraz z okresem rzymskim) okres wędrówek ludów – do 650 roku n.e.
epoka młodszego paleolitu
- koczownicy, łowiectwo, zbieractwo
- już od 25 000 – 10 000 r. p.n.e. można mówić o sztuce na wysokim poziomie artystycznym - najliczniejsze dzieła sztuki – od Uralu po Ocean Atlantycki - drobna rzeźba, ozdoby pełniące funkcje amuletów (tereny dzisiejszej Francji, Rosji, Czech)
- postać ludzka w drobnej rzeźbie (Wenus z Willendorfu) – figury
kobiety-matki z podkreślonymi cechami macierzyńskimi Jaskinia w Lascaux, Francja
środki artystyczne:
- kreska i linia (najwcześniej)
- plama barwna (z początku płaska, o jednolitym natężeniu
walorowym i jednakowym nasyceniu, następnie uległa zróżnicowaniu)
- wnętrze konturu wypełniano też plamami barwnymi o dwóch lub
kilku tonach barwnych (wrażenie bryłowatości zwierzęcia – np. w Altamirze)
- sposób przedstawienia postaci – od schematycznych uproszczeń,
poprzez syntezę do coraz większego realizmu
- od ilustracji pojęć do obserwacji natury
Wenus z Willendorfu - od umownych znaków, przez schematycznie ujęte głowy i części - malowidła na ścianach jaskiń zwierząt, następnie całe zwierzęta profilem – świetnie uchwycone w ruchu - tematem są zwierzęta, rzadko ludzie - malowane z wyczuciem, podziwem dla ich siły, zręczności i piękna - stopniowo sylwetowe ujęcie ustępuje miejsca sugestii bryły, wizerunki opracowane są coraz dokładniej, proporcje zgodne z naturą, - największe skupiska grot – płd.-zach. Europa: dużo szczegółów
- Pireneje epoka mezolitu i neolitu
- Góry Kantabryjskie (Hiszpania, Altamira) - Francja – Lascaux (odkryta w 1940r.) - gospodarka osiadła, ocieplenie się klimatu - Tassili w Algierii - rozwój: garncarstwo, tkactwo, budownictwo - wynalazek brązu, żelaza – rozkwit gospodarki funkcje malarstwa jaskiniowego: epoka neolitu i brązu - groty były miejscami kultu, nie zamieszkania - wizeunki zwierząt miały znaczenie kultowe - sztuka mobilna (ruchoma): - niektóre mogły mieć charakter magiczny - drobna rzeźba, ozdoby, ceramika, początki architektury, sztuka warsztat artysty prehistorycznego zdobnicza - naczynia z gliny, narzędzia, broń, biżuteria - rysunek ryto w skale i kontur wypełniano farbą - doskonalenie narzędzi, pierwsze osady w żyznych deltach rzek - farby mieszane z wodą lub tłuszczem - podstawowy barwnik – ochra (poprzez prażenie uzyskiwano różne - sztuka zdobnicza: - ornament:
- w ścisłym związku z przedmiotem, który zdobi
- obiega w postaci pasów naczynia, pokrywa powierzchnię przedmiotów podkreślając ich naturalny kształt i wyodrębniając charakterystyczne miejsca
- motyw – powtarzalny element każdego ornamentu:
- abstrakcyjne o charakterze geometrycznym
- motyw organiczny – przedstawiający uproszczone ludzkie i zwierzęce postacie
- kamienne posągi bóstw – idole
- kształty bardzo uproszczone, jedynie kojarzą się z postacią ludzką
lub zwierzęcą - uderzający brak inspiracji przyrodą - uogólniona forma
architektura
- prymitywne domostwa – szałasy, ziemianki, nawodne budowle na
palach)
- megality – początki architektury monumentalnej
- rozsiane na wybrzeżach Europy północnej
- są to początki architektury sakralnej - menhiry – pionowe, potężne, pojedyncze słupy, w szeregach lub w kręgach z centrum do składania ofiar - dolmeny
Altamira, Hiszpania:
podstawowe funkcje sztuki:
- malarstwo jaskiniowe i rzeźba: funkcja ideowa, magiczna, kultowa