You are on page 1of 27

CHƢƠNG 1

MỞ ĐẦU

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CHƢƠNG I: MỞ ĐẦU

1. Giải tích vectơ


2. Khái niệm
3. Các đại lƣợng đặc trƣng
4. Các định luật cơ bản của trƣờng điện từ
5. Hệ phƣơng trình Maxwell
6. Điều kiện biên
7. Định lý Poynting – năng lƣợng điện từ

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1. Giải tích vectơ

1.1. Hệ tọa độ

1.2. Các toán tử

1.3. Định lý tích phân

1.4. Các hệ thức thường gặp

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1.1. Hệ tọa độ
 Hệ tọa độ Descartes
ix  i y  iz ; i y  iz  ix ; iz  ix  i y
A  Ax .i x  Ay .i y  Az .i z
Các yếu tố vi phân:
dl  dx.ix  dy.i y  dz.iz
dS x   dy.dz.ix
dS y   dx.dz.i y
dS z   dx.dy.iz
dV  dx.dy.dz
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Hệ tọa độ trụ
ir  i  iz ; i  iz  ir ; iz  ir  i
A  Ar .ir  A .i  Az .iz
Các yếu tố vi phân:
dl  dr.ir  r.d .i  dz.iz
dS r   r.d .dz.ir
dS   dr.dz.i
dS z   r.dr.d .iz
dV  r.dr.d .dz

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Hệ tọa độ cầu
ir  i  i ; i  i  ir ; i  ir  i
A  Ar .ir  A .i  A .i
Các yếu tố vi phân:
dl  dr.ir  r.d .i  r.sin  .d .i
dS r   r 2 .sin  .d .d .ir
dS   r.sin  .dr.d .i
dS   r.dr.d .i
dV  r 2 .sin  .dr.d .d

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1.2. Các toán tử
 Gradient (grad)

A A A
 HTĐ descartes: gradA  .ix  .iy  .iz
x y z
A A A
 HTĐ trụ: gradA  ir  .i  .iz
r r. z
A A A
 HTĐ cầu: grdA  ir  .i  .i
r r. r.sin  .

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Divergence (div)

Ax Ay Az


 HTĐ descartes: div A   
x y z
r. Ar  A Az
 HTĐ trụ: div A   
r.r r. z

 r 2 . Ar
 HTĐ cầu: div A  2 
sin  . A 

A
r .r r.sin  . r.sin  .

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Rotation (rot) ix iy iz
  
 HTĐ descartes: rot A 
x y z
Ax Ay Az
ir iz
i
r r
 HTĐ trụ: rot A 
  
r  z
Ar r. A Az

ir i i
r 2 . sin  r. sin  r
  
 HTĐ cầu: rot A 
r  
Ar r. A r. sin  . A

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Laplace (∆)
 Tác dụng lên 1 vô hướng
2 A 2 A 2 A
• HTĐ descartes: A  div gradA  2  2  2
x y z
1   A  1  2 A  2 A
• HTĐ trụ: A  div gradA  r   2  2
r r  r  r  2
z
1   2 A    A  2 A
• HTĐ cầu: A  2  r  2
1
 sin 
r r  r  r .sin   
 2
1
  r .sin 2   2

 Tác dụng lên 1 vectơ:  A  grad div A  rotrot A

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1.3. Định lý tích phân

Định lý Divergence:

 div AdV  A.dS


V S

Định lý Stokes:

 rot A.dS  A.dl


S C

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1.4. Các hệ thức thƣờng gặp

 
 f . A  f . A  A.f
A  B   B   A  A  B 
  A  div rot A  0
  f   rot  gradf   0
 A   A  A  
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
2. Khái niệm
 Tröôøng ñieän töø laø moät daïng vaät chaát cô baûn, chuyeån
ñoäng vôùi vaän toác C trong moïi heä quy chieáu quaùn
tính trong chaân khoâng, noù theå hieän söï toàn taïi vaø vaän
ñoäng qua nhöõng töông taùc vôùi moät daïng vaät chaát
khaùc laø nhöõng haït hoaëc nhöõng moâi tröôøng chaát
mang ñieän.
 Mô hình vật lý: hệ tương tác TĐT – MTC mang điện
 Mô hình toán học:Hệ PT Maxwell, các điều kiện biên

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
3. Các đại lƣợng đặc trƣng
 Điện tích: q (C)
 Mật độ điện tích:
dq C 
 Mật độ điện tích đường:   
dl m
dq C 
 Mật độ điện tích mặt:  
dS
 2
m 
dq C 
 Mật độ điện tích khối:    3
dV m 
dq  dl  dS  dV
 A dq
 Vectơ mật độ dòng điện: J  2   I   J .d S  
m  S dt
 A
 Vectơ mật độ dòng điện mặt: JS    I  L J S .dl
m 
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Lực tương tác điện từ: F  Fe  Fm  q.E  qv  B

 Lực điện: Fe  q.E

 Lực từ: Fm  qv  B
V 
 Vectơ cường độ điện trường: E  
m
 Vectơ cảm ứng từ: B  Wb2  , T 
m 

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 MT điện môi: Phân cực điện trong điện môi
C 
 Vectơ phân cực điện: P   0 . e .E  2
m 
 Vectơ cảm ứng điện: D   0 .E  P   0 1  e E   0 r .E   .E
1 F
 Trong đó: 0   8,85.10 12
 
36 .109 m
  e : độ cảm điện của môi trường

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 MT từ môi: Phân cực từ trong từ môi

 Vectơ phân cực từ: M   m .H

 Vectơ cường độ từ trường: H  B  .M  A 


0 m
 Vectơ cảm ứng từ: B  0 1   m H  0 r .H  .H
H

 Trong đó: 0  4 .10 7
 
m

  m :độ cảm từ của môi trường

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 MT vật dẫn: gây ra công suất tiêu tán dưới
dạng nhiệt

 Mật độ công suất tiêu tán: p  J .E

 Công suất tiêu tán trong thể tích V: P  V p.dV


J2
 Định luật Ohm: J   .E  p   .E  
2

 1  S
 Trong đó:   ,  là độ dẫn điện
 m   m 

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
4. Các định luật cơ bản của TĐT
 Ñònh luaät caûm öùng ñieän töø Faraday
 Söùc ñieän ñoäng caûm öùng coù giaù trò baèng vaø ngöôïc chieàu
vôùi toác ñoä bieán thieân töø thoâng theo thôøi gian göûi qua dieän
tích bao bôûi ñöôøng cong kín C
 Biểu thức dạng tích phân:
 d
e    B.dS   E.dl
t dt S C

 Phương trình dạng vi phân:


B
rot E  
t

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ñònh luaät löu soá Ampere-MaxWell
 Löu soá cuûa vectô cöôøng ñoä töø tröôøng theo ñöôøng cong kín
C baát kyø baèng toång ñaïi soá cöôøng ñoä caùc doøng ñieän chaûy
qua dieän tích bao bôûi ñöôøng cong kín C
 Biểu thức dạng tích phân:
n

 H .dl   I
C
1
i  I1  I 2  ...I n

 Phương trình dạng vi phân:


D
rot H  J 
t

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ñònh luaät Gauss ñoái vôùi ñieän tröôøng
 Thoâng löôïng cuûa vectô caûm öùng ñieän (vectô dòch chuyeån
ñieän ) göûi qua maët kín S baát kyø baèng toång caùc ñieän tích töï
do phaân boá trong theå tích V bao bôûi maët S (beân trong maët
cong kín ñoù)
 Biểu thức dạng tích phân:

 D.dS  q
S
 Phương trình dạng vi phân:

div D  

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ñònh luaät Gauss ñoái vôùi töø tröôøng
 Thoâng löôïng cuûa vectô caûm öùng töø B göûi qua maët kín S
baát kyø luoân baèng khoâng
 Biểu thức dạng tích phân:

 B.dS  0
S
 Phương trình dạng vi phân:

div B  0

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích
 Toång caùc ñieän tích cuûa moät heä coâ laäp luoân ñöôïc baûo
toaøn.
 Phương trình:
dq
I   J .dS  
S dt
 Nếu điện tích q giảm thì dòng điện chảy ra ngoài mặt S, khi
đó: dq 
I   J .dS    div J  
S dt t
 Đây là phương trình liên tục hóa, là mô hình toán học của
định luật bảo toàn điện tích

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
5. Hệ phƣơng trình Maxwell
Hệ phương trình Maxwell
D
rot H  J 
t
B
rot E  
t
div D  
div B  0
     
Trong đó: D   .E; B  .H ; J   .E
Ý nghĩa hệ phương trình Maxwell
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
6. Các điều kiện biên
ĐKB đối với thành phần pháp tuyến:
D1n  D2 n  
B1n  B2 n  0

J1n  J 2 n 
t
ĐKB đối với thành phần tiếp tuyến:
H1t  H 2t  J s
E1t  E2t  0
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
7. Định lý Poynting-năng lƣợng điện từ
Định nghĩa vectơ Poynting: P  E  H

W
Định lý Poynting: Ps  P 
t

Như vậy công suất điện từ gửi vào V dùng để:


 Tiêu tán dưới dạng nhiệt
 Thay đổi năng lượng điện từ tích lũy trong V

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1 1 
 Năng lượng điện từ: W  V  2 E.D  2 H .B dV  We  Wm
 

1
 Năng lượng điện trường: We  VE.D.dV
2
1
 Năng lượng từ trường: Wm  
2 V
H .B.dV

1
• Mật độ năng lượng điện trường: we  E.D
2
1
• Mật độ năng lượng từ trường: wm  H .B
2

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

You might also like